Professional Documents
Culture Documents
Podręcznik Do Testu Zainteresowań
Podręcznik Do Testu Zainteresowań
- wersja testowa
1. Wstęp
Test Zainteresowań opracowano na zlecenie Komendy Głównej Ochotniczych Hufców Pracy
w ramach Projektu „Indywidualny Projekt Kariery - Portfolio dla młodzieŜy”
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach SPO RZL
2004-2006, Działanie 1.1. Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy. Jest
on zaprojektowany i przystosowany do specyfiki działalności doradców zawodowych OHP
pracujących ze specyficznym rodzajem klientów (młodzi ludzie w wieku 15-24 lat) i zapewnia
wsparcie doradców w rozwiązywaniu wielu problemów psychospołecznych młodzieŜy.
Test Zainteresowań przeznaczony jest do badania młodzieŜy uczącej się w gimnazjum i
szkołach ponadgimnazjalnych oraz absolwentów tych szkół. Test ten stanowi narzędzie dla
doradcy zawodowego wspierające proces poradnictwa karierowego, umoŜliwiające określenie
obszarów zainteresowań pod kątem działalności zawodowej.
2. Narzędzie
Test zainteresowań jest narzędziem słuŜącym do badania kierunków i poziomu zainteresowań
zawodowych, będących postawą do określania preferowanych obszarów zawodowych przez
jednostkę. Test Zainteresowań skonstruowany został w oparciu o teorię rozwoju zawodowego
J.L. Hollanda. W wyniku badania określa się trzy poziomowy profil dominujących
zainteresowań zawodowych. Test Przeznaczony jest dla uczniów i osób młodych w wieku (15-
25 lat). Zgodnie z rozwojowym ujęciem zainteresowań zawodowych w teorii Hollanda,
badanie testem moŜe być stosowane powtórnie, jednak z zachowaniem odstępu czasowego
(min. 3 miesiące). Test nie posiada Ŝadnych ograniczeń stosowania wobec badanych, jednak
trudności z jego wypełnianiem mogą mieć osoby o obniŜonej normie intelektualnej. Zalecane
jest wówczas wspólne wypełnianie testu z doradcą zawodowym, którego zadaniem jest
wyjaśnienie niejasności i wątpliwości oraz motywowanie osoby badanej do wykonania zadań.
1
Często związane z posiadaniem umiejętności manualnych. Dotyczą uprawiania
sportu oraz zajmowania się zwierzętami i roślinami.
1
A. Gurycka „ Rozwój i kształtowanie zainteresowań”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 1989,
str. 33-34
2
zainteresowania zazwyczaj charakteryzują się zwiększonym poziomem motywacji do działania
w danym obszarze zainteresowań.
Warta podkreślenia jest występująca zwłaszcza w młodszym wieku (13-16 lat) częsta
zmienność zainteresowań i niestałość w ich przejawianiu. Tendencja ta związana jest z
okresem rozwojowym, w którym jednostka pozyskuje nowe informacje i róŜnorodną wiedzę o
otaczającym świecie oraz zdobywa nowe doświadczenia, które często inicjują bardziej
intencjonalne działania. Działania te mogą przekształcać się w trwalszą działalność w postaci
nowych zainteresowań. Po tym okresie eksploracji następuje zazwyczaj okres krystalizacji
zainteresowań i zakres ukierunkowanej działalności osoby ma bardziej trwały charakter.
1. ZałoŜenie pierwsze.
W zbiorowości ludzkiej moŜna wyodrębnić sześć typów osobowości, które stanowią pewien
konstrukt teoretyczny. Są to typy:
2
Zestaw do samobadania ZdS. Podręcznik dla doradców zawodowych. MPiPS, KUP, 1998
3
Społeczny – typ charakterystyczny dla osób ukierunkowanych na pracę z innymi: niesienie
pomocy, opiekowanie się, nauczanie, wychowywanie, doradzanie. Osoby takie posiadają
uzdolnienia i umiejętności społeczne, często brakuje im umiejętności technicznych.
2. ZałoŜenie drugie.
W środowisku nie występują czyste typy osobowości; tzn. kaŜda osoba posiada wszystkie
typy osobowości o określonym natęŜeniu. MoŜna określić dla kaŜdej osoby typy dominujące,
decydujące o indywidualnym profilu osobowości (tzw. kod sumaryczny osoby).
3. ZałoŜenie trzecie.
Odpowiednio wyróŜnia się sześć typów środowisk pracy: realistyczne, badawcze, artystyczne,
społeczne, przedsiębiorcze i konwencjonalne. Środowiska te skupiają ludzi o cechach
osobowości, umiejętnościach typowych dla zawodów realistycznych.
4. ZałoŜenie czwarte.
KaŜdy indywidualny profil osobowości (kod sumaryczny, składający się z trzech typów
dominujących) powstaje w wyniku kształtowania się w trakcie rozwoju osobniczego: cech,
zainteresowań zawodowych, nabytych doświadczeń oraz oddziaływania środowiska.
5. ZałoŜenie piąte.
Profil osobowości ewaluuje i zmienia się w trakcie Ŝycia jednostki. Nie tworzy się tylko we
wczesnej młodości, ale moŜe zmieniać się pod wpływem rodzaju oddziaływań
środowiskowych i wykonywanych czynności o charakterze zawodowym.
6. ZałoŜenie szóste.
Jednostka dąŜy do uzyskania zgodności swoich preferencji osobowościowych (zainteresowań,
uzdolnień, umiejętności) ze odpowiadającym mu środowiskiem pracy. Tzn. osoba o typie
osobowości realistycznej będzie dąŜyła do osiągnięcia realistycznego środowiska pracy, a np.
unikała artystycznego środowiska pracy.
7. ZałoŜenie siódme.
Osoba o wysokim poziomie zintegrowania swoich cech indywidualnych z wykonywanym
zawodem i środowiskiem pracy uzyska podstawy do kształtowania swojej toŜsamości
zawodowej i będzie dąŜyła do uzyskania sukcesu zawodowego i wysokiego poziomu osiągnięć
zawodowych.
Zdaniem J.L. Hollanda wybór zawodu jest sposobem ekspresji motywacji i cech
indywidualnych jednostki, dlatego osoby poszukują środowiska, które pozwala im rozwijać
zdolności i umiejętności, wyraŜać przekonania i wartości oraz podejmować role zgodne z ich
4
cechami osobowości3. Zainteresowania zawodowe jako waŜny element cech osobowości w
decydujący sposób ukierunkowują poczynania jednostki i nadają im charakter intencjonalnego
działania, stanowiącego podstawy do kształtowania preferencji zawodowych i wyboru
przyszłej działalności zawodowej.
5. Normalizacja
7. Interpretacja wyników
Doradca zawodowy ustala jakość wypełnienia testu i sposobu obliczenia wyników przez osobę
badaną. NaleŜy zwrócić uwagę, czy nie było pomyłek i przeoczeń przy przenoszeniu
3
poz. Cyt. Zestaw do samobadania ZdS. Podręcznik dla doradców zawodowych. MPIPS, KUP, 1998.
5
zaznaczonych odpowiedzi z formularza testowego na Tabelę Wyników. Sprawdzenia wymaga
czynność sumowania zaznaczonych odpowiedzi w poszczególnych kategoriach.
Przystępując do interpretacji wyników naleŜy zwrócić uwagę na ogólną liczbę udzielonych
odpowiedzi. Mała ogólna liczba odpowiedzi (poniŜej 20 pkt) moŜe świadczyć o trudnościach
osoby badanej w sprecyzowaniu swoich zainteresowań, braku zainteresowań lub niskiej
motywacji do wypełniania testu i/lub niezrozumieniu celowości badania.
Rodzaj reprezentowanych przez osobę badaną kategorii zainteresowań jest jedną z przesłanek
do określania grup zawodów, które w najlepszy sposób odpowiadają potrzebom jednostki i
mogą przyczynić się do wyboru satysfakcjonującej działalności zawodowej.
Dopasowanie indywidualnych zainteresowań zawodowych do charakteru zadań i czynności,
wymaganych kompetencji oraz charakteru oczekiwań stawianych przez poszczególne zawody i
stanowiska pracy stanowi jedno z głównych zadań w procesie planowania kariery zawodowej.
Zgodnie z teorią J.L. Hollanda rodziny zawodów i pojedyncze zawody moŜna charakteryzować
i opisywać pod kątem wymaganych zainteresowań.
6
reklamy, scenograf, plastyk, tancerz, lektor, artysta muzyk-
instrumentalista, charakteryzator, dziennikarz).
Bibliografia
A. Gurycka „Rozwój i kształtowanie zainteresowań”, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne.
Warszawa 1989.
Zestaw do samobadania ZdS. Podręcznik dla doradców zawodowych. MPiPS, KUP, 1998
Podręcznik oceny zawodu. Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego nr 8,
KUP 1998.
4
Podręcznik oceny zawodu. Zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy zawodowego. KUP 1998.
7
KARTA INDYWIDUALNEGO PROFILU ZAINTERESOWAŃ
………………………………….
(imię i nazwisko)
Liczba
odpowiedzi
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
T P A S M B
Kategorie zainteresowań
T - techniczne
P - poznawcze
A - artystyczne
S - społeczne
M - menedŜerskie
B - biurowe