BAB 3 – NUTRISI

Makanan bukan sahaja membekalkan , malah memberi untuk memelihara

kita. Makanan kita terbahagi kepada kelas utama, iaitu:

Kelas makanan

1) Karbohidrat Contoh makanan:

Karbohidrat membekalkan kepada kita.
Tiga jenis karbohidrat: , dan
 Kanji ialah makanan simpanan dalam
 Glikogen ialah makanan simpanan dalam
 Selulosa membentuk dalam tumbuhan.
2) Protein Contoh makanan:
Protein diperlukan untuk:
 Pertumbuhan dan pembaikan
 yang telah mati
 Mensintesis , dan
3) Lemak Contoh makanan:
Lemak terbentuk daripada dan
Lemak diperlukan untuk:
 Membekalkan kepada kita.
 Melindungi badan seperti jantung dan ginjal.
 Pengangkut bagi
 Penebat haba untuk
4) Vitamin Contoh makanan:
Vitamin diperlukan oleh badan dalam kuantiti yang
untuk yang baik.
 Vitamin larut air :
 Vitamin larut lemak :
5) Pelawas Contoh makanan:
Pelawas sangat penting untuk , iaitu
pergerakan yang disebabkan oleh
otot-otot di salur pencernaan seperti ,
dan . Hal ini dapat:
 Memudahkan di sepanjang salur itu.
 Mengelakkan
6) Mineral Contoh makanan:
Mineral diperlukan dalam kuantiti yang untuk mengawal
atur bagi mengekalkan .
Contoh mineral: Kalsium,

7) Air Contoh makanan:

Air bertindak sebagai bahan kimia dan medium
nutrien dan oksigen ke dalam sel.

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam
sebarang bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan
Testpaper.com.my.
Ujian makanan

Ujian makanan dijalankan untuk menguji kehadiran kanji, glukosa, protein dan lemak dalam sampel
makanan.

A) Ujian Iodin untuk kanji

Pemerhatian :

Kesimpulan :

B) Ujian Benedict untuk glukosa

Pemerhatian :

Kesimpulan :

C) Ujian Millon untuk protein

Pemerhatian :

Kesimpulan :

D) Ujian alcohol-emulsi untuk lemak

Pemerhatian :

Kesimpulan :

3.1 – Kepentingan Gizi Seimbang

Gizi seimbang ialah pemakanan yang mengandungi yang diperlukan oleh
tubuh badan dalam .

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam
sebarang bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan
Testpaper.com.my.
Faktor-faktor yang Mempengaruhi Keperluan Kalori

No. Faktor Penerangan

1 Orang yang mempunyai saiz badan yang besar perlu mengambil kuantiti makanan
yang lebih banyak kerana mereka memerlukan lebih banyak tenaga.
2 Kanak-kanak dan remaja memerlukan karbohidrat dan protein yang lebih banyak
untuk tenaga dan pertumbuhan badan.
3 Petani, buruh dan nelayan memerlukan lebih banyak tenaga kerana mereka
melakukan kerja berat.
4 Secara umumnya, lelaki lebih berotot dan melakukan aktiviti yang lebih berat. Jadi,
Lelaki memerlukan kuantiti makanan yang lebih banyak daripada perempuan.
5 Orang yang sakit adalah lemah dan memerlukan sajian makanan yang lebih sesuai
dengan keadaan kesihatannya.
6 Orang yang tinggal di negara beriklim sejuk memerlukan kuantiti makanan yang lebih
banyak untuk mengekalkan suhu badan.

Nilai Kalori Makanan

, dan boleh membekalkan tenaga kepada badan kita.

Ketiga- tiga kelas asas ini menghasilkan kuantiti tenaga yang berbeza apabila dibakar. Tenaga dapat
diukur dalam unit
( ) atau ( )

Kepentingan Mengekalkan Kesihatan

Kita haruslah mengamalkan gaya hidup yang sihat seperti pemakanan yang rendah kandungan , ,
dan . Selain itu, kita harus melakukan dan tidak
untuk mengekalkan kesihatan demi mengurangkan risiko diserang .

3.2 – Sistem Pencernaan Manusia

Pencernaan makanan

Pencernaan Fizikal Pencernaan Kimia

 Proses pemecahan makanan yang dimakan  Proses penguraian makanan daripada
kepada kepada
di dalam dengan bantuan
dengan bantuan gigi, lidah dan air liur.
 Melibatkan

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam
sebarang bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan
Testpaper.com.my.
Struktur Sistem Pencernaan Manusia

Gambar Salur Pencernaan Manusia No. Organ Fungsi Organ-organ di Salur Pencernaan
1  Makanan dikunyah oleh
 Cebisan makanan dilembutkan oleh
 ENZIM AMILASE LIUR : mencernakan kepada
2  Makanan yang memasuki esofagus disebut sebagai
 Proses pada dinding esofagus menolak bolus ke
perut.
3  Dinding perut merembeskan enzim dan
 Asid hidroklorik : dan
di dalam makanan yang masuk ke dalam perut.
 ENZIM PROTEASE : mencernakan kepada
 Makanan yang menjadi separa cecair disebut sebagai
4  Pankreas merembeskan enzim , dan
 ENZIM AMILASE PANKREAS: mencernakan kepada
 ENZIM PROTEASE : mencernakan kepada
 ENZIM LIPASE : mencernakan kepada
5  Usus kecil merembeskan enzim dan
 ENZIM MALTASE : mencernakan kepada
 ENZIM PROTESASE: mencernakan kepada
6  Makanan yang akan memasuki usus besar.
 Proses berlaku di dalam susu besar.
7  Makanan yang tidak tercerna dikenali sebagai akan memasuki
dan tersimpan di dalamnya.
8
 dari badan melalui

Terdapat beberapa organ lain yang bukan di dalam salur pencernaan tetapi membantu dalam pencernaan:
No. Organ Fungsi organ dalam pencernaan
1 Menghasilkan dan disimpan oleh pundi hempudu.
2 Simpan jus hempedu yang berfungsi untuk menjadi titisan kecil dan
dalam kim.
3 Menghasilkan yang mengandungi Enzim Amilase, Protease dan Lipase.
HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam sebarang
bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan Testpaper.com.my.
ENZIM = Bahan kimia yang terdapat di dalam tubuh manusia yang menyebabkan perubahan kepada bahan kimia
lain

No. Kelas Enzim Proses Organ

makanan
1 Karbohidrat Amilase liur
2 Amilase pankreas
3 Maltase
4 Protein Protease
5 Protease
6 Protease
7 Lemak Lipase

Daripada jadual di atas, kita boleh lihat hasil akhir pencernaan bagi karbohidrat, protein dan lemak adalah:

 Karbohidrat 
 Protein 
 Lemak +

3.3 – Proses Penyerapan dan Pengangkutan Hasil Pencernaan serta Penyahtinjaan

Dinding usus kecil kita dipenuhi dengan berjuta-juta unjuran halus yang disebut . Unjuran-unjuran
ini meningkatkan untuk proses makanan tercerna.

 Permukaan usus kecil berlipat-lipat untuk menambahkan

dan meningkatkan
 Dinding vilus sangat , iaitu setebal
untuk meningkatkan
 Salur darah di usus kecil berfungsi untuk ke
seluruh bahagian badan.

*** Nutrien bersaiz kecil boleh menembusi dinding usus kecil dan dibawa oleh darah ke sel-sel
*** Nutrien bersaiz besar tidak boleh menembusi dinding usus kecil

Eksperimen Tiub Visking telah dibuat untuk menunjukkan nutrien bersaiz kecil seperti glukosa boleh
menembusi dinding usus kecil tetapi nutrien bersaiz besar seperti kanji tidak boleh menembusi dinding
usus kecil

Prosedur eksperimen:

Tuangkan 10 ml ampaian kanji ke dalam tiub Visking P dan 10 ml larutan

glukosa ke dalam tiub Visking Q.
Ikat hujung kedua-dua tiub Visking menggunakan benang.
Bilas kedua-dua tiub Visking dengan air suling.
Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan di rajah sebelah.
Jalankan Ujian Benedict dan Ujian Iodin ke atas air suling di dalam tabung
didih P dan Q.
Rekodkan pemerhatian anda dalam satu judual.
Biarkan radas selama 30 minit. Kemudian, ulang langkah 5 dan 6.

*** Ujian Benedict : menguji kehadiran glukosa

*** Ujian Iodin : menguji kehadiran kanji
HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam
sebarang bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan
Testpaper.com.my.
 Pemerhatian:

Tabung Ujian Pemerhatian

didih makanan Awal eksperimen Akhir eksperimen
P Ujian Iodin
Ujian Benedict
Q Ujian Iodin
Ujian Benedict

1) Apakah yang dapat dianalogikan oleh tiub Visking dalam eksperimen ini dengan
bahagian badan manusia?

2) Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan eksperimen ini?

Proses Pengangkutan Hasil Pencernaan

Makanan yang telah dicerna dan diserap ke dalam perlu sampai ke . Molekul yang
telah diserap ke dalam vilus akan mengalami

Asimilasi ialah proses hasil akhir pencernaan

bagi kegunaan

Badan kita menggunakan hasil akhir pencernaan seperti yang berikut:

 digunakan untuk menghasilkan tenaga dalam proses respirasi.

 digunakan untuk membentuk komponen sel-sel.
 dan bergabung untuk membentuk lemak yang
berfungsi sebagai penebat haba dan pelindung organ dalaman.

Ketiga-tiga sistem di bawah ini bekerjasama untuk memastikan molekul makanan yang tercena
sampai ke sel-sel badan.

1 [Dari mulut ke usus]  Memecahkan partikel makanan yang besar dan

kompleks
kepada molekul kecil dan ringkas supaya boleh diserap ke dalam vilus.
2 Mengangkut molekul kecil dan ringkas ke se-sel badan.

3 Agihan hasil akhir untuk:

 Pembentukan sel-sel baharu
 Respirasi
 Pengawalan suhu bahan

Penyahtinjaan

 Makanan yang tidak dicerna dan makanan yang tidak diserap di dalam usus kecil seperti ,
, dan akan bergerak ke usus

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam
sebarang bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan
Testpaper.com.my.
 besar.
 Semasa bergerak di sepanjang usus besar, dan akan diserap
semuala ke dalam
.
 Makanan yang tidak diserap dan tidak dicerna akan menjadi yang disebut
sebagai
 Tinja akan disimpan di dalam sebelum disingkirkan melalui
 Proses penyingkiran tinja daripada badan disebut sebagai .

HAK CIPTA © : Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian modul ini dalam
sebarang bentuk atau cara sekalipun tanpa kebenaran bertulis daripada pihak Penulis dan
Testpaper.com.my.