H2 De stenen spreken – Klassieke bouwkunst in Rome

1. Leven met het verleden

1. Verklaar waarom het grondniveau in de Oudheid lager was dan in latere tijden.
2. Wat zie je terug in de plattegrond van het Piazza Navona?
3. Hoe kun je aan het Colosseum zien dat het lang is gebruikt als een soort bouwmarkt waar men
materialen uit sloopte?
4. Leg uit waarom het Forum voor de moderne toerist problemen kan opleveren bij het bezoek.

2. Het Forum Romanum

5. Op bladzijde 16 wordt een aantal functies genoemd van het Forum. Noem de drie belangrijkste.
6. Het Forum zoals we dat nu kennen bestond uit gebouwen uit verschillende tijden. Noem drie
gebouwen op afb. 2.9 die er in de tijd van de Republiek nog niet stonden.

3. Het Forum als politiek centrum

7. Bij wie lag in de tijd van de Republiek de feitelijke macht?
8. De rostra heeft behalve de functie van podium waarop redenaars het volk toespraken ook een andere
(symbool)waarde voor de Romeinen. Welke?
9. Waarom wordt er gesproken over de oude Curia?
10. Waarom is de Curia die we nu op het Forum zien zo goed bewaard gebleven?
11. Waar zie je nog resten van het stucwerk?
12. Waarom zouden de keizers hun beslissingen toch voorleggen aan de senaat?
13. Ook al werd er weinig meer echt gedebatteerd over politiek, toch bloeide de retorica in de keizertijd.
Waarom zou dit het geval zijn?
14. Wat illustreert de tekst over Afer en Caligula op blz. 19?
15. Wat was de belangrijkste reden voor de moord op Caesar?
16. Wat zou een belangrijke rol geweest kunnen zijn voor de amnestie die Marcus Antonius aan de
moordenaars had verleend?
17. Hoe presenteert Plutarchus Marcus Antonius in de passage op blz. 21?
18. De redevoering van Marcus Antonius bij Shakespeare komt na een speech van Brutus waarin hij heeft
betoogd dat hij Caesar heeft omgebracht uit liefde voor Rome. Caesar was volgens Brutus een tiran
aan het worden. Het volk was op de hand van Brutus. Hoe kun je zien dat Marcus Antonius hiermee
rekening houdt in zijn speech?
19. Het verbond van Octavianus en Antonius kan een monsterverbond genoemd worden. De Van Dale
omschrijft zo’n verbond als “tegennatuurlijk verbond tussen staten of politieke partijen”. Leg uit dat
dit voor Octavianus en Antonius ook het geval is.
20. Wat zijn proscriptielijsten?
21. Wat zegt het feit dat Antonius’ soldaten Cicero in 43 v.Chr. doodden over Octavianus’ houding?
22. Leg uit wat er zo wrang is aan de manier waarop Cicero’s handen en hoofd op de rostra geplaatst
werden.
23. Volgens afb. 2.21 deed Fulvia nog meer met Cicero dan in de tekst op blz. 23 beschreven wordt. Leg
uit.
24. Hoe lang duurde de perikelen na de moord op Caesar uiteindelijk? Motiveer je antwoord.
25. Waarom zou Octavianus juist het podium van de tempel van Caesar voorzien hebben van de snebben
van de schepen die hij op Antonius en Cleopatra had veroverd in de slag bij Actium?
4. Monumenten op het Forum met een religieus karakter
26. In de buurt van het Comitium bevinden zich de Ficus Ruminalis (zie blz. 17) en de Lapis Niger die beide
met Romulus in verband gebracht worden. Welke symboolwaarde gaat daarvan uit voor de plaats?
27. De verhalen van de Romeinen over de vroegste koningstijd worden door historici beschouwd als
eerder mythologisch dan historisch. Livius lijkt dit in de passage van blz. 24 misschien ook zo te zien.
Leg uit.
28. pontifex maximus
a. Wie was hij?
b. Wat waren zijn belangrijkste functies?
c. De paus wordt in het Latijn ook aangeduid als pontifex maximus. Wat zegt dat over de manier
waarop men hem in de katholieke kerk ziet?
29. Wat was de taak van de Vestaalse Maagden?
30. Welke gevolgen zou het verwaarlozen van hun taken voor Rome hebben volgens de Romeinen?
31. Hoe lang diende een Vestaalse Maagd de godin Vesta?
32. Welke driedeling kun je maken binnen deze dienstjaren?
33. Wat gebeurde er als een Vestaalse Maagd seks had gehad?
34. Welke verwijten maakt de Vestaalse Maagd Cornelia keizer Domitianus?
35. Wat is de reden dat de Romeinen voor Castor en Pollux een tempel bouwden?

5. Handel en rechtspraak in de basilica’s

36. Hoe zag de plattegrondvan een basilica eruit?
37. Wat waren de hoofdfuncties van de basilica?
38. Hoe werd de verkoop van een slaaf geregeld
voordat men deze zaken op papier ging
vastleggen?
39. Wat was (o.a.) de functie van een praetor?
40. Hoe werd de spreektijd van de procederende
partijen gemeten?
41. Welke zaken behandelde het Hof van Honderd?

6. Ontspanning en vermaak
42. Noem een groot verschil tussen luxe baden tegenwoordig en de badcultuur bij de Romeinen.
43. Leg uit waarom de badgebouwen vaak aan de rand van de stad werden gebouwd of juist in
sloppenwijken.
44. Hoe komt het Theater van Marcellus aan zijn naam?
45. Noem een belangrijk verschil tussen de Romeinse
theaterbouw en de Griekse. (Denk aan theaters als
Epidaurus).
46. Noem een belangrijk verschil tussen de opvoering
van toneelstukken bij de Grieken en bij de
Romeinen.
47. Hiernaast zie je de plattegrond van de Thermen van
Diocletianus. Benoem de nummers 1 t/m 5 op deze
afbeelding. Nummer 1 is het warmwaterbad. Kies
uit: zwembad, lauwwaterbad, koudwaterbad,
warmwaterbad en worstelperk.
48. De bouw van het Colosseum maakte deel uit van de
propaganda van de Flavische keizers (Vespasianus, Titus en Domitianus). Leg uit.
49. Hoe werd de bouw bekostigd?
50. Hoeveel mensen konden er in het Colosseum?
51. Hoe zag het programma van een dagje Colosseum eruit?
52. Welk lot stond misdadigers die ad bestias veroordeeld werden te wachten?
53. Welk doel hadden de keizers naast het bieden van vermaak met de afslachting van misdadigers in het
Colosseum?