Derde Asega

ASEGA
Jaargang 28, nummer 3 April 2010
Sc
Sa
nn
eL
ee
hi nt
je
s
p
Ah
oy
!
Snelrecht en Berechting van Positie slachtoffer Verslag Symposium

supersnelrecht collaborateurs in het strafproces 2010
Simon van der Aa Vereniging voor Strafrecht en Criminologie
www.simonvanderaa.nl
Advocaten • Notarissen • Belastingkundigen • Bedrijfsadviseurs
...en als je je slagkracht

wilt bewijzen in de praktijk, vind je bij ons
de perfecte sparringpartners!
Prestaties ontstaan nooit vanzelf. wachte verrassingen komen te staan.
Het heeft alles te maken met talent. En Daarom vragen we door, en scherpen
Recruitment
training: de continue bereidheid om je we onze geest met nieuw verworven
vermogens en inzichten aan een volgen- inzichten. Wij hebben specialisten in
de uitdaging te onderwerpen. Zodat je huis in diverse takken van sport:
groeit, en al doende je grenzen verlegt. bedrijfsadviseurs, notarissen,
Advocaten Zo gaat dat in de sport, en zo gaat dat fiscaal juristen en advocaten.
bij Plas & Bossinade. Dat bewijzen we Allemaal getraind om de juiste vragen
Notarissen
keer op keer. In de rechtszaal, maar ook te stellen. En toe te slaan op het juiste
bij een fusieproces of boedelverdeling. moment. Meer weten over vacatures of

Belastingkundigen
Wij verschijnen altijd goed voorbereid studentstages bij Plas & Bossinade?
Bedrijfsadviseurs ten tonele, zodat we nooit voor onver- Kijk op www.plasbossinade.nl.
Postbus 1100, 9701 BC Groningen

Telefoon (050) 521 43 33
VOORWOORD 6
Van De Redactie... 2
Van Het Bestuur... 3
COLUMNS
Commentaar 5
Sanne van Dam en Sanne Leentjes
Knigge concludeert 6
Prof. mr. Knigge
Kan dit niet langer (punt nl)? 8
A.D. Nauseam
Zen en de kunst van de cameratoezicht 9 9 14
Sander Flight
OM werkt hard aan goede aanpak cybercrime 10
Jan Hoekman
ESSAYS
Schip Ahoy! 14
Sanne Leentjes
Snelrecht en supersnelrecht 20
Sanne van Dam
Berechting collaborateurs 22
Harrie Bijnen
Versterking rechtspositie slachtoffer 26
Marjolein Buwalda
RUBRIEKEN
Zittingszaal 14 34
Babbelbox 35
Verslag Symposium 2010 37 22
Boekrecensie 39
De week van... Mr. Lisette Leerkes 40
Verslag Boekel 42 44
Ad Informandum 44
42
Asega azig(m.;-en), azing,
asega, asige, [Mnl. Asige
VOORWOORD <Oudfries âsega (vgl. eega),
lett. spreker COLOFON van de wet],
Van de redactie... (in’t oude Jaargang Friese
28, nummer recht)
3,
April 2010
Beste lezer,
volksrechter. Asega azig(m.;-
en), azing,
Asega is asega, asige,
het drie keer [Mnl.
per jaar
Onder studenten is het een bekend fenomeen: de zoektocht naar nieuwe bestuurs- Asige <Oudfries âsega (vgl.
verschijnende tijdschrift van
en commissieleden. Elk jaar komen er functies vrij die belichaamd moeten worden. eega),deenvereniging
lett. voor strafrecht
spreker
criminologie ‘Simon van
van de
In de maanden april en mei wordt daarom volop gepromoot door de verschillende wet], (in’t
der Aa’oude Friese der
van de Faculteit recht)
verenigingen. Er worden flyers, posters en collegepraatjes ingezet om de student te
Rechtsgeleerdheid aan de
bereiken. Je hoeft maar één stap in het Harmoniegebouw te zetten of daar staat alweer Rijksuniversiteit Groningen.
iemand klaar om je al glimlachend een flyer te overhandigen. De welbekende uitspraken en), azing, asega, asige, [Mnl.
als: ‘ja, zo’n bestuursjaar is onwijs leerzaam!’ en ‘je zult er geen spijt van krijgen!’, vliegen Asige <Oudfries âsega Redactie(vgl.
je dan om de oren. eega), lett. spreker
Maarten-Bas van de
Oosterdijk
Harrie Bijnen
wet], (in’t oude Friese recht)
Marjolein Buwalda
Na een tijdje in de Asega-commissie te hebben gezeten, moet ik eerlijkheidshalve
volksrechter. Asega Sanne vanazig(m.;-
Dam
bekennen dat dergelijke uitspraken niet uit de lucht gegrepen zijn. Ik kan beamen dat
een commissiejaar leerzaam is. Zo heb ik geleerd hoe ik beter kan samenwerken en heb en), azing, asega, asige, [Mnl.
Sanne Leentjes
ik me bekwaamd in het lay-outen. Wil je ook met anderen samenwerken of dat ene gat Asige <Oudfries âsega Lay-out
(vgl.
in jouw CV opvullen? Dan raad ik je aan om toch maar een blik op die flyers te werpen. eega), lett. spreker
Maarten-Bas van de
Oosterdijk
Een ander fenomeen dat steeds terugkeert, is de onrustige jaarwisseling. Elk jaar blijkt wet], (in’t oude Friese recht)
maar weer dat er lieden zijn die dat moment aangrijpen om rotzooi te trappen. Niet Oplage
240 exemplaren
zelden is de politieagent of de ziekenwagenbroeder daar het mikpunt van. Ook is het in
brand steken van auto’s, naast het vreugdevuur, een traditie geworden. Men schaart dat en), azing, asega, asige, [Mnl.
soort gedrag tegenwoordig onder de oneliners: ‘de verharding van de maatschappij’ of Asige <Oudfries âsega Druk(vgl.
Copy Copy
‘het vervagende normbesef ’. Door dergelijke lieden snel te berechten, hoopt men het eega), lett. spreker van de
tij te kunnen keren. Vlak na de jaarwisseling krijg je dan via de media te horen hoeveel wet], (in’t oude Friese ISSNrecht)
zaken er zijn afgedaan middels het snelrecht.
0920-2919
Dit fenomeen wordt in deze Asega nader belicht in het artikel Snelrecht en supersnelrecht. en), azing, asega, Copyright asige, [Mnl.
Er wordt nagegaan in hoeverre snelrecht effectief is en wat daarbij de juridische grenzen Asige
Niets uit<Oudfries
deze uitgave mag âsega
worden(vgl.
Voorwoord
zijn. Verder wordt in een ander artikel de positie van het slachtoffer in het strafrecht eega), lett. spreker
verveelvoudigd en/of openbaarvan de
besproken. De wetgever heeft daar een concrete invulling aan willen geven door een gemaakt zonder voorafgaande
wet], (in’t oude Friese recht)
schriftelijke toestemming van de
nieuwe titel in het Wetboek van Strafvordering op te nemen. Wat ook lezenswaardig is,
volksrechter. Asegauitgever. azig(m.;-
is het artikel dat gaat over de berechting van collaborateurs na de Tweede Wereldoorlog.
Het artikel geeft een kijk op de manier waarop de regering toentertijd met deze lieden en), azing, asega, asige,
Met speciale dank aan
is omgegaan. Vergeet bovendien niet het artikel over piraterij te lezen. Sanne Leentjes [Mnl. Asige <Oudfries
Het bestuur
âsega
snijdt daarmee een zeer actueel onderwerp aan. Zo werpt ze in haar stuk terecht de vraag (vgl. eega),Prof. lett.Mr.spreker
G. Knigge van
op hoe met dit fenomeen om te gaan. Om de zo veel tijd hoor je namelijk dat er piraten de wet], (in’t Sander oudeFlight Friese
zijn die een konvooi aanvallen en vervolgens in de boeien worden geslagen. Maar wat recht) volksrechter. Rob Zijlstra
Asega
daarna gebeurt, blijft vaak in nevelen gehuld. Daarom rijzen vragen als: Hoe worden de Jesse van Muylwijck
piraten berecht? Worden ze überhaupt wel berecht? Wie is daarvoor verantwoordelijk? azig(m.;-en), azing, Anne de Jong asega,
De antwoorden op deze en andere vragen vind je terug in het artikel Schip Ahoy! asige, [Mnl. Asige <Oudfries
Lisette Leerkes
âsega (vgl. Jan Hoekman
eega), lett.)
Als vanouds tref je in de Asega naast de juridische artikelen ook onze vaste rubrieken volksrechter. Asega E-mail azig(m.;-
aan. Denk daarbij aan de column van prof. mr. Knigge en de rubriek Commentaar. \en), azing, asega, aBige,
asega@simonvanderaa.nl
In de nieuwe rubriek De week van… beschrijft Lisette Leerkes haar werkweek. Het is
leuk om te lezen hoe het werkende leven eruit kan zien. Het lijkt warempel wel een [Mnl. Asige <Oudfries Volgende editie
âsega
terugkerend fenomeen, want ook deze laatste Asega van dit studiejaar bevat een hoop (vgl. eega), lett. spreker Oktober van
interessante artikelen. We hopen dat jij als lezer het blad de afgelopen periode met veel de wet], (in’t oude Friese
Kopij voor de Asega dient in
plezier hebt gelezen. Zowel op het inhoudelijke als vormgevingstechnische vlak denken recht)overlegvolksrechter.
te geschieden en tijdig
Asega
wij een sprong voorwaarts te hebben gemaakt. Het is aan de volgende commissie om azig(m.;-en), azing, asega,
kenbaar gemaakt te worden.
daarmee verder te gaan. Wij kijken er in ieder geval naar uit.
asige, [Mnl. Asige <Oudfries
Namens de commissie wens ik de lezer veel goeds toe! âsega (vgl. eega), lett. spreker
van de wet], (in’t oude Friese
Maarten-Bas Oosterdijk recht) volksrechter. Asega
2 azig(m.;-en), azing, asega,
asige, [Mnl. Asige <Oudfries
âsega (vgl. eega), lett. spreker
<Oudfries âsega (vgl. eega),
VOORWOORD
lett. spreker van de wet], (in’t
oude Friese recht) volksrechter. Van het bestuur...
Beste Simon Leden,
asega,Adresasige, [Mnl. Asige
<Oudfries
Oude Kijkâsega (vgl.
in ‘t Jatstraat 26 eega), Wat vliegt de tijd, dit is alweer het allerlaatste voorwoord dat ik voor de Asega
9712 EK Groningen.
lett. spreker van de wet], (in’t mag schrijven. Wat is er veel gebeurd in de afgelopen maanden. Op 10 maart
oudeInternet
Friese recht) volksrechter. vond het jaarlijkse symposium plaats. Vanuit verschillende invalshoeken werd het
www.simonvanderaa.nl onderwerp ‘huiselijk geweld’ belicht. Het was een zeer interessante en geslaagde
dag. De symposiumcommissie heeft hard gewerkt om de goede naam van het
asega,E-mail
asige, [Mnl. Asige
symposium hoog te houden. Dat is zeker gelukt, complimenten! Ook het pleiten
bestuur@simonvanderaa.nl stond afgelopen tijd in de spotlights. Het niveau bij de voorronde van de nationale
lett. spreker van de wet], (in’t requireerwedstrijd was erg hoog. De voorronde is overtuigend gewonnen en op
oudeBestuur
Friese recht) volksrechter.
Lotte van Aanholt
16 april zal Groningen de titel verdedigen in Amsterdam. Ook de pleitwedstrijd
Voorzitter was een succes. Groningen schopte het met een sterk team tot in de finale. Na
voorzitter@simonvanderaa.nl een sidderende strijd is Nijmegen er met de beker vandoor gegaan. Volgend jaar
Tel.: 06-10282675 vindt de wedstrijd in Groningen plaats en op eigen grond zullen we ons niet laten
verslaan!
lett. Marianne
spreker Wondaal van de wet], (in’t
Secretaris
oudesecretaris@simonvanderaa.nl
Friese recht) volksrechter. Ondanks alle drukte van de afgelopen periode staat er ook weer een hoop op het
Tel.: 06-51366022 programma. Van leren schieten bij de politie tot voetballen tegen de vakgroep, het
asega,Daan asige,
Cornelissen [Mnl. Asige gaat allemaal gebeuren. Natuurlijk staat ook de buitenlandse reis voor de deur. De
<Oudfries
Penningmeesterâsega (vgl. eega), commissie is druk bezig de laatste voorbereidingen te treffen en het belooft een
penningmeester@simonvanderaa.nl fantastische week te worden. Ik kan niet wachten!
lett. Tel.:
spreker van de wet], (in’t
06- 22049953
oude Friese recht) volksrechter. Op 19 mei staat dan alweer de ALV op de agenda. We zullen dan na een fantastisch
Asega Judith azig(m.;-en),
Ritsema azing, jaar worden opgevolgd. Het kandidaats bestuur is inmiddels bekend en tijdens een
Commissaris intern
intern@simonvanderaa.nl druk bezochte borrel aan de leden voorgesteld. Het kandidaats bestuur ziet er als
Tel.: 06-43430393 volgt uit:
lett. Marjolein
spreker den vanUylde wet], (in’t
Charlotte Goelema – voorzitter
oudeCommissaris
Friese recht) extern volksrechter.
Yvette Oeben – secretaris
extern@simonvanderaa.nl
Tel.: 06-44619469 Melissa Teernstra – penningmeester
asega, asige, [Mnl. Asige Marjolein Buwalda – commissaris intern
<Oudfries
De contributieâsega (vgl.vaneega),
van Simon Gerben Kobus – commissaris extern
der Aa bedraagt 17,50 Euro. De
lett. betaling
hiervan geschiedt door
oudemiddel
Friese vanrecht) volksrechter.
automatische incasso
Tot slot wil ik namens het hele bestuur zeggen dat we een fantastisch jaar hebben
gehad, met elkaar en met de commissies. Dankzij jullie heeft de vereniging wederom
Asega azig(m.;-en),
(rekeningnummer: azing,
38.51.58.653).
Leden ontvangen hiervoor de een geweldig jaar gedraaid. Ik wil dan ook alle actieve leden bedanken voor hun
‘Asega’ en hebben voorrang inzet het afgelopen jaar.
<Oudfries
en kortingâsega (vgl.
bij deelname aan eega),
lett. spreker van de wet],
activiteiten die door Simon van (in’t
der Nu rest mij niets meer dan jullie veel leesplezier te wensen!
Aa worden georganiseerd. Een
oudelidmaatschap
wordt automatisch
Asega verlengd,azig(m.;-en),
behalve wanneer azing,
Lotte van Aanholt
asega, asige, tijdig
het lidmaatschap [Mnl.wordt Asige
opgezegd. Dit dient schriftelijk
te gebeuren bij de secretaris van
lett. de
spreker
verenigingvan devoor
en wel wet],
15 (in’t
oudeseptember
van elk collegejaar.
Adreswijzigingen t.a.v. de secretaris
van Simon van der Aa, p.a. Oude
asega,Kijk inasige,
‘t Jatstraat [Mnl.
26, 9712 EK Asige
Groningen. Zo ook klachten over
lett. de bezorging.
oude Friese recht) volksrechter.
Asega azig(m.;-en), azing, 3
Columns
Commentaar
Knigge concludeert
Kan dit niet langer (punt nl)?
Zen en de kunst van de cameratoezicht
OM werkt hard aan goede aanpak cybercrime
COMMENTAAR
Iemand met de neus aanwijzen Recidive versus kredietcrisis?

Sanne van Dam Sanne Leentjes
Wetenschappers hebben een ongewoon nieuw wapen Eind vorig jaar maakte Minister van Justitie Hirsch
in de strijd tegen terrorisme ontdekt: de menselijke Ballin bekend dat daders van criminaliteit minder snel
neus. Naast de irisscan, de vingerafdruk en zelfs de de fout ingaan. Het percentage recidive is zowel bij
bodyscan, is er nu ook de neusscan. Onderzoekers volwassenen als kinderen gedaald. Voor het éérst sinds
van de universiteit van Bath zijn tot de conclusie 1997 is de strafrechtelijke recidive gedaald. Met name
gekomen dat het scannen van de menselijke neus een de terugval onder gedetineerden. Van de volwassenen
bruikbaar middel kan zijn bij het identificeren van die in 2006 een penitentiaire inrichting verlieten, ging
gezochte personen. De Britse onderzoekers maakten 54% binnen twee jaar opnieuw de fout in. Dit was
een 3D-afbeelding van de neuzen van 40 mensen. in 2002 nog 59%. Van alle volwassenen die in 2006
Ze gebruikten daarvoor een apparaat met de naam straf kregen opgelegd, viel rond 28% weer in het oude
Photoface dat vier foto’s uit verschillende hoeken patroon. Dit was een paar jaar eerder nog 30%. Ook
maakt. Software analyseert dan de vorm, het profiel het aantal justitiecontacten is gedaald. Het kabinet,
van de neusbrug en het gebied tussen de bovenkant bij schrijven demissionair, heeft het terugdringen
van de neus en de ogen. De onderzoekers hebben aan van de recidive hoog in het vaandel staan, met onder
de hand van de 3D-neusscans verschillende neustypes andere het project ‘Veiligheid begint bij voorkomen’.
ontdekt: de Romeinse, de Griekse, de Egyptische, de Op het eerste gezicht lijken de percentages niet al te
valkenneus, de korte, platte neus en de wipneus. Uit spectaculair te noemen, maar Ballin noemt het toch
de tests bleek dat de neusscans goed bruikbaar zijn als een omslagpunt. Het is namelijk voor het eerst sinds
identificatiemiddel bij verdekte opsporingsoperaties twaalf jaar dat er een daling te zien valt. Door een
die soms worden gebruikt om criminelen op te sporen. persoonsgerichte aanpak en nazorg in de gemeente
Volgens hoofdonderzoeker Adrian Evans zou een daalt het aantal veelplegers. Maart jl. werd ook nog eens
neusscan de perfecte aanvulling zijn op irisscans, bekend gemaakt dat drie Justitiële Jeugdinrichtingen
die nu al op veel plaatsen worden gehanteerd. ‘De worden gesloten. Die in Den Helder, Vught en
neus is een prominent gezichtskenmerk, maar tot Rekken. Dit wegens onder andere forse afname van
nu toe is nauwelijks onderzocht of neuzen kunnen ernstig gepleegde delicten onder jeugdigen in 2005-
worden gebruikt als biometrisch opsporingsmiddel’, 2008. Ook aardig om te vermelden is dat er onlangs
zo verklaarde Evans. Het voordeel van de nieuwe bekend werd dat rechters rekening houden met de
techniek is volgens de wetenschapper het feit dat financiële crisis, bij het opleggen van een straf. Dit om
mensen hun neus maar moeilijk kunnen verbergen. te voorkomen dat delinquenten hun baan verliezen.
‘De irisscan is een krachtig middel, maar het is moeilijk Het matigen van een straf komt vooral voor bij
om de scan snel en goed uit te voeren. Ook kan de iris ‘kleine’ delicten zoals (winkel)diefstal, mishandeling
gemakkelijk worden bedekt door de oogleden of door of verkeersmisdragingen. Hierbij wordt nu vaker een
brillenglazen’, aldus Evans. ‘Bij de neus ligt dat anders. voorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd in plaats
Natuurlijk kun je een neus laten breken. Of je kunt een van een onvoorwaardelijke of het rijbewijs wordt
valse neus dragen of plastische chirurgie ondergaan, toch niet ingehouden. ‘In deze tijd is werk nu eenmaal
maar dat zijn vrij drastische maatregelen.’ Het is de een groot goed. Neem je bijvoorbeeld het rijbewijs
vraag of de neusscan inderdaad een betrouwbaar van een vrachtwagenchauffeur af, of moet hij een
identificatiemiddel is. Er is immers maar een klein tijd zitten, dan kan dat enorme gevolgen hebben.’ Dit
aantal neuzen aan de tests onderworpen. Hoewel de geeft Arnhemse strafrechter, Margo Somsen, aan. Nu
onderzoeken doorgaan en worden uitgebreid, zal het ben ik benieuwd of op bepaalde recidivecijfers tussen
nog enige tijd duren voordat de scan als neusje van de 2009-2012 ook een daling te zien zal zijn. Zal met
zalm zal gelden. spanning afwachten.
Reageren? Asega@simonvanderaa.nl
5
COLUMN
Knigge concludeert was. Ook had ze wel gezien dat het geld dat Berend naar
haar overmaakte afkomstig was van een rekening van de
vereniging. Zij had daar verder niet bij nagedacht. Bé zal
Prof. mr. G. Knigge is advocaat-generaal bij de Hoge
wel een rekening bij de vereniging hebben, had ze gedacht.
Raad. In deze rubriek vertelt hij over zijn werk. Hoe dom kan een mens zijn? In mijn conclusie
schreef ik dat ik in elk geval in eerste instantie meende dat
het Hof het gelijk aan zijn zijde had. Natuurlijk had bij Clara
een lampje moeten gaan branden toen zij zag dat het geld
afkomstig was van de IJsbaanvereniging. Natuurlijk had ze
toen stappen moeten ondernemen en moeten uitzoeken
hoe het zat. Omdat ze dat had nagelaten, had het Hof
geoordeeld dat ze ernstig tekort was geschoten. Clara was
volgens het Hof “aanmerkelijk onvoorzichtig” geweest
en daarom werd ze veroordeeld wegens schuldheling.
Tegen dat oordeel leek niets in te brengen. De klacht
die de raadsman van Clara had geformuleerd, scheen tot
falen gedoemd. De Hoge Raad zou, zoals tegenwoordig
standaard is bij kansloze cassatieberoepen, de klacht op
voet van art. 81 RO kunnen afdoen, dat wil zeggen zonder
enige motivering.
Ik schreef niet voor niets dat ik in eerste instantie
meende dat het Hof gelijk had. In tweede instantie
namelijk was ik begonnen te twijfelen. Dat kwam door
het verweer dat de verdediging had gevoerd bij de
behandeling van de zaak door het Hof. De raadsman had
zich beroepen op het romantische karakter van de relatie
die zich tussen Clara en Berend had ontwikkeld. Gesteld
werd “dat vriendschaps- en liefdesrelaties hun basis
vinden in wederzijds vertrouwen”. Met andere woorden:
Verliefd op de penningmeester (HR 24 november
kan en mag van een vrouw verwacht worden dat zij haar
2009, NJ 2009, 608)
geliefde wantrouwt? Aan die vraag was het Hof geheel
voorbijgegaan. En dat vond ik weinig bevredigend. Want
Clara Boeijen, een veertigjarige vrouw uit Schiedam, was
zo gek was de stelling van de verdediging niet.
door het Gerechtshof in Amsterdam wegens schuldheling
“Een liefdesrelatie die hand in hand gaat met
veroordeeld tot een werkstraf van zestig uur. Het Hof had
argwaan en wantrouwen”, schreef ik, “is doorgaans
in zijn arrest uiteengezet wat er was gebeurd.
inderdaad geen lange duur beschoren. Liefde maakt
Clara had via een contactadvertentie een man leren
blind, zegt de volksmond. Psychologen zouden wellicht
kennen, Berend Kool geheten. Clara vertelde hem dat zij
spreken van cognitieve dissonantie. Als eenmaal de
in financiële moeilijkheden zat. Haar WAO-uitkering was
gedachte heeft postgevat dat de partner te vertrouwen is,
namelijk plotseling stopgezet. Berend, door Clara liefkozend
wordt daarmee strijdige informatie genegeerd.” Ik wees
Bé genoemd, begon haar te helpen. Hij gaf haar contant
erop dat dit verschijnsel de voedingsbodem vormt voor
geld en kocht met grote regelmaat dure cadeaus voor haar.
de bepaald niet zeldzame gevallen van huwelijkszwendel,
Ook stortte hij diverse keren geld op haar rekening, in
gevallen waarin de goedgelovigheid van de vrouw ertoe
totaal € 7000, -. Clara had Bé wel eens uit nieuwsgierigheid
leidt dat zij financieel volledig wordt uitgekleed. Ook in
gevraagd of hij rijk was, waarop hij had geantwoord dat
dit soort gevallen rijst voor de buitenstaander dikwijls de
hij een appartement goed had kunnen verkopen. Dat
vraag hoe het mogelijk is dat de vrouw geen argwaan heeft
was gelogen. Het geld was van de IJsbaanvereniging
gekregen en hoe het mogelijk is dat zij de man die haar
in Laren. De heer Kool was penningmeester van die
het hof maakte blindelings heeft vertrouwd. Ondanks
vereniging en had het geld achterover gedrukt. Clara
al die begrijpelijke verbazing schaart het strafrecht zich
zei dat niet te hebben geweten. Berend had haar wel
in deze gevallen aan de zijde van de vrouw. Zij wordt
verteld dat hij penningmeester van de IJsbaanverening
behandeld als slachtoffer van oplichting. Het is toch wel
6
COLUMN
een beetje wrang, zo betoogde ik, dat het strafrecht onverkort in liefdesrelaties?” Mijn conclusie was dat
zich in de onderhavige zaak tegen de vrouw keert. het Hof ten onrechte geen aandacht had besteed
Haar goedgelovigheid wordt haar nu als grove schuld aan dit aspect van de zaak en dat zijn arrest daarom
aangerekend. door de Hoge Raad vernietigd diende te worden. Dat
Ik wees er in mijn conclusie op dat uit de betekende dat de behandeling in hoger beroep moest
bewijsmiddelen niet bleek dat Clara op enig moment worden overgedaan. Ik vermeldde erbij dat ik “al
argwaan had gekregen. Ze had weliswaar gevraagd aarzelende” tot die conclusie was gekomen. Want voor
of de heer Kool rijk was, maar dat betekent nog niet het oordeel waartoe ik in eerste instantie was gekomen,
dat ze de zaak niet vertrouwde. Volgens haar eigen viel tenslotte ook veel te zeggen.
verklaring kwam de vraag voort uit nieuwsgierigheid. De Hoge Raad volgde mij niet. Hij verwierp het
Daarbij kon ik me wel wat voorstellen. Misschien was cassatieberoep omdat hij het oordeel van het Hof niet
Clara’s nieuwsgierigheid wel ingegeven door hoop: onbegrijpelijk vond, “ook niet in het licht van de tussen
“Zou ik een rijke man aan de haak hebben geslagen?”. de verdachte en B. Kool bestaande relatie”. Daarmee
Misschien ook werd die nieuwsgierigheid gevoed had ik, hoe gek het misschien ook klinkt, toch iets
door zorg: “Maakt Bé het niet te gek? Kan hij dat bereikt. De zaak was niet met art. 81 RO afgedaan en
allemaal wel betalen?”. Ik schreef erbij dat ik me kon werd daardoor niet prijsgegeven aan de vergetelheid.
voorstellen dat Clara zich achteraf geen verdachte, Bovendien had de Hoge Raad niet gezegd dat de aard
maar slachtoffer voelde. Slachtoffer van (overigens niet van de relatie er helemaal niet toe deed. De Hoge Raad
strafbare) emotionele oplichting. De heer Kool kreeg zei dat het in dit geval niet anders werd als in aanmerking
immers de aandacht en de liefde van Clara doordat hij werd genomen dat het hier om een liefdesrelatie ging.
voorwendde dat hij een welgesteld man was die haar uit De aard van de relatie lijkt dus wel een factor
de problemen kon helpen. te zijn die meetelt. De Hoge Raad was dan wel van
Ik maakte me daarmee schuldig aan een oordeel dat ook in de liefde zorgvuldigheid vereist is, hij
vorm van speculatie over de feiten waarvoor in de sloot tegelijk niet uit dat de zorgvuldigheidseisen in de
cassatieprocedure eigenlijk geen plaats is. Maar het relationele sfeer minder streng zijn dan in de zakelijke
ging me erom te benadrukken dat er in cassatie vanuit sfeer. Daarmee kon ik tevreden zijn. De hand van een
moest worden gegaan dat Clara subjectief te goeder advocaat-generaal is gauw gevuld.
trouw was geweest. Zo hoopte ik te voorkomen dat het
oordeel van de Hoge Raad werd vertroebeld door de
gedachte dat Clara vast wel in de gaten had gehad dat er
iets niet klopte. Psychologisch gezien was zij misschien
wel meer slachtoffer dan dader.
Nu is psychologie geen strafrecht. Strafrechtelijk
gezien sluit subjectieve goede trouw schuldheling niet
uit. Van schuld kan ook sprake zijn als de verdachte
iets niet besefte wat hij of zij wel had moeten beseffen.
Men spreekt dan van onbewuste schuld. En daarvan
was volgens het Hof sprake geweest. Volgens het
Hof had Clara kunnen weten dat haar Bé een scheve
schaats reed. Clara’s onwetendheid was juist het gevolg
van haar fout. Zij had immers, toen zij zag dat het geld
van de rekening van de IJsbaanvereniging kwam, niet
uitgezocht hoe de vork in de steel zat.
De vraag waarmee ik worstelde, was of het
Hof daarmee niet te streng was geweest. Welke
voorzichtigheid moeten partners jegens elkaar aan
de dag leggen in zich ontluikende liefdesrelaties?
Dat is geen feitelijke, maar een normatieve vraag,
een vraag naar de eisen die in dit soort situaties aan
mensen worden gesteld. “Gelden”, zo schreef ik, “de
zorgvuldigheidseisen die in het zakelijk verkeer gelden
7
COLUMN
Kan dit niet langer (punt nl)?

A.D. Nauseam
Wat een verschrikking moet het zijn om een familielid, mee te werken aan een onderzoek door het Pieter Baan
een vriend of een vriendin te verliezen. Wat een nog Centrum. Mannen, vrouwen met seksueel deviant gedrag
ergere verschrikking moet het zijn, als dit overlijden moeten behandeld worden om recidive te voorkomen.
het gevolg is van een misdrijf. De leegte, het verdriet, In een gevangenis vindt niet de behandeling plaats die
de woede. Geen geld kan tegen dit verlies op. Het hele nodig zou zijn. Bij tbs wel. Wat zou de achtergrond
idee om personen die een affectieve relatie hadden zijn van de eerdergenoemde weigering? Dit heeft te
met het slachtoffer tegemoet te komen middels een maken met de duur van de straf of de maatregel. Bij de
financiële vergoeding, komt mij voor als een stap in de gevangenisstraf is een einde in zicht, een einde waarbij
verkeerde richting. Zou het leed ietwat worden verzacht, betrokkene sowieso terugkeert in de maatschappij –
als je, als nabestaande, een vergoeding zou krijgen van zonder vaststelling of deze terugkeer een veilige is. Bij
maximaal 17.500 euro? Zou de geleden immateriële tbs is dit einde minder goed in zicht. Slaat de behandeling
schade gecompenseerd kunnen worden door een niet aan, dan wordt de tbs verlengd. Dit heeft echter wel
nieuwe Ghanees grijze Siematic keuken met een Bosch een limiet. Lukt het niet om het delictsrisico, na een
combi-oven? Zou het geldbedrag de verliesverwerking langdurige behandeling, tot een aanvaardbaar niveau
vergemakkelijken? Het lijkt mij, evenals de Eerste terug te brengen, dan wordt de betreffende patiënt op
Kamer, sterk. de zgn. longstay-afdeling geplaatst. Tbs’ers vrezen deze
afdeling. Een soort verkapt levenslang. Het is nu zelfs zo,
Zou de juiste straf daarentegen aan de verliesverwerking dat advocaten cliënten adviseren om medewerking aan
kunnen bijdragen? Wellicht. Meer dan een bescheiden psychisch onderzoek te weigeren en zo een veroordeling
financiële vergoeding, in mijn ogen. Maar is een juiste tot tbs te ontlopen. Dat is nogal wat. Zeker als je stelt
straf ook in elke zaak mogelijk? Doorgaans zullen dat deze advocaten weten dat het recidiverisico bij de
de nabestaanden de volledig toerekeningsvatbare niet-behandelde cliënt vier maal hoger ligt. Een moreel
moordenaar liever 30 jaar dan bijvoorbeeld 24 jaar dilemma. Niet eentje van wel of niet een dansje maken
zien zitten, maar zij zullen – hoe raar het wellicht ook met de verdachte van de decembermoorden. Neen,
klinkt – dit kleine verschil accepteren. Hij moet zitten, eentje waarbij een afweging gemaakt moet worden tussen
tussen vier muren, vele jaren lang. Maar wat te doen het belang van cliënt en het belang van de maatschappij.
met de verminderd toerekeningsvatbare moordenaar? Een super moreel dilemma, als je het mij vraagt.
Degene waarbij een ziekelijke stoornis of gebrekkige
ontwikkeling van de geestesvermogens ten tijde van het Het idee achter het burgerinitiatief is begrijpelijk, de
plegen van het delict, de gedragskeuzen c.q. gedragingen beoogde uitwerking minder. Henk Donkersteeg wil met
van betrokkene heeft beïnvloed? Degene die, met andere zijn burgerinitiatief bewerkstelligen dat de wet wordt
woorden, niet geheel verantwoordelijk kan worden aangepast. Iemand die een ernstig misdrijf begaat, moet
gehouden voor zijn daden. Is in zo’n geval gevangenisstraf, wettelijk worden verplicht om mee te werken aan een
vermeerderd met tbs, de juiste straf ? Ik meen van wel. gedragskundig onderzoek. Doet hij of zij dit niet, dan
Maar wat als deze dader vervolgens weigert om mee te moet er standaard tbs op worden gelegd. Hier heb ik
werken aan het vereiste gedragskundig onderzoek, met grote problemen mee. Net zoals iemand onschuldig
als gevolg dat er alleen een gevangenisstraf kan worden is totdat het tegendeel bewezen is, is iemand, wat mij
opgelegd? Verandert uw antwoord als het nu niet over betreft, geestelijk gezond totdat het tegendeel bewezen is.
een moordenaar gaat, maar over een zedendelinquent? Waarom iemand behandelen, waarvan niet is vastgesteld
Iemand die bijvoorbeeld kleine meisjes en jongetjes dat de ziekelijke stoornis heeft doorgewerkt in het delict?
aanrandt. Is het opleggen van louter een gevangenisstraf Waarom een schaarse behandelplaats opofferen voor
in een dergelijk geval de juiste straf ? ‘Neen!’, zegt Henk zo’n iemand? Dat wil niet zeggen, dat ik geen sanctie wil
Donkersteeg uit Ede, die een van de daders van zijn verbinden aan het niet meewerken aan een gedragskundig
misbruikte 7-jarig dochtertje eind februari 10 jaar cel zag onderzoek. Ik denk alleen dat je een andere oplossing
krijgen. Hij is op de website www.ditkannietlanger.nl een moet zoeken dan een ‘standaard tbs’ bij weigering. Zo’n
burgerinitiatief begonnen om zedendelinquenten tbs met ‘standaard tbs’ lijkt mij niet kunnen (punt nl).
dwangverpleging op te leggen, indien zij weigeren om
8
COLUMN
Zen en de kunst van de

cameratoezicht
Sander Flight
Deze week was ik op een bijeenkomst waar iemand
een presentatie gaf over draadloos cameratoezicht.
Ik dacht dat draadloos cameratoezicht simpel was:
in plaats van een kabel heb je een antenne en een
ontvanger. Toch? Nou, nee dus. Binnen een half
uur kwamen tientallen woorden voorbij die ik zelf
nooit gebruik: streamen, uptime, cutting edge, in-
house expertise en de mooiste van allemaal: dual wan
fail over router. Wat betekent dat in hemelsnaam?
En waarom val je mij ermee lastig? Ik wil helemaal
niet weten hoe het werkt, ik wil weten of het werkt.
Ik ben niet op de wereld om innovaties te betalen:
ik zoek oplossingen die me helpen mijn buurt,
school, parkeerterrein of ziekenhuis veiliger te
maken. Ik moest denken aan mijn favoriete boek:
Zen and the art of motorcycle maintenance van
Robert Pirsig. Dat boek gaat over van alles, maar
nauwelijks over motoronderhoud. Het gaat vooral
over het verschil tussen de klassieke (technische)
en romantische (hippie/groovy) kijk op de wereld.
Romantici zijn bang voor klassieke techniek: het
is ‘undefined, but inhuman, mechanical, lifeless, a
blind monster, a death force’. Als je als hippie met
een techneut praat, voel je dat. Waarom maken ze
alles zo ingewikkeld? Waarom moet ik nadenken
over bandbreedtes, frequenties, compressie-
technieken: pixels, bits en bytes? Bah. Maar het
is onvermijdelijk. Als we willen voorkomen
dat cameratoezicht onbedoeld leidt tot een Big
Brother samenleving, dan moeten ook de hippies,
de burgemeesters en raadsleden van Nederland,
zich gaan verdiepen in de techniek. Het boek van
Pirsig geeft een gouden tip aan alle bange hippies.
Het staat in geen enkele gebruiksaanwijzing, maar
de belangrijkste ingredienten om techniek klein te
krijgen zijn aandacht en liefde. En dat is ook voor
hippies een aantrekkelijk idee. Geef aandacht en
liefde aan techniek en je wordt een gelukkig en
verlicht mens!
9
REACTIE
OM werkt hard aan goede aanpak cybercrime

Een reactie op het artikel over cybercrime dat in de vorige Asega stond.
In haar artikel over cybercrime concludeert Sanne Leen- maar door. Ook is samenwerking nodig met de politie en
tjes dat politie en Openbaar Ministerie (OM) meer aan- dat gebeurt ook op intensieve schaal met het Programma
dacht zullen moeten besteden aan cybercrime. Ze spreekt Aanpak Cybercrime van de Nederlandse politie. Tenslotte
daarmee een waar woord en gelukkig gebeurt dat ook al. is het belangrijk dat er ook vanuit de rechtspraak aandacht
Ik wil graag de gelegenheid aangrijpen om iets meer te voor dit fenomeen is. Bij het Gerechtshof in Den Haag
vertellen over de manier waarop, omdat dat deel in het is een expertisecentrum cybercrime opgericht. Ook daar-
artikel wat onderbelicht is gebleven. Terwijl er wel veel mee wordt waar mogelijk samengewerkt.
gaande is.
Leentjes besluit haar artikel terecht positief. ICT levert
Zowel de politie als het OM hebben programma’s in het niet alleen bedreigingen op, maar zeker ook kansen. Die
leven geroepen, die erop zijn gericht beter het hoofd te kansen worden in het programma cybercrime ook gegre-
kunnen bieden aan dat veelomvattende fenomeen cyber- pen. Zo is er een interactieve infograpchic ontwikkeld, die
crime. Want veelomvattend is het. In de opsomming die de werking van het internet inzichtelijk maakt. Ook wordt
Leentjes geeft over de meest bedreigende vormen van cy- daarin aangegeven wat een DDOS-attack nu eigenlijk is,
bercrime ontbreekt zelfs nog een hele belangrijke: skim- hoe een worm of virus werkt, op welke manieren botnets
men. Die veelomvattendheid maakt een structurele aan- ingezet worden en hoe die worden bestuurd en ‘gemaakt’.
pak niet eenvoudig, temeer niet omdat het zicht op de Daarnaast werken de cybercrimeofficieren over niet al te
omvang van cybercrime nogal beperkt is. lange tijd samen in een digitale samenwerkingsruimte, te
vergelijken met een sharepoint-omgeving.
Het OM heeft ervoor gekozen op de elf grootste par-
ketten in Nederland officieren van justitie aan te stellen Met andere woorden: er is veel gaande in opsporings- en
die zich speciaal richten op de bestrijding van cybercrime. vervolgingsland. Er is de politie en het OM veel aan gele-
Daarbij worden ze ondersteund door secretarissen en op gen om cybercrime effectief te kunnen bestrijden. Daar-
een enkel parket ook door een criminoloog. Dat laatste toe wapenen we onszelf, maar zoeken we ook de samen-
natuurlijk juist met het oog op het krijgen van inzicht in werking met anderen. Want goed zicht op cybercrime is er
aard en omvang van het probleem. dan misschien niet, het is zonneklaar dat het gebruik van
ICT om strafbare feiten te plegen alleen maar toe zal ne-
Deze specialisten worden opgeleid bij de SSR, het oplei- men. Waarom? Omdat criminelen zich daar begeven waar
dingsinstituut van de rechters en officieren van justitie. de pakkans het kleinst is en de opbrengst het hoogst. Mag
Daarbij worden ook private ondernemingen zoals FOX u raden waar dat in dit tijdperk is.
IT, Digital Intelligence en Hofmann ingeschakeld. Deze
bedrijven hebben namelijk kennis in huis die het OM niet Jan Hoekman
heeft. Binnen het OM is echter wel degelijk al langere tijd Officier van Justitie en landelijk projectleider cybercrime van het
ook echte specialistische kennis aanwezig. Het gaat dan OM.
om de High Tech Crime Unit van het Landelijk Parket,
die nauw samenwerkt met het team High Tech Crime van
het Korps Landelijke Politiediensten. Dit team brengt
overigens ook regelmatig een criminaliteitsbeeldanalyse
(CBA) uit. Enig zicht op cybercrime in enge zin (ICT als
doelwit) is er op basis van die CBA en uiteraard de tren-
drappportages van Govcert wel.
Nu staat het OM niet alleen in deze ontwikkeling. Dat

zou ook vrij zinloos zijn. Vast staat wel dat het strafrecht
alleen het opkomende cybercrimetij niet zal keren. Daar-
voor is samenwerking nodig met private partijen. Dat
zijn er vele, zoals online handelsplaatsen, banken, ICT-
beveiligingsbedrijven, antivirusontwikkelaars en ga zo
10
Jongbloed Juridische Boekhandel
Dé specialist in rechtsliteratuur
Bij Jongbloed haal je je juridische boeken!

Volg je een juridische studie zoals rechten, criminologie of bestuurskunde?
Jongbloed heeft een ruime voorraad van alle studieboeken die jij nodig hebt.
De voordelen op een rijtje:

• 5% studentenkorting via de website en in de winkel*
• Je kunt op rekening kopen en deze eventueel naar je ouders laten sturen
• Bij een boekbestelling boven de € 20,- betaal je geen verzendkosten*
*zie voorwaarden op onze site
Vestigingen
Leiden en Den Haag
Ga naar www.jongbloed.nl/student
Essays
Schip Ahoy!
Snelrecht en supersnelrecht
De berechting van collaborateurs tijdens en na WO2
Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces
ESSAY
Schip Ahoy!
Sanne Leentjes
Een papegaai op de ene schouder, lang zwart krullend haar inclusief lange baard, een
haak in plaats van een linkerhand en niet te vergeten hét ooglapje. Dit stereotype beeld van
een piraat wordt nog veelvuldig gebruikt in kinderverhalen en met carnaval is het ook een
prima outfit te noemen. Maar vandaag de dag kunnen we de ‘echte’ piraten niet meer ro-
mantiseren onder de noemer pratende papegaai en haakhand. Internationale handel is van
groot belang voor de economie in staten. Vooral in Nederland, een handelsland bij uitstek.
Deze handel kan ruw worden verstoord door aanvallen van zwaar bewapende piraten die
gijzelen en moorden om je de handel of het gehele schip afhandig te maken om vervolgens
ook nog losgeld te vragen. Vooral Somalische piratenaanvallen zijn in de afgelopen jaren
veelvuldig in het nieuws geweest. Deze aanvallen roepen natuurlijk veel vragen op zoals:
‘Hoe voorkom je een aanval? En zijn deze piraten te vervolgen?’. Dit zijn echter complexe
vraagstukken te noemen die zich nog op verscheidene punten moeten ontwikkelen.
‘Als schuldig aan zeeroof wordt gestraft hij die als paar rampen, waaronder de Titanic, behoefte om
schipper of schepeling dienst neemt of dienst doet op een samen te gaan werken. In de loop van de tijd zijn al veel
vaartuig, wetende dat hij bestemd is of het gebruikende organisaties, regelingen en codes opgesteld door de IMO
om in open zee daden van geweld te plegen tegen andere om de veiligheid op zee te waarborgen.1
vaartuigen of tegen zich daarop bevindende personen of
goederen, zonder door een oorlogvoerende mogendheid Ook het ‘International Maritime Bureau’ (IMB) is
daartoe te zijn gemachtigd of tot de oorlogsmarine van bekrachtigd door de IMO. Dit is een afdeling van de
een erkende mogendheid te behoren’, aldus art. 381 van ‘International Chamber of Commerce-Commercial
het Wetboek van Strafrecht. Crime Services’’ (ICC-CCS), die toeziet op antimisdaad
Vroeger was legale piraterij nog zeer gebruikelijk in de gehele commerciële handel, niet alleen die op
doordat je een ‘kapersbrief ’ kon ontvangen van de zee. Het IMB is een organisatie zonder winstoogmerk,
lokale overheid. Je mocht dan als schipper op zee welke opgericht is in 1981. De organisatie gaat in
schepen van andere landen, waarmee het land vaak in ‘gevecht’ tegen allerlei soorten maritieme misdaden,
oorlog was, overmeesteren en buit maken. Een bekend zoals milieuvervuiling en kaping. De voornaamste
succes in Nederland is natuurlijk Piet Hein. Hij kreeg taak is het beschermen van de internationale handel
een kapersbrief en veroverde in 1628 de zilvervloot door middel van het opsporen van fraude en andere
van Spanje, met wie Nederland toen in de tachtigjarige delicten. Maar een van de specifieke onderwerpen die
oorlog verkeerde. Dit artikel zal verder gaan over de tot hun deskundigheid behoort is toch wel de piraterij.
opkomst van de moderne piraterij en dan voornamelijk Door de toename van piraterij in 1992 werd het IMB
beperkt tot die in en rondom Somalië. zich bewust van dit probleem. Daarvoor konden
schepen die aangevallen werden nergens heen en vaak
Organisaties negeerden de lokale overheden het probleem. De
Om de maritieme handel te beschermen zijn er organisatie wilde dan ook een gratis dienstverlening
verschillende organisaties ontstaan die hier op willen aanbieden aan zeevarenden. Daarom werd het ‘Piracy
toezien. Hier is de ‘International Maritime Organization’ Reporting Centre’ (PRC) opgericht. Deze is gevestigd
(IMO) er één van. Deze organisatie maakt afspraken in Kuala Lumpur, Maleisië. Dit centrum houdt met
tussen de deelnemende staten om zo de scheepvaart zo een constante wacht van 24 uur de scheepsroutes in de
veilig en milieubewust mogelijk te laten verlopen. De wereld in de gaten. Schepen worden gewaarschuwd voor
IMO is een gespecialiseerd orgaan van de Verenigde gevarenzones waar veel piraten actief zijn en (mogelijke)
Naties (VN) welke in 1958 is ingesteld. Voor die tijd aanvallen van piraten worden gerapporteerd. Schippers
had ieder land zijn eigen wetgeving en was er na een kunnen aanvallen of alleen al verdachte situaties melden.
14
ESSAY
Op de website kunnen de schippers extra informatie krijgsheren, die daarmee nieuwe wapens aanschaffen.
vinden met betrekking tot het wellicht nemen van Het creëert meer terreur onder de bevolking. Ten
voorzorgsmaatregelen in dergelijke gevarenzones.2 tweede schaadt piraterij de internationale handel. De
kosten voor het losgeld voor gekaapte bemanningsleden
De cijfers drukken op de hele sector. De verzekeringspremies
Waar zeven jaar geleden de meeste aanvallen in zijn in 2008, voor schepen die de Golf van Aden
Zuidoost Azië, de Indische wateren en de Straat van passeren, vertienvoudigd. Ten derde bestaat er een kans
Malekka plaatsvonden, zijn deze aantallen anno 2009 op aanzienlijke milieuschade als er bijvoorbeeld een
sterk gedaald door economische groei, groot toezicht en olietanker in de brand wordt geschoten. Ten slotte is er
maritieme samenwerking. Toch is het totale aantal van een kans, zegt hij, dat piraten uitgroeien tot terroristen.
aanvallen niet afgenomen. Hoe kan dit? Dit komt door Hierbij valt te denken aan directe aanvallen op schepen
de opkomst van de Somalische piraten.3 In totaal zijn er of gekaapte schepen die als drijvende bom worden
406 meldingen binnengekomen bij het ‘Piracy Report gebruikt. Ook is het aannemelijk dat opbrengsten deels
Centre’ in 2009. De laatste keer dat de 400 meldingen terecht komen bij lokale terroristische groeperingen die
werden overschreden was in 2003. De afgelopen jaren banden zou hebben met Al-Qaida.
5
zijn de meldingen weer toegenomen met 239, 263 en

293 in respectievelijk 2006, 2007 en 2008. In 2009 zijn De daders zijn vaak zwaar bewapend met automatische
piraten op 143 schepen aan boord gekomen, 43 schepen geweren en raketten en deinzen er niet voor terug om
zijn gekaapt, 84 zijn er aangevallen en 120 zijn er met grof geweld te gebruiken. De piraten varen met kleine
vuurwapens beschoten. Een totaal van 1052 man is doch snelle rubberboten, die soms vanaf grote (gekaapte)
gegijzeld. Er zijn zesentachtig gewond geraakt en acht zijn moederschepen opereren. Ze hebben ondertussen
er vermoord. De Somalische piraten waren ook in 2009 hun bereik uitgebreid tot 600-800 zeemijl van de
het actiefst, hoewel piraterij in Nigeria ook significant Somalische kust. De verschillende groepen zijn steeds
6
is gegroeid. De Somalische piraten kunnen 217 van de beter georganiseerd en maken gebruik van moderne
406 gevallen worden aangerekend waarbij er 47 schepen communicatietechnologie zoals satelliettelefoons.
7
zijn gekaapt en 867 personen zijn gegijzeld. Hoewel de

concentratie van aanvallen in 2008 nog vooral rondom Crisis in Somalië
de Golf van Aden was, is opgemerkt dat de aanvallen Aanvallen op koopvaardijschepen lijken pas te zijn
in 2009 ook zijn toegenomen langs de oostkust van begonnen in de jaren negentig, daarvoor was er sprake
Somalië. Sinds oktober vorig jaar is een toegenomen van een rustige periode. De aanvallen begonnen in 1989
activiteit waargenomen in de Indische Oceaan, ver van waarbij een organisatie, ‘Somali National Movement’,
de kust, met 33 gerapporteerde meldingen, inclusief 13 die sterk tegen het regime van Somalië was, steeds meer
kapingen. Dit betekent dat piraten steeds verder op de schepen kaapte om zo territorium op zee af te bakenen.
open zee kunnen opereren. Na de val van het regime in Mogadishu, de hoofdstad
van Somalië, in 1991 en daarmee het verval van gezag in
In 2008 zijn er 111 gevallen bekend waarbij er 43 het algemeen, hadden weinigen een belang om de grote
schepen zijn gekaapt. De aanvallen zijn dus verdubbeld territoriale wateren en de Exclusieve Economische
maar het aantal kapingen is nagenoeg hetzelfde zone van het land effectief te (laten) controleren. Dit
gebleven. Het centrum geeft aan dat dit kan worden stuk beslaat in totaal ongeveer 1.200.000 km². Deze
verklaard door de toename van controle en coördinatie val van wettelijk gezag betekende dat de stukken
door de verscheidene lidstaten op de zee. Pottengal water veranderden in een wetteloos gebied zonder
Mukundan, directeur van het IMB, zegt hierover: kustwacht of marine. De naleving van het nationale en
‘The international navies play a critical role in the internationale zeerecht en de regulering van visserij is
prevention of piracy and it is vital that they remain’. Het dan ver te zoeken. Vooral voor de vissers was dit op korte
is dus duidelijk dat samenwerking tussen verschillende termijn natuurlijk zeer voordelig. Grote groepen van
landen van groot belang te noemen is.4 Oost-Afrika gewilde (illegale) vis, zoals rode kreeft, konden worden
deskundige, R. Middleton, noemt vier redenen waarom gevangen en voor veel geld worden verkocht. Echter
de internationale gemeenschap zich moet blijven bezig dit probleem mondde uit in fraudegevoelige zaken en
houden met de bestrijding van piraterij in deze regio. afpersingsbendes, die (illegale) visvergunningen zouden
Ten eerste komen de opbrengsten in handen van lokale afleveren. Piraterij bleek op den duur een makkelijke
15
Eetcafé Ugly Duck
Zwanestraat 28
9712 CN
Tel: 050 - 312 31 92
Eetcafé “Ugly Duck” is al sinds 1985 een gezellig “bruin”

eetcafé in het centrum van Groningen en biedt plaats aan
ca. 70 gasten. U kunt bij ons terecht voor een lekkere lunch,
een gezellig en gevarieerd diner of om een of meer van onze
speciale bieren te proeven.
Ook voor borrels en partijen bent u bij ons aan het goede adres
Eetcafé Ugly Duck een begrip in Groningen

www.eetcafeuglyduck.nl
Cafetaria Grillroom ‘t Zuderdaip

Gedempte Zuiderdiep 43
9711 HB Groningen
Tel.: 050-3128056
Elke donderdag studentenaanbieding!:
Broodje Döner + frisdrank voor €4,-

Frikandel voor €1,-
Kroket voor €1,-
ESSAY
manier om geld te verdienen, in plaats van vissen. percentage van Nederland dat jaarlijks slachtoffer
Toen piraten ook steeds meer gingen aanvallen in wordt van zeeroof dik twee procent van het totaal
de scheepvaartroute de Golf van Aden, werden aantal slachtoffers. Dat is veel te noemen.12 Een andere
overheden wakker geschud.8 Volgens de VN hebben taak die de missie heeft is het patrouilleren langs routes
de binnenlandse problemen, de droogte in het land met een verhoogde kans op piratengevaar. Het aantal
en de ongekende inflatie ervoor gezorgd dat de ergste piratenaanvallen is in 2009 weliswaar toegenomen
humanitaire crisis bezig is in Somalië. Zo rond de 3,2maar het aantal geslaagde aanvallen is afgenomen
miljoen Somaliërs hebben humanitaire hulp nodig en doordat de verschillende eenheden, waaronder die
1,1 miljoen mensen zijn op de vlucht. Van belang is van de EU en de NAVO, iets beter samenwerken. Ten
dan ook dat de verschillende hulporganisaties, vooral slotte is er ook een belang van Nederland om bij te
door levering van voedselpakketten, hulp bieden.9 dragen aan de internationale rechtsorde, want piraterij
is voornamelijk in strijd met het VN-zeerechtverdrag.13
Is Europese Missie ‘Atalanta’ de oplossing? Nederland heeft toegestemd die missie in 2010 te
Inhoud willen verlengen, ze leveren in het begin van 2010 dan
Op 8 maart 2008 is de missie Atalanta gelanceerd. ook weer een belangrijke bijdrage aan de missie.
Deze missie houdt in, de handelsschepen en de
schepen die voedselhulp aan Somalië bieden te Rechtsbasis
beschermen. Gedurende een jaar moet de missie Het mandaat van de missie bestaat nog steeds uit het
piraterij afschrikken, voorkomen en onderdrukken. beschermen van WFP-voedseltransporten en zwakke
De missie is gebaseerd op VN-veiligheidsresoluties, (handels)schepen evenals het afschrikken van piraterij
in het bijzonder 1814, 1816 en 1848.10 De missie op volle zee. Het internationale recht, met name het
bevat zes fregatten (grote oorlogsschepen) en drie VN-zeerechtverdrag, biedt grondslag voor optreden
maritieme patrouillevliegtuigen. Op elk moment tegen piraten op volle zee. Resolutie 1848 biedt deze
van de missie nemen er 1.200 mensen aan deel. Niet grondslag voor de territoriale wateren van Somalië.
alleen de EU-missie Atalanta is actief in het gebied. Artikel 110 VN-zeerechtverdrag biedt de mogelijkheid
Ook ‘Combined Task Force 151’ van de NAVO, om onderzoek te verrichten, door een marineschip,
verschillende vlaggenstaten waaronder China en op een boot in de volle zee. Hierbij moet wel sprake
Japan en ‘Combined Task Force 150’ zijn actief. zijn van verdenking van activiteiten van piraterij.
De laatstgenoemde heeft echter als primaire taak
terrorismebestrijding, niet specifiek zeeroof.11 Berechting
De bemanning van de marineschepen heeft duidelijke
Nederlandse belangen instructies meegekregen hoe te handelen als ze
Op 19 december 2008 heeft de Tweede Kamer mogelijke piraten hebben aangehouden. Vervolging
besloten dat ook Nederland aan de missie mee zal van aangehouden piraten aan boord van een
doen tot december 2009. Afgelopen november is Nederlands schip, ligt in handen van het Openbaar
om verlenging van de missie gevraagd. De gronden Ministerie (OM). Ingevolge resolutie 1846 zijn de
voor deelname van Nederland zijn de blijvend slechte EU- landen opgeroepen om piraterij strafbaar te
humanitaire situatie en de niet afnemende dreiging stellen. In Nederland was dit al geregeld, zie het
van piraten. Humanitaire organisaties, vooral het eerder aangehaalde art. 381 Sr. Nederland heeft op
World Food Programme (WFP), zijn afhankelijk van basis van zijn wetgeving overal ter wereld op open zee
escorte voor hun transport aan de mensen in Somalië. vervolgingsmacht. Alleen vervolging door Nederlandse
Dit omdat ze anders grote kans hebben overvallen te autoriteiten, zonder Nederlands belang, lijkt niet erg
worden. Maritieme bescherming van deze transporten voor de hand te liggen zegt het rapport. Ook is dit de
is de hoofdtaak van de EU-missie te noemen. Verder doelstelling niet van de Nederlandse input in Atalanta.
zijn voor Nederland veilige scheepvaartroutes van In beginsel zal Nederland piraten niet berechten
groot economisch en veiligheidsbelang. Jaarlijks als er geen sprake is van een nationaal belang. Dit
14
passeren er tussen de 20.000 en 30.000 schepen de blijkt wel uit een aantal gevallen die vorig jaar in het
Golf van Aden, waaronder ongeveer 450 Nederlandse nieuws waren. Begin vorig jaar zijn onder leiding van
geregistreerde schepen. Inmiddels bedraagt het Nederland, in opdracht van de NAVO, negen piraten
opgepakt en een gekaapt bootje bevrijd. Echter het
17
ESSAY
schip heeft de verdachte piraten weer vrijgelaten. Dit moderne zeerecht reageren regeringen niet erg happig.
omdat ze dachten dat er niet voldoende bewijs rond te Het uitgangspunt is dat strafrechtelijke handhaving van
krijgen viel en er geen nationaal belang was.15 En wat internationaal zeerecht door de staten zelf geschiedt.
dacht je van ons heuse eerste piratenproces in mei vorig Het kernpunt is natuurlijk de staatssoevereiniteit van
jaar toen vijf piraten terecht stonden in Rotterdam. landen. ‘Dient staatssoevereiniteit ter zake van de
Daar kwam zeer veel kritiek op. Volgens verscheidene moderne piraterij te prevaleren boven een internationaal
strafrechtdeskundigen, waaronder internationaal strafrechttribunaal?’, dit is het kernpunt van de
strafrechtdeskundige Geert-Jan Knoops, heeft dit een discussie meldt internationaal strafrechtdeskundige
averechts effect. De piraten vinden de gevangenissen Knoops.20 Resolutie 1848 biedt al rechtsmacht in de
hier prima vertoeven omdat het vele malen slechter is territoriale wateren van Somalië, alleen mag dit niet
in eigen land. Als ze na een tijdje vrijkomen, kunnen als gewoonteregel worden aangemerkt omdat dit
ze waarschijnlijk ook een verblijfsvergunning krijgen onder andere samenhang heeft met de dusdanige
omdat hun land te gevaarlijk is. Dit geeft wellicht een slechte situatie in Somalië. Het opstellen van een
verkeerde signaalwerking, zeggen de deskundigen.16 tribunaal heeft alles te maken met rechtspolitieke
keuzes. Geschiedenis toont aan dat het opzetten van
Als een land zijn jurisdictie niet wil laten gelden is er gemengde straftribunalen in onder andere Sierra
een mogelijkheid tot overdracht aan andere landen die Leone en Kosovo hun oorsprong vonden in twee
dat wel kunnen of willen. Vooralsnog heeft de EU een politieke keuzes. Voorwaarden waren: 1. Het bestaan
overdrachtovereenkomst met Kenia en de Seychellen.17 van een noodsituatie (gewapende conflicten en andere
Dat overeenkomsten ook niet altijd werken bleek vormen van ontwrichting) 2. Het instorten van een
afgelopen december toen ons oorlogsschip op rechtssysteem ten gevolge hiervan. Het is verdedigbaar
heterdaad dertien piraten heeft opgepakt die op een dat deze factoren ook in zekere zin gelden rondom
gekaapt Tanzaniaans bootje voeren. De missie voor Somalië, in de Hoorn van Afrika. Maar nog steeds
Hr. Ms. Evertsen, de naam van het desbetreffende kunnen andere landen het rechtssysteem overnemen
fregat, zat er bijna op maar werd ietwat verlengd in de berechting.21
omdat ze piraten vasthielden. De EU klopte voor de
berechting van deze piraten bij Kenia en de Seychellen Nu is gebleken dat moderne piraterij ernstige vormen
aan, maar die gaven geen gehoor. Ook Tanzania wilde aanneemt, wereldwijd maar in dit stuk alleen die van
de piraten niet overnemen. Gevolg was dat de piraten Somalië in oogschouw genomen, zullen de politieke
weer vrij werden gelaten op zee. Niet alleen Nederland discussies nog wel een tijdje aanhouden. Want
laat piraten weer vrij, onder andere Duitsland en de VS bestrijding van piraterij rondom een land, waar zelf
gingen ons al voor.18 Deze voorbeelden illustreren de geen enkele rechtsmacht is ter ondersteuning, blijft
onmacht om piraten te bestraffen en de onvoldoende dusdanig moeilijk. Er zal nog meer gezocht moeten
samenwerking op het gebied van de rechtsmacht, worden naar betere samenwerking tussen staten en er
zolang Somalië dit niet zelf kan. zullen politieke keuzes gemaakt moeten worden.
Als geen enkel land de piraten kan of wil berechten,

wat dan? Oplossingen tussen de EU en contactgroepen
rondom Somalië, zullen er moeten komen. De
internationale gemeenschap en de EU in het bijzonder
werken aan een versterking van de strafrechtketen. Dat
dit niet makkelijk is moge duidelijk zijn.19 Verschillende
deskundigen hebben laten weten dat zij echter wel
wat zien in een strafrechtelijk piratentribunaal, die
de grenzen van een individueel land verlegt naar een
grotere (overkoepelende) rechtsmacht. Echter in nog
geen een van de statuten van de huidige straftribunalen,
zoals het Internationaal Strafhof, is piraterij tot
misdrijf opgenomen die behoort tot de jurisdictie
van de tribunalen. En ook op aanpassingen van het
18
ESSAY
1 Officiële website IMO <www.imo.org>.

2 Officiële website ICC-CCS <www.icc-ccs.org>.
3 M.P.C. Scheepmaker, Voorwoord thema ‘Zeeroof’,
Justitionele verkenningen 2009-8.
4 PRC item 14 januari 2010, Rapport 2009, <www.icc-css.
org>.
5 R. Middleton, Piracy in Somalia: Threatening global trade,
feeding local wars, Londen: Chatham House 2008.
6 S. Eklöf Amirell, ‘Zeeroof in Afrika: mondiale en lokale
verklaringen voor piratenactiviteit in Nigeria en Somalië’,
Justitionele verkenningen 2009-8, p. 24.
7 Kamerstukken II 2009/10, 29 521, nr. 124, p. 5.
8 S. Eklöf Amirell, ‘Zeeroof in Afrika: mondiale en lokale
verklaringen voor piratenactiviteit in Nigeria en Somalië’,
Justitionele verkenningen 2009-8, p. 19-24.
9 Europees Parlement, Nieuwsitem onder veiligheid en
defensie, <www.europarl.europa.eu>.
10 Europees Parlement, Resoluties Veiligheidsraad piraterij,
< www.europarl.europa.eu>.
11 H.A. L’Honeré Naber, ‘Hoe koopvaardijschepen te
beschermen tegen zeeroof?’, Justitionele verkenningen 2009-8,
p. 55.
12 H.A. L’Honeré Naber, ‘Hoe koopvaardijschepen te
beschermen tegen zeeroof?’, Justitionele verkenningen 2009-8,
p. 62.
14 Kamerstukken II 2009/10, 29 521, nr. 124, p. 3-5.
15 G.G. J. Knoops, ‘Internationale piraterij: naar een
supranationale rechtsgang?’, Justitionele verkenningen 2009-8,
p. 89.
16 ‘Somalische piraten blij met veroordeling in Nederland’,
Elsevier, 18 mei 2009.
18 Kamerbrief 22 december 2009, ‘Vastneming dertien
piraten door Hs.Ms. Evertsen’, p. 2-5.
19 Kamerbrief 22 december 2009, ‘Vastneming dertien
piraten door Hs.Ms. Evertsen’, p. 5.
p. 88-91.
p. 90-92.
19
ESSAY
Snelrecht en supersnelrecht
Sanne van Dam
Rond de jaarwisseling waren er weer veel berichten over de toepassing van het snelrecht.
Maar wat is snelrecht precies en hoe dient men het toe te passen? Voor de toepassing
van snelrecht is een menukaart ontwikkeld. Hierin worden de randvoorwaarden en het
toepassingsbereik weergegeven van zowel supersnelrecht als het (gewone) snelrecht.
Ook worden de grenzen die gelden voor de snelheid van het strafrecht behandeld. Welke
grenzen zijn er? Het Openbaar Ministerie (hierna: OM) heeft op 5 februari 2010 het congres
‘Snelrecht: Hoe sneller hoe beter?’ georganiseerd. Naar aanleiding hiervan heeft een aantal
vooraanstaande personen zich uitgesproken over het snelrecht. Dit zal ik aan het einde
ter sprake brengen. Nu eerst de theorie omtrent (super)snelrecht en de voorwaarden die
daarbij lijken te gelden.
Theorie met de politie en de gerechten, de voorziening voor
De term snelrecht komen we in de media en de dagelijkse (super)snelrecht wil vormgeven.3 Hierin worden de
praktijk veelvuldig tegen. Naast de term snelrecht, randvoorwaarden en het toepassingsbereik weergegeven
worden ook termen als vlugrecht, bermrecht en lik-op- van supersnelrecht en het (gewone) snelrecht. Ook
stuk gebruikt als synoniemen van de term snelrecht. In worden daarin de specifieke voorwaarden, best practices
het Wetboek van Strafvordering is de term snelrecht en beperkingen met betrekking tot het supersnelrecht
echter niet te vinden. Er bestaat dan ook geen wettelijke aangegeven.4 Volgens deze menukaart houdt snelrecht
definitie van snelrecht.1 Snelrecht en supersnelrecht in dat de verdachte na inverzekeringstelling in bewaring
zijn voorbeelden van lik-op-stukbeleid. Dat is het wordt gesteld; binnen de bewaringstermijn van 14 dagen
beleid waarbij de straf zo kort mogelijk op het delict vindt behandeling plaats bij de politierechter.5 Van
volgt. De toepassing van snelrecht en supersnelrecht supersnelrecht is sprake indien de zaak binnen de termijn
is onder bepaalde voorwaarden mogelijk en wenselijk. van inverzekeringstelling (3 dagen) inhoudelijk wordt
Alle rechtbanken kennen een vorm van snelrecht of behandeld, voorlopige hechtenis wordt bevolen en een
supersnelrecht. (Super)snelrecht ligt met name in de rede opgelegde vrijheidsstraf aansluitend wordt uitgezeten.6
wanneer het strafbare feit of de persoon vraagt om een
lik-op-stuk reactie om aan verdachte en maatschappij Randvoorwaarden bij de toepassing van snelrecht en supersnelrecht
duidelijk te maken dat bepaald gedrag als onaanvaardbaar Het toepassen van (super)snelrecht mag geen afbreuk
wordt beschouwd. Bovendien is het in het belang van de doen aan de zorgvuldigheid van het strafproces.
samenleving dat daders na aanhouding pas weer op vrije Logistiek en dossiervorming dienen op orde te zijn om
voeten komen na het uitzitten van hun straf.2 aanhoudingen ter zitting te voorkomen en zittingsruimte
goed te benutten.7 OM, rechter en verdediging moeten
(Super)snelrecht tijdig voor de zitting de beschikking hebben over een
Op verzoek van de Minister van Justitie heeft het compleet strafdossier. In verband met de korte termijn
College van procureurs-generaal een zogenoemde tussen aanhouding en behandeling ter zitting moet het
‘menukaart snelrecht’ ontwikkeld waarin bepaalde gaan om bewijstechnisch relatief eenvoudige zaken.
situaties, doelgroepen en type delicten worden benoemd Om (super)snelrecht te kunnen toepassen dient aan de
die zich lenen voor (super)snelrecht. Deze menukaart volgende voorwaarden te zijn voldaan:
is op 1 december 2008 door het college vastgesteld. - Naar aard en omvang zijn het zaken waarbij de
Bij de jaarwisseling 2008/2009 is in vrijwel alle politie in staat is om in korte tijd een volledig
arrondissementsparketten snelrecht of supersnelrecht opsporingsonderzoek uit te voeren en af te
toegepast. Dit is door het Parket-Generaal geëvalueerd, sluiten.
wat heeft geleid tot een aantal kleine aanpassingen - Het voorgeleidings-proces verbaal heeft de
in de menukaart in oktober 2009. De menukaart vorm van een volledig eind-proces verbaal.
biedt een duidelijk overzicht van de wijze waarop en - Gevallen waarin nog aanvullend onderzoek
de voorwaarden waaronder het OM, in afstemming nodig is (bijv. bij art. 141 Sr-feiten en bij
20
ESSAY
grootschalige ordeverstoringen) komen, gelet Indien aan een van deze voorwaarden niet wordt
op het bovenstaande meer in aanmerking voor voldaan, kan snelrecht worden toegepast.10 De
‘gewoon’ snelrecht. menukaart biedt de rechtbanken richtlijnen over hoe en
- De verdachte moet in verzekering of in wanneer ze snelrecht kunnen toepassen. Het is echter
voorlopige hechtenis zijn genomen, in verband geen bindende regeling. Uit deze lijst van eisen blijkt
met een adequate uitvoering van logistieke wel dat niet veel zaken voor snelrecht in aanmerking
handelingen zoals de betekening van de komen. Het is daarom de vraag of de extra kosten die
dagvaarding.8 gemaakt worden voor de toepassing van snelrecht, de
moeite waard is.
Uit de doelstelling van het (super)snelrecht en de
hierboven genoemde voorwaarden volgt concreet dat Maximumsnelheid
het om zaken gaat waarin: De snelheid in het strafproces is niet ongelimiteerd. In
- Voorlopige hechtenis kan worden gevorderd het Wetboek van Strafvordering en in internationale
(geval en grond aanwezig). verdragen worden rechten aan de verdachte toegekend,
- Onvoorwaardelijke gevangenisstraf te waardoor de snelheid in het strafproces wordt begrensd.
verwachten is (art. 67a lid 3 Sv). Het Wetboek van Strafvordering begrenst de snelheid
- Geen deskundigenrapport of door te eisen dat een minimum-dagvaardingstermijn in
voorlichtingsrapportage behoeft te worden acht wordt genomen. In het internationale recht (met
opgesteld. name art. 6 EVRM) worden verdedigingsrechten aan
- (Materiële) schade eenvoudig kan worden de verdachte toegekend, die de mogelijkheden tot het
vastgesteld en er geen sprake is van vordering toepassen van snelrecht kunnen begrenzen.11
van immateriële schade of zaken waarin een
slachtoffer gebruik wil maken van het wettelijke Beperkingen in het Wetboek van Strafvordering
recht om gehoord te worden.9 De minimum-dagvaardingstermijn is de tijd die minimaal
in acht genomen moet worden tussen het betekenen van
Voor supersnelrecht gelden nog de volgende de dagvaarding en de terechtzitting. Deze tijd kan de
aanvullende uitgangspunten: verdachte gebruiken om zich goed voor te bereiden op
- De zaak dient qua bewijsvoering redelijk zijn verdediging. Ook kan hij eventueel voorzieningen
eenvoudig te zijn. treffen met betrekking tot zijn werk en dergelijke om de
- Het onderzoek dient binnen de termijn van zitting bij te kunnen wonen. De lengte van de minimum-
verhoor en aansluitende inverzekeringstelling te dagvaardingstermijn is afhankelijk van het soort rechter
zijn afgerond. dat de zaak behandelt. Zo kent de rechtbank in beginsel
- Schade en letsel binnen de termijn van een termijn van 10 dagen ex art. 265 lid 1 Sv. Bij de
verhoor en inverzekeringstelling moet worden politierechter bedraagt die termijn in beginsel echter
aangetoond met bewijsstukken. slechts drie dagen ingevolge art. 370 lid 1 Sv. Bovendien
- Bij de verdachte mag geen sprake zijn van kan de verdachte bij de politierechter instemmen
ernstige persoonlijkheidsproblemen, waarvoor met een verkorte dagvaardingstermijn ex art. 265 lid
ondermeer een nadere deskundigenrapportage 2 Sv.12 Aan de ene kant biedt de wet door het stellen
nodig is. van een minimum-dagvaardingstermijn de verdachte
- De verdachte is bereid afstand te doen van de voldoende tijd om zich goed op zijn verdediging voor te
in art. 370 Sv bepaalde termijn van drie dagen bereiden. Aan de andere kant geeft de wet aan het OM
voor betekening van de dagvaarding. de mogelijkheid om in bepaalde gevallen de verdachte
- Het slachtofferinformatiepunt is in staat om zeer snel voor de (politie)rechter te brengen. Wanneer
binnen drie dagen een voegingsformulier ten de verdachte meent dat hij te weinig tijd heeft gehad om
behoeve van een vordering benadeelde partij te zijn verdediging voor te bereiden, resteren in principe
produceren. twee mogelijkheden om meer tijd te verkrijgen. Ten
- De administratieve organisatie is in staat om eerste kan de verdachte een bezwaarschrift tegen de
vorderingen tenuitvoerlegging binnen het eigen dagvaarding indienen (art. 262 Sv). Ten tweede kan de
parket binnen drie dagen te voegen. verdachte bij zijn eerste verschijning op de zitting in het
belang van zijn verdediging verzoeken het onderzoek
ter zitting te schorsen (art. 375 Sv).13
21
ESSAY
Beperkingen in het EVRM is van twee vooraanstaande professoren hun mening

Het Europees Verdrag voor de Rechten van de omtrent snelrecht opgenomen. Het betreffen prof. mr.
Mens (hierna: EVRM) stelt aanvullende eisen aan de P.A.M. Mevis en prof. dr. G.J.N Bruinsma. Beide betogen
Nederlandse strafrechtspleging. In art. 6 lid 1 van het worden hieronder kort besproken.
EVRM wordt aan iedereen tegen wie een vervolging is
ingesteld het recht op een eerlijk proces toegekend. In dit De criminoloog Bruinsma bekijkt het snelrecht vanuit de
artikel worden eisen aan de procedure gesteld, waaraan afschrikkingstheorie die Jeremy Bentham introduceerde.
moet zijn voldaan om van een eerlijk proces te kunnen Deze bevat drie pijlers: de zwaarte, de zekerheid en de
spreken. Deze eisen zijn: snelheid van de straf. Over de zekerheid van de straf
- Iedereen tegen wie een vervolging is ingesteld bestaat twijfel volgens Bruinsma. Uit vele studies is
heeft in het bijzonder de volgende rechten: het immers gebleken dat de objectieve pakkans over het
beschikken over de tijd en faciliteiten die nodig algemeen zeer klein is en dus veel verdachten uiteindelijk
zijn voor de voorbereiding van zijn verdediging. niet worden gestraft. Eenzelfde twijfel bestaat volgens
- Onverwijld, in een taal die hij verstaat en op de Bruinsma met betrekking tot de zwaarte van de straf.
hoogte te worden gesteld van de aard en reden Uit onderzoek blijkt dat ‘mensen zich zelden laten
van de tegen hem ingebrachte beschuldiging. weerhouden van het plegen van minder ernstige delicten
- Zich zelf te verdedigen of daarbij een raadsman wanneer een straf zou worden verhoogd van twee naar
te hebben naar eigen keuze. vier maanden. Ook daders noemen zulke verhogingen
- Zich kosteloos te doen bijstaan door een tolk. geen beletsel om in herhaling te vervallen.’16 Dan blijft
- Het recht om ter terechtzitting aanwezig te zijn. de derde pijler van Bentham, de snelheid, nog over.
De rechten van de verdachte die in art. 6 EVRM aan de Aangenomen wordt dat een snellere strafrechtelijke reactie
verdachte worden toegekend, moeten in het strafproces de dader effectief weerhoudt van nieuwe misdrijven in
worden gewaarborgd. Hoe sneller een zaak op de de toekomst. Een snellere straf en afhandeling van de
zitting komt, des te groter is de kans dat deze rechten zaak zouden de afschrikwekkende werking van de sanctie
worden geschonden. Zo kan het moeilijk zijn om op voor de verdachte versterken. De speciale preventie is
tijd een raadsman of tolk beschikbaar te hebben. Ook daarmee gediend. Bovendien verwacht men de generale
de aanwezigheid van getuigen op de zitting is moeilijker afschrikking te versterken doordat potentiële daders
te realiseren wanneer de zitting snel plaatsvindt. Aan weten dat zij snel worden aangepakt wanneer zij een
de ene kant moeten de in het EVRM aan de verdachte misdrijf zouden plegen. Naar deze effecten is onderzoek
toegekende rechten worden gerespecteerd door het OM. gedaan. Daaruit volgt echter dat de snelheid van straffen
Maar aan de andere kant is het natuurlijk niet de bedoeling weinig of geen invloed heeft op het speciale, dan wel het
dat de verdachte ten onrechte een beroep doet op deze generale preventieve effect van straffen.17
rechten met het enkele doel het strafproces te vertragen.
Het is aan de rechter om te beslissen of de behandeling Bruinsma komt uiteindelijk tot de conclusie dat er op
ter zitting wordt uitgesteld. In het algemeen is het niet dit moment geen wetenschappelijke bewijzen zijn dat
mogelijk om precies vast te stellen hoe snel een verdachte snelrecht effectiever zou zijn in generaal en specifiek
volgens het EVRM voor de rechter mag worden gebracht. opzicht. De grote winst volgens Bruinsma zit in de
Dat hangt af van de concrete omstandigheden van de vergroting van de pakkans. Men dient dus sneller
zaak. De complexiteit speelt daarbij een belangrijke rol.14 (strafrechtelijk) te reageren op het ongewenste gedrag.
Er zijn hierover reeds twee arresten gewezen. Uit deze Zo wordt de pakkans vergroot. Daarbij is niet zozeer
uitspraken moet worden afgeleid dat een verdachte bij van belang hoe zwaar de straf is, maar voldoende is
een eenvoudige zaak snel mag worden berecht. Een dat de persoon weet dat hij verkeerd heeft gehandeld.
voorbereidingstijd van tien minuten is weliswaar te ‘Of het nu gaat om first offenders of om veelplegers:
kort, maar een voorbereidingstijd van één tot twee uur snel, kort en vaak straffen heeft de voorkeur vanuit het
volstaat. Bij een complexe zaak zal de verdachte meer perspectief van de specifieke afschrikking. Maar bewijzen
voorbereidingstijd moeten worden gegund.15 uit de criminologie voor deze aannames zijn er niet.’18
De nadelen van het toepassen van (super)snelrecht
Praktijk liggen volgens hoogleraar strafrecht en strafprocesrecht
In de aanloop naar het congres ‘Snelrecht: hoe sneller, Mevis vooral in de sfeer van de rechtsbescherming
hoe beter?’, dat op 5 februari 2010 is georganiseerd door van de verdachte en in de kwaliteit van de berechting.
het OM, is een brochure uitgebracht. In deze brochure Berechting volgens snelrecht moet niet ten koste gaan
22
ESSAY
van de zorgvuldigheid die voor berechting noodzakelijk zal het bovendien niet lang duren voordat er weer een
is, noch ten koste van de aanspraak van de verdachte op wetsvoorstel klaarligt. Zo zal het snelrecht zich blijven
een eerlijk proces.19 Daar komt bij dat voor een goede ontwikkelen, net zolang tot er voldoende consensus is
organisatie van snelrecht het noodzakelijk is dat praktijk bereikt.
en regelgeving daarop moeten worden afgestemd. De
wettelijke mogelijkheden en regelingen moeten op het
mogelijk maken van snelrecht zijn gericht. Dit kost veel
1 O.J. Bosker, Snelrecht. De generaal en speciaal preventieve
tijd en moeite. Daarbij kan men zich afvragen of dat in effecten van sneller straffen (proefschrift Groningen RUG) 1997,
verhouding staat tot het aantal zaken dat in aanmerking p. 15.
komt voor de toepassing van (super)snelrecht. Slechts 2 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 2.
een beperkt aantal van bewijstechnisch eenvoudige 3 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 1 en 2.
zaken komt immers in aanmerking voor de toepassing 4 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 2.
van snelrecht.20 Ook Mevis lijkt daarmee meer nadelen 6 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 2.
dan voordelen van snelrecht te zien. Harm Brouwer, 7 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 2.
voorzitter van het College van procureurs-generaal, heeft 8 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 3.
ook zijn opvatting over snelrecht uiteengezet tijdens het 9 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 3.
congres op 5 februari 2010. Een snelle afhandeling van een 10 Kamerstukken II 2008/09, 31 700, nr. 83, p. 4.
zaak in combinatie met een verhoogde pakkans hebben effecten van sneller straffen (proefschrift Groningen RUG) 1997,
volgens Brouwer een algemeen preventieve werking p. 18.
bij de aanpak van gecriminaliseerde overlast en publiek 12 O.J. Bosker, Snelrecht. De generaal en speciaal preventieve
geweld. ‘Snelheid is belangrijk om de voorspelbaarheid effecten van sneller straffen (proefschrift Groningen RUG) 1997,
en daarmee het gezag van de rechtshandhaving te p. 19.
bevorderen’, aldus Brouwer. Ook hij is van mening dat effecten van sneller straffen (proefschrift Groningen RUG) 1997,
snelrecht wel gepaard moet gaan met behoud van de p. 20.
zorgvuldigheid van het strafproces.21 14 O.J. Bosker, Snelrecht. De generaal en speciaal preventieve
Omdat slechts een beperkt aantal zaken voor snelrecht effecten van sneller straffen (proefschrift Groningen RUG) 1997,
in aanmerking komt, maakt ook Brouwer de afweging p. 21-24.
tussen doel en middelen. Hij komt tot de conclusie dat effecten van sneller straffen (proefschrift Groningen RUG) 1997,
snelle berechting belangrijk kan zijn voor de effectiviteit p. 23.
en het gezag van de rechtshandhaving, maar niet ten 16 Brochure ‘Snelrecht, hoe sneller hoe beter’, p. 12.
koste van alles. Mits met voldoende waarborgen omkleed, 17 Brochure ‘Snelrecht, hoe sneller hoe beter’, p. 13.
kan bredere toepassing van het snelrecht volgens 18 Brochure ‘Snelrecht, hoe sneller hoe beter’, p. 20.
19 Brochure ‘Snelrecht, hoe sneller hoe beter’, p. 37.
Brouwer wel degelijk de effectiviteit en het gezag van de 20 Brochure ‘Snelrecht, hoe sneller hoe beter’, p. 41-45.
strafrechtelijke handhaving versterken. Op deze wijze 21 H. Brouwer, interventie, in: Verslag van het op 5 februari
kan snelrecht worden beschouwd als een vooruitgang.22 2010 te Rotterdam gehouden congres over: Snelrecht: hoe sneller,
hoe beter?, p. 5.
22 H. Brouwer, interventie, in: Verslag van het op 5 februari
Conclusie 2010 te Rotterdam gehouden congres over: Snelrecht: hoe sneller,
Hoewel snelrecht door velen als een oplossing wordt hoe beter?, p. 9-10.
gezien, schort er echter ook nog veel aan. Zo is nog
steeds niet voldoende onderzoek gedaan naar de effecten
van het snelrecht en of de doelstellingen daadwerkelijk
worden behaald of niet. Het is daarom moeilijk te zeggen
of snelrecht inderdaad vooruitgang betekent. Elk gerecht
past een zekere vorm van snelrecht toe. Snelrecht heeft
dus wel degelijk een belangrijke functie in de praktijk.
Snelrecht zal daarom ook niet meer uit de maatschappij
verdwijnen, maar zal nog wel enige aanpassing behoeven
voordat het daadwerkelijk naar behoren functioneert.
Met de invoering van de ‘menukaart snelrecht’ zal in ieder
geval enige uniformering tussen de gerechten worden
bereikt. Met de vele aandacht die het snelrecht krijgt,
23
ESSAY
De berechting van collaborateurs tijdens en na de Tweede Wereldoorlog

Harrie Bijnen
Aken, 23 maart 2010: Heinrich Boere hoort in een Duitse rechtbank zijn vonnis: levenslange
gevangenisstraf. Boere is een van de vele oorlogsmisdadigers die alsnog voor zijn
oorlogsmisdaden wordt berecht. Boere bekende schuld aan de moorden op drie Nederlandse
burgers in 1944, maar deed tevens een beroep op het in soortgelijke zaken veelvuldig gevoerde
verweer: ‘befehl ist befehl’. Boere was tijdens de tweede wereldoorlog korporaal bij een speciale
eenheid van de SS in Nederland en infiltreerde destijds in het verzet van Helden-Panningen.
In 1944 heeft hij de groep verraden en later geëxecuteerd.
Naar aanleiding van deze zaak was mijn interesse gewekt samenwerking tussen regering en Staten-Generaal (de
om de juridische kant van het vervolgen van collaborateurs volksvertegenwoordiging). Deze volksvertegenwoordiging
uit te zoeken. was echter niet in Londen aanwezig, waardoor men formeel
gezien geen bindende bepalingen kon vaststellen. Wachten
Wat is collaboratie? totdat zij weer bij een zouden komen was geen goede optie.
Volgens de Van Dale is collaboratie: ‘het samenwerken Dan zou direct na de bevrijding geen mogelijkheid zijn
met de vijand’. Een verschil wordt gemaakt tussen de tot berechting en gevreesd werd voor ‘berechting’ door
economische collaborateurs, ambtelijke collaborateurs, het volk zelf bij gebrek aan andere opties. Gevreesd werd
politieke collaborateurs, seksuele collaborateurs en voor een zogenoemde ‘Bijltjesdag’. Daarom werd ondanks
andersoortige collaborateurs (zoals mensen die zich het ontbreken van de Staten-Generaal toch overgegaan tot
vrijwillig bij de Nederlandse SS of bij de NSB hadden het vaststellen van nieuwe bepalingen.
aangesloten). Deze laatste vorm van collaboratie is de vorm
die bij iedereen algemeen bekend is en waartegen ook de Deze bepalingen konden worden vervaardigd op grond
grootse afkeer bestaat. Andere vormen van collaboratie van het subjectieve staatsnoodrecht. Dit staatsnoodrecht
3
kwamen echter ook op zeer grote schaal voor. In 1937 kan worden omschreven als: ‘de overheid is bevoegd om
werden er aanwijzingen opgesteld voor het ambtelijk in geval van nood maatregelen te treffen die afwijken van
apparaat met betrekking tot samenwerking met de vijand. het voor normale omstandigheden geldende recht, mits
Er werd gesteld dat in het belang van de bevolking eventueel deze maatregelen geboden zijn ter bescherming van de
samengewerkt moest worden.1 Ook zeer veel bedrijven aan de zorg van de overheid toevertrouwde belangen’.
4
hebben samengewerkt met (of in opdracht van) de Duitse Dit subjectieve staatsnoodrecht is niet te herleiden tot een
bezetter. Niet alleen kleine bedrijven, maar ook bedrijven grondwettelijke bepaling. Dit subjectieve staatsnoodrecht
als Philips en DAF hebben producten geleverd aan de moet, om als recht te kunnen worden geclassificeerd,
Duitsers. Een ander voorbeeld van een bedrijf dat werkte zijn juridische grondslag vinden in een ongeschreven
in opdracht van de Duitse bezetter is de Nederlandse bevoegdheid. De koningin kondigde in 1942 aan dat men
5
Spoorwegen. In 1940 heeft zij een akkoord getekend om bezig was met het maken van wetgeving om te zorgen dat
met de Duitsers te zullen samenwerken. De Nederlandse zij die samenwerkten met de vijand hun straf niet zouden
Spoorwegen heeft in de Tweede Wereldoorlog de zeer ontlopen. In het begin van de oorlog werd gedacht dat
kwalijke taak van het deporteren van de Joden en andere de tot dan toe gehanteerde wetgeving, het Wetboek van
vervolgden op zich genomen. In 2005 heeft de NS zich Strafrecht en het Wetboek van Militair Strafrecht, voldoende
hier pas officieel over uitgesproken.2 zouden zijn voor de bestraffing van collaboratie. 6 De
daartoe gebruikte wetsartikelen waren artikel 101 Wetboek
De wetgeving van Strafrecht: de Nederlander die in het vooruitzicht van
Ondanks dat de regering in Londen zat, werd er doorgegaan een oorlog met een buitenlandse mogendheid vrijwillig
met het maken van nieuwe wetgeving. Destijds en zeker bij deze mogendheid in krijgsdienst treedt, wordt, indien
ook achteraf is er discussie ontstaan over de vraag of de de oorlog uitbreekt, gestraft met gevangenisstraf van ten
regering daartoe wel bevoegd was. Normaliter moeten hoogste vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie.
bindende bepalingen worden vastgesteld bij of krachtens En artikel 102 Wetboek van Strafrecht: Met levenslange
de wet, die op haar beurt weer tot stand komt door de gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaren
of geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft hij die
24
ESSAY
opzettelijk, in tijd van oorlog, de vijand hulp verleent of strafrechtelijk, maar om een tuchtrechtelijk besluit. Al
de staat tegenover de vijand benadeelt. Deze artikelen tijdens het vaststellen van deze nieuwe regelgeving maar
boden echter niet voldoende houvast voor de berechting ook daarna, onder meer door onder deze regelgeving
van alle delicten die men strafbaar wilde zien. Om deze opgepakte en veroordeelde personen aangespannen
reden werd begonnen aan nieuwe regelgeving. rechtszaken, kwam de vraag naar de kracht van wet
bij deze door de ministers en Koningin samengestelde
Besluit Buitengewoon Strafrecht regelgeving aan de orde. Blijft het gelden nadat de
Dit mondde uiteindelijk uit in het Besluit Buitengewoon volksvertegenwoordiging weer bijeen is gekomen
Strafrecht. Bij de vergaderingen omtrent dit besluit werd of dient het dan opnieuw bekrachtigd te worden?
collaboratie als volgt omschreven: ‘onder hulpverlening Uiteindelijk heeft de Hoge Raad bepaald dat om kracht
aan de vijand dient men te verstaan: het bevorderen of van wet te kunnen hebben aan twee voorwaarden moet
verspreiden van vijandelijke propaganda, het aan den zijn voldaan. Het herstel van de samenwerking tussen
vijand ter beschikking stellen van eenig geld of goed, Kroon en Staten-Generaal moet niet kunnen worden
het verrichten van eenige daad ten voordeele van den afgewacht en de materie moet bovendien zo dringend
vijand en het beletten, belemmeren of verijdelen van zijn, dat zij onmiddellijke regeling behoeft.9 De in
eenigen tegen den vijand gerichten maatregel’.7 Tevens Londen vervaardigde besluiten voldeden aan deze beide
werd strafbaar gesteld het opzettelijk blootstellen voorwaarden.
van anderen aan opsporing, vrijheidsberoving en
vrijheidsbeperking of aan enige straf of maatregel Bestraffing na de Tweede Wereldoorlog
door of vanwege de vijand, diens helpers of een Na de bevrijding werd er zeer hard opgetreden tegen
Nederlandse ambtenaar ten dienste van de bezetter. de collaborateurs. De regering, die op dat moment
In het Besluit Buitengewoon Strafrecht stonden een nog in Londen verbleef, deelde aan de bevolking mee
aantal bepalingen die van zeer groot belang waren bij dat de vervolging van collaborateurs snel, streng en
de berechting van collaborateurs. Zo bepaalde artikel rechtvaardig zou geschieden en dat iedereen die schuldig
11 (in samenhang met artikel 5) dat de strafmaxima uit was zou worden gestraft. De bevolking van Nederland
het Wetboek van Strafrecht en het Militair Strafrecht vond echter dat de aanpak van de collaborateurs niet
werden verhoogd en dat de doodstraf opnieuw werd snel en hard genoeg ging. Tijdens en na de oorlog
ingevoerd voor bepaalde delicten. Er werden bepaalde vonden veel (vermoedelijke) collaborateurs de dood
strafverzwarende omstandigheden toegevoegd en er onder verdachte omstandigheden tijdens hun arrestaties
werd een aantal nieuwe delicten strafbaar gesteld.8 of gevangenschap. Ook vonden er enkele lynchpartijen
plaats waarbij het volk het recht in eigen handen nam.
Het tribunaalbesluit Door deze acties van de bevolking zagen de politiek
Naast deze regelgeving werd in 1944 het Tribunaalbesluit en de militaire leiding zich genoodzaakt harder op te
afgekondigd. Doordat dit Tribunaalbesluit een zeer treden. Gesteld werd dat het beter was mensen die
ruime delictomschrijving had. Namelijk strafbaar waren onschuldig waren op te pakken en die later weer vrij
zij die in strijd met de belangen van het Nederlandse te laten dan om de situatie te laten escaleren, omdat
volk hadden gehandeld of afbreuk hadden gedaan aan het de bevolking niet snel genoeg ging. De plannen die
het verzet tegen de vijand. Zo werd het mogelijk om er lagen waren gericht op het op een ordelijke manier
mensen te berechten voor het ‘fout’ zijn. Hieronder oppakken en berechten van de collaborateurs, maar deze
viel ondermeer het lidmaatschap van de NSB. De plannen werden maar voor een deel goed uitgevoerd.
maatregelen die getroffen konden worden door het Tienduizenden mensen werden soms zonder duidelijke
Tribunaalbesluit waren van redelijk milde aard. Er redenen opgepakt en opgesloten.10 Door de grote
bestonden bij het Tribunaalbesluit grote verschillen met wanorde die op dat moment heerste was het ontzettend
de reguliere rechtspleging. De berechting vond plaats lastig om goed zicht te houden op de arrestaties en
na een klacht (door een particulier), het Openbaar opsluitingen. Ook was er grote schaal sprake van
Ministerie was niet bij de vervolging betrokken. Ook willekeur. Dit vanwege de grote roep om gerechtigheid
was er geen hoger beroep mogelijk tegen de uitspraak. die iedereen voelde, maar ook omdat het lastig was om
De uitspraken werden wel bekeken door de Raad van te bepalen wie er ‘fout’ was en wie niet. De buurman
State, dit om uniformiteit te waarborgen. Dit alles die broden verkocht aan de Duitse bezetter, moet die
achtte men mogelijk omdat het hier niet ging om een ook opgepakt worden of gaat het alleen om ‘echte’
25
ESSAY
verraders? Naast het Besluit Buitengewoon Strafrecht De bestraffing

werd het Besluit op de Bijzondere Gerechtshoven in het Voor de delicten die strafbaar waren gesteld in het
leven geroepen. Dit besluit moest er voor zorgen het Besluit Buitengewoon Strafrecht bepaalde het besluit
recht snel en efficiënt te laten zegevieren. Er werden 5 de hoogte van de straffen. De straffen die op deze
gerechtshoven ingesteld (binnen 5 bestaande ressorten) delicten stonden waren afhankelijk van de uit het delict
die belast waren met de behandeling. Deze behandeling ontstane gevolgen. Veroordeling tot doodstraf was
lag in handen van een meervoudige kamer, bestaande door middel van het Bijzonder Besluit Strafrecht weer
uit 5 personen (3 juristen (burgers) en 2 militairen). Het mogelijk geworden. In Nederland zijn 140 mensen
ging om de ressorten ‘s Hertogenbosch, Den Haag, veroordeeld tot de doodstraf, daarvan zijn 34 vonnissen
Arnhem, Amsterdam en Leeuwarden. Omdat men snel ook daadwerkelijk ten uitvoer gelegd. De anderen
recht wilde spreken stond er geen mogelijkheid van kregen omzetting van hun straf in een levenslange
hoger beroep open voor de veroordeelde. Wel bestond gevangenisstraf of gratie. Naast de doodstraf werden
er de mogelijkheid tot cassatie bij de Bijzondere Raad er veel lange gevangenisstraffen uitgesproken.
van Cassatie, speciaal voor dit doel in het leven geroepen
in Den Haag. Groot verschil met de reguliere cassatie Voor de delicten die strafbaar waren gesteld in het
was dat er een mogelijkheid bestond voor de Bijzondere Tribunaalbesluit, waren de straffen internering,
Raad van Cassatie om de opgelegde strafmaat te ontzetting uit bepaalde rechten en verbeurdverklaring
wijzigen, dit om het ontbreken van de mogelijkheid van van het vermogen. Zeer grote aantallen mensen zijn
hoger beroep enigszins te compenseren. 11 geïnterneerd. Wie zich niet aan de Nederlandse normen
had gehouden kon worden geïnterneerd. Internering
De veroordelingen vond plaats voor de duur van tien jaar (waarbij
Er zijn tijdens, maar vooral na de Tweede Wereldoorlog voorwaardelijke vrijlating onder omstandigheden wel
zeer veel mensen opgepakt voor collaboratie. mogelijk was). Naast deze strafrechtelijke bestraffing
De zwaarste zaken betroffen de volgende delicten: vond er ook op grote schaal zuivering (het ontzetten uit
- Het vrijwillig in dienst treden bij de vijandelijke het ambt van bijvoorbeeld burgemeester) plaats. Om al
krijgsmacht, hiervoor zijn 6806 mensen deze straffen mogelijk te maken diende artikel 1 van het
veroordeeld. Bij de bestraffing van dit delict Wetboek van Strafrecht buiten beschouwing te worden
maakte het voor de strafmaat veel uit of gelaten (geen straf zonder daaraan voorafgaande
iemand uit ideologische overwegingen zich strafbaarstelling). Niet alleen in Nederland werd
had aangesloten bij de SS (of soortgelijke hard opgetreden tegen oorlogsmisdadigers, ook in
organisaties) of dat men zich om economische het buitenland kwamen vele processen op gang. De
redenen had aangesloten bij een onderdeel van bekendste hiervan vonden plaats bij het Internationaal
de vijand. Militair Tribunaal Neurenberg, opgericht door Groot-
- Het hulpverlenen aan de vijand. Hiervoor zijn Brittannië, de Verenigde Staten, Frankrijk en de Sovjet-
3283 mensen veroordeeld. Unie. Hier werden de voornaamste Nazi-kopstukken
- Mishandeling en terreur. Een groot deel van veroordeeld. Vierentwintig van hen werden veroordeeld
de uiteindelijk ter dood veroordeelden (140 tot de doodstraf.
personen) bestond uit mensen die berecht
werden voor het zijn van kampbeul, mensenjager
of het uitoefenen van terreur. Kampbeulen
waren bewakers van concentratiekampen die
zeer veel geweld gebruikten. Mensenjagers
waren mensen die Joden opspoorden en aan de
Duitsers uitleverden. Mensen die veroordeeld
werden voor terreur waren voornamelijk aan
het einde van de oorlog actief. Zij arresteerden
zonder duidelijke redenen mensen die
vervolgens zonder vorm van proces werden
neergeschoten.
- Verraad, hiervoor zijn 1344 mensen
veroordeeld.12
26
ESSAY
Eindbeschouwing
Ondanks het tot dan toe ontbreken van toepasselijke
wetgeving is het mijns inziens redelijk gelukt om na de
chaos van de Tweede Wereldoorlog berechting te laten
plaatsvinden. Wel bleek uit de vele boeken en artikelen
die ik heb gelezen dat voor veel collaborateurs de
maatschappelijke bestraffing veel harder aankwam dan
bijvoorbeeld de internering zoals ook blijkt uit het boek
van M. Diederichs, Wie geschoren wordt moet stil zitten.
1 P. Romijn, Snel, streng en rechtvaardig. Politiek beleid

inzake de bestraffing en reclassering van ‘foute’ Nederlanders
1945-1955, Houten: De Haan, 1989, p. 32.
2 Officieel persbericht Nederlandse Spoorwegen, 29
september 2005.
3 A.D. Belinfante, In plaats van bijltjesdag. de geschiedenis
van de bijzondere rechtspleging na de Tweede Wereldoorlog,
Assen: Van Gorcum, 1978 p. 18.
4 G. van den Bergh, ‘Staatsnoodrecht, Hoge Raad en
Bijzondere Raad van Cassatie, NJB 1947, p. 57-58.
5 J. van Schooten-van der Meer, inleiding artikelen 96-
103: veiligheid, in A.K. Koekkoek (red), De Grondwet. Een
systematisch en artikelsgewijs commentaar, Deventer 2000, p.
494.
1945-1955, Houten: De Haan, 1989, p. 41.
7 Notulen van de ministerraad, 4 januari 1954.
8 M.S. Groenhuijsen, Het Besluit Buitengewoon Strafrecht
(1943) en het legaliteitsbeginsel in strafzaken, in Rede en
Recht, liber amicorum van G.J.M. Corstens, Arnhem: Gouda
Quint, 2000, p. 155.
9 HR 30 oktober 1946, NJ 737.
1945-1955, Houten: De Haan, 1989, p. 165.
11 A.D. Belinfante, In plaats van bijltjesdag. de geschiedenis
van de bijzondere rechtspleging na de Tweede Wereldoorlog,
Assen: Van Gorcum, 1978 p. 30.
12 Collaboratie: een objectieve toelichting <www.verzet.
org>.
27
ESSAY
Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces
Marjolein Buwalda
In het eerste Staatsblad van dit jaar is een nieuwe wet gepubliceerd die beoogt de positie
van het slachtoffer in het strafproces te versterken. De wet zal op een nader te bepalen
tijdstip in werking treden. In het Wetboek van Strafvordering (Sv) zal een speciale titel
worden opgenomen over het slachtoffer. Het uitgangspunt van de wet is dat de positie van
het slachtoffer in het strafproces duidelijker omschreven wordt dan nu het geval is. De ont-
werpers van het wetboek van 1926 zagen het slachtoffer namelijk voornamelijk als getuige
die behulpzaam diende te zijn bij de waarheidsvinding in het onderzoek van de strafzaak
tegen de verdachte. Destijds was het een burgerplicht om volledig en naar waarheid een
verklaring af te leggen. Sinds 1926 zijn er echter aanzienlijke veranderingen opgetreden in
het denken over de positie van het slachtoffer in het strafproces. Het besef groeide dat de
positie van het slachtoffer versterkt moest worden. In 2004 is het wetsvoorstel ingediend tot
wijziging van het Wetboek van Strafvordering ter versterking van de positie van het slacht-
offer. Dit voorstel is nu dus wet geworden. In dit essay zal worden bekeken welke voorzie-
ningen er door de jaren zijn ontwikkeld om de positie van het slachtoffer te versterken. Dit
wordt ook wel de emancipatie van het slachtoffer genoemd. Het zal duidelijk worden dat
niet alleen de Nederlandse regering hier wat te zeggen heeft, maar dat ook Europa invloed
uitoefent op de positie die het slachtoffer inneemt in het strafproces. Dat die invloed niet
gering is blijkt uit het feit dat de nieuwe titel in het Wetboek van Strafvordering een uitwer-
king is van een kaderbesluit van de Europese Raad waaraan de regering in eerste instantie
niet in voldoende mate uitvoering heeft gegeven. Tot slot zal uiteen worden gezet op welke
wijze de positie van het slachtoffer door de nieuwe wet wordt versterkt.
De emancipatie van het slachtoffer Slachtoffers voelden zich door het strafrechtelijke
Het strafproces werd lange tijd gezien als een proces apparaat ten tweede male tot slachtoffer gemaakt. Dit
waar slechts twee partijen aan deelnamen, namelijk de wordt ook wel ‘secundaire victimisatie’ genoemd.2
vervolgende overheid en het individu dat werd vervolgd: Om deze situatie te verbeteren werd in de eerste plaats
de verdachte. De aandacht ging voornamelijk uit naar de een beroep gedaan op de politie en op het Openbaar
toepassing van het materiële strafrecht. Het slachtoffer Ministerie om slachtoffers met meer begrip voor hun
nam in dit proces een dualistische positie in. Enerzijds situatie tegemoet te treden. Er werd een werkgroep
was de inbreng van het slachtoffer van groot belang. ‘justitieel beleid en slachtoffer’ ingesteld. Deze
Ten eerste kwam er doorgaans geen procedure op werkgroep heeft uiteindelijk de zogeheten richtlijnen-
gang wanneer het slachtoffer geen aangifte deed en ten Vaillant geformuleerd. De kern van deze richtlijnen
tweede was de bijdrage van het slachtoffer als getuige is dat de politie werd geïnstrueerd om bij de aangifte
vaak onmisbaar om het proces tot een goed einde te het slachtoffer op een respectvolle, empathische
brengen. Aan de andere kant was er weinig ruimte voor wijze te bejegenen, om informatie te verstrekken
aandacht voor de eigen belangen van het slachtoffer, over het verloop van de strafrechtelijke procedure
juist omdat het strafproces voornamelijk gezien werd als en om gegevens te verzamelen omtrent de schade
een proces tussen de twee genoemde partijen.1 die het slachtoffer door het delict heeft geleden.
In het begin van de jaren tachtig werd duidelijk dat Op grond van deze richtlijnen kreeg het Openbaar
het strafrecht onvoldoende tegemoet kwam aan de Ministerie de taak om bij alle beslissingen in de strafzaak
reële behoeften van slachtoffers. Er werd weinig ook rekening te houden met de belangen van het
bijgedragen aan een verbetering van de situatie van slachtoffer, om desgevraagd informatie te verstrekken over
het slachtoffer. Het tegenovergestelde vond eerder de voortgang van de zaak en om in de zwaarste gevallen
plaats: het systeem creëerde aanvullende problemen. een persoonlijk gesprek aan te gaan met het slachtoffer.3
28
ESSAY
In 1985 werd de ‘Commissie wettelijke voorzieningen Het kaderbesluit van de Europese Raad
slachtoffer in het strafproces’ ingesteld. Inmiddels staat Vele decennia lang zijn er aanbevelingen naar voren
deze commissie bekend onder de naam Commissie- gebracht om de positie van het slachtoffer in het strafgeding
Terwee. De commissie bracht drie jaar later een te verbeteren. Keer op keer stuitten die aanbevelingen
eindrapport uit. Dit rapport leidde tot de wet van 23 echter op een onzichtbare muur van weerstand. Uit
december 1992, oftewel de Wet Terwee.4 Met deze het voorgaande blijkt dat er uiteindelijk toch een aantal
wet werd een belangrijke stap gezet in het proces van ingrijpende veranderingen heeft plaatsgevonden.
emancipatie van het slachtoffer in het strafrecht. Door Door deze ingrijpende veranderingen is ook de
de invoering van de wet werd namelijk een fundamentele wetenschappelijke mening over het onderwerp gewijzigd.
wijziging aangebracht in het Wetboek van Strafvordering. Gaf men eerder geen prioriteit aan dit onderwerp,
In het eerste boek werd titel IIIA ingevoegd, waarin de inmiddels is de mening dat het goed is dat het slachtoffer
artikelen 51a tot en met 51f zijn gewijd aan ‘de benadeelde niet meer alleen aan de zijlijn staat maar een duidelijk
partij’. Artikel 51a Sv maakt het bijvoorbeeld mogelijk zichtbare positie in het stafproces heeft gekregen.10 De
dat degene die rechtstreeks schade heeft geleden door eerder genoemde kanttekeningen komen echter ook in
een strafbaar feit, zich terzake van zijn vordering tot het wetenschappelijke debat naar voren. Er moet voor
schadevergoeding als benadeelde partij kan voegen in het worden gewaakt dat de veranderingen in de positie van
strafproces. Daarnaast rust op de officier van justitie een het slachtoffer niet ten koste gaan van de belangen van
mededelingsplicht op grond van artikel 51f Sv. Indien verdachten en van daders. De slachtofferemancipatie
hij vervolging instelt of voortzet dient hij de benadeelde mag namelijk nooit ten koste gaan van een eerlijk
partij daarvan zo spoedig mogelijk schriftelijk mededeling proces voor de verdachte en dient op geen enkele wijze
te doen. De officier van justitie is ook verplicht te melden afbreuk te doen aan een zorgvuldige beoordeling van de
op welk moment de zaak ter terechtzitting zal worden strafzaak. Hieruit vloeit dan ook voort dat men vond
behandeld. dat met de ingrijpende veranderingen de grens van de
slachtofferemancipatie wel zo ongeveer was bereikt.11
Doordat deze titel deel is gaan uitmaken van het Wetboek
van Strafvordering wordt onderstreept dat het slachtoffer In oktober 1999 kwamen de regeringsleiders die samen
wordt erkend als een betrokkene in de strafzaak. Een de Europese Raad vormen echter tot de conclusie dat
betrokkene met eigen belangen, waar rekening mee moet er ‘minimumnormen moeten worden opgesteld voor
worden gehouden voorzover dat door de doelstellingen de bescherming van slachtoffers van misdrijven, in het
van de strafrechtelijke procedure wordt toegelaten.5 bijzonder inzake de toegang tot de rechter voor slachtoffers
Er moeten echter wel twee belangrijke kanttekeningen van misdrijven en hun recht op schadevergoeding, met
worden geplaatst bij deze verbetering van de rechtspositie inbegrip van de proceskosten. Voorts moeten nationale
van het slachtoffer. Ten eerste dient de genoemde programma’s worden uitgewerkt ter financiering van,
verbetering niet ten koste te gaan van een eerlijk proces al dan niet van de overheid uitgaande, maatregelen
voor de verdachte. Van de politie en justitie wordt voor hulp aan en bescherming van slachtoffers’.12 Deze
verlangd dat de belangen van slachtoffers op een redelijke minimumnormen zijn vervolgens uitgewerkt in het
manier worden meegewogen bij hun werkzaamheden.6 kaderbesluit van de Europese Raad van 15 maart 2001.
Uit deze woorden blijkt dat slachtofferbelangen in de Artikel 34 lid 2 sub b van het Verdrag betreffende de
belangenafweging moeten worden betrokken, maar ze Europese Unie bepaalt dat een kaderbesluit verbindend is
zijn niet steeds doorslaggevend. Ten tweede verleent voor de lidstaten ten aanzien van het te bereiken resultaat,
de Wet Terwee het slachtoffer niet de status van een maar dat aan de nationale instanties de bevoegdheid
partij die, net als het Openbaar Ministerie, tegenover de wordt gelaten de vorm en de middelen te kiezen.
verdachte is geplaatst. De overheid behoudt de exclusieve Een kaderbesluit heeft geen rechtstreekse werking.
verantwoordelijkheid voor vervolging en berechting van Het kaderbesluit van maart 2001 bevat een uitgewerkt
verdachten.7 In de lijn van deze ontwikkelingen kan ook patroon van, veelal inhoudelijk bepaalde, dwingende
nog de Wet Spreekrecht Slachtoffers worden genoemd.8 normen waaraan ook de Nederlandse wetgeving moet
Deze wet is in 2005 in werking getreden en beoogt dat op voldoen. Groenhuijsen merkt met betrekking tot de
beperkte wijze aan slachtoffers van zware misdrijven of inhoud van het kaderbesluit op dat het besluit vrij snel tot
nabestaanden het recht wordt toegekend om ter zitting stand is gebracht en ‘de indruk wekt alsof de ontwerpers
een verklaring af te leggen over het gevolg dat het ten niet steeds in volle omvang zicht hebben gehad op de
laste gelegde feit bij hem of haar teweeg heeft gebracht.9 beleidsmatige, de organisatorische en de wetstechnische
29
ESSAY
implicaties van de opgenomen normen. Voor een (te) onlangs dus is gepubliceerd in de Staatscourant. Deze
belangrijk deel zal die taak daarom moeten worden codificatie zal geen wijziging brengen in de inspanningen
overgenomen door de nationale wetgever’. 13 Een van het Openbaar Ministerie en de politie, aangezien
voorbeeld van een vraag die de ontwerpers niet onder deze al werden verricht op grond van de Aanwijzing
ogen lijken te hebben gezien is wat de sanctie moet zijn Slachtofferzorg. Het gevolg van de codificatie moet
als een slachtoffer ontoereikend wordt geïnformeerd of echter wel zijn dat het door het kaderbesluit beoogde
beschermd. Moet er dan een sanctie worden gevonden resultaat wordt bereikt én dat dit resultaat moet passen
binnen het verband van het strafgeding, bijvoorbeeld in het wettelijke systeem en de bestendige rechtspraktijk
aanhouding van de zaak, of kan er worden volstaan met van Nederland.18 Het Verdrag van de Europese Unie laat
een verwijzing naar de civiele rechter? Groenhuijsen immers aan de nationale instanties de bevoegdheid om
trekt naar aanleiding van deze vraag de conclusie dat het de vorm en de middelen te kiezen waarmee het door
kaderbesluit niet op alle vragen een antwoord geeft maar het kaderbesluit beoogde resultaat moet worden bereikt.
dat het wel ‘piketpalen plaatst die het speelveld beperken’. Daarom is de regering dan ook van oordeel dat niet
De beperking blijkt mede daaruit dat het kaderbesluit een álle verplichtingen hoeven te worden geformuleerd in
aantal normen kent die niet in overeenstemming zijn met formele wetgeving.19
het perspectief zoals dat in de eerste paragraaf uiteen is
gezet. Het standpunt dat de ingrijpende veranderingen De inhoud van de nieuwe titel in het Wetboek
die hebben plaatsgevonden goed waren, maar dat de van Strafvordering
grens van de slachtofferemancipatie wel zo ongeveer Nu de ontwikkeling van de zogenaamde emancipatie van
was bereikt, lijkt met de komst van het kaderbesluit dus het slachtoffer is beschreven zal tot slot uiteen worden
niet langer op te gaan. In de woorden van Groenhuijsen: gezet op welke wijze de positie van het slachtoffer door
‘Het lijkt niet langer mogelijk om de hervormingen van de nieuwe wet wordt versterkt:
het strafprocesrecht met het oog op slachtofferbelangen
als een gesloten boek of een afgerond hoofdstuk te 1. De politie dient alle slachtoffers die daarom
beschouwen. Integendeel: in sommige opzichten moet verzoeken schriftelijk te berichten over het
het echte werk nog beginnen. We ain’t seen nothing yet’! 14 afzien van opsporing of het inzenden van het
proces-verbaal aan het Openbaar Ministerie.
In 2002 bleek inderdaad dat het Nederlandse beleid niet 2. Het slachtoffer heeft het recht om kennis te
voldeed aan de normen die het kaderbesluit stelt. In de nemen van de processtukken en kan de officier
brief van 20 maart 2002 heeft de regering op grond van van justitie vragen stukken aan het dossier toe
artikel 18 van het genoemde kaderbesluit verslag gedaan te voegen. Weigert de officier van justitie inzage
van de wijze waarop Nederland uitvoering heeft gegeven of toevoeging van de stukken dan is er een
aan de verplichtingen die daaruit voor de lidstaten beroepsmogelijkheid bij de rechter.
voortvloeien. De conclusie in deze brief was dat de 3. Het recht tot voeging in het strafproces wordt
uitvoering van het bestaande beleid, dat grotendeels is uitgebreid. Het wordt door de nieuwe wet ook
neergelegd in de OM-Aanwijzing Slachtofferzorg, in mogelijk om een civiele vordering in te dienen
hoofdlijnen voldoet aan de eisen die het Kaderbesluit wanneer het strafbare feit waarvan iemand het
stelt.15 De OM-Aanwijzing Slachtofferzorg bevat de slachtoffer is geworden ad-informandum ten
uitgangspunten die betrekking hebben op een correcte laste is gelegd.
en persoonlijke bejegening van het slachtoffer en 4. Het voegingscriterium zelf wordt eveneens
informatieverstrekking aan het slachtoffer.16 Deze uitgebreid. Is het nu alleen mogelijk een civiele
uitgangspunten kwamen al aan de orde in de eerste vordering in het strafproces in te brengen als
paragraaf. De Europese Commissie heeft in 2004 een deze eenvoudig van aard is, met de nieuwe wet
rapport uitgebracht waarin de reacties zijn samengevat die mag de vordering geen onevenredige belasting
de lidstaten als reactie op het verslag van de Nederlandse van het strafgeding met zich meebrengen. Zo zal
regering hadden ingezonden. Hoewel de regering het het oproepen van een getuige naar de mening
standpunt had ingenomen dat het grootste deel van de van de Tweede Kamer geen belemmering meer
bepalingen uit het kaderbesluit in het Nederlandse beleid vormen om de civiele vordering ontvankelijk te
was opgenomen door de Aanwijzing Slachtofferzorg, verklaren.
blijkt uit dit rapport het tegendeel.17 Dit is de reden dat 5. Slachtoffers krijgen de mogelijkheid in het
is besloten de beleidsregels te codificeren in de wet die
30
ESSAY
strafproces een civiele voeging in te dienen ten Europese Raad zijn minimumnormen opgesteld voor de
aanzien van de ouders van een verdachte die bescherming van slachtoffers, de toegang tot de rechter
jonger is dan 14 jaar. De wet regelt hiervoor ook en hun recht op schadevergoeding. De invloed van dit
een zelfstandige beroepsmogelijkheid van die kaderbesluit blijkt vandaag de dag nog steeds, want de
ouders ten aanzien van dit deel van het vonnis van keuze om een nieuwe titel op te nemen in het Wetboek
de strafrechter. van Strafvordering is gemaakt na een negatief rapport
6. De mogelijkheid tot bijstand door een raadsman van de Europese Commissie waarin duidelijk werd dat
wordt uitgebreid naar alle slachtoffers. Afhankelijk het Nederlandse beleid onvoldoende uitvoering gaf aan
van het inkomen van het slachtoffer zal een de verplichtingen die voortvloeiden uit het kaderbesluit.
kosteloze toevoeging kunnen plaatsvinden. Het Groenhuijsen concludeerde op grond van de inhoud van
slachtoffer heeft ter zitting recht op een tolk. Het het kaderbesluit al dat het echte werk nog moest beginnen.
slachtoffer dient hierover ook geïnformeerd te De codificatie van de nieuwe titel in het Wetboek van
worden door het Openbaar Ministerie. Strafvordering vormt hier een goed begin van en zal
7. Er wordt een voorschotregeling ingevoerd. De waarschijnlijk beter uitvoering geven aan het beoogde
voorschotregeling houdt in dat slachtoffers die een resultaat van het kaderbesluit dan de beleidsregels van
schadevergoedingsmaatregel toegewezen hebben het Openbaar Ministerie die waren neergelegd in de
gekregen acht maanden na onherroepelijk worden Aanwijzing Slachtofferzorg. Wel zullen de kanttekeningen
van het vonnis het toegewezen schadebedrag die eerder al genoemd zijn bij iedere verdere stap op de
krijgen uitgekeerd. Als de veroordeelde in die tijd weg van de versterking van de positie van het slachtoffer
het bedrag niet of niet volledig heeft voldaan dan in het oog moeten worden gehouden. Er zal altijd voor
keert de staat dit bedrag uit. Deze regeling ontslaat moeten worden gewaakt dat de veranderingen in de positie
de verdachte echter niet van zijn betalingsplicht en van het slachtoffer niet ten koste gaan van de belangen
het Centraal Justitieel Incasso Bureau zal dan ook van de verdachte. De slachtofferemancipatie zal namelijk
acceptgiro’s blijven sturen. nooit afbreuk mogen doen aan het recht van de verdachte
8. Informatie over de invrijheidstelling van de op een eerlijk proces of aan een zorgvuldige beoordeling
verdachte of veroordeelde zal worden gemeld van de strafzaak.
aan de slachtoffers. De nieuwe wet regelt
dat een bepaalde groep slachtoffers er recht
op heeft geïnformeerd te worden over de
invrijheidstelling van de veroordeelde. Nu is de
informatieverstrekking over de loop van het
strafgeding gebonden aan de strafmaat en het
soort straf.20
Conclusie
De positie van het slachtoffer in het strafproces heeft een
grote ontwikkeling doorgemaakt in de afgelopen decennia.
In 1926 was het slachtoffer niet meer dan een getuige die
behulpzaam diende te zijn bij de waarheidsvinding in het
onderzoek van de strafzaak. Voor de totstandkoming van
de richtlijnen-Vaillant en de Wet Terwee nam het slachtoffer
nog een dualistische positie in. Zijn inbreng was wel van
belang, omdat er zonder zijn aangifte geen procedure op
gang kwam en zijn getuigenverklaring onmisbaar was om
het proces tot een goed einde te brengen, maar daarbuiten
was er geen ruimte voor aandacht voor de eigen belangen
van het slachtoffer. Met de inwerkingtreding van de
Wet Terwee werd het slachtoffer definitief erkend als
een betrokkene in de strafzaak. Naast deze Nederlandse
initiatieven heeft ook Europa invloed op de ontwikkeling
van dit vraagstuk gehad. Door het kaderbesluit van de
31
ESSAY
1 M.S. Groenhuijsen, ‘De landelijke invoering van de Wet

Terwee’, Rechtshulp 1995, p. 3.
4 Stb. 1993, 29.
6 Stcrt. 1993, 60.
8 Stb. 2004, 382.
10 M.S. Groenhuijsen, ‘Hervorming van het strafprocesrecht
met het oog op belangen van het slachtoffer: ‘We ain’t seen
nothing yet’, DD, 2001, p. 646.
12 Conclusies van het voorzitterschap 15 en 16 oktober 1999
<europa.eu/european-council>.
16 Stcrt. 2004, 80.
20 ‘Nieuwe titel in Strafvordering over het slachtoffer’, NJB
2010, 217, afl. 4, p. 269.
32
Rubrieken
Zittingszaal 14
Babbelbox
Boekrecensie
De week van...
Verslag Symposium 2010
Ad Informandum
ZITTINGZAAL 14
Kaalgeplukt
Rob Zijlstra
Er bestaan oplichters en oplichters. Nina werd oplichtster omdat ze het niet meer zag zitten. Franky werd oplichter
omdat hij het juist wel zag zitten. Beide stonden terecht in zittingszaal 14. Dat wil zeggen, Nina zat er, maar Franky
kwam niet opdagen. Hij meldde kort voor aanvang aan zijn advocaat in de trein te zitten, tussen Den Bosch en
Groningen. Hij was om negen uur ’s ochtends vertrokken, maar is nooit aangekomen.
Eerst Nina. Ze is 19 jaar, rechtenstudente met veel schulden en pech. Ze had een telefoon gekocht op Marktplaats.nl.
Ze betaalde, maar de telefoon kwam nooit. Het was die pech die haar op het idee bracht. Ze dacht: ik doe dat ook een
keertje, maak direct een klapper van duizend euro of zo en dan klaar. Ze bood haar studieboeken op de marktplaats aan.
Zo’n vijftig mensen reageerden. Dertig van hen betaalden ook, variërend van enkele tientjes tot een paar
honderd euro. De levering bleef uiteraard uit. Nina zegt dat ze spijt heeft en als de strafzitting twintig minuten
gaande is, begint ze te huilen. Vrouwelijke verdachten zijn in zittingszaal 14 zeer in de minderheid, maar als
ze er zitten, dan huilen ze ook. Nina incasseerde 4.702,60 euro. Rechters: ‘Heeft u met dat geld gedaan?’
Nina: ‘Wat boodschappen. De rest ben ik kwijtgeraakt.’ Rechters: ‘Dat is wel een beetje gek.’ Nina: ‘Het is echt waar.’
Ze zegt dat ze heeft overwogen een lening af te sluiten om de gedupeerden terug te betalen. Dat wil ze graag, want
haar naam duikt nu overal op op het internet in relatie tot oplichting. Daar hebben vooral haar broertjes last van. Die
zijn ook bedreigd, zegt ze. De officier van justitie vindt dat Nina berekenend te werk ging. Aan klanten uit het zuiden
van het land vertelde ze dat ze in het Noorden woonde. Kopers uit het Noorden liet ze denken dat ze in Vlissingen
woonde. Zo wilde ze voorkomen dat gedupeerden bij haar op de stoep gingen staan. De officier zegt dat ze wel
zeven maanden gevangenisstraf kan eisen, maar dat het beter is te voorkomen dat Nina weer de fout in gaat. Daarom
eist ze naast een werkstraf van 150 uur toezicht door de reclassering. Als stok achter de deur krijgt ze vier maanden
voorwaardelijke celstraf mee.
Dan Franky. De officier van justitie heeft nare gevoelens. Zij gelooft niet dat Franky echt in de trein zit. Ze zegt
ook dat ze graag gevangenisstraf had geëist, maar ze dat met pijn in het hart niet doet. Omdat ze te weinig bewijs is
tegengekomen in haar eigen strafdossier. Franky, ontsnapt uit de gevangenis in Tilburg en gezocht in Amsterdam,
belandde begin vorig jaar in de binnenstad van Groningen en ging naar de kapper. Prompt werden hij en de kapster
verliefd en mocht hij haar auto lenen. En haar scooter, haar rubberboot en de creditcard van haar zakelijke rekening.
Franky vertelde dat hij behalve advocaat was, ook gehandicapte kinderen hielp en dat hij een tante had in Indonesië die
daar een hotel runde maar nu dood was. En dat hij dus naar Indonesië moest om het hotel te verkopen. En terwijl de
kapster knipte en niks in de gaten had, ging hij met vrienden naar New York en later met haar BMW-auto en creditcard
naar Spanje en Marokko. Na vier maanden stopte de kapster met knippen en deed aangifte. Franky werd met 4000
euro aan contacten op zak in de BMW gearresteerd. Hij gaf toe dat hij de scooter had verkocht aan een kennis, voor
2000 euro. De oplichting en diefstal zijn hartstikke moeilijk te bewijzen, zegt de officier van justitie verdrietig. Ze
zegt er hooguit een verduistering van te kunnen maken en dan alleen betreffende de auto en de scooter. Er is wel
een aangifte, maar er is geen steunbewijs. En vermoedens dat Franky geen eerlijke man is, tellen niet, zegt de officier.
Ze zegt dat ze niet verder komt dan een werkstraf te eisen van 100 uur met twee voorwaardelijke celmaanden,
ook al omdat Franky sinds zijn achttiende – hij is nu 31 jaar – crimineel actief is. De kapster is kaalgeplukt. Ze
heeft uitgerekend dat ze in de vier maanden dat de romance duurde 27.000 euro is kwijtgeraakt. Dat geld wil ze
terug, maar nu de officier vooral vrijspraak heeft gevorderd, is de kans dat ze dat bedrag terugkrijgt, klein.
De auto heeft ze wel teruggekregen, maar haar scooter is nu van iemand anders. Omdat Franky de scooter voor een
redelijke 2000 euro verkocht, mag de koper zich de rechtmatige eigenaar noemen. Sneu voor de kapster, maar het is
nu even niet anders. Nog meer sneu is, zegt de aanklaagster, dat die 4000 euro die bij de aanhouding van Franky in
beslag is genomen, aan hem moet worden teruggegeven. Ook hier tellen vermoedens niet. De advocaat, helemaal
met de trein uit Dordrecht, maakt zich vrolijk en doet aan grapjes waar in de rechtszaal niemand om moet lachen.
Integendeel. De advocaat zegt van ‘ach, wie doet zich aan het begin van een relatie nou niet wat beter voor dan hij is?
Met de gedachte: dan zien we na de bruiloft wel verder?’ Hij zegt dat het heel goed gaat met Franky in Den Bosch.
De kaalgeplukte kapster moet nu extra knippen. De bewijsarme officier van justitie koestert enige hoop: ‘Misschien
komen we hem hier nog een keertje tegen.’
Meer artikelen zijn te vinden op www.zittingszaal14.nl.

34
INTERVIEW
Babbelbox
Maarten-Bas en Marjolein Buwalda
In deze derde en tevens laatste editie van de Asega van dit collegejaar maken we weer kennis
met een lid van Simon van der Aa. Voor deze editie hebben we onze schijnwerpers op Anne de
Jong gericht. Zij is voorzitter van de activiteitencommissie.
1. Wie is Anne? 6. Hoe verliep de samenwerking met de overige

Goede vraag. Ik zal me even voorstellen. Ik ben Anne commissieleden?
de Jong, 21 jaar en geboren en getogen in het mooie Uiterst soepeltjes uiteraard. In het begin was ik wel een
Groningen. Ik woon al bijna 4 jaar op kamers in de beetje huiverig. Een commissie met 5 meiden, als dat maar
binnenstad en ben sinds dit jaar actief bij Simon van der goed gaat. Ik was bang dat ik de typisch mannelijke nuchtere
Aa. kijk op dingen zou missen en dat het een groot kippenhok
2. Waarom ben je rechten gaan studeren? zou worden. Nou ik kan je vertellen, een kippenhok is
Rechten was eigenlijk helemaal niet mijn eerste keus. het. Maar het is wel super gezellig! Gelukkig heb ik er
Stiekem wilde ik altijd arts worden, neuroloog om precies een aantal nuchtere types tussen zitten die niet vies zijn
te zijn. Al op de middelbare school bleek helaas dat ik niet om hun ongezouten mening te geven en die wel weten
over bèta brains beschikte en dus moest ik op zoek naar van aanpoten. In efficiënt vergaderen zijn we nog steeds
iets anders. Zo viel mijn oog op de studie rechten. Het leek hopeloos, maar verder vind ik dat we het goed hebben
mij wel een mooi beroep, strafpleiter in toga. Het blijkt de gedaan en ben ik erg trots op mijn commissie. Pluim!
goede keuze te zijn, want ik heb nog steeds veel plezier in 7. Was het moeilijk om dit jaar met een origineel
het studeren. aanbod van activiteiten te komen?
3. Wat vind je zo interessant aan het strafrecht? Je had er bij moeten zijn op onze eerste vergadering.
Ik ben in mijn eerste jaar begonnen aan de bachelor Law Allerlei woeste ideeën gingen de ronde. Van rondjes
in Europe. Al snel bleek dat dit helemaal niet was wat ik over de stormbaan bij de marechaussee tot bescheiden
wilde, te veel op het bedrijfsleven en ondernemingsrecht rechtbank bezoekjes. Al snel bleek helaas dat het nog niet
gericht. Na mijn eerste jaar ben ik dan ook geswitched mee viel om sommige dingen te organiseren. Na deze
naar de bachelor Nederlands recht. Strafrecht vind ik echt reality-check zijn we reëel gaan nadenken en bijna alles wat
veruit het interessantst. Je krijgt te maken met morele we hebben willen organiseren is ons gelukt. Zo staat er een
dilemma’s. Het is afhankelijk van jouw werk of je cliënt bezoek aan het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) op
er goed vanaf komt en dit kan erin resulteren dat je cliënt de planning in mei!
een paar jaar minder van zijn leven hoeft te spenderen in 8. Wat vind je het leukste aan het studentenleven?
een cel. Het werken met cliënten en de psychologische en Moet ik echt 1 ding kiezen? Misschien geniet ik het meest
criminologische aspecten van het strafrecht maken het van de enorme vrijheid die je hebt als student. Je kunt
voor mij iets heel interessants. eindeloos genieten van het nooit slapende nachtleven in
4. Hoe is je eerste commissiejaar bij Simon van der Groningen, waar het ook ’s ochtends om een uur of 8
Aa bevallen? nog super mooi kan zijn. Daarnaast biedt ook je studie
Leuk! Ik wist eerst niet goed wat ik moest verwachten. Ik je zo ontzettend veel mogelijkheden. Stages, tripjes naar
had al wel ervaring met commissiewerk, maar ik kende de het buitenland, leuke (keuze)vakken, noem het maar op.
vereniging eigenlijk nog helemaal niet. Dat maakte het juist Dit is het moment van je leven waarop je jezelf kunt
wel weer leuk. Ik heb veel mensen leren kennen en ben ontwikkelen. Je leert zoveel nieuwe mensen kennen en je
met de Activiteitencommissie op veel plekken geweest die kunt het er nog flink van nemen voordat je straks keihard
ik graag eens had willen zien. aan de bak moet.
5. Terugkijkend op de afgelopen periode, wat zou je 9. Welke afstudeerrichting ga je kiezen?
anders aangepakt hebben? Ik ben op dit moment bezig aan de master Nederlands
Ik zou wat langer op de borrels zijn gebleven. Haha nee Recht, met de specialisaties strafrecht en privaatrecht. Ik
grapje. Wat betreft het commissiewerk zou ik niks anders ga mijn scriptie voor strafrecht schrijven. Privaatrecht doe
hebben aangepakt. Natuurlijk ging het niet altijd even ik erbij omdat ik het belangrijk vind om breed opgeleid te
vlekkeloos, maar dat hoort er ook bij en ik heb ervan zijn. Maar strafrecht vind ik echt verreweg het leukste.
geleerd. Ik verwacht volgend studiejaar af te studeren.
35
INTERVIEW
10. Wie is jouw grote voorbeeld en waarom? 15. Wil je verder nog iets kwijt aan onze lezers?
Moeilijk moeilijk. Ik denk niet dat ik echt één voorbeeld heb. Check de site voor onze knetter spannende activiteiten
Ik heb veel familie en vrienden in wie ik eigenschappen zie in het alweer laatste semester van dit studiejaar. Onder
die ik bewonder. Ik ben niet echt idolaat van een bepaalde andere staat er een bezoek aan het POTC op de planning,
persoon. Meer van de kwaliteiten die ik in mensen zie en waar je je skills kunt laten zien op de schietbaan.
waarvan ik denk dat ik die zelf ook wel graag zou willen hebben. Houd de site dus goed in de gaten en schrijf je in!
Als ik toch iemand moet noemen dan kies ik voor Britney
Spears, je hoofd kaalscheren en je kind bijna voor de auto
gooien en het dan nog presteren om een nummer 1 hit te
scoren. Prachtig!
11. Welke hobby’s en interesses heb je naast je studie?
Ik heb vroeger veel gedanst, maar dat heb ik opgegeven
toen ik ging studeren. Daarna heb ik nog een tijdje
gehockeyd en nu BOM ik af en toe wat bij de Aclo.
Verder vind ik het leuk om studie gerelateerde dingen
te doen. Zo ben ik werkzaam geweest bij de Kinder- en
Jongerenrechtswinkel en heb ik lesgegeven aan eerstejaars
rechtenstudenten. Ook werk ik 1,5 dag per week bij
de Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders.
Naast al dit studiegerelateerde gedoe is er natuurlijk ook
tijd voor ontspanning. Ik vind het leuk om dingen te doen
met mijn vrienden en met mijn club. Voor een drankje in
de stad of een kopje koffie in de ub ben ik altijd te porren.
Gezelligheid kent geen tijd!
12. Hoe zie je jezelf over 10 jaar?
Over 10 jaar ben ik werkzaam als strafpleiter bij een goed
aangeschreven kantoor in Den Haag. Ik verdien lekker dus
op mijn vrije zaterdagmiddag ga ik mantelpakjes shoppen
in de meest fancy winkels uit de binnenstad van Den Haag.
Samen met mijn lieve man, die overigens chefkok is in een
4 sterren restaurant en elke avond voor mij kookt, leid ik
een heerlijk leventje. Ook ben ik zwanger van mijn eerste
kind (er zullen nog drie andere koters volgen). We hebben
een prachtig huis met een mooie tuin en op vrijdagavond
drink ik altijd een lekker roseetje met mijn vriendinnen op
het terras aan het Plein. We genieten van alles en leven nog
lang en gelukkig!
Nee hoor, ik weet niet waar ik terecht ga komen. Mijn club
heeft ooit voorspeld dat ik later werkloos zal worden en mijn
moeder zegt altijd dat ik met een vrachtwagenchauffeur
zou moeten trouwen. We zullen het zien!
13. Wat is de grootste blunder die je ooit hebt gemaakt?
Oei, dat zijn er eigenlijk best wel veel. Met een biertje te
veel op zeg ik namelijk altijd de waarheid en dat kan nog
wel eens leiden tot genante situaties..
14. Gaan we jou volgend jaar terugzien bij Simon?
Zeker, maar niet als actief lid. Volgend jaar wil ik het wat
rustiger aandoen en me meer focussen op de studie zelf.
Ik begin dan aan mijn scriptie en wil eigenlijk ook nog heel
graag stagelopen. Uiteraard zal ik op de borrels nog wel
aanwezig zijn!
36
VERSLAG
Verslag Symposium 2010: ‘Huiselijk Geweld. De Wet Tijdelijk Huisver-
bod: overheidsbemoeienis achter de voordeur?’
Sanne Leentjes en Marjolein Buwalda
Op woensdag 10 maart was het dan eindelijk zover: het De eerste spreker was een van de figuren die centraal staat
symposium van Simon van der Aa van 2010! De sympo- als het om de toepassing van de Wet Tijdelijk Huisverbod
siumcommissie maakte tijdens een feestelijk kerstdiner gaat: dhr. mr. dr. J. P. Rehwinkel. Hij is de burgemeester
in december 2009 haar onderwerp voor het symposium van onze mooie studentenstad. Hij viel met de deur in huis
van 2010 bekend. Op een originele manier ingeleid door door zijn rol als burgemeester te omschrijven en zich daar-
onze beschermheer, prof. mr. Knigge, die het onderwerp bij af te vragen of het wel een taak is voor de burgemeester
koppelde aan het kerstverhaal waarin Jozef en Maria naar om toepassing te geven aan de wet. De afgelopen jaren
Bethlehem moesten reizen voor een volkstelling. Nee, een zijn er namelijk veel taken met betrekking tot de openbare
huisverbod voor Jozef zou niet nodig zijn, maar het huis- orde aan de burgermeester toebedeeld die slecht rijmen
verbod zou wel centraal staan tijdens het symposium! met de rol als ‘burgervader’. Denk hierbij onder andere aan
het preventief fouilleren, het cameratoezicht en het slui-
De Wet Tijdelijk Huisverbod is een wet die een preven- ten van woningen. En nu dus ook het huisverbod. Door
tieve aanpak moet vormen tegen huiselijk geweld. Huiselijk het gebruik van deze instrumenten is het voor de samen-
geweld is namelijk de meest voorkomende vorm van geweld leving moeilijk om de burgemeester te zien als een alles
in onze samenleving. Het taboe dat er op rust is echter verbindende burgervader. Ondanks dat ziet hij echter wel
groot en de bereidheid van slachtoffers om aangifte te doen de meewaarde van het huisverbod. Er vindt over het alge-
zeer klein. Op 1 januari 2009 is de wet in werking getreden. meen weinig recidive plaats, in tegenstelling tot in bewaring
Door deze wet is het mogelijk geworden een verdachte van stelling (IBS). Er gaat een duidelijke signaalwerking vanuit.
huiselijk geweld gedurende een periode, van in beginsel 10
dagen, uit huis te plaatsen. Deze maatregel zorgt ervoor De tweede spreker was mevrouw drs. R. Kok, directeur
dat in noodsituaties ingegrepen kan worden door middel van het Toevluchtsoord Groningen. Het Toevluchtsoord
van een afkoelingsperiode waarbinnen de hulpverlening op vormt mede een advies steunpunt bij huiselijk geweld.
gang kan worden gebracht en erger voorkomen kan wor- Daarnaast geven de medewerkers van het Toevluchtsoord
den. Het huisverbod wordt als beschikking uitgereikt door hulp wanneer er een melding van de politie binnenkomt.
de burgermeester of door de politie, nu de bevoegdheid Mevrouw Kok geeft aan dat het een onderwerp is dat vaak
kan worden gemandateerd. Een bijzonder aspect van de complexe situaties met zich meebrengt. Het is een taboe
wet is dat er feitelijk nog geen huiselijk geweld hoeft te aangezien het binnen gezinnen plaatsvindt die de proble-
zijn gepleegd. Er kan ook een tijdelijk huisverbod worden men stilhoudt vanwege loyaliteit aan elkaar. Er kwamen
opgelegd wanneer er een situatie is ontstaan waar sprake is vorig jaar 653 meldingen binnen bij de afdeling advies en
van een ernstig vermoeden van huiselijk geweld. steunpunt huiselijk geweld, hier waren 764 kinderen bij be-
trokken. Uiteindelijk zijn er 66 huisverboden opgelegd in
Prof.mr. Knigge was de dagvoorzitter tijdens het sympo- 2009. Opmerkelijk te noemen is dat vrouwen minstens 32
sium. Zijn inleiding sloot direct aan op een zeer recente keer met huiselijk geweld te maken moeten hebben gehad,
gebeurtenis: het familiedrama in Zierikzee. Het was niet di- voordat ze aangifte doen. Huiselijk geweld zit vaak al gen-
rect de dader die verantwoordelijk werd gehouden, nee, de eraties in de familie, dit maakt het tot complexe zaken voor
autoriteiten gaven elkaar de schuld met betrekking tot de hulpverleners. Kinderen die bijvoorbeeld geslagen werden,
fouten die zijn gemaakt in de communicatie rond het gezin! doen dit later vaak zelf ook. Dit patroon is moeilijk te
Deze gebeurtenis sluit aan op de kernvraag die ook tijdens doorbreken. Het probleem kan dus mogelijk veel groter
het symposium centraal stond: wat is eigenlijk de taak van zijn dan geregistreerd. Ondanks deze problematiek biedt
de overheid in de hedendaagse samenleving? Grijpt de het huisverbod wel de mogelijkheid om snel in te grijpen.
overheid op deze manier niet te snel in? De zes sprekers Daarnaast biedt de periode van tien dagen die volgt de mo-
die voor deze gelegenheid waren uitgenodigd om iets te gelijkheid om de problemen te onderzoeken en op zoek te
vertellen over het onderwerp waren ieder op hun eigen ma- gaan naar oplossingen. Mevrouw Kok is, in tegenstelling
nier betrokken bij het onderwerp huiselijk geweld en de tot de burgemeester zelf, blij met de betrokkenheid van de
Wet Tijdelijk Huisverbod. Dit verslag geeft op kernpunten burgemeester aangezien de politieke betrokkenheid daar-
weer wat er zoal voorbij kwam tijdens deze informatieve mee toegenomen is en de hulpverlening daardoor stukken
middag. beter is.
37
VERSLAG
De derde spreker was dhr. drs. B. Warnaar. Hij is klinisch een aantal bestuursrechtelijke wetten gaf professor Brou-
psycholoog. Hij belichtte een hele andere kant van het ver- wer aan hoe we kunnen doorslaan met het ingrijpen door
haal: namelijk wat hulpverlening kan betekenen in situaties de overheid in de samenleving.
als huiselijk geweld. Een prachtige powerpoint met aller-
lei informatie over theorieën met betrekking tot geweld, De burgervader bestaat niet meer, maar is nu burge-
daderprofielen en dergelijke kwam voorbij. Aan de hand meester nieuwe stijl te noemen. Nadat alle sprekers hun
hiervan wordt duidelijk op welke manier de pleger behan- verhaal hadden gedaan was het tijd voor het publiek om
deld kan worden. Een erg belangrijk aspect wanneer er zich ook in de discussie te mengen en het debat aan te
door het huisverbod ruimte is ontstaan om op zoek te gaan met de sprekers. Als afsluiting kon er nog even gezel-
gaan naar een oplossing. lig nagepraat worden onder het genot van een drankje.
Al met al was het een zeer informatieve middag waarop
De vierde spreker was dhr. mr. A. van de Ruit en hij is de verschillende belangrijke aspecten met betrekking tot de
projectleider huiselijk geweld in Groningen. Hij vertelde Wet Tijdelijk Huisverbod werden belicht. Wij willen de
hoe het er in de praktijk aan toegaat wanneer er sprake is symposiumcommissie dan ook bedanken voor én compli-
van een situatie van huiselijk geweld. In de praktijk zijn de menteren met deze zeer geslaagde middag!
verbalisanten als eerste op de hoogte van de situatie. Zij
doen hiervan melding aan de hulp officier van justitie en
deze laatste gaat aan de hand van een checklist na of er een
huisverbod opgelegd kan worden. Wanneer dit het geval
is levert de pleger zijn sleutels in en dient hij 10 dagen er-
gens anders te verblijven en zich van elk contact met zijn
gezin te onthouden. Wanneer de pleger het verbod over-
treedt zal hij opnieuw worden aangehouden en eventueel
worden vastgezet. De verwachting in Groningen is dat er
op den duur 150 huisverboden per jaar worden opgelegd.
Tien procent betreft preventieve huisverboden, de overige
negentig procent is in combinatie met een strafbaar feit.
De vijfde spreker was mevrouw mr. M.A. B. Faber-Sier-
mann, officier van justitie te Groningen en tevens porte-
feuillehouder huiselijk geweld. Mevrouw Faber belichtte
helder de verschillen tussen het bestuursrechtelijke en het
strafrechtelijke traject dat direct samenhangt met de Wet
Tijdelijk Huisverbod. Daarnaast heeft zij uiteengezet wat
de beleidsregels van het Openbaar Ministerie zijn met be-
trekking tot het onderwerp. De beleidsregels hebben als
doel een uniform beleid te voeren in het hele land.
Ten slotte was de zesde spreker, dhr. Prof. mr. Dr. J.G.
Brouwer, aan de beurt. Hij is universitair hoofddocent bij
de vakgroep Algemene Rechtswetenschap en heeft een
bijzondere onderzoeksbelangstelling voor het openbare-
orde recht. Professor Brouwer belichtte vooral het belang
van de openbare-orderechtelijke kant van onze samenlev-
ing in plaats van de strafrechtelijke. Door de opkomst van
het individualisme zijn er meer bevoegdheden nodig voor
de overheid en tevens de burgmeester. Dit zijn onder an-
dere de bestuurlijke detentie, cameratoezicht en de Wet
Tijdelijk Huisverbod. Aardig te vermelden is dat de Wet
Tijdelijk Huisverbod de 50ste wet met bevoegdheid tot
ingrijpen voor de burgemeester is. Maar wat is de tendens
hierin te noemen? Slaan we niet door? Aan de hand van
38
BOEKRECENSIE
Het pauperparadijs, een familie was het wel. Cato besloot samen met haar man Teunis
de kolonie te verlaten om een normaal bestaan buiten
geschiedenis de kolonie op te bouwen. Intussen was Veenhuizen nog
Harrie Bijnen slechts een verzamelplaats van bedelaars en landlopers. Van
het oude ideaal van Johannes van den Bosch was nog maar
Zoals waarschijnlijk velen van jullie met mij heeft de weinig over. Na het vertrek uit de kolonie werd het leven
geschiedenis van het gevangeniswezen mij altijd geboeid. voor de familie slechts iets beter. Wie van de ‘andere kant’
Afgelopen jaar heb ik het Gevangenismuseum Veenhuizen kwam werd al bij voorbaat gestigmatiseerd. Hierdoor bleef
bezocht om meer te weten te komen over deze geschiedenis. het verleden hen achtervolgen. Ook in de daaropvolgende
Zoals bekend staan er ook nu nog enkele gevangenissen in hoofdstukken blijkt hoezeer de volgende generaties onder
Veenhuizen. Naar aanleiding van dit bezoek heb ik het boek het verleden gebukt gingen. Alcoholisme kwam vaak
‘Het pauperparadijs, een familiegeschiedenis’ van Suzanna voor om aan de schaamte te ontkomen. De opa van de
Jansen gelezen. Het verhaal vertelt de levensgeschiedenis schrijfster was ook alcoholist en was het huis uitgestuurd
van vijf verschillende generaties van familieleden van de om te voorkomen dat hij al het geld opdronk. Ook werd hij
auteur, met als rode draad de geschiedenis van Veenhuizen. vaak naar Veenhuizen gestuurd wegens landloperij. Deze
De verhaallijn loopt als een speurtocht door de geschiedenis veroordelingen voor landloperij vonden zeer veelvuldig
van de familie. Het boek begint in de hedendaagse tijd plaats, niet alleen in de familie van de auteur maar door
wanneer de auteur Veenhuizen bezoekt. Vervolgens wordt het hele land. Het kwam vaak voor dat groepen van 30
een grote stap teruggedaan in de geschiedenis en wordt het verdachten tegelijk veroordeeld werden tot gevangenschap
verhaal verteld van Tobias Braxhoofden, de voorvader van in Veenhuizen. Uit de persoonlijke verhalen van de auteur
de auteur. Hij meldde zich vrijwillig aan bij het leger waar blijkt dat de familie nog steeds gebukt gaat onder het juk
hij een redelijk succesvolle carrière heeft. Hierna volgt het van de (vroegere) armoede. Het Pauperparadijs is in een
verhaal over Johannes van den Bosch, iemand met een prettige, maar soms wel wat verwarrende, verhaalvorm
zeer succesvolle carrière bij de krijgsmacht die tijdens zijn geschreven waardoor het verhaal echt tot leven komt. Dit
diensttijd in Nederlands-Indië het idee opdoet voor zijn wordt nog extra benadrukt door de illustraties die in het
latere experiment in Veenhuizen. Johannes van den Bosch boek verwerkt zijn. Ik kan het iedereen aanraden om dit
was zeer gefascineerd door het maatschappelijk vraagstuk boek te lezen, zowel voor hen die geïnteresseerd zijn in
van armoede en de mogelijke oplossingen hiervoor. de geschiedenis van (de gevangenissen in) Veenhuizen als
Hij stelde dat het pauperisme kon worden tegengegaan in de behandeling van de armen en randfiguren van de
door onbenutte arbeidskrachten te laten werken op de maatschappij door de geschiedenis heen.
onontgonnen gronden in Drenthe. In deze armeninrichting
zouden mensen hun eigen voedsel verbouwen waarmee zij
dan de maatschappij dienden en tevens zelfredzaam zouden
zijn. De Maatschappij van Weldadigheid werd opgericht
en met het uitroeien van de armoede werd begonnen. Suzanne Jansen, Het
Nadat het Tobias niet gelukt is een redelijk bestaan op te pauperparadijs, een familie
bouwen in de burgermaatschappij komt Tobias met zijn geschiedenis
Uitgever: Balans
vrouw Christina en hun kinderen bij de kolonie om daar
Prijs: € 19,95
als bewaker te gaan werken. Dit is het begin van een lang 254 pagina’s
verborgen gehouden familiegeschiedenis. Ondertussen
gaat het met de Maatschappij van Weldadigheid steeds
slechter. Er worden bijna geen mensen gevonden die
vrijwillig naar het onontgonnen gebied wilden komen en
de mensen die er wel heen vertrokken kregen te maken
met strenge contracten ten aanzien van hun arbeid en
woongelegenheden waardoor het voor hen niet mogelijk
was geld op te sparen voor een bestaan buiten de kolonie.
Hierna vervolgt het verhaal bij Cato, de dochter van Tobias
en Christina. De positie van het gezin Braxhoofden was
vanwege de baan van Tobias als bewaker iets beter dan
van het gewone volk in de kolonie maar een zwaar bestaan
39
VERSLAG
De week van... Mr. Lisette Leerkes.

Toen de redactie van dit blad mij vroeg een functioneren/de samenwerking binnen de groep. Deze
artikel te schrijven over de studie HBO- peerassessment geeft de tutor veel informatie over de
werkhouding en inzet van de individuele studenten. Dit is
Rechten en het docentschap op de Hogeschool
ook een punt waarop de tutor beoordeelt. De studenten
van Arnhem en Nijmegen (HAN), was ik krijgen namelijk een eindcijfer dat is samengesteld uit het
natuurlijk graag bereid dit te doen. Allereerst gemiddelde groepscijfer van de opdrachten en het cijfer
zal ik mijzelf voorstellen en in het kort mijn voor het individuele presteren. Op dinsdag heb ik de
loopbaan tot nu toe beschrijven. Vervolgens ochtend een responsiecollege Inleiding strafrecht verzorgd
beschrijf ik mijn werkweek. Tot slot ga ik in en het oefententamen besproken. De opkomst was niet
geweldig, maar na afloop kreeg ik van een serieuze student
op de verschillen tussen de advocatuur en het
per mail toch nog de nodige vragen over het strafrecht.
docentschap. Het waren vragen die de stof ver overstegen. Dit vind
Wie ben ik? ik altijd erg leuk om mee te maken. Kennelijk heb ik dan
Mijn naam is Lisette Leerkes. Ik heb aan de Radboud toch die student ergens geprikkeld om verder te kijken
Universiteit Nijmegen Nederlands recht gestudeerd. dan zijn neus lang is en zijn interesse gewekt. Anders was
Ik ben afgestudeerd in 2005 in de afstudeerrichtingen hij na het college niet zover door gaan denken, denk ik
burgerlijk recht en strafrecht. Tijdens mijn studie was dan. Dinsdagmiddag heb ik met een medewerker van de
ik al werkzaam op een advocatenkantoor in Deventer jeugdreclassering –iemand met wie ik al goede contacten
(Beutener/Staal advocaten) en verrichtte ik secretariële had toen ik in de advocatuur werkte- een college jeugdrecht
werkzaamheden. Af en toe kreeg ik ook een uitzoekklusje. verzorgd voor vierdejaars studenten. Dit was erg leuk om
Na mijn studie had ik het geluk dat ik bij datzelfde kantoor te doen. Ik merk bij het lesgeven aan vierdejaarsstudenten
als advocaat-stagiaire in dienst kon treden. Die kans heb ik dat ik veel meer ontspannen en spontaner ben, omdat
toen natuurlijk met beide handen gegrepen. Kort nadat ik ik veel minder moeite hoef te doen om deze studenten
na 3 jaar stage mijn beroepsopleiding had afgerond en mijn bij de les te houden. Ik hoef minder ‘politieagentje’ te
stageverklaring had gehaald, heb ik de overstap gemaakt spelen en minder de ‘strenge juf ’ uit te hangen dan bij de
naar het docentschap bij de HAN. Dat is inmiddels bij het eerstejaarsstudenten, die wegens gebrek aan motivatie en
verschijnen van dit blad alweer een jaar geleden. speelsheid nogal eens moeilijk in de hand te houden zijn.
Werkweek Onze vierderjaarsstudenten zijn naar mijn ervaring erg

Het is moeilijk om mijn werkweek te beschrijven. Voor gemotiveerd en serieus. Ze komen bijna altijd voorbereid
een periode van 7 weken heb ik steeds hetzelfde rooster. naar de les en doordat zij zo goed zijn ingelezen, ontstaan
Daarna zijn er de onderwijsweken 8 en 9 waarin de er tijdens de les vaak leuke discussies over de lesstof.
studenten tentamens hebben. Dit betekent niet dat Op woensdag heb ik een bezoek gebracht aan de AOD-
wij als docenten dan achterover kunnen gaan zitten en plek van iemand die aan het afstuderen is (aan wie ik als
kunnen luieren. In de onderwijsweken 7, 8 en 9 vinden docentbegeleider ben toegewezen). Het is gebruikelijk
veel docentenvergaderingen, vakgroepoverleggen en aan het begin van de AOD en aan het eind een bezoek
studiedagen plaats. Daarnaast is er natuurlijk het nakijken te brengen aan de AOD-plek en met de student en de
van de tentamens. Na zo’n periode krijg ik weer een nieuw praktijkbegeleider de voortgang van het afstuderen te
rooster voor de daarop volgende weken. Als ik afgelopen bespreken. Hierbij is het de bedoeling informatie te
week beschrijf, dan is mijn week op maandag begonnen met vergaren over de tevredenheid van de AOD-plek, over de
een vak Inleiding recht (publiekrecht) en peerassessments. werkhouding van de student en over de voortgang van het
Zoals ik reeds schreef, werken de studenten het eerste afstuderen. Onderwerpen die straks bij de eindbeoordeling
half jaar in groepen aan een project (projectonderwijs) van deze student erg belangrijk zijn. Donderdagochtend
Juridische Vaardigheden. Aan het einde van het project heb ik vervolgens een werkcollege Jeugdrecht verzorgd,
vinden peerassessments plaats onder begeleiding van waarna ik donderdagmiddag naar de afstudeerplek
de tutor (ik ben ook tutor) en de docent Persoonlijke van een andere student ben gegaan. Vrijdag, tot slot,
effectiviteit voor juristen, waarbij de studenten elkaar (op zou ik naar de stageplek gaan waar twee van de aan mij
een correcte manier) feedback moeten geven over hun toegewezen stagiaires zitten. Ook tijdens de stage brengt
40
VERSLAG
de stagebegeleider tweemaal een bezoek aan de stagiair inmiddels mijn eigen kantoor opgericht. Het zou leuk zijn
op de stageplaats en wordt een gesprek gevoerd met de als ik –naast mijn baan in het onderwijs- op heel kleine
stagiair en de praktijkbegeleider. Deze bezoeken gingen schaal in de onderwijsvrije perioden een paar zaken zou
helaas om logistieke redenen niet door (er reden geen kunnen doen. Volgens mij is deze combinatie precies wat
treinen vanuit Nijmegen naar Den Bosch). Aanstaande ik zoek!
maandag zullen die gesprekken nu plaatsvinden. Vorige
week was een zgn. ‘onderwijsweek 7’. Normaliter, in de
onderwijsweken 1-6, zijn er meer colleges en minder stage-
en AOD-bezoeken dan nu. Deze bezoekjes plan ik vaak in
week 7 omdat dan meestal het tweede college van de week
uitvalt. Dat betreffen uitloopcolleges voor het geval lessen
zijn uitgevallen. Die kunnen dan worden ingehaald.
Onderwijs vs. Advocatuur

Tot slot ga ik in op de verschillen tussen werken in de
advocatuur en werken in het onderwijs. Voordelen van de
advocatuur vind ik toch wel: de spanning (ik deed m.n.
strafrecht en jeugdrecht; daarin is altijd wel wat te beleven),
het contact met cliënten, het kunnen plannen van vakanties
buiten het hoogseizoen en de uitdaging. Elke zaak is weer
anders, waardoor je met een veelheid van onderwerpen te
maken krijgt. Het werk in de advocatuur is alles behalve
voorspelbaar. Nadelen van de advocatuur zoals ik die heb
ervaren zijn: hoge werkdruk (cliënten die op heel korte
termijn van alles van je willen), weinig grip hebben op je
agenda (ik stond veel ‘vaste’ klanten bij in de dubbele zin van
het woord: klanten die veelvuldig terugkwamen, maar die
ook vaak vast zaten, als er een inverzekeringstelling kwam
en het voorarrest werd verlengd, werd je weekprogramma
weer overhoop gegooid) en de grote verantwoordelijkheid
(fouten maken kan desastreuze gevolgen hebben).
Het werk in het onderwijs is daarentegen veel regelmatiger.

Ook in het onderwijs zijn er drukke perioden, maar doordat
er zoveel structuur is (6 volledige onderwijsweken, week
7 maar de helft van de colleges, week 8 en 9 tentamens)
geeft dat mij veel meer rust dan de advocatuur. Bovendien
pak ik nu alle schoolvakanties mee. Het geeft bovendien
veel voldoening om een student nieuwe informatie bij te
brengen of een mail van zo’n student te krijgen, waaruit
blijkt dat ik hem dan toch aan het denken heb gezet en zijn
interesse heb gewekt. Het contact met zoveel collega’s in
zo’n grote organisatie vind ik ook erg leuk. Nadeel van een
baan in het onderwijs is naar mijn mening dat er minder
vakinhoudelijke uitdaging is; als ik voor de vierde keer een
cyclus Inleiding Strafrecht geef, dan leer ik zelf weinig
nieuws. Voordeel is wel dat ik de basis van het strafrecht
nu zo goed weet, dat ik heel veel wetsartikelen nu uit mijn
hoofd ken. Omdat ik toch de uitdaging van de advocatuur
en de binding met de praktijk wel een beetje mis, heb ik
41
VERSLAG
Waarom niet Boekel de Nerée?

Jurjan Geertsma vertelt over zijn werkzaamheden bij het toonaangevende advocatenkantoor Boekel de Nerée.
Tijdens een sponsorgesprek met vereniging Simon van der

Aa op het kantoor Boekel de Nerée, waar ik sinds zes jaar
werkzaam ben als advocaat bij de praktijkgroep strafrecht,
trof ik kort een student uit Groningen uit het bestuur
van deze vereniging. Voor mij een leuke herinnering aan
Groningen, waar ik tot 2004 straf- en privaatrecht heb
gestudeerd, zonder dat ik overigens lid ben geweest bij
Simon van der Aa. Dat laatste verklaart wellicht dat ik mij
het blad Asega, althans de titel van jullie verenigingsblad,
niet (meer) kon herinneren. In dit ontstane ‘tekort’ werd
evenwel spoedig voorzien, doordat aan ons kantoor een
exemplaar van de Asega 2009 werd toegezonden. Met
belangstelling heb ik dit vervolgens gelezen.
Mijn nieuwsgierigheid werd vervolgens gewekt door de

titel van jullie verenigingsblad. Dit zou, zo meende ik op het
eerste gezicht, toch te maken moeten hebben met de eerste
letter van de achternaam van de heer S. van der Aa. Ik had
evenwel het gevoel dat dit slechts een tip van de sluier was,
aangezien hiermee geen verklaring was gegeven voor het dit het betalen van een geldsom, in geval van sommige
gebruik van de overige letters. Bovendien herinnerde ik mij delicten de doodstraf en als geheel eigen straf de ‘woesting’.
een boek dat ik ongeveer een jaar geleden had ontvangen, Dat was hetzij een bijkomende straf naast het betalen van
met de titel “Asega, is het dingtijd?”. Dit boek, geschreven een geldsom, hetzij een hoofdstraf voor degene die niet
door O. Vries met medewerking van D. Hempenius-van reageerde op de oproepingen om te verschijnen bij het
Dijk (beiden Rijksuniversiteit Groningen) beschrijft, zoals gerecht. Deze straf hield in: “het platbranden van het
blijkt uit de ondertitel, de hoogtepunten van de Oudfriese huis van de schuldige door de lieden onder leiding van de
tekstoverlevering. Een deel van dit boek is gewijd aan het rechter die tot deze straf had veroordeeld”.4 De woesting
Fries recht. Hierin wordt ook uitgelegd wat (het betreft liet letterlijk en figuurlijk weinig aan de verbeelding over.
namelijk een functie) een asega is: “een gezaghebbende
kenner van het recht, die bij rechtsprocedures optrad als De ‘woesting’ is – gelukkig – als zodanig al lang geen
‘rechtsvoorzegger’, die onder andere een taak had bij de (bijkomende) straf meer in het hedendaagse recht. De
bewijslevering en betrokken kon zijn bij strafvervolging”.1 elementen van ingrijpendheid en onomkeerbaarheid
zullen bij de beslissing tot afschaffing daarvan zeker een
Dat laatste gaf mij een duidelijkere, uitgebreidere rol hebben gespeeld. Voor wat betreft deze bijkomende
en bevredigendere uitleg van de naam van jullie straf moest ik ter vergelijking denken aan de gehele of
verenigingsblad. Ik realiseer mij natuurlijk dat dit bij jullie gedeeltelijke stillegging van een onderneming in de zin
bekend was en dat een kort telefoontje of e-mailbericht van artikel 7 aanhef en onder c WED of in de vorm
mij dit ook had kunnen leren, maar vaak is juist het van een voorlopige maatregel als bedoeld in artikel 29,
zoekproces interessant en soms wil dit bij toeval nog wel eerste lid, onder a WED. Al zal in dat laatste geval de
eens een brug opleveren naar een anders wellicht wat onomkeerbaarheid niet altijd aanwezig behoeven te zijn.
eenzijdig pleidooi. Wat dit mij in ieder geval leerde was dat Voor zover ik weet komt dit overigens – eveneens gelukkig
de oude Friezen geen verschil kenden tussen strafzaken – niet al te vaak voor. Zelf ben ik het slechts een enkele
en civiele zaken.2 Het slachtoffer of zijn nabestaanden keer tegengekomen, bijvoorbeeld in een milieustrafzaak
moesten, bij gebrek aan een met de officier van justitie die ik behandelde waarbij zich in hoger beroep een
vergelijkbare functionaris, zelf de dader aanklagen. Wat zij discussie ontspon over het al dan niet doorzetten daarvan
wel kenden, was de straf en bijkomende straf als zodanig.3 door zowel het Openbaar Ministerie als de verdediging,
Veelal was waarbij de voorzitter in niet mis te verstane woorden liet
42
VERSLAG
blijken dat het hof ambtshalve de onderneming van cliënte

stil zou kunnen leggen. Zo ver is het niet gekomen en de
onderneming draait voor zover ik weet nog steeds. Een
ander voorbeeld is de (overigens niet strikt strafrechtelijke)
toepassing van artikel 13b Opiumwet. Op grond van
deze bevoegdheid mag de burgemeester bestuursdwang
toepassen ten aanzien van woningen waar verdovende
middelen worden aangetroffen of waar deze worden
verhandeld. Dit kan er toe leiden dat een woning voor
een aantal maanden wordt dichtgetimmerd, zelfs als de
vermeende hurende dealers zijn vertrokken en de eigenaar
in zijn woning wil trekken of daarin nieuwe bonafide
huurders wil plaatsen. De gedachte is dat hierdoor een
signaal aan de buurt, in het bijzonder gebruikers van
verdovende middelen, wordt gegeven dat in deze woning
geen verdovende middelen meer worden verhandeld.
Het is dit soort bijzondere bepalingen waarmee ik mij

als advocaat bezighoud. Ik treed in dat soort gevallen
– denk aan witteboordencriminaliteit – veelal op
namens rechtspersonen en/of bestuurders die met een
strafrechtelijke verdenking worden geconfronteerd,
maar ook namens hen die door het strafbaar handelen
van anderen worden benadeeld. Hiervoor werk ik
waar nodig samen met advocaten van de praktijkgroep
strafrecht of van andere praktijkgroepen of secties, zoals
ondernemingsrecht of vastgoed. Gedurende mijn stage-
opleiding heb ik piket gelopen, waardoor ik voorts diverse
meer commune strafzaken heb behandeld. Naast deze
strafrechtzaken houd ik mij (ook als plaatsvervangend
griffier bij de Raad van Discipline) bezig met het tuchtrecht,
waarbij advocaten of notarissen zich voor de tuchtrechter
dienen te verantwoorden, het vreemdelingenrecht
voor ondernemingen (denk aan tewerkstellings- en
verblijfsvergunningen voor kennismigranten) en meer
algemene aansprakelijkheidskwesties, waarbij onder
andere gedacht kan worden aan de onrechtmatige
overheidsdaad. Bij de praktijkgroep strafrecht werken
momenteel vijf advocaten. Het bijzondere van het werken
als strafrechtadvocaat bij Boekel de Nerée is mijns inziens
dat je op deze wijze profiteert van zowel de voordelen
van het werken bij een groot advocatenkantoor als de
voordelen van een kleine praktijkgroep.
1 O. Vries, Asega, is het dingtijd? De Hoogtepunten van de

Oudfriese tekstoverlevering, Leeuwarden-Utrecht 2007, p. 20-21.
Oudfriese tekstoverlevering, Leeuwarden-Utrecht 2007, p. 18.
43
AD INFORMANDUM
De Purmerendse kinderdood Strafkamer aangevallen

De verdachte Kim V., moeder van Romy en De leden van de strafkamer van het Gerechtshof
Daniël, werd in november 2007 door de rechtbank ’s-Gravenhage, waarvan de voorzitter tijdens de
vrijgesproken. Het gerechtshof Amsterdam heeft 26 zitting van vrijdag 29 januari jl. aangevallen is door de
februari 2010 wel bewezen verklaard dat zij in juni verdachte, hoeven de zaak op hun verzoek niet zelf
2006 beide kinderen door messteken om het leven voort te zetten. Dat is het gevolg van de beslissing van
heeft gebracht. Het hof acht de verdachte verminderd 9 februari 2010 van de wrakings- en verschoningkamer
toerekeningsvatbaar en heeft haar veroordeeld tot 4 jaar van het Gerechtshof ’s-Gravenhage. Artikel 517 in
gevangenisstraf en terbeschikkingstelling met bevel verbinding met artikel 512 Wetboek van Strafvordering
tot verpleging. Door de verdediging is gesteld dat de bepaalt dat op grond van feiten of omstandigheden
bekentenis van Kim V., die zij later heeft ingetrokken, waardoor de rechterlijke onpartijdigheid schade
een valse bekentenis is die onder ontoelaatbare druk zou kunnen lijden, elk van de rechters die een zaak
werd afgelegd. Volgens de verdediging moest geloof behandelen kan verzoeken zich te mogen verschonen.
worden gehecht aan de verklaring van de verdachte dat Bij de objectieve aspecten van het voorgaande gaat
een zekere Bennie de woning was binnengedrongen en het om feiten en omstandigheden die, ongeacht de
haar kinderen had gedood. Het hof vindt geen redenen persoonlijke instelling van de rechter, grond geven
om aan te nemen dat het om een valse bekentenis te vrezen dat een rechter niet onpartijdig is, waarbij
gaat. Ook vindt het hof het door de verdediging ook de (te vermijden) schijn van partijdigheid van
aangevoerde optreden van de betrokken inspecteur belang is. De verschoningskamer is van oordeel dat de
van politie niet gepast. Maar daaruit volgt niet dat de voorzitter en de beide raadsheren, na het gewelddadige
bekentenis van de verdachte, die zij een week later in incident van de verdachte tegen de voorzitter op de
aanwezigheid van haar raadsman heeft bevestigd, een zitting van 29 januari 2010, de behandeling van de
valse bekentenis is. Het hof komt tot de conclusie dat zaak op correcte wijze hebben voortgezet. Er is geen
de verdachte in haar bekentenis heeft laten blijken dat sprake van een optreden of houding van de betrokken
zij over daderkennis beschikte. Zij noemde details die raadsheren waardoor de verdachte kon menen dat het
bij de politie die haar verhoorde niet bekend waren. hof niet (meer) onpartijdig was of de schijn daartoe
Verschillende deskundigen hebben de wijze waarop heeft gewekt. Ná het verschoningsverzoek hebben
de verhoren hebben plaatsgevonden beoordeeld. Ook de raadsheren nog een faxbericht van de advocaat
zij vinden dat daderkennis een duidelijke aanwijzing ontvangen dat, in samenhang met de voorgeschiedenis,
is dat een bekentenis niet vals is. Uit het forensisch maakte dat zij zich niet meer vrij voelden de zaak verder
technisch bewijs blijkt volgens het hof bovendien dat te behandelen. Dat is een gerechtvaardigde grond om
de verdachte de dader was. Uit het onderzoek door het het verschoningsverzoek alsnog toe te wijzen.
Pieter Baan Centrum komt naar voren dat de verdachte
een ernstige persoonlijkheidsstoornis heeft die kan
leiden tot een plotselinge agressieuitbarsting. Het
gebruik van cocaïne, dat de verdachte heeft erkend,
kan zo’n uitbarsting verergeren. Het is dringend nodig
dat de verdachte een langdurige therapie volgt. Daarom
heeft het hof de verdachte een terbeschikkingstelling
met bevel tot verpleging opgelegd. Daarnaast heeft het
hof een kortere gevangenisstraf opgelegd dan door het
Openbaar Ministerie was geëist. Het hof vindt dat de
behandeling snel moet beginnen. Het hof laat daarbij
meewegen dat de verdachte door het verlies van haar
kinderen zwaar is gestraft en dat zij haar gruwelijke
handelen en de gevolgen daarvan altijd met zich mee
zal dragen.
44
AD INFORMANDUM
Celstraf voor verdachte van oplichting niet Tussentijdse beslissing in de zaak tegen
bestaande vakantiewoningen Urker verdachte
De man die werd verdacht van oplichting door het De rechtbank Zwolle heeft op 2 maart 2010 een
verhuren van niet bestaande vakantiewoningen aan tussentijdse beslissing genomen in de zaak van de
mensen in Nederland en België is 18 februari jl. door 15-jarige jongen die wordt verdacht van de moord
de rechtbank Groningen veroordeeld tot vijf jaar of doodslag op Dirk Post uit Urk. Hoofdregel in het
gevangenisstraf. De verdachte bood de woningen aan minderjarigenstrafprocesrecht is behandeling achter
via de website Villaspanjehuren.nl. Het buitgemaakte gesloten deuren. Tot een openbare behandeling
geld heeft de veroordeelde witgewassen. De duur van kan echter worden besloten indien het belang van
de opgelegde straf is een jaar langer dan door de officier het publiek om kennis te nemen van het proces
van justitie geëist. De rechtbank heeft in het bijzonder zwaarder weegt dan het belang van de bescherming
het volgende in aanmerking genomen. Verdachte heeft van de persoonlijke levenssfeer van de verdachte
op gewiekste, berekenende en doordachte wijze een en/of zijn ouders. De voorzitter heeft, gehoord de
zeer groot aantal mensen opgelicht. Verdachte heeft officier van justitie en de advocaat, besloten dat -
daartoe het bedrijf Villa Spanje Huren BV opgericht en mede gelet op de jonge leeftijd van 15 jaar van
door middel van zijn website Villaspanjehuren.nl een verdachte - van een dergelijke situatie geen sprake
groot aantal niet bestaande vakantiewoningen in Spanje is. Daarom zal de behandeling volgens het wettelijk
en Frankrijk te huur aangeboden. Verdachte heeft uitgangspunt, dat zowel is neergelegd in het Wetboek
voorts kosten noch moeite gespaard om zijn bedrijf van Strafvordering als ook in het Internationaal
betrouwbaar te doen overkomen. Verdachte heeft Verdrag voor de Rechten van het Kind (IVRK),
honderden slachtoffers gemaakt, wier gezamenlijke achter gesloten deuren plaatsvinden. Daarnaast
schade wordt begroot op een bedrag van ruim een half diende de vraag beantwoord te worden of bijzondere
miljoen euro. Het buitgemaakte geld heeft verdachte toegang tot de zitting zal worden verleend aan de
witgewassen. Hij heeft er rekeningen van betaald, er media die daarom hebben verzocht of nog zullen
een aantal maanden luxe van geleefd en een groot verzoeken. Naast het al eerder genoemde belang van
deel contant gemaakt en verborgen. Dit geld is tot op bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de
heden niet teruggevonden en verdachte weigert inzicht verdachte, vereist het beschermende karakter van het
te verschaffen in wat hij met dit geld heeft gedaan. jeugdstrafrecht de mogelijkheid tot het voeren van
Verdachte heeft zich naar het oordeel van de rechtbank een open dialoog met verdachte tijdens de zitting. De
schuldig gemaakt aan ernstige vermogensdelicten. De rechtbank vindt het van groot belang dat deze open
vele slachtoffers hebben niet alleen hun geld, maar ook dialoog kan plaatsvinden. Deze open dialoog kan,
hun vakantie in rook zien opgaan, veelal na een lange mede gelet op de ontkennende proceshouding van de
reis te hebben moeten maken. De rechtbank neemt zeer jeugdige verdachte, bemoeilijkt worden door de
het verdachte zeer kwalijk dat hij geen berouw heeft aanwezigheid van de media tijdens de behandeling.
getoond en dat hij op geen enkele wijze blijk heeft Ook in het kader van de waarheidsvinding is dat van
gegeven van inzicht in de gevolgen van zijn handelen. evident belang. Hoewel de voorzitter begrip heeft
Verdachte heeft de feiten begaan puur uit geldelijk voor de wens van de media om het publiek kennis te
gewin en heeft zich niet bekommerd om de gevolgen. laten nemen van de inhoudelijke behandeling van de
De rechtbank heeft voorts in aanmerking genomen dat strafzaak, leiden deze factoren tot de beslissing dat
verdachte reeds meerdere malen is veroordeeld voor geen bijzondere toegang aan de media zal worden
strafbare feiten. verleend. De inhoudelijke behandeling vindt naar
verwachting plaats op 1 juni 2010.
45
OPROEP!
AGENDA
Januari Februari Maart April Mei Juni
Juli Augustus September Oktober Novem-
berApril
December Januari Februari Maart
April
22 Mei Juni Reclassering
Bezoek Juli Augustus September
Simon van der Aa 28 Buitenlandse reis, Madrid
Oktober November December Januari
Februari
Mei Maart April Mei Juni Juli Au-
geeft dit jaar gustus

12
December
14
September
Reisborrel
Januari
Actieve
Oktober November
Februari Maart April
Ledendag
Mei Juni Juli Augustus
17 Bezoek aan het NFI September Okto-
tentamentrainingen. 19
ber26
November
ari 27
ALV en constitutieborrel
December
Tentamentraining
MaartTentamentraining
April Mei Juni
Januari
strafrecht 1 Febru-
Juli Augustus
sanctierecht
28 Kantoorbezoek
September Oktober November Houthoff Buruma
Decem-
ber Januari Februari Maart April Mei
JuniKijkJulivoor een actueel
Augustus overzicht op
September Oktober
www.simonvanderaa.nl!
November December Januari Februari
Maart April Mei Juni Juli Augustus Sep-
d t 3 0 j a a r . tember Oktober November December
S i m o n w o r Januari Februari Maart April Mei Juni

Juli Augustus September Oktober No-
e k v a n 2 2 vember December Januari Februari M
Lustrumwe
aart April Mei Juni Juli Augustus Septem-
ber Oktober November December Janu-
n o v e m b e r ! ari Februari Maart April Mei Juni Juli

t/m 26 Augustus September Oktober November
December Januari Februari Maart April
Mei Juni Juli Augustus September Okto-
ber November December Januari Febru-
ari Maart April Mei Juni Juli Augustus
September Oktober November Decem-
ber Januari Februari Maart April Mei
Juni Juli Augustus September Oktober
DE RECHTER November December Januari Februari
Jesse van Muylwijck
Maart April Mei Juni Juli Augustus Sep-
tember Oktober November December
Januari Februari Maart April Mei Juni
Juli Augustus September Oktober Novem-
ber December Januari Februari Maart
April Mei Juni Juli Augustus September
Oktober November December Januari
Februari Maart April Mei Juni Juli Au-
gustus September Oktober November
December Januari Februari Maart April
Mei Juni Juli Augustus September Okto-
ber November December Januari Febru-
ari Maart April Mei Juni Juli Augustus
September Oktober November Decem-
46 ber Januari Februari Maart April Mei
Juni Juli Augustus September Oktober
November December Januari Februari
Talent beperkt zich zelden
tot één tak van sport
Boekel De Nerée zoekt fanatieke advocaat-stagiaires en kandidaat-notarissen
De ambitie om te winnen is ook in ons vak onontbeerlijk.

Boekel De Nerée is daarom voortdurend op zoek naar
talentvolle mensen die hun voorsprong nóg verder willen
vergroten. Wil jij ook op het hoogste niveau presteren, dan
zorgen wij voor de juiste faciliteiten en de beste coaches.
Klaar om in te stappen? Kijk voor meer informatie op
www.boekeldeneree.com
Boekel De Nerée, advocaten en notarissen; hoofdsponsor

van de Koninklijke Nederlandsche Roeibond
Gustav Mahlerplein 2 1082 MA Amsterdam T 020 795 39 53

Advertentie Copy Copy
for
t he
worst case
t he
best scenario
Als student breng belastinginspec-

je al veel tijd door
in de bibliotheek.
Advocaten-in-spé m/v teur, de ontvanger,
douane-autori-
Ook als advocaat s u r f e n n a a r w w w. h e r t o g h s a d v o c a t e n . n l teiten, het Open-
is het vaak stude- baar Ministerie
ren geblazen. Hoe kun je anders de beste oplos- Drie boeiende, complexe werkgebieden. Onze en/of de FIOD. Uiteraard op het échte strijd-
singen bedenken voor de moeilijkste zaken..? advocaten en belastingkundigen staan op de toneel en niet in de bibliotheek!
Hertoghs advocaten-belastingkundigen is gespe- bres voor de rechtsbescherming van de onder- Bijna afgestudeerde, getalenteerde studenten
cialiseerd in fiscaal procesrecht, fiscaal boete- nemende belastingplichtige tegenover de fisca- Fiscaal recht en Nederlands recht nodigen wij
en strafrecht en invorderingsrecht. le overheid. Wij kruisen de degens met de graag uit voor een studentenstage.
Parkstraat 8 • Postbus 4729 • 4803 ES Breda • T (076) 520 22 66 • F (076) 520 22 88 • hertoghsEhertoghsadvocaten.nl • www.hertoghsadvocaten.nl

Derde Asega

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Derde Asega

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Derde Asega

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ASEGA

Jaargang 28, nummer 3 April 2010

Snelrecht en Berechting van Positie slachtoffer Verslag Symposium

...en als je je slagkracht

Prestaties ontstaan nooit vanzelf. wachte verrassingen komen te staan.

training: de continue bereidheid om je we onze geest met nieuw verworven

vermogens en inzichten aan een volgen- inzichten. Wij hebben specialisten in

de uitdaging te onderwerpen. Zodat je huis in diverse takken van sport:

groeit, en al doende je grenzen verlegt. bedrijfsadviseurs, notarissen,

Advocaten Zo gaat dat in de sport, en zo gaat dat fiscaal juristen en advocaten.

bij een fusieproces of boedelverdeling. moment. Meer weten over vacatures of

Bedrijfsadviseurs ten tonele, zodat we nooit voor onver- Kijk op www.plasbossinade.nl.

Postbus 1100, 9701 BC Groningen

Iemand met de neus aanwijzen Recidive versus kredietcrisis?

Kan dit niet langer (punt nl)?

Zen en de kunst van de

OM werkt hard aan goede aanpak cybercrime

Nu staat het OM niet alleen in deze ontwikkeling. Dat

Bij Jongbloed haal je je juridische boeken!

De voordelen op een rijtje:

*zie voorwaarden op onze site

zijn de meldingen weer toegenomen met 239, 263 en

zijn gekaapt en 867 personen zijn gegijzeld. Hoewel de

Eetcafé “Ugly Duck” is al sinds 1985 een gezellig “bruin”

Eetcafé Ugly Duck een begrip in Groningen

Cafetaria Grillroom ‘t Zuderdaip

Elke donderdag studentenaanbieding!:

Broodje Döner + frisdrank voor €4,-

Als geen enkel land de piraten kan of wil berechten,

1 Officiële website IMO <www.imo.org>.

Beperkingen in het EVRM is van twee vooraanstaande professoren hun mening

De berechting van collaborateurs tijdens en na de Tweede Wereldoorlog

verraders? Naast het Besluit Buitengewoon Strafrecht De bestraffing

1 P. Romijn, Snel, streng en rechtvaardig. Politiek beleid

1 M.S. Groenhuijsen, ‘De landelijke invoering van de Wet

Meer artikelen zijn te vinden op www.zittingszaal14.nl.

1. Wie is Anne? 6. Hoe verliep de samenwerking met de overige

De week van... Mr. Lisette Leerkes.

Werkweek Onze vierderjaarsstudenten zijn naar mijn ervaring erg

Onderwijs vs. Advocatuur

Het werk in het onderwijs is daarentegen veel regelmatiger.

Waarom niet Boekel de Nerée?

Tijdens een sponsorgesprek met vereniging Simon van der

Mijn nieuwsgierigheid werd vervolgens gewekt door de

blijken dat het hof ambtshalve de onderneming van cliënte

Het is dit soort bijzondere bepalingen waarmee ik mij

1 O. Vries, Asega, is het dingtijd? De Hoogtepunten van de

De Purmerendse kinderdood Strafkamer aangevallen

geeft dit jaar gustus

d t 3 0 j a a r . tember Oktober November December

S i m o n w o r Januari Februari Maart April Mei Juni

e k v a n 2 2 vember December Januari Februari M

n o v e m b e r ! ari Februari Maart April Mei Juni Juli

Boekel De Nerée zoekt fanatieke advocaat-stagiaires en kandidaat-notarissen

De ambitie om te winnen is ook in ons vak onontbeerlijk.

Boekel De Nerée, advocaten en notarissen; hoofdsponsor

Gustav Mahlerplein 2 1082 MA Amsterdam T 020 795 39 53

Als student breng belastinginspec-

You might also like