N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`Ϋfi=Ú

(cè+¨‡Éè’^èŒ)
Nq+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ q=~°}=Ú

=∞Ǩ=∞Ǩϟáê^蕺ܫ∞
^ÕtHÀ`«Î=∞
ã¨^∞Œ ~æ ∞° _®II HÔ . t"å#O^Œ=¸iÎ
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨^Œ∞æ~°∞ _®II ÔH. t"å#O^Œ=¸iÎ

„Ѩ^äŒ=∞ =Ú„^Œ} : 2011,

kfifÜ«∞ =Ú„^Œ} : 2014

„Ѩ`«∞Å∞ : 1000
"≥Å : 300/–
ISBN No.: 978-81-930356-2-7

Publishers:
Sivananda Supatha Foundation
Anandavan,
Bheemunipatnam (Bhimili),
Visakhapatnam, Andhra Pradesh-531 163.
PH:7674019696,9441114222.
email:enquiry@ssfound.com, web :www.ssfound.com

‰õÄ~°∞Ê
QÆO_»∂¡i âı+¨yi~å=Ù
QÆO_»∂¡i ~å[âıY~ü

=ÚYz„`«O
_ç.ÅH©Δ‡<å~åÜ«∞}

=Ú„^Œ}
AÑ≤@~ü „Ñ≤O@~üû
ǨÏ#∞=∞H˘O_»– 506001. ÃãÖò: 9849132988
 q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ

1. =ÚO^Œ∞=∂@ 1

2. N=∞Ǩq+¨μ‚ ã¨ÇϨ „㨠<å=∞™È΄`«"∞£ 1

3. N=∞Ǩq+¨μ‚ ã¨ÇϨ „㨠<å=∂=o 18

4. N=∞Ǩq+¨μ‚ ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞ ™È΄`«„áêâ◊ãºÎ¨ =Ú 39

5. N=∞Ǩq+¨μ‚ `«`fiΫ =Ú (cè+‡¨ É’^è)Œ 83

-––000-––
 =ÚO^Œ∞=∂@
Jk Ü«ÚQÆã¨Okè. =∞ǨÉèÏ~°`«Ü«Ú^ŒúO =Úyã≤Ok. HõeÜ«ÚQÍxH˜ <åOk
ѨÅ∞Hõ|_çOk. Ѩkk#=ÚÅ∞ "ÕÖÏk=∞Okx Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞ ã¨OǨÏiOz cè+¨μ‡_»∞
J=ڇŠѨ_»HõÃÑ·# L`«Î~åÜ«∞}ÏQÆ=∞<åxÔH· Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î q„â◊q∞OKå_»∞.
Ѩ^xÌ≥ q∞k ~ÀAÅ∞ J~Ú# `«~∞° "å`« ^è~Œ ‡° ~åA cè+μ¨ ‡x =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ ÉèHí qΘ #Ü«∂Å`À
NHõ$+¨μ‚x P*Ï˝#∞™ê~°O J<ÕHõ ^èŒ~°‡ã¨O^ÕǨÅ#∞ K≥ѨÙʉõΩx cè+¨μ‡x É’^èŒÅ#∞
Ji÷OKå_»∞. cè+¨μ‡_®`«xH˜ `«#∞ Hõ~°ÎQÍHÍHõ `å#∞ q#flg, `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flg J<ÕHõ
^èŒ~å‡Å∞ K≥áêÊ_»∞. JO^Œ∞Ö’ „Ѩ^è•#OQÍ t=áê~°fi`«∞Å ã¨O"å^ŒO ã¨∞n~°…OQÍ
qxÑ≤OKå_»∞. Jk `å#∞ <å~°^Œ∞x=^ŒÌ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flk. P `«~°∞"å`« "≥∂HõΔO
H˘~°‰õΩ, ^•i„^Œº^Œ∞óY=Ú áÈ=\ÏxH˜, LáêÜ«∞OQÍ ''FO #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ
"åã¨∞^Õ"åÜ«∞ ——`À "≥Ú^ŒÖˇ·# q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂=o [Ñ≤OK«=∞x É’kèOKå_»∞.
WOHÍ q+¨μ‚áê~°=∂ºxfl QÆ∞iOz q=iOKå_»∞. z=~°QÍ,''F ^èŒ~°‡~å*Ï!
"åºã¨q~°z`«"≥∞ÿ# q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂Å∞ ѨiîOz ã¨∞MÏÅ∞ á⁄O^Œ∞.—— J<åfl_»∞. P
`«~°∞"å`« ^èŒ~°‡~åA, ''`å`å! „|Ǩχ"Õ`«ÎÖˇ·# „ÉÏǨχ}∞Å =∞ǨÏ`«∞Î Z\˜ìk?—— Jx
J_çQÍ_»∞. cè+μ¨ ‡_»∞, ''<å ^ÕÇϨ OÖ’ â◊HΘ `«Q∞Æ `æ ÀOk `≥Å∞ã¨∞ HÀ=Åã≤# ~°ÇϨ ™êºÅhfl
NHõ$+¨μx‚ =Å¡ `≥Å∞ã¨∞HÀ—— J<åfl_»∞. NHõ$+¨μ_‚ ∞» cè+μ¨ ‡x ã¨xflkèÖ’ PÜ«∞# q<Õ@@∞¡QÍ
^èŒ~°‡~åAH˜ J<ÕHõ ^èŒ~å‡Å∞ É’kèOKå_»∞.
NHõ$+¨μ‚_»∞ „ÉÏǨχ}∞Å∞ `«áÈ^èŒ#∞Å∞ Jx, "åiâ◊H˜Î J#O`«=Ú Jh
É’kèOz ^Œ∞~åfiã¨=∞Ǩ=Úx Hõ^Œä K≥áêÊ_»∞. P `«~∞° "å`« ^Œ∞~åfiã¨∞x â◊H,Î̃ t"åOâ◊
HÍ=_»OKÕ`«, t=Ùx =∞ǨÏ`«∞ÎZ\˜ì^Œx J_»∞QÆQÍ t=Ùx áê~°=∂ºxfl NHõ$+¨μ‚_»∞
q=iOKå_»∞. P Ѩâ◊√Ѩu =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞, =∞Ǩ^Õ=Ù_»∞, ã¨~°fi[QÆ`«∞ΉõΩ ™êH˜Δ,
â◊√ÉèÏ=ǨÏ=¸iÎ, x~å=∞Ü«Ú_»∞ Jx q=iOKå_»∞. J`«_Õ Éè=í |O^èŒ "≥∂HõHΔ Í~°‰Ωõ _»x
x~°fizOKå_»∞. ''F ^è~Œ ‡° ~å*Ï! ã¨=∞ã¨ÖÎ ’HÍÅ Hˆ =Δ ∞O HÀã¨O r"À^Œ~ú }° HÔ · "åºã¨=Úx
"Õ^•Å∞ K≥Ñ≤Ê# t=<å=∂Å`À t=ã¨∞Îu ~°zOz „Ѩ™êkOKå——_»x NHõ$+¨μ‚_»∞
K≥áêÊ_»∞. cè+¨μ‡_»∞‰õÄ_® „â’`«QÍ P *Ï˝<åxflá⁄Ok ^èŒ~°‡~åA#∞ ǨÏã≤Î<åѨÙiH˜
á⁄=∞‡x, ~å*Ϻaè¿+HõO KÕã∞¨ HÀ=∞x P#uKåÛ_»∞. "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞ ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° ~åA#∞
J^Õq^èŒOQÍ P^ÕtOz, cè+¨μ‡x`À, ^èŒ~°‡~åA ã¨=∞Ü«∞=Ú =zÛ#ѨÙ_»∞ ~åQÆÅ_»x
ã¨∂zOKå_»∞. ^è~Œ ‡° ~åA NHõ$+¨μx‚ `Àã¨Ç¨ ǨÏã≤<Î åѨÙ~°O "≥o§ ^è$Œ `«~å¢ëêì^∞Œ ÅO^Œih
K«∂z NHõ$+¨μ‚x P[˝`À Ѩ\Ïìaè+≤‰õΩÎ_≥· Ñ≤`«$HÍ~åºÅ∞, ^•<åÅ∞ Jhfl KÕ™ê_»∞.
cè+μ¨ ‡_»∞ JOѨâÜ ◊ ∞« º<≥H¯˜ # <å\˜#∞O_ç Ü«Ú^ŒOú =Úyã≤, U|k Zxq∞k
k#=ÚÅ∞ QÆ_»z#q. Jk =∂Ѷ¨∞=∂ã¨O. â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=∞O^Œ∞ <åÅ∞QÀ=O`«∞ q∞ye
L#flk. L`«~Î åÜ«∞}„Ѩ"âÕ O◊ QÍ=@O QÆ=∞xOz ^è~Œ ‡° ~åA, ^è$Œ `«~å¢+μ¨ _ì ∞» "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
ÃÑ^ŒÅÌ #∞ fã¨∞H˘x NHõ$+¨μx‚ `Àã¨Ç¨ cè+μ¨ ‡x ã¨xflkèH˜ "≥àϧ_»∞. cè+μ¨ ‡_»∞ JO^Œih
PeOQÆ#O`À P^ŒiOz Pj~°fikOKå_»∞. NHõ$+¨μ‚x J#∞=∞u`À `«# âßѨO
fiáÈ=_»OKÕ`« `«# ™ê÷#"≥∞ÿ# J+¨ì=ã¨∞=ÙÅ Ö’HÍxH˜ Ѩܫ∞# =∞Ü«∂º_»∞.
^ÕǨÏ=∞O^Œe „áê}ÏÅ#∞ ˆHO„nHõ$`«O KÕã≤, "å\˜x â◊s~°O#∞O_ç "Õ~°∞KÕã≤ `å#∞
HõáêÅÉèË^Œ#O`À ^ÕǨxfl q_çz `Õ*’=∞Ü«Ú_≥· L`«Î~° k‰õΩ¯# `«# Ö’HÍxfl
KÕ~∞° ‰õΩ<åfl_»∞.
JOѨâÜ ◊ ∞« ºg∞^Œ cè+μ¨ ‡_»∞, JO^Œ~∂° x„+¨¯q∞Oz# `«~∞° "å`« UHÍO`«OÖ’
=∞ø#OQÍ ^蕺#=∞QÆ∞fl_≥·<å_»∞. PÜ«∞# =∂~°æt~° =∂™êO`«OÖ’ JOѨâ◊Ü«∞ºg∞^Œ
<≥H¯˜ =∂Ѷ∞¨ =∂ã¨OÖ’x L`«~Î åÜ«∞} „áê~°OÉèOí =~°‰Ωõ UHÍO`«OQÍ KÕã#≤ `«Ñ¿¨ ãû
=∞Ǩq+¨μ^‚ •è º#O. P nHõΔ „áê~°OaèOz#k NHõ$+¨μx‚ ã¨xflkèÖ’, PÜ«∞# J#∞=∞u`À.
z=~°‰õΩ NHõ$+¨μ‚_Õ uiy=zÛ ^Œ~°≈#q∞zÛ, ''F cèëê‡! hqHõ h =ã¨∞Ö’HÍxH˜
áÈ=K«∞Û——Jx P[˝ WKåÛ_»∞. P q^èŒOQÍ NHõ$+¨μ‚x ã¨xflkèÖ’ "≥Ú^ŒÖˇ·# nHõΔ
z=~°‰õΩ NHõ$+¨μ‚x J#∞=∞u`À =ÚyOѨ٠á⁄Ok T~°úfiÖ’HõQÆ=∞<åxH˜
¿ÇÏ`«∞=~ÚºOk.
cè+¨μ‡_»∞ "≥∂HΔÍi÷HÍ_»∞. „|Ǩ‡O_»=ÚÖ’x XHõ Ö’HõOÖ’ ã¨$+≤ì L#flO`«
HÍÅ=Ú LO_Õ XHõ ^Õ=`å=¸iÎ. N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù KÕ`,« PÜ«∞# P[˝K`Õ « ѨiáêeOѨ
|_»∞`«∞#fl J<ÕHõ Ö’HÍÅÖ’x XHõ L`«=Î ∞QÆuH˜ K≥Ok, P Ö’HÍÅ ã≤u÷ Ziy#"å_»∞.
Éèí∂Ö’Hõ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# ^èŒ~å‡Å#∞ ѨÓiÎQÍ `≥eã≤#"å_»∞.
 =∂Ѷ¨∞’-Ü«∞O ã¨=∞Ü«∞„áêáÈÎ =∂ã¨ó, ™œ"≥∂ºÜ«Úkè+≤ª~° I
„uÉèÏQÆ âı+¨ó ѨHΔÀÜ«∞O â◊√HÀ¡ Éèíq`«∞=∞~°›u I
Ѩ&Ûâ◊`«O ~å„`«ºó â◊Ü«∂# ™Èº^Œº"Õ∞ QÆ`åó II
cè+μ¨ ‡_»∞ JOѨâÜ
◊ ∞« ºÃÑ#· „Ѩ"tÕ OzOk Ü«Ú^ŒOú Ö’ 10= ~ÀA. P `«~∞° "å`«
8 ~ÀAʼnõΩ Ü«Ú^ŒúO =ÚyOѨن J@∞ÃÑ·# 50 ~ÀAÅ∞ QÆ_»z# `«~°∞"å`«
=∂Ѷ¨∞=∂ã¨OÖ’x â◊√Hõ¡Ñ¨HõΔ=∞O^Œ∞ =¸_»∞ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ QÆ_»z#=x `å`«Ê~°º=Ú.
J#QÍ UHÍ^Œt „Ѩ"tÕ OzO^Œx ã¨=∞#fiÜ«∞O. <Õ_∞» =∞#O cè+‡¨ UHÍ^Œt =∂Ѷ∞¨ â◊√^Œú
UHÍ^Œt<å_Õ [~°∞ѨىõΩO@∞<åfl=Ú. D =∞ǨÉèÏ~°`« Ü«Ú^ŒOú =∂~°tæ ~° =∂ã¨=∞O^Õ
(„`«Ü≥∂^Œt<å_»∞) „áê~°OÉèí=∞~Ú#@∞¡ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O K≥|∞`«∞Ok. „Ѩu ukäH˜
XHõk#O JQÆ∞@ ÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å# Z‰õΩ¯= =º`åºã¨=Ú ÖËHõ D ukä, k#QÆ}#=Ú
ã¨iáÈ=Ù#∞. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ #∞_çq#@∞¡ J+¨ì=ã¨∞=ÙÅÖ’ <˘Hõ_»∞ âßѨ„QÆã¨∞Î_≥·
Éè∂í q∞ÃÑ· cè+μ¨ ‡_≥<· å_»∞. J+¨=ì ã¨∞=ÙÅ∞ âßѨ„QÆã∞¨ ÖÎ Ë J~Ú##∞, q∞ye# U_»∞QÆ∞~°∞
=ã¨∞=ÙÅ∞ ã¨fiÅÊ ^À+¨μÅQÆ∞@KÕ <å=∞Hõó Éè∂í q∞ÃÑ· [x‡Oz "≥O@<Õ `«e¡ QÆOQÍ^Õq
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À D Ö’Hõ=Ú#∞ q_çz "≥o§<å~°∞. D`«_»∞ JkèHõ ^À+≤ HÍ=Ù#
ã¨OѨÓ~°‚ r=#=Ú cè+¨μ‡#‰õΩ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. '=ã¨fu =ã¨=ó— Jx x~°fiK«#=Ú.
HõÖÏÊO`«=Ú=~°‰õΩ LO_»∞"å~°x J~°÷=Ú. Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, ã¨∂~°∞º_»∞, WO„^Œ∞_»∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ q+¨μ‚^Õ=Ùx ã¨$+≤ìÖ’x"åˆ~.
t=Ùx QÆ∞iOz NHõ$+¨μ‚_»∞ K≥ѨC`«∂, D ^Õ=`«ÅO^ŒiH© t=Ù_»∞
P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»x J<åfl_»∞. QÆ∞}^è~Œ å‡f`«"∞≥ ,ÿ Hˆ O„^Œ"∞≥ #ÿ Ѩ~=° ∂`«‡ Jx J~°O÷ . P
Ѩ~=° ∂`«‡Ü≥ÚHõ¯ =∞iÜ≥ÚHõ ~°∂Ѩ"∞Õ q+¨μ=‚ Ù. QÆ∞}, ^è~Œ ‡° , ~°∂Ѩ, Hõ~‡° , qã¨Î $uQÆÅ
[QÆ`«∞Î#‰õΩ Hõ~°Î. „Ѩ=~°ÎHõ, âßã¨Hõ, ~°HõΔHõ „H˜Ü«∞Å#∞ x~°fiiÎOK«∞"å_»∞ =∞Ǩq+¨μ‚"Õ.
^Õ=`«ÅO^Œ~‰° Äõ P`«_∞» P~å^è∞Œ º_»∞, â◊~}° ÏQÆu, Láêã¨∞º_»∞. JO^Œ∞KÕ`« =ã¨∞^Õ=`«
J~Ú# cè+μ¨ ‡_»∞ qëÈ‚áêã¨#KÕ`« ^À+¨~Ç° Ï≤ `«∞_≥· ã¨fiH©Ü∞« Ö’HÍxfl KÕ~∞° ‰õΩ<åfl_»∞. D
q+¨μ`‚ `« Ϋ fi=Ú ã¨OѨÓ~°=‚ ÚQÍ Ziy# ™È΄`«H~õ ΰ "åºã¨∞_Õ. ''"庙êÜ«∞ q+¨μ~‚ ∂° áêÜ«∞——
J#fl=∂@ ã¨∞„Ѩã≤^Œú"Õ∞. ^èŒ~°‡~åA ^èŒ~°‡^Õ=Ùx JOâ◊, cè+¨μ‡_»∞ ^Õ=`« Ü≥ÚHõ¯
J=`å~°=Ú J~Ú#>Ë¡. JO^Œ∞=Å¡ ^èŒ~°‡~åA#‰õΩ ÅÜ«∞™ê÷#=Ú ^èŒ~°‡^Õ=`«ÜÕ∞.
HÍx cè+μ¨ ‡_»∞ "≥∂HõQΔ Íq∞HÍHõ ^è~Œ ‡° nHõΔ Hõey, J^è~Œ ‡° ^À+¨ x=$uÎHÀi `«# Éè∂í Ö’Hõ
r=#=Ú#∞ â◊√ÉèÏO`«=Ú#∞ KÕã¨∞H˘x# l*Ï˝ã¨∞=Ù =∂„`«"Õ∞. JO^Œ∞=Å# D
q+¨μ‚™È΄`«=Ú cè+¨μ‡x [Ѩ^蕺# ^èպܫ∞"≥∞ÿ# `«`«Î fiq+¨Ü«∞=Ú. LѨ^ÕtOK«|_ç#k
^èŒ~°‡AxH˜. cè+¨μ‡_»∞ ^èŒ~°‡AxH˜ `≥eÑ≤# ^èŒ~°‡=ÚÅhfl Éèí∂Ö’Hõ^èŒ~°‡=ÚÖËHÍHõ
q+¨μ‚=∞Ü«∞"≥∞ÿ, q+¨μ‚Ѩiáêe`«"≥∞ÿ# ã¨~°fiÖ’Hõ, ã¨~°fir= ^èŒ~°‡ã¨∂HõΔ ‡=ÚÅ∞, ã¨$+≤ì
~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ∞. Wq JxflÜ«¸ HõeÑ≤ q+¨Ü«∞=∞O`å XHõKÀ@ KÕiÛ#KÀ, Jk
=∞Ǩq+¨μ‚=Ù =~°‚#.
D =∞O„`«=Ú#∞ HõeÜ«ÚQÆ=∞O^Œ∞ =∞#‰õΩ „Ѩ™êkOz#"å_»∞
"åºã¨=ÚhO„^Œ∞_»∞. Ü«Úkè+≤ª~°∞x „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#=ÚQÍ Ñ¨Ó~°fiÑ‘iîHõÜ«∞O^Œ∞
13 â’¡Hõ=ÚÅÖ’ cè+¨μ‡_»∞ ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Úx Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú, ™È΄`«=Ú Ü≥ÚHõ¯
=∂Ǩ`«‡º=Ú#∞, ^•x Ѷ¨Å=Ú#∞ ã¨∂HõΔ ‡=ÚQÍ x~°fizOKå_»∞. P ^Õ=^Õ=Ù_Õ
[QÆ„`«ÊÉèí∞=Ù, J#O`«∞_»∞, Ö’HÍ^茺‰õΔΩ_»∞, ã¨~°fi^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞, ã¨~°fiHÍÅã≤÷`«∞_»∞,
ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚʼnõΩ#∞ L`«ÊuÎ, ã≤u÷ , „ѨàÜ
◊ ∞« =Ú KÕ¿ã"å_»∞† Ѩq„`å<åOK« Ѩq„`«"∞£ ,
=∞OQÆàÏ<åOK« =∞OQÆà◊"£∞, ^Õ=`å#OK« ^≥·=`«"£∞. D <å=∞=ÚÅ∞, QÆ∞}=ÚÅ∞
=∞Ǩ`«∞‡Öˇ#· |∞∞+¨μÅ∞ QÍ#OKÕ¿ãq. WOHõ ѶŨ =ÚÅ∞ ã¨~fi° ^Œ∞óY=ÚÅ#∞ `«iOK«∞@,
H©iÎ=~°ú#=Ú, ^èŒ~å‡kèHõº`«á⁄O^Œ∞@, áêѨÉèíÜ«∞ x"å~°Hõ=Ú, ~åHõΔ㨠â◊‰õΩÎÅÜ≥ÚHõ¯
q<åâ◊O(^≥·`åºO`«HõO). Wq Ѷ¨Å=∞ÚÅ∞.
D ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂=o [ѨÜ≥∂Qƺ"≥∞ÿ#, â’¡Hõ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# =∞O„`«=Ú=Öˇ
x~°fizOK«|_çOk. nxH˜ |∞∞+≤ "Õ^Œ"åºã¨∞_»∞. J#∞+¨μìÑπ K«O^Œã¨∞û† =∞ǨqëÈ‚
Ѩ~=° ∂`«‡ J~Ú# N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_»∞ ^Õ=`«† J=∞$`åOâ◊¥^Œƒ"ù À ÉèÏ#∞iu J<Õk
c[=Ú† ^Õ=H©#O^Œ#∞_»∞ nxH˜ „ã¨+¨ìÜ«∞QÆ∞ â◊H˜Î† 'L^Œƒù=ó HΔÀÉèí}À ^Õ=ó— J#flk
Ѩ~=° ∞=∞O„`«=Ú. â◊OYÉè$í `ü, #O^ŒH,© K«„H© J#flq H©ÅHõ=Ú† 'âß~üV^æ <Œè åfi QÆ^•^è~Œ —°
J<Õk JG=Ú† '~°^•ä OQÆáê}˜ ~°HÀΔ Éèºí ó— J#flk <Õ„`«=Ú† '„u™ê=∂™ê=∞QÆó ™ê=∞—
J#flk Hõ=K«O† P#O^ŒO Ѩ~°„|Ǩχ J#flk Ü≥∂x (ѨÙ@∞ìHõ™ê÷#=Ú)† '|∞∞`«∞
ã¨∞^Œ~°≈#ó HÍÅó— kQƃO^èŒ=Ú† qâ◊fi~°∂Ѩ=Ú ^蕺#=Ú. W\˜ì ™êOQÀáêOQÆ"≥∞ÿ#
=∞O„`«=Ú [ѨÜ≥∂Qƺ"≥∞ÿ# =∞Ǩ=∞O„`«=Ú. W\˜ì =∞Ǩ=∞O„`« ^Õ=`«Ü≥ÚHõ¯
^蕺#=Ú 'H©~Δ À^è#Œ fi`ü— #∞O_ç '#=∂q∞ q+¨μO‚ K«`∞« ~°∞ƒù["£∞— J<Õ=~°‰Ωõ 5 â’¡H=õ ÚÅ∞
K≥Ñʨ |_ç#q. H©~Δ ã° =¨ Ú„^ŒO J<Õk J#O`« PHÍâ◊OÖ’ =∞#‰õΩ Hõ#Ѩ_Õ J#O`«"∞≥ #ÿ
áêÅѨÙO`« J<Õ `≥Å¡x #HõΔ„`«=∞O_»ÅO. 'qÜ«∞^£, q+¨μ‚Ѩ^ŒO— Jx PHÍâßxH˜
¿Ñ~°∞¡. J\˜ì PHÍâ◊=∞O^Œ∞ ѨÙ\˜ì# QÆOQƉõΩ =∞~À ¿Ñ~°∞ q+¨μ‚Ѩ^À^Œƒùq. K«`«∞~°úâ◊
Éèí∞=#=ÚÅ∞ P`«_ç â◊s~°=Ú. JO^Œ∞ =∞^茺#∞#fl Éèí∂=∞O_»ÅO P qâ◊fi~°∂ѨÙx
<åaè™ê÷#=Ú. D T~åúfi^èÀÖ’Hõ =ÚÅO^Œe ^Õ=`«Å∞, Jã¨∞~°∞Å∞, Ѩâ√◊ ѨHÍΔ º^Œ∞Å∞,
QÆO^èŒ~åfi^Œ∞Å∞ JxflO\˜h ^èŒiOK«∞ „uÉèí∞=#=ÚÅ∞, J`«_ç qâ◊fi~°∂Ѩ=∞O^Œe
Éè Ï QÆ = ÚÖË . =∞#‰õ Ω ^è • º#Ü≥ ∂ QÆ º =∞QÆ ∞ @Ô H · âߺ=∞=~° ‚ = Ú, Ñ‘ ` « = G=Ú,
H“ã¨∞ÉÎ Ïè ÅOHÍ~°=Ú, H˜s@ ‰õΩO_»ÖÏÅ∞, â◊OYK«„HõQ^Æ •^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç# K«`∞« ~°∞ƒùA_≥#·
Hõ=∞hÜ«∞ ~°∂Ѩ^è•~°∞_»∞ D N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù.
Pkâ◊OHõ~°∞Å∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ѨÙOeOQÆ"åK«Hõ=ÚÅQÆ∞ <å=∞=ÚÅ∞ P`«x
ѨÙOÉèÏ==~°‚#, ¢ã‘ÎeOQÆ<å=∞=ÚÅ∞ P`«x â◊H˜Î ã¨fi~°∂Ѩ=~°‚#, #ѨÙOã¨HõeOQÆ
<å=∞=ÚÅ∞ P`«_Ü ç ∞« O^Œe Ѩ~„° |Ǩχ`«`Ϋ fi ã¨∂K«H=õ ∞ÚÅ∞. ^Õ=`«Å‰õΩ Z\˜ì PѨ^ÅŒ ∞
=zÛ<å WO„^Œ∞x`Àã¨Ç¨ „|Ǩχ#∞ P„â◊~ÚOK«_O» , PÃÑ#· „|Ǩχ`Àã¨Ç¨ q+¨μ=‚ Ù#∞
P„â◊~ÚOK«_»O ã¨$+≤ìÖ’ Ѩiáê\˜. ã¨$+≤ìHõ~°Î, Éèí~°Î P`«_Õ HÍ=@O ^•xH˜ HÍ~°}O.
J=`å~°=ÚÅhfl P`«_ç"Õ HÍ=@O ^•xˆH x^Œ~°≈#O. ^•@~åx q+¨μ‚=∂Ü«∞
J<ÕH=õ ∂~°∞¡ ã¨=∞㨺Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«∞ PÜ«Ú^è"Œ ∞≥ Oÿ k. Éè™í ê‡ã¨∞~°=^èHŒ Íx, J=∞$`«O
ѨOK«@OÖ’HÍx, W`«~° ^Œ∞+¨ì ã¨OǨ~° „H˜Ü«∞ÅÖ’QÍx, ã¨fi~åæxH˜ |eÉèíÜ«∞O
`˘ÅyOK«_®xH˜HÍx, =∞#‰õΩ Hõ#Ѩ_Õ WOHÍ J<ÕHõ ^Œ$ëêìO`åʼnõΩHÍx q+¨μ‚"Õ
P^è•~°=∞x ѨÙ~å}O K≥|∞`«∞Ok. JO`«\ ˜ ÃÑ^ŒHÌ Í~åºÅ#∞O_ç J`«ºÅÊ"≥∞#ÿ =ºH˜QÎ `Æ «
ã¨=∞㨺Š=~°‰Ωõ ‰õÄ_® – JO>Ë ^è$Œ =Ùx K«i„`«, QÆ*OË „^Œ∞x PiÎ =O\˜"å\˜H‰˜ Äõ _®
– PѨ^Œ Ö’HÍÅ^≥<· å, =º‰õΩÅÎ ^≥<· å q+¨μ"‚ Õ â◊~}° ºO Jx K≥|∞`«∞<åfl~Ú Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞.
P `«~°∞"å`« Éèí∂Ö’HõOÖ’x ^Œ∞+¨ìHõΔ„uÜ«∞ ã¨OǨ~åxH© P =∞Ǩq+¨μ‚ „HÀ^èŒ"Õ∞
~°HõΔ}â◊H˜Î J~ÚºOk. J^Õ „ÉÏǨχ} ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Ѩ~°â◊√~å=∂=`å~°=Ú.
=∂Ü«∂=∞~°‡OÖËx Ô~O_»= =∂#=~°∂ѨO âßO`«ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ N~å=ÚxQÍ D
Ö’HÍxfl ~°HOΔ˜ zOk. P `«~∞° "å`« =∂Ü«∂=∞~°‡=ÚÖË ã¨fiÉèÏ=OQÍ Hõey, â◊√„`«∞=ÙÅ∞
HÍx"åiH˜ "≥∂ǨÏ#"≥∞ÿ# =¸_»=~°∂ѨO NHõ$+¨μ‚x^Õ. D J=`å~° Ѩ~°OѨ~°Ö’
z=iH˜ NHõ$+¨μ_‚ zç Û# É’^è•=∞$`«OÖ’ =∂#=*ÏuH˜ UÔHH· õ =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩ_≥· XˆHXHõ
QÆ∞~°∞=ÙQÍ NHõ$+¨μ‚_»∞ xezáÈ~Ú<å_»∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ K«i„`«Ö’ Zxfl ã≤^•úO`åÅ∞,
=∞`åÅ∞ ѨÙ\ì̃<å, ѨÙ@ìÉ’`«∞<åfl „Ѩ^=Œä ∞QÆ∞~°∞=Ù w`åKå~°∞º_Õ. ^•x#∞OKÕ =∞~˘Hõ
=∂~°æO =∞Å∞K«∞H˘x U^À XHõ âßY‰õΩ QÆ∞~°∞"≥·# =∞~˘Hõ_»∞ Ô~O_»=QÆ∞~°∞"ÕHÍx
"≥Ú^Œ\ ˜QÆ∞~°∞=Ù HÍ_»∞. D q^èŒOQÍ P =∞Ǩq+¨μ‚=Ù `Õ[O z=~°‰õΩ =∞#‰õΩ
XHõ¯QÍ<˘Hõ¯ âßâ◊fi`«Q∞Æ ~°∞=Ù#∞ „Ѩ™êkOzOk. P `«~∞° "å`« =∞#*ÏuH˜ ã¨OÉèqí OKÕ
HõëêìÅ∞, PѨ^ŒÅ∞ U"≥·<å– D „Ѩ^äŒ=∞QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ É’^èŒÅ#∞O_ç ZO`«^Œ∂~°O
=∞#=Ú "≥·^˘Å∞QÆ∞`å"≥∂ JO`« JˆHΔ=∞O =∞#‰õΩ HõÅ∞QÆ=K«∞Û.
WѨC_çHõ D „Ѩ^äŒ=∞QÆ∞~°∞ É’^èŒ#∞O_ç |∞kúKåѨźO`À J<ÕHõ J~å÷Å∞
fã¨∞‰õΩO@∂, =∞# „ѨuÉèÏÜ«Ú‰õΩÎÅ∞ Q˘Ñ¨Ê=#∞H˘x, J"Õ P PkQÆ∞~°∞=Ù
Jaè„áêÜ«∂Åx J#∞‰õΩO@∂† XHõ\ ˜ Ô~O_»∞QÍ, Ô~O_»∞ <åÅ∞QÆ∞QÍ =∂~åæÅ∞
ã¨$+≤ìOK«∞H˘x q_çáÈ`«∞#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ(=∞#‰õΩ) Uk â◊~°}ºO? J=`«iOz
K≥Ñ≤Ê# É’^èŒ J=QÍǨÏ# KÕã¨∞HÀÖË#ѨC_»∞, ã¨=∞#fiÜ«∞q"ÕHõO =∞#H˜ ÖË#ѨC_»∞,
uiy P =∞Ǩq+¨μ‚"ÕHÍHõ =∞#ˆHk â◊~°}ºO HÍQÆÅ^Œ∞? JO^Œ∞ˆH "åºã¨=Úx D
Ü«ÚQÆOÖ’x =∞#‰õΩ q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂xfl „Ѩ™êkOz, =∞m§ D =∞O„`åxH˜
„ã¨+¨ìÜ«∞QÆ∞ â◊H˜Î "åã¨∞^Õ=Ù_Õ Jx =∞#O =∞~°∞=~åxq^èŒOQÍ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞.
*Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨ijeOz K«∂¿ãÎ D "åã¨∞^Õ=Ù_Õ z=iQÆ∞~°∞=x, J`«_ç
LѨ^Õâ◊"Õ∞ =∞#‰õΩ JOu"≥∂áêÜ«∞=∞x, WO`«‰õΩ q∞Oz ÉèÏqHÍÅ=∞ÚÖ’‰õÄ_®
=∞~˘HõÉ’^èŒ Un ~åÉ’^Œx, LO_»É’^Œx =∞#H˜ J=QÆ`=« ∞=Ù`ÀOk. ã≤^•úO`åÅ∞,
=∂~åæÅ∞ g\˜Ö’ `«~°`«=∞ÉèË^•Å∞ QÆ∞iÎOK«ÖËHõ, PÜ«∂ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂ÅÖ’<Õ –
Jq‰õÄ_® W\©=e"Õ J~Ú<å – ˆH=Å qâßfiã¨=∂„`å=ÅO|#Ö’ rqOKÕ
=∞#O^ŒiH© D q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞"Õ∞ ã¨=∂#"≥∞ÿ# â◊~°}ºO. nx q+¨Ü«∞OÖ’
ÉèË^•aè„áêÜ«∂xH˜ `å=ÙÖË^Œ∞. Ѷ¨e`åxH˜ ã¨O^ÕǨÏOÖË^Œ∞. =∞#Hõ#fl ã¨Ç¨Ï„ã¨
QÆ∞}ÏkèHõ q*Ï˝#q"ÕHÍÅ∞ Hõey, =∞#=Öˇ `«ÑÊ≤ ^•Å∞‰õÄ_® KÕã#≤ P cè+μ¨ ‡x=^ŒHˆÌ
=∞#O "≥#∞Hõ‰Ωõ =∞~°e, J`«_#» ∞ã¨iOz# =∂~åæxfl KÕÑ@ ¨ _ì O» =∞#‰õΩ J`«∞º`«=Î ∞
Hõ~°Î=º=Ú.
D =∞Ǩ=∞O„`«O <Õ_∞» JHõ¯_»H¯õ _» – ã¨Ow`«O`À "ÕQOÆ QÍ ~Ô Å· ∞|O_çÖÏ
™êyáÈÜÕ∞^•xx – =∞#O qO@∞<åflO. cè+¨μ‡_»∞ JOu"≥∂áêÜ«∞ x+¨μª_≥· #ÅÉèˇ·
JǨϟ~å„`åʼnõΩÃÑ·QÍ D XHõ¯ =∞O„`å<Õfl [Ñ≤OKå_»∞. ZHõ¯_À L#fl T~°÷fiÖ’HõO
P`«_=ç ^Œ‰Ì Ωõ =zÛ KÕ~Ú JOkOz fã¨∞H˘x"≥o§Ok. L`«~Î åÜ«∞}OÖ’ T~°fi÷ Ö’HÍÅ∞
Éèí∂=∞O_»ÖÏxH˜ ã¨g∞Ѩ=~°∞ÎÅ=Ù`åÜ«∞x Ü≥∂QÆ∞Öˇiy# ~°Ç¨Ï㨺O. cè+¨μ‡x=Öˇ,
~ÀAH˘Hõ 30 <å=∂Å∞=∂„`«"Õ∞ J~°÷ã¨∂ÊùiÎ`À <≥=∞‡kQÍ =∞#ã¨∞û`À K«^Œ∞=Ù‰õΩx
XHõ =∞O_»ÅnHõΔ P q^èŒOQÍ Ñ¨ÓiÎKÕ¿ãÎ =∞#O á⁄O^ŒQÆeˆQ Ѷ¨e`«O Z@∞=O\˜
Ü«∞[˝=¸ =∞#H˜=fi*ÏÅ^Œ∞.
WO^Œ∞Ö’ LѨÜ∂≥ yOz# „Ѩ=∂}"åHͺÅ∞ ѨÓ~°fi"Õ∞ Pkâ◊OHõ~∞° Å =O\˜
=∞Ǩ`«∞‡Å∞ #∞_çq# =∂@ÖËHÍx ã¨fi`«O„`«=ÚÅ∞ HÍ=Ù. J\˜ì =∞Ǩ`«∞‡Å "åHͺʼnõΩ
PÃÑ=· ∂@ K≥¿ÑʄѨÜ∞« `«fl=Ú HÍkk. ™ê=∂#º"≥∞#ÿ QÀ+≤Öì ’ LѨÜ∂≥ yOKÕ ¿ãfiKåÛù
q=~°}=Ú =∂„`«"Õ∞. W~°"≥· Uà◊§H˜ ѨÓ~°fiO ¿ãfiK«ÛùQÍ ™êy# LѨ<åºã¨^èÀ~°}˜
#∞Oz =_»Hõ\ ˜ì ~°K«#QÍ fã¨∞H˘zÛ# D „QÆO^äŒOÖ’, J<ÕHõ =∂@Å á⁄~°áê@∞¡,
ÉèÏ"åÅ Jã¨Ê+¨`ì « "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ÖÁã¨∞QÆ∞Å∞ Z<≥fl· <å LO_»=K«∞Û. =∞# q∞„`«=∞O_»e<Õ
L^ÕtÌ Oz D„Ѩu `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« |_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë `«ÑC¨ Å∞, ã¨O^ÕÇ¨ Å∞ Hõ#|_ç`Õ
<å`À"å~°∞ ã¨O„ѨkOK«QÆÅ~°∞ Jx. nxx LѨ<庙êÅ ^•fi~å ¿ãHõiOz
ã¨fiǨÏã¨=Î ÚÅ`À„"åã≤ "≥Ú^Œ\ ˜ „Ѩux `«Ü∂« ~°∞ KÕã#≤ zII QÆO_»∂i¡ âı+y¨ i~å=Ù‰õΩ
Pjã¨∞ûÅ∞. PÜ«∞# KÕã≤# Hõ$+≤Q˘Ñ¨Êk.

'' Hõ$ëÈ‚ ~°HõΔ`«∞ [QÆ„`«Ü«∞ QÆ∞~°∞ó ——

15–6–2011,
=~°OQÆÖò.
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ

N q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«"£∞

â’¡II â◊√HÍ¡O|~°^Œè~°O q+¨μ‚O â◊t=~°‚O K«`«∞~°∞ƒù["£∞ I
„Ѩã¨#fl=^Œ#O ^蕺ÜÕ∞`ü ã¨~°fiqѶ¨∞’flѨâßO`«ÜÕ∞ II
Ü«∞ã¨ûºkfi~°^Œ=„HÍÎ^•ºó áêi+¨^•ºó Ѩ~°â◊≈`«"£∞ I
qѶ¨∞flO xѶ¨∞flxÎ ã¨`«`«O q+¨fiˆHû#O `«=∂„â◊ÜÕ∞ II
"åºã¨O =ã≤+¨ª#áêÎ~°O â◊ˆHÎó ᜄ`«=∞HõŇ+¨"£∞ I
Ѩ~åâ◊~å`«‡[O =<ÕÌ â◊√Hõ`å`«O `«áÈxkè"£∞ II
"庙êÜ«∞ q+¨μ‚~°∂áêÜ«∞ "åºã¨~°∂áêÜ«∞ q+¨‚"Õ I
#"≥∂ "≥· „|Ǩχx^èŒÜÕ∞ "åã≤ëêªÜ«∞ #"≥∂#=∞ó II
JqHÍ~åÜ«∞ â◊√^•úÜ«∞ x`åºÜ«∞ Ѩ~°=∂`«‡<Õ I
ã¨^≥·Hõ~°∂Ѩ~°∂áêÜ«∞ q+¨‚"Õ ã¨~°fil+¨‚"Õ II
Ü«∞㨺 㨇~°}=∂„`Õ} [#‡ã¨O™ê~°|#ú<å`ü I
q=ÚK«º`Õ #=∞ã¨ÎÃã·‡ q+¨‚"Õ „ѨÉèíq+¨‚"Õ II
FO #"≥∂ q+¨‚"Õ „ѨÉèíq+¨‚"Õ
N "≥·â◊OáêÜ«∞# L"åK« :
„â◊√`åfi ^èŒ~å‡#âı¿+} áê=<åx K« ã¨~°fiâ◊ó I
Ü«Úkè+≤ª~°âß≈#Î#=O ѨÙ#ˆ~"åÉèíºÉèÏ+¨`« II 1
Ü«Úkè+≤ª~° L"åK« :
H˜"Õ∞HõO ^≥·=`«O Ö’ˆH H˜O"å¿ÑºHõO Ѩ~åÜ«∞}"£∞ I
ã¨∞Î=#Îó HõO Hõ=∞~°Û#Îó „áêѨÙflÜ«Ú~å‡#"åâ◊√≈Éèí"£∞ II 2
HÀ ^èŒ~°‡ó ã¨~°fi^èŒ~å‡}ÏO Éèí=`«ó Ѩ~°"≥∂ =∞`«ó I
H˜O [Ѩ<£ =ÚK«º`Õ [#∞Î~°˚#‡ã¨O™ê~°|#ú<å`ü II 3
1
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú

N cè+¨‡ L"åK« :
[QÆ„`«ÊÉèí∞O ^Õ=^Õ=O J##ÎO ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞"£∞ I
ã¨∞=Î <åfl=∞ã¨ÇϨ „¿ã} ѨÙ~°∞+¨ãû¨ `«`Àu÷`ó« II 4
`«"Õ∞= Kå~°ÛÜ«∞xfl`«ºO ÉèíHÍκ ѨÙ~°∞+¨=∞=ºÜ«∞"£∞ I
^蕺ܫ∞<£ ã¨∞Î=<£ #=∞㨺Oâ◊Û Ü«∞[=∂#ã¨Î"Õ∞= K«II 5
J<åkx^èŒ#O q+¨μ‚O ã¨~°fiÖ’Hõ=∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞ I
Ö’HÍ^茺HõΔO ã¨∞Î=xfl`«ºO ã¨~°fi^Œ∞óMÏuQÀ Éèí"Õ`ü II 6
„|Ǩχ}ºO ã¨~°fi^èŒ~°‡[˝O Ö’HÍ<åO H©iÎ=~°ú#"£∞ I
Ö’Hõ<å^äŒO =∞ǨÏ^Œ∂ƒù`«O ã¨~°fiÉèí∂`«Éèí"À^Œƒù="£∞ II 7
U+¨ "Õ∞ ã¨~°fi^èŒ~å‡}ÏO ^èŒ~À‡kèHõ`«"≥∂ =∞`«ó I
Ü«∞^ŒƒùHÍκ ѨÙO_»sHÍHõΔO ãÎ̈"≥·~°̂~Û#fl~°ã¨û^• II 8
Ѩ~°=∞O Ü≥∂ =∞ǨÏ`ÕÎ[ó Ѩ~°=∞O Ü≥∂ =∞ǨÏ`«ÎѨó I
Ѩ~°=∞O Ü≥∂ =∞Ǩτ^ŒƒÇ¨Ï‡ Ѩ~°=∞O Ü«∞ó Ѩ~åÜ«∞}"£∞ II 9
Ѩq„`å}ÏO Ѩq„`«O Ü≥∂ =∞OQÆàÏ<åO K« =∞OQÆà◊"£∞ I
^≥·=`«O ^Õ=`å<åO K« Éèí∂`å<åO Ü≥∂=ºÜ«∞ó Ñ≤`å II 10
Ü«∞`«ó ã¨~åfi}˜ Éèí∂`åx Éèí=<åκkÜ«ÚQÍQÆ"Õ∞ I
Ü«∞ã≤‡Oâ◊Û „Ѩà◊Ü«∞O Ü«∂xΠѨÙ#ˆ~= Ü«ÚQÆHõΔÜÕ∞ II 11
`«ã¨º Ö’Hõ„Ѩ^è•#㨺 [QÆ<åfl^äŒã¨º Éèí∂Ѩ`Õ I
qëÈ‚~åfl=∞ã¨Ç¨Ï„ã¨O "Õ∞ „â◊√}∞ áêѨÉèíÜ«∂ѨǨÏ"£∞ II 12
Ü«∂x <å=∂x Q“}Ïx qMϺ`åx =∞Ǩ`«‡#ó I
|∞∞+≤aèó Ѩiw`åx `åx =HΔͺq∞ Éèí∂`«ÜÕ∞ II 13
2
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
|∞∞+≤~åfl=∂flOã¨Ç¨Ï„ã¨ã¨º "Õ^Œ"åº™È =∞Ǩ=Úxó I
Kè«O^À-#∞+¨μìÑπ `«^ä• ^Õ"À ÉèíQÆ"å<£ ^Õ=H©ã¨∞`«ó II 14
J=∞$`åOâ◊¥^Œƒù"À c[O â◊HÎ̃ˆ~Ì=H˜##Ì#ó I
„u™ê=∂ǨÏ$^ŒÜ«∞O `«ã¨º âß#κˆ~÷ qxÜ«Ú[º`Õ II 15
q+¨μ‚O l+¨μ‚O =∞Ǩq+¨μ‚O „ѨÉèíq+¨μ‚O =∞¿ÇÏâ◊fi~°"£∞ I
J<ÕHõ~°∂Ѩ^≥·`åº#ÎO #=∂q∞ ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞"£∞ II 16
J㨺 NqëÈ‚i=Ì ºã¨ÇϨ „ã¨<å=∞™È΄`« =∞Ǩ=∞„#Î㺨 I N"Õ^"Œ åº™È ÉèQí "Æ å<£
|∞∞+≤óI J#∞+¨μÑì π KèO« ^Œó I N=∞Ǩq+¨μó‚ Ѩ~=° ∂`å‡ N=∞<åfl~åÜ«∞}À ^Õ=`å
J=∞$`åOâ◊¥^Œƒ"ù À ÉèÏ#∞iu c["£∞ I ^Õ=H©##Ì#ó„㨿+uì â◊HóΘ I L^Œƒ=ù ó HΔÀÉè}í À
^Õ= Wu Ѩ~"° ∂≥ =∞„#Îó I â◊OYÉè$í #fl#ÌH© K«„H©u H©ÅHõ"∞£ I âß~üV^æ <Œè åfi QÆ^•^è~Œ °
W`«ºG"£∞ I ~°^•ä Væáê}˜ ~°HÀΔ Éèºí Wu <Õ„`«"∞£ I „u™ê=∂ ™ê=∞QÆ™êû"Õ∞u Hõ=K«"∞£ I
P##ÌO Ѩ~„° |¿Çχu Ü≥∂xó I |∞∞`«∞ã¨∞û^Œ~≈° #ó HÍÅ Wu kQƃ#úó Nqâ◊fi~°∂Ѩ
Wu ^蕺#"£∞ I N=∞Ǩq+¨μ„‚ Ñ‘`º« ~ˆ ÷ Nã¨ÇϨ „ã¨<å=∞ [¿Ñ qxÜ≥∂QÆó II
^蕺#"£∞ :
H©Δ~À^Œ#fi„`«Ê^Õâı â◊√z=∞}˜qÅã¨`≥ûÂHõ`Õ =∞øH˜ÎHÍ<åO
=∂ÖωõΩ¡áêÎã¨#ã¨÷ó ã¨Êù\ ˜Hõ=∞}˜xÉèˇ·ó =∞øH˜ÎÔH·~°‡O_ç`åVæó I
â◊√„Éè~·ˇ „° Éè~·ˇ ^° „Œ Éè~·ˇ ∞° Ѩiq~°z`≥~· ∞° ‡HõÑÎ Ü
‘ ¸
« +¨=~Ô ¬óÂ
P#hÌ #ó ѨÙhÜ«∂`ü Ji#o# QÆ^•â◊OYáê}˜~°∞‡‰õΩ#Ìó II
Éèí∂ó áê^Ò Ü«∞㨺<åaèifiÜ«∞^Œã¨∞~°xÅâ◊Û„#Ìã¨∂~“º K« <Õ„`Õ
Hõ~å‚"åâßt≈~À ^Òº~°∞‡Y=∞Ñ≤ ^ŒÇ¨Ï<À Ü«∞㨺 "å¿ãÎÜ«∞=∞aúó I
JO`«ãO÷¨ Ü«∞㨺 qâ◊fiO ã¨∞~°#~°YQÆQÀÉè’yQÆ#~ú fi° ^≥`· º·≥ ó
z„„ `«O ~°O~°=∞º`Õ `«O „uÉèí∞=#=ѨÙ+¨O q+¨μ‚g∞â◊O #=∂q∞ II
FO #"≥∂ ÉèíQÆ=`Õ "åã¨∞^Õ"åÜ«∞
3
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
âßO`åHÍ~°O Éèí∞[QÆâ◊Ü«∞#O Ѩ^Œ‡<åÉèíO ã¨∞ˆ~â◊O
qâßfi^è•~°O QÆQÆ#ã¨^Œ$â◊O "Õ∞Ѷ¨∞=~°‚O â◊√ÉèÏOQÆ"£∞ I
ÅH©;HÍO`«O Hõ=∞Å#Ü«∞#O Ü≥∂yǨÏ$^•úº#QÆ=∞ºO
=<ÕÌ q+¨μ‚O Éèí=ÉèíÜ«∞ǨÏ~°O ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ<å^äŒ"£∞ II
"Õ∞Ѷ¨∞âߺ=∞O Ñ‘`«H“âıÜ«∞"åã¨O N=`åûOHõO H“ã¨∞ÎÉè’^•ƒùã≤`åOQÆ"£∞ I
ѨÙ}Àº¿Ñ`«O ѨÙO_»sHÍÜ«∞`åHõΔO q+¨μ‚O =<ÕÌ ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ<å^äŒ"£∞ II
#=∞ó ã¨=∞ã¨ÎÉèí∂`å<å=∂kÉèí∂`åÜ«∞ Éèí∂„Éèí∞`Õ I
J<ÕHõ~°∂Ѩ~°∂áêÜ«∞ q+¨‚"Õ „ѨÉèíq+¨‚"Õ I
ã¨â◊OYK«„HõO ã¨H˜s@‰õΩO_»ÅO – ã¨Ñ‘`«=GO ã¨~°ã‘~°∞¿ÇÏHõΔ}"£∞ I
ã¨Ç¨~°=HõΔóã¨÷Åâ’aèH“ã¨∞ÎÉèíO – #=∂q∞ q+¨μ‚O t~°™ê K«`«∞~°∞ƒù["£∞ I
™È΄`«"£∞
ǨÏió F"£∞
qâ◊fiO q+¨μ‚~°fi+¨\ϯ~À Éèí∂`«Éèí=ºÉèí=„`«ÊÉèí∞ó I
Éèí∂`«Hõ$^Œ∂ƒù`«Éèí$^•ƒù"À Éèí∂`å`å‡ Éèí∂`«ÉèÏ=#ó II 1
ѨÓ`å`å‡ Ñ¨~°=∂`å‡ K« =ÚHÍÎ<åO Ѩ~°=∂QÆuó I
J=ºÜ«∞ó ѨÙ~°∞+¨ó ™êH©Δ ˆHΔ„`«*’˝HõΔ~° U= K« II 2
Ü≥∂QÀ Ü≥∂QÆq^•O <Õ`å „Ñ¨^è•#ѨÙ~°∞¿+â◊fi~°ó I
<å~°ã≤OǨÏ=ѨÙó N=∂<£ ˆHâ◊=ó ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ó II 3
ã¨~°fiâ◊≈~°fit≈=ó™ê÷}∞ó Éèí∂`åkiflkè~°=ºÜ«∞ó I
ã¨OÉèí"À ÉèÏ=<À Éèí~åÎ „ѨÉèí=ó „ѨÉèí∞sâ◊fi~°ó II 4
ã¨fiÜ«∞OÉèí∂ â◊≈OÉèí∞~åk`«ºó ѨÙ+¨¯~åHΔÀ =∞Ǩã¨fi#ó I
J<åkx^èŒ<À ^è•`å q^è•`å ^è•`«∞~°∞`«Î=∞ó II 5
J„Ѩ"Õ∞Ü≥∂ ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó Ѩ^Œ‡<åÉè’=∞~°„ѨÉèí∞ó I
qâ◊fiHõ~å‡ =∞#∞ã¨Î fiëêì ã¨÷q+¨ªóã¨÷q~À „^èŒ∞=ó II 6
4
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J„QÍǨϺó âßâ◊fi`«ó Hõ$ëÈ‚ Ö’Ç≤Ï`åHõΔó „Ѩ`«~°Ì#ó I
„ѨÉèí∂`«„ã≤ΉõΩ^•ú(ÉÏú)=∂ Ѩq„`«O =∞OQÆà◊O Ѩ~°"£∞ II 7
Dâß#ó „áê}^Œó „áê}À *˺+¨ªó„âı+¨ªó „Ѩ*ÏѨuó I
Ç≤Ï~°}ºQÆ~Àƒù Éèí∂QÆ~Àƒù =∂^èŒ"À =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó II 8
Dâ◊fi~À q„Hõg∞ ^èŒhfi "Õ∞^è•g q„Hõ=∞ó „Hõ=∞ó I
J#∞`«Î"≥∂ ^Œ∞~å^èŒ~°¬ó Hõ$`«[˝ó Hõ$u~å`«‡"å<£ II 9
ã¨∞ˆ~â◊â◊≈~°}O â◊~°‡ qâ◊fiˆ~`åó „Ѩ*ÏÉèí=ó I
JǨÏã¨ûO=`«û~À "åºà◊ó „Ѩ`º« Ü«∞ã¨û~°fi^Œ~≈° #ó II 10
J[ã¨û~ˆ fiâ◊fi~°ãû≤ ^Œóú ã≤kãú û¨ ~åfik~°K∞« º`«ó I
=$ëêHõÑ~≤ "° ∞Õ Ü«∂`å‡ ã¨~fi° Ü≥∂QÆqxã¨û$`«ó II 11
=ã¨∞~°fiã¨∞=∞<åã¨û`«ºó ã¨=∂`å‡ ã¨q∞‡`«ãû¨ =∞ó I
J"≥∂Ѷ¨∞ó ѨÙ}¤sHÍHΔÀ =$+¨Hõ~å‡ =$ëêHõ$uó II 12
~°∞„^À |Ǩït~å |„Éèí∞ó qâ◊fiÜ≥∂xâ◊√≈z„â◊"åó I
J=∞$`«âß≈â◊fi`«ó ™ê÷}∞ó =~å~ÀǨϟ =∞Ǩ`«áêó II 13
ã¨~fi° QÆãû¨ ~°fiq^•ƒù#∞ó q+¨fiHˆ û<À [<å~°#Ì ó I
"Õ^À "Õ^Œq^Œ=ºOQÀ "Õ^•OQÀ "Õ^Œq`«¯qó II 14
Ö’HÍ^茺HõΔã¨∞û~å^茺HΔÀ ^èŒ~å‡^茺HõΔó Hõ$`åHõ$`«ó I
K«`∞« ~å`å‡ K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ïó K«`∞« ~°OÌ Râ◊Û`«∞~°∞ƒù[ó II 15
„ÉèÏl+¨μ‚~Àƒù[#O Éè’HÍÎ ã¨Ç≤Ï+¨μ‚~°˚QÆ^•k[ó I
J#Ѷ¨∞’ q[Ü≥∂ *Ë`å qâ◊fiÜ≥∂xó ѨÙ#~°fiã¨∞ó II 16
L¿Ñ„<ÀÌ "å=∞#ó „áêOâ◊√~°"≥∂Ѷ¨∞â◊√≈z~°∂i˚`«ó I
Jf„#Ìã¨ûO„QÆǨÏã¨û~Àæ ^èŒ$`å`å‡ xÜ«∞"≥∂ Ü«∞=∞ó II 17
5
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"Õ^Àº "≥·^Œºã¨û^•Ü≥∂w g~°Ç¨ =∂^èŒ"À =∞^èŒ∞ó I
Jf„xÌÜ≥∂ =∞Ǩ=∂Ü≥∂ =∞Ǩϟ`åûǨϟ =∞Ǩ|Åó II 18
=∞Ǩ|∞kú~°‡Ç¨g~Àº =∞Ǩâ◊HÎ̃~°‡Ç¨^Œ∞ºuó I
Jxˆ~Ìâ◊º=Ѩلj≈=∂<£ J"Õ∞Ü«∂`å‡ =∞Ǩ„k^èŒ$`ü II 19
=∞¿ÇÏëêfi™È =∞Ç‘ÏÉèí~åÎ Nx"åã¨ã¨û`åOQÆuó I
Jx~°∞^Œúã¨∞û~å#<ÀÌ QÀqO^À QÀq^•O Ѩuó II 20
=∞sz~°Ì=∞<À ǨÏOã¨ó ã¨∞Ѩ~À‚ Éèí∞[QÀ`«Î=∞ó I
Ç≤Ï~°}º<åÉèíã¨∞û`«áêó Ѩ^Œ‡<åÉèíó „Ѩ*ÏѨuó II 21
J=∞$`«∞ºã¨û~°fi^Œ$H˜ûOǨÏó ã¨O^è•`å ã¨Okè=∂<£ ã≤÷~°ó I
J*’ ^Œ∞~°‡~°¬}âß≈™êÎ q„â◊√`å`å‡ ã¨∞~åiǨ II 22
QÆ∞~°∞~°∞~æ ∞° `«"∂≥ ^è•=∞ ã¨`º« ã¨û`«ºÑ¨~å„Hõ=∞ó I
xq∞ëÈ-xq∞+¨ó „ã¨wfi "åK«ã¨Êu~°∞^•~°nèó II 23
J„QÆ}©„~åæ=∞}©„j≈=∂<£ <åºÜ≥∂<Õ`å ã¨g∞~°}ó I
ã¨Ç¨Ï„ã¨=¸~åú qâßfi`å‡ ã¨Ç¨Ï„™êHõΔã¨ûǨτã¨áê`ü II 24
P=~°Î<À x=$`åÎ`å‡ ã¨O=$`«ã¨ûO„Ѩ=∞~°Ì#ó I
JǨÏã¨ûO=~°ÎHÀ =Ç≤Ïfló JxÖ’ ^èŒ~°}©^èŒ~°ó II 25
ã¨∞„Ѩ™ê^Œó „Ѩã¨<åfl`å‡ qâ◊fi^èŒ$yfiâ◊fiÉèí∞yfiÉèí∞ó I
ã¨`«¯~åÎ ã¨`«¯ $`«™êû^èŒ∞ó [Ǩïfl~åfl~åÜ«∞}À #~°ó II 26
Jã¨OM˺Ü≥∂-„Ѩ"∞Õ Ü«∂`å‡ qt+¨tì ≈+¨Hì $õ K«∞Ûùzó I
ã≤^•ú~°÷ã≤û^Œúã¨OHõÅÊó ã≤kú^Œã≤ûkú™ê^èŒ#ó II 27
=$ëêÇ‘Ï =$+¨Éè’ q+¨μ‚ó =$+¨Ñ¨~åfi =$ëÈ^Œ~°ó I
=~°ú<À =~°ú=∂#â◊Û qqHõ΄â◊√≈u™êQÆ~°ó II 28
6
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨∞Éèí∞*’ ^Œ∞~°ú~À "åw‡ =∞¿ÇÏ„<ÀÌ =ã¨∞^À =ã¨∞ó I
<≥·Hõ~°∂áÈ |$Ǩτ^Œ∂Ѩó tÑ≤q+¨ìó „ѨHÍâ◊#ó II 29
F[¿ãÎ*’ ^Œ∞ºu^èŒ~°ó „ѨHÍâß`å‡ „Ѩ`åѨ#ó I
|∞^Œúã¨ûÊëêìHõΔ~À =∞„#Îó K«O„^•Oâ◊√~åƒù㨯~°^Œ∞ºuó II 30
J=∞$`åOâ◊¥^Œƒ"ù À ÉèÏ#∞ó â◊âa◊ #∞Ìã∞¨ ûˆ~â◊fi~°ó I
B+¨^èŒO [QÆ`«¿ãû`«∞ó ã¨`«º^èŒ~°‡Ñ¨~å„Hõ=∞ó II 31
Éèí∂`«Éèí=ºÉèí=<åfl^äŒó Ѩ=#ó áê=<À#Åó I
HÍ=∞Ǩ HÍ=∞Hõ$`ü HÍ#Îó HÍ=∞ó HÍ=∞„Ѩ^Œó „ѨÉèí∞ó II 32
Ü«ÚQÍkHõ$^Œ∞ºQÍ=~ÀÎ <≥·Hõ=∂Ü≥∂ =∞Ǩâ◊#ó I
J^Œ$â’º =ºHõÎ~°∂Ѩâ◊Û ã¨Ç¨Ï„ã¨l^Œ##Îl`ü II 33
WëÈì-qt+¨ìt≈¿+ì+¨ìó tYO_ô #ǨïëÈ =$+¨ó I
„HÀ^èŒÇ¨ „HÀ^èŒHõ$`ü Hõ~åÎ qâ◊fiÉÏǨï~°‡Ç‘Ï^èŒ~°ó II 34
JK«∞º`«ó „Ѩkä`«ó „áê}ó „áê}^À "åã¨"å#∞[ó I
JáêOxkè~°kèëêª#"£∞ J„Ѩ=∞`«Îó „Ѩu+≤ª`«ó II 35
㨯#Ìó 㨯#Ì^èŒ~À ^èŒ∞~Àº =~°^À "åÜ«Ú"åǨÏ#ó I
"åã¨∞^Õ"À |$ǨÏ^•ƒù#∞~åk^Õ=ó ѨÙ~°#Ì~°ó II 36
Jâ’Hõ™êÎ~} ° ™êÎ~â° ¥◊ ≈~°â∫≈i~°<˚ âÕ fi◊ ~°ó I
J#∞‰õÄÅâ◊≈`å=~°Îó Ѩn‡ Ѩ^Œ‡xÉèËHõΔ}ó II 37
Ѩ^Œ‡<åÉè’-~°q<åÌHõΔó Ѩ^Œ‡QÆ~°ƒùâ◊≈s~°Éèí$`ü I
=∞ǨÏi÷~ü|∞∞^Àú =$^•ú`å‡ =∞ǨHΔÀ QÆ~°∞_»^èŒfi[ó II 38
J`«∞Åâ◊≈~°Éè’ cè=∞ã¨û=∞Ü«∞*’˝ ǨÏq~°›ió I
ã¨~°fiÅHõΔ}ÅHõΔ}Àº ÅH©;"å<£ ã¨q∞uO[Ü«∞ó II 39
7
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
qHõΔ~À ~ÀÇ≤Ï`À =∂~Àæ ¿ÇÏ`«∞~åÌ"≥∂^Œ~°ã¨ûǨÏó I
=∞Ç‘Ï^èŒ~À =∞ǨÉèÏQÀ "ÕQÆ"å#q∞`åâ◊#ó II 40
L^Œƒù=ó HΔÀÉèí}À ^Õ=ó NQÆ~°ƒùó Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°ó I
Hõ~°}O HÍ~°}O Hõ~åÎ qHõ~åÎ QÆǨÏ<À QÆ∞ǨÏó II 41
=º=™êÜ≥∂ =º=™ê÷#ã¨ûO™ê÷#ó ™ê÷#^À „^èŒ∞=ó I
Ѩ~°iúó Ѩ~°=∞ã¨Ê+¨ìó `«∞+¨ìó ѨÙ+¨ìâ◊√≈ÉèËHõΔ}ó II 42
~å"≥∂ q~å"≥∂ q~°`À(*’) =∂~Àæ <ÕÜ≥∂ #Ü≥∂#Ü«∞ó I
g~°â◊≈H˜Î=∞`åO „âıëȪ ^èŒ~À‡ ^èŒ~°‡q^Œ∞`«Î=∞ó II 43
"≥·‰õΩO~î°ó ѨÙ~°∞+¨ó „áê}ó „áê}^Œó „Ѩ}=ó Ѩ$^äŒ∞ó I
Ç≤Ï~°}ºQÆ~°ƒùâ◊≈„`«∞Ѷ¨∞’fl "åºáÈÎ "åÜ«Ú~°^èÀHõΔ[ó II 44
|∞∞`«∞ã¨∞û^Œ~°≈#ó HÍÅó Ѩ~°"Õ∞+‘ª Ѩi„QÆǨÏó I
L„QÆã¨ûO=`«û~À ^ŒHΔÀ q„âß"≥∂ qâ◊fi^ŒH˜Δ}ó II 45
q™êÎ~°ó™ê÷=~°ó™ê÷}∞ó „Ѩ=∂}O c[=∞=ºÜ«∞"£∞ I
J~À÷-#~À÷ =∞ǨHÀâ’ =∞ǨÉè’QÀ =∞Ǩ^èŒ#ó II 46
Jxifi}‚óã¨÷qëȪÉèí∂~°ú~°‡Ü«¸áÈ =∞Ǩ=∞Yó I
#HõΔ„`«<Õq∞~°flHõΔ„f HõΔ=∞ó HΔÍ=∞ã¨ûg∞ǨÏ#ó II 47
Ü«∞[˝ W*’º =∞¿ÇÏ[ºâ◊Û „Hõ`«∞ã¨û„`«O ã¨`åO QÆuó I
ã¨~°fi^Œs≈ x=$`åÎ`å‡ ã¨~°fi*’˝ *Ï˝#=Ú`«Î=∞"£∞ II 48
ã¨∞„=`«ã∞¨ û=ÚYã¨∂ûHõ;ã¨∞ûѶ∞¨ ’+¨ã∞¨ ûY^Œã∞¨ ûǨÏ$`ü I
=∞<ÀǨÏ~À l`«„HÀ^èÀ g~°ÉÏǨïifi^•~°}ó II 49
™êfiѨ#ã¨ûfi=â’ "åºÑ‘ <≥·HÍ`å‡ <≥·HõHõ~°‡Hõ$`ü I
=`«û~À =`«ûÖ’ =fû ~°`«flQÆ~Àƒù ^èŒ<Õâ◊fi~°ó II 50
8
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
^èŒ~°‡QÆ∞|ú~°‡Hõ$^Œús‡ ã¨^Œã¨`üHõΔ~°=∞HõΔ~°"£∞ I
Jq*Ï˝`å ã¨Ç¨Ï„™êOâ◊√ifi^è•`å Hõ$`«ÅHõΔ}ó II 51
QÆÉèíã≤Î<Õq∞ã¨û`«fiã¨÷ó ã≤OǨϟ Éèí∂`«=∞¿ÇÏâ◊fi~°ó I
Pk^Õ"À =∞Ǩ^Õ"À ^Õ"Õâ’ ^Õ=Éèí$^Œ∞æ~°∞ó II 52
L`«Î~À QÀѨu~ÀæáêÎ *Ï˝#QÆ=∞ºó ѨÙ~å`«#ó I
â◊s~°Éèí∂`«Éèí$^ÀƒùHÍÎ HõÑ‘O„^À Éèí∂i^ŒH˜Δ}ó II 53
™È=∞áÈ=∞$`«Ñ¨™Èû=∞ó ѨÙ~°∞l`ü ѨÙ~°∞ã¨`«Î=∞ó I
q#Ü≥∂ [Ü«∞ã¨û`«ºã¨<Àú ^•âß~°›™êû`«Î fi`åOѨuó II 54
r"À q#~Ú`å ™êH©Δ =Ú‰õΩO^À-q∞`«q„Hõ=∞ó I
JOÉè’xkè~°#<åÎ`å‡ =∞Ǩϟ^Œkèâ◊Ü≥∂-#ÎHõó II 55
J*’ =∞Ǩ~°›™êûfiÉèÏ"Àº l`åq∞„`«ó „Ѩ"≥∂^Œ#ó I
P#<ÀÌ ##Ì<À ##Ìó ã¨`«º^èŒ~å‡ „uq„Hõ=∞ó II 56
=∞ǨÏi¬ó HõÑ≤ÖÏKå~°ºó Hõ$`«*’˝ "Õ∞khѨuó I
„uѨ^Œ„ã≤Î^Œâß^茺HΔÀ =∞Ǩâ◊$OQÆó Hõ$`å#ÎHõ$`ü II 57
=∞Ǩ=~åǨϟ QÀq#Ìã¨∞û¿+}ó Hõ#HÍOQÆn I
QÆ∞Ǩϟº QÆcè~À QÆǨÏ<À QÆ∞ѨÎâ◊Û„HõQÆ^•^èŒ~°ó II 58
"Õ^•è ™êûfiOQÀ-l`«ó Hõ$ëÈ‚ ^Œ$_èã» û¨ OHõ~¬° }À-K«∞º`«ó I
=~°∞}À"å~°∞}À=$HõΔó ѨÙ+¨¯~åHΔÀ =∞Ǩ=∞<åó II 59
ÉèíQÆ"å<£ ÉèíQÆǨ #hÌ =#=∂b ǨÏÖÏÜ«Ú^èŒó I
Pk`Àº *’ºu~åk`«ºã¨ûÇ≤Ï+¨μ~‚ uæ° ã¨`=Ϋ ∞ó II 60
ã¨∞^èŒ<åfi Y}¤Ñ¨~°â◊√~åÌ~°∞}À „^Œq}„Ѩ^Œó I
k=ã¨Ê $Hõû~°fi^Œ$QÍfi º™È "åK«ã¨Êu~°Ü≥∂x[ó II 61
9
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
„u™ê=∂ ™ê=∞QÆ™êû=∞ x~åfi}O ÉèË+¨[O aè+¨H± I
ã¨<åflºã¨Hõ$K«Ûù=∞âß≈<ÀÎ xëêª âßxÎó Ѩ~åÜ«∞}"£∞ II 62
â◊√ÉèÏOQÆâß≈xÎ^Œó„ã¨ëêì ‰õΩ=Ú^Œó ‰õΩ=ÖËâ◊Ü«∞ó I
QÀÇ≤Ï`À QÀѨu~ÀæáêÎ =$+¨ÉèÏHΔÀ =$+¨„Ñ≤Ü«∞ó II 63
Jx=sÎ x=$`åÎ`å‡ ã¨OˆHΔáêÎ ˆHΔ=∞Hõ$zÛù=ó I
N=`«û=HΔÍó N"åã¨ó NѨu„j≈=∞`åO =~°ó II 64
N^Œ„j≈â◊„j≈x"åã¨ó Nxkè„j≈qÉèÏ=#ó I
N^èŒ~°„j≈Hõ~°„âı≈Ü«∞ó N=∂<£Ö’Hõ„`«Ü«∂„â◊Ü«∞ó II 65
ã¨fiHõãΔ û¨ fiOQÆâ≈◊ `å#<ÀÌ #xÌ~À˚ºu~°}
æ âË fi◊ ~°ó I
ql`å`å‡-q^èÕÜ«∂`å‡ ã¨f¯iÎtÛù#flã¨Oâ◊Ü«∞ó II 66
Ln~°ã‚ û¨ ~°fi`«âÛ◊ ‰õΩΔ ó Jhâ◊âß≈â◊fi`« ã≤~÷ ó° I
Éèí∂â◊Ü≥∂ Éèí∂+¨}À Éèí∂uó qâ’Hõâ’≈Hõ<åâ◊#ó II 67
JiÛëê‡#iÛ`«ó ‰õΩ"≥∂ƒù qâ◊√^•ú`å‡ qâ’^èŒ#ó I
Jx~°∞^Àú-„Ѩu~°^äŒó „Ѩ^Œ∞º"≥∂fl-q∞`«q„Hõ=∞ó II 68
HÍÅ<Õq∞xǨ g~°ó â∫ió â◊¥~°[<Õâ◊fi~°ó I
„uÖ’HÍ`å‡ „uÖ’ˆHâ◊ó ˆHâ◊=ó ˆHtǨ ǨÏió II 69
HÍ=∞^Õ=ó HÍ=∞áêÅó HÍg∞ HÍ#Îó Hõ$`åQÆ=∞ó I
Jxˆ~âÌ º◊ =ѨÙifi+¨μs‚ fi~À-#<ÀÎ ^è#Œ O[Ü«∞ó II 70
„|Ǩχ}Àº „|ǨχHõ$`ü „|Ǩ‡ „|Ǩχ „|Ǩχq=~°ú#ó I
„|Ǩχq„^•ƒÇ¨Ï‡}À„|Ǒχ „|Ǩχ*’˝ „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü«∞ó II 71
=∞Ǩ„Hõ"≥∂ =∞ǨHõ~å‡ =∞Ǩ`Õ*Ï =∞Ǩϟ~°QÆó I
=∞Ǩ„Hõ`«∞~°‡Ç¨Ü«∞*Ïfi =∞ǨÜ«∞*’˝ =∞ǨǨÏqó II 72
10
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨Î=ºóã¨Î=„Ñ≤Ü«∞ó™È΄`«O ã¨∞Îuó ™ÈÎ`å ~°}„Ñ≤Ü«∞ó I
ѨÓ~°‚ó ѨÓ~°~Ú`å ѨÙ}ºó ѨÙ}ºH©iÎ~°<å=∞Ü«∞ó II 73
=∞<À[=ã‘Î~°÷Hõ~À =ã¨∞ˆ~`å =ã¨∞„Ѩ^Œó I
=ã¨∞„Ѩ^À "åã¨∞^Õ"À =ã¨∞~°fiã¨∞=∞<å ǨÏqó II 74
ã¨^Œæuã¨û`«¯ $uã¨û`åÎ ã¨^Œ∂ƒùuã¨û`«Ê~åÜ«∞}ó I
â◊¥~°¿ã<À Ü«∞^Œ∞„âı+㪨 û¨ xfl"åã¨ã∞¨ ûÜ«∂=Ú#ó II 75
Éèí∂`å"å™È "åã¨∞^Õ=ã¨û~åfiã¨∞xÅÜ≥∂-#Åó I
^Œ~°ÊǨ ^Œ~°Ê^À-^Œ$áÈÎ ^Œ∞~°ú~À-^ä•Ñ¨~ål`«ó II 76
qâ◊fi=¸iÎ~°‡Ç¨=¸iÎsÌѨÎ=¸iÎ~°=¸iÎ=∂<£ I
J<ÕH=õ ¸iÎ~=° ºHõâÎ ≈◊ `«=¸iÎâ≈◊ `å##ó II 77
UHÀ<≥·Hõã¨û=ó Hõó H˜O Ü«∞`«Î`«Ê^Œ=∞#∞`«Î=∞"£∞ I
Ö’Hõ|#∞ú~À¡Hõ<å^äÀ =∂^èŒ"À ÉèíHõÎ=`«ûÅó II 78
ã¨∞=~°‚=~À‚ ¿ÇÏ=∂OQÀ =~åOQÆâ◊Û#Ì<åOQÆn I
g~°Ç¨ q+¨=∞â◊¥≈<Àº Ѷ¨∞$`åj~°K«Åâ◊ÛÅó II 79
J=∂h =∂#^À =∂<Àº Ö’Hõ™êfig∞ „uÖ’Hõ^èŒ$`ü I
ã¨∞"Õ∞^è• "Õ∞^èŒ*’ ^èŒ#ºã¨û`«º"Õ∞^è• ^èŒ~å^èŒ~°ó II 80
`Õ*’=$ëÈ ^Œ∞ºu^èŒ~°ã¨û~°fiâ◊GÉèí$`åO =~°ó I
„Ѩ„QÆǨϟ x„QÆǨϟ =º„QÀ <≥·Hõâ◊$OQÀ QÆ^•„QÆ[ó II 81
K«`∞« ~°∂‡iÎâÛ◊ `«∞~åƒÇ¨ïó K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ïâ◊Û`«∞~°uæ ó I
K«`∞« ~å`å‡ K«`∞« ~åƒù=â◊Û`«∞~ˆ fi^Œq^ÕHáõ ê`ü II 82
ã¨=∂=~ÀÎ-x=$`åÎ`å‡ ^Œ∞~°˚Ü≥∂ ^Œ∞~°u„Hõ=∞ó I
^Œ∞~°¡Éè’ ^Œ∞~°æ"≥∂ ^Œ∞~Àæ ^Œ∞~å"å™È ^Œ∞~åiǨ II 83
11
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â◊√ÉèÏOQÀ Ö’Hõ™ê~°OQÆã∞¨ û`«#∞Îã#Î̈ ∞Î=~°#ú ó I
WO„^ŒHõ~å‡ =∞ǨHõ~å‡ Hõ$`«Hõ~å‡ Hõ$`åQÆ=∞ó II 84
L^Œƒ=ù ã¨∞û#Ì~ã° ∞¨ û<ÀÌ ~°`fl« <åÉèãí ∞¨ ûÖ’K«#ó I
J~À¯ "å[ã¨#óâ◊$Ow [Ü«∞#Îãû¨ ~°fiq[˚~¸ II 85
ã¨∞=~°a‚ #∞Ì~H° ÀΔ Éèºí ã¨û~°fi"åwâ◊fi~ˆ â◊fi~°ó I
=∞Ǩ„ǨÏ^À =∞ǨQÆ~ÀÎ =∞ǨÉèí∂`À =∞Ǩxkèó II 86
‰õΩ=Ú^Œó ‰õΩ#Ì~°ó ‰õΩ#Ìó Ѩ~°˚#ºó áê=<À xÅó I
J=∞$`åâ’=∞$`«=ѨÙã¨û~°fi[˝ãû¨ ~°fi`À=ÚYó II 87
ã¨∞ÅÉèíã¨∞û„=`«ã≤û^Œúó â◊„`«∞lK«Ûù„`«∞`åѨ#ó I
#º„QÀ^èÀ^Œ∞=∞ƒ~Àâ◊fi`«â÷ ßÛ}∂~å„#úx+¨Ø^Œ#ó II 88
ã¨Ç¨Ï„™êiÛã¨ûѨÎlǨÏfió ã¨ÃÑÎÂ^ä•ã¨ûѨÎ"åǨÏ#ó I
J=¸iÎ~°#Ѷ¨∞’z<Àκ ÉèíÜ«∞Hõ$^ŒƒùÜ«∞<åâ◊#ó II 89
J}∞~°ƒ$ǨÏ`ü Hõ$â◊óã¨∂÷ûÖ’ QÆ∞}Éèí$xfl~°∞æ}À=∞Ǩ<£ I
J^èŒ$`«ã¨ûfi^èŒ$`«™êûfi㨺ó „áêQÆfiOâ’ =Oâ◊=~°ú#ó II 90
ÉèÏ~°Éèí$`ü Hõkä`À Ü≥∂w Ü≥∂wâ◊ã¨û~°fiHÍ=∞^Œó I
P„â◊=∞„â◊≈=∞}ó HΔÍ=∞ó ã¨∞Ѩ~À‚ "åÜ«Ú"åǨÏ#ó II 91
^èŒ#∞~°ú~À ^èŒ#∞ˆ~fi^Œó ^Œ}À¤ ^Œ=∞~Ú`å^Œ=∞ó I
JѨ~ål`«ã¨û~°fiã¨Ç¨ÏŸ xÜ«∞<åÎ xÜ«∞"≥∂ Ü«∞=∞ó II 92
ã¨`Ϋ fi"å<£ ™êuÎ fiHõãû¨ `«ºó ã¨`º« ^è~Œ ‡° Ѩ~åÜ«∞}ó I
Jaè„áêÜ«∞ó „Ñ≤Ü«∂~À›~°›ó „Ñ≤Ü«∞Hõ$`ü „Ñ‘u=~°ú#ó II 93
qǨÜ«∞ã¨QuÆ ~À˚ ºuã¨∞û~°∞z~°∞›`É« ∞íè yfiÉè∞í ó I
~°qifi~ÀK«#ã¨∂û~°ºã¨ûq`å ~°qÖ’K«#ó II 94
12
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J#<ÀÎǨï`«Éèí∞QÀƒùHÍÎ ã¨∞Y^À <≥·Hõ^À„QÆ[ó I
Jxifi}‚ã¨û^•=∞s¬ Ö’HÍkèëêª#=∞^Œ∞ƒù`«ó II 95
ã¨<å`ü ã¨<å`«#`«=∞ó HõÑ≤Åó HõÑ≤~°=ºÜ«∞ó I
ã¨fiã≤^Π㌠û¨ fiã≤HÎ $õ `ü ã¨fiã≤Î ã¨fiã≤ÉÎ ∞íè H± ã¨fiã≤^Î HŒ }
Δ̃ ó II 96
J~“„^Œó ‰õΩ}¤b K«„H© q„Hõ=¸ºi˚`«âßã¨#ó I
â◊ÉÏÌuQÆâ◊≈|Ìã¨Ç¨Ïó tt~°â◊≈~°fisHõ~°ó II 97
J„‰õÄ~°ó ¿Ñâ◊Ö’ ^ŒHΔÀ ^ŒH˜Δ}ó HõΔq∞}ÏO =~°ó I
q^Œfi`«Î"≥∂ g`«ÉèíÜ«∞ó ѨÙ}º„â◊=}H©~°Î#ó II 98
L`åÎ~°}À ^Œ∞+¨¯ $uǨ ѨÙ}Àº ^Œ∞ã¨ûfiѨfl<åâ◊#ó I
g~°Ç¨ ~°HõΔ}ã¨û<ÀÎ r=#ó Ѩ~°º=ã≤÷`«ó II 99
J##Î~∂° áÈ-##ÎNi˚`=« ∞#∞º~°ƒÜù ∂« ѨÇϨ ó I
K«`«∞~°„™È QÆcè~å`å‡ qkâ’ "åºkâ’ kâ◊ó II 100
J<åk~°∂ƒù~∞° ƒù"À ÅH©;ã¨∞ûg~À ~°∞z~åOQÆ^óŒ I
[#<À [#[<å‡ksƒù"≥∂ cè=∞Ѩ~å„Hõ=∞ó II 101
P^è•~°xÅÜ≥∂- ^è•`å ѨÙ+¨ÊǨã¨ó „Ѩ*ÏQÆ~°ó I
T~°úfiQÆóã¨`«Ê^ä•Kå~°ó „áê}^Œó „Ѩ}=ó Ѩ}ó II 102
„Ѩ=∂}O „áê}xÅÜ«∞ó „áê}Éèí$`ü „áê}r=#ó I
`«`«Î fiO `«`«Î fiq^ÕHÍ`å‡ [#‡=∞$`«∞º[~åQÆuó II 103
Éèí∂~°∞ƒù=ã¨ûfiã¨Î~°∞™êÎ~°ó ã¨q`å „Ñ¨Ñ≤`å=∞ǨÏó I
Ü«∞*’˝ Ü«∞[˝Ñ¨u~°º*Ïfi Ü«∞*Ï˝OQÀ Ü«∞[˝"åǨÏ#ó II 104
Ü«∞[˝Éèí$^Œº[˝Hõ$^Œºr˝ Ü«∞[˝Éèí∞Qƺ[˝™ê^èŒ#ó I
Ü«∞*Ï˝#ÎHõ$^Œº[˝QÆ∞ǨϺ"£∞ J#fl=∞<åfl^Œ U= K« II 105
13
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
P`«‡Ü≥∂xã¨ûfiÜ«∞O*Ï`À "≥M· Ï#™êû=∞QÍÜ«∞#ó I
^Õ=H©##Ì#„ã¨ûëêì H˜Δfâ◊ó áêѨ<åâ◊#ó II 106
â◊OYÉèí$#fl#ÌH© K«„H© âß~üVæ^èŒ<åfi QÆ^•^èŒ~°ó I
~°^ä•OQÆáê}˜~°HΔÀÉèíºó ã¨~°fi„ѨǨÏ~°}ÏÜ«Ú^èŒó II 107
ã¨~°fi„ѨǨÏ~°}ÏÜ«Ú^èŒ FO #=∞ Wu II
=#=∂b QÆn âß~üV©æ â◊Ov K«„H© K« ##ÌH© I
N=∞<åfl~åÜ«∞}À q+¨μó‚ "åã¨∞^Õ"À-aè~H° `Δõ ∞« II(3™ê~°∞¡ K«^"Œ åe)108
L`«Î~°Ñ‘iîHõ
(Ѷ¨Å„â◊√u)
Wf^ŒO H©~°ÎhÜ«∞㨺 ˆHâ◊=㨺 =∞Ǩ`«‡#ó I
<å=∂flO ã¨Ç¨Ï„ã¨O k"åº<åO Jâı¿+} „ѨH©iÎ`«"£∞ II 1
Ü«∞ W^ŒO â◊$}∞Ü«∂xfl`«ºO Ü«∞âßÛÑ≤ ѨiH©~°ÎÜÕ∞`ü I
<åâ◊√ÉèíO „áêѨÙflÜ«∂`ü H˜Oz`ü ™È=Ú„`ÕÇ¨Ï K« =∂#=ó II 2
"Õ^•#ÎQÀ „ÉÏǨχ}™êûº`ü HõΔ„uÜ≥∂ q[~¸ Éèí"Õ`ü I
"≥·â’º ^èŒ#ã¨=∞$^Œú™êûº`ü â◊¥„^Œã¨∞ûY=∞"åѨÙflÜ«∂`ü II 3
^èŒ~å‡s÷ „áêѨÙflÜ«∂^Œú~°‡O J~å÷s÷ Kå~°÷=∂ѨÙflÜ«∂`ü I
HÍ=∂#"åѨÙflÜ«∂`ü HÍg∞ „Ѩ*Ïs÷ KåѨÙflÜ«∂`ü „Ѩ*Ïó II 4
ÉèíHÎ̃=∂#ºóã¨û^À`å÷Ü«∞ â◊√zãÎ̈^Œæ`«=∂#ã¨ó I
ã¨Ç¨Ï„ã¨O "åã¨∞^Õ=㨺 <å=∂fl"Õ∞`«„`«ÊH©~°ÎÜÕ∞`ü II 5
Ü«∞â◊ó „áêáÈflu qѨÙÅO Ü«∂u „áê^è•#º"Õ∞=K« I
JK«ÖÏO „tÜ«∞=∂áÈflu „âıÜ«∞ó „áêáÈfl`«º#∞`«Î=∞"£∞ II 6
#ÉèíÜ«∞O Hõfiz^•áÈflu g~°ºO `Õ[â◊Û q#Ìu I
Éèí=`«º~ÀQÀ ^Œ∞ºu=∂<£ |Å~°∂ѨQÆ∞}Ïxfi`«ó II 7
14
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
~ÀQÍ~ÀÎ =ÚK«º`Õ ~ÀQÍ`ü |^Àú =ÚKÕº`« |#ú<å`ü I
ÉèíÜ«∂#∞‡KÕº`« cè`«ã¨∞Î =ÚKÕº`åѨ#fl PѨ^Œó II 8
^Œ∞~åæ}ºu`«~°`åºâ◊√ ѨÙ~°∞+¨ó ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞"£∞ I
ã¨∞Î=<åfl=∞ã¨Ç¨Ï„¿ã} x`«ºO ÉèíH˜Îã¨=∞xfi`«ó II 9
"åã¨∞^Õ"å„â◊Ü≥∂ =∞~Àκ "åã¨∞^Õ=Ѩ~åÜ«∞}ó I
ã¨~°fiáêѨqâ◊√^•ú`å‡ Ü«∂u „|Ǩχ ã¨<å`«#"£∞ II 10
# "åã¨∞^Õ= ÉèíHÍÎ<åO Jâ◊√ÉèíO q^Œº`Õ Hõfiz`ü I
[#‡=∞$`«∞º[~å"åºkèÉèíÜ«∞O <≥·"ÀѨ*ÏÜ«∞`Õ II 11
W=∞O ã¨Î==∞nèÜ«∂#ó „â◊^•úÉèíH˜Îã¨=∞xfi`«ó I
Ü«Ú*˺`å`«‡ ã¨∞Y HΔÍxÎ „j ^èŒ$u 㨇 $u H©iÎaèó II 12
# „HÀ^èÀ # K« =∂`«û~°ºO # Ö’Éè’ <åâ◊√ÉèÏ =∞uó I
Éèí=xÎ Hõ$`«Ñ¨Ù}Ϻ<åO ÉèíHÍÎ<åO ѨÙ~°∞ëÈ`«Î"Õ∞ II 13
^Òºã¨ûK«„<åÌ~°¯#HõΔ„`å YO kâ’ Éèí∂~°‡Ç¨ÏŸ^Œkèó I
"åã¨∞^Õ=㨺 gˆ~º} q^èŒ$`åx =∞Ǩ`«‡#ó II 14
ã¨ã∞¨ ~åã¨∞~°Q#Æ ~ú fi° O ã¨Ü∞« HΔÀ~°Q~Æ åHõãΔ "¨ ∞£ I
[QÆ^Œfiâı=~°Î`Õ^ŒO Hõ$+¨‚㨺 ã¨K«~åK«~°"£∞ II 15
W„xÌÜ«∂}˜ =∞<À|∞kúó ã¨`«Î fiO `Õ*’ |ÅO ^èŒ$uó I
"åã¨∞^Õ"å`«‡ HÍ<åºÇ¨ïó ˆHΔ„`«O ˆHΔ„`«[˝ U= K« II 16
ã¨~åfiQÆ=∂<å=∂Kå~°ó „Ѩ^äŒ=∞O ѨiHõeÊ`Õ I
PKå~°„ѨÉèí"À ^èŒ~À‡ ^èŒ~°‡ã¨º „ѨÉèí∞~°K«∞º`«ó II 17
|∞∞+¨Ü«∞ó Ñ≤`«~À ^Õ"å =∞ǨÉèí∂`åx ^è•`«=ó I
[OQÆ=∂[OQÆ=∞O KÕ^ŒO [QÆ<åfl~åÜ«∞}À^Œƒù="£∞ II 18
15
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Ü≥∂QÀ *Ï˝#O `«^ä• ™êOYºO q^•ºt≈ÖÏÊkHõ~°‡ K« I
"Õ^•âß≈„™êÎ}˜ q*Ï˝#O U`«`«û~°fiO [<å~°Ì<å`ü II 19
UHÀ q+¨μ‚~°‡Ç¨Ï^Œ∂ƒù`«O Ѩ$^äŒQÆ∂ƒù`å#º<ÕHõâ◊ó I
„f<£Ö’HÍ<£ "åºÑ¨º Éèí∂`å`å‡ Éèí∞VıÎ qâ◊fiÉèí∞QÆ=ºÜ«∞ó II 20
W=∞O ã¨Î=O ÉèíQÆ=`À qëÈ‚~åfi º¿ã# H©iÎ`«"£∞ I
Ѩˆ~î^Œº WKÕÛù`«∞Ê~°∞+¨ó „âıÜ«∞ó „áêѨÙÎO ã¨∞MÏx K« II 21
qâıfiâ◊fi~°=∞[O ^Õ=O [QÆ`«ó „ѨÉèí∞=∞=ºÜ«∞"£∞ I
Éèí[xÎ ÜÕ∞ ѨÙ+¨¯~åHõΔO # `Õ Ü«∂xΠѨ~åÉèí="£∞ II 22
# `Õ Ü«∂xΠѨ~åÉèí=O FO #=∞ Wu II
J~°∞˚# L"åK« :
Ѩ^Œ‡Ñ¨„`«qâßÖÏHõΔ! Ѩ^Œ‡<åÉèí! ã¨∞~À`«Î=∞!
ÉèíHÍÎ<å=∞#∞~°HÍÎ<åO „`å`å Éèí= [<å~°Ì#!
N ÉèíQÆ"å#∞"åK« :
Ü≥∂ =∂O <å=∞ã¨Ç¨Ï„¿ã} ™ÈÎ`«∞q∞K«Ûùu áê}¤= I
™ÈǨÏ"Õ∞ˆH# â’¡ˆH# ã¨∞Î`« U= # ã¨Oâ◊Ü«∞ó II
ã¨∞Î`« U= # ã¨Oâ◊Ü«∞ FO #=∞ Wu II
"åºã¨ L"åK« :
"åã¨<å^•fiã¨∞^Õ=㨺 "åã≤`«O `Õ [QÆ„`«ÎÜ«∞"£∞ I
ã¨~fi° Éè∂í `«x"å™Èã≤ "åã¨∞^Õ= #"≥∂-ã¨∞`Î Õ II
"åã¨∞^Õ= #"≥∂ã¨∞Î`« FO #=∞ Wu II
áê~°fi`«∞º"åK« :
ˆH<ÀáêÜÕ∞# ÅѶ¨Ú<å qëÈ‚~åfl=∞ã¨Ç¨Ï„ã¨Hõ"£∞ I
Ѩ~î°º`Õ Ñ¨}˜¤`≥·ifl`«ºO „â’`«∞q∞KåÛù=∞ºÇ¨ÏO „ѨÉè’ II
16
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Dâ◊fi~° L"åK« :
N~å=∞ ~å=∞ ~å"Õ∞u ~°"Õ∞ ~å"Õ∞ =∞<À~°"Õ∞ I
ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ `«`«∞ÎźO ~å=∞<å=∞ =~å#<Õ II (3™ê~°∞¡ K«^Œ"åe)
~å=∞<å=∞ =~å## FO #=∞ Wu II
„|Ǩϟ‡"åK« :
#"≥∂ã¨Î fi#<åÎÜ«∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨=¸~°ÎÜÕ∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨áê^•H˜Δt~À~°∞ÉÏǨÏ"Õ I
ã¨Ç¨Ï„ã¨<å"Õ∞fl ѨÙ~°∞ëêÜ«∞ âßâ◊fi`Õ ã¨Ç¨Ï„ã¨HÀ\©Ü«ÚQÆ^è•i}Ë #=∞ó II
ã¨Ç¨Ï„ã¨HÀ\© Ü«ÚQÆ^è•i}Ë FO #=∞ Wu II
ã¨O[Ü«∞ L"åK« :
Ü«∞„`« Ü≥∂ˆQâ◊fi~°ó Hõ$ëÈ‚ Ü«∞„`« áê~À÷ ^èŒ#∞~°ú~°ó I
`«„`« Nifi[Ü≥∂Éèí∂uó „^èŒ∞"å hu~°‡u~°‡=∞ II
NÉèíQÆ"å#∞"åK« :
J#<åºtÛ#ÎÜ«∞<ÀÎ =∂O ÜÕ∞ [<åó Ѩ~°∞ºáêã¨`Õ I
`ÕëêO x`åºaèÜ«ÚHÍÎ<åO Ü≥∂QƈHΔ=∞O =Ǩ=∞ºÇ¨Ï"£∞ II
Ѩi„`å}ÏÜ«∞ ™ê^èŒ∂<åO q<åâßÜ«∞ K« ^Œ∞+¨¯ $`å"£∞ I
^èŒ~°‡ã¨O™ê÷Ѩ<å~å÷Ü«∞ ã¨OÉèí"åq∞ Ü«ÚˆQÜ«ÚˆQ II
P~åÎ q+¨}Ï‚t≈käÖÏâ◊Û cè`åó Ѷ¨∞’ˆ~+¨μK« "åºkè+¨μ =~°Î=∂<åó I
ã¨OH©~°Îº <å~åÜ«∞}â◊|Ì=∂„`«O q=ÚHõÎ ^Œ∞óMÏã¨∞ûd<À Éèí=xÎII
HÍÜÕ∞# "åKå =∞#¿ã„xÌÜ≥ÿ∞~åfi |∞^•úº`«‡<å "å „Ñ¨Hõ$`Õó ã¨fiÉèÏ"å`ü I
Hõ~Àq∞ Ü«∞^Œº`ü ã¨HõÅO Ѩ~°Ãã·‡ <å~åÜ«∞}ÏÜÕ∞u ã¨=∞~°ÊÜ«∂q∞ II
–––000–––

17
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
<å=∂=o
1. FO qâßfiÜ«∞ #=∞ó
2. FO q+¨‚"Õ #=∞ó
3. FO =+¨\ϯ~åÜ«∞ #=∞ó
4. FO Éè∂í `«É=íè ºÉè=í „`«ÊÉè"í Õ #=∞ó
5. FO Éèí∂`«Hõ$`Õ #=∞ó
6. FO Éèí∂`«Éèí$`Õ #=∞ó
7. FO ÉèÏ"åÜ«∞ #=∞ó
8. FO Éèí∂`å`«‡<Õ #=∞ó
9. FO Éèí∂`«ÉèÏ=<åÜ«∞ #=∞ó
10. FO ѨÓ`å`«‡<Õ #=∞ó
11. FO Ѩ~°=∂`«‡<Õ #=∞ó
12. FO =ÚHÍÎ<åOѨ~=° ∂QÆ`Ü « ∞Õ #=∞ó
13. FO J=ºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
14. FO ѨÙ~°∞ëêÜ«∞ #=∞ó
15. FO ™êH˜Δ}Ë #=∞ó
16. FO ˆHΔ„`«*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
17. FO JHõΔ~åÜ«∞ #=∞ó
18. FO Ü≥∂QÍÜ«∞ #=∞ó
19. FO Ü≥∂QÆq^•O<Õ„`Õ #=∞ó
20. FO „Ѩ^•è #ѨÙ~∞° ¿+â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
21. FO <å~°ã≤OǨÏ=Ѩٿ+ #=∞ó
22. FO N=∞`Õ #=∞ó
23. FO ˆHâ◊"åÜ«∞ #=∞ó
24. FO ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
25. FO ã¨~åfiÜ«∞ #=∞ó
18
26. FO â◊~åfiÜ«∞ #=∞ó
27. FO t"åÜ«∞ #=∞ó
28. FO ™ê÷}"Õ #=∞ó
29. FO Éèí∂`å^ŒÜÕ∞ #=∞ó
30. FO xkè~°=ºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
31. FO ã¨OÉèí"åÜ«∞ #=∞ó
32. FO ÉèÏ=<åÜ«∞ #=∞ó
33. FO Éè턈~Î #=∞ó
34. FO „ѨÉèí"åÜ«∞ #=∞ó
35. FO „ѨÉèí"Õ #=∞ó
36. FO Dâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
37. FO ã¨fiÜ«∞OÉèí∞"Õ #=∞ó
38. FO â◊OÉèí"Õ #=∞ó
39. FO Pk`åºÜ«∞ #=∞ó
40. FO ѨÙ+¨¯~åHΔÍÜ«∞ #=∞ó
41. FO =∞Ǩã¨fi<åÜ«∞ #=∞ó
42. FO J<åkx^èŒ<åÜ«∞ #=∞ó
43. FO ^è•„`Õ #=∞ó
44. FO q^è•„`Õ #=∞ó
45. FO ^è•`«∞~°∞`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
46. FO J„Ѩ"Õ∞Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
47. FO ǨÏ$+‘ˆHâßÜ«∞ #=∞ó
48. FO Ѩ^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
49. FO J=∞~°„ѨÉèí"Õ #=∞ó
50. FO qâ◊fiHõ~°‡}Ë #=∞ó

51. FO =∞#"Õ #=∞ó
52. FO `«fi„¿+ì #=∞ó
53. FO ã¨÷qëêªÜ«∞ #=∞ó
54. FO ã¨÷q~°^èŒ$"åÜ«∞ #=∞ó
55. FO J„QÍǨºÜ«∞ #=∞ó
56. FO âßâ◊fi`åÜ«∞ #=∞ó
57. FO Hõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó
58. FO Ö’Ç≤Ï`åHΔÍÜ«∞ #=∞ó
59. FO „Ѩ`«~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó
60. FO „ѨÉèí∂`åÜ«∞ #=∞ó
61. FO „uHõ‰õΩÉÏú"Õ∞fl #=∞ó
62. FO Ѩq„`åÜ«∞ #=∞ó
63. FO Ѩ~°Ãã·‡=∞VæàÏÜ«∞ #=∞ó
64. FO Dâß<åÜ«∞ #=∞ó
65. FO „áê}^•Ü«∞ #=∞ó
66. FO „áê}ÏÜ«∞ #=∞ó
67. FO *˺ëêªÜ«∞ #=∞ó
68. FO „âıëêªÜ«∞ #=∞ó
69. FO „Ѩ*ÏѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
70. FO Ç≤Ï~°}ºQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó
71. FO Éèí∂QÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó
72. FO =∂^èŒ"åÜ«∞ #=∞ó
73. FO =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ<åÜ«∞ #=∞ó
74. FO Dâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
75. FO q„Hõq∞}Ë #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
76. FO ^èŒxfi<Õ #=∞ó
77. FO "Õ∞^è•q<Õ #=∞ó
78. FO q„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
79. FO „Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
80. FO J#∞`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
81. FO ^Œ∞~å^èŒ~å¬Ü«∞ #=∞ó
82. FO Hõ$`«*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
83. FO Hõ$`«ÜÕ∞ #=∞ó
84. FO P`«‡=`Õ #=∞ó
85. FO ã¨∞ˆ~âßÜ«∞ #=∞ó
86. FO â◊~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
87. FO â◊~°‡}Ë #=∞ó
88. FO qâ◊fiˆ~`«¿ã #=∞ó
89. FO „Ѩ*ÏÉèí"åÜ«∞ #=∞ó
90. FO J¿ÇÏfl #=∞ó
91. FO ã¨O=`«û~åÜ«∞ #=∞ó
92. FO "åºàÏÜ«∞ #=∞ó
93. FO „Ѩ`«ºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
94. FO ã¨~°fi^Œ~°≈<åÜ«∞ #=∞ó
95. FO J*ÏÜ«∞ #=∞ó
96. FO 㨈~fiâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
97. FO ã≤^•úÜ«∞ #=∞ó
98. FO ã≤^ŒúÜÕ∞ #=∞ó
99. FO ã¨~åfi^ŒÜÕ∞ #=∞ó
100.FO JK«∞º`åÜ«∞ #=∞ó
19
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
101. FO =$ëêHõѨÜÕ∞ #=∞ó
102. FO J"Õ∞Ü«∂`«‡<Õ #=∞ó
103. FO ã¨~fi° Ü≥∂QÆqxã¨û$`åÜ«∞ #=∞ó
104. FO =ã¨"Õ #=∞ó
105. FO =ã¨∞=∞#¿ã #=∞ó
106. FO ã¨`åºÜ«∞ #=∞ó
107. FO ã¨=∂`«‡<Õ #=∞ó
108. FO Jã¨q∞‡`åÜ«∞ #=∞ó
109. FO ã¨=∂Ü«∞ #=∞ó
110. FO J"≥∂Ѷ¨∂Ü«∞ #=∞ó
111. FO ѨÙ}¤sHÍHΔÍÜ«∞ #=∞ó
112. FO =$+¨Hõ~°‡}Ë #=∞ó
113. FO =$ëêHõ$`«ÜÕ∞ #=∞ó
114. FO ~°∞„^•Ü«∞ #=∞ó
115. FO |Ǩït~°¿ã #=∞ó
116. FO |„Éèí"Õ #=∞ó
117. FO qâ◊fiÜ≥∂#ÜÕ∞ #=∞ó
118. FO â◊√z„â◊=¿ã #=∞ó
119. FO J=∞$`åÜ«∞ #=∞ó
120. FO âßâ◊fi`«™ê÷}"Õ #=∞ó
121. FO =~å~ÀǨÜ«∞ #=∞ó
122. FO =∞Ǩ`«Ñ¨¿ã #=∞ó
123. FO ã¨~°fiQÍÜ«∞ #=∞ó
124. FO ã¨~°fiq^•ƒù#"Õ #=∞ó
125. FO q+¨fiˆHû<åÜ«∞ #=∞ó
20
126. FO [<å~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó
127. FO "Õ^•Ü«∞ #=∞ó
128. FO "Õ^Œq^Õ #=∞ó
129. FO J=ºVÍæÜ«∞ #=∞ó
130. FO "Õ^•VÍæÜ«∞ #=∞ó
131. FO "Õ^Œq^Õ #=∞ó
132. FO Hõ=ÜÕ∞ #=∞ó
133. FO Ö’HÍ^茺HΔÍÜ«∞ #=∞ó
134. FO ã¨∞~å^茺HΔÍÜ«∞ #=∞ó
135. FO ^èŒ~å‡^茺HΔÍÜ«∞ #=∞ó
136. FO Hõ$`åHõ$`åÜ«∞ #=∞ó
137. FO K«`«∞~å`«‡<Õ #=∞ó
138. FO K«`∞« ~°∂fiºÇ¨Ü«∞ #=∞ó
139. FO K«`«∞~°ÌO„ëêìÜ«∞ #=∞ó
140. FO K«`«∞~°∞ƒù*ÏÜ«∞ #=∞ó
141. FO „ÉèÏl+¨‚"Õ #=∞ó
142. FO Éè’[<åÜ«∞ #=∞ó
143. FO Éè’„ˆHÎ #=∞ó
144. FO ã¨Ç≤Ï+¨‚"Õ #=∞ó
145. FO [QÆ^•k*ÏÜ«∞ #=∞ó
146. FO J#Ѷ¨∂Ü«∞ #=∞ó
147. FO q[Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
148. FO *Ë„`Õ #=∞ó
149. FO qâ◊fiÜ≥∂#ÜÕ∞ #=∞ó
150. FO ѨÙ#~°fiã¨"Õ #=∞ó

151. FO L¿Ñ„<åÌÜ«∞ #=∞ó
152. FO "å=∞<åÜ«∞ #=∞ó
153. FO „áêOâ◊"Õ #=∞ó
154. FO J"≥∂Ѷ¨∂Ü«∞ #=∞ó
155. FO â◊√K«ÜÕ∞ #=∞ó
156. FO Ti˚`åÜ«∞ #=∞ó
157. FO Jf„<åÌÜ«∞ #=∞ó
158. FO ã¨O„QÆǨÜ«∞ #=∞ó
159. FO ã¨~åæÜ«∞ #=∞ó
160. FO ^èŒ$`å`«‡<Õ #=∞ó
161. FO xÜ«∞=∂Ü«∞ #=∞ó
162. FO Ü«∞=∂Ü«∞ #=∞ó
163. FO "Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó
164. FO "≥·^•ºÜ«∞ #=∞ó
165. FO ã¨^•Ü≥∂y<Õ #=∞ó
166. FO g~°¿Ñ¶∞fl #=∞ó
167. FO =∂^èŒ"åÜ«∞ #=∞ó
168. FO =∞^èŒ"Õ #=∞ó
169. FO Jf„xÌÜ«∂Ü≥ÿ∞ #=∞ó
170. FO =∞Ǩ=∂Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
171. FO =∞Ǩϟ`åûǨÜ«∞ #=∞ó
172. FO =∞Ǩ|ÖÏÜ«∞ #=∞ó
173. FO =∞Ǩ|∞^ŒúÜÕ∞ #=∞ó
174. FO =∞Ǩg~åºÜ«∞ #=∞ó
175. FO =∞Ǩâ◊HõÎÜÕ∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
176. FO =∞Ǩ^Œ∞º`«ÜÕ∞ #=∞ó
177. FO Jxˆ~Ìâ◊º=Ѩٿ+ #=∞ó
178. FO N=∞`Õ #=∞ó
179. FO J"Õ∞Ü«∂`«‡<Õ #=∞ó
180. FO =∞Ǩ„k^èŒ$`Õ #=∞ó
181. FO =∞¿ÇÏëêfi™êÜ«∞ #=∞ó
182. FO =∞Ç‘ÏÉè턈~Î #=∞ó
183. FO Nx"å™êÜ«∞ #=∞ó
184. FO ã¨`åOQÆ`«ÜÕ∞ #=∞ó
185. FO Jx~°∞^•úÜ«∞ #=∞ó
186. FO ã¨∞~å#<åÌÜ«∞ #=∞ó
187. FO QÀq<åÌÜ«∞ #=∞ó
188. FO QÀq^•OѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
189. FO =∞sK«ÜÕ∞ #=∞ó
190. FO ^Œ=∞<åÜ«∞ #=∞ó
191. FO ǨÏO™êÜ«∞ #=∞ó
192. FO ã¨∞Ѩ~å‚Ü«∞ #=∞ó
193. FO Éèí∞[QÀ`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
194. FO Ç≤Ï~°}º<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
195. FO ã¨∞`«Ñ¨¿ã #=∞ó
196. FO Ѩ^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
197. FO „Ѩ*ÏѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
198. FO J=∞$`«º"Õ #=∞ó
199. FO ã¨~°fi^Œ$âı #=∞ó
200. FO ã≤OǨÜ«∞ #=∞ó
21
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
201. FO ã¨<åú„`Õ #=∞ó
202. FO ã¨xú=∞`Õ #=∞ó
203. FO ã≤÷~åÜ«∞ #=∞ó
204. FO J*ÏÜ«∞ #=∞ó
205. FO ^Œ∞~°‡~°¬}ÏÜ«∞ #=∞ó
206. FO âß„¿ãÎ #=∞ó
207. FO q„â◊√`å`«‡<Õ #=∞ó
208. FO ã¨∞~åi¿Ñ¶∞fl #=∞ó
209. FO QÆ∞~°"Õ #=∞ó
210. FO QÆ∞~°∞`«=∞ó #=∞ó
211. FO ^è•"Õ∞fl #=∞ó
212. FO ã¨`åºÜ«∞ #=∞ó
213. FO ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
214. FO xq∞ëêÜ«∞ #=∞ó
215. FO Jxq∞ëêÜ«∞ #=∞ó
216. FO „ã¨yfi}Ë #=∞ó
217. FO "åK«ãʨ `«u~°∞^è•~°n#è =∞ó
218. FO J„QÆ}˺ #=∞ó
219. FO „QÍ=∞}˺ #=∞ó
220. FO N=∞`Õ #=∞ó
221. FO <åºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
222. FO <Õ„`Õ #=∞ó
223. FO ã¨g∞~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
224. FO ã¨Ç¨Ï„ã¨=¸ˆ~÷fl #=∞ó
225. FO qâßfi`«‡<Õ #=∞ó
22
226. FO ã¨Ç¨Ï„™êHΔÍÜ«∞ #=∞ó
227. FO ã¨Ç¨Ï„ã¨Ñ¨^Õ #=∞ó
228. FO P=~°Î<åÜ«∞ #=∞ó
229. FO x=$`åÎ`«‡<Õ #=∞ó
230. FO ã¨O=$`åÜ«∞ #=∞ó
231. FO ã¨O„Ѩ=∞~°Ì<åÜ«∞ #=∞ó
232. FO JǨÏã¨ûO=~°HÎ ÍÜ«∞ #=∞ó
233. FO =ǨÏflÜÕ∞ #=∞ó
234. FO JxÖÏÜ«∞ #=∞ó
235. FO ^èŒ~°}©^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
236. FO ã¨∞„Ѩ™ê^•Ü«∞ #=∞ó
237. FO „Ѩã¨<åfl`«‡<Õ #=∞ó
238. FO qâ◊fi^èŒ$ˆHfi #=∞ó
239. FO qâ◊fiÉèí∞ˆQfiÉèí"Õ #=∞ó
240. FO qÉèí"Õ #=∞ó
241. FO ã¨`«¯„ˆ~Î #=∞ó
242. FO ã¨`«¯$`åÜ«∞ #=∞ó
243. FO ™ê^èŒ"Õ #=∞ó
244. FO [ǨÏfl"Õ #=∞ó
245. FO <å~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
246. FO #~åÜ«∞ #=∞ó
247. FO Jã¨OM˺ܫ∂Ü«∞ #=∞ó
248. FO J„Ѩ"Õ∞Ü«∂`«‡<Õ #=∞ó
249. FO qtëêìÜ«∞ #=∞ó
250. FO t+¨ìHõ$`Õ #=∞ó

251. FO â◊√K«ÜÕ∞ #=∞ó
252. FO ã≤^•ú~å÷Ü«∞ #=∞ó
253. FO ã≤^Œúã¨V¯ÖÏÊÜ«∞ #=∞ó
254. FO ã≤kú^•Ü«∞ #=∞ó
255. FO ã≤kú™ê^èŒ<åÜ«∞ #=∞ó
256. FO =$ëêÇ≤Ï}Ë #=∞ó
257. FO =$+¨ÉèÏÜ«∞ #=∞ó
258. FO q+¨‚"Õ #=∞ó
259. FO =$+¨Ñ¨~°fi}Ë #=∞ó
260. FO =$ëÈ^Œ~åÜ«∞ #=∞ó
261. FO =~°÷<åÜ«∞ #=∞ó
262. FO =~°÷=∂<åÜ«∞ #=∞ó
263. FO qqHÍÎÜ«∞ #=∞ó
264. FO „â◊√u™êQÆ~åÜ«∞ #=∞ó
265. FO ã¨∞Éèí∞*ÏÜ«∞ #=∞ó
266. FO ^Œ∞~°ú~åÜ«∞ #=∞ó
267. FO "åy‡<Õ #=∞ó
268. FO =∞¿ÇÏ„<åÌÜ«∞ #=∞ó
269. FO =ã¨∞^•Ü«∞ #=∞ó
270. FO =ã¨"Õ #=∞ó
271. FO <≥·Hõ~°∂áêÜ«∞ #=∞ó
272. FO |$Ǩτ^Œ∂áêÜ«∞ #=∞ó
273. FO tÑ≤qëêìÜ«∞ #=∞ó
274. FO „ѨHÍâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
275. FO F[¿ã*Î ’^Œ∞ºu^è~Œ åÜ«∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
276. FO „ѨHÍâß`«‡<Õ #=∞ó
277. FO „Ѩ`åѨ<åÜ«∞ #=∞ó
278. FO |∞∞^•úÜ«∞ #=∞ó
279. FO ã¨ÊëêìHõΔ~åÜ«∞ #=∞ó
280. FO =∞„<åÎÜ«∞ #=∞ó
281. FO K«„<åÌOâ◊"Õ #=∞ó
282. FO ÉèÏ㨯~°^Œ∞º`«ÜÕ∞ #=∞ó
283. FO J=∞$`åOâ◊¥^Œƒ"ù åÜ«∞#=∞ó
284. FO ÉèÏ#"Õ #=∞ó
285. FO â◊â◊a#Ì"Õ #=∞ó
286. FO ã¨∞ˆ~â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
287. FO B+¨^è•Ü«∞ #=∞ó
288. FO [QÆ`«¿ãû`«"Õ #=∞ó
289. FO ã¨`º« ^è~Œ ‡° Ѩ~å„Hõ=∂Ü«∞#=∞ó
290. FO Éè∂í `«É=íè ºÉè=í <åfl^ä•Ü«∞#=∞ó
291. FO Ѩ=<åÜ«∞ #=∞ó
292. FO áê=<åÜ«∞ #=∞ó
293. FO J#ÖÏÜ«∞ #=∞ó
294. FO HÍ=∞¿Ñ¶∞fl #=∞ó
295. FO HÍ=∞Hõ$`Õ #=∞ó
296. FO HÍ<åÎÜ«∞ #=∞ó
297. FO HÍ=∂Ü«∞ #=∞ó
298. FO HÍ=∞„Ѩ^•Ü«∞ #=∞ó
299. FO „ѨÉèí"Õ #=∞ó
300. FO Ü«ÚQÍkHõ$`Õ #=∞ó
23
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
301. FO Ü«ÚQÍ=~åÎÜ«∞ #=∞ó
302. FO <≥·Hõ=∂Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
303. FO =∞Ǩâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
304. FO J^Œ$âߺܫ∞ #=∞ó
305. FO J=ºHõÎ~°∂áêÜ«∞ #=∞ó
306. FO ã¨Ç¨Ï„ã¨l`Õ #=∞ó
307. FO J##Îl`Õ #=∞ó
308. FO WëêìÜ«∞ #=∞ó
309. FO qtëêìÜ«∞ #=∞ó
310. FO t¿+ìëêìÜ«∞ #=∞ó
311. FO tY}˜¤<Õ #=∞ó
312. FO #ǨïëêÜ«∞ #=∞ó
313. FO =$ëêÜ«∞ #=∞ó
314. FO „HÀ^茿Ѷ∞fl #=∞ó
315. FO „HÀ^èŒHõ$`Õ Hõˆ~Î #=∞ó
316. FO qâ◊fiÉÏǨÏ"Õ #=∞ó
317. FO =∞Ç‘Ï^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
318. FO JK«∞º`åÜ«∞ #=∞ó
319. FO „Ѩkä`åÜ«∞ #=∞ó
320. FO „áê}ÏÜ«∞ #=∞ó
321. FO „áê}^•Ü«∞ #=∞ó
322. FO "åã¨"å#∞*ÏÜ«∞ #=∞ó
323. FO Jáêxfl^èŒÜÕ∞ #=∞ó
324. FO Jkèëêª<åÜ«∞ #=∞ó
325. FO J„Ѩ=∞`åÎÜ«∞ #=∞ó
24
326. FO „Ѩu+≤ª`åÜ«∞ #=∞ó
327. FO 㨯<åÌÜ«∞ #=∞ó
328. FO 㨯#Ì^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
329. FO ^èŒ∞~åºÜ«∞ #=∞ó
330. FO =~°^•Ü«∞ #=∞ó
331. FO"åÜ«Ú"åǨÏ<åÜ«∞#=∞ó
332. FO "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
333. FO |$ǨÏ^•ƒù#"Õ #=∞ó
334. FO Pk^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
335. FO ѨÙ~°#Ì~åÜ«∞ #=∞ó
336. FO Jâ’HÍÜ«∞ #=∞ó
337. FO `å~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
338. FO `å~åÜ«∞ #=∞ó
339. FO â◊¥~åÜ«∞ #=∞ó
340. FO â∫~°ÜÕ∞ #=∞ó
341. FO [<Õâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
342. FO J#∞‰õÄÖÏÜ«∞ #=∞ó
343. FO â◊`å=~åÎÜ«∞ #=∞ó
344. FO Ѩk‡<Õ #=∞ó
345. FO Ѩ^Œ‡xÉèËHõΔ}ÏÜ«∞ #=∞ó
346. FO Ѩ^Œ‡<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
347. FO J~°q<åÌHΔÍÜ«∞ #=∞ó
348. FO Ѩ^Œ‡QÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó
349. FO â◊s~°Éèí$`Õ #=∞ó
350. FO =∞ǨÏ~°÷ÜÕ∞ #=∞ó

351. FO |∞∞^•úÜ«∞ #=∞ó
352. FO =$^•ú`«‡<Õ #=∞ó
353. FO =∞ǨHΔÍÜ«∞ #=∞ó
354. FO QÆ~°∞_»^èŒfi*ÏÜ«∞ #=∞ó
355. FO J`«∞ÖÏÜ«∞ #=∞ó
356. FO â◊~°ÉèÏÜ«∞ #=∞ó
357. FO cè=∂Ü«∞ #=∞ó
358. FO ã¨=∞Ü«∞*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
359. FO ǨÏq~°›~°ÜÕ∞ #=∞ó
360. FO ã¨~°fiÅHõΔ}ÅHõΔ}Ϻܫ∞#=∞ó
361. FO ÅH©;=`Õ #=∞ó
362. FO ã¨q∞uO[Ü«∂Ü«∞#=∞ó
363. FO qHõΔ~åÜ«∞ #=∞ó
364. FO ~ÀÇ≤Ï`åÜ«∞ #=∞ó
365. FO =∂~åæÜ«∞ #=∞ó
366. FO ¿ÇÏ`«"Õ #=∞ó
367. FO ^•"≥∂^Œ~åÜ«∞ #=∞ó
368. FO ã¨Ç¨Ü«∞ #=∞ó
369. FO =∞Ç‘Ï^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
370. FO =∞ǨÉèÏQÍÜ«∞ #=∞ó
371. FO "ÕQÆ=`Õ #=∞ó
372. FO Jq∞`åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
373. FO L^Œƒù"åÜ«∞ #=∞ó
374. FO HΔÀÉèí}ÏÜ«∞ #=∞ó
375. FO ^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
376. FO NQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó
377. FO Ѩ~°"Õ∞â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
378. FO Hõ~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
379. FO HÍ~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
380. FO Hõ„ˆ~Î #=∞ó
381. FO qHõ„ˆ~Î #=∞ó
382. FO QÆǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó
383. FO QÆ∞ǨÜ«∞ #=∞ó
384. FO =º=™êÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
385. FO =º=™ê÷<åÜ«∞ #=∞ó
386. FO ã¨O™ê÷<åÜ«∞ #=∞ó
387. FO ™ê÷#^•Ü«∞ #=∞ó
388. FO „^èŒ∞"åÜ«∞ #=∞ó
389. FO Ѩ~°~°÷ÜÕ∞ #=∞ó
390. FO Ѩ~°=∞ã¨ÊëêìÜ«∞ #=∞ó
391. FO `«∞ëêìÜ«∞ #=∞ó
392. FO ѨÙëêìÜ«∞ #=∞ó
393. FO â◊√ÉèËHõΔ}ÏÜ«∞ #=∞ó
394. FO ~å=∂Ü«∞ #=∞ó
395. FO q~å=∂Ü«∞ #=∞ó
396. FO q~°`Õ #=∞ó
397. FO =∂~åæÜ«∞ #=∞ó
398. FO <ÕÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
399. FO #Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
400. FO J#Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
25
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
401. FO g~åÜ«∞ #=∞ó
402. FO â◊H=Θ ∞`åO„âıëêªÜ∞« #=∞ó
403. FO ^èŒ~å‡Ü«∞ #=∞ó
404. FO ^è~Œ ‡° q^Œ∞`«=Î ∂Ü«∞ #=∞ó
405. FO "≥·‰õΩ}Ϫܫ∞ #=∞ó
406. FO ѨÙ~°∞ëêÜ«∞ #=∞ó
407. FO „áê}ÏÜ«∞ #=∞ó
408. FO „áê}^•Ü«∞ #=∞ó
409. FO „Ѩ}"åÜ«∞ #=∞ó
410. FO „Ѩ$^äŒ"Õ #=∞ó
411. FO Ç≤Ï~°}ºQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó
412. FO â◊„`«∞Ѷ¨∂flÜ«∞ #=∞ó
413. FO "åºáêÎÜ«∞ #=∞ó
414. FO "åÜ«∞"Õ #=∞ó
415. FO J^èÀHõΔ*ÏÜ«∞ #=∞ó
416. FO |∞∞`«"Õ #=∞ó
417. FO ã¨∞^Œ~°≈<åÜ«∞ #=∞ó
418. FO HÍÖÏÜ«∞ #=∞ó
419. FO Ѩ~°"Õ∞+≤ª<Õ #=∞ó
420. FO Ѩi„QÆǨÜ«∞ #=∞ó
421. FO L„QÍÜ«∞ #=∞ó
422. FO ã¨O=`«û~åÜ«∞ #=∞ó
423. FO ^ŒHΔÍÜ«∞ #=∞ó
424. FO q„âß=∂Ü«∞ #=∞ó
425. FO qâ◊fi^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞ #=∞ó
26
426. FO q™êÎ~åÜ«∞ #=∞ó
427. FO ™ê÷=~°™ê÷}"Õ #=∞ó
428. FO „Ѩ=∂}ÏÜ«∞ #=∞ó
429. FO c*ÏÜ«∂=ºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
430. FO J~å÷Ü«∞ #=∞ó
431. FO J#~å÷Ü«∞ #=∞ó
432. FO =∞ǨHÀâßÜ«∞ #=∞ó
433. FO =∞ǨÉè’QÍÜ«∞ #=∞ó
434. FO =∞Ǩ^èŒ<åÜ«∞ #=∞ó
435. FO Jxifi}Ï‚Ü«∞ #=∞ó
436. FO ã¨÷qëêªÜ«∞ #=∞ó
437. FO Éèí∞"Õ #=∞ó
438. FO ^èŒ~°‡Ü«¸áêÜ«∞ #=∞ó
439. FO =∞Ǩ=∞MÏÜ«∞ #=∞ó
440. FO #HõΔ„`«<Õ=∞ÜÕ∞ #=∞ó
441. FO #HõΔ„u}Ë #=∞ó
442. FO HõΔ=∂Ü«∞ #=∞ó
443. FO HΔÍ=∂Ü«∞ #=∞ó
444. FO ã¨g∞ǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó
445. FO Ü«∞*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
446. FO W*Ϻܫ∞ #=∞ó
447. FO =∞¿ÇÏ*Ϻܫ∞ #=∞ó
448. FO „Hõ`«"Õ #=∞ó
449. FO 㨄`åÜ«∞ #=∞ó
450. FO ã¨`åOQÆ`«ÜÕ∞ #=∞ó

451. FO ã¨~°fi^Œi≈<Õ #=∞ó
452. FO q=ÚHÍÎ`«‡<Õ #=∞ó
453. FO ã¨~°fi*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
454. FO *Ï˝<åÜ«∞ L`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
455. FO ã¨∞=$`åÜ«∞ #=∞ó
456. FO ã¨∞=ÚMÏÜ«∞ #=∞ó
457. FO ã¨∂HΔ͇ܫ∞ #=∞ó
458. FO ã¨∞Ѷ¨∞’ëêÜ«∞ #=∞ó
459. FO ã¨∞Y^•Ü«∞ #=∞ó
460. FO ã¨∞ǨÏ$^Õ #=∞ó
461. FO =∞<ÀǨÏ~åÜ«∞ #=∞ó
462. FO l`«„HÀ^è•Ü«∞ #=∞ó
463. FO g~°ÉÏǨÏ"Õ #=∞ó
464. FO q^•~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
465. FO ™êfiѨ<åÜ«∞ #=∞ó
466. FO ã¨fi=âßÜ«∞ #=∞ó
467. FO "åºÑ≤<Õ #=∞ó
468. FO <≥·HÍ`«‡<Õ #=∞ó
469. FO <≥·HõHõ~°‡Hõ$`Õ #=∞ó
470. FO =`«û~åÜ«∞ #=∞ó
471. FO =`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó
472. FO =uû<Õ #=∞ó
473. FO ~°`«flQÆ~åƒùÜ«∞ #=∞ó
474. FO ^èŒ<Õâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
475. FO ^èŒ~°‡QÆ∞¿Ñ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
476. FO ^èŒ~°‡Hõ$`Õ #=∞ó
477. FO ^èŒi‡}Ë #=∞ó
478. FO ã¨`Õ #=∞ó
479. FO Jã¨`Õ #=∞ó
480. FO HõΔ~åÜ«∞ #=∞ó
481. FO JHõΔ~åÜ«∞ #=∞ó
482. FO Jq*Ï˝„`Õ #=∞ó
483. FO ã¨Ç¨Ï„™êOâ◊"Õ #=∞ó
484. FO q^è•„`Õ #=∞ó
485. FO Hõ$`«ÅHõΔ}ÏÜ«∞ #=∞ó
486. FO QÆÉèíã≤Î<Õ=∞ÜÕ∞ #=∞ó
487. FO ã¨`«fi™ê÷Ü«∞ #=∞ó
488. FO ã≤OǨÜ«∞ #=∞ó
489. FO Éè∂í `«=∞¿ÇÏâ◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
490. FO Pk^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
491. FO =∞Ǩ^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
492. FO ^Õ"ÕâßÜ«∞ #=∞ó
493. FO ^Õ=Éèí$^Œ∞æ~°"Õ #=∞ó
494. FO L`«Î~åÜ«∞ #=∞ó
495. FO QÀѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
496. FO QÀ„¿ÑÎ #=∞ó
497. FO *Ï˝#QÆ=∂ºÜ«∞ #=∞ó
498. FO ѨÙ~å`«<åÜ«∞ #=∞ó
499. FO â◊s~°Éèí∂`«Éèí$`Õ #=∞ó
500. FO Éè’„ˆHÎ #=∞ó
27
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
501. FO HõÑ‘„<åÌÜ«∞ #=∞ó
502. FO Éèí∂i^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞ #=∞ó
503. FO ™È=∞áêÜ«∞ #=∞ó
504. FO J=∞$`«áêÜ«∞ #=∞ó
505. FO ™È=∂Ü«∞ #=∞ó
506. FO ѨÙ~°∞l`Õ #=∞ó
507. FO ѨÙ~°∞ã¨`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
508. FO q#Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
509. FO [Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
510. FO ã¨`«ºã¨<åúÜ«∞ #=∞ó
511. FO ^•âß~å›Ü«∞ #=∞ó
512. FO ™ê`«fi`åOѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
513. FO r"åÜ«∞ #=∞ó
514. FO q#~Ú`å™êH˜Δ}Ë #=∞ó
515. FO =Ú‰õΩ<åÌÜ«∞ #=∞ó
516. FO Jq∞`«q„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
517. FO J"≥∂ƒùx^èŒÜÕ∞ #=∞ó
518. FO J#<åÎ`«‡<Õ #=∞ó
519. FO =∞Ǩϟ^Œkâè Ü
◊ ∂« Ü«∞#=∞ó
520. FO J#ÎHÍÜ«∞ #=∞ó
521. FO J*ÏÜ«∞ #=∞ó
522. FO =∞Ǩ~å›Ü«∞ #=∞ó
523. FO ™êfiÉèÏ"åºÜ«∞ #=∞ó
524. FO l`åq∞„`åÜ«∞ #=∞ó
525. FO „Ѩ"≥∂^Œ<åÜ«∞ #=∞ó
28
526. FO P#<åÌÜ«∞ #=∞ó
527. FO ##Ì<åÜ«∞ #=∞ó
528. FO #<åÌÜ«∞ #=∞ó
529. FO ã¨`«º^èŒ~°‡}Ë #=∞ó
530. FO „uq„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
531. FO =∞ǨÏi¬HõÑ≤ÖÏKå~åºÜ«∞ #=∞ó
532. FO Hõ$`«*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
533. FO "Õ∞khѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
534. FO „uѨ^•Ü«∞ #=∞ó
535. FO „u^Œâß^茺HΔÍÜ«∞ #=∞ó
536. FO =∞Ǩâ◊$VÍæÜ«∞ #=∞ó
537. FO Hõ$`å#ÎHõ$`Õ #=∞ó
538. FO =∞Ǩ=~åǨÜ«∞ #=∞ó
539. FO QÀq<åÌÜ«∞ #=∞ó
540. FO ã¨∞¿+}ÏÜ«∞ #=∞ó
541. FO Hõ#HÍVæk<Õ #=∞ó
542. FO QÆ∞ǨºÜ«∞ #=∞ó
543. FO QÆcè~åÜ«∞ #=∞ó
544. FO QÆǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó
545. FO QÆ∞áêÎÜ«∞ #=∞ó
546. FO K«„HõQÆ^•^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
547. FO "Õ^茿ã #=∞ó
548. FO ™êfiVÍæÜ«∞ #=∞ó
549. FO Jl`åÜ«∞ #=∞ó
550. FO Hõ$ëê‚Ü«∞ #=∞ó

551. FO ^Œ$_è®Ü«∞ #=∞ó
552. FO ã¨OHõ~¬° }ÀK«∞º`åÜ«∞ #=∞ó
553. FO =~°∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
554. FO "å~°∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
555. FO =$HΔÍÜ«∞ #=∞ó
556. FO ѨÙ+¨¯~åHΔÍÜ«∞ #=∞ó
557. FO =∞Ǩ=∞#¿ã #=∞ó
558. FO ÉèíQÆ=`Õ #=∞ó
559. FO ÉèíQƿѶ∞fl #=∞ó
560. FO P#xÌ<Õ #=∞ó
561. FO =#=∂e<Õ #=∞ó
562. FO ǨÏÖÏÜ«Ú^è•Ü«∞ #=∞ó
563. FO Pk`åºÜ«∞ #=∞ó
564. FO *’ºu~åk`åºÜ«∞ #=∞ó
565. FO ã¨Ç≤Ï+¨‚"Õ #=∞ó
566. FO QÆuã¨`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
567. FO ã¨∞^èŒ#fi<Õ #=∞ó
568. FO Y}¤Ñ¨~°â◊"Õ #=∞ó
569. FO ^•~°∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
570. FO „^Œq}„Ѩ^•Ü«∞ #=∞ó
571. FO kqã¨Ê$âı #=∞ó
572. FO ã¨~fi° ^Œ$H± "庙êÜ«∞ #=∞ó
573. FO "åK«ã¨Êu~°Ü≥∂x*ÏÜ«∞ #=∞ó
574. FO „u™ê"Õ∞fl #=∞ó
575. FO ™ê=∞QÍÜ«∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
576. FO ™ê"Õ∞fl #=∞ó
577. FO x~åfi}ÏÜ«∞ #=∞ó
578. FO ÉèË+¨*ÏÜ«∞ #=∞ó
579. FO aè+¨*Ë #=∞ó
580. FO ã¨<åºã¨Hõ$`Õ #=∞ó
581. FO â◊=∂Ü«∞ #=∞ó
582. FO âß<åÎÜ«∞ #=∞ó
583. FO xëêªÜ≥ÿ∞ #=∞ó
584. FO âß#ÎÜÕ∞ #=∞ó
585. FO Ѩ~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
586. FO â◊√ÉèÏVÍæÜ«∞ #=∞ó
587. FO âßxÎ^•Ü«∞ #=∞ó
588. FO „㨄¿+ì #=∞ó
589. FO ‰õΩ=Ú^•Ü«∞ #=∞ó
590. FO ‰õΩ=ÖËâ◊Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
591. FO QÀÇ≤Ï`åÜ«∞ #=∞ó
592. FO QÀѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
593. FO QÀ„¿ÑÎ #=∞ó
594. FO =$+¨ÉèÏHΔÍÜ«∞ #=∞ó
595. FO =$+¨„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
596. FO Jx=iÎ<Õ #=∞ó
597. FO x=$`åÎ`«‡<Õ #=∞ó
598. FO ã¨OˆHΔ„¿ÑÎ #=∞ó
599. FO ˆHΔ=∞Hõ$`Õ #=∞ó
600. FO t"åÜ«∞ #=∞ó
29
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
601. FO N=`«û=HõΔ¿ã #=∞ó
602. FO N"å™êÜ«∞ #=∞ó
603. FO NѨ`«ÜÕ∞ #=∞ó
604. FO N=∞`åO=~åÜ«∞ #=∞ó
605. FO N^•Ü«∞ #=∞ó
606. FO NâßÜ«∞ #=∞ó
607. FO Nx"å™êÜ«∞ #=∞ó
608. FO Nx^èŒÜÕ∞ #=∞ó
609. FO NqÉèÏ=<åÜ«∞ #=∞ó
610. FO N^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
611. FO NHõ~åÜ«∞ #=∞ó
612. FO „âıÜ«∞ #=∞ó
613. FO N=∞`Õ #=∞ó
614. FO Ö’Hõ„`«Ü«∂„â◊Ü«∂Ü«∞#=∞ó
615. FO ã¨fiHΔÍÜ«∞ #=∞ó
616. FO ã¨fiVÍæÜ«∞ #=∞ó
617. FO â◊`å#<åÌÜ«∞ #=∞ó
618. FO ##ÌÜÕ∞ #=∞ó
619. FO *’ºu~°}æ âË fi◊ ~åÜ«∞ #=∞ó
620. FO ql`å`«‡<Õ #=∞ó
621. FO Jq^èÕÜ«∂`«‡<Õ #=∞ó
622. FO ã¨f¯~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
623. FO zè#flã¨Oâ◊Ü∂« Ü«∞ #=∞ó
624. FO Ln~å‚Ü«∞ #=∞ó
625. FO ã¨~fi° `«âÛ◊ ‰õΩΔ ¿+ #=∞ó
30
626. FO JhâßÜ«∞ #=∞ó
627. FO âßâ◊fi`«ã≤÷û~åÜ«∞ #=∞ó
628. FO Éèí∂â◊Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
629. FO Éèí∂+¨}ÏÜ«∞ #=∞ó
630. FO Éèí∂`«ÜÕ∞ #=∞ó
631. FO qâ’HÍÜ«∞ #=∞ó
632. FO â’Hõ<åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
633. FO JiÛ+¨‡`Õ #=∞ó
634. FO JiÛ`åÜ«∞ #=∞ó
635. FO ‰õΩ=∂ƒùÜ«∞ #=∞ó
636. FO qâ◊√^•ú`«‡<Õ #=∞ó
637. FO qâ’^èŒ<åÜ«∞ #=∞ó
638. FO Jx~°∞^•úÜ«∞ #=∞ó
639. FO J„Ѩu~°^è•Ü«∞ #=∞ó
640. FO „Ѩ^Œ∞º=∂flÜ«∞ #=∞ó
641. FO Jq∞`«q„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
642. FO HÍÅ<Õq∞x¿Ñ¶∞fl #=∞ó
643. FO g~°ÜÕ∞ #=∞ó
644. FO â∫~°ÜÕ∞ #=∞ó
645. FO â◊¥~°[<Õâfi◊ ~åÜ«∞ #=∞ó
646. FO „uÖ’HÍ`«‡<Õ #=∞ó
647. FO „uÖ’ˆHâßÜ«∞ #=∞ó
648. FO ˆHâ◊"åÜ«∞ #=∞ó
649. FO ˆHtǨÜ«∞ #=∞ó
650. FO ǨÏ~°ÜÕ∞ #=∞ó

651. FO HÍ=∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
652. FO HÍ=∞áêÖÏÜ«∞ #=∞ó
653. FO HÍq∞<Õ #=∞ó
654. FO HÍ<åÎÜ«∞ #=∞ó
655. FO Hõ$`åQÆ=∂Ü«∞ #=∞ó
656. FO Jxˆ~Ìâ◊º=Ѩٿ+ #=∞ó
657. FO q+¨‚"Õ #=∞ó
658. FO g~åÜ«∞ #=∞ó
659. FO J#<åÎÜ«∞ #=∞ó
660. FO ^èŒ#&˚Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
661. FO „|Ǩχ}Ϻܫ∞ #=∞ó
662. FO „|ǨχHõ$^•Ü«∞ #=∞ó
663. FO „|Ǩ‡}Ë #=∞ó
664. FO „|Ǩχ}Ë #=∞ó
665. FO „|Ǩχq=~°<ú åÜ«∞ #=∞ó
666. FO „|Ǩχq^Õ #=∞ó
667. FO „ÉÏǨχ}ÏÜ«∞ #=∞ó
668. FO „|Ç≤χ}Ë #=∞ó
669. FO „|Ǩχ*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
670. FO „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü∂« Ü«∞ #=∞ó
671. FO =∞Ǩ„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
672. FO =∞ǨHõ~°‡}Ë #=∞ó
673. FO =∞Ǩ`Õ[¿ã #=∞ó
674. FO =∞Ǩϟ~°QÍÜ«∞ #=∞ó
675. FO =∞Ǩ„Hõ`«"Õ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
676. FO =∞ǨÜ«∞[fi<Õ #=∞ó
677. FO =∞ǨÜ«∞*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
678. FO =∞ǨǨÏq¿+ #=∞ó
679. FO ã¨Î"åºÜ«∞ #=∞ó
680. FO ã¨Î=„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
681. FO ™È΄`åÜ«∞ #=∞ó
682. FO ã¨∞Î`åÜ«∞ #=∞ó
683. FO ™È΄`Õ #=∞ó
684. FO ~°}„Ñ≤Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
685. FO ѨÓ~å‚Ü«∞ #=∞ó
686. FO ѨÓ~°~Ú„`Õ #=∞ó
687. FO ѨÙ}Ϻܫ∞ #=∞ó
688. FO ѨÙ}ºH©~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
689. FO J<å=∞Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
690. FO =∞<À["åÜ«∞ #=∞ó
691. FO f~°÷Hõ~åÜ«∞ #=∞ó
692. FO =ã¨∞ˆ~`«¿ã #=∞ó
693. FO =ã¨∞„Ѩ^•Ü«∞ #=∞ó
694. FO =ã¨∞„Ѩ^•Ü«∞ #=∞ó
695. FO "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
696. FO =ã¨"Õ #=∞ó
697. FO =ã¨∞=∞#¿ã #=∞ó
698. FO ǨÏq¿+ #=∞ó
699. FO ã¨^Œæ`«ÜÕ∞ #=∞ó
700. FO ã¨`«¯$`«ÜÕ∞ #=∞ó
31
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
701. FO ã¨`åÎÜ≥ÿ∞ #=∞ó
702. FO ã¨^Œ∂ƒù`«ÜÕ∞ #=∞ó
703. FO ã¨`«Ê~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
704. FO â◊¥~°¿ã<åÜ«∞ #=∞ó
705. FO Ü«∞^Œ∞„âıëêªÜ«∞ #=∞ó
706. FO ã¨xfl"å™êÜ«∞ #=∞ó
707. FO ã¨∞Ü«∂=Ú<åÜ«∞ #=∞ó
708. FO Éèí∂`å"å™êÜ«∞ #=∞ó
709. FO "åã¨∞^Õ"åÜ«∞ #=∞ó
710. FO ã¨~åfiã¨∞xÅÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
711. FO J#ÖÏÜ«∞ #=∞ó
712. FO ^Œ~°Ê¿Ñ¶∞fl #=∞ó
713. FO ^Œ~°Ê^•Ü«∞ #=∞ó
714. FO J^Œ$áêÎÜ«∞ #=∞ó
715. FO ^Œ∞~°ú~åÜ«∞ #=∞ó
716. FO JѨ~ål`åÜ«∞ #=∞ó
717. FO qâ◊fi=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
718. FO =∞Ǩ=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
719. FO nѨÎ=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
720. FO J=¸iÎ=∞`Õ #=∞ó
721. FO J<ÕHõ=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
722. FO J=ºHÍÎÜ«∞ #=∞ó
723. FO â◊`«=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
724. FO â◊`å#<åÜ«∞ #=∞ó
725. FO UHÍÜ«∞ #=∞ó
32
726. FO <≥·HÍÜ«∞ #=∞ó
727. FO ã¨"åÜ«∞ #=∞ó
728. FO Hõ"åÜ«∞ #=∞ó
729. FO H˜"Õ∞ #=∞ó
730. FO Ü«∞`Õ #=∞ó
731. FO `«`Õ #=∞ó
732. FO J#∞`«Î=∂Ü«∞Ѩ^•Ü«∞ #=∞ó
733. FO Ö’Hõ|#ú"Õ #=∞ó
734. FO Ö’Hõ<å^ä•Ü«∞ #=∞ó
735. FO =∂^èŒ"åÜ«∞ #=∞ó
736. FO ÉèíHõÎ=`«ûÖÏÜ«∞ #=∞ó
737. FO ã¨∞=~°‚=~å‚Ü«∞ #=∞ó
738. FO ¿ÇÏ=∂VÍæÜ«∞ #=∞ó
739. FO =~åVÍæÜ«∞ #=∞ó
740. FO K«#Ì<åVæk<Õ #=∞ó
741. FO g~°¿Ñ¶∞fl #=∞ó
742. FO q+¨=∂Ü«∞ #=∞ó
743. FO â◊¥<åºÜ«∞ #=∞ó
744. FO Ѷ¨∞$`åt¿+ #=∞ó
745. FO JK«ÖÏÜ«∞ #=∞ó
746. FO K«ÖÏÜ«∞ #=∞ó
747. FO J=∂x<Õ #=∞ó
748. FO =∂#^•Ü«∞ #=∞ó
749. FO =∂<åºÜ«∞ #=∞ó
750. FO Ö’Hõ™êfiq∞<Õ #=∞ó

751. FO „uÖ’Hõ^èŒ$`Õ #=∞ó
752. FO ã¨∞"Õ∞^茿ã #=∞ó
753. FO "Õ∞^èŒ*ÏÜ«∞ #=∞ó
754. FO ^èŒ<åºÜ«∞ #=∞ó
755. FO ã¨`«º"Õ∞^茿ã #=∞ó
756. FO ^èŒ~å^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
757. FO `Õ*’=$ëêÜ«∞ #=∞ó
758. FO ^Œ∞ºu^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
759. FO ã¨~°fiâ◊GÉèí$`åO=~åÜ«∞ #=∞ó
760. FO „Ѩ„QÆǨÜ«∞ #=∞ó
761. FO x„QÆǨÜ«∞ #=∞ó
762. FO =º„QÍÜ«∞ #=∞ó
763. FO <≥·Hõâ◊$VÍæÜ«∞ #=∞ó
764. FO QÆ^•„QÆ*ÏÜ«∞ #=∞ó
765. FO K«`∞« ~°∂‡~°Ü Î ∞Õ #=∞ó
766. FO K«`«∞~åƒÇ¨Ï"Õ #=∞ó
767. FO K«`∞« ~°∂fiºÇ¨Ü«∞ #=∞ó
768. FO K«`«∞~°æ`«ÜÕ∞ #=∞ó
769. FO K«`«∞~å`«‡<Õ #=∞ó
770. FO K«`«∞~åƒù"åÜ«∞ #=∞ó
771. FO K«`«∞ˆ~fi^Œq^Õ #=∞ó
772. FO UHõѨ^Õ #=∞ó
773. FO ã¨=∂=~åÎÜ«∞ #=∞ó
774. FO Jx=$`åÎ`«‡<Õ #=∞ó
775. FO ^Œ∞~°˚Ü«∂Ü«∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
776. FO ^Œ∞~°u„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
777. FO ^Œ∞~°¡ÉèÏÜ«∞ #=∞ó
778. FO ^Œ∞~°æ=∂Ü«∞ #=∞ó
779. FO ^Œ∞~åæÜ«∞ #=∞ó
780. FO ^Œ∞~å"å™êÜ«∞ #=∞ó
781. FO ^Œ∞~åi¿Ñ¶∞fl #=∞ó
782. FO â◊√ÉèÏVÍæÜ«∞ #=∞ó
783. FO Ö’Hõ™ê~°VÍæÜ«∞ #=∞ó
784. FO ã¨∞`«#Î"Õ #=∞ó
785. FO `«#∞Î=~°ú<åÜ«∞ #=∞ó
786. FO W„#ÌHõ~°‡}Ë #=∞ó
787. FO =∞ǨHõ~°‡}Ë #=∞ó
788. FO Hõ$`«Hõ~°‡}Ë #=∞ó
789. FO Hõ$`åQÆ=∂Ü«∞ #=∞ó
790. FO L^Œƒù"åÜ«∞ #=∞ó
791. FO ã¨∞#Ì~åÜ«∞ #=∞ó
792. FO ã¨∞<åÌÜ«∞ #=∞ó
793. FO ~°`«fl<åÉèÏÜ«∞ #=∞ó
794. FO ã¨∞Ö’K«<åÜ«∞ #=∞ó
795. FO J~å¯Ü«∞ #=∞ó
796. FO "å[ã¨#ÜÕ∞ #=∞ó
797. FO â◊$V˜æ}Ë #=∞ó
798. FO [Ü«∞<åÎÜ«∞ #=∞ó
799. FO ã¨~°fiq[˚~Ú<Õ #=∞ó
800. FO ã¨∞=~°‚aO^Œ"Õ #=∞ó
33
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
801. FO JHΔÀÉèϺܫ∞ #=∞ó
802. FO ã¨~fi° "åwâ◊fi~ˆ â◊fi~åÜ«∞ #=∞ó
803. FO =∞Ǩ„ǨÏ^•Ü«∞ #=∞ó
804. FO =∞ǨQÆ~åÎÜ«∞ #=∞ó
805. FO =∞ǨÉèí∂`åÜ«∞ #=∞ó
806. FO =∞Ǩx^èŒÜÕ∞ #=∞ó
807. FO ‰õΩ=Ú^•Ü«∞ #=∞ó
808. FO ‰õΩ#Ì~åÜ«∞ #=∞ó
809. FO ‰õΩ<åÌÜ«∞ #=∞ó
810. FO Ѩ~°˚<åºÜ«∞ #=∞ó
811. FO áê=<åÜ«∞ #=∞ó
812. FO JxÖÏÜ«∞ #=∞ó
813. FO J=∞$`åâßÜ«∞ #=∞ó
814. FO J=∞$`«=Ѩٿ+ #=∞ó
815. FO ã¨~°fi*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
816. FO ã¨~°fi`À=ÚMÏÜ«∞ #=∞ó
817. FO ã¨∞ÅÉèÏÜ«∞ #=∞ó
818. FO ã¨∞„=`åÜ«∞ #=∞ó
819. FO ã≤^•úÜ«∞ #=∞ó
820. FO â◊„`«∞l`åÜ«∞ #=∞ó
821. FO â◊„`«∞`åѨ<åÜ«∞ #=∞ó
822. FO #º„QÀ^è•Ü«∞ #=∞ó
823. FO L^Œ∞O|~åÜ«∞ #=∞ó
824. FO Jâ◊fi`å÷Ü«∞ #=∞ó
825. FOKå}∂~å„#úx+¨Ø^Œ<åÜ«∞#=∞ó
34
826. FO ã¨Ç¨Ï„™êiÛ¿+ #=∞ó
827. FO ã¨Ñ¨ÎlǨfiÜ«∞ #=∞ó
828. FO ã¨ÃÑÎÂ^茿ã #=∞ó
829. FO ã¨Ñ¨Î"åǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó
830. FO J=¸~°ÎÜÕ∞ #=∞ó
831. FO J#Ѷ¨∂Ü«∞ #=∞ó
832. FO Jz<åκܫ∞ #=∞ó
833. FO ÉèíÜ«∞Hõ$`Õ #=∞ó
834. FO ÉèíÜ«∞<åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
835. FO J}"Õ #=∞ó
836. FO |$ǨÏ`Õ #=∞ó
837. FO Hõ$âßÜ«∞ #=∞ó
838. FO ã¨∂÷ÖÏÜ«∞ #=∞ó
839. FO QÆ∞}Éèí$`Õ #=∞ó
840. FO x~°∞æ}ÏÜ«∞ #=∞ó
841. FO =∞ǨÏ`Õ #=∞ó
842. FO J^èŒ$`åÜ«∞ #=∞ó
843. FO ã¨fi^èŒ$`åÜ«∞ #=∞ó
844. FO ™êfi™÷êºÜ«∞ #=∞ó
845. FO „áêQÆfiOâßÜ«∞ #=∞ó
846. FO =Oâ◊=~°ú<åÜ«∞ #=∞ó
847. FO ÉèÏ~°Éèí$`Õ #=∞ó
848. FO Hõkä`åÜ«∞ #=∞ó
849. FO Ü≥∂y<Õ #=∞ó
850. FO Ü≥∂wâßÜ«∞ #=∞ó

851. FO ã¨~°fiHÍ=∞^•Ü«∞ #=∞ó
852. FO P„â◊=∂Ü«∞ #=∞ó
853. FO „â◊=∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
854. FO HΔÍ=∂Ü«∞ #=∞ó
855. FO ã¨∞Ѩ~å‚Ü«∞ #=∞ó
856. FO "åÜ«Ú"åǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó
857. FO ^èŒ#∞~°ú~åÜ«∞ #=∞ó
858. FO ^èŒ#∞ˆ~fi^•Ü«∞ #=∞ó
859. FO ^Œ}Ϥܫ∞ #=∞ó
860. FO ^Œ=∞~Ú„`Õ #=∞ó
861. FO ^Œ=∂Ü«∞ #=∞ó
862. FO JѨ~ål`åÜ«∞ #=∞ó
863. FO ã¨~°fiã¨Ç¨Ü«∞ #=∞ó
864. FO xÜ«∞„<ÕÎ #=∞ó
865. FO xÜ«∞=∂Ü«∞ #=∞ó
866. FO Ü«∞=∂Ü«∞ #=∞ó
867. FO ã¨`«Îfi=`Õ #=∞ó
868. FO ™êuÎfiHÍÜ«∞ #=∞ó
889. FO ã¨`åºÜ«∞ #=∞ó
870. FO ã¨`«º^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}ÏÜ«∞ #=∞ó
871. FO Jaè„áêÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
872. FO „Ñ≤Ü«∂~å›Ü«∞ #=∞ó
873. FO J~å›Ü«∞ #=∞ó
874. FO „Ñ≤Ü«∞Hõ$`Õ #=∞ó
875. FO „Ñ‘u=~°ú<åÜ«∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
876. FO qǨÜ«∞ã¨QÆ`«ÜÕ∞ #=∞ó
877. FO *’ºu¿+ #=∞ó
878. FO ã¨∞~°∞K«ÜÕ∞ #=∞ó
879. FO Ǩï`«Éèí∞ˆQfi #=∞ó
880. FO qÉèí"Õ #=∞ó
881. FO ~°=ÜÕ∞ #=∞ó
882. FO q~ÀK«<åÜ«∞ #=∞ó
883. FO ã¨∂~åºÜ«∞ #=∞ó
884. FO ã¨q„`Õ #=∞ó
885. FO ~°qÖ’K«<åÜ«∞ #=∞ó
886. FO J#O`åÜ«∞ #=∞ó
887. FO Ǩï`«Éèí∞H±"Õ #=∞ó
888. FO Éè’ˆHÎ #=∞ó
889. FO ã¨∞Y^•Ü«∞ #=∞ó
890. FO <≥·Hõ*ÏÜ«∞ #=∞ó
891. FO J„QÆ*ÏÜ«∞ #=∞ó
892. FO Jxifi}Ï‚Ü«∞ #=∞ó
893. FO ã¨^•=∞i¬}Ë #=∞ó
894. FO Ö’HÍkèëêª<åÜ«∞ #=∞ó
895. FO J^Œ∞ƒù`åÜ«∞ #=∞ó
896. FO ã¨<å`ü #=∞ó
897. FO ã¨<å`«#`«=∂Ü«∞ #=∞ó
898. FO HõÑ≤ÖÏÜ«∞ #=∞ó
899. FO HõѨÜÕ∞ #=∞ó
900. FO J=ºÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
35
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
901. FO ã¨fiã≤Î^•Ü«∞ #=∞ó
902. FO ã¨fiã≤ÎHõ$`Õ #=∞ó
903. FO ã¨fiã≤Î #=∞ó
904. FO ã¨fiã≤ÎÉèí∞*Ë #=∞ó
905. FO ã¨fiã≤Î^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞ #=∞ó
906. FO J~“„^•Ü«∞ #=∞ó
907. FO ‰õΩ}¤e<Õ #=∞ó
908. FO K«„H˜}Ë #=∞ó
909. FO q„Hõq∞}Ë #=∞ó
910. FO Ti˚`«âßã¨<åÜ«∞ #=∞ó
911. FO â◊ÉÏÌuQÍÜ«∞ #=∞ó
912. FO â◊|Ìã¨Ç¨Ü«∞ #=∞ó
913. FO tt~åÜ«∞ #=∞ó
914. FO â◊~°fisHõ~åÜ«∞ #=∞ó
915. FO J„‰õÄ~åÜ«∞ #=∞ó
916. FO ¿Ñâ◊ÖÏÜ«∞ #=∞ó
917. FO ^ŒHΔÍÜ«∞ #=∞ó
918. FO ^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞ #=∞ó
919. FO HõΔq∞}ÏO=~åÜ«∞ #=∞ó
920. FO q^Œfi`«Î=∂Ü«∞ #=∞ó
921. FO g`«ÉèíÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
922.FO ѨÙ}º„â◊=}H©~<ΰ åÜ«∞ #=∞ó
923. FO L`åÎ~°}ÏÜ«∞ #=∞ó
924. FO ^Œ∞+¨¯$u¿Ñ¶∞fl #=∞ó
925. FO ѨÙ}Ϻܫ∞ #=∞ó
36
926. FO ^Œ∞ã¨ûfiѨfl<åâ◊<åÜ«∞#=∞ó
927. FO g~°¿Ñ¶∞fl #=∞ó
928. FO ~°HõΔ}ÏÜ«∞ #=∞ó
929. FO ã¨<åÎÜ«∞ #=∞ó
930. FO r=<åÜ«∞ #=∞ó
931. FO Ѩ~°º=ã≤÷`åÜ«∞ #=∞ó
932. FO J##Î~°∂áêÜ«∞ #=∞ó
933. FO J##΄tÜÕ∞ #=∞ó
934. FO l`«=∞#º"Õ #=∞ó
935. FO ÉèíÜ«∂ѨǨÜ«∞ #=∞ó
936. FO K«`«∞~°„âßÜ«∞ #=∞ó
937. FO QÆcè~å`«‡<Õ #=∞ó
938. FO qkâßÜ«∞ #=∞ó
939. FO "åºkâßÜ«∞ #=∞ó
940. FO kâßÜ«∞ #=∞ó
941. FO J<å^ŒÜÕ∞ #=∞ó
942. FO Éèí∂~°∞ƒù"À #=∞ó
943. FO ÅÔHΔ‡º #=∞ó
944. FO ã¨∞g~åÜ«∞ #=∞ó
945. FO ~°∞z~åVæ^•Ü«∞ #=∞ó
946. FO [#<åÜ«∞ #=∞ó
947. FO [#[<å‡^ŒÜÕ∞ #=∞ó
948. FO cè=∂Ü«∞ #=∞ó
949. FO cè=∞Ѩ~å„Hõ=∂Ü«∞ #=∞ó
950. FO P^è•~°xÅÜ«∂Ü«∞ #=∞ó

951. FO ^è•„`Õ #=∞ó
952. FO ѨÙ+¨ÊǨ™êÜ«∞ #=∞ó
953. FO „Ѩ*ÏQÆ~åÜ«∞ #=∞ó
954. FO T~°÷fiQÍÜ«∞ #=∞ó
955. FO ã¨`«Ê^ä•Kå~åÜ«∞ #=∞ó
956. FO „áê}^•Ü«∞ #=∞ó
957. FO „Ѩ}"åÜ«∞ #=∞ó
958. FO Ѩ}ÏÜ«∞ #=∞ó
959. FO „Ѩ=∂}ÏÜ«∞ #=∞ó
960. FO „áê}xÅÜ«∂Ü«∞ #=∞ó
961. FO „áê}^èŒ$`Õ #=∞ó
962. FO „áê}r=<åÜ«∞ #=∞ó
963. FO `«`åÎfiÜ«∞ #=∞ó
964. FO `«`«Îfiq^Õ #=∞ó
965. FO UHÍ`«‡<Õ #=∞ó
966. FO [#‡=∞$`«∞º[~åuQÍÜ«∞ #=∞ó
967. FO Éèí∂~°∞ƒù=ã¨fiãÎ̈~°"Õ #=∞ó
968. FO `å~åÜ«∞ #=∞ó
969. FO ã¨q„`Õ #=∞ó
970. FO „ѨÑ≤`å=∞ǨÜ«∞ #=∞ó
971. FO Ü«∞*Ï˝Ü«∞ #=∞ó
972. FO Ü«∞[˝Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó
973. FO Ü«∞[fi<Õ #=∞ó
974. FO Ü«∞*Ï˝VÍæÜ«∞ #=∞ó
975. FO Ü«∞[˝"åǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó
ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
976. FO Ü«∞[˝Éèí$`Õ #=∞ó
977. FO Ü«∞[˝Hõ$`Õ #=∞ó
978. FO Ü«∞l˝<Õ #=∞ó
979. FO Ü«∞[˝Éèí∞*Ë #=∞ó
980. FO Ü«∞[˝™ê^èŒ<åÜ«∞ #=∞ó
981. FO Ü«∞*Ï˝#ÎHõ$`Õ #=∞ó
982. FO Ü«∞[˝QÆ∞ǨºÜ«∞ #=∞ó
983. FO J<åflÜ«∞ #=∞ó
984. FO J#fl^•ÜÕ∞=K«Ü∞Õ #=∞ó
985. FO P`«‡Ü≥∂#ÜÕ∞ #=∞ó
986. FO ã¨fiÜ«∞O*Ï`åÜ«∞ #=∞ó
987. FO "≥·MÏ<åÜ«∞ #=∞ó
988. FO ™ê=∞QÍÜ«∞<åÜ«∞ #=∞ó
989. FO ^Õ=H©##Ì<åÜ«∞ #=∞ó
990. FO „㨄¿+ì #=∞ó
991. FO H˜ΔfâßÜ«∞ #=∞ó
992. FO áêѨ<åâ◊<åÜ«∞ #=∞ó
993. FO â◊VöÉèí$`Õ #=∞ó
994. FO ##ÌH˜<Õ #=∞ó
995. FO K«„H˜}Ë #=∞ó
996. FO âß~üVæ^èŒ#fi<Õ #=∞ó
997. FO QÆ^•^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó
998. FO ~°^ä•Væáê}ÜÕ∞ #=∞ó
999. FO JHΔÀÉèϺܫ∞ #=∞ó
1000.FO ã¨~fi° „ѨÇϨ ~°}ÏÜ«Ú^è•Ü«∞ #=∞ó
37
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú

™È΄`« „áêâ◊ãÎ̈º=Ú
q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«O =∞Ǩ=∞Ç≤Ï=∂xfi`«"≥∞ÿ#k.=∞#=Ú
ÉèíQÆ=O`«∞x ™È΄`«=∞O^Œ∞ x`«º=Ú áê~åÜ«∞}=∞O^Œ∞ qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<Õk,
ѨÓ*Ï^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ „Ѩu <å=∞=Ú #"≥∂-O`«OQÍ q_çq_çQÍ K≥ѨC`«∂
qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<Õk. =∞ǨÉèÏ~°`« HÍÅ=∞O^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç#@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨Î
™È΄`«=∂ÅʼnõΩ ‰õÄ_® =∞}˜Ñ¨Óã¨ÖÏO\˜k D ™È΄`«O.
=∞ǨÉèÏ~°`« HÍÅOÖ’ ã¨~°fi^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ (ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ#∞
ã¨=∞#fiÜ«∞Ѩ~°z âßOu á⁄Ok#@∞=O\˜ nè=∞O`«∞Å∞ =∂#=ÙÅÖ’ L<åfl~°∞)
g~°O^Œih ã¨"∞≥ Hÿ ºõ Ѩ~z° XˆH XHõ `«`åÎ fixfl „Ѩuáê^Œ#‰õΩ `≥K∞« Û‰õΩx J=`«iOz
#@∞=O\˜ ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# ÉèQí =Æ `«`ΠΫ fiOQÍ NHõ$+¨‚ Ѩ~=° ∂`«‡#∞ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.
P~°ºã¨O㨯 $uÖ’ J<åk#∞Op [~°∞QÆ∞`«∞#fl =∞ǨK«i„`«‰Ωõ "Õ∞~°∞Ѩ~fi° `«O
=O\˜ XHõ Ѷ¨∞@ìO D ã¨OѶ¨∞@#! P~°ºã¨O㨯 $u JO`å "≥·kHõ =∞`«=Ú`À
xO_ç L#flk. ^•xx P~°¬ã¨O㨯 $u Jx ‰õÄ_® JO@∂ LO\Ï=Ú. P~°º
ã¨O㨯 $uH˜ Zxfl ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl U ¿Ñ~°¡`À Ñ≤ez<å Jk JO`å XˆH
ã¨O㨯 $u. J<åkQÍ D Ѩq„`« ^ÕâO◊ Ö’ LO@∞#fl =∞Ǩϟ#fl`«=∞~Ú# ã¨O㨯 $u.
Jk ZѨC_»∞ ѨÙ\Oì˜ ^À Z=~°∂ K≥Ñʨ ÖË~∞° . JѨÊ\˜#∞Op <Õ\=˜ ~°‰Ωõ xifi~å=∞OQÍ
rqOz LO@∂ |Ǩï~°∂áêÅ#∞ ^èŒiOz#@∞=O\˜ P~°ºã¨O㨯 $uH˜
ã¨=∞„QÆ=∞~Ú# ã¨fi~°∂áêxfl U HÍÅ=∞O^Œ∂ Z=~°∂ x~°‚~ÚOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
P HÍ~°}OKÕ`« ^•xH˜ Ü«∞u¯Oz`ü ã¨fi~°∂Ѩ x~°‚Ü«∞O KÕã≤ 'P~°ºã¨O㨯 $u
ã¨fi~°∂ѨO D ~°HOõ QÍ LO@∞Ok Jx ÉèÏ=# KÕ~Ú <åÜ«∞<å— Jx K≥ÑÊ≤ #@∞=O\˜
ã¨=∞„QÆ^Œ$+≤ì Hõey# =∞Ǩ„^Œ+¨ìÅ∞ H˘O^Œ~°∞ L<åfl~°∞. J@∞=O\˜ "åix
[QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ∞QÍ QÆ∞iÎOz =∞#O ѨÓlOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.
38
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
U^Œ~Ú<å XHõ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xH˜ XHõ q^è•<åxH˜ =∂„`«"∞Õ „Ѩ=~°‰Î Ωõ Å∞
J~Ú`Õ J@∞=O\˜"åix ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ „Ѩ=~°Î‰õΩÅ∞ Jx JO\Ï=Ú. ^•x
ã¨fi~°∂ѨO "åi ^Œ$+≤ìÖ’ ã¨=∞#fiÜ«∞O HÍ#@∞=O\˜kQÍ LO@∞Ok.
ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú# =ºH˜Î "Õ~°∞. ã¨=∞„QÆ=∞~Ú# *Ï˝#O Hõey#"å_»∞ Wk `«Ñ¨C
Jx J#<Õ J#_»∞. Jk ZO^Œ∞‰õΩ ã¨iJ~Ú#^À K≥Ñʨ QÆÅ_»∞ ‰õÄ_®! ã¨iJ~Ú#k
Jx J#@=Ú ZÖÏ ™ê^茺=∞=Ù `«∞O^À, ZO^Œ∞‰õΩ ™ê^茺=Ú HÍ^À JO^Œ∞Ö’
‰õÄ_® U Ѩ~°=∂~°÷O LO^À qâı¡+≤Oz K≥ѨÊQÆey# "åix [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ∞ Jx
JO\Ï=Ú. [QÆ^Œ∞æ~°∞=ÙÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ ã¨OѨÓ~°‚ *Ï˝<åOâ◊ ã¨OÉèí∂`«∞Å∞
HÍ|\˜ì J@∞=O\˜"åix ÉèQí =Æ O`«∞xÜ≥ÚHõ¯ J=`å~°=ÚÅ∞QÍ<Õ =∞#O D<å\˜H˜
‰õÄ_® H˘Å∞ã¨∞Î<åfl=Ú.
ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯ J=`å~°=Ú JO>Ë ã¨$+≤ì Ü«∂=`«∞ΉõΩ Hõ~°Î, Éèí~°Î
XHõ>Ë J~Ú#@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ `«`«Î fi=Ú. Jk ã¨~°fiã¨=∞„QÆOQÍ LO@∞Ok
HÍx XHÍ<˘Hõ „Ѩ`ºÕ Hõ=∞~Ú# =Ú„^Œ ^•xÜ«∞O^Œ∞ LO_»^∞Œ Hõ^•! Jã¨=∞„QÆ=Ú
J~Ú#@∞=O\˜k JO>ËH˘xflO\˜x Ѩi`åºQÆOKÕã≤, H˘xflO\˜xYO_çOz,
H˘xflO\˜Ü«∞O^Õ =∞O_»# |∞kú`À "åkOz, XHõ"å^•xfl xÅɡ>Ëì =∞`«O¿Ñ~°∞
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O. ^•x qxÜ≥∂QÆ=Ú, ^•xÜ≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`« "Õˆ~LO\Ï~Ú.
qxÜ≥∂QÆ=Ú, P=â◊ºHõ`« "Õˆ~ LO_»QÍ ã¨=∞`«, ã¨=∞„QÆ ^Œ$+≤ì ^•xÜ«∞O^Œ∞
U~°Ê_»^Œ∞. ^•xx J#∞ã¨iOz#"åix =∂„`«"Õ∞ L^ŒúiOK«@O ^•x L^ÕÌâ◊O.
Jk U q+¨Ü«∞OÖ’#∂ ã¨=∞„QÆOQÍ LO_»^Œ∞. ^•xx =ºuˆ~H˜Oz#"åiH˜
J~°~÷ Ç° Ï≤ `«OQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. Jk ^•xÖ’ L#fl@∞=O\˜ ^À+¨O HÍ^Œ∞. Jk
ˆH=ÅO ÅHõΔ}"Õ∞!
„ã‘ÎH˜ „ã‘Î "Õ+¨=Ú, ѨÙ~°∞+¨μʼnõΩ Ñ¨Ù~°∞+¨"Õ+¨=Ú ZÖÏQÆ =∞#O x~åú~°}
KÕã¨∞‰õΩ<åfl"≥∂ ^•xH˜ ‰õÄ_® XHõ "Õ+¨=Ú, XHõ ÉèÏ+¨ ã¨Ç¨Ï[OQÍ LO@q.
J~Ú`Õ „Ѩf^•xH˜ HÍ~°ºHÍ~°} ã¨O|O^èOŒ XHõ\ ˜ LO_®e J<Õ x~°Ü ‚ ∞« O ÖË^∞Œ
HÍ|\˜ì qâßfiã¨"Õ∞ JHõ¯_» HÍ~°}=Ú. r=ÙxH˜ LfÎ~°‚`« HõÅQÆ@"Õ∞ HÍ~°º=Ú.
qâßfiã¨=Ú HÍ~°}=Ú. LfÎ~°‚`« HÍ~°º=Ú. ^•xH˜ JO`Õ LO@∞Ok HÍx P
HÍ~°}ÏxH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù#∞ Z=~°∞ ‰õÄ_® x~°∂Ѩ} KÕÜ«∞ÖË~°∞ Hõ^•!
39
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ÉèíQÆ=O`«∞_ç ã¨fi~°∂áêxfl "Õ^ŒO ZÖÏQÆ =i‚OzO^À ã¨<å`«#=∞~Ú#
P~°ºã¨O㨯$u JÖψQ LOk. 'ã¨Ç¨Ï„ã¨j~å¬ Ñ¨Ù~°∞+¨ó ã¨Ç¨Ï„™êHõΔ ã¨Ç¨Ï„ã¨áê`ü— –
ã¨Ç¨Ï„ã¨=Ú JO>Ë J<ÕHõOQÍ LO_Õ ã¨OYº‰õΩ ã¨∂K«#. "Õ~Ú =ÚY=ÚÅ∞,
Ѩk"ÕÅ ÉÏǨï=ÙÅ∞, J#O`«HÀ\˜ áê^Œ=ÚÅ∞ Hõey#@∞=O\˜ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°
ã¨fi~°∂ѨO ZÖÏLO^À P~°ºã¨O㨯$u J@∞=O\˜ ã¨fi~°∂ѨO Hõey# Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_çx
™È΄`«O KÕã∞¨ #Î flk QÍx XHõ =ÚY=Ú, ~Ô O_»∞KÕ`∞« Å∞ Hõey# ÉèQí =Æ O`«∞_çx Jk
Un Ji÷OK«^Œ∞.
ÉèíQÆ=O`«∞_çx `≥Å∞ã¨∞HÀ=@=Ú JO>Ë `å#∞ `«# =∞Ǩ„Ѩ™ê÷#O ѨÓiÎ
KÕã¨∞‰õΩx, Ѩi}Ï=∞ jÅ"≥∞ÿ# D [#‡Ñ¨~°OѨ~°Ö’ P`«ºOuHõ Ѩi}Ï=∂xfl
á⁄O^Œ@"Õ∞! ÉèíQÆ=O`«∞_çx `≥Å∞ã¨∞HÀ=@=Ú JO>Ë ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯
ѨÙ@∞ìѨÓ~Àfi`«Î~°=ÚÅ∞, PÜ«∞# rq`«K«i„`«, PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ Éèíq+¨º`«∞Î
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@=Ú Jx HÍ^Œ∞. PÜ«∞# `«`«ÎfiO QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LfÎ~°∞‚_»∞
HÍ=@"Õ∞, WÖÏ LfÎ~∞° Å‚ ~Ú#"å~°∞ ‰õÄ_® ÉèQí =Æ O`«∞_çx QÆ∞iOz K≥Ñʨ =∞O>Ë
J#O`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù, J"åV͇#ã¨QÀK«~° =ã¨∞Î=Ù Jx K≥ѨÙ`åˆ~ HÍx ÅHõΔ}
x~°‚Ü«∞O =∂„`«O K≥Ü«∞º~°∞. '<Õ#∞ã¨OѨÓ~°‚OQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx K≥ѨÙ`«∞<åfl#∞—
Jx K≥ѨÊ~°∞.J\Ï¡O\˜ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çH˜ D ã¨$+≤ìÖ’ Uk L`«ÊuÎ [iy<å – U
=∞`«=ÚQÍx, U ã≤^•úO`«OQÍx, UO [iy#ѨÊ\˜H© JO`å ÉèíQÆ=O`«∞_ç
ã¨OHõÖÏÊxH˜ q~À^èŒOQÍ =zÛOk JxQÍx, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Jâ◊‰õΩÎ_»~Ú K«∂ã¨∂Î
LO_»QÍ Jk ѨÙ\˜ìOk, ^•xx ã¨OǨÏiOK«\ÏxH˜ J`«_»∞ KåÖÏ Hõ+¨ìѨ_»=Åã≤
=ã¨∞OÎ kJx K≥Ñʨ @OQÍx ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ ã¨OѨÓ~°`‚ åfixH˜ Q“~°=„Ѩ^OŒ HÍ^Œ∞.
ã¨~°fiã¨$+≤ìÖ’ q^Œº-Jq^Œº, *Ï˝#=Ú-J*Ï˝#=Ú, =ÚH˜Î-|O^èŒ#=Ú,
ã¨∞Y=Ú-^Œ∞óY=Ú D ^ŒfiO^•fiÅ∞ Dâ◊fi~° x~å‡}"Õ∞, HÍ|\˜ì J@∞=O\˜
Dâ◊fi~°∞_çx U „ѨHÍ~°OQÍ =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe J<Õ „Ѩâfl◊ L`«Ê#fl=∞~Ú#ѨC_»∞
ã¨=∞„QÆã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ã¨~åfixH˜ HÍ~°}¿ÇÏ`«∞=Ù
J`«_Õ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Jq^Œº ‰õÄ_® P`«_Õ! J"Õ^Œ∞º_»∞ ‰õÄ_® P`«_Õ!
JO^Œ∞Hõ<Õ <å=∂=oÖ’ '"Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó— 'J"Õ^•ºÜ«∞ #=∞ó— Jx LOk Hõ^•!
40
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}=Ú ã¨$+≤ìÖ’ =∞#ˆH^≥·<å =ã¨∞Î=٠ѨxH˜~å^Œ<Õ Jaè„áêÜ«∞O QÆ#Hõ
Hõey`Õ ^•xx `˘ÅyOK«∞HÀ"åe. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ `ÕÅ∞ LOk. `ÕÅ∞ KåÖÏ
JѨHÍ~°O KÕ¿ãk. Jk ZHõ¯_» Hõ#|_ç`Õ JHõ¯_Õ ^•xx K«O¿ÑÜ«∂e Jx
J#∞‰õΩO>Ë Jk g∞‰õΩ =∂„`«"Õ∞ – g∞ ã¨fi^èŒ~å‡xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ =∂„`«"Õ∞
LO@∞Ok. JO>Ë g∞Ü≥ÚHõ¯ P`«‡~°HõΔ}‰õΩ, g∞ WO\’¡ g∞ Ñ≤šʼnõΩ JѨHÍ~°O
KÕÜ∞« ‰õΩO_® "åà◊§#∞ HÍáê_»∞HÀ=@O HÀã¨O =∂„`«"∞Õ g∞~°∞ P Ѩx KÕã∞¨ <Î åfl~°∞
JO>Ë JO`«=~°ˆH Jk J#fiÜ«∞=∞=Ù`«∞Ok. Jã¨Å∞ `ÕÅ∞ ѨÙ@ì@"Õ∞ J^èŒ~°‡O
J#∞‰õΩO>Ë ã¨$+≤xì J~°O÷ KÕã∞¨ HÀHõ áÈ=@"Õ∞! Jk ZO^Œ∞‰õΩ ‰õΩ\˜Oì k? ‰õΩ@ì@O
J<Õk ^•x ã¨ÇϨ [ÅHõ}Δ O. ‰õΩ\˜ì Z=iHÀ JѨHÍ~°O K≥Ü∂« ºÅx ^•xH˜ LO_»^∞Œ .
Jk Ñ≤Åe¡ fl HõO@∞Ok, `«# ã¨O`å<À`«ÊuÎH˜ Jk ¿ÇÏ`«∞==Ù`«∞Ok. Jk „ѨH$õ u.
=∞# Hˆ =Δ ∞O HÀã¨O XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ XH˘¯Hõ¯ =ã¨∞=Î Ù#∞ qã¨iã˚ ∂¨ Î LO\Ï=Ú.
ѨiǨÏi™êÎ=Ú. =∞#‰õΩ ~°∞zHõ~"° ∞≥ #ÿ @∞=O\˜k, =∞#‰õΩ ™ê^è∞Œ ã¨fiÉèÏ=OQÍLO_Õk.
XˆH Ѩ^•~°O÷ Jk =∞# ^Œ$HõÊ^ä"Œ ∞Õ ! Hõ#∞Hõ ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# ã¨$+≤xì ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú#
Ü«∞^ä•~°÷ ^Œ$+≤ì`À Z=~°~Ú`Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ =Ú‰õΩÎÅ∞ J#|_»`å~°∞.
„Ѩ`ÕºHõOQÍ XHÍ<˘Hõ âßG=Ú#‰õΩQÍx XHÍ<˘Hõ ^èŒ~å‡xH˜ QÍx Ö’<≥· LO_ç
q∞QÆ`å "å\˜x u~°ã¯¨ iOKÕ ^Œ$+≤Hì eõ y L#fl"å_»∞ Jã¨=∞~°∞_÷ ∞» . Jã¨=∞„QÆ=∞~Ú#@∞
=O\˜ ^Œ$+≤ì Hõey#"å_»∞.
WѨC_»∞ =∞#O J#∞‰õΩ#fl@∞=O\˜ J`«∞º`«=Î ∞=∞~Ú# – „Ѩ^•è #=∞~Ú#
áê„`« – NHõ$+¨‚Ѩ~°=∂`«‡! PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ [#‡HÍÅOÖ’ [iy# rq`« QÍ^äŒ
J^ŒO`å. Jk =∞ǨÉèÏ~°`O« Ö’ =i‚OK«|_çOk. PÜ«∞<Õ =¸Å=ã¨∞=Î ÙQÍ LO_ç
bÖÏ=∂„`«OQÍ UÜÕ∞ HÍ~åºÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~À P QÍ^äŒ ~å[H©Ü∞« K«i„`«Ö’#∂,
™êO㨯$uHõ- ѨikäÖ’#∂ XHõ „Ѩ=ÚY=∞~Ú# Ѷ¨∞@ì"Õ∞! P QÍ^äŒ ÉèíQÆ=`«Î`«Îfi
x~°∂ѨH"õ ∞≥ ÿ "Õ^•O`« `åuÎfiHõ=∞~Ú =∞# K«i„`«Ö’ XHõ„Ѩ^•è #=∞~Ú# Ѷ∞¨ @ìOQÍ
LO_çáÈ~ÚOk. WѨÊ\˜H© ‰õÄ_® P „QÆO^ä=Œ Ú Jxfl q+¨Ü∂« Å#∞ `≥e¿Ñ q*Ï˝#
ã¨~fi° ã¨fiOQÍ LO_çáÈ~ÚOk. JO^Œ∞Hõ<Õ ^•xx ѨOK«=∞"Õ^OŒ QÍ H©iãÎ ∂¨ Î LO\Ï~°∞.
41
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ „Ѩ=ÚYOQÍ Hõ#|_Õ =ºH˜Î cè+¨μ‡_»∞. cè+¨μ‡_»∞ âßѨ
„QÆã∞¨ _Î ~» Ú#@∞=O\˜ J+¨=ì ã¨∞=ÙÅÖ’ XHõ_∞» . ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ#∞ áÈQ˘@ìQeÆ y#
QÆOQÍ^Õq QÆ~°ƒù"å™ê# ѨÙ\˜ì PÜ«∞# =∂#=~°∂ѨOQÍ ÃÑiQÍ_»∞. JÖψQ
=∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ =∞~˘Hõ J`«∞º`«Î=∞ áê„`« q^Œ∞~°∞_»∞. PÜ«∞# ‰õÄ_® cè+¨μ‡_ç
ÖÏQÍ<Õ =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞. ^èŒ~°‡^Õ=`« âßѨ„QÆã¨∞Î_≥· q^Œ∞~°∞_»∞QÍ [x‡OKå_»∞.
PÜ«∞# [#‡=Å# ‰õÄ_®=∂#=*ÏuH˜ =∞ǨϟѨHÍ~°"Õ∞ [iyOk. P^Œ~°≈
=∞~Ú#@∞=O\˜ *Ï˝#O ZÖÏ LO@∞O^À q^Œ∞~°hu K≥ѨÙ`«∞Ok. WÖψQ
J=ã¨~°=∞~Ú#ѨC_»∞ Dâ◊fi~°∞_Õ J=`«iOKå_»x =∞#O XHõ ã≤^•úO`åxfl
#=Ú‡`åO. J=`«~}° =Ú JO>Ë ÃÑ#· ∞Op H˜OkH˜ kQÆ@=∞x J~°O÷ . âßѨ„QÆã∞¨ Î
_»~Ú<å J=`å~°"Õ∞ J=Ù`«∞Ok.âßѨxq∞`«ÎOQÍ PÜ«∞# J=`«iOKå_»∞.
J@∞=O\˜ cè+¨μ‡_»∞ JO^ŒiH© ‰õÄ_® ã¨~°fi^èŒ~å‡Å#∞ K≥ѨÊQÆeˆQ QÆ∞~°∞™ê÷#OÖ’
L<åfl_»∞. ^è~Œ ‡° q+¨Ü∞« "Õ∞ ^è~Œ ‡° ~åA PÜ«∞##∞ `«~z° `«~z° J_»∞QÆ∞`å_»∞. PÜ«∞#
cè+μ¨ ‡_çx '^è~Œ ‡° O JO>Ë ZÖÏ LO@∞Ok? Dâ◊fi~°∞_»O>Ë Z=~°∞? Dâ◊fi~°∞_çÜÚ≥ Hõ¯
ã¨fi~°∂Ѩ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Uq∞\˜?— Jx J_çQÍ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^èŒ~°‡=Ú#∞
ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ PK«iOz Hõ$`å~°∞_÷ =» Ù^•=∞<Õ l*Ï˝ã,¨ f„==∞~Ú# WK«Ûù =∞#∞+¨μ_çH˜
LO>Ë<Õ ^èŒ~°‡ã¨O^ÕǨÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ™ê=∂#º ^èŒ~°‡*Ï˝#O =∞#∞+¨μº_çH˜
ã¨iáÈ^Œ∞. Jk ‰õÄ_® J#∞+≤ªOK«ÖËx"å_çH˜ J^Õ "≥Hõ¯ã¨ =∞~ÚáÈ`«∞Ok.
J#∞+≤ªOK«=Åã≤# ^èŒ~å‡xfl J#∞ã¨iOK«QÆey`Õ ™ê=∂#º ^èŒ~°‡*Ï˝#O ã¨iáÈHõ
^•xÖ’ ^è~Œ ‡° ã¨∂Hõ;=ÚÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•=∞<Õ l*Ï˝ã¨ HõÅ∞QÆ`∞« Ok. J@∞=O\˜
HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_Õ ^è~Œ ‡° ~åA. q∞QÆ`å „Ñ¨[Å∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞. gà◊§O`å `«=∞‰õΩ
`≥eã≤# ™ê=∂#º^èŒ~å‡xfl PK«i¿ãÎ KåÅ∞. PK«iOK«^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl ^èŒ~°‡OÖ’
WOHÍ Ö’Ñ¨O LO@∞O^Œ<Õ ã¨O^ÕǨÏO`À ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å_»∞ PÜ«∞#.
cè+μ¨ ‡_çx ^è~Œ ‡° ~åA 'D [QÆ`OΫ `å ^Õx=Å# ѨÙ_∞» `«∞#flk?— Jx J_çQÍ_»∞.
WOHÍ '`å`å! #∞=Ùfi JOѨâ◊Ü«∞ºg∞^Œ Ѩ_»∞‰õΩ<åfl=Ù. „â◊=∞Ѩ_»∞`«∞<åfl=Ù. h
â◊s~°OÖ’ <å@∞‰õΩ#fl D ÉÏ}ÏÅ∞ x#∞fl f„=OQÍ ÉÏkèã∞¨ #Î fl=x <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
h=Ù `«Ñ¨Ê D ^èŒ~°‡É’^èŒ KÕ¿ã"åÔ~=~°∂ ÖË~°∞. =∞m§ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞. ##∞fl
HõqΔ ∞Oz ^è~Œ ‡° É’^èŒ K≥~Úº— Jx áœ#óѨÙ#ºOQÍ JѨiq∞`«=∞~Ú# „Ѩâfl◊ Ѩ~O° Ѩ~°
J_»∞QÆ∞`å_»∞ PÜ«∞#.
42
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
cè+μ¨ ‡_»∞ ^è~Œ ‡° É’^èŒ KÕÜ∞« @"Õ∞ `«# rq`«H~õ =ΰ ºOQÍ, `«# qkèQÍ ÉèÏqOKå_»∞
HÍ|\˜ì `å#∞ `«# qkèx x~°fiiÎã¨∞Î<åfl#∞ J<Õ ÉèÏ=O`À ^èŒ~°‡~åAÜ≥ÚHõ¯
ã¨O^ÕÇ¨ ʼnõΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥áêÊ_»∞. PÜ«∞#g∞^Œ J#∞„QÆÇϨ O`À É’kèOKå_»∞.
PÜ«∞# Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞. ^èŒ~°‡~åA PÜ«∞##∞ '`å`å! Ü«Ú^ŒúOÖ’ x#∞fl
ã¨OǨÏiOK«@O =∂‰õΩ KÕ`«HÍ=@O ÖË^Œ∞. #∞=Ùfi ZÖÏ ã¨OǨÏiOѨ |_»`å=Ù—
Jx J_çy`Õ ^•xH˜ LáêÜ«∞O ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ K≥áêÊ_»∞. JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ, D
„ѨѨOK«OÖ’ U HÀiHõ, U WK«ÛùÖË^Œ∞.
J<ÕHõ=∞Ok D ^Õâ◊OÖ’ J<ÕHõ=∞~Ú# =∞`«=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz „ѨKå~°O
KÕâß~°∞. J#QÍ "Õ^Œ=∞`«=ÚÅ∞ âßM’ѨâßYÖˇ·, LѨ|$OÇ≤Ï`«=ÚÖˇ·,
J#∞¿+ªÜ«∞=ÚÖˇ· "åºÑ≤Î K≥Ok# â◊`«ã¨Ç¨Ï„㨠ã¨OMϺkèHõ=ÚÖˇ·#@∞=O\˜
=∂~°=æ ÚÅ∞ L<åfl~Ú. J<ÕHõ P„â◊=∞=ÚÅ∞ J<ÕHõ =∞Ç≤Ï=∞Å∞ Hõey# J<ÕH=õ ∞Ok
=∞ǨÏ~°∞¬Å∞ – J<ÕHõ Ü«∂QÆ=ÚÅ∞ J<ÕH=õ ∞~Ú#@∞=O\˜ „Hõ`∞« =ÙÅ∞ PK«iOz#
J<ÕH=õ ∞Ok |∞∞+¨μÅ∞, qq^è=Œ Ú Å~Ú# K«i„`«Å∞ Hõey# =∞Ǩ`«∞‡Å∞ ZO^Œ~À
L<åfl~°∞. Z=i K«i„`« "åi^Õ! Z=i =∞ǨÏ`«∞Î "åi^Õ! Z=i „Ѩ`ÕºHõ`«
"åi^Õ! Z=i É’^èŒ "åi^Õ! Z=i =∂~°æ=ÚÅ∞ "åi"Õ! D „ѨHÍ~°OQÍ
L<åfl~Ú =∞ǨÏ~°∞¬Å K«i„`«Å∞.
HõÑ≤Å=∞ǨÏi¬ JO`«‰õΩ=ÚO^Õ ™êOYºO K≥Ñ≤Ê "≥o§áÈÜ«∂~°∞. Jk KåÖÏ
ѨÓ~°fiHÍÅ=Ú. q+¨μ‚"Õ HõÑ≤Å∞_≥· ѨÙ\ì̃ ™êOYºOK≥Ñ≤Ê „Ѩ*ÏѨuH˜ =ÚHÎ̃=∂~åæÅ∞
K≥Ñ≤Ê "≥o§áÈÜ«∂_»∞. JѨÊ\˜H˜ Jk J<åk J~ÚOk. JѨÊ\˜ =∞ǨÏ~°∞¬Å‰õΩ,
„ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ ™êOYºO JO>Ë Uq∞\’ 㨄Hõ=∞OQÍ `≥eÜ«∞x ã≤÷u U~°Ê_çOk.
JѨC_»∞ "åà◊√§ =∞m§ ™êOYºO K≥ѨÊ=∞x JyflǨϟ„`«∞_çx „áêi÷OKå~°@!
'ã¨<å`«#OQÍ LO_Õ"å_çq h"Õ HÍ|\˜ì q+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ J=`å~°=∞~Ú# HõÑÅ≤ ∞_»∞
ѨÓ~°fiO ™êOYºO ZÖÏ K≥áêÊ_À J^ŒO`å =∞m§ K≥Ñʨ —=∞x J_çy`Õ JyflǨϟ„`«∞_»∞
=zÛ ™êOMϺxfl ã¨∂H©;HõiOz ã¨OH˜ΔѨÎOQÍ É’^èŒ KÕ™ê_»∞. P™êOYºO XHõ
^Œ~°≈#O. ™êOMϺxfl ã¨=∞„QÆOQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx r=#∞‡‰õΩÎ_»∞ HÍ=K«∞Û. `å#∞
43
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
`«iOK«=K«∞Û. `«#‰õΩ `«~°}ÀáêÜ«∞O Uk Jx "≥`«∞‰õΩ¯<Õ@@∞=O\˜ Ö’HõO,
ã¨OѶ¨∞=Ú, JѨÊ\˜ ã¨=∂[=Ú. P ã¨=∂[OÖ’ =ºH˜Î J<Õfi+¨} JO`å ‰õÄ_®
P`À‡^Œ~ú }° =ã¨∞"Î ^Õ À ^•xx J<Õfi+≤ã∂¨ Î LO_»@"Õ∞! <å\˜H˜ J<ÕHõ =∞`«=ÚÅ∞O_Õq.
"åà◊§O`å J<ÕHõ =∂~åæÖ’¡ LO_Õ"åà◊√§.
™êOYºO [QÆ`«∞Î#∞ QÆ∞iOz qâı¡+¨} KÕã≤ Wxfl `«`åÎfiÅ∞ L<åfl~Ú Jx
K≥Ñ≤Ê#O^Œ∞# "å\˜x ~°∂_èçQÍ ã¨OMϺ=∂„`«OQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx – JǨÏO J<Õ
=ã¨∞Î=Ù#∞ ^•xH˜ J#fi~ÚOK«∞HÀ=@O. J^˘Hõ =∂~°æO. "åà◊√§ JO^Œ∞Ö’
LfÎ~∞° Å‚ =Ù`«∂<Õ L<åfl~°∞. "åà◊§ =∂~°Oæ Ö’ "åà◊√§<åfl~°∞. g\˜Ö’ Wxfl LO_»QÍ
„Ѩf"å_çH˜ l*Ï˝ã¨ HõeyOKÕ ã¨O^ÕǨÏO Uq∞@O>Ë D Ö’HõOÖ’ JO^ŒiH©
ѨxH˜ =KÕÛ =∞`«O U^Œ<åfl L#fl^• ÖËHáõ È`Õ Z=i =∞`åÅ∞ "åiˆH L<åflÜ«∂?
J<ÕHõOQÍ LO_ç f~°=Åã≤O^Õ<å? J<Õ „Ѩâ◊fl ѨÙ\˜ìOk.
W\Ï¡O\˜ „Ѩâfl◊ Hõey#ѨC_»∞ '<å‰õΩ `«~}° ÀáêÜ«∞O Uq∞\˜— Jx "ÕÅ=∞Ok
"ÕÅ=∞Okx J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "ÕÅH˘Åk LѨ^Õâ◊=ÚÅ∞ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flq.
JO^Œ~°∞ ‰õÄ_® `«iã¨∞Î<åfl~°∞. J~Ú`Õ WHõ¯_» ã¨O^ÕǨÏO Wk HÍ^Œ∞. JO^ŒiH©
â◊~°}º=∞~Ú# XˆH =ã¨∞Î=Ù U^Œ~Ú<å L#fl^•! Jxfl =∞`«=ÚÅ#∞, "å\˜Ö’x
=∂~°=æ ÚÅ#∞ `«#Ö’ HõeÑ≤ LOK«∞HÀQÆey# U^Œ~Ú<å =∞ǨÏ`«∂Ê~°fiHõ=∞~Ú#
XHÍ<˘Hõ <å=∞O QÍx, ^Õ=`«QÍx, „Hõ`∞« =ÙQÍx, XHÍ<˘Hõ Láêã¨<å q^è•#OQÍx
™ê~°fi[h#"≥∞,ÿ ™ê~°fiHÍeHõ"∞≥ ,ÿ UHõ=ÚY=Ú J~Ú L#fl@∞=O\˜k, JO`«~∞° ‡YOQÍ
J<ÕH`õ fi« =Ú Hõey#@∞=O\˜k, |Ç≤Ï~°∞‡YOQÍ UHõ=∞~Ú#@∞=O\˜k U^Œ~Ú<å
L#fl^•? JÖÏO\˜k U^Œ~Ú<å LO>Ë <å‰õΩ LѨ^tÕ OK«∞ `å`å!— Jx J_çQÍ_»∞
^èŒ~°‡~åA. D q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞# P~°∞ „Ѩâ◊flÅ∞QÍ J_çQÍ_»∞.
JO^Œ∞‰õΩ ã¨=∂^è•#OQÍ cè+¨μ‡_»∞ ^èŒ~°‡~åA`À '<åÜ«∞<å! D J#O`«
r=HÀ\˜H˜ =ÚHÎ̃ ¿ÇÏ`«∞=~Ú# XHÍ<˘Hõ =ã¨∞Î=Ù L#flk. ^•xx `≥Å∞ã¨∞H˘O>Ë
ã¨=∞„QÆ=∞~Ú#, ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú#, âßâ◊fi`«=∞~Ú# Ѷ֨ Ïxfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. WHõ¯_»
âßâ◊fi`«=Ú JO>Ë ã¨fi~°æ=Ú HÍ^Œ∞. „|Ǩχ֒Hõ=Ú HÍ^Œ∞. ã¨`«ºÖ’Hõ=Ú HÍ^Œ∞.
`«áÈÖ’Hõ=Ú HÍ^Œ∞. [<ÀÖ’Hõ=Ú HÍ^Œ∞. =∞ˆ~ T~°÷fiÖ’Hõ=ÚÅ∞ HÍ=Ù. WO„^Œ
44
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Ѩ^qŒ HÍ^Œ∞. „|ǨχѨ^qŒ ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. g@xfl\˜H© Jf`«=∞~Ú# âßâ◊fi`«=∞~Ú#
ã≤÷u XHõ@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ P#O^ŒO J=^èŒ∞Å∞ ÖËxk. ^Õx`À#∂ áÈÅÛ\ÏxH˜
gÅ∞ ÖËx ã¨=∞„QÆ=∞~Ú# P#O^ŒOJk. P =ã¨∞=Î Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#fl"å_»∞ J@∞=O\˜
=∞ǨÏ^•#O^•xfl á⁄O^Œ∞`å_»∞. h=Ù „ã‘=Î ~Ú<å, ѨÙ~°∞+¨μ_ç=~Ú<å, Ѩâ√◊ =Ù"≥<· å,
ѨH=Δ˜ ~Ú<å h=Ù ^•xx ã¨∞uÎ KÕÜ∞« QÆey<å, K«^∞Œ =ÙHÀQÆey<å, ^蕺xOK«QeÆ y<å
â◊s~°O`À, áêO_ç`º« O`À, *Ï˝#O`À, P„â◊=∞O`À, xq∞`«OÎ ÖˉΩõ O_® ã¨<åºã≤"<·≥ å,
QÆ$ǨÏã¨∞÷=~Ú<å h‰õΩLáê^ÕÜ«∞"≥∞ÿ, ™ê~°fi[h#"≥∞ÿ, ™ê~°fiHÍeHõ"≥∞ÿ D
=~°Î=∂#OÖ’<Õ HÍHõ Éèíq+¨º`å¯ÅOÖ’ ‰õÄ_® âßâ◊fi`«=∞~Ú#k XHõ@∞Ok.
J^Õ N=∞Ǩq+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«O! P ¿Ñ~°∞`À L#fl^•xx QÆ∞iOz h‰õΩ
K≥ѨÙ`å#∞— J<åfl_»∞.
Wk ã¨~°fi =∞`åʼnõΩ =¸ÅO. nx „ѨHÍ~°O Jxfl =∞`«=ÚÅ∞ ‰õÄ_®
JO^Œ∞Ö’ Ü«∞^äÀz`«"≥∞ÿ# ™ê÷#OÖ’ LO_®e. Jq ã¨fiÜ«∞O ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú#
=∞`«=ÚÖˇ· LO_ç, ã¨=∞„QÆOQÍ P =∞`«=ÚÅ#∞ J#∞ã¨iOz#"åix L^ŒúiOK«
QÆey# =∞`«=ÚÖˇ· LO_®e. JÖÏ J~Ú#ѨC_»∞ "å\˜H˜ WO^Œ∞Ö’ ™ê÷#O
LO_®e. ^•xH˜ H˘xfl xÜ«∞=∞x|O^è#Œ Å∞ LO\Ï~Ú. "å\˜x QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ì‰Ωõ O>Ë
"å\˜Ö’ =∞#‰õΩ „â◊^Œú LO@∞Ok.
™ê^è•~°}OQÍ Jxfl ™È΄`åÅÖ’H˜ q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞O KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk.
KåÖÏ =∞ǨÏ`«∞Î QÆÅk Jx K≥Ñ≤`Õ U ™È΄`«O =∂„`«O Q˘Ñ¨Êk HÍ^Œ∞? Jxfl\˜h
QÆ∞iOz WÖψQ K≥ÑÙ¨ `å~°∞ ã¨~fi° =Ú `≥eã≤#"å~°∞. =∞O^Œ∞ÅëêѨىΩõ "≥o`Õ JO^Œ∞Ö’
L#fl =∞O^Œ∞Å∞ Jhfl Q˘Ñ¨Ê"Õ! XH˘¯Hõ¯ ~ÀQÍxH˜ XH˘¯Hõ¯ =∞O^Œ∞ Q˘Ñ¨Ê^Õ!
Q˘Ñ¨Êk HÍx =∞O^Œ∞ XHõ\˜ LO^• Uq∞\˜? J<åã≤<£ ^ŒQÆæi#∞Op Jxfl
=∞O^Œ∞Å∂ Q˘Ñ¨Ê"Õ! =∞#‰õΩ L#fl ~ÀQÍxH˜ _®Hõ~ì ∞° ~åã≤ WzÛ# =∞O^Œ∞ =∂„`«"∞Õ
fã¨∞‰õΩO\Ï=Ú QÍx Jxfl ~ÀQÍʼnõΩ Ñ¨xH˜=KÕÛ ã¨~°fi~ÀQÆx"å~°}˜ ÖÏO\˜
=∞O^Õ^~Œ Ú<å LO^•? '<å‰õΩ#fl ~ÀQÆ"∞Õ ^À h‰õΩ K≥Ñʨ #∞, K≥Ñʨ ^ŒÅ∞K«∞HÀÖË^∞Œ ,
U ~ÀQÆ"∞≥ <ÿ å `«yáæ È"åe. P =∞O^Œ∞ qÅ∞= ZO`«~Ú<å W™êÎ#∞. XHõ HÍѨÓûºÖò
Ѩk"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ J~Ú<å W™êÎ#∞. W=fiO_ç—JO>Ë-ëêѨÙ"å_»∞ W™êÎ_®?
JÖÏO\˜k Un LO_»^∞Œ . J~Ú`Õ ã¨~fi° ~ÀQÆ x"åi}˜ J~Ú#@∞=O\˜k, ëêѨÙÖ’
45
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
^˘~°H#õ @∞=O\˜k =∞ǨÏ`«~Î "° ∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î Ù XHõ@∞Ok. ã¨$+≤Öì ’x ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H˜
^Õ"OÕ „^•^Œ∞ʼnõΩ, UHÍ^Œâ~◊ ∞° „^Œ∞ʼnõΩ, J+¨kì HÍÊʼnõΩʼnõΩ, Jyfl, "åÜ«Ú=Ù ÖÏO\˜
ã¨=∞ã¨Î^Õ=`«Å‰õΩ ‰õÄ_®, ѨO_ç`« áê=∞~°∞ʼnõΩ, Ju ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ ‰õÄ_®
â◊~}° º"≥∞#ÿ @∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù Jk. J@∞=O\˜^Õ ã¨=∞„QÆ=∞=Ù`«∞Ok. J`«ºO`«"∞≥ #ÿ
qÅ∞= Hõey#kQÍ LO@∞Ok. ã¨~°fi=∂#=ÙʼnõΩ, ã¨=∞ã¨Î r=ÙʼnõΩ L^Œú~°}
¿ÇÏ`«∞"≥· „áêѨº"≥∞ÿ LO_®e. JO`«\˜ =∞ǨÏ`«∞Î Hõey#^•xx QÆ∞iOz cè+¨μ‡_»∞
K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. J^Õ N q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«O! ^•xÜ≥ÚHõ¯ ã¨=∞„QÆ`«fiO
ZO`« K≥Ñ≤Ê<å Zxfl™ê~°∞¡ K≥Ñ≤Ê<å ã¨iáÈ^Œ∞. =∞i WÖÏO\˜ Ѩq„`«"≥∞ÿ# ™È΄`«O
WѨC_Õ Ñ¨Ù\˜ìO^•? Wk JѨÙ_»∞ "åºã¨Hõ$`«O.
QÆOQÍ=∂`« „ã‘~Î ∂° ѨOÖ’ QÆ~ƒ° ^ù •è i}˜Ü∞ÿ≥ =ã¨∞=ÙÅ#∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞QÍ Hõ#flk.
JÖÏ "åà◊√§ =∞#∞+¨μºÖˇ· [x‡OKå~°∞. [Å~°∂ѨOÖ’ P"≥∞ "åà◊§#∞ =∞m§ `«#Ö’H˜
f¿ãã¨∞‰õΩ#flk. JO>Ë QÆOQÍ^Õq [QÆ<å‡`«$ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ HÍ|\˜ì P"≥∞ QÆ~ƒ° "ù å™ê#
[x‡Oz# `«~∞° "å`« Z=iH© áêѨO LO_»^∞Œ . J~Ú`Õ U HÍ~°}O KÕ`<« À P"≥∞
QÆ~åƒù# Z#q∞^Œ="å_»∞QÍ [x‡Oz# cè+μ¨ ‡_çx P"≥∞ QÆOQÆÖ’ áê~°"Ü Õ ∞« É’`«∞O>Ë
P"≥∞ Éè~í ΰ J~Ú# â◊O`«#=∞Ǩ~åA P"≥∞#∞ "åiOKå_»∞. JO^Œ∞Hõx P Ñ≤Å"¡ å_çx
PÜ«∞#<Õ ÃÑOK«∞HÀ=∞x JѨÊyOz P"≥∞ "≥o§áÈ~ÚOk. JÖÏ â◊O`«#∞_çKÕ`«
âßѨq=Ú‰õΩÎ_»∞ H͉õΩO_® x"åiOѨ |_ç# cè+¨μ‡_»∞ ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ"å_»~Ú<å_»∞.
PÜ«∞# É’kèOz# q*Ï˝#ã¨OѨ^Œ, PÜ«∞# É’kèOz# „Ѩu "åHõº=Ú J<åk
HÍÅO #∞Op =zÛ#@∞=O\˜ ã¨`åºxH˜ Juã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ LO@∞Ok. ã¨`åºxfl
Jk ^èŒiOz LO@∞Ok.
ÉèíQÆ=næ`«#∞ XHõ L`«¯$+¨ì „QÆO^äŒ=Ú JxJO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
NHõ$+¨‚Ѩ~°=∂`«‡ 'J<ÕHõ „|ǨχHõÖÏÊʼnõΩ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ D w`«#∞ É’kèOKå#∞.
ã¨∂~°∞º#‰õΩ K≥áêÊ#∞— Jx w`å „áê~°OÉèOí Ö’<Õ J<åfl_»∞. ^•x L`«¯ $+¨`ì « Jk!
JO`ÕHÍx Z=~°~Ú<å XHõ É’^èŒ#∞ QÆ∞iOz 'Wk=~°‰õΩ ZѨC_»∂ Z=iH˜
‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. H˘`«ÎQÍ <Õ<Õ D q+¨Ü«∂xfl Hõ#∞‰õΩ¯x g∞‰õΩ É’kèã¨∞Î<åfl#∞.
nxx *Ï„QÆ`«ÎQÍ J#∞ã¨iOK«O_ç— JO>Ë ^•xH˜ Q“~°==Ú, qÅ∞= LO_»=Ù.
46
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
'Wk ã¨<å`«#"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =Ú.=∞Ǩ`«∞‡ÅO^Œ~∂° Wk=~°Hˆ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl@∞=O\˜k,
Ѩ~°=∞ѨÓ[º"≥∞ÿ# ÃÑ^ŒÌÅ=Å# <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞=Ú. ^•x<Õ g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl#∞— JO>Ë Q“~°=OQÍ LO@∞Ok. XHõ q+¨Ü«∂xH˜ ^•x
ã¨<å`«#`«fiOKÕ`« =∂„`«"∞Õ Q“~°=O =ã¨∞OÎ kQÍx Z=~À É’^èKŒ ¿Õ ãÎ ^•xH˜ Q“~°=O
~å^Œ∞. JO^Œ∞=Å#<Õ cè+μ¨ ‡_»∞ ^è~Œ ‡° ~åA‰õΩ q+¨μ゠Ǩ Ϩ „ã¨<å=∂Å#∞ É’kèOK«@"Õ∞
HÍHõ PÜ«∞# `«#z=i Ѷ¨∞_çÜ«∞ÅÖ’ P Ѩq„`« <å=∂Å#∞ LK«ÛùiOz
LfÎ~∞°‚ _»~Ú<å_»∞.
=∞ǨÉèÏ~°`« Ü«Ú^ŒúO ã¨=∂ѨÎ=∞~ÚOk. HÍ=Åã≤# |O^èŒ∞=ÙÅ∞,
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞, QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ JO^Œ~∂° XHõi`À =∞~˘Hõ~∞° Ü«Ú^ŒOú KÕã≤ K«xáÈ~Ú<å~°∞.
ã¨~°fi<åâ◊#O J~ÚáÈ~Ú# `«~°∞"å`« ^Œ∞óYO XHõ¯>Ë q∞yeOk. ^èŒ~°‡~åA
KåÖÏ =º„QÆ∞_»~Ú L<åfl_»∞. PÜ«∞# ^Œ∞óYO #∞Op LѨâ=◊ ∞#O á⁄O^Œ_®xH˜,
Ö’HõÇ≤Ï`åxH˜ H˘xfl „Ѩâ◊flÅ#∞ J_çQÍ_»∞. J_çy#"å_»∞ ^èŒ~°‡~åA. PÜ«∞#
Pã≤HÎ Àã¨"∂≥ ^è#Œ O HÀã¨"∂≥ ~å[ºHÍOHõKΔ `Õ <« À |O^è∞Œ <åâ◊<åxH˜ ¿ÇÏ`«∞=~Ú#
Ü«Ú^•úxflKÕã≤ `å#∞ J*Ï˝x=Öˇ „Ѩ=iÎOKå#<Õ ^Œ∞óYO PÜ«∞#‰õΩ HõeyOk.
JÖÏ áêѨÉèÏ~åxfl á⁄O^•#<Õ ÉèÏ=# PÜ«∞#‰õΩ HõeyOk. ^èŒ~°‡~åA *Ï˝x.
ã¨=∞^Œ$+≤ì Hõey#"å_»∞, ^è•i‡‰õΩ_»∞, ^è~Œ ‡° ^Õ=`« JOâ◊`À ѨÙ\˜#ì "å_»∞. PÜ«∞#‰õΩ
~å[ºHÍOHõΔ ÖË^Œ∞. ~å[ºO ÖˉõΩO_® J~°}º"åã¨OÖ’ LO@∂ ‰õÄ_® PÜ«∞#
ZѨC_»∂ P#O^ŒOQÍ<Õ L<åfl_»∞. `«# ÉèÏ~°º, ™È^Œ~°∞Å∞, `«e¡ "≥Ú^ŒÅ~Ú#
"åà◊§O^Œ~∂° Hõ+Ñì̈ _¨ ∞» `«∂ LO>Ë "åà◊§^Œ∞óMÏxH˜ `å<Õ ¿ÇÏ`«∞=~Ú<å#x ^Œ∞óY
Ѩ_®¤_»∞ HÍx ~å[ºO ÖË^Õ Jx ZѨC_»∂ ‰õÄ_» ^Œ∞óYѨ_»ÖË^Œ∞.
J@∞=O\˜ ^èŒ~°‡~åA ^Œ∞óM’Ѩâ◊=∞#O HÀã¨O ã¨~°fi^èŒ~å‡Å#∞ QÆ∞iOz
J_»∞QÆ∞`«∂ D „Ѩâ◊flÅ#∞ "ÕÜ«∞QÍ cè+¨μ‡_»∞ `≥eÑ≤# ã¨=∂^è•<åÅ∞ KåÖÏ
^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ L<åfl~Ú. =∞ǨÉèÏ~°`«O cè+¨‡Ñ¨~°fiOÖ’ D q+¨Ü«∂Å∞ =∞#‰õΩ
`≥Å∞™êÎ~Ú. ^èŒ~°‡~åA#‰õΩ Hõ~°‡HõΔÜ«∞Hõ~°"≥∞ÿ#@∞ =O\˜k, *Ï˝#, "≥∂HõΔ¿ÇÏ`«∞
=~Ú#^Õ^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•=∞<Õ PHÍOHõΔ L#flk. "å\˜Ö’¡ cè+¨μ‡_»∞ K≥Ñ≤Ê#
q+¨Ü«∂Å∞ `«#‰õΩ `≥eã≤<å cè+¨μ‡_»∞ P q+¨Ü«∂Å#∞ `≥Å∞Ѩ@O KÕ`« "å\˜H˜
XHõ Pj~°fiK«#O U~°Ê_çOk.
47
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
cè+μ¨ ‡_»∞ q+¨μ゠Ǩ Ϩ „ã¨<å=∞ ™È΄`åxfl QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `«∂ – ''J㨺N qëÈ‚i=Ì º
ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞ ™È΄`« =∞Ǩ=∞O„`«ãº¨ ó N"Õ^"Œ åº™È ÉèQí "Æ å<£ |∞∞+≤ó—— JO@∞<åfl_»∞.
nxH˜ |∞∞+≤ "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞ Jx JO@∞<åfl_»∞. ZO^Œ∞KÕ`#« O>Ë ã¨=∞ã¨Î q*Ï˝#=Ú
Hõey# "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞ N=∞Ǩq+¨μ=‚ ÙÜÚ≥ Hõ¯ 32 J=`å~°=ÚÅÖ’ XHõ~∞° . ''"庙È
<å~åÜ«∞}À ǨÏió—— "åºã¨∞_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_Õ!
ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ J=`å~°=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz J<ÕHõ=∞~Ú# ã¨O^ÕǨÅ∞
HõÅ∞QÆ=K«∞Û. áœ~å}˜Hõ QÍ^äÅŒ QÆ∞iOz J<ÕH=õ ∞~Ú# J#∞=∂<åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∂
LO\Ï~Ú. ã¨O^Œ~°ƒùO =zÛ#ѨÙ_»∞ ÃÑ^ŒÌÅ=Å# ã¨O^ÕǨÏx=$uÎ KÕã¨∞HÀ"åe.
„Ѩu =∞O„`åxH˜ XHõ |∞∞+≤ LO\Ï_»∞. |∞∞+≤ JO>Ë Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~° `«`fi« O QÆ∞iOz
Láêã¨# ^•fi~å `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞. q+¨μ゠Ǩ Ϩ „ã¨<å=∂xfl cè+μ¨ ‡_»∞ K≥ÑÙ¨ `∞« #flѨÊ\˜H,©
J<åk#∞O_ô ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂ѨÙ_»~Ú# "åºã¨∞_»∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ ™êiQÍ ^•xx
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩx Ö’HÍxH˜ „Ѩ™êkOKå_»∞. HÍ|\ì̃ PÜ«∞<Õ P ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞
=∞Ǩ=∞O„`åxH˜ |∞∞+≤.
D q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=Ú NHõ$+¨‚ Ѩ~°=∂`«‡#∞ =∞ødHõOQÍ – JHõ¯_»
=ÚO^Œ~ˆ HõeÊOK«∞H˘#fl âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞=O\˜ <å~åÜ«∞} Ѩ~„° |Ǩχ =ã¨∞=Î Ù
NHõ$+¨‚ Ѩ~°=∂`«‡Ü≥ÚHõ¯ =∂#"å=`å~° ã¨xflkèÖ’ „ѨuáêkOK«|_»∞`«∞#flk.
JO^Œ∞Hõ<Õ D *Ï˝<åxH˜ â◊H˜Î LO@∞Ok.
=∞#O x`«º=Ú K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ@@∞=O\˜ q+¨Ü«∂ÅÖ’ Science XHõ\ ˜.
Physics, Chemistry, Electronics ÖÏO\˜q K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ"å\˜Ö’ =∞iH˘xfl.
WO`«Science K«^Œ∞=Ù‰õΩx ‰õÄ_® =∞#∞+¨μº_»∞ "å~°÷HõºOÖ’H˜ =zÛ# `«~°∞"å`«
|∞kú =∂O^ŒºO =KÕÛ@ѨÊ\˜H˜ U a.Ñ≤. ÖÏO\˜ "åº^è∞Œ Ö’ =zÛ "≥∞^Œ_∞» ѨxKÕÜ∞« Hõ
[|∞ƒKÕ¿ãÎ D *Ï˝#=∞O`å #tOzáÈ`«∞Ok. D â◊s~åxH˜ "å~°H÷ ºõ O =KÕÛ@ѨÊ\˜H˜
=∞#O K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl q*Ï˝#=∞O`å ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® LO@∞#flk. JO`å
"Õ ã ¨ q HÍÅOÖ’ =~å¬Å∞ÖË H õ , h~° ∞ ÖË H õ K≥ ~ ° ∞ =ÙÅ∞ ZO_ç á È~Ú#@∞¡ Q Í
áÈÜÕ∞@@∞=O\˜k.
J~Ú`Õ D ™È΄`«OÖ’ L#fl@∞=O\˜ q*Ï˝#O J\Ï¡O\˜k HÍ^Œ∞. nxH˜
XHõ â◊H˜Î LO@∞Ok. â◊H˜Î JO>Ë „áê}â◊H˜Î. J=∞$`«`«fiO. âßâ◊fi`«OQÍ Jk
48
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
^ÕxÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"Õtã¨∞ÎO^À ^•xH˜ =∞$`«∞º=Ù ÖˉõΩO_® KÕ¿ã@@∞=O\˜ qâı+¨O
Hõey#@∞=O\˜^Õ D â◊H.Θ D *Ï˝<åxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl@∞=O\˜ r"å`«‡ =∞$`«∞º=Ù#∞
[~Ú™êÎ_»x `«~°∞"å`« =KÕÛ â’¡HÍÅÖ’ K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. Ü«∞^•~°÷=∞~Ú#
ã¨`«º=ã¨∞Î=Ù#∞ QÆ∞iOz#@∞=O\˜ *Ï˝#=Ú#‰õΩ â◊H˜Î LO@∞Ok.
Ö∫H˜Hõ=∞~Ú# q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz# P^èŒ∞xHõ âßG q*Ï˝#=Ú,
#â◊fi~°=∞~Ú# Ѩ^•~°÷=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨC`«∞#flk. #tOKÕ Ñ¨^•~°÷=ÚÅ#∞
QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ *Ï˝#=∞k. JO^Œ∞=Å# P *Ï˝#O ‰õÄ_® #tOKÕ^ÕHÍx Jk
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl r=Ù_çH˜ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# J=∞$`«`åfixfl WKÕÛk HÍx ~°H˜ΔOKÕk QÍh
HÍ^Œ∞ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. â◊H=Θ ∞O`«=∞~Ú# q*Ï˝#=Ú, â◊HÖΘ xË q*Ï˝#=Ú
Jx Ô~O_»∞<åfl~Ú. W^ŒO`å ‰õÄ_® WÖÏO\˜ â◊H˜ÎHõey# q*Ï˝#"Õ∞! JO^Œ∞Hõx
WO^Œ∞Ö’ L#flâ◊H˜Î NHõ$+¨‚=ÚYOQÍ =zÛOk. 'NHõ$+¨‚ Ѩ~°„|Ǩχ}Ë #=∞ó—!
JO^Œ∞Ö’Op =zÛ# â◊HΘ Jk. 'L^Œƒ=ù ó HΔÀÉè} í À ^Õ= Wu Ѩ~"° ∂≥ =∞O„`«ó— ÃÑ#·
¿Ñ~˘¯#fl â◊HxΘ ã¨OѨÙ\©H~õ }° KÕ¿ãÎ =∞O„`«O =ã¨∞OÎ k. WѨÊ\˜=~°‰Ωõ K≥Ñʨ |_ç#
JHõΔ~°=ÚÅhfl XH˘¯Hõ¯ ã¨OˆH`åxfl Hõey L#flq. P ã¨OˆH`åÅ#∞ Jxfl\˜h
XHõKÀ@ KÕi¿ãÎ XHõ =∞O„`«O U~°Ê_»∞`«∞Ok. P =∞O„`«=Ú WHõ¯_» ã¨∂z`«=∞~Ú
L#flk. 'Wu Ѩ~°"≥∂ =∞O„`«ó— J^Õ D =∞O„`«O. 'â◊OYÉèí$#flO^ŒH© K«„H©u
H©ÅHõO—. ^Õxx 㨇~°} KÕ¿ãÎ Jk =∞# =∞#ã¨∞Ö’ u+¨ª "Õã¨∞‰õΩx ^èպܫ∞O
J=Ù`«∞O^À ^•xx H©ÅHõO JO\Ï~°∞. ^蕺<åxH˜ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ =ã¨∞Î=Ù Jk.
^•xH˜ H©ÅHõO Jx ¿Ñ~°∞. „Ѩu =∞O„`åxH˜ XHõ H©ÅHõO LO@∞Ok. '=∂=¸Å∞
q*Ï˝#O =Öˇ ^•xx =∞~°záÈÜ«∂#∞, x#fl „á⁄^Œ∞Ì# U^À q<åfl#∞ WѨC_»∞
*Ï˝ÑH¨ Oõ ~å=@O ÖË^∞Œ — Jx H͉õΩO_®, Jk =∞#Ö’ âßâ◊fi`«OQÍ u+¨ª "Õã∞¨ ‰õΩx
LO@∞Ok. ֒ѨeH˜ „Ѩ"ÕtOz âßâ◊fi`«OQÍ LO@∞Ok. JO>Ë L`«Î~°[#‡Ö’
‰õÄ_® Z=~°<åfl W\Ï¡O\˜ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz =∞m§ XHõ =∂@ J_çy`Õ
'J=Ù#∞, ZHõ¯_À nxx QÆ∞iOz q#fl@∞ìQÍLOk— JxJO\ÏO. H©ÅHõO Ü≥ÚHõ¯
=∞ǨÏ`«∞Î Jk. Jaè*Ï˝#OQÍ LO_Õ r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"tÕ OK«QeÆ y â◊HxÎ̃ Hõey
L#fl^Œk Jx J~°÷O.
49
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
'â◊OYÉè$í #flO^ŒH© K«„H©— Jq q+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ KÕ`∞« ÅÖ’ LO_Õ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ∞
„Ѩâã◊ =Ψ ∞~Ú#=x J~°O÷ K≥ÑC¨ HÀ"åe. 'âß~üVæ ^è<Œ åfi QÆ^•^è~Œ ° W`«ºG"£∞— JG=Ú
J<Õ@@∞=O\˜k XHÍ<˘Hõ =ã¨∞=Î Ù#∞ <åâ◊#=Ú KÕ^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl, XHõ =ã¨∞=Î Ù#∞
[~Ú^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl U~°Ê_»∞`«∞Ok. =∞# Jq^•º "åã¨#Å∞ QÍx– ^Œ∞+¨Hì ~õ ‡° Å∞QÍx
J*Ï˝#OQÍx, JO^èŒHÍ~°O QÍx =∞#‰õΩ J_»¤O =zÛ#ѨC_»∞ nxx JGO =Öˇ
"å_®e. JO^Œ∞=Å¡ `«#‰õΩ`å#∞ LfÎ~∞° _‚ ∞» HÍ=\ÏxH˜ Wk LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok.
nxx JGO=Öˇ ÉèÏqOK«=Åã≤# J=ã¨~O° Uq∞\˜ JO>Ë XHõ_∞» nxx ÉèÏqOz,
J#∞+≤Oª z, nxx 㨇iOz, K«^∞Œ =QÆey#"å_»∞ HÍHõáÈ=K«∞Û. nxx Z=~°~Ú`Õ
=â◊O KÕã¨∞‰õΩx nxÖ’ Z=~°∞ LfÎ~°∞‚Å~Ú<å~À J\Ï¡O\˜ "åix J`«_»∞
P„â◊~Ú™êÎ_»∞. JGO „ѨÜ≥∂[#O Uq∞@O>Ë "åà◊§ ˆHΔ=∞O HÀã¨"≥∞ÿ 'W`«ºG"£∞—
Jx "åà◊§#∞ t~°ã¨∞ûg∞^Œ =Ú@∞ì‰õΩx `å<Õ K«^Œ=@O! WHõ¯_» K≥Ñ≤Ê#@∞=O\˜
'âß~üVæ^èŒ<åfi QÆ^•^èŒ~°— JO>Ë Jk JG=∞=Ù`«∞Ok. ^•xx ^蕺#O KÕã≤ D
=∞O„`«O [Ñ≤¿ãÎ "åiH˜ nx Ѷ¨ÅO ã≤kúã¨∞ÎOk. ~å=∞~å=∞ JO@∂ LO\Ï~°∞
H˘O^Œ~°∞. Jk q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞O`À `«∞Å`«∂QÆ∞`«∞Ok Jx, JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_®
XHõ Ѩ~°=∞`«`«fiO – Ѩ~°`«`«fiO ã¨OѨÓ~°‚OQÍ LO^Œx ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥ѨÙ`å~°∞.
''ã¨zÛ^•#O^Œ ~°∂áêÜ«∞ Hõ$ëê‚Ü«∂ H˜¡+¨ìHÍi}Ë I
#"≥∂ "Õ^•O`«"Õ^•ºÜ«∞ QÆ∞~°"Õ |∞kú™êH˜Δ}Ë II——
WHõ¯_» 'ã¨`—ü , 'z`ü—, 'P#O^Œ=Ú— Jx =¸_»∞ q+¨Ü∂« Å∞ K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flq.
ã¨`ü Ѩ^•~°=÷ Ú JO>Ë ^•xÜ«∞O^Œ∞ Zxfl Ѩ^•~°=÷ ÚÅ∞ ѨÙ\˜<ì å Zxfl Ѩ^•~°=÷ ÚÅ∞
Ѩi}Ï=∞O K≥Ok JO^Œ∞Ö’ ÅÜ«∞O K≥Ok#ѨÊ\˜H© `å#∞=∂„`«O U =∂~°∞Ê
ÖˉõΩO_® LO_Õ =ã¨∞Î=Ù – ã¨^Œfiã¨∞Î=ÙQÍ LO_Õk JxJ~°÷O. ã¨`ü JO>Ë LO_Õk
JxJ~°O÷ .ã¨`º« =Ú J<Õ =∂@ JO^Œ∞Ö’OKÕ Ñ¨Ù\˜Oì k. L#flk L#fl@∞¡QÍ K≥ÑÊ≤ #
=∂@ ¿Ñ~°∞ ã¨`«ºO. ã¨`ü J<Õ =ã¨∞Î=ÙÖ’Oz ѨÙ\˜ìOk. =∞#‰õΩ Hõ#|_Õ Ñ¨^•~°÷
*ÏÅ=∞O`å ã¨`º« O HÍ^Œ∞. Ѩ^•~°÷ *ÏÅ=∞O`å ‰õÄ_® ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ѨÙ\ì˜ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞
ÅÜ«∞O K≥OkO^À W@∞=O\˜ qHÍ~°=ÚÅ∞ J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ q P =ã¨∞=Î ÙÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl
U qHÍ~°=ÚÅ∞ ^•xH˜ HõÅQÆ@O ÖË^À – Uk D Hõ~°‡ÅxflO\˜H© – D
„^Œ=º=ÚÅHõxflO\˜H© =¸ÅHÍ~°}"≥∞ÿ# =ã¨∞Î"À Jk ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù – ã¨`ü.
50
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
z`ü JO>Ë z`«Î=Ú. ™ê^è•~°}OQÍ POQÆ¡OÖ’ z`«Î=Ú J<Õ Ñ¨^•xfl
Consciousness Jx JO@∂ LO\Ï=Ú.'<Õ#∞ D â◊s~°OÖ’ L<åfl#∞. <Õ#∞
=∞x+≤x. <å ¿Ñ~°∞ Wk— Jx WOH˘HõiH˜ K≥ѨÊ=Åã≤# Ѩx ÖˉõΩO_® ZѨC_»∂
q_»∞=‰õΩO_® XHÍ<˘Hõ ÉèÏ=# =∞#‰õΩ Hõey L#flk. '<Õ#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_çx. <Õ#∞
ÉèÏ~°fÜ«Ú_çx— W`åºk "åHõº=ÚÅKÕ`« =∞##∞ =∞#O QÆ∞iÎOK«∞HÀ=Åã≤#
J=ã¨~°O ÖˉõΩO_® ZѨC_»∂ QÆ∞iÎOѨÙ`À LO_Õ ã≤÷u Jk. Jk Conscious-
ness. ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù, z^Œfiã¨∞Î=Ù. D z`ü J<Õk =∞#Ö’ L#flk. Wk ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù
Ü≥ÚHõ¯ Consciousness.
™ê^è•~°}OQÍ =∞#=Ú ^•xx QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® â◊s~åxfl QÆ∞iOz
=∞#Ü≥ÚHõ¯ W`«~° ÅHõ}Δ ÏÅ#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åflO. "å\˜Hˆ ^À „ѨuѨuÎ
q„ѨuѨ`∞« ÅÎ ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. Jk Åaèã∞¨ OÎ ^À ÖË^À – LO@∞O^À áÈ`«∞O^À
– W\Ï¡O\˜ ã¨O^ÕÇ¨ Å∞ HõÅ∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. J\Ï¡O\˜ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ D z`«OÎ
„Éèí=∞}HÍ~°HõO J~Ú LO@∞Ok ZѨC_»∂!
ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù J<Õk XHõ>Ë LO@∞Ok HÍ|\˜ì ^•xÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOz#
`«~∞° "å`« ^•x *Ï˝#=Ú#∞ `å#∞ J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl HÍÅOÖ’ W`«~° q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞
QÆ∞iOz ÉèÏ=# K≥Ü«∞º_»∞ J`«_»∞. W`«~° q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz ÉèÏ=#
KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ ZѨC_»∞‰õÄ_® Jk ^Œ∞óY¿ÇÏ`«∞"Õ HÍ|\˜ì P#O^ŒO LO_»^Œ∞.
ã¨^fiŒ ã¨∞=Î Ù Ü≥ÚHõ¯ zO`«#KÕ`« P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Jk Z@∞=O\˜ P#O^Œ"∂≥
J@∞=O\˜ 'ã¨`ü— 'z`ü— 'P#O^Œ— J<Õ ã¨OѨÙ\˜x ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú
JxJO\Ï~°∞. Jk ZѨC_»∂ ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù<Õ `«# z`«Î=ÚÖ’ ^èŒiOz LO@∞Ok.
P ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù Jk XHõ¯>Ë Jx K≥Ñ≤Ê "Õ^•O`«O K≥ѨÙ`«∞#flk. Jk
ZѨC_»∂ `å<Õ!
`«# z`«Î=Ú ^•xÜ«∞O^Õ ~°q∞ã¨∂Î ^•x<Õ `å#∞ ^èŒiOz ^•xÜ≥ÚHõ¯
ÉèÏ=#Ü«∞O^Œ∞, ^•xÜ≥ÚHõ¯ J#∞Éè∂í uÜ«∞O^Œ∞ ZѨC_»∂ LO_Õ"å_»∞ Ѩ~=° ∂`«‡
HÍ|\˜ì PÜ«∞# ZѨC_»∂ x`«º=∞~Ú#@∞=O\˜ P#O^Œ=∞O^Œ∞O\Ï_»∞ Jx
J~°÷O. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx ÉèíQÆ=O`«∞_çx =∞#O H©iÎã¨∂Î
LO\Ï=Ú.
51
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"Õ^Œ=ÚÅ∞ J<ÕHõ=∞Ok ^Õ=`«Å#∞ QÆ∞iOz, J<ÕHõ Ö’Hõ=ÚÅ#∞
QÆ∞iOz, J<ÕHHõ ~õ ‡° „Ѩuáêk`«"∞≥ #ÿ @∞=O\˜ ã¨∂„`« „Ѩuáê^Œ#Å`À xO_ç L#flq.
^•x Ü≥ÚHõ¯ JO`«=∞O^Œ∞ "Õ^•O`«=Ú Jx K≥Ñʨ |_Õ LѨx+¨`∞« ÅÎ ÉèÏQÆ=∞O^Œ∞
D ã¨$+≤ì Ü≥ÚHõ¯ `«`«ÎfiO „ѨuáêkOK« |_çÜ«Ú#flk. JO^Œ∞Hõ<Õ "Õ^Œ=ÚÅ∞
„uQÆ∞}Ï`«‡Hõ=ÚÖˇ· L#flq.JO>Ë ã¨∞Y=Ú– ^Œ∞óY=Ú, =∞~°}=Ú–J=∞~°`fi« =Ú,
ÉÏ^è–Œ ã¨∞Y=Ú, W\Ï¡O\˜ ÅHõ}Δ =ÚÅ`À, ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ`À xO_ç L#fl „ѨÑO¨ Kåxfl
QÆ∞iOz "Õ^Œ=Ú K≥ѨÙ`«∞#flk. "Õ^Œ=ÚÖ’ ÖËxk ã¨$+≤ìÖ’ ÖË^ŒO>Ë ã¨$+¨ìO`å
"Õ^ŒOÖ’ LOk. JO>Ë „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ#k "Õ^Œ=Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ '„`≥·QÆ∞}º
q+¨Ü«∂"Õ^•ó— Jx JO\Ï~°∞. D "Õ^ŒO JO`å ‰õÄ_® ã¨$+≤ìx QÆ∞iOz K≥Ñ≤`Õ
"Õ^•O`«=∞O^Œ∞ JO>Ë ^•xÜ≥ÚHõ¯ z=~°# ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù, „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯
„Ѩuáê^Œ# – Jk ZÖÏ LO@∞O^À K≥ѨÙ`«∞Ok. ^•xH˜ "≥àı§ =∂~åæxfl
ã¨∂zOK«\ÏxH˜ LѨx+¨`∞« ÅÎ ∞ L<åfl~Ú. P LѨx+¨`∞« ÅÎ ‰õΩ PÜ«∞# `«`fiΫ O`≥Å∞ã¨∞.
JO>Ë LѨx+¨`«∞Î JO`å `≥eã≤ K≥ѨÙ`«∞#flk. =∞#‰õΩ LѨx+¨`ÕÎ „Ѩ=∂}=Ú.
LѨx+¨`∞« Î "Õ^"Œ ∞Õ . „â◊√u. ^•xx ¿ãqOz Jk UO K≥ÑÙ¨ `«∞O^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
JO`ÕHÍx <åˆH `≥Å∞ã¨∞ Jx Z=~°∞‰õÄ_® J#‰õÄ_»^∞Œ . LѨx+¨`∞« ÅÎ ‰õΩ `≥eã≤#
Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Jx K≥áêÊe.
'"Õ^•O`« "Õ^•ºÜ«∞— JO>Ë `≥eã≤#"å_çH˜ J~°=÷ ∞ÜÕ∞º"å_çq Jx J#∞HÀ"åe.
=∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞Jx Z\Ï¡ K≥ÑÙ¨ `å=Ú? ^•x ÅHõ}Δ O Jk. 'Hõ$ëê‚Ü∞« JH˜+¡ Hì¨ Íi}Ë
#"≥∂ "Õ^•O`«"^Õ •ºÜ«∞ QÆ∞~°"Õ |∞kú™êH˜}Δ !Ë — =∞#O^ŒiH© QÆ∞~°∞=Ù Z=~°∞? =∞#
|∞kúH˜ ™êH˜Δ! ֒ѨŠ=∞#ã¨∞, |∞kú, z`«Î=Ú W=hfl LO@∞<åfl~Ú.
J<ÕHõ [#‡Å HÍ~°}ÏÅ∞ Hõ~°‡Å ™ê~åOâ◊=∞O`å z`«Î=∞O^Œ∞ L#flq.
JO^Œ∞Ö’ „uQÆ∞}=ÚÅ~Ú# ã¨`«fi, ~°[ãπ, `«"≥∂ QÆ∞}=ÚÅ∞<åfl~Ú, HÀiHõ
Å∞<åfl~Ú, Pâ◊ L#flk, x~åâ◊Å∞ L#flq, ^Œ∞~åâ◊ L#flk, ¿Ñ~å㨠L#flk.
ÖËHõáÈ`Õ Pâ◊ÅxflO\˜x =keOKÕ@@∞=O\˜ "≥·~åQƺÉèÏ=# ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’<Õ
L#flk. nx ¿Ñ~ˆ Éè=í ÉèÜ
í ∞« O. nx#O`«\x˜ K«∂¿ã =ã¨∞=Î ÙQÍ Ö’Ñ¨Å XHõ~∞° <åfl~°∞.
52
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
PÜ«∞# D =∞<À|∞kú z`«Î=ÚʼnõΩ ™êH˜ΔQÍ LO\Ï~°∞. PÜ«∞# U qHÍ~°=¸
á⁄O^Œ‰õΩO_® LO\Ï_»∞. JO>Ë P ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú# Ѩ~°=∂`«‡
=ã¨∞Î=Ù =∞# ֒ѨŠ– JO>Ë r"å`«‡ ֒ѨÅ, r=`«fiO ÖË#@∞=O\˜ â◊√^•ú`«‡
ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ =∞#O ^蕺x¿ãÎ J`«_»∞ JO`«ó™êH˜ΔQÍ =∞#֒ѨŠL<åfl_»∞.
''Ü≥∂yǨÏ$^•úº#QÆ=∞ºO—— – Ü≥∂QÆ∞Å∞ ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ ÉèÏqOz ^蕺xOz z=~°‰Ωõ
QÆ=∞º™ê÷#O KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ ^蕺#QÆ=∞ºO P q+¨μ‚Ѩ^ŒO. ^•xx
QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞Ok. ''Ü≥∂yǨÏ$^•úº#QÆ=∞ºO =O^Õ q+¨μ‚O Éèí=ÉèíÜ«∞ǨÏ~°O
ã¨~fi° Ö’ÔHH· <õ å^ä"Œ ∞£ —— – P q+¨μÑ‚ ^¨ OŒ JO`«ó™êH˜xΔ QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `∞« Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ
'QÆ∞~°"Õ |∞kú™êH˜Δ}Ë— J<åfl_»∞.
'™êH˜Δ— – ™êH˜Δ JO>Ë =∞#O Kտ㠄Ѩu Ѩx K«∂ã¨∂Î LO_Õk. ^•xx
Z=~°∞ ‰õÄ_® "≥∂ã¨O KÕÜ«∞ÖË~°∞. Jk x„^ŒáÈ`«∞#flk Jx J#∞‰õΩx =∞#O
KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl P`«‡=OK«# ¿ÇÏ`«∞=ÙÖË! JO^Œ∞Hõx PÜ«∞<Õ QÆ∞~°∞=Ù. Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_Õ
[QÆ^∞Œ ~æ ∞° =Ù. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H,˜ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ J`«_Õ QÆ∞~°∞=Ù. PÜ«∞<Õ ^Õ=`«Å‰õΩ,
„|Ǩχ‰õΩ, |∞∞+¨μʼnõΩ Ñ¨â◊√ѨHΔͺ^Œ∞ʼnõΩ, „H˜q∞H©@HÍ^Œ∞ʼnõΩ QÆ∞~°∞=Ù. JO`«ó
™êH˜ΔQÍ LO@∂ PÜ«∞# Jhfl K«∂ã¨∂Î LO\Ï_»x J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
H˘O`«=∞Ok J_»∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~°∞ – 'JÜ«∂º! ã¨=∞ã¨Î r=ÙÅÖ’#∂
D Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ LO>Ë =∞iJq J<ÕH=õ ∞~Ú# hK«"∞≥ # Ѩ#∞Å∞ KÕã∂¨ Î L<åfl~Ú
Hõ^•! =∞i J=hfl PÜ«∞<Õ KÕã¨∞Î<åfl~å?— Jx! D ã¨O^ÕǨʼnõΩ ã¨=∂^è•#O –
PÜ«∞# ˆH=ÅO ™êHΔ̃ =∂„`«"Õ∞ HÍx Hõ~°Î HÍ_»∞. PÜ«∞# U Ѩx‰õÄ_® K≥Ü«∞º_»∞
HÍx KÕÜ«∞|_Õ „Ѩu ѨxH˜ ™êH˜ΔQÍ LO\Ï_»∞. ^•x=Å# HõeˆQ áêѨOQÍx
ѨÙ}ºOQÍx PÜ«∞# á⁄O^Œ_»∞. Ѩâ◊√=Ù QÆ_ç¤ uO@∞#flk JO>Ë Ñ¨â◊√=Ù֒ѨÅ
LO_Õ@@∞=O\˜ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ P Ѩxx KÕã∞¨ <Î åfl_»∞ Jx J~°O÷ HÍ^Œ∞. =∞#=Ú
JxflO\˜h ѨÓlã¨∂Î LO\Ï=Ú. JxflO\˜Ö’#∂ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ L<åfl_»∞. Ѩâ√◊ =Ù
uO@∞#flk U^Œ~Ú<å- Jk u<Õk U^Œ~Ú<å PÜ«∞#‰õΩ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞.
JO>Ë z`«Î=Ú â◊s~°=Ú Hõey# r=Ù_»∞ U Hõ~°‡Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_À, UO
J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_À, ZÖÏO\˜ ã¨∞MÏxfl ^Œ∞óMÏxfl J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_À, #~°HÍxH˜
53
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
^•i "Õã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl_À, ã¨fi~åæxH˜ ^•i "Õã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl_À, UO KÕã<≤ å PÜ«∞#
K«∂ã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞ xi¡Ñ¨ÙÎ_≥·! JO>Ë Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»∞ =∂„`«"Õ∞!
PÜ«∞# ÖËx^Õ P r=Ù_»∞, P â◊s~°=Ú,P |∞kú P ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ JÖÏ LO_»Ö=Ë Ù.
Jã¨Å∞ ѨÙ@∞ìˆH ÖË^Œ∞ PÜ«∞#‰õΩ. JO`«~åºq∞ Jx PÜ«∞#‰õΩ ¿Ñ~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ
'|∞kú™êH˜}Δ —Ë J<åfl~°∞. PÜ«∞# Hõ~Hΰ Í_»∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î Hõ~ΰ $`«fi=ÚʼnõΩ
=¸Å=Ú. HÍx ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® Hõ~ΰ $`«fi|∞kú Hõey#"å_»∞ HÍ_»∞. "Õ^•O`«O
JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ ™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»∞ Jx =∂„`«"Õ∞ K≥ѨÙ`«∞#flk.
=∞#Ö’ LO_ç u<Õk J`«_Õ! áêѨO KÕ¿ãk, ѨÙ}ºO KÕ¿ãk J`«_Õ Jx
J#∞HÀ=@O ˆH=ÅO QÆ∞}O. PÜ«∞# U Hõ~°‡ ‰õÄ_® KÕÜ«∞_»∞. =∞#Ö’ LO_ç
=∞#O KÕ¿ã Hõ~°‡Å#∞ K«∂ã¨∂Î LO\Ï_»∞. =∞# ÃÑ^ŒÌÖˇ=~°~Ú<å =∞#‰õΩ K≥¿ÑÊ
PѨÎ"åHõºO qx =∞# ã¨O™ê¯~°|ÅO KÕ`« U^Œ~Ú<å ѨÙ}ºHÍ~°ºO KÕ¿ãÎ,
=∞iH˘O^Œ~∞° =∞~˘Hõ~∞° K≥ÑÊ≤ #=∂@ q#Hõ `«ÑC¨ ^•iÖ’ "≥o`Õ W^ŒO`å ‰õÄ_®
ã¨fi`«O„`« |∞kú`À =∞#O KÕ¿ã Hõ~‡° =∂„`«"∞Õ ! PÜ«∞# nxH˜ ™êH˜Δ =∂„`«"∞Õ . ™êH˜Δ
ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ LO_»@"Õ∞ *Ï˝xÅHõ}Δ O. D Ö’HÍxfl ã¨$+≤Oì z P ã¨$+≤Öì ’ „Ѩ"tÕ Oz
[~°∞QÆ∞`«∞#fl HÍ~°º „Hõ=∂#flO`å K«∂ã¨∂Î ™êH˜ÉΔ ∂íè `«∞_»∞QÍ L<åfl_»∞. D Hõ~ΰ $`«fi=Ú
Hõey#"å_çH˜ `å#∞ Hõ#|_»Hõ, ã¨^Œ∞æ} ã¨OѨ#∞fl_≥· L<åfl_»∞.
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ Hõ#|_»_∞» ? ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# =∞#‰õΩ ™êfi`«O„`«ºO
W=fi^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl_»∞ HÍ|\˜ì. Z=Ô~·<å XHõ~°∞ KÕ¿ã Ѩ#∞Å#∞ JǨÏiflâ◊Å∂
QÆ=∞xã¨∂Î LO@∞<åfl_»∞ JO>Ë J`«_ç ™êfi`«O„`«ºO ÉèíOQÆ=∞~ÚO^Œ#fl=∂>Ë!
JO>Ë "å_»∞ Ѩ~°`«O„`«∞_»#fl=∂@! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `å#∞ ™êH˜ΔQÍ LO_ç ‰õÄ_®
™êH˜ΔQÍ L#fl@∞¡ Hõ#|_»HõáÈ`Õ ~°∂_èçQÍ ÖË_»<Õ #=∞‡Hõ=Ú Hõeyã¨∂Î, Wk
ÖË_<» "Õ å_çH˜ ÖË_<» Õ x^Œ~≈° #=ÚÅ∞ J<ÕHOõ QÍ HõeÊã¨∂Î LO\Ï_»∞. J`«_xç #=Ú‡`«∂
J`«_ç LxH˜ #=Ú‡`«∞#fl"å_çH˜ L#fl@∞¡QÍ x^Œ~≈° <åÅ#∞ `å<Õ HõeÊã¨∂Î W`«~∞° ʼnõΩ
Z=iH˜ ‰õÄ_® Hõ#|_»‰Ωõ O_® LO_Õ =ã¨∞=Î Ù ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. DÜ«∞# JO`«~åºq∞
ã¨fi~°∂ѨOQÍ L<åfl_»∞HÍx Hõ~Hΰ Í_»∞. =∞#‰õΩ W+¨=ì ∞~Ú# Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã x["≥∞#ÿ
™êfi`«O„`«ºO WzÛ#"å_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. JO^Œ∞ˆH '|∞kú™êH˜Δ}Ë—.
54
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
''Hõ$+¨‚^≥· fiáêÜ«∞#O "åºã¨O ã¨~°fiÖ’HõÇ≤Ï`Õ ~°`«"£∞ I
"Õ^•|˚ ÉèÏ㨯~°O =<ÕÌ â◊=∂k xÅÜ«∞O =Úx"£∞ II——
'Hõ$+¨‚^≥·fiáêÜ«∞#∞_»∞— JO>Ë "åºã¨=∞ǨÏi¬. Hõ$+¨‚nfiѨO J<Õ XHõ z#fl
nfiѨOÖ’ PÜ«∞# J=`«iOKå_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#‰õΩ Hõ$+¨‚^≥·fiáêÜ«∞#∞_»∞
Jx ¿Ñ~°∞. PÜ«∞# ã¨~fi° Ö’Hõ=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ Ç≤Ï`«=Ú HÀi#"å_»∞. '"Õ^•|˚ ÉèÏ㨯~°O—–
"åºã¨∞_ç J=`å~åxH˜ =ÚO^Œ∞ "Õ^Œ=ÚÅ∞ xQÆ∂_è»OQÍ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ =Ú_»∞K«∞
‰õΩ#fl@∞=O\˜ Hõ=∞ÖÏÅ=Öˇ L<åfl~Ú. Hõ=∞ÅO =Ú_»∞K«∞‰õΩx LO>Ë ZÖÏ
LO@∞O^À JÖÏ L#fl^Œ#fl=∂@ "Õ^qŒ *Ï˝#=∞O`å! ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O`À Hõ=∞Å=Ú
ZÖÏQÆ qHõãã≤ ∞¨ OÎ ^À "åºã¨∞_»<Õ ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O`À "Õ^=Œ ÚÅ∞ qHõãO≤ z#q. JO>Ë
'"Õ^•|˚ÉÏè 㨯~°O—. "åºã¨∞_»∞ "Õ^•Å#xfl\˜h ã¨=∞„QÆOQÍ ‰õÄ~°∞ÊKÕ™ê_»∞. "å\˜H˜
XHõ ~°∂áêxfl WzÛ PÜ«∞# „Ѩ™êkOKå_»∞. 'â◊=∂k xÅÜ«∞"£∞ =Úx"£∞—
=Ú#∞ʼnõΩ â◊=∞^Œ=∂k +¨@¯ã¨OѨuÎ JxH˘xfl L`«Î=∞ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ LO@q.
J@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ#∞ PÜ«∞# Hõey L#fl"å_»∞ JxJ~°÷O.
''ã¨Ç¨Ï„㨠=¸ˆ~Îó ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞㨺 ã¨Ç¨Ï„㨠<Õ„`å##áê^Œ ÉÏǨϟó,
ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂flO ã¨Î=#O „Ѩâ◊ã¨ÎO x~°∞K«º`Õ [#‡[~åkâß<≥ΠII——
D ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞ ™È΄`«O KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê^Œx K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. ^•xÜ≥ÚHõ¯
=∞Ç≤Ï=∞#∞ QÆ∞iOz WO^Œ∞Ö’ =i‚OK«|_»∞`«∞#flk. J#O`«HÀ\˜ <Õ„`«=ÚÅ∞,
J#O`«HÀ\˜ ÉÏǨï=ÙÅ∞, J#O`«HÀ\˜ t~°=ÚÅ∞ Hõey#@∞=O\˜ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_ç
Ü≥ÚHõ¯ K«i„`«#∞ QÆ∞iOz WkÉ’kèã∞¨ #Î flk. ѨÙ~°∞ëÈ`«=Î Ú_çÜÚ≥ Hõ¯ Ѩ~=° ∞áê=#
=∞~Ú# K«i„`« Wk. PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}=ÚÅ#∞ Wk H©iãÎ ∞¨ #Î flk. D ™È΄`«=∞Ç≤Ï=∞
=Å# ѨÙ#~°˚#‡J<Õ ^Œ∞óYO #tã¨∞ÎOk. [~°#tã¨∞ÎOk Jx K≥ѨÊ|_çOk. [~°
ZÖÏQÆ #tã¨∞ÎOk JO>Ë – =∞x+≤H˜ "å~°÷HõºO =zÛ# `«~°∞"å`« =∞$`«∞ºÉèíÜ«∞O
KÕ`« ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞x+≤Ü≥ÚHõ¯ rq`«OÖ’x JOu=∞^Œâ◊Ö’ D
Éèí∂q∞g∞^Œ `«#‰õΩ ã¨∞YѨ_Õ J=HÍâ◊O U =∂„`«O ÖË^Œ∞. â◊s~°O [~°KÕ`«
[~°~≠s Éèí∂`«"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. HÍx Z=i rq`«OÖ’ ã¨`«ºO `≥eã≤ ֒ѨÅ
P#O^Œ=∞Ü«∞"≥∞#ÿ ã¨OѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ "≥Å∞QÆ∞ LO@∞O^À J`«_Hç ˜ q+¨μ=‚ Ù ^ŒÜ∞« KÕ`«
[~°=Å# =KÕÛ@@∞=O\˜ ^Œ∞óYO LO_»^Œ∞.
55
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
'<Õ#∞ q+¨μ‚Ѩ^•xH˜ "≥à◊`å#∞. ZѨC_»∞ P ^Œ∂`«Å∞ ^Œ~°≈#q∞™êÎ~À
JѨC_»∞ <Õ#∞ L`«=Î ∞Ö’HÍʼnõΩ "≥à`◊ å#∞. HÔ Ö· Ï™êxH˜ "≥à`◊ å#∞. "≥+· =‚¨ Ö’HÍxH˜
"≥à◊`å#∞. ÉèíQÆ=`«ûxflkèH˜ "≥à◊`å#∞— Jx J#∞‰õΩ<Õ"å_çH˜ D rq`«OÖ’
=∞$`«∞ºÉèÜí ∞« O LO_»^∞Œ . '=∞$`«∞ºO `«~u° — – =∞$`«∞º=Ù#∞ `«i™êÎ_∞» . =∞$`«∞ºÉèÜ
í ∞« O
áÈ`«∞Ok. [~åÉèÜ í ∞« O áÈ`«∞Ok. JO`«\ ˜ =∞ǨÏ`«~Î =° ∞~Ú# â◊HxΘ „Ѩ™êkOKÕk
D q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«O!
â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ^Œ∞Å∞ =∞ǨÉèÏ~°`åO`«~°æ`«=∞~Ú# N =∞Ǩq+¨μ‚
™È΄`«=Ú#‰õΩ ÉèÏ+¨º=Ú#∞ ~°zã¨∂Î „Ѩ^=Œä ∞â’¡H=õ ÚKÕ`« ã¨zÛ^•#O^Œ ~°∂Ѩ=∞~Ú#
NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞xH˜ kfifÜ«∞ â’¡Hõ=ÚKÕ`« `«áÈxkè J~Ú# N "Õ^Œ"åºã¨∞xH˜
#=∞㨯iOz `«$fÜ«∞ â’¡H=õ ÚKÕ`« <Õ„`« =ÚY áê^Œ ÉÏǨï ã¨ÇϨ „㨠q~ål`«∞_»∞
ã¨Ç¨Ï„ã¨=¸iÎ^è•i J~Ú# ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Ú}˜‚ Kտ㠄Ѩâ◊ã¨Î=∞~Ú# ™È΄`«=Ú
[#‡[~åk x=$uÎÔH· "åºMϺxOѨ|_»∞`«∞#flk JxK≥áêÊ_»∞.
"≥â· O◊ áêÜ«∞#∞_»∞ [#"Õ∞[Ü«Ú_çH=˜ ∞ǨÉèÏ~°`åxfl K≥ÑÙ¨ `«∞#flѨÙ_»∞ D
„Ѩ™êÎ=# JO`å JO^Œ∞Ö’ =zÛOk. '"≥·â◊OáêÜ«∞# L"åK«— Jx W^ŒO`å
JO^Œ∞Ö’ L#flk. q+¨μ‚ ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞ ™È΄`åxH˜ â◊OHõ~° ÉèQí =Æ `åÊ^Œ∞Å∞ ÉèÏ+¨ºO
~å™ê~°∞. W`«~° ÉèÏëêºÅ∞ J<ÕHõOQÍ L#flq.Z=~°~Ú<å `«=∞ =∞`åxfl
™ê÷ÑO≤ K«∞HÀ"åÅO>Ë U q+¨Ü∞« OÖ’ `å=Ú qâßfiã¨O ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl~À P q+¨Ü∂« xfl
~°∂_èçQÍ ã¨`«º=∞x Wk „ѨHõ\ ˜ã¨∞Î#flk Jx nx ^ŒQÆæiH˜ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ H˘~°ÔH·
"≥à`◊ å~°∞.
''„â◊√`åfi ^èŒ~å‡ #âı¿+} áê=<åx K« ã¨~°fiâ◊ó I
Ü«Úkè+≤ª~° âß≈O`«#=O ѨÙ#ˆ~"åÉèíº ÉèÏ+¨`« II——
Ü«Úkè+≤ª~°∞_»∞ J<ÕHõ=∞~Ú# "≥∂HõΔ™ê^èŒ#=ÚÅ∞, "Õ^Œqk`«=ÚÅ~Ú
#@∞=O\˜ J<ÕHõ ^èŒ~å‡Å∞, áêáêÅ#∞ HõΔ~ÚOѨKÕ¿ã J<ÕHõ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞
cè+¨μ‡_ç=Å# q<åfl_»∞. D q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«O ѨÙ~°∞ëê~°÷ ™ê^èŒ#"≥∞ÿ#
@∞=O\˜k. ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#@∞=O\˜k. nxx J#∞+≤ªOK«@OÖ’ U ~°Hõ=∞~Ú#
@∞=O\˜ „ѨÜ∂« 㨠Ѩ_#» =ã¨~O° ÖË^∞Œ . „â◊^,úŒ ÉèHí Θ LO>Ë KåÅ∞. J#ÅÊ=∞~Ú#,
56
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞ǨÏ`«Î~°=∞~Ú# Ѷ¨ÖÏxfl WKÕÛ@@∞=O\˜k D q+¨Ü«∞O. ^•xx q<åÅ<Õ
HÀiHõ |ÅOQÍ HõeyOk. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ PÜ«∞#‰õΩ KåÖÏ =∂~°æ=ÚÅ#∞
`≥eÜ«∞*Ë™ê_»∞. JO>Ë XH˘¯Hõ¯ ^èŒ~°‡=ÚÖ’ XH˘¯Hõ¯ x+¨ª, XH˘¯Hõ¯ Hõ+¨ì=Ú
Hõ#|_»∞`«∞#flq. ÉèQí =Æ O`«∞}˜‚ KÕ~\° ÏxH˜ ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ LáêÜ«∂xfl J_çy`Õ W^ŒO`å
É’kèOKå_»∞.
''H˜"Õ∞HõO ^≥·=`«O Ö’ˆH H˜O"å¿ÑºHõO Ѩ~åÜ«∞}O I
ã¨∞Î=O`«ó HõO Hõ=∞~°ÛO`«ó „áêѨÙflÜ«Ú~å‡#"åóâ◊√Éèí"£∞ II
HÀ ^èŒ~°‡ó ã¨~°fi^èŒ~å‡}ÏO, Éèí=`«ó Ѩ~°"≥∂=∞`«ó I
H˜O [Ѩ#∞‡K«º`Õ [O`«∞~°˚#‡ ã¨O™ê~° |O^èŒ<å`ü II——
^èŒ~°‡~åA J_çy# "≥Ú^Œ\˜ „Ѩâ◊fl Wk. Jk '^Õ=Ù_»<Õ "å_»∞ XHõ¯_Õ<å?
JÖÏ J~Ú`Õ PÜ«∞# Z=~°∞? Z=i P[˝‰õΩ D "Õ^•O`« q*Ï˝#=Ú ã¨=∞ã¨Î
ã¨$+≤ì, ã¨=∞ã¨Î „|Ǩ‡O_»=ÚÅ∞ „Ѩ=iÎÅ∞¡`«∞<åfl~Ú? D ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ Z=i
P[˝‰Ωõ Ö’|_çL<åfl~°∞? J@∞=O\˜ P ^Õ=^Õ=Ù_»∞ Z=~°∞?— Wk "≥Ú^Œ\ „˜ Ѩâfl◊ .
^è~Œ ‡° ~åA cè+μ¨ ‡_çx P~°∞„Ѩâfl◊ Å∞ J_çQÍ_»∞. q^•º™ê÷#=ÚÅÖ’ „áêÑ≤OÎ K«
^Œy# ™ê÷#=ÚQÍ XHõ =ã¨∞Î=Ù L#flk. JkUk? xsH˜Δ`«=∞ÜÕ∞ ^Õxx K«∂¿ãÎ
ǨÏ$^ŒÜ∞« =∞O^Œ∞O_Õ „QÆOkä =Ú_ç q_çáÈ`«∞Ok? JÖÏ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey# *Ï˝#O
Uk? Jk `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flO`« =∂„`«OKÕ`« P#O^•xfl WKÕÛ "≥∂HõΔO ^Õx=Å#
„áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k? ^Õxx á⁄Ok`Õ Ñ¨Ù#~°#˚ ‡ LO_»^∞Œ ? ^Õxx K«∂ã≤ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@OKÕ`«
`å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl =ã¨∞=Î Ù `å<Õ J=Ù`å_»∞ Jx K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk Uk? ^ÕxÜ≥ÚHõ¯
™êHΔÍ`å¯~°O HõÅ∞QÆ@O`À J^Õ J`«_=» Ù`å_»∞? J\Ï¡O\˜ J`«_∞» Z=~°∞? ^Õ=Ù_xç
KÕ~°\ÏxH˜ Uk q_ç¿ãÎ =∞~À =∂~°æO ÖË^À – P L#fl XHõ¯ =∂~°æ=Ú Uk?
Ѩ~åÜ«∞}"≥∞#ÿ k Uk? ã¨=∞ã¨Î L`«=Î ∞ ^è~Œ ‡° =ÚÅÖ’ J`«∞º`«=Î ∞=∞~Ú#k Uk?
WHõ¯_» ^èŒ~°‡=Ú JO>Ë Hõ~°Î=º=Ú JxJ~°÷O. Wq PÜ«∞# J_çy# „Ѩâ◊flÅ∞.
57
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
^èŒ~°‡~åA cè+¨μ‡_çx J_çy# „Ѩâ◊flÅ∞ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ WÖÏ L<åfl~Ú –
1) D Ö’HÍxH˜ UÔH·Hõ P~å^茺 ^≥·==Ú Z=~°∞?
2) D ã¨$+≤ìÖ’x r=HÀ\˜H˜ L`«Î=∞"≥∞ÿ# QÆ=∞º™ê÷#"Õ∞k?
3) D Ö’HõOÖ’x ã¨=∞ã¨Î =∂#"åoH˜ â◊√ÉèíO HõÅQÍe JO>Ë Z=ix
x`«º=Ú ã¨∞ÎuOKåe?
4) D Ö’HõOÖ’ ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷ÅÜ«∞O^Œ∞ Z=ix P~åkèOK«@O KÕ`«
ã¨=∞ã¨Î =∂#=ÙʼnõΩ „âıÜ«∞ã¨∞û HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok?
5) ã¨=∞ã¨Î =∂#"åo `å=Ú J#∞ã¨iOKÕ ^è~Œ ‡° =ÚÅÖ’ J`«∞º`«=Î ∞"≥∞#ÿ ^Õk?
6) D r=HÀ\˜ JO`å, [## =∞~°}=ÚÅ∞, ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ`À HõÄõ _»∞‰õΩx
L#fl ã¨O™ê~° |O^èŒ=Ú #∞O_ç ZÖÏ q=ÚH˜Î á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok?
g@xfl\˜H˜ cè+¨μ‡_»∞ ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# „Ѩ`«∞º`«Î~°~°∂ѨOQÍ ^èŒ~°‡É’^èŒ KÕ™ê_»∞.
„Ѩu =∞x+≤ ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ǨÏ$^ŒÜ«∞„QÆOkä LO@∞Ok. P ǨÏ$^ŒÜ«∞„QÆOkä
J*Ï˝#OKÕ`« P=iOѨ|_ç =Ú_ç`À ‰õÄ_»∞‰õΩx L#fl XHõ =¸@ÖÏQÆ ^•x
=∞^茺֒ LO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ P *Ï˝#=∞O`å xH˜ΔѨÎ"≥∞ÿ LO@∞Ok. P *Ï˝#O
=¸@#∞ KèÕkOK«∞‰õΩx |Ü«∞\˜H˜ ~å"åÅO>Ë K«∞@∂ì L#fl J*Ï˝#=∞O`å
`˘ÅyáÈ"åe. JO>Ë J*Ï˝<åxfl KèÕkOK«∞H˘x |Ü«∞@‰õΩ =zÛ# P =¸@#∞
qÑ≤Ê`Õ P *Ï˝#~°`«flO Hõ#|_»∞`«∞Ok. JѨÊ\˜^•HÍ Jk J*Ï˝#=∞<Õ pHõ\ ˜Ö’
LO^Œ#fl=∂@! Jk ZHõ¯_» LO^À `≥Å∞ã¨∞ HÀ"åÅO>Ë ^•xH˜ J_»∞Q¤ Í JO^èHŒ Í~°O
LOk. Jk L#flKÀ@ ǨÏ$^ŒÜ«∞„QÆOkä Jx ÉèÏ=# KÕÜ«∂e. D „QÆOkäx
Ü«∞øyHõ"≥∞ÿ# ǨÏ$^ŒÜ«∞„QÆOkä JO\Ï~°∞. ^•xx QÆ∞iOz ZO`À K≥ѨÊ=K«∞Û.
Ju ~°Ç¨Ï㨺=∞~Ú#@∞=O\˜ *Ï˝#q+¨Ü«∞O. ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ LOk. ^•xx
`≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ P Ѩ~å`«Ê~°∞_çx =∂„`«"Õ∞ P~åkèOKåe. JÖÏO\˜ P
Ѩ~å`«Ê~°∞_»∞ Z=~°∞ Jx cè+¨μ‡_çx ^èŒ~°‡~åA J_çQÍ_»∞.
58
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J\Ï¡Qˆ '„|Ǩχ=ã¨∞=Î Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x „|Ǩχ`åfixfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. `å<Õ
ã¨fiÜ«∞OQÍ „|¿Çχ J=Ù`«∞<åfl_»∞— =∞#O x`«º=Ú W\Ï¡O\˜ "åHͺÅ#∞ qO@∂
LO\Ï=Ú. D „Ѩâfl◊ #∞ =∞#O PiÎ`À "Õã∞¨ ‰õΩO>Ë q+¨Ü∞« O ÉÏQÍ J~°=÷ ∞=Ù`∞« Ok.
'„|Ǩχq^£ „|ÃǷχ=Éèí=u— Jx J<åfl~°∞ Hõ^•!
^è~Œ ‡° ~åA cè+μ¨ ‡_çx J_çy# „Ѩâfl◊ #∞ â◊OHõ~É° Ïè +¨ºOÖ’ XHõ â’¡H~õ ∂° ѨOÖ’
J_çy#@∞¡QÍ D q^èŒOQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ –
''Ü«∞㨺 K« "Õ^Œã¨ `«^Õ= Éèí=u „|Ǩχ"Õ^Œ „|ÃǷχ= Éèí=u I
Wu„â◊√`Õ Ü«∞kfiǨÜ«∞ Ѩ~°ó |<åú<£ |∞∞}Ï<£ <åã≤Î II——
Uk q_ç¿ãÎ =∞~˘Hõ =∂~°æO ÖË^À J@∞=O\˜^Õk? 'Ü«∞kfiǨÜ«∞ Ѩ~°ó
|O^è•<£ |∞∞}Ï<£ <åã≤—Î Uk =keÃÑ_ç`Õ #~°∞ʼnõΩ =∞~˘Hõ =∂~°Oæ , Hõ~‡° |O^è#Œ =Ú
ÖË^À J\˜ìk Uk? Ѩ~åÜ«∞}"≥∞ÿ#^Õk? Jx nx ÉèÏ=O.
''[QÆ`ü „ѨÉèí∞O ^Õ=^Õ=O J#O`«O ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞O I
ã¨∞Î=<åfl=∞ ã¨Ç¨Ï„¿ã} ѨÙ~°∞+¨ó ã¨`«`Àu÷`«ó II——
'^Õ=^Õ=Ù_»~Ú# – J#O`«∞_»~Ú# ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞<åfl_»∞. J`«_ç <å=∞
ã¨Ç¨Ï„ã¨O [Ñ≤¿ãÎ h=_çy# „Ѩâ◊flÅxflO\˜H© ã¨O^ÕǨÅhfl `˘ÅyáÈ~Ú P
=∞ǨѶ¨ÖÏxfl á⁄O^Œ∞`å=Ù. J^Õ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# ^èŒ~°‡=Ú— Jx K≥áêÊ_»∞
cè+μ¨ ‡_»∞.
''J<åk x^èŒ#O q+¨μ‚O ã¨~°fiÖ’Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°O I
Ö’HÍ^茺HõΔO ã¨∞Î=xfl`«ºO ã¨~°fi^Œ∞óMÏuQÀ Éèí"Õ`ü II——
J<åk x^è#Œ "≥∞#ÿ @∞=O\˜"å_»∞ – "åºÑ≤Î K≥Ok#"å_»∞ – ã¨~fi° "åºÑ¨‰Ωõ _»∞
J~Ú#"å_çQÍ N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù#∞ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ã¨~fi° Ö’Hõ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞ – ã¨~fi° Ö’Hõ
|∞núâ◊fi~°∞_»∞, ã¨~°fiÖ’HÍʼnõΩ J^茺‰õΔΩ_»∞ J~Ú# PÜ«∞##∞ – 'ã¨∞Î=xfl`«ºO— –
x`«º=Ú ™È΄`«O KÕ¿ãÎ ã¨~°fi^Œ∞óY=ÚÅ#∞ áÈQ˘_»`å_»x PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz
¿Ñ~˘¯<åfl_»∞.
59
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
''„|Ǩχ}ºO ã¨~°fi^èŒ~°‡[˝O Ö’HÍ<åO H©iÎ=~°ú#"£∞ I
Ö’Hõ<å^äŒO =∞ǨÏ^Œ∂ƒù`«O ã¨~°fiÉèí∂`«Éèí"À^Œƒù="£∞ II——
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ ZÖÏ LO\ÏÜ≥∂ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞.
'„|Ǩχ}∞º_»∞— JO>Ë K«`«∞~°∞‡Y„|Ǩχ#∞ ã¨$+≤ìOz PÜ«∞#KÕ`« =∞m§ ã¨$+≤ì
KÕ~Úã¨∞Î#fl"å_»∞. PÜ«∞# „|Ǩχ#∞ ã¨$+≤ìOz PÜ«∞# ֒ѨŠ™êH˜ΔQÍ LO_ç,
`«#∞ J Hõ~°‡Hõ$`üQÍ LO_ç `«#∞ Ug∞ KÕÜ«∞Hõ J`«xKÕ`« „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ
=∞~Ú#@∞=O\˜ [QÆ`∞« #Î ∞ ã¨$+≤Oì ѨK~Õ Ú™êÎ_∞» . PÜ«∂ r=ÙʼnõΩ „|Ǩχ UÜÕ∞
^è~Œ å‡Å#∞ âßã≤™êÎ_À, PÜ«∂ ^è~Œ å‡Å#∞ âßã≤OKÕO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# JkèHÍ~°∞Å#∞
ã¨$+≤ìOKÕ â◊H˜Î ‰õÄ_® J`«_çˆH WKåÛ_»∞. =â◊O HÍ#@∞=O\˜ qѨ`«∞ÎQÆ#Hõ =¿ãÎ
JѨC_»∞ `«#∞ ~°HõΔ‰õΩ_»∞QÍ LO_Õ"å_»∞ JxJ~°÷O. WO^Œ∞HÀã¨O J`«_çH˜ H˘xfl
JkèHÍ~åÅ∞ LO\Ï~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë ZѨC_»∂ LO_Õ"å_»∞ XHõ¯_çˆH qѨ`«∞Î
LO_»^Œ∞. ZѨC_»~Ú<å㨈~ – x#flQÍHõ "≥Ú#fl ѨÙ\˜ì#"å_çH˜ ‰õÄ_® qѨ`«∞Î
`«Ñʨ ^Œ∞. =∞^躌 Ö’ ѨÙ\˜#ì "å_»∞ Z=_≥<· å ã¨~ˆ "å_çH˜ U^À qѨ`∞« Î ã¨OÉèqí ã¨∞OÎ k.
qѨ`«∞Î JO>Ë XHõ J=™ê÷ÉèË^Œ=Ú. x„^Œ‰õΩ qѨ`«∞Î `≥eq! `≥eqH˜ qѨ`«∞Î x„^Œ.
Wk XHõ J=™ê÷ÉèË^Œ"Õ∞! U^Œ~Ú<å 㨈~ L#fl ã≤÷uH˜ =∂~°∞Ê.
„|Ǩχ P#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. ã¨$+≤ãì ∞¨ <Î åfl_»∞. PÜ«∞# „Ѩ*ÏѨ`∞« Å#∞ ‰õÄ_®
ã¨$+≤Oì Kå_»∞. `«# ã¨$+≤Öì ’ ZHõ¯_≥<· å ֒ѨO [iy`Õ JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O „|ǨχˆH
HÍHõ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. `«#∞ HÍ"åÅ<Õ ~åHõãΔ ∞¨ Å#∞ ã¨$+≤Oì K«_∞» . =∂=¸Å∞QÍ<Õ
Jxfl r=ÙÅ∞ ѨÙ\˜ì#@∞¡QÍ<Õ ~åHõΔã¨∞Å∞ ‰õÄ_® ѨÙ_»`å~°∞. "åà◊√§ `«##∞ ‰õÄ_®
ÉÏkè™êÎ~°∞. 'h ã¨$+≤ìÖ’ ѨÙ\˜ì#"åàı§ Hõ^• =∞i h=Ù "åà◊§#∞ ã¨OǨÏiOK«ÖË"å—
JO>Ë PÜ«∞# 'ÖË^Œ∞ =∞Ǩ„ѨÉè’! <Õ#∞ "åà◊§#∞ ã¨$+≤ìOKå#∞ HÍx "åà◊√§
`«Ñ㨠∞¨ ûÅ∞ KÕã≤ Kå=Ù ÖˉΩõ O_® =~åÅ∞ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. "åà◊√§ KÕã#≤ `«Ñ㨠∞¨ û‰õΩ
=~°q∞"åfiÅx h"Õ âßã≤Oz#@∞¡ ֒ѨŠJO`«~åfi}˜ K≥ѨÙ`«∞#flk. =~åÅ∞
W=fiHõ `«Ñ¨Ê^Œx K≥ѨÙ`«∞#flk. <å qkè <Õ#∞ x~°fiiÎã¨∞Î<åfl#∞. <å‰õΩ qѨ`«∞Î
=ã¨∞Î#flk. P qѨ`«∞Î ZÖÏ áÈ`«∞O^À ##∞fl ã¨$+≤ìOz# hˆH `≥eÜ«∂e— Jx
J_»∞QÆ∞`å_»∞. „|Ǩχ‰õΩ ‰õÄ_® – Z=iH© `≥eÜ«∞x q+¨Ü∞« =Ú J~Ú LO@∞Ok.
XHõ¯ ™êH˜=Δ ∂„`«∞_çH˜ =∂„`«"∞Õ `≥Å∞ã¨∞. ѨÙ~å}ÏÅ∞ ‰õÄ_® Z=iH© Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞
Jx K≥ѨÙ`å~Ú.
60
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JO^Œ∞Hõ<Õ „|Ǩ‡^Œ∞Å∞ JO^Œ~°∂ ‰õÄ_® PÜ«∞# ^ŒQÆæiH˜ "≥o§ '"Õ^Œ"Õ^•º!
J"åV͇#ã¨QÀK«~å! Z=iH© J~°O÷ HÍx"å_»=Ù h=Ù. âßâ◊fi`«∞_®!— Jx H©i™Î êÎ~∞° .
JO>Ë Z=iH© J~°÷O HÍx =ã¨∞Î=Ù XHõ\ ˜ L#flk. J^Õ âßâ◊fi`«=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù.
Jk HÍHõ W`«~° =ã¨∞Î=ÙÅhfl ‰õÄ_® ^Œ∞óMÏxH˜ ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ=Ù`å~Ú. J~°÷O HÍx
=ã¨∞=Î Ù <≥<· å Láêã≤¿ãÎ Hˆ =Δ ∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J~°O÷ J~Ú# `«~∞° "å`« K≥Ñʨ \ÏxH˜
=∞#‰õΩ `≥eqq∞QÆ∞Å=K«∞Û. q∞QÆ∞ÅHõáÈ=K«∞Û. „|ǨχˆH `≥eÜ«∞^Œ∞ Jx
JO@∞<åfl=Ú. HÍx J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO^•=∞<Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕã≤ Láêã¨# KÕã≤#
"åix =∂„`«O ~°H™Δ̃ êÎ_∞» . HÍ|\ì̃ '^•xx QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞ <Õ#∞, h‰õΩ
`≥eÜ«∞HõáÈ`Õ K≥ÑÙ¨ `å#∞—Jx K≥¿ÑÊ"åÔ~=~°∂ LO_»~∞° .JO^Œ∞=Å#<Õ D ã¨OѶ∞¨ OÖ’
Ѷ¨∞~°¬} JO`å =ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ Z=Ô~·<å '`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞, <Õ#∞ K≥ѨÙ`å#∞,
h‰õΩ Ñ¨xH˜ =ã¨∞ÎOk— JO>Ë `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "å~°∞ WOH˘HõiH˜ K≥ѨÊ#∂ÖË~°∞.
`≥Å∞ã¨∞#x K≥Ñʨ ~°∞.
LѨx+¨`«∞ÎÅÖ’– |$ǨÏ^•~°}ºHÀѨx+¨`«∞ÎÖ’ XHõ q+¨Ü«∞O LOk.
'„|Ǩχ"Õ`«ÎÖˇ=~°~Ú<å L<åfl~å— Jx [#Hõ =∞Ǩ~åA J_çQÍ_»@! PÜ«∞#
H˘Å∞=ÙÖ’ =∞ǨÏ~°∞¬Å∞ L<åfl~°∞. '„|Ǩχ"Õ`«ÎÅ∞ QÍx „|Ǩχ*Ï˝#∞Å∞ QÍx
L<åfl~å? J\Ï¡ LO_Õ@@¡~Ú`Õ "≥~Úº QÀ=ÙÅ∞<åfl~Ú. "å\˜ H˘=ڇʼnõΩ
|OQÍ~°Ñ¨Ù `˘_»∞QÆ∞Å∞ L<åfl~Ú. Jq „|Ǩχ*Ï˝#∞Å HÀã¨"Õ∞ U~åÊ@∞
KÕÜ«∞|_ç#q. JO^Œ∞Hõx g∞Ö’ Z=~°<åfl „|Ǩχ*Ï˝#∞Å∞ LO>Ë "å\˜x fã¨∞Hõ
"≥à§◊ =K«∞Û— J<åfl_»∞.
JѨC_»∞ Ü«∂[˝=ů º=∞ǨÏi¬ P H˘Å∞=ÙÖ’<Õ L#fl `«# t+¨μº_çx Ñ≤ez
'P QÀ=ÙÅ#∞ =∞# P„â◊=∂xH˜ fã¨∞HÔ à◊§O_ç— Jx K≥áêÊ_»∞. =∞Ǩ~åA J_çy#
„Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#O =∂„`«O Ug∞ K≥ѨÊÖË^Œ∞. ˆH=ÅO t+¨μº_çx =∂„`«O
P*Ï˝Ñ≤OKå_»∞. [#Hõ =∞Ǩ~åA JѨC_»∞ PÜ«∞##∞ '™êfig∞! `«=∞~°∞
„|Ǩχ"Õ`ÖΫ Ï?— Jx J_çQÍ_»∞. Ü«∂[˝=Å∞¯º_»∞ JO^Œ∞‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ '=∞Ǩ~å*Ï!
<å‰õΩ QÀ=ÙÅ∞ KåÖÏ J=ã¨~°O L<åfl~Ú. JO^Œ∞Hõx fã¨∞‰õΩx áÈ`«∞<åfl#∞—
J<åfl_»∞. '=Ü«∞OQÀHÍ=∂ó— Jx PÜ«∞# ["å|∞.
61
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
'JǨÏO „|Ǩ‡ã≤‡— Jx K≥ѨÊQÆey#@∞=O\˜ ÉèÏ=# LO_»=K«∞Û#∞ QÍx
'<Õ#∞ „|Ǩχ*Ï˝xx— Jx *Ï˝x ZѨC_»∞ K≥ѨÊ_»∞. ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë JHõ¯_» '<Õ#∞—
J<Õ â◊|ÌO "å_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. JHõ¯_» ^À+¨O Uq∞@O>Ë '<Õ#∞ „|Ǩχ*Ï˝xx—
Jx K≥ѨÊ=Åã≤ ~å=@O! <Õ#∞ J<Õ ÉèÏ=# LO>Ë „|Ǩχ*Ï˝x HÍ_»∞. 'ã¨~°fi=Ú
„|Ǩχ=∞Ü«∞O— JO>Ë P ~åA, D QÀ=ÙÅ∞, D „|Ǩχ, *Ï˝#=Ú, J*Ï˝#=Ú
JO`å HõeÑ≤ „|Ǩχ=∞Ü«∞"Õ∞! D â◊s~åxH˜ Hõ~=ΰ ºO LOk. P„â◊=∂xH˜ QÀ=ÙÅ∞
HÍ"åe. â◊s~åxˆH"≥∂ P„â◊=∞O HÍ"åe. JO>Ë „|Ǩχ q+¨Ü∞« O 'h=Ù J_»Q=Æ ^Œ∞Ì
– <Õ#∞ K≥ѨÊ#∞— J<åfl_»∞. J@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù XHõ\ ˜ LOk – "Õ^Œq*Ï˝#O.
'„|Ǩχq`ü— – '„|Ǩχ}ºó— J<Õ â◊|ÌOÖ’Oz =zÛOk. '„|Ǩχ}ºó—-
„|Ǩχ‰õΩ ã¨xflÇ≤Ï`«=∞~Ú#"å_»∞. „|Ǩχ*Ï˝#=Ú#‰õΩ J~°÷O, P J#∞Éèí∂uÖ’
LO_Õ"å_»∞. PÜ«∞# ã¨$+≤Hì ~õ .ΰ „|Ǩχ‰õΩ J#fi~Úã¨∞OÎ k. '„|Ǩχ}ºO—, '„|Ǩχ}º—
„ÉÏǨχ}∞Å∞ JO>Ë `«Ñ㨠∞¨ ûKÕã∂¨ Î ™êfi^蕺ܫ∞O KÕã∂¨ Î „|Ǩϟ‡áêã¨# KÕ¿ã"å~°∞.
gà◊§O^ŒiH© Ç≤Ï`«=∞~Ú#@∞=O\˜k, "åà◊√¡ HÀˆ~@@∞=O\˜k x~°O`«~=° ¸ "åà◊√¡
"≥kˆH =ã¨∞Î=Ù „|Ǩχ*Ï˝#O!
'ã¨~°fi^èŒ~°‡A˝_»∞— – ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ∞ `≥eã≤#"å_»∞. JO>Ë =∞#‰õΩ L#fl
ã¨$+≤Öì ’x ^è~Œ å‡Å∞ `≥Å∞ã¨∞. D ã¨$+≤ì ѨÙ@∞ìH=õ ÚO^Œ∞ Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ UÜÕ∞ ^è~Œ å‡Å`À
ã¨$+≤Ñì Ù¨ _∞» `«∞O^À `≥eã≤#"å_»`_« ∞» . U ^è~Œ ‡° =ÚÅKÕ`« ã¨Ê+¨Ñì i¨ áêÅ# K≥O^Œ∞`«∞O^À
J`«_çH˜ 'ã¨~°fi^èŒ~°‡[˝— Ѩ^ŒO K≥O^Œ∞`«∞Ok. ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ∞ JO^ŒiH© ZѨC_»∂
`≥eÜ«∞=Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨Ó~°fiO U ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ LO_Õ"À =∞#‰õΩ Z\Ï¡ `≥Å∞ã¨∞OÎ k?
=∞#‰õΩ D ^Œ$â◊º=∂# [QÆ`«∞ÎÖ’x H˘xfl ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ J~°÷=∞=Ù`å~Ú.
'ã¨~°fi—â◊|ÌOKÕ`« ã¨$+≤ì PkH˜ JO>Ë ã¨$+≤ìH˜ ѨÓ~°fi=Ú, ã¨$+≤ì #tOz#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_® U=∞~Ú<å ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ – JO>Ë ã¨∂„`«=ÚÅ∞† H˘xfl â◊‰õΩÎÅ∞,
H˘xfl q^èŒ∞Å∞, H˘xfl xÜ«∞=∂Å∞ JxJ~°÷O. Jq ^Õxg∞^Œ D L`«ÊuÎ ã≤÷u
ÅÜ«∞=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂ Jq ZÖÏ Ñ¨i}Ï=∞=ÚÅ∞ K≥O^Œ∞`«∞<åflÜ≥∂
J=hfl – Jxfl ^èŒ~å‡Å∞ `≥eã≤#"å_®`«_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# ã¨~°fiA˝_»∞.
'Ö’Hõ<å^äŒO =∞ǨÏ^Œ∂ƒù`«O— PÜ«∞#.
62
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
''Ö’HÍ<åO „áê}˜<åO H©~°ÎÜ«∞ó Ü«∞âßOã≤`åó – ã¨fiâ◊Hõκ#∞ „Ѩ"Õâı#
=~°úÜ«∞fu`«"£∞!—— `«#Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`«Î~°=∞~Ú# â◊H˜ÎKÕ`« Ö’HÍÅ#∞ ã¨$+≤ìOz
^•x ֒ѨŠ„Ѩ"tÕ Oz ã¨~fi° ^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞#fl"å_»∞. JO>Ë „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ
[O`«∞=ÙÅ∞<åfl~Ú. ã¨~°Ê=ÚOk. ÃÑ^ŒÌѨÙeLOk. `ÕÅ∞LOk. JÖψQ `«Ñ¨ã¨∞û
KÕ¿ã@@∞=O\˜ „ÉÏǨχ}∞_»∞<åfl_»∞. JO^ŒiÖ’#∂ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ™êH˜ÉΔ ∂íè `«OQÍ
L<åfl_»∞. P ^è~Œ å‡xfl K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞. D ^è~Œ å‡xfl K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞. ™êH˜ÉΔ ∂íè `«∞_»∞QÍ
K«∂ã¨∂ÎO\Ï_»∞. ÃÑ·#∞Op K«∂ã≤ Wk áê=ÚJx =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl=Ú!
XHõ"àÕ ◊ P áê=Ú Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ XHõ =∞ǨÉè‰í Ωõ _Î ∞» Jx =∞##∞ #q∞‡OK«QeÆ y`Õ
^•xH˜ =∞#O ^ŒO_»O ÃÑ_»`å=Ú =∞m§! =∞#‰õΩ^•x x[ã¨fi~°∂ѨO `≥eÜ«∞^Œ∞.
HÍx ֒ѨŠLO_Õ ™êH˜HΔ ˜ `≥Å∞ã¨∞. ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ ã¨~fi° ^è~Œ å‡Å∞ Z=iH˜ `≥Å∞™êÎ~Ú?
JO`«ó™êH˜HˆΔ `≥Å∞™êÎ~Ú. ÉÏǨϺ ã¨fi~°∂ѨO`≥eã≤#"å_çH˜ Un `≥eÜ«∞^Œ∞. ã¨fiâ◊HΘ
KÕ`« Ö’Hõ=ÚÖ’ „Ѩ"ÕtOz#"å_»∞ Jx â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞"å~°∞ É’kèOKå~°∞.
'=∞ǨÏ^Œ∂ƒù`"« ∞£ ã¨~fi° Éè∂í `«É"íè À^Œƒ=ù "£∞— – ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H© L`«ÊuÎ HÍ~°}
¿ÇÏ`«∞=Ù P`«_Õ! WÖÏO\˜ L`«¯ $+¨ì=∞~Ú# QÆ∞}QÆ}=ÚÅKÕ`« PÜ«∞#
N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_çx „ѨuáêkOKå_»∞.
''U+¨ "Õ∞ ã¨~°fi^èŒ~å‡}ÏO ^èŒ~À‡kèHõ`«"≥∂=∞`«ó I
Ü«∞^ŒƒùHÍκ ѨÙO_»sHÍHõΔO ã¨Î"≥·~°ˆ~Û#fl~°ó ã¨^• II——
^è~Œ ‡° ~åA J_çy# „Ѩâfl◊ ÅÖ’ J~Ú^Œ= „Ѩâfl◊ ‰õΩ ã¨=∂^è•#O D â’¡HOõ Ö’
K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞. ã¨~fi° ^è~Œ ‡° =ÚÅÖ’#∂ WѨC_»∞ K≥Ñʨ É’ÜÕ∞ ^è~Œ ‡° =Ú KåÖÏ JkèHõ
=∞~ÚOk. KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk Jx <å Jaè„áêÜ«∞O. 'Ü«∞^ŒƒùHÍκ ѨÙO_»sHÍHõΔO—
=∞#ã¨∞Ö’ ÉèíH˜Î `å`«Ê~°º=ÚÅ`À ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~°fiiÎ J~Ú#@∞=O\˜ – JO>Ë
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ L#fl@∞=O\˜ D =ã¨∞Î=Ù#∞ ÉèíH˜Î`À Z=~°∞ ^蕺#O KÕ™êÎ~À
J`«_Hç ˜ ǨÏ$^ŒÜ∞« "Õ∞ ѨÙO_»sHõ=Ú. WHõ¯_» ѨÙO_»sHõ=Ú JO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ѩ^‡Œ =Ú
JxJ~°÷O. JHõ¯_» PÜ«∞# ™êH˜Δ~°∂ѨOÖ’ LO\Ï_»∞. D r=ÙÅ∞ Kտ㠄Ѩu
Hõ~°‡‰õΩ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O ֒ѨŠZ=~°∞ ™êH˜ΔÉèí∂`«OQÍ L<åfl~À – J`«_çx ÉèíH˜Î`À
Z=~°~Ú`Õ ™È΄`«O KÕ™êÎ~À J@∞=O\˜ #~°∞ʼnõΩ Jhfl W=fiQÆey#"å_»∞.
63
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
'QÆ∞} ã¨OH©~°Î# ÅHõΔ}ˇÿó ã¨∞Îuaè ã¨û^•ó Jˆ~Û`ü ã¨`å¯~°Ñ¨Ó~°fiHõ=∞~°Û#O
Hõ~Àu #~°ó =∞#∞+¨ºó Wu Ü«∞`ü U+¨ ^èŒ~°‡ Wu ã¨O|O^èŒó—. 'h=Ù ~°HõΔ‰õΩ_»=Ù†
J#O`«∞_»=Ù† ã¨~°fi™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»=Ù— – =∞#‰õΩ `≥eã≤#@∞=O\˜ "Õ^Œ=ÚÅ∞,
ѨÙ~å}=ÚÅ∞, LѨx+¨`«∞ÎÅ∞ J`«_çx U „ѨHÍ~°OQÍ H©iÎã¨∞Î#fl"À P =∂@Å∞
"å\˜=^Œ<Ì Õ <Õ~∞° ÛH˘x P =∂@Å<Õ =∞#‰õΩ `≥eã≤#O`«=~°‰Ωõ ™È΄`«OÖ’ ã¨∞uÎ ã¨∂Î
P~åkè¿ãÎ J\˜"ì å_çx ~°HOΔ˜ KÕ"å_»∞ ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÙO_»sHõ=∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞, ™êH˜Δ
Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩx JiÛ™êÎO. ^•xH˜ „ѨfHõQÍ – ^•xH˜ zǨÏflOQÍ XHõ q„QÆÇ¨ xfl
KÕã∞¨ H˘x Z^Œ∞~°∞QÍ ÃÑ@∞ìH˘x ^•xH˜ ѨÓ[KÕã<≤ å "åã¨"Î åxH˜ JiÛOKÕk ֒Ѩe
=ã¨∞=Î Ù<Õ! ^•xx JiÛOK«@"Õ∞ L`«=Î ∞ ^è~Œ ‡° O. Jxfl ^è~Œ å‡ÅÖ’H˜ L`«=Î ∞ ^è~Œ ‡° "Õ∞k
Jx J_çy#@∞=O\˜ „Ѩâ◊fl‰õΩ ["å|∞ ѨÙO_»sH͉õΔΩ}˜‚ ^蕺xOK«@"Õ∞! J^Õ
ã¨~°fi^èŒ~°‡O Jx D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.
''J㨺 ã¨∞ÎuÅHõΔ} ™êº~°Û#㨺 PkèˆHº H˜O HÍ~°}"£∞? LK«º`Õ – Ç≤ÏO™ê
ѨÙ~∞° ëê#Î~° „^Œ"åº#Î~H° õ ^ÕâH◊ ÍÖÏk xÜ«∞=∂#¿ÑHõ`Δ fi« O PkèHˆ º HÍ~°}"£∞. ^蕺ܫ∞<£
Hõ$`Õ Ü«∞[<£ Ü«∞*ˇ„Â̋ ¿ã`Î åÜ«∂O ^•fiѨ~ˆ -~°ÛÜ«∞<£ Ü«∞^•áÈflu `«^•áÈflu HõÖ∫
ã¨OH©~°Îº ˆHâ◊="£∞!——.
ѨÙ~å}=ÚÅÖ’x "åHõº=ÚÅ∞ WHõ¯_» K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flq. D J~°Û# L`«=Î ∞
^è~Œ ‡° O Jx K≥ÑC¨ `«∞<åfl~°∞ Hõ^•! J~°Û# JO>Ë Uq∞\˜? „ѨfHÀáêã¨# – ^•xx
QÆ∞iOz ^蕺xOz `«Ñ㨠∞¨ û KÕÜ∞« _»=∂? Hõà√◊ §=¸ã¨∞H˘x ^蕺#O KÕÜ∞« _»=∂?
Uk? ѨÙ~å}=ÚÅ∞ Jxfl~°Hõ=ÚÅ J~°Û#Å∞ L`«Î=∞"Õ∞ Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú.
^èպܫ∞"Õ∞ Jk J~ÚLO>Ë J~°Û# Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`«∞Î Q˘Ñ¨Êk.
''[Ѩã¨∞Î ã¨~°fi^茈~‡Éèíº Ñ¨~°"≥∂ ^èŒ~°‡ LK«º`Õ I
JÇ≤ÏO™êÜ«∂ K« Éèí∂`å<åO [Ѩܫ∞[˝O „Ѩ=~°Î`Õ II——
=∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ LOk D â’¡HõO. Jxfl Ü«∞*Ï˝ÅÖ’H˜ [Ѩܫ∞[˝O
Q˘Ñ¨Êk. 'Ü«∞*Ï˝<åO [Ѩ Ü«∞*’˝ã≤‡— – 'Jxfl Ü«∞[˝=ÚÅÖ’H˜ [Ѩܫ∞[˝"Õ∞
<Õ#∞!— Jx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ K≥áêÊ_»∞. [Ѩ=Ú JO>Ë ã¨~åfiO`«~åºq∞ J~Ú#
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çx – P J#O`« HõÖϺ} ÅHõΔ} ÅH˜Δ`«∞_»~Ú# "å_çx QÆ∞iOz
64
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
KÕ¿ã^Õ ^蕺#O. '[ѨOKÕ`« – JO>Ë <å=∞㨇~°} U <å=∞O`À KÕã≤<å P [Ѩ
ã¨fi~°∂áêxfl <Õ<!Õ — Jx K≥áêÊ_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. 'JO^Œ~∞° ^Õ=`«Å∞, Jxfl =ã¨∞=Î ÙʼnõΩ
HÍ~°}O <Õ<Õ HÍ|\˜ì ##∞fl XHÍ<˘Hõ „Hõ`«∞=Ù KÕ`« – XHÍ<˘Hõ Ü«∂QÆOKÕ`« –
XHõ =∞O„`«O KÕ`« HÍ^Œ∞. x`«º=¸ [Ñ≤OK«@O KÕ`« – x`«º=Ú <å <å=∂xfl
[Ñ≤¿ãÎ [Ѩܫ∞[˝=Ú<≥· L<åfl#∞ <Õ#∞. JO>Ë ã¨~°fiÜ«∞[˝=ÚÅÖ’ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k
[Ѩܫ∞[˝=Ú. Jk <Õ<Õ— J<åfl_»∞.
'J<ÕHõ ^Õ=`«Å`À q∞ye# Ü«∞[˝=ÚÅhfl xO_ç L#flq. Jq W`«~°
^Õ=`«Å‰õΩ ã¨|OkèOz# Ü«∞[˝=ÚÅ∞ – „Hõ`«∞=ÙÅ∞. Jq PK«iOK«@O KÕ`«
^Õ=`«Å∞ WKÕÛ =~° „Ѩ™ê^Œ=ÚÅ#∞ ÅaèOѨKÕ™êÎ~Ú. ǨÏq~åƒùQÆ=ÚÅÖ’ KÕ¿ã
Ü«∞[˝=ÚÅhfl ‰õÄ_® W`«~° ^Õ=`«Å∞. ã¨~°fi^Õ=`å ÅHõΔ}=ÚÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩx
L#fl"å_çx <Õ#∞— Jx K≥Ñ≤Ê N Hõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ L#flk.
q+¨μ‚ѨÙ~å}OÖ’ ‰õÄ_® –
''[Ѩã¨∞Î ã¨~°fi^茈~‡Éèíºó Ѩ~°"≥∂ ^èŒ~°‡ LK«º`Õ I
JÇ≤ÏOã¨Ü«∂ K« Éèí∂`å<åO [Ѩܫ∞[˝ó „Ѩ=~°ÎÜÕ∞II——
Jx K≥Ñʨ |_çOk. =∞ǨÉèÏ~°`O« Ö’ ‰õÄ_® 'JÇ≤ÏOã¨Ü∂« K« Éè∂í `å<åO—
Jx L#flk. Ü«∞[˝=∞O^Œ∞ Ç≤ÏO㨠`«Ñ¨Ê^Œ∞ Jx nx J~°÷O. "åã¨Î=OQÍ ‰õÄ_®
Ü«∞[˝O Ç≤ÏOã¨`À ‰õÄ_»∞‰õΩx LO@∞Ok Hõ^•! Ü«∞[˝O KÕ¿ã"å~°∞ 'Ü«∞[˝ã=¨ ∞Ü«∞OÖ’
<Õ#∞ [O`«∞|e W=fi@O ÖË^∞Œ . <Õ#∞ Ç≤ÏO㨠KÕã#≤ @∞¡ HÍ^Œ∞Hõ^•!— Jx H˘O^Œ~∞°
J#=K«∞Û.'Ü«∞[˝O KÕ¿ã@ѨC_»∞ Hõhã¨O K≥@<¡ <·≥ å q~°∞ã¨∂Î Ç≤ÏOã≤ã∞¨ <Î åfl=Ù Hõ^•!
Jk ‰õÄ_® „áê}O`À ‰õÄ_»∞‰õΩx L#fl^ÕHõ^•! aÅfi=$HõΔO #∞Op ^ŒàÏÅ∞
HÀã¨∞‰õΩx =zÛ JiÛã¨∂Î LO\Ï=Ú Hõ^•! ã¨q∞^èŒÅ∞ HÍ=Åã≤ =zÛ#ѨC_»∞
K≥@¡ H˘=∞‡Å#∞ Hõ`«∞ÎÅ`À #~°∞‰õΩ`«∞<åfl~°∞ Hõ^•! xѨCÖËx^Õ Ü«∞[˝O [~°∞QÆ^Œ∞
HÍ|\˜ì ã¨q∞^èŒÅ∞ ÖˉõΩO_® Ü«∞[˝"Õ∞ [~°∞QÆ^Œ∞ Hõ^•! JÖψQ Ѩâ◊√=Ù Ü≥ÚHõ¯
áêÅ∞`åˆQ ^Œ∂_»Å#∞ áêÅ∞ `åQƉõΩO_® x"åiOz P áêÅ∞ `≥K«∞Û‰õΩx áêÅ∞,
ÃÑ~°∞QÆ∞ =∞#=Ú "å_»∞‰õΩO@∞<åfl=Ú Hõ^•! "å\˜x ѨÓ*Ï„^Œ"åºÅ∞QÍ "å_»∞
‰õΩO@∞<åfl=Ú Hõ^•! ZÖÏÔQ·#ѨÊ\˜H© U ~°∂ѨOÖ’<≥·<å U^À „áê}˜H˜ JO`À
65
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
WO`À Ç≤ÏO㨠=∞#=Ú KÕã∞¨ <Î åfl=ÚHõ^•! 'JÇ≤ÏOã¨Ü∂« K« Éè∂í `å<åO [ѨÜ∞« [˝ó
„Ѩ=~°Î`Õ— ZÖÏK«∂ã≤#ѨÊ\˜H© PY~°∞‰õΩ XHõ Ѩ@∞ìѨOK≥ Hõ@∞ì‰õΩx =∞_çHõ@∞ì
‰õΩ<åfl=∞O>Ë Ñ¨@∞ìÑÙ¨ ~°∞QÆ∞Å#∞ K«OѨ@O J<Õ Ç≤ÏOã¨K`Õ <« Õ Ñ¨@∞ìÑO¨ K« =zÛOk.
ÖË_ç K«~°‡O g∞^Œ Ѩ^•‡ã¨#O "Õã¨∞‰õΩx ‰õÄ~°∞Û<åfl=∞O>Ë ÖË_çx K«OÑ≤`Õ<Õ Hõ^•
P K«~°‡O =KÕÛk! ѨÓÅ∞ fã¨∞H˘x =zÛ "å\˜`À J~°Û# KÕ™ê=∞O>Ë "å\˜x
HÀÜ«∞QÍ<Õ P ѨÓÅÖ’¡Op yO[Å∞ `«Ü«∂Ô~· Jq =∞m§ ѨÓÅ#∞ ã¨$+≤ìOKÕ
K≥@∞¡QÍ =∂ˆ~@@∞=O\˜ J=HÍâßxfl =∞#O qiKÕã¨∞Î<åfl=∞#fl=∂>Ë Hõ^•!
Ju ã¨∂HõΔ‡^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ Ü«∞u¯Oz`ü Ç≤ÏO㨠LO_Õ f~°∞`«∞Ok. D
HÍ~°º=∞O^Œ∞O_Õ@@∞ =O\˜ „â◊^KúŒ `Õ ,« Ѩq„`«`« KÕ`« P Ç≤ÏO㨠=∞##∞ ÉÏkèOK«^∞Œ .
ZÖÏQÆ K« ∂ ã≤ < å „áê}˜ H ˜ Ǩ  x Hõ e yOK« @ O J<Õ @ @∞=O\˜ ^ Œ O `å
x`«º<≥·q∞uÎHÍÅÖ’ ã¨=∞ã¨ÎÜ«∞*Ï˝ÅÖ’ L#fl Ç≤ÏO㨠LO_»<Õ LOk. JÖÏO\˜
Ç≤ÏO㨠J}∞=∂„`«=Ú ‰õÄ_® ÖËx Ü«∞[˝O U^Œ~Ú<å LO^• JO>Ë Jk
[Ѩܫ∞[˝"Õ∞ Jx K≥ѨCHÀ"åe. 'ã¨~°fi=¸ Jaè„¿ÑHõΔº— W=hfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx D
Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ =Å# 'U+¨"∞Õ ã¨~fi° ^è~Œ å‡}ÏO ^è~Œ À‡-kèHõ `«"∂≥ =∞`«ó— J#fl@∞¡QÍ
ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅÖ’H© J`«∞º`«Î=∞ ^èŒ~°‡O D ÉèíQÆ=O`«∞_çx ^蕺xOz [Ñ≤OK«@"Õ∞
J<åfl_»∞ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ w`«Ö’! JO>Ë ^èŒ~å‡ÅÖ’H˜ L`«Î=∞^èŒ~°‡O – P ^èŒ~å‡xfl
x~°fiiÎOKÕ =∂~°æO L`«Î=∞ Ü«∞[˝OÖ’ ZÖÏ LO@∞Ok JO>Ë [Ѩܫ∞[˝"Õ∞
JxK≥ѨCHÀ"åe. JO>Ë P ÉèíQÆ=O`«∞_çx HÀi PÜ«∞##∞ [Ñ≤OK«@O J<Õk,
J`«_çxKÕ~°∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«fl"Õ∞ L`«Î=∞^èŒ~°‡O. ǨÏ$^ŒÜ«∞ ѨÙO_»sHõOÖ’ LO_Õ
@@∞=O\˜ ã¨~åfi`«‡ Z=~°~Ú`Õ L<åfl~À P Ѩ~°=∂`«‡#∞ KÕˆ~ „Ѩܫ∞`«fl"Õ∞
r=Ù_çH˜ L`«=Î ∞ ^è~Œ ‡° O. Jxfl Ѩ#∞ÅÖ’¡ ‰õÄ_® J^Õ =∂#=Ù_çH˜ L`«=Î ∞ Hõ~=ΰ ºO.
WO„^Œ∞_çx [~ÚOz ã¨fi~åæxfl ѨiáêeOK«@O HÍ^Œ∞. Éèí∂q∞ÃÑ·# L#fl
~åAÅ#∞ 21 =∂~°∞¡ K«OÑ≤ ѨiáêeOK«@OHÍ^Œ∞. JO^Œih [~ÚOz ^èŒ#O
ã¨OáêkOz =∞m§ ^•#O KÕÜ∞« @O HÍ^Œ∞. 'ã¨`¯« ~å‡#∞ëêª<å`ü— ã¨~fi° ^è~Œ å‡ÅÖ’¡HÖõ Ï¡
L`«=Î ∞=∞~Ú#k ֒ѨŠLO_Õ =ã¨∞=Î Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞! ^•O\’¡ L`«=Î ∞=∞~Ú#
=∂~°Oæ U^À‰õÄ_® WHõ¯_» K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞. J^Õ [Ѩ =∂~°Oæ . Jk JÇ≤ÏO™ê`«‡Hõ
66
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞~Ú#k. Ü«∞[˝=ÚÅÖ’Ç≤ÏOã¨#∞ KÕÜ∞« @O KÕ`« „áêÜ«∞tÛ`«OÎ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
`«Ñ¨CKÕÜ«∞@=Ú – |∞kúѨÓ~°fiHõ=ÚQÍ „áêÜ«∞tÛ`«ÎO KÕã¨∞HÀ=@=Ú! Jã¨Å∞
„áêÜ«∞tÛ`«OÎ L#fl^• ÖË^•? JO>Ë ^•xx q=∞i≈OK«@O HÍ^Œ∞. „áêÜ«∞tÛ`«OÎ
J<Õk `≥eã≤ KÕã≤#^•xH˜ LO_»^Œ∞. `≥eÜ«∞Hõ KÕã≤#^•xH˜ „áêÜ«∞tÛ`«ÎO
LO@∞Ok. „áêÜ«∞tÛ`«ÎO JO>Ë to renew the clean consciousness Jx
J~°÷=Ú. 'Wk =~°‰õΩ =∞e# =∞~Ú# XHÍ<˘Hõ áêѨÉèÏ=# Hõey L<åfl#∞
<Õ#∞. WѨC_»k áÈ~ÚOk. q#∂`«fl=∞~Ú #@∞=O\˜ q*Ï˝#O HõeyOk. D
z`«ÎO „áêÜ«∞tÛ`«ÎO. |∞~°^Œ Hõ_»∞‰õΩ¯#fl>Ë¡ áÈ~ÚOk. `≥e¿ã Ü«∞[˝=ÚÅÖ’
Ç≤ÏOã¨#∞ PK«iã¨∞<Î åfl~°∞. „áêÜ«∞tÛ`«OÎ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞ Hõ^•g∞ˆ~— Jx J_çQÍ_»∞
– |∞^Œ∞ú_»∞. Jk áêѨOHÍ^Œx JO\Ï~å JO>Ë ÖË^Œ∞.
Ç≤ÏO㨠J<Õ^•xx =∞#=Ú J<ÕHõ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’¡ J<ÕHõ „Ѩ^ÕâßÅÖ’
K«∂ã¨∂Î LO\Ï=Ú. XHõ teÊ XHõ ~å~Úx Z#∞fl‰õΩx Le, ã¨∞uÎ "≥Ú^ŒÅ~Ú#
ѨiHõ~åÅ`À q„QÆǨxfl K≥‰õΩ¯`«∞O\Ï_»∞. JѨC_»Ñ¨C_»∞ HÍe`À `˘H˜¯ÃÑ\˜ì
K≥‰õΩ¯`«∞O\Ï_»∞. Hõ#∞fl JO^ŒOQÍ ~å=\ÏxH˜ Hõ#∞flg∞^Œ – =Ú‰õΩ¯ JO^ŒOQÍ
~å=\ÏxH˜ =Ú‰õΩ¯ g∞^Œ H˘_»`å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ÉèíQÆ=`«ûfi~°∂áêxfl q„QÆǨÏ
~°∂ѨOÖ’ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ gà◊√§ U áêѨ Hõ~°‡Å#∞ PK«iOKå~À ^•xH˜
„áêÜ«∞tÛ`«ÎO KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞HÀã¨=∞x 'Ѷ¨∞~°¬}Ïk ^À+¨x"å~°}Ï~°÷O
ѨOKåkè"å㨠„áêÜ«∞tÛ`«Î Hõ~°‡Hõi¿+º— JxK≥ѨÙ`å~°∞. J~Ú`Õ K≥Hõ¯@O
„áê~°OaèOK«\ÏxH˜ =ÚO^Õ ~åÜÕ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JxÉèÏq¿ãÎ Jã¨Å∞ q„QÆǨÏ"Õ∞
`«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« ÖË_∞» . JO^Œ∞Hõx q„QÆÇϨ O ѨÓiÎ J~Ú# `«~∞° "å`« ^•xfl â◊√kúKãÕ ,≤
™È΄`«O KÕã≤, „áê}„Ѩu+¨ª KÕã≤# `«~°∞"å`« J~°Û<å^Œ∞Å∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ=Ú. P
`«~°∞"å`« ^•xx ZѨC_»∞ Ѩ_ç`Õ JѨC_Õ Jâ◊√zQÍ =Ú@∞ìHÀ~°∞. „áêÜ«∞tÛ`«ÎO
KÕã#≤ `«~∞° "å`« Jk Ѩq„`«=∞~Ú#k JxÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Wk ÉèÏ=#KÕ`<« Õ
„QÆÇ≤ÏOK«=Åã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞QÍx QÆ∞_ç¤QÍ =∂„`«O HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞Hõx „Ѩ`ÕºHõOQÍ KÕã≤# ѨÓ[Å∞ U=~Ú#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’
WO`À JO`À Ç≤ÏO㨠LO@∞O^Œ<Õ K≥áêÊe. J~Ú`Õ [Ѩܫ∞[˝OÖ’ =∂„`«"Õ∞
67
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Ç≤ÏO㨠LO_»^Œ∞. Wk É∫^Œ∞úʼnõΩ ‰õÄ_® ã¨=∂^è•#O J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx
\˜É\ˇ òÖ’ ‰õÄ_® É∫^Œ∞Åú ∞ q„QÆÇ¨ Å#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. z`«~Î ∞° =ÙÅ∞,
Ѩ@=ÚÅ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. \˜É\ˇ òÖ’‰õÄ_® ÖÏ=∂Å∞ ѨÓ*ÏkHÍÅ∞
KÕ™êÎ~∞° . \˜É\ˇ òÖ’ H˘O^Œ~∞° =∂O™êǨ~°O ‰õÄ_® uO\Ï~°∞. \˜É\ˇ ò =∞#ÖÏQÍ
‰õÄ~°Å∞, ѨO_»∞¡ ѨO_Õ^âÕ O◊ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx "åà◊√§ =∂O™êǨ~°O u#flO^Œ∞‰õΩ
q„QÆǨ~å^èŒ# KÕã¨∞Î#flO^Œ∞‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«ÎOQÍ =∞m§ [ѨO KÕ™êÎ~°∞.
\˜Éˇ\òÖ’x É∫^Œú ÖÏ=∂Å∞ 'FO „Ç‘ÏO =∞}˜Ñ¨^ՇǨÏO— J<Õ =∞O„`«O
JǨÏiflâ◊Å∂ [Ñ≤ã¨∂Î LO\Ï~°∞. Z=~å =∞}˜Ñ¨^Œ∞‡_»∞ JO>Ë PÜ«∞#
|∞^ŒúÉèíQÆ"å#∞_»∞! `«^ä•QÆ`«∞_»∞! PÜ«∞##∞ "åà◊√§ x~°O`«~°=Ú '<åǨÏ$^ŒÜ«∞
Hõ=∞ÅOÖ’ h=Ù LO_ç ZÅ¡ÑC¨ _»∂ <åÖ’ *Ï˝#*’ºux "≥eyOK«=Åã≤Ok— Jx
„áêi÷ã¨∂Î LO\Ï~°∞. "åà◊√§‰õÄ_® =∞O„`« [Ѩܫ∞*Ï˝<Õfl P„â◊~ÚOKå~°∞. =∞#
^Õâ◊OÖ’ „Ѩã¨∞Î`«O LO@∞#fl@∞=O\˜ ^ŒÖˇ·ÖÏ=∂ ‰õÄ_® [Ѩܫ∞[˝"Õ∞ KÕ™êÎ~°∞.
PÜ«∞# [Ѩܫ∞[˝"Õ∞ „âı+¨ì=∞x JO^ŒiH© K≥|∞`«∂ LO\Ï~°∞. U =ã¨∞Î=Ù#O^Œ∞
XHõ =ºH˜Îx=∞#O ÉèÏ=# K≥Ü«∞ºÉ’`«∞<åfl"≥∂ ^•xx Ç≤ÏOã≤ã¨∞Î<åfl=Ú.~å~Ú
J#∞‰õΩO>Ë ^•xH˜ ѨÓ[Å∞ KÕÜ«∞~°∞. HÍx ~å~Úx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#∞‰õΩx
ѨÓ[ KÕ™êÎ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ JO^Œ∞Ö’ L<åfl_»<Õ ÉèÏ=# Hõey# `«~°∞"å`«
Ѩq„`«`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
֒Ѩe =ã¨∞=Î Ù`À<Õ ^•xH˜ „áê}O, „Ѩu+¨ª áÈ¿ã"å~°∞ D ֒Ѩe =ã¨∞=Î Ù<Õ
ZO^Œ∞‰õΩ fã¨∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞?Jk`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.„ѨfHÀáêã¨# KÕ¿ã"åix
YO_çOK«@O HÍ^Œ∞. "å_»∞ WOH˘Hõ "≥∞@∞ì H˜O^Œ L<åfl_»x J#∞HÀ"åe. JO^Œ~∂°
֒Ѩe =ã¨∞Î=Ù#∞ ^蕺#O K≥Ü«∞ºQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~å? K≥Ü«∞ºÖË~°∞. P =ã¨∞Î=Ù XHõ
=¸iÎ=∞O`«OQÍ LO>Ë JO^Œ"≥∞ÿ# XHõ ~°∂áêxfl Hõey LO>Ë =∞#‰õΩ ^蕺#O
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "Õ}∞QÀáêÅ™êfiq∞ q„QÆǨÏO K«∂¿ãÎ =KÕÛ =∞<ÀÉèÏ=# JO`«ó
Hõ~}° O ֒Ѩe `Õ[ã¨∞û#∞ K«∂¿ãÎ H˘O^ŒiH˜ P~å^è<Œ å ÉèÏ=O ~åHõáÈ=K«∞Û#∞.Jk
KåÖÏ=∞Ok *Ï˝#∞ʼnõΩ =∞ǨѨO_ç`«∞ʼnõΩ, =∞Ǩ ã¨Ow`«HÍ~°∞ʼnõΩ ã¨=∞ã¨Î
"Õ^•O`«=ÚÅ∞ `≥eã≤# ѨO_ç`∞« ʼnõΩ z=~°‰Ωõ `åºQÆ~å[ ™êfiq∞H˜ ‰õÄ_® q„QÆÇϨ O
g∞^Œ<Õ Jáê~°=∞~Ú# =∞=∞HÍ~°O HõeyOk. =∞#∞+¨º ã¨Ç¨Ï[ÅHõΔ}O Wk.
68
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞#∞+¨μº_»∞ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ LѨâ=◊ ∞#O á⁄O^Œ∞`å_À – ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ âßO`«O
á⁄O^Œ∞`å_À– ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ P#O^ŒO á⁄O^Œ∞`å_À P =∂~°Oæ Ö’<Õ ÉèQí =Æ O`«∞x
JiÛOK«=K«∞Û#∞ Jx XHõ ã¨∂„`«O L#flk. =∞#‰õΩ P#O^Œ^•Ü«∞Hõ =∞~Ú#
@∞=O\˜ ~°∞zHõ~=° ∞~Ú#@∞=O\˜ PǨ~°=Ú Hˆ =ÅO <åÅ∞Hõg∞^Œ L#flO`«¿ã¿Ñ
^•x~°∞z `≥Å∞ã¨∞OÎ k. <À\’¡ L#fl 3 JOQÆ∞àÏÅ <åÅ∞Hõ ^•@QÍ<Õ JѨÊ_ç^•HÍ
P™êfikã¨∞Î#fl ~°∞z =∂Ü«∞"≥∞ÿáÈ`«∞Ok. =∞#‰õΩ KåÖÏ W+¨ì=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù#∞
u<Õ@ѨC_»∞ <åÅ∞Hõg∞^Œ KåÖÏ¿ãѨ٠ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï=Ú.HÍh <åÅ∞Hõ^•\˜ ֒ѨeH˜
"≥o§# `«~°∞"å`« ^•xH˜ ~°∞z J<Õk ÖË^Œ∞. JÖÏ J~Ú`Õ D PǨ~°O Ü≥ÚHõ¯
L^ÕâÌ O◊ , r~°H‚ ÀâßxH˜ HÍ"åeû# ѨxWzÛ â◊s~åxfl áÈ+≤OKÕ@@∞=O\˜ HÍ~°ºO
Wk KÕã¨∞ÎOk. QÆOl `åy<å P QÆO*Ë â◊s~åxfl áÈ+≤ã¨∞ÎOk. J~Ú#ѨÊ\˜H©
=∞Ǩ~åA â◊s~° áÈ+¨}‰õΩ Ñ¨xH˜ =KÕÛ QÆOl`åQÆ_»∞. #∂\Ï W~°"≥· ~°HÍÅ`À
"≥~Úº ~°∂áêÜ«∞Å Ys^≥·# Éè’[#O fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ „Ѩu~ÀE! Uq∞\˜ =∞i
^•xH˜ JO`« „Ѩ`ÕºHõ`«? Ug∞ÖË^Œ∞. PǨ~°O Z=iHõ~Ú<å 㨈~ P =¸_»∞
JOQÆ∞àÏÅ <åÅ∞Hõ ^•@QÍ<Õ QÆOl`À ZÖÏO\˜ Ѩx J=Ù`«∞O^À JO`«
Ys^Œ~Ú# Éè’[#O J~Ú<å ã¨~ˆ JO`Õ! Hˆ =ÅO â◊s~åxfl áÈ+≤OK«@"Õ∞! HÍx
~°∞zHõ~°=∞~Ú# Ѩ^•~å÷xfl `å#∞ H˘#∞HÀ¯ QÆey#"å_»∞ HÍ|\˜ì Sâ◊fi~°º
=O`«∞ňH"≥∂ XHõ ~°Hõ=∞~Ú# PǨ~°O – ÖËx"åà◊§ˆH"≥∂ =∞~˘Hõ~°Hõ=∞~Ú#
PǨ~°O! JO^Œi â◊s~åÅ∞ áÈ+≤OK«|_»∞`«∂<Õ L<åfl~Ú. HÍ~°ºã≤kú JO^ŒiH©
XˆHq^èOŒ QÍ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. Z‰õΩ¯= `«‰Ωõ ¯=Å∞ JO^Œ∞Ö’ ÖË=Ù. HÍ~°ºO J#∞ã¨iOKÕ
=∂~°æOÖ’ =∂„`«O aè#fl ~°∞K«∞Å`À "Õ~°∞"Õ~°∞ q^è•Å∞QÍ P#O^•xfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
JÖÏQÆ<Õ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_çx KÕ~°∞HÀ=@O J<Õk =ÚH˜Î ¿ÇÏ`«∞=Ù. =ÚH˜ÎH˜
XHõ>Ë =∂~°Oæ . ^•x`À Dâ◊fi~°∞_çx KÕ~∞° HÀ"åe. J`«_xç `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. HÍx
'h‰õΩ ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ#@∞=O\˜ =O@ÜÕ∞ „Ѩ^è•#=Ú. P q^è•#"Õ∞ „âıÜ«∞㨯~°=Ú.
Jk h ã¨fi=∞`«=Ú. J^Õ „âıÜ«∞㨯~°=Ú. 'g∞~°∞ JÖÏZO^Œ∞‰õΩ uO@∞<åfl~°∞—
Jx q=∞i≈OK«@OÖË^Œ∞Hõ^•! g∞‰õΩ QÆOl `åy`Õ<Õ ÉÏQÆ∞O@∞Ok J^Õ
~°∞zHõ~°=∞~ÚOk J#∞‰õΩO>Ë Jk g∞ W+¨ì=∞#fl=∂@! Z=i ~°∞z, U Ô~O_»∞
69
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
<åÅ∞HõÅ∞, U Ô~O_»∞ â◊s~°=ÚÅ∞ XHõ\˜ HÍ<Õ~°=Ù. Z=i ~°∞z "åiH˜
W+¨=ì ∞~Ú#k.
HÍ|\˜ì aè#fl ~°∞K«∞Å∞ Hõey# =∂#=ÙʼnõΩ "Õ~°∞ "Õ~°∞ =∂~°æ=ÚÅ∞. Jq
JO^ŒiH˜ ã¨~°fi^• P"≥∂^Œ Ü≥∂Qƺ=ÚÅ∞, PK«~°}©Ü«∞=ÚÖË! JO^Œ∞Hõx Z=~°∞
U ~°∂ѨOÖ’, U =∂~°Oæ Ö’ J#∞ã¨iã¨∞<Î åfl ã¨~åfiO`«~åºq∞ XˆH =ã¨∞=Î Ù HÍ|\ì̃
J`«_Hç ˜ ã¨=∞‡`«=∞=Ù`«∞#flѨC_»∞ =∞#Ö’ XѨCHÀHõáÈ=@=∞<Õ JkèHÍ~°O Z=iH©
ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì Dâ◊fi~°∞_»∞ Ѷ¨ÅO WKÕÛ"å_çH˜ ã¨=∞‡`«=∞=Ù`«∞<åfl_»<Õ@@∞=O\˜
q+¨Ü«∞O ~°∂_èçQÍ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. D q+¨Ü«∂xfl J#∞Éèí=A˝Å∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞.
=∞Ǩ`«∞‡Å∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. x™êûfi~°÷OQÍ Ö’HõOÜ≥ÚHõ¯ Ç≤Ï`«=Ù, ˆHΔ=∞=Ú
HÀˆ~"å~°O^Œ~°∂ JÖÏ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞ HÍ|\˜ì P =∂~°æ=ÚÅhfl ‰õÄ_®
t~À^è•~°º=ÚÖË! "å\˜H˜ #=∞㨯iOK«=Åã≤O^Õ! J@∞=O\˜ ™œ[#ºO`À>Ë
„ѨѨOK«áœ~°∞_»∞ HÍ"åÅO>Ë JxflO\˜h Pi˚OK«∞HÀQÆey`Õ<Õ J=Ù`å_»∞ HÍx
XˆH ã¨O„Ѩ^•Ü«∞OÖ’ LO_ç Z=~°∂ „ѨѨOK«áœ~°∞_»∞ HÍÖË_»∞.
[ѨÜ∞« [˝O P `«`åfi<Õfl K≥ÑÙ¨ `«∞#flk WHõ¯_». [ѨÜ∞« [˝O JO>Ë U <å=∞"≥∂
– U 㨇~°}À =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. J<ÕHõ <å=∂Å∞ K≥áêÊ_»∞ WHõ¯_». D <å=∂ÅÖ’
ÖËxq ÖË=Ù. *ˇ·#=∞`«ã¨∞÷ʼnõΩ, É∫^Œú=∞`«ã¨∞÷ʼnõΩ ‰õÄ_® J#fi~ÚOKÕ =∂@Å∞
L<åfl~Ú WO^Œ∞Ö’. U ^Õ=`«‰õÄ ã¨O|O^èŒO HõÅ∞QÆ#@∞=O\˜ QÆ∞}=ÚÅ∞
L<åfl~Ú. <åã≤ÎHõ ã¨O|O^èŒ=∞~Ú#@∞=O\˜ =∂@Å∞<åfl~Ú WO^Œ∞Ö’. <åã≤ÎHõ
"å^•xH˜ ‰õÄ_® ã¨iáÈ`Õ<Õ J`«_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. ˆH=Å=Ú Pã≤ÎHõ "å^•xH˜
=∂„`«"∞Õ ã¨iáÈÜÕ∞"å_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞ HÍ_»∞. <åã≤HÎ "õ åk `«# ^ŒQiæÆ H˜ =zÛ 'h‰õΩ
~°∂ѨO ÖË^∞Œ . #∞=fiO@∂ XHõ =ã¨∞=Î Ù ÖË^∞Œ — Jx JO\Ï_»#∞HÀO_ç! Jk ‰õÄ_®
J=Ù#<Õ "å_Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. JÖÏQÆ LO\Ï_»∞. ã¨~fi° [˝`fi« O JO>Ë J^Õ! ã¨~åfi`«‡ÖÏ
LO\Ï_»∞. XHõ_Ü ç ∞« O^Œ∞ ^Õfi+¨|∞kú – =∞~˘Hõ_ç Ü«∞O^Œ∞ Jã¨=∞„QÆ ^Œ$+≤ì ÉèQí =Æ O`«∞_ç
Ü«∞O^Œ∞ LO_»=Ù.
JO^Œ∞Hõ<Õ *Ï˝x JO^Œih J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. Z=ih YO_çOK«_»∞.
YO_çOK«=Åã≤# J=â◊ºHõ`« LO_»^∞Œ . „Ѩf"åiÖ’#∂ XHõ ã¨`º« O Hõ#|_»∞`«∞Ok.
70
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„Ѩf"å^Œ#Ö’#∂ XHõ ã¨`º« O Hõ#|_»∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ ã¨~åfi`«‡ ÉèÏ=# JO^ŒiH©
P"≥∂^ŒÜ∂≥ Qƺ=∞~Ú# Jxfl =∂~°=æ ÚʼnõΩ Z=~°~Ú`Õ QÆ=∞º™ê÷#OQÍ L<åfl_À
J\ì̃"å_Õ Ñ¨~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Jx D ™È΄`«O K≥ѨÙ`«∞#flk. Jk K«∂¿ãÎ P#O^ŒO
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ ÖËx =∂~°"æ ∞Õ ÖË^∞Œ . nxÜ«∞O^Œ∞ ÉèHí „Î˜ â◊^ÅúŒ ∞ L#fl`«~∞° "å`«
'WHõ <Õ#∞ Z=i "å^Œ##∞ YO_çOK«#∞. Z=ih ^Õfi+≤OK«Ö#Ë ∞. ^Õfi+≤OK«\ÏxH˜
– YO_çOK«\ÏxH˜ Ü≥∂Qƺ=∞~Ú# =ã¨∞Î"Õ <å‰õΩ Hõ#|_»^Œ∞. `«^•Ìfi~å <å‰õΩ
Jxfl\˜h J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ q*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.— `«^•Ìfi~å qâ◊fi=∂#=`«
J#O_ç – g∞ˆ~=∞<åfl J#O_ç ^•xx qâ◊fiK≥`· #« ºO J#O_ç. U^À¿Ñ~°∞ ÃÑ@ìO_ç!
=∞x+≤ ÉÏQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`å_»∞. "åºÑ≤Î K≥O^Œ∞`å_»∞. JÖÏ"åºÑ≤Î K≥O^Œ@"Õ∞
=ÚYºÅHõ}Δ O. J^Õ L`«=Î ∞ ÅHõ}Δ O. J@∞=O\˜ ã≤u÷ x D ™È΄`«O Ѩ~=° ∂`«‡`À
Hõeyã¨∞ÎOk. JO^Œ∞ˆH D ™È΄`«O Ѩ~°=∞ áê=#=∞~Ú#k.
''^蕺ܫ∞<£ Hõ$`Õ Ü«∞[<£ Ü«∞*ˇ˝Â „¿ãÎ `åÜ«∂O ^•fiѨˆ~-~°ÛÜ«∞<£
Ü«∞^•áÈflu `«^•áÈflu HõÖ∫ ã¨OH©~°Îº ˆHâ◊="£∞ II——
XHÀ¯Ü«ÚQÆOÖ’ XHÀ¯ <åQÆiHõ`,« XHÀ¯ ã¨O™ê¯~°O LO\Ï~Ú. XHõ"+Õ O¨
"Õã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. XHõ ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_»∞`å~°∞. XHõ =∂kiQÍ áê@ áê_»`å~°∞.
XHõ =∂kiQÍ <å@ºO KÕ™êÎ~∞° . XHõ ~°HOõ QÍ Hõ^ÅŒä ∞ ~åã¨∞‰õΩx K«^∞Œ =Ù‰õΩO\Ï~°∞.
HÍÖÏxfl =∂ˆ~Ûk <åQÆiHõ`Ü « ∞Õ ! "å\˜Ö’¡ =∞#∞+¨μʼnõΩ ~°H~õ H° ÍÅ~Ú#@∞=O\˜
aè#fl~°∞K«∞ Å∞<åfl~Ú. "≥Ú`«Î=Ú =∂#=*ÏuH˜ J<ÕHõ ^Œâ◊ÅÖ’ qѨi}Ï=∞O
LOk. "≥Ú`«=Î Ú Ñ¨i}Ï=∞ ^ŒâÅ◊ ∞ "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ L<åfl~Ú. XH˘¯Hõ¯ Ü«ÚQÆOÖ’
XH˘¯Hõ¯ Ѩi}Ï=∞ ^Œâ.◊ Ѩi}Ï=∞O JO>Ë Ñ¨Ù~ÀQÆu Jx Ug∞ ÖË^∞Œ . Regress
‰õÄ_® Ѩi}Ï=∞"Õ∞! JO>Ë x#fl\˜ ^•HÍ KåÖÏ |∞kú=∞O`«∞_»∞. KåÖÏ
=∞Oz"å_»∞. W"åà◊ K≥_»¤ JÅ"å@∞¡ =zÛ#q. ^˘OQÆ`«#O KÕã¨∞Î<åfl_»∞. Jk
‰õÄ_® Ѩi}Ï=∞"Õ∞! J`«_Öç ’Ñ¨Å ^•‰õΩ¯#fl@∞=O\˜ ã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ |Ü«∞@‰õΩ
=zÛ Jq‰õÄ_® Y~°Û~ÚáÈ`«∞#flq. Jq Jaè=ºH˜ÎÖ’H˜ =ã¨∞Î<åfl~Ú.
qxÜ≥∂QÆÑ_¨ ∞» `«∞<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’Oz |Ü«∞@Ѩ_@ » O =Å# WOHÍ â◊√^ŒOú QÍ
LO\Ï_»∞. Wk KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Œ∞ HõO>Ë KÕã≤ =ke ÃÑ\˜ì# `«~°∞"å`« =∞x+≤
71
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Z‰õΩ¯= â◊√^ŒOú QÍ L<åfl_»∞. =∞#O =∞#֒Ѩe =∂e<åºxfl qã¨iO˚ z# `«~∞° "å`«<Õ
clean QÍ LO\Ï=Ú.
JO^Œ∞Hˆ evolution J<Õ Ñ¨^•xH˜ inner purification Jx JO`«óâ◊√kú
Jx ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑC¨ `«∞O\Ï~°∞. ֒Ѩe =ºH˜Î ã¨OѨÓ~°`‚ åfixfl Ѩiâ◊√^Œ`ú #« ∞ á⁄O^Œ@"Õ∞
evolution. JÖÏQÆ Pevolutions ‰õΩ PÜ«∂ Ü«ÚQÆ=ÚÅÖ’ PÜ«∂ <åQÆiHõ`Å « Ö’
J<ÕHõ =∂~°æ=ÚÅ∞ xˆ~ÌtOK«|_ç LO_Õq. Jq – '^蕺ܫ∞<£ Hõ$`Õ Ü«∞[<£
Ü«∞*ˇ„½ ¿ãÎ `åÜ«∂O— –^蕺#O KÕ¿ã@@∞=O\˜ â◊H=Θ ∞O`«∞Å∞ "åà◊√§. ZO^Œ∞KÕ`#« O>Ë
ÉÏǨϺ„ѨÑO¨ K«OÖ’ "åà◊§‰õΩ Temptations ÉÏQÍ `«‰Ωõ ¯=. =∞#‰õΩ KåÖÏ Z‰õΩ¯=.
JO`« `Õ_® D Ü«ÚQÍÅÖ’¡!
Hõ$`«Ü«ÚQÍxH˜ WѨÊ\˜H˜ `Õ_® Uq∞@O>Ë "åà◊§ =∞#ã¨∞#∞ Tempt
KÕã≤ =∞#‰õΩ qˆHΔѨO HõeyOKÕ@@∞=O\˜k – z`åÎxH˜ „ÉèÏOux HõÅ∞QÆ*Ë¿ã
q+¨Ü∂« Å∞ =∞#‰õΩ L#flxfl P Ü«ÚQÆ=ÚÅÖ’ ÖË=Ù. JÖÏ J#∞‰õΩO>Ë Ü«ÚQÆ=ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯ Éè∫uHõ=∞~Ú# Jaè=$kú Ѷe¨ `«O âßOu. K«i„`« JO>Ë J^Õ! P HÍÅOÖ’
^蕺#O KÕã#≤ "å_»∞ Ç≤ÏO™ê`«‡HõOQÍ U HÍ~°º=Ú ‰õÄ_® KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_Õ"å_»∞.
JO^Œih ^ŒÜ∞« `À K«∂_»QeÆ y#"å_»∞ – =∞Ǩ`«∞‡_»∞. P =∞ǨÏ`«~Î ã° u÷≤ HõÅQÆ\ÏxˆH
Ü«∞`«flO KÕã≤# HÍÅOÖ’ Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® =∂x"Õã≤ ^蕺#O KÕ`«
"åà◊√§ `«iOKå~°∞. Hõ$`«Ü«ÚQÆOÖ’ '^蕺ܫ∞<£ Hõ$`Õ – `«~°∞"å`« „`Õ`åÜ«ÚQÆO!
'Ü«∞[˝OKÕã≤ ÉÏQÍ =∞O„`«O K«^Œ∞=Ù‰õΩ<åfl#∞. 84 „Ѩâ◊flÅ∞, "Õ^Œ=∞O`å
<å‰õΩ HõO~î°`«ó =K«∞Û#∞. Jxfl =∞O„`«=ÚÅ∞ `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ K«^Œ∞=QÆÅ#∞—
Jx Z=~°~Ú<å K≥ѨC‰õΩO>Ë Jk „Ѩ[˝. |∞kú. JO>Ë Ö’Ñ¨Å z`«ÎOÖ’#∞Oz
|∞kúÖ’H˜ =zÛOk â◊H˜Î. 'J~°ÛÜ«∞<£— P HÍÅOÖ’ Ü«∞[˝OKÕ`« =∞ǨÏ~°∞¬Å∞
`«iOKå~°∞. `«~°∞}ÀáêÜ«∞O HÍ"åe. gà◊§O^ŒiH© ^èպܫ∞O JO`å XHõ¯>Ë!
'^•fiѨ~ˆ J~°ÛÜ«∞<£— ^•fiѨ~O° Ö’ JiÛOKå~°∞. ѨÓlOKå~°∞. ѨÙëêÊÅOHõ~}°
KÕã,≤ ѨÙëêÊÅ∞ "Õã,≤ =∂ÖÏÅOHõ~} ° KÕã,≤ ã¨Ow`«O`À, <å@ºO`À ™È΄`«O KÕã,≤
„¿Ñq∞Oz, J~°Û# – „¿Ñ=∞ J~°Û# KÕ™ê~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ D ã¨=∂[OÖ’
~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ JiÛ™êÎO. ÉèÏ~°ºÉèí~°Î#∞ „¿Ñq∞ã¨∞ÎOk. Éèí~°ÎÉèÏ~°º#∞
72
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„¿Ñq∞™êÎ_∞» . go§^Œ~Ì ∂° Ѩ~㰠ʨ ~°=Ú XHõi<˘Hõ~∞° JiÛOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. q∞„`«∞Å#∞,
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ ÃÑ^Œ"Ì åà◊§#∞ JiÛ™êÎ=Ú. J~°Û# JO>Ë „¿Ñ=∞KÕ`« "åà◊§#∞ Láêã≤Oz
"åà◊§#∞ J#∞ã¨iOK«_O» .
'Ü«∞^•áÈflu— ^•fiѨ~°OÖ’ J~°Û# KÕã≤ U^Œ~Ú`Õ "åà◊§O`å á⁄O^•~À,
J^ŒO`å ‰õÄ_» '`«^•áÈflu HõÖ∫ ã¨OH©~ºÎ° Hˆ â◊="£∞—. Hˆ â◊=Ù_çx ã¨OH©~#ΰ KÕâß=Ù.
<å=∞㨇~°}KÕã≤ 'ǨÏ~ˆ ~å=∞ ǨÏ~ˆ ~å=∞ ~å=∞ ~å=∞ ǨÏ~ˆ ǨÏ~ˆ !— Z<Àfl ~åQÍÅÖ’
P~°∞ `åà◊=ÚÅÖ’ áê_»=K«∞Û D ã¨OH©~°Î#. ã¨Ow`« âßG=∞O`å JO^Œ∞Ö’
LO@∞Ok. J~°Û# JO>Ë ã¨OH©~°Î#Ö’ g∞‰õΩ#fl ã¨=∞ã¨Î q*Ï˝#=Ú, g∞‰õΩO_Õ
HõàÅ◊ ∞ Jhfl ‰õÄ_® J~°Ê} KÕ™êÎ~∞° . K«H¯õ QÍ JO^ŒOQÍ =∂ÅÅ∞ Je¡ ÉèQí =Æ O`«∞_çx
W+¨Ñì Ó¨ iÎQÍ ã¨~åfiOQÆ ã¨∞O^Œ~O° QÍ JÅOHõi™êÎ~∞° . ã¨Ow`«O`À J~°Û# KÕ™êÎ~∞° .
<å@ºO`À J~°Û# KÕ™êÎ~°∞. J~°Û#, „¿Ñ=∞Å#∞ <å@ºOÖ’ Jaè#~Ú™êÎ~°∞.
=∞iH˘O^Œ~°∞ Hõq`«fiO`À J~°Û# KÕ¿ã"åà◊√§. =ÚYºOQÍ Ñ¨O_ç`«∞Å∞
J~Ú#"å~°∞. P Hõq`«fiOÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}QÆ}=ÚÅ#∞ ¿Ñ~˘¯<Õ"åà◊√§.
=∞i H˘O^Œ~°∞ ˆH=ÅO =∂@ÅÖ’ ‰õÄ_® JiÛOKÕ"å~°∞. Jk ‰õÄ_® J~°Û<Õ!
H˘O`«=∞Ok J#=K«∞Û – '<å‰õΩ ã¨Ow`«O ~å^Œ∞. =∂ÅÅ∞ Hõ@ì_»O ~å^Œ∞.
Hõq`«fiO Jã¨ÖË~å^Œ∞. #∞=fiO>Ë =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_çq. h‰õΩ Jhfl L<åfl~Ú. <å‰õΩ
Ug∞ÖË=Ù— – WÖÏ JO>Ë Wk KåÅ^•? D =∂@ KåÅ^•? Ug∞ ZO^Œ∞‰õΩ
ÖË^Œ∞?=∞#„áê~°÷# PÜ«∞#‰õΩ J~°÷=∞~Ú`Õ KåÅ∞! =∞# ÉèÏ=#<Õ fã¨∞‰õΩO\Ï
_®Ü«∞#! =∞# ÉèÏ+¨ =∞#k. ÉèÏ=# JO^ŒiH© ã¨=∂#O!
WHõ¯_» '`«^•`«‡ q`ü— Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. 'Hõ$`«Ü«ÚQÆOÖ’ ^蕺#OKÕ`«
„`Õ`åÜ«ÚQÆOÖ’ Ü«∞[˝OKÕ`« – ^•fiѨ~°Ö’ J~°Û#KÕ`« U^Œ~Ú`Õ á⁄O^•~À
^•xx HõeÖ’ ã¨OH©~#ΰ O KÕ`« á⁄O^Œ∞`å~°∞— Jx K≥ÑÊ≤ q+¨μÑ‚ Ù¨ ~å}O K≥ÑÙ¨ `«∞#flk.
Pkâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ `«=∞ ÉèÏ+¨ºOÖ’ ^•xx evidence QÍ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
''[¿Ñ<≥·=`«∞ ã¨Oã≤^Õúº „^•ƒÇ¨Ï‡}À <å„`« ã¨Oâ◊Ü«∞ó I
‰õΩ~åº^Œ#º#fl "å ‰õΩ~åº<≥·‡„`À „ÉÏǨχ} LK«º`Õ II——
=∞#∞㨇 $uÖ’ "åHõº=Ú Wk. JO>Ë „ÉÏǨχ}∞_≥·#"å_»∞ Uk KÕã≤<å
73
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Uk KÕÜ∞« HõáÈ~Ú<å XHõ =ã¨∞=Î Ù#∞ á⁄O^•e JO>Ë [Ñ≤¿ãÎ KåÅ∞. „ÉÏǨχ}∞_çq
Hõ^• #∞=ÙÜ«∞[˝O KÕ™ê"å? Ü«∂[#O KÕ™ê"å? "Õ^OŒ K«k"å"å? Jx J_»QYÆ ~ö °
ÖË^∞Œ . „ÉÏǨχ}∞_»∞JO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞_çx HÀ~°∞‰õΩ#fl"å_»∞. P =∂~°Oæ Ö’ LO_Õ"å_»∞.
Ö’HõOÖ’ Dâ◊fi~° ã¨xfl^è•#=Ú#∞ HÀˆ~"å_Õ „ÉÏǨχ}∞_»∞. J@∞=O\˜ "å_»∞
Uk KÕã≤<å Uk KÕÜ«∞HõáÈ~Ú<å 㨈~. "≥∞ÿ„f ÉèÏ=O`À – XHõ ¿ãflÇ¨Ï ÉèÏ=O`À
ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Z=~°~Ú`Õ JiÛ™êÎ~À J`«_»∞ nxx á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. w`« ã¨~°fi
ã¨O^ÕÇ¨ ʼnõΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥ÑÙ¨ `«∞Ok. w`« K«kq# `«~∞° "å`« Jxfl ã¨O^ÕÇ¨ Å∞
áÈ`å~Ú. PÑÎ̈q∞„`«∞_çQÍ Z=~°~Ú`Õ w`«#∞ ^ŒQ~æÆ Ã° Ñ@∞ì‰Ωõ x ã¨ÅǨÅ∞ J_»∞QÆ∞
`«∞O\Ï_À Jxfl ã¨O^ÕǨÅ#∞ Jk f~°∞ã¨∞ÎOk.
=∞#֒ѨŠLO_Õ JO`«~åºq∞H˜ ZO`« `≥Å∞ã¨∞<À =∞# =∞#ã¨∞‰õΩ
JO`« `≥eÜ«∞^Œ∞. H˘`«qÎ +¨Ü∞« O W"åà◊ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ú J#∞‰õΩO\Ï=Ú. '֒ѨÅ
<å‰õΩ ã¨∂ÊùiÎxzÛOk. x#fl\˜ =~°‰õΩ D q+¨Ü«∞O `ÀK«ÖË^Œ∞. W"åàı <å‰õΩ D
q+¨Ü∞« O `ÀzOk— J#∞‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë h‰õΩ D q+¨Ü∞« O Wk=~°Hˆ `≥Å∞ã¨∞.
W"åà◊ h |∞kúH˜ `≥eã≤Ok. JO>Ë JO`«~åºq∞ ã¨~°fiA˝_»∞. PÜ«∞#‰õΩ Z<Àfl
`≥Å∞ã¨∞. PÜ«∞#‰õΩ ZO`« `≥Å∞™È =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀÖË=Ú. JO>Ë JO`«~åºq∞H˜
`≥eã≤# *Ï˝#O |∞kúH˜ `≥eÜ«∞HõáÈ=@O =Å# ~ÀE H˘`«ÎH˘`«Îq `≥Å∞ã¨∞
‰õΩO@∞<åfl#x J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ =∞# JO`«~åºq∞x ֒ѨŠ'<å‰õΩ
Jxfl q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ `≥e¿ã@@∞¡ ã¨∂ÊùiÎxW=fi=Åã≤Ok –<å‰õΩ *Ï˝<åxfl
W=fi=Åã≤Ok— – Jx w`«#∞ P„â◊~ÚOz ^•xx K«^∞Œ =Ù‰õΩO>Ë ã¨~fi° q*Ï˝#=Ú
JO^Œ∞Ö’ L#flk. Jxfl ã¨O^ÕǨÏ=ÚÅ∞ f~°∞`å~Ú.
=∞#‰õΩ HõeQˆ ã¨O^ÕÇ¨ ÅxflO\˜H© ‰õÄ_® ã¨=∂^è•<åÅ∞ ~Ô O_»∞ ~°H=õ ÚÅ∞QÍ
LO\Ï~Ú. g∞~˘Hõ „Ѩâ◊fl J_»∞QÆ∞`å~°∞. <Õ#∞ ã¨=∂^è•#O K≥ѨÙ`å#∞. g∞~°∞
WHõ¯_ç #∞Op ã¨=∂^è•#O fã¨∞H˘x "≥àı§@ѨC_»∞ g∞ „Ѩâ◊fl XHõ *Ë|∞Ö’,
„Ѩâ◊fl‰õΩ ÅaèOz# ["å|∞ =∞~˘Hõ *Ë|∞Ö’#∞ ÃÑ@∞ìH˘x "≥à◊`å~°∞. JO>Ë g∞
ã¨O^ÕǨxH˜ ã¨=∂^è•#O `å`å¯eHõOQÍ ã¨iáÈ~Ú#ѨÊ\˜H˜ P ã¨=∂^è•#O
ѨÓiÎQÍ g∞ ã¨O^ÕǨxfl f~°Û ÖËHõáÈ=K«∞Û. ^•xÃÑ·# =∞~˘Hõ „Ѩâ◊fl"Õ™êÎ~°∞.
^•xH˜ ã¨=∂^è•#O LO_»^Œ∞. JO>Ë „Ѩâ◊fl LO_»QÍ<Õ ã¨=∂^è•#O ~å=@O
74
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J<Õk J#fl=∂@! JO>Ë „Ѩâfl◊ ‰õΩ âßâ◊fi`«=∞~Ú# ã¨=∂^è•#O HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx
„Ѩâ◊flÜÕ∞ x~°∂‡Å#O HÍ"åe. J^Õ x["≥∞ÿ#, ã¨O^ÕÇ¨Ï x=$uÎ J#|_»∞`«∞Ok.
ã¨O^ÕÇ¨Ï x=$uÎ JO>Ë L#fl „Ѩâ◊fl x~°∂‡Å#O HÍ"åe. JÖÏ J~Ú`Õ „Ѩâ◊fl‰õΩ
ã¨=∂^è•#O K≥Ñʨ =Åã≤# Ѩx ‰õÄ_® ÖË^∞Œ . J@∞=O\˜ ã≤u÷ XHõ@∞Ok. JÖÏQÆ
JO`«~åºq∞x, =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë Jk „Ѩâ◊fl#∞ x~°∂‡Å#O KÕã¨∞ÎOk. w`«
„Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#O K≥ѨÊ@"Õ∞ HÍ^Œ∞ – „Ѩâ◊fl#∞ "Õà◊§`À ã¨Ç¨ fã≤"Õã¨∞ÎOk.
HÍOáœO_£Ö’x =Úà◊§ K≥@∞ì#∞ =∞#O Ñ‘H˜ J=`«Å áê~°"Õã≤#@∞¡ Jk =∞#
ã¨O^ÕÇϨ x=$uÎ KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞=Å# U „ÉÏǨχ}∞_»~Ú`Õ w`«#∞ K«^∞Œ =Ù`å_À
– ^•xx ^蕺#O KÕ™êÎ_À J`«_çH˜ Jxfl q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. ã¨~°fiã¨O^ÕǨÏ
x"å~°}=∞=Ù`«∞O^Œx ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥áêÊ~°∞. Jxfl Ü«ÚQÆ=ÚÖÖ’#∞ J^Õ QÆu Jx
K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞ =∞Ǩ`«∞‡Å∞.
''Ѩ~°=∞O Ü≥∂ =∞ǨÏ`ÕÎ[ó Ѩ~°=∞O Ü≥∂ =∞ǨÏ`«ÎѨó I
Ѩ~°=∞O Ü≥∂ =∞Ǩτ^ŒƒÇ¨Ï‡ Ѩ~°=∞O Ü«∞ó Ѩ~åÜ«∞}"£∞ II——
`Õ[ã¨∞ûÅÖ’ L`«=Î ∞"≥∞#ÿ `Õ[ã¨∞û Hõey#@∞ =O\˜k. =∞ǨÏ`«∞ÅÎ Ö’ Q˘Ñ¨Êk.
^•x Ü≥ÚHõ¯ P^蕺u‡Hõ ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ QÆ∞iOz ™È΄`«O KÕÜ∞« |_»∞`«∞#flk WHõ¯_».
L`«¯ $+¨ì=Ú. ã¨~°fi „ѨHÍâ◊=∞~Ú#k! ã¨∂~°∞º_»∞, #HõΔ„`« =∞O_»ÖÏʼnõΩ L#fl
`Õ[ã¨∞û "å\˜H˜ ZHõ¯_ç #∞Oz =zÛOk JO>Ë JHõ¯_» x`«º=Ú J}∞ÉÏO|∞Å∞
J<ÕHõ "ÕÅH˘kÌ q™ÈÊù@#O K≥O^Œ∞`Õ ZÖÏO\˜ â◊H˜Î =ã¨∞Î#fl^À JÖÏO\˜ â◊H˜Î
=ã¨∞#Î flk. Jk HÍOu`À "≥Å∞QÆ∞`«∞#flk. "å\˜Ö’¡ J<ÕHõ ~°HÍÅ~Ú# "åÜ«Ú=ÙÅ∞
L<åfl~Ú Jx K≥ѨÙ`åO. q#\ÏxH˜ Wk ÉÏQÍ<Õ LO@∞Ok. nxHõO`«\ ˜H©
HÍ~°}O ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L#fl XHÍ<˘Hõ â◊H˜Î. U â◊H˜Î =∞#O K«∂¿ã
Ѩ^•~°÷=ÚÅÖ’ Hõ#|_»∞`«∞#fl^À P â◊HÎ̃H˜ HÍ~°}"≥∞=~°∞? U â◊HÎ̃KÕ`« ã¨∂~°∞º_»∞
"≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞?
''#`«„`« ã¨∂~ÀºÉèÏu # K«O„^Œ `å~°HõO
<Õ=∂ q^Œ∞º`À ÉèÏOu ‰õΩ`À-Ü«∞=∞yfló!——
=∞#O x`«º=Ú D LѨx+¨#‡O„`«O K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï=Ú. Uk "≥ÅQÆ@O
75
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
KÕ`« W=hfl "≥Å∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂ – Jyfl, ã¨∂~°∞º_çÖ’x "Õ_ç, HÍOu – W=hfl
^Õx=Å# =ã¨∞<Î åflÜ≥∂ J@∞=O\˜ `Õ[ã¨∞û#∞ =∞#O P~åkè™êÎ=Ú. D P~åkèOKÕ
â◊H˜Î ã¨∂~°∞º_çÖ’x "Õ_ç HÍ|\˜ì ã¨∂~°∞º_çH˜ "≥Å∞QÆ∞ WKÕÛ@@∞=O\˜ â◊H˜Î U^À
^•xH˜ Wk XHõ HÍ~°ºOQÍ Hõ#|_»∞`«∞#flk. ^•xH˜ HÍ~°}O "Õˆ~ LO_®e Jx
=∞#O Éè Ï q™êÎ = ∞#fl=∂@! HÍ~åºxfl P~å^è Œ # KÕ Ü « ∞ Hõ HÍ~° } Ïxfl
P~åkèã¨∞Î<åfl=Ú. ã¨$+≤ì HÍ~°ºOQÍ#∂ nxH˜ HÍ~°}OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚
P~å^躌 =ã¨∞=Î ÙQÍ =∞#‰õΩ x~°∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k – D „QÆO^äOŒ . P~°º „QÆO^ä=Œ ÚÅ∞ Jxfl
‰õÄ_® ã¨$+≤ìx HÍ~°ºOQÍ K≥ѨÙ`å~Ú. Hõ#|_»x =∞~˘Hõ =ã¨∞Î=Ù#∞ HÍ~°}OQÍ
K≥ѨÙ`å~Ú.
=∞#O ‰õÄ_® ~ÀE âß„ã‘Ü Î ∞« Ѩiâ’^è#Œ Ö’ HÍ~åºxfl K«∂ã≤ HÍ~°}Ïxfl
J<Õfi+≤ã¨∂Î LO\ÏO. HÍ~°}O ÖˉõΩO_® HÍ~°ºO ÖË^Œ∞ JxK≥Ñ≤Ê ¿ÇÏ`«∞"å^ŒO`À
=∞#O K«∂ã¨∂Î LO\Ï=Ú. HÍ~åº<Õfi+¨}Ö’ XHÀ¯™êi HÍ~°}O Hõ#|_»xq
WѨÊ\˜Hˆ KåÖÏ<Õ L<åfl~Ú. =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞#q KåÖÏ L#flq. âß„ã‘Ü Î ∂« aè=$kú
JO`å ‰õÄ_® Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ P HÍ~°}ÏÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@OÖ’ qxÜ≥∂QÆ
=∞=Ù`«∞Ok. ã¨∂~°∞º_çÖ’x `Õ[ã¨∞û JO`«\ ˜H˜ HÍ~°}=∞~Ú#@∞=O\˜ `Õ[ã¨∞û
U^À JÖÏO\˜k Jx K≥Ñ≤Ê D â’¡HõO ^•xx QÆ∞iOz =i‚ã¨∞ÎOk. D HÍ~°}
=ã¨∞Î=Ù JO`«~åºq∞QÍ =∞#Ö’ LO^Œx K≥ѨÙ`«∞Ok.
ã¨∂~°∞º_çx =∞#O ѨijÅ# K≥Ü∂« ºÅO>Ë ã¨∂~°∞º_ç^•HÍ "≥à§◊ #=ã¨~O°
ÖË^Œ∞. WHõ¯_Õ LO_ç spectrum `À analyse KÕã¨∞Î<åflO =∞#=Ú. P spec-
trum Ö’ U^À shift HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. U^À H˘`«Î H˜~°}O detect J~ÚO^Œx
Ñ≤ã¨∞ÎOk. nxx|\˜ì WOHÍ U^À conclusions KÕ™êÎ=Ú. =∞#O JHõ¯_ç
^•HÍ áȉõΩO_® =∞# |∞kú ‰õΩâ◊Å`«`À JHõ¯_» L#fl =ã¨∞Î=Ù WHõ¯_» ZÖÏ
Hõ#|_»∞`«∞O^À „QÆÇÏ≤ Oz Jk WHõ¯_» L#fl@∞ìQÍ<Õ ^•xx analyse KÕã∞¨ <Î åfl=Ú.
=∞#JO`«~åºq∞Ö’ LO_Õ =ã¨∞=Î Ù#∞ ã¨$+≤Hì Í~°}OQÍ JÖÏQÆ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.
Ѩiâ’^èŒ# KÕÜ«∞\ÏxH˜ ã¨$+¨ìO`å uiy~å"åÅx HÍ^Œ∞. JÖÏ ã¨$+¨ìO`å uiy
~å=\ÏxH˜ =∞#‰õΩ â◊H˜Î ‰õÄ_® ÖË^Œ∞.
76
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
'ã¨$+≤ì JO`«\ ˜H© HÍ~°}=∞~Ú#@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù <å‰õΩ ‰õÄ_®
HÍ~°}=∞~Ú LO@∞Ok HÍ|\˜ì <Õ#∞ LO_»\ÏxH˜, <å‰õΩ L#fl |∞kúH,˜ <å â◊HHΘ ˜
<å `Õ[ã¨∞û‰õΩ ‰õÄ_® J^Õ HÍ~°}"≥∞ÿ LO@∞O^Œx – J@∞=O\˜ â◊H˜Îx <Õ#∞ <å
JO`«~O° QÆOÖ’ J<Õfi+≤™êÎ#∞— Jx ÉèÏqOz `«#<Õ ã¨$+≤ì Hˆ O„^ŒOQÍ ÉèÏqOK«∞‰õΩx
`«Ñ㨠∞¨ û KÕ™êÎ~∞° . Ѩ^•~å÷xfl K«∂_®e. ^•xx J<Õfi+≤OKåe JO>Ë „Ѩu Ѩ^•~°O÷
=^ŒÌ‰õΩ =∞#O ZHõ¯_» "≥à◊§QÆÅ=Ú?
Wk U^À =¸_è» qâßfiã¨O g∞^Œ U~°Ê_»¤ q+¨Ü«∞O Jx H͉õΩO_®
Science of all sciences J<Õ ÉèÏ=#`À g\˜x K«kq`Õ qâı+¨=∞~Ú#
q*Ï˝#O Hõ#|_»∞`«∞Ok. `«`fi« *Ï˝#O =∂„`«O r=Ù_çx P„â◊~ÚOz L`«~Î [° #‡‰õΩ
‰õÄ_® "≥à§ı @@∞=O\˜k. J@∞=O\˜ â◊HΘ ^•O\’¡ LO^Œx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞ ÃÑ^ŒÅÌ ∞.
D *Ï˝#OÖ’ LOk Pâ◊H!Î̃ ZO^Œ∞KÕ`?« =∞#O #tOKÕ Ñ¨^•~°=÷ ÚÅ q*Ï˝<åxfl
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. #tOK«x Ѩ^•~°÷=Ú Ü≥ÚHõ¯ q*Ï˝#O ‰õÄ_®
#tOK«^∞Œ . P equation ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ì‰Ωõ O>Ë =∞#O ã¨OѨÓ~°∞Å‚ O HÍ=\ÏxH˜
ѨxH˜=KÕÛ =ã¨∞Î=Ù Wk Jx `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞ ™È΄`«OÖ’ XHõ ÅHõΔ}O LO@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
=∞#‰õΩ ÉÏQÍ Ñ¨iK«Ü«∞=Ú#fl Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨O fã¨∞‰õΩO>Ë P ÅHõΔ}OÉÏQÍ
J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok. 'N=∂„`Õ#=∞ó—, 'z^Œyfl‰õΩO_»ãO¨ Éè∂í `å ^Õ=HÍ~°º ã¨=Ú^Œº`å
#=∞ó— JO>Ë J=∞‡"åix "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ Z=~°∞ K«∂™ê~°∞? "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ D
^Õ=`« Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"åÔ~=~°∞? JO>Ë =∞ǨÏ~°∞¬Å∞, „|Ǩχ,
„Ѩ*ÏѨ`«∞Å∞, ã¨Ñ¨Î~°∞¬Å∞ – "≥Ú^ŒÅ~Ú# "åˆ~ J=∞‡"åix "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@
K«∂ã≤#"å~°∞. =∞#O^ŒiH© ‰õÄ_® Z=~°~Ú`Õ „áê~°OÉèí‰õΩÖˇ ·L<åfl~À – Z=i
ã¨O`å#OQÍ =∞#=∞O`å WHõ¯_» L<åfl"≥∂ JÖÏO\˜ "å~°∞Z=~°∞? "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@
Z=~°∞ ^Œ~°≈#OKÕ™ê~À – "åà◊§‰õΩ ZÖÏ Ñ¨iK«Ü«∞O J~ÚO^À PHõ^äŒ JHõ¯_»
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»`«∞Ok. J^ŒO`å XHõ QÍ^äŒ=Öˇ LO@∞Ok.
ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å∞, „|Ǩ‡^Œ∞Å∞, ǨÏiǨÏ~å^Œ∞Å∞ JO^Œ~∂° Hõeã≤ Ѩ~åâ◊HxΘ
Ü«∞[˝QÆ∞O_»OÖ’ ÉèíH˜Î`À Ü«∞lOz „áêi÷OK«@OKÕ`« JyflQÆ∞O_» ã¨=Ú^Œƒù=OQÍ
77
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=zÛOk "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@. J=∞‡"åi ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂=oÖ’ P =∂>Ë =ÚO^Œ~°
K≥ÑÙ¨ `å~°∞. J=∞‡"å~°∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ JyflQÆ∞O_»OÖ’Oz ÃÑH· ˜ Pq~°ƒqù Oz#ѨC_»∞
Hõ#|_Õk H˜s@O `«~°∞"å`« á¶êÅÉèÏQÆO! `«~°∞"å`« <Õ„`«=ÚÅ∞ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
`«~°∞"å`« Hõ~°‚=ÚÅ∞ Hõ#Ñ≤™êÎ~Ú. `«~°∞"å`« K≥OѨÅ∞, ÃÑ^Œ=ÙÅ∞, Éèí∞[=ÚÅ∞,
HõO~î°=Ú – D „ѨHÍ~°OQÍ J=∞‡"å~°∞ JyflQÆ∞O_»OÖ’Op H˜Ok#∞Op ÃÑ·H˜
=ã¨∞#Î flk. HÍ|\˜ì Páê^•`«Å =∞ã¨HÎ Oõ QÍ H͉õΩO_® t~°ã∞¨ û#∞Op áê^ŒO=~°‰Ωõ
„Hõ=∞OQÍ ^Œ~≈° #q∞ã¨∞OÎ k. P „Hõ=∞OÖ’<Õ =i‚OK«|_»∞`«∞Ok Åe`«J=∞‡"å~°∞.
JÖψQ WO^Œ∞Ö’ XHõ scheme „Hõ=∞O LO@∞Ok. q+¨μ=‚ Ù J#QÍ D ã¨$+≤Hì ˜
Hõ~$ΰ `«fiOÖ’QÍx ã¨$+≤Öì ’QÍx XHÍ<˘Hõ ÉèÏQÆOQÍ L#fl"å~°∞ HÍ^Œ∞. ã¨$+≤ì Ü≥ÚHõ¯
P^ŒºO`«=ÚÅ #∞O_ç P^ŒºO`« ~°Ç≤Ï`«∞_≥· âßâ◊fi`«∞_»~Ú# @∞=O\˜ =ã¨∞Î=ÙQÍ
„Ѩuáê^Œ# KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flk HÍ|\˜ì WHõ¯_» U^À XHõ „Hõ=∞OÖ’ Wk
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk Jx QÆ∞~°∞Î ÃÑ@∞ì‰õΩO^•O!
q+¨μ=‚ Ù#∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ ^Œ~≈° #O KÕã#≤ "å~°∞ Z=~°∞? JO>Ë PÜ«∞#KÕ`«
ã¨$+≤Oì Ѩ|_ç# "åˆ~ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. `«# HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ
LO_»@OKÕ`« D`«_»∞ `«=∞ LxH˜ˆH HÍ~°}=∞x K≥Ñ≤Ê x~°Ç¨ÏOHÍi J~Ú#
qA˝_»∞ „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ZOKÕ`«#O>Ë „|Ǩχ‰õΩ „áê~°OÉèíOÖ’ XHõ J*Ï˝#O
P=iOzOk Jx ѨÙ~å}O K≥ѨÙ`«∞#flk. q+¨μ‚QÆ~°ƒùO #∞O_ç Hõ=∞ÅO ѨÙ_ç`Õ
JO^Œ∞Ö’#∞O_ç `å#∞ L^Œƒqù Oz `å#∞ Z=~À `≥Å∞ã¨∞H˘#\ÏxH˜ `«#‰õΩ K≥¿ÑÊ"å~°∞
Z=~°∂ ÖËHõáÈ~Ú<å~°∞. `«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∂Î JO`«~°∞‡Y∞_≥· J<Õfi+≤OKå_»∞.
JÖÏ „|Ǩχ H˘O`«HÍÅO `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞QÍ q+¨μ‚=Ù ™êHΔÍ`å¯~°O J~Ú
'<åÜ«∞<å! h=Ù <å Ѩل`«∞_çq. <Õ#∞ Hõ=∞Å<åÉèí∞}˜‚! P Hõ=∞ÅO #∞Op h=Ù
ѨÙ\Ïì=Ù. JO>Ë q+¨μ=‚ Ù`À „|Ǩχ z~°HÍÅO #∞Op WHõ¯_» <Õ#∞ XHõ¯_ç<Õ L<åfl#∞.
WѨC_»∞ Hõ^• h=Ù ™êHΔÍ`«¯iOKå=Ù. <åHõO>Ë h=Ù KåÖÏ z#fl"å_çq— J<åfl_»∞.
=ÚO^Œ∞#∞OKÕ `å#∞LO_»@O KÕ`« `å#∞ѨÓ~°∞fi_çx J<Õ ÉèÏ=# HõeyOk.
J^Õ=∞#∞+¨μº_ç J*˝`fi« O.
q+¨μ=‚ Ù `«# J*Ï˝<åxfl #tOѨKÜ ≥ ∂« ºe. „|Ǩχ `«# Éèqí +¨º`å¯~°º„Hõ=∞O,
Hõ~°Î=º=Ú ã¨„Hõ=∞OQÍ KÕÜ«∂e JO>Ë D J*Ï˝#O`À KÕÜ«∞ÖË_»∞. `«#HõO>Ë
78
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ѨÓ~°∞fi_»∞ J~Ú# q+¨μ‚=Ù. `«#∞ ѨÙ\˜ì# `«~°∞"å`«<Õ `«#‰õΩ Hõ#|_®¤_»∞. D
q+¨Ü«∞O J`«_çH˜ ZÖÏ `≥eÜ«∂e? TÇ≤ÏOK«@O ZÖÏQÆ? 'h‰õΩ, <å‰õΩ Ju
ã¨<å`«#=∞~Ú#@∞=O\˜ XHõ =ã¨∞=Î Ù#∞ K«∂Ñ≤™êÎ#∞— Jx XHõ „|Ǩ‡O_»=∞~Ú#
`Õ[ã¨∞û#∞ K«∂Ñ≤OKå_»∞. W^ŒÌ~°∂ ^蕺xOKå~°∞. JѨC_»∞ P^ŒºO`« ~°Ç≤Ï`«OQÍ
ÃÑ· #∞Op H˜Ok ^•HÍ ZHõ¯_® JO`«∞ÖˉΩõ O_® L#fl@∞=O\˜ P `Õ[ã¨∞û "åà◊‰¡ Ωõ
™êHΔÍ`«¯iOzOk. P `Õ[ã¨∞ûÖ’Op "åà◊§‰õΩ XHõ "åHõºO qxÑ≤OzOk. 'JHõ~Δ ∞° _»∞,
J=ºÜ«Ú_»∞, ã¨<å`«#∞_»∞ J~Ú# q+¨μ=‚ Ù h‰õΩ `«O„_ç— Jx „|Ǩχ‰õΩ qxÑ≤OzOk.
D =∂@Å∞ q#QÍ<Õ „|Ǩχ‰õΩ `Õ[ã¨∞ûÖ’Oz `«#‰õΩ "å~°Î qxÑ≤Oz# "å~°∞,
q+¨μ=‚ Ù HõO>Ë `«~∞° "å`« =zÛ#"å~°x, `«=∞‰õΩ x~°Ü ‚ ∂« xfl `≥eÜ«∞*Ë¿ã JkèHÍ~°O
"åà◊§‰õΩ ÖË^Œx JxÑ≤OzOk.
`«~∞° "å`« "åà◊√§ `«Ñ㨠∞¨ û KÕÜ∞« QÍ KÕÜ∞« QÍ ~°∞„^Œ∞_»∞ „|Ǩχ =ÚYOÖ’Oz
"≥Å∞ѨeH˜ =KåÛ_»∞. PÜ«∞#`À ~°∞„^Œ∞_»∞ 'JǨÏOHÍ~°O`À ~°*’QÆ∞}O`À h=Ù
KÕã≤# `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ Ñ¶¨ÅOQÍ h *Ï˝# <Õ„`åxfl `≥iz hÖ’x J*Ï˝<åxfl
#tOѨ*Ü Ë ∞« \ÏxH˜ <Õ#∞ ѨÙ\Ïì#∞. <Õ#∞ ‰õÄ_® D q+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ P*Ï˝#∞=iÎ<!Õ
D q+¨Ü∂« <Õfl P k=º `Õ[ã¨∞û h‰õΩ K≥ÑÊ≤ Ok. JO^Œ∞Hõx <Õ#∞ hÖ’x J*Ï˝<åxfl
~°*’QÆ∞}Ïxfl áÈQ˘@∞ì`«∞<åfl#∞— Jx K≥Ñ≤Ê S^Œ∞=ÚY=ÚÅ`À L#fl „|Ǩχ
<åÅ∞QÆ∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ L#flq LOz T~°÷fi=ÚYOQÍ L#fl t~°ã¨∞û#∞ YO_çOKå_»∞.
Jk YO_çOK«|_»QÍ<Õ '<Õ#∞ ã¨<å`«#∞_»x, <Õ<Õ ã¨~fi° A˝_xç — J<Õ ÉèÏ=O áÈ~ÚOk.
Dq^èŒOQÍ ã¨$+≤ì Pk#∞Op U q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ|_®¤Ü≥∂ P
q+¨Ü∂« Å∞ JѨÊ\˜#∞Op J#∞„â◊√`«OQÍ =∞#‰õΩ =zÛ q*Ï˝#OQÍ Ñ¨i}q∞OzOk.
JѨC_»∞ „|Ǩχ q+¨μ‚=Ù#∞ `«# `«O„_çQÍ QÆ∞iÎOKå_»∞. „|Ǩχ q+¨μ‚=Ùe^ŒÌ~°∂
‰õÄ_® ã¨<å`«#"≥∞ÿ#@∞=O\˜ JYO_»"≥∞ÿ#@∞=O\˜ P `Õ[ã¨∞û#∞ QÆ∞iÎOKå~°∞.
^•xH˜ *’ºui¡OQÆ=∞x ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~∞° . eOQÆ=Ú JO>Ë 'bÜ«∞`Õ Ü«∞„`« K«~åK«~O°
[QÆ`ü ã¨~°fiq∞^Œ"£∞— ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ D [QÆ`«ÎO`å qb#"≥∞ÿ áÈ`«∞O^À J@∞=O\˜
D [QÆ`∞« Î ^Õx Jaè=ÚYOQÍ "≥à√◊ `«∞O^À J@∞=O\˜k D eOQÆ=Ú JxJ~°O÷ .
P *’ºui¡OQÆ ^Œ~°≈#O KÕ`« „|Ǩχ‰õΩ J*Ï˝#O `˘ÅyOk. JO`ÕHÍHõ tHõΔKÕ`«
79
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
‰õÄ_® `˘ÅyOk. q+¨μ‚=ÙÖ’Oz „|Ǩχ֒H˜ =zÛ „|Ǩχ֒Oz ~°∞„^Œ∞_çQÍ
`å<Õ=zÛ P *’ºuã¨∞û ~°∞„^Œã¨fi~°∂ѨOQÍ L#flk. Jk „|Ǩχ‰õΩ J*Ï˝<åxfl
`˘ÅyOzOk. JO^Œ∞Hõ<Õ „|Ǩχ‰õΩ "Õ^Œ=ÚÅ∞ `≥Å∞ã¨∞. Pk=ã¨∞Î=Ù#∞ K«∂ã≤#
"å_»∞`å#∞ HÍ|\˜ì q+¨μ‚=Ù JO>Ë Z=~À `≥Å∞ã¨∞.
Manifest, unmanifest Jx Ô~O_»∞ L<åfl~Ú. ã¨$+≤ì ѨÙ@ìHõ=ÚO^Œ∞
ã¨$+≤ì, ã≤÷uH˜ HÍ~°}=∞~Ú# XHÍ<˘Hõ =∞ǨÏ^Œfiã¨∞Î=Ù Jk. ã¨$+≤ì ѨÙ@ì@O J<Õk
manifest.D Ô~O_»∞ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ `≥e¿ãÎ<ÕQÍx ã¨$+≤ì„Hõ=∞O `≥eÜ«∞^Œ∞.
Manifestation ‰õΩ =ÚO^Œ∞ ã¨$+≤ìH˜ ѨÓ~°fi=∞O^Œ∞#fl â◊√^Œú `Õ[ã¨∞û#∞ ‰õÄ_®
^Œ~°≈#O KÕÜ«∞@O KÕ`« ^•xx QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JHõ¯_ç #∞Op WHõ¯_ç
=~°‰Ωõ ‰õÄ_® P *Ï˝#O Hõey#"å_»∞ q+¨μ=‚ x, q+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨OHõÅÊO KÕ`<« Õ
`å#∞ ѨÙ\Ïì#x, `«#Ö’Op ~°∞„^Œ∞_çx Pq~°ƒùqOK« KÕã≤# "å_»∞ ‰õÄ_® D
q+¨μ"‚ Õ Jx D „ѨHÍ~°OQÍ „|Ǩχ‰õΩ Jhfl `≥eÜ«∞@O KÕ`« "≥O@<Õ P q+¨Ü∂« xfl
XѨC‰õΩ<åfl_»∞.
`«#‰õΩ `≥eã≤#@∞=O\˜ q*Ï˝#O=Öˇ. Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ ѨÙ@ìÉ’ÜÕ∞@@∞=O\˜
J<ÕHõÖ’Hõ=ÚÅ∞, Ö’Hõã¨∞÷Å∞, Ö’ˆHâ◊√Å∞, ^Õ=`«Å∞ gà◊§O^ŒiH© ‰õÄ_® Éèíq+¨º`ü
*Ï˝#O ‰õÄ_® HõeyOk. ѨÓ~°fi *Ï˝#O ZѨC_»~Ú`Õ HõeyO^À HÍ~°}=ã¨∞Î
q*Ï˝#O HõeyOk. JO>Ë Éèíq+¨º`ü *Ï˝#O HõeyOk JxJ~°÷O. HÍ~°}*Ï˝#O
HõÅQƉõΩO_® HÍ~°º*Ï˝#O ã¨OѨÓ~°‚OHÍ^Œ∞ – HÍ~°}OÖ’Op HÍ~°ºO ѨÙ\˜ìOk
HÍ|\˜.ì DHÍ~°º=Ú JO>Ë =ã¨∞`Î ó« WѨC_»∞ L#fl@∞=O\˜k HÍ^Œ∞. Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’
~åÉ’ÜÕ∞k HÍ~°º"Õ∞. HÍ~°}O `≥eã≤# `«~∞° "å`« Éèqí +¨º`å¯ÅOÖ’x HÍ~°ºO‰õÄ_®
`≥eã≤Ok. JÖÏQÆ „|Ǩχ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# <åÅ∞QÆ∞ =ÚMÏÅ#∞O_ô
"Õ^OŒ JѨiq∞`«OQÍ |Ü«∞\˜H˜ =zÛOk. P "Õ^"Œ ∞Õ â◊|âÌ H◊ Î̃ QÆÅk HÍ|\ì̃ J^Õ
„Ѩ*ÏѨ`«∞Å∞QÍ „áê^Œ∞~åƒù=O á⁄Ok [QÆ`«û$+≤ì HõeyOk. ã¨$+≤ìÖ’ U^Œ<åfl
`Õ_®=¿ãÎ Z=ix P„â◊~ÚOKåÖ’ =ÚO^Œ~° `≥eã≤Ok. `«#‰õΩ PѨ^Œ Hõey#ѨC_»∞
q+¨μ‚=Ù ^ŒQÆæiH˜ "≥àϧe. DÜ«∞# <å‰õΩ HÍ~°‰õΩ_»∞. ã¨<å`«#∞_»∞ Jx PÜ«∞#‰õΩ
`≥eÜ«∞@O KÕ`« `«#‰õΩ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ qѨ`«∞Î Hõey#ѨC_»∞ q+¨μ‚=Ù ^ŒQÆæiH˜
"≥à◊§@O J<Õk JÉèϺã¨O J~ÚOk. ѨÙ~å}O J^Õ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk.
80
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
D~°HOõ QÍ<Õ Pk=ã¨∞=Î Ù Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎ, ^•xx "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ Z=~°∞
K«∂Kå~À ^•xx `«`fi« OQÍ Z=~°∞ „QÆÇÏ≤ OKå~À P `«`åfixfl K≥ÑÙ¨ `∞« #flk. JO^Œ∞Hõ<Õ
D ™È΄`«OÖ’x `˘e<å=∞O, `«~°∞"å`« <å=∞=Ú 'q+¨μ‚=¸iΗ! `˘e<å=∞O
q+¨μâ‚ |◊ ÅÌ Hõ}Δ "≥∞#ÿ "åºÑ≤xÎ „ѨH\õ O˜ KÕ <å=∞O qâ◊fiO! =∂=¸Å∞QÍ "åºHõ~}° OÖ’
'"åºáÈflfu q+¨μó‚ — – "åºÑ≤Oz#"å_»∞ q+¨μ=‚ ÙJx K≥Ñʨ |_»∞`«∞Ok. q+¨μâ‚ |◊ OÌ
ã¨~°fi„`å "åºÑ≤OzOk. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨O㨯 $`«OÖ’ q+¨μ‚â◊|ÌO 'ÜÕ∞ q+¨μ‚Ѩ^ŒO
"åºÑ≤Îó ѨÓ*Ï"åºÑ≤Îó qǨÜ«∞<ÕÎ qǨÜ«∞ ã¨QÆu~À˚ ºuÜ≥∂ xkèó— Jx
K≥ѨÙ`«∂LO\ÏO. JO>Ë PHÍâßxH˜ q+¨μ‚Ѩ^ŒO Jx =∞~À ¿Ñ~°∞LOk.
'q+¨μÑ‚ ^¨ À^Œƒqù — – QÆOQÆ q+¨μ‚ áê^ŒO #∞Oz ѨÙ\˜Oì k –PHÍâ◊O #∞OzѨÙ\˜Oì k.
JO^Œ∞Hˆ QÆOQƉΩõ P¿Ñ~°∞ =zÛOk. – PHÍâ◊QOÆ QÆ! JO^Œ∞=Å#<Õ N =∞Ǩq+¨μ=‚ Ù
"å=∞<å=`å~°OÖ’ PHÍâß#flO`å XHõ¯áê^ŒO`À>Ë P„Hõq∞OKå_»∞. WOHÍ ã¨$+≤Öì ’
Zxfl „|Ǩ‡O_»=ÚÅ∞<åflÜ≥∂ ^•x HõO>Ë Z‰õΩ¯= J~Ú<å_»∞. PHÍâ◊=∞O`å
`å<Õ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞ Hõ^•! JO^Œ∞Hõ<Õ J=bÅQÍ P„Hõq∞OKå_»∞. JO^Œ∞Hõx
'"åºáÈflfu q+¨μ‚ó— !
PHÍâ◊=Ú JO>Ë space Jx QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ì‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ space
"≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ ã≤÷uHÍ^Œ∞. space ^ÕxÖ’<À "åºÑ≤Oz, P^è•~°Ñ¨_ç L#flk.
space J<Õk TiˆH LO_»Ö^ Ë ∞Œ .space JO>Ë =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ `«#Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩx
^èŒiOK«QÆey#k JxJ~°÷O. J~Ú`Õ space Ö’ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ XHõKÀ@ LO>Ë
"å\˜Ü«∞O^Œ∞ XHõ xÜ«∞=∞|^Œú"≥∞ÿ# – „Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ#@∞=O\˜ ã≤÷u, QÆu "å\˜H˜
LO_®e. L\˜ì space Ö’ XHõ =ã¨∞Î=Ù ã≤÷u, QÆu ÖˉõΩO_® Ѩ_ç LO@∞Ok.
„|Ǩ‡O_»=ÚÅhfl ‰õÄ_® JÖÏQÆ LO_»ÖË^Œ∞. ã≤÷uLOk. QÆuLOk. xÜ«∞=∞
|^Œú=∞~Ú#@∞=O\˜ âßã¨#O LÅ¡OѶ≤∞OK«‰õΩO_® L#flq. JO>Ë space ‰õΩ
XHõâ◊H˜Î L#fl^•? ÖË^Œ∞. space JO>Ë PHÍâ◊O. g\˜H˜ PHÍâ◊"Õ∞ ™ê÷<åxfl
HõeÊã¨∞Î#flk. HÍx "å\˜Ü≥ÚHõ¯ QÆuH˜ QÍx "å\˜H˜ xÜ«∞=∞|^Œú"≥∞ÿ# XHõ
K«i„`«‰õΩQÍx PHÍâ◊O HÍ~°}Éèí∂`«O HÍ<Õ~°^Œ∞. PHÍâ◊O ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ L#flk?
„|Ǩχܫ∞O^Œ∞ L#flk. ^•xH˜ „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~°∞.
81
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
D PHÍâ◊O ^ÕxÜ«∞O^Œ∞O@∞O^À P „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}O
KÕ`« D PHÍâ◊O "åºHÀK«O K≥Ok ^•xÜ«∞O^Œ∞ [QÆ`«∞ÎÅhfl „Hõ=∞|^Œú=∞~Ú#
xÜ«∞=∞=ÚÅ`À LO>Ë P PHÍâßxH˜ ‰õÄ_® ™êH˜ΔÉèí∂`«"≥∞ P^è•~°Éèí∂`«"≥∞ÿ#
„|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù "Õˆ~ L#fl^Œx nxx |\˜ì K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞.
space #∞ QÆ∞iOz =∞#‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞O KåÖÏ H˘kÌ =∂„`«"Õ∞.
space Ö’ LO_Õ J<ÕHõ #HõΔ„`«=∞O_»Å=ÚÅ∞, "å\˜Ö’ LO_Õ@@∞=O\˜
<≥|∞ºÖÏÅ∞ – g@xfl\˜H© ‰õÄ_® U^À PHõ~°¬} â◊H˜Î L#fl^Œx `Õ[ã¨∞û L#fl^Œx
U^À XHõ aO^Œ∞=Ù Ö’Op Jhfl ѨÙ\˜ì ^Œ∂~°O J=Ù`åÜ«∞x =∞m§ ^ŒQÆæiH˜
=™êÎÜ«∞x WÖÏO\˜ ã≤^•úO`åÅhfl K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞. D =∞ǨÏ`«ÎO`å D
space ^Õ<å? D â◊HõÎO`å space ^Õ<å? D „Ѩâ◊flÅ∞ WOHÍ L`«Ê#flO
HÍÖË^Œ∞. Jã¨Å∞ D PHÍâßxH˜ D â◊H˜Î ZHõ¯_» #∞Op =zÛOk? PHÍâßxfl
^èiŒ Oz#@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ HÍ~°}Éè∂í `« =∞~Ú#@∞=O\˜ =∞Ǩâ◊HΘ XHõ@∞Ok.
„|Ǩχ=ã¨∞=Î Ù J<Õk XHõ@∞Ok. 'ã¨~åfiO`«~åºq∞— 'ã¨~fi° |Ç≤Ï~åºq∞— – ã¨~fi° =Ú#∞
^èiŒ Oz#k – D PHÍâßxfl ‰õÄ_® P =∞Ǩâ◊Hˆ Î ^èiŒ Oz#k. =∞#O ™ê=∂#ºOQÍ
ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å#∞ P"åǨÏ# KÕ¿ã@ѨC_»∞ D PHÍâ◊Éèí∂`«O #∞Op `«~°∞"å`«
Éèí∂`«=ÚÅO^Œ∞ ^Õ=`«Å#∞ x~°∂Ѩ} KÕ™êÎO – JO`ÕQÍx PHÍâßxH˜
ѨÓ~°fi=∞~Ú#@∞=O\˜ „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯ „Ѩuáê^Œ# U ^Õ=`« Ü«∞O^Œ∞,
P~å^èŒ#Ü«∞O^Œ∞ gÅ∞Ѩ_»^Œ∞. Jk Z=i Ü«∞O^Œ∞O@∞Ok? D PHÍâ◊=∞O`å
"åºÑ≤Oz L#fl Pk=ã¨∞Î=Ù U^À J`«_çH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok. J#QÍ PHÍâ◊=∞O`å
"åºÑ≤Oz# q+¨μ=‚ ٠Ѩ~„° |Ǩχ ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» , x~°∞}æ ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» , ã¨Q∞Æ } ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» ,
ã¨~°fiHÍ~°}∞_»∞, ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚʼnõΩ J`«_Õ P^è•~°O. JO^Œ∞ˆH D „ѨHÍ~°OQÍ
LѨ„Hõq∞ã¨∞ÎOk D <å=∂=o.
---000---

82
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ

N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
( cè+¨‡É’^èŒ )
ǨÏió F"£∞
â’¡II qâ◊fiO q+¨μ‚~°fi+¨\ϯ~À Éèí∂`«Éèí=ºÉèí=„`«ÊÉèí∞ó I
Éèí∂`«Hõ$^Œ∂ƒù`«Éèí$^•ƒù"À Éèí∂`å`å‡ Éèí∂`«ÉèÏ=#ó II 1
1. qâ◊fiO :
qâò – =O. JO`«\Ï „Ѩ"ÕtOz#"å_»∞. *Ï˝#~°∂ѨO Hõey#"å_»∞.
'Láê^£ QÆO^èŒÜ≥∂ѨǨϟ— JxWÖÏ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. qâ◊fiO JO>Ë qâßÅ
=∞~Ú#@∞=O\˜, J#O`«=∞~Ú#@∞=O\˜ [QÆ`«∞Î. Jk PÜ«∞<Õ Jx K≥ѨÊ
|_»∞`«∞#flk. PÜ«∞<Õ [QÆ`«∞Î JO>Ë ZÖÏ J~Ú<å_»∞? JO^Œ∞Ö’ H˘xfl
Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞#flq. qâßfiO`«~åà◊OÖ’ =∞^茺 =∞^茺# H˘xfl MÏmÅ∞ L#flq. D
MÏmÅhfl ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ<å? =∞^茺# L#fl@∞=O\˜ Ѩ^•~°÷=ÚÅhfl ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ<å? WÖÏO\˜ ã¨O^ÕǨÅ∞ Jhfl =∞#‰õΩ =™êÎ~Ú Hõ^•! JHõ¯_» ZHõ¯_À
^Œ∂~°OQÍ ã¨∂~°∞º_»∞<åfl_»∞. WHõ¯_» Éèí∂q∞ LOk. P ã¨∂~°∞º_»∞ J`«_Õ! D
Éè∂í q∞ JO`å J`«_!Õ JÖÏ J~Ú`Õ D =∞^躌 L#fl ã≤u÷ Z=~°∞ Jx J_»Q=Æ K«∞Û.
JO^Œ∞Hõx "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ qâ◊fiO J`«_»∞! `«~°∞"å`«<Õ q∞ye#^ŒO`å!
2. q+¨μ‚ó :
"åºÑ≤Oz#"å_»∞. L#flO`«=~°‰õΩ "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞. qâ◊fiO
ZO`«=~°‰Ωõ LO>Ë JO`«=~°‰Äõ "åºÑ≤Oz#"å_»∞. PHÍâ◊=∞O`«\Ï "åºÑ≤Oz#
"å_»∞. '"åºáÈflfu q+¨μó‚ — JO`«\Ï "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞. ã¨∂~°º=∞O_»ÅOÖ’#∂,
ã¨∂~°º=∞O_»ÅO "≥Å∞ѨŠL<åfl_»∞ PÜ«∞#. g∞Ö’#∂ – <åÖ’#∂ L<åfl_»∞.
JO`ÕH͉õΩO_® g∞‰õΩ, <å‰õΩ =∞^躌 # ‰õÄ_® L<åfl_»∞. "åºÑ≤Î K≥O^Œ@=Ú JO>Ë
ã¨~ˆ fiã¨~fi° „`å ã¨~fi° HÍeHõOQÍ "åºÑ≤Oz#"å_»∞. H˘xfl Ѩ^•~°=÷ ÚÅÖ’<Õ LO_ç#"å_»∞
Jx J~°÷O HÍ^Œ∞. JO`«\Ï "åºÑ≤Oz#"å_»∞. ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz#"å_»∞. H˘xfl
83
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
H˘xfl QÀà◊=ÚÅÖ’ "å\˜ `Õ[ã¨∞ûÅÖ’ – "å\˜ HÍO`«∞ÅÖ’ Jxfl\˜H˜ ã¨~fi° HÍ~°}
HÍ~°‰Ωõ _»∞. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# qâ◊fi"åºÑ¨Ù_Î ∞» ! qâ◊fi=∞O`«\Ï "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞.
qâ◊fiOÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆOÖ’ LO_ç q∞y`å ÉèÏQÆOÖ’ ÖËHõáÈ=@O Jx HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# qâ◊fiO. '=$`«ÎO =~°Î¿ã— Jx JO`«~åºq∞QÍ "åÜ«Ú=Ù#∞
„Ѩ=iÎOѨKÜ Õ Ú« "å_»∞ Jx – W\Ï¡ J<ÕHõ J~°=÷ ÚÅ∞ K≥Ñʨ |_»∞`å~Ú. W^ŒO`å
"åºHõ~°}O g∞^Œ ÉèÏ+¨g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç L#flk. D q+¨Ü«∞OÖ’ `åufiHÍ~°÷"Õ∞
„Ѩ^•è #OQÍ fã¨∞H˘O>Ë =∞#‰õΩ q*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx 'q+π—–'}∞—
"åºáÈflu J<Õ ^è•`«∞=Ù ^•fi~å JO`«\Ï "åºÑ≤Oz#"å_»∞ – 'q+¨μ‚— Jx J~°÷O.
„|Ǩ‡O_»=ÚÅÖ’ =∞#O PHÍâ◊OÖ’ =∞^躌 # LO_»Ö=Ë Ú. U^À XHõ QÀà◊=∞O^Œ∞
=∂„`«"Õ∞ LO\Ï=Ú. =∞#O PHÍâßxfl K«∂_»ÖË=Ú. XHõ QÀàÏxfl =∂„`«"Õ∞
K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`åO. =∞# ѨOKÕO„kÜ«∞=ÚÅ`À =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey#k
^Œ∂~°OQÍ LO_Õ@@∞=O\˜ ã¨∂~°ºQÀà◊"≥∂, K«O„^ŒQÀà◊"≥∂ ÖËHõ #HõΔ„`«=ÚÖ’–
"å\˜x QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú QÍx =∞^茺^Õn Hõ#|_»^Œ∞. WHõ¯_ç #∞Op
ã¨∂~°∞º_ç^•HÍ LO_Õ PHÍâ◊O HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. P ã¨∂~°∞º_»∞ HõxÑ≤™êÎ_∞» . x`«º=Ú
=∞#O „QÆ Ç ≤ Ï OK« Q Æ e y#@∞=O\˜ Éè ∫ uHõ = ∞~Ú# Ѩ ^ •~° ÷ O ~° ∂ Ѩ O Ö’
LO_Õ@@∞=O\˜ =ã¨∞Î"ÕJk. JO^Œ∞Ö’<Õ L<åfl_»∞ J#∞HÀHõ =∞#O
K«∂_»ÖË#@∞=O\˜ – q#ÖË#@∞=O\˜ – Hõ#ÖË#@∞=O\˜ =∞^茺# PHÍâ◊O
JO`«\Ï ‰õÄ_® ã¨=∂#OQÍ<Õ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. WO^Œ∞Ö’ Z‰õΩ¯= –
`«‰õΩ¯=QÍÖË_»∞ =∞m§! ã¨=∂#OQÍ<Õ "åºÑ≤Oz L<åfl_»x q+¨μ‚â◊|ÌO KÕ`«
`≥Å∞ã¨∞#Î flk.
'PHÍâßxH˜ Ѩikè U=∞~Ú<å L#fl^•?— – (XHõ ã¨O^ÕǨÏO).
ã¨=∂^è•#O – PHÍâßxH˜ Ѩikè J<Õk Ug∞ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞=Å¡ JO>Ë XHõ^•xH˜
Ѩikè J<Õk ZѨC_»∞ x~°‚Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok? XHõ Ѩikè – ã¨iǨÏ^Œ∞Ì ^•\˜
J=`«Å‰õΩ "≥o`Õ – ^•x J=`«Å "Õˆ~ WOH˘Hõã≤÷u J<Õk LO>Ë ^•xH˜ Ѩikè
LO@∞Ok. Wk ZO`« ^Œ∂~°O "≥o§<å =∞#O JO^Œ∞Ö’<Õ LO\ÏO.
„|Ǩ‡O_»=ÚÅhfl ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’<Õ LO\Ï~Ú. nxH˜ examples
J<ÕqLO_»=Ù. HÍHõáÈ`Õ examples Uq K≥Ñ≤Ê<å ǨÏ^ÕÌ J=Ù`«∞Ok.
„|Ǩχ =ã¨∞=Î Ù#∞ QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞ ^Õx`À<À áÈÅ∞ã¨∂Î K≥Ñʨ @O ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ .
84
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
D Ö’HõOÖ’ =∞#O KÕ¿ã@@∞=O\˜ ã¨QOÆ ã¨QOÆ J~°O÷ JÜÕ∞º q+¨Ü∞« =ÚÅ∞
H˘xflL<åfl~Ú. =∞#‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ J~°÷OHÍx q+¨Ü«∞=ÚÅ∞! „|Ǩχ „Ѩuáêk`«
=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù#∞ xˆ~ÌtOz K≥¿ÑÊ@@∞=O\˜ D q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#‰õΩ <Õ~°∞QÍ
J~°÷OHÍHõ g\˜x QÆ∞iOz =∞~˘Hõ ^•x`À áÈeÛ K≥ѨC‰õΩO\Ï=Ú. Hõ#∞Hõ
„ѨѨOK«OÖ’ U =ã¨∞Î=Ù ^•x`À áÈÅÛ\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx JÖÏO\˜
=ã¨∞Î=Ù =∞~˘Hõ\˜ D ã¨$+≤ìÖ’ ÖË^Œx K≥Ñ≤Ê W™ê¡O =∞`«O K≥|∞`«∞#flk. W™ê¡O
=∞`«OÖ’ 'ÖÏ WÖÏ¡Ç≤Ï We¡ÖÏ¡Ç≤Ï aã≤‡ÖÏ¡Ç≤Ï— JO\Ï~°∞. JO>Ë Uq∞\˜? XHõ
Ѩ~å`«Ê~°∞_»∞<åfl_»∞. J`«_ç áÈeHõ HõeyL#fl =ã¨∞=Î Ù D ã¨$+≤Öì ’ =∞~˘Hõ\˜ ÖË^∞Œ
JxJ~°O÷ . Hˆ =ÅO [QÆ`∞« Î XHõ¯>Ë J`«_`ç À áÈÅÛ|_ç# =ã¨∞=Î Ù! ZO^Œ∞HõO>Ë D
[QÆ`«∞ÎÖÏO\˜ =ã¨∞Î=Ù =∞~˘Hõ\˜ ÖË^Œ∞. J=hfl LѨx+¨^•fiHõº=ÚÖË! J=hfl
`«~°∞"å`« ѨÙ\˜ì# =∞`«=Ú#O^Œ∞ KÕi#"Õ! J"Õ =∞`åxH˜ „áê~°OÉèí=∞~Ú#q.
JO^Œ∞Hõ<Õ qâ◊fiO J<Õ â◊ÉÏÌxfl "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ qâ◊fi=∞O`å– D
[QÆ`«ÎO`å „Ñ¨"ÕtOz#"å_»∞ JxK≥Ñ≤Ê XHõ J~°÷O K≥ѨC`«∞<åfl~°∞.
3. =+¨\ϯ~°ó :
=∞O„`« âßGOÖ’ '=+¨\ò—, '"Ò+¨\ò— – W`åºk Ѩ^•Å∞ 'J„™êÎÜ«∞Ѷ¨\ò—
'+¨\ϯ~°O— '=+¨\ϯ~°O— – D Ѩ^•ÅÖ’x '+¨\ò— â◊|"Ì ∞Õ „Ѩ^•è #OQÍ fã¨∞HÀ"åe.
+¨_çfiÉèí∂`«∞Å∞ L#flq. ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞=Ú, u~À^è•#=Ú,
J#∞„QÆǨÏO (=∞m§ ѨÙ\ì̃OK«@O) "≥Ú^ŒÅ~Ú# ÅHõΔ}=ÚÅ∞– ã¨OHõÅÊ =∂„`«O
KÕ`« KÕ¿ã@@∞=O\˜ ÅHõ} Δ =ÚÅ∞ P~°∞ L#flq. Wq qÉè∂í `«∞Å∞. Q˘Ñ¨Ê â◊‰Ωõ ÅÎ ∞.
PÜ«∞# D qâßfixHõO`«\˜H© ã¨$+≤ìHõ~°Î Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ LѨ„Hõq∞Oz =+¨\ò
J<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# +¨_fiç ^è=Œ Ú Å~Ú#@∞=O\˜ qÉè∂í `«∞Å∞ Hõey LO_ç
ã¨OHõÅÊ =∂„`«=ÚKÕ`« D QÀà◊=ÚÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. P QÀà◊=ÚÅÖ’ LO_Õ
r=ÙÅ#∞, r=ÙÅÖ’ LO_Õ JǨÏOHÍ~åxfl ã¨$+≤ìOKå_»∞. P JǨÏOHÍ~°=ÚÅ`À
=KÕÛ â◊√ÉèÏâ◊√Éè=í ÚÅxflO\˜H© ‰õÄ_® ã¨$+≤ì Hõ~ΰ J~Ú<å_»∞. =+¨\ò JO>Ë |∞∞`«∞=Ù
PÜ«∞<Õ. ^è•`«∞=Ù! '=— JO>Ë LO_Õ"å_»∞ – ZÅ¡ÑC¨ _»∂ LO_Õ"å_»∞. PÜ«∞#‰õΩ
Sâ◊fi~°º=Ú, g~°º=Ú, Ü«∞â◊ã¨∞û, N, *Ï˝#=Ú, "≥·~åQƺ=Ú – DP~°∞ ‰õÄ_®
PÜ«∞# Ü«∞O^Œ∞#flq Jx K≥¿ÑÊ XHõ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O =∞#Ö’ L#flk. Sâ◊fi~°º=Ú
J<Õ@∞=O\˜ â◊|Ì=Ú Dâ◊fi~° â◊|ÌÉèÏ==ÚQÍ =zÛ#k.
85
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
'xÜ«∞O`«— – ~°∞„^ŒOÖ’ ‰õÄ_® 'Ü«∞<åÎK«"Õ∞, ^èŒ~åÎK«"Õ∞ ˆHΔ=∞â◊Û"Õ∞
^èŒ$uâ◊Û"Õ∞—— JO>Ë 'h=Ù <å‰õΩ xÜ«∞O`« HÍ=Åã≤Ok. ##∞fl ã¨fi`«O„`«OQÍ
=keÃÑ@ì=^Œ∞—Ì – JxK≥ÑÊ≤ ÉèQí =Æ O`«∞_çx Ü«∂z™êÎ=Ú. '|∞kúó Hõ~å‡#∞™êi}©—
Jx JO@∂ LO\Ï=Ú. áêѨ Ѷ¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOKÕ ^Œ∞~°∞ƒkúѨÙ\˜ì áêѨѶ¨ÖÏxfl
"≥`«∞‰õΩ¯O@∂ ZHõ¯_≥Hõ¯_çHÀ "≥à◊√`«∂ U"Õ"À áêѨHÍ~åºÅ∞ KÕ~ÚOKÕ <å |∞kú
K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ <Õ#∞ #_»∞==^Œ∞.Ì <å‰õΩ h"Õ xÜ«∞O`«QÍ LO_ç ##∞fl ã¨<å‡~°Oæ Ö’
#_çÑ≤OK«∞`«O„_ô! 'Ü«∞<åÎK«"Õ∞, ^èŒ~åÎK«"Õ∞— – ##∞fl ^èŒiOK«∞ Jx K≥ѨÙ`«∞Ok
~°∞„^ŒO. JO^Œ∞Hõx r=Ù_»∞ xÜ«∂=∞‰õΩ_ç Ü«∞O^Œ∞ áê~°=∞º |∞kú Hõey LO_ç
J`«_ç Ü«∞O^Œ∞ â◊~}° ÏQÆu á⁄O^ŒQeÆ y# <å_»∞ Hˆ =Δ ∞OQÍ LO\Ï_»∞. PÜ«∞#Ü«∞O^Õ
â◊~°}ÏQÆu á⁄O^Œ=K«∞Û. Dâ◊fi~°∞_»∞ JO>Ë D „ѨѨOKå#flO`å `«# WKåÛù#∞
™ê~°OQÍ ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨iáêÅ# KÕÜ«∞QÆey# "å_»∞. ^•xH˜˜ „H˜Ü«∂`«‡Hõ â◊H˜Î
LO_®e. ^•xx g~°ºO JO\Ï~°∞. HÍ|\˜ì Dâ◊fi~°∞_»∞ „H˜Ü«∂â◊H˜Î, WKåÛùâ◊H˜Î,
*Ï˝#â◊H˜Î Jx =¸_»∞ ~°Hõ=ÚÖˇ·# â◊‰õΩÎÅ`À xO_ç LO\Ï_»∞. D [QÆ`«∞Î#∞
ã¨$+≤^ì •Ì=Ú Jx J#∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# Sâ◊fi~°º=O`«∞_»∞ J=Ù`«∞<åfl_»∞.
ã¨$+≤ì ã¨OHõeÊOz ^•xH˜ LѨ„Hõq∞OKÕ@ѨÊ\˜H˜ „H˜Ü«∂â◊H˜Î g~°º=Ú#∞
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. D ã¨$+≤ì ~°Ç¨Ï㨺O `≥eã≤# "å~°O^Œ~°∂ ‰õÄ_® PÜ«∞#<Õ
™È΄`«O KÕ™êÎ~°∞.
*Ï˝#∞ʼnõΩ |∞kúÜ∞« O^Œ∞ QÀK«iOz, QÆ∞iÎOѨ|_»\Ïxfl Ü«∞â◊ã∞¨ û JO\Ï~°∞.
`≥eã≤#"å_ç =∞#ã¨∞Ö’ D =ºHÎ̃ LO_»\Ïxfl Ü«∞â◊ã∞¨ û JO\Ï~°∞. PÜ«∞# XHõ
ã¨OѨ#∞fl_»x K≥Ñ≤Ê „QÆÇ≤ÏOK«|_»@O Ü«∞â◊ã¨∞û J#|_»∞`«∞Ok. 'N— JO>Ë
Ѩ^•~°÷*ÏÅO =∞#‰õΩ U"Õ"À =ã¨∞Î=ÙÅ∞ HÍ"åe.
D ã¨$+≤ì x~å‡}ÏxH˜ HÍ=eû# elements25 L<åflÜ«∞x ™êOYºO
K≥ѨÙ`«∞Ok. Jq ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}Éèí∂`«=∞~Ú# `«`«fi=ÚÅ∞. J~Ú`Õ "å\˜
xs‚`ã« O¨ Yº#∞ QÆ∞iOz XHõ YzÛ`«=∞~Ú# Jaè„áêÜ«∞O ÖË^∞Œ =∞# q*Ï˝#=∞O`å
D Éèí∂q∞ g∞^Œ L#fl Ѩk ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ =∂„`«"Õ∞! WO`Õ! PÜ«∞#‰õΩ J=kè
HÍ^Œ∞. nO`À –U"À H˘xfl „QÆO^ä•Å∞ K«kq PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz '<Õ#∞ ã¨~fi° =¸
86
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞— Jx J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. D ã¨$+≤ìÖ’ L#fl@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨Î
Ѩ^•~°*÷ ÏÅ=Ú PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ã¨$¿+!ì PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ã≤iÜÕ∞! ã≤i Jx `≥Å∞QÆ∞Ö’
JO\ÏO. ã¨O㨯$`«OÖ’ N JO\Ï=Ú. XHõ HÍ~åº~°÷"≥∞ÿ HÍ=eû# =ã¨∞Î*ÏÅ"Õ∞
PÜ«∞#! PÜ«∞# N=∞O`«∞_»∞.PÜ«∞# Ü«∞â◊ã¨∞û `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"åà◊§O^ŒiH© P
HÍ~°}OQÍ<Õ PÜ«∞# J~°÷=∞=Ù`å_»∞. PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞
PÜ«∞#‰õΩ `«Ñʨ "Õ~Ô =iH© =iÎOK«=Ù. PÜ«∞#H˘Hõ¯iˆH =iΙêÎ~Ú. k=º `Õ[ã¨∞û`À
"≥eˆQ `«áÈ*Ï˝# ã¨OѨ#∞flÅ∞, |∞∞+¨μÅ∞, =Ú#∞Å∞ PÜ«∞##∞ JO`«~åºq∞QÍ
„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. 'N—. NÜ«Ú`«∞_»∞. D ã¨$+≤ìH˜ HÍ=Åã≤# – HÍ~°}=∞~Ú#
Ѩ^•~°=÷ ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞. 'qâ◊fi=Ú— "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@! `«~∞° "å`« 'q+¨μó‚ — `«~∞° "å`«
'=+¨\ϯ~°—! D <å=∞ ™È΄`åxfl K«k"Õ@ѨC_»∞ [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎx Hõ^äŒQÍ
follow J=Ù`«∞<åfl=∞x `≥Å∞ã¨∞ÎOk.

PÜ«∞# 'N—x Hõey LO_»@O KÕ`« *Ï˝# "≥~· åQƺ=ÚÅ∞ Jx WOHÀ ~Ô O_»∞
q+¨Ü∂« Å#∞ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞ WO^Œ∞Ö’. Wk ã¨$+≤ì x~å‡}ÏxH˜ HÍ"åeû# *Ï˝#=Ú.
XHõ q+¨Ü«∂xfl ã¨$+≤ìOKåe. ^•xk *Ï˝#=Ú! r=HÀ\˜H˜ Dã¨$+≤ì ¿ãfiK«Ûù,
JkèHÍ~°=ÚÅ∞ JǨÏOHÍ~°=Ú WzÛ, ã¨∞Y=Ú ^Œ∞óY=Ú J<Õ ^ŒfiO^Œfi |∞kúx
WzÛ "åà◊√§ KÕ¿ã â◊√ÉèíHõ~°‡Å‰õΩ â◊√Éèí„Ѩ^Œ"≥∞ÿ#@∞=O\˜ Ѷ¨Å=ÚÅ∞ ‰õÄ_® P
ã¨$+≤ìÖ’<Õ U~åÊ@∞ KÕã≤ áêѨO KÕã≤#"å_çH˜ áêѨѶ¨Å=Ú, Z=~À fã¨∞H˘zÛ
WzÛ "å_çx J#∞ÉèíqOKÕ@@∞¡QÍ KÕÜ«∞@O H͉õΩO_® – "å_Õ P áêѨѶ¨ÅOÖ’
Ѩ_Õ@@∞¡ KÕ¿ãÎ g@xfl\˜h HõeÑ≤ *Ï˝#=Ú JO\Ï~°∞. JO>Ë U q+¨Ü«∞OÖ’#∂
PÜ«∞# Hõ#|_»=Åã≤# J=ã¨~°O HõÅQƉõÄ_»^Œ∞. XHõ âßGA˝_»∞ D [QÆ`«ÎO`å
ZÖÏO\˜ xÜ«∂=∞‰õΩ_»∞ ÖˉΩõ O_® ã¨fi`«O„`«OQÍ<Õ #_»∞ã¨∞OÎ k Jx J#∞‰õΩO@∂
LO\Ï_»∞. x~°Ç¨ÏOHÍiQÍ `å#∞ Hõ#|_®e J<Õ Ü«∞`«fl"Õ∞ ÖË^Œ∞ PÜ«∞#‰õΩ.
ã¨~°fiHÍ~°} – HÍÅ=ÚÅÖ’#∂ `«##∞ QÆ∞iÎOz# "å_çH˜ `å#∞ Hõ#|_»`å_»∞.
`«##∞ QÆ∞iÎOK«x"åiH˜ `«# LxH˜x `≥eÜ«∞*Ë¿ã J=ã¨~°"Õ∞ ÖË^Œ∞ PÜ«∞#‰õΩ.
ã¨$+≤ì ~°K<« å ™ê=∞~åúºxH˜ HÍ=Åã≤# *Ï˝#=Ú ã¨$+≤~ì K° <« å q^è•#=Ú#‰õΩ =ÚO^Õ
TÇ≤ÏOz#kQÍ ÉèÏqOK«\Ïxfl *Ï˝#=Ú J#=K«∞Û. "≥·~åQƺ=Ú P<Õ=∂@
‰õÄ_® L#flk.
87
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
J~Ú`Õ D ã¨$+≤ì ã¨$+≤ìOz# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ^•x g∞^Œ =∞=∞`«fiO ÖËx
™êH˜QΔ Í L<åfl_»∞. r=HÀ\˜ L#flk. ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ∞ L#flq. T~°fi÷ Ö’Hõ=ÚÅ∞
L#flq. J^èÀÖ’HÍÅ∞ L#flq. ã¨fi~°=æ Ú, #~°H=õ Ú L#flq. â◊√ÉèÏâ◊√Éè=í ÚÅ∞#flq.
g@xfl\˜H© ¿ãfiK«Ûù#∞ WzÛ `å#∞ =∂„`«=Ú ™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»∞QÍ L<åfl_»∞ J^Õ
*Ï˝#O! xifiHÍ~°OQÍ L<åfl_»∞. W^Õ *Ï˝#=Ú! WÖÏO\˜ *Ï˝#=Ú LO>Ë<ÕQÍx
[QÆ„^ŒK«<å ™ê=∞~°÷ºO LO_»^Œ∞ PÜ«∞#‰õΩ.
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ™êH˜=Δ ∂„`«∞_»∞QÍ L<åfl_»∞ J<Õ q+¨Ü∞« O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë =∞#
Hõ~°Î=ºO =∞#‰õΩ É’^èŒ Ñ¨_»∞`«∞Ok. PÜ«∞# `«#‰õΩ#fl *Ï˝#=Ú KÕ`«<Õ Jhfl
K«∂ã¨∂Î<åfl_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çx =∞#O UÜÕ∞ ÅHõΔ}=ÚÅ`À Láêã≤¿ãÎ =∞#‰õΩ
ÖÏÉèí"≥∂ PÜ«∂ ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz ÉèÏQÆ=`«O =∞#‰õΩ LѨ^Õtã¨∞Î#flk.
"Õ^•O`« `«`«Î fiO ã¨fiÜ«∞OQÍ (=∞#O J<Õ =ã¨∞Î=Ù ÖËHõáÈ`Õ ) PÜ«∞# ZÖÏ
LO\Ï_À K≥ѨÙ`«∞#flk. =∞#O ÖˉõΩO_® –PÜ«∞##∞ ^蕺xOK«‰õΩO_®,
ѨÓlOK«‰õΩO_®, J~°Û#KÕÜ«∞‰õΩO_®, PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}=ÚÅ#∞ =i‚OK«∞‰õΩx
=∞#O ÉèÏ=# KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO>Ë PÜ«∞# ZÖÏ LO\Ï_À P q+¨Ü∞« O K≥ÑÙ¨ `∞« Ok.
ã¨fiÜ«∞O=ºHõ=Î ∞~Ú# ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ JÖÏQÆ LO\Ï~Ú. =∞#=Ú ÉèQí =Æ O`«∞_çxOz
=∞# ˆHΔ=∂xfl Ji÷™êÎ=Ú. ~°HõΔ}#∞ Ji÷™êÎ=Ú. ã¨∞MÏxfl Ji÷™êÎ=Ú. *Ï˝<åxfl
Ji÷™êÎ=Ú. "≥∂HΔÍxfl Ji÷™êÎ=Ú. W=hfl =∞#‰õΩ PÜ«∞<Õ „Ѩ™êkOKåe. PÜ«∞#
ã¨~°fiHõ~°Î. Z=~°∞ ZÖÏQÆ ÉèÏ=# KÕ¿ãÎ JÖÏ PÜ«∞# HõxÑ≤™êÎ_»∞.
D [QÆ`«ÎO`å ‰õÄ_® ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$^ŒúO KÕÜ«∞|\˜ì ^•xH˜ =∞~À
Hõ~ΰ $`«fiO J=ã¨~O° ÖËHáõ È~ÚOk. HÍ|\˜ì *Ï˝#=Ú J#QÍ "≥~· åQƺ=Ú. J#QÍ
`«#∞ xi¡Ñ¨ÙÎ_≥· ™êHΔ̃=∂„`«∞_»∞QÍ LO_ç K«∂ã¨∂Î LO_»@"Õ∞! ã¨OѨÓ~°‚ xi¡ÑÎ̈`«`À
™êH˜=Δ ∂„`«∞_çQÍ L#fl"å_Õ *Ï˝x. Z=~°~Ú<å 'JÜ«∂º! <åÜ«∞O^Œ∞ J#∞„QÆÇϨ O`À
g∞~°∞ ##∞fl ZÅ¡"Õà◊ÖÏ ã¨ik^Œ∞Ì`«∂ LO_»O_ç—. Jx J_çy`Õ PÜ«∞# 㨈~ Jx
XѨCH˘x LO>Ë, JѨC_»∞ q∞=∞‡efl ã¨ik^ÕOÌ ^Œ∞‰õΩ Hõ~=ΰ ºO LO@∞Ok. ÖËHáõ È`Õ
Ug∞ÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hõx ~°∞„^ŒOÖ’ ‰õÄ_® 'Ü«∞<åÎK"« ∞Õ ^è~Œ åÎK"« ∞Õ Hˆ =Δ ∞â◊Û"Õ∞ ^è$Œ uâ◊Û"Õ∞—
Jx JO\Ï~°∞. '<å Ü≥∞_»Å h=Ù xÜ«∞O`«QÍ LO_»=Åã≤Ok.— Jx KÕ¿ã
„áê~°÷#KÕ`« PÜ«∞# Hõ#|_»∞`«∂ LO\Ï_»∞. =∞# „áê~°÷#‰õΩ „Ѩã¨#∞fl_»=Ù`å_»∞.
88
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞#O U^Œ~Ú<å Ѩx g∞^Œ "≥à◊√§`«∞O>Ë =ÚO^Œˆ~ „áê~°÷# KÕã¨∞‰õΩx ^ŒO_»O
ÃÑ@∞ì‰Ωõ x "≥à√◊ §`«∞O>Ë P Ѩx =∞#‰õΩ Hˆ =Δ ∞O HÍHõáÈ`Õ ^•xH˜ qѶ∞¨ flO HõÅQÆ*™Ë êÎ_∞» .
PÜ«∞##∞ 'Ü«∞<åÎK«"Õ∞— Jx ™È΄`«O KÕ™êO HÍ|\˜ì PÜ«∞# =∞# JˆHΔ=∂xH˜
J_»∞¤=™êÎ_»∞. 'D Ѩx h‰õΩ ˆHΔ=∞O HÍ^Œ∞. WO^Œ∞Ö’ h‰õΩ #+¨ìO =ã¨∞ÎOk. D
"åºáê~°O KÕÜ«∞‰õΩ— Jx J_»∞¤ =™êÎ_»∞. JÖÏ Z=~À XHõ~°∞ K≥ѨÙ`å~°∞ xq∞`«Î
=∂„`«OQÍ! z#flÑ≤Å¡"å_»∞ =zÛ '<å<åfl! W"åà◊ h=Ù |Ü«∞\˜H˜ "≥à◊§=^Œ∞Ì—
JO\Ï_»∞. JÖÏ =zÛ# =∂@<Õ Dâ◊fi~° "å‰õΩ¯QÍ fã¨∞‰õΩ<Õ"åàı§ *Ï˝#∞Å∞!
q"ÕH=õ O`«∞Å∞! ÉèQí =Æ O`«∞_Õ <å‰õΩ D =∂@Å#∞ D ~°∂ѨOÖ’ qxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞
J<Õ ÉèÏ=#`À PÜ«∞#<Õ x`«ºHõ$`«ºOÖ’ – x`«ºr=#OÖ’ – ã¨Ç¨Ïr=#OÖ’
=∞#O x~°∂Ѩ}O KÕã¨∞HÀ"åe.
=¸_»= <å=∞OÖ’ '=+¨\ϯ~°ó— J<åfl_»∞.JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ P~°∞ Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞
x~°∂Ѩ} KÕ™ê~°∞. *Ï˝#"≥~· åQƺ=ÚÅ∞<åflÜ«∞x K≥Ñʨ @O KÕ`« Hõ~$ΰ `«fi=Ú ÖË^∞Œ .
Hõ~°Î$`«fiÉèÏ=# ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. PÜ«∞# Hõˆ~Î HÍ^Œ∞, JO>Ë ã¨~°fi Hõ~°Î$`«fi=ÚʼnõΩ,
ã¨$+≤Hì ˜ XˆH XHõ =∂@∞ Hõ~ΰ J~Ú<å_»∞. HÍx Ѷ∞¨ _çÜ∞« Ѷ∞¨ _çÜ∞« ‰õΩ – „Ѩu z#fl
q+¨Ü«∞OÖ’#∂ `å#∞ Hõ~°ÎHÍ_»∞.
4. Éèí∂`«Éèí=º Éèí=¢`«ÊÉèí∞ó :
Wk <åÅ∞QÆ= <å=∞=Ú. J~Ú`Õ WO^Œ∞Ö’ <åÅ∞QÆ∞ â◊|Ì=ÚÅ∞ L#flq.
'Éè∂í `«, Éè=í º, Éè=í `ü, „ѨÉ∞íè ó— – Wq HÍÖÏxH˜ =iΙêÎ~Ú. W`«ó ѨÓ~°fiO PÜ«∞#
ã¨OHõÅÊOKÕ`« D ã¨$+≤ì ã¨$+≤ìOK«|_çOk. 'Ü«∞^ä•Ñ¨Ó~°fi=∞ã¨OHõÖÊÜ«∞`ü— Jx
„â◊√`«∞ÅÖ’ XHõ =∂@ LOk. WѨC_»∞ KÕã≤# D ã¨$+≤ì WO`«‰õΩ Ñ¨Ó~°fiO J<ÕHõ
™ê~°∞¡ KÕ™ê_»∞. J<ÕHõ ™ê~°∞¡ ֒ѨeH˜ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `«# ã¨fi~°∂áêxfl `å<Õ
LѨã¨OǨ~°O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. `å#∞ â◊√^Œú *Ï˝#=∂„`«∞_çQÍ `Õ[ó ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ
L<åfl_»∞. `«#Ö’Op `å#∞ =∞m§ XHõ ~°∂ѨOÖ’ `å#∞ N =∞Ǩq+¨μ‚=ÙQÍ#∞,
*’ºui¡OQÆOQÍ#∞ `«##∞ Z=~°∞ ZÖÏ =i‚OKå~À –P Pk=ã¨∞=Î ÙQÍ `«#O`«@
`å#∞ ã¨OHõÅÊ=∂„`«O KÕ`« ã¨$+≤Oì K«∞‰õΩ<åfl_»∞. P `«~∞° "å`« [QÆ`∞« #Î ∞ , r=ÙÅ#∞,
ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. =∞m§ ^•xx JO`å `«#֒ѨeH˜ LѨã¨OǨÏ
iOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. PǨÏiOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. P `«~∞° "å`« Ug∞ q∞QÆÅÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å#
=∞m§ ã¨$+≤Oì Kå_»∞. D „ѨHÍ~°OQÍ x`«º=Ú PÜ«∞# D Ѩx KÕã∂¨ <Î Õ L<åfl_»∞.
89
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# Éèí∂`«HÍÅ=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. JnQÍHõ 'Éèí=º=Ú—
JO>Ë ~åÉ’ÜÕ∞k. Éè∂í `« Éèqí +¨º`å¯Å=Úhfl ‰õÄ_®! 'Éè=í º, Éè=í `ü— Jx ~Ô O_çO\˜h
HõeÑ≤ WHõ¯_» K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞. ѨÓ~°fi=Ú XHõ ã¨$+≤ì LO_Õk. WѨC_»∞ =~°=Î ∂#OÖ’
XHõ ã¨$+≤ì L#flk. D Ô~O_»∞ ã¨$+¨μìʼnõΩ HÍ~°}O PÜ«∞<Õ! D =~°Î=∂#OÖ’
L#fl ã¨$+≤ì PÜ«∞#^Õ! ^•xx LѨãO¨ Ǩ~°O KÕã∞¨ ‰õΩx Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ KÕÜ∞« É’ÜÕ∞
ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! D =¸_çO\˜H© Hõ~°Î PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞ =Å#
„uHÍÅ=ÚÅO^Œ∞ ‰õÄ_® JO>Ë – ѨÓ~°fi HÍÅ=∞O^Œ∞#flk – WѨC_»∞ L#flk
– Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ LO_Õq – Jxfl [QÆ`«∞ÎÅÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ L<åfl_»∞. P
HÍ~°}O KÕ`«<Õ „ѨÉèí∞=Ù PÜ«∞#!
5. Éèí∂`«Hõ$`ü :
Éèí∂`«Hõ$`ü JO>Ë Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅ#∞ ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ Jx J~°÷O.
Éè∂í `«=ÚÅ∞ JO>Ë r=ÙÅ∞ Jx ‰õÄ_® J~°O÷ L#flk. JO^Œ∞Hõx ѨOK«É∂íè `«=ÚÖË
HÍHõ r=ÙÅ∞ ‰õÄ_® Éèí∂`«=ÚÖË! Éèí∂`«*ÏÅO JO`«\˜h ã¨$+≤ìOz ^•xx
J#∞ÉèíqOKÕ Éè’HõÎÅ#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨$+≤ìOKå_»∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞# Éèí∂`«Hõ$`ü
– =~°Î=∂#=Ú. WÖÏQÆ 'qâ◊fiO, q+¨μ‚ó, =+¨\ϯ~°ó, Éèí∂`«Éèí=ºÉèí=„`«ÊÉèí∞ó, D
Éèí∂`«Hõ$`ü— <å=∞O`À ã¨$+≤ì„Hõ=∞O Hõ^äŒ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞#flk. ^•xx <≥=∞‡kQÍ
„Hõ=∞OQÍ Ñ¨iK«Ü∞« O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. `«~∞° "å`« ã¨$+≤ì ZO`« complexQÍ L#fl^À.
PÜ«∞# ZxflO\˜H˜ HÍ~°}OQÍ L<åfl_À =∞#O `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. =∞#O
J~°}ºOÖ’H˜ „Ѩ"Õtã¨∞Î<åfl=∞#fl=∂@! *Ï„QÆ`«ÎQÍ torchlight Ѩ@∞ìH˘x ^•x
"≥Å∞`«∞~°∞Ö’ ^•i# #_»=HõáÈ`Õ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ^•i `«Ñ¨C`å=Ú. "Õ^Œ=ÚÅ∞ –
"Õ^•~°}º=ÚÅ∞ J<åfl~°∞. J~°}ϺŠÖÏO\˜ "Õ^=Œ ÚÅÖ’ *Ï„QÆ`QΫ Í #_»=HõáÈ`Õ
ZÖÏQÆ ^•i `«Ñ¨C`å"≥∂ JÖψQ D q+¨μ‚ ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞OÖ’ ‰õÄ_® „Hõ=∞=Ú,
^•i `«Ñ¨Ê‰õΩO_® "≥à◊§@=Ú =∞#‰õΩ Hõ~°·=ºO. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨OˆH`åxfl ^Œ$+≤ìÖ’
ÃÑ@∞ìH˘x JHõ¯_» |Ü«∞Å∞^Õ~å=Ú Hõ^•!
'Éèí∂`«Hõ$`ü— D ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ#∞, r=ÙÅ#∞ ‰õÄ_® ã¨$+≤ìOz =^ŒÅHõ
'`«`∞« û$ëêì º `«^"Õ å#∞„áêqâ◊`—ü – D [QÆ`∞« #Î O`å ã¨$+≤Oì z `å#∞ ^•xÜ«∞O^Œ∞
„Ѩ"tÕ OKå_»∞ Jx K≥ÑÙ¨ `«∞Ok „â◊√u. HÍ|\˜ì D ã¨$+≤#ì O`å ã¨$+≤Oì z#"å_»~Ú
90
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
^•xx ^èŒiOK«@O HÀã¨"Õ∞ ^•xÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOKå_»∞. â◊s~åxfl ã¨$+≤ìOz
r=Ù_»∞ ֒ѨŠLO_»|>ËHì ^õ • D â◊s~°O u~°∞QÆ∞`«∞#flk. JÖψQ U =ã¨∞=Î ~Ú<å
#_»=\ÏxH˜ HÍ~°}O ^èiŒ OKÕ"å_Õ! JO>Ë ^•xx ^èiŒ Oz Éèií Oz #_»=\ÏxH˜
HÍ~°‰Ωõ _»=Ù`å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# Éè∂í `«=ÚÅ#∞ ã¨$+≤Oì z ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜x
ÉèíiOKÕ"å_»∞ Jx WѨÙ_»∞ K≥ѨÊ|_»∞`ÀOk.
6. Éèí∂`«Éèí$`ü :
P~°= <å=∞O Wk. Éèí∂`«=ÚÅ#∞ ÉèíiOKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O. ã¨=∞ã¨Î
r=HÀ\˜x, ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Éèií ™êÎ_∞» . JO>Ë WHõ¯_» r=HÀ\˜
L#flk. r=HÀ\˜QÍ Hõ#|_»‰õΩO_® LO_Õ Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅ∞ L#flq. "å\˜x,
g\˜x ‰õÄ_® ã¨=∂#OQÍ ÉèíiOz#"å_»∞ Jx J~°÷O.
7. ÉèÏ=ó :
D â◊ÉÏÌxH˜ J~°O÷ ѨÙ@∞ìH.õ D [QÆ`∞« Î Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=#‰õΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°}=Ú.
^•xx PÜ«∞<Õ xi‡™êÎ_∞» . SimpleQÍ WÖÏ J~°÷O K≥ѨC‰õΩO>Ë ã¨iáÈ`«∞Ok.
WO^Œ∞Ö’=∞~ÀJ~°O÷ ‰õÄ_® 'Éè—í JO>Ë HÍOu Jx, 'J=ó— JO>Ë ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å
Ü≥ÚHõ¯ HÍOux WzÛ#"å_»∞ Jx K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. ѨO_ç`∞« Å∞ "åºHõ~} ° ^Œ$+≤`ì À
H˘xfl H˘`«Î H˘`«Î J~å÷Å∞ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞. "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ ã¨$+≤Éì Ïè =#. ã¨$+≤™ì êÎ#∞
J<Õ@@∞=O\˜ ÉèÏ=#. Éè∂í `«=ÚÅ#∞ ã¨$+≤Oì z#"å_»∞ PÜ«∞<Õ. D Éè∂í `«=ÚÅ#∞,
r=HÀ\˜x ã¨$+≤ìOz# `«~°∞"å`« "å\˜x #_çÑ≤OKÕk Uk JO>Ë mind. |∞kú
ÉèÏ=#. P ÉèÏ=# JO`å‰õÄ_® W`«_Õ! HÍH˜ `å#∞ HÍH˜ J#∞‰õΩO@∞Ok.
J^˘Hõ ÉèÏ=#. ã≤OǨÏO `«#∞ ã≤OǨxfl J#∞‰õΩO@∞Ok. =∞x+≤ `å#∞ =∞x+≤x
J#∞‰õΩO\Ï_»∞. „ã‘Î `«#∞ „ã‘Îx J#∞‰õΩO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ `«#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_çx
J#∞‰õΩO\Ï_»∞.Jk XHõ ÉèÏ=#. D ÉèÏ=# JO`å J`«_ç^Õ! "≥·q^茺=ÚÅ`À
LO_Õ ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`«*ÏÅ=ÚʼnõΩ ÉèÏ=<å=∞Ü«∞OQÍ PÜ«∞# L<åfl_»∞. Jk
ÖËHõáÈ`Õ g\˜H˜ XHõ „Hõ=∞Ѩ^Œúu J<Õk LO_»^Œ∞. JÖÏ #_»∞=^Œ∞. Wq com-
mon QÍ LO\Ï~Ú. „ã‘ÎÅO^Œ~°∂ `å=Ú „ã‘ÎÅ"Õ∞ J#∞‰õΩO\Ï~°∞QÍx U „ã‘Î
‰õÄ_® `å#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_çx Jx J#∞HÀ^Œ∞. JÖÏQÆ xÜ«∂=∞Hõ=∞~Ú#@∞=O\˜
91
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
xÜ«∞q∞OK«|_ç#@∞=O\˜ ÉèÏ=# ã¨=∞ãÎ̈ Éè∂í `«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ XHõ@∞Ok. Jk
q„ѨuѨuÖÎ ‰Ë Ωõ O_® #_»∞ã¨∂Î LO@∞Ok. W@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ xÜ«∞=∞|^Œ=ú ∞~Ú#
ÉèÏ=#‰õΩ J`«_Õ HÍ~°}O. JO`Õ H͉õΩO_® D ã¨$+≤ìx `å#∞ ã¨$+≤ì™êÎ#∞ Jx
J#∞‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ D ÉèÏ=##∞ ‰õÄ_® `å<Õ ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ Jx J~°÷O! nx
`«~∞° "å`« J#fi~ÚOzOk 'Éè∂í `å`凗<å=∞O.
8. Éèí∂`å`å‡ :
Éè∂í `å`å‡ JO>Ë ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚÅ#∞ xÜ«∞q∞OK«∞"å_»∞. "å\˜Ü∞« O^Œ∞
P`«‡ã¨fi~°∂Ѩ"∞≥ ÿ L#fl"å_»∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ Éè∂í `«É$íè `ü J<åfl_»∞ Hõ^• – JO>Ë
Éè∂í `«=ÚÅ#∞ Éèií ã¨∞#Î fl"å_»∞ Jx ^èiŒ ã¨∞#Î fl"å_»∞ Jx K≥Ñʨ |_çOk. JO^Œ∞Hõ<Õ
Éèí∂`å`å‡! JO>Ë Éèí∂`«=ÚÅÖ’x P`«‡=ã¨∞Î=Ù, "å\˜Ö’x ˆHO„^Œ=Ú PÜ«∞<Õ!
„|Ǩχ^Õ=Ù_çH˜ `å#∞ „|Ǩχ J<Õ ÉèÏ=#, ^Õ"ÕO„^Œ∞_çH˜ `å#∞ ^Õ"ÕO„^Œ∞_çx J<Õ
P ÉèÏ=#, Jxfl „áê}∞ÅÖ’#∂ ÉèÏ=# XHõ>Ë! W^ŒO`å XHõ¯i HÍ~°}O KÕ`«<Õ
™ê^躌 =∞=Ù`∞« Ok. =¸ÖÏǨÏOHÍ~°O JO>Ë =∞ǨÏ`«∞,Î JǨÏOHÍ~°=Ú ã¨=∞#fiÜ«∞O.
9. Éèí∂`«ÉèÏ=#ó :
„ѨѨOK«=Ú Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ==ÚÅ#∞ #_ç¿Ñ "å_»x WHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk!
ZO^Œ∞HõO>Ë Jxfl ~°H=õ ÚÅ~Ú# ÉèÏ==ÚʼnõΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°}=Ú. „ѨuÉè∂í `«=Ú
JO>Ë '<Õ#∞ Ѷ¨ÖÏ# Éèí∂`«=Ú#∞ –<Õ#∞ "åÜ«Ú=Ù#∞, <Õ#∞ PHÍâ◊=Ú#∞, <Õ#∞
Jyflx, <Õ#∞ [Å=Ú#∞— Jx ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® ÉèÏqOK«\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°}=Ú.
#∞"≥fi=~°∞ Jx J_»∞QÆ∞`Õ <Õ#∞ Ѷ¨ÖÏ<å Jx K≥ѨÊ@O!
XHõ Hõ^Œä K≥ÑÙ¨ `å~°∞. XHõÑC¨ _»∞ XHõKÀ@ XHõ =∞ǨÉè∂í `«O Hõ#|_çOk.
Jk k=º=∞~Ú# `Õ[ã¨∞û`À xO_ç L#flk. Jyfl Ö’HÍÅ#xfl\˜x HÍÅ∞™êÎ#∞
Jx Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥áêÊ_»∞. [QÆ`«∞Î#O`å Hõ_çyáêˆ~™êÎ#∞ Jx [Å^Õ=`« J#flk.
D „ѨHÍ~°OQÍ ^Õ=`«ÅO^Œ~∂° JǨÏOHÍ~°OQÍ c~åÅ∞ ѨeH˜`Õ gà◊§ JǨÏOHÍ~°O
áÈQ˘@ì\ÏxHõx P =∞ǨÉè∂í `«O PHÍâ◊=∞O`å xO_ç ^Œ~≈° #q∞zÛOk. ^Õ=`«Å∞
P Éèí∂`«O Z=~À ^•x ^ŒQÆæiH˜ "≥o§ Hõ#∞‰õΩ¯x ~°=∞‡<åfl~°∞. Jyfl^Õ=Ù_»∞
Hõ#∞HÀ¯=\ÏxH˜ "≥àϧ_»∞. P =∞ǨÉèí∂`åxfl Jyfl^Õ=Ù_»∞ '#∞"≥fi=~°∞?— Jx
92
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J_çQÍ_»∞. JѨC_»∞ P =∞ǨÉè∂í `«O JyflǨϟ„`«∞_ç`À 'h=Ù Jyfl Ǩϟ„`«∞_»=ÙHõ^•
h Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜Î Uq∞\˜— Jx J_çyOk. JO^Œ∞‰õΩ JyflǨϟ„`«∞_»∞ '<Õ#∞ Jyflx!
ã¨~°fi=Ú#∞ ^ŒÇ≤ÏOK«QÆÅ#∞— Jx J<åfl_»∞. JѨC_»∞ P =∞ǨÉèí∂`«O XHõ QÆ_ç¤
Ѩ~°Hõ#∞ K«∂Ñ≤Oz 'nxfl ^ŒÇ≤ÏOK«∞— J#flk Jyfl`À! Jyfl `«# Ü«∂=K«ÛùH˜Îx
LѨÜ≥∂yOz<å ^•xfl ^ŒÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. JÖψQ "åÜ«Ú=Ù ‰õÄ_® P
QÆ_ç¤Ñ¨~°Hõ#∞ Hõ^ŒÅÛÖËHõáÈÜ«∂_»∞. [ÅO ^•xx `«_»Ñ¨ÖËHõáÈ~ÚOk. JѨC_»∞
P ^Õ=`«Å‰õΩ J~°=÷ ∞~Ú áÈ~ÚOk. `«=∞Ö’ L#fl â◊HΘ `«=∞ ã¨fi`«O„`«âH◊ Θ HÍ^Œ∞.
Wq Láê^èŒ∞ÖË! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz LO_»@O KÕ`«<Õ Jyfl
^ŒÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl_»∞. [ÅO `«_∞» ѨÙ`«∞#flk. "åÜ«Ú=Ù Hõ^∞Œ ѨÙ`«∞#flk. PÜ«∞<Õ ÖËHáõ È`Õ
W=hfl Jã¨fi`«O„`åÖË! JO^Œ∞Hõ<Õ <Õ#∞ Jyflx. <Õ#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»#∞. <Õ#∞ „ã‘Îx
Jx K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ ÉèÏ=#‰õΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰Ωõ _»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ D q+¨Ü∂« xfl Éè∂í `«ÉÏè =#
J<Õ <å=∞O`À K≥ á êÊ_» ∞ . Éè í ∂ `« Éè Ï =# J`« _ ç ^ Õ ! (D q+¨ Ü « ∞ O
Hˆ <ÀѨx+¨`∞« ÖÎ ’xk).
â’¡II ѨÓ`å`å‡ Ñ¨~°=∂`å‡ K« =ÚHÍÎ<åO Ѩ~°=∂QÆuó I
J=ºÜ«∞ó ѨÙ~°∞+¨ó ™êH©Δ ˆHΔ„`«*’˝-HõΔ~° U= K« II 2
10. ѨÓ`å`å‡ :
ѨÓ`«=Ú JO>Ë Ñ¨q„`«=Ú Jx J~°O÷ . Ѩq„`å`å‡ Jx J~°O÷ . Ѩq„`«`«
^ÕxH˜? Ѩq„`«`« Jx ^Õxx JO\ÏO? XHõ =ã¨∞Î=Ù „Ѩ`ÕºHõOQÍ `å#∞ L#flk
L#fl@∞¡QÍ =∞~˘Hõ =ã¨∞=Î Ù`À ã¨OѨ~¯° O ÖˉΩõ O_® =∞~˘Hõ =ã¨∞=Î Ù KÕ`« HõÅ∞+≤`O«
H͉õΩO_® LO@∞O^À Jk Ѩq„`«`« J#|_»∞`«∞Ok. D [QÆ`«∞ÎÖ’ LO_ç –
ѨOK« Éè∂í `«=ÚÅÖ’ LO_ç Éè∂í `«=ÚÅ ÉèÏ=#‰õΩ `å<Õ HÍ~°‰Ωõ _»~Ú „Ѩ`ºÕ HõOQÍ
U XHõ¯ Éè∂í `«=Ú#∞ <Õ#∞ Jx J#∞HÀ‰õΩO_® ã¨~fi° =Ú <Õ<Õ J<Õ ÉèÏ==Ú Hõey
LO_»@O Ѩq„`«`« J#|_»∞`«∞Ok. ã¨~åfi`«‡QÍ L#fl@∞=O\˜ ÉèÏ=#.
JO`ÕH͉õΩO_® JyflÜ«∞O^Œ∞O_ç Jyfl ÉèÏ=# KÕã∞¨ ‰õΩ#flѨC_»∞ `«#∞ "åÜ«Ú=Ù#∞
Jx J#∞HÀ_»∞. „Ѩ`ÕºHõ`«Ö’ ã¨OѨÓ~°‚`«fiO LO@∞O^Œ#fl=∂@! JO^Œ∞Ö’ U
ÉèÏ==Ú J~Ú<å ‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ Hõey#"å_»∞. XHõ^•O\’¡ XHõ\˜ q∞„â◊=∞O
ÖˉΩõ O_® „Ѩ`ºÕ Hõ`« Hõey ã¨OѨÓ~°`‚ fi« O Hõey L#fl"å_»∞ Jx J~°O÷ . `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl
93
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"åà◊√§ Ѩq„`«∞Å=Ù`å~°∞. Hõ~°‡|O^è•Åhfl `˘ÅyáÈ`å~Ú. ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ<Õ
@@∞=O\˜ ÉèË^Œ^Œ$+≤ì #tã¨∞ÎOk. '<Õ#∞ ZѨC_»∂ „|Ǩχ ã¨fi~°∂ѨÙ_»<Õ! <Õ#∞
ZѨC_»∂ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_ç<Õ— J<Õ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. <Õ#∞ x`«∞º_çx, <Õ#∞
âßâ◊fi`«∞_çx J<Õ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. D [#‡‰õΩ, ֒ѨŠLO_Õ r=`åfixH˜
U ~°H=õ ∞~Ú# ã¨O|O^èOŒ ÖË^xŒ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. 'Wk `å`å¯eHõ =∞~Ú# [#‡ã¨∞Y^Œ∞ó
Y=ÚÅ#∞ J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl#∞. P`«‡QÍ <Õ#∞ âßâ◊fi`«∞_çx J<Õ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
11. Ѩ~°=∂`«‡ :
JO>Ë Ñ¨~°=∞"≥∞ÿ#@∞=O\˜k, L`«Î=∞"≥∞ÿ#@∞=O\˜k – ^•xHõO>Ë
Ѩ~°=∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù =∞~˘Hõ\˜ÖË^Œ∞, Ѩ~°=∂`«‡ =ã¨∞Î=Ù JO>Ë ã¨~°fi„`å
"åºÑ≤Oz#@∞=O\˜ P`«‡‰õΩ áê~°=∞ºO Páêk¿ãÎ nxHõO>Ë JkèHõ=∞~Ú#
=∞~˘Hõ=ã¨∞=Î Ù nxHõO>Ë Ñ¨Ó~°fi=∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù – nxH˜ HÍ~°}=∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù
=∞~˘Hõ\˜ ÖË^Œx K≥ѨÊ|_»\ÏxH˜ U^Œ~Ú`Õ ã¨~°fiÅHõΔ} ã¨OѨ#flOQÍ L#fl^À
J\˜ìk 'Ѩ~°=∂`«‡—. JO>Ë =∞#=∞O`å ‰õÄ_® Wxfl â◊s~°=ÚÅÖ’#∂ P`«‡
L#flk JO\Ï=Ú. Wxfl P`«‡Å∞ ÖË=Ù. Wxfl r=ÙÅ∞<åfl~Ú. r=HÀ\˜ J#O`«OQÍ
L#flkHÍx, Jã¨OMϺHõOQÍ L#flk HÍx J<ÕHõ P`«‡Å∞ ÖË=Ù. XˆH P`«‡ L#flk
JO>Ë? L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ #∂~°∞ ‰õΩO_»ÅÖ’ h~°∞áÈã≤ |Ü«∞@ ã¨∂~°∞º_çH˜ Z^Œ∞~°∞
QÆ∞O_® ZO_»Ö’ ÃÑ_ç`Õ ã¨∂~°∞º_ç aO|O #∂~°∞‰õΩO_»ÅÖ’#∂ Hõ#|_»`«∞Ok.
XHõ ‰õΩO_»Ö’ hà◊√§ H˘OK≥O =ÚiH˜QÍ LO_»=K«∞Û. JѨC_»∞ ã¨∂~°ºaO|O
=∞ã¨HõQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. WOHÀ ‰õΩO_»Ö’ ã¨|∞ƒ HõeÑ≤# hà◊§ÖÏQÍ `≥Å¡QÍ
LO_»=K«∞Û. JѨC_»∞ ã¨∂~°ºaO|O ã¨Ê+¨Oì QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok.PÜ«∂ ‰õΩO_»ÅÖ’x
hà◊¡ ÅHõ}
Δ =ÚÅ∞ ZÖÏQÆ L#fl"À JÖÏQÆ ã¨∂~°ºaO|=Ú PÜ«∂ ‰õΩO_»ÅÅÖ’x
hà◊§Ö’¡ „ѨuaOaã¨∞ÎOk. D =∂e#ºO JO`å ã¨∂~°∞º_çH˜ JO@ÖË^Œ∞.
„Ѩur=Ù_∞» `«# â◊s~°OÖ’ L#flѨC_»∞ <Õ#∞ "Õ~ˆ L<åfl#∞ Jx J#∞‰õΩO@∂
L<åfl_»∞. JO^Œ∞Ö’ LO_ç ã¨∂~°ºaO|O <Õ#∞ "Õˆ~ =ºH˜Îx J#∞‰õΩO>Ë ZÖÏ
LO@∞O^À XHõ"Õà◊ ‰õΩO_» ѨyeáÈ`Õ hà◊√§ XeH˜áÈ~Ú ã¨∂~°ºaO|O
94
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∂Ü«∞=∞=Ù`∞« Ok. #∂~°∞‰õΩO_»Å∞ h\˜`À xO_ç L#flѨC_»∞ #∂~°∞ ‰õΩO_»ÅÖ’#∂
ã¨∂~°ºaOÉÏÅ#∞ K«∂_»=K«∞Û. Jhfl <åâ◊#O KÕ¿ãÎ JHõ¯_» Ug∞ LO_»^Œ∞. HÍx
nx=Å¡ ZÖÏO\˜ ÉÏ^èŒ K≥O^Œ‰õΩO_® ÃÑ·# LO_Õ ã¨∂~°∞º_»∞ XHõ¯_Õ "≥Å∞QÆ∞`«∂
LO\Ï_»∞. P „ѨHÍ~°OQÍ Ñ¨~=° ∂`«‡ =ã¨∞=Î Ù J<ÕHõ P`«‡ÅÖ’ `«# „ѨuaOÉÏxfl
„ѨuaOaã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜Ö’#∂ `å#∞ L<åfl_»∞. JO^Œ∞Ö’#∂
WO^Œ∞Ö’#∂ XˆH ã¨∂~°∞º_»∞ L<åfl_»x K≥ÑÊ≤ P‰õΩO_»ÅÖ’ P*Ï˝#O HõeyO^Œ#∞
HÀO_ç! <å ѨH¯õ # LO_ç "Õ~ˆ ‰õΩO_»ÅÖ’#∂ XˆH ã¨∂~°∞º_»∞ „Ѩu aOaã¨∞<Î åfl_»∞
Jx ‰õΩO_»‰Ωõ *Ï˝#O Hõey`Õ ^•xH˜ =ÚH˜!Î =∞x+≤H,˜ P ‰õΩO_»‰Ωõ L#fl@∞=O\˜
`Õ_® |∞kú, JǨÏOHÍ~°=Ú.
12. =ÚHÍÎ<åO Ѩ~°=∂QÆuó :
Z=~°~Ú`Õ D [QÆ`«∞ÎÖ’ [#‡ Ѩ~°OѨ~°Å #∞Op Hõ~°‡ |O^èŒ=ÚÅ
#∞Op =ÚHÎ̃x á⁄O^Œ∞`å~À J`«_çH˜, J`«_Õ QÆ=∞º™ê÷#=Ú. =ÚHÎ̃x á⁄O^Œ@O
JO>Ë PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞! r=#∞‡‰õΩÅÎ ‰õΩ Jk L`«=Î ∞=∞~Ú#@∞ =O\˜k.
'Ѩ~=° ∂OQÆu—. PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O HõO>Ë P#O^ŒH~õ "° ∞≥ #ÿ k, L`«¯$+¨"ì ∞≥ #ÿ k
U r=Ù_çH© ÖË^Œ∞.
13. J=ºÜ«∞ó :
Y~°∞Û HÍxk. =ºÜ«∞O HÍ^Œ∞ Jk. Bank Account ÖÏO\˜k HÍ^Œ∞
Jk.ZO`« "å_ç<å JO`Õ LO@∞Ok. Zxfl [QÆ`∞« ÅÎ ∞ ѨÙ\˜<ì å JÖψQ LO@∞Ok.
â’¡II ѨÓ~°‚=∞^Œó ѨÓ~°‚q∞^ŒO ѨÓ~å‚`«∂Ê~°‚ =Ú^ŒK«Û`Õ
ѨÓ~°‚㨺 ѨÓ~°‚=∂^•Ü«∞ ѨÓ~°‚"Õ∞ "å= t+¨º`Õ !
PÜ«∞# L<åfl_»∞. PÜ«∞# ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ#∞, [QÆ`∞« #Î O`«\x˜ ã¨$+≤Oì Kå_»∞.
`å#∞ =∞m§ ã¨OѨÓ~°∞‚_»∞QÍ<Õ L<åfl_»∞. =∞i ^•xxO_® "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞
Hõ^•Jk Jã¨OѨÓ~°‚OQÍ LO^• JO>Ë Jk ã¨OѨÓ~°‚OQÍ<Õ LOk. P ^Õ=Ù}˜‚
^蕺xOz#ѨC_»∞ ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú# Ѩ~°=∞ ѨÙ~°∞+¨ „áêÑ≤Î ¿ÇÏ`«∞==Ù`«∞#flk.
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ã¨=∞ã¨Î r=ÙÅÖ’#∞ ã¨OѨÓ~°‚=ÚQÍ L<åfl_»∞.
95
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II q^•ºq#Ü«∞ ã¨OѨ<Õfl „ÉÏǨχ}Ë QÆq ǨÏã≤Îx
â◊√xK≥·= â◊fiáêˆHK« ѨO_ç`å ã¨û=∞^Œi≈#ó
D ã¨$+≤Öì ’ ѨO_ç`∞« Å∞, „ÉÏǨχ}∞Å`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl =∂#=ÙÅ∞, ‰õΩHõ¯,
ѨOk ÖÏO\˜ [O`«∞=ÙÅ∞ L#flq. „ÉÏǨχ}∞Å∞ "Õ^"Œ ^Õ •OQÆ=ÚÅ∞ K«kq#"å~°∞.
„ÉÏǨχ}∞_çÜ«∞O^Œ∞#∞, QÀ=Ù, U#∞QÆ∞, ‰õΩHõ¯ "≥Ú^ŒÅ~Ú# [O`«∞=ÙÅÖ’#∂
‰õÄ_® ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨=∂#OQÍ<Õ L<åfl_»<Õ q+¨Ü∞« =Ú „QÆÇÏ≤ ™êÎ_∞» .JO^ŒiÖ’#∂
ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ<Õ L<åfl_»∞. JO`ÕQÍx "Õ^"Œ ^Õ •OQÆ=ÚÅ∞ K«^∞Œ =Ù‰Ωõ #fl ѨO_ç`∞« ÅÖ’
ѨÓ~°‚OQÍ#∂, â◊√#Hõ=ÚÖ’ `«‰õΩ¯=QÍ#∂ ÖË_»∞. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°`«`«fi=Ú JÖÏQÆ
LO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ 'ѨÓ~°‚=∞^Œó ѨÓ~°‚q∞^ŒO— – 'ѨÓ~°‚㨺 ѨÓ~°‚=∂^•Ü«∞—
ѨÓ~°O‚ Ö’Op ѨÓ~°O‚ fÜ«∞QÍ 'ѨÓ~°"‚ ∞Õ "å=t+¨º`Õ— – ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù
WOHÍ JHõ¯_» J\Ï¡ˆQ L#flk. JO^Œ∞Ö’Op fã≤ WHõ¯_» ÃÑ\˜ì#ѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_®
JO^Œ∞Ö’ WOHÍ J\Ï¡Qˆ L#flk. P ÅHõ}Δ O Hõey# P ^Õ=^Õ=Ù_çH˜ 'J=ºÜ«Ú_»∞—
Jx¿Ñ~°∞. =ºÜ«∞=Ú Y~°∞ÛHÍx =ã¨∞Î=ÙJk.JO^Œ∞Hõx J=ºÜ«∞ â◊|ÌOKÕ`«
Ѩ~°=∂`«‡#∞ QÆ∂iÛ K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞.
14. ѨÙ~°∞+¨ó :
PÜ«∞##∞ =∞#O Ѩ~=° ∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Jx ZѨC_»∂ JO@∂ LO\Ï=Ú.
™ê^è•~°}OQÍ D [QÆ`«∞ÎÖ’ =∞#O ÉèíQÆ=O`«∞_çx P~å^èŒ# KÕ¿ã@ѨC_»∞ –
"Õ^•O`«O Ü≥ÚHõ¯^Œ$+≤ìÖ’ =∞#O JO`å„áêHõ$`«∞ÅOJ#|_»`å=Ú. ѨOK«
Éè∂í `å`«‡Hõ =∞Ü«∞ =∞~Ú#@∞=O\˜ D „ѨH$õ uÖ’ ѨÙ\˜ì D „ѨH$õ ux J#∞Éèqí ã¨∂Î
LO_Õ"åà◊§=Ú. HÍ|\˜ì =∞#=∞O`å „áêHõ$`«∞Å=Ú J#|_»`å=Ú. PÜ«∞#
XHõ¯_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞. q∞QÆ`å^ŒO`å ‰õÄ_® „ѨHõ$uÜÕ∞. '<Õ#∞ ѨÙ~°∞+¨μ_çx— Jx
Z=~°∂ ‰õÄ_® J#∞HÀ ‰õÄ_»^Œ∞. Ѩ~°=∞Ѩ~°∞+¨μ_»∞ XHõˆ~ L<åfl~°∞.=∞#=∞O`å
„ѨHõ$`Õ! ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ`À x~å‡}=Ú KÕÜ«∞|_ç# ^ÕǨÏOÖ’ U J=™ê÷
ÉèË^Œ=ÚÅ`À L#fl@∞=O\˜ „ã‘Î J~Ú<å, ѨÙ~°∞+¨μ_»~Ú<å, Ѩâ◊√=~Ú<å, ѨH˜Δ
J~Ú<å, JO`å ‰õÄ_® „ѨHõ$`Õ! D [QÆ`«∞ÎÖ’ L#fl ã¨~°fi [O`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
„ѨHõ$`Õ! Ѩ~°=∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ XHõ¯_Õ! JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ XHõ¯_Õ! J<ÕHõ =∞Ok
ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ Jx=∞#O x`«º"å_»HOõ Ö’ LѨÜ∂≥ yOK«∞‰õΩO@∞#fl ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ÖË~∞° .
96
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
QÀÑ≤HÍw`«ÅÖ’ N Hõ$+¨‚Ѩ~°=∂`«‡ Ü≥ÚHõ¯ `«`åfixfl <å~°^•^Œ∞Å∞ ‰õÄ_®
PÜ«∞##∞ '"Õ∞=∞O`å „ã‘ÎÅ=Ú, h"˘Hõ¯_ç"Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_çq— Jx ™È΄`«OKÕ™ê~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞_ç ÖÏQÍ J<ÕH=õ ∞Ok ѨÙ~°∞+¨μÅ∞<åfl~°∞ Jx J#∞HÀ=@O
J*Ï˝#=Ú. „|Ǩχ, WO„^•^Œ∞Å∞ W`«~∞° ÅO`å ‰õÄ_® „ѨH$õ u=∞Ü«∞"Õ∞! ã¨$+≤Öì ’
gà◊§O`å „áêHõ$`«∞Öˇ· L<åfl~°∞! ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ! ѨÙ~°∞+¨âÉ◊ ÏÌxH˜
ѨÓ~°fi =∞O^Œ∞#fl"å_»∞ Jx ‰õÄ_® XHõ "åºHõ~°}Ï~°÷O L#flk.
15. ™êH˜Δó :
ÉèQí "Æ å#∞_»∞ ™êH˜QΔ Í L#fl"å_»∞. UO [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞.
JO>Ë ã¨~fi° ã¨=∞~°∞_÷ ~» Ú#"å_»∞! =∞#O WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ J#∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ PÜ«∞#
ZÖÏ ™êH˜=Δ ∂„`«∞_»∞QÍ LO\Ï_»∞ JO>Ë XHõ ÃÑ^ŒÌ á¶êºHõsì Ö’x Ü«∞O„`åÅ#xflO\˜x
XˆH XHõ¯ switch `À XHõ chief engineer computer ™êÜ«∞O`À ZÖÏ
control KÕã≤ #_»∞ѨÙ`«∞O\Ï_À ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_® =∂\˜=∂\˜H˜ ã¨$+≤ìx
#_çÑO≤ KÕ Hõ~ΰ $`«fiO =Ç≤ÏOK«_∞» . ã¨$+≤ì x~å‡}O =∂„`«"∞Õ KÕã≤ `«~∞° "å`« [QÆ`∞« ÖÎ ’
[iˆQ@@∞=O\˜ q+¨Ü∂« Å#∞ K«∂ã¨∂Î LO\Ï_»∞. =∞#O^ŒiÖ’ JO`«ó™êH˜QΔ Í
L<åfl_»∞. Ѩi}Ï=∞ HÍ~°‰Ωõ _»∞. WOHÀ q+¨Ü∞« O ‰õÄ_® *Ï˝ÑH¨ Oõ `≥K∞« ÛHÀ"åe.
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ „ÉÏǨχ}∞_ç Ö’#∂, ‰õΩHõ¯, U#∞QÆ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# [O`«∞=ÙÅÖ’#∂
L<åfl_»O\Ï~°∞. =∞i Jq KÕ¿ã Ѩ#∞Åhfl ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ KÕã∞¨ <Î åfl_® Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞
H˘O^Œ~°∞. PÜ«∞# U Ѩx KÕÜ«∞_»∞. U Hõ~°Î $`«fi=¸ ÖË^Œ∞. ™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»∞QÍ
=∂„`«"∞Õ L<åfl_»∞. KÕ¿ãk JO`å „Ñ¨H$õ u, ^ÕÇϨ =Ú, ^ÕÇϨ „ÉèÏOu Hõey#"å_»∞,
<Õ#∞ J<Õ ÉèÏ=O L#fl"å_»∞ =∂„`«"∞Õ ! "åà◊√§ KÕ¿ã áêѨÑÙ¨ }ϺÅ`À ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜
U =∂„`«=¸ Hõ~°Î $`«fiO ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ™êH˜Δ =∂„`«"Õ∞!
'^•fiã¨∞Ѩ~å‚ ã¨ÜÚ« *Ïã¨MÏÜ«∞— Jx XHõ =∞O„`«O L#flk. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
"Õ~°∞ – r=Ù_»∞ "Õ~°∞ J<Õ ÉèÏ=O`À „áê~°OÉèíO KÕã≤ r=Ù_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çx
â◊~} ° ÏQÆu á⁄Ok ÉèQí =Æ O`«∞_ç KÕ`« ~°HOΔ̃ Ѩ|_»`å_»∞ Jx K≥ÑC¨ `«∞Ok. W^Œ~Ì ∂°
XHõ>Ë HÍx XHõ~°∞ Éè’HõÎ. =∞~˘Hõ~°∞ ™êH˜Δ =∂„`«OQÍ LO_»@"Õ∞! JO>Ë
„ѨuaO|=Ú ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ J#∞Éèíqã¨∞Î#flk. r=# Ü«∂„`«‰õΩ HÍ~°}"≥∞Â
^Œ∂~°O#∞O_ç ™êH˜ΔQÍ L<åfl_»∞.
97
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
16. ˆHΔ„`«[˝ó :
ˆHΔ„`«=Ú JO>Ë â◊s~°=Ú. â◊s~°OÖ’ z`«Î=Ú J<Õk XHõ\˜ L#flk.
<Õ#∞ D â◊s~°OÖ’ L<åfl#∞ J<Õ ÉèÏ=# =∞#‰õΩ ZѨC_»∂ L#flk.Jk ZO`«
^Œ$_è»OQÍ LO@∞Ok JO>Ë x„^ŒÖ’Op ÖËÑ≤ J_çy`Õ ‰õÄ_® =∞#¿Ñ~°∞, T~°∞,
WÅ∞¡, =∞# =ã¨∞Î=ÙÅ∞, ZHõ¯_» L<åflÜ≥∂ "≥uH˜# XHõ¯ HõΔ}OÖ’<Õ "≥O@<Õ
`≥Å∞™êÎ~Ú. P Hõ} Δ ÏxH˜ =ÚO^Œ∞ Ug∞ÖË^∞Œ . =∞#O ZHõ¯_» L#fl"≥∂ `≥eÜ«∞^Œ∞.
x„^ŒÖ’ LO_»QÍ J~°~÷ å„u K«ÑC¨ _»∞ q#Ѩ_`ç Õ =∞# WÅ∞¡ "åH˜e ã¨iQÍ L<åflÜ«∂
ÖË"å Jx K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∂° x„^ŒáÈ`«∞<åfl~å? WO\˜ `«Å∞ѨÙÅhfl
"Õâß=∂? Z=~°~Ú<å =KåÛ~å Jhfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú XHõ¯ HõΔ}OÖ’!
Hˆ „Δ `«[˝ JO>Ë z`«OÎ Hõey <Õ#∞ J<Õ „ÉèÏOu ZѨC_»∂ Hõey LO_Õ"å_»∞.
^•xx ZѨC_»∂ =∞~°záÈ_»∞. ˆHΔ„`åxfl ZѨC_»∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. ˆHΔ„`åxfl
=∂„`«"∞Õ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅQÆ@O JO>Ë P`«‡ *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨO `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O HÍ^Œ∞.
ˆHΔ„`« *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨO `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O JO`Õ! J`«_Õ ˆHΔ„`«A˝_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ
DÜ«∞##∞ ÉèQí =Æ `«Ê~°OQÍ K≥ÑÙ¨ `å~°∞. J~Ú`Õ D q+¨Ü∂« xfl r=Ù_çHˆ J#fiÜ«∞O
KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë =ÚO^Œ∞ =ÚO^Œ∞ Hõ^Œä =∞#‰õΩ ã¨iQÍæ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. J<ÕHõ Hˆ „Δ `«=ÚÅ∞
L#flq. J<ÕHõ r=~åã¨∞Å∞ L#flq. Ñ≤Ñ‘eHÍk „ÉǨχѨ~°ºO`«=Ú J#O`«HÀ\˜
r=~åã¨∞Å∞ HõΔ}HõΔ}=Ú Ñ¨Ù_»∞`«∞<åfl~Ú. #tã¨∞Î<åfl~Ú. J~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∂
ˆHΔ„`«=ÚÅÖ’ r=Ù_»∞ PÜ«∂ ˆHΔ„`«A˝_»∞QÍ<Õ L<åfl_»∞. WHõ¯_» ˆHΔ„`«=Ú JO>Ë
â◊s~°=Ú J<Õ J~å÷xfl =∞~°z áÈ=^Œ∞Ì. Wxfl HÀ@¡ â◊s~°=ÚÅÖ’ LO_Õ r=Ù_»∞
P ˆHΔ„`«A˝_»#fl ÉèÏ=<Õ! J^Õ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=#. N =∞Ǩq+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯
ÉèÏ=# Jk. PÜ«∞# ~°K<« å ™ê=∞~°º÷ O Jk. P ^ÕÇ¨ `«‡ ÉèÏ=# Hõey LO_»@"Õ∞
Hˆ „Δ `«[`˝ « J#|_»∞`«∞Ok.
r=Ù_»∞ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ J#∞Éèíqã¨∂Î LO\Ï_»∞. `«#∞
~Ô O_»~Ú<å_»#fl=∂@! ™êH˜Δ J~Ú<å_»∞. Hˆ „Δ `«A_˝ ∞» J~Ú<å_»∞. W^ŒO`å =∂Ü«∞,
<å@Hõ=Ú Jx K≥Ñ≤`Õ D [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ ~°K«#JO`å =∂Ü«∂ <å@HõO, HÍx
98
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ =∂Ü«∂<å@HõO HÍ^Œ∞. Z=~°∂ #\˜OK«@O ÖË^Œ∞. JO^Œ~°∂
x[OQÍ J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ L<åfl~°∞. J^≥·fi`« ã≤^•úO`«OÖ’ [QÆ`«∞Î q∞^䌺 Jx
K≥ѨÙ`å~°∞. HÍx „áê~°OÉèíOÖ’ D [QÆ`«ÎO`å L#flk. =∞#=∞O`å L<åfl=Ú.
ã¨∞Y=Ú, ^Œ∞óY=Ú L#flk. áêѨ=Ú L#flk. ѨÙ}º=Ú L#flk. P ÉèÏ=#`À>Ë
D ã¨ÇϨ „ã¨<å=∞ ™È΄`«O „áê~°OaèOKåe. PÜ«∞# ~°H‰Δõ Ωõ _»∞. =∞#‰õΩ P Ѩ~=° ∂`«∞‡_ç
~°HõΔ} ã¨~°fi^• J=ã¨~°=Ú!
Ü≥∂yH˜ ^蕺#OÖ’ L#flѨC_»∞ ã¨∞YOQÍ LO@∞Ok. ^蕺#O #∞Oz
|Ü«∞\˜H˜ =¿ãÎ ZO_», K«e, PHõe! â◊s~åxH˜ W=hfl HõÅ∞QÆ∞`«∂<Õ L<åfl~Ú.
Ü≥∂yH˜ ‰õÄ_® Wq `«Ñ¨Ê=Ù. nxx QÆ∞iOz =∞#O xâ◊ÛÜ«∞ |∞kú`À LO_®e.
ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ =∞#O J#∞ÉèíqOK«‰õÄ_»^Œ∞. ^Œ∞óYѨ_»‰õÄ_»^Œ∞ J<Õ Ñ¨@∞ì^ŒÅ
KÕ`« J`«_∞» P J#∞Éè∂í ux u~°ã¯¨ iã¨∞<Î åfl_»∞. Ü≥∂y *Ï˝#O KÕ`« J#∞Éè"í åxfl
u~°ã¨¯iã¨∞Î<åfl_»∞. HÍx J#∞Éèí=O `«Ñ¨Ê@O ÖË^Œ∞. JÖÏ u~°ã¨¯iOKÕ |∞kúx
nè~`° fi« =∞O\Ï~°∞.J@∞=O\˜"å_çH˜ Ѩ~=° ∞Ѩ^Œ „áêÑ≤Î Åaèã∞¨ OÎ k Jx K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl~°∞.
JO^Œ∞Hõx ˆHΔ„`«A˝_»∞. JO>Ë D â◊s~åxfl Ü«∞^ä•~°÷OQÍ J#∞ÉèíqOKÕ"å_»∞ Jx
J~°O÷ .
J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl@∞¡ ã¨~åfi`«‡<å – ^Œ∂~°OQÍ LO_ç „Ñ¨uâ◊s~°OÖ’#∂ ‰õÄ_®
UHõ HÍÅ=∞O^Œ∞ ™êH˜ΔQÍ LO_Õ"å_çH˜ W^ŒO`å =∂Ü«∞ÜÕ∞ HÍx J#∞Éèí=O
á⁄O^Õ"å_çH˜ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. =∞#O J*Ï˝#
ã¨fi~°∂ѨÙÅO. =∞# ^ŒQÆæ~° JO`å J*Ï˝#O L#flk. q*Ï˝#O JO`å PÜ«∞#
^ŒQÆæ~° L#flk. PÜ«∞# ™êH˜Δ! =∞#O J#∞Éèíqã¨∞Î<åflO. K«∂ã¨∂Î L<åflO. HÍx
Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ D J#∞Éèqí OKÕ"å_»∞ P ™êH˜Δ Ü≥ÚHõ¯ „ѨuaO|=Ú =∂„`«"∞Õ Jx
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl XHõ~ÀA# q=ÚH˜Î Åaèã¨∞ÎOk. <Õ#∞ ã¨fi`«O„`«OQÍ L<åfl#∞ J<Õ
ÉèÏ=# Hõey LO_»@"Õ∞ ˆHΔ„`«[˝`«fiO. JO^Œ∞=Å# JÖÏ J~Ú#ѨÊ\˜H© D
ˆHΔ„`«[˝`« =Å# PÜ«∞# `«iy áÈÖË^Œ∞. PÜ«∞# Ѩi=∂}OÖ’ U =∂„`«=¸
`«~°∞QÆ∞^ŒÅ~åÖË^Œ∞.
99
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
17. JHõΔ~° :
Hõ~Δ =° Ú JO>Ë <åâ◊#=Ú JÜÕ∞ºk. JHõ~Δ =° Ú JO>Ë <åâ◊#=Ú ÖËxk.
PÜ«∞# Hõ~Δ =° Ú#∞ Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ<Õ HõeÊOKå_»∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# JHõ~Δ ∞° _≥· L<åfl_»∞.
`«# „ѨuaO|O J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl@∞ =O\˜ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅKÕ`« `å#∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ‰» Ωõ O_®
™êHΔ̃QÍ LO_ç JHõ~Δ O° QÍ<Õ L<åfl_»∞. `«iy áÈÖË^∞Œ .`«iyáÈ_»∞. XHõ =ã¨∞=Î ÙÖ’
#∞O_ç H˘O`« f¿ã¿ãÎ Jk `«iyáÈ`«∞Ok. JÖÏHÍHõ `å#∞ WO^Œ∞Ö’ ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ
L#flѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® `å#∞ `«iyáÈ_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞# JHõΔ~°∞_»∞. ™êH˜Δ,
ˆHΔ„`«A˝_»∞, JHõΔ~°∞_»∞. PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ D =¸_»∞ ÉèÏ=#Å∞ UHõ HÍÅ=∞O^Œ∞
xO_ç L#flq.
â’¡II Ü≥∂QÀ Ü≥∂QÆq^•O <Õ`å „Ñ¨^è•#ѨÙ~°∞¿+â◊fi~°ó I
<å~°ã≤OǨÏ=ѨÙó N=∂<£ ˆHâ◊=ó ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ó II 3
18. Ü≥∂QÆó :
PÜ«∞# Ü≥∂QÆ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. PÜ«∞# JHõΔ~°∞_»∞ HÍ|\˜ì Ü≥∂QÆ∞Å
ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ^蕺xOѨ|_»`å_»∞. 'Ü≥∂y ǨÏ$^•úº# QÆ=∞ºO =O^Õ q+¨μ‚O
Éèí=ÉèíÜ«∞ǨÏ~°O ã¨~°fiÖ’ÔH·Hõ<å^äŒ"£∞— Ü≥∂QÆ∞Å∞ `«=∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ ^蕺xOz
z=~°õÔHHõ¯_çH˜ "≥à◊`å~À P ™ê÷#=∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞. "åà◊∞§ 'Ü≥∂y, ǨÏ$`ü,
^蕺#, QÆ=∞º— – JHõ¯_çH˜ "≥à◊`å~°∞. PÜ«∞# QÆ=∞º™ê÷#O J^Õ! Ü≥∂QÆ=Ú
J#|_Õ P =∂~°æO PÜ«∞<Õ Jx J~°÷O. JHõ¯_» =∂~°æO ‰õÄ_® `å<Õ! JHõ¯_»
=∂~°=æ Ú, ™êH˜Δ Hˆ „Δ `«AÅ˝ #∞ q_çq_çQÍ K≥ÑÊ≤ J`«_ç Ü≥ÚHõ¯ JHõ~Δ `° åfixfl x~°∂Ñ≤Oz
Ü≥∂QÆ =∂~°æO ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Jx x~°∂Ñ≤`« =∞=Ù`«∞#flk WHõ¯_». P „Hõ=∞OÖ’
™êH˜Δ, ˆHΔ„`«[˝, JHõΔ~°, Ü≥∂QÆ <å=∂Å∞.
19. Ü≥∂QÆq^•O<Õ`« :
<Õ`« JO>Ë <åÜ«∞‰õΩ_»∞. 'Ü≥∂QÆq`ü— Ü≥∂QÍxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞.
Ü≥∂QÆ =∂~åæxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞, Ü≥∂QÍxfl É’kèOK«QÆey#"åà◊√§,
J#∞+≤Oª K«QeÆ y#"åà◊§‰õΩ PÜ«∞# <Õ`$« `«fiO =Ç≤ÏOz L<åfl_»∞. Ѩ`O« [e Ü≥∂QÆ
100
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨∂„`«=ÚÅO^Œ∞ z`«=Î $uÎ x~À^è"Œ ∞Õ Ü≥∂QÆ=∞x K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. Ü≥∂QÆâß„™êÎxH˜
"≥à§ı =∂~°Oæ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! Ü≥∂QÆ =∂~°Oæ Pkâı+μ¨ x =â◊"∞≥ Ü ÿ Ú« #flk. J`«_∞»
q+¨μ‚"Õ Hõ^•!
20. „Ѩ^è•# ѨÙ~°∞¿+â◊fi~°ó :
„Ѩ^•è #, ѨÙ~°∞+¨, Dâ◊fi~° Jx =¸_»∞ â◊|=Ì ÚÅ∞ LO@∞<åfl~Ú WHõ¯_».
„Ѩ^è•#O JO>Ë „ѨHõ$u Jx J~°÷O WHõ¯_». ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ`À xO_ç L#fl D
[QÆ`«ÎO`å ‰õÄ_® [_» Ѩ^•~°÷OQÍ Hõ#|_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞Ö’ „áê}=Ú, |∞kú
„Ѩ"tÕ ¿ãÎ ^•xH˜ JǨÏO`« W`åº^Œ∞Å∞ "å\˜ xÜ«∞~`« J~Ú# ѨÙ~∞° +¨μ_»∞ LO\Ï~°∞
J^Õ =ºH˜Î`«fiO ÖËHõáÈ`Õ Jk [_»Ñ¨^•~°÷O. â◊s~°O L#flѨÊ\˜H© JO^Œ∞Ö’Op
r=Ù_»∞ |Ü«∞\˜H˜ "≥o§áÈ`Õ P â◊s~°O [_»Ñ^¨ •~°"÷ ∞Õ ! â◊s~°OÖ’ #∞O_ç „áê}O
áÈ~Ú# `«~°∞"å`« ѨH˜Δ ÖËzáÈ~Ú# `«~°∞"å`« QÆ∂_»∞ L#fl@∞¡ P â◊s~°O
[_»Ñ¨^•~°÷"Õ∞! JO^Œ∞=Å# '„Ѩ^è•#O— JO>Ë „ѨHõ$u Jx, ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ JO>Ë
r=ÙÅ∞ Jx, 'Dâ◊fi~°— JO>Ë xÜ«∞~`« Dâ◊fi~°∞_»∞ Jx WHõ¯_» J~°÷O. JO>Ë
„ѨHõ$uÖ’ LO_Õ r=ÙʼnõΩ Ñ¨~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_≥· QÆ=∞º™ê÷#OQÍ L#fl"å_»∞ Jx
J~°O÷ .
„Ѩ^•è #∞_»∞ JO>Ë PÜ«∞# `«~∞° "å`«<Õ W`«~∞° Å∞. JO^Œ~∂° kfifÜ«ÚÖË!
PÜ«∞#`À ã¨=∂#=∞~Ú# "å~°∞ Z=~°∂ ÖË~°∞. PÜ«∞# `«~°∞"å`«<Õ JO^Œ~°∂
L<åfl~°∞. JO>Ë XHõ P^蕺u‡Hõ ^Œ$+≤`ì À K«∂¿ãÎ =∞#‰õΩ PÜ«∞# Hõ#fl ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞
"Õˆ~ Z=~°∂ ÖË~°∞. J*Ï˝# ^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ PÜ«∞# HõO>Ë ^Œ∂~°ã¨∞÷_»∞ Z=~°∂
ÖË~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#‰õΩ =ÚO^Œ~° U^Œ~Ú<å =ã¨∞Î=Ù XHõ J_»∞QÆ∞ ^Œ∂~°OÖ’
LO>Ë Hõ#|_»∞`«∞Ok. J~°J_»∞QÆ∞ ^Œ∂~°OÖ’ "≥#HÍÅ LO>Ë Hõ#|_»^Œ∞.
=∞#^Œ$+≤ìÖ’ WÖÏO\˜ J*Ï˝#O LO_»@O KÕ`«<Õ =∞#‰õΩ Ju ã¨xflÇ≤Ï`«OQÍ
L#fl@∞=O\˜ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ „Ѩ^•è #=Ú, ѨÙ~∞° +¨μ_»∞ JO>Ë Ö’Ñ¨e Hõ~,ΰ Dâ◊fi~°∞_»∞
Jhfl `å<Õ J~Ú L<åfl_»∞.
21. <å~°ã≤OǨÏ=ѨÙó :
#~°â◊s~°=Ú, ã≤OǨÏâ◊s~°=Ú UHõâ◊s~°=Ú# ^èŒiOz#"å_»∞.
101
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=∂#=*ÏuÖ’x ^À+¨=Ú ã¨OǨÏiOK«`y« #k. XHõ ѨO_ç`∞« _»∞, `«Ñ㨠fi≤ J~Ú#
Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙx ^À+¨x"å~°}ÔH· `«#ÃÑ· ã¨QÆÉèÏQÆ=Ú#∞ ã≤OǨÏ~°∂Ѩ=Ú#
„ѨH\õ O˜ K«∞H˘x x~åÜ«Ú^è∞Œ _≥· Jq∞`«âH◊ QΘ ÅÆ "åx =¸_è`» fi« =Ú#∞, `«^•„â◊Ü∞« =∞QÆ∞
Pã¨∞sã¨OѨuxÎ , ^•xx áÈ+≤Oz ÃÑOz# P`«_ç `«Ñ㨠∞¨ û#∞, P`«x ǨÏ$^ŒÜ∞« =Ú
#∞O_ç peÛ ÃÑQÆeOz<å_»∞. „ѨH$õ u ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ D ~Ô O_»∞#∂ `å<Õ JQÆ∞@KÕ`«
J\˜ì Jq∞`« |Å"≥∞ÿ# P Pã¨∞sâ◊H˜Îx `«#Ö’ qb#O KÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞.
22. N=∂<£ :
24 `«`Ϋ fi=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# D [QÆ`∞« ,Î ^•xH˜ Éè’HõÜ
Î ∞« QÆ∞ JǨÏOHÍ~°=Ú,
W^ŒO`«Ü«¸ P`«x Sâ◊fi~°º=Ú. D ã≤i `«# P#O^Œ=ÚH˘~°‰õΩ `«#‰õΩ
P=â◊ºHõ"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. P`«_Õ P#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. WO`«\˜ ã≤i r=HÀ\˜Ü≥ÚHõ¯
`«~°∞}ÀáêÜ«∞=ÚQÍ „Ѩ™êkOz#"å_»QÆ∞@KÕ ^•`«Ü«∞QÆ∞ N=∞O`«∞_≥·<å_»∞.
23. ˆHâ◊=ó :
„u=¸~å·`«‡‰õΩ_»x =∞#=Ú x`«º=¸ 㨇iOK«∞ 24 <å=∞=ÚÅÖ’
„Ѩ^äŒ=∞<å=∞=∞QÆ∞@KÕ`« Jk ã¨OѨÓ~°‚`«fi ã¨∂K«Hõ=Ú.
24. ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ó :
Hõ~Δ åHõ~Δ =° ÚʼnõΩ Jf`«"∞≥ #ÿ "å_»∞.L`«=Î Ú_»∞.r=ÙÅ~^Œi Hõ~>Ë „âı+μ¨ _ª ∞» .
ѨÙ~°∞+¨μ_»#|_»∞ r=Ùx =º+≤ì Éè’QÆ=Ú J^è=Œ ∞=Ú. ã¨$+≤ì JO`«\Ï L#fl Éè’QÆ=Ú,
Jk `«#‰õΩ=â◊"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞@ KÕ`« ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=Ú_»∞.
â’¡II ã¨~°fiâ◊≈~°fit≈=ó™ê÷}∞ó Éèí∂`åkiflkè~°=ºÜ«∞ó I
ã¨OÉèí"À ÉèÏ=<À Éèí~åÎ „ѨÉèí=ó „ѨÉèí∞sâ◊fi~°ó II 4
25. ã¨~°fió :
ã¨~fi° "≥∞#ÿ ã¨$+≤ì Ü≥∞Hõ¯ L`«ÊuÎH,˜ ã≤u÷ H˜, LѨãO¨ Ǩ~åxH˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ "å_»∞.
Jxfl"Õà◊ÖÏ JO`«Ü«Ú#∞ Ziy#"å_»∞. J\˜ì "å_»`«_˘Hõ_Õ LO_»QÆÅ_»∞.
102
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
26. â◊~°fió :
'„â◊√— J#∞ ^è•`«∞=Ù‰õΩ Ç≤ÏO㨠Jx J~°÷=Ú. ѨÓ~°fi<å=∞=ÚÅ∞ ã¨~°fi=Ú
P`«_Õ Jx x~°∂Ѩ} KÕã#≤ `«~åfi`« ã¨~fi° =Ú#∞ LѨãO¨ ǨÏiOK«∞ â◊HΘ â◊~fi° â◊|=Ì Ú#
K≥ѨÊ|_ç#k.
27. t=ó :
[QÆ`«∞ÎÜ≥∞Hõ¯ ã≤÷u Ü«∞~^Œ∞ ‰õÄ_® â◊√Éèí~Hõ~°∞_»∞. LѨã¨OǨ~°Hõ „H˜Ü«∞
‰õÄ_® [QÆ`∞« ÖÎ ’x r=ÙʼnõΩ „ѨH$õ u#∞Oz q=ÚH˜Î HõÅ∞QÆ∞@KÕ`« =∞OQÆà„◊ Ѩ^"Œ ∞Õ .
JO^Œ∞=Å# 't=ó— =∞OQÆà◊ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞, â◊√ÉèíOHõ~°∞_»∞ Jx J~°÷=Ú. q+¨μ‚"Õ
t=Ù_»#∞@.
28. ™ê÷}∞ó :
'' ™ê÷}∂ ~°∞„^Œ L=∂Ѩuó —— Jx J=∞~°=Ú. `å#∞ Hõ^ŒÅHõ ã≤÷~°∞_≥·
x`«º=Ú Hõ^ŒeHõ Hõey# [QÆ`«∞Î#‰õΩ P^è•~°Éèí∂`«∞_»∞. Jã≤÷~°=∞QÆ∞ [QÆ`«∞Î#∞
^èiŒ Oz#\˜ì ã≤~÷ ∞° _»∞.
29. Éèí∂`åkó : ѨOK«Éèí∂`«=ÚʼnõΩ r=ÙʼnõΩ P^Œ∞º_»∞.
30. xkè~°=ºÜ«∞ó :
r=ÙʼnõΩ QÆ∞ѨÎ"≥∞ÿ# ^èŒ#=Ú. ѨÙ}ºÑ¶¨Å=Ú. ^Õ=Ùx *Ï˝#=Ú Y~°∞Û
HÍxk. ^•x #∞O_ç [QÆ`«∞ΠѨÙ\˜ì "åºÑ≤Oz<å `«#Ü«∞O^Œ∞ `«~°∞QÆ∞ ÖËx"å_»∞.
'' ѨÓ~°‚㨺 ѨÓ~°‚=∂^•Ü«∞ ѨÓ~°‚"Õ∞ "å=t+¨º`Õ. ——
31. ã¨OÉèí=ó :
x`«º=Ú [QÆ=∞O`«\˜Ö’ ѨÙ@∞ì@ J<Õ „H˜Ü«∞‰õΩ Pã¨Ê^Œ"≥∞ÿ#"å_»∞.
'J*ÏÜ«∞=∂<À |Ǩï^è• q*ÏÜ«∞`Õ—–`å#∞ ѨÙ@ì=Åã≤# J=ã¨~°=Ú `«#‰õΩ
ÖˉõΩ<åfl ã¨$+≤ì ~°∂Ѩ [#‡=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz#"å_»∞.
32. ÉèÏ=#ó :
[QÆ`∞« ÖÎ ’x J#∞Éè=í =ÚÅ∞, ÉèÏ=#Å∂, Éè∂í `«=ÚÅO^Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flq.
^•xH˜ ã¨~°fi ã¨q∞+≤ì Hõ~°Î P`«_Õ.
103
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
33. Éèí~åÎ :
`«# ã¨$+≤ìx áÈ+≤OK«∞"å_»∞.
34. „ѨÉèí=ó :
`«# ѨÙ@∞ìHõ‰õΩ `å<Õ HÍ~°}"≥∞ÿ#"å_»∞.
35. „ѨÉèí∞ó :
„ѨÉèí∞K«"Õ∞—. '|ǨïK«"Õ∞— (~°∞„^Œ=Ú).áêʼnõΩ_»∞.
36.Dâ◊fi~°ó
J`«∞º#fl`«=∞~Ú# JkèHÍ~°=Ú HõÅ"å_»∞.D<å=∞=ÚÅ∞ t=Ѩ~°OQÍ
‰õÄ_® ™ê~°÷Hõ=ÚÖË.
â’¡II ã¨fiÜ«∞OÉèí∂ â◊≈OÉèí∞~åk`«ºó ѨÙ+¨¯~åHΔÀ =∞Ǩã¨fi#ó I
J<åkx^èŒ<À ^è•`å q^è•`å ^è•`«∞~°∞`«Î=∞ó II 5
37. ã¨fiÜ«∞OÉèí∞ó :
`«# ã¨OHõÅÊ=ÚKÕ `å#∞ ѨÙ\˜#ì "å_»∞. ѨÓ~°fi HõÖÏÊO`«=∞O^Œ∞ `«##∞
`å#∞ LѨã¨OǨÏiOK«∞H˘x uiy ã¨$+≤ìx KÕÜ«Ú ã¨OHõÅÊ=Ú`À `«##∞ `å#∞
ã¨$+≤ìOK«∞H˘x [QÆ`«∞Î#O^Œ∞ "åºÑ≤OK«∞"å_»∞. ѨÙ~å}=Ú [QÆ`«∞Î ã¨$+≤ìHõ~°ÎÜ≥ÿ∞#
„|Ǩχ#∞ q+¨μ‚=Ù ã¨$lOK≥#x K≥ѨCK«∞#flk. P q^èŒ=ÚQÍ 'J*ÏÜ«∞=∂<À
|Ǩï^è• q*ÏÜ«∞`Õ— ѨÙ@∞ìHõÖËx"å_»∞ J<ÕHõ=ÚÅ∞QÍ Ñ¨Ù@∞ìK«∞<åfl_»∞. ''#=∞ó
ѨÓ~°fi*ÏÜ«∞K«, Ѩ~*° ÏÜ«∞K«—— J#∞ t=ã¨∞uÎ ‰õÄ_® Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞xÜ≥ÚHõ¯ =~°<‚ .Õ
38. â◊OÉèí∞ó :
Z=x LxH˜ =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∂≥ J\˜"ì å_»∞.[QÆ`∞« ÖÎ ’ r=ÙʼnõΩ Z@∞=O\˜
ã¨OHõ@=∞O^≥·##∞ ~°HõΔ‰õΩ_»∞. Wk t=Ùx ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_®.
39. Pk`«ºó :
ã¨∂~°∞ºx ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fiÜ«∞=Ú. Ö’Hõ=Ú# „áê}â◊H˜ÎH˜
P^Œ∞º_≥#· "å_»∞.
104
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
40. ѨÙ+¨¯~åHõΔ ó :
WK«Û@ Hõ=∞ÅÉÏO^èŒ=Ù_»∞QÍ Pk`«º<å=∞=Ú `«~°∞"å`« ѨÙ+¨¯~åHõΔ
<å=∞=Ú =K«∞Û@ QÆ=∞<å~°›=Ú. [QÆ`«∞Î x~°O`«~° ™êH˜Δx =i‚OK«∞@. —kq=
K«‰ΩΔõ ~å`«`O« — (ã¨∂~°∞º_»∞).
41. =∞Ǩã¨fi#ó :
„Ѩ}=ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» – <å^Œ„|Ǩχ=∞Ü«Ú_»∞, qâ◊fi"åºÑ¨Hõ <å^Œãfi¨ ~°∂ѨÙ_∞» .
42. J<åkx^èŒ#ó : "≥Ú^ŒÅ∞ JO`«=Ú ÖËx x`«∞º_»∞.
43. ^è•`å :
t=<å=∞=ÚÅ `«~åfi`« „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ K≥ѨÊ|_»∞K«∞<åfl_»∞. ã¨~°fi=Ú
^Œ^è•u J#∞@KÕ`« ã¨~°fiã¨$+≤ìx ^èŒiOK«∞"å_»∞.
44. q^è•`å :
ã¨$+≤ì ã≤u÷ ÅÜ«∞=ÚÅ#∞ r=ÙÅ [<å‡^Œº=ã¨Å÷ ∞, YQÀà◊ =∞O_»ÖÏ^Œ∞Å
L`«ÊuÎ, ã≤÷u ÅÜ«∂^Œ∞Å∞ ã¨~°fi=Ú#∞ qkèOK«∞"å_»∞.
45.^è•`«∞~°∞`«Î=∞ó :
PÜ«∞# #=„|ǨχÅÖ’ P^Œ∞º_»∞. J<ÕHõ„|ǨχʼnõΩ Hõ~°Î. —„|Ǩχ}ÏO
„|Ǩχ}ã¨Êu—, L`«Î=Ú_»∞ HÍ=@O KÕ`« „|Ǩ‡k ^Õ=`«Å‰õΩ Ñ¨~°=∞ѨÓAº_»∞.
â’¡II J„Ѩ"Õ∞Ü≥∂ ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó Ѩ^Œ‡<åÉè’-=∞~°„ѨÉèí∞ó I
qâ◊fiHõ~å‡ =∞#∞ã¨Î fiëêì ã¨÷q+¨ªóã¨÷q~À „^èŒ∞=ó II 6
46. J„Ѩ"Õ∞Ü«∞ó :
ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œe r=ÙÅ |∞kúH˜ `≥eã≤# „Ѩ=∂}=ÚʼnõΩ JO^Œx"å_»∞.
=∂#"Õ∞Ü«∞=ÚÅ∞ (H˘Å`«Å∞ )ÖËx"å_»∞.
47. ǨÏ$+‘ˆHâ◊ó :
ǨÏ$+‘H{õ Dâ◊ó. ǨÏ$+‘HÍ}ÏO WO„kÜ«∂}ÏO Dâ◊ó. ǨÏ$+‘H=õ ÚÅ#QÍ
105
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
WO„kÜ«∞=ÚÅ∞. "å\˜H˜ JkèѨuÜ«∞x ™ê=∂#º J~°÷=Ú. 'ǨÏ$+¨ºOu J<Õ#
Wu ǨÏ$+‘H—õ – ǨÏ$+‘H=õ Ú P#O^Œ™ê÷#=Ú. ^•xH˜ Dâ◊fi~°∞_»∞, r=Ù_»∞ x`«º=Ú
WO„kÜ«∂Å^•fi~å ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ#∞ J#∞Éèqí OK«∞@Ü«∞O^Œ∞ Jq^•º~°∂ѨÙ_≥,·
JO`«~åºq∞QÍ, â◊√^Œúq^•º~°∂ѨÙ_≥·, P#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· LO_Õ"å_»∞.
48. Ѩ^Œ‡<åÉèíó :
`«# <åaèÜ∞« O^Œ∞ L^Œƒqù Oz# Ѩ^‡Œ =Ú#∞ „|Ǩχ֒Hõ=ÚQÍ KÕã#≤ "å_»∞.
P q^èŒ=ÚQÍ ã¨$+≤ì HÍ~°}=Ú#∞ `«# ^ÕÇ¨Ï =∞^茺=Ú# ^èŒiOz#"å_»∞.
49. J=∞~°„ѨÉèí∞ó : =∞$`«∞º=Ù ÖËx r=ÙʼnõΩ P~å^茺„ѨÉèí∞=Ù.
50. qâ◊fiHõ~å‡ :
'qâ◊fiHõ~°‡} ã¨û=∞=~°Î`åkè—. Wk „H˜Ü«∂qâı+¨=Ú. ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}
Éèí∂`«∞_»∞. ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œe K≥·`«#º=Ú`À ‰õÄ_ç# ã¨~°fi„H˜Ü«∂~°∂ѨÙ_»∞.
51. =∞#∞ó :
rqOK«∞"å_»∞. ã¨$+≤ì JO`«@#∞ XˆH XHõ r=ÙxQÍ "åºÑ≤Oz rqOK«∞
"å_»∞. =º+≤ìÖ’ „Ѩu r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ r=ÅHõΔ}"≥∞ÿ#"å_»∞.
52. `«fiëêìó :
'`«fiH˜Δ`Ò `åfiH˜Δ`Õ㨇— '`«ã¨º`ü `«fiëêì q`«^äŒ`ü ~°∂Ѩ"Õ∞u— Jx XHõ
Ѩ^•~°=÷ Ú#‰õΩ ~°∂Ѩ=Ú#∞ HõeÊOK«∞@ (`«fi+¨ ì â◊ÉÏÌxH˜ ‰õÄ_® XHõ HõeÊ`«~∂° Ѩ=∞<Õ
ÉèÏ==Ú, D â◊|Ì=Ú qHõ$u HÍ=K«∞Û).
53. ã¨÷q+¨ªó :
[QÆ`OΫ `«Ü¸
« â◊s~°=∞QÆ∞@KÕ`« J#O`« Ѩi=∂}=Ú, â◊HΘ Hõey#"å_»∞.
54. ã¨÷q~À^èŒ$=ó :
J#O`«HÍÅ=∞O^Œ∞ LxH˜ Hõey ã≤~÷ =° ÚQÆ xÅzÜ«ÚO_»∞"å_»∞.JO`«\Ï
xO_çÜ«ÚO_»∞@KÕ`« Hõ^ŒeHõ ÖËx"å_»∞, ™ê÷}∞=Ù. (™ê÷}∞~°∞„^À L=∂Ѩuó –
t=Ù_çH˜ ‰õÄ_® J#fiÜ«∞O). ^èŒ$=Ù_»∞.
106
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
â’¡II J„QÍǨϺó âßâ◊fi`«ó Hõ$ëÈ‚ Ö’Ç≤Ï`åHõΔó „Ѩ`«~°Ì#ó I
„ѨÉèí∂`«„ã≤ÎHõ‰õΩ^•ú(ÉÏú)=∂ Ѩq„`«O =∞OQÆà◊O Ѩ~°"£∞ II 7
55. J„QÍǨϺó :
|∞kúKÕ`«HÍx, `«áÈ^蕺<å^Œ∞Å=Å¡ ‰õÄ_® ѨÓ~°‚=ÚQÍ „QÆÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ
™ê^躌 O HÍx"å_»∞. ZO^Œ∞=Å##QÍ Ü≥∂y ‰õÄ_® `«# r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ =∂„`«"∞Õ
*Ï˝<å#O^Œ=Ú#∞ xOѨÙH˘#QÆÅ_»∞.Dâ◊fi~°∞x ã¨OѨÓ~°‚~°∂Ѩ `«`«Î fi=Ú#∞
„QÆÇ≤ÏOz#"å_»∞ HÍ_»x J~°÷=Ú. ''J„áêѨº =∞#™êã¨Ç¨Ïó—— Jx „â◊√u.
56.âßâ◊fi`«ó :
ÃÑ· K≥ÑÊ≤ # HÍ~°}=Ú=Å#<Õ ã¨fiÅÊ r=#„Ѩ=∂}=Ú Hõey# r=ÙÅ∞
=∞#∞+¨μºÅ∞ HÍx ^Õ=`«Å∞ HÍx, J\˜"ì åiH˜ âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î Ù ^Œ∞„~åæÇϨ º=Ú.
57. Hõ$+¨‚ó :
'Hõ$+¨‚— JO>Ë #Å¡x"å_»∞ Jx ™ê=∂#º J~°÷=Ú. PHÍâ◊OÜ≥ÚHõ¯
"≥·âßź=ÚÖ’ J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# HÍOuѨÙO[=ÚÅ∞, #HõΔ„`«=ÚÅ∞ J#O`«HÀ\˜
ã¨OYºÖ’ L#fl#∂ ^•xH˜ HÀ\˜QÆ∞}˜`«"≥∞ÿ# JO^èŒHÍ~°=Ú PHÍâßxfl hÅO
KÕã≤Ok. JO`«\˜ J#O`« PHÍâ◊ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ ''qÜ«∞^£ q+¨μ‚Ѩ^ŒO "å`«∞
ѨÙO™êºHÍâ◊qǨÜ«∞ã≤.—— J\˜ì J#O`åHÍâ◊=Ú#‰õΩ q+¨μ‚Ѩ^Œ=∞x ¿Ñ~°∞ Hõ^•!
(JѨ^ŒO)
58. Ö’Ç≤Ï`åHõΔó :
''Ö’Ç≤Ï`åHõΔ ã¨∂û~Àº qѨtÛ<£ =∞#™ê ѨÙ<å`«∞——. ã¨∂~°∞º_»∞ L^ŒÜ«∞
HÍÅ=∞O^Œ∞ Ö’Ç≤Ï`«=~°∞_‚ ∞» . JHõâΔ |◊ =Ì ÚKÕ`« Ö’Hõ=ÚÅ#∞ K«∂K«∞"å_»∞. ''#"≥∂
Ç≤Ï~°}ºÉÏǨÏ"Õ ¿ã<å<Õº kâßOK«Ñ¨`«ÜÕ∞#=∞ó—— |OQÍ~°∞ ÉÏǨï=ÙÅ=O\˜
H˜~°}=ÚÅKÕ`« ^Œâ◊kâ◊Å <å„Hõq∞OK«∞ L^ŒÜ«∞~°qQÍ ~°∞„^Œ∞_»∞ =i‚OK«
|_»∞`«∞<åfl_»∞. J\Ï¡Qˆ ã¨∂~°∞º_çx q+¨μ~‚ ∂° ѨÙ_çQÍ ‰õÄ_® ã¨∂~°º<å~åÜ«∞}∞_»#∞
¿Ñ~° =∞#=∂~åkèã¨∞Î<åfl=Ú. J#QÍ ã¨∂~°∞º_»∞ q+¨μ‚"Õ Jx x~°∂Ѩ}=Ú.
107
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
59. „Ѩ`«~°Ì#ó :
„ѨàÜ
◊ ∞« HÍÅ=ÚÖ’ ã¨$+≤xì LѨãO¨ ǨÏiOK«∞"å_»∞ ã¨$+≤ì ã≤u÷ u~À^•<åk
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x qÉèí∂`«∞Å∞QÍ „Ѩã≤^Œú"Õ∞.
60. „ѨÉèí∂`«ó :
J`«∞º#fl`«∞_»∞. HõàϺ}QÆ∞}=ÚÅKÕ J`«ºO`«=Ú q~å[=∂#∞_»∞. ѨÓ~°fi
=∞O^Œ∞‰õÄ_® ѨÙ\˜ìÜÕ∞ Ü«ÚO_ç#"å_»∞.
61. „uHõ‰õΩ^•ú=∞ :
T~°÷fi, J^äŒó, =∞^茺=∞ ™ê÷#=ÚÅO^Œ∞#fl Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ xO_ç
Ü«Ú#fl"å_»∞. 'Hõ‰õΩÉèÏÜ«∞ x+¨Oy}Ë— Jx ~°∞„^Œ∞x „Ѩ^è•#∞xQÍ „â◊√u
=i‚OK«∞K«∞#flk. Wk ǨÏiǨÏ~åÉèË^Œ `«`«Î fix~°∂Ѩ}=Ú.
62. Ѩq„`«O :
Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»∞. `«`«Îfi`«ó Ѩiâ◊√^Œú=∞QÆ∞ `«`«Îfi=Ú. WK«Û\˜ ã¨O^Œ~°ƒù=Ú
q^•ºq^ŒºÅ q∞„â◊=∞=ÚÅQÆ∞ Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ "åºÑ≤OzÜ«Ú P QÆ∞}=ÚÅKÕ`«
JO@|_»x"å_»∞.
63. =∞OQÆà◊O Ѩ~°O :
^ŒfiO^Œfi=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ â◊√ÉèíHõ~°"≥∞ÿ#k =∞OQÆà◊=Ú.
^•xH˜ Ѩ~"° ∞≥ #ÿ "å_»∞. ZO^Œ∞Hõ#QÍ =∞OQÆà=◊ ÚÅ∞ Ö’Hõ=∞O^Œe =º=Ǩ~°=ÚÅ∞
=∂„`«"Õ∞ Hõ^•! P ^Õ=Ù_»∞ Jxfl\˜H© Jf`«∞_»#fl@∞¡.
â’¡II Dâß#ó „áê}^Œó „áê}À *˺+¨ªó„âı+¨ªó „Ѩ*ÏѨuó I
Ç≤Ï~°}ºQÆ~Àƒù Éèí∂QÆ~Àƒù =∂^èŒ"À =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó II 8
64. Dâß#ó :
'Dâß#ó ã¨~fi° q^•º<åO – Dâ◊fi~° ã¨û~°fiÉè∂í `å<åO— J#fl@∞¡ ã¨~fi° =Ú#∞
âßã≤OK«∞"å_»∞.
108
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
65. ㇐}^Η :
r=HÀ\˜H˜ áêOK«Éè∫uHõ â◊s~°=ÚÅ ã¨O|O^èŒ=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«Ú
K≥`· #« º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. =$HΔÍ^Œ∞ÅO^Œ∞ ‰õÄ_® „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· LO_»∞"å_»∞. J\˜ì
„áê}=Ú#∞ WK«∞Û"å_»∞.
66. „áê}ó :
ã¨fi`«ó „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
67. *˺+¨ªó :
'#"≥∂ *˺ëêªÜ«∞K«—, Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ã¨$+≤ìH˜ "≥Ú^Œ\ ˜"å_»∞.
68. „âı+¨ªó :
Ѩ~°=∞ѨÓAº_»x J~°÷=Ú.
69. „Ѩ*ÏѨuó :
'„Ѩ*ÏѨuâ◊Û~°u QÆ~ˆ ƒù JO`«ó— (ѨÙ~°∞+¨ã∂¨ HõOÎ ) â◊s~°=∞O^Œe r=ÙʼnõΩ
ã¨xflÇ≤Ï`«∞_≥· "åi r=# "åºáê~°=ÚʼnõΩ HÍ~°}Éèí∂`«∞_≥·#"å_»∞. '„Ѩ*ÏѨ`Õ"å
ã¨ûǨÏ*Ï Ñ¨Ù~°™êÎ`ü— ã¨$+≤ìH˜ =ÚO^Œ∞ J#QÍ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ `«#‰õΩ`å<Õ Ñ¨Ù\˜ì#"å_»∞.
70. Ç≤Ï~°}ºQÆ~°ƒùó :
D „|Ǩ‡O_»=Ú#∞ `«# QÆ~ƒ° =ù Ú#O^Œ∞ ^è•~°}KÕã#≤ "å_»∞, 'Ç≤Ï~°}ºQÆ~ƒ° ù
ã¨û=∞=~°Î`儈Q— (|∞∞ˆQfi^Œ=Ú).
71. Éèí∂QÆ~°ƒùó :
Éè∂í q∞x `å#∞ ^èiŒ Oz ^•xÜ«∞O^Œ∞ `å#∞ K≥`· #« º~°∂Ѩ=Ú# „Ѩ"tÕ Oz#
"å_»∞.
72. =∂^èŒ=ó :
=∞ǨÅH˜; Éèí~°Î. D „ѨHõ$u JO`å ÅH©;ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ, ^•xx ÉèíiOK«∞
Ѩu `å<≥·#"å_»∞.
109
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
73. =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó :
=∞^èŒ∞ J#∞ ~åHõΔã¨∞x K«OÑ≤#"å_»∞.
â’¡II Dâ◊fi~À q„Hõg∞ ^èŒhfi "Õ∞^è•g q„Hõ=∞ó „Hõ=∞ó I
J#∞`«Î"≥∂ ^Œ∞~å^èŒ~°¬ó Hõ$`«[˝ó Hõ$u~å`«‡"å<£ II 9
74. Dâ◊fi~°ó :
'Dâ◊fi~°ó ã¨~°fiÉèí∂`å<åO—. ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚʼnõΩ xÜ«∂=∞‰õΩ_»∞.
75. q„Hõg∞ó :
[QÆ`«ÊiáêÅ#Ü«∞O^Œ∞ â◊¥~°∞_»∞. QÍe "≥Ú^ŒÅQÆ∞ Éèí∂`«=ÚÅ∞ J`«_ç
ÉèíÜ«∞OKÕ`« „Ѩ=iÎOK«∞K«∞#fl=x „â◊√u.
76. ^èŒhfi :
^èŒ#∞~åÜ«Ú^èŒ=Ú ^èŒiOz#"å_»∞ J#QÍ `å#∞ L#flKÀ@∞#∞O_Õ
^Œ∂~°ã¨÷=ÚÅ#∞ tH˜ΔOK«QÆey#"å_»∞.
77. "Õ∞^è•g :
UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ [QÆ`«∞Î#O`«#∞ |∞kúÜ«∞O^Œ∞ ^èŒiOz#"å_»∞.
78. q„Hõ=∞ó :
'W^ŒO q+¨μó‚ qK«„Hõ"∞Õ — „â◊√u. [QÆ`∞« Ü
Î Ú≥ Hõ¯ =¸_»∞ k‰õΩ¯ÅO^Œ∞ `«#Ü≥ÚHõ¯
XHõ áê^Œ=ÚKÕ`«<Õ P„Hõq∞Oz#"å_»∞.
79. „Hõ=∞ó :
'Ѩi„HÍ=∞u— J#QÍ JO`«@#∂ u~°∞QÆ∞"å_»∞.
80. J#∞`«Î=∞ó :
`«#‰õΩ q∞Oz# Jkè‰õΩ_»∞ ÖËx"å_»∞.
81. ^Œ∞~å^èŒ~°¬ó :
x~ÀkèOK«∞@‰õΩ J™ê^茺"≥∞ÿ#"å_»∞. "Õ∞^è•q #∞Oz ^Œ∞~å^èŒ~°¬ó =~°‰õΩ
=∂#=â◊s~°=∞O^Œe Dâ◊fi~°"åºÑ≤,Î K≥`· #« º=Ú, ã¨~fi° â◊s~°ãO¨ Kå~° ^è~Œ ‡° =Ú Hõey#
K≥·`«#º=Ú W^ŒO`«Ü«Ú Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x JOâ◊QÍ J#fiÜ«∞"Õ∞. Ѩiq∞`«"≥∞ÿ#
110
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∂#=^ÕǨÏ=∞O^Œ∞ ã¨OK«iOK«∞K«∂ `«#Ö’x "Õ∞^ä•â◊H˜ÎKÕ â◊s~°=Ú#∞ ^•\˜
[QÆ`"ü åºÑ≤Î á⁄O^ŒQÅÆ J^Œ∞ƒù`â« H◊ Θ Dâ◊fi~°„Ѩ™ê^Œ"∞Õ . ^Œ∞~å^è~Œ ¬° ó JO>Ë â◊s~°=∞O^Œ∞
x~Àkè O Ѩ ~ åxk J#QÍ xÅ∞=iOѨ ~ åx „áê}â◊ H ˜ Î ^Œ ∞ ~å^è Œ ~ ° ¬ =∞x
x~°fizOK«|_ç#k. 'QÆO^è^Œ •fi~å ^Œ∞~å^è~Œ å¬"∞£ x`«ºÑ¨ÙëêìO— Jx „áê}â◊H=Θ ~°#‚ =Ú
Nã¨∂Hõ=Î ∞O^Œ∞. `«# ã¨$ëêì ºk „H˜Ü∞« Å∞, "å\˜ Ü«∞O^Œe ~°ÇϨ 㨺=Ú, ã¨~fi° =¸,
Ziy#"å_»∞.
82. Hõ$`«[˝ó :
™ê^è•~°}OQÍ Z=~°~Ú<å =∞#‰õΩ XHõ LѨHÍ~°O KÕ¿ãÎ =∂=¸Å∞QÍ
Hõ$`«A˝_çx JxJO\ÏO. JO>Ë Uq∞\˜? g∞~°∞ <å‰õΩ KÕã≤# LѨHÍ~°O
=∞~°záȉõΩO_® *Ï˝Ñ¨HõO ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl"å_çx ã¨∞=∂ Jx K≥ѨÊ@=Ú! J<ÕHõ
„|ǨχÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞. J<ÕHõ r=HÀ\˜x ã¨$+≤ìOKå_»∞.D „|Ǩ‡O_»=ÚÖ’
„|Ǩχ KÕã≤#@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞Y=ÚÅ∞ ^Œ∞óY=ÚÅ∞ "åà◊§
Ü≥ÚHõ¯ J#∞Éèí==ÚÅ∞ z=~°‰õΩ r=ÙÅ∞ ѨO_çáÈ~Ú D Ö’HõO #∞Op "≥o§
áÈ=@=Ú – W^ŒO`å „|Ǩχ‰õΩ *Ï˝Ñ¨HõO LO@∞Ok. J=hfl PÜ«∂
„|Ǩ‡O_»=ÚÅ#∞ áÈ+≤Oz# ^Õ=`«ÅO^ŒiH© ‰õÄ_® Hõ~°ÎÅ~Ú# "åà◊§O^ŒiH©
*Ï˝Ñ¨HõO LO@∞Ok.WO`«‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú ‰õÄ_® D „|ǨχÅ∞ "åà◊§ "åà◊§
ã¨O™ê¯~°=ÚÅ`À Dâ◊fi~°∞xÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOz q+¨μ‚=Ù #O^Œ∞ ÅÜ«∞O
K≥O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. PÜ«∂ ã¨O™ê¯~°=ÚÅ`À>Ë Ñ¨Ù#~°∞^Œƒù=O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
PÜ«∞# ã¨$+≤ìx QÆ∞iÎOz#"å~°∞ Hõ$`«A˝Å∞.
83. Hõ$u :
Hõ$u JO>Ë HÍ~°º=Ú. „H˜Ü«∞. 'ѨÙ~°∞ëÈ`«Î=∞ã¨Î=O— J<Õ ¿Ñ~°∞`À L#fl
XHõ HÍ=ºO K«∂ã≤#ѨC_»∞ ^•xx Hõ$u Jx K≥áêÎ~°∞ JO>Ë KÕÜ«∞|_ç#k Jx
J~°÷O. XHõ HÍ"åºxH˜ Hõ$u Jx ¿Ñ~°∞. P Hõ$uH˜ Hõ$u J<Õ â◊|ÌO ZO^Œ∞‰õΩ
"å_®~°∞ JO>Ë PÜ«∞# Hõˆ~ÎHÍ^Œ∞. Hõ$u ‰õÄ_®#∞! ^•O\’¡ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞
Jx J~°÷O. PÜ«∞# ZÖÏQÆ *Ï˝Ñ¨HõO ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_ÀD HÍ~°ºO K≥ѨÙ`«∞Ok.
J`«_ç^Õ HÍ~°ºO HÍ|\˜ì J`«_çÖ’ xH˜ΔѨÎ"≥∞ÿ L#flk.
111
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
84. P`«‡"å<£ :
JO>Ë PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ U XHõ¯ qÉèí∂u ‰õÄ_® =∞#∞+¨μʼnõΩ J~°÷O
HÍ=@O ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ =∞x+≤H˜ JO^Œ∞Ö’ U^À XHõ\ ˜ J~°÷=∞~Ú`Õ KåÅ∞. P
`«~°∞"å`« `«iOK«@"Õ∞! W=hfl J~°÷O HÍ=eû# ѨxÖË^Œ∞. ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë XHõ
=∞x+≤x – XHõ r=Ù_çx `«iOѨKÕÜ«∞\ÏxH˜ WO^Œ∞Ö’ W=hfl K≥ѨC‰õΩO@∂
áÈ`åO Hõ^•! "å\˜Ö’ U^À XHõ ÉèÏ=# ~å=∞ÉÏ}OÖÏQÍ P`«‡"≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ ^Œ∂ã¨∞‰õΩx
áÈ`Õ P r=Ù_»∞ `«i™êÎ_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ =∞#=Ú x`«º=Ú KÕ¿ã Ѩ#∞ÅÖ’
|Ǩïà◊OQÍ, |Ǩï^è• J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ ÉèíQÆ=<åfl=∞O KÕã¨∂Î LO>Ë =∞#
ѨÓ~°fiѨÙ}ºO KÕ`« Dâ◊fi~°∞_çH˜ =∞#‰õΩ ã¨OѨ~°¯O Hõhã¨O ã¨Ê~°≈=∂„`«O KÕ`«
Hõey<å Jk KåÅ∞ =ÚH˜Îá⁄O^Œ\ÏxH˜!
™ê^è•~°}OQÍ *Ï˝x, q~åy ZO_çáÈ~Ú# ^Œ∂k =Öˇ LO\Ï_»∞.
^•xH˜ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_ç J#∞„QÆÇϨ O J<Õ XHõ JyflHõ}O `«yÖË@ѨÊ\˜H˜ |O^è<Œ åÅ∞
ÉèíQÆ∞æ# =∞O_ç =Ú‰õΩÎ_»∞ HÍQÆÅ_»∞. `«_çã≤# =Ú^ŒÌÖÏQÆ LO_»_»∞. =∞#Ö’L#fl
ѨzÛ P~°\ÏxH˜ KåÖÏ time Ѩ_∞» `«∞Ok. "≥~· åQƺO Hõey# `«~∞° "å`« ™ê^艌 Ωõ _»∞
™ê^èŒ# KÕã¨∂Î P`«‡*Ï˝#O HÍ"åe Jx HÀ~°@O, P `«Ñ¨#Ö’ ZO_çáÈ~Ú#
P‰õΩ=Öˇ – ZO_çáÈ~Ú# ^Œ∂k=Öˇ LO\Ï_»∞. ZHõ¯_À ^Œ∂~°OQÍL#fl *ÏfiÅÖ’
#∞Op JyflHõ}O XHõ\ ˜ QÍeH˜ H˘@∞ì‰õΩx =zÛ ^ŒÇ≤ÏOK«QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
z@ìz=~°# J`«_∞» KÕÜ∂« eû# Ѩx `«#k HÍ^Œ∞. z=~°‰Ωõ =∞#O KÕÜ∞« ÖËx Ѩx
XHõ\ ˜LOk. Jk =ÚH˜Î á⁄O^Œ@O. =∞# Hõ~°Î $`«fiO ÖË^Œ∞. Jk á⁄O^Œ@=Ú
HÀã¨=Ú =∞#=Ú â◊√ÉèËK«Ûù`À „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞@"Õ∞ =∞# Hõ~°Î=º=Ú. ^Õx
=Å#=ÚH˜Î Åaèã∞¨ OÎ k JO>Ë Dâ◊fi~å#∞„QÆÇϨ O =Å#<Õ. J~Ú`Õ L#fl ã¨=∞㨺ÖÏ¡
Dâ◊fi~å#∞„QÆǨÏO ^Õx=Å# Åaèã¨∞ÎOk JO>Ë KåÖÏ L#flq. =∞#O KÕ¿ã
™ê^è#Œ =Å#<Õ Jx K≥ÑC¨ HÀ‰õÄ_»^∞Œ . "≥Ú^Œ@<Õ ™ê^è#Œ =Å# =ÚH˜Î Åaèã∞¨ OÎ k
Jx Z=iH˜ K≥ѨʉõÄ_»^Œ∞. Dâ◊fi~å#∞„QÆǨÏO =Å# =ÚH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P
Dâ◊fi~å#∞„QÆÇϨ O á⁄O^Œ\ÏxH˜ J<ÕH=õ ∞~Ú# ~åK«ÉÏ@Å∞ – =∂~åæÅ∞ L#flq.
PÜ«∂ ÉÏ@ÅÖ’ "≥à◊§# "å_çH˜ Dâ◊fi~å#∞„QÆǨÏO `«Ñ¨Ê‰õΩO_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
112
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JÖÏ á⁄Ok# "åà◊√§ J<ÕHõ =∞Ok L<åfl~°∞. 㨄`«Ê=~°#Î , ã¨`º« =~°#Î =Ú, ^•#=Ú!
Éè’QÆ=Ú ÅxflO\˜h =ke ÃÑ@ì@=Ú, "≥·~åQƺ=Ú, H©iÎ, ǨÏi<å=∞㨇~°},
"Õ^•^躌 Ü«∞#=Ú "≥Ú^ŒÅ ~Ú#=hfl JO^Œ∞‰õΩ =∂~°=æ ÚÖË! P~°ºã¨O㨯$uÖ’ D
=∂~åæÅ∞ K≥ѨÊ\ÏxH˜ HÍ=eû# =¸Å „QÆO^äŒ=ÚÖË ^•^•Ñ¨Ù ÅHõΔÅ ¿ÑrÅ∞
L<åfl~Ú. Jxfl =∂~°=æ ÚÅ#∞ J#∞ã¨iOKåÅx HÍ^Œ∞. "åã¨=Î OQÍ XHõ¯<å=∞O
KåÅ∞. =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl `åˆH ~å=∞ÉÏ}O ÖÏQÍ "≥o§áÈ`«∞Ok. <åi #∞O_ç
=ke ÃÑ\˜ì# `«~°∞"å`« =∞^茺֒ Jk ZHõ¯_® ‰õÄ_® PQÆ^Œ∞. QÆ=∞ºO Uq∞\’
^•xH˜`≥Å∞ã¨∞. ZO`«Ö’`«∞‰õΩ "≥àϧ֒ `≥Å∞ã¨∞. ZHõ¯_çH˜ "≥àϧ֒ `≥Å∞ã¨∞.
^•xx x~°fiÇ≤ÏOKÕ f~°∞`«∞Ok Jk. ^•xx =∞^躌 Ö’ Z=~°∞ PѨÖ~Ë ∞° . JÖÏQÆ
D r=Ù_Hç ˜ ã¨O™ê¯~°"∂≥ – ѨÓ~°fiѨÙ}º"≥∂ –J^Œ$+¨"ì ∂≥ HÍ~°}O U^≥<· å HÍ"˘K«∞Û.
Jq Zxfl K≥Ñ≤Ê<å ã¨iáÈ^Œ∞. ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏxH˜ HÍ~°}O x~°‚~ÚOKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯
XHõ¯ Dâ◊fi~°∞_çˆH `«Ñ¨Ê Z=iH© ÖË^Œ∞.
ÉèíQÆ=O`«∞_çk Ô~O_»∞ ~°HÍÅ~Ú# J#∞„QÆǨÏO. =∞#Ö’ D „ѨѨOK«OÖ’
LO_»^ÅŒ K«∞‰õΩ#fl "å_ç Ü≥∞_»Å XHõ ~°H=õ ∞~Ú# J#∞„QÆÇϨ O LO@∞Ok. x=$uÎ
q^è•#=∞O^Œ∞ LO_Õ J#∞„QÆǨÏO =∞~˘Hõ ~°HõOQÍ LO@∞Ok. JO>Ë W`«_çx
JѨÙ}º„H˜Ü«∞Å∞ KÕÜ«∞‰õΩO_® ~°H˜Δã¨∂Î LO_»@=Ú, ѨÙ}Ϻ`«∞‡_çQÍ LOK«@=Ú
ÖËHõáÈ`Õ WOHÍ áêѨO KåÖÏ KÕã≤#"å_çx ‰õÄ_® "≥O@<Õ `«# ^ŒQÆæiH˜
fã¨∞HÀ=@=Ú – Jk "å_ç g∞^Œ J#∞„QÆǨÏ"≥∂ ÖËHõáÈ`Õ Ö’HõO g∞^Œ
J#∞„QÆÇϨ "≥∂ =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« _»∞. Jã¨Å∞ PÜ«∞# PO`«~º° O Uq∞\’ Z=iH©
J~°O÷ HÍ^Œ∞. x`«º=¸ =∞# P~°º ã¨O㨯$uÖ’ ÉèQí =Æ O`«∞_çx 'h =∞Ǩã¨OHõÅÊO
=∂Ö’ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞— Jx ™È΄`«O KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. <å~°^•^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#
PO`«~°ºO `≥eÜ«∞^Œ<Õ ™È΄`«O KÕ™êÎ~°∞. Éèí‰õΩÎÅ g∞^Œ PÜ«∞# ^ŒÜ«∞ ZO^Œ∞‰õΩ
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À ZO^Œ∞‰õΩ HõÅQÆ^À Z=iH˜ ‰õÄ_® J~°÷O HÍ^Œ∞. J"åVχ#ã¨
QÀK«~∞° _≥· LO\Ï_»∞. Hõà§◊ ‰õΩ TÇ≤ÏOK«|_Õ ~°∂ѨOÖ’ L#flѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® PÜ«∞##∞
J"åV͇#㨠QÀK«~°∞_»∞ JO\Ï~°∞. ~°∂ѨO HõxÑ≤Oz<å JO`Õ!
HÍ|\ì̃ 'P`«‡"å<£— JO>Ë P`«‡=O`«∞_»∞. JO>Ë `å#∞ =∂„`«"Õ∞ D ã¨$+≤ì
JO`å L<åfl_»∞. `å<Õ D [QÆ`«∞Î. D [QÆ`«∞Î#O^Œ∞ `å#∞ ã¨~°fi„`å Ñ≤Ñ‘eHÍk
113
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Ѩ~°ºO`«=¸ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.Dâ◊fi~°∞_»∞ [_» Ѩ^•~°÷O HÍ_»∞ Jx ZѨC_»∞
‰õÄ_® J#∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ . XHõ ~å~Úx fã¨∞H˘zÛ Wk [_»Ñ^¨ •~°=÷ Ú JO>Ë =∞#
#g# q*Ï˝# âßGO ‰õÄ_® JO^Œ∞‰õΩ XѨCHÀ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P^èŒ∞xHõ
âßGq*Ï˝#O „ѨHÍ~°O „Ѩu =ã¨∞Î=ÙÖ’#∂ HÀ\Ï#∞HÀ@¡ J}∞=ÙÅ∞ L<åfl~Ú.
„Ѩu J}∞=ÙÖ’#∂ „áê}â◊HΘ L#flk. K≥`· #« ºO L#flk. J~Ú`Õ =∞#O =∂„`«O
=∂=¸Å∞ HõO\˜`À K«∂ã¨∂Î ~å~Ú Hõ^ÅŒ ^Œ∞ Jx J#∞‰õΩO@∞<åflO. Jã¨Å∞ D
ã¨$+≤ìÖ’ K≥·`«#ºO ÖË#@∞=O\˜k, Ѩ~°=∂`«‡ ã¨Ê~°≈ÖË#@∞=O\˜k XHõ =ã¨∞Î=Ù
U^≥·<å L#fl^•? ÖË^Œ<Õ K≥áêÊe. Ѩ~°=∂`«‡Ö’ L#flk JO>Ë ã¨i! P HÍ~°}O
KÕ`<« Õ P`«‡=O`«∞_»∞ J=Ù`∞« <åfl_»∞. P`«‡=O`«∞_»∞ JO>Ë Ñ¨iѨÙ+ì≤ J~Ú# [QÆ`OΫ `å
"åºÑ≤Oz# "å_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
'ÉèQí "Æ å<£ Hõã‡≤ <£ „Ѩu+≤`ª ó« ¿ãfi =∞Ç≤Ïq∞fl— Jx „â◊√u K≥ÑÊ≤ #@∞¡ ã¨fi=∞Ç≤Ïq∞fl
Ü«∞O^Œ∞ PÜ«∞# `«# =∞Ç≤Ï=∞Ö’ „Ѩu+≤`ª ∞« _»∞. P`«‡<£ JO>Ë `«#Ü«∞O^Œ∞ `å#∞
L<åfl_»∞. JxflO\˜Ö’#∂ `å#∞ L<åfl_»∞. `«#∞ JO>Ë Z=~°∞? `«#∞ D ã¨$+≤Öì ’
H͉õΩO_® WOHÍ "Õˆ~ Z=∞<åfl L<åfl_»O>Ë ã¨$+≤ìx J#∞Éèíqã¨∞Î#fl Dâ◊fi~°∞_»∞
L<åfl_»∞. UHõHÍÅ=∞O^Õ P Dâ◊fi~°∞_Õ ã¨$+≤ìx Ug∞ J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_®
‰õÄ_®L<åfl_»∞. ã¨Ç¨Ï[ã≤÷u KÕ`«<Õ! =∞#∞+¨μ_çH˜ *Ï˝#O =¿ãÎ xi¡Ñ¨ÙÎ_»∞ HÍ|\˜ì
'ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«@O ÖË^ŒO_ç! PÜ«∞# *Ï˝x— JO>Ë ã¨iáÈ`«∞Ok.
Jk XHõ attitude KÕ`«<Õ HÍx Ü«∞^ä•~°÷OQÍ HÍ^Œ∞. XHõiH˜ â◊s~°OÖ’ U^À
~ÀQÆO ѨÙ\˜ìOk. â◊s~°O ^•xx J#∞Éèíqã¨∞Î#flk. â◊s~°OÖ’ `å#∞ LO_ç Wk
<åk HÍ^Œ∞ J<Õ@@∞=O\˜ *Ï˝#O KÕ`« ÉèÏ=#Ü«∞O^Œ∞ P ã≤÷u P~ÀÑ≤`«"≥∞ÿ
L#flk. HÍx Ü«∞^ä•~°÷OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#∞ÉèíqOK«_»∞. Ü«∞^ä•~°÷OQÍ D
[QÆ`OΫ `å `«#^Õ! ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `å<Õ `«# â◊s~°O xO_® D [QÆ`∞« #Î ∞ xOѨىõΩx
â◊s~°O Uq∞ J#∞Éèíqã¨∞Î#fl^À – [QÆ`«∞Î#∞ `å#∞ J#∞Éèíqã¨∞Î#fl@∞¡ „ѨѨOK«
^Œ$+≤Öì ’ `å<Õ JO`å J#∞Éèãí ∞¨ #Î fl@∞¡ JO^Œ~∂° `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.'JO^Œ∞=Å¡
J~åkèã∂¨ <Î åfl~°∞—. PÜ«∞# ã¨~åfiO`«~åºq∞QÍ Hõ#|_»∞`«∂ LO_»@O KÕ`<« Õ WÖÏ
[~°∞QÆ∞`«∞#flk. PÜ«∞##∞ D[QÆ`∞« ÖÎ ’ ã¨∞YOÖ’#∂,^Œ∞óYOÖ’#∂, Ѩâ√◊ =ÙÖ’#∂,
ѨH˜ΔÖ’#∂, ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅÖ’#∂ K«∂ã≤#"åà◊√§ L<åfl~°∞. "åà◊√§ „^Œ+¨ìÅ∞.
114
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Hõ#Hõ DÜ«∞# JO`«\Ï "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. DÜ«∞# W^ŒO`å J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»∞
Jx JO@∞<åfl~°∞. Jk `≥eã≤# =∂@ x["Õ∞! Jk J|^ŒúO HÍ^Œ∞. HÍh
PÜ«∞# WÖÏ LO@∂<Õ J#∞ÉèíqOK«‰õΩO_® UHõ HÍÅ=∞O^Œ∞ Jf`«OQÍ
LO@∞<åfl_»∞.
`«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∂Î LO\Ï~°∞! `«Ñ¨ã¨ûO>Ë Uq∞\˜ J<Õ „Ѩâ◊fl =zÛ#ѨC_»∞ D
ÅHõΔ}Ïxfl QÆ∞iOz K≥ѨC‰õΩO@∂ ^蕺xOK«@"Õ∞! XHõ W~°"≥· ã¨O=`«û~åÅ∞
`«Ñ¨ã¨∞û KÕ¿ãÎ Jk =ÚH˜Î ¿ÇÏ`«∞==Ù`«∞Ok. |∞kúÖ’ z„`«=∞~Ú#@∞ =O\˜k
XHõ\ ˜ LOk. J<Õfi+¨} [~°∞ѨÙ`«∞Ok. |∞kú ã¨=Ú„^ŒOÖ’H˜ "≥o§ uiy uiy
J<Õfi+¨} "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. P J<Õfi+¨}ÜÕ∞ `«Ñ¨ã¨∞û. ^•xH˜ logical QÍ
âßG*Ï˝#O ÖËx"å_≥·`Õ WOHÍ ÉÏQÍ ™êQÆ∞`«∞Ok. âßG*Ï˝#O J<Õk H˘O^ŒiH˜
tHõΔÜÕ∞! z=~°‰õΩ âß„ã¨Î"åã¨# ‰õÄ_® =^ŒÖÏeHõ^•! J^Õ QÆ#Hõ LO>Ë `«#
J<Õfi+¨}#∞ QÆ∞iOz XHõ „QÆO^äŒO ~å^•Ì=∞xÑ≤ã¨∞ÎOk. JÖÏ ÖËHõáÈ`Õ Uk
ã¨`«ºO J<Õ „Ѩâ◊fl ^èŒiOz LO\Ï_»∞. „Ѩâ◊fl ^è•~°}ÜÕ∞ `«Ñ¨ã¨∞û J#|_»`«∞Ok.
^•xH˜ Ѷ¨∞_çÜ«∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞‰õΩ ã¨=∂^è•#O XHõ\ ˜ Wã¨∂Î LO_»@=Ú JO^Œ∞Ö’
`«Ñ¨CÖˇ#∞fl‰õΩO@∂ LO_»@=¸. "å\˜x k^Œ∞̉õΩO@∂ LO_»@=Ú. W^ŒO`å
=º~°÷=∞~Ú# `«Ñ¨ã¨∞û. H˘O`«HÍÅO `«~°∞"å`« Jk PyáÈ`«∞Ok.
^蕺#Ü≥∂QÆOÖ’ „Ѩâ◊fl#∞ QÆ∞iOz `«Ñ¨ã¨∞û „áê~°OÉèíO KÕ¿ãÎ 'HÀǨÏO— –
<Õ<≥=~°∞? J<Õk XHõ „Ѩâ◊fl. „Ѩâ◊flÜ«∞O^Œ∞ LO_»@"Õ∞ `«Ñ¨ã¨∞û HÍx „Ѩâ◊flʼnõΩ
ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥ѨÊ@O `«Ñ¨ã¨∞û HÍ^Œ∞. Jk "åzHõ Hõ~°‡. É∫kúHõ Hõ~°‡ „Ѩâ◊fl
"ÕÜ«∞@=Ú. ã¨=∂^è•#O K≥ѨÊ@=Ú – `«~°∞"å`« WOH˘Hõ „Ѩâ◊fl. WÖÏ [iˆQ
D Ѩ^uúŒ x discussion JO\Ï~°∞. WkW^ŒiÌ H© ѨxH˜~å^Œ∞. ^•x`À K«iÛOz<å
ѨxH˜~å^Œ∞. 'HÀǨÏO— <Õ<=≥ ix? „Ѩâfl◊ #∞ ^èiŒ Oz LO_»@O ¿Ñ~°∞ „Ѩâfl◊ ^è•~°}
â◊H.Θ Ü≥∂QÆ ÅHõ} Δ O. J~Ú`Õ D „Ѩâfl◊ Ü«∞O^Œ∞O_» QÆÅQÆ@O KåÖÏ Hõ+™ì¨ ê^躌 O.
ã¨=∂^è•#O =ã¨∞ÎOk. Jk |∞kú [#º=∞~Ú#k. ã¨=∂^è•#O "Õˆ~! ^•x
L^ÕâÌ O◊ Uq∞@O>Ë "≥O@<Õ D „Ѩâfl◊ ÖˉΩõ O_® KÕ^•Ì=∞x! Jk D z`«OÎ Ü≥ÚHõ¯
ÅHõΔ}O. „Ѩâ◊fl #∞Op =∞x+≤ „Éèí+¨μì_»=Ù`Õ J`«_»∞ =∞m§ „áêѨOz‰õΩ_»=Ù`å_»∞.
=∞x+≤ „Ѩâ◊flÜ«∞O^Œ∞ ã¨∞„Ѩu+≤ª`«∞_»∞ HÍ<Õ~°_»∞. `«Ñ¨ã¨∞û WÖÏ J=Ù`«∞Ok.
115
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
J<ÕH=õ ∞Ok „Ѩâfl◊ ʼnõΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ <Õ#∞ PÖ’zOKå#∞. Jk =∂<≥Ü∞« ºQÆey`Õ
ÉÏQÆ∞O@∞Ok Jx JO@∞Ok z`«OÎ ! „Ѩâfl◊ <Õ ^èiŒ Oz LO_»O_ç. g∞‰õΩ `≥eã≤#
["å|∞ g∞Ô~O^Œ∞‰õΩ K≥ѨÙ`å~°∞? „Ѩâ◊fl XHõ\˜ J~°÷O KÕã¨∞HÀO_ç! P „Ѩâ◊fl‰õΩ
ã¨=∂^è•#O ~å^Œ∞. g∞‰õΩ =ÚˆHÎ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çH˜ J#O`« HÀ\˜
HõàϺ} ÅHõΔ}=ÚÅ∞, QÆ∞}=ÚÅ∞ L#flq. JO^Œ∞Ö’ U XHõ¯\˜ J~Ú#ѨÊ\˜H©
‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ J#∞Éè∂í `«=∞~Ú#ѨC_»∞ Jk =ÚHÎ̃ ¿ÇÏ`«∞=Ù J=Ù`«∞Ok.
â’¡II ã¨∞ˆ~â◊â◊≈~°}O â◊~°‡ qâ◊fiˆ~`åó „Ѩ*ÏÉèí=ó I
JǨÏã¨ûO=`«û~À "åºà◊ó „Ѩ`«ºÜ«∞ã¨û~°fi^Œ~°≈#ó II 10
85. ã¨∞ˆ~â◊ó :
ã¨∞ˆ~â◊ó JO>Ë ^Õ=`«Å‰õΩ Dâ◊fi~°∞_»∞. P`«‡"å<£ Jx K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`«
T~°fi÷ Ö’Hõã∞¨ Å÷ ~Ú #@∞=O\˜ ^Õ=`«Å∞ U „ѨHÍ~°OQÍ PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜
gÅ=Ù`«∞O^À WHõ =ÚO^Œ∞ K≥ѨÙ`å_»∞. ã¨∞ˆ~â◊ó J<Õ â◊|ÌO KÕ`« ^Õ=`«Å‰õΩ
Dâ◊fi~°∞_»∞ Jx K≥Ñʨ QÍ<Õ D ^Õ=`«Å‰õΩ PÜ«∞#‰õΩ L#fl ã¨O|O^èOŒ K≥Ñʨ \ÏxH˜
LѨ„Hõq∞ã¨∂Î LO_»=K«∞Û. ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ # 'P`«‡"å<£— JO>Ë ã¨~fi° „`å L<åfl_»∞ Jx.
86. â◊~°}O :
^Õ=`«Å‰õΩ â◊~}° ∞º_»∞. PÜ«∞# "åà◊§‰õΩ J=ã¨~=° ∞#fl=∂@! "åà◊§ Hˆ =Δ ∂xH˜
PÜ«∞# J=ã¨~°=Ú. PÜ«∞##∞ â◊~°}∞ "Õ_»@O KÕ`« "åà◊√§ ã¨∞MÏxfl
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
87. â◊~°‡ :
â◊~‡° JO>Ë P#O^Œ=∞Ü«Ú_»∞ Jx, ã¨∞Y=O`«∞_»∞ Jx, ã¨∞MÏxflá⁄Ok#"å_»∞
Jx J~°O÷ . â◊~}° O KÕ`« Jk â◊i‡`«=∞~Ú#k HÍ|\˜ì <å~åÜ«∞}∞_çx â◊~}° ºOQÍ
KÕã∞¨ ‰õΩx "åà◊√§ã¨∞MÏxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. ^•O\’¡Op =zÛ#@∞=O\˜k qâ◊fi~ˆ `«ó
88. qâ◊fiˆ~`åó :
^Õ=`«Å∞ J=∞~°∞κÅ∞. J=∞~°∞Å∞. "åà◊√§ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ XH˘¯Hõ¯
ÅHõΔ}Ïxfl„QÆÇ≤ÏOz J@∞=O\˜ P#O^ŒO`À =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOKå~°O>Ë P
116
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ÅHõΔ}ÏÅ∞ ã¨OáêkOK«@O KÕ`«<Õ "åà◊§‰õΩ P Ѷ¨ÅO =zÛOk. ÉèíQÆ=O`«∞_Õ
qâßfixH˜ HÍ~°}=Ú Jx "åà◊√§ ѨÓiÎQÍ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. JO^Œ∞ˆH "åà◊√§
J=∞~°∞ÅÜ«∂º~°∞. D J#O`« qâ◊fiO ѨÙ@ì\ÏxH˜ HÍ=eû# ~ˆ `À ÉèÏQÆO U^Œ~Ú`Õ
L#fl^À – c[=Ú – P c[=Ú PÜ«∞<Õ Jx „QÆÇ≤ÏOK«@O KÕ`« "åà◊√§
J=∞~°∞Å~Ú<å~°∞. P q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ =∞~˘Hõ =∞~°ºÎ =∞~Ú# Ѩ^•~°=÷ Ú
#O^Œ∞ '<Õ#∞ L`«ÊuÎx J<Õ ÉèÏ=OKÕ`« =∞~°∞κÅ=∞=Ù`«∞<åflO =∞#O. ZÖÏ
ѨÙ\Ïì=Ù JO>Ë `«e^¡ OŒ „_»∞Å ¿Ñ~°∞¡ K≥Ñʨ @=Ú, g∞ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ Z=~°∞ JO>Ë
"åà◊§ ¿Ñ~°∞¡ K≥Ñʨ @=Ú WOHÍ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ ZÖÏ Ñ¨Ù\Ïì=Ú JO>Ë =∂=¸Å∞
¿Ñ~°∞¡ K≥ѨÊ@=Ú ÖËHõáÈ`Õ „Ѩ*ÏѨ`«∞Å ¿Ñ~°∞¡ K≥ѨÊ@=Ú ÖËHõáÈ`Õ K«`«∞~°∞‡Y
„|Ǩχ ¿Ñ~°∞ K≥ѨÊ@=Ú – W^ŒO`å ‰õÄ_® ˆH=Å=Ú H˘xfl ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Hõey
XHõ Éè∫uHõ ã≤÷u Hõey#@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù‰õΩ =∞#O origin trace KÕã≤
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë =∞#O =∞~°∞κÅO J=Ù`«∞<åfl=Ú x`«º=Ú âßâ◊fi`«=Ú
J~Ú#@∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù U^À ^•xx QÆ∞iÎOz JO^Œ∞Ö’<Õ Ñ¨Ù\Ïì=Ú. ÉèQí =Æ O`«∞_Õ
=∞#‰õΩ Hõ~.ΰ =∞# ѨÙ@∞ìH‰õ Ωõ PÜ«∞<Õ HÍ~°}=Ú, PÜ«∞<Õ =ã¨∞=Î Ù Jx PÜ«∞##∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« –JÖÏ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@=Ú KÕ`« =∞#‰õΩ J^Õ QÆ∞~°∞OÎ @∞Ok.
WHõ =∞^茺֒ LO_Õ@@∞=O\˜ `«# ѨiáêʼnõΩÅ∞QÍx – `å`«Å∞QÍx –
`«O„_»∞Å∞QÍx – Ñ≤`«$^Õ=`«Å∞QÍx Z=~°∂ ‰õÄ_® *Ï˝Ñ¨HõO ~å#@∞=O\˜
ã≤÷u. nxx QÆ∞iÎOK«Hõ áÈ=@=Ú `«#‰õΩ, PÜ«∞#‰õΩ =∞^茺# =∞~À=ã¨∞Î=Ù#∞
QÆ∞iÎOK«Hõ áÈ=@"Õ∞! JO^Œ∞=Å#<Õ J=∞~°`«fiO =ã¨∞ÎOk.
89. „Ѩ*ÏÉèí=ó :
PÜ«∞##∞ J=∞~°∞Å∞ WOHÍ ZÖÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞ J<Õ q+¨Ü«∞"Õ∞
'„Ѩ*ÏÉè=í ó—. PÜ«∞<Õ „Ѩ*’`«ÊuÎH˜ HÍ~°}=∞~Ú#"å_»∞ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
90. JǨÏó :
JO>Ë Ñ¨QÅÆ ∞† "≥Å∞QÆ∞. ^Õ=Ö’HõO ÉèQí =Æ O`«∞_çx QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flk.
x`«º"≥∞ÿ# "≥Å∞QÆ∞ Hõey LOk. J#QÍ<Õ ^Õ=`«Å‰õΩ H˜O^Œ LO_Õ@@∞=O\˜ –
J^èÀÖ’Hõ=ÚÅÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ HÍńѨ=∂}O `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ^Õ=Ö’HõO
117
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ "≥Å∞QÆ∞ =∂„`«"Õ∞ L#flk. „Ѩ*ÏÉèí=ó – Hõ~°‡=âß`«∞Î ^•O\’¡Op
„Ѩ[Å∞ ѨÙ\Ïì~°∞. „Ѩ*Ïq~åƒù=O`À J^äÀÖ’HõO Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎ K≥ѨÊ|_çOk.
91. ã¨O=`«û~°ó :
PÜ«∞# HÍÖÏ`«‡‰õΩ_≥· L<åfl_»∞. JO>Ë P`«_Õ PÜ«Úó „Ѩ=∂}=Ú
"≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜H˜ HÍ~°‰õΩ_»∞. ^Õ=`«Å‰õΩ PǨϟ~å„`åÅ∞ ÖËHõ ã¨O=`«û~°=Ú
J<Õ=∂@ ÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë "åà◊√§ x`«∞ºÖˇ· L<åfl~°∞. HÍńѨ=∂}O Ѩiq∞`«"∞≥ ÿ
LO_Õ "åiH˜ ã¨O=`«û~°=Ú, =∂ã¨=Ú, k#=Ú, ukä, #HõΔ„`«=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·#
"å\˜x ÖˇHõ¯ÃÑ@∞ìHÀ=Åã≤# J=ã¨~°=Ú L#flk. =∞#O Ѷ¨∞_çÜ«∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞‰õΩ
PÜ«Ú~åÌÜ«∂xfl ÖˇHõ¯ÃÑ@∞ì‰õΩO\ÏO. JѨizÛù#fl=∞~Ú#@∞=O\˜ HÍÅO –
qÉèÏQÆO KÕÜ«∞\ÏxH˜ gÅ∞ÖË#@∞=O\˜ HÍÅO ã¨OѶ¨∞@#Å KÕ`« qÉèÏQÆO
x`«ºrq`«OÖ’ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#flk! H˘xfl H˘xfl Ѩ#∞Å∞ [~°QÆ@O– KÕ`« JÖÏ
HÍÅO qÉèÏQÆO KÕÜ∞« |_»∞`«∞#flk. XHõ =∞x+≤ ѨÙ\Ïì_∞» . `˘O|k ã¨O=`«û~åÅ∞
rqOKå_»∞ JO>Ë P 90 ã¨O=`«û~åÅ∞ XHõ HÍŠѨi=∂}O J~ÚOk.
J`«_Hç ˜ ѨÙ@∞ìH,õ Kå=Ù J<Õ@@∞=O\˜ D ~Ô O_»∞ ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ KÕ`« Ѩi=∂}O
H˘Å=|_çOk. ÖËHáõ È`Õ Jk "Õ∞Ü«∞O HÍ^Œ∞. JO>Ë XHõ ÖˇYö „ѨHÍ~°O H˘Å=\ÏxH˜
gÅ~Ú#k HÍ^Œ∞ J"Õ∞Ü«∞O.
92. "åºà◊ó :
"åºà◊ó JO>Ë HÍÅó –ã¨~°Ê=Ú J#fl=∂@! HÍÅã¨~°Ê=∞#fl=∂@!
"åºà◊=Ú=Öˇ „QÆÇ≤ÏOѨâ◊Hõº=Ú HÍx"å_»∞. K«∞@ìÅ∞ K«∞@∞ì‰õΩx ѨÙ#~å=$`«O
Hõey =ÙO_»∞@. ã¨~°Ê=Ú XHõ KÀ@ L#fl =ã¨∞Î=Ù#∞ ^•x =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§
^•xx `«# <À\’¡H˜ „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. Jk ^•x Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=Ú. =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
r=ÙÅ#∞ HÍà◊O–HÍÅO ã¨g∞Ñ≤Oz „QÆãã≤ ∞¨ #Î flk. =∞$`«∞º=Ù JO\Ï=Ú, nx<Õ.Wk
ZÖÏ q=iOK«|_»∞`«∞#fl^ŒO>Ë ~åǨï=Ù =∞Ǩã¨~Ê° OQÍ =i‚OK«|_®¤_∞» . K«O„^Œ∞_»∞
XHõKÀ@ L<åfl_»∞. ~åǨï=Ù =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§ K«O„^Œ∞_çx q∞Oy =ÚO^Œ∞‰õΩ
"≥o§áÈ`å_»∞. ^•xx „QÆÇ≤ÏOz =∞m§ ֒ѨÅ#∞Op |Ü«∞\˜H˜ HõHõ¯@O ÖË^Œ∞.
118
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨~Ê° O K«O„^Œ∞_çx Ѩ@∞ìH˘x <À\’¡ LOK«∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§áÈ`«∞O>Ë K«O„^Œ∞_»∞
P ã¨~°ÊO Ö’Oz |Ü«∞\˜H˜ =™êÎ_»∞. D ~åǨï=Ù K«O„^Œ„QÆǨxfl q_»∞ã¨∞ÎOk.
JO>Ë K«O„^Œ„QÆÇϨ OQÍx, ã¨∂~°º„QÆÇϨ OQÍx U directionÖ’ "≥à√◊ `«∞#fl^À P
direction Ö’ change ~å=@OÖË^Œ∞. HÍ¿ãѨ٠„QÆÇ≤ÏOK«|_»∞`«∞#flk.
q_çÑO≤ K«|_»∞`«∞#flk. qã¨iO˚ K«|_»∞`«∞#flk. Wk ZÖÏ™ê^躌 O JxJO@∞<åfl~°∞.
D q+¨Ü«∂xfl |∞∞ˆQfi^ŒOÖ’ Hõq`å ^èÀ~°}˜Ö’ WÖψQ =i‚OKå~°∞. JO^Œ∞Hõx
"åºà◊O – HÍÅã¨~Ê° O – HÍÖÏxfl ã¨~Ê° OQÍ =i‚OKå~°∞. nxx QÆ∞iOz George
Gamow 1,2,3 infinity Ö’ the flux of time Jx XHõKÀ@ XHõ ¿Ñ~åÖ’
„"å™ê~°∞. JO>Ë =∞#∞+¨μº_»∞ ZHõ¯_çH© "≥à◊§_»∞. =∞x+≤ JHõ¯_»<Õ LO\Ï_»∞.
JHõ¯_» LO_Õ@@∞=O\˜ =∞x+≤ static QÍ LO\Ï_»∞. J`«_çx time touch
KÕã¨∞ÎO^Œ@! Jk XHõ flux - passing of time. =∞x+≤ D Ö’HõOÖ’
ѨÙ\˜#ì ѨÊ\˜#∞Op "å_çg∞^Œ∞QÍ >ˇ"ÿ ∞£ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞OÎ ^Œ@! ZÖÏQÆO>Ë K≥@∞ì =∞^躌 Ö’
LO>Ë #k ^•xK«∞@∞ì „Ñ¨=Ç≤ÏOz#@∞¡! H˘O`«HÍÅO JÜÕ∞@ѨÊ\˜H˜ =∞x+≤
‰õÄ_® K≥@∞ìÖÏQÍ<Õ Ñ¨O_çáÈ~Ú Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨_çáÈ`å_»@ K≥@∞ì „Ñ¨"åǨÏOÖ’
Ѩ_ç áÈ~Ú#@∞¡! HÍÅO Ü≥ÚHõ¯ „QÍǨÏHõ`« ÅHõ}Δ O Wk. =∞#∞+¨μ_»∞ ZHõ¯_ç"å_»∞
JHõ¯_Õ LO\Ï_»∞ HÍx J`«_»∞ Éèí∂q∞ g∞^Œ L<åfl_»∞. =∞#O x`«º=Ú
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åfl=Ú. =∞#‰õΩ U=∞~Ú<å `≥Å∞ã¨∞Î#fl^•! U ~ÀA# ÃÑiQÍ=Ú
JO>Ë U Ѷ¨∞_çÜ«∞# ÃÑ~°QƉõΩO_® L<åfl=Ú? U Ѷ¨∞_çÜ«∞ J~Ú<å =∞#O
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡QÍ `≥Å∞ã¨∞#Î fl^• =∞#‰õΩ? JO>Ë HÍÅO J<Õ@@∞=O\˜ flux of
time (HÍÅQÆ=∞#O) =∞# g∞k #∞Op áÈ`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ ^•xH˜ ã¨~°ÊO
Jx ¿Ñ~°∞. HÍÅã¨~Ê° O KÕ`« q∞OQÆ|_ç#"å_»∞ –HÍÅã¨~Ê° ^Œ+μ¨ _ì ∞» . HÍÅù„QÆã`≤ ∞« _»∞.
JO>Ë "≥o§áÈ~Ú<å_»∞ Jx J~°÷O. nxx Z=~°∞ ‰õÄ_® `«Ñ≤ÊOK«∞HÀÖË~°∞.
ã¨Ô~ÊÂHõ r=#O J<Õ@@∞=O\˜ XHõ ã¨~°Êã¨∂HõÎOÖ’ ã¨∞„|Ǩχ}˺â◊fi~° ^Õ=`«#∞
™È΄`«O KÕã#≤ KÀ@ HÍÅ~°ÇϨ 㨺O ‰õÄ_® H˘kÌQÍ ã¨∂zOK«@O [iyOk. 'UˆHâ’
Ѩ$näfi=∞<À— – ã¨∞„|Ǩχ}˺â◊fi~°∞_çx QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞Ok Jk. HÍÅOÜ≥ÚHõ¯
ÅHõΔ}O Jk. "åºà◊ â◊|ÌO KÕ`« HÍÅã¨~åÊÅ#∞ QÆ∞iOKÕ K≥ѨÊ|_çOk.
119
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
93. „Ѩ`«ºÜ«∞ó :
XHõ Ѩ^•xH˜ z=~°# KÕ~°Û|_ç#@∞=O\˜ XHõ JHõΔ~°OQÍx Ô~O_»∞
JHõ~Δ =° ÚÅ∞QÍx, qÉèHí „Î˜ Ѩ`º« Ü«∞=Ú Jx JO@∂ LO\Ï~°∞ "åºHõ~}° âßGOÖ’!
JO>Ë „Ѩf^•xH˜ ‰õÄ_® J#∞|O^èŒOQÍ LO_»@O Jx J~°÷O WHõ¯_». ^ÕxH˜
„Ѩ`º« Ü«∞O? JO>Ë U =ã¨∞=Î Ù J~Ú<å QÆ=∞#jÅO HÍ"åÅO>Ë ^•xH˜ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ
Dâ◊fi~°∞_ç Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜Î LO_®e. WHõ¯_» J~°÷O Jk. „H˜Ü«∂ ^•x=Å¡ XHõ
=ã¨∞Î=Ù‰õΩ QÆ=∞#O U~°Ê_çOk. =ã¨∞Î=Ù‰õΩ ã¨fi`«ã≤û^ŒúOQÍ QÆ=∞#jÅO ÖË^Œ∞. â◊HÎ̃
U^À XHõ\ ˜ ^•xH˜ attachKÕÜ«∂e. ^•x<Õ QÆ=∞#jÅO JO\Ï~°∞.
Railwayengine XHõ „Ѩ`«ºÜ«∞O.Compartments ^•xx
J#∞ã¨iOKÕq. =¸Å =ã¨∞Î=Ù JHõ¯_» Ô~·Å∞ WO[<£. Jk "≥à◊§@O HÀã¨O
compartments "≥à◊§@O ÖË^Œ∞. „Ѩ[Å∞ "≥à◊§\ÏxH˜ compartments
`«Ü∂« ~°∞ KÕ™ê~°∞. "å\˜ HÀã¨=∞<Õ „>ˇ<ÿ £ ѨÙ\Oì˜ k. WO[<£‰Ωõ Ѩx g\˜x ÖÏQÆ@"Õ∞.
HÍx ^•xH˜ Ô~O_À ѨxÖË^Œ∞. „Ѩ`«ºÜ«∞O JO>Ë XHÍ<˘Hõ =ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯
movements - motion ‰õΩ attach KÕÜ∞« |_Õ@@∞=O\˜ =∞~˘Hõ qâı+= ¨ Ú.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ rocket LOk. Satellite launch KÕÜ«∞\ÏxH˜ XHõ ~åÔH\ò
ÃÑ_»`å~°∞. Jk „Ѩ`«ºÜ«∞O. KÀ^Œ# â◊‰õΩÎÅhfl JHõ¯_» LO\Ï~Ú. ÖËHõáÈ`Õ Jk
QÆ=∞#jÅO HÍ^Œ∞. Dynamism LO_»^Œ∞ ^•xH˜. ^•xH˜ dynamism
WKÕÛ@@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ â◊H˜Î ^•xH˜ „Ѩ`ÕºHõOQÍ J#∞|O^èŒOQÍ Ñ¨Hõ¯ ѨHõ¯<Õ
LO_»@O. nxx uѨÊ@O HÀã¨"∞Õ Jk LO@∞Ok. J\˜kì „Ñ¨`º« Ü«∞O. JO^Œ∞Hõx
HÍÖÏxÔH·<å „Ñ¨[Å Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎHõ~Ú<å ^Õ=`«ÅHõ~Ú<å JxflO\˜Ö’#∂
`å#∞ „Ѩ`«ºÜ«∞ ã¨fi~°∂ѨOÖ’ L<åfl_»∞ D ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜Ö’#∂, „QÆǨÏ=ÚÅ
Ö’#∂, #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’#∂, „Ѩ`º« Ü«∞ ~°∂ѨOÖ’ L<åfl_»`_« ∞» . âß|~° ÉèÏ+¨ºOÖ’
‰õÄ_® „Ѩ`«ºÜ«∂xfl QÆ∞iOz XHõKÀ@ K≥áêÊ~°∞. "åºHõ~°} ÉèÏ+¨ºOÖ’ XHõ\˜
L#flk. XHõ =ã¨∞=Î Ù L#fl^ŒO>Ë ^•xH˜ „Ѩ`º« Ü«∞O ÖËHáõ È`Õ ^•xx [_» Ѩ^•~°O÷
JO\Ï=Ú. JÖψQ „H˜Ü∞« ‰õÄ_® [_»"∞Õ ! „H˜Ü∞« J<Õ@@∞=O\˜ Ѩ^OŒ HÍ~°º=∞O^Œ∞
ZѨC_»~Ú`Õ „Ѩ"Õtã¨∞ÎO^À HÍ~°ºOQÍ „ѨuÉèÏã≤ã¨∞ÎO^À – JO>Ë „Ѩ`«ºÜ«∞O
Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`«∞Î KÕ`<« !Õ qÉè‰í Ωõ ÅÎ hfl ‰õÄ_® Hõ~‡° ‰õΩ, <å=∞"åK«HÍʼnõΩ ã¨O|O^èOŒ
Hõey LO\Ï~Ú. J=hfl „Ѩ`«ºÜ«∞=ÚÖË!
120
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
~å=∞ó JO>Ë ~å=Ú_»∞. Wk „Ѩ^äŒ"≥∞ÿHõ=K«#O`À ‰õÄ_çOk. =ºHÎ̃ LxH˜x
ã¨∂zã¨∞Î#flk. ã¨∞|O`«â◊|ÌO Wk. '=㨗 ^è•`«∞=Ù#‰õΩ 'u— „Ѩ`«ºÜ«∞O KÕi`Õ
=ã¨u. x=ã≤ã¨∞Î<åfl_»x J~°÷O. „Ѩu =ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯ „H˜Ü«∂jÅHõ=∞~Ú#@∞
=O\˜k Ѩi}Ï=∞jÅHõ=∞~Ú#@∞=O\˜k P Ü≥ÚHõ¯ =ã¨∞Î=Ù J~°÷=O`«O
HÍ"åÅO>Ë – =∞#‰õΩ J~°÷=∞ÜÕ∞º@@∞¡ `≥eÜ«∂e JO>Ë „Ѩ`«ºÜ«∞O LO_®e.
Jk XHõ QÆ=∞#O KÕ`«<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
94. ã¨~°fi^Œ~°≈#ó :
PÜ«∞# ã¨~°fi^Œ~°≈#∞_»∞. Jxfl ^Œ~°≈# ™ê^èŒ#=ÚÅ∞ – <Õ„`«=ÚÅ∞QÍ
HõÅ"å_»∞. ã¨~åfi`«∞‡_»∞. ã¨~fi° ^Œ~≈° # Jx K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl_»∞. Wk=~°‰Ωõ JxflO\˜Ö’#∂
"åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ P`«‡"å<£ Jx K≥Ñʨ |_®¤_∞» . JÖÏ K≥Ñʨ |\˜ì
WHõ¯_Õ"≥∂ 'ã¨~°fi^Œ~°≈#ó— ã¨~°fiÖ’Hõ=ÚÅÖ’ – „ѨuKÀ@ PÜ«∞# „^Œ+¨ìQÍ –
™êH˜QΔ Í L<åfl_»∞. JxK≥ÑÊ≤ ™êH˜`Δ fi« O |∞∞A=ÙKÕã∞¨ #Î fl=∂@ Wk. Wq ^Õ=`«Å∞
„QÆÇ≤ÏOz# q+¨Ü«∞=ÚÅ∞!
â’¡II J[ã¨û~ˆ fiâ◊fi~°ãû≤ ^Œóú ã≤kãú û¨ ~åfik~°K∞« º`«ó I
=$ëêHõÑ≤~°"Õ∞Ü«∂`å‡ ã¨~°fiÜ≥∂QÆqxã¨û$`«ó II 11
95. J[ó :
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~åfi`«‡ÖÏQÍ "åºÑ≤Oz LO_»@O KÕ`« ã¨~°fi™êH˜Δ
J#|_»`å_»∞. 'J[ó— J#QÍ [#‡ÖË#\˜"ì å_»∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ J=∞~° â◊|OÌ `À
ã¨∞~ˆ â◊ó J<Õ <å=∞O`À "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞» . WHõ¯_Õ"∂≥ „|Ǩχ`À "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_∞»
–'J[ó— Jx D â’¡HõO`À! „|Ǩχ`«fiO`À "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞ HÍ|\˜ì nxH˜
[#‡ÖË^Œ∞ Jx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. J[ó JO>Ë K«`«∞~°∞‡Y „|Ǩχ J<Õ J~°÷O LOk.
[#‡ JO@∂ ÖËx"å_»∞ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞# ã¨$+≤Oì z# „|Ǩχ‰õÄ_®
J[ó â◊|OÌ KÕ`<« Õ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« |_»∞`«∞<åfl_»∞. [#‡ÖËx"å_ç`À ã¨$+≤Oì K«|_ç#"å_»∞
HÍ|\˜ì DÜ«∞# ‰õÄ_® [#‡~°Ç≤Ï`«∞_»∞ – [#‡ÖËx"å_»∞ Jx J~°÷O. PÜ«∞<Õ
WÖÏ =∂i#ѨC_»∞ [## =∞~°}ÏÅ∞ Ô~O_»∂ ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ÖË=x J~°÷O.
121
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
96. 㨈~fiâ◊fi~°ó :
ã¨~°fi â◊|ÌO KÕ`« |∞kú QÀK«~°"≥∞ÿ WO„kÜ«∞ QÀK«~°"≥∞ÿ#@∞=O\˜
=ã¨∞*Î ÏÅO K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. WO„kÜ«∂Å`À =∞#O „QÆÇÏ≤ OK«\ÏxH˜ gÅ~Ú#
q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ U=~Ú<å ã¨~ˆ J=hfl‰õÄ_® ã¨~fi° â◊|OÌ KÕ`« É’kèOK«|_»∞`«∞#flq.
WO„kÜ«∞=Ú Å`À =∞#ã¨∞‰õΩ QÀK«i¿ãÎ ã¨iáÈ`«∞O^• JxHÍHõ WO„kÜ«∞ =ÚʼnõΩ
JQÀK«~=° ÚÅ∞QÍ L#fl@∞=O\˜ "å\˜x TÇ≤ÏOKÕ@@∞=O\˜ â◊HΘ ‰õÄ_® =∞#ã¨∞‰õΩ
L#flk. Jq ‰õÄ_® ã¨~°fi â◊|ÌOÖ’<Õ!
97. ã≤^Œúó :
HÀiHõ (Hõey#) `«~∞° "å`« „ѨÜ∞« `«fl=Ú, „ѨÜ∞« `«flO ™ê#∞‰õÄÅ=∞~Ú
^•xH˜ ѶŨ =Ú##∞Éèqí ¿ãÎ `«=∞ HÀiHõ ã≤kOú zOk Jx K≥ÑÙ¨ `å~°∞. HÍh "≥Ú^Œ@<Õ
ã≤^Œ∞úÅOHÍ=Ú. DÜ«∞# „áê~°OÉèíOÖ’<Õ ã≤^Œ∞ú_»∞. PÜ«∞# ã¨OHõÅÊ ã≤^Œ∞ú_»∞.
ã¨OHõÅÊOÖ’<Õ ã≤kúOz#"å_»∞ J<åe. 'ã≤^Œú— J<Õ â◊|úO „áê~°OÉèíOÖ’<Õ
J„Ѩ Ü « ∞ `« fl OQÍ HÍÅ=Ú HÍÖÏO`« ~ ° = ∞O^Œ ∞ ã≤ k ú á ⁄Ok# "å_ç Ö ÏQÍ
™ê=∂#∞º_çÖÏQÍ H͉õΩO_® „áê~°OÉèOí Ö’<Õ – ã¨OHõÅÊOÖ’<Õ ã≤káú ⁄Ok#"å_»∞
Jx J~°÷O. ã¨OHõÅÊOÖ’<Õ ã≤kú HõeQÆ#"å_»∞ Jx J~°÷O.
98. ã≤kúó :
ã≤kú J<Õk ‰õÄ_® J`«_Õ Jx WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åflO. PÜ«∞<Õ
ã¨OHõÅÊO! PÜ«∞<Õ „ѨѨOK«O! ã≤kú‰õÄ_®#∞.
99. ã¨~åfikó :
JxflO\˜H© PÜ«∞<Õ „áê~°OÉèOí . JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ HÍÅO ÖË^∞Œ . =ã¨∞=Î Ù‰Ωõ
HÍÅO LOk. ã¨~°fiâ◊|ÌO KÕ`« =ã¨∞Î=ÙÅ∞ Jx K≥ѨCHÀ=K«∞Û. Éèí∂q∞H˜ HÍÅ=Ú
L#flk. =ã¨∞Î=Ù L#flk. „Ѩu=ã¨∞Î=Ù‰õΩ L`«ÊuÎ, ã≤÷u, ÅÜ«∞=ÚÅ∞ L#flq.
=ã¨∞=Î ÙÅ∞ K«∂_»QÍ<Õ P^ŒºO`«=ÚÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. HÍ|\˜ì PÜ«∞##∞ ã¨~åfikQÍ
„QÆÇ≤ÏOKåe. WO„kÜ«∞ QÀK«~°=ÚÅ∞, =∞<À QÀK«~°=ÚÅ∞ J~Ú# ã¨=∞ã¨Î
=ã¨∞Î=ÙʼnõΩ PÜ«∞# Pk. `å#∞ P^ŒºO`«=ÚÅ∞ ÖËx"å_»∞. PÜ«∞<Õ [QÆ`«∞Î
122
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J~Ú#ѨC_»∞ WOHõ ã¨~fi° â◊|OÌ KÕ`« U „Ѩ`ºÕ Hõ`« U~°Ê_»∞`«∞#flk? |∞^Œú ÉèQí "Æ å#∞_»∞
ã¨~fi° =Ú â◊¥#º=Ú J<åfl_»∞. =∞#ã¨∞û‰õΩ, WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ QÀK«~"° ∞≥ ,ÿ TǨϺ"≥∞ÿ
ã¨=∞ãÎ̈ Ѩ^•~°=÷ ÚÅ#∞ XHõ ~åjÉè∂í `«O KÕã≤ ÃÑ_ç`Õ U~°Ê_Õ Ñ¨^•~°O÷ ã¨~fi° â◊|OÌ .
J^ŒO`å XHõKÀ@ KÕi¿ãÎ â◊¥#ºO J~ÚáÈ`«∞Ok. JHõ¯_» WOHõ Ug∞ LO_»^∞Œ .
JO>Ë ã¨q∞+≤ìQÍ â◊¥#º=Ú <åã≤Î. =º+≤ìQÍ Jã≤Î. P q^èŒOQÍ „Ѩu =ã¨∞Î=Ù‰õΩ
‰õÄ_® P^ŒºO`«=ÚÅ∞ U~°Ê_ç#q. =ã¨∞Î=Ù‰õΩ P^ŒºO`«=ÚÅ∞ L<åfl~Ú HÍx
ã¨~°fi=Ú#‰õΩ ÖË=Ù. ã¨~°fi=Ú ~åjÉèí∂`«=Ú.
100. JK«∞º`«ó :
<åâ◊#=Ú ÖËx"å_»∞. K«∞ºu ÖËx"å_»∞. XHõ Ѩ^qŒ #∞Oz Ѩ_áç È=@O
QÍx ^•xx áÈQ˘@∞ìHÀ=@O J<ÕkQÍx ^•xx #+¨ìáÈ=@O J<ÕkQÍx
Ug∞ÖË=Ù. JO>Ë Y~°∞ÛHÍ=@OQÍx, Jk J~ÚáÈ=@OQÍx ÖË^Œ∞. ZHõ¯_»
LO>Ë JHõ¯_Õ! 'âßâ◊fi`«O t= =∞K«∞º`«O—.
101. =$ëêHõÑ≤ :
nxH˜ Hõ=ÙÅ∞K≥¿ÑÊQÍ^äŒ ‰õÄ_® LOk. ã¨~°fiHÍÅ=ÚÅO^Œ∂ =i¬OKÕk
HÍ=@O KÕ`« '^èŒ~°‡=Ú, =$+¨ J#|_»∞`«∞Ok. 'Hõ— JO>Ë [Å=Ú Jx J~°÷O.
Hõ#∞Hõ [Å=Ú #∞O_ç Éèí∂q∞x 'JѨ— L^ŒúiOK«|_ç#k HõÑ≤ J#|_»∞`«∞Ok.
Pk =~åǨ=`å~°=Ú. =$+¨~∂° Ѩ=Ú, HõÑ~≤ ∂° Ѩ=ÚÅ#∞ |\˜ì =$ëêHõÑ≤ <å=∞=Ú
=iÎOzOk.
'HõÑ=≤ ~åǨÏ㨺 „âı+㪨 º¨ ^è~Œ ‡° 㨺 =$+¨ LK«Û`ù —Õ Jx =∞ǨÉèÏ~°`=« K«#=Ú.
ÃÑ·# K«∂Ѩ|_ç# L`«ÊuÎ^•fi~å =$ëêHõÑ≤ â◊|Ì=Ú q=iOK«|_ç#k. =$ëêHõÑ≤
JO>Ë HÀiHõÅ#∞ =i¬OKÕ"å_»∞. ^•xx J#∞ÉèíqOz `«$Ñ≤ÎѨ_Õ"å_»∞. PÜ«∞#
=∞ǨÏ`«∞Î KÕ`«<Õ =∞#‰õΩ =∞#֒ѨŠHÀiHõ HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. HÀiHõ f~°@=Ú
J<Õk ‰õÄ_® PÜ«∞# =Å#<Õ f~°∞`«∞#flk. PÜ«∞<Õ P#O^•xfl =∞#֒ѨÅ
J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. W^ŒO`å XHõbÅQÍ ÉèÏ=# KÕÜ«∂e. nO`À ã¨O|O^èŒO
^Õx`À<≥·<å ^˘~°Hõ=K«∞Û.
123
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
^Õ=Ö’HõOÖ’ ^Õ=`«Å‰õΩ zO`å=∞}˜, HõÅÊ=$Hõ=Δ Ú L#flq. HÍ=∞^è#Õ ∞=Ù
L#flk. HÀiHõÅ∞ <≥~"° ~Õ ∞° Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ "åà◊§‰õΩ Z@∞=O\˜ „ѨÜ∞« `«flO J=ã¨~O°
ÖˉõΩO_® LO_®e. JO^Œ∞Hõ<Õ zO`å=∞}˜, HõÅÊ=$HõΔ=Ú, HÍ=∞^èÕ#∞=Ù
W=fi|_ç#q. ã≤kú, ã≤^Œú J<Õ â◊ÉÏÌÅ KÕ`« `«#∞L<åfl_»∞. `«##∞ ã¨~°fiHÍ~°}
HÍ~°‰õΩ_»∞QÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl ^Õ=`«Å‰õΩ XHõHÀiHõ Hõey# `«~°∞"å`« P HÀiHõ
f~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ "åà◊√§ =∞#∞+¨μÅ=Öˇ „ѨÜ∞« `«flO KÕÜ∞« =Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
`«=∞ã¨xflkèÖ’ XHõ ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# =∞Ok~°O HÍ"åe JO>Ë "≥O@<Õ JHõ¯_»
ã≤kOú K«@"Õ∞! =$ëêHõÑ≤ â◊|OÌ KÕ`« `«##∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "åà◊§‰õΩ `«#∞ =$ëêHõÑ.≤
^Õ=`«Å‰õΩ HõÅÊ=$HõΔ=Ú JÖψQ ã≤kúOzOk. HÍ=∞^èÕ#∞=Ù, zO`å=∞}˜ JHõ¯_»
L#flq. JO>Ë =∞#ã¨∞Ö’ HÀiHõ "≥O@<Õ ã≤kOú K«@O Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_ç q+¨Ü∞« OÖ’
ã≤kú, ã≤^Œú Jx K≥áêÊ_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_çx ã≤^Œúã¨OHõÅ∞Ê_»∞
Jx JO\Ï~°∞. ã¨OHõÅÊO`À>Ë ã≤kOú K«@O ‰õÄ_® [iyáÈ`«∞O@∞Ok "åà◊§‰õΩ.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ XHõ r=Ù_çx XHõ Hõ~‡° HÔ · ã¨$+≤Oì Kåe Jx
J#∞‰õΩ<Õ@ѨÊ\˜H˜ "≥O|_Õ P rq ѨÙ@ì\ÏxH˜ HÍ=eû# `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ =ÚO^Œ~°
ѨÙ_`» å~°∞. P `«O„_Õ"∂≥ `«Ñ㨠∞¨ û KÕã≤ =~°O á⁄O^Œ∞`å_»∞. D =~°O Hõey#@∞=O\˜
„ã‘Îx ÃÑo§KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. "åà◊§‰õΩ „|Ǩχ ã¨OHõeÊOz# D r=Ù_»∞ ѨÙ_»`å_»∞.
JO>Ë „|Ǩχ‰õΩ ã¨OHõÅÊO HõeyOk. ã¨OHõÅÊOÖ’<Õ Éèíq+¨º`«∞Î ‰õÄ_® WѨC_Õ
ã≤kúOzOk. P =∂kiQÍ =$ëêHõÑ≤ â◊|ÌOKÕ`« ã¨OHõÅÊOÖ’<Õ ã≤kú ‰õÄ_®
J#fl=∂@!
„H˜Ü«∂â◊H˜Î, *Ï˝#â◊H˜Î WK«Ûù XHõ^•x`À XHõ\˜ Hõeã≤ UHõHÍÅ=∞O^Œ∞
LO\Ï~Ú. =$ëêHõÑ≤ â◊|ÌO WK«Ûù, *Ï˝# „H˜Ü«∂â◊‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú#
@∞=O\˜ UHõ~åjÉè∂í `«=∞~Ú#@∞=O\˜ XHõ =∞ǨÏ`«∞.Î ã≤kú JO>Ë J^Õ! Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ
‰õÄ_® J^Õ =ã¨∞ÎOk. WKåÛù â◊H˜Î"Õ~°∞. *Ï˝#â◊H˜Î"Õ~°∞. =∞#‰õΩ Ö∫H˜Hõ HÍÖÏÅÖ’
„H˜Ü∂« â◊HΘ "Õ~∞° QÍ LO@∞Ok. Ü≥∂yH˜ WK«ÛÜÕ∞ „H˜Ü∂« â◊H.Θ „H˜Ü∞« ÜÕ∞ *Ï˝#=Ú.
WK«ÛùÜÕ∞ *Ï˝#O. *Ï˝#"Õ∞ WK«Ûù. D =¸_»∞ "Õ~°∞"Õ~°∞ HÍ=Ù. =$ëêHõÑ≤ JO>Ë
`«HõΔ}"Õ∞ ã≤kúOK«@=Ú J<Õ ÅHõΔ}=Ú. ^Õ=`«Å‰õΩ PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz#
*Ï˝#=ÚKÕ`« "åà◊§‰õΩ P â◊H˜Î =zÛOk.
124
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
102. J"Õ∞Ü«∂`å‡ :
"Õ∞Ü«∞=Ú JO>Ë H˘Å=@=Ú. J"Õ∞Ü«∞=Ú JO`Õ H˘Å`«Å∞ ÖËxk.
J"Õ∞Ü«∂`å‡ H˘Å=\ÏxH˜ gÅ∞ ÖËx"å_»∞. „Ѩfk ‰õÄ_® measurable
property. Immeasurable JO>Ë propertyless Jx J~°O ÷ . prop-
erty JO>Ë Jk "Õ∞Ü«∞"Õ∞. ÅHõΔ}~°Ç≤Ï`«O.
*ˇ·# ã≤^•úO`«OÖ’ '=∂#"Õ∞Ü≥∂^ŒÜ«∞O— Jx K≥Ñ≤Ê XHÍ<˘Hõ
`«`«fiâßG„QÆO^äŒO LOk. Jk *ˇ·#ã≤^•úO`åxH˜ =¸ÅO. D „QÆO^ä•xfl XHõ
*ˇ#· ѨO_ç`∞« _»∞ ѨÓ~°fiO ~å™ê_»∞. JO^Œ∞Ö’ P`«‡=ã¨∞=Î Ù J"Õ∞Ü«∞O ZO^Œ∞Hõ~ÚOk
Jx K≥ѨÙ`«∂ ^•xH˜ g∞~°∞ fã¨∞‰õΩ<Õ@@∞=O\˜ tool LO^Õ – |∞kú – Wk
"Õ∞Ü«∞O.
HÍà◊§ <˘Ñ¨CÅ∞ L#fl"å_»∞ ^Œ∞~°æH˘O_» ZO`« Z`«∞Î L#flk Jx JO>Ë
'JÉ’ƒ! ZHõ¯_»O_ô!— H˘xfl"ÕÅ J_»∞QÆ∞Å∞O^ŒO_ô JO\Ï_»∞. J^Õ „Ѩâfl◊ ã¨=∞~°∞_÷ xç
J_çy`Õ 'Pñ! U=ÚOk WѨC_Õ <Õ#∞ "≥àÁ§KåÛ#∞. XHõ QÆO@Ö’ "≥àÁ§KåÛ#∞—.
JO\Ï_»∞. W^Œ~Ì ∂° XHõ><Ë å =∞i? W^Œ~Ì ∂° XˆH =ã¨∞=Î Ù#∞ QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl~°∞.
XHõ_ç ã¨fiã¨=∞~°÷`«#∞ QÆ∞iOz K≥Ñ≤Ê#=∂@ ^•xH˜ J#fi~ÚOK«^Œ∞. W^ŒO`å
=∞#∞+¨º |∞kú K≥¿ÑÊ@@∞=O\˜ =∂@ Jx JO@∞<åfl_»∞.
103. ã¨~°fiÜ≥∂QÆ qxã¨û $`«ó :
ã¨~fi° ã¨O|O^èŒ qx~°∞‡‰õΩ_Î ∞» . <å<å âß„™ÈÎHÎõ Ü≥∂QÆ=Ú #∞O_ç `˘ÅQÆ∞"å_»∞
HÍ=@OKÕ`« ã¨~°fiÜ≥∂QÆqxã¨$`«ó J<Õ <å=∞O =zÛOk. ã¨~°fiã¨O|O^èŒ=ÚÅ
#∞O_ô qx~°∞‡‰õΩ_Î ∞» . Ü≥∂QÆ=Ú JO>Ë ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ HõÅ~ÚHõ. ^Õx`À
J~Ú<å 㨈~ XHõ ã¨O|O^èŒO LO_»@"Õ∞ Ü≥∂QÆ=Ú. ã¨~°fi=ã¨∞Î=ÙÅÜ«∞O^Œ∞
Ü≥∂QÆO ÖˉõΩO_® LO_»@O. JO`«~åºq∞QÍ LO_ç ^•x`À HõÅ=‰õΩO_®
LO_»@=Ú. 'Ü«Ú*ò— JO>Ë HõÅ=@=Ú J<Õ Hõ^•! *Ï˝x L<åfl_»∞. J`«_»∞
^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® Ü≥∂QÆÉèÏ=# ÖËx"å_»∞.JO>Ë ÉèÏ=#KÕ`« Hõe¿ã ÅHõΔ}O,
D J#∞+¨OyHõ"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ"Õ∞^Œ~Ú<å – U Ѩ^•~°÷O`À<≥·<å HõÅ=@O J<Õk
J`«_çÜ«∞O^Œ∞ Jã¨Å∞ÖË^Œ∞. „H˜Ü«∂`«‡HõOQÍ ÖËHõáÈ=@O HÍ^Œ∞. =ã¨∞Î`«ó
125
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ÖËHáõ È=@=Ú. ^Õ=`«Å‰õΩ, Ü«∞*Ï˝xH˜, Ü«∞[˝ÑÖ¨¶ ÏxH˜, Ü«∞[˝ÑŨ¶ OQÍ L#fl"å_»∞
Ü«∞[˝OÖ’ L<åfl_»∞ J^Õ J~Ú<å_»∞ HÍx ^•x`À ã¨OÜ≥∂QÆO K≥O^Œ@O ÖË^∞Œ .
Hõ~Hΰ Í^Œ∞. Éè’HõHÎ Í^Œ∞. ã¨=∞ã¨Î Hõ~‡° Å∞ L#flq.ã¨=∞ã¨Î Hõ~‡° Ѷ֨ ÏÅ∞ L#flq. *Ï˝#O
L#flk. q*Ï˝#O L#flk. J*Ï˝#O L#flk. Ѩ~åq^Œº L#flk. JѨ~å q^Œº
L#flk. „áê}O L#flk. =∞#ã¨∞û L#flk."å\˜QÍ `å#∞<åfl_»∞ HÍx "å\˜Ü∞« O^Œ∞
`å#∞ Ü≥∂QÆO á⁄O^Œ@OÖË^Œ∞. `å#∞ Ü≥∂yQÍ L<åfl_»x, J\˜ì ã≤÷uÖ’
'ã¨~°fiÜ≥∂QÆqxã¨û$`«ó— – ã¨$+≤ìÖ’ LO_Õ U Ѩ^•~°÷=Ú ã¨OѨÓ~°‚=Ú HÍ^Œ∞.
ã¨OѨÓ~å‚=ã¨÷ JO>Ë x~°∞æ}O Jk. ã¨~°fi=Ú JO>Ë J<ÕHõ=Ú.
â’¡II =ã¨∞~°fiã¨∞=∞<åã¨û`«ºó ã¨=∂`å‡ ã¨q∞‡`«ãû¨ =∞ó I
J"≥∂Ѷ¨∞ó ѨÙ}¤sHÍHΔÀ =$+¨Hõ~å‡ =$ëêHõ$uó II 12
104. =ã¨∞ó :
'=ã¨Ou ã¨~fi° Éè∂í `åx J„`« `Õ+μ¨ =ã¨=ó— Jx =ã¨∞=ÙÅ∞ J<Õ ^Õ=`«Å∞
Zxq∞k=∞Ok. J+¨=ì ã¨∞=ÙÅ∞ Jx L<åfl~°∞. "åà◊√§ JѨÙ_∞» , „^è∞Œ =Ù_∞» , ™È=Ú_»∞,
J^èŒfi~°∞_»∞, JxÅ∞_»∞, „Ѩ`«∂º+¨μ_»∞, J#Å∞_»∞, „ѨÉèÏã¨∞_»∞. "åã¨∞^Õ=Ù_»∞ Jx
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù‰õΩ =∞~À¿Ñ~°∞ LOk. =ã¨∞ â◊|Ì"Õ∞ JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}OQÍ
„QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û. ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë =ã¨∞^Õ=Ù_ç H˘_»∞‰õΩ "åã¨∞^Õ=Ù_»∞. ã¨=∞ã¨Î=Ú
^ÕxÜ«∞O^Œ∞ x=ã≤Oz LO@∞O^À J\˜ì"å_»∞ "åã¨∞^Õ=Ù_»∞. ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅ∞
`«#Ü«∞O^Œ∞ L#fl"å_»∞, ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ L#fl"å_»∞ "åã¨∞^Õ=Ù_∞» . PÜ«∞#
=ã¨∞ â◊|Ì "åK«∞º_»∞. '=ã¨∂<åO áê= HõâßÛã≤‡— – (J#Å∞_»∞) —=ã¨∞=ÙÅÖ’
<Õ#∞ áê=‰õΩ}˜—‚ JO\Ï_»∞. áê=‰õΩ_»∞ JO>Ë JyflǨϟ„`«∞_»∞.
105. =ã¨∞=∞<åó :
=ã¨∞ó =ã¨∞ =∞<åó. '=∞#— "åK«Hõ=∞~Ú# =ã¨∞ â◊|ÌO WHõ¯_»
„áêâ◊ã¨Îº=∞~Ú#k. =ã¨∞ó â◊|Ì=Ú '„Ѩâ◊ã¨ÎO =∞<ÀÜ«∞㨺— J#∞ =Ùº`«ÊuÎ`À
„Ѩâ◊ã¨Î=∞~Ú# =∞#ã¨∞ HõÅ"å_»∞. JO>Ë ~åQÆ^Õfiëê^Œ∞Å`ÀHÍx =∞^Œ=∂`«û~åº
Å`ÀQÍx HõÅ∞+≤`«=Ú HÍx =∞#ã¨∞ HõÅ"å_»∞. HÍ|\˜ì =ã¨∞=∞#ó. JO^Œ∞Hõx
=ã¨∞ â◊|Ì=Ú „âı+¨ª "åK«Hõ=Ú J#fl=∂@ WHõ¯_».
126
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
D =ã¨∞ â◊|ÌO =ã¨∞ó Jx K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« P ^Õ=`«ÅÜ«∞O^Œ∞ XHõ
qâı+O¨ K≥Ñʨ |_çOk. =∂=¸Å∞QÍ D ^Õ=`å ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ HõeyL#fl =ã¨∞=ÙÅ∞
D Hõ$`«Hõ Ö’Hõ=ÚÅ∞ #tOz#ѨC_»∞ ‰õÄ_®#tOK«~°∞. "åà◊√§=∂„`«O
q∞yeLO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ "åà◊√§ qâı+¨=∞~Ú# *Ï˝#O Hõey#"åà◊√§.
WO„^•^Œ∞ÅHõO>Ë "åà◊§‰õΩ qâı+¨=∞~Ú# *Ï˝#=Ú L#flk. J^äÀÖ’HÍÅ∞
#t™êÎ~Ú. (K«`«∞~°Ìâ◊ Éèí∞=<åÅ∞ L<åfl~Ú. g\˜ "≥#∞Hõ =ã¨∞=ÙÅ∞ ã≤÷u Hõey
LO\Ï~°∞. Uq∞\Ïã≤÷u? Ö’Hõ=ÚÅ∞ LO>Ë "åà◊§ˆH"≥∂ â◊s~°=ÚÅ∞ L#flq.
Ö’Hõ=ÚÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú#ѨC_»∞ =∞#ã¨∞ûÅ ~°∂ѨOÖ’ LO\Ï~°∞ "åà◊√§.) JO>Ë
=ã¨∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞ûÅ∞. PÜ«∞# x`«∞º_»∞ Hõ^•! PÜ«∞# =ã¨∞=Ù Jx
=∞#O ZѨC_»~Ú`Õ =i‚OKå"≥∂ "åà◊√§ âßâ◊fi`«OQÍ L<åfl~°∞. JO>Ë â◊s~°O
ÖˉõΩO_®‰õÄ_® "åà◊√§ LO_»QÆey#"åà◊√§ Jx PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ J=ºÜ«∞`«fi=Ú
x~°∂Ñ≤`«O HÍ"åe. JO^Œ∞=Å# ÉèíQÆ=O`«∞_çx QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞
=∞#∞+¨μºÅÖ’ L#fl@∞=O\˜ P`«‡=Ù JxK≥áêÊe. #tOKÕk U =ã¨∞Î=Ù
J~Ú#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® PÜ«∞# Ü«∞O^Œ∞ JO`«~∂° ƒù`=« Ú J~ÚLO@∞Ok. HÍhJk
PÜ«∞<Õ Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞.
Ö’Hõ=ÚÅ∞ ~åQÍ<Õ uiy k=ºâ◊s~°=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. Ü«∞*Ï˝^Œ∞Å
Ü«∞O^Œ∞ „Ѩ=iΙêÎ~°∞. Ö’Hõ=ÚÅ∞ ÖËx ã¨=∞Ü«∞=ÚÅÖ’ k=ºÖ’Hõ=ÚÅ∞ ‰õÄ_®
ÖË=Ù. Jã¨Å∞ ã¨fi~°æ"Õ∞ ÖË^Œ∞. ã¨$+≤ìHÀã¨O Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. JO>Ë
=ã¨∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ =∞#¿ã `å#∞. JO^Œ∞Hõx x`«ºOQÍ LO@∞Ok Jx K≥Ñʨ =K«∞Û.
J=ºÜ«∞OQÍ L#flk Jx K≥ѨÊ=K«∞Û.
106. ã¨`«ºó :
LO_Õ =ã¨∞=Î Ù Jk. 'ã¨`º« O, *Ï˝#O, J#O`«O „|Ǩχ—. ã¨`º« O ã¨q∞‡`å`«‡#ó
JO>Ë JxflO\˜Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∂#OQÍ "åºÑ≤Oz# P`«‡=ã¨∞Î=Ù J`«_»∞.
107. ã¨=∂`å‡ :
ã¨=∂`«‡ JO>Ë Jxfl\Ï ã¨=∞ ^Œ$+≤ì Hõey#"å_»∞ Jx =∞# Ѩ@¡ J`«_»∞
ã¨=∂`«∞‡_»x PÜ«∞#‰õΩ Jxfl q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’#∂ Éè^Ë Œ ^Œ$+≤ì ÖË^xŒ =∂=¸Å∞QÍ
K≥ѨÙ`åO. WHõ¯_» P`«‡QÍ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz#@∞=O\˜"å_»∞. ã¨=∂#OQÍ
127
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"åºÑ≤OK«@=Ú! Ñ≤Ñ‘eHõ=ÚÖ’ H˘OK≥=Ú `«‰õΩ¯=. JxQÍx „|Ǩχܫ∞O^Œ∞
Z‰õΩ¯= JxQÍx HÍ^ŒHõ¯_». JÖÏ Ug∞ÖË^Œ∞. Jhfl â◊s~° ÅHõΔ}=ÚÅ∞! Láêkè
Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ HÍHõ q^Œº, ^•xH˜ ^•Ç¨Ï=Ú <åâ◊#=Ú – ^•xH˜ HÀiHõÅ∞
– Ö’HÍO`«~° „áêÑ≤Î *Ï˝#=Ú, J*Ï˝#=Ú JǨÏOHÍ~°=Ú W^ŒO`å ^ÕǨÏ=Ú
#O^Œ∞ LO_Õ@@∞=O\˜ Jq^Œº, J*Ï˝# ѨÓi`«=∞~Ú# JǨÏO`« ^•x
~°∂ѨÅHõ}Δ =Ú. JO`ÕHÍx P`«‡ =∂„`«O ã¨=∂#OQÍ<Õ "åºÑ≤Oz#k. ã¨=∞OQÍ
"åºÑ≤OKå_»∞ JO>Ë Ñ¨i=∂}O KÕ`« K≥ѨÊ\ÏxH˜ gÅ∞ ÖË^Œ∞ J"Õ∞Ü«∞O Jx
K≥áêÊ_»∞Hõ^•! Jã¨=∞OQÍ LO_»\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. J"Õ∞Ü«∞=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù.
Jã¨=∂#OQÍ ZÖÏ LO@∞Ok? J"Õ∞Ü«∞=ã¨∞Î=Ù ã¨=∂`«‡QÍ<Õ "åºÑ≤OzOk.
'ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨μ ã¨=∂`凗 Jx „â◊√u.
108. Jã¨q∞‡`«ó :
ã¨~fi° Ѩ^•~°=÷ ÚÅ KÕ`« ѨizÛù#∞fl_»∞ – ã¨q∞‡`«∞_»∞ HÍ_»h Jã¨q∞‡`«∞_»∞,
ã¨~fi° Ѩ^•~°=÷ ÚÅKÕ`« JѨizÛù#∞fl_»∞. JѨiq∞`«∞_»∞ Jx K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl_»∞. Jã¨q∞‡`«
JO>Ë ã¨=∂`«‡ Jã¨q∞‡`«: Jx ã¨=∂`å‡, Jã¨q∞‡`«, ã¨=∞ó ã¨q∞`«ó Ѩ^•~°=÷ ÚÅKÕ`«
ÉÏǨϺOQÍ Ñ¨izÛù#∞fl_≥· L<åfl_»∞ HÍx PÜ«∞# JѨizÛù#∞fl_Õ!
=ã¨∞Î=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ `å#∞ Z\Ï¡ L<åfl_À =ã¨∞Î=Ù =∞^茺# ‰õÄ_® `å#∞
"åºÑ≤Oz L<åfl_»x K≥ѨCHÀ"åe. ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë P`«‡ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz
L#flk HÍ|\˜ì ѨÙ\˜ì# `«~°∞"å`« JO^Œ∞ P`«‡„Ѩ"Õâ◊O J<Õk Ug∞ LO_»^Œ∞.
^•xÜ«∞O^Õ Wq ѨÙ_»∞`«∞#flq. ^•xK«∞@∂ì LO@∞<åfl~Ú – Ѷ∞¨ \ÏHÍâ◊O =Öˇ!
Ѷ¨∞@O ZHõ¯_»~Ú<å ÃÑ@ì=K«∞Û. (WHõ¯_» h\˜ Ѷ¨∞@O LOz hÖÏHÍâßxfl D
Ѷ∞¨ @OÖ’ display KÕÜ∞« =K«∞Û.) Ѩ^•~°=÷ ÚÖË ã¨q∞‡`«O. ã¨~fi° Ѩ^•~°=÷ ÚÅKÕ`«
ѨizÛù#∞fl_≥· L<åfl_»∞ ^Œ$â◊º=∂„`åxH˜, ^Œ~°≈#=∂„`å#. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#O
XHõKÀ@ N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù q„QÆÇϨ O LOK«∞`å=Ú. „ѨH¯õ # N=∞ǨÅH˜; q„QÆÇϨ O
ÃÑ_»`å=Ú. ~Ô O_çO\˜h q_çq_çQÍ ~Ô O_»∞QÍ K«∂™êÎ=Ú. J~Ú`Õ ÉèQí OÆ `«∞_»∞ P
Ô~O_»∞ q„QÆǨÅÖ’#∂ P`«‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· "åºÑ≤OzL<åfl_»∞. HÍx ѨizÛù#flOQÍ
‰õÄ_® L<åfl_»∞. <å~åÜ«∞}∞_»∞ ÅH˜‡Δ HÍ^Œ∞. ÅH˜‡Δ <å~åÜ«∞}∞_»∞ HÍ^Œ∞. ã¨q∞‡`«,
128
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Jã¨q∞‡`« ~Ô O_»∂ UHõ HÍÅOÖ’ ã≤kOú Kåe. ã¨q∞‡`«ãº¨ , Jã¨q∞‡`«ãº¨ . JO^Œ∞Hõx
Jã¨q∞‡`«∞_»∞. Jq∞`«∞_»∞. ã¨q∞‡`« JO>Ë q∞u – Ѩiq∞u Hõey LO_»@=Ú
ã¨q∞‡`«! JHõΔ~°O „|Ǩχ ã¨q∞‡`«=Ú. =∞#O =∞O„`«OÖ’ J#∞~À^èŒ JO@∂
LO\Ï=Ú. JO>Ë QÍÜ«∞„f =∞O„`«O JHõΔ~°O „|Ǩχ ã¨q∞‡`«=∞~Ú#k. D
=∞O„`åxH˜ P^ŒºO`«=ÚÅÖ’ XHõ ã¨fi~°=Ú. H˘xfl JHõΔ~åÅ∞ L#flq. Jã¨q∞‡`«
=∞~Ú# @∞=O\˜ Ѩ^•~å÷xfl Z\Ï¡ Láêã¨# KÕ™êÎ~∞° ? JHõ~Δ =° ∞Ü«∞=∞~Ú#@∞=O\˜
=ã¨∞Î=Ù „|Ǩχ! ã¨q∞‡`«=∞~Ú#@∞=O\˜k =∞O„`« ~°∂Ѩ QÍÜ«∞„u.
Ѩiq∞u Hõey#@∞=O\˜ |∞kú, Ѩiq∞u HõÅy#@∞=O\˜ =∞#ã¨∞,
Ѩiq∞`«=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ „QÆÇ≤ÏOK«QÆey# JO`«óHõ~°} Hõey#
=∂#=Ù_çH˜ JѨiq∞`«=∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù Z\Ï¡ QÀK«~=° ∞=Ù`«∞Ok? Jk ã¨q∞‡`«O
HÍ"åe. Jk JHõ~Δ ° ã¨fi~°∂ѨOQÍ J#fl=∂@.JHõ~Δ O° „|Ǩχ ã¨q∞‡`«O. 'QÍÜ«∞„fO
KèO« ^Œ™êO =∂`Õ-^ŒO„|Ǩχã¨q∞‡`«O JHõ~Δ O° —. JHõ~Δ =° ÚÅ`À ã¨q∞‡`«O J#fl=∂@!
'^Œ∞º+¨ã¨fi"Õ∞ JO^Œ∞Hõx ^Œ∞ºëê㨺=Ú. ÖËHõáÈ`Õ ^Œ∞º+¨ã¨º=Ú HÍ^Œ∞.
109. ã¨=∞ó :
ZO^Œ∞Ö’ ã¨=∞=Ú JO>Ë ã¨q∞‡`«OÖ’#∂ ã¨=∞"Õ∞! Jã¨q∞‡`«OÖ’#∂
ã¨=∞"Õ∞! P Éè^Ë OŒ ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ Láêã¨#Ö’ <Õ#∞ z#fl^Õ fã¨∞‰õΩ<åfl#∞ ZO^Œ∞HõO>Ë
"≥Ú`«Î=Ú „QÆÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ~Ú<å#∞. P ã¨∂HõΔ‡OÖ’–P z#flѨi=∂}OÖ’
ã¨q∞‡`«=∞~Ú #@∞=O\˜k fã¨∞‰õΩ<åfl á⁄O^Õ@@∞=O\˜k J^Õ.
110. J"≥∂Ѷ¨∞ó :
'"≥∂Ѷ¨∞O ÖË^Œ∞ ^•xH˜. JѶ¨∞O ÖË^Œ∞. JѶ¨∞O JO>Ë áêѨO ÖËx"å_»∞.
ѨÓlOѨ|_ç, ã¨∞ÎuOK«|_ç ã¨O㨯iOѨ|_ç ã¨~°fiѶ¨Å=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞.
"≥∂Ѷ∞¨ =ÚHÍx ã¨OHõÅÊ=Ú HõÅ"å_»∞. HõÅ∞+≤`=« Ú HÍ#@∞=O\˜ – J"≥∂Ѷ∞¨ –
J"≥∂Ѷ¨∞=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù JO>Ë JO^Œ∞Ö’ HÍÅ∞+¨º=ÚQÍx, áêѨ=ÚQÍx
ÖˉõΩO_® L#fl@∞=O\˜k! áêѨ ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#@∞=O\˜k. Ѩq„`«=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù
129
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Jx J~°O÷ . J"≥∂Ѷ∞¨ =∞~Ú# JO>Ë áêѨ~Ç° Ï≤ `«=∞~Ú#k HÍ|\˜ì â◊HΘ Hõey#k.
ZO^Œ∞‰õΩ Wk JO`« J"≥∂Ѷ∞¨ =∞~Ú#k JO>Ë WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ # ã¨~fi° Ü≥∂QÆ
qxã¨û$`« HÍ|\˜.ì HÍ|>Ëì J"≥∂Ѷ∞¨ =∞=Ù`∞« Ok. U Ѩ^•~°O÷ `À<≥<· å Jk Ü≥∂QÆ=Ú
á⁄Ok#ѨÊ\˜H© Ѩ^•~°÷=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ Jq^Œº LO@∞Ok. U
Ѩ^•~°÷=ÚÖ’<≥·<å Jq^Œº LO@∞Ok HÍ|\˜ì Jk J"≥∂Ѷ¨∞O HÍ<Õ~°^Œ∞. nx
Ü≥ÚHõ¯ ã¨OѨ~°¯O KÕ`«<Õ JѶ¨∞O U~°Ê_»∞`«∞Ok. Jk P`«‡‰õΩ ÖË^Œ∞.
111. ѨÙO_»sHÍHõΔó :
'Ü«∞`«∞ÊO_»sHõ"£∞ ѨÙ~°=∞^茺 ã¨Oã¨÷"£∞— – <å~åÜ«∞}ÀѨx+¨`ü. JO^Œ∞Hõx
ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÙO_»sHõ=∞O^Œ∞ PÜ«∞# "åºÑ≤Oz LѨÅH˜OΔ Ñ¨|_»∞"å_»∞ – JO^Œ∞Hõx
PÜ«∞# ѨÙO_»sH͉õΩΔ _»∞.ѨÙO_»sHÍHõ$uQÆÅ <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ – ѨÙO_»sH͉õΩΔ _»∞.
112. =$+¨Hõ~å‡ :
^è~Œ ‡° ÅHõ}Δ =ÚÅ~Ú# Hõ~‡° Å∞ HõÅ"å_»∞– =$+¨H~õ ‡° ! WHõ¯_» L^ŒHõ ~°∂ѨOÖ’
„Ѩ=Ç≤ÏOKÕ"å_»∞ Jx J~°O÷ . ã≤kOú K«\ÏxH˜ Wk ¿ÇÏ`«∞==Ù`«∞Ok. =$+¨ JO>Ë
=~°¬=Ú Jx J~°=÷ Ú. =~°¬=Ú J<Õ =∂@‰õΩ [Å=~°¬=Ú Jx J~°=÷ Ú. J~Ú`Õ
=~°¬=Ú JO>Ë U^Œ~Ú<å ã¨~Ô ! hà◊§`À>Ë =~°¬O LO_®Åx Ug∞ÖË^∞Œ . Jyfl=~°¬O
LOk. ~åà◊§=~°¬O LOk. J~Ú`Õ =∂=¸Å∞QÍ =∞#O =~°¬=Ú JO>Ë [ÅO
H˜O^ŒÑ¨_»@=Ú J<Õ J~°÷OÖ’<Õ "å_»`å=Ú. J~Ú`Õ P =∂@ ZHõ¯_®ÖË^Œ∞.
=~°¬=∞O>Ë =∂=¸Å∞QÍ [ÅO Jx J#∞Éèí=O KÕ`« J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.
=~°¬O JO>Ë Páê`«OQÍ ~å=@O. ™ê^è•~°}OQÍ Jyfl=~°¬O Jx JO@∂
LO\Ï=Ú. „Ѩâfl◊ Å =~°¬=Ú Jx JO@∂ LO\Ï=Ú. U^Œ~Ú<å ã¨~Ô XHõÑ^¨ •~°=÷ Ú
JѨiq∞`«OQÍ ÃÑ·#∞Oz H˜OkH˜ XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ Hõ¿ÑÊO`«QÍ Ñ¨_»\Ïxfl =~°¬O
JO\Ï=Ú. Precise QÍ 'rain'J<Õ =∂@ ‰õÄ_® `«~°K«∞QÍ qO@∞<åfl=Ú.
It rained Jx JO\Ï=Ú. Raining of any thing JO>Ë not only nec-
essarily falling of water. Rain J<Õ^•xx verb QÍ fã¨∞‰õΩ#fl J<ÕHõ
q+¨Ü«∞=ÚÅÖ’ rain Jx K≥ѨÊ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx =$+¨Hõ~°‡. P „H˜Ü«∞Ü«∞O^Œ∞
J`«_∞» <åfl_»∞. U=∞O>Ë nx=Å¡ Éè∂í `«*ÏÅ=ÚÅO^Œ∞QÍx Éè∂í q∞ Ü«∞O^Œ∞ QÍx
130
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
W`«~°QÀà◊=ÚÅO^Œ∞QÍx Jq ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$^ŒúOQÍ ÖËHõ ÉÏǨϺO #∞Op, ¿ãÊãπ
#∞Op XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ fã¨∞‰õΩx Ѩi}Ï=∞O K≥O^Œ∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
ã¨∂~°º~°t‡. PHÍâ◊O #∞Op ã¨∂~°º~°t‡ =∞#‰õΩ =i¬ã∞¨ OÎ k. Jk =$+¨H~õ ‡° ! JO>Ë
™ê÷<åO`«~°=Ú á⁄O^Œ@O. XHõ =ã¨∞Î=Ù =∞~˘Hõ =ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯ Ѩi}Ï=∂xH˜
^•i fã¨∞OÎ k. Ü«∞[˝OÖ’ ‰õÄ_® =$+¨H~õ ‡° Jx WOHÍH˘xfl – <åÅ∞QÆ∞ LáêOQÍÅ∞
L<åfl~Ú.
113. =$ëêHõ$uó :
^è~Œ ‡° "Õ∞ PÜ«∞# PHõ$u. `å#∞ =$+¨H~õ ‡° ! `å#∞ =$+¨ PHõ$u J#fl=∂@!
Jk U =ã¨∞Î=ÙÜ«∞O^À U PHõ$uH˜ Jk Ѩi=∂}O K≥O^Œ∞`«∞O^À P
=$+¨Hõ~°‡`å#∞. `å#∞ á⁄O^ŒÉ’ÜÕ∞ PHõ$u ‰õÄ_® `å<Õ!
â’¡II ~°∞„^À |Ǩït~å |„Éèí∞ó qâ◊fiÜ≥∂xâ◊√≈z„â◊"åó I
J=∞$`«âß≈â◊fi`«ó ™ê÷}∞ó =~å~ÀǨϟ =∞Ǩ`«áêó II 13
WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ â’¡HõO#∞O_ç â’¡HõO ZÖÏ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞O^À QÆ=∞x¿ãÎ
=∞#O XHõ q+¨Ü«∂xfl QÆ=∞xOK«=K«∞Û. P â’¡HõO 'ã¨∞ˆ~â◊ó— J<Õ <å=∞O KÕ`«,
'Dâß#—J<Õ â◊|OÌ KÕ`« WOH˘Hõ â’¡H=õ Ú,'J[ó— J<Õ â◊|OÌ KÕ`« =∞~˘Hõ â’¡H=õ Ú,
'=ã¨∞— â◊|ÌOKÕ`«, '~°∞„^Œ— J<Õ <å=∞O`À>Ë â’¡HÍÅ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú#q. J~Ú`Õ
=∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë D „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º <å=∂Å
q+¨Ü«∂Å#∞ „ѨuáêkOK«∞`«∞#fl@∞¡ =∞#‰õΩ J=QÆ`«=∞=Ù`«∞#flk.'ã¨fiÜ«∞OÉèí∂—
â◊|ÌO`À „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º â’¡HõO ‰õÄ_® JO`Õ! D „ѨHÍ~°OQÍ <å=∂=oÖ’
XH˘¯Hõ¯ ^Õ=`« ^•fi~å PÜ«∂ Ö’Hõ=ÚʼnõΩ ã¨O|OkèOz# qÉèí∂`«∞Å∞ ‰õÄ_®
„ѨuáêkOK«|_»∞`«∞#flq.
D â’¡HÍÅÖ’ Dâ◊fi~° â◊|ÌO KÕ`« XHõKÀ@ t=`«`«fiO K≥ѨÊ|_çOk!
'㨈~fiâ◊fi~°ó— Jx =∞~ÀKÀ@ K≥áêÊ_»∞. ^•xx t=`«`«fi ^Œ$+≤ì`À QÆ#HõK«∂¿ãÎ
Ѩ~=° ∞ q+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ áê~°=∞º=Ú, t=`«`fi« =Ú – D ~Ô O_çO\˜H© ã¨=∂#OQÍ<Õ
¿Ñ~°¡Ö’¡ L#fl `Õ_®ÜÕ∞QÍx "Õˆ~ Ug∞ÖË^Œ∞. Dâ◊fi~°â◊|ÌO KÕ`« JÖψQ L#flk.
131
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Dâ◊fi~°∞_»∞ JѶ∞¨ ’~° ~°∂ѨO`À, ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _»∞QÍ, Z„~°x "≥O„@∞HõÅ∞ Hõey#@∞=O\˜
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# [\ÏE@O`À – Ñ≤<åHõ=Ú J<Õ ÃÑ^ŒÌ ^èŒ#∞ã¨∞û, ÉÏ}=ÚÅ`À
xO_ç LO_ç ÉèÜ í ∞« OHõ~° ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ#∂ LO\Ï_»∞.D JѶ∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ~°∂áêxfl
~°∞„^ŒOÖ’ =∞#O "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ P~å^èŒ# KÕ™êÎ=Ú. `«~°∞"å`« ã¨∞Y „Ѩ^•`«
~°∂ѨOÖ’ ‰õÄ_® =∞#O P~åkè™êÎ=Ú. 'â◊OÉè"í KÕ « =∞Ü≥∂Éè"í KÕ « #=∞â◊≈OHõ~åÜ«∞K«
=∞Ü«∞㨯~åÜ«∞K« #=∞t≈"åÜ«∞K« t=`«~åÜ«∞K«!— —â◊OÉèí"Õ— Jx =∞#O KÕã≤#
P~å^èŒ# =∞#‰õΩ â◊√ÉèÏxfl „Ѩ™êkã¨∞ÎOk. 'JѶ¨∞’ˆ~Éè’º ^äŒÑ¶¨∞’ˆ~Éè’º— =∞O„`«O
KÕ`Q« Íx '#=∞¿ãÎ ~°∞„^Œ =∞#º= L`À`« W+¨"Õ #=∞ó—QÍx ÉèÜ í ∞« OHõ~° ~°∂ѨOQÍ#∞
JѶ¨∞’~°~°∂ѨOÖ’#∂ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ D P~å^茉õΩ_»∞ JO`À WO`À áêѨOKÕã≤
LO_»@O KÕ`« ZѨC_»∂ tHõΔ‰õΩ áê„`«∞_»=Ù`«∞<åfl_»∞. JÖÏ tHõΔ‰õΩ HÍ~°‰õΩ_≥·
tHõ"Δ ¿Õ ã@@∞=O\˜ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _»∞.
<Õ#∞ KÕã≤#@∞=O\˜ áêáêxH˜, Hõ~°‡‰õΩ tHõΔ"≥Ü«∞º=^Œ∞Ì Jx J_»QÆ@OÖ’
^èŒ~°‡OÖË^Œ∞. JÖÏQÆ J_»QÆ=∞x <åºÜ«∞OQÍ K≥ѨʉõÄ_»^Œ∞. 'h Ü≥ÚHõ¯
^èŒ#∞~åƒù}ÏÅ#∞, hqO\˜H˜ J#∞ã¨O^è•#O KÕã≤# ÉÏ}=ÚÅ#∞ <å â◊„`«∞=ÙÅ
g∞^Œ „ѨÜ≥∂yOKåe. <å g∞^Œ Z‰õΩ¯ÃÑ\˜ì# ÉÏ}O fã≤ "≥#‰õΩ¯ÃÑ\˜ì JÖˇ¡
`å_»∞#∞ =^Œ∞Å∞KÕã≤ P qÅ∞¡ÉÏ}ÏÅ#∞ =kÖËÜ«∂e. ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ XHõ=¸Å#
ÃÑ>ËìÃã~Úº Jx ~°∞„^ŒO „áêi÷ã¨∞ÎOk.'q[ºO ^èŒ#∞ó HõѨiÌ<À qâ◊Ö’º— q[ºO–
'[ºO—JO>Ë qO\˜<åi. <åix QÆ\˜ìQÍ ayOz ÉÏ}O J#∞ã¨O^è•#O KÕã≤<å
^•xx =^ŒÅ‰õΩO_® ÉÏ}Ïxfl f¿ãã≤ P qÅ¡O|∞Å#∞ qã¨iO˚ z ѨH¯õ #ÃÑ@∞ì.JÖˇ¡
`å_»∞ ã¨=iOK«∞.— WÖÏ „áêi÷OK«\ÏxH˜ HÍ~°}O Uq∞@O>Ë Jq^Œº‰õΩ ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ HÍ~°}O HÍ|\˜ì JǨÏOHÍ~°=Ú#flѨC_»∞ Hõ~°Î$`«fi ÉèÏ=# – '<Õ<Õ áêѨO
KÕ™ê#∞. <Õ#∞ ѨÙ}ºO KÕ™ê#∞— J<Õ ÉèÏ=# L#flO`« HÍÅ=Ú P ÉèíÜ«∞OKÕ`«
^•xH˜ Ѷ¨ÅO J#∞Éèíq™êÎ_»∞.
Hõ~°‡ KÕÜ«∞Hõ=ÚO^Œ∞ ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°O J<Õk XHõ@∞Ok. JǨÏOHÍ~°O
J<Õk ™ê=∂#º=∞~Ú# ÅHõΔ}O. ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°=Ú JO>Ë <å JO`«\ ˜"å_»∞
ÖË_<» Õ ÉèÏ=# – ~å=}∞_ç=Öˇ LO_»@O! '<Õ#∞ ã¨~fi° Hõ~#ΰ ∞. <Õ#∞ Ju ã¨fi`«O„`«∞_çx.
<å‰õΩ ^Õ=Ù_»∞ ÖË_»∞— J<Õ@@∞=O\˜ ÉèÏ=#`À KÕã≤# Hõ~°‡Å‰õΩ Ñ¶¨ÅO qkèQÍ
132
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JHõ¯_» J#∞Éèíq™êÎ=Ú. D áêáêʼnõΩ Ñ¶¨ÅO J#∞ÉèíqOK«@=Ú J<Õk Ô~O_»∞
~°HÍÅ∞QÍ LO@∞Ok. J*Ï˝#O KÕ`<« Õ KÕã#≤ áêáêxH˜ P áêѨ ѶŨ O J*Ï˝#O
KÕ`«<Õ J#∞ÉèíqOK«@=Ú! WѨC_»∞ *Ï˝<À^ŒÜ«∞O J~ÚOk. Dâ◊fi~°∞_Õ nxH˜
HÍ~°‰Ωõ _»∞. PÜ«∞# ã¨~fi° Hõ~‡° ™êHΔ̃. P Dâ◊fi~°∞_Õ Hõ~‡° ™êHΔ̃. <åÖ’ ã¨<å`«#OQÍ
ZѨÊ\˜ #∞OKÀ D r=Ù_»∞ „Ѩ"tÕ Oz Jq^Œº, J*Ï˝#=Ú =¸ÅHõOQÍ `≥eÜ«∞Hõ
áêѨO KÕ™ê#∞ Jx WHõ¯_» "åkã¨∞Î<åfl_»∞. '<Õ#∞ WѨC_»∞ D q+¨Ü«∞O
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. nxH˜ ã¨~°fiHÍ~°}– HÍ~°}=Ú h =∂Ü«∂ "≥∂ǨxH˜ <Õ#∞
Ö’|_ç áêѨOKÕã≤ LO_»@"Õ∞.—Jx „áêi÷OK«@=Ú Ñ¨âßÛ`«ÑÎ ãΨ u÷≤ =O\˜k. '<Õ#∞
áêѨO KÕ™ê#∞. <Õ~O° KÕ™ê#∞ JO^Œ∞Hõx <Õ#∞ tHΔÍ~°∞›_<ç —Õ Jx XѨCHÀ=@O.
tH˜ΔOK«=^Œ∞Ì Jx „áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞—.
J~Ú`Õ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ J*Ï˝#OÖ’ L#flѨC_»∞ <Õ#∞ áêѨO KÕÜ∞« ÖË^∞Œ
Jx "åk™êÎ~∞° K«∂_»O_ç. H˘O`«=∞Ok <åºÜ«∞"å^Œ∞Å#∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x "åk™êÎ~∞°
K«∂_»O_ç. J@∞=O\˜ "åà◊√§ HõΔ=∂~°∞›Å∞HÍ~°∞. Point ÔQe¿ãÎ ÔQez#@∞¡ –
ÖËHõáÈ`Õ F_çáÈ~Ú#@∞¡! J~Ú`Õ JO^Œ∞Ö’ mercy LO_»^Œ∞. conviction
J~Ú# `«~°∞"å`«<Õ mercy petiton ÃÑ_»`å~°∞. 'ÖÏ—Ö’‰õÄ_® XHõ_»∞ de-
fence lawyer "åkã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞. "å_Õ `«Ñ¨Êx – áÈbã¨∞Å∞ J|^ŒúO
P_»∞`«∞<åfl~°x ™êH˜Δ ^˘OQÆ Jx _»|∞ƒfã¨∞‰õΩx ™êHõOΔ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°x counter
arguments `À defend KÕÜ«∞@"Õ∞ HÍHõ offence x KÕ™êÎ~°∞. deny
KÕ™êÎ_»∞. JѨC_»∞"å_»∞ ѨâßÛ`«ÎѨÙÎ_»∞ HÍ_»∞. ˆHã¨∞ ~°∞A"≥·`Õ "å_»∞ tHΔÍ~°∞›_»∞.
ÖËHõáÈ`Õ "å_çx =keÃÑ_»`å~°∞ Mercy ÖË^Œ∞. ^ŒÜ«∞KÕã≤ =^ŒeÃÑ@ì=∞<Õ
„ѨâıflÖË^Œ∞.
W@∞=O\˜ ã≤÷uÖ’ Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çx 'J`«_»∞ ã¨~°fiã¨OǨ~°‰õΩ_»∞ –
r=Ù_çx tH˜ΔOKÕ"å_»∞— J<Õ ÉèÏ=O`À ZѨC_»∂ „áêi÷Oz<å ~°HõΔ} ZO^Œ∞‰õΩ
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok J<Õk XHõ ÃÑ^ŒÌ „Ѩâ◊fl! ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O =∞# Hõ~°‡‰õΩ
=¸ÅHÍ~°}"≥∞#ÿ Jq^Œº! Jk ‰õÄ_® PÜ«∞# x~å‡}"Õ∞ JxÑ≤OK«∞ HÀ=@=Ú
XHõ\.˜ =∞#O KÕã#≤ áêáêxH˜ ã¨~fi° Hõ~ΰ ã¨~fi° ™êH˜Δ J~Ú#"å_»∞ ™êH˜QΔ Í L<åfl_»∞.
J`«_çx `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O KÕ`« <å‰õΩ *Ï˝#nÑ≤Î HõeyOk. W@∞=O\˜ *Ï˝#nÑ≤Î
133
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Hõey# `«~∞° "å`« 'ã¨~fi° =Ú h=Ù, Hõ~=ΰ Ù h"Õ— Jx `≥Å∞ã¨∞H˘x „áêi÷OK«@O KÕ`«
– 'D *Ï˝#O KÕ`« <Õ#∞ HõΔ=∂~°∞›_çx—. Jx "åkOK«@=Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_çx Hõ~°‡
™êH˜ΔQÍ ÉèÏ=#KÕã≤ Hõ~°‡Ñ¶¨Å „Ѩ^•`«QÍ ÉèÏ=# KÕã≤# `«~°∞"å`« =∞#O =∞##∞
QÆ∞iOz#@∞=O\˜ áêѨzO`«# U^Œ~Ú`Õ =zÛO^À ^•x=Å¡ =∞#‰õΩ Ñ¶¨ÅO
=KÕÛ@ѨC_»∞ 'Jq^ŒºÖ’ LO_ç `≥eÜ«∞Hõ KÕ™ê#∞. h=Ù ~°HõΔ‰õΩ_çq. <åÖ’
=∂Ü«∞ WO„^Œ*ÏÅ=Ú#∞ ã¨$+≤Oì z#"å_çq h"Õ! h"Õ "≥∂Ǩxfl ã¨$+≤Oì z#"å_çq.
h=Ù L<åfl=<Õ *Ï˝#O ‰õÄ_® h"Õ WKåÛ=Ù. ã¨~°fiHõ~°Î=Ù #∞"Õfi HÍ|\˜ì ##∞fl
~°H˜ΔOKÕ ÉÏ^茺`« h^Õ##fl =∂@!—
JO^Œ∞Hõ<Õ WHõ¯_» D ~°∞„^Œ â◊|OÌ `À ‰õÄ_® WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ '=$+¨H~õ å‡
=$ëêHõ$uó ѨÙO_»sHÍHõΔ— Jx K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« ~°∞„^Œ∞_çx QÆ∞iOz =ÚO^Œ∞
=ÚO^Œ∞ PÜ«∞# ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# ã¨fi~°∂Ѩ=Ú, N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯
ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# ^èŒ#∞ã¨∞û, K«„Hõ=ÚÅ∞, PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞, "≥Ú^ŒÅ~Ú#=hfl
‰õÄ_® =i‚OK«|_»`å~Ú. U=∞O>Ë Jq ã¨OǨ~°Hõ â◊‰õΩÎÅ∞. tH˜ΔOKÕq. â◊~°}∞
JO>Ë ~°H˜ΔOKÕq. â◊~°}∞ Jx ѨâßÛ`«ÎѨÙÎ_≥· DÜ«∞<Õ JxflO\˜H© ã¨~°fiHÍ~°‰õΩ_»∞
Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë J@∞=O\˜ *Ï˝#=Ú KÕ`«<Õ =ÚH˜Î =ã¨∞ÎOk Jx „â◊√`«∞Å∞
K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú. ã¨Ç¨Ï„ã¨j~°¬ â◊|ÌO q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fiÜ«∞OQÍ LO@∞Ok.
114. ~°∞„^Œ :
~°∞„^Œ∞_»∞ JO>Ë XHõ ~°∞„^Œ∞_»∞ HÍ_»∞. J<ÕHõ HÀ@¡ =∞Ok ~°∞„^Œ∞Å∞<åfl~°∞.
'Ü≥∂ ~°∞„^À JQ“flÜ«∞ F+¨nè+¨μ Ü≥∂~°∞„^À qâßfiÉèí∞=<åx q"Õâ◊ — – W=hfl
LO\Ï~Ú Hõ^•! `«~∞° "å`« ''ÜÕ∞ Ѩ^•ä O Ѩk~ä H° Ü Δõ ∞« SÅ|$^• Ü«∞=Ùº^èóŒ I ÜÕ∞f~å÷x
„ѨK~« x° Î ã¨$HÍ=<ÀÎ x+¨l}˝ ó IÜ«∞ U`å=#ÎâÛ◊ Éè∂í Ü«∂Q∑O ã¨âÛ◊ kâ’ ~°∞„^•q`«ã~ˆ÷≤ I
`ÕëêQ∑O ã¨Ç¨Ï„ã¨Ü≥∂[<Õ -=^èŒ<åfix `«#‡ã≤ #"≥∂ ~°∞„^ÕÉè’º I—— JO>Ë áêѨO
KÕã≤#"åà◊√§ ѨâßÛ`«ÎѨÙÎÅ∞ HÍHõ „áê~°÷#KÕÜ«∞Hõ WOHÍ áêѨzO`«# `À>Ë
uiˆQ@@∞=O\˜ "åà◊√§ – UÜÕ∞ Ѩ^äŒ=ÚÅO^Œ∞ =iÎã¨∂Î LO\Ï~À PÜ«∂
Ѩ^äŒ=ÚÅ#∞ P ^•iÖ’<Õ HÍz ^˘OQÆ=Öˇ "å_çx tH˜ΔOKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O.
JO>Ë =∂=¸Å∞QÍ =∞#=Ú ^•iÖ’ "≥à√◊ §`«∂ LO>Ë „ѨÜ∂« }˜‰Ωõ Å#∞ ^ÀK«∞‰õΩ<Õ
^˘OQÆÅ=Öˇ J#fl=∂@! P „Ѩܫ∂}ÏÅÖ’ XHÀ¯™êi ^≥|ƒuO\Ï=Ú. H©iÎ
134
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
HÀã¨=∞x ZÅHõΔ<£Ö’ „Ѩ"ÕtOz XHõ ÃÑ^ŒÌ Ѩ^Œq ã¨OáêkOKåe Jx áê¡<£
"Õã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ XHõ_»∞. "å_»∞ JHõ¯_» ^≥|ƒ u#=K«∞Û.
=∞i W=hfl „Ѩܫ∂}=ÚÅ∞. JO>Ë ' U Ѩ^ä•O Ѩkä~°HõΔÜ«∞— JO>Ë
J<ÕHõ Ѩ^=Œä ÚÅÖ’ =∞#O „ѨÜ∂« }O KÕã∂¨ Î LO\ÏO! J=hfl Hˆ =ÅO Ѩ^=Œä ÚÅ`À
#_çKÕ ^•ˆ~¡ HÍ=Ù. J<ÕHõ ÉèÏ=#Å`À #_çKÕ ^•~°∞¡. P Ѩ^äŒOÖ’ "≥àı§@ѨC_»∞
<å‰õΩ U^Œ~Ú<å W|ƒOk Z^Œ∞~°==K«∞Û.J<ÕH"õ ÅÕ ~°∞„^Œ∞Å∞ ^è#Œ ∞ã¨∞ûÅ#∞ ^èiŒ Oz
áêѨO KÕã≤# "åiH˜ áêѨѶ¨ÅO W=fi^ŒÅK«∞ ‰õΩ#flѨC_»∞ U =∂~°æOÖ’ "åà◊√§
"≥à◊√§`«∞<åfl~À P =∂~°æOÖ’<Õ ^•xH˜ `«y#@∞ìQÍ ÉÏkèOKÕ "å_»∞QÍ JHõ¯_»
Hõ#|_»`å_»∞. JO`ÕH^õ •! Jxfl =∂~°=æ ÚÅÖ’ =∞#O ã¨OK«iOK«@O J#fl=∂@!
=∞#∞+¨μÅ∞ Z<Àfl „Ѩܫ∞`åflÅ∞, Z<Àfl Pâ◊Å∞, Z<Àfl Jâß™œ^è•Å∞
Hõ@∞ì‰õΩO@∞<åfl~°∞. =∞x+≤H˜ Z<Àfl expectations L<åfl~Ú. J=hfl PÜ«∂
=∂~åæÅÖ’ „ѨÜ∂« }˜Oz#@∞¡ ÖˇY!ö =∞x+≤ J<ÕHõ =∂~°Qæ `Æ ∞« _≥· L<åfl_»∞. =∞x+≤
„Ѩܫ∂}O KÕ¿ã Jxfl =∂~åæÅÖ’#∂ – XH˘¯Hõ¯ =∂~°æOÖ’ XH˘¯Hõ¯ ^èպܫ∞O
L#flk. U^À XHõ =∂~°æOÖ’ =∞x+≤ „Ѩܫ∂}OÖ’ Z=~À qѶ¨∞fl~°∂ѨOÖ’
=∞##∞ ÉÏkèOK«=K«∞Û. WÖÏQÆ ÉÏkèOKÕ "åà◊√§ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞. =∞#
Pâ◊Ü«∂Å#∞, Pâ◊Å#∞ ==Ú‡KÕ¿ã"åà◊√§ ‰õÄ_® LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ WÖÏ
ÉÏkèOKÕ"åà◊√§ ‰õÄ_® ~°∞„^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯ JOâ◊ÖË! D „ѨHÍ~°OQÍ '~À^ŒÜ«∞u
~°∞„^Œó— – U_çÑ≤OKÕ "åà◊§O^Œ~°∂ ‰õÄ_® ~°∞„^Œ∞ÖË. JO>Ë ~°∞„^Œ∞Å∞ "ÕÅH˘nÌ
L<åfl~°∞. HÀ@¡H˘nÌ L<åfl~°∞. P ~°∞„^Œ∞ÅO^Œ~∂° ‰õÄ_® ã¨OǨ~° HÍ~°‰Ωõ _»~Ú#
~°∞„^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯ QÆ}=ÚÅ∞. J#O`«HÀ\˜QÍ L<åfl~°∞ "åà◊√§. WO`«=∞Ok
=∞#∞+¨μºÅ∞ KÕã≤# áêáêʼnõΩ tHõΔÅ∞ "ÕÜ«∞\ÏxH˜ JO`«=∞Ok J=ã¨~°=∞~Ú
<å~°#fl=∂@! JO^Œ∞Hõx ã¨ÇϨ „㨠t~°ã∞¨ ûÅ`À ~°∞„^Œ∞_»∞ L<åfl_»x JHõ¯_» |Ǩït~°
J<åfl_»∞.
115. |Ǩït~åó :
WHõ¯_» |Ǩï JO>Ë ã¨ÇϨ „ã¨O! JO>Ë ã¨ÇϨ „™êHõΔ J<Õ <å=∞O q+¨μ=‚ Ù‰õΩ
=iÎã¨∞ÎOk. PÜ«∞# =∞OQÆà◊ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. ~°∞„^À J#QÍ<Õ "≥O@<Õ =∞OQÆà◊
135
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨fi~°∂Ѩ =∞~Ú#@∞=O\˜ q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fiÜ«∞O HÍ^Œ∞. |Ǩït~°JO>ËJHõ¯_»
™ê=∞O[㨺O K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. ~°∞„^Œ∞_»∞ WHõ¯_» U_çÑ≤OKÕ"å_»∞. '~À^Œ~Úu— –
U_çÑ™≤ êÎ_∞» . PÜ«∞#<Õ QÆ#Hõ P~åkè¿ãÎ â◊OÉè∞í =ÙJ~Ú '~°∞^ŒO„^•=Ü«∞fu~°∞„^Œó—
WHõ¯_» ~°∞^ŒO JO>Ë ^Œ∞óMO. ^•xx J`«_»∞ Hõiy™êÎ_»∞. D Ö’HÍÅ∞ KÕã≤#
@∞=O\˜ =∞ǨáêáêŠѶ¨ÅOQÍ ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ#OÖ’ =zÛ#@∞=O\˜
ǨÖÏǨÏÖÏxfl JѨC_»∞ 'â◊OÉè’ǨÏ~°ÇϨ ~° =∞Ǩ^Õ= áêÇ≤Ï=∂O— J#QÍ<Õ PÜ«∞#
`åQÍ_»∞. '~°∞^ŒO „^•=Ü«∞fu— Jx „^ŒqOѨKÕ™êÎ_»∞. f¿ãã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.'~°∞`ü—
JO>Ë ^Œ∞óMÏxfl, ~ÀQÍxfl „^ŒqOѨK™Õ êÎ_∞» . JO`«~å~°O÷ XHõÖÏ LO_®e. JѶ∞¨ ’~°
~°∂ѨO, =∞OQÆà~◊ ∂° ѨO, ~°∞„^À|Ǩït~å – ã¨OǨ~° HÍÅOÖ’ PÜ«∞# ã¨OǨ~°O
KÕ™êÎ_x» `«~∞° "å`« |Ǩït~°ó ã¨ÇϨ „㨠j~å¬ Ñ¨Ù~°∞+¨ó. q+¨μ=‚ Ù‰õΩ XHõÖÏQÆ ~°∞„^Œ∞xH˜
=∞~˘HõÖÏQÆ J#fiÜ«∞O.
116. |„Éèí∞ :
D Ö’HÍxfl Éèíiã¨∞Î<åfl_»∞ PÜ«∞#. N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù Ö’Hõ=∞O`å
"åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. D Ö’HÍ#flO`å Éèíiã¨∞Î<åfl_»∞. |„Éèí∞ JO>Ë ÉèíiOKÕ"å_»∞
Jx J~°÷O. J~Ú`Õ ÉèíiOK«\ÏxH˜, ^èŒiOK«\ÏxH˜ `Õ_® Uq∞ LOk? xi¡Ñ¨ÙÎ_≥·
=∞OKÀ K≥_À ^Õx#~Ú<å xã¨Ê $ǨÏ`À ^èŒiOK«\Ïxfl ^è•~°} JO\Ï=Ú. D
|„Éè∞í J<Õ â◊|OÌ ~°∞„^ŒOÖ’ ‰õÄ_® =ã¨∞OÎ k. '|„Éè∞í ã¨∞û=∞OQÆàó◊ — Jx.D Ö’HõOÖ’
Wxfl áêáêÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl PÜ«∞# "å\˜x Éèií ã¨∞<Î åfl_»∞. ^•xx tH˜OΔ K«\ÏxH˜
ѨÓ#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. `å<Õ gà◊§#∞ tHΔ̃OKåe. `å<Õ gà◊§#∞ U_çÑO≤ Kåe. `å<Õ
gà◊§#∞ ÉÏkèOKåe. J~Ú<å nxx Éèíiã¨∞Î<åfl_»∞. JO>Ë `å#∞ gà◊§‰õΩ
*Ï˝<ÀѨ^Õâ◊O KÕã≤ "åà◊§#∞ 㨄Hõ=∞=∂~°æOÖ’H˜ =∞o§OKÕ „Ѩܫ∞`«flO K≥Ü«∞º@O
ÖË^Œ∞ Jx J~°÷O |„Éèí∞ JO>Ë! q+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯ J=`å~°=ÚÅ∞ P ѨxKÕ™êÎ~Ú.
~°∞„^Œ∞_»∞ J=`«iOK«HõáÈ=\ÏxH˜ HÍ~°}O Uq∞@O>Ë PÜ«∞#
ÉèíiOKÕ"å_»∞ HÍ^Œ∞. ^èŒ~°‡„Ѩu+¨ª KÕÜ«∞\ÏxH˜, É’^èŒKÕÜ«∞\ÏxH˜, ã¨<å‡~°æO
LѨ^tÕ OK«\ÏxH˜ – „Ѩ`ºÕ Hõ=∞~Ú#@∞=O\˜ ~åHõãΔ ¨ ã¨OǨ~°O KÕ¿ã"å_»∞ q+¨μ=‚ Ù,
™ê=∂#º r=HÀ\˜Ö’ H͉õΩO_® Jf`«"≥∞ÿ# â◊‰õΩÎÅ∞ ã¨OáêkOz#"åà◊§ Ü≥ÚHõ¯
136
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨OǨ~°O – ~åHõãΔ ¨ ã¨OǨ~°O PÜ«∞# KÕ™êÎ_∞» . JO>Ë D „ѨÑO¨ K«OÖ’ áêáêxH˜
tHõΔxKÕÛ@@∞=O\˜ â◊‰õΩÎÖˇ<Àfl L<åfl~Ú. D Ö’HÍÅÖ’x áêáê`«∞‡Å#∞,
~åHõΔã¨∞Å#∞ =∞Ǩq+¨μ‚=Ù `å<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ ã¨OǨÏiOK«=Åã≤# J=ã¨~°O
P=â◊ºHõ`« "Õ~ˆ L#flk. `«Ñ㨠∞¨ ûÅ∞ KÕã#≤ "åà◊§‰õΩ „|Ǩχ=~åÅ∞ WKåÛ_»∞. ~°∞„^Œ∞_»∞
=~åÅ∞ WKåÛ_»∞. |„Éè∞í â◊|OÌ KÕ`« =∞Ǩq+¨μ=‚ Ù áêáêxfl Éèií ™êÎ_∞» . ^Œ∂+¨}#∞
Éèíi™êÎ_»∞.
WÖÏO\˜ J~°=÷ ÚÖË – JO>Ë– =∞$`«∞º=Ù#∞ ^èiŒ OKÕ"å_»x – =∞$`«∞º=Ù#∞
ÉèíiOKÕ"å_»x, =∞$`«∞º ÉèíÜ«∂xfl á⁄Q˘>Ëì"å_»x KåÖÏ â‹·"åQÆ=∂ÅÖ’
K≥Ñʨ |_çOk.'"å^è∂Œ ÖÏQÆ=∞O— Jx XHõ@∞Ok. ^•xx Ѩije¿ãÎ ~°∞„^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯
ÅHõΔ}ÏÅ∞ qâı+¨OQÍ Hõ#|_»`å~Ú. XHõѨC_»∞ HÍj‡~°∞Ö’ P â‹·=O LO_Õk.
JHõ¯_» Ѩ~°=∞t=Ù_çx =ÚO^Œ~° â◊~°∞fi_çQÍ JiÛ™êÎ~°∞. '#=∞â◊≈~åfiÜ«∞,
#=∞â◊≈~åfiÜ«∞— Jx „Ѩ^HŒ }Δ˜ O KÕ™êÎ~∞° . JO>Ë 'ÉÏkèOKÕ"å_çq—, 'ÉÏkèOKÕ"å_çq—
Jx J~°O÷ . '#=∞óâ◊≈OÉè"í KÕ « #=∞óâ◊≈OÉè"í KÕ ,« #=∞óâ◊≈OÉè"í KÕ « — Jx „Ѩ^HŒ }
Δ˜ O
KÕÜ«∞@O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. WO^Œ∞Ö’ "≥Ú^Œ\˜^Õ"≥∂ JѨã¨=ºOQÍ, Ô~O_À^Õ"≥∂
ã¨=ºOQÍ KÕÜ«∞@O! H˘O^Œ~°∞ UOKÕã¨∞Î<åfl~°O>Ë D ã¨∂„`«O ^•@‰õÄ_»^Œ∞
HÍ|\˜ì JѨã=¨ º „Ѩ^HŒ }Δ˜ O KÕã≤ =∞m§ ã¨=ºOQÍ JO`«^•HÍ =zÛ =∞m§ u~°∞QÆ∞`«∂
LO\Ï~°∞. JѨã¨=ºOQÍ L#flѨC_Õ"≥∂ "≥Ú^Œ\˜ â◊|ÌO 'â◊~°fió— Jx, ã¨=ºOQÍ
KÕã#≤ ѨC_»∞ 'â◊OÉè"í KÕ —« Jx JO\Ï~°∞. WÖÏO\˜ PKå~åÅ∞ JHõ¯_» áê\˜™êÎ~∞° .
ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë '##∞fl ÉÏkèOKÕ"å_çq – h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú— Jx K≥ѨÊ@O.
q∞QÆ`å ^Õ=`«Å∞ Jã¨fi`«O„`«∞Å∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Ü«∞=Ú}˜‚ Z=~°~Ú<å `«##∞
#~°HÍxH˜ fã¨∞HÔ à◊§=^Œ∞Ì Jx HÀ~°∞‰õΩO>Ë ÖÏÉèOí Uq∞\˜? PÜ«∞# Jã¨fi`«O„`«∞_»∞.
Jk J`«_ç L^ÀºQÆO. Wk ZÖÏ LO@∞Ok JO>Ë h L^ÀºQÆO #∞=Ùfi =∂<ÕÃã~Ú
J#fl@∞¡ LO@∞Ok. Z=~°∞ ã¨fi`«O„`«∞Å∞? Hõ~°‡#∞ qkèOz#"å~°∞, Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl
qkèOz#"åà◊√§ Z=~°∞<åfl~À Hõ~°ÎÅ∞ – "åà◊√§ ã¨fi`«O„`«∞Å∞.
'h=Ù Hõ~°Î=Ù! h J#∞„QÆǨxH˜ <å áêѨO ZO`«\˜k? h=Ù XHõ¯™êi
137
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
K«∂¿ãÎ <å áêѨO Éèí㨇=∞~ÚáÈ`«∞Ok. h B#fl`åºxH˜ <å JÅÊ`åfixH˜ áÈeHõ
ZHõ¯_çk? áÈeˆH ÖË^Œ∞. h=Ù Hõ#∞fl `≥iz J#∞„QÆÇ¨Ï gHõΔ}O`À XHõ¯=∂@∞
K«∂Kå=O>Ë HÀ\Ï#∞HÀ@¡ =∞Ok =∞#∞+¨μºÅ∞ HÀ\˜ [#‡ÅÖ’ KÕã≤# áêѨO
`«HõΔ}"Õ∞ #tã¨∞ÎOk. h=Ù ã¨OǨ~°HÍ~°‰õΩ_çq— Jx D „ѨHÍ~°OQÍ ™È΄`«O
KÕ™êÎ~°∞. D q+¨Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# g∞^Œ ZO`« #=∞‡HõO JO>Ë Ñ¨Ù+¨Ê^ŒO`«∞_»∞
`«# t==∞Ç≤Ï=∞fl™È΄`«OÖ’ PYi â’¡HOõ Ö’ t=Ù_`ç À WÖÏ JO\Ï_»∞ ' =∞Ǩ^Õ"å!
ѨÓ~°fi[#‡Ö’ ZѨC_»∂ <Õ#∞ h <å=∞㨇~°} KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx WѨÙ_»∞
[x‡OKå#∞. L`«~Ϋ [° #‡Ö’ ZѨC_»∂ h 㨇~°}Ë KÕÜ∞« #∞. D [#‡Ö’ =∂„`«"∞Õ
x#∞fl 㨇iã¨∞Î<åfl#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë D [#‡Ö’ x#∞fl 㨇iOz# `«~°∞"å`« <å‰õΩ
L`«~Î [° #‡ JO@∂ LO_»^∞Œ Hõ^•=∞i!— J<åfl_»∞. JO`« qâßfiã¨O =∞i! JO>Ë
ѨÓ~°fi[#‡Ö’ Zxfl áêáêÅ∞ KÕã<≤ å U=∂„`«=Ú ã¨‡iOK«Háõ È~Ú<å D [#‡Ö’
KÕ¿ã 㨇~°} KÕ`« L`«Î~°[#‡ÜÕ∞ LO_»^Œ∞. PÜ«∞# ^ŒÜ«∞ JO`« Q˘Ñ¨Êk. JO`«
=∞Ç≤Ï=∂xfi`«=∞~Ú#k!
JO^Œ∞Hõx |„Éè∞í JO>Ë Éèií OKÕ"å_»∞ Jx PÜ«∞#‰õΩ <å=∞O. áêáêÅ∞,
^Œ∞óMÏÅ∞, HõëêìÅ∞, #~°HÍÅ∞ U=Ú<åflÜ≥∂ Zxfl L<åflÜ≥∂ – ѨÙ<åfl=∞ #~°HÍÅ∞
Zxfl L<åflÜ≥∂ J=hfl ‰õÄ_® PÜ«∞#Ö’ ÉèíiOz LO\Ï_»∞. D Ö’HõOÖ’<Õ
^èŒ~°‡=Ú, g~°º=Ú, `«Ñ¨ã¨∞û, ^•#=Ú W=hfl ZHõ¯_» L<åflÜ≥∂ "å@xfl\˜H©
Hõ~°ÎQÍ q+¨μ‚=Ù "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. q+¨μ‚=Ù, „|Ǩχ, ~°∞„^Œ∞_»∞ =ÚQÆ∞æ~°∂‰õÄ_®
simultaneous QÍ F`«„áÈ`«OQÍ Hõeã≤ "åºÑ≤Oz L<åfl~°∞. =∞$`«∞º~°∂ѨOÖ’
~°∞„^Œ∞_»∞ „ѨѨOK«=∞O`å "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. ZO^Œ∞=Å¡#O>Ë „ѨfHõΔ}=Ú
J<ÕHõ â◊`H« À\˜ r=~åã¨∞Å∞ K«xáÈ`«∞#flq Hõ^•! JO>Ë r=HÀ\˜ JO`å XHõ¯=∂>Ë
ã¨OǨÏiOK«@O HÍ^Œ∞. „Ѩu HõΔ}=Ú ‰õÄ_® J<ÕHõ HÀ@¡ r=~åã¨∞Å∞ D
Éèí∂q∞`Àáê@∞ ã¨~°fiÖ’HÍÅÖ’¡ =∞~°}Ïxfl á⁄O^Œ∞`«∂<Õ L<åfl~Ú. ^Õ=Ö’HõO
#∞Op, QÆO^è~Œ fi° Ö’HõO #∞Op ‰õÄ_® Ѩ_áç È`«∞<åfl~°∞. D Ö’HÍÅÖ’x r=ÙʼnõΩ
Ѩ`«#=ÚÅ∞, =∞$`«∞º=ÙÅ∞ ZѨC_»∂ ‰õÄ_® LO@∂<Õ L#flq. Jq H͉õΩO_®
L`«ÊuÎ ‰õÄ_® J#∞HõΔ}=¸ [~°∞QÆ∞`«∂<Õ L#flk. ^Œ∞óY=Ú „Ѩu HõΔ}=Ú
‰õÄ_® LO@∂<Õ L#flk. P#O^Œ=Ú ‰õÄ_® „Ѩu HõΔ}=Ú LO@∂<Õ L#flk.
138
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
simultaneous QÍ „|Ǩχq+¨μ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ UHõ HÍÅ=∞O^Õ "åºÑ≤ÎK≥Ok
L<åfl~°∞.D "åºÑ≤Ζq+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯ "åºÑ≤Î =¸_»∞ `«`«fi=ÚʼnõΩ =¸Å
Éè∂í `«=∞~Ú#@∞=O\˜kQÍ „Ѩuáêkã¨∞#Î flk. q+¨μ=‚ Ù D ã¨OǨ~°OKÕ¿ã q+¨μ=‚ Ù
=∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. ^•x HõO>Ë Jf`«=∞~Ú# =∞Ǩ q+¨μ`‚ `« fi« =Ú Jx K≥ÑÙ¨ `«∞Ok
"≥Ú`«Î=Ú. JO^Œ∞Ö’ XHõ J~°úÉèÏQÆ=ÚQÍ D "≥·‰õΩO~î°"åã≤ J~Ú# q+¨μ‚=Ù –
ÅH©;<å^äŒ∞_»~Ú# q+¨μ‚=Ù – ~åHõΔ㨠ã¨OǨ~°O KÕã≤#\˜ì K«„H˜x QÆ∞iOz ‰õÄ_®
K≥ѨÙ`«∞Ok. D =ÚQÆ∞æix HõeÑ≤ ã¨=∞+≤ìQÍ K≥¿ÑÊ Ç¨Ïi`«`«fi=Ú#∞ Ѩ~°„|Ǩχ
=ã¨∞Î=ÙQÍ „Ѩuáêkã¨∂Î ã¨QÆ∞} „|ǨχQÍ „u=¸~°∞ÎʼnõΩ UHõHÍÅOÖ’ "Õ~°∞"Õ~°∞
ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flk |„Éèí∞ J<Õ <å=∞O`À.
117. qâ◊fiÜ≥∂x :
D <å=∞O Wk=~°‰õΩ XHõ™êi K≥ѨÊ|_çOk. Z=~°∞ J*Ï˝#OKÕ`«
JO^èHŒ Í~°OÖ’ LO_ç `å=∞㨄Ѩ=$uÎÖ’ áêáêÅ∞ KÕã∂¨ Î LO\Ï~À P J*Ï˝<åxH˜
‰õÄ_® HÍ~°‰Ωõ _»~Ú# D`«_∞» ‰õÄ_® qâ◊fiÜ≥∂xÜÕ∞! JO>Ë qâ◊fiÜ≥∂x Ü«∞O^Œ∞
XHõѨHõ¯# c[OÖ’ L#flq. P c[O dichotom – JO>Ë kfi^Œà◊O. XHõ
^ŒàO◊ Ö’ *Ï˝#=Ú =∞~˘Hõ ^ŒàO◊ Ö’ J*Ï˝#=Ú ~Ô O_»∂ Hõeã≤ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ LO@q.
ÃÑiy# `«~°∞"å`« W`«_Õ ^•xx ÉÏkèOKÕ@@∞=O\˜ ~°∞„^Œ∞_≥· WHõ¯_» L<åfl_»∞.
yO[ „|ǨχQÍ L#flk. ^•xH˜ cover L#flk. Hõ=~ü f¿ãÎ P yO[ "≥ÚÅ=^Œ∞.
P Hõ=~ü`À ã¨Ç¨ áêuÃÑ_ç`Õ<Õ Jk "≥ÚÅ∞ã¨∞ÎOk. =∞i ^•O\’¡ U=ÚOk?
Ô~O_»∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ L<åfl~Ú. P Ô~O_»∂ Uq∞\˜ JO>Ë q^Œº, Jq^Œº! g\˜H˜
"≥ÚÅHõÅ∞ WKÕÛ@@∞=O\˜k =∂„`«O „|Ǩχk. PÜ«∞# q^Œº, Jq^ŒºÅ‰õΩ Hõ~°Î
HÍ^Œ∞. q^Œº, Jq^ŒºÅ<Õ@@∞=O\˜ ~Ô O_»∞ ^Œà=◊ ÚÅ∞ Hõeã≤ L#fl c*Ïxfl W¿ãÎ
^•xfl "≥ÚeÑ≤OKÕ â◊H˜Î L#fl"å_»∞ „|Ǩχ Jx J~°÷O. P „ѨHÍ~°OQÍ PÜ«∞#
Jã¨fi`«O„`«∞_»∞. q^Œº Jq^Œº Ô~O_»∂ JO^Œ∞Ö’<Õ L#flq. JO^Œ∞Hõx q+¨μ‚=Ù,
~°∞„^Œ∞_»∞, D ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ∞ ~Ô O_»∞ HõeÑ≤#@∞=O\˜ c[=Ú#∞ „|Ǩχ KÕ`∞« ÅÖ’
ÃÑ\˜ì r= HÀ\˜x ã¨$+≤ìOK«=∞<åfl_»∞. „|Ǩχ ã¨$+≤ì KÕã¨∞Î<åfl_»∞ D qâ◊fiÜ≥∂x
â◊|ÌOKÕ`« ~°∞„^Œ ÅHõΔ}O ‰õÄ_® qâ◊fiÜ≥∂x J~°÷OÖ’<Õ L#flk.
139
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
118. â◊√z„â◊"åó :
^•xˆH „â◊=}ËO„kÜ«∞=∞^è∞Œ ~°=ÚQÍ <å=∂=o.'â◊√z„â◊"åó— JO>Ë q#
^Œy#@∞=O\˜ =∞Oz =∞^èŒ∞~°=∞~Ú#@∞=O\˜ =∂@Å∞. D Ѩ^•xfl q_»n¿ãÎ
'â◊√zãπ—, '~°=ó— Jx J#=K«∞Û#∞. ~°=ó â◊|ÌOÖ’ ‰õÄ_® Jã¨Å∞ â◊|ÌO 'J~°∞=ó
Jx LOk. â∫Kåxfl W=fiQÆey#@∞=O\˜k ~å=ó. JO>Ë Ñ¨iâ◊√^Œ∞ú_çx
KÕÜ«∞QÆey#k.=∞OQÆà◊„Ѩ^Œ=∞~Ú# <å=∞=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞.
119. J=∞$`«ó :
JO`«=Ú ÖËx"å_»∞. JO^Œ∞Hõx =∞$`«∞ºO[Ü«∞ ÅHõ}Δ =Ú J`«_.Õ HÍ|\˜ì
PÜ«∞# J=∞$`«∞_»∞.
120. âßâ◊fi`« ™ê÷}∞ó :
™ê÷}∞ó JO>Ë ~°∞„^Œ∞_»∞ Jx J~°÷O. '™ê÷}∞ó ~°∞„^Œ L=∂Ѩuó— Jx
xѶ¨∞O@∞=Ù 'âßâ◊fi`«ó ™ê÷}∞ó— JO`å ‰õÄ_® ~°∞„^ŒÑ¨~°OQÍ ã≤kúã¨∞Î#flk.
121. =~å~ÀǨÏó :
„âı+=ª¨ ∞~Ú# P~ÀǨÏ}Ü«∞O^Œ∞ P^è•~°"∞≥ #ÿ "å_»∞. JO>Ë T~°fi÷ Ö’HõQuÆ
JHõ¯_çH˜ =∂~°=æ Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! JHõ¯_çH˜ KÕ~ˆ Ûk ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! Jxfl =∂~°=æ ÚÅ∞
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! '=~å~ÀǨϗ JO>Ë JHõ¯_çH˜ fã¨∞ÔHàı§ QÆ=∞º™ê÷#=Ú J`«_çÖ’x
*Ï˝<åOâ◊Ü∞Õ ! Ѩ~=° ∞t=Ùx Ü«∞O^Œ∞ L#fl@∞=O\˜ *Ï˝<åOâ◊ PÜ«∞<Õ! P *Ï˝<åOâ◊
WHõ¯_» =∞#efl tH˜ΔOz Ѩiâ◊√^Œ∞úÅ#∞ KÕã≤ JHõ¯_çH˜ fã¨∞ÔHà◊√§`«∞Ok. *Ï˝xQÍ
=∞#‰õΩ É’^èKŒ Ü Õ ∞« QÆeQˆ q. D =∂~åæÅÖ’ PÜ«∞# LO\Ï_»∞. PÜ«∞# ã¨<å‡~°Oæ
K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞. =~° JO>Ë =iOK«^Œy#k. =~°}©Ü«∞=∞~Ú#k.
122. =∞Ǩ`«Ñ¨ó :
'Ü«∞â◊ó *Ï˝#=∞Ü«∞ã¨ÎѨó— Jx XHõ ã¨∂H˜Î L#flk. =∞Ǩ`«Ñ¨ó JO>Ë
ZÅ¡ÑC¨ _»∂ `«Ñ㨠∞¨ û#O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞ Jx J~°O÷ . ~°∞„^Œ=¸iÎ ZѨC_»∂ ‰õÄ_®
JO`«~°∞‡Y∞_≥· LO\Ï_»∞. Ѩ~°=∞t=Ù_çx =i‚ã¨∂Î ––
140
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
''âßO`«O Ѩ^•‡ã¨#ã¨÷O, â◊t^èŒ~°=∞‰õΩ@O, ѨOK«=„HõÎO „u<Õ„`«O,
â◊¥ÅO=„[OK« Y_»æO, Ѩ~°â◊√ =∞ÉèíÜ«∞^ŒO ^ŒHõΔÉèψQ =ǨÏO`«O
<åQÆO áêâ◊OK«Ñ¶¨∞O\ÏO „Ѩà◊Ü«∞Ǩï`«=ǨÏO ™êO‰õΩâ◊O "å=∞ÉèψQ
<å<åÅOHÍ~° Ü«ÚHõÎO ã¨Êù\ ˜Hõ=∞}˜xÉèíO áê~°fifâ◊O #=∂q∞——
JO@∂ ™È΄`«O KÕ™êÎ=Ú.'âßO`«O Ѩ^•‡ã¨#ã¨O÷ — Ѩ^•‡ã¨#=∞O^Œ∞ LO_ç
âßO`«∞_≥· – Ѩ~=° ∞âßO`«∞_≥· JO`«~∞° ‡Y∞_≥· ã¨$+≤Hì ˜ Jf`« ã≤u÷ Ö’ PÜ«∞# LO\Ï_»∞.
PÜ«∞# JÖÏO\˜ `«Ñ¨ã¨∞ûÖ’ LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O. PÜ«∞# J#∞K«~°∞Å∞
J~Ú#@∞=O\˜ QÆ}=ÚÅ∞ ã¨$+≤Öì ’ ZѨC_»∂ dynamic QÍ active QÍLO_ç
"åà◊§#∞ ÉÏkèã¨∂Î Ç≤ÏOã≤ã¨∂Î LO\Ï~Ú. P QÆ}=ÚÅ∞ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯
ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ K≥ÑÙ¨ `«∂ LO\Ï~Ú. P =∞ǨQÆ}=ÚÅ∞ J#O`«HÀ\˜ ~°H=õ ÚÅ∞QÍ
L#flq. QÆ}=ÚÅhfl XˆH~°HOõ QÍ LO_»=Ù. H˘xfl QÆ}=ÚʼnõΩ JkèÑu¨ ÖËHáõ È`Õ
QÆ}Ѩu ѨÙ\˜ì# `«~°∞"å`« QÆ}Ѩux JkèѨuQÍ QÆ}=ÚʼnõΩ xÜ«∞q∞Oz H˘xfl
QÆ}ÏÅ#∞ PÜ«∞#‰õΩ WKåÛ~°∞. HÔ Ö· Ï™êxH˜ KÕi# `«~∞° "å`« J<ÕH=õ ∞Ok =∞ǨÉè‰í Ωõ ÅÎ ∞
™ê~°∂ѨºO á⁄O^Œ∞`å~°∞. q+¨μ‚=Ù#∞QÍx, t=Ù_çxQÍx KÕi# `«~°∞"å`« "åà◊§
ã¨fiã¨fi~°∂ѨO HÀÖ’Ê`å~°∞. JO>Ë ^Õ"OÕ „^Œ∞_»~Ú<å, =∞x+¨~Ú<å, ã¨~Ê° =∞~Ú<å,
ѨH˜Δ J~Ú<å 㨈~ ÔH·ÖÏ㨠„áêOQÆ}O ^•\˜ ֒ѨeH˜ "≥àı§ã¨iH˜ t=ã¨fi~°∂Ѩ=Ú
– ~°∞„^Œ ã¨fi~°∂ѨO =ã¨∞ÎOk. „uâ◊¥Å=Ú, qÉèí∂`«∞Å∞, ~°∞„^•HõΔÅ∞, [@Å`À
™ê~°∂ѨºO`À JHõ¯_» P ã¨fi~°∂ѨO`À LO\Ï~°∞. P „ѨHÍ~°OQÍ `«##∞ P~åkèOz#
J<ÕHHõ À\˜ r=ÙÅ∞ `«#^•HÍ =zÛ# "åà◊§O^Œ~∂° PÜ«∞# J#∞K«~∞° Å∞QÍ LO@∂
~°∞„^Œ∞_çÜÚ≥ Hõ¯ HÍ~°º=Ú JO>Ë ~°∞„^ŒHÍ~°º=Ú <≥~"° ~Õ ∞° ã¨∂Î LO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõx
WHõ¯_» L`«Î=∞ Ѩ^ŒqH˜ P~ÀǨÏ} KÕ¿ã"åà◊√§ =∞Ǩ`«Ñ¨ó! JO>Ë D <å=∂xfl
=~å~ÀǨωõΩ J#fi~ÚOK«∞‰õΩO>Ë `«Ñ㨠∞¨ û XHõ¯>Ë =~å~ÀǨÏ=∞~ÚOk. P~ÀǨÏ}
„Hõ=∞OÖ’ ÃÑ·H˜ "≥à◊§\ÏxH˜ `«Ñ¨ã¨∞û „Ѩ^è•# =∞~Ú#@∞=O\˜k. PÜ«∞##∞
`«Ñ㨠∞¨ ûÖ’<Õ ^蕺xOKåe. JO^Œ∞Hõx D â‹=· ÙÅ∞ WѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® "å^Œ∞ÖÏ_»∞`å~°∞.
't=eOQÆ=∂, t=㨺eOQÆ=∂, t=ÜÕ∞= eOQÆ=∂— Jx! g\˜ =∞^躌 # U=∞O`«
ÃÑ^ŒÌ Éè^Ë OŒ ÖË^∞Œ . t=Ù_Õ eOQÆ=∂ – t=Ù_ç Ü≥ÚHõ¯ eOQÆ=∂ J#flѨC_»∞ W"Õg
HÍ^Œ∞ Jx K≥áêÊe. t=Ù_»∞, t=`«`«Î fi"Õ∞ "Õˆ~QÍ L#flk. „uâ◊¥Å^è•i J~Ú#
141
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
~°∞„^Œ∞_Õ. Wk t==∞Ü«∞=∞~Ú#@∞=O\˜ eOQÆ=Ú. t=Ù_»O@∂ =ã¨∞Î=Ù "Õˆ~
ÖË<ÕÖË^Œ∞. =∞OQÆà◊„Ѩ^Œ=∞~Ú#k. Jk â◊√^Œú*Ï˝#O.
eOQÆ=Ú JO>Ë 'bÜ«∞`ÕQÆ=∞º`Õ Ü«∞„`« ã¨K«~åK«~°O[QÆ`ü— D
HõkÖË@@∞=O\˜ – ^Œ$â◊º=∂#=∞~Ú#@∞=O\˜ D [QÆ`«ÎO`å ‰õÄ_® XHõ
=∞Ǩ"ÕQOÆ `À XHõ Hˆ O„^•xH˜ "≥à√◊ §`«∞#flk. ZHõ¯_À XHõ Hˆ O„^ŒOÖ’ Hõeã≤ LO_ç
JO^Œ∞Ö’ qb#=∞~ÚáÈ~Ú â◊¥#º=∞~ÚáÈ`«∞#flk. Jk eOQÆ=Ú! 'bÜ«∞`Õ
QÆ=∞º`Õ— – J@∞"≥·Ñ¨Ù „Ѩ=iÎã¨∞Î#flk D [QÆ`«ÎO`å! [QÆ`«∞Î JO>Ë HõkÖËk.
JO>Ë Z@∞ Hõ^Œ∞Å∞`«∞Ok? Jk L#fl@∞=O\˜ ã≤÷uÖ’ shaking HÍ^Œ∞.
vibrating HÍ^Œ∞. It is fast travelling. JO`å ‰õÄ_® XˆH direction
Ö’ "≥à◊√`«∞#flk. JO^Œ∞Ö’ eddies (ã¨∞_çQÍÅ∞Å∞) Hõ#|_»`å~Ú =∞#‰õΩ.
D ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ ZÖÏ L<åfl~À – "å\˜ K«∞@∂ì z#fl z#fl ã¨∞_çQÆ∞O_®Å∞,
JÖÏO\˜ ã¨∂~°º=∞O_»ÖÏÅ∞, ™œ~°‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ J<ÕHõOQÍ L#flq. "å\˜"å\˜
„Ѩ`ÕºHõ=∞~Ú# QÆ`«∞Å∞ "å\˜H˜ L<åfl D =∞ǨQÆuÜ«∞O^Œ∞ Hõe¿ã L<åfl~Ú.
JO^Œ∞Hõ<Õ J^ŒO`å ZHõ¯_»~Ú`Õ qb#O á⁄O^Œ∞`«∞O^À Jk ã¨~°fi[QÆ`«∞Î! Jn
eOQÆ=Ú JxJ~°÷O. ^•xx P~åkèOK«@O KÕ`« – JO>Ë [QÆ`«ÎO`«\ ˜H© ‰õÄ_®
ÅÜ«∞ ™ê÷#=∞~Ú# eOQÍxfl P~åkèOK«@O KÕ`« ֒ѨŠJǨÏO`« – P
ǨÏ$^ŒÜ«∞„QÆOkäÖ’ L#fl@∞=O\˜ =Ú_çq_çáÈ`«∞Ok. '㨄|Ǩχ, ã¨t=,
ã¨ûǨÏi¿ãû„#Ì™ÈûHõΔ~°ó Ѩ~°=∞ã¨ûfi~å\ò— Jx K≥¿ÑÊ@@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ 'h"å~°
â◊¥Hõ=`«Îhfi— – z#fl nѨtY=O\˜ ^•x ֒ѨeH˜ "≥o`Õ JǨÏOHÍ~°O
#tOzáÈ`«∞Ok. ^•x K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞`«∂ LO>Ë JǨÏOHÍ~°O LO@∞Ok.
JO^Œ∞Ö’H˜ "≥à◊§@"Õ∞! ^•x "ÕQÍxH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ "≥àϧe. D `«Ñ¨¿ãû ^•xH˜
„áê~°OÉèOí . JO>Ë Ü≥∂wâ◊fi~ˆ â◊fi~°∞_ç `«Ñ㨠∞¨ û#∞ K≥ÑÙ¨ `å~°∞. P `«~∞° "å`« [<å~°#Ì ∞x
q+¨Ü«∞O WHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. ~°∞„^Œ∞_çH˜ Jxfl =∂@Å∞ ã¨∞=∂~°∞QÍ
J#fi~ÚOz#q. WHõ¯_» "≥·‰õΩO~î°"åã≤ J~Ú# N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù K«i„`« ‰õÄ_®
J#fi~ÚOzOk. 'ã¨~°fi„`« "åºáÈflfu q+¨μ‚ó—.

142
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
â’¡II ã¨~fi° QÆãû¨ ~°fiq^•ƒù#∞ó q+¨fiHˆ û<À [<å~°#Ì ó I
"Õ^À "Õ^Œq^Œ=ºOQÀ "Õ^•OQÀ "Õ^Œq`«¯qó II 14
123. ã¨~°fiQÆó :
JxflO\˜Ö’#∂ L<åfl_»∞. "≥o§L<åfl_»∞ PÜ«∞#. "åºáÈflfu q+¨μ‚ó.
124. ã¨~°fiq^•ƒù#∞ó :
ã¨~°fiq`ü, ÉèÏ#∞ó Jx Ô~O_»∞ <å=∂Å∞QÍ K≥ѨÊ|_çOk. ã¨~°fiq^•ƒù#∞
Jx XHõ\ ˜QÍ K≥ѨÙ`å~°∞. 'ã¨~°fiq`ü— JO>Ë Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. 'ÉèÏ#∞ó— JO>Ë
'ã¨∂~°ºó— 'ÉèÏ#∞—Ö’ 'ÉèÏ— JO>Ë HÍOu. HÍ|\˜ì HÍOu Hõey#"å_»∞ ÉèÏ#∞_»∞.
'ã¨∂OQ∑— – JO>Ë Ñ¨Ù\˜ìOK«∞@ Jx J~°÷O. „Ѩã¨∂u Jx ‰õÄ_® JO\ÏO. XHõ
=ã¨∞=Î Ù#∞ Hõ#@=Ú. JÖÏQÆ KÕ¿ã"å_»∞ HÍ|\˜ì ã¨∂OQ∑ J<Õ@@∞=O\˜ ^è•`«∞=Ù
#∞Op ã¨∂~°ºâ◊|OÌ Ñ¨Ù\Oì˜ k. – HõO@∞#fl"å_»∞ PÜ«∞#. ã¨~fi° q`ü HÍ|\˜ì ÉèÏ#∞_çH˜
‰õÄ_® J^Õ J~°÷O L#flk. ã¨∞„ѨÉèíó, ÉèÏ㨯~Àu ^Œ∞ºuó, „Ѩܫ∞ó Jx – 'ÉèÏ—
JO>Ë HÍOu Jx J~°÷O.D q+¨Ü«∞O xѶ¨∞O@∞=Ù K≥ѨÙ`«∞#flk. ã¨~°fi=Ú
`≥eã≤#"å_»∞ HÍ|\˜ì ã¨~°fiq`ü. ã¨~°fiq^•ƒù#∞ – ã¨~°fi=Ú `≥eã≤#@∞=O\˜
*Ï˝#=Ú#∞ „ѨHõ\ ˜OKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O. ã¨~°fi=Ú `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ^•xx
qã¨iÎ ã¨∞<Î åfl_»∞.
125. q+¨fiˆHû#ó :
Wk q+¨μÑ‚ ~¨ =° ∞~ÚOk =∞m§! ¿ã# JO>Ë =∞~°#ú J#fl=∂@! ¿ã#JO>Ë
[<åÅ#∞ `å_çOKÕ"å_»∞. ~Ô O_»∞ KÕ`∞« ÅÖ’#∂ Hõ=∞ÖÏÅ∞, =Ú~°oÖÏO\˜ =∞Oz
=ã¨∞Î=ÙÅ∞ HÍHõ, K«„Hõ=Ú, QÆ^Œ "≥Ú^ŒÅ~Ú# PÜ«Ú^è•Å∞ L<åfl~Ú. 'JÉèíÜ«∞O
=~°^À â◊~°}∞— – `«Ñ¨ã¨∞û KÕ¿ãÎ =~°^ŒO, JÉèíÜ«∞O, `«Ñ¨CKÕ¿ãÎ QÆ^Œ! PÜ«∞# QÆ^Œ
H“=Úk Hõ^•!
126. [<å~°Ì#ó :
ã¨~fi° [#∞ÅKÕ`« HÀ~°|_Õ"å_»∞. ~°HOΔ˜ K«∞@ÔH· ^Œ∞+¨ì ã¨OǨÏ~°=Ú KÕÜÚ« "å_»∞.
143
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
127. "Õ^Œ :
"Õ^㌠fi¨ ~°∂ѨÙ_»∞. `≥eq L#fl"å_»∞. *Ï˝#O Hõey#"å_»∞. JO^Œ∞Hõx "Õ^:Œ
JO>Ë `å<Õ "Õ^Œ=ÚÅ∞!
128. "Õ^Œq`ü :
"Õ^qŒ `ü JO>Ë „|Ǩχ. `«#∞ "Õ^=Œ Ú. `«# ‰õΩ=∂~°∞_»~Ú# „|Ǩχ "Õ^qŒ `ü.
"Õ^Œ=Ú `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞. `«#Ö’Op ѨÙ\˜ì#"å_»∞. JO^Œ∞Hõx "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@
q#fl^Õ"≥∂ „â◊√`«=∞~ÚOk. „â◊√u Jx K≥ѨÙ`«∞<åflO HÍ=Ù# „|Ǩχ‰õΩ q#|_ç#
^•xH˜ Hõ~°Î q+¨μ‚=Ù. [<å~°Ì#∞_»∞.
129. J=ºOQÆ :
WHõ¯_» JHÍ~°=Ú =ºuˆ~HÍ~°÷=Ú.'q JOQÆ— – "≥·q^茺=Ú`À
LO_Õ@@∞=O\˜ JOQÆ=ÚÅ∞ "Õ~ˆ fi~°∞ HÍxq, Ѩ~㰠ʨ ~° ã¨O|O^èOŒ Hõey XHõ>#¡ q
J\˜ì UHõ`«fi=Ú P`«_»∞. J=ºOQÆ – JO>Ë Wxfl Ö’HÍÅÖ’ Wxfl r=ÙÅÖ’
"åºÑ≤Oz L<åfl g\˜x "Õ~ˆ fi~°∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞QÍ J#∞HÀ=^Œ∞.Ì q+¨μ^‚ ~Œ ≈° #O J~Ú#
`«~∞° "å`« PÜ«∞# â◊s~°OÖ’ [QÆ`OΫ `å Hõ#|_»∞`«∞Ok. HÍ|\˜ì J`«_∞» J=ºOQÆó
JO`ÕH^õ •! ~°∞„^Œ∞Å∞, ^•fi^Œâßk`«∞ºÅ∞, =∞~°∞`«∞ÅÎ ∞, J+¨kì HõÊ`«∞Å∞, ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞,
„|Ǩχ JO^Œ~°∂ Hõeã≤ PÜ«∞# â◊s~°OÖ’ Hõ#|_»`å~°∞. gà◊§#∞ "Õˆ~fi~°∞QÍ
K«∂_»@O =∞#‰õΩ JÅ"å@∞. PÜ«∞# ^Œ~°≈#O J~Ú`Õ PÜ«∞#Ö’<Õ JO^Œ~°∂
Hõ#|_ç`Õ PÜ«∞# J=ºOQÆó. Ѩq„`«"≥∞ÿ# P qâ◊fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#OÖ’ K«∂ã≤#
"åà◊§O^Œ~°∂ UOK«∂™ê~°∞? "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\ ˜™êiQÍ Ü«∞â’^Œ qâ◊fi~°∂Ѩ
ã¨O^Œ~°≈#ÉèÏQƺO á⁄OkOk. zxfl Hõ$+¨μ‚_»∞ =∞#∞flu<åfl_»x Z=~À K≥Ñ≤`Õ
<À~°∞K«∂Ñ≤OK«=∞Ok Hõ$+¨μ}‚ .‚˜ P <À\’¡ =∞\˜Hì Í^Œ∞ Hõ^• – K«`∞« ~°âÌ ◊ Éè∞í =<åÅ∞,
„|Ǩ‡O_»=Ú, ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ÎÅ∞ – ã¨~°fiã¨$+≤ì, J#O`«qâ◊fi=Ú ã¨=∞ã¨Î=Ú
Hõ#|_ç#q. =∞ǨÉèÏ~°`« Ü«Ú^Œú HÍÅOÖ’ J~°∞#˚ ∞_»∞ K«∂Kå_»∞. ǨÏã≤<Î åѨÙiÖ’
H“~°=ã¨ÉèíÖ’ K«∂Ñ≤OKå_»∞. PÜ«∞# ZHõ¯_» qâ◊fi~°∂Ѩ „Ѩ^Œ~°≈#O KÕã≤#ѨÊ\˜H©˜
Jk qâ◊fi~°∂Ѩ ^Œ~°≈#O. JO>Ë qâ◊fi=∞O`å ‰õÄ_® `«#Ö’ – XHõ â◊s~°OÖ’
L#flk. 'Ü«∞— JO>Ë =º+≤ì. =º+≤ì H͉õΩO_® =º+≤ìQÍ Hõõ#Ѩ_Õ"å_»∞. 'Ü«∞— J<Õk
=º+≤ì â◊ÉÏÌxH˜ ã¨∂K«#.
144
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
130. "Õ^•OQÆó :
"Õ^Œ=ÚÅÖ’J<ÕHõ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞, ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ∞ L<åfl~Ú Hõ^•!
x~°∞Hõ=Î Ú`À "≥Ú^ŒÅ~Ú "åºHõ~}° =Ú, tHõ,Δ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ +¨_O» QÆ=ÚÅ∞ L#flqHõ^•!
D +¨_»OQÆ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® XHõ "Õ^Œ"Õ∞.
131. "Õ^Œq`ü :
q`ü â◊|=Ì Ú JO`« ã¨∞ÅÉè=í ∞~ÚOk HÍ^Œ∞. q`ü JO>Ë ^•xH˜ HÍ~°}O
`≥eã≤ LO_®e. "Õ^•xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ JO>Ë "Õ^OŒ K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl"å_»∞ Jx
HÍ^Œ∞. ÖË^• "Õ^•~°÷O K«^Œ∞=ÙH˘x =∞m§ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞ JxHÍ^Œ∞. J\˜ì
"Õ^Œq`üHÍ^Œ∞. "Õ^Œ=Ú JO>Ë<Õ `≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy# =ã¨∞Î=Ù. Jk Jã¨Å∞ =ã¨∞Î=Ù.
ã¨$+≤Hì ˜ HÍ~°}HÍ~°}=Ú J~Ú#@∞=O\˜ Jk J=ºÜ«∞=∞~Ú#@∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù.
"Õ^Œ=Ú LѨ|$OÇ≤Ï`«"≥∞ÿ U „ѨHÍ~°OQÍ |Ǩï=ÚYOQÍ Jxfl âßYÅ∞QÍ
"åºÑ≤ÎK≥OkO^À J^ŒO`å `≥e¿ãÎQÍx ^•x ã¨OQÆu `≥eÜ«∞^Œ∞. D<å_»∞ "Õ^ŒO
JO`å K«^Œ∞=Ù ‰õΩ<åfl=Ú JO>Ë "≥Ú`«ÎO "Õ^Œ=Ú Ü≥ÚHõ¯ âßYÅÖ’ – JO>Ë
108 ÖËHõ 110 âßYÅÖ’ hardly =∞#‰õΩ WѨC_»∞ 10âß`«O =∂„`«"Õ∞
ÅÉèºí =∞=Ù`∞« #fl "Õ^•xfl K«^∞Œ =Ù‰Ωõ <åfl=Ú Jx J~°O÷ . WѨC_»∞ =∞#‰õΩ q∞ye#q
Hˆ =ÅO Zxq∞^À – `˘q∞‡^À âßYÅ∞. J~Ú`Õ "≥Ú`«OÎ "Õ^•xfl'J#O`å"≥"· ^Õ •:—
Jx J<åfl~°∞ ÃÑ^ŒÅÌ ∞. J@∞=O\˜ J#O`«=∞~Ú# "Õ^~Œ åtH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰Ωõ _»∞.
"Õ^Œ~åâı PÜ«∞# HÍ|\˜ì PÜ«∞<Õ "Õ^Œq`ü! „uHÍÅ=ÚÅ∞, „uQÆ∞}=ÚÅ∞,
ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ∞, ã¨~fi° [QÆ`∞« Î – D ÅHõ} Δ ~°K#« JO`å `≥eã≤#"å_»∞ "Õ^qŒ `ü
– W=hfl PÜ«∞#‰õΩ `≥eã≤#O`«QÍ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞.
132. Hõqó :
WHõ¯_» Hõqâ◊|ÌO KÕ`« *Ï˝x Jh, Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ ~°K«<å
ÉèÏ=# KÕ¿ã"å_»∞ Jx J~°÷O. QÆ}Ѩux „|Ǩχ`À áÈÅ∞ã¨∂Î 'HõqO Hõg<åO—
Jx ™È΄`«O KÕã¨∞Î<åfl=Ú. WHõ¯_» Hõq â◊ÉÏÌxfl TÇ≤ÏOK«QÆey#"å_»∞. JO>Ë
Hõ=Ü«∞u– `«#O`«@ `å<Õ ÉèÏ=#KÕã≤ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@QÍ `å#∞ XHõ ~°∂Ѩ=Ú#∞
^•xH˜ x~°~‚ Ú™êÎ_∞» .XHõ WÅ∞¡ x~å‡}ÏxH˜ XHõ WO[h~°∞ Hõq JxÑ≤OK«∞‰õΩO\Ï_»∞.
145
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
g∞~°∞ XHõ institution #∞ ™ê÷Ñ¿≤ ãÎ ^•xH˜ g∞~°∞ Hõq J#|_»`å~°∞. U^Œ~Ú<å
=ã¨∞=Î Ù Ü≥ÚHõ¯ ~°∂ѨHÅõ Ê# WÖÏ LO_®e Jx ÉèÏ=# KÕ¿ã"å_»∞ Hõq. XHõ=ºH˜Î
=∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÏ=#Ö’ L#fl â◊H˜ÎH˜ Hõq Jx¿Ñ~°∞. '<å<Àº`Àã≤Î „^Œëêì— W`åºk
„â◊√`Õó Jx XHõ\ ˜ L#flk. DÜ«∞#HÍHõ =∞~˘Hõ „^Œ+¨ì ÖË_»x K≥ѨÊ\ÏxH˜ „^Œ+¨ì
â◊|ÌO "å_®~°∞. ^•xH˜ nxx J#fiÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. `«# ^Œ$+≤ì`À – `«#
JO`«~°Ì$+≤ì`À Éèíq+¨º`ü [QÆ`«∞Î#∞ PÜ«∞# ÉèÏ=# KÕ™ê_»∞. „â◊√uÖ’ 'J#º`À—
Jx XHõ â◊|OÌ LOk. „^Œ+ì¨ â◊ÉÏÌxfl WHõ¯_» fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# XHõ¯_Õ
„^Œ+¨ì J#|_»∞`«∞<åfl_»∞. ZÖÏQÆ ^Œi≈OKå_À – ZÖÏQÆ ÉèÏ=# KÕ™ê_À JÖÏQÆ
L#flk Jk. Wk ‰õÄ_® "åix QÆ∞iOKÕ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
WHõ¯_» ѨÓiÎQÍ q+¨μ‚ ã¨fi~°∂Ѩ"∞Õ ! WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ '[<å~°#Ì —, '"Õ^qŒ `ü—,
'J=ºOQÆ—, 'ã¨~°fiq^•ƒù#∞—, 'ã¨~°fi^Œ—, 'q+¨fiˆHû#—, 'Hõq— – D <å=∞=ÚÅhfl
‰õÄ_® q+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú. QÆ∞}=ÚÅ∞
K≥Ñ¨Ê |_»∞`«∞<åfl~Ú. WHõ¯_» ~°∂ѨO K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. WO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® `Õ_®
L#flk. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ â’¡HÍÅÖ’ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ qÉèí∂`«∞Å∞, QÆ∞}=ÚÅ∞
K≥ѨÊ|_ç#q.D â’¡HõOÖ’ JkèHÍiHõOQÍ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ~°∂ѨO =i‚OK«
|_»∞`«∞#flk.
â’¡II Ö’HÍ^茺HõΔã¨∞û~å^茺HΔÀ ^èŒ~å‡^茺HõΔó Hõ$`åHõ$`«ó I
K«`∞« ~å`å‡ K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ïó K«`∞« „~°OÌ Râ◊Û`«∞~°∞ƒù[ó II 15
133. Ö’HÍ^茺HõΔó :
PÜ«∞# ã¨~fi° Ö’Hõ=ÚʼnõΩ, K«`∞« ~°âÌ ◊ Éè∞í =#=ÚʼnõΩ J^躌 ‰õΩΔ _≥· L<åfl_»∞.
q+¨μ‚ѨÙ~å}OÖ’ 'q+¨μ‚~°‡<åfi^ŒÜ«∞ó HÍÅã¨û~°fiÉèí∂`åx K« kfi[, ã≤÷`Õiflq∞`«Î
Éè∂í `«ãº¨ qëÈ‚~ˆ `å qÉè∂í `«Ü∞« ó— JxL#flk. '~°∞„^Œ HÍÖ’#ÎHÍ^Œºâ◊Û ã¨=∞™êÎâÛ‹ =Â
[#Î=ó K«`∞« ~å÷ „ѨàÜ ◊ ∂« Ü≥∞ÿ `å [<å~°#Ì qÉè∂í `«Ü∞« ó— – W=hfl ‰õÄ_® [<å~°#Ì
qÉèí∂`«∞Å∞. '=ӺǨ-`å‡#O K«`«∞~å÷"≥· "åã¨∞^Õ"åk =¸iÎaèó, ã¨$ëêìn<£
„ѨHõ~À`Õº+¨ q„â◊√`å`å‡ [<å~°Ì#— – K«`«∞~°∂fiºÇ¨Ï=ÚÅ∞ J<Õq D
áêOK«~å„`åQÆ=∂xH˜, "≥·+¨‚= ã≤^•úO`åxH˜ ‰õÄ_® K≥ѨÊ|_ç#q. 'Ö’HÍ^茺HõΔ— –
Ö’Hõ=ÚʼnõΩ J^躌 ‰õΩΔ _»∞. J^躌 ‰õΩΔ _»∞ JO>Ë JO^Œi HõO>Ë L#fl`«™ê÷#OÖ’ LO_ç
JO^Œih K«∂KÕ"å_»∞ Jx J~°÷O.
146
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
134. ã¨∞~å^茺HõΔó :
ã¨∞~°∞ʼnõΩ J^茺‰õΔΩ_»∞. Ö’Hõ=ÚʼnõΩ, Ö’Hõã¨∞÷ʼnõΩ, ^Õ=`«Å‰õΩ ‰õÄ_®
J^茺‰õΔΩ_»∞ Jx D <å=∞O `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok.
135. ^èŒ~å‡^茺HõΔó :
^èŒ~°‡=Ú JO>Ë WHõ¯_» Jk ˆH=Å=Ú =∞Oz ÅHõΔ}=Ú Jx HÍ^Œ∞.
^èŒ~°‡=ÚÅ∞ "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ L#flq. Ñ≤e¡H˜ ZÅ∞Hõ#∞ u#@O ^èŒ~°‡O. =∞#O Jk
`«Ñ¨CHÍ^Œ∞ JO\Ï=Ú. JÖÏQÆ HÍH˜ #Å∞ѨÙQÍ LO_»@O ã¨Ç¨Ï[ ^èŒ~°‡=Ú.
ǨÏO㨉õΩ #Å∞Ѩ٠^À+¨=Ú. `≥Å¡QÍ LO_»@O ^•x Ü≥ÚHõ¯ ^èŒ~°‡=Ú. Jk nxH˜
ã¨fi^è~Œ ‡° O. JÖÏQÆ PÜ«∂ r=HÀ\˜ "å\˜ "å\˜ ÅHõ} Δ ÏÅ#∞ |\˜ì Jq ã¨ÇϨ [OQÍ
„Ѩ=iÎã¨∂Î LO>Ë Jq tHΔÍ~°›=Ú HÍ=Ù. XHõ=∞x+≤Ö’ „‰õÄ~°`«fiO =∂„`«"Õ∞
LO_ç Jk ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂áÈ~Ú "å_»∞ z=~°‰õΩ Ñ¨ÙÖˇ· ѨÙ@ì=K«∞Û. ѨÙe „‰õÄ~°OQÍ
LO@∞Ok. „H“~°º"Õ∞ ^•x „Ѩ^•è # ÅHõ} Δ O. JO`Õ! P ~Ô O_À ÅHõ} Δ "Õ∞ ÖËHáõ È`Õ
Jk XHõ QÆ∞}=Ú Ü≥ÚHõ¯ P`«ºOuHõ =$uÎ. XHõ =ºH˜Î =ÚO^Œ~° Éè‰í Ωõ _Î ,·≥ `«~∞° "å`«
*Ï˝xÜ≥ÿ∞, `«~°∞"å`« q~åy J~Ú, `«~°∞"å`« „|Ǩχ*Ï˝xÜ≥ÿ∞ =¸_»∞ [#‡Å‰õΩ
„|Ǩχ*Ï˝xÜ≥ÿ∞ x~°∞æ}∞_≥· LO_»=K«∞Û JÖÏQÆ JO>Ë L`«ÊuÎÖ’ „Ѩu„Hõ=∞â◊ó XHõ
Ѩi}Ï=∞=Ú. D ^èŒ~å‡xHõO`«\˜H© ‰õÄ_® J^茺‰õΔΩ_≥· ^•xx K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞.
J~Ú`Õ D K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞ J<Õ=∂@ J^茺HõΔ™ê÷#O #∞Op J<Õ=∂@#∞
QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ìHÀ"åe. „^Œ+ì¨ J<Õ=∂@ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =¿ãÎ PÜ«∞# =∞##∞ ZѨC_»∂ K«∂ã¨∂Î
L<åfl_»∞. ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞.
136. Hõ$`åHõ$`«ó :
KÕã¨∞Î<åfl_»∞ – KÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞ JO>Ë Uq∞\˜? D â◊s~°OÖ’
âßs~°‰õΩ_»∞QÍ Jxfl Ѩ#∞Å#∞ PÜ«∞# KÕã¨∞Î<åfl_»∞. ™êH˜ΔQÍ Ö’Ñ¨Å LO_ç
K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞. '^•fi ã¨∞Ѩ~å‚ #Ü«Ú*Ï ã¨MÏÜ«∞— Jx K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ XHõ K≥@∞ìg∞^Œ
Ô~O_»∞ Ѩ‰õΔΩÅ∞<åfl~Ú. JO^Œ∞Ö’ XHõ ѨH˜Δ Hõ^ŒÅ‰õΩO_® H˘=∞‡g∞^Œ xÅ∞Ûx
~Ô O_ÀѨHxΔ˜ K«∂ã¨∞#Î flk. P ~Ô O_À ѨHΔ˜ XHõ H˘=∞‡g∞k #∞Op =∞~À H˘=∞‡g∞kH˜
147
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
`«∞„~°∞# ZQÆ∞~°∞`«∂ Hõ#|_ç# „Ѩu HÍÜ«∞#∞ á⁄_»∞ã¨∂Î Jq~å=∞OQÍ
u~°∞QÆ∞`«∞#flk. P K«∂¿ã@@∞=O\˜ "≥Ú^Œ\ ˜ ѨH˜Δ Ѩ~°=∂`«‡! ֒ѨŠ™êH˜Δ!
Ô~O_À ѨH˜Δ Hõ#|_ç# „ѨfHÍÜ«∞ uO@∂ Wk ÉÏQÆ∞Ok Jk ÉÏQÆ∞Ok Jx
uO@∂ Hõ~‡° Ѷ֨ ÏÅ#∞ J#∞Éèqí ã¨∂Î ã¨O™ê~°=$HõOΔ g∞^Œ u~°∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok.
P =$HõOΔ ã¨O™ê~°O – ã¨O™ê~°=$HõOΔ ! „ѨÑO¨ K« =$HõOΔ g∞^Œ J<ÕHõ [O@Å∞<åfl~Ú.
ZHõ¯_» D r=Ù_»∞<åfl_À P â◊s~°OÖ’ XHõ Ѩ~=° ∂`«‡ L<åfl_»∞. ZHõ¯_» Ѩ~=° ∂`«‡
â◊s~°OÖ’ L<åfl_À JHõ¯_» r"å`«‡ L#flk. JO>Ë r"å`«‡ =∂„`«"Õ∞ Hõey#
â◊s~°O ÖË^Œ∞. Ѩ~°=∂`«‡`À Hõe¿ã LO@∞Ok. Ѩ~°=∂`«‡ Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ LO_ç
=ÚiH˜ h\˜Ö’ „ѨuaOaOKÕ â◊√^Œú=∞~Ú# ã¨∂~°∞º_ç=Öˇ D r"å`«‡
ã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ J<Õ@@∞=O\˜ K≥~°∞=ÙÖ’ =ÚiH˜QÍ „ѨuaO|O Hõey LO_ç
D =ÚiH˜x J#∞Éèíqã¨∞Î#flk. JO^Œ∞Ö’Op |Ü«∞@ Ѩ_ç`Õ Ug∞ÖË^Œ∞.
hà◊√§ÖËHáõ È`Õ „ѨuaO|"≥∞#ÿ Ѩ~=° ∂`«‡ LO_»_∞» Hõ^•! J^≥fi` 㫠u÷≤ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
D ^≥fi` å^≥fi` « ã≤u÷ Ö’ ZÖÏQÆ~Ú<å L<åfl##∞‰õΩO\Ï_»∞. `«#∞"Õ~∞° J#∞‰õΩO\Ï_»∞.
Jã¨Å∞ `å#∞ Ü«∞^ä•~°÷OQÍ L#fl =ã¨∞Î=x Ѩ~°=∂`«‡ÖË_»x J#∞‰õΩO\Ï_»∞.
PÜ«∞# Jã¨Å∞ ÖË<ÕÖË_»x J#∞‰õΩO\Ï_»∞. Hõ#Hõ J`«_çx QÆ∞iOz#@∞=O\˜
QÆ∞iÎOѨ٠ÖËHõáÈ~Ú#ѨC_»∞ ã¨fi`«O„`«∞_≥· L#fl"å_ç=∞Öˇ¡ „Ѩ=iÎã¨∂Î LO\Ï_»∞.
PÜ«∞# L<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« `«# ^Œ∞óMÏxH˜ `«# Hõ~‡° Å∞ HÍ~°}=∞x
– ã¨∞MÏxH˜ PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO HÍ~°}=∞x `≥eã≤# `«~°∞"å`« ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î
á⁄Ok ÉèÏQÆ=`«∞Å∞ J=Ù`å~°∞. P `«~°∞"å`« „Hõ=∞OQÍ =ÚiH˜Ö’Op |Ü«∞\˜H˜
=™êÎ_»∞. „ѨuaOaOKÕ@@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ Ѩ^•~°÷O JHõ¯_» LO_ç LO_®e.
XHõ áê„`«Ö’x áêÅÖ’¡ K«O„^ŒaO|O Hõ#|_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞Ö’Op áêÅ#∞
fã≤"Õ™ê=∞#∞HÀO_ç! K«O„^ŒaO|O ZHõ¯_» LO@∞Ok? JÖÏQÆ JO^Œ∞Ö’Op
|Ü«∞\˜H˜ =KåÛ_»#∞HÀO_ç – P Hõ~°‡Åhfl WOH˜áÈ`å~Ú. Hõ~°‡ JO`å
HõÜ
Δ ∞« =∞~ÚáÈ~Ú# `«~∞° "å`« r"å`«‡ J<Õk Ug∞ÖË^∞Œ . r=Ù_∞» =ÚH˜Î á⁄O^Œ@=Ú
– ^Œ∂~°OQÍ „Ѩܫ∂}O KÕÜ«∞@=Ú – "≥·‰õΩO~î°O J<Õk – W"Õg∞ J`«_çH˜
LO_»=Ù.
148
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J^≥fi` « "å^ŒOÖ’ XHõ>Ë LO^Œx K≥ÑÙ¨ `å~°∞. 'UHõOã¨`—ü XHõ>Ë LO^Œx
– 'q„áê |Ǩï^è• =^ŒOu— Jk "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ ‰õÄ_® K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞Hõx
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù Hõ$`åHõ$`«ó! PÜ«∞# XHõ~°∂ѨOÖ’ Ug∞KÕÜ«∞‰õΩO_® L<åfl_»∞.
WOH˘Hõ J~°÷OÖ’ ‰õÄ_® D Hõ$`åHõ$`« K≥ѨCHÀ=K«∞Û. 'Hõ$`åHõ$`«—Ö’ Hõ$`«,
PHõ$`« Jx ‰õÄ_® "å_»∞HÀ=K«∞Û. PHõ$u JO>Ë PHÍ~°=Ú Jx J~°÷=Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# XHõ ~°∂áêxfl ã¨$+≤ìOz#"å_»∞. ~°∂ѨO J<Õk =ã¨∞Î=Ù‰õΩ
U~°Ê_»@O PÜ«∞# bÅ =Å¡<Õ ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok. =∞#=∞O`å ‰õÄ_® PÜ«∞#
Ü≥ÚHõ¯ Hõ$`åHõ$`«∞ÅO. PÜ«∞# KÕ`« x~å‡}O KÕÜ«∞|_ç# PHõ$u. Hõ$`åHõ$`«
Hõe¿ãÎ ‰õÄ_® JÖψQ =ã¨∞ÎOk. ã¨=~°‚n~°…ã¨Okè KÕ`«! Hõ$`åHõ$`« JO>Ë =∞#O
KÕ¿ã Hõ~°‡Å#xfl\˜h #tOѨKÕ¿ã"å_»∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷O K≥ѨCHÀ=K«∞Û. 'Hõ$`«
Hõ~å‡<£ PHõ$`«ó—. HÍ|\˜ì PÜ«∞<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ `«# PHõ$ux x~å‡}O KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞.
137. K«`«∞~å`å‡ :
ã¨~°æ ã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅO^Œ∞ qÉèí∂`«∞ʼnõΩ <åÅ∞QÆ∞ =¸~°∞ÎÅ∞ HõÅ"å_»∞.
UO@O>Ë ã¨$+≤ìÖ’#∂ ã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅO^Œ∞ =¸_çO\˜Ö’#∂ ‰õÄ_® „|Ǩχ, ^ŒHõΔ
„Ѩ*ÏѨu "≥Ú^ŒÅ~Ú#"åà◊√§, HÍÅ=Ú, ã¨HÅõ r=ÙÅ∞ Jx <åÅ∞QÆ∞ LO\Ï~Ú@
D [QÆ`«∞ΉõΩ – XHõ ã¨$+≤ìH˜! 'ã¨~°æâ◊Û „Ѩuã¨~°æâ◊Û =Oâ’ =∞#fiO`«~å}˜K«— Jx
ѨÙ~å}ÏÅ∞ [Ñ≤OK«@O ZÖÏ LO^À! ã¨~°æ JO>Ë Wk=~°‰õΩ XHõ=∂@∞ ÅÜ«∞O
J~ÚáÈ~Ú# „ѨѨOKåxfl =∞m§ XHõ=∂@∞ ѨÙ\˜ìOK«@O! like phoenix
from the ashes JO\Ï~°∞. Greek mythology Ö’ Phoenix J<Õk
Hõq HõeÊ`«=∞~Ú# ѨH!Δ̃ J=™ê#HÍÅOÖ’ Jk `«# zux ¿Ñ~°∞ÛH˘x |∂_ç^Œ
J~ÚáÈ`«∞Ok. ^•xx |∂_ç^ŒQÍ =∂~°Û\ÏxH˜ ã¨∂~°ºH˜~°}ÏÅ "Õ_çÜÕ∞ KåÅ∞!
H˘<åflà◊§‰õΩ P |∂_ç^Œ ~åtÖ’Oz ѨÓ~°fiѨ٠~°∂ѨO`À P ѨHΔ˜ uiy ѨÙ_»∞`«∞Ok.
^•xx Phoenix JO\Ï~°∞.JÖÏQÆ 'Ü«∞^ä•Ñ¨Ó~°fi =∞HõÅÊÜ«∞`ü— Jx ‰õÄ_®
LOkHõ^•! K«`«∞~å`å‡ Jx ^•xH˜ <åÅ∞QÆ∞ elements HÍ"åe.
149
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨$+≤Hì ˜ =ÚO^Œ∞ ѨÙ\˜Oì K«\ÏxH˜ „|Ǩχ LO_®e. Ѩi"å~°=Ú LO_®e.
^ŒHõΔ„Ñ¨*ÏѨ`«∞Å∞ LO_®e. JO>Ë PÜ«∞# Ѩ‰õΔΩÅ#∞, ã¨~åÊÅ#∞, r=ÙÅ#∞,
[ÅK«~åÅ#∞, Éè∂í K«~åÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞ K≥~Úº Jx K≥áêÎ_∞» – JO_»[^Œ∞ƒù[OQÆ=∞x
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ! HÍÅO LO_»@=Ú JO>Ë HÍÅ=Ú ZѨC_»∂ LO_»<Õ L#flk.
HÍÅO ÖËHáõ È=@=Ú HÍ^Œ∞. JO>Ë HÍÅ=Ú LO>Ë ^•xH˜ WHõ¯_ç #∞Op JHõ¯_ç
^•HÍ XHõѨi=∂}O LO_ç LO_®e Jx J~°÷=Ú. XHõã¨~°æ, XHõ L`«ÊuÎ, XHõ
[QÆ^Œ∞`«ÊuÎ, HÍÖÏxfl P„â◊~ÚOz L#flk. JO>Ë Jk x~°O`«~°=¸ HÍ^Œ∞.
x~°O`«~°=Ú Ñ¨Ù_»∞`«∂ K«ã¨∂Î L#flk. JkZÖÏQÆ JO>Ë XHõ#k – QÀ^•=i
ÖÏO\˜#k "ÕÖÏk ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ Ñ¨Ù\˜ì#ѨÊ\˜#∞Op L#flKÀ@∞<Õ L#flk.
P#k X_»∞#¤ F ~Ô O_»∞ QÆO@Å∞ ‰õÄ~°∞ÛO@∂ QÆ=∞xã¨∂Î LO>Ë JO^Œ∞Ö’ L#fl
h~°∞ HõΔ}HõΔ}=¸ =∂iáÈ`«∂ LO@∞Ok HõΔ}HõΔ}=Ú! JO^Œ∞Ö’ ZѨC_»∂
‰õÄ_® XˆH h~°∞ âßâ◊fi`«OQÍ ÖË^Œ∞. =∞#O K«∂ã¨∂Î L#fl@∞=O\˜ h\˜K«∞Hõ¯
H˘O`«¿ãѨ\ ˜H˜ ã¨=Ú„^ŒOÖ’ Hõeã≤áÈ`«∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ Ô~O_»∞ QÆO@Å `«~°∞"å`«
F W~°"≥· H˜Ö’g∞@~°∞¡ "≥o§áÈ`«∞Ok. „Ѩ"åǨÏO x`«º=Ú HÍx JO^Œ∞Ö’x
L^ŒHõO x`«ºO HÍ^Œ∞ JHõ¯_». Jk HõΔ}HõΔ}=¸ =∂~°∞`«∂ LO@∞Ok.
JÖÏQÆ – P QÀ^•=i #kÖÏQÍ J<ÕHõ [QÆ^Œ∞`«Ê`«∞ÎÅhfl ‰õÄ_®
x~°O`«~°=¸ [~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO@q. ã¨$+≤ìÖ’ D [QÆ`«∞Î JO`å ‰õÄ_® xO_ç
LO@∞Ok. U ã¨~°æ ‰õÄ_® x`«ºOQÍ ÖË^Œ∞. ã¨~°fi ã¨$+≤ì <åâ◊#=∞~ÚáÈ`«∞Ok.
HÍ|\˜ì XHõÑC¨ _»∞ ѨÙ\˜ì XHõÑC¨ _»∞ <åâ◊#O JÜÕ∞º^•xH˜ HÍÅO J<Õ „Ѩ=∂}O
L#flk. JÖÏQÆ HÍÅ „Ѩ=∂}O, LOk HÍ|\˜ì HÍÅ=Ú one of the four
elements of Brahma, ^ŒH„Δõ Ѩ*ÏѨ`∞« Å∞, HÍÅ=Ú. WHõ r=ÙÅ∞ LO_®e
J~Ú<å r=ÙÅ#∞ Z=~°∂ ã¨$+≤Oì K«~∞° . r=Ù_∞» ã¨<å`«#∞_»∞. 'r"À ^Õ=ó ã¨<å`«#ó—
„|Ǩχ r=ÙÅ#∞ ã¨$+≤ìOKå_»∞ Jx HÍ^Œ∞. Hõ~°‡Ö’ LO_Õ@@∞=O\˜ r=ÙÅ∞
ѨÓ~°fiã¨~°æÖ’ =ÚH˜Î á⁄O^Œ‰õΩO_® P„|Ǩχ֒HÍÅ K«∞@∂ì P„â◊~ÚOz HÀ\Ï#∞
HÀ@∞¡ JÖÏQÆ L<åfl~°∞. D r=HÀ\˜ JO`å Ѩ~°=∂}∞ ã¨fi~°∂ѨOÖ’ LOk.
HõÅÊ=Ú J~ÚáÈ~ÚOk. Ö’HÍÅhfl <åâ◊#=∞~ÚáÈ~Ú#q. gà◊√§ gà◊§ Hõ~‡° #∞
J#∞ã¨iOKåÅO>Ë [#‡‰õΩ Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅ`À LO_Õ@@∞=O\˜ [QÆ`«∞ÎÖË^Œ∞.
150
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
K«∞@∂ì „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ `Õ[ã¨∞û P=iOz JHõ¯_»∞#flk D [QÆ`∞« Î JO`å! ѨÙ#~°∞`«ÊuÎ
=∞m§ KÕÜ«∞QÍ<Õ [QÆ`«∞ÎÖ’x D ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅÖ’ D r=ÙÅ∞ „Ѩ"ÕtOz
ѨÓ~°fiHõ~°‡#∞ uiy „áê~°OaèOѨKÕ™êÎ~Ú. Jk x~°O`«~°=Ú H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ
LO@∞Ok. ѨÓ~°fiѨ٠L`«ÊuÎÖ’#∞O_ç H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. JѨC_»∞
ѨÓ~°fi=Ú LO_Õ@@∞=O\˜ [QÆ`«∞ÎÖ’x"å~°∞ ^Õ=Ö’HõOÖ’H˜ "≥o§áÈ`å~°∞. P
r=HÀ\˜ JÖÏQÆ P\’"Õ∞\˜HQ± Í "≥o§áÈ`«∞Ok. J`«º^Œ∞ƒù`=« ∞~Ú# D =∞Ǩ~°K#« ‰õΩ
K«`∞« ~å`«‡QÍ L<åfl_»∞ N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù. D <åÅ∞QÆ∞ Ѩ#∞Å∞ – <åÅ∞QÆ∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∞
`å<Õ J~Ú LO_»@=Ú PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ =∞ǨÏ`«∞Î. 'K«`«∞~å`凗 P Ѩ^äŒHÍÅhfl
Z=iH˜ `≥Å∞™êÎ~Ú? JO^Œ∞=Å# Kå`«∞~°ºO Hõey#"å_»∞ J#fl=∂@! Jk
‰õÄ_® JO^ŒOQÍ LO@∞Ok – JO^Œ∞Hõx K«`«∞~°"≥∞ÿ# P`«‡.
138. K«`«∞~°∂fi ºÇ¨Ïó :
"åã¨∞^Õ"åk =¸~°∞ÅÎ Ö’ <åÅ∞QÆ∞ q^è=Œ ÚÅ~Ú# =ӺǨÏ~°∂ѨOá⁄Ok
ã¨$ëêì ºkHõ=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞ HÍ|\˜ì K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨ÏO. "åã¨∞^Õ=Ù_∞» , ã¨OHõ~¬° }∞_»∞,
„Ѩ^Œ∞º=Úfl_»∞, Jx~°∞^Œ∞ú_»∞ Jx N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù D <åÅ∞QÆ∞ ~°∂áêÅ∞QÍ P
=ÓºÇ¨Ï ~°∂ѨOÖ’ LO\Ï_»∞. q+¨μ‚^Õ"åÅÜ«∞=ÚÅ#∞ x~å‡}O KÕã≤#ѨC_»∞
Jã¨Å∞ ÅHõ} Δ O JO`å ‰õÄ_® – "≥+· "‚¨ åQÆ=∞=∞O`å ‰õÄ_® D =ӺǨÏ=Ú g∞^Œ
LOk. WHõ ¯ _» „Ѩ ` Õ º Hõ O QÍ K≥ Ñ ¨ C H˘<Õ k K« ` « ∞ ~° ∂ fi ºÇ¨ Ï ã≤ ^ •ú O `« O !
'JÇ≤Ï~°∞ƒ^èŒflºã¨OÇ≤Ï`«— "≥Ú^ŒÖˇ·# áêOK«~å„`åQÆ=∞ „QÆO^äŒ=ÚÅhfl L<åfl~Ú.
HÍ~°}ÏQÆ=∞=Ú Jx nxx QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flk. "≥·+¨‚= „Ѩu+¨ª KÕÜ«∂ÅO>Ë
q+¨fiHˆ û#∞_˘Hõ_∞» LO\Ï_»∞.
q+¨μ‚=Ù K«`«∞~°∞ƒù[=ÚÅÖ’ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞ ZÖÏ [iy LO_®e –
D <åÅ∞QÆ∞ ‰õÄ_® <åÅ∞QÆ∞ KÕ`«∞ÅÖ’ =∂iáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. D <åÅ∞QÆ∞
WÖÏ =∂~°\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ Z<Àfl ~°Hõ=ÚÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. W~°"≥·<åÅ∞QÆ∞
~°∂áêÅ∞ U~°Ê_»`å~Ú. <åÅ∞QÆ∞ – <åÅ∞QÆ∞ KÕ`«∞ÅÖ’ Z<Àfl~°HÍÅ∞QÍ
=∂~°Û=K«∞Û#∞. JO>Ë "å\˜x XHõ¯™êˆ~ QÆ∞}˜OK«∞‰õΩO@∂ "≥àϧe. 4˛3˛2˛1.
D 24 <å=∂Å∞ =∞#=Ú x`«º=Ú [Ñ≤ã¨∂Î LO\Ï=Ú. Jã¨Å∞ nxHõO`«\ ˜H©
151
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
HÍ~°}=Ú <åÅ∞QÆ∞ =ӺǨÅ`À D qÉèÏQÆ=Ú LOk. Jk ™ê^è•~°}OQÍÖË^∞Œ .
q+¨μ‚=Ù XHõ HÍ~åºxfl x~°fiÇ≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞. ֒ѨŠLO_Õ@@∞=O\˜ ÅHΔ̃ ‡H˜ JO>Ë
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ LO_Õ ÅH˜Δ ‡H˜ <åÅ∞QÆ∞ Éèí∞[=ÚÅÖ’#∂ Ô~O_»∞ Hõ=∞ÖÏÅ∞
=∂~°∞`«∂<Õ LO\Ï~Ú. Jq qÖ’=∞OQÍ =∂~°∞`«∂ LO\Ï~Ú. J^˘Hõ z„`«=Ú.
Wq J#∞Ö’=∞OQÍ =∂~°∞`«∂ LO\Ï~Ú. D =ӺǨÏO J<Õ ã≤^•úO`«=Ú
=∞#^ÕâO◊ Ö’ N"≥+· =‚¨ ã≤^•úO`åxH˜ „áêuѨkHõ. "Õ^Œ =ÓºÇ¨Ï â◊|OÌ "å_»∞`å~°∞.
áêOK«~å„`«"∞Õ ! q„QÆÇ¨ xH˜ Éè^Ë •Å∞ LO\Ï~Ú. "åã¨∞^Õ=, ã¨OHõ~¬° }, „Ѩ^∞Œ º=∞fl,
Jx~°∞^Œ∞úÅ∞ J<Õ <åÅ∞QÆ∞ =¸~°∞ÎÅ∞ L<åfl~Ú. "åã¨∞^Õ=, ã¨OHõ~°¬}ÏÅÖ’
~Ô O_»∞ ~Ô à◊√§QÍ LO\Ï~Ú. "åã¨∞^Õ=Ù_çH˜ P~°∞ LO\Ï~Ú. ~Ô O_»∞ XHõ^•xÖ’#∂,
<åÅ∞QÆ∞ XHõ ^•xÖ’, "≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∞ ÖˉõΩO_® ÃÑ· <åÅ∞QÆ∞ =¸~°∞ÎÅ∞ XHõ
^•xÖ’#∂, ÖË^• Jhfl HõeÑ≤ P~°∞ XHõ^•xÖ’ D ~°HõOQÍ LO\Ï~Ú PÜ«∞#
Ü≥ÚHõ¯ =¸~°∞ÎÅ∞. JO>Ë Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅ#∞ ѨOpHõ~°}O ZÖÏ KÕ™êÎ"≥∂
ã¨∞=∂~°∞QÍ P =∂kiQÍ JÖÏQÆ LO\Ï~Ú. "Õ^•O`«OÖ’ ѨOpHõ~°}O Jx
K≥ѨÙ`å~°∞. XHõ"Õà◊ ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ∞ Hõeã≤ LO_»‰õΩO_® q_çq_çQÍ LO>Ë D
ã¨$+≤ì JO`å WÖÏQÆ LO_»^Œ∞. Jyfl JO>Ë JyflÖ’ [ÅO – [ÅOÖ’ Jyfl
JÖÏQÆ XHõ^•xÖ’ =∞~˘Hõ\ ˜ Hõeã≤áÈ~Ú LO\Ï~Ú. Ѩ$käfiÖ’, PHÍâ◊OÖ’ D
=¸_»∞ Hõeã≤áÈÜÕ∞ LO\Ï~Ú. JO`«óHõ~} ° Ö’ <åÅ∞QÆ∞ ‰õÄ_® „Ѩ"tÕ ™êÎ~Ú –
D áêOK«~å„`åQÆ=∞=Ú ÉèÏ~°`O« #∞OKÕ Ñ¨Ù\˜Oì k. ÉèÏ~°`=« Ú =∞#‰õΩ =∂`«$Hõ!
"åã¨∞^Õ"åk =¸~°∞ÎÅ`À <åÅ∞QÆ∞ q^èŒ=ÚÅ~Ú# =ӺǨÏ=ÚÅ`À ã¨$ëêì ºk
#∞Op HÍ~åºÅ∞ KÕã∞¨ <Î åfl_®Ü«∞# Jx K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ï <å=∞O ѨÓiÎQÍ q+¨μ=‚ ÙˆH
J#ކǰO.
139. K«`«∞~°ÌO¢+¨ìó :
<åÅ∞QÆ∞ ^ŒO„+¨ìÅ∞ – JO>Ë HÀ~°Å∞ Hõey#"å_»∞ PÜ«∞#. ^ŒO„+¨ìÅ∞
JO>Ë HÀ~°Å∞. #$ã≤OǨϙêfiq∞ q„QÆǨÏOÖ’ <åÅ∞QÆ∞ HÀ~°Å∞ LO\Ï~Ú.
Pk=~åǨÏ=¸iÎH˜ ‰õÄ_® – =~åÇ¨Ï ~°∂ѨOÖ’ ‰õÄ_® <åÅ∞QÆ∞ ^ŒO„+¨ìÅ∞
LO\Ï~Ú. P <åÅ∞QÆ∞ HÀ~°Å`À PÜ«∞# Éè∂í q∞x ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚxyáȉõΩO_®
ÃÑ·H˜ ZuΠѨ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx =~åǨÏ<å~°ã≤OǨÏO J<Õk XHõ\ ˜ LOk.
<åÅ∞QÆ∞ ^ŒO„+¨ìÅ∞ Hõey#"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# K«`«∞~°ÌO„+¨ìó!
152
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
K«`«∞~å`«‡ Jx WO`«‰õΩ =ÚO^Õ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ <åÅ∞QÆ∞ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ
K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ï=ÚÅ`À "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞ PÜ«∞#. ã¨~qæ° +¨Ü∞« O W`«ó ѨÓ~°fi"Õ∞
K≥Ñʨ |_çOk. K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ï=ÚÅ`À PÜ«∞# P~å^躌 ^≥=· OQÍ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.
^Õ=`«Å‰õΩ XHõÖÏQÆ – Éèí∂Ö’HõOÖ’ XHõÖÏQÆ P~å^茺^≥·= ã¨fi~°∂ѨOQÍ
L<åfl_®Ü«∞# K«`«∞~°∂fi ºÇ¨Ï ã¨fi~°∂ѨOÖ’! =~åǨÏ<å~°ã≤OǨÏ=¸iÎ P
ã¨fi~°∂ѨOÖ’ Éèí∂q∞ =ÚxyáȉõΩO_® L^ŒúiOK«@=Ú `«~°∞"å`« [iy#
ã¨OѶ¨∞@# J#fl=∂@!
140. K«`«∞~°∞ƒù[ó :
<åÅ∞QÆ∞ Éèí∞[=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞.
â’¡II „ÉèÏl+¨μ‚~Àƒù[#O Éè’HÍÎ ã¨Ç≤Ï+¨μ‚~°˚QÆ^•k[ó I
J#Ѷ¨∞’ q[Ü≥∂ *Ë`å qâ◊fiÜ≥∂xó ѨÙ#~°fiã¨∞ó II 16
141. „ÉèÏl+¨μ‚ó :
„ѨHÍâ◊"∞Õ ã¨fi~°∂Ѩ=ÚQÍ HõÅ"å_»∞. HÍOu, `Õ[ã¨∞ûÅ#∞, ã¨fi~°∂ѨOQÍ
Hõey#"å_»∞ PÜ«∞#. JO>Ë PÜ«∞# ã¨fiÜ«∞O „ѨHÍâ◊√_»∞. 'Éè—í â◊|OÌ KÕ`« HÍOu,
â◊√^Œú `Õ[ã¨∞û Jx K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. PÜ«∞# â◊√^Œ`ú [Õ ó ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ L<åfl_»∞.
ÉèÏ㨯~°ó JO>Ë HÍOuH˜ HÍ~°‰õΩ_»∞ Jx. q+¨μ‚=Ù =∂„`«O HÍOuÜÕ∞.
142. Éè’[#O :
PÜ«∞# „ѨHõ$uÖ’x r=ÙʼnõΩ Éè’[# ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ L<åfl_»∞. D
„ѨHõ$u r=ÙʼnõΩ „áê}„Ѩ^Œ"≥∞ÿ# Éè’[#O J#|_»∞`«∞Ok. `å<Õ D „ѨHõ$u.
Éè’Qƺ"≥∞ÿ# ã¨=∞ã¨Î=ÚÅ∞.
143. Éè’HÍÎ :
PÜ«∞# Éè’HõÎ. D „ѨHõ$ux PÜ«∞# Éèí∞lã¨∞Î<åfl_»∞. r=ÙÅ ~°∂ѨOÖ’
Éèí∞lOKÕ"å_»∞ PÜ«∞<Õ! „Ѩà◊Ü«∞ HÍÅ=Ú# PÜ«∞# ã¨~°fi=¸ ÉèíH˜Δã¨∞Î<åfl_»∞.
r=ÙÅÖ’ x`«º=¸ [iˆQ ѨK«# „H˜Ü«∞‰õΩ Ö’Ñ¨Å "Õ_ç ~°∂ѨOÖ’ L#fl PÜ«∞<Õ
HÍ~°}=Ú – „ÉèÏl+¨μ‚ J=@O KÕ`« Éè’[#=∞~Ú#@∞ =O\˜ D ѨOK«
Éèí∂`«=ÚÅ#∞ Éèí∞lã¨∂Î PÜ«∞# Éè’HõÎ J=Ù`«∞<åfl_»∞.
153
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
144. ã¨Ç≤Ï+¨μ‚ó :
ã¨ÇÏ≤ +¨μ‚ JO>Ë ã¨~fi° =¸ ã¨ÇÏ≤ OKÕ"å_»∞ Jx J~°O÷ . PÜ«∞# Ç≤Ï~°}ϺHΔÍk
~åHõãΔ ∞¨ Å#∞ ã¨ÇÏ≤ OKå_»∞. JO>Ë „ѨH$õ ux Éè’[#O KÕ¿ã D Éè’HõÎ U =ã¨∞=Î Ù<≥<· å
H˘O`«HÍÅO LO_»x™êÎ_® J<Õ „Ѩâ◊fl. r=Ù_ç Ü≥ÚHõ¯ Hõ~°‡ ѨiѨHõfi=∞ÜÕ∞^•HÍ
„^Œ+ì̈QÍ LO@∂ xifiHÍ~°OQÍ LO@∂ "åà◊§#∞ ã¨Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï_»∞ Jx J~°÷O.
JO>Ë „Ѩu =ã¨∞Î=Ù‰õΩ HÍÅO Pã¨#fl=∞ÜÕ∞º^•HÍ K«∂ã¨∂Î "åà◊§#∞ ã¨Ç≤Ïã¨∂Î
=Ç≤Ïã¨∂Î LO\Ï_»∞ Jx J~°÷O. D ã¨Ç≤Ï+¨μ‚ J<Õ <å=∂xH˜ L^•Ç¨Ï~°}QÍ
Ç≤Ï~°}ϺHΔÍ^Œ∞Å#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ – Pkâ◊OHõ~∞° Å"å~°∞. =∞i JO`«\˜ =∞Ǩ~åHõãΔ ∞¨ Å∞
Jx PÜ«∞#‰õΩ `≥eã≤# =∞~°∞HõΔ}"Õ∞ "åà◊§#∞ ã¨OǨÏiOK«=K«∞ÛHõ^•! ѨÙ@ìQÍ<Õ
ã¨OǨÏiOK«=K«∞Û#∞ QÆ^•! ã¨OǨ~°H~õ ΰ J~Ú# DÜ«∞# "åà◊√§ ѨÙ@Qì Í<Õ ã¨OǨÏi¿ãÎ
D Hõ^Œä JO`å LO_»Hõ á⁄ÜÕ∞ºk Hõ^•! `«eQ¡ ~Æ ƒ° Où Ö’ LO_»QÍ<Õ Jã¨Å∞ ѨÙ@‰ì Ωõ O_®
KÕÜ∞« @O WOHÍ ã¨∞ÅÉèOí Hõ^•! J~Ú`Õ PÜ«∞# ã¨ÇÏ≤ +¨μ‚ HÍ|\˜ì "åà◊√§ ¿ãfiK«ÛQù Í
rqOzáêѨ"≥∂ ѨÙ}º"≥∂ ¿ãfiK«Ûù`À KÕã≤ ѨiѨHõfiã≤÷uH˜ "≥o§ ã¨OǨ~°
Ü≥∂QÆ∞º_»ÜÕ∞^•HÍ =∞^茺֒ "åà◊§ *’eH˜ "≥à◊§ÖË^Œ∞. JO`«^•HÍ xifiHÍ~°∞_≥·
™êH©ÉΔ ∂íè `«∞_»~Ú L<åfl_»∞. "å_çH˜ ã¨OǨ~° Ü≥∂Qƺ`« ~åQÍ<Õ #$ã≤OǨϙêfiq∞QÍ
J=`«iOKå_»∞. `«<Õ ã¨ÎOÉèíO ѨQÆÅQ˘@∞ì‰õΩx |Ü«∞\˜H˜ ~å=K«∞Û#∞QÆ^•! JÖÏ
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "å_ç =∞$`«∞º=Ù‰õΩ "å_Õ HÍ~°‰õΩ_»∞ HÍ"åe. "å_Õ Hõ~°Î
HÍ"åe. "å_ç =∞$`«∞º=Ù#∞ "å_Õ H˘x `≥K∞« ÛHÀ"åe. 'Dã¨OÎ ÉèOí Ö’ L<åfl_®?
JO^Œ∞Ö’Op ZÖÏ |Ü«∞\˜H˜ =™êÎ_À <Õ#∞ K«∂™êÎ#∞. XHõ"Õà◊ JO^Œ∞Ö’Oz
|Ü«∞\˜H˜ QÆ#Hõ =¿ãÎ WѨC_Õ <Õ#∞ P NǨÏix K«O¿Ñ™êÎ#∞— – JO>Ë XHõ
q^èŒOQÍ K≥ѨCHÀ"åÅO>Ë Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_»∞ NǨÏix ã¨ÎOÉèíOÖ’ P"åǨÏ#
KÕ™ê_»#fl=∂@! 'P"åǨÏÜ«∂q∞ ™ê÷ÑÜ ¨ ∂« q∞ ѨÓ[Ü«∂q∞— – #$ã≤OǨϙêfiq∞H˜
"≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞_»∞ Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_Õ! PÜ«∞# ã¨ÎOÉèíOÖ’ "≥e¿ã@@∞¡QÍ
KÕã≤#"å_»∞ Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_Õ! Hõ~°Î `å#∞ HÍ_»∞! Hõ~°Î$`«fiO Z=i g∞^Œ<À LO_ç
LO_®e. ™êOQÆO, ™êÜ«Ú^èŒO, ã¨"åǨÏ#O! Jx Ñ≤Å"åe.
145. [QÆ^•k[ó :
JO>Ë [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ PkH˜ – JO>Ë ^•x ѨÙ@∞ìHõ‰õΩ `å<Õ HÍ~°}O!
[QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ Pk D =¸Å „ѨHõ$u – J\˜ì [QÆ^•kH˜ `å<Õ HÍ~°}O!
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#‰õΩ [QÆ^•k[ó J<Õ <å=∞O =zÛOk.
154
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
146. J#Ѷ¨∞ó :
J#Ѷڨ _»∞ JO>Ë áêѨ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, WO`«KãÕ <≤ å – D [QÆ`∞« #Î ∞ PÜ«∞#
ã¨$+≤ìOz<å PÜ«∞#‰õΩ U =∂„`«=¸ JѶ¨∞=Ú. JO>Ë ^À+¨OÖË^Œ∞. JO@ÖË^Œ∞.
Jk ÖËx"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# J#Ѷ¨Ú_»∞. =∞#O XHõ WÅ∞¡ Hõ@∞ì‰õΩO>Ë H˘xfl
r=~åã¨∞Å∞ K«zÛáÈ`å~Ú– `ÕÅ∞, áê=Ú, K≥@∞ì "≥Ú^ŒÅ~Ú#q. JO>Ë
„ѨfHõ~‡° Ö’#∂ =∞#O WO`À JO`À JѶ∞¨ O KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. áêѨO KÕã∞¨ <Î åfl"Õ∞"≥∂
J<Õ ÉèÏ=# =∞#Ö’ HõÅQÍe. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨O^蕺=O^Œ#OÖ’ 'Ü«∞^ŒÇ¨ fl`ü ‰õΩ~°∞`Õ
áêѨO `«^ŒÇ¨fl`ü „Ѩu=ÚK«º`Õ— JO>Ë |∞kúѨÓ~°fiHõOQÍ KÕã≤# áêáêÅ∞ HÍ=Ù.
(^˘OQÆ`«#=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú#q). W`«~° áêáêÅ#∞ =∞#O |∞kúѨÓ~°fiHõOQÍ
KÕÜ∞« @O ÖË^∞Œ . q=â◊√Å=∞~Ú KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. JO^Œ∞=Å¡ =∞#O KÕ¿ã Hõ~‡° Ü«∞O^Œ∞
JѶ∞¨ O `«Ñʨ xã¨iQÍ LO_ç f~°∞`«∞Ok. Ü«∞[˝OÖ’ ‰õÄ_® LO_ç f~°∞`å~Ú. P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™È=∞Å`«#∞ fã¨∞‰õΩx ~å=\ÏxH˜ XHõ ÃÑ^ŒÌ =∞O„`«O! #Å∞QÆ∞~°∞
"≥o§ ^•xx ã¨O„áÈH˜Δ™êÎ~°∞. <åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯ÖÏ 'Éèí∂™È=∂— Jx JO\Ï~°∞.
JHõ¯_ç #∞Op ^•xx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. '#∞=Ù x„^ŒÖË— Jx JO\Ï~°∞. JO>Ë P"≥∞
x„^ŒáÈ`«∂ LO@∞O^Œ#fl=∂@! '#∞=Ù x„^ŒÖË==Åã≤Ok! "Õ∞=Ú #Å∞QÆ∞~°∞
„ÉÏǨχ}∞ÅO hHÀã¨O =KåÛ=Ú. Ѷ֨ Ï<å Ü«∞[=∂x |∞∞ufi‰õΩ¯Å∞QÍ =∞=Ú‡efl
ѨOáê~°∞.=iOKå~°∞. "Õ∞=Ú PÜ«∞#HÀã¨O Ü«∞[˝O KÕÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl=Ú.
WO^Œ∞HÀã¨O „|Ǩχ^Õ=Ù_ç P[˝ "Õ^Œ~°∂ѨOÖ’ „â◊√u ~°∂ѨOÖ’ L#flk. HÍ=Ù#
h=Ù ã¨$+¨ì º~°÷O – ã¨$+¨ì º#∞™ê~°OQÍ "Õ∞=Ú KÕ¿ã Ü«∞*Ï˝xH˜ h=Ù „Ѩ^è•#OQÍ
LO_®e. JO^Œ∞Hõx "Õ∞=Ú x#∞fl fã¨∞ÔHà◊§^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl=Ú. h=Ù JO`«\Ï
J=∞$`«=∞Ü«∞"≥∞ÿ ^Õ=`å`«‡Hõ=∞~Ú P=¸ÖÏ„QÆ=Ú ^Õ=â◊‰Ωõ ÅÎ KÕ`« q[$OaèOK«|_ç
^•O\’¡ xO_çáÈ~Ú L<åfl=Ù. #∞=Ùfi J=∞$`« `«∞ź"≥∞ÿ# =ã¨∞Î==Ù. HÍ|\˜ì
W@∞=O\˜ x#∞fl D Hõu`Î À HÀÜ«∞^ŒÅK«∞ ‰õΩ<åfl=Ú. D ~ÀHõe`À ^ŒOѨ^ÅŒ K«∞
‰õΩ<åfl=Ú.J#∞=∞uO`«∞=Ù QÍHõ ! ™È=∞~°™êxfl QÆ∞iOz# =∞O„`åÅhfl JÖψQ
LO\Ï~Ú. JO>Ë Jk H˘O`« áêѨO Jx `≥eã≤#ѨÊ\˜H© ™È=∞áê#O KÕÜ∞« ^ŒÅK«∞
‰õΩ<åfl_»∞.J`«_Hç ˜ ã¨fi~åæ~ÀǨÏ}‰õΩ HÍ=Åã≤# Ü«∞[˝H~õ ‡° Ö’ qkèOK«|_çOk. JO>Ë
Ü«∞[˝OÖ’ D ^À+¨O `«~åfi`« x~°∂‡e™êÎ~°∞.
155
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
147. q[Ü«∞ó : J`«_»∞ q[Ü«∞je Jx =~°‚#.
148. *Ë`å :
ã¨$+≤,ì ã≤u÷ ,ÅÜ«∂k [QÆ^=Œ ã¨Å÷ ‰õΩ HÍ~°}=∞QÆ∞ HÍÅ=Ú ™êfinè#"≥∞#ÿ "å_»∞.
Jxfl\˜x [~ÚOz#"å_»∞.
149. qâ◊fiÜ≥∂xó : ã¨$+≤ì HÍ~°}=Ú.
150. ѨÙ#~°fiã¨∞ó :
ѨÙ#óã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}=Ú. HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ HÍÖÏf`«∞_»∞QÆ∂_». ã¨$+≤ì, ã≤÷u,
ÅÜ«∞, ѨÙ#óã¨$+≤ìH˜ HÍ~°‰õΩ_»∞.
â’¡II L¿Ñ„<ÀÌ "å=∞#ó „áêOâ◊√~°"≥∂Ѷ¨∞â◊√≈z~°∂i˚`«ó I
Jf„#Ìã¨ûO„QÆǨÏã¨û~Àæ ^èŒ$`å`å‡ xÜ«∞"≥∂ Ü«∞=∞ó II 17
151. L¿ÑO„^Œó : WO„^Œ∞#‰õΩ ™È^Œ~°∞_≥· âßã≤OK«∞"å_»∞.
152. "å=∞#ó : r=ÙÅÜ«∞O^Œe ã¨∂Hõ;~°∂ѨÙ_»∞.
153. „áêOâ◊√ó : qâ◊fiã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
154. J"≥∂Ѷ¨∞ó : ^À+¨~°Ç≤Ï`«∞_»∞.
155. â◊√zó : Ѩiâ◊√^Œ∞ú_»∞.
156. Ti˚`«ó : |Åâße. K≥·`«#ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
157. JfO„^Œó : WO„^Œ∞xÃÑ· Jkè‰õΩ_»∞.
"å=∞#ó #∞O_ç JfO„^Œó =~°‰õΩ r=Ùx ^ÕǨÏ=∞O^Œ∞ JxflO\˜x
âßã≤OK«∞K«∂ "å\˜ QÆ∞}^Àëê^Œ∞ÅKÕ`« ã¨Ê $tOK«|_»x"å_»∞ Jx Dâ◊fi~°∞x
=~°‚#. JfO„kÜ«Ú_»∞.
158. ã¨O„QÆǨÏó : [QÆ`«∞Î#∞ `«#Ü«∞O^Œ∞ Å~ÚOѨKÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞.
159. ã¨~åæÜ«∞ : ã¨$+≤ì „H˜Ü«∂~°∂ѨÙ_»∞.
160. ^èŒ$`å`å‡ : r"å`«‡Å#∞ ^èŒiOK«∞"å_»∞. ^èŒ~åÎK«"Õ∞, ˆHΔ=∞â◊Û"Õ∞ –
„â◊√u.J#QÍ r=ÙÅ∞ ã¨fi`«O„`«∞Öˇ·# LxH˜ HõÅ"å~°∞HÍ^Œ∞.
161. xÜ«∞=∞ó : ^èŒ~°‡, Hõ~°‡ K«„Hõ=Ú#‰õΩ xÜ«∂=∞‰õΩ_»∞.
156
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
162.Ü«∞=∞ó : ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ#∞ xÜ«∞q∞OK«∞"å_»∞. LѨãO¨ ǨÏiOK«∞"å_»∞.
(#"≥∂ Ü«∂=∂ºÜ«∞K«, ˆHΔ=∂ºÜ«∞K« – „â◊√u).
â’¡II "Õ^Àº "≥·^Œºã¨û^•Ü≥∂w g~°Ç¨ =∂^èŒ"À =∞^èŒ∞ó I
Jf„xÌÜ≥∂ =∞Ǩ=∂Ü≥∂ =∞Ǩϟ`åûǨϟ =∞Ǩ|Åó II18
163. "Õ^Àº :
'"Õ^Àº— JO>Ë "Õ^Œ∞º_»∞. JO>Ë `≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy#"å_»∞. „ѨѨOK«OÖ’
Uk `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë WOHõ q∞ye# q+¨Ü«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# P=â◊ºHõ`«
|∞kúH˜ LO_»^À J@∞=O\˜ ^•xx "Õ^ºŒ =ã¨∞=Î Ù JO\Ï~°∞. =∞#O J<ÕH=õ ∞~Ú#
q+¨Ü«∂Å∞ Zxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl WOHÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# q+¨Ü«∂Å∞ J<ÕHõOQÍ
LO\Ï~Ú. U q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë WOHõ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# q+¨Ü«∞O
LO_»^À Jk "Õ^Œº=ã¨∞Î=Ù J#|_»∞`«∞Ok. P "Õ^Œº=ã¨∞Î=Ù N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù!
*Ï˝#~°∂Ѩ=∞QÆ∞ =∞O„`«~åtH˜ "Õ^Œ=Ú Jx¿Ñ~°∞. "Õ^Œ"Õ^Œ∞º_»∞ JO>Ë '"Õ^Œã¨º
"Õ^ºŒ ó"Õ^•^Õfi^Œºó— JO>Ë "Õ^=Œ Ú JO`«QÍ qã¨iÎ OK«\ÏxH˜ HÍ~°}=Ú Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞x
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ „ѨÜ∂≥ [#"Õ∞ K≥Ñʨ |_çOk. "Õ^•xfl "Õ^~Œ åt, "Õ^"Œ å~åt
JO\Ï~°∞. "Õ^=Œ Ú ã¨=Ú„^Œ=∞O`«QÍ qã¨iÎ OzOk. 'J#O`å"≥"· ^Õ •ó— J<åfl~°∞.
D"Õ^Œ=Ú ZO^Œ∞HõO`«QÍ qã¨ÎiOzOk JO>Ë "Õ^Œº=ã¨∞Î=Ù Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=Ú
JÖÏQÆ LO_®e. `≥Å∞ã¨∞HÀ^Œy#@∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ}Δ =Ú JѨiq∞`«OQÍ
L#flk. JO^Œ∞Hõx "Õ^Œº=ã¨∞Î=Ù P N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù XHõ¯_Õ Jx K≥ѨÊ|_çOk.
Jk `«`Ϋ fi=∞#fl=∂@! Jk ã¨OѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ @∞=O\˜ ã¨`º« =Ú. q∞y`å=hfl ‰õÄ_®
Jã¨`«Ê^•~°÷=ÚÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. áê~°=∂i÷Hõ=∞~Ú# ã¨OѨÓ~°‚ ã¨`«º=ÚÅ∞QÍ
H͉õΩO_® Ö∫H˜Hõ=∞~Ú #@∞=O\˜ ã¨`«º=ÚÅ∞QÍ =∞#‰õΩ ÉèÏã≤OKÕ=hfl ‰õÄ_®
=∞##∞ PÑÎ̈HÍ=Úefl KÕÜ∞« ÖË=Ù. JO>Ë =∞# HÀiHõÅhfl f~°ÛQÆey# ã¨`º« "≥∞#ÿ
@∞=O\˜ *Ï˝#=∞<Õk UnÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞##∞ "Õ^Œº JO@∂ "Õ^Œº"≥∞ÿ#
@∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù XHõ\ ˜ LO^Œx „Ѩuáêkã¨∞<Î åfl~Ú „â◊√`«∞Åhfl ‰õÄ_®! PÜ«∞<Õ.
157
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
164. "≥·^Œºó :
JO>Ë Éèí=~ÀQÆ=ÚÅ#∞ x"åiOKÕ"å_»∞. ZÖÏ x"åi™êÎ_»∞ JO>Ë P
q+¨Ü∞« O "Õ^ºŒ â◊|OÌ Ö’<Õ L#flk. PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O KÕ`« D Éè=í ~ÀQÆ
x"å~°} [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO>Ë PÜ«∞# "Õ^∞Œ º_»∞ HÍ|\˜ì "≥^· ∞Œ º_»∞. ^•x `«~∞° "å`«
WHõ r=Ù_çH,˜ r"å`«‡‰õΩ q∞ye# ~ÀQÆ=∞O@∂ Un LO_»^∞Œ . XHõÖ’HõO #∞Op
„Éèí+¨ì`«fiOQÍx, =∞~ÀÖ’HõOÖ’x LK«ÛùhKåÅ∞QÍx P r"å`«‡‰õΩ LO_»=Ù.
165. ã¨^•Ü≥∂w :
PÜ« ∞ # D „Ѩ Ñ ¨ O K« = ∞O`« \ Ï xO_ç L#flѨ Ê \˜ H © ‰õ Ä _®
ã¨~°fiã¨fi"≥∞ÿ#@∞=O\˜ x~°∞æ}=∞~Ú# Ѩ~°`«`«fi=ÚÖ’ x`«ºÜ≥∂yQÍ L<åfl_»∞.
Ü≥∂y J<Õ â◊|ÌO „ѨѨOK«OÖ’x r=ÙÅ∞ PÜ«∞##∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜
=∂„`«"Õ∞ ѨÙ\˜ì#=∂@! PÜ«∞# D „ѨѨOK«OÖ’ ÖË#ѨC_»∞ ‰õÄ_® ã¨fiÜ«∞O
ã¨=∞$^Œ∞ú_Õ! PÜ«∞# „ѨѨOK«OÖ’ JO`«\Ï "åºÑ≤Oz LO_»@O KÕ`« PÜ«∞#
Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝# ÅHõΔ}=ÚʼnõΩ q„ѨuѨuÎ HõÅQÆÖË^Œ∞. ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù#O^Õ ZѨC_»∂
^•x Ü≥∂QÍ#∞ã¨O^è•#OÖ’ L<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù ZѨC_»∂
Ü≥∂QÆx„^•~°∂_è»∞_≥· L<åfl_»∞. „Ѩu L`«Î~åÜ«∞}OÖ’#∂ PÜ«∞# ZѨC_»∞ P
Ü≥∂QÆx„^Œ #∞Oz ÖË™êÎ_À JѨC_»∞ =∞#‰õΩ =∞OQÆà„◊ Ѩ^=Œ ∞~Ú# =∞Oz~ÀAÅ∞
=™êÎÜ«∞x =∞#O ZѨC_»∂ #=Ú‡`«∂ LO\Ï=Ú. =∞i q∞QÆ`å ~ÀAÅÖ’
PÜ«∞# ZÖÏ LO\Ï_»x D áœ~å}˜‰õΩÅ L^ÕÌâ◊º=Ú? PÜ«∞# x„^ŒÖË=@O
Uq∞\˜ Jã¨Å∞! PÜ«∞# x„^ŒáÈ~Ú# XHõ¯ Hõ}Δ =∞~Ú<å ‰õÄ_® – QÍ_èx» „^ŒáÈ`Õ
=∞#QÆu UO HÍ"åe? PÜ«∞# JÖÏO\˜ "å_®? XHõÑC¨ _»∞ x„^ŒÖKË å_»∞ JO>Ë
PÜ«∞# Ü≥∂QÆx„^•=â◊√_≥· ZѨC_»∞ L<åfl_»∞? JO^Œ∞Hõ<Õ =∞# âß„™êÎÅ##∞ã¨iOz
~Ô O_»∞ =ÚYº"≥∞#ÿ Ѩ~fi° k<åÅ∞ L<åfl~Ú =∞#‰õΩ. â◊Ü∞« <≥H· Í^Œt, L`å÷# UHÍ^Œt
Jx! JO>Ë Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ UHÍ^Œt, x„^Œ ÖËKÕ UHÍ^Œt! L`«Î~åÜ«∞} „áê~°OÉèíOÖ’
x„^ŒÖËKÕ UHÍ^Œt. ^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞# „áê~°OÉèíOÖ’k Ѩ_»∞‰õΩ<Õ UHÍ^Œt. WÖÏ
Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ PÜ«∞##∞ ™È΄`«O KÕã¨∂Î LO\Ï=Ú =∞#O! JO>Ë
^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞}=∞O^Œ∞, L`«Î~åÜ«∞}=∞O^Œ∞ =∞#‰õΩHõeˆQ@@∞=O\˜ =º=^è•#O
=O\˜k ~Ô Ñ¨Êáê@∞Éè^Ë OŒ ‰õÄ_® P "≥‰· Ωõ O~î™° ê÷#OÖ’ LO_»^∞Œ . HÍńѨ=∂}=ÚÖ’
158
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Wk Ug∞HÍ^Œ∞ Jã¨Å∞! J~Ú<å PÜ«∞# x„kã¨∞<Î åfl_»∞ J<Õ=∂@ ZO^Œ∞=Å#
ѨÙ\˜ìOk? JO>Ë JO`«~åºq∞QÍ g∞Ö’ L#fl@∞=O\˜ P =∞Ǩq+¨μ‚=Ù – P
Ѩ~°`«`«fi=Ú *Ï˝<åxfl, Ü≥∂QÆx„^Œ#∞ JÉèϺã¨O KÕÜ«∞=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞O
^ŒHΔ̃}ÏÜ«∞}OÖ’ L#flk Jx K≥ѨÊ@OHÀã¨"Õ∞! JO>Ë =∞#O „Ѩ=$uÎ x=$`«∞ÎÅ
=∞^茺# L#fl"åà◊§=Ú Jx K≥ѨÊ@O! =∞#Ö’ JO`«~åºq∞QÍ L#fl PÜ«∞#
„Ѩ=$uÎ =∂~°Oæ Ö’ L#flѨC_»∞ áê_çÑO¨ @Å∞ ѨO_çOK«∞HÀ=@=Ú, ÃÑo§à◊§ÖÏO\˜
â◊√ÉèíHÍ~åºÅ∞ KÕã¨∞HÀ=@=Ú, WÅ∞¡"åH˜e U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ=@=Ú –
WÖÏO\˜=hfl =∞#O L`«Î~åÜ«∞} HÍÅOÖ’<Õ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl=Ú JO>Ë
=∞#=∞O`å „Ñ¨=$uÎ =∂~°æOÖ’ LO_»\ÏxˆH J#fl=∂@! Kå`«∞~å‡ã¨º „=`«OÖ’
„Ѩ=$uÎx x„kOK«=∞#@O JO>Ë Ü≥∂QÆx„^ŒÖ’ „Ѩ"ÕtOK«=∞x =∞#‰õΩ KÕ¿ã
É’^èÜ Œ ∞Õ ! =∞#Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ=$`«∞ÅÎ ∞, x=$`«∞ÅÎ #∞ L`«~Î åÜ«∞}=Ú, ^ŒH}Δ˜ ÏÜ«∞}=Ú
Jx qÉèÏQÆO KÕã≤ÃÑ\Ïì~°∞.
Kå`«∞~å‡ã¨º„=`«O Jxfl =~å‚Å"åiH© =ÚYº"≥∞#ÿ ^ÕHÍHõ Ѩq„`«=∞~ÚOk
‰õÄ_®! ™êfi=ÚÅ"åiH˜, ÃÑ^ŒÌ"åà◊§ˆHH͉õΩO_® <åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å"åà◊§‰õΩ –
ǨÏi[#∞ʼnõΩ, yi[#∞ʼnõΩ ‰õÄ_® =∞#^ÕâO◊ Ö’ ã¨<å`«#OQÍ =ã¨∞#Î fl@∞=O\˜
™êO„Ѩ^•Ü«∞O Wk. D HÍÅOÖ’ „=`«O KÕã¨∞Î#flO`«¿ãѨ٠Ö∫H˜Hõ =∂~°æOÖ’
„Ѩ = iÎ O K« = ^Œ ∞ Ì Jx K≥ Ñ ¨ Ê @O ^•x L^Õ Ì â ◊ = Ú. Ü≥ ∂ QÆ â ◊ | Ì O WHõ ¯ _»
„Ѩ™êÎqOK«|_çOk.
PÜ«∞# ã¨^•Ü≥∂y J#|_»@O KÕ`« „ѨÑO¨ K«=∞O`å "åºÑ≤Oz „ѨÑO¨ K«
HÍ~°º=ÚÅ#xflO\˜h x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î UHõHÍÅ=∞O^Õ Ü≥∂QÆOÖ’ ‰õÄ_® LO@∞<åfl_»∞.
D ÅHõΔ}O KÕ`«<Õ PÜ«∞# =∞#‰õΩ P~å^茺^≥·=O J~Ú<å_»∞. JÖÏQÆ =∞#O
ÉèÏ=# KÕÜ«∞=∞x J~°÷O.
166. g~°Ç¨ :
^èŒ~°‡ ã¨O~°HõΔ} HÀã¨=∞x ~åHõΔã¨∞Å#∞ ã¨OǨÏiã¨∞Î#fl"å_»∞ Jx J~°÷O.
=∞#O ZHõ¯_≥·<å 㨈~ P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ# J<Õ q+¨Ü«∞O =KÕÛ@ѨÊ\˜H˜ 'g~°ó—,
'nè~ó° — J<Õ â◊ÉÏÌÅ∞ "å_»∞`å=Ú.nè~∞° Å∞ z#flz#fl q+¨Ü∂« ʼnõΩ temptations‰õΩ
Ö’#∞HÍ~°∞. ^è≥·~°ºO`À nè~°∞Öˇ· Ѩi`åºQÆO KÕã≤ P`«‡*Ï˝#∞Öˇ· "≥à◊√§`«∞O\Ï~°∞.
159
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
JO^Œ∞ˆH U Ѩx KÕÜ«∞\ÏxÔH·<å ^è≥·~°ºO HÍ"åe. 'g~°Ç¨— J<Õ â◊|ÌO ™ê^èŒ#‰õΩ
J#fi~ÚOK«|_çOk D â’¡HOõ Ö’! g~°ó J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ J~°O÷ ^è~Œ ‡° ã¨O~°H} Δõ Ï~°O÷
~åHõãΔ ¨ ã¨OǨ~°O KÕã#≤ "å_»∞ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ#flѨC_»∞ JÖÏKÕÜ∞« @O PÜ«∞#
Ü≥ÚHõ¯ ã¨fi^èŒ~°‡O JO>Ë P`«‡^èŒ~°‡O Jx K≥ѨCHÀ"åe WHõ¯_». ‰õΩÅ ÉèË^ŒOHÍx,
„ã‘ΠѨÙ~°∞+¨ ÉèË^ŒOHÍx K«∂ã¨∞HÀ‰õΩO_® P`«‡^èŒ~°‡O, ã¨fi^èŒ~°‡O áê\˜ã¨∞Î `«##∞
`å#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘x D |O^èŒ#O Ö’Op |Ü«∞@Ѩ_Õ ^èŒ~°‡O XHõ¯>Ë Ñ¨~°=∞
^è~Œ ‡° O. P ^è~Œ ‡° O HÀã¨O U =∂~åæ#fl~Ú<å P„â◊~ÚOKåe. ^•xH˜ "≥à§ı =ÚO^Œ∞
JÖÏ "≥à◊§\ÏxH˜ JO`«~åÜ«∞O HõeyOKÕ@@∞=O\˜ JO`«ó â◊„`«∞=ÙÅ#∞
nè~Àz`«"≥∞ÿ#@∞=O\˜ XHõ HõΔ„uÜ«Ú_»∞ â◊„`«∞=Ù#∞ ZÖÏ ã¨OǨÏi™êÎ_À JÖÏQÆ
JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ#∞ ^è~·≥ º° O`À Z^Œ∞~˘¯x "å\˜x `˘ÅyOK«∞‰õΩx "≥àϧe nè~∞° _ç=Öˇ!
JÖÏQÆ *Ï˝#=∂~°æOÖ’ "≥àı§"å_çH˜ D JO`«~°OyHõ"≥∞ÿ# â◊„`«∞=ÙÅ#∞
ã¨OǨÏiOKÕ@@∞ =O\˜ â◊H˜Î PÜ«∞#.
167. =∂^èŒ=ó :
'=∂— JO>Ë q^Œº. '^è=Œ — JO>Ë JkèÑu¨ . '^è=Œ — JO>Ë Ñ¨u Jx ‰õÄ_®
J~°÷O LOk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '~°=∂^èŒ=ó— JO>Ë ~°=∂Ѩu Jx J~°÷O LOk.
~°=∞ JO>Ë N=∞ǨÅH˜;. JO>Ë PÜ«∞# ÅH©;Ѩu. =∂^èŒ= â◊ÉÏÌxH˜ q+¨μ‚=Ù
ZÖÏQÆ J#fiÜ«∞O JÜ«∂_»O>Ë '=∂ q^•º K« Ǩψ~ó „áÈHÍΗ J<Õ â’¡HõOÖ’
=∂^èŒ= â◊|ÌO ÃÑ·suQÍ J#fiÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩx x~°fizOKå~°∞. PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î
q^ŒºÅ‰õΩ JkèѨu HÍ|\˜ì '=∂^èŒ=—. =∂ JO>Ë q^Œº. ã¨~°fi =∂~°æ=ÚÅÖ’#∂
LO_Õ@@∞=O\˜ q^ŒºÅ∞– Ü≥∂QÆ=∂~°æ=Ú, Ѩâ◊√Ѩu Ѩ^äŒ=Ú – 'ÜÕ∞ „Ѩaè<Õfl
„Ѩ™ê÷<—Õ Z<≥fl<Àfl =∂~°=æ ÚÅ∞ L<åfl~Ú Hõ^•! Jxfl =∂~°=æ ÚʼnõΩ, Jxfl q^ŒºÅ‰õΩ
PÜ«∞# JkèÑu¨ . P`«‡‰õΩ, P`«‡ *Ï˝#=ÚÅ H˘~°‰Ωõ J#∞ã¨iOKÕ q^ŒºÅ∞ J#O`«
ã¨OYºÅ∞QÍ L#flq. Jxfl q^ŒºÅ‰õΩ PÜ«∞<Õ JkèѨu Jx K≥ѨÊ|_ç JÖÏ
J#fi~ÚOK«|_çOk!
168. =∞^èŒ∞ó :
=∞^èŒ∞ JO>Ë =∞^èŒ∞i=∞ HõÅ"å_»x, „Ñ‘u HõeyOKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O.
160
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
"≥·^Œ∞º_çQÍ, "Õ^Œ∞º_çQÍ „QÆÇ≤ÏOz P x`«ºÜ≥∂QÆ=∞O^Œ∞ PÜ«∞##∞ JÉèϺã¨OÖ’
ÃÑ@∞ì‰õΩx, J`«_ç<Õ P^Œ~°≈OQÍ ÃÑ@∞ìH˘x– JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ g~°∞_ç=Öˇ
ѨiǨÏiOK«∞H˘x =ÚO^ŒiH˜ "≥o§#"åiH˜ J`«_»∞ =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ux
WKÕÛ"å_»∞. P J#∞Éèí∂u ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞Ö’ L#fl =∂^èŒ∞~°ºO JO`«
Q˘Ñ¨Êk HÍ|\˜ì =∞ǨÏ~°∞¬ÅÖÏO\˜"åà◊√§ ã¨O™ê~°O ÖˉΩõ O_®<Õ xtÛO`«QÍ `«Ñ㨠∞¨ ûÖ’
x=∞QÆfl"≥∞ÿ ‰õÄ~ÀÛQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
169. JfO„kÜ«∞ó :
=∞#O á⁄O^Õ@@∞=O\˜ =∂^è∞Œ ~°ºO WO„kÜ«∞=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨∞Y"Õ∞!
P ã¨∞MÏxfl =∞#Oá⁄Ok P WO„kÜ«∞ ã¨∞Y"Õ∞ =∞Ozk Jx J#∞‰õΩO@∂
LO\Ï=Ú. áêÜ«∞ã¨=Ú, `Õ<≥ "≥Ú^ŒÅ~Ú# =∞^è∞Œ ~° Ѩ^•~å÷Å∞ ZO`« =∞^è∞Œ ~°OQÍ
L#flq Jx J#∞‰õΩO\Ï"≥∂ – <åÅ∞Hõ g∞^Œ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë<Õ P =∂^èŒ∞~°ºO
`≥Å∞ã¨∞OÎ k. JÖψQ LѨC, HÍ~°O ‰õÄ_®! ã¨∞Y"≥∞#ÿ x„^Œ ÉÏQÆ∞Ok J#∞‰õΩO\Ï=Ú.
W=hfl ‰õÄ_® WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ á⁄O^Õ@@∞=O\˜ ™œMϺÖË! D WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ
Jf`«"∞≥ ÿ ֒ѨŠ<Õ#∞ J<Õ@@∞=O\˜ Ѩ^•~°O÷ XHõ\ ˜ L#flk. WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ
Jf`«"≥∞ÿ "å\˜ g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç LO_»Hõ Jká⁄O^Õ@@∞=O\˜ =∞^èŒ∞=Ù
XHõ\ ˜L#flk. JkP#O^ŒO. ^•xH˜ JfO„kÜ«∞"≥∞ÿ#@∞=O\˜ =∂^èŒ∞~°ºOJk.
^•xH˜ J#fi~ÚOK«|_ç# q+¨Ü«∞O Jk.
170. =∞Ǩ=∂Ü«∞ó :
JO>Ë '=∞Ǩ=∂Ü«∂ ^Œ∞~°`º« Ü«∂— Jx K≥ÑÊ≤ ÉèQí =Æ næ`å"åHõºO LOk
Hõ^•! *ÏQÆ~°∂Hõ`«`À LO_»=∞x J~°÷O WHõ¯_». P =∂Ü«∂=~°}O ZÖÏ
LO@∞O^ŒO>Ë P =∂^è∞Œ ~åºxfl =∞~°ÑO≤ Ѩ*ãË ≤ x„^•=ã¨Ö÷ ’H˜ "≥o§ D „ѨÑO¨ K«OÖ’
`≥eqQÍ "Õ∞ÖÁ¯O\Ï_»∞.JHõ¯_» PÜ«∞# =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂ux WKÕÛ"å_»∞!
J~Ú#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® =∞Ǩ=∂Ü«∂âße. =∂Ü«∂ â◊|e`«"≥∞ÿ#@∞=O\˜ H˘xfl
ÅHõ}Δ =ÚÅ KÕ`« =∞#Ö’ Temptation "≥Ú^ŒÅ~Ú#q HõÅQÆ=K«∞Û! JO^Œ∞Hõx
P 'g~°ó— J<Õ â◊ÉÏÌxfl "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@<Õ K≥áêÊ_»∞. JO>Ë PÜ«∞# =∞Ǩ=∂Ü«∂
ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· L<åfl_»∞.
161
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
171. =∞Ǩϟ`åûǨÏó :
L`åûǨÏ=Ú J<Õ =∂@ =∞#‰õΩ `≥eã≤#^Õ! L`åûǨÏ=O`«∞_≥·,
^è~·≥ º° =O`«∞_≥· ™ê^è#Œ Ü«∞O^Œ∞ =ÚO^ŒiH˜ "≥à§◊ =Åã≤#@∞=O\˜ ÅHõ}Δ O J`«_^ç !Õ
PÜ«∞##∞ Láêã≤OK«@O KÕ`<« Õ =∞Ǩϟ`åûǨÏO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P =∞Ǩ=∂Ü«∞#∞
`«iOѨ KÕÜ«∞\ÏxH˜ HÍ=Åã≤# =∞Ǩϟ`åûǨÏO ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! P =∞^èŒ∞=Ù
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! JfO„kÜ«∞"≥∞ÿ# P#O^ŒO P`«_Õ! P =∂Ü«∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
JHõ¯_ç #∞Op K«∞ºuH˜ ¿ÇÏ`«∞=~Ú#=O\˜k – ^•xÖ’#∞O_ç =∞Ǩϟ`åûǨÏO
PÜ«∞<Õ WzÛ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞ÔHà◊§QÆÅ_»∞. JxflO\˜H© Hõ~°ÎQÍ PÜ«∞##∞
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. =∞#Ö’ Temptation =¿ãÎ 'h=Ù ##∞fl ѨsH˜Δã¨∞Î<åfl"å – h
ѨsHõ‰Δ Ωõ xÅ|_Õ â◊HÎ̃ <å‰õΩ ÖË^∞Œ . h"Õ <å‰õΩâ◊~}
° ∞— J<åe. "≥O@<Õ L`åûǨÏO
=ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞HÀã¨O PÜ«∞# g∞^Õ =∞# ^Œ$+≤ì LO_®e.
172. =∞Ǩ|Åó :
PÜ«∞##∞ x~°O`«~°=Ú `«ÅK«∞‰õΩO@∂ LO>Ë =∞<À|ÅO =ã¨∞ÎOk.
™ê^èŒ#ˆH J#fi~ÚOK«∞‰õΩO@∞<åflO =∞#O. PÜ«∞# =∞Ǩ|Å=O`«∞ÅÖ’
|Å=O`«∞_»∞.
â’¡II =∞Ǩ|∞kú~°‡Ç¨g~Àº =∞Ǩâ◊HÎ̃~°‡Ç¨^Œ∞ºuó I
Jxˆ~Ìâ◊º=Ѩلj≈=∂<£ J"Õ∞Ü«∂`å‡ =∞Ǩ„k^èŒ$`ü II 19
173. =∞Ǩ|∞kúó :
Ö’Hõ=ÚÅÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ J<ÕHõ q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ qâı¡+¨} KÕã≤
ã¨`åºxfl „QÆÇ≤ÏOKÕ@@∞=O\˜ ÅHõΔ}O |∞kúH˜ =ã¨∞ÎOk. JѨC_»∞ P#O^ŒO
á⁄O^Œ∞`å_»∞ ™ê^艌 Ωõ _»∞. J@∞=O\˜ P#O^ŒO á⁄Ok# `«~∞° "å`« |∞kú ѨxKÕ¿ãÎ
Jk =∞Ǩ|∞kú. Jk ™ê^茉õΩ_çÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ=~°Î=∂#=∞=Ù`«∞Ok. P "≥O@<Õ
PÜ«∞##∞ Z=Ô~·`Õ Láêã≤™êÎ~À J`«_»∞ PÜ«∞##∞ =∞Ǩ|∞kú=∞O`«∞_çQÍ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. PfO„kÜ«∞ *Ï˝#O, P#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞#flѨC_»∞ ‰õÄ_®
"åà◊§ |∞kú ZÖÏ „Ѩ=iÎã¨∞ÎO^ŒO>Ë JѨiq∞`«"≥∞ÿ# J"Õ∞Ü«∞"≥∞ÿ#@∞=O\˜ –
H˘Å=\ÏxH˜ gÅ∞ÖË#@∞=O\˜ JO`«~°∞ƒkú q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ "åà◊§‰õΩ ^Œ$QÀæK«~°
=∞=Ù`å~Ú. PÜ«∞##∞ J#∞Éèqí Oz# `«~∞° "å`« ã¨$+≤Öì ’x J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ∞
"åà◊§‰õΩ `≥Å∞™êÎ~Ú.
162
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
174. =∞Ǩg~°ºó :
P ~° Ç ¨ Ï ã¨ º =ÚÅ∞ `≥ Å ∞㨠∞ ‰õ Ω #fl `« ~ ° ∞ "å`« "åà◊ § ‰õ Ω Éè í Ü « ∞ O
J<Õ@@∞=O\˜k LO_»^∞Œ . ~åHõãΔ ∞¨ ÅO`å UHõ"∞≥ ÿ ^ŒO_≥uÎ =zÛ<å P =∞Ǩq+¨μ‚
Éè‰í Ωõ _Î ∞» ÉèÜ
í ∞« Ѩ__» ∞» . 'gà◊√§ #<Õflq∞ KÕ™êÎ~∞° — Jx J#∞‰õΩO\Ï_»∞. 'P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_<ç #·≥
##∞fl "å_Õq∞ KÕÜ∞« QÆÅ_»∞— Jx J#∞‰õΩO\Ï_»∞. ѨOK«É∂íè `å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ D â◊s~åxfl
Ç≤ÏOã≤Oz<å "å_»∞ <åˆHg∞ JѨHÍ~°O KÕÜ«∞ÖË_»∞. Jx J#∞‰õΩO\Ï_»∞. D
q+¨Ü«∞=∞O`å „QÆÇ≤ÏOz P`«‡*Ï˝<åxfl ã¨OáêkOz#"å_»∞ =∞Ǩg~°º=O`«∞_≥·
LO\Ï_»∞.
175. =∞Ǩâ◊H˜Îó : JÖÏO\˜ ™ê^茉õΩ_çÖ’ L#fl â◊H˜Î P`«_»∞.
176. =∞Ǩ^Œ∞ºuó :
Q˘Ñ¨Ê `Õ[ã¨∞û PÜ«∞#! 'ã¨fiÜ«∞O*’ºuó, *’ºuëêO*’ºu— Jx „â◊√`«∞Å∞
K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú. ^Œ∞ºu JO>Ë HÍOu. P =∞Ǩ `Õ[ã¨fiO`«=∞~Ú# HÍOux
"åà◊√§ ZѨC_»∂ K«∂ã¨∂Î LO\Ï~°∞. P k=º"≥∞ÿ# `Õ[ã¨∞û =ÚO^Œ~° D
Éè∫uHõ=∞~Ú# „ѨѨOK«=∞O`å pHõ\ ˜QÍ, =∞ã¨HõQÍ, JO^èŒHÍ~°OÖÏQÍ
Hõ#|_»∞`«∞O^Œ@. Jk K«∂ã≤# "åà◊§‰õΩ k=º"≥∞ÿ# P `Õ[ã¨∞û#∞ – x`«º=Ú
^Œi≈OKÕ@@∞=O\˜ PO`«~°OyHõ"≥∞ÿ# P *’ºux =keÃÑ\˜ì Ö∫H˜Hõ"≥∞ÿ#
JO^èHŒ Í~°|O^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ D „ѨÑO¨ K«OÖ’H˜ "åà◊√§~å~°∞. P *’ºux K«∂ã≤#"åiH˜
D „ѨѨOK«=∞O`å Hõ#|_»∞`«∞Ok. P k=º"≥∞ÿ# *’ºuã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞#.
177. Jxˆ~Ìâ◊º=ѨÙó :
PÜ«∞##∞ U~°∂ѨOÖ’ ^Œi≈OK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú? PÜ«∞# ~°∂áêxfl
xˆ~ÌtOK«\ÏxÔH· PÜ«∞#‰õΩ XHõ ~°∂ѨO LO@∞O^•? XHõ â◊s~° ~°∂ѨO
LO@∞O^•? WÖÏ PÖ’z¿ãÎ PÜ«∞#‰õΩ XHõ~°∂ѨO J<Õk ÖË^Œ∞ J<Õ K≥áêÊe.
=∞i PÜ«∞# ~°∂áêxfl =i‚ã¨∂Î 'ã¨Ç¨Ï„ã¨j~å¬, ã¨Ç¨Ï„™êHõΔ, ã¨Ç¨Ï„ã¨áê`ü— – Jx
J#flѨC_»∞ ^•xx ZÖÏ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO\Ï=Ú – "≥Ü«∞º`«ÅÅ∞, "≥~Úº Hõà◊√§,
"≥~Úº KÕ`∞« Å∞ L#fl =¸iÎx=∞#O TÇ≤ÏOK«∞HÀQÆÅ=∂? PÜ«∞# 'Jxˆ~âÌ º◊ =Ѩٗ!
JÖÏ TÇ≤ÏOK«∞ HÀ=\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. PÜ«∞#‰õΩ áÈeHõÖË^Œ∞.
163
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
QÍÜ«∞„u =∞Ǩ =∞O„`«OÖ’ J=∞‡"åix ZÖÏ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO\Ï=Ú?
''=ÚHÍÎ q„^Œ∞=∞ ¿ÇÏ=∞ hÅ ^èŒ=à◊KåÛùÜ≥ÿ∞~°∞‡Mˇ· „ã‘ÎHõΔ}ˇÿ
~°∞ºHÍÎ q∞O^Œ∞ x|^Œú ~°`«fl=∞‰õΩ\ÏO `«`åÎfi~°÷ =~å‚u‡HÍ"£∞ I
QÍÜ«∞„fO =~°^•ÉèíÜ«∂O‰õΩâßó â◊√„ÉèíO HõáêÅOQÆ^•O
â◊OYOK«„Hõ=∞^ä•~°qO^Œ Ü«ÚQÆà◊O ǨÏÃãÎÂ~°fiǨÏOfOÉèí*Ë II——
QÍÜ«∞„f =∞Ǩ=∞O„`«OÖ’<Õ Ñ¨OK«=ÚY=ÚÅ∞, XHÀ¯=ÚMÏxH˜
„u<Õ„`«=ÚÅ∞, XH˘¯Hõ¯ =ÚMÏxH˜ XH˘¯Hõ¯ =~°‚=Ú, ^Œâ◊ǨÏã¨Î=ÚÅ∞, – W=hfl
LO>Ë ZÖÏ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO\Ï=Ú =∞#O? JO^Œ∞Hõ<Õ =∞O„`å<Õfl TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx
^蕺#O KÕÜ«∞=∞<åfl~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞. J~Ú`Õ QÍÜ«∞„u J=∞‡"åi ÉÁ=∞‡ XHõ\ ˜
"Õ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl =∞#∞H˘O_ç! XHõ q„QÆÇϨ O K≥H¯˜ OK«∞‰õΩx JO^Œ∞Ö’ K≥ÑÊ≤ #@∞=O\˜
=~°‚#`Àáê@∞ P ~°OQÆ∞Åhfl "Õ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl=∞#∞HÀO_ç! J~Ú`Õ=∂„`«O
UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ XˆH =ã¨∞Î=Ù<Õ K«∂_»@O KÕ`«HÍx D |∞kúH˜ D q+¨Ü«∞O
JQÀK«~°OQÍ LO@∞Ok. '`«`åfi~°÷ =~å‚u‡HÍO— – JO^Œ∞Hõx `«`«fi=ÚʼnõΩ
J~°=÷ ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOKåe. ™ê=∂#∞º_»∞ ^蕺xOK«\ÏxHõx =∂„`«"∞Õ XHõ~∂° ѨO
HõeÊOK«|_çOk. Jã¨Å∞ ~°∂ѨO`À xq∞`«OÎ ÖˉΩõ O_® JO>Ë Jã¨Å∞ ~°∂ѨOÖ’
„u=¸~°∞ÎÅ Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ L<åfl~Ú. J~Ú^Œ∞ =ÚY=ÚÅ`À Ѩk
ǨÏã¨Î=ÚÅ`À „|Ǩχ q+¨μ‚ ~°∞„^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ P =¸iÎÜ«∞O^Œ∞
=¸sÎÉqíè Oz L<åfl~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ =∞Ǩ^Œ∞ºu J<Õ <å=∞O`À *’ºu~°‡Ü«Ú_çQÍ<Õ
^蕺xOK«=∞x =ÚYºOQÍ ™ê^èŒ#Ü«∞O^Œ∞– ™ê^èŒHõ Ö’HÍxH˜ HÍ=Åã≤#
<å=∞=ÚÅ∞ D â’¡HõOÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#q.
178. N=∂<£ :
N=∂<£ JO>Ë Sâ◊fi~°ºÅHõΔ}=∞~Ú# – ã¨=∞„QÆ=∞~Ú# *Ï˝#Nx
Hõey#"å_»∞, *Ï˝#„Ñ≤Ü«Ú_»∞ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe D â’¡HõOÖ’.
ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# WÇ¨Ï Ñ¨~=° ÚÅ#∞ – Z=~°∞ Uk HÀi`Õ ^•xx ã¨OHõÅÊ=∂„`«O
KÕ`«<Õ – WKåÛù =∂„`«=Ú#<Õ WzÛ "åà◊§#∞ ã¨<å‡~°æ=ÚÖ’ fã¨∞ÔHàı§
*Ï˝#N=∞O`«∞_»∞.
164
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
179. J"Õ∞Ü«∂`å‡ :
J"Õ∞Ü«∞=Ú JO>Ë H˘Å=\ÏxH˜ gÅ∞ÖËxk. PÜ«∞# P`«‡ ã¨fiÉèÏ==Ú
ÖËx"å_»∞. JO>Ë PÜ«∞##∞ ^Õx`ÀQÍx H˘Å=@O ™ê^茺O HÍx"å_»∞. P`«‡
J<Õk ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L#fl@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜Ö’ ‰õÄ_®
P`«‡ L#fl^ŒO\Ï~°∞. Éèí∂q∞ g∞^Œ, PHÍâ◊OÖ’#∂, QÍeÖ’#∂ #HõΔ„`«
=∞O_»ÅOÖ’#∂ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L#flk. J~Ú`Õ ^•xx ZÖÏ H˘Å∞™êÎ=Ú.
Jk U ~°∂ѨOÖ’ L#flk QÆ∞O„_»OQÍ L#fl^• – á⁄_»∞QÍæ#∂ – "≥_»Å∞ÊQÍ#∞
L#fl^•? JO>Ë Jk D ~°∂ѨOÖ’ L#fl^Œx K≥Ñʨ ÖË=Ú.JO>Ë Jk Jxˆ~âÌ º◊ =ѨÙ=Ù
– JO>Ë 'J"Õ∞Ü«∂`凗 JO>Ë Jk XHõ shapeless thing J#fl=∂@.
180. =∞Ǩ„k^èŒ$H± :
™ê^è•~°}OQÍ J„k J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ Ѩ~fi° `«=Ú J<Õ J~°O÷ K≥ÑC¨ ‰õΩO\Ï=Ú.
QÀáêÅHõ$+¨μ_‚ xç QÆ∞iOz K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ PÜ«∞# QÀ=~°#Ì yix WÖÏ z\˜HÔ #
"ÕeÃÑ· Z`åÎ_»∞ Jx J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. =∞Ǩ„k JO>Ë ÃÑ^ŒÌ Ѩ~°fi`«=Ú†
^èŒ$H± JO>Ë KÕ`ÀÎ ^èŒiOz#"å_»∞ Jx J~°÷O. QÀáêÅHõ$+¨μ‚_»∞ QÀ=~°÷#yix
ÃÑ·H˜Z`åÎ_»∞ JO>Ë P ~°∂áêxfl `«ÅK«∞‰õΩO@∂ PÜ«∞#‰õΩ #=∞㨯iOK«=K«∞Û.
W^Õ H͉õΩO_® ^Õ"åã¨∞~°∞Å∞ ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ#O KÕã≤#<å_»∞ Hõ=fiOQÍ U~åÊ@∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl =∞O^Œ~°yix =Ú}˜yáȉõΩO_® `å#∞ `åÉËÖˇ· (‰õÄ~°‡"≥∞ÿ) ^•xx
ÃÑ·H˜ ZuΠѨ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞##∞ JÖÏ ‰õÄ_® `«ÅK«∞HÀ=K«∞Û. WHõ¯_»
JO`«~O° QÆÜ∂« QÍxfl QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ =∞Ǩ„k^è$Œ H± J<Õ â◊ÉÏÌxfl ã¨=∞#fiÜ«∞O
KÕã¨∞HÀ"åe. D r"å`«‡ =¸ÖÏ^è•~°=∞O^Œ∞ LO_ç ÃÑ·# +¨@Û„Hõ=ÚÅ∞ J<Õ
Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ã¨∂zã¨∂Î LO_»QÍ Ñ¨Ù}Ϻ`«∞‡Å∞#fl@∞ =O\˜ Ö’Hõ=ÚÅxfl\˜h
H˘xfl KÀ@¡ Ü≥∂QÆâßGOÖ’ "Õ∞~°∞Ѩ~fi° `«O`À áÈÅ∞™êÎ~∞° . '"Õ∞~°∞„Ѩ™êÎ~O° — JO\Ï~°∞
^•xx. PÜ«∞# P "Õ∞~°∞Ѩ~°fi`«OÖ’ =¸ÖÏ^è•~°OQÍ LO_ç ^ÕǨ`«‡ÉèÏ=#`À
r=Ù_ç`À Hõeã≤ LO_ç P Ѩ~°fi`åxfl "≥∂ã¨∂Î LO\Ï_»∞. D +¨@Û„Hõ=ÚÅ∞
"åºÑ¨Hõ â◊H˜Î Hõey#@∞=O\˜ q+¨μ‚=Ù KÕ`« ã¨OѨÓ~°‚OQÍ "åºÑ≤Oz L#flq.
"Õ∞~°∞Ѩ~°fi`åxfl PÜ«∞# ^èŒiOz L<åfl_»x K≥ѨÊ@O! Jk ã¨=∞O[ã¨O.
165
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II =∞¿ÇÏëêfi™È =∞Ç‘ÏÉèí~åÎ Nx"åã¨ã¨û`åOQÆuó I
Jx~°∞^Œúã¨∞û~å#<ÀÌ QÀqO^À QÀq^•O Ѩuó II 20
181. =∞¿ÇÏëêfi™È :
JO>Ë =∞Ǩ^èŒ#∞~åúi`«ÎfiO =Å# =∞¿ÇÏëêfi㨠J<Õ <å=∞O HõeyOk.
H˘xfl Hõ^äŒÅ∞ K«=∞`å¯~°OQÍ LO\Ï~Ú. "å\˜x `åufiHõOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù =∞Ǩ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ ^èiŒ Oz ~åHõãΔ ∞¨ Å`À Ü«Ú^ŒOú KÕã≤ JÅã≤áÈ~Ú
P ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ xÅɡ\ ˜ì ^•x H˘ã¨g∞^Œ `«Å PxOz H˘OK≥O¿ãѨ٠q„âßOuQÍ
x„^ŒáÈÜ«∂_»@! PÜ«∞##∞ x„^ŒÖËѨ\ÏxH˜ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ ã¨Oâ◊~ÚOKå~°@!
^Õ=`«Å∞ KåÖÏ HÍÅO Z^Œ∞~°∞ K«∂Kå~°@ PÜ«∞# HÀã¨O! PÜ«∞# Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞.
¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ì Ñ≤Å"åÅO>Ë ÉèÜ í ∞« O! Jk K«∂ã≤ ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞ XHõ Ñ≤zÛѨx KÕ™ê_»∞.
XHõ ‰õΩ=∞‡i ѨÙ~°∞QÆ∞ ~°∂ѨOÖ’ "≥o§ P qO\˜<åix H˘iHÍ_»@! P qO\˜<åi
=∞Oz aQÆ∞=ÙÖ’ LO@∞Ok. Jk `≥yO^ŒO>Ë KåÖÏ "ÕQÆOQÍ XHõ¯ `«#∞fl
`«O`«∞Ok qÅ∞¡! P "ÕQÍxH˜ PÜ«∞# t~°ã¨∞û ZyiáÈ~ÚO^Œ@! Uq∞\© Hõ^䌉õΩ
J~°÷O? ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ KÕã≤# `≥eq `«‰õΩ¯= ѨxH˜ N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù‰õΩ JO`«\˜
„Ѩ=∂^ŒO [iyOk. q+¨μ=‚ Ù‰õΩ x„^Œ~å=@O, x„kOK«@O ^è~Œ ‡° O HÍ^Œ∞. â◊„`«∞
[Ü«∞O`«~∞° "å`« KÕÜ∞« =Åã≤# ™ê^è#Œ KåÖÏ LOk Jx =∞#‰õΩ É’^èKŒ Ü Õ ∞« @"Õ∞
D Hõ^äŒ Ü≥ÚHõ¯ L^ÕÌâ◊O!. WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ =∂„`«O [~ÚOz Ü≥∂y=Öˇ L#fl
XHõ~∞° L<åfl~°∞. 50 ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞QÍ PÜ«∞#‰õΩ Éè’[#O Jn ÖË^∞Œ . PÜ«∞#
x~°O`«~°=Ú JÖÏQÆ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï_»∞. PÜ«∞#‰õΩ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ =∂„`«O
[~ÚOK«|_ç L#flq. ™ê^艌 Ωõ ÅÖ’ ÅOaHÍ Ü≥∂QÆO J<Õ@@∞=O\˜ XHõ Ü≥∂QÆO
L#flk. JO^Œ∞Ö’ L#fl"åà◊§‰õΩ PHõe LO_»^∞Œ . x„^Œ LO_»^∞Œ . ^ŒÑÊ≤ Hõ LO_»^∞Œ .
Ug∞ LO_»=Ù. ã¨Ç¨Ï„™ê~°O #∞Op H˜OkH˜ =zÛ#ѨC_»∞ P֒ѨŠU^À XHõ
J=∞$`« aO^Œ∞=Ù ã¨O=`«û~åxH˜ XHõ™êi ZѨC_À ѨÓi‚=∞<å_»∞ `«Q∞Æ Å∞`«∞Ok.
P aO^Œ∞=٠֒ѨŠ<åÅ∞Hõ‰õΩ `«QÆ∞Å∞`«∞#flѨC_»∞ â◊s~°O JO`å `Õ[ã¨∞û,
|Å=Ú, =Ü«∞ã¨∞û, ѨÙ+≤ìx á⁄O^Œ∞`«∞Ok. =∞¿ÇÏëêfiã¨ó J<Õ <å=∞O WÖÏ
J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. 㨈~! P `«~°∞"å`« ^Õ=`«Å "≥·^Œ∞ºÅ∞ =∞m§ PÜ«∞# `«Å#∞
166
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JuH˜OKå~°@! P `«~°∞"å`«O`å ÉÏQÍ<Õ L<åfl_»@! JO`«~°OQÆOÖ’ ™ê^èŒ#‰õΩ
ѨxH˘KÕÛÖÏQÍ D ã¨OѶ¨∞@##∞ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. WHõ¯_» ^èŒ#ã¨∞û J<Õk XHõ
ÅHõºΔ ã≤k!ú Ü≥∂QÆâßGOÖ’ =¸ÖÏ^è•~°O #∞Op XHõ ÅHõºΔ ã≤k`ú À ÉÏ}Ïxfl ÃÑ^· •HÍ
– „|Ǩχ~°O„^èŒO =~°‰õΩ KèÕkOK«=∞x K≥ѨÙ`å~°∞. P ÉÏ}O KÕ`«<Õ ÃÑ·H˜"≥o§
„|Ǩχ~°O„^èŒKÕÛù^Œ#KÕã≤ ™êHΔÍ`«∞Î âßâ◊fi`« „|Ǩχ֒HÍxH˜– âßâ◊fi`« „|ǨχѨ^•x
HõO>Ë ÃÑ·H˜ "≥o§áÈ=@=∞#fl=∂@!. W^Õ `«Å`≥yáÈ=Ù@. D t~°ã¨∞û D |∞kú,
D â◊s~åxfl JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx LO_»=^Œ∞Ì! nxx =keÃÑ\˜ì "≥o§áÈ"åe. D
^èŒ#∞¿ãû P =∂~°æO. '=∞¿ÇÏëêfiã¨ó— JO>Ë XHõQ˘Ñ¨Ê ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ ^èŒiOz#"å_»∞
JxJ~°O÷ . P ^è#Œ ã¨∞û ^ÕÇ¨ #∞flOz P`«‡#∞ q_»nã≤ ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ *Ï˝<åxfl HõÅQÆ*¿Ë ãk
Jx J~°÷O WHõ¯_»! D HÍ~°}O HÀã¨"Õ∞ P ^èŒ#∞ã¨∞û PÜ«∞# KÕuÖ’ L#flk.
JO^Œ∞Hõx =∞¿ÇÏëêfi™Èó.
182. =∞Ç‘ÏÉèí~åÎ :
=∞Ç≤Ï JO>Ë Éèí∂q∞. ^•xH˜ Éèí~°Î N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù. ZѨC_À „Ѩà◊Ü«∞
HÍÅOÖ’ Éèí∂q∞ ã¨=Ú„^Œ[ÖÏÅÖ’¡ =ÚxyáÈ`Õ P Éèí∂q∞x PÜ«∞# `«#
HÀ~°Å`À ÃÑHÔ· uÎ =~åǨÏ~°∂ѨOÖ’ ~°HOΔ˜ Kå_»∞. JO^Œ∞Hõx =∞Ç‘ÏÉè~í åΖ =∞Ç‘Ï^è~Œ ó°
J<Õ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® LOk PÜ«∞#‰õΩ. =¸ÖÏ^è•~°OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ QÆ}Ѩu
‰õÄ_® q+¨μ‚"Õ! 'â◊√HÍ¡O|~°^èŒ~°O q+¨μ‚O— J<Õ <å=∞O =Å# ^•xH˜ JkèѨu
QÆ}Ѩu Jx K≥ѨÙ`«∞<åflO. =¸ÖÏ^è•~° K«„HõOÖ’ D Éèí∂`«`«fi ^ÕǨÏ"Õ∞ <Õ#∞
J<Õ „ÉèÏOu HõeyOKÕ@@∞=O\˜ =∞Ǩ=∂Ü«∞ PÜ«∞<Õ! PÜ«∞# L^ŒúiOz#
@∞=O\˜ Éèí∂q∞ Wk. D Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞, Éèí∂q∞KÕ`« x~å‡}O KÕÜ«∞|_ç#k
D â◊s~°=Ú.D â◊s~°O <Õ<Õ J#∞‰õΩ<Õ@@∞=O\˜ r"å`«‡‰õΩ, ^ÕǨxH˜
L#fl@∞=O\˜ Jq<åÉèÏ= ã¨O|O^è•xfl PÜ«∞<Õ HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ_»∞. D â◊s~°"Õ∞
<Õ#∞ J#∞‰õΩ<Õ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ*ãË ≤ =¸ÖÏ^è•~° K«„HõOÖ’ D r"å`«‡#∞ ^Œ$_èO» QÍ,
QÆ\ Qì˜ Í |OkèOz '<Õ<Õ ^ÕÇ¨ xfl— JxÑ≤OKÕ@@∞¡ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞ PÜ«∞# =∞Ç‘ÏÉè~í Qΰ Í!
PÜ«∞##∞ =∞Ç‘ÏÉè~í Qΰ Í `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ@@¡~Ú`Õ PÜ«∞# J#∞„QÆÇϨ O KÕ`<« Õ =∞#O
^•xx ^•\˜áÈ=K«Ûx `≥Å∞ã¨∞Î#flk.
167
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
183. Nx"åã¨ó :
PÜ«∞# =HõΔã¨÷ÅOÖ’ N x=ã≤Oz LO@∞Ok. N JO>Ë *Ï˝#N Jx. P
*Ï˝#NÖ’ =ã≤Oz LO\Ï_»∞ PÜ«∞#.
184. ã¨`åOQÆuó :
ã¨`åO JO>Ë ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ∞. "åà◊√§ á⁄O^Œ=Åã≤# QÆu J`«_»∞. "≥·kHõ
^èŒ~å‡=ÅO|‰õΩÅ∞, ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ∞, ѨÙ~°∞ëê~°÷ ™ê^èŒ#‰õΩ ¿ÇÏ`«∞=~Ú#"å~°∞
á⁄O^Œ=Åã≤# QÆu PÜ«∞#! QÆu JO>Ë QÆ=∞º™ê÷#=Ú. ã¨=∞ã¨Î ^èŒ~°‡=ÚÅ∞
`≥Å∞ã¨∞H˘x q~åQÆ∞Öˇ· `«áÈx+ª̈Ü«∞O^Œ∞ P`«‡*Ï˝#=Ú H˘~°ÔH· "åà◊√§ KÕã≤# `«Ñ¨ó
Ѷ¨ÅOQÍ ÅaèOKÕ QÆ=∞º™ê÷#=Ú PÜ«∞#! JO^Œ∞Hõ<Õ 'Ü≥∂y ǨÏ$^•úº# QÆ=∞ºO—
Jx L#flk Hõ^•! Ü≥∂QÆ∞ŠǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÅO^Œ∞ ^蕺#O KÕã∂¨ Î U QÆ=∞º™ê÷<åxH˜
KÕ~°∞‰õΩO\Ï~À J@∞=O\˜ QÆ=∞º™ê÷#O PÜ«∞<Õ.
185. Jx~°∞^Œúó :
PÜ«∞##∞ x~ÀkèOKÕ "åà◊√§ Z=~°∂ÖË~°∞. PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO Hõey`Õ
'ã¨`åOQÆu— JO>Ë Z=~°~Ú`Õ JÖÏO\˜ ™ê^èŒ#Ü«∞O^Œ∞ ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÖˇ· L<åfl~À
"åà◊§QÆuH˜ x~À^èŒO HõeyOK«‰õΩO_® LO_»QÆey#"å_»∞ PÜ«∞#! D Jx~°∞^Œú
â◊|OÌ ~°HHΔõ `õ fi« OÖ’ qxÜ≥∂QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok. P Ü≥∂QÍxH˜ x~À^èOŒ ÖË^∞Œ . PÜ«∞#
Ü≥ÚHõ¯ J#∞„QÆǨÏ"Õ∞ Hõey`Õ P`«‡*Ï˝<åxH˜ J_»∞¤ =KÕÛ@@∞=O\˜ ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞
‰õÄ_® Ug∞ KÕÜ«∞ÖË_»∞. ÉèíQÆ=næ`«Ö’ 'Ü≥∂QƈHΔ=∞O =Ǩ=∞ºÇ¨ÏO—— J<åfl_»∞
NHõ$+¨‚ ÉèQí "Æ å#∞_»∞. J~Ú`Õ Ü≥∂QÆ㺨 Hˆ =Δ ∞O Jx J#∞HÀ=K«∞Û – Jx J<åfl#∞
<Õ#∞. 'Ü≥∂QÆHˆ =Δ ∞=Ú— JO>Ë g∞Ü≥∂QÆ=Ú, Hˆ =Δ ∞=Ú <Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞ J<Õ
J~°O÷ =KÕÛ@@∞=O\˜kQÍ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞. J\Ï¡QÍHõ 'h=Ù <åÜ«∞O^Õ <åã¨=∂kèHõ
z`«ÎOÖ’ <åÜ≥ÚHõ¯ J#∞„QÆÇ¨Ï =∞O^Õ h=Ù x~°∂_è»=∞~Ú#@∞=O\˜ ^Œ$+≤ì Hõey
^•xg∞^Œ =∂„`«"Õ∞ P^è•~°Ñ¨_ç LO>Ë h Ü≥∂QÍxfl <Õ#∞ ~°H˜Δ™êÎ#∞. <å^ŒQÆæiH˜
=KÕÛ@@∞=O\˜ Ü≥∂QÆ=∂~åæxfl <Õ#∞ ~°H˜Δ™êÎ#∞. D q^èŒOQÍ P=∂~åæxfl
HõO@HÍ=$`«"∞≥ #ÿ \˜kì H͉õΩO_®, Z=~°∂ „Éèqí ∞OѨ KÕÜ∞« ‰õΩO_® <Õ#∞ HÍáê_»∞`å#∞—
Jx ÉèÏ=#! PÜ«∞#‰õΩ x~À^èŒO ÖË^Œ∞.
168
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
186. ã¨∞~å#O^Œó :
ã¨∞~°Å∞ JO>Ë ^Õ=`«Å∞. k=º`«fiO á⁄Ok#@∞=O\˜ ^Õ=`«ÅÖ’ –
=∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOz#@∞=O\˜ ^Õ=`«ÅÖ’x P#O^ŒO PÜ«∞<Õ! ^Õ=`«ÅÖ’
LO_Õ@@∞=O\˜ P#O^ŒO Uq∞@O>Ë PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞H˘x
PÜ«∞#Ü«∞O^Õ x~°uâ◊Ü«∞"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î Hõey `å`«Ê~°º|∞kú Hõey LO_»@O!
PÜ«∞#Ü«∞O^Õ â◊~°}ÏQÆu á⁄Ok#"åà◊√§ HÍ|\˜ ì"åà◊√§ P#O^Œ =O`«∞Å=Ù
`«∞<åfl~°∞. "åà◊§‰õΩ =zÛ# P#O^ŒO "åà◊√§ PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O
=Å# =zÛOk =∂„`«"Õ∞. ã¨∞~°Å Ü≥ÚHõ¯ P#O^ŒO DÜ«∞# =Å#<Õ HõeyOk.
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# 'ã¨∞~å#O^Œó—.
LѨx+¨`∞« ÅÎ Ö’ P#O^•Å#∞ QÆ∞iOz K≥Ñʨ |_çOk. =∞#∞ëêº#O^ŒO
Jx, ^Õ"å#O^ŒO Jx, „|Ǩ‡#O^ŒO Jx W=hfl ‰õÄ_® P#O^Œã¨fi~°∂áêÖË!
=∞#O Éèí∂q∞ g∞^Œ á⁄O^Õ P#O^•xH˜ H˘xfl J=^èŒ∞Å∞ L<åfl~Ú. JO>Ë
=∞#∞+¨μ_»∞ KåÖÏHÍÅO =~°‰õΩ |uH˜ LO_ç J#∞‰õÄÅ=u J~Ú# ÉèÏ~°º,
J<ÕHõ=∞Ok ã¨O`å#=Ú Hõey, ~å[º=Ú ã¨OáêkOz, K«`«∞~°OQÆ |ÖÏÅ`À
‰õÄ_ç# Ãã<· åºxfl HõeyLO_ç, HÀ~°∞‰õΩ#fl HÀiHõÅhfl "≥O@<Õ f~°∞`«∂ LO>Ë Jk
J`«∞º#fl`« ™ê÷~ÚÖ’ =∞x+≤á⁄O^Õ P#O^ŒO JO\Ï=Ú. J^ŒO`å HõeÑ≤
=∞#∞ëêº#O^ŒO J#|_»∞`«∞Ok. Jk TǨ`«‡Hõ =∞~ÚO^Õ HÍx ™ê^躌 =∞ÜÕ∞k
HÍ^Œ∞. ^•xH˜ "≥~Úº Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯=QÍ L#flk QÆO^èŒ~åfi#O^ŒO. ^•xH˜ =∞i
"≥~ÚºÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯=QÍ L#flk ^Õ"å#O^ŒO. z@ìz=~°‰Ωõ HõeQˆ k „|Ǩ‡#O^ŒO.
Jk J"Õ∞Ü«∞OQÍ LO@∞Ok. ^•xH˜ J=^è∞Œ Å∞ LO_»=Ù. ^•xx H˘Å=\ÏxH˜
gÅ∞ÖË^Œ∞. ã¨∞~°ÅÜ«∞O^Œe P#O^Œ=Ú "åà◊§Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ LO_Õ ÅHõΔ}=Ú
PÜ«∞# qÉèí∂uÜÕ∞.
187. QÀqO^Œó :
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù J#O`«=Ú, áêѨ~°Ç≤Ï`«=Ú J~Ú# ^èŒ~°}˜x
á⁄Ok#"å_»∞. ^Õ=`«Å‰õΩ PÜ«∞# WO„^Œ∞_»∞. QÀ=ÙʼnõΩ PÜ«∞# WO„^Œ∞_»∞.
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞##∞ QÀqO^Œ∞_»∞ Jx H©iΙêÎ~°∞. QÀ=Ù â◊|ÌO KÕ`« XHõ"å‰õΩ¯
169
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
K≥ѨÊ|_çOk. P "å‰õΩ¯#∞ „áêÑ≤ÎOKÕ@@∞¡ KÕ¿ã"å_»∞ HÍ|\˜ì QÀqO^Œâ◊|ÌO KÕ`«
H©iÎOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞ Jx K≥ѨÊ|_çOk. QÀ J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ r=HÀ\˜ J<Õ J~°÷O
‰õÄ_® K≥Ñʨ |_çOk. QÀ J<Õ â◊|OÌ KÕ`« H©iOΠѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞ Jx K≥Ñʨ |_çOk.
QÀqO^Œ JO>Ë r=HÀ\˜H˜ P#O^•xfl WKÕÛ"å_»∞ Jx J~°÷O. r"å`«‡Å∞
á⁄O^Õ@@∞=O\˜ âßâ◊fi`«=∞~Ú# P#O^•xfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
QÀ ~°H‰Δõ Ωõ _»∞, QÀ=ÙÅ#∞ ~°HOΔ˜ KÕ"å_»∞ Jx K≥Ñʨ @OÖ’ ^•xH˜ Q“}OQÍ K≥áêÊÅO>Ë
D QÀ=ÙÅ∞ Jx K≥ѨÊ|_Õ=hfl ‰õÄ_® r"å`«‡Å∞. D r"å`«‡Å∞ QÀ=ÙÅ=Öˇ
x`«º=¸ PÜ«∞##∞ J#∞ã¨iã¨∂Î PÜ«∞# ZÖÏK≥Ñ≤`Õ JÖÏ `«^Œnè#=$uÎÖ’
LO\Ï~Ú.
188. QÀq^•OѨuó :
QÀ â◊|ÌO "å}˜x K≥ѨC`«∞Ok. P "å}˜x á⁄Ok#"å~°∞ QÀq^Œ∞Å∞. "åiH˜
JkèѨu. r=ÙÅÖ’ LO_Õ r"å`«‡`«`«Î fiO `≥eã≤#"åiH˜ PÜ«∞# JkèѨu. D
r"å`«‡Ö’ LO_Õ P`«‡=ã¨∞Î=Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "åà◊§‰õΩ PÜ«∞# JkèѨu. J`«_Õ
D Ô~O_»∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ Jx `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÀq^•OѨu PÜ«∞<Õ!
â’¡II =∞sz~°Ì=∞<À ǨÏOã¨ó ã¨∞Ѩ~À‚ Éèí∞[QÀ`«Î=∞ó I
Ç≤Ï~°}º<åÉèíã¨∞û`«áêó Ѩ^Œ‡<åÉèíó „Ѩ*ÏѨuó II 21
189. =∞szó :
'=∞szó `Õ[¿ã[Î ã≤ûfi<å=∞ǨÏ"£∞— Jx ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° <åxfl QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `å~°∞.
`Õ[ó JO>Ë `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞! HÍ|\˜ì =∞sz JO>Ë `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞. =∞sz
â◊|ÌO WHõ¯_» `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞ Jx K≥Ñ≤Ê#ѨÊ\˜H© „Ѩ*ÏѨu â◊|ÌO`À D â’¡HõO
=Úyã≤Ok. ǨÏOã¨ó, ã¨∞Ѩ~À‚, Éè∞í [QÀ`«=Î ∞, Ç≤Ï~°}º<åÉèóí , –W^ŒO`å ã¨$+≤„ì Hõ=∞O
QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flk. „Ѩ*ÏѨ`«∞Å∞, J„u =∞sz "≥Ú^ŒÅ~Ú# =∞ǨÏ~°∞¬Å∞
JO^Œ~∂° ‰õÄ_® ã¨$+≤Hì ˜ HÍ~°}=∞~Ú#"åà◊√§. gà◊§O^Œ~∂° „|Ǩχ =∂#ã¨ÑÙ¨ „`«∞Å∞.
190. ^Œ=∞# :
^Œ=∞# JO>Ë Ü«∞=∂^Œ∞Å ~°∂ѨOÖ’ tH˜ΔOKÕ"å_»x J~°÷O.
170
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
191. ǨÏOã¨ó :
`å^•`«‡º ÉèÏ=# KÕã≤# "åà◊§‰õΩ K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. WHõ¯_» ǨÏOã¨ó JO>Ë
Ѩ‰ΩΔõ ÅÖ’ L`«=Î ∞ *Ïu ѨH!Δ˜ Wk [Å=∞O^Œ∞ LO@∞Ok. Éè∂í q∞ g∞^Œ LO@∞Ok,
K≥@∞ìg∞^Œ LO@∞Ok. PHÍâ◊O g∞^Œ LO@∞Ok. HÍx ǨÏO㨠h\˜ÃÑ#· =∂„`«"∞Õ
LO@∞Ok. ÖËHõáÈ`Õ PHÍâ◊OÖ’ „Ѩܫ∂}O KÕã¨∞ÎOk. [Å LѨi`«ÅO g∞^Œ<Õ
LO@∂ JHõ¯_Õ x„^ŒáÈ`«∂ LO@∞Ok. HÍx ѨHQΔ˜ ∂Æ \’¡ Ѩ_∞» ‰õΩO@∞Ok. =∞sz,
"≥∞„ÿ `ÕÜÚ« _»∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# =∞ǨÏ~°∞¬Å∞ ‰õÄ_® ǨÏO㨠"≥Ú^ŒÅ~Ú# Ѩ‰ΩΔõ Å ã¨$+≤Hì ˜
HÍ~°‰õΩÅx ѨÙ~å}O K≥ѨÙ`«∞Ok. ã¨$+≤ì„Hõ=∂xfl QÆ∞iOz ѨÙ~å}O K≥Ñ≤ÊOk.
WOHÍ H©Δ~° h~° q"ÕHõO Hõey LO_»@=∞#fl=∂@.
192. ã¨∞Ѩ~°‚ó :
JO>Ë Ô~O_»∞ Ô~Hõ¯Å∞ HõeyÜ«Ú#flq. ѨH˜ΔH˜ QÆ~°∞_»∞xH˜˜ J#fiÜ«∞O
J=Ù`∞« Ok. '^•fiã¨∞Ѩ~å‚— Jx K≥ÑÊ≤ ~Ô O_»∞ ~Ô Hõ¯Å∞ Hõey ~Ô O_»∞ Ѩ‰ΩΔõ Å∞ L<åflÜ«∞x
K≥ÑC¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
193. Éèí∞[QÀ`«Î=∞ó :
Éèí∞[QÆ=Ú JO>Ë ã¨~°Ê=Ú. P ã¨~°Ê=ÚÅÖ’ L`«Î=Ú_»∞ – „âı+¨μª_»∞.
JO>Ë r=~åt Hõ#|_»∞`«∞#flk WO^Œ∞Ö’! =∞sz <å=∞O`À ÃÑ· â’¡HõOÖ’
=∞#∞+¨μÅÖ’x XHõ*Ïux ã¨$+≤ìOz#@∞¡ K≥ѨÊ|_çOk.
194. Ç≤Ï~°}º<åÉèíó :
JO>Ë Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù_»∞ Jx. „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ Jx J~°÷O.
195. ã¨∞`«áêó :
=∞#ã¨∞#∞, WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ [~ÚOK«\ÏxH˜ UHÍ„QÆ`«ÜÕ∞ Ѩ~°=∞
`«Ñ¨ã¨∞û. Wq „â◊√u =K«#=ÚÅ∞. J@∞=O\˜ ã¨∞`«Ñ¨ã¨∞û #~°#~åÜ«∞}∞ÅKÕ`«
|^ŒiHÍ„â◊=∞OÖ’ KÕÜ«∞|_ç#k.
196. Ѩ^Œ‡<åÉèíó :
Ѩ^Œ‡=Ú =O\˜ <åaè HõÅ"å_»∞. ǨÏ$^ŒÜ«∞ Ѩ^Œ‡=Ú#O^Œ∞ =∞^茺֒
171
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ÉèÏã≤Å∞¡"å_»∞ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. JO^Œ∞Hõx ^蕺#O KÕ¿ã@ѨC_»∞
N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_çx ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ xÅ∞ѨÙHÀ"åÅx ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑÙ¨ `«∂ LO\Ï~°∞.
197. „Ѩ*ÏѨuó :
D ã¨$+≤ìÖ’x r=HÀ\˜ JO`«\ ˜H© „ѨÉèí∞"≥· q~ålÅ∞¡`«∞<åfl_»∞. D
r=~åt [x‡OK«\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞. JO^Œ∞=Å# `«O„_ç. ã¨$+≤ìÖ’x
r=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ ѨÙ@∞ìHõ =∞~°}=ÚʼnõΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰Ωõ _»∞. HÍx `å#∞ âßâ◊fi`«∞_»∞.
PÜ«∞# =∞~°}=Ú ÖËx"å_»∞.
â’¡II J=∞$`«∞ºã¨û~°fi^Œ$H˜ûOǨÏó ã¨O^è•`å ã¨Okè=∂<£ ã≤÷~°ó I
J*’ ^Œ∞~°‡~°¬}âß≈™êÎ q„â◊√`å`å‡ ã¨∞~åiǨ II 22
198. J=∞$`«∞ºó :
PÜ«∞#‰õΩ =∞~°}=Ú ÖË^Œ∞. PÜ«∞# âßâ◊fi`«∞_»∞. [## =∞~°}=ÚÅ∞
D r=ÙňH. ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ѨÙ@∞ìHõÜÕ∞ ÖË^Œ∞. PÜ«∞# Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù
HÍ^Œ∞. =∞$`«∞ºó JO>Ë =∞~°}=Ú. J=∞$`«∞º JO>Ë =∞~°}=Ú ÖËx"å_»∞.
199. ã¨~°fi^Œ$H± :
ã¨~°fi=Ú K«∂ã¨∂Î LO_Õ@@∞=O\˜ ™êH˜ΔQÍ PÜ«∞# L<åfl_»∞. PÜ«∞#
ã¨~°fi=Ú K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. D J#O`«"≥∞ÿ# qâßfixH˜ PÜ«∞<Õ P^è•~°=Ú.
PÜ«∞# ã¨~°fiã¨$+≤ìH˜ ™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»∞QÍ L<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# ã¨~°fi^Œ$H±!
200. ã≤OǨÏó :
PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ^Œâß=`å~åÅÖ’ #$ã≤OǨ=`å~°=Ú XHõ\ ˜.
Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_çx =kèOzOk P J=`å~°OÖ’<Õ! JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞#
ã≤OǨÏ<å=∞=Ú HõeyL<åfl_»∞. Ü≥∂QÆ =∞O^Œ∞ „áê}â◊H˜Î z=~°‰õΩ z„u}˜
<å_çÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOKåe. P Ѩ~åâ◊H˜Î XHõ¯^•x<Õ ã≤OǨÏ"åÇ≤ÏxQÍ ^蕺#O
KÕ¿ãÎ z„u}˜ <å_çÜ«∞O^Œ∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ „Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. ÖË^• Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çx
172
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
QÆ*Ï~°∂_è»∞_çQÍ ÉèÏqOz ^蕺#O KÕ¿ã@@¡~Ú`Õ '„|Ǩχ}ÏO „|Ǩχ}ã¨Êu—
Jx QÆ}Ѩux ^蕺#O KÕ¿ãÎ Jk ã¨∞+¨μ=∂fl <å_çÜ∞« O^Œ∞ fã¨∞HÔ à◊§QÆey LO@∞Ok.
JO>Ë W_® Ñ≤OQÆà◊√ÅÜ«∞O^Œ∞ Ѩ~åâ◊H˜ÎH˜ XHõ\ ˜ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok.
Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_çH˜ ѨÙ~°∞+¨μ_çQÍ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. JHõ¯_» „ѨH$õ u ѨÙ~°∞+¨μ_»∞
Ô~O_»∂ ZÖÏQÆ~Ú`Õ J#fiÜ«∞O J~Ú<åÜ≥∂ D "≥Ú`«ÎO [QÆ`«ÎO`å „Ñ¨Hõ$u –
ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ Jx ~Ô O_çO\˜ KÕ`« xO_ç L<åfl~Ú. „ѨH$õ ux ^•\˜ "≥o§# `«~∞° "å`«
â◊s~°Q`Æ ∞« _»∞ – ã¨~fi° â◊s~°^•è i J~Ú#@∞=O\˜ ѨÙ~°∞+¨μ_»x – JO>Ë â◊s~°OÖ’x
r=`«fiO– â◊s~° ÉèÏ=# Hõey#@∞=O\˜ r=`«fiO ^•\˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ QÆey`Õ
=∞#‰õΩ Ñ¨~°=∂`«‡ ^Œ~°≈#O J=Ù`«∞Ok. ÖË^• â◊√^ŒúK≥·`«#ºOQÍ K«∂ã≤#ѨÊ\˜H©
‰õÄ_® ã¨~°∞fiÅÖ’#∂ LO_Õ K≥·`«#ºO – P „ѨHõ$u ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ W^ŒÌ~°∂ ‰õÄ_®
ã¨OÜ≥∂QÆ„H˜Ü«∞ ZHõ¯_» [~°∞QÆ∞`«∞O^À ZHõ¯_» Ô~O_»∞ J<Õ ÉèÏ=#áÈ~Ú
XHõ¯@=Ù`«∞O^À JHõ¯_çH˜ W^Œ~Ú<å fã¨∞HÔ à◊§QÆÅ^Œ∞. ã≤OǨÏ"åǨÏ#"≥∂, =$+¨Éíè
"åǨÏ#"≥∂ ÖËHáõ È`Õ QÆ["åǨÏ#"≥∂, U "åǨÏ#"≥∞<ÿ å fã¨∞HÔ à◊§QÆÅ^Œ∞. ÖËHáõ È`Õ
JHõ¯_» QÆ}Ѩu QÆ["åǨÏ#OQÍ LO\Ï_»∞. P Ü≥∂QÆ „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ ‰õΩO_»eh â◊HΘ
ã≤OǨÏ"åÇ≤ÏxQÍ LO@∞Ok. JѨC_»∞ ã≤OǨÏO g∞^Œ LO_Õ Ñ¨~åâ◊H˜Î`À g∞~°∞
`å^•`«‡ºO á⁄O^Œ∞`«∂ g∞~°∞ ã≤OǨÏO g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û#@∞¡ ÉèÏq™êÎ~°∞. JѨC_»k
Ѩ~°`«`«fiO ^•HÍ fã¨∞ÔHà◊√§`«∞Ok. ã≤OǨã¨#O J<Õk JÖÏQÆ "å_»HõOÖ’H˜
=zÛOk. ã≤OǨã¨#=Ú JO>Ë J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ#, J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# Pã¨#=Ú
Jx J~°÷O. JO>Ë L`«Î=∞"≥∞ÿ# Pã¨#O ã≤OÇ¨Ï â◊|ÌO KÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
Pã¨#O U^Œ~Ú#ѨÊ\˜H© Ѩ^•‡ã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx‰õÄ_® ã≤OǨÏ=∞O^Œ∞ ÉèÏ=#
KÕã≤ ^•xÜ«∞O^Œ∞ Pã¨#ã≤kú á⁄O^•e. ã≤OǨ~°∂_è» JÜ∞#@∞=O\˜ P Ѩ~`° `« Ϋ fiO
J=∞‡"å~°∞ Jx =∂=¸Å∞QÍ JO@∂ LO_Õ@@∞=O\˜ Ѩ~åâ◊H˜Îx =∞#O
J#∞ã¨O^è•# „Ѩ„H˜Ü∞« Ü«∞O^Œ∞ "å_»=Åã≤ L#flk. JO^Œ∞KÕ`« ã≤OǨÏâ◊|=Ì Ú#∞
`«~∞° "å`« =KÕÛ@@∞=O\˜ ã¨O^è•`« â◊|OÌ `À JO>Ë ~Ô O_çO\˜h Hõe¿Ñ"å_»∞ Jx
J~°÷O. D r"å`«‡‰õΩ P Ѩ~åâ◊H˜Î`À ã¨O^è•`«QÍ ã≤OǨÏ~°∂ѨOÖ’ L<åfl_»∞ Jx
K≥ѨÊ=K«∞Û.
173
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
201. ã¨O^è•`« :
ã¨O^è•`« J<Õ <å=∞O Ü≥∂QÆ ™ê^è#Œ <Õ K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. JO>Ë Ü≥∂QÆO`À
J#∞ã¨O^è•# „Ѩ„H˜Ü∞« [i¿Ñ"å_»∞ PÜ«∞#! r=ÙÅ#∞ Hõ~‡° ѶŨ =ÚÅ`À ã¨O^è•#O
KÕ¿ã"å_»∞.
202. ã¨Okè=∂<£ :
^ÕÇ¨ `«‡ ÉèÏ=#, Ѩ~=° ∂`«‡ ÉèÏ=# ã¨Okè ^ŒQiæÆ H˜ "≥o`Õ "≥`· ~« }
° Ö˜ ÏO\˜
XHõ ÃÑ^ŒÌ „Ѩ"åǨÏO LO@∞Ok JHõ¯_». JO^Œ∞Ö’ Ѩ_»`å~Ú r=ÙÅ∞.J=`«e
k‰õΩ¯‰õΩ r=ÙÅ∞ "≥àÖ¡◊ =Ë Ù. ã≤OǨÏ"åǨÏ#=∞O^Œ∞ Z=~°~Ú`Õ P~°∂_è∞» Å=Ù`å~À
"åà◊√§ =∂„`«O ã¨Okèx ^•@QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Ö’HÍÖ’Hõ ã¨Okè.
203. ã≤÷~°ó :
P`«_∞» ™ê÷}∞=Ù. ^•xÜ«∞O^Œ∞ P~°∂_è∞» _»=Ù`Õ Ü≥∂QÆO ã≤~÷ =° ∞=Ù`«∞Ok.
JѨC_»∞ [#‡LO_»^Œ∞. PÜ«∞# ã≤÷~°∞_»∞. ZÅ¡"Õà◊ÖÏ XˆHq^èŒOQÍ LO\Ï_»∞.
PÜ«∞#Ö’ =∂~°∞Ê J<Õk LO_»^Œ∞.
204. J[ó :
PÉèÏ=# Ü≥∞∞Hõ¯ ã≤kú z=ik. JѨC_»∞ ^•xH˜ =∞m§ ѨÙ@∞ìHõ J<Õk
LO_»^Œ∞. JO>Ë [#‡ J<Õk ÖËx"å_»∞ Jx J~°÷O.
205. ^Œ∞~°‡~°¬}ó :
[#‡ ÖËHõ =∞$`«∞º=Ù ÖË^Œ∞. =∞$`«∞ºÉèíÜ«∞O LO_»^Œ∞. JO>Ë Z^Œ∞~°∞
LO_»^∞Œ .
206. âß™êÎ :
Ö’HÍÅ âßã¨Î. ã≤^Œ∞úxq, `«#q+¨Ü«∞OÖ’ J\˜ì ã≤kú. JѨC_»∞ g∞ˆ~
âßã¨#Hõ~°ÎÅ∞ J=Ù`å~°∞. PÜ«∞#`À J#∞ã¨O^è•#O á⁄Ok# `«~°∞"å`« g∞
WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞, g∞ Hõ~°‡Å#∞, D [#‡Ö’ áœ#óѨÙ#ºOQÍ á⁄Ok#
ѶŨ =ÚÅ#∞ g∞ˆ~ âßã≤OK«QeÆ y# âßã¨<åkèHÍ~°O g∞‰õΩ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. Hõ~‡° ÅKÕ`«
g∞~°∞ âßã≤OK«|_»~°∞.
174
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
207. q„â◊√`å`«‡ :
ã¨`º« *Ï˝# ÅHõ}Δ =ÚÅ~Ú#@∞=O\˜ P`«‡ Ü≥ÚHõ¯ qâı+¨ 㨇 $u HõÅ"å_»∞
Jx J~°÷=Ú. ã≤^Œ∞ú_»∞ JÖÏO\˜"å_»=Ù`å_»∞. J`«_Õ r=ÙÅÖ’ LO_Õ"å_»∞.
208. ã¨∞~åiǨ :
JO>Ë =∞$`«∞º=Ù ÖËx, ã¨∞~°Å∞ JO>Ë ^Õ=`«Å∞. ã¨∞~°Å‰õΩ â◊„`«∞=Ù
=∞$`«∞º=Ù. "åà◊§‰õΩ P ÉèÜ í ∞« O ÖˉΩõ O_® PÜ«∞# ^•xx ã¨OǨÏi™êÎ_∞» . ^Õ=`«Å
â◊„`«∞ã¨OǨ~°‰Ωõ _»∞!
â’¡II QÆ∞~°∞~°∞æ~°∞`«"≥∂ ^è•=∞ ã¨`«ºó ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∞ó I
xq∞ëÈxq∞+¨ó „ã¨wfi "åK«ã¨Êu ~°∞^•~°nèó II 23
209. QÆ∞~°∞ó :
QÆ∞~°∞=Ù J`«_Õ. ֒ѨŠLO_Õ JO`«~åº"Õ∞ QÆ∞~°∞=Ù. JO^èŒHÍ~åxfl
`˘ÅyOKÕ"å_»∞ QÆ∞~°∞=Ù. 'QÆ∞— JO>Ë JO^èŒHÍ~°=Ú. ^•xx fã≤"Õ¿ã"å_»x
*’ºu~°‡Ü«Ú_»~Ú#@∞=O\˜ PÜ«∞<Õ QÆ∞~°∞=Ù.
210. QÆ∞~°∞`«=∞ó :
JO^Œ∞Hõx QÆ∞~°∞`«=∞ó =∞#O U ^Õ=`«Å<≥·<å QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏ=#
KÕ¿ã@@¡~Ú`Õ – U =∞ǨÏi¬<≥·<å QÆ∞~°∞=ÙQÍ ÉèÏqOz#ѨÊ\˜H© Ѩ~°=∞QÆ∞~°∞=Ù
PÜ«∞<Õ! QÆ∞~°∞`«=∞ JO>Ë |~°∞=~Ú#"å_»∞. L#fl`«∞_»∞ Jx J~°÷O.
211. ^è•=∞ :
PÜ«∞# *’ºuã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞. Ѩ~°O^è•=Ú_»∞ Jx PÜ«∞#‰õΩ ¿Ñ~°∞.
Ѩ~`° `« fi« =∞O^Œ∞ =∞##∞ KÕiÛ Jk =∞#‰õΩ ^è•=∞OQÍ KÕÜ∞« QÆey#"å_»∞ PÜ«∞#.
*Ï˝#=∞<Õ ^è•=∞=∞O^Œ∞ =tOz LO_Õ"å_»∞ D QÆ∞~°∞=Ù. QÆ∞~°∞=ÙÅÖ’ J`«∞º`«=Î Ú_»∞
N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù.
212. ã¨`«ºó :
PÜ«∞<Õ ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù. PÜ«∞# x~°O`«~°=Ú ã¨`«º=K«#∞_»∞.PÜ«∞<Õ
ã¨`«ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. ã¨`«º<å~åÜ«∞}ó Jx PÜ«∞#‰õΩ ¿Ñ~°∞.
175
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
213. ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∞ :
N~å=∞K«O„^Œ∞_çH˜ ZѨC_»∂ D Ѩ^•xfl J#fi~ÚOѨKãÕ ∂¨ Î LO\Ï~°∞.
'~å=∞ó ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∞— JO>Ë Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# Ѩ~å„Hõ=∞O Hõey#"å_»∞ Jx
J~°÷O.Ô~O_»= J~°÷O PÜ«∞# ã¨`«º^Œ$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ ã¨`«ºO H˘~°‰õΩ q„Hõq∞™êÎ_»∞.
Jã¨`åºxfl ã¨Ç≤ÏOK«_»∞. ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù#O^Œ∞ q„Hõq∞Oz ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ`À
LO_ç#"å_»∞. PÜ«∞##∞ ^蕺xOK«QÆey – ã≤kúá⁄Ok# ™ê^茉õΩ_çH˜ J`«_çH˜
JÉèË^Œ „ѨuѨuÎ K≥ѨC‰õΩO@∞<åflO.
214. xq∞+¨ó :
HÍÅ „Ѩ=∂}OQÍ =∞#O D „ѨѨOK«OÖ’ xq∞+¨=Ú J<Õ Ñ¨^•xfl
"å_»∞`å=Ú. Hõ#∞Ô~Ñ¨Ê áê@∞ J<Õk HÍńѨ=∂}O. PÜ«∞# =∞#∞+¨μºÅÖ’#∂
LO_»=K«∞Û. ^Õ=`«ÅÖ’#∂ LO_»=K«∞Û#∞. W^ŒÌiÖ’#∂ ã¨=∂#OQÍ<Õ „Ѩ=iÎ
™êÎ_»∞. x"Õ∞+¨μÅ~Ú# =∞#∞+¨μºÅÖ’, ^Õ=`«ÅÖ’, *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· LO\Ï_À
=∞#∞+¨μºÅÖ’ ‰õÄ_® JO`Õ *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· LO\Ï_»∞.
215. Jxq∞+¨ó :
ZÅ¡ÑC¨ _»∂ "≥∞ʼnõΩ=QÍ LO_»∞"å_»∞. ^Õ=`«ÅO^Œ∞ P`«‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
216. ㋬wfi :
„ã¨wfi JO>Ë "≥·[Ü«∞Ou=∂Å#∞ ^èŒiOz#"å_»∞ Jx J~°÷O XHõ\ ˜
L#flk. ѨOK«`<« 凄`«Å∞ L<åfl~Ú. =∞#‰õΩ Ñ¨OK«É∂íè `«=ÚÅ<Õq ‰õÄ_® L#flq.
â◊s~°OÖ’ ѨOKÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞ L<åfl~Ú. â◊|Ì, ã¨Ê~°≈, ~°∂Ѩ, ~°ã¨, QÆO^èŒ=ÚÅ∞
J~Ú^Œ∞`«<凄`«Å∞. Hõ#∞fl, =Ú‰õΩ¯, K≥q, <åÅ∞Hõ, K«~°‡=Ú Wq J~Ú^Œ∞
ѨOKÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞. PÜ«∞# g\˜x XHõ =∂ÅQÍ ^èŒiOz#"å_»∞ Jx XHõ
Ü«∞øyHÍ~°÷O L#flk Éèí∂q∞, h~°∞, "åÜ«Ú=Ù, Jyfl, PHÍâ◊=ÚÅ<Õ Ñ¨OK«
Éèí∂`«=ÚÅ∞ P`«_Õ!
217. "åK«ã¨Êu ~°∞^•~°nèó :
"åK«ã¨Êu JO>Ë "å}˜! ã¨~°ã¨fiuH˜ Éèí~°Î „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞. „|Ǩχ#∞
"åK«ãʨ u JO\Ï~°∞. L^•~°nóè JO>Ë L^•~°=∞~Ú# |∞kú HõÅ"å_»∞ JxJ~°O÷ .
L^•~°=Ú – B^•~°º=Ú – „|Ǩχ #∞O_ç Ñ≤Ñ‘eHõ=Ú =~°‰õΩ "åºÑ≤OK«@OÖ’
176
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
L^•~°|∞kú Hõey#"å_»∞ –„|Ǩχ#∞ „Ѩ™êÎqã¨∂Î "åK«ãʨ u JxK≥áêÊ_»∞. JO>Ë
=∞#∞+¨μºÅÜ«∞O^Œ∞, „|Ǩχܫ∞O^Œ∞ ‰õÄ_® ã¨=∂#=∞~Ú# ã≤u÷ Hõey L<åfl_»∞.
â’¡II J„QÆ}©„~åæ=∞}©„j≈=∂<£ <åºÜ≥∂<Õ`å ã¨g∞~°}ó I
ã¨Ç¨Ï„ã¨=¸~åú qâßfi`å‡ ã¨Ç¨Ï„™êHõΔã¨ûǨτã¨áê`ü II 24
218. J„QÆ}©ó :
"≥∂HõΔ=Ú HÀˆ~"åà◊§‰õΩ J`«∞º`«Î=∞ ™ê÷<åxfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞. ^•xx
á⁄O^Œ\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ „Ѩ™êkOKåe.
219. „QÍ=∞}© :
PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î Éè∂í `«*ÏÅ=ÚʼnõΩ <åÜ«∞‰õΩ_»∞. "å\˜x `«# ™êfinè#OÖ’
LOK«∞‰õΩO\Ï_»∞.
220. N=∂<£ :
D Éè∫uHõ „ѨÑO¨ K«=∞O`å `«#^Õ J~Ú#"å_»∞. PÜ«∞<Õ D „ѨÑO¨ Kåxfl,
ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜x ã¨$+≤ìOKå_»∞. J^ŒO`å `å<Õ HÍ=Ù# N=∞O`«∞_»∞.
221. <åºÜ«∞ó :
H˘xfl <åºÜ«∞=ÚÅ#∞ J#∞ã¨iOz D Éè∫uHõ „ѨѨOK«=∞O`å
u~°∞QÆ∞`«∞#flk. <åºÜ«∞ó â◊ÉÏÌxH˜ J<åºÜ«∞ó =ºuˆ~Hõ=Ú. <åºÜ«∂xH˜ q~°∞^ŒOú
Jx J~°O÷ . D Éè∂í `« *ÏÅ=∞O`å H˘xfl xÜ«∞=∂ʼnõΩ Ö’#~Ú u~°∞QÆ∞`«∞#flk.
H˘xfl Hõ~°‡Å∞ L#flq. `«Ñ¨ã¨∞û LOk. *Ï˝#=Ú L#flk. J*Ï˝#=Ú L#flk.
W=hfl H˘xfl xÜ«∞=∞ |^Œú=∞~Ú#qQÍ KÕã≤ D „ѨHÍ~°OQÍ #_»∞ã¨∞Î#flq HÍx
(J=º=ã¨÷) random ÖË=Ù. JO^Œ∞Hõx P <åºÜ«∞O J`«_Õ!
222. <Õ`« :
[QÆ`«∞ΉõΩ <åÜ«∞‰õΩ_»∞. WHõ¯_» r=ÙʼnõΩ L`«Î=∞ =∂~°æ=Ú#∞ K«∂Ñ≤OKÕ
=∂~°æ^Œi≈, <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Jx J~°÷O.
223. ã¨g∞~°} :
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ XHõ â’¡HOõ Ö’ ã¨~fi° ã¨=∞`«fi=Ú#∞ QÆ∞iOz K≥áêÊ_»∞.
177
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
WHõ¯_» „áê}~°∂ѨOÖ’ L#fl ÉèíQÆ=O`«∞_çx QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. ã¨g∞~°}
JO>Ë QÍe Jx J~°÷O. „áê}=∞Ü«∞~°∂ѨOÖ’ „Ѩu „áê}˜ ǨÏ$^ŒÜ«∞™ê÷#OÖ’
PÜ«∞# x=tã¨∞Î<åfl_»∞. „Ѩu„áê}˜ '„áê}Ïáê# ã¨=∂<åaè ã¨Oã≤÷`«ó— – W=hfl
'"åº#ó ã¨~°fi â◊sˆ~— Jx K≥Ñ≤Ê `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»∞`«∞#flk. '[QÆ„`åÊ}ã¨ûg∞~°}ó—
Jx "åÜ«Ú^Õ=Ù_çH˜ L#fl@∞=O\˜ ¿Ñ~°¡Ö’ XHõ\ ˜. D q+¨Ü«∞O xѶ¨∞O@∞=Ù
`≥Å∞ѨÙ`«∞#flk. '[QÆ„`åÊ}=Ú—Jx, 'ã¨g∞~°}— Jx PÜ«∞# <å=∂Å∞.
[QÆ„`åÊ}=Ú JO>Ë "åÜ«Ú=Ù Jx, ã¨g∞~°} JO>Ë ‰õÄ_® "åÜ«Ú=Ù.
224. ã¨Ç¨Ï„ã¨=¸~å÷ :
ã¨ÇϨ „ã¨t~°ã∞¨ ûÅ∞ Hõey#"å_»∞. WHõ¯_» PÜ«∞# <å=∂ÅÖ’ XHõ@~Ú#
D <å=∞OÖ’x ã¨ÇϨ „㨠JO>Ë J<ÕH=õ ∞~Ú# Jx J~°O÷ ! J<ÕH=õ ∞~Ú# t~°ã∞¨ ûÅ∞.
225. qâßfi`å‡ :
qâ◊ fi =Ú#‰õ Ω P`« ‡ 㨠fi ~° ∂ Ѩ O ÖÏO\˜ "å_» ∞ . qâ◊ fi =∞O`« \ Ï
"åºÑ≤Oz#"å_»∞.
226. ã¨Ç¨Ï„™êHõΔó :
"≥~Úº Hõ#∞flÅ∞ Hõey#"å_»∞. ã¨~°fi=Ú#∂ K«∂¿ã"å_»∞. Jxfl\˜h
J#∞ÉèíqOKÕ"å_»∞. J~Ú`Õ W^ŒO`å ã¨∞Îu JO>Ë PÜ«∞# ã¨~åfiO`«~åºq∞.
227. ã¨Ç¨Ï„ã¨áê`ü :
ѨÙ~°∞+¨ ã¨∂HõOÎ Ö’ x`«º=Ú =∞#O H©iOÎ KÕ 'ã¨ÇϨ „™êHõΔ ã¨ÇϨ „ã¨áê`ü — "Õ~Ú
Hõ#∞flÅ∞, "Õ~Ú áê^Œ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞.
â’¡II P=~°Î<À x=$`åÎ`å‡ ã¨O=$`«ã¨ûO„Ѩ=∞~°Ì#ó I
JǨÏã¨ûO=~°ÎHÀ =Ç≤Ïfló JxÖ’ ^èŒ~°}©^èŒ~°ó II 25
228. P=~°Î# :
ã¨O™ê~° K«„HÍxfl P=iÎOѨK¿Õ ã"å_»∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ â’¡HÍÅÖ’ PÜ«∞#
ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜Ö’#∂, [O`«∞*ÏÅOÖ’#∂ Jxfl r=ÙÅÖ’#∂ ã¨=∂#OQÍ
L<åfl_»x ¿Ñ~˘¯#|_çOk. D ã¨O™ê~° K«„HÍ#flO`å „Ñ¨=iÎOѨ KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
178
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
r=HÀ\˜ KÕ¿ã ѨÙ}º HÍ~åºÅ=Å# ÅaèOKÕ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ =ÚÅ=Å# T~°fiÌ Ö’HÍʼnõΩ
"≥à◊§@=Ú áêѨHÍ~åºÅ=Å# ÅaèOKÕ Ñ¶¨Å=ÚÅ =Å# J^èÀÖ’Hõ=ÚʼnõΩ
~å=@=Ú J<Õ@@∞=O\˜ D K«„Hõ„Ѩ=~°Î##∞ PÜ«∞# KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
229. x=$`å`å‡ :
JÖÏ J~Ú#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® PÜ«∞# ^•xÜ«∞O^Œ∞ x=$uÎÜ«∞O^Œ∞<åfl_»∞.
„Ѩ=$uÎÜ«∞O^Œ∞ PÜ«∞# ZÖÏ L<åfl_À x=$uÎÜ«∞O^Œ∞ x=$`å`«∞‡_≥· L<åfl_»∞.
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# <å=∂ÅÖ’ 'x=$`å`凗.
230. ã¨O=$`«ó :
PÜ«∞# r"å`«‡#∞ =∂Ü«∞ J<Õ@@∞=O\˜ XHõá⁄~°`À P=iOz L<åfl_»∞.
JO^Œ∞Hˆ 'ã¨O=$`«— PÜ«∞#‰õΩ J#fi~ÚOK«|_»∞`«∞#flk.
231. ã¨O„Ѩ=∞~°Ì#ó
„Ѩ=∞~°Ì# JO>Ë Z=i<≥·<å tH˜ΔOKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O. ã¨O„Ѩ=∞~°Ì# JO>Ë
ã¨OÜ«ÚH± â◊|ÌO WHõ¯_» J#fi~Úã¨∞ÎOk. JO>Ë justify early Jx J~°÷O.
=∞#O áêѨO KÕ¿ãÎ `«y#@∞=O\˜ tHõΔ"Õ™êÎ_»∞. „Ѩ=∞~°Ì#O. JO>Ë r=ÙÅ∞
=∞~˘Hõ r=Ù}˜‚ ÉÏkè¿ãÎ P áêѨO KÕã#≤ "å_çx PÜ«∞# tH˜™Δ êÎ_∞» . JO>Ë P rq
Hõ~å‡#∞™ê~°"∞Õ tH˜OΔ K«@=Ú! `«##∞ ^Õfi+≤OK«@O KÕ`« XHõix ÉÏkèOK«@OHÍ^Œ∞.
ã¨O„Ѩ=∞`«∞_Î ·≥ L<åfl_»∞. ^ŒÜ∞« HÍ^Œ∞. ^•H˜}Δ º=ÚHÍ^Œ∞. „HÀ^è=Œ ÚHÍ^Œ∞. ѨHáΔõ ê`«=Ú
HÍ^Œ∞.^Õ"ÕO„^Œ∞_»~Ú<å, â◊√#Hõ=∞~Ú<å ã¨=∂#`åfixfl W=fi =Åã≤#^Õ!
ã¨O„Ѩ=∞~°#Ì ∞_»∞. ã¨=∞ºH± – xÜ«∞`å`«∞‡_»~Ú LO_»@=∞#fl=∂@! ZO^Œ∞HõO>Ë
PÜ«∞# x=$`å`«∞‡_»∞. ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® ã¨OQÆ|∞kú ÖËx"å_»∞. JO^Œ∞=Å#
=∂Ü«∞KÕ`« P=iOz L#fl r=Ù_çx Hõey L#fl"å_»∞. r=ÙÅÖ’ =∂Ü«∂
ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ P=Ç≤ÏOz L<åfl_»∞.
232. JǨÏóã¨O=~°ÎHõó :
JǨÏã¨∞û JO>Ë Ñ¨QÆÅ∞. ã¨∂~°ºQÆ=∞<åxfl |\˜ì ~å„uO|=à◊√§ J<Õ
â◊ÉÏÌxfl =∞#O "å_»`å=Ú. JO^Œ∞Ö’x ѨQÆÅ∞‰õΩ J`«_Õ HÍ~°}=Ú.
179
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
233. =Ç≤Ïfl :
Jyflã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. w`«Ö’ ‰õÄ_® Hõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ '<Õ<Õ Ñ¨QÆÅ∞. <Õ<Õ
~å„ux. <Õ<Õ ã¨∂~°∞º_çx, <Õ<Õ #HõΔ„`åxfl, <Õ<Õ K«O„^Œ∞_çx— Jx K≥áêÊ_»∞Hõ^•!
D JyflH˜ DÜ«∞<Õ HÍ~°}O HÍ|\˜ì "≥Å∞QÆ∞ ^•x ÅHõΔ}"Õ∞!
234. JxÅó :
XHõKÀ@ xÅHõ_»QÍ LO_»#@∞=O\˜k! JO>Ë QÍe. J#Å JO>Ë
Jyfl! JxÅ JO>Ë "åÜ«Ú=Ù.
235. ^èŒ~°}©^èŒ~°ó :
Éè∂í Éè$í `ü Jx Wk=~°‰Ωõ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl=Ú. ^è~Œ }° ˜ JO>Ë Éè∂í q∞. JO>Ë
Éèí∂q∞x ^èŒiOz#"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! J+ì̈kQÆæ*ÏÅ∞ Éèí∂q∞x "≥∂ã¨∞Î<åfl~Ú.
XHõ K«=∞`å¯~°O Uq∞@O>Ë Éè∂í q∞x P J+¨kì QÆ*æ ÏÅ∞ "≥∂ã≤ "≥∂ã≤ Jeã≤áÈ~Ú
XHõ¯=∂@∞ HÍÅ∞ *Ï_ç¿ãÎ Éè∂í HõOѨO =ã¨∞OÎ k Jx! JÖÏ Hõ^ÅŒä ∞ K≥ÑC¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
JO>Ë WHõ¯_» PÜ«∞# Éèí∂`«`åfixfl ^èŒiOz#"å_»∞ Jx J~°÷O. Éèí∂`«`«fi=Ú
JO>Ë JǨÏã¨∞û, ѨQÆÅ∞, Jyfl, h~°∞, "åÜ«Ú=Ù Jx D Éèí∂`«=ÚÅhfl
K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl~Ú. D <å=∞O =Å# PÜ«∞# Éèí∂q∞x "≥∂ã¨∞Î#fl"å_»∞ Jx,
HÀ~°ÅKÕ =~åǨÏ~°∂ѨOÖ’ ZuΠѨ@∞ì‰õΩ#fl"å_»∞ Jx J~°÷O.
â’¡II ã¨∞„Ѩ™ê^Œó „Ѩã¨<åfl`å‡ qâ◊fi^èŒ$yfiâ◊fiÉèí∞yfiÉèí∞ó I
ã¨`«¯~åÎ ã¨`«¯ $`«™êû^èŒ∞ó [Ǩïfl~åfl~åÜ«∞}À #~°ó II 26
236. ã¨∞„Ѩ™ê^Œ :
ã¨∞„Ѩ™ê^Œ JO>Ë ^ŒÜ«∞ Jx J~°÷O! „Ѩ™ê^Œ=Ú JO>Ë JO^ŒiÖ’#∂
^ŒÜ«∞ HõÅQÆ*ËÜ«∞@=Ú‰õÄ_®. JO^Œ∞Hõ<Õ 'ã¨∞— J<Õ JHõΔ~åxfl =ÚO^Œ∞"å_®_»∞.
ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ^ŒÜ«∞ HõeyO^ŒO>Ë âßâ◊fi`«=∞~Ú# P#O^•xfl r=HÀ\˜H˜
„Ѩ™êk™êÎ_∞» . JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ ^ŒÜ∂« „~°ÇÌ Ï¨ $^ŒÜÚ« _»∞ JO\Ï=Ú. „Ѩ™ê^Œ=Ú
JO>Ë ^ŒÜ∞« , J#∞„QÆÇϨ =Ú. tâ◊√áêÖÏ^Œ∞Å#∞ K«OѨ@OÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯
„Ѩ™ê^ŒQ∞Æ }"Õ∞ HõxÑ≤OzOk. "åà◊§#∞ L¿ÑH˜OΔ z# H˘nÌ "åà◊√§ J<ÕHõ áêáêÅ#∞
KÕã≤ HÀ\Ï#∞HÀ@¡ ã¨O=`«û~åÅ∞ #~°HõOÖ’<Õ LO_»\ÏxH˜ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞<åfl~°∞.
JO^Œ∞Hõx JO`«O KÕã≤ P r=ÙÅ#∞ L^ŒúiOKå_»∞ P Ѩ~å`«Ê~°∞_»∞.
180
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
237. „Ѩã¨<åfl`å‡ :
„Ѩã¨#fl=∞~Ú#@∞=O\˜ P`«‡, ^ŒÜ«∂QÆ∞}=Ú HõÅ"å_»∞. JO>Ë
~°[ã¨"Î ∂≥ QÆ∞}=ÚÅKÕ`« HõÅ∞+≤`O« H͉õΩO_® L#fl JO`«óHõ~}° #∞ Hõey LO_ç#
^ŒÜ∂« „~°Ì ǨÏ$^ŒÜÚ« _»∞ PÜ«∞#. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ J"åº[ Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞
Jx K≥ѨC`«∂ LO\Ï=Ú. J"åº[Hõ~°∞} JO>Ë XHõ HÍ~°}O KÕ`« HõeˆQ
Hõ~°∞}HÍ^Œ∞. PÜ«∞# UHÍ~°}=Ú ÖˉõΩO_®<Õ– Hõ~°∞}Ï^Œ$+≤ì ã¨fiÉèÏ=OQÍ
Hõey#"å_»∞. ã¨=∞ãÎ̈ r=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ Hõ~∞° }. Hõ~∞° }KÕ`<« Õ ã¨=∞ãÎ̈=Ú ã≤u÷ Hõey
LO\Ï~Ú.
238. qâ◊fi^èŒ$H± : qâ◊fi=Ú#∞, qâ◊fiÉèÏ~°=Ú#∞^èŒiOzL<åfl_»∞.
239. qâ◊fiÉèí∞H± :
qâ◊fi=Ú#∞ PÜ«∞# J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. JO>Ë ã¨∞Y=Ú, ^Œ∞óY=Ú,
㨠= ∞㨠Πr=HÀ\˜ Ü≥ Ú Hõ ¯ =∞$`« ∞ º=Ù, Ѩ Ù @∞ì H õ W=hfl UHõ H ÍÅ=∞O^Õ
J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»∞. WHõ¯_» J#∞Éèqí OK«@O JO>Ë Uq∞\˜? Wxfl HÀ@¡ r=~åt
D „ѨH$õ uÖ’ x=ã≤ã∂¨ Î =∞~°}O˜ KÕ@ѨC_»∞ =∞$`«∞ºÉÏ^è,Œ ѨÙ\˜#ì ѨC_»∞ WOH˘Hõ
ÉÏ^èŒ J#∞Éèíqã¨∞Î#flk. ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ J<Õ@@∞=O\˜"å\˜x r=#HÍÅOÖ’
J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨~°fi ã¨$+≤ìH© Éè’HõÎ P`«_»∞.
240. qÉèí∞ó :
PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚʼnõΩ, ã¨=∞ã¨Î r=ÙʼnõΩ „ѨÉ∞íè =Ù. ã¨~fi° Ö’HÍkèÑu¨ .
ã¨~fi° ã¨OѨ#∞fl_»∞.
241. ã¨`«¯~åÎ :
ã¨`å¯~°º=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞. JO`ÕH͉õΩO_® „ѨѨOK«=∞O^Œ∞
ã¨`åÎ=∂„`«OQÍ QÀK«iOKÕ@@∞=O\˜ ÅHõ}Δ Ïxfl WzÛ#"å_»∞ PÜ«∞#. ã¨`åÎ=∂„`«
[QÆ`«∞Î L#flk L#fl@∞¡QÍ r=ÙʼnõΩ Hõ#|_»\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ Hõ~°Î.
242. ã¨`«¯ $u :
ã¨`¯« iOK«|_ç#"å_»∞ JxJ~°O÷ . J<ÕH=õ ∞Ok KÕ`« ѨÓ[º`« á⁄O^Õ"å_»∞.
PÜ«∞# ã¨`«¯ $`«∞_»∞. ã¨`«Ê^•~°÷=Ú#‰õΩ ¿ÇÏ`«∞=Ù.
181
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
243. ™ê^èŒ∞ó :
™ê^èŒ∞ â◊|ÌOKÕ`« ™êufiHõ „Ѩ=$uÎ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»∞`«∞Ok. ã¨`«fi,
~°[ã¨=Î ∞ã¨∞ûʼnõΩ Ug∞ ã¨O|O^èOŒ ÖˉΩõ O_® ^Œ∂~°OQÍ LO_ç# ÅHõ}Δ O Hõey#"å_»∞
– ™ê^èŒ∞„Ѩ=$uÎ HõeyL#fl"å_»∞. ã¨∞„áê™ê^Œ, „Ѩ™ê<åfl`«‡ J<Õ "å\˜H˜ J#fi~Ú
ã¨∞ÎOk. D ™ê^èŒ∞â◊|ÌO.
244. [Ǩïfl :
ã¨O™ê~°OÖ’ #∞O_ç [#∞Å#∞ JO`«iOѨK¿Õ ã"å_»∞ [Ǩïfl. J*Ï˝#=Ú
#∞O_ç Éèí‰õΩÎÅ#∞ Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=Úá⁄OkOKÕ"å_»∞. HÍ|\˜ì [Ǩïfl <å=∞OKÕ`«
PÜ«∞# H©iOÎ K«|_»∞`«∞<åfl_»∞. [Ǩïfl_»∞ J<Õ =Úx Ü≥ÚHõ¯ K«i„`« =∞#O^ŒiH©
ѨiK«Ü∞« "Õ∞! DÜ«∞# XHõKÀ@ `«Ñ㨠∞¨ ûKÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl_»∞. Éèwí ~°^∞Œä _ç „Ñ¨Ü∞« `«flO
=Å# QÆOQÍ#k Éèí∂Ö’HÍxH˜ J=`«iOz#ѨC_»∞ ~°∞„^Œ∞_»∞ P #kx `«#
t~°ã¨∞û# [\ÏE@OÖ’ |OkèOz ^•x "ÕQÍxfl `«yæOz KåÖÏ H˘kÌáêÜ«∞#∞
=∂„`«"Õ∞ =keÃÑ\Ïì_»∞. P HÍã¨Î QÆOQÍ#k ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# "ÕQÆO`À – D
[Ǩïfl=∞Ǩ=Úx Ü≥ÚHõ¯ P„â◊=∞O H˘@∞ìH˘x áÈ~ÚOk. PÜ«∞# WO^Œ∞‰õΩ
P„QÆÇ≤ÏOz `«# =∞O„`«|ÅO KÕ`« ã¨=∂Hõ~°¬} KÕã≤ P QÆOQÍ[ÖÏ#flO`å XHõ¯
QÆ∞Hõ¯Ö’ `åˆQ™ê_»∞. JѨC_»∞ Éèíw~°^äŒ∞_»∞ PÜ«∞# ^ŒQÆæiH˜ "≥o§ PÜ«∞##∞
„áêi÷OKå_»∞. '=∞Ǩ`å‡! <Õ#∞ QÆOQÆ#∞ QÆ∞iOz `«Ñ¨ã¨∞ûKÕã≤ Éèí∂Ö’HÍxH˜
fã¨∞H˘x ~å=\ÏxH˜ <å<å Ü«∂`«#Å∞ Ѩ_®¤#∞. g∞ˆ~"≥∂ P [ÖÏ#flO`å
QÆ∞@∞‰õΩ¯# XHõQ∞Æ Hõ¯Ö’ `åˆQâß~°∞. ~°∞„^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯ ^ŒÜ∞« KÕ`« P"≥∞ [Å~°∂ѨOÖ’
=zÛOk. P"≥∞ Ü≥ÚHõ¯ áê=# ã¨Ê~°≈KÕ`« <å Ñ≤`«$^Õ=`«Å |∂_ç^Œ ~åã¨∞Å∞
Ѩq„`«"∞≥ ÿ Ñ≤`$« Ö’HÍʼnõΩ "≥o§áÈ`å~°∞ "åà◊√§! JO^Œ∞Hõx ^•xx =keÃÑ@ìO_ç.
#k L^èŒ$`«OQÍ á⁄Oyá⁄~°¡@O ^•x Ü≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨Ï[ ÅHõΔ}=Ú Jx `«=∞‰õΩ
`≥eÜ«∞x^•! P„QÆÇÏ≤ OK«HOõ _ç— Jx "Õ_∞» ‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# „áê~°#÷ qx [Ǩïfl
=∞Ǩ=Úx H˘O`« "≥∞`«|Î _®¤_∞» . 'ZO`« ã¨ÇϨ [ ÅHõ} Δ =∞~Ú<å =∞s P"å™êÅ∞
H˘@∞ìH˘x áÈÜÕ∞O`«QÍ "ÕQÆOQÍ =¿ãÎ ZÖÏQÆ? g∞ `å`«Å∞ `«iOKÕ @@∞¡QÍ
h=Ù `≥K«∞Û‰õΩO>Ë =∂„`«O h =Å# =∂HõO^ŒiH˜ qѨ`«∞ÎÅ∞ ~å"åÖÏ?— Jx
PÜ«∞#‰õΩ Ç≤Ï`«=Ù K≥Ñ≤Ê PÜ«∞# P QÆOQÆ Ü≥ÚHõ¯ P áêÜ«∞#∞ `«# K≥qÖ’
182
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
#∞O_ç =keÃÑ\Ïì_»@! JO^Œ∞=Å# QÆOQƉõΩ *ÏǨÏflq Jx ¿Ñ~°∞=zÛOk.
WHõ¯_» N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_»∞ L„QÆã¨fiÉèÏ=Ù_»∞ Jx D <å=∂xfl |\˜ì K≥ѨÊ
|_»∞`«∞#flk. JO`«O KÕ¿ã"å_»∞ Jx D [Ǩïfl â◊ÉÏÌxH˜ J#fi~Úã¨∞OÎ k. PÜ«∞#
L„QÆã¨fiÉèÏ=Ù_Õ HÍ|\˜ì D ã¨=∞ã¨Î [#∞Å#∞ JO`« "≥ÚOk™êÎ_»@! D [Ǩïfl
â◊|ÌOKÕ`« PÜ«∞# ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å∞, ѨÙ}ºÇ‘Ï#∞Å#∞ JO^Œih JO`«O KÕ™êÎ_»∞.
JÖÏ r=ÙÅ#∞ `å#∞ JO`«"Ú≥ OkOKÕ@ѨC_»∞ ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å<Õ"∂≥ T~°fi÷ Ö’HÍʼnõΩ
ѨOÑ≤™êÎ_»∞. ѨÙ}ºÇ‘Ï#∞Å<Õ"≥∂ J^èÀÖ’HÍʼnõΩ Ñ¨OÑ≤™êÎ_»∞. J^èÀQÆu áêÅ∞
KÕ™êÎ_»∞ Jx K≥Ñ≤Ê Jk XHõ „HÀ^èŒ"≥∞ÿ# Hõ~°‡QÍ JHõ¯_» ^èŒfixã¨∞Î#flk JO^Œ∞Ö’.
=∞i WÖÏ áêѨOKÕã≤ J^èÀQÆuH˜ KÕi#"åà◊§#∞ Z=~°∞ L^Œúi™êÎ~°∞? PÜ«∞<Õ!
PÜ«∞##∞ ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞, „Ѩã¨#∞fl_»∞ Jx K≥áêÊ_»∞.
245. <å~åÜ«∞}ó :
<å~°=Ú JO>Ë h~°∞ Jx J~°÷=Ú. <å~åÜ«∞} â◊ÉÏÌxfl <å^•Ü«∞#
â◊|ÌOQÍ ‰õÄ_® K≥ѨC‰õΩO\Ï~°∞. WÖÏ K≥ѨCHÀ=@OÖ’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. <å^Œ=Ú
JO>Ë „ѨѨOK«=∞O`å "åºÑ≤Î K≥Ok#@∞ =O\˜ â◊|Ì=Ú. Jk XHõ QÆuH˜ "≥o§
ZHõ¯_» â◊¥#ºã≤÷ux á⁄Ok – ZHõ¯_» â◊|ÌO JO`«~å÷#=∞=Ù`«∞O^À JHõ¯_çH˜
"≥o§# P â◊|=Ì Ú =∞m§ "≥#‰õΩ¯~å^Œ∞. Black hole Jx qO@∂ LO\Ï=Ú.
Black hole J<Õ^•x Ãã·*ò XHõ square yard Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ LO_»^Œ∞
Jx K≥ѨÙ`å~°∞. ^•x Hõ#fl Z<ÀflÔ~@∞¡ Z‰õΩ¯= Ѩi=∂}O L#fl PHÍ~åxfl
‰õÄ_® Jk J=∂O`«OQÍ `«#Ö’H˜ ÖψQã¨∞‰õΩO@∞Ok. ZO`« ÃÑ^ŒÌ QÀà◊=∞~Ú<å
JO^Œ∞Ö’H˜ "≥o§áÈ`«∞Ok. Jk U=∞~ÚO^À ‰õÄ_® âßGA˝Å‰õΩ JO`«∞Ѩ@@ì O
ÖË^Œ∞. JO>Ë antimatter J<Õk XHõ\ ˜ L#flk D ã¨$+≤ìH˜ Jf`«OQÍ! mat-
ter J<Õ^•xx x~°∂‡eOK«Qe Æ y# XHÍ<˘Hõ =∞ǨÏ`«~Î ° â◊HΘ D ã¨$+≤Öì ’ "åºÑ≤Oz
L#flk. ^•x ^ŒQiæÆ H˜ "≥à§◊ QÍ<Õ L#fl@∞¡O_ç JO`«~å÷#=∞=Ù`«∞Ok U =ã¨∞"Î <·≥ å!
D [Ǩïfl â◊|ÌOKÕ`« ã¨~°∞fiÅ#∞ ã¨OǨ~°O KÕ¿ã ÅHõΔ}OQÍ WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞
K≥ѨÊ|_çOk. „Ѩã¨<åfl`«∞‡_»~Ú#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# ã¨=∞^Œ$+≤ìHõey LO_ç *Ï˝#
ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ LO_ç ^•H˜}
Δ ºO Ug∞ ÖˉΩõ O_® ZHõ¯_®Éè^Ë Œ ^Œ$+≤ì K«∂Ñ≤OK«‰Ωõ O_®
KÕ™êÎ_»x <å~åÜ«∞} â◊|ÌOKÕ`« ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ΉõΩ P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ LO_Õ"å_»∞
183
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
JxJ~°÷O. PÜ«∞# r=ÙÅ#∞ ~°H˜Δã¨∂Î LO\Ï_»∞. tH˜Δã¨∂Î LO\Ï_»∞. PÜ«∞#
<å~åÜ«∞}∞_»∞ D [QÆ`«ÎO`å ‰õÄ_® PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ ÅÜ«∞O á⁄O^Œ∞`«∞#flk.
JÜ«∞#=Ú JO>Ë „ѨÜ∂« }=Ú Jx J~°O÷ . PÜ«∞# „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· LO\Ï_»∞.
<å~åÜ«∞}<å=∞OKÕ`« <å~°(^Œ)=ÚÅ∞ – JO>Ë â◊|Ì=ÚÅ∞ =∂„`«"Õ∞ H͉õΩO_®
h~°=ÚÅ∞, „áê}=ÚÅ∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷=ÚÅ∞ K≥ѨCHÀ=@OKÕ`« PÜ«∞#
ã¨=∞ã¨Î „áê}∞ʼnõΩ QÆ=∞º™ê÷#"≥∞ÿ L<åfl_»∞. WHõ¯_» #~°∞_»∞ JO>Ë P`«‡! <å~°=ÚʼnõΩ
JO>Ë r=ÙʼnõΩ Jx J~°O÷ . 'Ü«∞„`«ÊÜ«∞#κaèãO¨ qâ◊x—Î D [QÆ`OΫ `å ‰õÄ_® D
~°HõOQÍ „Ѩܫ∂}=Ú KÕã¨∞Î#flk. [QÆ`«ÎO`å JO^Œ∞Ö’<Õ HõÅ∞ã¨∞Î#flk. 'JáÈ
<å~å Wu „áÈHÍΗ – Wk 㨇 $u=K«#O.
246. #~°ó :
"Õ^Œ"åºã¨=∞ǨÏi¬ Ü≥ÚHõ¯ ~°K«<å#∞™ê~°=Ú "≥Ú`«Î=Ú ã≤÷ux á⁄Ok#
ã¨<å`«# – Ѩ~=° ∂`«‡ HÍ|\˜ì #~°ó Jx H©iOΠѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞. JO>Ë #~° â◊|OÌ
KÕ`« #~°<å~åÜ«∞}∞ÅÖ’ '<å~åÜ«∞}ó #~°ó— Jx K≥ѨÊ|_çOk. "åà◊§ W^ŒÌi
¿Ñ~°∞¡ ã¨Ê+¨Oì QÍ<Õ L<åfl~Ú. "Õ~ˆ Hõ^‰Œä Ωõ L`«ÊuÎ ™ê÷#O. ^•xH˜ "≥`∞« HÀ¯#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ .
'D <å~åÜ«∞}–#~°ó— J<Õ Ô~O_»∞ <å=∞=ÚÅ∞ =∞ǨÏ~°∞¬Å Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ѩ=ÚÖË!
WHõ¯_» #~° <å~åÜ«∞} J<Õ <å=∂Ö’¡x ~Ô O_»∞ â◊|=Ì ÚÅ∞ ѨH¯õ ѨH¯õ ‰õΩ ~å=\ÏxH˜
™ê~°÷Hõ`« Uq∞\˜ JO>Ë #~°∞_»∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞ JO>Ë `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flO
KÕ¿ã"å_»∞, `≥eÜ«∞|_ç#"å_»∞, ‰õÄ_® P`«_Õ! PÜ«∞#ˆH Ô~O_»∞ â◊|Ì=ÚÅ∞.
â’¡II Jã¨OM˺Ü≥∂„Ѩ"∞Õ Ü«∂`å‡ qt+ì̈t≈+ì̈H$õ K«∞Ûùzó I
ã≤^•ú~°÷ã≤û^Œúã¨OHõÅÊó ã≤kú^Œã≤ûkú™ê^èŒ#ó II 27
247. Jã¨OM˺ܫ∞ó : ÖˇHõ¯‰õΩ gÅ∞ÖË#@∞=O\˜k. Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ#k.
248. J„Ѩ"Õ∞Ü«∂`å‡ :
LO_Õ@@∞=O\˜ P`«‡Å∞ Jã¨OMϺHõOQÍ L#flq. XHõ>Ë P`«‡
J"Õ∞Ü«∞OQÍ L#flk. "Õ∞Ü«∞=Ú JO>Ë H˘Å=\ÏxH˜ gÅ∞ J~Ú#@∞=O\˜k.
J"Õ∞Ü«∞=Ú JO>Ë H˘Å=\ÏxH˜ gÅ∞ ÖË#@∞=O\˜k. immeasurable
J#fl=∂@! J"Õ∞Ü«∞OQÍ L#fl@∞=O\˜ P`«‡ Jã¨OMϺHõOQÍ L#flk Jx K≥ÑÊ≤
184
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ ^•xx „QÆÇ≤ÏOKåe. Jã¨OMϺHõOQÍ LO_Õ r=HÀ\˜Ö’
J"Õ∞Ü«∞OQÍ L#fl P`«‡ XHõ¯>Ë! TǨÏf`«=∞~Ú# ã¨OYº. U ã¨OYº‰õΩ ‰õÄ_®
JO^Œ#@∞=O\˜ JѨiq∞`«=∞~Ú#@∞ =O\˜k. ZO^Œ∞KÕ`#« O>Ë ZѨC_»∂ ‰õÄ_®
â◊s~°OÖ’ LO_Õ r=ÙÅ<Õ ÖˇH¯õ ÃÑ@∞ì ‰õΩO\Ï=Ú. ÖËxq WOÔH‰õΩ¯=QÍ L<åfl~Ú.
XHÍ<˘Hõ "Õ^•O`« „QÆO^äŒO „ѨHÍ~°OQÍ Éèí∂q∞ g∞^Œ WѨC_»∞ ZO`« r=HÀ\˜
L#fl^À ã¨r=OQÍ â◊s~°=ÚÅ∞ ÖËHõ â◊s~°=ÚÅ HÀã¨=∞x Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î
L#fl@∞=O\˜ r=HÀ\˜ Éèí∂q∞ g∞^Œ L#fl@∞=O\˜ r=HÀ\˜ HõO>Ë ã¨Ç¨Ï„ã¨
ã¨OMϺkèHõOQÍ L#flk Jx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. JO>Ë "Õ~Ú=∞Ok r=ÙÅ∞ â◊s~°O
HÀã¨O Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î LO>Ë XHõ r=Ù_çH˜ â◊s~°O Åaèã¨∞Î#flk. J@∞=O\˜
r=ÙÅÖ’ ÅHõΔ=∞OkÖ’ XHõ_»∞ =∂„`«"Õ∞ ™ê=∂#º =∂#=Ù_çQÍ [x‡ã¨∞Î<åfl_»∞.
JÖÏO\˜ ÅHõΔ =∂#= [#‡ÅÖ’ XHõ_»∞ =∂„`«"Õ∞ `«`åfixfl „QÆÇ≤Ï^•Ì=∞<Õ |∞kú
ѨÙ\˜ì# "å_»∞QÍ LO@∞<åfl_»∞. W^ŒO`å Ѩi}Ï=∞ ^Œâ◊Ö’ r=HÀ\˜ L#fl^Œx
K≥ѨÊ\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ ѨxH˜ =ã¨∞Î#flk. XHõ ÃÑ^ŒÌ Ü«¸x=iû\© ѨikèÖ’
kindergarten "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx Post Graduation, Doctorate =~°‰õΩ
"Õ~∞° "Õ~∞° departments LO_»=Åã≤O^Õ! Z=i ™ê÷#OÖ’ "åà◊√§ LO\Ï~°∞.
JO^Œ~∂° ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~°∞. XHÍ<˘Hõ<å\˜H˜ JO^Œ~∂° ÅHΔͺxfl KÕ~∞° ‰õΩO\Ï~°∞.
r=HÀ\˜H˜ XHõ ÅHõΔ º=Ú, XHõ QÆ=∞º=Ú LO@∞<åfl~Ú Hõ^•! D =∞ǨÏ`«ÎO`å
‰õÄ_® <å~åÜ«∞}∞_ç^Õ! D r=HÀ\˜ JO`«\ ˜h 㨄Hõ=∞~Ú# XHõ =∂~°æOÖ’
#_çÑ≤OK«@=∞<Õk PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ J#∞„QÆǨÏO =Å#<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. D
q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ Ö’HõOÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ ã¨OHõÖÏÊxH˜
J#∞QÆ∞}"≥∞#ÿ @∞=O\˜ r=#O QÆ_Ñç ≤ `å#∞ ^è#Œ º`« á⁄O^Œ∞`å_»∞. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜
Dâ◊fi~°∞_çx `≥Å∞ã¨∞‰õΩx PÜ«∞##∞ KÕ~°@"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ HÍ~°º=Ú.
J^Õ r=Ù_ç Ü≥ÚHõ¯ Hõ~=ΰ º=Ú. P Hõ~"ΰ åºxfl `å#∞ QÆ∞iÎOK«@O KÕ`« ÉèQí =Æ O`«∞_ç`À
ã¨=∞`«fiO á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. JO`«OÖ’ PÜ«∞#Ö’ ÅÜ«∞O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞.
J`«_Õ J=Ù`«∞<åfl_»∞. JO`« =~°‰õΩ =∂„`«=Ú "Õ~°∞QÍ LO@∞<åfl_»x ã≤^•úO`«
âıY~°OÖ’ ‰õÄ_® JÖψQ K≥Ñʨ |_çOk. â‹=· ã≤^•úO`«O ‰õÄ_® JÖψQ K≥ÑÙ¨ `«∞#flk.
Jã¨Å∞ â‹·"åxH˜, "≥·+¨‚"åxH˜ ÉË^èŒ"Õ∞ ÖË^Œ∞. substitute QÍ D¿Ñ~°∞ fã≤
185
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
P¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì=K«∞Û. r=ÙÅO^Œ~°∂ t=ÙÅ∞! r=ÙÅO^Œ~°∂ q+¨μ‚=∞Ü«ÚÖË! giH˜
ÉèË^ŒO Ug∞ÖË^Œ∞. "≥Ú`åÎxH˜ Jã¨OM˺ܫ∞OQÍ Jã¨OMϺHõOQÍ LO_Õ r=HÀ\˜
J„Ѩ"∞Õ Ü«∞=∞~Ú#, „Ѩ=∂}ÏxH˜ JO^Œ#@∞=O\˜ P`«‡ J<Õ XHõ =ã¨∞=Î Ù L#flk
Jx D <å=∞O K≥ѨÙ`«∞#flk.
249. qt+¨ìó :
D q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ qt+¨ì â◊|ÌOKÕ`« ÉèíQÆ=O`«∞_çx
QÆ∞iÎã∞¨ <Î åfl~°∞. PÜ«∞# qt+¨μ_ì x» `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O KÕ`« =∞#‰õΩ "≥t· +¨Oì QÆ∞iOz
`≥Å∞ã¨∞#Î flk. Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°``« åfixfl Uq+¨Ü∞« O ^•fi~å =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï"≥∂
Jk =∞#Ö’ „ѨuaOaã¨∞Î#flk. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ HõàϺ}QÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞.
^ŒÜ«∂„~°ÌǨÏ$^ŒÜ«Ú_»∞, ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜x ^ŒÜ«∞`À K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞ Jx =∞#O
ÉèÏ=# KÕ¿ãÎ =∞#Ö’ ^ŒÜ«∂QÆ∞}O L^Œ~Úã¨∞ÎOk. Hõ~°¯â◊`«fi=Ú, HÍ~°∞}º=Ú
ÖËHáõ È=@=Ú, Hõi#î `«fi=Ú =∞#Å#∞ =keÃÑ_»`å~Ú. PÜ«∞# *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» .
^ÕxÜ«∞O^Œ∞‰õÄ_® ã¨OQÆ|∞kú ÖËx"å_»∞ Jx PÜ«∞##∞ ÉèÏq¿ãÎ PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯
QÆ∞}=Ú =∞#Ö’ "≥~· åQƺ „Ѩ=$uÎx HõÅ∞QÆ*ãË ∞¨ OÎ k. PÜ«∞# ã¨=∞^Œ$+≤ì HõÅ"å_»∞
Jx ÉèÏ=#KÕ¿ãÎ =∞#Ö’ ã¨=∞^Œ$+≤ì J<Õ L`«Î=∞"≥∞ÿ# QÆ∞}O Hõ#|_»∞`«∞Ok.
PÜ«∞# =∞Ǩ^è~·≥ º° =O`«∞_»∞ Jx =∞#O QÆ∞iοãÎ =∞#Ö’ ^è~·≥ º° QÆ∞}O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
Dâ◊fi~°∞_ç Ü≥ÚHõ¯ U HõàϺ}QÆ∞}=ÚÅ#∞ =∞#O Láêã≤™êÎ"≥∂ Jq =∞#‰õΩ
ã≤kúÌ™êÎ~Ú. qt+¨ì JO>Ë âßã¨#=Ú#∞ Ju„Hõq∞OK« QÆey#"å_»∞. âßã¨#"Õ∞
ÖËx"å_»∞. U_»∞ [#‡ÅÖ’x Hõ~‡° ѶŨ O, U_»∞ HÀ@¡ [#‡ÅÖ’ KÕã#≤ „|ǨχǨÏ`åºk
áê`«H=õ ÚÅ∞ ‰õÄ_® =ÚH˜xÎ HÀˆ~"å_»∞ KÕã#≤ ѨÊ\˜H© – PÜ«∞##∞ PiÎ`À Ji÷¿ã,Î
PÜ«∞##∞ ~°H˜ΔOK«=∞x „áêi÷¿ãÎ D Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ∞ Ug ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® KÕ™êÎ_»∞.
JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ qt+¨ì <å=∞O`À ™È΄`«O KÕ™êÎ=Ú. J\Ï¡ HÀˆ~"å_çH˜ =ÚH˜Î
x=fi\ÏxH˜ U âßã¨#=ÚÅ∞ J_»∞¤=™êÎÜ≥∂ "å\˜x `˘ÅyOz "å_çH˜ =ÚH˜Îx
„Ѩ™êkOz `«#Ö’ SHõºO KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. XHõ"Õà◊ D Ö’HõOÖ’<Õ LO\Ï#O>Ë
LO_»=∞O\Ï_»∞. J#∞Éèqí ™êÎ#O>Ë PÜ«∞# "å_çH˜ P Hõ~‡° Ѷ֨ Ïxfl J#∞Éèqí OKÕ
^è≥·~åºxfl W™êÎ#O\Ï_»∞. PÜ«∞##∞ =∞~°∞=‰õΩO_® LO_Õ *Ï˝<åxfl W=fi=∞x
HÀi`Õ J^Õ „Ѩ™êk™êÎ_»∞. =ÚH˜Î ÅaèOKÕ=~°‰õΩ `«##∞Oz "ÕÔ~·# Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl
186
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J#∞Éèqí OKÕ â◊HxΘ , Éè∞í H˜xÎ „Ѩ™êk™êÎ_∞» . =ÚH˜,Î Hõ~‡° J<Õ@@∞=O\˜ D ~Ô O_»∞
â◊|Ì=ÚÅ∞ q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fi~Úã¨∞Î<åfl~Ú. q+¨μ‚ѨÙ~å}OÖ’ nxx QÆ∞iOz
q=~°OQÍ K≥ѨÊ|_çOk. WHõ¯_» J"Õ Ô~O_»∞ ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ Ô~O_»∞ =∂@ÅÖ’
ã¨∞ÅÉèíOQÍ É’kèOKå~°∞.
250. t+¨ìHõ$`ü :
t+¨ì JO>Ë âßã¨#=Ú. =∞#=Ú Z=Ô~<· å XHõ=ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl
QÆ∞iOz K≥áêÊÅO>Ë J`«_»∞ tëêìKå~° ã¨OѨ#∞fl_»∞ Jx JO@∂ LO\Ï=Ú.
JO>Ë âßG=Ú, âßG=Ú âßã≤Oz#@∞=O\˜ JKå~°=Ú Hõey#"å_»∞ Jx
J~°÷O. 't+¨ìO âßã¨#O Hõ~Àfu t+¨ìHõ$`ü—. JO^Œ∞Hõx `«`«¯~Àu! âßã¨<åxfl
KÕ¿ã"å_»∞ HÍ|\˜ì t+¨ìHõ$`ü! =∞#=Ú ™ê^è•~°}OQÍ XHõ L^ÀºQÆ=Ú KÕã¨∞ÎO>Ë
Jk =∞# ã¨fi^èŒ~°‡=Ú. U ‰õΩÅOÖ’ ѨÙ\˜ì`Õ P ‰õΩÅO Ü≥ÚHõ¯ PKå~åÅ#∞
áê\˜OK«@=Ú ã¨fi^èŒ~°‡=Ú. WÖÏO\˜ narrow definition =∞#=Ú
WK«∞Û‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H˜ ^èŒ~°‡=Ú XHõ¯>Ë L#flk. `«##∞
`å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@=Ú,Dâ◊fi~°∞_çx KÕ~@° =Ú J<Õ ^è~Œ ‡° =Ú. Wk WKåÛù^~Œè ‡° =Ú
J#|_»∞`«∞Ok. KåÖÏ=∞Ok ã≤kú á⁄O^Œ\ÏxH˜ Wk ^•iK«∂¿Ñk! J@∞=O\˜
ã¨fi^èŒ~å‡xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë =∂#=Ù_»∞ t+¨ìHõ$`ü J=Ù`å_»∞. PÜ«∞# âßã¨<åxfl
KÕã#≤ "å_»∞, ^•xx J#∞ã¨iOz#"å_»∞ ‰õÄ_®! JO^Œ∞Hõ<Õ WHõ¯_» qt+¨,ì t+¨Hì $õ `ü
J<Õ ~Ô O_»∞ =∂@Å∞ "å_»|_ç#q. Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_çH˜ U ^è~Œ ‡° =Ú ÖË^∞Œ . PÜ«∞#‰õΩ
ѨxH˜ =KÕÛ ^è~Œ ‡° O UnÖË^∞Œ . J~Ú#ѨÊ\˜H© =∞#∞+¨μÅÖ’ L#fl@∞=O\˜ Dâ◊fi~°∞_»∞
=∞#∞+¨μʼnõΩ Uk tëêìKå~°=∞x U~°Ê_çO^À ^•x<Õ `å#∞‰õÄ_® J#∞ã¨iã¨∞<Î åfl_»∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#O KÕ¿ã â◊√ÉèíHõ~°‡Å‰õΩ â◊√ÉèíѶ¨ÖÏÅ#∞ W™êÎ_»∞. PÜ«∞#
xÜ«∂=∞‰õΩ_Õ! PÜ«∞# D ã¨$+≤Öì ’ L<åfl_»∞. J~Ú#ѨÊ\˜H© `«#∞ D r=HÀ\˜Ö’
™êH˜Δ=∂„`«∞_çQÍ LO_»@O KÕ`«, `å#∞ "åà◊§‰õΩ Ü«∞^äÀz`«=∞~Ú# Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl
âßã¨#OÖ’ qkèOKå_»∞. â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"åi "åºMϺ#O „ѨHÍ~°O 'Juâı`Õ
ã¨~°fi=∞`À qt+¨ìó— Jx– Juâ◊~ÚOz#"å_»∞, D âßã¨#=ÚÅHõxfl\˜H©
Jf`«∞_»~Ú#"å_»∞ PÜ«∞#!
187
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
''t+¨ìO âßã¨#O Hõ~Àfu t+¨ìHõ$`ü, tëêì<£ Hõ~Àu áêÅÜ«∞fu "å
™ê=∂#º=K«<À ^è•`«∞ifiâı+=¨ K«<À ^Œ$+¨ó, ‰õΩ~°∞HÍëêª h`«ºÇ¨i}Ë Ü«∞^ä•.——Jx
K≥áêÊ~°∞. JO^Œ∞=Å# Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü«∞O^Œ∞ ##∞fl P„â◊~ÚOz#"å_»∞ HÍ|\˜ì W`«_Hç ˜
Hõ~°‡HõΔÜ«∞=Ú KÕ^•Ì=Ú Jx PÜ«∞#‰õΩ LO_»^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çx QÆ∞iOz
J<ÕHõ=∞~Ú# ÅHõΔ}ÏÅ∞ K≥áêÊ_»∞. PÜ«∞##∞ P„â◊~Ú¿ãÎ Hõ~°‡O`å #tOz
áÈ`«∞Ok. ~°H˜Δ™êÎ_»∞ Jx J#∞‰õΩO>Ë Éèí‰õΩÎ_ç q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ѨHõΔáê`«O
K«∂Ñ≤OK«@O J=Ù`∞« Ok. ÉèQí =Æ O`«∞_çx P„â◊~ÚOz# Éè‰í Ωõ _Î ∞» =ÚH˜`Î ÀHõ~‡° Ѷ֨ Ïxfl
=ke ÃÑ@ìQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
251. â◊√zó :
JO>Ë J`«_çÜ«∞O^Œ∞ ã¨OQÆ|∞kúQÍx ѨHõΔáê`«|∞kúQÍx W`åº^Œ∞Å∞
Jhfl ÖËHõáÈ=@=Ú J#fl=∂@! PÜ«∞# Ug∞ ÖËx â◊√^Œú *Ï˝#=¸iÎ HÍ|\˜ì
`«# ^•fi~°áêʼnõΩÅ~Ú# [Ü«∞ q[Ü«ÚÅ∞ `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ KÕ`<« Õ âßѨ„QÆã∞¨ ÅÎ =Ù`∞« O>Ë
K«∂ã¨∂Î T~°∞‰õΩ<åfl_»∞. D ^•fi~°áêʼnõΩÅ∞ D<å\˜ "åà◊√§HÍ~°∞.P„t`« ѨHáΔõ ê`«O
(Nepotism) KåÖÏ =∞Ozk. Jx =∞#O "≥∞K«∞Û‰õΩO@∂ LO\ÏO.
™ê^è•~°}OQÍ Z‰õΩ¯= H͉õΩO_® LO>Ë P„t`« ѨHõΔáê`«O =∞Ozk. J~°∞›_»∞
=∞~˘Hõ_∞» ÖË#ѨC_»∞ `«# P„t`«∞_»∞ HÍ|\˜ì W`«_Hç ˜ W=fi@O XѨC. Jk ^À+¨O
HÍ^Œ∞. ѨiáêʼnõΩÅO^ŒiH© ‰õÄ_® P„t`« ѨHáΔõ ê`«=Ú LO@∞Ok. ^è~Œ ‡° O`Àáê@∞
P„t`« ѨHõΔáê`«=Ú ‰õÄ_® LO@∞Ok. P„â◊~ÚOz#"å_çx Pj~°fikOK«@O
"Õ~∞° ! P„â◊~ÚOz# "å_çH˜ W=fiHõáÈ`Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ WOHÍ ZO^Œ∞‰õΩ? JO^Œ∞Hõx
P„â◊~ÚOz#"å_çH˜ Ѷe¨ `«O W™êÎ_∞» . HÍ|\˜ì PÜ«∞# P„t`« ѨHáΔõ êu. J~Ú`Õ
Z@∞=O\˜ ѨHáΔõ ê`«=Ú ‰õÄ_® ÖË^∞Œ . Hõ~‡° Ѷ֨ Ïxfl J#∞Éèqí OѨK¿Õ ã q+¨Ü∞« OÖ’#∂
ÖË^∞Œ . PÜ«∞# â◊√zó!. ã¨#Hõã#¨ O^Œ#∞Å∞ z#flÑ≤ÅÅ¡ =Öˇ L<åfl~°∞. ã¨#`«∞¯=∂~°∞_»∞,
ã¨#‰õΩ_»∞, ã¨#O^Œ∞_»∞, ã¨#`«∞û*Ï`«∞_»∞ – D #Å∞QÆ∞~°∞ „|Ǩχ*Ï˝#∞Å∞. "åà◊√§
=∞Ǩ=Ú#∞Å∞. q+¨μ^‚ ~Œ ≈° #OHÀã¨O "≥‰· Ωõ O~îåxH˜ "≥àϧ~°∞. "åà◊§#∞ K«∂¿ãÎ [Ü«∞
q[Ü«ÚʼnõΩ Ju ™ê=∂#∞ºÅ∞ Jx JxÑ≤OKå~°∞. [Ü«∞q[Ü«ÚÅ∞ "≥É· "íè åxH˜
JÅ"å@∞ Ѩ_®¤~°∞. "åà◊√§ P k=ºÉèí=<åxH˜ Ju ^ŒQÆæ~°QÍ LO_Õ"åà◊√§!
"åà◊§K«∂ѨÙÅ∞ ÃÑ·ˆH L#flq. H˜OkH˜ K«∂¿ã Ѩiã≤÷uÖ’ ÖË~°∞. HÍ|\˜ì ã¨#Hõ
188
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨#O^Œ<å^Œ∞Å∞ gà◊§ ^Œ$+≤ìH˜ P#ÖË^Œ∞. `å"Õ∞ D "≥·‰õΩO~îåxH˜ ѨiáêʼnõΩÅ∞
Jx J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. '=∂ W+¨ìO =zÛ# "åà◊§#∞ ֒ѨeH˜ ѨOÑ≤™êÎ=Ú.
=∂ W+¨Oì ÖËHáõ È`Õ |Ü«∞\˜H˜ áÈ=Åã≤O^Õ! q+¨μ^‚ ~Œ ≈° #O =∂ ^ŒÜ∞« g∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ ç
L#flk. q+¨μ^‚ ~Œ ≈° <åxH˜ =∂ ^ŒÜ∞Õ ¿ÇÏ`«∞=Ù— J#∞‰õΩ<åfl~°∞ P [Ü«∞q[Ü«ÚÅ∞.
J~Ú`Õ ^Œ~°≈<åxH˜HÍx – ^ŒÜ«∞‰õΩHÍx `«<Õ HÍ~°}OQÍx W`«~°∞Å∞ Z=fi~°∂
HÍ~°‰õΩÅ∞ HÍ~°∞ Jx |∞∞A=Ù KÕ™ê_»∞ PÜ«∞#! gà◊√§ `«=∞#∞ J_»¤yOKÕã¨iH˜
ã¨#Hõ ã¨#O^Œ<å^Œ∞Å∞ "åà◊¡#∞ Éèí∂Ö’HõOÖ’ ~åHõΔã¨∞Å∞QÍ Ñ¨Ù\˜ì J*Ï˝#OÖ’
|`«Hõ=∞x â◊Ñ≤OKå~°∞. ^•xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç# "åà◊√§ q+¨μ‚=Ù#∞ â◊~°}∞ "Õ_ç`Õ
'g∞~°∞ `«ÑC¨ KÕ™ê~°∞. "åà◊√§ q∞=∞‡efl â◊ÑO≤ Kå~°∞. g∞~°∞ "≥à§◊ =Åã≤O^Õ! =∞ǨÏ~°∞¬Å∞
"åà◊√§! "åà◊§ âßѨO J"≥∂Ѷ¨∞O Hõ^•! "åà◊√§ „|Ǩχ*Ï˝#∞Å∞. g∞‰õΩ tHõΔ`«Ñ¨Ê^Œ∞
J<åfl_»∞. JO`ÕQÍx "åà◊√§ `«# ^•fi~°áêʼnõΩÅ∞, `«##∞ #=Ú‡‰õΩ#fl "åà◊√§,
`«# =∞#∞+¨μÅ∞ J<Õ Ñ¨HõΔáê`« |∞kú`À P =Ú#∞Å#∞ HÀѨyOK«∞HÀÖË^Œ∞. â◊√z
â◊|ÌO KÕ`« W@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅhfl K≥ѨÊ|_»`å~Ú. P â◊|ÌO =∞#‰õΩ WÖÏ
É’kèã¨∞ÎOk. JO`ÕHÍ^Œ∞ "åà◊√§ J_çy`Õ<Õ ã¨=∂^è•#O K≥ѨÙ`å_»∞. `«#O`«@
`å#∞ ã¨ÊOkOK«_∞» . JѨC_»∞ "åà◊√§ ÉÏ^è`Œ À q+¨μ=‚ Ù#∞ J_çQÍ~°∞ – '"Õ∞=Ú g∞
ã¨xflkèH˜ ZÖÏ ~å"åe— Jx. JO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# 'g∞‰õΩ âßáêO`«O L#flk. Zxfl
[#‡Å∞ J#∞ÉèíqOKåe? XHõ [#‡ ã¨iáÈ`«∞O^•? JO>Ë Ô~O_»∞ =∂~åæÅ∞
L<åfl~Ú J<åfl_»∞. J~Ú`Õ Wxfl [#‡Å∞ Jx YzÛ`«OQÍ JO^Œ∞Ö’ ÖË^Œ∞.
"åà◊√§ J#ÖË^Œ∞. gà◊√§ K≥ѨÊÖË^Œ∞. âßâ◊fi`«OQÍ Ñ¨^äŒOÖ’ L<åfl âßâ◊fi`« J<Õ
â◊|ÌO QÀK«~°=∞=Ù`«∞#flk JO^Œ∞Ö’. 'g∞~°∞ ÃÑ·H˜ =KÕÛ „Ѩܫ∞`«flO KÕ¿ã^•HÍ
H˜O^Œ<Õ LO\Ï~°∞— Jx J~°÷O. JÖÏ L#flk P =∂@! =¸_»∞ [#‡ÅxQÍx
#∂~°∞ [#‡ÅxQÍh J#@O HÍ^Œ∞ JHõ¯_». J*Ï˝#O J<Õk g∞Ö’Op ѨÓiÎQÍ
áÈÜÕ∞^•HÍ – JǨÏOHÍ~°O #tOKÕ^•HÍ =∞#∞+¨ºÖ’HõOÖ’ ~åHõãΔ ∞¨ Öˇ· „Ѩ=iÎOK«O_ç—
J<åfl_»∞. JO>Ë D Ö’HõOÖ’ "åà◊√§ ~åHõΔã¨∞ÅÖÏQÍ „Ѩ=iÎOKå~°∞. â◊√^Œú ã¨`«fi
ã¨OѨ#fl=∞~Ú#@∞=O\˜ "≥·‰õΩO~î° ^•fi~°OÖ’ ã¨OѨÓ~°‚ *Ï˝#ã¨OѨ#∞flÅ∞,
â◊√^Œ™ú êufi‰õΩÅ∞, =∞Ǩ=Ú#∞Å∞ JO^Œ~∂° Q˘Ñ¨Ê"åà◊√§ =KÕÛ@@=O\˜ „Ѩ^âÕ =◊ Ú
"≥·‰õΩO~î°=Ú. ™ê=∂#∞ºÖˇ=~°∂ ‰õÄ_® JHõ¯_çH˜ "≥à◊§ÖË~°∞. D q+¨Ü«∂xfl
189
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=∞~°záÈÜ«∂~°∞ [Ü«∞q[Ü«ÚÅ∞. ™ê^è•~°}OQÍ "åà◊√§ JHõ¯_çH˜ ZѨC_»∞
KÕ~∞° ‰õΩO\Ï~°∞ J<Õ^•xH˜ PÜ«∞# "åà◊§`À '<å`À â◊„`«∞`«fiO`À =KÕÛ@@¡~Ú`Õ
`˘O^Œ~Q° Í =™êÎ~∞° . <å Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞QÍ <å q∞„`«∞Å∞QÍ LO_ç =KÕÛ@@¡~Ú`Õ #∂~°∞
[#‡Å∞ HÍ"åe— Jx J<åfl_»∞ JO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® XHõ ã¨∂HõΔ‡=Ú
L#flk. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ <å=∞"≥∞ÿ# â◊√z J<Õ@@∞=O\˜ â◊ÉÏÌxH˜ J~°÷O
JÖÏ K≥ÑC¨ HÀ"åe. â◊„`«∞`«fi=Ú JO>Ë – x~°O`«~=° Ú J~Ú# ^蕺㨠LO_®e.
HÍx Ѩ~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞ â◊„`«∞=Ù#∞ XHõ¯HõΔ}O ‰õÄ_® =∞~°záÈ_»∞. =∂=¸Å∞
ã¨`«fiQÆ∞} ã¨OѨ#∞fl_»~Ú#@∞=O\˜ Éèí‰õΩÎ_»∞ `«#ÉèíH˜Î Ѷ¨ÅOQÍ =zÛ#@∞=O\˜
ã¨∞YOÖ’ LO\Ï_»∞. JO>Ë Ñ¨Ù}ºO KÕÜ«∞@O =Å# =zÛ#@∞=O\˜ ã¨∞YOÖ’
LO\Ï_»∞. P ã¨∞YO J#∞ÉèíqOKÕ HÍÅOÖ’ =∞m§ ѨÙ}ºO KÕÜ«∞_»∞. ZÖÏQÆ
JO>Ë L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ g∞~°∞ Government service Ö’ L#flѨC_»∞ leave
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. while you are on leave you are not earning leave.
Duty Ö’ L#flѨC_Õ leave ã¨Oáêk™êÎ~°∞. JÖÏQÆ Ñ¨Ù}ºÑ¶¨ÅO J#∞Éèíqã¨∞Î
#flѨC_»∞ =∞x+≤ ѨÙ}ºO KÕÜ∞« _»∞. ѨÙ}ºO KÕÜ∞« #O`«HÍÅ=Ú H˜OkH˜ *Ï~°∞`å_»∞.
Éè‰í Ωõ _Î ∞» ѨÙ}Ϻ`«∞‡_»∞ ‰õÄ_® J=Ù`å_»∞. HÍ|\˜ì "å_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çx `˘O^Œ~Q° Í
KÕ~°ÖË_»∞. J~Ú`Õ â◊„`«∞=Ù‰õΩ JÖÏO\˜ „Ѩ=∂^ŒO ÖË^Œ∞. "å_»∞ JǨÏiflâ◊Å∞
ZѨC_»∂ ‰õÄ_® =∞~°=‰õΩO_® LO\Ï_»∞. =∞i â◊„`«∞`«fiO ZO^Œ∞=Å# JO>Ë
gà◊¡Ö’¡ ã¨Ç¨Ï[=∞~Ú# ~åHõΔ㨠ÅHõΔ}O P=iOz L#flk. `«# Éèí‰õΩÎÅ#∞
J==∂xOK«@O J<Õk XHÍ<˘Hõ ~åHõãΔ ¨ „Ѩ=$uÎ. ÉèQí =Æ O`«∞_ç Ü«∞O^Œ∞ "≥~· =° Ú,
^Õfi+¨=Ú ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ =¿ãÎ – =∞#ã¨∞, |∞kú, z`«=Î Ú JO`å "≥~· O° `À ^Õfi+¨O`À
q+¨μ‚ =∞Ü«∞OJ~Ú JѨC_»∞ â◊√K«∞Å=Ù`å~°∞. â◊√z~°∂ƒù`∞« Å=Ù`å~°∞. â◊√z J~Ú#
`«~°∞"å`« J`«_çx KÕ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. Wk w`«Ö’ K≥ѨÊ|_çOk.
252. ã≤^•ú~°÷ó :
JO>Ë ã≤kúOz# J~°÷O Hõey#"å_»∞. JѨC_»∞PÜ«∞# x=$uÎÜ«∞O^Œ∞
LO\Ï_»∞. „Ѩ=$uÎÜ«∞O^Œ∞ LO_»_»∞. WOHõ U HÀiHõ J<Õk J~Ú<å fi#
`«~∞° "å`« JâßOu J<Õk LO_»^∞Œ . JO^Œ∞Hˆ |∞^Œ∞_ú ∞» ã≤^•ú~∞° _÷ x» K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞.
190
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JO>Ë U HÀiHõ ÖËx"å_»∞ Jx J~°÷O. JO>Ë ã≤^•ú~°÷ J<Õ â◊|ÌO KÕ`« U HÍ=∞#
ÖËx"å_»∞ Jx J~°÷O.
253. ã≤kúã¨OHõÅÊó :
'J~°=÷ ∂<À~À÷¿ãºu ã≤^•Ì~ó÷° ã¨`º« HÍ=∞ó Wu „â◊√`Õ— ã≤kú ã¨OHõÅÊó JO>Ë
ã¨OHõÅÊO ã≤kOú K«@O! JO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ Éè‰í Ωõ _Î ç HÀiHõÅ∞ <≥~"° ~Õ Û° @O J<Õk
Ju ™ê=∂#º=∞~Ú# q+¨Ü∞« O. =∞# HÀiHõ <≥~"° ~Õ åÅO>Ë Z=~°~Ú<å Ü«∞H˜}Δ x˜
ѨÓ[KÕã≤<å fiáÈ`«∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_ç ^•HÍ "≥à◊§#Yö~°ÖË^Œ∞. XHõ z#flѨÓ[
KÕã≤ U ‰õΔΩ„^Œ^Õ=`«#∞ Láêã¨# KÕã≤<å HÀiHõ <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok. ã≤kú ã¨OHõÅÊó –
PÜ«∞# ã¨OHõÅÊOÖ’<Õ ã≤kú Hõey#"å_»∞. ã¨OHõÅÊO "Õ~°∞. P ã¨OHõÖÏÊxfl
<≥~"° ~Õ ∞° ÛHÀ"åÅO>Ë P „H˜Ü∂« *Ï˝#O"Õ~∞° . `«~∞° "å`« P Hõ~‡° 㨄Hõ=∞OQÍ K≥Ü∂« ºeû
=ã¨∞OÎ k. ã¨=∞ºQÆ$Ì +≤`ì À K≥Ü∞« º=Åã≤ =ã¨∞OÎ ^Œk. P `«~∞° "å`« ã≤kú HõÅ∞QÆ`∞« Ok.
Jk =∞#‰õΩ ã¨OHõÅÊã≤kú. J~Ú`Õ P Ѩ~°=∂`«∞‡_çH˜ JÖÏHÍ^Œ∞. PÜ«∞#‰õΩ
ã¨OHõÖÏÊxH˜, ã≤kúH˜ ^Œ∂~°OÖË^Œ∞. ZѨC_»∞ ã¨OHõeÊ™êÎ_À JѨC_»∞ ã≤kú. D
ã¨$+≤ìx, D r=HÀ\˜x ã¨=∞ã¨Î ÅHõΔ}=ÚÅ`À ã¨OHõeÊOK«QÍ<Õ JѨÊ\˜HõѨC_Õ
Z^Œ∞~°∞QÆ∞O_® Jq PÜ«∞# J#∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ „Ѩ`º« Hõ=Δ ∞=Ù`å~Ú. '™ÈHÍ=∞Ü«∞`«—
– 'ã¨SHõΔ`«— PÜ«∞#JÖÏQÆ HÀ~å_»∞. JÖψQ K«∂Kå_»∞. JÖÏ HÀ~°@"Õ∞q∞\˜
–„ѨѨOKåxfl K«∂Kå_»@! JÖÏ „â◊√`«∞Å∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú. PÜ«∞#'D [QÆ`«∞Î
LO_»∞#∞QÍHõ— Jx J#∞‰õΩ<åfl_»∞. JO`Õ! |Ü«∞\˜H˜ =KÕÛã≤Ok [QÆ`∞« .Î JO^Œ∞Hˆ
PÜ«∞# ã≤kú ã¨OHõÅ∞Ê_»∞! 'ã¨OHõÅÊ"Õ∞=ã≤k!ú # JO`«~O° — D ~Ô O_çO\˜ =∞^躌 #
H˘OK≥"≥∞ÿ<å ^Œ∂~°O ÖË^Œ∞. ™ê=∂#º"≥∞ÿ# ã¨=∞ãÎ̈ Ö∫H˜Hõ Hõ~°‡ÅÖ’ ‰õÄ_® HÀiHõ
ѨÙ@ì@=Ú,P HÀiHõ <≥~°"Õ~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ HÍ=eã≤# Ѩ^•~°÷=∞O`å ã¨=∞‰õÄ~°∞Û
HÀ=@=Ú, P Ѩ^•~å÷xfl =∞# HÀiHõ‰Ωõ J#∞QÆ∞}OQÍ x~å‡}O KÕã∞¨ HÀ=\ÏxH˜
KåÖτѨܫ∞`«flO KÕÜ«∞@=Ú, JO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨CÅ∞ k^Œ∞ÌHÀ=@=Ú, z=~°‰õΩ
ZÖÏQÀ HÀiHõ ã≤kOú K«@=Ú–W=hfl [~°∞QÆ∞`«∂ L<åfl~Ú 'U#ˆH<åѨٺáêÜÕ∞#—
Jx J=Ù`«∞Ok. PÜ«∞#‰õΩ LáêÜ«∞O ÖË^Œ∞. Z\Ï¡QÀ J=Ù`«∞Ok. JÖÏO\˜k
ã≤^Œú ã¨OHõÅÊ J<Õ <å=∞O PÜ«∞#ˆH J#fi~Úã¨∞ÎOk.
191
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
254. ã≤kú^Œ :
PÜ«∞# ã≤kxú WKÕÛ"å_»∞. ã≤kxú HÀˆ~"åiH˜ PÜ«∞# ã≤kxú WKÕÛ"å_»∞.
ã≤kúx W=fiQÆey#"å_»∞ PÜ«∞<Õ! ã¨OHõÅÊ=∂„`«O KÕ`« Dâ◊fi~°∞_çx ^蕺#O
KÕã≤#"åiH˜ ã¨OHõÅÊO ã≤kúã¨∞ÎOk. JO>Ë =∞# HÀiHõ f~°@O J<Õk =∞#
Ü≥ÚHõ¯ efficiency =Å# HÍ^Œ∞. PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ ã¨OHõÅÊ|Å"Õ∞ HÍ~°}O.=∞#
ã¨OHõÅÊ|ÅO U =∂„`«=¸ HÍ^Œ∞. =∞# Ü≥ÚHõ¯ U HÍ~°º=Ú ã≤kúOz<å ‰õÄ_®
=∞# Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú U =∂„`«=Ú JO^Œ∞Ö’ ÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å# ѨÓ~°fi=Ú
ZѨC_À KÕã#≤ ѨÙ}ºHÍ~åºxH˜ ѶŨ „Ѩ^•`« PÜ«∞<Õ HÍ|\˜ì 'ã≤k^ú óŒ — Hõ~‡° ѶŨ „Ѩ^•`«
J`«_Õ HÍ|\˜ì ã≤kúx W¿ãÎ J`«_Õ W"åfie. JÖψQ ã≤kúx W=fix"å_»∞ ‰õÄ_®
P`«_!Õ ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#ѨÙ}ºO ÖËHáõ È`Õ =∞# ã¨OHõÅÊO <≥~"° ~Õ ^° ∞Œ . JO^Œ∞=Å#
W=fix"å_»∞ ‰õÄ_® J`«_Õ J=Ù`«∞<åfl_»∞. ѨÙ}ºHÍ~åºÅ∞ KÕ¿ãΠѶ¨ÅOQÍ Ñ¨Ù}ºO
=ã¨∞OÎ k.HÀiHõÅ∞ L`«~Î ° [#‡Ö’<≥<· å f~°∞`å~Ú. J#∞‰õΩ#flq Jhfl <≥~"° ~Õ ∞° `å~Ú.
D ã≤kúH˜ HÍ~°}=Ú PÜ«∞# KÕã≤# âßã¨#"Õ∞!
255. ã≤kú™ê^èŒ#ó :
P ã≤kÜ ú Ú≥ Hõ¯ ™ê^è#Œ q^è•#O JO`å ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! ' ã≤kÑú Ũ¶ O Hõ~$ΰ Éèºí ó
™êfikèHÍ~å#∞~°∂Ѩ`À ^Œ^•fu ã≤k^ú óŒ — JO>Ë "åà◊§ "åà◊§ JkèHÍ~åxH˜ J#∞‰õÄÅ
=∞~Ú#@∞=O\˜k "åà◊§‰õΩ – "åà◊§ JO`«ã¨∞÷‰õΩ `«y#Ѷ¨ÅO "åà◊§Ü≥ÚHõ¯ P
HÍ~åºxH˜ Uk ã¨iáÈ`«∞O^À ^•xx ã¨iQÍæ WKÕÛ"å_»∞ J~Ú`Õ D ã¨O^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’
PÜ«∞# `«#∞ WzÛ#@∞¡QÍ Hõ#|_»_»∞. JÖÏO\˜"å_çx QÆ∞iÎOK«@OÖ’ =∞#‰õΩ
KåÖÏ`≥eq, *ÏQÆ~°∂Hõ`« J=ã¨~°O. Hõ#∞Ô~ѨÊáê@∞ ‰õÄ_® ã¨`åºxfl
q㨇iOK««‰õÄ_»^Œ∞. JѨC_»∞ QÆ∞iοãÎ J`«_çx QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞ÎOk – JO>Ë
'ã≤kúѶ¨ÅO Hõ~°Î$Éèíºó ™êfikèHÍ~å#∞~°∂Ѩ`À ^Œ^•fu ã≤kú^Œó, ã≤^Õúó ™ê^èŒHõ`åfi`ü
ã≤k™ú ê^è#Œ ó— – ã≤kOú z# „H˜Ü∞« Ö’ ™ê^è#Œ PÜ«∞# Jx J~°O÷ . XHõ HÍ~°º™ê^è#Œ Ö’
ã≤káú ⁄O^•=Ú J#∞‰õΩO>Ë D ã≤k„ú Ѩ^•`« PÜ«∞<Õ HÍ|\˜ì nxx ™êkèOK«@OÖ’
™ê^èŒ# 㨄Hõ=∞OQÍ<Õ L#flk Jx J~°÷O. P ™ê^èŒ# PÜ«∞# J#fl=∂@! –
XHõÜ«∞[˝O ÉÏQÍ #_çzOk JO>Ë Jk =∞# Q˘Ñ¨Ê`«#O HÍ^Œ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_ç
192
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J#∞„QÆÇϨ O LO_»@O =Å#<Õ Jk ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«=∞~ÚOk. '<å Q˘Ñ¨Ê^Œ#O =Å#
Ü«∞[˝O kyfi[Ü«∞"≥∞Oÿ k. Jx =∂\Ï¡_@ » O `«Q^Æ ∞Œ . =∞#O KÕã#≤ „=`«O ÉÏQÍ
[iyOk JO>Ë PÜ«∞# =∞#`À P „=`«O KÕ~ÚOK«^ÅŒ K«∞‰õΩ<åfl_»∞ Jx J~°O÷
KÕã∞¨ HÀ"åe. PÜ«∞<Õ =∞#‰õΩ J#∞=∞uxKåÛ_»∞ Jx J~°O÷ . PÜ«∞<Õ P „=`åxfl
=∞#`À KÕ~ÚOKå_»∞ JO^Œ∞‰õΩ Ñ¶¨ÖÏxfl ‰õÄ_® WKåÛ_»∞. „=`«O KÕÜ«∂Å#fl
ã¨OHõÅÊO ‰õÄ_® PÜ«∞#^Õ! Jk KÕ^•Ì=∞<Õ HÀiHõ ‰õÄ_® PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯
J#∞âßã¨#"Õ∞! =∞# ѨÓ~°fi ѨÙ}ºO KÕ`«<Õ P „=`«O [Ü«∞„Ѩ^ŒOQÍ [iyOk.
JÖÏ HÍHõáÈ`Õ Jk KÕÜ∞« \ÏxH˜ =∞#‰õΩ Hõ~ΰ $`«fi =Ú#fl^•? nx=Å# PÜ«∞##∞
QÆ∞iOz K≥ѨCHÀ=@O KÕ`« U=∞=Ù`«∞Ok z=~°‰õΩ? HÍ¿ãѨ\ ˜H˜ <Õ#∞ J<Õ
=ã¨∞=Î Ù Z=~°∞<åfl~°∞ Jx PÖ’z¿ãÎ '<Õ#<Õ =∞x+≤x |uH˜ L<åfl#∞. U^Œ~Ú<å
KÕÜ«∞\ÏxH˜ <å‰õΩ Hõ~°Î $`«fiO L#fl^•? Jã¨Å∞ <Õ#∞ KÕÜ«∞QÆeyOk – KÕ¿ãk
U=∞~Ú<å L#fl^•? Jx „ѨtflOK«∞‰õΩO>Ë Jk â◊¥#º=∞~ÚáÈ`«∞Ok. Ug∞
ÖË^∞Œ Jx `≥Å∞ã¨∞OÎ k. JǨÏO x~°∂‡Å#O HÍQÍ<Õ `å^•`«‡º ã≤u÷ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
W=hfl ‰õÄ_® JǨÏO`«#∞ x~°∂‡Å#O KÕÜ«∞=Åã≤# É’^èŒÅ∞. ÖËHõáÈ`Õ =∞x+≤
™êfikèHÍ~°O`À ™êfiǨÏOHÍ~°O`À `å<Õ W=hfl ™êkèOKå#∞ Jx `«#∞ ™êkèOz#
q[Ü«∂Å#∞ QÆ∞iOz Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥ѨC‰õΩO\Ï_»∞. efficient Hõ~°‡‰õΩ Ü≥∂QÆ=Ú
Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì_»∞. Ü≥∂QÆóHõ~°‡ã¨∞H“â◊ÅO J^Õ Ü≥∂QÆ=Ú. JO>Ë Uq∞\˜?
ÉèQí =Æ O`«∞_çx ^蕺xã¨∂Î PÜ«∞# Ѩ~O° QÍ KÕ¿ã Hõ~‡° ÅÖ’ efficiency ÉèQí =Æ O`«∞_Õ
Jx K≥ѨC`«∂ LO>Ë P Ü≥∂QÆO ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Jx `≥Å∞ã¨∞Î#flk. JO>Ë =∞#O
KÕ¿ã Hõ~°‡‰õΩ Ñ¶¨ÅO ‰õÄ_® J#fl=∂@! Ѷ¨ÅO ‰õÄ_® <Õ<Õ! h ã¨OHõÅÊO ‰õÄ_®
<Õ<!Õ JO^Œ∞Hõx <Õ#∞ P Ü≥∂QÆO HÍ^ŒO\Ï"å? P efficiency hk JxJ#∞‰õΩO>Ë
"≥O@<Õ 'Hõ~°‡}˺"åkèHÍ~°¿ãÎ =∂Ѷ¨ÖË+¨μ— Jx w`«Ö’ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ É’kèOz#@∞¡
ã¨O^ÕǨÏO `˘ÅyáÈ`«∞Ok. Hõ~°‡g∞^Œ h‰õΩ JkèHÍ~°O L#flk HÍx P Ѷ¨ÅO
g∞^ŒÖË^Œ∞. Hõ~°‡Ñ¶¨ÅO =∞i ZѨC_»∞ ã≤kúã¨∞ÎOk? P Hõ~°‡ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞_Õ
J~Ú#ѨC_»∞! P Hõ~°‡ ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ѩ~°OQÍ K≥Ü«∂ºe. P KÕ¿ã Hõ~°‡ ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ J<Õ qâßfiã¨O ÃÑ@∞ìHÀ"åe.
193
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II =$ëêÇ‘Ï =$+¨Éè’ q+¨μ‚ó =$+¨Ñ¨~åfi =$ëÈ^Œ~°ó I
=~°ú<À =~°ú=∂#â◊Û qqHõ΄â◊√≈u™êQÆ~°ó II 28
256. =$ëêÇ‘Ï :
^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞<Õ J=Ù`«∞<åfl_»∞. WHõ¯_» =$+¨â◊|ÌOKÕ`« ^èŒ~°‡O
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. Uk ã¨=∞ºQ̓ù==ÚÅKÕ`« ã¨=∞ºQ͇~°æ=ÚÖ’ KÕÜ«∞|_çO^À
J^Õ ^è~Œ ‡° O. JO>Ë ^è~Œ ‡° O XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë appropriateness is
Dharma. D appropriateness J<Õk Time, Situation, Climate,
^•xx|\˜ì =∂~°∞`«∞Ok Jx. L^ŒÜ«∞O KÕÜ«∞=Åã≤#Hõ~°‡ ã¨O^蕺 =O^Œ#O.
Jk appropriate. Ü«∞[˝O ѨÓ~åfiǨςOÖ’ KÕÜ«∞=Åã≤Ok JO>Ë Jk
appropriate ã¨`«¯ˆ~‡! HÍx J~°÷~å„u ÖËz ã¨O^蕺=O^Œ#O KÕÜ«∞@=Ú,
™êÜ«∞OHÍÅO Ü«∞[˝O KÕ™ê_»∞ J#∞HÀO_ç. Jk J^èŒ~°‡O. =$+¨ â◊|ÌOKÕ`«
ã¨`å¯~°º"Õ∞ J~Ú#ѨÊ\˜H˜ Jk J^è~Œ ‡° OQÍ KÕÜ∞« |_»=K«∞Û. â◊„`«∞ã¨OǨ~°O J<Õk
„‰õÄ~°H~õ ‡° ÜÕ∞ HÍ=K«∞Û. JO>Ë Hõ„Δ uÜ«Ú_çH˜ Jk ^è~Œ ‡° "Õ∞. XHõ „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ [O`«∞=Ù
=zÛOk. XHõ_»∞ 'U [O`«∞=Ù#∂ <Õ#∞ K«OѨ#∞. ^Õxh Ç≤ÏOã≤OK«#∞— Jx
J#∞‰õΩ<Õ JÇ≤ÏO™ê"åk `«# ÉèÏ~åº Ñ≤ÅÅ¡ #∞ ѨÙe K«OѨ‰Ωõ O_® K«∂ã¨∞HÀ"åe.
JÖÏ HÍHõ P ѨÙe J`«_ç ÉèÏ~åºÑ≤Å¡Å#∞ K«OѨÙ`«∞O>Ë `å#∞ JÇ≤ÏO™ê"åkx
Jx K≥ѨC‰õΩO@∂ "åà◊§#∞ ~°H˜ΔOK«@OHÀã¨O P ѨÙex K«OѨ#∞ JO>Ë Jk
J^è~Œ ‡° =∞=Ù`«∞Ok. JÇ≤ÏO㨠Q˘Ñ¨Êk Hõ^• Jx ÃÑ^ŒÑÌ Ù¨ ex K«OѨ‰Ωõ O_® LO_»@O
HÍ^Œ∞. nx<Õ ^èŒ~°‡=Ú JO\Ï~°∞. Uk appropriate, JO>Ë complete
sence of propriety L#flѨC_Õ ^è~ Œ ‡° *Ï˝#=Ú L#flk Jx K≥áêÊe. XHÍ<˘Hõ
^è~Œ å‡xH˜ J=Ú‡_»∞áÈ~Ú Jxfl ^è~Œ å‡Å#∞ =keÃÑ@ì_O» KÕ`« J`«_∞» J<ÕHKõ À@¡
J^è~Œ ‡° O KÕã#≤ "å_»=Ù`å_»∞. =∞#‰õΩ ^è~Œ ‡° ã¨O^ÕÇ¨ Å∞ ~å=∂Ü«∞}, =∞ǨÉèÏ~°`O«
Ö’#∂, ѨÙ~å}ÏÅÖ’#∂ HõÅ∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. Z<Àfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Z<Àfl
ã¨O^ÕǨʼnõΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞ *Ï˝#∞Å∞. N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞
"åex "≥#Hõ#∞Oz K«OѨ@=Ú ^èŒ~°‡=∂ Jx H˘O^Œ~°∞ J_»∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~°∞.
~å=Ú_»∞ U Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’ "åex "≥#Hõ#∞Oz K«Oáêeû=zÛO^À PÜ«∞# ^Œ$+≤`ì À
=∞#O J`«_ç ™ê÷#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx XHõ¯=∂@∞ qKå~°} K≥Ü«∂ºe. ~å=Ú_»∞
194
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx =∞#O ѨÓiÎQÍ #q∞‡ JO^Œ∞Ö’ qâßfiã¨=Ú ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∂
LO_Õ@@¡~Ú`Õ Jã¨Å∞ „Ѩâıfl LO_»^Œ∞. PÜ«∞# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. PÜ«∞# KÕã≤Ok
^èŒ~°‡"Õ∞! JÖÏJx =∞#O XѨCHÀ"åe. `«^Œnè#=$uÎ`À PÜ«∞# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
Jx qâ◊fiã≤™êÎ~å? PÜ«∞# ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Jx qâ◊fiã≤¿ãÎ PÜ«∞# KÕãO≤ ^Õ ^è~Œ ‡° =Ú.
=∞#O x~°~‚ ÚOzOk ^è~Œ ‡° =Ú J#|_»^∞Œ . JÖÏ ÉèÏqOz#ѨC_»∞ Jã¨Å∞ „Ѩâflı
"≥Ú^Œ@ L`«Ê#flO HÍ^Œ∞. '<Õ#∞ ¿ÇÏ`«∞"åkx. PÜ«∞# K≥Ñ≤ÊO^Õ ^èŒ~°‡=Ú Jx
convince KÕÜ«∞O_ç <Õ#∞ XѨC‰õΩO\Ï#∞. JO`ÕHÍx PÜ«∞# KÕã≤O^ŒÖÏ¡
^è~Œ ‡° O Z\Ï¡ J=Ù`«∞Ok— J<Õ@@¡~Ú`Õ ~å=Ú_ç ã≤u÷ Ö’ ‰õÄ~°∞Ûx PÖ’zOKåe.
Jk ÉÏ^躌 `«. JO`«óHõ~} ° Ö’ ZѨC_»∂ ‰õÄ_® Jã¨`åºxfl 㨇iOK«H,õ J^è~Œ å‡xfl
ZѨC_»∂ ‰õÄ_® PK«iOK«‰õΩO_® ^èŒ~å‡<Õfl x~°O`«~°=¸ PK«i™êÎ#∞
J<Õ@@∞=O\˜ xQÆ∂_è»=∞~Ú# „Ѩu[˝ KÕã≤# `«~°∞"å`« <Õ#∞ =∞#™ê, "åKå,
Hõ~°‡}Ï ã¨~°fiHÍÅ=ÚÅO^Œ∞, JO>Ë x„^•=ã¨÷Ö’#∂, ã¨fiáêfl=ã¨÷Ö’#∂,
*ÏQÆ~∂° Hõ`Ö« ’#∂ <Õ#∞ ã¨`åºxfl, ^è~Œ å‡xfl J#∞ã¨i™êÎ#∞— Jx „Ѩu[˝ KÕã#≤ "å_çH˜
JÖÏO\˜ "å_çH˜ ^è~Œ ‡° =Ú "≥#flO>Ë LO@∞Ok. P ^è~Œ ‡° "Õ∞ "å_çx ~°HãΔ˜ ∞¨ OÎ k Jx
ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑÙ¨ `å~°∞. HÍ|\˜ì '=$ëêÇ‘Ï— JO>Ë ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. ^è~Œ ‡° "Õ∞ „ѨHÍâ◊OQÍ
HõÅ"å_»∞. ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨOÖ’ „ѨHÍâ◊=∞O`å ^èŒ~°‡"Õ∞! HÍOu JO`å `Õ[¿ãû!
^è~Œ å‡xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>ËË ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ J~°O÷ J=Ù`å_»∞. Wn ã¨OH˜ÑΔ OΨ QÍ =$ëêÇ‘Ï
JO>Ë J~°O÷ !
257. =$+¨Éèíó :
=$+¨{Éè.í 'Éè—í JO>Ë HÍOu Jx J~°O÷ ! ÉèÏ㨯~°^∞Œ ºu, JO>Ë ã¨∂~°ºHÍOu
Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. =$+¨Éèí JO>Ë =$+¨ JO>Ë ^èŒ~°‡=ÚÅ∞, ѨÙ}º=ÚÅ∞
Jx, 'Éèí— JO>Ë WKÕÛ"å_»∞, =i¬OKÕ"å_»∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
PÜ«∞##∞ ZÖÏ K≥Ñ≤Ê#ѨÊ\˜H© ^èŒ~°‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ#∞, ^èŒ~°‡Ñ¨i áêʼnõΩ_»∞QÍ#∞
QÆ∞iÎOK«@"Õ∞ WO^Œ∞Ö’x J~°÷O. P ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ N=∞Ǩq+¨μ‚"Õ HÍ|\˜ì
PÜ«∞# ã¨~åfiO`«~åºq∞. WHõ¯_» L<åfl_»∞ – JHõ¯_»ÖË_»∞ Jx HÍ^Œ∞. '"åºáÈflu
q+¨μó‚ — Jx XHõ â◊|OÌ L#flk. "åºÑ≤Oz#"å_»∞ q+¨μ=‚ Ù Jx J~°O÷ . JO^Œ∞Hõ<Õ
^èŒ~°‡â◊|ÌO K≥ѨÊQÍ<Õ =$+¨Éèí, =$ëêÇ≤Ï J<Õ <å=∂Å∞ K≥ѨCHÀ=@O JO>Ë
195
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
q+¨μ‚=Ù#∞ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ=@"Õ∞! áê`åà◊O`À ã¨Ç¨ Jxfl Ö’HÍÅÖ’¡ ^èŒ~°‡O
ã¨~fi° „`å "åºÑ≤Oz LO@∞Ok. ~“~°"åk #~°H=õ ÚÅ∞ J#O`«HÀ\˜ r=~åã¨∞Å`À
xO_ç L#flq. JHõ¯_» ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° O L#flk. ZÖÏQÆJO>Ë Z=~°~Ú<å ѨÙ}Ϻ`«∞‡Å∞
`«=∞ Ü≥ÚHõ¯ ѨÙ}Ϻxfl ^è•~°áÈ¿ãÎ =∞ǨáêáêÅ∞ KÕã≤ #~°HÍÅÖ’ LO_Õ
J#O`«HÀ\˜ r=~åâ◊√ʼnõΩ Hˆ =Δ ∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. "å~°∞ ѨÙ}ºO KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ ã≤u÷ Ö’
ÖË~°∞. ^èŒ~°‡O q+¨μ‚~°∂ѨHõOÖ’ „ѨHÍâ◊OQÍ LO_ç ã¨~°fi"åºÑ¨HõOQÍ L#flk. Jk
JHõ¯_ç ^•HÍ "≥à◊√§`«∞Ok J#fl=∂@! D Ö’HõOÖ’ L#flѨÙ}ºO JHõ¯_ç^•HÍ
"≥à◊√`«∞O^Œ#fl=∂@! =∞#O Éè’[#O KÕã≤# `«~°∞"å`« hà◊√§ =keÃÑ_»`å=Ú.
'J=∞$`åÑ≤^è•#=∞ã≤ ~“~°"Õ JѨÙ}º xÅÜÕ∞ Ѩ^•‡~°∞ƒù^Œ x"åã≤<åO Ji÷<å
=Ú^ŒHõO ^Œ`«ÎO JHõΔÜ«∞=ÚѨu+¨ì`«∞—. Jx =∞O„`«O K«^Œ∞=Ù`«∂ hà◊√§ =ke
ÃÑ_»`å=Ú. JѨÙ}º xÅÜ«∞=ÚÅ~Ú# ~“~°"åk #~°Hõ=ÚÅ∞ Ѩ^•‡~°∞ƒ^Œ
ã¨OYºÅÖ’ L#flq. JO>Ë J<ÕH=õ ∞~Ú# ã¨OYºÖ’ L#flq. Ѩ^•‡~°∞ƒù^Œ ã¨OYºÅ∞
JO>Ë J<ÕHõ=∞~Ú# ã¨OYºÅ∞ Jx J~°÷O. 'WѨC_»∞ <Õ#∞ Éèí∞lOz `«$Ñ≤ÎѨ_ç#
D ™œYºO Ѩ^•‡~°∞ƒù^Œ ã¨OYºÅÖ’ JѨÙ}ºÖ’Hõ=ÚÅÖ’ LO_Õ J#O`«HÀ\˜
r=ÙʼnõΩ =Ú\Ïìe— Jx P =∞O„`åxH˜ J~°÷O. D ÉèÏ=#KÕ`« "åà◊¡‰õΩ Ñ¨Ù}ºO
KÕ~∞° `«∞Ok. ^è~Œ ‡° =∞<Õk ã¨~fi° "åºÑ¨HOõ QÍ LO_»@OKÕ`« D Ѷ֨ Ïxfl WKÕÛq+¨μ"‚ Õ
JHõ¯_ç^•HÍ "åºÑ≤Oz LO_»@O KÕ`« =∞x+≤ KÕã≤# Hõ~°‡ W`«~° Ö’Hõ=ÚʼnõΩ
‰õÄ_® "åºÑ≤ã¨∞ÎOk Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. P Hõ~°‡ W`«~° Ö’HÍÅÖ’ ‰õÄ_®
Ѷ¨e`åÅ#∞ Wã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx '=$+¨Éèí—, '=$ëêÇ≤Ï— Jx K≥ѨÊQÍ<Õ "≥O@<Õ
q+¨μ‚=Ù â◊|ÌO K≥ѨÊ|_çOk.
258. q+¨μ‚ :
q+¨μ=‚ Ù #~°HÍÅ^•HÍ "åºÑ≤Oz L<åfl_»x K≥Ñʨ QÍ<Õ "≥O@<Õ P ã¨∂ÊùiÎ
HõÅQÆ@O HÀã¨=∞x q+¨μ‚ â◊|ÌO P "≥O@<Õ ã¨Ê+¨ìOQÍ K≥ѨÊ|_çOk.
259. =$+¨Ñ¨~°fi :
Ѩ~°fi JO>Ë XHõ "≥∞@∞ì Jx J~°÷O. JOK«{JOK«Å∞ (JOK«ÅOK«Å∞)
Jx "å_»∞`å=Ú. JO>Ë XHõ "≥∞@∞ì `«~°∞"å`« =∞~˘Hõ "≥∞@∞ì J#fl@∞¡QÍ! =$+¨
196
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JO>Ë ^è~Œ ‡° =Ú. ^è~Œ ‡° =Ú J#|_Õ =∂~°=æ Ú – "≥∞@¡ ^•fi~å PÜ«∞##∞ KÕ~∞° HÀ=@O.
JO>Ë PÜ«∞##∞ KÕ~°∞‰õΩ<Õ =∂~°æO – "≥∞@∞¡ "≥∞@∞¡QÍ L#fl@∞=O\˜ P =∂~°æO
PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞Hõx '=$+¨Ñ¨~°fi!— ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞"≥∂HõΔ=ÚÅ∞ J<Õ@@∞=O\˜
ѨÙ~°∞ëê~°÷=ÚÅÖ’ ^èŒ~°‡O =ÚYº"≥∞ÿ#k. z#flѨC_»∞ ÉÏÅ∞_»∞ P_»∞‰õΩO@∂
q^•ºi÷QÍ LO_Õ@@∞=O\˜ ^èŒ~°‡O XHõ\ ˜. QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞ ^èŒ~°‡O =∞~˘Hõ\ ˜.
rq`«O Ü≥ÚHõ¯ =∞^躌 =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ QÆ$ǨÏã¨÷ ^è~Œ ‡° =Ú #∞O_ç q~å=∞O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl
`«~°∞"å`« =KÕÛ ^èŒ~°‡O "å#„Ѩã¨÷O. W=hfl =$+¨Ñ¨~°fi=ÚÖË! "å\˜x JÖÏ
Ju„Hõq∞Oz XHõ^•x `«~°∞"å`« XHõ\ ˜QÍ "≥o§ KÕi`Õ JѨC_»∞ ^•\˜
"≥à§◊ QÆeQˆ @@∞=O\˜ QÆ=∞ºO PÜ«∞<Õ! P =∂~°=æ Ú PÜ«∞<Õ Jx K≥ÑÊ≤ =$+¨Ñ~¨ fi°
J<Õ <å=∞O KÕ`« K≥Ñʨ |_»∞`«∞<åfl_»∞. PÜ«∞<Õ =∂~°Oæ . JÖÏQÆ „Ѩ=$uÎÖ’ H˘xfl
^è~Œ å‡Å∞ L<åfl~Ú. WHõ¯_Õ D Ö’HõOÖ’ LO_ç ÉèHí KΘ `Õ ,« *Ï˝#OKÕ`« "≥~· åQƺOKÕ`«
Ö’Hõ¿ã= KÕã≤ `«iã¨∞<Î åfl~°∞ H˘O^Œ~∞° . ^è~Œ å‡~°÷ HÍ=∞"≥∂Hõ=Δ ÚÅÖ’ ^è~Œ ‡° O Ü≥ÚHõ¯
J~°÷OKåÖÏ qã¨Î$`«"≥∞ÿ L#flk. J~°÷HÍ=∞=ÚÅ∞ J^èŒ=∞=ÚÅx ^èŒ~°‡=Ú
=∞^茺=∞=∞x "≥∂HõΔ"Õ∞"≥∂ L`«Î=∞=∞x âß„™êÎÅ∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl~Ú. J~Ú`Õ
J~°H÷ Í=∞=ÚÅ HÀã¨=∞x ^è~Œ ‡° =Ú#∞ J#∞ã¨iOKåe =∞m§x! Jk =∞^躌 =∞=Ú.
J~°÷HÍ=∞=ÚÅ#∞ ã¨OáêkOK«\ÏxH˜ =∞x+≤H˜ ã¨~°fiǨωõΩ¯Å∞ L#flq.
QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞OÖ’ LO@∞#flѨC_»∞ ã¨~°fiã¨∞MÏÅ∞ J#∞ÉèíqOK«\ÏxH˜ =∞x+≤H˜
ǨωõΩ¯L#flk. ^èŒ~å‡xfl P„â◊~ÚOz J~°÷HÍ=∞=ÚÅ#∞ ã¨OáêkOKåe.
J~°H÷ Í=∞=ÚÅ#∞ =keÃÑ_ç`Õ JѨC_»∞ ^è~Œ ‡° O =∂„`«"∞Õ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok. =∞ǨHõq
^èŒ∂~°˚\ ˜ rq`«"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ K«Hõ¯\˜ L^•Ç¨Ï~°}=Ú. PÜ«∞# Ѩ~°=∞ t=Éèí‰õΩÎ_Õ!
J~Ú<å ~åAÅ#∞ P„â◊~ÚOKå_»∞. WO\’¡ L#flO`«¿ãѨ٠Ѩ~°=∞t=Ù_ç g∞^Œ
z`«Îâ◊√kú`À Ѩ^•ºÅ∞ ~åã¨∞‰õΩO@∂ t=Ù_ç<Õ ™È΄`«O KÕã¨∂Î LO_Õ"å_»∞.
~å*Ï™ê÷<åxH˜ "≥o§#ѨC_»∞ PÜ«∞#∞fl á⁄QÆ_∞» `«∂HÍÅO QÆ_∞» ѨÙ`«∂ LO_Õ"å_»∞.
~åA ZÖÏ L<åfl PÜ«∞#∞fl á⁄QÆ_∞» `«∂ ã¨∞uÎ ã¨∂Î HÍÅO QÆ_¿ç Ñ"å_»∞. ^è#Œ ã¨Oáê^Œ#
HÀã¨O Pâ◊֒Ѩ_ç ~åA#∞ ã¨∞ÎuOK«@"Õ∞ ѨxQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH
P„â◊~ÚOKå_»∞. '~åAŇ`«∞ÅÎ ∞ "åi¿ã= #~°H„õ áêÜ«∞O|∞ "åiK«∞Û #OÉè’*ÏH©Δ
K«`«∞~°O`«Ü«∂# `«∞~°w Éèí∂ëê^Œ∞Å∞ P`«‡=º^ä• c[=ÚÖò— – J~Ú`Õ ~åAÅ
197
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
¿ã=Ö’ L#fl HõëêìÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ `«~∞° "å`« `≥eã≤#q. 'KåÅ∞ – Ѩi`«$Ñ≤Î K≥Oku<£—
Jx ã¨O`«$Ñ≤ΠѨ_®¤_»∞. z=i ^Œâ◊Ö’ Ѩ~°=∞ t=Ù_Õ ÅHõΔ ºOQÍ ÉèÏqOKå_»∞.
'h=Ù `«Ñ¨Ê <å‰õΩ WOˆHg∞ JYö~°ÖË^Œ∞— J#∞‰õΩ<åfl_»∞. Wq ^èŒ~°‡O Ü≥ÚHõ¯ "≥∞@∞¡
J#fl=∂@!
260. =$ëÈ^Œ~°ó :
ã¨=∞ã¨Î r=ÙÅ#∞ `«# QÆ~°ƒù=Ú #∞O_ç =i¬OѨKÕÜ«Ú"å_»∞. „Ѩ[Å#∞
=i¬OKÕ@@∞=O\˜ L^Œ~°=Ú HõÅ"å_»∞ Jx J~°÷O. L^Œ~°=Ú JO>Ë á⁄@ì.
J~Ú#ѨÊ\˜H˜ WHõ¯_» QÆ~°ƒù=Ú Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’
=$HÀ^Œ~°∞_»∞ J<Õ â◊|ÌO "å_»∞`å~°∞. L^Œ~°=Ú J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ Ü≥∂QÆâßGOÖ’
ǨÏ$^ŒÜ∞« =Ú J<Õ J~°O÷ =KÕÛ@@∞¡QÍ J#fiÜ«∞O KÕã≤ "å_»∞`å~°∞. H˘xfl *’ºuâß≈G
ã¨OÇ≤Ï`«ÅÖ’, =∞iH˘xfl ^Œ~°≈#=ÚÅÖ’ "åºMϺ#=ÚÅÖ’¡ D L^Œ~°=Ú J<Õ
â◊ÉÏÌxH˜ QÆ~ƒ° =ù Ú J<Õ J~°O÷ KåÖÏ KÀ@¡Ö’¡ L#flk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '^•"≥∂^Œ~—°
L^Œ~°=∞O^Œ∞ Ѩ^Œ‡=Ú#∞ Hõey#"å_»∞. JO^Œ∞Hõx =$ëÈ^Œ~° JO>Ë ^èŒ~°‡"Õ∞
ǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚQÍ Hõey#"å_»∞. PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜ«∞"Õ∞ ^èŒ~°‡=Ú 'Ü≥∂yǨÏ$^•úº#
QÆ=∞ºO— Jx "å_»|_çOk PÜ«∞# ™È΄`«OÖ’. ѨO_ç`∞« _»~Ú`Õ ™È΄`«O *Ï„QÆ`QΫ Í
KÕ™êÎ_∞» . „Hõ=∞|^ŒOú QÍ ‰õÄ_® LO@∞OkJk. XHõKÀ@ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜ì H˘O`«^•HÍ
=~°ã¨QÍ ~å™êÎ_»∞. Jk ™È΄`«O. ѨO_ç`«∞_»∞ =∂„`«"Õ∞ ™È΄`«O K≥Ü«∂ºe Jx
Ug∞ ÖË^Œ∞. =∂@Å∞ „Hõ=∞|^ŒúOQÍ ~åx"å_»∞ ‰õÄ_® ™È΄`åÅ∞ K≥Ü«∞º=K«∞Û.
"å_çH˜ ‰õÄ_® ѨO_ç`«∞_»∞ KÕ¿ã ™È΄`åxH˜ =zÛ# Ѷ¨Å"Õ∞ W™êÎ#x K≥áêÊ_»∞.
^•xx ™È΄`«O JO\Ï~°∞. ã¨∞Îu Jx‰õÄ_® J#=K«∞Û. ã¨∞Îu `«~°∞"å`« <å=∞O.
~å=∞<å=∞O L#fl^Œ#∞HÀO_ç. ^•xx JǨÏiflâ◊Å∂ [Ñ≤¿ãÎ P <å=∞O ‰õÄ_®
ã¨∞ÎuÖÏQÍ<Õ Ñ¶¨ÅO Wã¨∞ÎOk. <å=∞O `«~°∞"å`« =∞O„`«O L#flk. =∞O„`åxfl
JǨÏiflâ◊Å∂ [Ñ≤Oz<å Ѷ¨ÅO Wã¨∞ÎOk.
261. =~°÷<À :
WHõ¯_» '=~°÷~Úfu =~°ú#ó— Jx PÜ«∞# ZѨC_»∂ „Ѩ=~°÷=∂#"≥∞ÿ
LO\Ï_»∞. PÜ«∞# x`«º=Ú ÃÑiˆQ"å_Õ HÍx J`«_Hç ˜ <åâ◊#=Ú ÖË^∞Œ . PÜ«∞#‰õΩ
XHõ JOQÆ"H·≥ Åõ º=Ú J<Õk ZѨC_»∞ ‰õÄ_® U~°Ê_»^∞Œ . ^è~Œ ‡° O XHõ<å_»∞ K≥_áç È=@O
198
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J<Õk LO_»^Œ∞. =∞#"åà◊√§ ™ê^è•~°}OQÍ ^èŒ~°‡O HõeÜ«ÚQÆOÖ’ XˆHáê^ŒO
g∞^Œ #_»∞ã¨∞Î#flk H˘O`«HÍÖÏxH˜ ^èŒ~°‡O J<Õk ѨÓiÎQÍ JO`«iã¨∞ÎO^Õ"≥∂ Jx
K≥ÑÙ¨ `∞« O\Ï~°∞. J~Ú`Õ ^è~Œ ‡° O J<Õk <åâ◊#O HÍ=@O J<Õk ZѨC_»∂ LO_»^∞Œ .
^èŒ~°‡O „Ѩ=~°ú=∂#=∞=Ù`«∂ LO@∞Ok. =~°ú=∂# â◊ÉÏÌxfl WHõ¯_» ^èŒ~å‡xH˜
J#fi~ÚOKåe. ^èŒ~å‡Öˇxfl L<åfl <åâ◊#O KÕã≤ H˘`«ÎQÍ ^èŒ~å‡xfl <Õ#∞ ™ê÷Ѩ#
KÕ™êÎ#∞— J#∞‰õΩO>Ë Jk á⁄~°áê>Ë! ^èŒ~å‡xH˜ <åâ◊#O J<Õk LO_»^Œ∞.
™ê^è•~°}OQÍ |Ç≤Ï~°æ`«"≥∞ÿ LO_Õ ^èŒ~°‡=Ú H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ JO`«~°æ`«"≥∞ÿ
LO_»=K«∞Û. ^•xH˜ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ QÍ¡x U~°Ê_»=K«∞Û HÍx <åâ◊#O J<Õk
LO_»^Œ∞. ^èŒ~°‡QÍ¡x J<Õ â◊ÉÏÌxfl =∞#O =∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ ‰õÄ_® H˘xfl
ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ qx L<åfl=Ú. QÍ¡x JO>Ë ^Ò~°ƒÅºO J#fl=∂@! „QÆÇϨ }HÍÅOÖ’
~åǨï=Ù K«O„^Œ∞_çx q∞OQÍ_»∞ JO\Ï~°∞. „QÆǨÏ} ã¨=∞Ü«∞O J~ÚáÈQÍ<Õ
K«O„^Œ∞_»∞ =∞m§ „ѨHÍtã¨∞Î<åfl_»∞. PÜ«∞# ˆHg∞ HÍÖË^Œ∞. JO>Ë K«O„^Œ∞_çH˜
~åǨï=Ù =Å# QÍ¡x HõeyOk. ã¨∂~°∞º_çH˜ "Õ∞Ѷ∞¨ O J_»∞=¤ zÛ#ѨC_»∞ PHÍâ◊OÖ’
H˘O`«ÉÏè QÆO HÍx – ѨÓiÎQÍ HÍx "≥Å∞`«∞~°∞ =∂Ü«∞"≥∞ÿ H˘kÌQÍ pHõ\ ˜ ~å=K«∞Û.
PHÍâ◊O "Õ∞Ѷ∂¨ =$`«"∞≥ ÿ L#flk JO\Ï=Ú. JO>Ë "Õ∞Ѷ∞¨ O =Å# ã¨∂~°ºHÍOuH˜
QÍ¡x HõeyOk Jx K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. JÖψQ ^è~Œ å‡xH˜ ‰õÄ_® QÍ¡x HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
J~Ú<å „Ñ¨=~°=ú ∂#OQÍ<Õ LO@∞Ok. =~°=ú ∂#OQÍ<Õ LO@∞Ok `«Ñʨ ^è~Œ å‡xH˜
<åâ◊#O J<Õk ÖË^Œ∞. `«#‰õΩ `«y#@∞¡QÍ ^èŒ~å‡xfl =∞ÅK«∞HÀ=@O J<Õk
LO_»^Œ∞. ^èŒ~°‡O֒ѨŠLO_»QÍ ZO`«\˜ =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»~Ú<å – z=~°‰õΩ
„|Ǩχ^Õ=Ù_»~Ú<å ^•xx ^•@\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . q+¨μ"‚ Õ ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ HÍ|\˜ì
– PÜ«∞# ™êufi‰õΩ_»∞, ã¨OHõÅÊã≤^Œ∞ú_»∞, ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì
^è~Œ å‡xH˜ U~°Ê_ç# QÍ¡xx `˘ÅyOK«@O J<Õk PÜ«∞# H˘Hõ¯_çHˆ ™ê^躌 O. '^è~Œ ‡° 㨺
QÍ¡x~°ƒù=`« ÉèÏ~°`«— Jx Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∂`«∞‡_»∞ K≥áêÊ_»∞. J^èŒ~å‡xfl x~°∂‡eOz
^èŒ~å‡xH˜ U~°Ê_ç# QÍ¡xx `˘Åy¿ãÎ ^èŒ~°‡O JHõ¯_Õ LO@∞Ok. JO>Ë '^èŒ~å‡xH˜
Ѩ\#ì˜ QÍ¡xx `˘ÅyOz z=~°‰Ωõ ^è~Œ å‡xfl ѨÓ~°fiOÖÏQÍ „ѨHÍtOKÕ@@∞¡ KÕÜ∞« @"Õ∞
<å Hõ~°Î=º=Ú— Jx w`«Ö’ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ É’kèOKå_»∞. JO^Œ∞Hõx P ^èŒ~°‡"Õ∞
PÜ«∞#. ^•xx PÜ«∞<Õ HÍáê_»∞`å_»∞.
199
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
262. =~°ú=∂#ó : =$kúH˜ HÍ~°‰õΩ_»∞. J#QÍ J#O`«ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°‰õΩ_»∞.
263. qqHõÎ : ^ÕxKÕ`«#∞ JO@|_»x"å_»∞.
264. „â◊√u™êQÆ~°ó : J#O`å "≥· "Õ^• J\˜ì"Õ^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞."Õ^Œã¨=Ú„^Œ∞_»∞.
265. ã¨∞Éèí∞[ó : â◊√Éèí=ÚÅ#∞ „Ѩ™êkOK«∞ Éèí∞[=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞.
266. ^Œ∞~°ú~°ó :
r=ÙÅ JO`«óHõ~°}=ÚÅO^Œ∞ ã≤÷~°=ÚQÆ ^èŒiOѨ ™ê^茺=Ú HÍx"å_»∞.
267. "åOw‡ : '#=∞ó â’¡Hͺܫ∞K«, J=™ê<åºÜ«∞K«—. ã¨~°fi=∞O„`«ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
268. =∞¿ÇÏO„^Œó : ѨiáêʼnõΩ_»∞.
269. =ã¨∞^Œó :
'^èŒ#=∞yfl~°ú#O "åÜ«Ú~°ú#O ã¨∂~Àº^èŒ#O =ã¨∞ó— Wxfl q^èŒ=ÚÅ
Sâ◊fi~°º=ÚxK«∞Û"å_»∞.
270. =ã¨∞ó : J\˜ì Sâ◊fi~°º=Ú P`«_Õ J#∞@.
271. <≥·Hõ~°∂Ѩó : U Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ѩ=∂„`«∞_»∞ HÍx"å_»∞.
272. |$Ǩτ^Œ∂Ѩó :
|$ǨÏó J#∞ ^è•`«∞=Ù#‰õΩ "åºÑ≤OK«∞@ Jx J~°÷=Ú.J#O`« "åºÑ¨Hõâ◊H˜Î
HõÅ"å_»#∞@.
273. tÑ≤q+¨ìó :
tÑ≤q+¨ìó Jx ~°∞„^Œ∞x „â◊√u =i‚OK«∞K«∞#flk. JK«Û\˜ "åºYºÜ«∞O^Œ∞
q+¨μó‚ tÑ≤q+¨óì J#∞ „â◊√u L^•Ç¨ÏiOK«|_ç#k. WO^Œ∞ tÑ≤x h\˜x PHõi¬OK«∞
H˜~}° =ÚÅxÜ«Ú, q+¨óì J#QÍ P H˜~}° =ÚÅO^Œ∞ =ã≤OK«∞"å_»xÜ«Ú =~°#‚ =Ú.
ã¨∂~°ºH˜~}
° =ÚÅO^Œ∞ x=ã≤OK«∞"å_»∞.
274. „ѨHÍâ◊#ó : =ã¨∞Î*Ï˝#=Ú#∞ |∞kúÜ«∞O^Œ∞ „ѨHÍtOѨ*ËÜ«Ú"å_»∞.
â’¡II F[¿ãÎ*’ ^Œ∞ºu^èŒ~°ó „ѨHÍâß`å‡ „Ѩ`åѨ#ó I
|∞∞^Œúã¨ûÊëêìHõΔ~À =∞„#Îó K«O„^•Oâ◊√~åƒù㨯~°^Œ∞ºuó II 30
275. F[¿ãÎ*’^Œ∞ºu ^èŒ~°ó :
N=∞Ǩ  q+¨ μ ‚ = Ù#∞ 'F[, `Õ [ , ^Œ ∞ ºu^è Œ ~ ° — Jx H© i Î O Kå~° ∞ .
200
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
'F[¿ã*Î ’^Œ∞ºu^è~Œ —° Jx XHõ¯=∂@Ö’<Õ K≥¿ÑÊâß_»∞. „áê}HõÅÊ#, â∫~°ºQÆ∞}=Ú,
H©i,Î HÍOu –"≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜x ^è•~°} KÕã#≤ "å_»∞ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
^Œ∞ºu JO>Ë HÍOu. F[ó, `Õ[ J<Õ <å=∞^èÜ Õ ∂« Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#ˆH =iΙêÎ~Ú.
'|ÅO |Å=`å=∞ã≤‡ `Õ [¿ããÎ fi≤ <å =∞ǨÏ"£∞— Jx K≥Ñʨ |_»@O KÕ`« '`Õ[ã≤fi<åǨÏO—
Jx K≥ѨÊ|_»@O KÕ`« PÜ«∞# `Õ[ã¨∞û Jx ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞. ^Œ∞ºu JO>Ë nÑ≤Î
Jx ‰õÄ_® J~°÷O =ã¨∞Î#flk. ^è•~°} KÕ`« `Õ[ã¨∞û XHõ Ѩ^•~°÷OQÍ K≥ѨÊQÍ
PÜ«∞# ^èŒiOz# =ã¨∞Î=ÙQÍ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. XHõ "≥Å∞QÆ∞ LOk. J~Ú`Õ
"≥Å∞QÆ∞ L#flk JxK≥ѨÊ=^Œ∞Ì. Dâ◊fi~°∞_»∞ "≥Å∞QÆ∞#∞ ^èŒiOz JHõ¯_» L<åfl_»∞
Jx*Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ HÀ"åe. Dâ◊fi~°∞_Õ ã¨∂~°∞º_ç ~°∂ѨOÖ’ "≥Å∞QÆ∞ `«∞<åfl_»∞ Jx
K≥ѨÊ@O ã¨iJ~Ú# Ѩ^Œúu. ã¨~åfiO`«~åºq∞ J~Ú# q+¨μ‚=Ù ã¨∂~°º~°∂ѨOÖ’
"≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞<åfl_»∞ Jx ã¨∞uÎ OK«|_®¤_∞» . „Ѩu =ã¨∞=Î ÙÖ’#∞ PÜ«∞# L<åfl_»x
ÖËHõáÈ`Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ "Õ~°∞KÕã≤ Jk =∂„`«"Õ∞ L#fl^Œx J#∞‰õΩO@∞<åflO. JHõ¯_»
nxx ^èŒiOKÕ XHõ =ã¨∞Î=Ù – ã¨`«º"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù "Õˆ~ LO^Œx K≥Ñ≤Ê *Ï˝Ñ¨HõO
`≥K«∞ÛHÀ=∞x K≥ѨÊ@O WO^Œ∞Ö’x J~°÷O.
276. „ѨHÍâß`å‡ :
P`«‡~°∂ѨÙ_≥· „ѨHÍâ◊=∂#=∞=Ù`«∞<åfl_»∞ P N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù. P`«‡ J<Õk
^Œ~°≈hÜ«∞=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙHÍ^Œ∞. ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º =ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞. Jk
^èŒiOz# ã¨=∞ã¨Î Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞ ^Œ~°≈hÜ«∞=ÚÅ∞. Jk J~°÷=∞ÜÕ∞º =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
^èŒiã¨∞ÎOk.
277. „Ѩ`åѨ# :
D <å=∞O WHõ¯_» ã¨∂~°∞º_çH˜ J#fi~Úã¨∞OÎ k. N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù ã¨∂~åºk
qÉèí∂`«∞ÅKÕ`« qâı+¨OQÍ `«Ñ≤OѨKÕ™êÎ_»x J~°÷O. WHõ¯_» `«Ñ≤OѨKÕ™êÎ_»∞ JO>Ë
*Ï˝<åxfl ã¨OáêkOKÕO^Œ∞‰õΩ KÕ¿ã `«Ñ㨠∞¨ û ‰õÄ_® `«Ñ<¨ !Õ `«Ñ#¨ J<Õk =∞x+≤Ö’
LO_Õ@@∞=O\˜ ~°*’QÆ∞}O. `«"≥∂QÆ∞}Ïxfl `˘Åy¿ãÎ ~°*’QÆ∞}O LO@∞Ok.
ã¨`fi« QÆ∞}O ֒ѨŠLO@∞Ok. ã¨`fi« QÆ∞}ÏxH˜ U „H˜Ü∞« ‰õÄ_® ÖË^∞Œ . ~°*’QÆ∞}O
U QÆ∞}O`À KÕi`Õ P QÆ∞}O q^Œº=∂#=∞=Ù`«∞Ok. ~°[ã¨∞û `«"≥∂ QÆ∞}OÖ’
201
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
KÕiO^ŒO>Ë „‰õÄ~°HÍ~åºÅ∞ KÕ™êÎ_∞» . ~°[ã¨∞û QÆ#Hõ `«=∞ã¨∞û#∞ x~°∂‡eOK«QeÆ QÆ`Õ
~°*’QÆ∞}O WOHÍ Ñ¨xKÕã∂¨ <Î Õ LO@∞Ok. ã¨`fi« QÆ∞}OÖ’ LO_Õ ã¨`º« =ã¨∞=Î Ù#∞
K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk Jk. ^•x ¿Ñˆ~ `«Ñ¨ã¨∞û. JO^Œ∞=Å# N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù ~°*’QÆ∞}
ã¨OѨ#fl"≥∞#ÿ `«Ñ㨠∞¨ û ~°∂ѨOÖ’ LO\Ï_»∞. JO^Œ∞Hõx `«Ñ#¨ J<Õ â◊|OÌ WHõ¯_»
~°*’QÆ∞}ÏxH˜ J#fi~Úã¨∞ÎOk.
278. |∞∞^Œú :
^èŒ~°‡*Ï˝# "≥·~åQͺ^Œ∞ÅKÕ`« ã¨=∞$^Œ∞ú_»∞ Jx J~°÷O.'|∞∞^Œú—–'ã¨=∞$^Œúó—
JxflO\˜h ã¨=∞$^ŒúOQÍ Hõey#"å_»∞ P =∞Ǩq+¨μ‚=Ù Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
279. ã¨ÊëêìHõΔ~° :
ã¨Ê+ì̈=Ú, L^•`«Î=Ú, FOHÍ~°=Ú J~Ú# JHõΔ~°=Ú#∞ Hõey#"å_»∞.
PÜ«∞# ã¨ÊëêìH~Δõ ∞° _»∞. qã¨Ê+ì̈"∞≥ #ÿ @∞=O\˜ JHõ~Δ â° |◊ OÌ KÕ`« Hõ~Δ =° Ú HÍxk Jx
J~°÷O. <åâ◊#=Ú ÖËx ^•x¿Ñ~°∞ JHõΔ~°=Ú. JHõΔ~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ x[ã¨fi~°∂ѨO
ѨÅHõ@"Õ∞! ѨeˆH ã¨fi~°=Ú, ѨeˆH JHõΔ~°=Ú Jxfl *Ï`«∞ʼnõΩXHõ¯>Ë! ~å¿ã
~°∂ѨO =∂„`«=Ú `Õ_® Hõey LO@∞Ok. 'Hõ— J<Õ JHõ~Δ åxfl =∞#O `≥Å∞QÆ∞Ö’
XHõÖÏQÍ ~å™êÎ=Ú. [áêhÜ«ÚÅ∞ =∞~˘HõÖÏQÍ ~å™êÎ~°∞. WOw¡+¨μ"åà◊√§
=∞~˘HõÖÏQÆ∞# ~å™êÎ~∞° . ÉèÏ+¨ÜÚ≥ Hõ¯ ÉÏǨϺ"≥∞#ÿ ~°∂ѨHÅõ Ê#Ö’ Éè^Ë OŒ LO@∞Ok
HÍx 'Hõ— J<Õ â◊|ÌO JO^Œ~°∂ XˆHÖÏQÆ∞# ѨÅ∞‰õΩ`å~°∞. Jk JHõΔ~°O. HõΔ~°O
HÍxk. JO^ŒiÖ’#∂ ã¨=∂#OQÍ LO_Õ@@∞=O\˜k. "Õ^ŒO K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl
„ÉÏǨχ}∞_»∞ ѨeˆH HõHÍ~°O, HÍH˜ ѨeˆH HõHÍ~°O XHõ>Ë! U^Œ~Ú<å ã¨Ô~ 'Hõ—
J<Õ JHõ~Δ O° Hõ~Δ O° HÍx, #tOѨÙHÍx, =∂~°∞ÊQÍx ÖˉΩõ O_® LO_Õ@@∞=O\˜k.
ã¨~åfiO`«~åºq∞QÍ LO_Õ@@∞=O\˜k. ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# JHõΔ~°O! qã¨Ê+¨ì=∞~Ú# P
JHõΔ~° ã¨fi~°∂ѨO P`«_Õ! Jk eÑ≤ |^ŒúO HÍ^Œ∞. sound J#fl=∂@! J~Ú`Õ
WHõ¯_» 'ã¨ÊëêìH~Δõ —° #∞ 'FOHÍ~åxH˜— J#fi~ÚOK«∞HÀ=∞x K≥áêÎ~∞° . D JHõ~Δ =° ÚÅhfl
PÜ«∞<Õ! U=~Ú<å 㨈~. J=hfl ÉèíQÆ=O`«∞_ç"Õ! 56 =~°‚=ÚÅ∞ Jx K≥ѨÊ|_Õ
JHõ~Δ =° ÚÅ∞ PÜ«∞# ã¨fi~°∂Ѩ=ÚÖË! g@xfl\˜H˜ „áê}=∞~Ú#@∞=O\˜ =¸Å=Ú
'FO— J<Õ@@∞=O\˜ FOHÍ~°ã¨fi~°∂Ѩ=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
202
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
280. =∞O„`«ó :
|∞∞QƺA™êû=∞ J^èŒ~°fi} "Õ^Œ=ÚÅÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ =∞O„`«
ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ P`«_»∞. =∞O„`«O PÜ«∞##∞ QÆ∞iOKÕ É’kèã¨∞Î#flk. J~Ú`Õ P
=∞O„`«=ÚÖ’x XH˘¯Hõ¯ qÉèÏQÆ=Ú PÜ«∞#Ö’x XH˘¯Hõ¯ ÉèÏQÆ=Ú. XHÍ<˘Hõ
qÉèí∂ux XHÍ<˘Hõ ÅHõΔ}=Ú#∞ É’kèOz "å\˜x Jq =∞# =â◊O KÕ™êÎ~Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë Jq JHõΔ~° ã¨fi~°∂ѨOÖ’ L#flq. =∞O„`«=Ú #tOѨ٠ÖËx
JHõΔ~°=ÚÅ`À xO_ç LO@∞Ok. Jk Dâ◊fi~°∞_çÖ’x XHõ qÉèí∂ux QÆ∞iOz
K≥ÑÊ≤ Ok. JHõ~Δ =° ∞Ü«∞OQÍ LO_»@O KÕ`« Jk ã≤kãú ∞¨ OÎ k. Jk Ѷ֨ Ïxfl Wã¨∞OÎ k.
JO>Ë =∞O„`«O Ü≥ÚHõ¯ |ÅO JHõΔ~°â◊H˜Î JO\Ï~°∞. JHõΔ~°OÖ’<Õ â◊H˜Î L#flk.
'FO— J<Õ JHõΔ~°OÖ’<Õ LO_Õ â◊H˜Î Ѩ~°`«`«fi=Ú J#|_»∞`«∞Ok.
281. K«O„^•Oâ◊√ó :
ã¨O™ê~° `åѨ ã¨O`«Ñ¨Î z`«∞ÎÅ~Ú#"åà◊§‰õΩ K«O„^•Oâ◊√Å=Öˇ K«O„^Œ
H˜~}
° =ÚÅ∞ K«ÅQ¡ Í L#fl@∞¡QÍ ã¨O™ê~°OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ "åà◊§‰õΩ `å#∞ P
ÉÏ^èŒ#∞ `˘Åy™êÎ_»∞ Jx J~°÷O. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç# „ѨHÍâß`«‡,
„Ѩ`åѨ# J<Õ <å=∂Å∞ ã¨∂~°∞º_çH˜ J#fi~ÚOKÕ@@∞¡QÍ =∞#O QÆ=∞xOKåe.
282. ÉèÏ㨯~°^Œ∞ºuó :
N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù HÀ\˜ ã¨∂~°º„ѨÉÅíè `À "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞<åfl_»x D <å=∞O
KÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. Hõ#|_»∞`«∞#fl [QÆ`«∞ΉõΩ D <å=∞O J#fi~Úã¨∞ÎOk.
ÉèÏ㨯~°^Œ∞ºu JO>Ë K«O„^Œ∞_»∞‰õÄ_® "≥Å∞`«∞~°∞#∞ ã¨∂~°∞º_ç#∞Op `≥K«∞Û
‰õΩO@∞<åfl_»∞. ã¨∂~°ºHÍOux PÜ«∞# ^èŒiOz LO@∞<åfl_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
^Œ∞ºuQÍ K≥Ñʨ |_®¤_∞» . P`«‡ÜÕ∞ ã¨∂~°∞º_ç=Öˇ "≥Å∞QÆ∞`«∞#flk. P HÍOu K«O„^Œ∞_ç
~°∂ѨOÖ’#∂, #HõΔ„`« ~°∂ѨOÖ’#∂ "≥Å∞QÆ∞`«∞#flk. Hõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ w`«Ö’
'#HõΔ„`åÅÖ’x HÍOux <Õ#∞! ã¨∂~°∞º_çÖ’x "Õ_çx <Õ#∞. hÖ’x |∞kúx <Õ#∞.
hÖ’x *Ï˝<åxfl <Õ#∞. hÖ’ LO_Õ Jq^Œº ‰õÄ_® <å „Ñ¨ÉÏè ="Õ∞!— Jx K≥áêÊ_»∞.
â’¡II J=∞$`åOâ◊¥^Œƒù"À ÉèÏ#∞ó â◊â◊a#∞Ìã¨∞ûˆ~â◊fi~°ó I
B+¨^èŒO [QÆ`«¿ãû`«∞ó ã¨`«º^èŒ~°‡Ñ¨~å„Hõ=∞ó II 31
203
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
B+¨^∞Œè Å∞ Jhfl K«O„^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯ ™êfinè#OÖ’ L<åflÜ«∞x âßGO
K≥ѨÙ`«∞#flk. 'F+¨nè<åO Ѩuó— Jx XHõ¿Ñ~°∞ L#flk K«O„^Œ∞_çH˜.
283. J=∞$`åO â◊¥^Œƒù=ó :
ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ# HÍÅOÖ’ J=∞$`åOâ◊√=Ù Ü≥ÚHõ¯ L^Œƒù"åxH˜
HÍ~°‰õΩ_≥·#"å_»∞ Jx J~°÷O. J=∞$`åOâ◊√=Ù JO>Ë K«O„^Œ∞_»∞ Jx J~°÷O.
K«O„^Œ∞_çÖÏQÍ<Õ ÅH©;^Õq ‰õÄ_® ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ# Ѷ¨e`«OQÍ [x‡OzOk.
KåÖÏ =∞OkH˜ XHõ ã¨O^ÕǨÏO =ã¨∂Î LO@∞Ok. ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ#OÖ’ ÅH©;^Õq
[x‡Oz# `«~°∞"å`« P"≥∞#∞ N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ Hõ^•! =∞i P"≥∞
JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ÖË^• Jx! ^•xH˜ ÃÑ^ŒÌÅ∞ WÖÏ ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ~°∞.
'N=∞ǨÅH˜;x XHõ ã¨O^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞ J==∂xOKå_»@! ÅH©;^Õqx
J==∂xOz<å Éè~í ΰ J~Ú# N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù#‰õΩ =∞i HÀѨO ~åÖË^@Œ ! ÉèÏ~°º#∞
J==∂x¿ãÎ Éè~í ‰Î° Ωõ J==∂#O Hõ^•? =∞i PÜ«∞#‰õΩ HÀѨO ~åÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hõx
<Õ#∞ ã¨=Ú„^Œ„Ѩ"âÕ O◊ KÕ™êÎ#x P"≥∞ "≥o§áÈ~ÚOk. JO^Œ∞=Å# D [QÆ`OΫ `å
ÅH©;~°ÇÏ≤ `«=∞~ÚáÈ~ÚOk. `≥Å"≥ÖÏáÈ~ÚOk. ™œO^Œ~º° O =∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈ~ÚOk.
Sâ◊fi~°ºO Ö’Ñ≤OzOk. P"≥∞ `«# „ѨÉèÏ=O Uq∞\’ `«# =∞Ç≤Ï=∞ Uq∞\’
K«∂Ñ≤OzO^Œ@. `«#∞ LO>Ë ZÖÏ LO\Ï~°∞ – ÖËHõáÈ`Õ ZÖÏ LO\Ï~°∞ Jx
P"≥∞ `«# „ѨÉÏè =O "åà◊§‰õΩ `≥e¿ãÖÏ KÕãO≤ ^Œ@! XHõ ã¨∞YO Ü≥ÚHõ¯ J#∞Éè∂í u
^Õ=`«Å‰õΩ ‰õÄ_® J~°÷O HÍÖË^Œ∞. `å=Ú J#∞Éèíqã¨∞Î#fl ™⁄=∞‡O`å – Sâ◊fi~°ºO
JO`å `«=∞‰õΩ HõÅQÆ@OÖ’ ÅH©;^Õq „Ѩ"Õ∞Ü«∞O Ug∞ÖË^Œx J#∞‰õΩ<åfl~°∞
"åà◊√§. ÅH˜;x P~åkèOK«=∞x K≥Ñ`≤ Õ ã¨fi~°Oæ JO`å `«#^Õ#O@∂ kèH¯õ iOKå_»∞
^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞. ÅH©;ã¨=Î O K≥Ü∞« º=∞x K≥Ñ`≤ Õ K≥Ü∞« ºÖË^∞Œ "åà◊√§. ÅH©;„Ѩ™ê^ŒOQÍ
fã¨∞HÀ=∞O>Ë ÖˇYöKÕÜ«∞ÖË^Œ∞ "åà◊√§. ã¨fi~°æO JO`å `«#^Õ#x – `«<Õ ^•xH˜
Ü«∞[=∂xx Jx QÆ~°fiO`À q„~°gQÍ_»∞ ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞. Jn P"≥∞‰õΩ [iy#
J==∂#O. JO^Œ∞=Å# P"≥∞ JO`«~åú#"≥∞ÿ ã¨=Ú„^Œ „Ѩ"âÕ O◊ KÕãO≤ k. WÖÏO\˜
Hõ^äŒÜÕ∞ t=Ù_ç q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® LOk Jx ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥ѨÙ`å~°∞. WHõ¯_» ÅH˜;
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® [iyOk. ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ qÉèí∂`«∞Å∞ LO>Ë ZÖÏ
204
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
LO\Ï~Ú – ÖËHõáÈ`Õ ZÖÏ LO\Ï~Ú J<Õ q+¨Ü«∞O =∞#‰õΩ `≥eÜ«∂e Hõ^•!
JѨC_»∞ =∞#‰õΩ ^•x Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞= `≥Å∞ã¨∞OÎ k. JÖψQ ^Õ=`«Å‰õΩ ÅH˜;Ü≥ÚHõ¯
qÅ∞= `≥eã≤=zÛOk. P"≥∞#∞ uiy [QÆ`∞« ‰Î Ωõ „Ѩ™êkOK«=∞x JO^Œ~∂° "≥o§
q+¨μ‚=Ù`À "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. P"≥∞#∞ ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩx ~å"åe. Jk `«#‰õΩ
„ѨÜ∂≥ [#O J#∞‰õΩ<åfl_»∞ PÜ«∞#. ^Õ=`«Å`À, „|Ǩχ`À, ^Õ"OÕ „^Œ∞_ç`À PÜ«∞#
'g∞‰õΩ ZO`« PѨ^Œ =zÛO^À `≥eã≤=zÛO^•! P"≥∞‰õΩ HÀѨO =zÛ "≥o§áÈ~Ú#
`«~°∞"å`« ^Œi„^ŒO Ѩ@∞ì‰õΩOk g∞‰õΩ! P"≥∞ g∞‰õΩ âßâ◊fi`«OQÍ ÅaèOz g∞‰õΩ
Wk=~°H\õ ˜ ã≤~∞° Åhfl ~å"åe JO>Ë g∞~°∞ ã¨=Ú„^Œ =∞^ä#Œ O K≥Ü∂« ºe. ~åHõãΔ ∞¨ Å
KÕ`«∞ÅÖ’ g∞~°∞ Kå=‰õΩO_® LO_®e JO>Ë g∞‰õΩ J=∞$`«O ÅaèOKåe.
JO^Œ∞HÀã¨O ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ#O KÕÜ«∂e— Jx LѨ^ÕtOKå_»∞. ã¨∞qâßÅ"≥∞ÿ#
ã¨=Ú„^•xfl =∞^ä#Œ O KÕÜ∂« ÅO>Ë ZO`«ÃÑ^ŒÌ Hõ=fiO HÍ"åe? JO^Œ∞Hõx PÖ’K«#
KÕã≤ =∞O^Œ~° Ѩ~°fi`åxfl fã¨∞‰õΩH˘KåÛ~°∞. Jk ã¨=Ú„^ŒOÖ’ =ÚxyáȉõΩO_®
PÜ«∞##∞ „áêi÷¿ãÎ PÜ«∞# ÃÑ^ŒÌ ‰õÄ~°‡~°∂ѨO ^èŒiOz QÆ\ ˜ì^≥·# `«# gѨÙÃÑ·
"≥∂ã¨∂Î =ÚxyáȉõΩO_® `ÕeÛ Ñ¨@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. JÖÏ =∞kèOz# P Ѩ~°fi`«O
J@∞W@∞ u~°∞QÆ∞`«∞O>Ë gѨÙÃÑ·# ÃÑ^ŒÌ =∞K«Û U~°Ê_çO^Œ@! "åã¨∞H˜x Hõ=fiѨÙ
`å_»∞QÍ "å_®~°∞. P ã¨=Ú„^Œ =∞^ä#Œ O Ѷe¨ `«OQÍ 'J=∞$`åOâ◊¥^Œƒ=ù — K«O„^Œ∞_»∞
ѨÙ\Ïì_»∞. S~å=`«O J<Õ U#∞QÆ∞ ѨÙ\˜ìOk. ǨÖÏǨÏÅO J<Õ q+¨O ѨÙ_ç`Õ
^•xfl Ѩ~°=∞t=Ù_»∞ ã‘fiHõiOz HõO~î°OÖ’ xÅ∞ѨىõΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞#
QÆ~à° H◊ Oõ ~î∞° _»∞. `«~∞° "å`« N=∞ǨÅH˜; J=`«iOzOk. gà◊§O^ŒiH˜ P"≥∞ ^Œ~≈° #O
WzÛOk. P"≥∞ u#flQÍ q+¨μ‚=Ù ^ŒQÆæiH˜ KÕiOk. =∞m§ P"≥∞ Z@∂ áȉõΩO_®
`«# ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ÃÑ>Ëìã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ LáêÜ«∞OQÍ! WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ `«#∞ HÍHõ
"Õ~°∞QÍ „ѨHõ$ux K«Hõ¯QÍ K«∂Ñ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Hõ¯QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩx Ö’HÍxH˜
K«∂Ñ≤OKå_»∞. WѨC_»∞ P"≥∞ =∞Ô~Hõ¯_çH˜ áȉõΩO_® ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ ™ê÷#O WKåÛ_»∞
HÍ|\˜ì PÜ«∞# ÅH©;<å~åÜ«∞}∞_»~Ú<å_»∞. ÅH©;Ѩu J~Ú<å_»∞. ѨÙ~å}O
W^ŒO`å =i‚ã∞¨ OÎ k. 'w`«QÀqO^ŒO—Ö’ Hõq =i‚™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hõx Jxfl qÉè∂í `«∞Å∞
PÜ«∞#"Õ Jx JO\Ï~°∞. áêÅÖ’ "≥#fl LOk. ÃÑ~°∞QÆ∞Ö’ "≥#flLOk. JÖÏ
Hõeã≤ L#flѨC_»∞ Jk Z=iH©H#õ |_»^∞Œ . JÖψQ ÉèQí =Æ O`«∞_ç qÉè∂í `«∞Å∞ ã¨$+≤ª
205
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
JO`å xO_ç L<åfl Hõ#|_»=Ù. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞. HÍh Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞
áêÅÖ’¡ "≥#flÖÏQÍ! ^•xx =∞kä¿ãÎ "≥#fl Hõ#|_»∞`«∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_®
JO`Õ! ÉèíQÆ=O`«∞_ç ^Œ~°≈#O HÀã¨O P Ѩx K≥~Úº. JO`«óHõ~°}Ö’ â’kèOK«∞.
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® ^Œ~°≈#O Åaèã¨∞ÎOk— Jx ÃÑ^ŒÌÅ É’^èŒ, ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ#=Ú JO>Ë
JO`«~‡° ^ä#Œ "Õ∞! ã¨=Ú„^Œ =∞^ä#Œ O Ѷe¨ `«OQÍ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ =zÛOk ǨÖÏǨÏÅO.
JO`«~°‡^äŒ# Ѷ¨e`«OQÍ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ |Ü«∞@ Ѩ_Õq ǨÖÏǨÏÅO ÖÏO\˜
ѨÓ~°fi[#‡Ö’ KÕã#≤ Hõ~‡° Å =Å# =zÛ# ^ÀëêÅ∞ XHõ¯=∂@∞ |Ü«∞@Ѩ_∞» `å~Ú.
XHõ=∞Oz =∞O^Œ∞ "å_ç`Õ blood Ö’x infections Jhfl =ÚO^Œ∞ |Ü«∞\˜H˜
=™êÎ~Ú. JѨC_»∞ blood clean J=Ù`«∞Ok. P `«~°∞"å`«<Õ =∞x+≤ ÉÏQÍ
LO\Ï_»∞. ֒ѨŠ^•K«∞‰õΩ#fl áêáêÅ`À =∞x+≤ Uq∞ ÉÏQÍ LO_»_∞» . JO^Œ∞Hõx
Láêã¨# KÕÜ«∂e. J~Ú`Õ ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ#OÖ’ ǨÖÏǨÏÅO ѨÙ\˜ì#@∞¡QÍ P
áêѨHõΔÜ«∞O KÕÜ«∞@O HÀã¨=∞x H˘xfl HõëêìÅ∞ ~å"˘K«∞Û. D HõëêìÅ∞ ~å=@O
`«#∞ KÕ¿ã@@∞=O\˜ Láêã¨<å Ѷ¨e`«OQÍ =zÛ#"Õ#x –`«#∞ KÕã≤# áêáêÅ∞
|Ü«∞\˜H˜ áÈ`«∞#fl=x – `«#∞ Ѩiâ◊√^Œ∞_ú =» Ù`«∞<åfl#x Láê㨉Ωõ _»∞ ÉèÏqOKåe.
=∂e#ºO áÈ~ÚO^Œ#fl=∂@! ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ#OÖ’ q+¨O Hõ‰õΩ¯`«∞#fl "åã¨∞H˜
`«ÅÅ"≥·Ñ¨Ù ~åHõΔã¨∞Å#∞ Ѩ@∞ìHÀ=∞x `ÀHõ"≥·Ñ¨Ù ^Õ=`«Å#∞ Ѩ@∞ìHÀ=∞x
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞ PÜ«∞#! JO>Ë JO^Œ∞Ö’ =KÕÛ Ñ¶¨ÖÏʼnõΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°}O
Jx ѨÙ~å}ÉèÏ=O!
284. ÉèÏ#∞ó :
JO>Ë ã¨∂~°∞º_»∞. „ѨHÍtOKÕ"å_»∞. PÜ«∞<Õ „ѨHÍâ◊=Ú HÍ|\˜ì PÜ«∞#
ÉèÏ#∞ J<Õ <å=∞O`À Ñ≤Å=|_»∞`«∞<åfl_»∞.
285. â◊â◊aO^Œ∞ó :
â◊â◊ J<Õ â◊|OÌ KÕ`« ‰õΩO^ÕÅ∞ J<Õ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k. D â◊t <å=∂xH˜
K«O„^Œ∞_»∞ Jx ‰õÄ_® J~°O÷ LOk. K«O„^Œ∞xÖ’ ‰õΩO^ÕÅ∞ LO@∞Ok. â◊âa◊ O^Œ∞=Ù
JO>Ë ‰õΩO^ÕÅ∞#∞ =Ú„^ŒQÍ HõeyL#fl"å_»∞. aO^Œ∞=Ù â◊|ÌO KÕ`« =Ú„k`«∞_»∞
Jx J~°÷O. =∂=¸Å∞QÍ ‰õΩO^ÕÅ∞ H˘=Ú‡ JO\Ï~°∞. JO>Ë ÖËx =ã¨∞Î=Ù#∞
L#fl@∞¡QÍ K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞ JO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ‰õΩO^ÕÅ∞‰õΩ H˘=Ú‡ÖË^Œ∞.
206
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
286. ã¨∞ˆ~â◊fi~°ó :
JO>Ë WO„^Œ∞_»∞. ã¨∞~°Å∞ JO>Ë ^Õ=`«Å∞. "åiH˜ PÜ«∞# „ѨÉèí∞=Ù Jx
J~°÷O. ã¨=Ú„^Œ =∞^äŒ#O `«~°∞"å`« PÜ«∞# ã¨∞ˆ~â◊fi~°∞_»∞ J~Ú<å_»∞. P
ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ#OÖ’Op WO„^Œ∞_çH˜ HõÅÊ=$HõΔ=Ú, HÍ=∞^èÕ#∞=Ù, J=∞$`«=Ú
=zÛ#q HÍ|\˜ì ^Õ"ÕO„^Œ∞_»~Ú<å_»∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ J`«_çH˜ J"Õg∞ ÖË=Ù.
JO^Œ∞Hõx ã¨∂~°∞º}˜‚ QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ K«O„^Œ∞_çx QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ ã¨∞~ˆ â◊fi~° J<åfl_»∞.
287. B+¨^èŒó :
=∞#‰õΩ „áê}ÏÅ#∞ xe¿Ñ@@∞=O\˜, „áê}ÏÅ#∞ áÈ+≤OK«QÆey
#@∞=O\˜q, =∞#‰õΩ „áê}ÏÅ∞ W=fiQÆey#@∞=O\˜ B+¨^èŒ=ÚÅ∞ L#flq.
"å\˜H˜ K«O„^Œ∞_»∞ JkèѨu JO\Ï~°∞. PÜ«Úˆ~fi^ŒâßGOÖ’ XH˘¯Hõ¯ F+¨kèH˜
XH˘¯Hõ¯ ukä, XH˘¯Hõ¯ Hõà◊, XH˘¯Hõ¯ =∂ã¨=Ú ã¨∂zHõÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. JѨC_Õ
"å\˜x ã¨O„QÆÇ≤ÏOz *Ï„QÆ`«Î KÕ™êÎ~°∞. 'F+¨nè<åO Ѩuó— Jx K«O„^Œ∞_çH˜ ¿Ñ~°∞.
JO>Ë PÜ«∞# F+¨^èŒ∞ʼnõΩ Ñ¨u. JO>Ë K«O„^Œ∞_»∞ ѨÙ\˜ì# `«~°∞"å`« F+¨^èŒ∞Å∞
ѨÙ\˜ì#@∞¡. Éèí∂Ö’HõOÖ’ F+¨^èŒ∞Å∞ qz„`«=∞~Ú# â◊‰õΩÎÅ∞ Hõey#@∞=O\˜
=¸eHõÅ ~°∂ѨOÖ’ L#flq.
288. [QÆ`«ó¿ã`«∞ó :
D [QÆ`åûQÆ~åxH˜ PÜ«∞# ¿ã`«∞=ÙÖÏO\˜"å_»∞. D ã¨O™ê~åxfl
™êQÆ~O° `À áÈÅ∞™êÎ~∞° . P ™êQÆ~åxfl ^•\˜ `«iOѨKÜ Õ ∞« \ÏxH˜ PÜ«∞# =∞#‰õΩ
¿ã`«∞=Ù – "å~°kè. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# '[QÆ`«ó¿ã`«∞ó— '*Ï`«"Õ^Œ¿ã ã¨∞#"å=∞
™È=∞=∞~å`« Ü«∞`À x^ŒÇ¨ u "Õ^óŒ ã¨#ó Ѩ~∞° +¨^uŒ ^Œ∞~åæ}˜ qâßfi <å"Õ=ã≤O^è∞Œ O
^Œ∞i`å`«ºyfló— Jx ™È΄`«O KÕ™êÎ=Ú. 'J=∂‡ ^Œ∞~åæ^Õg! <å áêѨ=ÚÅ#∞
Jyfl=Öˇ #∞=Ùfi ^ŒÇÏ≤ OK«QeÆ y#^•xq. h=Ù D [QÆ`<Ϋ Õ ã¨=Ú„^•xfl ^•\˜OKÕ
<å=ÖÏO\˜^•xq. 'qâßfi<å= W= ã≤O^èŒ∞O— qâ◊fi=∞<Õ ã≤O^èŒ∞=Ù‰õΩ #∞=Ùfi
<å=ÖÏO\˜^•xq— Jx J=∞‡"åix "Õ^=Œ ∞O„`åÅ`À ™È΄`«O KÕã∂¨ Î LO\Ï=Ú.
JO^Œ∞Hõx [QÆ`∞« Î J<Õk ã¨=Ú„^ŒO [QÆ`∞« Î ^•\˜`Õ QÍx ã¨^fiŒ ã¨∞=Î Ù Hõ#|_»^∞Œ .
JO>Ë ã¨`«º=∞~Ú#@∞=O\˜ – âßâ◊fi`«=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù [QÆ`«∞ÎÖ’ LO_»^Œx
207
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
HÍ^Œ∞. [QÆ`«∞Î#∞ ^•@@=Ú – [QÆ`«∞Î#∞ Ju„Hõq∞OK«@O HÍ^Œ∞. Éè∫uHõOQÍ
[QÆ`∞« Î K«∂_»‰Ωõ O_® [QÆ`∞« KÎ `Õ « ÉÏkèOK«|_»‰Ωõ O_® LO_®e. [QÆ`∞« Î ã¨Ê~°≈^À+¨O,
[QÆ`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯ ã¨Ê $Ç¨Ï ÖˉõΩO_® LO_®e. JO>Ë XHõ „Ѩܫ∂}=Ú KÕÜ«∂e.
Jk PO`«~O° yHõ=∞~Ú# =∞ǨÜ«∂#O, =∞Ǩ„Ѩ™ê÷#O. ^•xx ^•\˜OKÕ ¿ã`«∞=Ù
Jx [QÆ`«ó¿ã`«∞ó J<Õ <å=∞O ã¨=∞#fiÜ«∞O J~ÚOk.
289. ã¨`«º^èŒ~°‡Ñ¨~å„Hõ=∞ó :
Ѩ ~ å„Hõ = ∞=Ú, ^è Œ ~ ° ‡ =∞O^Œ ∞ Ѩ ~ å„Hõ = ∞=Ú Hõ e y q„Hõ q ∞™êÎ _ » ∞ .
„uq„Hõ=∂=`å~°OÖ’ ‰õÄ_® „ѨѨOK«=Ú, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞, #HõΔ„`«=∞O_»Å=Ú
"≥Ú^ŒÅ~Ú# "å@xfl\˜h ^•\˜áÈ~Ú ÃÑ·H˜ "≥o§áÈ~Ú ã¨=∞ã¨Î=Ú Pu„Hõq∞Oz
#@∞¡QÍ K≥ѨÊ|_çOk. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# WO`«‰õΩ=ÚO^Õ [QÆ`«ó¿ã`«∞ Jx
J#|_®¤_»∞. „uq„Hõ=∂=`å~°OÖ’ N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù "å=∞#~°∂ѨOÖ’ ^•#O
á⁄O^Õ @ Ѩ C _» ∞ =∂=¸Å∞QÍ Ü« ∞ [˝ " Õ k Hõ Ѩ H õ ¯ <Õ xÅ|_®¤ _ » ∞ –Ju
™ê=∂#∞º_çÖÏQÍ! |eK«„Hõ=iÎK`Õ « ^•#O á⁄O^•_»∞. ^•#q∞ã¨∂Î |eK«„Hõ=iÎ
KÕu`À WÖÏ hà◊√§ =kÖÏ_À ÖË_À –J#O`«"≥∞ÿ#, JѨÓ~°fi"≥∞ÿ# qâ◊fi~°∂ѨO
^Œ~°≈#q∞zÛOk. '<åk J#∞‰õΩ#fl ~å[ºO <åk HÍ^Œ∞, Wk hk— Jx |e
J#QÍ<Õ qâ◊fi~°∂ѨOÖ’ ^Œ~°≈#q∞KåÛ_»∞. JO>Ë =∞#‰õΩ#fl ã¨=∞ã¨Î=¸ J~°Ê}
KÕ¿ãÎ<Õ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ qâ◊fi~°∂ѨO J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. ^•#O W=fi\ÏxHõx hà◊√§
Ѩ@∞ìH˘x 'hˆHq∞ HÍ"åe— Jx J_çy#ѨC_»∞ DÜ«∞# WKÕÛ"å_çQÍ#∞ PÜ«∞#
fã¨∞‰õΩ<Õ"å_çQÍ#∞ Hõ#|_»¤Ñ¨C_»∞ J`«_»∞ z#fl =@∞=ÙQÍ L<åfl_»∞. D`«_»∞
ÃÑ^ŒÌ K«„Hõ=iÎQÍ L<åfl_»∞. hà◊√§ =keÃÑ>Ëì@ѨC_»∞ `«#^ŒO@∂ Ug∞ ÖË^Œ∞.
JO>Ë ^•#OÖ’ 'W^ŒO # =∞=∞— JO\Ï~°∞. JO>Ë Wk <åk HÍ^Œ∞ Jx.
^•#O Z=~°∞ WzÛ<å P =∂@ "å_»`å~°∞ ÃÑ^ŒÌÅ∞. ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë
^•#OQÍ WzÛ"Õã≤# `«~°∞"å`« Wk <åk HÍ^Œ∞ J#∞HÀ"åe. WzÛ# `«~°∞"å`«
‰õÄ_® <åk HÍ^Œ∞ Jx ZÖÏ J#∞‰õΩO\Ï=Ù JO>Ë, ZÖÏ WKÕÛ™êÎ#∞ JO>Ë
'x#fl á⁄^Œ∞#Ì "å_»∞ J_çy`Õ =O^Œ ~°∂áêÜ«∞Å∞ WKÕÛ™ê#∞— Jx K≥ÑC¨ `«∞O\Ï~°∞
XHõ~°∞ ZѨC_»∂ ‰õÄ_®! JO>Ë Jã¨Å∞ W=fiÖË^Œ#fl=∂@! P =O^Œ‰õΩ WOHÍ
208
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
#∞=Ùfi ™êfiq∞QÍ ÉèÏqã¨∂Î L#flO`«HÍÅ=Ú – #∞=Ùfi ^•#O KÕÜ∞« #>Ë.¡ JO^Œ∞Hõx
^•#O WKåÛ#∞ J#∞‰õΩ#fl =∞~°∞Hõ}Δ "Õ∞ 'W^ŒO # =∞=∞— – Wk <åk HÍ^Œ∞ J<Õ
=∂@#∞ JxÑ≤OKåe "å_ç`À! Uk ^•#O KÕã<≤ å – QÀ^•#O KÕã<≤ å, Éè∂í ^•#O
KÕã≤<å 'W^ŒO # =∞=∞, `«∞Éèíº=∞ǨÏO ã¨O„Ѩ^Œ^Õ # =∞=∞— JO>Ë 'Wk h‰õΩ
Wã¨∞<Î åfl#∞. Wk <åk HÍ^Œ∞— JO\Ï~°∞. ^•xÜ«∞O^Œ∞ ™êfi=∞º|∞kú LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
HÍx |eK«„Hõ=iÎÜÚ≥ Hõ¯ ^•#O JÖÏQÆ HÍ^Œ∞. Jk =ÚH˜Î ¿ÇÏ`«∞=~Ú#@∞=O\˜
^•#O! J~Ú`Õ N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù |eK«„Hõ=iÎH˜ âßâ◊fi`«OQÍ L#fl`«Ñ¨^ŒO
W=fi^ŒÅ∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞Ö’#∂ ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ ã¨OHõÅÊO ZÖÏ LO^ŒO>Ë
– |eK«„Hõ=iÎÜ≥ÚHõ¯ ^•`«$`åfixH˜ Wk=~°‰õΩ H©iÎ L#flk. L#fl^•O\’¡ XHõ
ÉèÏQÆ"∞Õ JO^ŒiH© Wã¨∞<Î åfl_»∞. L#fl^ŒO`å WKåÛ_»<@Õ @∞=O\˜k ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú#
H©iÎ=∞O`«∞_çx KÕÜ«∞\ÏxH˜ âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~°=∞Ѩ^•xfl J`«_çH˜
W=fi^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl_»∞ Ѩ~=° ∂`«∞‡_»∞. PÜ«∞#Ö’ U L`«=Î ∞ QÆ∞}=Ú#fl^À, ^•x<Õ
P„â◊~ÚOK«∞H˘x `«^•fi~å J`«_Hç ˜ =ÚH˜xÎ W=fi^ŒÅK«∞‰õΩx LO\Ï_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞.
PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ^•`«$`«fi"Õ∞ L`«Î=∞QÆ∞}O. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "å=∞<å=`å~°OÖ’
^•x^•fi~å<Õ =ÚH˜Îx W=fi^ŒÅ∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞.
=∞#∞+¨μÅÖ’ XH˘¯Hõ¯iH˜ XH˘¯Hõ¯ QÆ∞}O „Ѩ`ÕºHõOQÍ LO_»=K«∞Û.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõiH˜ Ѩ~å„Hõ=∞O „Ѩ`ºÕ HõQ∞Æ }OQÍ LO_»=K«∞Û! XHõ ã¨O^Œ~ƒ° Où Ö’
P Ѩ~å„Hõ=∞âße XHõ k‰õΩ¯ÖËx JÉèÏQÆ∞º_çx PѨ^ŒÖ’ LO>Ë ~°H˜Δã¨∂Î `«#
„áê}ÏÅ<Õ JiÊOK«=K«∞Û. Pã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ J`«_»∞ =ÚH˜Îx á⁄O^Œ=K«∞Û.
Hõ~°∞}ÏQÆ∞}OKÕ`« Q“`«=∞|∞^Œ∞ú_»∞ =ÚH˜Îx á⁄O^•_»∞. HÍ~°∞}º"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_ç
ÅHõ}Δ OQÍ ÉèÏqOz ^•x<Õ P„â◊~ÚOz Ç≤ÏO㨠KÕÜ∞« ‰õΩO_® |`«HÍe. HÍ~°∞}º=Ú
`«Ñ¨Ê "Õˆ~ â◊~°}º=Ú ÖË^Œ∞. `«^•fi~å =ÚH˜Îx ã¨OáêkOK«=K«∞Û. JO>Ë
ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯ XHõ Q˘Ñ¨Ê ÅHõΔ}ÏxH˜ â◊~°}ÏQÆux á⁄Ok`Õ– XHõ Q˘Ñ¨Ê
qâı+¨=∞~Ú# qÉèí∂u ÉèíQÆ=O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ qÉèí∂`«∞ÅÖ’ U XHõ¯^•x<À
P„â◊~Ú¿ã,Î Jk =ÚHÎ̃¿ÇÏ`«∞=Ù J=Ù`«∞Ok. Jxfl qÉè∂í `«∞Å#∞ P„â◊~ÚOK«@O
J<Õk Z=iH© ‰õÄ_® ™ê^茺O HÍ^Œ∞. ^•`«$`«fiO KÕ`«, *Ï˝#O KÕ`«, ^ŒÜ«∞KÕ`«,
Hõ~∞° }KÕ`« =ÚH˜xÎ á⁄O^Œ=K«∞Û.D qÉè∂í `«∞Å∞ Z=i^ŒQ~æÆ ° ‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ<Õ
209
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
HÍHõ Hõhã¨O ~Ô O_»~Ú<å ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ LO_Õ J=HÍâ◊O LO_»Háõ È=K«∞Û. XHõ"àÕ ◊
Z=i^ŒQ~æÆ ~° Ú<å ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ L<åfl~Ú JO>Ë J`«_∞» ÉèQí =Æ O`«∞_Õ! JO^Œ∞=Å#
=∞x+≤Ö’ L#fl XHÍ<˘Hõ qÉèí∂u ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ K≥OkO^Õ! XHõiH˜ "Õ∞^ä•â◊H˜Îx
W™êÎ_∞» , XHõiH˜ âßG*Ï˝#O W™êÎ_∞» , =∞~˘HõiH˜ Hõ~‡° ÅÜ«∞O^Œ∞ x+¨#ª ∞ W™êÎ_∞» ,
=∞~˘HõiH˜ "≥·~åQƺO W™êÎ_»∞, WOH˘HõiH˜ JѨiq∞`«=∞~Ú# ÉèíH˜Îx W™êÎ_»∞.
g\˜Ö’¡ U^Œ~Ú<å XHõ qÉè∂í ux P„â◊~ÚOz ÉèQí =Æ O`«∞_çx KÕ~∞° HÀ=K«∞Û. XHõ
[#‡Ö’ `åºQÆO=O\˜ ^•`«$`«fi"Õ∞ =ÚH˜Î á⁄O^Œ\ÏxH˜ =∂~°=æ ∞=Ù`«∞Ok. ™ê=∂#º
^•`«$`«fiO XHõ_Hç ˜ =∞~À [#‡ =KÕÛ=~°‰Ωõ ã¨fi~°Ñæ Ö¨¶ ÏÅ#∞ Wã¨∞OÎ k `«Ñʨ WOˆHq∞
LO_»^Œ∞. ѨÙ\˜ì#"å_çH˜ ZÖÏQÆ∂ Kå=Ù `«Ñ¨Ê^Œ∞. |eK«„Hõ=iÎ ‰õÄ_® ZѨC_À
XHõѨC_»∞ áÈ=Åã≤#"å_Õ! HÍHõáÈ`Õ J`«_çH˜ L#fl ^•`«$`«fiѶ¨ÅOQÍ ã¨fi~åæxfl
ã¨Oáêk™êÎ_»∞ `«Ñ¨Ê "Õˆ~ LѨÜ≥∂QÆO Ug∞ÖË^Œ∞. âßâ◊fi`«OQÍ =ÚH˜Îx
W=fi^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«_∞» HÀ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. P ^•`«$`«fiQÆ∞}O `åºQÆ"∞Õ . PÜ«∞#
^•#O KÕ™ê#x hà◊§#∞ =keÃÑ@ì@O [~°QÆQÍ<Õ 'WOuO`≥· =@∞_çO`«Ü≥ÿ∞—
J#fl@∞¡QÍ PÜ«∞# qâ◊fi~°∂ѨÙ_≥· ^Œ~≈° #q∞=fi@OKÕ`« [QÆ`OΫ `å <Õ#∞ J<Õ ÉèÏ=#
HõeyOk. P `«~∞° "å`« ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ J<åºÜ«∞O Ug∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
q+¨μ"‚ Õ HÍѨÖωõΩ =¿ãÎ WOHÍ Z=_ç=Å¡ ÉèÜ í ∞« O LO@∞Ok? =zÛOk
PÜ«∞<Õ Hõ^•! Jã¨Å∞ JÖÏO\˜ ã¨~fi° â◊H=Θ ∞O`«∞_ç=Å#<Õ Hõ^• XHõ"àÕ ◊ „Ѩ=∂^ŒO
JO@∂ ~å=\ÏxH˜ P™ê¯~°O L#flk – JÖÏO\˜ ã¨~fi° â◊H=Θ ∞O`«∞_Õ `«#‰õΩ, `«#
#QÆ~åxH˜ ~°HõΔ}QÍ LO>Ë WOHõ ÉèíÜ«∂xH˜ P™ê¯~°"Õ∞ ÖË^Œ∞. |eK«„Hõ=iÎ KÕã≤#
^•#O Ѩ~å„Hõ=∞O`À ã¨=∂#O Jx K≥ѨÙ`å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# ^•#O
KÕÜ«∞@OÖ’ ^èŒ~°‡=∞O^Œ∞ q„Hõq∞Oz KÕ™ê_»∞ P ^•#O. Ѩ~å„Hõ=∞O`À KÕ™ê_»∞
P ^•#O. |ÅÇ‘Ï#`«`À ^Ò~°ƒÅºO`À KÕã≤# ^•#O L#fl^Õ – Jk <åk J<Õ
ÉèÏ"åxfl WOHÍ =keÃÑ@ì@O ÖË^Œ∞. <Õ#∞ KÕ™ê#∞ Jx K≥ѨCHÀ=@O J<Õk
*Ï˝Ñ¨HõO L#flk. KÕã≤# ^•#O =∞~°záÈ=@O JO>Ë Jk Ѩ~å„Hõ=∞O Jx
K≥áêÊe. |eK«„Hõ=iÎ L^ŒO`«"∞Õ ^•xH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù. ^•#QÆ∞}ÏxH˜ |eK«„Hõ=iÎ<Õ
L^•Ç¨Ï~°}QÍ, P^Œ~°≈OQÍ K≥ѨC‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. P ^•#O KÕÜ«∞@OÖ’
"≥#H˜¯ uiy K«∂_»@O J<Õk ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ PÜ«∞#‰õΩ ^•#O KÕ¿ã@ѨC_»∞
210
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
"åiflOQÆ∞ ‰õÄ_® ÅaèOzOk. Jã¨∞~°Q∞Æ ~°∞=~Ú# â◊√„HÍKå~°∞º_»∞ PÜ«∞# ^•#O
KÕÜ«∞\ÏxH˜ ã≤^ŒúѨ_ç#ѨC_»∞ J_»∞¤Ñ¨_®¤_»∞. 'h=Ù J`«_çH˜ "åQÍÌ#O KÕÜ«∞=^Œ∞Ì.
ZO^Œ∞HõO>Ë D "å=∞#∞_»∞ Z=~À HÍ^Œ∞. ™êHΔÍ`«∞Î q+¨μ"‚ !Õ q+¨μ=‚ Ù "≥∂ã¨QÍ_»∞
Jx <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞. x#∞fl JiHÍe`À J^äŒóáê`åàÏxH˜ `˘ˆH¯™êÎ_»∞.
#∞=Ùfi J`«_çH˜ Ug∞ J=HÍâ◊O W=fi=^Œ∞Ì. =¸_»_»∞QÆ∞ÖË Hõ^• J`«_»∞ x#∞fl
J_çyOk. <å J_»∞QÆ∞`À =¸_»_∞» QÆ∞Å ã¨Å÷ O W™êÎ##∞! ÖËHáõ È`Õ =¸_»∞"≥∞àÿ §◊
^Œ∂~°O W™êÎ##∞. JO`ÕQÍx PÜ«∞# =∂Ü«∞=∂@ʼnõΩ ÖÁOQƉõΩ— Jx
|eK«„Hõ=iÎx ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞. JO>Ë ã¨=∂^è•#OQÍ |eK«„Hõ=iÎ PÜ«∞#`À –
'QÆ∞~°∞^Õ"å! ##∞fl ^•#O HÀˆ~ PÜ«∞# ™ê=∂#∞º_»∞ HÍ_»∞. ™êHΔÍ`«∞Î N=∞Ǩq+¨μ"‚ Õ
##∞fl ^•#O HÀ~°∞`«∞<åfl_»∞ JO>Ë <å‰õΩ JO`«Hõ<åfl ÉèÏQƺO UO HÍ"åe?
^•#O á⁄O^Õ P ^ŒH}Δ˜ ǨÏã¨OÎ J##º ™ê=∂#º=∞~Ú#k Hõ^•! N=∞ǨÅH˜;`À
ZѨC_»∂ ã¨~åQÍÅ∞ P_»∞`«∂, "≥·‰õΩO~î°OÖ’ LO_ç [QÆ`«ÎO`å Ѩiáêeã¨∂Î,
=∞ǨÏ~°∞¬Å`À H˘xÜ«∂_»|_»∞`«∂, N=∞ǨÅH˜; H˘Ñ¨CÖ’ ѨÓÅ#∞ ã¨iKÕã¨∂Î
LO_Õ@@∞=O\˜ K≥~ÚºJk! P KÕ~Ú H˜O^Œ, <å KÕ~Ú ÃÑ·# LO_ç PÜ«∞#
^•#O ã‘fiHõi¿ãÎ JO`«Hõ<åfl ÉèÏQƺO Uq∞\˜?— J<åfl_»∞. áÈ`«#=∞ǨHõq
ÉèÏQÆ=`«OÖ’ D Ѷ¨∞\Ïìxfl =i‚OKÕ Ñ¨^•ºxfl J`«ºO`« =∞^èŒ∞~°OQÍ „"å™ê~°∞.
`≥Å∞QÆ∞"åà◊√§ KÕã¨∞‰õΩ#fl Z<Àfl [#‡Å ѨÙ}ºÑ¶¨Å"Õ∞ PO„^èŒ=∞ǨÉèÏQÆ=`«O
J=`«~°}! ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞ JO>Ë JÖÏ LO_®e.
'ã¨`«ºÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞— JO>Ë – P â◊|ÌOKÕ`« PÜ«∞##∞ =∞#O ã¨∞Îu
KÕã¨∞Î<åfl=Ú. Ö’HõOÖ’ [~°∞Ѩ|_Õ Ü«∞[˝Hõ~°‡ÅÜ≥ÚHõ¯ ÉèÏQÍÅÖ’¡ z`«Îâ◊√kú ÖËx
^•<åÅ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú#@∞=O\˜ H˘xfl ^•<åÅ∞ KÕã≤#ѨC_»∞ P ã¨`«¯~°‡ÅÖ’
â◊√z LO_»^∞Œ . JÖÏ Jâ◊√z`À KÕã#≤ @∞=O\˜ ^•#OÖ’QÍx – JǨÏOHÍ~°O`À
KÕã#≤ @∞=O\˜ ^•#OÖ’QÍx– â∫K«=Ú, z`«âÎ √◊ kú LO_»=Ù. „^Œ=ºâ◊√kú LO_»^∞Œ .
J#∂Kå#OQÍ =∞#‰õΩ =KÕÛ@@∞=O\˜ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O XHõ\ ˜ L#flk.
=∞#∞+¨μ_çH˜ `å#∞ KÕã≤# ^Œ∞+¨ìHõ~°‡ÅÜ≥ÚHõ¯ Ѷ¨e`«O ~ÀQÆ~°∂ѨOÖ’#∂,
â◊„`«∞~°∂ѨOÖ’#∂, JѨ=∞$`«∞º~°∂ѨOÖ’#∂ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO>Ë â◊„`«∞`«fi=Ú,
~ÀQÆ=Ú, JѨ=∞$`«∞º=Ù! JO>Ë D =¸_çO\˜Ö’ XHõ^•xH˜ =∞~˘Hõ^•xH˜
211
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. ã¨[˚#∞_çH˜ D ã¨=∂[OÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ∞ LO_»=K«∞Û#∞.
^èŒ~°‡~å[O`«\ ˜"å_çˆH â◊„`«∞`«fiO =zÛOk.JÖψQ PÜ«Ú~åÌÜ«∞O ÉÏQÍ LO_ç
‰õÄ_® ~ÀQÆO ~å=K«∞Û. – JѨ=∞$`«∞º=Ù ~å=K«∞Û!
nO\’¡Oz |Ü«∞@Ѩ_»\ÏxH˜ ™ê^è•~°}OQÍ =¸_Õ =∂~åæÅ∞<åfl~Ú.
Jq =∞}˜, =∞O„`«, B+¨^=Œè ÚÅ∞. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ â’¡HOõ Ö’ Jq K≥Ñʨ |_®¤~Ú.
=∞O„`«=Ú J<Õ â◊|ÌO L#flk. ''F[¿ãÎ*’ ^Œ∞ºu^èŒ~°ó „ѨHÍâß`å‡ „Ѩ`åѨ#ó
|∞∞^Œóú ã¨ÊëêìH~Δõ ó° —— – W=hfl =∞}∞Å#∞ ã¨∂zã¨∞<Î åfl~Ú. `«~∞° "å`« 'K«O„^•Oâ◊√=Ù,
ÉèÏ㨯~°^Œ∞ºu, F+¨^茗 B+¨^èŒ=Ú Jx K≥áêÊ_»∞. '[QÆ`«ó¿ã`«∞— J<Õ <å=∞OÖ’
=∞O„`«O J<Õ J~°÷O K≥ѨÊ|_çOk. `«~°∞"å`« 'ÉèÏ#∞ó â◊â◊aO^Œ∞ó— W=hfl ‰õÄ_®
=∞m§ XHõ™êi K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flq. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq =∞}˜, =∞O„`«âH◊ ,Θ B+¨^=Œè ÚÅ
â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ Hõey L#flq Jx J~°O÷ . ѨÓ~°fiO JÖÏO\˜ JѨÙ~°∂Ѩ=∞~Ú# =∞}∞Å∞
–=∞O„`«=ÚÅ∞ LO_Õq. P =∞}˜x ^èiŒ Oz#"å_çH˜ J^Œ$â◊ºHÍi}˜ q^Œº =KÕÛk.
~ÀQÍÅ∞ `«ˆQæq P q^Œº`À – PHÍâ◊QÆ=∞#O ã≤kúOKÕk. ^•x =∞Ç≤Ï=∞ J\Ï¡
LO_Õk. ÖËHõáÈ`Õ ÖËѨ<åÅ∞, =¸eHõÅ∞ LO_Õq. Jq K«O„^Œ H˜~°}ÏÅÖ’Op
L^Œƒqù Oz#q. Jf`«=∞~Ú# â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ Hõey LO_Õq. JO^Œ∞‰õΩ ÖËÑ<¨ åÖË HÍ~°}O.
ã¨Ê~°≈"Õk (Ѩ~°â◊√"Õk) J<Õ =¸eHõ XHõ\ ˜ LO_Õk! U ֒Ǩ#fl~Ú<å Jk
|OQÍ~°OQÍ =∂ˆ~Û =∞Ç≤Ï=∞ Hõey LO_Õk – ˆH=ÅO ã¨Ê~°≈KÕ`«<Õ! W\Ï¡O\˜
=∞Ç≤Ï=∞Å∞ F+¨^∞Œè ʼnõΩ D â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ L#flq. K«O„^ŒH~˜ }° ÏÅ Ü≥ÚHõ¯ `Õ[ã¨∞ûÖ’OKÕ
Jq Pâ◊‰Ωõ ÅÎ #∞ ã¨OáêkOK«∞‰õΩ<Õq. ã¨=∞ã¨Î ֒ǨÏ=ÚÅ#∞ |OQÍ~°OQÍ =∂ˆ~Û
ã¨Ê~°≈"Õk P =∂ˆ~Û QÆ∞}Ïxfl K«O„^Œ∞_ç#∞OKÕ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë
H©Δ~°™êQÆ~°=∞^äŒ#O =Å# ^≥·qHõ, ~åHõΔ㨠â◊‰õΩÎÅ∞ HõeÑ≤`Õ =zÛ# â◊‰õΩÎÅ∞ Jq! P
ã¨O^Œ~°ƒù=ÚÖ’<Õ [x‡Oz# K«O„^Œ∞_»∞ <å~åÜ«∞}∞_çÜ≥ÚHõ¯ ã¨OHõÅÊOKÕ`«
[x‡Oz#"å_Õ! JÅOHÍ~°OQÍ PÜ«∞# ~°∞„^Œ∞_ç t~°ã∞¨ ûÃÑ#· L<åfl_»∞. 'F[¿ã*Î ’
^Œ∞ºu^è~Œ ó° , =∞O„`«ó, ÉèÏ㨯~°^∞Œ ºu, ÉèÏ#∞, ã¨∞~ˆ â◊fi~°— W=hfl =∞}∞Å ÅHõ}Δ =ÚÅ∞.
W=hfl =∞#∞+¨μʼnõΩ "åà◊§ "åà◊§ JkèHÍ~åÅ#∞ |\˜,ì "åà◊§ "åà◊§ J^Œ$ëêìxfl|\˜ì
ÅaèOKÕ =ã¨∞Î=ÙÅ∞. JO^ŒiH© Jq ã¨∞™ê^茺OQÍ ÅaèOKÕ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ HÍ=Ù.
XH˘¯Hõ¯™êi J#∞HÀ‰õΩO_® Z=~À =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ~Ú# ã≤^Œ∞úÅ∞ =∞#
212
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ѨÓ~°fiѨÙ}ºOKÕ`« =∞#‰õΩ ^Œ~°≈#q∞zÛ '<åÜ«∞<å! <å `«Ñ¨ã¨ûO`å ^è•~°áÈã≤
ã¨OáêkOz# D =∞}˜x (=∞O„`åxfl) hH˜™êÎ#∞. Wk ã¨~°fi^• x#∞fl ~°H˜Δã¨∂Î
LO@∞Ok— Jx K≥Ñ≤Ê# ã¨O^Œ~åƒùÅ∞ =∞# ѨÙ~å}ÏÅÖ’ J<ÕHõOQÍ Hõ#|_»∞`«∂
LO\Ï~Ú. =∞}˜„ѨÉèÏ=OKÕ`« J<ÕHõ ã¨OѶ¨∞@#Å∞ [iy#q.
~å=∂Ü«∞}OÖ’ ~å=∞~å=} ã¨O„QÍ=∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÅHõ;}∞_»∞ QÍÜ«∞Ѩ_ç
=¸~°ÛùáÈÜ«∂_»∞. ã¨Orqx J<Õ =¸eHõ#∞ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ ZO`À ^Œ∂~°O
"≥o§ fã¨∞H˘zÛ =∞$`«r=Ùx=Öˇ Ѩ_çL#fl ÅHõ;}∞xH˜ `«yeOK«QÍ<Õ ^•x
ã¨Ê~°≈=∂„`«OKÕ`« PÜ«∞# ÖËz ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. JO>Ë ZO`« k=ºâ◊‰õΩÎÅ∞ Hõey
L#fl"åà◊§~Ú<å „|Ǩ‡GO `«# KÕ`∞« Ö’¡ L#fl"å_»~Ú<å – áêâ◊√Ѩ`O« KÕ`∞« Ö’¡
L#fl"å_»~Ú<å `«#∞ „Ѩ=∂^ŒOÖ’ Ѩ_ç q=â◊√_»~Ú#ѨC_»∞ F+¨^Õè ~°HOΔ˜ zOk.
U JG=ÚÅ∞, =∞O„`«|Å=ÚÅ∞ ѨxKÕÜ«∞ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ^ÕxKÕ`«#~Ú`Õ
^≥|ƒu<åfl_À ^•xH˜ „Ѩu„H˜Ü∞« QÍ =¸eHõÖË Ñ¨xKÕã#≤ q. nxx|\˜ì P =¸eHõÅ
Ü≥ÚHõ¯ â◊HΘ ZO`« Q˘Ñ¨Ê^À =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. <åQÍGOKÕ`« |OkèOK«|_ç#"å_»∞,
`«áÈ|ÅO Hõey LO_ç ‰õÄ_® â◊„`«∞=ÙKÕ`« ^≥|ƒux JGOKÕ`« `≥eq`«Ñ≤Ê
Ѩ_Lç #fl"å_çx ~°HOΔ˜ K«QeÆ y# P =¸eHõÜÚ≥ Hõ¯ â◊HΘ ZO`« Q˘Ñ¨Ê^≥· LO@∞Ok?
J~Ú`Õ D =¸eHõÅ∞ H˘xfl ™ê^è•~°} =∂#=ÙʼnõΩ Hõ#|_»=Ù. WO^Œ∞‰õΩ
L^•Ç¨Ï~°}QÍ ã¨Orqx =¸eHõ<Õ K≥ѨCHÀ"åe. P =¸eHõ L#fl „Ѩ^ÕâßxH˜
"≥o§# ǨÏ#∞=∞O`«∞_çH˜ P =¸eHõ J^Œ∞ƒù`=« ∞~Ú# k=ºHÍO`«∞Å`À "≥Å∞QÆ∞`«∂
^Œ~≈° #q∞zÛOk. "å\˜ ^Œ~≈° #O HÍ"åÅO>Ë XHõ ѨÙ}Ϻ`«∞‡_»∞ – Ѩiâ◊√^Œ=ú ∞~Ú#
z`«OÎ Hõey#"å_»∞ – ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ Ѩq„`«<å=∞O x`«º=¸ [Ñ≤OKÕ"å_»∞
HÍ"åe. JO^Œ∞ˆH "å\˜ ^Œ~°≈#O P ѨÙ}Ϻ`«∞‡_çˆH ÅaèOzOk. ZO^Œ∞HõO>Ë
W=hfl ‰õÄ_® ^≥·"åOâ◊Ö’<Õ L<åflÜ«∞x K≥Ñ≤Ê – =∞}∞Å∞QÍx, =∞O„`«OQÍx,
B+¨^èŒOQÍx D =¸_»∞ ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’ K≥ѨÊ|_ç#q.Wq '^Œ∞ºu—, 'ÉèÏ#∞ó—
Jx F[㨯~°=∞~Ú#q, `Õ[ã¨fiO`« =∞~Ú#q. JO^Œ∞Hõ<Õ 'F[¿ã[Î ó ^Œ∞ºu^è~Œ —°
J<Õ J~°O÷ =∞}∞Ö’¡ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ =∞##∞ ™êÅ„QÍ=∂xfl P~åkèOK«=∞x
ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥ѨÙ`å~°∞. XHÀ¯™êi q„QÆÇ¨Ï x~å‡}OÖ’ tÅÖ’ ^À+¨O LO_»=K«∞Û.
ZO^Œ∞HõO>Ë Jq =∞#∞+¨º x~å‡}=ÚÅ∞. ѨÓ~°fiO ^•xfl KÕ`åà◊O J<Õ"åà◊√§!
213
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
L^•ƒùO_»O HÍxk. „ѨHõ$uÖ’<Õ q+¨μ‚â◊H˜Îx ^èŒiOz L#fl@∞=O\˜ ™êÅ„QÍ=∞
tÅ=Öˇ Wk L^ŒƒùqOzOk JxJ~°÷O. W=hfl =∞}˜`«∞ź=ÚÅ∞. ™êÅ„QÍ=∞
tÅ#∞ ~ÀE ѨÙ~°∞+¨ã¨∂HõÎO`À P~å^èŒ#KÕã≤, ~°∞„^ŒO`À, Nã¨∂HõÎO`À ~ÀE
Jaè¿+HõO KÕ¿ã@ѨÊ\˜H˜ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ #Å¡QÍ ~å~ÚÖÏQÍ L#fl@∞=O\˜ P
™êÅ„QÍ=∞tÅÖ’ W@∞#∞Oz K«∂¿ãÎ J@∞"≥·Ñ¨Ù ^Œ$â◊ºO Hõ#|_»∞`«∞Ok. JO>Ë
P~å^èŒ#, Jaè¿+HõO =Å# D `Õ[ã¨∞û JO^Œ∞Ö’ Hõ#Ѩ_»∞`«∞Ok. ã‘™êÖ’ `Õ<≥
xOÑ≤`Õ ZÖÏ LO@∞O^À JÖÏ LO@∞Ok. W=hfl ^≥=· ã¨OѨ`∞« ÅÎ ∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
JxflO\˜Ö’#∂ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. =∞#∞+¨μÅ ™œHõ~åº~°÷"≥∞ÿ W=hfl
ã¨$+≤Oì K«|_ç#q.
ã¨∂Hõ;OQÍ K«∂¿ãÎ WHõ¯_» ѨÙ~°∞ëê~°÷=ÚÅ∞ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. ^èŒ~å‡xfl
QÆ∞iOz WHõ¯_» „Ѩ™êÎ=# KÕÜ∞« |_çOk. HÍ=∞„Ѩ™êÎ=# WO^Œ∞Ö’ KÕÜ∞« |_çOk.
JO>Ë HÀiHõÅ∞ f~°∞ÛHÀ=@=Ú J#fl=∂@! ã¨=∞ã¨Î=ÚÖˇ·# HÀiHõÅ#∞
<≥~"° ~Õ ∞° ÛHÀ=\ÏxH˜ ^è~Œ ‡° |^Œ"ú ∞≥ #ÿ @∞=O\˜ =∂~åæxfl J#∞ã¨iOKåe. J\Ï¡O\˜
=∂~åæxfl J#∞ã¨i¿ãÎ HÀiHõÅ∞ f~°∞`å~Ú. ^è~Œ ‡° OKÕ`« HÀiHõÅ∞ fi# `«~∞° "å`«
WHõ P ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’<Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§`Õ Dâ◊fi~° ã¨xfl^è•#"Õ∞ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
PÜ«∞# ã¨xflkèH˜ KÕ~°∞`å~°∞. ^èŒ~°‡=∞<Õk WǨxH˜ – Ѩ~åxH˜ x~°O`«~°OQÍ
LO_Õ =O`≥# ÖÏO\˜k! WǨÏOÖ’#∂ ^è~Œ ‡° "Õ∞! Ѩ~O° Ö’#∂ ^è~Œ ‡° "Õ∞! Ѩ~=° ∞O^Œ∞
^èŒ~°‡OKÕ`« =ÚH˜Î =ã¨∞ÎO^Œx Z=~°∂ K≥ѨÊ@OÖË^Œ∞ =∞m§x! J~Ú`Õ ^èŒ~å‡xH˜
QÍ¡x QÆ#Hõ Hõey`Õ L`«=Î ∞QÆux ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ KÕ¿ã `«Ñ㨠∞¨ ûÅ∞ "≥∂Hõ™Δ ê^è#Œ HÀã¨O
KÕ¿ã `«Ñ¨ã¨∞ûÅ∞ Jg Å∞ѨÎ=∞~Ú áÈ`å~Ú. ^èŒ~°‡K«∞ºuKÕ`« *Ï˝#O HÀã¨O KÕã≤#
`«Ñ¨ã¨∞û ‰õÄ_® #tOz áÈ~ÚOk. D ^èŒ~°‡K«∞ºu U^Œ~Ú<å „Ñ¨=∂^ŒOKÕ`«
HÍ=K«∞Û! „|Ǩχ`«`«fiO ÉÏQÍ `≥eã≤# =∞Ǩ`«Ñ¨ã≤fi `«Ñ¨â◊Û~°ºÖ’ LO_ç ‰õÄ_®
JǨÏOHÍ~°OKÕ`« Z=iÜ«∞O^À ѨHõΔáê`«|∞kúH˜ Ö’#~Ú `«Ñ¨ã¨∞ûÅ∞ áÈQ˘@∞ì
‰õΩ<åfl~°∞. Jk "åà◊§ ã¨fi^èŒ~°‡O HÍ^Œ∞. „uâ◊O‰õΩ_»∞ J<Õ"å_»∞ Ü«∂QÍÅ∞ KÕã≤
ÉÁOk`À ã¨fi~åæxH˜ "≥à§◊ ^ŒÅK«∞‰õΩO>Ë ^Õ=`«Å∞ ~åhÜ«∞ÖË^∞Œ . J`«_Hç ˜ ã¨fi~åæ~›°`«
ÖË^Œ∞. "Õ^Œ=Ú U ^èŒ~å‡xfl âßã≤OzO^À P ^èŒ~°‡O „ѨHÍ~°O J`«_»∞ KÕã≤#
Ü«∞[˝O Ü≥ÚHõ¯ Ѷ¨ÅOKÕ`« J`«_çH˜ ã¨fi~°æ„áêÑ≤Î HõÅQÆÖË^Œ∞. H˜OkH˜ Ѩ_çáÈ`«∞#fl
214
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„uâ◊O‰õΩ_çx qâßfiq∞„`«=∞ǨÏi¬ =∞^茺֒<Õ PѨÙKÕã≤ `«# `«Ñ¨ã¨ûO`å ^è•~°áÈã≤
=∞~˘Hõ ã¨fi~åæxfl ã¨$+≤ìOKå_»∞, ˆH=ÅO, `«# ѨO`«O <≥yæOK«∞HÀ=\ÏxH˜! P
ã¨fi~åæxfl „uâ◊O‰õΩã¨fi~°Oæ JO\Ï~°∞. P ã¨fi~åæxH˜ „uâ◊O‰õΩ"Õ WO„^Œ∞_»∞. P ã¨fi~°Oæ
W@∞ Éèí∂q∞g∞^Œ ã¨$+≤ìOK«|_»ÖË^Œ∞ – J@∞ x[=∞~Ú# ã¨fi~°æ=Ú HÍ^Œ∞.
~°=∞} ÉèíQÆ"å<£ XHõ =∂@∞ 'Ѩâ◊√=ÙÅÖ’, Ѩ‰õΔΩÅÖ’ L#fl r=ÙÖ’¡
‰õÄ_® `«Ñ㨠∞¨ ûÅ∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ "åà◊√§ H˘O^Œ~∞° LO\Ï~°∞. Ѩâ√◊ =ÙÅ∞, Ѩ‰ΩΔõ Å∞ Jhfl
=∂=¸Å∞ „áê}∞Å∞ J#∞HÀHõO_ç— J<åfl~°∞. Ѩâ◊√=ÙÖ’¡ „HÀ^èŒO LO_»^Œ∞.
Jã¨∂Ü«∞ LO_»^Œ∞. P Ѩx KÕÜ«∞\ÏxH˜ WOH˘HõiH˜ |∞∞}Ѩ_ç LO_»\ÏxH˜
J=ã¨~°"Õ∞ ÖË^Œ∞. Ѩâ◊√=ÙQÍx, ѨH˜ΔQÍx `«# rq`«HÍÅOÖ’ Z=iH© |∞∞}Ѩ_ç
LO_»^∞Œ . Wxfl L`«=Î ∞ QÆ∞}ÏÅ∞ LO_»@O =Å#<Õ ^è~Œ ‡° ~°H}Δõ HÀã¨=∞x ^è~Œ ‡° K«∞ºu,
^è~Œ ‡° QÍ¡x KÕÜ∞« ‰õΩO_® |∞∞}„QÆã∞¨ _Î ∞» H͉õΩO_® J^è~Œ ‡° O KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_®ÅO>Ë
=∞#∞+¨μº_çÜÚ≥ Hõ¯ r=Ù_»∞ Ѩâ√◊ ѨHÍΔ º^Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_® LO\Ï_»∞. P #=∞‡HõO`À>Ë
~°=∞} ÉèíQÆ"å<£ XHõ HÍH˜ K«xáÈ`Õ ã¨=∂kè KÕ™ê~°∞. XHõ QÀ=Ù‰õΩ ÉèíH˜Î`À
ã¨=∂kè Hõ\Ïì~°∞. XHõ HÀuÑ≤Å¡‰õΩ ã¨=∂kè Hõ\Ïì~°∞. Jq PÜ«∞# P„â◊Ü«∞O
á⁄O^•Ü«∞#fl=∂@! JÖÏ ZO^Œ∞‰õΩ KÕã¨∞Î<åfl~°∞ Jx J_çy`Õ JO^Œ∞Ö’x
Ѩ~°=∂~°÷O h‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ Jx ã¨=∂^è•#O WKåÛ~°∞. Jq "å\˜Ü≥ÚHõ¯
qt+¨ì`«=Å# PÜ«∞# ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#q. PÜ«∞#KÕ`« QÆ∞iÎOѨ٠á⁄Ok#
r=ÙÅ#fl=∂@! JO>Ë „áê}∞ÅÖ’x x+¨ªH˜ ÉèíQÆ=^•úº<åxH˜ =∞#=O\˜ |∞kú,
=∞#=O\˜ âßG*Ï˝#=Ú, =∞#=O\˜ Ü≥∂QÍã¨<åk ÅHõΔ}=ÚÅ∞ LO_®Å<Õ
x|O^èŒ# Un ÖË^Œ∞. JO`«óHõ~°} LO>Ë KåÅ∞ U â◊s~°OÖ’ L<åfl Ѷ¨~°"å
ÖË^∞Œ .HÍà◊ÇϨ ã‘âÎ fi◊ ~° â◊`H« Oõ Ö’ N, HÍà◊=Ú, ǨÏã≤Î – D =¸_»∞ ‰õÄ_® =∞#∞+¨º
[#‡Hõ<åfl JÅÊ"≥∞ÿ# „áê}∞ÖË! Jq ZÖÏQÆ =ÚH˜Î á⁄Ok#q? t=ÉèíH˜Î =Å#.
â’¡II Éèí∂`«Éèí=º Éèí=<åfl^äŒó Ѩ=#ó áê=<À#Åó I
HÍ=∞Ǩ HÍ=∞Hõ$`å¯O`«ó HÍ=∞ó HÍ=∞„Ѩ^Œó „ѨÉèí∞ó II 32
215
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
290. Éèí∂`«Éèí=ºÉèí=<åfl^äŒó :
ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`«=ÚʼnõΩ Jxfl "Õà◊Ö’¡#∂ PÜ«∞# „ѨÉèí∞=ÙQÍ LO\Ï_»∞.
=∞x+≤ ZѨC_À KÕã¨∞‰õΩ#fl Hõ~°‡‰õΩ Ñ¶¨ÅO – JO>Ë Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ KÕã≤# Hõ~°‡‰õΩ
Ѷ¨ÅO D [#‡Ö’ Ѷ¨eã¨∞ÎO^• Jx XHõ ã¨O^ÕǨÏO! P [#‡ áÈ~ÚOk. P
â◊s~°O áÈ~ÚOk. P Hõ~‡° #tOzOk. P [#‡Ö’ Ü«∞[˝O KÕ~ÚOz# |∞∞ufi‰õΩ¯Å∞
áÈ~Ú<å~°∞. P Ü«∞[˝„^Œ"åºÅxfl\˜x áê~°"Õâß=Ú. „Ѩã¨∞Î`«=Ú Jq Ug ÖË=Ù.
J~Ú`Õ P Ü«∞[˝Ñ¶¨ÅO D [#‡‰õΩ ZÖÏ ã≤kúã¨∞ÎOk? Jã¨Å∞ ã≤kúã¨∞ÎO^• Jx
XHõ „Ѩâ◊fl! U ÉèíQÆ=O`«∞_»~Ú`Õ g∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl fã¨∞‰õΩx, g∞‰õΩ Ñ¶¨ÖÏxfl
W=fi^ŒÅK«∞‰õΩx, g∞~°∞ KÕã#≤ Hõ~‡° #∞ K«∂ã¨∞<Î åfl_À – g∞ Hõ~‡° #∞ ã‘fiHõiã¨∞<Î åfl_À
– P ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „uHÍÅ=ÚÅÖ’#∂ LO_»@O KÕ`« ѨÓ~°fi[#‡Ö’ g∞~°∞
KÕã#≤ Hõ~‡° ‰õΩ D [#‡Ö’ ‰õÄ_® ѶŨ O ~å=K«∞Û#∞. WOHõ "Õ~ˆ `«~¯° O JYö~Ö° ^Ë ∞Œ .
D ã¨O^ÕÇ¨ xH˜ ã¨=∂^è•#O Uq∞@O>Ë x#fl á⁄^Œ∞#Ì KÕã#≤ ѨÓ[#∞ KÕã#≤ "åˆ~
W"åà◊ ‰õÄ_® JHõ¯_Õ L<åfl~°∞. HÍ|\˜ì W"åà◊ PÜ«∞# =∞~°záȉõΩO_® Ѷ֨ Ïxfl
W™êÎ_»∞. "≥Ú#fl áêѨ=Ú KÕã≤#"å_»∞ ZÅ∞¡O_ç ‰õÄ_® LO\Ï_»∞ HÍ|\˜ì "å_çH˜
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® PÜ«∞# KÕuÖ’<Õ XHõ^≥|ƒ `«QÆ∞Å∞`«∞Ok. „uHÍÅ=ÚÅÖ’#∂
PÜ«∞# L<åfl_»∞ Jx K≥Ñ≤`Õ XHõ_»∞ KÕã≤# Hõ~°‡Ñ¶¨Å=ÚÅ∞ D HÍ~°}OKÕ`«
L<åfl~Ú Jx K≥Ñ≤`Õ ã¨iáÈ`«∞Ok. JÖÏ HÍHõáÈ`Õ Hõ~°‡ #tOz#@∞=O\˜
„^Œ=º=ÚÅ`À KÕã#≤ @∞=O\˜, #tOz#@∞=O\˜ Hõ~‡° Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ ѶŨ O =∂‰õΩ
WzÛOk ZÖÏQÆ Jx JO^ŒiH© ã¨O^ÕǨÏO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „uHÍÅ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞
space time continuum Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ gÅ~Ú# XHÍ<˘Hõ =ã¨∞Î=Ù
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. JO^Œ∞Ö’ ѨÙ>Ëì r=HÀ\˜ JO^Œ∞Ö’<Õ áÈ`«∞#flk. HÍ|\˜ì
JѨizÛù#flOQÍ PÜ«∞# L<åfl_»∞. =∞#O KÕã≤# Hõ~°‡ ѨizÛù#flO HÍx
JѨizÛù#fl=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù#∞ KÕ~°∞`«∞#flk. HÍÅ=∞<Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ
q_»Q˘@ì_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. =∞#O KÕã≤# Hõ~°‡ ѨizÛù#flOQÍ L#flk. W"åà◊
KÕã≤# Hõ~°‡ ˆ~Ѩ٠KÕÜ«∞ÖË=Ú. HÍx ѨizÛù#fl=∞~Ú# ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î*ÏÅ=Ú
‰õ Ä _® JѨ i zÛù # fl=∞~Ú#@∞=O\˜ ™ê~° fi HÍe‰õ Ω xÜ« ∞ O^Œ ∞ xH˜ Δ Ñ ¨ Î " ≥ ∞ ÿ
HÍÖÏO`«~=° ∞O^Œ∞ ѶŨ „áêÑ≤xÎ Wã¨∞#Î flk.D q+¨Ü∞« O =∞#‰õΩ 'Éè∂í `«É=íè ºÉè=í <åfl^ä—Œ
J<Õ <å=∞O ^•fi~å q=iOK«|_»∞`«∞#flk.
216
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
291. Ѩ=#ó :
Ѩ=#∞_»∞ JO>Ë QÍe. HõkÖË QÍex Ѩ=#=Ú Jx JO\Ï~°∞. Ѩ=#
ã¨∞`«∞_»∞ Jx ǨÏ#∞=∞O`«∞xH˜ ¿Ñ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åÜ«Ú^Õ=Ù_Hç ˜ PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞_»∞
HÍ|\˜ì! "åÜ«Ú=Ù Dâ◊fi~°∞x qÉèí∂uqâı+¨O.
292. áê=#ó :
QÍex HõkeOѨK¿Õ ã"å_»∞. PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_»∞. QÍeÜ≥ÚHõ¯ Hõ^eŒ Hõ‰Ωõ
PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞. QÍe P`«_Õ! QÍeÜ≥ÚHõ¯ Hõ^ŒeHõ‰õΩ HÍ~°‰õΩ_»∞ PÜ«∞<Õ!
áê=#∞_»∞ 'áê=Ü«∞fu áê=#ó— 'cèëê™ê‡ ^•fi`«óѨ=`Õ— Jx JO\Ï=Ú.
`«#Ü«∞O^Œ∞ ÉèíÜ«∞OKÕ`« ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞ QÆu `«Ñ¨Ê‰õΩO_® u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞ –
PÜ«∞# P[˝‰Ωõ Ö’|_ç, Ö’Hõ=ÚÅ∞, J<ÕHõ QÀà◊=ÚÅ∞ QÆu `«Ñʨ ‰õΩO_® ^è~Œ å‡xfl
âßã¨<åxfl áêeã¨∞Î<åfl~Ú. WÖÏO\˜ âßã¨#Hõ~°Î L<åfl_»∞ J<Õ *Ï˝#O LO>Ë
r=Ù_»∞ ÉÏQÆ∞Ѩ_»`å_»∞. "Õ^•O`«O Ô~O_»∞ ~°HÍÅ~Ú# *Ï˝<åxfl QÆ∞iOz
K≥ѨÙ`«∞#flk. ã¨~°∞fiʼnõΩ „Ѩ„Ѩ^äŒ=∞OQÍ LO_»=Åã≤Ok ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»<Õ
*Ï˝#O! ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ *Ï˝#O HÍ^Œ∞. ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ *Ï˝#O ã¨∞ÅÉèOí QÍ
Z=iH© ÅaèOK«^Œ∞! J#∞Éèí=O J~Ú# `«~°∞"å`« `≥Å∞ã¨∞ÎO^Œk. HÍh r=ÙÅ#∞
~°HOΔ˜ KÕk J^Õ. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ L<åfl_»<Õ qâßfiã¨O! PÜ«∞# L<åfl_»<Õ qâßfiã¨O`À
L#flѨC_»∞ J~°÷O HÍxq "Õ~Ú „Ѩâ◊flÅ∞ LO\Ï~Ú. qâßfi™êxH˜ ÉèíOQÆHõ~°O
H͉õΩO_® Zxfl „Ѩâfl◊ Å∞ ѨÙ\˜<ì å g∞~°∞ Hˆ =Δ ∞OQÍ<Õ LO\Ï~°∞. Wk „Ѩ^=Œä ∞=∞~Ú#
*Ï˝#=Ú. PÜ«∞# D â◊s~åxH˜ Hõ~°ÎÜ≥ÿ∞ L<åfl_»∞. D Ö’HÍxH˜ <å‰õΩ – <å
J#∞Éèí"åxH˜, <å*Ï˝<åxH˜, <åHõ~°‡‰õΩ, <åJ*Ï˝<åxH˜ Jxfl\˜H˜ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ
HÍ~°‰õΩ_≥· L<åfl_»∞. `«áÈ|ÅOKÕ`« – ^蕺#, *Ï˝#Ü≥∂QÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ |ÅOKÕ`« P
L#fl\˜ì =ã¨∞=Î Ù Z@∞=O\˜^À `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ „ѨÜ∞« `«flO P `«~∞° "å`« KÕ™êÎ_∞» .
*Ï˝#=Ú Ô~O_»∞ ~°Hõ=ÚÅ∞. Jã≤Î*Ï˝#=Ú, `«`«fi*Ï˝#=Ú Jx. XHõ_çH˜
~Ô O_»∂ ‰õÄ_® ã¨O^ÕÇ¨ ÖË =∞i! JÖÏO\˜ *Ï˝#O ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å^Œ∞ "å_çH.˜
JÖψQ Hõ~°‡K«„HõOÖ’ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞`«∂ r=ÙÅ∞ "ÕÖÏk [#‡Å∞QÍ LO@∂
LO\Ï~°∞. "åà◊§#∞ Z=~°∂ L^Œiú OK«~∞° . "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ =∞#=∞O^Œ~=° Ú ~°∂_èQç Í
217
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨OáêkOK«=Åã≤ #@∞=O\˜ „áê^äqŒ ∞Hõ=∞~Ú# *Ï˝#=Ú Uq∞@O>Ë ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
L<åfl_»∞ J<Õ@@∞=O\˜ *Ï˝#O! PÜ«∞# Z@∞=O\˜"å_»∞! Uq∞ KÕ™êÎ_»∞
J<Õ@@∞=O\˜ ^è~Œ å‡Å#xflO@x ѨÙ~å}ÏÅÖ’¡ `≥Å∞ã¨∞H˘#HõáÈ~Ú<å, ѨO_ç`∞« Å∞
Z=~°∂ É’kèOK«HõáÈ~Ú<å, Láêã¨<å =∞O„`«O `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú<å –
ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ LxH˜x „QÆÇÏ≤ Oz# *Ï˝#OKÕ`« =∞#∞+¨μ_»∞ LfÎ~∞° _‚ =» Ù`∞« <åfl_»∞.
Wk „Ѩ^è•#OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ – ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯ „áê^äŒq∞Hõ *Ï˝<åxfl
QÆ∞iÎOѨ٠á⁄O^Õ@@∞¡QÍ KÕÜ«∞\ÏxH˜ – D áê~åÜ«∞}O ѨxH˜=ã¨∞ÎOk.
293. J#Åó :
'J#Å— JO>Ë ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÖ’#∂ Ѩq„`«"∞≥ #ÿ k ѨOK«É∂íè `«=ÚÅÖ’
XHõ\ ˜ J~Ú# Jyfl Jx J~°O÷ K≥Ñʨ |_çOk. Jyfl U q^èOŒ QÍ ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅ#∞
Ѩq„`«O KÕã¨∞ÎO^À q+¨μ‚=Ù ‰õÄ_® ã¨=∞ã¨Î =º‰õΩÎÅ#∞ – W`«~° r=ÙÅ#∞ JÖÏ
Ѩq„`«O KÕ™êÎ_»∞. D â◊|ÌO ZÖÏ =zÛO^À =Ùº`«ÊuÎ â◊|ÌO ‰õÄ_® WO^Œ∞Ö’
K≥ѨÊ|_çOk. ^•xHõO>Ë =ÚYºOQÍ "åÜ«Ú=Ù#∞Oz ѨÙ\˜ì# Jyfl Jx WHõ¯_»
K≥ѨÊ|_ç#k. ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ#∞ HõΔÜ«∞O KÕ¿ã@@∞=O\˜ Jyfl! P Jyfl
ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ q+¨μ‚=Ù. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞# 'J#Åó—! Jyflx ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å‰õΩ
=ÚYã¨fi~°∂ѨÙ_~» Ú#"å_»∞QÍ QÆ∞iΙêÎ~∞° .JO^Œ∞Hõ<Õ Ü«∞[˝ã=¨ ∞Ü«∂ÅÖ’ ã¨=∞iÊOKÕ
ǨÏq~åƒùQ=Æ ÚÅ#∞ "åà◊§‰õΩ JO^Œ*¿Ë ã"å_»∞ Jyfl! PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î áêѨ=ÚÅ#∞
HõΔÜ«∞O KÕ™êÎ_»<Õ #=∞‡HõO`À>Ë P~°∞ºÅ∞ „Ѩ^è•#OQÍ Jyfl=ÚYOQÍ ^Õ=`«Å#∞
P~åkèOKå~°∞. "åà◊√§ ã¨=∞ã¨Î^Õ=`«ÅÖ’#∂ JyflˆH qÅ∞=#∞ WKåÛ~°∞. P
`«~°∞"å`« JO^Œ∞Ö’Oz =zÛ# áês≈Å∞ J<Õ"åà◊√§ – Ѩi¬Ü«∂Ö’ P~°º*Ïu
L#fl HÍÅOÖ’ "åà◊√§ Jyfl=ÚYOQÍ W`«~° ^Õ=`«Å#∞ P~åkèOK«@O HÀã¨=∞x
Jyflx „Ѩu+¨ª KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. HÍh P q+¨Ü∂« xfl q㨇iOz#"åà◊√§ P `«~∞° "å`«
HÍÅOÖ’ Jyflx =∂„`«"∞Õ P~åkèOK«@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~∞° . JO^Œ∞Hõx "åà◊§‰õΩ
Jyfl P~å^艌 Ωõ Å∞ Jx¿Ñ~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ PˆQflÜ«∞ J<Õ â◊|OÌ XHõ\˜ LOk JHõ¯_».
JO>Ë Jyflx P~åkèOz ѶŨ O á⁄O^Œ@=Ú Jx J~°O÷ .''JyflO ^Œ∂`«O =$}©=∞¿ÇÏ
Ǩϟ`å~°O qâ◊fi"Õ^㌠O¨ J㨺 Ü«∞[˝ãº¨ ã¨∞„Hõ`∞« "£∞—— 'JyflO ^Œ∂`«O =$}©=∞¿ÇÏ—
'x#∞fl ^Œ∂`«QÍ =iã¨∞Î<åfl=Ú— Jx J~°÷O.
218
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
294. HÍ=∞Ǩ :
'HÍ=∞Ǩ— JO>Ë "≥∂HΔÍi÷ J~Ú#@∞=O\˜ Éèí‰õΩÎ_»∞ Uk HÀ~°∞‰õΩO>Ë
Jk x~°∂‡Å#O KÕ¿ã"å_»∞ PÜ«∞#. HÍ=∞=Ú JO>Ë HÀiHõ#∞ x~°∂‡Å#O
KÕ¿ã"å_»∞ J<Õ J~°÷OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ P <å=∞O =iÎã¨∞Î#flk.
295. HÍ=∞Hõ$`ü :
HÀiHõʼnõΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞. =∂Ü«∞ J`«_ç^Õ! HÀiHõÅ Ü≥ÚHõ¯
x~°∂‡Å#=Ú ‰õÄ_®P`«_^ç !Õ JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#<Õ ZѨC_»∂ „áêi÷OKåe. '™êfig∞!
h =∂Ü«∞=Å# ZѨC_»∂ <åÖ’ HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl@∞=O\˜ =∞<ÀqHÍ~°=ÚÅ#∞
JxflO\˜x `˘ÅyOz h =∂Ü«∞#∞ LѨã¨OǨÏiOK«∞‰õΩx h"Õ <å‰õΩ ^•i
K«∂Ñ≤OK«∞. <å ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl P=iOz L#fl D á⁄QÆ, D QÍe "≥o§áÈ`Õ
<å‰õΩ ^•i HõxÑ≤ã¨∞ÎOk Hõ^•! JO^Œ∞Hõx "å\˜x `˘ÅyOz ##∞fl ã¨~°fi^•
~°H˜ΔOK«∞— Jx J_»QÍe. HÍ=∞Hõ$`ü J<Õ <å=∞OKÕ`« WHõ¯_» J#fi~ÚOK«|_Õ
=∞~˘Hõ J~°O÷ Uq∞@O>Ë HÍ=∞^Õ=Ù_çÜÚ≥ Hõ¯ `«O„_ç W`«_!Õ q+¨μ"‚ Õ PÜ«∞# `«O„_ç
Jx ѨÙ~å}O K≥ѨC`«∞#flk.
296. HÍO`«ó :
Hõ=∞hÜ«∞"≥∞ÿ# ~°∂ѨO`À LO_Õ"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞##∞ HÍO`« J<Õ
<å=∞O`À ã¨∞Îuã¨∞Î<åfl~°∞. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°<å=∞O „Ѩã≤^Œú=ÚQÍ<Õ L#flk Jx
PKå~°∞ºÅ"å~°∞ ÃãÅqã¨∞<Î åfl~°∞. D HÍO`« J<Õ â◊ÉÏÌxfl *’_çOz ™ê^è•~°}OQÍ
ѨÙ~∞° +¨μÅ∞ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∂ L<åfl~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 'ÅH©;HÍO`«— Jx XHõ¿Ñ~°∞
"å_»∞HõÖ’ L#flk. D ¿Ñ~°∞ q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fiÜ«∞O. q+¨μ‚=Ù JxJ~°÷O. Jk
TiˆH "å_»|_Õk.=Ùº`«ÊuÎ J~°O÷ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . Xi™êûÖ’ Wk ã¨∞„Ѩã^≤ =úŒ ∞~Ú#
XHõ <å=∞O.
297. HÍ=∞ó :
ѨÙ~°∞ëê~°÷=ÚÅÖ’ ѨÙ~°∞ëê~å÷aèÖÏ+¨μÅKÕ`« HÀ~°|_Õ"å_»∞ HÍ|\˜ì
Ѩ~°=∂`«‡ 'HÍ=∞— <å=∞O KÕ`« Ñ≤Å=|_»∞`«∞<åfl_»∞.
219
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
298. HÍ=∞„Ѩ^Œó :
PÜ«∞# HÀiHõÅ#∞ W™êÎ_»∞. WO^Œ∞Ö’ Ô~O_»∞ L#flq. HÍ=∞„Ѩ^Œó
JO>Ë HÀiHõÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞ Jx – HÀiHõÅ#∞ fˆ~Û"å_»∞ Jx HÀiHõÅ#∞
ѨÙ\˜Oì KÕ"å_»∞ Jx ‰õÄ_® J~°O÷ K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. 'HÍ=∂<£^^Œ •u— PÜ«∞# W™êÎ_∞» .
ÖËHáõ È`Õ HÍ=∞##∞ ѨiѨÓiÎ KÕ™êÎ_∞» . W+¨Hì Í=∞º=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞ Jx J~°O÷ .
299. „ѨÉèí∞ó :
„ѨÉqíè OѨK¿Õ ã"å_»∞. HÍ|\˜ì Ѩ~=° ∂`«‡‰õΩ '„ѨÉ∞íè — J<Õ <å=∞O L#flk.
ã¨~°fi[QÆ`«∞ΉõΩ, Éèí‰õΩÎʼnõΩ, Éèí‰õΩÎÅ∞ HÍx"åà◊§‰õΩ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ „ѨÉèí∞=Ù.
â’¡II Ü«ÚQÍkHõ$`ü – Ü«ÚQÍ=~ÀÎ <≥·Hõ=∂Ü≥∂ =∞Ǩâ◊#ó I
J^Œ$â’º=ºHõÎ ~°∂Ѩâ◊Û ã¨Ç¨Ï„㨠l^Œ#O`«l`ü II 33
D â’¡HõO HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ Hõ^äŒ#O K≥ѨÙ`«∞#flk. WO^Œ∞Ö’x â◊ÉÏÌÅhfl
HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞.
300. Ü«ÚQÍkHõ$`ü :
'Ü«ÚQÍkHõ$`ü— JO>Ë Ü«ÚQÆO XHõ<å_»∞ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« O`À
„áê~°OÉè=í ∞=Ù`«∞Ok Jx J~°O÷ HÍ^Œ∞. XHÍ<˘Hõ <åQÆiHõ`« Ü≥ÚHõ¯ „áê~°OÉè=í Ú,
LѨã¨OǨ~°=ÚʼnõΩ xˆ~ÌtOK«|_ç# HÍńѨ=∂}"Õ∞ Ü«ÚQÆO J#|_»∞`«∞Ok.
JO>Ë XHõ xs‚`=« ∞~Ú# HÍÅOÖ’ [iˆQ@@∞=O\˜ „Ѩ=~°=Î ∂#=∞~Ú#@∞=O\˜
HÍ~°º=ÚʼnõΩ, ^èŒ~°‡=ÚʼnõΩ Ñ¨i=∂}OJk. J#O`«=∞~Ú# HÍÖÏxfl
H˘Å"åÅO>Ë P HÍÅOÖ’ [iy# ã¨OѶ∞¨ @#Å`À H˘Å∞™êÎ=Ú. =∞#O "åã¨=Î OQÍ
HÍÖÏxfl H˘Å=ÖË = Ú. PHÍÅOÖ’[iy# ã¨OѶ¨ ∞ @#Å „áê~° O Éè í = Ú,
LѨã¨OǨ~°=ÚÅ#∞ HõeÑ≤ XHõ Ü«ÚQÆO ÖËHõ JO^Œ∞Ö’ XHõ ÉèÏQÆOQÍ =∞#=Ú
ÉèÏ=# KÕ™êÎ=Ú. Ü«ÚQÆ=Ú JO>Ë, Ü«ÚQÍkHõ$`ü JO>Ë, Ü«ÚQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯
Pk – Ü«ÚQÍk Jx ¿Ñ~°∞. 'Ü«ÚQÍ^Õó HÍÅÉèË^Œã¨º Hõ~°Î$`åfi`ü Ü«ÚQÍkHõ$`ü
Ü«ÚQÍ<å=∂~°=∞ƒùO Hõ~Àu Wu"å Ü«ÚQÍx Hõ$`ån<åº=~°ÎÜ«∞u HÍÖÏ`«‡<Õu
220
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Ü«ÚQÍ=~°Îó— – "≥Ú`åÎxH˜ ZÖÏ K≥Ñ≤Ê#ѨÊ\˜H˜ Ü«ÚQÆO J<Õk <åÅ∞QÆ∞
J<Õ@@∞=O\˜ XHõ â◊ÉÏÌxH˜ ã¨OHˆ `«=Ú. XHõ ã¨∂K«#QÍ =∞#O "å_»∞`«∞O\Ï=Ú.
WHõ¯_» 'Ü«ÚQÍkHõ$`ü—, 'Ü«ÚQÆHõ$`ü— J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ ѨÙ~°∞ëê~°÷ K«`«∞+ì̈Ü«∞O Jx –
^•xH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°}Éè∂í `«∞_»∞ Jx ‰õÄ_® K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. Ü«ÚQÆâ|◊ OÌ HÍÖÏxˆH
HÍHõ K«`«∞ifi^èŒ Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷Å∞ ‰õÄ_® J#fi~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. <åÅ∞QÆ∞ ã¨OYº#∞
ã¨∂zOK«\ÏxH˜ KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ Ü«ÚQÆâ◊|ÌO "å_»∞`«∞O\Ï~°∞. K«`«∞ifi^èŒ
ѨÙ~°∞ëê~°÷=ÚÅ∞ – ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂HõΔ=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÊ\ÏxH˜ ‰õÄ_®
Wk "å_»|_»∞`«∞Ok. g\˜Ö’¡ PkÜ«∞O^Œ∞ ^è~Œ ‡° O LOk. JO^Œ∞Hõx Ü«ÚQÍkHõ$`ü!
301. Ü«ÚQÍ=~°Îó :
Ü«ÚQÆK«„HÍxfl u¿ÑÊ"å_»∞. HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.w`«Ö’ Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∂`«‡
K≥ѨÙ`å_»∞ – '<Õ<Õ HÍÅ ã¨fi~°∂ѨÙ_»#∞— Jx! HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞<Õ!
302. <≥·Hõ=∂Ü«∞ó :
XˆH q^èŒ"≥∞ÿ# – UHõq^èŒ=∞~Ú# =∂Ü«∞ HõÅ"å_»∞ HÍ^Œ∞. J<ÕHõ
=∂Ü«∂ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. |Ǩï=∂Ü«∞Å∞ =Ç≤ÏOz#@∞=O\˜ '#–UHõ=∂Ü«∞—
<≥·Hõ=∂Ü«∞. ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ∞ J`«_Õ! ^èŒ~°‡=Ú J`«_Õ! J~°÷=Ú J`«_Õ! HÍ=∞=Ú
J`«_Õ! "≥∂HõΔ=Ú J`«_Õ! r=ÙÅ#∞ =∂Ü«∞Ö’ – J*Ï˝#OÖ’ =ÚOKÕ"å_»∞
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! *Ï˝#OÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx "≥àı§"å_»∞ ‰õÄ_® P`«_Õ! |O^èŒ#OÖ’
=ÚOKÕ"å_»∞. =ÚH˜Î„Ѩ^•`« ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! PÜ«∞# '<≥·Hõ=∂Ü«Ú_»∞—!
303. =∞Ǩâ◊#ó :
D â◊|ÌOKÕ`« HÍÅ=Ú#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ
=∞#O XHõ~°∞ – =∞~°}˜OKå~°∞ Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ HÍÅ^èŒ~°‡O K≥O^•~°∞ Jx
K≥ÑÙ¨ `«∂ LO\Ï=Ú. JO>Ë HÍÅO q∞OˆQã¨∞OÎ k J#fl=∂@! HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ ^è~Œ ‡° O
Uq∞@O>Ë =zÛ# =ã¨∞Î=Ù#∞ =∞m§ "≥#‰õΩ¯ fã¨∞‰õΩx áÈ=@O! P ^èŒ~å‡xH˜
Ö’|_ç "≥o§áÈÜ«∂_»∞ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. =∞Ǩâ◊# JO>Ë ã¨~°fi=Ú#∞
q∞Oy"Õ¿ã"å_»∞ Jx J~°O÷ . HõÖÏÊO`«=∞O^Œ∞ „|Ǩχ KÕã#≤ ã¨$+≤xì q∞Oy"Õã#≤ "å_»∞.
PÜ«∞# HÍÅã¨fi~°∂ѨÙxQÍ H˘xfl ÅHõΔÅ r=HÀ\˜x q∞OˆQã¨∞Î<åfl_»∞.
221
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
304. J^Œ$â◊ºó :
Hõ#|_»‰Ωõ O_®<Õ ã¨~fi° r=HÀ\˜x J^Œ$â◊ºOQÍ<Õ =∂Ü«∞O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞.
PÜ«∞##∞ Z=~°∂ ‰õÄ_» K«∂_»ÖË^Œ∞. PÜ«∞# K«∂_»|_»x =ã¨∞Î=Ù. J^Œ$â◊ºOQÍ
L#flѨÊ\˜H© PÜ«∞#O@∂ XHõ~°∞<åfl~°x ã¨~°fi„`å QÆ∞iÎOK«|_»∞`«∞#flk. Jk
J^Œ$â◊ºOQÍ LO_ç QÆ∞iÎOK«|_»∞`«∞#flk. Hõ#|_»x =ã¨∞Î=Ù#∞ QÆ∞iÎOK«@O
=∞#∞+¨μ_»∞ (rq) =∞$`«∞º=Ù q+¨Ü∞« OÖ’ =∂„`«"∞Õ ~°∂_èç KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. J^Œ$â◊º"≥∞#ÿ
â◊H˜Î, J^Œ$â◊º=∞~Ú# =º‰õΩÎÅ∞ XHõ¯ =∞$`«∞º=ÙÖ’<Õ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® JO^Œ~°∂
XѨC‰õΩO@∞<åfl~°∞. JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# J^Œ$â◊ºó.
305. J=ºHõÎ~°∂Ѩó :
ã¨∂÷Å~°∂ѨO`À =ºHõÎ=∞~Ú# ~°∂ѨO HõÅ"å_»∞. HÍx JHõ¯_» XHõ\ ˜
K≥ÑÊ≤ ^•xH˜ =ºuˆ~Hõ=∞~Ú# q+¨Ü∞« O ‰õÄ_® J`«_Õ Jx K≥Ñʨ @O ™êO„Ѩ^•Ü«∞O.
'*Ï˝<åÜ«∞ #=∞ó— 'J*Ï˝<åÜ«∞ #=∞ó— Jx =∞#O ѨÓ[ KÕã¨∂Î LO\Ï=Ú Hõ^•!
JO^Œ∞Ö’ W=Ú_»x J~°÷O Ug∞ ÖË^Œ∞. Jk Dâ◊fi~° ÅHõΔ}O! Uk K≥Ñ≤Ê<åÉÏQÍ
J#fi~Úã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#k J=ºHõÎ=∞~Ú# ~°∂ѨO! =ºHõÎ=∞~Ú`Õ<Õ
Hõ^• ~°∂ѨO! JO^Œ∞Hõ<Õ Pkâ◊OHõ~∞° Å∞ `«=∞ ÉèÏ+¨ºOÖ’ '=ºHõ~Î ∂° Ѩ— J<Õ â◊ÉÏÌ<flÕ
fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.J^Œ$â◊º~°∂áêxH˜ (â◊ÉÏÌxH˜) =ºuˆ~HõO =ºHõÎ~°∂Ѩ=Ú Jx
J#∞‰õΩO@∂ WѨC_»∞ =∞#O J#∞‰õΩ#fl '*Ï˝<åÜ«∞ #=∞ó— 'J*Ï˝<åÜ«∞ #=∞ó—
Jx K≥Ñ≤Ê#@∞¡ =ºuˆ~Hõâ◊|ÌO K≥Ñ≤Ê#@∞¡ Pkâ◊OHõ~°∞Å∞ JÖψQ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
JHÍ~°O fã¨∞HÀÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë WO„^•k ^Õ=`«Å∞, ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ∞ L#flq.
"å\˜ÜÚ≥ Hõ¯ Jã≤`Î åfixfl =∞#O K«∂ã¨∞<Î åfl=Ú. ã¨Ê~°≈*Ï˝#=Ú KÕ`« "å\˜x =∞#=Ú
J#∞Éèí==Ú ^•fi~å K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú. ã¨fi~°≈*Ï˝#OKÕ`« QÍex =∞#O ‰õÄ_®
J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl=Ú, JO>Ë K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú. Jyflx <Õ„`åÅ`À K«∂ã¨∂Î ã¨Ê~°≈KÕ`«
^•x "Õ_çx „QÆÇ≤ÏOz J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl=Ú. q∞y`å ~°∂Ѩ=ÚÅxflO\˜H© U"Õ"À
ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ Hõ#|_»∞`«∞#flq. ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅÖ’#∂ ‰õÄ_®LO@∂ Jxfl\˜Ü∞« O^Œ∞
ã¨=∂#OQÍ „Ѩ=iÎOKÕ"å_Õ J~ÚLO_ç ‰õÄ_® J^Œ$â◊ºOQÍ LO\Ï_»∞.
HÍÅ~°∂ѨOÖ’ J^Œ$â◊ºOQÍ L<åfl_»∞. =∞Ǩâ◊#∞_≥· JxflO\˜x ‰õÄ_® q∞OˆQã¨∂Î
222
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J^Œ$â◊ºOQÍ LO@∞<åfl_»∞. =∞ǨÉèÏ~°`O« Ö’ k=º~°∂ѨO ™êHΔÍ`å¯~° =∞~Ú#ѨC_»∞
J~°∞˚#∞_»∞ `å#∞ – Ѩ^≥Ìxq∞k JHΔ“Ç≤Ï}∞Å ¿ã#Å∞, =∞ǨѶ¨∞#`« =Ç≤ÏOz#
cèëê‡k g~°∞Å∞ JO^Œ~°∂ ‰õÄ_® P =∞ǨQÆ∞O_»OÖ’ Ѩ_çáÈ=@O K«∂™ê_»∞.
306. ã¨Ç¨Ï„ã¨l`ü :
JO>Ë ã¨∞~åi ã¨Ç¨Ï„ã¨=ÚÅ#∞ Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ [~ÚOz#"å_»∞. J<ÕHõ
=∞Okx [~ÚOz#"å_»∞. "≥~Úº=∞Okx ã¨OǨÏiOz#"å_»∞ Jx J~°O÷ . XHõ
"≥~Úº=∞Ok ~åHõãΔ ∞¨ Å#∞ <Õ„`åyflKÕ`« [~ÚOz#"å_»∞ Jx K≥ÑC¨ HÀ=@O HõO>Ë
‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï„ã¨O JO>Ë J<ÕHõ=Ú, J<ÕHõ ã¨OYº Jx ÉèÏ=# KÕ¿ã@@¡~Ú`Õ
ã¨OYº#∞ Ju„Hõq∞Oz# "å_»∞ – JO^Œ∞Hõx ã¨ÇϨ „ã¨l`ü. ZO`« ÃÑ^ŒãÌ O¨ YºK≥ÑÊ≤ <å
㨈~ – ^•xH˜ Jf`«"≥∞ÿ L<åfl_»∞. ™êOYº~°∂ѨOÖ’ =ºHõÎ=∞ÜÕ∞º"å_»∞ HÍ_»∞.
307. J#O`«l`ü :
J#O`åxfl ‰õÄ_® [~ÚOz#"å_»=Ù`«∞<åfl_»∞. J#O`«=Ú JO>Ë
JO`«=Ú ÖË#@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù Jx =∞#O ™ê^è•~°}OQÍ J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.
WHõ¯_» "Õ^•O`« q+¨Ü«∞O XHõ\ ˜ *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞‰õΩO>Ë 'ã¨`«ºO *Ï˝#O J#O`«O
„|Ǩχ— Jx LOk. ã¨`º« =Ú, *Ï˝#=Ú, J#O`«=Ú, „|Ǩχ Jx<åÅ∞QÆ∞ ZO^Œ∞‰õΩ
K≥áêÊe? Wxfl ÅHõΔ}=ÚÅ∞ DÜ«∞#‰õΩ L#flѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® JÉèÏ=O ‰õÄ_®
Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°``« fi« OÖ’ L#fl^Œx ™êOYºO K≥ÑÙ¨ `∞« #flk. JO>Ë `«`fi« =ÚÅ#∞ QÆ∞iOz
K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« JÉèÏ==Ú J<Õ XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_® K≥Ñ≤ÊOk.
ÖËHõáÈ=@O J<Õ =ã¨∞Î=Ù XHõ\˜ ã¨$+≤ìÖ’ L#fl^Œ@! JO>Ë Ñ¨OK«`«<凄`«Å∞,
ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ∞ – W=hfl L#flq. Jq ÖËHõáÈ=@O J<Õk XHõ Ѩ^•~°÷=Ú.
J^Õ JÉèÏ==Ú. J#O`« ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ Ju„Hõq∞Oz L<åfl_»∞ Jx XHõ\˜.
J#O`«â◊|ÌO ‰õÄ_® J`«_çH˜ x~°fiK«#O KÕÜ«∞|_»@OKÕ`« P x~°fiK«#O J<Õk
PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ ѨÓ~°=‚ ÚHÍ^Œ∞. ^•xH˜ „|Ǩχ Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~∞° . „|Ǩχâ◊|OÌ Ö’
"åºÑ¨Hõâ◊|ÌO LOk. HÍ|\˜ì ã¨`«ºO *Ï˝#O J#O`«O „|Ǩχ Jx K≥ѨÊ|_ç Jk
J#∂ǨϺ=∞~Ú#k. "å‰õΩ¯`À `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ 'Ü«∞`À"åKÀ x=~°<Î ÎÕ J„áêѨº
223
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=∞#™ê ã¨ÇϨ — Jx K≥Ñʨ @OKÕ`« ^Õx`À ^•xx x~°fiK«#O KÕÜ∞« =^ÀÌ J#O`«l`ü
J<Õ =∂@`À Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ#k Jx K≥ѨÊ|_çOk. U ã¨OYºKÕ`« ‰õÄ_®
xˆ~Ìâ◊º=ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞ Jk.
WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ 'Éèí∂`«Éèí=ºÉèí=<åfl^äŒó— Jx, WO„kÜ«∞QÀK«~°OQÍ
LO_»@OQÍx D ã¨$+≤ìÖ’ XHõ HÍ~°ºO x~°fiiÎOK«@OQÍx – „uHÍÅ=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ PÜ«∞# "åºÑ≤Oz LO_»@=ÚKÕ`« PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ~Ú#
Éèí∂`«=ÚÅ∞ ‰õÄ_® ™ê~°fiHÍeHõOQÍ L<åflÜ«∞x *Ï˝Ñ¨HõO KÕã¨∞HÀ"åe.
ã¨O^Œ~ƒ° qù kèQÍ nxx =∞#O J#fiÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl=Ú. 'HÍ=∞ó— 'HÍ=∞Hõ$`ü—
JO>Ë ‰õÄ_® J>Ë¡ J#∞HÀ=@O [iyOk. W+¨ìѨÓ~°fiHõOQÍ =∞#O KÕ¿ã
ã¨~°fiHÍ~°º=ÚÅ∞ – J*Ï˝#=âß`«∞Î =∞#O KÕ¿ã ã¨~°fiáêѨ=ÚÅ∞ ‰õÄ_®
HÍÖÏO`«~°=∞O^Œ∞ ZѨC_À Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ Ѷ¨ÅO ~å=\ÏxH˜ ZÖÏ HÍ~°}=∞=Ù
`åÜ«∞O>Ë ã¨~°fiHÍÅ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ "åºÑ≤Oz#"å_»∞ HÍ|\˜ì! ã¨~°fi™êH˜Δ HÍ|\˜ì
J`«_Ü ç ∞« O^Œ∞ ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞ã¨Î HÍ~°º=ÚÅ∞ ã¨ÇϨ [=ÚQÍ xH˜ÑΔ "Ψ ∞≥ ÿ
LO\Ï~Ú. P xH˜ÑΔ =Ψ ∞~Ú#q HÍÅ=âß`«∞Î HÍńѨ=∂}O ZѨC_À J~ÚáÈ~Ú
#ѨC_»∞ "å\˜H˜ Ѷ¨ÅO P r=ÙÅ∞ J#∞Éèíqã¨∂Î LO\Ï~°∞. 25 `«`«fi=ÚÅ∞
ã¨$lOK«|_ç#@∞¡QÍ ™êOYºO K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. Jq D ã¨$+≤Hì ˜ Hõ~ΰ ÖˉΩõ O_® ã¨fiÜ«∞O
=ºHõ=Î ∞~Ú#q. ™êOYº=∞O^Œ∞ Dâ◊fi~°∞_»∞ ÖË_∞» . =∞ǨÏ`«∞,Î JǨÏOHÍ~°=ÚÅ#∞
QÆ∞iOz "Õ^•O`«O K≥ѨÙ`«∂ LO>Ë ^•O`Àáê>Ë 25 `«`«fi=ÚÅ∞ ‰õÄ_®
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. "åãÎ̈=OQÍ ™êOY∞ºÅ∞ 24 `«`«fi=ÚÖË Jx K≥ѨÙ`«∂ 25=k
JǨÏOHÍ~°=Ú Jx K≥ѨÙ`å~°∞.JO>Ë '<Õ<Õ— J<Õ ÉèÏ=# J#fl=∂@! Jq
J#∞Éèí∂`«∞Å∞! "å\˜x J#∞ÉèíqOKÕ XHõ r=Ù_»∞ LO>ËQÍx Éèí∂`«=ÚÅ∞ Uq
‰õÄ_® U~°Ê_»=Ù.
WOHÍ =∞~˘Hõ¯™êi 'ã¨Ç¨Ï„ã¨l`ü— 'J#O`«l`ü— J<Õ <å=∞=ÚÅ#∞
„Ѩ™êÎqOK«∞‰õΩO>Ë PÜ«∞# J<ÕHõ=ÚÅ~Ú#@∞=O\˜ ã¨$+≤ì„Hõ=∞OÖ’ J<ÕHõ
HÍÅ=ÚÅÖ’ J`«_∞» LO_ç ^Œ$âߺ^Œ$â◊ºOQÍ LO_ç ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚʼnõΩ áêʼnõΩ_≥·
ѨOK«Éèí∂`«=ÚʼnõΩ HÍ~°}=∞~Ú#"å_»∞. D ã¨$+≤ì„Hõ=∞=Ú#∞ x~ÀkèOz#
224
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
"åà‹§=~°~Ú<å LO>Ë J\˜ì J#O`«=∞~Ú#@∞=O\˜ =ºuˆ~Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞
[~Úã¨∞<Î åfl_»∞. Jq ‰õÄ_® DÜ«∞# Ü«∞O^Œ∞ ѨÙ_»∞`«∞<åfl~Ú. JÖψQ 'ã¨ÇϨ „ã¨l`ü—
'ã¨ÇϨ „ã¨O J#O`«O— Jx K≥ÑÊ≤ HÍÅOKÕ`<« "Õ ∂≥ J#O`«=∞x K≥ÑÊ≤ ã¨ÇϨ „ã¨OKÕ`«
J<ÕHõ â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ Hõey#@∞=O\˜ ~åHõãΔ ã¨ fi¨ ~°∂Ѩ=ÚÅ<À ÖËHáõ È`Õ â◊HãΘ fi¨ ~°∂Ѩ=ÚÅ<À
ã¨Ç¨Ï„ã¨â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ=K«∞Û. J#O`«â◊|ÌO JO>Ë – JO`«O ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì
HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»x – J#O`«HÀ\˜ „|Ǩ‡O_»=ÚÅO^Œ∞ J`«_∞» <åfl_»x `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
JO`«=~°ˆH Jk ã≤kúã¨∞ÎOk.
â’¡II WëÈì qt+¨ìó t¿+ì+¨ìó tYO_ô #ǨïëÈ =$+¨ó I
„HÀ^èŒÇ¨ „HÀ^èŒ Hõ$`«¯~åÎ qâ◊fiÉÏǨï~°‡Ç‘Ï^èŒ~°ó II 34
308. W+¨ìó :
JO>Ë PÜ«∞# W+¨μì_»∞. Z=iH˜? ã¨`«º=Ú `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•=∞#∞
‰õΩ<Õ@@∞=O\˜ l*Ï˝ã¨ Z=iÔH·<å Hõey`Õ "åiH˜. JO>Ë J#O`«"≥∞ÿ#@∞=O\˜
„|Ǩ‡O_»OÖ’ ã¨`º« =Ú JQÀK«~O° QÍ L#flk. XHÍ<˘Hõ ã¨`º« O L#fl^Œx `≥eã≤#
"å~°∞ J<Õfi+≤OK«‰õΩO_® LO_»ÖË~°∞. J@∞=O\˜ "åà◊§#∞ =∞#O l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞
Jx ™ê^è•~°}OQÍ JO@∂ LO\Ï=Ú. =Ú=Ú‰õΔΩ=ÙÅ∞ "Õ~°∞, l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞
"Õ~∞° .™ê=∂#∞º_çÜÚ≥ Hõ¯ =Ú=Ú‰õΩΔ `«fiO "Õ~∞° . l*Ï˝ã∞¨ =ÙÅ∞ "Õ~∞° . `«áÈÖ’HõOÖ’
– [<ÀÖ’HõOÖ’ LO_Õ `«Ñ¨ã¨∞fiÅ∞ JO^Œ~°∂ ‰õÄ_® Hõeã≤ l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ=Ù`å~°∞.
P`«‡|O^èŒ#=ÚÅhfl `≥OK«∞‰õΩ#fl"åÔ~· `å=Ú q=Ú‰õΩÎÖˇ·#"å~°∞ "Õ~°∞. P
l*Ï˝ãÜ ¨ ∞« O^Œ∞ `«Ñ⨠Û◊ ~°º J#O`«OQÍ ™êQÆ∞`«∞#flk. ~å=∞<å=∞OKÕ`<« Õ XHõiH˜
D [#‡Ö’<Õ =ÚH˜Î =ã¨∞ÎO_»QÍ J#O`«HÀ\˜ ã¨O=`«û~°=ÚÅ#∞O_ç `«Ñ¨ã¨∞û
KÕã¨∂Î ZO^Œ∞‰õΩ LO_®e? "åà◊√§ ZѨC_À =ÚH˜Îx ™êkèOKå~°∞. WHõ ã¨$+≤ìx
`≥Å∞ã¨∞H˘x l*Ï˝ã¨∞=ÙÖˇ· L<åfl~°∞. "åiH˜ ã¨OѨÓ~°‚`«fiO ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯
ã¨OHõÅÊ=Ú. H˘O`« HÍÖÏxH˜ "åà◊√§ l*Ï˝ã¨KÕ`« Ö’HÍkèѨ`«∞Å∞ HÍQÆÅ~°∞.
"å~°O^ŒiH© PÜ«∞# W+¨μì_Õ!
309. qt+¨ìó :
'Jqt+¨óì — =º+≤,ì ã¨q∞+≤ì Jx ~Ô O_»∞ L<åfl~Ú. PÜ«∞# =º+≤ì =∂„`«=Ú
HÍ^Œ∞. ã¨=∞+≤!ì qt+¨μ_ì ∞» Jx K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ xÜ«∞q∞OK«|_ç# XHÍ<˘Hõ ÅHõ}Δ OKÕ`«
225
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
qt+¨μì_»∞ J=Ù`å_»∞. Jqt+¨ì JO>Ë WHõ qt+¨ì â◊ÉÏÌxH˜ =ºuˆ~Hõ=∞~Ú#
qÉèí∂u Jx K≥ѨÊ=K«∞Û. Ô~O_»∞ "Õ~°∞"Õ~°∞ qÉèí∂`«∞Å∞ L#flq – Ѩ~°ã¨Ê~°
=ºuˆ~HÍ~°O÷ „Ѩuáêk`«O HÍHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® WÖÏ K≥ÑC¨ HÀ"åe. qt+¨ì
JO>Ë JxflO\˜h Ju„Hõq∞Oz JxflO\˜Ö’H© qt+¨μ_ì Qç Í L<åfl_»∞ PÜ«∞#! U
ÅHõΔ}OKÕ`« K«∂ã≤<å PÜ«∞# qt+¨μì_Õ! WÖÏ J~°÷O ã≤kúã¨∞ÎOk. PÜ«∂
ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ ¿Ñ~˘¯#flѨC_»∞ PÜ«∞# ™œO^Œ~°ºOÖ’ JO^ŒiHõO>Ë qt+¨μì_»∞.
|ÅOKÕ`« qt+¨μì_»∞. *Ï˝#OKÕ`« qt+¨μì_»∞. PÜ«Ú~åÌÜ«∞OKÕ`« qt+¨μì_»∞.
ã¨OHõÅÊ|ÅOKÕ`« qt+¨μ_ì ∞» . U ÅHõ}Δ OKÕ`« K«∂ã≤<å PÜ«∞# qt+¨μ_ì !Õ Jqt+¨ì
JO>Ë „Ѩ`ÕºHõOQÍ XHõ ÅHõΔ}OQÍ =∂„`«"Õ∞ ÖË^Œ∞. ã¨~åfi`«‡<å qt+ì̈ â◊|ÌOKÕ`«
Jqt+¨`ì .« „Ѩ`ºÕ HÍ~°=÷ ÚÅÜ«∞O^Œ∞ Jqt+¨`ì !« D ~Ô O_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞
ã¨=∞#fiÜ«∞=∞=Ù`«∞<åfl~Ú.
310. t¿+ì+¨ìó :
t+ì̈ JO>Ë âßã¨#=Ú Jx Wk=~°‰õΩ K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. t+¨μìÅ∞ JO>Ë
âßG=ÚÅO^Œ∞ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞x KÕ~\° ÏxH˜ U =∂~°=æ ÚÅ∞<åflÜ≥∂ P =∂~°=æ ÚÅhfl
J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞. PÜ«∞# "åiH˜ W+¨μì_»∞ JO>Ë |Ǩï„gÇ≤Ï. Ô~O_»∞
ã¨=∂ã¨=ÚÅÖ’ qt+ì̈â|◊ OÌ ~Ô O_»∞ q^è•Å∞QÍ J#fi~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. W+¨óì J<Õ
<å=∂xfl =∞#O Z=iÜ«∞O^Œ∞ J#fi~ÚOK«∞‰õΩO@∞<åfl"≥∂ t¿+ì+¨ì J<Õ â◊|ÌO
‰õÄ_® JÖÏO\˜ "åà◊§Ü«∞O^Œ∞ – JO>Ë, ™ê^艌 Ωõ ÅÜ«∞O^Œ∞ ^è~Œ ‡° l*Ï˝ã∞¨ ÅÜ«∞O^Œ∞
=Ú=Ú‰õΔΩ=ÙÅO^Œ∞ ‰õÄ_® t¿+ì+¨ì â◊|Ì=Ú J#fi~Úã¨∞ÎOk. WHõ¯_» t¿+ì+¨ì JO>Ë
q^•fiOã¨∞ʼnõΩ W+¨ì=∞~Ú#"å_»∞ Jx ‰õÄ_® K≥ѨCHÀ=K«∞Û#∞. ''„Ñ≤Ü≥∂Ç≤Ï
*Ï˝x<À`«º~°÷=∞ǨÏO 㨠K« =∞=∞ „Ñ≤Ü«∞ó—— Jx ÉèíQÆ=næ`«Ö’ K≥ѨÊ@O [iyOk.
311. tYO_ô :
cè+¨μ‡_»∞ D ™È΄`«=Ú NHõ$+¨μ‚x ã¨xflkèÖ’ KÕã≤<å_»∞. JO>Ë <≥=∞e
Ñ≤OKè=« Ú `«ÅÃÑ^· •eÛ#"å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ Hõ$+¨μ_‚ Hç ˜ tdÑ≤OKè=« ∞øo Jx <å=∞O
L#flk. ÉèQí =Æ næ`Ö« ’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«#‰õΩO_Õ ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ „Ѩuáêkã¨∂Î JHõ¯_»
H˘xfl =∂@Å∞ K≥ѨÊ@OKÕ`« tYO_ç â◊|ÌO JHõ¯_» J#fi~Úã¨∞ÎOk. '<åÜ«∞O^Œ∞
226
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
x~°O`«~°=Ú ÉèíH˜Î Hõey LO_ç |∞kú Hõey ã¨`åº<Õfi+¨‰õΩÅ∞ J~Ú L#flѨC_»∞
"åà◊§ Ü≥∂QÆ̂H=Δ ∞=ÚÅ#∞ <Õ<Õ K«∂™êÎ#∞— Jx K≥Ñʨ @=Ú – D ÅHõ} Δ =ÚÅ∞ P
â’¡HÍxH˜ ã¨iáÈ`«∞#flq. JO^Œ∞=Å# Hõ$+¨μ‚}˜‚ `å`«Ê~°ºOQÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û. D
â◊|OÌ KÕ`« JÖÏ NHõ$ëê‚=`å~åxH˜ D<å=∞O J#fi~Úã¨∞OÎ k. tYO_ç <å=∂xfl
"åºHõ~}° OKÕ`« JYO_ç`∞« _»∞ J~Ú# "å_»∞ J<Õ â◊|OÌ "Õ~ˆ QÆ#Hõ fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ
q_»nÜ«∞\ÏxH˜ gÅ∞ ÖËx"å_»∞ Jx K≥ѨÊ=K«∞Û. WHõ¯_» =∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ XHõ
â’¡HÍxfl ‰õÄ_® L^ŒÇ¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞ –''=$ëÈÇ≤Ï ÉèíQÆ"å<£ ^èŒ~°‡ã¨‡$`À Ö’ˆH+¨μ
ÉèÏ~°`«, <≥·Ñ¶¨∞}∞¤Hõ Ѩ^•MϺ<≥·ifikú =∂O =$+¨ W`«∞º`«Î"£∞—— – '^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_≥·#
ÉèQí =Æ O`«∞xQÍ ##∞fl g∞~°∞ `≥Å∞ã¨∞HÀO_ç— Jx K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
tYO_ç J<Õ â◊|OÌ KÕ`« JYO_»∞_»∞ J<Õ ÉèÏ=# ‰õÄ_® ã≤kãú ∞¨ OÎ ^Œx K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û.
312. #Ǩï+¨ó :
ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅ#∞ `«# =∂Ü«∞KÕ`« |OkèOK«∞"å_»∞ HÍ|\˜ì '#Ǩï+¨—
â◊|ÌO WHõ¯_» "å_»|_çOk. Wk KåÖÏ qâıëê~°÷OQÍ LO@∞#flk. "å\˜x `«#∞
„QÆÇÏ≤ Oz L<åfl_»∞. ѨOK«É∂íè `«=ÚÅÖ’#∂, ã¨$+≤Öì ’ „Ѩu J}∞=Ù#O^Œ∞ ‰õÄ_®
PÜ«∞# L<åfl_»∞. 'J}À~°}©Ü«∂<£ =∞ǨÏ`À =∞Ç‘ÏÜ«∂<£— Jx K≥Ñ≤Ê#@∞¡
J}∞=Ù#O^Œ∞, ã¨∂÷Å=∞~Ú# XHÍ<˘Hõ Ѩ^•~°÷=Ú=Öˇ QÀK«iOKÕ@@∞=O\˜
=ã¨∞=Î Ù#O^Œ∞ JO`«\Ï "åºÑ≤Oz ^èiŒ Oz L<åfl_®Ü«∞#. JO>Ë ^•xH˜ ^è~Œ ΰ Jx
K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ Éè~í ΰ Jx K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ ^è~Œ Qΰ Í#∞, Hõ~Qΰ Í#∞, ǨÏ~°QÎ Í#∞ Jxflq^è•Å∞QÍ
PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ "å\˜Ü∞« O^Œ∞ ™ê~°fiÉè∫=∞`«fi=Ú P`«_Hç ˜ L#fl^Œx
#Ǩï+¨ â◊|OÌ KÕ`« K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. ѨOK«É∂íè `«=ÚÅ∞QÍx, ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅ∞QÍx
ã¨fi`«O„uOz LO_»\ÏxH˜ ™ê^茺O HÍ^Œ∞. `å#∞ ÖËx ™êfi`«O„`«ºO U rqH˜
‰õÄ_® ÖË^Œ∞. Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞ Éèí∂`«=ÚÅ∞ XHõ ^èŒ~å‡xfl Hõey Ö’|_ç
LO_»@=ÚKÕ`«<Õ ^èŒ~å‡xfl P„â◊~ÚOz LO_»@=Ú PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ XHõ
xÜ«∞=∞=ÚKÕ`«<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ^•xH˜ Hõ~°Î HÍ=Ù# Jx #Ǩï+¨ â◊|ÌOKÕ`«
J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û#∞.
227
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
313. =$+¨ó :
D <å=∞OKÕ`« ^è~Œ ‡° O K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. ã¨~fi° ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ J`«_"ç Õ Jx
K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flq. q^Œº, Jq^Œº, J*Ï˝#O, "≥∂Hˆ KΔ Û« ,ù |O^è<Œ KÕ Û« ù – |O^è=Œ ÚʼnõΩ
HÍ~°}"≥∞ÿ#@∞=O\˜ Hõ~°‡ W=hfl ‰õÄ_® =$+¨ J<Õ â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
=$+¨ â◊|OÌ `À PÜ«∞#‰õΩ ã¨O|OkèOK«#@∞=O\˜ ^è~Œ ‡° "Õ∞ ÖË^∞Œ . ã¨=∞ã¨Î ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞
PÜ«∞#"Õ! áêѨѨÙ}ϺÅ#∞ ZÖÏ Ñ¨OKåÖ’ P ~°Ç¨Ï㨺O 㨈~fiâ◊fi~°∞_˘Hõ¯_çˆH
`≥Å∞ã¨∞. ZO^Œ∞HõO>Ë KåÖÏ Hõ~‡° ʼnõΩ QÆu ZÖÏ LO@∞O^À ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^À
QÆǨÏ#OQÍ LO@∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P`«‡ã¨fi~°∂ѨOQÍ LO_ç K«OѨ|_Õ "Õ∞Hõ,
Q˘„Ô~"≥Ú^ŒÅQÆ∞ r=ÙÅÖ’#∂, K«O¿Ñ =ºHÎ̃Ö’#∂, u<Õ"å_çÖ’#∂ L<åfl_»∞. P
K«OѨ|_Õ rq `«# qkèx `å#∞ J#∞Éèqí ã¨∞#Î flk ^•x q+¨Ü∞« O =KÕÛ@ѨÊ\˜H!˜
^≥=· O xq∞`«=Î ∂„`«OQÍ L<åfl_»∞. Z=~°∂ ‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ ÉÏ^躌 `« =Ç≤ÏOK«~∞° .
D`«_∞» Hõ~‡° KÕã≤ KåÖÏ áêáêxfl J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»∞ Jx K«ÑC¨ # J#∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ .
JÖÏ Z=~°~Ú<å XHõ"àÕ ◊ JO>Ë P J#fl"å_çH˜ ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆO =ã¨∞OÎ k
Jx K≥ѨÙ`å~°∞. áêѨO ZÖÏ LO@∞Ok J<Õk XHõ Hõ^äŒÖ’ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. XHõ
WO\’¡ Z=~À XHõ QÆ$ǨÏã¨∞÷ „|Ǩ‡O_»=∞~Ú# Éè’[<åÅ∞ ÃÑ_»∞`«∞<åfl_»∞.
J#flã¨O`«~Ê° } KÕã∞¨ <Î åfl_»#fl=∂@! =∞Oz "Õãq¨ HÍÅO, =∞^蕺ǨÏflO XO\˜QOÆ @
„áêO`«O. QÆ`« Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞QÍ PǨ~°O ÖË#@∞=O\˜ XHõ „ÉÏǨχ}∞_»∞ D
ã¨÷ÖÏxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. '=ÚO^Œ~° <å‰õΩ J#flO ÃÑ@ìO_ç, „áê}O áÈ`«∞#flk—
J<åfl_® „ÉÏǨχ}∞_»∞. JѨC_»∞ P QÆ$ǨÏã¨∞_÷ ∞» 'JÜ«∂º! g∞~°∞ ™êfl#O KÕã∞¨ ‰õΩx
ã¨O^蕺=O^Œ#O KÕã¨∞‰õΩx ~°O_ç! JO`å ã≤^ŒúOQÍ<Õ L#flk— Jx J<åfl_»∞.
J~Ú`Õ P „ÉÏǨχ}∞_»∞ – 'JѨÊ\˜=~°‰õΩ <å „áê}ÏÅ∞ PˆQ@@∞¡ ÖË=Ù. KåÖÏ
h~°ãO¨ QÍ L#flk. Hõà√◊ § =¸`«Å∞ Ѩ_∞» `«∞#flq— J<åfl_»∞. JѨC_»∞ P QÆ$ǨÏã¨∞÷
'ã¨~ˆ ! `«H}Δõ "Õ∞ „áê}ÏÅ∞ xÅɡ@∞ìHÀ=@O HÀã¨=∞x D áêÜ«∞ã¨=Ú fã¨∞HÀO_ç—
Jx PÜ«∞#‰õΩ áêÜ«∞™êxfl WKåÛ_»∞ QÆ$ǨÏã¨∞.÷ P áêÜ«∞ã¨O fã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`«
P „ÉÏǨχ}∞_»∞ |∞kúH˜ „áê}â◊H˜Î`À ã¨O|O^èŒO L#flk Hõ^• J<Õ ^è≥·~°ºO`À
áÈh, ™êfl#O KÕ¿ã uO^•=Ú J#∞‰õΩx P áêÜ«∞ã¨O y<≥fl fã¨∞H˘x "≥o§ XHõ
K≥@∞ìHO˜ ^Œ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ™êfl#O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. ™êfl#O KÕ¿ã֒ѨŠP K≥@∞ìg∞^Œ XHõ
228
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ÃÑ^ŒÌ „QÆ^ŒÌ XHõ ã¨~åÊxfl peÛ K«OѨÙ`«∞#flk. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P áê=Ú q+¨O
„QÆH˜¯Ok. P q+¨O áêÜ«∞ã¨O y<≥flÖ’ Ѩ_çOk. ™êfl#O KÕ¿ã™ê#∞QÆ^• J<Õ
`«$Ñ≤Î`À P „ÉÏǨχ}∞_»∞ áêÜ«∞ã¨O y<≥fl#∞ fã¨∞‰õΩx q+¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ L#fl P
áêÜ«∞™êxfl `åˆQâß_»∞. P „ÉÏǨχ}∞_»∞ K«xáÈÜ«∂_»∞. P áêѨO Z=ik
Jx g∞=∂O㨠=zÛOk. Jã¨Å∞ áêѨO L#fl^• ÖË^• J<Õ g∞=∂O㨠=zÛ P
áêѨO Z=ik Jx PÖ’zOK«@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. W=hfl ^èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞
K≥Ñʨ =Ù. ZÖÏ K≥ÑÙ¨ `å~Ú? ã¨~ˆ . QÆ$ǨÏã¨∞÷ ™êfl#O KÕÜ∞« ‰õΩO_® L#fl „ÉÏǨχ}∞_çH˜
áêÜ«∞ã¨O WKåÛ_»∞ HÍ|\˜ì ^À+¨O Páêk`«=∞~ÚOk. JO^Œ∞Hõx áêѨO P
QÆ$ǨÏã¨∞÷^Õ J<åfl~°∞ H˘O^Œ~°∞. ã¨~°ÊOÜ≥ÚHõ¯ q+¨OKÕ`« K«zÛáÈÜ«∂_»∞ HÍ|\˜ì
áêѨO JO`å P ã¨~Ê° O^Õ J<åfl~°∞ =∞iH˘O^Œ~∞° . =∞i P ã¨~åÊxfl K«OÑ≤# QÆ^ÌŒ
LOk Hõ^•! P QÆ^ŒÌ ÖËHõáÈ`Õ P ã¨~°ÊO JHõ¯_» K«KÕÛ^Õ HÍ^Œ∞, qëêxfl HõˆH¯^Õ
HÍ^Œ∞ HÍ|\˜ì P QÆ^ŒÌÜÕ∞ HÍ~°}O J<åfl~°∞. J~Ú<å "å_ç áêѨO "å_»∞
J#∞ÉèíqOKå_»∞. WÖÏ JHõ¯_» KÕi# ѨO_ç`«∞Å∞ =∂\Ï¡_»∞`«∂ LO>Ë [_»^è•i
J~Ú# ™ê^èŒ∞"˘Hõ~°∞ P ^•i# "≥à◊§@O K«∂™ê~°∞ P ѨO_ç`«∞Å∞. DÜ«∞#
ѨO_ç`∞« _»∞ HÍHõáÈ~Ú<å *Ï˝xJ~Ú LO\Ï_»∞. PÜ«∞##∞ Ñ≤ez J_çy ã¨O^ÕÇϨ
x"å~°} KÕã¨∞‰õΩO^•=Ú Jx J#∞‰õΩ#fl "åà◊√§ PÜ«∞##∞ Ñ≤ez q+¨Ü«∞O
JO`å K≥Ñ≤Ê áêѨO Z=ik Jx J_çQÍ~°∞. JO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞# – '`«Ñ¨C#∞ D
#Å∞QÆ∞~°∞ ѨOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. „ÉÏǨχ}∞_ç Kå=Ù‰õΩ D #Å∞QÆ∞~°∞ HÍ~°‰Ωõ ÖË! x*ÏxH˜
JO^Œ~°∂ ã¨`«¯ˆ~‡ KÕ™ê~°∞. „áê}Ï=t+¨ìOQÍ „áê}O áÈ`«∂ LO>Ë QÆ$ǨÏã¨∞÷
áêÜ«∞ã¨O WKåÛ_»∞. „áê}ÏÅ∞ xÅɡ@\ì ÏxH˜ áêÜ«∞ã¨O W=fi@O J`«_ç `«áêÊ?
WHõ ~Ô O_»=k ã¨~Ê° O q+¨O HõH¯õ @O ^•x ã¨ÇϨ [QÆ∞}O. ^•x „áê}O áÈ`«∂LO>Ë
q+¨O HõH˜¯O^• ã¨~°ÊO. Jk P Ѩx KÕÜ«∞@O D „ÉÏǨχ}∞_çx K«OáêÅ<Õ
L^ÕâÌ º◊ O`À =∂„`«O KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . Jk^•x ã¨ÇϨ [Hõ~‡° ! „áê}Ï=t+¨Oì QÍ L#flѨÊ\˜H˜
‰õÄ_® P „ÉÏǨχ}∞_»∞ tëêìKå~°ã¨OѨ#∞fl_»∞ HÍ|\˜ì ™êfl#O KÕ™ê#∞ Hõ^• Jx
áêÜ«∞™êxfl fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Jk J`«_ç `«ÑC¨ HÍ^Œ∞ =∞i! ^•xx qkè JO\Ï~°∞.
^•xH˜ Hõ~$ΰ `«fiO U^Œ~Ú<å r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ áêѨO LO^Œx g∞~°∞ K≥¿ÑÊ@@¡~Ú`Õ
JÖÏ K≥Ñ≤Ê# "å_çˆH áêѨO =ã¨∞ÎOk. P #Å∞QÆ∞iH˜ áêѨO ÖË^Œ∞— J<åfl_®
229
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
™ê^èŒ∞=Ù. WO`«‰õÄ áêѨOÜ≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂ѨO ZÖÏ `≥Å∞ã¨∞ÎOk? KåÖÏ QÆǨÏ#O
J~Ú#@∞=O\˜k. Jk Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çˆH `≥Å∞ã¨∞. ã¨~°fi^Õ=`å`«‡‰õΩ_≥· L<åfl_»∞.
ã¨~°fi^Õ=`«Å∞ ã¨~°fiHõ~°‡Å∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞. PÜ«∞# Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl
ã¨~°fi^• ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H˜ qkèã¨∞Î<åfl_»∞. D ^èŒ~°‡ã¨∂Hõ;O PÜ«∞#‰õΩ `«Ñ¨Ê
Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞OÎ k? Hõ#∞Hõ x~°Ü ‚ ∞« O KÕÜ∞« =^ŒxÌ ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl~°∞. ã¨∞ÅÉèOí QÍ
Kտ㠄ѨÜ∞« `«fl"Õ∞ q~°q∞OK«∞HÀ"åe. WÖÏO\˜ q+¨Ü∂« ÅÖ’, `≥eÜ«∞‰õΩO>Ë JÖÏQÆ
K«∂ã¨∂Î LO_»@"Õ∞ =∞Ozk! Jk ÉèíQÆ=O`«∞_çˆH `≥Å∞ã¨∞ JxJ#@O. '=$+¨ó—!
'=$ëÈÇ≤Ï ÉèíQÆ"å<£ ^èŒ~°‡ó— Jx =∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ Wk=~°‰õΩ K≥ѨÊ|_çOk. =$+¨
J<Õ â◊|OÌ ZHõ¯_» =zÛ<å ^è~Œ ‡° "Õ∞ J<Õ ÉèÏ=#`À>Ë "å_»|_çOk. ^è~Œ ‡° =Ú JO>Ë
KåÖÏ ã¨OkQÆú"≥∞ÿ# J~°÷OÖ’ H͉õΩO_® JxflO\˜H© ^èŒ~°‡=Ú J<Õk XHõ@∞Ok.
=∞#O Ç≤ÏO㨠JÇ≤ÏO㨠J<Õ ÅHõ} Δ =ÚÅ#∞ |\˜ì ^è~Œ ‡° =Ú, J^è~Œ ‡° =Ú Jx U^≥`· Õ
J#∞‰õΩO@∞<åfl"≥∂ =∞#‰õΩ Uk ^èŒ~°‡"≥∂ Uk J^èŒ~°‡"≥∂ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤#
ÉÏ^茺`« ‰õÄ_® L#flk. ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_Õ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞
PÜ«∂ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ "Õˆ~fi~°∞ Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂Ѩ=ÚQÍ LO\Ï~Ú.
Z=i=∞@∞‰õΩ "åà◊√§ ã¨fi^è~Œ ‡° =Ú#∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=@=Ú HÀã¨"∞Õ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ
Jk qkèOK« |_çOk. K«O¿Ñ ÃÑ^ŒÌѨÙe – K«OѨ|_Õ "Õ∞HõÑ≤Å¡Ö’#∂ PÜ«∞<Õ
L<åfl_»∞. "å\˜Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∂#OQÍ "åºÑ≤Î K≥Ok L<åfl_»∞. Uk ^èŒ~°‡"≥∂ Uk
J^è~Œ ‡° "≥∂ =∞#O „ѨtflOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_®ÖË^∞Œ . =$+¨ â◊|OÌ KÕ`« ™ê~°fiHÍeHõ"∞≥ #ÿ
™ê~°fiÖ∫H˜Hõ=Ú J~Ú#@∞=O\˜ "å_»∞QÍ PÜ«∞# ã¨∞ÎuOK«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
314. „HÀ^èŒÇ¨ :
™ê^è∞Œ =ÙÅ „HÀ^è•xfl ǨÏiOKÕ"å_»∞Hõ#∞Hõ '„HÀ^èÇŒ ¨ —, „HÀ^è•xfl [~ÚOKÕ
"å_»∞. „HÀ^è•xfl <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞. WHõ =∂=¸Å∞ J~°÷O fã¨∞‰õΩO>Ë „HÀ^èŒ
â◊|ÌO=Å# „HÀ^è•xfl Hõey L#fl"å_»∞, „HÀ^èŒO KÕ¿ã"å_»∞ Jx K≥áêÊe. JO>Ë
„HÀ^è•xfl ^ŒÇ≤Ï™êÎ_»∞, „HÀ^è•xfl K«∂Ñ≤™êÎ_»∞.Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_çx =kèOz#ѨC_»∞
#$ã≤OǨ=`å~°OÖ’ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ „HÀ^èOŒ Ö’ L<åfl_»∞. Z=~°∞ Zxfl „áê~°#÷ Å∞
230
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
KÕã<≤ å „Ñ¨ã#¨ ∞fl_»∞ HÍÖË^∞Œ . N=∞ǨÅH˜; ‰õÄ_® PÜ«∞# ^ŒQiæÆ H˜ KÕ~∞° HÀ=\ÏxH˜
™êǨÏã≤OK«Ö^Ë @Œ ! PÜ«∞# ZO`À HÍÖÏxH˜ ™È΄`«=ÚÅKÕ`« âßO`«∞_»~Ú# `«~∞° "å`«
N=∞ǨÅH˜; "≥o§ PÜ«∞#∞fl P=Ç≤ÏOzOk. JѨC_»∞ „Ѩã¨#∞fl_≥· PÜ«∞#
ÅH©;#$ã≤OǨϙêfiq∞QÍ P~åkèOѨ|_®¤_»∞. JÖÏ z„uOzOk ѨÙ~å}O.
315. „HÀ^èŒHõ$`üHõˆ~Î :
„HÀ^èŒ=ÚKÕ`« „HÀ^èŒ"Õ∞ ã¨fiÉèÏ=OQÍ Hõey L#fl ~åHõΔã¨∞Å#∞
ã¨OǨÏiOKÕ"å_»∞. Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_xç =kèOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞#Ö’ f„==∞~Ú#
„HÀ^èŒO L#flk. Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_ç `«Ñ¨ã¨ûO`å PÜ«∞# `«##∞ ã¨OǨÏiOKÕ
q^è•#OÖ’<Õ L#flk. `«#∞Å∞Ѩ"Î ∞≥ áÿ È"åe, ÖË^• <åâ◊#"≥∞áÿ È"åe. JO`« `«Ñ㨠∞¨ û
KÕâß_»∞. Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_çx K«OѨ\ÏxH˜ HÍ=Åã≤# L„QÆã¨fi~°∂ѨO J\Ï¡O\˜k.
~°∞„^ŒOÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞# „HÀ^è•<Õfl =i‚™êÎ~°∞. PÜ«∞##∞ „áêi÷OKÕ@ѨC_»∞ P
„HÀ^è•xfl `«# â◊„`«∞=ÙÅg∞^Œ K«∂Ñ≤OK«=∞O\Ï_»∞. =Ú=Ú‰õΔΩ=ÙʼnõΩ JO`«ó
â◊≈„`«∞=ÙÖË HÍ=K«∞Û. Ö∫H˜‰õΩxH˜ |Ç≤Ïâ◊≈„`«∞=ÙÖË HÍ=K«∞Û. Láê㨉õΩ_»∞
~°∞„^Œ∞_çÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ JÖÏQÆ "å_»∞‰õΩO\Ï_»∞.
D ÅHõΔ}=ÚÅKÕ`« ™È΄`«O KÕ™êÎ~°∞. 'âßO`« ã¨fiÉèÏ=Ù_çQÍ <åÖ’
„HÀ^è•#flO`å [~ÚOK«QÆeˆQ â◊H˜Îx #∞=Ùfi <å‰õΩ „Ѩ™êkOK«=Åã≤Ok— Jx.
PÜ«∞##∞ *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ ™È΄`«O KÕ™êÎ_∞» . „HÀ^è,Œ „HÀ^èHŒ $õ `ü J<Õ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞
PÜ«∞#Ü«∞O^Õ LO@q. W=hfl ã¨∞ÅÉèíOQÍ J~°÷=∞ÜÕ∞º =∂@ÖË! nxH˜ ÃÑ^ŒÌ
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Ug∞ÖË=Ù. PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ ZѨC_»∂ XHõ „Ѩ`ÕºHõ ÅHõΔ}=ÚÅ∞
Hõey#"å_»∞QÍ ÉèÏ=# KÕÜ«∞=^ŒÌx =∂„`«O ÃÇÏK«ÛiHõ L#flk WO^Œ∞Ö’!
316. qâ◊fiÉÏǨïó :
'qâıfi ÉÏǨÏ"À¿ãºu— Jx PÜ«∞# ÉÏǨï=ÙÅ∞ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz
L#flq. `«# ÉÏǨï=ÙÅKÕ`« qâßfixfl Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. '#Ǩï+¨ó— <å=∞=ÚÖ’=Öˇ<Õ
'qâ◊fiÉÏÇ¨ï— â◊|OÌ ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ J#fi~Úã¨∞OÎ k. JO`ÕHÍHõ 'ÉÏÇ¨ï— â◊|=Ì Ú
„H˜Ü«∂`«‡HõOQÍ "å_»|_çOk. WHõ¯_» XHõ q+¨Ü«∂xfl ã¨$+≤ìOK«\ÏxH˜QÍx,
ã¨OǨ~åxH˜QÍx, ~°HõΔ}‰õΩQÍx, WëêìxH˜QÍx ^ÕxHõ~Ú<å `«# ǨÏã¨Î=ÚÅ∞,
231
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ÉÏǨï=ÙÅ#∞ qxÜ≥∂y™êÎ_»∞. qâ◊fi=∞O`«\ ˜x ã¨$+≤ìOKÕ@ѨC_»∞QÍx, ~°H˜ΔOKÕ
@ѨC_»∞QÍx, <åâ◊#O KÕ¿ã@ѨC_»∞QÍx ÉÏǨïâ◊|"Ì ∞Õ J#fi~Úã¨∞#Î flk HÍ|\ì̃
PÜ«∞#‰õΩ qâ◊fiÉÏǨï J<Õ <å=∞O =iÎã¨∞Î#flk. PÜ«∞# ã¨OHõÅÊ=∂„`«OQÍ
ã¨$+≤ì KÕã¨∞Î<åfl_»<åfl, Éè∫uHõOQÍ "åºÑ≤OK«@OKÕ`« ã¨=∞ã¨Î Éèí∂`«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞
"åºÑ≤Oz L<åfl_»x K≥ѨCHÀ"åe. JO^Œ∞=Å#<Õ qâ◊fiÉÏǨï â◊|ÌO „H˜Ü«∂
`«‡HõOQÍ "å_»|_çOk. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# x„+≤¯Ü«Ú_»∞, „H˜Ü«∂`«‡‰õΩ_»∞,
„H˜Ü«∂ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ HÍ~°º=¸ P`«_Õ!
317. =∞Ç‘Ï^èŒ~°ó :
=∞Ç‘Ï JO>Ë Éè∂í q∞ Jx J~°O÷ . ^•xx ^èiŒ Oz#"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
'=∞Ç‘Ï^èŒ~°ó—. J+¨ìkQÆæ*ÏÅ∞ Éèí∂q∞H˜ Zxq∞k k‰õΩ¯ÅÖ’LO_ç Éèí∂q∞x
"≥∂ã¨∞Î<åflÜ«∞x, J#O`«∞_»∞ ‰õÄ_® Éèí∂q∞x `«# Ѩ_»QÆÅÃÑ·# "≥∂ã¨∞Î<åfl_»x
ѨÙ~å}ÏÅ∞ K≥ѨÙ`«∞#flq. P ÅHõΔ}=ÚÅKÕ`« J=hfl ‰õÄ_® ã¨O*Ï˝=∂„`«HõOQÍ
fã¨∞‰õΩ<Õ@@¡~Ú`Õ =∞Ç‘Ï^èŒ~° â◊|ÌO =iÎã¨∞ÎOk. J#O`«∞_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
J+¨ìkQÆæ[=ÚÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Jx. =∞Ç‘Ï[=Ú JO>Ë =$HõΔ=Ú J<Õ J~°÷=Ú
‰õÄ_® XHõ\ ˜L#flk. D ÅHõΔ}=ÚÅhfl ‰õÄ_® Jq "å\˜Ü«∞O^Œ∞ QÆ`«∞Å∞
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® "å\˜ "å\˜ ™ê÷#=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ xÜ«∞q∞Oz XHõ „Hõ=∞|^Œú"≥∞ÿ#
QÆuÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ=iÎOѨKÜÕ ∞« @=Ú J<ÕxÜ«∞=∂xfl ^è~Œ ° â◊|OÌ KÕ`« K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk.
â’¡II JK«∞º`«ó „Ѩkä`«ó „áê}ó „áê}^À "åã¨"å#∞[ó I
JáêOxkè ~°kèëêª# =∞„Ѩ=∞`«Îó „Ѩu+≤ª`«ó II 35
PÜ«∞# KÕã¨∞Î#fl D HÍ~°º=ÚÅhfl U qÉèí∂`«∞ÅKÕ`« KÕã¨∞Î<åfl_À P
ÅHõΔ}=ÚÅhfl D â’¡HõOÖ’ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. D „ѨѨOK«OÖ’ „Ѩu^•xH˜
XHõ ÅHõΔ}=Ú ^•xÜ«∞O^Œ∞ XHõ HÍ~°º=¸ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "≥Ú`«Î=Ú =~°‚#
JO`å P „Hõ=∞OQÍ Hõ#|_»∞`«∞#flk.
318. JK«∞º`«ó :
PÜ«∞#‰õΩ ZHõ¯_® ‰õÄ_® K«∞ºu ÖË^∞Œ . PÜ«∞# +¨_®ƒù= qHÍ~°=ÚÅKÕ`«
JK«∞º`«ó J#|_»∞`å_»∞. PÜ«∞#‰õΩ L#fl^•O\’¡ Y~°Û~ÚáÈÜÕ∞k Ug∞ ÖË^Œ∞.
232
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
XHõ Ѩ^ŒqxQÍx – XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞QÍx áÈQ˘@∞ìHÀ=@O J<Õk PÜ«∞#‰õΩ
LO_»^∞Œ . XHõKÀ@∞#∞Oz =∞~˘HõKÀ@∞‰õΩ =∂~°@O J<Õk ÖË^∞Œ . K«∞ºu J<Õk
ÖËx"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# JK«∞º`«∞_»∞. D =∞ǨK≥`· <« åºxH˜ HÍ~°}O P`«_Ü
ç ∞« O^Œ∞
L#fl@∞=O\˜ *Ï˝#"Õ∞ Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. ã¨$+≤ìÜ≥ÚHõ¯ *Ï˝#=Ú, ã¨$+≤ì~°K«<å
™ê=∞~å÷ºxH˜ HÍ=Åã≤#@∞=O\˜ WKåÛùâ◊H˜Î, „H˜Ü«∂â◊H˜Î, *Ï˝#â◊‰õΩÎÅÖ’ – P
=¸_»∞ ‰õÄ_® XHõKÀ@<Õ UHõ=∂„`«OQÍ L#flq PÜ«∞#Ö’. JÖÏ LO_»@OKÕ`<« Õ
– "å\˜ qt+¨=ì ∞~Ú# ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`<« Õ PÜ«∞# JK«∞º`«∞_»~Ú<å_»∞. P *Ï˝#OKÕ`«
– P â◊H˜ÎKÕ`«<Õ PÜ«∞# JK«∞º`«∞_»~Ú<å_»∞. D JK«∞º`«â◊|ÌOKÕ`« ZѨC_»∂
<åâ◊#O ÖË#@∞=O\˜k – J#O`«=∞~Ú#@∞ =O\˜k – J=â◊º=∞~Ú#@∞=O\˜k
– J"Õ∞Ü«∞=∞~Ú#@∞=O\˜k J~Ú# *Ï˝<åxfl Hõey# *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞#!
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#‰õΩ +¨_®ƒù= qHÍ~°=ÚÅ∞ J<Õq Ug ‰õÄ_® ÖË=Ù. 'âßâ◊fi`«O
t=O JK«∞º`«"∞£ — Jx=∞#O =∞O„`«ÑÙ¨ +¨ÊOÖ’ K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. JÖψQ
㨇$u"åHõºO Ü≥ÚHõ¯ J~°÷O ‰õÄ_® L#flk.
319. „Ѩkä`«ó :
[QÆ`∞« Ü
Î Ú≥ Hõ¯ L`«ÊuÎx|\˜ì PÜ«∞# „ѨMϺ`«∞_»~Ú<å_»∞. JO^Œ∞=Å#
PÜ«∞# <å=∂ÅÖ’'„Ѩkä`«— XHõ\ ˜.'ã¨∂„`å`«‡<å „Ñ¨*Ïó „áê}Ü«∞fu „áê}ó—
Jx PÜ«∞# D „Ѩk`ä <« å=∞OKÕ`« K≥Ñʨ |_ç L<åfl_»∞. ã¨$+≤ì #_»=\ÏxH˜ HÍ~°}O
Z=~À Jx `≥ Å ∞㨠∞ HÀ^Œ Å K« ∞ ‰õ Ω #fl"åà◊ √ § LO>Ë "åà◊ § ‰õ Ω =ÚO^Œ ∞
J#∞=∂#OKÕ`Q« Íx PѨ"Î åHõºOKÕ`Q« Íx – „Ѩ`º« HõΔ „Ѩ=∂}OKÕ`Q« Íx „Ѩk`ä ∞« _≥·
L<åfl_»∞ ZÖÏQÆ K«∂ã≤#ѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_®! JO^Œ∞Hõ<Õ r=ÙÅÖ’ PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz
ã¨OѨÓ~°‚OQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«fl=Ú – l*Ï˝ã¨ U~°Ê_»∞`«q. „Ѩkä`« JO>Ë
WOw¡+μ¨ Ö’ The manifest Jx XHõ¯ =∂@Ö’ K≥Ñʨ =K«∞Û. PÜ«∞# ZѨC_»∂
‰õÄ_® D ã¨$+≤ì JO`«\Ï "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. D ã¨$+≤ì JO`å [iyOk JO>Ë
– JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O U"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û J<Õ ÉèÏ=# =∞# =∞#ã¨∞ÅÖ’ Hõey`Õ
P ÉèÏ=# JÖÏ HõÅQÆ\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞.JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# '„Ѩkä`«ó—
D q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞# `«#‰õΩ `å#∞ „ѨHõ\ ˜OK«∞HÀ=@O =Å#<Õ =∞#‰õΩ D
|∞kú ѨÙ_»∞`«∞#flk. PÜ«∞# L<åfl_»<Õ q+¨Ü«∞O `≥Å∞ã¨∞Î#flk. ÖËHõáÈ`ÕÕ D
233
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
q+¨Ü«∞O =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. D ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}O Z=~À LO_ç LO\Ï~°∞,
PÜ«∞# Z=~À J<Õ J#∞=∂#O Ѩâ√◊ ѨHÍΔ º^Œ∞ʼnõΩ HõÅQÆ@O ÖË^∞Œ . HÍx =∞#‰õΩ
HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk. ZO^Œ∞HõO>Ë D r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ qÅHõΔ}=∞~Ú# *Ï˝#O XHõ\˜
L#flk. P*Ï˝#=Ú PÜ«∞# "≥eyOz# "≥Å∞QÆ∞. PÜ«∞# J#∞„QÆÇϨ OKÕ`« Hõey#
"≥Å∞QÆ∞ Jk. PÜ«∞# „Ѩkä`« HÍ|\˜ì "åºÑ¨Îó J=Ù`«∞<åfl_»∞. PÜ«∞# D ã¨$+≤ì
JO`«\Ï "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞ HÍ|\˜ì =∞# =∞#ã¨∞ÅÖ’ QÀK«iã¨∞Î<åfl_»∞. =∞#
|∞kúÜ«∞O^Œ∞ QÀK«iã¨∞Î<åfl_»∞. |∞kúÜ«∞O^Œ∞ ÖËx =ã¨∞Î=Ù QÀK«iOK«^Œ∞. =∞#
|∞kúÖ’ ѨÙ\˜Oì k JO>Ë ZHõ¯_À U =¸Å<À U^À XHõKÀ@ LO_ç f~åe. |∞kú
„ѨHõ$u [#º=∞~Ú#@∞=O\˜k. P |∞kú „ѨÉèÏ"åxH˜ Ö’|_Õ XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞
qz„`«=∞~Ú# ã¨fiáêflÅ∞ =ã¨∂Î LO@q.KåÖÏ J#∞Éè∂í `«∞Å∞ LO@q. ^蕺#OÖ’
LO>Ë KåÖÏ ^Œ~°≈<åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. D r=Ù_»∞ "≥Ú^Œ\ ˜™êi D
â◊s~°OÖ’<Õ L<åfl_®! WO`«=~°‰õΩ Zxfl â◊s~åÅ∞ á⁄O^•_À! ZO`«=∞Ok
^Õ=`«Å#∞ Láêã¨# KÕ™ê_À! Zxfl Ö’HÍÅ∞ K«∂Kå_À! Zxfl Ѩ#∞Å∞ KÕ™ê_À!
֒ѨŠU"Õ∞q∞ *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞ L<åflÜ≥∂! J=hfl =∞x+≤ |∞kúÖ’ H˜O^Œ g∞^Œ
u~°∞QÆ∞`«∂– y<≥flÖ’ J#flO L_»∞‰õΩ`«∞#flѨC_»∞ "≥∞`«∞‰õΩÅ∞ H˜Okq ÃÑ·H˜, ÃÑ·q
H˜OkH˜ u~°∞QÆ∞`«∂ ZÖÏ Ñ¨K#« =∞=Ù`«∂ LO\ÏÜ≥∂ JÖÏ g_ç *Ï˝ÑH¨ ÍÅ∞ Jhfl
gx֒ѨŠHõ^Œ∞Å∞`«∂ LO\Ï~Ú. D ã¨$+≤ìÖ’ ZHõ¯_À ZѨC_À K«∂ã≤#
q+¨Ü∂« Å#∞ =∞#O JѨC_»ÑC¨ _»∂ *Ï˝ÑH¨ Oõ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. J~Ú`Õ
=∞# *Ï˝Ñ¨HÍÅhfl ã¨$+≤ìÖ’ L#fl"Õ! ã¨$+≤ìÖ’ ÖËxq =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞=Ù. =∞#
㨇 $uѨ^äŒOÖ’H˜ ~å=Ù. ã¨$+≤ìÖ’ ÖËx =ã¨∞Î=Ù U^≥·<å – q+¨Ü«∞O U^≥·<å =∞#
^Œ$+≤ìH˜ =ã¨∞ÎO^• JO>Ë Un ÖË^Œ∞ Jx K≥ѨCHÀ"åe. J~Ú`Õ JÖÏO\˜k
U^≥·<å L#fl^• JO>Ë â◊â◊â◊$OQÆ=Ú J<Õ=∂@ =∞#=Ú `«~°K«∞QÍ qO@∂
LO\Ï=Ú. JO>Ë â◊â◊=Ú L#flk, â◊$OQÆ=Ú L#flk. â◊â◊=Ú JO>Ë ‰õΩO^ÕÅ∞
– â◊$OQÆ=Ú JO>Ë H˘=Ú‡. JO>Ë ‰õΩO^Õ\ ˜H˘=Ú‡ Jx J~°÷O =ã¨∞Î#flk. =∞i
ã¨$+≤Öì ’ "åã¨=Î =ÚQÍ D =ã¨∞=Î Ù L#fl^• JO>Ë ÖË^xŒ K≥Ñʨ =K«∞Û. g\˜=∞^躌 #
ã¨O|O^èŒO q∞^䌺. J~Ú`Õ Ñ¨^•~°÷=ÚÅ∞ q∞^䌺HÍ^Œ∞. ‰õΩO^ÕÅ∞ L#flk. H˘=Ú‡
L#flk. HÍx ‰õΩO^ÕÅ∞‰õΩ H˘=Ú‡ =∂„`«O ÖË^Œ∞. JO>Ë =∞#‰õΩ ™ê^è•~°}OQÍ
234
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
`≥eã≤# q+¨Ü«∞=ÚÅ<Õ TÇ≤Ïã¨∞Î<åfl=Ú. Combination, =∞<ÀqHÍ~°=Ú.
Jk ^•x ÅHõΔ}=Ú. D r=Ù_çH˜ ã¨`«º=Ú, Jã¨`«º=Ú#∞ HõeÑ≤ K≥ѨÙ`«∞O^Œk.
„Ѩk`ä « JO>Ë ã¨$+≤ì JO`«\Ï "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞ Jx |∞kúH˜ QÀK«~=° ∞=Ù`«∞#flk.
=∞<À <Õ„`åxH˜ Hõ#|_»∞`«∞#flk.
320. „áê}ó :
Ü≥∂QÆâßGOÖ’ „áê}ÏxH˜, *Ï˝<åxH˜ ã¨O|O^èŒO L#flk. WO`«‰õΩ
=ÚO^Œ∞ K≥ѨC‰õΩ#fl@∞¡QÍ „Ѩkä`« J<Õ <å=∞OKÕ`« |∞kúH˜ QÀK«~°=∞=Ù`«∞#flk
Jx K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl=Ú. |∞kú „áê}OÜ≥ÚHõ¯ =â◊=∞O^Œ∞ L#flk. JO^Œ∞Hõ<Õ =∞#ã¨∞
XHõ q+¨Ü«∞Og∞^Œ QÆ#Hõ xÅ=HõáÈ`Õ „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕ™êÎ=Ú.„áê}Ïxfl
xÜ«∞=∞O KÕ¿ãÎ |∞kú xÜ«∞=∞|^ŒúO J=Ù`«∞Ok. Wk =∞# Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=#.
„Ѩk`ä « <å=∞OKÕ`« |∞kúÜ∞« O^Œ∞ QÀK«iOKÕ ÅHõ}Δ O Hõey#"å_»∞ Jx K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞
„áê}O ‰õÄ_® P`«_Õ Jx K≥Ñ≤Ê "≥O@<Õ x+¨Ê#fl=∞=Ù`«∞#flk. ã≤kúã¨∞Î#flk!
JO`ÕHÍHõ P „áê}O WzÛ#"å_»∞ ‰õÄ_® P`«_Õ!
321. ㇐}^Η :
P`«_Õ „áê}=Ú J~Ú#ѨC_»∞ P „áê}Ïxfl r=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ ^ÕǨÏ=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ\˜#ì "å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! P ¿ÇÏ`«∞=ÙK`Õ « x+¨Ê#ù fl=∞=Ù`∞« #fl"å_»∞
– „Ѩkä`« â◊|ÌOKÕ`« Hõ#|_»∞`«∞#fl"å_»∞ P`«_Õ! JK«∞º`«=∞~Ú# q+¨Ü«∞OQÍ
Hõ#|_»∞`«∞#fl"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
322. "åã¨"å#∞[ó :
=∞$`«∞º=Ù ÖˉΩõ O_® ^Õ"OÕ „^•k ^Õ=`«Å∞ L<åfl~°∞ Jx J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ú
Hõ^•! "åà◊§‰õΩ „áê}=Ú P`«_!Õ r=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎH,˜ =∞~°ºÎ Ö’HõOÖ’ =∞$`«∞º"å`«
Ѩ_»∞`«∞#fl@∞=O\˜ „áê}∞ʼnõΩ „áê}Ïxfl WKÕÛ"å_»∞ PÜ«∞<Õ! "åà◊√§ "åà◊√§
KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ѨÙ}ºHõ~‡° Å=Å#<Õ D Éè^Ë OŒ HõeyOk. Jku Ü«∞O^Œ∞ Hõâº◊ ѨÙ_ç=Å#
WO„^Œ∞_çH˜ J#∞A_»∞QÍ Pq~°ƒùqOz#"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#‰õΩ "åã¨"å#∞[
J<Õ <å=∞O HõeyOk. JO>Ë L¿ÑO„^Œâ|◊ OÌ ‰õÄ_® PÜ«∞# <å=∂ÅÖ’¡ XHõ\.˜
P <å=∞OKÕ`« ‰õÄ_® D q+¨Ü«∞O =∞#O K≥ѨC‰õΩO@∂ L<åfl=Ú. 'L¿ÑO„^Œ
235
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ǨÏ~ˆ NHõ$ëê‚Ü∞« #=∞ó— Jx ã¨∞uÎ ã¨∂Î LO\Ï=Ú. L¿ÑO„^Œ, "åã¨"å#∞[ JO>Ë
PÜ«∞<Õ. ѨÙ~å}ÏÅÖ’ P áê„`«K`Õ « H˘xfl q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ K≥Ñʨ |_ç#q. WO„^Œ∞_çH˜
WO„^ŒÑ^¨ qŒ H˜ K«∞ºu L#flѨÊ\˜H˜ DÜ«∞# =∂„`«=Ú JK«∞º`«∞_»∞. WO„^ŒÖ’HÍxH˜
~°HõΔ‰õΩ_çQÍ *ÏQÆ~°∂‰õΩ_≥· LO\Ï_»∞. ^Õ=`«Å Hõ~°‡Å#∞ K«∂ã≤ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_≥·#
q+¨μ‚=Ù‰õΩ P q+¨Ü«∂Å#∞ x"ÕkOz ^•x Ѷ¨ÅO á⁄O^•ÅO>Ë L¿ÑO„^Œ∞_»∞
Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞#fl ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ q+¨μ‚ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ L<åfl_»∞. J#∞A_Õ
J~Ú#ѨÊ\˜H˜ PÜ«∞# WO„^Œ∞_çH˜ ѨÓ[º™ê÷#OÖ’ L<åfl_»∞. ã¨~°fi ^Õ=Ö’Hõ=Ú
ÅO^Œ∞ LO_Õ@@∞=O\˜ ^Õ=`«Å∞, ã¨=∞ã¨Î Éè’QÆ=ÚÅ#∞ ZÖÏ J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl~À
"åà◊√§ ^è~Œ ‡° |^Œ"ú ∞≥ ÿ L<åfl~å – J^è~Œ ‡° „Ѩ=~°‰Î Ωõ Öˇ· L<åfl~å – "åà◊√§ "åà◊√§ `«=∞
q^èŒ∞Å#∞ x~°fiiÎã¨∞Î<åfl~å Jx JHõ~°‡Hõ$`üQÍ ™êHΔ̃QÍ K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞ PÜ«∞#.
L¿ÑO„^Œ∞_»∞ Jx Ñ≤Å=|_»∞`«∞#fl ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞ q+¨μ=‚ ÙÜ≥ÚHõ¯ JOâ◊Ö’L#fl"å_»∞.
L¿ÑO„^Œâ◊|ÌOKÕ`« "åã¨"å#∞[ J<Õ J~°÷O J#fi~Úã¨∞Î#flk. '"åã¨"À=$„`«Ç¨Ïó
=$+¨ó— Jx "åã¨=Ù_xç ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_Qç Í xѶ∞¨ O@∞=Ù K≥ÑÙ¨ `∞« Ok. =$„`åã¨∞~°
ã¨OǨ~°O KÕã#≤ "å_»∞ "åã¨=Ù_»x, =$+¨ Jx K≥ÑÊ≤ JHõ¯_» ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx
K≥ÑÙ¨ `å~°∞. Éè∂í q∞g∞^Œ Ü«∞[˝O KÕ¿ã"å~°∞ ã¨=∞iÊOKÕ Ç¨Ïq~åƒùQÍÅ#∞ fã¨∞‰õΩx
D Ѷ¨ÖÏÅ#∞ "åà◊§‰õΩ WKÕÛ â◊H˜Îx ^Õ=`«Å‰õΩ PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO =Å¡<Õ
HõeyOk. P ã¨O„Ѩ^•Ü«∞OÖ’<Õ PÜ«∞# "åã¨"å#∞A_»∞ Jx J#|_»∞`«∞<åfl_»∞.
JO^Œ∞ˆH gi^ŒÌi J#∞|O^èŒ=Ú N=∞Ǩq+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ H˘xfl J=`å~°=ÚÅÖ’
=∞#‰õΩ Hõ#|_»∞`«∞#flk. WO„^Œ∞_»∞ L¿ÑO„^Œ∞_»∞ ZÖÏ L<åfl~À JO^Œ∞Ö’
L¿ÑO„^Œ∞_»∞ ZÖÏ=ÚY∞º_À NHõ$ëê‚=`å~°OÖ’ |Å~å=∞Hõ$+¨μÅ‚ ∞ P „ѨHÍ~°OQÍ<Õ
=ÚY∞ºÅ∞. NHõ$+¨μ‚_»∞ Ѩ~°=∂`«‡! PÜ«∞#HõO>Ë XHõ "≥∞@∞ì "≥#HÍÅ L#fl"å_»∞
|Å~å=Ú_»∞. q+¨μ=‚ Ù ZѨC_»∂ ‰õÄ_® `«=Ú‡_çQÍ<Õ L<åfl_»∞. ~å=∂=`å~°OÖ’
~å=Ú_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_Õ J<Õ q+¨Ü∞« O ÅHõ;}∞xH˜ `≥Å∞ã¨∞#@! ~å=Ú_çH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞.
ÅHõ;}∞_çH˜ ~å=ÚxÃÑ· JO`« ÉèíH˜Î Jã¨=∂#OQÍ L#fl^Œ#\ÏxH˜ HÍ~°}=Ú
~å=Ú_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J<Õ q+¨Ü«∞O `≥eã≤ LO_»@"Õ∞! =∞i ~å=ÚxÖ’
JO`«\˜ q#Ü«∞=Ú Hõey LO_»\ÏxH˜ HÍ~°}=Ú `«#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J<Õ
q+¨Ü∞« O `«#‰õΩ `≥eÜ«∞HõáÈ=@"Õ∞! PÜ«∞# ѨÙ~∞° ëÈ`«=Î Ú_»∞. „Ѩu „ÉÏǨχ}∞_çH,˜
236
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„Ѩu |∞∞+≤H˜ PÜ«∞# #=∞㨯iã¨∂Î LO_Õ"å_»∞. '<Õ#∞ ^Œâ◊~°^äŒ∞_ç H˘_»∞‰õΩ#∞!
`«=∞ Pj~°fiK«#O HÀ~°∞`«∞<åfl#∞— Jx K≥ѨC‰õΩO@∂ #=∞㨯iOKÕ"å_»∞. =∞i
DÜ«∞# ÉèQí =Æ O`«∞_Õ Hõ^•! W\Ï¡ ZO^Œ∞‰õΩ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞ J<Õk ÅHõ;}∞_çH˜ J~°O÷
HÍÖË^Œ∞. J~Ú`Õ ~å=Ú_»∞ `å#∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çx J<Õ ÉèÏ=O Hõey LO_»ÖË^Œ∞.
PÜ«∞# `«#∞ q+¨μ‚=Ù#∞ J<Õ J#∞HÀ=@O ÖË^Œ∞. P q+¨Ü«∞O ÅHõ;}∞_çˆH
`≥Å∞ã¨∞! JO`Õ! =∂Ü«∂=∞`ÕûºO„^Œ ѨÙ~å}O ‰õÄ_® JÖψQ L#flk. =∞`ÕûºO„^Œ∞_»∞
q+¨μ‚=¸iÎ. PÜ«∞# Ü≥∂yQÍ Ñ¨Ù\Ïì_»∞. PÜ«∞# q+¨μ‚=Ù Jx QÆ∞iÎOz#"å_»∞
~°∞„^•Oâ◊ ã¨OÉè∂í `«∞_≥#· @∞=O\˜ QÀ~°H<Δõ å^ä∞Œ _»∞. ÅHõ;}∞_»∞ „Ѩ^•è #=Ú, ~å=Ú_»∞
J„Ѩ^è•#=Ú. Láê㨺, Láêã¨Hõ ÉèË^ŒO K«∂¿ã@@¡~Ú`Õ D q+¨Ü«∞O J~°÷=∞=Ù
`«∞Ok. Hõ$+¨μ‚_»∞ „Ѩ^è•#O Jx =∞#‰õΩ ã≤kúã¨∞ÎOk. ~å"≥∂~å=∞â◊Û Jx K≥Ñ≤Ê
^Œâß=`å~°=ÚÅÖ’ ~å=Ú_çx QÆ∞iOz K≥ÑÊ≤ <å ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ Jhfl `≥eã≤#"å_»∞
Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡! |Å~å=Ú_»∞ „H˜Ü∂« jÅ∞_»∞, *Ï˝#jÅ∞_»∞, ã¨OѨÓ~°∞_‚ ∞» . L¿ÑO„^Œ
â◊|ÌOKÕ`« W^ŒO`å `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. J`«_»∞ ã¨fi~åæxfl Hõey#"å_»∞ Jx J~°÷O.
P`«_»∞ ǨÏqã¨∞û#∞ fã¨∞HÀ_»∞. ǨÏq~ÀƒùHõÎ HÍ_»∞. WO„^Œ∞_»∞ J#∞ÉèíqOKÕ
ã¨∞Y=ÚʼnõΩ `«#‰õΩ ã¨O|O^èŒO ÖË^Œ∞. PÜ«∞# *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· LO\Ï_»∞.
™êH˜=Δ ∂„`«∞_çQÍ LO\Ï_»∞. J`«_∞» ã¨~fi° ^• ѨÓAº_»∞. |$ǨÏã¨Êu J`«_Hç ˜ QÆ∞~°∞=Ù
HÍ_»∞. WO„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞=Ù HÍ^Œ∞.
323. JáêOxkèó :
PÜ«∞# [Åxkè. [Å=∞O^Œ∞ Jkèëêª# ^Õ=`«. „áê}=ÚʼnõΩ,
[Å=Ú#‰õΩ ã¨O|O^èOŒ L#fl^Œx K≥ÑÙ¨ `«∂LO\Ï=Ú. JO^Œ∞Hõx ѨtÛ=∞k‰õΩ¯‰õΩ
JkèѨu J~Ú# =~°∞}^Õ=Ù_çx [ÖÏkè^Õ=`« Jx „áê}∞ÅÜ≥ÚHõ¯ „áê}â◊H˜Î
HÀã¨=∞x, ã¨O`å#„áêÑ≤Î HÀã¨=∞x PÜ«∞##∞ P~åkè™êÎ~∞° . [Å=ÚÖË „áê}=ÚÅ∞
Jx `≥eã≤# q+¨Ü«∞=ÚÖË Hõ^•!
324. Jkèëêª#ó :
ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯ HÍ~°}`«fi=Ú ZÖÏ L#flk JO>Ë D ã¨$+≤ìH˜
HÍ~°}=Ú Jx K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ Ô~O_»∞ „Ѩâ◊flÅ∞ "Õã¨∞‰õΩx LO\Ï~°∞. Láê^•#
237
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
HÍ~°}=∂ xq∞`«ÎHÍ~°}=∂ Jx XHõ ã¨O^ÕǨÏO L#flk. xq∞`«Î HÍ~°}=Ú
JO>Ë L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ‰õΩ=∞‡i"å_»∞ =∞\˜ì`À ‰õΩO_»Å∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ™êÎ_»∞. =∞i
P =∞\˜ìx `å#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. Jk=~°‰õΩ L#fl^Õ Jk! J`«_»∞ =∞\˜ìx
h\˜`À `«_çÑ≤ |∞~°^ŒQÍ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞‰õΩx K«„HõOÃÑ·# ÃÑ\˜ì uѨC`«∂ =∞\˜ìH˜
‰õΩO_» PHÍ~åxfl – XHõ ~°∂áêxfl W™êÎ_»∞. JÖψQ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_® ѨOK«
Éèí∂`«=ÚÅ#∞, "å\˜ ÅHõΔ}=ÚÅ∞, `«`«fi=ÚÅ∞ ѨÓ~°fi"Õ∞ LO_»QÍ "å\˜x XHõ
~°∂ѨOQÍ =∞Åz, ‰õΩ=∞‡i"å_ç áê„`« áÈ+≤¿ãÎ JѨC_»∞ PÜ«∞# xq∞`«Î
HÍ~°‰Ωõ _»=Ù`å_»∞ Hˆ =Å=Ú. J~Ú`Õ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ ã¨fi`«O„`«∞_»∞ Jx K≥ÑÙ¨ `«∞#flk
Láê^•#HÍ~°}=Ú. =∞i ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ#∞ PÜ«∞<Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞ Jx
K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. P ã¨O^ÕǨxH˜ ã¨=∂^è•#O Wk. PÜ«∞# ˆH=Å=Ú xq∞`«Î
HÍ~°}=Ú J#∞‰õΩO\ψ~"≥∂, xq∞`«ÎHÍ~°}=Ú, Láê^•#HÍ~°}=Ú PÜ«∞<Õ!
=∞m§ xq∞`«OÎ HÍ^Œx HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë =∞\˜xì ã¨$+≤Oì z#"å_»∞ P`«_,Õ ‰õΩO_»#∞
ã¨$+≤Oì zOk P`«_!Õ D ã¨$+≤Hì ˜ =¸ÅÉè∂í `«"∞≥ #ÿ fundamental elements
U=~Ú`Õ L<åflÜ≥∂ "å\˜x `å<Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞. P ~°∂Ѩ=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® `å<Õ
ã¨$+≤ìOKå_»∞. JO^Œ∞Hõx Jkèëêª#OKÕ`« '=∞`ü ™ê÷x ã¨~°fiÉèí∂`åx— Jx
ÉèQí =Æ ^ŒfiK«#™ê~°O. Láê^•# HÍ~°}"≥∞ÿ ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚʼnõΩ P^è•~°"∞≥ ÿ L#fl"å_»∞
HÍ|\˜ì PÜ«∞##∞ Jkèëêª#=Ú Jx"åºMϺ#O. Ö’HÍʼnõΩ JkèѨ`«∞Å~Ú#
KåÖÏ=∞Ok xq∞`«Î HÍ~°‰õΩÅ∞QÍ L<åfl~°∞. K«`«∞~°∞‡Y „|Ǩχ xq∞`«ÎHÍ~°‰õΩ_Õ!
q+¨μ‚=Ù HÍ^Œ∞. K«`«∞~°∞‡Y„|Ǩχ#∞ ã¨$+≤ìOz#"å_»∞, „|Ǩχ^Õ=Ù_çH˜ ѨOK«Éèí∂`«
=ÚÅÜ« ∞ O^Œ ∞ Jkè H Í~° = ÚÅ#∞ WzÛ#"å_» ∞ D`« _ » ∞ . =∞#∞+¨ μ Å#∞
Ѩâ◊√ѨHΔͺ^Œ∞Å#∞, Éèí∂, [ÅK«~åÅ#∞, JO_»*ÏÅ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜x
ã¨$+≤ìOK«=∞x K≥Ñ≤Ê#"å_»∞ DÜ«∞<Õ HÍ|\˜ì DÜ«∞# Láê^•# HÍ~°‰õΩ_»∞
J=Ù`å_»∞. „|Ǩχ^Õ=Ù_∞» xq∞`«HÎ Í~°‰Ωõ _»∞. „|Ǩχ^Õ=Ù_Öç ’ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ L<åfl_»∞
HÍ|\˜ì xq∞`«ÎHÍ~°}=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® `å#∞ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞ Jx Ô~O_çO\˜H©
J#fiÜ«∞O KÕã¨∞HÀ"åe Láê^•# â◊|ÌOKÕ`«!
325. J„Ѩ=∞`«Îó :
„Ѩ=∞`«Îó JO>Ë =∞`«∞Î. HÍ¿ãѨ٠‰õΩ#∞‰õΩ fÜ«∞@OQÍx H˘O`«¿ãѨÙ
238
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
x„^ŒáÈ=@OQÍx J#fl=∂@. PÜ«∞# =∞`«∞ÎÖ’ Ѩ_çáȉõΩO_® ZѨC_»∂
*ÏQÆ~°∂‰õΩ_≥· LO\Ï_»∞. ^Õ=`«Å∞ k=ºÅHõΔ}=ÚÅ`À Hõ#∞fl=¸Ü«∞‰õΩO_®
Jxq∞+¨μÅ∞QÍ L<åfl~°∞. JÖÏ K≥Ñʨ @OKÕ`« "åiÜ«∞O^Œ∞ Z‰õΩ¯= qÉè∂í `«∞Å`À
"åºÑ≤Oz#"å_»∞ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ Jx K≥ÑC¨ HÀ"åe. `«#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_® ã¨$+≤Öì ’
U^Œ~Ú<å HÍ~°ºO [iyO^Œ<åfl P ã≤÷uH˜ „Ѩ=∞`«Î`« Jx¿Ñ~°∞. ã¨~åfiO`«~åºq∞
XHõ¯_çHˆ ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï J„Ѩ=∞`«∞_Î ·≥ LO_»\ÏxH˜ ™ê^躌 O Jx J~°=÷ Ú. WO„^ŒÖ’HõOÖ’
U HõΔ}OÖ’ UO [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À J„Ѩ=∞`«∞Î_≥· K«∂_»QÆey#"å_»∞ WO„^Œ∞_»∞.
HÍx ZO`« J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ L<åfl „|Ǩχ֒HõOÖ’ UO [~°∞QÆ∞`«∞#fl^À J`«_çH˜
`≥eÜ«∞^Œ∞ Hõ^•! "≥·‰õΩO~î°O =~°‰õΩ "åºÑ≤Oz L#fl ÅHõΔ}=ÚÅ∞ – JHõ¯_» UO
[~°∞QÆ∞`«∞#fl^À, JHõ¯_çH˜ Z=Ô~=~°∞ ZѨC_≥ÑC¨ _»∞ =ã¨∞<Î åfl~À „|Ǩχ `«# |∞kúx
„Ѩã¨iOѨKÕ¿ãÎ<Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ÖËHõáÈ`Õ `≥eÜ«∞^Œ∞. JÖÏQÆ JO`À WO`À „Ѩu
r=Ù_»∞, Ö’Hõã∞¨ Å÷ ∞, Ö’ˆHâ◊√Å∞ ‰õÄ_® „Ѩ=∞`«∞ÖÎ !Ë J„Ѩ=∞`«Î â◊|OÌ Z=iÜ«∞O^Œ∞
‰õÄ_® ™ê~°H÷ Oõ HÍ^Œ∞. J`«_Ü ç ∞« O^Õ P â◊|OÌ ™ê~°H÷ õ =∞=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# Jxfl
Ö’HÍÅÖ’ ‰õÄ_® J„Ѩ=∞`«∞Î_≥· L<åfl_»∞. PÜ«∞# ã¨~°fi™êH˜ΔQÍ LO@∞<åfl_»∞
HÍ|\˜ì PÜ«∞##∞ =∞#O Hõ#∞=∞~°∞QÆ∞ KÕÜ«∞ÖË=Ú. PÜ«∞# J*Ï˝#=∞O^Œ∞ –
JѨiq∞`«"≥∞ÿ# *Ï˝#=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ L<åfl_»∞. PÜ«∞# ã¨$+≤ìÖ’
LO@∂ Éèí∂`«Éèíq+¨º`å¯Å=ÚÅÖ’ "åºÑ≤Oz J„Ѩ=∞`«∞Î_≥· LO\Ï_»∞.
326. „Ѩu+≤ª`«ó :
'㨠ÉèíQÆ=ó Hõã≤‡<£ „Ѩu+≤ª`« Wu ¿ãfi=∞Ç≤Ïq∞fl— (KèåO^À) <åÜ≥ÚHõ¯
=∞Ç≤Ï=∞KÕ`« ##∞fl <Õ<Õ JxflO\˜Ö’#∂ „Ѩu+≤Oª K«∞H˘x L<åfl#∞ Jx „â◊√u"åHõºO.
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `«# =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« `«##∞ `å<Õ ã¨~°fi„`å ã¨$+≤ìOK«∞‰õΩx L<åfl_»∞.
PÜ«∞# Z=i =∞Ç≤Ï=∞KÕ`<« À Z=iJ#∞„QÆÇϨ OKÕ`<« À ÖË_∞» . `«# =∞Ç≤Ï=∞Ü«∞O^Õ
`«#∞ ã¨∞„Ѩu+≤ª`«∞_≥· L<åfl_»∞. '=∞Ç≤Ïq∞fl— – `«# =∞Ç≤Ï=∞Ü«∞O^ÕÕ L<åfl#∞.
'„Ѩu+¨ª— â◊|ÌOKÕ`« Hõ~°Î $`åfixH˜ XHõ ¿ãì*ò J=`«Å L<åfl_»x J~°÷O. PÜ«∞#
WKåÛù, *Ï˝#, „H˜Ü∂« â◊‰Ωõ ÅÎ Ü«∞O^Œ∞ – Ѩ^•~°=÷ ÚÅÜ«∞O^Œ∞ JǨÏOHÍ~°=Ú#O^Œ∞
– ã¨~fi° Ö’Hõ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ „Ѩu+≤`ª ∞« _≥· L<åfl_»∞. J~Ú`Õ JHõ¯_» `å<Õ L<åfl_® –
`«# =∞Ç≤Ï=∞ L#fl^• Jx „Ѩâfl◊ . PÜ«∞# â◊HãΘ fi¨ ~°∂ѨÙ_çQÍ „Ѩu+≤`ª ∞« _≥· L<åfl_»∞
239
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Jx J~°÷O. Éè’HõÎHÍ_»∞, Hõ~°Î HÍ_»∞ PÜ«∞#. WO^Œ∞Ö’ `«#Ü≥ÚHõ¯ „ѨuÉèíÜÕ∞
L#flk. q+¨μ‚=∂Ü«∞ Jx =∞#O ZѨC_»∂ =i‚ã¨∂Î LO\Ï=Ú. JO>Ë `«#
=∞Ç≤Ï=∞Ü«∞O^Œ∞ `«#∞ „Ѩu+≤ª`«∞_≥· L<åfl JO^Œ∞Ö’ `«<Õ x"åã≤ J~Ú L<åfl_»∞
Jx J~°÷O HÍ^Œ∞. KåÖÏ=∞OkH˜ ã¨O^ÕǨÏO =ã¨∂Î LO@∞Ok. PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î
r=ÙÅÖ’#∂ L<åfl_»x JO\Ï~°∞ Hõ^•! =∞i =∞#K«∞@∂ì uiˆQ ‰õΩHõ¯, ѨOk
ÖÏO\˜ [O`«∞*ÏÅ=ÚÅÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞# L<åfl_® Jx! PÜ«∞# `«#
=∞Ç≤Ï=∞Ü«∞O^Œ∞ `å#∞ „Ѩu+≤`ª ∞« _≥· L<åfl_»∞. P =∞Ç≤Ï=∞ D [QÆ`OΫ `å "åºÑ≤Oz
L#flk.`å#∞ P~°∂ѨOÖ’ ™êH˜QΔ Í L<åfl_»∞. J~Ú`Õ Hõ~K° ~« }° Ïk J=Ü«∞==ÚÅ∞
HõeyLO_ç K«`∞« ~°∞ƒùA_»∞QÍ Hõ#|_Õ@@∞=O\˜ q+¨μ=‚ ÙÜÚ≥ Hõ¯ ã¨fi~°∂ѨOQÍ PÜ«∞#
™êH˜ÉΔ ∂íè `«∞_»∞ HÍ_»∞. ã¨fi~°∂ѨOÖ’ ™êH˜Δ HÍ_»∞. P ~°∂ѨOÖ’ L#flѨC_»∞ PÜ«∞#
Ü≥∂QÆx„^Œ #aè#~ÚOz LO_»=K«∞Û#∞. HÍx PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç≤Ï=∞ =∂„`«=Ú
ã¨~fi° „`å "åºÑ≤Oz ã¨~fi° =Ú#∞ QÆ=∞xã¨∂Î L#flk. x`«º=Ú K«∂ã¨∞#Î flk. JO^Œ∞Hõx
D Ô~O_»∂ ã≤kúã¨∞Î<åfl~Ú.™êH˜Δ, Hõ~°‡Hõ$`ü – JHõ~°‡Hõ$`ü. JO^Œ∞ˆH 㨇$uÖ’x
"åHõº=Ú#∞ WHõ¯_»L^ŒÇϨ iOK«|_çOk.'„Ѩu+≤`ª ~« Úu ¿ãfi=∞Ç≤Ïq∞fl—Jx.'„Ѩu+≤`ª ó«
— J<Õ <å=∞O`À PÜ«∞# H©iÎOK«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
â’¡II 㨯O^Œó 㨯O^Œ^èŒ~À ^èŒ∞~Àº =~°^À "åÜ«Ú"åǨÏ#ó I
"åã¨∞^Õ"À |$ǨÏ^•ƒù#∞~åk^Õ=ó ѨÙ~°O^Œ~°ó II 36
â◊OHõ~° ÉèÏ+¨ºOÖ’ '㨯O^Œ`º« =∞$`«~∂° ¿Ñ} QÆKÛ« uù „ã¨=u"åÜ«Ú~°∂¿Ñ}
â’+¨Ü«∞fu— Jx ¿Ñ~˘¯#|_ç#k. D Ô~O_»∂ ‰õÄ_® D „H˜Ok <å=∞OÖ’
LO@∞#flq.
327. 㨯O^Œó :
''㨯O^ŒO ^è~Œ ‡° Ѩ^OŒä , ^è•~°Ü∞« fu "å 㨯O^Œ^~Œè ó° ^è∞Œ ~°O =ǨÏu ã¨=∞ã¨Î
Éè í ∂ `« [ <å‡k ÅHõ Δ } q∞u ^è Œ ∞ ~° º ó——–JO>Ë ã¨ ¯ O^Œ â ◊ | Ì O KÕ ` « =∞#O
ã¨∞„|Ǩχ}˺â◊fi~°∞_çx JiÛã¨∂Î LO\Ï=Ú. ^•xfl =∞#O ^Õ=`å ÅHõΔ}OQÍ
ÉèÏqã¨∂Î LO\Ï=Ú. PQÆ=∞âßGOKÕ`« L`«ÊuÎK≥Ok JHõ¯_» ã≤kúOz# J~°÷O
Uq∞@O>Ë ZѨC_»∂ – x~°O`«~=° Ú Ö’Ñ¨Å L#fl"å_»∞ Jx J~°O÷ . Jk WHõ¯_»
240
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã≤kãú ∞¨ #Î flk. J=∞$`«~∂° ѨO`À „Ѩ=iÎã∞¨ #Î fl"å_»∞ JO>Ë xifi~å=∞OQÍ âßâ◊fi`«OQÍ
r=ÅHõ} Δ O Hõey# „Ѩu^•x Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. 㨯O^Œâ|◊ OÌ „H˜Ü∂« `«‡Hõ
=∞~ÚOk. Hõiy „Ѩ=Ç≤ÏOK«@=Ú Jx J~°O÷ JHõ¯_». Uq∞@O>Ë TiˆH "åºÑ≤Oz
ã≤÷~°OQÍ LO_»@O Jx HÍ^Œ∞. x~°O`«~°=Ú "åºÑ≤Oz# #k=Öˇ QÆu Hõey
LO_»@=Ú. #kÖ’x „Ѩu [Å J}∞=Ù ‰õÄ_® QÆuHõey LO@∞Ok. #k
=∂„`«O JHõ¯_Õ âßâ◊fi`«OQÍ LO@∞Ok. D ÅHõΔ}O XHõKÀ@ L#fl h~°∞
L`«~Î H° }Δõ OÖ’ JHõ¯_» LO_»^∞Œ . áê~°∞`«∂ "≥o§áÈ`«∞Ok. P „Ѩ^âÕ O◊ Ö’H˜ H˘`«QÎ Í
h~°∞ =zÛ KÕ~∞° `«∞Ok. JO>Ë DQÆu J<Õ J~°O÷ =∞#O 㨯O^Œ â◊ÉÏÌxfl qâı+¡ } ¨
KÕ¿ãÎQÍx `≥eÜ«∞#@∞=O\˜k. PÜ«∞# K≥·`«#ºã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ L<åfl_»x 㨯O^Œ
â◊|OÌ KÕ`« `≥Å∞ã¨∞OÎ k. P K≥`· <« åº<Õfl J#O`«∞_»∞ Jx ã¨~Ê° ~°∂ѨOÖ’ =i‚ã∞¨ OÎ k
=∞O„`«âßGO. P K≥·`«#º"Õ∞ +¨}∞‡Y∞_»∞ JxK≥Ñ≤Ê ã¨¯O^Œ∞_çQÍ =∞#Ö’
+¨@Û„Hõ=ÚÅÖ’#∂ L<åfl_»x Ü≥∂QÆâßGO ¿Ñ~˘¯O@∞#flk. =¸ÖÏ^è•~°O #∞O_ô
ã¨ÇϨ „™ê~°H=õ ∞ÅO =~°‰Ωõ "Õ~Ú`«ÅÅ∞ Hõey#@∞=O\˜ Pkâı+μ¨ _»∞ – PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯
t~°ã¨∞ûQÍ =i‚™êÎ~°∞. D ã¨Ç¨Ï„ã¨Ñ¶¨}˜ – "Õ~Út~°ã¨∞ûÅ∞ – "Õ~Ú Ñ¨_»QÆÅ∞ –
`ÀHõ =¸ÖÏ^è•~°O =~°‰õΩ L#flk. W^ŒO`å Pkâı+¨μxÜ≥ÚHõ¯ =~°‚#=Ú.
PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂ѨO. W^ŒO`å ‰õÄ_® K≥·`«#º~°∂ѨO. J~Ú`Õ Jk JÖÏQÆ
ã≤÷~°OQÍ XHõKÀ@ áê`«∞‰õΩáÈ~Ú#@∞¡QÍ ÖË^Œ∞. K≥·`«#º„ã¨=Ou Jk.D
+¨@Û„Hõ=ÚÅ∞ J`«_ç =ÚY=ÚÅ∞QÍ =i‚¿ãΠ㨯O^Œ∞_»∞ J<Õ ~°∂ѨOÖ’ +¨}∞‡Y∞_Õ
ã≤k™ú êÎ_∞» . J#O`«∞_»∞ WÖÏ ã≤k™ú êÎ_∞» . WHõ¯_ç#∞Op D r"å`«‡ `ÀHõ^QŒ iæÆ #∞Op
t~°ã¨∞û^•HÍ "≥à◊§@=Ú L`å÷Ѩ#=Ú J#|_»∞`«∞Ok. ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°}O
Jx K≥¿ÑÊ =∂~°Oæ ã≤kOú ѨKãÕ ∞¨ OÎ k. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ =∞#O K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl@∞=O\˜
'J„Ѩ=∞`«—Î '„Ѩu+≤`ª —« W=hfl ‰õÄ_® =∞#‰õΩ Ü«∞øyHõOQÍ ã≤k™ú êÎ~Ú. Ü≥∂QÆâßGO
„ѨHÍ~°OQÍ J~°÷O fã¨∞‰õΩO>Ë 'J„Ѩ=∞`«Î—! D +¨@Û„Hõ=ÚÅ∞ ZѨC_»∂ ‰õÄ_®
"≥Å∞QÆ∞`«∂ L#flq. D K«„Hõ=ÚÅhfl Hõ=∞Å=ÚÅ∞ J^äÀ=ÚYOQÍ =Ú_çz
ÃÑ@∞ìH˘x L<åfl~Ú. Ü≥∂y `«# ™ê^è#Œ KÕ`« P K«„Hõ=ÚÅ #xflO\˜x T~°fi÷ =ÚYO
KÕã≤ q™êÎi`«O JÜÕ∞@@∞¡ KÕ™êÎ_∞» . XH˘¯Hõ¯ K«„HÍxfl *ÏQÆ$`«O KÕÜ∞« @O J<Õk
ã≤kúQÍ ÉèÏq™êÎ_»∞. W^ŒO`å J~Ú# `«~°∞"å`« XH˘¯Hõ¯ K«„Hõ=∞O^Œ∞ L#fl
241
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Hõ=∞Å=ÚÅhfl ÃÑ·H˜ K«∂z# `«~°∞"å`« J#O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯ ^Œ~°≈#O „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
D ã¨ÇϨ „ã¨Ñ}¨¶ "˜ +Õ `ì≤ À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl@∞=O\˜ J#O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ ^Œ~≈° #O „áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k.
J#O`«∞_ç ^Œ~≈° #O á⁄Ok# `«~∞° "å`« ã¨$+≤ì JO`å `å#∞ K«∂ã≤#>Ë¡ J=Ù`«∞Ok.
`å#∞ WOHÍ K«∂_»=Åã≤#k Ug∞ LO_»^Œ∞. [QÆ`«ÎO`å W^Õ "åºÑ≤Oz L#flk
Jx Ü≥∂QÆâßGO =∞#‰õΩ K≥ѨÙ`«∞Ok. Jxfl K«„Hõ=ÚÅÖ’#∂ P`«_Õ Jkèëêª#
^≥·==Ú. PÜ«∞<Õ JxflO\˜Ö’#∂ „Ѩu+≤ª`«∞_»∞. 'JáêOxkè— J#fl@∞¡QÍ PÜ«∞<Õ
„áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. D <å=∂Åhfl =∞m§ =∞m§ JO^Œ∞Ö’ ã≤kú™êÎ~Ú.
=¸ÖÏ^è•~°OÖ’ Éèí∂q∞x ^èŒiOz#"å_»∞. JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# =∞Ç‘Ï^èŒ~°∞_»∞
Jx – D <å=∞O WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl=Ú. 'â◊√HÍ¡O|~°^~Œè O° q+¨μO‚ — –
WHõ¯_ç#∞Op JHõ¯_ç^•HÍ "åºÑ≤Oz#"å_»∞ Jx J~°÷O. JÖÏ "åºÑ≤OK«@OKÕ`«
– P K≥·`«#ºOKÕ`« q+¨μ‚=Ù. Jk "åºÑ≤Oz# =ã¨∞Î=Ù Jx J~°÷O. D =∂@Åhfl
™ê^è#Œ „Hõ=∞OÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ qÉè∂í `«∞Å#∞ =i‚™êÎ~∞° . PÜ«∞# `«`fi« =Ú#∞
QÆ∞iOz =∞#‰õΩ *Ï˝#É’^èŒ KÕÜ«∞\ÏxH˜ H˘xfl =∂@Å∞ ÉÏQÍ "å_»`å~°∞.
™ê^è•~°}OQÍ Láêã¨<å HÍO_» ‰õÄ_® W^Õ q+¨Ü«∂xfl K≥ѨÙ`«∞Ok. Láê㨺
=ã¨∞=Î Ù Láêã≤OK«\ÏxH˜ HÍ~°}=Ú ^•x ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ JxK≥ÑÊ≤ Láê㨺 =ã¨∞=Î Ù
x~°∂Ѩ} J~Ú# `«~∞° "å`« Láêã¨<å q^è•#O K≥Ñʨ @O P „QÆO^äOŒ Ö’ L#flk.
'㨯O^Œ— JO>Ë WHõ¯_» ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷O L#flk. P ÅHõΔ}=ÚÅ∞
‰õÄ_® K≥ѨÊ|_ç#q.
328. 㨯O^Œ^èŒ~°ó :
D J=∞$`«~°∂ѨOÖ’ +¨@Û„Hõ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz#"å_»∞ ‰õÄ_® P`«_Õ!
‰õΩO_»exÖ’ z„u}˜<å_ç QÆ∞O_® "≥à√◊ §`«∞#fl =∞ǨK≥`· #« º=Ú P`«_!Õ Jk „Ѩ"åǨÏ
~°∂ѨOÖ’ L#flk. 㨯O^Œâ|◊ OÌ KÕ`« K≥`· #« º=Ú L#flk JHõ¯_». K≥`· #« º =O`«OQÍ
LO@∞Ok. 㨯O^Œ^èŒ~° JO>Ë <å_ç. ^Õx#∞Op ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞Î#fl^À
P<å_ç ‰õÄ_® P`«_Õ! ^•xx ^èŒiOK«@O J<Õk, P â◊s~° x~å‡}=Ú ‰õÄ_®
P`«_Õ! JHõ¯_» L#flk P`«_ç qÉèí∂`Õ! J#O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}O Jx =∞#O
J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ Wk =iÎã¨∞ÎOk.
242
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
329. ^èŒ∞~°ºó :
㨠= ∞㨠ΠÉè í ∂ `« = ÚÅÜ≥ Ú Hõ ¯ [<å‡k ÅHõ Δ } =ÚÅ Éè Ï ~° = Ú#∞
=Ç≤ÏOKÕ"å_»∞. JO>Ë L`«ÊuÎ, ã≤u÷ , ÅÜ«∞=ÚÅ∞ ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H© âßs~°HOõ QÍ
L#flq. ã¨fi`«óã≤^OúŒ QÍ r=ÙxH˜ L`«ÊuÎ ã≤u÷ ÅÜ«∞=ÚÅ∞ ÖË=Ù. âßs~°H=õ ÚÅ~Ú#
Éè∫uHõ=∞~Ú# L`«ÊuÎ, ã≤÷u, ÅÜ«∞=ÚÅ∞ L<åfl~Ú [QÆ`«∞Î "≥Ú`åÎxH˜. D
[QÆ`«∞Î J#O`«OQÍ#∞, #â◊fi~°OQÍ#∞ L#flk. HÍx „Ѩu Ѩ^•~°÷=Ú#‰õΩ, „Ѩu
â◊s~åxH˜ L`«ÊuÎ ã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞ `«∞#flq. ^•O\’¡ JO`«~åºq∞QÍ
LO@∂ PÜ«∞# ^•xx Éèíiã¨∞Î<åfl_»∞. D r=Ù_»∞ L`«ÊuÎ, ã≤÷u, ÅÜ«∞=ÚÅ#∞
á⁄O^Õ@@∞=O\˜ J<ÕHõ â◊s~°=ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz J`«_∞» ^è∞Œ ~° â◊|OÌ `À D ÉèÏ~åxfl
=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞.
330. =~°^Œó :
Jaè=∞`«=ÚÅ~Ú# =~°=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞. Ü«∞[=∂x ã¨fi~°∂ѨOÖ’
LO_ç QÀ=Ù#∞ ^ŒH}Δ˜ QÍ WKÕÛ"å_»∞ QÆ#∞Hõ =~°^Œ Jx K≥Ñʨ |_çOk. Jk "≥k· HÍ~°O÷
J=Ù`«∞Ok. „ÉÏǨχ}=ÚÅÖ’ LO_Õ =∂@ Jk. 'Q“Ô~· fi =~°ó— Jx K≥Ñ≤Ê
â◊`Ñ« ^¨ Œä „ÉÏǨχ}OÖ’ L#flk. =~°=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞ JO>Ë JHõ¯_» |∞∞ufiQÆfi~°#‚
KÕ™êÎ=Ú. |∞∞ufi‰õΩ¯Å<Õ =∞#=Ú =i‚™êÎ=Ú. Ü«∞[˝O KÕ~ÚOK«=∞x |∞∞ufi‰õΩ¯Å#∞
J_»∞QÆ∞`å~°∞. Ü«∞[=∂x "åà◊§‰õΩ U=∞_çy`Õ Jk W™êÎ_∞» . |∞∞ufi‰õΩ¯Å∞ =~°O
HÀ~°`å~°∞. "å~°∞ HÀiOk Ü«∞[=∂x W"åfie ^ŒH˜Δ}QÍ! P J~°÷OÖ’ WHõ¯_»
„ÉÏǨχ}OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ „ÉÏǨχ}∞Å∞ Hõ~°ÎÅ∞QÍ LO\Ï~°∞.
â◊OHõ~åKå~°∞ºÅHõO>Ë Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ âß|~°ÉèÏ+¨ºO ~°zOKå~°∞. Pkâ◊OHõ~°∞ÅHõO>Ë
KåÖÏ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ѨÙ\˜ìOk Jk. JO>Ë ã¨=∞ã¨Î"å^•Å∞ JO^Œ∞Ö’ L#flq.
â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "å~°∞ P `«~°∞"å`« ^•xg∞^Œ qâı+¨=∞~Ú# Ѩi„â◊=∞ KÕâß~°∞.
âß|~° ÉèÏ+¨ºO ã¨O㨯iOK«|_çOk. JO`«‰õΩѨÓ~°fiO „QÆO^äŒ*ÏÅO J_»qÖÏQÍ
LO_Õk. ^•xH˜ *Ï„QÆ`QΫ Í PÜ«∞# ÉèÏëêºxfl ~å™ê~°∞. WHõ¯_» '=~°^óŒ — â◊|OÌ KÕ`«
PÜ«∞# Ü«∞[˝ãfi¨ ~°∂ѨÙ_≥· Ü«∞[˝ÑÖ¨¶ Ïxfl WKÕÛ"å_»∞ Jx ‰õÄ_® L#flk. =~°=ÚÅ#∞
JO>Ë HÀi# HÀiHõÅ#∞ f~°\ÏxH˜ Hõ~°‡ ZѨC_»~Ú`Õ qkèOK« |_çO^À
Hõ~°‡Ñ¶¨Å„Ѩ^•`« ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Hõ^•! JO^Œ∞ˆH =~°^Œó J<Õ <å=∞O`À PÜ«∞#
ã¨∞uÎ OK«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
243
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
331. "åÜ«Ú"åǨÏ#ó :
''P=ǨÏó–„Ѩ"åǨÏó–J}fiǨÏó–ã¨O=ǨÏó–q=ǨÏó–Ѩ~å=ǨÏó
–Ѩi=ǨÏó—— Jx ã¨Ñ¨Îq^èŒ=Ú Å~Ú# "åÜ«Ú=ÙÅ∞ L#flq. "å\˜H˜ J<ÕHõ
~°HÍÅ~Ú# QÆ`«∞Å#∞ K≥áêÊ_»∞ D ~°HõOQÍ! "åÜ«Ú"åǨÏ# JO>Ë "åÜ«Ú=Ù<Õ
"åǨÏ#=ÚQÍ Hõey#"å_»∞ Jx J~°÷O. "åÜ«Ú=Ù‰õΩ QÆO^èŒ=ǨÏó Jx ¿Ñ~°∞
L#flk. JO>Ë QÆO^è=Œ Ú. =ÚO^Œ∞=ÚO^Œ∞ „Hõ=∞OQÍ `«<凄`«Å∞ ‰õÄ_® x~°∂Ѩ}O
KÕÜ«∞|_»`å~Ú. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞=O\˜ <å=∞=ÚʼnõΩ J#fiÜ«∞O
KÕã¨∞‰õΩO>Ë XHõ 㑯"£∞ Hõ#|_»∞`«∞Ok. WHõ¯_» ѨOK«`«<凄`«Å∞ â◊|Ì, ã¨Ê~°≈,
~°∂Ѩ, ~°ã¨, QÆO^èŒ=ÚÅ#∞ JHõ¯_çHõHõ¯_Õ ã≤kúOѨKÕ™ê~°x =∞#‰õΩ `Àã¨∞Î#flk.
ZO^Œ∞HõO>Ë â◊|Ì=Ú, ã¨Ê~°≈, ~°∂Ѩ=Ú Wk=~°ˆH K≥ѨÊ|_ç#q ã¨∂K«#
=∂„`«OQÍ#∞. D "åÜ«Ú"åǨÏ#ó J<Õ â◊|ÌOKÕ`« QÆO^èŒ`«<凄`« K≥ѨÊ|_çOk.
JO>Ë "åÜ«Ú=Ù ã¨∞QÆO^è•xfl WHõ¯_ç#∞Oz JHõ¯_ç^•HÍ fã¨∞‰õΩx "≥à◊√`«∞Ok.
JkXHõ\ .˜ QÆO^è⌠|◊ OÌ KÕ`« "åã¨#Å∞ J<Õ =∂@‰õΩ =∞#O ѨÓ~°fi[#‡ "åã¨#Å∞
Jx ‰õÄ_® J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. "åÜ«Úâ◊|ÌOKÕ`« „áê}=∞O^Œ∞ D r=Ù_»∞
"åÜ«Ú=Ù J<Õ D Éèí∂`«=∞O^Œ∞ „Ѩܫ∂}O KÕã¨∂Î `«# "åã¨#Å#∞ ‰õÄ_®
fã¨∞ÔHà◊`å_»∞. D "åÜ«Ú"åǨÏ#∞_»∞ D r"å`«‡! "åÜ«Ú=Ù#∞ "åǨÏ#OQÍ
ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl@∞=O\˜ `«<凄`«Å~Ú# QÆO^è=Œ ÚÅ#∞ – ѨÓ~°fi "åã¨#Å#∞ fã¨∞HÔ à◊√`«∂
LO_Õ r=ÙxH˜ "åǨÏ#=∞~Ú#"å_»∞ "åÜ«Ú=Ù. JO^Œ∞ˆH ^ÕǨÏ=∞O^Œ∞ PÜ«∞#
'"åÜ«Ú"åǨÏ#∞_»∞—.
332. "åã¨∞^Õ=ó :
ã¨~°fi„`å =ã≤OKÕ"å_»∞ – "åã¨∞^Õ=Ù_»∞. q[w+¨, =º=Ǩ~°, ^Œ∞ºu,
ã≤÷u, K«∞ºu, QÆu J~°÷=ÚÅ#∞ |\˜ì ^Õ=ó Jx Ñ≤Å=|_»`å_»∞. =ã¨∞^Õ=Ù_ç
‰õΩ=∂~°∞_»∞ HÍ|\˜ì "åã¨∞^Õ=Ù_»∞ Jx ™ê^è•~°}OQÍ Hõ$+¨μ‚_çx QÆ∞iOz
J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. Jã¨Å∞ N=∞Ǩq+¨μ"‚ Õ "åã¨∞^Õ=Ù_»∞ Jx JO>Ë PÜ«∞#
ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜Ö’#∂ x=ã≤Oz LO_Õ"å_»∞. JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# "åã¨∞^Õ=Ù_»∞.
'"åã¨= ã¨û~°fiÉè∂í `å<åO— Jx =∞ǨÉèÏ~°`O« Ö’ L#flk. JO`ÕH͉õΩO_® ã¨=∞ã¨Î
Éèí∂`«*ÏÅ=ÚʼnõΩ PÜ«∞<Õ x"åã¨O. PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ΉõΩ x"åã¨=∞~Ú#
@∞=O\˜"å_»∞ Jx K≥ѨCHÀ=K«∞Û.
244
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
333. |$ǨÏ^•ƒù#∞ó :
|$ǨÏ`ü â◊ÉÏÌxH˜ KåÖÏ ÃÑ^ŒÌk Jx J~°÷O. ÉèÏ#∞ JO>Ë ã¨∂~°∞º_»∞
Jx =∞#‰õΩ `≥eã≤# Ѩ^Œ"Õ∞! ã¨∂~°ºK«O„^ŒQÆ`«∞Å ^•fi~å `«# =∞Ǩ`Õ[ã¨∞ûKÕ`«
qâ◊fi=Ú#O`«\ ˜x „ѨHÍtOѨKÕ¿ã"å_»∞. *’ºuâß≈GOÖ’ PKå~°O „ѨHÍ~°OQÍ
Ѩ<fl≥ O_»∞=∞Ok Pk`«∞ºÅ∞ –^•fi^Œâßk`«∞ºÅ∞ JO>Ë XH˘¯Hõ¯ ~åtÜ«∞O^Œ∞ LO_Õ
@@∞=O\˜ ã¨∂~°∞º_»∞ JxJ~°O÷ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ "Õ∞+¨OÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞, =$+¨ÉOíè Ö’
ã¨∂~°∞º_»∞ JO>Ë ~åtK«„HõOÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂ LO_Õ ã¨∂~°∞º_»∞ JxJ~°O÷ . Ѩ<fl≥ O_»∞QÆ∞~°∞
ã¨∂~°∞ºÅ∞ UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ XHõ¯=∂>Ë "≥Å∞QÆ∞`å~°@! Jk „ѨàÜ ◊ ∞« O. ã¨∂~°ºâ◊|=Ì Ú
'ã¨∂OQ∑— J<Õ ^è•`«∞=Ù#∞Oz =zÛ#@∞¡ K≥|∞`å~°∞ HÍ|\˜ì D [QÆ`«∞Î#∞
„Ѩãq¨ ã¨∞#Î fl"å_»∞, K«∂ã¨∞#Î fl"å_»∞, ^•xx HõO@∞#fl"å_»∞ JxJ~°O÷ LOk. WHõ¯_»
|$ǨÏ^•ƒù#∞ JO>Ë |$ǨÏ`ü â◊|ÌOKÕ`« XHÍ<˘Hõ ã¨∂~°∞º_»∞ Jx HÍ^Œ∞ JHõ¯_».
ã¨=∞ã¨Î ã¨∂~°∞ºÅÖ’#∂ "≥Å∞QÆ∞ "≥eˆQ"å_»∞ – "≥Å∞QÆ~Ú#"å_»∞ JxJ~°÷O.
334. Pk^Õ=ó :
JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ∞ L#fl"å_»∞ PÜ«∞# – PÜ«∞#HõO>Ë =ÚO^Œ∞
Z=~°∂ ÖË~∞° . ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å‰õΩ PÜ«∞<Õ "≥Ú^Œ\ "˜ å_»∞ Jx J~°O÷ .t=Ù#‰õį_®
D ¿Ñ~°∞Ok.
335. ѨÙ~°O^Œ~°ó :
ѨÙ~°O^Œ~∞° _»∞ JO>Ë =∂=¸Å∞QÍ ^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞ Jx J~°O÷ . ^Õ=`«Å‰õΩ
â◊„`«∞=ÙÅ~Ú #@∞=O\˜ „uѨÙ~°=ÚÅ#∞ ã¨OǨ~°=Ú KÕã≤#"å_»∞. ѨÙ~°O^Œ~°
J<Õ â◊|ÌO ~°∞„^Œ∞_çH˜ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞#flk. JO>Ë PÜ«∞# ã¨OǨ~°Hõ~°Î! P
„uѨÙ~åã¨∞~° ã¨OǨ~°=Ú J<Õ Ñ¨^•xfl Ü«∞øyHõOQÍ J~°÷O K≥ѨÊ=K«∞Û. =¸_»∞
‰õÄ@=ÚÅ∞<åfl~Ú WHõ¯_». '‰õÄ@„`«Ü«∞ Hõàı|~°— Jx K≥Ñ≤Ê ‰õΩO_»exx Åe`å
ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞O K≥ѨÙ`«∞Ok. =¸_»∞ ‰õÄ@=ÚÅÖ’#∂ XˆH ÅHõΔºã≤kú`À
UHõ=∂~åæ#∞ã¨O^è•#O KÕ¿ã@@¡~Ú`Õ ÅHõºΔ ã≤kú =zÛ [QÆ`∞« #Î ∞ ^•\˜ ÃÑH· ˜ "≥à√◊ `å_»∞
Jx J~°÷O. =¸_»∞ Ѩ@ì}ÏÅ ~°∂ѨOÖ’ ~åHõΔã¨∞Å∞ JO^Œih ÉÏkèã¨∂Î
u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. "åà◊§‰õΩ XHõ =~°=ÚOk. XˆH ÉÏ}O`À P =ÚQÆ∞æih XˆH
245
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˘@ìQÆey`Õ "åà◊√§ K«xáÈ`å~°∞. JO>Ë =ÚQÆ∞æ~°∂ XˆH =~°∞ã¨Ö’
xÅ|_ç#ѨÙ_∞» P ~åHõãΔ ∞¨ ÅÃÑ· ~°∞„^Œ∞_»∞ q+¨μ=‚ Ù#∞ ÉÏ}~°∂ѨOÖ’ „ѨÜ∂≥ yOKå_»∞.
P ÉÏ}OKÕ`« P „uѨÙ~åÅ#∞ ^ŒÇÏ≤ OKå_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#‰õΩ Ñ¨Ù~°O^Œ~∞° _»∞
J<Õ <å=∞O =zÛOk. JO>Ë Ñ¨Ù~°O^Œ~°ó – D â◊|ÌOKÕ`« J<åºÑ¨^Õâ◊OQÍ
Ü≥∂QÆO ^•x<Õ K≥ѨÙ`«∞Ok. áê}˜x ã¨∂„`«OKÕ`« [QÆnâ◊√_»∞ ™ê^èŒ∞=Ù Jx
J~°O÷ K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk.
â’¡II Jâ’Hõ™êÎ~°}™êÎ~°ó â◊¥~°ó â∫i~°˚<Õâ◊fi~°ó I
J#∞‰õÄÅó â◊`å=~°Îó Ѩn‡ Ѩ^Œ‡xÉèËHõΔ}ó II 37
Ü«∞øyHÍ~°÷O WO^Œ∞Ö’ ã≤kúã¨∞Î#flk.
336. Jâ’Hõó :
â’Hõ=Ú, ^Œ∞óY=Ú ZѨC_»∂ ÖËx"å_»∞. ‰õΔΩuÊáê㨠"≥Ú^ŒÅ~Ú#
+¨_∂» ~°∞‡Å∞ L<åfl~Ú ã¨$+≤Öì ’! T~°∞‡Å∞ JO>Ë ~ÀQÆ=ÚÅ∞. â’Hõ=Ú, "≥∂ǨÏ=Ú,
‰õΔΩ`ü, Ñ≤áêã¨, [~°, =∞$`«∞º=Ù Jx r=Ù_çH˜ D Ö’Hõ=ÚÖ’ P~°∞ ~ÀQÆ=ÚÅ∞
L<åfl~Ú. g\˜x â◊s~°~°∂ѨOÖ’ J#∞Éèíq™êÎ_»∞. r=Ù_çÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=Ú Jk.
r=Ù_∞» â◊s~°OÖ’ LO>Ë P â◊s~åxH˜ PHõe^ŒÑC¨ Å∞. J~Ú`Õ â◊s~åxH˜ =∂„`«=Ú
PHõe^ŒÑ¨CÅ∞ ÖË=Ù. W=hfl r=ÅHõΔ}=Ú. Jq â◊s~°O L#fl"å_çˆH! Q˘O`«∞
ZO_çáÈ`«∞#flk JO>Ë ^•Ç¨ÏO "Õã∞¨ #Î flk J<Õ"å_»∞ r=Ù_Õ Hõ^•! JO^Œ∞Hõx D
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ r=Ù_çx P„â◊~ÚOz LO_»@OKÕ`« â◊s~°Ñ¨`«<å#O`«~°=Ú ‰õÄ_®
P â◊s~°OÖ’ LO_ç# r=Ù_çH˜ [Å`«~°Ê}ÏÅ∞ =^Œ∞Å∞`å~°∞. PHõe f~°\ÏxH˜
uÅÅ∞, ^•Ç¨Ï=Ú f~°\ÏxH˜ [Å=Ú JiÊ™êÎ~°∞. JO^Œ∞Hõx g\˜H˜ T~°∞‡Å∞
Jx ¿Ñ~°∞. â’H˜OKÕ"å_»∞, "≥∂ǨÏѨ_Õ"å_»∞ – P "≥∂ǨÏOKÕ`« „ÉèÏOuѨ_Õ"å_»∞
‰õÄ_® r=Ù_Õ! [~°, =∞$`«∞º=Ù "å_ç J#∞Éè∂í `«∞Å∞. â◊s~åxH˜ "å~°H÷ ºõ OÖ’ P
[~°#∞ â◊s~°O`À QÆ∞iÎOѨ٠KÕã¨∞‰õΩx <å ^ÕǨÏOÖ’ â◊H˜Î áÈ~ÚOk JO\Ï_»∞.
=∞$`«∞ºÉÏ^èŒ J#∞Éèíqã¨∂Î `å#∞ K«zÛáÈ`«∞<åfl#∞ J#∞‰õΩO\Ï_»∞. W=hfl
r=ÙxÜ«∞O^Œ∞ Hõey# â’Hõ=Ú. t=ѨOKåHõΔs =∞O„`«O D +¨_»∂~°∞‡Å#∞
x=$uÎ KÕã¨∞ÎOk. D T~°∞‡Å∞ QÆ#∞Hõ r=Ù_çx =ke`Õ <Õ#∞ âßâ◊fi`«=∞~Ú#
=ã¨∞Î=Ù#∞ J<Õ q+¨Ü«∞O QÀK«~°=∞=Ù`«∞Ok.
246
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
337. `å~°}ó :
`«iOѨKÕ¿ã"å_»∞. PÜ«∞# D [QÆ`«Î<Õ@@∞=O\˜ =∞Ǩã¨=Ú„^•xfl
^•\˜Oz r=ÙÅ#∞ `«iOѨKÕ¿ã"å_»∞.
338. `å~°ó :
QÆ~°ƒù, [#‡, =∞$`«∞º ~°∂Ѩ=∞~Ú# ÉèíÜ«∞O#∞Oz `«iOK«∞@. WHõ¯_»
=zÛ#@∞=O\˜ `å~°}, `å~° – D Ô~O_»∞ â◊|Ì=ÚÅ∞ ‰õÄ_® =∞O„`«âßG
Ѩ^Œ=ÚÅ∞. `å~°} â◊|Ì=Ú Ñ¨Ù~°∞+¨"åK«HõOQÍ LO@∞Ok. `å~° â◊|ÌO '`å~å—
Jx n~°…OKÕ`« Jk `å~°QÍ ã≤kúã¨∞ÎOk.
339. â◊¥~°ó :
JO>Ë ™ê^è•~°}OQÍ nè~∞° Å∞ J<Õ Ñ¨^•xfl =∞#=Ú `«~K° ∞« QÍ "å_»∞`«∂
LO\Ï=Ú. P^蕺`«‡ =∂~°Oæ Ö’ "≥o§#"åà◊§#∞ nè~∞° Å∞QÍ Hõ=ÙÅ∞ ‰õÄ_® ZѨC_»∂
QÍ#O`À H©~#ΰ KÕ™êÎ~∞° . nè~∞° _»∞ D ã¨O™ê~°=∂~åæxfl `«i™êÎ_∞» Jx K≥ÑÙ¨ `å~°∞.
â◊¥~°∞ʼnõΩ, nè~∞° ʼnõΩ, ^è~·≥ º° =Ú Hõey#"åà◊§Hˆ P =∂~°Oæ ™ê^躌 OQÍx W`«~∞° Öˇ=fi~°∂
JO^Œ∞Ö’ „Ѩ"ÕtOK«ÖË~°∞. â◊¥~°â◊|ÌOKÕ`« P ÅHõΔ}Ïxfl Láêã≤Oz#"å_Õ D
ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ á⁄O^ŒQÅÆ ∞QÆ∞`å_»∞. â◊¥~°â|◊ OÌ KÕ`« ^•xÜ«∞O^Œ∞ P ^è∞Œ ~°O^è~Œ `° fi« O
LO_®e. ^•xÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"tÕ OKÕ@@∞=O\˜ ™êǨÏã¨O LO_®e. Jk Dâ◊fi~°∞_Õ.
340. â∫ió :
â◊¥~°∞x ã¨O`«uH˜ K≥Ok#"å_»∞. =ã¨∞^Õ=Ù_çÜ≥ÚHõ¯ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ â∫i
Jx Hõ$+¨μ_‚ Hç ˜ L#fl <å=∂ÅÖ’ XHõ\.˜ P =Oâ◊H~õ ¿Î° Ñ~°∞ â◊¥~°∞_»∞. P =Oâ◊OÖ’
ѨÙ@ì@OKÕ`« â∫i J<Õ ¿Ñ~°∞ =zÛOk.
341. [<Õâ◊fi~°ó :
ã¨~°fi[#∞ʼnõΩ, ã¨~°fi„áê}∞ʼnõΩ PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_»∞ HÍ|\˜ì [<Õâ◊fi~°
J<Õ ¿Ñ~°∞ =zÛOk. PÜ«∞# ã¨~fi° [<Õâfi◊ ~°∞ʼnõΩ [<ÀÖ’Hõ"åã¨∞ʼnõΩ [<Õâfi◊ ~°∞_»∞
Jx ÉèÏ=#.
247
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
342. J#∞‰õÄÅó :
P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» HÍ=@OKÕ`« ã¨~∞° fiʼnõΩ PÜ«∞# J#∞‰õÄÅ∞_»∞.JO^ŒiH©
ã¨=∂#∞_»∞. D â◊|=Ì Ú ã¨~fi° ^• "å_»|_Õ@@∞ =O\˜k. JO^ŒiH˜ J#∞‰õÄÅ`«fiO
JO>Ë `å#∞ ÖËx `«`fi« O ÖË^∞Œ . JO>Ë ã¨~åfi#∞‰õÄÅ=Ú. `«#"≥Ñ· Ù¨ „ѨÜ∂« }˜OKÕ
"åiH˜ J#∞‰õÄÅ∞_»∞.
343. â◊`å=~°Îó :
^èŒ~°‡ã¨O~°HõΔ}Ï~°÷=Ú â◊`å=`å~°=ÚÅ∞ ^•eÛ#"å_»∞, <å_ôâ◊`«=∞O^Œ∞
„áê}~°∂Ѩ=ÚÖ’ LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O. =∞x+≤ â◊s~°OÖ’ 72 "ÕÅ <å_»∞Å∞
L<åflÜ«∞x K≥ÑÙ¨ `å~°∞. ã¨#flx `«O„`«∞Å∞ ^•~åÅÖÏQÍ! `«Å"≥O„@∞HõÅO`« ã¨#flQÍ
L<åfl~Ú. Juã¨∂Hõ;OQÍ LO_Õ@@∞=O\˜ D <å_ô ã¨ÇϨ „ã¨O â◊s~°=∞O`«\Ï
"åºÑ≤OzL#flk. â◊`å=~°Î JO>Ë WHõ¯_» J<ÕH=õ Ú Jx J~°=÷ Ú. D <å_ô=∞O_»Å
=∞O`å "åºÑ≤Oz „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ L<åfl_»∞ Jx J~°÷O. D <å_»∞ÅÖ’
„Ѩ=Ç≤ÏOKÕ ~°HõÎ=ÚÖ’ PÜ«∞<Õ L<åfl_»∞. JO>Ë Ñ¨^•~°÷=ږѨ^•~°÷=Ú#O^Œe
K≥·`«#º=Ú Ô~O_»∂ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! HÍ|\˜ì â◊s~°=Ú, â◊s~°=ÚÖ’x <å_»∞Å∞,
JO^Œ∞Ö’x ~°HõÎ=Ú – ã¨~°fi=Ú PÜ«∞<Õ! Hõ~îÀѨx+¨`«∞Î #O^Œ∞ 'â◊`«OK≥·HÍ K«
ǨÏ$^ŒÜ∞« 㨺 <å_»ºó `å™êO=¸~å÷#=∞aèxóã¨$`≥H· Í`«Ü∞≥ å~°fiÌ =∂Ü«∞#fl=∞$`«`fi« "Õ∞u
q+¨fi[˝<åº L„`«¯=∞}ËÉèí=Ou— <å_»∞ÅO^Œe KÕ`«#–ã¨∂z`«=Ú.Ü«∞øyHõ=Ú.
344. Ѩn‡ :
Ѩ^Œ‡=Ú#∞ ǨÏã¨Î=Ú#O^Œ∞ HõÅ"å_»∞ Hõ#∞Hõ Ѩn‡! PÜ«∞#‰õΩ
L#fl@∞=O\˜ <åÅ∞QÆ∞ KÕ`«∞ÅÖ’#∂ XHõ KÕuÖ’ Ѩ^Œ‡=Ú LO@∞Ok.
™ê^è•~°}OQÍ Wk =∞#‰õΩ HõxÑ≤OKÕ PÜ«∞# ~°∂ѨO. Ü≥∂QÆ=Ú #O^Œe
Ѩ^Œ‡=ÚÅ∞ ã¨∂z`«=Ú.
345. Ѩ^Œ‡xÉèËHõΔ}ó :
Ѩ^‡Œ =ÚÅ=O\˜ Hõ#∞flÅ∞ HõÅ"å_»∞. P Hõ#∞flÅ#∞Oz =KÕÛ@@∞=O\˜
gHõΔ}=Ú „Ѩã¨#fl`« Hõey#@∞=O\˜k. =∞# J#∞Éèí==ÚÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ
Ѩ^Œ‡=Ú ã¨∂~°∞ºx K«∂ã≤ qHõã≤OKÕk. JO^Œ∞Hõx =∞#O QÆ}Ëâ◊√_çx 'JQÆ*Ï##
248
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Ѩ^•‡~°¯O— Jx ™È΄`«O KÕ™êÎ=Ú. 'JQÆ[— JO>Ë áê~°fiu^Õq J=∞‡"å~°∞. 'P##—
JO>Ë =ÚY=Ú. Pq_» =ÚY=Ú J<Õ@@∞=O\˜ Ѩ^Œ‡=Ú#∞ qHõã≤OѨKÕ¿ã
ã¨∂~°∞º_»∞ PÜ«∞#. XHõHõq K«=∞`å¯~°O. Ѩ^Œ‡=ÚÅ^•fi~å JkèQÆq∞Oz
"≥à§ı @@∞=O\˜ Ü≥∂y ÅHõ}Δ =Ú ‰õÄ_® P`«_!Õ P Ü≥∂yÅHõ}Δ =Ú PÜ«∞#Ü«∞O^Õ
ÉèÏã≤ã¨∞Î#flk. Ѩ^Œ‡=ÚÅO^Œ∞ „^Œ+¨ìÜ«∞#∞@, Ѩ^Œ‡xÉèËHõΔ} JO>Ë *Ï˝#
ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ zǨÏflOQÍ D <å=∂xfl =∞#O ÉèÏqOK«=K«∞Û#∞. Z=iH˜
*Ï˝#ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞=∞=Ù`«∞O^À "åi ǨÏ$^ŒÜ«∞ Ѩ^Œ‡=ÚÅ∞ qHõã≤™êÎ~Ú.
â’¡II Ѩ^Œ‡<åÉè’~°qO^•HõΔó Ѩ^Œ‡QÆ~°ƒùó â◊s~°Éèí$`ü I
=∞ǨÏi÷ó |∞∞^Àú =$^•ú`å‡ =∞ǨHΔÀ QÆ~°∞_»^èŒfi[ó II 38
D â’¡HõOÜ≥ÚHõ¯ J~°÷O =ÚYºOQÍ â◊s~åxfl ^èŒiOz Éèíiã¨∞Î#fl"å_»∞
PÜ«∞# Jx WHõ¯_» K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. Ü«∞øyHõOQÍ PÖ’zOz#@¡~Ú`Õ =∞#֒ѨÅ
L#fl JO`«ã∞¨ ÅÎ ∞ Ѩ^‡Œ =ÚÖË! Ѩ^‡Œ =∞O^Œ∞ L#fl"å_»∞, Ѩ^‡Œ =Ú#∞ ^èiŒ Oz#"å_»∞
PÜ«∞#.
346. Ѩ^Œ‡<åÉèíó :
Hõ=∞Å=Ú#∞ <åaèÜ«∞O^Œ∞ HõÅ"å_»∞. Hõ=∞Å<åÉèí∞_»∞ Jx PÜ«∞#‰õΩ
¿Ñ~°∞ L#flk. PÜ«∞# QÆ~ƒ° Où Ö’Oz =zÛ#@∞=O\˜ Hõ=∞ÅOÖ’ „|Ǩχ [x‡OKå_»∞.
P HÍ~°}OKÕ`« PÜ«∞# Ѩ^‡Œ <åÉè∞í _»∞ JÜ«∂º_»∞. JO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞ÅOÜ≥ÚHõ¯
<åaè=∞^躌 # L#fl HõiH‚ Ü
õ ∞« O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞. JO>Ë JHõ¯_» â◊√^ŒKú `·≥ #« ºO L#flk
Jx J~°÷O. ''㨠„|Ǩ‡ 㨠t= ã¨ûǨÏi ¿ãûO„^Œ ™ÈûHõΔ~° Ѩ~°=∞ã¨fi~å\ò—— – J^Õ
„|Ǩχ, J^Õ NǨÏi, J^Õ ~°∞„^Œ∞_»∞, J^Õ WO„^Œ∞_»∞ Jx K≥ÑÙ¨ `å~°∞. JO`ÕH͉õΩO_®
'h"å~°â◊¥Hõ=`«Îhfi Ñ‘`åÉèÏã¨fi`«º}∂Ѩ=∂ `«™êº t≈MÏÜ«∂ =∞^èÕº Ѩ~°=∂`å‡
=º=ã≤÷`«ó— P JyfltYÜ«∞O^Œ∞ LO_Õ Ñ¨~°=∂`«‡ JO^Œ∞Ö’ L<åfl_»∞ Jx
K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞.
347. J~°qO^•HõΔó :
D Ѩ^Œ‡=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® J~°qO^•‰õΔΩ_»∞. Ü≥∂QÆOÖ’ =∞#O
™êkèOKÕ Ñ¨^Œ‡=ÚÅxflO\˜h K«∂¿ã@@∞=O\˜ Hõ#∞fl PÜ«∞#. ^•xx ^Œ~°≈#O
249
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
KÕã≤# *Ï˝#<Õ„`«O =∞#Ö’ qHõã≤Oz# `«~°∞"å`« D Ѩ^Œ‡=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ Ü≥∂y
ã¨OáêkOKÕ *Ï˝#=Ú J`«_ç K«∂ѨÙ. JHõâΔ É◊ ÏÌxfl Ü≥∂yH˜ J#fiÜ«∞O KÕã#≤ @¡~Ú`Õ
P`«_ç *Ï˝#=Ú P`«_Õ!
348. Ѩ^Œ‡QÆ~°ƒùó :
Ѩ^‡Œ <åÉèóí J<åfl_»∞ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞. WѨC_»∞ Ѩ^‡Œ QÆ~ƒ° ù JO@∞<åfl_»∞.
ǨÏ$^ŒÜ«∞ Ѩ^Œ‡=∞O^Œ∞ =∞^茺# Láêã≤OK«|_Õ"å_»∞ HÍ|\˜ì Ѩ^Œ‡QÆ~°ƒùó!
Ü«∞øyHÍ~°"÷ ∞Õ . ''Ѩ^‡Œ 㨺 ǨÏ$^ŒÜ∂« Yºã¨º =∞^èºÕ Láê㨺`åfi`ü Ѩ^‡Œ QÆ~ƒ° óù ——. JO^Œ∞Hõ<Õ
Ѩ^‡Œ QÆ~∞° ƒù_∞» .
349. â◊s~°Éèí$`ü :
'Ü≥∂y ǨÏ$^•úº#QÆ=∞ºO =O^Õ q+¨μO‚ Éè=í ÉèÜí ∞« ǨÏ~°O ã¨~fi° Ö’ÔHH· <õ å^ä"Œ ∞£ —
Jx K≥ѨC‰õΩ#flѨC_»∞ Ü≥∂QÆ∞ŠǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’¡ x=ã≤OKÕ"å_»∞ JxJ~°÷O
K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. P J~°÷O`À ã¨iáÈ`«∞Ok WHõ¯_». â◊s~°Éèí$`ü – â◊s~°^è•~°∞Å∞
â◊s~åxH˜ J}∞~°∂ѨOÖ’#∂ „áê}~°∂ѨOÖ’#∂ ‰õÄ_® áÈ+¨} KÕ¿ã"å_»∞
Jx J~°O÷ . â◊s~åxfl Éèií OKÕ"å_»∞. Ü≥∂QÆO J<Õk Hˆ =ÅO =∞#∞+¨º â◊s~°OÖ’<Õ
™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok. D K«„Hõ=ÚÅhfl =∞#∞+¨º â◊s~° x~å‡}=Ú#O^Õ ã≤kãú ∞¨ <Î åfl~Ú
HÍx Ѩâ√◊ ѨHÍΔ º^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ ã≤kOú K«@OÖË^∞Œ . Jk Ü≥∂QÆ„H˜Ü∞« Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ`ºÕ Hõ`!«
Ü≥∂QÆâßGOÖ’ Jk "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\˜ x|O^è#Œ . Jã¨Å∞ D Ü≥∂QÆâßGO Éè∂í q∞g∞^Œ
J=`«iOK«\ÏxH˜ Pkâı+μ¨ _Õ „Ѩ^•è #OQÍ HÍ~°‰Ωõ _»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë XHõ „ã‘Î XHõ<å_»∞
#kÖ’ ã¨∂~°∞º_çH˜ ^Àã≤\’¡x hà◊§`À J~°…º=Ú Wã¨∂Î LO>Ë P"≥∞ ^Àã≤\’¡
L#fl@∞=O\˜ hà◊§Ö’¡H˜ Pkâı+μ¨ _»∞ – J#O`«∞_»~Ú# N=∞Ǩq+¨μ"‚ Õ z#flã¨~Ê° O
~°∂ѨOÖ’ =zÛѨ_®¤_∞» . P"≥∞ KÕ`∞« ʼnõΩ P ã¨~Ê° ã¨Ê~°≈ HõeyOk. P hà◊§#∞ P"≥∞
=kÖËã≤Ok. P JO[e#∞O_ç H˜O^Œ‰õΩ Ñ¨_çáÈ=@O=Å# PÜ«∞# Ѩ`«O[e
J~Ú<å_»∞. J^ŒO`å XHõ â’¡HõOÖ’ Hõ^ä•~°∂ѨOÖ’ q=iOK«|_çOk.
350. =∞ǨÏi÷ó :
Ji÷ JO>Ë Ji÷OKÕ"å_»∞ – J_çˆQ"å_»∞. "å=∞<å=`å~°OÖ’
=¸_»_∞» QÆ∞Å <ÕÅ#∞ Ji÷OKå_»∞ HÍ|\˜ì D <å=∂xfl J#fiÜ«∞O KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û#∞.
250
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
PÜ«∞# ã¨~fi° „`å "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞. |∞kú K≥`· #« º~°∂ѨOÖ’ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.
„ѨѨOK«~°∂ѨOÖ’ L<åfl_»x J~°÷O.
351. |∞∞^Œúó :
D [QÆ`OΫ `å "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞. =$kúá⁄O^Õ"å_»∞, qã¨iÎ Oz#"å_»∞.
"å=∞<å=`å~°OÖ’ 㨈~fiã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz#"å_»∞.
352. =$^•ú`å‡ :
=$kúá⁄Ok#"å_»∞. =$kúá⁄O^Œ@=Ú. JO^Œ∞Hõx =$^Œ∞ú_»∞ Jx
JO@∞O\Ï=Ú.JO^Œ∞Hõx =$^•ú`å‡ JO>Ë KåÖÏã¨<å`«#∞_»∞ ‰õÄ_®! P`«‡
ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· XHõ¯ ˆHO„^ŒOÖ’ XHõ¯_Õ Ju ã¨∂Hõ;OQÍ LO_Õ"å_»∞. [QÆ`«∞ÎQÍ
=$kúá⁄Ok#"å_»∞. P`«‡‰õΩ =$kú, HõΔÜ«∂Å∞ ÖË=Ù. Wk[QÆ`«∞ΠѨi}Ï=∞ "å^Œ
ã¨∂K«#.
353. =∞ǨHõΔó :
J„Ѩ=∞`«Î â◊|ÌO ÖÏO\˜^Õ Wk ‰õÄ_®! Pk#∞Op JO`«O =~°‰õÄ
K«eOѨKÕ¿ã Hõ#∞flÅ∞ Hõey#"å_»∞. Q˘Ñ¨Ê ^Œ$+≤ì Hõey L#fl"å_»∞. =∞Ǩ â◊|ÌO
=∞#‰õΩ ZѨC_»∞ ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂=oÖ’ =ã¨∂ÎLO@∞Ok. Pk#∞Oz
JO`«O=~°‰Ωõ L#fl^Œx J#fiÜ«∞O. [QÆ^∞Œ `«ÊuÎH˜ ¿ÇÏ`«∞=~Ú#ѨÊ\˜#∞O_ô [QÆ`∞« Î
ÅÜ«∞"≥∞ÿ ã¨OǨ~°O J~ÚáÈÜÕ∞^•HÍ L#fl@∞=O\˜k! JO`å ‰õÄ_® =∞Ǩâ◊|Ì
"åK«ºO Wk. =∞ǨHõΔ, =∞Ǩ`«‡ "≥Ú^ŒÅ~Ú# ÅHõΔ}=ÚÅhfl JÖψQ J~°÷O.
354. QÆ~°∞_»^èŒfi[ó :
`«# Ѩ`åHõ=ÚÃÑ·# QÆ~°∞`«‡O`«∞_ç zǨÏfl=Ú#∞ ^èŒiOz#"å_»∞. =∞#
P~å^茺^≥·="≥∞ÿ# q+¨μ‚=Ù#∞ =∞#O U ~°∂ѨOÖ’ P~å^èŒ# KÕÜ«∞QÆÅ"≥∂ P
~°∂Ѩ=ÚÖ’ PÜ«∞# LO\Ï_»∞. QÆ~∞° `«‡O`«∞_»∞ "Õ^㌠fi¨ ~°∂ѨÙ_»∞. HÍ|\˜ì P *Ï˝#
ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú# QÆ~°∞`«‡O`«∞_çx `«# Ѩ`åHõ=ÚÃÑ·# ^èŒiOz r=ÙÅ#∞
*Ï˝#=∂~°=æ Ú"≥Ñ· Ù¨ uѨC`«∞<åfl_»∞. D QÆ~∞° _»^fiŒè [ J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ XHõÑC¨ _»∞ XHõ
251
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
™êfiq∞ WÖÏ "åºMϺ#O KÕ™ê~°∞. QÆ~∞° _» J<Õ Ñ¨^•xH˜ ѨHΔ˜ J<Õ J~°O÷ ã¨∞Êùiã¨∞OÎ k.
ZO^Œ∞HõO>Ë Jk Ô~O_»∞ ѨHõΔ=ÚÅ∞ Hõey L#flk. HÍ|\˜ì ѨH˜Δ! D ѨH˜ΔÜ≥ÚHõ¯
Jã≤ÑÎ O¨ [~°O L~°óѨO[~°=Ú QÆ~∞° _»ãfi¨ ~°∂ѨOQÍ L#flk. nx =¸Ñ¨Ù ǨÏ$^ŒÜ∞« O.
nxH˜ J@∞ W@∞ Ô~O_»∞ Ô~Hõ¯Å∞ L<åfl~Ú. P =¸Ñ¨Ù~°O Jkèëêª#O J~Ú`Õ
^•x =∞^茺֒ ‰õÄ~°∞Û<Õ"å_»∞ N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù. Ü«∞øyHõO.
â’¡II J`«∞Åó â◊~°Éè’ cè=∞ó ã¨=∞Ü«∞*’˝ ǨÏq~°›ió I
ã¨~°fiÅHõΔ} ÅHõΔ}Àº ÅH©;"å<£ ã¨q∞uO[Ü«∞ó II 39
355. J`«∞Åó :
`«#`À `«∞Å`«∂QÆQÆÅ – ã¨=∞=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù =∞iÜÕ∞k D ã¨$+≤ìÖ’
ÖË^∞Œ . LO_»É’^Œ∞. `«#HõO>Ë =∞~˘Hõ =ã¨∞=Î Ù L#fl^• – LO>Ë WÖÏ LO@∞Ok
Jx K≥ѨÊQÆÅQÆ\ÏxH˜ =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞. 'J`«∞Åó # `«ã¨º „Ѩu=∂ã≤Η Jx
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ JÖÏO\˜ '#`«fi`«û"≥∂ã≤Η JO>Ë h`À ã¨=∞=∞~Ú#k =∞~˘Hõ\ ˜
ÖË^Œ∞. Jx K≥ѨÊ@O.
356. â◊~°Éèíó :
â◊~É° íè JO>Ë r~°=‚ Ú. #+¨=ì ÚÅ∞ ÖË#@∞=O\˜k. #+¨=ì ÚÅ∞ ÖË#@∞=O\˜
â◊s~°=ÚÅ∞. â◊s~°=Ú JO>Ë j~°º`ü – #tOKÕk. HÍx "å\˜Ü∞« O^Œ∞ „Ѩ`º« QÍ`«‡QÍ
ÉèÏã≤OKÕ"å_»∞. â◊~°Éèí JO>Ë â◊s~°=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ `Õ[ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· "≥Å∞Q˘O^Œ∞
`«∞<åfl_»∞.'Éèí— â◊|ÌOKÕ`« ^Œ∞ºu, nÑ≤ÎJ<Õ ÉèÏ=O fã¨∞‰õΩ<Õ@@¡~Ú`Õ â◊s~°=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ "≥Å∞QÆ∞`«∂ ZѨC_»∂ ‰õÄ_® âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O.
„uѨÙ~åã¨∞~° ã¨OǨ~° HÍÅOÖ’ ~°∞„^Œ∞_»∞ „ѨÜ∂≥ yOz# ÉÏ}O q+¨μ"‚ Õ Hõ^•! P
~°∞„^Œ∞_»∞ q+¨μ‚=Ù#∞ ÉÏ}OQÍ LѨÜ≥∂yOz „ѨÜ≥∂y¿ãÎ „uѨÙ~åã¨∞~°∞Å∞
=∞~°}˜OKå~°∞. JO^Œ∞Hõx â◊~°Éèí JO>Ë â◊~°=Ú–ÉÏ}=Ú Jx ‰õÄ_® J~°÷O
L#flk.
QÍÜ«∞„f=∂`« Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎx QÆ∞iOz ǨÏi=Oâ◊OÖ’ XHõKÀ@
K≥ѨÊ|_çOk. [QÆ`«ÎO`å ã¨=Ú„^Œ=∞Ü«∞OQÍ L#flk. Jã¨Å∞ ѨÓ~°fiO [QÆ`«∞Î
J<Õk Ug∞ ÖË^∞Œ . L#fl@∞¡O_ç PHÍâ◊O ѨÙ\˜Oì k. PHÍâ◊=∞O`å ‰õÄ_® [ÅO`À
252
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
xO_çáÈ~ÚOk. P [ÅOÖ’ Ѷ¨∞hÉèí=O á⁄Ok#@∞=O\˜ D [QÆ`«∞ÎÅ∞
QÀàÏHÍ~°OQÍ qã¨Î$`«OQÍ "åºÑ≤Oz L#flq. D QÀà◊O "åºÑ≤Oz#@∞=O\˜
KÀ@∞ JO`å [ÅO`À xO_çL#flk. ^•xÜ«∞O^Œ∞ XHõ =∞„i P‰õΩg∞^Œ z#fl
tâ◊√=Ù `ÕeÜ«∂_»∞`«∂ L<åfl_»∞. PÜ«∞<Õ Pktâ◊√=Ù. P "≥Ú`«=Î Ú [Å™ê÷<åxfl
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<åfl– ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# [QÆ`∞« Î [Å=∞Ü«∞OQÍ L#flѨC_»∞
ZÖÏ LO_Õ^À – ^•xx KÕ~åe JO>Ë P ã¨`«º*Ï˝<åxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe JO>Ë
QÍÜ«∞„uÜ«∞O^Œ∞#fl@∞=O\˜ KèO« ^Œã∞¨ û‰õΩ P â◊HΘ L#fl^Œx K≥ÑÙ¨ `å~°∞. JO`«=~°‰Ωõ
"≥à◊§QÆey# Kè«O^Œã¨∞û Uq∞ L#flk Jx |∞∞+¨μÅ∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤ P *Ï˝<åxfl
Hõ#∞‰õΩ¯<åfl~°@! P ã¨OQÆu QÆ∞iOz `≥eÜ«∞*ËÜ«∞=∞x JyflǨϟ„`«∞_çx
„áêi÷OKå~°@! P Kè«O^Œã¨∞û =∂„`«"Õ∞ Pk ã¨fi~°∂Ѩ=∞~Ú# ã¨~°fi[Å=∞~Ú
#@∞=O\˜ [QÆ^∞Œ `«ÊuÎH˜ ѨÓ~°fiã≤u÷ J~Ú#@∞=O\˜ P ã¨OѨÓ~°`‚ fi« O ^•HÍ g∞
*Ï˝<åxfl fã¨∞‰õΩx "≥à◊§QÆeyOk D QÍÜ«∞„u =∞Ǩ=∞O„`«O Jx K≥áêÊ_»∞
JyflǨϟ„`«∞_»∞. ^•xx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"åà◊√§ QÍÜ«∞„u KèO« ^Œã∞¨ û#∞ =¸_»∞ "Õ^=Œ ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯ ™ê~°OQÍ QÍÜ«∞„ux Láêã≤OK«=∞x K≥ѨÙ`å~°∞. P Kè«O^Œã¨∞û‰õΩ LO_Õ
â◊HÎ̃ „Ѩܫ∂}Ï`«‡Hõâ◊HÎ̃. ^•xÜ«∞O^Œ∞ P`«ºOuHõ=∞~Ú#@∞=O\˜ â◊HÎ̃ QÍÜ«∞„u
Jx ^•xÃÑ·# WOH˘Hõ\ ˜ ÖË^Œx =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞Î#flk. JO^Œ∞Hõx =∞#O ã¨=∞ã¨Î
^Õ=`«Å‰õΩ #=∞㨯iOz# `«~°∞"å`« QÍÜ«∞„u Kè«O^Œã¨∞ûˆH #=∞㨯i™êÎ=Ú.
„Ѩu^Õ=ÙxH˜ QÍÜ«∞„u Kè«O^Œã¨∞û`À [ѨO KÕ¿ã@@¡~Ú`Õ – L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
q+¨μ=‚ Ù J#flѨC_»∞ QÍÜ«∞„u KèO« ^Œã∞¨ û#∞ J#∞ã¨O^è•#O KÕ¿ãÎ Jk q+¨μ=‚ ÙÜ≥ÚHõ¯
Pk`«`«fiO ^•HÍ fã¨∞ÔHà◊§QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ~°∞„^Œ∞_çH˜ #=∞™ê¯~°O KÕã≤#ѨC_»∞
'`«<Àfl ~°∞„^Œó „ѨKÀ^ŒÜ∂« `ü— J#flѨC_»∞ QÍÜ«∞„u KèO« ^Œã∞¨ û`À #=∞㨯i¿ãÎ Jk
Pk=ã¨∞Î=Ù^•HÍ fã¨∞ÔHà◊§QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
`«O„`«âßGOÖ’ ã¨=∞ã¨Î^Õ=`«Å‰õΩ, ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`åã¨fi~°∂áêʼnõΩ,
QÆO^è~Œ åfi^Œ∞ʼnõΩ ‰õÄ_® QÍÜ«∞„u KèO« ^Œã∞¨ û`À>Ë Láêã¨# KÕ™êÎ~∞° . =∞O„`«âßGOÖ’
Ѩ^Œ=ÚQÆ∞æ~°∞ `«`«fi=ÚÅÜ«∞O^Õ QÍÜ«∞„u Kè«O^Œã¨∞û LѨܫÚHõÎ=∞=Ù`«∞#flk. P
Ѩ^Œ=ÚQÆ∞æiÖ’ QÆ~°∞_»∞_»∞, q+¨μ‚=Ù, Jyfl, „|Ǩχ, ~°∞„^Œ∞_»∞, QÆ}Ѩu,
ã¨∞„|Ǩχ}˺â◊fi~°∞_»∞, #$ã≤OǨï_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åà◊√§ L<åfl~°∞. J~Ú`Õ WO^Œ∞Ö’
253
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
z„`«"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O XHõ\ ˜ L#flk. D ~°∂Ѩ=ÚÅhfl ‰õÄ_® Éèí∂Ö’Hõ=ÚÖ’
J=`«iOz#q HÍ=Ù. JO>Ë gà◊§‰õΩ Éèí∂Ö’Hõ ã¨Ê~°≈ ÖË^Œ#fl=∂@. J~Ú`Õ
WO^Œ∞Ö’ Éèí∂Ö’Hõ ã¨Ê~°≈ ÖË^Œ∞ J#flѨC_»∞ =∞i #$ã≤OǨϙêfiq∞ =∂@ Uq∞\˜
Jx ã¨O^ÕǨÏO ~å=K«∞Û. #$ã≤OǨ=`å~°OÖ’ Éèí∂Ö’Hõ ã¨Ê~°≈ ÖË^Œ#fl=∂@!
Jk `Õ*’=∞Ü«∞"Õ∞. 'QÍe<£, ‰õΩOaè<£, Jyfl#O|∞Å∞#∞— Jx J`«_ç =~°OÖ’
Éè∂í Ö’HõO ÖË^∞Œ . J~Ú`Õ Éè∂í Ö’HõOÖ’ J`«_xç K«O¿Ñ"å_»∞ ÖË_x» J`«_ç nè=∂!
WHõ¯_» Éè∂í q∞ JO>Ë <ÕÅ Jx J~°O÷ HÍ^Œ∞. Éè∂í Ö’HõOÖ’ `«#x K«OѨQeÆ Qˆ "å_»∞
Z=~°∂ LO_»‰Äõ _»^xŒ Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_çH˜ L#fl@∞=O\˜ =~°O. JO^Œ∞Hõ<Õ J`«_∞»
Éèí∂Ö’HõOÖ’ Kå=ÖË^Œ∞. JO>Ë Éèí∂ã¨Ê~°≈ ÖË#@∞=O\˜ J=`å~°OQÍ
#$ã≤OǨ=`å~åxfl ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.
JO`ÕH͉õΩO_® ~å=∂=`å~åxH˜, Hõ$ëê‚=`å~åxH˜ QÍÜ«∞„u KèO« ^Œã∞¨ û
ÖË^Œ∞. #tOz# â◊s~°OÖ’ „Ѩ"ÕtOz# `«`«fiO *Ï˝#"Õ∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯
qÉèí∂`«∞ÅÖ’ Pk=ã¨∞Î=Ù^•HÍ fã¨∞ÔHà◊§QÆeˆQ D *Ï˝#O r=ÙxH˜ W=fiQÆÅ^Œ∞.
r=ÙʼnõΩ ~å"≥∂áêã¨#, Hõ$ëÈ‚áêã¨# HõÅ∞QÆ=K«∞Û HÍx '`«<Àfl ~å=∞ó „ѨKÀ^ŒÜ∂« `ü—,
'`«<Àfl Hõ$+¨‚ó „ѨKÀ^ŒÜ«∂`ü— JxÖË=Ù. Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ =∞#∞+¨º „ã‘Î QÆ~°ƒù(â◊s~°)
=∞O^Œ∞ „Ѩ"tÕ Oz #â◊fi~°=∞~Ú# â◊s~°=∞O^Œ∞ „Ѩ"tÕ Oz#@∞=O\˜ Ѩ~=° ∂`«‡
=ã¨∞Î=Ù‰õΩ ZO`« Q˘Ñ¨Ê^Œ~Ú#ѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® QÍÜ«∞„u Kè«O^Œã¨∞ûKÕ`« Jk
xˆ~tÌ OѨ|_»^∞Œ . QÍÜ«∞„u ^ÕxH˜ L#flk, ^ÕxH˜ ÖË^∞Œ JO>Ë Wk ã¨=∂^è•#OQÍ
K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û.'`«`û« q`«∞~°fi~ˆ }ºO Éè~í Àæ^=Õ ã¨º nè=∞Ç≤Ï kèÜ∂≥ Ü≥∂#ó „ѨKÀ^ŒÜ∂« `ü—
nxH˜ QÍÜ« ∞ „u t~° ã ¨ û x ¿Ñ~° ∞ .'F=∂áÈ*’ºf ~° ™ È=∞$`« O „|Ǩ Ï ‡
Éèí∂~°∞ƒù=ã¨∞û=~ÀO— – Jk t~°ã¨∞û. P t~°ã¨∞û#∞ KèÕkOK«=∞x K≥ѨÙ`«∞Ok
=∞O„`«âßGO. QÍÜ«∞„u t~°KÛÕ ^ù #Œ O KÕã≤ – 'Ѩ~À~°[ã≤ ™ê=^ÀO— J<Õ@@∞=O\˜
<åÅ∞QÀáê^ŒO– `«∞sÜ«∞áê^•xfl J#∞+≤ª¿ãÎ J`«_»∞ ã¨<åºã≤ J~Ú „|Ǩχ*Ï˝x
J=Ù`å_»∞. '~°[ã¨ó Ѩ~°™êÎ`ü— – ~°*’QÆ∞}=Ú#‰õΩ J=`«Å LO_Õ@@∞=O\˜
ã¨`º« "Õ∞^À Jk 'Ѩ~À ~°[ã≤ ™ê J=`«∞ FO #=∞ó— – Jk ~°HOΔ˜ K«∞#∞QÍHõ! Jk
'FO— Jx „Ѩ}="åK«HõO. Wk <åÅ∞QÆ= áê^ŒOÖ’ K≥ѨÙ`å~°∞. Wk Láêã¨#
KÕ¿ã"å~°∞ „|Ǩχ*Ï˝#ã≤^Œ∞úÅ=Ù`å~°∞.
254
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
357. cè=∞ó :
cè=∞ JO>Ë ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_»∞ Jx J~°÷O. PÜ«∞# ÉÏ}=∞O^Œ∞O_ç
ÉèÜ
í ∞« OHõ~ã° fi¨ ~°∂ѨÙ_·≥ L<åfl_»∞. â◊~É° íè <å=∞O ^•fi~å D q+¨Ü∞« O WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
K≥ѨÊ|_çOk. „uѨÙ~åã¨∞~° ã¨OǨ~°OÖ’ ÉÏ}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞<Õ Jx K≥Ñ≤`Õ
cè=∞â◊|ÌO ‰õÄ_® J`«_çH˜ qâı+¨}=ÚQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.
358. ã¨=∞Ü«∞[˝ó :
ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ã¨OǨ~° HÍÅ xÜ«∞=∞=ÚÅ∞ `≥eã≤#"å_»∞. D =¸_»∞
‰õÄ_® Ü«∞[˝=ÚÅ∞QÍ<Õ ÉèÏqOK«|_ç#q.
359. ǨÏq~°›ió :
Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ ǨÏq~åƒùQÍÅ#∞ ã‘fiHõi™êÎ_»∞. JO^Œ∞=Å# ǨÏq~°›i.
JO>Ë Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ ǨÏqã¨∞ûÅ#∞ q+¨μ=‚ Ù ¿Ñ~°∞`À>Ë W=fi#Yö~Ö° ^Ë ∞Œ . ZO`«=∞Ok
^Õ=`«Å‰õΩ Zxfl ¿Ñ~°`¡ À – Zxfl ~°∂áêʼnõΩ Ç¨Ïq~åƒùQÍÅ∞ WzÛ<å Jq PÜ«∞#ˆH
K≥O^Œ∞`å~Ú. 'ã¨~°fi^Õ= #=∞™ê¯~°ó ˆHâ◊=O „ѨuQÆK«Ûùu— Jx K≥Ñ≤Ê#@∞¡
Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ U ^Õ=`«‰õΩ WzÛ# ǨÏq~åƒùQÍÖˇ·<å PÜ«∞#ˆH K≥O^Œ∞`å~Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë "åÜ«Ú~°∂ѨOÖ’ – =~°∞}~°∂ѨOÖ’ – WO„^Œ~°∂ѨOÖ’ P
qÉèí∂`«∞Å#∞ "åà◊§Ö’¡ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì "åà◊§ â◊s~°=ÚÅ#∞ `å<Õ ^èŒiã¨∂Î "åà◊§‰õΩ
P qÉèí∂`«∞Å#∞ WzÛ#"å_»∞ PÜ«∞#! P =∞O„`«=ÚÅKÕ`« `å<Õ Hõ~°ÎQÍ P
ǨÏq~åƒùQÆ=ÚÅ#∞ `å<Õ P ^Õ=`«Å =ÚYOQÍ Ö’Ñ¨eH˜ fã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞.
360. ã¨~°fiÅHõΔ}ÅHõΔ}ºó :
ã¨~°fi„Ѩ=∂}=ÚÅKÕ`« Hõey# *Ï˝#OKÕ`« xiÌ+¨ì"≥∞ÿ#"å_»∞. Ѩ~°=∂~°÷
ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ HÍ=@OKÕ`« PÜ«∞# ã¨~fi° ÅHõ} Δ ÅHõ}Δ ∞º_»∞! WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ =zÛ#
<å=∞O 'ã¨=∞Ü«∞[˝— =Å# ã¨=∞=iÎQÍ ã¨~fi° Ü«∞[˝=ÚÅÖ’#∂ L<åfl_»x –PÜ«∞#
ã¨~fi° ÅHõ}Δ ã¨OѨ#∞fl_»x J~°O÷ K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. PÜ«∞##∞ HÍ~°ºOKÕ`« QÆ∞iÎOKåe.
ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞##∞ QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜ PÜ«∞#‰õΩ XHõ ~°∂Ѩ=∞O@∂ ÖË^∞Œ HÍ|\˜!ì
WO„kÜ«∞=ÚÅ∞<åfl~Ú. WO„kÜ«∞=ÚÅ##∞ã¨iOKÕ =∞#ã¨∞ L#flk. |∞kú L#flk.
255
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Wxfl HÍ~°º=ÚÅ∞ J<Õ@@∞=O\˜ ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`« QÆ∞iÎOK«^yŒ #"å_»∞ Jx J~°O÷ .
|∞kúH˜ QÀK«~°=∞ÜÕ∞º q+¨Ü«∞O W^Õ! ã¨$+≤ì [~°∞QÆ∞`«∞#flk. ã≤÷u [~°∞QÆ∞`«∞#flk.
ã¨OǨ~°O [~°∞QÆ∞`«∞#flk. HÍ|\˜ì D <å=∞OKÕ`«, HÍ~°º~°∂ѨOÖ’ D
ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`,« ÅHõºΔ O QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜ gÅ~Ú#"å_»∞. ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`« QÆ∞iÎOKåe
QÍx ~°∂Ѩ=ÚKÕ`« HÍ^Œ∞.
361. ÅH©;"å<£ :
ÅH©;^Õqx x`«º=Ú =HõΔã¨÷ÅOÖ’ Hõey L#fl"å_»∞. '=∞ǨÅH˜;
ÖˉõΩO_®<Õ q+¨μ‚=Ù KåÖÏHÍÅO LO_çáÈÜ«∂_»∞. ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’
P"≥∞ ^˘iH˜# `«~°∞"å`«<Õ PÜ«∞# P"≥∞#∞ ã‘fiHõiOKå_»∞— Jx KåÖÏ=∞Ok
J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. J~Ú`Õ JÖÏ HÍ^Œ∞. ÅH©;^Õq PÜ«∞#Ö’ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
‰õÄ_® L#flk. HÀѨO`À P"≥∞ "≥·‰õΩO~îåxfl =^Œe ã¨=Ú„^Œ„Ѩ"Õâ◊O KÕã≤Ok.
ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ#O`À P"≥∞ uiy [x‡OzOk. N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù P"≥∞#∞
ã‘fiHõiOKå_»∞. JѨÊ\˜#∞Op ÅH©;<å^äŒ∞_»∞ J<Õ â◊|ÌO ѨÙ\˜ìOk. P `«~°∞"å`«
ÅH©;"å<£ Jx Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞<åfl_»∞.
362. ã¨q∞uO[Ü«∞ó :
Ü«Ú^ŒOú Ö’ [~ÚOz#"å_»∞. Ü«Ú^ŒOú Ö’ [Ü«∂xfl WKÕÛ"å_»∞. PÜ«∞<Õ
[Ü«∞O! HÍ|\˜ì ã¨q∞uO[Ü«Ú_»∞.D <å=∞O`À PÜ«∞##∞ [QÆnâ◊√_»∞
JO@∞<åfl~°∞. 'J`«∞Åâ◊≈~°É’è — J<Õ â’¡HOõ Ö’ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ cè=∂k ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`«
ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ∞~Ú #@∞=O\˜, â◊¥~°∞_»x, â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOKÕ"å_»x, Ü«Ú^ŒOú Ö’
[~ÚOKÕ"å_»x – W\Ï¡O\˜ qÉè∂í `«∞Å∞ Jhfl =i‚OK«|_ç#q. 'ã¨~fi° ÅHõ}Δ ÅHõ}Δ º—
Jx K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« 'ÅH©;"å<£— 'ã¨q∞uO[Ü«∞— Jx ‰õÄ_® L#flk.
ã¨~fi° ÅHõ}
Δ ÅHõ} Δ º JO>Ë =∞#O ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ#∞ Jxfl\˜h ‰õÄ_® PÜ«∞#Ü«∞O^Õ
P~ÀÑ≤ã¨∞Î<åflO HÍx WHõ¯_» ǨÏq~°›i, ã¨=∞Ü«∞[˝ – D ÅHõΔ}=ÚÅ^•fi~å
ã¨~°fiÅHõΔ}=ÚÅ∞ K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ â◊√Éèí`«fi=ÚÅ#∞ fã¨∞HÀ"åe. ^•x `«~°∞"å`«
L#fl@∞=O\˜ 'ÅH©;"å<£— J<Õ â◊|OÌ `À ã¨=∞#fiÜ«∞O HÍ=\ÏxH˜ â◊√Éè=í ÚÅ~Ú
#@∞=O\˜ ã¨~°fiÅHõΔ} ã¨OѨ#∞fl_»∞, =∞ǨqÉèí∂`«∞Å#∞ Hõey#"å_»∞, – cè=∞,
256
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨=∞Ü«∞*’˝, ã¨~°fiÅHõΔ}ÅHõΔ}º, ÅH©;"å<£ Jx JxflO\˜h HõeÑ≤ ã¨=∞#fiÜ«∞O
KÕã≤ K«∂ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∞x+≤Ü≥ÚHõ¯ ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ „âıÜ«∞㨯~°=∞~Ú# U
â◊√ÉèíÅHõΔ}=ÚÅ∞ L<åflÜ≥∂ J=hfl PÜ«∞<Õ! `«Ñ¨ã¨∞û, ^•#=Ú, Ü«∞[˝=Ú,
ÉèHí ,Θ ã¨`º« =∞~Ú# #_»=_ç, jÅ=Ú, ã¨`º« "å‰õΩ¯ W=hfl Z=iÜ«∞O^Œ∞ L<åflÜ≥∂
"å~°∞ ÅH˜; J#∞„QÆÇϨ O á⁄Ok#"å~°∞. W=hfl „âıÜ∞« ã¨∞ûx™êÎ~Ú. ''#„HÀ^èÀ #
K« =∂`«û~°ºO, #Ö’Éè’ <å, â◊√ÉèÏ=∞uó Éèí=Ou Hõ$`«Ñ¨Ù}Ϻ<åO ÉèíHÍÎ<åO
Nã¨∂HõÎO [¿Ñ`«û^•—— Jx 'ÅH˜;Ü≥ÚHõ¯ J#∞„QÆǨÏO L#fl"åiH˜ „HÀ^èŒOQÍx,
Ö’ÉèíOQÍx, Jâ◊√Éèí =∞~Ú#@∞=O\˜ =∞uQÍx ѨÙ@ì=Ù—. =∞#O ÅH©;™È΄`«O
HÀã¨=∞x Nã¨∂HõÎO x`«º=¸ K«^Œ∞=Ù‰õΩ#flѨC_»∞ `≥e¿ã ã¨`«ºq∞k. 'JÅH©;ˆ~‡
#â◊º`åO `åO =$}Ë— – '<åÖ’ LO_Õ JÅH˜;x <Õ#∞ <åâ◊#O KÕã≤ x#∞fl <Õ#∞
=iã¨∞Î<åfl#∞ J=∂‡— Jx N=∞ǨÅH˜;x ™È΄`«O. ÅH˜;x =iOz P"≥∞Ü≥ÚHõ¯
J#∞„QÆÇϨ O á⁄Ok#"å_»∞ ã¨~fi° â◊√Éè=í ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞`å_»∞ – ÅH˜;`À K≥ÑÊ≤ #@∞¡!
JO^Œ∞Hõx 'ã¨~°fiâ◊√ÉèíÅHõΔ}ÅHõΔ}ºó— D ÉèÏ=# fã¨∞‰õΩx ÅH©;"å<£ Jx K≥Ñ≤Ê#
`«~°∞"å`« 'ã¨q∞uO[Ü«∞— JO>Ë Ü«Ú^ŒúOÖ’ [~ÚOKÕ"å_»∞ JxJ~°÷O. JO>Ë
=∞#Ö’ LO_Õ@@∞=O\˜ HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å#∞ [~ÚOz#"å_»∞, P Ü«Ú^ŒúOÖ’
[Ü«∂xfl W=fiQÆey#"å_»∞ PÜ«∞#! JO`«óâ◊≈„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«\ÏxH˜ HÍ~°‰Ωõ _»∞
J=Ù`å_»∞ PÜ«∞#. JO>Ë WHõ¯_» Jhfl â◊√ÉèíÅHõΔ}=ÚÖË K≥ѨÊ|_»`å~Ú.
â◊√ÉèÅí Hõ}Δ ÅHõ}Δ ºó PÜ«∞# J#∞„QÆÇϨ O Hõey#"å_çH˜ 'ÅH©;"å<£—, 'ã¨q∞uO[Ü«∞—
â◊√Éèí=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú Jx K≥Ñ≤Ê ÅH˜; â◊|ÌOKÕ`« P ÉèÏ=O WHõ¯_»
QÀK«iã¨∞#Î flk. JO`ÕH͉õΩO_® PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ Láêã¨<å ÅHõ} Δ =ÚÅ∞ K≥Ñʨ |_»∞
`«∞#fl@∞¡ WO^Œ∞Ö’ QÀK«~=° ∞=Ù`«∞#flk. PÜ«∞##∞ U ÅHõ} Δ =ÚÅKÕ`« ^蕺xOz
Láêã≤™êÎ=Ú JO>Ë U^Œ~Ú<å XHõ ^Õ=`«Ü≥ÚHõ¯ =∞O„`«nHõΔ =∞#O fã¨∞‰õΩx
Láêã¨# KÕ¿ã@@¡~Ú`Õ P ^Õ=`«Ö’ =∞#O U ÅHõ}Δ ÏÅ#∞ K«∂ã≤ Láêã≤ã∞¨ <Î åfl"≥∂
P ÅHõΔ}=ÚÅ#∞Op =∞#O HÀˆ~ Ѷ¨Å=Ú Åaèã¨∞ÎOk.
â’¡II qHõΔ~À ~ÀÇ≤Ï`À =∂~Àæ ¿ÇÏ`«∞~åÌ"≥∂^Œ~° ã¨ûǨÏó I
=∞Ç‘Ï^èŒ~À =∞ǨÉèÏQÀ "ÕQÆ"å#q∞`åâ◊#ó II 40
257
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
363. qHõΔ~°ó :
JO>Ë HõΔ~°=Ú ÖËx"å_»∞. <åâ◊#=Ú ÖËx"å_»∞. JHõΔ~°ó J#fl=∂@.
âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞ =O\˜"å_»∞. PÜ«∞# D =∞Ǩ„ѨÑO¨ Kåxfl ã¨$+≤Oì z#ѨC_»∞
H˘xfl#â◊fi~°=∞~Ú# Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞ L#flq. #tOKÕ Ñ¨^•~°÷=ÚÅÖ’ PÜ«∞#
#tOK«‰õΩO_® L<åfl_»∞ HÍx U Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞ #â◊fi~°=∞~Ú#"À "å\˜x
=iOK«=^ŒxÌ J#O`«"∞≥ ÿ J#â◊fi~°"∞≥ #ÿ ^•xÜ«∞O^Œ∞ LO_Õ JO`«~åºq∞x JO>Ë
J`«_çx =iOK«=∞x =∞#‰õΩ QÀK«~°=∞~ÚOk. WHõ¯_» <åâ◊#O ÖË#@∞=O\˜
âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞=O\˜ J`«_Ü ç Ú≥ Hõ¯ „Ѩ`ºÕ Hõ=∞~Ú# ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ
ÉèÏqOKåe.
364. ~ÀÇ≤Ï`«ó :
`«# WKåÛù#∞™ê~°=Ú ~ÀÇ≤Ï`« =~°‚=ÚQÆÅ =¸iÎx ÖËHõ ~ÀÇ≤Ï`«=∞<Õ
=∞`«ûº=ÚÜ≥ÚHõ¯ =¸iÎx =Ç≤ÏOK«∞"å_»∞. HÍ|\˜ì ~ÀÇ≤Ï`« â◊|Ì=Ú J`«_Õ
J=Ù`«∞<åfl_»∞. ~ÀÇ≤Ï`«=Ú JO>Ë XHõ ~°OQÆ∞. Dark Reddish Brown
colour. Ö’Ç≤Ï`«=Ú J<Õ XHõ Ѩ^= Œ Ú ‰õÄ_® L#fl^• JO>Ë ~ÀÇ≤Ï`«, Ö’Ç≤Ï`«O
J<Õ Ô~O_»∞ Ѩ^•Å∞ L#flq. Ô~O_çO\˜H© XˆH J~°÷O. ~°∞„^ŒOÖ’ hÅÖ’Ç≤Ï`« Jx
K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. P â◊ÉÏÌxH˜ J~°÷O "Õ~°∞QÍ LO@∞Ok. Dark Reddish
Brown XHõ Blue tinge (~°=fiO`«)‰õÄ_® Hõe¿ãÎ "≥eQ ˆ @@∞=O\˜ nѨ=Î ∞O`«
=∞~Ú#@∞=O\˜ D =~å‚xfl ~ÀÇ≤Ï`«=~°‚=Ú JO\Ï=Ú. Ü≥∂QÆ=∂~°æOÖ’
PÜ«∞##∞ ^蕺#O KÕ¿ã@ѨC_»∞ #tOKÕ@@∞=O\˜ â◊s~°OÖ’ âßâ◊fi`«OQÍ
LO_Õ@@∞=O\˜ `Õ[ã¨∞û, P ‰õΩO_»eh =∂~°æOÖ’ L#fl Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ WKÕÛ@
@∞=O\˜– ^蕺#QÆ=∞º=∞~Ú#@∞=O\˜ =∞ǨK≥`· #« º=Ú Jk =∞m¡ qHõ~Δ <° å=∞OKÕ`«
K≥Ñʨ |_»∞`«∂ =¸ÖÏ^è•~° K«„HÍxH˜ ã¨g∞ѨOQÍ LO_Õ ÅHõ} Δ =ÚÅ∞ H˘xfl WHõ¯_»
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. 'â◊√HÍ¡O|~°^èŒ~°O q+¨μ‚O â◊t=~°‚O K«`«∞~°∞ƒù[O – Jx P
=∞ǨQÆ}Ѩux „áêi÷OKÕ@ѨC_»∞ P QÆ}Ѩu <åÅ∞QÆ∞ ^Œà=◊ ÚÅO^Œ∞ K«`∞« ~°∞‡Y∞_≥·
L<åfl_»∞. <åÅ∞QÆ∞ =ÚY=ÚÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ =~°=‚ ÚÅ∞QÍ L#flq. QÍÜ«∞„u=∂`«‰Ωõ
S^Œ∞ =ÚY=ÚÅ∞, J~Ú^Œ∞ =~°=‚ ÚÅ∞ JO^Œ∞Ö’ ~ÀÇ≤Ï`«=~°O‚ Ö’ LO@∞O^Œ@!
Ö’Ç≤Ï`å‰õΔΩ_»x – Ö’Ç≤Ï`« =~°‚O Hõey#"å_»∞ Jx XHõ =ÚMÏxH˜ =~°‚#
258
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
K≥Ñʨ |_çOk. Ö’Ç≤Ï`åÜ«∞ ã¨Ñ÷ `¨ Ü
« ∞Õ – ~°∞„^Œ∞_»∞, Ö’Ç≤Ï`åHõãΔ ∂¨ û~°º– ã¨∂~°∞º_»∞
WHõ¯_» J#fiÜ«∞O k=º `Õ*’^Œ~°≈#O. T~°÷fik‰õΩ¯QÍ „Ѩܫ∂}O KÕÜ«∞\ÏxH˜
~ÀÇ≤Ï`«=~°‚=Ú HõÅ"å_»∞.
365. =∂~°æó :
=ÚH˜ÎH˜ =∂~°æO K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞. P =∂~°æO P`«_Õ Jx J~°÷O.
Ü≥∂QÆ=∞O^Œ∞ L~°Ìfi=∂~°æ=Ú.
366. ¿ÇÏ`«∞ó :
=∂~°æO `«~°∞"å`« P =∂~åæxH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù PÜ«∞<Õ! D ¿ÇÏ`«∞=Ù
Ü≥∂QÆ=∂~åæxH˜, D =∂~åæxfl K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞ P`«_»∞.
367. ^•"≥∂^Œ~°ó :
Ѩ ^ Œ ‡ =ÚÅ#∞ L^Œ ~ ° = Ú#O^Œ ∞ Hõ e y#"å_» ∞ Jx J~° ÷ O .
T~°÷fiÖ’Hõ=ÚÅhfl =∞#‰õΩ JHõ¯_ç#∞Op Hõ#|_»`å~Ú. JO`«~°∞‡YOQÍ =∞x+≤
Jxfl =ÚY=ÚÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ J=HÍâ◊=Ú#fl^Œx Ü≥∂QÆâßGO. r"å`«‡
ÃÑH· ˜ "≥à§◊ QÍ XH˘¯Hõ¯ Ö’HÍxfl ^Œ~≈° #O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ XH˘¯Hõ¯ qÉè∂í ux, XH˘¯Hõ¯
Sâ◊fi~åºxfl á⁄O^Œ∞`«∂ P#O^ŒO`À ÃÑ·H˜ "≥à◊√§`«∞Ok. <åâ◊#=Ú ÖË#@∞=O\˜
L`«Î=∞ Ö’Hõ=ÚʼnõΩ, L`«Î=∞QÆuH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù P`«_Õ! P „Ѩܫ∂}ÏxH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù
P`«_!Õ ^•"≥∂^Œ~° J<Õ <å=∂xH˜ Ѩ^‡Œ =ÚÅx J~°O÷ . =∞ǨÉèÏ~°`ÀH˜Î „ѨHÍ~°=Ú
^Œ=∂k ™ê^èŒ#=ÚÅKÕ`« HõeˆQ@@∞=O\˜ L^•~°|∞kúH˜ QÆ=∞º"≥∞ÿ#"å_»∞ Jx
K≥ѨÙ`«∞Ok. P J~°÷O ‰õÄ_® ã¨iáÈ`«∞Ok. Ü≥∂yH˜ P ÅHõΔ}=ÚÅ∞ qkèQÍ
LO_»=Åã≤O^Õ! ^•xH˜ WHõ¯_» Jk J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞#flk. WkHÍHõ WOHÍ
ÃÑ·H˜ XH˘¯Hõ¯Ö’Hõ=Ú ^•\˜"≥o§`Õ ¿ÇÏ=∞=∂ex Jx „ã‘Î~°∂ѨOÖ’ â◊H˜Îx
=i‚Oz#ѨÊ\˜H© Ѩ^Œ‡=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜QÍ L#fl^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û.
'‰õΩÖÏOQÆ#, ‰õΩÅã¨OˆH`«áêex— Jx K≥Ñ≤Ê J=∞‡"åix Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨OÖ’
ã¨∞uÎ Oz#@∞¡QÍ D +¨@Û„Hõ=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú PiO\˜h HõeÑ≤ ‰õΩÅ=Ú
JO\Ï=Ú. 'HÍo<≥·º, ‰õΩÅÜ≥∂y<≥·º, ‰õΩÖÏ=∞$`«~°ã≤HÍÜ≥ÿ∞, ‰õΩÅã¨OˆH`«áêe<≥·º—
Jx ã¨ÇϨ „™ê~°O ^•HÍ LO_Õ K«„Hõ=ÚÅ∞ Jx, P P~°∞ K«„Hõ=ÚÅ#∞ Ѩ^‡Œ =∂ex
259
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Jx K≥ÑÙ¨ `å=Ú. ^•"≥∂^Œ~° â◊|OÌ KÕ`« ‰õÄ_® ^•xÜ≥ÚHõ¯ J~÷"° ∞Õ JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨
ã¨fi~°∂ѨO ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ѨÙe¡OQÆ "åK«HõOÖ’ J#fiÜ«∞O KÕÜ«∞|_çOk.
368. ã¨Ç¨Ïó :
JO>Ë JO^Œih u~°ã¯¨ iOK«QeÆ y#"å_»∞, HõqΔ ∞OK«QeÆ y#"å_»∞, L#fl`«
™ê÷#OÖ’ L#fl"å_»∞ Jx WÖÏ "åºMϺ#O K≥ѨÊ|_çOk. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞#
T~°÷fiQÆuÜ«∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞. ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅÖ’QÍx P Ö’Hõ=ÚÅÖ’
LO_Õ@@∞=O\˜ qÉè∂í `«∞Å∞QÍx, Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞QÍx, ã¨∞Y=ÚÅ∞QÍx – J=hfl
PÜ«∞#‰õΩ u~°ã¨¯~°}©Ü«∞=ÚÅ∞ J~Ú LO@q. ã¨Ç¨Ïó JO>Ë Z=~°~Ú<å
u~°ã¨¯iOK«QÆey# PkèHõº`« Jx.
369. =∞Ç‘Ï^èŒ~°ó :
'=∞Ç‘ÏO =¸ÖÏ^蕈~!— Jx K≥Ñ≤Ê J=∞‡"åix ™È΄`«O KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
=¸ÖÏ^è•~°O`À Éè∂í K«„Hõ=∞O^Œ∞ – Éè∂í `«`fi« =∞O^Œ∞O_Õ ‰õΩO_»exx =i‚ã∞¨ <Î åfl~°∞.
Ѩ$näfi`«`«fiO J#fl=∂@! D ^ÕǨÏO <Õ<Õ J#∞‰õΩ<Õ@@∞=O\˜ ÉèÏ=# =∞#‰õΩ
D r"å`«‡‰õΩ, D â◊s~åxH˜ LO_Õ@@∞=O\˜ Jq<åÉèÏ= ã¨O|O^èŒO
=¸ÖÏ^è•~°OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ QÆ}ѨuÜ≥ÚHõ¯ „ѨÉÏè =O KÕ`« HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
D â◊s~°O <Õ#∞ HÍ^Œ∞ J<Õ@@∞=O\˜ ÉèÏ=# J#∞Éèí=OÖ’H˜ ~å"åe JO>Ë
QÆ}Ѩux ^蕺xOz P J#∞„QÆÇϨ OKÕ`« Éè∂í `«`fi« OÖ’Op =∞#∞+¨μ_»∞ |Ü«∞\˜H˜
=zÛ 'D Éèí∂q∞x <Õ#∞ HÍ#∞ – D Éèí∂`«`«fiOÖ’ <Õ#∞ ÖË#∞— J<Õ@@∞=O\˜
P ÉèÏ=#`À LѨi`«ÅOÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú,
z^•HÍâ◊=Ú =~°‰õΩ "≥àı§@@∞=O\˜ `«`«fiO =~°‰õΩ „Hõ=∞OQÍ "≥àı§ J=HÍâ◊O
Hõ Å ∞QÆ ∞ `« ∞ Ok. D =¸ÖÏ^è • ~° K « „ Hõ = ∞O^Œ ∞ QÆ } Ѩ u Ü≥ Ú Hõ ¯ â’¡ H õ O Ö’
'â◊√HÍ¡O|~°^èŒ~°O q+¨μ‚O— Jx L#flk. D q+¨μ‚"Õ QÆ}Ѩu ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· ~ÀÇ≤Ï`«
=~°‚O`À LO_Õ@@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ =ÚMÏxH˜ HÍ~°‰õΩ_»=Ù `«∞<åfl_»∞. ~ÀÇ≤Ï`«
â◊|ÌOKÕ`« „áê~°OÉèíOÖ’ ^蕺#O KÕ¿ã D r=Ù_»∞ P QÆ}Ѩu K«∞@∂ì XHõ
„Ѩ^ŒH˜Δ}O KÕÜ«∂e. XH˘¯Hõ¯ ^Œà◊OÖ’ "≥Ú`«Î=Ú <åÅ∞QÆ∞ ^Œà◊=ÚÅÖ’ – XHõ\˜
=ÚO^Œ∞, "≥#Hõ =∞~˘Hõ^Œà◊=Ú, ^ŒH˜Δ}O"≥·Ñ¨Ù XHõ ^Œà◊=Ú, L`«Î~°O"≥·Ñ¨Ù
260
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞~˘Hõ^Œà◊=Ú – D q^èŒOQÍ <åÅ∞QÆ∞ ^Œà◊=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ ã¨∞MÏã‘#∞_≥·
Ѩ^•‡ã¨#OÖ’ QÆ}Ѩu =¸ÖÏ^è•~° K«„HõOÃÑ· L<åfl_»∞. J~Ú`Õ Sacred
cosmographical vision áê=#"≥∞ÿ# [QÆ`üã¨$+≤ì^Œ~°≈#â◊H˜Î D ÉèÏ=#
KÕ¿ã@ѨC_»∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ Paè=ÚMϺxfl á⁄O^•e. P QÆ}Ѩu K«∞@∂ì =∞#O
„Ѩ^ŒH˜Δ}O KÕã¨∂Î LO>Ë PÜ«∞# =ÚYO =∞#"≥·Ñ¨Ù LO@∞Ok. PÜ«∞# XH˘¯Hõ¯
=ÚYOÖ’ XH˘¯Hõ¯ ^Œ~≈° #O K≥Ü∂« ºe. ~ÀÇ≤Ï`«=Ú, hÅ=Ú, Z~°∞ѨÙ, ^è=Œ à◊=Ú
– D „ѨHÍ~°OQÍ H˘xfl JHõ~Δ =° ÚÅ∞ – 'ÅO—, '=O—, 'â◊O—, '+¨O— – J<Õ@@∞=O\˜
<åÅ∞QÆ∞ c*ÏHõ~Δ =° ÚÅ`À ‰õÄ_ç# QÆ}Ѩu <å=∞O – 'ÅO QÆ}Ѩ`Õ #=∞ó—, '=O
QÆ}Ѩ`Õ #=∞ó—, 'â◊O QÆ}Ѩ`Õ #=∞ó— Jx. D „ѨHÍ~°OQÍ ™ê^茉õΩ_»∞ QÆ}Ѩu
K«∞@∂ì ã¨=º„Ѩ^HŒ }Δ̃ O KÕ™êÎ_∞» . JHõ¯_» QÆ}Ѩu JOQÆ∞+ª̈=∂„`«OQÍ LO\Ï_»∞.
D JOQÆ∞+¨ª=∂„`« QÆ}Ѩux ^蕺#O, JO^Œ∞Ö’ <åÅ∞QÆ∞ =ÚY=ÚÅ∞ K«∂ã≤,
<åÅ∞QÆ∞ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ K«∂ã≤ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« ^ŒH}Δ˜ O"≥Ñ· Ù¨ LO_Õ@@∞=O\˜
=ÚY=∞O^Œ∞ XHõ ~°Hõ=∞~Ú#@∞=O\˜ – Z„~°x L^Œ~ÚOKÕ ã¨∂~°∞º_çÜ≥ÚHõ¯
~°OQÆ∞ Hõey#@∞=O\˜ Transparent QÍ LO_ç W@∞#∞Oz J@∞
Hõ#|_Õ@@∞=O\˜ QÍA#∞Oz Hõ#|_Õ^•xÖÏQÍ ã¨Êù\ ˜HÍHÍ~°OQÍ ã¨Êù\ ˜Hõ
ÅHõΔ}=ÚÅ`À LO_Õ@@∞=O\˜ =¸iÎ =ÚYO Hõ#|_»∞`«∞Ok. JѨÊ\˜H˜ P
^Œ~°≈#O ã¨fi`«óã≤^ŒúOQÍ Z=iH˜ J~Ú`Õ J=Ù`«∞O^À "å~°∞ Éèí∂`«`«fiO #∞Oz –
^•x Ѩikè#∞Oz ^•\˜ ÃÑH· ˜ "≥à§ı ~°∞. JѨC_Õ Jyfl`«`fi« =∞O^Œ∞ „Ѩ"tÕ ã¨∞<Î åfl~°∞.
D Jyfl`«`«fi"Õ∞ ™êfikèëêª<åyfl ^•xH˜ ^•i J=Ù`«∞Ok. WHõ¯_» Z^Œ∞~°∞QÆ∞O_®
L#fl ~ÀÇ≤Ï`« =~°‚O =ÚY=Ú ^•x`À PyáÈ`«∞Ok. D ~°HõOQÍ <åÅ∞QÆ∞
^Œà◊=ÚÅÖ’ L#flѨÊ\˜H© <åÅ∞QÀ ^Œà◊OÖ’ 'L^Œº^•ƒù#∞ ã¨Ç¨Ï„™êÉèÏ— Jx
XHõ¯=∂@∞ "≥~Úº ã¨∂~°∞ºÅ∞ L^Œ~Úã¨∞#Î fl@∞¡ LO@∞Ok. L^Œ~Úã¨∞#Î fl ã¨∂~°∞º_»∞
Z„~°QÍ LO\Ï_»∞. D Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ K«`«∞~°Ìà◊ =∞~Ú#@∞=O\˜ =¸ÖÏ^è•~°
K«„Hõ=∞O^Œ∞ Jkè+¨ª^Õ=`«QÍ q+¨μ‚=Ù<Õ =i‚ã¨∞Î<åfl~°∞.
370. =∞ǨÉèÏQÆó :
PÜ«∞# ÉèÏQƺâße. PÜ«∞#=Å# =∞#=Ú á⁄O^ŒQÆey# T~°÷fiÖ’Hõ
261
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
*Ï˝#"Õ∞ =∞ǨÉèÏQƺ=Ú. =∞ǨÏ~°∞¬Å#∞, Q˘Ñ¨Ê"åix =∞#=Ú '=∞ǨÉèÏQÍ— Jx
Ñ≤Å=@=Ú =∞#‰õΩ Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’ JÅ"å>Ë! *Ï˝#"Õ∞ ÉèÏQƺOQÍ Hõey#"å_»∞.
Dâ◊fi~°∞_çÜ≥ÚHõ¯ qÉèí∂u Z=i ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ – Z=i ^蕺#=∞O^Œ∞
xÅ∞ã¨∞ÎO^À – JÖÏ ^Œ~°≈#q∞ã¨∞ÎO^À JÖÏO\˜"åà◊§O^Œ~°∂ '=∞ǨÉèÏQÍ— Jx
J#|_»`å~°∞. JO^Œ∞Hõx J`«_»∞ =∞ǨÉèÏQÍ J<Õ â◊|ÌOKÕ`« ÉèÏQƺâßeQÍ
QÆ∞iÎOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞. JO>Ë Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# ÉèÏQƺO J`«_Õ Jx.
371. "ÕQÆ"å<£ :
D ‰õΩO_»ex Ju"ÕQÆOQÍ Hõ^Œ∞Å∞`«∞Ok. ^•xÜ«∞O^Œ∞ *ÏQÆ~°}O
QÆ#Hõ á⁄Ok`Õ JHõ¯_» =¸_»∞#fl~°™ê~°∞¡ ã¨~Ê° ~°∂ѨOÖ’ D „áê}â◊HΘ K«∞@∞ì‰Ωõ x
LO@∞Ok. D =¸ÖÏ^è•~°OÖ’ z#fl eOQÆã¨fi~°∂ѨOQÍ LO@∞Ok. JO>Ë
QÆ}ѨuÜ≥ÚHõ¯ =¸ÖÏ^è•~°OÖ’ D eOQÆO L#fl^Œ#fl=∂@! ã¨=∞#fiÜ«∞O
r=ÅHõΔ}O`À =Ú_çÃÑ\˜ì eOQÆã¨fi~°∂ѨOÖ’ D ^ÕǨ`«‡ ÉèÏ=#Ü«∞O^Œ∞
eOQÆ^ÕǨÏO Jx LOk. =∞# „áê}â◊H˜Î ^•xH˜ =¸_»∞#fl~°™ê~°∞¡ K«∞@∞ì‰õΩx
LO@∞Ok. ^•xK«∞@∂ì LO_Õk Hõ=∞ÅO. ‰õΩO_»ex *ÏQÆ~}° =∞~Ú#`«~∞° "å`«
HÀ\˜ã¨∂~°º „ѨÉèíÅ`À „|Ǩ‡O_»=∞~Ú# "≥∞~°∞ѨÙfQÆ=Öˇ `«# ֒ѨŠXHõ ÃÑ^ŒÌ
HÍOux ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ_»∞. P HÍOu ZO`« „ѨHÍâ◊=O`«OQÍ LO@∞Ok JO>Ë
Hõà◊√§ `≥iz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_® KåÖÏ¿ãѨ\ ˜=~°‰õΩ „ѨѨOK«O Hõ#|_»^Œ∞. D
Éè∫uHõ=∞~Ú# „ѨÑO¨ K«O PÜ«∞# ^Œ$+≤Hì ˜ Hõ#∞=∞~°∞QÆ =Ù`«∞Ok. P`«_ç sense
of sight – <Õ„`ÕO„kÜ«∞=Ú U^≥` · Õ L#fl^À ^•xH˜ blindness =ã¨∞OÎ k HÍx
Jk D Hõ#∞fl HÍ^Œ∞. JO`« "ÕQOÆ QÍ LO@∞Ok. P"ÕQ=Æ Ú Hõ}Δ OÖ’ LO@∞Ok.
J=∞‡"åix J<ÕHõ „QÆO^ä•ÅÖ’¡ "≥∞é∞ѨÙfQÆ =O\˜k Jx, KåÖÏKÀ@¡
qâı+=¨ ∞~Ú# HÍOu`À "≥∞~°∞ѨÙfQÆÖÏQÍ "≥∞iã≤áÈ`«∞#flk Jx =i‚™êÎ~∞° . ÃÑH· ˜
fã¨∞‰õΩx "≥à◊§@=Ú JO>Ë „Hõ=∞OQÍ <≥=∞‡kQÍ "≥à◊§@=Ú J<Õk ™ê^茺O
HÍ^Œ∞. XHõ¯ HõΔ}OÖ’ ÉèÏQÆO JO>Ë 1/1000th of the second LO@∞Ok
Jk Jx J~°÷O. K≥·`«#ºO Ü≥∞Hõ¯ "ÕQÍxfl K≥ѨÊ\ÏxH˜ PÜ«∞##∞ "ÕQÆ"å<£ Jx
¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞.
262
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
372. Jq∞`åâ◊#ó :
Jxfl Ö’HÍÅ#∞ z=~°‰õΩ „QÆã≤OKÕ"å_»∞. Jq∞`åâ◊#ó â◊|ÌOKÕ`«
Éè’Qƺ=ã¨∞Î=ÙÅ∞ Éè’QÆâ◊s~°OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ ѨÙ}ºÑ¶¨Å=ÚÅ∞
Jx JѨiq∞`« =∞~Ú#@∞=O\˜ ѨÙ}ºOKÕ`« ã¨OáêkOK«\ÏxH˜ Ü≥∂Qƺ=∞~Ú#
ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î*ÏÅ=Ú ‰õÄ_® HõΔ}OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ Éèí∞HõÎ=∞=Ù`å~Ú. Ü≥∂QÆ∞Å∞
K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ Jq∞`åâ◊# â◊|ÌOKÕ`« ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅÖ’LO_Õ@@∞=O\˜
ã¨~°fiÉè’QÆ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® HõΔ}=∂„`«OQÍ q∞OQÆQÆÅ_»∞ PÜ«∞#. JÅÊ"≥∞ÿ#
â◊s~°ÉèÏ=#Ö’ LO_Õ F Ñ≤_çÔH_»∞ J#flO uO>Ë Hõ_»∞Ѩ٠xO_»∞`«∞Ok. PÜ«∞#
ã¨$+≤ìH˜ Éè’HõÎ – ÅÜ«∞HÍ~°‰õΩ_»∞.
â’¡II L^Œƒù=ó HΔÀÉèí}À ^Õ=ó NQÆ~°ƒùó Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°ó I
Hõ~°}O HÍ~°}O Hõ~åÎ qHõ~åÎ QÆǨÏ<À QÆ∞ǨÏó II 41
PÜ«∞# ÅHõΔ}=ÚÅhfl D â’¡Hõ=ÚÖ’ K≥ѨÊ|_ç#q. T~°÷fiQÆuH˜
"≥à§ı @@∞=O\˜"åiH˜ ZÖÏO\˜ ÅHõ} Δ =ÚÅ∞ QÀK«i™êÎÜ∂≥ ÉèQí =Æ O`«∞_çÜ∞« O^Œ∞
J=hfl QÀK«i™êÎ~Ú.
373. L^Œƒù=ó :
D Ö’HõO L^ŒƒùqOK«\ÏxH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞. „ѨѨOKÀ`«ÊuÎH˜,
Láê^•# HÍ~°}=∞~Ú#"å_»∞ PÜ«∞<Õ Jx L^Œƒù= <å=∂xH˜ Pkâ◊OHõ~°∞Å∞
ÉèÏ+¨ºO ~å™ê~°∞.
374. HΔÀÉèí}ó :
ã¨$+≤ì HÍÅ=∞O^Œ∞ „ѨHõ$u ѨÙ~°∞+¨μÅÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOz HΔÀÉèí
HõeyOK«∞"å_»∞ HÍ|\˜ì˜ JO`å „ã‘ÎÖË! ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ XHõ¯_Õ! ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ XHõ¯_Õ
ѨÙ~°∞+¨μ_»∞. *Ï˝#∞ÅÜ≥ÚHõ¯ K«i„`«Ö’ JÖψQ L#flk. =∞~°Å HõÖÏÊO`« =∞O^Œ∞
D ã¨~°fiÖ’Hõ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® J`«_çÜ≥ÚHõ¯ ^Œ$+≤ìÖ’ #tã¨∂Î LO@q. NK«„HõOÖ’
‰õÄ_® P=~°}ÅÖ’ 'ã¨~°fiã¨OHΔÀaè}˜—, 'ã¨~°fiq„^•q}˜— â◊‰õΩÎÅ∞<åfl~Ú. D
ã¨=∞ã¨ÖÎ ’Hõ=ÚÅ∞ Jhfl ‰õÄ_® XH˘¯Hõ¯>Ë #tOzáÈ=@=Ú, Jq JÅ¡HÖõ ’¡Å"≥∞ÿ
263
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
áÈ=@=Ú, Ö’Hõ=∞O`å K«∂ã¨∂Î<Õ LO_»QÍ<Õ Jq =∞OK«∞ÖÏQÍ HõiyáÈ~Ú
<åâ◊#"≥∞ÿ áÈ=@=Ú – HÍx [QÆ`OΫ `å ã¨OHΔÀaè`"« ∞≥ ÿ z=~°‰Ωõ XHõ =∞Ǩ„ѨàÜ
◊ ∞« O
"≥·Ñ¨Ù "ÕQÆOQÍ Ñ¨~°∞ÔQ_»∞`«∞#flk.
375. ^Õ=ó :
^Õ=`« J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ WHõ¯_» `Õ[ã¨∞û Jx J~°÷=Ú. PÜ«∞##∞ â◊√^Œú
`Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_çQÍ K«∂™êÎ~°∞. Ü≥∂y ÃÑ·H˜ "≥à◊√§`«∂ LO_»@O =Å# Ö’HÍÅ∞,
Ö’HÍkèѨ`«∞Å∞, WO„^•^Œ∞ÅO^Œ~°∂ ‰õÄ_® ÃÑ·H˜ áÈ`«∞#fl>Ë¡ ÉèÏq™êÎ~°∞. JÖÏ
Hõ#|_»∞`«∞Ok. JѨC_»∞ P ^Õ=â◊|OÌ KÕ`« â◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞û, HÍOu Hõ#|_»∞`å~Ú.
Jk „ѨHÍâ◊ ã¨fiÉèÏ==∞x JHõ¯_» ^Õ=`«Jx P â◊ÉÏÌxH˜ J~°O÷ =ã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hõx
PÜ«∞# „ѨHÍâ◊ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx J~°÷O. `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»x J~°÷O. JÖψQ
„ѨHÍâ◊ã¨fiÉèÏ=O HõÅ"å_»x.
376. NQÆ~°ƒùó :
N JO>Ë qÉèí∂u, Sâ◊fi~°º=Ú. D [QÆ`«ÎO`å PÜ«∞# Sâ◊fi~°ºO. `«#
QÆ~°ƒù=∞O^Œ∞ ^•xx ^èŒiã¨∞Î<åfl_»∞.
377. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°ó :
Dâ◊fi~° â◊|ÌOKÕ`« ZѨC_»∂ xÜ«∂=∞‰õΩ_»∞ J<Õ J~°÷O L#flk.ã¨=∞ã¨Î
Ö’HÍʼnõΩ, Ѩ~=° ∞â◊|OÌ KÕ`« "å\˜ÜÚ≥ Hõ¯ JkèÑ`¨ ∞« ʼnõΩ JO^ŒiH© PÜ«∞# Ѩ~=° ∞
Dâ◊fi~°∞_»<Õ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe D Ѩ~°"Õ∞â◊fi~° <å=∞OKÕ`«!
378. Hõ~°}O :
D [QÆ`∞« #Î ∞ L`«ÊuÎ KÕã#≤ "å_»∞, ^•xÜ«∞O^Œ∞ Hõ$`«H$õ `«∞º_»~Ú#"å_»∞
JO>Ë D [QÆ`«∞Î#∞ L`«ÊuÎ KÕã≤ JO^Œ∞Ö’ `å#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# HÍ~°º=Ú#∞
KÕã#≤ "å_»~Ú<å_»∞.
379. HÍ~°}O :
D [QÆ`∞« ‰Î Ωõ PÜ«∞<Õ HÍ~°}O. JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞#‰õΩ ã¨$+≤Hì ~õ ,ΰ „ã¨+ì¨ J<Õ
¿Ñ~°∞¡ ‰õÄ_® L<åfl~Ú.
264
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
380. Hõ~åÎ :
nxH˜ "åºMϺ#O JHõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë D â◊ÉÏÌxH˜ J~°O÷ JO^ŒiH©
`≥eã≤#@∞=O\˜^!Õ
381. qHõ~åÎ :
qz„`«=ÚÅ~Ú# Éè∞í =#=ÚʼnõΩ Hõ~ΰ HÍ|\˜ì qHõ~ΰ J<åfl~°∞. JHõ~‡° Hõ$`ü
J<Õ ÉèÏ=# ‰õÄ_® JO^Œ∞Ö’ =ã¨∞ÎOk. KÕã≤ ‰õÄ_® K≥Ü«∞ºx "å_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
*Ï˝#OKÕ`« D J~°÷O =ã¨∞Î#flk. ^•xx qHõ~åÎ J<Õ â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÙ`å~°∞.
KÕã¨∞Î#fl"å_ç=Öˇ #\˜ã¨∞Î#fl"å_»∞ J`«_»∞. P`«_»∞ D [QÆ`«∞Î q+¨Ü«∞OÖ’ Hõ~°Î,
qHõ~°Î ‰õÄ_®! JÖÏ ÉèíQÆ=O`«∞_çÜ≥ÚHõ¯ qÉèí∂ux J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë PÜ«∞#
bÖÏq<À^Œ∞_»∞. qHõ~°Î â◊|ÌO ã¨∂~°∞ºxH˜ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. JO>Ë q+¨μ‚"Õ.
382. QÆǨÏ#ó :
PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\O QÆÇϨ #=∞~Ú#k, `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ ™ê^躌 O
HÍxk, K˘~°~å#@∞=O\˜k, JO>Ë Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_çÜ≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂ѨOQÍx,
™ê=∞~°÷ºOQÍx, KÕ+¨ìÅ∞QÍx `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞ Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞ –
D <å=∞O ^•fi~å!
383. QÆ∞ǨÏó :
~°ÇϨ 㨺OQÍ LO_Õ@@∞=O\˜k. '<åǨÏO „ѨHÍâ◊ ã¨û~°fi㨺Ü≥∂QÆ=∂Ü«∂
ã¨=∂=$`«ó— Jx w`«Ö’ K≥Ñʨ |_ç L#flk. '<å x[=∂Ü«∂â◊HKΘ `Õ « <å â◊s~°=Ú,
<å ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ Z=~°∂ K«∂_»ÖË~°∞. Jk <åÜ≥ÚHõ¯ =∂Ü«∞KÕ`« P=iOѨ
|_çÜ«Ú#flk. <å ~°∂Ѩ=ÚÅhfl JO`Õ! P =∂Ü«∞ „ѨHÍâ◊=∂#"≥∞ÿ#k.
q^•º=∂#"≥∞ÿ#k. P =∂Ü«∂â◊H˜Î r=Ù_çx P=iOz LO_»@OKÕ`« <å
â◊s~°=Ú#∞QÍx, <å ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ QÍx Z=fi~°∂ K«∂_»ÖË~°∞. D â’¡HõOÖ’
PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ =∂Ü«∂ã¨fi~°∂áêxfl q=iã¨∞<Î åfl_çH¯õ _». ^Õ=`«Å∞ WKÕÛ@@∞=O\˜
=~åÅ∞, "åà◊√§ WKÕÛ@@∞=O\˜ ã¨∞MÏÅ∞, z=~°‰õΩ Ü«∞*Ï˝Å∞, "å\˜Ü≥ÚHõ¯
Ѷ¨e`åÅ∞ ‰õÄ_® D ^Œ$+≤ì`À PÖ’z¿ãÎ WO`Õ LO\Ï~Ú. W=hfl ‰õÄ_®
265
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
q^Œ∞º`å¯Ou=Öˇ Ü«∞^ä•~å÷xfl K«∂_»‰Ωõ O_® HõÑÊ≤ ÃÑ_»∞`«∂ ^•xK«∞@∂ì P=iOz
=∞#∞+¨μÅ#∞ "≥∂ǨÏOÖ’ LOz ã¨`«ºã¨fi~°∂ѨO `≥eÜ«∞‰õΩO_® LOK«∞`«∞Ok.
J^Õ =∂Ü«∞! ^•xÜ«∞O^Œ∞O_Õ Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ =ã¨∞=Î Ù – JO>Ë "≥∞~°∞ѨÙfQÆ f¿ã¿ãÎ
– ֒ѨŠHõ#|_Õ@@∞=O\˜ã¨`«ºO.
â’¡II =º=™êÜ≥∂ =º=™ê÷#ó ã¨O™ê÷#ó ™ê÷#^À ^èŒ$=ó I
Ѩ~°i÷ó Ѩ~°=∞ã¨Ê+¨ìó `«∞+¨ìó ѨÙ+¨ìó â◊√ÉèËHõΔ}ó II 42
™ê^èŒ<å =∂~°æOÖ’ WOHÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o`Õ PÜ«∞##∞ ZÖÏ
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~À D â’¡HõO K≥ѨÙ`«∞#flk.
384. =º=™êÜ«∞ó :
PÜ«∞# *Ï˝#=∂„`«ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#∞fl '=º=™êÜ«∞ó—
J<åfl~°∞. 'ã¨Oq<凄`« ã¨fi~°∂Ѩ`åfi`ü =º=™êÜ«∞ó— Jã≤‡<£ =º=ã≤u÷ ó Jx ‰õÄ_®
K≥ÑÙ¨ `å~°∞. ã¨i J~Ú#@∞=O\˜ *Ï˝#O`À PÜ«∞##∞ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë PÜ«∞#
`≥eÜ«∞|_Õ =ã¨∞Î=Ù. ã¨Oq<凄`« ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ JO>Ë Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# *Ï˝<åxH˜
^Œ$QÀæK«~°=∞=Ù`å_»∞. *Ï˝#<Õ„`åxH˜ Hõ#|_Õ =ã¨∞Î=Ù `«Ñ¨Ê =∞i^ÕxH˜ ‰õÄ_®
Hõ#|_»_∞» . JÖÏO\˜"å_»∞ HÍ|\˜ì =º=™êÜ«∞ J<åfl~°∞ PÜ«∞##∞. "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂
™ê^è#Œ KÕÜ∞« \Ïxfl =º=™êÜ«∞ JO\Ï~°∞. JO^Œ∞=Å# P =º=™êÜ«∞ â◊|OÌ KÕ`«
JÖÏO\˜ UHÍ„QÆ`ånHõΔ Hõey#@∞=O\˜"å_çH˜ *Ï˝#=∂„`«OQÍ QÀK«iOKÕ"å_»∞
Jx.
385. =º=™ê÷#ó :
XHõ HÍ~°ºO KÕã≤ =ã¨∞Î=Ù#∞ „ѨuѶ¨ÅOQÍ á⁄Ok`Õ Jk =º=™ê÷#=Ú.
=∞#O z@ìz=~°‰Ωõ ã¨OáêkOKÕk =º=™ê÷#=Ú. =º=™êÜ«∞O`Àáê@∞ '=º=㨗÷
PÜ«∞# =º=™ê÷#. 'Jã≤‡<£ =º=ã≤÷u ã¨~°fi¿ãºu =º=™ê÷#ó— JO>Ë PÜ«∞#
ã¨Oq<凄`« ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ =º=ã¨÷ K≥Ok L<åfl_»x WHõ¯_» K≥ѨÊ@=Ú [iyOk.
ã¨Oq<凄`«O JO>Ë Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# Ѩ~°=∞ã¨`«º=Ú. Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅÖ’#∂
LO_Õ@@∞=O\˜ QÆ=∞º™ê÷#OQÍ LO_ç# =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞Hõx
=º=™êÜ«∞=Ú, =º=™ê÷#=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
266
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
386. ã¨O™ê÷#ó :
„Ѩà◊Ü«∞~°∂Ѩ=∞~Ú# Éèí∂`« ã¨Oã≤÷uH˜ Jhfl `«#Ö’ Å~ÚOz# ã≤÷uH˜
P^è•~°=∞~Ú#"å_»∞. ã¨g∞p#=∞~Ú#(ã¨`º« "≥∞#ÿ )™ê÷#=∞~Ú#"å_»∞.''Éè∂í `å<åO
ã¨Oã≤÷uó „Ѩà◊Ü«∂u‡Hõ ã¨g∞p#O ™ê÷#=∞㨺 Wu "å ã¨O™ê÷#ó „^èŒ∞"ånè#O
Hõ~å‡#∞~°∂ѨO, ™ê÷#O ^Œ^•fu ™ê÷#^Œó—— JO>Ë XHÍ<˘Hõ Ѩ~°=∞Ѩ^Œ=∞~Ú#
™ê÷#=Ú#∞– JO>Ë ^•xfl „^èŒ∞=Ù_çH˜ J#fiÜ«∞O KÕ™ê_»∞ WHõ¯_». „^èŒ∞=Ѩ^ŒO
JO>Ë âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ Hõ^eŒ Hõ ÖËx Ѩ^=Œ Ú Jx J~°O÷ . „^è∞Œ =Ù_∞» `«Ñ㨠∞¨ û KÕÜ∞« @O=Å#
Hõey# âßâ◊fi`«=∞~Ú# L`«Î=∞ Ѷ¨ÅO. 'P Ѩ^ŒO <å‰õΩ HÍ"åe— J<åfl_»∞
^èŒ$=Ù_»∞. JO>Ë "≥∂HΔÍxfl „Ѩ™êkOK«@"Õ∞! „^èŒ∞=Ù_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞x – 'h
áê^Œ=ÚÅ^ŒQ~æÆ ° ™ê÷<åxfl W=fi—=∞x HÀi<å_»∞. J~Ú`Õ Jã¨Å∞ „^è∞Œ =Ù_»∞ KÕã#≤
`«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ =¸ÅHÍ~°}=Ú JkHÍ^Œ∞ – =ÚH˜ÎHÀã¨=Ú HÍ^Œ∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
^èŒ$=Ù_çk „áêѨOzHõ=∞~Ú# "åã¨#Å`À HõÅ∞+≤`« =∞#ã¨∞û, JO`«óHõ~°}Å`À
xO_çL#fl z#fl=Ü«∞ã¨∞. JO^Œ∞Hõ<Õ UHÍ„QÆ`«`À `«Ñ¨ã¨∞û KÕÜ«∞QÆeQÍ_»∞.
<å~°^ÀѨ^âÕ O◊ KÕ`« Hõ#∞fl =¸ã¨∞HÀQÍ<Õ JO`«~åºq∞QÍ N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù ^Œ~≈° #O
HõeyOk, ™êHΔÍ`å¯~°O HõeyOk. JÖψQ L<åfl_»∞ âßâ◊fi`«OQÍ! PÜ«∞#∞fl Ug∞
J_»QÆÖË^Œ∞. Hõà◊√§ `≥~°=ÖË^Œ∞. N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù z~°HÍÅO `«~°∞"å`« ^Œ~°≈#O
WzÛ<å Z^Œ∞~°∞QÆ∞O_® L#fl q+¨μ‚=Ù#∞ Hõà◊√§qÑ≤Ê K«∂_»ÖË^Œ∞. JO`«~åºq∞<Õ
K«∂ã¨∂ÎL<åfl_»∞. JHõ¯_Õ PÜ«∞#∞fl âßâ◊fi`«OQÍ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. ^蕺#x=∞QÆ∞fl_≥·
L<åfl_»∞. ֒ѨŠXHõ Ѩ~=° ∞Ѩq„`«"∞≥ #ÿ k=º`Õ[ã¨∞û#∞ x`«º=Ú ^Œ~≈° #O KÕã∂¨ Î
LO>Ë PÜ«∞# Hõà◊√§ ZO^Œ∞‰õΩ `≥~°∞™êÎ_»∞. `≥~°=HõáÈ=@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞ Hõ^•!
HÍ|\˜ì Hõà◊√§ `≥~°=ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ P N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù ã¨~°fiã¨=∞~°∞÷_»∞ HÍ|\˜ì
֒ѨŠ"≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞#fl P =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# ^Œ$âߺxfl `å#∞ PHõi¬Oz ^•xfl
`˘ÅyOz"Õâß_»∞. U^À áÈ~ÚOk Jx "≥`«∞‰õΩ¯x Hõà◊√§ `≥iKÕ֒ѨŠPÜ«∞#
Z^Œ∞~°∞QÍ L<åfl_»∞. JÖÏQÆ „^èŒ∞=Ù_çH˜ ^Œ~°≈#O J~ÚOk. JѨC_»∞ `«#‰õΩ
âßâ◊fi`«=∞~Ú# Ѩ^•xfl=fi=∞x J_çQÍ_»∞. WOHÍ W~°"≥·J~°∞ "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ
áê@∞ D Éè∂í K«„Hõ=Ú, #Hõ„Δ `«=∞O_»Å=Úu~°∞QÆ∞`«∂ LO@q. JO`«=~°‰Ωõ D
Ö’HÍÅhfl UÅ∞, P`«~∞° "å`Õ „^è∞Œ =Ѩ^•ä xfl á⁄O^Œ∞`å=Ù, JO`«=~°‰Ωõ „^è∞Œ =`å~°QÍ
267
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"≥Åã≤ L`«Î~°kâ◊# PHÍâ◊Ѩ^äŒOÖ’ LO\Ï=Ù. P =∞O_»ÅOÖ’ h K«∞@∂ì D
#Hõ„Δ `«K„« HõO Ѩi„Éèqí ∞ã¨∂LÎ O@∞Ok. K«„HÍHÍ~°OQÍL#fl D #Hõ„Δ `«=∞O_»Å=∞O`å
XHõ=∂@∞ XHõ „Ѩ^HŒ } Δ˜ O KÕÜ∞« \ÏxH˜ W~°"P·≥ ~°∞"ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ Ѩ_`» å~Ú.
( 99 ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞ XH˘¯Hõ¯ #HõΔ„`åxH˜ ÖˇHõ¯ "Õã¨∞‰õΩ<åfl D W~°"≥·U_»∞
#HõΔ„`«=ÚÅ∞ u~°QÆ\ÏxH˜ W~°"≥·P~°∞"ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ ^•^•Ñ¨Ù Ѩ_»∞`«∞Ok.
JO`«HÍÅ=Ú D K«„HõO XHõ Ѩi„Éè=í ∞}O J=Ù`«∞Ok.D ã¨ÑiΨ ¬ =∞O_»ÅO`À,
ã¨Ñ¨ÎÖ’Hõ=ÚÅ`À xO_ç L#fl@∞=O\˜ D #HõΔ„`«K«„HõO JO`å h K«∞@∂ì XHõ
„Ѩ^ŒH˜Δ}O KÕã≤# `«~°∞"å`« JѨÊ\˜H˜ D „ѨѨOKå#∞Éèí∂u h‰õΩ J=QÆ`«O
J=Ù`«∞Ok.) JÖÏ #∞=Ùfi "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ HÀi# HÀiHõ <≥~°"Õ~°∞`«∞Ok. #∞=Ùfi
WѨC_»∞ u#flQÍ WO\˜H˜ "≥à√◊ §. h `«O„_ç x#∞fl ™ê^Œ~O° QÍ PǨfix™êÎ_∞» . x#∞fl
P^Œi™êÎ_»∞. P `«~°∞"å`« #∞=Ùfi h PÜ«Ú=Ù#fl<åflà◊√§ „|`«Hõ=Åã≤O^Õ! h
HÍ~°º=ÚÅhfl f~°∞Û‰õΩx <å ^ŒQÆæiH˜ =™êÎ=Ù—— Jx K≥áêÊ_»∞. ÉèÏQÆ=`«OÖ’ D
q+¨Ü«∞O K≥ѨÊ|_çOk. ã¨O™ê÷#ó JO>Ë ã≤÷~°OQÍ XHõKÀ@ LO_»@=Ú Jx
J~°O÷ . WHõ¯_» QÆ=∞º™ê÷#OÖ’<Õ"∂≥ =º=™ê÷#=Ú, âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ@@∞=O\˜
ÅHõ} Δ "Õ∞"≥∂ ã¨O™ê÷#=Ú. QÆ=∞#=Ú, QÆ=∞º=Ú, ã≤~÷ `° fi« =Ú WKÕÛ"å_»∞ PÜ«∞#.
387. ™ê÷#^Œó :
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# Ѩ^•xfl WKÕÛ"å_»∞. Hõ^ŒeHõ ÖË#@∞=O\˜ Ѩ^Œ=Ú#∞
WKÕÛ"å_»∞. "åi "åi J~°›`«Å#∞|\˜ì "åiH˜ `«y# ™ê÷<åxfl WKÕÛ"å_»∞.
JO^Œ∞=Å# PÜ«∞# D <å=∞O`À H©iÎOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞.
388. „^èŒ∞= : „^èŒ∞==ÚQÍ LO_Õ"å_»∞. =∂~°∞Ê ÖËx"å_»∞.
389. Ѩ~°i÷ó :
Ѩ~=° ∞qÉè∂í u Hõey#"å_»∞. Ѩ~=° ∞ L`«¯$+¨=ì ∞~Ú# â’Éèí Hõey#"å_»∞.
"åºMϺ#OÖ’ ‰õÄ_® 'Éèí∂`å<åO ã¨Oã≤÷u— Jx K≥ѨÊ|_çOk. '„^èŒ∞"ån<åO
Hõ~å‡#∞~°∂ѨO ™ê÷#O `«^•u— – r=ÙʼnõΩ "åi"åi Hõ~å‡#∞™ê~°=Ú
J#∞ã¨iOK«=Åã≤# Ô~O_»∞ "Õ~°∞ ™ê÷#=ÚÅ#∞ "Õ~°∞"Õ~°∞ r=ÙʼnõΩ WKÕÛ"å_»∞
PÜ«∞<Õ! „^èŒ∞=Ѩ^ä•xfl WKÕÛ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Jx K≥Ñ≤Ê Ñ¨Ù~å}=ÚÅ∞
K≥ѨÙ`«∞#flq. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# „^èŒ∞=„Ѩ^•`«. W^ŒO`å ‰õÄ_® `«`«fiѨ~°OQÍ<Õ
J#ކǰO.
268
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
390. Ѩ~°=∞ã¨Ê+¨ìó :
ã¨Ê+¨Oì JO>Ë =∞#O clarity J<Õ POQÆÑ¡ ^¨ •xfl x`«º=¸ "å_»∞`«∞<åfl=Ú.
XHõ =ã¨∞Î=ÙÖ’ Polution ÖˉõΩO_® LO>Ë Jk ã¨Ê+¨ì`«,ã¨fiK«Ûù`«.hà◊√§ ÖËx
áêÅ∞ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#q Jx J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. hà◊√§ ÖËx áêÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ
LO\Ï~Ú. hà◊√§ HõeÑ≤# áêÅ∞ JO>Ë JO^Œ∞Ö’ áêÖË H͉õΩO_® áêÅ∞ HÍx
W`«~° Ѩ^•~°÷O ‰õÄ_® LO@∞O^Œ#fl=∂@! P W`«~° Ѩ^•~°÷OQÆ#Hõ JO^Œ∞Ö’
ÖËHáõ È`Õ Jk Ѩ~=° ∞ã¨Ê+¨Oì . ™ê^è#Œ KÕ`« ã≤kú á⁄Ok *Ï˝<åxfl ã¨OáêkOK«∞‰õΩ#fl
`«~°∞"å`« P =ã¨∞Î=٠Ѩ~°=∞ã¨Ê+¨ìOQÍ LO@∞Ok. q^Œº, *Ï˝#=Ú, J*Ï˝#=Ú
Hõeã≤# "≥Ú`«=Î Ú ~°∂ѨOÖ’ D „ѨÑO¨ K«=∞O`å Jã¨Ê+¨~ì ∂° ѨOQÍ LO\Ï_®Ü«∞#.
JO^Œ∞Hõx 'ã¨Ê+¨óì — Jq^Œº J<Õk `˘Åy# `«~∞° "å`« =KÕÛ ^Œ~≈° #OÜ≥ÚHõ¯ ÅHõ}Δ =Ú
Ѩ~=° ∞ã¨Ê+ì̈=∞<åfl_»∞. Ѩ~=° ∞â◊|OÌ KÕ`« =KÕÛ@@∞=O\˜k Hõ} Δ H˜ =õ Ú HÍ^Œ∞. Jk
âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õk. „^èŒ∞=`«fi=Ú Hõey âßâ◊fi`«`«fiO Hõey Ѩ~°=∞ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
@∞=O\˜ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#@∞=O\˜ – =∂~°∞Ê ÖË#@∞=O\˜ *Ï˝#=Ú Jx J~°÷O.
391. `«∞+¨ìó :
Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# ã¨O`«∞+≤ì. `«∞+≤ì JO>Ë `«$Ñ≤Î –JO>Ë P#O^Œ=Ú. P
J#O^Œ=Ú âßâ◊fi`«=∞~Ú#k.
392. ѨÙ+¨ìó :
ѨiѨÓ~°‚ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. PÜ«∞# ã¨fi~°∂ѨOÖ’ ѨiѨÓ~°‚`«fiO LO@∞Ok..
393.â◊√ÉèËHõΔ}ó :
â◊√ÉèÏxfl K«∂ã≤#"å_»∞. Ü«∞^•~°÷=∞~Ú# â◊√ÉèíO JO>Ë =ÚˆHÎ â◊√ÉèíO. P
â◊√ÉèÏxflK«∂ã≤#"å_»∞ J=Ù`å_»∞ HÍ|\˜ì 'â◊√ÉèËHõΔ}ó—. x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ#, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#
ã¨fi~°∂ѨO P`«_Õ! PÜ«∞# â◊√ÉèÏxfl K«∂¿ãk gHõΔ} â◊|ÌOKÕ`«! PÜ«∞# ÉÏǨϺ
ã¨fi~°∂áêxfl K«`∞« ~°∞ƒùA_çQÍ ^蕺#O KÕã<≤ å Jk â◊√ÉèHË }
Δõ "Õ∞! PÜ«∞# ^Œ~≈° #O
KÕ`«<Õ, P ÉèÏ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx =∂=¸Å∞QÍ J#∞HÀ=K«∞Û#∞. Jq^Œº#∞
x=$uÎ KÕ¿ã@@∞=O\˜k Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. KÕ`«#ÜÕ∞ â◊√ÉèíO.
269
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II ~å"≥∂ q~å"≥∂ q~°`À =∂~Àæ <ÕÜ≥∂ #Ü≥∂#Ü«∞ó I
g~°ó â◊H˜Î=∞`åO „âıëȪ ^èŒ~À‡^èŒ~°‡q^Œ∞`«Î=∞ó II 43
N=∞Ǩq+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ â◊√ÉèíÅHõΔ}=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz D â’¡HõOÖ’
K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flq.
394. ~å=∞ó :
'~°=∞<ÕÎ Ü≥∂y<À Ü«∞ã≤‡<£ x`åº#O^Õ z^•`«‡x Wu ~å=∞Ѩ^Õ <≥`· `« Ê« ~°O
„|Ǩ‡aènÜè ∞« `Õ— Jx Ü≥∂QÆ∞Å∞ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ~°q∞ã¨∞<Î åfl~À – ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ P#O^ŒO
á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~À J@∞=O\˜"å_»∞ ~å=∞â◊|OÌ KÕ`« K≥Ñʨ |_»∞`«∞<åfl_»∞. x`åº#O^Œ
ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~„° |Ǩχ N~å=Ú_çQÍ J=`«iOKå_»x =∂=¸Å∞QÍ
J~°÷O L#flk. D q+¨Ü«∞O JO^ŒiH© `≥eã≤#^Õ! D ~å=∞â◊|ÌOKÕ`« [QÆ`«∞Î#∞,
„ѨH$õ ux WÖÏ ã¨$+≤Oì z ^•xÜ«∞O^Œ∞ ~°q∞ã¨∞<Î åfl_»x J`«_Hç ˜ J#fiÜ«∞=∞=Ù`∞« #flk.
D =∂Ü«∂ â◊|e`«"∞≥ #ÿ „|ǨχѨ^•~°=÷ Ú Jã¨Å∞ x~°∞}æ =∞~Ú# „|Ǩχ=ã¨∞=Î Ù#∞
ã¨Q∞Æ }OQÍ KÕã≤ D ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ∞ ã¨$+≤Oì z D ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú#"å\˜x
ã¨$+≤Oì z JO^Œ∞Ö’ P_»∞‰õΩO@∂ ~°q∞ã¨∂Î P#Okã¨∞#Î fl"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#‰õΩ
~å=∞ó J<Õ <å=∞O J#fi~Úã¨∞Î#flk.
395. q~å=∞ó :
`å#∞ ^•xÜ«∞O^Œ∞ "åã¨Î=OQÍ ~°q∞OK«‰õΩO_® ã≤÷~°OQÍ L#fl"å_»∞.
U Ѩxx ‰õÄ_® KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»\Ïxfl q~å=∞=Ú Jx JO\ÏO =∞#O
™ê^è•~°}OQÍ! D „ѨѨOKåxfl `«Ü«∂~°∞KÕã≤ K«∂ã¨∂Î q<Àkã¨∞Î<åfl_»∞.
P#Okã¨∞Î<åfl_»∞. ZѨC_»∞ ‰õÄ_® q~°q∞OKÕ L<åfl_»∞.
396. q~°`«ó :
^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® HÀiHõ ÖËx"å_»∞. D [QÆ`«∞Î <åk J<Õ ÉèÏ=#
ÖËx"å_»∞. JO^Œ∞Hõx q~°`∞« _»∞. ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œ∞ PÜ«∞#‰õΩ ZÖÏO\˜ J#∞+¨OQÆ=¸
ÖË^Œ∞. q<À^Œ"Õ∞ `«Ñ¨Ê Ü«∞^ä•~°÷=Ú#∞ ^•xÜ«∞O^Œ∞ J#∞ÉèíqOK«@=ÚÖË^Œ∞.
270
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
q<À^Œ=Ú "Õ~°∞ – Ü«∞^ä•~°÷OQÍ J#∞ÉèíqOK«@=Ú "Õ~°∞. =∞#O Ü«∞^ä•~°÷OQÍ
J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl=Ú. P J#∞Éè=í =Ú ‰õÄ_® Hˆ =Å=Ú =∞# J*Ï˝#=âß# =∂„`«"∞Õ !
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Wxfl r=ÙÅÖ’#∂ LO_ç ZÖÏO\˜ qHÍ~°=Ú ÖˉõΩO_®
q~°`∞« _Ò`«∞<åfl_»∞.
397. =∂~°æó :
J`«_Õ =∂~°=æ Ú.'<å#ºóѨ<å÷ q^Œº`Õ Ü«∞<åÜ«∞— JxK≥ÑÊ≤ J`«_Õ =∂~°=æ Ú
J#|_»∞`«∞<åfl_»∞. D *Ï˝#O ã¨OáêkOK«\ÏxH˜ '~å=∞ó—, 'q~å=∞ó—, 'q~°`«ó—
J<Õ ÅHõΔ}=ÚÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩx L#fl ^蕺#"Õ∞ =∂~°æ=Ú.
398. <ÕÜ«∞ó :
ã¨=∞ºH±*Ï˝# ~°∂Ѩ=Ú J~Ú#@∞=O\˜ =∂~°=æ ÚKÕ`« r=Ù_»∞ Ѩ~=° ∂`«‡
~°∂Ѩ=Ú á⁄O^Œ\ÏxH˜ =∂~°=æ Ú K«∂¿Ñ"å_»∞ HÍ|\˜ì <ÕÜ∞« JO>Ë á⁄OkOKÕ"å_»∞
Jx J~°O÷ . <ÕÜ∞« J<Õ â◊|OÌ KÕ`« XHõ =ã¨∞=Î Ù#∞ WOH˘Hõ_Hç ˜ fã¨∞HÔ o§ WKÕÛ"å_»∞
Jx J~°÷O. QÆ∞~°∞=Ù t+¨μº_çH˜ LѨ^Õâ◊O KÕ¿ã@ѨC_»∞ t+¨μº_»∞ ã¨`«º=ã¨∞Î=Ù#∞
á⁄OkOѨKÕ¿ã ÅHõΔ}=Ú QÆ∞~°∞=Ù Hõey LO_®e. P ÅHõΔ}=Ú Hõey#"å_Õ
QÆ∞~°∞=Ù. P QÆ∞~°∞=Ù „ѨÑO¨ KåxH˜ – D ã¨HÅõ K«~åK«~[° QÆ`∞« ‰Î Ωõ XHõ_!Õ PÜ«∞<Õ
D Ѩ~°=∂`«∞‡_»∞. JO^Œ∞Hõx P ÅHõΔ}=Ú Hõey L#fl"å_»∞ Jx J~°÷O.
399. #Ü«∞ó :
=∂~°æ^Œi≈, <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Jx J~°÷O. r=ÙʼnõΩ =ÚH˜Î=∂~°æ=Ú#∞
K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞ Jx D <å=∞OKÕ`« H©iÎOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞.
400. J#Ü«∞ó : `«#‰õΩ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ÖË_»∞.`å<Õã¨=∞ã¨Î=Ú.PÜ«∞<Õ <åÜ«∞‰õΩ_»∞.
401. g~°ó :
Ѩ~å„Hõ=∞âße. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞=O\˜ ~å=∞ó, q~å=∞ó,
q~°`«ó Jxfl <å=∞=ÚÅ∞ g~°∞_çÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞. qHÍ~°=Ú á⁄O^Œ‰õΩO_®
LO_»@=Ú nè~°∞xÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚQÍ K≥ѨÊ|_çOk. J\˜ì Ѩ~å„Hõ=∞âße Jx
g~°ó â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
271
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
402. â◊H˜Î=∞`åO„âı+¨ªó :
â◊H˜Î=∞O`«∞ÅÖ’ „âı+¨μª_»∞. ã¨$[<å`«‡Hõ â◊H˜Î „|Ǩχ‰õΩ L#fl@∞¡QÍ,
#tOѨKÕ¿ã â◊H˜Î ~°∞„^Œ∞_çH˜ L#fl@∞¡QÍ, XH˘¯Hõ¯iH˜ XH˘¯Hõ¯ â◊H˜Î L#flk. D
â◊‰Ωõ ÅÎ KÕ`« g~°∞ â◊H=Θ ∞O`«∞ÖË! gà◊√§ XH˘¯Hõ¯~°∞ XH˘¯Hõ¯ HÍ~°º=ÚÖ’ â◊H=Θ ∞O`«∞Å∞.
J~Ú`Õ ã¨~°fiâ◊‰õΩÎÅ∞ Z=iÜ«∞O^Œ∞ ˆHO„nHõiOK«|_ç LO\ÏÜ≥∂ "å~°∞
â◊H˜Î=∞O`«∞ÅÖ’ „âı+¨μªÅ∞.
403. ^èŒ~°‡ó :
ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅ#∞ ^è•~°} KÕ¿ã"å_»∞. 'J}∞ ˆ~+¨ ^èŒ~°‡ó— Jx „â◊√u
q+¨Ü∞« O K≥ÑÙ¨ `∞« #flk. ^è~Œ ‡° =Ú J<Õk ã¨$+≤Öì ’ Z\Ï¡ LO@∞Ok JO>Ë „ѨÑO¨ K«=Ú
J<Õk L#flѨC_Õ „|Ǩχ‰õΩ ^è~Œ ‡° =Ú LO@∞Ok.„ѨÑO¨ K«O ÖË#ѨC_»∞ â◊√^Œ„ú |Ǩχ=Ú
#O^Œ∞ U ^è~Œ ‡° =¸ ÖË^∞Œ . JHõ¯_» „ѨÑO¨ K« ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» PÜ«∞# JO>Ë ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_∞»
JxJ~°÷O. Ö’HÍxfl ѨiáêeOKÕ ã¨~°fiâ◊H˜Î =∞O`«∞Å#∞ QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz
#ѨC_»∞ "åà◊§Ö’¡ *˺+¨μ_ª ∞» , „âı+μ¨ _ª ∞» Jx =∞#O „ѨÑO¨ K«=Ú L#flѨC_»∞ JѨÊ\˜
ã≤÷ux Wk K≥ѨÙ`«∞#flk. PÜ«∞# P ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ JxJ~°÷O.
404. ^èŒ~°‡q^Œ∞`«Î=∞ó :
^è~Œ å‡xfl `≥eã≤#"åiÖ’ L`«=Î Ú_»∞. ^è~Œ ‡° O PK«iOz#ѨC_Õ Ñ¨ÓiÎQÍ
`≥Å∞ã¨∞OÎ k. PÜ«∞# ^è~Œ ‡° O `≥eã≤#"å_»∞ =∂„`«"∞Õ HÍHõ ^è~Œ å‡xfl #_çÑã≤ ∞¨ #Î fl"å_»∞
‰õÄ_®! ^èŒ~å‡xfl J#∞ã¨iOz [QÆ`«∞Î#∞ #_çÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞.'â◊H˜Î=∞`åO „âı+¨ªó— Jx
K≥Ñʨ |_ç# â◊|OÌ KÕ`« ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«ÅÖ’#∂ ã¨=∞ã¨Î ^è~Œ å‡Å∞ `≥eã≤# "åà◊§Ö’#∂
PÜ«∞<Õ L`«=Î Ú_»∞, ã¨~Àfi`«=Î Ú_»∞ Jx D <å=∞O ^•fi~å H©iOÎ K«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
PÜ«∞# `å#∞ J#∞‰õΩ#fl – `å#∞ PK«iOz# ^èŒ~°‡O.
â’¡II "≥·‰õΩO~î°ó ѨÙ~°∞+¨ó „áê}ó „áê}^Œó „Ѩ}=ó Ѩ$^äŒ∞ó I
Ç≤Ï~°}ºQÆ~°ƒùó â◊„`«∞Ѷ¨∞’fl "åºáÈÎ "åÜ«Ú~°^äÀHõΔ[ó II 44
405. "≥·‰õΩO~î°ó :
PÖ’Hõ = ¸ `å<Õ , Jkè Ñ ¨ u `å<Õ . =∞#‰õ Ω ™ê^è • ~° } OQÍ
N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù#∞ "≥‰· Ωõ O~î"° åã≤QÍ ÉèÏqOK«@O JÅ"å@~ÚáÈ~ÚOk. WHõ¯_»
272
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
"≥·‰õΩO~îåxH˜ ã¨O|OkèOz# H˘xfl Ѩ^•Å∞ "å_»|_®¤~Ú.'qq^蕉õΩO~îå QÆ`Õó
„ѨuǨÏuó q‰õΩO~îå, q‰õΩO~îåÜ«∂ó Hõˆ~Îu "≥·‰õΩO~î°ó!— – Hõ~°‡Ñ¶¨ÅOQÍ r=ÙÅ∞
J<ÕHõ=∞Ok J<ÕHõ =∂~åæÅÖ’ "≥à◊√`«∂ LO\Ï~°∞. JO>Ë T~°÷fiQÆuÖ’ L`«Î=∞
Ö’HÍʼnõΩ, J^äÀQÆuÖ’ J^äÀÖ’HÍʼnõΩ qq^èŒ"≥∞ÿ# QÆ`«∞Å`À D „ѨѨOK«O
JO`å r=HÀ\˜ u~°∞QÆ∞`«∂ LO_»QÍ "åà◊§O^Œih x¿+kèOz Jxfl =∂~°æ=ÚÅ
QÆ∞O_® H͉õΩO_® XˆH=∂~°æOQÆ∞O_® fã¨∞‰õΩ "≥à◊§QÆÅ_»∞. qq^èŒ J<Õ â◊|ÌOKÕ`«
P ÅHõΔ}=Ú K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. Wxfl =∂~°æ=ÚÅÖ’ Z=fiix ã¨fi`«O„`«OQÍ
ã¨OK«iOK«x=fiHõ `«##∞ P„â◊~ÚOz#"å_çH˜ `å<Õ =∂~°æ"≥∞ÿ LO\Ï_»∞. WOHõ
"å_çH˜ áêѨO ÖË^Œ∞ – ѨÙ}ºO ÖË^Œ∞. J@∞áÈ=@OQÍx W@∞ áÈ=@OQÍx
ÖË=Ù. Ѩ`«#=Ú ÖË^Œ∞ – LK«Ûã≤÷u ÖË^Œ∞. =∞Oz~ÀAÅ∞ – K≥_»¤~ÀAÅ∞ J<Õ
ÉèË^ŒO ÖÏO\˜q Ug∞ LO_»=Ù. r"å`«‡‰õΩ W"Õg LO_»=Ù. P r"å`«‡#∞ JÖÏ
áÈx=fiHõ J_»¤yOKÕ"å_»∞ – qq^èŒ=ÚÖˇ·#@∞=O\˜ QÆ`«∞ÅÖ’ "≥à◊§‰õΩO_®
K«∂¿ã"å_»∞ Jx J~°÷O. 'U Ѩ^ä•<£ Ѩkè~°HõΔÜ«∞ SÅÉèí$`å<£ Ü«∞=Ùº^èŒ Uf~å÷<£
„ѨK«~°xÎ ã¨$HÍ=O`À x+¨Væ}ó— – 'r=ÙÅ∞ `å=Ú KÕã≤# áêѨѨÙ}º=ÚʼnõΩ
J<ÕHõ =∂~°=æ ÚÅÖ’ "å\˜ÜÚ≥ Hõ¯ ѶŨ =ÚÅ#∞ J#∞Éèqí ã¨∞#Î flѨC_»∞ "åà◊§O^ŒiH©
PÜ«∂ Hõ~‡° ѶŨ =ÚÅ#Okã¨∂Î Jxfl =∂~°=æ Ú ÅÖ’#∂ ^•~°∞Å∞ HÍã¨∂Î LO_Õ"å_»∞
~°∞„^Œ∞_»∞ Jx =∞#O Jaè¿+HõOÖ’ K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï=Ú. 'U Ѩ^ä•<£ Ѩkè~°HõΔÜ«∞—
Jx K≥ÑÙ¨ `∞« #flѨC_»∞ ~°∞„^Œ∞_»∞ `å#∞ =∂~°=æ Ú ÅÖ’#∂ L<åfl_»∞. J<ÕHõ =∂~åæÅ#∞
=∞#O P„â◊~Úã¨∞#Î flѨC_»∞ PÜ«∂ =∂~åæÅÖ’ J`«_∞» <åfl_»∞. J`«_xç P„â◊~Ú¿ãÎ
=∂~åæÅ∞O_»=Ù. U=∂~°æOÖ’ "≥o§<å J`«_Õ =∞#‰õΩ Ñ¶¨ÖÏxfl Wã¨∞Î<åfl_»∞ Hõ^•!
PÜ«∞#<Õ P„â◊~Ú¿ãÎ U W`«~° =∂~°=æ Ú ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . q‰õΩO~î° â◊|OÌ KÕ`« D
J~°O÷ ã≤kãú ∞¨ OÎ k.
406. ѨÙ~°∞+¨ó :
Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ HÍ|\˜ì „â◊√u q+¨Ü«∞O K≥áêÊ_»∞ WHõ¯_». ѨÙ~°∞+¨ó
JO>Ë â◊s~°=∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O. WO^Œ∞Ö’ x=ã≤OKÕ"å_»∞ Jx
J~°÷O. â◊s~åÅ∞ U=~Ú<å HÍ=K«∞Û. „ã‘Îâ◊s~°O HÍ=K«∞Û, ѨÙ~°∞+¨ â◊s~°O
HÍ=K«∞Û, Ѩâ√◊ =Ù â◊s~°O HÍ=K«∞Û, ѨHΔ˜ â◊s~°O HÍ=K«∞ÛQÍx r=Ù_»∞ ѨÙ~°∞+¨μ_Õ!
273
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
r=Ù_»∞ JO@∞<åfl=Ú. ѨH˜ΔÖ’#∂ r=Ù_»∞ JO@∞<åfl=Ú, „ã‘ÎÖ’#∂ r=Ù_»∞
JO@∞<åfl=Ú. PÜ«∞# ѨÙ~°∞+¨â◊|Ì"åK«HõO HÍ|\˜ì ѨÙ~°∞+¨ <å=∞O`À
H©iOÎ K«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
407. „áê}ó :
„áê}^è • ~° } KÕ ¿ ã"åà◊ √ § ˆ H Δ „ `« A ˝ Å ∞ Jx K≥ Ñ ≤ Ê „áê}â◊ | Ì O
"å_»|_»∞`«∞#flk. „áê}â◊|ÌOKÕ`« 'KÕëêìO Hõ~Àu â◊fiã¨# ã¨fi~°∂Ñ‘— JO>Ë
'„áê}"åÜ«Ú=Ù ~°∂ѨOÖ’ ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅÖ’#∂ `å#∞ ã¨OK«iã¨∂Î ã¨~ˆ fiã¨~fi° „`å
"åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. JO>Ë „Ѩu â◊s~°OÖ’#∂ „|Ǩχ q+¨μ‚ ~°∞„^Œ∞Å∞ L<åfl~°∞
Jx =∞#O QÆ∞iÎOKåe. JÖÏ =ÚQÆ∞~æ ∂° „Ѩu â◊s~°OÖ’#∂ x`«º=Ú L<åfl~°∞.
„áê}ã¨fi~°∂ѨOÖ’ D ^ÕÇϨ =∞O`å "åºÑ≤Oz#@∞=O\˜ ^ÕÇ¨ ǨÏOHÍ~°=Ú JO`å
‰õÄ_® q+¨μã‚ fi¨ ~°∂Ѩ"∞Õ J=Ù`∞« Ok. r=Ù_∞» J#∞Hõ}Δ =Ú =∞$`«∞º=Ù^QŒ iæÆ H˜ "≥à√◊ `«∂
LO\Ï_»∞. ~°∞„^Œ∞_»∞ JÖÏQÆ Ñ¨xKÕã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. D ã¨$+≤ìÖ’ „Ѩu HõΔ}=Ú,
„Ѩu â◊s~°OÖ’#∂ „Ѩu ~°HõÎHõ}=Ú Ñ¨Ù_»∞`«∂<Õ L#flk. ZѨC_»∂ L`«ÊuÎ D
â◊s~°OÖ’ [~°∞QÆ∞`«∂<Õ L#flk. J}∞=Ù~°∂ѨOÖ’ – Ju ã¨∂Hõ;~°∂ѨOÖ’
ZѨC_»∂ L`«ÊuΠѨÙ@∞ìHõ J<Õ^•xx J#∞Éèíqã¨∂Î<Õ L<åflO. D â◊s~°OÖ’
ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ ã¨∂HõΔ ‡ ~°∂ѨOÖ’ L<åfl=Ú =∞#=Ú. =∞i WѨC_»∞ H˘xfl
ã¨O=`«û~åÅ∞ QÆ_çzáÈ~Ú# `«~°∞"å`« P â◊s~°O ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ ÖˉõΩO_® J\Ï¡ˆQ
L#fl^• JO>Ë JÖÏ ÖË^Œ∞.JO>Ë x`«º=Ú H˘`«Î rq`«"Õ∞ J<åe. r=Ù_»∞
=∂„`«=Ú continuous QÍ L<åfl_»∞. JѨÊ\˜ â◊s~°=Ú WѨÊ\˜ â◊s~åxH˜
áÈeHõ LO_»^Œ∞. Z<Àfl =∂~°∞ÊÅ∞ =™êÎ~Ú. ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ Jk X\˜ì Blue
print. r=Ù_Õ âßâ◊fi`«OQÍ L<åfl_»∞. D â◊s~°OÖ’x „Ѩu J}∞=Ù `«~°∞"å`«
ã¨OáêkOK«|_çO^Õ! ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ P~°∞áœO_»¡ |~°∞=Ù L#fl"åà◊§=Ú WѨC_»∞
160 áœO_»∞¡ ZÖÏ ÃÑiQÍ=Ú JO>Ë P `«~∞° "å`« u#fl^Õ Hõ^• W^ŒO`å ‰õÄ_®!
`«~°∞"å`« ÃÑiy# â◊s~°"Õ∞ Hõ^• W^ŒO`å! ѨÙ\˜ì#ѨC_»∞ L#fl â◊s~°"Õ∞ HÍ^Œ∞.
J~Ú`Õ r=Ùx Ѩi=∂}O =∂„`«O ZÅ¡ÑÙ¨ _∂» JO`Õ. Wk „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ ÅHõ}Δ =Ú.
L`«ÊuÎ, ÃÑ~°QÆ@=Ú PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ „H˜Ü«∞. ~ÀA~ÀA‰õÄ =∞$`«∞º=Ù ^ŒQÆæiH˜
"≥à◊§@=Ú ~°∞„^Œ∞_ç Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=Ú. x`«º=Ú â◊s~°=∞O`å "åºÑ≤Oz L#fl
274
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
K≥`· #« ºO q+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ}Δ =Ú. D „ѨHÍ~°OQÍ „|Ǩχ q+¨μ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å#∞
â◊s~°OÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x L<åfl=∞#fl q+¨Ü«∞O *Ï˝Ñ¨HõO ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë "åà◊√§ ZHõ¯_À
PHÍâ◊OÖ’ L<åfl~°#fl ™ê=∂#ºÉèÏ=# LO_»^Œ∞. =∞#Ö’<Õ "åix ^Œ~°≈#O
KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú. =∞#O KÕ¿ã `«Ñ¨ã¨∞ûÖ’ Hõ#|_»=K«∞Û – =∞Ô~ÖÏÔQ·<å
Hõ#|_»=K«∞Û. ZHõ¯_À ^Œ∂~°OQÍ LO>Ë ^Œ~≈° #O KÕÜ∞« @O Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ѩx HÍ=K«∞Û.
=∞#‰õΩ ^Œ$QÀæK«~°"≥∞ÿ# =∞# JO`«~åºq∞<Õ =∞#=Ú K«∂™êÎ=Ú HÍx =∞#Ö’
ÖËx =ã¨∞Î=Ù#∞ =∞#O ZѨC_»∂ K«∂_»ÖË=Ú.
408. ㇐}^Η :
JO>Ë YO_çOKÕ"å_»∞ Jx J~°O÷ . „áê}=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞ Jx ‰õÄ_®
J~°O÷ L#flk. „áê}=ÚÅ#∞ `å#∞ YO_çOKÕ"å_»∞ J<ÕJ~°O÷ . „ѨàÜ ◊ ∞« HÍÅOÖ’
„áê}∞Å „áê}=ÚÅ#∞ YO_çOKÕ"å_»∞. „Ѩu â◊s~åxH˜ „Ѩà◊Ü«∞O L#flk
HÍ|\˜ì P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°∞„^Œã¨fi~°∂ѨÙ_≥· L<åfl_»∞. „Ѩu r=Ù_ç â◊s~°OÖ’#∂
„ѨàÜ◊ ∞« O L#flk. „áê}=ÚÅ<Õ `åà◊§`À r=Ù_»∞ â◊s~åxH˜ Hõ@∞ì|_ç LO\Ï_»∞.
`åà◊√§ `≥yáÈ~Ú# =#∞HÀO_ç! '„áê}Ï<åO „QÆOkä~°ã≤, ~°∞„^À=∂qâßO`«Hõó—
Jx K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ „áê}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ =Ú_ç P`«_»∞. P=Ú_ç q_çáÈ~ÚO^ŒO>Ë
|O^èŒ#O `≥yáÈ~Ú#>Ë¡! Wk Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ L#flk. „Ѩu r=Ù_»∞ ‰õÄ_®
â◊s~°OÖ’OKÕ "≥o§áÈ"åe. =∞i"≥∂HõΔO HÀã¨O KÕã≤# ™ê^èŒ# Uq∞\˜ JO>Ë
`å#∞ â◊s~°OÖ’ LO_»QÍ<Õ P |O^è<Œ åÅ#∞ `˘ÅyOK«∞ ‰õΩO>Ë â◊s~°OÖ’ `å#∞
LO\Ï_»∞. JO>Ë â◊s~°"Õ∞ `å#~Ú =∞"Õ∞HõOQÍ JO\˜ÃÑ@∞ìH˘x =Ú^ŒÌQÍ
Hõeã≤áÈ~Ú LO_»_»=∞#fl=∂@! ~°∞„^Œ∞_çÜ≥ÚHõ¯ J#∞„QÆǨÏO`À P =Ú_»∞Å∞
QÆ#∞Hõ q_çáÈ`Õ – „áê}„QÆO^äŒ∞Å∞ q_çáÈ`Õ P`«_»∞ ^•xÜ«∞O^Œ∞ â◊s~°QÆ`«∞_≥·
‰õÄ_® ã¨fi`«O„`«∞_≥· LO\Ï_»∞. JO^Œ∞Hõx rqOz L#flѨC_Õ =∞$`«∞ºO[Ü«Ú_»=Ù
`«∞<åfl_»∞ Jx K≥ÑÊ≤ =∞$`«∞ºO[Ü«∞`åfixfl QÆ∞iOz Hõ~Àî Ѩx+¨`∞« ÖÎ ’ K≥Ñʨ |_çOk.
â◊s~°OÖ’ LO_»QÍ<Õ =∞$`«∞º=Ù#∞ '`«~°u=∞$`«∞ºO— J#fl@∞¡QÍ =∞$`«∞º=Ù#∞
[~ÚOK«=K«∞Û Jx K≥Ñʨ |_çOk. â◊s~°OÖ’ LO_»QÍ<Õ =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOK«@O
JO>Ë WѨC_»∞ =∞$`«∞º=Ù ~åÖË^Œ∞ Hõ^• Jx J#∞‰õΩO\Ï=Ú =∞#=Ú. JO>Ë
=∞$`«∞ºã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«Ú~åÌÜ«∞O fiáÈ~Ú# `«~°∞"å`« â◊s~°OÖ’Oz
275
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"≥o§áÈ"åe. JO>Ë `å<≥· |Ü«∞\˜H˜ "≥o§áÈ"åe – "å_çH˜ =∞$`«∞ºÉÏ^èŒ LO_»^∞Œ .
Dâ◊s~°OÖ’ |OkèOK«|_ç#"å_»∞ – Ѩâ√◊ =Ù=Öˇ Hõ@|ì _ç#"å_»∞ – „áê}„QÆO^ä∞Œ Å
=Ú_»∞Å∞ q_»∞=‰õΩO_® LO_Õ"å_»∞ =∞$`«∞º"Õ^Œ# á⁄O^Œ∞`å_»∞. ™ê^èŒ#„Hõ=∞O
K≥ѨÙ`«∞#flk Dq+¨Ü«∞O. =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOKå#∞ JO>Ë <å‰õΩ HÍÅ=∂ã¨#fl
=∞~Ú#ѨC_»∞ ‰õÄ_® D =∞$`«∞º=Ù LO_»^Œ∞ Jx J~°÷O. =∂=¸Å∞QÍ
â◊s~°OÖ’Op – â◊s~åxfl =keÃÑ\˜ì "≥o§áÈ=@"Õ∞! '`«~°u =∞$`«∞ºO— J<Õ
â◊|ÌOKÕ`«! JO^Œ∞Hõx P „áê}ÀѨ„^Œ=Hõ~°"≥∞ÿ#@∞=O\˜ ÅHõΔ}O PÜ«∞#
Pnè#=∞O^Œ∞ L#flk. ZO^Œ∞KÕ`«#O>Ë ^ÕǨÏ"åºÑ≤Î ^ÕǨÏ=∞O`«\Ï "åºÑ≤Oz
^ÕÇ¨ `«‡ ÉèÏ=##∞ ã¨$+≤Oì z ^ÕÇϨ "Õ∞ <Õ#<Õ ÉèÏ=# ã¨$+≤Oì z# PÜ«∞# =â◊=∞~Ú
L#flk – D „Ѩà◊Ü«∞O.
409. „Ѩ}=ó :
„áê}Ïxfl WKÕÛ"å_»∞. âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞=O\˜ „áê}O áÈ~ÚOk
JO\Ï=Ú. Jã¨Å∞ „áê}=Ú áÈ=@=Ú JO>Ë â◊s~°=ÚÖ’Oz r=Ù_»∞
"≥o§áÈ=@=Ú. JO>Ë r=Ù_»∞ ^ÕÇ¨ xfl =keÃÑ\˜ì "≥o§áÈ`å_»∞. „áê}„QÆO^ä∞Œ Å∞
`≥yáÈ=@O WHõ¯_» P LѨ„^Œ"åxH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰Ωõ _»∞ Jx K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ ^•xx
[~ÚOKÕ@@∞=O\˜ âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞=O\˜ =∞$`«∞ºO[Ü«∞`«fi=Ú U^Œ~Ú`Õ
L#fl^À Jk „Ѩ}=OKÕ`« – „Ѩ}="åK«º=∞~Ú#@∞=O\˜ 'FO— J<Õ JHõ~Δ O° Ö’
J=∞$`«`fi« O Jk Jx K≥Ñʨ |_»∞ `«∞#flk WHõ¯_». PÜ«∞# „Ѩ}="åK«∞º_≥· L<åfl_»∞.
'„áê}ó—, '„áê}^Œó—, 'ѨÙ~°∞+¨ó— W=hfl ‰õÄ_® âßs~°Hõ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞.D â◊s~°OÖ’
L#flѨC_»∞ W`«_∞» P„â◊~ÚOK« =Åã≤#"å_»∞ "≥‰· Ωõ O~î∞° _»∞. W`«~° =∂~°=æ ÚÅÖ’
"≥à§◊ ‰õΩO_® `«#x `«# =∂~°Oæ Ö’<Õ fã¨∞HÔ à◊§QÆey#"å_çx P„â◊~Ú¿ãÎ – J`«_xç
„Ѩ}=â◊|Ì "åK«∞º_çQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë `«#∞¿ãfiK«ÛùQÍ â◊s~°OÖ’Oz |Ü«∞@‰õΩ
"≥o§ ¿ãfiK«ÛùQÍLO\Ï_»∞. WO^Œ∞‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}QÍ cè+¨μ‡_çx K≥ѨCHÀ"åe.
L`«Î~åÜ«∞} „Ѩ"Õâ◊O^•HÍ Py<å_»∞. JO`«=~°‰õÄ =∂\Ï¡_»∞`«∂<Õ L<åfl_»∞.
Jã¨Å~Ú# =∞$`«∞ºO[Ü«ÚÅÖ’ PÜ«∞# XHõ_»∞QÍ L<åfl_»∞. P ÅHõΔ}=Ú
Ü≥∂QÆ=ÚKÕ`« HõÅ∞æ`∞« Ok.™ê^è#Œ KÕ`« á⁄O^Œ=K«∞Û. J~Ú`Õ JO^Œ∞HÀã¨O XHõ¯>Ë
276
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞O„`«O. Jk „Ѩ}=O 'FO— J<Õ@@∞=O\˜ =∞O„`«O XHõ¯^•<Õfl x~°O`«~=° Ú
[Ñ≤ã¨∂Î LO_®e. =∞$`«∞º=ÙÜ≥ÚHõ¯ |O^èŒ<åÅ∞ `˘ÅQÍÅO>Ë ™ê=∂#ºOQÍ
<À\˜`ÀQÍx, =∞#ã¨∞Ö’QÍx FOHÍ~°=Ú#∞ [Ñ≤ã¨∂Î LO_®e. P =∞O„`«O
JO`«\ ˜ =∞ǨÏ`«~Î =° ∞~Ú#k. '`«™ê‡`ü FO Wu „Ѩ}=u— Jx „â◊√ux P^è•~°OQÍ
'FO— Jx ã¨∞uÎ OK«@O=Å#, „Ѩ}Ï=∞O KÕÜ∞« |_Õ"å_»∞ HÍ=@O =Å#' „Ѩ}=—,
'FO— Jx K≥Ñ≤Ê PÜ«∞#‰õΩ „Ѩ}Ï=∞O KÕã¨∞Î<åflO. JO^Œ∞Hõx „Ѩ}= â◊|ÌO
PÜ«∞# Ü«∞O^Œ∞Ok. PÜ«∞#Ü«∞O^Õ â◊~°}ÏQÆu á⁄O^•e.
410. Ѩ$^äŒ∞ó :
„ѨѨOK« ~°∂ѨOÖ’ q™êÎ~°OQÍ "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì Ѩ$^äŒ∞ J<Õ
<å=∞O PÜ«∞#‰õΩ J#fi~Úã¨∞Î#flk. „ѨMϺuѨ~°∞_»∞ JO>Ë „ѨѨOK«~°∂ѨOÖ’
qã¨iÎ Oz#"å_»∞. WHõ¯_» ‰õÄ_® PKå~°∞ºÅ"å~°∞ "åºMϺxã¨∂Î '„ѨÑO¨ K«~∂° ¿Ñ}
q„â◊√`«`åfi`«Ê $^ä∞Œ ó— Jx „ѨÑO¨ K«OÖ’ qãÎ̈iOz L<åfl_»x "åºMϺ#O KÕ™ê~°∞.
411. Ç≤Ï~°}ºQÆ~°ƒùó :
D „|Ǩ‡O_»O JO`å XHõ JO_®HÍ~°OQÍ L#fl^Œx K≥ÑC¨ ‰õΩO\Ï=Ú.
Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù_»∞ Jx. „|Ǩχ^Õ=Ù_çx Hõ#fl Ç≤Ï~°}ºQÆ~°∞ƒù_»∞ PÜ«∞<Õ!
'Ç≤Ï~°}ºQÆ~ƒ° Qù ~Æ ƒ° ãù O÷¨ — JxJO@∂ LO\Ï=Ú. Ç≤Ï~°}ºQÆ~∞° ƒù_xç `«# QÆ~ƒ° =ù Ú#O^Œ∞
^èŒiOz#"å_»∞. JO>Ë „|Ǩ‡O_»=Ú#‰õΩ HÍ~°}Éèí∂`«∞_»~Ú# „|Ǩχ^Õ=Ù_çx
QÆ~°ƒù=Ú#O^Œ∞ ^èŒiOz#"å_»∞.
412. â◊„`«∞Ѷ¨∞fló :
JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞ Jx J~°O÷ . Wk=~°‰Ωõ ~å=∞â◊|OÌ
=zÛOk. â◊„`«∞Ѷ∞¨ fl WHõ¯_» =zÛOk. PÜ«∂ ÅHõ}Δ =ÚÅ`À PÜ«∂ ¿Ñ~°∞¡ WHõ¯_»
"å_»|_»∞`«∞#flq. JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅ∞, HÍ=∞„HÀ^è•^Œ∞Å#∞ K«O¿Ñ"å_»∞ Jx.
413. "åºÑ¨Îó :
PÜ«∞# ã¨~°fiHÍ~°º=ÚÅÖ’#∂ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. r=Ù_»∞ KÕ¿ã
áêѨOÖ’#∂ ѨÙ}ºOÖ’#∂ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ áê„`« LO@∞Ok. PÜ«∞# „Ѩ"∞Õ Ü«∞=Ú
ÖËxk U HÍ~°º=Ú ‰õÄ_® [~°∞QÆ^Œ∞. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ ã¨~°fi"åºÑ¨‰õΩ_»∞.
277
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
414. "åÜ«Úó :
w`«Ö’ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ 'ѨÙ}ÀºQÆO^èŒó Ѩ$kä"åºOK«— Jx K≥Ñ≤Ê#^•x
J#∞™ê~°=Ú Ñ¨Ù}º QÆO^è=Œ ÚÅ#∞ HõeyOK«∞ "åÜ«Ú=ÙÃÑ· XѨC"å_»∞. "åÜ«Ú=Ù
^•fi~å QÆO^èŒ=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú# ã¨∞"åã¨#Å#∞ "åºÑ≤OѨKÕÜ«Ú@.
415. J^äÀHõΔ[ó :
=∞ǨÉèÏ~°`«O L^ÀºQÆѨ~°fiOÖ’ XHõKÀ@ 'J^äÀ # H©ΔÜ«∞`Õ *Ï`«ó
Ü«∞™ê‡`«™Î ê‡^Œ^Àä Hõ[Δ ó— Jx ¿Ñ~˘¯#|_çOk. Ü«∞™ê‡`ü J<Õ â◊|OÌ `À q„QÆÇϨ "åHõºO
ѨÓiÎKÜ Õ ∞« |_çOk. ^•xx|\˜ì ã¨``« =« Ú T~°fi÷ ~°∂ѨÙ_∞» , ã¨O™ê~°^~Œè ‡° ã¨Ê~°≈~°ÇÏ≤ `«∞_≥·
LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O. '^Òº~°HõΔO Ѩ$kägKå^èŒó— Jx Éèí∂=∂ºHÍâßÅ=∞^茺#
q~å@ûfi~°∂ѨÙ_≥· „ѨHÍtOKÕ"å_»∞. J^äÀHõΔ[=Ú JO>Ë Éèí∂q∞#∞Oz PHÍâ◊=Ú
=~°‰Ωõ "åºÑ≤Oz# q~å@∞Ê~°∞+¨μ_»∞, H©}Δ `«ÖxË "å_»∞ Jx J~å÷Å∞. ÉèQí =Æ O`«∞_çx
QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞ HÀ=\ÏxH˜ „Ѩ=∂}=ÚÅ∞ =¸_»∞ ~°Hõ=ÚÅ∞QÍ K≥ѨÙ`å~°∞.
„Ѩ`º« HõΔ „Ѩ=∂}O "≥Ú^Œ\k˜ ! Jk =∞#‰õΩ Hõ#|_»∞`«∞#flk. JO>Ë K«∂_»\ÏxH˜
Jk =∞#‰õΩ Hõ#|_»∞`«∞Ok. QÆ∞iÎOK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú. Ô~O_»=k J#∞=∂#O!
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ Ѩ~°fi`«Og∞^Œ #∞Oz á⁄QÆ =ã¨∞Î#flk HÍ|\˜ì JHõ¯_» Jyfl
LO_»@O =Å#<Õ HÍ=K«Ûx J#∞=∂#O. JO^Œ∞KÕ`« ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\ÏO.
XHõ =ã¨∞Î=ÙKÕ`« =∞~˘Hõ =ã¨∞Î=Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. D Ô~O_»∂ H͉õΩO_®
PѨÎ"åHõº=Ú =¸_»=k, `≥eã≤# "åà◊√§ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞ ^•xx. D =¸_»∞
„Ѩ=∂}=ÚÅ∞QÍ L<åfl~Ú.XHõ âßGOQÍx, XHõ ã≤^•úO`«O QÍx ZÖÏ
x~å‡}=∞~ÚOk. „Ѩ`«ºHõΔ=∂ – J#∞=∂#=∂ – PѨÎ"åHõº=∂ – Uq∞\˜ Jx
J_»∞QÆ∞`å~°∞. PѨ"Î åHõº=Ú JO>Ë „â◊√u Jx J~°=÷ Ú. "Õ^=Œ Ú K≥ÑÊ≤ Ok HÍ|\˜ì
=∞#O ^•xx verify KÕÜ∞« #Hõ¯~° ÖË^∞Œ . Jk Ü«∞^ä•~°O÷ . WHõ Ü≥∂QÆ q+¨Ü∞« O,
=∞# â◊s~°OÖ’ D Hõ=∞Å=ÚÅhfl J^äÀ=ÚYOQÍ LO\Ï~Ú. Jq =Ú_»∞K«∞‰õΩx
H˜OkH˜ K«∂ã¨∂Î L#fl@∞¡QÍ LO\Ï~Ú. Jk J^äÀHõΔ[=Ú. Ü≥∂y =¸ÖÏ^è•~°O
#∞Oz ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°} KÕã≤ T~°÷fiÖ’Hõ=ÚÅ *Ï˝#O ã¨OáêkOK«∞‰õΩx ÃÑ·H˜
"≥à◊√`«∂ L#flѨC_»∞ P Hõ=∞Å=ÚÅ∞ u~°QÆ|_ç ÃÑ· =ÚYOQÍ T~°÷fi=ÚYOQÍ
278
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
LO_ç qK«∞Û‰õΩO\Ï~Ú. JѨC_»∞ D Ü≥∂QÆOÖ’ PÜ«∂ Ö’Hõ=ÚÅhfl
^Œ~≈° #q∞™êÎ~Ú. ™ê=∂#ºOQÍ D â◊s~°"∞Õ <Õ#∞ J#∞‰õΩ<Õ ™ê=∂#º =∂#=Ù_ç
֒ѨŠHõ=∞Å=ÚÅ∞ J^äÀ=ÚYOQÍ J^äÀHõΔ[OQÍ LO\Ï~Ú. â◊s~°=∞O^Œ∞
^ÕÇ¨ `«‡ÉèÏ=# HõeÊOz# `«~∞° "å`« – P HõeÊOz#"å_»∞ PÜ«∞<Õ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
J^äÀHõΔA_»∞. 'J^äÀÉèí∂`Õ Ç¨ÏºHõΔQÆ}Ë— – WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ JO`«~°∞‡YOQÍ
„Ѩ`«ºHõΔ~°∂Ѩ=∞O^Œ∞ „Ѩã¨iOѨ|_ç#ѨC_»∞ x[~°∂Ѩ*Ï˝#=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞
=O\˜"å_»∞. nxH˜ =∞~˘Hõ J~°O÷ ‰õÄ_® K≥ÑÙ¨ `å~°∞.Jk Uq∞@O>Ë WO„kÜ«∞=ÚÅ∞
|Ç≤Ï~°∞‡YOQÍ L#flq. =∞#O Hõ#∞flÅ`À |Ü«∞@ LO_Õ =ã¨∞=Î Ù#∞ K«∂ã¨∞<Î åfl=Ú.
WHõ¯_» Hˆ <ÀѨx+¨`∞« #Î ∞ XHõ=∂@∞ *Ï˝ÑH¨ Oõ `≥K∞« ÛHÀ"åe. ֒ѨŠr=Ù_»∞<åfl_»∞.
J`«_»∞ D Hõ#∞fl#∞ P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx |Ü«∞\˜ =ã¨∞Î=Ù#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. P
r=Ù_Õ „â◊=}ËO„kÜ«∂xfl P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩx |Ü«∞\˜ #∞O_ç =KÕÛ â◊ÉÏÌÅ#∞
qO@∞<åfl_»∞.D „ѨHÍ~°OQÍ J`«_∞» WO„kÜ«∞=ÚÅ`À |Ü«∞@ LO_Õ „ѨÑO¨ Kåxfl
J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. r=Ù_»∞ <Õ„`åxfl P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx |Ü«∞\˜ =ã¨∞Î=Ù#∞
K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞ HÍx D <Õ„`åxH˜ ã¨fi`«óã≤^ŒúOQÍ U â◊H˜Î ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. JO`ÕHÍHõ
D K«∂¿ã"å_çx D <Õ„`«O K«∂_»Ö^Ë ∞Œ . q<Õ"å_»∞, K«∂¿ã"å_»∞ ֒ѨŠ"Õ~∞° "Õ~∞°
HÍ^Œ∞QÆ^•! J`«_»∞ XHõ>Ë Hõ^•! WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ "å_»∞‰õΩx J`«_»∞ |Ü«∞\˜
„ѨѨOKåxfl K«∂™êÎ_»∞, J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl_»∞. J~Ú`Õ D WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ D
„^Œ+#ì̈ ∞ JO>Ë K«∂¿ã"å_çx, q<Õ"å_çx Jq K«∂_»Ö‰Ë Ωõ O_® L<åfl~Ú. J`«_∞»
JO>Ë =∞i Z=~°∞ Jx J_»∞QÆ∞`«∞Ok Hˆ <ÀѨx+¨`∞« .Î Hˆ # – JO>Ë ^ÕxKÕ`« Jx
J_»∞QÆ∞`«∞Ok. P JO`«~åºq∞ J`«_»∞. |Ç≤Ï~°∞‡YOQÍ LO_Õ@@∞=O\˜
WO„kÜ«∞=ÚÅKÕ`« Ö’HÍÅhfl K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞. JO>Ë D Hõ#∞fl#∞, D K≥qx
Ü≥∂QÆO KÕ`« U ѨxKÕÜ∞« ‰õΩO_® x„kOѨ K≥Ü∂« ºe. Jq x„kOKÕ@@∞¡ "å\˜x
=keÃÑ\Ïìe. HÍ|\˜ì W=hfl x„^ŒáÈ`Õ |Ü«∞\˜ „ѨѨOKåxfl J`«_»∞ K«∂_»@O
=∂<Õâß_»∞ Hõ^•! HÍ|\˜ì `«##∞ `å#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. J^äÀHõΔ[ â◊ÉÏÌxH˜
Pkâ◊OHõ~°∞Å∞ KÕã≤# "åºMϺ#O JÖÏ L#flk. JO^Œ∞Hõx JO`«~°∞‡Y∞
_»~Ú#"å_»∞. WO„kÜ«∞=ÚÅ#xfl\˜x ‰õÄ_® |OkèOz "å\˜x xÜ«∞q∞OK«@O
KÕ`« JO`«~∞° ‡Y`«fiOKÕ`« ^Œ~≈° hÜ«Ú_»∞ – ^蕺#QÆ=Úº_»∞ Jx J^äÀHõ[Δ <å=∞OKÕ`«
279
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ JO`«~°∞‡YOQÍ „Ѩ`«º„QÆ∂Ѩ=∞O^Œ∞ „Ѩ™êi`«=Ú
Öˇ·#ѨÙ_»∞ x[~°∂Ѩ*Ï˝#=Ú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx J^äÀHõΔ[ J<Õâ◊|ÌO
Ü«∞øyHõOQÍ J~°÷O J=Ù`«∞Ok. ѨÓiÎQÍ J~°÷O J=Ù`«∞Ok.
â’¡II |∞∞`«∞ó ã¨∞^Œ~°≈#ó HÍÅó Ѩ~°"Õ∞+‘ª Ѩi„QÆǨÏó I
L„QÆó ã¨O=`«û~À ^ŒHΔÀ q„âß"≥∂ qâ◊fi^ŒH˜Δ}ó II 45
416. |∞∞`«∞ó :
D â’¡HõOÖ’ HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂Ѩ=∞~Ú# |∞∞`«∞=ÙÅ#∞ QÆ∞iOz
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. „^èŒ∞=â◊|ÌO Wk=~°ˆH K≥ѨÊ|_çOk. #HõΔ„`«=∞O_»ÅO ^•xH˜
J#fi~Úã¨∞ÎOk HÍ|\˜ì `å#∞ „^èŒ∞=OQÍ LO>Ë HÍÅ=Ú, HÍÅQÆu #_»∞ã¨∂Î
LO@q. K«„Hõ=Ú u~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok HÍx u~°QÆx^ŒÖÏ¡ ^•x ˆHO„^Œ"Õ∞
Hõ^•! P ˆHO„^ŒO ã¨∞ã≤÷~°OQÍ LO>Ë<Õ K«„HõO `«#K«∞@∂ì `å#∞ u~°∞QÆ∞`«∞Ok.
K«„HõOÜ≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°=∞O`å Hˆ O„^ŒOÖ’<Õ Hˆ O„nHõiOK«|_ç LO@∞Ok. „^è∞Œ =Ѩ^OŒ
JÖÏO\˜^Œ#fl=∂@! P „^èŒ∞=Ѩ^ŒO PÜ«∞<Õ! PÜ«∞#K«∞@∂ì D „ѨѨOK«=∞O`å
Ѩi„Éèíq∞ã¨∞Î#flk Jx K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ „ѨѨOK«O`Àáê>Ë ã¨~°fi=Ú PÜ«∞#K«∞@∂ì
Ѩi„Éèíq∞ã¨∞Î#flq. g\˜Ö’ |∞∞`«∞=ÙÅ∞, ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞ Jhfl‰õÄ_® K≥ѨÊ|_»∞
`«∞#flq.JO^Œ∞Hõ<Õ =∞#O =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊOÖ’ ‰õÄ_® L`«Î~åÜ«∞}=Ú,
^ŒH} Δ˜ ÏÜ«∞#=Ú, ã¨O=`«û~°=Ú Jx JO@∂ LO\Ï=Ú. ã¨∂~°∞º_»∞, K«O„^Œ∞_»∞,
#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ JO@∞<åfl=Ú.JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ, HÍňHO„^Œ
ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl=Ú. HÍňHO„^Œ=Ú#‰õΩ QÆ#∞Hõ "≥o`Õ =∞#‰õΩ P
QÆu, D QÆu LO_»^Œ∞.
417. ã¨∞^Œ~°≈#ó :
HÍÅO ã¨∞^Œ~≈° #OQÍ L#flk. HÍÅ=Ú PÜ«∞#KÕ`« ã¨∞^Œ~≈° #=∞=Ù`∞« #flk.
'JǨϟ~å„`Õ áêˆ~≈fi #HõΔ„`å}˜~°∂ѨO Jtfi<Ò "åº`«ÎO W+¨ìO =∞xëê}Ï— Jx
K≥ Ñ ≤ Ê JǨ Ï Ÿ~å„`« = ÚÅ∞ áê~° ≈ fi=ÚQÍ L#flq. #Hõ Δ „ `« = ÚÅ∞ PÜ« ∞ #
~°∂Ѩ=ÚÅ∞QÍ<Õ L#flq Jx ѨÙ~°∞+¨ã∂¨ HõOÎ PÜ«∞##∞ =i‚ã∞¨ #Î flk. HÍÅK«„Hõ"∞Õ
280
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨∞^Œ~≈° #K«„Hõ=Ú. D JǨϟ~å„`«=ÚÅ∞ Éè∂í q∞#∞Oz H˘O`«^∂Œ ~°O "≥o§# `«~∞° "å`«
J#O`«=∞~Ú# qâ◊fiOÖ’ LO_»=Ù. ˆH=Å=Ú Éèí∂q∞g∞^Œ =∂„`«"Õ∞ Wq
U~°Ê_»∞`«∞#flq. =∞#‰õΩ XHõKÀ@ ~å„`«=Ú LO>Ë =∞~˘HõKÀ@ JǨÏã¨∞û
LO@∞Ok.JǨ Ï Ÿ~å„`« = ÚÅ∞ JO>Ë XHõ Ѩ i =∂}OQÍ =∞#∞+¨ μ Å∞
J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞. Éèí∂q∞g∞^Œ ZHõ¯_» L<åfl JǨϟ~å„`«=ÚÅ∞ LO\Ï~Ú.
HÍx D JǨϟ~å„`«=ÚÅ∞ x`«º=Ú QÆuÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ Éè∂í q∞ Ѩi„Éè=í ∞}O
KÕÜ«∞@O=Å# HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl „ÉèÏOu `«Ñ¨Ê Ü«∞^ä•~°÷OQÍ ÖË=Ù. HÍx =∞#∞+¨μ_»∞
ÃÑ~°Q\Æ ÏxH˜, =Ü«∞ã¨∞Ö’ =Ú^Œ~\° ÏxH˜, "å~°H÷ ºõ O ~å=\ÏxH˜, z=~°‰Ωõ =∞$`«∞º=Ù#∞
ã¨g∞Ñ≤OK«\ÏxH˜ g_»∞ J#∞ÉèíqOKÕ XHõ ÉèÏ=<Õ Wk. JO^Œ∞=Å# nxKÕ`«
HÍÅ=Ú ã¨∞^Œ~°≈#=∞=Ù`«∞#flk. JO^Œ∞ˆH HÍÖÏxH˜ =∞~À¿Ñ~°∞ ã¨∞^Œ~°≈#=Ú–
ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ=Ú – N=∞Ǩq+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ PÜ«Ú^èŒ=Ú. tâ◊√áêÅ∞_çx
=kèOK«\ÏxH˜ PÜ«∞# D ã¨∞^Œ~°≈# K«„HÍ<Õfl "å_®_»∞. K«„HõO JO>Ë Uq∞\˜?
HÍÅ"Õ∞! "å_çH˜ HÍÅO Pã¨#fl=∞~ÚOk, "å_çH˜ HÍÅO ZѨC_À J~ÚáÈ~ÚOk,
"å_ç Éèíq+¨º`å¯ÖÏxfl "å_çH˜ "≥O@<Õ =ÚyOѨ٠KÕÜ«∞@O Uq∞@O>Ë "å_ç
„áê}ÏÅ#∞ fÜ«∞@O. ã¨∞^Œ~≈° # PÜ«Ú^è•xH˜ Jã¨OǨ~°º=∞~Ú#@∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù
J<Õk Un ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . HÍÅ=Ú J<Õ^•xH˜ ã¨=∞ã¨=Î ¸ ‰õÄ_® ÖÁOyáÈÜÕ∞
L#flq. ã¨∞^Œ~°≈#=Ú J<Õ =ã¨∞Î=ÙQÍ HÍÖÏxfl =∞#=Ú J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
418. HÍÅó :
qâ◊fiK≥·`«#ºO Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Z\Ï¡ L<åflÜ≥∂ K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞.
PÜ«∞# D <å=∞OKÕ`« ã¨$+≤ìÖ’x ã¨=∞ã¨Îr=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ r=# „Ѩ=∂}=ÚÅ#∞
x~°‚~ÚOKÕ"å_»∞QÍ ¿Ñ~˘¯#|_»∞`«∞<åfl_»∞. D ã¨$+≤ìÖ’ =∞#∞+¨μ_çx |OkèOz
LOKÕ@@∞=O\˜ „ÉèÏOu JO`å ‰õÄ_® HÍÅO KÕuÖ’<Õ Hõ@∞ì|_ç L#flk Jx
K≥ѨCHÀ=K«∞Û. w`«Ö’ ‰õÄ_® 'HÍÖÏ<Õfl <Õ#∞–HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_çx <Õ<Õ— J<åfl_»∞
Ѩ~°=∂`«‡! 'HÍÅ=∞O`å <åÖ’<Õ L#flk— J<åfl_»∞. HÍÅO J<Õk =∞#‰õΩ XHõ
„ÉèÏOu! Ü«∞^ä•~°÷OQÍ HÍÅO J<Õk XHõ\ ˜ Un ÖË^Œ∞. U^Œ~Ú<å XHÍ<˘Hõ
ã¨OѶ¨∞@# =Å# ѨÙ\˜ìO^Œx QÆ∞iÎOK«|_»∞`«∞#flk. JO>Ë XHÍ<˘Hõ ã¨OѶ¨∞@#
=Å# HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ Ѩi=∂}O `≥Å∞ã¨∞Î#flk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ XHõ =∞x+≤
281
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Ѷ¨ÖÏ<å<å_»∞ ѨÙ\Ïì_»∞ Jx K≥ѨÙ`å~°∞. `«~°∞"å`« U^À 120 Uà◊√§ |uHÍ_»∞
Jx JO>Ë J`«_∞» J<Õ"å_»∞ LO>Ë<Õ HÍÅO J<Õk QÆ∞iÎOK«|_»∞`«∞#flk. JO>Ë
XHÍ<˘Hõ ã¨OѶ¨∞@# =Å# HÍÅO QÆ∞iÎOK«|_»∞`«∞#flk. JO`ÕHÍx HÍÖÏxH˜
ã¨fiã¨fi~°∂ѨO J<Õk ã¨fi`«óã≤^ŒúOQÍQÍx, XHõ x~°fiK«#OQÍ QÍx ÖË=Ù. JO>Ë
HÍÅO Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞ˆH 'P HÍÅ"Õ∞ <Õ#∞— Jx Dâ◊fi~°∞_»∞
K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl_»∞. =∞#Ö’ J#∞Hõ}Δ =Ú Ñ¨Ù\ì˜ #tã¨∞#Î fl@∞=O\˜ D [QÆ`∞« Î JO`«\H˜ ˜
PÜ«∞# ™êH˜Δ=∂„`«∞_≥· L<åfl_»∞. HÍÅO J#O`«=∞~Ú#k. ^•xH˘Hõ „Ѩ=∂}
=∞O@∂ U^Œ~Ú<å LO_ç LO>Ë Jk J#O`«OQÍ LO_»^∞Œ . JO>Ë Ñ¨i=∂}O
Hõey L#flk Uk ‰õÄ_® J#O`«=Ú HÍ^Œ∞. Ѩi=∂}O ÖËx^Õ J#O`«=Ú.
Dâ◊fi~°∞_»∞ J#O`«∞_»∞. HÍÅ=Ú J#O`«=Ú JO@∞<åflO. "Õ^Œ=Ú ‰õÄ_®
J#O`«"Õ∞! P HÍ~°}OKÕ`«<Õ J#O`«=Ú Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. KåÖÏ ~åã¨∞Å∞
L#flq Jx K≥Ñ≤Ê`Õ Zxfl ~åã¨∞Å∞ L<åfl Ѩi=∂}O L#fl>Ë¡! 'HÍÖ’ã≤‡— Jx
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ w`«Ö’ K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ *Ï˝Ñ¨HõO ÃÑ@∞ìHÀ"åe.
419. Ѩ~°"Õ∞+≤ª:
PÜ«∞##∞ Ü«∞[˝ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. W+≤ª J<Õ â◊|ÌOÖ’Oz
=∞#O J~å÷xfl WÖÏ „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨∂HõÎO Ü«∞*Ï˝xfl
QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flk. ^Õ=`«Å∞ PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ Ü«∞[˝O
KÕâß~°∞. HÍÅK«„HÍxfl =∞kèOz ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_#·≥ J#O`«∞_»∞
L<åfl_»∞ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩx P J#O`«"≥∞ÿ# HÍÖÏxfl ^Œi≈OK«@OKÕ`« "åà◊√§
J=∞~°∞Å~Ú<å~°∞.=∞~°}O ÖËx"åà◊√§ J~Ú<å~°∞. nxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ Ñ¨iq∞`«
=∞~Ú# HÍÖÏxfl, |∞∞`«∞=ÙÅ#∞, JǨϟ~å„`«=ÚÅ#∞, ã¨O=`«û~°=ÚÅ#∞ =∂„`«"∞Õ
K«∂ã¨∞Î#fl =∂#=Ù_»∞ "å_ç HÍÖÏxfl "å_»∞ KÕ~°∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx
™ê~°fiHÍeHõ=∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù#∞ PÜ«∞<Õ K«∂™êÎ_∞» Jx K≥ÑÙ̈`∂« LO\Ï~°∞.=∞$`«∞º=Ù#∞
[~ÚOz#"å_»∞ =∞$`«∞ºO[Ü«Ú_»=Ù`å_»∞. JO^Œ∞ˆH ^Õ=`«Å∞ J=∞~°∞Å∞.
„u^Œâ◊√Å∞ Jx "åà◊§‰õΩ ¿Ñ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë "åà◊√§ ZѨC_»∂ ‰õÄ_® 30
ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’<Õ LO\Ï~°@! "åà◊§‰õΩ x"Õ∞+¨=Ú JO>Ë Hõ#∞Ô~ѨÊáê@∞
LO_»^Œ∞. JO^Œ∞Hõx Jx"Õ∞+¨μÅ∞! "åà◊§‰õΩ ÉÏÖϺ=ã¨÷, =$^•úѨº=Ú Jã¨ÖË
282
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
LO_»=Ù. ѨÙ\˜#ì ѨÊ\˜#∞O_ç ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# ѨiѨHfiõ ã≤u÷ ! ã¨OѨÓ~°‚ Ü«∞ø=#=Ú,
|∞kú ã¨=∞‰õÄ~°∞`«q. WOHÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ Ug∞ LO_»=Ù.
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù ã¨$+≤ì=∞ǨÜ«∞*Ï˝xfl KÕã≤#"å_»∞ HÍ=@OKÕ`« PÜ«∞# Ѩ~°"Õ∞+≤ª.
J#O`«=∞~Ú# `«#∞ `å`å¯eHõ=∞~Ú# XHõ [QÆ`«∞Î#∞ ã¨$+≤ìOz, ^•O\’¡
qxÜ≥∂yã¨∞Î#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì Ѩ~°"Õ∞+≤ª. „|Ǩχ#∞ ã¨$+≤ìHõ~°Î JO@∂<Õ Ñ¨~°"Õ∞+≤ª
Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. 'Ü«∞[˝"∞Õ q+¨μ=‚ Ù— Jx Ü«∞[˝=ÚÅhfl q+¨μã‚ fi¨ ~°∂Ѩ=ÚÖË
Jx "Õ^OŒ ‰õÄ_® K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. JO>Ë D [QÆ`∞« Î PÜ«∞# ã¨$¿+ì HÍ|\˜ì [QÆ`OΫ `å
‰õÄ_® Ü«∞[˝"Õ∞ Jx ÉèÏq™êÎ~°∞. JO>Ë PÜ«∞<Õ J#fl=∂@! D q+¨Ü«∞O
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl ^Õ=`«Å∞ J=∞~°∞Öˇ· "åà◊§#∞ P~åkèOKÕ =∞#∞+¨º*ÏuH˜, u~°ºQÍ˚u
[O`«∞=ÙʼnõΩ, H˜OkÖ’HÍÅ"åà◊§‰õΩ áêʼnõΩÅ∞, ~°HõΔ‰õΩÅ∞ J~Ú<å~°∞. JO>Ë
"åà◊√§ =∞#‰õΩ áêʼnõΩÅ∞, ~°H‰Δõ Ωõ Å∞. "åà◊§‰õΩ P =∞Ǩã≤u÷ ã≤~÷ =° ∞~ÚáÈ~ÚOk.
"åà◊√§ HÍÖÏxfl [~ÚOz# "åà◊§~Ú<å~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ JHõ¯_» |∞∞`«∞ Éè^Ë =Œ ÚQÍx,
HÍÅÉèË^Œ=ÚQÍx LO_»=Ù. JO^Œ∞ˆH ã¨fi~°æOÖ’ J@∞ K«eQÍx, W@∞ "Õ_çQÍx
ÖËx ã¨=∂#ã≤u÷ LO@∞Ok JO\Ï~°∞. pHõ\H˜ Í^Œ∞ – "≥Å∞QÆ∞HÍ^Œ∞. JǨϟ~å„`«∞Å∞
LO_»=Ù. =∞#‰õΩ pHõ\˜ =¿ãÎ ÉèíÜ«∞O! Jã¨ÖË Hõ#|_»^Œ∞. "≥Å∞QÆ∞ =¿ãÎ x„^Œ
áÈÖË=Ú. D J=™ê÷ÉèË^Œ=Ú =∞#‰õΩ x`«º=Ú LO@q.
420. Ѩi„QÆǨÏó :
Ѩi„QÆÇ≤ÏOK«@O KÕ`« PÜ«∞# Ѩi„QÆǨÏó. `å#∞ ã¨$+≤ìOz# [QÆ`«∞Î#∞
PÜ«∞# uiy `«#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. `«#Ö’ b#O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞. HÍÅK«„Hõ
=∞ǨÏ`«∞KÎ `Õ « PÜ«∞# `å#∞ ã¨$+≤Oì z# =ã¨∞=Î Ù#∞ `å<Õ Ñ¨i„QÆÇÏ≤ ã¨∂Î LO\Ï_»∞.
Ѩi„QÆǨÏOQÍ `«#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»∞ HÍ|\˜ì D <å=∞O =iÎã¨∞ÎOk.
421. L„QÆó :
PÜ«∞# UHõHÍÅ=∞O^Õ ~Ô O_»∞ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. ã¨$+≤ãì ∞¨ <Î åfl_»∞
– Ѩi„QÆÇ≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞. „|Ǩχ, q+¨μ‚, =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ Z=i HÍÅO =zÛ#ѨC_»∞
"åà◊√§ "åà◊§ Ѩx KÕã¨∂ÎO\Ï~°∞ Jx HÍ^Œ∞. "åà◊√§ =ÚQÆ∞æiÖ’ „ѨuXHõ¯~°∂
JǨÏiflâ◊Å∂ D [QÆ`∞« Ü Î Ú≥ Hõ¯ ã¨$+≤Hì ~õ Qΰ Í#∞, áÈ+¨}Hõ~Qΰ Í#∞, ã¨$+≤xì <åâ◊#O
KÕã≤ PǨ~°OQÍ fã¨∞‰õΩ<Õ"åiÖÏQÍ#∂ "åà◊√§ ѨxKÕã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞.
283
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
422. ã¨O=`«û~°ó :
ã¨O=`«û~°=Ú J<Õk =∞#=Ú ™ê^è•~°}OQÍ "å_»|_Õ@@∞=O\˜
HÍÅã¨fi~°∂Ѩ=Ú. =∞#O KÕã≤# HÍÅqÉèí[#Ö’ ã¨O=`«û~°O XHõ ÉèÏQÆO! D
ÉèÏQÆOÖ’ ‰õÄ_® PÜ«∞# x=ã≤ã¨∞Î<åfl_»x J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
423. ^ŒHõΔó :
D ã¨$+≤,ì ã≤u÷ , ÅÜ«∞=ÚÅ#∞ ^Œ‰ΩΔõ _≥· UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ KÕÜ∞« QÆey#"å_»∞
Jx J~°÷O. ^Œ‰õΔΩ_»∞ JO>Ë ã¨=∞~°∞÷_»∞ Jx ™ê^è•~°}OQÍ =∞#O "å_»∞`«∂<Õ
LO\Ï=Ú.
424. q„âß=∞ó :
r=ÙʼnõΩ q„âßOux „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞. Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨OÖ’ ‰õÄ_®
=∞#=Ú x`«º=Ú '[#‡=∞$`«∞º[~å`«Ñ¨Î[# q„âßOu^•~Ú<≥·º #=∞ó— Jx
áê~åÜ«∞}O KÕã∂¨ Î LO\Ï=Ú Hõ^•! '[#‡ [~° "≥Ú^ŒÅ~Ú#@∞=O\˜ ÉÏ^èÅŒ `À
`«Ñ≤OzáÈ`«∞#fl@∞=O\˜ r=ÙʼnõΩ q„âßOux WKÕÛ@@∞=O\˜k J=∞‡"å~°∞—
Jx ™È΄`«O KÕã∂¨ Î LO\Ï=Ú.ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜ PÜ«∞#Ö’ q„â◊q∞™êÎ~Ú. ã¨=∞ã¨Î
Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’Hõã∞¨ Å÷ ∞,Ö’ˆHâ◊√Å∞, Ö’HõáêʼnõΩÅ~Ú# ^Õ=`«Å∞, T~°fi÷ Ö’Hõ=ÚÅ∞,
„|Ǩχ֒Hõ Ѩ~º° O`«=Ú PÜ«∞#Ö’<Õ q„â◊q∞™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx 'q„âß=∞ó— PÜ«∞<Õ
q„âßOu ™ê÷#O.
425. qâ◊fi^ŒH˜Δ}ó :
=∞#O HÀ~°∞‰õΩ<åfl HÀ~°∞HÀHõáÈ~Ú<å ã¨~∞° fiʼnõΩ q„âßOu ™ê÷#O PÜ«∞<Õ!
Jk JO^ŒiH© compelling element. 'q„âßOu^•~Ú<Õ #=∞ó— Jx P~åkè¿ãÎ
=KÕÛ =ã¨∞Î=Ù Jx XHõ J~°÷O LOk. ã¨∞+¨μÑ≤Î JO>Ë ‰õÄ_® q„âßO`Õ! r=Ù_»∞
ã¨∞+¨μáêÎ=ã¨÷Ö’ x`«º=Ú q„â◊q∞ã¨∞Î<åfl_»∞.D J=ã¨÷Åhfl ‰õÄ_® ZѨC_À
HÍÖÏO`«~=° ∞O^Œ∞ [~°∞QÆ∞`åÜ«∞x HÍ^Œ∞. x`«º=Ú =∞#O K«∂ã¨∞#Î fl"Õ "≥Ú`«=Î Ú
D [QÆ`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯ scheme ã¨∂K«#QÍ =∞#Ö’ x`«º=¸ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Õ.
~ÀE x„^•=ã¨÷Ö’ ã¨∞+¨μáêÎ=ã¨÷Ö’ L<åfl=Ú. „ѨѨOK«=Ú Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.
JǨÏOHÍ~°=Ú, =∞=∞HÍ~°=Ú, Pã≤,Î JkèHÍ~°=Ú ÖË=Ù. J~Ú<å W"Õq ÖˉΩõ O_®
284
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
~ÀA‰õΩ H˘xfl QÆO@Å∞ QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl=Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# ã¨∞+¨μÑ≤ÎÖ’
™êH˜ΔÉèí∂`«∞_»∞QÍ L<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡<Õ x„^ŒáÈ~Ú ÖËz# `«~°∞"å`« ‰õÄ_®
x„^ŒáÈHõ=ÚO^Œ∞ =∞#‰õΩ D ã¨O™ê~åxfl QÆ∞iOz# *Ï˝#=Ú ZO`« L#fl^À
JO`Õ *Ï˝#=Ú U =∂„`«=Ú PÅ㨺O ÖˉõΩO_® =∞#‰õΩ *Ï˝Ñ¨Hõ=Ú =ã¨∞Î#flk.
JO`å =∞~°záÈ~Ú# `«~°∞"å`« PHõã≤‡HõOQÍ XHõ¯=∂>Ë *Ï˝Ñ¨HõO ZO^Œ∞‰õΩ
=ã¨∞Î#flk JO>Ë continuous QÍ ™êHΔ̃QÍ L#fl"å_»∞ PÜ«∞# XHõ¯_Õ! x#fl\˜
`≥eqQÍ L#fl HÍÅOÖ’#∂, W"åoì x„^Œ HÍÅOÖ’#∂, ˆ~Ѩ\ ˜ `≥eqQÍ LO_Õ
HÍÅOÖ’#∂ PÜ«∞<Õ UHõOQÍ ™êH˜=Δ ∂„`«∞_»∞QÍ LO_»@OKÕ`<« !Õ ™ê~°fiHÍeHõOQÍ
XHõ~°∞ LO_»@OKÕ`«<Õ – J`«_ç=Å#<Õ ã¨Ç¨Ï[QÆ∞}O *Ï˝Ñ¨HõO =ã¨∞Î<åfl~Ú.
JÖÏ ÖËHõáÈ`Õ XHõ<å_»∞ =∞~°záÈ`Õ =∞m§ âßâ◊fi`«OQÍ =∞~°záÈ=K«∞Û. JÖÏ
ZO^Œ∞‰õΩ [~°Q@Æ OÖË^OŒ >Ë PÜ«∞# =∞#‰õΩ ã¨fiáêfl=ã¨Ö÷ ’#∞, ã¨∞+¨μáêÎ=ã¨Ö÷ ’#∂,
*Ï„QÆ^•=ã¨Ö÷ ’#∂ ã¨=∂#OQÍ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl_»∞ HÍ|\˜.ì Åe`åã¨ÇϨ „ã¨OÖ’ ‰õÄ_®
J=∞‡"åix – Ѩ~åâ◊HxΘ JÖψQ =i‚ã∞¨ <Î åfl~°∞. qâ◊fi^ŒH}Δ˜ JO>Ë ã¨~fi° Hõ~‡° ÅÜ«∞O^Œ∞
– ^Œ‰õΔΩ_»∞ – JO>Ë ã¨=∞~°∞÷_»∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ NǨÏi qâ◊fi^ŒHΔ̃} J<Õ <å=∞O`À
H©iOΠѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞. =∞O„`«ÑÙ¨ +¨ÊOÖ’ '„uѨ^•^•ú~Ü
° ∞« ^Õ"Ì À ѨÙ~°∞+¨ó— Jx K≥ÑÊ≤
XHõ\ ˜ L#flk.PÜ«∞#‰õΩ D q~å@ûfi~°∂Ѩ=ÚÖ’ Ѩ~=° ∞ã¨fi~å\ò Jx XHõ=∂@
L#flk. D [QÆ`«∞ÎÖ’ PÜ«∞# U ÉèÏQÆOÖ’ L<åfl_À Jk Ѩ~°=∞ã¨fi~å\ò Jx
– q~å\ò JO>Ë nxx JkèQÆq∞Oz PÜ«∞# WOHÍ KåÖÏ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.
"≥Ú`«ÎO PÜ«∞# â◊s~°OÖ’ D „ѨѨOK«=∞O`å Hõeã≤ L#fl@∞=O\˜ ÉèÏQÆO
<åÅ∞QÀ =O`Õ! JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# q~å@ûfi~°∂ѨOQÍ L<åfl_»∞. qâ◊fi^ŒH˜Δ}
â◊|ÌOKÕ`« `«#‰õΩ ^ŒH˜Δ}=∞O^Œ∞ JO>Ë ‰õΩ_çKÕuÖ’ D „ѨѨOKåxfl ^èŒiOz
L<åfl_»∞. "å=∞ǨÏã¨ÎO`À ^•xx PÜ«∞<Õ x~°∂‡eã¨∂Î L<åfl_»∞.PÜ«∞<Õ
JǨϟ~å„`åÅ∞. D „ѨѨOK«=∞O`å PÜ«∞#‰õΩ XHõ „H©_». PÜ«∞# „H©_®ã≤÷uÖ’
^•x`À P_»∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. D „ѨѨOK«O J<Õ |Oux PÜ«∞# ‰õΩ_çKÕ`ÀÎ
Z_»=∞KÕuÖ’ "Õã∞¨ ‰õΩO@∂ P_»∞‰õΩO@∞#fl@∞¡QÍ XHõKÀ@ XHõ Hõq =i‚OKå_»∞.
"Õ^•O`«OÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞=O\˜ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz 'qâ◊fiHõO^Œ∞HõO|∞#∞— Jx
JO\Ï_»∞ Hõq`«fiOÖ’! ã¨=º^ŒH}Δ˜ =∞O^Œ∞ áê~°≈fi=ÚÅO^Œ∞ P_»∞‰õΩO@∂ LO_Õ"å_»∞
285
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
PÜ«∞# Jx J<åfl_»∞. nxH˜ =∞~À J~°÷OQÍ JǨϟ~å„`«=ÚÅ∞ Jx ‰õÄ_®
K≥áêÊ~°∞. 'JǨϟ~å„`Õ áêˆ~≈fi— J<Õ â◊|ÌOKÕ`« ‰õÄ_® JǨÏã¨∞û JO>Ë D [QÆ`«∞Î
LO_»@=Ú, ~å„u JO>Ë [QÆ`«∞Î ÖËHõáÈ=@=Ú. DÔ~O_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#
áê~°≈fi=ÚÖË. JO^Œ∞Hõx 'L<Õ‡+¨ xq∞ëÈ`«Ê#fl qѨ#flÉè∞í =<å=â‹· fi #=∞ó— JO>Ë
Hõ#∞fl`≥i¿ãÎ [QÆ`«ÎO`å LO_»@O J#fl=∂@! Hõ#∞fl =¸¿ãÎ [QÆ`«∞Î ÖË^Œ∞ P
Ѩ~°"Õ∞â◊fiiH˜! P q+¨Ü«∂<Õfl WHõ¯_» K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. JO>Ë PÜ«∞# `≥eqQÍ
LO>Ë<Õ D „ѨÑO¨ K«O L#fl@∞¡. Hõ#∞fl=¸ã¨∞‰õΩO>Ë D „ѨÑO¨ K«O ÖË^#Œ fl=∂@!
PÜ«∞# Z_»=∞KÕu ã¨Ê~°≈`À D „ѨÑO¨ K«O JO`å áÈ`«∞Ok J#fl=∂@! ‰õΩ_çK`Õ ÀÎ
=Ú@∞ì‰Ωõ O>Ë „ѨÑO¨ K«O JO`å LO@∞^Œ#fl=∂@! HÍ|\˜ì D qâ◊fi^ŒH}Δ˜ <å=∞O
=∞#‰õΩ P bÅ#∞ `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ #Î flk. JO^Œ∞Hõx L#fl [QÆ`∞« ÖÎ ’ „|Ǩχ=ã¨∞=Î Ù#∞
J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åÅO>Ë ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ ã¨Î=hÜ«Ú_»∞. 'qâ◊fiO ^Œ~°Ê} ^Œ$â◊º=∂#
#QÆs— J<Õ â’¡HõOKÕ`« ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎx =∞#O ™È΄`«=Ú KÕ™êÎ=Ú Hõ^•! PÜ«∞#
^ŒH˜Δ}=ÚYOQÍ K«∂ã¨∂Î LO\Ï_»@! =∞#O Z=~°=¸ ‰õÄ_® ^ŒH˜Δ}=ÚYOQÍ
K«∂_»@O =∞Ozk HÍ^Œx L`«Î~°=ÚYOQÍ K«∂ã¨∂Î LO_®e Jx K≥ѨÙ`å~°∞.
„ѨÑO¨ Kåxfl ã¨iQÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe JO>Ë ^ŒH}Δ˜ =ÚYOQÍ<Õ LO_®e JO\Ï~°∞.
JO>Ë [QÆ`∞« #Î ∞=^Œ∞Ì JxK≥ÑÊ≤ ^•xx u~°ã¯¨ iOz ã¨`º« O `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O "Õ~∞° .
â’¡II q™êÎ~°ó ™ê÷=~°ó ™ê÷}∞ó „Ѩ=∂}O c[=∞=ºÜ«∞"£∞ I
J~À÷#~À÷ =∞ǨHÀâ’ =∞ǨÉè’QÀ =∞Ǩ^èŒ#ó II 46
D â’¡HõOÖ’ ‰õÄ_® =∞m§ D [QÆ`«∞Î ã¨OQÆ`Õ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
426. q™êÎ~°ó :
D [QÆ`«ÎO`«\Ï ‰õÄ_® qã¨ÎiOz L<åfl_»∞. ã¨~°fi„ѨѨOK«=ÚÖ’#∂
PÜ«∞# L<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx q™êÎ~°ó.
427. ™ê÷=~°™ê÷}∞ó :
JO`«\Ï "åºÑ≤Oz<å ™ê÷=~°OQÍ<Õ LO\Ï_»∞. XHõKÀ@ LO_ç
=∞~˘HõKÀ@ ÖËx"å_»~Ú`Õ [OQÆ=∞OQÍ LO\Ï_»∞. HÍx D qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz
L#fl"å_çH˜ Hõ^eŒ Hõ ZHõ¯_» LO@∞Ok? ZHõ¯_ç#∞Oz ZHõ¯_ç^•HÍ Hõ^∞Œ Å∞`å_»∞?
JO`«\Ï P„Hõq∞Oz L#fl"å_»∞ HÍ|>Ëì ÉèÏQÆ=`«OÖ’ Ѩ^ŒºO PÜ«∞#‰õΩ ã¨iQÍæ
286
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨iáÈ`«∞Ok. PѨ^ŒºO – 'WO^Œ∞QÆÅ_»O^Œ∞ÖË_»x ã¨O^ÕǨÏ=Ú =Å^Œ∞—
J<Õ@@∞=O\˜ ^•xÖ’ 'K«„H˜ ã¨~ÀfiѨQ`Æ ∞« O_»∞— Jx ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞ áÈ`«# =∞ǨHõq!
q™êÎ~ó° =∞#O ^蕺#OÖ’ TÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ gÅ~ÚOk. =∞i PÜ«∞# ™ê÷=~°OQÍ
LO>Ë Z\Ï¡QÆ JO>Ë PÜ«∞#Ö’ JO`«~åƒùQOÆ QÍ LO_Õ [QÆ`∞« HÎ ^õ ∞Œ Å∞`«∞Ok HÍx
PÜ«∞# Hõ^ŒÅ_»∞. JO^Œ∞Hõx ™ê÷=~°ó – '™ê÷=~° [OQÆ=∂`«‡HõO— Jx =∞#=Ú
JO@∂ LO\Ï=Ú. [OQÆ=∂`«‡Hõ=Ú JO>Ë [QÆ`«∞ÎÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜k.
[QÆ`«∞Î JO>Ë HõkÖËk, QÆu Hõey#k Jx J~°÷O. `å#∞ JO`«\Ï "åºÑ≤Oz
`å#∞ =∂„`«O Hõ^ŒÅ‰õΩO_® L<åfl_»∞.
428. „Ѩ=∂}O :
ã¨=∞ã¨Î=Ú#‰õΩ PÜ«∞# =¸Å„Ѩ=∂}"≥∞ÿ L<åfl_»∞. ZHõ¯_» U [QÆ`«∞Î
K«∂ã≤<å PÜ«∞<Õ „Ѩ=∂}O! [QÆ`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯ „Ѩ=∂}O P`«_Õ! PÜ«∞#
*Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx „Ѩ=∂}OKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl_»∞. "Õ^•O`«Ñ¨~°OQÍ
âß„™êÎÅÖ’ K≥ÑÊ≤ # q^èOŒ QÍ PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ D [QÆ`ÎÕ „Ѩ=∂}O.
PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O Z\Ï¡QÆ JO>Ë „Ѩu =ã¨∞Î=Ù – U^≥·<å L#flk JO>Ë
^•x LxH˜H˜ HÍ~°}=Ú XHõ\ ˜ LO@∞Ok HÍ|\˜ì PÜ«∞# L<åfl_»∞ J#\ÏxH˜
D [QÆ`«∞Î LO_»@"Õ∞ „Ѩ=∂}=Ú. JO>Ë D [QÆ`«∞ΉõΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞.
JO^Œ∞Ö’ Wk Ѩi=∂}O Hõey# [QÆ`«∞Î. JO^Œ∞Ö’ PÜ«∞# JѨiq∞`«
=∞~Ú#"å_»∞ Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl_»∞.
429. c[=∞=ºÜ«∞"£∞ :
D [QÆ`«∞ΉõΩ PÜ«∞# c[=Ú. Z=iÖ’Oz D [QÆ`«∞ΠѨÙ\˜ìO^À P
c[=Ú PÜ«∞#. J=ºÜ«∞O JO>Ë Y~°∞Û ÖËxk. 'ѨÓ~°=‚ ∞^Œó ѨÓ~°q‚ ∞^ŒO ѨÓ~å‚`ü
ѨÓ~°‚ =Ú^ŒKº« `Õ Ñ¨Ó~°ã‚ º¨ ѨÓ~°‚ =∂^•Ü«∞ ѨÓ~°"‚ ∞Õ "å=t+¨º`Õ— J#fl@∞¡QÍ PÜ«∞#
ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù. JO^Œ∞Ö’Oz XHõ ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# „ѨÑO¨ K«O ѨÙ\Oì˜ k.
ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ Ñ¨Ù\#ì˜ Ñ¨Ê\˜H© PÜ«∞# `«~∞° QÆ∞ ÖˉΩõ O_® L<åfl_»∞.XHõ ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú#
=ã¨∞Î=ÙÖ’Op ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù#∞QÆ#Hõ =∞#O =∞# WO_»¡Ö’¡Oz f¿ãÎ
JO^Œ∞Ö’ WOHÍ Ug∞ LO_»^Œ∞. JO>Ë |™êÎ aÜ«∞ºOÖ’Oz |™êÎaÜ«∞ºO f¿ãÎ
287
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
WOHõ Ug∞ LO_»=Ù. HÍx PÜ«∞# JÖÏHÍ^Œ∞. PÜ«∞# ã¨OѨÓ~°‚ =ã¨∞Î"Õ!
PÜ«∞#Ö’Oz ZO`«fã≤<å PÜ«∞# JO`Õ LO\Ï_»∞. PÜ«∞# ã¨OѨÓ~°‚OQÍ
|Ü«∞\˜H˜ =zÛ#ѨÊ\˜H© PÜ«∞# ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ<Õ LO\Ï_»∞. JO>Ë PÜ«∞# c[=Ú.
PÜ«∞# J=ºÜ«Ú_»∞. =ºÜ«∞O ÖËx"å_»∞. PÜ«∞#Ö’Oz ZO`« |Ü«∞\˜H˜ =zÛ<å
PÜ«∞# JO`Õ LO\Ï_»∞. ã¨~fi° ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ<Õ LO\Ï_»∞.P c[O Ö’Oz Zxfl=∂~°∞¡
ã¨$+≤ì [iy<å Jk J=ºÜ«∞"Õ∞.
430. J~°÷ó :
JO^ŒiKÕ`« Ji÷OѨ|_Õ"å_»∞. r=HÀ\˜ `«=∞ rq`«HÍÅOÖ’
™ê^è•~°}OQÍ ã¨~fi° ã¨∞MÏÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. "å\˜x „Ѩ™êkOK«=∞x PÜ«∞##∞
Ji÷™êÎ~∞° . JO>Ë "åà◊√§ J~°∞Å÷ ∞. "åà◊√§ Ji÷OKÕk DÜ«∞#<Õ. HÍ|\˜ì DÜ«∞#
'J~°÷=Ú—. PÜ«∞# JÖÏ J_çˆQ"åi HÀiHõÅ∞ fˆ~Û"å_»∞. *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
431. J#~°÷ó :
PÜ«∞# Ji÷ HÍ_»∞. JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ HÀiHõÖgË ÖË=Ù. PÜ«∞# W`«~∞° Å
HÀiHõÅ∞ fˆ~Û"å_Õ HÍx PÜ«∞#‰õΩ Ug∞ÖË=Ù. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# J#~°∞÷_»∞.
PÜ«∞# Ji÷OK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖËx"å_»∞.
432. =∞ǨHÀâ◊ó :
P`«_ç Ü«∞O^Œ∞#fl D [QÆ`«∞ΉõΩ =∞ǨHÀâ◊=Ú JxJ~°÷O L#flk.
D[QÆ`∞« ‰Î Ωõ PÜ«∞# HÀâ◊~∂° ѨOÖ’<Õ L<åfl_»∞. =∞#Ö’ J#fl=∞Ü«∞, „áê}=∞Ü«∞,
=∞<À=∞Ü«∞, *Ï˝#=∞Ü«∞, P#O^Œ=∞Ü«∞ Jx ѨOK«HÀâ◊=ÚÅ∞ L#flq. Wq
PÜ«∞# ã¨$+≤ì.
433. =∞ǨÉè’QÆó :
PÜ«∞# =∞ǨÉè’y. JO>Ë z^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. x~°O`«~°=Ú
P#O^•xfl J#∞Éèíqã¨∂Î LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O. JO^Œ∞Hõx =∞ǨÉè’QÆó.
434. =∞Ǩ^èŒ#ó :
Éè’QÍÅ#∞ ™êkèOKåÅO>Ë =ÚYºOQÍ HÍ=Åã≤Ok ^èŒ#O. Sâ◊fi~°ºO.
P Sâ◊fi~åºxfl „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞ PÜ«∞#. WHõ¯_» ^è<Œ åxH˜ WKÕÛ „áê^è•<åºxHõ<åfl
*Ï˝<åxˆH W=fi=Åã≤Ok. âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ Éè’QÆO *Ï˝#ã¨=Úáê~°<˚ !Õ JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞#
*Ï˝#=Ú J<Õ =∞Ǩ^èŒ# „Ѩ^•`«!
288
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
â’¡II Jxifi}‚ó ã¨÷qëȪ Éèí∂~°÷~°‡Ü«¸áÈ =∞Ǩ=∞Yó I
#HõΔ„`«<Õq∞~°flHõΔ„f HõΔ=∞ó HΔÍ=∞ó ã¨g∞ǨÏ#ó II 47
435. Jxifi}‚ó :
PÜ«∞# x`«ºã¨O`«∞+¨μ_ì ∞» . ã¨=∞ã¨=Î ÚÖˇ#· HÀiHõÅ∞ fi#"å_»∞. Jã¨Å∞
PÜ«∞#‰õΩ HÀiHõÖË ÖË=Ù.
436. ã¨÷q+¨ªó :
PÜ«∞# q~å\ò~°∂ѨOÖ’ L<åfl_»∞ HÍ|\˜ì ã¨÷q+¨ªó. ã¨÷q+¨ª JO>Ë
#HõΔ„`«K«„HõO JO`å "åºÑ≤Oz L#fl"å_»∞ –=∂=¸Å∞QÍ qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx
K≥ѨÊ=K«∞Û. 'Jyfl~°∂‡~å÷ K«‰õΔΩ+‘ K«O„^Œã¨∂~“º— Éèíq+¨º`å¯ÅOÖ’ ‰õÄ_® WѨC_Õ
"åºÑ≤Oz LO_»@OKÕ`« ã¨÷q+¨ª Jx K≥ѨÊ=K«∞Û. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥ѨC‰õΩ#fl
Jxifi}‚ <å=∞O KÕ`<« Õ ã¨q÷ +¨ª â◊|OÌ Ü≥ÚHõ¯ J~°O÷ ã¨O„áêѨ=Î ∞=Ù`«∞Ok. =∞#‰õΩ
Éèqí +¨º`«∞Î L#flk JO>Ë HÍÖÏO`«~=° ∞O^Œ∞ =∞#‰õΩ ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^À `≥eÜ«∞x
Éèqí +¨º`«∞Î Hõey#"åà◊§=Ú. =∞#‰õΩ PtOKÕ Éèqí +¨º`ÕÎ LO@∞Ok HÍx Wk=~°Hˆ
Éè∞í Hõ"Î ∞≥ ÿ J#∞Éè∂í `«"∞≥ #ÿ Éèqí +¨º`«∞Î =∞#‰õΩ ÖË^∞Œ . PtOz# Éèqí +¨º`ÕÎ J#∞Éèqí OK«
|_ç# Éèqí +¨º`«∞QÎ Í Hõey L#fl"åà◊√§ ZO`«=∞Ok LO\Ï~°∞? tOâ◊√=∂~°K„« HõO
JO>Ë #HõΔ„`«=∞O_»ÅO! XHõ "≥Úã¨e `«# `«Å#∞ "≥#‰õΩ¯ q~°∞K«∞‰õΩx <À\˜`À
`ÀHõ#∞ Ѩ@∞ì‰õΩx K«„HÍHÍ~°OQÍ LO>Ë ZÖÏ LO@∞O^À #HõΔ„`«=∞O_»ÅO JÖÏ
L#fl^Œx J~°÷O. *’ºuâß≈GOÖ’ D tOâ◊√=∂~° K«„HÍxfl #HõΔ„`«=∞O_»ÖÏxfl
ã¨∂zOK«\ÏxH˜ "å_»∞`å~°∞. J`«_Õ =∞#‰õΩ "åã¨∞ΠѨÙ~°∞+¨μ_»∞. "åã¨∞ÑÎ Ù¨ ~°∞+¨μ_»∞
‰õÄ_® JÖψQ LO\Ï_»∞. PÜ«∞# =à◊§O`å "≥#‰õΩ¯ q~°∞K«∞‰õΩx `«# áê^Œ=ÚÅ#∞
`«#t~°ã∞¨ û`À `å‰õΩ`«∂ â◊s~°O "≥Ú`åÎxfl q~°∞K«∞‰õΩx WO\˜"Ú≥ `åÎxH˜ K«„HÍHÍ~°OQÍ
qã¨ÎiOK«∞‰õΩx Ѩ_»∞‰õΩx LO\Ï_»∞. P "åã¨∞ÎѨÙ~°∞+¨μ_Õ q+¨μ‚=¸iÎQÍ ™È΄`«O
KÕÜ«∞|_»∞`«∞<åfl_»∞. =∞O„`«âßGO ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl `≥Å∞ѨÙ`«∞#flk.
"åã¨∞ÎѨÙ~°∞+¨μ_çx '#"≥∂ "åã¨Î"åºÜ«∞ K« "åã¨∞ÎáêÜ«∞K«— Jx ~°∞„^ŒOÖ’ ‰õÄ_®
™È΄`«O KÕã∂¨ Î LO\Ï=Ú. JO^Œ∞Hˆ ~°∞„^ŒOÖ’x H˘xfl â◊ÉÏÌÅ∞ =∞#‰õΩ WO^Œ∞Ö’
‰õÄ_® =™êÎ~Ú. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_ç Ü≥ÚHõ¯ ÉÏǨϺã¨fi~°∂áêxfl Z„~°x "≥O„@∞HõÅ∞
289
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Hõey#"å_»∞, „uâ◊¥Åáê}˜ Jx ~°∞„^ŒO =i‚Oz<å ã¨~fi° HÍe‰õΩ_»~Ú#@∞=O\˜,
„u=¸~åκ`«‡Hõ =∞~Ú#@∞=O\˜ âßâ◊fi`«=∞~Ú# ã¨`åºxfl PÜ«∞# QÆ∞}ÏÅKÕ`«
Q“}OQÍ ™È΄`«O KÕã∞¨ OÎ k. P ~°∂ѨOÖ’ ~°∞„^Œ∞_çx ™È„`«O KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hõ<Õ
WHõ¯_» ã¨÷q+¨ª JO>Ë JÖÏO\˜ ã≤÷u Hõey#"å_»∞ Jx =∞#O K≥ѨCHÀ"åe.
"åã¨∞ÎѨÙ~°∞+¨μ_»∞ ã¨÷q+¨μª_»∞.WO\˜Ü«∞O^Œ∞ L#flѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® |Ü«∞\˜H˜
Hõ#|_»∞`«∞#fl"å_»∞ PÜ«∞#. ã¨q÷ +¨ª JO>Ë J^Œ$â◊º=∂# â◊|OÌ HÍ^Œ∞. ^Œ$â◊º=∂#
=∞~Ú#^Õ! tOâ◊√=∂~°K«„HõO JO>Ë JO`Õ Hõ^• =∞i! #HõΔ„`«Ö’HõOÖ’ HõO\˜H˜
Hõ#|_Õ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Jx W`«_çx =∞#O ¿Ñ~˘¯O\Ï=Ú. '#HõΔ„`å}˜ ~°∂ѨO—
Jx L#flk Hõ^•! ѨÙ~°∞+¨ ã¨∂HõÎOÖ’ ‰õÄ_® D „Ѩ™êÎ=# L#flk. #HõΔ„`«=ÚÖË
PÜ«∞#~°∂Ѩ=ÚÅ∞.
437. JÉèí∂ó :
PÜ«∞# ZѨC_»∂ ѨÙ\˜#ì "å_»∞ HÍ_»∞. PÜ«∞# ZѨC_»∞ ѨÙ\Ïì_À Z=iH©
`≥eÜ«∞^Œ∞. 'Éèí∂ ã¨`åÎÜ«∂O—. ã¨`åÎã¨fi~°∂ѨÙ_»∞! ÖË^• J[<å‡ JÉèí∂ó JO>Ë
[#‡~°Ç≤Ï`«∞_»∞. [#‡ÖËx"å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ =∞#O ã¨O㨯 $`«OÖ’ JÉèí∂`ü
J<Õ =∂@#∞ "å_»∞`«∂ LO\Ï=Ú. ѨÙ\Ïì_»∞, WÖÏ J~ÚOk, ã¨OÉèíqOzOk
Jx K≥Ñʨ \ÏxH˜ WÖÏ "å_»`å=Ú. JO>Ë Wk=~°‰Ωõ L#fl"å_»∞, ã¨OÉèqí Oz#"å_»∞
Jx J~°÷O. JÉèí∂ J<Õ â◊|ÌOKÕ`« PÜ«∞# LO_ç#"å_»∞ –Wk=~°‰õΩ L#fl"å_»∞
Jx J~°O÷ !
438. ^èŒ~°‡Ü«¸Ñ¨ó :
Ü«∞[˝=∞O^Œ∞ Ѩâ◊√=Ù U q^èŒ=ÚQÍ |OkèOѨ|_ç LO@∞O^À P
=∂kiQÍ ÉèQí =Æ O`«∞_çx P~åkèOKÕ ~°∂Ѩ=ÚÅ~Ú# ^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ `«#Ü«∞O^Œ∞
|OkèOz LOK«∞‰õΩ#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì J`«_»∞ ^èŒ~°‡Ü«¸Ñ¨! Ü«∞[˝OÖ’ Ü«¸Ñ¨
ã¨ÎOÉèí=Ú#‰õΩ |e W=fiÉ’ÜÕ∞ Ѩâ◊√=Ù#∞ Hõ_»`å~°∞. XHõ =ºH˜Î T~°÷fiQÆ`«∞Å#∞
HÀ~°∞‰õΩx ã¨fi~°æ™œMϺÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩx Ü«∞[˝O KÕã¨∞Î<åfl_»#∞HÀO_ç! P ã¨^Œæu, P
L`«Î=∞QÆu D Ѩâ◊√=Ù#O^Œ∞ Wk=~°ˆH P~ÀÑ≤`«"≥∞ÿ D Ü«¸Ñ¨ã¨ÎOÉèÏxH˜ Hõ\ ˜ì
HÍŠѨÙ~°∞+¨μ_çH˜ |e W=fi@OKÕ`« P HÍÅѨÙ~°∞+¨μ_ç ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ D Ü«∞[˝ÑÙ¨ ~°∞+¨μ_»∞
290
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
fã¨∞ÔHo§ P r=Ù_ç [#‡#∞ =ÚO^Œˆ~ ™ê~°÷HõO KÕ™êÎ_»∞. ^•xH˜ L`«Î=∞QÆ`«∞Å∞
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. WHõ¯_» Ü«∞[˝Ñ¨â◊√=Ù#∞ ǨÏ`«º KÕÜ«∞@O HÍ^Œ∞. L`«Î=∞QÆ`«∞Å∞
HõeÊ™êÎ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë P Ѩâ◊√=Ù ^•#O`«@ Jk L`«Î=∞QÆ`«∞Å#∞ ã¨OHõÅÊO
KÕÜ∞« @OQÍx, L`«=Î ∞ QÆ`∞« Å#∞ ã¨OáêkOK«∞HÀ=@OQÍx – J\Ï¡O\˜ Ѩ#∞ÖËg
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ™êufiHõ=∞~Ú# „Ѩ=$uÎ Hõey L#fl Ѩâ◊√=k. ˆH=ÅO <åÅ∞QÆ∞
QÆ_Ѥç ~¨ H° Åõ ∞ uO@∂ `«#‰õΩ ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~åx rq`«O QÆ_¿ç Ñ [O`«∞=Ù Jk!
D Ü«∂[‰õΩ_»∞ P Ѩâ√◊ =Ù‰õΩ L`«=Î ∞QÆ`∞« Å∞ HõeÊOz P =∂~°Oæ Ö’<Õ `å#∞‰õÄ_®
"≥à◊√§`å_»∞. JHõ¯_» D Ü«¸Ñ¨ã¨ÎOÉèíO D L`«Î~°QÆu ^èŒ~å‡xfl ã¨∂zã¨∞ÎOk.
J^˘Hõ ^èŒ~°‡O! D ã¨$+≤ìÖ’ „Ѩfk ‰õÄ_® XHõ ^èŒ~å‡xfl P„â◊~ÚOz LO@∞Ok.
„Hõ`«∞=Ù ‰õÄ_® J\Ï¡O\˜^Õ! z=~°‰õΩ <åâ◊#=Ú ‰õÄ_® ^èŒ~å‡xfl P„â◊~ÚOz
LO@∞Ok! ^èŒ~°‡OKÕ`«<Õ D [QÆ`«ÎO`å #_»∞ã¨∞Î#flk. J@∞=O\˜ ã¨~°fiÜ«∞[˝=Ú
ÅÖ’#∂ Ѩ~°=∂~°÷=∞~Ú# P Ü«¸Ñ¨ã¨ÎOÉèí=∞O^Œ∞ ^èŒ~°‡=Ú ^è•i‡HõOQÍ
„Ѩu+≤ªOK«|_ç LO@∞Ok. Jk U Ü«∞[˝=∞~Ú#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® JO`Õ!
*’ºuëȪ=∂k Ü«∞[˝=∞~Ú<å, Jâ◊fi"Õ∞^èŒ=∞~Ú<å JO`Õ! x`åºyflǨϟ„`å^Œ∞Å
#∞Oz „uHÍÖÏQÆ∞flÅhfl ‰õÄ_® XHõ ^èŒ~å‡xfl P„â◊~ÚOz L#flq. JO^Œ∞Hõ<Õ
Ü«∞[˝O KÕã≤#ѨC_»∞ Ü«¸Ñ¨"Õ∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#k. Ü«¸Ñ¨ ã¨ÎOÉèÏxH˜ ã¨OHõ~°¬}
KÕã≤ J~°Û#KÕã≤ „Ѩ`ÕºHõOQÍ Ñ¨iâ◊√^ŒúO KÕ™êÎ~°∞. JHõ¯_» ^èŒ~°‡^Õ=`« P"åǨÏ#
KÕÜ«∞|_ç# `«~°∞"å`« D Ѩâ◊√=Ù P ^èŒ~°‡^Õ=`«‰õΩ JѨÊyOK«|_»∞`«∞Ok. ^•x
Ѷ¨ÖÏ<Õfl Ü«∂[‰õΩ_»∞ á⁄O^Œ∞`å_»∞. JO`ÕQÍx U ^Õ=`«<À ã¨O`À+¨ÃÑ@ì\ÏxH˜
P rqx ǨÏ`«ºKÕã≤ `å#∞ ÖÏÉèíO á⁄O^Œ∞^•=∞<Õ ÉèÏ=# LO_»^Œ∞. `«# ã¨∞YO
HÀã¨=∞x =∞~˘Hõ rqx |eW=fi@=∞<Õ^•xH˜ Z=fi~°∞ ‰õÄ_® XѨCHÀ~°∞.
™ê=∂#∞ºÖË XѨCHÀ~°∞. WOHõ P~°∞ºÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ XѨC‰õΩO\Ï~°∞? ^è~Œ ‡° O Ѩ~åHÍ+¨ª
K≥Ok#@∞=O\˜ P~°º*Ïu `«# ã¨∞YO HÀã¨=∞x U r=Ù_çx |e W=fi_»=∞<Õ
@@∞=O\˜ ™ê=∂#∞º_ç ÅHõΔ}Ïxfl Jã¨ÖË JOwHõiOK«ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Ö’#∂
„ÉÏǨχ}∞_çH˜ – "Õ^Œ=¸iÎ J~Ú# kfiA_çH˜ Jk ZѨC_»∂ HõÅQÆ^Œ∞.Jk
^è~Œ ‡° Ü«¸Ñ¨ ã¨OÎ ÉèOí . ѨÙ~∞° +¨ã∂¨ HõOÎ JO`å ‰õÄ_® Ü«∞[˝O`À>Ë „áê~°OÉè=í ∞=Ù`∞« Ok.
''ã¨áêΙêºã¨#Êi^èŒÜ«∞ó I „uã¨ûѨΠã¨q∞^èŒó Hõ$`åó I ^Õ"å Ü«∞^Œº[˝O `«<åfi<åó
291
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
J|^èflŒ #∞Ê~°∞+¨O Ѩâ√◊ "£∞ `«O Ü«∞[˝O |~üÇÏ≤ +≤„áœHõ<Δ £ ѨÙ~°∞+¨O *Ï`«=∞„QÆ`ó« II——
Ü«∞[˝OÖ’Z<≥flxfl ÉèÏQÍÅ∞ L<åflÜ≥∂ J=hfl ‰õÄ_® x~°∂Ѩ} KÕÜ«∞ |_®¤~Ú.
Ü«¸Ñ¨ ã¨ÎOÉèíOÖ’ ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞<Õ.
439. =∞Ǩ=∞Yó :
PÜ«∞# =∞ǨÜ«∞[˝ ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» . =∞YO JO>Ë Ü«∞[˝=Ú. =∞ǨÜ«∞[˝=Ú
JO>Ë WHõ¯_» ã¨~fi° Ü«∞[˝=ÚÅ∞ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ã¨~fi° =Ú
P`«_Õ Jx K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. Ü«∞[˝=Ú z#fl^Œ~Ú<å ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú<å ^•x
ã¨fi~°∂Ѩ=Ú PÜ«∞<Õ! U Ü«∞[˝=∞~Ú<å PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞Hˆ =∂=¸Å∞QÍ Ü«∞[˝"∞Õ
q+¨μ‚=Ù Jx =∞#=Ú J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú.
440. #HõΔ„`«<Õq∞ó :
<Õq∞ JO>Ë XHõ K«„Hõ=Ú. ^•xÖ’ ayOK«|_ç L#fl@∞=O\˜k! XHõ
|OQÍ~°Ñ¨Ù HõOHõ}O g∞^Œ ~°`åflÅ∞ á⁄^ŒQÆ|_ç L<åfl~Ú. P QÍA‰õΩ <Õq∞ Jx
¿Ñ~°∞. XHõ =ã¨∞=Î Ù XHõ „Ѩ`ºÕ Hõ=∞~Ú# ™ê÷<åxfl P„Hõq∞OK«∞‰õΩx LO_ç âßã≤OK«|_ç
L#fl^À ^•xx <Õq∞ Jx JO\Ï~°∞. XHõ ÃÑ^ŒÌ K«„@=ÚÖÏO\˜^•O\’¡ XHõ^•xH˜
=∞~˘Hõ\˜ `«QÆʼnõΩO_® P #HõΔ„`«=ÚÅhfl "å\˜ "å\˜ ™ê÷<åÅ∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
W~°∞ã¨∞ÖÏO\˜k. P #Hõ„Δ `«=ÚÅhfl W~°∞ã¨∞ÖÏO\˜ XHõ K«„HõOg∞^Œ áÈQÆ∞KÕÜ∞« |_ç
L<åfl~Ú.D #HõΔ„`«=ÚÅhfl XHõ K«„@OÖ’ "Õ∞‰õΩ H˘@ì|_ç#@∞¡ J@∞ W@∂
Hõ^ŒÅ‰õΩO_® ayOK«|_ç L#flѨÊ\˜H© #HõΔ„`«=ÚÅ∞ =∂„`«O Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú.
Jk <Õq∞ J#|_»∞`«∞Ok. P <Õq∞ PÜ«∞#! D #Hõ„Δ `«<qÕ ∞ÜÕ∞ q+¨μÇ‚ Ϩ $^ŒÜ∞« O
Jx K≥Ñ≤Ê tOâ◊√=∂~°=~°‚#Ö’ ™êfi^蕺ܫ∞ „ÉÏǨχ}OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.
q+¨μ‚ǨÏ$^ŒÜ«∞O JO>Ë =∞# â◊s~°OÖ’ Hõ^ŒeHõ ÖËx =ã¨∞Î=Ù XHõ\˜ L#flk.
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ ˆHO„^ŒaO^Œ∞=Ù. Jk JÖÏ LO_»@O
=Å#<Õ ^•x K«∞@∂ì UÜÕ∞ JOQÆ=ÚÅ∞ UÜÕ∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’ x~°‚~ÚOK«|_ç
L<åflÜ≥∂ Jq "å\˜ "å\˜ QÆ`«∞Å∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ѨxKÕã¨∞Î#flq. =∞# ˆHO„^Œ"Õ∞
ǨÏ$^ŒÜ∞« =Ú! J^Õ q+¨μÇ‚ Ϩ $^ŒÜ∞« =Ú. D â◊s~åxH˜ tYÖÏO\˜ "å_»∞ ~°∞„^Œ∞_»∞.
QÍÜ«∞„uÖ’ =∞#O ~°∞„^ŒótY Jx K≥ѨC‰õΩO@∂ LO\ÏO Hõ^•! ''Ѩ$käg
Ü≥∂xó „áê}Ïáê# "åº<À^•# ã¨=∂<å 㨄áê}Ï âıfi`«=~å‚ ™êOMϺܫ∞#
292
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨QÀ„`å QÍÜ«∞„f—— Jx =∞#O ~ÀE QÍÜ«∞„uÖ’ K≥ѨC‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú
Hõ^•! QÍÜ«∞„u K«k"Õ „Ѩu"å_»∞ J#∞‰õΩO@∂ LO_Õ =∂@ÖË! D Hˆ O„^Œ=ÚKÕ`<« Õ
=∞# â◊s~°O balance `«Ñʨ ‰õΩO_® LO@∞#flk. D ã¨=∞ã¨Î qâßfixH˜ PÜ«∞<Õ
P ˆHO„^Œ™ê÷#=Ú! JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# D #HõΔ„`«<Õq∞ J<Õ <å=∞O`À
H©iOΠѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞.
441. #HõΔ„f :
'#Hõ„Δ `å}Ï=∞ǨÏO â◊j— JxK≥ÑÊ≤ ÉèQí =Æ ^Œ~Ì ≈° #=Ú#∞|\˜ì K«O„^Œ~∂° Ѩ=Ú,
#Hõ„Δ u J<Õ ~°∂ѨO PÜ«∞#‰õΩ =iÎã∞¨ OÎ k Jx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞. #Hõ„Δ u JO>Ë Hõ„Δ `«O
HÍ#@∞=O\˜k. ZѨC_»∂ "≥Å∞QÆ∞`«∂ âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ@@∞=O\˜k.
JO^Œ∞=Å# ^•xH˜ #Hõ„Δ `«O Jx ¿Ñ~°∞ =zÛOk. #Hõ„Δ `«O JO>Ë Éè∫uHõ=∞~Ú#
XHõ ~°∂ѨO ÖËHõ XHõ QÀà◊O Jx J#∞HÀ=K«∞Û. JO^Œ∞Ö’ ZѨC_»∂ HÍ~°}=∞~Ú#
=ã¨∞=Î Ù XHõ\ ˜ LO@∂ LO@∞Ok. #Hõ„Δ `«OQÍ LO_»\ÏxH˜ Jk HÍ~°}=∞~Ú#
=ã¨∞Î=Ù. ^•xÜ«∞O^Œ∞ PÜ«∞# "åºÑ≤Oz LO_»@OKÕ`« Jk âßâ◊fi`«OQÍ
"≥Å∞QÆ∞`«∞#flk. Jk âßâ◊fi`«=∞~Ú#k – HõΔ„`«O HÍ#@∞=O\˜k.
442. HõΔ=∞ó :
'HõΔ=∞Ü«∂ Ѩ$käg ã¨=∞ó— Jx "åb‡H˜ =K«#O L#flk. HõΔ=∞ JO>Ë
ã¨Ç¨Ï#=Ú Jx =∂=¸Å∞QÍ =∞#O J~°÷O K≥ѨC‰õΩO\Ï=Ú. WHõ¯_» HõΔ=∞
â◊ÉÏÌxH˜ ÉèíiOK«@=Ú Jx J~°÷O. HõΔ=∞ JO>Ë xifiHÍ~°OQÍ ÉèíiOK«@=Ú!
HõΔ=∂ ~°∂ѨOÖ’ LO_ç WO`« [QÆ`«∞Î#∞ Éèíiã¨∞Î<åfl_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# HõΔ=∞ó.
JO`ÕH͉õΩO_® Éè∂í ^Õq q+¨μÑ‚ u¨ fl HÍ|\˜ì Hõ=Δ ∞ â◊|OÌ KÕ`« ã¨$+≤Oì K«|_çOk HÍ|\˜ì
P"≥∞‰õΩ JO`«\ ˜ HõΔ=∂QÆ∞}O =zÛOk.
443. HΔÍ=∞ó :
HΔÍ=∞ JO>Ë Ug∞ ÖˉΩõ O_® áÈ=@=Ú. ã¨=∞ã¨Î qHÍ~°=ÚÅ∞ HõÜ Δ ∞« "≥∞ÿ
áÈ~Ú# `«~∞° "å`« ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ=ÚKÕ`« LO_Õ"å_»∞. Hõ=Δ ∞ Hõey LO_»@"Õ∞ HΔÍ=∞=Ú
Jx HΔÍ=∞ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. JO>Ë HõΔ=∞ J<Õ@@∞=O\˜ ÅHõΔ}Ïxfl
^èŒiOz LO_»@"Õ∞ HΔÍ=∞ â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok.

293
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
444. ã¨g∞ǨÏ#ó :
ã¨$ëêì ºk HÍ~°º=ÚÅÔH· ã¨g∞p#=∞QÆ∞ KÕ+Åì¨ ∞ Hõey#"å_»∞. ã¨~fi° áêáêÅ#∞
ÉèíiOKÕ"å_»∞ =∞#∞+¨μÅ∞ J*Ï˝#OKÕ`« áêѨO KÕ™êÎ~°∞. ã¨=∞ã¨Îr=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
áêáêÅ∞ KÕã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#∞„QÆǨÏã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. HÍ|\˜ì P
áêѨѶ¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOK«Hõ=ÚO^Õ P áêáêxfl HõΔÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâßxfl,
LáêÜ«∂xfl PÜ«∞# ã¨$+≤Oì z LOK«∞`å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨g∞ǨÏ# J<Õ â◊|OÌ KÕ`<« Õ
r=Ù_»∞ WOHÍ LO@∂<Õ L<åfl_»∞. JÖÏH͉õΩO_® ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú#@∞=O\˜
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P áêáêxfl áÈQ˘@∞ì‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O HõeÊOKå_»∞ ã¨g∞ǨÏ#
<å=∞OKÕ`«! Ü«∞[˝O=Å# P áêѨO áÈQ˘@∞ìHÀ=K«∞Û. Dâ◊fi~å~å^èŒ#KÕ`« P
áêáêxfl „ѨHΔÍà◊#O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.'h áêáêÅhfl HõΔq∞OKå#∞, h áêáêÅhfl
áÈ`«q— Jx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞ PÜ«∞#. ZO^Œ∞HõO>Ë ~å=∂Ü«∞}OÖ’x "åeÜ≥ÚHõ¯
=^èŒÜÕ∞ nxH˜ K«Hõ¯x ^Œ$ëêìO`«O. "åe ~å=Ú_ç ÉÏ}O ^≥|ƒ u#fl `«~°∞"å`«
=∞~°}"Õ^Œ##∞ J#∞Éèíqã¨∂Î ^Œ∞óYѨ_»∞`«∞O>Ë ~å=Ú_»∞ J`«_çx F^•~åÛ_»∞.
'hk |Å=#‡~°}O HÍ^Œ∞. ZѨC_»~Ú`Õ h=Ù <å ÉÏ}OKÕ`« K«OѨ|_®¤"À h
áêáêÅhfl HõΔÜ«∞"≥∞ÿáÈ~Ú#q. WѨÙ_»∞ h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞ú_ç=~Ú<å=Ù. WѨC_»∞
h‰õΩ L`«Î=∞QÆ`«∞ÖË „áêÑ≤ΙêÎ~Ú. <Õ#∞ x#∞fl tH˜ΔOK«\ÏxH˜ ã¨~åfikèHÍ~åÅ∞
L#fl"å_çx. D ^Õâßxfl áêeOKÕ ~å[~Ú# Éèí~°`«∞_ç „Ñ¨uxkèx <Õ#∞. D
~å[ºOÖ’ Z=~°∞ áêѨO KÕã≤<å tH˜ΔOKÕ JkèHÍ~°O <å‰õΩ L#flk. J~Ú<å
~åA KÕ`«∞ÅÖ’ tH˜ΔOK«|_»¤"å_»∞ #~°HÍxH˜ áÈ_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë <åKÕ`«
tH˜OΔ Ñ¨|_ç#"åà◊√§ Ѩiâ◊√^Œ∞Åú =Ù`å~°∞—. Jx Ç≤Ï`«É’^èŒ KÕ™ê_»∞. x*ÏxH˜ ‰õÄ_®
JO`Õ! N~å=Ú_»∞ "åex =kèOz J`«_Hˆç "Õ∞Å∞ KÕ™ê_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_∞»
áêѨzO`«#Ö’ L<åfl_»∞. ã¨g∞ǨÏ# J<Õ <å=∞OKÕ`« ^•xx ^èiŒ Oz LO\Ï_»∞
Jx, tH˜ΔOz J`«_çx <åâ◊#O KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ 'HΔÍ=∞ó—. Jã¨Å∞
HÍ~°}=ã¨∞=Î Ù #tOK«^∞Œ . HÍ~°ºO #tã¨∞OÎ k. D „ѨÑO¨ K«OÖ’ HΔÍ=∞â◊|OÌ KÕ`«
HÍ~°ºO #tã¨∞OÎ k. HÍ~°}O #tOK«^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∂=¸Å∞QÍ
XHõ yO[ L#flk. JO^Œ∞Ö’Oz "≥ÚHõ¯ ѨÙ@ìQÍ<Õ P yO[ #tã¨∞ÎOk. P
K≥@∞ì‰õΩ JÖÏO\˜ yO[Å∞ "≥~Úº =™êÎ~Ú =∞m§! HÍ|\˜ì c[O #tOK«^Œ∞.
294
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
#Hõ„Δ u <å=∞OKÕ`,« HΔÍ=∞ <å=∞O KÕ`« #tOK«x"å_»∞ J<Õ J~°O÷ ‰õÄ_® "≥Ú`«OÎ g∞^Œ
™ê^è•~°}OQÍ ã¨∞Êùiã¨∞ÎOk.
â’¡II Ü«∞[˝ W*’º =∞¿ÇÏ[ºâ◊Û „Hõ`«∞ó 㨄`«O ã¨`åOQÆuó I
ã¨~°fi^Œs≈ q=ÚHÍÎ`å‡ ã¨~°fi*’˝ *Ï˝#=Ú`«Î=∞"£∞ II 48
D â’¡HOõ Ö’ *Ï˝<åxfl QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∂ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝<åOâ◊#∞
QÆ∞iOz K≥ѨC`«∞<åfl~°∞. PÜ«∞# D [QÆ`«∞ÎÖ’ UÜÕ∞ ÅHõΔ}=ÚÅ`À L<åfl_À
K≥ѨÊ|_ç#q.
445. Ü«∞[˝ó :
JO>Ë PÜ«∞# ã¨~fi° Ü«∞[˝ãfi¨ ~°∂ѨÙ_∞» . ''Ü«∞*’˝"·≥ q+¨μó‚ —— Jx K≥Ñʨ @OKÕ`«
Ü«∞[˝â◊|ÌO "å_»|_ç#k. 'Ü«∞[˝— JO>Ë Ü«∞lOK«^Œy#"å_»∞. Ü«∞lOK«@"Õ∞
Ü«∞[˝O. JO>Ë P~å^èŒ<Õ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞! Ü«∞[˝O J<Õk ã¨KÕ`«=∞~Ú#@∞=O\˜
ÉèQí =Æ `«ûfi~°∂ѨO. Ü«∞[˝OÖ’ J_»∞QÆ_∞» QÆ∞# ‰õÄ_® ã¨=∞+≤Qì Í LO_Õ ã¨g∞p#=∞~Ú
#@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ K≥`· #« º=ÚÖ’ J=hfl ‰õÄ_® JOQÆ=ÚÅ∞. ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ∞
JO>Ë Ü«¸Ñ¨=Ú, ǨÏqã¨∞û, |i›ã∞¨ û, zu, Ǩϟ`«, L^•æ`« – gà◊§O^Œ~∂° Hõe¿ãÎ
Ü«∞[˝=Ú. Ü«∞[˝=Ú JO>Ë XHõ¯~°∞ HÍx – XHõ¯i`À JÜÕ∞º HÍ~°º=Ú HÍx
HÍ^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ HÀ~°∞ì J<Õ =∂@‰õΩ J~°÷O XHõ¯ [_ç˚ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞.
JHõ¯_» qKå~°}Ö’ L#fl@∞=O\˜ <Õ~°ã¨∞÷_ç ^ŒQÆæi#∞Oz Prosecutor, Ad-
vocate "≥Ú^ŒÅ~Ú# "åà◊§O`å Hõeã≤#ѨC_Õ Jk HÀ~°∞ì J#|_»∞`«∞Ok.
Ü«∞[˝O ‰õÄ_® JÖÏO\˜^Õ! JO^Œ∞Ö’x ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® q+¨μ‚=∞Ü«∞O!
~°∞„^ŒOÖ’x K«=∞HõOÖ’ ‰õÄ_® =∞#O ''W^臌 â◊Û"Õ∞ |i›âÛ◊ "Õ∞ "Õkâ◊Û"Õ∞ k+≤Ü ‚ ∂« â◊Û"Õ∞
„ã¨∞ûK«â◊Û"Õ∞ K«=∞™êâ◊Û"Õ∞ „QÍ=}Ïâ◊Û"Õ∞—— Jx ~°∞„^Œ∞}˜‚ „áêi÷™êÎ=Ú. W=hfl
K≥ѨÊ@OKÕ`« D K«=∞™ê "≥Ú^ŒÅ~Ú#=hfl Ü«∞[˝"Õk – Ü«∞[˝OÖ’ |i›ã¨∞û,
„ã¨∞‰õΩ¯, „ã¨∞=O Jhfl ‰õÄ_® h"Õ Jx K≥ѨÙ`å~°∞. Ü«∞[˝Ñ¶¨Å„Ѩ^Œ∞_»∞ J`«_Õ!
ã¨~°fiÅHõΔ}=ÚÅ∞ c[OÖ’ LO>Ë<Õ P =$HõΔO ÃÑiy ^•xH˜ Ѷ¨ÅO =ã¨∞ÎOk.
HÍx c[OÖ’ ÖËxk `«~∞° "å`« ѨÙ@ì^∞Œ . „Ѩã∞¨ `Î O« L#fl^Õ „ѨH\õ H© $õ `«=∞=Ù`«∞Ok.
Hõ#∞Hõ Ü«∞[˝"Õ∞ q+¨μ‚=Ù. PÜ«∞# Ü«∞[˝OÖ’ XHõ =ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞. J`«_çk HÍxk
U ÉèÏQÆ=Ú ‰õÄ_® ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx 'Ü«∞*’˝"≥· q+¨μ‚ó— J#fl@∞¡QÍ Ü«∞[˝"Õ∞
295
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
q+¨μ=‚ Ù Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. q+¨μ=‚ Ù JO>Ë '"åºáÈflfu q+¨μó‚ — Jx q+¨μ=‚ Ù
Ü«∞[˝=∞O`å "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. Ü«∞[˝OÖ’ ã¨~åfiOQÆ=ÚÅO^Œ∞ "åºÑ≤Oz
L<åfl_»∞. L^•æ`« Ü≥ÚHõ¯ HõO~îã° fi¨ ~°OÖ’, P ã¨fi~°OÖ’x =∞O„`«OÖ’, JHõ~Δ O° Ö’#∂,
JHõ~Δ O° Ü≥ÚHõ¯ J~°O÷ Ö’#∂, ^•xÖ’ LO_Õ ã¨fi~°OÖ’#∂, ã¨fi~°OÜ≥ÚHõ¯ ѶŨ OÖ’#∂
L<åfl_»∞. J`«_»∞ ÖËx =ã¨∞Î"Õ ÖË^Œ∞. Ü«∞[˝O JO`å q+¨μ‚ã¨fi~°∂Ѩ"Õ∞ HÍ|\˜ì
JO^Œ∞Ö’<Õ „Ѩu^•xH˜ Ѷ¨ÅO ã≤kúã¨∞ÎOk. „áê}OÖ’OKÕ „áê}O ѨÙ_»∞`«∞Ok.
K≥`· #« ºOÖ’Oz K≥`· #« ºO ѨÙ_»∞`«∞Ok. K≥`· #« ºO ÖËx =ã¨∞=Î ÙÖ’Oz KÕ`#« ѨÙ@ì^∞Œ .
Ü«∞[˝"∞Õ q+¨μ=‚ Ù HÍ|\˜ì Ü«∞[˝O ѶŨ „Ѩ^Œ =∞=Ù`«∞#flk. Ü«∞[˝OÖ’Oz JѨÓ~°fiO
ZÖÏ Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok JO>Ë q+¨μ‚=Ù D Ѩ^•~°÷=ÚÅ ã¨fi~°∂ѨOÖ’ LO_ç Ü«∞*Ï˝xfl
ã¨=∂ѨOÎ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. „ÉÏǨχ}∞ʼnõΩ Éè∂í i^ŒH} Δ˜ ezÛ Pj~°fiK«#O fã¨∞‰õΩO>Ë
Ü«∞[˝O ѨÓ~°Î=Ù`«∞Ok. Ü«∞[˝=Ú Ö’Oz =zÛ# Ѷ¨ÅO JѨÓ~°fiO JO\Ï~°∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ áêÅÖ’¡Oz ÃÑ~°∞QÆ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞Ö’Oz "≥#fl, =∞l˚QÆ, "≥#fl Ö’Oz
<≥~Úº ZÖÏ =KåÛÜ≥∂ JO^Œ∞Ö’ L#fl =ã¨∞Î"Õ =∞~À ~°∂ѨOÖ’ |Ü«∞\˜H˜
=ã¨∞ÎOk. J^Õ q^èŒOQÍ Ü«∞[˝Ñ¶¨ÅO D Ѷ¨ÅO =∂„`«O ã¨∂Hõ;~°∂ѨOÖ’ LO_ç
ã¨∂÷Å~°∂ѨOÖ’ |Ü«∞\˜H˜ =zÛOk. P ~å=@O JѨÓ~°fiO. JѨÓ~°fiO JO>Ë
ѨÓ~°fiO ÖËxk Jx HÍ^Œ∞ ã≤÷u JO`«~åxfl á⁄Ok#@∞=O\˜ ѨÓ~°fiѨ^•~°÷O.
446. W[ºó :
ѨÙ}ºã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú#@∞=O\˜ PÜ«∞<Õ W[º. ǨÏi=Oâ◊OÖ’ K≥ÑÊ≤ #@∞¡
Ü«∞[˝=ÚÅKÕ`« ^Õ=`å^Œ∞Å#∞, Ñ≤`$« ^Õ=`«Å#∞ Ü«∞lOKÕ"å_»∞, P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_~» Ú#
N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù#∞ Ü«∞lOK«∞"å_»∞ Jx K≥Ñʨ |_çOk. Ѷ֨ Ïxfl WKÕÛ"å_»∞ =∂„`«"∞Õ
ѨÓ*Ï~°∞›_»=Ù`å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ U Ѷ¨ÖÏxfl PtOK«‰õΩO_® ^Õxx ‰õÄ_®
=∞#O P~åkèOK«=Ú. P~å^èŒhÜ«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù JO>Ë P~å^èŒ# KÕã≤#"å_çH˜
Ѷ¨ÅO WKÕÛk Jx J~°÷O. "Õ^ŒOÖ’ ‰õÄ_® 'W+‘`Àˆ~˚`åfi— Jx P =∞O„`«OÖ’
‰õÄ_® "≥∂^Œ∞QÆ H˘=∞‡#∞ ™È΄`«O KÕ™êÎ~°∞. Jk "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ =∞O„`«O. JO>Ë
"≥∂^Œ∞QÆ∞ H˘=∞‡#∞ ™È΄`«O KÕ™êÎ~∞° . 'ã¨~åfiO`«~åºq∞ J~Ú# q+¨μ=‚ Ù Ü«∞[˝=ÚÖ’
ã¨~°fiÉèÏQÆ=ÚÅÖ’#∂ xO_ç L<åfl_»∞. hÖ’ L<åfl_»∞. x#∞fl P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx
hÖ’ LO_Õ q+¨μ=‚ Ù#∞ <Õ#∞ P~åkèOz h=Å# JO^Œ∞‰õΩ Ñ¶Å¨ O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl#∞.—
296
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
447. =∞¿ÇÏ[ºó :
=∞Ǩ{ W[ºó. ã¨~°fi^Õ=`«ÅÖ’#∂ L#fl "≥∂HõΔѶ¨Å„Ѩ^•`«! JO>Ë
Ü«∞+¨ì=Ùº_»∞. q∞H˜¯e ѨÓ[hÜ«Ú_»∞. PÜ«∞# z#fl Ü«∞*Ï˝xH˜ ‰õÄ_® z#fl
Ѷ¨Å=Ú W™êÎ_»∞. ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å‰õΩ „|Ǩ‡^Œ∞ʼnõΩ ‰õÄ_® PÜ«∞# =∞¿ÇÏ[º!
J`«_»∞ W[º. JO>Ë P~å^茺 ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. Ѷ¨Å„Ѩ^Œ∞_»∞.
448. „Hõ`«∞ó :
„Hõ`«∞ JO>Ë Ü«∞[˝=Ú. "≥Ú`«Î=Ú Ü«∞[˝=Ú ZÖÏQÀ „Hõ`«∞=Ù ‰õÄ_®
JÖψQ! WHõ¯_» Ü«∞[˝=Ú#‰õΩ =∞~À ¿Ñ~°∞ „Hõ`«∞=Ù. P HÍ~°ºO ‰õÄ_® P`«_Õ!
„Hõ`∞« =Ù JO>Ë PK«iOK«|_Õ@@∞=O\˜ HÍ~°º=Ú J#fl=∂@! Ü«∞[˝OÖ’ „Hõ`∞« =Ù
XHõ ÉèÏQÆOQÍ L#flk. Ü«∞[˝OÖ’ „Hõ`«∞=Ù JO>Ë Ç¨Ïqã¨∞ûÅ∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú#q
Ǩϟ=∞QÆ∞O_»OÖ’ "≥Ü«∞º@=Ú. Ü«∞[˝OÖ’ „Hõ`«∞=Ù XHõ ÉèÏQÆ"Õ∞ J#|_»∞
`«∞Ok.JO>Ë XHõ HÍ~°º~°∂Ѩ=∞~Ú LO@∞Ok.WOHõ Pj~°fiK«#O. P Ѷ¨Å=Ú
=ã¨∞OÎ k. q+¨μ‚ ã¨fi~°∂Ѩ=∞~Ú#@∞=O\˜ Ü«∞*Ï˝xfl =∞#O PK«iOKå=Ú HÍ|\˜ì
PÜ«∞# W[º J<Õ â◊|ÌOKÕ`« Ѷ¨ÖÏxfl WKÕÛ"å_»∞ HÍ|\˜ì Ü«∞[˝ã¨fi~°∂ѨÙ_çx
Ji÷™êÎ=Ú z=~°‰õΩ. "≥Ú`åÎxH˜ PÜ«∞# Ѷ¨Åã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
449. 㨄`«O :
ã¨`åO „`åÜ«∞u J#=K«∞Û. 㨄`«O JO>Ë Ü«∞[˝"Õ∞ Jx XHõ J~°÷O.
™ê^è•~°}OQÍ qkè "åHõº „Ѩ=∂}=Ú QÆŠ㨄`«=Ú [~°∞ѨÙ"å_»∞. PÜ«∞#
ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ „áê}=ÚÅ#∞ ~°H˜ΔOKÕ"å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ ã¨„`«Ü«∂QÆ=Ú Jx
=∞#O JO@∂ LO\Ï=Ú. Jk ‰õÄ_® Ü«∞[˝"Õ∞! 㨄`«O JO>Ë J<ÕHõ ~ÀAÅ∞
KÕ¿ãk. #∂~°∞~ÀAÅ∞ KÕ¿ã 㨄`«O L#flk. P~°∞<≥ÅÅ∞ KÕ¿ã 㨄`«O L#flk. 12
Uà◊√§ KÕ¿ã 㨄`«O L#flk. P Ü«∂QÍÅ∞ KÕ¿ã Ü«∞[=∂xÜ≥ÚHõ¯ ã¨=∞~°`÷ #« ∞|\ì̃
ZO`« J~Ú<å KÕÜ«∞=K«∞Û.
450. ã¨`åOQÆuó :
ã¨`∞« Ê~°∞+¨μʼnõΩ QÆu J`«_∞» . "≥∂HõQΔ Í=ÚʼnõΩ PÜ«∞<Õ QÆu. ã¨<å‡~°∞Åæ ‰õΩ
PÜ«∞<Õ QÆu!
297
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
451. ã¨~°fi^Œs≈ :
ã¨~°fi=Ú ^Œi≈OK« ã¨=∞~°÷`« QÆÅ"å_»∞. ã¨~°fi„áê}∞Å Hõ~°‡=ÚÅ∞,
Hõ$`«=ÚÅ∞, JHõ$`«=ÚÅ∞, Hõ$`åHõ$`«=ÚÅ∞ Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞ PÜ«∞#! D
r=Ù_»∞ ѨÙ\˜ì# `«~°∞"å`« Wk=~°‰õΩ KÕã≤# Ѩ<Õ H͉õΩO_® KÕÜ«∞É’ÜÕ∞ Ѩx
‰õÄ_® PÜ«∞# WѨC_Õ KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
452. q=ÚHÍÎ`å‡ :
PÜ«∞# U Hõ~°‡KÕ`« ‰õÄ_® |OkèOK«|_»‰õΩO_® q=Ú‰õΩÎ_≥· L<åfl_»∞.
PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ Hõ~°‡Å∞ L<åfl~ÚQÍx Hõ~°‡ÅÜ«∞O^Œ∞ PÜ«∞# Hõ~°‡Ñ¶¨Å„Ѩ^•`«QÍ
=∂„`«"Õ∞ LO@∞<åfl_»∞. Hõ~°‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ Hõ#|_»‰õΩO_® L<åfl_»∞. Hõ~°‡‰õΩ
ZѨC_»∂ Hõ~°Î L<åfl_»∞ Hõ^•! P Hõ~°Î ^•xH˜ Éè’HõÎ J=Ù`å_»∞. `«#∞ =∂„`«O D
Hõ~‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» . Hõ~‡° ÜÕ∞ `å#∞QÍ LO\Ï_»∞. Hõ~‡° ѶŨ =Ú ‰õÄ_® `å#∞QÍLO\Ï_»∞.
Éè’HõÜÎ ∞Õ `å#∞, <Õ#∞ Jx `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ Z=~°~Ú`Õ L<åfl_À J`«_∞» JǨÏO`«!
J`«_Õ Éè’HõÎ! JǨÏO`« ÖËx `å#∞ q=ÚHÍÎ`«‡! =∞i Ü«∞[˝=Ú `å<≥·, 㨄`«=Ú
`å<≥·, „Hõ`«∞=Ù `å<≥·, Hõ~°‡Ñ¶¨Å=Ú `å<≥· L#flѨC_»∞ Éè’HõÎ =∂„`«O `å#∞ HÍ^•!
JO>Ë J`«_»∞ HÍ^Œ<Õ K≥áêÊe. JǨÏOHÍ~°O ZHõ¯_» L#fl^À Z=~°∞ nx Ѷ¨ÅO
á⁄O^Œ∞`å~À ã¨fi~åæxfl HÀ~°∞`«∞<åfl~À "å_»∞ Éè’HõÎ Hõ^•! `å#∞ q=ÚHÍÎ`‡« ! `å<Õ
Jhfl J~Ú LO_ç ‰õÄ_®#∞ ^•xKÕ`« `å#∞ |OkèOK«|_»@OÖË^Œ∞.
453. ã¨~°fi[˝ó :
JO^Œ∞Hõx ã¨~fi° [˝ó Jhfl `≥eã≤#"å_»∞. ã¨~fi° =Ú `≥eã≤#"å_»∞. 'W^ŒO
ã¨~fi° O Ü«∞ ^ŒÜ∞« =∂`凗 J<Õ „â◊√u"åHͺxfl|\˜ì ã¨~fi° =Ú `å<Õ J~Ú L<åfl_»∞.
454. *Ï˝#=Ú`«Î=∞"£∞ :
''ã¨`«ºO *Ï˝#=∞#O`«O „|Ǩχ—— Jx K≥Ñ≤Ê =∞#‰õΩ „â◊√u K≥ѨÙ`«∞#flk.
L`«Î=∞=∞~Ú#@∞ =O\˜ *Ï˝#O JO>Ë WHõ¯_» =∞Ǩϟ#fl`«=∞~Ú# *Ï˝#=Ú.
JO>Ë U *Ï˝#O `«~∞° "å`« =∞~˘Hõ *Ï˝#=Ú J<Õ@@∞=O\˜k JO@∂ LO_»^À
Jk L`«Î=∞=∞~Ú# *Ï˝#=Ú. Ö’HõOÜ≥ÚHõ¯ ã¨$+≤ì ~°Ç¨Ï㨺O „|Ǩχ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
Jk L`«=Î ∞*Ï˝#O HÍ^Œ∞. `«#Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎH˜ ã¨O|OkèOz#@∞=O\˜ HÍ~°}O
298
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
U^À Jk ‰õÄ_® `≥e¿ãÎ Jk L`«=Î ∞=∞~Ú#@∞=O\˜ *Ï˝#O J=Ù`«∞Ok. JO>Ë
™ê^è•~°}OQÍ WKåÛùâ◊H˜Î, *Ï˝#â◊H˜Î, „H˜Ü«∂â◊H˜Î Jx *Ï˝#=Ú PÜ«∂ Hõ~°‡Å‰õΩ
ã¨O|OkèOz LO@∞Ok. *Ï˝#O ã¨OѨÓ~°‚OQÍ LO_®Åx Ug∞ ÖË^Œ∞. XHõ
„Hõ`«∞=Ù `≥Å∞ã¨∞. "Õ^ŒOÖ’ XHõ âßY `≥Å∞ã¨∞. Ü«∞lOK«@O `≥Å∞ã¨∞. ^•xH˜
Ѷ¨ÅO á⁄O^Œ@=Ú `≥Å∞ã¨∞. ã¨fi~°æO JO>Ë `≥Å∞ã¨∞. W=hfl `≥eã≤#ѨÊ\˜H˜
‰õÄ_® J^ŒO`å L`«=Î ∞=∞~Ú# *Ï˝#O Jx K≥Ñʨ \ÏxH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . XHõ ã¨OѨÓ~°#‚
*Ï˝#OÖ’ XHÍ<˘Hõ ÉèÏQÆO `≥eã≤#"åà◊§#fl =∂@Åq. JO^Œ∞Hõx L`«=Î ∞=∞~Ú#k
JO>Ë ^•xH˜ ã¨=∞=∞~Ú#@∞=O\˜kQÍx JO`«HOõ >Ë Z‰õΩ¯=~Ú#kQÍx =∞~˘Hõ\˜
ÖË^∞Œ . P *Ï˝#"Õ∞ P`«_∞» . *Ï˝#=Ú`«=Î ∞"£∞ J<Õ=∂@ J`«_Hç ˜ =iÎã∞¨ OÎ k. J`«_Õ
*Ï˝#O. J`«_çx `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞ *Ï˝#O. „|Ǩχ*Ï˝#=Ú J<Õ =ã¨∞Î=Ù PÜ«∞#
Jx WHõ¯_» K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
â’¡II ã¨∞„=`«ó ã¨∞=ÚYó ã¨∂Hõ;ó ã¨∞Ѷ¨∞’+¨ó ã¨∞Y^Œó ã¨∞ǨÏ$`ü I
=∞<ÀǨÏ~À l`«„HÀ^èÀ g~°ÉÏǨïifi^•~°}ó II 49
455. ã¨∞„=`«ó :
ã¨∞„=`«=∞ã¨∞Î Jx ™ê^è•~°}OQÍ JO@∂ LO\Ï=Ú.JO>Ë ã¨∞+¨μ„ª =`«=Ú
Jx J~°O÷ . „=`«O U^Œ~Ú<å KÕã#≤ @¡~Ú`Õ, Jk ѶŨ ^•Ü«∞Hõ"∞≥ ,ÿ ѶŨ O PtOz
Ѷ¨ÅO ã¨OáêkOKÕ=~°‰õΩ, P „=`«O ^À+¨=Ú ÖˉõΩO_® 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨Ó~°Î~Ú`Õ,
J`«_»∞ ã¨∞„=`«∞_»∞. JѨC_»∞ J@∞=O\˜ „=`«O q+¨μ‚=¸iÎ. ™ê^è•~°}OQÍ
=∞#O ѨÙ~å}ÏÅÖ’ z#flz#fl Hõ^ÅŒä ÖÏO\˜ ã¨OѶ∞¨ @#Å∞ K«^∞Œ =Ù`∂« LO\Ï=Ú.
Z=~À Ü«∞[˝"≥∂ ÖËHõ „=`«"≥∂ `«ÅÃÑ@ì@=Ú, Z=~À ^•xH˜ ã¨O|OkèOz#
"å\˜x Z`«∞‰Î Ωõ áÈ~Ú ^•KÕã≤ „=`«ÉOíè QÆ=Ú KÕÜ∞« @=Ú, z=~°‰Ωõ Z=~À ^•xx
q_çÑ≤Oz „=`«O KÕ¿ã"åà◊§‰õΩ JѨÊy¿ãÎ "åà◊√§ P „Hõ`«∞=Ù#∞ ѨÓiÎKÕÜ«∞@O –
W\Ï¡O\˜=#fl=∂@! H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ™êHΔÍ`«∞Î WO„^Œ∞_Õ „=`«ÉèíOQÆO KÕã≤#
ã¨OѶ¨∞@#Å∞ ‰õÄ_® L#flq. =∞^茺֒ ÉèíOQÆO Hõey`Õ P „=`«O ã¨∞„=`«O
HÍ^Œ#fl=∂@! PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ P~å^èŒ# KÕ¿ãÎ –Jk 㨄Hõ=∞OQÍ [iy`Õ Jk
ã¨∞„=`«O J#|_»∞`«∞Ok. N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ „=`«O ã¨∞„=`«"∞Õ . ZO^Œ∞HõO>Ë
^èŒ~°‡~°HõΔ}Ë PÜ«∞# „=`«O!
299
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
456. ã¨∞=ÚYó :
ã¨∞=ÚYO JO>Ë „Ѩã¨#flOQÍ LO_»@O.'„Ѩã¨#fl=^Œ#O Kå~°∞
Ѩ^Œ‡Ñ¨„`åÜ«∞`ÕHõΔ}O— Jx K≥ѨÊ@OKÕ`« „Ѩã¨#fl=Ú, ã¨∞O^Œ~°=Ú, ã¨∞=ÚY=Ú
J~Ú# =ÚY=Ú Hõey#"å_»∞ Jx J~°O÷ . QÆ}Ѩux ã¨∞=ÚYâ‹Û· Hõ^OŒ `«âÛ◊ Jx
ã¨∞Îu™êÎ=Ú. ã¨∞=ÚY∞_»∞ JO>Ë ^èŒ~°‡ã¨∂Hõ;O `≥eã≤#"å_»∞ Jx J~°÷O!
457. ã¨∂Hõ;ó : J}À~°}©Ü«∂<£ J#@O KÕ`« Ju ã¨∂Hõ;~°∂Ѩ=Ú HõÅ"å_»∞.
458. ã¨∞Ѷ¨∞’+¨ó : JO`«\Ï "åºÑ≤Oz# <å^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
459. ã¨∞Y^Œó : ѨÙ}ºÑ¶¨Å„Ѩ^•`«.
460. ã¨∞ǨÏ$`ü : r=ÙÅ ã¨∞Y=Ú#∞ HÀ~°∞"å_»∞.
461. =∞<ÀǨÏ~°ó : =∞#ã¨∞û‰õΩ ÅÜ«∞™ê÷#=∞QÆ∞"å_»∞ (Ü≥∂QÆã≤÷u).
462. l`«„HÀ^èŒó :
„HÀ^èŒ=Ú ÖËHõ<Õ tH˜ΔOѨQÆey#"å_»∞. JO>Ë ^èŒ~å‡xfl ^èŒ~°‡OQÍ =∂„`«"Õ∞
– Ü«Ú^úŒO KÕã≤# ~å=ÚxH˜ „HÀ^èŒ"Õ∞ HõÅ∞QÆÖË^Œ∞.KåÖÏ K«=∞`å¯~°=∞~Ú#
ã≤÷u. l`«„HÀ^èŒ â◊ÉÏÌxH˜ ~å=∂=`å~°"Õ∞ K«Hõ¯x x^Œ~°≈#=Ú.J`«∞º`«Î=∞
=∞~Ú#@∞=O\˜ J=`å~°O Jk. J\Ï¡O\˜ L`«"Î ∂≥ `«=Î Ú_»~Ú#, ѨÙ~°∞ëÈ`«=Î Ú
_»~Ú# ~å=Ú_çx ^Œi≈OK«\ÏxH˜ â◊~°ÉèíOQÆ=∞ǨÏi¬ "≥Ú^ŒÅ~Ú# "åà◊√§
"ÕzK«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. ^Õ=`«ÅO`å qO`«QÍ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J<ÕHõ
J=`å~åÅÖ’¡ ~åHõΔã¨ã¨OǨ~°O KÕ™ê_»∞. PÜ«∞#‰õΩ ZѨC_»∞ ‰õÄ_® =ÚYOÖ’
z~°∞#=Ùfi K≥iyáÈÖË^∞Œ . ~å=}∞_ç`À Ü«Ú^ŒOú Ö’ ‰õÄ_® PÜ«∞# z~°∞#=Ùfi`À>Ë
L<åfl_»x K≥áêÊ_»∞ "åb‡H˜=∞ǨÏi¬! J~Ú`Õ NHõ$ëê‚=`å~°OÖ’ tâ◊√áêÅ
^ŒO`«=„‰õΩÎÅ#∞ ã¨OǨÏiOKÕ@ѨC_»∞ =∂„`«=Ú `«HõΔ}"Õ∞ PÜ«∞#‰õΩ „HÀ^èŒO`À
Hõà◊√§ Z„~°|_ç áÈ~Ú#q! JÖÏ ÉèÏQÆ=`«OÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. J~Ú`Õ ~å=Ú_»∞
ã¨`«fiQÆ∞} ã¨OѨ#∞fl_»∞ Jx K≥ѨÊ|_çOk. =∞Ǩã¨`«fiQÆ∞}=Ú! ã¨`«fi=Ú JO>Ë
WHõ¯_» |Å=Ú JxJ~°=÷ Ú. =∞Ǩ|Å∞_çH˜ „HÀ^èOŒ LO_»^∞Œ . JǨÏO`« J<Õ@@∞
=O\˜k ÖËHáõ È`Õ l`«„HÀ^è∞Œ _»=Ù`å_»∞. JǨÏOHÍ~°"∞Õ „HÀ^è•xH˜ =¸ÅHÍ~°}=∞x
~å=∂Ü«∞}O K≥ѨÙ`«∞Ok. Ü«Ú^ŒúHÍO_»Ö’ L#fl â’¡HÍÅ∞ Jhfl ‰õÄ_® J<ÕHõ
=∞~Ú# JѨÓ~°fi q+¨Ü«∂Å∞ K≥ѨÙ`å~Ú.
300
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
463. g~°ÉÏǨïó :
PÜ«∞#‰õΩ ^èŒ~°‡|ÅO ÉÏǨï=ÙÅÖ’<Õ L#flk. ǨÏ$^ŒÜ«∞O ^•HÍ
"≥à§◊ Yö~Ö° ^Ë #Œ fl=∂@! ÉÏǨï=ÙÅÖ’<Õ ã¨~fi° Ѩ~å„Hõ=∞=Ú L#flk HÍ|\˜ì PÜ«∞#
g~°ÉÏǨï=Ù. ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ „Ѩã¨#fl`«. g~Àz`«=∞~Ú#@∞=O\˜ g~°∞_çH˜
LO_Õ@@∞=O\˜ ÉÏǨï=ÙÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ#flq. JO^Œ∞Hõx g~°ÉÏǨï J<Õ <å=∞O
=iÎã¨∞ÎOk. J"Õ â◊„`«∞=Ù#∞ Hõ|o™êÎ~Ú.
464. q^•~°}ó :
J^è•i‡‰õΩÅ#∞ x~°∂‡eOKÕ"å_»∞. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ q^•~°}ó J^èŒ~°‡O
ZHõ¯_» LO>Ë ^•xx x"å~°} KÕ¿ã"å_»∞ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞. ã¨fiÉèÏ=OQÍ PÜ«∞# P
Ѩxx KÕ™êÎ_»∞. PÜ«∞# ã¨~°fiÅHõΔ} ã¨OѨ#∞fl_»∞. ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ ^ŒÜ«∞LOk.
ÉÏǨï=ÙÅÖ’ ^ŒÜ«∞LOk. z„`«=∞~Ú# q+¨Ü«∞O.
â’¡II ™êfiѨ#ó ã¨fi=â’ "åºÑ‘ <≥·HÍ`å‡ <≥·HõHõ~°‡Hõ$`ü I
=`«û~À =`«ûÖ’ =fû ~°`«flQÆ~Àƒù ^èŒ<Õâ◊fi~°ó II 50
465. ™êfiѨ#ó :
JO>Ë PÜ«∞# =∞#O^Œih x„^ŒÑÙ¨ KÕÛ"å_»∞. x„^ŒÖ’ =ÚOKÕ"å_»∞. P
x„^ŒÖ’ =ÚOK«@O PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ bÖÏqâı+¨O. =∂Ü«∞Ö’ =ÚOKÕ"å_»∞.
~°∞„^ŒOÖ’ ‰õÄ_® =∞#O x`«º=¸ J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú – 'ã¨fiѨ^Àƒùº
*Ï„QÆ^ƒŒ ºù â◊Û"À #=∞ã≤+Î ^ª¨ Àƒùº ^è•=^Œƒºù â◊Û"À #"≥∂—Jx. =∞#O WѨC_»∞ `≥eqÖ’
L<åfl=Ú. =∞~˘HõѨC_»∞ x„^Œ áÈ`å=ÚHõ^•! *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷ J`«_ç ÅHõΔ}=Ú.
=∞#‰õΩ x„^ŒÖ’ =KÕÛ@@∞=O\˜ activities H˜ ã¨fiѨflO Jx ¿Ñ~°∞. JO^Œ∞Ö’#∂
PÜ«∞# ™êH˜ΔÉèí∂`«∞_≥· L<åfl_»∞. '*Ï„QÆ`ü ã¨fiѨfl ã¨∞+¨μÑ‘Î<åO ™êH©ΔÉèí∂`≥·º #=∞ó—
Jx Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨OÖ’ L#flk. D x„^Œ J<Õk ã¨=∞ã¨Î r=ÙÅÖ’#∂ L#fl^Õ!
=∞##∞ x„^Œ ѨÙK«∞Û`å_»∞ HÍh PÜ«∞# =∞@∞‰õΩ x„^ŒáÈ_»∞.
466. ã¨fi=â◊ó :
PÜ«∞# ã¨fi=â◊√_≥· LO\Ï_»∞. `«# =â◊OÖ’ `å#∞ LO\Ï_»∞. =∞#=Ú
301
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
q=â◊√Å"≥∞ÿ LO\Ï=Ú.JO>Ë =∞~˘Hõi =â◊OÖ’ LO\Ï=∞#fl=∂@! x„kOKÕ
@ѨC_»∞ =∞#O q=â◊√Å"≥∞ÿ LO\Ï=Ú.x„^•q=â◊√Å~Ú<å~°∞ JO\Ï=Ú. =∞#
â◊s~°OÖ’ =∞# =â◊OQÍ Ug∞ ÖË^Œ∞. r=Ù_çx x„kOѨKÕ¿ã"å_»∞ J`«_Õ!
467. "åºÑ‘ :
x„^ŒÖ’#∂, *Ï„QÆ`«ÎÖ’#∂ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞. ã¨fiѨflOÖ’ ‰õÄ_®
`å#∞ L<åfl_»∞. Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨OÖ’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡QÍ =¸_»=ã¨÷ÅÖ’#∂ ‰õÄ_®
"åºÑ≤Oz LO_ç ™êH˜ΔQÍ K«∂ã¨∂Î L<åfl_»∞ PÜ«∞#. JO^Œ∞Hõx "åºÑ‘!
468. <≥·HÍ`å‡ :
<≥H· õ JO>Ë XHõ\˜ HÍ^Œ∞.J<ÕH=õ Ú JxJ~°=÷ Ú.Ѩ~=° ∂`«∞‡_»<HÕ õ ^Õ=`å
ã¨fi~°∂Ѩ=ÚÅÖ’ LO@∂ J<ÕHõ Hõ~°‡Å#∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. `«#∞ ѨÙ@ì<Õ ÖË^Œ∞. HÍx
J<ÕHõ ѨÙ@∞ìHõÅ∞#fl"å_»∞ 'J*ÏÜ«∞=∂<À |Ǩï^è• q*ÏÜ«∞`Õ— Jx `«#∞
ѨÙ@ìx"å_»∞ HÍx J<ÕHõOQÍ Ñ¨Ù@∞ì`«∞<åfl_»∞. 'J*ÏÜ«∞=∂#— JO>Ë Ñ¨Ù@∞ìHõ
ÖËx"å_»∞. '|Ǩï^è• q*ÏÜ«∞`Õ— JO>Ë J<ÕHõOQÍ Ñ¨Ù@∞ì`«∞<åfl_»∞ Jx J~°÷O.
nx ã¨=∞#fiÜ«∞O ѨÙ@∞ì`«∞#fl „Ѩf rq`À#∂ "åºÑ≤Oz LO\Ï_»∞. PÜ«∞#
ÖËx =ã¨∞Î=Ù D ã¨$+≤ìÖ’ Un ÖË^Œ∞. PÜ«∞# 㨈~fiã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.
PÜ«∞#‰õΩ Ñ¨Ù@∞ìHõQÍx, x„^ŒQÍx ÖË=Ù. ZѨC_»∂ *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷Ö’<Õ L<åfl_»∞.
Jhfl `å<Õ! „|Ǩχ, WO„^Œ∞_»∞, QÆO^èŒ~°∞fiÅ∞, =∞#∞+¨μÅ∞, Ñ≤Ñ‘eHõ=Ú `å<Õ!
UHõ`fi« OÖ’ J<ÕH`õ fi« O.
469. <≥·HõHõ~°‡Hõ$`ü :
ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞O – W`åºk J<ÕHõ Hõ~°‡Å∞, Ü«∞[˝=Ú `å<Õ!
Ü«∞[˝ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ PÜ«∞<Õ! JO>Ë „Ѩf =ã¨∞Î=ÙÖ’#∂ "åºÑ≤Oz L<åfl_»∞.
UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ J<ÕHõ Hõ~°‡Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞.
470. =`«û~À :
HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_∞» . JO>Ë x"å㨙ê÷#O. ã¨=∞ã¨=Î Ú `«#Ö’ LOK«∞‰õΩ#fl"å_»∞.
=∞#O ™ê^è•~°}OQÍ D Ѩ^•xfl ã¨O=`«û~°=Ú J<Õ^•xH˜ Ѩ~åºÜ«∞Ѩ^ŒOQÍ
"å_» ∞ `« ∞ <åfl=Ú. r=ÙÅO^Œ ~ ° ∂ ^•xÜ« ∞ O^Œ ∞ x=ã≤ O z `« = ∞ HÍÅO
QÆ_∞» ѨىõΩO@∞<åfl~°∞.
302
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
471. =`«ûÅó :
"å`«ûźO Hõey#"å_»∞. r=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ `å#∞ Ñ≤`$« ÉèÏ=O`À – "åà◊√§
`«# Ѩل`«∞Å∞ J<Õ ÉèÏ=#`À UeHõQÍ LO_Õ"å_»∞.JO^Œih ~°HãΔ˜ ∂¨ Î LO_Õ"å_»∞.
r=ÙÅÖ’ `å#∞ x=ã≤ã¨∂Î L<åfl_»∞. =∞#O PÜ«∞#Ö’ x=ã≤ã¨∞Î<åfl=Ú.
472. =fû :
"å`«ûźO Hõey# "å_»∞. QÀáêÅ ~°∂ѨOÖ’ PÜ«∞# QÀ=ÙÅ#∞ ~°HOΔ˜ Kå_»∞.
QÀ=ÙʼnõΩ "Õ∞`«"Õã¨∂Î "å\˜`À P_»∞‰õΩO@∂ áê_»∞‰õΩO@∂ "å\˜x JÖÏ
~°HOΔ˜ Kå_»#fl=∂@! QÀqO^Œ∞_»∞ J<Õ <å=∞OÖ’ QÀ JO>Ë QÀ=ÙÅ∞ Jx, qO^Œu
JO>Ë "å\˜H˜ P#O^•xfl WKÕÛ"å_»x J~°÷O! JO^Œ∞=Å# r=HÀ\˜HõO`«\ ˜H©
‰õÄ_® Z=Ô~=~°∞ UÜÕ∞ ^è~Œ å‡ÅÖ’¡ L#flѨÊ\˜H© "åà◊§O^Œih ã¨=∞^Œ$+≤`ì À ~°HãΔ˜ ∂¨ Î
"å`«ûźO`À =uûQÍ PÜ«∞# LO@∂ L<åfl_»∞. PÜ«∞##∞ N =`«ûÖÏOKè«#
Jx‰õÄ_® JO\Ï=Ú. N=`«û, H“ã¨∞ÎÉèí=Ú PÜ«∞#‰õΩ ÖÏOKè«#OQÍ –
JÅOHÍ~°=ÚQÍ L#flq. PÜ«∞# N=`«û ÖÏOKè«#∞_»∞. ã¨Ç¨Ï[OQÍ q+¨μ‚=Ù‰õΩ
QÀáêÅ∞_çH˜ J#fi~ÚOKÕ =∂@Åq. PÜ«∞##∞ qâßfixH˜ `«O„_çQÍ D <å=∞O`À
J#fi~ÚOK«=K«∞Û.
473. ~°`«flQÆ~°ƒùó :
ã¨=Ú„^•xH˜ D ¿Ñ~°∞ J#fi~Úã¨∞OÎ k. ~°`åflÅ#∞ Hõ_∞» ѨÙÖ’ ^•K«∞‰õΩ#flk
Jx J~°÷O. Éèí∂q∞H˜ ‰õÄ_® D ¿Ñ~°∞ J#fi~Úã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë ~°`åflÅ∞
Éèí∂q∞Ö’ ‰õÄ_® Åaèã¨∞Î<åfl~Ú HÍ|\˜ì! PÜ«∞# ã¨=Ú„^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ ‰õÄ_®!
JO^Œ∞Hˆ D <å=∞O PÜ«∞#‰õΩ J#fi~Úã¨∞OÎ k. J<ÕHõ =ã¨∞*Î ÏÖÏxfl `«# QÆ~ƒ° Où Ö’
^èiŒ Oz#"å_»∞ HÍ|\˜ì Ç≤Ï~°}ºQÆ~∞° ƒù_x» PÜ«∞#‰õΩ ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® L#flk. WHõ¯_»
~°`fl« =ÚÅ∞ JO>Ë ã¨$+≤Hì ˜ =¸ÅÉè∂í `«=∞~Ú# *Ï˝#=Ú. ^Õ=`«Å∞, „Ѩ*ÏѨ`∞« Å∞,
„|Ǩχ "≥Ú^ŒÅ~Ú# "åà◊§O^Œ~∂° ‰õÄ_® qÅ∞= Hõ@\ì ÏxH˜ ™ê^躌 O HÍ#@∞=O\˜
J#~°…=ÚÅ~Ú# "åà◊√§. gà◊§O`å PÜ«∞# QÆ~°ƒùOÖ’ LO_»@OKÕ`« PÜ«∞##∞
D J~°÷OÖ’ ‰õÄ_® ~°`«flQÆ~°ƒù Jx H©iÎã¨∞Î<åfl~°∞.
474. ^èŒ<Õâ◊fi~°ó :
PÜ«∞# ^èŒ<åxH˜ JkèѨu. ‰õΩÉË~°ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ^ŒÅ‰õΩ
303
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
PÜ«∞# xÅÜ«∞=Ú. D „ѨÑO¨ K«OÖ’ JO^Œ~∂° HÀˆ~@@∞=O\˜ – r=ÙÅO^ŒiH˜
J=ã¨~°=∞~Ú# ã¨=∞ã¨Î ã¨OѨ^ŒÅ∞ PÜ«∞# Jnè#=ÚÖ’ L#flq. JO^Œ∞Hõx
PÜ«∞##∞ ^èŒ<Õâ◊fi~° J<Õ <å=∞O`À H©iÎã¨∞Î<åfl=Ú.
â’¡II ^èŒ~°‡QÆ∞Ñπ ^èŒ~°‡Hõ$^Œús‡ ã¨^Œã¨`ü HõΔ~°=∞HõΔ~°"£∞ I
Jq*Ï˝`å ã¨Ç¨Ï„™êOâ◊√ó q^è•`å Hõ$`«ÅHõΔ}ó II 51
475. ^èŒ~°‡QÆ∞Ñπ :
^èŒ~°‡=Ú#∞ ~°H˜ΔOKÕ"å_»∞. ^èŒ~°‡=Ú#∞ `«#Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩx ^•xx
~°HãΔ˜ ∞¨ #Î fl"å_»∞.
476. ^èŒ~°‡Hõ$`ü :
^èŒ~°‡=Ú#∞ xi‡Oz#"å_»∞. ^è~Œ ‡° Hõ~‡° Å#∞ KÕ¿ã"å_»∞. ^è~Œ ‡° =Ú JO>Ë
ã¨$+≤ìÖ’ L#fl ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜ Hõey L#fl ^èŒ~å‡Å∞! P ã¨=∞ã¨Î ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞
`å#∞ Ѩiáêeã¨∞<Î åfl_»∞. „Ѩ`ºÕ HõOQÍ `«#HõO@∂ XHõ ^è~Œ ‡° O ÖË^∞Œ . „Ѩu =∞x+≤Ö’,
„Ѩu rqÖ’#∂ XHõ ^è~Œ ‡° O L#flk. ^Õ=`«Å‰õΩ XHõ ^è~Œ ‡° =Ú L#flk. Ѩâ√◊ =ÙʼnõΩ
XHõ ^èŒ~°‡O L#flk. Jxfl ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ `«#Ö’ W=Ú_»∞Û‰õΩ#fl"å_»∞. J~Ú`Õ
PÜ«∞#=Å# ã¨~°fi^èŒ~å‡K«~°} [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
477. ^èŒs‡ :
^èŒ~°‡=ÚÜ≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=Ú – r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ P=iOz# ÅHõΔ}=Ú
J#fl=∂@! P ^èŒ~å‡xfl ^èŒiOz#"å_»∞.
478. ã¨`ü :
[QÆ`«ÎO`å q+¨μ‚ =∞Ü«∞OQÍ LOk. [QÆ`«∞Î J<Õk L#fl^• ÖË^• JO>Ë
L#fl^Œ<Õ K≥ѨÙ`å~°∞. â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ ‰õÄ_® J^≥· fi`« ã≤^•úO`«OÖ’ [QÆ`«∞Î
ÖË^Œx K≥ѨÊÖË^Œ∞. q∞^䌺 J<åfl~°∞. q∞^䌺 JO>Ë ÖË^Œx HÍ^Œ∞.
479. Jã¨`ü :
LO_»@O ÖËHáõ È=@O J<Õ ~Ô O_»∞ ÖËHõ L#fl "å_»∞. ã¨`,ü Jã¨`‰ü Ωõ ^ŒQiæÆ
ã¨O|O^èOŒ L#flk. PÜ«∞# Jã¨`ü JO>Ë =∂Ü«∂ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. "≥∂ǨÏ=∞<Õ XHõ
=ã¨∞Î=Ù r=Ù_çx P„â◊~ÚOz L#flk. "≥∂ǨÏO Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=Ú Uq∞@O>Ë
304
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞#‰õΩ Uk Hˆ =Δ ∞Hõ~"° ∂≥ ^•xÜ«∞O^Œ∞ W+ì̈O ÖËHáõ È=@=Ú. Uk JˆH=Δ ∞Hõ~"° ∂≥
^•x Ü«∞O^Œ∞ JѨiq∞`«=∞~Ú# W+¨Oì LO_»@=Ú! =∂Ü«∂"Õ∞Ü«∞ [QÆ`∞« Î Jx
q+¨μ‚=∂Ü«∞ J<Õ ÉèÏ=O`À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. D [QÆ`«∞Î q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯
=∂Ü«∞! q+¨μ‚=Ù D [QÆ`«∞ΉõΩ Jf`«=∞~Ú# ã¨`«º=Ú Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe.
JO>Ë Jã¨`Ê« ^•~°=÷ Ú#‰õΩ Jf`«"∞≥ #ÿ ã¨`º« =Ú Jx J~°O÷ . JO>Ë Jã¨`Ê« ^•~°=÷ ∞~Ú#
[QÆ`«∞Î P`«_Õ! ã¨`«Ê^•~°÷=Ú`å<Õ! JO>Ëã¨`ü, Jã¨`ü Ô~O_»∂‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Jx
J~°O÷ .
480. HõΔ~°"£∞ :
D Hõ~Δ =° ∞~Ú# [QÆ`∞« Î P`«_!Õ D [QÆ`∞« #Î ∞ #tOѨK¿Õ ã"å_»∞ PÜ«∞<Õ.
481. JHõΔ~°"£∞ :
JHõ~Δ =° ∞~Ú#@∞=O\˜ „|Ǩχ=ã¨∞=Î Ù P`«_!Õ r=Ù_»∞ <åâ◊#=∞~Ú#ѨÙ_»∞
q∞yeL#fl P`«‡ P`«_Õ!
482. Jq*Ï˝`«ó :
`≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ P`«‡Ü«∞O^Œ∞ Hõ~°Î $`åfik HõeÊ`« q*Ï˝#=Ú
LO@∞Ok. r"å`«‡ J<Õk ѨÙ_»∞`«∞#flk. K«xáÈ`«∞#flk. J<ÕH=õ ∞~Ú# Ѩ#∞Å∞
KÕã¨∞Î#flk. r=Ù_»∞ Hõ~°‡ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. ã¨fi~°æO L#flk. #~°Hõ=Ú#flk J<Õ ÉèÏ=#
JO`å ‰õÄ_® D "åã¨<åã¨fi~°∂ѨOÖ’ r=Ù_xç P„â◊~ÚOz# ÉèÏ=#ÖË. nx=Å#
Jã¨Å∞ ã¨`«º"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù =∞~°∞QÆ∞#Ѩ_ç Jk `≥eÜ«∞|_»@O ÖË^Œ∞. ÖËxk
L#fl^Œ#∞‰õΩ<Õ ÉèÏ=# L#flO`«¿ãѨ٠L#fl =ã¨∞Î=ÙÜ≥ÚHõ¯ x[ã¨fi~°∂ѨO =∞#‰õΩ
`≥Å=^Œ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞# Ü«∞^ä•~°÷ã≤÷uÜÕ∞"≥∂ Jq*Ï˝`«‡QÍ L<åfl_®Ü«∞#.
`≥eÜ«∞‰õΩO_® L<åfl_»∞. J~°O÷ H͉õΩO_® L<åfl_»∞. x[OQÍ ÖË#@∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù
L#fl^Œx ÉèÏ=# KÕã≤#ѨÙ_»∞ PÜ«∞# L#fl =ã¨∞Î=Ù HÍ|\ì̃ =∞#‰õΩ JQÀK«~°OQÍ
L<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx 'Jq*Ï˝`«—.
483. ã¨Ç¨Ï„™êOâ◊√ó :
'ÜÕ∞# ã¨∂~°º ã¨ÎѨu `Õ[<Õ^Œúó— ã¨Ç¨Ï„㨠JOâ◊√=ÙÅ∞ – JO>Ë H˜~°}=ÚÅ∞
305
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
HõÅ"å_»∞. HÍOu H˜~}° =ÚÅ#∞ HõÅ"å_»∞ Jx PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û.
ã¨∂~°∞º_»∞ ˆHO„^ŒOÖ’ LO_»QÍ PÜ«∞##∞Oz ã¨∂~°ºH˜~°}=ÚÅ∞ |Ü«∞\˜H˜
"≥^Œ[Å¡|_»∞`«∞#flq Hõ^•!.
484. q^è•`å :
D <å=∞O =∂=¸Å∞QÍ „|Ǩχ‰õΩ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. Pk`«∞º_»∞,
„|Ǩχ "≥Ú^ŒÅ~Ú#=hfl PÜ«∞<Õ! PÜ«∞# ã¨~°fiÉèí∂`åʼnõΩHõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl qkèOKÕ
q^è•`«.
485. Hõ$`«ÅHõΔ}ó :
x`«º â◊√^ŒúK≥·`«#º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. '"Õ^•ó âß„™êÎ}˜ q*Ï˝#"Õ∞`«`«û~°fiO
[<å~°ú<å`ü— D "Õ^ŒâßG=ÚÅhfl ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∞=ÚÅ`À L#fl@∞¡
ã¨~°fiâßGHõ~°Î J~Ú#"å_»∞ Hõ$`«ÅHõΔ} Jx `«`«fi*Ï˝#OÖ’ PÜ«∞# „â’„uÜ«Ú
_»=Ù`«∞<åfl_»∞ Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ „H˜Ü«∂`«‡HõOQÍ
[QÆ`«∞ÎÖ’ Hõ#|_»∞`«∞#flq. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞##∞ Hõ$`«ÅHõΔ} Jx™È΄`«O
KÕã¨∞Î<åfl=Ú. D [QÆ`«ÎO`å =∞#‰õΩ ^Àº`«Hõ"≥∞ÿ QÀK«iã¨∞Î#fl@∞=O\˜ ÅHõΔ}=Ú
PÜ«∞#^Õ HÍ|\˜ì PÜ«∞# Hõ$`«ÅHõΔ}∞_»∞. W=hfl KÕã≤#"å_»∞ PÜ«∞# HÍ|\˜ì
HÍ~°}=ã¨∞Î=Ù.
â’¡II QÆÉèíã≤Î<Õq∞ó ã¨`Ϋfiã¨÷ó ã≤OǨϟ Éèí∂`«=∞¿ÇÏâ◊fi~°ó I
Pk^Õ"À =∞Ǩ^Õ"À ^Õ"Õâ’ ^Õ=Éèí$^Œ∞æ~°∞ó II 52
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ â’¡HOõ Ö’ „|Ǩχ#∞ QÆ∞iOz ZÖÏ K≥áêÊ~À WHõ¯_» D
â’¡HOõ Ö’ ~°∞„^Œ∞_çH˜ J#fi~ÚOK«|_Õ =∂@Å∞ JÖÏ "å_®~°∞. ã¨~fi° =Ú PÜ«∞<Õ
Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ ã¨OHõ~°¬}ÏÜ«∞ Jx =∞#‰õΩ J=∞~°HÀâ◊O K≥ѨÙ`«∞#flk.
486. QÆÉèíã≤Î<Õq∞ó :
QÆÉèíã≤Î JO>Ë ã¨∂~°∞º_»∞ Jx, HÍO`«∞Å∞ Hõey#"å_»∞ Jx J~°÷O!
PÜ«∞# XHõ xs‚`"« ∞≥ #ÿ =∂~°Oæ Ö’ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. D ã¨$+≤ì JO`å ZHõ¯_»~Ú`Õ
306
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„ѨHÍâ◊=∂# =∞=Ù`«∞#fl^À J^ŒO`å QÆÉãíè .Î≤ =∞m§ |∞kúH˜ QÀK«~=° ∞=Ù`«∞#flѨÊ\˜H©
Jk ‰õÄ_® QÆÉèí¿ãÎ! HÍOuKÕ`« XHõ =ã¨∞Î=Ù ZÖÏ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»∞`«∞#fl^À
|∞kúKÕ`« ‰õÄ_® JÖψQ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_»∞`«∞#flk. JO>Ë Jk XHõ q^èŒ=∞~Ú#
HÍOu! |∞kúH˜ QÀK«~°=∞ÜÕ∞º =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® XHõ q^èŒ"≥∞ÿ# `Õ[ã¨∞û. JÖÏO\˜
`Õ[ã¨∞ûKÕ`« xÜ«∞q∞`« =∞~Ú#"å_»∞. JÖÏ xÜ«∞q∞`«=∞~Ú# `Õ[ã¨∞û Hõey#
[QÆ`«∞Î#O`«\˜h HõeyL#fl"å_»∞. XHõ K«„HÍHÍ~°OQÍ [QÆ`«∞Î#∞ K«Hõ¯QÍ
QÆu`«Ñʨ ‰õΩO_® #_çÑã≤ ∞¨ #Î fl"å_»∞. JO>Ë D HÍOux "≥^[Œ ÖË@¡ @∞=O\˜ =ã¨∞=Î Ù
QÆÉèíã≤Î<Õq∞!
487. ã¨`«Îfiã¨÷ó :
ã¨`Ϋfiã¨÷ JO>Ë Ô~O_»~°÷=ÚÅ∞#flq WHõ¯_». ^Œ∞ºu – HÍOux QÆ∞iOz
"≥Ú^Œ@ K≥ÑC¨ HÀ"åe. [QÆ`∞« Î ^ÕxKÕ`« `≥eÜ«∞|_»∞`«∞#flk? „Ѩu =ã¨∞=Î Ù‰õÄ_®
„ѨHÍâ◊=∂# =∞=Ù`«∞#flk. PÜ«∞##∞O_ç |Ü«∞Å∞^Õi# HÍOuKÕ`« [QÆ`«∞Î
K«∂_»|_»∞`«∞#flk. ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞O J~Ú# `«~°∞"å`«<Õ =zÛ# HÍOu`À>Ë
„Ѩu=ã¨∞=Î Ù =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#Î flk. JO>Ë HÍOu=Å# =ã¨∞=Î Ù K«∂_»|_»∞`«∞#flk.
XHõ =ã¨∞Î=Ù =∞#‰õΩ ^Àº`«HõO HÍ=\ÏxH˜ – JO>Ë „ѨѨOK«=∞O`å =∞#‰õΩ
^Àº`«HOõ HÍ=\ÏxH˜ XHÍ<˘Hõ k=º"≥∞#ÿ `Õ[ã¨∞û J=ã¨~=° ∞=Ù`«∞#flk. P `Õ[ã¨∞û
P Ѩ~°=∂`«∞‡_Õ! `Õ[ã¨û<Õk ÖËHõáÈ`Õ =ã¨∞Î=Ù ^Àº`«HõO HÍ^Œ∞. P `Õ[ã¨û<Õk
K«∂¿ã"åiÖ’#∂ LO_®e. K«∂_»|_Õ =ã¨∞Î=Ù#O^Œ∞ ‰õÄ_® ^Àº`«HõO HÍ"åe.
K«∂¿ã"å_»∞ QÆ∞_ç"¤ å_»~Ú`Õ ã¨∂~°∞º_»∞ ZO`«QÍ "≥Å∞QÆ∞`«∞<åfl Hõ#|_»_∞» . JO>Ë
K«∂¿ã"å_çÜ∞« O^Œ∞ ‰õÄ_® `Õ[ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ L<åfl_»∞. P K«∂_»|_Õ =ã¨∞=Î Ù#O^Œ∞
‰õÄ_® HÍOu ã¨fi~°∂ѨOQÍ L<åfl_»∞. D Ô~O_»∂ LO>Ë<Õ – JO>Ë K«∂¿ã
=ã¨∞=Î Ù, K«∂_»|_Õ =ã¨∞=Î Ù ‰õÄ_® HÍOuKÕ`« q^Œº=∂#=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. =ã¨∞=Î Ù
LO_»\Ïxfl ã¨`Ϋfiã¨÷ JO\Ï~°∞. LO_»@=Ú J<Õ ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù! – ^•xÜ«∞O^Œ∞
L#fl"å_»∞. =ã¨∞Î=Ù LO_»@=Ú J<Õ ÅHõΔ}OÖ’ PÜ«∞# L<åfl_»#fl=∂@!
„ѨHÍâ◊=O`« =∞~Ú# ã¨`ΫfiQÆ∞} „Ѩ^è•#OQÍ Jkè+≤ªOKÕ"å_»∞ Jx K≥Ñ≤Ê
ã¨`ΫfiQÆ∞}ÏxH˜ „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ =∞~Ú# Ö’HÍxH˜ ã¨`«fiQÆ∞}Ïxfl J#fi~ÚOz
K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞.
307
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
488. ã≤OǨÏó :
D <å=∞O^•fi~å PÜ«∞##∞ #$ã≤OǨϙêfiq∞ ~°∂ѨOQÍ ÉèÏqOK«=K«∞Û.
ÉèíQÆ=O`«∞x ѨÙ~°∞+¨Ü≥∂QÆ∞º_»x, ѨÙ~°∞+¨„âı+¨μª_»x, ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H˜ Ѩâ◊√Ѩu
Jx `«Å∞™êÎO. Ѩâ◊√=ÙÅÖ’ L`«Î=∞"≥∞ÿ#k ã≤OǨÏ=Ú Jx K≥ѨC‰õΩO@∂
LO\Ï=Ú. D â◊|ÌO ^•fi~å ã≤OǨÏO ZÖÏQÆ~Ú`Õ q∞QÆ`å Ѩâ◊√Ö’HÍxfl
Ѩiáêeã¨∞Î#fl^À PÜ«∞#‰õÄ_® ã¨=∞ã¨Îr=HÀ\˜x #$ã≤OǨÏã¨fi~°∂ѨOÖ’
Ѩiáêeã¨∞Î<åfl_»∞. JÖÏ QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜ ™ê=∂#º J~°÷OÖ’ K≥ѨC‰õΩO\Ï=Ú.
D ã≤OǨÏâ◊ÉÏÌxfl =∞~˘Hõ ~°HõOQÍ ‰õÄ_® J#fi~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. ã¨QÆ∞},
x~°∞æ}ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ =ºH˜Î HõO\˜H˜ QÀK«iOKÕq – QÀK«iOK«xq ‰õÄ_® `å<Õ
J~Ú L<åfl_»∞.
489. Éèí∂`«=∞¿ÇÏâ◊fi~°ó :
ѨOK«É∂íè `å`«‡Hõ r=ÙʼnõΩ PÜ«∞# =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞_»∞. =∞ǨÉè∂í `«=ÚʼnõΩ
Dâ◊fi~°∞_»∞. ã¨$+≤ìÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ [x‡Oz#q ѨOK«Éèí∂`«=ÚÖË! =∞#
â◊s~åÅÖ’#∂ Jq L#flq. P Éèí∂`«=ÚÅ#∞ Pk=ã¨∞Î=ÙQÍ ã¨$+≤ìOz#"å_»∞
PÜ«∞#! HÍ|\˜ì "å\˜H˜ PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_»∞. D <å=∞O ~°∞„^Œ∞_çH˜ ‰õÄ_®
J#fi~Úã¨∞ÎOk. WOHÍ Pk^Õ=ó ‰õÄ_® JÖψQ J#fi~Úã¨∞ÎOk.
490. Pk^Õ=ó :
D Éèí∂`«=ÚʼnõΩ PÜ«∞# "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ ^Õ=Ù_»∞. ^Õ=â◊|ÌOKÕ`«
`Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»x ‰õÄ_® J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. JO^Œ∞Hˆ ^Õ=`«Å∞ `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙÅ∞.
"åà◊§‰õΩ PÜ«∞# Pk^Õ=Ù_»∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞##∞ „Ѩ^äŒ=∞^Õ=Ù_çQÍ H©iΙêÎ~°∞.
~°∞„^Œ∞xH˜ ‰õÄ_® J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok D <å=∞O.
491. =∞Ǩ^Õ=ó :
Wk ‰õÄ_® ~°∞„^Œ∞_çH˜ J#fi~ÚOKÕ@@∞=O\˜ <å=∞O! ^Õ=`«ÅO^ŒiH©
ѨÓ[hÜ«Ú_»∞. PÜ«∞# P`«‡*Ï˝#, Ü≥∂QÆ, Sâ◊fi~°º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. D <å=∞O`À
WHõ¯_» „u=¸~°∞ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂K«# ‰õÄ_® KÕÜ∞« |_»∞`«∞#flk. „u=¸~°∞ÅÎ Ö’#∂
XHõ>Ë =ã¨∞Î=Ù L#flk. PÜ«∞# „u=¸~åκ`«‡HõOQÍ L<åfl_»x K≥ѨÊ@=Ú WHõ¯_»
L^ÕÌâ◊=Ú.
308
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
492. ^Õ"Õâ◊ó :
PÜ«∞# ^Õ=`«Å‰õΩ „ѨÉ∞íè =Ù. ^Õ=`«Å‰õΩ Dâ◊fi~°∞_»∞. ^Õ=`«Å‰õΩ JkèÑu¨ .
493. ^Õ=Éèí$^Œ∞æ~°∞ó :
^Õ=Éèí$`ü JO>Ë Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Jx J~°÷O. WO„^Œ∞_çx ‰õÄ_®
âßã≤OKÕ"å_»∞. 't=ÜÕ∞= QÆ∞~°∞ó— Jx ã¨O„Ѩ^•Ü«∞O L#flk. t=Ù_»∞ „ѨÑO¨ KåxH˜
QÆ∞~°∞=Ù. „Ѩu"åiH˜ QÆ∞~°∞=Ù J~Ú LO\Ï_»∞. WO„^Œ∞_çH˜ QÆ∞~°∞=Ù |$ǨÏã¨Êu.
â’¡II L`«Î~À QÀѨu~ÀæáêÎ *Ï˝#QÆ=∞ºó ѨÙ~å`«#ó I
â◊s~°Éèí∂`«Éèí$^ÀƒùHÍÎ HõÑ‘O„^À Éèí∂i^ŒH˜Δ}ó II 53
494. L`«Î~°ó :
JO>Ë r=ÙÅ#∞ L^Œ ú i OKÕ " å_» ∞ Jx J~° ÷ O . '[#‡ã¨ O ™ê~°
|O^è<Œ å^Œ∞`«~Î f° u L`«~Î ó° — – [#‡ã¨O™ê~°|O^è#Œ O #∞Oz =∞##∞ `«iOѨKãÕ ≤
JO^Œ∞Ö’Oz =∞##∞ ~°H˜ΔOKÕ"å_»∞. ' <Õ#∞ Ѷ¨∞’~°=∞~Ú#@∞=O\˜ ã¨O™ê~°
‰õÄѨOÖ’ – ã¨O™ê~°=∞<Õ #∂uÖ’ Ѩ_áç È~Ú L<åfl#∞. ##∞fl |Ü«∞\˜H˜ ÖÏQÆ∞
FÅH©;#$ã≤OǨ!— JxK≥ÑÊ≤ Pkâ◊OHõ~∞° Å∞ PÜ«∞##∞ ÅH©Δ ‡#$ã≤OÇ¨Ï Hõ~å=ÅO|
™È΄`«O ~°zOz ™È΄`«O KÕ™ê~°∞. PÜ«∞# J<ÕHõ=∞~Ú# ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Hõey
LO_ç qâı+¨=∞~Ú# Hõ~°‡Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. J<ÕHõ ~°∂áêÅÖ’#∂ L<åfl_»x
K≥ѨÊ@OKÕ`« "å=∞<å=`å~°O "≥Ú^ŒÅ~Ú#q Wk=~°ˆH K≥ѨÊ|_ç#q. WHõ¯_»
~°∞„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯ ÅHõΔ}O K≥ѨÊ|_çOk.
495. QÀѨuó :
Wk QÀáêÅHõ$+¨μ‚_çˆH J#fi~Úã¨∞ÎOk. PÜ«∞# r=ÙʼnõΩ Dâ◊fi~°∞_»∞.
QÀ JO>Ë Éèí∂q∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷O LOk. JO>Ë Éèí∂Éèí~°Î Jx ‰õÄ_® J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.D <å=∞OKÕ`« NHõ$+¨μ‚_çx QÀѨu – JO>Ë QÀ~°HõΔ‰õΩ_»∞ Jx
K≥ÑC¨ HÀ"åe.
496. QÀáêÎ :
QÆ∞ѨÎ=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù. PÜ«∞# ~°H˜ΔOKÕ"å_»∞! QÀѨܫ∞fu. J~Ú`Õ
Wxfl ÅHõΔ}=ÚÅ`À PÜ«∞#‰õΩ D ~°∂Ѩ=ÚÅhfl L<åfl~Ú. PÜ«∞##∞ D
309
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
~°∂ѨOÖ’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ú Jx J#∞HÀ=^Œ∞Ì. JO^Œ∞Hõ<Õ =¸Å=ã¨∞Î=Ù<Õ P
`«`åfi<Õfl ^蕺xOKåe. J^Õ =∞#efl ~°H˜ΔOKÕk. ~°H˜ΔOKÕk ~°∂ѨO HÍ^Œ∞. Jxfl
~°∂Ѩ=ÚÅÖ’ L<åfl QÀѨÎQÍ ~°H˜ΔOKÕ"å_»∞ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ Ö’Ñ¨Å L<åfl_»∞.
497. *Ï˝#QÆ=∞ºó :
*Ï˝#OKÕ`«<Õ `«# =^Œú‰õΩ "≥à◊§\ÏxH˜ gÅ∞=Ù`«∞OkQÍx ÉÏǨϺ=∞~Ú
#@∞=O\˜ ã¨fi~°∂ѨOKÕ`« á⁄O^Œ\ÏxH˜ Ug∞ÖË^∞Œ . WO„kÜ«∂xH˜ ã¨O|OkèOz
#O`«=∞@∞‰õΩ P ~°∂áêxfl =∞#O K«∂™êÎ=Ú. ֒ѨŠѨ~°=∂`«‡ =ã¨∞Î=Ù`À D
P`«‡ qb#=∞~Ú#ѨC_Õ Jk J#∞Éèqí ã¨∞OÎ k. |∞kúÜ∞« O^Œ∞QÍx, z`«=Î ∞O^Œ∞QÍx
^•x J#∞Éèí∂u HõÅQÍÅO>Ë ^•xH˜ D ~°∂ѨO ‰õÄ_® J_Õ¤! JO^Œ∞Hõx Jk
*Ï˝#QÆ=∞º"Õ∞QÍx WO„kÜ«∞ QÀK«~°=∞~Ú#@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ =ã¨∞Î=ÙHÍ^Œ∞.
WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ QÀK«iOKÕ @@∞=O\˜ ÅHõ}Δ =Ú`À #$ã≤OǨÏ=¸iÎ, ~°∞„^Œ∞_»∞,
„|Ǩχ gà◊§O^Œ~°∂ L#flѨÊ\˜H© ™êH˜ΔQÍ ~°H˜ΔOKÕ"å_»∞ ֒ѨŠ*Ï˝#QÆ=∞ºOQÍ
L<åfl_»∞. *Ï˝#OKÕ`« `≥Å∞ã¨∞HÀ|_Õ =ã¨∞=Î ÙQÍ L<åfl_»∞QÍx ~°∂Ѩ=ÚÅ∞ HÍ^Œ∞.
'HõÅQÆ<åfl#∞ –~°∂ѨO ^Œ~°≈#=∞~ÚOk— JO\Ï_»∞. J~Ú`Õ Uq∞\˜?
P#O^Œ=∞~ÚOk JO`Õ! =∞ir=Ù_çH˜ `«`«fiO U=∞~Ú<å J~°÷O J~ÚO^•?
*Ï˝#O KÕ`«<Õ "≥à◊§=Åã≤# =ã¨∞Î=Ù Jk.
498. ѨÙ~å`«#ó :
'r"À ^Õ=ó ã¨<å`«#ó— r=Ù_»∞ ‰õÄ_® ѨÙ~å`«#∞_Õ! r"å`«‡Å∞
ZѨÊ\˜#∞Oz L<åflÜ≥∂ JѨÊ\˜#∞Oz PÜ«∞# L<åfl_»∞. PÜ«∞#Ö’Oz =zÛ#
qã¨∞ÊùeOQÆ=ÚÖË Dr=ÙÅhfl ‰õÄ_®! PÜ«∞# ѨÙ~å`«#OQÍ L<åfl_»∞. ã¨<å`«#OQÍ
L<åfl_»∞.
499. â◊s~°Éèí∂`«Éèí$`ü :
ѨÙ\ì˜ #tOKÕ J<ÕHõ HÀ@¡ â◊s~°=ÚÅ Ü≥∞∞Hõ¯ ѨOK« Éè∂í `« ã¨fi~°∂Ѩ=ÚÅ#∞
^èiŒ OKÕ"å_»∞. PÜ«∞# ã¨<å`«#∞_»∞QÍ L<åfl_»∞. J~Ú`Õ â◊s~°=ÚÅ∞ ã¨<å`«#O
HÍ^Œ∞. ZѨÊ\˜HÑõ C¨ _»∞ =ã¨∂<Î Õ L<åfl~Ú. x`«º#∂`«#OQÍ LO@∞<åfl~Ú. J`«_∞»
310
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ã¨<å`«#∞_Õ HÍx x`«º#∂`«#OQÍ LO_Õ â◊s~°OÖ’ LO@∞<åfl_»∞. JO>Ë D
â◊s~åÅ#∞ ^èŒiã¨∞Î<åfl_»∞.
500. Éè’HÍÎ :
D r=ÙÅ∞ KÕ¿ã Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏxfl J#∞ÉèíqOKÕ Éè’HõÎQÍ PÜ«∞# L<åfl_»∞.
D ã¨$+≤ìÖ’ [iˆQ Ü«∞[˝ã¨O|Okè`« Hõ~°‡Å‰õΩ Éè’HõÎQÍ L<åfl_»∞.
501. HõÑ‘O„^Œó :
HõÑ≤ JO>Ë HÀu J<Õ XHõ¯ J~°÷"Õ∞ H͉õΩO_® =~åǨϙêfiq∞H˜ ‰õÄ_®
J^Õ J~°O÷ L#flk. =~åǨÏ=¸iÎ J~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ HõÑO‘ „^Œ Jx
ã¨OH©~°Î#O KÕÜ«∞|_»∞`«∞<åfl_»∞. +¨@Û„Hõ=ÚÅ∞ Ѩ^Œ‡=ÚÅ∞QÍ L<åflÜ«∞x – D
Ѩ^Œ‡=ÚʼnõΩ PÜ«∞# ^Õ"ÕO„^Œ∞_≥· q^è•`«QÍ qHÍã¨jÅ∞_»~Ú# 'HõO Ñ≤|u
ã¨∂~°ºó— J<Õ ã¨∂~°∞º_»∞QÍ Jxfl K«„Hõ=ÚÅÖ’#∂ `å<Õ L<åfl_»x K≥Ñ≤Ê J~°÷O
JHõ¯_» ã¨∞Êùiã¨∞Î#flk. P ֒ѨŠLO_ç Jxfl K«„Hõ=ÚÅÖ’#∂ Jxfl Ö’Hõ=Ú
ÅÖ’#∂ PÜ«∞<Õ xO_ç L<åfl_»∞.
502. Éèí∂i^ŒH˜Δ}ó :
^èŒ~°‡=Ú#∞, =∞~åº^Œ#∞ „Ѩ^Œi≈ã¨∂Î Ü«∞[˝=ÚÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î Ü«∞[˝
^ŒH˜Δ}Å#∞ Éèí∂iQÍ WKÕÛ"å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# Éèí∂i^ŒH˜Δ}ó. Ü«∞[˝=ÚÅ∞
PÜ«∞<Õ! Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ WKÕÛ^ŒH}Δ˜ PÜ«∞<Õ! ^ŒH}Δ˜ KÕ`« ã¨O`«$ѨÙÅÎ ~Ú# |∞∞ufi‰õΩ¯Å∞
‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞=Å#<Õ ã¨`«ÊùÅO =ã¨∞ÎOk Jx K≥Ñ≤Ê Ñ¨~°=∂`«∞‡_çx
^蕺#OKÕ¿ãÎ "åà◊√§ =Ú‰õΩÎÅ~Ú qiqQÍ q`«~°}OQÍ áÈO^Õ ^ŒH˜Δ} – JO>Ë
=ÚH˜Î Jx J~°÷=Ú. PÜ«∞<Õ =ÚH˜Î¿ÇÏ`«∞=Ù. =Ú=Ú‰õΔΩ=ÙʼnõΩ PÜ«∞<Õ WKÕÛ
=ÚˆHÎ Éèí∂i^ŒH}Δ˜ ó. =ÚH˜Î P`«_!Õ ã¨~fi° „Ѩ^•`« P`«_!Õ XHõ ã¨`¯« ~°‡#∞Oz ã¨`Ê« Öù Ïxfl
W=fi@O J<Õk, P Ѷ¨Å=Ú, ^ŒH˜Δ}, „Hõ`«∞=Ù‰õΩ ÅaèOKÕ Ñ¶¨Å=Ú PÜ«∞<Õ!
ã¨=∞ã¨Î Hõ~‡° ʼnõΩ q`«~}° OQÍ Hõ~‡° Ѷ֨ Ïxfl x+¨ÊHõáΔ ê`«OQÍ ã¨=∞$kúQÍ WKÕÛ"å_»∞
PÜ«∞# Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. JO^Œ∞Hõx Éèí∂i^ŒH˜Δ} qiqQÍ JO>Ë
Hõ~°‡Ñ¶¨Å„Ѩ^•`« PÜ«∞<Õ Jx J~°÷O! D <å=∞OKÕ`« Ü«∞[˝OÖ’x XHõ q+¨Ü«∞O
‰õÄ_® K≥ѨÊ|_çOk.
311
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II ™È=∞áÈ-=∞$`«Ñ¨ó ™È=∞ó ѨÙ~°∞l`ü ѨÙ~°∞ã¨`«Î=∞ó I
q#Ü≥∂ [Ü«∞ó ã¨`«ºã¨O^èÀ ^•âß~°›ó ™ê`«Î fi`åO Ѩuó II 54
503. ™È=∞Ѩó :
ã¨~°fiÜ«∞[˝=ÚÅÖ’#∂ P~å^茺=∞~Ú#@∞=O\˜ ^Õ=`å ~°∂Ѩ=Ú`À
`å#∞ ™È=∞áê#O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. JO>Ë =∞m§ Ü«∞[˝ q+¨Ü∞« "Õ∞ K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk.
504. J=∞$`«Ñ¨ó :
P`«‡Ü≥ÚHõ¯ Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# ã¨`«º=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O J<Õk
=ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O! Jk `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl `«~∞° "å`« J=∞$`«`fi« O =ã¨∞OÎ k. JѨC_Õ
=∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOz#"å_»=Ù`å_»∞. JO^Œ∞Hõx #tOKÕ Ñ¶Ö¨ ÏÅ#∞ WKÕÛ@@∞=O\˜
Ü«∞[˝=ÚÅ∞ ‰õÄ_® WzÛ# Ѷ¨ÖÏÅ∞ H˘O`«HÍÖÏxH˜ #t™êÎ~Ú. 'H©Δ}Ë Ñ¨Ù}˺
=∞~°ÎºÖ’ˆH qâ◊Ou— W`åºk =∂@Å∞ L#flq Hõ^•! PÜ«∞# Ü«∞[˝OÖ’x
Éè∂í i^ŒH}Δ˜ Jx K≥ÑÊ≤ WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ J#∞‰õΩ<åfl=Ú. '™È=∞Ѩ— J<Õ <å=∞O=Å#
Ü«∞[˝OÖ’x ™È=∞~°™êxfl fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞ ‰õÄ_® J`«_Õ! JO>Ë H˘O`«HÍÅO
LO_ç #tOzáÈÜÕ∞ Ѷ֨ ÏÅ∞.J=∞$`«ó – JO>Ë #tOK«#@∞=O\˜ âßâ◊fi`«=∞~Ú#
Ѷ¨ÖÏÅ∞. =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOz#@∞=O\˜ ã≤÷u‰õÄ_® J`«_Õ! JO>Ë
#tOKÕ@@∞=O\˜ Hõ~°‡ÅÜ≥ÚHõ¯ #â◊fi~°=∞~Ú# Ѷ¨Å=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
J#â◊fi~°=∞~Ú#@∞=O\˜ =ÚH˜Î J=∞$`«=Ú Jk ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
505. ™È=∞ó :
™È=Ú_»∞ JO>Ë K«O„^Œ∞_»x – F+¨^∞Œè Å#∞ áÈ+≤OKÕ"å_»∞ Jx J~°O÷ !
™È=∞ JO>Ë ™È=∞~°ã¨=∞x J~°÷O! P ~°ã¨O ‰õÄ_® Ü«∂l Ü«∞[˝ã¨=∞Ü«∞OÖ’
`åˆQ@@∞ =O\˜k, ^Õ=`«Å‰õΩ WKÕÛ@@∞=O\˜ ™È=∞~°ã¨O ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ!
™È=∞ J<Õ â◊|ÌO =Å# ã¨{L=∞ Jx ™È=∞ J<Õ â◊|ÌO L=∂ã¨Ç≤Ï`«∞_»∞ –
Ѩ~=° ∞t=Ù_»∞ J<Õ J~°O÷ ‰õÄ_® J#fi~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. t=Ù_çÜÚ≥ Hõ¯ ~°∂ѨOÖ’
L=∂ã¨ÇÏ≤ `«∞_≥#· "å_»∞ Jx J~°O÷ ! JO>Ë W=hfl =∞Ǩ^Õ= â◊|OÌ Ö’Oz L^Œƒqù Oz
~°∞„^Œ∞_çH˜ ‰õÄ_® J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞#flq.
312
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
506. ѨÙ~°∞l`ü :
J<Õ‰Ωõ Å#∞ [~ÚOz#"å_»∞ HÍ|\˜ì ѨÙ~∞° l`ü Jx Ñ≤Å∞=|_»∞`«∞<åfl_»∞.
WHõ¯_» D <å=∞O WO„^Œ∞_çH˜ ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. ѨÙ~°∞l`ü <å=∞O t=Ù_çH˜
‰õÄ_® J#fi~Úã¨∞OÎ k. ѨÙ~°∞Ǩï`ü – JO^ŒiHõO>Ë =ÚO^Œ~° PǨ˙`«∞_≥#· "å_»∞
– WO„^Œ∞_»∞ Jx J~°O÷ ! JO^Œ∞Hõx ѨÙ~°∞l`ü J<Õ J~°O÷ Ö’ WO„^Œ∞_»∞ Jx ‰õÄ_®
=∞#O J#fi~ÚOK«∞HÀ=K«∞Û. „|Ǩχ, ~°∞„^Œ∞_»∞, #$ã≤OǨÏã¨fi~°∂ѨÙ_·≥ Jxfl ~°∂áêÅ#∞
ã¨Q∞Æ }OQÍ J#fiÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï"≥∂ J>Ë¡ ѨÙ~°∞Ǩï`ü, ѨÙ~°∞l`ü J<Õ <å=∂Å∞
J#fi~Ú™êÎ~Ú.
507. ѨÙ~°∞ã¨`«Î=∞ó :
qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞, J`«∞º`«=Î Ú_»∞ Jx J~°O÷ . Pk^Õ= J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ ѨÙ~°∞l`ü,
ѨÙ~°∞ã¨`«Î=∞ J<Õ <å=∂Å∞ J#fi~Ú™êÎ~Ú. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜"å_»∞ Jx J~°÷O.
508. q#Ü«∞ó :
^Œ∞+¨μÅì ‰õΩ q#Ü«∞=Ú#∞ HõeyOK«∞"å_»∞. Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë
ѨÙ~°∞l`ü, ѨÙ~°∞ã¨`=Ϋ ∞, q#Ü«∞ J<Õ ÅHõ}
Δ =ÚÅÖ’ q#Ü«∞jÅÅHõ} Δ O „Ѩã∞¨ Êù@
=∞=Ù`«∞#flk. ~å=∂=`å~°O "≥Ú^ŒÅ~Ú#"å\˜Ö’¡ Éèí∂Ö’HõOÖ’ J=`«iOz#
`«~°∞"å`« PÜ«∞# q#Ü«∞jÅOQÍ<Õ L<åfl_»∞. ~å=∂=`å~°OÖ’QÍx,
Hõ$ëê‚=`å~°OÖ’ QÍx `«#HõO>Ë ÃÑ^Œ"Ì åà◊§#∞ *˺+¨μŪ ∞QÍ<Õ ÉèÏqOz `«O„_çHQ˜ Íx
QÆ∞~°∞=Ù‰õΩQÍx #=∞㨯iã¨∂Î<Õ LO_Õ"å_»∞ PÜ«∞#. q#Ü«∞jÅ∞_≥· L<åfl_»∞.
#Ü«∞, q#Ü«∞=ÚÅ∞ ZѨC_»∂ ‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°∞_‚ Hˆç LO@q. ™ê^艌 Ωõ _»∞ „QÆÇÏ≤ OKÕ
QÆ=∞º™ê÷#OQÍ L<åfl_»∞QÍx „Ѩ`«ºHõΔOQÍ ÖË_»∞. JO>Ë Ñ¨~ÀHõΔOQÍ L<åfl_»∞.
^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ q#Ü«∞jÅ∞ˆ~ HÍ|\˜ì "åà◊§‰õΩ Ñ¨~ÀHõΔ„Ñ≤Ü«ÚÅ∞ Jx ¿Ñ~°∞.
„Ѩ`«ºHõΔOQÍ "åà◊§ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ\˜ì Ñ≤Å=‰õΩO_® "åà◊§ QÆ∞}ÏÅ#∞ |\˜ì "åà◊√§ KÕã≤#
Ѩ#∞Å#∞ |\˜ì Ñ≤ez<å "åà◊√§ ã¨O`À+¨OQÍ<Õ LO\Ï~°@! ^Õ=`«Å ÅHõ}Δ ÏÅ∞Jq.
JO>Ë "åà◊√§ HÍ~°º~°∂ѨOÖ’<Õ Z~°∞Hõ|_»`å~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_® JO`Õ!
313
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
509. [Ü«∞ó :
ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅ#∞ [~ÚOz#"å_»∞. PÜ«∞<Õ Jxfl Éèí∂`«=ÚÅ#∞
âßã≤Oz#"å_»∞ HÍx J`«xx U Éèí∂`«=Ú ‰õÄ_® [~ÚOK«*ÏÅ^Œ∞.
510. ã¨`«ºã¨O^èŒó :
ã¨`«º=∞~Ú# ã¨O^èŒ`«fi=Ú Hõey#"å_»∞. JO>Ë PÜ«∞# ÉèÏ=#
x`«º=Ú ã¨`º« =∞=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# ^Õxx ÉèÏq™êÎ_À Jk ã¨`º« =∞~Ú f~°∞`«∞Ok.
JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# ã¨`º« ã¨O^è∞Œ _»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Z=~°~Ú<å J|^Œ=ú Ú P_»‰Äõ _»^∞Œ .
ã¨`«º"Õ∞ K≥áêÊe J<Õ ^èŒ~°‡OÖ’ LO_ç P ^èŒ~å‡xH˜ ÉèíOQÆO ~å‰õΩO_® JO^Œ∞Ö’
=∞#O rqOK«QÆey`Ë J`«_»∞ K≥Ñ≤ÊOk ã¨`«º=∞=Ù`«∞Ok. JO>Ë =∞# "å‰õΩ¯‰õΩ
ã¨`«º`«fi=Ú =ã¨∞ÎOk. ã¨`«ºã¨O^èŒ`«fi=Ú PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ L#flk Jx JO\Ï~°∞.
PÜ«∞# Uk ÉèÏq¿ãÎ J^ŒÖÏ ã¨OÉèí==∞=Ù`«∞Ok. ã¨$+¨ìO`å ZÖÏ LO_®Åx
PÜ«∞# ÉèÏq¿ãÎ Jk JÖÏ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx ѨÙ~°∞l`ü. JO^ŒiHõO>Ë
ѨÙ~°∞ã¨`«Î=∞ó. q#Ü«∂k ÅHõΔ}=ÚÅKÕ`« ÉèÏ=#ÜÕ∞ Ü«∞^ä•~°÷OQÍ Ñ¨i}Ï=∞O
K≥O^Œ∞`«∞Ok.
511. ^•âß~°›ó :
^•â◊ JO>Ë ^•#=Ú. ^•xH˜ J~°›"∞≥ #ÿ "å_»∞. ^•<åxH˜ J~°∞›_∞» JO>Ë
PÜ«∞#‰õΩ ^•#O Z=~°∞ KÕ™êÎ~∞° ? D q+¨Ü∞« OÖ’ ^•™ê~°› J<åfl Ѷ~¨ "° åÖË^∞Œ .
'âß— |^Œ∞Å∞ '™ê— ÃÑ\˜ì<å Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞. Z=~°~Ú<å ^•ã¨ºO KÕÜ«∞=K«∞Û#∞
PÜ«∞#‰õΩ. PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ Z=~°~Ú<å 㨈~ ^•ã¨ºÉèÏ=O Hõey LO_»=K«∞Û.
„|Ǩχ~°∞„^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ ^•™ÈǨÏO JO>Ë ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ J#fi~Úã¨∞OÎ k.
Jk Ü«∞^ä•~°"÷ ∞Õ ! Jk <åºÜ«∞"Õ∞! J^Õ "≥+· "‚¨ åxH˜ „áê~°OÉèOí . J^Õ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜
ã¨∂„`«O! ^•™ê#∞^•ã¨∞_çx Jx =∞Ǩ=∞ǨïÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ ^•ã¨ºO =Ç≤ÏOK«@O
=∞#‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞! WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ =zÛ# Éè∂í i^ŒH}Δ˜ J<Õ <å=∞OÜ≥ÚHõ¯
„Ѩ™êÎ=# =zÛ#ѨC_»∞ D ã¨$+≤ìÖ’ PÜ«∞#‰õΩ ^ŒH˜Δ}QÍ – ^•#OQÍ W=fi^Œy#
=ã¨∞Î"Õ ÖË^Œ∞. Jx K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. PÜ«∞#ˆH ^•#O W=fi|_Õ =ºH˜Î ÖË_»∞.
W=fi|_Õ =ã¨∞Î"Õ ÖË^Œ∞. JO>Ë D „ѨѨOK«O "≥Ú`åÎ<Õfl PÜ«∞#‰õΩ Ñ¨\Ïìaè¿+HõO
314
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
KÕã¨∞Î<åfl=Ú. z=~°‰õΩ ~°∞„^•aè¿+HõO KÕ¿ã@ѨC_»∞ ‰õÄ_® x`«º=Ú =∞#O
'q∞„`Àã≤=~°}Àã≤— Jx K≥Ñ≤Ê Ñ¶¨∞’+¨âßOu J<Õ XHõ =∞O„`«O K«^Œ∞=Ù`å=Ú.
ã¨~°fi[QÆ`«∞ΉõΩ PÜ«∞##∞ Ѩ\Ïìaè+≤‰õΩÎ_çx KÕã¨∞Î<åfl=Ú. J^Õ ^•<å~°›`«.
512. ™ê`«fi`åOѨuó :
™ê`«fi`«=∞<Õ `«O„`«=Ú#‰õΩ Hõ~°Î , q+¨Ü«∞=Ú. ™ê`«fi`« `«O„`«=ÚÅ∞
L<åfl~Ú. J~Ú`Õ "åã¨Î==ÚQÍ ™ê`«fi`«∞Å∞ JO>Ë É∫^Œ∞úÅÖ’ XHõ âßY!
"Õ^ŒqÇ≤Ï`«=∞~Ú# Hõ~°‡Å#∞ XѨC‰õΩx "å\˜H˜ Ѷ¨ÅOQÍ L#fl"å_»∞ PÜ«∞<Õ!
PÜ«∞# Ü«∞[˝ãfi¨ ~°∂ѨÙ_»~Ú L<åfl_»∞. É∫^Œ∞ÅÌ ∞ "Õ^•xfl u~°ã¯¨ iOz<å PÜ«∞##∞
QÆ=∞º™ê÷#"≥∞ÿ#"å_»∞QÍ QÆ∞iΙêÎ~°∞. D Hõ~°‡Å#∞ x~°ã≤Oz#ѨÙ_»∞ PÜ«∞#
ÅÜ«∞™ê÷#=∞=Ù`«∞<åfl_»∞. É∫^Œ^ú ~Œè å‡xfl ‰õÄ_® J#fiÜ«∞O KÕã#≤ ѨÙ_»∞ Jk x~åfi}
™ê÷#OQÍ ã¨iáÈ`«∞Ok. ™ê`«fi`«∞Å∞ JO>Ë É∫^Œ∞Åú ∞ J#fl=∂@! Jk „Ѩã^≤ =úŒ ∞~Ú#
=∂>Ë! W^Õ H͉õΩO_® D¿Ñ~°∞g∞^Œ `«O„`«=ÚʼnõΩ PÜ«∞<Õ HÍ~°}=∞x
K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl~°∞. JO>Ë É∫^ŒOú Ö’ ‰õÄ_® `«O„`«*Ï˝#=Ú =zÛOk. É∫^Œ∞Åú ∞ ѨÓ~°fi=Ú
Jxfl Hõ~°‡Å#∞ – U Hõ~°‡ J~Ú<å 㨈~ "å\˜x x~°ã≤Oz#"åàı§! `«~°∞"å`«
É∫^ŒúOÖ’ ‰õÄ_® P =ã¨∞Î=Ù KÕ~°\ÏxH˜ `«O„`«=ÚÅx H˘xfl ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. D
É∫^Œú `«O„`«=ÚÅ∞ \˜Éˇ\òÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ J=∞Å∞Ö’ L#flq. Jã¨Å∞ "åà◊√§ D
`«O„`«=ÚÅ∞QÍx D Ü«∞[˝=ÚÅ∞QÍx KÕÜ«∞=Åã≤#"åà◊√§ HÍ~°∞. "åà◊√§
KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ QÆ=∞º™ê÷#OQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ#flѨC_»∞ <Õ#∞ "Õ~°∞,
Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ "Õ~∞° Jx K≥¿ÑÊ `«`fi« O XHõ\ ˜ L#flk. |∞^Œ∞xú H˜ `«^•ä QÆ`∞« _»∞ Jx
¿Ñ~°∞. |∞^Œ∞_ú xç =∞#O KÕ~åe. P *Ï˝#O =∞#‰õΩ ~å"åe. WÖÏ J#∞‰õΩ<Õ@ѨÊ\˜H˜
^ŒfiO^Œfiã≤÷u =ã¨∞ÎOk. "Õˆ~ =ã¨∞Î=Ù ^èպܫ∞OQÍ L#flѨC_»∞ P =ã¨∞Î=Ù#∞ `å#∞
á⁄O^Œ=Åã≤ =ã¨∞Î#flk.JHõ¯_» =ÚYºO <Õ<Õ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_çx J<Õ ÉèÏ=O HÍ^Œ∞.
JÖÏO\˜ ÉèÏ==ÚÖ’ `åO„uHõ=∞~Ú# XHÍ<˘Hõ qkèq^è•#=Ú U~°Ê_»¤k.
z=~°‰õΩ ^蕺#=Ú„^ŒÅ∞ ‰õÄ_® `«O„`«OQÍ LO@q. Ü≥∂QÆ=Ú„^ŒÅ∞ Ü≥∂QÍ
ã¨#=ÚÅ∞ W=hfl ‰õÄ_® `«O„`«=ÚÖË! „H˜Ü«∂jÅHõ =∞~Ú#@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ
`«O„`«=Ú ‰õÄ_® P ™ê`«fi`åOѨu Jx =iÎã∞¨ OÎ k. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ *Ï˝#QÆ=∞º
Jx K≥áêÊ_»∞ Hõ^•! PÜ«∞# *Ï˝#=ÚKÕ`« `≥Å∞ã¨∞H˘#|_ç `≥eqKÕ`«
á⁄O^Œ|_Õ"å_Õ.
315
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II r"À q#~Ú`å ™êH©Δ =Ú‰õΩO^À-q∞`«q„Hõ=∞ó I
JOÉè’xkè~°#O`å`å‡ =∞Ǩϟ^Œkè-â◊Ü≥∂O`«Hõó II 55
513. r=ó :
r=Ù_»∞ JO>Ë Ö’Ñ¨Å r=ã¨fi~°∂ѨOQÍ L#fl"å_»∞.'r"À^Õ=ã¨û<å`«#ó—
J#fl@∞¡QÍ <Õ#∞ r=Ù_çx. <Õ#∞ "Õ~ˆ J<Õ ÉèÏ=#`À L#fl@∞=O\˜ Ѩ~=° ∂`«‡ÜÕ∞
r=Ù_»∞ Jx J#|_»∞`«∞Ok. r"å`«‡‰õΩ Ñ¨~=° ∂`«‡‰õΩ "Õ~ˆ Éè^Ë "Œ ∞Õ g∞ ÖË^∞Œ . '<Õ#∞
r=ÅHõ}Δ Ïxfl!— D ÉèÏ=# KÕã∞¨ ‰õΩx <Õ#∞ "Õ̂~ L<åfl#∞. <å‰õΩ ‰õÄ_® ã¨∞Y^Œ∞ó
Y=ÚÅ∞ L#flq J#fl@∞=O\˜ D ÉèÏ=#ÜÕ∞ r=ÅHõΔ}=Ú. r=u J#QÍ
U^Œ~Ú<å â◊s~°OÖ’ LO_»@"Õ∞. Jk r=ÅHõΔ}=Ú. Ѩ~°=∂`«‡ =ã¨∞Î=Ù
ã¨~åfiO`«~åºq∞QÍ L#flk. Ѩ~=° ∂`«‡ =ã¨∞=Î Ù WѨC_»∞ =∞# â◊s~åÅÖ’<Õ H͉õΩO_®
=∞# â◊s~åÅ =∞^茺# L#fl@∞=O\˜ space Ö’ ‰õÄ_® "åºÑ≤Oz L#flk.
HÍx =∞^躌 # L#fl =ã¨∞=Î Ù#∞ r=Ù_»∞ Jx J#O! U^Œ~Ú<å â◊s~°OÖ’ L#flѨC_Õ
r=ÅHõΔ}O á⁄O^Œ∞`«∞#flk. ˆHΔ„`«[˝ J<Õâ◊|ÌO – ˆHΔ„`«[˝ J<Õ=∂@ Uk
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#fl^À J@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù J`«_»∞. „áê}Ïxfl ^èŒiOz L#fl@∞=O\˜
â◊s~°OÖ’ WO„kÜ«∞=ÚÅ ^•fi~å rqã¨∞Î#fl@∞=O\˜ r=ÅHõΔ}=Ú Hõey
L#fl"å_»∞ PÜ«∞#.
514. q#~Ú`å™êH©Δ :
D <å=∂xfl Ô~O_»∞ q^è•Å∞QÍ – JO>Ë q#~Ú`å ™êH˜Δ, q#~Ú`å
J™êHΔ̃ Jx ‰õÄ_® K≥ÑC¨ `å~°∞. „Ѩ[Å∞ q#Ü«∞O Hõey LO_»\Ïxfl ™êHΔÍ`«∞QÎ Í
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞. J™êH˜Δ JO>Ë ^•O\’¡ =ºuˆ~HÍ~°O÷ ‰õÄ_® LO@∞Ok. J™êH˜Δ
J<Õ@@∞=O\˜ =∞~˘Hõ qÉèÏQÆO KÕã#≤ ѨC_»∞ ^Õxx‰õÄ_® K«∂_»x"å_»∞ ™êHΔÍ`«∞Î
„^Œ+¨ìHÍ_»∞ Jx K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞. J™êH˜Δ JO>Ë ™êHΔÍ`ü „^Œ+¨ì HÍx"å_»∞
J#fl=∂@! JO>Ë P`«‡ JuiHõÎ=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù#∞ ^Œi≈OѨx"å_»∞. J<å`«‡
J<Õ =ã¨∞=Î Ù XHõ\˜ „ѨÑO¨ K«OÖ’ Jã¨Å∞ ÖË^#Œ fl=∂@! HÍ|\˜ì P`«‡ HÍ#@∞=O\˜
Ѩ^•~°=÷ Ú#∞ K«∂_»x"å_»∞ Jx J~°=÷ Ú. P`«‡ J<Õ ã¨`º« =∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù U^Œ~Ú`Õ
L#fl^À ^•x<Õ K«∂™êÎ_»∞. J`«_»∞ `«# ^Œ$+≤ìH˜ K«∂_»@=Ú J<Õk ã¨OÉèíq¿ãÎ
ã¨`«º=ã¨∞Î=Ù<Õ K«∂™êÎ_»∞ HÍx =∞#=Öˇ Jã¨^Œfiã¨∞Î=Ù#∞ K«∂_»_»∞.
316
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
515. =Ú‰õΩO^Œó :
=ÚH˜Îx WKÕÛ"å_»∞. =Ú‰õΩO^Œ â◊|Ì"åK«‰õΩ_»∞. JHõΔ~°™ê=∞ºOKÕ`«<Õ
=Ú‰õΩO^Œ Jx, (<≥·~°∞uÖ’ x~°∞uKÕ`«#∞)D =Ú‰õΩO^Œ <å=∞O ™ê^茉õΩ_çKÕ`«
QÆ∞iÎOѨ|_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞Hõx r=ÙʼnõΩ =ÚH˜xÎ WKÕÛ ÅHõ}Δ O HõeyL#fl"å_»∞
HÍ|\˜ì PÜ«∞#‰õΩ =Ú‰õΩO^Œ J<Õ <å=∞O J#fiÜ«∞=∞=Ù`«∞#flk.
516. Jq∞`«q„Hõ=∞ó :
JѨiq∞`«=∞~Ú#@∞=O\˜ q„Hõ=∞=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞. =¸_»∞ áê^Œ
q<åºã¨=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞.„uq„Hõ=∂=`å~°OÖ’ JѨiq∞`«=∞~Ú# q„Hõ=∞=Ú
J<Õ â◊|ÌO "å=∞#∞_çH˜ K≥O^Œ∞`«∞Ok. =¸_»∞ áê^Œ=ÚÅ`À ã¨~°fi[QÆ`«∞Î#∞
P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl_»∞ "å=∞#∞_»∞. XHõ q=∞~°≈<å`«‡Hõ"≥∞ÿ# ^Œ$+≤ì`À K«∂¿ãÎ –
|eK«„Hõ=iÎ "å=∞#∞_çH˜ =¸_»_»∞QÆ∞Å ^•#O KÕ™ê_»∞. JO^Œ∞Ö’ Ô~O_»∞
J_»∞QÆ∞Å`À N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ∞ P„Hõq∞OKå_»∞. =¸_À J_»∞QÆ∞ ã¨Å÷ O
K«∂Ñ≤OK«=∞O>Ë `«# `«ÅÃÑ· ÃÑ@ì=∞<åfl_»∞. JO>Ë |eK«„Hõ=iÎ Ô~O_»_»∞QÆ∞Å#∞
^•#O KÕÜ«∞@=∞O>Ë – Jk D ã¨~°fi[QÆ`«∞ΉõΩ ã¨=∂#=∞~ÚOk JO>Ë D
„ѨѨOK«=∞O`å ^•#O KÕÜ«∞\ÏxH˜ Jk PÜ«∞# ™⁄`åÎ J<Õ q=∞~°≈ =ã¨∞ÎOk.
=¸_»= HÍÅ∞ ZHõ¯_» ÃÑ@ì=∞O\Ï=Ù JO>Ë `«# `«Åg∞^Œ ÃÑ@ì=∞<åfl_»∞. JO>Ë
WHõ¯_» |eK«„Hõ=iÎ `«#k HÍxk ‰õÄ_® P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl_»#fl=∂@! JO>Ë
nx=Å¡ J~°÷=∞ÜÕ∞k Uq∞@O>Ë <åk J<Õk WHõ¯_» Ug∞ ÖË^Œx J#∞HÀ"åe.
<åk J<Õk Ug∞ ÖË^Œ∞. ã¨~°fi=Ú PÜ«∞<Õ! ã¨~°fi=Ú P„Hõq∞OK«∞HÀQÆey#"å_»∞
– „uq„Hõ=Ú_»~Ú#"å_»∞ PÜ«∞#! PÜ«∞#‰õΩ ^•`« J<Õ"å~°∞ "Õ~˘Hõ~∞° LO_»~∞° .
D q+¨Ü∞« O`À |eK«„Hõ=iÎ XHõ q+¨Ü∞« O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆeQÍ_»∞. DÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯
ã¨~åfiO`«~åºq∞`«fi=Ú, ã¨~åfi`«‡ ÉèÏ==Ú, ã¨~°fi[QÆ`«∞Î#∞ P„Hõq∞OK«∞HÀ=@=Ú
J<Õk – P =∞Ǩ`«`«fi=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»~Ú<å_»∞. JO>Ë |eÜ≥ÚHõ¯
JǨÏO`«#∞ `å#∞ P„Hõq∞OKå_»∞. <åk J<Õ =ã¨∞Î=Ù D ã¨$+≤ìÖ’ Ug∞ ÖË^Œ<Õ
*Ï˝<À^ŒÜ∞« O |eH˜ HõÅQÆ\ÏxH˜ HÍ~°}Éè∂í `«∞_≥· J`«_Hç ˜ qâ◊fi~°∂ѨÙ_≥· Hõ#|_®¤_∞»
"å=∞<å=`å~°OÖ’! q„Hõ=∞=Ú J<Õ ÅHõΔ}O Hõey L#flѨC_»∞ Z=iHõ~Ú<å
317
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
XHõ J=kè J<Õk LO@∞Ok. ZO`«\ ˜ =∞Ǩg~°∞_≥·<å J`«_»∞ KÕÜ«∞ÖËx Ѩx
JO@∂ XHõ\ ˜ LO@∞Ok. J`«_ç â◊HHΘ ˜ q∞Oz# Ѩx XHõ\ ˜ LO@∞Ok. J~Ú`Õ
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù Jq∞`« q„Hõ=Ú_»∞. PÜ«∞# q„Hõ=∂xH˜ q∞`«=Ú J<Õk ÖË^Œ∞.
JO^Œ∞Hõx „uq„Hõ=∂=`å~°OÖ’ J`«_∞» K«∂Ñ≤#@∞=O\˜ qÉè∂í `«∞Å∞, Sâ◊fi~°º=Ú
PÜ«∞#ˆH LO_»@OKÕ`« J`«_»∞ Jq∞`«q„Hõ=Ú_»∞.
517. JOÉè’xkèó :
JOÉèíãπ JO>Ë h~°∞. JOÉè’xkè JO>Ë ã¨=Ú„^Œ=Ú Jx. J~Ú`Õ
`åufiHõ^Œ$+≤ì`À J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë JOÉèíãπ â◊|ÌOKÕ`« ^Õ=`«Å∞, =∞#∞+¨μÅ∞,
Ñ≤`«$^Õ=`«Å∞, Jã¨∞~°∞Å∞– D <åÅ∞QÆ∞ =~°æ=ÚÅ"å~°∞ Jx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
gà◊§O^Œix `«#Ö’ Hõey L#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞##∞ JOÉè’xkè J<åfl~°∞.
gà◊§O^ŒiH© PÜ«∞# xkè HÍ|\ì̃ PÜ«∞# JOÉè’xkè.'`åx"å U`åx K«`åfi~°ºO
ÉèÏOã≤, ^Õ"å =∞#∞ëêó Ñ≤`~« Àaèã∞¨ ~åó— Jx „â◊√u"åHõºO L#flk. WHõ ã¨=Ú„^Œ=Ú
J<Õ J~°O÷ fã¨∞‰õΩ<Õ@@¡~Ú`Õ Wk H©~Δ ™° êQÆ~=° ∞^ä<Œ åxH˜ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok.
JOÉèãí π JO>Ë ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ L#flq XHõ¯ h~°∞ =∂„`«"∞Õ H͉õΩO_® ^•xÜ«∞O^Œ∞
^•y# x^èŒ∞Å∞ Jx J~°÷O. [Å=Ú, [ÅK«~°=ÚÅ~Ú#@∞=O\˜ „áê}˜HÀ\˜
Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ã¨~°fi"åºÑ¨HõOQÍ L<åfl_»∞.
518. J#O`å`å‡ :
J#O`«=∞~Ú# P`«‡ HõÅ"å_»∞. Jxfl Ѩiã≤`÷ ∞« ʼnõΩ Jf`«=∞~Ú#"å_»∞,
J#O`«∞_»∞ Jx HÍÖÏxH˜ ¿Ñ~°∞.
519. =∞Ǩϟ^Œkèâ◊Ü«∞ó :
H©Δ~°™êQÆ~°=ÚÖ’ Pkâı+¨μ_çÃÑ· PÜ«∞# â◊Ü«∞xã¨∂Î LO\Ï_»∞.
J#O`«∞_»x PÜ«∞#‰õΩ ¿Ñ~°∞. âı+¨âß~ÚQÍ L#fl"å_»∞. =∞Ǩϟ^ŒkèÜ«∞O^Œ∞
â◊Ü∞« xOK«∞"å_»∞. JO>Ë N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù Jx J~°O÷ . |Å~å=Ú_»∞ Pkâı+μ¨ _ç
JOâ◊OÖ’ [x‡OKå_»∞.
318
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
520. JO`«Hõó :
JO`«Hõ â◊|OÌ =∂=¸Å∞QÍ Ü«∞=Ú_çH˜ =iÎã∞¨ OÎ k. D Ѩ^OŒ KÕ`« PÜ«∞#‰õΩ
[QÆ`«∞Î#∞, [QÆ`«∞ÎÖ’ LO_Õ r=HÀ\˜x, [Å=Ú#∞, [Å=ÚÖ’ LO_Õ [Å
K«~=° ÚÅ#∞ ǨÏiOKÕ"å_»∞. "å\˜H˜ JO`«‰Ωõ _»∞. LѨãO¨ Ǩ~°O KÕÜ∞« QÆey#"å_»∞.
ZÖÏQÆ ã¨$+≤ìOKå_À JÖψQ LѨã¨OǨ~°O KÕÜ«∞QÆey#"å_»∞. JO>Ë Ô~O_»∞
qÉèí∂`«∞Å∞ Hõ#|_»∞`«∞#flq – g@xfl\˜x ã¨$+≤ìOK«@=Ú, ã¨OǨÏiOK«@=Ú
J<Õq! JO`«O KÕÜ«∞@=Ú JO>Ë ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍÅ#∞ JO`«O KÕã≤ "å\˜Ö’x
ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å#∞ `«#Ö’ HõÅ∞ѨىõΩO@∞<åfl_»∞.
â’¡II J*’=∞Ǩ~°›ó ™êfiÉèÏ"Àº l`åq∞„`«ó „Ѩ"≥∂^Œ#ó I
P#O^À #O^Œ<À #O^Œó ã¨`«º^èŒ~å‡ „uq„Hõ=∞ó II 56
521. J[ó :
J[ó JO>Ë Ñ¨Ù@ìx"å_»∞ – „|Ǩχ! „|Ǩχ=Ú ~Ô O_»∞~°H=õ ÚÅ∞QÍ L#flq.
x~°∞æ}"≥∞ÿ#@∞ =O\˜ „|Ǩχ‰õΩ =∞#=Ú ZѨC_»∂ „|Ǩχâ◊|ÌO "å_»∞`«∂
LO\Ï=Ú. K«`∞« ~°∞‡Y „|ǨχQÍ U~°Ê_»@OKÕ`« „|Ǩχ^Õ=Ù_∞» JO\Ï=Ú. DÜ«∞#H˜
JA_»x ¿Ñ~°∞! PÜ«∞#‰õΩ Ñ¨Ù@∞ìHÖõ ^Ë ∞Œ . HÍx Jã¨Å∞ PÜ«∞# x[OQÍ Ñ¨Ù\˜#ì "å_Õ!
WHõ¯_» JA_»O>Ë „|Ǩχ Jx J[ â◊ÉÏÌxH˜ Pk J~Ú#@∞=O\˜k x~°∞æ}
Ѩ~°„|Ǩχ Jx =ã¨∞Î=٠ѨÙ@∞ìHõ ÖËx^Œx ^•xH˜ J#fi~Úã¨∞ÎOk. P =∂@#∞
fã¨∞‰õΩx K«`«∞~°∞‡Y „|Ǩχ ‰õÄ_® JA_»∞ Jx ÉèÏqOKåe.
522. =∞Ǩ~°›ó :
„|Ǩχâ◊|OÌ KÕ`« J~°`› Å« ∞ L#fl"å_»∞.É∫^Œ=ú ∞`«OÖ’ x~°∞}æ Ѩ~„° |Ǩχ"≥∞#ÿ
=ã¨∞Î"Õ âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞Ö’H˜ D [QÆ`«ÎO`å evolve J=Ù`«∞O^Œx "åà◊§
#=∞‡Hõ=Ú. 'J~°›O`üÅ∞— Jx "åà◊§‰õΩ ¿Ñ~°∞. ã¨<åºã≤x *ˇ·#=∞`«OÖ’ J~°›O`ü
JO\Ï~°∞. JiǨÏO`ü Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. Wq x~°∞æ}"≥∞ÿ# „|Ǩχ=ã¨∞Î
„Ѩuáêk`«=ÚÖˇ·# =∞`«=ÚÖË! ã¨QÆ∞}OQÍ Hõ#|_Õ „ѨѨOK«O JO`å ^•\˜
ÃÑH· ˜ "≥o§ nxH˜ HÍ~°}=∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù#∞ KÕ~∞° HÀ=@"Õ∞ =ÚH˜.Î Jk U^Œ~Ú<å
㨈~! '=∞Ǩ~°›— â◊|ÌOKÕ`« J@∞=O\˜ x~°∞æ} „|Ǩχ=ã¨∞Î=ÙQÍ J[ó <å=∞O
^•xˆH J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. ™ê=∂#º J~°O÷ Ö’ „|ǨχˆH JA_»x ¿Ñ~°∞ L#flk.
319
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
523. ™êfiÉèÏ=ºó :
PÜ«∞#k x`«ºã≤kú ã¨fi~°∂ѨO. ã¨fiÉèÏ==ÚKÕ L`«ÊuÎ ÖËx"å_»∞ Hõ#∞Hõ
™êfiÉèÏ=ºó JO@∂ ã¨=Î hÜ«Ú_»=Ù`«∞<åfl_»∞. ™êfiÉèÏ=º JO>Ë WHõ¯_» JÉèÏ==∞x
J~°O÷ . ã¨fiH©Ü∞« OQÍ JÉè=í Ù_»x K≥Ñʨ =Åã≤ =ã¨∞OÎ k. JO>Ë Ñ¨Ù@∞ìHõ ÖËx =ã¨∞=Î Ù
Jx J~°÷=Ú. Wk ѨÙe¡OQÆOÖ’ XHõ =ºH˜ÎH˜ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. q+¨μ‚=Ù
J<Õ@@∞=O\˜ XHõ `«`åfixH˜ J#fi~Úã¨∞ÎOk.
524. l`åq∞„`«ó :
Jq∞„`«∞Å∞ JO>Ë â◊„`«∞=ÙÅ∞. F_çOK«|_ç#@∞=O\˜ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ Hõey
L#fl"å_»∞! PÜ«∞#‰õΩ JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞ ÖË<ÖÕ ~Ë ∞° . JO^Œ∞Hõx "åà◊§#∞ F_çOK«@
=∞<Õ ã¨=∞¿ãº L`«Ê#flO HÍ^Œ∞. ~å=}, ‰õΩOÉèíHõ~°‚, tâ◊√áêÖÏ^Œ∞Å =O\˜
ÉÏǨϺâ◊„`«∞=ÙÅ∞. J~Ú`Õ "åà◊§#∞ ZѨC_À [~ÚOKå_»∞. Jq∞„`«ó JO>Ë
PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ "≥∞ÿ„u ÖËx"å_»∞ `«#∞ HÍx "å_»∞ –W`«~°∞Å∞ Jx J~°÷O!
JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅx JHõ¯_» K≥áêÊeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞ ÖËx"å~°x
K≥ѨÙ`«∞<åfl Jq∞„`«â◊|ÌOKÕ`« "≥∞ÿ„uÉèÏ=# ÖË#@∞=O\˜ q∞„`«∞_»∞ J`«_»∞.
JÖÏO\˜"å_çx [~ÚOz#"å_»∞ Jx J~°O÷ . ÉèQí =Æ O`«∞_çx QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞
JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOKå_»∞ Jx K≥Ñʨ ‰õÄ_»^∞Œ . ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜ JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞
LO>Ë Hõ^•! [~ÚOK«\ÏxH˜ – HÍ|\˜ì PÜ«∞# 'l`åq∞„`«∞_»∞—!
525. „Ѩ"≥∂^Œ#ó :
PÜ«∞# x`«º=Ú P#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú LO\Ï_»∞. ™êfi`å‡=∞$`«
~°™ê™êfi^Œ#KÕ`« PÜ«∞# x`«º „Ѩ"≥∂k`«∞_»∞. Éèí‰õΩÎʼnõΩ ^蕺#=Ú ^•fi~å
x`åº#O^Œ=Ú#∞, Ѩ~°=∂#O^Œ=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«Ú"å_»∞.
526. P#O^Η :
x`«º=Ú P#O^Œ~°∂ѨÙ_≥·L#fl PÜ«∞##∞ ^蕺x¿ãÎ<Õ =∞x+≤H˜
âßâ◊fi`«=∞~Ú# P#O^ŒO ã≤kãú ∞¨ OÎ k. JO`ÕQÍx PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ QÆ^#Œ ∞, K«„HÍxfl
^蕺x¿ãÎ – ѨÓl¿ãÎ =∞#‰õΩ =KÕÛ^Õg∞ LO_»^∞Œ . PÜ«∞##∞ P#O^Œãfi¨ ~°∂ѨÙ_çQÍ
320
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
^蕺xOKåe. 'FO ™êfi`å‡#O^Œ ÅgÉè∂í `« „|Ǩ‡^•º#O^Œ ã¨O`«`º·≥ #=∞ó— Jx
Åe`åã¨Ç¨Ï„ã¨OÖ’ J=∞‡"åix ѨÓl™êÎ=Ú. P J=∞‡"å~°∞ á⁄O^Õ ™êO`«fi#
ã¨fiH©Ü«∞"≥∞ÿ#@∞=O\˜ P P#O^ŒOÖ’ „|Ǩ‡^Œ∞ÅO^Œ~°∂ á⁄O^Õ@@∞=O\˜
P#O^ŒO ã¨=Ú„^ŒOÖ’ XHõ h\˜ K«∞Hõ¯ÖÏO\˜k. JÖÏO\˜ P#O^Œ"∞Õ =∞Ǩq+¨μ=‚ Ù
‰õÄ_®.
527. #O^Œ#ó :
P#OkOѨKÕ¿ã"å_»∞. '#O^Œu #O^Œu #O^Œu— Jx Pkâ◊OHõ~°∞Å
"å~°∞ JO\Ï~°∞. „|Ǩχ*Ï˝<åxfl QÆ∞iOz.„|Ǩ‡#O^ŒOÖ’ L#fl"å~°∞ P#O^ŒOÖ’<Õ
LO\Ï~°∞. Ô~O_À ÉèÏ=<Õ LO_»^Œ∞.#O^Œ# JO>Ë ã¨~°fiq^èŒ=ÚÅ~Ú# ã¨=∞$kú
HõÅ"å_»∞. '#O^Œ<À J#O`«ó— Jx K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ #O^Œ#ó J#flk qâı+=¨ ∞~Ú#
â◊|OÌ . ^•x`À ã¨O|O^èOŒ ÖËx"å_»∞ Jx J~°O÷ . JO>Ë ã¨∞YO J<Õk =∞#O^ŒiH˜
LO@∞Ok. JO^ŒiH© P#O^ŒO LO@∞Ok ‰õÄ_®! J~Ú`Õ J@∞=O\˜ P#O^ŒO
֒ѨÅ∞flOz =zÛOk HÍ^Œ∞. |Ü«∞\˜#∞Oz =KÕÛ P#O^ŒO =∂„`«O HÍ^Œ∞.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#O U^Œ~Ú<å =ã¨∞=Î Ù#∞ K«∂ã≤ P#Ok™êÎ=Ú. H˘O`«=∞Ok
„ѨH$õ u ^Œ$âߺÅ#∞ K«∂ã≤ P#Ok™êÎ~∞° . =∞iH˘O^Œ~∞° ã≤x=∂ K«∂ã≤ P#Ok™êÎ~∞° .
W^ŒO`å =∞~˘Hõ =ã¨∞=Î Ùg∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ ç L#fl P#O^ŒO! HÍx PÜ«∞# P#O^ŒO
Jk HÍ^Œ∞. PÜ«∞#k ã¨Ç¨Ï[=∞~Ú# P#O^ŒO.
528. #O^Η :
JO>Ë Ñ¨~=° ∂`«‡Ü«∞O^Œ∞ ã¨~fi° =Ú L^Œƒ=ù =Ú. JO>Ë á⁄O^Œ=Åã≤#
„Ѩu^•xx á⁄Ok#"å_»∞. PÜ«∞#=^ŒÌ ÖË^∞Œ J<Õk ÖË^∞Œ . ã¨~fi° =Ú á⁄Ok#"å_»∞.
nx<Õ 'P#O^Œó— Jx ‰õÄ_® J#∞HÀ=K«∞Û. JO>Ë q+¨Ü«∞"åOKè«Å∞ ÖËx"å_»∞.
529. ã¨`«º^èŒ~°‡ó :
ã¨`«º=ÚÅ~Ú# ^èŒ~°‡=ÚÅ∞, *Ï˝#=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞. ã¨`«Ê^•~°÷=ÚʼnõΩ
^•i f¿ã@@∞=O\˜ ^èŒ~°‡=ÚÖË PÜ«∞# ã¨fiÉèÏ==ÚÅ∞. Jq ™êfiÉèÏqHõ=ÚÅ∞.
ã¨`«º"Õ∞ P`«_ç ^èŒ~°‡=Ú.
321
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
530. „uq„Hõ=∞ó :
'„f}˜ Ѩ^•x qK«„Hõ"∞Õ —. „uÖ’Hõ=ÚÅO^Œ∞ "åºÑ≤Oz#"å_»∞ "å=∞#∞_»∞.
„uq„Hõ=Ú_»∞.
â’¡II =∞ǨÏi¬ó HõÑ≤ÖÏKå~°ºó Hõ$`«*’˝ "Õ∞khѨuó I
„uѨ^Œ „ã≤Î^Œâß^茺HΔÀó =∞Ǩâ◊$OQÆó Hõ$`åO`«Hõ$`ü II 57
531. =∞ǨÏi¬ HõÑ≤ÖÏKå~°ºó :
|∞∞+≤ â◊ÉÏÌxH˜ =∞ǨÏi¬ â◊ÉÏÌxH˜ U=∞~Ú<å ÉèË^ŒO L#fl^• Jx XHõ
ã¨O^ÕǨÏO J_çQÍ~°∞ XHõ~°∞. |∞∞+≤ JO>Ë `«Ñ¨ã¨∞ûKÕ`« H˘xfl Ö’Hõ=ÚÅ#∞
[~ÚOz#"å_»∞. =∞ǨÏi¬ JO>Ë „|Ǩχ*Ï˝x! JÖÏQÆ x~°fiK«#O ã¨=∂^è•#OQÍ
K≥ѨCHÀ=K«∞Û! ÉèÏQÆ=`«O "åºMϺ#OÖ’ ‰õÄ_® XHõKÀ@ ^•xx QÆ∞iOz JÖÏ
~å™ê~°∞.Ultimate ã¨`«º"Õ∞^À `≥eã≤#"å_»∞! 'HõÑ≤ÖÏKå~°ºó—– ™êOYº
Ü≥∂QÆ=Ú#‰õΩ HõÑÅ≤ =∞ǨÏi¬ HÍ~°}=Ú. WO^•Hõ K≥ÑÊ≤ #@∞=O\˜ ^Œ~≈° #=ÚÅhfl
WO^Œ∞Ö’ ã¨=∞#fiÜ«∞O J=Ù`«∞<åfl~Ú. HõÑ≤Å=∞ǨÏi¬ ¿Ñ~°∞`À W^ŒÌ~°∞ =∞Ǩ#∞
ÉèÏ=ÙÅ∞ L<åfl~°∞. <å~åÜ«∞}ÏOâ◊ ã¨OÉèí∂`«∞_»~Ú#@∞=O\˜ =∞ǨÏi¬ XHõ~°∞.
PÜ«∞# ™êHΔÍ`«∞Î <å~åÜ«∞}∞_Õ! "≥Ú^Œ@ ™êOMϺxfl q=iOz K≥Ñ≤Ê#"å~°∞.
XHõ™êi Hõâ◊ºÑ¨ „Ѩ*ÏѨuH˜ `«# ã≤÷ux QÆ∞iOz ^Œ∞óYO HõeyO^Œ@! '<ÕxÖÏ
L<åfl<Õq∞\˜! #<≥fl=~À ã¨$+≤ìOKå~°∞. <Õ#∞ D r=ÙÅ#xfl\˜x ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl#∞.
Wk <å‰õΩ ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨xH˜ =ã¨∞ÎOk! Jã¨Å∞ Z=iHõ~Ú<å ѨxH˜ =ã¨∞ÎO^•!
<å‰õΩ D ã≤u÷ Z<åflà’§! <å‰õΩ Ñ¨xH˜ =KÕÛ=∂~°Oæ K≥¿ÑÊ"åÔ~=~°~Ú<å L<åfl~å?
"≥Ú^Œ\’¡ ##∞fl ˆH=ÅO Ѩâ◊√ѨHΔͺ^Œ∞Å#∞ ã¨$+≤ìOK«=∞x K≥Ñ≤Ê XHõ Ü«∞O„`«OÖÏ
LOz,ZÖÏ ã¨$+≤ìOKåÖ’ <å‰õΩ K≥Ñ≤Ê# „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. WѨC_»∞
„|Ǩχ ‰õÄ_® <å =∂@ qxÑ≤OK«∞HÀ=@OÖË^Œ∞. áÈh „|Ǩχ#∞ J_çy`Õ <Õ#∞
‰õÄ_® h ã≤u÷ Ö’<Õ L<åfl#x JO@∞<åfl_»∞.<Õ<qÕ ∞ K≥Ü∂« ºe— Jx ÉÏ^èŒ Ñ¨_®¤_@» !
JѨC_»∞ PÜ«∞# q+¨μ=‚ Ù#∞ ^蕺#O KÕ¿ãÎ '<Õ#∞ h‰õΩ H˘_»∞‰õΩ<≥· ѨÙ_»`å#∞. h‰õΩ
=∂~ÀæÑ^¨ âÕ O◊ KÕ™êÎ#∞— J<åfl_»∞. JѨC_»∞ q+¨μ=‚ Ù Hõâº◊ Ѩ„Ѩ*ÏѨuH˜ H˘_»∞‰õΩQÍ
– HõÑ≤Å=∞ǨÏi¬QÍ Ñ¨Ù\Ïì_»∞. q+¨μ‚=Ù H˘_»∞‰õΩQÍ Ñ¨Ù@ìQÍ<Õ Hõâ◊ºÑ¨„Ѩ*ÏѨuH˜
322
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
*Ï˝<À^ŒÜ∞« O J~ÚOk. ã¨~fi° |O^è<Œ åÅ∞ `˘ÅyáÈ~Ú#q.'D ã¨$+≤ì ã¨OMϺ`«‡Hõ
=∞~Ú# H˘xfl Ѩ^•~°÷=ÚÅKÕ`« ã¨$+≤ìOK«|_çOk. x~å‡}=∞=Ù`«∞#flk. P
Ѩ^•~å÷xfl h KÕuÖ’ ÃÑ\Ïì#∞. P Ѩ^•~å÷ʼnõΩ Hõ~°Î#∞ <Õ#∞. "å\˜x K≥Ü«∞º=∞x
ã¨$+≤Oì z#"å_çx <Õ#∞. ##∞fl `≥Å∞ã¨∞HÀ! P Ѩ^•~å÷Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ! h‰õΩ =ÚH˜Î
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok— Jx LѨ^âÕ O◊ KÕã≤ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. P =∂~°Oæ Ö’ Hõâº◊ Ѩ„Ѩ*ÏѨu
=ÚH˜Îx á⁄O^•_»∞. PÜ«∞<Õ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÑ≤Å=∞ǨÏi¬. PÜ«∞<Õ ™êOYºÜ≥∂QÍxfl
„ѨѨOKåxH˜ „Ѩ™êkOKå_»∞. H˘O`«HÍÖÏxH˜ „Ѩ[ÅO`å HõÑ≤Å=∞ǨÏi¬Ü≥ÚHõ¯
„Ѩ™êk`«=∞~Ú# ™êOYºÜ≥∂QÆâß„™êÎxfl =∞~°záÈÜ«∂~°∞.~å=∂=`å~°
HÍÅOÖ’#∂, Hõ$ëê‚=`å~° HÍÅOÖ’#∂ „ÉÏǨχ}∞ÅO`å ã¨O^ÕǨÏѨ_®¤~°∞.
LѨx+¨`∞« ÅÎ ∞ ‰õÄ_® K≥ÑÊ≤ #q. ѨÓ~°fiO HõÑÅ≤ =∞ǨÏi¬ Hõâº◊ Ѩ„Ѩ*ÏѨuH˜ H˘_»∞‰õΩQÍ
[x‡Oz ™êOMϺxfl É’kèOKå_»∞. Jk „Ѩã∞¨ `Î O« ÖË^∞Œ . Jã¨Å∞ Z=i^ŒQ~æÆ ~° Ú<å
Åaèã¨∞ÎO^• Jx "åà◊§ ã¨O^ÕǨÏO. J~Ú`Õ P ~ÀAÅÖ’ U^Œ~Ú<å PѨ^Œ =¿ãÎ
"≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ ÉèíQÆ=O`«∞_ç ^ŒQÆæiH˜ H͉õΩO_® JyflǨϟ„`«∞_ç ^ŒQÆæiH˜
"≥àı§"å~°∞.„ÉÏǨχ}∞Å∞ ™êOYºO QÆ∞iOz uiy á⁄O^Œ\ÏxH˜ "≥·âßfi#~°∞_»∞
J<Õ JyflǨϟ„`«∞_ç ^ŒQiæÆ H˜ "≥àϧ~°∞. „ÉÏǨχ}=∞`« ÅHõ} Δ O „ѨHÍ~°O U ã¨=∞㨺
=zÛ<å JyflǨϟ„`«∞_ç ^ŒQiæÆ H˜ "≥o§ f~°Û=∞x HÀ~°@"Õ∞! „Ѩu „ÉÏǨχ} QÆ$ǨÏOÖ’
PˆQflÜ«∞=¸ÅÖ’¡ JyflǨϟ„`«O x`«º=Ú "≥Å∞QÆ∞`«∂ LO_Õk. ^Õ=`«Å‰õΩ‰õÄ_®
J^Õ^•i.JO^Œ~°∂ "≥·âßfi#~°∞_»<Õ JyflǨϟ„`«∞_çx ã¨g∞Ñ≤Oz 'JÜ«∂º! h=Ù
ã¨~fi° HÍÖÏÖ’¡#∂ x`«º=Ú rqOz LO@∞<åfl=Ù. =∞i N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù HõÑÅ≤ ∞_çQÍ
J=`«iOz– Hõâ◊ºÑ¨„Ѩ*ÏѨuH˜ H˘_»∞‰õΩQÍ [x‡Oz ™êOMϺxfl É’kèOKå_»∞
Hõ^•! =∂‰õΩ ^•xÜ≥ÚHõ¯ *Ï˝#O ÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å# h‰õΩ *Ï˝ÑH¨ Oõ L#flO`«=~°‰Äõ
=∂‰õΩ uiy „Ѩ™êkOK«∞! h=Ù ã¨~°fi™êH˜ΔqQÍ LO\Ï=Ù QÆ#Hõ x#∞fl J_»∞QÆ∞
`«∞<åfl=Ú!— Jx „áêi÷OKå~°∞. JѨC_»∞ P "≥·âßfi#~°∞_»<Õ JyflǨϟ„`«∞_»∞ '<Õ#∞
uiy HõÑ≤Å∞_»∞QÍ – P ¿Ñ~°∞`À ѨÙ_»`å#∞. uiy ™êOMϺxfl É’kè™êÎ#∞—
J<åfl_»∞. PÜ«∞<Õ Ô~O_»= HõÑ≤Å∞_»∞. "≥·âßfi#~å=`å~°OQÍ HõÑ≤Å∞_»∞ uiy
[x‡OKå_»∞. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ HõÑ≤Å∞_çQÍ J=`«iOz ™êOMϺxfl É’kèOz#
HõÑÅ≤ ∞_çÜÚ≥ Hõ¯ ™êOYºÜ≥∂QÍxfl ѨÙ#~°∞H˜QÎ Í Ö’HÍxH˜ „Ѩ™êkOKå_»∞. „Ѩã∞¨ `Î O«
323
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=∞#‰õΩ Åaèã¨∞Î#fl ™êOYºÜ≥∂QÆâßGO "≥·âßfi#~å=`å~°O K≥Ñ≤Ê#\˜ì^Õ! Wk 60
ã¨∂„`åÅ`À L#fl@∞=O\˜k. JO^Œ∞Hõx ^•xx +¨+≤ì`«O„`«=Ú Jx JO\Ï~°∞.
JO^Œ∞Ö’<Õ D q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® L#flk. JO^Œ∞Hõx D â’¡HõOÖ’x =∞ǨÏi¬
HõÑÖ≤ ÏKå~°ºó J<Õ <å=∞O "≥Ú^Œ\ ˜ HõÑÖ≤ ÏKå~°∞º_çQÍ [x‡Oz# <å~åÜ«∞}∞_çH˜
=iÎã∞¨ OÎ k. PÜ«∞# q+¨fi‚ Oâ◊ãO¨ Éè∂í `«∞_»∞ Jx K≥Ñʨ @O ѨÙ~å}O Ü≥ÚHõ¯ L^ÕâÌ O◊ !
"≥Ú^Œ\ ˜ HõÑ≤ÖÏKå~°∞º_»∞ =∞ǨÏi¬.
532. Hõ$`«[˝ó :
JO>Ë HÍ~°º~°∂Ѩ"∞≥ #ÿ [QÆ`∞« #Î ∞ `≥eã≤#"å_»∞. JO>Ë D [QÆ`∞« Ü
Î Ú≥ Hõ¯
ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú# ÅHõΔ}O `≥eã≤#"å_»∞. D [QÆ`«∞Î J`«_çKÕ`«<Õ x~å‡}O
KÕÜ∞« |_ç#k. J\˜"ì å_»∞ HÍ|>Ëì HõÑÅ≤ ∞_çH˜ ™êOYºÜ≥∂QÍxfl QÆ∞iOz K≥áêÊ_»∞.
533. "Õ∞khѨuó :
Éèí∂q∞H˜ JkèѨu Jx J~°÷O! Éèí∂q∞H˜ Ѩu Jx ‰õÄ_® J~°÷O
K≥ÑC¨ HÀ"åe. D q+¨Ü∞« O =∂=¸Å∞QÍ JO^ŒiH© `≥eã≤#^Õ! Éè∂í ^Õq, N^Õq
Jx J=∞‡"å~°e^ŒÌ~°∂ JHõ¯_» L<åfl~°∞. HÍâ◊ºÑ≤ Jx Éèí∂q∞H˜ ¿Ñ~°∞.D Éèí∂q∞
WѨC_»∞ =∞#=∞O`å L#fl@∞¡QÍ ã¨=Ú„^ŒOÖ’Oz |Ü«∞\˜H˜ =zÛ – D
„áê}"åÜ«Ú=ÙÅxfl\˜`À =zÛ LO_»\ÏxH˜ Hõâ◊ºÑ¨„Ѩ*ÏѨuÜÕ∞ HÍ~°}=Ú.
JO^Œ∞Hˆ HÍâ◊ºÑ≤ Jx nxH˜ ¿Ñ~°∞. =∞#O =∂=¸Å∞QÍ 'HÍâ◊º¿Ñ<åaè=∞O„u`å—
Jx =∞O„`«Ñ¨Ù+¨ÊOÖ’ K≥ѨÙ`å=Ú. Hõâ◊ºÑ¨„Ѩ*ÏѨuKÕ`« Jaè=∞O„u`«=∞~Ú#
Éèí∂q∞ HÍ|\ì̃ HÍâ◊ºÑ≤ Jx ^•xH˜ ¿Ñ~°∞. Hõâ◊ºÑ¨„Ѩ*ÏѨu JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}=Ú.
™êOYºÜ≥∂QÆOKÕ`<« Õ Hõâº◊ Ѩ„Ѩ*ÏѨu =ÚH˜Î á⁄O^•_»∞. J#QÍ Hõâº◊ Ѩ„Ѩ*ÏѨuH˜
U ™êOYºÜ≥∂QÆOKÕ`« D Éèí∂q∞x L^ŒúiOK«\ÏxH˜ ™ê^茺O J~ÚO^À ^•xH˜
PÜ«∞# HÍ~°‰Ωõ _»∞. JO^Œ∞Hõx "Õ∞kxѨu JO>Ë PÜ«∞<Õ. PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝#"Õ∞
Hõâº◊ Ѩ „Ѩ*ÏѨuÜ«∞O^Œ∞ ѨÙ\˜Oì k. PÜ«∞# K≥ÑÊ≤ `Õ =zÛOk D*Ï˝#=Ú. PÜ«∞#
HÍâ◊ºÑ≤H˜ JkèѨu. HÍâ◊ºÑ≤ JO>Ë Éèí∂q∞.
534. „uѨ^Œó :
ã¨fi~°æO ZÖÏ x~å‡}=∞=Ù`«∞O^À ‰õÄ_® ™êOYºO K≥ѨÙ`«∞Ok. ã¨fi~°æO
324
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
JO>Ë JO^Œ∞Ö’ ^Õ=`«Å∞<åfl~°∞ Hõ^• "åà◊√§ ZÖÏ [x‡OKå~°∞? D ã¨$+≤ìÖ’
Éèí∂q∞ J<Õk XHõ¯>Ë L#fl^•? –WÖÏO\˜ „Ѩâ◊flʼnõΩ ™êOYºO ã¨=∂^è•#O
K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. ^Õ=`«ÅO@∂ „Ѩ`ºÕ HõOQÍ Z=~°∂ ÖË~∞° . Éè∂í Ö’Hõ"åã¨∞ÅÖ’ H˘O^Œ~∞°
ѨÙ}ºO KÕã∞¨ ‰õΩx JHõ¯_» ^Õ=`«Å∞QÍ J=`«i™êÎ~∞° . "åà◊√§ ‰õÄ_® Éè∂í Ö’Hõ"åã¨∞ÖË!
"åàı§ ^Õ=`«Å∞QÍ Ñ≤Å=|_»`å~°∞. "åà◊§Ö’ JHõ¯_çH˜ "≥o§# gà◊§ `å`«Å∞
=Ú`åÎ`«Å∞ U ~°HõOQÍ "≥àϧ~À – U *Ï˝#OKÕ`« "≥àϧ~À Jk K≥ѨÙ`«∞Ok.
Ü«∞[˝O JO>Ë XHõ Hõ~°‡! JO^Œ∞Ö’ L#fl@∞=O\˜ â◊H˜Î ^Õx=Å# =zÛO^À P
q+¨Ü∂« Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx P `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ ^蕺#O KÕÜ∞« @O=Å#
"åà◊√§ ã¨fi~åæxfl á⁄O^•~°∞. ™êOYº=∂~°æOÖ’ ‰õÄ_® ã¨fi~åæxfl á⁄O^Œ=K«∞Û.
U^Œ~Ú<å repair =¿ãÎ ^•x q+¨Ü∞« O `≥eã≤# "≥∞HÍxH± ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ Ѩ@∞ìHÔ à◊`åO.
J~Ú`Õ ™êOYºO JÖÏHÍ^Œ∞. Jk ZÖÏ `«Ü∂« ~°~ÚO^À ‰õÄ_® =∞#‰õΩ K≥ÑÙ¨ `∞« Ok.
Ü«∞[˝=Ú J<Õk XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ H˘#∞‰õΩ¯x "å_»@O ÖÏO\˜k. ™êOYº"Õ∞"≥∂
^•xfl qâı+¡ } ¨ KÕã≤ q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞*Ë¿ã@@∞=O\˜ âßGO! JO^Œ∞Hˆ J^ŒO`å
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx ™êOYºÜ≥∂QÆOÖ’ JHõ¯_ç^•HÍ "≥àϧ~°∞. WHõ¯_» „uѨ^Œ J<Õ D
<å=∞O =¸_»∞ áê^Œ=ÚÅ`À ã¨$+≤ì#O`å P„Hõq∞Oz# "å=∞<å=`å~åxH˜
K≥O^Œ∞`«∞Ok. JO>Ë =¸_»∞ áê^Œ=ÚÅ`À qâßfixfl – =¸_»_»∞QÆ∞Å ã¨÷ÅO`À
H˘ez#"å_»∞ Jx J~°÷=Ú.
535. „u^Œâß^茺HõΔó :
„u^Œâ◊√Å∞ JO>Ë ^Õ=`«Å∞. "åà◊§‰õΩ J^茺‰õΔΩ_»∞QÍ L#fl"å_»∞ – XHõ
q^èOŒ QÍ WO„^Œ∞_»∞ Jx J~°O÷ . JO>Ë WO„^Œ∞_»∞ PÜ«∞# JOâ◊`À [x‡Oz#"å_»x
J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. =∞~˘Hõ J~°÷OÖ’ =¸_»∞ ^Œâ◊ʼnõΩ – J=ã¨÷ʼnõΩ JO>Ë
*Ï„QÆ`,ü ã¨fiѨfl ã¨∞+¨μáêÎ=ã¨Å÷ ‰õΩ ™êH˜QΔ Í L<åfl_»∞. ™êOYºO ‰õÄ_® D q+¨Ü∞« "Õ∞
K≥ѨÙ`«∞Ok. x„^Œ JO>Ë Uq∞\’, *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷ JO>Ë Uq∞\’ Uk `≥eqQÍ
LO^À, Uk K«∂ã¨∞Î#fl^À – W=hfl K≥ѨÙ`«∞Ok. g\˜KÕ`«<Õ x~å‡}=∞~ÚOk.
™êOYºO K«=∞`å¯~°=∞~Ú# „QÆO^äŒO.XHõ~°HõOQÍ ^•xx K«kq`Õ ÉèíQÆ=O`«∞_ç
Ü«∞O^Œ∞ qâßfiã¨O áÈ`«∞Ok. Jxfl q+¨Ü«∂Å∞ =∞x+≤H˜ `≥eã≤# `«~°∞"å`«
ÉèíQÆ=O`«∞_ç`À J=ã¨~°=Ú Uq∞\˜ Jx JxÑ≤OKÕ@@∞ =O\˜ JǨÏOHÍ~åxfl
325
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
™êOYºÜ≥∂QÆ=Ú HõÅ∞QÆ*ãË ∞¨ OÎ k. KåÖÏ=∞Ok Ü≥∂QÆ∞Å∞ ‰õÄ_® JO`Õ! QÀ^•=i
lÖÏ¡Ö’ L#fl@∞=O\˜ =Úq∞‡_ç=~°O ÉÏÅÜ≥∂y J<Õ PÜ«∞# ™êOYºÜ≥∂QÆOÖ’
ÅOaHÍÜ≥∂QÍxfl ™ê^èŒ# KÕ™ê~°∞. D „ѨHÍ~°OQÍ ™ê^èŒ#KÕ¿ãÎ =∞#ã¨∞û JÖÏ
xÅ|_ç LO@∞Ok. JѨC_»∞ QÍe Ñ‘Å∞ÛHÀHõáÈ~Ú<å J#flO u#HõáÈ~Ú<å,
hà◊√§ `åQÆHõáÈ~Ú<å ZO`«HÍÅ=∞~Ú<å |`«Hõ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨`«º=Ú
`≥e¿ã^•HÍ JÖÏ ^蕺#OÖ’ LO_»@"Õ∞! J~Ú`Õ Jk ZѨC_»∞ `≥Å∞ã¨∞ÎO^À
=∞# KÕ`∞« ÅÖ’ ÖË^∞Œ . D â◊s~° ÅHõ}Δ ÏÅ#∞ [~ÚOz Ü≥∂QÆOÖ’ ‰õÄ~ÀÛɡ_∞» `«∞Ok
Jk. ™êOYºOÖ’ K≥ÑÊ≤ #@∞=O\˜ ÅOaHÍÜ≥∂QÆO Jk. JO^Œ∞HÀã¨O P ™ê^艌 Ωõ Å∞
ÉèQí =Æ ^Œ#∞„QÆÇϨ O g∞^Œ P^è•~°Ñ_¨ ~» ∞° . JO^Œ∞HÀã¨O "åà◊√§ „áêi÷OK«~∞° . Z=iH˜
‰õÄ_® "åà◊√§ #=∞㨯iOK«#Yö~Ö° ^Ë ∞Œ . Dâ◊fi~°∞_ç`À xq∞`«"Î ∞Õ ÖË^∞Œ . JÖÏ ™ê^è#Œ
KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ ã¨`«ºO `«#ˆH `≥Å∞ã¨∞ÎO^Œx "åà◊§ qâßfiã¨O! D Ѩ^ŒúuÖ’
ã¨fi~åæxfl [~ÚOz# "åà◊√§ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. =∞$`«∞ºO[Ü«ÚÅ∞ L<åfl~°∞.
™êOYºOÖ’ JÖÏO\˜ =∂~åæÅ∞<åfl~Ú HÍ|>Ëì Jk "Õ^Œã¨=∞‡`«=∞~Ú#k.
=∞ǨÏ~°∞¬Å∞ ^Œ~°≈#=ÚÅÖ’ XHõ\ ˜QÍ ^•xx Q“~°qOKå~°∞.
536. =∞Ǩâ◊$OQÆó :
'„Ѩà◊Ü«∂OÉè’^èÒ <å=O |^•úfi z„H©_» Wu =∞Ǩâ◊$OˆQ— Jx
=∞`åûº=`å~°OÖ’ PÜ«∞# `«# =∞Ǩâ◊$OQÆO`À <å=#∞ |OkèOKå_»∞.
'<À"åãπP~ü¯— J<Õ Ñ¨^ŒOL#flk. „ÔH·ã¨Î==∞`«OÖ’=zÛ# XHõ Hõ^äŒ Jk.
=∞Ǩã¨=Ú„^ŒOÖ’ „Ѩà◊Ü«∞HÍÅOÖ’ Ö’HÍÅhfl =ÚxyáÈ~Ú#ѨC_»∞ XH˘¯Hõ¯
*ÏuH˜ K≥Ok#"å\˜x– L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ „ã‘ÎÅÖ’¡Oz XHõ „ã‘Îx, ѨÙ~°∞+¨μÅÖ’ XHõ
ѨÙ~°∞+¨μ_çx, Ѩ‰ΩΔõ ÅÖ’¡ XHõ ѨHxΔ˜ XHõ <å=Ö’ LOz P Ѩ_=» =ÚxyáȉõΩO_®
*Ï„QÆ`«ÎѨ_ç P q`«Î<åÅ=Å# uiy "åà◊§O^Œ~°∂ ѨÙ\Ïì~°x K≥ѨÙ`å~°∞.
=∞`åûº=`å~°O ZuÎ ã¨$+≤ìÖ’ L#fl@∞=O\˜ species #∞ PÜ«∞# ~°HΔ̃OKå_»∞.
JO`ÕH͉õΩO_® =∞Ǩâ◊$OQÆ=Ú`À Éè∂í q∞x ZuΠѨ@∞ì‰Ωõ x „ѨàÜ ◊ ∞« OÖ’ =Úxy
áȉõΩO_® HÍáê_®_»∞ PÜ«∞#. ^Œâß=`å~åÖ’¡x =∞`åûº=`å~åxfl QÆ∞iOz
D =~°‚# KÕ™ê~°∞.
326
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
537. Hõ$`åO`«Hõ$`ü :
Hõ$`« JO>Ë x~å‡}O KÕÜ∞« |_ç#@∞=O\˜ [QÆ`∞« .Î [QÆ`∞« Ü Î Ú≥ Hõ¯ JO`«H$õ `ü
JO>Ë JO`«O KÕ¿ã"å_»∞. JO>Ë =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOK«@O! 'Hõ$`å#ÎO =∞$`«∞ºO
Hõ$#Îfu"å Hõ$`å#ÎHõ$`ü— –JO>Ë =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOz#"å_»∞. =∞$`«∞º=ÙH˜
=∞$`«∞º=Ù. JO^Œ∞Hõ<Õ JO`«HÍO`«Hõ Jx =∞#O K«^Œ∞=Ù`«∂ LO\Ï=Ú Hõ^•!
J^ŒO`å JO^Œ∞Ö’ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. Hõ$`åO`«Hõ$`ü JO>Ë Ü«∞=Úx Hõ~°Î Jx J~°÷O
L#flk. ã¨fi~°æOÖ’ Kå=Ù#∞ [~ÚOz âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ =∂~åæxfl ™êOYºO
K≥Ñ≤ÊOk. Ü«∞=Ú_çÜ≥ÚHõ¯ ã¨$+≤ì ZÖÏ [iyO^À, =∞$`«∞º=<Õk ^Õx=Å#
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À P =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOK«@O ZÖÏQÀ Jxfl q+¨Ü∂« Å∞ K≥ÑÊ≤ Ok.
Hõ$`åO`«∞_≥·# Ü«∞=Úx ã¨$+≤ìOz# "å_»∞.
â’¡II =∞Ǩ=~åǨϟ QÀqO^Œó ã¨∞¿+}ó Hõ#HÍOQÆn I
QÆ∞Ǩϟº QÆcè~À QÆǨÏ<À QÆ∞ѨÎâ◊Û„Hõ QÆ^•^èŒ~°ó II 58
538. =∞Ǩ=~åǨÏó :
=∞`åûº=`å~°O `«~∞° "å`« WHõ¯_» =~åǨ=`å~° „Ѩ™êÎ=# ‰õÄ_® =zÛOk.
WO`«=~°‰õΩ =∞`åûº=`å~°O HõÑ≤ÖÏ=`å~°O „Ѩ™êÎ=# =zÛ#q. "åã¨Î=OQÍ
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù‰õΩ 32 J=`å~åÅ∞ L#fl=x K≥ѨÙ`å~°∞. ^Œâß=`å~åÅ∞ HÍ=Ù.
ѨÙ~å}O „ѨHÍ~°=Ú "≥Ú`«Î=Ú 32 J=`å~°=ÚÅx – „Ѩ^è•#=∞~Ú#q 16
J=`å~°=ÚÅx WOHÍ =ÚYº=∞~Ú#q – =∞#‰õΩ J~°=÷ ∞ÜÕ∞@@∞=O\˜q 10
J=`å~åÅ∞. Wq Éèí∂Ö’Hõ ã¨O|Okè`«"≥∞ÿ#q. WOHÍ ã¨$+≤ìÖ’ „|Ǩ‡O_®Å#∞
~°H˜ΔOz# J=`å~åÅ∞ =∞`«ûºO, "≥∞∞^ŒÅQÆ∞#q Jx. "å\˜x ^Œâß=`å~åÅ∞
Jx JO@∂ LO\Ï=Ú. =∞Ǩ=~åǨÏó J<Õ <å=∞O =∞`«ûº, ‰õÄ~°‡, =~åǨÏ
â◊ÉÏÌÅÖ’¡ =¸_»∞ L#flq. =∞Ǩ=~åǨÏO Jx PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ J=`å~åxfl
QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flk.
539. QÀqO^Œó :
'QÀ—, "å‰õΩ¯ÅKÕ`« 'qO^Œó— JO>Ë ÅaèOK«∞"å_»∞. WHõ¯_» "å‰õΩ¯Å∞
JO>Ë "Õ^Œ=ÚÅKÕ`« qO^Œ JO>Ë `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_ç#"å_»∞. 'QÆ"åO qO^Œu—,
r=ÙÅ<å#OkOѨKÕÜ«Ú@.
327
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
540. ã¨∞¿+}ó :
â’Éèí#=∞~Ú# ¿ã#. J<ÕHõ QÆ}=ÚÅ∞ ¿ã#Å∞QÍ Hõey#"å_»∞.
PÜ«∞#‰õΩ H˜OHõ~∞° Å ¿ã# L#flk. ã¨∞¿+} JO>Ë Jáê~°=∞~Ú# P ¿ã#‰õΩPÜ«∞#
<åÜ«∞‰õΩ_»∞. ÉèÏQÆ=`«OÖ’ ã¨∞¿+}∞_»∞ J<Õ áê„`« L#flk.PÜ«∞# Hõ$+¨‚Éèí‰õΩÎ_»∞.
D ã¨∞¿+} â◊|ÌO`À q+¨μ‚"åK«HõO =ã¨∞ÎOk. ~å=∂=`å~° HÍÅOÖ’ ‰õÄ_®
ã¨∞¿+}∞_»∞ J<Õ ¿Ñ~°∞`À XHõ "å#~°∞_»∞ L<åfl_»∞.
541. Hõ#HÍOQÆn :
=∞<ÀǨÏ~°=ÚÖˇ·# |OQÍ~°∞ Éèí∂+¨}=ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞.
542. QÆ∞ǨϺó :
LѨx+¨`∞« ÅÎ KÕ`« ~°ÇϨ 㨺OQÍ Ç¨Ï$^ŒÜ∂« HÍâ◊=∞O^Œ∞ LO@∂ ^蕺#OKÕ`<« Õ
`≥Å∞ã¨∞H˘#=Åã≤# "å_»∞. W=hfl "åix ™È΄`«O KÕ¿ã "åHͺÅ∞.
543. QÆcè~°ó :
KåÖÏ Ö’`«~Ú#@∞=O\˜ =ã¨∞Î=Ù. *Ï˝#=Ú, |Å=Ú, Sâ◊fi~°º=Ú,
g~°º=Ú – W=hfl ‰õÄ_® JYO_»OQÍ Hõey QÆOcè~°OQÍ LO_Õ"å_»∞.
544. QÆǨÏ#ó :
Wk ã¨∞ÅÉèíOQÍ É’^èŒÑ¨_Õ =ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞. „â◊^Œú`À, ÉèíH˜Î`À,
`«Ñ㨠∞¨ û`À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ =ã¨∞=Î Ù PÜ«∞#! J~°`› « ÖËx"åiH˜ PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O
J™ê^茺=∞~Ú# q+¨Ü«∞O. JO`ÕH͉õΩO_® *Ï„QÆ`ü, ã¨∞+¨μѨÎ, ã¨fiáêfl=ã¨÷ʼnõΩ
PÜ«∞# ™êH˜Δ! P =¸_»=ã¨÷ÅÜ«∞O^Œ∞O_Õ =∞#‰õΩ Jf`«∞_»∞.
545. QÆ∞ѨÎó :
PÜ«∞# ~°ÇϨ 㨺=∞~Ú#"å_»∞. "å‰õΩ¯H˜ =∞#ã¨∞ûH˜ ‰õÄ_» QÀK«iOKÕ"å_»∞
HÍ^Œ∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞##∞ J"åV͇#㨠QÀK«~°∞_»∞ JO\Ï~°∞. 'U+¨ 㨈~fi+¨μ
Éèí∂`Õ+¨μ QÆ∂_è®`å‡ # „ѨHÍâ◊`Õ— Jx ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅO^Œ∞ QÆ∂_è»OQÍ L<åfl
P`«‡ÃÑ·H˜ „ѨHÍtOK«@=Ú ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx QÆ∂_è®`å‡.
328
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
546. K«„HõQÆ^•^èŒ~°ó :
K«„Hõ=Ú, QÆ^Œ "≥Ú^ŒÅ~Ú#"å\˜x ^èiŒ Oz L#fl"å_»∞. =∂=¸Å∞QÍ
=∞#O K«„Hõ^è•i Jx QÆ^•^èŒ~°∞_»∞ J<Õ <å=∂Å#∞ q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fiÜ«∞O KÕã≤
"å_»∞`«∂ LO\Ï=Ú. PÜ«∞# ^èŒiOz# K«„Hõ=Ú HÍÅK«„Hõ=Ú. PÜ«∞# QÆ^Œ#∞
Ö’HõOÖ’ ^èŒ~°‡ã¨O~°HõΔ}HÀã¨=∞x, áêáê`«∞‡Å#∞ tH˜ΔOK«\ÏxHõx ^èŒiOKå_»∞.
J~Ú`Õ PÜ«∞# D Ô~O_çO\˜x UHõHÍÅOÖ’ ^èŒiOz HÍÖÏxfl #_»∞ѨÙ`«∂
^è~Œ å‡xfl ã¨O~°HãΔ˜ ∞¨ <Î åfl_»∞. PÜ«∞# ^èiŒ Oz# K«„HõO ¿Ñ~°∞ 'ã¨∞^Œ~≈° #=Ú—. PÜ«∞#
^èŒiOz# QÆ^Œ ¿Ñ~°∞ 'H“"≥∂^ŒH˜—. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞#‰õΩ 'K«„HõQÆ^•^èŒ~°— J<Õ
<å=∞O D â’¡HõOÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. PÜ«∞# ^èŒiOz# K«„Hõ=Ú =∞#ã¨Î`åfixfl
`≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk. QÆ^Œ |∞kú`«`åfi`«‡Hõ =∞~ÚOk.
â’¡II "Õ^•è ™êûfiOQÀ-l`«ó Hõ$ëÈ‚ ^Œ$_èó» ã¨OHõ~¬° }À-K«∞º`«ó I
=~°∞}À "å~°∞}À =$HõΔó ѨÙ+¨¯~åHΔÀ =∞Ǩ=∞<åó II 59
547. "Õ^è•ó :
"Õ^è• JO>Ë ã¨$+≤ìHõ~°Î! „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ Jx J~°÷O. q^è•`« Jx =∞~À
¿Ñ~°∞`À ‰õÄ_® =º=ǨÏi™êÎ=Ú.
548. ™êfiOQÆó :
HÍ~åºK«~}° =ÚÖ’ ã¨fiÜ«∞OQÍ<Õ W`«~∞° Å ã¨Ç¨ Ü«∞O J=ã¨~O° ÖˉΩõ O_®<Õ
KÕ¿ã"å_»∞. [QÆ`∞« #Î ∞ xi‡OK«\ÏxH˜ U ~°H=õ ∞~Ú# ѨiHõ~åÅ∞ J=ã¨~O° ÖËx"å_»∞.
`«#∞^èŒiOz# PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞ `«#Ö’x ÉèÏQÆ=ÚÖË! =∞#‰õΩÖÏQÍ "Õˆ~
ѨiHõ~°=ÚÅ∞ ÖË=Ù. g~°ÉÏǨï <å=∂xH˜ ‰õÄ_® W^Õ J~°÷O K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú.
PÜ«∞# ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$^Œ∞_ú ∞» . PÜ«∞#Ö’<Õ ã¨=∞ã¨=Î Ú L<åflÜ«∞x J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
549. Jl`«ó :
PÜ«∞# J*ËÜ«Ú_»∞. [~ÚOѨ =â◊=Ú HÍx"å_»∞. PÜ«∞# Z=i
=â◊=ÚÖ’#∂ LO_»#\ì̃"å_»∞. Unconquered.
329
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
550. Hõ$+¨‚ó :
'Hõ$+¨^‚ ·≥ fiáêÜ«∞#O "åºã¨O qkú <å~åÜ«∞}O „ѨÉ∞íè ó— "åºã¨∞_»~Ú#
Hõ$+¨‚^≥· fiáêÜ«∞#∞_»∞ <å~åÜ«∞}∞_çQÍ<Õ `≥Å∞ã¨∞. <å~åÜ«∞}∞_ç Ü≥ÚHõ¯
J=`å~°=ÚÅÖ’ "åºã¨=∞ǨÏi¬ XHõ_»∞. N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù hÅ=~°∞‚_»∞.
551. ^Œ$_è»ó :
`«~°∞QÆ∞ÖËx ÅHõΔ}O Hõey#^•xx ^Œ$_è» JO\Ï=Ú. J@∞=O\˜
^•~夺ù xfl Hõey#"å_»∞. x~°O`«~=° ¸ `«~Q° xÆ |Å=Ú, Ѩ~å„Hõ=∞=Ú Hõey#"å_»∞.
ZѨC_»∂ XˆHÖÏQÆ LO\Ï_»∞. "å~°÷Hõº=Ú LO_»^Œ∞. x`«ºÜ«∞ø=#∞_»∞, x`«º
Ѩ~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞.
552. ã¨OHõ~°¬}ÀK«∞º`«ó :
ã¨OǨ~° HÍ~°}=∞~Ú# „Ѩ[Å#∞ XHõ¯™êiQÍ PHõi¬OKÕ"å_»∞.
HÍ|\˜ì PÜ«∞# ã¨OHõ~¬° }=¸iÎ! ~°∞„^Œ∞_çH˜ ‰õÄ_® ã¨OHõ~¬° }=¸iÎ Jx ¿Ñ~°∞Ok.
'ã¨fi~°∂áÈÜ≥∂™ê"åk`«ºó Ѩ~=° ∞ ѨÙ~∞° +¨ãû¨ U+¨ ~°∞„^À^Õ=`å— Jx K≥ÑÊ≤ ~°∞„^ŒOÖ’
LáÈ^•…`O« Ö’ LO@∞Ok. JO>Ë ã¨OǨ~°O KÕ™êÎ_∞» . P ~°∞„^Œ∞_»∞ ‰õÄ_® q+¨fi‚ Oâ◊
ã¨OÉèí∂`«∞_Õ! ã¨OǨ~°„H˜Ü«∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ L<åfl_»x J~°÷O.~°∞„^ŒO
<å~åÜ«∞}∞_çH˜ K≥ѨÙ`«∞Ok D q+¨Ü«∞O. JO^Œ∞Hõx q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ <å=∂Ö’¡
ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ ‰õÄ_® "å_»∞`å=Ú. JK«∞º`« JO>Ë K«∞ºu ÖËx"å_»∞.`«~°∞QÆ∞
ÖËx"å_»∞.
553. =~°∞}ó :
™êÜ«∞OHÍÅѨ٠ã¨∂~°∞º_»∞ =~°∞}ó â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`å_»∞. 'W=∞O
"Õ∞ =~°∞} „â◊√≈nèǨÏ= =∞^蕺K«=∞$_»Ü«∞, `åfi=∞=ã¨∞º~åK«ˆH— Jx K≥Ñ≤Ê
ã¨O^蕺=O^Œ#OÖ’ ™êÜ«∞O„`«O K≥¿ÑÊ =∞O„`«OÖ’ LOk. =~°∞}â◊|ÌOKÕ`«
L`«ÊuÎ KÕ¿ã"å_»x J~°O÷ . ã¨OHõ~¬° }∞_»∞ JO>Ë L#fl â◊HxΘ "≥#∞Hõ‰Ωõ fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞
Jx J~°O÷ . JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨O`å<åxfl Hõ<=Õ ÚO^Œ∞ – QÆ$ǨÏã¨÷ ^è~Œ å‡xH˜ "≥à§ı =ÚO^Œ∞
kfiA_çH˜ ™êÜ«∞O ã¨O^躌 "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ KÕ~Ú™êÎ~∞° . LѨ#Ü«∞#O KÕã#≤ `«~∞° "å`«
330
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
"≥Ú^Œ\ ˜ ã¨O^蕺=O^Œ#OQÍ ™êÜ«∞Oã¨O^茺`À "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»`å~°∞. L^ŒÜ«∞
ã¨O^蕺=O^Œ#O`À "≥Ú^ŒÖˇ@ì~°∞. JO^Œ∞Ö’ =~°∞}Àáêã¨#O K≥Ü«∂ºe.
'=ÚO^Œ∞=ÚO^Œ∞ #∞=Ùfi QÆ$ǨÏã¨∞=÷ Ùq HÍ"åe. #∞=Ùfi ã¨O`å#O Hõ<åe. JO^Œ∞Hõx
WѨÊ\˜#∞OKÕ `«Ñ¨ã¨∞ûKÕã≤ „|Ǩχ`Õ[ã¨∞û#∞ ã¨OáêkOK«∞HÀ! ã¨O`å<À`«ÊuÎH˜
¿ÇÏ`«∞=~Ú#@∞=O\˜ `Õ[ã¨∞û q+¨μ=‚ ÙÖ’ LO@∞Ok.P `Õ[ã¨∞û#∞ ã¨OáêkOK«∞HÀ—
Jx É’kè™êÎ~∞° .JO^Œ∞‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ „|ǨχKåi „áêi÷ã∂¨ OÎ \Ï_»∞.'##∞fl ¿ÇÏà◊#KÕã≤
qã¨i˚OK«‰õΩ. Ü«∞^ä•â◊H˜ÎQÍ <å‰õΩ ZO`« É’^èŒ KÕ™ê~À JÖÏ KÕã¨∞Î<åfl#∞. <Õ#∞
„|ǨχKåix. z#fl"å_çx. ##∞fl ~°HOΔ˜ z QÆ$ǨÏã¨^÷ ~Œè ‡° OÖ’ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ\˜ì `«~∞° "å`«
<å Ñ≤`«$|∞∞}=ÚÅ#∞ f~°∞Û‰õΩ<Õ@@∞¡ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞. JÖÏ ##∞fl ~°H˜ΔOK«∞—
Jx „áêi÷™êÎ_∞» . P `«~∞° "å`« J`«_Hç ˜ ÉèÏ~°º`À ã¨Ç¨ QÆ$ǨÏã¨^÷ ~Œè ‡° OÖ’ JyflǨϟ„`åÅ∞
"≥Ú^ŒÅ~Ú#q KÕ¿ã JkèHÍ~°O =ã¨∞ÎOk. JѨC_»∞ ã¨iJ~Ú# ã¨O`å#
=O`«∞_»=Ù`å_»∞.
554. "å~°∞}ó :
™êÜ«∞Oã¨O^躌 ‰õΩ zǨÏflOQÍ =~°∞}Àáêã¨# KÕ™êÎ=Ú HÍ|\˜,ì ã¨OHõ~¬° }
â◊|OÌ KÕ`« ã¨OǨ~°‰Ωõ _»∞ Jx K≥ÑÊ≤ #ѨC_»∞ =Ùº`«ÊuÎH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù Jx =~°∞}â◊|OÌ
"å~°∞}~°∂ѨOÖ’ "å_»|_çOk. '=~°∞}™êºÑ¨`«fiO =tëȪ— – =~°∞}^Õ=Ù_ç
H˘_»∞‰õΩÅ∞ =t+¨μì_»∞, JQÆã¨∞κ_»∞. 'Éèí$QÆ∞Ô~· fi"å~°∞}˜— Jx Éèí$QÆ∞=e¡Ö’
K«^∞Œ =Ù`å=Ú. ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀî"î åÅO>Ë "å~°∞}˜x P„â◊~ÚOKå~°∞. "å~°∞}˜x
JQÆãºÎ¨ =∞ǨÏi¬ 'ã¨`º« O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë Uq∞ K≥Ü∂« ºe— Jx J_çQÍ_»∞. '`«Ñ㨠∞¨ û
K≥~Úº— J<åfl_»∞ PÜ«∞#. JÖÏ 10 "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕ™ê_»∞. '<Õ#∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞—Jx `«O„_çx Ñ≤eKå_»∞. 'UO `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl=Ù— Jx J_çQÍ_®Ü«∞#.
'J#fl"Õ∞ Wk. „áê}"Õ∞ Wk. =∞#¿ã Wk— Jx XH˘¯Hõ¯>Ë `≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∂
"≥àϧ_»∞. z=~°‰õΩ '=~°∞}O Ñ≤`«~°=ÚѨ™ê~° JnèÇ≤Ï ÉèíQÆ"À „|¿ÇχuI `«Q∑O
Ǩϟ"åK«! `«Ñ¨™ê „|Ǩχq l*Ï˝ã¨ã¨fió— Éèí$QÆ∞=e¡Ö’ D =∂@Å∞ K≥ѨÊ|_ç#q.
P "å~°∞}˜ J`«_»∞. J`«_»∞ KÕã≤# `«Ñ¨ã¨∞û =Å# <å~åÜ«∞}ÏOâ◊ J`«_çÖ’
LO_»@OKÕ`« P *Ï˝#O J`«_çH˜ =zÛOk. JO^Œ∞=Å#<Õ PÜ«∞#‰õΩ "Õ^ŒOÖ’
331
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
™ê÷#O HõeÊOK«|_çOk. "å~°∞}˜ <å~åÜ«∞}∞_ç `«`åfixfl `«Ñ㨠∞¨ ûKÕ`« `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞
HÍ|\˜ì âßâ◊fi`«∞_»~Ú<å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨O`å#„áêÑ≤Î HÀã¨O =∞#∞+¨μÖËHÍHõ
QÆO^è~Œ ∞° fiÅ∞ ‰õÄ_® =~°∞}∞_çx Láêã¨# KÕ™êÎ~∞° . ^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® ã¨O`å<åxfl
HÀi`Õ Ñ¨tÛ=∞k‰õΩ¯‰õΩ JkèѨu J~Ú#@∞=O\˜ =~°∞}∞_çx Láêã≤™êÎ~°∞.
555. =$HõΔó :
PÜ«∞# =∞Ǩ=$Hõ=Δ Ú=Öˇ xâ◊ÛÅOQÍ ã¨∞ã≤~÷ O° QÍ LO_Õ"å_»∞. JO^Œ∞Hõx
PÜ«∞#‰õΩ =$HõΔ J<Õ <å=∞O ™ê~°H÷ =õ ∞~ÚOk. w`«Ö’ 'T~°fi÷ =¸Å=∞^è⌠ß≈YO—
Jx K≥Ñʨ |_çOk. D „ѨÑO¨ K«OÜ≥ÚHõ¯ =¸ÅO J<Õk ÃÑ#· L#flk. H˘=∞‡Å∞
H˜OkH˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flq. JO>Ë =$HõOΔ `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ LO^Œ#fl=∂@ =∂=¸Å∞
=∂@ÅÖ’. J~Ú`Õ WHõ¯_» J~°÷O Jk HÍ^Œ∞. =∞#‰õΩ PHÍâ◊OÖ’ Hõ#|_Õ
#HõΔ„`åÅ∞ u~°∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. L`«Î~°kâ◊QÍ ^èŒ$=#HõΔ„`«O"≥·Ñ¨Ù "≥o`Õ
=KÕ Û @@∞=O\˜ ã¨ Ñ ¨ Î Ö ’HÍÅ∞, „|Ǩ Ï ‡Ö’Hõ = Ú^•HÍ =KÕ Û @@∞=O\˜ q
T~°fi÷ Ö’HÍÅ∞. Jq ѨiáêÅ<å Ö’HÍÅ∞ J#|_»`å~Ú. L`«~Î å# Jx K≥Ñʨ |_»∞
`«∞#flk. JHõ¯_ç#∞Oz K«∂¿ãÎ =¸ÅO Hõ#|_»∞ `«∞Ok. JO>Ë D L`«Î~°kâ◊‰õΩ
KåÖÏ ÃÑ·# L#flk. D âßYÅhfl WÖÏ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂ =$HõΔO WÖÏ ^ŒH˜Δ}OQÍ
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok H˜OkH˜ =ã¨∂Î! JO>Ë D =$HõΔO ^ŒH˜Δ}O"≥·Ñ¨Ù "åºÑ≤ã¨∞ÎOk.
=¸Å"Õ∞"≥∂ L`«Î~°OÖ’ LOk. XHõ =$HõΔO ÃÑ~°QÆ\ÏxH˜ "å~°∞}=¸ÅO.
c*’`«ÊuÎ. "å~°∞} â◊|ÌO `«~°∞"å`« =$HõΔâ◊|ÌO K≥áêÊ~°∞. [QÆ`«Î<Õ J~°÷=Ú.
=$HõΔ=ÚÅ∞ JK«ÅOQÍ LO_Õ=x Jq `«Ñ¨ã¨∞û‰õΩ Ñ¶¨ÖÏxflKÕÛ=x K≥áêÎ~°∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë =$HõΔ=ÚÅ#∞ =∞#O h_»HÀã¨"Õ∞ H͉õΩO_® Ѷ¨ÖÏÅHÀã¨=∞x
P„â◊~Ú™êÎ=Ú. Hõ~°‡‰õΩ Ñ¶¨ÖÏÅxKÕÛ HÍi‡Hõ Ö’Hõ=ÚÅ∞, Hõ~°‡Ö’Hõ=ÚňH
=$Hõ=Δ ÚÅx ¿Ñ~°∞.âßâ◊fi`«=∞~Ú# „|ǨχѨ^=Œ Ú#‰õΩ =$HõâΔ |◊ =Ì Ú Hõ~‡° Ö’Hõ=ÚʼnõΩ
J#fi~Úã¨∞ÎOk.D =$HõΔ=ÚÅ∞ WKÕÛ Ñ¶¨Å=ÚÅ∞ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ∞. JO^Œ∞Ö’ =∞Oz
K≥_∞» ÖÏQÍ KÕ^∞Œ HÍÜ«∞Å∞, fÑ≤ÑÖ¨¶ ÏÅ∞ L<åfl~Ú.Jhfl L<åfl~Ú. KÕã#≤ Hõ~‡° ##∞
ã¨iOz Ѷ¨ÖÏÖÁ™êÎ~Ú. PÜ«∞# P =$HõΔ=∞#fl=∂@!
332
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
556. ѨÙ+¨¯~åHõΔó :
ѨÙ+¯¨ ~åHõΔ JO>Ë PHÍâ◊=∞O`å "åºÑ≤Oz#"å_»∞. ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÙO_»sHõOÖ’
qKåiOѨ|_ç ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ=Ú`À ^蕺#=ÚÖ’ Hõ#|_Õ"å_»∞ ѨÙO_»sH͉õΔΩ_»∞.
557. =∞Ǩ=∞<åó :
ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞=ÚÅ∞ =∞#ã¨∞KÕ`«<Õ KÕ¿ã"å_»∞.'=∞#Ãã·= [QÆ`«û$+≤ìO
ã¨OǨ~°O K« Hõ~ÀuÜ«∞ó— =∞#ã¨∞KÕ`<« Õ (=∞Ǩâ◊|OÌ KÕ`« P^ŒºO`«=ÚÅ#∞ ZѨC_»∂
K≥ѨCHÀ"åe.) ã¨$+≤ì ã≤÷u ÅÜ«∞=ÚÅ∞ =¸_»∞ KÕÜ«Ú@ JO>Ë<Õ '=∞Ǩ— â◊|ÌO
J#fi~Úã¨∞ÎOk. N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù JÖÏO\˜ =∞#ã¨∞û Hõey#"å_»∞. ã¨$+≤ì ã≤÷u
ÅÜ«∞=ÚÅ#∞ KÕÜ∞« \ÏxH˜ PÜ«∞#‰õΩ "Õ~ˆ ѨiHõ~=° ÚÅ∞ ÖË=Ù. PÜ«∞# JOQÆ=ÚÖË
ѨiHõ~°=ÚÅ∞. PÜ«∞# ǨÏã¨Î=ÚÅ∞ JOQÆ=ÚÅ∞, =∞#ã¨∞û ã¨=∞ã¨Î JOQÆ=ÚÅ∞.
D =∞Ǩ=∞#ó <å=∞OKÕ`« „uq^èŒ=ÚÅ~Ú# Hõ~°‡Å#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÙ`å~°∞
qA˝Å∞. PÜ«∞# ã¨OHõÅÊ=∂„`«=Ú#<Õ D =¸_»∞ HÍ~°º=ÚÅ#∞ x~°O`«~=° Ú
x~°fiiΙêÎ_∞» . JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞#‰õΩ =∞Ǩ=∞# <å=∞O J#fi~Úã¨∞OÎ k. P =∞#ã¨∞ûÖ’
^èiŒ Oz# x~°∞}æ =∞~Ú# Ѩ~„° |Ǩχ =ã¨∞=Î Ù #∞Oz ã¨Q∞Æ }"≥∞#ÿ [QÆ`∞« #Î ∞ ã¨OHõeÊOz
ã¨$+≤Oì z#"å_»∞.
â’¡II ÉèíQÆ"å<£ ÉèíQÆǨ#On =#=∂b ǨÏÖÏÜ«Ú^èŒó I
Pk`Àº *’ºu~åk`«ºó ã¨Ç≤Ï+¨μ‚~°æuã¨`«Î=∞ó II 60
558. ÉèíQÆ"å<£ :
ÉèQí Æ J<Õ â◊|OÌ KÕ`« ÉèÏQƺ=ÚÅ∞ Jx J~°O÷ . ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ J<Õ â◊ÉÏÌxH˜
ã¨$+≤Hì ˜ HÍ~°}=∞~Ú#"å_»∞ JxJ~°O÷ =ã¨∞#Î flk. P~°∞ ~°H=õ ÚÅ~Ú# Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞
+¨_≥·â◊fi~°º=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ Jx J~°÷O. "å\˜Ö’ "≥Ú^Œ\ ˜k ^èŒ~°‡=Ú. `«#∞
ã¨$+≤Oì K«É’ÜÕ∞ [QÆ`∞« #Î ∞ H˘xfl ^è~Œ å‡Å#∞ P^è•~°O KÕã∞¨ ‰õΩx ã¨$+≤™ì êÎ_∞» PÜ«∞#.
`«#‰õΩ W+¨ì=Ú#flO`«HÍÅ=Ú D [QÆ`«∞Î ˆHΔ=∞OQÍ LO_®e. [QÆ`«∞Î ˆHΔ=∞=Ú
JO>Ë [QÆ`«∞ÎÖ’x r=ÙÅO^Œ~°∂ |O^èŒ#OÖ’<Õ Ü«∂=`å¯Å=Ú LO_®e Jx
333
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
J~°÷O HÍ^Œ∞. U r=Ùx Ü«∞O^Œ∞ `«#Ü≥ÚHõ¯ qÉèí∂ux `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ =∞Oz
Ѷ∞¨ _çÜ∞« Å∞ =™êÎÜ∂≥ J`«_∞» D [QÆ`∞« #Î ∞ LѨãO¨ Ǩ~°=Ú KÕÜ∞« ‰õΩO_® L#flѨC_Õ
P`«_»∞ PÜ«∞##∞ KÕ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. ^•xx *Ï˝#=∂~°æ=∞x, ÉèíHÎ̃=∂~°æ=∞x J<ÕHõ
=∂~°=æ ÚÅ#∞ "Õ^=Œ ÚK≥ÑÙ¨ `«∞Ok. JÖÏO\˜ ÅHõ} Δ =Ú, ^è~Œ å‡ÖË H͉õΩO_® =∞m§
ã¨$+≤ì LѨã¨OǨ~°O KÕã¨∞‰õΩ<Õ=~°‰õΩ ‰õÄ_® J*Ï˝#OÖ’<Õ JO^èŒHÍ~°OÖ’<Õ
LO_»^ÅŒ K«∞‰õΩO>Ë ‰õÄ_® Pr=Ù_Hç ˜ P¿ãfiK«Ûù L#flk. PÜ«∞##∞ ^è~Œ ‡° ã¨fi~°∂ѨÙ_∞» ,
=∞Ǩ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_çQÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞. PÜ«∞##∞ ã¨=∞ãÎ̈ Ü«ÚQÆ=ÚÅÖ’#∂
– JO>Ë J^èŒ~°‡=Ú ‰õÄ_® ^èŒ~°‡"Õ∞ J~Ú#@∞=O\˜ Ü«ÚQÆOÖ’ ‰õÄ_® J^Õ
Ü«ÚQÆ ^èŒ~°‡OQÍ `å#∞ Ѩiáêeã¨∂Î LO_Õ"å_»∞QÍ L#fl ^èŒ~°‡O PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯
Sâ◊fi~°º=ÚÅÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜k.
PÜ«∞# Sâ◊fi~°º=ÚÅÖ’ Ü«∞â◊ã∞¨ û ~Ô O_»=k.=∞#=Ú PÜ«∞# Ü«∞â◊ã∞¨ û#∞
H©iÎOK«∞‰õΩO@∂ L<åfl=Ú. PÜ«∞# ÅHõΔ}=ÚÅ#∞ WÖÏ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl
™ê~°fiHÍe‰õΩÅ∞ Jxfl Ö’HÍÅÖ’ ZÅ¡HÍÅ=Ú LO\Ï~°∞. ^•xx Ü«∞â◊ã¨∞û
JO\Ï~°∞. Z=~°∞ „Ѩ`º« HõOΔ QÍ Hõ#|_»Háõ È~Ú<å "å~°∞ KÕã#≤ Hõ~‡° ÅKÕ`« `≥eÜ«∞
|_»∞K«∞<åfl~À – "åix QÆ∞iOz *Ï˝#∞Å∞ H©iÎã¨∞Î<åfl~À – TǨáÈǨÏÅ`À
™È΄`«O KÕã∞¨ <Î åfl~À ^•xx Ü«∞â◊ã∞¨ û JO\Ï~°∞. P Ü«∞â◊ã∞¨ û Hõey#"å_»∞ ZѨC_»∂
LO\Ï_»∞. Ü«∞â◊ã¨∞û J<Õk XHõѨC_»∞ LO_ç =∞~˘HõѨC_»∞ áÈÜÕ∞k HÍ^Œ∞.
H˘O`«HÍÖÏxH˜ =∞#∞+¨μÅÜ≥ÚHõ¯ Ü«∞â◊ã¨∞û =∂„`«O H©Δ}˜ã¨∞ÎOk. =∞#∞+¨μÅ∞
áÈÜ«∂Hõ #tOK«=K«∞Û.HÍx PÜ«∞# Ü«∞â◊ã¨∞û ã¨~°fiHÍÅ ã¨~åfi=ã¨÷ÅÜ«∞O^Œ∞
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#k. PÜ«∞##∞ ^Õfi+≤Oz<å ~åHõΔã¨∞Å∞ PÜ«∞# Ü«∞â◊ã¨∞û<Õ Jaè=$kú
KÕ™ê~°∞ – PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ! JO>Ë PÜ«∞##∞ ^Õfi+≤Oz ^Œ∂+≤Oz#"åàı§
PÜ«∞# Ü«∞â◊ã∞¨ û#∞ Jaè=$kú KÕ™ê~°∞.PÜ«∞# â◊„`«∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# Ü«∞â◊ã∞¨ û‰õΩ
ÖÁOyáÈHõ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. PÜ«∞#`À â◊„`«∞`«fiO =Ç≤ÏOz Ü«Ú^ŒúOKÕã≤ Ü«Ú^ŒúOÖ’
=∞~°}O˜ z =ÚH˜xÎ á⁄Ok#ѨÊ\˜H© "åà◊√§ z=~°‰Ωõ PÜ«∞# Ü«∞â◊ã∞¨ û#∞, PÜ«∞#
Q˘Ñ¨Ê^Œ<å<Õfl ~°∂_èç KÕ™ê~°∞. â◊„`«∞=ÙÅ∞ q∞„`«∞Å∞ ‰õÄ_® Z=iÜ≥ÚHõ¯ QÆ∞}QÆ}
=ÚÅ<Õ z=i=~°‰õΩ „Ѩ™êÎqOz f~åÖ’ ^•xx Ü«∞â◊ã¨∞û Jx JO\Ï~°∞.
PÜ«∞#‰õΩ ˆH=Å=Ú Éèí‰õΩÎÅ=Å¡<Õ HÍ^Œ∞ – â◊„`«∞=ÙÅ=Å¡ ‰õÄ_® Ü«∞â◊ã¨∞û
ÅaèOzOk. Jk Ô~O_À qÉèí∂u.
334
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ÅH˜; – PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ =¸_»= Sâ◊fi~°º=Ú. ÅH˜; J<Õ =∂@#∞
WHõ¯_» N J<Õ â◊|OÌ KÕ`« K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞.D ã¨=∞ã¨Î „ѨÑO¨ K«OÖ’#∂ ZѨC_»∂,Jxfl
Ü«ÚQÍÅÖ’#∞ ã¨=∞ãÎ̈ r=HÀ\˜H˜ ^Œ∞óY=Ú ÖËHáõ È=@"Õ∞ ÅH˜;. P^Œ∞óYO ÖËx
ã¨∞YO HÀã¨=∞x Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜, „|Ǩχ=~°‰õΩ, ‰õÄ_® P
ã¨∞MÏ<Õfl P¿ÑH˜OΔ z LO\Ï~°∞.P ã¨∞Y=∞<Õ@@∞=O\˜ ÉèÏQÆ"∞Õ D ã¨$+≤Öì ’ PÜ«∞#.
J~Ú`Õ D ÅH˜;H˜ =∞~˘Hõ ÅHõΔ}O L#flk.gà◊§O^Œ~°∂ J#∞‰õΩ<Õ@@∞=O\˜
ã¨∞YO Ü«∞^ä•~°÷"≥∞ÿ#^• JxXHõ „Ѩâ◊fl"Õ¿ãÎ ã¨∞Y=∞#∞HÀ=@"Õ∞ ÅH˜;. *Ï˝#=Ú
‰õÄ_® ÅH˜;ÜÕ∞! JO>Ë =∂Ü«∂=~°}OKÕ`« Jã¨∞MÏxfl ã¨∞YOQÍ „Éèíq∞™êÎ_»∞
HÍ|\˜ì D r=Ù_çH˜ ã¨∞Y=∞<Õ „Éèí=∞=∂Ü«∞! P x[ÅH˜; PÜ«∞# ™⁄`«∞Î.
PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ <åÅ∞QÆ= Sâ◊fi~°º=Ú *Ï˝#=Ú.*Ï˝<åxfl ã¨^Œã¨kfi"ÕHõ
ã¨OѨuÎ JxJO\Ï~°∞. Wkã¨`«º=Ú, WkJã¨`«º=Ú Jx`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ
@@∞=O\˜^ŒO`å *Ï˝#=Ú. D *Ï˝<åxˆH J<ÕHõ=∞~Ú# =∞`«=ÚÅ∞<åfl~Ú
=∞# ^ŒQ~æÆ .° +¨_~Ì» ≈° #=ÚÅ∞ *Ï˝<åxfl =ºHõOÎ KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. HÍx P ^Œ~≈° #=ÚÅ∞
XHõ^•xx =∞i XHõ\ ˜ XѨCHÀ=Ù.HÍx q+¨μ‚ *Ï˝#=Ú =∂„`«=Ú JO^Œ~°∞
HÀ~°∞‰õΩ<Õ^Õ Jx ѨO_ç`∞« ÅÜ≥ÚHõ¯ Jaè„áêÜ«∞=Ú. J#∞ã¨iOKÕ =∂~åæÖË "Õ~∞° QÍ
LO\Ï~Ú. JO`«~åºq∞QÍ JO`«\Ï "åºÑ≤Oz#@∞=O\˜k. Jk JO^ŒiKÕ`«
J<Õfi+≤OK« |_»∞`«∞#flk. J<ÕHõ =∂~°=æ ÚÅÖ’ r=ÙÅ∞ „ѨÜ∞« `åflÅ∞ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞.
J\Ï¡O\˜ ÅHõ} Δ O Hõey# *Ï˝#O Jk.Jk PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ qÉè∂í u. ÅH˜; JO>Ë
q^•º`«‡Hõ=∞~Ú# P#O^Œ=Ú,*Ï˝#=Ú. JO>Ë ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# q^•ºã¨fi~°∂Ѩ=Ú
J~Ú#@∞=O\˜ ^èպܫ∞=Ú. Jk á⁄O^Œ^Œy# =ã¨∞Î=ÙQÍ L#flk. JO`Õ! Jk
*Ï˝#=Ú. J`«_çx P„â◊~ÚOz *Ï˝#=Ú#∞ ã¨OáêkOK«=K«∞Û#∞. *Ï˝<åxfl
P„â◊~ÚOz J`«_xç K«∂™êÎ_∞» . J`«_Hç ˜ *Ï˝<åxH˜ JÉè^Ë Œ „ѨuѨuÎ LOk WHõ¯_».
JO>Ë *Ï˝#OKÕ`« J`«_çx `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. PÜ«∞##∞ P~åkèOz *Ï˝<åxfl
ã¨OáêkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.*Ï˝#"Õ∞ Dâ◊fi~°∞_»∞. Dâ◊fi~°∞_Õ *Ï˝#=Ú.
PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ Sâ◊fi~°º=ÚÅÖ’ S^Œ=k "≥·~åQƺ=Ú! ~åQÆ=Ú J<Õk
*Ï˝<åxH˜ J_»∞¤=ã¨∂Î LO@∞Ok HÍ|\˜ì „Ѩu =ã¨∞Î=Ù‰õÄ_® – JO>Ë Hõ#|_Õ
=ã¨∞=Î ÙÅhfl ‰õÄ_® "å\˜x P„â◊~ÚOz #tOKÕ"!Õ ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞=Î ÙÅ∞, ã¨OѨ^ÅŒ ∞
335
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
J#∞‰õΩ<Õq P#O^Œ=Ú, ã¨∞Y=Ú J<Õ@@∞=O\˜ Ô~O_»∞ ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ∞. D
Ô~O_»∂ ‰õÄ_® ÖËx ã≤÷ux *Ï˝#=∞x, ã¨zÛ^•#O^Œ=∞x K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞ HÍ|\˜ì
Jk ~åQÆÅHõΔ}=Ú. JÖÏ Jx J#∞HÀ=K«∞Û. JO>Ë ^ÕxH˜ ‰õÄ_® ~åQÆ=Ú
ÖˉõΩO_® LO_»@=Ú. PÜ«∞# ZO`« ã¨$+≤ìOz<å – PÜ«∞# ZO`« ã¨$+≤ìx
Hõ#flѨÊ\˜H˜ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® J#∞~åQÆ ÅHõΔ}=Ú ÖËHõáÈ=@=Ú PÜ«∞#
ÅHõ}
Δ =Ú. J#∞„QÆÇϨ O L#flk PÜ«∞#‰õΩ. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ KåÖÏ ^ŒÜ∂« =∞Ü«Ú_»∞
Jx JO\Ï~°∞ Hõ^•, JO^Œix „¿Ñq∞™êÎ_»∞ Jx JO\Ï~°∞ Hõ^• JO>Ë ~åQÆ=Ú
ÖË#@∞=O\˜ ^ŒÜ«∞ Jk. =∞#=∞O^Œ~°=¸ K«∂ã¨∂Î<Õ LO\Ï=Ú =∞#=Ú –
`«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ Ñ≤Å¡Åg∞^Œ ^ŒÜ«∞ LO@∞OkQÍx ~åQÆO`À LO@∞Ok.
Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_ç^OŒ `å ‰õÄ_® ~åQÆO ÖË#@∞=O\˜ ^ŒÜ∞« . "≥~· åQƺ„Ѩ=$uÎK`Õ « L#fl
^ŒÜ«∞ Jk. ^•x=Å¡ q~åy Jx J~°÷O.
PY~°∞k – JxflO\˜HOõ >Ë "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ K≥Ñʨ ^Œy#k =∞ǨÏ^≥â· fi◊ ~°º=Ú.
Sâ◊fi~°º=Ú JO>Ë Dâ◊fi~°∞_çÜÚ≥ Hõ¯ ÅHõ} Δ =Ú. Dâ◊fi~° J<Õ Ñ¨^OŒ #∞Oz ѨÙ\˜#ì
Ѩ^OŒ Jk. q∞QÆ`å S^Œ∞ qÉè∂í `«∞Å∞ UHõHÍÅ=∞O^Œ∞ Hõey LO_»@"Õ∞ Sâ◊fi~°º=Ú.
Sâ◊fi~°º=Ú L#fl"å_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞. D „ѨHÍ~°OQÍ PÜ«∞##∞ 'ã¨^Œ∞æ}ˇÿâ◊fi~°º
ã¨OѨ#fl— Jx H©iÎã¨∂Î LO\Ï~°∞. HõqѨO_ç`«∞Å∞ PÜ«∞##∞ JÖÏQÆ ™È΄`«O
KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞. D „ѨHÍ~°OQÍ N=∞Ǩq+¨μ=‚ ÙÜ≥ÚHõ¯ ÉèQí "Æ å<£ J<Õ â◊|OÌ Ö’ Wxfl
Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞ Hõey# "å_»∞ JxK≥Ñ≤Ê Ñ¨~°`«`åfixfl ֒ѨŠHõey LO_ç ã¨QÆ∞}
„|ǨχQÍ ÉÏǨϺOQÍ, `å#∞ L`«ÊuÎJ~Ú Ö’Hõ ã¨OHõÅÊ=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® x~°∞} æ ∞_≥·
L<åfl_»∞ JxJ~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
559. ÉèíQÆǨ :
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `«# +¨_â·≥ fi◊ ~°º=ÚÅ∞ LѨãO¨ ǨÏiOK«|_ç# `«~∞° "å`« Jq
ÖˉõΩO_® LO\Ï_»∞. PÜ«∞#‰õΩ J"Õg JYö~°ÖË^Œ∞. Wq LO_»QÆey#"å_»∞,
ÖˉõΩO_® ‰õÄ_® LO_»QÆey#"å_»∞ PÜ«∞#! (P Sâ◊fi~°º=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® Hõey
LO_ç `«#∞ Hˆ =Δ ∞OQÍ LO_»QÅÆ ∞QÆ∞`å_»∞. ã¨OѨ^ÅŒ ∞ =∞#‰õΩ x`«º=Ú – Jq^ŒºKÕ`«
=KÕÛ@@∞=O\˜q. =∞#O U =ã¨∞Î=Ù<≥·`Õ HÀ~°`å"≥∂ P =ã¨∞Î=Ù ÅaèOz#
336
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
`«~∞° "å`« Hˆ =Δ ∂xfl QÆ∞iOz ÉèÜ
í ∞« Ѩ_`» å=Ú. ÖË#ѨC_»∞ =ã¨∞=Î ÙHÀã¨O Pt™êÎ=Ú.
HÍ|\˜ì Ü≥∂QÆO HÀ~°`å=Ú. ÖËx =ã¨∞Î=Ù HÍ"åÅx HÀ~°`å=Ú. `«~°∞"å`Õ"≥∂
Hˆ =Δ ∂xfl HÀ~°`å=Ú. D SÇ≤ÏHõ Ü≥∂QÆ̂H=Δ ∞=ÚÅ<Õq Jq^ŒºÜ≥ÚHõ¯ ã¨fi~°∂ѨO.
PÜ«∞#‰õΩ D [QÆ`∞« Î L#flѨÊ\˜H˜ ‰õÄ_® ^Œ∞óY=Ú J<Õk ÖË^∞Œ . Jk LѨãO¨ Ǩ~°O
KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ ^•O\’¡ qKå~°O ÖË^Œ∞. D q+¨Ü«∂xfl PÜ«∞# =¸_»∞
HÍ~°}=ÚÅKÕ`« KÕã∞¨ <Î åfl_»x =∞Ǩ=∞# â◊|OÌ KÕ`« K≥Ñʨ |_çOk ã¨OHõÅÊOKÕ`<« !Õ )
560. P#On :
=∞# P#O^•xH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_ç P#O^•xH˜ L#fl@∞=O\˜ `Õ_®
Uq∞@O>Ë =∞#‰õΩ HõeˆQ P#O^ŒO =∞#Ö’Oz H͉õΩO_® |Ü«∞@ LO_Õ
=ã¨∞Î=Ù#∞Oz ѨÙ_»∞`«∞#flk. HÍx ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ã¨Ç¨Ï[O. PÜ«∞# ZѨC_»∂
ã¨fi`«ã≤û^ŒúOQÍ P#O^Œ ÅHõΔ}OÖ’ LO\Ï_»∞ HÍ|\˜ì 'P#Ok—.
561. =#=∂b :
D <å=∞O`À PÜ«∞# ~°∂áêxfl =i‚ã∞¨ <Î åfl~°∞. PÜ«∞# "≥[· Ü«∞Ou
J<Õ =∂Å#∞ ^èiŒ Oz#"å_»∞. q+¨μ~‚ ∂° ѨOÖ’ PÜ«∞# "≥[· Ü«∞Ou =∂ÖÏ^è~Œ ∞° _»∞
HÍ|\ì̃ PÜ«∞# =#=∂e J#|_®¤_»∞. NHõ$+¨μ‚_çx =∞#O =#=∂e Jx K≥Ñ≤Ê
™È΄`«O KÕ™êÎ=Ú.
562. ǨÏÖÏÜ«Ú^èŒó :
NHõ$+¨μ‚_ç`Àáê@∞ J=`«iOz#"å_»∞ ǨÏÖÏÜ«Ú^èŒ∞_»∞. ǨÏÅ=Ú
JO>Ë <åQÆ e . ^•xx PÜ« Ú ^è Œ = ÚQÍ Hõ Å "å_» ∞ – |Å~å=Ú_» ∞ .
'K«„HÍÜ«Ú^èŒ=Ú#∞ h=٠Ѩ\ ˜ì<å=Ù – <åQÆe, ~ÀHõe PÜ«∞#‰õΩ PÜ«Ú^èŒ=ÚQÍ
WzÛ<å=Ù. PÜ«∞#‰õΩ HõÅ∞¡ `åyOѨ*ãË ≤ – "≥#fl, áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, Ѩ~=° ∂#fl=Ú
h=Ù u<åfl=Ù. K«„HõO JO^ŒOQÍ#∞, =∞Ǩâ◊H˜Î=∞O`«OQÍ#∞ LO_Õk. ^•xx
#∞=Ùfi fã¨∞‰õΩx <åQÆe`À ~°H˜ΔOK«∞HÀ Jx J#fl‰õΩ WKåÛ=Ù. JO^Œ∞Hõx 'ǨÏ`«
q=∞`«r= NH͉õΩà◊ PO„^èŒ^Õ"å— Jx XHõ Hõq PO„^èŒ<åÜ«∞Hõâ◊`«Hõ=Ú J<Õ
HÍ"åºxfl ~å™ê_»∞. ǨÏÖÏÜ«Ú^è•xfl ѨHõΔáê`«|∞kú`À J#fl‰õΩ WKåÛ_»x K≥Ñ≤Ê
H͉õΩO_® `å<Õ Ç¨ÏÖÏÜ«Ú^è∞Œ _çQÍ L<åfl_»x K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. ǨÏÖÏÜ«Ú^è∞Œ _»∞ ‰õÄ_®
337
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
PÜ«∞<Õ Jx K≥ÑÙ¨ `∞« #flk. NH͉õΩà◊ PO„^è^Œ =Õ Ù_∞» N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù! ǨÏÖÏÜ«Ú^è∞Œ _»∞
JO>Ë J#O`«∞_»∞ Jx J#∞‰õΩ<åfl=Ú. J#O`«∞_»∞ JO>Ë HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
JO>Ë J#O`«"∞≥ #ÿ HÍÅã¨fi~°∂ѨO g∞^Œ XHõ K«„HÍHÍ~°OQÍ – =ÅÜ«∂HÍ~°OQÍ
K«∞@ìÅ∞ K«∞@∞ì‰Ωõ x N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù LO@∂ Jkè"åã¨O KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. JO>Ë Ü«∂=`«∞Î
HÍÅOg∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞ JxJ~°O÷ .JO>Ë J#O`«=∞~Ú# HÍÅOg∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞
Jx J~°O÷ .
563. Pk`«ºó :
JkuH˜ Hõâº◊ ѨÙ_ç=Å# "å=∞#~°∂ѨOÖ’ [x‡Oz#"å_»∞. Pk`«∞º_»∞.
^•fi^Œâßk`«∞ºÅ∞ Jx JO@∞O\Ï~°∞. Hõâ◊ºÑ¨Ù_çH˜ kuH˜ [x‡Oz# ã¨O`å#=Ú
^≥`· ∞« ºÅ∞. Jku ã¨O`å#"Õ∞"≥∂ ^Õ=`«Å∞. JO^Œ~∂° XHõ¯ `«O„_ç a_»Ö¤ Ë J~Ú<å
"åà◊§Ö’¡ JO`«\ ˜ ÉèË^Œ=Ú#flk.™ê^è•~°}OQÍ =∞#=Ú XHõ¯ `«e¡ Ñ≤Å¡ÅÖ’<Õ
ÉèË^•xfl K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú. WHõ W^ŒÌ~°∞ `«Å∞¡ÅÖ’¡ ÉèË^ŒO LO_»@"Õ∞g∞ Pâ◊Û~°ºO
HÍ^Œ∞ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. "åà◊§ [#‡Å‰õΩ HÍ~°}=∞~Ú#@∞=O\˜ P `«O„_ç c[O
^•fi~å Hõâ◊ºÑ¨ „Ѩ*ÏѨu HÍ~°}OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ZÖÏO\˜ ã¨O`å<åxfl
ѨÙ\˜ìOKåÅx ã¨OHõeÊOKå_À JÖÏO\˜ "åà◊§<Õ Ñ¨Ù\˜ìOKå_»∞. H˘O`«=∞Ok
XHõ™êi J_çQÍ~°∞ – ~åHõΔã¨∞Å∞ Jã¨Å∞ D [QÆ`«∞ÎÖ’ ZO^Œ∞‰õΩ LO_®e Jx!
JO>Ë =∞#`Àáê@∞, ã¨=∞ãÎ̈ r=~åã¨∞Å`Àáê@∞ ~åHõãΔ ∞¨ Å∞ ‰õÄ_® LO_»@=Ú
ã¨Ç¨Ï[=∞~Ú# q+¨Ü«∞=Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ `ÕÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ L#flk JO>Ë Jk
=∞#H˘~°‰õΩ =∂„`«O ѨÙ@ìÖË^Œ∞.=∞#∞+¨μº_çÜ≥ÚHõ¯ Jaè„áêÜ«∞O Uq∞@O>Ë D
ã¨$+≤,ì #Hõ„Δ `åÅ∞ `«#HÀã¨"∞Õ Ñ¨Ù\#ì˜ q Jx J#∞‰õΩO@∂ LO_»@O! Jk „ǨÏã¨fi^Œ$+≤ì
J#|_»∞`«∞Ok. D J#O`«=∞~Ú# ã¨$+≤ìÖ’ =∞#O ‰õÄ_® L<åfl=Ú. JO`Õ!
=∞#HÀã¨=Ú Jhfl L<åflÜ«∞x HÍ^Œ∞.
564. *’ºu~åk`«ºó :
*’ºu ã¨fi~°∂Ѩ=∞~Ú# ã¨ÇÏ≤ +¨μ‚ =∞O_»ÅO. *’ºu~åk`«º Jx ã¨∂~°∞º_çH˜
¿Ñ~°∞. Pk`«º JO>Ë WHõ¯_» "å=∞# ~°∂áêxH˜ J#fiÜ«∞O KÕÜ«∞|_çOk.
ã¨∂~°º=∞O_»ÖÏxH˜ ã¨Ç≤Ï+¨μ‚ J<Õ â◊|ÌO WHõ¯_» J#fi~ÚOK«|_çOk. ^•xˆH
338
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
*’ºu~åk`«º J<Õ<å=∞O ‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. "å=∞#~°∂Ѩ"Õ∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜
=∂#=~°∂Ѩ=Ú. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ã¨OѨÓ~°‚ =∂#=~°∂ѨO ÖË^xŒ XHõ ѨÙ~å}O
K≥ѨÙ`«∞#flk. D *’ºu~åk`«º â◊|ÌO=Å# =∞#‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞O –ã¨$+≤ìH˜
„áê~°OÉèíOÖ’ =∞Ǩ `Õ[ã¨∞û`À ã¨∂~°ºQÀà◊O XHõ\ ˜ "≥eyOk. JO^Œ∞Ö’Oz
J<ÕH=õ ∞Ok Pk`«∞ºÅ∞ ѨÙ\Ïì~∞° . „Ѩu Pk`«ºQÀà◊=Ú ã¨ÇϨ [ã≤^OúŒ QÍ "≥Å∞QÆ∞`«∂
LO_»QÍ J<ÕHõ „QÆǨÏ=∞O_»Å=ÚÅ∞ P Pk`«º=∞O_»ÅO K«∞@∂ì KÕi "å\˜x
Ѩi"Õ+Oì≤ z L<åfl~Ú. "å\˜Ö’Oz D r=HÀ\˜ JO`å ѨÙ\˜Oì k. D q+¨Ü∞« O
=∞#‰õΩ J^èŒ~°fi}"Õ^ŒOÖ’ Hõ#|_»∞`«∞Ok. „áê~°OÉèíOÖ’<Õ „Ѩ^äŒ=∞HÍO_»Ö’
Hõ#|_»∞`«∞Ok. ÉèÜ
í ∞« O `˘ÅQÆ\ÏxH˜, â◊„`«∞HõÜ
Δ ∞« O HÍ=\ÏxH˜ ^•xx LѨã~¨ Åæ° `À
Láêã¨# KÕ¿ã =∞O„`«O XHõ\ ˜L#flk.JO^Œ∞Hõ<Õ D =∂#=~°∂Ѩ"Õ∞ "å=∞#
ã¨fi~°∂ѨO Jx K≥Ñ≤Ê *’ºu~åk`«º ã¨fi~°∂Ѩ=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ Jx K≥ѨÙ`å~°∞.
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ L#fl Pk`«∞ºÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞# ~°∂Ѩ"∞Õ Jx JO@∂ LO\Ï~°∞.
565. ã¨Ç≤Ï+¨μ‚ó :
j`Àëê‚k ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ#∞ q^•º Jq^ŒºÅ#∞ ã¨Ç≤ÏOKÕ"å_»∞ Hõ#∞Hõ
ã¨ÇÏ≤ +¨μ‚ â◊|"Ì åK«∞º_»∞ J=Ù`«∞<åfl_»∞. j`Àëê‚^∞Œ ÖË H͉õΩO_® ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ~Ú#
r=HÀ\˜x – <åQÆi‰õΩ_çx – J<åQÆi‰õΩ_çx – =∞Oz"å_çx K≥_"¤» å_çx ‰õÄ_®
ã¨=∂#OQÍ ã¨$+≤Oì z ã¨ÇÏ≤ +¨μ_‚ ·≥ LO_ç ã¨ÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl_»∞. ã¨ÇÏ≤ +¨μ‚ JO>Ë ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ#∞
ã¨Ç≤ÏOKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O. J\Ï¡ ã¨Ç≤ÏOK«QÍ<Õ ^Õx<À XHõ^•xx <åâ◊#O KÕ¿ã
„Ѩܫ∞`«flO Ug∞ KÕÜ«∞_»∞. Ô~O_çO\˜x ‰õÄ_® ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú# ™êfi`«O„`«ºO`À
PÜ«∞# ã¨$+≤Oì Kå_»∞. ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# ™êfi`«O„`åºxfl PÜ«∞# ^Œ∞+¨μ_ì Hç ˜ WKåÛ_»∞.
ã¨∞[#∞_çH˜ WKåÛ_»∞. P`À‡^Œ~ú }° ‰õΩ |O^è<Œ åxH© ‰õÄ_® Z=iH˜ Uk HÍ"åÅO>Ë
Jk "åiH˜ WKåÛ_»∞. ѨÓiÎQÍ ã¨Ç≤Ï+¨μ‚_≥· L<åfl_»∞. ã¨~°fi=Ú PÜ«∞# ã¨=∞OQÍ
ã¨ÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl_»∞.
566. QÆuã¨`«Î=∞ó :
PÜ«∞# QÆuL#fl ã¨`=Ϋ Ú_»∞. PÜ«∞# „âı+μ¨ _ª ∞» . ã¨ÇÏ≤ +¨μ_‚ ∞» J<Õ@@∞=O\˜
P ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ QÆ#∞Hõ D ÅHõΔ}=ÚÅhfl PÜ«∞#‰õΩ K≥O^Õ"Õ! Z=~°~Ú<å
339
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=ÚH˜Îx HÀˆ~"å~°∞ ã¨Ç≤Ï+¨μ‚ â◊ÉÏÌxfl QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åe. ^ŒfiO^Œfi=ÚʼnõΩ Jf`«
=∞~Ú#@∞=O\˜ *Ï˝<åxfl P„â◊~ÚOz PÜ«∞##∞ á⁄O^•e. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#‰õΩ
QÆuã¨`«Î=∞ J<Õ <å=∞O =iÎã¨∞ÎOk. PÜ«∞##∞ P„â◊~ÚOz# Éèí‰õΩÎʼnõΩ PÜ«∞<Õ
Ѩ~°=∞QÆux „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞. PÜ«∞<Õ ™êkèOѨ^Œy# Q˘Ñ¨Ê QÆ=∞º=ÚQÍ
QÆ∞iÎOѨ|_®¤_»∞.
â’¡II ã¨∞^èŒ<åfi YO_»Ñ¨~°â◊√ ~åÌ~°∞}À „^Œq}„Ѩ^Œó I
kqã¨Ê $H± ã¨~°fi^Œ$QÍfi º™È "åK«ã¨Êu~°Ü≥∂x[ó II 61
567. ã¨∞^èŒ<åfi :
JO>Ë =∞Oz ^èŒ#∞ã¨∞û Hõey#"å_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜ ^èŒ<åfi J<Õ ¿Ñ~°∞
XHõ\ ˜ L#fl^Œx K≥ѨÙ`å=Ú. PÜ«∞# â’Éèí#"≥∞ÿ#, WO„kÜ«∂k =∞Ü«∞=∞~Ú#
âß~üVæ=∞<Õ ¿Ñ~°∞ Hõey# ^èŒ#∞ã¨∞û#∞ Hõey#"å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_çH˜
ã¨∞^è<Œ åfi J<Õ <å=∞O L#flk. ã¨∞^è#Œ fi â◊|OÌ KÕ`« âßâ◊fi`«=∞~Ú#@∞=O\˜ [QÆ`∞« #Î ∞,
#Hõ„Δ `« =∞O_»ÖÏxfl ^è#Œ ∞ã¨∞û ~°∂ѨOÖ’ `å#∞ ^èiŒ OzLO_ç `«# JO`«óHõ~}° OÖ’Oz
ã¨OHõeÊ`«=∞~Ú#@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜x P ^èŒ#∞ã¨∞ûKÕ`« ^Œ∂~°OQÍ
ѨOÑ≤ã¨∞Î<åfl_»∞ Jx "Õ^ŒO =i‚ã¨∞Î#flk. #HõΔ„`«=∞O_»Å"Õ∞ PÜ«∞# ^èŒ#∞ã¨û@!
^•xH˜ JÖˇ`¡ å_»∞ Hõ\ì˜ P `å_»∞Ö’ XHõ ÉÏ}Ïxfl ã¨OkèOKå_»@! P ã¨OkèOK«|_ç#
ÉÏ}O Uq∞@O>Ë ~åÉ’ÜÕ∞ Éèíq+¨º`«∞Î QÆ=∞#=ÚÅÖ’ ^Õ=`«Å#∞, r=HÀ\˜x
KåÖÏ^Œ∂~°OQÍ "åºÑÎ≤ KÕÜ«∞@"Õ∞! P r=HÀ\˜ PÜ«∞# ֒Ѩe#∞Oz =zÛO^Õ!
JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ ã¨∞^èŒ#∞fi_»∞ Jx K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞ qA˝Å∞. PÜ«∞#
^èŒ#∞ã¨∞û =∂=¸Å∞QÍ ^Œ∞+¨ìã¨OǨ~°O KÕ¿ã^Õ H͉õΩO_® P ^èŒ#∞¿ãû [QÆ`«∞Î#∞
ã¨$+≤ìOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_® HÍ~°}=∞=Ù`«∞#flk. [QÆ`«û$+≤ì J#|_Õk XHõ ã¨∞Hõ~°‡!
JO^Œ∞Hõx ã¨∞^èŒ#∞ã¨∞û Hõey#"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# ã¨∞^èŒ#∞fi_»∞. P ^èŒ#∞ã¨∞û
â◊√Éè=í ∞~Ú#^Œ#fl=∂@! r=HÀ\˜x ^Œ∂~°OQÍ Ñ¨OÑ≤ uiy ã¨$+≤Oì z `«# ^ŒQiæÆ H˜
fã¨∞‰õΩO@∞<åfl_»#fl=∂@!
568. YO_»Ñ¨~°â◊√ó :
D <å=∞O WHõ¯_» Ѩ~°â◊√~å=∂=`å~åxH˜ J#fiÜ«∞=∞=Ù`«∞#flk.
WO^Œ∞‰õΩ N~å=∞ HõàϺ}Ѷ¨∞@ì"Õ∞ x^Œ~°≈#=Ú. ã‘`å~å=ÚÅ HõàϺ}=Ú J@∞
340
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
[iw [~°Q‰Æ Ωõ O_®<Õ Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ t=^è#Œ ∞~°ƒOù QÆ=Ú KÕã#≤ "å_çx u@∞ì‰Ωõ O@∂
ÃѶà◊ÃѶà◊ÖÏ_»∞`«∂ =KåÛ_»∞. J~Ú`Õ PÜ«∞# âßOuOK«Hõ `«#=^ŒÌ L#fl
q+¨μ‚^èŒ#∞ã¨∞û#∞ – ã¨∞^èŒ#fi#∞ ~å=Ú_çH˜ WKåÛ_»∞ q~°==∞x. PÜ«∞#‰õÄ_®
q+¨μ‚ã¨OÉèí∂`«∞_Õ! JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨OHõÅÊ=∂„`«OKÕ`« ã¨∞^èŒ#fi#∞ WKåÛ_»∞. Jk
~å=Ú_çKÕuÖ’ Wq∞_çáÈ~ÚOk. PÜ«∞# Ѩ@∞ìHÀQÍ<Õ ~“„^•HÍ~°OÖ’ L#fl
q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ `Õ[ã¨∞û Ѩ~°â◊√~å=Ú_çÖ’Oz N~å=Ú_çÖ’ „Ѩ"ÕtOzOk.
ZO^Œ∞HõO>Ë ~å=∂=`å~°OKÕ`« Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ [~°∞QÆÉ’ÜÕ∞ ~åHõãΔ ã¨ O¨ Ǩ~°OHÀã¨O
LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ D ~“„^Œ=∞~Ú# q+¨μ‚`Õ[ã¨∞û P ^èŒ#∞ã¨∞ûQÆ∞O_® ~å=Ú_çÖ’
„Ѩ"ÕtOzOk. JO>Ë q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ â◊ˆHÎ ^èŒ#∞ã¨∞û ~°∂ѨOÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ
PÜ«∞##∞ P„â◊~ÚOz PÜ«∞#Ö’ b#=∞~ÚOk. ѨÓ~°fiO =∞#O ã¨OáêkOz#
q^ŒºÖË=~Ú<å LO>Ë D [#‡Ö’ =∞#O ѨÙ@ìQÍ<Õ "å@O`«@ J"Õ =∞#^ŒQiæÆ H˜
=zÛ '##∞fl ѨÓ~°fi[#‡Ö’ Láêã≤OKå=Ù Hõ^• – WѨC_»∞ <Õ#∞ h ^ŒQÆæiH˜
=KåÛ#∞. ##∞fl Ñ≤Å=QÍ<Õ Ñ¨Å∞‰õΩ`å#∞— Jx r=Ù_xç P„â◊~Ú™êÎÜ∞« @! XHõÑC¨ _»∞
ã¨OáêkOz# q^ŒºÅ∞ r=Ù_çx =∞~°∞[#‡Ö’<≥·<å =keÃÑ@ì=Ù Jx HÍo^•ã¨
=∞ǨHõq JO\Ï_»∞. D q+¨fi‚ Oâ◊ ã¨OÉè∂í `«∞_»~Ú# Ѩ~â° √◊ ~å=Ú_»∞ ã¨OHõeÊOz#
^èŒ#∞ã¨∞û ~å=Ú_ç^Õ HÍ|\˜ì PÜ«∞# KÕuÖ’ „Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ Ñ¨~°â◊√~å=Ú_çÖ’
L#fl â◊H#Θ O`å f¿ãã¨∞‰õΩOk. ~å=Ú_çÖ’ P â◊HΘ JO`å „Ñ¨"tÕ OzOk.Ѩ~â° √◊ ó
JO>Ë ÉèÏ~°æ=Ù_»∞. J`«_ç â◊H˜Î YO_çOK«|_ç Å~ÚOѨKÕÜ«∞@O Jx J~°÷O.
569. ^•~°∞}ó :
PÜ«∞# ÉèÜ
í ∞« OHõ~O° QÍ q^•~°} KÕ¿ã"å_»∞.^Œ∞+¨μÅì #∞ ã¨OǨÏiOKÕ"å_»∞.
WHõ¯_» #$ã≤OǨϙêfiq∞ 㨇~°} 㨄Hõ=∞OQÍ L#flk.
570. „^Œq}„Ѩ^Œó :
'„^Œq}O "å&˜Û`ù O« q`«OÎ ÉèHˆí ÉÎ ºíè ó „Ѩ^^Œ •fu „^Œq}„Ѩ^óŒ —. „^Œq}O
JO>Ë Sâ◊fi~°ºO Jx J~°÷O. ^èŒ#=Ú Jx J~°÷O. ^•xx „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞
^•~°∞}=∞~Ú#"å_ÕQÍx „^Œq}„Ѩ^Œ∞_»∞. JO>Ë ^•~°∞}OQÍ L#fl L„QÆ
#~°ãO≤ ǨÏ=¸iÎx „^Œq}„Ѩ^OŒ QÍ ÅH©;#~°ãO≤ ǨÏ=¸iÎx KÕã≤ J#fi~ÚOK«=K«∞Û.
341
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
571. kqã¨Ê $H± :
k==Ú#∞ ã¨Ê $tOKÕ"å_»∞.k==Ú JO>Ë PHÍâ◊=Ú. PHÍâßxfl
ã¨Ê $tOK«@=Ú Z=iH© ™ê^躌 O HÍx q+¨Ü∞« =Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨OK«`<« 凄`«Å∞,
ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ`À ã¨$+≤ìOK«|_ç# D ^ÕǨÏ=Ú`À ^•xx ã¨Ê$tOK«ÖË=Ú. D
ѨOK«É∂íè `«=ÚÅÖ’x JxflO\˜h ã¨Ê$tOK«=K«∞Û. HÍx PHÍâßxfl ã¨Ê$tOK«Ö=Ë Ú.
ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#=Ú PHÍâ◊OÖ’ "åºÑ≤OK«Ö=Ë Ú. Dâ◊s~°O WHõ¯_ç#∞Oz WHõ¯_ç
^•HÍ L#fl^ŒO>Ë JO`«=~°ˆH "åºÑ≤OzOk Jx J~°÷=Ú. P `«~°∞"å`« XHõ¯
JOQÆ∞à◊=Ú ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à§◊ ÖË^∞Œ . JÖÏ ÉèQí =Æ O`«∞_çk Ѩiq∞`«"∞≥ #ÿ ^ÕÇϨ =Ú
HÍ^Œ∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# PHÍâ◊=∞O`å "åºÑ≤OK«QÆÅ_»∞. PÜ«∞# JÖÏ "åºÑ≤Oz
L<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å#<Õ PÜ«∞# kqã¨Ê $H±. PHÍâßxH˜ q+¨μ‚Ѩ^Œ=∞x ¿Ñ~°∞.
572. ã¨~°fi^Œ$H±"åºã¨ó :
WHõ¯_» "åºã¨∞_»∞ 'ã¨~fi° ^Œ$H±—! ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ K«∂_»QeÆ y#"å_»∞.
"åºã¨∞_çx QÆ∞iOz WO`«‰õΩ=ÚO^Õ =∞#=Ú K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. „Ѩu Ü«ÚQÍO`«
=∞O^Œ∞, H˘`«Î Ü«ÚQÆO =KÕÛ=ÚO^Œ∞ "åºã¨∞_»∞ =∞m§ ѨÙ_»∞`«∂<Õ LO\Ï_»∞.
ZO^Œ∞KÕ`#« O>Ë HÍÅ=Ú QÆ_∞» ã¨∂Î L#flk. Hõ^Œä [~°∞QÆ∞`«∂<Õ L#flk. J=`å~åÅ∞
=ã¨∞Î#flq – áÈ`«∞#flq. "å@xfl\˜x z~°™ê÷~ÚQÍ LO_Õ@@∞¡ KÕÜ«∞\ÏxH˜,
q∞ye# "Õ^•xfl =∞m§ K«Hõ¯QÍ Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∞\ÏxH˜ uiy „Ѩ[ʼnõΩ JOkOK«
\ÏxH˜ "åºã¨∞_»∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ѨÙ_»∞`«∂<Õ LO\Ï_»∞. ѨÙ@ì=Åã≤O^Õ! P "åºã¨∞_»∞
q+¨‚fiOâ◊Ö’ [x‡ã¨∂Î LO\Ï_»∞. N=∞Ǩq+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ 37 J=`å~°=ÚÅÖ’
"åºã¨∞_ç Ü≥ÚHõ¯ J=`å~°O ‰õÄ_® XHõ\ ˜. '"庙êÜ«∞ q+¨μ‚~°∂áêÜ«∞— Jx D
"åºã¨∞_»∞ JxflO\˜h K«∂_»QÆeˆQ â◊H˜Î Hõey L#fl"å_≥· LO_®e. „uHÍÅ ^Œ$+≤ì
Jx J~°Oú .
573. "åK«ã¨Êu~°Ü≥∂x[ó :
Wk XHõ qâı+¨ ~°ÇϨ 㨺 Éè∂í ~Ú+¨"ª ∞≥ #ÿ <å=∞OQÍ K≥ÑÙ¨ `«∂ LO\Ï~°∞.
"åK«ãʨ u, JÜ≥∂x[ "Õ~∞° "Õ~∞° H͉õΩO_® "åK«ãʨ u~°Ü∂≥ x[ Jx XˆH <å=∞OQÍ
K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl~°∞. "åK«ãʨ u JO>Ë "å‰õΩ¯Å‰õΩ Ñ¨u. "Õ^=Œ ÚʼnõΩ <å^ä∞Œ _»∞. "Õ^=Œ ÚÅ∞
342
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
PÜ«∞# "å‰õΩ¯ÖË! PÜ«∞# JÜ≥∂xA_»∞ J~Ú#@∞=O\˜ "åK«ã¨Êu. "Õ^Œ=Ú
ã¨`«º=Ú.^•x ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞, ^•xH˜ ѨÙ@∞ìHõÖËHõ x`«º=Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞#
"åK«ãʨ u~°Ü∂≥ xA_»∞.
â’¡II „u™ê=∂ ™ê=∞QÆó ™ê=∞, x~åfi}O ÉèË+¨[O aè+¨H± I
ã¨<åºã¨Hõ$`ü â◊=∞ó âßO`À, xëêª âßOu Ѩ~åÜ«∞}"£∞ II 62
574. „u™ê=∂ :
™ê=∞"Õ^Œ=ÚÖ’ ^Õ=„=`«=∞~Ú#@∞=O\˜ ^•xx „u™ê=∞=Ú Jx
JO\Ï~°∞. JÖÏQÆ XHõ âßY L#flk. ^•xKÕ`« ™È΄`«O KÕÜ«∞|_Õ"å_»∞ HÍ|\˜ì
PÜ«∞# „u™ê=∂! |∞∞QƺAó™ê=∞ "Õ^=Œ ÚÅKÕ`« H©iOΠѨ|_Õ"å_»∞. Jq =¸_»∞
„`≥·q^ŒºÅ∞ J#|_»`å~Ú. "å\˜KÕ`« H©iÎOѨ|_ç#"å_»∞.
575. ™ê=∞QÆó :
JO>Ë ™ê=∞"Õ^Œ=Ú. |∞∞ˆQfi^ŒOÖ’x |∞∞‰õΩ¯Å#∞ – =∞O„`«=ÚÅ#∞
QÍ#O KÕ™êÎ~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨∂HõÎOÖ’ '|∞∞K«™êû=∂x [l˝ˆ~— – Jx
L#flk. |∞∞‰õΩ¯ÖË ™ê=∞OQÍ QÍ#O KÕÜ«∞|_®¤~Ú Jx ^•xx|\˜ì =∞#O
„QÆÇÏ≤ OKåe. KèO« ^•Oã≤ Jx KèO« ^Œã∞¨ ûÅÖ’ "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ L#flk –D kqHõÊ $`ü
ã¨=∂Yº. =¸_»∞ ™ê=∞=ÚÅÖ’#∂ =¸_»∞ Kè«O^Œã¨∞ûÅ∞ L#flq. L^ŒÜ«∞O
QÍÜ«∞„u Kè«O^Œã¨∞ûÖ’ XH˘¯Hõ¯ áê^Œ=ÚÖ’ Zxq∞^Õã≤ JHõΔ~°=ÚÅ∞ Hõey#
Kè«O^Œã¨∞û LO@∞Ok. ^•xH˜ QÍÜ«∞„u Kè«O^Œã¨∞û Jx ¿Ñ~°∞. nxx L^ŒÜ«∞O
KÕ™êÎ~°∞. =∞^蕺ǨflxH˜ XH˘¯Hõ¯ áê^Œ=ÚÖ’ 11 JHõΔ~°=ÚÅ∞ Hõey#@∞=O\˜
=∞O„`«O LO@∞Ok. ^•xx ~°∞„^•x~“„^ŒO Jx JO\Ï~°∞. D „ѨHÍ~°OQÍ
„uã¨O^茺ÅÖ’#∂ „u™ê=∞ â◊|ÌOKÕ`« =¸_»∞ Kè«O^Œã¨∞ûÅKÕ`« PÜ«∞#<Õ "Õ^ŒO
QÍ#O KÕã¨∞ÎOk.
576. ™ê=∞ó :
'"Õ^•<åO ™ê=∞"Õ^Àã≤‡— – '<Õ<Õ ™ê=∞"Õ^•xfl— Jx K≥ѨC‰õΩ<åfl_»∞
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ w`«Ö’! JxflO\˜Ö’#∂ `«<Õ „Ѩ^=Œä ∞=ã¨∞=Î ÙQÍ ¿Ñ~˘¯O@∂ =KåÛ_»∞
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞. '=∂™ê<åO =∂~°æj~À¬Ç¨ÏO— Jx "åã¨Î=OQÍ =∂~°æj~°¬O`À
343
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
"≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok Jã¨Å∞ ã¨O=`«û~°O. "Õ^HŒ ÍÅOÖ’ =∂~°tæ ~°O`À "≥Ú^ŒÅ~ÚOk
ã¨O=`«û~°O. JÖÏQÆ P =∂™êxfl Pk=ã¨∞Î=ÙQÍ K≥ѨC`«∞<åfl~°∞. J`«∞º`«Î=∞
=ã¨∞Î=ÙQÍ K≥ѨC`«∞<åfl~°∞. "Õ^•ÅÖ’ ™ê=∞"Õ^ŒO `«<ÕJx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl_»∞ JO>Ë "Õ^•ÅÖ’ L`«=Î ∞=∞~Ú#k `å<Õ Jx PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞O.
JO>Ë "Õ^Œ=ÚÅÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜k, Ü«∂QÆ=Ú#O^Œ∞ 'L^•æ`« ™ê=∂ó"Õ^•<åO
™ê=∞"Õ^Œã¨û™êfiuÎ ™ê=∂™ê=∞QÆó— – ™ê=∞"Õ^Œ=Ú#∞ QÍ#O KÕÜ«Ú"å_»∞ Jx
J~°÷O.'QÆ— JO>Ë 'QÆÆK«Ûùu—J<Õ â◊ÉÏÌxfl fã¨∞‰õΩ<Õ@@¡~Ú`Õ ^•xx ™ê=∞OKÕ`«
á⁄O^ŒQÆey#"å_»∞ Jx J~°÷O. ™ê=∞QÆ JO>Ë JÖÏQÆ J~°÷O K≥ѨCHÀ"åe.
'|$Ǩτ^Œ^äŒ#Έ~K«"Õ∞— Jx =∞#O K«=∞HõOÖ’ Jaè¿+HõOÖ’ K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï=Ú
Hõ^•! |$ǨÏ`ü™ê=∞O "Õ~°∞ – ~°^èŒO`«~°™ê=∞O "Õ~°∞. '|$Ǩτ^Œ^äŒ#Έ~ K« "Õ∞
Ü«∞*Ë˝# HõÖËÊ`åO— Jx K«=∞HõOÖ’ K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï=Ú. '|$Ǩτ^Œ^èŒO`«ˆ~ K«
™ê=∞O— J#fl=∂@!™ê=∞QÆó JO>Ë ™ê=∞QÍ#OKÕ`« – ™ê=∞OKÕ`« á⁄O^Œ|_Õ
=ã¨∞Î=Ù Jx J~°÷O. '"Õ^•<åO ™ê=∞"Õ^À-ã≤‡—Jx `«~°∞"å`« ‰õÄ_® P =∂>Ë
J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞#flk.
577. x~åfi}O :
D =∂@ |∞^Œ∞_ú Hç ˜ ã¨O|OkèOz# =∂@! É∫^Œ∞Åú ‰õΩ ã¨O|OkèOz#
=∂@ Jx J#∞‰õΩO\Ï=Ú. J~Ú`Õ x~åfi}O J<Õ =∂@ JO`«‰õΩ=ÚO^Õ
L#fl^Œ#fl=∂@! ã¨~°fiâ◊|Ì=ÚʼnõΩ LѨâ◊=∞<åxfl WKÕÛ@@∞=O\˜ Ѩ~°=∂#O^Œ
ã¨fi~°∂ѨO x~åfi}=Ú. D xˆ~fi^•xH˜ – D ^Œ∞óMÏxH˜ ZHõ¯_» Ѩiã¨=∂Ñ≤Î
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À J^Õ x~åfi}=Ú. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ZHõ¯_»~Ú`Õ âßâ◊fi`«OQÍ
=∂~°∞ÊÖˉõΩO_® LO_Õ ã≤÷ux ã¨Oáêk™êÎ_À Jk x~åfi}O J#|_»∞`«∞Ok.
É∫^Œú=∞`«OÖ’ x~åfi}O J<Õ â◊|ÌO =∞#O "å_Õ@@∞=O\˜ "≥∂HõΔ=Ú J<Õ
Ѩ^•xH˜ „Ѩ`åº=∂flÜ«∞OQÍ "å_»|_çOk. r=Ù_»∞ ã¨$+≤ìÖ’ U Ö’HõOÖ’#∂
ZHõ¯_® q+¨μ‚=Ù`ÀQÍx, t=Ù_ç`ÀQÍx ã¨O|O^èŒO Ug∞ ÖˉõΩO_® áÈ=\Ïxfl
x~åfi}=Ú JO\Ï~°∞. =∞#=Ú ™ê^è•~°}OQÍ q+¨μ‚Ö’HÍxHÀ, ÔH·ÖÏ™êxHÀ
KÕ~°∞HÀQÆey`Õ ^•xx "≥∂HõΔ=Ú ÖËHõ =ÚH˜Î Jx J#∞‰õΩO\Ï=Ú. J~Ú`Õ
Ü«∞^ä•~°÷OQÍ |∞^Œ∞ú_ç x~°fiK«#OÖ’ U Ö’HõOÖ’#∂, U ÅHõΔ}=Ú ZHõ¯_®
344
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ÖˉΩõ O_® áÈ=@"Õ∞ x~åfi}=Ú J#|_»∞`«∞Ok. P r=ÅHõ}Δ "Õ∞ LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
Jk x~åfi}=Ú J#|_»∞`«∞Ok. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜x ÖˉΩõ O_® ‰õÄ_® KÕÜ∞« QÆey#
™ê÷#O ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! x~åfi}=Ú PÜ«∞<Õ! JO>Ë x~åfi}„áêÑ≤ÎH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù
Jx HÍ^Œ∞. J`«_Õ x~åfi}=Ú Jx K≥ѨÙ`«∞#flk.
578. ÉèË+¨["£∞ :
ã¨O™ê~°OÖ’ JO>Ë D „ѨÑO¨ K«OÖ’ ã¨=∞ã¨Î „áê}˜HÀ\˜ á⁄O^Õ@@∞=O\˜
ã¨=∞ã¨Î ^Œ∞óY=ÚʼnõΩ PÜ«∞<Õ "≥^· ∞Œ º_»∞ WKÕÛ "≥^· ºŒ =Ú. Éè+Ë [¨ =Ú JO>Ë "≥^· ºŒ =Ú,
B+¨^èŒ=Ú. ã¨O™ê~°=Ú J<Õ [|∞ƒ‰õΩ PÜ«∞# =∞O^Œ∞.
579. aè+¨H± :
"≥·^Œ∞º_»∞. JO>Ë ã¨O™ê~°=∞<Õ ~ÀQÍxH˜ PÜ«∞<Õ B+¨^èŒ=Ú. PÜ«∞<Õ
"≥·^Œ∞º_»∞ ‰õÄ_®. =∂=¸Å∞ "≥·^Œ∞º_çÖÏQÍ "Õˆ~ =∞O^Œ∞ fã¨∞H˘zÛ W=fi_»∞
PÜ«∞#! J`«_çx P„â◊~Ú¿ãÎ "≥·^Œº=Ú, "≥·^Œ∞º_»∞ Ô~O_»∂ ^˘~°∞‰õΩ`å~Ú. JO>Ë
PÜ«∞<Õ aè+¨H± – "≥·^Œ∞º_»∞ J#fl=∂@! B+¨^èŒ=Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! D<å=∂Å∞
~°∞„^Œ∞x ã¨∞Îu Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® L#fl"Õ.
580. ã¨<åºã¨Hõ$`ü :
WHõ¯_» D x~åfi}=Ú, ÉèË+¨[O, aè+¨H±, ™ê=∞QÆ "≥·~åQƺ=∂~°æ=Ú,
qÉè∂í `«∞Å∞ – W=hfl ÉèQí "Æ å<£ J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ q_çq_çQÍ K≥ÑÊ≤ # qÉè∂í `«∞Åxfl\˜h
=∞m§ 㨇iã¨∞#Î fl@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞#flk. *Ï„QÆ`QΫ Í QÆ=∞x¿ãÎ P q+¨Ü∞« O `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
ã¨<åºã¨Hõ$`ü J<Õ <å=∞OKÕ`« "≥∂HõΔ™ê^èŒ#HÀã¨O ã¨<庙ê„â◊=∞ã≤÷ux =∂~°æOQÍ
xˆ~tÌ OKå_»∞ PÜ«∞#. U ~°H=õ ∞~Ú# ã¨$+≤`ì À#∂ ã¨O|O^èOŒ ÖˉΩõ O_® Ѩ~=° ∂~°O÷
H˘~°Hˆ D â◊s~åxfl ^èiŒ Oz Ѩ~=° ∂~°O÷ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@O HÀã¨"∞Õ rqOKÕ Ñ¨^uúŒ x
ã¨<åºã¨=Ú Jx JO\Ï~°∞. JO>Ë "≥·~åQƺO KÕ`« ã¨<åºã¨„H˜Ü«∞ Ü«∞O^Œ∞
„Ѩ=iÎOKÕ"å_»∞. ã¨<åºã¨=∞<Õ „H˜Ü«∞Ü«∞O^Œ∞ L#fl"å_»∞.
581. â◊=∞ó :
Ü«∞`«∞ʼnõΩ „Ѩâ◊=∞=Ú, "å#„Ѩã¨∞ÎʼnõΩ xÜ«∞=∞=Ú, QÆ$ǨÏã¨∞÷ʼnõΩ
345
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
^•#=Ú, „|ǨχKå~°∞ʼnõΩ â◊√„â◊¥+¨ „Ѩ^äŒ=∞ ^èŒ~°‡=ÚÅx 㨇 $u K≥Ñ≤ÊOk.
JO^Œ∞Hõx D 'â◊=∞ó— â◊|ÌOKÕ`« D ^èŒ~°‡=ÚÅ∞ K≥ѨÊ|_ç#q. Ü«∞fâ◊fi~°∞Å
^èŒ~°‡=∞~Ú#@∞=O\˜ „Ѩâ◊=∞#=Ú,„Ѩâ◊=∞=Ú,â◊=∞=ÚJO>ËJxflO\˜Ü«∞O^Œ∞
x~°ÇϨ OHÍ~°=∞~Ú #@∞=O\˜k. â◊=∞^Œ=∂k +¨@¯ã¨OѨuÎ Jx =∞#O JO@∂
LO\Ï=Ú. JO^Œ∞Ö’ â◊=∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜k. "åà◊§ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡
"åà◊√§ q#~°∞. "åà◊√§ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ qO\Ï~Ú. â◊=∞ JO>Ë Jk.
582. âßO`«ó :
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù âßO`«∞_≥·, x+¨μª_≥·, xifiHÍ~°∞_≥· L<åfl_»∞. W=hfl
ÉèQí =Æ O`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞. âßO`«ãfi¨ ÉèÏ=Ù_≥· LO_»@O Dâ◊fi~° ã¨fiÉèÏ==Ú.
Dâ◊fi~° ÅHõΔ}=Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞#‰õΩ âßO`«ó J<Õ <å=∞O =iÎã¨∞ÎOk.
583. xëêª :
x+¨ªÖ’ x„+≤¯Ü«∞. „Ѩà◊Ü«∞HÍÅOÖ’ Éèí∂`«=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ ã≤÷u, LxH˜
`«#Ü«∞O^Õ HõÅ"å_»∞. Éèí∂`«=ÚÅhfl, Ö’Hõ=∞O`å „Ñ¨à◊Ü«∞O `«~°∞"å`« PÜ«∞#
Ü«∞O^Œ∞ „Ѩu+≤ª`«=∞=Ù`å~Ú. D [QÆ`«ÎO`å ã¨∂Hõ;~°∂ѨOÖ’ PÜ«∞#Ö’
„Ѩ"Õtã¨∞ÎOk. D ã≤÷uÖ’ x+¨ª!
584. âßOuó :
ã¨$+≤ì L#flѨC_»∞ Jq^•º x"å~°} XHõ âßOu. ã¨$+≤ì ÖˉΩõ O_® áÈ=@O
=∞~˘Hõ âßOu. D Ô~O_»∞ ~°Hõ=ÚÅ âßO`Õ PÜ«∞#. JO>Ë PÜ«∞# âßOux
„Ѩ™êk™êÎ_»∞. Jq^Œº#∞ ‰õÄ_® x~°∂‡e™êÎ_»∞.
585. Ѩ~åÜ«∞}"£∞ :
PÜ«∞# âßOu Ѩ~åÜ«∞}∞_»∞. D [QÆ`OΫ `å PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ LO_»@=Ú
Ѩ~åÜ«∞}"£∞ Ѩ~° JO>Ë L`«¯ $+¨ì=∞~Ú# âßâ◊fi`«=∞~Ú# Ѩ~°=∞Ѩ^ŒO Jx
K≥Ñ≤Ê ^•x JÜ«∞#O JO>Ë ^•x =∂~°æO PÜ«∞<Õ Jx K≥Ñ≤Ê, "≥∂HõΔ™ê÷<åxH˜
=∂~°æO PÜ«∞<Õ Jx K≥ѨCHÀ"åe. ^•x=ÚO^Œ∞ âßOu, x+¨ª, â◊=∞ W`åºk
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ =ÚH˜Î ¿ÇÏ`«∞=ÙÅ~Ú#@∞=O\˜ ÅHõΔ}=ÚÅ∞ J`«_çÜ«∞O^Õ
346
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„ѨuáêkOK«|_»∞`«∞#flq. HÍ|\˜ì U QÆ∞}=ÚÅ∞ J~Ú`Õ LO>Ë =ÚH˜Îx
á⁄O^Œ∞`å_À P QÆ∞}=ÚÅ∞ PÜ«∞#QÍ K≥áêÊ~°∞. P ÅHõΔ}=ÚÅ∞ K≥Ñ≤Ê#
`«~∞° "å`« Ѩ~åÜ«∞}"£∞ – P =ÚH˜Î =∂~°=æ Ú J`«_Õ Jx K≥ÑÊ≤ J~°O÷ ã≤kãú ∞¨ OÎ k
Hõ^•! JÖψQ ã¨<åºã¨Hõ$`ü ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! Jk KÕ¿ã"å_»∞, Jk KÕ~ÚOKÕ"å_»∞
PÜ«∞<Õ! P =∂~°=æ Ú ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! ã¨#ºã≤Oz# `«~∞° "å`« U ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`«
r=Ù_»∞ "≥∂HõΔO á⁄O^Œ∞`å_À P ÅHõΔ}=ÚÖË P`«_»∞. JÜ«∞#O, QÆ=∞ºO, Jxfl
QÆ=∞º=ÚʼnõΩ Ñ¨~°"≥∞ÿ#"å_»∞. HÍ|\˜ì Ѩ~åÜ«∞}"£∞ J#|_®¤_»∞ PÜ«∞#. Ѩ~°
JO>Ë WHõ¯_» Ѩ~`° `« fi« O. „ѨÑO¨ KåxH˜ ÃÑ#· L#fl „|Ǩχ™ê÷#=Ú. x~°∞}
æ =∞~Ú
#@∞=O\˜ q^ŒºÅ∞ – Ѩ~åq^Œº, JѨ~åq^Œº Jx K≥ѨC‰õΩO@∂ LO\ÏO.
Ѩ~åq^Œº JO>Ë [QÆ`«∞ΉõΩ J=`«Å LO_Õ@@∞=O\˜ "≥∂HõΔѨ^•xH˜ K≥Ok#k.
^•xH˜ =∂~°æO PÜ«∞<Õ!
D q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂Ö’¡ ^≥· fi`«=Ú, qtëêì^≥· fi`«=Ú, J^≥· fi`«=Ú,
ã¨QÆ∞}=Ú, x~°∞æ}=Ú, Ѩ~åq^Œº, JѨ~åq^Œº, =∞O„`«q^è•#=Ú, Ü«∞O„`åk
ã¨QÆ∞}Àáêã¨#, WOHÍ É∫^Œú=∂~°æOÖ’ "Õ^Œ <åã≤ΉõΩ_»∞ ‰õÄ_® ÉèíQÆ=O`«∞_çH˜
=ÚH˜xÎ á⁄O^Œ\ÏxH˜ ¿ÇÏ`«∞=~Ú# =∂~°=æ ÚÅ∞ +¨_~Ì» ≈° #=ÚÅ∞ J#|_»∞`«∞#flq.
Jxfl =∂~°æ=ÚÅ#∞ Wk K≥ѨÙ`«∞#flk.Wk "Õ^Œ=ÚÜ≥ÚHõ¯ ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ#
„ѨuaO|"Õ∞! JO^Œ∞Ö’Oz ѨÙ\˜#ì Zxfl =∂~°=æ ÚÅ∞<åflÜ≥∂ "å@xfl\˜H˜ ‰õÄ_®
WO^Œ∞Ö’ ™ê÷#O LO_®eûO^Õ! ã¨<åºã¨=∂~°æOÖ’ J^≥· fi`« ã¨<åºã¨ q^è•<åxH˜
J#∞QÆ∞}=∞~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~åÜ«∞}=∞x â’¡HõOÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. `«~°∞"å`«
=KÕÛ â’¡HOõ Ö’ ÉèÏQÆ=`« =∞`«OÖ’ PÜ«∞##∞ ã¨Q∞Æ }OQÍ Láêã≤OKÕ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞
K≥Ñʨ |_»∞`«∞<åflÜ«∞x JxÑ≤ã∞¨ #Î flk.
â’¡II â◊√ÉèÏOQÆó âßOu^Œó „ã¨ëêì ‰õΩ=Ú^Œó ‰õΩ=ÖËâ◊Ü«∞ó I
QÀÇ≤Ï`À QÀѨu~ÀæáêÎ =$+¨ÉèÏHΔÀ =$+¨„Ñ≤Ü«∞ó II 63
586. â◊√ÉèÏOQÆó :
â◊√ÉèíÅHõΔ}=ÚÅhfl JOQÆ=ÚÅ∞QÍ HõÅ"å_»∞.â◊√Éèí=∞~Ú#@∞=O\˜
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞. PÜ«∞# =ÚYO ZѨC_»∞ ‰õÄ_® z~°∞#=Ùfi`À>Ë
347
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
LO@∞Ok. PÜ«∞# N=`«ûÖÏOKè#« ∞_»∞. =∞}˜~`° fl« =ÚÅ`À q~ålÅ∞¡`∞« #fl@∞=O\˜
H˜s@=Ú#∞ ^èŒiOz#"å_»∞! K«`«∞~°∞ƒùA_»∞! k=º=∞OQÆà◊ ã¨∞O^Œ~° q„QÆǨÏ=Ú
– D „ѨHÍ~°OQÍ ÉèíQÆ=O`«∞_ç ~°∂áêxfl ^蕺xOz „¿Ñq∞Oz ÉèÏ=# KÕÜ«∞@O
â◊√ÉèÏOQÆ J#|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx â◊√ÉèÏOQÆ∞_»∞.
587. âßOu^Œó :
PÜ«∞<Õ âßOu Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞ WHõ¯_». PÜ«∞<Õ =∂~°æ=Ú. P
=∂~°æ"Õ∞ âßOu. âßOu^Œ JO>Ë WKÕÛ"å_»∞. P ÉèË^ŒO WHõ¯_» ã¨Ê+¨ìOQÍ
Hõ#|_»∞`«∞#flk.'<Õ#∞"Õ~∞° , h=Ù"Õ~∞° , <Õ#∞ ZѨC_»∂ h=Ù HÍÖË#∞. <Õ#∞ WHõ¯_»
J*Ï˝#OÖ’LO_Õ@@∞=O\˜ |O^èŒ#OÖ’ L<åfl#∞ P |O^èŒ#OÖ’ LO_Õ
@@∞=O\˜ Ѩâ◊√„Ѩ=$uÎ Hõey#@∞=O\˜ ^ÕǨ`«‡ ÉèÏ=#Ö’ – J*Ï˝#OÖ’
L<åfl#∞ <Õ#∞. HÍ|\˜ì h=Ù <å‰õΩ âßOux „Ѩ™êkOKåe. P âßOux <Õ#∞
fã¨∞HÀ"åe. h=Ù â◊√ÉèÏOQÆ∞_çq—.
588. „ã¨ëêì :
'##∞fl ã¨$+≤ìOz#"å_çq h=Ù. h=Ù ã¨$+≤ìHõ~°Î=Ù. ™êOYºOÖ’ „ã¨+¨ì
ÖË_»∞. K«∂ã≤#"å_»∞ ÖË_»∞. JHõ¯_» ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ ÖË_»∞. Ug∞ ÖË^Œ∞. <åÖ’x
WO„kÜ«∞=ÚÅ∞, <åÖ’x J*Ï˝#=Ú, <åÖ’x Jq^Œº Jxfl\˜H© HÍ~°}=∞~Ú#
„ã¨+=ì¨ Ù – ã¨$+≤Hì ~õ =ΰ Ù h"Õ! <å‰õΩ âßOux W¿ã<Î –Õ h=Ù~H° ¿Δ˜ ã<Î Õ <Õ#∞ ~°HOΔ˜ K«|_»`å#∞.
„ã¨+ì¨ J<Õ <å=∞O „|Ǩχ‰õΩ ‰õÄ_® J#fi~Úã¨∞OÎ k. PÜ«∞# Jnè#=∞O^Œ∞O@∞Ok.
PÜ«∞# W=fi@=Ú Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ=@=Ú J<Õ =∂@ LO@∞Ok WHõ¯_».
589. ‰õΩ=Ú^Œó :
Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ "≥∂^Œ=Ú HõÅ"å_»∞ Jx D Ѩ^•xH˜ J~°O÷ K≥Ñʨ |_çOk.
‰õΩ=Ú^Œ JO>Ë Ñ¨^Œ‡=Ú J<Õ J~°÷O ‰õÄ_® ã¨∞Êùiã¨∂Î LO@∞Ok WHõ¯_». '‰õΩ—
JO>Ë Éèí∂q∞. '=Ú^Œ— JO>Ë P#O^ŒO á⁄O^Õ"å_»∞ Jx J~°÷O. Ô~O_»∞
ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ P =∂@#∞ qÉèÏQÆO KÕ™ê~°∞. Jã¨Å∞ ‰õΩ=Ú^Œ JO>Ë hÅѨ^‡Œ =Ú.
„|Ǩχ ZѨC_»∂ Ѩ^•‡ã¨#=∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞ HÍ|\˜ì D <å=∞O „|Ǩχ‰õΩ
348
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
‰õÄ_® =iÎã¨∞ÎOk. PÜ«∞# Ѩ^Œ‡=∞O^Œ∞ LO_Õ"å_»∞. PÜ«∞# Ѩ^Œ‡ã¨OÉèí=Ù_»∞.
Ѩ^Œ‡A_»∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷O K≥ѨCHÀ=K«∞Û.
590. ‰õΩ=ÖËâ◊Ü«∞ó
‰õΩ=Å=Ú JO>Ë |^ŒsѶ¨ÅO ^•xH˜ =∞^茺# ã¨∂Hõ;~°∂ѨOÖ’
â◊Ü«∞xOK«∞"å_»∞ – `«HõΔ‰õΩ_»∞. P `«HõΔ‰õΩ_»∞ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°qÉèí∂`Õ! ‰õΩ=Å JO>Ë
[Å=Ú. P [Å=∞O^Œ∞ Ѩ_»∞‰õΩ#fl"å_»∞. q+¨μ‚=Ù#∞ „u=¸~°∞ÎÅÖ’¡ ‰õÄ_®
ã¨Q∞Æ }OQÍ Láêã≤OK«@O ZO^Œ∞‰õΩ JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ U QÆ∞}=ÚÅ∞ L#fl"À –
"å\˜`À Láêã≤OK«QÆey#q HÍ|\˜ì!
„u=¸~°∞ÅÎ Ö’ "å\˜ â◊√ÉèÏOQÆ=ÚÅ`À L#fl"å_»∞ =¸_»∞ HÍ~°º=ÚÅ`À
HÍ~°º„|Ǩχ Jx K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. x~°∞}æ „|Ǩχ HÍ^Œ∞ – HÍ~°º„|Ǩχ#∞ ã¨∂K«#
KÕ¿ã@@∞=O\˜ â’¡HOõ Wk. ‰õΩ=Å Éè∂í q∞x K«∞@∞ìH˘#fl Pkâı+μ¨ _»∞. Pkâı+μ¨ x
L^Œ~°=∞O^Œ∞ â◊Ü«∞xOK«∞"å_»∞. WHõ¯_» L^Œ~°=Ú JO>Ë QÆ~°ƒù=Ú Jx J~°÷O
HÍ^Œ∞. ^•x â◊s~°=Ú =∞^茺# Jx J~°÷O. JO^Œ∞Hõx ‰õΩ=ÖËâ◊Ü«∞ó.
591. QÀÇ≤Ï`«ó :
QÀ=ÙʼnõΩ Ç≤Ï`«=Ú – "Õ∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞. QÀ JO>Ë P=Ù J<Õ HÍHõÉ∂íè q∞
r=ÙÅ∞ J<Õ J~°O÷ ‰õÄ_® L#flk. QÀ=~°#÷ yix z\ỖH#"ÕeÃÑ· ZuÎ QÀ=ÙÅ#∞,
„Ѩ[Å#∞ ~°H˜ΔOz#"å_»∞, NHõ$+¨‚ Ѩ~°=∂`«‡QÍ Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«iOz#"å_»∞
Jx, Éè∂í ÉèÏ~°=Ú `«yOæ K«\ÏxÔH· Éè∂í q∞ÃÑ#· J=`«iOz# =∞Ǩq+¨μ=‚ Ù, Éè∂í q∞ÃÑ#·
L#fl r=ÙʼnõΩ Ç≤Ï`åxfl WKÕÛ"å_»x ‰õÄ_® J#∞HÀ=K«∞Û.
592. QÀѨuó :
Éèí∂q∞ÃÑ·# LO_Õ r=ÙʼnõΩ Ñ¨u, JkèѨu. Éèí∂q∞H˜ Ѩu Jx ‰õÄ_®
J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
593. QÀáêÎ :
[QÆ„^ŒHõΔ‰õΩ_»∞. `«# =∂Ü«∞KÕ`« `«#ã¨fi~°∂Ѩ"Õ∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
~°Ç¨Ï㨺=ÚQÍ ^•K«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. JO>Ë `«# `«`«Î fi=Ú#∞ W`«~°∞ʼnõΩ `≥eÜ«∞
349
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
hÜ«∞x"å_»∞. WHõ¯_» PÜ«∞# =∂Ü«∞ Ô~O_»∞ ~°Hõ=ÚÅ∞QÍ L#flk. XHõ\ ˜ `«#
=∂Ü«∞KÕ`« `«##∞ `å#∞ W`«~∞° ʼnõΩ Z~°∞HõÑ~¨ K° x« "å_»∞, ~Ô O_»=k =∞# Hõà§◊ #∞
=∞#Ö’x J*Ï˝#=Ú HõÑ≤Ê LO_»@=ÚKÕ`« =∞#=Ú PÜ«∞##∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHõ
áÈ=@=Ú.
594. =$+¨ÉèÏHõΔó :
PÜ«∞# „¿Ñ=∞#∞ QÀÑ≤HõÅ∞ ÉèíH˜Î`À ™êkèOKå~°∞. JO^Œ∞Hõx QÀѨÎ,
=$+¨ÉèÏHõΔ, =$+¨„Ñ≤Ü«∞, QÀѨu – D ÅHõΔ}=ÚÅKÕ`« ã¨QÆ∞}Àáêã¨#Ü«∞O^Œ∞
P`å‡~°Ê}OKÕ`« q#Ü«∞O`À Z=~°~Ú`Õ â◊~°}∞ JO\Ï~À "åi^ŒQÆæiH˜ P
Ѩ~°=∂`«∞‡_Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ =™êÎ_»∞. PÜ«∞##∞ <Õ#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl#∞ Jx
JǨÏOHÍ~°O`À ѨeH˜#"åà◊§‰õΩ PÜ«∞# Z#fl_»∂ ÅaèOK«Ö^Ë ∞Œ . =∞ǨÏ~°∞¬Å~Ú#
<å~°^•^Œ∞Å∞ JÖψQ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. Ug∞ `≥eÜ«∞x"åà◊§=Ú J#∞‰õΩ<åfl~°∞.
Jk "åà◊√§ ™êkèOKå~°∞. D q+¨Ü«∞O Ô~O_»∞ ÅHõΔ}=ÚÅÖ’#∂ „ѨuáêkOK«
|_çOk. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ =$+¨ÉèÏHõΔ J<åfl~°∞. ã¨~°fiHÍ=∞=ÚÅ#∞ =i‚OKÕ
J‰õΩΔ _»∞.WHõ¯_» =$+¨Éíè JO>Ë ^è~Œ ‡° =Ú. =$+¨ÉÏè ‰õΩΔ _»∞ JO>Ë ^è~Œ ‡° =Ú#∞ <Õ„`«=ÚÅ∞QÍ
Hõey#"å_»∞. ^èŒ~°‡"Õ∞ PÜ«∞# <Õ„`«=ÚÅ∞. ã¨~°fiHÍÅ=ÚÅÖ’#∞ ^èŒ~°‡=Ú#∞
=i¬OKÕ"å_»∞. ã¨~fi° HÍ=∞=ÚÅ#∞ =i¬™êÎ_∞» . Jxfl HÀiHõÅ#∞ f~°∞™êÎ_∞» . w`«Ö’
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J#fl@∞¡ `«# Ѩ@¡ J##º™ê=∂#º"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î Hõey L#fl"åà◊§‰õΩ
PÜ«∞# ã¨∞ÅÉèí™ê^èŒ∞º_»∞.
''J#<åºtÛ#ÎÜ«∞<ÀÎ =∂O ÜÕ∞ [<åó Ѩ~°∞ºáêã¨`Õ I
`ÕëêO x`åºaèÜ«ÚHÍÎ<åO Ü≥∂QƈHΔ=∞O =Ǩ=∞ºÇ¨Ï"£∞ II——
w`«Ö’x D â’¡HõO Ö’ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ÉèíH˜ÎKÕ`«QÍx, *Ï˝#OKÕ`«QÍx "≥·~åQƺO
KÕ`Q« Íx PÜ«∞##∞ Láêã¨# KÕã#≤ @¡~Ú`Õ `«#∞ "åà◊§#∞ ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï ~°H™Δ˜ êÎ#<åfl_»∞.
^èŒ~°‡"Õ∞ ^Œ$+≤ìQÍ ^Œ$‰õΩ¯Å∞QÍ Hõey#"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#‰õΩ =$+¨ÉèÏHõΔ J<Õ
<å=∞O =iÎã¨∞ÎOk.
595. =$+¨„Ñ≤Ü«∞ó :
^èŒ~°‡"Õ∞ PÜ«∞#‰õΩ J`«ºO`« „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù Jx K≥Ñ≤Ê#ѨC_»∞ D
350
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Ö’HõOÖ’ L#flѨC_»∞ J`«_çH˜ WǨÏ=Ú#∞ „Ѩ™êkOz z=~°‰õΩ `«# ^ŒQÆæiH˜
fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. D r=HÀ\˜H© ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# ǨωõΩ¯Å`À ‰õÄ_ç# ™êfi`«O„`åºxfl
PÜ«∞# „Ѩ™êkOKå_»∞. PÜ«∞# ã¨$+≤ìOz#@∞=O\˜ D r=HÀ\˜H˜ PÜ«∞#
WzÛ# ™êfi`«O„`åºxfl =ºuˆ~H˜Oz D ã¨$+≤ì HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
"≥o§#"åà◊√§ J^èŒ~°‡OÖ’ LO_ç J^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ #_»∞ã¨∞Î#fl@∞¡ J~°÷O. PÜ«∞#
KÕã#≤ ^è~Œ å‡Å‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ H͉õΩO_® `«# W+¨Oì =zÛ# ^è~Œ ‡° OÖ’ L#fl"å_»∞
PÜ«∞# â◊„`«∞=Ù HÍ^Œ∞.
â’¡II Jx=sÎ x=$`åÎ`å‡ ã¨OˆHΔáêÎ ˆHΔ=∞Hõ$`ü t=ó I
N=`«û=HΔÍó N"åã¨ó NѨuó N=∞`åO=~°ó II 64
Nx"åã¨∞_çx, N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù#∞ QÆ∞iOz ã¨OѨÓ~°‚OQÍ WHõ¯_»
„Ѩ`ÕºHõOQÍ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
596. Jx=sÎ :
ѨÓ~°fiѨ٠=∂@`À>Ë nxx ‰õÄ_® J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
=zÛ#@∞=O\˜ =$+¨„Ñ≤Ü«∞ J<Õ <å=∂xH˜ J~°÷O ^èŒ~å‡xfl J#∞ã¨iOKÕ"å~°∞
Jx Hõ^•! „Ѩu"åiH˜ ‰õÄ_® x=$uÎ, „Ѩ=$uÎ Jx Ô~O_»∞ =∂~°æ=ÚÅ∞ L#flq.
x=$uÎ JO>Ë „ѨÑO¨ K«O`À Z@∞=O\˜ ã¨O|O^è=Œ ¸ ÖˉΩõ O_® `«# P`«‡*Ï˝#O
H˘~°‰õΩ JO`«~°Ì$+≤ì`À LO_Õ"å_»∞. ã¨=∞ã¨Î Éè∫uHõ HÍ~åºÅ#∞Op q~°q∞OK«∞
‰õΩ#fl"å_»∞. "å_»∞ J#∞ã¨iOzOk x=$uÎ =∂~°æO J#|_»∞`«∞Ok. „Ѩ=$uÎ
JO>Ë `«# ^èŒ~å‡xfl `å#∞ J#∞ã¨iã¨∂Î W`«~° ^èŒ~å‡xfl Q“~°qã¨∂Î JO^ŒiH©
™ê^茺=∞~Ú# ¿ã=KÕã¨∂Î JxflO\˜Ö’#∂ LO@∂ LO_»@=Ú! Jk „Ѩ=$uÎ
=∂~°æ=Ú. 㨈~fi ã¨~°fi„`å ã¨~°fi=∂~°æ=ÚÅÖ’#∂ Dâ◊fi~°∞_ç<Õ P~å^èŒ# KÕã¨∂Î
„Ѩ=$uÎ=∂~°Oæ Ö’ LO_ç Dâ◊fi~°∞_çx KÕ~∞° HÀ=@O J<Õk XHõ\ ˜ L#flk. „Ѩ=$uÎ
JO>Ë Ö’HõOÖ’ LO_»@=Ú Jx J~°÷O. WHõ¯_» ÉèíQÆ=O`«∞x KÕ~°∞‰õΩ<Õ"å_ç
=∂~°Oæ q+¨Ü∞« =Ú K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. „Ѩ=$uÎÖ’#∂ ÉèQí =Æ O`«∞_çx P„â◊~ÚOz#
"åà◊√¡ L<åfl~°∞. Ü«∞*Ï˝k „Hõ`∞« =ÙÅ∞ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ „Ñ‘uHõ~=° ∞~Ú# „Ѩ=$uÎ=∂~°"æ ∞Õ !
351
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
D =∂~°æOÖ’ LO@∂<Õ Ü«∞*Ï˝k „Hõ`«∞=ÙÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î, "Õ^•^茺ܫ∞#=Ú,
âß„™êÎ^ºŒè Ü«∞#=Ú KÕã∂¨ Î ^è~Œ å‡xfl PK«iã¨∂,Î QÆ$ǨÏã¨÷ ^è~Œ ‡° OÖ’ LO_ç ^•#^è~Œ å‡Å∞
KÕã¨∂Î QÆ∞~°∞â◊√„â◊¥+¨, „|ǨχK«~庄â◊=∞=Ú "≥Ú^ŒÅ∞ ã¨<åºã¨=Ú =~°‰õΩ L#fl
ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ PK«iã¨∂Î „Ѩ=$uÎ=∂~°æOÖ’ LO@∂<Õ PÜ«∞##∞ á⁄O^Õ
„Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î#fl"åà◊√§ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. PÜ«∞# ^ŒQÆæiH˜ "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. ^èŒ~°‡
=∂~°Oæ Ö’ LO_ç PÜ«∞#‰õΩ „Ñ‘uHõ~=° ∞~Ú# P„â◊=∞ ^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ PK«iã¨∞<Î åfl~°∞.
597. x=$`åÎ`å‡ :
PÜ«∞# ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ#∞ ã¨$+≤ìOz<å – r=Ù_çx ã¨$+≤ìOz<å Un
`å#∞ x~°fiiÎOK«@OÖË^∞Œ .DÔ~O_»∞ <å=∂Ö’¡ PÜ«∞# „Ѩ=$uÎÖ’#∂, x=$uÎÖ’#∂
‰õÄ_®L<åfl_»x x~°∂Ѩ}. Jx=iÎQÍ L<åfl_»∞. „Ѩ=$uÎÖ’ L<åfl_»∞. PÜ«∞#
x=$`åÎ`«‡ ã¨fiÉèÏ=OKÕ`« x=$`åÎ`«‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. Hõ~°‡KÕ`« Jx=$`åÎ`«‡!
598. ã¨OˆHΔáêÎ :
qã¨Î $`«=∞~Ú# [QÆ`«∞Î#O`å ã¨OǨ~°ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨∂Hõ;~°∂ѨOÖ’
ã¨OˆHΔÑ≤OK« QÆeˆQ"å_»∞ JxJ~°÷O. ^•x ã¨∂÷Å~°∂áêxfl f¿ãã≤ ã¨∂Hõ;~°∂áêxfl
`«#Ü«∞O^Œ∞ fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞.Jk ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! x=$`åÎ`‡« ‰õΩ ã¨OHˆ ÑΔ Î¨ J#fi~Úã¨∞OÎ k
WHõ¯_».
599. ˆHΔ=∞Hõ$`ü :
WHõ¯_» PÜ«∞# Jx=sÎ J~Ú#ѨC_»∞ PÜ«∞#‰õΩ Hˆ =Δ ∞Hõ$`ü J#fi~Úã¨∞OÎ k.
JO>Ë ˆHΔ=∂xfl WKÕÛ"å_»∞. PiÎ`À L#flѨC_»∞ "å_ç ˆHΔ=∞O, P~°∞Î_»∞, J~å÷i÷,
l*Ï˝ã¨∞=Ù J#flѨC_»∞ PÜ«∞# JxflO\˜Ö’#∂ L<åfl_»x `≥Å∞ã¨∞Î#flk HÍ|\˜ì
ˆHΔ=∂xfl W"åfie. PÜ«∞# XHõ"Õà◊ ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú# x=$`åÎ`«∞‡_»~Ú`Õ –
„ѨѨOKåxfl K«∂_»x "å_Õ J~Ú`Õ PÜ«∞#`À ZO`« "≥Ú~°ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl Uq∞\˜
ÖÏÉèíO?
600. t=ó :
D x=$`åÎ`å‡ *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú#@∞=O\˜–JO`«~°∞‡Y∞_»~Ú#@∞
=O\˜, `«Ñ¨ã¨∞û KÕ¿ã@@∞=O\˜ ~°∞„^Œ∞_çH˜ J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. „|Ǩχ‰õΩ
352
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ǨÏiH˜ U =∂@Å∞ J#fiÜ«∞O J~Ú#"À J"Õ Ç¨ÏiH˜ t=Ù_çH˜ ‰õÄ_® =iÎã∞¨ #Î flq.
t=Ù_»∞ x=$uÎÜ∞« O^Œ∞<åfl_»∞ JO\Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ѩ=$uÎÖ’ t=Ù_»∞ LO_»_∞» .
(ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# kQÆO|~°∞_≥· Éèí㨇^è•~°} KÕã¨∞‰õΩx |Ü«∞\˜ „ѨѨOK«O`À
Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩx U |O^èŒO ÖˉõΩO_® LO\Ï_»∞. PÜ«∞# x=$`åÎ`«‡ HÍ|\˜ì!)
JO^Œ∞Hõx ã¨<åºã≤ ^蕺xOKÕk ã¨OѨÓ~°"‚ ∞≥ #ÿ q+¨μ`‚ `« fi« =Ú, "Õ+^¨ •è ~°} =∂„`«O
~°∞„^Œ~∂° ѨO Jx WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ K≥ÑC¨ ‰õΩ<åfl=Ú Hõ^•! q+¨μ,‚ t=`«`fi« O Hõeã≤Ok
HÍ|>Ëì t=JO>Ë =∞OQÆà◊„Ѩ^Œ=∞~Ú#"å_»∞. PÜ«∞# =∞OQÆà◊ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
601. N=`«û=HΔÍó :
N=`«û ÖÏOKè«#=Ú#∞ Hõey#"å_»∞. PÜ«∞# ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞
N=`«û=Ú J<Õ@@∞=O\˜ XHõ zǨÏflO LOk.
602. N"åã¨ó :
N"åã¨∞_»∞. N^ÕqH˜ JO>Ë N=∞ǨÅH˜;H˜ PÜ«∞# x"å㨙ê÷#=Ú.
N"å㨠JO>Ë NH˜ x"å㨙ê÷#=Ú.
603. NѨuó :
ã¨=Ú„^Œ =∞^ä#Œ HÍÅOÖ’ ã¨∞~åã¨∞~°∞ÅO^Œih q_çz N^ÕqKÕ`« ѨuQÍ
=iOѨ|_ç#"å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# NѨu. Ѩu J<Õ Ñ¨^•xH˜ =∞#O^ŒiH˜
J~°÷O ™ê^è•~°}OQÍ<Õ `≥eã≤ LO@∞Ok. J~Ú`Õ KåÖÏ=∞OkH˜ J#∞=∂#O!
ã¨=Ú„^Œ=∞^äŒ#OÖ’ ÅaèOz# ÅH˜;^Õqx PÜ«∞# `«# ǨÏ$^ŒÜ«∞=∞O^Œ∞ LOK«∞
‰õΩ<åfl_»x JO>Ë Jã¨Å∞ JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ N=∞ǨÅH˜; ÖË^• Jx ã¨O^ÕǨÏO
=ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ ‰õÄ_® =∞#O WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ã¨=∂^è•#O K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú.
P"≥∞#∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞™ê÷#=∞O^Œ∞ ^èŒiOKå_»∞.
604. N=∞`åO=~°ó :
N HõÅ"å~°O^Œ~∂° N=∞O`«∞Å∞. N=∞O`«∞ÅO^ŒiÖ’ PÜ«∞# =i+¨μ_ª ∞» .
JO^ŒiÖ’H˜ L`«Î"≥∂`«Î=Ú_»∞. JÖÏ JO>Ë ã¨iáÈ`«∞Ok.
353
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II N^Œó Nâ◊ó Nx"åã¨ó Nxkèó NqÉèÏ=#ó I
N^èŒ~°ó NHõ~°ó „âıÜ«∞ó N=∂<£ Ö’Hõ„`«Ü«∂„â◊Ü«∞ó II65
605. N^Œó : JO>Ë Nx WKÕÛ"å_»∞. WHõ¯_» N JO>Ë ã¨OѨ^Œ.
606. Nâ◊ó : Nâ◊ó JO>Ë N – ÅH©;^ÕqH˜ Dâ◊√_»∞, Dâ◊fi~°∞_»∞.
607. Nx"åã¨ó : JO>Ë N – ÅH©;^ÕqH˜ x"å㨙ê÷#"≥∞ÿ#"å_»∞.
608. Nxkèó :
Jxfl~°Hõ=ÚÅ~Ú# Sâ◊fi~°º=ÚʼnõΩ PÜ«∞# xkè.JO>Ë Sâ◊fi~°º
xÅÜ«Ú_»∞. Jxfl Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞ PÜ«∞#Ü«∞O^Õ LO\Ï~Ú.
609. NqÉèÏ=#ó :
PÜ«∞# =∞# Hõ~‡° Ѷ֨ Ï#∞™ê~°OQÍ J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ ã≤~∞° Å#∞, Sâ◊fi~°º=ÚÅ#∞
ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚʼnõΩ „Ѩ™êkOKÕ"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# NqÉèÏ=#ó WHõ¯_» D
q+¨μ‚ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂Å#∞ =∞#Ü≥ÚHõ¯ <À\˜"≥O@ ѨeH˜OK«@O HÀã¨=∞x J<ÕHõ
c*ÏHõ~Δ =° ÚÅ∞ =∞#O ѨÅHõ@O HÀã¨=∞x H˘xfl <å=∂Å∞ WHõ¯_» KÕ~Û° |_®¤~Ú.
JO>Ë =∞O„`ÀKåÛ~°} =∞#`À\˜ KÕ~ÚOK«@O HÀã¨=∞x H˘xfl <å=∂Å∞ WHõ¯_»
K≥ѨÊ|_®¤~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 'N^Œ, Nâ◊, Nx"åã¨, Nxkè, NqÉèÏ=#— W=hfl
=∞#‰õΩ `≥eã≤# <å=∂ÖË! HÍx Wq =∞O„`«=ÚÅ∞.
610. N^èŒ~°ó :
ã≤~∞° Å∞ ^èiŒ Oz#"å_»∞. ÃÑ#· N^Œ J<Õ <å=∂xH˜ J~°O÷ K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂
PÜ«∞# Sâ◊fi~°º„Ѩ^•`« Jx J#∞‰õΩ<åfl=Ú.D Sâ◊fi~åºxfl PÜ«∞# Éèí‰õΩÎʼnõΩ
WKÕÛ"å_»∞ Jx J~°O÷ . PÜ«∞# WKÕÛ ^•`«. N^è~Œ ° JO>Ë P ã≤~∞° Å#∞ ^èiŒ Oz#"å_»∞.
611. NHõ~°ó :
ã≤ix KÕ¿ã"å_»∞. PÜ«∞# NHõ~∞° _»∞. ѨÙ}ºHõ~‡° Å#∞ ã¨OѨ^ÅŒ xK«∞Û"å_»∞.
612. „âıÜ«∞ó :
„âıÜ«∞ã¨∞û, „¿ÑÜ«∞ã¨∞û Jx Ô~O_»∞ L<åfl~Ú.„âıÜ«∞ã¨∞û JO>Ë âßâ◊fi`«
=∞~Ú# "≥∂HõΔ„áêÑ≤ÎH˜ ¿ÇÏ`«∞=~Ú# *Ï˝#ã¨=Úáê~°˚#! =∞#O ™ê^è•~°}OQÍ
354
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„âıÜ∞« ã¨∞û J<Õ D =∂@#∞ JÖÏ "å_»‰Ωõ O_® Ö’HõOÖ’ Hˆ =Δ ∂xH˜, ^è#Œ q+¨Ü∞« OÖ’,
WO\˜H©, "åH˜eH˜ – g\˜ „âıÜ«∞ã¨∞û#∞ JO@∂ LO\Ï=Ú. „âıÜ«∞ã¨∞û JO>Ë
"≥∂HõΔ=Ú JxJ~°÷O. ã≤iã¨OѨ^ŒÅ∞, Ö∫H˜Hõ=∞~Ú#@∞=O\˜ ã¨∞MÏÅ∞ – =∞#O
LO_»QÍ =KÕÛ@@∞=O\˜ ã¨∞MÏÅ∞, „¿ÑÜ«∞ã¨∞û Jx JO\Ï=Ú. ÃÑ·# =zÛ#
Nâ◊, N^Œ J<Õ ÅHõΔ}=ÚÅhfl „âıÜ«∞ã¨∞û, „¿ÑÜ«∞ã¨∞û J<Õ "å\˜x Ô~O\˜h
K«∂Ñ≤ã¨∂Î L<åfl~Ú D =∞O„`«=ÚÅ∞.
613. N=∂<£ :
ÅH˜;x Hõey L#fl"å_»∞. P`«_˘Hõ_Õ. W`«~°∞Å∞ ã≤ix á⁄Ok#"åˆ~.
614. Ö’Hõ„`«Ü«∂„â◊Ü«∞ó :
=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚʼnõΩ PÜ«∞# P„â◊Ü«∞=∞~Ú#"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
Ö’Hõ„`«Ü«∂„â◊Ü«Ú_»∞ J#|_»`å_»∞.
â’¡II ã¨fiHõΔó ã¨fiOQÆó â◊`å#O^À #Ok~À˚ ºu~°æ}Ëâ◊fi~°ó I
ql`å`å‡ q^èÕÜ«∂`å‡ ã¨f¯iÎó zè#flã¨Oâ◊Ü«∞ó II 66
615. ã¨fiHõΔó :
â’Éè#í =ÚÅ~Ú# Hõ=∞Å=ÚÅ=O\˜ <Õ„`«=ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞ Jx J~°O÷ .
PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ^Œ$+≤ì J`«ºO`« â◊√ÉèíHõ~°=∞~Ú#k.
616. ã¨fiOQÆó :
`«# ~°∂Ѩ, JOQÆ=ÚÅ∞ `å<Õ ã¨$+≤Oì K«∞H˘x# "å_»∞. "åxH˜ "Õ~∞° [#‰õΩÅ∞
ÖË~°∞. â’Éèí#=ÚÅ~Ú# JOQÆ=ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞. D Ô~O_»∞ <å=∞=ÚÅ∞
HõeÑ≤ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ PÜ«∞# ã¨fi~°∂áêxfl J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. `«#
ã¨fi~°∂áêxfl K«∂ã¨∞HÀQÆey#"å_»∞ PÜ«∞# XHõ¯_Õ! JO^Œ∞ˆH ã¨fiHõΔ â◊|ÌOKÕ`«
`«##∞ `å#∞ =∂„`«"∞Õ K«∂_»QeÆ y# <Õ„`åÅ∞ Hõey#"å_»∞. JѨC_Õ PÜ«∞#‰õΩ
™ê~°÷Hõ`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JÖψQ ã¨fiOQÆ JO>Ë ‰õÄ_® `«# â◊s~°O `«#^Õ HÍx
WOH˘Hõik HÍ^Œ∞ ZO^Œ∞HõO>Ë P â◊s~°O `«#ˆH – PÜ«∞#ˆH Hõ#|_»∞`«∞Ok.
Hõ#Hõ P ^ÕǨÏO PÜ«∞#^˘Hõ¯_ç^Õ!
355
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
617. â◊`å#O^Œó :
ã¨~°fi^Õ=`«Å‰õΩ, ã¨=∞ã¨Î r=ÙʼnõΩ „|Ǩχ^Õ=Ù_ç ^ŒQÆæ~°#∞Oz Ñ≤Ñ‘eHÍ^Œ∞
Å=~°‰Ωõ "åà◊§ "åà◊§ *Ï˝#=Ú#∞|\˜,ì "åà◊§ "åà◊§ JO`«ã∞¨ #Î ∞|\˜,ì "åà◊√§ "åà◊√§
KÕã¨∞‰õΩ#fl ѨÙ}Ϻxfl|\˜ì "åà◊§‰õΩ P#O^•xfl J`«_Õ W=fiQÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
â◊`«q^èŒ=ÚÅ~Ú#@∞=O\˜ P#O^Œ=ÚÅ∞ P r=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°=ÚʼnõΩ
`«y#@∞¡QÍ "å\˜x J#∞ã¨iOz WKÕÛ"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# â◊`å#O^Œ∞_»∞.
618. #Okó :
Ѩ~°=∂#O^Œ ã¨fi~°∂Ѩ=∞~Ú# q„QÆǨÏ=Ú#∞ PÜ«∞# Hõey#"å_»∞.
JO^Œ∞Hõ<Õ #Ok.
619. *’ºu~°æ}Ëâ◊fi~°ó :
ã¨=∞ã¨Î *’ºu~°æ}=ÚʼnõΩ – JO>Ë ã¨∂~°º, K«O„^Œ #HõΔ„`å^Œ∞ʼnõΩ
PÜ«∞# JkèѨu. x`«º=Ú =∞#O '`«"Õ∞= ÉèÏO`« =∞#∞ÉèÏu ã¨~°fiO— Jx
náêxfl "≥eyOKÕ@ѨC_»∞ 㨇iOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. D ã¨∂~°º, K«O„^Œ,
#Hõ„Δ `å^Œ∞ʼnõΩ D `Õ[ã¨∞û ZHõ¯_ç#∞Oz =ã¨∞#Î fl^À – Uk "≥ey`Õ Jxfl =ã¨∞=Î ÙÅ∞
"≥Å∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞<åflÜ≥∂ P =¸Å=ã¨∞Î=Ù P`«_»∞! PÜ«∞##∞Oz
=zÛ# "≥Å∞QÆ∞ g\˜g∞^Œ Ѩ_ç Jq Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú HÍx PÜ«∞# Hõ#|_»@O
ÖË^Œ∞. PÜ«∞# ã¨~åfiO`«~åºq∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# *’ºu~°æ}Ëâ◊fi~°ó – JO>Ë
*’ºu~°æ}=ÚʼnõΩ PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_»∞. "≥eˆQ ã¨=∞ã¨Î =ã¨∞Î=ÙʼnõΩ PÜ«∞# P
"≥Å∞QÆ∞#∞ „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
620. ql`å`å‡ :
PÜ«∞# =∞#ã¨∞#∞ [~ÚOz#"å_»∞ Jx J~°=÷ Ú. <Õ#∞ J<Õ =º+≤ì ÉèÏ=#
ÖËx "å_»∞.
621. Jq^èÕÜ«∂`å‡ :
q^èÜ
Õ ∞« ó JO>Ë XHõiKÕ`« P*Ï˝ÑO≤ Ѩ |_»∞"å_»∞. PÜ«∞##∞ qkèOK«∞ â◊HΘ
ÖË^Œ∞. ql`å`«‡‰õΩ Ñ¨Hõ¯<Õ Jq^èÕÜ«∂`å‡ L#flk. Ô~O_»∂ ѨHõ¯Ñ¨Hõ¯<Õ L<åfl~Ú.
356
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ql`å`«‡ JO>Ë [~ÚOK«|_ç# P`«‡#∞ HõÅ"å_»∞. Jq^èÜ Õ ∂« `«‡ – q^èÜ
Õ ∞« =Ú
HÍ#@∞=O\˜ P`«‡#∞ Hõey#"å_»∞! JO>Ë ã¨OHõÅÊ=∂„`«=ÚKÕ`« ã¨~åfixfl ã¨$+≤xì
LѨãO¨ Ǩ~°O KÕã≤ ql`å`«∞‡_»=Ù `«∞<åfl_»∞. Jq^èÜ
Õ ∂« `å‡ JO>Ë `å#∞ [QÆ`∞« #Î ∞
ã¨$+≤ìOz#ѨC_»∞ PÜ«∞# ^ÕxH© q^èÕÜ«Ú_»∞ HÍ_»∞. `«#‰õΩ `å#∞ =∂„`«"Õ∞
q^èÕÜ«Ú_»∞.
622. ã¨f¯iÎó :
JO>Ë PÜ«∞# `å#∞ L<åfl_»∞ J<Õ H©iÎ á⁄Ok#"å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ
=∞#O ã¨f¯iÎ JO>Ë =∞OzH©iÎ Jx x`«º=Ú J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. ã¨`ü
â◊|OÌ KÕ`« L<åfl_»<Õ H©iÎ ã¨OáêkOKå_»∞.H©ixÎ ZÖÏ ã¨Oáêk™êÎ~∞° ? =∞#∞+¨μÅ∞
Hõ#|_»‰Ωõ O_®<å ÖËHõ K«∂¿ã"åà◊§‰õΩ Hõ#|_»∞`«∂ qâ◊fiã≤Oz# "åà◊§‰õΩ =∂„`«O
L<åfl_»<Õ qâßfiã¨O. ÖË_∞» J<Õ"å_»∞ XHõ_∞» #flѨÊ\˜H© P`«_ç <À@<Õ `«# JÉèÏ=
~°∂ѨO Ö’<≥<· å 㨇iOѨ|_»∞K«∞<åfl_»∞. Wk Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü∞« O. ÖË_∞» ÖË_x» J<ÕHõ
=∞Ok K≥ÑÙ¨ `«∂ LO>Ë ‰õÄ_® ã¨`ü H©iÎ ã¨OáêkOz#"å_»∞ Z=~°~Ú<å L<åfl~å
JO>Ë PÜ«∞# N=∞Ǩq+¨μ‚"Õ! J^Õ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ã¨f¯iÎ.
623. zè#flã¨Oâ◊Ü«∞ó :
W`«~°∞Å ã¨Oâ◊Ü«∞=Ú#∞ qKÕÛù^Œ#O KÕã≤#"å_»∞. ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ ã¨Î=OÖ’
‰õÄ_® WÖψQ LOk. '=$^•ú tëêºQÆ∞~°∞~°∞º"å— =∞ø#"åºMϺ„ѨHõ\ ˜`«=∞~Ú
#@∞=O\˜ z#∞‡„^Œ "Õã≤ KåÖÏ=∞Ok =$^Œ∞Åú ~Ú#@∞ =O\˜ =∞ǨÏ~°∞¬ ÅO^Œ~∂°
PÜ«∞# ^ŒQiæÆ H˜ "≥à§ı ~°∞. Ñ≤Å"¡ å_çÖÏQÍ 16 ã¨O=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞Ö’ Ü«∞=fi#OÖ’
L<åfl_»∞ ^ŒH˜Δ}Ï=¸iÎ. "≥o§#@∞=O\˜ t+¨μºÅO^Œ~°∂ "Õ^Œ "Õ^•OQÆ=ÚÅ∞
K«kq#@∞=O\˜ ѨO_ç`∞« Å∞, `«Ñ㨠∞¨ ûÅ∞ KÕã#≤ "åà◊√§. =$^Œtú +¨μºÅ∞–Ü«Ú=‰õΩ_≥#·
QÆ∞~°∞=Ù! gà◊√§ KåÖÏ ã¨O^ÕǨÅ`À "≥àϧ~°∞. PÜ«∞##∞ J_çQÍ~°∞. J~Ú`Õ
PÜ«∞# Ug∞ K≥ѨÊÖË^Œ∞. "åà◊§#∞ J#∞„QÆǨÏO`À K«∂™ê_»∞. JO`«\ ˜`À "åà◊§
ã¨O^ÕÇ¨ Åhfl fi#q. =∞ø#OKÕ`<« Õ *Ï˝<åxfl WKÕÛ@@∞=O\˜ â◊HΘ Hõey#"å_»∞
HÍ|\˜ì PÜ«∞# zè#flã¨Oâ◊Ü∞« ó. J~Ú`Õ zè#fl JO>Ë P ã¨O^ÕÇϨ O x~°∂‡Å#"≥∞ÿ
áÈ"åe. ã¨=∂^è•#O =zÛ# `«~°∞"å`« WHõ P ã¨O^ÕǨÏO LO_»‰õÄ_»^Œ∞.
357
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II Ln~°‚ó ã¨~°fi`«â◊Û‰õΔΩ ~°hâ◊ó âßâ◊fi`«ã≤÷~°ó I
Éèí∂â◊Ü≥∂ Éèí∂+¨}À Éèí∂uifiâ’Hõó â’Hõ<åâ◊#ó II 67
WHõ¯_» PÜ«∞# ÅHõ}Δ =ÚÖË K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞. â’Hõ<åâ◊#O ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^À
K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. zè#flã¨Oâ◊Ü«∞`À ÃÑ· â’¡HÍxfl ZÖÏQÆ Ñ¨ÓiÎKÕâß~À JÖψQ WHõ¯_»
D â’¡H=õ ÚÖ’ ‰õÄ_® qâ’Hõ, â’Hõ<åâ◊#ó Jx K≥ÑÊ≤ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞
H˘xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë z=~°‰Ωõ r=Ù_Hç ˜ ÅaèOKÕ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ ÃÑ· â’¡HOõ Ö’ K≥Ñʨ |_ç#
„Hõ=∞=ÚÖ’<Õ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. zè#flã¨Oâ◊Ü«∞O`À ÃÑ· â’¡HõO ѨÓ~°Î~ÚOk.
WHõ¯_» â’Hõ<åâ◊#ó `À D â’¡HõO ѨÓ~°Î~ÚOk.
624. Ln~°‚ó :
''ã¨~fi° Éè∂í `Õ+μ¨ ã¨=Ú„kHõ`Î åfi`ü Ln~°—‚ — Jx â◊OHõ~É° Ïè +¨ºOÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_çOk.
'ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨μ— JO>Ë ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅ#∞ JO>Ë Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅx J~°÷O
K≥ѨCHÀ=K«∞Û. „áê}˜HÀ\˜ Jx‰õÄ_® K≥ѨÊ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx „áê}˜HÀ\˜H˜ –
ã¨=∞ã¨Î „áê}∞ʼnõΩ Jf`«∞_≥·#"å_»∞ Jx K≥ѨCHÀ=K«∞Û. DLn~°‚ â◊|ÌOKÕ`«
'„uáê^À~°fi÷ —, 'L^≥`· ∞« Ê~°∞+¨— Jx ã¨∞Êùiã¨∞OÎ k. JO>Ë N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù Éè∫uHõOQÍ
Jxfl Ö’Hõ=ÚʼnõΩ |Ü«∞@ JO>Ë Jxfl Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ^•\˜ L#fl"å_»∞ Jx
J~°÷O K≥ѨCHÀ"åe. Ln~°‚ó â◊|ÌOÖ’x 'L`ü— JO>Ë KåÖÏÃÑ·# L#fl"å_»∞.
PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H˜ L`«¯ $+¨=ì ∞~Ú#"å_»∞. JO>Ë JO^ŒiÖ’#∂ Q˘Ñ¨Ê"å_»x
K≥Ñʨ @"Õ∞ WO^Œ∞Ö’x JO`«~å~°O÷ . JO`ÕH͉õΩO_® PÜ«∞#Ö’ D ã¨$+≤ì JO`å
<åÅ∞QÀ =O`Õ L#fl^Œx K≥ÑÙ¨ `å~°∞. PÜ«∞# WOHÍ =¸_˘O`«∞Å∞ ÃÑQ· Í q∞ye
L<åfl_»∞. P q∞ye# XHõ\’ =O`«∞ =∂„`«"∞Õ D ã¨=∞ã¨Î [QÆ`∞« ,Î #Hõ„Δ `«=∞O_»ÅO
JO`å‰õÄ_®! D ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ΉõΩ PÜ«∞# Jf`«∞_»∞. Ln~°‚ JO>Ë Ö’HÍf`«
=∞~Ú#k Jx J~°÷O.
625. ã¨~°fi`«â◊Û‰õΔΩó :
U^Œ~Ú<å Ѩ^•~°=÷ ∞O^Œ∞QÍx, U^Œ~Ú<å XHõ =ã¨∞=Î Ù#O^Œ∞QÍx „Ѩ"tÕ Oz
L#fl"å_»∞ P =ã¨∞Î=Ù#∞ ã¨OѨÓ~°‚=ÚQÍ K«∂_»ÖË_»∞. ZÖÏQÆO>Ë =∞#=Ú =∞#
â◊s~°=Ú "≥Ú`åÎxfl ã¨OѨÓ~°‚OQÍ K«∂_»ÖË=Ú. =∞# =ÚMÏxfl =∞#O J^ŒÌOÖ’
`«Ñ¨Ê W`«~°„`å K«∂_»ÖË=Ú. J^Œ~Ú<å =∞#‰õΩ =ÚO^Œ∞ÉèÏQÍxfl =∂„`«"Õ∞
358
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
K«∂_»@O ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok. =∞#‰õΩ "≥#∞HõÉÏè QÆO Hõ#|_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë =∞#O
JO^Œ∞Ö’<Õ L<åfl=Ú HÍ|\˜ì. JO>Ë XHõ =ã¨∞Î=Ù#O^Œ∞QÍx, XHõ Ѩ^•~°÷=Ú
#O^Œ∞QÍx „Ѩ"tÕ Oz#"å_»∞ ^•xx ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ K«∂_»Ö_Ë ∞» . J~Ú`Õ PÜ«∞#
Ln~°∞_‚ ∞» HÍ|\˜ì ã¨~fi° `«âÛ◊ ‰õΩΔ , ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ∞ ^•\˜ L<åfl_»∞ HÍ|\˜ì ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ∞
PÜ«∞# K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# ã¨~°fi`«â◊Û‰õΔΩ. Ln~°‚ â◊|ÌOKÕ`«<Õ
D ã¨~°fi`«â◊Û‰õΔΩ ‰õÄ_® ã≤kúã¨∞Î#flk.
626. Jhâ◊ó :
PÜ«∞#‰õΩ Dâ◊fi~°∞_»O@∂ „ѨÉèí∞=Ù Z=~°∂ ÖË~°∞. `«##∞ xÜ«∞q∞OKÕ
"å_»∞QÍx `«#‰õΩ Hõ~°Î J~Ú#"å_»∞QÍx =∞~˘Hõ~°∞ ÖË~°∞. (ÉèíQÆ=O`«∞_ç ¿Ñ~°∞
Hõ^• Jx D ¿Ñ~°∞ Z=iH© ÃÑ@ì‰Äõ _»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë "å_çH˜ =∞Ô~Hõ¯_® L^ÀºQÆO
^˘~°H^õ ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë "å_çg∞^Œ JkèÑu¨ =∞~˘Hõ_∞» LO_»_∞» – D ¿Ñ~°∞#∞|\˜.ì
W\Ï¡O\˜ ¿Ñˆ~ HÍ`åºÜ«∞x. J=∞‡"åi ¿Ñ~°∞Hõ^• Jx ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë ÃÑo§HÍ^Œ∞.
ZO^Œ∞HõO>Ë HÍ`åº~Úx JO>Ë Éè~í Öΰ xË k Jx J~°O÷ . JÖψQ "≥∂HõÅΔ H˜; JxQÍx,
QÆ[ÅH˜; JxQÍx, ^è•#ºÅH˜; JxQÍx ÃÑ@∞ìHÀ~°∞. JÖψQ #HõΔ„`åÅ ¿Ñ~°∞¡ –
ˆ~=u JxQÍx, L`«Î~åÉèÏ„^Œ JxQÍx, #^Œ∞Å¿Ñ~°∞¡QÍx, Ѩ~°fi`åÅ ¿Ñ~°∞¡QÍx
ÃÑ@∞ìHÀ‰õÄ_»^∞Œ . J~Ú`Õ Hõ$+¨μ_‚ ¿ç Ñ~°∞ LOk HÍ|\˜ì Hõ$+¨"‚ }Õ ˜ Jx ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û).
ÉèHí Θ „Ѩuáêk`«=∞~Ú# ÉèQí =Æ O`«∞_ç <å=∞=ÚÅ∞ ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û. Jhâ◊, Ln~°‚
ÖÏO\˜ <å=∞=ÚÅ∞ Ö’HõOÖ’ LO_Õ"å_çH˜ =iÎOKÕqHÍ=Ù.
627. âßâ◊fi`«ã≤÷~°ó :
âßâ◊fi`«=Ú, ã≤÷~°`«fi=Ú ZѨC_»∂ ã≤÷~°OQÍ LO_Õ"å_»∞ Jx J~°÷O
K≥ѨÊ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. ZO^Œ∞HõO>Ë „ѨѨOK«OÖ’x U =ã¨∞Î=Ù ‰õÄ_® ã≤÷~°O
HÍHõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© ‰õÄ_® PÜ«∞#Ö’ „ѨÑO¨ K«O L#flk HÍ|\˜ì J`«_∞» âßâ◊fi`«∞_»∞.
PÜ«∞# ֒ѨÖË „ѨÑO¨ K«O JO`å LOk. JO>Ë PÜ«∞# „ѨÑO¨ KåO`«~`æ° =« ∂„`«∞_»∞
HÍ_»∞. '`«`ü ã¨$ëêìfi `«^Õ"å#∞„áêqâ◊`ü— – PÜ«∞# „ѨѨOKåxfl ã¨$+≤ìOz `å#∞
JO^Œ∞Ö’ „Ѩ"tÕ OKå_»∞. JO>Ë PÜ«∞# JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ L#fl"å_»∞ J#fl=∂@!
PÜ«∞#Ö’ ã¨$+≤ì L#flk. HÍ|>Ëì „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ L#fl =ã¨∞=Î Ù Jã≤~÷ O° QÍ LO@∞Ok.
P =ã¨∞=Î Ù#∞ `«#Ö’ Hõey L#fl =ã¨∞=Î Ù nxHõO>Ë âßâ◊fi`«OQÍ ã≤~÷ O° QÍ LO@∞Ok.
359
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
(HÍsÎHõ=∂ã¨OÖ’ <åÅ∞QÆ∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# qâıëêÅ#∞ [~°∞ѨىõΩO\Ï~°∞.
t=ѨÓ[, cè+‡¨ „=`«O, q+¨μÑ‚ Ó¨ [, ã¨∞„|Ǩχ}˺â◊fi~°∞_ç [#‡k#=Ú. D =∂ã¨=Ú
t=„Ñ‘uHõ~=° ∞~Ú#k. =∞Ǩϟ`«¯ $+¨=ì ∞~Ú# =∂ã¨O Wk. t=Ù}˜‚ HÍsÎH=õ ∂ã¨OÖ’
P~åkèOz#"å~°∞ *Ï˝<åxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞. HÍ=∂ºÅhfl áÈ`å~Ú. U HÀiHõÅ∂
LO_»=Ù).
628. Éèí∂â◊Ü«∞ó :
Éèí∂ J#QÍ Éè∫uHõ ~°∂Ѩ=Ú Hõey#k. [QÆ`«ÎO`å L#fl"å_»∞. JO>Ë
„Ѩu J}∞=ÙÖ’#∂ L#fl"å_»∞. J}À~°}©Ü«∂<£ ÖÏO\˜k. Éèí∂â◊Ü«∞ JO>Ë
Éè∂í `«`fi« =∞O^Œ∞ â◊Ü∞« xOz L#fl"å_»∞. ã‘`å<Õfi+¨} ã¨O^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ N~å=Ú_»∞
ÅOHÍ=∂~åæxfl J<Õfi+≤ã¨∂Î ã¨=Ú„^ŒO^•HÍ "≥àϧ_»∞. ã¨=Ú„^Œ∞_çx „áêi÷Oz<å
^•i W=fiÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx „áêÜ≥∂Ѩ"Õâ◊O KÕ™ê_»∞.L`«ÎsÜ«∞O Éèí∂q∞g∞^Œ
"Õã¨∞‰õΩx Ѩ_»∞‰õΩ<åfl_»∞. P HÍ~°}OKÕ`« Éèí∂â◊Ü«∞ó JO>Ë ~å=∂=`å~°OÖ’
PÜ«∞# Éè∂í â◊Ü∞« #∞_»∞. Nâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ `«=∞ ÉèÏ+¨ºOÖ’ JÖÏ ~å™ê~°∞.
=ÚO^Œ~° J_çy`Õ ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . „áêÜ≥∂Ѩ"âÕ O◊ KÕ™ê_»∞. J~Ú<å
LÅ∞‰õÄÖË^Œ∞, ѨÅ∞‰õÄÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx ÉÏ}O Z‰õΩ¯ÃÑ\˜ì =∞s J_çQÍ_»∞.
ZO_»É_ˇ `» å#<åfl_»∞. JO`Õ! ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ ^•i WKåÛ_»∞. JO>Ë Jxfl qÉè∂í `«∞Å∞
PÜ«∞#Ö’ L<åfl~Ú. Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞ L<åfl~Ú.
629. Éèí∂+¨}ó :
PÜ«∞# âßâ◊fi`«∞_»∞, ã≤÷~°∞_»∞ J~Ú#ѨC_»∞ HõkÖË Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ ZÖÏ
L<åfl_»∞ Jx „Ѩâfl◊ =ã¨∞OÎ k. JO>Ë HõkÖË =ã¨∞=Î ÙÅ∞#fl PHÍâ◊=∞O`«\Ï ‰õÄ_®
PÜ«∞# L<åfl_»∞. „ѨÑO¨ Kå#flO`å P„Hõq∞Oz âßâ◊fi`«OQÍ ã≤~÷ `° fi« OÖ’ L<åfl_»∞.
Jã≤÷~°=∞~Ú#@∞=O\˜ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® L<åfl_»∞. ZÖÏ L<åfl_»O>Ë P
=ã¨∞Î=ÙÖ’ PÜ«∞# Éèí∂+¨}∞_»∞QÍ L<åfl_»∞. JO>Ë PÜ«∞# U =ã¨∞Î=ÙÖ’ L<åfl
^•xH˜ PÜ«∞# Éèí∂+¨}OQÍ LO\Ï_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ~°Ñ¶¨Ú‰õΩÅÉèí∂+¨}∞_»∞
PÜ«∞#! JO>Ë ~°Ñ¶¨Ú‰õΩÅOÖ’ ѨÙ\˜ì P ‰õΩÖÏxH˜ Éèí∂+¨}∞_»∞QÍ PÜ«∞#
„Ѩã≤kúÔHHͯ_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ ~åAÅ#∞, =∞Ǩ~åAÅ#∞ Q“~°=OQÍ JO@∂
360
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
LO\Ï~°∞ – '`«=∞~°∞ ã≤OǨã¨<åxfl JÅOHõiOK«O_ç— Jx. JO>Ë "åà◊√§ P
ã≤OǨã¨<åxfl Jkè+¿ì≤ ãÎ ã≤OǨã¨<åxH˜ â’Éèí Jx J~°O÷ ! JÜ≥∂^躌 ã≤OǨã¨#Og∞^Œ
‰õÄ~°∞ÛO>Ë JÜ≥∂^茺HõO`«\ ˜H© â’Éèí! P ã≤OǨã¨#O KÕã¨∞‰õΩ#fl J^Œ$+¨ìO Jk.
ZHõ¯_» N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù <å=∞㨇~°} [~°∞QÆ∞`«∞O^À JHõ¯_» PÜ«∞# LO\Ï_»∞.
PÜ«∞# ã≤÷u =ã¨∞Î=ÙʼnõΩ â’Éèí,Éèí∂+¨}O.
630. Éèí∂uó :
PÜ«∞<Õ Sâ◊fi~°ºO. Éèí∂u JO>Ë Sâ◊fi~°ºO. Éèí∂uHõ~°"≥∞ÿ#k ‰õÄ_®.
Jk qÉèí∂u. JO>Ë H˘xfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ qÉèí∂`«∞Åx =∞#O "å_»∞‰õΩO\Ï=Ú.
JO^Œ∞Hõx D <å=∂xfl qÉèí∂u Jx ÉèÏqOKåe. Éèí™ê‡xfl =∞#O #∞^Œ∞@
^èŒiOz qÉèí∂u ^è•~°} KÕ™ê=Ú JO\Ï=Ú HÍx |∂_ç^Œ ѨÓã¨∞‰õΩ<åfl=Ú
J#=Ú. ^•xH˜ qÉè∂í u ÖËHõ Sâ◊fi~°º=Ú Jx ¿Ñ~°∞. JÖÏQÆ PÜ«∞#‰õΩ qÉè∂í u,
Sâ◊fi~°º=Ú, Éèí∂u Jx ¿Ñ~°∞. 'Éèí∂u~°∂ƒùuHõs— Jx =∞O„`«O.
631. qâ’Hõó :
â’HÍxfl #tOѨKÕ¿ã"å_»∞.PÜ«∞# ZHõ¯_» LO\Ï_À JHõ¯_çH˜ â’HõO
^ŒiKÕ~°^Œ∞.
632. â’Hõ<åâ◊#ó :
XHõ"Õà◊ â’HõO Wk=~°ˆH LO>Ë ^•xx PÜ«∞# #tOѨKÕ™êÎ_»∞. JO>Ë
qâ’Hõ <å=∞O ^•fi~å PÜ«∞# L#flKÀ\˜H˜ â’HõO ~å^Œ∞. â’Hõ<åâ◊# PÜ«∞#
L#flKÀ@ XHõ"Õà◊ â’HõO LO>Ë Jk <åâ◊#=∞=Ù`«∞Ok Jx J~°÷O.
â’¡II JiÛëê‡#iÛ`«ó ‰õΩOÉè’ qâ◊√^•ú`å‡ qâ’^èŒ#ó I
Jx~°∞^Àú-„Ѩu~°^äŒó „Ѩ^Œ∞º"≥∂fl-q∞`« q„Hõ=∞ó II 68
633. JiÛëê‡<£ :
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞ʼnõΩ, #Hõ„Δ `«=ÚʼnõΩ HÍOux WKÕÛ"å_»∞. JiÛëê‡<£ Jx
#HõΔ„`« ã¨∂~°º, K«O„^Œ `å~°Hõ=ÚʼnõΩ HÍOux =∂ˆ~Û ÅHõΔ}=Ú.
361
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
634. JiÛ`«ó :
„|Ǩ‡^Œ∞ÅKÕ`« x`«º=¸ JiÛOK«|_Õ"å_»∞. ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞ÎÅKÕ`«
JiÛOK«|_Õ"å_»∞ Hõ#∞Hõ 'JiÛ`«∞_»∞—.
635. ‰õΩOÉèíó :
ã¨~°fi=Ú#∞, ã¨=∞ã¨Î [QÆ=ÚÅ#∞ `«#Ö’ ‰õΩOÉèí=ÚÖ’=Öˇ „Ѩu+≤ªOK«∞
‰õΩ#fl"å_»∞. ‰õΩOÉèóí J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ PHÍâ◊=Ú J<Õ J~°O÷ ‰õÄ_® L#flk. ѨÓ~°fiO
D „ѨÜ≥∂QÆO KÕ¿ã"å~°∞. JO^Œ∞Hõx P J~°÷OÖ’ ‰õΩOÉèíã¨OÉèí=Ù_»∞ JO>Ë
‰õΩO_»Ö’Oz ѨÙ\Ïì_»x H͉õΩO_® PHÍâ◊O #∞Oz [x‡OKå_»x J~°÷O. =∞i
q∞„`å=~°∞}∞Å∞ JÖÏ ‰õΩO_»Ö’Oz ѨÙ\Ïì~°x, JQÆã¨∞κ_»∞ JÖÏQÆ [x‡OKå_»x
ѨÙ~å}ÏÅ∞ JÖÏ K≥ѨÙ`«∞<åflÜ«∞x H˘O`«=∞Ok Jaè„áêÜ«∞O. =t+¨μª_»∞ ‰õÄ_®
‰õΩOÉèíã¨OÉèí=Ù_Õ! ZO^Œ∞HõO>Ë â◊s~°O áÈQ˘@∞ì‰õΩx =∞m§ „|Ǩ‡#∞„QÆǨÏO`À
‰õΩOÉè=í ∞O^Œ∞ ѨÙ\Ïì_∞» . WHõ¯_» ‰õΩO_»Ö’Oz ѨÙ\Ïì_x» H͉õΩO_® PHÍâ◊O #∞O_ç
k=º`Õ[ã¨∞û`À J=`«iOKå_»x "åà◊√§ ã¨~°fi*Ï˝#∞Å∞ HÍ|\˜ì PHÍâ◊O #∞Oz
`Õ[ã¨∞û`À J=`«iOKå~°x J~°O÷ . Jã¨Å∞ D ã¨$+≤Öì ’ ѨOK«É∂íè `å`«‡Hõ=Ú HÍx
=ã¨∞=Î Ù ÖË^∞Œ . PHÍâ◊=Ú XHõ\ .˜ JÖÏâ◊s~°OÖ’ Zxfl =ã¨∞=Î ÙÅ∞<åflÜ≥∂ J=hfl
PHÍâ◊O JO`«\Ï "åºÑ≤Oz L#fl"Õ! =∞i JO^Œ∞Ö’Oz D â◊s~°O ѨÙ@ì‰Äõ _»^•!
Hˆ =ÅO „ã‘Î QÆ~ƒ° =ù Ú #∞OKÕ Ñ¨Ù\Ïìeû# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì ‰õΩOÉè=í Ú JO>Ë
ã¨$+≤ì J<Õ J~°O÷ ‰õÄ_® L#flk. =∞\˜`ì À KÕÜ∞« |_çOk HÍ|\˜ì ‰õΩOÉèOí J#|_çOk.
JO`Õ H͉õΩO_® ‰õΩOÉèíO JO>Ë ~åt J<Õ J~°÷O ‰õÄ_® L#flk. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
^Õ=`å q„QÆǨxfl `«Ü«∂~°∞KÕã≤ „áê}„Ѩu+¨ª KÕ™êÎ=Ú. JÖÏ „Ѩu+¨ª=∞O„`åÅ∞
K«^Œ=@O ѨÓiÎ HÍQÍ<Õ P q„QÆǨxH˜ JѨiq∞`« =∞~Ú# PHõe "Õã¨∞ÎOk.
^•xH˜ =∞#Ö’OKÕ „áê}„Ѩu+¨ª KÕ™êÎ=Ú. JO^Œ∞Hõx ^•xH˜ |eW™êÎ~°∞. XHõ
ÃÑ^ŒÌ J#fl~åtx P q„QÆǨÏO =ÚO^Œ∞ áÈã≤ `«~°∞"å`« XHõ QÆ∞=∞‡_ç HÍÜ«∞#∞
HÀã≤ ^•xg∞^Œ ÃÑ\˜ì HõO\˜g∞^Œ L#fl PKåÛù^Œ<åxfl `˘Åy™êÎ~°∞. ^•xfl ‰õÄ_®
‰õΩOÉèíO áÈÜ«∞@=Ú JO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõx ‰õΩOÉèíO J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ HõÅâ◊=Ú
J<Õ J~°÷O, áê„`« Jh, PHÍâ◊O Jx =∂„`«"Õ∞ H͉õΩO_® „ѨѨOK«=Ú J<Õ
J~°O÷ Ö’ "å_»`å~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „ѨÑO¨ K«=Ú QÀàÏHÍ~°OQÍ LO@∞#flk HÍ|\˜.ì
362
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞i D „ѨÑO¨ KåxH˜ XHõ JOK«∞ – XHõ ǨÏ^Œ∞Ì JO@∂ U^Œ~Ú<å LO^• Jx
PÖ’z¿ãÎ P Ѩikè JO`«∞ zHõ¯^Œ∞. #HõΔ„`«=∞O_»ÅO ^•\˜ ‰õÄ_® L#fl"å_»∞.
‰õΩOÉèíO JO>Ë #HõΔ„`«=∞O_»ÅO Jx‰õÄ_® XHõ J~°÷O L#flk. â◊`«aè+¨O J<Õ
¿Ñ~°∞`À #HõΔ„`«=∞O_»ÅOÖ’ Jk „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# #HõΔ„`«O. *’ºuâß≈GOÖ’ D
â◊`«aè+¨O J<ÕHõ ~ÀQÍÅ#∞, ^ÀëêÅ#∞ áÈQ˘>Ëìk – "≥·^Œ∞º_ç=Öˇ J#fl=∂@!
"≥^· ∞Œ º_»∞ Jxfl ~ÀQÍÅ#∞ áÈQ˘>Ë"ì å_»∞. HÍ|\˜ì D â◊`a« +è ¨ #Hõ„Δ `åxH˜ Jkè^=Õ `«
q+¨μ‚=Ù Jx JO\Ï~°∞. #HõΔ„`« =∞O_»ÅOÖ’ ‰õΩOÉèí~åtH˜, â◊`«aèëê#HõΔ„`åxH˜
‰õÄ_® J`«_Õ Jkè^Õ=`«! JO^Œ∞Hõx ‰õΩOÉèÏxfl ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl XHõ>Ë –
ã¨O^Œ~åƒùxfl |\˜ì! PÜ«∞# „ѨѨOK« ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
636. qâ◊√^•ú`å‡ :
„ѨÑO¨ K«O qâ◊√^ŒOú QÍ LO_»^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë D „ѨÑO¨ K«O pHõ\"˜ Å≥ ∞QÆ∞Å`À,
=∞Op K≥_∞» Å`À, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ`À ‰õÄ_ç L#flk. HÍ|\˜ì „ѨÑO¨ K«O Ѩiâ◊√^ŒOú QÍ
LO_»^∞Œ . W\ì̃ „ѨÑO¨ K«=∞O`å "åºÑ≤Oz<å PÜ«∞# qâ◊√^•ú`∞« ‡_Õ! U ^À+¨=Ú
JO@x"å_Õ! QÆ∞}„`«Ü«∂f`«"≥∞ÿ#"å_»∞ HÍ=@OKÕ`« qâ◊√^Œú"≥∞ÿ# P`«‡.
637. qâ’^èŒ# :
W`«~∞° Å ^ÀëêÅ#∞ f¿ã¿ã"å_»∞. W`«~∞° Å áêáêÅ#∞ `˘ÅyOz *Ï˝<åxfl
„Ѩ™êkOKÕ"å_»∞. `«##∞ `«Å=QÍ<Õ W`«~°∞Å áêáêÅ#∞ áÈQ˘>Ëì"å_»∞.
QÆ*ËO„^Œ"≥∂HõΔ=Ú, „ѨǨ¡^ŒK«i„`«=Ú WO^Œ∞‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.
ѨsHΔ̃Oz ~°HOΔ̃ K«∞"å_»∞.
638. Jx~°∞^Œúó :
PÜ«∞# Z^Œ∞~°∞ÖËx"å_»∞. PÜ«∞##∞ x~ÀkèOK«QÅÆ =ºH˜QÎ Íx, =ã¨∞=Î ÙQÍx
D ã¨$+≤ìÖ’ ÖË<ÕÖË^Œ∞. PÜ«∞##∞ ZkiOz# ~åHõΔã¨∞ÅO`å K«xáÈÜ«∂~°∞.
PÜ«∞##∞ Z^Œ∞~˘¯x Z=~°∂ rqOz LO_»Ö^Ë ∞Œ . JO>Ë `«##∞ ^Õfi+≤Oz#"åà◊§#∞
‰õÄ_® `«#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë "åà◊√§ PÜ«∞#Ö’ Hõeã≤áÈ`«∞<åfl~°∞.
639. J„Ѩu~°^äŒó :
„Ѩu~À^èŒ=Ú ÖË^Œ∞, x~À^èŒ=Ú ÖË^Œ∞ PÜ«∞#‰õΩ. „ѨuѶ¨∞\˜Oz#"å_»∞
363
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
q∞yeLO>Ë JѨC_»∞ J„ѨuǨÏ`«O HÍ^Œ∞. „ѨuǨÏ`«"Õ∞! PÜ«∞##∞ 㨇i¿ãÎ
â◊„`«∞`«fiO`À 㨇iOz<å PÜ«∞#Ö’<Õ Hõeã≤áÈ`«∞<åfl~°∞ HÍ|\˜ì q~ÀkèQÍ LO\Ï_»∞
HÍx „Ѩu~ÀkèQÍ LO_»_»∞. q~Àkè JO>Ë =ºuˆ~H˜Oz#"å_»∞. „Ѩu~Àkè JO>Ë
q∞ye L#fl"å_»∞. (An opponent who survives).
640. „Ѩ^Œ∞º=∞fló :
„ѨH$õ +¨=ì ∞~Ú# JѨiq∞`«=∞~Ú# ^è#Œ O Hõey#"å_»∞. "≥+· "‚¨ åQÆ=∞=ÚÅÖ’
<åÅ∞QÆ∞ =ӺǨÏ=ÚÅ∞#flq. Jq – "åã¨∞^Õ=, ã¨OHõ~°¬}, „Ѩ^Œ∞º=∞fl, Jx~°∞^Œú
Jx. D „Ѩ^Œ∞º=∞fl <å=∞O ˆHâ◊=<å=∂ÅÖ’¡ L#fl^Õ! „Ѩ^Œ∞º=∞fl JO>Ë
qâı+¨=∞~Ú# ^èŒ#O Hõey L#fl"å_»x J~°÷O. ã¨$+≤ì JO`å PÜ«∞#^Õ Hõ^•!
641. Jq∞`«q„Hõ=∞ó :
JѨiq∞`«OQÍ q„Hõ=∞O Hõey#"å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ Z=~°~Ú<å Ѩiq∞`«
=∞~Ú# q„Hõ=∂<Õfl Hõey LO\Ï~°∞. J\Ï¡O\˜"åà◊√§ Z=i#~Ú<å ZkiOKåe
JO>Ë `«# Ü«∂=K«ÛùH˜Îx qxÜ≥∂yOz F_çOKå_»<À, ã¨OǨÏiOKå_»<À
J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï=Ú. HÍh ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Jq∞`«q„Hõ=Ú_»∞. ZO`«\ ˜"å_çx
ã¨OǨÏiOz<å PÜ«∞# `«#‰õΩ#fl ѨÓiΠѨ~å„Hõ=∂xfl LѨÜ≥∂yOKå_»x qx
LO_»=Ú. PÜ«∞# q„Hõ=∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ P~°OÉè=í Ú, JO`«=Ú#∞ QÆ∞iOz# „Ѩ™êÎ=#
ZHõ¯_® ~åÖË^∞Œ . PÜ«∞# J=ºÜ«∞=∞~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~å„Hõ=∂xfl HõeyL#fl"å_»∞.
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞##∞ Jq∞`«q„Hõ=∞ <å=∞O`À H˘Å∞™êÎ~°∞.
â’¡II HÍÅ<Õq∞xǨ g~°ó â∫ió â◊¥~°[<Õâ◊fi~°ó I
„uÖ’HÍ`å‡ „uÖ’ˆHâ◊ó ˆHâ◊=ó ˆHtǨ ǨÏió II 69
642. HÍÅ<Õq∞xǨ :
HÍÅO ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ ã≤~÷ O° QÍ ÃÑ@ì|_çO^À Jk <Õq∞ Jx K≥Ñʨ |_çOk.
HÍÅO PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ ã¨∞ã≤÷~°OQÍ L#flk. PÜ«∞<Õ HÍÅ=∞<Õ K«„HÍxfl ^èŒiOz
L#fl"å_»∞. HÍÅ<Õq∞xǨ JO>Ë HÍÅ<Õq∞ J<Õ ~åHõΔã¨∞}˜‚ K«OÑ≤#"å_»∞ Jx
364
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
‰õÄ_® J~°÷O K≥ѨÊ=K«∞Û. =∞~À J~°÷O HÍÅK«„HÍxfl [~ÚOz ^•xH˜ Jf`«OQÍ
L#fl"å_»∞ Jx. Ѩ~å„Hõ=Ú_»~Ú# â◊„`«∞=Ù#∞ K«OѨ@O ‰õÄ_® =∞~˘Hõ J~°÷O.
643. g~°ó :
Q˘Ñ¨Ê q„Hõ=∞=Ú – Ѩ~å„Hõ=∞=Ú Hõey#"å_»∞.
644. â∫ió :
â◊¥~°¿ã# =Oâ◊OÖ’ ѨÙ\˜ì#"å_»∞. NHõ$+¨μ‚_çH˜ D <å=∞O =iÎã¨∞ÎOk.
645. â◊¥~°[<Õâ◊fi~°ó :
â◊¥~°∞Å~Ú#@∞=O\˜ ^Õ"OÕ „^•^Œ∞ʼnõΩ PÜ«∞# „ѨÉ∞íè =Ù, Dâ◊fi~°∞_»∞.
PÜ«∞# ~åHõΔ㨠ã¨OǨ~°OÖ’ K«∂Ñ≤Oz# Ѩ~å„Hõ=∞O g~°q„Hõ=∞=Ok`« Jx
=i‚OK«|_çOk. P Ѩ~å„Hõ=∞=Ú =∞#‰õΩ Láêã¨# =ã¨∞=Î Ù. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞##∞
â◊¥~°[<Õâ◊fi~° J<Õ <å=∞O`À JiÛOK«@O!
646. „uÖ’HÍ`å‡ :
PÜ«∞# =ÚÖ’¡Hõ=ÚʼnõΩ JO`«~åºq∞. ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ∞ PÜ«∞#
Ü«∞O^Œ∞ L#flq.
647. „uÖ’ˆHâ◊ó :
ã¨∂~åº^Œ∞ʼnõΩ ã¨O„áêѨ=Î ∞~Ú# JOâ◊√=ÙÅ#∞ JO>Ë Hˆ â◊=ÚÅ#∞ ÖËHõ
H˜~°}=ÚÅ#∞ Hõey L#fl"å_»∞. =ÚÖ’¡Hõ=ÚʼnõΩ PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_»∞.
648. ˆHâ◊=ó :
㨠∂ ~° º K« O „^Œ ∞ ʼnõ Ω H˜ ~ ° } =ÚÅ#∞ „Ѩ ™ êkOz#"å_» ∞ . J<Õ H õ
H˜~°}=ÚÅ`À "åºÑ≤Oz#"å_»∞. PÜ«∞# ˆHâ◊=ÚÅ∞ JO>Ë ÅHõΔÅH˘nÌ HÍOu
ѨÙO[=ÚÅ∞. JO>Ë PÜ«∞# ˆHâ◊=ÚÖË HÍOuѨÙO[=ÚÅ∞ Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞.
'JOâ◊"À ÜÕ∞ „ѨHÍâ◊<ÕÎ `Õ ˆHâ◊ ã¨Ol˝`å— J<Õ â’¡HõO LOk. JO>Ë WHõ „|Ǩχ
q+¨μ‚ t= â◊‰Ωõ ÅÎ #∞ Hˆ â◊=â◊|OÌ KÕ`« K≥Ñʨ =K«∞Û. J@∞=O\˜ â◊H~Θ ∂° Ѩ Hˆ â◊=ÚÅ∞
HõÅ"å_»x ˆHâ◊=â◊|ÌO =Å# `≥Å∞ã¨∞Î#flk. '„`«Ü«∞ó ˆHt<å— Jx ÃÑ· q+¨Ü«∞O
365
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
K≥Ñʨ =K«∞Û. '=∞`Õ¯â∫ =ã¨∞^è•`«Ö—Ë Jx K≥ÑÊ≤ Hˆ â◊ â◊ÉÏÌxH˜ J~°O÷ K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û.
'<å â◊‰õΩÎÅhfl ˆHâ◊=ÚÅ∞. JO>Ë <å â◊‰õΩÎÅ∞, <å `Õ[ã¨∞û JO`å "åºÑ≤Oz
L<åfl~Ú— Jx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞ ÉèQí "Æ å#∞_»∞. W=hfl ‰õÄ_® „|Ǩχ q+¨μ‚ ~°∞„^Œ∞ʼnõΩ
J#fi~Úã¨∞#Î flq ‰õÄ_®! (PÜ«∞#‰õΩ Hˆ t=∞^ä#Œ ∞_»∞ Jx ‰õÄ_® ¿Ñ~°∞ LOk. J\˜ì
Jã¨∞~°∞x K«OÑ≤#"å_»∞.)
649. ˆHtǨ : ˆHt J<Õ ~åHõΔã¨∞_çx ã¨OǨÏiOz#"å_»∞.
650. ǨÏió :
ã¨=¸ÅOQÍ ã¨O™ê~åxfl ǨÏiOKÕ"å_»∞. JO>Ë PÜ«∞# Ѩ~°=∂`«‡!
â’¡II HÍ=∞^Õ=ó HÍ=∞áêÅó HÍg∞ HÍO`«ó Hõ$`åQÆ=∞ó I
Jxˆ~âÌ º◊ =ѨÙifi+¨μs‚ fi~À-#O`À ^è#Œ O[Ü«∞ó II 70
ã¨~°fi `Õ[=ÚʼnõΩ =iÎOKÕ=∂@ WHõ¯_» K≥áêÊ~°∞. '^èŒ~å‡k ѨÙ~°∞ëê~°÷
K«`«∞+¨ìÜ«∞O "å&Ûùkƒùó HÍ=∞º`« Wu HÍ=∞ó ã¨K噜^Õ=âıÛu HÍ=∞^Õ=ó—.
651. HÍ=∞^Õ=ó :
ѨÙ~°∞ëê~°÷=ÚÅ~Ú# ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂HõΔ=ÚÅ#∞ "åOzèOz#@∞=O\˜
Éè‰í Ωõ ÅÎ KÕ HÀ~°|_ç# ^Õ=Ù_»∞. JO`ÕH͉õΩO_® PÜ«∞# ‰õΩ=∂~°∞_»∞QÍ HÍ=∞^Õ=Ù_çx
QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞. 'HÍq∞<åO HÍ=∂<£ áêÅÜ«∞fu HÍ=∞áêÅó— –t=ÙxH˜
HÍ"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Jx ¿Ñ~°∞. PÜ«∞#‰õΩ =∞#O ѨÓ[Å∞ KÕã∞¨ <Î åfl=Ú. ÉèQí =Æ O`«∞_çH˜
D ã¨$+≤xì ã¨$+≤^ì •Ì=∞<Õ HÀiHõ HõeyOk. JѨC_»∞ PÜ«∞# HÍ"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ J~Ú<å_»∞.
x~°∞æ}OQÍ ^蕺#O KÕ¿ã"åix ã¨$+≤ì^•Ì=∞<Õ ÉèÏ=# HõeyOk. P ÉèÏ=#`À>Ë
PÜ«∞# HÍ"Õ∞â◊fi~°∞_»~Ú<å_»∞. XˆH x~°∞æ}=∞~Ú# Ѩ~°„|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù, =∞Ǩ
q~å@∞Ê~°∞+¨ ã¨fi~°∂ѨO Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_»~Ú# HÍ"Õ∞â◊fi~°∞_»∞, HÍ"Õ∞â◊fii J<Õ
~°∂áêÅ`À =zÛOk. HÍ=∞O JO>Ë HÀiHõ. D ã¨$+≤xì ã¨$+≤^ì •Ì=∞<Õ "åOKè¿« Ñ~°∞
HÀiHõ. J`«_Õ P HÍ=∞^Õ=Ù_»∞. P Ѩ~°`«`«fi"Õ∞ HÍ=∞^Õ=Ù_»∞. HÍ"Õ∞â◊fi~° â◊|ÌO
KÕ`« t=Ѩ~O° QÍ K≥ÑÊ≤ <å q+¨μÑ‚ ~¨ O° QÍ K≥ÑÊ≤ <å "≥Ú^Œ\^˜ #·≥ =ã¨∞=Î Ù – Pk=ã¨∞=Î Ù
PÜ«∞<Õ! HÍ=∞^Õ=Ù_»∞.
366
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
652. HÍ=∞áêÅó :
`å#∞ ã¨$+≤^ì •Ì=∞<Õ@@∞=O\˜ ÅHõ} Δ O ZѨC_»~Ú`Õ HÀ~å_À ^•xKÕ`«
ã¨$+≤Oì Kå_À P ã¨$+≤Oì z# ã¨$+≤Öì ’ `«#‰õΩ Hõey# "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ ÅHõ}Δ O ã¨~fi° „`å
"åºÑ≤Oz LO_»@=Ú. P HÀiHõK`Õ <« Õ ã¨~fi° [QÆ`∞« Î xÅ|_»∞`«∞#flk. ã¨O`å<åxfl
Hõ<åfl ~å*ϺÅ∞ ã¨OáêkOz<å ã¨$+≤ì^•Ì=∞<Õ HÀiHõ =∞#Ö’ "åºÑ≤Oz L#flk.
D HÍ=∂xfl áêeOKÕ"å_»∞ HÍ=∞áêÅ∞_»∞! =∞#Ö’ Hõey# HÀiHõÅhfl ‰õÄ_®
PÜ«∞# ÅHõΔ}=ÚÖË! JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# HÍ=∞áêÅ∞_»∞.
653. HÍg∞ :
HÀiHõÅ∞ Hõey L#fl"åà◊√§ Z=~°O>Ë r"å`«‡ÖË Jx K≥áêÊe. U
r=Ù_çÜ«∞O^Œ∞ HÀiHõÅ∞<åfl P HÀiHõÅhfl `«# „ѨÉèÏ="Õ∞.
654. HÍO`«ó :
Ѩ~=° ∞ ã¨∞O^Œ~=° ∞~Ú# â◊s~°=Ú#∞ ^èiŒ Oz#"å_»∞. HÍO`« Hõ{JO`«
J<Õ â◊|ÌOKÕ`« „|Ǩχ#∞ JO`«O KÕã≤#"å_»∞ Jx XHõ J~°÷O K≥ѨÙ`å~°∞. JO>Ë
„|ǨχÜ≥ÚHõ¯ ã¨$+≤ìx JO`«O KÕ¿ã"å_»∞ Jx J~°÷O K≥ѨCHÀ=K«∞Û. PÜ«∞#
`Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»~Ú L<åfl_»∞. r"å`«‡‰õΩ ^ÕxÜ«∞O^Œ∞ HÍ=∞ÉèÏ=#– JO>Ë HÀiHõ
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À J^ŒO`å HÍO`« =ã¨∞Î"Õ! JO^Œ∞ˆH =ÚYºOQÍ HÀiHõÅ∞ „ã‘Îg∞^Œ,
^èŒ#Og∞^Œ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. HÍ|\˜ì HÍO`å Hõ#HÍÅ∞ Jx "å_»`å=Ú =∞#O.
XHÍ<˘Hõ `Õ[ã¨∞û =∞##∞ „Éèí=∞Ö’ Ѩ_»"Õã¨∞ÎOk. HÍq∞H˜ HÍ=∞O HõÅ∞QÆ*Ë¿ã
=ã¨∞Î=Ù „Ѩ^è•#OQÍ HÍO`« Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. =∞#ã¨∞û#∞ `Õ[ã¨∞û=Å#
PHõi¬OѨ|_»∞`«∞Ok. D ѨÙ+¨ÊO KåÖÏ =∞<ÀǨÏ~°OQÍ LOk JO\Ï=Ú –
JO>Ë =∞#ã¨∞#∞ ǨÏiOzOk Jx J~°÷O.
655. Hõ$`åQÆ=∞ó :
„â◊ √ u,㨠‡ $u "≥ Ú ^Œ Å ~Ú# ÅHõ Δ } =ÚÅ~Ú# PQÆ = ∞=ÚÅ#∞
J#∞HõiOz#"å_»∞. PQÆ=∞=ÚÅ#∞ Hõ$`« KÕã#≤ "å_»∞ Jx J~°O÷ . '„â◊√u, 㨇 $f
=∞"Õ∞"å*Ë—˝ J#fl@∞¡ „â◊√u, 㨇 $`«∞Å∞ <å P[˝K`Õ « L<åflÜ«∞x K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk.
'"Õ^Œâß„™êÎ}˜ q*Ï˝# "Õ∞`«`«û~°fiO [<å~°Ì<å`ü— Jx L#flk. "Õ^ŒâßG=ÚÅ∞
367
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
[<å~°Ì#∞x Ü≥ÚHõ¯ qÉèí∂`«∞ÖË Jx J~°÷O. JO^Œ∞Hõx Hõ$`åQÆ=Ú_»∞.
xQÆ=∂QÆ=∞=ÚÅ∞ Jx Ô~O_»∞<åfl~Ú. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ Ѩ~°"Õ∞â◊fiiH˜ KÕã≤#
LѨ^Õâ◊=ÚÅ∞ PQÆ=∞=ÚÅ∞ J#|_»`å~Ú. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ J=∞‡"åix `«#
=∞Ç≤Ï=∞Å#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÊ=∞x J_»∞QÆ∞`å_»@. J=∞‡"å~°∞ ã¨$+≤ìÖ’x
"≥∂HõΔq^è•#=Ú, `«# `«`«fi=Ú#∞ QÆ∞iOz Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çH˜ K≥Ñ≤ÊOk. ^•xx
xQÆ=∞=ÚÅ∞ JO\Ï~°∞. JÖψQ Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ JO^ŒiH© LѨ^ÕtOz#q
PQÆ=∞=ÚÅ∞. PQÆ=∞â◊|OÌ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_ç#∞Oz |Ü«∞\˜H˜ =zÛOk. Wk Hõ$`åQÆ=∞
â◊ÉÏÌxH˜ J#fi~Úã¨∞ÎOk. xQÆ=∞=Ú JO>Ë uiy ֒ѨeH˜ "≥àı§q. „ѨHõ$u
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_çH˜ LѨ^ÕtOz# q+¨Ü«∂Å∞ – PÜ«∞#‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ#fl ~°Ç¨Ï™êºÅ∞
xQÆ=∂Å∞.Hõ$`åQÆ=∞ <å=∂xH˜ ÃÑ· J~°"÷ ∞Õ H͉õΩO_® Hõ$`«ÜÚ« QÆOÖ’ =zÛ#"å_»x,
^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx‰õÄ_® J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. Hõ$`«, „`Õ`å, ^•fiѨ~°=ÚÅ∞.
NHõ$+¨‚ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ^•fiѨ~°Ü«ÚQÆOÖ’ ^•fi~°HÍ Ñ¨@ì}OÖ’ ѨÙ\˜ì L#flѨC_»∞
PÜ«∞##∞ ^•fiѨ~°Ü«ÚQÆO g∞ Jnè#=∞O^Œ∞#flk Jx ™È΄`«O KÕ™ê~°∞. WHõ¯_»
^•fiѨ~° JO>Ë ~Ô O_çO\˜ `«~∞° "å`«k – =¸_»=k Jx J~°O÷ . ^•fiѨ~Ü ° Ú« QÆOÖ’
=¸ÅѨÙ~°∞+¨μ_»∞ NHõ$+¨‚ Ѩ~°=∂`«‡ÜÕ∞! =∞i ^•fiѨ~° J<Õ J~°÷OÖ’ fã¨∞‰õΩ
#fl@¡~Ú`Õ =¸_»="å_»∞ NHõ$+¨μ_‚ ~» Ú`Õ PÜ«∞#‰õΩ =ÚO^Œ∞O_ç# W^Œ~Ì ∞° Z=~°∞
JO>Ë t=ˆHâ◊=ÙÅ∞. D W^ŒÌ~°∂, NHõ$+¨μ‚_çH˜ =∞^茺֒ Z=~°∞ L<åfl "åà◊√§
PÜ«∞# JOâ◊Ö!Ë J=`å~°=ÚÅhfl ‰õÄ_® q+¨μ=‚ ÙÖ’Oz =zÛ#"Õ HÍx ã¨fiÜ«∞OQÍ
q+¨μ"‚ Õ HÍ^Œ∞. t=Ù_»∞, Hˆ â◊=Ù_»∞, `«~∞° "å`« Hõ$+¨μ_‚ ∞» . JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# ^•fiѨ~∞° _»∞!
J~Ú<å t=ˆHâ◊=ÙÅ `«~∞° "å`« „jHõ$+¨μ_‚ Õ Dâ◊fi~°`fi« O ã¨OѨÓ~°O‚ QÍ L#fl"å_»∞.
JO^Œ∞Hõ<Õ t=Éè‰í Ωõ _Î ~» Ú# ÉÏ}Ïã¨∞~°∞_ç`À Ü«Ú^ŒOú KÕã≤ [~ÚOK«@O HÀã¨=∞x
J`«_ç Ѩ@}ì Ïxfl UÖË ~°∞„^Œ∞_ç`À Ü«Ú^ŒOú KÕ™ê_»∞. t=ˆHâ◊=ÙÅ ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú#
*Ï˝#J=`å~° ѨÙ~°∞+¨μ_»∞ NHõ$+¨‚ Ѩ~=° ∂`«‡! ^•fiѨ~å=`å~°O JO>Ë J^Œ#fl=∂@!
JÖÏJ~°÷O KÕã¨∞HÀ"åeû =ã¨∞ÎOk.
656. Jxˆ~Ìâ◊º=ѨÙó :
PÜ«∞#‰õΩ â◊s~°O L#fl^Œx =∞#O KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl ÉèÏ=# =∞#
=∞<ÀÉèÏ=#.=∞# =∞<ÀÉèÏ=O U^Œ~Ú#ѨÊ\˜H© xˆ~tÌ OK«^yŒ Ok HÍ^Œ∞. =∞#∞+¨μÅ
368
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Ü≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞ÅÖ’ ѨÙ>Ëì U =ã¨∞=Î Ù ‰õÄ_® xˆ~âÌ º◊ OQÍ LO_»^∞Œ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
XHõ =∂q∞_çK@≥ ∞ìO^Œ#∞HÀO_ç! Jk xiÌ+ì¨ =ã¨∞=Î Ù. ZO^Œ∞HõO>Ë Wk =∂q∞_çK@≥ ∞ì
– WkWO`« Z`«∞OÎ k Jx K≥Ñʨ =K«∞Û. ÖËHáõ È`Õ XHõ_∞» =∂q∞_çK@≥ ∞ì#∞ TÇ≤ÏOK«∞
‰õΩ<åfl_»#∞‰õΩO>Ë Jk xˆ~Ìâ◊ºO. „Ѩ`«ºHõΔOQÍ Ñ¨OKÕO„kÜ«∂ʼnõΩ QÀK«~°=∞=Ù`Õ
Jk xˆ~Ìâ◊º=Ú. =∞#ã¨∞ ÉèÏ=#KÕ`« á⁄O^ŒQÆeˆQ =ã¨∞Î=Ù xˆ~Ìâ◊º=Ú. J=∞‡"åi
<å=∂Ö’¡ LOk. P"≥∞ =∞#‰õΩ Jxˆ~Ìâ◊ºO. PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz Ü≥∂y ǨÏ$`ü
^蕺#QÆ=∞ºO Jx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞. =∞#O PÜ«∞##∞ ^蕺#O KÕ¿ã@ѨC_»∞ PÜ«∞#
qÉèí∂`«∞Å#∞ ^蕺#O KÕ™êÎ=Ú. PÜ«∞# <å=∞O, ~°∂ѨO, QÆ∞}O ÅHõΔ}=Ú
^Õxx ^蕺#O KÕã≤<å =∞m§ P `«`«fiOÖ’H˜ "≥à◊`å=Ú. W=hfl ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ#
ã¨`º« =ÚÅ∞ HÍ=Ù. D qÉè∂í `«∞ÅxflO\˜h HõeÑ≤ UHõHÍÅOÖ’ ^蕺#O KÕÜ∞« QÆÅ=∂
JO>Ë ["å|∞ Hõ+Oì¨ . J~Ú`Õ W=hfl Hõe¿ãÎ Jk ã¨OѨÓ~°=‚ Ú. Jk Jxˆ~âÌ º◊ =Ú.
657. q+¨μ‚ó :
"åºÑ≤ O z#"å_» ∞ q+¨ μ ‚ = Ù.PHÍâßxH˜ q+¨ μ ‚ Ñ ¨ ^ Œ O JxJ~° ÷ O .
q+¨μá‚ ê^À^Œƒqù Jx PHÍâ◊QOÆ QƉΩõ ¿Ñ~°∞. PHÍâ◊O #∞O_ç ѨÙ\ì̃Ok Jx J~°O÷ .
'ÜÕ∞ qÜ«∞^£ q+¨μ‚Ѩ^ŒO`åã≤ qǨÜ«∞™ê-Ñ≤ <åHÀÑ≤^Œ∞º~°Ñ≤™êº`«Î^Œ=ºÜ«∞O—
Jx J=∞~°HÀâ◊O. q+¨μ‚Ѩ^ŒO JO>Ë PHÍâ◊=∞x Jk ã¨~°fi"åºÑ¨Î=∞~Ú#^Œx
J~°÷=Ú.
658. g~°ó :
g J<Õ ^è•`«∞=Ù‰õΩ QÆu, HÍOu, "åºÑ≤Î =Ú#flQÆ∞ J~å÷Å∞#flq. W=hfl
`≥Å¡"Õ! q+¨μ‚â◊|ÌOKÕ`« g~°â◊|ÌO L#flk. ^•xH˜ J\Ï¡O\˜ `åufiHÍ~°÷OKÕ`«
J#fi~Úã¨∞OÎ k. g~°ó JO>Ë Q˘Ñ¨Ê "ÕQ=Æ Ú HõÅ"å_»∞ Jx ‰õÄ_® K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û.
659. J#O`«ó :
'ã¨`º« O *Ï˝#=∞#O`«O „|Ǩχ— – PÜ«∞# xˆ~tÌ OK«\ÏxH˜ gÅ∞HÍx "å_»∞,
ã¨~fi° "åºÑ¨‰Ωõ _»∞, Q˘Ñ¨Ê HÍOu Hõey#"å_»∞ HÍ|\˜ì J#O`«∞_»∞! P ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`«
J#O`«∞_»∞.
660. ^èŒ#O[Ü«∞ó :
ã¨~°fiq^èŒ=ÚÅ <å=∞ ~°∂ѨHõ „^Œ=º=ÚÅ#∞ u~°ã¨¯iOz#"å_»∞.
369
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
^è#Œ =Ú#∞ [~ÚOz#"å_»∞ Jx J~°O÷ . w`«Ö’ ‰õÄ_® D q+¨Ü∞« O K≥Ñʨ |_çOk.
'áêO_»"å<åO ^èŒ#O[Ü«∞ó— JO>Ë áêO_»=ÙÅÖ’ <Õ#∞ ^èŒ#O[Ü«Ú_çx Jx
J~°÷O. J~°∞˚#∞_ç¿Ñ~°∞ ^èŒ#O[Ü«Ú_»∞. #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ <å~åÜ«∞}ÏOâ◊
ã¨OÉèí∂`«∞Å∞. #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ =Ú#∞Å∞. "åà◊√§ |^ŒiHÍ„â◊=∞OÖ’ `«Ñ¨ã¨∞û
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. "åàı§ `«~°∞"å`« Hõ$ëê‚~°∞˚#∞Å∞QÍ J=`«iOKå~°∞. NHõ$+¨μ‚_»∞
ã¨OѨÓ~å‚=`å~°O. PÜ«∞# Z=i JOâ◊Ö’#∂ [x‡OK«Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ~∂° PÜ«∞#
JOâ◊ÖË! <å~åÜ«∞}ÏOâ◊ ã¨OÉèí∂`«∞Å~Ú# #~°<å~åÜ«∞}∞Å∞ ^ÕǨÅ#∞
Ѩi`«ºlOz ã¨~åfi`«‡‰õΩ_»~Ú #@∞=O\˜ Hõ$+¨‚`«`«fiOÖ’ ÅÜ«∞OK≥O^•~°∞. J^Õ
"åà◊§ `«Ñ¨óѶ¨ÅO.
â’¡II „|Ǩχ}Àº „|ǨχHõ$`ü „|Ǩ‡, „|Ǩχ „|Ǩχq=~°ú#ó I
|Ǩχq^£ „ÉÏǨχ}À „|Ǒχ, „|Ǩχ*’˝ „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü∞« ó II 71
661. „|Ǩχ}ºó :
`«Ñ¨ã¨∞ûÅ∞, "Õ^Œ=ÚÅ∞, q„ѨÙÅ∞, *Ï˝#=Ú – W=hfl „|Ǩχâ◊|ÌOKÕ`«
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. "å\˜H˜ Ç≤Ï`«Hõ~°∞_»∞, "å\˜x áêeOKÕ"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
„|Ǩχ}∞º_»∞. „|Ǩχ*Ï˝xx „|Ǩχ}∞ºÅx JO\Ï=Ú. '[#‡<å *ÏÜ«∞`Õ â◊¥„^Œ—
J#fl@∞¡ [#‡`«ó â◊¥„^Œ∞_≥· LO\Ï_»∞. Ü«∞*’˝Ñg¨ `«O "Õã≤ QÍÜ«∞„u LѨ^âÕ O◊ KÕ`«
J`«_Hç ˜ kfi[`«fiO =ã¨∞OÎ k. "Õ^"Œ ^Õ •OQÆ=ÚÅ∞ K«^=Œ @OKÕ`« „ÉÏǨχ}∞_»=Ù`å_»∞.
*Ï˝#O Hõey#ѨC_»∞ q„ѨÙ_»=Ù`å_»∞. P q„ѨÙ_çH˜ „|Ǩχ}∞º_»x ¿Ñ~°∞. „ÉÏǨχ}
â◊|OÌ KÕ`« Ѩq„`«∞_»=Ù`å_»∞. D „ÉÏǨχ}∞_çHˆ Éè∂í ã¨∞~°∞_»∞ Jx ¿Ñ~°∞. Éè∂í q∞g∞^Œ
#_çKÕ ^Õ=Ù_»∞ Jx J~°÷O. ^Õ=`«Å#∞ Láêã≤OKÕ"å_»∞. ZѨC_»~Ú`Õ q„ѨÙ_»∞
J~Ú<å_À JѨC_»∞ ã¨OѨÓ~°∞‚_»~Ú<å_»∞ Jx J~°÷O.
662. „|ǨχHõ$`ü :
WѨC_»∞ K≥ѨC‰õΩ#fl@∞¡ `«Ñ¨ã¨∞û, "Õ^Œ=ÚÅ∞, "≥Ú^ŒÅ~Ú#=hfl ‰õÄ_®
„|Ǩχâ◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_ç#"Õ HÍ|\˜ì "å@xfl\˜H˜ J`«_»∞ Hõ~°Î. JO^Œ∞Hõx
„|ǨχHõ$`ü.
663. „|Ǩ‡ : D ã¨=∞ã¨Î ã¨$+≤ìx KÕã≤# „|Ǩχ Ü≥∞∞Hõ¯ ã¨$[#â◊H˜Î.
370
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
664. „|Ǩχ :
|$ÇπÏ J<Õ@@∞=O\˜ ^è•`«∞=ÙÖ’Oz =zÛOk. „|Ǩχ ã¨~°fi„`å
"åºÑ≤OKÕk. JO`ÕHÍHõ J^Õ Jxfl\˜xO_® "åºÑ≤Oz#k. J=^èŒ∞Å∞ ÖˉõΩO_®
"åºÑ≤ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok.
665. „|Ǩχq=~°ú#ó :
D [QÆ`«∞Î – „Ѩã¨∞Î`«O L#fl^Œ#∞‰õΩO@∞#fl D [QÆ`«ÎO`å XˆH=∂@∞
ã¨$+≤ìOK«|_çO^• J<Õ ã¨O^ÕǨÏO =zÛ#ѨC_»∞ JÖÏ HÍ^Œ∞. D [QÆ`«ÎO`å
x~°O`«~°=Ú "åºÑ≤ã¨∂Î<Õ L#flk Jx K≥ѨCHÀ"åe. |$ǨÏu J<Õ â◊|ÌOKÕ`« D
q+¨Ü«∞O K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. „|Ǩχ JO>Ë ever expanding universe
J#fl=∂@! JÖÏ x`«º=¸ "åºÑ≤ã¨∞Î#fl [QÆ`«∞Î#∞ PÜ«∞# WOHÍ =~°ú=∂#O
KÕã¨∞Î<åfl_»∞. x~°O`«~°=Ú JÖÏQÆ PÜ«∞#KÕ`« =~°ú=∂#=∞=Ù`«∂<Õ L#flk.
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# q=~°=ú ∂#∞_»∞. PÜ«∞# J#O`«∞_»∞. =∞i D "åºÑ≤Î ZѨC_»∞
J~ÚáÈ`«∞Ok JO>Ë ["å|∞ LO_»^Œ∞. D ã¨$+≤ì limited JO\Ï=∂ un-
limited JO\Ï=∂ JO>Ë ["å|∞ ÖËx „Ѩâ◊fl Jk. ZO^Œ∞HõO>Ë expand-
ing QÍ L#fl^•xH˜ limited Uq∞\˜? Wk WOHÍ "åºÑ≤ã¨∂Î ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ
L#flk HÍ|\˜ì unlimited QÍ LOk Jx K≥ѨÊ\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. WOHÍ
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#flk. ZO`«=~°‰Ωõ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^À K≥Ñʨ ÖË=Ú.Limited =∂„`«OHÍ^Œ∞.
Un Wkq∞`«÷OQÍ K≥ѨÊÖË=Ú. ^•xH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞#
„|Ǩχq=~°ú#∞_»∞.
666. „|Ǩχq`ü :
qâ◊fi"åºÑ¨Hõâ◊H˜Îx QÆ∞iOz ã¨OѨÓ~°‚OQÍ `≥eã≤#"å_»∞. P"åºÑ¨Hõ
`«`«fi=Ú#∞ QÆ∞iÎOz ѨÓiÎ *Ï˝#=Ú HõÅ"å_»∞.DÖ’Hõ=Ú #O^Œ∞ *Ï˝# =∞O^Œ∞
Ѩi}q∞Oz#=ºH˜Î `å<Õ.
667. „ÉÏǨχ}ó :
"Õ ^ Œ ã ¨ fi ~° ∂ áêxfl QÆ ∞ iOz q=iOz# "åà◊ √ § „ÉÏǨ Ï ‡}∞Å∞.
'Jyflâß≈Ou, "åÜ«Úâß≈Ou, Pk`«ºâß≈Ou, K«O„^Œ=∂âßOu, #HõΔ„`«âßOu,
PѨâß≈Ou, F+¨^èŒÜ«∞âß≈Ou, =#ã¨Ê`«Ü«∞âß≈Ou, QÀâßOu, ~°[âß≈Ou,
371
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ѨÙ~°∞+¨âßOu, „|Ǩχâß≈Ou, „ÉÏǨχ}âß≈Ou— – WÖÏ "Õ^Œ=Ú K≥ѨÙ`«∞Ok.
„ÉÏǨχ}∞_»∞ JO>Ë WѨC_»∞ L#fl"åà◊√§ J#∞HÀ=^Œ∞Ì. „|Ǩχ*Ï˝#=Ú#∞
^èiŒ Oz#@∞=O\˜ „ÉÏǨχ}∞Å∞, „|Ǩχ=ã¨∞=Î Ù#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"åà◊√§ Z=~°~Ú`Õ
L<åfl~À "åà◊√§ – JO>Ë N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù `«`«fi=∞O^Œ∞ LO_Õ"å~°∞ – "å~°∞
âßOu„Ѩ^Œ∞Å∞ HÍ"åe. D #HõΔ„`åÅ∞, ѨOK«Éèí∂`åÅ∞ LO_ç =∞#‰õΩ âßOux
ZÖÏ Wã¨∞Î<åflÜ≥∂ JÖÏQÆ D „|Ǩχ"Õ`«ÎÅ∞ =∞#‰õΩ âßâ◊fi`«*Ï˝<åxfl W™êÎ~°∞.
=∞# áêáêÅ∞ ^èŒi™êÎ~°∞. =∞# J*Ï˝<åxfl ^èŒi™êÎ~°∞ – P *Ï˝#∞Å∞. JO^Œ∞Hõ<Õ
'„ÉÏǨχ}âß≈Ou!— JO>Ë =∞#‰õΩ Hõ~Åΰ ~Ú# =∞ǨÏ~°∞¬Å∞ ã¨=Î hÜ«ÚÅ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ
=∞#O ^蕺xOK«=Åã≤Ok =∞ǨÏ~°∞¬Å<Õ! =∞#O ^蕺xOK«=Åã≤Ok Hõâ◊ºÑ¨
„Ѩ*ÏѨux, ã¨Ñ¨Î=∞ǨÏ~°∞¬Å#∞! "åàı§ „ÉÏǨχ}∞Å∞ JO>Ë WHõ¯_».
668. „|Ǒχ :
Ѩ~°=∂`«‡ „|Ǒχ. „|ǨχÜ≥ÚHõ¯ âı+¨Éèí∂`«=ÚÅ∞ `«#Ü«∞O^Œ∞ Hõey
L#fl"å_»∞. WHõ¯_» „|Ǩχ, „|Ǒχ Jx ѨÙ~°∞+¨„ѨHõ$`«∞Å∞ Ô~O_»∂ ѨÙe¡OQÆ
„ã‘ÎeOQÆ=ÚÅÖ’ P =ã¨∞Î"Õ K≥ѨÊ|_çOk. JO>Ë Ô~O_»∞ eOQÆ=ÚÅ∞ JHõ¯_»
Hõ#|_®¤~Ú.L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ HÍ"Õ∞â◊fi~°, HÍ"Õ∞â◊fii – ~Ô O_»∂ XˆH =ã¨∞=Î Ù. JÖψQ
q+¨μ‚=Ù, "≥·+¨‚q Jx Ô~O_»∞ <å=∂Å∞ =∞#O `«~°K«∞QÍ qO@∂ LO\Ï=Ú.
™ê^è•~°}OQÍ KåÖÏ=∞Ok "≥·+¨‚q J<Õ <å=∂xH˜ N=∞ǨÅH˜; Jx J~°÷O
K≥ÑC¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞.JÖÏQÆHÍ^Œ∞. q+¨μ=‚ Ù J<Õ Ñ¨^•~°=÷ Ú Ñ¨Ù~∞° +¨ ã¨fi~°∂ѨOÖ’
LO_ç#@∞=O\˜k „ã‘eÎ OQÆ=ÚÖ’ K≥Ñʨ |_ç#@¡~Ú`Õ "≥+· q‚¨ J=Ù`∞« Ok. ѨÙeO¡ QÆ=Ú
„ã‘eÎ OQÆ=ÚÅÖ’ L#fl =ã¨∞=Î Ù XHõ¯>Ë! q+¨μ=‚ Ù, "≥+· q‚¨ . JO^Œ∞Hõx â◊HΘ Láêã¨#Ö’
+¨_®=∂flÜ«∂ÅÖ’ 'WO„^•}ˇÿº #=∞ó— '"å~°∞}ˇÿº #=∞ó— JO\Ï~°∞. WO„^Œ∞_»∞
J<Õk XHõ â◊H˜Î. Jk ѨÙ~°∞+¨~°∂ѨOÖ’ L#flѨC_»∞ 'WO„^Œó— JO\Ï=Ú. „ã‘Î
"åK«Hõ=ÚÖ’ L#flѨC_»∞ WO„^•}˜ JO\Ï=Ú. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨ ÉèË^Œ=Ú r=HÀ\˜Ö’
L#flk HÍx k=º=∞~Ú#@∞=O\˜ `«`fi« =ÚÅÖ’ ÖË^∞Œ . =∞#O „ã‘eÎ OQÆ, ѨÙe¡OQÆ
ÉèË^Œ=Ú `≥Å∞ã¨∞HÀ=\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ JO>Ë =∞# ™œHõ~åº~°÷"Õ∞ „|Ǩχ–„|Ǒχ
Jx "å_»`å=Ú. P =ã¨∞=Î ÙÜÚ≥ Hõ¯ `Õ*’~°∂ѨO Jk. PÜ«∞# P ~Ô O_çO\˜ÜÚ≥ Hõ¯
UHõ`«fiO `≥eã≤#"å_»∞ „|Ǩχ.
372
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
669. „|Ǩχ[˝ó :
Ô~O_»∞ ~°∂áêÅ∞QÍ L#fl XHõ=ã¨∞Î=ÙÜ≥ÚHõ¯ qâı+¨O `≥eÜ«∞@"Õ∞
„|Ǩχ[˝ ÅHõΔ}O.
670. „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü«∞ó :
„|Ǩχ*Ï˝#∞ÅÜ«∞O^Œ∞ ã¨O„Ñ‘`∞« _»Ü∞Õ "å_»∞ „ÉÏǨχ}„Ñ≤ÜÚ« _»∞. „ÉÏǨχ}
~°H}Δõ Ï~°=÷ Ú =ã¨∞^Õ=Ùx=Å# ^Õ=H˜ ^Õ=^Õ=Ùx Hõ#flk Jx ÉèÏQÆ=`«O K≥ÑÙ¨ `∞« #flk.
JO>Ë Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ „ÉÏǨχ} „Ñ≤Ü«Ú_»∞. PÜ«∞# „|Ǩχ*Ï˝#∞ÅÜ«∞O^Œ∞
ã¨O`À+≤OKÕ"å_»∞. JO^Œ∞Hõx „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü«Ú_»∞.
â’¡II =∞Ǩ„Hõ"≥∂ =∞ǨHõ~å‡ =∞Ǩ`Õ*Ï =∞Ǩϟ~°QÆó I
=∞Ǩ„Hõ`«∞~°‡Ç¨Ü«∞*Ïfi =∞ǨÜ«∞*’˝ =∞ǨǨÏqó II 72
N=∞Ǩq+¨μ=‚ ÙÜÚ≥ Hõ¯ J#O`«"∞≥ #ÿ – Jâı+"¨ ∞≥ #ÿ ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ H©iOÎ z#
`«~∞° "å`« PÜ«∞##∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ – =∞#O KÕ¿ã@@∞=O\˜ „H˜Ü∞« Å#∞
QÆ∞iOz D â’¡HOõ Ö’ K≥Ñʨ |_çOk.PÜ«∞##∞ ã¨O`«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° \« ÏxH˜ „ÉÏǨχ}„Ñ≤Ü∞«
Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. kfiA_»~Ú #@∞=O\˜ „ÉÏǨχ}∞_»∞ KÕ¿ã Hõ~°‡ÅÜ«∞O^Œ∞
PÜ«∞# ZÖÏ "åºÑ≤Oz L<åfl_À D â’¡HõOÖ’ K≥ѨÊ|_çOk.
671. =∞Ǩ„Hõ=∞ó :
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ =∞Ǩ„Hõ=Ú_»∞. =∞Ǩ„Hõ=∞ JO>Ë [QÆ`«∞Î ZѨC_»∞
ѨÙ\˜ìO^À ^•xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. ZѨC_»∞ JO`«=∞=Ù`«∞O^À `≥eÜ«∞^Œ∞. ZO`«
LO^À `≥eÜ«∞^Œ∞. J#O`«OQÍ LO^Œk. W^ŒO`å U „Hõ=∞OQÍ #_»∞ã¨∂Î L#fl^À
P „Hõ=∞"Õ∞ J`«_∞» . XHõ^•O\’¡Oz XHõ\,˜ x~°∂_èO» QÍ Ñ¨Ù_»∞`«∞#flk. =∞#=∞O`å
„ѨѨOK«OÖ’ XHõ „Hõ=∞OQÍ LO_»|>Ëì Ãã·<£û J<Õk ѨÙ\˜ìOk. J„Hõ=∞OQÍ XHõ
Ãã<· û£ ѨÙ@ì^∞Œ Hõ^•! „Hõ=∞|^ŒOú QÍ LOk. ¿ÇÏ`«∞=Ù LOk. HÍ~°}=Ú, HÍ~°º=Ú
Ô~O_»∞ LO_»|\˜ì D [QÆ`«ÎO`å „Hõ=∞OQÍ LOk. P „Hõ=∂xfl H˘O`«=~°‰õΩ
ѨÙ~å}O =∞#‰õΩ K≥ÑÙ¨ `∞« Ok. ZO`«=~°‰Ωõ K≥ÑÙ¨ `∞« O^ŒO>Ë – „u=¸~°∞ÅÎ ∞O_Õ"å~°∞.
"åiH˜ XHõ =¸Å=ã¨∞=Î Ù LOk. JO^Œ∞Ö’Oz `«~∞° "å`« „Ѩ*ÏѨ`∞« Å∞ ѨÙ\Ïì~∞° ,
373
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
`«~°∞"å`« =∞#=Ú, ѨOK«Éèí∂`åÅ∞, PHÍâ◊=Ú Ñ¨Ù\˜ì#q. WÖÏ XHõ „Hõ=∞OQÍ
LOk. J~Ú`Õ D „Hõ=∞O WO`Õ<å? J#O`«OQÍ ZѨÊ\˜#∞OKÀ LOk.
ZѨÊ\˜^•HÍ<À LO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’ XHõ z#fl JOQÆ∞à◊O =∞#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞#Î flk.P
=∞Ǩ„Hõ=∞ J`«_»#fl=∂@. ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞=Ú, r=HÀ\˜ Jhfl XHõ ã¨∂„`«
|^ŒúOQÍ #_»∞ã¨∞Î#flq. Pã¨∂„`«"Õ∞ P`«_»∞.
672. =∞ǨHõ~å‡ :
PÜ«∞# =∞ǨHõ~‡° Å#∞ KÕÜÚ« "å_»∞. ã¨$+≤ì ã≤u÷ ÅÜ«∞=ÚÅ#∞ KÕ¿ã"å_»∞
PÜ«∞<Õ! =∞# ^Œ$+≤ìÖ’ Jq =∞ǨHõ~°‡Å∞.
673. =∞Ǩ`Õ*Ï :
JѨiq∞`«=∞~Ú# `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_®Ü«∞#. W`«~=° ÚÅhfl P `Õ[ã¨∞ûKÕ`«
^Àº`«H=õ ∞=Ù`å~Ú.
674. =∞Ǩϟ~°QÆó :
L~°QÆ â◊ÉÏÌxH˜ ã¨~°Ê=Ú, HÍÅ=Ú Jx WHõ¯_» J~å÷Å∞ K≥ѨCHÀ"åe.
HÍÅO J#O`«OQÍ LO@∞Ok. HÍÅ=Ú „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂<Î Õ LO@∞Ok. JÖÏ "≥à√◊ `«∂<Õ
LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ ã¨~Ê° =ÚÖÏQÍ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ HÍÅ=Ú HÍ|\˜ì – =∞Ǩϟ~°Q=Æ Ú.
PÜ«∞<Õ P =∞Ǩϟ~°QÆ∞_»∞. 'ã¨~åÊ}Ï=∞ã≤‡ "åã¨∞H˜— J#fl@∞¡QÍ "åã¨∞H˜ J<Õ
¿Ñ~°∞QÆÅ ã¨~°Ê=Ú ‰õÄ_® L#flk. P <å=∞OKÕ`« PÜ«∞# ^蕺#OKÕ¿ã"åi
ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’¡ „Ѩ"Õt™êÎ_»∞. JO`«óHõ~°}OÖ’H˜ „Ѩ"Õt™êÎ_»∞.
675. =∞Ǩ„Hõ`«∞ó :
Jâ◊fi"Õ∞^èÜ
Œ ∂« QÆO =∞Ǩ„Hõ`∞« =Ù J#|_»∞`«∞Ok. PÜ«∞<Õ P =∞Ǩ„Hõ`∞« =Ù.
D [QÆ`«ÎO`å PÜ«∞#‰õΩ XHõ =∞ǨÜ«∞[˝"Õ∞! Ü«∞[˝OQÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨∂HõÎO
K≥Ñ ¨ Ù `« ∞ #flk. ''^Õ "åÜ«∞[˝=∞`«#fi`« I =ã¨O`À J™êº-ã‘ ^ •[º"£ ∞ I
„w+¨‡W^茇â◊≈~°^Œúqó I—— D [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ L`«ÊuÎ JO`å Ü«∞[˝OQÍ<Õ
K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. JO>Ë D [QÆ^Œ∞`«ÊuÎ ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞=Ú JO`å ‰õÄ_®
XHõ Ü«∞[˝"Õ∞! PÜ«∞<Õ P =∞ǨÜ«∞[˝=Ú! =∞Ǩ„Hõ`«∞=Ù.
374
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
676. =∞ǨÜ«∞*Ïfi :
=∞ǨÜ«∞[˝=ÚÅ#∞, „Hõ`«∞=ÙÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ"å_»∞ PÜ«∞<Õ! PÜ«∞#
Ü«∞[˝Hõ~°ÎÅ ~°∂ѨOÖ’ LO_ç [QÆ`«¯àϺ}=Ú#‰õΩ HÍ~°}=∞=Ù`å_»∞. 'Ü«∞*Ïfi—
JO>Ë 'Ü«∂l— JO>Ë Ü«∞[˝Hõ~°Î! Ü«∞[˝ x~åfiǨωõΩ_»∞. HÍ|\˜ì =∞ǨÜ«∞*Ïfi!
677. =∞ǨÜ«∞[˝ó :
PÜ«∞<Õ Ü«∞[˝=Ú. Ü«∞*Ï˝xH˜ „Hõ`«∞=Ù‰õΩ `Õ_® L#flk. D [QÆ`«∞ΉõΩ
XHõ L`«ÊuÎ, ã≤÷u, ÅÜ«∞=ÚÅ∞ L<åfl~Ú. Ü«∞[˝=Ú JO>Ë Ü«∞lOK«|_Õ
=ã¨∞=Î ÙHõÅk. „Hõ`∞« =Ù JO>Ë KÕÜ∞« |_Õ@@∞=O\˜ HÍ~°º=Ú. D =∞Ǩ„Hõ`∞« =ÙÖ’
[QÆ^∞Œ `«ÊuÎ, ã≤u÷ , ÅÜ«∞=ÚÅ∞ J<Õ@@∞=O\˜ XHõ ÃÑ^ŒÌ Hõ~‡° HÍO_» [~°∞QÆ∞`«∞#flk.
^•xx Ü«∞lOz#ѨÙ_»∞ JO^Œ∞Ö’ XHõ ã¨=Úz`«=∞~Ú#@∞=O\˜ ã≤÷uQÍx,
XHÍ<˘Hõ *Ï˝#=ÚQÍx, XHõ Ö’HõOQÍx, XHõ Ѷ¨ÅOQÍx =ã¨∞ÎOk. P Ü«∞lOKÕ
Ü«∞[˝=Ú, JO^Œ∞Ö’H˜ P Ѷ¨Å=Ú ~å=\ÏxH˜ HÍ~°}=Ú P`«_Õ! ZO^Œ∞HõO>Ë
P Ô~O_çO\˜Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∂#OQÍ "åºÑ≤Oz L#flk P`«_Õ! =∞Ǩ„Hõ`«∞=Ù#O^Œ∞
Z=~°~Ú`Õ L<åfl~À =∞ǨÜ«∞[˝=∞O^Œ∞ ‰õÄ_® P`«_Õ L<åfl_»∞. Jxfl Ü«∞[˝=ÚÅ∞
PÜ«∞<Õ! ã¨=∞ã¨Î Hõ~°‡HÍO_»Ü«∞O^Œ∞ Ѷ¨Å„Ѩ^•`« J`«_Õ!
678. =∞ǨǨÏqó :
㨠~ ° fi [QÆ ` « ∞ Î „|Ǩ Ï ‡Éè Ï =#`À Ѩ ~ ° = ∂`« ‡ Ü« ∞ O^Œ ∞ Ǩ Ï =#=Ú
KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. Ü«∞[˝ Ü«∂QÍ^Œ∞ÅÖ’ ã¨=∞iÊOK«|_»∞ ǨÏqã¨∞û `å<≥· L#fl"å_»∞
PÜ«∞#! JO^Œ∞Hõx =∞ǨǨÏq. D â’¡HõOÖ’ =zÛ# <å=∞=ÚÅ#∞ "åºHõ~°}
âßGѨ~°OQÍ K≥ѨC‰õΩ#flѨC_»∞ D <å=∞=ÚÅ∞ |Ǩï„gÇ≤Ï ã¨=∂ã¨=ÚʼnõΩ
K≥Ok#@∞¡QÍ K≥ѨÊ=K«∞Û#∞. D ã¨=∂™êxH˜ Ô~O_»∞ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ K≥ѨÊ=K«∞Û.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ '`«\ÏHÀ`«Î~°O— Jx XHõ Ѩ^Œ=Ú#flk XHõ Document Ö’.
^•xH˜ ~Ô O_»~å÷Å∞ K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. ^•xH˜ K≥~∞° =Ù L`«~Î O° QÍ LO_Õk ÖËHõ K≥~∞° =Ù‰õΩ
L`«Î~°OQÍ LO_Õk Jx. F WÅ∞¡ J=∞‡HõO QÆ∞iOz =zÛ# ¿Ñz Jk. WÖψQ
D q+¨Ü«∞Og∞^Œ XHõ ÃÑ^ŒÌ ^•"å #_çzOk. JO>Ë |Ǩï„gÇ≤Ï ã¨=∂ã¨=Ú
HÍ=K«∞Û ÖËHõ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« ã¨=∂ã¨=Ú HÍ=K«∞Û.=∞Ǩ„Hõ`∞« =Ù "≥Ú^ŒÅ∞QÍ Z=~°∞
375
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
PK«iã¨∞Î<åfl~À "åà◊√§ Jx, Z=iKÕ`« Jq PK«iOK«|_»∞`«∞#fl"À "å~°∞ Jx
‰õÄ_® K≥ѨÊ=K«∞Û.
â’¡II ã¨Î=ºã¨Î=„Ñ≤Ü«∞ó ™È΄`«O, ã¨∞Îu ™ÈÎ`å ~°}„Ñ≤Ü«∞ó I
ѨÓ~°‚ó ѨÓ~°~Ú`å ѨÙ}ºó, ѨÙ}ºH©iÎ~°<å=∞Ü«∞ó II 73
679. ã¨Î=ºó :
WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥ѨÊ|_ç# ÅHõΔ}=ÚÅKÕ`« PÜ«∞# ã¨Î=hÜ«Ú_»∞.
PÜ«∞##∞ |∞∞+¨μÅ∞, K«`«∞ˆ~fi^Œ=ÚÅ∞ ã¨$+≤ìÖ’ LO_Õ ã¨~°fir=ÙÅ∞ ã¨Î=O `≥eã≤
`≥eÜ«∞Hõ ‰õÄ_® KÕ™êÎ~Ú. PÜ«∞# ã¨Î=Ùº_»∞.
680. ã¨Î=„Ñ≤Ü«∞ó :
PÜ«∞# ™È΄`«„Ñ≤ÜÚ« _»∞.ZO^Œ∞HõO>Ë ™È΄`«O KÕ¿ãÎ =∞##∞ J#∞„QÆÇÏ≤ ™êÎ_∞» .
ã¨Î=„Ñ≤Ü«∞`«fiO PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ HÍ~°∞}º ÅHõΔ}=Ú.
681. ™È΄`«O :
PÜ«∞##∞ ™È΄`«O KÕÜ«∞@O JO>Ë PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}QÆ}=ÚÅ#∞
QÆ∞iOz K≥ѨÊ@"Õ∞ Hõ^•! =∞i QÆ∞}=ÚÖË J`«_»∞ Jx K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`« J`«_Õ
™È΄`«O Jx K≥ѨÊ@O ã¨Ç¨Ï["Õ∞.
682. ã¨∞Îu :
„H˜Ü«∂~°∂ѨO J~Ú# ™È΄`åxH˜ ã¨∞ÎuH˜ `Õ_® L#flk. P ã¨∞ÎuˆH
J#∞„QÆǨÏ=Ú Jx ¿Ñ~°∞. PÜ«∞<Õ ã¨∞Îu.
683. ™ÈÎ`å :
`«##∞ QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ"å_»∞ ‰õÄ_®! ZO^Œ∞HõO>Ë `«##∞ `å#∞
Z~°∞HõÑ~¨ K° ∞« HÀ=\ÏxH˜ r"å`«‡Ö’ `å<Õ `Õ[óã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ, *Ï˝#ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ
„áê^Œ∞~åƒù=O á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO Hõey`Õ<Õ Hõ^•
*Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok! J#∞„QÆÇϨ O JO>Ë PÜ«∞# "Õ~∞° =∞#O "Õ~∞° J<Õ@@∞=O\˜
ÉèÏ=O Hõey L#flO`«¿ãÑÙ̈ "åi =∂Ü«∂ |O^è#Œ OÖ’ L<åfl=Ú =∞#O. `«##∞`å#∞
Z~°∞HõѨ~°K«∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’– `«Ñ¨ã¨∞û#∞ KÕ¿ã ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J`«_Õ `«Ñ¨ã¨∞û.
`«Ñ㨠fi≤ ‰õÄ_® J`«_.Õ JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞# ã¨∞uÎ , ™ÈÎ`å. Z=iÜ«∞O^Œ∞ „ѨQÍ_è"» ∞≥ #ÿ
WK«Ûù HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À ÉèíQÆ=^•úº#=∞O^Œ∞, ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#=∞O^Œ∞ f„==∞~Ú# WK«Ûù
376
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À ^•xx â◊√ÉèKË Û« ù JO\Ï~°∞. JO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ =∞#ã¨∞ ѨiѨHfiõ `«‰Ωõ
=zÛ P â◊√ÉèKË Û« ù HõÅ∞QÆ∞@Jx. ÖËHáõ È`Õ xq∞`«=Î ∂„`«OQÍ =∞#O ZO`« „â◊=}O
KÕã≤#ѨÊ\˜H© XHÀ¯™êi P HÀiHõ HõÅQÆ^Œ∞. =∞~˘Hõ™êi XHõ z#fl ã¨OѶ¨∞@#
`«~∞° "å`« "≥O@<Õ f„==∞~Ú# WK«Ûù HõÅ∞QÆ=K«∞Û. XHõ ã¨`∞« Ê~°∞+¨μ_ç`À KåÖÏHÍÅO
ã¨Ç¨Ïr=#O KÕã≤<å – Z<Àfl ÉèÏëêºÅ∞ q<åfl ÉèíQÆ=^ŒÌ~°≈#O <å‰õΩ HÍ"åe J<Õ
HÀiHõ, PHÍOHõΔ HõÅQÍe J<Õ ~°∂Öò Ug∞ ÖË^Œ∞. J^ŒO`å ֒ѨŠq*Ï˝˝#OQÍ
LO@∞Ok. Z=~°~Ú<å ã¨=∂^è•#O K≥Ñ≤Ê<å, P q+¨Ü«∞O g∞^Œ K«~°Û
=zÛ#ѨC_»∞ `«#∞ q#fl q+¨Ü«∞O W`«~° Ö∫H˜Hõ q^ŒºÅ=Å#<Õ `å#∞ ^è•~°}
KÕã≤ "å_»∞‰õΩO\Ï_»∞. JÖψQ "Õ^•O`«q^Œº ‰õÄ_® Ö∫H˜HõѨ~°OQÍ |∞kúÖ’H˜
„Ѩ"ÕtOz LO_çáÈ`«∞Ok.
`åºQÆ~åA rq`«O WO^Œ∞‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}! PÜ«∞# „áê~°#÷ Ö’ – '`≥~f° Ü«∞QÆ
~å^• – <åÖ’ `≥~°fÜ«∞QÆ~å^•— Jx J#fl=∂@ʼnõΩ J~°÷O JѨÊ\˜H˜ WOHÍ
f„==∞~Ú# WK«Ûù L#flk HÍx =∞#ã¨∞ÃÑ#· L#fl `≥~° `˘ÅQÆÖ^Ë <Œ !Õ f„==∞~Ú#
"Õ^Œ#Ö’ L<åfl_»∞ HÍ|\˜ì ~å=Ú_»∞ `«# =∞#ã¨∞Ö’H˜ „Ѩ"ÕtOz<å_»∞ HÍx
`«#‰õΩ Hõ#|_»‰õΩO_® `≥~° J_»∞¤ =ã¨∞Î#flk. Jk "Õ^Œ#. J^Õ Ñ¶¨Å„Ѩ^Œ=Ú. `≥~°
`˘ÅyOk. 'Ñ≤zÛ"å_®! ã¨~åfiO`«~åºq∞#~Ú# ##∞fl `≥Å∞ã¨∞HÀ.— PÜ«∞# ™È΄`«O
PO`«\ ˜H© ™ÈÎ`« JO`«~åºq∞ ~å=Ú_»∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOKå_»∞.
684. ~°}„Ñ≤Ü«∞ó :
Ü«Ú^ŒúO JO>Ë PÜ«∞#‰õΩ „Ñ≤Ü«∞O – W+¨ìO. PÜ«Ú^èŒO JO>Ë W+¨ìO
Jx K≥ѨÊ|_çOk. ™È΄`åxH˜, Éèí‰õΩÎ_çÜ≥ÚHõ¯ ã¨Î"åxH˜ PÜ«∞# J#∞„QÆǨxH˜
~°}„Ñ≤Ü«∞ J<Õ <å=∞O `«~°∞"å`« ã¨=∞#fiÜ«∞ =∞=Ù`«∞#flk. ™È΄`«OÖ’ `«#Ö’
ã¨OѶ¨∞~°¬} ÖË^Œ∞. Ü«∞*Ï˝k „Hõ`«∞=ÙÅÖ’, Ü≥∂QÆOÖ’ ã¨OѶ¨∞~°¬} L#flk. `«#Ö’
L#fl@∞=O\˜ JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ`À Ü«Ú^ŒúO KÕ™êÎ_»∞ Láê㨉õΩ_»∞. P Ü«Ú^ŒúO
q~°q∞Oz ™È΄`«O`À ÉèHí `Θ À PÜ«∞# ã¨=Î hÜ«Ú_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# ™È΄`«„Ñ≤ÜÚ« _çQÍ
ÉèÏ=# KÕ¿ãÎ D Ü«Ú^ŒúO`À ã¨O|O^èŒO ÖËx J#∞„QÆǨxfl W™êÎ_»∞. D ~°}=Ú
JO`«óHõ~°}Ö’ [iˆQ Ü«Ú^•úxH˜ ã¨O|OkèOzOk. JO^Œ∞Hõx Z=~å Ü«Ú^ŒúO
377
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
KÕ¿ãk JO>Ë P`«‡*Ï˝<åxfl HÀˆ~"å_»∞. P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú#@∞=O\˜"å_»∞,
J<å`«‡=ã¨∞Î=Ù`À D ~°}O KÕ™êÎ_»∞. JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOKÕ „Ѩܫ∞`«flO
KÕ¿ã^≥=~°∞? D JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ∞ Z=~°∞? Jq =∞#∞+¨μ_çÜÚ≥ Hõ¯ ÅHõ}Δ =ÚÅ∞.
D =∞#∞+¨º ÅHõ}Δ =ÚÅg∞^Œ Ü«Ú^ŒOú „ѨH\õ O˜ KÕ"å_»∞ *Ï˝# =∂~ÀæÑ^¨ âÕ ‰◊ Ωõ _»~Ú
#@∞=O\˜ ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. PÜ«∞# JO`«~åºq∞QÍ L#fl@∞=O\˜ ^è•~°}„Ñ≤ÜÚ« _»∞
Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. P JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œ∞ ~°}„Ñ≤Ü∞« `«fiO L#flk. =ºH˜HÎ ˜
â◊„`«∞=ÙÅ∞ LO\Ï~°∞. r"å`«‡ ѨHõΔ=Ú =Ç≤ÏOz PÜ«∞# JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞
[~ÚOK«\ÏxÔH· Ü«Ú^ŒOú „ѨH\õ ™˜ êÎ_∞» . D q+¨Ü∞« "Õ∞ ѨÙ~å}ÏÅÖ’ ã¨∂z`å~°O÷ QÍ
L#fl^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. JO`«â◊≈„`«∞=ÙʼnõΩ, *Ï˝xH˜ =∞^茺# =KÕÛ@@∞=O\˜
ã¨OѶ¨∞~°¬}Ë Ñ¨Ù~å}=ÚÅÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk. D ~°HõOQÍ ã¨=Ú„^Œ
=∞^äŒ#O QÍ^äŒ ‰õÄ_®!
D Ü«Ú^ŒúOÖ’ PÜ«Ú^èŒ"Õ∞ ã¨∞Îu. ã¨∞Îu J`«_çH˜ =∂„`«"Õ∞! JO>Ë
'P`å‡"å Jˆ~„^Œ+¨ì=ºó „â’`«"Àº =∞O`«"Àº xk^è•ã≤`«=ºó— – 'P`凄^Œ+¨ì=ºó—
JO>Ë K«∂_»^Œy#k. '=∞O`«=ºó— =∞O„`«~°∂ѨOÖ’ QÍ#=Ú, =∞##=Ú
KÕÜ∞« ^Œy#k. ™È΄`«O JO>Ë WHõ¯_» QÆ∞}=ÚÅ ã¨OH©~#ΰ =Ú Jx "åºMϺ#=Ú.
™È΄`«O JO>Ë "åV‡Ü«∞=Ú Jx J~°÷O. PÜ«∞# QÆ∞}ÅHõΔ}=ÚÅ∞ `≥eã≤,
QÆ∞}H©~°Î#Å∞ `≥eã≤#\˜ì ѨO_ç`«∞_»∞ KÕ¿ã@@∞=O\˜ ÅHõΔ}=ÚÖË ™È΄`«O.
685. ѨÓ~°‚ó :
ã¨HõÅ HÍ=∞=ÚÅ`À ã¨HõÅ z`«Î=ÚÅÖ’„áêÑ≤Î ~°∂Ѩ ã¨OѨ#∞fl_»∞.D
ѨÓ~°â‚ |◊ OÌ KÕ`« Jxfl =∂~°=æ ÚÅÖ’#∂ á⁄O^Œ^yŒ #"å_»∞ Jx J~°O÷ . ãÎ̈==Ú,
ã¨∞uÎ , ™ÈÎ`å D HÍ~°}=ÚÅKÕ`« PÜ«∞# ã¨OѨÓ~°∞_‚ ∞» .PÜ«∞# ã¨=∞ã¨=Î Ú HÍ|\˜ì
ã¨OѨÓ~°∞_‚ ∞» .
686. ѨÓ~°~Ú`å :
PÜ«∞# =∞<À HÍ=∞# q+¨Ü∞« =ÚÅÖ’ ѨÓ~°~Ú`«! Z=iH˜ U HÀiHõÅ∞
L<åfl "å\˜x <≥~°"Õˆ~Û"å_»∞. JO^Œi HÀiHõÅ#∞ fˆ~Û"åi HÀiHõÅ∞ Wk=~°ˆH
fiáÈ~Ú# ѨÓ~°‚HÍ=Ú_»~Ú LO_®e.
378
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
687. ѨÙ}ºó :
PÜ«∞# ѨÙ}ºã¨fi~°∂ѨÙ_∞» . ™ê^è•~°}OQÍ HÀiHõÅ∞ J<Õq ã¨O™ê¯~°=ÚÅ
#∞Op ѨÙ_`» å~Ú. HÀiHõÅ∞ f~°@O J<Õk =∂„`«=Ú ã¨OáêkOz# ѨÙ}Ϻxfl|\˜ì
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ HÀiHõÅ∞ ÖËx"å~°∞ ZHõ¯_® Hõ#Ѩ_»~°∞. HÀiHõÅ∞
f~°x"åà◊√§ =∂„`«=Ú HÀH˘Å¡Å∞. J~Ú`Õ HÀiHõÅ<Õq ^Õx=Å# f~°`å~Ú
J<Õk XHõ ÃÑ^ŒÌ „Ѩâ◊fl! ѨÙ~å}ÏÅÖ’x É’^èŒ „ѨHÍ~°=Ú Ñ¨Ù}ºO KÕã¨∞‰õΩO>Ë
HÀiHõÅ∞ f~°`å~Ú. *Ï˝#O =Å# HÀiHõÅ∞ f~°=Ù. XHõ~°∞ „|Ǩχ*Ï˝xÜÕ∞
HÍ=K«∞Û. J`«_çH˜ J#flO ѨÙ@ìHõáÈ=K«∞Û. ZO^Œ∞HõO>Ë D J<åflxH˜ P „|Ǩχ
*Ï˝<åxH˜ ã¨O|O^èOŒ ÖË^∞Œ . „|Ǩχ*Ï˝#OÖ’Oz U =ã¨∞=Î Ó ~å^Œ∞. ѨÙ}ºOÖ’Oz
ã¨=∞ã¨Î Éè∫uHõ Ѩ^•~°=÷ ÚÅ∞ ѨÙ_»`å~Ú. J#flO ѨÙ_»∞`«∞Ok. HÀiHõÅ∞ ã¨=∞ã¨=Î Ú
f~°`å~Ú. =∞#‰õΩ ^•xÜ≥ÚHõ¯ P=â◊ºHõ`« ZO`«~Ú<å L#flk. P ѨÙ}º=Ú
PÜ«∞<Õ! HÀiHõÅ∞ <≥~°"Õˆ~Û =ã¨∞Î=Ù PÜ«∞<ÕHõ^•! P HÀiHõÅ#∞ PÜ«∞# ѨÙ}º
~°∂ѨOÖ’ <≥~°"Õ~°∞ã¨∞Î<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞##∞ =∞#O ™È΄`«=Ú KÕ™êÎ=Ú.
JO>Ë =∞#=Ú ÉèQí =Æ ^•~å^è#Œ K≥Ü∂« ºÅ#fl=∂@! ^•x=Å# ѨÙ}ºO Åaèã∞¨ OÎ k.
688. ѨÙ}ºH©iÎó :
ѨÙ}º=ÚÅKÕ`« H©iÎOK«|_Õ"å_»∞. JO`ÕH͉õΩO_® H©ˆ~ΠѨÙ}º=∞@!
PÜ«∞##∞ H©iÎOK«@"Õ∞ ѨÙ}º=Ú. Ug∞ ÖËx"å_çH˜ PÜ«∞##∞ H©iÎOK«@"Õ∞
ѨÙ}º=Ú. "å_çKÕ`« U^À xq∞`«Î=∂„`«OQÍ KÕ~ÚOz PÜ«∞# ѨÙ}Ϻxfl
„Ѩ™êk™êÎ_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# ѨÙ}ºH©iÎ!
689. J<å=∞Ü«∞ó :
â◊s~°O֒ѨŠ"åº^è∞Œ Å∞QÍx, ÉÏǨϺ=ÚÅ~Ú# Hõ~‡° [#º"åº^è∞Œ Å∞QÍx,
Ñ‘_»Å∞QÍx Ug∞ ÖËx"å_»∞. J<å=∞Ü«Ú_»∞ JO>Ë Hõ~°‡|O^èŒ=Ú ÖÏO\˜ U
|O^è=Œ Ú ÖËx"å_»∞. W"Õg PÜ«∞#‰õΩ JO@=Ù. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ J<å=∞Ü«∞
J<Õ <å=∞O`À H©iãÎ ∞¨ <Î åfl=Ú. ѨÙ}º=Ú, ѨÓ~°~Ú`å– Jhfl PÜ«∞<Õ! PÜ«∞#
JO`«~°=∞O^Œ∞ W"Õg „Ѩ"ÕtOK«ÖË=Ù. PÜ«∞#֒ѨŠU QÆ∞}=ÚÅ∞ ÖË=Ù.
=∞#‰õΩ Ö’Ñ¨Å Ô~O_»∞ L<åfl~Ú. =∞# â◊s~° ÅHõΔ}=ÚÅ∞, |∞kú, JO^Œ∞Ö’
379
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨fiO`« ÉèÏ=#Å∞ –W=hfl L<åfl~Ú. |∞kúK`Õ « =∞# â◊s~°OÖ’ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞
ѨxKÕ¿ã XHõ =ã¨∞Î=Ù L#flk. ^ÕǨaè=∂#=Ú, ^ÕǨ`«‡ÉèÏ=# Hõey#"åiH˜
J*Ï˝#=âß`«∞Î =zÛ<å– W=hfl LO_»QÍ W=hfl ÖˉõΩO_® LO_Õ =ºH˜Î –
ã¨`«º=ã¨∞Î=Ù XHõ\ ˜ ֒ѨŠL#flk. Jk J<å=∞Ü«∞=Ú P`«_Õ.
â’¡II =∞<À[=ã‘Î~°÷Hõ~À, =ã¨∞ˆ~`å =ã¨∞„Ѩ^Œó I
=ã¨∞„Ѩ^À "åã¨∞^Õ"À =ã¨∞~°fiã¨∞=∞<å ǨÏqó II 74
690. =∞<À[=ó :
JO>Ë =∞#ã¨∞‰õΩ LO_Õ "ÕQ=Æ Ú P`«_.Õ =∞#ã¨∞‰õΩ ZO`« "ÕQOÆ L#flk
Jx J_çy`Õ J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# "ÕQÆ=Ú L#flk Jx K≥ѨÊ=K«∞Û. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩx #∂ºÜ«∂~ü¯Ö’ LO_®e JO>Ë `«HõΔ}"Õ∞ JHõ¯_» LO@∞Ok
=∞# =∞#ã¨∞û. ^•xH˜ JHõ¯_çH˜ KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜ U =∂„`«=Ú >ˇÿ"£∞ Ѩ@ì^Œ∞.
"≥‰· Ωõ O~îO° QÆ#Hõ K«∂ã≤ LO>Ë JHõ¯_» ‰õÄ_® LO_»=K«∞Û. HÍ|\˜ì =∞#ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯
"ÕQÍxfl JÖÏ x~°fizOK«=K«∞Û. J~Ú`Õ JxflO\˜HOõ >Ë HÍOu "ÕQ=Æ ∞~ÚOk Jx
Ãã<· û£ K≥ÑÙ¨ `«∞Ok. HÍx HÍOuHõO>Ë ‰õÄ_® – JxflO\˜HOõ >Ë ‰õÄ_® "ÕQ=Æ ∞~ÚOk
=∞#ã¨∞ Jx K≥ѨÙ`«∞Ok. HÍOu"ÕQÍxH˜ XHõ Ѩi=∂}O L#flk. HÍOu XHõ
ÃãHõ#∞‰õΩ XHõ ÅHΔÍ Z#Éèˇ·P~°∞"ÕÅ "≥∞ÿà◊√§ "≥à◊√`«∞Ok. J~Ú`Õ H˘xfl HÀ@¡
Ü≥∂[<åÅ ^Œ∂~°OÖ’ L#fl =ã¨∞Î=Ù#∞ ^蕺xOK«\ÏxH˜ ã¨=∞Ü«∞O Ѩ@ì^Œ∞.
'=∞<À[=O =∂~°∞`«`∞« ź"ÕQOÆ — Jx ǨÏ#∞=∞O`«∞_çx =∞#O H©iãÎ ∂¨ Î LO\Ï=Ú.
=∞<À[=O JO>Ë =∞#ã¨∞ "ÕQOÆ `À ã¨=∂#=∞~Ú# "ÕQOÆ HõÅ"å_»∞ Jx J~°O÷ .
P qO`« "ÕQÆO P`«_Õ.
691. f~°÷Hõ~°ó :
K«`«∞~°Ìâ◊ q^ŒºÅ‰õΩ, ÉÏǨϺ q^•ºã≤^•úO`«=ÚʼnõΩ PÜ«∞# Hõ~°Î Jx
K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. D q^ŒºÅ#∞ PÜ«∞<Õ É’kèOz#"å_»∞. Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞ =∞^èŒ∞
HÔ @
· Éè∞í Å#∞ ã¨OǨÏiOz# `«~∞° "å`« áœ~å}˜HÀ`«Ê`«∞ÅÎ #∞, ã¨~fi° „â◊√`«∞Å#∞ Jxfl
q^ŒºÅ#∞ ѨÙ~å}=ÚÅÖ’x J<ÕHõ q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ ã¨~°fi „ѨѨOKåxH˜
É’kèOKå_»∞. f~°÷OHõ~° Jx *ˇ·#∞ÅÖ’ "å_»∞`å~°∞. Z=~°~Ú<å =∞Ǩ`«∞‡_çx
380
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
f~°÷Hõ~°∞_»∞ Jx JO\Ï~°∞. "åà◊√§ ZHõ¯_» LO>Ë JHõ¯_» f~°÷=∞=Ù`«∞Ok. JO>Ë
ÉèíQÆ=O`«∞_ç <å=∞O ZHõ¯_» LO>Ë Jk f~°÷=∞=Ù`«∞Ok. PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ <å=∞O
ZHõ¯_» LO>Ë PÜ«∞# JHõ¯_» L#fl>Ë¡! PÜ«∞# <å=∞"Õ∞ f~°÷Hõ~°=Ú.
692. =ã¨∞ˆ~`å :
WHõ¯_» ˆ~`« J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ HÍ~°}=Ú Jx J~°÷O. =ã¨∞ JO>Ë ^Õ=`«Å∞
Jx J~°O÷ . '=ã¨Ofu =ã¨=ó— J#fl@∞¡QÍ J+¨=ì ã¨∞=ÙÅ∞ J<Õ ^Õ=`«Å∞ L<åfl~°∞.
HõÖÏÊO`«=∞O^Œ∞ D ã¨$+≤ì JO`å ‰õÄ_® <åâ◊#=∞~Ú# `«~°∞"å`« „|Ǩχ uiy
ã¨$+≤ì „áê~°OaèOKÕ=~°‰õΩ D =ã¨∞=ÙÅ∞ ã¨∂Hõ;~°∂ѨOÖ’ LO@∂ [QÆ`«∞Î#O`å
~°H˜Δã¨∂Î LO\Ï~°∞. ^Õ=`«Å‰õΩ ‰õÄ_® „Ѩà◊Ü«∞O LO@∞Ok HÍx =ã¨∞=ÙʼnõΩ
LO_»^Œ∞ Jx ѨÙ~å}ÏÅÖ’ XHõKÀ@ =i‚OK«|_çOk. JÖÏ x~°O`«~°=Ú
=ã≤OKÕ@@∞=O\˜ =ã¨∞=ÙʼnõΩ J`«_∞» `«O„_çÖÏO\˜"å_»∞. ã¨∞=~°=‚ Ú g~°º=ÚQÍ
HõÅ"å_»∞ Ѩ~°=∂`«‡! '^Õ"åѨÓ~°fi=∞Ѩó ã¨$ëêìfi `åã¨∞ g~°º =∞áêã¨$[`ü— Jx
"åºã¨=K«#=Ú. Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ L^ŒH=õ Ú#∞ ã¨$+≤Oì z ^•xÜ«∞O^Œ∞
g~° º =Ú#∞ „Ѩ " Õ â ◊ à Ñ\Ïì _ » ∞ .Jk 㨠∞ =~° ‚ = ∞Ü« ∞ =∞QÆ ∞ JO_» = ∞~Ú# –
„|Ǩ‡O_»=∞~Ú# „|Ǩχ‰õΩ HÍ~°}=∞~ÚOk. PÜ«∞# =ã¨∞=ÙʼnõΩ HÍ~°}=Ú.
J~Ú<å HõÖÏÊO`«O =~°‰Äõ ‰õÄ_® áȉõΩO_®L<åfl~°∞. "åà◊§Ö’x g~°ºO P`«_.Õ
JO^Œ∞ =Å# ã≤÷~°∞Å∞ J~Ú<å~°∞.
693. =ã¨∞„Ѩ^Œó :
^èŒ<åxfl JkèHõOQÍ WKÕÛ"å_»∞ – Ѩ~°=∂`«‡. PÜ«∞<Õ ^èŒ<å^茺‰õΔΩ_»∞.
PÜ«∞# J#∞„QÆÇϨ O KÕ`<« Õ Z=~°~Ú<å ^è<Œ åkèÑu¨ J=Ù`«∞<åfl_»∞ Jx JO\Ï~°∞.
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# =ã¨∞„Ѩ^Œ!
694. =ã¨∞„Ѩ^À :
=ã¨∞^Õ=`«Å‰õΩ âßâ◊fi`« ÅHõΔ}ÏÅ∞ WzÛ#"å_»∞ PÜ«∞<Õ! r=ÙʼnõΩ
"≥∂HõÑΔ Ö¨¶ Ïxfl WKÕÛ"å_»∞ PÜ«∞#! 'q*Ï˝#=∂##ÌO „|Ǩχ ~åu~åÌ`∞« ó Ѩ~åÜ«∞}O
u+¨=ª ∂#㨺 `«kfi^èóŒ ã¨∞~ås}ÏO =ã¨∂x „ѨH~ˆõ ¬} Y#¤Ü∞« <£— Jx XHõ =∞O„`«O
L#flk Hõ^•! =ã¨∞„Ѩ^Œ JO>Ë „Hõ`«∞=ÙÜ≥ÚHõ¯ Ѷ¨ÅOQÍ LO_Õ"å_»∞. "Õ^ŒHõ~°‡Å∞
381
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
KÕã≤#"å~°∞ Sâ◊fi~åºxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞. "Õ^Õ`«~° ѨÙ}º Hõ~°‡Å∞ KÕã≤#"åà◊√§
‰õÄ_® ã¨∞MÏxfl á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~å? JO^Œ∞‰õΩ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ^•`«$`«fi"Õ∞ HÍ~°}=Ú.
PÜ«∞# Hõ~‡° Ѷ֨ ÏÅ#∞ U HÍ~°}=ÚKÕ`« W™êÎ_∞» – ÉèHí KΘ `Õ <« å? „áê~°#÷ KÕ`<« å?
z`«Îâ◊√kú KÕ`«<å? ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO KÕ`«<å? Hõ~°‡ "≥·t+¨ì ºO KÕ`«<å? JO>Ë WO^Œ∞‰õΩ
HÍ~°}O W^Œq∞`«O÷ QÍ x~°~‚ ÚOK«\ÏxH˜ ÖË^∞Œ . PÜ«∞# =ã¨∞„Ѩ^Œ JO>Ë ã¨OѨÓ~°‚
ã¨fi`«O„`«∞_»∞. PÜ«∞##∞ Láêã≤¿ãÎ<Õ =ã¨∞„Ѩ^Œ∞_»∞ J=Ù`«∞<åfl_»∞. JO`ÕHÍx
Hõ~°‡HÍO_», ã¨fiÜ«∞Oã¨=∞$^ŒúO, ã¨fiÜ«∞Oã¨OѨÓ~°‚O HÍ^Œ∞ Jx K≥ѨÊ@"Õ∞ WHõ¯_»
L^ÕÌâ◊º=Ú. =∞O„`«OÜ≥ÚHõ¯ Ѷ¨ÖÏxfl WKÕÛ@@∞=O\˜ Hõ~°Î "Õˆ~ L<åfl_»<Õ *Ï˝#O
KÕ`« Ѷ¨ÅO =ã¨∞ÎOk.
695. "åã¨∞^Õ=ó :
=ã¨∞^Õ=Ù_ç Ѩل`«∞_»∞QÍ J=`«iOKå_»∞ HÍ|\ì̃ "åã¨∞^Õ=Ù_»∞. NHõ$+¨‚
Ѩ~=° ∂`«‡! '"åã¨<å^•fiã¨∞^Õ=㨺—, '"åã¨∞^Õ=Ù_Õ [QÆ„`«Ü∞« O— Jx J@∞=O\˜"åiÖ’
âßOuQÍ Jkè=ã≤OKÕ"å_»∞ PÜ«∞<Õ!
696. =ã¨∞ó :
`«#∞ Jxfl Éèí∂`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞, ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅ∞ `«#Ü«∞O^Œ∞ Hõey
L#fl"å_»∞. "å@xfl\˜x `«#Ü«∞O^Œ∞ =ã≤OѨKÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞. JO^Œ∞Hõx
'L^Œ~°O|∞֒ѨŠ[QÆu Hõ^ŒÅ— J<Õ =∂@ "å_®~°∞.
697. =ã¨∞=∞<åó :
㨠~ ° fi q+¨ Ü « ∂ ÅÖ’#∂ xeKÕ @ @∞=O\˜ =∞#㨠∞ Hõ Å "å_» ∞ .
=ã¨∞^Õ=`«Å‰õΩ J#fi~ÚOK«#ѨÊ\˜H© ZѨC_»∂ x=ã≤OKÕ"å_»∞ PÜ«∞<Õ! =ã¨∞=∞#
JO>Ë x=ã≤OK«@"Õ∞ H͉õΩO_® x=ã≤ã∞¨ <Î åfl#∞ J<Õ ÅHõ}
Δ O, P ÉèÏ==Ú Hõey
L#fl"å_»∞. JO>Ë Existence, and Existence Consciousness
ã¨zÛ^•#O^Œ =ã¨∞=Î Ù J#fl=∂@! ã¨zÛ^•#O^Œ ~°∂ѨO. ã¨`ü JO>Ë LO_»@=Ú.
z`ü JO>Ë L<åfl#∞ J<Õ ÉèÏ=# LO_»@=Ú. =∞#‰õΩ =∞#"Õ∞ L<åfl=∞#∞
‰õΩO@∞<åfl=Ú HÍx W`«~°=ÚÅ∞ UgÖË=Ù.ã¨~°fir=ÙÅÜ«∞O^Œ∞, ã¨~°fiHÍÅ=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞, ã¨~fi° Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ ZѨC_»∂ LO\Ï#∞ J<Õ *Ï˝#O PÜ«∞#‰õΩ XHõ¯_çHˆ
382
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# ã¨zÛ^•#O^Œ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ HÍ|\˜ì! =ã¨∞=∞<å
â◊|ÌOKÕ`« PÜ«∞# ã¨~°fir=ÙÅ =∞#ã¨∞ÅÖ’#∂ âßâ◊fi`«OQÍ LO@∞<åfl_»∞. P
ÉèÏ=# ‰õÄ_® J`«_Õ!
698. ǨÏqó :
N=∞Ǩq+¨μ=‚ ٠ǨÏqã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞.Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ "å_»|_Õ Ç¨Ïqã¨ûfi~°∂ѨÙ
_®Ü«∞#. JO^Œ∞ˆH ÉèíQÆ=næ`«Ö’– ''„|Ǩ‡~°Ê}O „|Ǩχ ǨÏq„~°ƒÇ¨‡Q“fl
„|Ǩχ}ÏǨï`«"£∞ – „|ÃǷχ= `Õ# QÆ#Î=ºO „|ǨχHõ~°‡ã¨=∂kè<å—— Jx Hõ$+¨‚
ÉèíQÆ"å#∞_»∞ D q+¨Ü«∂xfl É’kèOKå_»∞. ǨÏqã¨∞û Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ ^Õ=`«Å∞
ã‘fiHõi™êÎ~∞° .PÜ«∞<Õ P ǨÏqã¨∞û. ǨÏqã¨∞û- Wk ã¨~fi° Hõ~‡° ÅÖ’ W=fi|_Õ@@∞=O\˜
=ã¨∞Î=Ù‰õΩ zǨÏflOQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. U Hõ~°‡Ü«∞O^Œ~Ú<å „ÉÏǨχ}∞_»∞
™êfiǨHÍ~åÅ`À ǨÏq~åƒùQÍÅ∞ ã¨=∞iÊOz<å – XHõ ^•#"Õ∞ WzÛ<å Jk
ǨÏq¿ãû! Jk PÜ«∞<Õ HÍ|\˜ì ^•xH˜ ѶŨ O =ã¨∞#Î flk. JO>Ë Ç¨Ïqã¨∞û â◊|OÌ KÕ`«
W=fi|_Õ Ñ¨^•~°÷OÖ’ L#fl PÜ«∞##∞ „QÆÇ≤ÏOKåe. '=ã¨∞ó =ã¨∞=∞<å— Jx
WHõ¯_» ã¨^Œæu Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. ã¨^Œæu JO>Ë „Ѩu Ѩ^•~°÷=ÚÜ≥ÚHõ¯ QÆu
ã¨`«Ê^•~°÷=ÚÖ’ xH˜ΔѨÎ"≥∞ÿ L#flk. D ǨÏqã¨∞û ã¨`«Ê^•~°÷=∞O^Œ∞ "≥o`Õ<Õ Ñ¶¨ÅO
=ã¨∞ÎOk. ã¨`ü JO>Ë L#fl =ã¨∞Î"Õ! #tOKÕ Ñ¨^•~°÷=∞O^Œ∞ =∞#O WKÕÛ^•#O
QÆ#Hõ "≥o`Õ U ѶŨ =Ú ~å^Œ∞. ^•#O ã¨`Ê« ^•~°=÷ Ú#O^Œ∞ J#QÍ Dâ◊fi~° „Ñ‘u
ÉèÏ=#`À „Ѩ=iÎOKåe. ǨÏqã¨∞û J@∞=O\˜ ã¨`Ê« ^•~å÷xH˜ K≥Ok#ѨC_Õ ^•xH˜
Ѷ¨ÅO =ã¨∞ÎOk. âßâ◊fi`«O HÍ"åe P Ѩ^•~°÷O. JѨC_Õ ^•xH˜ Ѷ¨ÅO =ã¨∞ÎOk.
JO^Œ∞Hõx ǨÏqã¨∞û â◊|OÌ KÕ`« W=fi|_Õ Ñ¨^•~°O÷ J`«_∞» . HÍ|\ì̃ PÜ«∞# ǨÏq
<å=∞OKÕ`« H©iOÎ K«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
â’¡II ã¨^Œæuó ã¨`«¯ $uó ã¨`åÎ ã¨^Œ∂ƒùuó ã¨`«Ê~åÜ«∞}ó I
â◊¥~°¿ã<À Ü«∞^Œ∞„âı+¨ªó ã¨xfl"åã¨ó ã¨∞Ü«∂=Ú#ó II 75
699. ã¨^Œæuó :
PÜ«∞# WKÕÛ =ã¨∞=Î Ù ã¨`¯« $`«=∞=Ù`«∞#flk. ã¨^uæŒ K≥O^Œ∞`«∞#flk. ã¨`Ϋ
J=Ù`«∞#flk. ã¨^∂Œ ƒùux Wã¨∞#Î flk. ã¨`Ê« ~åÜ«∞}O J=Ù`«∞#flk. W=hfl PÜ«∞<Õ!
383
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
'Jã≤Î „|¿Çχu KÕ^fiÕ ^Œ, ã¨#"Î ∞Õ #O`«`À q^Œ∞ó— 㨇 $u =K«<åxfl, „|Ǩχz`«=Î Ú#∞
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞ 'ã¨`ü— â◊|Ì=ÚKÕ`« ã¨^Œæu á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞. WHõ¯_» ã¨^Œæu
JO>Ë Ö∫H˜Hõ=∞~Ú# ™ê=∂#º ^•<å^Œ∞ʼnõΩ =KÕÛ@@∞=O\˜ Ѷ¨Å=Ú. P
ѨÙ}ºHÍ~°º=Ú J`«_Õ! HÍ|\˜ì ã¨^Œæux, ã¨^Œfiã¨∞Î=Ù#O^Œ∞ ^•xH˜ QÆu Hõey#k.
JO^Œ∞=Å# ^•xH˜ Ѷ¨ÅO =ã¨∞Î#flk. WÖÏO\˜q ã¨OѨÓ~°‚ =∞~Ú#@∞=O\˜
*Ï˝#OKÕ`« ã¨^Œæu J<Õ =ã¨∞Î=Ù r=ÙxH˜ =zÛ# =ÚH˜Î¿ÇÏ`«∞=Ù. „|Ǩχ„áêÑ≤Îx
QÆu â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ=K«∞Û<å? ZO^Œ∞HõO>Ë DÜ«∞# ^•xH˜ ^Œ∂~°ã¨∞÷_»∞ J<Õ
ÉèÏ=#Ö’ LO_»@OKÕ`« ÉèÏ=#Ü≥ÚHõ¯ x~°∂‡Å#O J=QÍ<Õ J`«_çH˜ ã¨^Œæu
„áêÑ≤Î á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»x K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞ QÍx ^•xH˜ ã¨^uæŒ J<Õ =∂@ =iÎOK«^∞Œ
Jx ã¨=∂^è•#O K≥áêÊ~°∞. <Õ#∞ ^•xH˜ ^Œ∂~°OQÍ L<åfl#∞ J<Õ ÉèÏ=#
L#flO`«¿ãѨ٠ã¨^uæŒ HÍ^Œ∞. P ÉèÏ=# áÈQÍ<Õ ã¨^uæŒ . J`«_∞» ã¨`Ê« ^•~°=÷ Ú#O^Œ∞
JHõ¯_Õ „Ѩ"ÕtOz# "å_»=Ù`«∞<åfl_»∞.
700. ã¨`«¯ $uó :
[QÆ„^ŒH}
Δõ "åºáê~°=Ú HõÅ"å_»∞ Jx XHõ J~°O÷ . D [QÆ`OΫ `å ã¨`åÎ
– Jã¨`åÎ Jx XHõ „Ѩâ◊fl. [QÆ`«∞Î ã¨`ü J~Ú`Õ ã¨`«¯ $u ã¨iáÈ`«∞Ok. J^Õ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [QÆ`∞« Î Jã¨`ü Jx ‰õÄ_® JO@∞<åfl=Ú. r=Ù_»∞ KÕ¿ã@@∞=O\˜
ã¨`å¯~°º=ÚʼnõΩ ã¨^㌠k¨ fi"ÕHõ ã¨OѨuHÎ ˜ ¿ÇÏ`«∞=~Ú#@∞=O\˜ ã¨`¯« ~°‡ U^Œ~Ú`Õ
L#fl^À Jk ã¨`«¯ $u. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ P ã¨`«¯ $u ã¨fi~°∂ѨOÖ’ D`«_çKÕ`«
KÕ~Úã¨∞Î<åfl_»∞. ѨÙ}º=∂~°æOÖ’ J#QÍ *Ï˝#=∂~°æOÖ’ r=Ù_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_çx
á⁄O^Œ\ÏxH˜ KÕ¿ã@@∞=O\˜ „H˜Ü∞« ã¨`û« fi~°∂áêxfl ã¨^*£ Ï˝<åxfl Wã¨∞OÎ k HÍ|\˜ì
P *Ï˝#OKÕ`« KÕÜ«∞|_Õ@@∞=O\˜ Hõ~°‡ PÜ«∞#. '=∞`«Ê~°O ‰õΩ~°∞ó— <å Ѩ~°OQÍ
#∞=ÙfiK≥~Úº Jx w`«Ö’ ‰õÄ_® J<ÕHKõ À@¡ K≥Ñʨ |_çOk. ÉèQí =Æ O`«∞_çx L^ÕtÌ Oz
Uk KÕã≤<å – U ѨÙ}ºO KÕã≤<å Ü«∞[˝O KÕã≤<å J`«_ç<Õ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl_»∞
HÍ|\˜ì J`«_çx L^ÕÌtOz KÕÜ«∞|_ç# Hõ~°‡ JO`å ã¨`«¯ $uÜÕ∞!
701. ã¨`åÎ :
Ѩ~°=∂`«‡ J<Õ J~°÷OÖ’ D <å=∞O "å_»|_çOk. ã¨~åfiO`«~åºq∞
384
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Jx, P J~°÷OÖ’ J#∞Éèí∂uÖ’H˜ =KÕÛ"å_»∞ Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. ã¨`ü
J<Õ@@∞=O\˜ =ã¨∞=Î ÙÜ≥ÚHõ¯ *Ï˝<åxfl Hõey#"å_çH˜ =∂„`«O QÀK«iOKÕ"å_»∞.
ã¨`åÎ=∂„`« ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Jx PÜ«∞##∞ "Õ^•O`«OÖ’ „Ѩ™êÎqOK«@O =∞#‰õΩ
`≥eã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞!
702. ã¨^Œ∂ƒùuó :
z^•`«‡ ã¨fi~°∂Ѩ=∞~Ú# Ѩ~=° ∂`«‡ÜÕ∞ ã¨`ü â◊|Ì "åK«H=õ Ú. Ѩ~=° ∂`«‡
ã¨`ü â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì Ѩ~°=∂`«‡ ã¨^Œ∂ƒùu. JO>Ë J`«_çx
QÆ∞iOz#@∞=O\˜ *Ï˝#=Ú. J`«_çx KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜ ã¨i J~Ú# qÉèí∂u
Sâ◊fi~°º=Ú Jx J~°÷=Ú. q∞ye# Sâ◊fi~°º=ÚÅhfl ‰õÄ_® Jã¨^Œ∂ƒù`«=ÚÅ∞.
Dâ◊fi~°∞_ç Ü≥ÚHõ¯ *Ï˝#O`À ã¨O|O^èŒO ÖË#@∞=O\˜ Sâ◊fi~°º=ÚÅhfl
‰õÄ_®=∞#‰õΩ qÉè∂í `«∞Å∞QÍ L<åfl~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ~å[º=ÚÅ∞. =∂O^è•`«
"≥Ú^ŒÅ~Ú# "å~°O`å ~å*ϺÅ#∞ ѨiáêeOKå~°∞. =∞i D<å_»∞ P qÉè∂í `«∞Å∞,
P Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞ Jhfl L<åflÜ«∂? J<ÕHõ=∞Ok WO„^Œ∞Å∞ ѨÙ\Ïì~°∞.
WO„^Œã¨fi~°∂ѨOÖ’ L#fl"å~°∞ ã¨fi~åækèѨ`«ºO áÈ~Ú# `«~°∞"å`« áÈ~Ú<å~°∞.
âßâ◊fi`«OQÍ ÖË~°∞. JO^Œ∞Hõx J=hfl qÉèí∂`«∞Å∞ HÍ=Ù.
''H͈~ ~åAÅ∞ ~å[º=ÚÖò QÆÅ∞QÆ"Õ QÆ~Àfi#fluOÉÁO^Œˆ~
"åˆ~s ã≤i=¸@QÆ@∞ìH˘x áÈ=O*Ïeˆ~, Éèí∂q∞ÃÑ·
ÉËÔ~·#O QÆÅ^Õ ta „Ѩ=ÚY∞Å∞O „cu<£ Ü«∞â◊óHÍ=ÚÖˇ·
~¸ˆ~ HÀÔ~¯Å∞ "å~°Å<£ =∞ézˆ~ ~ÚHͯÅ=Ú<£ ÉèÏ~°æ"å——
U=∞~ÚáÈÜ«∂~°∞ "åà◊§O`å! W^ŒO`å Jã¨^Œ∂ƒùu. ÉèíQÆ=O`«∞_çx
á⁄Ok#"åi <å=∞"Õ∞ K≥ѨC‰õΩO>Ë =∞#‰õΩ *Ï˝#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨^Œ∂ƒùu
JO>Ë Ü«∞^ä•~°÷=∞~Ú# – ã¨`ü ~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Sâ◊fi~°º=Ú =∂„`«"Õ∞!
703. ã¨`«Ê~åÜ«∞}ó :
JÖÏO\˜ ã¨[˚#∞ʼnõΩ PÜ«∞# "≥∂HõΔ=∂~°æ=Ú, QÆ=∞º™ê÷#=Ú. "åà◊§
„Ѩܫ∂}Ïxfl xˆ~ÌtOKÕ QÆ=∞º™ê÷#=Ú PÜ«∞#!
385
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
704. â◊¥~°¿ã#ó :
=∞Ǩâ∫~°º=O`«∞Å~Ú# ǨÏ#∞=∞^•k â◊¥~°∞Å`À ‰õÄ_ç# ã¨~°fiÃã·#º
ã¨OѨ#∞fl_»∞. WO„^Œ∞_çH˜ ‰õÄ_® J`«_çÜ≥ÚHõ¯ H˜OHõ~°∞ÅO^Œ~°∂ J`«_ç HÍ~åºxfl
<≥~"° ~Õ Û° QÆey#"åà◊√§! "åà◊§O`å ™ê=∂#∞ºÅ∞ HÍ~°∞. Jã¨Ç¨ Ü«∞â◊¥~°∞ÖË! J\Ï¡O\˜
â◊¥~°∞ÅÜ≥ÚHõ¯ ¿ã# HõÅ"å_»∞ Hõ#∞Hõ â◊¥~°¿ã#∞_»∞! PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ <å=∞㨇~°}KÕã≤
PÜ«Ú^èŒáê}∞Öˇ·`Õ "åà◊§O`å â◊¥~°∞ÖË Hõ^•!
705. Ü«∞^Œ∞„âı+¨ªó :
Ü«∂^Œ=ÙÅÖ’ „âı+¨μª_»∞. PÜ«∞# Ü«∞^Œ∞„âı+ª̈! Ü«∂^Œ=‰õΩÅÉèí∂+¨}∞_»∞ –
NHõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∂`«‡!
706. ã¨xfl"åã¨ó :
'ã¨`åO x"åã¨ó— ã¨[˚#∞ʼnõΩ,„|Ǩχ"Õ`«ÎʼnõΩ Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ x"åã¨"≥∞ÿ
"åiÜ«∞O^Œ∞ q„â◊q∞OK«∞"å_»∞. "åix q„â◊q∞OѨxK«∞Û"å_»∞. („â◊=∞~°Ç≤Ï`«"Õ∞
q„âß=∞=Ú.)
707. ã¨∞Ü«∂=Ú#ó :
Ü«∞=Ú<å #k Ü«∞O^Œ∞ „jHõ$ëê‚=`å~°=Ú# „H©_çOz, P#OkOz#
"å_»∞. ^Õ=H© =ã¨∞^Õ=ÙÅ∞,#O^ŒÜ∞« â’^ŒÅ∞,|ÅÉè„í ^Œ ã¨∞Éè„í ^ŒÅKÕ Ñ¨i"Õ+`ì≤ ∞« _≥<· å_»∞.
â’¡II Éèí∂`å"å™È "åã¨∞^Õ=ó ã¨~åfiã¨∞xÅÜ≥∂-#Åó I
^Œ~°ÊǨ ^Œ~°Ê^À-^Œ$áÈÎ ^Œ∞~°ú~À^è•-Ѩ~ål`«ó II 76
708. Éèí∂`å"åã¨ó : ã¨=∞ã¨Î r=ÙʼnõΩ, „ѨHõ$uH˜x x"åã¨"≥∞ÿ#"å_»∞.
709. "åã¨∞^Õ=ó :
^•fi^ŒâßHõΔ~° =∞O„`«O KÕ`« „ѨuáêkOѨ|_ç# ™êHΔÍ<åfl~åÜ«∞}∞_»∞.
ã¨∂~°∞ºx=Öˇ [QÆ`«∞Î#∞ PKåÛùkOK«∞@KÕ`« "åã¨∞_»∞, ^Õ=Ù_»∞‰õÄ_®.
710. ã¨~åfiã¨∞xÅÜ«∞ó
㨠~ ° fi [#∞Å „áê}=Úʼnõ Ω P^è • ~° = ÚQÍ, Ǩ Ï $^Œ Ü « ∞ =¸Å=Ú#
#∞O_»∞"å_»∞.
386
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
711. J#Åó :
Jyfl, `Õ[=Ú, „áê}=Ú, ÉèíQÆ=O`«∞x Sâ◊fi~°º=Ú#‰õΩ JO`«∞ÖË^Œ∞,
J=kè ÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å# J#Å∞_»∞.
712.^Œ~°ÊǨ :
^èŒ~°‡q~À^èŒ∞Å~Ú# ~åHõΔã¨∞Å, WO„^•k ^Õ=`«Å ^Œ~°Ê=ÚÅ#∞
J}z"ÕÜÚ« "å_»∞.
713. ^Œ~°Ê^Œó :
„|Ǩ  ‡^Œ ∞ ʼnõ Ω JÜ« ∂ Ѩ ^ •kè H Í~° = ÚÅ#∞ Hõ e ÊOz `« y #
Jaè=∂#=Ú#∞, „H˜Ü«∂â◊¥~° QÆ~°fi=Ú#∞ HõeyOK«∞"å_»∞.
714. J^Œ$ѨÎó :
=∞x+≤ =ÚH˜Îx ã¨OáêkOKÕ =~°‰õΩ PѨ^ŒÖ’<Õ LO\Ï_»∞. =ÚH˜Î
ã¨O„áêѨÎ=∞~Ú# `«~°∞"å`« P`«_çx QÆ∞iOz# *Ï˝#=Ú=∞#∞AʼnõΩ ^è•~°}
™ê^茺O.
715. ^Œ∞~°ú~°ó :
™ê=∂#∞ºÖˇ=iH© ‰õÄ_® ^èiŒ OѨ â◊Hºõ O HÍx"å_»∞. J@∞=O\˜ ã¨=∂kè
Ü«∞O^Œ∞ =∂„`«"Õ∞ H˘O^ŒiH˜ ^è•~°} ÅÉèíº=∞~ÚOk JO>Ë "åà◊§‰õΩ PÜ«∞#
J#∞„QÆǨÏO ÅaèOzO^Œ#fl=∂@.
716. JѨ~ål`«ó :
Z\ì̃ Ѩiã≤`÷ ∞« ÅÖ’#∂ PÜ«∞##∞ Z=~°∞ ‰õÄ_® ZkiOz [~ÚOz#
"åà◊√§ ÖË~°∞. JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅ~Ú# ~åQÆ^ÕfiëêÅKÕ`«QÍx, |Ç≤Ïâ◊≈„`«∞=ÙÅ~Ú#
^•#"å^Œ∞Å KÕ`Q« Íx Ѩ~ål`«∞_»∞ HÍ#@∞=O\˜"å_»∞ PÜ«∞#! WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
~°}„Ñ≤Ü«∞ J<Õ <å=∞OÖ’ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. PÜ«∞#
JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅg∞^Œ Ü«Ú^•úxfl „ѨHõ\ ˜™êÎ_»∞. Ji+¨_»fi~åæÅg∞^Œ Ü«Ú^ŒúO
„ѨHõ\ ˜™êÎ_»∞. J@∞=O\˜ Ü«Ú^•úÅO>Ë PÜ«∞#‰õΩ „Ñ≤Ü«∞O. P Ü«Ú^•úÅÖ’
PÜ«∞# JѨ~ål`«∞_»∞. r"å`«‡#∞ `å#∞ ^ŒQÆæiH˜ fã¨∞HÀ=\ÏxH˜ HÍ=∞„HÀ^èŒ
387
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Ö’Éèí "≥∂Ǩ^Œ∞Å~Ú# â◊„`«∞=ÙÅg∞^Œ Z=~°~Ú`Õ Ü«Ú^ŒOú KÕ™êÎ~À P Ü«Ú^ŒOú Ö’
JÖÏ HÀˆ~"å_ç"≥·Ñ¨Ù PÜ«∞# LO\Ï_»∞. PÜ«∞# JѨ~ål`«∞_»∞ HÍ|\˜ì "å\˜x
PÜ«∞# `«Ñ¨Ê‰õΩO_® [~Ú™êÎ_»∞. D Ü«Ú^Œú"Õ∞ ~°}„Ñ≤Ü«∞`«fiO J#|_»∞`«∞Ok.
J^Õ PÜ«∞#‰õΩ KåÖÏ W+¨ìO. ™ê^茉õΩ_ç HÀã¨O KÕ¿ã Ü«Ú^ŒúO Jk. J\˜ì
Ü«Ú^•úÅÖ’ PÜ«∞# Ѩ~ål`«∞_»∞ HÍ_»∞ Jx JѨ~ål`« <å=∞O `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok.
â’¡II qâ◊fi=¸iÎ~°‡Ç¨=¸iÎó nѨÎ=¸iÎ~°=¸iÎ=∂<£ I
J<ÕHõ=¸iÎ~°=ºHõÎó â◊`«=¸iÎó â◊`å##ó II 77
717. qâ◊fi=¸iÎó :
PÜ«∞#‰õΩ ~°∂Ѩ"≥ÚHõ\ ˜ LO^Œx =∞#O^Œ~°=¸ J#∞HÀ"åe.
ZO^Œ∞HõO>Ë D qâ◊fi=∞O`å PÜ«∞# ~°∂Ѩ"∞Õ ! J~Ú`Õ PÜ«∞##∞ TÇ≤ÏOK«@=Ú
ZÖÏQÆ? ÉèÏqOK«@=Ú ZÖÏQÆ? PÜ«∞# QÆ∞}QÆ}=ÚÅ∞, ÅHõ}Δ =ÚÅ#∞ QÆ∞iOz
K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. PÜ«∞#‰õΩ U=∞<åfl ~°∂ѨO LO^• JO>Ë Zxfl ~°Hõ=ÚÅ~Ú#
~°∂Ѩ=ÚÅ∞, Zxfl ~°H=õ ÚÅ~Ú# ÅHõ}Δ =ÚÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ<åflÜ≥∂ J=hfl L#flq,
ÖËxq ‰õÄ_® UHõHÍÅ=∞O^Õ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flq. qâ◊fi=∞O`å PÜ«∞# =¸iÎ
=∂„`«"Õ∞ xO_ç LOk.
718. =∞Ǩ=¸iÎó :
âı+¨Ñ¨~°ºOHõâß~ÚQÍ LO_»@OKÕ`« PÜ«∞# =∞Ǩ=¸iÎ Jx H©iÎOѨ
|_»∞`«∞<åfl_»∞. =∞Ǩ JO>Ë qâ◊fi=∞O`å z~°HÍÅ=Ú LO_Õ@@∞=O\˜k.
qâ◊fi=¸iÎ JO>Ë XHõ¯ HõΔ}O qâ◊fi=∞O`å PÜ«∞# =¸iÎ=∞O`«"Õ∞! =∞Ǩ
JO>Ë âßâ◊fi`«OQÍ D [QÆ`«ÎO`å PÜ«∞<Õ! XHõ>Ë"≥∂ Three dimension
- Space. =∞~˘Hõ>Ë"≥∂ Fourth dimension - Time. qâ◊fi=¸iÎ –
=∞Ǩ=¸iÎ. =∞Ǩ=¸iÎÖ’ âßâ◊fi`«`fi« O LOk. [QÆ`OΫ `å âßâ◊fi`«OQÍ L#flk.
qâ◊fi=¸iÎ JO>Ë [QÆ`«ÎO`å LOk Jx! JO>Ë Ô~O_»∞ ÅHõΔ}=ÚÅ∞
L<åflÜ«∞#fl=∂@!
388
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
719. nѨÎ=¸iÎó :
nѨΠJO>Ë *Ï˝#=∞Ü«∞=∞~Ú#@∞=O\˜ `Õ[ã¨∞û.¿ãfiK«ÛùKÕ`« „QÆÇ≤ÏOѨ
|_ç#k. nѨÎ=∞~Ú#k. `Õ*’=O`«=∞~Ú# =¸iÎ=∞O`«∞_»∞. JO>Ë
`Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_»∞. =∞#‰õΩ ‰õÄ_® XHõ â◊s~°O L#flk – ^•xx =¸iÎ Jx
JO\Ï=Ú. ™ê^è•~°}OQÍ =∞#O x~å‡}OKÕ¿ã =¸~°∞ÎÅhfl ‰õÄ_® tÅ`À\’
– ֒ǨÏO`À\’ xi‡`«"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ PÜ«∞# â◊s~°=Ú `Õ[ã¨∞û`À
xi‡`«"≥∞ÿ LO@∞Ok. ã¨=∞ã¨Î qâ◊fi=Ú, #HõΔ„`« =∞O_»Å=Ú, PHÍâ◊=Ú Jhfl
‰õÄ_® PÜ«∞#Ö’ L<åflÜ«∞O>Ë PÜ«∞# â◊s~°=Ú k=º=∞~Ú# `Õ[ã¨∞û`À
xi‡`«=∞~Ú LO@∞Ok. `Õ[óâ◊s~°=Ú ^Õ=`« â◊ÉÏÌxH˜ J~°÷O. HÍ|>Ëì PÜ«∞#
qâ◊fi=¸iÎ, =∞Ǩ=¸iÎ J#|_®¤_»∞.
720. J=¸iÎ=∂<£ :
â◊√^Œú `Õ[ã¨∞û‰õΩ, h~°∞, QÍe =Öˇ<Õ ~°∂ѨO ÖË^Œ∞. P HÍ~°}OKÕ`«<Õ
PÜ«∞# =¸iÎ=∞O`«O HÍÖË^∞Œ . PÜ«∞# ã¨fi~°∂áêxfl =∞#=Ú U ~°∂ѨOÖ’#∂
‰õÄ_® TÇ≤ÏOK«ÖË=Ú. N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù WÖÏ LO\Ï_»∞ Jx =∞#O TÇ≤ÏOKÕ
~°∂Ѩ=Ú HÍ^Œ∞ PÜ«∞#k.
721. J<ÕHõ=¸iÎó :
=¸iÎ=∞O`«=∞~Ú#k. Jxfl â◊s~°=ÚŠ֒ѨÅ, "≥eQˆ "≥Å∞QÆ∞ Jk.
JO^Œ∞=Å# J<ÕHõ=¸iÎ. â◊s~°=ÚÅ∞ Ѩiq∞`«OQÍ L#flѨÊ\˜H˜ ֒ѨŠ"≥eˆQ
"≥Å∞QÆ∞‰õΩ Ñ¨iq∞u ÖË^Œ∞. D â◊s~°OÖ’ LO_ç ^•xx "≥eyã¨∞Î#flk.
722. J=ºHõÎó :
ã¨$+≤ì =ºHõÎO HÍHõѨÓ~°fiѨ٠ã¨`«º=Ú. P HÍ~°}OKÕ`« Jk J=ºHõÎOQÍ
L#flk. J=ºHõÎ JO>Ë Wkq∞`«÷=∞x K≥Ñ≤Ê PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ѩ ÅHõΔ}=ÚÅ#∞
xˆ~tÌ OK«\ÏxH˜ gÅ∞ÖËxk. Jxˆ~âÌ º◊ =Ѩ٠Jx WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ K≥ÑC¨ ‰õΩ#fl@∞¡QÍ
J^Õ =iÎã¨∞ÎOk.
389
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
723. â◊`«=¸iÎó :
WHõ¯_» â◊`« Jx<å ã¨Ç¨Ï„㨠Jx<å =∂=¸Å∞ J~°÷OÖ’ H͉õΩO_®
J<ÕH=õ ÚÅ∞ J<Õ J~°O÷ . PÜ«∞#k XHõ¯ ~°∂ѨO HÍ^Œ∞. J<ÕHõ ~°∂áêÅ∞ Hõey#
`Õ[óã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. JO^Œ∞Hõx â◊`«=¸iÎ Jx H©iÎOK«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
724. â◊`å##ó :
'ã¨Ç¨Ï„ã¨j~å¬Ñ¨Ù~°∞+¨ó— W`åºk "Õ^Œ =~°‚#ÜÕ∞ D <å=∂Å∞. J<ÕHõ
=ÚY=ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞. P## JO>Ë =ÚY=Ú. PÜ«∞# ^Œ$+≤ì J<ÕHõ k‰õΩ¯ÅÖ’
J<ÕHõ =∂~°æ=ÚÅÖ’ K«∂ã¨∂Î LO@∞Ok Jx J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe. P## â◊|ÌO
^Œ$HõÊ^ä•xH˜ zǨÏflO. ^Œ$‰õΩ¯ Ü≥ÚHõ¯ Ѩ^=Œä Ú JO>Ë ^Œ$HõÊ^ä=Œ Ú J<ÕHõ k‰õΩ¯Å#∞
UHõHÍÅOÖ’ J@∞#∞Oz W@∞ – W@∞#∞Oz J@∞ Jxfl k‰õΩ¯Å#∞ 㨈~fi
ã¨~°fi„`å ã¨~°fi[QÆ`«∞Î#∞ K«∂ã¨∞Î#fl"å_»∞. â◊`å## J<Õ <å=∂xH˜ Jk J~°÷O!
â’¡II UHÀ<≥·Hõó ã¨=ó Hõó H˜O, Ü«∞`«Î`«Ê^Œ=∞#∞`«Î=∞"£∞ I
Ö’Hõ|O^èŒ∞~À¡Hõ<å^äÀ =∂^èŒ"À ÉèíHõÎ=`«ûÅó II 78
725. UHõó :
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ â’¡HOõ Ö’ PÜ«∞# â◊`å##, â◊`=« ¸iÎJx K≥Ñʨ |_çOk.
D <å=∂Å#∞ |\˜ì =∞#=Ú PÜ«∞# ~°∂áêÅ∞ J<ÕHõ=Ú J~Ú<å PÜ«∞#
UHõó Jx P`«_˘Hõ¯_Õ Jx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞ D â’¡HOõ Ö’! â◊`=« ¸iÎ J<Õ <å=∞O`À
PÜ«∞# J<ÕHõ =¸~°∞ÎÅÖ’ "åºÑ≤Oz L#flѨÊ\˜H© PÜ«∞# XHõ\ ˜QÍ L<åfl_»∞.
726. <≥·Hõó :
'UHÀ |Ǩ˙<å=∞ã≤— `å#∞ XHõ_Õ! XˆH =ã¨∞Î=Ù. HÍx J<ÕHõOQÍ
Hõ#|_»∞`«∞<åfl_»x J~°÷O. UHõ=¸, J<ÕHõ=¸ P`«_Õ. (=∂Ü«∞).
727. ã¨=ó :
JO>Ë ™È=∞~°ã=¨ Ú, Ü«∞[˝=Ú, Hõ~‡° Jx J~°=÷ Ú. J<ÕHõ ~°∂Ѩ=ÚÅÖ’
J<ÕHõ ѶŨ =ÚÅ#∞ PtOz PÜ«∞##∞ P„â◊~ÚOz LO_Õ"åà◊§‰õΩ Hõ~=ΰ º=ÚÅ~Ú#
ã¨==ÚÅq! Ü«∞[˝=ÚÅq! P Ü«∞[˝=Ú PÜ«∞<Õ! PÜ«∞#‰õΩ ã¨O|OkèOz# U
~°H=õ ∞~Ú# ѶŨ =ÚÅ#∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ Z=~°~Ú<å U Hõ~‡° Å#∞ PK«iOz<å P
390
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Hõ~°‡ PÜ«∞<Õ! ã¨= JO>Ë ã¨OѨÓ~°‚=Ú Jx J~°÷=Ú. ^Õ=`«ÖË Ü«∞[˝O KÕã≤<å P
Ü«∞[˝=Ú PÜ«∞<Õ! =∂=¸Å∞ =∞#∞+¨μº_≥=~°~Ú<å PÜ«Ú=Ù HÀ~°∞‰õΩO@∂
Ü«∞[˝O KÕ¿ãÎ Jk ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! P ã¨==Ú PÜ«∞<Õ!
728. Hõó :
Hõó â◊|ÌO â◊√Éèí"åK«Hõ=Ú. â◊√Éèíã¨fi~°∂Ѩ=Ú. 'HõO„|Ǩχó?— LѨx+¨`«∞Î
=∞O„`åÖ’¡ 'HõO „|Ǩχó?— 'YO „|Ǩχ— JxLOk. 'HõO „|Ǩχ— JO>Ë Uk
„|Ǩχ? 'YO— JO>Ë PHÍâ◊=Ú. PHÍâ◊=Ú JO>Ë ã¨~åfiO`«~åºq∞! ã¨$+≤#ì O`«\x˜
‰õÄ_®`«#Ö’ ^èŒiOz#k HÍ|\˜ì „|Ǩχ=ã¨∞Î=٠Ѩi"åºÑ¨Î=∞~Ú#@∞=O\˜k.
PHÍâ◊"Õ∞ Jx J~°÷=Ú. Wk „Ѩâ◊fl– Hõó, H˜O, Ü«∞`ü W`åº^Œ∞Å∞ JxflO\˜H©
ã¨=∂^è•#=Ú PÜ«∞#.
729. H˜O :
H˜O J<Õ „Ѩâfl◊ ‰õÄ_® LOk WHõ¯_». W@∞=O\˜ „Ѩâfl◊ ÅxflO\˜HL© `«~Î =° Ú
PÜ«∞#ÜÕ∞.
''Z=fixKÕ [xOK«∞ [QÆ"≥∞=fix ֒ѨÅ#∞O_»∞ b#"≥∞ÿ
Ü≥∞=fixÜ«∞O^Œ∞ _çO^Œ∞ Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_≥=fi_»∞ =¸ÅHÍ~°}O
ɡ=fi _»<åk =∞^茺 ÅÜ«Ú_≥=fi_»∞ ã¨~°fi=Ú ^•<≥Ü≥ÿ∞# "å
_≥=fi_»∞ "åx <å`«‡Éèí=Ù hâ◊fi~°∞ <Õ â◊~°}O|∞ "Õ_≥^Œ<£.——
Jxfl qÉèí‰õΩÎÅ`À#∂ "ÕÜ«∞|_ç# „Ѩâ◊fl Wk. QÆ*ËO„^Œ"≥∂HõΔOÖ’x XHõ
J^Œ∞ƒù`=« ∞~Ú# Ѩ^ºŒ O Wk. WO^Œ∞Ö’x Z=fi_»∞ J<Õ „Ѩâfl◊ ‰õΩ ["å|∞ PÜ«∞<Õ!
P =∞Ǩq+¨μ"‚ !Õ P =∂>Ë D â’¡HOõ Ö’ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. ZO^Œ∞HõO>Ë Z=fi_»∞
J#QÍ<Õ P =∂@Ö’<Õ J`«_»∞<åfl_»∞ Hõ^•! Z=_»∞, Z=~°∞ J<Õ „Ѩâßfl~°÷HõѨÙ
=∂@Ö’<Õ P`«_»∞ L<åfl_»∞. P „Ѩâßfl~°÷HõѨ٠â◊|ÌOÖ’<Õ L<åfl_»`«_»∞. Hõó, H˜O,
HõO JO>Ë Z=~°∞? ã¨~fi° ѨÙ~°∞ëê~°÷ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ – „|ǨχÜÕ∞! HõO. ^ÕxKÕ`,« Uk
Jx J~°÷O. 'H˜O Hõ~°Î=ºO?— JO\Ï=Ú. JO>Ë Hõ~°Î=º=Ú Uk Jx J~°÷O. Jq
Ô~O_»∞ „Ѩâ◊flÅ∞. Hõó H˜O.
391
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
730. Ü«∞`ü :
Uk? ^ÕxKÕ`«<À! WѨC_»∞ =∞#O K≥ѨC‰õΩ#fl Z=fixKÕ`«? Z=fi~°∞?
Z=fixÜ«∞O^Œ∞? – W=hfl D qÉè‰í Ωõ ÅÎ hfl K≥ÑC¨ ‰õΩ<åflO Hõ^•! P qÉè‰í Ωõ ÅÎ Ü≥ÚHõ¯
J~°÷O Z=fi~°∞ Uq∞\˜ Jx J~°÷O.
731. `«`ü :
Jk. J#QÍ `å<Õ „|Ǩχ=Ú Jx K≥ѨC‰õΩ<åflO. JO>Ë `å<Õ „|Ǩχ=Ú
J~Ú#"å_»∞.
732. Ѩ^Œ=∞#∞`«Î=∞"£∞ :
'`«kfiëÈ‚ó Ѩ~°=∞O Ѩ^ŒO ã¨^•Ñ¨â◊ºxÎ ã¨∂~°Ü«∞ó—. P Ѩ^Œ=Ú HõO>Ë
L`«=Î ∞=∞~Ú#k =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^∞Œ . J`«∞º`«=Î ∞=∞~Ú#@∞=O\˜k P Ѩ~=° ∞Ѩ^=Œ Ú.
733. Ö’Hõ|O^èŒ∞ó :
ã¨`åºxfl K≥Ñʨ QÆey#"å_»∞, ã¨`º« =∂~°=æ Ú#∞ K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞ |O^è∞Œ =Ù
J#|_»`å_»∞. PÜ«∞# Ѩ^Œ=∞#∞`«Î=∞O HÍ|\˜ì PÜ«∞<Õ Ö’Hõ|O^èŒ∞ó PÜ«∞#
„Ѩâfl◊ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. P „Ѩâfl◊ ‰õΩ L`«~Î åxfl K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! Z=ix
„Ѩtfl¿ãÎ – Z=ix P„â◊~Ú¿ãÎ ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# ã¨`º« O =∞#‰õΩ É’^èÑŒ _¨ ∞» `«∞O^À
J@∞=O\˜"å_»∞ Ö’Hõ|O^èŒ∞=Ù. „Ѩâıfl PÜ«∞#! „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#O PÜ«∞<Õ!
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# Ö’Hõ|O^èŒ∞=Ù.
734. Ö’Hõ<å^äŒó :
PÜ«∞# ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍʼnõΩ „ѨÉ∞íè =Ù. ã¨=∞ã¨Î Ö’HÍʼnõΩ <å^ä∞Œ _»∞. ã¨=∞ã¨Î
Ö’HÍʼnõΩ áêʼnõΩ_»∞.
735. =∂^èŒ=ó :
Ö’Hõ=∞O`å ÅH˜; J#∞‰õΩO>Ë PÜ«∞# P ÅH˜;H˜ Éèí~°Î .ÅH©;Ѩu. D
Ö’HõOÖ’ LO_Õ r=ÙÅ∞ ÅH˜;Ö’ LO_Õ r=ÙÖË Hõ^•! W=hfl PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯
qÉèí∂uÖ’ LO_Õ r=ÙÖË J#|_»`å~Ú.
392
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
736. ÉèíHõÎ=`«ûÅó :
`«# Éèí‰õΩÎÅ#∞ "å`«ûźO`À HÍáê_Õ"å_»∞. `«O„_ç `«# ã¨O`å<åxfl
ZÖÏ "å`«ûźO`À K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï_À JÖÏQÆ PÜ«∞# `«# Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ "å`«ûźO`À
K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞.
â’¡II ã¨∞=~°‚=~À‚ ¿ÇÏ=∂OQÀ =~åOQÆâ◊ÛO^Œ<åOQÆnI
g~°Ç¨ q+¨=∞ó â◊¥<Àº Ѷ¨∞$`åj~°K«Åâ◊ÛÅó II 79
737. ã¨∞=~°‚=~À‚ :
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù#∞ =∞#O ZѨC_»∂ hÖÏHÍâ◊OÖÏO\˜ hÅ=~°‚O
Hõey#"å_»∞QÍ =i‚ã¨∂Î LO\Ï=Ú ™ê^è•~°}OQÍ! PÜ«∞# |OQÍ~°Ñ¨Ù KèåÜ«∞
Hõey#"å_»∞ Jx D <å=∞O `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk.
738. ¿ÇÏ=∂OQÆó :
|OQÍ~°Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ Hõey# JOQÆ=ÚÅ#∞ Hõey L#fl"å_»∞. PÜ«∞#
Ç≤Ï~°}‡Ü«∞ ѨÙ~°∞+¨μ_»∞. |OQÍ~°∞=~°‚=ÚQÆÅ â◊s~°=Ú QÆÅ"å_»∞.
739. =~åOQÆó :
KåÖÏ JO^Œ=∞~Ú# JOQÆ=ÚÅ∞ Hõey L#fl"å_»∞. N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù#∞
=∞#O ^蕺xOz#ѨC_»∞ PÜ«∞# ^Œ~°≈#O =∞#‰õΩ Hõey`Õ K«`«∞~°∞ƒùA_»∞QÍ
Hõ#∞fl, =Ú‰õΩ¯, `«Å, HÍà◊√§, KÕ`«∞Å∞ – D J=Ü«∞==ÚÅhfl Hõey#"å_»∞,
=∞#O JiÛOz#ѨC_»∞ PÜ«∞# hÅ=~°‚Ѩ٠KèåÜ«∞`À LO\Ï_»∞. PÜ«∞#
`åufiHõOQÍ `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨÙ_çQÍ ^Œ~≈° #q∞zÛ#ѨC_»∞ |OQÍ~°∞=~°O‚ QÍ LO\Ï_»∞.
740. K«O^Œ<åOQÆn :
K«O^Œ#O JO>Ë QÆO^èŒ=Ú J<Õ J~°÷OÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ =∞#=Ú
"å_»∞`«∂ LO\Ï=Ú. K«O^Œ<åOQÆk JO>Ë JO^Œ=∞~Ú# JOQÆ^Œ=ÚÅ∞
Hõey#"å_»∞ Jx, QÆO^èŒ=Ú`À JÅOHõ$`«∞_»∞ Jx J~°÷=Ú.
741. g~°Ç¨ :
JÅ∞ÊÅ∞HÍHõ x["≥∞ÿ# g~°∞Å<Õ PÜ«∞# Z^Œ∞~˘¯#∞"å_»∞. ^èŒ~°‡
393
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
ã¨O~°HõΔ}Ï~°÷=Ú g~°∞Å#∞ JO>Ë Jã¨∞~°=ÚY∞ºÅ#∞ ã¨OǨÏiOKÕ"å_»∞. D
<å=∞OKÕ`« Ѩ~åâ◊HxΘ QÆ∞iOz ‰õÄ_® K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl_»∞. WHõ¯_» g~°Ç¨ – ѨÙOeOQÆO
J#fl=∂@!
742. q+¨=∞ó :
PÜ«∞# ã¨~°fiÅHõΔ}ÅHõΔ}∞_»∞. PÜ«∞#‰õΩ ã¨=∂#∞_»∞ ÖË_»∞. Wk q+¨=∞
â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
743. â◊¥#ºó : Ö’Hõ=ÚÅ JÉèÏ==Ú P`«_Õ.
744. Ѷ¨∞$`åjó :
Ǩϟ=∞QÆ∞O_»OÖ’ JyflÜ«∞O^Œ∞ ǨÏq~åƒùQ=Æ ÚÅ#∞ T~°fi÷ ^Õ=`«Å‰õΩ K«∂Ñ≤Oz
"å\˜x "åà◊§ ¿Ñ~°∞g∞^Œ WKÕÛ@@∞=O\˜ ǨÏq~åƒùQ=Æ ÚÅ#∞ Ѷ∞¨ $`åj JO\Ï~°∞.
P `Õ[ã¨∞û P Ѷ¨∞$`åxfl Ptã¨∞ÎOk. T~°÷fiÖ’HõOÖ’x ^Õ=`«Å#∞ '<åˆHÖ’HõO
K«∂Ñ≤™êÎ=Ù? #<≥flHõ¯_çH˜ ѨOÑ≤™êÎ=Ù— Jx J_»∞QÆ∞`«∞Ok. L`«~Î „° ^è∞Œ =O"≥Ñ· Ù¨ "≥à√◊ §.
Jk ^•\˜ „¿Ñ`«Ö’HõO ^•\˜ "≥à◊√§. ^•x `«~°∞"å`« K«O„^ŒÖ’HõO ^•\˜ "≥à◊√§.
WOHÍ "≥o§áÈ!— WÖÏ K≥ѨÙ`å~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ r=Ù_çÜ≥ÚHõ¯ =∂~°æO ‰õÄ_®
JÖψQ LO@∞Ok. r=ÙÅÖ’x ѨÙ}ºã¨fi~°∂ѨÙʼnõΩ =∂~°æO JÖψQ LO@∞Ok.
JHõ¯_» r=Ù_çH˜ ã¨fi~°æáê^èÕÜ«∞O W=fi@=Ú, <≥~Úº W=fi@=Ú ‰õÄ_® JO^Œ∞ˆH
KÕ™êÎ~°∞. HÍOux |eQÍ PtOKÕ JO`«â‹·Û`«#º=Ú – Ü≥∂yHõ=Ú.
745. JK«Åó :
^•xH˜ K«Å#=Ú LO_»^Œ∞. ã¨fi~°∂Ѩ, ™ê=∞~°÷º *Ï˝<åk QÆ∞}=ÚÅKÕ`«
K«Å#=Ú ÖËx"å_»∞. q+¨μ‚^Õ=Ѩ~°OQÍ K≥ѨÊ|_ç# =∂@eq. J~Ú`Õ =∞#O
JÖÏ H͉õΩO_® â◊√^ŒKú `·≥ <« åºxfl J#fi~ÚOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.JK«Å JO>Ë K«Å#=Ú
ÖËxk. JO`«\Ï P„Hõq∞OK«∞@KÕ.
746. K«Åó :
„áê}â◊HΘ `«# „H˜Ü∞« Ö’ K«Å<å`«‡HõO. JÖψQ =∞Ǩq+¨μ=‚ ÙKÕ "åºÑ≤OK«|_ç#
[QÆ`«∞Î, JO`«\Ï `«#Ö’ Hõey L#flk.
394
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
â’¡II J=∂h =∂#^À =∂<Àº Ö’Hõ™êfig∞ „uÖ’Hõ^èŒ$`ü I
ã¨∞"Õ∞^è• "Õ∞^èŒ*’ ^èŒ#ºó ã¨`«º"Õ∞^è• ^èŒ~å^èŒ~°ó II 80
747. J=∂h :
â◊√^Œú *Ï˝#ã¨fi~°∂Ѩ=Ú JQÆ∞@KÕ`« J<å`«‡ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ QÆ∞iOz
Jaè=∂#=Ú ÖËx"å_»∞.
748. =∂#^Œó :
ã¨fiH©Ü«∞=∞~Ú# =∂Ü«∞KÕ`« r=ÙÅÖ’ J<å`«‡ =ã¨∞Î=ÙÜ«∞O^Œ∞
P`å‡aè=∂#=Ú HõeyOK«∞"å_»∞.
749. =∂#ºó : ѨÓlOѨ`«y# =ã¨∞Î=Ù Jx J~°÷O.
750. Ö’Hõ™êfig∞ : Ѩ^Œ∞<åÅ∞QÆ∞ Ö’HÍʼnõΩ PÜ«∞# „ѨÉèí∞=Ù.
751. „uÖ’Hõ^èŒ$`ü : =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ#∞ ^è•~°} KÕã#≤ "å_»∞. ^èiŒ Oz#"å_»∞.
752. ã¨∞"Õ∞^è• :
J`«º^Œ∞ƒù`«=∞~Ú# "Õ∞^è•â◊H˜Î, „Ѩ[˝ HõÅ"å_»∞. ã¨∞+¨μª – ã¨i J~Ú#
ã¨`«º"≥∞ÿ# "Õ∞^è•â◊H˜Î Jx J~°÷O.
753. "Õ∞^èŒ[ó :
=∞# "Õ∞^èŒã¨∞û, |∞kú JO^Œ∞Ö’OKÕ Ñ¨Ù\˜ì#q. PÜ«∞#Ö’Oz ѨÙ\˜ì#q,
r=Ù_çÖ’ "åºÑ≤Oz#q. JO^Œ∞=Å#<Õ D |∞kúÖ’ PÜ«∞# ѨÙ_»∞`«∞<åfl_»∞.
=∞# |∞kúÖ’ PÜ«∞# ^蕺#~°∂ѨOÖ’ Hõ#|_»`å_»∞. JO>Ë ^蕺x¿ãÎ PÜ«∞##∞
=∞#O ^Œi≈OK«=K«∞Û. Jk PÜ«∞# „Ѩ™ê^Œ"≥∞ÿ# "Õ∞^èŒ HÍ=Ù# Jk =∞#‰õΩ
™ê^躌 =∞=Ù`«∞#flk.
754. ^èŒ#ºó :
JѨC_»∞ Hõ$`å~°∞_÷ =» Ù`«∞<åfl_»∞. r=Ù_çÜ∞« O^Œ∞ „Ѩ"tÕ Oz# `«~∞° "å`« P`«_Õ
^è#Œ ∞º_»=Ù`«∞<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `å#∞ ã¨OHõeÊOz#@∞¡ [~°∞QÆ∞`«∞#flk HÍ|\˜!ì
`«##∞ r=ÙÅ∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx =∂Ü«∂"≥∂Ç≤Ï`«∞_»∞ H͉õΩO_® `«#Ö’ b#=∞~Ú
áÈ"åÅ#flk PÜ«∞# ã¨OHõÅÊO. P HÍ~°ºO Ü«∞^ä•~°÷OQÍ =∞#k ‰õÄ_® HÍ^Œ∞.
395
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
755. ã¨`«º"Õ∞^è• :
PÜ«∞#k J"≥∂Ѷ¨∞=∞~Ú# "Õ∞^èŒ. ã¨∞"Õ∞^èŒ JO>Ë =KÕÛ J~°÷"Õ∞ WHõ¯_»
‰õÄ_® J#fiÜ«∞ =∞=Ù`«∞Ok.
756. ^èŒ~å^èŒ~°ó :
ã¨OѨÓ~å‚Oâ◊ HõÅ âıëê^Œ∞ÅKÕ`« ^èŒ~å=∞O_»Å=Ú#∞ ^èŒiOz#"å_»∞.
^è~Œ å JO>Ë WHõ¯_» Éè∂í `«`fi« =Ú, Éè∂í q∞ Jx J~°=÷ Ú. Éè∂í q∞QÍx, D r=HÀ\˜QÍx
Zxfl Ö’Hõ=ÚÅÖ’ LO>Ë "å@xfl\˜h ^èŒiã¨∞Î#fl"å_»∞.
â’¡II `Õ*’=$ëÈ ^Œ∞ºu^èŒ~°ó ã¨~°fiâ◊GÉèí$`åO =~°ó I
„Ѩ„QÆǨϟ x„QÆǨϟ =º„QÀ <≥·Hõâ◊$OQÀ QÆ^•„QÆ[ó II 81
757. `Õ*’=$+¨ó
=∞m§ `Õ[ã¨∞û#∞ QÆ∞iOz K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. `Õ[ã¨∞û`À>Ë „áê~°OaèOK«
|_»∞`«∞#flk. ã¨Q∞Æ } ã¨fi~°∂ѨOÖ’H˜ fã¨∞H˘ã¨∞<Î åfl_»∞ <≥=∞‡kQÍ! `Õ*’–`Õ[ã¨∞û!
`Õ*’=$+¨ó – `Õ[¿ãû ^èŒ~°‡OQÍ Hõey#"å_»∞. ã¨~°fi^• Pk`«º~°∂ѨOÖ’
=i¬OKÕ"å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# `Õ*’=$+¨ó Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞<åfl_»∞. =$+¨
JO>Ë ^èŒ~°‡=Ú Jx J~°÷=Ú. JO>Ë ÅHõΔ}=Ú. `Õ*’ÅHõΔ}=Ú Hõey#"å_»∞.
`Õ[ã¨∞û<Õ ÅHõΔ}OQÍ, ^èŒ~°‡OQÍ Hõey#"å_»∞.
758. ^Œ∞ºu^èŒ~°ó :
HÍOu^èŒ~°∞_»∞, `Õ[ã¨∞û#∞ ^èŒiOz#"å_»∞.
759. ã¨~°fiâ◊GÉèí$`åO=~°ó :
ã¨~°fiâ◊G^è•~°∞ÅÖ’#∂ ã¨~°fi„âı+¨μª_»∞. WHõ¯_» â◊„™êÎÅ∞ JO>Ë =∂Ü«∞
J<Õ@@∞=O\˜^•xx KèÕkOK«QÆey#@∞=O\˜ =~°=ÚÅ∞, *Ï˝#=ÚÅ∞,
Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ – Jhfl L<åfl~Ú Hõ^•! JO>Ë =∞#Ö’x J*Ï˝<åxfl `˘ÅyOK«∞‰õΩx
*Ï˝#OÖ’H˜ "≥àı§O^Œ∞‰õΩ â◊G=ÚÅ∞QÍ Ñ¨xH˜=KÕÛq. =∂Ü«∞#∞ KèÕkOK«QÆey
#@∞=O\˜ â◊G=ÚÅq. "å@xflO\˜Ö’#∞ PÜ«∞# „âı+¨μª_»∞. JO>Ë D q+¨μ‚
ã¨ÇϨ „㨠<å=∞=ÚÅ∞ „ѨuáêkOz# =ã¨∞=Î Ù#∞ Z=~°~Ú`Õ ^蕺x™êÎ~À – J<ÕHõ
W`«~° Láêã¨#Å#∞ ^蕺xOz#"åiHõO>Ë Ju L`«¯ $+¨ª=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù#∞
396
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Láêã≤Oz#"å~°=Ù`å~°∞. Jk =ÚH˜¿Î ÇÏ`«∞=Ù. P â◊GO Wk. WO`«H<õ åfl L`«=Î ∞
"≥∞ÿ#^Õn ÖË^Œ∞.
760. „Ѩ„QÆǨÏó :
„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞, Ѩi„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. x+¨ª`À `«##∞ ^蕺xã¨∂Î `«#Ö’
b#=∞=Ù^• =∞#∞‰õΩ<Õ"åà◊§#∞ PÜ«∞# Ѩi„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. `«e¡x KÕ~°∞HÀ"åÅx –
`«e¡ X_çÖ’ `«Å^•K«∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ<Õ K«O\˜Ñ≤Å¡ `«#O`«@ `å#∞ `«e¡x
ZO`«=~°‰õΩ KÕ~°QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok? `«e¡ ^ŒÜ«∞`«Åz K«O\˜Ñ≤Å¡#∞ Z`«∞ÎHÀ"åe.
r=ÙÅ∞ ‰õÄ_® `«=∞O`«@ `å=Ú `«=∞ „Ѩܫ∞`åflÅ=Å¡<Õ `«=∞ Hõ$+≤=Å¡<Õ
Ѩ~°=∂`«‡#∞ KÕ~°∞HÀÖË~°∞. PÜ«∞<Õ gà◊§ Hõ$+≤x|\˜ì Ѩi„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞.
761. x„QÆǨÏó :
D Ö’HõOÖ’ J^è~Œ ‡° OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ r=ÙÅ#∞ x„QÆÇÏ≤ OKÕ"å_»∞.
"åà◊§#∞ ѨsH˜ΔOz x„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨~°=∂`«‡#∞ =∞#O x„QÆǨ
#∞„QÆǨÏã¨=∞~°∞÷_»∞ JO@∂ LO\ÏO.
762. =º„QÆó :
J„QÆ JO>Ë z@ìz=i=~°‰õΩ, JO`«=Ú =~°‰õΩ Jx J~°÷O. PÜ«∞#
âßâ◊fi`«∞_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞#‰õΩ JO`«=Ú ÖË^∞Œ . =º„QÆ∞_»∞ JO>Ë ™ê^è•~°}OQÍ
L`åûǨÏO `«y#æ "å_»∞ Jx J~°O÷ . J=º„QÆ Jx áê~îåO`«~=° Ú. JѨC_»∞ ^•xH˜
J#fi~Úã¨∞OÎ k. ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨO HõÅ"å_»∞ Jx J~°O÷ .
J=º„QÆó JO`«=Ú ÖËx"å_»∞. x~°O`«~°=Ú "≥Å∞Q˘O^Õ"å_»∞.
763. <≥·Hõâ◊$OQÆó :
K«`«∞~°∞ƒù[=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞. XHõ\ ˜ HÍ^Œ∞ <åÅ∞QÆ∞ J<Õ J~°÷O ‰õÄ_®
WHõ¯_» ã¨∞Êùiã¨∞OÎ k. PÜ«∞# K«`∞« ~ˆ fi^Œãfi¨ ~°∂ѨÙ_∞» . "Õ^=Œ ÚÖË PÜ«∞#. XHõ Ö’HÍxH˜
JkèѨuQÍ XHõ â◊$OQÆ=Ú#∞ ÉèÏq¿ãÎ J<ÕHõ Ö’HÍʼnõΩ J<ÕHõ=∞Ok JkèѨ`«∞Å∞
L<åfl~°∞. "åà◊§O^Œ~°∞ <≥·Hõâ◊$OQÆ J<Õ â◊|ÌOKÕ`« K≥ѨÊ|_»∞`å~°∞. gà◊§O^Œ~°∂
Hõeã≤ XHõ¯~ˆ ! JO`å XHõ¯~ˆ ! QÀÖ’HõOÖ’x q+¨μ=‚ ~Ú<å – "≥‰· Ωõ O~î° ^è•=∞OÖ’x
q+¨μ‚=~Ú<å XHõ¯ˆ~! JO>Ë XˆH `«`«fiO!
397
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
764. QÆ^•„QÆ[ó :
=∞O„`åxH˜ =ÚO^Œ∞ LO_Õ"å_»∞. JO>Ë PÜ«∞# ™êfinè#OÖ’<Õ
=∞O„`«=ÚÅhfl LO\Ï~Ú. |Å~å=Ú_çH˜ QÆ^Œ∞_»∞ J<Õ =∞~˘Hõ ¿Ñ~°∞ L#flk.
J@∞=O\˜ QÆ^∞Œ _çx – |Å~å=Ú_çx J„QÆA_»∞QÍ Hõey L#fl"å_»∞. 'QÆ^À„QÆ*’
Ü«∞㨺— Z=iH˜ QÆ^Œ∞_»∞ J„QÆA_»∞QÍ L<åfl_À PÜ«∞# QÆ^•„QÆA_»∞! JO>Ë
NHõ$+¨‚Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ |Å~å=Ú_»∞ J„QÆA_»∞. HÍ|\˜ì NHõ$+¨μ‚_»∞ QÆ^•„QÆA_»∞.
Ѩ~°=∂`«‡ˆH D â◊ÉÏÌÅ∞ =iΙêÎ~Ú.
â’¡II K«`∞« ~°∂‡iÎâÛ◊ `«∞~åƒÇ¨ïó K«`∞« ~°∂fi ºÇ¨Ïâ◊Û`«∞~°uæ ó I
K«`«∞~å`å‡ K«`«∞~åƒù=ó K«`«∞ˆ~fi^Œq^ÕHõáê`ü II 82
D â’¡HõOÖ’ <åÅ∞QÆ∞ J<Õ ã¨OYº#∞ fã¨∞‰õΩx N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù‰õΩ
J#fi~Úã¨∂Î J~°O÷ K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk.
765. K«`«∞~°∂‡iÎó :
PÜ«∞# q~å@∞ì, ã¨∂„`å`«‡, J"åºHõ$`«, `«∞~åº`«‡ J<Õ <åÅ∞QÆ∞
~°∂Ѩ=ÚÅ∞ Hõey#"å_»∞. Wq "Õ^•O`« qÉèÏQÆ=ÚÅ∞. D [QÆ`«∞Î <åÅ∞QÆ∞
~°HÍÅ∞QÍ LOk. "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ q~å\ò ã¨fi~°∂ѨO ѨÙ\˜Oì k. `«~∞° "å`« ã¨OHõeÊ`«
"≥∞ÿ#@∞=O\˜ Éèíq+¨º[˚QÆ`«∞Î, ã¨∂„`«„áêÜ«∞OQÍ `«`«fi=ÚÅ∞ ѨÙ\˜ì#q. P
ã¨fi~°∂ѨOÖ’Oz q~å\ò JO`å UHõ=∂„`«=∞~Ú#k. UHõ^Õâ◊=∞~Ú#k.
UHõ^âÕ O◊ QÍ L#fl^Œk. XˆH=ã¨∞=Î Ù Éè^Ë OŒ ÖˉΩõ O_® P^ŒºO`«OQÍ L#flk q~å\ò
ã¨fi~°∂ѨO. JO^Œ∞Ö’Oz ã¨∂„`«„áêÜ«∞OQÍ Éèqí +¨º`ü [QÆ`∞« ‰Î Ωõ HÍ=Åã≤#@∞=O\˜
™êOYºOÖ’ K≥ÑÊ≤ # ÅHõ}Δ =ÚÅhfl =∞øeHõOQÍ ã¨OHõeÊOK«|_ç#q. P `«~∞° "å`«
J"åºHõ$`« – JÖÏ LO_çáÈ~Ú#q. Jq "åºÑ≤OK«‰õΩO_® LO_çáÈ~Ú#q.
`«∞sÜ«∂`«‡ – JO>Ë Ñ¨~°=∂`«‡ ^•xÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOKå_»∞. „Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ
[QÆ`«ÎO`å „áê~°OÉèí=∞~ÚOk. =∞O„`«âßGOÖ’ ã¨$+≤ì ZÖÏ =zÛO^À K≥¿ÑÊ
q^è•#O JÖÏQÆ K≥ѨÊ|_çOk. "≥Ú@ì "≥Ú^Œ@ „|Ǩ‡O_»=∞~Ú# â◊|ÌO. P
â◊|ÌO Uq∞\’ `≥eÜ«∞^Œ∞. Jk „Ѩ}==∞x P `«~°∞"å`« ѨÙ\˜ì#"åà◊√§
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ‰õÄ_® P „Ѩ}=<å^ŒO L#flk HÍx
398
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
^•xx q#\ÏxH˜ Z=~°∂ ÖË~°∞. `«~°∞"å`« ѨÙ\˜ì# „|Ǩ‡^Œ∞ʼnõΩ `≥eã≤Ok P
â◊|ÌO. P „Ѩ}=OÖ’OKÕ `å=Ú Ñ¨Ù\Ïì=∞x "åà◊√§ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. `«=∞‰õΩ
=¸ÅѨÙ~°∞+¨μ _»~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~°=∂`«‡ q~å@ûfi~°∂ѨÙ_»∞ HÍ|\˜ì P â◊|ÌO
‰õÄ_® q~å@ûfi~°∂ѨOQÍ Ñ¶¨∞hÉèíqOzOk. q~å@ûfi~°∂ѨO`À Ѷ¨∞hÉèÏ=O
á⁄OkOk. ^•O\’¡Oz =∞m§ ѨÙ\Ïì~°∞. P q~å@ûfi~°∂Ѩ"Õ∞ „|Ǩ‡O_»=∞~Ú#
<å^ŒO KÕãO≤ k. P <å^Œ"∞Õ „Ѩ}=O! JO^Œ∞Ö’Oz ѨOKåâ◊^fiŒ ~°=‚ ÚÅ∞ =zÛ#q.
JO>Ë 50 =~°=‚ ÚÅ∞ ѨÙ\˜#ì q. qã¨~Åæ° ∞, aO^Œ∞=ÙÅ∞, J#∞™êfi~åÅ∞– W=hfl
HõeÑ≤ 58 =~°‚=ÚÅ∞ ѨÙ\˜ì#q. P =~°‚=ÚÅhfl =¸_»∞ Éèí∞[=ÚÅ∞ Hõey#
„uHÀ}ÏHÍ~°OQÍ– „uÉèí∞*ÏHÍ~°OQÍ =∂i#q.
766. K«`«∞~åƒÇ¨ïó :
W=hfl JO^Œ∞Ö’Oz =zÛ#"Õ! „uHÀ}O ZѨC_»~Ú`Õ |Ç≤Ï~°æ`«
=∞=Ù`«∞#fl^À P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hˆ O„^Œ=∞O^Œ∞O_Õ@@∞=O\˜ aO^Œ∞=Ù T~°fi÷ QÆuH˜
"≥à◊√§`«∞Ok. J^Õ<åÅ∞QÆ= ÉÏǨï=Ù. H˜OkH˜ "≥àı§@ѨC_»∞ D „uHÀ}O
ã¨O‰õΩz`«=∞=Ù`«∂ LO@∞Ok. ÃÑ·#∞Oz H˜OkH˜ =KÕÛ@ѨC_»∞ P aO^Œ∞=Ù
H˜OkH˜ =ã¨∂Î D „uHÀ}=ÚÅhfl HõeÑ≤ UHõaO^Œ∞ ™ê÷<åxH˜ "≥à◊`å~Ú.
767. K«`«∞~°∂fi ºÇ¨Ïó :
â◊s~°Ñ¨Ù~°∞+¨, Kè«O^ÀѨÙ~°∞+¨, "Õ^ŒÑ¨Ù~°∞+¨, =∞ǨѨÙ~°∞+¨ – JO`ÕHÍHõ
"åã¨∞^Õ"åk K«`«∞~°∂fi ºÇ¨Ï=ÚÅÖ’ PÜ«∞# ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»∞. áêOK«~å„`å
QÆ=∞=ÚÖ’ Wq K≥ѨÊ|_ç#q. <åÅ∞QÆ∞ =ӺǨÏ=ÚÅ∞.
768. K«`«∞~°æuó :
~åQÆ^fiÕ ëêk~°ÇÏ≤ `«=ÚÖˇ#· \˜ì =∞#ã¨∞ Hõey#"å_»∞. WHõ¯_»‰Äõ _® <åÅ∞QÆ∞
ã¨OYº J#fiÜ«∞=∞=Ù`«∞Ok. =∞<À, |∞kú, z`«Î, JǨÏOHÍ~°=ÚÅ∞.
769. K«`«∞~å`å‡ :
*Ï„QÆ`,ü ã¨fiѨfl, ã¨∞+¨μÑ≤,Î `«∞sÜ«∞ J<Õ <åÅ∞QÆ∞ JO`«óHõ~}° Å∞ Hõey#"å_»∞.
770. K«`«∞~åƒù=ó : ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂HõΔ=ÚÅ#∞ L^Œƒù=O KÕã≤#"å_»∞.
399
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
771. K«`«∞ˆ~fi^Œq`ü :
<åÅ∞QÆ∞ "Õ^Œ=ÚÅ∞ PÜ«∞# ã¨fi~°∂Ѩ=ÚÖË! "å\˜x `≥eã≤#"å_»∞.
772. UHõáê`ü :
D „ѨѨOKå#flO`å XHõ¯ áê^Œ=ÚÖ’ ^èŒiOz#"å_»∞.'„uáê^Œ∂~°Ìfi
L^≥`· ∞« Ê~°∞+¨ó— JxHõ^•.
â’¡II ã¨=∂=~ÀÎ x=$`åÎ`å‡ ^Œ∞~°˚Ü≥∂ ^Œ∞~°u„Hõ=∞ó I
^Œ∞~°¡Éè’ ^Œ∞~°æ"≥∂ ^Œ∞~Àæ ^Œ∞~å"å™È ^Œ∞~åiǨ II 83
N=∞Ǩq+¨μ=‚ ÙÜ≥ÚHõ¯ |Åã¨OѨ^Œ D â’¡HOõ Ö’ q=iOK«|_»∞`«∞#flk.
ZO^Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# =∞Ǩ|Åã¨OѨ#∞fl_»∞ Jx XHõ¯ =∂@Ö’ K≥Ñ`≤ Õ ã¨iáÈ^Œ∞.
JO^Œ∞Ö’ Q˘Ñ¨Ê`«#O Ug∞ ÖË^Œ∞.
773. ã¨=∂=~°Îó :
ã¨O™ê~°K«„HÍxfl Q˘Ñ¨ÊQÍ P=iÎOѨKÕ¿ã"å_»∞. `«Ñ¨ã¨∞û ѨÓiÎ Ü«∞O^Œ∞
PÜ«∞# P#∞„QÆǨÏO ÅaèOK«@O. ã¨=∂=~°Î=Ú Jx XHõ\ ˜ L#flk. Jk
ã¨O™ê~°K„« HÍxfl `≥eÜ«∞*Ëã∞¨ OÎ k. P„â◊=∞"å™êÅÖ’¡ „|ǨχK«~º° OÖ’ "Õ^⌠߄™êÎÅ∞
K«^Œ∞=ÙHÀ=∞x QÆ∞~°∞=Ù^ŒQÆæiH˜ ѨOÑ≤™êÎ~°∞. JO`å J~Ú# `«~°∞"å`« K«^Œ∞=Ù
ѨÓ~°~Î ÚOk Jx ™êfl`«HÀ`«û==Ú KÕ™êÎ~∞° . ™êfl`«HÍxfl ™ê^è•~°}OQÍ ÃÑo§à◊§Ö’¡
KÕã¨∂Î LO\Ï=Ú. WOw¡+πÖ’ Convocation JO\Ï=Ú. JO>Ë QÆ∞~°∞=Ù 'h
q^Œº ѨÓ~°~Î ÚOk. h=Ù QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞OÖ’H˜ "≥à§◊ =K«∞Û— Jx J#∞=∞ux=fi@O!
P q+¨Ü«∂xfl ã¨=∂=~°Î#O JO\Ï~°∞. P ã¨=∂=~°Î#OÖ’ q^•ºi÷ 'HÍ=∞QÍ^äÕ
#"≥∂#=∞ó— 'FO QÍ^ä#Õ "≥∂#=∞ó— JxK≥ÑÊ≤ ' <Õ#∞ KÕã#≤ áêáêÅ∞ <Õ#∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ ,
<åÖ’ LO_Õ J*Ï˝#"Õ∞ KÕãO≤ k. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ |∞kúÑÓ¨ ~°fiHõOQÍ KÕã#≤ áêáêÅ∞
<Õ#∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. Jq KÕã≤# <å J*Ï˝<åxfl tH˜ΔOK«∞. ^•xx =∂„`«O <åâ◊#O
K≥~Úº. ##∞fl ˆHΔ=∞OQÍ LOK«∞— Jx ÉèíQÆ=O`«∞_çx „áêi÷™êÎ_»∞.
774. Jx=$`åÎ`å‡ :
ã¨O™ê~°K„« HÍxfl #_çÑO≤ K«@OÖ’ – [QÆ`∞« #Î ∞ #_çÑO≤ K«@OÖ’ PÜ«∞#
Jx=$`åÎ`«‡! JO>Ë x=$uÎÜ«∞O^Œ∞ ÖË_»∞ Jx J~°÷O. „Ѩ=$uÎÜ«∞O^Œ∞<åfl_»∞.
400
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„ѨѨOKåxfl #_çÑ≤OK«@OÖ’ Jx=$`åÎ`«‡! kfiA_»∞ ã¨=∂=~°Î#O `«~°∞"å`«
QÆ$ǨÏã¨÷^èŒ~°‡OÖ’H˜ "≥o`Õ „Ѩ=$uÎ=∂~åæxfl ^èպܫ∞OQÍ fã¨∞‰õΩx JO^Œ∞Ö’H˜
„Ѩ"tÕ ã¨∞<Î åfl_»∞. *Ï˝x J~Ú# `«~åfi`« „ѨÑO¨ K« =∞O^Œ∞ „Ѩ=$`«∞_Î ‰·≥ Äõ _® Hˆ =Δ ∞OQÍ
LO_»QÅÆ _»∞.
775. ^Œ∞~°˚Ü«∞ó :
PÜ«∞# ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»~Ú ^Œ∞~°˚Ü«Ú_≥· LO\Ï_»∞. ^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’
L#fl"å_çH˜ Jq^Œº, J*Ï˝#=Ú J`«_ç ^ŒiÖ’H˜ KÕ~°ÖË=Ù. P^蕺u‡Hõ =∂~°æOÖ’
ã¨=∂=~°Î#O á⁄Ok# `«~°∞"å`« P`«‡*Ï˝#O H˘~°‰õΩ Kտ㠄Ѩܫ∂}OÖ’ J`«_»∞
^Œ∞~°̊Ü«Ú_≥· LO\Ï_»∞.
776. ^Œ∞~°u„Hõ=∞ó :
J`«_çx Ju„Hõq∞Oz "≥àı§"åà◊√§ Z=~°∞‰õÄ_® ÖË~°∞. JO^Œ~°∂
Jxflq^è•Å J`«_çH˜ Ö’|_ç LO_Õ"åàı§!
777. ^Œ∞~°¡Éèíó :
J`«_çx KÕ~°∞HÀ=@O J<Õk ^Œ∞~°¡Éèí=Ú. KåÖÏ Hõ+¨ì=Ú. [<å‡O`«~°
ã¨O™ê¯~°=ÚÅKÕ`«, `«Ñ¨ã¨∞ûKÕ`«, *Ï˝#=ÚKÕ`« ã¨=∂kèã≤÷u KÕ`« áêѨ=ÚÅ∞
H©}Δ O˜ K«@OKÕ`,« Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_ç ÉèHí Θ J@∞=O\˜"åig∞^Œ „Ѩãi¨ ã¨∞OÎ k. 'ÅÉè—í J<Õ
â◊ÉÏÌxH˜ ÖÏÉèí=Ú Jx J~°÷O L#flk. =∞#O WHõ¯_» L#fl ã≤÷uÖ’ L#flѨC_»∞
=∞# ^ŒQÆæiH˜ XHõ =ã¨∞Î=Ù =¿ãÎ Jk ÖÏÉèíO J#|_»∞`«∞Ok. ^Œ∞~°¡Éèí JO>Ë
=∞#O`«@ =∞#O ã¨∞ÅÉèíOQÍ ™êfinè#O KÕã¨∞HÀÖËx =ã¨∞Î=Ù. =∞# ã≤kúKÕ`«,
™ê^è#Œ KÕ`« H͉õΩO_® PÜ«∞# J#∞„QÆÇϨ OKÕ`« J`«_Õ =∞#‰õΩ ã≤kOú ѨKÜ Õ ∞« ^Œy#
=ã¨∞Î=Ù Jk. =∞# ^Œ$+≤ìÖ’ PÜ«∞# ^Œ∞~°¡Éèí∞_»∞. PÜ«∞# J#∞„QÆǨxH˜ J=kè
ÖË^Œ∞. PÜ«∞# =∞##∞ Ѩi„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. HÍ|\˜ì ^Œ∞~°¡Éèí∞_»∞.
778. ^Œ∞~°æ=∞ó :
JO^Œ∞Ö’<Õ „Ѩ"tÕ Oz LO_»\ÏxH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . PÜ«∞##∞ ѨÓ~°=‚ ÚQÍ
`≥Å∞ã¨∞HÀ=@O J™ê^茺"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O.
401
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
779. ^Œ∞~°æó :
PÜ«∞# KåÖÏ Hõ+Oì¨ `À Ju „ѨÜ∂« ã¨`À á⁄O^ŒQeÆ Qˆ =ã¨∞=Î #fl=∂@!
ã¨∞ÅÉè"í ∞≥ #ÿ "å_»∞HÍ_»∞.
780. ^Œ∞~å"åã¨ó :
Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ ã¨=∂kèK`Õ « z`«=Î ∞O^Œ∞ Hõ+=ì̈ ÚQÍ =â◊=∞ÜÕ∞º"å_»∞. Wk
=~°HõO`å ^•xˆH J#fiÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩ<åfl=Ú.
781. ^Œ∞~åiǨ :
^Œ∞+¨μìÅ~Ú# ^•#=ÙÅ#∞ ã¨OǨÏiOz#"å_»∞. ^Œ∞+¨ì=∞~Ú#
Ji+¨_fi» ~°=æ ÚÅ#∞ <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞. ã¨[#˚ ∞ʼnõΩ =KÕÛ ã¨OHõ@=ÚÅ#∞ ^Œ∂~°O
KÕ™êÎ_»∞. HÍ=∞„HÀ^è•k Ji+¨_»fi~°æ=ÚÅ#∞ <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞.
D <å=∂Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞xH˜, ™ê^茉õΩxH˜ ‰õÄ_® J#fi~Úã¨∞Î#flq.
â’¡II â◊√ÉèÏOQÀ Ö’Hõ™ê~°OQÆó ã¨∞`«O`«∞ãÎ̈O`«∞=~°#ú ó I
WO„^ŒHõ~å‡ =∞ǨHõ~å‡ Hõ$`«Hõ~å‡ Hõ$`åQÆ=∞ó II 84
782. â◊√ÉèÏOQÆó :
â’ÉèÏÜ«∞=∂#=∞~Ú#@∞=O\˜ – k=º=∞~Ú#@∞=O\˜ JOQÆ=ÚÅ∞
HõÅ"å_»∞. ã¨Q∞Æ } ã¨fi~°∂ѨOÖ’ ^蕺xOz<åJO`Õ! „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ѩ`åºÇ¨~°=ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÅ~Ú# JëêìOQÆ=ÚÅÖ’ U XHõ¯^•xx ™êkèOz<å Jq â◊√Éèí"Õ∞.
„áê}ÏÜ«∂=∞, „Ѩ`åºÇ¨~°, ^蕺#, ^è•~°}, ã¨=∂^èŒ∞Å∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú# JëêìOQÆ
Ü≥∂QÆ=ÚÅ`À PÜ«∞# ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ#∞ Z=~°~Ú`Õ ^蕺xOz =jHõ$`«=Ú
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~À "åà◊√§ PÜ«∞##∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~°∞.
783. Ö’Hõ™ê~°OQÆó :
J@∞=O\˜ Ü≥∂QÆã≤÷uÜ«∞O^Œ∞ JO`«~åºq∞ J~Ú#@∞=O\˜ Ѩ~°=∂`«‡
â◊√ÉèÏOQÆ∞_»∞ HÍ|\˜ì Ö’HõOÜ≥ÚHõ¯ ™ê~åxfl „QÆÇÏ≤ ã¨∞<Î åfl_»∞. Ö’HõOÜ≥ÚHõ¯ ™ê~°O
JO>Ë ã¨^fiŒ ã¨∞=Î Ù. „|Ǩχ=ã¨∞"Î Õ ™ê~°O. Jk `«Ñʨ q∞ye#^ŒO`å x™êû~°"∞Õ . P
ã¨^fiŒ ã¨∞=Î Ù#∞ „QÆÇÏ≤ OK«QeÆ y#"å_»∞ Ö’Hõ™ê~°OQÆó. Ö’Hõ=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ ™ê~°=Ú#∞
402
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Éèí$OQÆ=Ú (`«∞"≥∞‡^Œ) =Öˇ „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_»∞. Ö’Hõ=ÚÅ#|_Õ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅÖ’x
`Õ<≥ÖÏO\˜ ™ê~°=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"å_»∞. ™ê~°OQÆ=Ú JO>Ë `«∞"≥∞‡^Œ.
784. ã¨∞`«O`«∞ó :
â’Éè#í =∞~Ú# qã‘~Î =‚° ∞~Ú# „ѨÑO¨ K«=Ú#∞ Hõey#"å_»∞. Wk W_»-
Ñ≤OQÆà◊ <å_»∞ʼnõΩ =iÎã¨∞ÎOk. ã¨∞QÆ=∞=ÚQÍ =∂~°æ=ÚÖ’ LO_Õ `«O`«∞=ÙÅ"Õ!
785. `«O`«∞=~°ú#ó :
„ѨѨOK« ~°∂Ѩ`«O`«∞=Ù#∞ (r=ÙʼnõΩ |O^èŒ#OQÍ ‰õÄ_®) Jaè=$kú
Ѩ~°K«∞"å_»∞. ÉèËkOѨ*ËÜ«Ú"å_»∞. P K≥·`«#ºOÖ’ D `«O`«∞=ÙÅ∞ ZÖÏ
L<åflÜ«∞O>Ë J^äÀ=ÚYOQÍ, Jaè=ÚYOQÍ, T~°÷fi=ÚYOQÍ H͉õΩO_®
ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅÖ’ r=ÙÅ#∞ Hõ\ ˜ìÃÑ_»∞`«∞#fl `«O`«∞=ÙÖË Jq.g\˜<Õ
=∂~ÀæѨ^Õâ◊OQÍ – =∂~°æOQÍ „QÆÇ≤Ï¿ãÎ T~°÷fi=ÚY=∞=Ù`å~Ú.JѨC_»q
`«O`«∞=~°ú#=ÚÅ∞. P `«O`«∞=ÙÅ∞ T~°÷fi=ÚYOQÍ L#flѨC_»∞ Ѩ~°=∂`«‡
"Õ∞Å∞‰õΩ#fl@¡=Ù`«∞Ok. "å\˜x =~°#ú – ¿ÇÏ`«∞=~Ú#"å_»∞. K≥`· #« º=∞#fl=∂@.
JѨC_»∞ `«O`«∞=~°#ú ∞_»∞.
786. WO„^ŒHõ~å‡ :
WO„^Œ â◊|ÌO WO„kÜ«∞=ÚÅ`À ‰õÄ_® ã¨O|O^èŒ=∞~ÚOk XHõKÀ@!
=∞O_»Å „ÉÏǨχ}ÀѨx+¨`«∞ÎÖ’ XHõKÀ@ K≥ѨC‰õΩ<åfl=Ú. WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ
JkèѨu WO„^Œ∞_Õ! WO„^Œ∞_»∞ JO>Ë JkèѨu Jx J~°÷O. J<ÕHõ=∞Ok ^Õ=`«Å∞
L#fl@∞¡QÍ <Õ„`«=ÚʼnõΩ, Hõ~°‚=ÚʼnõΩ, lǨÏfi‰õΩ JÖψQ "Õ~°∞"Õ~°∞ ^Õ=`«Å∞
L<åfl~°∞.D ^Õ=`«ÅO^ŒiH© Ü«∞[=∂xQÍ LO_Õ"å_»∞ WO„^Œ∞_»∞. PÜ«∞#
ǨÏ$^ŒÜ∞« ™ê÷#OÖ’ L<åfl_»x LѨx+¨`∞« Î K≥ÑÊ≤ Ok. WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞ ѨiáêeOKÕ
Hõ~°‡Ü«∞O^Œ∞ L#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì g\˜x x„QÆÇ≤ÏOz T~°÷fi=ÚYOQÍ K≥·`«<åºxH˜
fã¨∞ÔHàϧe JO>Ë P Ѩxx J`«_Õ KÕ™êÎ_»∞.
787. =∞ǨHõ~å‡ :
PHÍâßk =∞ǨÉèí∂`«=ÚÅ#∞ ã¨$+≤ìOK«@OKÕ`« PÜ«∞# =∞ǨHõ~°‡.
403
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
JO^Œ∞=Å# N=∞Ǩ q+¨μ‚=Ù =∞ǨHõ~°‡ J#|_»∞`å_»∞. =∞ǨHõ~°‡ JO>Ë D
ã¨$+≤ì ^ŒQÆæ~°#∞Oz =∞m§ "≥#∞Hõ‰õΩ `«#Ö’ =∞m§ ÅÜ«∞O á⁄O^Õ=~°‰õΩ ‰õÄ_®
Jxfl Hõ~‡° Å#∞ `å<Õ KÕ¿ã"å_»∞. P^ŒºO`«=ÚÅhfl KÕ¿ã"å_»∞. JO^Œ∞=Å# PÜ«∞#
=∞ǨHõ~‡° !
788. Hõ$`«Hõ~å‡ :
D [QÆ`«∞Î#∞ J`«_Õ ã¨$+≤ìOKå_»∞. Wk J`«_ç Hõ~°‡ÜÕ∞! JO^Œ∞=Å#
PÜ«∞# Hõ$`«H~õ ‡° .
789. Hõ$`åQÆ=∞ó :
Éèí∂`«`åfixH˜ Jf`«∞_≥· x`«º=Ú Pq+¨¯ $`«=ÚÅÜÕ∞º "Õ^•`«‡Hõ
PQÆ=∞=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# Hõ$`«H~õ ‡° ! J`«_xç QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `«∞#fl
PQÆ=∞=ÚÅ∞, q*Ï˝#=Ú JO`å ‰õÄ_® PÜ«∞#KÕ`« ã¨$+≤Oì K«|_ç#k. JO^Œ∞=Å#
PÜ«∞# Hõ$`åQÆ=∞ Jx H©iÎOѨ|_»∞`«∞<åfl_»∞.
â’¡II L^Œƒù=ó ã¨∞O^Œ~°ó ã¨∞O^À ~°`«fl<åÉèíó ã¨∞Ö’K«#ó I
J~À¯ "å[ã¨#ó â◊$Ow [Ü«∞O`«ó ã¨~°fiq[˚~¸ II 85
790. L^Œƒù=ó :
D [QÆ`∞« Î ~°∂ѨOÖ’ L^Œƒqù Oz#"å_»∞ PÜ«∞#. PÜ«∞# ã¨OHõÅÊO`À>Ë
[QÆ`«∞Î L^ŒƒùqOzOk. JO^Œ∞Hõx J`«_Õ L^Œƒù==Ú. J`«_Õ [QÆ`«∞Î!
791. ã¨∞O^Œ~°ó :
D [QÆ`OΫ `å ‰õÄ_® ÉèQí =Æ #‡Ü«∞OQÍ K«∂¿ãÎ ã¨∞O^Œ~O° QÍ LO@∞Ok.
=∞#∞+¨μÅ ^Œ$+≤ìH˜ =∂„`«O Jk ^Œ∞óYÉèí∂~Ú+¨ìOQÍ LO@∞Ok. *Ï˝xH˜ JO`å
ã¨∞O^Œ~°OQÍ<Õ LO@∞Ok. =∞i W`«~°∞ʼnõΩ ^Œ∞óYO ÖË^• JO>Ë – Jk
ã¨∞O^Œ~°OQÍ<Õ LO@∞O^• Jx JO>Ë JO^Œ∞Ö’ ‰õÄ_® =∂Ü«∂ q<À^ŒO
HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
792. ã¨∞O^Œó :
ã¨∞O^Œó JO>Ë Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞ Jx J~°÷=Ú. ^ŒÜ«∂=∞Ü«Ú_»∞ Jx
404
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J~°÷O. PÜ«∞# D [QÆ`«∞ÎQÍ =∂~å_»∞. D [QÆ`«∞Î ~°∂ѨOÖ’ L<åfl_»∞. W\Ï¡
Z=~°~Ú`Õ „QÆÇ≤Ï™êÎ~À J@∞=O\˜ "åà◊§‰õΩ PÜ«∞# P#O^•xfl W™êÎ_»∞. D
q+¨Ü«∂xfl „QÆÇ≤ÏOz#"å_çH˜ PÜ«∞# P#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
793. ~°`«fl<åÉèíó :
~°`«fl=∂ÅQÍ â’aèOKÕ ã¨∞O^Œ~°=∞~Ú# <åaè Hõey#"å_»∞. „|Ǩχ
ѨÙ@∞ìHõ‰õΩ HÍ~°}=∞~Ú# Ѩ^Œ‡O Ü≥ÚHõ¯ <åà◊O JO^Œ∞Ö’OKÕ L^ŒƒùqOzOk.
Jk J`«ºO`« `Õ*’=O`«OQÍ L#flk.JO^Œ∞=Å#<Õ PÜ«∞#‰õΩ Hõ=∞Å<åÉèí∞_»∞
Jx J~°÷O. „Ѩ`«ºHõΔOQÍ Jk q+¨μ‚=Ù#∞ QÆ∞iOKÕ K≥ѨÙ`«∞Ok. D qÉèí∂`«∞Å∞,
D ÅHõΔ}=ÚÅ∞ q+¨μ‚=Ù#O^Õ L<åflÜ«∞x =∞#O ÉèÏqOKåe. =∞#=Ú q+¨μ‚
q„QÆǨÏO ÃÑ@∞ì‰õΩx ѨÓlOz<å – q+¨μ‚<å=∞"Õ∞ [Ñ≤Oz<å PÜ«∞# `«`«fiO
WÖÏO\˜^Œx „QÆÇ≤ÏOKåe. D `«`«fiO WO`« ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú#^Œ<Õ q+¨Ü«∞O`À
^蕺x¿ãÎ JѨC_Õ J`«_∞» =ÚH˜Î ¿ÇÏ`«∞==Ù`å_»∞. ÖËHáõ È`Õ J`«_ç =∂Ü«∞ =∞##∞
ÉÏkèã¨∞ÎOk.
794. ã¨∞Ö’K«#ó :
JO^Œ=∞~Ú# Hõ#∞flÅ∞ HõÅ"å_»∞. XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ L#flk L#fl@∞¡QÍ
K«∂Ñ≤OKÕk ã¨∞Ö’K«#=Ú. Hõà§◊ J^•ÌʼnõΩ ã¨∞Ö’K«<åÅ∞ J<Õ "åº=ǨiHõ J~°O÷
L#flk. =ã¨∞Î=Ù =∞#‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_»HõáÈ~Ú#@¡~Ú`Õ D ã¨∞Ö’K«<åÅ#∞
"å_»`å=Ú. JѨC_»∞ L#flk L#fl@∞¡QÍ<Õ Hõ#|_»∞`«∞Ok. Z~°∞Ѩ٠Z~°∞ѨÙQÍ<Õ
Hõ#|_»∞`«∞Ok. á⁄\˜kì á⁄\˜Qì Í<Õ Hõ#|_»∞`«∞Ok. ^ŒQiæÆ k ^ŒQ~æÆ Q° Í<Õ ã¨Ê+¨Oì QÍ
Hõ#|_»∞`«∞Ok.D ÅHõΔ}ÏÅhfl Hõey#ѨC_»∞ ã¨∞Ö’K«<åÅ#∞ =∞#O "å_»∞
`«∂O\Ï=Ú. JO`ÕQÍx P ã¨`Ê« ^•~°O÷ L#flk ÖË#@∞¡QÍ#∞, ÖËxk L#fl@∞¡QÍ#∞
Hõ#|_»^Œ∞. JO>Ë Jk *Ï˝#^Œ$+≤ì Jx J~°÷O.
795. J~°¯ó :
JO^èŒHÍ~åxfl `˘ÅyOKÕ"å_»∞ – ã¨∂~°∞º_»∞, J~°∞¯_»∞. JO>Ë
ã¨∂~°∞º_çÖ’x `Õ*’~°∂ѨO N=∞Ǩq+¨μ‚"Õ!
405
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
796. "å[ã¨#ó :
"å[=Ú JO>Ë J#fl=Ú. ã¨#‡u JO>Ë WKÕÛ"å_»∞. J<åflxfl
WKÕÛ@@∞=O\˜ Ü«∞[˝Hõ~°‡Å∞ L<åfl~Ú. P Ü«∞[˝Hõ~°‡Å∞ x~°fiiÎOKÕ@ѨC_»∞
"åà◊§KÕ`« ã¨∞uÎ OK« |_Õ"å_»∞! "åà◊§‰õΩ *Ï˝<åxfl W™êÎ_∞» . Ö’HÍÅ#∞ r=HÀ\˜x
áÈ+≤ã∞¨ <Î åfl_»x J~°O÷ .
797. â◊$Ow :
„ѨàÜ
◊ ∞« HÍÅOÖ’ Éè∂í Ö’HÍxfl „|Ǩ‡O_»=∞~Ú# P „ѨàÜ
◊ ∞« [Å=ÚÖ’
=ÚxyáȉõΩO_® Éèí∂q∞x `«# â◊$OQÆ=ÚÅ`À =∞`«ûº^è•iÜ≥ÿ∞ LO_ç, ZuÎ
HÍáê_ç#"å_»∞.
798. [Ü«∞O`«ó : [Ü«∂xfl HÍOH˜ΔOKÕ"å_»∞.
799. ã¨~°fiq[˚~¸ :
ã¨~°fil`üÜ«∂QÆ=Ú J<Õ Ü«∞[˝=Ú XHõ\ ˜ L#flk. PÜ«∞# P
Ü«∂QÆã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. PÜ«∞##∞ Ü«∞[˝=ÚʼnõΩ ã¨∂K«#QÍ Ü«∞[˝ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ
K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞.
ÃÑ· â’¡HOõ Ö’ =zÛ# ~°`fl« <åÉè,í ã¨∞Ö’K«#, J~°¯, "å[ã¨# "≥Ú^ŒÅ~Ú#=hfl
Ü«∞*Ï˝OâßÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `«∞#flq. JO>Ë Ü«∞[˝OÖ’x H˘xfl Hõ~‡° HÍO_»Å#∞
QÆ∞iOz q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flq. JÖψQ â◊$Ow, [Ü«∞O`«,
ã¨~°fiq[˚~¸ – W=hfl ‰õÄ_® H˘xfl Ü«∞[˝Hõ~°‡Å#∞, "å\˜ q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞
QÆ∞iOz K≥ѨÙ`«∞#flq.
â’¡II ã¨∞=~°a‚ O^Œ∞~°HÀΔ Éèºí ó ã¨~fi° "åwâ◊fi~ˆ â◊fi~°ó I
=∞Ǩ„ǨÏ^À =∞ǨQÆ~ÀÎ =∞ǨÉèí∂`À =∞Ǩxkèó II 86
800. ã¨∞=~°‚aO^Œ∞ó :
'P„Ѩ}MÏ`«û~°fi U= ã¨∞=~°‚—. ã¨∞=~°‚ã¨^Œ$â◊=∞~Ú# J=Ü«∞==ÚÅ∞
Hõey#"å_»∞.â’Éè#í =∞~Ú# =~°=‚ Ú. aO^Œ∞=Ù#∞ Hõey# JHõ~Δ =° Ú. ã¨∞=~°a‚ O^Œ∞
<å=∞O Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ™êÎ=# WHõ¯_» =∞O„`åÅ#∞ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@"Õ∞!
'SO„Ç‘ÏONOH©¡O— "≥Ú^ŒÅ~Ú# c[=ÚÅÖ’ ã¨∞=~°‚=∞Ü«∞=∞~Ú#@∞=O\˜k
406
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„Ç‘ÏO. aO^Œ∞=ÙÅxflO\˜H˜ ‰õÄ_® ~°OQÆ∞Å∞<åfl~Ú. aO^Œ∞=ÙʼnõΩ ~°OQÆ∞Å∞
Uq∞@O>Ë PÜ«∂ c*ÏHõΔ~åÅ#∞ [Ñ≤¿ãΠ֒ѨŠP `Õ[ã¨∞ûÅ∞ P =~°‚=Ú`À
Hõ#|_»`å~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ H©O¡ J<Õ c*ÏHõ~Δ åÅxfl [Ñ≤¿ãΠ֒ѨŠhÅ=~°O‚ `À
‰õÄ_ç# `Õ[ã¨∞û HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. „H©Oc[O HÍmc[O, #Å¡x JO^èŒHÍ~°O
„|Ǩ‡O_»=∞~Ú# pHõ@`¡ À xÅ|_ç L#fl@∞¡ K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k. P pHõ\’¡ <≥=∞‡kQÍ
XHõ PHÍ~°O Hõ#|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ =∞#O LO\Ï=Ú. Jk HÍmã¨fi~°∂ѨO.
JÖψQ NO LO^Œ#∞HÀO_ç, `≥Åx¡ „|Ǩ‡O_»=∞~Ú# K«O„^ŒaO|O, "≥~Úº=∞Ok
K«O„^Œ∞Å∞ ѨÙ#flq∞<å_»∞ XHõ¯™êi L^Œ~Ú¿ãÎ LO_Õ@@∞=O\˜ |OQÍ~°∞ =~°O‚ Ö’
"≥Å∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok. D „ѨHÍ~°OQÍ XH˘¯Hõ¯ =~°‚O Hõey# c*ÏHõΔ~åÅ∞
L#flq. JÖÏ "å\˜H˜ P =~°‚=ÚÅ∞ LO_»@OKÕ`«<Õ Åe`å ã¨Ç¨Ï„ã¨OÖ’QÍx,
^Õg <å=∂=oÖ’QÍx P c*ÏHõΔ~åxfl =ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê P `«~°∞"å`« =~å‚xfl
‰õÄ_® – ã¨~°fi=~°‚â’aè`å Jx K≥ѨÙ`«∂ LO\Ï~°∞. WHõ¯_» =~°‚=ÚÅ∞ JO>Ë
JHõΔ~°=ÚÅ∞ Jx, ~°OQÆ∞Å∞ Jx ‰õÄ_® J~°÷O =ã¨∞ÎOk. P =∂@Ö’<Õ Ô~O_»∞
J~°÷=ÚÅ∞ L#flq. JO>Ë „Ѩu JHõΔ~åxH˜ ~°OQÆ∞ LO@∞Ok. =∞O„`«âßGOÖ’
P q+¨Ü∞« "Õ∞ K≥Ñʨ |_»∞`«∞#flk. WHõ¯_» ã¨∞=~°a‚ O^Œ∞ <å=∂xH˜ „Ç‘ÏO J<Õ c[O
=iÎã¨∞ÎOk.
801. JHΔÀÉèíºó :
#tOѨ٠ÖË#@∞=O\˜k. ^ÕxKÕ`« ‰õÄ_® ÉÏkèOK«|_»#@∞=O\˜k.
~åQÆ^fiÕ ëêÅKÕ`Q« Íx, ~åHõãΔ ∞¨ ÅKÕ`Q« Íx, WO„kÜ«∞=ÚÅKÕ`Q« Íx ZÖÏO\˜ ÉÏ^èŒ
Ѩ_‰» Ωõ O_® âßâ◊fi`«OQÍ xez LO_Õ@@∞=O\˜k. „Ç‘ÏO J<Õ c[OÖ’Oz WKÕÛ
@@∞=O\˜ ѶŨ =Ú. SO,„Ç‘ÏO,NO D=¸_»∞ =~å‚Å∞ D`«_Õ Jx K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl_»∞
WHõ ¯ _» . c*ÏHõ Δ ~ ° = ÚÅÜ≥ Ú Hõ ¯ ÅHõ Δ } =ÚÅ∞ K≥ Ñ ¨ Ù `« ∞ <åfl_ç H õ ¯ _» . WO^Œ ∞ Ö’
N=∞Ǩq+¨μ‚=٠Ѩ~åâ◊H˜Î ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. =∞O„`«âßGOÖ’ J=∞‡"åi J=`å~°
=ÚÅ~Ú# N=∞ǨÅH˜;, Ѩ~åâ◊H˜Î, "≥∂Ç≤Ïx "≥Ú^ŒÅ~Ú# J=`å~°=ÚÅhfl
‰õÄ_® N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯ „ã‘Î~°∂Ѩ=ÚÖË! N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù HÍx „ã‘Î "Õˆ~
Z=~°∂ÖË~°∞. JO>Ë N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù =∂Ü«∂ã¨fi~°∂Ñ≤}˜QÍ „ã‘Î=Öˇ LO\Ï_»∞.
407
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
802. ã¨~°fi"åwâ◊fiˆ~â◊fi~°ó :
"åwâ◊fii JO>Ë ã¨~°ã¨fiu. ã¨HõÅ q^ŒºÅ#∞ „Ѩ™êkOKÕ ^Õ=`«.
J@∞=O\˜ ^Õ=`«Å‰õΩ PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_»∞.
803. =∞Ǩ„ǨÏ^Œó :
'„Ç‘ÏO— c[ ÅHõΔ}ÏÅ∞ WHõ¯_» „Ѩã¨∞Êù\ ˜ã¨∞Î<åfl~Ú.'„Ç‘ÏO— c[O
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’Oz |Ü«∞Å∞^Õ~°∞`«∞#flk. ǨÏHÍ~°O ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’OKÕ Ñ¨Ù\˜ìOk
(ǨÏ$`ü). JO^Œ∞Hõ<Õ ^•x ѨÙ@∞ìHõ ™ê÷<åxH˜ ǨÏ$^ŒÜ∞« O Jx ¿Ñ~°∞. ^•xH˜ „Ç‘ÏO
J<Õ c[O ǨÏ$`ü J<Õ JHõΔ~°O`À K≥ѨÊ|_ç ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ K≥ѨÊ|_»∞`«∞#flk.
ÃÑ^Œ=ÙÅ`À =∞HÍ~°OÖ’ JO`«=∞=Ù`«∞#flk. JO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O #∞Oz ÃÑ^Œ=ÙÅ
=~°‰õΩ '„Ç‘ÏO— J<Õ c[O ã¨OѨÓ~°‚OQÍ "åºÑ≤Oz L#flk. JO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O
#∞Oz â◊|ÌO ѨÙ\˜ì ÃÑ^Œ=ÙÅ^•HÍ „Ѩܫ∂}O KÕ¿ãÎ '„Ç‘ÏO— c[O ѨÙ_»∞`«∞Ok.
D ֒ѨŠHõ,Y,QÆ,Ѷ∞¨ ,#,K«,Kè,« [,~°≠,} ÖÏO\˜ W`«~° JHõ~Δ =° ÚÅ∞ U"À XHõKÀ@
ѨÙ_»∞`«∂<Õ L#flq.JO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O #∞Oz ÃÑ^Œ=ÙÅ^•HÍ â◊|OÌ L`«ÊuÎ ™ê÷#O
J#fl=∂@. JHõ¯_ç#∞Oz â◊|OÌ |Ü«∞\˜H˜ ~å"åÅO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ ѨÙ\ÏìÅ#fl
=∂@! JHõ¯_» Jk ǨÏHÍ~°O. JHõ¯_ç#∞Oz 'DO— J<Õ@@∞=O\˜ JHõ~Δ O° ^•HÍ
Jxfl JHõΔ~°=ÚÅ∞ =~°‚=ÚÅhfl ‰õÄ_® ѨÙ>Ëì "≥Ú`«Î=Ú =∂~°æ=Ú#∞ P„Hõq∞Oz
L#fl JHõΔ~°O '„Ç‘ÏO—. ^•xÖ’<Õ Jxfl JHõΔ~°=ÚÅ∞ L#flq. JO^Œ∞Hõ<Õ
Åe`å=∞‡"åix '„Ç‘ÏOHÍ~° ѨO[~°â◊√ÔHº #=∞ó—,'„Ç‘ÏOHÍ~å ™ê÷##~°ÎÔH·º #=∞ó—
Jx ™È΄`«O KÕ™êÎ~∞° . „Ç‘ÏOHÍ~°=∞<Õ P™ê÷#=∞O^Œ∞ Pq_» #~°HÎ .˜ „Ç‘ÏOHÍ~°=∞<Õ
ѨO[~°=∞O^Œ∞ P"≥∞ zÅ∞Hõ Jx Pq_»#∞ ™È΄`«O KÕ™êÎ~∞° . J=∞‡"åix '„Ç‘ÏO—,
'„Ç‘ÏO—, '„Ç‘ÏO— c[O`À H˘Å∞™êÎ~∞° . P '„Ç‘ÏO— ã¨fi~°∂Ѩ=Ú ‰õÄ_® N=∞Ǩq+¨μ"‚ !Õ
JO^Œ∞Hõx ^•xH˜ J#fi~Úã¨∞ÎOk.D c*ÏHõΔ~°=ÚÅ∞ Jhfl Hõey# `«\ÏHõ=Ú–
Jx ‰õÄ_®.
804. =∞ǨQÆ~°Îó :
KåÖÏ Ö’`«~Ú# Q˘~Úº – JQÍ^èŒ=Ú Jx J~°÷O. ǨÏ$^ŒÜ«∞™ê÷#O
KåÖÏ Ö’`«~Ú# JQÆ_»Î – JQÍ^èŒOÖÏQÍ LO^Œx JO@∂ LO\Ï~°∞.
408
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÜ≥ÚHõ¯ Ö’`«∞ Z=iH© `≥eÜ«∞^Œx XHõ <å#∞_ç L#flk. â◊|ÌO J<Õk
=∞# ǨÏ$^ŒÜ∂« ÅÖ’ ZO`« Ö’`«∞#∞Oz =ã¨∞OÎ ^À KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. P
Ö’`«∞ D â◊s~åxH˜ HÍ^Œ∞. =∞# =∞#ã¨∞û D â◊s~åxfl ZHõ¯_À ^•\˜ D
[QÆ`«ÎO`å "åºÑ≤OzOk. J\Ï¡ "åºÑ≤Oz# P ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ LOk Jk.
'„Ç‘ÏO— ZHõ¯_ç#∞Oz ѨÙ_∞» `«∞O^À =∞#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.'„Ç‘ÏO— c[O ã¨∞=~°a‚ O^Œ∞=ÙQÍ
LO@∞Ok.|OQÍ~°Ñ¨Ù K«∞Hõ¯ Hõ#|_»∞`«∞Ok. XHõ z#flK«∞Hõ¯ #HõΔ„`«OÖÏ
^Œ∂~°O#∞Oz ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#@∞¡ – ֒ѨŠǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ XHõ¯=∂@∞ QÆ∞ѨC#
"≥ey#@∞¡ =∞# â◊s~°O JO`å xO_çáÈ~Ú#@∞¡ – WÖÏO\˜ J#∞Éèí∂`«∞Åhfl
Ü≥∂QÆOÖ’ Hõ#|_»`å~Ú.„Ѩu JHõΔ~åxfl ‰õÄ_® Ü≥∂y J#∞Éèí=OÖ’ `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åe. D JHõΔ~°"Õ∞q∞\˜? L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ 'H©¡O— L#flk.D JHõΔ~°O Uq∞\˜?
ZO^Œ∞‰õΩ? J~°O÷ ÖËx Ñ≤zÛ JHõ~Δ åÅ#∞ =∞#O K«^=Œ @"Õ∞q∞\˜? JÖÏ K«^∞Œ =Ù`«∂
‰õΩO‰õΩ=∞ K«Å¡@"Õ∞q∞\˜? D K«~°ºÅ‰õΩ U=∞<åfl J~°÷O LO_®e Hõ^•! =∞#
PÖ’K«#Å∞ W\Ï¡ ™êQƉõÄ_»^Œ∞. Ü≥∂QÆ^蕺#=∞O^Œ∞ D JHõΔ~åʼnõΩ Ü≥∂QÍ~°÷O
L#flk. g\˜Ö’ XHõ â◊H˜Î L#flk. Jk QÆ#Hõ =∞# J#∞Éèí=OÖ’H˜ =¿ãÎ =∞#‰õΩ
^•x=Å# XHõ âßâ◊fi`«=∞~Ú# ѶŨ O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#‰õΩ |Å=Ú, `Õ[ã¨∞û,
F[ã¨∞û, ã¨OѨ^,Œ *Ï˝#=Ú, Dâ◊fi~å#∞„QÆÇϨ =Ú, =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOKÕ â◊HÎ̃ –
W=hfl =™êÎÜ«∞x K≥Ñ≤Ê „Ѩuáêkã¨∞Î<åfl~°∞. U JHõΔ~°O`À U Ѷ¨ÅO =ã¨∞ÎO^À
[ѨOKÕ`«QÍx, ^蕺#OKÕ`«QÍx, f„==∞~Ú# Ѩi„â◊=∞KÕ`«QÍx `≥Å∞ã¨∞
‰õΩO\Ï=Ú. JѨC_»∞ P c*ÏHõΔ~°=Ú J`«_çH˜ =â◊=∞~Ú#@¡=Ù`«∞Ok. JÖψQ
'~°O— c[=Ú. '~°O— c*Ïxfl ѨÅHõQÍ<Õ JyflǨϟ„`«O „Ѩ[fiiÅ∞¡`«∞Ok. JO>Ë
ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅhfl ‰õÄ_® D c*ÏHõΔ~åÅ =â◊"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. P q^èŒOQÍ D
=∞ǨQÆ~ΰ <å=∞O „Ç‘ÏO c*ÏHõ~Δ åxfl QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ `∞« #flk. D â’¡HOõ KåÖÏ=∞@∞‰õΩ
„Ç‘ÏO c*ÏHõΔ~åxfl QÆ∞iOKÕ K≥ѨÙ`«∞#flk.'~°O— c[O =â◊=∞~Ú#"å_»∞ JyflÖ’
xÅ|_®¤ J`«_∞» HÍeáÈ_»∞. Jyfl J`«_xç HÍÅÛÖË^∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë J`«_Õ Jyfl
HÍ|\˜ì. Jyflx Jyfl HÍÅÛÖË^Œ∞ Hõ^•! XHõ JHõΔ~°O =â◊O HÍ=@O JO>Ë XHõ
Éè í ∂ `åxfl [~ÚOz#"å_» = Ù`å_» ∞ .JÖψ Q '=O— c[O [Å=Ú Jx
K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. D c*Ïxfl Z=~°~Ú`Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~À J`«_»∞ [ÅOÖ’
409
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Hõeã≤áÈ~Ú [ÅO=Öˇ „Ѩ=iΙêÎ_»∞. [ÅO ZÖÏ LO@∞O^À "å_»∞ ‰õÄ_®
JÖψQ LO\Ï_»∞. [Å=∞O^Œ∞ [ÅO „Ѩ"tÕ ¿ãÎ ZÖÏ LO@∞O^À JÖÏ LO\Ï_»∞.
ÉèË^ŒO Ug∞ ÖË^Œ#fl=∂@! P c*ÏHõΔ~°Ñ¶¨ÅOKÕ`« J`«_»∞ ZѨC_»O>Ë JѨC_»∞
[ÖÏxfl ã¨$+≤ìOK«QÆÅ_»∞. WÖÏQÆ =∞O„`«âßGOÖ’ H˘xfl H˘xfl JHõΔ~°=ÚÅ#∞
Ü≥∂QÆ|ÅOKÕ`« =â◊Ñ~¨ K° ∞« ‰õΩO>Ë D [QÆ`OΫ `å =â◊=∞=Ù`«∞Ok. D â’¡HOõ Ö’
J^Õ K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞.
805. =∞ǨÉèí∂`«ó :
HÍÅK«„Hõ=ÚKÕ`« ѨizÛù#fl=Ú HÍx ã¨fiÉèÏ==Ú Hõey#"å_»∞ HÍ|\˜ì
PÜ«∞# =∞ǨÉèí∂`«ó „Ç‘ÏO c[OÖ’ `Õ[óã¨fi~°∂ѨO L#flk. JHÍ~°=Ú#flk.
~°HÍ~°=Ú#flk. 'ǨÏó— J<Õ =∂@‰õΩ =∞$`«∞º=Ù Jx J~°÷O. „Ç‘ÏO Ö’ ' ÇπÏ, ~°,
D, O— – <åÅ∞QÆ∞ L<åfl~Ú.D <åÅ∞QÆ∞ ‰õÄ_® <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞. 'ÇπÏ—
JO>Ë [QÆ`∞« Î ÖËHáõ È=@=Ú. nxx u~°Q"Æ ¿Õ ãÎ 'O— 'D— '~°— 'Ǩϗ Jx ã≤kãú ∞¨ OÎ k.
WÖÏQÆ "≥#‰õΩ¯ Z=~°∞ ѨÅ∞HõQÆÅ∞QÆ∞`å~À "åà◊§ =∞$`«∞º=Ù#∞ [~ÚOK«
QÆey#"åà◊§=Ù`å~°∞. Ü≥∂QÆ∞Å∞ Ü≥∂QÆOÖ’ P „ѨÜ∞« `«flO KÕ™êÎ~∞° . `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ
ѨÅHõ@O JO>Ë XHõ_∞» `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ xÅ∞K«∞x ã¨iQÍ Ñ¨eH˜`Õ ã¨iáÈ`«∞Ok
J#∞‰õΩx ѨÙã¨HÎ Oõ Ö’ ~å™ê_»∞ XHõ_∞» . JHõ~Δ åxfl `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ Ñ¨ÅHõ@=∞O>Ë
JÖÏHÍ^Œ∞. ^•xx 㨄Hõ=∞OQÍ Ñ¨ÅHõ@O `≥Å"åe. JÖψQ QÍÜ«∞„u
=∞Ǩ=∞O„`«O LOk. =∞#O^ŒiH© `≥eã≤O^Õ!
FO Éè∂í ~°∞ƒù=ã¨fiǨÏó `«`û« q`«∞~ˆ fiˆ~}ºO I
Éèí~Àæ^Õ=㨺 nè=∞Ç≤Ï kèÜ≥∂Ü≥∂#ó „ѨKÀ^ŒÜ«∂`ü II
D =∞O„`åxfl `«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÍ–JO>Ë '„ѨKÀ^ŒÜ∂« `ü—#∞ '`üÜ∂« ^ŒKÀ„Ѩ—
J#fl@∞¡QÍ "≥Ú`«ÎO =∞O„`åxfl Ü«∞^ä•~°÷OQÍ QÆ#Hõ [Ñ≤OK«QÆey`Õ „|Ǩ‡GO
„áêÑ≤ãÎ ∞¨ OÎ k. „|Ǩ‡„™êÎxfl =â◊O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞. Wk =∞O„`«O. =∞O„`«âßGOÖ’
L#fl q+¨Ü«∞"Õ∞! Jk JO^ŒiH© `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞! JÖÏ ã≤kúOz# "å_ç
Z^Œ∞@ Z=~°∂ xÅ|_»Ö_Ë ∞» . J`«_Hç ˜ P„QÆÇϨ O =¿ãÎ Z=~°~Ú<å ã¨~ˆ áÈ`å_»∞.
WÖψQ <å~åÜ«∞}ÏGO ‰õÄ_®! J#∞Ö’=∞ qÖ’=∞ q^è•#O. JO^Œ∞ˆH "åb‡H˜
'~å=∞—<å=∂xfl, '=∞~å— Jx [Ñ≤Oz `˘O^Œ~Q° Í ã≤káú ⁄O^•_»∞. *Ï˝#O ‰õÄ_®
410
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
`˘O^Œ~Q° Í =zÛOk. 'FO #=∞t≈"åÜ«∞— ѨOKåHõiΔ LOk. 'Ü«∞"åt≈=∞# FO—
Jx ѨeˆH"åà◊√§<åfl~°∞. S`Õ JO`«Ö’<Õ ã≤kúã¨∞ÎO^Œx HÍ^Œ∞. KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞
`≥e¿ãÎ Jk `≥eÜ«∂e. Jxfl\˜`À [`«KÜ Õ ∂« e HÍx J^˘Hõ¯>Ë ã¨iáÈ^Œ∞. H˘xfl
„Ѩ„H˜Ü«∞Å∞ áê\˜Oz#ѨC_Õ ã≤kú™êÎ~Ú.WHõ¯_» D q+¨Ü«∞O ã¨$+≤ì, ѨOK«
Éèí∂`«=ÚʼnõΩ =iÎOѨKÕÜ«∞|_çOk. ÅÜ«∞O #∞Oz ã¨$+≤ì ã≤÷u =~°‰õΩ – ã≤÷u
#∞Oz =∞m§ ÅÜ«∞O =~°‰õΩ. D P^ŒºO`«=ÚÅ∞ "≥Ú`«Î=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O #∞Oz
ÃÑ^Œ=ÙÅ =~°‰õΩ, ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞Oz ǨÏ$^ŒÜ«∞O =~°‰õΩ =∞ǨÉèí∂`« ã¨fi~°∂ѨÙ_≥·
q+¨μ‚=Ù L<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# "åºÑ¨HõjÅ∞_»∞. PÜ«∂ JHõΔ~°=ÚÅÖ’
PÜ«∂ ^Õ=`«Å∞ =∂„`«"Õ∞ L<åfl~°∞. "åà◊§O^Œih XHõ¯=∂Å uÑ≤Ê`Õ q+¨μ‚â◊|ÌO
=ã¨∞OÎ k.JO>Ë ã¨$+≤Öì ’x ^Õ=`«ÅO^Œih HõeÑ≤`Õ q+¨μ=‚ Ù! JÖÏ „Ѩuáêkã¨∞OÎ kk.
806. =∞Ǩxkèó :
WO^Œ∞Ö’ #=x^èŒ∞Å∞ L<åfl~Ú. J+¨ìã≤^Œ∞úÅ∞<åfl~Ú. ѨOK«=∞Ǩ
Éèí∂`åÅ∞, J#O`« r=HÀ\˜, ã¨Ñ¨ÎÖ’HÍÅ∞, ã¨=∞ã¨Î*Ï˝#=Ú, q*Ï˝#=Ú Jhfl
L<åfl~Ú. JO^Œ∞ˆH =∞Ǩxkè! Ü≥∂QÆâßG ~°Ç¨Ï㨺=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O#∞Oz
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì =∞m§ |Ü«∞\˜H˜ =zÛ# q+¨Ü∂« Åhfl K≥ÑÙ¨ `∞« <åfl_»∞. Ü≥∂QÆ=∂~°Oæ Ö’
L#fl"å_çH˜ PÜ«∞# =∞ǨѶ֨ ÏÅ#∞ W™êÎ_∞» . JѨÙ~∂° Ѩ=∞~Ú# Ѷ֨ ÏÅ#∞ W™êÎ_∞» .
â’¡II ‰õΩ=Ú^Œó ‰õΩO^Œ~°ó ‰õΩO^Œó Ѩ~°˚#ºó áê=<À-xÅó I
J=∞$`åâ’-=∞$`«=ѨÙó ã¨~°fi[˝ ã¨û~°fi`À =ÚYó II 87
807. ‰õΩ=Ú^Œó : ‰õΩ=Ú^Œ JO>Ë Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Hõ=∞Å=Ú.
808. ‰õΩO^Œ~°ó :
‰õΩO^Œ ѨÙ+¨Ê=ÚÅ=O\˜ â◊√^Œ=ú ∞~Ú# ѨÙ+¨Ê=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞. JO>Ë
=∞ǨѶŨ =ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞. PÜ«∂ q^è∞Œ Å#∞ 㨄Hõ=∞OQÍ x~°fiiÎã∂¨ Î Láêã¨#
KÕã∞¨ OÎ >Ë J@∞=O\˜ =∞ǨѶŨ =ÚÅ#∞ =∞Ǩxkè ~°∂ѨOÖ’ PÜ«∞# WKÕÛ"å_»∞.
Jq ‰õΩO^Œ=ÚÅ=O\˜ JѨÙ~°∂Ѩ=∞~Ú# Ѷ¨Å=ÚÅ∞.
809. ‰õΩO^Œó : ‰õΩO^Œ=ÚÅ∞ JO>Ë Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞. Ü≥∂yÖ’xHõ=∞Å=ÚÖË.
411
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
810. Ѩ~°˚#ºó :
PÜ«∞# „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. Ѩ~°̊#º J<Õ <å=∂xH˜ "Õ∞Ѷ¨∞=Ú, [Å=Ú,
„áê}=Ú Jx J~°÷=Ú.Ѩ~°˚#º=Ú=Öˇ P^蕺u‡HÍk `åѨ„`«Ü«∞=ÚÅ#∞
Hõ~Δ ÚOѨK¿Õ ã"å_»∞. ã¨~fi° HÍ=∞=ÚÅ#∞ Jaè=i¬OKÕ"å_»∞. HÀiHõÅ#∞ JxflO\˜h
=i¬OѨK¿Õ ã"å_»∞. Ѩ~#˚° º"Õ∞Ѷ∞¨ O QÆiO˚ zOk JO\Ï~°∞. JO>Ë P "Õ∞Ѷ∞¨ QÆ~#˚° `À
=~å¬Å∞ ÉÏQÍ ‰õΩ~°∞™êÎ~Ú JO@∂ LO\Ï~°∞. P "Õ∞Ѷ∞¨ QÆ~#˚° #∞ JÖÏ "å_»∞`å~°∞.
Ѩ~°˚#º JO>Ë Jxfl W=fi@"Õ∞ ÅHõΔ}OQÍ Hõey#"å_»∞ Jx J~°÷O. ^•`«$`«fiO
ZÖÏ LO@∞O^À "Õ∞Ѷ∂¨ Å#∞ K«∂ã≤ <Õ~∞° ÛHÀ=∞O\Ï~°∞ ÃÑ^ŒÅÌ ∞. Jk LѨx+¨`∞« ÖÎ ’x
"åHõºO. W=Ùfi – W`«~°∞Å#∞ WKÕÛ@@∞¡ KÕÜ«∞=Åã≤Ok. W=fi@O <Õ~°∞ÛHÀ Jx
^•x J~°÷O. ^•`«$`«fi QÆ∞}Ïxfl É’kèã¨∞Î#flk P "Õ∞Ѷ¨∞O. JÖÏ J~°÷O =KÕÛ P
LѨx+¨^•fiHͺxfl P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx \˜.Ü«∞ãπ. WeÜ«∞\ò J<Õ Hõq '"ÕãπìÖÏO_£—
J<Õ ÉèÏ=Hõq`åfixfl ~å™ê_»∞ K«Hõ¯QÍ! ^Œ`«Î, ^ŒÜ«∞^èŒfiO, ^Œ=∞º`« Jx K≥Ñ≤Ê
"Õ∞Ѷ¨∞O QÆi˚ã¨∞ÎO^Œ@! JO>Ë W=fi@"Õ∞ ÅHõΔ}OQÍ "Õ∞Ѷ¨∞O LO@∞O^Œ@!
^•`«$`åfixH˜ PÜ«∞# Ѩ~°̊#∞º_Õ Jx J~°÷O. Ѩ~°̊#º JO>Ë â◊s~°OÖ’x `Õ[ã¨∞û
Jx ‰õÄ_® J~°O÷ LOk. P `Õ[¿ãû „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ Hõ^•! D „áê}ã¨fi~°∂ѨO
Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ L#flk. [Åã¨fi~°∂ѨOÖ’#∂, "åÜ«Ú~°∂ѨOÖ’#∂ L#flk.
P „áê}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ W`«_Õ Jx „QÆÇ≤ÏOKåe.
811. áê=#ó :
J`«_xç 㨇i¿ãÎ r=Ù_»∞ áê=#∞_»=Ù`å_»∞, Ѩq„`«∞_»=Ù`å_»∞. JO^Œ∞=Å#
Ѷ¨ÖÏÅ∞ x`«º=Ú Åaè™êÎ~Ú. 㨇~°}=∂„`«OKÕ`« ѨÙh`«∞_»=Ù`å_»∞. JO^Œ∞Hõx
PÜ«∞# áê=#∞_»∞. áê=# JO>Ë "åÜ«Ú^Õ=Ù_»∞ Jx‰õÄ_® J~°÷O L#flk.
Ѩ=#∞_»∞, áê=#∞_»∞ PÜ«∞<Õ!
812. JxÅó :
`«#‰õΩ "Õˆ~ „¿Ñ~°}=Ú ÖËx"å_»∞ JxÅ∞_»∞. "åÜ«Ú=Ù Jx J~°÷O
L#flk. J#Å∞_»∞ JO>Ë Jyfl Jx‰õÄ_® J~°÷O L#flk.
412
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
813. J=∞$`åâ◊#ó :
`«#Ö’ LO_Õ J=∞$`åxfl `å<Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx J#∞ÉèíqOKÕ"å_»∞ Jx
J~°O÷ . PÜ«∞#‰õΩ Kå=ÙÖË^∞Œ . =∞$`«∞º"å`« Ѩ__» ∞» . âßâ◊fi`«∞_»∞. D q+¨Ü∂« xfl
`≥Å∞ã¨∞‰õΩx J=∞$`«`åfixfl P~°yOKÕ"å_®Ü«∞#. P `«`åfixfl ÉèÏ=# KÕã≤
âßâ◊fi`«OQÍ LO_Õ"å_»∞ PÜ«∞#.
814. J=∞$`«=ѨÙó :
PÜ«∞# â◊s~°O =∞$`«∞º=Ù‰õΩ QÆ∞iHÍ^Œ∞. Éè∫uHõ=ÚHÍHõ J=∞$`«
=∞Ü«∞=∞~Ú# âßâ◊fi`«=∞~Ú# â◊s~°O PÜ«∞#k.
815. ã¨~°fi[˝ó : JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞# ã¨~°fiA˝_»∞, âßâ◊fi`«∞_»∞.
816. ã¨~°fi`À=ÚYó :
Jxfl =ÚY=ÚÅ#∞ Hõey#"å_»∞. JO>Ë Jxfl kâ◊Å#∂ ã¨^•K«∂_»
QÆey# "å_»∞. „áê}ÏxH˜ =ÚY"Õ∞q∞\˜? =ÚY=Ú J<Õk â◊s~åxH˜ LO@∞Ok
QÍx „áê}ÏxH˜ =ÚYO LO@∞O^•? „áê}ã¨fi~°∂ѨO Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok.
JO>Ë Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, [Å=Ú "≥Ú^ŒÅ~Ú# =¸_»∞ `«`fi« =ÚÅ`À áÈ+≤OK«|
_»∞`«∞#flk. D =¸_çO\˜x HõeÑ≤ „áê}=Ú JO\Ï~°∞. "å\˜ P^è•~°O`À
r=Ù_»∞ â◊s~°OÖ’ L<åfl_»∞. D „ѨHÍ~°OQÍ "Õ^ŒOÖ’#∂ Ü≥∂QÆâßGOÖ’#∂
â◊s~°ã¨∞÷x q=∞i≈OK«∞@ âßs~°Hõ g∞=∂O㨠Jx ¿Ñ~°∞. JO>Ë â◊s~°OÖ’
LO_Õ"å_çH˜ âßs~°‰Ωõ _»∞ Jx ¿Ñ~°∞. =∞x+≤ J<Õ"å_≥=~°∞? J`«_Ö≥ ÏO\˜"å_»∞?
J`«_çH˜ â◊s~°O`À L#fl ã¨O|O^èŒO Uq∞\˜? J<Õ@@∞=O\˜ q=∞~°≈Å∞ KÕ¿ãk
âßs~°Hâõ ßG=Ú.JO^Œ∞Hõx „áê}ã¨fi~°∂áêxfl ã¨~fi° `À=ÚY JO\Ï~°∞.P ã¨~fi° `À
=ÚY∞_»∞ N=∞Ǩq+¨μ‚"Õ! JO^Œ∞ˆH Jk PÜ«∞# ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂ÅÖ’ XHõ\ ˜.
â’¡II ã¨∞ÅÉèíó ã¨∞„=`«ó ã≤^Œúó â◊„`«∞l`ü â◊„`«∞`åѨ#ó I
#º„QÀ^èÀ ^Œ∞O|~Àâ◊fi`«÷ó Kå}∂~åO„^èŒx+¨Ø^Œ#ó II 88
817. ã¨∞ÅÉèíó :
WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ =zÛ# <å=∂Ö’¡ ^Œ∞~°¡Éèí J<åfl_»∞. WѨC_»∞ ã¨∞ÅÉèí
JO@∞<åfl_»∞. JO>Ë PÜ«∞# Z=iH˜ ã¨∞ÅÉèí∞_»∞? PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏ=Ú#∞
413
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
#=Ú‡‰õΩ#fl "åiH˜, q#Ü«∞jeH˜, PÜ«∞# ã¨∞ÅÉèí∞_»∞. `«# â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ`À
PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO á⁄O^Œ∞^•=∞x „Ѩܫ∞uflOKÕ"åiH˜ ^Œ∞~°¡Éèí∞_»∞. J~Ú`Õ
PÜ«∞# JO^ŒiH© J¿ÑHõΔ}©Ü«Ú_Õ! ÅaèOKÕ =ã¨∞Î"Õ!
818. ã¨∞„=`«ó :
=∞i PÜ«∞##∞ á⁄O^Œ@O Z\Ï¡QÆ JO>Ë „=`«nHõKΔ `Õ ,« x~°ÇϨ OHÍ~°=Ú,
q#Ü«∞=ÚKÕ`« PÜ«∞##∞ ã¨∞ÅÉèOí QÍ á⁄O^Œ=K«∞Û. JO>Ë PÜ«∞##∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜
=∂~°æO ã¨∞„=`«O. JO^Œ∞KÕ`« PÜ«∞# ã¨∞„=`«∞_»∞.
819. ã≤^Œúó :
J@∞=O\˜"åiH˜ PÜ«∞# ã≤^∞Œ _ú ∞» . JO>Ë Ñ¨~=° ∂`«‡ JxflO\˜ Ü«∞O^Œ∞
ã≤kúOz L#fl"å_»∞ Jx J~°÷O. PÜ«∞# r=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ JO`«~åºq∞QÍ ã≤kúOz
L#fl"å_»∞. HÍ|\˜ì PÜ«∞# J#∞„QÆÇ¨ xH˜ áê„`«∞_»~Ú# r=ÙʼnõΩ PÜ«∞# ã≤^∞Œ _ú ∞» .
XHõ Ü≥∂yx ã≤^Œ∞ú_»∞ Jx JO@∞<åfl=Ú. J~Ú`Õ J`«_çÖ’x ã≤^Œ∞ú_»∞ Z=~°∞
JO>Ë Ñ¨~=° ∂`«∞‡_Õ! `«##∞ `å<Õ Ñ¨~=° ∂`«‡QÍ „ѨH\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ "å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
ã≤^∞Œ _ú !Õ Wk D =ºH˜Ü
Î Ú≥ Hõ¯ =∞ǨÏ`«∞Î Jx J#∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ .D`«_∞» ã≤^∞Œ _ú ∞» Jx
J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. D`«_çÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∞`À P Ѩ~°=∂`«‡ ÉèÏã≤OKå_»∞.
820. â◊„`«∞l`ü :
ã≤kú á⁄O^Œ@OÖ’ P@OHõѨ~°KÕ JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOz#"å_»∞
Jx J~°÷O. D „ѨѨOK«OÖ’ Jq^Œº XHõ¯>Ë â◊„`«∞=Ù. â◊„`«∞â◊|ÌOKÕ`« Jq^Œº
J*Ï˝#=Ú Jx K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û.J\Ï¡O\˜ JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ ™ê^艌 Ωõ x֒ѨÅ`å<Õ
[~ÚOz#"å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# â◊„`«∞l`ü.
821. â◊„`«∞`åѨ#ó :
`«# `Õ[ã¨∞ûKÕ`« JO`«óâ◊„`«∞=ÙÅ#∞ HõiyOz ZO_»Éˇ>Ëì"å_»∞
Jx J#∞HÀ"åe. JO>Ë J*Ï˝<åxfl x~°∂‡eOKå_»∞ Jx J~°÷O. J=`å~°
=ÚʼnõΩ=iÎã¨∞ÎOk.
822. #º„QÀ^èŒó :
JxflO\˜HOõ >Ë KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ LO_Õk Jx J~°O÷ .'Ѩ$ëÈ^Œ~åk`åfi`ü
414
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
ǨÏHÍ~°ã¨º ^èŒHÍ~°^Õâ◊ ã¨~åfi}˜Éèí∂`åx #ºHõ¯ $`«ºx[=∂Ü«∂O =$}Àu
x~°∞}núu"å— – W=hfl =$HõΔ=ÚÅ∞. #º„QÀ^èŒ =$HõΔO JO>Ë =∞„iK≥@∞ì.nxH˜
PÜ«Ú=Ù J#O`«=Ú. `«#‰õΩ `å<Õ "åºÑ≤ã¨∂ÎLO_»QÆÅ_»∞.
823. L^Œ∞O|~°ó : PÜ«∞# L^Œ∞O|~° =$HõΔã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
824. Jâ◊fi`«÷ó :
Jâ◊fi`«÷ =$HõΔO. Ü«∞[˝=ÚʼnõΩ Ñ¨xH˜=KÕÛ ÅHõΔ}=ÚÅ∞, ã¨q∞^èŒÅ∞.
Wq J#ºÑ¶¨Å=ÚÅ∞. g\˜x ѨOK«Ñ¶¨Å=ÚÅ∞ J#=K«∞Û. =∞„i, "Õ∞_ç, ~åq,
=∂q∞_ç, "≥∂^Œ∞QÆ∞– ѨOK«HÅõ Ê=ÚÅ∞ JO\Ï~°∞. L^Œ∞O|~° JO>Ë xkè! W=hfl
ѨO_»¡ =$HõΔ=ÚÅ∞. Jhfl q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ `«`«fi=Ú Hõey L#flq. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
'aÅfi— =$HõΔ=Ú L#flk. '`«==$HΔÀ^èŒaÅfi— JxL#flk Nã¨∂HõÎOÖ’! J^Õ
N=∞ǨÅH˜;. P"≥∞ ZѨC_»∂‰õÄ_® |∞∞`«∞=∞u HÍ^Œ∞. JO>Ë Ñ¨Ù+¨Ê=u HÍ^Œ∞.
"≥∞Åÿ J<Õk P=Ç≤ÏOK«^∞Œ . HÍx JxflO\˜H© `«eÖ¡ ÏO\˜k. g\˜H˜ JO`« Ѩq„`«`«
L#flk. J@∞=O\˜ ÅHõ}Δ ÏÅ∞ Hõey L#flk P =$HõOΔ . JO^Œ∞Hˆ ^Õ=`å=$Hõ=Δ ÚÅ∞
Jx g\˜H˜ ¿Ñ~°∞.¡ Jâ’Hõ, K«OѨH,õ aÅfi H˘xfl =$Hõ=Δ ÚÅ∞ ^Õ=`å ã¨fi~°∂Ѩ=ÚÅ∞.
"å\˜x ^Õ=`«Å#∞ ѨÓlOz#@∞¡QÍ<Õ Ñ¨Ól™êÎ~°#fl=∂@! Jâ’Hõ=$HõΔO J<Õ
=$HõΔO Ü≥ÚHõ¯ P‰õΩÅ#∞ =∂q∞_ç`À~°}ÏÅ=Öˇ Hõ_»`å~°∞. =ÚYºOQÍ ^Õ=`å
=∞Ok~åÅK«∞@∂ì Hõ_»`å~°∞. WO\˜ QÆ∞=∂‡ÅHõO>Ë Z‰õΩ¯=QÍ =∞Ok~åňH
Hõ_`» å~°∞. =∂q∞_ç P‰õΩÅHõO>Ë Wq Ѩq„`«=∞~Ú#q Jx H˘O^Œi Jaè„áêÜ«∞O.
=∂q∞_çP‰õΩÅ∞ ^˘~°H¯õ áÈ`Õ g\˜x "å\˜ |^Œ∞Å∞QÍ Hõ_∞» `«∞<åfl~°x =∞iH˘O^Œi
Jaè„áêÜ«∞O. nx<Õ Drooping Ashok JO\Ï~°∞.H˘O`«=∞Ok Jâ’Hõ=$HΔÍÅ∞
WO\’¡ LO_»Q∂Æ _»^OŒ \Ï~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë ^Õ=`å=$HΔÍÅ∞ WO_»Ö¡ ’ LO>Ë "å\˜H˜
U=~Ú<å JѨKå~åÅ∞ KÕ™êÎ=∞x WO_»¡Ö’¡ LO_»‰õÄ_»^ŒO\Ï~°∞. JO>Ë Jk
LO_»‰Äõ _»^xŒ HÍ^Œ∞. ^•x ^ŒQiæÆ H˜ =∞#O JѨiâ◊√„ÉèOí QÍ "≥à§◊ ‰õÄ_»^xŒ ÉèÏ=O.
L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ aÅfi=$HõΔO ã¨g∞ѨOÖ’H˜ |Ü«∞@L#fl „ã‘ÎÅ∞QÍx, JO@∞
L#fl"åà◊√§QÍx "≥à◊§‰õÄ_»^Œx ÉèÏ=#. Jq JѨq„`«=∞~Ú#=x J~°÷O HÍ^Œ∞.
Jâ’Hõ=$HõΔO ‰õÄ_® JO`Õ! ™ê^è•~°}OQÍ ^Õ=`å=$HõΔO =∞#Ö’x â’Hõ=Ú#∞
"≥∞ÿÅÅ#∞ ǨÏiOz Ѩq„`«∞Å#∞ KÕã¨∞ÎO^Œx JO\Ï~°∞. J~Ú`Õ P =$HΔÍÅ#∞
415
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
Ѩq„`«OQÍ K«∂ã¨∞HÀ"åe. WO\’¡ ^Õ=Ù_çx ÃÑ@∞ìHÀ‰õÄ_»^Œx XHõ~°<åfl~°∞.
ZO^Œ∞Hõx? ѨÓ[Å∞ KÕÜ«∞~°∞ HÍ|\˜ì! <≥·"Õ^ŒºO ÃÑ@ì~°∞ HÍ|\˜ì. JO^Œ∞Hõx
"å\˜x Ѩq„`«OQÍ K«∂ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ Jq =∞#‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~Ú.D
=$HΔÍÅhfl q+¨μ‚=∞Ü«∞O. Ǩϟ=∞ ã¨q∞^èŒÅ∞ QÍx, ѨÓ[‰õΩ QÍx =$HõΔѨÓ[‰õΩ
J~°›"∞≥ #ÿ q.
825. Kå}∂~åO„^èŒx+¨Ø^Œ#ó :
Hõ$ëê‚ lÖÏ¡Ö’ ‰õÄzѨÓ_ç ѨHõ¯<Õ NH͉õΩà◊O J<Õ XHõ T~°∞ L#flk.
JHõ¯_» N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù#∞ NH͉õΩàÏO„^èŒ^Õ=Ù_»x H˘Å∞™êÎ~°∞. Kå}∂~åO„^èŒ
x+¨Ø^Œ# J<Õ ¿Ñ~°∞`À PÜ«∞#‰õΩ J~°Û# KÕÜ∞« @O <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. PO„^è^Œ âÕ O◊ Ö’
^èŒ~å‡xfl L^ŒúiOK«\ÏxH˜ ѨÙ\˜ì# =∞Ǩq+¨μ‚=Ù PÜ«∞#. XHõѨC_»∞ É∫^ŒúO
"≥Ú^ŒÅ~Ú# J ™êO„Ѩ^•Ü«∞OÖ’H˜ "≥o§áÈ~Ú "≥·kHõ=∞`«O #tOK«@OKÕ`«
^èŒ~À‡^Œú~°}H˘~°ÔH· JHõ¯_» ѨÙ\ì̃ "åà◊§#∞ ~°HΔ̃OKå_®Ü«∞#. Kå}∂~°∞_»∞ J<Õ XHõ
~åA PO„^èxŒ +¨Ø^Œ# J<Õ ¿Ñ~°∞`À JHõ¯_» "≥k· Hõ=∞`« q~°∞^ŒOú QÍ LO_Õ "å_»x
J`«_çx PO„^èŒq+¨μ‚=Ù ã¨OǨÏiOz ^èŒ~å‡xfl ã¨O™ê÷Ѩ# KÕ™ê_»x PÜ«∞#‰õΩ
PO„^èŒq+¨μ‚=Ù Jx ¿Ñ~°∞. PÜ«∞<Õ NH͉õΩàÏO„^èŒ^Õ=Ù_»∞.
â’¡II ã¨Ç¨Ï„™êiÛ ã¨ûѨÎlǨÏfió ã¨ÃÑÎÂ^ä•ó ã¨Ñ¨Î"åǨÏ#ó I
J=¸iÎ~°#Ѷ¨∞’z<Àκ ÉèíÜ«∞Hõ$`ü ÉèíÜ«∞<åâ◊#ó II 89
N=∞Ǩq+¨μ‚=Ù#∞ ^蕺xã¨∂Î '"åã¨∞^Õ"å— J<åfl, '<å~åÜ«∞}Ï— J<åfl,
'QÀqO^•— J<åfl =∞Oz^Õ. =¸Å`«`fi« O#∞Oz [QÆ`∞« Î "åºÑ≤KÎ O≥ ^Œ∞`«∞#flѨC_»∞
PÜ«∞# "åã¨∞^Õ=Ù_»∞. P [QÆ`«∞ÎÖ’ LO_Õ =∞#∞+¨μÅÖ’x *Ï˝#∞Å∞ JHõ¯_»Hõ¯_»
PÜ«∞##∞ Láêã¨#KÕã≤ PÜ«∞##∞ á⁄O^Õ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ J@∞=O\˜ r=ÙÅ#∞
=∂„`«"∞Õ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz `«# ^ŒQiæÆ H˜ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. P q+¨Ü∞« OÖ’ PÜ«∞#‰õΩ
ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ Jx ¿Ñ~°∞. =∞O„`«âßGOÖ’ D ã¨OHõ~°¬}=¸iÎH˜ "Õˆ~ J~°÷O
L#flѨÊ\˜H© Z=~°~Ú`Õ J`«_xç Láêã≤Oz =ÚHÎ̃ á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~À – U =¸iÎ
#∞Oz HÀi#"åiH˜ =ÚH˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞#fl^À "åiH˜ P =¸iÎ ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ.
"åã¨∞^Õ==¸iÎ JO>Ë x~°∞æ}=∞~Ú# „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù#∞Oz ã¨QÆ∞}OQÍ
416
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
„ѨѨOK«=∞O`å "åºÑ≤Oz#@∞=O\˜k. `«#Ö’Oz „ѨѨOK«=∞O`å |Ü«∞\˜H˜
"≥à√◊ §`«∞#flk. "åºÑ≤KÎ O≥ ^Œ∞`«∞#flk. [QÆ`OΫ `«\ h˜ =∞m§ `«#Ö’H˜ LѨãO¨ Ǩ~°O
KÕã≤#ѨC_»∞ PÜ«∞# <å~åÜ«∞}=¸iÎ.
J^Õq^èOŒ QÍ QÀqO^Œ â◊|OÌ L#flk. D [QÆ`∞« ÖÎ ’ LO_Õ ã¨∞Y=ÚÅ#∞
WO„^•k Q˘Ñ¨Ê Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ, ^èŒ~å‡#fl#∞ã¨iOz PÜ«∞#
J#∞„QÆÇϨ OKÕ`« á⁄O^Õ@@∞=O\˜ ÅHõ} Δ =ÚÅ∞#fl ã≤u÷ Ö’ PÜ«∞# QÀqO^Œ∞_»∞.
=∞#O x`«º=Ú K«k"Õ 24 q+¨μ‚ <å=∂ÅÖ’ Jhfl XHõiÜ≥ÚHõ¯ qq^èŒ ~°∂Ѩ=ÚÅ
¿Ñ~°∞¡. XH˘¯Hõ¯ <å=∂xH˜ XH˘¯Hõ¯ qâı+¨O LOk. =∞#O J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ P
ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõey#@∞=O\˜ PÜ«∂ ~°∂Ѩ=ÚÅ∞ PÜ«∂ HÍ~°º=ÚÅO^Õ
qxÜ≥∂QÆѨ_®e. P ã¨OHõ~°¬}=¸iÎx ^蕺#O KÕã≤#ѨC_Õ ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ.
ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ 'ã¨fi~°∂ѨÜ≥∂ J™ê"åk`«ºÜ≥∂ Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞ëÈ ã¨ U+¨
~°∞„^À^Õ=`åó— JO>Ë =∞#‰õΩ J~°÷O U=∞x ã¨∞Êùiã¨∞ÎOk? ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ
Láê㨉Ωõ _çx `«# ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ KÕ~∞° Û‰õΩx P Láê㨉Ωõ _çx, P "≥∂HΔÍi÷x, L^Œiú Oz
`«#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞ âßâ◊fi`«OQÍ! ZO^Œ∞HõO>Ë ~°∞„^Œ∞_»∞ ‰õÄ_®
LѨã¨OǨ~°Hõ~°ÎÜÕ∞ Hõ^•! 'ã¨OHõ~°¬}=¸iÎ ã¨fi~°∂ѨÜ≥∂ J™ê"åk`«º Ü≥∂
Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞ëÈ ã¨ U+¨ ~°∞„^À^Õ=`å— Jx ~°∞„^Œ∞_ç`À ã¨=∞#fiÜ«∞O KÕ™ê~°∞ –
ã¨OHõ~¬° }=¸iÎÜÚ≥ Hõ¯ ÅHõ}Δ Ïxfl. J\Ï¡O\˜"å_çH˜ J`«_∞» Ѩ~=° ∞ѨÙ~°∞+¨μ_Õ Hõ^•!
PÜ«∞##∞ Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_çQÍ ÉèÏqOz ^蕺x¿ãÎ PÜ«∞# =ÚH˜Îx WKÕÛ"å_Õ!
JÖψQ WHõ¯_» LO_»QÍ<Õ =ÚH˜xÎ HÀ~°∞HÀ‰õΩO_® L`«=Î ∞Ѩ^•Å#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂,
Éè’QÍÅ#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂, `å#∞ L#fl [QÆ`«∞ÎÖ’ U^Œ~Ú`Õ ã¨∞Y=∞x
L`«Î=∞Ѩ^Œ=∞x J#|_»∞`«∞#fl^À Jk á⁄O^Œ=Öˇ#O>Ë "åã¨∞^Õ==¸iÎx,
QÀqO^Œ=¸iÎx ^蕺xOKåe. D 24 q+¨μ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ ~°∂Ѩ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® P
<åÅ∞QÆ∞ KÕ`∞« ÅÖ’ LO_Õ â◊OY=Ú, QÆ^,Œ K«„Hõ=Ú, âß~üV=æ Ú J=hfl =∂~°∞`«∂
LO@q. JÖÏ <åÅ∞QÆ∞ KÕ`«∞ÅÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ <åÅ∞QÆ∞ W~°"≥·<åÅ∞QÆ∞
~°HÍÅ∞QÍ =∂~°\ÏxH˜ gÅ∞#flk. HÍ|>Ëì PK«=∞#O KÕ¿ã@ѨC_»∞ D 24
q+¨μ<‚ å=∂Å#∞ K≥ÑÙ¨ `«∂ LO\Ï=Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë á¶ê~°∞‡ÖÏ 4˛3´12˛2´24.
417
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
826. ã¨Ç¨Ï„™êiÛó :
PÜ«∞# J#O`«∞_»∞. J#O`«=∞~Ú# `Õ[ã¨∞ûÅ∞, f„=`« J<Õ Jyfl
ÅHõΔ}=ÚÅ∞ Hõey L#fl"å_»∞.
827. ã¨Ñ¨ÎlǨfi :
JyflǨϟ„`«∞_»∞ ã¨ÑlΨ Ǩïfi_»∞. Jyflã¨fi~°∂ѨOQÍ J`«_xç JiÛOz#ѨC_»∞
J`«_»∞ ã¨Ñ¨ÎlǨïfi_»∞. JyflǨϟ„`«∞_çH˜ U_»∞ ~°Hõ=ÚÅ~Ú# *ÏfiÅÅ∞<åflÜ«∞x
K≥Ñ≤Ê "å\˜H˜ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ\Ïì~°∞. HÍmHõ~åo, =∞<À[=, ã¨∞Ö’Ç≤Ï`«, â◊√ÉèíOQÆ=~°‚,
ã¨∞ÊùeOyx, qâ◊fi~°∞z, ¿ÇÏÖÏÜ«∞=∂# "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. W=hfl JyflǨϟ„`«∞_çÜÚ≥ Hõ¯
¿Ñ~°∞¡. J`«_Õ Jyfl, ã¨Ñ¨ÎlǨïfi_»∞ J<Õ ¿Ñ~°∞`À r=ÙÅ ^ÕǨÏ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ L#fl
JyflH˜ "≥â· ßfi#~åyfl Jx ¿Ñ~°∞.¡ Wq *ÏfiÅʼnõΩ ¿Ñ~°∞.¡ Ǩϟ=∞QÆ∞O_»OÖ’ =∞#O
JiÛOKÕ@@∞=O\˜ Ǩϟ`å~°O J<Õ JyflH˜ ã¨Ñ¨ÎlǨïfi_»∞ Jx ¿Ñ~°∞. P U_»∞
<À~°¡`À =∞#O WKÕÛ ™êfiǨHÍ~°=ÚÅ#∞ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. lǨÏfiÅO>Ë Jq.
JO>Ë Ü«∞[˝"Õ∞ q+¨μ‚=Ù. Ü«∞[˝ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ q+¨μ‚"Õ Hõ^•! ã¨Ñ¨ÎlǨÏfiÅ`À `å<Õ
ǨÏqã¨∞û#∞ „QÆÇÏ≤ Oz P Ü«∞[=∂x HÀ~°∞‰õΩ<Õ ã¨fi~°"æ ∞≥ <ÿ å, QÆO^è~Œ fi° Ö’Hõ"∞≥ <ÿ å P
Ѷ¨ÖÏxfl™êÎ_»∞. `å<Õ P ǨÏqã¨∞û#∞ ã‘fiHõiOz ^Õ=Ö’HÍÅÖ’ Uk HÀi<å
W™êÎ_»∞. ã¨Ñ¨Îq^èŒ=ÚÅ~Ú#@∞=O\˜ Ѷ¨ÖÏÅ#∞ W™êÎ_®Ü«∞#.
828. ã¨ÃÑÎÂ^茿ã#=∞ó :
Jyfl Ü≥ÚHõ¯ ã¨Ñ=Î̈ ÚY=ÚÅ#∞ =$kú (U^è)Œ KÕÜÚ« "å_»∞. D Ѷ֨ ÏÅÔH·
PÜ«∞# U_»∞ "≥·kHõ =∂~°æ=ÚÅ ^•fi~å Láêã≤OK«|_»∞"å_»∞.
829. ã¨Ñ¨Î"åǨÏ#ó :
U_»∞ "åǨÏ#=ÚÅÖ’ „ѨÜ∂« }O KÕ¿ã"å_»∞ Jx J~°O÷ . JO>Ë JyflÖ’
"Õã#≤ ǨÏqã¨∞û#∞ U_»∞ <åÅ∞HõÅ`À „QÆÇÏ≤ Oz PÜ«∞# "≥∂ã¨∞HÔ o§ PÜ«∂ ^Õ=`«Å‰õΩ
JO^Œ*™Ë êÎ_#» fl=∂@! JÖÏ WzÛ# `«~∞° "å`« "åà◊√§ WzÛ# Ѷ֨ ÏÅ#∞ fã¨∞H˘zÛ
gà◊§‰õΩ W™êÎ_»#fl=∂@. D HÍ~°º„Hõ=∂#flO`å #_çÑ≤OKÕ"å_»∞ Jx J~°÷O.
JO^Œ∞Hõx ã¨Ñ"Ψ åǨÏ#. Jk q+¨μ=‚ ÙˆH J#fiÜ«∞O J=Ù`«∞Ok. ã¨∂~°∞º_ç ~°^•ä xH˜
U_»∞QÆ∞éÏ]Å∞ Hõ\<ì˜ å P ~°^OŒä Ö’ PÜ«∞# „ѨÜ∂« }OKÕã<≤ å D <å=∞O q+¨μ=‚ ÙˆH
418
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
J#fi~Úã¨∞ÎOk. PÜ«∞#‰õΩ 'UHÀ Jâ’fi =ǨÏu ã¨Ñ¨Î<å=∞— Jx K≥Ñ≤Ê XHõ
Jâ◊fi"åǨÏ#=Ú#∞ Hõey L#fl"å_çQÍ PÜ«∞##∞ =∞#O Ñ≤Å"åe. "åã¨Î"åxH˜
ã¨∂~°∞º_ç "åǨÏ<åxH˜ ã¨áêÎâ◊fi=ÚÅ∞ Hõ@ì|_ç LO\Ï~Ú.
830. J=¸iÎó :
Ѷ¨∞hÉèí==∞~Ú# ~°∂ѨO Hõey =Ú@∞ì‰õΩO>Ë KÕuH˜ QÆ\ ˜ìQÍ `«yÖË
=ã¨∞Î=Ù#∞ =¸iÎ JO\Ï=Ú. PÜ«∞#‰õΩ J\Ï¡O\˜ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú ÖË^Œ∞. =∞i
K«`«∞~°∞ƒùA_»∞QÍ â◊OYK«„HõQÆ^•^è•iÜ≥ÿ∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ ^Œ~°≈#q∞™êÎ_»∞ Hõ^• JO>Ë
JÖÏ ^Œ~°≈#ÉèÏQƺO Hõey#ѨC_»∞ =∞#O QÆ#Hõ PÜ«∞##∞ =Ú@∞ìHÀQÆey`Õ
=∞#‰õΩ ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# ÅHõΔ}=ÚÖËg Hõ#|_»=Ù. PÜ«∞#k `Õ*’=∞Ü«∞=∞~Ú#
ã¨fi~°∂ѨO J#fl=∂@! ZHõ¯_» =Ú@∞ì‰Ωõ <åfl =∞# KÕuH˜ Ug∞ `«QÅÆ ^Œ∞. =∞#=Ú
x`«º=Ú K«∂ã¨∂Î JiÛã¨∂Î L#fl@∞=O\˜ ^Õ=`å q„QÆǨÏ=ÚÅhfl =¸~°∞ÎÅ∞.
PÜ«∞# J=¸iÎ. =∞# q„QÆǨʼnõΩ x`«º=Ú Jaè¿+HÍ^Œ∞Å∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.U
~°Hõ=∞~Ú# Ǩx [~°∞QÆ^Œ∞. HÍx PÜ«∞# J=¸iÎ HÍ|\˜ì W"Õg KÕÜ«∞ÖË=Ú.
=∞#=Ú ^Œi≈OKÕ =¸~°∞ÎÅ∞ P J=¸iÎ=∞Ü«∞ =∞~Ú#@∞=O\˜ `«`«fi=Ú#‰õΩ
„ѨuaOÉÏÅ∞QÍ =∞#=Ú x~å‡}=Ú KÕã¨∞‰õΩ#flqQÍ P =¸~°∞ÎÅ∞<åfl~Ú.
HÍx J`«_çH˜ =¸iÎ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH PÜ«∞# J=¸iÎ.
831. J#Ѷ¨∞ó :
JѶ∞¨ =Ú JO>Ë áêѨ=Ú. PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ 㨇~°} ZHõ¯_» LO@∞O^À P
K«∞@∞ìÑH¨ ¯õ Å JѶ∞¨ =Ú JO>Ë áêѨ=Ú LO_»^∞Œ . <å=∞㨇~°}`À>Ë áêѨ=ÚÅhfl
#tã¨qÎ .U áêѨ=Ú JHõ¯_çH˜ "≥à§◊ ÖË^∞Œ . U áêѨ=Ú PÜ«∞# ã¨xflkèH˜ KÕ~∞° HÀÖË^∞Œ .
832. JzO`«ºó :
W\Ï¡O\˜"åix U „ѨHÍ~°OQÍ ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe? JzO`«º JO>Ë
=∞#ã¨∞`À U q^èŒOQÍ ÉèÏ=# KÕã≤<å Jk ã¨OѨÓ~°‚`«fi=Ú HÍ^Œ∞.^•xÖ’ XHõ
ÅHõΔ}"≥∂, ÉèÏQÆ"≥∂ P„â◊~ÚOz =∞#O ÉèÏ=# KÕ™êÎ=Ú HÍx ã¨OѨÓ~°‚=∞~Ú#
`«`åfixfl ZѨC_»∂ ÉèÏqOK«Ö=Ë Ú HÍ|\˜ì JzO`«º JO>Ë =∞#=Ú N=∞Ǩq+¨μ=‚ Ù
Ü≥ÚHõ¯ Ѩ~°`«`åfixfl ã¨OѨÓ~°‚OQÍ JiÛOK«ÖË=Ú.
419
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
833. ÉèíÜ«∞Hõ$`ü :
^Œ∞+¨μìʼnõΩ ÉèíÜ«∂xfl HõÅ∞QÆ*Ë¿ã"å_»∞.WHõ¯_» ÉèíÜ«∞Hõ$`ü JO>Ë
ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞~Ú# PHÍ~åxfl HõeyLO_ç Hõ~åà◊OQÍ LO@∂ HÀ~°Å#∞
K«∂Ñ≤OKÕ"å~°∞ Jx J~°O÷ HÍ^Œ∞. ÉèÜ í ∞« Hõ$`ü JO>Ë =Ú=Ú‰õΩΔ =ÙʼnõΩ „ѨH$õ uÖ’
rqOK«@O JO>Ë ÉèíÜ«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P ÉèíÜ«∂xfl <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞
PÜ«∞#. =Ú=Ú‰õΔΩ=Ù‰õΩ Hõey# ÉèíÜ«∞"Õ∞ Ö’Hõ=∞O^Œ∞ "≥·=ÚYºO.
834. ÉèíÜ«∞<åâ◊#ó : J\˜ì ÉèíÜ«∂xfl <åâ◊#O KÕ¿ãk PÜ«∞<Õ!
â’¡II J}∞~°ƒ$ǨÏ`«¯ $â◊ã¨∂÷Ö’ QÆ∞}Éèí$xfl~°∞æ}À =∞Ǩ<£ I
J^èŒ$`«ó ã¨fi^èŒ$`«ó ™êfiã¨÷ºó „áêQÆfiOâ’ =Oâ◊=~°ú#ó II 90
835. J}∞ó :
=¸iÎ=∞O`«=∞~Ú# XHõ =ã¨∞Î=ÙQÍ PÜ«∞##∞ =∞#O K«∂_»ÖË=Ú.
'J}À~°}©Ü«∂<£ =∞ǨÏ`À =∞Ç‘ÏÜ«∂<£— Jx K≥Ñ≤Ê "Õ^ŒO PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz
™È΄`«O KÕã¨∞Î#flk.'J}∞=ÙÖ’ J}∞=Ù, =∞ǨÏ`«∞ÎÖ’ =∞ǨÏ`«∞Î=Ù h"Õ— Jx
K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. J}∞"å^ŒO J<Õ Ñ¨^OŒ XHõ\ ˜ L#flk. J}∞"å^Œ=Ú JO>Ë „ѨÑO¨ K«
=∞O`å J}∞=ÙÅ`À xÜ«∂=∞HõO KÕÜ«∞|_ç L#fl^Œx Hõ}Ï^Œ∞_»∞ J<Õ =∞ǨÏi¬
É’kèOKå_»∞. ^Œfi º}∞Hõ=Ú, „`«º}∞Hõ=Ú Jx J}∞"å^ŒO. =∞#=∞O^Œ~°=Ú
^Œfi º}∞Hõ=ÚÅ=Ú. JO>Ë „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ#|_Õ Ô~O_»∞ J}∞=ÙÅ`À x~å‡}O
KÕÜ«∞|_ç L<åfl=Ú. D „ѨѨOK«OÖ’ „ã‘ÎѨÙ~°∞+¨ÉèÏ=# L#flk. k=º`«fi=Ú
L#flk. JO>Ë D „ѨѨOK«=∞O`å J}∞=ÙÅ`À x~å‡}O KÕÜ«∞|_ç L#fl^Œx
K≥ѨÊ|_çOk. =∞# ^Œ$+≤ìÖ’ P J}∞=ÙÅhfl Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_Õ!
836. |$ǨÏ`ü :
ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz#k. JO>Ë ã¨~°fi"åºÑ¨ÎO. PÜ«∞# ã¨~°fi"åºÑ¨‰õΩ_»∞.
837. Hõ$â◊ó :
Jã¨∂Å÷ â◊|=Ì ÚKÕ`« „^Œ=º=Ú HÍx^Œx `≥eÜ«Ú@KÕ`« Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞
'Hõ$â◊ó— â◊|OÌ KÕ`« K≥Ñʨ |_ç<å_»∞. WHõ¯_» 'Hõ$âß#∞— J<Õ =∂@‰õΩ JyflǨϟ„`«∞_»∞
420
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
Jx ¿Ñ~°∞. 'Hõ$âß#∞ó áê=HÀ#Åó— Jx L#flk Hõ^•! Hõ$â◊ó JO>Ë Hõ$tOK«@=Ú
Jx J~°=÷ Ú. JO>Ë HÍ~°≈º„=`«O JO\Ï=Ú. JO>Ë zH˜¯áÈ=@O Jx J~°=÷ Ú.
Hõ#|_»‰Ωõ O_® áÈ=@O! XHõ ã¨∂Å÷ =∞~Ú# â◊s~°O ã¨∂Hõ;~°∂Ѩ"∞≥ ÿ áÈ=@=Ú.
J\Ï¡ Hõ$tOѨK¿Õ ã"å_»∞. XHõ K«H¯õ \˜ ã¨∂Å÷ =∞~Ú# –=¸iÎ=∞O`«"∞≥ #ÿ ~°∂ѨO
Hõey# =ã¨∞=Î Ù#∞ JyflǨϟ„`«∞_çH˜ W¿ãÎ ^•xx J}∞=ÙÅ∞QÍ qÉèÏQÆO KÕ™ê_»@
PÜ«∞#! "åÜ«Ú=ÙÅÖ’ "åÜ«Ú=ÙÅ∞ Hõeã≤áÈ`å~Ú. [ÅO [ÅOÖ’H˜ "≥o§
áÈ`«∞Ok. „^Œ=º=Ú =¸ÅѨ^•~°O÷ ֒ѨeH˜ "≥o§áÈ`«∞Ok. Éèãí ‡¨ =∞~Ú áÈ`«∞Ok
z=~°‰Ωõ . JO^Œ∞HÀã¨=∞x Hõ$â◊ó â◊ÉÏÌxfl J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe. JÖÏ =∂ˆ~Û"å_»∞,
|$ǨÏ^Œfiã¨∞=Î Ù#∞ J}∞=∂„`«OQÍ =∂ˆ~Û"å_»∞, JÖÏ J}∞=ÙQÍ KÕ¿ã"å_»∞ PÜ«∞#!
JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# Hõ$â◊ó!
838. ã¨∂÷Åó : J}∞=ÙÅ#∞ uiy ã¨∂÷ÅOQÍ =∂ˆ~Û"å_®Ü«∞#.
839. QÆ∞}Éèí$`ü :
PÜ«∞# QÆ∞}=ÚÅ#∞ ^èŒiOKÕ"å_»∞.ã¨`«fi~°[ã¨Î"≥∂QÆ∞}=ÚÅ#∞
PÜ«∞# Ö’Hõ~°∂ѨOÖ’ ^èŒiOz LO_Õ"å_»∞.
840. x~°∞æ}ó :
QÆ∞}=ÚÅ#∞ ^èŒiOz L#flѨÊ\˜H© PÜ«∞# ã¨$`«ó x~°∞æ}ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
841. =∞Ǩ<£ :
'J#OQÀ-â◊É’Ì-â◊s~À-ã¨Ê~À≈=∞Ǩ<£ â◊√zó—, =∞Ǩ<£ JO>Ë D J~°O÷ Ö’
XHÍ<˘Hõ Ѩiq∞`«=∞~Ú#@∞=O\˜ ÅHõ} Δ O, =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ =∂„`«"∞Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ
ÅHõ}Δ O Hõey# =∞#∞+¨º|∞kúH˜ PÜ«∞# Jf`«∞_»∞. U |∞kúH˜ ‰õÄ_® JO^Œx"å_»∞.
842. J^èŒ$`«ó :
Uk ‰õÄ_® PÜ«∞##∞ ^èŒiOz LO_»@=ÚÖË^Œ∞. JxflO\˜h PÜ«∞<Õ
^èŒiOz L<åfl_»∞. PÜ«∞##∞ Ѩ$käq ^èŒiOz LO_»@=Ú ÖË^Œ∞. Ѩ$käfi =∞##∞
^èiŒ Oz LO@∞#flk. Ѩ$käqÜÕ∞ [ÖÏxfl ^èiŒ Oz LO@∞#flk. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜x
^èŒiOz LO@∞#flk.D Ѩ$käqx ã¨∂~°∞º_»∞ ^èŒiOz LO@∞<åfl_»∞. ã¨∂~°∞º_çx
421
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
#HõΔ„`«=∞O_»ÅO ^èŒiOz LO@∞#flk. #HõΔ„`«=∞O_»ÖÏxfl PHÍâ◊O ^èŒiOz
LO@∞#flk. PHÍâßxfl ã¨~°fi "åºÑ¨Hõ=∞~Ú# „|Ǩχ=ã¨∞Î=Ù ^èŒiOz L#flk.
J~Ú`Õ PÜ«∞##∞ ^èŒiOz L#flk Un ÖË^Œ∞. PHÍâ◊O =~°‰õΩ, Ѩ~°„|Ǩχ
Ѩ^•~°÷O =~°‰õΩ "≥o`Õ PÜ«∞<Õ JxflO\˜h ^èŒiOz L<åfl_»∞. WO`« ÃÑ^ŒÌ^Œ~Ú#
D [QÆ`∞« Î PÜ«∞#Ö’ Hˆ =ÅO <åÅ∞QÆ= =O`«∞ =∂„`«"∞Õ ! PÜ«∞##∞ ^èiŒ Oz#
=ã¨∞Î=Ù =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^Œ∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞# J^èŒ$`«ó.
843. ã¨fi^èŒ$`«ó :
PÜ«∞##∞ Z=~°∞ ^èŒiã¨∞Î<åfl~°∞ JO>Ë PÜ«∞##∞ PÜ«∞<Õ ^èŒiOz
L<åfl_»∞. PÜ«∞##∞ W`«~°∞Öˇ=~°∞ ÉèíiOK«ÖË~°∞.
844. ™êfi㨺ó :
Ѩ^Œ‡=ÚÜ≥ÚHõ¯ L^Œ~°ÉèÏQÆ=Ú=Öˇ `å„=∞=~°‚=Ú Hõey â’Éèí#=∞Ü«∞
=∞~Ú# – ã¨∞O^Œ~°=∞~Ú# =ÚY=Ú#∞ Hõey#"å_»∞. ™êfi㨺ó JO>Ë
Ü«∞^ä•~°÷=ÚQÍ P##=Ú – =ÚY=Ú Jx J~°÷O. P㨺 JO>Ë =ÚY=Ú.
ã¨fi=ÚY=Ú JO>Ë PÜ«∞# (`«#Ü≥ÚHõ¯) =ÚY=Ú. `«# ~°∂ѨO `å#∞ ZÖÏ
x~å‡}O KÕã¨∞‰õΩ<åfl_À JÖÏ L#fl"å_»∞ Jx J~°÷O.
845. „áêQÆfiOâ◊ó :
„áêH± – JxflO\˜HOõ >Ë Ñ¨Ó~°fiѨ٠Jx J~°O÷ . JxflO\˜HOõ >Ë "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\˜
– ѨÓ~°fiHÍÅѨٖ ã¨$+≤Ü ì Ú≥ Hõ¯ „áê~°OÉè=í Ú#‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú D =Oâ◊=ÚÅxflO\˜H©
‰õÄ_® =¸ÅHõ~Ü Î° ∞ÿ≥ `å#∞<åfl_»∞ Jx J~°O÷ . =Oâ◊=Ú JO>Ë `«~∞° "å`« Ѩ~O° Ѩ~Q° Í
=zÛ# r=HÀ\˜ Jx J~°÷O. JO>Ë r=HÀ\˜ Ѩ~°OѨ~° J#fl=∂@!
846. =Oâ◊=~°ú#ó :
=Oâ◊=ÚÅ#∞ – r=HÀ\˜ Ѩ~°OѨ~°#∞ L^ŒúiOѨ KÕã≤#"å_»∞.
â’¡II ÉèÏ~°Éèí$`«¯kä`À Ü≥∂w Ü≥∂wâ◊ó ã¨~°fiHÍ=∞^Œó I
P„â◊=∞ó „â◊=∞}ó HΔÍ=∞ó ã¨∞Ѩ~À‚ "åÜ«Ú"åǨÏ#ó II91
422
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
847. ÉèÏ~°Éèí$`ü :
PÜ«∞# =Oâ◊=~°#ú ∞_»∞ HÍ|\˜ì ÉèÏ~°É$íè `ü. JO>Ë ^•xx ^èiŒ Oz#"å_»∞.
P |~°∞=Ù#∞ "≥∂ã≤#"å_»∞ JÖÏ Jx =∂=¸Å∞ J~°÷O K≥ѨCHÀ=K«∞Û.J+¨ì
kQÆæ*ÏÅ∞ D Éèí∂q∞x "≥∂ã¨∞Î<åflÜ«∞x `«`åfiÅ∞ =∞#‰õΩ K≥ѨÙ`«∞#flq.D
[QÆ`OΫ `«\h˜ J#O`«∞_»∞ "≥∂ã¨∞<Î åfl_»x WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ J#∞‰õΩ<åfl=Ú. J#O`«∞_»∞
JO>Ë J#O`«=∞~Ú#"å_»∞. D qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz#"å_»∞. J<ÕHõ QÆ`∞« ÅÖ’
Ѩi„Éèí=∞} KÕ~°∞‰õΩ<Õ [QÆ`«∞Î#∞ "≥∂¿ã"å_»∞. =∞#O XHõ=ã¨∞Î=Ù#∞ Ѩ@∞ì‰õΩO>Ë
P =ã¨∞=Î Ù Hõ^ÅŒ ^Œ∞. Jk =∞# KÕuÖ’ ^èiŒ Oz#ѨC_»∞ ^•xH˜ Hõ^eŒ Hõ LO_»^∞Œ .
^•xx ã¨Ê $tã¨∂Î ^•xx Ѩ@∞ì‰Ωõ O\Ï=Ú. XHõ=ã¨∞=Î Ù#∞ Hõ^ÅŒ ‰õΩO_® Ѩ@∞ì‰Ωõ x
Jk uiˆQ@@∞¡ KÕÜ∞« QÆÅ=∂?D Éè∂í q∞x Z=~À Ѩ@∞ì‰Ωõ <åfl~°∞. "≥∂ã¨∞<Î åfl~°∞
JO@∞<åfl~°∞. HÍh ã¨fi`«O„`«OQÍ QÍeÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂ L#fl@∞¡ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
^•xx Z=~°∂ Ѩ@∞ì‰Ωõ #fl@∞¡ Hõ#|_»^∞Œ . Jn Éè~í } ° â◊H.Î̃ D ÉèÏ~°=∞<Õ =ã¨∞=Î Ù
Jxfl QÀà◊=ÚʼnõΩ L#fl |~°∞=Ù#∞ `å#∞ "≥∂ã¨∞<Î åfl_»∞ JxK≥Ñʨ =Åã≤ =ã¨∞OÎ k.
ÖËHáõ È`Õ J#O`«∞_»∞ "≥∂ã¨∞<Î åfl_»∞ JO>Ë J#O`«∞_»∞ Z=iH© Hõ#|_»_∞» . ^•xH˜
^•xQÆ=∞#OÖ’ P^è•~°Éèí∂`«∞_»=Ù `«∞<åfl_»∞.
848. Hõkä`«ó :
"Õ^•^Œ∞ÅKÕ`« PÜ«∞# Ѩ~°=∞ѨÙ~°∞+¨μ_çQÍ H©iÎOK«|_®¤_»∞. '㨈~fi "Õ^•
Ü«∞`«Ê^Œ=∂=∞#Ou— Jx "Õ^Œ=ÚÅ∞ PÜ«∞##∞ QÆ∞iOz#@∞=O\˜ =~°‚#Å∞
KÕã∞¨ <Î åfl~Ú.
849. Ü≥∂w :
Ü≥∂y JO>Ë D [QÆ`∞« `Î À ¿ãfiK«Û`ù À Ü≥∂QÆO á⁄Ok#"å_»∞ Jx J~°O÷ .
850. Ü≥∂wâ◊ó :
PÜ«∞# D ã¨$+≤ìÖ’ – D ѨOK«Éèí∂`å`«‡Hõ=∞~Ú# ã¨~°fi[QÆ`«∞ÎÖ’
Ü≥∂QÍxfl á⁄OkL<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å# =∂#=HÀ\˜Ö’ L#fl@∞=O\˜ Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ
PÜ«∞# Dâ◊fi~°∞_≥· L<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# Ü≥∂wâ◊ó J<Õ <å=∞O`À
H©iOÎ K«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
423
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
851. ã¨~°fiHÍ=∞^Œó : J@∞=O\˜ Ü≥∂QÆ∞ÅÜ≥ÚHõ¯ JxflHÀiHõÅ∞ fˆ~Û"å_»∞.
852. P„â◊=∞ó : PÜ«∞<Õ P„â◊=∞O. PÜ«∞##∞ KÕ~°@"Õ∞ P„â◊=∞„Ѩ"Õâ◊O.
853. „â◊=∞}ó :
ã¨<åºã¨∞ʼnõΩ „â◊=∞}∞Å∞ Jx¿Ñ~°∞. *ˇ#· É∫^Œú ã¨<åºã¨∞ʼnõΩ „â◊=∞}‰õΩÅx
¿Ñ~°∞. JxflO\˜h =keÃÑ\˜ì#"å~°∞ Jx J~°÷O. ^•xH˜ Jk ã¨iáÈ`«∞Ok.
WHõ¯_» Ѩ~°=∂`«‡ Jq"ÕHõ=O`«∞Öˇ·#"åà◊§#∞ ã¨O`åѨÃÑ>Ëì"å_»∞ HÍ|\˜ì „â◊=∞}
JO>Ë „â◊=∞#∞ WKÕÛ"å_»∞ Jx ‰õÄ_® J~°O÷ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞. „â◊=∞} â◊|OÌ =Å#
ã¨<åºã≤ Jx J~°÷O.
854. HΔÍ=∞ó :
'HΔÍ=∂ó H©}Δ Ïó ã¨~åfi„Ѩ*Ïó Hõ~Àfu HΔÍ=∞ó— Jx HΔÍ=∞ JO>Ë „Ѩ[Å#∞
H©Δ}˜OѨKÕ¿ã"å_»∞ Jx J~°÷O. =∞#∞+¨μÅ#∞ P=iOz L#fl Jq^Œº, J*Ï˝#
HÍ~°}OQÍ L#fl ã¨O|O^è•xfl H©Δ}˜OѨKÕ¿ã"å_»∞. HõΔq∞OK«@=Ú JO>Ë
ã¨O™ê~°∞Å#∞ L^Œiú OK«@O Jx J~°O÷ . ã¨O™ê~° ™êQÆ~O° #∞Oz L^Œiú OKÕ"å_»∞.
855. ã¨∞Ѩ~°‚ó :
ã¨∞Ѩ~°‚ JO>Ë Ñ¨H˜Δ Jx J~°÷O. "Õ^Œ=Ú Jx ‰õÄ_® J~°÷O LOk. D
ã¨$+≤ìH˜ "Õ^Œ"Õ∞ HÍ~°}O. QÆ~°∞`«‡O`«∞_çH˜ J#fi~Úã¨∞ÎOk.
856. "åÜ«Ú"åǨÏ#ó :
"åÜ«Ú=Ù#∞ "åǨÏ#OQÍ Hõey#"å_»∞. D Ô~O_çO\˜H© PÜ«∞<Õ
HÍ~°‰Ωõ _»∞. D „ѨÑO¨ Kåxfl =∞#O XHõ=$HõOΔ JxÉèÏq¿ãÎ ^•xH˜ HÍ~°}=∞~Ú#
@∞=O\˜ KèO« ^Œã∞¨ ûÅ∞ P =$HΔÍxH˜ P‰õΩÅ=O\˜q.D =$HΔÍxH˜ P‰õΩÅhfl ‰õÄ_®
P KèO« ^Œã∞¨ ûÅ∞, =∞O„`«=ÚÅ∞, JHõ~Δ =° ÚÅ∞, "åHõº=ÚÅ∞, "å\˜Ö’ LO_Õ â◊|=Ì ÚÅ∞
J~°=÷ ÚÅ∞ W=hfl [QÆ`∞« Î J#fl=∂@! QÆ~∞° `«‡O`«∞_Õ "åÜ«Ú"åǨÏ#∞_»∞. PÜ«∞#
PÜ«∞#‰õΩ "åǨÏ#=Ú. "åÜ«Ú=Ùg∞^Œ ã¨OK«iOKÕ"å_»∞. QÆ~∞° `«‡O`«∞_çH˜ "åÜ«Ú=Ù
"åǨÏ#O. JO^Œ∞Hˆ =∞#O^ŒiH© `≥eã≤# q+¨μ‚ Ѩ~=° ∞~Ú# =∂@Å∞ =∞^躌 =∞^躌 #
KÕ~°∞ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok D ™È΄`«O.
424
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
â’¡II ^èŒ#∞~°ú~À ^èŒ#∞ˆ~fi^À ^ŒO_À ^Œ=∞~Ú`å^Œ=∞ó I
JѨ~ål`«ó ã¨~°fiã¨Ç¨ÏŸ xÜ«∞O`å-xÜ«∞"≥∂-Ü«∞=∞ó II 92
857. ^èŒ#∞~°ú~°ó :
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_ç J=`å~°=ÚÅÖ’ N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ ^èŒ#∞~°ú~°∞_»∞.
âß~üV=æ ∞<Õ ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ Hõey L#fl"å_»∞. PÜ«∞# ^è#Œ ∞¿ãû q+¨μ^‚ #Œè ∞ã¨∞û. ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞
^èiŒ Oz#"å_»∞.
858. ^èŒ#∞ˆ~fi^Œó :
^•â◊~°kä ~å=∞K«O„^Œ=¸iÎÜÕ∞ ^èŒ#∞ˆ~fi^Œ"Õ`«ÎQÍ QÆ∞iÎOz ^èŒ#∞ˆ~fi^Œ
J<Õ <å=∞O ~å=∞K«O„^Œ∞_çH˜ J#fiÜ«∞O KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. PÜ«∞<Õ ^è#Œ ∞ˆ~fi^ŒO. ã¨=∞ã¨Î
JG*ÏÅ=Ú PÜ«∞#Ö’OKÕ |Ç≤Ï~°∞‡Y"≥∞ÿ "≥Å∞=_çOk. Z=~°∞ U J„™êÎxfl U
~°∂ѨOÖ’ ã¨OáêkOz<å Jk PÜ«∞#Ö’Oz =zÛ#^Õ! ^èŒ#∞ˆ~fi^Œ=Ú JO>Ë
^èŒ#∞=Ù#∞ QÆ∞iOz `≥eã≤#"å_»∞ Jx HÍ^Œ∞. ^èŒ#∞ˆ~fi^ŒO`À áê@∞ "Õ^Œ=ÚÅ∞,
LѨ"Õ^Œ=ÚÅ∞ ‰õÄ_® PÜ«∞<Õ! q+¨μ‚=Ù‰õΩ J#fiÜ«∞=Ú.
859. ^ŒO_»ó :
^ŒO_» JO>Ë ^ŒO_»=Ú.Jk XHõ PÜ«Ú^èŒ=Ú.L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
"Õ∞~°∞^ŒO_»=Ú Jx K≥ѨÊ=K«∞Û.
860. ^Œ=∞~Ú`å :
Ü« ∞ =Ú_ç ~° ∂ Ѩ O Ö’#∂ #ˆ ~ O„^Œ ∞ _ç ~ ° ∂ Ѩ O Ö’#∂ ^À+¨ μ Å#∞
^ŒO_çOKÕ"å_»∞. JO^Œ∞=Å# ^Œ=∞~Ú`«.
861. ^Œ=∞ó :
^ŒO_çOѨ^Œy#"å~°∞ Z=~°~Ú<å LO>Ë "åà◊§#∞ ^ŒO_çOKÕ „H˜Ü«∞#∞
PÜ«∞<Õ PK«iOKÕ"å_»∞.
862. JѨ~ål`«ó : ZѨC_»∂ Ѩ~å[Ü«∞O ÖËx"å_»∞.
863. ã¨~°fiã¨Ç¨Ïó : JxflO\˜H© ã¨=∞~°∞÷_»∞. ã¨Ç≤ÏOKÕ"å_»∞.
425
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
864. xÜ«∞O`«ó :
PÜ«∞# XHõ¯_Õ ã¨$+≤ìH˜ xÜ«∞O`«. PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯ =∂>Ë D ã¨$+≤ìÖ’
<≥Q∞Æ `æ ∞« Ok. PÜ«∞# ÉèÏ=<Õ ã¨`º« =∞=Ù`«∞Ok. =∞i =∞#O =∞#֒ѨŠJ#∞‰õΩ<Õk
x[=∞=Ù`«∞#flk Hõ^• J#∞‰õΩO>Ë– =∞#֒ѨŠXHÍ<˘Hõ ÉèÏ=# Hõey Jk
x[=∞=Ù`∞« #fl^ŒO>Ë Jk J`«x ÉèÏ=#ÜÕ∞ HÍ|\˜!ì =∞#Ö’ Ü«∞^ä•~°O÷ QÍ PK«iOK«
|_ç#@∞=O\˜ Hõ~‡° Ö’Oz =KÕÛ Ñ¶Å¨ O J`«_!Õ J`«_Õ =∞#‰õΩ xÜ«∞O`«. =∞#‰õΩ
ѨÙ}ϺxH˜ ѨÙ}ºÑ¶Å¨ =Ú, áêáêxH˜ áêѨÑŨ¶ =Ú Wã¨∞<Î åfl_»O>Ë xÜ«∞O`« J`«_!Õ
865. JxÜ«∞=∞ó :
PÜ«∞#‰õΩ XHõ xÜ«∞=∞=Ú J<ÕkÖË^∞Œ . PÜ«∞##∞ xÜ«∞O„uOKÕk UnÖË^∞Œ .
866. Ü«∞=∞ó :
PÜ«∞#‰õΩ =∞$`«∞º=Ù J<Õk Ug∞ ÖË^Œ∞. Jxfl\˜h xÜ«∞q∞OKÕ"å_»∞.
Ü«∞=Ú_»∞ J<Õ@@∞=O\˜ XHÍ<˘Hõ =ã¨∞Î=Ù J`«_ç ѨHõΔ=Ú#O^Œ∞O_»^Œ∞.
â’¡II ã¨`«Î fi"å<£ ™êufiHõó ã¨`«ºó ã¨`«º^èŒ~°‡ Ѩ~åÜ«∞}ó I
Jaè„áêÜ«∞ó „Ñ≤Ü«∂~À›~°›ó „Ñ≤Ü«∞Hõ$`ü „Ñ‘u=~°ú#ó II 93
867. ã¨`«Î fi"å<£ :
ã¨`«fi=Ú JO>Ë |Å=Ú. ã¨`«Î fi"å<£ JO>Ë |Åã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. [QÆ`«∞ÎÖ’
|ÅO Hõey#"å_»∞ Jx K≥ѨÊ@O HõO>Ë ã¨`«Î fi ÅHõΔ} |Å"Õ∞ J`«_»∞.
868. ™êufiHõó :
™êufiHõ â◊|ÌOKÕ`« ã¨`«Î fiQÆ∞} „Ѩ^è•#∞_»∞. PÜ«∞# ZO`« |Å=O`«∞
_»~Ú<å ZѨC_»∂ ã¨`«Î fiQÆ∞}O LO@∞Ok PÜ«∞#Ö’. ZѨC_»∂ ^ŒÜ«∞, âßOu
ÅHõΔ}=ÚÅ∞QÍ Hõey#"å_»∞.
869. ã¨`«ºó : PÜ«∞# ã¨`«ºÑ¨Ù~°∞+¨μ_»∞. ã¨`«ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
870. ã¨`«º^èŒ~°‡Ñ¨~åÜ«∞}ó :
ã¨`«º=Ú ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞ J#∞ã¨iOz#"åiH˜ PÜ«∞# Ѩ~åÜ«∞}∞_»∞.
426
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
PÜ«∞# ^ŒQÆæiH˜ "åà◊√§ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. ã¨`«º=O`«∞Å∞, ^èŒ~°‡=O`«∞ʼnõΩ PÜ«∞#
Ѩ~åÜ«∞}∞_»∞. JÜ«∞#=Ú JO>Ë PÜ«∞# ^ŒQÆæiH˜ KÕ~°@=Ú Jx J~°÷O. P
=∂~°æ=ÚÖ’ KÕ~°Û|_Õ"å~°∞. ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞ "≥∂HõΔ=ÚÅ∞ J<Õ <åÅ∞QÆ∞ ѨÙ~°∞ëê~°÷
=ÚÅ∞ L<åfl~Ú. g\˜Ö’ J~°÷HÍ=∞=ÚÅ∞ J^äŒ=∞=Ú. ^èŒ~°‡=Ú =∞^茺=∞=Ú.
"≥∂HõΔ"Õ∞"≥∂ L`«Î=∞=Ú. ^èŒ~°‡O ã¨fi`«óã≤^ŒúOQÍ XHõ J`«∞º`«Î=∞=∞~Ú# Ѷ¨ÖÏxfl
W=fiQÆeyOk HÍ^Œ∞. ^èŒ~°‡O J<Õk =∂~°æO =∂„`«"Õ∞! Jk QÆ=∞º™ê÷#O HÍ^Œ∞.
^èŒ~°‡=∂~°æOÖ’ „Ѩܫ∂}O KÕã≤#ѨC_»∞ "≥∂HõΔ=∞<Õ =ã¨∞Î=Ù#∞ á⁄O^Œ=K«∞Û.
JO^Œ∞HÀã¨O ^•xx J`«∞º`«Î=∞ =ã¨∞Î=ÙQÍ QÆ∞iΙêÎ~°∞. D ã¨`«º=Ú, ^èŒ~°‡=ÚÅ∞
ZHõ¯_»~Ú`Õ LO\ÏÜ≥∂ giKÕ`« HÍOH˜ΔOK«|_Õ"å_»∞. JO^Œ∞Hõx ã¨`«º^èŒ~°‡
Ѩ~åÜ«∞}∞_»∞.
871. Jaè„áêÜ«∞ó :
Jaè„áêÜ«∞ JO>Ë HÀ~°|_Õ"å_»∞. ѨÙ~°∞ëê~°÷=ÚÅ∞ HÍOH˜ΔOKÕ"åiKÕ`«
HÀ~°|_Õ"å_»∞.
872. „Ñ≤Ü«∂~°›ó :
Z=iHõ~Ú<å ZHõ¯_»~Ú<å „¿Ñq∞OK«^yŒ #"å_»∞. ^Œ∞óYO HõÅQÆ\ÏxH˜
~Ô O_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞O\Ï~Ú. XHõ =ã¨∞=Î Ù#O^Œ∞QÍx XHõ =ºH˜Ü Î ∞« O^Œ∞QÍx „¿Ñ=∞
Hõey=ÙO>Ë ^•x#∞Oz QÍx P =ºH˜Î#∞OzQÍx qÜ≥∂QÍxfl á⁄O^Œ=Åã≤=¿ãÎ
^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÖË^• P =ã¨∞Î=Ù `«# „¿Ñ=∞‰õΩ áê„`«∞~åÅ∞ HÍ^Œx
`≥eã≤#ѨC_»∞ ‰õÄ_® ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „¿Ñ=∞ J<Õ =ã¨∞Î=ÙÖ’Oz ^Œ∞óYO
ZÖÏ =ã¨∞ÎOk? „¿Ñ=∞ J=∞$`«O ÖÏO\˜k Hõ^• JO>Ë „¿Ñq∞OK«|_ç# XHõ
=ã¨∞Î=ÙQÍx, =ºHÎ̃#∞Oz Hõey# „¿Ñ=∞ P „¿Ñ=∞‰õΩ J~°›"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=Ù HÍ^Œ∞ Jx
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ ^Œ∞óYO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. PÜ«∞# W\Ï¡O\˜ K«∞ºu ÖË#@∞=O\˜
„Ñ≤Ü«∂~°›. PÜ«∞# âßâ◊fi`«∞_»∞. PÜ«∞##∞ „¿Ñq∞Oz#"åà◊√§ „Ñ≤Ü«∂~°∞›Å∞.
PÜ«∞#Ö’ ZÖÏO\˜ =∂~°∞Ê Hõ#|_»^∞Œ . „¿Ñ=∞ WOHÍ ^Œ$_è=» ∞=Ù`«∞Ok. J`«_∞»
J<Õ =ã¨∞=Î Ù#∞ áÈQ˘@∞ìHÀ=@O LO_»^∞Œ . `«# â◊s~°OÖ’OKÕ |Ü«∞\˜H˜ =zÛ<å
PÜ«∞#<Õ á⁄O^Œ∞`å_»∞. JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# „Ñ≤Ü«∂~°›ó!
427
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
873. J~°›ó :
PÜ«∞# ã¨~fi° =∞~Ú#@∞=O\˜ LѨKå~°=ÚʼnõΩ, „¿Ñ=∞‰õΩ J~°∞›_∞» . ѨÓ[‰õΩ
J~°∞›_∞» . JxflO\˜H© ‰õÄ_® J~°›`« HõÅ"å_»∞. ã¨OѨÓ~°=‚ ∞~Ú# â◊„`«∞`åfixH˜‰Äõ _®
PÜ«∞<Õ J~°∞›_»∞. PÜ«∞##∞ ÉèíH˜Î`À ã¨~°fiã¨fi=Ú JiÊOz, JiÛOz PÜ«∞#Ö’
b#"≥∞#ÿ Ѩ~=° ∞Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ L<åfl~°∞. JÖψQ "≥i· ÉèÏ=O`À PÜ«∞##∞ ^Õfi+≤OzÜ«Ú^ŒOú
KÕ™È, W`«~° =∂~°Oæ QÍ<À â◊„`«∞`«fiO`À<À PÜ«∞##∞ KÕ~∞° ‰õΩ#fl"åà◊√§ L<åfl~°∞.
874. „Ñ≤Ü«∞Hõ$`ü :
=∞#‰õΩ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ @∞=O\˜ =~°=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞.JO^Œ∞=Å# „Ñ≤Ü∞« Hõ$`ü.
875. „Ñ‘u=~°ú#ó :
PÜ«∞#Ü«∞O^Œ∞ =∞#‰õΩ Hõey# „¿Ñ=∞ „Ѩ=~°ú=∂#=∞=Ù`«∂ LO@∞Ok.
ZOKÕ`«#O>Ë P=∂~°æOÖ’ r=Ù_»∞ Z=~°~Ú`Õ „Ѩ"Õt™êÎ_À „Hõ=∞OQÍ
PÜ«∞##∞á⁄O^Õ=~°‰õΩ P „¿Ñ=∞x`«º#∂`«#OQÍ =iúÅ∞¡`«∂LO@∞Ok.
'Ü≥∂QƈHΔ=∞O =Ǩ=∞ºÇ¨Ï"£∞—.
â’¡II qǨÜ«∞㨠QÆu~À˚ ºuó ã¨∞~°∞z~ü Ǩï`«Éèí∞yfiÉèí∞ó I
~°qifi~ÀK«#ó ã¨∂~°ºó ã¨q`å ~°qÖ’K«#ó II 94
876. qǨÜ«∞ã¨QÆuó :
qǨÜ«∞ã¨O JO>Ë ã¨fi~°æ=Ú, <åHõ=Ú Jx J~å÷Å∞<åfl~Ú. WHõ¯_»
qǨÜ«∞㨠JO>Ë PHÍâ◊=Ú, QÆu, P„â◊Ü«∞=Ú J~Ú#"å_»∞. PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞
"åºÑ≤KÎ O≥ k#"å_»∞. q+¨μâ‚ |◊ OÌ KÕ`« K≥Ñʨ |_»∞`«∞<åfl_»∞. ÖË^• PHÍâ◊"∞Õ q+¨μÑ‚ ^¨ OŒ
HÍ|\˜ì q+¨μ‚=Ù#∞ KÕ~°\ÏxH˜ PHÍâ◊=∂~°æO QÆ∞O_® Ü≥∂y „Ѩܫ∂}O KÕã¨∂Î
^•x „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞@O Ö’ PÜ«∞# qǨÜ«∞ã¨QÆu J=Ù`å_»∞. PHÍâ◊O
JO`«=∞ÜÕ∞KÀ@∞ PÜ«∞# J#fl=∂@! P ™ê÷#"Õ∞ J`«_»∞. J^Õ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯
ã¨OѨÓ~°‚ ã¨fi~°∂ѨO. ã¨fi~°=æ Ú J<Õ J~°O÷ Ö’ fã¨∞‰õΩ<Õ@ѨC_»∞ PÜ«∞# ã¨fi~°Oæ Ö’
LO_Õ"åiH˜ QÆu J=Ù`«∞<åfl_»∞.
428
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
877. *’ºuó :
ã¨fi`«ó „ѨHÍâ◊ ã¨fiÉèÏ=Ù_»∞. ã¨fi`«ó ã≤^ŒúOQÍ „ѨHÍâ◊=∂#O J~Ú#"å_»∞.
HÍ|\˜ì PÜ«∞# *’ºu J#|_»`å_»∞. '<å~åÜ«∞}ó Ѩ~°O*’ºu— HÍ|\˜ì P`«‡
ã¨fiÜ«∞O„ѨHÍâ◊ =∂#=∞=Ù`«∞Ok.
878. ã¨∞~°∞zó :
D <å=∂xH˜ ‰õÄ_® HÍOu Jx J~°÷O. PÜ«∞# HÍOu=∞O`«∞_»∞ JO>Ë
PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ `Õ[ã¨∞ûKÕ`« W`«~° =ã¨∞=Î ÙÅ∞ „ѨHÍtã¨∞<Î åfl~Ú QÍx W`«~=° ã¨∞=Î ÙÅ
Ü≥ÚHõ¯ „ѨHÍâ◊OÖ’Oz PÜ«∞# „ѨHõ\ ©Hõ$`«O HÍ=@O ÖË^Œ∞. PÜ«∞#k ã¨fi`«ó
ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨ûfi~°∂ѨO. P `Õ[ã¨∞ûKÕ`<« Õ D [QÆ`∞« ÖÎ ’x ã¨~fi° =ã¨∞=Î ÙÅ∞ =∞#‰õΩ
Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú.
879. Ǩï`«Éèí∞H± :
Ǩϟ=∞OÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ JyflǨϟ„`«∞_»∞ Jx J~°÷O. ǨÏ=#O
KÕ¿ã@ѨC_»∞ P =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ PÜ«∞# ã‘fiHõi™êÎ_»∞.
880. qÉèí∞ó :
ã¨~fi° „`å =~°=Î ∂#∞_»∞. Ö’Hõ„`«Ü∂« ʼnõΩ PÜ«∞# „ѨÉ∞íè =Ù. qÉè∞í =Ù XH˘Hõ¯iH˜
"Õ~°∞QÍ JO>Ë „ѨÉèí∞=Ù.
881. ~°qó :
'~°™ê<åOK« `«^•ä ^•<å „^Œqi`«ºaènÜ
è ∞« `Õ—. ~°q JO>Ë ã¨∂~°∞º_»∞ Jx
J~°÷O K≥ѨCHÀ"åe.ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨∂~°∞º_çx ã¨∂~°º<å~åÜ«∞} â◊|ÌOKÕ`«
P~åkè™êÎ=Ú. ã¨∂~°∞º_»∞ PÜ«∞# =¸~°∞ÎÅÖ’ XHõ~°∞QÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.
882. q~ÀK«#ó :
JO>Ë ‰õÄ_® ã¨∂~°∞º_Õ! '~Àzãπ ~ÀK«ã—π J<Õ â◊ÉÏÌxH˜ HÍOu Jx J~°O÷ .
883. ã¨∂~°ºó :
'ã¨∂Vò—J<Õ ^è•`«∞=ÙÖ’Oz =zÛOk.Jxfl =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ `å#∞ „Ѩã¨iOKÕ
"å_»∞ – Hõ<"Õ å_»∞ Jx J~°O÷ .D QÀà◊=ÚÅhfl PÜ«∞#Ö’OKÕ =zÛ#q. =ÚYºOQÍ
429
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
=∞#O x=ã≤OKÕ Éèí∂q∞ PÜ«∞#Ö’OKÕ =zÛOk. nxH˜ PÜ«∞<Õ P^è•~°O.
g\˜x Hõ#fl"å_»∞, Hõ#fl`«O„_ç. D <å=∂xH˜ `Õ[ã¨fiO`«∞_»∞ Jx J~°÷O.
884. ã¨q`å :
'„Ѩ*Ï<åO`«∞ „Ѩã¨=<å`«∞ ã¨q`Õu xQÆK«Ûù`ü— ã¨q`« â◊|ÌOKÕ`« J`«_»∞
D „ѨѨOKåxfl L`«ÊuΖL`åÊ^Œ# KÕã≤#"å_»∞ Jx J~°÷O.
885. ~°qÖ’K«#ó :
'kg= K«‰õΔΩ~å`«`«"£∞— – â◊$u. ã¨∂~°∞º_»∞ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ <Õ„`«O.
ã¨~°fiÖ’HÍÅ#∞, r=HÀ\˜x, JO^Œ∞Ö’x =ã¨∞Î*ÏÖÏxfl „ѨHÍâ◊=∂#O KÕã≤
K«∂¿ã@@∞=O\˜ PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ <Õ„`«"Õ∞ ã¨∂~°∞º_»∞. PÜ«∞# K«∂¿ãÎ<Õ ã¨~°fi=Ú
„ѨHÍâ◊=∂#O J=Ù`«∞Ok `«^•Ìfi~å!
â’¡II J#O`« Ǩï`«Éèí∞H±Éè’HÍÎ ã¨∞Y^À <≥·Hõ*’-„QÆ[ó I
Jxifi}‚ó ã¨^•=∞s¬ Ö’HÍkèëêª#=∞^Œ∞ƒù`«ó II 95
886. J#O`«ó
J#O`« â◊|ÌOKÕ`« Wk=~°‰õΩ ã≤kúOz# J~°÷=ÚÖË L<åfl~Ú. PÜ«∞#
J#O`«OQÍ L<åfl_»∞.PÜ«∞#‰õΩ ^Õâ◊OQÍx, HÍÅOQÍx –W\Ï¡O\˜"å\˜KÕ`«
ѨizÛù#flOQÍ K≥Ñʨ \ÏxH˜ gÅ∞ÖË^∞Œ . PÜ«∞# JѨizÛù#fl ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. J#O`«
<å=∞Hõ=∞~Ú #@∞=O\˜ HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ LO_»@OKÕ`« JxflO\˜h HÍÅ"Õ∞
^èŒiã¨∞Î#flk. D [QÆ`«∞Î#∞ – nxx ^èŒiOKÕk PHÍâ◊=Ú HÍ^Œ∞ Un HÍ^Œ∞.
HÍÅ"Õ∞ ^èiŒ ã¨∞#Î flk Jx ã≤^•úOfHõiOKå~°∞. PHÍâßxfl ^èiŒ OKÕk ‰õÄ_® HÍÅ"Õ∞!
JO>Ë L`«ÊuÎ J~Ú#@∞=O\˜ #HõΔ„`«=∞O_»ÅO JO@∂ XHõ\ ˜ LO>Ë
HÍÖÏO`«~=° ∞O^Œ∞ Jk LO_»^∞Œ . H˘O`«HÍÖÏxH˜ =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞`«∞Ok. HÍÅ=Ú
ZO`«=~°‰Ωõ U =ã¨∞=Î Ù<<·≥ å LO_»xã¨∞OÎ ^À JO`«=~°Hˆ Jk LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ
HÍÅ^èŒ~°‡O J<Õ =∂@ XHõ\ ˜ Ö’HõOÖ’ "å_»∞HõÖ’ L#flk. HÍÅO fi#
`«~°∞"å`« P =ã¨∞Î=Ù#∞ LOK«Hõ fã¨∞ÔHà◊√`«∞Ok. ^•xx HÍÅ^èŒ~°‡O K≥OkOk
JO\Ï~°∞. JO>Ë HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ WKåÛù#∞™ê~°"∞Õ [QÆ`OΫ `å rqOz LO@∞Ok.
430
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
887. Ǩï`«Éèí∞H± :
D <å=∞O =∞m§ D â’¡HOõ Ö’ K≥Ñʨ |_çOk. Ǩϟ=∞OÖ’ JyflÜ«∞O^Œ∞
Ǩï`«O KÕã≤# „^Œ"åºxfl PÜ«∞# Ѩi„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. Ǩï`«=Ú J<Õk Jã¨Å∞
Éè∫uHõ=∞~Ú# Ѩ^•~°÷=Ú. Å∞ѨÎ"≥∞ÿ LO>Ë JO>Ë #tOz Ug∞ q∞QÆʼnõΩO_®
LO>Ë Ç¨ï`«=Ú Jx J~°÷O. Ǩï`«"≥∞ÿáÈ~ÚOk JO>Ë Ug∞ q∞QÆʼnõΩO_®
áÈ~ÚOk Jx J~°O÷ . J~Ú`Õ Ç¨ï`«"∞≥ áÿ È~Ú# =ã¨∞=Î Ù ™ê~°O ZHõ¯_çH˜ áÈ~ÚOk
JO>Ë ^•xx PÜ«∞# ã‘fiHõiOKå_»∞.
888. Éè’HÍÎ :
PÜ«∞# JxflO\˜H© Éè’HõÎ. Ǩï`«Éèí∞H± â◊|ÌOKÕ`« Éè’HõÎ J<Õ <å=∞O D
J~°O÷ Ö’ J#fi~Úã¨∞OÎ k.
889. ã¨∞Y^Œó :
=∞# ã¨=∞~°Ê}Å#∞ PÜ«∞# „QÆÇ≤ÏOz =∞#‰õΩ Ñ¶¨e`«OQÍ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞
W™êÎ_»∞. ã¨∞MÏxfl W™êÎ_»∞.
890. <≥·Hõ[ó :
^èŒ~°‡ã¨O~°HõΔ}Ï~°÷O PÜ«∞# J<ÕHõ Ѩ~åºÜ«∂Å∞ Pq~°ƒùqOKå_»∞. #
UHõ[. XHõ¯=∂@∞ XHõ¯ ѨÙ@∞ìHõ =∂„`«"Õ∞ L#fl"å_»∞ HÍ_»∞. PÜ«∞#‰õΩ J<ÕHõ
ѨÙ@∞ìHõÅ∞ L<åfl~Ú. ѨÙ~°∞+¨ã¨∂HõÎOÖ’ D q+¨Ü«∂<Õfl „Ѩ™êÎqOKå~°∞–
'J*ÏÜ«∞=∂<À |Ǩï^è• q*ÏÜ«∞`Õ— Jx Jã¨ÖË Ñ¨Ù@ìx"å_»∞ J<ÕHOõ QÍ Ñ¨Ù\Ïì_∞»
Jx ^•x J~°O÷ . JO^Œ∞Hõx <≥H· [õ ! J<ÕHOõ QÍ ÑÙ̈@∞ì`∞« <åfl_»∞ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
891. J„QÆ[ó :
JO^ŒiHõ<åfl =ÚO^Œ~° ѨÙ\#ì˜ "å_»∞ PÜ«∞<Õ! JO^Œ∞Hˆ PÜ«∞# J„QÆA_»∞.
=∞#Hõ#fl KåÖÏ =ÚO^Œ∞ ѨÙ\˜ì# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ =∞#O `≥Å∞ã¨∞H˘#ÖË=Ú.
892. Jxifi}‚ó :
Jxfl HÀiHõÅ∞ <≥~"° ~Õ @° OKÕ`« PÜ«∞#‰õΩ xifi}‚`« ÖË^∞Œ .^Œ∞óYOQÍx xˆ~fi^ŒO
QÍx PÜ«∞#‰õΩ ÖË^∞Œ . PÜ«∞# J„QÆA_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#‰õΩ Jxifi}‚`fi« O LO_®e.
431
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
893. ã¨^•=∞s¬ :
ã¨`∞« Ê~°∞+¨μÅ#∞ ã¨^• HõqΔ ∞OKÕ"å_»∞. HÍ|\ì̃ PÜ«∞# Ѩ~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞.
894. Ö’HÍkèëêª#"£∞ :
Ö’HõOÖ’ PÜ«∞#k Jkèëêª#"≥∞ÿ# ™ê÷#=Ú.Ö’HõO J`«_çÜ«∞O^Œ∞
ã≤÷u Hõey L#flk. Jkèëêª#O. ã¨Ç¨Ï[OQÍ J@∞=O\˜"å\˜H˜ Jxifi}‚`«fi=Ú
ã¨^•=∞i¬`«fi=Ú LO\Ï~Ú.
895. J^ΰĝ`Ǘ :
'„â◊=}ÏÜ«∂Ñ≤ |Ǩïaè~Àº # ÅÉèíºó— J#fl@∞¡QÍ J`«_çH˜ J`«_çx
QÆ∞iOz# *Ï˝#O QÆ∞iOz q#@OQÍx K«∂_»@OQÍx LO_»^Œ∞. =∞#=Ú
ZÖÏQÆ∂ ÉèQí =Æ O`«∞_çx K«∂_»Ö=Ë Ú. ÉèQí =Æ O`«∞_ç Ü≥ÚHõ¯ "å‰õΩ¯#∞ U ~°∂ѨOÖ’#∂
q#ÖË=Ú. ã¨Ê $tOK«Ö=Ë Ú. J#∞Éè=í O XHõ¯>Ë #tOK«x =ã¨∞=Î Ù. r"å`«‡ U^Œ~Ú`Õ
J#∞Éèíqã¨∞ÎO^ÀJk #tOK«^Œ∞. WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ Éè’HõÎ=º=∞~Ú#@∞=O\˜
=ã¨∞=Î ÙÖË=~Ú<å LO>Ë Jq #tOKÕ"!Õ JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# #tOѨ٠ÖË#@∞=O\˜
=ã¨∞=Î Ù HÍ|\˜ì #tOKÕ WO„kÜ«∞=ÚʼnõΩ Hõ#|_»_∞» . J#â◊fi~°=∞~Ú#@∞=O\˜
P`«‡‰õΩ Hõ#|_»`å_»∞. J#∞Éè∂í u ~°∂ѨOÖ’ ^˘~°∞‰õΩ`å_»∞. W^Õ J^Œ∞ƒù`=« ∞~Ú#
q+¨Ü«∞O. PÜ«∞# ÅHõΔ}"Õ∞ Jk.
â’¡II ã¨<å`ü ã¨<å`«#`«=∞ó HõÑ≤Åó HõÑ≤~°=ºÜ«∞ó I
ã¨fiã≤Î^Œó ã¨fiã≤ÎHõ$`ü ã¨fiã≤Î ã¨fiã≤ÎÉèí∞H± ã¨fiã≤Î^ŒH˜Δ}ó II 96
896. ã¨<å`ü : PÜ«∞# J`«ºO`« „áêp#∞_»∞. ã¨<å`«#∞_»∞.
897. ã¨<å`«#`«=∞ó
KåÖÏ áê`«k. JO>Ë Ñ¨Ù~å`«#=∞~Ú# =ã¨∞Î=Ù U^Œ~Ú<å K≥Ñ≤`Õ
JO`«H<õ åfl ѨÙ~å`«#∞_®Ü«∞#.
898. HõÑ≤Åó :
HõÑ≤Å=~°‚O Hõey#"å_»∞ Jx J~°÷O. HõÑ≤Å=∞ǨÏi¬ PÜ«∞# J=`å~°"Õ∞!
432
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
899. HõÑ≤ó :
PÜ«∞# ~°∂ѨO ‰õÄ_® HõÑ≤ó Jx K≥ѨÊ|_»∞`«∞Ok. =~åǨÏ=¸iÎ ‰õÄ_®
PÜ«∞<Õ!
900. J=ºÜ«∞ó
[QÆ`∞« Î `«#Ü«∞O^Œ∞ b#O KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å_»∞. JO>Ë „ѨàÜ
◊ ∞« HÍÅOÖ’ [QÆ`OΫ `å
PÜ«∞#Ö’ b#=∞=Ù`«∞Ok. 'PáêºÜ«∞ã¨fi ã¨"Õ∞`«`Õ qâ◊fi`«ó ™È=∞=$+¨ì ºO—
PáêºÜ«∞ã¨fi JO>Ë fã¨∞HÀ=@O Jx J~°÷O.
901. ã¨fiã≤Î^Œó :
â◊√ÉèíÅHõΔ}=ÚÅ∞ Hõey L#fl"åiH˜ ã¨fiã≤Î. âßâ◊fi`«=∞~Ú# P#O^•xfl
WKÕÛ"å_»∞.
902. ã¨fiã≤ÎHõ$`ü :
ã¨∞MÏÅ#∞, =∞OQÆà◊=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞.
903. ã¨fiã≤Î :
PÜ«∞# =∞OQÆà◊Hõ~°=∞~Ú# ÅHõΔ}=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞. =∞OQÆà◊ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
904. ã¨fiã≤ÎÉèí∞H± :
=∞OQÆà◊Hõ~°=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ J`«_»∞ ã¨^• ã‘fiHõi™êÎ_»∞. ã¨fiã≤ÎÉèí∞H±.
J=∞OQÆà◊Hõ~°=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ J~°Ê}=ÚÅ∞ HÍ=Ù.
905. ã¨fiã≤Î^ŒH˜Δ}ó :
=∞OQÆà◊~°∂ѨOÖ’<Õ JO>Ë â◊√ÉèíHõ~°=∞~Ú# =ã¨∞Î=ÙÖ’<Õ PÜ«∞#
„Ѩ=~°Î=∂#=Ú. â◊√ÉèíHõ~°=Ú JO>Ë Uq∞\˜? QÆ∞}=ÚÅ#∞ ^ŒÜ«∂^•H˜Δ}º=Ú,
*Ï˝#=Ú, "≥·~åQƺ=Ú – W`åºk q+¨Ü«∞=ÚÅÖ’ J`«_»∞ =$kú á⁄O^Œ∞`å_»∞.
^ŒH}Δ˜ J<Õ â◊|OÌ Ü≥ÚHõ¯ J~°O÷ j„Ѷ∞¨ HÍi. JÖÏO\˜ ÅHõ}Δ =ÚÅKÕ`« á⁄O^Œ|_Õ"å_»∞
Jx ‰õÄ_® J~°O÷ . Ѩ~=° ∂`«‡ 㨇~°} áê„`«∞_»=Ù`å_»∞ Jx Pkâ◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞
`«=∞ "åºMϺ#OÖ’ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.
433
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II J~“„^Œó ‰õΩO_»b K«„H© q„Hõ=¸ºi˚`« âßã¨#ó I
â◊ÉÏÌuQÆó â◊|Ìã¨Ç¨Ïó tt~°ó â◊~°fisHõ~°ó II 97
906. J~“„^Œó :
„HÀ^èŒO ÖËx"å_»∞. ~“„^ŒO JO>Ë „HÀ^èŒO. Jk ÖËx"å_»∞ HÍ|\˜ì PÜ«∞#
J~“„^Œ.
907. ‰õΩO_»b : Pkâı+¨~°∂Ѩ^è•i.
908. K«„H© : K«„Hõ=Ú#∞ ^èŒiOz#"å_»∞. ã¨∞^Œ~°≈#K«„Hõ^è•i.
909. q„Hõg∞ : q„Hõq∞Oz#"å_»∞. Ѩ~å„Hõ=∞=O`«∞_®Ü«∞#.
910. Ti˚`«âßã¨#ó :
„â◊√`«∞Å∞, 㨇 $`«∞Å∞ Jhfl PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ P[˝Ö!Ë PÜ«∞# K≥ÑÊ≤ # âßã¨<åÅ#∞
Z=~°∂ LÅ¡OѶ≤∞OK«ÖË~°∞.
911. â◊ÉÏÌuQÆó :
â◊|=Ì Ú#‰õΩ Jf`«∞_»∞.JO>Ë „Ѩf=ã¨∞=Î Ù‰õΩ Ñ¨^=Œ Ú#flk. Ѩ^•~°÷ =Ú#flk.
Ѩ^Œ=ÚÜ≥ÚHõ¯ J~°÷"Õ∞ Ѩ^•~°÷O. Hõ„~°, K≥@∞ì, QÆOѨ, ѨÙ@ì – W=hfl PÜ«∂
Ѩ^Œ=ÚʼnõΩ J~°÷=ÚÖË! Wq Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞. J~Ú`Õ U Ѩ^Œ=ÚʼnõΩ D`«_»∞
J~°÷O HÍ=@OÖË^Œ∞. JO>Ë PÜ«∞# „Ѩ`ÕºHõOQÍ XHõ Ѩ^•~°÷=Ú HÍ^Œ∞.
912. â◊|Ìã¨Ç¨Ïó :
â◊|Ì=ÚKÕ`«, =∞#‰õΩ â◊|ÌO =Å# U^Œ~Ú<å XHõ J~°÷O ã¨∞Êùi¿ãÎ
^•xx ^è•~°}KÕã≤ `«Ñ㨠∞¨ û KÕ¿ãÎ á⁄O^Œ|_Õ =ã¨∞=Î Ù PÜ«∞#. ÖËHáõ È`Õ "Õ^=Œ ÚÅ∞
x„+¨ÊÜ≥∂[#=ÚÅ=Ù`å~Ú. PÜ«∞# "Õ^•~°÷ã¨fi~°∂ѨÙ_»x, "Õ^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»x,
"Õ^•f`«∞_»x WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ K≥ѨC‰õΩ<åflO. =∞i U Ѩ^Œ=ÚKÕ`« á⁄O^Œ|_Õ
=ã¨∞Î=Ù HÍHõáÈ`Õ "Õ^Œ=ÚÖˇO^Œ∞‰õΩ J<Õ ã¨Oâ◊Ü«∞O ~å=K«∞Û. J~Ú`Õ U^Õ<˘Hõ
"Õ^=Œ ∞O„`«=Ú ÉèÏ"åxfl Z=~°~Ú`Õ `«Ñ㨠∞¨ ûÖ’ qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~À ^•xKÕ`«
'ã¨Ç¨Ï— JO>Ë "åà◊§KÕ`« á⁄O^Œ|_Õ"å_»∞. U XHõ¯ "åHõºO, ÉèÏ=O, UHÍ„QÆ`«
LO>Ë KåÅ∞#∞.
434
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
913. tt~°ó :
tt~°|∞∞`«∞=Ù. `åѨ„`«Ü«∞ ã¨O`«Ñ¨Îz`«∞ÎʼnõΩ Jk q„âßOu ™ê÷#=Ú.
tt~°|∞∞`«∞=Ù, =ã¨O`«|∞∞`«∞=Ù. |∞∞`«∞=ÙÅ∞ K≥ѨÊ|_®¤~Ú. KåÖÏ fHõΔ}
=∞~Ú#@∞ =O\˜ ZO_»Ö’ "Õ_Öç ’ `«ÑO≤ z K«Å^¡ #Œ O HÀã¨=∞x PtOKÕ r=HÀ\˜H˜
tt~° |∞∞`«∞=Ù Z\Ï¡O\˜^À D `åѨ„`«Ü«∂yflKÕ`« ^ŒÇ≤ÏOK«|_Õ"åiH˜ tt~°
|∞∞`«∞=Ù J\Ï¡O\˜k Jx â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ"å~°∞ XHõKÀ@ ÃãÅqKåÛ~°∞. 'tt~°
=ã¨O`Ò Ñ¨Ù#~åÜ«∞`Ò— Jx XHõKÀ@ K≥ÑC¨ `«∂ P =∞^躌 "åHͺÅ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞_çQÍ
ã¨∂K«# KÕ™ê~°O^Œ∞Ö’. 'ѨÙ#~°Ñ≤ [##O, ѨÙ#~°Ñ≤ =∞~°}O, ѨÙ#~°Ñ≤ [#h
[~î~ˆ° â◊Ü∞« #O— Jx K≥ÑÙ¨ `«∂ r=HÀ\˜ =∞m§ =∞m§ `«eH¡ _õ ∞» ѨÙÖ’ x„^ŒáÈ=\ÏxˆH
Hõ^• D â◊s~°OÖ’Oz áÈ=@O! ѨÙ#~°Ñ≤ [##O. =∞m§ â◊s~°O =ã¨∞OÎ k. W^Õ
ѨÙ#~å=$`«O J=Ù`«∞Ok. 'tt~° =ã¨O`Ò Ñ¨Ù#~åÜ«∞`Ò— =∞m§ J"Õ |∞∞`«∞=ÙÅ
J#∞Éèí=O. P =∞^èŒ∞~°"å‰õΩ¯Å∞ WHõ¯_» J#fi~Ú™êÎ~Ú. tt~° JO>Ë `«Ñ≤Oz
ÉÏ^èÑŒ _¨ "Õ åiH˜ K«Å^¡ <Œ åxfl WKÕÛ"å_»∞ Jx J~°O÷ . JÖÏ WKÕÛ"å_»∞ P Ѩ~=° ∂`«‡!
914. â◊~°fisHõ~°ó :
â◊~°fii JO>Ë ~å„u Jx J~°÷O. ~å„uH˜ HÍ~°}O PÜ«∞<Õ! ѨQÆ\ ˜Ñ¨Ó@
=∞#∞+¨μ_»∞ Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∂Î JÅã≤áÈ~Ú ~å„uѨÓ@ x„^ŒÜ«∞O^Œ∞ JÅã¨@ fi
ZÖÏ ã¨∞YѨ_»`å_À JÖψQ D [QÆ`«∞Î J<Õ@@∞=O\˜ ѨQÆÅ∞Ö’ KåÖÏ
„â◊=∞Ѩ_ç#"å_»∞. J`«_çÜ≥ÚHõ¯ Ѩ^Œã¨xflkè# ~å„u `«e¡=Öˇ X_çÖ’ Ѩ_»∞HÀ
ɡ@∞ì‰õΩOk r=Ù}˜‚ Jx J~°÷O WHõ¯_».
'J~Ú Ñ≤| =∞^èŒ∞z<À‡^ÕI KÕ`À ~°=∞}áê^•ÉË˚ I
q`«`« q+¨Ü«∞ HÍ<åΈ~ ã¨`«`« K«Å# d<Àflã≤II——
'D J~°}ºOÖ’ uiyuiy JÅã≤áÈ~Ú L<åfl=Ù. P ~°=∞}áê^•Å#∞
P„â◊~ÚOz #∞=Ùfi x„kOK«∞, ã¨∞dOK«∞. D J=∞$`åxfl fã¨∞HÀ— Jx K≥Ñ≤Ê
QÆ∞~°∞=∞Ǩ~åA#∞ ™È΄`«O KÕã¨∞ÎOk D Ѩ^ŒºO. JO>Ë r"å`«‡ uiy, uiy
435
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
JÅã≤áÈ~Ú LO@∞Ok D [QÆ`«∞ÎÖ’! J`«_çH˜ |∞∞`«∞=ÙÅÖ’ tt~°|∞∞`«∞=Ù
HÍ"åe. ѨQ\Æ Ü˜ Ú≥ Hõ¯ JO`«=∞O^Œ∞ K«Å\¡ ˜ ~å„u HÍ"åe J#flk ^•x ÉèÏ=O.
P K«Å¡\ ˜ ~å„u PÜ«∞#!
â’¡II J„‰õÄ~°ó ¿Ñâ◊Ö’ ^ŒHΔÀ ^ŒH˜Δ}ó HõΔq∞}ÏO =~°ó I
q^Œfi`«Î"≥∂ g`«ÉèíÜ«∞ó ѨÙ}º„â◊=} H©~°Î#ó II 98
915. J„‰õÄ~°ó :
J`«_çH˜ â∫~°ºO L#flk. â◊„`«∞=ÙÅ#∞ x„QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞ HÍx „‰õÄ~°`«fiO
ÖË^∞Œ . „H“~°ºO J<Õk „HÀ^èOŒ Ö’Oz =ã¨∞OÎ k. „HÀ^èOŒ ÖËx"å_çH˜ „H“~°ºO LO_»^∞Œ .
PÜ«∞# U =∞<ÀqHÍ~°=Ú ÖˉõΩO_® „HÀ^èŒO ÖˉõΩO_®, „H“~°ºO ÖˉõΩO_®
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ tH˜ΔOK«Hõey#"å_»∞. ~å=}∞_çx N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ JÖψQ
ã¨OǨÏiOKå_»∞. ~å=}∞_çx „‰õÄ~°`«fiO`À\˜ – „HÀ^èŒO`À\˜ K«OѨÖË^Œ∞.
916. ¿Ñâ◊Åó :
=∞<À "åHõ¯~°‡ ã¨fi~°∂Ѩ â’Éè#í =ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞. JO^Œ∞=Å# ¿Ñâ◊Å∞_»∞.
917. ^ŒHõΔó :
=$kú, â◊HΘ "≥Ú^ŒÅ~Ú# ÅHõ}
Δ =ÚÅ#∞ Hõey#"å_»∞. ^Œ‰ΩΔõ _»∞ ã¨=∞~°∞_÷ ∞»
Jx J~°O÷ .
918. ^ŒH˜Δ}ó : ^ŒHõΔ â◊|Ì"Õ∞ ^ŒH˜Δ}. PÜ«∞# Ѷ¨Å„Ѩ^•`«!
919. HõΔq∞}ÏO=~°ó :
'HõΔ=∞Ü«∂ ^èŒi„f— Jx =∂=¸Å∞QÍ JO@∂ LO\Ï=Ú. Éèí∂^ÕqH˜
HõΔ=∂QÆ∞}O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. Z=~°~Ú<å HõΔ=∂QÆ∞}O QÆÅ „ã‘Îx QÆ∞iOz
K≥¿ÑÊ@ѨC_»∞ 'P J=∞‡"åiH˜ ZO`« HõΔ=∞ L#fl^ŒO>Ë ™êHΔÍ`«∂Î Éèí∂^Õ"Õ#O_ô!—
Jx K≥ÑÙ¨ `«∂ LO\Ï=Ú. ZO`« ã¨ÇϨ #â◊HΘ LO@∞O^À JO`« Éè∂í ^Õq`À áÈeHõ!
WHõ¯_» HõqΔ ∞}ÏO=~°ó JO>Ë HõqΔ ∞OK«QeÆ y#@∞=O\˜ J#∞„QÆÇϨ ã¨fi~°∂ѨÙÅ~Ú#
"åà◊§Ö’ J`«∞º`«Î=Ú_®Ü«∞#. PÜ«∞#ˆH QÆ#Hõ XHõ"Õà◊ HõΔ=∂QÆ∞}O ÖËHõáÈ`Õ
436
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
=∞# áêѨO ZѨC_»∂ HõΔÜ«∞O HÍ^Œ∞. JÖÏHÍHõ =∞#O Kտ㠄Ѩf áêáêxH˜
PÜ«∞# QÆ#Hõ XHõ"Õà◊ tHõΔ W¿ãÎ =∞# L^Œú~°}Ë LO_»^Œ∞. =∞~°~Ú`Õ áêáêÅ∞
áÈ`åÜ«∞O\Ï~°∞ Hõ^• JO>Ë PÜ«∞##∞ P„â◊~ÚOz =ÚH˜Îx HÀˆ~"åiH˜
áêáêÅ#∞Oz q=ÚH˜Î W™êÎ_»∞. PÜ«∞##∞ HÀ~°HõáÈ`Õ „Ѩu áêáêxH˜ Ѷ¨ÖÏxfl
J#∞ÉèíqOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞# HõΔq∞}ÏO=~°ó.
920. q^Œfi`«Î=∞ó : q^•fiOã¨∞ÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"å_»∞.
921. g`«ÉèíÜ«∞ó :
ÉèÜ
í ∞« O ÖËx"å_»∞. Z=~°∞ PÜ«∞##∞ 㨇i™êÎ~À PÜ«∞# "åà◊§ ÉèÜ
í ∂« xfl
`˘Åy™êÎ_»∞. ^Õ=`«Å‰õΩ ÉèíÜ«∞O Hõey#ѨC_»∞ PÜ«∞#<Õ P„â◊~Úã¨∞Î<åfl~°∞.
922. ѨÙ}º„â◊=}H©~°Î#ó :
„â◊=}Ïk Ѷ¨Å=ÚÅ`À ѨÙ}ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ H©iÎOK«|_»∞`«∞<åfl_»∞.
â’¡II L`åÎ~°}À ^Œ∞+¨¯ $uǨ ѨÙ}Àº ^Œ∞ã¨ûfiѨfl<åâ◊#ó I
g~°Ç¨ ~°HõΔ}ó ã¨O`À r=#ó Ѩ~°º=ã≤÷`«ó II 99
D ™È΄`«O Ü≥ÚHõ¯ z=i â’¡HÍÅÖ’¡ P ÉèíQÆ=O`«∞_çx P~å^èŒ# KÕ¿ãÎ
=∞#‰õΩ ã¨O„áêѨÎ=∞ÜÕ∞º Ѷ¨Å=ÚÅ∞ – =∞#O HÀ~°∞‰õΩ<Õ Ñ¶¨Å=ÚÅ∞ WHõ¯_»
K≥ѨÊ|_ç#q. =∞#O KÕã¨∂Î LO_Õ áêáêÅ#∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® HõΔq∞™êÎ_»∞. <å‰õΩ
KåÖÏ ÉèíÜ«∞OQÍ L#flk J#∞‰õΩO>Ë PÜ«∞# P ÉèíÜ«∂xfl áÈQ˘_»`å_»∞. ^ŒHõΔ`«
W™êÎ_»∞. P ^ŒHõΔ`« =∞#‰õΩ J=ã¨~°=Ú.
923. L`åÎ~°}ó : r=ÙÅ#∞ ã¨=∞ã¨Î áêáêÅ#∞Oz L^ŒúiOKÕ"å_»∞.
924. ^Œ∞+¨¯ $uǨ : r=ÙÅ∞ KÕ¿ã áêѨ=ÚÅ#∞ #tOѨKÕ¿ã"å_»∞.
925. ѨÙ}ºó : ѨÙ}ºã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
926. ^Œ∞ã¨ûfiѨfl<åâ◊#ó :
r=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ ^Œ∞ã¨ûfiѨfl=ÚÅ#∞ <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞. ^Œ∞ã¨ûfiѨfl<åâ◊‰Ωõ _»∞.
^Œ∞ã¨ûfiѨfl=Ú JO>Ë ~å„uѨÓ@ x„^ŒÖ’ =KÕÛ HõÅÖË HÍ^Œ∞. =∞#‰õΩ Ñ¨Ó~°fiHõ~‡° Å#∞
QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞=Ú Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ LO@∞Ok. ^•xH˜ ^Œ∞ã¨ûfiѨfl=Ú Jx ¿Ñ~°∞.
437
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
„Ѩu r=Ù_çH˜ `«#∞ J*Ï˝#OKÕ`« KÕã#≤ „Ѩu ѨxH˜ „Ѩu áêáêxH˜ U ~°H=õ ∞~Ú#
Ѷ¨ÅO =ã¨∞ÎO^À Jx ÉèíÜ«∞O LO@∞Ok. Jk ‰õÄ_® #tã¨∞ÎOk. Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’
~åÉ’=Ù PѨ^ŒÅ QÆ∞iOz ÉèÏ=<Õ #tã¨∞ÎOk. PѨ^Œ #tã¨∞ÎOk.
927. g~°Ç¨ :
ã¨O™ê~°∞ʼnõΩ HõeQˆ qq^èŒ QÆ`∞« Å#∞ =ÚH˜„ΠѨ^•#OKÕ`« áÈQ˘>Ë"ì å_»∞.
'qq^è•<£ ã¨O™êi}Ï QÆuó =ÚH˜Î„Ѩ^•<Õ# ǨÏhÎu g~°Ç¨—. ã¨O™ê~°OÖ’ JO>Ë
D [QÆ`«∞ÎÖ’ LO_Õ r=ÙʼnõΩ J<ÕHõ QÆ`«∞Å∞ LO\Ï~Ú.
928. ~°HõΔ}ó : ã¨~°fi[QÆ`«∞Î#∞ PÜ«∞# ~°H˜Δã¨∂Î LO\Ï_»∞.
929. ã¨O`«ó :
ã¨<å‡~°æ =~°Î#∞ʼnõΩ PÜ«∞# ã¨O`«. Ç≤ÏOnÖ’ 'ã¨O`ÀOˆH— JO\Ï~°∞.
ã¨O`« JO>Ë L`«Î=Ú_»∞, =∞Ǩ`«∞‡_»∞.
930. r=#ó :
r=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ r=#"Õ∞ PÜ«∞#. ã¨=∞ã¨Î r=HÀ\˜H˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
„áê}â◊H˜ÎÜÕ∞ P`«_»∞.
931. Ѩ~°º=ã≤÷`«ó :
ã¨$+≤ì JOK«∞Å^•HÍ "åºÑ≤Î Hõe#æ "å_»∞. „áê}â◊HΘ qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz
L#flk. „áê}â◊HΘ Hˆ =Å=Ú =∞#Ö’<Õ H͉õΩO_® J#O`«"∞≥ ÿ qâ◊fi"åºÑ¨"Î ∞≥ ÿ L#flk.
JO^Œ∞=Å#<Õ =∞#Ö’ „áê}O J<Õk xezLO@∞#flk. „áê}O áÈ~ÚOk
JO@∂ LO\ÏO. „áê}O áÈ=@O J<Õk LO_»^∞Œ . r=Ù_»∞ =∂„`«"∞Õ áÈ`å_»∞.
qâ◊fi=∞O`å „áê}â◊H˜Î "åºÑ≤Oz L#flѨC_»∞ â◊s~°OÖ’ L#fl „áê}O ZHõ¯_çH˜
áÈ`«∞Ok? „áê}â◊H˜Î J<Õk r=Ù_çx â◊s~°OÖ’ Hõ\ ˜ì |OkèOz XHõKÀ@
LOK«∞`«∞Ok. P r=Ù_çx Ѩ@∞ìHÀ‰õΩO_® =ke#ѨC_»∞ r=Ù_»∞ "≥o§áÈ`å_»∞.
Jk „áê}O áÈ=@O JO>Ë!
438
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
â’¡II J#O`«~°∂áÈ-#O`« Ni˚`«=∞#∞º ~°ƒùÜ«∂ѨǨÏó I
K«`«∞~°„â’ QÆcè~å`å‡ qkâ’ "åºkâ’ kâ◊ó II 100
932. J#O`«~°∂Ѩó :
J#O`«OQÍ LO_Õ"å_»∞. J#O`«~∂° ѨOQÍ LO_Õ"å_»∞. J#O`«=∞~Ú#
ÉèíÜ«∂xfl áÈQ˘>Ëì"å_»∞.
933. J#O`«Nó :
ã¨~°fiã¨OѨ^ŒÅ∞ Hõey#"å_»∞.
934. l`«=∞#∞ºó :
PÜ«∞#‰õΩ HÀѨ"Õ∞ ÖË^Œ∞. HÀáêxfl[~ÚOKå_»∞.
935. ÉèíÜ«∂ѨǨÏó :
ã¨O™ê~°OÖ’ LO_Õ Éèí‰õΩÎÅ ÉèíÜ«∂xfl áÈQÆ>Ëì"å_»∞.
936. K«`«∞~°„â◊ó :
(K«`«∞~°™êÎÜ«∞#=∞óJx‰õÄ_®L#flk.)PÜ«∞# <åºÜ«∞ ã¨=∞"Õ`«∞_»∞.
Hõ~å‡#∞~°∂Ѩ=∞~Ú# ѶŨ =ÚÅ#∞ r=ÙʼnõΩ Wã¨∂Î <åºÜ«∂xfl J#∞ã¨iOKÕ"å_»∞.
K«`«∞~°=∞~Ú#"å_»∞. Kå`«∞~°º=Ú Hõey#"å_»∞.
937. QÆcè~å`å‡ : PÜ«∞#Ü≥ÚHõ¯ P`«‡ã¨fiÉèÏ"åxfl „QÆÇ≤ÏOK«ÖË=Ú.
938. qkâ◊ó :
ã¨=∞ã¨Î [#∞ʼnõΩ "åà◊§"åà◊§ Hõ~å‡#∞™ê~°=Ú PÜ«∞# Ѷ֨ ÏÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞
JO^Œ∞Hõx qkâ◊√_»∞. WOHÍ qk – â◊ó *Ï˝#∞ʼnõΩ ã¨∞Y=ÚÅxK«∞Û"å_»∞.
939. "åºkâ◊ó :
ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å∞ PÜ«∞# P[˝Å#∞ áê\˜OK«=Åã≤O^Õ!"åiH˜ ‰õÄ_®
JÜ«∞# Ѷ¨Å„Ѩ^Œ∞_»∞.
940. kâ◊ó :
PÜ«∞# kâßã¨fi~°∂ѨÙ_∞» . JO`«\Ï "åºÑ≤Oz#"å_»∞. kâ◊ JO>Ë space
J<Õ J~°÷O WHõ¯_» K≥ѨÊ|_çOk. WHõ¯_» HÍÅO Jx ‰õÄ_® J~°÷O LOk.
439
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
â’¡II J<åk~°∂ƒù~°∞ƒù"À ÅH©;ó ã¨∞g~À ~°∞z~åOQÆ^Œó I
[#<À [# [<å‡k sƒù"≥∂ cè=∞ Ѩ~å„Hõ=∞ó II 101
D â’¡HOõ HÍÅOÜ≥ÚHõ¯ ÅHõ}Δ Ïxfl K≥ÑÊ≤ Ok. [#‡‰õΩ, [#‡ Ѩ~O° Ѩ~#° ∞
^èŒiOKÕkQÍ HÍÅã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÍ L<åfl_»∞.
941. J<åk : Pk ÖËx âßâ◊fi`«∞_»∞.
942. Éèí∂~°∞ƒù=ó : P`«_Õ r=ÙÅ LxH˜H˜ ™ê÷#=Ú. „uÖ’Hõ=ÚÅ∞.
943. ÅH©; : P`«_Õ Jxfl ^è<Œ å^Œ∞Å#∞ WKÕÛ"å_»∞. ѨÙ}º=O`«∞ʼnõΩ
^Œ~≈° #"≥∞#ÿ "å_»∞.
944. ã¨∞g~°ó : P`«_Õ Éèí‰õΩÎÅ HõëêìÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯<Õ "å_»∞.
945. ~°∞z~åOQÆn : JO^Œ"≥∞ÿ# ÉÏǨï Éèí∂+¨} ^èŒ~°∞_»∞.
946. [##ó : r=ÙʼnõΩ WO„kÜ«∞ ^•`«.
947. [#[<å‡kó : [QÆ`«∞Î `«##∞ QÆ∞iÎOK«∞ q^èŒ=Ú#∞ KÕÜ«Ú"å_»∞.
948. cè=∞ : `«#<≥kiOz# "åiH˜ ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_»∞.
949. cè=∞Ѩ~å„Hõ=∞ó :
P â◊„`«∞=ÙÅ |ÖÏxH˜ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ѩ~å„Hõ=∞=Ú HõÅ"å_»∞.
â’¡II P^è•~°xÅÜ≥∂ ^è•`å ѨÙ+¨ÊǨã¨ó „Ѩ*ÏQÆ~°ó I
T~°÷fiQÆ ã¨`«Ê^ä•Kå~°ó „áê}^Œó „Ѩ}=ó Ѩ}ó II 102
950. P^è•~°xÅÜ«∞ó :
q+¨μ=‚ Ù#∞ P^è•~°xÅÜ«Ú_»∞QÍ K≥ÑÙ¨ `«∞<åfl~°∞. D [QÆ`∞« ‰Î Ωõ , JO^Œ∞Ö’x
r=ÙʼnõΩ P^è•~°=Ú Ñ¨OK«Éèí∂`«=ÚÅ∞. ѨOK«Éèí∂`«=ÚʼnõΩ PHÍâ◊=Ú
P^è•~°=Ú. WÖÏ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ P^è•~°OQÍL#flq. P^è•~°=ÚÅHõxfl\˜H© J`«_Õ
xÅÜ«∞O. ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ ^èŒiOz#"å_»∞ `å<Õ HÍ=@OKÕ`« P Ѩ~°=∂`«∞‡x
^èŒiOz# J#º"Õ∞g∞ ÖË^Œ∞.
440
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
951. ^è•`å : PÜ«∞#‰õΩ ^è•`«ÖË^Œ∞.PÜ«∞#‰õΩXHõ „|ǨχÖË_»∞.`å<Õ`«#qkè.
952. ѨÙ+¨ÊǨã¨ó :
ѨÙ+¨Ê=ÚÅ qHÍã¨=Ú=Öˇ „ѨÑO¨ KåxH˜ qHÍã¨=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*ÜË Ú« "å_»∞.
XHõ "≥ÚQÆæÖ’Oz ѨÙ+¨ÊO ZÖÏ Ñ¨Ù_»∞`«∞O^À JÖψQ D [QÆ`«∞Î qHõã≤OK«\ÏxH˜
HÍ=Åã≤#@∞=O\˜ =¸Å=ã¨∞Î=Ù J`«_Õ! JO^Œ∞Hõx PÜ«∞# ѨÙ+¨ÊǨã¨∞_»∞.
953. „Ѩ*ÏQÆ~°ó :
ZšѨC_»∂ *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷Ö’ LO_Õ"å_»∞.Ö’Hõ~°HõΔ}ÔH· Jk „ѨHõ$+¨ì
=∞~Ú#@∞=O\˜ *Ï„QÆ^Œ=ã¨÷.
954. T~°÷fiQÆó :
JO^ŒiHõO>Ë – ã¨~fi° r=HÀ\˜QÍx, ^Õ=`«Å∞QÍx, =∞Ô~=fi~°~Ú<å ‰õÄ_®
– "åà◊§O^ŒiHõO>Ë ÃÑ·# L#fl"å_»∞. ã¨~Àfi#fl`« ™ê÷<åxfl JÅOHõiOz#"å_»∞.
955. ã¨`«Ê^ä•Kå~°ó : ã¨~°fi ã¨`«Ê^äŒ=ÚʼnõΩ J`«_Õ HÍ~°}=Ú.
956. „áê}^Œó : „áê}=ÚÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞.
957. „Ѩ}=ó : PÜ«∞# FOHÍ~° ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. „Ѩ}=ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.
958. Ѩ}ó :
^è•`«∞=ÙKÕ`« =º=Ǩ~å`«‡Hõ=∞~Ú# <å=∞Hõ~°}Ïk =º=Ǩ~°=Ú
KÕ¿ã"å_»∞. Ѩ~=° ∂`«‡ Ѩ} â◊|"Ì åK«∞º_»=Ù`∞« <åfl_»∞. 'ã¨~åfi}˜ ~°∂áê}˜ qz`«ºnè~ó°
<å=∂xHõ$`åfiaè=#º^•¿ãΗ Jx K≥ѨÙ`«∞<åfl~°∞. Ѩ} JO>Ë U^À XHõ\ ˜ WzÛ
XHõ =ã¨∞Î=Ù#∞ =∞#O fã¨∞‰õΩO\Ï=Ú. =∞# ѨÙ}ºHõ~°‡Å∞, =∞# `«Ñ¨ã¨∞ûÅ∞
PÜ«∞# Ѩ}OQÍ ã‘fiHõiOz =∞#‰õΩ =ÚH˜Îx „Ѩ™êk™êÎ_»∞.
â’¡II „Ѩ=∂}O „áê}xÅÜ«∞ó „áê}Éèí$`ü „áê}r=#ó I
`«`«Î fi"£∞ `«`«Î fiq^ÕHÍ`å‡ [#‡=∞$`«∞º [~åuQÆó II 103
441
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
959.. FO „Ѩ=∂}ÏÜ«∞ #=∞ó, 960. FO „áê}xÅÜ«∂Ü«∞ #=∞ó,
961. FO „áê}^èŒ$`Õ #=∞ó, 962. FO „áê}r=<åÜ«∞ #=∞ó,
963. FO `«`åÎfiÜ«∞ #=∞ó, 964. FO `«`«Î fiq^Õ #=∞ó,
965. FOUHÍ`«‡<Õ #=∞ó, 966. FO [#‡=∞$`«∞º[~åuQÍÜ«∞#=∞ó :
„Ѩ=∂}"Õ∞ P`«_»∞. „áê}=ÚÅ∞ JHõ¯_ç#∞OKÕ L<åfl~Ú. „áê}=ÚÅ∞
^èŒiOz# "å_®`«_»∞. „áê}=Ú, `«`«Î fi=Ú, r=#=Ú Jhfl P`«_Õ Jx K≥Ñ≤Ê
Hõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl_»∞. 'UHÍ`凗, `å<Õ ã¨~°fi„`å "åºÑ≤Oz#"å_»∞.
[#‡=∞$`«∞º [~°Å∞ – D =¸_»∞ ‰õÄ_® P`«_Õ! J`«_ç Ü≥ÚHõ¯ QÆ`«∞ÖË Wq.
J`«_»∞ x~å‡}=Ú KÕã≤#@∞=O\˜ QÆ`«∞ÖË! PÜ«∞#Ö’<Õ [#‡. PÜ«∞#Ö’<Õ
r=#=Ú. PÜ«∞#Ö’<Õ =∞$`«∞º=Ù. P XHõ¯ =ã¨∞Î=ÙÖ’<Õ ã¨=∞ã¨Î=Ú Wq∞_ç
L#flq.
â’¡II Éèí∂~°∞ƒù=ó ã¨fiã¨Î~°∞™êÎ~°ó ã¨q`å „Ñ¨Ñ≤`å=∞ǨÏó I
Ü«∞*’˝ Ü«∞[˝Ñ¨u~°º*Ïfi Ü«∞*Ï˝OQÀ Ü«∞[˝"åǨÏ#ó II104

967. FO Éè∂í ~°∞ƒù=ã¨fiã¨~Î "° Õ #=∞ó, 968. FO `å~åÜ«∞ #=∞ó ,

969. FO ã¨q„`Õ #=∞ó , 970. FO „ѨÑ≤`å=∞ǨÜ«∞ #=∞ó ,
971. FO Ü«∞*Ï˝Ü«∞ #=∞ó , 972. FO Ü«∞[˝Ñ¨`«ÜÕ∞ #=∞ó ,
973. FO Ü«∞[fi<Õ #=∞ó , 974. FO Ü«∞*Ï˝VÍæÜ«∞ #=∞ó ,
975. FO Ü«∞[˝"åǨÏ<åÜ«∞ #=∞ó :
WHõ¯_» Éè∂í , Éè∞í =ó ã¨∞=~À¡H=õ ÚÅx =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ∞#flq. QÍÜ«∞„u
=∞O„`«OÖ’ =∞#"≥∞ѨC_»∂ =¸_»∞ "åºÇ¨Ï$`«∞Å∞<åflÜ«∞x K≥ÑC¨ ‰õΩO@∞<åfl=Ú.
`«~°∞"å`« ã¨ÑÎ̈"åºÇ¨Ï$`«∞Å∞ JxK≥Ñ≤Ê'FOÉèí∂óI FOÉèí∞=óIFOã¨∞=óI FO=∞ǨÏóI
FO[#óI FO`«Ñ¨ó I FOã¨`«ºOI `«`«ûq`«∞~°fiˆ~}ºO JxK≥Ñ≤Ê ã¨Ñ¨ÎÖ’Hõ=ÚÅ∞
442
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
"åºÑ≤Oz #@∞=O\˜ ã¨q`«$^Õ=`«#∞ P~åkèOKÕ@ѨC_»∞ „|Ǩχ֒Hõ=Ú^•HÍ
D "åºÇ¨Ï$`«∞Å∞ J#fi~Úã¨∞#Î flq. HÍx =∞#∞+¨μÅ∞ KÕ¿ã@@∞=O\˜ ã¨~fi° Hõ~‡° ʼnõΩ
‰õÄ_® Hõ~‡° ѶŨ O „uÖ’Hõ=ÚÅ=~°‰Ωõ "≥à√◊ §`«∞O^Œx âßG=Ú K≥ÑÙ¨ `«∞#flk. JO>Ë
Éèí∂Ö’HõO, Éèí∞=~À¡HõO, ã¨∞=~À¡HõO =~°‰õΩ D Hõ~°‡Ü≥ÚHõ¯ Ѷ¨ÅO "≥à◊√¡`«∞Ok.
„|Ǩχ֒HõO ^•HÍ fã¨∞‰õΩx"≥à§ı Hõ~‡° Å∞ D Éè∂í Ö’HõOÖ’ LO_»=Ù. ã¨fi~°Öæ ’HõOÖ’
H˘xfl Hõ~‡° Ѷ֨ ÏÅ∞O\Ï~Ú. ZѨÊ\˜H~õ Ú<å U r=Ù_»∞ KÕ¿ã Hõ~‡° Å~Ú<å `å#∞#fl
Ö’HõO#∞Oz =¸_»=Ö’HõO =~°‰õΩ fã¨∞‰õΩx"≥à◊§QÆÅ^Œ∞. P x~°‚Ü«∞=ÚÅhfl
PÜ«∞# KÕã≤#"Õ! D =$HõΔ=∞O`å P`«_Õ! ã¨Ñ¨ÎÖ’Hõ=ÚÅÖ’x =$HõΔ=ÚÅq. D
Ö’Hõ=ÚÅ#xflO\˜h `«iOѨKÕ¿ã"å_»∞ PÜ«∞#. ã¨∂~°∞º_»∞, „|Ǩχܫ∞[˝=Ú,
Ü«∞[˝Ñ¨u, Ü«∞[˝O KÕ¿ã"å_»∞, Ü«∞[˝=ÚÖ’x JOQÆ=ÚÅ∞ Jhfl ‰õÄ_® J`«_Õ!
â’¡II Ü«∞[˝Éèí$`ü Ü«∞[˝Hõ$^Œºr˝ Ü«∞[˝Éèí∞H± Ü«∞[˝™ê^èŒ#ó I
Ü«∞*Ï˝O`«Hõ$`ü Ü«∞[˝QÆ∞ǨϺ =∞#fl=∞<åfl^Œ U= K«II 105
976. Ü«∞[˝Éèí$`ü : Ü«∞[˝=Ú#∞ ÉèíiOKÕ"å_»∞.
977. Ü«∞[˝Hõ$`ü : Ü«∞[˝=Ú#∞ KÕ~ÚOKÕ"å_»∞.
978. Ü«∞r˝ :
Ü«∞[˝=ÚÖ’ „Ѩ^•è #=∞~Ú#"å_»∞. JO>Ë ÉèQí =Æ ^•~å^è<Œ å`«‡Hõ=ÚÅ~Ú#
Ü«∞[˝=ÚʼnõΩ PÜ«∞# „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#"å_»∞.
979. Ü«∞[˝Éèí∞H± :
Ü«∞[˝=ÚÖ’ WzÛ# ǨÏqã¨∞ûÅ#∞ PÜ«∞# ã‘fiHõi™êÎ_»∞. P Ü«∞*Ï˝xH˜
Ѷ¨ÖÏÅ#∞ W™êÎ_»∞.
980. Ü«∞[˝™ê^èŒ#ó : Ü«∞[˝™ê^èŒ#"Õ∞ P`«_»∞.
981. Ü«∞*Ï˝O`«H$õ `ü : Ü«∞[˝=ÚÜ≥ÚHõ¯ JO`«=∞O^Œ∞ Ѷ֨ Ïxfl WKÕÛ"å_»∞.
443
N =∞Ǩq+¨μ‚ `«`«Îfi=Ú
982. Ü«∞[˝QÆ∞ǨϺ"£∞ :
Ü«∞[˝=ÚÅÖ’ *Ï˝#Ü«∞[˝=Ú KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. Jk ~°Ç¨Ï㨺=∞~Ú#
@∞=O\˜k. Ü«∞*Ï˝ÅÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜ â◊H˜Î ~°Ç¨Ï㨺=∞~Ú#@∞=O\˜k.
Ü«∞*Ï˝xH˜ Ѷ¨ÅO ZO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞ÎO^À Jk ~°Ç¨Ï㨺 =∞~Ú#k. P ~°Ç¨Ï㨺"Õ∞
P`«_∞» .
983. J#fl"£∞ :
PÜ«∞<Õ J#flã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. JO>Ë r=ÙÅ PǨ~°O.
984. J<åfl^Œ U= K« :
ã¨=∞ãÎ̈ r=HÀ\˜ u<Õ J#fl=∂`«_Õ. P J<åflxfl r=HÀ\˜H˜ „Ѩ™êkOKÕk
PÜ«∞<Õ!
â’¡II P`«‡Ü≥∂xó ã¨fiÜ«∞O*Ï`À "≥·MÏ#ó ™ê=∞QÍÜ«∞#ó I
^Õ=H©#O^Œ#ó „ã¨ëêì, H˜Δfâ◊ó áêѨ<åâ◊#ó II 106
985. P`«‡Ü≥∂xó : `«# L`«ÊuÎH˜ `«<Õ HÍ~°}O.
986. ã¨fiÜ«∞O*Ï`«ó : D [QÆ`«∞Î L`«ÊuÎH˜ PÜ«∞<Õ HÍ~°‰õΩ_»∞.
987. "≥·MÏ#ó :
qâı+=¨ ÚQÍ áê`åàÏxH˜ "≥o§ Ç≤Ï~°}Ϻ‰õΩΔ _çx ã¨OǨÏiOKå_»∞ HÍ|\˜ì
"≥M· Ï# JO@∞<åfl~°∞. D HÍ~åºxfl PÜ«∞# =~åǨÏ~°∂ѨOÖ’ KÕ™ê_»∞. (Y##=Ú
JO>Ë `«=fi@=Ú).
988. ™ê=∞QÍÜ«∞#ó : ™ê=∞QÍ#O KÕ¿ã"å_»∞.™ê=∞QÍ#O KÕ`«
H©iOÎ K«|_Õ"å_»∞.
989. ^Õ=H©#O^Œ#ó : ^Õ=H©^Õq ‰õΩ=∂~°∞_»∞. JO>Ë Hõ$+¨μ‚_»∞.
990. „ã¨ëêì : „|Ǩχ J`«_Õ. ã¨$+≤ì KÕã≤#"å_»∞ PÜ«∞<Õ!
991. H˜Δfâ◊ó : H˜Δu JO>Ë Éèí∂q∞. Éèí∂q∞H˜ Dâ◊√_»∞ JO>Ë Ñ¨u.
444
 ã¨^Œ∞æ~°∞ N t"å#O^Œ=¸iÎ
992. áêѨ<åâ◊#ó :
r=HÀ\˜ KÕ¿ã áêáêÅ#∞ <åâ◊#O KÕ¿ã"å_»∞ PÜ«∞<Õ. JO^Œ∞Hõx
áêѨ<åâ◊#ó.
â’¡II â◊OYÉèí$#flO^ŒH© K«„H© âß~üVæ^èŒ<åfi QÆ^•^èŒ~°ó I
~°^ä•OQÆáê}˜~°HΔÀÉèíºó ã¨~°fi„ѨǨÏ~°}ÏÜ«Ú^èŒó II 107
ã¨~°fi„ѨǨÏ~°}ÏÜ«Ú^èŒ FO #=∞ó Wu.
993.. FO â◊VöÉèí$`Õ #=∞ó, 994. FO ##ÌH˜<Õ #=∞ó,
995. FO K«„H˜}Ë #=∞ó, 996. FO âß~üVæ^èŒ#fi<Õ #=∞ó,
997. FO QÆ^•^èŒ~åÜ«∞ #=∞ó, 998. FO ~°^ä•Væáê}ÜÕ∞ #=∞ó,
999. FO JHΔÀÉèϺܫ∞ #=∞ó,
1000. FO ã¨~°fi„ѨǨÏ~°}ÏÜ«Ú^è•Ü«∞ #=∞ó :
JǨÏOHÍ~å`«‡Hõ"≥∞ÿ# QÆ^Œ#∞, q^•º=∞Ü«∞"≥∞ÿ# #O^ŒHõ=Ú#∞, =∞#ã¨Î
`åfi`«‡Hõ"≥∞ÿ# ã¨∞^Œ~°≈#K«„Hõ=Ú#∞, WO„kÜ«∞~°∂Ѩ"≥∞ÿ# âß~V=Ú#∞, |∞kÌ
`«`åfi`«‡Hõ"∞≥ #ÿ QÆ^#Œ ∞ Hõey# ~°^•ä OQÆáê}˜Ü∞ÿ≥ Wxfl PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ∞#fl#∞ Z=ih
HΔÀaèOѨhÜ«∞x "å_»∞ JÜ∞# ÅH©Δ ‡<å~åÜ«∞}∞_»x z=~°‰õΩ „ѨuáêkOѨ
|_ç<å_»∞. PÜ«∞#ÜÕ∞ "å\˜H˜ „ѨÜ≥∂HõÎ „ѨÉèí∞=Ù.
â’¡II =#=∂b QÆn âß~üV©æ â◊Ov K«„H©K« #O^ŒH© I
N=∂<åfl~åÜ«∞}À q+¨μ‚ó "åã¨∞^Õ"Àaè~°HõΔ`«∞ II 108
q+¨μi‚ fi+¨μi‚ fi+¨μó‚
Ö’HÍã¨û=∞™êÎ ã¨∞ûd<À Éèí=O`«∞.
=∞OQÆà"◊ ∞£
---000---

445