Elektriksel Yalıtım Eldivenleri Hakkında Bölüm-1

Enerji sahaları başta olmak üzere elektriksel tehlikenin var olduğu her yerde kullanılması gereken
elektriksel yalıtım eldivenlerine dair bildiklerimi paylaşacağım yazı dizisine başladım. Bu bölümde
daha genel bir çerçeveyle elektriksel olarak yalıtımlı eldivenlerin ne olduğu ve ne olmadığından
bahsetmeye çalışacağım.

Elektriksel olarak yalıtımlı eldivenler temelde kauçuk veya benzeri polimerler ile üretilen , elektriksel
iletkenliği çok düşük olan polimerik materyallerden imal edilen eldivenlerdir. En basit şekliyle bu
eldivenler kullanıcıları olası bir elektrik çarpmasına karşı korumayı amaçlayan eldivenlerdir. Peki ama
bu eldivenler hangi elektrik tehlikesinden bizleri korur ? Bu sorunun cevabı da EN 60903 ve IEC 60903
standartlarında sınıflar olarak nitelendirilmiş eldiven gruplarıyla verilebilir. Burada temel olarak 6
elektriksel sınıftan bahsedebiliriz. Bunlar ;

1-Sınıf 00 2-Sınıf 0 3-Sınıf 1 4- Sınıf 2 5-Sınıf 3 6-Sınıf 4

Bu sınıflar için çalıma gerilimleri ise aşağıdaki tablodan görülebilir.

Sınıf (Class) A.A V Etkin (AC V Active) D.A V ( DC V)

00 500 750
0 1000 1500
1 7500 11250
2 17000 25500
3 26500 39750
4 36000 54000

Yukarıdaki tabloda okuduğumuz değerler eldivenlerin alternatif akım ve doğru akımdaki çalışma
gerilimleridir. Elektriksel testler ise çalışma gerilimlerinden daha yüksek olmak zorundadır ve o da
aşağıdaki tablodaki gibidir.

TS EN 60903 : 2006 Çizelge 4

Çizelge 4 te de görüldüğü gibi çeşitli uzunluklardaki eldivenlerde kaçak akım değerleri için maksimum
değerler , alternatif akım ve doğru akımdaki test değerleri gibi pek çok faktör vardır. Peki bu testler
için kaç dakikalık bir test sürecinden bahsediyoruz ? En çok karıştırılan ve bana en çok sorulan
sorulardan biri de budur. Test süreleri numune testlerinde en az 3 dakikadır. Numune testlerinde
kastedilen ise partiyi temsil eden ( örneğin belli miktarda eldivenin içerisinden rastgele çekilerek test
edilen) testlerdir. Belgelendirme süreçlerinde , ihale teknik şartnamelerinde vb. numune testleri
yapılır ve rastgele seçilmiş belli sayıdaki eldiven numunesi en az 3 dakika boyunca doğrulama
gerilimine maruz bırakılmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken konu testin başarısının sadece
eldivenlerin uygulanan gerilime delinmeden dayanmasına bağlı olmadığıdır. Eldivenler gerilim
sırasında bir akım kaçıracaklar ve bunun da maksimum değerleri çizelge 4 te görüldüğü gibi olacaktır.

Bir diğer test şekli de yine elektriksel test olan rutin testlerdir. Bu testler imalatçılar tarafından veya
kullanılmış eldivenlerin periyodik kontrolleri sırasında uygulanırlar. Burada amaç eldivenlerin
doğrulama gerilimlerine dayandıklarının ve kaçak akım değerlerinin belirtilen kriterlere uyduğunun
kanıtlanmasıdır. Rutin testlerde eldivenler en az 1 dakika süreyle test edilir. Bu süre minimum
değerdir ve elbette talep doğrultusunda artırılabilir. Ancak benim yıllardır tecrübe ettiğim konu
polimerik malzemelerden yapılan (elestomer vb.) eldivenlerin karbonlaşma sınırlarını fazla
zorlamadan testleri 1 dakika içinde tamamlanması gerektiğidir. Çünkü eldivenlerin içine dışına belli
iletkenlikte su doldurularak elektrik gerilimi uygulandığınızda eldivenin neredeyse tüm yüzeyi yüksek
bir gerilime maruz kalıyor ve yüzeyden belli oranda akım akmaya başlıyor. Akan bu akım eldivende
gözle görülmeyen kılcal karbon yolları oluşturuyor. Dolayısıyla eldiveni ne kadar çok zorlarsak aslında
eldiven de o kadar çok hasara yol açmış oluyoruz. Tabi ki eldivenin sağlam olduğundan ve bizi
koruyup koruyamayacağından emin olmamız gerekiyor bu durumda da rutin testlerde 1 dakikalık
süreleri aşmamamız gerektiği kanaatindeyim.

İkinci bölümde elektrik testleri hakkında daha ayrıntılı bilgi vereceğim. Testler hangi cihazlarda
yapılmalı , hangi sıcaklıkta ve ortamda şartlandırılmalı gibi daha teknik detaylara değinmeye
çalışacağım.

Sağlıkla kalın , Safeline ile güvenli çizgiden ayrılmayın.

Ziya KARTAL

Kim.Müh. & İş Ortağı

Aspar Enerji ve İş Güvenliği Ltd. Şti.