Doküman Adõ: YETERLİLİK DENEYLERİ VE

LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA
PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ
Doküman No.: P704 Revizyon No: 03

5.2,5.3 03 5.2 ve 5.3 maddeleri değiştirildi

3, 4 02 “5.2. Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Karşõlaştõrma Ölçümleri İçin TÜRKAK Kriterleri”

2 02 3. Tanõmlar Maddesindeki tanõmlar T501-04 talimatõna aktarõldõ.
Tüm 01 Sayfa formatõ değişti.
Sayfa No Rev. Revizyon Nedeni
İsim İmza Yürürlük
Tarihi
Hazõrlayan P. YILDIZLAR
Kontrol M. AKBAŞ 26.01.2006
Onay A. BAŞTÜRK Türk Akreditasyon Kurumu

F501-003/Rev. 03/0803
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR
 Doküman No P704

Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Revizyon 03

Karşõlaştõrma Programlarõ Prosedürü
Yürürlük Tarihi 26.01.2006
Sayfa 2/5
1. AMAÇ

Bu prosedürün amacõ, TÜRKAK tarafõndan akredite olmak isteyen veya akreditasyon

statülerini devam ettirmek isteyen laboratuvarlarõn iştirak etmesi gereken yeterlilik deneyi
ve karşõlaştõrma ölçümlerine ilişkin şartlarõ tanõmlamaktõr.

2. KAPSAM

Bu prosedür, akredite olmak ve akreditasyonunu sürdürmek isteyen deney/kalibrasyon

laboratuvarlarõnõn, gerektiğinde muayene kuruluşlarõnõn ilgili çalõşmalarõnõ ve denetim ekibinin
yeterlilik deneylerine dair denetimini kapsar.

3. TANIMLAR

Bu prosedürle ilgili tanõmlar T501-04 TÜRKAK Dokümantasyonunda Kullanõlan Tanõmlar ve

Kõsaltmalar Talimatõnda verilmiştir.

4. İLGİLİ DOKÜMANLAR

ISO Guide 43-1: Laboratuvar Akreditasyon Kuruluşlarõ Tarafõndan Yeterlilik Deney

Metodlarõnõn Seçimi ve Kullanõmõ

ISO Guide 43-2: Laboratuvararasõ Karşõlaştõrmalarla Yapõlan Yeterlilik Deneyleri.

ISO/IEC 17011: Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarõnõn Akreditasyonu ve Denetimini Yapan
Kuruluşlar İçin Genel Şartlar.

F704-001 Yeterlilik Deneyleri ve Karşõlaştõrma Ölçümleri Katõlõm Listesi

5. UYGULAMA

5.1 Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Karşõlaştõrma Programlarõ için

TÜRKAK Politika ve Prensipleri

TÜRKAK tarafõndan akredite olmak isteyen ve verilmiş olan akreditasyonu sürdürmek

isteyen laboratuvarlar, Uluslararasõ Akreditasyon Birliği (ILAC) ve Avrupa Akreditasyon
Birliği (EA) tarafõndan kabul edilen şartlarõ karşõlayan, yeterlilik deneyleri ve
laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programlarõna katõlmaktan sorumludur.

Yeterlilik deneyleri ve laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programlarõ ISO/IEC Guide 43 ve

ILAC G13 “ şartlarõnõ karşõlamalõdõr.

ISO Guide 43’ün şartlarõnõ karşõlamayan her tür yeterlilik deneyleri ve laboratuvarlararasõ
karşõlaştõrma programlarõna katõlõm isteği TÜRKAK’a bildirilmeli ve onay alõnmalõdõr.

F501-003/Rev. 03/0803
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR
 Doküman No P704

Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Revizyon 03

Karşõlaştõrma Programlarõ Prosedürü
Yürürlük Tarihi 26.01.2006
Sayfa 3/5
5.2 Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Karşõlaştõrma Ölçümleri İçin TÜRKAK
Kriterleri

Laboratuvarlar “Laboratuvarlar için Başvuruda İstenilen Belgeler” listesinde yer

alan “Yeterlilik Deneylerine İştirak Edildiğine Dair Belgeler”e ilişkin olarak “F704-001
Yeterlilik Deneyleri ve Karşõlaştõrma Ölçümleri Katõlõm Listesi”ni doldurarak ilgili
kayõtlarõnõ TÜRKAK’a akreditasyon başvurusu sõrasõnda sunmalõdõr. Bu bağlamda
başvuran laboratuvarlar, talep ettikleri akreditasyon kapsamõndaki genel alanlardan
akredite olmadan önce, TÜRKAK tarafõndan kabul edilebilir en azõndan bir tane yeterlilik
deneyine ve/veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programõna mümkünse katõlmalõ ve
başarõlõ olmalõdõr.

Akredite laboratuvarlar, akredite olmuş hallerini sürdürebilmeleri için dört yõllõk

süreçte, akredite olduklarõ kapsam konularõnõn ait olduğu genel alanlardan her birinde
mümkünse bir adet yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programõna
katõlmalõdõr. Örnek olarak bir çevre laboratuvarõ için genel alanlar;

-çevresel analizler; toprak

-çevresel analizler; su

-çevresel analizler: baca gazõ şeklinde tanõmlanabilir.

Dolayõsõyla TÜRKAK’tan akredite olan bir çevre laboratuvarõnõn dört yõllõk

akreditasyon süreci kapsamõnda yukarõda belirtilen genel alanlarda en azõndan birer tane
yeterlilik deneyine girmiş olmalõ veya yeterlilik deneyinin bulunamadõğõ alanlarda
laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümlerine iştirak ederek sonuçlarõnõ TÜRKAK’a
sunmalõdõr. TÜRKAK’a sunulan başarõsõz yeterlilik deneyleri sonuçlarõna ilişkin olarak
laboratuvar tarafõndan derhal bir düzeltici faaliyet gerçekleştirilmeli ve denetim esnasõnda
denetim ekibine sunulmalõdõr. Bunun yanõ sõra akreditasyon denetimi sõrasõnda denetim
ekibi de laboratuvarõn teknik kabiliyetinden emin olamadõğõ durumlarda laboratuvardan
ilgili alanda yeterlilik deneyine katõlõmõ talep etme hakkõna sahiptir.

5.3 Laboratuvarlararasõ Karşõlaştõrma Ölçümleri ve Yeterlilik Deneyleri Tipleri

Laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümleri veya yeterlilik deneyleri aşağõda belirtilen şekillerde

yapõlabilir:

-Bağõmsõz kuruluşlar tarafõndan organize edilen karşõlaştõrma ölçümleri veya yeterlilik deneyleri.

Bu gibi programlarõ organize eden kuruluşun yeterliliğinden katõlõmcõ kuruluş sorumludur

ve organizatör kuruluş ILAC-G13 ve ISO/IEC Guide 43 rehberlerinde belirtilen kurallara
uymak durumundadõr. Çeşitli yeterlilik deneyi organizatörleri tarafõndan TÜRKAK’a
bildirilen organizasyonlar TÜRKAK web sitesinde güncel olarak yayõnlanacaktõr. İlgili
organizasyonlarõ TÜRKAK web sitesinden takip etmek laboratuvarõn sorumluluğundadõr.

F501-003/Rev. 03/0803
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR
 Doküman No P704

Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Revizyon 03

Karşõlaştõrma Programlarõ Prosedürü
Yürürlük Tarihi 26.01.2006
Sayfa 4/5

-EA tarafõndan sunulan karşõlaştõrma ölçümleri ve yeterlilik deneyleri.

Bu gibi organizasyonlarda organizatör kuruluş ile katõlõmcõ kuruluş arasõndaki

koordinasyon TÜRKAK tarafõndan sağlanõr. EA tarafõndan TÜRKAK’a bildirilen tüm
organizasyonlar web sitesinde yayõnlanõr ve ilgili laboratuvarlar e-mail, telefon veya resmi
yazõ yoluyla bilgilendirilir, kõsõtlõ katõlõmõn olduğu durumlarda öncelik sõrasõyla akredite
laboratuvarlara, akreditasyon başvurusunda bulunan laboratuvarlara ve TÜRKAK’õn
iletişimde olduğu fakat henüz başvuruda bulunmayan laboratuvarlara verilir.

-Denetimin bir parçasõ olarak, denetim sürecinde (denetimden önce, denetim sõrasõnda veya
denetimden sonra) denetçinin öngördüğü kapsamlarda yapõlan karşõlaştõrma ölçümleri veya
yeterlilik deneyleri.

Bu gibi karşõlaştõrma ölçümlerinde TÜRKAK teknik sorumlusu ve denetçi karşõlaştõrma

yapõlacak kapsamda uygun cihaz veya referans belirleyerek bir organizasyon yaparlar. Burada
önemli olan henüz herhangi bir karşõlaştõrma programõna katõlmamõş olan kuruluşun teknik
yeterliliğinin tespit edilmesidir.

-Laboratuvarlarõn kendi aralarõnda yaptõklarõ karşõlaştõrma ölçümleri.

Bu gibi karşõlaştõrma ölçümlerinde kõsõtlõ sayõda katõlõmcõnõn olmasõ nedeniyle yapõlan

istatistiksel değerlendirme yeterli olmayabilir. Yukarõda belirtilen şekilde karşõlaştõrma
ölçümlerine katõlõmõn mevcut olmadõğõ durumlarda, bu tür karşõlaştõrma ölçümleri,
karşõlaştõrma ölçümlerine veya yeterlilik deneylerine katõlõm ile ilgili politikanõn gereği
olarak kabul edilebilir.

Yukarõda belirtilen yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma

programlarõnõn mümkün olduğu alanlarda TÜRKAK’tan akredite laboratuvarlarõn
katõlmamasõ durumunda, laboratuvarõn katõlmama halinin sebeplerini denetimler
esnasõnda denetim ekibine sunmasõ gerekmektedir.

Laboratuvarõn, her yõl akredite olduğu kapsamla ilgili olarak katõlacağõ yeterlilik deneylerinin
veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçüm sayõsõ ve bu programlara katõlõm sõklõğõ ilgili Sektör
Komiteleri tarafõndan belirlenir.

TÜRKAK, yeterlilik deneyleri ve karşõlaştõrma ölçümleri ile ilgili programlarõ mümkün

olduğunca web sitesinde, ilgili kuruluşlara duyurur.

5.4 Sonuçlarõn denetçi tarafõndan değerlendirilmesi

Laboratuvar en son katõlmõş olduğu yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma

ölçümlerinde elde ettiği sonuçlarõ “L704-001 Yeterlilik Deneyleri ve Karşõlaştõrma Ölçümleri
Katõlõm Listesi” vasõtasõyla denetim esnasõnda denetçiye sunmalõdõr.

Denetçi, laboratuvarõn yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümlerinde elde

ettiği sonuçlarõ değerlendirerek laboratuvarõn teknik yeterliliği hakkõnda bir kanõya varõr.
F501-003/Rev. 03/0803
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR
 Doküman No P704

Yeterlilik Deneyleri ve Laboratuvarlararasõ Revizyon 03

Karşõlaştõrma Programlarõ Prosedürü
Yürürlük Tarihi 26.01.2006
Sayfa 5/5
6. YETKİ VE SORUMLULUKLAR

Bu prosedürün yürütülmesinden Laboratuvar ve Ürün/Hizmet Akreditasyon Başkanlõklarõ

sorumludur.

7 ARŞİV VE KAYITLAR

Tüm kayõtlar “P502 Kayõtlarõn Kontrolü Prosedürü” ne uygun olarak tutulur.

F501-003/Rev. 03/0803
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR