You are on page 1of 878

araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa

ganmartebiTi leqsikoni
qarTul_rusul-inglisuri

ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ


МАТЕРИАЛОВЕДЕНИЮ И МЕТАЛЛУРГИИ
грузино-русско-английский

EXPLANATORY DICTIONARY ON NON-ORGANIC MATERIALS SCIENCE


AND METALLURGY
georgian-russian-english
Толковый словарь
по неорганическому
материаловедению
и металлургии

грузино-русско-английский

Около 8550 терминов

Составил

Омар
Шурадзе

Tилиси
2008

Explanatory dictionary
on non-organic
materials science
and metallurgy

Georgian-russian-english

Approx 8550 terms

Compiled by

Omar
Shuradze

Tbilisi
2008
ssip - ferdinand TavaZis metalurgiisa da masalaTmcodneobis instituti
ssip - arnold Ciqobavas enaTmecnierebis instituti

araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis


terminTa ganmartebiTi
l e q s i k o n i
qarTul_rusul_inglisuri

Semdgeneli
teqnikis akademiuri doqtori

omar SuraZem

Tbilisi
2008

leqsikoni Seicavs 8550_mde termins araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis yvela


specialobiT _ qarTul enaze ganmartebiT da rusul_inglisuri SesatyvisebiT. leqsikoni
gankuTvnilia qarveli da ucxoeli specialistebis farTo wrisaTvis: metalurgebis, inJiner-
fizikosebis, inJiner-meqanikosebis, mTargmnelebis, umaRlesi da teqnikuri saswavleblebis
maswavleblebis, magistrantebis, doqtorantebisa da studentebisaTvis.

ssip_arnold Ciqobavas enaTmecnierebis institutis samecniero sabWos 2008 wlis 3 maisis


sxdomis gadawyvetilebiT leqsikoni CaiTvala normatiulad da mieca rekomendacia gamosacemad.
redaqtorebi: inga jibuti (terminologiuri nawili ),
vasil kopaleiSvili _ teqn. mecn. doqtori, sruli profesori,
saxelmwifo premiis lauriati (masalaTmcodnoba),
zurab lomsaZe _ teqn. mecn. doqtori, sruli profesori (liTonebis
wneviT damuSaveba),
manana miqaberiZe_teqn .akad. doqtori (korozia)
nugzar wereTeli_teqn .mecn. doqtori, sruli profesori (metalurgia).
recenzentebi: arCil nadiraZe _ qimiis mecnierebaTa doqtori, saqarTvelos
mecnierebaTa akademiis p.meliqiSvilis saxelobis da saxelmwifo
premiebis lauriati.
mixeil qurdiani_filologiis mecnierebaTa doqtori, sruli profesori,
gelaTis mecnierebaTa akademiis akademikosi.

© o.SuraZe, 2008

Semdgenlisagan

winamdebare leqsikoni sacnobaro-terminologiuri xasiaTisaa. misi ZiriTadi mizania,


mokle formiT iqnes gadmocemuli araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis
terminTa cnebebis ganmarteba. amave dros terminebze darTuli rusul-inglisuri
Sesatyvisebi specialistebTan erTad mkiTxvelTa da mTargmnelTa farTo wris
moTxovnebsac daakmayofilebs.
naSromSi tradiciul, qarTul, terminTa gverdiT vxvdebiT internacionalur, e.w.
nasesxeb terminebs romelTa umravlesoba qarTuli enis struqturul CarCoebSia
moqceuli. leqsikonSi Sesworebulia enobrivi TvalsazrisiT, arasworad maorientirebeli
terminebi, mag.: `mowva~, `Wedadi~ Tuji da sxv. Cven mier mowodebuli terminebi saganze
(procesze) zust warmodgenas iZleva da sagansa da cnebas Soris simetriul urTierTobas
asaxavs.
mecnierebis ganviTareba axal-axal cnebebs qmnis, romelTa gamosaxatavad adekvaturi
axali terminebia saWiro. Tanamedrove qarTuli enis intensiurma urTierTobam msoflios
mraval qveyanasTan da gacxovelebulma mTargmnelobiTma muSaobam ganapiroba dRevandel
qarTul leqsikaSi ucxo terminTa uCveulo mozRvaveba. uaxles cnebaTa gamomxatveli
qarTuli Sesatyvisebis (enis SesaZleblobis farglebSi) moZieba da metyvelebaSi maTi
damkvidreba saSuri saqmea.
sametyvelo enaSi ucxo enebis swrafi tempiT eqspansias zogjer savalalo Sedegi
mohyveba. amitom enis siwmindis dacvis sakiTxSi dagvianeba ar gvmarTebs. ena eris
kuTvnilebas warmoadgens, igi misi sulierebis istoriuli mematiane da momavlis
orientiria. amasTan erTad, ena erovnuli TviTSegnebis ZiriTadi wyaro, eris kulturisa
da ganviTarebis donis utyuari maCvenebelia. enis Rirsebis dacvas xalxi da mTavroba
sakadrisad unda epyrobodes. sxva RonisZiebebTan erTad, am saqmes saTanado doneze
gamocemuli leqsikonebic emsaxureba.
leqsikonze muSaobisas mraval gadaulaxav winaaRmdegobas awydebi, magram Segneba
imisa, rom mokrZalebul, magram sasargeblo erovnul saqmes emsaxurebi, Zalasa da energias
giormagebs. analogiuri pasuxismgeblobiT muSaobdnen leqsikonze redaqtorebica da
recenzentebic. didi madloba maT gamovlenili profesionalizmis, principulobisa da
uangarod gaweuli SromisaTvis. minda madloba movaxseno yvelas, vinc am saqmeSi mxarSi
gvedga _ qalbatonebs nana simoniSvils da nino alxazaSvils, baton merab ratiSvils aseve
enaTmecnierebs: marine osaZes, nino daTeSiZes, naTela muzaSvils, lia qarosaniZesa da
Suqia afridoniZes. unda aRiniSnos institutis direqciis warmomadgenlebis_batonebis
giorgi TavaZisa da daviT saxvaZis damsaxurebac. maT sworad Seafases leqsikonis
mniSvneloba da finansuri siZneleebis miuxedavad leqsikonis gamocema uzrunvelyves. es
leqsikoni sxva sikeTesTan erTad momaval Taobas imazec mianiSnebs, rom me_20 saukunis
saqarTveloSi didi metalurgiis ganviTarebul samrewvelo sawarmoebTan erTad
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis mimarTulebiT didi masStabebisa da
maRali donis samecniero-kvleviTi muSaoba mimdinareobda.
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni
pirvelad gamodis da masSi SesaZlebelia aRmoCndes uzustobani, rac am xasiaTis
naSromisaTvis TiTqmis gardauvalia. amitom Semdgeneli madlobeli iqneba yvela mowode-
buli winadadebisa da SeniSvnisaTvis, romelic xels Seuwyobs leqsikonis xarisxis
gaumjobesebas.

omar SuraZe

leqsikoniT sargeblobis Sesaxeb

masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni Sedgeba ori


nawilisagan: ZiriTadi terminologiuri da damxmare_ucxo enebze saZieblebisagan.
ZiriTad nawilSi mocemulia: termini, terminis ganmarteba qarTul enaze da misi
Sesatyvisebi rusul da inglisur enebze.
leqsikonis amocanebis Sesabamisad masSi ganxilulia masalaTmcodneobisa da metalurgiis
ZiriTadi terminebi, romlebic muqi SriftiTaa warmodgenili. statiebi leqsikonSi
anbanTrigzea ganlagebuli da aqvs gamWoli nomeracia. miRebulia anbanur-budobrivi sistema. e.
i. erTi sityvisagan Sedgenili termini da budis wamyvani sityvebi erT anbanur rigSia
ganTavsebuli. or an metsityviani Sesityvebebi arsebiTi saxelis saxelobiTi brunvis
formasTan jgufdeba da budes qmnis. SeerTebuli sityvebi budeSi anbanTrigis mixedviT Semdegi
TanmimdevrobiTaa ganlagebuli: wamyvani termini gamodis budis TavSi, budeSi mocemulia misi
sawyisi aso wertiliT da anbanTrigSi igi mxedvelobaSi ar miiReba. inversiis gamo(sityvebi
daxrili xaziTaa gamoyofili) SesityvebebSi termini pirdapir ikiTxeba.
mag. bzari
b/amoWmis waikiTxeba, rogorc amoWmis bzari.
b/bewva waikiTxeba, rogorc bewva bzari.
defisiT an tireTi gamoyofili terminebi ganixileba, rogorc kompoziti da saerTo
anbanTrigSia ganlagebuli.
anbanTrigSi mxedvelobaSi ar miiReba gansasazRvravi terminis win dasmuli berZnuli an
laTinuri asoebi.
mag.: faza 
  _faza
terminTan zogjer( mrgval frCxilebSi) mocemulia miniSnebebi. ganmartebebi
warmodgenilia SeZlebisdagvarad mokled. im SemTxvevaSi, roca sityvas an wyobas ramdenime
mniSvneloba aqvs isini gaerTianebulia erT statiaSi da erTmaneTisagan arabuli cifrebiTaa
gamoyofili.
mag. atmosfero 1. airuli garemo, romelSic nakeTobis damuSaveba xdeba. 2.garemomcveli
garemo.
Tu sxva terminis ganmartebis teqstSi gvxvdeba msgavsi polisemiuri sityva, maSin mas
Sesabamisi mniSvnelobiT arabuli cifri frCxilebSi miewereba
sinonimebi leqsikonSi mocemulia ufro gavrcelebul terminze migzavniT _ ix.
termini _ abreviaturebi da terminebis mokle formebi saerTo anbanTrigiTaa warmodgenili.
qarTuli anbani
РУССЛИЙ АЛФАВИТ
THE ENGLISH ALPHABET
a
1. abazana
1. Ria saTavsi siTxeebisa da xsnarebisaTvis, romelic maT Sesanaxad an sxvadasxva teqnologiuri
procesebisaTvis gamoiyeneba. 2. gamdnari garemo metalurgiul agregatSi.
R ванна
E bath
2. a. / aluminis (misaRebi)
krioliTurTixamiwovani nadnobisagan aluminis misaRebi eleqtrolizeri.
R ванна / алюминиевая
E bath / aluminium
3. a. / amomWmeli
liTonis amosaWmeli xsnariani abazana.
R ванна / травильная
E bath / pickling; tank / pickling
4. a. / eleqtrolizis
eleqtrolizis, eleqtrolituri rafinirebis an galvanoteqnikuri procesebis Casatarebeli
eleqtrolitiani tevadoba.
R ванна / электролизная
E cell / electrolytic
5. a. / eleqtrolitis
ix. abazana eleqtrolizis.
6. a. / marilis
1. ix. abazaniani Rumeli. 2. marilis nadnobi nakeTobis izoTermuli damuSavebisaTvis.
R ванна / соляная
E bath / salt
7. a. / sadnobi
metalurgiul RumelSi gamdnari liToni.
R ванна / плавильная
E bath / melting
8. a. / sawrTobi
WurWeli, romelSic wrTobis operacia sruldeba. igi Cveulebriv gamaciveblebs _ wyals, marilebis
wyalxsnars an zeTs Seicavs.
R ванна / закалочная
E bath / quench
9. a. / tutis
sawrTobi abazana, romelic mwvave tuteebis (NaOH da KOH) nadnobebs Seicavs. am abazanebSi e.w. naTeli
wrToba sruldeba.
R ванна / щелочная
E bath / alkaline
10. a. / SeduRebis
Txevadi liTonis moculoba, romelic dnobiT SeduRebisas ZiriTadi da (zogjer) misarTi liTonis
gadnobisas, SenaduRi nakeris srulad Sesavsebad warmoiqmneba.
R ванна / сварочная
E bath / welding; weldpool
11. a. / widis
metalurgiul agregatSi Txevadi liTonis zedapirze arsebuli widis nadnobi.
R ванна / шлаковая
E bath / slag
12. a. / Termuli damuSavebis
abazana, marilis xsnariT, nadnobiT, an liTonis nadnobiT da misT., romelSic liTonebisa da Senadnobebis
izoTermuli damuSavebisaTvis mudmivi temperaturaa SenarCunebuli.
R ванна для термической обработки
E bath for thermal treatment
13. aberacia
gamosaxulebis damaxinjeba, romelic mikroskopebis optikuri an eleqtronul-optikuri sistemebiT war-
moiqmneba.
R аберрация
E aberration
14. a. / sferuli
sistemis optikuri RerZidan sxvadasxva manZilze gamavali sinaTlis sxivTa daumTxvevobiT Sepirobebuli
aberacia, romlis drosac wertilis gamosaxuleba sxvadasxva ganaTebulobis mqone wreebis saxiT
warmogvidgeba.
R аберрация / сферическая
E aberration / spherical
15. aberacia / qromatuli
gamWvirvale garemos gardatexis maCveneblis sinaTlis talRis sigrZeze damokidebulebiT Sepirobebuli
aberacia.
R аберрация / хроматическая
E aberration / chromatical
16. abrazivi
ix. abraziuli masalebi.
17. abs-procesi
cicxvSi foladis ganJangvis xerxi, romelic Txevad liTonSi aluminis kafsulebiT gasrolaSi
mdgomareobs.
R АВС-процесс
E process / Aluminium Bullet Shooting; ABS-process
18. absorberi
siTxiT airebis STanTqmis aparati, romelSic airsa da siTxes Soris Sexebis ganviTarebul zedapirs
frqvevanas, nacmisa da misT. gamoyenebiT qmnis.
R абсорбер
E absorber
19. absorbcia
Txevadi an myari sxeulebiT (absorbentebiT) mTel maTs moculobaSi airadi an gaxsnili nivTierebebis
(absorbatebis) STanTqma.
R абсорбция
E absorption
20. abcugi / kalis
kaliT gamdidrebuli wida. igi verkbleis haeris JangbadiT rafinirebisas sxvadasxva feris fxvnilis an
comisebri masis saxiT miiReba.
R абцуг / оловянный
E tin dross (scum)
21. agenti / koroziis
nivTiereba, romelic liTonTan kontaqtisas korozias iwvevs.
R агент / коррозивный
E agent / corrosive
22. agitatori
ix. sakontaqto rofi.
23. agitacia
pulpis meqanikuri arevis procesi flotaciuri gamdidrebisas.
R агитация
E agitation
24. aglodanadgari, saaglomeracio danadgari
aglomeraciis procesis Casatarebeli danadgari.
R аглоустановка
E machine / sintering; apparatus / sintering; furnace sintering; plant (unit) sintering
25. a. / karuseluri
Sekruli konveieris saxis aglodanadgari.
R аглоустановка / карусельная
E machine / carrousel sinter
26. a. / Saxturi
aglodanadgari, romelsac zeviT mogrZo formis nedleulis CasatvirTavi, qveviT ki mza aglomeratis
gansatvirTavi samuSao sivrce aqvs.
R аглоустановка / шахтная
E machine / shaft sintering; plant shaft sintering
27. aglokazmi, saaglomeracio kazmi
madnis koncentratis, flusisa da saTbobis narevi, romelic aglomeracias eqvemdebareba.
R аглошихта
E mix sintering; green sinter; burden sinter
28. aglolenti, saaglomeracio lenti
1. paletebiani konveieri. 2.ix. aglomanqana.
R аглолента
E belt sintering
29. aglomanqana, saaglomeracio manqana
aglomeraciis procesis Casatarebeli konveieruli tipis danadgari.
R агломашина
E machine sintering
30. aglomanqana / qvevidan bervis
danadgaris cecxlrikebis gisosebis gavliT Sesacxob SreSi haeris qvevidan miwodeba.
R агломашина с нижним дутьём
E machine / downdraft sinter
31. aglomerati
1. naWrovani masala, aglomeraciis produqti, nedleuli Savi da feradi metalurgiisaTvis. 2. adheziiT,
nawilakebis urTierTSoris SekvriT an aglomeraciiT fxvnilis nawilakebis ufro msxvil warmonaqmnebad
SeerTeba. igi fxvnilebis teqnologiuri Tvisebebis gasaumjobeseblad (mag., wnexadobis) gamoiyeneba
R агломерат
E sinter; agglomerate
32. a. / aradaflusebuli
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic kirqva ar aris Setanili.
R агломерат / неофлюсованный
E agglomerate / non fluxed; sinter / non fluxed
33. a. / daflusebuli
rkinis madnis aglomerati miRebuli iseTi kazmidan, romelSic kirqva sakazme masalebSi Semavali
kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa Setanili.
R агломерат / офлюсованный
E sinter / fluxed
34. a. / dolomitiani
dolomitiT daflusebuli rkinis madnis aglomerati.
R агломерат / доломитизированный
E sinter / dolomitic
35. a. / TviTdnobadi
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic CaO-sa da MgO-s jamuri Sedgenilobis fardoba SiO2-
isa da Al2O3-is jamur SedgenilobasTan daaxloebiT erTis tolia.
R агломерат / самоплавкий
E sinter / self-fluxing
36. a. / manganumiani
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic manganumis madania damatebuli.
R агломерат / марганцовистый
E sinter / manganese; agglomerate / manganese
37. a. / manganumis
manganumis madnis aglomerati, romelic brZmedSi feromanganumisa da gadasamuSavebeli Tujis
gamosadnobad (an eleqtroRumelSi manganumiani Senadnobebis misaRebad) gamoiyeneba.
R агломерат / марганцевый
E sinter / manganese ore
38. a. / maRaldaflusebuli
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic metalurgiuli Tvisebebis gasaumjobeseblad kirqva
ufro meti raodenobiTaa Setanili, vidre aglomeratSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis
dasaflusebladaa saWiro.
R агломерат / высокоофлюсованный
E sinter / superfluxed
39. a. / metalizebuli
rkinis madnis aglomerati, romelSic rkinis oqsidebis nawili rkinamdea aRdgenili.
R агломерат / металлизованный
E sinter / metallized
40. a. / mcired daflusebuli
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic kirqva ufro naklebi raodenobiTaa Setanili, vidre
sakazme masalebSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa saWiro.
R агломерат / низкоофлюсованный
E sinter / low-fluxed
41. a. / Jangeulis
rkinis madnis aglomerati (1) FeO-s mcire (3-4 %) SemcvelobiT, romelic aglomeratis maRali simtkicis
maxasiaTeblebs uzrunvelyofs.
R агломерат / окисный (оксидный)
E sinter / oxide; agglomerate / oxide
42. aglomerati / rkinamanganumiani
aglomerati, romelic manganumis madnis danamatiani rkinis madnis SecxobiT miiReba.
R агломерат / железомарганцевый
E agglomerate / iron-manganese; sinter / iron-manganese
43. a. / rkinis madnis
rkinis Semcveli masalebidan miRebuli aglomerati; nedleuli brZmedSi Tujis dnobisaTvis.
R агломерат / железорудный
E sinter / iron ore
44. a. / stabilizebuli
aglomerati gacxavebisa da gacivebis Semdeg.
R агломерат / стабилизированный
E sinter / stabilized
45. a. / faialitiani
rkinis madnis aglomerati, faialitis amaRlebuli SedgenilobiT.
R агломерат / фаялитовый
E sinter / fayalite
46. a. / fosforovani
madanTermul RumlebSi madnis gamosadnobad mtvrisebri fosforitebis danaWrovnebis produqti.
R агломерат / фосфористый
E sinter / phosphoriter
47. a. /qromitebiani
qromis madnebisa da maTi koncentratebisagan, (romlebic ZiriTadad qromitisa (FeO · Cr2 O3)-isa da
serpentinis Mg6 [Si4 O10]8-sagan Sedgeba) miRebuli aglomerati.
R агломерат / хромитовый
E sinter / chromite
48. aglomeracia, Secxoba
1. dnobisTvis aucilebeli formisa da Tvisebebis misaRebad SecxobiT wvrili madnisa da koncentratis
danaWrovaneba. 2. fxvnilTa metalurgiaSi fxvieri masalebidan aglomeratebis miReba. upiratesad maTi
Secxobisa da Semdgomi msxvreviT.
R агломерация
E sintering; agglomeration
49. a. / kombinirebul saTbobze
Sesacxobi Sris gaxurebuli haeriT an airis sanTuris (dayenebuli aglolentis sigrZis pirvel
mesamedze, uSualod amnTebi quris Semdeg) aliT damatebiT SeTboba.
R агломерация на комбинированном топливе
E sintering with combined fuel
50. a. / mfeTqavi vakuumiT
Sesacxob SreSi airis nakadis turbulizaciis mizniT vakuumis ritmuli cvlileba.
R агломерация с пульсирующим вакуумом
E sintering / pulsatile vacuum
51. a. /orzoniani
cecxlrikis gisosebze kazmis pirveli Sris dafena da airis sanTuriT anTeba, Semdeg zeda fenis dafena da
misi anTeba, rac myari saTbobis wvis ori zonis moZraobisa da mwarmoeblurobis gazrdis saSualebas
iZleva.
R агломерация / двухзонная
E sintering / two-zone
52. a. / Jangbaduri
aglomeracia Sesacxob SreSi JangbadiT gamdidrebuli haeris miwodebiT.
R агломерация / кислородная
E sintering / oxygen
53. aglofabrika
ix. saaglomeracio fabrika.
54. aglocxobili
aglomeraciis produqti miRebuli saaglomeracio manqanis gansatvirTav boloze.
R аглоспёк
E sinter cake; sinter good
55. aglojami, saaglomeracio jami
perioduli moqmedebis aglodanadgari Tujis an foladis yuTis saxiT, romelic horizontalze cecxl-
rikebis gisosebiT or kameradaa gayofili: zeda _ Sesacxobi masalebis CasatvirTavad, xolo qveda _
gauxSoebis kamerad.
R аглочаша
E sintering pan (pot)
56. agregati
erToblivad momuSave ramdenime Carxis, manqanis an mowyobilobis meqanikuri SenaerTi.
R агрегат
E unit; installation; plant
57. a. / ganivi Wris
rulonis zolis sazomi sigrZis furclebad dasaWreli agregati. igi rulonebis sagroveblis, zolis
wina bolos amRunaviani gasaSlelis, giliotinis makratlebis, mimwodebeli da samarTi mowyobilobis,
mfrinavi makratlisa da dampaketebeli mowyobilobisagan Sedgeba.
R агрегат поперечной резки
E unit / cross cutting
58. a. / grZivi Wris
rulonis zolis ufro viwro zolebad an lentad dasaWreli da Semdgom rulonebad dasaxvevi agregati.
igi rulonebis sagroveblis, zolis wina bolos amRunaviani gasaSlelis, giliotinis makratlebis,
mimwodebeli mowyobilobis, diskuri makratlisa da saxvevelasagan Sedgeba.
R агрегат продольной резки
E unit / length cutting; unit / longitudinal cutting
59. a. / zolovanas da lentis saprialebeli
xazi, romelic gamSlelis, saxvevelas, sawmendis, saprialebeli mowyobilobisa da gamosavali
saxvevelasagan Sedgeba. saprialebel mowyobilobad doluri tipis, qaRaldis fuZeze uwyveti abraziuli
lentiani an qsovilis mbrunavi qargolebiani, saprialebeli manqanebi gamoiyeneba. gaprialebul liTons
qaRaldis SuasadebiT rulonebad axveven.
R агрегат полирования полос и лент
E line / strip polishing
60. a. / zolovanas da lentis saxexi
xazi, romelic gamSlelis, saxvevelas da doluri tipis uwyveti abraziullentiani 2-4 Carxisagan (saxe-
xi kabinisagan) Sedgeba. dolebi lentiT zolovanas moZraobis mimarTulebiT monacvleobiT zevidan da
qvevidanaa ganTavsebuli.
R агрегат шлифования полос и лент
E line / strip grinding
61. a. / Tboteqnikuri
1. ix. Tboteqnologiuri agregati. 2. mowyobilobebisa da danadgarebis kompleqsi, romelSic
Tboteqnikuri procesi xorcieldeba. mag. metalurgiuli agregatis wamavali airis siTbos utilizacia.
R агрегат / теплотехнический
E unit (plant) / heat furnace
62. a. / Tboteqnologiuri
metalurgiuli agregati, romelSic teqnologiuri procesis svla, umTavresad, siTbos gadataniT
ganisazRvreba.
R агрегат / теплотехнологический
E unit (plant) / heat process furnace
63. a. / kombinirebuli Wris
rulonis zolis ganivi da (an) grZivi Wris daniSnulebis agregati. igi Sedgeba im manqanebisagan,
romlebic ganivi da grZivi Wris agregatebis SemadgenlobaSi Sedis.
R агрегат комбинированной резки
E line / combined shearing
64. a. / metalurgiuli
metalurgiuli procesebis Casatareblad gankuTvnili mowyobilobebisa da danadgarebis kompleqsi
R агрегат / металлургический
E plant / metallurgical; unit / furnace or other
65. agregati / milsaglinavi
cxlad glinviT milis misaRebad gankuTvnili agregati. igi gamWoli, Semomglinavi da makalibrebeli (an
mareducirebeli) dganebis, calkeul SemTxvevaSi ki mogorvis dganis an elongatorisagan Sedgeba.
R агрегат / трубопрокатный
E mill / tube-rolling
66. a. / milSesaduRebeli
furclebis an zolovanas milis namzadad dayalibebisa da Semdgom wiboebis SeduRebiT SenaduRi milebis
misaRebad gankuTvnili agregati. igi gasaSlelis (im SemTxvevaSi, Tu namzadad gamoiyeneba rulonis zo-
li), mayalibebeli dganis, saSemduReblo kvanZis, makalibrebeli dganis, xolo calkeul SemTxvevebSi
Termuli damuSavebisa da gamoyvanis mowyobilobebisagan Sedgeba.
R агрегат / трубосварочный
E mill / tube-welding
67. a. / ornakeriani milSesaduRebeli
milis ori grZivi nakeriT SesaduRebeli agregati. igi Sedgeba: saamwyobo mowyobilobis, jaWviani
mbiZgaras, ori Semavali mimwodi galis, saSemduReblo galis, ori gamosavali mweveli galis,
ovalizaciis erTi galisa da Siga samarTulisagan, romelic yvela gals gaivlis.
R агрегат сварки двухшовных труб
E line / doubleseam tube-welding
68. a. / perioduli profilis cxlad glinvis
mrgvali ganivkveTis mqone RerZsimetriuli perioduli naglinis misaRebi metalurgiuli agregati. am
agregatis ZiriTad mowyobilobas ganivxraxnuli glinvis samgliniani dgani warmoadgens, romlis gli-
nebic 120°-iani kuTxiT aris ganlagebuli.
R агрегат горячей прокатки периодических профилей
E mill / die-rolling
69. a. / profilsaRunavi
cxlad an civad naglini zolovanadan da furclebidan daprofilebis meTodiT grexili profilis
misaRebi danadgari.
R агрегат / профилегибочный
E line / roll forming
70. a. / profiluri milsawnexi
milprofiluri sawnexi agregati, romelic unakero milebis, milisebri an profiluri nakeTobebis
misaRebadaa gankuTvnili. igi saxurebeli Rumlis, hidravlikuri (erTi an ori) an meqanikuri wnexis,
mareducirebeli dganis, saxvevelas, samarTi manqanis da sxva gamosayvani danadgarebisagan Sedgeba.
R агрегат / трубопрофильный прессовый
E line / extruding-press
71. a. / rkinis pirdapiri miRebis
koqsis gamoyenebiT, Tujis gamodnobis stadiis gamotovebiT, uSualod madnidan rkinis misaRebi agregati.
R агрегат для прямого получения железа
E plant / direct reduction (DR)
72. . a. / sadnobi
ix. sadnobi Rumeli.
73. a. / samsxmel-saglinavi
metalurgiuli agregati, romelic Txevadi liTonis uwyveti Camosxmisa da kristalizatorSi miRebuli
namzadis uwyveti glinvis procesebs axorcielebs.
R агрегат / литейно-прокатный
E unit / foundry-rolled stock
74. a. / uwyveti amoWmis
rulonebidan pirapirad SesaduRebeli zolovanas da lentis amosaWmeli danadgari.
R агрегат / непрерывный травильный
E line / continuous pickling
75. a. / uwyveti moqmedebis foladsadnobi
Tujidan foladis misaRebi ramdenimekameriani qvediani Rumlis tipis agregati, romlis erTi torsidan
uwyvetad miewodeba Tuji, xolo JangbadiT gaqrevis Semdeg, meoredan foladis gamoSveba xdeba.
R агрегат непрерывного действия / сталеплавильный
E furnace / continuous steelmaking
76. agregati / uwyveti sawrTob-amomWmeli
cxlad da civad naglini koroziamedegi foladebis zolovanas Sesarbilebeli Termuli damuSavebisa da
xenjis mosacilebeli danadgari.
R агрегат / непрерывный закалочно-травильный
E line / continuous quenching and pickling
77. a. / foladis kompleqsuri damuSavebis
mravalfunqciuri danadgari, romelic sxvadasxva saxis mowyobilobisagan Sedgeba. am danadgariT
SesaZlebelia foladsaCamomsxmelo cicxvSi Sesruldes: naWrovani feroSenadnobebiT foladis sasurvel
qimiur Sedgenilobamde dayvana, ganJangva, modificireba da mikrolegireba fxvnilovani masalebiT da
airis gaqreviT, temperaturis stabilizacia SeTbobis CaTvliT, zogjer vakuumireba da rafinirebis sxva
teqnologiuri operaciebi.
R агрегат комплексной обработки стали
E plant / complex steel treatment
78. a. / RumelSi SeduRebis
Strifsisagan swornakeriani milebis misaRebi metalurgiuli agregati, igi, Cveulebriv, gvirabuli
tipis Rumlis, saformebel _ SesaduRebeli da reducirebis (an sakalibrebeli) dganisagan Sedgeba.
R агрегат печной сварки
E mill / forge welding
79. a. / Rumelsgare rafinirebis
Rumelsgare agregati (foladsaCamomsxmelo an Sualeduri cicxvi, Rumel _ cicxvi, vakuumatori da
sxva), romelSic Txevadi foladi (Senadnobi) mavne da arasasurveli minarevebisagan iwmindeba.
R агрегат внепечного рафинирования
E unit / ladle refining
80. a. / SeTavsebuli
danadgari, romelzec Tanamimdevrulad ori an meti teqnologiuri operacia sruldeba.
R агрегат / совмещённый
E plant / combined
81. a. / molbobis uwyveti
gamavali RumliT zolovanas an lentis naTeli (dauJangavi) sarekristalizacio molbobis Casatarebeli
agregati.
R агрегат непрерывного отжига
E line / continuous annealing
82. agresiuloba / koroziuli
ix. koroziuloba.
83. aguri
swori formis xelovnuri qva, Cveulebriv, sworkuTxa paralelepipedis saxiT.
R кирпич
E brick
84. a. / dinasis
cecxlgamZle masala (aguri), romlis SedgenilobaSic SiO2 aranakleb 93 %-ia.
R кирпич / динасовый
E brick / silica
85. a. / Tbosaizolacio
cecxlgamZle masalisagan damzadebuli aguri, romlis ganmasxvavebeli Tviseba maRali forianobaa, rac
dabal Tbogamtarobas ganapirobebs. misi daniSnuleba RumelSi siTbos danakargebis Semcireba, saTbobis
ekonomia da SeZlebisdagvarad Tburi procesebis intensifikaciaa.
R кирпич / теплоизоляционный
E brick / insulating
86. aguri / Tixamiwovani
cecxlgamZle aguri, romelic 90 %-ze met Al2O3-s Seicavs. mzaddeba teqnikuri Tixamiwisagan. gamoiyeneba
Rumelsgare vakuumirebis kameris nawilebis amosagebad.
R кирпич / глинозёмистый
E brick / alumina
87. a. / magnezitis
cecxlgamZle masala, romelic gamomwvari da daqucmacebuli magnezitisagan mzaddeba da Seicavs MgO-s
aranakleb 85 %-isa (Cveulebriv, 90-95 %).
R кирпич / магнезитовый
E brick / magnesite
88. a. / magneziumnaxSirbadovani (magniumnaxSirbadovani)
magneziumnaxSirbadovani agurisaTvis nedleulad zRvis magneziumis klinkeri (an eleqtrodnobiT
miRebuli MgO) da qerclovani grafiti gamoiyeneba. gamoirCeva maRali cecxlgamZleobiT, widebsa da
liTonebTan aradasvelebadobiTa da sxva nivTierebebTn reaqciisadmi medegobiT. igi gamoiyeneba
foladsadnobi rkaluri Rumlebis eleqtrodebTan axlo ubnebis kedlebisa da konverteris gadaxurebis
zonebis (mag. yelis) amosagebad.
R кирпич / магнезиально-углеродистый
E brick / magnesia-carbon
89. a. / magneziumqromovani (magniumqromovani)
magneziumqromovani aguri Sedgeba qromitisa (gamomwvari) da magnezitisagan. qrommagnezitiani
cecxlgamZle masalebTan SedarebiT igi magnezitis meti (> 60 %) SemcvelobiT gamoirCeva. qromitis
optimaluri (12-18 %) Sedgenilobisas amaRlebuli TbomedegobiT xasiaTdeba.
R кирпич / магнезиально-хромовый
E brick / magnesia-chromite
90. a. / moyvanili
rTuli formis aguri.
R кирпич / фасонный
E brick / shaped; brick / fashioned
91. a. / saqusle
fasonuri cecxlgamZle aguri, romelzedac TaRovani kamaris qveda aguri eyrdnoba.
R кирпич / пятовый
E brick / skew (back)
92. a. / silikaturi
kvarcis qviSisa da kiris nareviT miRebuli gamouwvavi, calobrivi sakedle masala, romelic avtoklavur
damuSavebas eqvemdebareba.
R кирпич / силикатный
E brick / acid
93. a. / sifonis amosagebi
moyvanili cecxlgamZle aguri, romelic foladis sifonuri Camosxmisas arxebis warmosaqmnelad
gamoiyeneba.
R кирпич / сифонный
E brick / runner
94. a. / qrommagnezitiani
qrommagnezitiani aguri mzaddeba MgO-s maRali (42-50 %) da Cr2O3-is SedarebiT dabali (15-35 %)
Semcvelobis kazmisagan. gamoiyeneba maRaltemperaturuli agresiuli widis ariani Rumlebis amosagebad.
R кирпич / хромомагнезитовый
E brick / chrome-magnesite
95. a. / Samotis
cecxlgamZle masala. misi sawyisi masala bunebrivi Tixebia, romlebic Tixamiwovan silikatebs
warmoadgens. umTavresi Tixebis mTavari Semadgeneli nawilia kaoliniti Al2O3·2SiO2·2H2O, romelic
damatebiT 46.4 % SiO2-s, 39.66 % Al2O3-s, 13.92 % H2O-sa da minarevebs Seicavs.
R кирпич / шамотный
E brick / fireclay
96. a. / Camketi
solisebri aguri Rumlis TaRovani kamaris wveroSi.
R кирпич / замковый (в своде)
E brick / rider
97. aguri /cecxlgamZle
cecxlgamZle masalisgan damzadebuli aguri. igi gamoiyeneba metalurgiuli agregatebis im elementebis
asagebad, romlebic maRali temperaturebis zemoqmedebas ganicdis.
R кирпич / огнеупорный
E brick / refractory
98. adapteri (eqstratori)
retortaSi TuTiis distilaciiT miRebisas, TuTiis mtvris dasaWeri furclovani foladisgan
damzadebuli cilindruli an konusuri formis WurWeli.
R алонж
E adapter; extractor
99. adiabata
xazi, romelic Termodinamikur diagramaze Seqcevad adiabatur process gamosaxavs.
R адиабата
E adiabat; adiabatic curve
100. adida (Tvalaki)
adidvis dganis muSa instrumenti, romlis muSa organos – arxs _ Zabrisebri forma da gamosavalze maka-
librebeli sartyeli aqvs. misi formiTa da zomiT nakeTobis ganivkveTia ganpirobebuli.
R волока
E die
101. a. / almasis
bunebrivi an sinTezuri almasisagan damzadebuli adida. Cveulebriv, igi wvrili, uwvrilesi an zewvrili
mavTulis adidvisaTvis gamoiyeneba.
R волока / алмазная
E die / diamond
102. a. / asawyobi
adidas damWerTan da sadawneo nacmTan erT kvanZSi gaerTianebuli adida, romelic adidvisas sapoxis hid-
rodinamikur efeqts uzrunvelyofs.
R волока / сборная
E die / split (assembling)
103. a. / burTuliani
adida, romlis muSa arxi adidvis RerZis perpendikularul erT sibrtyeSi ganlagebuli uamZravo bur-
TulebiTaa warmoqmnili.
R волока / шариковая
E die / planetary ball
104. a. / gorgolaWiani
adida, romlis muSa arxi warmoqmnilia ori an meti uamZravo gorgolaWisagan, romelTa brunvis RerZebi
adidvis RerZis perpendikularul sibrtyeSia ganlagebuli.
R волока / роликовая
E die / roller
105. a. / damWirxni
ix. sadawneo nacmi.
106. a. / konusuri
adida, romlis arxis muSa zonis sworxazovani msaxveli adidvis RerZis mimarTaa daxrili.
R волока / коническая
E die / conical
107. a. / mbrunavi
adida, romelic adidvis procesSi adidvis mimarTulebis RerZis perpendikularul sibrtyeSi brunviT
moZraobas asrulebs.
R волока / вращающаяся
E die / rotary
108. a. / radialuri
adida, romlis arxis muSa zonis msaxveli radiusze Sesrulebul mruds warmoadgens.
R волока / радиальная
E die / convex-face
109. a. / sadawneo
ix. sadawneo nacmi.
110. a. / sali Senadnobis
liTonkeramikuli sali Senadnobisagan damzadebuli adida.
R волока / твёрдосплавная
E die / carbide (hard-metal)
111. a. / sasufTao
sasufTao adidvisaTvis gankuTvnili adida.
R волока / чистовая
E die / finishing
112. adida / Sedgenili
adida, romlis muSa zona ramdenime detalisagan (segmentisagan) warmoiqmneba. isini adidvis procesSi ar
gadaadgildeba.
R волока / составная
E die / split
113. adidva
adidas naxvretSi, romlis zoma namzadis ganivkveTis zomebze naklebia, namzadis gatarebisas (Trevisas)
liTonis plastikuri deformaciis procesi.
R волочение
E drawing
114. a. / grZelsamarTuliani
milis adidva namzadis gawelviT, adidaSi grZel, moZrav aradeformirebad samarTulTan erTad, romelsac
Semdeg milidan amoiReben.
R волочение / длиннооправочное
E drawing / mandrel (bar)
115. a. / damagrebul samarTulze
milebis adidva damagrebul mokle samarTulze, ufro xSirad samarTuls cilindruli, zogjer ki
cilindrkonusuri forma aqvs, rac deformaciis keraSi mis dacentrebas aadvilebs.
R волочение на закреплённой оправке
E drawing / fixed plug
116. a. / deformirebad samarTulze
milis adidva adidaSi namzadis grZel, moZrav samarTulze gawelviT, romelic namzadTan erTad
deformirdeba.
R волочение на деформируемой оправке
E drawing / deformable mandrel
117. a. / doluri
mavTulis, milis an profilebis adidva, romelic doluri tipis adidvis dganze xorcieldeba.
R волочение / барабанное
E drawing / bull-block
118. a. / eleqtroplastikuri
Znelad deformirebadi, kerZod, Zneldnobadi Senadnobebis adidva eleqtroplastikuri efeqtis gamo-
yenebiT (gasawel masalaSi eleqtruli denis gatarebisas Zabvebi da adidvis Zalva mniSvnelovnad
mcirdeba).
R волочение / электропластическое
E drawing / electroplastic
119. a. / erTZafa
adidvis erT dganze drois yovel momentSi erTi nakeTobis (mili, wneli, profili an mavTuli) adidva.
R волочение / однониточное
E drawing / single-strand
120. a. / erTjeradi
adidva mxolod erTi gadasvliT.
R волочение / однократное
E drawing / single (-pass)
121. a. / Tbili
rekristalizaciis temperaturaze ufro dabal temperaturebze gaxurebuli namzadis adidva.
R волочение / тёплое
E drawing / warm
122. a. / TviTdayenebad samarTulze, adidva mcurav samarTulze
milis adidva namzadis Siga zedapiris damuSavebiT. procesi mimdinareobs daumagrebeli TviTdayenebadi
samarTuliT, romelic deformaciis keraSi masze moqmedi Semtaci da gamomgdebi Zalebis gawonasworebis
Sedegad Sekavdeba.
R волочение на самоустанавливающейся оправке
E drawing / floating plug
123. a. / mavTulis
wneviT damuSavebis erT-erTi uZvelesi teqnologiuri procesi, romlis drosac farTo sortamentis
foladis (Senadnobis) an feradi liTonebisagan adidviT 16-idan  0.01 mm diametris mrgvali, kvadratis
an sxva mravalkuTxedis formis ganivkveTiani mavTuli miiReba.
R волочение проволоки
E drawing / wire
124. adidva / maprofilebeli
aramrgvali (fasonuri) formis milis adidva.
R волочение / профилировочное
E drawing / form
125. a. / mbrunav adidaSi gavliT
adidva, romlis procesSic adidas Tvals grZivi RerZis mimarT mbrunavi moZraoba eniWeba.
R волочение через вращающуюся волоку
E drawing / die rotational
126. a. / milebis
1. milebis adidaSi gawelva (samarTulze an samarTulis gareSe) ganivkveTis cvlilebis mizniT. 2. civad
deformirebuli foladis, feradi liTonebisa da Senadnobebis milebis warmoebis damamTavrebeli
operacia, mravalferovani teqnologiuri sqemiT, romelic milis zomebis, dasamuSavebeli liTonis,
mowyobilobis SesaZleblobisa da a. S. gaTvaliswinebiT SeirCeva.
R волочение труб
E drawing / tube
127. a. / moklesamarTuliani
milis adidva namzadis Siga zedapiris damuSavebiT. procesi mokle cilindruli samaraTuliT
xorcieldeba, romelsac adidvis dganis sadgarze damagrebuli Rero deformaciis keraSi iWers.
R волочение / короткооправочное
E drawing / plug
128. a. / mravalZafiani
adidvis erT dganze ori an meti nakeTobis erTdrouli adidva.
R волочение / многониточное
E drawing / multiple (multihole)
129. a. / mravaljeradi
adidva, romlis drosac erT dganze erTi namzadis adidva erTdroulad ramdenime Tanamimdevruli
gadasvliT xdeba.
R волочение / многократное
E drawing / sequence (multistage)
130. a. / mSrali
namzadis adidva myari sapoxis gamoyenebiT.
R волочение / сухое
E drawing / dry
131. a. / mcurav samarTulze
ix. TviTdayenebad samarTulze adidva.
132. a. / profilebis
xazobrivi an doluri adidvis an kombinirebul saglinav-saadidvo dganebze martivi sworkuTxedidan
rTuli profilebis adidva.
R волочение профилей
E drawing / die profile
133. a. / samarTulze
milis adidva samarTulze kedlis sisqis moWimviT.
R волочение / оправочное
E drawing / mandrel (plug)
134. a. / sasufTao
adidvis saboloo gadasvla, romelic namzadis sasurveli formis, zomebisa da xarisxis miRebas uzrun-
velyofs.
R волочение / чистовое
E drawing / finishing
135. a. / sveli
adidva, romlis drosac adidas Tvali Txevad sapoxSia CaZiruli.
R волочение / мокрое
E drawing / wet
136. a. / srialiT
mavTulis adidva mravaljeradi adidvis dganze, romelzedac Sualeduri dolebis aCqarebuli brunvis
reJimi dolebis zedapirze mavTulis mcire asrialebas iTvaliswinebs.
R волочение со скольжением
E drawing / slip
137. a. / sqeli
sqeli mavTulis adidva.
R волочение / толстое
E drawing / thick
138. adidva / ukudaWimulobiT
adidva, romlis drosac gasaWimav liTonze adidaSi Sesasvleli mxridan liTonis moZraobis Semxvedri
mimarTulebiT Zalvaa modebuli.
R волочение с противонатяжением
E drawing / back-pull
139. a. / ultrabgeriTi
adidva, romelic liTonze teqnologiuri instrumentis (adida, samarTuli) ultrabgeriTi diapazonis
(Cveulebriv, 16-22 kiloherci sixSiris) rxeviTi zemoqmedebiT mimdinareobs.
R волочение / ультразвуковое
E drawing / ultrasonic
140. a. / usamarTulo
milis adidvis iseTi procesi, romlis drosac namzadis Siga zedapiri gawelvisas (Trevisas) teqno-
logiur instruments ar exeba.
R волочение / безоправочное
E drawing / sink
141. a. / usrialo
mavTulis adidva mravaljeradi adidvis dganze, romlis konstruqciac mavTulis Sualedur marags
iTvaliswinebs (or mezobel adidas Soris), riTac dolis zedapirze mavTulis asrialeba gamoiricxeba.
R волочение без скольжения
E drawing / slipless
142. a. / uwvrilesi
uwvrilesi mavTulis adidva.
R волочение / тончайшее
E drawing/superfine; drawing/very fine
143. a. / Reroiani
milis adidva, romelic milnamzadSi Reros Setanis, namzadis RerosTan erTad adidaSi gawelvis (Reros
deformaciis gareSe) da Reros milidan amoZrobis procesebs Seicavs.
R волочение / стержневое
E drawing / core
144. a. / Casobis gareSe (Causoblad)
adidva, romlis drosac namzadis Tavis adidaSi wabiZgeba tacias winaswar gaukeTeblad xdeba.
R волочение / беззабивочное
E drawing / pushing
145. a. / civi
namzadis winaswari gaxurebis gareSe adidva.
R волочение / холодное
E drawing / cold
146. a. / cxeli
rekristalizaciis temperaturaze ufro maRal temperaturaze gaxurebuli namzadis adidva.
R волочение / горячее
E drawing / hot
147. a. / wvrili
wvrili mavTulis adidva.
R волочение / тонкое
E drawing / fine
148. a. / wnelebis
civad deformirebuli feradi liTonebisa da Senadnobebis sxvadasxva kveTis (wriuli, kvadratuli,
eqvskuTxedi) wnelebis adidva.
R волочение прутков
E drawing / rod
149. a. / xveuliani
milis adidva xveuli namzadidan (buxtidan) da (an) gawelili milis xveulad (buxtad) daxveva.
R волочение / бухтовое
E drawing / bull-block
150. a. / hidrodinamikuri
mavTulis adidva adidvis kombinirebuli mowyobilobebiT, romlebic, sadawneo adidas, rgol-nacmebsa da
muSa adidas Seicavs. sadawneo adidas win moZravi mavTuli sapoxs waritacebs da rgol-nacmebis
mikroRreCoSi Seitacebs. mikroRreCo rgolidan rgolamde mcirdeba, sapoxis wneva ki matulobs da muSa
adidas samuSao zonaSi siTxismieri xaxunis pirobebi iqmneba.
R волочение / гидродинамическое
E drawing / hydrodynamic
151. adiustaJi
saglinavi saamqros ubani, sadac glinvis Semdeg liTonis gamosayvani da produqciis gasagzavnad
mosamzadebeli manqanebi da meqanizmebia ganlagebuli.
R адъюстаж
E adjustage
152. adsorbentebi / naxSirbadis
masalebi naxSirbadis fuZeze ganviTarebuli foriani struqturiTa da regulirebadi kuTri zedapiriT.
R адсорбенты / углеродные
E adsorbents / carbon
153. adsorbcia
airebidan an siTxeebidan myari sxeulebis (adsorbentebis) zedapiriT navTirebaTa (adsorbatebis) STan-
Tqma.
R адсорбция
E adsorption
154. aduReba
Txevadi foladidan airuli saxis reaqciis produqtebis intensiuri (boboqari), umarTavi gamoyofa.
R вскипание
E boiling
155. adhezia
1. ori sxvadasxva sxeulis (myari an Txevadi) urTierTSexebisas Sexebis zedapirul Sreebs Soris kavSiris
warmoqmna. 2. SeWiduloba, romelsac sxvadasxvagvari sxeuli kontaqtSi mohyavs, igi molekulaTa Soris
urTierTmoqmedebiT an qimiuri kavSiriTaa ganpirobebuli.
R адгезия
E adhesion; adherence
156. aeratori
Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nagebobebSi wylis nakadis haerSi, misi aeraciis mizniT, gaSxe-
fis samarjvi.
R аэратор
E aerator
157. aeracia
ganiaveba; haeriT, JangbadiT gajereba.
R аэрация
E aeration
158. a. / pulpis
meqanikuri tipis saflotacio manqanebSi impeleris brunviT atmosferodan Sewovili haeris saflotacio
pulpis haeriT gajereba an pnevmatikuri tipis manqanebiT pulpaSi haeris wneviT miwodeba.
R аэрация пульпы
E aeration / slurry
159. a. / wylis
aeratorebis meSveobiT Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nagebobebSi haeris JangbadiT wylis
gajereba.
R аэрация воды
E aeration / water
160. aerozoli
myari nawilakebis an siTxis wveTebisagan Sedgenili dispersiuli sistemebi, romlebic airul garemoSia
Setivtivebuli.
R аэрозоль
E aerosol
161. aerolifti
nawilobriv an mTlianad siTxeSi CaSvebuli vertikaluri milis saxiT siTxis (pulpis) asawevi
mowyobiloba.
R аэролифт
E airlift
162. aerotanki
ix. aerotenki.
163. aerotenki, aerotanki
tixrebiT derefnebad dayofili da aeratorebiT aRWurvili, rkinabetonis rezervuaris tipis, Camdinare
wylebis biologiuri gawmendis nageboba.
R аэротенк
E tank / aeration
164. aerofiltri
Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nageboba, iZulebiTi ventilaciiT, romelic mis maRal mJangav
simZlavres uzrunvelyofs.
R аэрофильтр
E filter / air
165. aeroflokula
flotaciis procesSi dispersiuli sistemis Txevad fazaSi warmoqmnili mineralis nawilakebTan
SeerTebuli haeris erTi an ramdenime buStula.
R аэрофлокула
E flocculation / air
166. aviali
aluminis fuZeze Seqmnili daZvelebadi, deformirebadi Senadnobi, romelic 1.2% Mg-sa da 1.2%-mde Si-s
Seicavs.
R авиаль
E avial
167. avtoklavi
hermetuli aparati, romelic gaxurebisas da atmosferul wnevaze ufro maRali wnevis pirobebSi
sxvadasxva procesis Casatarebladaa gankuTvnili. igi farTod gamoiyeneba hidrometalurgiis meTodebiT
liTonebis warmoebaSi.
R автоклав
E autoclave
168. avtomat-dgani
ix. avtomaturi milsaglinavi dgani.
169. avtomati
mowyobiloba, romelic uSualod, adamianis Caurevlad, energiis, masalebis an informaciis mocemuli
programiT miRebis, gardaqmnis, gadacemis an gamoyenebis yvela operacias asrulebs.
R автомат
E machine / automatic; automation
170. avtomati / samsxmelo
manqana, romelic saCamomsxmelo warmoebaSi mocemuli programiT gansazRvrul teqnologiur operacias
an operaciaTa kompleqss asrulebs.
R автомат / литейный
E automatic / unit used in foundry (casting) operations
171. avtomati / saWed-sawnexi
saWed-sawnexi manqana, romelic namzadebis miwodebas, gadacemas da nakeTobis gacemas avtomaturi
saSualebebiT axorcielebs.
R автомат / кузнечно-прессовый
E automatic / forging press
172. avtomati / furcelsawnexi
zolebidan da lentebidan manqanebis detalebis an konstruqciebis elementebis, agreTve vaznis masrebis
masobrivi wnexisaTvis gamoyenebuli avtomaturi manqana.
R автомат / листоштамповочный
E automatic / press forming (stamping) machine
173. avtoradiografia
sakvlev obieqtSi radiaqtiuri nivTierebebis ganawilebis Seswavlis meTodi, romlis drosac
maionizebeli gamosxivebisadmi mgrZnobiare emulsias aTavseben gamosakvlev obieqtze da misi saSualebiT
gamomsxivebeli elementebis Zalze mcire raodenobas da misi ganawilebis xasiaTis mikrolokalizacias
gansazRvraven.
R авторадиография
E autoradiography
174. azbesti
dabali Tbogamtarobis boWkovani agebulebis silikaturi klasis mineralebis ganzogadebuli dasa-
xeleba, romelic 500°C temperaturamde momuSave Tbosaizolacio nakeTobebSi gamoiyeneba.
R асбест
E asbestos
175. azoti
qimiuri elementi, N, atomuri masa = 14; normalur pirobebSi _ airis saxisa, duRilis temperatura _
-196°C; metalurgiaSi gamoiyeneba nadnobebis dasaazoteblad, foladis rafinirebisaTvis da sxv.
R азот
E nitrogen
176. azoti / bmuli
sxva elementebTan qimiur naerTebSi myofi azoti.
R азот / связанный
E nitrogen / fixed
177. a. / gaxsnili
erTgvarovan mikroskopul narevSi (2 komponenti) myofi azoti, romlis Sedgenilobac mocemul gare pi-
robebSi SesaZlebelia garkveul zRvrebSi uwyvetad icvlebodes.
R азот / растворённый
E nitrogen / dissolved
178. a. / Txevadi
gaTxevadebuli haeris Semdgomi dayofiT miRebuli Txevadi azoti, romlis t dn. – 210oC, xolo duRilis
temperatura – 196oC-ia. ZiriTadad inertul ared an macivar agentad gamoiyeneba.
R азот / жидкий
E nitrogen / liquid
179. azuriti
minerali Cu3 [CO3]2 (OH)2 SedgenilobiT, spilenZis madani.
R азурит
E azurite
180. a T d
ix. aRmdgeni Termuli damuSaveba.
181. airanalizatori
airTa narevis Tvisobrivi da raodenobrivi Sedgenilobis gansasazRvravi mowyobiloba.
R газоанализатор
E analyzer / gas
182. airanalizatori / optikur-akustikuri
airTa Sedgenilobis gansasazRvravi mowyobiloba, romlis moqmedebis principi airebiT infrawiTeli
speqtris areSi sxivuri energiis SerCeviT STanTqmis unarzea dafuZnebuli.
R газоанализатор / оптико-акустический
E analyzer / optical-acoustic gas
183. airgeneratori
aparati myari saTbobis (naxSiri, torfi, SeSa) Termuli gazifikaciisaTvis.
R газогенератор
E producer / gas; generator / gas
184. airi, gazi
nivTierebebis (erT-erTi) agregatuli mdgomareoba, romelSic nawilakebi erTmaneTTan molekuluri
mizidulobis ZalebiT ar, an sustad aris dakavSirebuli, moZraobs qaosurad da mTlian moculobas
avsebs.
R газ
E gas
185. a. / anoduri
eleqtrolituri abazanis anodze gamoyofili airi.
R газ / анодный
E gas / anodic
186. a. / afeTqebasafrTxiani
sawvavi airi, romelsac haerTan feTqebadi narevis warmoqmnis unari aqvs.
R газ / взрывоопасный
E gas / explosive
187. a. / aRmdgeni
aRmdgenad gamoyenebuli airi.
R газ / восстановительный
E gas / reducing
188. a. / bunebrivi
miwis wiaRidan mopovebuli airi, romelic TiTqmis mTlianad naxSirwyalbadebisagan Sedgeba (kuTri wvis
siTbo 33-36 k jouli/m3).
R газ / природный
E gas / natural
189. a. / brZmedis
brZmedis (brZmedidan) wamavali airebis narevi (wvis kuTri siTbo 3,6-4,6 m jouli/ m3).
R газ / доменный
E gas / blast-furnace
190. a. / gaTxevadebuli
airuli agregatuli mdgomareobidan Txevad mdgomareobaSi gadayvanili airuli nivTiereba.
R газ / сжижженный
E gas / liquefied
191. a. / generatoris
xelovnuri airuli saTbobi, romelic airgeneratorSi naxSiris da torfis gazifikaciis Sedegad miiReba.
R газ / генераторный
E gas / generator (producer)
192. airi / damcavi
airi, romelic am Tu im procesis Catarebisas, obieqts garemos zemoqmedчebisagan icavs, xolo TviTon
procesSi ar monawileobs.
R газ / защитный
E gas / protective
193. a. / Tanamgzavri
navTobis separaciis dros gamoyofili Tanamdevi naxSirwyalbadis airi, romelic navTobTan erTad erTi
da imave WaburRilidan moipoveba.
R газ / попутный
E gas / associated (casinghead)
194. a. / idealuri
airi, romlis gaiSviaTeba im donemdea misuli, rom molekulaTa Soris urTierTqmedebis Zalebis ugule-
belyofa mocemuli amocanis gadasawyvetad SesaZlebelia.
R газ / идеальный
E gas / perfect (ideal)
195. a. / konverteris
konvertirebis procesis dros warmoqmnili wamavali airebis narevi.
R газ / конвертерный
E gas / converter (waste)
196. a. / konvertirebuli
bunebrivi airi daSlisa da naxSirbadis CO-mde daJangvis Semdeg. igi ZiriTadad CO-sa da H2-sagan
Sedgeba.
R газ / конвертированный
E gas / reformed (converted)
197. a. / koqsis
naxSiris dakoqsvisas miRebuli airi (wvis kuTri siTbo 17-19 m jouli/m3).
R газ / коксовый
E gas / coke-oven
198. a. / mzidi
aqtiuri atmosferos SedgenilobaSi myofi ZiriTadi airi.
R газ / несущий
E gas / carrier
199. a. / mflusavi
Txevadi liTonis rafinirebisaTvis gamoyenebuli airi; misi liTonSi gatarebisas minarevebis daflusva
xdeba.
R газ / флюсующий
E gas / fluxing
200. a. / navTobis
navTobis gadamuSavebisas warmoqmnili airi. igi metalurgiul RumlebSi saTbobad gamoiyeneba.
R газ / нефтяной
E gas / oil
201. a. / naxevrad koqsis
ix. pirveladi airi.
202. a. / orTqlhaeruli
generatoris airi, romelic airgeneratorSi haerisa da orTqlis narevis SeberviT miiReba (wvis kuTri
siTbo 5-10 mjouli/m3).
R газ / паровоздушный
E gas / steam air-blast
203. a. / pirveladi, naxevrad koqsis airi
naxevrad koqsis airi, wvadi airi, romelic myari saTbobis dabaltemperaturuli mSrali gamoxdisas mi-
iReba.
R газ / первичный
E gas / primary
204. a. / pirolizis
pirolozis airuli produqtebi.
R газ / пиролизный
E gas / pyrolyse
205. a. / plazmawarmomqmneli
plazmis misaRebad plazmatronSi Seyvanili inertuli an sxva airi (argoni, azoti, wyalbadi, heliumi da
sxv.).
R газ / плазмообразующий
E gas / plasma-forming
206. a. / saTbobi
Rumlebis an sxva Tboteqnikuri agregatebis gasaTbobad gamoyenebuli airi.
R газ / отопительный
E gas / heating
207. airi / sakerZis
ix. brZmedis airi.
208. a. / teqnologiuri
teqnologiuri procesis (aRdgenis, Jangvis, Serevis da sxva) gansaxorcieleblad metalurgiul
agregatSi miwodebuli airi
R газ / технологический
E gas / process
209. a. / torfis
torfis Termuli daSlis produqti.
R газ / торфяной
E gas / peat
210. a. / feroSenadnobis
daxuruli sakerZiT feroSenadnobebis madanaRmdgeni Rumlebis wamavali airebi, romlebic moc %: 70-90
CO, 2-10 H2, 2-20 CO2, 0.5-5CH4, 2-4 N2, SO2(0,2-0,52 mg/m3) Seicavs. igi momwamvleli da afeTqebasafrTxiania.
R газ / ферросплавный
E gas / ferroalloy
211. a. / quris
brZmedis quris areSi arsebuli airi.
R газ / горновой
E gas / hearth
212. a. / qSinis
brZmedis saqSenis areSi (zonaSi) warmoqmnili airi.
R газ / фурменный
E gas / fuyere
213. a. / Sebrunebuli (sabruni)
fisis, wylis, NH3-is, H2S-is, nedli benzolisa da sxva minarevebisagan gawmendili koqsis airi, romlis
nawilic sakoqse Rumlebis gasaxureblad ukan brundeba.
R газ / обратный (оборотный)
E gas / recycle
214. a. / SekumSuli
Cveulebriv pirobebSi zogierTi airuli nivTiereba: azoti, wyalbadi, meTani, argoni da sxva inertuli
airi – Cveulebriv temperaturaze wnevisas siTxed ar gardaiqmneba (didi wneviT balonebSi CaWirxnisasac
airul mdgomareobaSi rCeba).
R газ / сжатый
E gas / compressed
215. a. / Sereuli
1. brZmedis, koqsisa da (an) bunebrivi airebis narevi. 2. bunebrivi da xelovnuri wvadi airebis narevi, ro-
melic airSemrev danadgarebze miiReba.
R газ / смешанный
E gas / mixed
216. a. / wamavali
ix. wamavali airebi.
217. a. / haeris
airgeneratorSi haeris SeberviT miRebuli generatoris airi (wvis kuTri siTbo 38-45 m jouli/m3).
R газ / воздушный
E gas / air-blast
218. airebi / inertuli (keTilSobili airebi)
zogadi dasaxeleba keTilSobili airebisa. maT miekuTvneba mendeleevis perioduli sistemis VIII jgufis
elementebi (He, Ne, Hz, Kz, Xe da Ar, Kr, Rn). warmoiqmneba sxvadasxva birTvuli procesisas. Sedis atmo-
sferos SedgenilobaSi. maT axasiaTebs mdgradi gare eleqtronuli orbitebi, rac maT (faqtobrivad) qi-
miur inertulobas ganapirobebs. metalurgiaSi airebi damcavi atmosferos Sesaqmnelad da SenadnobTa
rafinirebisaTvis gamoiyeneba.
R газы / инертные
E gases / inert
219. a. / kvamlis
saTbobis wvis Sedegad miRebuli wamavali airebi.
R газы / дымовые
E gases / flue
220. a. liTonSi
urTierTqmedebis Sedegad _ adsorbciis, gaxsniT da qimiuri naerTis warmoqmniT _ liToniT STanTqmuli
airebi.
R газы в металлах
E gases in metalls
221. airebi / Rumlis
teqnologiuri procesebis Catarebisas RumelSi warmoqmnili airebi.
R газы / печные
E gases / kiln (furnace)
222. a. / wamavali, wamavali airi
saTbobis wvisa da teqnologiuri procesebis Sedegad warmoqmnili airebi, romlebic Rumels an agregats
tovebs.
R газы / отходящие
E gases / off; gases / exhaust; gases / waste
223. airlifti
ix. erlifti
224. airmkvrivoba
masalis unari, winaaRmdegoba gauwios wnevis ZaliT masSi gamWolad airebis SeRwevas.
R газоплотность
E gastightness
225. airmomarageba
saxalxo meurneobis saWiroebisaTvis airuli sawvavis organizebuli miwodeba da ganawileba.
R газоснабжение
E gas suplly
226. airsadeni, gazsadeni, kvamlsadeni
airis transportirebisaTvis gankuTvnili mowyobiloba.
R газопровод
E gas line; gas pipe
227. airsaketi
airis Wavlis regulirebisaTvis gankuTvnili moZravi mowyobiloba.
R газовый затвор
E gas seal
228. airsarini
1. cecxlgamZle masaliT Signidan amogebuli foladis mili, romelic brZmedidan sakerZis airis
mtversaWerisaken arinebas uzrunvelyofs. 2. metalurgiuli agregatebidan teqnologiuri airebis
arineba.
R газоотвод
E gas down-take
229. airsarini sruli wvis gareSe
airis arineba Jangbadis konverteridan naxSirJangis sruli wvis gareSe.
R газоотвод без дожигания
E gas recovery / oxygen converter (OG system)
230. airsarqveli
detali an mowyobiloba, romelic airis xarjvis samarTavad gamoiyeneba.
R клапан / газовый
E gas valve
231. airsatari
samrewvelo Rumlebidan airebis asarinebeli arxi.
R газоход
E gas duct; gas conduit, gas flue
232. airsacavi
airis mimReb, Sesanax da manawilebel airsadenebSi an danadgarebSi Semdgom gadasamuSaveblad an gamosa-
yeneblad gasacemi stacionaruli nageboba.
R газгольдер
E gasholder
233. airsaxurebeli
Tbogadamcemi aparati, romelic masSi gavlili airis gasaTbobad (gasaxureblad) gamoiyeneba.
R газонагреватель
E gas heater
234. airstati
fxvnilovani masalebis yovelmxrivi kumSvis pirobebSi maRaltemperaturuli kompaqtirebis danadgari.
R газостат
E gasostate
235. airRumeli
Rumeli, romelic airuli saTbobiT Tbeba.
R печь / газовая
E furnace / gas
236. airSeuRwevoba
sxeulis unari, winaaRmdegoba gauwios masSi airis SeRwevas.
R газонепроницаемость
E gas impermeability
237. airSeRwevadoba
myari sxeulebis Tviseba, gaataros airi wnevaTa sxvaobis zemoqmedebiT.
R газопроницаемость
E gas permeability
238. airwmenda
samrewvelo airebidan myari, Txevadi da airuli minarevebis mocilebis teqnologiuri procesi.
R газоочистка
E gas cleaning
239. a. / eleqtruli
airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daWera eleqtruli velis moqmedebiT xdeba.
R газоочистка / электрическая
E gas cleaning / electrical
240. a. / mSrali
airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daleqva simZimis Zalis moqmedebiT, centridanuli
ZaliT, inerciuli ZalebiT an gafiltvriT xdeba.
R газоочистка / сухая
E gas cleaning / dry
241. a. / sveli
airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daWera maTi wyalTan an sxva siTxesTan
urTierTqmedebiT xdeba da pulpis saxiT ileqeba.
R газоочистка / мокрая
E gas cleaning / wet
242. a. / qimiuri
air- an orTqlisebri narevebis Setivtivebuli nawilakebidan gawmenda. procesi nawilakebsa da maTSi Se-
tanil specialur reagents Soris mimdinare qimiur reaqciebs efuZneba.
R газоочистка / химическая
E gas cleaning / chemical
243. ais-procesi
Txevadi foladis rafinirebis xerxi, igi induqciuri Serevisas cicxvSi argonis gaqrevaSi mdgomareobs
R АИС-процесс
E process / Argon Induction Stirring; AIS-process
244. akvaplasti
macivebeli siTxe _ polimerebis xsnari wyalSi (wyalxsnari), romelic Termuli damuSavebisas
gamoiyeneba. misi macivebeli unari ufro maRalia, vidre zeTisa da dabali, vidre wylisa.
R аквапласт
E–
245. akkar-procesi
mbrunav milisebr RumelSi, romelSic aRmdgenad naxSirwyalbadebi (bunebrivi airi an mazuTi)
gamoiyeneba; naWrovani rkinis madnis aRdgeniT Rrublovani rkinis miReba. es procesi 1050°C-ze
mimdinareobs.
R АККАР-процесс
E Allis Chalmers Controlled Atmosphere Reduction; ACCAR-process
246. akr-procesi
specialuri konstruqciis konverterSi Txevadi liTonis JangbadiT da inertul airebTan misi narevis
gaqreviT dabalnaxSirbadiani maRalqromiani foladis warmoebis xerxi.
R АКР-процесс
E Argon Carbon RefiningProcess; ACR-process
247. akriti
qromis, borisa da sxva elementebis fxvnilovani Senadnobi nikelis an kobaltis fuZeze, romelic maRali
cveTa- da koroziamedegobiT gamoirCeva.
R акрит
E–
248. akumulatorebi / wyalbadis
liTonuri masalebi, romlebsac wyalbadis STanTqmis, Senaxvisa da STanTqmuli wyalbadis mniSvnelovani
raodenobiT gacemis unari aqvs.
R аккумуляторы водорода
E accumulations hydrogen
249. ali
sawvavis wvis procesSi warmoqmnili maRaltemperaturuli heterogenuli are, romelSic airulis garda,
airul areSi Setivtivebuli myari da zogjer Txevadi fazac aris.
R пламя
E flame
250. alibWe
kvamlsadenis horizontaluri nawili, romelic Rumlidan sakvamurSi adis.
R боров
E flue; channel
251. alitireba
ix. daalumineba.
252. almadani
ix. almadnebi.
253. a. / magnituri
ix. pirotini.
254. almadnebi, almadani
saerTo dasaxeleba im madnebisa, romlebic upiratesad sulfiduri mineralebisagan Sedgeba.
R колчеданы
E pyrites
255. alni
magnitursali Senadnobi, romelic maRali magnituri TvisebebiT (narCeni induqciiTa da koercitiuli Za-
liT) xasiaTdeba (saSualod 14% Al-s, 26% Ni-sa da 60% Fe-s Seicavs).
R альни
E alni
256. alniko
magnitursali Senadnobi, romelic maRali koercitiuli ZaliTa da narCeni induqciiT xasiTadeba
(saSualod 12% Al-s, 20% Ni-s, 5% Co-sa da 63% Fe-s) Seicavs.
R альнико
E alnico
257. alnisi
rkinis fuZeze Seqmnili magnitursali Senadnobi, romelic 32-35% Ni-s, 13-16% Al-s, 1.0-1.5% Si-sa da 0.5%-
mde Ti-s Seicavs.
R альниси
E alnisi
258. alotropia
zogierTi elementis ori an ramdenime kristaluri formiT arsebobis unari.
R аллотропия
E allotropy
259. alsiferi
5.4% Al-is, 9.6% Si-isa da 85% Fe-is Semcvelobis magniturrbili Senadnobi, romelic maRali magnituri
SeRwevadobiT xasiaTdeba.
R альсифер
E alsifer
260. alumeli
nikelis fuZeze Seqmnili preciziuli Senadnobi, romelic 2.5%-mde Al-s, 1.5% Si-s, 1.2%Co-s, 3% Mn-s
Seicavs.
R алюмель
E alumel
261. aluminati
rTuli qimiuri naerTi, romlis SedgenilobaSic aluminis oqsidi Al2O3 Sedis; foladsa da SenadnobebSi
araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R алюминат
E aluminate
262. aluminTermia
metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad alumini gamoiyeneba.
R алюминотермия
E aluminothermics; aluminothermy
263. alumini
qimiuri elementi, Al, atomuri masa = 26.97; miekuTvneba msubuqi liTonebis jgufs, tdn 660°C; mravali
msubuqi Senadnobis fuZe; metalurgiul procesebSi gamoiyeneba, rogorc foladebis legirebisa da
ganJangvisaTvis, agreTve zogierTi liTonis aluminTermuli xerxiT misaRebad.
R алюминий
E aluminium
264. alumini / daumuSavebeli
ix. pirveladi alumini.
265. a. / pirveladi (Savi), daumuSavebeli alumini
minarevebiani alumini, krioliT-Tixamiwis nadnobis eleqtrolizis produqti.
R алюминий / черновой
E aluminium / primary
266. aluminidebi
aluminis naerTebi perioduli sistemis umravles elementTan.
R алюминиды
E aluminides
267. aluminsilikati
SiO2·Al2O3 tipis silikati; rkinanaxSirbadiani Senadnobebis araliTonuri CanarTis erT-erTi saxe.
R алюмосиликат
E aluminosilicate
268. aluminsilikoTermia
metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad aluminisa da siliciumis fxvnilebis narevi gamoiyeneba.
R алюминосиликотермия
E aluminium silicothermic method
269. aluminsilikoqromi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTad Semadgenel elementebs alumini, siliciumi da qromi
warmoadgens.
R алюминосиликохром
E aluminosilicochromium
270. alundi
Zneldnobadi masala, romelic aluminis oqsidis eleqtroRumelSi dnobiT miiReba.
R алунд
E alundum
271. aluniti, Sabis qva
kaliumis da aluminis rTuli sulfati, romelic Sabis, Tixamiwisa da sxv. misaRebi nedleulia.
R алунит
E alunite
272. alfa () – rkina
moculobiT dacentrebuli kuburi gisosis mqone rkinis dabaltemperaturuli alotropiuli modifi-
kacia.
R альфа-железо
E alpha iron
273. alferi
rkinis fuZeze Seqmnili magniturrbili Senadnobi, romelic 7.5-13.8 % alumins Seicavs.
R альфер
E alfer
274. amalgama
myari an Txevadi liTonuri Senadnobi, romlis erT-erTi komponenti vercxliswyalia; gamoiyeneba sar-
keebisa da sxv. warmoebaSi, rogorc aRmdgeni.
R амальгама
E amalgam
275. amalgamacia
liTonebis (ZiriTadad keTilSobili) amoRebis meTodi, romlis drosac madanSi Semavali liTonebi
vercxliswyliT dasvelebisas warmoqmnis amalgamebs da fuWi qanisagan gancalkevdeba.
R амальгамация
E amalgamation
276. ambligoniti
liTiumis madani 2LiF·Al2O3·P2O5 Sedgenilobis minerali.
R амблигонит
E–
277. amdidavi
adidvis dganis operatori.
R волочильщик
E drawer
278. amTvisebloba / diamagnituri
fizikuri sidide, romelic axasiaTebs masalis Tvisebas damagnitdes magnitur velSi (e. i. Seicvalos da-
magnitebuloba am velis daZabulobis cvlilebisas) raodenobrivad =I/H da igi nulze naklebi sididea.
R восприимчивость / диамагнитная
E susceptibility /diamagnetic
279. amTvisebloba / magnituri
fizikuri sidide, romelic nivTierebis magnitur momentsa (damagnitebulobasa) da damamagnitebel mag-
nitur vels Soris kavSirs axasiaTebs.
R восприимчивость / магнитная
E susceptibility /magnetic
280. amobruneba
Tixamiwis warmoebisas – natriumis aluminatis hidrolizis procesi, axlad daleqili aluminis
hidrooqsidis kristalebiani sadedis SetaniT da areviT.
R выкручивание
E twisting; unscrewing
281. amoburcva1 (amoberva)
amoberva, amozneqilobis gaCena (mag. mduRare foladis zodis Tavisa).
R выпучивание
E bulging
282. amoburcva2 (afueba)
airis gamoyofiT gamowveuli myari sakazme masalis moculobaSi zrda.
R вспучивание
E swelling; bulging
283. amogeba
amonagis damzadebis procesi.
R футерование
E lining
284. amovseba (Canayari)
1. fxvieri are, romelSic namzadebs maRaltemperaturuli damuSavebis dros daJangvis an dabrecis
Tavidan acilebis mizniT aTavseben. 2. presformaSi, garsSi an kafsulaSi dasawnexad Cayrili fxvnili.
R засыпка
E filling; backfilling
285. amozneqiloba
brtyeli naglinis formis defeqti, romlis sisqe napirebidan centrisaken an sigane boloebidan
Suanawilisaken matulobs.
R выпуклость
E convexity; camber
286. a. / glinis kasris, glinebis kasrisebrioba
furcelsaglinavi dganis glinis kasris profili, sadac kasris Suanawilis diametri napirebis dia-
metrze metia; es ki mTel siganeze erTnairi sisqis furclovani naglinis miRebas uzrunvelyofs.
R выпуклость бочки валка
E camber / roll; crown / roll
287. a. / profiluri
glinis kasris amozneqiloba, romelic glinsaxex Carxze glinis profilirebisas miiReba.
R выпуклость / профилировочная
E camber / profiling
288. a. / siganeze
amozneqiloba, romelic ganpirobebulia zolis siganis mniSvnelovani sxvaobiT naglinis sigrZeze, warmo-
iqmneba liTonis gadaxurebuli an gacveTili glinebiT glinvisas, agreTve zodis an naglinis boloebis
gacivebisas.
R выпуклость по ширине
E camber / width
289. a. / (si)Tburi
glinis kasris amozneqiloba, romelic glinvis procesSi glinis Suanawilisa da napirebis araTanabari
gaxurebis Sedegad miiReba.
R выпуклость / тепловая
E camber / heat (thermal)
290. amozrda (dafarva)
widis an liTonis nafenebis sadnobi Rumlebis an foladsamsxmelo cicxvebis kedlebsa da qvedebze
warmoqmna.
R зарастание
E skulling
291. amokveTa
liTonebis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac furclovani namzadis napirze
liTonis nawilis gancalkevebaa.
R высечка
E notching
292. amomZrobi / samarTulis
glinvis an adidvis Semdeg milidan moZravi samaraTulis amosaZrobi meqanizmi.
R оправкоизвлекатель
E stripper / mandrel; extractor / mandrel
293. a. / samarTulis jaWvuri
samarTulis meqanikuri amomZrobi. igi samarTulis yelis pirmosadebi specialuri Canglebiani uwyveti
firfitovani jaWvia. watacebuli samaraTuli jaWvTan erTad gadaadgildeba, xolo mili lunetis
rgols miebjineba, Cerdeba da samarTulidan Tavisufldeba.
R оправкоизвлекатель / цепной
E stripper / chain
294. amonagi
1. Tburi agregatebis, Rumlebis milebisa da sxv. damcavi Siga mopirkeTeba (Cveulebriv, cecxlgamZle ma-
salebisagan). 2. liTonebis dacva, romelic dasacavi zedapiris cecxlgamZle da koroziamedegi masalebis
furclebiT an blokebiT mopirkeTebiTaa Sepirobebuli.
R футеровка
E lining
295. a. / konverteris
konverteris amonagi ori Sris – mudmivi – da muSa _ amonagisagan Sedgeba. maTi saerTo sisqe daaxloebiT
1 metria.
R футеровка конвертера
E lining / converter
296. a. / mJava
mJava cecxlgamZle masalebisagan Sesrulebuli amonagi.
R футеровка / кислая
E lining / acid
297. a. / mudmivi
konverteris amonagis mudmivi anu armaturuli Sre 230-250 mm sisqisa, romelic qromperiklazuri
cecxlgamZle masalisgan amoigeba. amonagsa da konverteris garsacms Soris RreCo fisdolomituri
sateniT ivseba.
R футеровка / постоянная
E lining / backup (safety)
298. a. / muSa
konverteris amonagis muSa (Siga) Sre, 700-800 mm sisqisa. gamouwvavi fisdolomitperiklazuri an fisdo-
lomituri agurebiT amoigeba.
R футеровка / рабочая
E lining / working
299. a. / nateni
amonagi, romelic plastikuri cecxlgamZle masalebis specialur formebSi (SablonebSi) tkepniT
SemWidroebiT miiReba.
R футеровка / набивная
E lining / rammed (tamped)
300. a. / fuZe
fuZe cecxlgamZle masalebiT Sesrulebuli amonagi.
R футеровка / основная
E lining / basic
301. amonagleji1 (metnabeWis zolebi)
naglinis zedapiris defeqti, romelic teqnologiur instrumentze liTonis dartymis Sedegad naglinis
zedapirze araswori formis nebismierad ganlagebuli CaRrmavebebis saxiT warmoiqmneba.
R забойна
E dent
302. amonagleji2
liTonis moculobis nawili, romelic Tavisufali Wedvisas gaWolvis Sedegad namzadidan moscildeba.
R выдра
E waste / holing; slug
303. amotivtiveba
siTxeSi CaZiruli raime sxeulis siTxis zedapirze amosvla.
R всплывание
E floating
304. amotivtiveba / CanarTebis
gamdnar liTonSi arsebuli ucxo CanarTebis siTxis zedapirze amosvla.
R всплывание включений
E ascension of inclusions; floating / inclusions
305. amofrqveva
dnobis mimdinareobis darRvevisas Rumlidan foladisa da widis nawilis amoSxefa. igi ganJangvis
siCqaris araregulirebadi zrdiTaa gamowveuli.
R выброс
E slopping
306. amofxeka
liTonis zedapiris jagrisiT damuSaveba, Jangeulebis da WuWyis mosacileblad.
R крацевание
E scratch-brushing
307. amoReba
gamdidrebis procesis maxasiaTebeli, romelic gamoxatulia koncentratSi an sxva produqtSi gadasuli
Zvirfasi (saZiebo) komponentis raodenobis amave komponentis gamosaval masalaSi arsebul raodenobasTan
fardobiT.
R извлечение (оценка полноты использования исходного сырья)
E recovery; withdrawing
308. a. / adsorbentidan liTonis
adsorbentidan liTonis amoReba (garecxva, gamorecxva).
R элюирование
E elution
309. a. / manganumis
saboloo produqtSi (gamdidrebisas) gadasuli manganumis raodenobis sawyis nedleulSi arsebul missave
raodenobasTan fardoba.
R извлечение марганца
E yield / manganese
310. amoCexa
liTonebis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac furclovani an profiluri nam-
zadis Caketil konturze detalis an naxevarfabrikatis sruli gancalkevebaa.
R вырубка
E blanking; cutting-out; chipping (-out)
311. amoweva
ix. eqstraqcia.
312. amowva1
foriani briketebidan danamatebis (plastifikatorebis, sapoxis) mocileba, maTi gaxurebiT Secxobamde an
Secxobis Semdeg.
R выжигание
E burnout; loss
313. amowva2
1. rafinirebisas Txevadi liTonebis minarevebis Jangva. 2. cecxliT gawmendisas foladis zodis zeda Sris
(da)wva.
R выгорание
E loss / metal
314. amowva3 (liTonis)
gadnobisas an gaxuxrebis Sedegad liTonis danakargi.
R угар (металла)
E loss / melting
315. amownexa
presformidan fxvnilovani wnexilis mocileba.
R выпрессовывание
E ejecting of compact
316. amoWma1
liTonis danafaris, Jangis an zedapiruli Sris qimiuri an eleqtroqimiuri xerxiT gaxsna.
R травление
E pickling; attack; corrosion
317. amoWma2
dawnexili namzadis siRrueebidan formiswarmomqmneli elementebis mocileba maTi mJavebSi an tuteebSi
gaxsniT.
R вытравливание
E etching
318. amoWma3
Signidan raRaciT (mag., cecxliT an Zliermoqmedi siTxiT) gafuWebuli adgili risame zedapirze.
R разъедание
E corrosion; erosion
319. amoWma / eleqtrolituri
galvanur abazanaSi eleqtrodenis moqmedebiT amoWma.
R травление / электролитическое
E etching / electrolytic
320. a. / vakuumuri
vakuumis zemoqmedebiT gaxurebuli nimuSis zedapiris kristalografiuli defeqtebidan (dislokaciebi,
marcvlis sazRvrebi da sxv.) an sxvadasxva Sedgenilobis fazidan atomebis SerCeviTi aorTqlebiT mim-
dinare amoWma; gamoiyeneba metalografiuli Slifis mosamzadeblad.
R травление / вакуумное
E etching / vacuum
321. a. / vibraciuli
nakeTobis zedapiris perioduli amoWma, romlis drosac procesis aCqarebis mizniT, xsnarSi CaZirul
nakeTobas arxeven an xsnaris vibraciuli areva xdeba.
R травление / вибрационное
E pickling / vibration
322. a. / zedmeti
liTonis defeqti, romelic amoWmisas zedapiris adgilobrivi an saerTo, zomaze meti, amoWmis Sedegia.
R перетрав (дефект)
E overpickling
323. a. / marilmJavaSi
liTonis nakeTobis amoWma marilmJavas xsnarSi.
R травление в соляной кислоте
E pickling / chlorohydric acid
324. a. / marcvlebis sazRvrebis
liTonis struqturis gamosavlenad winaswar momzadebuli Slifis qimiuri xsnarebiT damuSaveba (mJavaTi
an tutiT).
R травление границ зерен
E etching of grain boundaries; etching / grain-boundary
325. a. / mJavuri
mJavur xsnarSi (mag., gogirdis, azotis, mdnobi mJavebis) liTonuri nakeTobis amoWma.
R травление / кислотное
E pickling / acid
326. a. / struqturuli
liTonebisa da Senadnobebis makro – da mikrostruqturis, agreTve kristaluri wyobis aramTlianobebisa
da defeqtebis gamosavleni amoWma.
R травление / структурное
E pickling / structural
327. a. / teqnologiuri
amoWma, romelic liTonis zedapiris aucilebeli sisufTavis an konfiguraciis misaRebad warmoebs (Jan-
gis mocileba, integraluri sqemebisa da nabeWdi dafebis damzadeba, tipografiuli kliSeebis ubnebis
CaRrmaveba da a.S.).
R травление / технологическое
E pickling / technological (industrial)
328. a. / tute-mJavuri
amoWma, romelic namzadis TanmimdevrobiT cxel tute nadnobSi da mJavas xsnarSi damuSavebiT mimdi-
nareobs; gamoiyeneba legirebuli foladisaTvis, romelsac Znelad amosaWmeli xenji aqvs.
R травление / щёлочно-кислотное
E pickling / alkaline-acid
329. a. / uwyveti
amoWmis uwyvet danadgarSi mimdinare mavTulis an zolovani naglinis zedapiris amoWma.
R травление / непрерывное
E pickling / continuous
330. a. / feradi
amoWma, romlis drosac liTonis struqturis Semadgeneli nawilebi sxvadasxvanairad Seferaddeba.
R травление / цветное
E etching / colo(u)r
331. a. / qimiuri
amoWma, romlis drosac arsebuli fazebis, marcvlis sazRvrebisa da struqturis sxva elementebis
SerCeviT gaxsna mJavas, marilis an tute xsnarebSi mimdinareobs.
R травление / химическое
E etching / chemical
332. amoWma / Rrma
mikroSlifis amoWma, ris Sedegadac reliefuri zedapiri (TvalnaTliv xiluli dendrituli RerZebiT,
likvaciuri zonebiTa da bzarebiT) warmoiqmneba.
R травление / глубокое
E etching / deep
333. amoxveva
daxveulis (rulonis, mavTulis an wvrilsortuli naglinis gorglis da sxv.) gaxsnis procesi (civi
glinvis, adidvis an gamoyvanisas).
R размотка
E uncoiling; decoiling
334. amfoteruloba
zogierTi qimiuri naerTis unari pirobebze damokidebulebiT gamoavlinos rogorc mJava, aseve fuZe
Tvisebebi.
R амфотерность
E amphoterism
335. amqafebuli
ix. qafwarmomqmnelebi
336. amZravi
Zravas, gadamcemi meqanizmisa da marTvis sistemisagan Sedgenili mowyobiloba, romelic manqanebisa da
meqanizmebis moZraobaSi mosayvanadaa gankuTvnili.
R привод
E drive
337. a. / akumulatoruli
energoZalovani mowyobiloba, romelSic energiis wyarod akumulatorebia gamoyenebuli.
R привод / аккумуляторный
E drive / accumulator
338. a. / individualuri
amZravi, romelSic TiToeul muSa manqanas sakuTari Zrava-gadamcemi aqvs.
R привод / индивидуальный
E drive / individual (separate)
339. a. / satumbav _ akumulatoriani
hidravlikuri wnexis amZravi (Cveulebriv, jgufuri), romelic maRali wnevis siTxis akumulirebis miz-
niT, tumbosa da wnexs Soris maRali wnevis sistemaSi tevadobis ganTavsebas iTvaliswinebs.
R привод / насосно-аккумуляторный
E drive / pump-accumulator
340. a. / satumbavi uakumulatoro
hidravlikuri wnexis amZravi (Cveulebriv, individualuri) romlis muSa cilindrSi maRali wnevis siT-
xis miwodeba uSualod tumbos saSualebiTaa gaTvaliswinebuli.
R привод / насосный безаккумуляторный
E drive / pump without accumulator
341. a. / jaWvuri
meqanizmi, romelic or paralelur lilvs Soris brunviT moZraobas uwyveti jaWvis meSveobiT gadascems.
R привод / цепной
E drive / chain
342. a. / jgufuri
amZravi, romelSic moZraoba erTi Zravadan erTi an ramdenime gadacemiT manqanebis an meqanizmebis jgufs
gadaecema.
R привод / групповой
E drive / group
343. a. / hidravlikuri
siTxis nakadis (an wnevis) meqanikuri energiis, mimyoli rgolis (manqanebisa da meqanizmebis) moZraobaSi
mosayvani mowyobiloba.
R привод / гидравлический
E drive / hydravlic
344. amwe1
xanmokle ganmeorebadi ciklebiT momuSave tvirTamwe manqana.
R кран
E crane
345. amwe2
cikluri moqmedebis tvirTamwe manqana, romelic tvirTebis asawevad da Camokidebuli tvirTis mcire
manZilze horizontalurad gadasaadgileblad gamoiyeneba.
R кран / подъёмный
E crane / hoisting
346. a. / graiferiani
amwe graiferiT.
R кран / грейферный
E crane / grab (bucket); clampshell crane
347. a. / zodsagdebi
boyvidan zodis amosagdebad (striperirebisaTvis) gamoyenebuli xiduri amwe.
R кран / стрипперный
E crane / ingot stripping
348. a. / iatakis saxuravi
saxurebeli Webis gaRebisas da daxurvisas maTi saxuravebis asawev-dasawevi moZravi amwe.
R кран / напольно-крышечный
E crane / floor-roof
349. a. / iribkoWa
kedlis sabruni amwe mudmivi an cvladi SveriliT.
R кран-укосина
E crane / jib
350. a. / konsoluri
amwe sabruni konsoliT, romelzedac satvirTo urika an tali gadaadgildeba; gamoiyeneba mag., folad-
sadnob saamqroSi mcire tvirTebis gadasaadgileblad.
R кран / консольный
E crane / arm (bracket, cantilever)
351. a. _ koWi
xiduri tipis amwis saxesxvaoba, romlis telferic sasvlo koWze gadaadgildeba.
R кран-балка
E crane / beam
352. a. / magnitursayeluriani
perioduli moqmedebis tvirTamwe manqana, romlis tvirTsatac mowyobilobas eleqtromagniti warmo-
adgens. mas mudmivi denis wyaro kvebavs. gamoiyeneba foladis namzadebis (RerZebis, milebis, furclebis),
jarTis, burbuSelasa da sxva didi moculobis foladis tvirTebis gadasatvirTavad.
R кран с магнитной шайбой
E crane / magnetic loading
353. a. / marwuxa, Wis amwe
marwuxuli pirmodebis xiduri amwe; igi umTavresad saxurebel WebSi zodebis CasatvirTavad da maTi
Webidan amosatvirTavad gamoiyeneba.
R кран / клещевой
E crane / doggining (crab)
354. a. / samsxmelo
xiduri amwe, romelic boyvebSi foladis Camosxmisas foladsasxmel cicxvs gadaadgilebs.
R кран / разливочный
E crane / teeming; crane / casting
355. a. / Stabelsawyobi
tvirTis daStabelebisaTvis specialuri sacvleli mowyobilobebis mqone amwe
R кран-штабелер
E crane / piling
356. a. / CamtvirTavi
cicxvebidan foladsadnob RumelSi Tujis Casasxmeli xiduri amwe.
R кран / завалочный
E crane / charging
357. a. / Wis
ix. marwuxa amwe.
358. a. / xiduri
sayrdeni an kiduli xidis saxiT Sesrulebuli amwe satvirTo urikiT; xidi amwisqveSa relsebze saamqros
malis gaswvriv gadaadgildeba, xolo urika ki _ xidze malis ganivad (gardigardmo).
R кран / мостовой
E crane / overhead
359. amwe / jojgina
xist sayrdenebze damontaJebuli xidis saxis amwe, romelic madnis ezos, brZmedis saamqrosa da misT.
relsur gzebze gadaadgildeba.
R кран / козловый
E crane / gantry (frame)
360. anabeWdi / gogirdis
foladebsa da SenadnobebSi sulfidebis CanarTebis formisa da ganawilebis xasiaTis gansasazRvravad
(baumanis meTodiT) fotoqaRaldze makroSlifidan miRebuli anabeWdi.
R отпечаток / серный
E print / Baumann sulphur; print sulphur
361. a. / indentoris
sakvlevi masalis sisalis gansasazRvravad nimuSis zedapirze, gansazRvruli geometriuli formis
(burTulis, konusis, piramidis) sxeulis CawnexiT miRebuli anabeWdi.
R отпечаток (от) индентора
E hardness indentation; hardness impress
362. anabeWdebi
glinebze arsebuli SverilebiT an RrmulebiT naglinis sigrZeze periodulad ganmeorebadi Rrmulebisa
da Sverilebis saxiT naglinis zedapirze warmoqmnili defeqti.
R отпечатки (валков на прокате)
E marks / roll
363. a. / gaglinuli
anabeWdebis, niJarebis an metnabeWebis (zolianobis) mqone naxevarnaglinis, civi glinvisas naTeli la-
qebis an mqrqali zolebis saxiT naglinis zedapirze warmoqmnili defeqti.
R отпечатки / раскатанные
E marks / expanded
364. analizatori
sxvadasxva procesis (optikaSi) sakvlevi, agreTve myar, Txevad da airul nivTierebebSi Semavali
komponentebis procentuli Sedgenilobis gansasazRvravi xelsawyo.
R анализатор
E analyzer
365. a. / gamosaxulebis avtomaturi
struqturis gamosaxulebis klasifikaciisa da geometriuli maxasiaTeblebis ganmsazRvreli xelsawyo,
romelSic monacemebis dasamuSaveblad CarTulia satelevizio mikroskopi da egm.
R анализатор изображений / автоматический
E analyser / automatic image
366. a. / sacriani
cxavi, sinjebis granulometriuli Sedgenilobis laboratoriuli analizisaTvis, romlis gamcreli ze-
dapirebi brtyeli sacvleli sacrebis nakrebiT warmoiqmneba.
R анализатор / ситовый
E analyser / size
367. analizi
kvleva, meTodi an procesi, romlis mizania daadginos saanalizo obieqtis Sedgenilobis maxasiaTeblebi,
mdgomareoba an struqtura.
R анализ
E analysis
368. a. / airis
sxvadasxva masalaSi gaxsnili (mag., SenadnobebSi) airebis Sedgenilobisa da Semcvelobis gansasazRvravi
meTodebis erToblioba.
R анализ / газовый
E analysis / gas
369. a. / aqtivaciuri
izotopuri analizi, romelic nivTierebis Tvisobrivi an raodenobrivi Sedgenilobis gansasazRvravad
tardeba.
R анализ / активационный
E analysis / activation
370. a. / gacriTi
granulometriuli analizi, romelic sacrebis nakrebSi fxvieri masalis gacraSi mdgomareobs; analizis
Sedegi calkeuli fraqciis procentul SedgenilobaSi aisaxeba.
R анализ / ситовый
E analysis / sieve (mesh, screen, size)
371. analizi / gravimetriuli, woniTi analizi
meTodi raodenobrivi qimiuri analizisa, romelic sakvlevi nivTierebis an misi qimiuri gardaqmnis pro-
duqtis masis zust gazomvas (gansazRvras) emyareba.
R анализ / гравиметрический
E analysis / gravimetric
372. a. / granulometriuli
fxvieri masalebis granulometriuli Sedgenilobis gansasazRvravi meTodebis erToblioba.
R анализ / гранулометрический
E analysis / particle-size
373. a. / dilatometriuli
meTodi, romelic gare pirobebze (temperatura, wneva, eleqtruli da magnituri velebi, maionebeli
gamosxivebani da sxv.) sxeulis zomebis cvlilebis damokidebulebas Seiswavlis.
R анализ / дилатометрический
E dilatometry
374. a. / eleqtrometruli
fizikur-qimiuri analizis meTodi, romelic nivTierebis eleqtruli maxasiaTeblebis gazomvazea dafuZ-
nebuli.
R анализ / электрометрический
E analysis / electrometric
375. a. / eleqtroqimiuri
raodenobrivi da Tvisebrivi analizis meTodi, romelic sakvlev areSi an fazaTa gamyof sazRvrebze
mimdinare eleqtroqimiur movlenebs emyareba.
R анализ / электрохимический
E analysis / electrochemical
376. a. / emisiuri
sakvlevi obieqtis zedapiridan amofrqveuli eleqtronebis, ionebis an rentgenis sxivebiT miRebuli
gamosaxulebiT fazuri gardaqmnebis, kristalebis zrdisa da sxva procesebis (maTi mimdinareobis
temperaturaze) kvlevis meTodi eleqtronul mikroskopiaSi.
R анализ / эмиссионный
E analysis / emission
377. a. / Termogravimetriuli
raodenobrivi qimiuri analizis meTodi, romelic temperaturis cvlilebisas nimuSis masis zustad
gansazRvras efuZneba.
R анализ / термогравиметрический
E analysis / thermogravimetrice
378. a. / Termuli, kurnakovis analizi
temperaturis monotonuri cvlilebidan gadaxris registarciiT, gaxurebisas an gacivebisas, masalaSi
mimdinare gardaqmnebis analizi, romlis saSualebiTac siTbos, gamoyofiT an STanTqmiT, Tanmxlebi
fazuri gardaqmnebis tamperaturis dadgena xdeba.
R анализ / термический
E analysis / thermal
379. a. / Tvisebrivi
qimiuri, qimiur-fizikuri da fizikuri meTodebis erToblioba, romelTa saSualebiTac sakvlev nivTiere-
baSi Semavali qimiuri elementebis gansazRvra da identifikacia xdeba.
R анализ / качественный
E analysis / qualitative
380. a. / izotopuri
1. analizi, romlis drosac radioaqtiuri izotopebiT nivTierebis Sedgeniloba da struqtura gani-
sazRvreba. 2. analizi, romlis drosac saanalizo nivTierebis izotopuri Sedgeniloba ganisazRvreba.
R анализ / изотопный
E analysis / isotopic
381. a. / kalorimetriuli
gardaqmnis siTbosa da masalis siTbotevadobis gansasazRvravi meTodi, romelic sxeulis gaxurebisas an
gacivebisas gamoyofili (an STanTqmuli) energiis zust gazomvas emyareba.
R анализ / калориметрический
E analysis / calorimetric; calorimetry
382. analizi / kolorimetriuli
Seferil xsanarSi nivTierebis koncentraciis gansazRvris meTodi, romelic am xsnariT STanTqmuli
sinaTlis energiis raodenobis gansazRvras (gazomvas) emyareba
R анализ / колориметрический
E analysis / colorimetric
383. a. / kurnakovis
ix. Termuli analizi.
384. a. / lokaluri
sakvlevi obieqtis mcire moculobebis Sedgenilobis xarisxobrivi an raodenobrivi analizi.
R анализ / локальный
E analysis / local
385. a. / magnitometriuli
kvlevis meTodebis erToblioba, romelic liTonebisa da Senadnobis magnituri maxasiaTeblebis
gazomvazea dafuZnebuli.
R анализ / магнитометрический
E analysis / magnetometric
386. a. /mikrorentgenospeqtruli
lokaluri qimiuri analizis meTodi, romelic masalis eleqtronebis an rentgenis sxivebis viwro koniT
dabombvisas aRZruli mis SedgenilobaSi Semavali elementebis maxasiaTebeli rentgenuli gamosxivebis
speqtris registracias efuZneba.
R анализ / микрорентгеноспектральный
E microanalysis / electron probe; microanalysis / X-ray; analysis / microprobe
387. a. / mikrostruqturuli
xiluli sinaTlisaTvis gaumWvirvale nivTierebebSi (liToni, Senadnobebi) kristalebis zomebis, for-
mebisa da maTi urTierTganlagebis mikroskopiuli (optikuri, eleqtronuli) kvlevis meTodi.
R анализ / микроструктурный
E analysis / microstructure
388. a. / mineralogiuri
ix. petrografiuli analizi.
389. a. / moculobiTi
ix. titrometruli analizi.
390. analizi / petrografiuli, mineralogiuri analizi
morfologiur niSnebze dafuZnebuli madnis, widis, Stainisa da sxv. mineralogiuri Sedgenilobis
vizualuri an mikroskopiuli kvlevis meTodi.
R анализ / петрографический
E analysis / petrographic
391. a. / radiometruli
sakvlevi nimuSis radioaqtiuri izotopebis analizi, romelic maTi naxevardaSlis periodis da agreTve
amofrqveuli gamosxivebis saxisa da energiis gansazRvras efuZneba.
R анализ / радиометрический
E analysis / radiometric
392. a. / raodenobrivi qimiuri
qimiuri, qimiur-fizikuri da fizikuri meTodebis erToblioba, romelTa saSualebiTac sakvlev nivTi-
erebaSi Semavali saanalizo qimiuri elementis raodenobis dadgena xdeba.
R анализ / количественный химический
E analysis / quantitative chemical
393. a. / rentgenospeqtruli
myari an Txevadi masalis qimiuri Sedgenilobis analizi, romelic masSi Semavali qimiuri elementebis
rentgenuli speqtrebis registracias emyareba.
R анализ / рентгеноспектральный
E analysis / X-ray spectral; X-ray spectrometry
394. a. / rentgenostruqturuli
masalis kristaluri struqturis analizi, romelic kristalur gisosSi rentgenuli sxivebis
difraqcias emyareba
R анализ / рентгеноструктурный
E analysis / X-ray structure; analysis / X-ray diffraction
395. analizi / rentgenofazuri
heterogenul sistemebSi rentgenuli gamosxivebis difraqciis eqsperimentuli SeswavliT am sistemebSi
Tvisobrivi da raodenobrivi fazuri analizi tardeba, anu maT SedgenilobaSi arsebuli sxvadasxva kris-
taluri faza ganisazRvreba.
R анализ / рентгенофазовый
E analysis / X-ray phase
396. a. / rentgenuli
rentgenuli gamosxivebiT Catarebuli masalebis analizi.
R анализ / рентгеновский
E analysis / X-ray
397. a. / sedimentaciuri
granulometriuli analizi, romelic siTxeSi an airSi nawilakebis daleqvis siCqaris sxvadasxvaobazea
dafuZnebuli.
R анализ / седиментационный
E analysis / sedimentation
398. a. / sinjaruli
madanSi, Senadnobsa da nakeTobaSi keTilSobili liTonebis raodenobrivi Sedgenilobis gansazRvris
pirometalurgiuli meTodi.
R анализ / пробирный
E assaying
399. a. / speqtruli
nivTierebis qimiuri an izotopuri Sedgenilobis analizi masSi Samavali elementebis optikuri speqtris
mixedviT.
R анализ / спектральный
E analysis / spectrum (spectral)
400. a. / struqturuli
masalis struqturisa da defeqtebis analizi.
R анализ / структурный
E analysis / structural
401. a. / teqnikuri
metalurgiul qarxnebSi moxmarebuli an warmoebuli nedleulis, naxevarfabrikatebisa da mza
produqciis fizikuri, fizikur-qimiuri da qimiuri analizebis erToblioba.
R анализ / технический
E analysis / industrial
402. a. / teqsturuli
rentgenostruqturuli analizis meTodi, romlis saSualebiTac kristalSi kristalografiuli
orientaciebis ganawileba ganisazRvreba.
R анализ / текстурный
E analysis / texture
403. a. / titrometruli, moculobiTi analizi
raodenobrivi qimiuri analizis meTodi, dafuZnebuli titrantis raodenobis gazomvaze, romelic gan-
sazRvrul elementTan urTierTqmedebaze daixarja.
R анализ / титрометрический
E analysis / titrometric
404. a. / fazuri
saanalizo masalaSi fazebis identifikaciisa da maTi raodenobis gansasazRvravad qimiuri, rentgeno-
struqturuli da kvlevis sxva meTodebis erToblioba.
R анализ / фазовый
E analysis / phase
405. a. / fizikur-qimiuri
mdgomareobis parametrebze (wneva, temperatura da sxv.) liTonebis, Senadnobebis, widebisa da misT. Tvi-
sebebis damokidebulebis kvlevis meTodebis erToblioba.
R анализ / физико-химический
E analysis / physico-chemical
406. a. / qimiuri
1. nivTierebis an masalis qimiuri Sedgenilobis gansazRvris meTodebis erToblioba. 2. masalis
raodenobrivi da Tvisobrivi Sedgenilobis dasadgenad Catarebuli analizi.
R анализ / химический
E analysis / chemical
407. a. / qromatografiuli
qimiuri analizis meTodebis erToblioba, romelic sxvadasxva sorbciuli procesebis gamoyenebazea
dafuZnebuli.
R анализ / хроматографический
E analysis / chromatographic
408. analizi / woniTi
ix. gravimetriuli analizi.
409. anarTmevebi, drosi
feradi liTonebis myari naerTebi, romlebic feradi liTonebis sawyisi (Savi) rafinirebisas
warmoiqmneba, amotivtivdeba zedapirze da meqanikurad acileben.
R съёмы
E dross
410. anaceri
1. metalurgiuli nedleulis daxarisxebisas sasurvelze naklebi sisxos mqone gamosacalkevebeli pro-
duqti. 2. fxvnilis fraqcia, romelic klasifikaciisas sacerSi ar gavida.
R отсев
E riddlings; screenings
411. anaxleCi (CamonaxeTqi, monatexi)
1. myife rRvevis zedapiri, rogorc wesi, monokristalisa, gansazRvruli kristalografiuli
sibrtyeebiT. 2. myife rRvevis mikroskopuli meqanizmi, romlis drosac bzaris ganviTareba gansazRvrul
kristalografiul sibrtyeebze xorcieldeba.
R скол
E spalling; chipping
412. angleziti, tyviis ajaspi
Pb[SO4] Sedgenilobis minerali, tyviis madani.
R англезит
E anglesite
413. andaluziti
AlOAl[SiO4] Sedgenilobis minerali, nedleuli maRalTixamiwovani cecxlgamZle masalebis
warmoebisaTvis.
R андалузит
E andalusite
414. anTeba
sawvavis aaleba, (aiZuleb daiwyos dawva).
R зажигание
E ignition
415. anTraciti
wvadi masis umaRlesi wvis siTbos mqone naxSiris wiaRiseuli, romelic saTbobad da naxSiris eleqtro-
debis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R антрацит
E antracite
416. anizometri
masalis magnituri maxasiaTeblebis cvlilebis sakvlevi xelsawyo.
R анизометр
E magnetometer / torque
417. a. / akulovis
anizometri, romelic magnitur velSi nimuSis gasaxurebeli da gasacivebeli mowyobilobebiTaa
aRWurvili. foladebsa da SenadnobebSi fazuri gardaqmnebis Sesaswavlad gamoiyeneba.
R анизометр Акулова
E anisometer / Akulov
418. anizotropia
1. kristalur sxeulebSi sxvadasxva kristalografiuli mimarTulebiT TvisebaTa sxvadasxvaoba. 2. mi-
marTulebaze damokidebulebiT masalis an garemos (aris) fizikur TvisebaTa sxvadasxvaoba.
R анизотропия
E anisotropy
419. a. / magnituri
masalis sxvadasxva mimarTulebiT magnitur TvisebaTa sxvadasxvaoba.
R анизотропия / магнитная
E anisotropy / magnetic
420. a. / meqanikuri Tvisebebis
gamocdis mimarTulebaze damokidebuli meqanikur TvisebaTa sxvadasxvaoba.
R анизотропия механических свойств
E anisotropy / mechanical
421. anioni
uaryofiTad damuxtuli ioni; ionebis Semcveli xsnaris eleqtrolizisas anioni dadebiTad damuxtuli
eleqtrodisaken _ anodisaken moZraobs.
R анион
E anion
422. anioniti
myari araxsnadi (mocemul eleqtrolitSi) nivTiereba (polimerebi), romelsac garemomcvel xsnarTan
anionebis gacvlis unari aqvs.
R анионит
E anionite
423. anihilacia
nawilakisa da misi Sesabamisi antinawilakis (liTonTmcodneobaSi sxvadasxva niSnis dislokaciebi) gar-
daqmna sxva nawilakad an urTierTqmedebis Sedegad maTi gaqroba.
R аннигиляция
E annihilation
424. anodi
denis wyaros dadebiT polusTan mierTebuli eleqtrolituri abazanis eleqtrodi.
R анод
E anode
425. a. / gamomwvari
naxSirbadovani masisagan damzadebuli anodi, romelmac gamowvis stadia gaiara; gamoiyeneba eleqtro-
lizerebSi.
R анод / обожжённый
E anode / baked
426. a. / dagrafitebuli
mcirenacriani naxSirbadiani masalebisagan (navTobis an sqelfisis koqsi) damzadebuli nakeToba 2500-
2600°Cze damatebiTi gamowviT (grafitizaciiT).
R анод / графитированный
E anode / graphitized
427. a. / TviTgamowvadi
SenaduRi aluminis karkasSi moTavsebuli naxSirbadovani masis anodi, romlis dakoqsva eleqtrolitur
abazanaSi CaSvebis donis Sesabamisad TandaTan xdeba.
R анод / самообжигающийся
E anode / self-baking
428. a. / mwvane
aluminis eleqtrolituri abazanis gamouwvavi anodi.
R анод / зелёный
E anode / green
429. anoliti
anodis garSemomcveli (uSualod axlos) eleqtroliti, romelic kaTodidan diafragmiTaa gamoyofili.
R анолит
E anolyte
430. anorTiti
Ca[Al2Si2O8] Sedgenilobis minerali. igi mravali madnis komponentia.
R анортит
E anorthite
431. antigrafitizatori
elementi, romelic TujSi grafitis warmoqmnas ewinaaRmdegeba, amave dros karbidebis warmoqmnasa da
matricis perlitizacias xels uwyobs. (Mn, Cr, V, Ti, Ce)
R антиграфитизатор
E antigraphitizer
432. antikaTodi
rentgenis milakis anodi.
R антикатод
E anticathode
433. antimoniti
Sb2S3 Sedgenilobis minerali, stibiumis ZiriTadi madani.
R антимонит
E antimonite; antimony glance
434. antimJangavi
nivTiereba (daJangvis inhibitori), romelic molekuluri JangbadiT daJangvis process Seanelebs an Ta-
vidan icilebs.
R антиокислитель
E antioxidant
435. antiferomagnetizmi
nivTierebis magniturad mowesrigebuli mdgomareoba, romlis drosac kristaluri gisosis mezobel
kvanZebSi atomebis an ionebis magnituri momentebi antiparaleluradaa orientirebuli.
R антиферромагнетизм
E antiferromagnetism
436. antiferomagnetiki
nivTiereba, romelsac neelis temperaturis qveviT antiferomagnetizmi axasiaTebs.
R антиферромагнетик
E antiferromagnet; antiferromagnetic material
437. aod-procesi
konverterSi fskeris saqSenebidan argonisa da Jangbadis narevis gaqreviT qromiani foladis gaunaxSir-
badoeba.
R АОД-процесс
E process / Argon Oxygen Decazburization; AOD-process
438. aorTqleba
1. nivTierebis kondensirebuli (Txevadi an myari) mdgomareobidan airul (orTqlisebr) mdgomareobaSi
gadasvla. 2. siTxis Tavisufal zedapirze mimdinare orTqlwarmoqmna.
R испарение
E evaporation
439. ap-procesi
1. boyvSi Txevadi foladis calkeuli ulufebis TanamimdevrobiT CasxmiT qimiurad erTgvarovani
didtonaJiani zodis miRebis xerxi. 2. foladis Rumelsgare damuSavebis teqnologia, romelSic liTonis
rkaluri SeTboba, airfxvnilovani narevebiT gaqreva, malegirebeli danamatebisa da flusis Setanaa Car-
Tuli.
R АП-процесс
E process / After Pouring; Arc Process; AP-process
440. aparati
xelsawyo, teqnikuri mowyobiloba, samarjvi.
R аппарат
E apparatus
441. a. / gamoorTqvlis
urTierTmoqmed materialur nakadebs Soris Siga, gare da kombinirebul Tbomimocvlaze dafuZnebuli
siTxeebis gamosaorTqli aparati.
R аппарат / выпарной
E evaporator
442. a. / gamosaxdeli
distilaciiT siTxis narevebis SedgenilobiT gansxvavebul fraqciebad gancalkevebis aparati.
R аппарат / перегонный
E distiller
443. a. / ionmimocvliTi
ionmimocvliTi dayofisaTvis da wyalxsnarebidan da pulpidan liTonebis amosaRebi (amosakrefi)
aparati.
R аппарат / ионообменный
E unit / ion-exchange
444. a. / konusuri CamtvirTavi
CamtvirTavi aparati, romelic sakazme masalebiT brZmedis CatvirTvas zeda mcire da qveda didi
konusebis rigrigobiT CamoweviT uzrunvelyofs.
R аппарат / конусный засыпной
E top charger / bell-type
445. a. / mimwodi
piligrimdganis meqanizmi, romelic glinvis procesSi dornisa da masris (hilzis) ukuqceviT-winsvliT
moZraobas uzrunvelyofs.
R аппарат / подающий
E mechanism / feeding
446. a. / rentgenis
liTonebisa da Senadnobebis defeqtoskopiis an rentgenostruqturuli analizis Casatarebeli xelsawyo,
romlis moqmedebac rentgenis milakSi warmoqmnili rentgenuli gamosxivebis konis gamoyenebas emyareba.
R аппарат / рентгеновский
E apparatus / X-ray
447. a. / safantmtyorcni
ix. safantmtyorcni danadgari.
448. a. / safantWavluri
ix. safantWavluri danadgari.
449. aparati / ukonuso CamtvirTavi
sarqvlisebri CamtvirTavi aparati kazmis mbrunavi Rariani manawilebliT.
R аппарат / бесконусный засыпной
E top charger / bell less; system / bell-less type
450. a. / Semomvlebi, Semomvlebi gayvaniloba, Semovla
saglinavi armatura, romlis daniSnulebaa gasaglini zolis saglinavi dganis erTi galidan meoreSi
gadacema an ukumimarTulebiT glinvis ganxorcieleba.
R аппарат / обводной
E repeater
451. a. / CamtvirTavi
sakazme masalebis CasatvirTavi da brZmedis sakerZis radiusze da wreze manawilebeli mowyobiloba.
R аппарат / засыпной
E top charging devise; top charger
452. aproqsimacia / deformaciis mrudis
Zabvis deformaciisagan damokidebulebis maCvenebeli an sxva funqciis saxiT miaxloebiTi gamosaxva.
R аппроксимация кривой деформации
E approximation stress-strain curve
453. araerTgvarovneba
sistemis fizikur-qimiuri araerTgvarovneba (fizikuri Tvisebebis an qimiuri Sedgenilobis sxvadasxvaoba
sxvadasxva nawilSi, sxvadasxva fazaSi).
R неоднородность
E inhomogeneity
454. a. / struqturis
sxvadasxva fizikuri, qimiuri, meqanikuri da sxva Tvisebebis mqone fazebisagan Sedgenili liTonis
struqtura.
R неоднородность структуры
E inhomogeneity of the structure
455. a. / qimiuri
ix. likvacia.
456. a. / wertilovani
foladis kristalizaciisas minarevebis dendrituli da zonaluri likvaciis Sedegad araliTonuri Ca-
narTebis grovis saxiT warmoqmnili zodis defeqti.
R неоднородность / точечная
E inhomogeneity / spot
457. araliTonebi
qimiuri elementebi (martivi nivTierebebi), romlebsac liTonebis Tvisebebi ar aqvs.
R неметаллы
E non-metals; metalloid
458. aramTlianobebi
sxmulis an nakeTobis SigniT airis buStebis, forebis, bzarebisa da sxva saxiT arsebuli sicarieleebi.
R несплошности
E discontinuities
459. arasibrtyivoba
furclis, zolis an lentis defeqti mocemuli brtyeli formidan gadaxris saxiT.
R неплоскостопность
E nonplaneness
460. argentiti, vercxlis kriala
Ag2S Sedgenilobis minerali, feradi liTonebis sulfiduri poliliTonuri madnebis Semadgeneli na-
wili, vercxlis madani.
R аргентит
E atgentite
461. argoni
qimiuri elementi, Ar, atomuri masa = 40; normalur pirobebSi inertuli airia, duRilis temperatura
–186°C, farTod gamoiyeneba metalurgiul procesebSi inertuli garemos Sesaqmnelad da foladis ra-
finirebisaTvis.
R аргон
E argon
462. are / agresiuli
are, romelic masTan kontaqtSi myof masalebze damrRvevad moqmedebs.
R среда / агрессивная
E medium / aggressive; medium / corrosive
463. are / airuli
romelime airiT Sevsebuli sivrce.
R среда / газовая
E atmosphere / gaseous
464. a. / aramduRare sawrTobi
sawrTobi are, romlis duRilis temperatura ufro maRalia, vidre masSi gasacivebeli nakeTobis
wrTobis temperatura (haeri, myari liTonebi, liTonebis nadnobebi da sxv.).
R среда / некипящая закалочная
E medium / non-boiling quenching
465. a. / austenituri
rkinanaxSirbadis (da sxva elementebis) Senadnobebis temperaturul-koncentraciuli nawili Fe-C
diagramaze, romelic NJESG xaziTaa SemosazRvruli (mdgradi austenitis are).
R область / аустенитная
E range / austenitic
466. a. / aqtiuri
are, romelsac masSi myof nivTierebebze urTierTqmedebis unari aqvs.
R среда / активная
E medium / active
467. a. / aRmdgeni
are, romelsac masSi myofi masalebis mimarT aRmdgeni Tvisebebi aqvs.
R среда / восстановительная
E medium / reducing
468. a. / beinituri
austenitis izoTermuli gardaqmnis diagramaze Sualeduri gardaqmnis are, saSualo temperaturebis
intervalSi, romelSic nemsisebri troostiti – beiniti gamoiyofa. arsebobs zeda da qveda beiniti,
romelTa warmoqmnis temperaturebi damokidebulia foladis markaze da pirobiT xasiaTs atarebs.
R область / бейнитная
E range / bainitic
469. a. / gamaunaxSirbadoebeli
garemo, romelSic mocemul pirobebSi liTonis (nakeTobis) gaunaxSirbadoeba xdeba.
R среда / обезуглероживающая
E medium / decarburizing
470. a. / gamajerebeli
are, romelic qimiur-Termuli damuSavebisas namzadis an nakeTobis zedapiruli Sreebis erTi an ramdenime
elementiT gasajereblad gamoiyeneba.
R среда / насыщающая
E medium / saturating
471. a. / damaazotnaxSirbadianebeli
garemo, romelSic mocemul pirobebSi liTonis (nakeTobis) daazotnaxSirbadianeba xdeba.
R среда / азотонауглероживающая
E medium / carbonitriding
472. a. / damaazotebeli
garemo, romelSic mocemul pirobebSi liTonis (nakeTobis) daazotebaa SesaZlebeli.
R среда / азотирующая
E medium / nitriding
473. a. / damcavi
are, romelic gaxurebis, qimiurTermuli damuSavebis an damuSavebis sxva saxeebis mavne (korozia, Jangva
da sxv.) zemoqmedebisagan masalis zedapiris dasacavad gamoiyeneba.
R среда / защитная
E medium / protective
474. a. / diaTermuli
sxivuri energiisaTvis gamWvirvale are.
R среда / диатермическая
E medium / diathermal
475. a. / izotropiuli
are, romlis Tvisebebic sxvadasxva mimarTulebiT erTnairia.
R среда / изотропная
E medium / isotropic
476. are / koroziis
koroziis agentis Semcveli are (are, romelSic korozia mimdinareobs).
R среда / коррозивная
E medium / corrosive
477. a. / koroziuli
ix. koroziis are.
478. a. / kristaluri gisosis drekadi damaxinjebis
kristaluri gisosis Siga are, romelSic atomebi wonasworuli mdebareobidan mcire (atomTSorisze
naklebi) manZiliTaa wanacvlebuli.
R область упругого искажения кристаллической решётки
E field of elastic lattice distortion
479. a. / manaxSirbadianebeli
garemo, romelic mocemul pirobebSi liTonis (Senadnobis) danaxSirbadianebas uzrunvelyofs.
R среда / науглероживающая
E medium / carburizing
480. a. / marilis sawrTobi
sawrTobad gamoyenebuli marilis xsnarebi an nadnobebi.
R среда / соляная закалочная
E medium / salt-bath quenching
481. a. / martensituli
austenitis izoTermuli gardaqmnis diagramaze Ms da Mf temeraturebs Soris are. foladebis uwyveti
gacivebisas am temperaturul intervalSi martensituli gardaqmna iwyeba da mTavrdeba.
R область / мартенситная
E range / martensitic
482. a. / mduRare sawrTobi
sawrTobi are, romlis duRilis temperatura ufro dabalia, vidre masSi gasacivebeli nakeTobis
wrTobis temperatura (wyali, mineraluri zeTebi da sxv.).
R среда / кипящая закалочная
E medium / boiling quenching
483. a. / mJangavi
are, romelsac masSi myofi masalebisadmi mJangavi Tvisebebi axasiaTebs.
R среда / окислительная
E medium / oxidizing
484. a. / mxedvelobis
sivrcis (an sibrtyis) nawili, romelic optikuri sistemis gamosaxulebas Seesabameba.
R поле зрения
E field of view; field of vision
485. a. / neitraluri
are, romelic masSi myof masalaze praqtikulad ar urTierTqmedebs.
R среда / нейтральная
E medium / neutral
486. a. / perlituri
austenitis izoTermuli gardaqmnis ganzogadebul diagramaze A1 da e wertilebs Soris are. am tempera-
turul areSi gadacivebuli austenitis perlitSi difuziuri gardaqmna mimdinareobs.
R область / перлитная
E range / pe(a)rlitic
487. a. / samuSao
fxvnilTa metalurgiaSi airebi, siTxeebi, nadnobebi, fxvieri da plastikuri masalebi, agreTve maTi
kombinaciebi, romlebic wnexis procesSi fxvnilebze wnevis gadacemas emsaxureba da Tbogadacemis moce-
mul pirobebs uzrunvelyofs.
R среда / рабочая
E medium / working; environment / working
488. a. / safqvavi
Txevadi are, romelic fxvnilis miRebisas masalis dafqvis procesis intensifikacias axdens.
R среда / размольная
E medium / milling
489. a. / sawrTobi
macivebeli are (airuli, Txevadi, myari), romelic wrTobis procesSi gacivebis aucilebel intensiu-
robas uzrunvelyofs.
R среда / закалочная
E medium / quenching
490. are / cxeli sawrTobi
macivebeli are marilebis (gvarjilebis) nadnobis an anTebis maRali temperaturis mqone zeTebis saxiT;
aseTi are safexurovani da izoTermuli wrTobisa da moSvebis procesebs uzrunvelyofs.
R среда / горячая закалочная
E medium / hot quenching
491. areva
sxvadasxva saxis masalis erTad SeerTebis an uwesrigod gadaadgilebis procesi.
R перемешивание
E agitation; stirring; mixing
492. a. / airis gaqreviT
Txevadfazur sistemebSi erTgvarovani narevebis misaRebad airis Wavlis zemoqmedebiT gamowveuli areva.
R перемешивание продувкой газом
E bubbling / gas; stirring / gas
493. a. / eleqtromagnituri
(aRZruli) grigaluri denebiT Seqmnil eleqtromagnitur velTan Txevadi liTonis zemoqmedebiT gamow-
veuli areva.
R перемешивание / электромагнитное
E stirring / electromagnetic
494. a. / pulsaciuri
hidrometalurgiaSi sistemaze pulsaciis (romelic siTxis nakadiT, membraniT an ultrabgeriT
gadaecema) gamoyenebiT erTgvarovani narevebis miReba da siTbo_ da masis mimocvlis intensifikacia.
R перемешивание / пульсационное
E stirring / pulsating
495. arineba / macivebeli wylis
macivebeli wylis moZraobis mimarTulebis Secvla.
R отвод охлаждающей воды
E outlet / cooling water
496. armatura
mowyobilobebi da detalebi, romlebic ZiriTadi danadgaris SemadgenlobaSi ar Sedis, magram mis nor-
malur muSaobas uzrunvelyofs.
R арматура
E fitting
497. a. / gasasvleli
milsadenis armatura, romelic samuSao parametrebis Seucvlelad muSa garemos (aris) gasavlelad
gamoiyeneba.
R арматура / проходная
E–
498. a. / glinis
saglinavi dganis detalebi da mowyobilobebi, romlebic zols glinebSi Sesvlisas da gamosvlisas
mimarTavs, agreTve kalibrSi gadabrunebisas zolis makavebels warmoadgens.
R арматура / валковая
E fittings / roll (guide)
499. a. / milsadenis
milsadenis marTvis mowyobiloba, romelic nakadis regulirebisa da ukumoZraobis Tavidan asacilebel
operaciebs asrulebs.
R арматура / трубопроводная
E valves
500. a. / rkinabetonis konstruqciebis
betonis gasaZlierebeli rkinabetonis konstruqciebis ganuyofeli Semadgeneli nawili, romelic
gamWimav (iSviaTad mkumSav) Zalvebs Tavis Tavze iRebs.
R арматура железобетонных конструкций
E concrete reinforcement
501. a. / Rumlis
konstruqciis elementebi da detalebi, romelTa daniSnuleba Rumlis simtkicis gazrda da gare
zedapiris gacivebaa.
R арматура / печная
E fittings / furnace
502. a. / Camketi
milgayvanilobis armatura, romelic muSa aris nakadis gadasaketad gamoiyeneba.
R арматура / запорная
E valves / stop
503. armireba
masalis ganmtkiceba da misTvis specialuri maxasiaTeblebis miniWeba, mis matricaSi maRalmtkice an
maRalmoduluri elementebis SeyvaniT, rogorc wesi, boWkos an calkeuli nawilakebis saxiT
R армирование
E reinforcing; reinforcement
504. armko-procesi
1. Saxtur RumelSi rkinis pirdapiri miRebis xerxi. igi bunebrivi airis orTqlis konversiiT miRebuli
aRmdgeni airiT mimdinareobs. 2. gansakuTrebuli Tvisebebis mqone dabalnaxSirbadiani foladis miRebis
xerxi.
R армко-процесс
E process Armco
505. armko-rkina
minarevebis ara umetes 0.1%-is Semcvelobis rkina, sakazme masala foladis gamosadnobad.
R армко-железо
E iron-armco
506. arsenati
dariSxanmJavas H3AsO4-is marili.
R арсенат
E arsenate
507. arsenidi
dariSxanis naerTi liTonTan.
R арсенид
E arsenide
508. arsenopiriti
Fe As S Sedgenilobis minerali
(Co, Ni, Au minarevebiT), dariSxanis, ufro iSviaTad, kobaltisa da oqros madani.
R арсенопирит
E arsenopyrite
509. artaxi
liTonis rgoli an sartyeli.
R бандаж
E tyre; sleeve
510. a. / glinis
Sedgenili furcelsaglinavi glinis gare muSa nawili, romelic WedviT an fxvnilTa metalurgiis
meTodiT mzaddeba.
R бандаж валка
E sleeve / roll
511. a. / Tvlis
specialuri sortuli naglini, romelic rkinigzis Sedgenili Tvlis gare sayrdeni nawilis
dasamzadeblad gamoiyeneba.
R бандаж / колёсный
E tyre
512. a. / mTliannaglini
sortuli naglinis specialuri profili, romelic rkinigzis Sedgenili Tvlebis dasamzadebladaa
gankuTvnili.
R бандаж / цельнокатаный
E bandage (sleeve) / solid-rolled
513. a. / Rumlis
Rumlis garsacmis simtkicis gasazrdelad masze Camocmuli foladis artaxi.
R бандаж печи
E band(age)
514. arxi / dornis RerZuli
RerZuli gamWoli arxi dornSi, romelic sxmulis siRruidan airis gawovas da Siga meoreuli gacivebis
sistemis Setanas emsaxureba
R канал дорна / осевой
E plug hole / axial
515. a. (Rari) / SemovliTi
brZmedis mTavari Raridan Tujisa da widis narCenebis CamosaSvebi Rari.
R жёлоб / обводной
E trough / repeater
516. asaRebi / sinjis
liTonis an nedleulis sinjis asaRebi mowyobiloba.
R пробоотборник
E sampler
517. asimetria / datvirTvis ciklis
ix. ciklis asimetriis koeficienti.
518. aspiratori
haeris an airis Sedgenilobisa da damtverianebis analizisaTvis sinjis asaRebi meqanikuri mowyobiloba.
R аспиратор
E aspirator
519. astigmatizmi
aberacia, romlis drosac im wertilis gamosaxuleba, romelic ar Zevs mTavar optikur RerZze,
mikroskopSi elifsis saxes iZens.
R астигматизм
E astigmatism
520. astroloi
maRallegirebuli Senadnobi TuTiis fuZeze, romelic Cr-s, Co-s, Mo-s, Ti-s, Al-s, Zr-s Seicavs; mas maRali
mxurvalsimtkice da gazrdili koroziamedegoba axasiaTebs.
R астролой
E astroloy
521. atmosfero
1. airuli garemo, romelSic nakeTobis damuSaveba mimdinareobs. 2. garemomcveli garemo.
R атмосфера
E atmosphere
522. a. / aqtiuri
atmosfero, romelic masSi myof masalebze reagirebs.
R атмосфера / активная
E atmosphere / reactive
523. a. / aRmdgeni
atmosfero, romelic liTonebis oqsidebs aRadgens.
R атмосфера / восстановительная
E atmosphere / reducing
524. a. / gaiSviaTebuli
atmosferulze naklebi wnevis mqone airis garemo.
R атмосфера / разреженная
E atmosphere / rarefied (tenuous)
525. a. / damaazotebeli
atmosfero, romelSic mocemul pirobebSi liTonis (nakeTobis) daazotebaa SesaZlebeli.
R атмосфера / азотирующая
E atmosphere / nitriding
526. a. / damanaxSirbadianebeli
atmosfero, romelic saSualebas iZleva mocemul pirobebSi liTonis (nakeTobis) danaxSirbadianeba
moxdes.
R атмосфера / науглероживающая
E atmosphere / carburizing
527. a. / damJangavi
atmosfero, romelic masSi myofi masalebis daJangvas uzrunvelyofs.
R атмосфера / окислительная
E atmosphere / oxidizing
528. a. / damcavi
airuli koroziisagan liTonis dasacavad xelovnurad Seqmnili atmosfero.
R атмосфера / защитная
E atmosphere / protective
529. a. / egzoTermuli, egzoairi
kontrolirebuli atmosfero, romelic damatebiTi siTbos miwodebis gareSe naxSirwyalbadebis
arasruli wvis Sedegadaa miRebuli.
R атмосфера / экзотермическая
E atmosphere / exothermic; atmosphere / DX
530. a. / endoTermuli
kontrolirebuli atmosfero, romelic siTbos miwodebiT naxSirwyalbadebis katalizuri daSlisas an
maTi arasruli wvis Sedegadaa miRebuli.
R атмосфера / эндотермическая
E atmosphere / endothermic; atmosphere / RX
531. a. / inertuli
atmosfero, romelic mocemul pirobebSi dasamuSavebel liTonTan (nakeTobasTan) ar reagirebs.
R атмосфера / инертная
E atmosphere / inert
532. a. / kotrelis, kotrelis Rrublebi
dislokaciis xazis irgvliv minarevi Canergvis atomebis myar xsnarSi saSualosTan SedarebiT gazrdili
koncentraciis are.
R атмосфера Коттрела
E atmosphere / Kottrell
533. atmosfero / neitraluri
atmosfero, romelic mocemul pirobebSi dasamuSavebel liTonze (nakeTobaze) ar reagirebs.
R атмосфера / нейтральная
E atmosphere / neutral
534. a. / sakontrolebeli
atmosfero, romlis Sedgenilobac damJangavi an aRmdgeni Tvisebebis misaniWeblad regulirdeba.
R атмосфера / контролируемая
E atmosphere / controlled
535. a. / snukis
dislokaciis xazis irgvliv minarevi Canergvis atomebis mowesrigebuli ganlagebis are.
R атмосфера Снука
E atmosphere / Snooke
536. a. / suZukis
wyobis defeqtSi minarevi Canergvis an Canacvlebis atomebis myar xsnarebSi saSualosTan SedarebiT Secv-
lili koncentracia.
R атмосфера Сузуки
E atmosphere / Suzuki
537. a. / Rumlis
Rumlis muSa sivrcis atmosfero.
R атмосфера / печная
E atmosphere / furnace
538. atomi
qimiuri elementis umciresi nawilaki, romelic mis yvela Tvisebas inarCunebs.
R атом
E atom
539. a. / kvanZTSorisi
ix. Canergvis atomi.
540. a. / minarevis
qimiuri elementis atomi, romelic Senadnobis ZiriTad komponentTan myar xsnars warmoqmnis.
R атом примеси
E atom / impurity
541. a. / niSandebuli
qimiuri elementis izotopi, romelic sakvlev sistemebSi SigniT mimdinare procesebis Seswavlis mizniT
SehyavT.
R атом / меченый
E tracer
542. a. / Canacvlebis
kristaluri gisosis kvanZSi ZiriTadi komponentis atoms Canacvlebuli minarevis atomi. igi
Canacvlebis myar xsnars warmoqmnis.
R атом замещения
E atom / substitutional
543. a. / Canergvis, kvanZTSorisi atomi
kristaluri gisosis kvanZebs Soris mdebare atomi.
R атом внедрения
E atom / interstitial
544. atomizacia
ix. gafrqveva.
545. atritori
danadgari, romelSic burTulebis dartymiTi zemoqmedebiT da (masalis) dafxvniT ramdenime
sxvadasxvagvari fxvnilovani masalis meqanikuri daqucmaceba, Sereva da aglomeraciaa SesaZlebeli.
R аттритор
E attritor
546. auzi
xelovnuri wyalsacavi.
R бассейн
E pool; basin; tank
547. a. / sagranulacio
widis granulaciis Casatarebeli wyliT savse qvabuli; qvabulis erTi mxridan gadis rkinigzis xazi
widasazidebisaTvis, meore mxridan ki _ ori gza rkinigzis vagonebisaTvis, romlebSic granulirebuli
wida itvirTeba.
R бассейн / грануляционный
E pit / granulation
548. a. / saSxefi
Ria rezervuari sadawneo milgayvanilobis sistemiT, romelic atmosferoSi wyals gaafrqvevs
(gaaSxefebs). igi metalurgiuli agregatebis gasaciveblad gamoiyeneba.
R бассейн / брызгальный
E pond / spray (-cooling)
549. austeniti
1. erTi an ramdenime elementis myari xsnari rkinis waxnagdacentrebul kubur modifikaciaSi. 2. faza,
struqturuli mdgeneli rkinanaxSirbadian SenadnobebSi; naxSirbadisa da malegirebeli elementebis
myari xsnari – rkinaSi.
R аустенит
E austenite
550. a. / gadacivebuli, metastabiluri austeniti
austeniti, romelic misive Termodinamikuri mdgradobis temperaturis qvemoT (dabla) arsebobs.
R аустенит / переохлаждённый
E austenite / overcooled
551. a. / metastabiluri
ix. gadacivebuli austeniti.
552. a. / narCeni
1. austeniti, romelic wrTobis Semdeg ar gardaiqmna. 2. aramdgradi austeniti, romelic, rogorc
struqturuli mdgeneli, foladis martenistul an beinitur struqturaSi arsebobs.
R аустенит / остаточный
E austenite / retained
553. austenitizacia
rkinis SenadnobebSi, maTi garkveul temperaturamde gaxurebisas, austenituri struqturis warmoqmnis
procesi.
R аустенитизация
E austenitization; austenitizing
554. a. / arasruli, nawilobrivi austenitizacia
austenitizacia, romlis drosac sawyisi struqturis austenitad mTliani gardaqmna ar xdeba.
R аустенитизация / неполная
E austenitizing / partial (incomplete)
555. a. / nawilobrivi
ix. arasruli austenitizacia.
556. a. / sruli
gaxurebisas SenadnobebSi sawyisi struqturis (foladebSi feritisa da karbidebis) austenitad,
faqtobrivad, srulad gardaqmna.
R аустенитизация / полная
E austenitizing / complete
557. ausformingi
foladis dabaltemperaturuli Termomeqanikuri damuSaveba, romelic rekristalizaciis temperaturis
qvemoT metastabiluri austenitis plastikur deformaciasa da Semdgom wrTobaSi mdgomareobs, ris
Sedegadac martensiti (an) beiniti warmoiqmneba.
R аусформинг
E ausforming
558. afinaJi
maRali sisufTavis keTilSobili liTonebis miRebis procesi, romelic maTi narevebis dayofasa da
maTgan minarevebis gamocalkevebaSi mdgomareobs.
R аффинаж
E affinage
559. afinaJi / platinis jgufis liTonebis
maRali sisufTavis platinis jgufis liTonebis misaRebi mravaloperaciuli teqnologiuri procesi,
romelic maT dayofasa da minarevebis mocilebaSi mdgomareobs.
R аффинаж платиновых металлов
E refining of platinum metals
560. afskwarmomqmneli
antikoroziuli laqsaRebavis danafaris ZiriTadi komponenti, romelsac liTonis zedapirze dasmisas,
mcire drois ganmavlobaSi, uwyveti afskis warmoqmnis unari aqvs.
R плёнкообразователь
E agent / film-forming
561. aqafeba
zogierTi siTxis (xsnaris) zedapirze buStovani masis warmoqmnis procesi.
R вспенивание
E foaming
562. aqrola1
1. nivTierebis gamoxdis an sublimaciis produqti (aqroladi komponentebi), kerZod, liToni (Cu, Ni, Pb,
Sn, Zn, Hg da Mg), romelic kazmis, naxevarproduqtis an mza liTonis gaxurebisas, sxvadasxva teqnolo-
giur stadiaze miiReba.
R возгон
E sublimation
563. aqrola2
airul mdgomareobaSi gadasvlis procesi.
R улетучивание
E volatilization
564. aqrola (procesi)
ix. sublimacia.
565. a. / vakuumuri
gaiSviaTebul atmosferoSi aqrola.
R возгонка / вакуумная
E sublimation / vacuum
566. a. / qloridis
ferad metalurgiaSi daqlorvis erT-erTi procesi, romelic iTvaliswinebs maRal temperaturebze
gamowvisas warmoqmnili qloridebis gamoxdas da dauqloravi masisgan maT mocilebas. procesi mravali
liTonis qloridis aqroladobis swraf unars emyareba.
R хлоридовозгонка
E sublimation / chloride
567. a. / widis
ix. fiumingeba.
568. aqroladoba
Txevadi da myari nivTierebis orTqlisebr mdgomareobaSi gadasvlis Tviseba.
R летучесть
E volati(bi)lity
569. aqtivatori1
nivTiereba, romelic sxvadasxvagvari procesis intensificirebas iwvevs; flotaciis meTodiT madnis
gamdidrebisas mineralebis dasvelebadobis gasaumjobeseblad gamoiyeneba.
R активатор
E activator
570. aqtivatori2
meqanikuri gamocdebis Casatarebeli hidravlikuri manqanis kvanZi, romelic nimuSis aqtiuri watacebis
(pirmodebis) moZraobas uzrunvelyofs.
R актюатор
E actuate
571. aqtivacia, gaaqtiureba
sxvadasxvagvari fizikur-qimiuri procesis intensifikacia, romelic sistemis stabiluri
mdgomareobidan gamoyvaniT, procesis parametrze an dasamuSavebel masalaze garegani zemoqmedebiT,
kerZod, misi struqturis defeqturobis amaRlebiT miiRweva.
R активация
E activation
572. a. / liTonis
damcavi danafaris dasmamde (datanamde) adheziurobis unaris asamaRleblad liTonis zedapiris qimiuri
an eleqtroqimiuri meTodiT damuSaveba.
R активация металла
E activation / metal
573. a. / mineralebis
calkeuli mineralis momzadeba misi ufro sruli da seleqciuri flotaciisaTvis.
R активация минералов
E activation of minerals
574. a. / atombirTvebis
nivTierebis Sedgenilobis gansasazRvravad misi elementaruli nawilakebiT an gama_kvantebiT dasxiveba,
ris Sedegadac birTvebis nawili radiaqtiurad gardaiqmneba an aRigzneba.
R активация атомных ядер
E activation / atomic nuclei
575. a. / afeTqebis
afeTqebis energiis zemoqmedebiT fxvnilovani masalebis aqtivacia.
R активация взрывная
E activation / explosive
576. aqtivacia / xsnarebis
xsnarebSi gaxsnili nivTierebebis urTierTqmedebis procesis daCqarebis, zedapiris gawmendis, flota-
ciisa da Setivtivebuli minarevebis mosacileblad xsnarebis intensiuri meqanikuri Sereva an airiT
gaqreva.
R активация растворов
E activation / solution
577. aqtivometri
airebSi an xsnarebSi koncentraciuli galvanuri elementis meSveobiT komponentis aqtiurobis gasazomad
gamoyenebuli xelsawyo.
R активометр
E activity probe; meter / radiation
578. aqtiuroba
mdgomareobis Termodinamikuri funqcia, romlis sidide da cvlileba sistemis mdgenelebs Soris mimdina-
re urTierTqmedebiT ganisazRvreba.
R активность
E activity
579. a. / zedapiruli
nivTierebis unari adsorbciis Sedegad Seamciros zedapiruli daWimuloba fazaTa sazRvarze.
R активность / поверхностная
E activity / surface
580. a. / Termodinamikuri
xsnaridan nivTierebis gamoyofis miswrafebis unaris damaxasiaTebeli parametri. Tu am parametris mniSv-
nelobas Casvamen koncentraciis sididis nacvlad im gantolebebSi, romlebic idealuri xsnarebisaTvis
fazuri an qimiuri wonasworobis pirobebs gansazRvravs, maSin es gantolebebi SeiZleba realuri
xsnarebisaTvis gamoiyenon.
R активность / термодинамическая
E activity / thermodynamic
581. a. / koroziuli
garemos liTonze koroziuli zemoqmedebis unari, romelic aris agresiulobis maCveneblis sididiT
ganisazRvreba.
R активность / коррозионная
E activity / corrosion
582. a. / mineralis zedapiris flotaciuri
mineralis wyalTan da flotaciur reagentebTan urTierTqmedebis unari, romelic haeris buStTan
mineralis nawilakebis TviTneburi mikvris SesaZleblobas gansazRvravs.
R активность поверхности минерала / флотационная
E activity / mineral surface flotation
583. a. / reagentis flotaciuri
flotaciuri reagentebis unari, gavlena moaxdinos flotaciis Sedegebze.
R активность реагента / флотационная
E activity / reagent flotation
584. a. / fxvnilebis
fxvnlebis unari, Seimciros Tavisufali zedapiri masze modebuli wnevisa da temperaturis moqmedebiT.
igi SemWidroebis siCqariT da Secxobisas Cajdomis sididiT xasiaTdeba.
R активность порошков
E activity / powder
585. aRdgena
1. atomis, molekulis an ionis mier elqtronis mierTebis procesi, romelic daJangvis xarisxs amcirebs.
2. liTonebis Jangeulebis, qloridebisa da liTonTa sxva naerTebisagan, agreTve madnebisagan - aRmdge-
nebis saSualebiT Jangbadis, qlorisa da a. S. warTmeva da dabma.
R восстановление
E reduction
586. a. / aluminTermuli
1. liTonTa oqsidebis aRdgena aluminiT, romelsac Tan siTbos mniSvnelovani raodenobis gamoyofa ax-
lavs; 2. ix. aluminTermia.
R восстановление / алюмотермическое
E reduction / aluminothermic
587. aRdgena / arapirdapiri
brZmedSi mimdinare aRdgenis reaqciebi, romlis drosac rkinis oqsidebis Jangbadi airul aRmdgens uer-
Tdeba.
R восстановление / косвенное
E reduction / indirect
588. a. / ganmeorebiTi
siliciumisa da manganumis aRdgena Txevadi Tujidan, romlebic brZmedis wvis fokusSi daiJanga mas
Semdeg, rac am aridan Tujis da widis Camoweva moxda.
R восстановление / повторное
E reduction / repeated
589. a. / erToblivi
procesi, romlis drosac ramdenime liTonis oqsidebis aRdgena erTdroulad mimdinareobs.
R восстановление / совместное
E reduction / joint
590. a. / kaToduri
procesi, romelic safuZvlad udevs liTonuri danafaris eleqtroqimiurad miRebas im liTonze, ro-
melic kaTodis rols (funqcias) asrulebs.
R восстановление / катодное
E reduction / cathodic
591. a. / kalciumis hidridiT
liTonebis oqsidebis kalciumis hidridiT aRdgena.
R восстановление / гидридно-кальциевое
E reduction / calcium hydride
592. a. / karboTermuli
ix. karboTermia.
593. a. / katalizuri
aRdgena, romelic reaqciis produqtebSi katalizatoris rolis Semsrulebeli komponentebis gaCeniT an
aRsadgen narevSi katalizatorebis SetaniT Cqardeba.
R восстановление / каталитическое
E reduction / catalytic
594. a. / liTonTermuli
1. oqsidebidan an sxva nivTierebidan liTonebis ufro aqtiuri liTonebiT aRdgena. procesi siTbos gamo-
yofiT mimdinareobs. 2. ix. liTonTermia.
R восстановление / металлотермическое
E reduction / metallic (metallothermic)
595. a. / pirdapiri
1. brZmedSi liTonebis oqsidebis naxSirbadiT aRdgena, romlis drosac reaqciis produqtebis airul
nawilSi naxSirbadis monooqsidi warmoiqmneba. 2. rkinis pirdapiri miReba.
R восстановление / прямое
E reduction / direct
596. a. / silikoTermuli
1. liTonebis oqsidebis siliciumSemcveli masalebiT aRdgena. am dros siTbos mniSvnelovani raodenoba
gamoiyofa. 2. ix. silikoTermia.
R восстановление / силикотермическое
E reduction / silicon
597. a. / SerCeviTi
liTonTa oqsidebis narevidan calkeuli Jangeulebis regulirebadi aRdgena.
R восстановление / избирательное
E reduction / selective
598. aRdgenadoba
Tviseba, romelic liTonis oqsidebis mocemul xarisxamde aRdgenis siCqares axasiaTebs.
R восстановимость
E reductibility
599. aRmdgeni
1. nivTiereba, romelsac unari Seswevs gasces eleqtroni JangviT-aRdgeniTi reaqciis msvlelobisas. 2.
metalurgiaSi _ reagenti, romelic liTonis naerTs Jangbads arTmevs.
R восстановитель
E reductant; agent / reducing
600. acTd.
ix. aRmdgeni cikluri Termuli damuSaveba.
601. awyoba
parametrebis cvlileba agregatebis (manqanebis, mowyobilobebis, xelsawyoebis) teqnikur pirobebSi gaT-
valiswinebul zRvrebSi, Cveulebriv, eqspluataciis procesSi, muSaobis axal reJimze gadasvlisas.
R настройка
E setting
602. a. / dganis
glinebis gamocvlis an dganis remontis Semdeg galebis momzadeba saglinavad.
R настройка стана
E setting / mill
603. ajaspi / tyviis
ix. angleziti.

b
604. babiti
kalis an tyviis fuZeze damzadebuli antifriqciuli Senadnobi; damatebiT SeiZleba misi legireba Pb-iT,
Sn-iT, Sb-iT, Cu-iT, Cd-iT, Co-iT, Ni-iT; maRali antifriqciuli Tvisebebi Senadnobis heterogenuli
struqturiTaa uzrunvelyofili.
R баббит
E babbit
605. b. / kaliani
babiti kalis fuZeze, romelic 7-idan 12%-mde Sb-sa da 2.5-idan 8%-mde Cu-s Seicavs. igi maRali
antifriqciuli TvisebebiTa da dartymiTi datvirTvebisadmi winaaRmdegobiT gamoirCeva.
R баббит / оловянный
E babbit / tin-base
606. b. / tyviiani
babiti tyviis fuZeze, romelic 5-idan 17%-mde Sn-s, 13-idan 17%-mde Sb-sa da 0.7-dan 3%-mde Cu-s Seicavs.
R баббит / свинцовый
E babbit / lead-base
607. bagiri
foladis mavTulisagan, mcenareuli, sinTezuri an mineraluri warmoSobis boWkos Zafebisagan an
narTisagan damzadebuli moqnili nakeToba.
R канат
E cable; (stranded rope)
608. b. / mravalwnuli
foladis (an sxva masalis) ramdenime (wyvili) wnulisagan (aranakleb 4) gularis irgliv dagrexili
bagiri.
R канат / многопрядный
E rope / multistrand
609. . b. / mrgvalwnuli
foladis bagiri, romlis narTsac ganivkveTSi mrgvali forma aqvs.
R канат / круглопрядный
E rope / round-strand
610. b. / fasonurwnuli
foladis bagiri, romlis narTebsac wriulisagan gansxvavebuli ganivkveTis forma aqvs (mag., ovaluri,
samkuTxa).
R канат / фасонопрядный
E rope / shaped-strand
611. b. / foladis
liTonis nakeToba, narTis an urTierTdakavSirebuli foladis mavTulis narTebis jgufis saxiT, rome-
lic xraxnulad (xraxnuli xazis saxiT) an urTierTparalelurad gularis irgvlivaa ganlagebuli.
R канат / стальной
E rope / wire
612. bade / anabeWdebis
naglinis zedapiris defeqti, periodulad ganmeorebadi badis formiT ganlagebuli SverilebiT, romle-
bic warmoiqmneba gasaglini liTonis CawneviT gacveTili glinebis bzarebSi. es defeqti, Cveulebriv,
nakeTobis erT mxares SeiniSneba.
R сетка отпечатков
E net / scoring
613. bade / asawyobi liTonis
liTonis bade, romelic daRaruli an daStampuli grZivi da ganivi mavTulebis urTierTgadaxlarTviT
miiReba. bades gadajvaredinebis adgilebSi daRarvis an Stampvis Sedegad warmoqmnili naRunebi aqvs.
R сетка / сборная металлическая
E mesh / fabricated metal
614. b. / grexili liTonis
ujredebiani liTonuri bade swori eqvskuTxedis formisa, romelic ori momijnave mavTulis (da)grexiT
miiReba.
R сетка / кручёная металлическая
E gauze / twisted metal
615. b. / dislokaciuri
kristalSi dislokaciebis sivrculi ganlageba, xasiaTdeba imiT, rom dislokaciis xazebi bades qmnis
kvanZebTan, romlebSic Tavs iyris sami dislokacia.
R сетка / дислокационная
E network / dislocation
616. b. / karbiduli
karbidebis (cementitis) uwyveti (badisebri) ganawileba marcvlis sazRvrebSi.
R сетка / карбидная
E network / carbide
617. b. / liTonuri
fxvieri masalebis klasifikaciis, airebisa da siTxeebis filtraciis, teniani masalebis gauwyloebis,
obieqtebisa da manqanebis moZravi nawilebis SemosaRobad mavTulisagan damzadebuli liTonis nakeToba,
romelic betonisa da minis armirebisa da sxva miznebisaTvis gamoiyeneba.
R сетка / металлическая
E gauze / metal
618. b. / mmarTveli
damatebiTi eleqtrodi eleqtronul mikroskopSi, romelic masze miwodebuli eleqtruli potencialis
niSnisa da sididis SecvliT eleqtronebis siCqaresa da sidideze zemoqmedebisaTvis gamoiyeneba.
R сетка / управляющая
E grid / control
619. b. / naqsovi liTonis
liTonuri bade, romelic urTierTperpendikularulad ganlagebuli sistemebis urTierTdamagrebiT
miiReba.
R сетка / тканая металлическая
E cloth (gauze) / wire; mesh / woven; fabric / metal
620. b. / SenaduRi liTonuri
liTonuri bade, kvadratuli an sworkuTxaujredebiani, romelic urTierTperpendikularulad
ganlagebuli mavTulis ori sistemidan miiReba. gadakveTis adgilebis SeerTeba wertilovani kontaqturi
SeduRebiT xdeba.
R сетка / сварная металлическая
E gauze / welded metal
621. b. / cementitis
austenitis marcvlebis sazRvrebze cementitis uwyveti gamonayofebi. sruli mowvis Semdeg
zeevteqtoiduri foladis mikrostruqturis Tavisebureba, romelic meoreuli cementitis perlitis
marcvlebis irgvliv ganlagebiT xasiaTdeba; mikroskopuli kvlevisas maT wyvetili an uwyveti badis saxe
aqvs.
R сетка / цементитная
E network / cementite
622. b. / wnuli liTonis
liTonuri bade, romelic mosazRvre mavTulis spiralebis erTmaneTSi CawvniT miiReba.
R сетка / плетёная металлическая
E cloth (gauze) / braided metal
623. badeleiti
ZrO2 Sedgenilobis minerali, nedleuli cirkoniumiani cecxlgamZle masalebis warmoebaSi.
R бадделеит
E baddeleyite
624. badia, CamtvirTavi kalaTa
WurWeli (tevadoba), romelic rkalur foladsadnob eleqtroRumelSi sakazme masalebis zevidan
CasatvirTavad gamoiyeneba.
R бадья
E bucket
625. baza / gamocdis
gamocdis winaswarganasazRvruli zRvruli xangrZlivoba an ciklebis ricxvi.
R база испытаний
E base / test
626. b. / nimuSis
nimuSis sawyisi saangariSo sigrZe, romlis cvlilebis mixedviTac deformirebis procesSi (naWdevebis
dataniT an eqstenzometriT) deformaciis xarisxi ganisazRvreba.
R база образца
E base / sample
627. baipasi
gverdiTi naxvreti, sarini mili, SemovliTi gza an gadasaSvebi sarqveli.
R байпас
E bypass
628. balansi
maCvenebelTa sistema, romelic romelime mudmivad cvladi movlenis Tanafardobas an wonasworobas axa-
siaTebs.
R баланс
E balance
629. b. / energetikuli
ix. siTbos balansi.
630. b. / materialuri
sawyisi da miRebuli nivTierebebis masaTa toloba an gansazRvruli qimiuri elementis masa teqnologiu-
ri procesis sawyis da miRebul nivTierebebSi. materialuri balansis gantolebas teqnologiur da
Tboteqnikur gaangariSebebSi iyeneben.
R баланс / материальный
E balance / material
631. b. / myisieri siTburi
eqsperimentuli monacemebis safuZvelze drois mocemuli momentisaTvis Sedgenili siTbos balansi.
R баланс / мгновенный тепловой
E balance / momentous heat (thermal)
632. b. / siTbos, energetikuli balansi
Tboteqnikur agregatebSi miRebuli da daxarjuli siTbos toloba; siTbos balansis gantoleba
metalurgiuli agregatebis siTburi muSaobis analizisa da gaangariSebisas gamoiyeneba.
R баланс / тепловой
E balance / heat (thermal)
633. baliSi / airis
zeviT mimarTuli airis mravalricxovani WavliT dasamuSavebeli nakeTobis qveS warmoqmnili
amaRlebuli wnevis are, romelic RumelSi qvedis zedapirze nakeTobis ganlagebas sayrdenis gareSe
uzrunvelyofs.
R подушка / газовая
E cushion / gas
634. b. / glinis
glinis sakisris dasamagreblad da mis gansazRvrul mdgomareobaSi Sesakaveblad gankuTvnili muSa galis
detail.
R подушка валка
E carriage / roll; chock / roll
635. b. / haeris
haeris Wavlebis gamoyenebis dros warmoqmnili airis baliSi.
R подушка / воздушная
E cushion / air
636. bamba / widis
gamdnari widisagan miRebuli boWkovani masala, romelic Tbosaizolacio masalad gamoiyeneba.
R вата / шлаковая
E wool / slag; wool / mineral
637. bap-procesi
Jangbadkonverteruli procesis varianti, romelic haerTan erTad neitraluri airiT nadnobis gaqrevas
iTvaliswinebs.
R БАП-процесс
E process/Bath Agitating; process/BAP
638. barbotaJi, xufxufi
siTxis fenaSi gatarebiT airis an orTqlis dispersireba; barbotaJi gamdnari Senadnobebis asarevad
gamoiyeneba.
R барботирование
E barbotage; bubbling
639. barbotiori, xufxufa
sareaqcio masis (siTxis, pulpis) haeriT asarevi aparati, romelsac haeri sxvadasxva konstruqciis
mowyobilobis meSveobiT qvevidan miewodeba.
R барботёр
E bubbler
640. bariti
BaSo4 Sedgenilobis minerali, mravali sulfideri madnis Semadgeneli nawili.
R барит
E barite; baryte; barytine
641. . bariumi
qimiuri elementi, Ba, atomuri masa = 137.34; miekuTvneba msubuqi liTonebis jgufs, tdn 710°C; mravali
Senadnobis komponenti; gamoiyeneba foladis ganJangvisa da legirebisaTvis.
R барий
E barium
642. batarea / sakoqse
sakoqse Rumlebis jgufi, romelsac saTbobi airisa da naxSiris miwodebis da koqsis airis arinebis
saerTo sistema aqvs.
R батарея / коксовая
E battery / coke
643. baqani
deformirebadi sxeulis SigniT an zedapirze gamoyofili orientirebuli sibrtye, romlis mimarTac
Zabvebis moqmedebas ganixilaven.
R площадка
E site; platform
644. b. / denadnobis
ubani, Zabva-deformaciis mrudze, romelic mudmivi Zabvebisas masalis plastikuri deformirebis sawyis
stadias Seesabameba.
R площадка текучести
E plateu / yield
645. b. / elementaruli
gamosxivebiT Tbomimocvlis gaangariSebisas sxeulis zedapirze gamoyofili sibrtyis SedarebiT mcire,
SemosazRvruli nawili.
R площадка / элементарная
E surface / element; area / elemental
646. b. / mTavari
sami urTierTperpendikularuli elementaruli sibrtyidan erT-erTi, romelzedac mxebi Zabvebi nulis
tolia.
R площадка / главная
E cross-sections / principal
647. b. / oqtaedruli
mTavari RerZebis erTnairi kuTxiT gadamkveTi rva sibrtyidan, erT-erTi, romelzec oqtaedruli Zabvebi
moqmedebs.
R площадка / октаэдрическая
E site / octahedron
648. bgr (birTvuli gama rezonansi)
ix. mesbaueris efeqti.
649. beiniti
foladis struqturuli mdgeneli, romelic gadajerebuli austenitis beinituri gardaqmnisas
warmoiqmneba. igi naxSirbadiT gadajerebuli feritisa da rkinis karbidis nawilakebis narevia, romelic
austenitis daSlis Sedegad perlitisa da martensitis warmoqmnis sawyis temperaturebs Soris
(temperaturul) intervalSi miiReba.
R бейнит
E bainite
650. b. / zeda
frTisebri agebulebis beiniti, romelic austenitidan 350-idan 500oCmde temperaturul intervalSi
warmoiqmneba; igi 1 mkm naklebi sisqisa da 5-idan 10 mkm-mde siganis lartyis formis feritisa da
cementitis wvrili nawilakebisagan Sedgeba.
R бейнит / верхний
E bainite / upper
651. beiniti / qveda
martensitis msgavsi agebulebis beiniti, romelic austenitidan 200-idan 350oC-mde temperaturul
intervalSi warmoiqmneba; igi naxSirbadiT gadajerebuli feritis firfitebisa da maTSi ganlagebuli
wvrili -karbidisagan Sedgeba.
R бейнит / нижний
E bainite / lower
652. bentoniti
koloiduri Tixa, gamoiyeneba rogorc Semkvreli nivTiereba cecxlgamZle masalebis nakeTobaTa
warmoebaSi.
R бентонит
E bentonite
653. berva
1. metalurgiul agregatebSi, fizikur-qimiuri procesebis Catarebis an intensifikaciis mizniT, airis an
airTa narevis wneviT miwodeba 2. metalurgiul agregatebSi wneviT miwodebuli airi an airTa narevi.
R дутьё
E blast
654. b. / airJangbadis
bunebrivi airis damcav garsSi Jangbadis berva.
R дутьё / газокислородное
E blast / oxygen-enriched air
655. b. / argonJangbaduri
Jangbaduri berva, romelSic mJangavi potencialis regulirebis mizniT argoni emateba.
R дутьё / аргонокислородное
E blast / argon-oxygen
656. b. / brZmedis
cxeli berva, romelic JangbadiT, airuli, Txevadi an myari saTbobis danamatebiT an cxeli aRmdgeni
airebiTaa gamdidrebuli.
R дутьё / доменное
E blast / blast-furnace
657. b. / kombinirebuli
JangbadiT gamdidrebuli cxeli berva, igi RumlebSi Sesaberi airuli, Txevadi an myari saTbobis
danamatebTan an cxel aRmdgen airebTan erTad gamoiyeneba.
R дутьё / комбинированное
E blast / combined
658. b. / maRaltemperaturuli
maRal temperaturamde winaswar gaxurebuli narevis berva.
R дутьё / высокотемпературное
E blast / high-temperature
659. b. / orTqlJangbaduri
Jangbaduri berva, romelsac mJangavi potencialis regulaciis mizniT orTqli emateba.
R дутьё / парокислородное
E blast / oxygen-steam
660. b. / JangbadiT gamdidrebuli
haeriT berva, romelsac metalurgiuli procesebis intensifikaciis mizniT Jangbadi emateba.
R дутьё обогащённое кислородом
E blast / oxygen-enriched
661. b. / Jangbad-saTbobis
Jangbaduri berva, romelsac mJangavi potencialis regulirebisa da metalurgiul agregatSi siTbos
damatebiT Setanis mizniT saTbobs amateben.
R дутьё / кислородно-топливное
E blast / oxygen-fuele
662. b / Jangbaduri
berva, romlis drosac Sesaberi airi Jangbadia.
R дутьё / кислородное
E blast / oxygen
663. b. / civi
berva winaswari SeTbobis gareSe.
R дутьё / холодное
E blast / cold
664. b. / cxeli
berva narevis winaswari SeTbobiT.
R дутьё / горячее
E blast / hot
665. berva / haeriT
berva, romlis drosac Sesaberi narevi haeria.
R дутьё / воздушное
E blast / air
666. berilidebi
beriliumis naerTi sxva liTonebTan; mxurvalmtkice sakonstruqcio masalebi.
R бериллиды
E beryllides
667. berilizacia
ix. daberiliumeba.
668. beriliumi
qimiuri elementi Be, atomuri masa = 9.01; miekuTvneba msubuqi liTonebis jgufs, tdn 1284°C; mravali
feradi Senadnobis fuZe, gamoiyeneba foladis berilizaciisaTvis.
R бериллий
E beryllium
669. besemereba
ix. besemeris procesi.
670. best-procesi
eleqtrowiduri damatebiTi kvebis xerxi, romelic foladis zodis kristalizaciisas wyliT sacivebel
zesadgamSi Txevadi widis miwodebasa da masSi Setanili saxarjavi eleqtrodis gadadnobaSi mdgomareobs.
R БЭСТ-процесс
E process / Bohler Electroslag Topping; BEST-process
671. betoni / cecxlgamZle
cecxlgamZle cementis, wylisa da cecxlgamZle Semvsebis narevisagan miRebuli masala, romelic maRal
temperaturebze simtkicis maCveneblebs inarCunebs. gamoiyeneba metalurgiuli agregatebis
mSeneblobisas.
R бетон / огнеупорный
E concrete / refractory
672. bewvbzara, bewva bzari
Zafisebri aramTlianobis saxis liTonis naglinis zedapiris defeqti, romelic liTonSi arsebuli ara-
liTonuri CanarTebis deformaciisas warmoiqmneba. igi civnaglin da amoWmul an gaxexil zedapirze
SeiniSneba.
R волосовина
E hairline (tiny) crack; hairline chap
673. bzari
masalis mTlianobis damrRvevi organzomilebiani defeqti, romelic Tavisufal zedapirebs warmoqmnis.
R трещина
E crack
674. b. / amoWmis
struqturuli gardaqmnebis an deformaciiT aRZruli Zabvebis moqmedebiT liTonis amoWmisas
warmoqmnili bzari.
R трещина / травильная
E crack / etching; crack / pickling
675. b. / bewva
ix. bewvbzara.
676. b. / blanti
bzari, romlis ganviTarebac blant rRvevas iwvevs.
R трещина / вязкая
E crack / ductile
677. b. / gaglinuli
naglinis defeqti, xenjiT Sevsebuli liTonis narRvevis saxisa, romelic grZivi an ganivi bzaris mqone
zodis an sxmuli namzadis glinvisas warmoiqmneba.
R трещина / раскатанная
E crack / expanded
678. b. / ganivi
1. meoreuli bzari, romelic rRvevis reliefis zedapirze ganlagebuli calkeuli centrebidan vrcel-
deba da pirveladi rRvevis reliefis sibrtyisadmi ganiv bzars warmoadgens. 2. bzaris gavrcelebis
mimarTulebisadmi ganivi datvirTvis Sedegad masalaSi warmoqmnili gaxsnili bzari.
R трещина / поперечная
E crack / transverse
679. bzari / gawvis
Tburi daRlilobis Sedegad Stampebis (an sxva) muSa zedapirze badis saxiT warmoqmnili bzarebi.
R трещина разгара
E crack / fire
680. b. / grZivi
bzaris gavrcelebis mimarTulebisadmi grZivi datvirTvebis Sedegad masalaSi warmoqmnili gaxsnili bza-
ri.
R трещина / продольная
E crack / longitudinal
681. b. / daRlilobis
bzari, romelic cvladi Zabvebis moqmedebiT warmoiqmneba.
R трещина / усталостная
E crack / fatigue
682. b. / deformaciis
liTonis deformirebis procesSi warmoqmnili bzari.
R трещина / деформационная
E crack / strain
683. b. / zedapiruli
liTonis (nakeTobis) zedapirul SreSi warmoqmnili bzari, romelic misive siRrmeSi ar vrceldeba.
R трещина / поверхностная
E crack / surface
684. b. / Termuli
pirveli rigis Zabvebis moqmedebis Sedegad warmoqmnili bzari.
R трещина / термическая
E crack / thermal (heat)
685. b. / kuTxis
bzari, romelic kuTxis likvaciur ubnebze gamWimavi ZabvebiT warmoiqmneba; zodis defeqti.
R трещина / угловая
E crack / angle
686. b. / magistraluri
ZiriTadi bzari, romelic rRvevis ganviTarebas da sxeulis nawilebad dayofas ganapirobebs.
R трещина / магистральная
E crack / main
687. b. / marcvalTSorisi
marcvlebis sazRvrebze, am sazRvrebis dabali simtkicis gamo warmoqmnili bzari.
R трещина / межзеренная
E crack / intergranular
688. b. / meoreuli
gantotebuli magistraluri bzaridan rRvevis zedapirTan axlos gaCenili bzari.
R трещина / вторичная
E crack / secondary
689. b. / myife
bzaris gavrcelebis mimarTulebisadmi normaluri datvirTvebis Sedegad warmoqmnili bzari, romelic
mowyvetiT, myife, yovelgvari winaswari plastikuri deformaciis gareSe, rRvevas iwvevs.
R трещина / хрупкая
E crack / brittle
690. b. / naxleCi (napobi)
liTonis torsuli zedapiris defeqti, sqeli furclis RerZul nawilSi xvreluri saxis rRveviT
R трещина расщепления
E sliver
691. b. / torsis
bzari, furclovani naglinis torsTan, romelic Wris teqnologiis darRvevisas warmoiqmneba.
R трещина / торцовая
E crack / cross-out end
692. b. / civi
dabali temperaturisas liTonSi warmoqmnili bzari.
R трещина / холодная
E crack / cold
693. b. / cxeli
bzari, romelic maRal temperaturaze warmoiqmneba: gaxurebis, gacivebis an kristalizaciis procesSi
myof liTonur nakeTobaSi warmoqmnili gamWimavi ZabvebiT, romelTa sididec droebiTi winaRobis
mniSvnelobas aRemateba.
R трещина / горячая
E crack / hot
694. bzari / Zabvis
bzari, romelic zedapiridan siRrmisken swori kuTxiT vrceldeba, igi struqturuli gardaqmnebisas
warmoSobili ZabvebiT warmoiqmneba.
R трещина напряжения
E crack / stress
695. b. / wrTobis
bzari, romelic wrTobis Zabvebis moqmedebiT warmoiqmneba.
R трещина / закалочная
E crack / quench(ing); crack / hardening
696. b. / xexvis
obobas qselisebri bzari, romelic maRali sisalisa da dabali Tbomedegobis mqone liTonis xexvis dros
warmoiqmneba.
R трещина / шлифовочная
E crack / grinding
697. bzarmedegoba
liTonis (nakeTobis) unari, winaaRmdegoba gauwios meqanikuri an sxva zemoqmedebisas bzaris ganviTarebas,
romelic rRvevis siblantis sididiT xasiaTdeba.
R трещиностойкость
E cracking resistance
698. bzinva, elvareba, kriali
mineralebis diagnostikuri niSani, romelic ZiriTadad sinaTlis gardatexis maCvenebelze da zedapiris
sigluvezea damokidebuli.
R блеск
E glance
699. bivrili
Al2Be3 [Si6O16] Sedgenilobis minerali, beriliumis madani.
R берилл
E beryl
700. bikristali
ori monokristalisagan Sedgenili kristali, romlis Sexebis zedapiri didkuTxiani sazRvaria.
R бикристалл
E bicrystal
701. biletireba
Tavisufali Wedvis mosamzadebeli operacia; biletirebisas sxmulis gverdebis an mravalwaxnagiani nam-
zadis waxnagebis moWimva cilindris an wakveTili konusis formis misaRebad xdeba.
R биллетирование
E billetizing
702. bimetali
sxvadasxvagvari liTonis (an Senadnobis) mtkiced SeerTebuli orSriani masala.
R биметалл
E bimetal; composite metal
703. biokorozia
ix. biologiuri korozia.
704. biomiti
AlOOH Sedgenilobis minerali, zogierTi boqsitis mTavari komponenti.
R бёмит
E boehmite
705. bioteqnologia / liTonebis
mikroorganizmebiT xsnarebidan liTonebis amoRebis teqnologia.
R биотехнология металлов
E biotechnology / metal
706. birTvi / dislokaciis
dislokaciis xazis irgvliv arsebuli lokaluri are Zlier damaxinjebuli kristaluri gisosiT.
R ядро дислокации
E core / dislocation
707. bismuTi
qimiuri elementi Bi, atomuri masa = 208.98; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs Tdn 271.3°C; igi Sedis
mravali Senadnobis SedgenilobaSi, gamoiyeneba foladis legirebisaTvis.
R висмут
E bismuth
708. bismuTini
Bi2S3 Sedgenilobis minerali, bismuTis madani.
R висмутин
E bismuthine; bismuthinite
709. bismuTiti
Bi(Co3)(OH)4 Sedgenilobis minerali, bismuTis madani.
R висмутит
E bismuthite
710. biSofiti
MgCl2· 6H2O Sedgenilobis minerali, warmoadgens nedleuls magniumis warmoebisaTvis.
R бишофит
E Bishopit
711. bloki1
defeqtebis mciresimkvriviani are ujredovani struqturis mqone marcvalSi.
R блок
E block / microstructure
712. bloki2
ix. submarcvali.
713. b. / galebis
jgufi galebisa (Cveulebriv, wvrilsortuli an mavTulis dganis), romlebic erTmaneTTan mWidrodaa
dayenebuli da jgufuri amZravi aqvs.
R блок клетей
E block / mill
714. b. / dagrafitebuli
ubralo formis nakeToba, damzadebuli mcirenacriani naxSirbadiani masalebis (navTobis an sqelfisis
koqsi) dawnexiTa da damatebiTi gamowviT (grafitizaciiT) 2500-2600 oC-ze. gamoiyeneba sadnobi Rumlebis
maRaltemperaturuli zonebis amonagisaTvis.
R блок / графитированный
E block / graphitized
715. b. / mikrostruqturis
are, ujredovani struqturis mqone liTonis an Senadnobis marcvalSi, romelic kristaluri aRnagobis
defeqtebis mcire simkvriviT xasiaTdeba.
R блок микроструктуры
E block / microstructure
716. b. / Stampis
Stampis kvanZi; igi Stampis paketis samagrad da (an) Stampvisas muSa elementebis SesaTavsebladaa gankuT-
vnili.
R блок штампа
E block / die
717. b. / cecxlgamZle
cecxlgamZle masalisagan damzadebuli ubralo formis nakeToba, romelsac cecxlgamZle agurze didi
zomebi aqvs.
R блок / огнеупорный
E block / refractory
718. blumi
metalurgiuli warmoebis naxevarproduqti _ blumingze zodis glinviT an foladis uwyveti Camosxmis
danadgarze miRebuli kvadratuli kveTis mqone foladis namzadi.
R блюм
E bloom
719. blumingi
momWimavi dgani, romelic zodebisagan blumebis (zigjer slabebis) glinvisTvisaa gankuTvnili.
R блюминг
E blooming (mill); bloomer
720. b. / reversiuli
erTgaliani orgliniani momWimavi dgani, romelsac zodis moZraobis mimarTulebis Secvla SeuZlia.
R блюминг / реверсивный
E bloomer / reversing
721. b. _ slabingi
erTgaliani blumingi, zeda glinis gazrdili awevis simaRliT, riTac SesaZlebelia masze blumebis garda
gverdiTi nawiburebis moWimviT wibovani gatarebisas slabebi gaiglinos.
R блюминг-слябинг
E blooming / slabbing mill
722. bmr
ix. birTvuli magnituri rezonansi.
723. boga / gazomvis
tenzowinaRobebis oTxmxara SeerTeba, romelic mesdosebsa da eqstenzometrebSi cvladi datvirTvebisa
da deformaciebis gansasazRvravad gamoiyeneba.
R мостик / измерительный
E bridge (electrical)
724. bovi
samsxmelo Tujis sadnobi, mcire zomis Saxturi Rumeli.
R вагранка
E cupola (blast)
725. b. / airuli
airul sawvavze momuSeve bovi.
R вагранка / газовая
E cupola / gas
726. bolo / gaWedili
adidvamde samWedlo manqanaze damzadebuli tacia.
R конец / закованный
E end / pointed; tag
727. b. / zodis
zodis qveda nawili, romelic ZiriTadi nawilisagan qimiuri SedgenilobiT da (an) struqturiT
gansxvavdeba; momWimav dganebze gaglinvis Semdeg, Cveulebriv, acileben.
R часть слитка / донная
E ingot butt
728. boraki
qimiuri naerTi boratebis jgufidan; metalurgiaSi tigeluri Rumlebis naten amonagSi Semkvrel
nivTierebad gamoiyeneba.
R бура
E borax
729. bori
qimiuri elementi B, atomuri masa = 10.81; metalurgiul procesebSi es elementi foladis ganJangvisa da
modificirebisaTvis, xolo qimiur-Termuli damuSavebisas borirebis procesSi gamoiyeneba.
R бор
E boron
730. boridi
boris qimiuri naerTi erT an ramdenime elementTan (Cveulebriv, liTonebTan).
R борид
E boride
731. borireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis an Senadnobis (maTi nakeTobis) zedapiruli Sris boriT
difuziur gajerebaSi mdgomareobs. gamoiyeneba maTi cveTamedegobis, sisalisa da koroziamedegobis
asamaRleblad.
R борирование
E boriding; boronizing
732. b. / airuli
boris naerTebis disociaciis dros airul garemoSi borireba.
R борирование / газовое
E boriding / gas
733. b. / difuziuri
Zneldnobadi liTonebisa da Senadnobebis Txevadi borireba iseT abazanaSi, romelic gamdnar boratebsa
da elementarul bors Seicavs.
R борирование / диффузионное
E boriding / diffusion
734. b. / eleqtrolizuri
Txevadi borireba, romelic borakis nadnobis eleqtrolizisas mimdinareobs.
R борирование / электролизное
E boriding / electrolize
735. b. / Txevadi
borSemcveli nivTierebebis nadnobSi mimdinare borireba.
R борирование / жидкостное
E boriding / liquid
736. b. / mRvivari ganmuxtvis pirobebSi
borireba, romelic atmosferulze naklebwnevian airul areSi, diddeniani mRvivari ganmuxtvisas
nakeTobasa (kaTodsa) da anods Soris mimdinareobs.
R борирование в тлеющем разряде
E boriging / glow discharge; boriging / plasma
737. borireba / myarfazuri
fxvnilTa narevebSi borireba: foladis borirebisas narevebSi fuZea boris karbidi, xolo feradi da
Zneldnobadi liTonebis _ narevebSi ki _ fuZe amorfuli boria.
R борирование / твёрдофазное
E boriding / solid
738. b. / pastebiT
borireba, romlis drosac zedapiris gajereba boriT, Cveulebriv, dasamuSavebeli zedapiris boris
karbidis Semcveli pastebiT Semogozvisas mimdinareobs.
R борирование пастами
E boriding / paste
739. b. / ueleqtrolizo
Txevadi borireba marilebis nadnobSi, rodesac eleqtrolizi ar gamoiyeneba.
R борирование / безэлектролизное
E boriding / electrolysis-free
740. b. / fxvnilebSi
boris Semcvel fxvnilebSi Catarebuli nakeTobis qimiur-Termuli damuSaveba.
R борирование в порошках
E boriding / pack
741. borniti
Cu5FeS4 Sedgenilobis minerali, spilenZis madnebis komponenti.
R борнит
E bornite
742. boroskopi
optikuri xelsawyo, romelic milis Siga zedapiris xarisxis kontrolisaTvis gamoiyeneba.
R бороскоп
E boroscope
743. boqsitebi
aluminis madnebi, romlebic aluminis hidrooqsidis da rkinisa da siliciumis oqsidebisagan Sedgeba. es
madnebi nedleulia aluminisa da Tixamiwovani cecxlgamZle masalebisaTvis. gamoiyeneba agreTve flusad
Sav metalurgiaSi.
R бокситы
E bauxite
744. boyvi
Txevadi liToniT Sesavsebi liTonis forma, romelSic is zodad dakristaldeba.
R изложница
E mo(u)ld
745. b. / boTlisebri
viwroyeliani boyvi, romelic meqanikurad dasacobi zodebis misaRebad gamoiyeneba.
R изложница / бутылочная
E mo(u)ld / bottle-top
746. b. / uZiro
uZiro boyvi, ZiriTadad mduRare foladis Camosasxmelad, romelic qveSTan kompleqtSi gamoiyeneba.
R изложница / сквозная
E mo(u)ld / open-bottom
747. b. / yru
boyvi fskeriani; ZiriTadad mSvidi foladis Camosasxmelad gamoiyeneba.
R изложница / глуходонная
E mo(u)ld / closed bottom
748. boWko
SezRuduli sigrZis mtkice da moqnili grZeli sxeuli, mcire ganivi zomebiT.
R волокно
E fiber
749. b. / keramikuli
liTonis oqsidebisagan miRebuli boWkovani Tbosaizolacio da cecxlgamZle masalebi, romelTa
gamoyenebis are 1150°C temperaturas aRemateba.
R волокно / керамическое
E fiber / ceramic
750. b. / mineraluri
widis nadnobisa da qanebisagan miRebuli Tbosaizolacio masala, romlis gamoyenebis are daaxloebiT
600°C-ia.
R волокно / минеральное
E fiber / mineral
751. boWko / naxSirbadis
boWko, romelic ZiriTadad naxSirbadisagan Sedgeba.
R волокно / углеродное
E fiber / carbon
752. b. / uwyveti
liTonebisa da araliTonebis boWko-Zafi, romlis sigrZec mniSvnelovnad aRemateba Zalian mcire misive
diametrs. romelic gamoWimviT, adidviT an specialuri xerxiT miiReba.
R волокно / непрерывное
E fiber / continuous
753. b. / foladis
foladisagan gamoWimviT, adidviT an specialuri meTodebiT miRebuli liTonuri boWko-Zafi.
R волокно / стальное
E fiber / steel
754. b. / fxvnilovani
liTonuri fxvnilis nawilakebis nairsaxeoba, romlis maqsimaluri zoma mniSvnelovnad aRemateba
danarCen zomebs.
R волокно / порошковое
E fiber / powder
755. bragiti
(Pd, Pt, Ni)S-is Sedgenilobis minerali, platinis madani.
R брагит
E bragite
756. brauniti
minerali rTuli qimiuri Sedgenilobis misaRebi silikatebis jgufidan, manganumis erT-erTi umniSvne-
lovanesi madani.
R браунит
E braunite
757. briketi
1. aguris an filis formis dawnexili wvrili masala (naxSiri, madani da a.S.) 2. fxvnilTa metalurgiaSi
_ fxvnilovani masalebis an burbuSelas dabriketebiT miRebuli foriani naxevarfabrikati, romelic
Semdgomi damuSavebisaTvis aris gankuTvnili.
R брикет
E briquette
758. b. / daflusebuli
iseTi narevis rkinamadnis briketi, romelSic kirqvaa Setanili.
R брикет / офлюсованный
E briquette / fluxed
759. b. / karbonizebuli
Savi da feradi liTonebis madnebidan da koncentratebidan miRebuli briketebi, romlebsac emateba kiri
da bunebrivi an xelovnuri karbonizacia ganicada.
R брикет / карбонизованный
E briquette / carbonized
760. b. / madannaxSiriani
rkinamadnis briketi, romelic mtvrisebri madnisa (koncentratis) da 5-15%-iani wvrilmani naxSirisagan
miiReba.
R брикет / рудоугольный
E briquette / ore-coal
761. b. / madansaTbobis
rkinamadnis briketi kiris danamatiani iseTi narevisa, romelSic naxSiris Semcveli masalebia (naxSiris
wvrilmani an koqswvrila, anTraciti, torfi, torf-koqsi da a.S.) Setanili.
R брикет / рудно-топливный
E briquette / ore-coal
762. b. / metalizebuli
rkina _ madnis briketi, romelSic rkinis oqsidebis nawili rkinamdea aRdgenili.
R брикет / металлизованный
E briquette / prereduced
763. b. / nedli
rkinamadniani briketi, romelsac maRaltemperaturuli gamowva ar ganucdia.
R брикет / сырой
E briquette / green
764. b. / rkinamadniani
rkinis Semcveli masalebisgan miRebuli briketi; nedleuli Savi metalurgiisaTvis.
R брикет / железорудный
E briquette / iron-ore
765. briketwnexi / glinebiani
mowyobiloba kumSviT fxvieri kazmis dasanaWrovneblad. procesi Semxvedrad moZrav glinebs Soris
xdeba, romlebsac sacvleli ovaluri CaRrmavebis mqone artaxebi ukeTia.
R брикет-пресс / валковый
E briquette press / roll
766. brinjao
spilenZis Senadnobi (Cveulebriv, mravalkomponentiani) sxvadasxva qimiur elementTan (umTavresad li-
TonebTan).
R бронза
E bronze
767. b. / aluminiani
Senadnobi spilenZis fuZeze, romelSic ZiriTadi malegirebeli elementi Al 4-11 %-is zRvrebSia.
R бронза / алюминевая
E bronze / alumin(i)um
768. b. / beriliumiani
Senadnobi spilenZis fuZeze, romelSic ZiriTadi malegirebeli elementi Be 1.6-2.1 %-is zRvrebSia
R бронза / бериллиевая
E bronze / berrylium
769. b. / kaliani
Senadnobi spilenZis fuZeze, romelSic ZiriTadi malegirebeli elementi Sn 2.5-19.5 %-is zRvrebSia.
R бронза / оловянная
E bronze / tin
770. b. / siliciumiani
Senadnobi spilenZis fuZeze, romelSic ZiriTadi malegirebeli elementi Si 0.6-3.5 %-is zRvrebSia.
R бронза / кремневая
E bronze / silicon
771. b. / tyviiani
Senadnobi spilenZis fuZeze, romelSic ZiriTadi malegirebeli elementi Pb  30 %.
R бронза / свинцовая
E bronze / lead
772. brusiti
Mg (OH)2 Sedgenilobis minerali. nedleuli magniumisa da cecxlgamZle masalebisaTvis.
R брусит
E brucite
773. bruto-Zabva
saSualo Zabvis fardoba nakeTobis kveTis farTTan masalis aramTlianobis CauTvlelad.
R брутто-напряжение
E stress / gross
774. brZmedi
rkinis nedleulidan Tujis gamosadnobi Saxturi Rumeli.
R печь / доменная
E furnace / blast
775. b. / didi
1600 m3 da meti sasargeblo moculobis mqone brZmedi.
R печь / большая доменная
E blast furnace / big
776. brZmedi / mcire
1000 m3-mde sasargeblo moculobis mqone brZmedi.
R печь / малая доменная
E blast furnace / small
777. bsmgk
ix. brZmedis sasargeblo moculobis gamoyenebis koeficienti.
778. b. / xis naxSirze momuSave
mcire brZmedi, romlis kazmSic koqsis nacvlad xis naxSiri gamoiyeneba.
R печь / доменная древесноугольная
E blast furnace / charcoal
779. brZmedura
civbervis rkinis misaRebi Saxturi Rumeli (gamoiyeneboda XV saukuneSi).
R домница
E furnace / bloomery
780. bude
brZmedSi _ mowyobiloba, romelic cecxlgamZle amonagisa da natkepnisagan Sedgeba, igi Tujis kriWis
macivarsa da CarCos Tujisa da widis zemoqmedebisagan icavs.
R футляр
E housing; case; casing; jacket; sheath; barree
781. bulati
maRalnaxSirbadiani foladi, romelic gansakuTrebuli struqturiT da zedapiris saxiT (,,uzoriT~,
naxWiT), maRali sisaliTa da drekadobiT gamoirCeva.
R булат (булатная сталь)
E damascus steel
782. bunker-dozatori
bunkeri masalebis dozirebuli gacemis mowyobilobiT.
R бункер-дозатор
E bin / dosing; hopper / measuring
783. bunkeri, xvimiri
tevadoba, romelic fxvieri da naWrovani masalebis (madani, naxSiri da sxva) Sesanaxad gamoiyeneba.
R бункер
E bin; hopper; bunker
784. buniki / polusis
magnitis an eleqtromagnitis gansazRvruli konfiguraciis nawili. igi nimuSSi an nakeTobaSi velis
magnituri Zalxazebis mocemuli ganawilebis misaRebad gamoiyeneba.
R наконечник / полюсный
E pole shoe; pole piece
785. burnoniti
PbCuSbS3 Sedgenilobis minerali, spilenZis, tyviis da stibiumis madani.
R бурнонит
E bournonite
786. buSti (defeqti)
kristalizaciis procesSi myar sxeulSi warmoqmnili mcire zomis siRrue (defeqti).
R пузырь
E bubble
787. b. / airis
gamdnar liTonSi, romelime nivTierebis amowvis procesSi warmoqmnili airis burTula.
R пузырь / газовый
E blowhole
788. buSti-amoburculoba
furclovani naglinis defeqti liTonis amoburculobis saxisa, romelic airuli buStebidan an ara-
liTonuri CanarTebiT daWuWyianebis Sedegad warmoiqmneba.
R пузырь-вздутие
E blister / bulging
789. buStebi
kristalizaciisas airebis gamoyofiT zodSi warmoqmnili siRrueebi.
R пузыри
E bubbles; blisters
790. b. / gaglinuli
naglinis defeqti wvrili grZivi bzarebis saxisa, romlebic zodis an Camosxmuli namzadis garegani an
qerqqveSa buStebidan warmoiqmneba.
R пузыри / раскатанные
E blisters / expanded; blisters / rolled-on
791. b. / meoreuli
mduRare foladis zodis RerZis axlos momrgvalebuli formis buStebi, romlebic fiWisebri buStebis
kvaldakval warmoiqmneba.
R пузыри / вторичные
E blisters / secondary
792. b. / fiWisebri
mduRare foladis zodSi jgufebad ganlagebuli fiWisebri buStebi, romlebic periferiidan centris-
kenaa gaWimuli.
R пузыри / сотовые
E blisters / honeycomb
793. b. / qerqqveSa
mSvidi foladis zodis defeqti, romelic wvrili daklaknili arxebis saxiT misi zedapiris siaxlovesaa
ganlagebuli.
R пузыри / подкорковые
E blisters / subcutaneous
794. buxari
konverteris xaxis momijnave qvab-utilizatoris vertikaluri airsatari.
R камин
E hood
795. buxari / orTqlsaorTqlebeli
buxari saorTqlebeli gacivebiT.
R камин / пароиспарительный
E hood / evaporating
796. buxti
dolze an buxtsaxvev manqanaze daxveuli grZeli mili.
R бухта
E bunch

g
797. gaaqtiureba
ix. aqtivacia.
798. gabrtyeleba / mavTulis
liTonis viwro (siganis sisqesTan Sefardeba  15) lentis misaRebi xerxi, romelic gluv glinebSi mrgva-
li dakalibrebuli mavTulis glinviT xdeba.
R плющение проволоки
E wire / flattening
799. gagleja, gawyveta
mkveTri moZraobiT (gakvriT) raimes mTlianobis darRveva da nawilebad dayofa.
R разрыв
E break; rupture
800. gadaberva
dnobis periodi konverterSi Tujis gaunaxSirbadoebis dasrulebis Semdeg.
R передувка
E overblowing; reblow
801. gadabruneba (naglinis), gverdis Sebruneba, gadayiraveba
liTonuri naxevarfabrikatis an namzadis sxvadasxva teqnologiuri, sakontrolo an satransporto
operaciebis dros mocemuli kuTxiT gadabrunebis (mobrunebis) operacia.
R кантовка
E turning
802. gadaglinva (meoreuli glinva)
naglinis ganmeorebiT glinva.
R перекатка (вторичная прокатка)
E reroling
803. gadadnoba
dnobis Cveulebrivi meTodiT liTonis dnobis da kristalizaciis procesi, romelic masSi mavne
minarevebisa da CanarTebis Semcirebis, agreTve sxmulis saWiro struqturis miRebis mizniT xdeba.
R переплав
E remelting
804. g. / eleqtronul-sxivuri
eleqtronul-sxivur RumelSi gadadnoba.
R переплав / электронно-лучевой
E remelting / electron-beem
805. g. / eleqtrowiduri
widis abazanaSi xarjvadi liTonuri eleqtrodis ararkaluri gadadnobis procesi, romlis drosac dno-
bisaTvis aucilebeli siTbo eleqtrogamtar widaSi eleqtruli denis gavlisas gamoiyofa.
R переплав / электрошлаковый
E remelting / electro-slag; ESR
806. g. / vakuumuri
gaiSviaTebul atmosferoSi gadadnoba.
R переплав / вакуумный
E remelting / vacuum
807. g. / vakuumur-rkaluri
gaiSviaTebul atmosferoSi kristalizatorSi xarjvadi eleqtrodis gadadnoba.
R переплав / вакуумный дуговой
E remelting / vacuum arc; VAR
808. g. / ormagi
erT agregatSi orjer an or sadnob agregatSi TanmimdevrobiT Catarebuli gadadnoba.
R переплав / двойной
E remelting / double
809. gadadnoba / plazmuri
plazmur RumelSi gadadnoba.
R переплав / плазменный
E remelting / plasma-jet
810. g. / plazmur-induqciuri
plazmur-induqciur RumelSi gadadnoba.
R переплав / плазменно-индукционный
E remelting / plasma induction
811. g. / plazmur-rkaluri
plazmur-rkalur RumelSi gadadnoba.
R переплав / плазменно-дуговой
E remelting / plasma-arc
812. gadavseba (kalibris liToniT)
winasasufTao kalibridan sasufTao kalibrSi Warbi liTonis Sesvla (iwvevs profilis defeqts).
R переполнение (калибра металлом)
E overfilling
813. gadakeTeba (gadamuSaveba)
masalis gadamuSavebis procesi, romlis Sedegadac misi qimiuri Sedgenloba, fizikuri da meqanikuri
Tvisebebi da agregatuli mdgomareoba icvleba (rogorc erTobliobaSi, aseve zogierTi maTganisa).
R передел
E conversion
814. gadakecva (wanakeci)
swori mdgomareobidan mkveTri gadaxra.
R заворот
E turnup (turndown)
815. g. / nawiburis
naglinis defeqti. (Txeli furclebis an lentebis nawiburebis adgilobrivi daWmuWna, moTelva), rome-
lic maTi viwro gamyvanebSi gatarebisas an glinebSi naglinis iribi miwodebisas warmoiqmneba.
R заворот кромки
E fold / edge
816. g. / torsis
naglinis defeqti, furclis an lentis torsis gadaRunva, romelic SemTxveviTi dartymis Sedegad
warmoiqmneba.
R заворот торца
E turnup (turndown) / end
817. gadakideba sarqvlebis
sarqvlebis sistemis meSveobiT martenis RumelSi airis moZraobis mimarTulebis Secvla.
R перекидка клапанов
E reversal / valve
818. gadakristaleba
1. kristalizaciis procesis produqtebis mravaljeradi dacalkevebiT liTonebisa da Senadnobebis ra-
finireba. 2. siTburi zemoqmedebiT liTonebis an Senadnobebis kristaluri gisosis cvlileba.
R перекристаллизация
E recrystallisation
819. g. / zonuri
ix. zonuri dnoba.
820. gadametamoWma
naglinis defeqti, romelic amoWmis reJimis darRvevisas, liTonis zedapiris adgilobrivi an saerTo
amoWmis saxiTaa warmoqmnili.
R перетрав
E overpickling
821. gadametsaxurebeli / orTqlis
saqvabe agregatis orTqlis gadasaxurebeli elementi, e. i. misi temperaturis momateba gajerebis
temperaturis zeviT.
R пароперегреватель
E superheater
822. gadamuSaveba / meoTxe
naglinis Tvisebebis gasaumjobeseblad da dasaxuli zomebis sizustis gasazrdelad misi damatebiTi
damuSaveba.
R передел / четвёртый
E additional processing of rolled products
823. gadamuSaveba / meore
Tujis foladad gadamuSaveba.
R передел / второй
E steelmaking (from hot metal)
824. g. / mesame
mocemuli formisa da zomis liTonis nakeTobis wneviT damuSavebiT miReba.
R передел / третий
E working / plastic
825. g. / pirveli
brZmedSi rkinis madnidan Tujis miReba.
R передел / первый
E ironmaking / blast-furnace
826. g. / fosforiani
martenis RumelSi an Jangbadis konverterSi fosforiani Tujidan foladis gamodnoba.
R передел / фосфористый
E refining / phosphoric iron
827. g. /saTbobis Termuli
bunebrivi saTbobis daSla misi xarisxis gaumjobesebis mizniT an samrewvelo gamoyenebisaTvis qimiuri
produqtebis misaRebad.
R переработка топлива / термическая
E thermal processing of fuels
828. gadamRuni / rulonis bolos
civi glinvis furcelsaglinav dganebsa da milSesaduRebel agregatebze gamSlelis SemadgenlobaSi
Semavali rulonebis boloebis gadamRuni eleqtromagnituri an xvetia tipis meqanizmi.
R отгибатель конца рулона
E puller / tail; opener / coil; devise / coil tailing; stripper / tail
829. gadamyiravebeli, gadamyiravebeli mowyobiloba
zodis vertikaluridan horizontalur mdgomareobaSi gadabrunebis da momWimavi dganis xazSi
mimwodebeli meqanizmi.
R опрокидыватель
E tripper; tumbler
830. gadamwodi
sazomi, sasignalo, maregulirebeli an marTvis mowyobilobis elementi, romelic sakontrolo sidides
(wneva, temperatura, sixSire, denis Zala, Zabva da a. S.) iseT signalad gardaqmnis, romelic gasazomad,
gadasacemad, Sesanaxad, dasamuSaveblad saregistraciod da marTvis procesebze zemoqmedebisaTvisaa mo-
saxerxebeli.
R датчик
E transducer
831. g. / deformaciis
ix. tenzometri.
832. g. / rsma-s kristaluri
energodispersiuli speqtrometris ZiriTadi elementi _ LiSi tipis kristali, romelic nimuSSi aRgzne-
buli rentgenuli maxasiaTebeli gamosxivebis energiis gasazomad gamoiyeneba.
R датчик / кристаллический
E transducer / crystal
833. gadanatexebi
furclisa da lentis zedapiris defeqti mqise ganivi naTeli zolebis saxiT, romlebic rulonebis
daxvevisas an gaSlisas mkveTri gadaRunvebis Sedegad warmoiqmneba.
R изломы
E breaks; fractures
834. gadanaWeri
rRveva, romelic masalis erTi nawilis meoris mimarT, mxebi Zabvebis moqmedebiT, ZvriT xdeba.
R срез
E cut; section
835. gadaJangva
wonasworul Sedgenilobaze metad liTonuri an widis nadnobis JangbadiT gajereba.
R переокисление
E overoxidation
836. gadarecxva
gamdidrebisas _ pulpaSi myofi reagentebis an Slamebis mocilebis procesi, maTi Sesqelebis da Semdgomi
repulpaciiT.
R отмывка
E washing; tinting
837. gadarCeva / madnis
gamdidrebisas – madnis naWrebis gadarCeva misi daxarisxebisas.
R рудоотборка
E separation / ore
838. gadasasvleli / Tujis
skimeris Semdeg Tujis Raris fskeris SemaRleba ubanze, romelic brZmedidan Tujis gamoSvebisas Txevadi
Tujis widisagan gancalkevebis mizniT xdeba.
R перевал / чугунный
E skimmer
839. gadasvla / adidvis
liTonis ganivkveTis Secvlis safexuri misi erT adidaSi gawelvisas.
R переход волочения
E transition / drawing
840. g. / blant-myife
1. rRvevis blanti meqanizmidan myifeze gadasvla. 2. temperaturis an gamocdis siCqaris cvlilebisas
rRvevis mikroskopuli meqanizmis cvla blantidan myifemde, rogorc wesi, moculobadacentrebuli kubu-
ri gisosis mqone liTonebisa da SenadnobebisaTvisaa damaxasiaTebeli.
R переход / вязко-хрупкий
E transition / brittle-plastic
841. g. / meore gvaris fazuri
fazuri gadasvla, romlis drosac nivTierebis siTbotevadoba da Termuli gafarToebis koeficienti
naxtomiseburad icvleba, xolo entropia da simkvrive analogiurad ar icvleba; am dros fazuri
gadasvlis siTbo arc gamoiyofa da arc STainTqmeba.
R переход второго рода / фазовый
E transition / second-order phase
842. g. / pirveli gvaris fazuri
fazuri gadasvla, romlis drosac nivTierebis entropia da simkvrive naxtomiseburad icvleba da fazuri
gadasvlis siTbo gamoiyofa an STainTqmeba.
R переход первого рода / фазовый
E transition / first-order phase
843. g. / fazuri
gare pirobebis cvlilebisas nivTierebis erTi fazidan meoreSi gadasvla.
R переход / фазовый
E transition (transformation) / phase
844. gadatana
mravalricxovan nawilakebian sistemebSi Termodinamikuri wonasworobis darRvevis SemTxvevaSi (am sis-
temis sivrceSi) mimdinare masis, impulsis, energiis, eleqtruli muxtis da sxv. gadaadgilebis Seuqcevi
procesi, romelic am sidideebis gaTanabrebiskenaa mimarTuli.
R перенос
E transport; transfer
845. g. / masis
ix. masis mimocvla.
846. g. / paraleluri
ix. translacia.
847. gadayovneba
dayovnebis gadaWarbeba mocemuli drois xangrZlivobaze.
R передержка
E excessive holding
848. gadacema / masis
or nivTierebas an or fazas Soris gamyofi zedapiris an SeRwevadi kedlis gavliT masis mimocvla.
R массопередача
E transfer / mass; transport / mass
849. gadaciveba
1. gardaqmnis wonasworul temperaturaze dabla gaciveba. 2. maRaltemperaturuli fazis misive
dabaltemperaturuli wonasworuli fazuri gardaqmnis temperaturaze ufro qvemoT gaciveba.
R переохлаждение
E overcooling
850. gadacoceba / dislokaciis
kvanZTSorisi atomebis dislokaciis xazTan an vakansiebTan difuziiT kiduri (sasazRvro) dislokaciis
xazis, srialis erTi sibrtyidan, misive paralelur, meore sibrtyeSi gadaadgileba
R переползание дислокаций
E climb / dislocations
851. gadacxoba
Secxobis temperaturis an dayovnebis drois gadametebisas wnexilis Secxobis procesSi aRZruli
Seuqcevi procesi, romelic struqturis darRvevaSi an formis damaxinjebaSi gamoixateba.
R перепекание
E overbaking
852. gadaZveleba
foladis an sxva Senadnobis Termuli damuSaveba, romelic ufro maRal temperaturaze da ufro xangr-
Zlivi dayovnebiT xdeba, vidre daZveleba; procesi masalis ufro wonasworuli mdgomareobis misaRebadaa
saWiro.
R перестаривание
E overaging
853. gadawva
liTonis an Senadnobis Termuli damuSavebis Seuqceveli defeqti, romelic marcvlis sazRvrebis
daJangvaSi an SemodnobaSi vlindeba. procesi dakavSirebulia gansazRvrul temperaturaze mniSvnelovnad
ufro maRal temperaturaze gaxurebasTan. am defeqtis Tavidan acileba ganmeorebiTi Termuli damu-
SavebiT SeuZlebelia.
R пережог
E burning
854. gadawnexa
fxvnilovani masalebis wnexisas wnexis dasaSveb wnevaze gadaWarbebuli wnevis ganviTarebis dros
warmoqmnili defeqti, romelic ganSrevebuli bzarebis warmoqmniT vlindeba.
R перепрессовка
E overpressing
855. gadawyoba / dganis
profilebis an zolebis sxva formis an zomis glinvis mizniT dganis awyobis Secvla.
R перестройка стана
E reconstruction / mill; rearrangement
856. gadaxra / naxevargamtaruli naerTis steqiometriidan
sinTezirebul naerTsa da steqiometriuli Sedgenilobis imave qimiur naerTSi erTsaxeliani qimiuri
elementis Sedgenilobis sxvaoba.
R отклонение от стехиометрии полупроводниковых соединений
E redivation from stoichiometry of semiconductors
857. gadaxureba
1. liTonis gaxurebis reJimis darRveva, rac mis maRal temperaturaze xangrZlivi droiT dayovnebaSi
mdgomareobs. glinvisas naglinSi naglejebs warmoqmnis. 2. foladis Termuli damuSavebis Seqcevadi de-
feqti, romelic msxvili marcvlisa da vidmanSteturi struqturis formirebaSi vlindeba. procesi Ac3
temperaturaze mniSvnelovani gadaWarbebiT gaxurebisas mimdinareobs. ganmeorebiTi Termuli
damuSavebisas wuni SesaZlebelia Tavidan iqnes acilebuli.
R перегрев
E overheating; superheat
858. gadajereba
nivTierebis Warbi koncentracia, romelic imyofeba xsnarSi mocemul pirobebSi misi (am nivTierebiT)
gajerebis Semdeg. (xsnaris aramdgradi mdgomareoba).
R пересыщение
E oversaturation; supersaturation
859. gadideba / sasargeblo
optikuri an eleqtronul-optikuri sistemis maqsimaluri gadideba, romlis farglebSic misi garCevis
sazRvrebis realizeba xdeba.
R увеличение / полезное
E magnification / useful
860. gadnoba1
myari masalis Txevad mdgomareobaSi gadayvana dnobis ufro maRal temperaturaze gaxurebisas.
R расплавление
E meltdown; fusion
861. gadnoba2
nivTierebis myari mdgomareobidan Txevad mdgomareobaSi gadasvlis procesi.
R плавление
E fusion; melting
862. gadnoba (sawyis etapze)
rkaluri foladsadnobi Rumlis dnobis periodSi eleqtrodis qveS warmoqmnili (pirveladi nadnobis)
,,Webi”.
R проплавление
E melting; fusion
863. g. / JangviTi
gadnoba mJangav atmosferoSi.
R плавление / окислительное
E melting / oxidation
864. gadoliniumi
qimiuri elementi, Gd, atomuri masa = 157.25; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebs, tdn 1312°C; es elementi
Sedis im Senadnobebis SedgenilobaSi, romlebic foladis ganJangvisa da modificirebisaTvis gamoiyeneba.
R гадолиний
E gadolinium
865. gavalcva
liTonebis wneviT damuSavebis formis Semcvleli operacia, romelic milis elementebis gasafarToeblad
da gasamkvriveblad gamoiyeneba.
R развальцовка
E forming / bead; beading; flaring
866. gavarjiSeba, wvrTna, wafva (liTonebisa)
gamZleobis zRvris gazrdis mizniT liTonis (nakeTobis) winaswar perioduli (cikluri) datvirTva.
R тренировка (металлов)
E training; ageing
867. gavrceleba / bzaris stabiluri
garegani meqanikuri energiis miyvaniT (modebiT) bzaris sakontrolebeli ganviTareba, romelic
warmomqmneli Zabvis SeCerebasTan erTad wydeba.
R распространение трещины / стабильное
E propagation / stable crack
868. gazifikacia
maRal temperaturaze haeriT an wylis orTqliT daJangvis Sedegad myari an Txevadi saTbobis sawvav
airebad gardaqmna.
R газификация
E gasification
869. g. / plazmuri
gazifikacia, romlis drosac reagentebis gaxureba plazmur reaqtorebSi plazmatroniT generirebuli
plazmis WavliT xdeba.
R газификация / плазменная
E gasification / plasma
870. gazomva
operacia, romlis meSveobiTac erTi sididis meoris erTgvarovan sididesTan fardoba ganisazRvreba;
ricxvi, romelic am Tanafardobas gamoxatavs.
R измерение
E measurement
871. gazomvebi / pirveladi
stereologiaSi optikuri xelsawyos dakvirvebis sibrtyeze nimuSis struqturis detalebis gazomva.
R измерения / первичные
E measurements / primary
872. gazrda / monokristalebis
nadnobebis kristalizaciiT an orTqlis fazidan moculobiTi monokristalebis, an monokristaluri epi-
taqsiuri Sreebisa da firebis saxiT nivTierebebis miReba.
R выращивание монокристалов
E growing / single crystals (monocrystals)
873. gazsadeni
ix. airsadeni.
874. gaTanabreba / temperaturis
mocemul temperaturamde gaxurebuli nakeTobis zedapirisa da gulis erT da imave temperaturis maC-
veneblamde miyvana
R выравнивание температуры
E equalizing / temperature
875. gaTboba1
teqnologiuri procesebis Catarebis mizniT Rumlis siTboTi momarageba da siTburi danakargebis anaz-
Raureba.
R отопление
E heating
876. gaTboba2
abazanis mocemuli temperaturis SenarCunebis an zodis kontrolirebuli gacivebis mizniT siTbos
miyvana.
R обогрев
E heating
877. g. / airuli
airuli saTbobiT gaTboba.
R отопление / газовое
E heating / gas
878. g. / airuli
sanamate zesadgamSi bunebrivi an koqsis airis wviT boyvSi foladis zodis zeda nawilis gaTboba.
R обогрев / газовый
E heating / gas
879. g. / eleqtrorkaluri
grafitis eleqtrodsa da liTonis zedapirs Soris anTebuli eleqtruli rkaliT boyvSi foladis zodis
zeda nawilis gaTboba.
R обогрев / электродуговой
E heating / arc
880. g. / mazuTiani
Txevadi saTbobis, mazuTis, wviT gaTboba.
R отопление / мазутное
E heating / fuel oil
881. gakveTa
Wedvisas da Stampvisas namzadSi gamWoli naxvretis misaRebad dasamTavrebeli operacia.
R просечка
E punching
882. gakirianeba
kiriani sapoxi danafaris datana glinulaze an mavTulze civad adidvamde Camqrali kiris cxel
wyalxsnarSi maTi mravaljeradi CaZirviT.
R известкование
E coating / lime
883. galaqva
liTonis zedapiris dafarva laqis damcavi an dekoratiuli feniT.
R лакирование
E laquering
884. galeniti, tyviis kriala
minerali, tyviis sulfidi, PbS, tyviis warmoebis ZiriTadi madani.
R галенит
E galenite
885. galvanoplastika
eleqtrolizuri daleqviT zusti liTonuri aslebis miRebis meTodi.
R гальванопластика
E galvanoplastics; electroforming
886. galvanostegia
eleqtrolizuri daleqviT Txeli damcavi an dekoratiuli liTonuri danafaris miRebis meTodi.
R гальваностегия
E electroplating
887. galvanoteqnika
galvanoplastikisa da galvanostegiis saerTo dasaxeleba.
R гальванотехника
E electrodeposition
888. gali
saglinavi dganis ZiriTadi konstruqciuli elementi, romelic ori sadgarisagan Sedgeba. igi glinebis
sakisrebianad an kbilana glinebis sayrdens warmoadgens.
R клеть (прокатная)
E stand
889. gali / boloswina (winasasufTao)
sasufTaos wina gali, romelSic naglini mza produqciis formisa da zomebis miaxloebul formasa da
zomebs iRebs.
R клеть / предчистовая
E stand / prefinishing
890. g. / duo
ix. orgliniani gali
891. g. / eqvsgliniani
gali, romelSic eqvsi glinia dayenebuli (ori muSa da oTxi sayrdeni an ori muSa, ori Sualeduri da
ori sayrdeni).
R клеть / шестивалковая
E stand / six-high
892. g. / ejeruli
ix. vertikaluri gali.
893. g. / vertikaluri, ejeruli gali, ejeri
vertikalurglinebiani muSa gali, romelic slabebis an zolebis ganivi moWimvisTvisaa gankuTvnili.
R клеть / вертикальная
E edger; stand / edging
894. g. / kbilana
saglinavi dganis mTavari xazis elementi, romelic kbilebis Tanabari raodenobis mqone ori kbilana
glinisagan Sedgeba; misi daniSnulebaa mTavari elZravadan an reduqtoridan glinebze gadacemuli mgrexi
momentis dayofa.
R клеть / шестерённая
E stand / pinion
895. g. / kvarto
ix. oTxgliniani gali.
896. g. / mimmarTveli
gali, romelic rulonis lentis sayalibo dganSi Sesvlisas misi TanaRerZuli orientaciisTvisaa gan-
kuTvnili.
R клеть / направляющая
E stand / guide
897. g. / moWimvis
momWimavi dganis muSa gali.
R клеть / обжимная
E rougher; stand breakdown
898. g. / mravalgliniani
sxvadasxva diametris (muSa da sayrdeni) sxvadasxva vertikalur sibrtyeSi ganlagebuli eqvsi, Tormeti
an oci glinisagan Sedgenili muSa gali (Cveulebriv, furcelsaglinavi dganisa).
R клеть / многовалковая
E stand / multiroll
899. g. / muSa
saglinavi dganis mTavari xazis ZiriTadi elementi, romelic glinebis ganlagebis, regulirebisa da
damagrebis mowyobilobebs Seicavs. es elementi glinebSi liTonis deformaciisTvisaa gankuTvnili.
R клеть / рабочая
E stand / work(ing)
900. g. / nakermimmarTveli
specializebuli samgliniani gali, dayenebuli saSemduReblo kvanZis win an milSesaduRebeli agregatis
sayalibo dganis bolo gali, romelic aRWurvilia mimmarTveli sayeluriT da SesaduRebel kvanZSi
dayalibebuli namzadis nawiburebis zusti SepirapirebisTvisaa gankuTvnili.
R клеть / шовнаправляющая
E stand / seam-guiding
901. g. / nawibursaRunavi
namzadis nawiburis sayalibo gali, romelic sadgaris, Siga orgaliani garsakris, gare mimmarTveli gli-
nebis, damwoli da saregulirebeli meqanizmebisagan Sedgeba.
R клеть / кромкогибочная
E beader; edge former
902. g. / oTxgliniani, kvarto gali
muSa gali (Cveulebriv, furcelsaglinavi dganisa), erT vertikalur sibrtyeSi ganlagebuli oTxi
gliniT, romelTagan ori ufro mcire diametris Siga glini muSaa, xolo ori gare diddiametriani glini
ki _ sayrdeni glinebia.
R клеть / четырёхвалковая
E stand / four-high
903. gali / orgliniani, duo gali
gali, erT vertikalur sibrtyeSi ganlagebuli ori horizontaluri gliniT.
R клеть / двухвалковая
E stand / two-high
904. g. / ocgliniani
mravalgliniani gali, romlis TiToeuli muSa glini glinvisas uSualod or glins eyrdnoba, rac
stabilur mdgomareobas ganapirobebs. glinvis Zalva ki muSa glinidan sadgars glinebis sistemiT,
sayrdeni gorgolaWebisa da pirveli da meore Sualeduri glinebis CaTvliT gadaecema.
R клеть / двадцативалковая
E stand / twenty-high
905. g. / pirveladi
gali, romelSic glinvis sawyisi stadia xorcieldeba.
R клеть / черновая
E rougher; stand / roughing
906. g. / reversiuli
gali, romlis konstruqciac glinebis brunvis mimarTulebis Secvlis SesaZleblobas iTvaliswinebs.
R клеть / реверсивная
E stand / reversing rolling
907. g. / saboloo (sasufTao)
gali, romelSic glinvis damamTavrebeli operacia xorcieldeba.
R клеть / чистовая
E stand / finishing
908. g. / saglinavi
dganis ZiriTadi nawili, romelic ori Camosxmuli sadgarisagan Sedgeba da glinebis sayrdens
warmoadgens.
R клеть / прокатная
E stand / roll mill
909. g. / samgliniani, trio gali
muSa gali (sortuli an furcelsaglinavi dganisa) erT vertikalur sibrtyeSi ganlagebuli sami gliniT.
R клеть / трёхвалковая
E stand / three-high
910. gali / sauToebeli
gare xiwvis moclis Semdeg SenaduRi nakeris gasagluvebeli mowyobiloba.
R клеть / гладильная
E stand / planishing
911. g. / safarToebeli
gali, romelSic slabi an furclovani namzadi horizontalur sibrtyeSi 90є-iani kuTxiT mobrunebis
Semdeg furclis siganis mosamateblad ganivi mimarTulebiT gaiglineba.
R клеть / уширительная
E stand / broadside (spreading)
912. g. / sayalibo
milSesaduRebeli agregatis sayalibo an sayaliboSesaduRebeli dganis gali.
R клеть / формовочная
E stand / forming
913. g. / trio
ix. samgliniani gali.
914. g. / universaluri
muSa gali, horizontaluri da vertikaluri glinebiT, romelic liTonis urTierTperpendikularuli
mimarTulebiT moWimvisTvisaa gankuTvnili.
R клеть / универсальная
E stand / universal (mill)
915. g. / winaswardaZabuli
muSa gali, romlis konstruqciac meqanikuri an hidravlikuri kumSvis Zalvis winaswar modebis
SesaZleblobas uzrunvelyofs, rac galis drekad deformacias iwvevs. igi im deformacias aRemateba,
romelsac glinvisas liToni glinebze iwvevs, rac gasaglini nakeTobis sizustes amaRlebs.
R клеть / предварительного напряжения
E stand / prestressed mill
916. gali / horizontaluri
gali horizontaluri glinebiT.
R клеть / горизонтальная
E stand / horizontal mill
917. galiumi
qimiuri elementi, Ga, atomuri masa = 69.72; igi miekuTvneba iSviaT gabneuli liTonebis jgufs. tdn 29.8°C.
es elementi birTvul reaqtorebSi gamoyenebul Txevadi Tbogadamtani Senadnobebis SedgenilobaSi Sedis.
R галий
E gallium
918. gama-defeqtoskopi
gamagrafiuli defeqtoskopiis mowyobiloba, romelSic maionebeli gamosxivebis misaRebad gama-
gamosxivebis radioaqtiuri wyaro gamoiyeneba.
R гамма-дефектоскоп
E flaw detection / gamma-ray
919. gama-defeqtoskopia
ix. gamagrafiuli defeqtoskopia.
920. gama-rezonansi / birTvuli
ix. mesbaueris efeqti.
921. gama-sxivuri defeqtoskopia
ix. gamagrafiuli defeqtoskopia.
922. gamdidreba
ix. sasargeblo wiaRiseulis gamdidreba.
923. g. / gravitaciuli
gamdidreba, romelic sxvadasxva simkvrivis mqone mineralebis gravitaciul an centridanul velSi Txe-
vad an airad areSi dayofas emyareba.
R обогащение / гравитационное
E separation / gravity; concentration / gravity; dressing / gravity
924. g. / eleqtromagnituri
ix. magnituri gamdidreba.
925. g. / eleqtrostatikuri, eleqtroseparacia
Zlieri eleqtruli velebisa da eleqtrulad damuxtuli dispersirebuli nivTierebebis urTierT-
qmedebaze, agreTve am nivTierebebis eleqtrul velSi moZraobis Taviseburebaze damyarebuli gamdidreba.
R обогащение / электростатическое
E separation / electrostatic
926. g. / magnituri, eleqtromagnituri gamdidreba
gamdidrebis xerxi, romelic dasacalkevebeli komponentebis magnituri Tvisebebis sxvadasxvaobas emya-
reba.
R обогащение / магнитное
E separation / magnetic
927. g. / mSrali
mSrali haeris areSi mimdinare gamdidreba.
R обогащение / сухое
E dressing / dry
928. g. / mZime siTxeebSi
gravitaciuli gamdidrebis meTodi, romelic erTze meti sididis simkvrivis mqone Txevad areebSi mimdi-
nareobs.
R обогащение в тяжёлых жидкостях
E separation / heavy-liquid
929. g. / mZime suspenziebSi
gamdidrebis gravitaciuli meTodi suspenziaSi, romlis simkvrivec masSi damamZimeblebis SetaniT
regulirdeba.
R обогащение в тяжёлых суспензиях
E separation / heavy-media (float-sink)
930. g. / naxSirebis
naxSirbadSemcveli mdgenelebis gancalkeveba fuWi qanisagan, romelic naxSirbads ar Seicavs.
R обогащение углей
E cleaning (washing) / coal
931. g. / radiometriuli
gamdidreba, romelic emyareba mineralebis Tvisebas, gamoasxivos an Seamciros gamosxiveba.
R обогащение / радиометрическое
E concentration / radiometric
932. gamdidreba / sasargeblo wiaRiseulis, gamdidreba
sasargeblo wiaRiseulis pirveladi damuSavebis procesebis kompleqsi, romlis mizani sasargeblo
mineralebis fuWi qanisagan mocilebaa.
R обогащение полезных ископаемых
E dressing / mineral resources
933. g. / seleqciuri
TiToeuli mineralis gamoyofa calkeuli produqtis saxiT, romelic damoukidebeli metalurgiuli
gadamuSavebisTvisaa vargisi.
R обогащение / селективное
E separation / selective
934. g. / sveli
Txevad areSi mimdinare gamdidreba.
R обогащение / мокрое
E dressing / wet
935. g. / flotaciuri
ix. flotacia.
936. g. / jarTis
arasasurveli komponentebis mocilebiT jarTis danagvianebis Semcireba.
R обогащение лома
E separation / scrap
937. gamdidrebadoba
madnebidan da naxSirebidan sasargeblo (faseuli) komponentebis amoRebis SesaZlebeli sisrulis teq-
nologiuri Sefaseba.
R обогатимость
E dressability
938. gamkvriveba, SemWidroeba
1. wnexisa da Secxobis procesebSi fxvnilovan masalebSi jamuri forianobis Semcireba. 2. aRmdgeni Ter-
muli damuSavebis procesSi aramTlianobebis gaqrobis an maRal temperaturebze yovelmxriv wnevis
modebiT masalis simkvrivis mateba.
R уплотнение
E compacting
939. gamomgdebi
saxurebeli Rumlidan namzadebis gamosatani meqanizmi.
R выталкиватель
E ejector; ejecting device; kicker; kickoff; pusher ejector; pucher
940. gamonayofebi
axali fazis nawilakebi (Cveulebriv, wvrildispersuli), romlebic gadajerebuli myari xsnaris
daSlisas warmoiqmneba.
R выделения
E precipitates
941. g. / arakoherentuli
gamonayofebi myar xsnarSi (matricaSi) calkeul nawilaksa da matricas Soris arakoherentuli gamyofi
sazRvrebiT.
R выделения / некогерентные
E precipitates / noncoherent
942. g. / koherentuli
gamonayofi, romelsac ZiriTad fazasTan (matricasTan) koherentuli sazRvrebi aqvs.
R выделения / когерентные
E precipitates / coherent
943. g. / marcvalTsasazRvro, marcvalTSorisi gamonayofebi
liTonis an Senadnobis marcvlebis sazRvrebze warmoqmnili gamonayofebi.
R выделения / зернограничные
E precipitates / grain boundary
944. g. / marcvalTSorisi
ix. marcvalTsasazRvro gamonayofebi.
945. g. / meoreuli
axali fazis nawilakebi, romlebic gacivebisas myari xsnaridan, komponentebis xsnadobis Semcirebis gamo
gamoiyofa.
R выделения / вторичные
E precipitates / secondary
946. g. / nawilobriv koherentuli
gamonayofebi myar xsnarSi (matricaSi), calkeul nawilaksa da matricas Soris naxevrad koherentuli
gamyofi sazRvrebiT.
R выделения / частично когерентные
E precipitates / semicoherent
947. gamonayofebi / pirveladi
kristalizaciis procesSi nadnobidan warmoqmnili kristalebi, romlebic liTonis struqturaSi cal-
keuli struqturuli mdgenelis saxiT gamovlindeba.
R выделения / первичные
E precipitates / primary (initial)
948. g. / fazaTSorisi, marcvalTsasazRvro gamonayofebi
qveevteqtioduri legirebuli foladis feritSi Zewkvis saxiT ganlagebuli wvrildispersiuli karbi-
duli CanarTebi, romlebic fazaTSoris sazRvrebze austenitis feritSi gardaqmnisas warmoiqmneba.
R выделения / межфазовые
E precipitates / interphase
949. g. / fazaTSorisi
ix. marcvalTsasazRvro gamonayofebi.
950. gamoorTqvla1
duRilisas gamxsnelis nawilobrivi aorTqlebiT xsnarebis koncentraciis amaRleba.
R выпаривание
E evaporation
951. gamoorTqvla2
vercxliswylis gamosaxdelad (gamosadevnad) oqros myari amalgamis 750-800°C temperaturaze dayovnebis
procesi.
R отпарка
E evaporation
952. gamosavali / denis mixedviT
teqnologiuri eleqtroenergiis nawili, romelic eleqtrolizis meTodiT mza produqciis miRebaze mo-
dis.
R выход по току
E yield / power
953. g. / energiis mixedviT
eleqtrolizis meTodiT erTeuli produqciis misaRebad saWiro energiis kuTri xarjis Sebrunebuli si-
dide.
R выход по энергии
E efficiency / power; yield / energy
954. g. / vargisis
1. mza nakeTobis masis fardoba im namzadebis masasTan (gamosaval masalasTan), romelic am nakeTobaTa
misaRebad gamoiyeneboda. 2. dnobis procesSi miRebuli Txevadi liTonis wili, romelic liTonuri Cana-
tvirTis masaze modis.
R выход годного
E yield
955. g. / produqtis
gamdidrebisas miRebuli produqtis masis sawyisi masalebis masasTan fardoba.
R выход продукта
E yield / product
956. g. / widis
1. teqnologiuri maCvenebeli, romelic iribad brZmedis kazmSi rkinis Semcvelobas (simdidres)
axasiaTebs. 2. ix. widis jeradoba.
R выход шлака
E ratio / slag; yield / slag
957. gamosaxuleba
sagani, suraTi, romelic raimes (vinmes) gamosaxavs; raimes mxedvelobiTi aRwarmoeba.
R изображение
E image
958. g. / muqfoniani
gamosaxuleba, romelic optikur mikroskopSi daxrili sxivebiT, xolo eleqtronulSi difragirebuli
konebiT formirdeba; am dros sakvlevi nimuSis detalebi bnel areze ganaTebuli (naTeli) ubnebis saxiT
gamovlindeba.
R изображение / тёмнопольное
E image / dark-field
959. gamosaxuleba / naTelfoniani
gamosaxuleba, romelic mikroskopSi sinaTlis an eleqtronebis konis centraluri nawiliT formirdeba;
am dros sakvlevi nimuSis detalebi ganaTebul (naTel) areze bneli ubnebis saxiT gamovlindeba.
R изображение / светлопольное
E image / bright-field
960. g. / optikuri
obieqtis mier gamosxivebul da misi konturis da detalebis aRmwarmoebel sxivebze optikuri sistemis
moqmedebis Sedegad miRebuli suraTi.
R изображение / оптическое
E image / optical
961. gamosxiveba
1. sivrceSi gavrcelebuli romelime bunebis talRa an romelime nawilakis nakadi. 2. gamosxivebis
procesi.
R излучение
E radiation; emission
962. g. / damuxruWebiT
1. eleqtromagnituri gamosxiveba, romelic damuxtuli nawilakebis mimarTuli nakadis antikaTodis niv-
TierebasTan Sejaxebisas aRiZvreba. 2. ix. rentgenuli gamosxivebis uwyveti speqtri.
R излучение / тормозное
E radiation / braking (collision)
963. g. / difuzuri, izotropiuli gamosxiveba
gamosxiveba, romlis drosac gamosxivebis sikaSkaSe yvela mimarTulebiT erTnairia.
R излучение / диффузное
E radiation / diffuse
964. g. / efeqturi
sxeulis sakuTari da anarekli gamosxivebis jami.
R излучение / эффективное
E radiation / effective
965. g. / izotropiuli
ix. difuzuri gamosxiveba.
966. g. / integraluri
0-idan -mde sigrZis diapazonSi yvela talRis gamosxiveba.
R излучение / интегральное
E radiation / total
967. g. / infrawiTeli
gamosxiveba 0.8-800 mkm sigrZis talRebis diapazonSi, romelic adamianis TvaliT ar aRiqmeba.
R излучение / инфракрасное
E radiation / infrared
968. g. / maionebeli
dasasxivebel sxeulSi atomebisa da molekulebis ionizaciis gamomwvevi gamosxiveba.
R излучение / ионизирующее
E radiation / ionizing
969. g. / maxasiaTebeli rentgenuli, rentgenuli gamosxivebis xazobrivi speqtri
rentgenuli gamosxiveba, romelic TiTouli elementis atomebisaTvis gansazRvruli energiiT (sixSiriT
an talRis sigrZiT) xasiaTdeba. igi eleqtronebis ufro dabal energetikul doneze iZulebiTi
gadasvlis Sedegad gamosxivdeba.
R излучение / характеристическое рентгеновское
E radiation / characteristic X-ray
970. g. / monoqromatuli, speqtruli gamosxiveba
erTi gansazRvruli talRis sigrZis eleqtromagnituri gamosxiveba.
R излучение / монохроматическое
E radiation / monochromatic
971. g. / rentgenuli
eleqtromagnituri gamosxiveba, romlis talRis sigrZe ultraiisfer da gama-gamosxivebas Soris diapa-
zonSi imyofeba.
R излучение / рентгеновское
E radiation / X-ray
972. g. / sakuTari
sxeulis gamosxiveba (anarekli gamosxivebis gauTvaliswineblad), romelic misi fizikuri TvisebebiTa da
temperaturiT ganisazRvreba.
R излучение / собственное
E emission / intrinsic; self-radiation
973. gamosxiveba / seleqciuri
talRis sigrZis mxolod calkeuli intervalebis zRvrebSi mimdinare gamosxiveba.
R излучение / селективное
E radiation / selective
974. g. / (si)Tburi gamosxiveba
talRis sigrZis 0.4-800 mkm diapazonSi mimdinare gamosxiveba, romelic xilul da infrawiTel gamosxi-
vebas Seicavs.
R излучение / тепловое
E radiation / thermal
975. g. / speqtruli
ix. monoqromatuli gamosxiveba.
976. g. / STanTqmuli
sxeulze dacemuli gamosxivebis nawili, romelic sxeulis mier STainTqmeba da misi temperaturis zrdas
iwvevs.
R излучение / поглощённое
E radiation / absorbed
977. g. / xiluli
adamianis TvaliT aRsaqmeli gamosxiveba 0.4-0.8 mkm sigrZis talRebis diapazonSi.
R излучение / видимое
E radiation / visible
978. gamosxivebadoba
sxeulis erTeuli zedapiridan gamosxivebis simZlavre.
R излучательность
E radiationibility
979. gamotvifvra (gamownexa)
liTonebis wneviT damuSavebisas formis Semcvleli operacia, romlis Sedegadac namzadis nawilis dasma
mimdinareobs.
R высадка
E heading; upset(ing)
980. g. / civi
namzadis winaswargauxureblad gamotvifvra.
R высадка / холодная
E heading / cold; upset(ing) / cold
981. g. / cxeli
winaswargaxurebuli namzadis gamotvifvra.
R высадка / горячая
E heading / hot; upset(ing) / hot
982. gamotutva
gamxsnelis saSualebiT myari masalebis calkeuli mdgenelis amoReba, rac emyareba amosaRebi nivTierebis
unars, ukeTesad gaixsnas, vidre dasamuSavebeli masalis sxva mdgeneli; gamoiyeneba hidrometalurgiis
wesiT madnebidan liTonis amosaRebad, fxvnilTa metalurgiaSi da sxv.
R выщелачивание
E leaching; vatting
983. g. / agitaciuri
madnebidan oqros amoReba. cianidur tuteebSi maTi seleqciuri gaxsniT, intensiuri areviTa da pulpis
haeris JangbadiT gajerebiT.
R выщелачивание / агитационное
E leaching / agitation
984. g. / avtoklavuri
atmosferulze maRali wnevis pirobebSi mimdinare gamotutva.
R выщелачивание / автоклавное
E leaching / pressure
985. g. / amiakuri
amiakis xsnariT mimdinare gamotutva.
R выщелачивание / аммиачное
E leaching / ammonia
986. g. / baqteriuli
mikroorganizmebis meSveobiT madnidan Zvirfasi liTonebis gamotutva.
R выщелачивание / бактериальное
E leaching / bacterial
987. g. / gamdinare
gamxsnelis nakadSi mimdinare gamotutva.
R выщелачивание / проточное
E leaching / running-water
988. g. / grovis
nayaridan da Raribi madnebidan specialurad mowyobil Ria moednebze mimdinare Zvirfasi komponentebis
gamotutva.
R выщелачивание / кучное
E leaching / heap
989. gamotutva / eqstraqciuli
gamotutva, romelic eqstragentis TanxlebiT mimdinareobs.
R выщелачивание / экстракционное
E leaching / extractive
990. g. / Tiosulfaturi
haeris Jangbadis TanxlebiT, natriumis an amoniumis Tiosulfatis xsnarebis saSualebiT, iAu(S2O3)2–3 ti-
pis kompleqsis warmoqmniT, madnebidan oqros (vercxlis) gamotutva.
R выщелачивание / тиосульфатное
E leaching / thiosulfate
991. g. / TioSardovanaTi
Fe3+ damJangvelis Semcveli, TioSardovanas mJava wyalxsnarebis saSualebiT, AuiCN(NH2)2 tipis kaTionis
kompleqsis warmoqmniT, madnebidan oqros (vercxlis) gamotutva.
R выщелачивание / тиомочевинное
E leaching / thiocarbamide
992. g. / miwisqveSa
gamotutva, romlis drosac forian an dabzarul madans xsnars zevidan miawodeben; gamdidrebul xsnarebs
Sekreben gamoqvabulSi da liTonebis amosakrebad amotumbaven
R выщелачивание / подземное
E leaching / underground
993. g. / mJavuri
sxvadasxva mJavas areSi mimdinare gamotutva.
R выщелачивание / кислотное
E leaching / acid
994. g. / mJangavi
gamotutva, romlis drosac gadasamuSavebeli produqtis daJangva, Znelad xsnadi naerTis advilxsnad
naerTSi gadayvanis mizniT mimdinareobs.
R выщелачивание / окислительное
E leaching / oxidative
995. g. / perkolaciuri
myar uZrav SreSi Txevadi reagentis gaJonviT (perkolaciiT) gamotutva.
R выщелачивание / перколяционное
E leaching / percolation
996. g. / sorbciuli
gamotutvisa da Zvirfasi komponentebis sorbciis SeTavsebuli meTodi.
R выщелачивание / сорбционное
E leaching / sorptional
997. g. / sulfaturi
sulfaturi madnebis gamotutva gogirdmJavas marilebiT.
R выщелачивание / сульфатное
E leaching / sulphate
998. g. / tute
gamotutva, romlis drosac gamxsnelad tuteebia gamoyenebuli.
R выщелачивание / щелочное
E leaching / alkaline
999. g. / uwyveti
ramdenime, TanmimdevrobiT dadgmul agregatSi mimdinare gamotutva.
R выщелачивание / непрерывное
E leaching / continuous
1000. g. / qloriduli
sulfaturi madnebisa da Stainis gamotutva qlorovani wyalbadis (qlorwyalbadis), qlorisa da li-
TonTa qloridebiT.
R выщелачивание / хлоридное
E leaching / chloride
1001. g. / cianiduri
ix. dacianeba.
1002. g. / wyliani
wylis areSi mimdinare gamotutva.
R выщелачивание / водное
E leaching / water
1003. gamoyeneba / nedleulis kompleqsuri
nedleulis gadamuSaveba yvela faseuli mdgenelis (mineralebis) sruli amoRebiT, romelic mecnierebisa
da teqnologiebis Tanamedrove doniT ganisazRvreba garemoSi mavne nivTierebebis gamofrqvevis gareSe.
R использование сырья (КИС) / комплексное
E comprehensive use of raw materials
1004. gamoyeneba / ferad metalurgiaSi nedleulis kompleqsuri
feradi da iSviaTi liTonebis madnebis gadamuSaveba faseuli Semadgenlobis sruli amoRebiT.
R КИС в цветной металлургии
E comprehensive use of raw materials in non-ferrous metals industry
1005. g. / Sav metalurgiaSi nedleulis kompleqsuri
upiratesad rkinis, manganumisa da qromis madnebis gadamuSaveba faseuli Semadgenlobis sruli amoRebiT.
R КИС в чёрной металлургии
E comprehensive use of raw materials in iron and steel industry
1006. gamoyvana
liTonuri naxevarfabrikatebisa da nakeTobis warmoebis teqnologiuri procesebis dasamTavrebeli ope-
raciebi, romlebic sasurvel xarisxs, Tvisebebsa da sizustes uzrunvelyofs.
R отделка
E finishing
1007. gamoyofa
ix. daleqva1.
1008. g. / marcvlebis sazRvrebze
ix. marcvalTsasazRvro gamonayofebi.
1009. g. / uwyveti
ix. uwyveti daSla.
1010. g. / wina
ix. klasteri.
1011. gamoSveba
sadnobi Rumlidan Txevadi liTonisa da widis Camosxmis (gadmoSvebis) procesi.
R выпуск
E discharge; tapping
1012. g. / uwido
sadnobi Rumlidan cicxvSi Txevadi liTonis Camosxma widis gancalkevebiT.
R выпуск / безшлаковый
E tapping / slag-free
1013. gamoCineba / replikebis (anabeWdebis)
eleqtronul mikroskopSi kvlevisas gamosaxulebis kontrastulobis amaRlebis mizniT replikaze misi
zedapirisadmi didi kuTxiT mZime liTonebis (oqro, vercxli, platina) dafrqveva.
R оттенение реплик
E shading / replica
1014. gamocda
Semowmeba, risame xarisxis, avkargianobis gamorkveva.
R испытание
E test; trial
1015. g. / daRlilobaze
meqanikuri gamocda, romelic masalaze (nimuSze) gansazRvruli raodenobis ganmeorebadi niSancvladi
Zabvebis ciklebis modebaSi mdgomareobs.
R испытание на усталость
E test / fatigur (endurance)
1016. g. / moqimvaze
milebis teqnologiuri plastikurobis gansazRvris mizniT maTi boloebis mdovred mogobva mocemuli
diametris miltuCas (qimuras) warmoqmnamde.
R испытание на бортование
E test / flanging
1017. gamocdebi
masalebisa da nakeTobis fizikuri, meqanikuri da sxva maxasiaTeblebis gansazRvris procesebi.
R испытания
E testing; tests; trials
1018. g. / aramrRvevi
nakeTobis mTlianobis daurRvevlad misi meqanikuri an saeqspluatacio Tvisebebis gamocdebi.
R испытания / неразрушающие
E testing / non-destructive
1019. gamocdebi / aCqarebuli koroziuli
koroziuli gamocdebis Catareba iseT pirobebSi, romlis drosac Sedegebi ufro swrafad miiRweva, vidre
eqspluataciis SemTxvevaSi.
R испытания / ускоренные коррозионные
E testing / accelerated corrosion
1020. g. / gadaRunva gadmoRunvaze
liTonis zolis an mavTulis teqnologiuri plastikurobis gansazRvra mocemul kuTxemde ramdenjerme
moRunviT da Semdgomi gaSliT.
R испытания на гиб с перегибом
E testing / benging-and-umbenging; testing / reverse bend
1021. g. / gadaRunvaze (gadakecvaze)
milebis, furclebis an sxva nakeTobis teqnologiuri plastikurobis gansazRvris mizniT mocemuli
radiusis samarTulis irgvliv garkveuli kuTxiT an mxareebis paralelobamde (an Sexebamde) nimuSebis
Semoxveva.
R испытания на загиб
E testing / bend-over
1022. g. / gawevaze
milebis teqnologiuri plastikurobis gansasazRvravi gamocdebi, romlebic dadgenili konusurobis
mqone samarTulze mdovred gaweviT tardeba.
R испытания на раздачу
E tests / flare; tests / drifting (expansion)
1023. g. / gaWimvaze
ix. gaWimva (2).
1024. g. / grexaze
ix. grexa (2)
1025. g. / (da)grexaze
mavTulis teqnologiuri plastikurobis gansazRvra. rRvevamde misi (da)grexiT gansazRvruli kuTxiT an
brunebis gansazRvruli ricxvis meSveobiT.
R испытания на скручивание (проволоки)
E tests / twisting
1026. g. / dartymiTi
ix. dinamikuri gamocdebi.
1027. g. / dartymiT Runvaze
CanaWriani nimuSebis gamocda qanqarian urnalze 3-6 m/wm dartymis sawyisi siCqariT.
R испытания на ударный изгиб
E tests / impact bending
1028. g. / daRlilobaze
ix. cikluri gamocdebi.
1029. g. / dinamikuri, dartymiTi gamocdebi
datvirTvis modebis maRali siCqareebis pirobebSi mimdinare gamocdebi.
R испытания / динамические
E tests / dynamic (impact)
1030. g. / engelgardtis mixedviT
gamocdebi masalis Stampvis unaris (Stampvadobis) Sesafaseblad. igi dasaStampavi cilindruli
Talfaqis Ziris mowyvetis Zalvasa da misi gamoWimvis maqsimalur Zalvas Soris sxvaobiT ganisazRvreba.
R испытания по Энгельгардту
E tests / Enguelgardt
1031. g. / eriqsenis mixedviT, sferuli fosos gamownevaze gamocdebi
gamocdebi, Txelfurclovani masalis Stampvis unaris (Stampvadobis) gansasazRvravad, sferuli inden-
toriT gamowneuli fosos siRrmis gazomviT rRvevamde.
R испытания по Эриксену
E tests / Erichsen
1032. g. / vardnili tvirTiT
dartymiT Runvaze gamocdebi, Cveulebriv, vertikalur (iSviaTad qanqara) didi simZlavris urnalebze.
furclovani foladis sruli sisqis CanaWrian nimuSebze cvalebadi temperaturebisas.
R испытания падающим грузом
E tests / drop weight tear (DWTT)
1033. gamocdebi / kavitaciamedegobaze
nakeTobis muSaobis parametrebis (aris Tvisebebi, temperaturis, resursisa da sxv.) yvelaze ufro sruli
imitaciiT, liTonebsa da Senadnobebze kavitaciis zemoqmedebis SefasebiTi maxasiaTeblebis gansasaz-
Rvravi gamocdebi. kavitaciamedegoba erTeul farTobze masis danakargiT fasdeba.
R испытания на кавитационную стойкость
E tests / cavitation
1034. g. / koroziuli
liTonis an Senadnobis koroziuli qcevis an maTi dacvis efeqturobis Sesafaseblad Catarebuli
gamocdebi.
R испытания / коррозионные
E tests / corrosion
1035. g. / kumSvaze
ix. kumSva (2).
1036. g. / masalebis
xelsawyoebisa da sagamocdo manqanebiT liTonuri da araliTonuri masalebis teqnologiuri da
saeqspluatacio Tvisebebis gansazRvra.
R испытания материалов
E tests / materials
1037. g. / meqanikuri
1. gamocdebi, romlebic masalis meqanikuri Tvisebebis gansazRvraSi mdgomareobs. 2. masalis meqanikuri
maxasiaTeblebis (romlebic gviCvenebs sakvlevi obieqtis winaaRmdegobis unars deformaciis an
rRvevisadmi, masze gare datvirTvis modebis xasiaTisa da xerxebze damokidebulebiT) gansazRvris proce-
sebi.
R испытания / механические
E tests / mechanical
1038. g. / mikrosisaleze
masalis mcire zomis obieqtebis (calkeuli marcvlebis) plastikur deformaciaze winaaRmdegobis unaris
Sefaseba masSi ufro sali sxeulis SeWrisas.
R испытания на микротвёрдость
E tests / microhardness
1039. g. / mrRvevi
meqanikuri an saeqspluatacio Tvisebebis gamocdebi, romlebsac mTeli nakeTobis an misi nawilis rRveva
mohyveba.
R испытания / разрушающие
E tests / destructive
1040. g. / mxurvalmedegobaze
masalebis gamocdebis kompleqsi, romelic maTze temperaturisa da Zabvebis (deformaciebis) xangrZlivi
zemoqmedebisas, yvelaze ufro sayuradRebo maxasiaTeblebis _ cocvadobis, xangrZlivi simtkicisa da
Zabvebis relaqsaciis gansazRvras iTvaliswinebs.
R испытания на жаростойкость
E tests / oxidation
1041. g. / rgolis konusiT gawevaze
unakero milebis gamocda teqnologiuri plastikurobis gansazRvris mizniT. rgoluri nimuSis (siganiT
10-16 mm-mde) konusur samarTulze rRvevamde an gawevis mocemul sididemde mdovred gaweviT.
R испытания на раздачу кольца конусом
E tests / ring-cone flare
1042. g. / robertsonis mixedviT
msxvilgabaritiani CanaWriani nimuSebis dartymiT siblanteze gamocdebi mudmivi gaWimvis da xelovnurad
Seqmnili temperaturis gradientis pirobebSi. igi mocemuli gamWimavi ZabvisaTvis bzaris SeCerebis
temperaturis gansazRvris saSualebaa.
R испытания по Робертсону
E tests / Robertson
1043. gamocdebi / rRvevis siblanteze
masalis bzarmedegobaze gamocdis meTodebi.
R испытания на вязкость разрушения
E tests / toughness
1044. g. / sviftis mixedviT
gamocdebi furclovani masalis Stampvis unaris (Stampvadoba) Sesafaseblad. igi namzadis diametris Ta-
namimdevrobiT zrdisas cilindruli Talfaqis gamoWimvis zRvruli koeficientis gansazRvriT xdeba.
R испытания по Свифту
E tests / Swift
1045. g. / sisaleze
gamocdebi masalis drekadi an adgilobrivi plastikuri deformaciisadmi winaaRmdegobis gawevis unaris
dasadgenad, rac masSi sxva ufro sali sxeulis SeWrisas vlindeba.
R испытания на твёрдость
E tests / hardness
1046. g. / statikuri
meqanikuri gamocdebi, romlebic mcire datvirTvebiT an deformaciis mcire siCqaris pirobebSi (< 10 –1 mm
wm–1) sruldeba.
R испытания / статические
E tests / static
1047. g. / sferuli fosos gamownevaze
ix. gamocdebi eriqsenis mixedviT.
1048. g. / teqnologiuri
produqciis gamocdebi im staidaze, roca misi damzadebis teqnologiuri procesi mimdinareobs.
R испытания / технологические
E tests / technological
1049. g. / fukuis mixedviT
gamocdebi furclovani masalis Stampvis unaris (Stampvadoba) Sesafaseblad 60°-iani kuTxis konusuri
Talfaqis gamoWimviT (xSirad cvladi diametris namzadisagan).
R испытания по Фукуи
E tests / Fukui
1050. g. / Runvaze
ix. Runva (2).
1051. g. / SetyleJaze
gamocdebi milebis teqnologiuri plastikurobis gansasazRvravad. igi ori paraleluri sibrtyiT am
sibrtyeebs Soris mocemul manZilamde nimuSis SetyleJiT mimdinareobs.
R испытания на сплющивание (труб)
E tests / flattening
1052. g. cveTamedegobaze xaxunisas
liTonebisa da Senadnobebis cveTis maxasiaTeblebis (xazovani cveTa, cveTis siCqarisa da cveTis intensi-
urobisa) gansasazRvravi gamocdebi.
R испытания на износостойкость при трении
E tests / friction wear
1053. g. / cikluri, daRlilobaze gamocdebi
masalis gamocdebi iseT pirobebSi, romlis drosac gare (fizikuri an meqanikuri) zemoqmedebis niSani da
sidide periodulad icvleba.
R испытания / циклические
E tests / cycle
1054. g. / cocvadobaze, xangrZliv simtkiceze gamocdebi, kripgamocdebi
meTodebi, romlebic droSi masalis mudmivi ZabviT gamowveul deformacias axasiaTebs.
R испытания на ползучесть
E tests / creep
1055. g. / xangrZlivi
meqanikuri gamocdebi masalis im Tvisebebis gansasazRvravad, romlebic arsebiTad drozea damokidebuli
(xSirad mudmivi datvirTvis an deformaciis zemoqmedebis pirobebSi).
R испытания / длительные
E tests / long-run (long-duration, long-time, long-term)
1056. gamocdebi / xangrZliv simtkiceze
ix. cocvadobaze gamocdebi.
1057. g. / hidravlikuri
unakero da SenaduRi milebis gamocdebi maTSi wylis, emulsiis an sxva siTxis wneviT. gamocdebisas ar
unda SeiniSnebodes (vizualurad) samuSao xsnaris dena, xolo gamocdebis Semdeg kedlis iseTi narCeni
deformacia, romelic milis diametris zRvrulad dasaSveb gadaxrebs gadaaWarbebs.
R испытания / гидравлические
E tests / hydraulic (pressure)
1058. gamoweva / namzadis
uCd-is kristalizatoridan uwyvetad Camosxmuli namzadis gamotanis procesi, Cveulebriv,
gorgolaWebiani sataci mowyobilobebis saSualebiT.
R вытягивание заготовки
E extraction of billet
1059. g. / uwyveti sxmulis
sadedisa da specialuri gamosawevi mowyobilobiT kristalizatoridan, mocemuli xazobrivi siCqariT,
deformirebadi namzadis gamotana.
R вытягивание непрерывного слитка
E withdrawal / continuous ingot
1060. gamowva
aucilebeli Tvisebebis miniWebis mizniT sxvadasxva araliTonuri masalebis maRal temperaturaze gaxu-
reba da dayovneba.
R обжиг
E roasting; firing; baking; burning; calcination
1061. g. / aglomerirebadi
sulfiduri madnebisa da koncentratebis aglodanadgarze gamowva, maTi danaWrovnebisa da sulfidebis
umetesi nawilis oqsidebamde daJangvis mizniT.
R обжиг / агломерирующий
E roasting / sinter
1062. g. / aRmdgeni
madnis aRsadgen pirobebSi gamowvis procesi, romlis drosac misi nawilobrivi aRdgena xdeba.
R обжиг / восстановительный
E roasting / reducing
1063. g. / gundebis
dawvrilmanebuli madnebis masalebidan sferosebri formis danaWrovnebis procesi, romelic keramikuli
kavSirebis warmoqmnas an maTi garbilebisas nawilakebis mikvris (miwebebis) unars emyareba.
R обжиг окатышей
E palletizing
1064. g. / damamagnitebuli
rkinis madnis aRsadgeni gamowva, romlis procesSic rkinis oqsidis magnituri SeRwevadoba izrdeba
(Fe2O3-is Fe3O4-Si gadasvla).
R обжиг / магнетизирующий
E roasting / magnetizing
1065. g. / koqsis
koqsis misaRebad saTbobi wiaRiseulis qimiur-Termuli gadamuSaveba 900-1050°C-mde uhaerod
gaxurebisas.
R выжиг кокса
E coking
1066. g. / makalcinirebeli
hidrooqsidebis, karbonatebisa da sxv. aramdgradi qimiuri naerTebis dasaSlelad Catarebuli gamowva.
R обжиг / кальцинирующий
E roasting / calculation
1067. g. / masulfatirebeli
sulfiduri koncentratebis mJangavi gamowvis saxe, romlis drosac liTonebis wyalxsnadi sulfatebi
warmoiqmneba.
R обжиг / сульфатирующий
E roasting / sulfatizing
1068. g. / mduRare SreSi
gamowva, romlis drosac kazmis gaqreva haeriT an JangbadiT gamdidrebuli aRmavali berviT iseTi siCqa-
riT xdeba, romelic gamosavali masalis yvela marcvlis uwyvet, mduRare siTxisebr, ukuqceviT-
winsvliT moZraobas uzrunvelyofs.
R обжиг в кипящем слое
E roasting / fludized-bed
1069. gamowva / mqloravi
gamowva, romlis procesSic gamosawvavi masalebis daqlorva liTonTa oqsidebis an sulfidebis
waylxsnad an aqrolad qloridebSi gadayvanis mizniT xdeba.
R обжиг / хлорирующий
E roasting / chloridizing
1070. g. / JangviTi
madnis gamowva mJangav pirobebSi, rodesac is nawilobriv iJangeba.
R обжиг / окислительный
E roasting / oxidizing
1071. gamowneva
moculobiTi Stampvis operacia, romelic yru an gamWoli Stampis Rarulebis siRrueSi namzadis (li-
Tonis) dinebaSi mdgomareobs.
R выдавливание
E extruding; extrusion
1072. gamowova / airebis
xelovnurad Seqmnili gaiSviaTebiT gamowveuli metalurgiuli agregatebidan airebis arineba.
R вытяжка газов
E extraction / gas (fume)
1073. gamowurva
dawnexiT oqros amalgamidan Warbi vercxliswylis gamodineba.
R отжимка
E residue; refuse; pressing
1074. gamoWimva
1. masalis sigrZis mateba plastikuri deformaciisas. 2. grZivi deformaciis maCvenebeli, romelic
deformaciis Semdeg da deformaciamde sigrZeebis fardobis tolia. 3. liTonis wneviT damuSavebis
formisSemcveli operacia, romlis daniSnulebacaa gamosaWim StampebSi an specialur danadgarze
furclovani namzadidan Rru nakeTobis miReba.
R вытяжка
E drawing; elongation; draft
1075. g. (gamoweva) / modelis
samsxmelo naxevarformidan gadaubruneblad an gadabrunebiT samodelo filisa da modelis amoReba.
R вытяжка модели
E extraction / pattern
1076. g. / rotaciuli
gamoWimva, romlis drosac namzadis brunvisas nakeTobis formis warmoqmna an Secvla xdeba.
R вытяжка / ротационная
E drawing / rotational
1077. gamoxda
narevis komponentebis duRilis temperaturebis gansxvavebaze damyarebuli Txevadi narevebis
SedgenilobiT gansaxvavebul fraqciebad gancalkevebis procesi.
R перегонка
E distillation
1078. g. / wiladuri
gamoxda, romlis drosac distilatis fraqciebad gamoyofa xdeba.
R перегонка / дробная
E distillation / fractional
1079. gamtaroba
ionebis moZraobiT ganpirobebuli eleqtrogamtaroba.
R проводимость
E conduction; conductance
1080. g. / eleqtronuli
eleqtronebis moZraobiT ganpirobebuli eleqtrogamtaroba.
R проводимость / электронная
E conductivity / electronic
1081. g. / eleqtruli
ix. eleqtrogamtaroba.
1082. g. / ionuri
zogierTi nivTierebis eleqtruli gamtaroba, romelic gare eleqtruli velis moqmedebis Sedegad
gamowveuli ionebis mowesrigebuli gadaadgilebisas aRiZvreba.
R проводимость / ионная
E conductivity / ionic
1083. gamtarebi
ix. eleqtrogamtari masalebi.
1084. gamyareba
1. siTxidan myari fazis warmoqmnis procesi, romlis drosac fazuri gardaqmnis aucilebel pirobad
nadnobisaTvis siTbos warTmeva (arineba) iTvleba. 2. Txevadi an airuli agregatuli mdgomareobidan myar
mdgomareobaSi gadasvla.
R затвердевание
E solidification
1085. g. / mimarTuli
kristalizaciis iseTi procesi, rodesac gamyareba gansazRvruli siCqariT mimdinareobs iseT tempera-
turul velSi, romlis gradienti siTxisa da myari fazis gamyofi zedapirisadmi marTobuladaa mimar-
Tuli.
R затвердевание / направленное
E solidification / directional
1086. g. / sxmulis
samsxmelo formaSi Txevadi liTonis gamyareba.
R затвердевание отливки
E solidification of casting
1087. gamyifeba
1. liTonis (nakeTobis) simyifis warmomSobi struqturuli mdgomareobis cvlilebebi. 2. sxvadasxva gare
zemoqmedebiT an Sedgenilobis cvlilebiT masalis plastikurobis da (an) rRvevisadmi winaRobis
Semcireba.
R охрупчивание
E embrittlement
1088. g. / maRaltemperaturuli radiaciuli
0.4-0.5 Tdn temperaturebze zeviT polikristaluri masalebis radiaciuli gamyifeba.
R охрупчивание / высокотемпературное радиационное
E embrittlement / high-temperature; (in)radiation (-induced)
1089. g. / radiaciuli
liTonuri masalebis dasxivebisas maTi plastikurobis Semcireba.
R охрупчивание / радиационное
E embrittlement / (in)radiation (-induced)
1090. g. / wyalbaduri, wyalbaduri simyife
dawyalbadianebis Sedegad liTonebis plastikurobis Semcireba.
R охрупчивание / водородное
E embrittlement / hydrogen
1091. gamyofi / dieleqtrikuli
dieleqtrikuli masala, romelic liTonkonstruqciebSi sxvadasxva bunebis liTonebis gancalkevebisa da
eleqtroqimiuri koroziis Tavidan acilebis mizniT gamoiyeneba.
R разделитель / диэлектрический
E separator / dielectric
1092. gamSleli
rulonebis misaRebi da sacentrebeli manqana, romelic agreTve saglinav dganSi an agregatSi zolis
mimarTvasa da amoxvevisas sasurveli daWimulobis Seqmnas emsaxureba.
R разматыватель
E pay-off; decoiler
1093. gamZleoba / masalaTa
nagebobebisa da manqanebis elementebis (detalebis) simtkicisa da deformirebadobis Semswavleli mec-
niereba.
R сопротивление материалов
E resistance / materials
1094. gamxsneli
1. nivTiereba, romlis kristaluri gisosis fuZezec myari xsnari formirdeba. 2. xsnaris Txevadi
komponenti, romelic masSi yvelaze meti raodenobiTaa. 3. preparati, romelsac ama Tu im nivTierebis an
nivTierebaTa jgufis gaxsnis unari aqvs.
R растворитель
E colvent
1095. gamxurebeli, gamxurebeli elementi
Rumlis an sxva gamxurebeli mowyobilobis elementi, romelic dasamuSavebel masalas siTbos gadascems.
R нагреватель
E heater; radiator
1096. gamxurebeli/ eleqtruli, eleqtrogamxurebeli
gamxurebeli, romelic masSi eleqtruli denis gatarebisas siTbos generacias axdens.
R нагреватель / электрический
E heater / electric
1097. ganaSrevi
Sreobrivi struqturis mqone liTonuri masalebis wneviT (Runva, grexa, wnexa, Rrma gamoWimva da sxv.)
civi damuSavebisas dacalkevebuli nawili, romelic anaxleCi zedapiriT xasiaTdeba.
R расслой
E crack / slip; crack / pressing (compacting)
1098. ganaceri
ix. sacruli klasifikacia
1099. ganawileba / kazmis
CamtvirTavi aparatis nawilis meSveobiT brZmedis sakerZeze kazmis Tanabrad ganawilebis procesi.
R распределение шихты
E distribution / burden
1100. ganaWri
foladis Txeli furclis zedapiris defeqti (glinvis mimarTulebis gaswvriv an raime kuTxiT
nawilobriv Caglinuli nakecis saxiT), romelic furclis siganeze deformaciis xarisxis
sxvadasxvaobisas warmoiqmneba da Tan liTonis rRveva (gamWoli) axlavs.
R порез (дефект)
E fracture along wrinkle
1101. gandineba
dasvelebis Sedegad myari sxeulis zedapirze siTxis gavrceleba.
R растекание
E spreading
1102. ga(n)zaveba
Txevad an myar xsnarSi risame koncentraciis Semcireba.
R разбавление
E dilution
1103. ganiva / sadgaris
1. Ria tipis muSa galis sadgaris qveda horizontaluri nawili. 2. daxuruli tipis muSa galis sadgaris
zeda an qveda horizontaluri nawili.
R поперечина станины
E cross bar; separator / top-housing (top-mill)
1104. ganivkveTi / saSualo
saanalizo nawilakebis, marcvlis, fazis ubnisa da a. S. yvela mimarTulebiT ganapira wertilebis mxeb
sibrtyeebs Soris gasaSualoebuli manZili.
R поперечник / средний
E (cross-) section / average
1105. gankonserveba
koroziisagan dacvis droebiTi saSualebebis mocilebis operaciebis kompleqsi.
R расконсервация
E demothballing; degreasing
1106. ganleqva
daqucmacebuli masalebis hidravlikuri klasifikaciis meTodi, romelic (ukve daleqili) naleqidan jer
kidev dauleqavi nawilakebis Semcveli siTxis moxdaSi mdgomareobs.
R отмучивание
E levigation; elutriation
1107. ganmagniteba
gare(gani) damamagnitebeli velis moxsnis Semdeg feromagnitur sxeulSi narCeni damagnitebulobis Sem-
cireba.
R размагничивание
E demagnetization
1108. ganmtkiceba
masalis an nakeTobis simtkicis gazrda teqnologiuri procesiT an eqspluataciisas.
R упрочнение
E hardening; strengthening
1109. ganmtkiceba / afeTqebiT
liTonze (nakeTobaze) dartymiTi talRebis moqmedebiT gamowveuli ganmtkiceba.
R упрочнение взрывом
E hardening treatment / explosive; hardening treatment / shock-wave
1110. g. / deformaciuli
ganmtkiceba, romelic deformirebis Sedegad, rekristalizaciis nawilobrivi an mTlianad CaxSobis pi-
robebSi miiRweva.
R упрочнение / деформационное
E hardening / strain
1111. g. (operacia) / dispersiuli, dispersiuli gasaleba (operacia)
Termuli damuSaveba, romelic Senadnobis myar xsnarze wrTobasa da Semdgom mis daZvelebaSi
mdgomareobs.
R упрочнение / дисперсионное
E hardening / quench age
1112. g. (procesi) / dispersiuli, dispersiuli gasaleba (procesi)
myari xsnaridan meore fazis klasterebis an wvrildispersiuli nawilakebis gamoyofis Sedegad gamow-
veuli gasaleba.
R упрочнение (процесс) / дисперсионное
E hardening / precipitation
1113. g. (operacia) / zedapiruli
damuSaveba, romelic zedapiris ganmtkicebas iwvevs.
R упрочнение / поверхностное
E hardening treatment / surface; strengthening / surface
1114. g. (procesi) / zedapiruli
liTonis (namzadis) zedapiruli Sris simtkicis zrda, misi Sedgenilobis da/an struqturis cvlilebiT.
R упрочнение (процесс) / поверхностное
E hardening / surface
1115. g. / Termuli
ganmtkiceba, romelic Termuli damuSavebis erTi xexrxiT an Termuli damuSavebis ramdenime operaciis
erTobliobiT miiRweva.
R упрочнение / термическое
E hardening / thermal
1116. g. / moculobiTi
ganmtkiceba, romelic namzadis an nakeTobis mTel kveTSi miiRweva.
R упрочнение / объёмное
E hardening / volumetric
1117. g. / radiaciuli
radiaciuli dasxivebiT gamowveuli liTonebis sisalisa da simtkicis maCveneblebis zrda.
R упрочнение / радиационное
E hardening / irradiation
1118. g. / struqturuli
Termulad damuSavebuli naxevarfabrikatebis ganmtkiceba, romelic wrTobis Semdeg
ararekristalizebuli struqturis SenarCunebiTaa ganpirobebuli.
R упрочнение / структурное
E hardening / structure
1119. g. / teqsturuli
liTonis an Senadnobis ganmtkiceba, romelic maTSi teqsturis warmoqmniTaa ganpirobebuli da
kristalur gisosebSi Tvisebebis anizotropiasTanaa dakavSirebuli.
R упрочнение / текстурное
E hardening / texture
1120. g. / cikluri
cikluri datvirTvis zemoqmedebiT gamowveuli ganmtkiceba.
R упрочнение / циклическое
E hardening / cyclic
1121. ganmuxtva
ix. eleqtruli ganmuxtva.
1122. g. / eleqtruli, ganmuxtva
eleqtruli denis gavla nivTierebaSi, romelsac Tan nivTierebis mdgomareobis cvlileba axlavs.
R разряд / электрический
E discharge / electrical
1123. g. airebSi / eleqtruli
eleqtruli velis moqmedebiT airul areSi eleqtruli denis gavla, rac airis Sedgenilobis cvlilebas
iwvevs.
R разряд в газах / электрический
E discharge / electric gas
1124. ganmuxtva / mRvivari
eleqtruli ganmuxtva gazSi, romelic kaTodze denis SedarebiT mcire simkvriviTa da kaToduri
potencialis didi vardniT xasiaTdeba.
R разряд / тлеющий
E discharge / glow
1125. g. / rkaluri
eleqtruli ganmuxtva gazSi, romelic viwro kaSkaSad mnaTi plazmis ,,zonarSia~ Tavmoyrili.
R разряд / дуговой
E discharge / arc
1126. ganmJangveli
qimiuri elementi, romelic Jangbadisadmi ufro didi qimiuri swrafviT gamoirCeva, vidre is liToni,
romelic Senadnobis fuZes warmoadgens.
R раскислитель
E deoxidizer; deoxidant; agent / deoxizing
1127. g. / kompleqsuri
ramdenime ganmJangvelis Senadnobi.
R раскислитель / комплексный
E deoxidizer / complex
1128. ganJangva
Txevad liTonSi gaxsnili Jangbadis mocileba.
R раскисление
E killing; deoxidation
1129. g. / difuziuri
liTonTan kontaqtSi myof widaSi ganmJangveli misarTebis damatebiT mimdinare ganJangva.
R раскисление / диффузионное
E deoxidation / diffusion
1130. g. / leqviTi
ganJangva liTonSi ganmJangveli misarTebis damatebiT.
R раскисление / осаждающее
E deoxidation / bulk
1131. ganumtkicebloba (simtkicis kargva)
masalaze garegani an Sinagani faqtorebis zemoqmedebisas misi simtkicis maxasiaTeblebis Semcireba.
R разупрочнение
E softening
1132. ganSlamva
xarisxis gasaumjobeseblad pulpidan daqucmacebuli madnis yvelaze ufro wvrildispersiuli nawilis
mocileba.
R дешламация
E desliming
1133. ganSreveba1 (myari xsnarisa)
kritikuli temperaturis qvemoT gadacivebuli Termodinamikurad aramdgradi (d2G / dc2>0) myari xsnaris
daSla or (an SesaZloa sam) myar xsnarad, romelic gamosavali myari xsnaris izomorfulia, magram isini
erTmaneTisgan qimiuri SedgenilobiT gansxvavdeba. TiToeuli atomi upiratesad imave saxis atomebiTaa
garemoculi. ganSreveba gibzis Tavisufali energiis Semcirebas iwvevs.
R расслоение
E separation
1134. ganSreveba2 / (fxvnilebSi)
fxvnilovani wnexilis defeqti. igi wnexis an Secxobis procesis dasrulebis Semdeg masze datvirTvis
moxsnisas wnexilis Sreebis dacalkevebaSi vlindeba.
R расслоение
E lamination
1135. ganSreveba3 / (naglinis)
naglinis defeqti, nawiburebsa da torsebze warmoqmnili bzarebis saxiT. igi liTonSi sifxvieris, widis
CanarTebis, Siga Canaglejebisa da gadawvis arsebobiTaa gamowveuli, rac mis SeuduReblobas iwvevs.
R расслоение (проката)
E lamination; cracking; pressing
1136. ganwesrigeba (mowesrigebis moSla)
meqanikuri an Termuli zemoqmedebis Sedegad SenadnobSi axlo an Sori mowesrigebulobis darRveva.
R разупорядочение
E disordering
1137. ganwnexa
wnexiT gaWolvis an wnexis sawyisi operacia, romlis drosac namzadis simaRle an sigrZe mcirdeba, xolo
diametri liTonis konteineris kedlebTan mibjenamde izrdeba.
R распрессовка
E pressing-out
1138. gapasiureba, pasivacia
liTonis aqtiuri mdgomareobidan pasiurSi gadayvana mis zedapirze damcavi Sreebis an furCis
warmoqmniT, romelic nakeTobis koroziamedegobas zrdis.
R пассивирование
E passivation; passivating
1139. gapoxva
sxeulis zedapirze sapoxi masalis miwodebis an datanis procesi.
R смазка
E lubrication; oiling; greasing
1140. g. / sakonservacio
droebiT, koroziisagan dacvis mizniT, liTonuri nakeTobis an naxevarfabrikatis zedapirze sapoxis
datana.
R смазка / консервационная
E oil / preservative
1141. g. / hidrodinamikuri
gapoxva deformaciis zonaSi sapoxi masalis miwodebiT. procesi sakontaqto zedapirebis didi siCqariT
urTierTgadaadgilebisas aRZruli hidrodinamikuri efeqtiT mimidinareobs.
R смазка / гидродинамическая
E lubrication / fluid-film
1142. g. / hidrostatikuri
gapoxva, deformaciis zonaSi sapoxi masalis iZulebiTi (wneviT) miwodebiT.
R смазка / гидростатическая
E lubrication / hydrostatic
1143. gaprialeba
liTonis damuSaveba, romelic nakawrebis mosaSoreblad da gluvi sarkuli zedapiris misaRebad gamo-
iyeneba.
R полирование
E polishing
1144. g. / Slifebis eleqtrolituri
eleqtrolitSi polireba, romlis procesSic eleqtruli denis gatarebisas liToni anodurad ixsneba,
xolo Sedegad gluvi polirebuli zedapiri warmoiqmneba.
R полирование шлифов / электролитическое
E electropolishing of section
1145. g. / Slifebis meqnikuri
gaprialeba mbrunav saprialebel wreze (fetri, maudi, drafi), romelzedac wvrili abraziuli masala an
sapolirebeli pastaa datanili.
R полирование шлифов / механическое
E polishing of section / mechanic
1146. g. / Slifebis qimiur-meqanikuri
polireba sapolirebel wreze, romelzec abraziul masalasTan erTad qimiurad aqtiuri nivTierebaa
datanili, igi zedapiris momzadebas aCqarebs.
R полирование шлифов / химико-механическое
E polishing of section / chemico-mechanic
1147. gaJRenTa, imprehireba
myari tanis moculobaSi Txevadi nivTierebebiT forebis Sevseba.
R пропитка
E impregnation; infiltration
1148. g. / vakuumuri
daJangvis Semcirebisa da airgamoyofis Tavidan acilebis mizniT liTonis nadnobiT foriani sxeulebis
vakuumSi gaJRenTis operacia.
R пропитка / вакуумная
E impregnation / vacuum
1149. gaJRenTa / Tavisufali
kompoziciuri masalebis damzadebis xerxi, romelic daarmaturebuli karkasebis forebis an arxebis,
kapilaruli Zalebis moqmedebiT siTxiT (deda nadnobiT) gaJRenTaSi mdgomareobs.
R пропитка / свободная
E infiltration / spontaneous
1150. g. / fxvnilovani da boWkovani sxeulebis
fxvnilTa metalurgiaSi kompoziciuri masalebis (naxevarfabrikatebis, nakeTobebis) damzadebis xerxi,
igi fxvnilovani da boWkovani sxeulebis forebisa da arxebis kapilaruli an garegani wnevis Zalebis
moqmedebiT nivTierebebiT (mag. nadnobebiT, polimeruli SemkvrelebiT da sxv.) gaJRenTaSi (SevsebaSi)
mdgomareobs.
R пропитка порошковых и волокнистых тел
E infiltration
1151. g. / wnevis qveS
kompoziciuri masalebis damzadebis xerxi, romelic aradasvelebadi masalis daarmaturebuli karkasis
gare wnevis Zalis moqmedebiT siTxiT (deda SenadnobiT) gaJRenTaSi mdgomareobs.
R пропитка под давлением
E infiltration / pressure
1152. gardaqmna
masalis fazuri mdgomareobis cvlileba, romelic gare zemoqmedebiTaa gamowveuli.
R превращение
E transformation; conversion
1153. g. / aTermuli
martensituli gardaqmna, romelic martensituli gardaqmnis sawyis da saboloo temperaturebs Soris
intervalSi temperaturis ganuwyveteli Semcirebisas mimdinareobs. es procesi xasiaTdeba martensitis
raodenobis TandaTanobiT matebiT. (izoTermuli dayovnebisas gardaqmna wydeba).
R превращение / атермическое
E transformation / athermal
1154. g. / alotropiuli
myar mdgomareobaSi liTonis an homogenuri myari fazis erTi alotropiuli formis meoreSi gardaqmna.
R превращение / аллотропическое
E transformation / allotropic (polymorphic); change / allotropic
1155. g. / austenituri
1. austenituri struqturis warmoqmnis procesi rkinis SenadnobebSi maTi garkveul temperaturemde
gaxurebisas. 2. rkinanaxSirbadiani Senadnobebis gaxurebisas perlitis austenitad gardaqmna.
R превращение / аустенитное
E transformation / austenitic
1156. g. / beinituri, Sualeduri gardaqmna
SenadnobSi fazuri gardaqmna, romelic difuziuri da martensituli gardaqmnebis Sereuli (Sualeduri)
meqanizmiT xasiaTdeba. am dros nawili elementebisa erTi fazidan meoreSi gadadis difuziurad, xolo
meore nawili Zvris meqanizmis meSveobiT. naxSirbadian foladebSi gardaqmna 500-250°C temperaturul
intervalSi izoTermuli dayovnebisas an gacivebisas mimdinareobs.
R превращение / бейнитное
E transformation / bainitic
1157. g. / difuziuri
fazuri gardaqmna, romlis drosac axali fazis kristalebi atomebis difuziuri gadaadgilebis Sedegad
warmoiqmneba (difuziur gardaqmnas normaluri polimorfuli gardaqmna, myari xsnaris daSla da evteq-
toiduri gardaqmna miekuTvneba). igi sakmaod maRal temperaturebze mimdinareobs.
R превращение / диффузионное
E transformation / diffusion
1158. gardaqmna/ evteqtikuri, evteqtikuri kristalizacia
gardaqmna, romelic mudmiv temperaturaze monawile fazebis (romelTagan erT-erTi Txevad
mdgomareobaSia) ucvleli SedgenilobiT mimdinareobs.
R превращение / эвтектическое
E transformation / eutectic
1159. g. / evteqtoiduri
gardaqmna, romelic myari xsnaris (gacivebisas) or stabilur fazad daSlaSi mdgomareobs, es procesi
xasiaTdeba evteqtoiduri gardaqmnis temperaturiT, romelzedac yvela sami faza wonasworobaSi
imyofeba. procesi gaxurebisa da gacivebis dros Seqcevadia.
R превращение / эвтектоидное
E transformation / eutectoid
1160. g. / izoTermuli
mudmiv temperaturaze mimdinare fazuri gardaqmna.
R превращение / изотермическое
E transformation / isothermal
1161. g. / izoTermuli martensituli
martensituli gardaqmnis sawyis da saboloo temperaturebs Soris intervalSi izoTermuli
dayovnebisas mimdinare martensituli gardaqmna; warmoqmnili martensitis raodenoba izoTermuli
dayovnebis temperaturiT ganisazRvreba.
R превращение / изотермическое мартенситное
E transformation / martensitic isothermal
1162. g. / magnituri
gareSe faqtorebis (temperaturis, wnevisa da sxv.) gavleniT magnituri struqturis cvlileba, romelic
meore gvaris fazur gardaqmnas miekuTvneba.
R превращение / магнитное
E transformation / magnetic
1163. g. / martensituli
sufTa liTonebsa da SenadnobebSi garkveuli temperaturidan gacivebisas mimdinare udifuzio fazuri
gardaqmna, romlis drosac atomebis an molekulebis urTierTganlagebis cvlileba maTi atomTSorisze
nakleb manZilze mowesrigebuli gadaadgilebiT xdeba.
R превращение / мартенситное
E transformation / martensitic
1164. g. / masiuri
normaluri gardaqmnis saxesxvaoba, romlis drosac axali fazis kristalebis zrda, atomebis mokle
manZilze mouwesrigebeli gadaadgilebisas, fazaTSorisi arakoherentuli sazRvris sawyisi fazis mxares
gadaadgilebis Sedegad mimdinareobs.
R превращение / массивное
E transformation / massive
1165. g. / monoteqtikuri, monoteqtikuri kristalizacia
Txevadi fazis, sawyisi fazidan gansxvavebuli Sedgenilobis, or axal myar da Txevad fazebad gardaqmnis
procesi, romelic wonasworul pirobebSi mudmiv temperaturaze mimdinareobs.
R превращение / монотектическое
E transformation / monotectic
1166. g. / normaluri
polimorfuli gardaqmna, romlis drosac axali fazis kristalebi, fazaTa gamyof sazRvarze mouwesri-
gebeli, atomebis urTierTdaukavSirebeli gadasvliT izrdeba.
R превращение / нормальное
E transformation / normal
1167. g. / periteqtikuli, periteqtikuli kristalizacia
siTxisa da myari fazis urTierTqmedebis Sedegad gansxvavebuli struqturisa da Sedgenilobis mqone
axali myari fazis warmoqmnis reaqcia. wonasworul pirobebSi gardaqmna mudmiv temperaturaze mim-
dinareobs.
R превращение / перитектическое
E transformation / peritectic
1168. gardaqmna / periteqtoiduli
gacivebisas myar mdgomareobaSi mimdinare fazuri gardaqmna, romlis drosac ori sxvadasxva fazidan
erTi axali faza warmoiqmneba. gaxurebisas procesi sruliad Seqcevadia.
R превращение / перитектоидное
E transformation / peritectoid
1169. g. / perlituri
austenitis perlitSi gardaqmna Ac1 temperaturaze dabla gacivebisas an izoTermuli dayovnebisas;
procesi gardaqmnis difuziuri meqanizmiT mimdinareobs.
R превращение / перлитное
E transformation / pe(a)rlitic
1170. g. / polimorfuli
myar mdgomareobaSi liTonis an homogenuri myari fazis erTi alotropiuli formis meoreSi gardaqmna.
R превращение / полиморфное
E transformation / polymorphic
1171. g. / struqturuli gardaqmna
Termodinamikuri pirobebis cvlilebisas liTonis an Senadnobis mikrostruqturis cvlilebis procesi.
R превращение / структурное
E transformation / structural
1172. g. / udifuzio, SeurCeveli gardaqmna
sawyisi da warmoqmnili fazebis Sedgenilobis Seucvlelad da sxvadasxva saxis atomebis
gadaunawileblad mimdinare fazuri gardaqmna.
R превращение / бездиффузионное
E transformation / diffusionless
1173. g. / ukumartensituli
1. sufTa liTonebsa da SenadnobebSi gaxurebisas mimdinare martensituli gardaqmna; 2. zogierTi dabal-
naxSirbadiani maRallegirebuli foladebis gaxurebisas martensitis austenitSi gardaqmna.
R превращение / обратное мартенситное
E transformation / reversal martensitic
1174. g. / fazuri
SenadnobSi mimdinare gardaqmna, romlis Sedegadac mocemul pirobebSi mdgradi axali fazis Canasaxebi
warmoiqmneba da izrdeba.
R превращение / фазовое
E transformation / phase
1175. g. / ,,feTqebadi” martensituli
martensituli gardaqmna, romelic martensituli gardaqmnis sawyis an ufro dabal temperaturaze mar-
tensitis gansazRvruli raodenobis naxtomiseburi feTqebadi warmoqmniT xasiaTdeba.
R превращение / взрывное мартенситное
E transformation / blast martensitic
1176. g. / ferituli
rkinanaxSirbadian SenadnobebSi austenitis feritSi gardaqmna (gardaqmna mimdinareobs  0.01% C
Semcvelobisas).
R превращение / ферритное
E transformation / ferritic
1177. g. / SeurCeveli
ix. udifuzio gardaqmna.
1178. g. / Sualeduri
ix. beinituri gardaqmna.
1179. g. / ZvriT (Zvris meqanizmiT gardaqmna)
udifuzio gardaqmna, romlis drosac atomebi atomTSoris manZilze naklebi sididiT (mowesrigebuli,
kooperatiuli, urTierTdakavSirebuli) adgilebis ucvlelad gadaadgildeba ise, rom nebismieri atomis
mezobeli sawyis fazaSi mis mezoblad axal martensitul fazaSic rCeba.
R превращение / сдвиговое
E transformation / shear
1180. garecxva
1. wylis an sxva Sesabamisi Txevadi reagentebiT masalis an nakeTobis zedapiridan WuWyis mocilebis
procesi. 2. rkinis, manganumisa da sxv. danaleqi madnebis gamdidrebis meTodi, romelic qviSisa da Tixis
wyliT mocilebaSi mdgomareobs.
R промывка
E washing; flushing; rinsing
1181. ,,garecxva~ / nadnobis
nadnobis gaRaribeba misgan gansxvavebuli Sedgenilobis siTxis meSveobiT.
R промывка расплава
E washing / melt
1182. garTva / glinebis
ix. kalibris garTva.
1183. g. / kalibris, glinebis garTva
kalibris ubani, romelzedac kalibris profilis moxazulobis xazi erTi glinidan meoreze gadadis.
R разъём калибра
E joint
1184. garnieriti
minerali (Ni, Mg)6 [Si4O10](OH)8 SedgenilobiT, romelic nikelis madans warmoadgens.
R гарниерит
E garnierite
1185. garnisaJi
myari damcavi fena (Sre) gasadnobi masalebis an widisa, romelic zogierTi metalurgiuli agregatis
kedlis muSa (RumlebSi amonagis, agreTve cecxlgamZle masalebis) zedapirze kazmisa da airebis fizikur-
qimiuri urTierTobisas warmoiqmneba.
R гарнисаж
E skull
1186. garsakri
rgolis formis korpusi, lartyuli milsaglinavi da gorgolaWebiT milebis civi glinvis dganis kvanZi,
romelSic liTonis madeformirebeli ori-oTxi gorgolaWia ganlagebuli.
R обойма
E yoke; stirrup
1187. garsacmi
metalurgiuli Rumlebisa da agregatebis gareTa liTonuri garsi, romlis daniSnulebac konstruqciis
calkeuli elementebis damagrebaa.
R кожух
E shell; jacket
1188. g. / TviTgamowvadi eleqtrodis
cilindruli an sworkuTxa formis foladis rkali eleqtrodis naxSirbadiani masis misaRebad da misgan
uSualod moqmed feroSenadobis Rumelze dakoqsvis Sedegad mrgvali an sworkuTxa formis eleqtrodis
warmoqmna.
R кожух самообжигающегося электрода
E cover / selfbaking electrode
1189. g. / mxarulebis
brZmedis samuSao aris wakveTili (qveda) konusisformiani elementis liTonuri garsi, romelSic am
nawilis amonagia damagrebuli.
R кожух заплечиков
E jacket / bosh
1190. g. / quris
brZmedis qveda cilindruli nawilis liTonuri garsi, romelSic amonagia damagrebuli. berva, damate-
biTi saTbobis miwodeba, Tujisa da widis gamoSveba misi gavliT xdeba.
R кожух горна
E jacket / hearth
1191. g. / Saxtis
brZmedis samuSao aris wakveTili (zeda) konusisformiani elementis liTonuri garsi, romelSic am nawi-
lis amonagia damagrebuli. mis zeda nawilze sakerZis mowyobilobebia ganlagebuli.
R кожух шахты
E jacket / shaft
1192. garsi / izostatikuri dawnexis
Caketili siRruis drekadi an plastikuri masalisagan damzadebuli deformirebadi wnex-instrumenti,
romelSic izostatikuri wnexisas dasaformebel masalas aTavseben.
R оболочка для изостатического прессования
E envelope / isostatic extrusion
1193. garRveva, gaxvreta
liTonis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac detalis SigniT Caketil konturze
gamWoli naxvretisa da kiloebis warmosaqmnelad liTonis ZvriT mocilebaa.
R пробивка
E breakout
1194. garCeva
ix. garCevis unari.
1195. gasaleba
gadajerebuli myari xsnaris daSlisas Senadnobis sisalis momateba.
R твердение
E hardening
1196. g. / dispersiuli
gasaleba, romelic meore fazis klasterebis an wvrildispersiuli nawilakebis warmoqmniT mimdinareobs.
R твердение / дисперсионное
E hardening / precipitation
1197. g. / dispersiuli (operacia)
ix. dispersiuli ganmtkiceba (operacia).
1198. g. / dispersiuli (procesi)
ix. dispersiuli ganmtkiceba (procesi).
1199. g. / meoreuli
nawrTobi Senadnobebis sisalis gazrda gamoyofili fazebiT erTjeradi an mravaljeradi moSvebisas.
R твердение / вторичное
E hardening / secondary
1200. gasaSualoeba
operacia, an teqnologiur operaciaTa erToblioba, romelic risame SedgenilobaSi ama Tu im maCveneblis
rxevis zRvrebis Sesamcirebladaa mimarTuli.
R усреднение
E blending; homogenization
1201. g. / madnebis
gamdidrebisa da dnobisaTvis madnis momzadebis operacia, romelic madnis didi masis qimiuri
Sedgenilobis mixedviT erTgvarovnebis asamaRleblad sawyobSi gansakuTrebuli wesiT ganTavsebaSi
mdgomareobs.
R усреднение руд(ы)
E blending / ore
1202. gasrialeba
ix. marcvalTsasazRvro sriali.
1203. gatareba
glinvis an adidvis erT-erTi operacia liTonnakeTobis warmoebis teqnologiur sqemaSi.
R проход
E pass; travel
1204. g. / saboloo
glinvis an adidvis teqnologiuri ciklis ukanaskneli gatareba, romlis Semdegac mocemuli
gadamuSavebis mza produqcias iReben.
R проход / чистовой
E pass / finishing
1205. g. / sabolooswina
glinvis an adidvis gatareba, romelic win uswrebs sasufTao gatarebas.
R проход / предчистовой
E pass / leader
1206. g. / sawyisi
glinvis an adidvis teqnologiuri ciklis sawyis stadiaze Sesrulebuli erT-erTi gatareba.
R проход / черновой
E pass / preleader (roughing)
1207. g. / Sualeduri
glinvis an adidvis teqnologiur ciklSi erT-erTi gatareba, romelic mosdevs sawyis gatarebas da win
uswrebs sabolooswina gatarebas.
R проход / промежуточный
E pass / intermediate
1208. gatareba / wibovani
glinvis gatareba, romlis drosac glinebSi Sesuli naglinis simaRle misive siganeze metia.
R проход / ребровой
E edging
1209. gatoraizing-procesi
mxurvalmtkice Senadnobebidan nakeTobis miRebis teqnologiuri procesi. es procesi sferuli fxvni-
lis izostatikur wnexas, Semdgom namzadis eqstruzias da zeplastikurobis pirobebSi nakeTobis
saboloo geometriis izoTermuli StampviT formirebas moicavs.
R гаторайзинг-процесс
E gatorizing
1210. gauazotoeba (deazotireba)
1. liTonis (nakeTobis) qimiur-Termuli damuSaveba, romelic zedapiruli Sridan Warbi azotis
gamodevnaSi mdgomareobs. 2. Txevad liTonsa da SenadnobSi gaxsnili azotis mocileba.
R деазотирование
E denitriding
1211. gaubismuToeba
Ca, Mg da Sb danamatebiT tyviis nadnobis bismuTisagan rafinireba.
R обезвисмучивание
E removal / bismuth
1212. gaugogirdoeba
ix. desulfuracia.
1213. gauToeba
furclovani naglinis warmoebis erT-erTi damamTavrebeli operacia (upiratesad feradi liTonebisa da
Senadnobebis), romelic planSeturobis da zedapiris xarisxis gaumjobesebis mizniT sruldeba, igi kvat-
roreversul dganze 3-7 gatarebiT, gatarebaze maqsimaluri 4 da jamuri 7-10 % moWimviT xdeba.
R прогладка
E planishing
1214. gauTuTioeba
ix. TiTbris gauTuTioeba.
1215. g. / TiTbris, gauTuTioeba
SerCeviTi korozia, romlis drosac TiTbrisagan upiratesad TuTiis mocileba mimdinareobs, xolo spi-
lenZi rCeba.
R обесцинкование латуни
E brass dezincing (dezincification)
1216. gaukaJbadoeba
Txevadi liTonidan siliciumis mocileba.
R обескремнивание
E desiliconization
1217. gaumjobeseba (foladis)
sakonstruqcio foladebis Termuli damuSaveba, romelic wrTobis da Semdeg maRali moSvebisagan Sed-
geba; am dros moSvebis sorbitis struqtura formirdeba.
R улучшение (стали)
E improvement
1218. gaunaxSirbadoeba
1. Txevadi an myari liTonidan naxSirbadis mocilebis procesi. 2. Termuli damuSavebis defeqti, ro-
melic foladis zedapiruli Sris naxSirbadiT gaRaribebaSi mdgomareobs.
R обезуглероживание
E decarburization; decarburizing treatment
1219. g. / vakuumuri
Txevadi foladis gaunaxSirbadoeba, romelic gamowveulia vakuumirebisas naxSirbadis JangbadTan
urTierTqmedebis reaqciis, naxSirJangis warmoqmnis, mimarTulebisaken gadanacvlebiT.
R обезуглероживание / вакуумное
E decarburization / vacuum
1220. g. / vakuumur-Termuli
vakuumSi foladis gaxurebis Sedegad gamowveuli gaunaxSirbadoeba.
R обезуглероживание / вакуум-термическое
E decarburization / vacuum-thermal
1221. gaunaxSirbadoeba/ zedapiruli
qimiur-Termuli damuSaveba, romlis drosac liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sridan naxSirbadis di-
fuziuri gamosvla xdeba.
R обезуглероживание / поверхностное
E decarburization / surface
1222. g. / Jangbaduri
airadi Jangbadis gaqreviT Txevadi foladis gaunaxSirbadoeba.
R обезуглероживание / кислородное
E decarburization / oxygen
1223. gauspilenZoeba
liTonebis, Senadnobebisa da widebis spilenZisagan gawmenda.
R обезмеживание
E decopperization
1224. g. / tyviis pirveladi (uxeSi)
gauspilenZoeba _ pirveladi tyviis nadnobis gacivebisas warmoqmnili Slikerebis moxsniT.
R обезмеживание свинца / грубое
E decopperization of lead / crude
1225. g. / tyviis faqizi
gauspilenZoeba _ gamdnar tyviaSi gogirdis an tyviis sulfiduri koncentratis Setanisas warmoqmnili
da zedapirze amotivtivebuli spilenZis sulfidis moxsniT.
R обезмеживание свинца / тонкое
E decopperization of lead / thin
1226. gauSlamoeba
pulpisagan Slamis mocileba. igi gadarecxviT, dekantaciiT, klasifikatorSi an hidrociklonebSi kla-
sifikaciiT xdeba.
R обесшламливание
E desliming
1227. gauxSoeba
sxvaoba atmosferul wnevasa da metalurgiul agregatSi airebis (sididiT nakleb) wnevas Soris.
R разрежение
E vacuum
1228. gafarToeba
1. siganis momatebis procesi (mag., naxvretis gafarToeba, milis bolos gafarToeba da sxva.) 2. wneviT
damuSavebisas liTonis deformaciis maCvenebeli, romelic glinvis RerZis mimarT ganivi mimarTulebiT
namzadis zomebis gazrdiT xasiaTdeba.
R расширение; уширение
E expansion; spread(ing)
1229. g. / absoluturi
deformaciis Semdeg da deformaciamde nakeTobis siganeTa Soris sxvaoba.
R уширение / абсолютное
E spreading / absolute; broadening / absolute
1230. g. / Tavisufali
gafarToeba, romelic namzadis deformirebisas gverdiTi zedapirebis Tavisufali gandinebiT
mimdinareobs.
R уширение / свободное
E spread(ing) / free (unrestricted)
1231. g. / (si)Tburi
gaTbobisas sxeulis zomebis cvlileba, romelic kristaluri gisosis kvanZebSi atomebis rxevebis gadi-
debiTaa gamowveuli.
R расширение / тепловое
E expansion / thermal; dilatation / thermal
1232. g. / iZulebiTi
gafarToeba rTuli formis fasonur kalibrebSi liTonis deformirebisas; igi Tavisufali gafarToebis
sidides aWarbebs.
R уширение / вынужденное
E broadening / forced (induced)
1233. g. / moculobiTi
moculobiTi zomebis mateba, romelic temperaturis an sxva gare faqtorebis zemoqmedebiTaa gamowveuli.
R расширение / объёмное
E dilatation / cubic(al); expansion / volumetric
1234. gafarToeba / rentgenis xazis
rentgenis xazis siganis cvlileba, romelic sakvlevi masalis struqturis an gadaRebis pirobebis cvli-
lebiTaa ganpirobebuli.
R уширение рентгеновской линии
E broadening / X-ray line
1235. g. / rentgenis xazis geometriuli
rentgenis xazis gafarToeba, romelic gadaRebis geometriuli pirobebis cvlilebiTaa ganpirobebuli.
R уширение рентгеновской линии / геометрическое
E broadening / geometrical X-ray line
1236. g. / rentgenis xazis instrumentuli
ix. rentgenis xazis geometriuli gafarToeba.
1237. g. / rentgenis xazis fizikuri
nimuSis struqturis cvlilebiT ganpirobebuli rentgenis xazis gafarToeba.
R уширение рентгеновской линии / физическое
E broadening / intrinsic X-ray line
1238. g. / fardobiTi
absoluturi gafarToebis fardoba nakeTobis sawyis an saboloo siganesTan.
R уширение / относительное
E broadening / specific
1239. g. / SezRuduli
ix. SemosazRvruli gafarToeba.
1240. g. / SemosazRvruli, SezRuduli gafarToeba
gafarToeba deformirebadi namzadis kalibris gverdiTi kedlebis Semkavebeli moqmedebisas.
R уширение / ограниченное
E spreading / restricted (limited)
1241. g. / xazobrivi
temperaturis an sxva gare faqtorebis zemoqmedebiT sxeulis xazobrivi zomebis mateba.
R расширение / линейное
E expansion / linear
1242. (ga)filtvra
filtrebiT pulpis myari da Txevadi fazis dacalkevebis procesi.
R фильтрование
E filtration
1243. (ga)filtvra / nadnobebis
liTonis nadnobis filtrSi gatareba gauxsneli CanarTebis (araliTonuri CanarTebi da sxv.) mosacileb-
lad.
R фильтрование расплавов
E filtration of melts
1244. gafrqveva, atomizacia
nadnobis dispersirebiT liTonuri fxvnilis miReba airis, siTxis an plazmis Wavlis inerciuli Zalebis
moqmedebiT.
R распыление
E atomizing; sputtering; pulverization
1245. g. / airiT
maRalwneviani airis Wavlis kinetikuri energiiT warmoebuli gafrqveva.
R распыление газом
E atomizing / gas
1246. g. / vakuumuri
nadnobSi gaxsnili azotis an wyalbadis moqmedebis Sedegad dabali wnevis kameraSi nadnobis
dispersirebiT gafrqveva.
R распыление / вакуумное
E atomizing / vacuum
1247. g. / ionuri
Txeli firebis miRebis procesi, romelic maRalenergetikuli nawilakebiT samiznis zedapiridan
atomebis amogdebasa da Semdgom fuZeSreze maT kondensaciaSi mdgomareobs.
R распыление / ионное
E atomizing / ion
1248. g. / kaToduri
airuli ganmuxtvisas kaTodis masalis gafrqveviT danafaris miReba.
R распыление / катодное
E sputtering
1249. gafrqveva / piroliziT
liTonebis oqsidebis fxvnilebis miRebis meTodi, romelic marilebis pirolizs, maTi xsnarebis gafr-
qvevisas efuZneba.
R распыление с пиролизом
E spraying / pyrolysis
1250. g. / plazmuri
maRaltemperaturuli plazmis Wavlis energiiT gafrqveva.
R распыление / плазменное
E atomizing / plasma
1251. g. / centridanuli
centridanuli Zalis moqmedebiT liTonis nadnobis gafrqveva.
R распыление / центробежное
E atomizing / centrifugal
1252. g. / wyalSi
fxvnilebis an granulebis miRebis xerxi, romelic (liTonis an Senadnobis) nadnobis wyalSi gafrqvevaSi
an CamosxmaSi mdgomareobs.
R распыление в воде
E spraying in water
1253. g. / wyliT
maRali wnevis wylis Wavlis kinetikuri energiiT warmoebuli gafrqveva.
R распыление водой
E spraying / water
1254. gafueba (fxvnilovani wnexilis)
fxvnilovani wnexilis moculobis mateba, masSi niJarebis warmoqmnisa da airisebri produqtebis dagro-
vebis Sedegad.
R свеллинг
E swelling
1255. g. / radiaciuli
neitronuli dasxivebisas forebis warmoqmniT birTvuli reaqtorebis Sesaqmnelad gamoyenebuli
sakonstruqcio foladebis kuTri moculobis zrda.
R распухание / радиационное
E swelling / radiation-induced
1256. gafxviereba
dafxvnis, dafSvnis procesi, romlis Semdegac risame forianoba matulobs.
R разрыхление
E loosening
1257. g. / feroSenadnobebis
struqturuli mdgenelebis fizikur-qimiuri gardaqmnis an Warbi fazebis atmosferos damatenianebeli
zemoqmedebiT gamowveuli feroSenadnobebis meqanikuri simtkicisa da natexebis mTlianobis TviTneburi
dakargva.
R рассыпание ферросплавов
E disintegration of ferroalloys
1258. gaqaneba / Zabvis (cvalebadobis are)
cikluri gamocdebisas nimuSze an namzadze modebuli Zabvebis maqsimalur da minimalur mniSvnelobebs
Soris sxvaoba.
R размах напряжений
E peak-to-peak amplitude; peak-to-peak value
1259. gaqreva
Serevis an teqnologiuri procesebis ganxorcielebis mizniT gamdnar liTonSi an widaSi airebis Sebervis
procesi.
R продувка
E blowing; blow
1260. g. / argoniT cicxvSi
Txevadi foladis arasasurveli minarevebisagan gasawmendad cicxvSi neitraluri airis, argonis Seberva.
R продувка аргоном в ковше
E blowing in ladle / argon
1261. g. / zeda
gamdnari liTonis zemoT dadgmuli (ganTavsebuli) furmebiT gaqreva.
R продувка / верхняя
E blowing / top
1262. g. / kombinirebuli
zevidan da qvevidan erTdroulad gaqrevis procesi.
R продувка / комбинированная
E blowing / combined (top and bottom)
1263. gaqreva / fskeridan
cicxvis an sadnobi agregatis fskeridan gamdnari liTonis gaqreva.
R продувка / донная
E blowing / bottom
1264. gaqroba / forebis (moSuSeba, gamTeleba, piris Sekvra)
maRali temperaturis da wnevis zegavleniT masalaSi yvela foris an misi nawilis mocileba.
R залечивание пор
E healing of pores
1265. gaRaribeba (madnis)
sasargeblo wiaRiseulis danagvianeba arasamrewvelo xarisxis mqone madniT da qanebiT, romlebic nedle-
ulSi sawyis SedgenilobasTan SedarebiT sasargeblo wiaRiseulis Sedgenilobas amcirebs.
R разубоживание (руды)
E dilution
1266. g. / nadnobis
nadnobidan gaxsnili faseuli komponentebis amoReba.
R обеднение расплава
E depletion / melt
1267. g. / widis
wididan gaxsnili an meqanikuri tivtivaris saxiT arsebuli faseuli komponentebis amoReba.
R обеднение шлака
E depletion / slag
1268. gaRviveba / brZmedis
brZmedis samuSao kampaniis dasawyisi.
R задувка доменной печи
E blowing-in of blast furnace
1269. gaRizianeba
nadnobSi merqnis SetaniT da misi pirolizis meSveobiT Txevadi spilenZidan gogirdovani airisa da
Jangbadis mocileba.
R дразнение
E poling
1270. gayvaniloba (glinis)
glinis armaturis elementi, romelic zustad mimarTvas da sasurvel mdebareobaSi daWeras, agreTve zog-
jer morigi kalibris Sesavalze da misgan gamosavalze gasaglini sortuli liTonis gadabrunebas
emsaxureba.
R проводка
E trough; guide; guard
1271. g. / gamomyvani
gayvaniloba, romelic galidan gamosasvlelze gasaglini zolis mimarTvas da daWeras emsaxureba.
R проводка / выводная
E guide / delivery; guide / outlet
1272. g. / gorgolaWiani sabruni
gayvaniloba, romlis muSa zedapiri TanamimdevrobiT dayenebuli gorgolaWebiTaa warmoqmnili.
R проводка / роликовая кантующая
E guide / roller twister
1273. g. / diskuri
ix. mimmarTveli disko.
1274. g. / mimmarTveli
gayvaniloba, romelic gasaglini zolis galSi Sesasvlelze an misgan gamosasvlelze mimarTvas emsaxu-
reba.
R проводка / направляющая
E guide
1275. g. / sabruni, helikoiduri gayvaniloba
gayvaniloba, romelic gasaglini zolis gadabrunebas misi gansazRvruli kuTxiT (45-90°) dagrexiT
emsaxureba.
R проводка / кантующая
E guide / twist
1276. g. / Semomvlebi
ix. Semomvlebi aparati.
1277. g. / Semyvani
gayvaniloba, romelic galSi Sesasvlelze gasaglini zolis mimarTvas da daWeras emsaxureba.
R проводка / вводная
E guide / inlet
1278. g. / helikoiduri
ix. sabruni gayvaniloba.
1279. gaSla / bzaris
1. wveros siaxloves mdebare wertilebSi bzaris napirebis dacilebis sidide. 2. mzardi an mudmivi
sididis Zabvis moqmedebis pirobebSi mudmivi sigrZis bzaris napirebis dacilebis procesi.
R раскрытие трещины
E opening (displacement) / crack
1280. g. / bzaris kritikuli
nimuSis srul rRvevamde bzaris maqsimaluri gaxsna.
R раскрытие трещины / критическое
E opening / critical crack
1281. gaCereba / brZmedis
brZmedi _ uwyveti moqmedebis agregati, pirveli anTebidan 5-6 (zogjer 10-12 da meti) wlis Semdeg
aCereben I Tanrigis kapitaluri remontis Casatareblad. muSaobis procesSi erTi-orjer aCereben II Tan-
rigis remontisaTvis gacveTili amonagis gamosacvlelad.
R остановка доменной печи
E banking
1282. gacema / masis
erTi aris meore arisagan gamyof zedapirs Soris masis mimocvla.
R массоотдача
E transfer / mass
1283. gacveTa
ix. cveTa.
1284. gaciveba
1. energiis warTmevis procesi, romlis Sedegadac liTonis (nakeTobis) temperatura mcirdeba. 2. sxeulis
temperaturis Semcirebis procesi.
R охлаждение
E cooling; refrigeration
1285. g. / aorTqlebiT
metalurgiuli agregatebis elementebis qimiurad gawmendili (minaduRis warmoqmnis aRsakveTad) wyliT
gaciveba, romelic obieqtis gacivebis procesSi 100°C-ze metad xurdeba.
R охлаждение / испарительное
E cooling / evaporation (evaporative)
1286. g. / daprogramebuli
gaciveba, romelic mocemuli reJimiT sruldeba.
R охлаждение / программированное
E cooling / controlled
1287. g. / zeTSi
liTonis (nakeTobis) zeTSi CaZirviT gaciveba (wrToba).
R охлаждение в масле (закалка)
E cooling / oil; quenching / oil
1288. g. / mduRare SreSi
Termuli damuSavebis Semdeg aRmavali haeris nakadiT gaqreuli fxvieri wvrilmarcvlovani masaliT
nakeTobis gaciveba.
R охлаждение в “кипящем слое”
E cooling / fluidized bad
1289. g. / meoreuli
uwyveti Camosxmisas, kristalizatoridan gamosvlis Semdeg, namzadis wyliT an wyal-haeris emulsiiT
gaciveba.
R охлаждение / вторичное
E cooling / secondary
1290. g. / uwyveti
temperaturis uwyveti SemcirebiT mimdinare gaciveba.
R охлаждение / непрерывное
E cooling / continuous
1291. g. / Rumlianad
liTonis (nakeTobis) gaciveba RumelSi siTbos wyaros gamorTvis Semdeg.
R охлаждение с печью
E cooling / furnace
1292. g. / Senelebuli
flokensawinaaRmdego gaciveba, romelic Tavdaxurul WebSi (romlebic ar xurdeba) naglinis Stabelebad
gacivebaSi mdgomareobs.
R охлаждение / замедленное
E cooling / retarded
1293. g. / cxeli
metalurgiuli agregatebis elementebis qimiurad gawmendili (minaduRis warmoqmnis aRsakveTad) saT-
bierebuli wyliT gaciveba.
R охлаждение / горячее
E cooling / hot
1294. gaciveba / wyalSi
liTonis (nakeTobis) wyalSi CaZirviT an wylis WavliT gaciveba (wrToba).
R охлаждение в воде (закалка)
E cooling / water; quenching / water
1295. g. / wyvetili
gaciveba, romelic wydeba temperaturis Semcirebis SewyvetiT.
R охлаждение / прерывистое
E cooling / noncontinuous (interrupted); cooling / step
1296. g. / wyliT
metalurgiuli agregatebis elementebis da warmoebis produqtebis wyliT gaciveba.
R охлаждение / водяное
E cooling / water
1297. g. / WavliT
airis, haeris an wylis WavliT metalurgiuli agregatebis elementebisa da warmoebis produqtebis
gaciveba.
R охлаждение / струйное
E cooling / spray; quenching / spray
1298. g. / haerze
(mSvid) haerze liTonis (nakeTobis) gaciveba.
R охлаждение на воздухе
E cooling / air
1299. g. / haeriT
haeris nakadSi mimdinare liTonis (nakeTobis) wrToba.
R охлаждение / воздушное
E cooling / air
1300. gacxaveba, gacxrilva
fxvieri masalis meqanikuri klasifikacia gacriT.
R грохочение
E screening
1301. gaweva1
liTonebis wneviT damuSavebis operacia, romlis daniSnulebac milis perimetris gazrdaa.
R раздача
E expansion; flaring
1302. gaweva2
wneviT damuSavebis procesi, romlis daniSnulebac namzadis nawilis an misi mTlianad (erTdroulad si-
maRleze moWimviT) gafarToebaa.
R разгонка
E expansion
1303. g. / adidviT milis
uZrav milSi (namzadSi) ufro didi diametris, vidre milis sawyisi Siga diametria, samarTulis
gatarebiT milis gaweva.
R раздача трубы волочением
E expansion by drawing (flaring) pipe
1304. gawelva
wneviT damuSavebis formisSemcvleli operacia, romelic namzadis an misi nawilis wasagrZeleblad xdeba
da erTdroulad ganivkveTis farTobis SemcirebiT mimdinareobs.
R протяжка
E drawing
1305. g. / civad
liTonis gawelva winaswari gaxurebis gareSe.
R протяжка / холодная
E drawing / cold
1306. gawvamedegoba
masalis (mag., saStampe foladis) unari, mravaljeradi gaxurebisa da gacivebis pirobebSi winaaRmdegoba
gauwios zedapiruli bzarebis warmoqmnas
R разгаростойкость
E erosion resistance
1307. gawmenda1, gasufTaveba
teqnologiuri procesebis erToblioba, romelic masalebs minarevebisagan, WuWyis an wina damuSavebis
kvalebisagan aTavisuflebs.
R очистка
E cleaning; conditioning; chipping; fetting
1308. gawmenda2 (mocla, Camowmenda)
sxmulidan an deformirebuli liTonis zedapiridan defeqtebis mocileba.
R зачистка
E grinding
1309. g. / abraziuli
specialur Carxebze abraziuli qargolebiT an lentebiT gawmenda.
R зачистка / абразивная
E abrading
1310. g. / abraziul-fxvniliani
abraziul-fxvnilian kameraSi liTonis wabiZgebiT (gatarebiT) misi zedapirdan xenjis mocileba.
R очистка / абразивно-порошковая (АПО)
E treatment / abrasive powder
1311. g. / abraziul-Wavluri
SekumSuli haeriT miwodebuli fxvieri abraziuli masalebiT liTonis zedapiris gawmenda.
R очистка / абразивно-струйная
E cleaning / abrasive spray (blast); treatment / abrasive jet
1312. g. / airebis
teqnologiuri airebidan Setivtivebuli nawilakebisa da airisebri narevebis mocileba.
R очистка газов
E cleaning / gas
1313. g. / biologiuri
sayofacxovrebo da samrewvelo Camdinare wylebis gawmendis xerxi. es procesi, mikroorganizmebiT,
Camdinare wylebSi gaxsnili da daemulsiebuli organuli nivTierebebis (organuli warmoSobis
gaWuWyianebis) rRvevaSi (mineralizaciaSi) mdgomareobs.
R очистка / биологическая
E cleaning / biological
1314. g. / eleqtrolituri
eleqtrlitis xsnarSi liTonuri nakeTobis an naxevarfabrikatebis zedapiris gawmenda.
R очистка / электролитическая
E cleaning / electrolytic
1315. g. / Termofrezuli
sxmulebis, blumebis, slabebis cxeli (1000-1200°C) gawmenda. gamoiyeneba saglinavi dganis teqnologiur
nakadSi.
R зачистка / термофрезерная
E cutting / thermal
1316. g. / safanttyorcniT
liTonuri nakeTobis an naxevarfabrikatebis zedapiris gawmenda, igi safantis maRali kinetikuri energi-
iT xorcieldeba, safanti safantmtyorcni danadgaris mbrunavi TvaliT gamoityorcneba.
R очистка / дробемётная
E cleaning / blast
1317. g. / safantWavluri
liTonuri nakeTobis an naxevarfabrikatebis zedapiris gawmenda maRali siCqaris mqone liTonuri
safantiT. operacia safantWavluri danadgaris meSveobiT xdeba.
R очистка / дробеструйная
E blasting grit (roto); cleaning / shot-blast
1318. g. / silaWavluri
SekumSuli haeriT miwodebuli fxvieri abraziuli masaliT (qviSiT) liTonis zedapiris gawmenda.
R очистка / пескоструйная
E blasting / sand; abrading
1319. g. / sxmulebis
sxmulebis zedapiridan mimwvari sayalibe narevis da samsxmelmkvebavi sistemis elementebis mocileba,
Cveulebriv, saTel dolebSi, safantsatyorcn an safantWavlur kamerebSi.
R очистка отливок
E cleaning / castings; fettling
1320. g. / ultrabgeriTi
xsnarSi liTonuri nakeTobis an naxevarfabrikatebis zedapiris gawmenda ultrabgeriTi rxevebiT.
R очистка / ультразвуковая
E cleaning / ultrasonic; treatment / ultrasound
1321. gawmenda / cecxliT
bunebrivi airis an Jangbadis WavlSi Txeli (sisqiT 1.5–3 mm) zedapiruli defeqturi fenis dawviT
gawmenda.
R зачистка / огневая
E scarfing (flame); flame-chipping
1322. g. / wylis
minaduRi danaleqis Tavidan asacileblad, sxvadasxva teqnologiur procesSi gamoyenebuli wylis, uxeSi
dispersiuli da koloiduri minarevebisa da wyalSi Semavali marilebisagan gawmenda.
R очистка воды
E purifying / water
1323. g. / haeris
haeridan Setivtivebuli nawilakebisa da gazebis minarevebis mocileba.
R очистка воздуха
E purifying / air
1324. g. / haer-rkaluri
defeqtis adgilze liTonis rkaliT gadnoba, Semdeg nadnobis SekumSuli haeris WavliT gamoberva.
R зачистка / воздушно-дуговая
E cleaning / air-arc
1325. gawonasworeba (glinis)
saglinavi dganis zeda glinis baliSebis miWera mimWeri xraxnebis torsebTan, glinebs Soris zusti zomis
RreCos dasayeneblad da Setacebisas dartymebis Tavidan asacileblad; procesi tvirTis, zambaris,
hidravlikuri an sxva mowyobilobebiT xdeba.
R уравновешивание (валка)
E balance / (roll)
1326. g. (glinis) / zambaruli
gawonasworeba, romelic gamoyenebulia mcire muSa galebSi, roca glinis svla 50 mm-s ar aRemateba.
zambaris Zalva gasawonasworebeli detalebis (glinebi, baliSebi, damWeri xraxnebi) wonas 20-40 %-iT
unda aRematebodes.
R уравновешивание (валка) / пружинное
E balance / spring (roll)
1327. g. (glinis) / tvirTiT
sadgaris qveS moTavsebuli ormxriani berketi. igi zeda baliSTan sapirwoniTaa SeerTebuli, romlis moq-
medebis Sedegad gasaglini zolis gavlis Semdeg glini damWer xraxnebTan miWerilia.
R уравновешивание (валка) / грузовое
E balance / counterweight (roll)
1328. g. / Spindelis
Spindelis saxsrebisa da quroebis, agreTve samuSao da kbilana galebis sakisrebis cveTis Sesamcirebeli
gantvirTva. igi tvirTis, zambaris an hidravlikuri mawonasworebeli mowyobilobiT xdeba.
R уравновешивание шпинделя
E balance / spindle
1329. g. (glinis) / hidravlikuri
glinis baliSebSi ganTavsebuli hidravlikuri cilindrebiT zeda glinebis gawonasworeba. am dros siTxe
wneviT miewodeba mcire diametris cilindrebs, romlebic muSa glinis baliSs zeviT miaWers.
R уравновешивание (валка) / гидравлическое
E balance / hidraulic (roll)
1330. gawyveta
ix. gagleja
1331. gawyoba
sadnobi Rumlis gacveTili da dazianebuli ubnebis fxvnilovani cecxlgamZle masalebis dataniT aR-
dgena.
R заправка (напр. пода)
E fettling; patching
1332. gaWimva, gaWimvaze gamocdebi
1. nimuSze datvirTvis modebis procesi, romlis Sedegadac misi sigrZe imatebs (datvirTvis modebis
mimarTulebiT), xolo ganivkveTi mcirdeba. 2. gaWimvis deformaciis pirobebSi gamocdis saxe.
R растяжение
E tension; exstension
1333. gaWimva / garecentruli
nimuSis gaWimva, rogorc wesi, CanaWriani paralelepipedis saxisa, datvirTvis RerZis gaswvriv modebiT,
romelic imave nimuSis simetriis centrs ar Seesabameba.
R растяжение / внецентренное
E tension / eccentric
1334. g. / xazovani
erTRerZa gamWimavi datvirTviT gaWimva.
R растяжение / линейное
E tension / linear
1335. gaWolva
1. unakero milebis warmoebisas zodebidan an namzadebidan Rru masrebis an Wiqebis misaRebad Catarebuli
operacia. 2. liTonis gamodinebiT namzadSi siRruis misaRebad Catarebuli operacia.
R прошивка
E piercing
1336. g. / arasruli
wnexiT gaWolva Wiqis misaRebad
R прошивка / неполная
E piercing / incomplete
1337. g. / gamWoli
ix. sruli gaWolva.
1338. g. / daxuruli
ix. mzardi gaWolva.
1339. g. / iribgliniani
naglini namzadis an zodis iribglinian gamWol dganze Rru masris misaRebi gaWolva.
R прошивка / косовалковая
E piercing / cross-roll; piercing process / rotary
1340. g. / mzardi, daxuruli gaWolva
daxurul konteinerSi mrgvali namzadis wnexiT gaWolva, romlis drosac puansoniT gamoZevebuli
liToni gaWolvis sapirispiro mimarTulebiT moZraobs da namzadis Sesabamis zomasTan SefardebiT masris
sigrZes (simaRles) zrdis.
R прошивка / нарастающая
E piercing / increasing
1341. g. / sruli, gamWoli gaWolva
gaWolva namzadSi gamWoli RerZuli naxvretis misaRebad.
R прошивка / полная
E piercing / complete
1342. g. / Semvsebi
kvadratuli an mravalkuTxedi namzadis mrgvali kveTis daxurul konteinerSi wnexiT gaWolva; am dros
deformirebadi liToni namzadis waxnagebsa da konteineris kedlebs Soris Tavisufal sivrces avsebs.
R прошивка / заполняющая
E piercing / filling-up
1343. g. / wnexgliniani
wnexilglinian gamWol dganze uwyvetad Camosxmuli an gaglinuli namzadidan Rru masris miReba.
R прошивка / прессвалковая
E piercing / press-roller
1344. g. / wnexze
hidravlikur an meqanikur wnexze mTliani namzadis gaWolva.
R прошивка / прессовая
E piercing / punch
1345. gaWra
liTonebis wneviT damuSavebis operacia, romelic Seukvrel konturze ZvriT namzadis nawilebad
dasacalkevebladaa gankuTvnili.
R разрезка
E slitting
1346. gaWuWyianeba
liTonSi da (an) SenadnobSi calkeuli elementebi an naerTebi, romlebic sagangebod ar aris Setanili da,
Cveulebriv, liTonis da (an) Senadnobis Tvisebebs auaresebs.
R загрязнение
E contamination; pollution; fouling
1347. gaWuWyianeba / garemos
mavne nivTierebebis (gamaWuWyianeblebis) atmosferoSi, wyalSi, niadagSi gamoSveba.
R загрязнение окружающей среды
E pollution / environmental
1348. gaxda / zodis
ix. zodgdeba.
1349. gaxleCa / speqtris xazis
speqtris xazebs Soris manZilis cvlileba, romlis saSualebiTac ganisazRvreba xazebis raodenoba
dupletSi an multipletSi.
R расщепление линий спектра
E splitting / (spectral) line
1350. gaxleCebi (ganaxleCebi)
viwro RreCoebi, Sverilebi da CaRrmavebebi, romlebic foladis dartymiTi nimuSis rRvevis reliefze
SeiniSneba da, rogorc wesi, feritperlituri struqturis Zlier gamosaxul zolovnobasTanaa
dakavSirebuli.
R расщепления
E splittings
1351. gaxsna1
1. sasargeblo wiaRiseulis sabadodan kapitaluri samTo gamomuSavebis Catareba. sabados zedapiramde
misasvlelis gaxsna. 2. sasargeblo komponentebis gamdidrebis pirobebis gasaumjobeseblad daqucmacebis
procesSi mineralis garsmomcveli fuWi qanisagan ganTavisufleba.
R вскрытие
E opening; stripping
1352. gaxsna2
ori an meti komponentiT erTgvarovani sistemis warmoqmna, romlis garkveul zRvrebSi Sedgenilobis
uwyveti cvlilebaa SesaZlebeli.
R растворение
E dissolution
1353. g. / anoduri
fxvnilebis miRebis meTodi (upiratesad uJangavi foladebisa) mocemuli qimiuri Sedegnilobis anodis
kristalitTSorisi SuaSris eleqtroqimiuri gaxsniT.
R растворение / анодное
E dissolution / anodal
1354. g. / glinebis
glinvamde muSa glinebs Soris dadgenili RreCo.
R растворение валков
E gap (roll); opening / roll
1355. g. / kriWis
sadnob RumelSi gamosaSvebi naxvretis gaxsnis operacia.
R разделка (пробивание) лётки
E tapping; taphole
1356. gaxureba, gacxeleba, gaTboba
sistemis energiis amaRleba masTan siTbos miyvaniT an masSi eleqtrodenis gatarebis Sedegad gamoyofili
siTbos generaciiT; procesi temperaturis amaRlebiT xasiaTdeba.
R нагрев
E heating
1357. g. / adgilobrivi, lokaluri gaxureba
nakeTobis erTi an ramdenime ubnis gaxureba.
R нагрев / местный
E heating / local (selective)
1358. g. / aliT
sawvavis wvis Sedegad miRebuli Ria aliT Rumlis pirdapiri gaxureba.
R нагрев / пламенный
E heating / flame
1359. g. / aramJangavi
gaxureba, romelic gasaxurebuli liTonis zedapirze xenjis minimaluri warmo(na)qmniT mimdinareobs.
R нагрев / безокислительный
E heating / nonoxidizing
1360. g. / gamWoli
namzadis an nakeTobis mTeli kveTis mocemul temperaturamde gaxureba.
R прогрев
E heating / through
1361. gaxureba / daprogramebuli
gaxureba, romelic mocemuli reJimiT sruldeba.
R нагрев / программированный
E heating / controlled
1362. g. / eleqtrokontaqturi, kontaqturi gaxureba, konduqciuri gaxureba
eleqtruli gaxureba uSualod gasaxurebel sxeulSi eleqtruli denis gatarebiT.
R нагрев / электроконтактный
E heating / electric-contact
1363. g. / eleqtronul-sxivuri
gaxureba sxeulis zedapirze dacemuli eleqtronebis konis energiiT.
R нагрев / электроннолучевой
E heating / electron-beam
1364. g. / eleqtruli, eleqtrogaxureba
gaxureba eleqtruli energiiT, romlis drosac siTbos generacia uSualod gasaxurebel sxeulSi xdeba.
R нагрев / электрический
E heating / electric
1365. g. / vakuumuri
vakuumur RumlebSi dauJangavad mimdinare gaxureba.
R нагрев / вакуумный
E heating / vacuum
1366. g. / zedapiruli
liTonis (nakeTobis) mxolod zedapiruli Sris gaxureba.
R нагрев / поверхностный
E heating / surface
1367. g. / induqciuri
sxeulSi grigaluri denebis dainduqciebiT mimdinare gaxureba.
R нагрев / индукционный
E heating / induction
1368. g. / konduqciuri
ix. eleqtrokontaqturi gaxureba.
1369. g. / konveqciuri
sxeulze, upiratesad konveqciiT, gadacemuli siTboTi mimdinare gaxureba; procesi, Cveulebriv,
Tbogadacemis konveqciuri reJimis RumlebSi xorcieldeba.
R нагрев / конвективный
E heating / convection
1370. g. / kontaqturi
1. ix. eleqtrokontaqturi gaxureba. 2. erTi myari sxeulis meore gaxurebul myar sxeulTan uSualo
kontaqtiT gaxureba.
R нагрев / контактный
E heating / electric-contact
1371. g. / lokaluri
ix. adgilobrivi gaxureba.
1372. g. / mduRare SreSi
mduRare Sris RumlebSi mimdinare gaxureba.
R нагрев в кипящем слое
E heating / fluidized bed
1373. g. / orstadiuri
liTonebis TanamimdevrobiT or RumelSi gaxureba, romlebSic temperaturuli da siCqaris reJimebi
mkveTrad icvleba.
R нагрев / двухстадийный
E heating / two-stage
1374. g. / pirdapiri
nakeTobis gaxureba siTbos wyaros uSualo zemoqmedebiT.
R нагрев / прямой
E heating / direct
1375. g. / plazmuri
plazmis siTboTi gaxureba.
R нагрев / плазменный
E heating / plasma
1376. g. / radiaciuli
sxeulze, upiratesad gamosxivebiT, gadacemuli siTboTi mimdinare gaxureba; procesi, Cveulebriv,
Tbogadacemis radiaciuli reJimis RumlebSi xorcieldeba.
R нагрев / радиационный
E heating / radiation
1377. g. / uwyveti
temperaturis uwyveti zrdiT mimdinare gaxureba.
R нагрев / непрерывный
E heating / continuous
1378. gaxureba / Wavluri
gaxureba, romelic gasaxurebeli sxeulis zedapirze gaxurebuli airis Wavlis dacemisas gadacemuli
siTboTi xdeba.
R нагрев / струйный
E heating / jet
1379. gajereba
zRvrul SesaZleblobamde gaxsniT raime nivTierebis sxva nivTierebiT gamdidreba.
R насыщение
E saturation
1380. g. / difuziuri
1. ix. qimiur-Termuli damuSaveba. 2. qimiur-Termuli damuSavebiT masalis zedapiruli Sreebis erTi an
ramdenime qimiuri elementiT gamdidreba.
R насыщение / диффузионное
E saturation / diffusion
1381. g. / kombinirebuli
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris ramdenime elementiT
difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R насыщение / комбинированное
E treatment / multicomponent thermochemical
1382. g. / liTonebiT difuziuri
qimiur-Termuli damuSavebiT liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris erTi an ramdenime liTonuri elemen-
tiT difuziuri gajerebis procesi.
R насыщение металлами / диффузионное
E metallizing / diffusion; metallization / diffusion
1383. g. / magnituri
masalis iseTi mdgomareoba, romlis drosac misi damagnitebuloba maqsimalur mniSvnelobamde miaRwevs
da magnituri velis Semdgomi zrdiT ar icvleba.
R насыщение / магнитное
E saturation / magnetic; saturation / magnetization
1384. gajirjveba
teqnologiuri damuSavebis procesSi sakazme masalis moculobis zrda.
R разбухание
E swelling
1385. generatori / plazmuri
ix. plazmatroni.
1386. germaniumi
qimiuri elementi Ge, atomuri masia = 72.60; miekuTvneba iSviaT gabneul liTonebis jgufs, tdn 937.5°C;
erT-erTi yvelaze Zvirfasi masala Tanamedrove naxevargamtarebis teqnikaSi. es elementi mravali
Senadnobis SedgenilobaSi Sedis.
R германий
E germanium
1387. geteri
ganviTarebuli Tavisufali zedapiris mqone masala (xSirad forovani an fxvnilovani), romelsac airebis
STanTqmis unari aqvs. gamoiyeneba dasamuSavebeli masalis zedapiris dasacavad.
R геттер
E getter
1388. gvarli
bagir-Tokis nakeTobis zogadi dasaxeleba, damzadebuli bunebrivi (mcenareuli) da xelovnuri boWkovani
masalebisa da agreTve foladis mavTulisagan.
R трос
E cable (wire); rope
1389. gvizi
brZmedis samuSao sivrcis Sua (yvelaze ganieri) cilindruli nawili (Saxtsa da mxarulebs Soris).
R распар
E belly
1390. gvirabRumeli
gvirabisebri samuSao sivrcis gamavali Rumeli, romelSic dasamuSavebeli nakeTobebiT datvirTuli va-
gonetebi relsebze uwyveti nakadiT moZraobs.
R печь / туннельная
E furnace / tunnel-type
1391. gisosi
ix. kristaluri gisosi.
1392. g. / kristaluri, gisosi, sivrculi gisosi, kristaluri struqtura
myari kristaluri sxeulebis atomebis (ionebis) damaxasiaTebeli periodulad ganmeorebadi ganlageba
sivrceSi.
R решётка / кристаллическая
E lattice / crystal (space)
1393. g. / kuburi
kristalur nivTierebaTa atomebis ganlageba sivrculi gisosis saxiT, romelic elementaruli kuburi
ujredebisagan (ganekuTvneba kubur singonias) Sedegeba.
R решётка / кубическая
E lattice / cubic
1394. g. / monoklinuri
kristaluri gisosi, romlis elementaruli ujredi monoklinur singonias ganekuTvneba.
R решётка / моноклинная
E lattice / monoclinic
1395. g. / moculobadacentrebuli kuburi
kristaluri gisosi, romelic kubur sistemas miekuTvneba da iseTi elementaruli kristaluri ujrede-
bisagan Sedgeba, romlebSic atomebi kubis wveroebsa da moculobis centrSia ganlagebuli.
R решётка / объёмноцентрированная кубическая
E lattice / body-centred cubic
1396. g. / rombuli
kristaluri gisosi, romlis elementaruli ujredi rombul singonias ganekuTvneba.
R решётка / ромбическая
E lattice / rhombic
1397. g. / sivrculi
ix. kristaluri gisosi.
1398. g. / tetragonaluri
kristaluri gisosi, romlis elementaruli ujredi tetragonalur singonias miekuTvneba
R решётка / тетрагональная
E lattice / tetragonal
1399. g. / trigonaluri
kristaluri gisosi, romlis elementaruli ujredi trigonalur singonias miekuTvneba.
R решётка / тригональная
E lattice / rhombohedral (trigonal)
1400. g. / triklinuri
kristaluri gisosi, romlis elementaruli ujredi triklinur singonias miekuTvneba.
R решётка / триклинная
E lattice / anorthic
1401. g. / Sebrunebuli
damxmare sivrculi gisosi, romelic ** veqtorebzea agebuli, isini erTmniSvnelovnadaa dakavSirebuli
kristaluri gisosis *** translaciis veqtorebTan; erTsaxeliani veqtorebis skalaruli namravli 1-is
tolia, xolo sxvadasxvasaxelianisa _ 0-is.
R решётка / обратная
E lattice / reciprocal
1402. g. / waxnagdacentrebuli kuburi
kuburi kristaluri gisosi, romelSic atomebi kubis wveroebsa da TiToeuli waxnagis centrSia ganla-
gebuli.
R решётка / гранецентрированная кубическая
E lattice / face-centered cubic
1403. g. / heqsagonaluri
kristaluri meseri, romlis elementaruli gisosia eqvskuTxa prizma, igi fuZeebis wveroebSi da centrSi
ganlagebuli atomebis garda prizmis Sua sibrtyeze moTavsebuli sam atoms Seicavs.
R решётка / гексагональная
E lattice / hexagonal
1404. gisosi / heqsagonaluri mWidrodwyobili
heqsagonaluri krisataluri meseri, romlis gisosSi Sua sibrtyis sami atomi exeba zeda da qveda sibrt-
yeebis atomebs, amasTan c / a 1,633.
R решётка / гексагональная плотноупакованная
E lattice / hexagonal close-packed
1405. glinva, gaglinva
or an met saglinav glins Soris liTonebis wneviT damuSavebis procesi. am dros gasaglinavi namzadis
(zodis) moWimviT ganivkveTis Semcireba, sigrZis gazrda da sasurveli formis miniWeba mimdinareobs.
R прокатка
E rolling
1406. g. / arareversiuli
glinva, romlis drosac namzadi TiToeul muSa galSi mxolod erTi mimarTulebiT gadaadgildeba.
R прокатка / нереверсивная
E rolling / irreversible
1407. g. / ganivi
glinva, romlis drosac kuTxe glinebis zedapiris siCqaris veqtorsa da liTonis siCqaris veqtoris
RerZul mdgenels Soris sakontaqto zedapiris wertilSi 90°-s Seadgens.
R прокатка / поперечная
E rolling / cross (transverse)
1408. g. / ganivxraxnuli, iribglinebiani glinva, xraxnuli glinva
glinva, romlis drosac kuTxe glinebis zedapiris siCqaris veqtorsa da liTonis siCqaris veqtoris
RerZul mdgenels Soris sakontaqto zedapiris wertilSi 0°-ze metia da 45°-s ar aRemateba.
R прокатка / поперечно-винтовая
E rolling / helical (skew)
1409. g. / gorgolaWebiT milebis civi
cilindrul samarTulze milebis civi glinva, romelic perioduli moqmedebis dganze mudmivi profilis
Rarulebiani sami an oTxi gorgolaWis daprofilebul sayrden Tamasaze gadagorebiT xdeba.
R прокатка труб роликами / холодная
E rolling / cold tube
1410. g. / grZivi
glinva, romlis drosac kuTxe glinebis zedapiris siCqaris veqtorsa da liTonis siCqaris veqtoris
RerZul mdgenels Soris sakontaqto zedapiris wertilSi nulis tolia, xolo glinebis RerZebi glinvis
RerZis perpendikularul sibrtyeSia.
R прокатка / продольная
E rolling / lengthwise
1411. g. / grZivxraxnuli
glinva, romlis drosac kuTxe glinebis zedapiris siCqaris veqtorsa da liTonis siCqaris veqtoris
RerZul mdgenels Soris sakontaqto zedapiris wertilSi 45°-ze metia da 90°-ze naklebia; procesi,
Cveulebriv, oTxglinian kalibrebSi mimdinareobs.
R прокатка / продольно-винтовая
E rolling / lengthwise-screw
1412. g. / vakuumuri
glinva, romlis drosac muSa gali Rrma gaiSviaTebis vakuumur kameraSia moTavsebuli.
R прокатка / вакуумная
E rolling / vacuum
1413. g. / Tbili
rekristalizaciis temperaturaze ufro dabal temperaturaze gaxurebuli liTonis glinva.
R прокатка / тёплая
E rolling / warm
1414. g. / iribglinebiani
ix. ganivxraxnuli glinva.
1415. g. / milebis perioduli
ix. piligrimuli glinva.
1416. g. / milebis civi (piligrimuli)
winaswar gauxureblad samarTulze milebis ganivi glinva; procesi perioduli moqmedebis dganze
(konusur samarTulze, glinebSi cvalebadi profilis kalibrebiT) an uwyvet dganze (cilindrul samar-
Tulze) tardeba.
R прокатка / холодная (пилигримовая)
E piligering / cold; rolling / cold; pilger
1417. glinva / mravalZafiani
erT saglinav dganze ori an meti liTonis wnelis, milis an profilis erTdrouli glinva.
R прокатка / многониточная
E rolling / multistrand
1418. g. / perioduli
glinva kalibrSi, romlis zomac glinis brunvasTan erTad icvleba.
R прокатка / периодическая
E rolling / periodic
1419. g. / piligrimuli, milebis perioduli glinva
cvalebadi profilis Rarulebian glinebSi liTonis porciuli miwodebiT samarTulze milebis glinva.
R прокатка / пилигримовая
E piligering
1420. g. / planetaruli
planetarul dganze furclebis, profilebis an milebis glinva.
R прокатка / планетарная
E rolling / planetary
1421. g. / radialur-ZvriTi
masiuri mrgvali profilebis, upiratesad xraxnuli glinvis samglinian dganze miwodebis didi
kuTxeebiT da maRali moWimviT, ganivxraxnuli glinva.
R прокатка / радиально-сдвиговая
E rolling / radial-displacement
1422. g. / reversiuli
glinva, romlis drosac liToni erT galSi ramdenime gatarebiT deformirdeba ise, rom glinebis brunvis
mimarTuleba yoveli gatarebis Semdeg sapirispiroze icvleba.
R прокатка / реверсивная
E rolling / reversive
1423. g. / sakontrolebeli
cxeli glinva, romlis drosac moWimva bolo etapze regulirebadi temperaturuli reJimisas sruldeba.
R прокатка / контролируемая
E rolling / controlled
1424. g. / sakontrolebel areebSi
gaxurebuli liTonis, haeris SedgenilobaSi Semavali aqtiuri airebis (O2, N2, H2 da sxv.) intensiuri ur-
TierTqmedebisagan dasacavad, gansazRvruli Sedgenilobis areebSi (vakuumi, inertuli da sxva romelime
damcavi airi) glinva.
R прокатка в контролируемых средах
E rolling of control mediums
1425. g. / uzodo
liTonuri nakeTobis warmoebis uwyveti teqnologiuri procesi, romelic Camosxmas, gamyarebas da glin-
vas aTavsebs.
R прокатка / бесслитковая
E rolling / ingot free
1426. g. / usasrulo
wina da momdevno namzadebis boloebis winaswar SeduRebiT glinva.
R прокатка / бесконечная
E rolling / endless
1427. g. / uwyveti
procesi, romlis drosac namzads uwyveti dganis TanamimdevrobiT ganlagebul ramdenime muSa galSi erT-
droulad glinaven.
R прокатка / непрерывная
E rolling / continuous
1428. g. / fxvnilis
saglinavi dganis glinebSi Tavisuflad nayari fxvnilis formirebis uwyveti procesi.
R прокатка порошка
E rolling / powder; rolling of powder
1429. g. / civi
liTonis winaswar gauxureblad glinva.
R прокатка / холодная
E rolling / cold
1430. glinva / cxeli
rekristalizaciis temperaturaze ufro maRal temperaturamde gaxurebuli liTonis glinva.
R прокатка / горячая
E rolling / hot
1431. g. / xraxnuli
ix. ganivxraxnuli glinva.
1432. glinva-adidva
brunvis sxvadasxva siCqaris mqone glinebSi furclovani naglinis warmoebis procesi, romlis drosac
wamyvani (ufro swrafad mbrunavi) da amyoli (ufro nela mbrunavi) glinebis wriuli siCqareebis
fardoba, glinvamde da glinvis Semdeg, furclis sisqeebis fardobis tolia, e. i. daaxloebiT gamoWimvis
koeficientisa glinvisas.
R прокатка-волочение
E rolling-drawing process
1433. glinva-Wedva
perioduli cxeli deformaciis procesi, liTonis mravalmxrivi moWimviT, romelic or
urTierTmarTobul sibrtyeSi wyvil-wyvilad ganlagebuli oTxi daprofilebuli sacemis namzadze
zemoqmedebiT mimdinareobs da TiToeul sibrtyeSi liTonis deformacias axdens.
R прокатка-ковка
E rolling-forging
1434. glinvaukmari (sagani)
glinvis procesSi glinebSi damuxruWebuli gasaglini nakeToba, romelic jer kidev mTel sigrZeze ar
aris gaglinuli.
R недокат
E unfinished section
1435. glini
ix. saglinavi glinebi.
1436. g. / amZravi
saglinavi glini, romelic amZravTanaa SeerTebuli da misgan brunviTi moZraoba gadaecema.
R валок / приводной
E roll / driven
1437. g. / daartaxebuli
ix. Sedgenili glini.
1438. g. / dakalibrebuli
ix. Rarula glini.
1439. g. / diskosebri
ganivxraxnuli glinvis saglinavi dganis glini, romelsac cilindrTan didi fuZiT SeTavsebuli wakveTi-
li konusis saxe aqvs; glinis muSa zedapiri konusis mcire fuZiT da misi gverdiTi zedapiriT
warmoiqmneba.
R валок / дисковидный
E roll / disk-shaped; piercer disk
1440. g. / ejeruli
ejeruli galis glini vertikalur sibrtyeSi ganlagebuli RerZiT.
R валок / эджерный
E roll / edging
1441. g. / kasrisebri
ganivxraxnuli glinvis saglinavi dganis glini, romelic didi fuZeebiT SeTavsebuli ori wakveTili ko-
nusis saxisaa.
R валок / бочковидный
E roll / barrel (-shaped)
1442. g. / kbilana
sworkbila an Sevronuli kbilanas saxiani kbilana galis glini.
R валок / шестерённый
E mill pinion
1443. g. / kbilanasaglinavi
kbilanasaglinavi dganis muSa glini varskvlavasa da kbila(na)Tvlebis cxeli ganivi glinvisaTvis.
R валок / зубчатый
E roll / gear
1444. g. / konsoluri
saglinavi glini, romlis sayrdenebic misive kasris mxridanaa ganlagebuli.
R валок / консольный
E roll / cantilevered
1445. g. / konusuri
konusis (Cveulebriv, wakveTili) formis kasriani saglinavi glini.
R валок / конический
E roll / cone-shaped (tapered)
1446. glini / saglinavi
saglinavi dganis muSa organo, romelic glinvis ZiriTad operacias – liTonis deformacias, misTvis sa-
surveli zomebisa da formis misaniWeblad asrulebs.
R валок / прокатный
E roll / mill
1447. g. / safexurovani
glini, romlis kasric rigi TanamimdevrobiT mzardi an klebadi diametris cilindruli ubnebisagan Sed-
geba; Cveulebriv, samglinian dganze zolovani foladis gasaglinavad gamoiyeneba.
R валок / ступенчатый
E roll / stepped
1448. g. / sokosebri
ganivxraxnuli glinvis saglinavi dganis ori wakveTili konusissaxiani glini, amasTan, msaxvelis didi
daxris kuTxiani konusi (Sesasvleli) didi fuZiT SeTavsebulia msaxvelis naklebi daxris kuTxiani
konusis mcire fuZesTan (gamosavali) iseTi saxiT, rom glinis diametri deformaciis keraSi Sesasvleli-
dan gamosasvlelisaken izrdeba.
R валок / грибовидный
E roll / tapered
1449. g. / uqmi
glini, romelic amZravTan SeerTebuli ar aris.
R валок / холостой
E roll / idle; idler
1450. g. / Rarula, dakalibrebuli glini
glini, romlis kasrzec erTi an ramdenime Rarulia amoWrili.
R валок / ручьевой
E roll / profiled (grooved)
1451. g. / Sedgenili, daartaxebuli glini
glini, romelic sxvadasxva meqanikuri da saeqspluatacio Tvisebebis mqone gularisa da artaxisagan
(mag., naWedi foladis gulari da gaTeTrebuli Tujis artaxi) Sedgeba.
R валок / составной
E roll / composite
1452. g. / jamisebri
glini, ganivxraxnuli glinvis dganisa, romelsac ori wakveTili konusis saxe aqvs. amasTan, msaxvelis
daxris naklebi kuTxis mqone konusi (Semavali) mcire fuZiT SeTavsebulia msaxvelis daxris didi kuTxis
mqone konusis did fuZesTan (gamomavali) ise, rom glinis diametri deformaciis keraSi Sesasvlelidan
gamosasvlelisaken mcirdeba.
R валок / чашевидный
E roll / cup-shaped
1453. glinebi
ix. saglinavi glinebi.
1454. g. / gamWoli (ganmaRruebeli)
ganivxraxnuli glinvis orgliniani an samgliniani ganmaRruebeli (gamWoli) dganis muSa glinebi.
R валки / прошивные
E rolls / piercer
1455. g. / iribad ganlagebuli
glinebi, romelTa RerZebic urTierTikveTeba da glinvis RerZTan 90°-ian kuTxeze nakleb kuTxes qmnis.
R валки / косорасположенные
E rolls / cross
1456. g. / mimmarTveli
ganivxraxnuli glinvis dganebis glinebi, romlebic deformaciis keraSi namzadis mimarTvasa da daWeras
emsaxureba.
R валки / направляющие
E rolls / guide
1457. g. / muSa
glinvis procesSi liTonTan uSualo kontaqtSi myofi glinebi.
R валки / рабочие
E rolls / work(ing)
1458. g. / nakerSemomWeri
milebis eleqtrosaSemduReblo dganis sayrdensaSemduReblo kvanZze dayenebuli glinebi.
R валки / шовсжимающие
E rolls / squeeze
1459. glinebi / saglinavi, glinebi
saglinavi dganis teqnologiuri instrumenti, romelic glinvis ZiriTad operacias _ liTonis deforma-
cias _ sasurveli zomebis da formis misaRebad asrulebs.
R валки / прокатные
E rolls / mill
1460. g. / samarTi
samarTi manqanis glinebi, gluvi, daprofilebuli an dakalibrebuli muSa zedapiriT.
R валки / правильные
E rolls / straightening
1461. g. / sayalibo
milSesaduRebeli agregatis sayalibo dganis muSa glinebi.
R валки / формовочные
E rolls / forming
1462. g. / sayrdeni
glinebi, romlebic muSa glinebis sayrdenia da glinvisas maT CaRunvas amcirebs.
R валки / опорные
E rolls / backup (support)
1463. g. / sortsaglinavi
sortuli namzadebisa da profilebis saglinavi glinebi.
R валки / сортовые
E rolls / bar section mill
1464. g. / furcelsaglinavi
furclebis, zolovanas da lentis saglinavi glinebi.
R валки / листовые
E rolls / sheet (plate)
1465. g. / Sualeduri
mravalgliniani saglinavi dganis muSa da sayrden glinebs Soris ganlagebuli glinebi.
R валки / промежуточные
E rolls / intermediate
1466. glinula
mrgvali kveTis cxlad naglini wvrilsortuli 5-10 mm diametris naglini; upiratesad namzadis saxiT
mavTulis civad adidvisas gamoiyeneba.
R катанка
E rod wire
1467. g. / gorglebSi
5-idan 10 m-mde diametris cxlad naglini foladis mavTuli (Cveulebriv, mrgvali kveTisa) da 20 mm-mde
feradi liTonis (mag., spilenZisa) mavTuli gorglebSi.
R катанка в бунтах
E rod bull
1468. g. / satelegrafo mrgvali
7 mm-mde diametris glinula, mavTulis asadidavad gankuTvnili, romelic kavSiris sahaero xazebisa da
mravalmavTulian eleqtrogadamcem gamtarebSi gamoiyeneba.
R катанка / круглая телеграфная
E rod / telegraph round wire
1469. gogirdi
qimiuri elementi, S, atomuri masa = 32.06; sulfiduri madnebis ZiriTadi komponenti; rogorc wesi, go-
girdi mavne minarevia rkinis SenadnobebSi.
R сера
E sulphur
1470. goniometri
1. myari tanis waxnagebs Soris kuTxis gansasazRvravi xelsawyo. 2. rentgenuli difraqtometris an eleq-
tronuli mikroskopis nawili, romelic eleqtronTa konis an rentgenuli sxivebis mimarT nimuSis
daxris kuTxis gansazRvras uzrunvelyofs.
R гониометр
E goniometre
1471. gorgali
1. glinula, wnuli an mavTuli, daxveuli saxiT, cxeli an civi damuSavebis Semdeg. 2. ix. buxti (xveula).
R бунт
E coil; bundle
1472. gorgolaWi
meqanizmis mbrunavi nawili, romelsac cilindris (koWas) forma aqvs.
R ролик
E roll(er)
1473. gorgolaWi / kasrisebri
gorgolaWi amozneqili formis kasriT.
R ролик / бочкообразный
E roller / barell-type
1474. g. / konusuri
gorgolaWi wakveTili konusis formis kasriT.
R ролик / конический
E roll / tapered
1475. gorgolaWebi / ,,gamwuri~
CaZirvis meTodiT danafaris dasatani danadgaris SemadgenlobaSi myofi wyvili gorgolaWis saxis me-
qanizmi, romlis daniSnulebac nakeTobis zedapiridan Warbi danafaris masalis mocilebaa.
R ролики / отжимные
E rolls / drying
1476. g. / damWimavi
damxmare meqanizmi wyvili gorgolaWis saxiT, romelic glinvis procesSi dasamuSavebeli nakeTobis (mag.,
zolis) daWimvas uzrunvelyofs.
R ролики / натяжные
E rolls / pinch (tension)
1477. g. / mimwodebeli
damxmare meqanizmi erTi an ramdenime wyvili iribad ganlagebuli amZravi gorgolaWebis saxiT, romlis
daniSnulebac agregatSi, dganSi an manqanaSi dasamuSavebeli nakeTobis miwodebaa.
R ролики / задающие
E rolls / push
1478. g. / mimwodebel-sabruni
avtomaturi milsaglinavi dganis wina magidaze dasayenebeli meqanizmi, romlis daniSnulebac dganis gli-
nebSi masris miwodeba da misi erTdroulad mobrunebaa; meqanizmi warmoadgens wyvil amZrav gorgolaWs,
romlebic milis watacebisas erTmaneTs uaxlovdeba da miwodebisa da mobrunebis damTavrebis Semdeg
Sordeba.
R ролики / задающе-кантующие
E rollers / push – twist
1479. g. / mogorvis
xraxnisa da kbilanebis, detalebis zedapirze skalis, nakawrebisa da Rarebis mosagori instrumenti, ag-
reTve glinebis, RerZebisa da manqanaTa nawilebis sxva detalebis, daRlilobiTi simtkicisa da cveTa-
medegobis gazrdis mizniT, civi plastikuri deformaciis meTodiT gansamtkiceblad damuSavebisaTvis
gankuTvnili gorgolaWebi.
R ролики / накатные
E rolls / knurling
1480. g. / mweveli
damxmare meqanizmi, erTi an ramdenime wyvili amZravi gorgolaWis saxiT. igi im Zalvas warmoSobs, rome-
lic dasamuSavebel nakeTobas, damuSavebis procesSi, misi agregatSi, dganSi an manqanaSi
gadasaadgileblad moedeba.
R ролики / тянущие
E rolls / pinch
1481. g. / sabruni
glinis armaturis elementi iribad ganlagebuli wyvili gorgolaWis saxiT, romlebic glinebidan ga-
mosvlisas naglinis gansazRvruli kuTxiT mobrunebas emsaxureba.
R ролики / кантующие
E rollers / twist
1482. g. / sadgaris
msxvili momWimavi da sqeli furclis dganebis muSa rolgangebis pirveli gorgolaWebi, romelTa sa-
kisrebic muSa galebis sadgarSia damontaJebuli.
R ролики / станинные
E rolls / feed (breast)
1483. g. / ukumiwodebis
avtomaturi milsaglinavi dganis ukana magidaze dasayenebeli meqanizmi, romelic wyvil gorgolaWs war-
moadgens (romelTagan qveda vertikalur sibrtyeSi gadaadgildeba) da iseTi mimarTulebiT brunavs,
romelic muSa glinebis brunvis mimarTulebis sapirispiroa. igi gaglinvis Semdeg milis dganis wina mxa-
reze misawodebladaa gankuTvnili.
R ролики обратной подачи
E rolls / stripper
1484. gofrireba
Runvasa da kumSvaze muSaobisas, sixistis gazrdis mizniT, Savi da feradi liTonebis furclebsa da
milebze gofris warmoqmnis teqnologiuri procesi.
R гофрирование
E corrugation; riffle
1485. gradienti / koncentraciis
mocemuli mimarTulebiT koncentraciis cvlileba, romelic fikis pirveli gantolebiT ganisazRvreba.
R градиент концентрации
E gradient / concentration
1486. g. / temperaturis
mocemuli mimarTulebiT temperaturis cvlileba, romelic veqtoris saxiTaa gamosaxuli da
izoTermuli zedapirisadmi perpendikularuladaa mimarTuli. igi temperaturis awevisas dadebiTad
iTvleba, xolo dawevisas ki – uaryofiTad.
R градиент температуры
E gradient / temperature
1487. g. / Zabvis
daZabulobis intensivobis cvlileba, romelic daZabulobebis maqsimaluri intensivobiT cvlilebis
mimarTulebas emTxveva.
R градиент напряжений
E gradient / stress
1488. gravimetria
nivTierebis masis gansazRvraze damyarebuli raodenobrivi analizis meTodebis erToblioba.
R гравиметрия
E gravimetry
1489. gram-molekula
ix. moli.
1490. granula, marcvali
granulaciis sxvadasxva meTodiT miRebuli, Cveulebriv, momrgvalebuli formis nawilaki 1 mm-idan 10 mm-
mde zomisa.
R гранула
E granule
1491. granulatori
sakazme masalis dasagundavebeli danadgari.
R гранулятор
E granulator; granulating mill
1492. granulacia, granulireba
granulebis miRebis procesi Senadnobis disperserebis an calkeuli myari nawilakis gamsxvilebiT.
R грануляция
E granulation
1493. g. / Txevadi feroSenadnobebis
madanaRmdgen eleqtroRumlebSi miRebuli Txevadi feroSenadnobebis wylis WavliT gaqreva da gamdinare
wylian kameraSi granulebis Semdgomi gaciveba.
R грануляция жидких ферросплавов
E granulation of crude ferroalloys
1494. g. / mSrali
widis nadnobis SekumSuli haeris gaqreviT granulacia.
R грануляция / сухая
E granulation / air-stream
1495. g. / naxevrad mSrali
widis granulacia wylis WavliT, Semdgom wylis Wavlisa da widis narevis miwodeba mbrunav frTian
dolze, romlidanac wida gaityorcneba wveTebis saxiT da vardnisas haerSi myardeba.
R грануляция / полусухая
E granulation / semi-air-stream
1496. g. / sveli
granulacia, romelic RarSi Camdinare nadnobis Wavlze wylis Wavlis miwodebisas da Semdgom orive
Wavlis wylian avzSi vardnisas mimdinareobs.
R грануляция / мокрая
E granulation / water-stream
1497. granulacia / widis
Txevadi widis granulebad gardaqmna daqucmacebiT, romelic misi wyliT an haeriT swrafi gacivebisas
miiRweva.
R грануляция шлака
E granulation / slag
1498. granulireba
ix. granulacia
1499. granulometria
fxvieri qanebis an granulirebuli masalebis granulometriuli Sedgenilobis gansazRvris xerxebis er-
Toblioba.
R гранулометрия
E granulometry; classification / grainsize
1500. graf-procesi
foladis miRebis xerxi ori agregatiT; rkaluri Rumeli (foladis gasadnobad) da Rumelsgare rafini-
rebis danadgari (inertuli airis gaqreviT da widiT rafiniebiT mocemul qimiur Sedgenilobamde fola-
dis dasayvanad).
R ГРАФ-процесс
E process / Gas Refining Azc Furnace; GRAF-process
1501. grafiti
naxSirbadis alotropiuli modifikacia heqsagonaluri kristaluri gisosiT.
R графит
E graphite
1502. g. / borirebuli
karbonizebuli naxSirbadiani masalebisa da boris narevidan miRebuli grafiti.
R графит / борированный
E graphite / boronized
1503. g. / brZmedis
kristaluri grafiti, romelic Tujis didi masis gacivebisas miiReba.
R графит / доменный
E graphite / blastfurnace
1504. g. / vermikularuli
1. grafiti, romlis wvrili, momrgvalebuli nawilakebi sxvadasxva formis grovas warmoqmnis; igi
maRali simtkicis Tujis struqturuli mdgenelia. 2. grafiti, romelic boWkovani (Wiisebri) formiT
xasiaTdeba.
R графит / вермикулярный
E graphite / vermicular; graphite / vermiform
1505. g. / karbidis
karbidebis Termuli daSlis Sedegad gamoyofili kristaluri graffiti.
R графит / карбидный
E graphite / carbide
1506. g. / kompaqturi, fifqisebri
grafiti, romlis nawilakebsac dendritis forma aqvs; igi fifqisebrgrafitiani Wedadi Tujis
struqturuli mdgenelia.
R графит / компактный
E graphite / compact
1507. g. / meoreuli
Tujis perlitis cementitis daSlis Sedegad miRebuli produqti.
R графит / вторичный
E graphite / secondary
1508. g. / pirveladi
Tujis kristalizaciis procesSi warmoqmnili grafiti.
R графит / первичный
E graphite / primary (kich)
1509. g. / sferosebri (sferoiduli)
grafiti, romelsac yvela mimarTulebiT daaxloebiT erTi da igive zomebi aqvs da idealur SemTxvevaSi
sferosebri formisaa; igi maRali simtkicis Tujis struqturuli mdgenelia.
R графит / шаровидный
E graphite / spheroidal (nodular)
1510. grafiti / firfitovani
grafiti, romlis nawilakebsac moRunuli firfitebis forma aqvs; igi ruxi Tujis struqturuli
mdgenelia.
R графит / пластинчатый
E graphite / plate
1511. g. / fifqisebri
ix. kompaqturi grafiti.
1512. g. / qerclovani
wvrili firfitebis qerclisebri grafiti.
R графит / чешуйчатый
E graphite / flake
1513. g. / xelovnuri
grafitis naxSirbadiani masala samganzomilebiani mowesrigebuli struqturiT, romelic naxSirbadis
Semvsebisa (koqsis) da sqelfisis  2200°C gaxurebisas namzadis saxiT miiReba.
R графит / искусственный
E graphite / artificial
1514. grafitizatori
liTonSi gaxsnili malegirebeli elementi, romelic TujSi an foladSi naxSirbadis grafitis saxiT
gamoyofas xels uwyobs.
R графитизатор
E graphitizer; graphitizator
1515. grafitizacia, dagrafiteba
TujSi (an foladSi) naxSirbadis grafitis saxiT gamoyofis procesi, romelsac Tan axlavs karbidebis
nawilobrivi an sruli gaqroba.
R графитизация
E graphitization; graphitizing
1516. g. / zeevteqtoiduri foladis
grafitizaciis xelSemwyobi elementebiT legirebuli zeevteqtoiduri foladebis molbobis procesSi
mimdinare grafitizacia; procesi uzrunvelyofs maRal antifriqciul Tvisebebs da cveTamedegobas
zrdis.
R графитизация заэвтектоидной стали
E graphitization of hypereutectoid steel
1517. g. / Tujis
TeTr TujSi grafitis warmoqmna, romelsac Tan cementitis nawilobrivi an sruli daSla axlavs.
R графитизация чугуна
E graphitization / cast iron
1518. g. / qveevteqtoiduri foladis
foladis grafitizacia, romelic foladis maRal temperaturaze xangrZlivi eqspluataciis procesSi
mimdinareobs.
R графитизация доэвтектоидной стали
E graphitization of hypoeutectoid steel
1519. grdemli
stacionaruli sayrdeni samWedlo instrumenti, romelzec namzads xeliT Wedvisas aTavseben.
R наковальня
E anvil
1520. graiferi
amweebis, satvirTvelebis, monorelsuri urikebis tvirTis pirmodebis samarjvi, romelic tvirTis
pirmosadebi sabruni ybebiTaa aRWurvili.
R грейфер
E grab
1521. grexa, grexaze gamocdebi
1. deformaciis saxe, romelic nimuSis (Reros, lilvis da a. S.) ganivi kveTebis urTierTmobrunebiT
xasiaTdeba am kveTebSi moqmedi momentebis (wyvili Zalis) gavleniT. 2. gamocdis saxe grexiT
deformaciis pirobebSi.
R кручение
E torsion
1522. grunti
mravalSriani danafaris liTonis mimdebare qveda Sre, romelic liTonTan SeWidebis simtkices
uzrunvelyofs da laqsaRebavis danafaris damcav Tvisebebs aumjobesebs.
R грунт
E ground
1523. gulari / bagiris
foladis bagiris elementi, romelic ganTavsebulia RerZis gaswvriv misi ganivkveTis centrSi da bagiris
wnulebis sayrdenis rols asrulebs; es elementi organuli, plastmasis an liTonuri masalebisagan
mzaddeba.
R сердечник каната
E core / rope
1524. guli
1. nakeTobis Siga nawili (mag., foladis zolisa), romelic periferiuli Sreebisagan Tavisi struqturiT
gansxvavdeba. 2. qimiur-Termuli damuSevebisas nakeTobis masala difuziuri Sris qvemoT, romelsac
gamajerebeli aris zemoqmedeba ar ganucdia.
R сердцевина
E core
1525. gumireba (morezineba)
naturaluri an sinTezuri kauCukis fuZeze Seqmnili damcavi danafaris liTonze datana.
R гуммирование
E gumming; rubberizig
1526. gunda (rkina)
rkinis myari Rrublovani masa widuri CanarTebiT, romlebic forebsa da siRrues avsebs; es masa uSualod
madnidan misi 1250-1350°C temperaturaze aRdgeniT miiReba.
R крица
E ball / iron
1527. g. / feronikelis
mbrunav milisebr RumlebSi rkinis madnis SerCeviTi aRdgenis produqti (nikelis amaRlebuli
SedgenilobiT).
R крица / ферроникелевая
E ball / ferronickel
1528. gundebi
dawvrilmanebuli madnis dagundavebis produqti 2-30 mm sisxo granulebis saxisa.
R окатыши
E pellets
1529. g. / gamouwvavi
maRaltemperaturuli gansamtkicebeli gamowvis gareSe miRebuli gundebi, romelTac Semdgomi gadamu-
SavebisaTvis sakmarisi simtkice aqvs.
R окатыши / безобжиговые
E pellets / cold-bonded; pellets / unfired; pellets / unburned
1530. g. / dabaldaflusebuli
kazmidan miRebuli rkinis madnis gundebi, romlebSic kirqva ufro naklebi raodenobiTaa Setanili, vidre
kazmSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa saWiro.
R окатыши / низкоофлюсованные
E pellets / low fluxed
1531. g. / dauflusebeli
rkinis madnis koncentratidan masSi kirqvis daumateblad miRebuli rkinamadniani gundebi.
R окатыши / неофлюсованные
E pellets / non-fluxed
1532. g. / daflusebuli
rkinamadniani gundebi, romlebic iseTi kazmisagan miiReba, romelSic kirqvaa damatebuli.
R окатыши / офлюсованные
E pellets / (self-) fluxed
1533. g. / dolomitiani
dolomitiT daflusebuli rkinis madnis gundebi.
R окатыши / доломитизированные
E pellets / dolomitic
1534. g. / TviTmdnobi
iseTi kazmis dauflusebeli gundebi, romlebSic CaO-sa da MgO-s Sefardeba SiO2 da Al2O3-Tan
daaxloebiT erTis tolia.
R окатыши / самоплавкие
E pellets / self-melting
1535. g. / karbonirebuli
55-65°C-ze naxSirorJangiani kvamliT, nedli gundebis damuSavebiT, miRebuli rkinamadniani gundebi.
R окатыши / карбонизированные
E pellets / carbonized
1536. gundebi / madan-koqsis
iseTi kazmis rkinamadniani gundebi, romlebSic koqsia Setanili.
R окатыши / рудно-коксовые
E pellets / ore-coke
1537. g. / madannaxSiriani
iseTi kazmis rkinamadniani gundebi, romlebSic naxSiria Setanili.
R окатыши / рудно-угольные
E pellets / ore-carbon
1538. g. / manganumiani
iseTi kazmis rkinamadniani gundebi, romlebSic manganumis madania Setanili.
R окатыши / марганцевые
E pellets / manganese
1539. g. / maRaldaflusebuli
kazmidan miRebuli rkinis madnis gundebi, romlebSic metalurgiuli Tvisebebis gasaumjobeseblad kirqva
ufro meti raodenobiTaa Setanili, vidre kazmSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa
saWiro.
R окатыши / высокоофлюсованные
E pellets / super fluxed
1540. g. / metalizebuli
rkinamadniani gundebi, romlebSic rkinis ZiriTadi nawili misi Jangeulebidan rkinamdea aRdgenili.
R окатыши / металлизованные
E pellets / prereduced
1541. g. / mravalSriani
simtkicis asamaRleblad sxva masalis garsiT dafaruli gundebi.
R окатыши / многослойные
E pellets / multilayer
1542. g. / nedli
gundebi, romlebsac Srobisa da gamowvis stadia ar gauvlia.
R окатыши / сырые
E pellets / green
1543. g. / rkinamadniani
rkinis madnis koncentratidan miiRebuli gundebi.
R окатыши / железорудные
E pellets / iron ore
1544. g. / forovani
gundebi, romlebic gamowvis Semdeg moculobis mniSvnelovani forovnebiT xasiaTdeba.
R окатыши / пористые
E pellets / porous
1545. g. / fosforituli
mtvrisebri fosforitebis dagundavebis meTodiT miRebuli da Semdgom gamowviT ganmtkicebuli danaW-
rovnebuli masala.
R окатыши / фосфоритные
E pellets / phosphorite

d
1546. daazotnaxSirbadianeba, nitrocementacia
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic austenitur mdgomareobaSi rkinis Senadnobebis (nakeTobis) zeda-
piruli Sris naxSirbadiTa da azotiT kombinirebul difuziur gajerebaSi gamoixateba.
R азотонауглероживание
E carbonitriding
1547. d. / airuli
airul garemoSi daazotnaxSirbadianeba.
R азотонауглероживание / газовое
E carbonitriding / gas
1548. d. / vakuumuri
austenitur mdgomareobaSi airuli daazotnaxSirbadianeba, romelic atmosferulze dabali wnevis piro-
bebSi mimdinareobs.
R азотонауглероживание / вакуумное
E carbonitriding / vacuum; carbonitriding / partial (low) pressure
1549. daazotnaxSirbadianeba / ionuri
ix. daazotnaxSirbadianeba mRvivari ganmuxtvis pirobebSi.
1550. d. mRvivari ganmuxtvis pirobebSi, karbonitrireba plazmaSi
daazotnaxSirbadianeba, romelic atmosferulze naklebi wnevisas airul areSi diddeniani mRvivari
ganmuxtvisas nakeTobasa (kaTodsa) da anods Soris mimdinareobs.
R азотонауглероживание в тлеющем разряде
E carbonitriding / glow discharge; carbonitriding / plasma (ion)
1551. daazoteba, nitrireba
1. daazotebuli feroSenadnobebis mirTviT, azotSemcveli airebis gaqreviT an SemoqreviT, an plazmis
CiraRdniT Txevadi liTonis azotiT gajereba. 2. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis
(nakeTobis) zedapiruli Sris azotiT difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R азотирование
E nitriding
1552. d. / airuli
airul garemoSi mimdinare daazoteba.
R азотирование / газовое
E nitriding / gas
1553. d. / dabaltemperaturuli
600°C temperaturaze ufro dabal temperaturaze mimdinare daazoteba.
R азотирование / низкотемпературное
E nitriding / low-temperature
1554. d. / vakuumuri
atmosferulze dabali wnevis pirobebSi mimdinare airuli daazoteba.
R азотирование / вакуумное
E nitriding / vacuum; nitriding / partial (low) pressure
1555. d. / Txevad areSi
cianis marilebis nadnobSi 560-580°C temperaturisas foladis an Tujis daazotnaxSirbadianeba.
R азотирование в жидкой среде
E nitriding / liquid; nitriding / wet
1556. d. / Txevadi
Txevad areSi mimdinare daazoteba.
R азотирование / жидкостное
E nitriding / liquid
1557. d. / ionuri
ix. daazoteba mRvivari ganmuxtvis pirobebSi.
1558. d. / maRaltemperaturuli
1. rkinis Senadnobis (nakeTobis) austenitur areSi daazoteba. 2. 600°C temperaturaze ufro maRal
temperaturaze mimdinare daazoteba.
R азотирование / высокотемпературное
E nitriding / austenitic
1559. d. mRvivari ganmuxtvis pirobebSi, ionuri daazoteba, nitrireba plazmaSi
daazoteba, romelic atmosferulze naklebi wnevisas airul garemoSi diddeniani mRvivari ganmuxtvisas
nakeTobasa (kaTodsa) da anods Soris mimdinareobs.
R азотирование в тлеющем разряде
E nitriding / glow discharge; nitriding / plasma (ion)
1560. d. / naxSirbadSemcveli airebis damatebiT
daazotnaxSirbadianeba 560-580°C temperaturaze amiakis garemoSi, romelic 50% endoairs, endo-egzo an
sxva airs Seicavs.
R азотирование с добавками углеродосодержащих газов
E-
1561. d. / orsafexuriani
or etapad mimdinare airuli daazoteba, dasawyisSi 500-520°C temperaturaze, Semdeg 540-600°C tempe-
raturaze, rac procesis xangrZlivobis Semcirebis saSualebas iZleva.
R азотирование / двухступенчатое
E nitriding / two stage
1562. daazoteba / safexurovani
ori (an meti) Tburi reJimiT uwyvetad daazoteba.
R азотирование / ступенчатое
E nitriding / multiple stage
1563. daalumineba, alitireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris aluminiT difuziur
gajerebaSi mdgomareobs.
R алитирование
E aluminizing; calorizing
1564. d. aerozolebSi
daalumineba, romlis drosac gasajerebel garemod aluminis, qlorovani natriumisa da qlorovani (an
iodovani) amoniumis fxvnilebis narevi Semdegi TanafardobiT 4:2:1 (8:2:1) gamoiyeneba.
R алитирование в аэрозолях
E aluminizing / aerosol
1565. d. / airuli
aluminis Semcveli organuli da araorganuli naerTebis disociaciis Sedegad warmoqmnil garemoSi
mimdinare daalumineba; bolo stadiaze SesaZlebelia difuziuri molboba Catardes.
R алитирование / газовое
E aluminizing / gas
1566. d. / eleqtrolizuri
Txevadi daalumineba, romelic aluminSemcveli naerTebis (Cveulebriv, aluminis qloridebis) eleqtro-
lizisas, maaqtivirebeli danamatebis arsebobisas mimdinareobs.
R алитирование / электролизное
E aluminizing / electrolysis
1567. d. / Txevadi
aluminSemcvel nivTierebaTa nadnobian abazanaSi nakeTobis dayovnebisas mimdinare daalumineba.
R алитирование / жидкое
E aluminizing / liquid
1568. d. metalizaciis meTodiT
nakeTobis zedapirze dafrqveuli da Semdeg damcavi fenis SemogozviT dafaruli aluminis 0.7-1.2 mm-iani
Sris difuziuri molbobisas mimdinare daalumineba.
R алитирование методом металлизации
E-
1569. d. / ueleqtrolizo
liTonuri aluminis da misi marilebis nadnobSi, maaqtivirebeli danamatebis arsebobisas, eleqtruli
denis gamoyenebis gareSe mimdinare Txevadi daalumineba.
R алитирование / безэлектролизное
E aluminizing / non-electrolysis
1570. d. / fxvnilebSi
aluminis, qlorovani amoniumisa da aluminis oqsidis Semcveli fxvnilidan liTonis an Senadnobis
zedapiris aluminiT gajereba.
R алитирование в порошках
E aluminizing / powder
1571. daaluminsiliciumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic aluminiTa da siliciumiT foladebis nikelqromiani, spilenZis an
titanis Senadnobebis zedapiruli Sris kombinirebul-difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R алюмосилицирование
E alumosiliconizing
1572. daaluminqromireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic aluminiTa da qromiT foladebis, nikelqromiani, spilenZis an ti-
tanis Senadnobebis zedapiruli Sris kombinirebul-difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R алюмохромирование
E alumochromizing
1573. daaluminborireba
ix. daboralumineba.
1574. daanodeba (anodireba)
eleqtroliziT liTonis nakeTobis zedapirze oqsiduri furCis Seqmna (procesSi anodad nakeToba gamoi-
yeneba).
R анодирование
E anodizing
1575. daberiliumeba, berilizacia
qimiur-Termuli damuSevaba, romelic liTonebisa da Senadnobebis (maTi maRaltemperaturuli koro-zi-
isagan dasacavad) zedapiruli Sris beriliumiT difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R бериллизация
E beryllization
1576. daboralumineba, daaluminborireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic boriTa da aluminiT nakeTobis zedapiruli Sris kombinire-bul-
difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R бороалитирование
E boraluminizing
1577. daborqromireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris boriTa da qromiT kombini-
rebul-difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R борохромирование
E borochromizing
1578. daborvanadiumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic boriTa da vanadiumiT nakeTobis zedapiruli Sris kombinirebul-
difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R борованадирование
E borovanadizing
1579. daborsiliciumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic boriTa da siliciumiT liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris er-
Tobliv an TanamimdevrobiT difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R боросилицирование
E borosiliconizing
1580. dabreca
nakeTobis formis damaxinjeba im Sinagani Zabvebis moqmedebiT, romlebic liTonis araTanabari gaxu-
rebiT, gacivebiT, deformaciiT an fazuri gardaqmnebiTaa gamowveuli.
R коробление
E buckling; warping
1581. dabreciloba
furclis adgilobrivi naRuni ganivi da grZivi mimarTulebiT, igi namzadis sigrZesa da siganeze
araTanabari deformaciisas warmoiqmneba.
R коробованность (дефект)
E camber; corrugation
1582. dabriketeba
wvrili masalebis gadamuSavebis procesi dawnexiT maTgan geometriulad swori da erTsaxovani naW-
rebis misaRebad.
R брикетирование
E briquetting
1583. d. / naxSiris kazmis
naxSiris nayari simkvrivis amaRlebis xerxi; procesi aumjobesebs Secxobadobas da dasakoqsav kazmSi
sustad Secxobadi naxSirebis masas zrdis.
R брикетирование угольной шихты
E briquetting / coal charge
1584. d. / cxeli
gaxurebuli, xSirad darbilebuli, zogjer nawilobriv aRdgenili kazmis dabriketeba.
R брикетирование / горячее
E thermobriquetting
1585. dagogirdazotireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris azotiTa da gogirdiT kom-
binirebul-difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R сероазотирование; сульфоазотирование
E sulfonitriding
1586. dagogirdnaxSirbadazotireba
danaxSirbaddaazotebuli liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris gogirdiT damatebiTi difuziuri gaje-
reba.
R сероуглеродоазотирование
E sulfocyaniding; sulfonitrocarburizing
1587. dagrexa
1. liTonis wneviT damuSavebis procesi, romelic namzadis erTi nawilis meorisadmi grZivi RerZis
irgvliv mobrunebaSi mdgomareobs. 2. naglinis formis defeqti, romelic zolis erTi nawilis
meorisadmi grZivi RerZis irgvliv mobrunebaSi mdgomareobs.
R скручивание
E twisting
1588. d. / bagiris
wnulebisagan bagiris damzadeba bagirsawnav manqanaze maTi SegrexiT.
R свивка каната
E twisting / rope
1589. dagundaveba, damrgvaleba
mtvrisebri madnis wvrilmanis an wvrilad daqucmacebuli koncentratebis granulis saxiT danaWrovneba.
R окомкование
E pelletization; nodulizing
1590. dagrafitebadoba
naxSirbadiani masalis unari maRali temperaturis zemoqmedebiT grafitis struqturis miRebisa.
R графитируемость
E graphitization ability
1591. dadaRva
raimeze daRis dasma.
R клеймение
E stamping; marking
1592. daduReba (danaduRi)
nakeTobis zedapirze gadnobiT SeduRebis meTodiT liTonis Sris dasma.
R наплавка
E welding / built-up; facing
1593. d. / vibrorkaluri
danafaris eleqtrorkaluri dasma, romlis drosac eleqtrodze modebulia grZivi vibraciebi. eleqt-
ruli wredis xanmokle SerTvis da gawyvetis Sedegad nakeToba eleqtroimpulsur gaxurebas
eqvemdebareba, riTac SesaZlebelia nakeTobis zedapiris deformaciis gareSe danafaris miReba.
R наплавка / вибродуговая
E surfacing / dip-transfer (short-circuit-arc)
1594. d. / qvedis
1. fxvieri cecxlgamZle masalebis Sreebis SecxobiT Rumlis qvedis damzadebis procesi. 2. SeduRebis na-
keTobaze liTonis Sris dasma.
R наварка пода
E burning-in
1595. davanadiumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonebisa da Senadnobebis zedapiruli Sris vanadiumiT difu-
ziur gajerebaSi mdgomareobs.
R ванадирование
E vanadizing
1596. davargeba / Tujis
fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebad TeTri Tujis xangrZlivi molboba.
R томление чугуна
E soaking; graphitizing; malleablizing
1597. davolframeba
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris volframiT difuziur
gajerebaSi mdgomareobs. 2. liTonur da araliTonur nakeTobaze volframis danafaris datana.
R вольфрамирование
E tungstenizing
1598. dazianeba
saimedoobis Teoriis erT-erTi cneba; movlena, romelic nakeTobis wesivrulobis darRvevaSi
mdgomareobs.
R повреждение
E damage
1599. dazianeba / daRlilobis
liTonebSi Seuqcevi dazianebis warmoqmna. igi calkeul marcvlebSi cikluri mikroplastikuri
deformaciebiTaa gamowveuli. am dros warmoqmnili damaxinjebebis kritikul xarisxs da lokalur pikur
Zabvebs atomTa Soris kavSirebis gawyvetis, daRlilobis bzaris Casaxvis, misi ganviTarebisa da sabo-
lood liTonis rRvevis unari aqvs.
R повреждение / усталостное
E damage / fatigue
1600. d. / koroziuli
koroziuli efeqti, romelic liTonis funqcionaluri maxasiaTeblebisaTvis uaryofiTad fasdeba.
R порча / коррозионная
E spoilage / corrosion
1601. d. / radiaciuli
maRalenergetikuli elementaruli nawilakebis zemoqmedebiT gamowveuli liTonis struqturisa da
Tvisebebis degradacia.
R повреждение / радиационное
E damaging / radiation
1602. daTboba
TbokaravSi gayinuli fxvieri masalebis gaxureba.
R размораживание
E defrosting
1603. daioneba, ionizacia
atomebisa da molekulebis ionebad gardaqmna.
R ионизация
E ionization
1604. dakalibreba (meTodi)
teqnologiuri instrumentis zomebisa da formis gansazRvris meTodebis erToblioba.
R калибровка
E sizing; grooving
1605. dakalibreba (procesi)
1. gaglinuli profilebisaTvis zusti zomebis misaniWeblad da zedapiris xarisxis gasaumjobeseblad
mcire moWimviT civi adidva. 2. sakalibrebel dganze glinviT an Sinagani hidravlikuri wneviT gawevisas
milebis diametris zomebis sizu-stis amaRleba. 3. fxvnilovani masalis wnexilis an Secxobili
namzadisaTvis sasurveli zomebis, for-misa da zedapiris xarisxis misaRebi wnevis saSualebiT
gamosayvani damuSaveba.
R калибрование
E design; drawing; succession of passes
1606. d. / gaSlili
naglinis ZiriTadi elementebis cvalebadi mobrunebiT an RunviT dakalibreba.
R калибровка / развёрнутая
E design / butterfly pass
1607. d. / glinebis
sasurveli geometriisa da Tvisebebis mqone naglinis misaRebad profilis konstruireba da glinebisa da
kalibrebis ganlagebis sistemis Seqmna.
R калибровка валков
E design / roll pass; grooving of rolls
1608. d. / diagonaluri, iribi dakalibreba
relskoWis dganis glinebze kalibrebis ganlagebis sqema, romlis drosac kalibrebi glinebis RerZebi-
sadmi daxriladaa ganlagebuli.
R калибровка / диагональная
E design / diagonal
1609. d. / iribi
ix. diagonaluri dakalibreba.
1610. d. / sakoWe
ortesebri kalibriT da glinvis procesSi myof namzadze cru qimurebis formirebiT Sveleris profilis
dakalibreba.
R калибровка / балочная
E design / beam pass
1611. dakargva / plastikuri denadnobis mdgradobis
plastikuri deformirebis momenti, rodesac deformaciuli ganmtkicebis nazrdi geometriul an sxva
saxis ganumtkiceblobas utoldeba; es momenti nimuSis yelis warmoqmnis dasawyiss Seesabameba.
R потеря устойчивости пластического течения
E loss of plastic yield / stability
1612. dakenkiloba
naglinis zedapiris defeqti, romelic xenjis CawneviT gamowveuli CaRrmavebulobebis saxisaa.
R рябизна
E pitted surface
1613. dakvalva / siganis
naglinis aucilebeli sifarTovis misaRwevad furclebis ganivi mimarTulebiT glinva.
R разбивка ширины
E breakdown / width
1614. dakobalteba
liTonis zedapirze kobaltis danafaris dasma, cveTamedegobis, koroziamedegobis, sisalis maCveneblebis
gazrdisa da gansakuTrebuli magnituri Tvisebebis misaRebad.
R кобальтирование
E cobaltising
1615. (da)koqsva
uhaerod gaxurebisas bunebrivi saTbobis qimiuri gadamuSaveba, romlis drosac koqsi, koqsis airi da
Txevadi Tanamdevi produqtebi (romlebic Zvirfas qimiur nedleuls warmoadgens) miiReba.
R коксование
E coking
1616. daleqva1, gamoyofa
1. xsnaris erTi an ramdenime komponentis gamoyofa maTi araxsnadi naerTebis mdgomareobaSi gadayvaniT. 2.
damtvrianebuli airidan an suspenziidan, inerciuli an eleqtrostatikuri Zalebis moqmedebiT
dispersiuli fazis gamoyofa.
R осаждение
E deposition; precipitation; sedimentation
1617. daleqva2
gravitaciuli gamdidrebis meTodi, romlis drosac mineraluri narevis dacalkeveba pulsirebadi wylis
an haeris nakadiT warmoebs. (simkvrivis mixedviT mineralebis dacalkevebis procesi).
R отсадка
E jigging
1618. daleqva3, dawdoma
dispersiuli sistemis (suspenziis, emulsiis, qafis) misive Semadgenel fazebad neli ganSreveba. procesi
gravitaciuli Zalis moqmedebiT mimdinareobs.
R отстаивание
E settling; clarification
1619. d. / eleqtrolituri
ix. danafaris eleqtrolituri dasma.
1620. d. / nadnobidan
liTonuri fxvnilebis miRebis meTodi maTi nadnobis, oqsidebisa da marilebis eleqtroliziT.
R осаждение из расплава
E precipitation / melt
1621. d. / orTqlairuli fazidan
liTonuri fxvnilebis miRebis meTodi, romelic masalis maRaltemperaturul gaxurebas, misi aorT-
qlebisa da Semdgomi kondensaciis procesebs Seicavs.
R осаждение из парогазовой фазы
E precipitation / vapour-gas phase
1622. d. / xsnaridan
marilis wyalxsnarebis aRdgenis reaqciiT an eleqtroliziT liTonuri fxvnilebis miRebis meTodi.
R осаждение из раствора
E precipitation / solution
1623. damagniteba
liTonze magnituri velis zemoqmedebiT magnituri induqciisa da magnituri nakadis gazrda.
R намагничивание
E magnitization
1624. damagnitebuloba
magnitur velSi moTavsebuli liTonis mdgomareobis maxasiaTebeli; procesi gansazRvrulia rogorc li-
Tonis atomTa magnituri momentebis jamis Sefardeba misive moculobasTan.
R намагниченность
E magnetization
1625. damagnitebuloba / narCeni
fero – an ferimagnituri masalebis damagnitebuloba gare magnituri velis nulovani daZabulobisas.
R намагниченность / остаточная
E magnetization / residual (remnant)
1626. d. / najeri
magnituri masalis damagnitebis SesaZlo maqsimaluri mniSvneloba.
R намагниченность насыщения
E magnetization / saturation
1627. damaxinjeba / gisosis
ama Tu im mizeziT kristaluri gisosis swori formis Secvla.
R искажение решётки
E distortion / lattice
1628. damzadeba / saTbobis mtvris
qvanaxSiris fxvnilad (zoma = 1 mm-mde) daqucmaceba Semdgom sawvavad misi gamoyenebis mizniT.
R пылеприготовление топлива
E preparation / dust
1629. damolibdeneba
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic Senadnobis zedapiris molibdeniT difuziur gajerebaSi mdgoma-
reobs. 2. liTonuri nakeTobis molibdeniT dafarva.
R молибденирование
E molybdenizing
1630. damrgvaleba
ix. dagundaveba.
1631. damuSaveba
daniSnulebis mizniT raimes gamosayeneblad momzadeba, gamoyvana, gawyoba, gakeTeba, cvlileba, analizi.
R обработка
E treatment; processing; working; machining
1632. d. / adgilobrivi Termuli
nakeTobis erTi an ramdenime ubnis Termuli damuSaveba.
R обработка / местная термическая
E treatment / localized heat
1633. d. / antikoroziuli
koroziisagan dasacavad liTonuri nakeTobis liTonis, Senadnobis an sxva masalis Txeli feniT dafarva.
R обработка / антикоррозионная
E treatment / anticorrosion
1634. d. / arakontaqturi xerxiT qimiur-Termuli
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic difundirebadi elementis Semcvel aRmdgen airul areSi xdeba;
gasajerebel zedapirTan myari fazis uSualo kontaqti ar myardeba.
R обработка неконтактным способом / химико-термическая
E treatment / noncontact thermochemical
1635. d. / aRmdgeni Termuli, aTd
Termuli damuSaveba, romelic eqspluataciaSi namyofi detalebisa da mowyobilobaTa elementebisaTvis,
struqturis nawilobrivi an sruli aRdgenis, mikrodefeqtebis aRmofxvrisa da masalis sasamsaxuro
Tvisebebis aRsadgenad gamoiyeneba.
R обработка / восстановительная термическая (ВТО)
E treatment / reduction heat
1636. d. / aRmdgeni cikluri Termuli, acdT
aRmdgeni Termuli damuSaveba, romelic mravaljeradi polimorfuli gardaqmnis misaRwevad ivaraudeba;
optimaluri struqturis miRebas, Zlier dazianebul masalebSi mikrodefeqtebis aRmofxvras da misi
sasamsaxuro Tvisebebis srul aRdgenas uzrunvelyofs.
R обработка / восстановительная циклическая термическая (ВЦТО)
E treatment / cycle reduction heat
1637. damuSaveba / ganmamtkicebeli
damuSaveba, romlis drosac masalis ganmtkiceba erTi an ramdenime teqnologiuri operaciiT xdeba.
R обработка / упрочняющая
E treatment / strengthening
1638. d. / dabaltemperaturuli Termomeqanikuri
myari xsnaris metastabilur areSi Termomeqanikuri damuSaveba da Semdgom kritikulze ufro swrafi (an
toli) siCqariT gaciveba, romelic xSirad saboloo moSvebis an daZvelebis operaciiT sruldeba.
R обработка / низкотемпературная термомеханическая
E treatment / low-temperature thermo-mechanical
1639. d. / damcav atmosferoSi Termuli
Termuli damuSaveba specialurad SerCeul airul garemoSi, romelic saSualebas iZleva Tavidan aici-
lon qimiuri Sedgenilobis cvlileba liTonis (nakeTobis) zedapirul SreSi.
R обработка в защитной атмосфере / термическая
E treatment / protective atmosphere heat
1640. d. / deformaciul-Termuli
foladebisa da Senadnobebis erT uwyvet ciklSi _ wneviT cxeli da Termuli damuSavebis SeTavsebuli
operaciebis erToblioba.
R обработка / деформационно-термическая
E treatment / thermomechanical
1641. d. / eleqtroabraziuli
eleqtrokontaqturi damuSaveba gamtari masalebis fuZeze Seqmnili abraziuli instrumentiT.
R обработка / электроабразивная
E processing / electric abrasive
1642. d. / eleqtroeroziuli
eleqtruli ganmuxtvis zemoqmedebiT liTonuri nakeTobis zedapiridan masalis nawilakebis amogleja.
R обработка / электроэрозионная
E treatment / electric erosion
1643. d. / eleqtroTermuli
eleqtrodeniT gaxurebis Sedegad liTonebis an Senadnobebis Termuli damuSavebia
R электротермообработка
E heat-treatment / electric
1644. d. / eleqtroimpulsuri
rkaluri ganmuxtvis impulsebiT eleqtroeroziuli damuSaveba.
R обработка / электроимпульсная
E processing / electric impulse
1645. d. / eleqtrokontaqturi
eleqtromeqanikuri damuSaveba, romlis drosac meqanikuri damuSavebis zonaSi, instrumentsa da
dasamuSavebel masalas Soris eleqtruli energiis “Setana” mudmivi an cvladi deniT aRZruli mZlavri
(12 ka-mde 50 v Zabvisas) rkaliT xdeba.
R обработка / электроконтактная
E processing / resistance
1646. d. / eleqtromeqanikuri
damuSavebis meTodebis erToblioba, romelic damuSavebis zonaSi dasamuSavebel masalaze erTdroulad
meqanikur da eleqtrul zemoqmedebas aTavsebs.
R обработка / электромеханическая
E processing / electromechanical
1647. d. / eleqtronaperwkluri
eleqtroeroziuli damuSaveba, romlis drosac naperwkluri ganmuxtva (temperatura ganmuxtvis arxSi
10000°C-ss aRwevs) gamoiyeneba.
R обработка / электроискровая
E treatment / spark erosion
1648. damuSaveba / eleqtronul-sxivuri
maRali energiebis eleqtronebis nakadiT liTonebisa da Senadnobebis, umTavresad, Wra d`a SeduReba.
R обработка / электроннолучевая
E treatment / electron-beam
1649. d. / eleqtroqimiuri
damuSavebis meTodebis erToblioba, romelic eleqtroqimiis procesebs efuZneba.
R обработка / электрохимическая
E treatment / electrochemical
1650. d. / eleqtrohidravlikuri
eleqtromeqanikuri damuSaveba, romelic Txevad dieleqtrikebSi mZlavri eleqtruli (naperwkluri)
ganmuxtvisas hidravlikuri dartymiT mimdinareobs.
R обработка / электрогидравлическая
E processing / electrohydraulic
1651. d. / vakuumur-Termuli
atmosferulze dabali wnevis pirobebSi mimdinare Termuli damuSaveba.
R обработка / вакуумная термическая
E treatment / low-pressure heat
1652. d. / zedapiruli
damuSaveba, romelic masalis (nakeTobis) mxolod zedapiruli Sris (mdgomareobis, Sedgenilobis, Tvise-
bebisa da sxv.) cvlilebebs iwvevs.
R обработка / поверхностная
E treatment / surface
1653. d. / zedapiruli Termomeqanikuri
Termomeqanikuri damuSaveba, romelic wrTobis temperaturamde gaxurebuli mxolod zedapiruli Sris
deformirebiT da Semdgom kritikulze ufro maRali siCqariT gacivebisas sruldeba; saboloo operacia
_ dabali moSvebaa.
R обработка / поверхностная термо-механическая
E treatment / surface thermomechanical
1654. d. / zedapiruli Termuli
Termuli damuSaveba, romelic masalis mxolod zedapiruli Sris lokaluri gaxurebiT xorcieldeba.
R термообработка / поверхностная
E treatment / surface heat
1655. d. / Termomagnituri
zogierTi feromagnituri masalis Termuli damuSaveba magnitur velSi.
R обработка / термомагнитная
E treatment / thermomagnetic
1656. d. / Termomeqanikuri
erT teqnologiur ciklSi liTonis (Senadnobis) plastikuri deformaciisa da Termuli damuSavebis
operaciebis SeTavseba. cikli Sedgeba liTonis gaxurebis, plastikurad deformirebisa da gacivebisagan.
Sedegad liTonis struqtura formirdeba kristaluri aRnagobis defeqtebis maRali simkvrivis
pirobebSi. procesi TvisebaTa sasurveli kompleqsis misaRwevad gamoiyeneba.
R обработка / термомеханическая
E treatment / thermomechanical
1657. d. / Termuli, TermodamuSaveba
liTonze (nakeTobaze) Tburi zemoqmedebis operaciaTa erToblioba, romelic misi struqturisa da aqedan
gamomdinare Tvisebebis saTanado cvlilebebs iwvevs.
R термообработка
E treatment / heat; treating / heat
1658. d. mduRare SreSi / Termuli
haeris an sxva airis nakadSi gaxurebuli wvrili myari nawilakebis tivtivarSi mimdinare Termuli damu-
Saveba.
R термообработка в кипящем слое
E treatment in fluidized bed / heat
1659. damuSaveba / kombinirebuli ganmamtkicebeli
ramdenime meTodiT, TanamimdevrobiT Sesrulebuli ganmamtkicebeli damuSaveba.
R обработка / комбинированная упрочняющая
E treatment / combined strengthening
1660. d. / kontaqturi xerxiT qimiur-Termuli
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic difundirebadi elementis Semcveli myari fazis an fxvnilis
gasajerebel zedapirTan uSualo kontaqtiT xdeba.
R обработка контактным способом / химико-термическая
E treatment / contact thermochemical
1661. d. / liTonebis wneviT
teqnologiuri procesebis erToblioba, romelic liTonis namzadze gare Zalebis moqmedebiT, misi mTli-
anobis daurRvevlad da moculobis Seucvlelad, formis plastikur cvlilebas axdens.
R обработка металлов давлением
E forming / metal; working / metal shaping
1662. d. / liTonebis wneviT civi
liTonebis rekristalizaciis temperaturaze ufro dabal temperaturebze ganxorcielebuli wneviT
damuSaveba.
R обработка металлов давлением / холодная
E working / cold plastic metal
1663. d. / liTonis wneviT cxeli
liTonebis rekristalizaciis temperaturaze ufro maRal temperaturebze ganxorcielebuli wneviT
damuSaveba.
R обработка металлов давлением / горячая
E working / hot plastic metal
1664. d. / liTonebis WriT
detalebisadmi sasurveli formis, zomisa da zedapiris xarisxis misaniWeblad liTonebis damuSavebis
teqnologiuri procesebi, romlebic mWreli iaraRebiT liTonsaWrel Carxebze burbuSelas moxsniT
xorcieldeba.
R обработка металлов резанием
E machining / metal
1665. d. / magnitur-impulsuri
eleqtromeqanikuri damuSaveba, romelic gamtarTan (namzadTan) urTierTqmedebisas didi siCqariT
cvalebadi magnituri velis energiis meqanikur muSaobad uSualo gardaqmnas efuZneba.
R обработка / магнитоимпульсная
E treatment / impulse magnetic
1666. d. / mastabilizebeli
liTonis (nakeTobis) Termuli damuSaveba, romelic droTa ganmavlobaSi liTonis struqturis (nake-To-
bis zomebis) cvlilebebis Tavidan asacileblad tardeba.
R обработка / стабилизирующая
E treatment / stabilizing; stabilizing; stabilization
1667. d. / maRaltemperaturuli Termomeqanikuri
Termomeqanikuri damuSaveba, romlis drosac myari xsnaris stabilurobis areSi plastikuri deformacia
da Semdgomi wrToba tardeba iseT pirobebSi, romlebic rekristalizaciis pirobebis ganviTare-bas
gamoricxavs.
R обработка / высокотемпературная термомеханическая (ВТМО)
E treatment / high-temperature thermo-mechanical
1668. d. / meqanikur-Termuli
nakeTobis deformireba Termuli damuSavebis sruli ciklis Semdeg deformaciis mcire xarisxiT (0.3-10
%), erTdrouli an Semdgomi gaxurebiT, rekristalizaciis temperaturis qveviT
R обработка / механико-термическая (МТО)
E treatment / mechanico-thermal
1669. damuSaveba / moculobiTi ganmamtkicebeli
damuSaveba, romelic masalas mTel moculobaSi ganamtkicebs.
R обработка / объёмная упрочняющая
E treatment / volume strengthening
1670. d. / moculobiTi Termuli
Termuli damuSaveba nakeTobis mTlian moculobaSi.
R обработка / объёмная термическая
E treatment / bulk heat
1671. d. / mJangav areSi
iseT areSi damuSaveba, romelSic mJangavi reagentia Satanili.
R обработка в окислительной среде
E blueing
1672. d. / myar xsnarze
Senadnobebis Termuli damuSaveba, romelic stabiluri myari xsnarebis arsebobis temperaturamde
gaxurebaSi mdgomareobs Semdgomi gacivebis iseTi siCqariT, romelic oTaxis temperaturamde erTgvaro-
vani (gadajerebuli) myari xsnarebis SesanarCunebladaa sakmarisi.
R обработка на твёрдый раствор
E treatment / solution heat
1673. d. / plazmuri
masalebis damuSaveba rkaluri an maRali sixSiris plazmatronebiT generirebuli dabaltemperaturuli
plazmiT.
R обработка / плазменная
E treatment / plasma
1674. d. / saboloo Termuli
Termuli damuSaveba, romlis drosac miRebuli struqtura mza nakeTobisaTvis sasurvel Tvisebebs uz-
runvelyofs.
R термообработка / окончательная
E treatment / final heat
1675. d. / safantWavluri
liTonuri safantis Wavlis moqmedebiT nakeTobis zedapiris plastikuri deformirebiT damuSaveba.
R обработка / дробеструйная
E peening / shot; blasting / shot
1676. d. / siciviT
foladis Termuli damuSaveba, romelic wrTobis Semdeg darCenili austenitis martensitSi gadasayvanad
tardeba; procesi uaryofiT temperaturamde gacivebiT, aucilebeli dayovnebiT mimdinareobs, rac
saeqspluatacio Tvisebebis amaRlebasa da nakeTobis zomebis stabilizacias uzrunvelyofs.
R обработка холодом
E treatment / cold
1677. d. / ultrabgeriTi
ultrabgeriTi talRebis Txevad an myar liTonze zemoqmedebiT damuSaveba.
R обработка / ультразвуковая
E treatment / ultrasonic
1678. d. / foladis dabaltemperaturuli Termomeqanikuri
foladis deformireba metastabiluri austenitis areSi Semdgomi wrTobiT, rac martensitis miRebas
uzrunvelyofs, saboloo operacia - dabali moSvebaa.
R обработка стали / низкотемпературная термомеханическая
E treatment of steel / low-temperature thermomechanical
1679. d. / foladis izoTermuli Termomeqanikuri
foladis deformireba stabiluri an metastabiluri austenitis pirobebSi misi perlitSi an beinitSi
Semdgomi (an imavdrouli) gardaqmniT.
R обработка стали / изотермическая термомеханическая
E treatment of steel / isothermal thermomechanical
1680. damuSaveba / qimiur-Termuli, qTd
Termuli damuSaveba, romlis drosac difuziis Sedegad nakeTobis zedapiruli Sris an mis mTlian mo-
culobaSi ZiriTadi liTonis qimiuri Sedgeniloba icvleba; rogorc wesi, am process kontrolirebad
atmosferoSi atareben.
R обработка / химико-термическая
E treatment / thermochemical
1681. d. / qimiur-meqanikuri
rRvevis qimiuri da meqanikuri procesebis SeTavsebiT myari sxeulis zedapiris damuSaveba.
R обработка / химико-механическая
E treatment / chemical-mechanical
1682. d. / SeTavsebuli ganmamtkicebeli
erTdroulad ramdenime meTodiT Sesrulebuli ganmamtkicebeli damuSaveba.
R обработка / совмещённая упрочняющая
E treatment / coincided (aligned) strengthening
1683. d. / Sualeduri Termuli
Termuli damuSaveba, romelic civi an cxeli plastikuri deformirebis Semdeg civi deformirebis
Semdegi etapis win sruldeba.
R термообработка / промежуточная
E treatment / intermediate heat
1684. d. / winaswari Termomeqanikuri
Termomeqanikuri damuSaveba winaswari civi deformirebiT, romelsac Termuli damuSavebis sruli cikli
(wrToba da moSveba) mosdevs.
R термообработка / предварительная термомеханическая (ПТМО)
E treatment / thermomechanical
1685. d. / winaswari Termuli
1. Termuli damuSaveba, romelic saboloo Termuli damuSavebis win sruldeba. 2. sxmulebisa da
naWedebis Termuli damuSaveba (molboba an maRali moSveba). procesi homogenizaciis, defeqtebis
(flokenebis, bzarebis) warmoqmnis Tavidan acilebis, agreTve sisalis im donemde Semcirebas iwvevs, rac
WriT damuSavebas uzrunvelyofs. procesi saboloo Termul damuSavebas win uswrebs.
R термообработка / предварительная
E treatment / preliminary (preparative) heat
1686. d. / wylis sistemebis magnituri
magnitur velSi gavlis Semdeg teqnikuri wylis, wyalxsnarebisa da suspenziebis Tvisebebis cvlileba.
R обработка водных систем / магнитная
E treatment / magnetic
1687. damuSavebadoba
masalis unari, daeqvemdebaros teqnologiuri procesebis (wneviT damuSavebis, WriT damuSavebis, Camos-
xmis, SeduRebisa da a.S.) erTobliobas, romelic sasurveli formis, zomis, Sedgenilobisa da sxv. pro-
duqciis miRebis SesaZleblobas iZleva.
R обрабатываемость
E workability
1688. d. / cxel mdgomareobaSi
liTonis an Senadnobis qceva cxeli plastikuri deformaciisas.
R обрабатываемость в горячем состоянии
E workability / hot
1689. d. / WriT
liTonis an Senadnobis qceva mWreli instrumentiT zemoqmedebisas.
R обрабатываемость резанием
E machinability
1690. damqrqaleba (gamqrqaleba)
liTonis zedapiris damuSavebis meqanikuri, qimiuri an eleqtroqimiuri xerxi, romelic zedapirs sar-
kuli arekvlis unars ukargavs.
R матирование
E mat finishing
1691. damyoloba
sacdel sistemaSi an mis datvirTul nawilSi modebuli datvirTvis erTeulze mosuli drekadi
deformaciis sidide.
R податливость
E compliance / (mechanical); pliability
1692. damWeri / adidas
adidvis dganis kvanZi, romlis daniSnulebac adidas damagreba da dacentrebaa.
R волокодержатель
E box / die; plate / die
1693. dana, sakveTi (makratlis)
teqnologiuri instrumentis mWreli piri.
R нож
E blade; shears; knife
1694. d. / diskosebri
diskuri makratlis teqnologiuri instrumenti, romelsac diskos forma aqvs.
R нож / дисковый
E knife / stitting
1695. d. / makratlis (sakveTi)
makratlis teqnologiuri instrumenti, romelic Wris procesSi liTons uSualod exeba.
R нож ножниц
E blade
1696. danadgari
mowyobilobebis kompleqsi gaerTianebuli erTeuli teqnologiuri procesis Casatareblad.
R установка
E installation; plant; unit
1697. d. / eleqtroRumlis
mowyobilobebis kompleqsi, romelic eleqtruli Rumlis muSaobas uzrunvelyofs.
R установка / электропечная
E plant / electric furnace
1698. d. / milebis hidrowmendis
wyal–haeris nareviT milebis Siga zedapiridan xenjis mosacilebeli danadgari.
R установка гидроочистки труб
E unit / pipe hydrocleaning
1699. d. / naxevrad uwyveti Camosxmis
namzadis uwyveti Camosxmis manqana, romelic zomad nawilebad daWris gamouyeneblad, sasurveli sigrZis
namzadebis misaRebadaa gankuTvnili.
R установка полунепрерывной разливки
E machine / semi-continuous steel casting
1700. d. / rentgenuli kontrolis
liTonur nakeTobebsa da naxevarfabrikatebze, agreTve milebze ultrabgeris defeqtoskopiiT aRmoCe-
nili defeqtebis xasiaTisa da zomebis gansasazRvravi danadgari.
R установка рентгеновского контроля
E lester / X-ray
1701. d. / saeqstraqcio
teqnologiuri danadgari, romelic erTi an ramdenime saeqstraqcio kaskadisa da aucilebeli damxmare
dandgarebisagan Sedgeba. danadgari saeqstraqcio teqnologiuri sqemis _ amoRebis, naerTis an naerTebis
jgufis koncentrirebis da sxv. realizebisaTvis aris gankuTvnili.
R установка / экстракционная
E plant / extracting
1702. d. / sakonversio
bunebrivi airebis mJangavebiT (O2, H2O, CO2, haeriTa da maTi narevebiT) konversiiT CO-sa da H2-is maRali
Semcvelobis airis misaRebi aparati.
R установка / конверсионная
E reformer
1703. d. / samacivro
mowyobilobebis kompleqsi gasacivebel nagebobaSi, sxeulSi an nivTierebaSi, garemomcvel garemoze uf-
ro dabali temperaturis misaRebad da SesanarCuneblad.
R установка / холодильная
E cooler
1704. danadgari / safantsatyorcni, safantmtyorcni aparati
maRali siCqaris centridanuli rotoriT gamotyorcnili Tujis an foladis safantis WavliT xenjis
meqanikurad mosacilebeli danadgari.
R установка / дробемётная
E machine / wheel-abrator; unit / shot-blast; machine / shot-blast
1705. d. / safantWavluri, safantWavluri aparati
xenjis meqanikurad mosacilebeli danadgari, romelSic safantis Wavli didi wneviT SekumSuli haeriT
gamoityorcneba.
R установка / дробеструйная
E unit / shot-blast
1706. d. / ultrabgeriTi kontrolis
nakeTobebisa da naxevarfabrikatebis xarisxis kontrolis danadgari, romelic defeqtur ubnebs
saRebaviT aRniSnavs (moniSnavs).
R установка ультразвукового контроля
E tester / ultrasound
1707. d. / uwyveti Camosxmis
agregati, romelSic saCamomsxmelo cicxvidan gamomdinare liTonis Wavli dakristalebis Semdeg uwyvet,
Tanabrad gamoweul namzadad gardaiqmneba.
R установка непрерывной разливки
E machine / continuous-casting
1708. d. / foladis slabis uwyveti Camosxmis
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romelzec uwyvetad Camosxmul slabs iReben.
R УНРС / слябовая
E caster / slabs (-type) continuous
1709. d. / foladis sortuli namzadisaTvis uwyveti Camosxmis
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romelzec uwyvetad Camosxmul sortul namzads iReben.
R УНРС / сортовая
E caster / sectional continuous
1710. d. / foladis uwyveti Camosxmis
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romelSic saCamomsxmelo cicxvidan gamosuli foladis Wavli
kristalizaciis Semdeg uwyvetad Camosxmul foladis namzadad gardaiqmneba
R УНРС (установка непрерывной разливки стали)
E casting of slabs / continuous
1711. d. / blumis uwyveti Camosxmis
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romelzec uwyvetad Camosxmul blumebs iReben.
R УНРС / блюмовая
E caster / bloom (-type) continuous
1712. d. / foladis uwyveti Camosxmis vertikaluri
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romelSic uwyvetad Camosxmuli namzadi vertikalurad (zevidan
qveviT) moZraobs.
R УНРС / вертикальная
E caster / vertical continuous
1713. d. / foladis uwyveti Camosxmis mrudxazovani
foladis uwyveti Camosxmis dana-dgari, romelSic uwyvetad Camosxmuli namzadi rkalze moZraobs
R УНРС / криволинейная
E caster / curved typed continuous
1714. d. / foladis uwyveti Camosxmis radialuri
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romlis teqnologiuri RerZi (warmosaxviTi xazi) uwyvetad
Camosxmuli namzadis moZraobis mimarTulebisadmi radialuradaa ganlagebuli.
R УНРС / радиальная
E machine / bow type continuous casting
1715. d. / foladis uwyveti Camosxmis horizontaluri
foladis uwyveti Camosxmis danadgari, romelSic uwyvetad Camosxmuli namzadi horizontalurad moZ-
raobs.
R УНРС / горизонтальная
E caster / horizontal continuous
1716. danadgari / Rumelsgare rafinirebis
danadgari (Rumeli – cicxvi, vakuumatori da sxv.), romelSic Txevad folads mavne da arasasurveli mi-
narevebisagan wmenden.
R установка внепечного рафинирования
E installation / ladle refining
1717. d. / SenaduRi nakeris saremonto
milebze, raime xerxiT, aRmoCenili defeqturi nawilebis eleqtroSeduRebiT saremonto danadgari.
R установка ремонта сварного шва
E unit / weld repair
1718. danakargebi / bolos (Ca)moWraze
foladis sxmulebis, blumebis, slabebis defeqtiani boloebi, romlebic (Ca)moWras eqvemdebareba.
R потери на концевую обрезь
E loss(es) / crop
1719. d./ gadamagnitebaze
magnituri histerezisiT ganpirobebuli magnituri danakargebis nawili.
R потери на перемагничивание
E losses / remagnetization
1720. d. / grigalur denebze
magnituri danakargebis nawili, romelic cvladi magnituri veliT masalaSi aRZruli grigaluri de-
nebiTaa ganpirobebuli.
R потери на вихревые токи
E losses / eddy-current
1721. d. / magnituri
magnituri masalis masis erTeulSi STanTqmuli da masalaze cvladi magnituri velis moqmedebisas siT-
boTi gabneuli simZlavre.
R потери / магнитные
E losses / magnetic
1722. d. / siTburi, Tbodanakargebi
siTburi balansis xarjviTi nawilis mdgeneli, romelic saTbobis arasruli wvis dros siTbos danakargs,
Tbogadacemas amonagis gavliT, gamosxivebas fanjridan da RreCodan, macivebeli wylis mier arTmeul
siTbosa da sxv. Seicavs.
R потери / тепловые
E losses / heat (thermal); loss(es) / calorific
1723. d. / histerezisze
magnituri energiis danakargebi feromagnetikebSi, romlebic maTi gadamagnitebisas siTbos gamoyofas-
Tanaa dakavSirebuli.
R потери на гистерезис
E loss(es) / hysteresis
1724. danamatebi, misarTebi
metalurgiuli procesebis gansaxorcieleblad da sasurveli xarisxis Senadnobebis misaRebad kazmSi,
Txevad liTonsa da widaSi miwodebuli nivTierebebi.
R добавки
E additions; additives
1725. d. / malegirebeli
liTonur SenadnobebSi legirebis mizniT Sesatani danamatebi.
R добавки / легирующие
E additions / alloy(ing)
1726. d. / mamodificirebeli
liTonebsa da SenadnobebSi wvrilmarcvlovani struqturis misaRebad Setanili danamatebi. (miiRweva
kristalizaciis centrebis gazrdiT an fazaTa Soris energiis SemcirebiT). foladisaTvis Ca, B, iml da
sxv. gamoiyeneba.
R добавки / модифицирующие
E modifiers; additions / modifyzing
1727. d. / macivebeli
Jangbadkonverteruli dnobisas foladis gamosaSvebad sasurveli temperaturis misaRebad Sesatani dana-
matebi.
R добавки / охлаждающие
E additions / cooling
1728. danamatebi / mflusavi
widis warmosaqmnelad da misi Sedgenilobis regulirebisaTvis, agreTve arasasurveli minarevebis qimiur
naerTebSi gadasayvanad, kazmSi Sesatani danamatebi.
R добавки / флюсующие
E additions / fluxing
1729. d. / orTqlwarmomqmneli
gaxurebis procesSi, airis gamoyofiT an qimiuri urTierTqmedebiT, fxvnilovani narevis dayalibebisas
masalaSi forebis warmosaqmnelad Setanili danamatebi; es danamatebi maRalforovani masalebis misa-
Rebad gamoiyeneba.
R добавки / парообразующие
E additions / steam-forming; additives / steam
1730. d. / widawarmomqmneli
sadnob RumlebSi widis mosayeneblad Sesatani danamatebi.
R добавки / шлакообразующие
E additions / slag-forming (making)
1731. danamva
ix. datenianeba.
1732. d. / qafis
saflotacio manqanis kamerebis zemodan ganTavsebuli wylis gamSxefi specialuri mowyobilobiT qafis
SreSi mineralebis koncentraciis mateba.
R орошение пены
E refluxing / foam; irrigation / foam
1733. danafari
liTonis (nakeTobis) dasafar zedapize xelovnurad Seqmnili gansazRvruli Sedgenilobisa da
struqturis mqone masalis erTi an ramdenime Sre, romelic funqcionalur an dekoratiul miznebs emsa-
xureba.
R покрытие
E coating
1734. d. / aluminis
liTonur (an araliTonur) zedapirze dekoratiuli an koroziisagan dasacavad aluminis danafaris dasma
(datana).
R покрытие / алюминиевое
E coating / aluminized
1735. d. / anodirebuli
anodirebis procesSi liTonur zedapirze miRebuli oqsiduri Sre.
R покрытие / анодированное
E coating / anodized
1736. d. / anoduri
1. liTonuri danafari, romelic koroziul aresTan kontaqtSi anods warmoadgens, vinaidan am danafaris
eleqtroduli potenciali dasafari liTonis potencialze metad uaryofiTia. 2. anodirebis procesSi
miRebuli danafari.
R покрытие / анодное
E coating / anodic
1737. d. / anodur-oqsiduri
liTonis anoduri daJangviT miRebuli eleqtroqimiuri danafari.
R покрытие / анодно-оксидное
E coating / anodic-oxide
1738. d. / antikoroziuli
ix. koroziis sawinaaRmdego danafari.
1739. d. / antifriqciuli
xaxunis dabalkoeficientiani masalebidan miRebuli danafari, romelic calkeuli detalebisa da kvan-
Zebis urTierTSefardebiT gadaadgilebisas energiis danakargis Sesamcirebladaa gankuTvnili.
R покрытие / антифрикционное
E coating / antifriction; coating / dru lubricant (friction reducing)
1740. d. / galvanuri
ix. eleqtroqimiuri danafari.
1741. d. / gamJoni
Tbosaizolacio danafari damzadebuli iseTi masalebisagan, romlebsac, aorTqlebis an disociaciiT,
forebidan an perforaciebidan (naCvretebidan) Txevadi fazis gamoJonvis efeqti aqvs.
R покрытие / потеющее
E coating / condensate; coating / sweating
1742. danafari / gruntis
mravalSriani danafaris liTonis mimdebare qveda Sre, romelic liTonTan mtkice SeWidulobas
uzrunvelyofs da danafaris damcav Tvisebebs aumjobesebs.
R покрытие / грунтовочное
E coating / ground
1743. d. / damcavi
danafari, romelic nakeTobis zedapirze, garemos arasasurveli zemoqmedebisagan dasacavad daismeba.
R покрытие / защитное
E coating / protective
1744. d. / dekoratiuli
nakeTobaze misi garegani saxis gasaumjobeseblad datanili danafari.
R покрытие / декоративное
E coating / decorative
1745. d. / difuziuri
danafari, romelic erTi an ramdenime qimiuri elementiT liTonis an Senadnobis (iSviaTad araliTonis)
zedapiris difuziuri gajerebiT warmoiqmna.
R покрытие / диффузионное
E coating / diffusion
1746. d. / eleqtrolituri
ix. eleqtroqimiuri danafari.
1747. d. / eleqtroqimiuri, galvanuri danafari
eleqtrolitSi gare wyarodan miwodebuli eleqtruli denis moqmedebiT warmoqmnili liTonuri an
araliTonuri danafari.
R покрытие / электрохимическое
E coating / electrodeposited; coating / electrochemical
1748. d. / eleqtrosaizolacio
ormxrivi  5 mkm sisqis danafari, romelic dasmulia eleqtroteqnikuri foladis furcelze magnitur
gamtarebSi garRvevis gamosaricxad.
R покрытие / электроизоляционное
E coating / insulation
1749. d. / eleqtroqimiuri kombinirebuli
danafari, romelic nakeTobis zedapirze erTdroulad liTonis (Senadnobis) daleqviT da eleqtrolitSi
arsebuli Setivtivebuli dispersiuli nawilakebiT warmoiqmneba.
R покрытие / электрохимическое комбинированное
E coating / combined electrochemical
1750. d. / emalis
ix. minanqris danafari.
1751. d. / eroziamedegi
danafari, romelic eroziamedegi masalebisagan miiReba; misi daniSnulebaa nakeTobis zedapiri eleqt-
ruli ganmuxtviTa da meqanikuri zemoqmedebiT gamowveuli rRvevisagan daicvas.
R покрытие / эрозионностойкое
E coating / erosion-resistant
1752. d. / zesali
danafari iseTi masalisagan, romlis sisalec almasis sisalesTanaa axlos.
R покрытие / сверхтвёрдое
E coating / extrahard
1753. d. / TuTialuminiani
TuTiisa da aluminis fuZeze Senadnobebis danafari, romelic nadnobSi CaZirviT daismeba da, Cveulebriv,
cxel moTuTiebasTan SedarebiT ufro maRali koroziuli medegobiT xasiaTdeba.
R покрытие / цинкоалюминиевое
E coating / zinc-aluminum (alumozinc)
1754. d. / TuTiis
liTonuri zedapiris koroziisagan dasacavad masze TuTiis danafaris dasma (datana).
R покрытие / цинковое
E coating / zinc
1755. d. / kaToduri
liTonis danafari, romelic koroziul aresTan kontaqtSi kaTods warmoadgens, vinaidan danafaris eleq-
troduli potenciali dasafari liTonis potencials aRemateba.
R покрытие / катодное
E coating / cathodic
1756. danafari / kombinirebuli
sxvadasxva masalis mravalSriani danafari.
R покрытие / комбинированное
E coating / combined
1757. d. / kompoziciuri
danafari kompoziciuri masalebisagan, romlis daniSnulebacaa nakeTobis zedapirs Tvisebebis mocemuli
kompleqsi mianiWos.
R покрытие / композиционное
E coating / composite
1758. d. / kondensaciuri
danafari, romelic damcavi nivTierebebis vakuumSi aorTqlebis an gamoxdis da nakeTobis zedapirze misi
dasmiT miiReba.
R покрытие / конденсационное
E coating / condensate
1759. d. / konversiuli
ZiriTad liTonsa da damcav nivTierebebs Soris mimdinare qimiuri reaqciis Sedegad liTonis dasacav
zedapirze miRebuli danafari (mag., dafosfateba, oqsidireba da sxv.).
R покрытие / конверсионное
E coating / conversion
1760. d. / koroziis sawinaaRmdego, antikoroziuli danafari
damcavi danafari, romelic koroziisadmi medegobas uzrunvelyofs.
R покрытие / противокоррозионное
E coating / anticorrosive
1761. d. / liTonuri
gamdnari liTonis gafrqveviT miRebuli danafari.
R покрытие / металлизационное
E coating / metal
1762. d. / minanqris, emalis danafari
danafari, romelic araliTonuri fxvnilebis gadnobiT miiReba. igi ZiriTadad silikaturi produqtebi-
sagan Sedgeba.
R покрытие / эмалевое
E coat(ing) / enamel
1763. d. / miwvasawinaRo
damxmare masala (saRebavi, pasta da sxv.), romelic formebisa da kopebis dayalibebisas sxmulze minawvis
Sesamcireblad gamoiyeneba.
R покрытие / противопригарное
E coating / non-stick
1764. d. / mxurvalmedegi
danafari mxurvalmedegi masalebisagan, romlis daniSnulebac nakeTobis zedapiris maRaltemperaturuli
Jangvisa da koroziisagan dacvaa.
R покрытие / жаростойкое
E coating / refractory
1765. d. / organuli
ix. polimeruli danafari.
1766. d. / oqsiduri
danafari, romlis fuZesac liTonebis oqsidebi Seadgens.
R покрытие / оксидное
E coating / oxide
1767. d. / plazmuri
plazmis nakadSi plastificirebuli masalebisagan miRebuli danafari.
R покрытие / плазменное
E coating / plasma
1768. d. / polimeruli, organuli danafari
ZiriTadad moTuTiebul da mouTuTiebel furclebze gamoyenebuli polimeruli masalebis danafari. igi
maRali koroziuli da qimiuri medegobiT, Tbosaizolacio unariT, fermedegobiTa da sxv. TvisebebiT
xasiaTdeba.
R покрытие / полимерное
E coating / polymer
1769. d. / sapoxmimkvreli (sapoxqveda)
liTonuri namzadis an naxevarfabrikatis zedapirze dasmuli danafari, romlis daniSnulebac wneviT
damuSavebisas deformaciis keraSi sapoxis ukeT Sekavebaa.
R покрытие / подсмазочное
E coating / sublubricant
1770. danafari / safiTxni
SesaRebi zedapiris uswormasworobis Sesavsebi da gasagluvebeli laqsaRebavis danafari.
R покрытие / шпатлёвочное
E coating / underpaint
1771. d. / saRebavis
danafari, romelic winaswar momzadebul zedapirze datanili laqsaRebavis gamyarebis (gamoSrobis) Sem-
deg warmoiqmneba.
R покрытие / красочное
E coating / paint
1772. d. / spilenZis
liTonur zedapirze, dekoratiuli TvalsazrisiT an koroziisagan dasacavad, spilenZis danafaris dasma
(datana).
R покрытие / медное
E coating / copper
1773. d. / tyviis
liTonuri zedapiris koroziisagan dasacavad masze tyviis an misi Senadnobebis danafaris dasma.
R покрытие / свинцовое
E coating / lead
1774. d. / foriani
foriani masalebis danafari, romelic antifriqciuli, bgeriTi da Tbosaizolacio Tvisebebis
asamaRleblad gamoiyeneba.
R покрытие / пористое
E coating / porous
1775. d. / friqciuli
danafari, xaxunis amaRlebuli koeficientis mqone masalebisagan, romelic meqanikuri energiis STan-
Tqmis, misi siTboSi gadayvanis, Semdgomi arinebisa da ganbnevisaTvis gamoiyeneba.
R покрытие / фрикционное
E coating / frictional
1776. d. / fxvnilovani
nakeTobis (naxevarfabrikatis) zedapirze romelime xerxiT dasmuli fxvnilovani masalis Sre.
R покрытие / порошковое
E coating / powder
1777. d. / qimiuri
liTonze qimiuri reagentis zemoqmedebiT warmoqmnili danafari.
R покрытие / химическое
E coating / chemical
1778. d. / Sevsebuli
damcavi danafari, romlis forebSic damcavi Tvisebebis gasaumjobeseblad organuli an araorganuli
nivTierebebia Setanili.
R покрытие / наполненное
E coating / filled
1779. d. / Seuvsebeli
damcavi danafari, romlis forebic specialurad ar aris damuSavebuli.
R покрытие / ненаполненное
E coating / unfilled
1780. d. / Siga
Rru sxeulebis (ZiriTadad milebis) Siga zedapirze koroziisagan dasacavad dasmuli danafari.
R покрытие / внутреннее (трубы)
E coating / internal
1781. d. / cveTamedegi
danafari cveTamedegi masalebisagan, romlis daniSnulebac nakeTobis abraziuli cveTisagan dacvaa.
R покрытие / износостойкое
E coating / wear resistance
1782. d. / cxeli
liTonis nadnobSi nakeTobis CaZirviT miRebuli danafari.
R покрытие / горячее
E coating / hot-dip
1783. danaWrovneba
dnobisaTvis madnis wvrilmanisa da koncentratis momzadeba. procesi aglomeraciiT, dagundavebiT an
dabriketebiT mocemul zomamde maT gamsxvilebaSi mdgomareobs.
R окускование
E agglomeration
1784. danaxSirbadaazotireba, karbonitrireba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris naxSirbadiTa da azotiT
kombinirebul difuziur gajerebaSi mdgomareobs, rac naerTTa fenas da mis qvemoT ganlagebul azotiT
gamdidrebul difuziur Sres qmnis.
R углеродоазотирование
E nitrocarburizing
1785. danaxSirbadaazotireba / airuli
airul garemoSi danaxSirbadazotireba.
R углеродоазотирование / газовое
E nitrocarburizing / gas
1786. danaxSirbadianeba (procesi)
liTonis (nakeTobis) zedapirul SreSi naxSirbadis raodenobis (Semcvelobis) gazrda.
R науглероживание
E carbonization
1787. danaxSirbadianeba (operacia), cementacia
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic naxSirbadiT liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris difuziur
gajerebaSi mdgomareobs.
R науглероживание
E carburization; carburizing
1788. danaxSirbadianeba
Txevad an myar foladSi naxSirbadSemcevli masalebiT naxSirbadis Setana.
R науглероживание
E carbonization
1789. d. / airuli, airuli cementacia
airul garemoSi danaxSirbadianeba.
R науглероживание / газовое
E carburizing / gas
1790. d. / laqovani
liTonis zedapiris defeqti, romelic damanaxSirbadianebel garemoSi foladis nakeTobis xangrZlivi
gaxurebisas warmoiqmneba; defeqti amoWmis Semdeg Savi laqebis an zolebis saxiT gamovlindeba.
R науглероживание / пятнистое
E carburizing / stain
1791. d. / marilebis nadnobSi
Txevadi danaxSirbadianeba gamdnari marilebis garemoSi.
R науглероживание в расплавах солей
E carburizing by molten salts
1792. d. / mRvivari ganmuxtvis pirobebSi
danaxSirbadianeba, romelic atmosferulze naklebi wnevis mqone airul areSi nakeTobasa (kaTodsa) da
anods Soris diddeniani mRvivari ganmuxtvisas mimdinareobs.
R науглероживание в тлеющем разряде
E carburizing / fluidized bed
1793. d. / wveTovani (wesiT)
danaxSirbadianeba gaxurebuli Rumlis samuSao sivrceSi dozirebulad miwodebuli
naxSirwyalbadebisagan warmoqmnil garemoSi.
R науглероживание капельным способом
E carburizing / drip feed
1794. d. / Warbi
liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris danaxSirbadianebisas naxSirbadis koncentraciis sasurvel rao-
denobaze gadaWarbeba.
R науглероживание / избыточное
E overcarburizing
1795. daniobiumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romlis drosac liTonebisa da Senadnobebis zedapiruli Sris niobiumiT
gajereba xdeba.
R ниобирование
E plating / niobium
1796. daoreuleba
plastikuri deformaciisas liTonebsa da SenadnobebSi oreulebis warmoqmnis procesi.
R двойникование
E twinning
1797. dapaketeba
1. meoreuli liTonuri masalebis (burbuSela, Stampvis narCenebi da sxv.) moculobis Semcireba maTi
paketebad dawnexiT. 2. gadazidvisaTvis liTonuri nakeTobis partiis paketebad formireba.
R пакетирование
E packing; baling
1798. dapaladiumeba
liTonuri nakeTobis zedapirze Pd-is Txeli (1-5 mkm) Sris dasma misi koroziamedegobisa da amrekli
unaris gazrdis mizniT, agreTve kontaqturi eleqtrogamtarobis mudmivobis uzrunvelsayofad.
R палладирование
E palladinizing; palladium-coated
1799. daplatineba
liTonuri nakeTobis zedapirze platinis Txeli Sris eleqtroqimiuri dasma.
R платинирование
E platinization; platinize; platinizing
1800. daprofileba
1. zolovanas profilsaRunav dganze damuSaveba. 2. glinviT an adidviT martivi formis namzadisagan
rTuli formis ganivkveTis mqone liTonis nakeTobis miReba.
R профилирование
E forming; contouring; shaping; roll-forming
1801. d. / glinis kasris
1 muSa (zeda da qveda) glinebze sasurveli konfiguraciis Seqmna. 2. furcelsaglinav dganze glinvis
procesSi, glinebis deformaciis kompensaciisaTvis, maTze winaswar amozneqili (Cazneqili) konfigura-
ciis Seqmna.
R профилирование бочки валка
E cambering; roll contouring
1802. daJangaroeba
damJangvelebiT specialuri damuSavebisas spilenZis, TiTbris an brinjaos nakeTobebis zedapirebze
Jangaros miReba.
R патинирование
E treatment / natina-forming
1803. daJanguloba
parametri, romelic arabmuli Jangbadis Sedgenilobas Txevad liTonSi an rkinis oqsidebs Txevad wi-
daSi, agreTve Jangbads mTlianad sistemaSi liToni-wida axasiaTebs.
R окислённость
E oxidation rate
1804. d. / widis
parametri, romelic axasiaTebs wididan liTonisaTvis Jangbadis gadacemis unars.
R окислённость шлака
E oxidation / slag
1805. darbileba
raime moqmedebiT liTonis darbilebis procesi.
R размягчение
E softening
1806. dariSxani
qimiuri elementi, As, atomuri masa = 74.92; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, atmosferuli wnevis pi-
robebSi 615°C-ze gaudnoblad qrolavs. zogierTi babitisa da tipografiuli Senadnobebis komponenti.
R мышьяк
E arsenic
1807. dartyma / Termuli
garemos temperaturis mkveTri cvlileba; RumelSi siTbos miwodebis gamorTva da sxv.
R удар / термический
E shock / thermal
1808. darRveva / hermetizaciis
fxvnilTa metalurgiaSi hermetuli garsebis (romlebic fxvnilovan masalebs atmosferodan an wnexisa
da Secxobis procesSi samuSao aridan gamoyofs) mTlianobis darRveva.
R разгерметизация
E seal failure; loss of sealing; loss of pressure; depressurization; decompression
1809. darCilva (dakavSireba, narCili)
nakeTobis zedapirze sarCilis dadnobiT danafaris dasmis xerxi.
R напайка
E soldering on; brazing to
1810. dasveleba
sami fazis _ myaris, Txevadisa da airulis Sexebis sazRvarze molekulaTSorisi urTierTmoqmedeba; pro-
cesi siTxis myari sxeulis zedapirze ganRvrisas vlindeba.
R смачивание
E wetting
1811. dasveneba
ix. liTonebis dasveneba.
1812. dasveneba (liTonebis), dasveneba, pirvelis gvaris mobruneba
0.1_0.2 Tdn temperaturebs Soris mimdinare mobrunebis erT-erTi stadia, romlis drosac, axali submar-
cvlebis warmouqmnelad, wertilovani da xazobrivi defeqtebis gadanawileba da maTi koncentraciebis
Semcireba mimdinareobs.
R отдых (металлов)
E recovery (of metals)
1813. dasiliciumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris siliciumiT difuziur ga-
jerebaSi mdgomareobs.
R силицирование
E siliconizing
1814. d. / airuli
airul garemoSi dasiliciumeba.
R силицирование / газовое
E siliconizing / gas
1815. d. / Txevadi
tute liTonebis silikatebis nadnobebSi (900-1100°C) dasiliciumeba.
R силицирование / жидкое
E siliconizing / liquid
1816. d. / fxvnilebSi
fxvnilovan garemoSi dasiliciumeba.
R силицирование в порошках
E siliconizing / powder
1817. daskdoma / koroziuli
liTonis rRveva, romelic ufro xSirad koroziul areSi myof nimuSze gamWimavi Zabvebis moqmedebisas
marcvlebisa da fazebis sazRvrebze aRiZvreba.
R растрескивание / коррозионное
E cracking / corrosion
1818. d. / Zabvis qveS koroziuli
koroziul areSi nimuSze gamWimavi Zabvis moqmedebiT ganpirobebuli liTonis rRveva, romelic ufro
xSirad marcvlisa da fazaTa sazRvarzea lokalizebuli.
R растрескивание под напряжением / коррозионное
E cracking / stress corrosion
1819. dasma1 (daweva)
1. Tavisufali Wedvis operacia _ erT-erTi RerZis gaswvriv, am RerZis mimarTulebiT zomis Semcirebis
da danarCeni ori RerZis mimarTulebiT matebisaTvis namzadis moWimva. 2. kazmis TviTneburi an xelovnu-
ri uecari mkveTri daweva brZmedSi.
R осадка
E upsetting
1820. dasma2, datana
nebismieri zedapiris raimeTi dafarva.
R нанесение
E coating
1821. d. / danafaris
nakeTobis an namzadis damuSaveba, romlis drosac maT zedapirebze an maTsave nawilze, gansazRvruli Sed-
genilobis an struqturis erTi an ramdenime Sre warmoiqmneba.
R нанесение покрытий
E coating
1822. d. / danafaris airTermuli
airis WavliT gafrqveuli gaxurebuli dispersirebuli masalis danafaris dasma.
R нанесение покрытий / газотермическое
E coating / gasometric application of
1823. d. / danafaris afeTqebiT
dispersiuli masalidan dartymiTi talRiT danafaris dasma da dartymisas gamoyofili energiiT
nakeTobis zedapirze misi damagreba.
R нанесение покрытий / взрывное
E coating / explosion application of
1824. dasma / danafaris detonaciuri
ix. afeTqebiT danafaris dasma.
1825. d. / danafaris difuziuri
airuli, Txevadi an fxvieri aqtivizatoris, Semvsebisa da difundirebadi elementis Semcvel areSi na-
keTobis moTavsebiT, gaxurebiT da Semdgomi dayovnebiT danafaris dasma.
R нанесение покрытий / диффузионное
E coating / diffusion application of
1826. d. / danafaris eleqtrolituri, eleqtrolituri daleqva
danafaris dasma nakeTobis moTavsebiT eleqtrolitSi Semdgomi eleqtrolizisaTvis, romlis drosac
nakeToba anods warmoadgens.
R нанесение покрытий / электролитическое
E electroplating; electrodeposition; deposition / electrolytic
1827. d. / danafaris eleqtrorklauri
danafaris dasma, romlis drosac dasatani masala nakeTobis zedapiris siaxloves eleqtruli rkaliT
dneba.
R нанесение покрытий / электродуговое
E coating / electrical arc application of
1828. d. / danafaris eleqtroforezuli
danafaris dasma, romlis drosac dasatani masala siTxeSi damuxtuli myari nawilakebis tivtivaridan
dasamuSavebel zedapirTan gare eleqtruli velis moqmedebiT gadaitaneba da masze daileqeba.
R нанесение покрытий / электрофорестическое
E coating / electrophoresis application of
1829. d. / danafaris eleqtroqimiuri
gare wyarodan eleqtruli denis moqmedebiT eleqtrolitSi liTonuri an araliTonuri araorganuli
danafaris miReba.
R нанесение покрытий / электрохимическое
E coating / electrochemical application of
1830. d. / danafaris vibraciuli
ix. vibrorkaluri daduReba.
1831. d. / danafaris ionuri
inertuli airis mRvivari ganmuxtvis dabalsixSirian plazmaSi dasatani masalis namzadis zedapirze
daleqviT danafaris dasma.
R нанесение покрытий / ионное
E coating / ion application of
1832. d. / danafaris kondensaciuri
dasatani masalis vakuumSi aorTqlebiT da dasamuSavebel zedapirze misi daleqviT danafaris dasma.
R нанесение покрытий / кондесационное
E coating / condensation application of
1833. d. / danafaris kontaqturi xerxiT
liTonze danafaris dasma meore liTonis marilTa xsnaridan, romelsac dasamuSavebel liTonTan Se-
darebiT ufro dadebiTi potenciali aqvs.
R нанесение покрытий контактным способом
E coating / contact application of
1834. d. / danafaris orTqlairuli fazidan
danafaris dasma, airebis an masalebis, aqroladi naerTebis nakeTobis gaxurebul zedapirTan urTierT-
qmedebiT.
R нанесение покрытий из парогазовой фазы
E coating / vapour-gas application of
1835. dasma / danafaris plazmuri
danafaris dasma, romlis drosac dasatani masala gadneba, gaifrqveva da dasamuSavebel zedapiramde
plazmis nakadiT gadaitaneba.
R нанесение покрытий / плазменное
E coating / plasma application of
1836. d. / danafaris qimiuri
danafaris dasma, nakeTobis zedapiris Txevad an airul naerTebTan qimiuri urTierTqmedebiT.
R нанесение покрытий / химическое
E coating / chemical application of
1837. d. / danafaris CaZirvis meTodiT
danafaris dasma nakeTobis dasatani masalis nadnobSi CaZirviT.
R нанесение покрытий методом погружения
E coating / dip
1838. d. / danafaris cxeli izostatikuri wnexis meTodiT
danafaris dasma fxvnilis dawnexiT cxeli izostatikuri wnexis pirobebSi.
R нанесение покрытий методом ГИП
E coating by hot / application of
1839. dasruleba / daZvelebis
1. ganmeorebiTi daZvelebiT gadajerebuli myari xsnaris daSlis dasruleba. 2. datvirTvis modebis ga-
reSe daZvelebis Semdeg Zabvis qveS daZveleba. 3. Zabvis qveS daZvelebis Semdeg xelovnuri daZveleba.
R достаривание
E ageing / end of; final ageing
1840. dasta
kona, Sekvra.
R стопа
E pile
1841. dastibiumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris stibiumiT difuziur
gajerebaSi mdgomareobs.
R сурьмирование
E antimonizing
1842. datana
ix. dasma.
1843. datantaleba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic mxurvalmtkice Senadnobebis zedapiruli Sris 1000-1100°C-ze tan-
taliT gajerebaSi mdgomareobs; procesi gamoiyeneba rogorc Sualeduri damuSaveba barieruli Sris
Sesaqmnelad, romelic Semdeg datanili alitirebuli Sris Sewovas xels SeuSlis.
R танталирование
E tantalation
1844. datena
Rumlis qvedis an kedlebis damzadebisas fxvieri cecxlgamZle masalebis tkepniT SemWidroeba.
R набивка
E ramming
1845. datenianeba, danamva
tenianobis gazrdis mizniT raimes danamva.
R увлажнение
E moistening; humidifying
1846. datvirTva
1. nebismier sxeulze moqmedi Zalebis erToblioba. 2. Zalis zemoqmedeba, romelic sxeulis daZabul-
deformaciuli mdgomareobis cvlilebas iwvevs.
R нагрузка
E load
1847. datvirTva (procesi)
nimuSze cvalebadi datvirTvis modeba.
R нагружение
E loading; pressurizing; pressurization
1848. d. / daRlilobis rbili
cikluri datvirTva, romelic datvirTvis amplitudis mocemuli mudmivi sididiT xasiaTdeba
R нагружение / мягкое усталостное
E loading / soft fatigue
1849. datvirTva / daRlilobis xisti
cikluri datvirTva, romelic deformaciis amplitudis mocemuli mudmivi sididiT xasiaTdeba.
R нагружение / жёсткое усталостное
E loading / rigid fatigue
1850. d. / dinamikuri
datvirTvebis maRali siCqareebiT cvalebadi datvirTva.
R нагружение / динамическое
E loading / dynamic (impact)
1851. d. / madnuri
brZmedis kazmSi rkinamadniani masalebis masis koqsis masasTan fardoba.
R нагрузка / рудная
E load / ore
1852. d. / monotonuri
uwyveti datvirTva, romelic datvirTvis nazrdis ucvlelad mimdinareobs.
R нагружение / монотонное
E loading / monotonous
1853. d. / perioduli
datvirTva, romelic datvirTvis perioduli cvlilebebiT xasiaTdeba.
R нагружение / периодическое
E loading / periodic
1854. d. / regularuli
datvirTva, romelic Zabvebis ciklis parametrebis mudmivobisas, gamocdis an eqspluataciis mTeli
drois ganmavlobaSi datvirTvebis perioduli cvlilebebiT xasiaTdeba.
R нагружение / регулярное
E loading / regular
1855. d. / siTburi
drois erTeulSi RumelSi Setanili saTbobis qimiuri siTbos raodenoba.
R нагрузка / тепловая
E loading / heat
1856. d. / statikuri
mcire siCqariT ganxorcielebuli monotonuri datvirTva.
R нагружение / статическое
E loading / static
1857. d. / cikluri
datvirTvis niSnis an sididis perioduli cvlilebiT modebuli datvirTva.
R нагружение / циклическое
E loading / cyclic (fatigue)
1858. datitaneba
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sris titaniT difuziur
gajerebaSi mdgomareobs. 2. liTonuri da araliTonuri nakeTobebis zedapirze titanis danafaris datana.
R титанирование
E titanizing
1859. d. / airuli
datitaneba, upiratesad naxSirbadiani da legirebuli saiaraRo foladebisa 1000-1200°C temperaturaze
airul areSi, romelic titanis erT-erT halogenidsa da aRmdgens (wyalbadi an magniumi) Seicavs.
R титанирование / газовое
E titanizing / gas
1860. d. / eleqtrolizuri
datitaneba, romelic anodis gaxsnis an titanis qloridebisa da sxva liTonebisagan Sedgenili nadnobis
eleqtroliziT xdeba.
R титанирование / электролизное
E titanizing / electrolyzed
1861. d. / vakuumuri
900-1050°C-temperaturaze vakuumSi dabalnaxSirbadiani ferituli da austenituri foladebis dati-
taneba.
R титанирование / вакуумное
E titanizing / vacuum
1862. d. / fxvnilebSi
datitaneba fxvnilebidan zedapiris 1000-1200°C-temperaturaze gajerebiT.
R титанирование в порошках
E titanizing / powder
1863. dafarva / gaxurebiT
mdnobiani dispersirebuli masalisa da ZiriTadi (dasafaravi) liTonis zedapirze datanili
makavSirebeli nivTierebis erTad gaxurebiT danafaris miReba.
R вжигание
E coating / powder
1864. d. / liToniT
nakeTobis zedapirze liTonis an Senadnobis danafaris datana.
R металлопокрытие
E coating / metal
1865. d. / sapoxi
liTonuri naxevarfabrikatebis civad deformirebamde mJaunmJavas marilebidan sapoxqveSa danafaris
dasma.
R оксалатирование
E oxalatation
1866. d. / safiTxni
laqsaRebavis danafaris dasmis procesi, romelic araTanabrobis Sesavsebad da SesaRebi zedapiris mo-
sasworebladaa gankuTvnili.
R покрытие / шпатлёвочное
E coating / putty
1867. dafebi / spilenZis
spilenZis an daballegirebuli spilenZis Senadnobebis cxlad naglini furclebi 10-150 mm sisqisa, 600-
4000 mm siganisa, romelic manqanaTmSeneblobis sxvadasxva dargSi gamoiyeneba.
R доски / медные
E (heavy) plate / copper
1868. daferva (mooqvra)
liTonur da araliTonur namzadebze oqros danafaris datana.
R золочение
E plating / gold
1869. dafluseba
Txevadi liTonebisa da Senadnobebis komponentebis widaSi gadasvla da widis komponentebTan qimiur na-
erTad maTi Sekvra.
R офлюсование
E fluxing
1870. dafokuseba / breg-brentanos mixedviT
rentgenuli difraqtometris dafokusebis yvelaze gavrcelebuli sqema. am SemTxvevaSi rentgenis
milakis, nimuSisa da RreCos laqebis centrebi goniometris sibrtyeSi erT wrexazze imyofeba.
R фокусировка по Бреггу-Брентано
E focusing / Breg-Brentano
1871. dafosfateba
liTonuri nakeTobis zedapirze, Semdgom laqsaRebavebis an zeTovani danafarebis dasatanad, araxsnadi
foriani fosfatebis afskis Seqmna.
R фосфатирование
E bonderizing; phosphatizing; coating / phosphate
1872. dafrqveva
Txevadi an daqucmacebuli myari nivTierebis gafrqveviT damcavi an dekoratiuli danafaris SekumSuli
airis an plazmis WavliT dasma.
R напыление
E spraying; spray coating
1873. d. / fxvnilebis airaliani
dasafrqvevi masalis wvrili nawilakebis danafaris dasma, romelic airis aliT xurdeba da aCqardeba.
nakadis (an Wavlis) saxiT miemarTeba nakeTobis zedapirze, sadac Sreebriv danafars warmoqmnis.
R напыление порошков / газопламенное
E spraying / flame powder
1874. d. / fxvnilebis detonaciur-airuli
danafaris porciuli dasmis procesi, romlis drosac dasafrqvevi masalis wvrili nawilakebi
mimarTuli afeTqebis detonaciiT warmoqmnili maRali siCqaris airebis narevis nakadiT xurdeba da
aCqardeba.
R напыление порошков / детонационно-газовое
E spraying by gas detonation / powder
1875. dafrqveva / fxvnilebis plazmuri
dasafrqvevi masalis wvrili kondensirebuli nawilakebiT danafaris dasmis procesi. nawilakebi xurdeba
da aCqardeba plazmiT da nakadis (an Wavlis) saxiT nakeTobis zedapirze miemarTeba iqiTken, sadac Sre-
ebrivi danafari warmoiqmneba, romelic 1-20 mkm sisqis diskosebri nawilakebisagan Sedgeba.
R напыление порошков / плазменное
E spraying / plasma powder
1876. dafqva
myari tanis ufro mcire zomis (nawilakebis zoma 1 mm-ze naklebia) nawilebad dayofis meqanikuri pro-
cesi, romelic wisqvilebSi mimdinareobs; farTod gamoiyeneba fxvnilebis warmoebaSi.
R размол
E grinding
1877. d. / grigaluri
airis turbulentur nakadSi nawilakebis dartymiTi zemoqmedebiT dafqva.
R размол / вихревой
E grinding / vortex
1878. daqlorva
1. Zvirfasi komponentebis qloridebis saxiT gamosayofad madnebis an koncentratebis qloriT damuSaveba.
2. liTonuri minarevebisa da gaxsnili airebis mosacileblad Txevadi liTonis qloriT gaqreva.
R хлорирование
E chloridation
1879. daqromva, difuziuri daqromva
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romlis drosac liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sre qromiT gajerdeba.
2. sxva liTonebis nakeTobebze qromis Sris (fenis) dasma.
R хромирование
E chromizing; plating / chrome
1880. d. / airuli
airul garemoSi daqromva.
R хромирование / газовое
E chrome-plating / gas
1881. d. / difuziuri
ix. daqromva (1).
1882. d. / eleqtroqimiuri
eleqtrolitSi denis miwodebiT ganxorcielebuli daqromva.
R хромирование / электрохимическое
E chrome-plating / electrochemical
1883. d. / vakuumuri
daqromva (1) qromis sublimaciiT, Semdgom nakeTobis zedapiris qromiT gajereba vakuumis pirobebSi.
R хромирование / вакуумное
E chrome-plating / vacuum
1884. d. / Txevadi
daqromva (1), procesi qromis qloridebis CrCl2-is da CrCl3-is nadnobSi liTonis dayovnebiT xorciel-
deba. am dros abazanas nadnobis mastabilizebel marilebs umateben.
R хромирование / жидкое
E chrome-plating in a molten bath
1885. d. / fxvnilebSi
daqromva (1), romlis drosac foladis an Tujis qromiT gajereba fxvnilTa narevSi [50% FeCr, 45%
Al2O3, da 5% NH4Cl (an NH4J)] xorcieldeba.
R хромирование в порошках
E chrome-plating / powder; chromizing / pack
1886. daqromalumineba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonebisa da Senadnobebis zedapiruli Sris erTdroulad qro-
miTa da aluminiT gajerebaSi mdgomareobs.
R хромоалитирование
E chromoaluminizing
1887. daqromsiliciumeba
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic sakonstruqcio da saiaraRo foladebis, agreTve titanis Senadno-
bebis zedapiruli Sris erTdroulad qromiTa da siliciumiT difuziur gajerebaSi mdgomareobs.
R хромосилицирование
E chromosiliconizing
1888. daqucmaceba
romelime myari masalis (nawilakebis diametri < 5mm) dawvrilmaneba.
R измельчение
E grinding; crushing; comminution
1889. d. / avtogenuri (TviTdaqucmaceba)
daqucmacebis procesi, romelic dasaqucmacebel mowyobilobebSi specialuri damqucmaceblebis (bur-
Tulebis, Reroebisa da sxv.) gareSe mimdinareobs.
R измельчение / автогенное
E grinding / autogenous
1890. d. / afeTqebiT
dartymiTi talRis energiiT dawvrilmaneba.
R измельчение / взрывное
E crushing / blast
1891. d. / eleqtromagnituri
eleqtromagnitur velSi myari sxeulis daqucmaceba.
R измельчение / электромагнитное
E grinding / electromagnetic
1892. d. / eleqtrohidravlikuri
myari sxeulis daqucmaceba, romelic siTxeSi intensiuri eleqtruli ganmuxtvis Sedegad generirebuli
dartymiTi talRis gatarebiT xdeba.
R измельчение / электро-гидравлическое
E crushing / electrohidraulic
1893. d. / kriogenuli
dabal (uaryofiT) temperaturebze mimdinare dawvrilmaneba. gamoiyeneba fxvnilebis misaRebad im masa-
lebisagan, romlebsac temperaturis dawevisas SeuZlia civmetex mdgomareobaSi gadavides.
R измельчение / криогенное
E grinding / cryogenic
1894. d. / madankenWuri
daqucmacebis xerxi, romlis drosac madnis wvrili (6-0 mm) naWrebis misaRebad damqucmacebel sxeulebad
ufro didi (100-40 mm) zomis madnis kenWebi gamoiyeneba.
R измельчение / рудногалечное
E grinding / ore-and-pebble
1895. d. / mSrali
sxvadasxva konstruqciis wisqvilebSi, haerze an aalebisas, afeTqebisa da daJangvis Tavidan asacileblad
inertul areSi myari sxeulebis meqanikuri daqucmaceba.
R измельчение / сухое
E milling / dry
1896. d. / sveli
zedapirulad aqtiur Txevad areSi mimdinare meqanikuri daqucmaceba.
R измельчение / мокрое
E grinding / wet
1897. d. / ultrabgeriTi
ultrabgeriTi rxevebiT nawilakebis rRveviT gamowveuli dawvrilmaneba.
R измельчение / ультразвуковое
E grinding / ultrasound
1898. d. / SerCeviTi
erTgvarovani fxvnilis misaRebi zomebis mixedviT (umTavresad abraziuli masalebis) ufro msxvili
fraqciis upiratesi dawvrilmaneba.
R измельчение / избирательное
E grinding / selective
1899. d. / civWavluri
dabal temperaturebze masalebis gamyifebiT mimdinare Wavluri daqucmaceba.
R измельчение / хладоструйное
E grinding / cold-jet
1900. d. / WavliT
procesi, romlis drosac masalis nawilakebi aCqardeba saqSenidan bgeris an zebgeriTi siCqariT
gamotyorcnili airis WavliT da uZrav samiznesTan Sejaxebisas an nawilakebis sxva nakadTan gadakveTisas
dawvrilmandeba.
R измельчение / струйное
E grinding / counterflow (jet, flint)
1901. daRliloba
ciklurad cvalebadi Zabvebisa da deformaciebis zegavleniT masalis mTlianobis (saboloo rRvevamde),
struqturis, meqanikuri da fizikuri Tvisebebis TandaTanobiT cvlilebis procesi.
R усталость
E fatigue
1902. d. / dartymiTi
daRliloba, romelic cikluri dartymiTi datvirTvebiTaa gamowveuli.
R усталость / ударная
E fatigue / impact
1903. d. / Termuli
mcirecikluri dabali sixSiris daRliloba, romelic imiT xasiaTdeba, rom cvladi temperaturuli
narCeni Zabvebis agzneba, masalaSi temperaturis cikluri cvlilebiTaa ganpirobebuli.
R усталость / термическая
E fatigue / thermal
1904. d. / kontaqturi
cvladi kontaqturi Zabvebis moqmedebiT gamowveuli daRliloba, romlis drosac zedapiris dazi-
anebebis dagroveba an rRveva warmoebs.
R усталость / контактная
E fatigue / contact
1905. d. / koroziuli
koroziuli arisa da cvladi Zabvebis erToblivi zemoqmedebiT gamowveuli daRliloba.
R усталость / коррозионная
E fatigue / corrosion
1906. d. / maRalsixSiruli
masalis  300 herci sixSiriT cikluri datvirTvisas aRZruli daRliloba.
R усталость / высокочастотная
E fatigue / high-frequency
1907. d. / maRaltemperaturuli
maRali temperaturisa da cvladi Zabvebis erToblivi zemoqmedebiT gamowveuli daRliloba.
R усталость / высокотемпературная
E fatigue / high-temperature
1908. d. / mcirecikluri
masalis daRliloba, romlis drosac dazianebaTa dagroveba an rRveva drekad-plastikur areSi mcire
raodenobis ciklebiT gamocdisas warmoebs.
R усталость / малоцикловая
E fatigue / low-cycle
1909. dayalibeba, yalibeba
1. namzadis an naxevarfabrikatisaTvis sasurveli formis misakuTvnebeli teqnologiuri opercia. 2.
fxvnilebidan maTze modebuli wneviT an simZimis ZaliT sasurveli formis sxeulis misaRebi teqnolo-
giuri procesebis erToblioba. 3. erTjeradi samsxmelo yalibebisa da kopebis damzadebis procesi.
R формование
E forming; molding
1910. d. / afeTqebiT
dartymiTi talRis energiiT namzadis an naxevarfabrikatisaTvis sasurveli formis mikuTvnebis teqno-
logiuri operacia.
R формование взрывом
E forming / explosion
1911. d. / dawnexiT saboloo
saboloo dayalibebis milsayalibo wnexze U-sebri formis namzadis O-sebri formis namzadad wnexuri
dayalibeba.
R формование / окончательное прессовое
E O-forming; O-ing
1912. d. / reliefuri
nakeTobaze adgilobrivi Cazneqilobisa da amozneqilobis (Cazneqil-amozneqili reliefis) misaRebi
furclovani wnexis operacia.
R формование / рельефное
E molding / relief
1913. dayalibeba / uwyveti
uwyveti zolis milnamzadad dayalibeba, rac zolis, horizontalurad da vertikalurad ganlagebuli
sayalibo glinebis rigis TanmimdevrobiT gavliT xdeba.
R формование / непрерывное
E molding (forming)/ continuous
1914. d. / Slikeruli
namzadebis dayalibeba Sesacxobad Slikerebis forian yalibebSi CamosxmiT da Semdgom Txevadi fazis, ya-
libis kedlebiT STanTqmiT an forovani CanayriT moSoreba.
R формование / шликерное
E molding (forming)/ dross
1915. d. / dawnexiT winaswawri
winaswari dayalibebis milsayalibo wnexze furclebis U-sebri formis namzadad wnexuri dayalibeba.
R формование / предварительное (прессовое)
E U-forming; U-ing
1916. d. / wnexuri
winaswari da saboloo dayalibebis wnexebze furclis milnamzadad dayalibeba; gamoiyeneba swornakeriani
SenaduRi milebis warmoebisaTvis.
R формование / прессовое
E molding / compression
1917. dayeneba / widis
widawarmomqmneli danamatebiT gamdnari liTonis zedapirze Txevadi widis Sris Seqmna.
R наведение шлака
E formation / slag
1918. dayvana
1. martenis RumelSi foladis dnobis periodi, romelic Sedgeba polirebis, duRilisa (sufTa) da
ganJangvis stadiebisagan 2. teqnologiuri xerxebis kompleqsi, romelic gamdnari foladis winaswar mo-
cemuli temperaturisa da qimiuri Sedgenilobis miRebas uzrunvelyofs.
R доводка
E finishing
1919. dayovneba
dro, romlis ganmavlobaSic procesis parametrebi (temperatura, wneva, atmosferos Sedgeniloba da
sxv.) ucvleladaa SenarCunebuli.
R выдержка
E helding; soaking
1920. daSveba
raime parametris udides da umcires zRvrul mniSvnelobebs Soris sxvaoba.
R допуск
E allowance; tolerance
1921. daSla1
raimes mdgenel nawilebad dacalkeveba.
R распад
E decomposition; dissociation
1922. daSla2 (xsnaris)
gadajerebuli myari xsnaris erTgvarovnobis an Sedgenilobis cvlileba, romelsac Tan axlavs axali
fazebis an zonebis warmoqmna, rac masalis ufro wonasworul mdgomareobaSi gadasvlas uzrunvelyofs.
R распад (раствора)
E decomposition (of a solution)
1923. d. / evteqtoiduri
myari xsnarebidan erTdroulad ori stabiluri, mudmivi Sedgenilobis (mocemuli sistemisaTvis) myari
fazis gamoyofa.
R распад / эвтектоидный
E decomposition / eutectoid
1924. d. / zolis
farTo zolebis ufro viwro zolebad grZivad daWra da rulonebad daxveva.
R роспуск полосы
E slitting
1925. d. / zonuri
daSla, romelsac Tan axlavs klasterebis warmoqmna.
R распад / зонный
E decomposition / zone
1926. daSla / Tanabari, saerTo daSla
uwyveti daSla, romelic marcvlis moculobaSi erTdroulad mimdinareobs, ris Sedegadac marcvlis
mTel moculobaSi gamonayofi Tanabarad ganawildeba.
R распад / равномерный
E decomposition / even (uniform)
1927. d. / lokalizebuli
uwyveti daSla, romlis drosac gamonayofis Casaxva marcvlis calkeul moculobebSi lokalizdeba
(Cveulebrivi marcvlis an submarcvlis sazRvrebTan srialis zolebSi da misT.), ris Sedegadac marcvlis
moculobaSi gamonayofebi araTanabrad ganawildeba.
R распад / локализованный
E decomposition / local
1928. d. / orfaza
gadajerebuli myari xsnaris daSla, romlis drosac Warbi komponentisagan matricis gaRaribeba
gamonayofis irgvliv mcire moculobebSi mimdinareobs; am dros sxvadasxva koncentraciis ori myari
xsnaris Tanaarseboba SeiniSneba.
R распад / двухфазный
E decomposition / two-phase
1929. d. / saerTo
ix. Tanabari daSla.
1930. d. / spinodaluri
spinodalur ubanSi (ubani, sadac gibzis Tavisufali energiis meore warmoebuli d2G/dc2 < O) kritikuli
temperaturis qvemoT gadacivebuli, Termodinamikurad aramdgradi, myari xsnaris kritikuli zomis cen-
trebis Casaxvisa da zrdis gareSe mimdinare daSla. procesi erTbaSad gamosavali fazis mTel moculobas
moicavs da Zalian dispersiuli struqturis warmoqmnamde mihyavs.
R распад / спинодальный
E decomposition / spinodal
1931. d. / uwyveti, uwyveti gamoyofa
1. gadajerebuli myari xsnaridan fazis yvela nawilSi erTdroulad mimdinare axali fazis gamoyofis
procesi. am dros misi siCqare sxvadasxva ubanSi SeiZleba araTanabari iyos. 2. gadajerebuli myari xsna-
ris daSla, romlis drosac matricidan Warbi komponentis gamoyofa uwyvetad mimdinareobs da misi
Sedgeniloba TandaTan wonasworuls uaxlovdeba.
R распад / непрерывный
E decomposition / permanent (continuous)
1932. d. / fazuri
daSla, romelsac Tan axlavs axali fazebis warmoqmna.
R распад / фазовый
E decomposition / phase
1933. d. / fraqciebad, dafraqcieba
1. fxvieri masalis sisxos mixedviT dacalkeveba. 2. ix. wiladuri gamoxda.
R фракционирование
E fractionating
1934. d. / wyvetili
liTonuri Senadnobis gadajerebuli myari xsnaridan meore fazis gamoyofa, gamosaval xsnarSi
wonasworul koncentraciasTan miaxloebuli ubnebis imavdrouli warmoqmniT.
R распад / прерывистый
E precipitation / discontinuous (cellular)
1935. daStabeleba
nakeTobebis an naxevarfabrikatebis Stabelebad dalageba (dawyoba).
R штабелирование
E stacking; piling
1936. daSxefeba
1. foladis uwyveti Camosxmis an glinvisas specialuri mowyobilobiT gaSxefebuli wyliT namzadis
gaciveba. 2. cxlad naglini liTonis aCqarebuli gaciveba wylis WavliT.
R душирование
E spraying / water
1937. dacalkeveba (dayofa gamdidrebisas)
madnis pirveladi damuSavebis operaciaTa erToblioba (gravitaciuli, magnituri, flotaciuri da sxv.),
romlis mizania madanSi faseuli mineralis ufro maRali SemcvelobiT miReba.
R разделение (при обогащении)
E separation
1938. d. / likvaciuri
fazebis dacalkeveba, romelic maTi simkvriveebis sxvadasxvaobas efuZneba.
R разделение / ликвационное
E segregation; separation
1939. d. / jarTis
jarTis Semdgomi gadamuSavebis mizniT momzadeba, rac nagvis mocilebaSi, WraSi, daqucmacebasa da
paketirebaSi mdgomareobs.
R разделка лома
E cropping
1940. dacentreba / namzadis
gaWolvamde milnamzadis torsze sacentrebeli samarTuliT CaRrmavebis datanis operacia.
R зацентровка заготовки
E centering
1941. dacva / anoduri
koroziisagan liTonebis eleqtroqimiuri dacva, roca dasacavi nakeToba anods warmoadgens.
R защита / анодная
E protection / anodic
1942. d. / ga(mo)SrobiT
liTonebis koroziisagan dacvis meTodi, romlis drosac dasacav obieqts hermetulad daxurul Caketil
moculobaSi gamSrali haeris an inertuli airis atmosferoSi aTavseben.
R защита / осушением
E protection / induced-current
1943. d. / garemos
RonisZiebaTa kompleqsi, romelic bunebis dacvisa da misi simdidreebis (miwisa da wylis resursebis,
atmosferos da sxv.) racionaluri gamoyenebisakenaa mimarTuli.
R охрана окружающей среды
E protection / environmental
1944. d. / droebiT
liTonebisa da nakeTobebis, maTi damzadebis, Senaxvisa da transportirebisaTvis saWiro droiT koro-
ziisagan dacva.
R защита / временная
E protection / temporary
1945. d. / eleqtroqimiuri
koroziisagan dacva koroziis potencialis im eleqtrodeniT regulirdeba, romelic damxmare eleq-
trodiT gamomuSavdeba an miewodeba.
R защита / электрохимическая
E protection / electrochemical
1946. d. / kaToduri
koroziisagan liTonebis eleqtroqimiuri dacva, roca dasacavi nakeToba kaTodia.
R защита / катодная
E protection / cathodic
1947. d. / koroziisagan, koroziissawinaaRmdego dacva
koroziul sistemaSi iseTi cvlilebis Setana, romelic koroziuli rRvevis sapirispirod moqmedebs.
R защита от коррозии
E protection / corrosion; protection against corrosion
1948. d. / koroziissawinaaRmdego
ix. koroziisagan dacva.
1949. d. / liTonebis
sxvadasxva garemoSi liTonebisa da Senadnobebis koroziisagan dacvis procesebis xerxebis erToblioba,
agreTve koroziasTan brZolis Teoriisa da praqtikis problemebi.
R защита металлов
E protection / metal
1950. d. / modebuli deniT
eleqtroqimiuri dacva, roca deni gare wyarodan miewodeba.
R защита наложенным током
E protection / induced-current
1951. dacva / operaciaTSorisi
erTi sawarmos SigniT, sawarmoo operaciebs Soris, liTonur nakeTobaTa atmosferuli koroziisagan
dacva.
R защита / межоперационная
E conservation / in process
1952. d. / proteqtoruli
koroziisagan dacva, roca dasacavi obieqti, uSualod an gamtaris saSualebiT, ufro aqtiur liTons-
proteqtors uerTdeba.
R защита / протекторная
E protection / sacrificial
1953. dacvarva
sxeulidan gamosuli siTxis misive romelime siRrueSi an zedapirze dagroveba.
R выпотевание
E sweating
1954. dacianeba, cianiduri gamotutva
1. qimiur-Termuli damuSavebis dros liTonis (nakeTobis) cianSemcveli marilebis nadnobSi daaz-ot-
naxSirbadianeba. 2. madnebidan oqrosa da vercxlis amoRebis meTodi, rac maTi cianovan tuteebSi
seleqciuri gaxsniT xdeba.
R цианирование
E nitrocarburizing; carbonitriding; cyanation; cyanidation
1955. dacoba
mduRare foladis zodSi qimiuri araerTgvarovnobis Semcirebis mizniT boyvSi foladis duRilis
xelovnuri Sewyveta.
R закупоривание
E capping
1956. d. / meqanikuri
boyvze mZime saxuravis dadgmiT dacoba.
R закупоривание / механическое
E clagging (choking) / mechanical; capping / mechanical
1957. d. / qimiuri
boyvis zeda nawilSi ganJangviT warmoqmnili dacoba.
R закупоривание / химическое
E capping / chemical
1958. daZveleba
1. liTonebisa da Senadnobebis struqturisa da Tvisebebis cvlileba oTaxis temperaturaze xan-grZlivi
dayovnebis procesSi an gaxurebisas, romelic gadajerebuli myari xsnaris an sxva liTonuri me-
tastabiluri fazebis daSliT mimdinareobs. 2. Termuli damuSaveba, romelic amaRlebul an oTaxis tem-
peraturaze izoTermuli dayov-nebiT xdeba; procesi simtkicis da sisalis matebas, xolo plastiku-
robisa da dartymiTi siblantis Semcirebas iwvevs.
R старение
E ag(e)ing; treatment / ag(e)ing
1959. d. / arasruli
xelovnuri daZveleba, romelic daweul temperaturaze an Semoklebuli dayovnebiT mimdinareobs;
procesi simtkicis momatebas da sakmarisi plastikurobis SenarCunebas uzrunvelyofs.
R старение / неполное
E ageing / incomplete
1960. d. / bunebrivi
oTaxis temperaturaze mimdinare daZveleba.
R старение / естественное
E ageing / natural
1961. d. / ganmamtkicebeli
1. zonuri an fazuri daZveleba (1), romelic gamonayofebis simkvrivis zrdas an zonebis gamsxvilebas iw-
vevs. 2. daZveleba (2), rodesac Senadnobis an maqsimaluri simtkice miiRweva, an Semdgomi daZveleba
simtkicis zrdas iwvevs.
R старение / упрочняющее
E-
1962. daZveleba / ganumtkiceblobis gamomwvevi, koagulaciuri daZveleba
daZveleba (2), rodesac Senadnobis simtkice maqsimalurze dabalia, xolo Semdgomi daZveleba, mxolod
simtkicis Semcirebamde midis.
R старение / разупрочняющее
E-
1963. d. / daZvelebiswina
liTonebisa da Senadnobebis struqturisa da Tvisebebis cvlilebis procesi, romelic wrTobasa da
xelovnur daZvelebas Soris mimdinareobs.
R предстарение
E preaging
1964. d. / deformaciuli
plastikuri deformaciis procesSi an mis Semdeg mimdinare daZveleba. igi plastikuri deformaciis dros
warmoqmnili kristaluri gisosis defeqtebTan minarevi atomebis urTierTqmedebisas xdeba.
R старение / деформационное
E aging / strain
1965. d. / dinamikuri
ix. Zabvis qveS daZveleba.
1966. d. / velSi (magnitur da eleqtrul)
daZveleba, romelic Txel liTonur da amorful firebSi maTive struqturisa da fizikuri Tvisebebis
cvlilebiT vlindeba, roca maTze Zlier magnitur da eleqtrul vels mosdeben.
R старение / полевое
E aging / field
1967. d. / zonuri
1. daZveleba, romlis drosac gadajerebuli myari xsnaris daSla klasterebis warmoqmniT xdeba. 2.
daZveleba, romelic daweul homologiur temperaturebze xdeba, mas Tan axlavs zonuri daSla.
R старение / зонное
E aging / zone
1968. d. / koagulaciuri
ix. ganumtkiceblobis (gamomwvevi) daZveleba.
1969. d. / magnituri
droze damokidebulebiT ganpirobebuli Senadnobis, an mudmivi magnitebis magnituri Tvisebebis, an
magnituri maxasiaTeblebis cvlileba, romelic gadajerebuli myari xsnaris daSlasTan an sxva
struqturul cvlilebebTanaa dakavSirebuli.
R старение / магнитное
E aging / magnetic
1970. d. / martensitis
rkinis unaxSirbado SenadnobebSi martensitis maRal temperaturaze daSla.
R старение мартенсита
E marag(e)ing
1971. d. / mastabilizebeli
xangrZlivi dayovnebebiT amaRlebul temperaturebze ganxorcielebuli daZveleba; procesi nakeTobis
Tvisebebisa da zomis stabilizacias uzrunvelyofs.
R старение / стабилизирующее
E aging / stabilizing
1972. d. / ormagi
ix. orsafexuriani daZveleba.
1973. daZveleba / orsafexuriani, ormagi daZveleba
safexurovani daZveleba, romelic dasawyisSi erT, xolo Semdeg sxva, Cveulebriv, ufro maRal tempera-
turaze tardeba matricaSi gamonayofebis ufro maRali simkvrivisa da ganawilebis erTgvarovnobis
misaRwevad.
R старение / двухступенчатое
E aging / two-stage
1974. d. / polimeruli danafarebis
polimeruli danafaris Tvisebebis droSi cvlileba. procesi meqanikuri da qimiuri relaqsaciiT
mimdinareobs, amasTan, garemosa da danafariani liTonis zemoqmedebiT xorcieldeba.
R старение полимерных покрытий
E aging / polymer coats
1975. daZveleba / safexurovani
xelovnuri daZveleba, romelic ramdenime safexurad xorcieldeba, TiToeuli maTgani sakuTari
izoTermuli dayovnebis temperaturiT xasiaTdeba; Sedegad miiReba ufro erTgvarovani struqtura,
romelsac amaRlebuli sasamsaxuro Tvisebebi aqvs.
R старение / ступенчатое
E aging / stepwise
1976. d. / sruli
xelovnuri daZveleba, romlis temperatura da xangrZlivoba Senadnobis maqsimalur simtkices uz-
runvelyofs.
R старение / полное
E aging / critical; aging / full
1977. d. / fazuri
1. daZveleba, romlis drosac gadajerebuli myari xsnaris daSla Sualeduri an stabiluri fazebis
gamonayofebs warmoqmnis. 2. maRal homologiur temperaturebze mimdinare daZveleba, romelsac Tan
axlavs fazuri daSla.
R старение / фазовое
E aging / phase
1978. d. / Zabvis qveS, dinamikuri daZveleba
daZveleba, romelic masalis denadobis zRvarze dabali gare datvirTvis modebis pirobebSi
mimdinareobs; am dros warmoqmnili gamonayofebis forma da orientacia amave reJimiT datvirTvis gareSe
warmoqmnili gamonayofebis formisa da orientaciisagan gansxvavebulia.
R старение под напряжением
E aging / stress
1979. d. / wrTobis gareSe
daZveleba, romelic uSualod sxmulis an namzadis (romelmac wneviT cxeli damuSaveba ganicada) daC-
qarebuli gacivebis Semdeg xorcieldeba.
R старение без закалки
E aging / quench-free
1980. d. / xelovnuri
daZveleba, romelic gaxurebisas mimdinareobs da Tan metastabiluri da (an) stabiluri fazebis zonebi
warmoiqmneba.
R старение / искусственное
E ag(e)ing / artificial
1981. dawdoma / wylis (gakamkameba, dawmenda)
wylis gawmendis xerxi, romelic wylidan masSi Setivtivebuli da koloiduri gaWuWyianebis mosa-
cileblad, gasawmendi wylis qvevidan zeviT winaswar koagulantis moqmedebiT gamoyofili fifqisebri
naleqis Sris gavliT xdeba.
R осветление воды
E clarification / water
1982. daweva, dasma
1. brZmedSi kazmis svetis Camokidebis Semdeg Camoqceva, masSi Seberili haeris raodenobis SemcirebiT. 2.
liTonebis wneviT damuSavebis operacia, romlis drosac namzadis simaRle mcirdeba, xolo ganivkveTis
farTi izrdeba.
R осадка
E upsetting
1983. dawva1
teqnologiuri operacia, romelic saTbobis wvadi komponentebis damJangavTan kontaqtSi moyvanas da
Semdgom maRal temperaturebze maT daJangvas siTbos gamoyofiT uzrunvelyofs.
R сжигание
E burning
1984. (da)wva2 (sawvavis)
sawvavis wvis procesis dasasruli.
R сгорание (топлива)
E combustion
1985. (da)wva / arasruli
wva haeris xarjis 1-ze naklebi koeficientiT, romlis drosac yvela wvadi mdgeneli srulad ar iwvis da
wvis produqtebSi CO, H2 da sxva wvadi airebi rCeba.
R сгорание / неполное
E combustion / incomplete
1986. (da)wva / sruli
wva haeris xarjis 1-ze meti koeficientiT, romlis drosac sawvavis yvela wvadi mdgeneli srulad iwveba.
R сгорание / полное
E combustion / complete
1987. dawvrilmaneba, daqucmaceba
1. gamdidrebisas - sasurveli sisxomde (5 mm-idan ramdenime aTeul mikronamde) myari masalis meqanikuri
msxvrevis procesi. 2. meqanikuri, eleqtromagnituri an qimiuri meTodebiT ufro msxvili
nawilakebisagan myarfaza wvrili fxvnilebis miRebis procesi.
R измельчение
E grinding
1988. dawvrilmarcvlovneba
polikristalur masalaSi marcvlis zomebis Semcirebis procesi (Termuli, meqanikuri an sxv. damuSa-
vebisas).
R измельчение зерна
E grinding /grain
1989. dawnexa
Sreuli nakeTobis misaRebad liTonuri fxvnilis erTi an ramdenime Sris dasma sadebze wnexis meTodiT.
R напрессовка
E pressing; extruding
1990. daWimuloba
1. gasaglinavi an gasaWimi nakeTobis Tavsa da (an) boloze gamWimavi Zalvis modeba. 2. gasaglinavi an
gasaWimi nakeTobis Tavsa da (an) boloze modebuli gamWimavi Zalva.
R натяжение
E pull; tension; stretch
1991. d. / galTSorisi
uwyveti dganis gansazRvruli Cqarosnuli reJimiT muSaobisas momijnave galebs Soris gasaglinav li-
TonSi aRZruli daWimuloba.
R натяжение / межклетевое
E tension / interstand
1992. d. / zedapiruli
zedapiruli Sris daWimuloba, romelic masalis Siga nawilidan zedapirze1 sm2 axali zedapiris
warmoqmnisas atomebis gamosvlis muSaobas axasiaTebs.
R натяжение / поверхностное
E tension / surface
1993. . d. / fazaTSorisi
ori fazis sazRvarze warmoqmnili zedapiruli daWimuloba.
R натяжение / межфазное
E tension / interfacial
1994. daxarisxeba (garCeva)
gamdidrebis pirveladi operacia, romelic madnis an qanis naWrebis SerCevaSi mdgomareobs.
R сортировка
E sorting; grading; classifying
1995. daxurva / bzaris
napirebis urTierTSexebis Sedegad bzaris efeqturi zomis Semcireba.
R закрытие трещины
E closing / crack
1996. dgan-elongatori, elongatori
ganivxraxnuli glinvis dgani, romelic sqelkedliani masris an (Rru) sqelkedliani Wiqis winaswari
cxeli glinvisTvisaa gankuTvnili.
R стан-элонгатор
E mill / elongating
1997. dgani
manqanebisa da meqanizmebis kompleqsi, romelic liTonis plastikur deformacias glinviT an adidviT
axdens.
R стан
E mill
1998. d. / adidvis
manqanebisa da meqanizmebis kompleqsi, romelic mavTulis, profilebis an milis adidvisaTvisaa gan-
kuTvnili.
R стан / волочильный
E drawbench; mill (machine) / drawing
1999. dgani / adidvis jaWviani
adidvis dgani gasaweli liTonis sworxazobrivi moZraobiT, igi Sedgeba erTi mimarTulebiT moZravi
jaWviani sawevi mowyobilobisa da moZravi urikasagan, romelic namzadis wina bolos pirmodebis mo-
wyobilobiTaa aRWurvili da adidvisas sawev jaWvs miuerTdeba.
R стан / цепной волочильный
E drawbench / chain
2000. d. / avtomaturi milsaglinavi, avtomat-dgani
milis ganivi glinvis orgliniani uwyveti dgani, igi samarTulze masrebis saglinavadaa gankuTvnili.
R стан / автоматический трубопрокатный
E mill / automatic tube (pipe)
2001. d. / amZravdiskoebiani gamWolavi
masris gasaWedad gamoyenebuli dgani. didi siCqariT mbrunavi diskoebi saSualebas iZleva daiWiros nam-
zadi (glinebSi) glinvis RerZis Sesabamisad.
R стан с приводными дисками / прошивной
E diescher piercer
2002. d. / aramaryuJuli tipis adidvis, pirdapiri dinebis adidvis dgani
srialis gareSe mravaljeradi adidvis dgani, romelzec sawevi dolebis wriuli siCqareebis
sinqronizacia dolebze moqmedi adidvis ZalebiT xdeba; am dros maryuJis saxiT sawev mowyobilobebs
Soris mavTulis Sualeduri maragi saWiro ar aris.
R стан безпетлевого типа / волочильный
E mill / loop-free type drawing
2003. d. / arareversiuli
erTgaliani saglinavi dgani. romlis glinebi mudmivi mimarTulebiT brunavs.
R стан / нереверсивный
E mill / nonreversing (rolling)
2004. d. / artaxsaglinavi
rkinigzis TvlebisaTvis artaxebis saglinavi dgani; samuSao procesi ori vertikaluri da ori daxrili
glinis, agreTve oTxi mimmarTveli gorgolaWiT xorcieldeba.
R стан / бандажепрокатный
E mill / tyre
2005. d. / aselis saglinavi
ix. samgliniani Semomglinavi dgani.
2006. d. / bijuri glinvis, rxeviT-saWedi sanamzado dgani
dgani, glinva-Wedvis teqnologiuri procesis ganxorcielebisaTvis cxel namzadze oTxi daprofilebu-
li sacemis zemoqmedebiT, romlebic or urTierTperpendikularul sibrtyeSi wyvil-wyvilad
ganlagebuli da eleqtroZravasa da berketul-eqscentrikuli gadacemiT rxeviT moZraobaSi modis da
liTonis TiToeuli sibrtyis deformirebas rigrigobiT axdens.
R стан шаговой прокатки
E mill / pitch (rolling)
2007. d. / burTulsaglinavi
ganivi glinvis orgliniani dgani xraxnuli profilis kalibrebiT, romlebsac cvalebadi biji aqvs; igi
25-125 mm diametris foladis burTulebis saglinavad gamoiyeneba.
R стан / шаропрокатный
E mill / ball-rolling
2008. d. / gamWolavi
milsaglinavi dgani, romelic mTliani namzadidan an zodidan, sqelkedliani Rru masris misaRebad
gamoiyeneba.
R стан / прошивной
E mill / rotary (piercing)
2009. dgani / ganivi glinvis
dgani, urTierTparaleluri glinebiT, romlebic erTi mimarTulebiT brunavs da ganiv glinvas axorci-
elebs.
R стан поперечной прокатки
E mill / cross (rolling)
2010. d. / ganivxraxnuli saglinavi, iribad dayenebuli glinebiani dgani, iribi glinvis
dgani
dgani, iribad ganlagebuli glinebiT, milebisa da wnelebis ganivxraxnuli glinvisaTvis.
R стан поперечно-винтовой прокатки
E mill / cross-rolling
2011. d. / gare SeduRebis
mileleqtroSesaduRebeli dgani, romelic didi diametris swornakerian milze gare nakeris dasadebadaa
gankuTvnili. dgani swornakeriani eleqtroSeduRebis milSesaduRebeli agregatis SemadgenlobaSi Sedis.
R стан наружной сварки
E mill / external welding
2012. d. / glinva-adidvis
furcelsaglinavi dgani, romelic sxvadasxva wriuli siCqaris mqone glinebiT glinva-adidvis process
asrulebs.
R стан прокатки-волочения
E mill / drawing-rolling
2013. d. / detalsaglinavi
ganivxraxnuli glinvis dgani, romelzedac erTmaneTTan 120°-iani kuTxiT ganlagebul sam konusur an
diskur glinebSi glinviT cvladi kveTis mrgvali namzadebi (lilvebi, RerZebi, gorgolaWebi) miiReba.
R стан / деталепрокатный
E mill / parts-rolling
2014. d. / diskosebrglinebiani gamWoli
ganivxraxnuli glinvis diskosebrglinebiani dgani, romelic 140 mm-mde diametris naglini namzadidan
Rru masris misaRebad gamoiyeneba.
R стан с дисковыми валками
E mill / disk (piercing)
2015. d. / diSeris sabrtyelebeli
iribgliniani sabrtyelebeli dgani diskuri gamyvanebiT.
R стан Дишера / раскатной
E mill / Discher; elongator / Discher
2016. d. / doluri tipis adidvis
ix. adidvis doli.
2017. d. / duo
ix. orgliniani dgani.
2018. d. / erTgaliani
erTi muSa galiani saglinavi dgani.
R стан / одноклетевой
E mill / single-stand
2019. d. / erTZafiani adidvis
adidvis dgani erTi muSa xaziT, romelic milebis, wnelebis an profilebis adidvisTvisaa gankuTvnili.
R стан / однониточный волочильный
E mill / single-strand
2020. d. / erTZafiani saglinavi
erT swor xazze ganlagebuli muSa galebiani saglinavi dgani.
R стан / однониточный прокатный
E mill / single-strand
2021. d. / erTjaWviani adidvis
erTjaWviani mTavari amZraviani sworxaza adidvis dgani.
R стан / одноцепной волочильный
E drawbench / single-strand
2022. d. / erTjeradi adidvis
dgani, romelSic adidva erTi gadasvliT sruldeba.
R стан / однократный волочильный
E machine / monoblock (single-block)
2023. d. / eqvsgliniani
eqvsgliniani saglinavi dgani.
R стан / шестивалковый
E mill / six-high
2024. dgani / zolis, Strifsis dgani
saglinavi dgani, romelic zolis an 1.5-12 mm sisqisa da 400-500 mm siganis Strifsis sawarmoeblad
gamoiyeneba.
R стан / полосовой
E mill / strip
2025. d. / zolis civi glinvis
uwyveti mravalgaliani oTx- an mravalgliniani dgani. igi civ mdgomareobaSi an deformaciis adiabaturi
efeqtis gamoyenebiT zolis rulonebis saxiT glinvisTvisaa gankuTvnili.
R стан холодной прокатки полосы
E mill / cold strip
2026. d. / Tvalsaglinavi
saglinavi dgani, diskos fersoTi da qimiT cxeli gaglinvisaTvis, wnexze winaswar profilirebuli
namzadisagan mTliannaglini Tvlebis sawarmoeblad.
R стан / колёсопрокатный
E mill / wheel-rolling (railway-wheel)
2027. d. / Tormetgliniani
mravalgliniani dgani ori muSa da 10 sayrdeni gliniT (maT Soris 4 amZraviT), romelic 1+2+3 sqemiTaa
ganlagebuli.
R стан / двенадцативалковый
E mill / twelwe-high rolling
2028. d. / Txeli furclis
cxeli an civi glinviT Txelfurclovani naglinis misaRebi dgani.
R стан / тонколистовой
E mill / thinsheet
2029. d. / Txeli furclis civi glinvis
ix. civi glinvis furcelsaglinavi dgani.
2030. d. / iribad dayenebuli glinebiani
ix. ganivxraxnuli glinvis dgani.
2031. d. / iribi glinvis
ix. ganivxraxnuli glinvis dgani.
2032. d. / kasrisebrglinebiani gamWolavi
ganivxraxnuli glinvis kasrisebrglinebiani dgani, romelic naglinebidan da sxmulebidan, rogorc
mcire (140 mm), aseve maqsimaluri (630 mm ) diametris masrebis misaRebad gamoiyeneba.
R стан с бочковидными валками / прошивной
E mill / barrel-type roll piercing; piercer / Mannesmann
2033. d. / kbilanasaglinavi
orgliniani specializebuli dgani, kbilanebisa da varskvlavas cxeli glinvisTvis.
R стан / зубопрокатный
E mill / gear-(teeth) drawing
2034. d. / kvarto
ix. oTxgliniani dgani.
2035. d. / kilitasaglinavi
Txelfurcelsaglinavi dgani kilitas civi glinvisTvis.
R стан / фольгопрокатный
E mill / foil rolling
2036. d. / kros-kountris, Wadrakuli dgani
saglinavi dgani, romelSic galebi ramdenime rigad mimdevrobiTaa ganlagebuli ise, rom liToni erT-
droulad mxolod erT galSi iglineba; galebis erTi rigidan meoreSi gadasvlisas liToni ganivi
mimarTulebiT gadaadgildeba.
R стан кросс-коунтри
E mill / cross-country rolling
2037. d. / krup-platceris
civi, perioduli glinvis furcelsaglinavi dgani (upiratesad feradi liTonebisa da Senadnobebis),
oTxgliniani galis ukuqceviT - winsvliTi moZraobiT da gatarebisas maRali moWimviT.
R стан Круппа-Платцера
E mill / Krupp-Platzer
2038. dgani / lartyuli
milsaglinavi dgani, romelic wnexze kvadratuli namzadis gaWolviT miRebuli Rru Wiqidan sqelked-
liani milis misaRebadaa gankuTvnili. milis glinva TanamimdevrobiT dornze dayenebuli gorgolaWovan
garsakrebze an rgolebze Wiqis wabiZgebiT xdeba.
R стан / реечный
E bench-puch
2039. d. / lautis trio
samgliniani dgani, romlis Sua glinis diametri zeda da qveda glinebis diametrze naklebia; gamoiyeneba
furclebis saglinavad.
R стан Лаута / трио
E mill / three-high Laut
2040. d. / lentsaglinavi
20-idan 500 mm-mde siganis lentis civad gasaglinavi dgani.
R стан / лентопрокатный
E mill / stip
2041. d. / mavTuladidvis
adidvis dgani, romelSic dasamuSavebeli liTonis (mavTulis) gadaadgileba da gorglebad daxveva
damWimavi doliT xdeba.
R стан / проволочно-волочильный
E bench / wire-drawing
2042. d. / mavTulis
150-280 mm diametris glinebiani wvrilsortuli dgani, romelic glinulas gasaglinad gamoiyeneba.
R стан / проволочный
E mill / wire (rod)
2043. d. / mavTulsaglinavi
sortulsaglinavi dgani, romelic 5-9 mm diametriani glinulas, agreTve 6-12 mm diametris perioduli an
mrgvali profilis mqone armaturis gasaglinavad gamoiyeneba.
R стан / проволочный прокатный
E mill / wire (rod)
2044. d. / manesmanis
kasrisebri glinebiani ganivxraxnuli dgani.
R стан Маннесмена
E mill / Mannesmann
2045. d. / maryuJis tipis adidvis
srialis gareSe mravaljeradi adidvis dgani, romelSic sawevi dolebis siCqareebis sinqronizacia sawev
dolebsa da momdevno adidebs Soris ganlagebuli damWimavi mowyobilobebiT xorcieldeba. amave dros
maT Soris maryuJis saxiT gasaweli mavTulis maragi iqmneba.
R стан петлевого типа / волочильный
E mill / looping-type drawing
2046. d. / milebis eleqtroSeduRebis
eleqtroSeduRebis meTodiT SenaduRi milebis sawarmoebeli dgani.
R стан / трубоэлектросварочный
E mill / electric-weld pipe
2047. d. / milebis induqciuri SeduRebis
mileleqtroSeduRebis dgani, romelzec dayalibebuli milnamzadis SeduReba SesaduRebel nawiburebSi
dainduqcirebuli denebiT gamoyofili siTboTi xdeba.
R стан индукционной сварки труб
E mill / induction-weld pipe
2048. d. / milebis samarTulze glinvis
unakero milebis misaRebi dgani, romelzec samarTulze milis grZivi glinvis procesi mimdinareobs.
R стан для прокатки труб на оправе
E mill / plug
2049. d. / milebis civi glinvis, milebis civi glinvis glinebiani dgani
dgani galiT an garsakriT, romelic milebis civi perioduli grZivi glinvisTvis gamoiyeneba. igi
ukuqceviT-winsvliT moZraobs, romlis drosac muSa glinebi brunviT moZraobas asrulebs.
R стан холодной прокатки труб
E mill / cold pilgering; mill / cold reducing
2050. dgani / milebis civi glinvis glinebiani
ix. milebis civi glinvis dgani.
2051. d. / milebis civi glinvis gorgolaWiani
dgani, romelic milebis civi perioduli grZivi glinvisTvis gamoiyeneba, romelSic garsakri muSa gor-
golaWebiT glinvis procesSi ukuqceviT-winsvliT moZraobas asrulebs.
R стан холодной прокатки труб / роликовый
E mill / cold pilgering roller
2052. d. / milebis civi glinvis stacionarulgaliani
8-idan 45 mm-mde diametrisa da 0.3-5 mm kedlis sisqis milebis civi grZivi perioduli glinvis dgani,
stacionaruli galiT, romelSic wyvili muSa glinia, TiToeulis muSa zedapirze - ori wriuli Raruli
mrudxazovani muSa ubnebiTaa datanili. glinebi Semxvedrad brunavs, Sedegad namzadi mokle
daprofilebul samarTulze deformaciis procesSi ukuqceviT-winsvliT moZraobas asrulebs.
R стан холодной прокатки труб со стационарной клетью
E mill / stationary cold-reduction
2053. d. / milsaadidvo
milebis sawarmoebeli xazuri an doluri tipis amdidavi dgani.
R стан / трубоволочильный
E drawbench / tube
2054. d. / milsaglinavi
cxeli, Tbili an civi glinviT unakero milebis sawarmoebeli saglinavi dgani.
R стан / трубопрокатный
E mill / (seamless) tube rollig; mill / pipe and tube
2055. d. / milsanamzado
sanamzado dgani blumebidan mrgvali namzadis gasaglinavad, romelic unakero milebis misaRebad
gamoiyeneba.
R стан / трубозаготовочный
E mill / tube-billet
2056. d. / milsayalibo
dgani, romelzec ori sayalibo gliniT zolis Runva kalibrSi mimdinareobs. zoli glinebs Soris win wa-
wevisas TandaTan deformirdeba da RerZul xazze glinebs Soris arsebuli RreCos Sevsebis Semdeg misive
formas iRebs.
R стан / трубоформовочный
E mill / tube forming
2057. d. / milSesaduRebeli
eleqtruli dgani, romelic RumelSi SeduRebis da SeduRebis sxva meTodebiT SenaduRi milebis
sawarmoeblad gamoiyeneba.
R стан / трубосварочный
E mill / tube-welding
2058. d. / mimdevrobiTi
saglinavi dgani, romlis muSa galebi iseTi saxiTaa ganlagebuli, rom liToni erTdroulad mxolod erT
galSi iglineba; galebis ricxvi glinvis gatarebaTa ricxvis tolia, xolo manZili mimdevrobiT
ganlagebul galebs Soris naglinis sigrZis matebis Sesabamisad izrdeba.
R стан / последовательный
E mill / cross-country
2059. d. / mogorvis, riling-dgani
orgliniani ganivxraxnuli glinvis dgani, romelic mTel sigrZeze milis kedlis sisqis gasaTanabrebla-
daa gankuTvnili; dgans cxeli glinvis milsaglinavi agregatis SemadgenlobaSi ayeneben.
R стан / обкатной
E mill / reeling; machine / reeling; reeler
2060. d. / momWimavi
saglinavi dgani, romelic zodidan msxvili namzadebis (blumebis, slabebis) gasaglinavad gamoiyeneba.
R стан / обжимной
E mill / breakdown (roughing)
2061. dgani / mravalgaliani
saglinavi dgani ori da meti muSa galiT.
R стан / многоклетевой
E mill / multistand
2062. d. / mravalgliniani
civi glinvis furcelsaglinavi dgani eqvsi da eqvsze meti muSa da sayrdeni glinebiT.
R стан / многовалковой
E mill / multiroll
2063. d. / mravalZafiani adidvis
dgani, ramdenime nakeTobis erTdrouli, paraleluri glinvis an adidvisaTvis.
R стан / многониточный волочильный
E mill / multistrand drawing
2064. d. / mravaljeradi adidvis
adidvis dgani, romelSic dasamuSavebeli masala TanamimdevrobiT ganlagebul ramdenime adidaSi
gavlisas erTdroulad gaiweleba.
R стан многократного волочения
E machine / multidie
2065. d. / msxvilsortuli
500-750 mm diametris glinebiani saglinavi dgani, romelic msxvili profilebis sortuli naglinis (maT
Soris fasonuri) saglinavad gamoiyeneba.
R стан / крупносортный
E mill / heavy merchant (heavy section)
2066. d. / nawibursaRunavi
erT-erTi dgani eleqtroSeduRebis swornakerian milSesaduRebel agregatSi, romelic furclovani
samile namzadis nawiburebis winaswar mosakecad gamoiyeneba.
R стан / кромкогибочный
E mill / edge bending
2067. d. / naxevrad uwyveti
saglinavi dgani, romelic rogorc uwyveti glinvis galebis jgufisagan, aseve xazobrivad an
mimdevrobiT ganlagebuli galebisagan Sedgeba.
R стан / полунепрерывный
E mill / semicontinuous
2068. d. / oTxgliniani, kvarto dgani
saglinavi dgani erTi an ramdenime oTxgliniani galiT.
R стан / четырёхвалковый
E mill / four-high
2069. d. / orgaliani
ori muSa galiani saglinavi dgani.
R стан / двухклетевой
E mill / double-stand
2070. d. / orgliniani, duo-dgani
saglinavi dgani erTi an ramdenime orgliniani galiT.
R стан / двухвалковый
E mill / two-high
2071. d. / orZafiani adidvis
dasamuSavebeli liTonis gadasaadgileblad gamWimavi mowyobilobis orZafiani adidvis dgani.
R стан / двухниточный волочильный
E mill / two-strand
2072. d. / orjaWviani adidvis
orjaWviani mTavaramZraviani sworxaza adidvis dgani.
R стан / двухцепной волочильный
E drawbench / two-strand
2073. d. / ocgliniani
mravalgliniani dgani ori muSa da 18 sayrdeni gliniT (maT Soris, 4 amZraviT), romlebic 1+2+3+4
sqemiTaa ganlagebuli.
R стан / двадцативалковый
E mill / twenty-high
2074. d. / perioduli glinvis
dgani, romelzec perioduli grZivi an ganivi glinvis procesi mimdinareobs.
R стан периодической прокатки
E mill / die rolling
2075. dgani / piligrimuli, pilgerdgani
grZivi perioduli glinvis milsaglinavi dgani. igi dornze (samarTulze) masrebis gasaglinavad gamo-
iyeneba. am dros glinebi gasaglinavi milis moZraobis sapirispiro mimarTulebiT brunavs.
R стан / пилигримовый
E mill / pilger; mill / rotary forge
2076. d. / pirdapiri dinebis adidvis
ix. aramaryuJuli tipis adidvis dgani.
2077. d. / planetaruli
saglinavi dgani orsayrdeniani glinis sistemiT, romlis perimetrze mcirediametriani muSa glinebis
didi raodenobaa ganlagebuli; muSa glinebi, calke amZravis an xaxunis Zalebis moqmedebiT,
erTdroulad brunavs rogorc Tavisi RerZis, aseve sayrdeni glinebis irgvliv.
R стан / планетарный
E mill / planetary
2078. d. / profilsaRunavi
rulonis zolidan glinebSi civi formirebiT grexili profilis sawarmoebeli dgani.
R стан / профилегибочный
E mill / sheet shaping
2079. d. / radialur-saglinavi
milsaglinavi dgani, romlis rva wyvili glini gasaglinavi masris wreze (irgvliv) Tavisi RerZis mimarT
kuTxiTaa (wyvilidan erTi glini Siga da meore gareTa mxridan) ganlagebuli.
R стан / радиально-прокатный
E mill / radial-rolling
2080. d. / rgolsaglinavi
saglinavi dgani 200-6000 mm diametris rgolebis cxeli glinvisaTvis, mag., sakisrebisa da Tvlebis ar-
taxebi.
R стан / кольцепрокатный
E mill / ring-rolling
2081. d. / reduqciuli
uwyveti, mravalgaliani, usamarTulo, grZivi glinvis milsaglinavi dgani, romelic milebis
reducirebisTvisaa gankuTvnili; misi saSualebiT milis diametri kedlis sisqis Seucvlelad an SecvliT
mcirdeba.
R стан / редукционный
E mill / tube-reducing
2082. d. / reduqciul-sakalibrebeli
grZivi glinvis uwyveti dgani, romlis daniSnulebac SenaduRi milebis milSesaduRebel agregatebze re-
ducireba da dakalibrebaa.
R стан / редукционно-калибровочный
E mill / sinking-sizing
2083. d. / reduqciul-saWimavi
uwyveti mravalgaliani dgani, romelSic milebis cxeli reducireba da galebs Soris daWimva xdeba; misi
saSualebiT gasaglini milis rogorc diametri, aseve kedlis sisqec mcirdeba.
R стан / редукционно-растяжной
E mill / sinking-sizing
2084. d. / reversiuli
saglinavi dgani, romelic glinebis brunvis mimarTulebas yoveli gatarebis Semdeg icvlis.
R стан / реверсивный
E mill / reversing
2085. d. / relskoWis
dgani, romliTac relsebis, msxvili koWebisa (simaRle 240-idan 600 mm-mde) da msxvili fasonuri
profilis glinva mimdinareobs.
R стан / рельсобалочный
E mill / structural
2086. d. / rxeviTsaWedi sanamzado
ix. bijuri glinvis dgani.
2087. dgani / saglinavi
manqanebisa da meqanizmebis kompleqsi, romelic liTonis plastikur deformacias glinvis meTodiT
axorcielebs.
R стан / прокатный
E mill / rolling
2088. d. / sakalibrebeli saglinavi
milsaglinavi dgani, romelic cxeli glinvis agregatebis xazSia CarTuli, igi samarTulis gareSe mi-
lebis diametris sakalibreblad gamoiyeneba.
R стан / калибровочный (прокатный)
E mill / sizing
2089. d. / sakoWe
gaglinuli blumebis an uwyvetad Camosxmuli namzadebisagan farToTaroiani koWebis, msxvilsortuli
profilebisa da sxv. cxlad saglinavi universaluri dgani.
R стан / балочный
E mill / beam (rolling)
2090. d. / sakoWe SesaduRebeli
rulonis zolovani foladisagan SeduRebis meTodiT farToTaroiani koWebis sawarmoebeli dgani,
romelic kedlisa da Taroebis mosamzadebeli xazebisa da koWebis SesaduRebeli sayalibo-SesaduRebeli
mowyobilobebis xazisagan Sedgeba.
R стан / балочный сварочный
E mill / beam (rolling) welding
2091. d. / samgliniani, trio dgani
saglinavi dgani, erTi an ramdenime samgliniani galiT.
R стан / трёхвалковый
E mill / three-high
2092. d. / samgliniani Semosaglinavi, aselis saglinavi dgani
masrebis Semosaglinavi samgliniani ganivxraxnuli dgani, romelic rogorc Semomglinavi dgani, specia-
lizebuli milsaglinavi agregatis SemadgenlobaSi Sedis
R стан / трёхвалковый раскатной
E mill / Assel; elongator / Assel
2093. d. / samgliniani Semomglinavi regulirebadi miwodebis kuTxiT
dgani, romelic Rru sqelkedliani masris gasaglinavad gamoiyeneba. dganis konstruqcia 3-10o-is farg-
lebSi miwodebis kuTxis cvlilebis SesaZleblobas iZleva.
R стан / трёхвалковый раскатной с регулируемым углом подачи
E mill / Assel; elongator / Assel
2094. d. / sanamzado
saglinavi dgani, romelic kvadratuli kveTis namzadebis misaRebad gamoiyeneba. maTi Semdgomi glinva
sortulsaglinav, mavTulsaglinav an Strifsis dganebze xdeba, isini agreTve unakero milebis
glinvisaTvis, mrgvali kveTis namzadis misaRebad gamoiyeneba.
R стан / заготовочный
E mill / billet
2095. d. / sasworebeli (sadresirebeli)
erTi an orgaliani saglinavi dgani furclovani naglinis gasasworeblad.
R стан / дрессировочный
E mill / pinch-pass; mill / skin (temper)
2096. d. / satyleJi
mrgvali namzadis gabrtyelebiT viwro liTonuri lentis an sxva preciziuli profilebis saglinavi
dgani.
R стан / плющильный
E mill / wire plattening; mill / flatting (flaking)
2097. d. / safarToebeli
ganivxraxnuli glinvis dgani, romelic ori sokosebri gliniT samarTulze namzadis kedlis sisqes
moWimavs da erTdroulad namzadis diametrsac gazrdis.
R стан / расширительный
E mill / expanding; mill / repiercing
2098. dgani / sayalibo
dgani, romelic zolidan SenaduRi milebis warmoebisas, milis namzads uwyvetad ayalibebs, igi
milSesaduRebeli agregatis SemadgenlobaSi Sedis.
R стан / формовочный
E mill / forming
2099. d. / sayalibo SesaduRebeli
dgani, romelic gaxurebuli Strifsis milis namzadad dayalibebas da Semdgom nawiburebs wneviT
SeduRebiT aerTebs; es dgani RumelSi SeduRebis milSesaduRebeli agregatis SemadgenlobaSi Sedis.
R стан / формовочно-сварочный
E mill / welding-and-forming
2100. d. / saSualosortuli
350-500 mm diametris glinebiani dgani, romelic saSualo zomis sortuli naglinis ubralo da fasonuri
profilebis misaRebad gamoiyeneba.
R стан / среднесортный
E mill / medium section
2101. d. / senZimiris
ix. mravalgliniani dgani.
2102. d. / sokosebrglinebiani
dgani, romelic avtomatur dganTan erTad CarTulia milsaglinavi agregatis xazSi da 140 mm-mde naglini
namzadidan masris gasaWolad gamoiyeneba.
R стан с грибовидными валками / прошивной
E mill / cone roll piercing
2103. d. / sortuli
sortuli naglinis sawarmoebeli msxvilsortuli, saSualosortuli da wvrilsortuli dganebis sa-
erTo (zogadi) dasaxeleba.
R стан / сортопрокатный
E mill / section; mill / bar (rolling)
2104. d. / srialiT adidvis
adidvis dgani, romlis sawevi mowyobilobis wriuli siCqare gasaweli liTonis moZraobis siCqareze
ramdenadme metia, rac sawev mowyobilobasa da dasamuSavebel liTons Soris srials ganapirobebs.
R стан со скольжением / волочильный
E mill / creep drawing
2105. d. / stekelis
Txeli zolis cxeli glinvis reversiuli furcelsaglinavi dgani, romlis Sesaval da gamosaval mxares
Rumliani saxvevelebia ganlagebuli. glini viwro temperaturul intervalSi glinvas uzrunvelyofs,
rac Znelad deformirebadi foladebisa da Senadnobebis gasaglinavad gamoiyeneba.
R стан Стеккеля
E mill / Steckel
2106. d. / sqeli furclis
4-idan 50 mm-mde sisqis furclovani naglinisa da 50-idan 380 mm-mde sisqis filebis misaRebi cxeli
glinvis dgani.
R стан / толстолистовой
E mill / plate
2107. d. / tandem-
dgani mimdevrobiT ganlagebuli ori ganivi glinvis orgliniani galiT.
R стан / тандем
E mill / tandem
2108. d. / trio-
ix. samgliniani dgani.
2109. d. / universaluri
dgani, romelic slabebis, farTo zolebis an farToTaroiani koWebis gasaglinavad gamoiyeneba. dganis
samuSao gals, horizontaluri muSa glinebis garda, erTi an ori wyvili vertikaluri glini aqvs.
R стан / универсальный
E mill / universal
2110. dgani / universaluri sakoWe
dgani, romelic farToTaroiani paraleluri Taroebis mqone koWebis gasaglinavad gamoiyeneba. igi mom-
Wimavi galisa da samidan rvamde universaluri galisagan Sedgeba.
R стан / универсальный балочный
E mill / universal beam
2111. d. / usrialo adidvis
adidvis dgani, romelSic dasamuSavebel liTonsa da sawevi mowyobilobis zedapirs Soris sriali ar
xdeba, rac sawev mowyobilobebs Soris maryuJis saxiT mavTulis saSualedo maragis SeqmniT miiRweva.
R стан без скольжения / волочильный
E mill / non slip drawing
2112. d. / uwyveti milsaglinavi
1.milebis uwyveti ganivi cxeli glinvis dgani, romelic sqelkedliani masris grZel samarTulze milad
gaglinvisTvisaa gankuTvnili. 2. uwyveti dgani milebis grZel samarTulze ganivi civi glinvisaTvis.
R стан / непрерывный трубопрокатный
E mill / mandrel
2113. d. / uwyveti saglinavi
mravalgaliani dgani, romelSic glinvisas liToni erTdroulad yvela an ramdenime galSi imyofeba.
R стан / непрерывный прокатный
E mill / continuous
2114. d. / uwyvetsanamzado
saglinavi agregati, romelic kvadratuli kveTis namzadis (sortuli mavTulisa da Strifsis agregate-
bisaTvis), mrgvali kveTis namzadisa (unakero milebisaTvis) da brtyeli namzadebis slabebis misaRebad
gamoiyeneba.
R стан / непрерывно- заготовочный
E mill / continuous billet
2115. d. / farTozoliani
dgani, romelic 1.0-1.2 mm sisqis da 1850-2150 mm-mde siganis furclebis cxeli glinvisaTvisaa gankuT-
vnili. es dgani mimdevrobiT ganlagebuli pirveladi (Savi) da sasufTao muSa galebis ori jgufisagan
Sedgeba.
R стан / непрерывный широкополосный
E mill / (continuous) hot strip (wide strip)
2116. d. / farTozolsaglinavi
uwyveti an naxevrad uwyveti dgani, romelic cxlad naglini rulonis furclovani naglinis (siganiT
2500 mm-mde, sisqiT 16 mm-mde) gasaglinavad gamoiyeneba.
R стан / широкополосный
E mill / hot strip
2117. d. / faselis
uwyveti milsaglinavi dgani galebis jgufuri amZraviT.
R стан Фассля
E mill / Fassel
2118. d. / forenis
uwyveti milsaglinavi dgani galebis individualuri amZraviT.
R стан Форена
E mill / Forain
2119. d. / furcelsaglinavi
ix. 1. cxeli glinvis furcelsaglinavi dgani. 2. civi glinvis furcelsaglinavi dgani.
2120. d. / qanqariani
cxeli an civi glinvis dgani, romlis muSa glinebi berketebis boloebzea damagrebuli da glinvis
procesSi mxeb moZraobas asrulebs.
R стан / маятниковый
E mill / pendulum
2121. d. / Rumelsaxveviani
Txeli zolis furcelsaglinavi cxeli glinvis reversiuli dgani, romlis Sesasvlel da gamosasvlel
mxares Rumlis saxvevelebia ganlagebuli, romlebic glinvas viwro temperaturul intervalSi
uzrunvelyofs; es dgani Znelad deformirebadi foladebisa da Senadnobebis saglinavad gamoiyeneba.
R стан с моталками в печах
E mill / Steckel
2122. dgani / RumelSi milebis uwyveti SeduRebis
dgani, romelic RumelSi uwyveti SeduRebiT (Srifsisagan) 1/8-1", 1/2-2" da 1-4" zomis SenaduRi milebis
misaRebad gamoiyeneba.
R стан непрерывной печной сварки труб
E mill / continuous butt-weld(ing)
2123. d. / Semomglinavi
ganivxraxnuli an grZivi glinvis milsaglinavi dgani, romelic sqelkedliani masris samarTulze
Semosaglinavad gamoiyeneba.
R стан / раскатной (трубопрокатный)
E elongator / rotary; reeler
2124. d. / Siga SeduRebis
milis eleqtroSeduRebis dgani, romelic didi diametris swornakeriani milis Siga nakeris dasadebad
gamoiyeneba.
R стан внутренней сварки
E mill / inner welding
2125. d. / Stifelis
gamWolavi dgani sokosebri an diskosebri glinebiT.
R стан Штифеля
E mill / Stiefel
2126. d. / Strifsis
ix. zolis dgani.
2127. d. / civi glinvis
namzadis winaswari gaxurebis gareSe liTonis saglinavi dgani.
R стан холодной прокатки
E mill / cold rolling
2128. d. / civi glinvis furcelsaglinavi, Txeli furclis civi glinvis dgani, fur-
celsaglinavi dgani
dgani rulonebSi civnaglini Txelfurclovani naglinis warmoebisaTvis.
R стан холодной прокатки / листопрокатный
E mill / cold rolling sheet
2129. d. / cikloiduri
civi glinvis furcelsaglinavi dgani (upiratesad feradi liTonebisa da Senadnobebis) ori merxevi
sayrdeniT; TiToeul maTganze moTavsebulia glinebi (ori sayrdeni da erTi muSa), amasTan zolis
moWimvis procesSi muSa RerZi cikloidurad gadaadgildeba.
R стан / циклоидальный
E mill / cycloidal (rolling)
2130. d. / cxeli glinvis
winaswar gaxurebuli liTonis saglinavi dgani.
R стан горячей прокатки
E mill / hot-rolling
2131. d. / cxeli glinvis furcelsaglinavi, furcelsaglinavi dgani
dgani, romelic farTozoliani foladis, agreTve Txelfurclovani da sqelfurclovani naglinis
cxeli glinvisaTvis gamoiyeneba.
R стан горячей прокатки / листопрокатный
E mill / hot-rolling sheet
2132. d. / wvrilsortuli
250-350 mm diametris glinebiani dgani, romelic sortuli naglinis wvrili profilebis saglinavad ga-
moiyeneba.
R стан / мелкосортный
E mill / merchant bar (light section)
2133. d. / wvrilsortul-samavTule
wvrilsortuli dgani, romelic gafarToebuli sortamentis sortuli naglinis wvrili profilebisa da
glinulas sawarmoeblad gamoiyeneba.
R стан / мелкосортно-проволочный
E mill / wire-rod
2134. dgani / wnexgliniani gamWolavi
grZivi glinvis gamWolavi dgani, romlis Sesasvlel mxares namzadis Semgdebi mowyobilobaa dadgmuli.
R стан / пресс-валковый прошивной
E mill / press-roll piercing
2135. d. / Wadrakuli
ix. kros-kountris dgani.
2136. . d. / xazuri
saglinavi dgani, romlis muSa galebi erT an ramdenime xazSia ganlagebuli ise, rom TiToeuli xazis ga-
lebis aZvra calke eleqtruli ZravaTi xdeba.
R стан / линейный
E mill / linear
2137. d. / xazuri tipis adidvis
adidvis dgani gamosaWimavi nakeTobis sworxazobrivi moZraobiT.
R стан линейного типа / волочильный
E mill / line type drawing
2138. dgari / glinebis
adidvis dganis kvanZi masiuri filis saxiT, romelzec adidas damWers amagreben.
R стойка волок
E stand / die
2139. d. / sadgaris
saglinavi dganis sadgaris gverdiTi vertikaluri nawili.
R стойка станины
E post / housing
2140. degazacia
1. Txevadi liTonebidan da Senadnobebidan maTSi gaxsnili airebis mocileba (degazaciis efeqturi xerxi
vakuumirebaa). 2. fxvnilis nawilakebis zedapirebiT adsorbirebuli da fxvnilis nayaris forebSi
arsebuli airebis mocileba (rogorc wesi, igi win uswrebs cxel vakuumur wnexas, kerZod,
izostatikurs).
R дегазация
E degassing; gas removal
2141. d. / vakuumuri
Txevadi liTonebidan da Senadnobebidan maTSi gaxsnili airebis specialur kamerebSi 10 2-103 pa wnevisas,
mocileba.
R дегазация / вакуумная
E degassing / vacuum
2142. d. / “mduRare SreSi”
fsevdogaTxevadebul mdgomareobaSi degazacia, romelic fxvnilovan masalaSi airis nakadis gamWoli ga-
tarebiT an vibraciiT mimdinareobs.
R дегазация в “кипящем слое”
E degassing in “fludized beed”
2143. d. / cicxvis
Txevadi foladis gawmenda masSi gaxsnili H2 da N2-isgan. igi Camosxmamde cicxvis vakuumirebiT miiRweva.
R дегазация / ковшевая
E degassing / ladle
2144. devanadacia / Tujis
Txevad TujSi vanadiumis daJangvis da misi widaSi gadayvanis procesi.
R деванадация чугуна
E devanadation
2145. deviatori / deformaciis
deformaciis tenzoris nawili, romelic Zvris deformaciebiT misi moculobis Seucvlelad, defor-
mirebadi sxeulis formis cvlilebas axasiaTebs.
R девиатор деформации
E deviator / strain
2146. d. / Zabvis
Zabvis tenzoris nawili, romelic im Zabvebs axasiaTebs, romlebic deformirebadi sxeulis moculobis
Seucvlelad misive formis cvlilebasTanaa dakavSirebuli.
R девиатор напряжений
E deviator / stress
2147. dezaqtivacia
flotaciisas im nivTierebebis mocileba, romlebic Semkrebis adsorbcias amaRlebs zedapiridan im
mineralebis amoRebis Sesamcireblad, romlebic flotacias ar eqvemdebareba.
R дезактивация
E deactivation
2148. dezintegratori, Reroebiani samsxvrevela
mowyobiloba, romelSic masala qucmacdeba. didi siCqariT erTmaneTis Semxvedrad mbrunav or kon-
centrul rotorze damagrebuli Reroebis dartymebis zemoqmedebiT es masala civWedvas da aqtivacias
ganicdis.
R дезинтегратор
E desintegrator
2149. dekantacia
daleqvis Semdeg siTxis CamosxmiT myari nivTierebebis siTxidan gancalkevebis laboratoriuli an teq-
nikuri xerxi, ufro xSirad sifonireba.
R декантация
E settling; decantation
2150. dekapireba
mJavas xsnarSi msubuqi amoWmiT liTonuri nekeTobis zedapiridan oqsidebis uTxelesi firebis qimiuri an
eleqtroqimiuri xerxiT mocileba.
R декапирование
E pickling
2151. dekluaziti
Pb2V2O7 Sedgenilobis minerali, vanadiumis madani.
R деклуазит
E decluasite
2152. dekompozeri
Al2O3-is warmoebaSi natriumis aluminatebis dasaSleli aparati,  1800 m3 daxuruli tevadoba rofis
saxiT, romelic erliftebiTaa aRWurvili. erT maTgans Semrevi mowyobilobis funqcia akisria, xolo
meores _ ganmtvirTavisa.
R декомпозер
E decomposer
2153. dekorireba
liTonebisa da Senadnobebis kristalebSi dislokaciebisa da sxva xazobrivi defeqtebis gamovlenis
eqsperimentuli meTodi, romelic qimiur an Termul damuSavebaSi mdgomareobs, ris Sedegadac
dislokaciis xazis gaswvriv mikroskopSi xiluli dispersiuli nawilakebi (minarevi atomebis kompleqsi)
gamoiyofa.
R декорирование
E decoration
2154. dempferi
meqanizmebSi energiis STamnTqmeli mowyobiloba, romelic rxevebis Casaqrobad, dasamSvideblad an meqani-
kuri rxevebis Tavidan asacileblad gamoiyeneba.
R демпфер
E damper
2155. denadoba
sxeulis Tviseba meqanikuri Zabvebis zemoqmedebiT plastikurad an blantad deformirdes. xasiaTdeba
siblantis Sebrunebuli sididiT.
R текучесть
E yield; yielding
2156. d. / sayalibo narevis
sayalibo narevis unari, meqanikuri datvirTvis moqmedebiT plastikurad deformirdes (gandindes) da
yalibis siRrue Seavsos.
R текучесть формовочной смеси
E flowability / stand
2157. d. / fxvnilis, fxvieroba
fxvnilis formisa da nawilakebis zomis cvlilebis gareSe sakuTari woniT (gan)denis da dasayalibebeli
siRruis Sevsebis unari. igi dakalibrebuli naxvretidan fxvnilis gamodinebis siCqariT ganisazRvreba.
R текучесть порошка
E flowability / powder
2158. dendriti
1. xisebri formis kristali, romelic kristalizaciisas, Canasaxis zrdis siCqareebis gansxvavebis
Sedegad sxvadasxva kristalografiuli mimarTulebiT warmoiqmneba. 2. xisebri formis kristali,
romelic tanisa (nulovani rigis RerZi) da misgan gamosuli totebisagan (meore da Semdgomi rigis
RerZebi) Sedgeba.
R дендрит
E dendrite
2159. deni / fotoeleqtruli, fotodeni
eleqtruli deni, romelic fotoefeqtis Sedegad aRZruli eleqtronebiT warmoiqmneba.
R ток / фотоэлектрический
E current / photoelectric
2160. densitometri
metalografiuli da fotomeTodiT rentgenostruqturuli kvlevebisas SuqSTamnTqmeli areebis op-
tikuri simkvrivis sazomi mowyobiloba.
R денситометр
E densitometre
2161. densitometria
Txevadi da myari sxeulebis simkvrivis gansazRvris meTodebis erToblioba.
R денсиметрия
E densi(to)metry
2162. depo / cicxvebis
cicxvebis amonagis SesakeTebeli nageboba (sadgomi, saTavsi) brZmedis saamqroSi.
R депо ковшей
E depot / ladle car
2163. depolarizatori
eleqtrodis depolarizaciis gamomwvevi nivTiereba.
R деполяризатор
E depolarizen
2164. depolarizacia
galvanuri elementebis muSaobisas an eleqtrolizis dros eleqtrodebis polarizaciis Semcireba an
mocileba.
R деполяризация
E depolarisation
2165. depresori
romelime mineralis flotaciis Semakavebeli reagenti.
R депрессор
E depressor
2166. derivatografi
xelsawyo, romelic Termul da Termogravimetriul analizebs erTdroulad asrulebs.
R дериватограф
E derivatograph
2167. desorbcia
Txevadi an myari sxeulis zedapiridan STanTqmuli nivTierebis mocileba.
R десорбция
E desorption
2168. destabilizacia / narCeni austenitis
foladSi narCeni austenitis mdgradobis Semcireba, misi legirebis donis SemcirebiT an plastikuri
deformaciiT.
R дестабилизация остаточного аустенита
E destabilization of retained austenite
2169. destruqcia
rRveva, risame normaluri struqturis darRveva.
R деструкция
E destruction
2170. desulfuratori
desulfuraciis mizniT gamoyenebuli reagenti.
R десульфуратор
E desulfurizer
2171. desulfuracia, gaugogirdoeba
gamdnari liTonebidan, Senadnobebidan da wididan gogirdis mocileba.
R десульфурация
E desulfurization; desulphuration
2172. d. / brZmedsgare
brZmedsgare Tujis desulfuraciis operacia. am mizniT Mg-is, CaC-s fxvnilebis an CaCO3, Al-isa da
CaF2-is narevis Seberva xdeba.
R десульфурация / внедоменная
E desulfurization / external
2173. desulfuracia / Tujis
Tujis desulfuraciis mizniT, garda brZmedsgare desulfuraciisa, SesaZlebelia gamoyenebul iqnes
brZmedis wida, romelSic gogirdi bunebrivi airisa da Jangbadis SeberviT winaswaraa mocilebuli.
R десульфурация чугуна
E desulfurization / hot metal
2174. d. / Rumelsgare
sadnobi agregatis gareT Catarebuli gaugogirdoeba.
R десульфурация / внепечная
E desulfurization / secondary
2175. desulfurizacia
damJangavi gamowvisas liTonebis sulfidebidan maTi daJangviT gogirdis mocileba.
R десульфуризация
E desulfurization
2176. deteqtori
gamosxivebis signalis miRebis da pirveladi damuSavebis mowyobiloba.
R детектор
E detector
2177. defeqti
mza liTonnakeTobis an naxevarproduqtis xarisxis teqnikuri pirobebiT gaTvaliswinebuli normidan
gadaxra, romelic nawilobriv an mTlianad arRvevs mocemuli saxis nakeTobis TvisebaTa erTobliobas
(qimiuri Sedgeniloba, struqtura, mTlianoba da sxv.), romliTac misi samomxmareblo fa seuloba
ganisazRvreba.
R дефект
E flaw; defect; imperfection
2178. d. / budisebri
naglinis zedapiris defeqti, zedapirze gamomavali siRruis saxisa, romelic deformirebisas Siga bza-
rebis gaxsnis Sedegad warmoiqmneba.
R скворечник
E defects / rolling; defect / surface
2179. d. / garegani
nakeTobis zedapirze arsebuli defeqtebi.
R дефект / наружный
E defects / external
2180. d. / gisosis
kristaluri aRnagobis arasrulyofileba, kristaluri gisosis kvanZebSi atomTa ganlagebis peri-
odulobis darRveva.
R дефект решётки
E defect / lattice
2181. d. / glinvis
glinvis procesSi warmoqmnili liTonis zedapiris an formis defeqti.
R дефект прокатки
E defect / rolling
2182. d. / zedapirqveSa
nakeTobis zedapiridan 0.5-1.0 mm siRrmeze ganlagebuli defeqti.
R дефект / подповерхностный
E defect / subsurface
2183. d. / zedapiruli
1. nakeTobis zedapirze ganlagebuli defeqti. 2. erTi ganzomilebiT mcire (ramdenime atomuri dia-
metris), xolo danarCeni ori ganzomilebiT ki kristalis zomebis Tanazomvadi zomis kristaluri
gisosis defeqti.
R дефект / поверхностный
E defect / surface
2184. d. / Termuli damuSavebis Seuqcevi
Termuli zemoqmedebisas struqturuli da fazuri cvlilebis arasasurveli kompleqsi SenadnobebSi,
romlis acileba ganmeorebiTi Termuli damuSavebiT SeuZlebelia.
R дефект термической обработки / необратимый
E defect of heat treatment / irreversible
2185. defeqti / Termuli damuSavebis Seqcevadi
Termuli zemoqmedebisas struqturuli da fazuri cvlilebebis arasasurveli kompleqsi, romlis
acileba ganmeorebiTi Termuli damuSavebiTaa SesaZlebeli.
R дефект термической обработки / обратимый
E defect of heat treatment / reversible
2186. d. / kristaluri gisosis
kristalur gisosSi nawilakebis ganlagebis mkacri periodulobis darRveva.
R дефект кристаллической решётки
E defect / lattice
2187. d. / kritikuli
ix. kritikuli defeqtis zoma
2188. d. / moculobiTi
kristaluri aRnagobis defeqti, romelsac samive ganzomilebaSi SedarebiT didi atomuri diametris
araTanazomvadi zomebi aqvs.
R дефект / объёмный
E defect / volume
2189. d. / radiaciuli
maRali energiis mqone nawilakebis dasxivebis Sedegad kristalur gisosSi warmoqmnili wertilovani
defeqti.
R дефект / радиационный
E defect / radiation
2190. d. / formis
teqnikuri pirobebiT gaTvaliswinebuli normidan nakeTobis formis gadaxra.
R дефект формы
E defect / shape
2191. d. / SenaduRi nakeris
SeduRebis teqnologiuri procesis Sedegad nakerSi warmoqmnili aramTlianobebi (zedapiruli da Siga
bzarebi, widis CanarTebi, haeris buStebi, forebi da sxv.).
R дефект сварного шва
E defect / welding
2192. d. / Sinagani
nakeTobis zedapiridan 1 mm-ze ufro Rrmad ganlagebuli defeqti.
R дефект / внутренний
E defect / internal
2193. d. / Camosxmis
Camosxmis teqnologiis darRveviT ganpirobebuli liTonis (sxmulis) defeqti.
R дефект разливки
E defect / casting
2194. d. / wertilovani
krisrtaluri gisosis defeqti, romlis zomebi samive ganzomilebaSi usasrulod mcirea (ara umetes
ramdenime atomuri diametrisa).
R дефект / точечный
E defect / point; imperfection / point
2195. d. / wyobis
kristaluri gisosis iseTi defeqti, rodesac mWidrod wyobili sibrtyeebis monacvleobis Tanamim-
devroba irRveva da oreulis bunebiT xasiaTdeba.
R дефект упаковки
E fault / stacking
2196. d. / xazobrivi
ori ganzomilebiT mcire (ramdenime atomuri diametris) da mesame ganzomilebiT mniSvnelovani
(kristalis Tanazomvadi) zomis mqone kristaluri gisosis defeqti.
R дефект / линейный
E defect / linear
2197. defeqtoskopi
mowyobiloba, romliTac defeqtoskopia tardeba.
R дефектоскоп
E flaw detector
2198. defeqtoskopia
masalebSi (maT daurRvevlad) Siga da zedapiruli defeqtebis gamovlenis meTodebi.
R дефектоскопия
E flaw detection
2199. . defeqtoskopia / akustikuri
ultrabgerisa da bgeris rxevebis (diapazonebis sixSire 50 hercidan 50 megahercamde) gamoyenebaze da-
fuZnebuli defeqtoskopia.
R дефектоскопия / акустическая
E testing / sonic
2200. d. / gamagrafiuli, gama-defeqtoskopia, gama-sxivuri defeqtoskopia
radiografiuli defeqtoskopiis meTodi, romelSic maionebeli gamosxivebis wyarod radiaqtiuri gama-
gamosxivebaa gamoyenebuli.
R дефектоскопия / гаммаграфическая
E testing / gammaray
2201. d. / grigaldeniani
defeqtoskopia, romelic gare eleqtromagnituri velis sakontrolo eleqtrogamtari obieqtis aRgzne-
bis koWaSi gamowveuli grigaluri denebis eleqtromagnitur velTan urTierTqmedebis analizs efuZneba.
R дефектоскопия / вихретоковая
E flaw detection / eddy current
2202. d. / kapilaruli
defeqtoskopia, dafuZnebuli siTxis kapilaruli Tvisebebis gamoyenebaze, romelic zedapiruli de-
feqtebis siRrueSi SeiRweva.
R дефектоскопия / капиллярная
E testing / eddy-current
2203. d. / luminescenciuri
kapilaruli defeqtoskopiis meTodi, romelic grZeltalRovan ultraiisfer gamosxivebaSi malu-
minescencirebeli defeqtis xiluli gamosaxulebis registraciazea damyarebuli.
R дефектоскопия / люминесцентная
E flaw detection / fluorocopic
2204. d. / magnituri
defeqtebze warmoqmnili ganbnevis magnituri velebis registraciaze damyarebuli defeqtoskopia.
R дефектоскопия / магнитная
E flaw detection / magnetic
2205. d. / magniturfxvnilovani
magnituri defeqtoskopiis meTodi, romelic feromagnituri nakeTobebisaTvis gamoiyeneba da fero-
magnituri nawilakebiT defeqtebze ganbnevis magnituri velebis aRmoCenazea damyarebuli.
R дефектоскопия / магнитопорошковая
E testing / magnetic-particle
2206. d. / radiaciuli
nakeTobaSi gamavali maionebeli gamosxivebis STanTqmisa da ganbnevis registraciaze damyarebuli
defeqtoskopia.
R дефектоскопия / радиационная
E flaw defection / radiation
2207. d. / radiografiuli
radiaciuli defeqtoskopiis meTodi, romelic sakontrolo nakeTobis radiaciuli gamosaxulebis
radiografiul suraTad gardaqmnas an am gamosaxulebis damaxsovrebis mowyobilobaSi Caweras da
Semdgom mis sinaTlis gamosaxulebaSi gardaqmnas emyareba.
R дефектоскопия / радиографическая
E radiography; testing / radiographic
2208. d. / rentgenografiuli, rentgenuli defeqtoskopia
radiografiuli defeqtoskopiis meTodi, romelic maionebeli gamosxivebis wyarod rentgenul aparats
iyenebs.
R дефектоскопия / рентгенографическая
E testing / X-ray
2209. d. / rentgenuli
ix. rentgenografiuli defeqtoskopia.
2210. d. / ultrabgeriTi
akustikuri defeqtoskopiis meTodi, romelic defeqtebze areklili ultrabgeriTi rxevebis regist-
raciazea damyarebuli.
R дефектоскопия / ультразвуковая
E flaw detection (inspection) / ultrasonic
2211. deflegmatori
Txevadi narevebis fraqciuli gamoxdisas kondensirebuli orTqlis (flegmis) mosacilebeli aparati.
R дефлегматор
E dephlegmator; reflux condenser; column / fractionating
2212. deflegmacia
1. feradi liTonebis distilaciuri rafinirebis dros gafrqveuli narevis orTqlis nawilobrivi
kondensacia. 2. distilatis gasamdidrebelad flegmis mobruneba.
R дефлегмация
E dephlegmation; refluxing
2213. deformacia
1. gare an Siga Zalebis zemoqmedebiT myari tanis wertilebis urTierTganlagebis cvlileba. 2. ix.
deformireba. 3. deformaciis procesis Sedegis maxasiaTebeli.
R деформация
E deformation; strain
2214. d. / absoluturi
im sididis sawyis da saboloo mniSvnelobebs Soris sxvaoba, romelic deformirebadi sxeulis zomebs an
formas axasiaTebs.
R деформация / абсолютная
E deformation (strain) / absolute
2215. d. / araerTgvarovani
deformacia, romlis drosac deformirebadi sxeulis mTeli elementaruli moculobebi an maTi nawili
araerTgvarovnad icvleba; am dros deformaciis tenzori deformirebadi sxeulis nebismier wertilSi
sxvadasxa etapze araerTnairia.
R деформация / неоднородная
E deformation / inhomogeneous
2216. d. / araTanabari
ix. araerTgvarovani deformacia.
2217. . d. / aramonotonuri
deformirebisas sxeulis mTel an mis calkeul ubnebze niSnis SecvliT mimdinare deformacia.
R деформация / немонотонная
E deformation / inmonotonous
2218. d. / brtyeli, organzomilebiani deformacia
deformacia, romlis sididec sami mTavari RerZidan erTis mimarT nulis tolia.
R деформация / плоская
E deformation / plane (strain)
2219. d. / ganivi
deformirebis procesSi liTonis gadaadgilebis perpendikularuli mimarTulebiT mimdinare defo-
rmacia.
R деформация / поперечная
E deformation / transverse
2220. d. / grZivi
deformirebis procesSi liTonis gadaadgilebis mimarTulbis Tanmxvedri mimarTulebiT mimdinare
deformacia.
R деформация / продольная
E deformation / longitudinal
2221. d. / drekadi
deformacia, romelic gare zemoqmedebis moxsnis Semdeg qreba.
R деформация / упругая
E deformation / elastic
2222. d. / erTgvarovani, Tanabari deformacia
deformacia, roca deformirebadi sxeulis mTeli elementaruli moculobebi erTgvarovnad icvleba; am
dros deformaciis tenzori deformirebadi sxeulis nebismier wrtilSi yvela etapze erTnairia.
R деформация / однородная
E deformation / homogeneous
2223. d. / zRvruli Tanabari
deformaciis maqsimaluri sidide, roca deformaciis mniSvneloba nimuSis sxvadasxva wertilSi jer
kidev erTnairia.
R деформация / предельная равномерная
E deformation / ultimate uniform
2224. deformacia / Tavmoyrili
nimuSis SemosazRvrul moculobaSi lokalizebuli deformacia, romelic masalis saerTo plastikuri
da Tanabari deformaciebis sxvaobis tolia.
R деформация / сосредоточенная
E deformation / concentrated
2225. d. / Tanabari
ix. erTgvarovani deformacia.
2226. d. / Tbili
ix. Tbili deformireba.
2227. d. / integraluri
ix. WeSmariti deformacia.
2228. d. / kritikuli
deformaciis sidide (Cveulebriv, 2-10%), romlis Semdeg deformirebuli liTonis rekristalizaciisas
marcvlis zomis mkveTri zrda SeimCneva.
R деформация / критическая
E strain ultimate; deformation / threshold
2229. d. / liudersis, liuders-Cernovis deformacia
1. procentebSi gamoxatuli wagrZelebis sidide denadnobis baqanze. 2. lokalizebuli deformaciis zo-
li.
R деформация Людерса
E deformation / Luders
2230. d. / liuders-Cernovis
ix. liudersis deformacia.
2231. d. / logariTmuli
ix. WeSmariti deformacia.
2232. d. / monotonuri
deformirebisas niSanSeucvlelad midinare deformacia.
R деформация / монотонная
E deformation / monotonous
2233. d. / narCeni
gare zemoqmedebis moxsnis Semdeg SenarCunebuli deformacia.
R деформация / остаточная
E strain (deformation) / residual
2234. . d. / organzomilebiani
ix. brtyeli deformacia.
2235. d. / plastikuri
sxeulis daurRvevlad formis an zomebis Seuqcevi cvlileba.
R деформация / пластическая
E deformation / plastic
2236. d. / samganzomilebiani
urTierTperpendikularuli sami mimarTulebiT mimdinare deformacia.
R деформация / трёхмерная
E deformation / three-dimensional
2237. d. / fardobiTi
procentebSi an (na)wilebSi gamosaxuli absoluturi deformaciis sididis fardoba deformirebadi
sxeulis sawyis an saboloo zomebTan.
R деформация / относительная
E deformation / relative
2238. d. / RerZsimetriuli
deformacia, roca deformirebuli mdgomareoba romelime RerZis mimarT simetriulia da kuTxuri ko-
ordinatisagan damoukidebelia.
R деформация / осесимметричная
E deformation / axisymmetric
2239. d. / Sekavebuli drekadi
ix. drekadi mermeqmedeba.
2240. d. / civi
plastikuri deformacia, roca ganmtkiceba xdeba da ganumtkiceblobas adgili ar aqvs.
R деформация / холодная
E deformation / cold
2241. d. / cocvadobis myisieri
nimuSis deformacia cocvadobis gamovlenis temperaturaze, romelic datvirTvis modebis momentSi
warmoiSoba.
R деформация ползучести / мгновенная
E strain / instantaneouse creep
2242. deformacia / cxeli
T kritikulze ufro maRal temperaturaze liTonis plastikuri deformacia. am dros ganmtkicebas Tan
ganumtkicebloba sdevs.
R деформация / горячая
E deformation / hot
2243. d. / Zvris
deformacia, romelic xasiaTdeba sxeulis elementaruli moculobebis kuTxeebis damaxinjebiT, maTi
waxnagebis zomebis Seucvlelad.
R деформация / сдвиговая
E deformation / shear; strain shearing
2244. d. / WeSmariti, integraluri deformacia, logariTmuli deformacia
deformaciis maCvenebeli, romelic ricxobrivad nimuSis an nakeTobis deformaciis Semdeg zomebis,
deformaciamde Sesabamis zomebTan fardobis naturaluri logariTmis tolia.
R деформация / истинная
E strain / true
2245. d. / mTavari
deformaciis sami mTavari RerZis mimarTulebiT mimdinare (gamvleli) deformacia.
R деформации / главные
E deformation / main
2246. d. / oqtaedruli
deformaciis tenzoris (deviatoriT) invariantebiT gamosaxuli oqtaedruli farTisTvis mikuTvnebuli
xazobrivi an kuTxuri deformaciebi.
R деформации / октаэдрические
E strain / octahedral
2247. deformireba
masalaze an nakeTobaze zemoqmedeba, romelic maT deformacias iwvevs.
R деформирование
E deforming; straining
2248. d. / zedapiruli plastikuri
deformireba, romlis drosac plastikurad deformirdeba mxolod zedapiruli Sre (mogorva, hidro-
abraziuli damuSaveba da sxv.).
R деформирование / пластическое поверхностное
E deforming / surface plastic; straining / surface plastic
2249. d. / Tbili, Tbili deformacia
deformireba, romelic amaRlebul, magram rekristalizaciis temperaturaze nakleb temperaturebze
mimdinareobs.
R деформирование / тёплое
E deforming / warm; straining / warm
2250. d. / civi
masalis winaswar gauxureblad deformireba.
R деформирование / холодное
E deforming / cold; straining / cold
2251. d. / cxeli
rekristalizaciis temperaturaze ufro maRal temperaturaze mimdinare deformireba.
R деформирование / горячее
E deforming / hot; straining / hot
2252. deformirebadoba
wneviT damuSavebisas sxeulis plastikurad formis cvlilebis unari.
R деформируемость
E deformability
2253. defosforatori
gaufosforoebisaTvis gamoyenebuli reagenti.
R дефосфоратор
E dephosphorator
2254. defosforacia
gamdnari Tujidan, foladidan an wididan fosforis mocileba.
R дефосфорация
E dephosphorization; dephosphorizing
2255. defosforacia / manganumis madnebis (koncentratebis)
manganumis madnebSi an koncentratebSi fosforis Sedgenilobis Sesamcireblad Catarebuli teqnolo-
giuri procesebis erToblioba.
R дефосфорация марганцевых руд (концентратов)
E dephosphorization / manganese ore (concentrate)
2256. d. / Rumelsgare
sadnobi agregatis gareT Catarebuli defosforacia.
R дефосфорация / внепечная
E dephosphorization / ladle
2257. deSeniti
(Pb, Zn) (VO3)2 Sedgenilobis minerali, vanadiumis madani.
R дешенит (руда ванадия)
E dechenite
2258. dehidratacia
araorganuli an organuli naerTebis molekulebidan wylis “moxleCa” (mocileba).
R дегидратация
E dehydration
2259. diagnostika
manqanebis, mowyobilobebis, maTi kvanZebisa da a.S. teqnikuri mdgomareobis dadgena.
R диагностика
E diagnostics
2260. d. / plazmis
plazmis Sedgenilobis, temperaturis, enTalpiis, Tbofizikuri, eleqtruli da sxv. Tvisebebis gan-
sazRvra.
R диагностика плазмы
E diagnostics / plasma
2261. d. / teqnikuri
samecniero-teqnikuri disciplina, romelic teqnikuri obieqtebis defeqtebis niSnebs, agreTve defeqte-
bis gamovlenisa da Ziebis meTodebsa da saSualebebs Seiswavlis.
R диагностика / техническая
E diagnostics
2262. diagrama
ori an meti maxasiaTeblis urTierTdamokidebulebis grafikuli gamosaxva.
R диаграмма
E diagram; plot
2263. d. / bzaris daRlilobiT zrdis
ix. daRlilobis kinetikuri diagrama.
2264. d. uwyveti gacivebisas / gardaqmnis
mrudebi agebuli koordinatebSi _ `temperatura–dro~, romlebic uwyveti gacivebisas yoveli gacivebis
mrudisaTvis sawyisi (gadacivebuli) fazis gardaqmnis dasawyissa da dasasruls gansazRvravs.
R диаграмма превращения при непрерывном охлаждении
E diagram / continuous cooling transformation; CCT-diagram
2265. d. / daRlilobis, daRlilobis mrudi
mrRvevi Zabvis nimuSis gamocdis ciklebis raodenobaze damokidebulobis mrudi.
R диаграмма усталости
E diagram / fatigue
2266. d. / daRlilobis bzaris zrdis
ix. daRlilobis kinetikuri diagrama.
2267. d. / daRlilobis kinetikuri, bzaris daRlilobiT zrdis diagrama, perisis
daRlilobis diagrama
bzaris zrdis siCqaris (m/cikli) gaqanebis an ciklis daZabulobis intensiurobis koeficientis
maqsimalur mniSvnelobaze damokidebulebis grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма усталости / кинетическая
E diagram / fatigue cinetic
2268. d. / deformaciis
gamocdis konkretul pirobebSi masalis Zalovani maxasiaTeblebis (Zabva, WeSmariti Zabva da a. S.) de-
formaciis maxasiaTeblebTan (wagrZeleba, Seviwroeba, WeSmariti wagrZeleba da a. S.) damokidebulebis
grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма деформации
E diagram / strain; diagram / deformation
2269. diagrama / deformaciis pirobiTi, deformaciis sainJinro diagrama
nimuSis deformaciis diagrama koordinatebSi - “pirobiTi Zabva – fardobiTi deformacia”.
R диаграмма деформации / условная
E diagram / strain conventional
2270. d. / deformaciis sainJinro
ix. pirobiTi deformaciis diagrama.
2271. d. / deformaciis WeSmariti
nimuSis deformaciis diagrama koordinatebSi _ “WeSmariti Zabva _ WeSmariti deformacia”.
R диаграмма деформации / истинная
E diagram / true-stress-strain
2272. d. / zRvruli amplitudebis
diagrama, romelic zRvruli amplitudebis da ciklis saSualo Zabvebis Tanafardobas axasiaTebs mo-
cemuli xanmedegobisaTvis.
R диаграмма предельных амплитуд
E diagram / ultimate amplitude
2273. d. / Termokinetikuri
uwyveti gacivebis pirobebSi mimdinare fazuri gardaqmnis sawyis da saboloo temperaturebs Soris
kavSiris grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма / термокинетическая
E diagram / thermokinetic
2274. d. / izoTermuli gardaqmnis
mrudebi, agebuli koordinatebSi _ `temperatura _ dro~, romlebic temperaturis yoveli
mniSvnelobisaTvis, sawyisi (gadacivebuli) fazis izoTermul pirobebSi gardaqmnis dasawyissa da
dasasruls gansazRvravs
R диаграмма изотермического превращения
E diagram / isothermal transformation; TTT-diagram; diagram / time temperature transformation
2275. d. / keler-hudvinis plastikurobis
diagrama, romelic furclovani nimuSebis mTavari deformaciebis sxvadasxva Sefardebisas, toli
mdgomareobis wertilebis mdebareobas (yelis warmoqmnis dasawyisi, rRveva da a. S.) axasiaTebs; es
diagrama dasaStampavi nakeTobis sxvadasxva wertilSi masalis qcevis prognozirebis saSualebas iZleva.
R диаграмма пластичности Келлера-Гудвина
E diagram of ultimate ductility / Keller-Goudvin
2276. d. / kolmogorov-bogatovis plastikurobis
nimuSis darRvevamde zRvruli Zabvis daZabuli mdgomareobis sixistis maCvenebelze damokidebulebis
grafikuli gamosaxuleba; es diagrama adidvis, moculobiTi Stampvis da a. S. pirobebSi masalis qcevis
prognozirebis saSualebas iZleva.
R диаграмма пластичности Колмогорова-Богатова
E diagram / Kolmogorov-Bogatov plastic
2277. d. / mdgomareobis, fazuri diagrama
sistemis Termodinamikuri parametrebis (temperatura, wneva, fazaSi komponentebis koncentracia) sxva-
dasxva mniSvnelobis fazuri wonasworobis grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма состояния
E diagram / phase equilibrium (constitutional)
2278.diagrama / perisis daRlilobis
ix. daRlilobis kinetikuri diagrama.
2279. d. / plastikurobis
masalis mdgomareobis (yelis warmoqmnis dasawyisi, rRveva da a. S.) kritikuli wertilebis eqsperimen-
tuli mniSvnelobebis Zalovani zemoqmedebis parametrebze damokidebulebis grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма пластичности
E diagram / plasticity
2280. d. / rekristalizaciis
marcvlis saSualo zomis civi plastikuri deformaciis xarisxisa da Semdgomi molbobis an cxeli
deformaciis temperaturaze damokidebulebis samganzomilebiani grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма рекристаллизации
E diagram / recristallization
2281. d. / rkina-naxSirbadis mdgomareobis
`temperatura-naxSirbadis koncentracia~ koordinatebSi _ Fe-C sistemis fazuri wonasworobis geomet-
riuli gamosaxuleba.
R диаграмма состояния железо-углерод
E diagram / iron-carbon (constitutional)
2282. d. / fazuri
ix. mdgomareobis diagrama.
2283. d. / Sefleris
koroziamedegi foladebis struqturis qromisa da nikelis ekvivalentebis sidideze damokidebulebis
diagrama.
R диаграмма Шеффлера
E diagram / Shefler
2284. d. / cikluri deformirebis
cikluri deformirebisas Zabvis deformaciaze damokidebulebis grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма циклического деформирования
E diagram / cyclic deforming
2285. d. / widebis dnobadobis
koncentraciul geometriul figurebze (mag. Sedgenilobis samkuTxedze) datanili widebis Sedgeni-
lobebis dnobadobis izoTermebis erToblioba.
R диаграмма плавкости шлаков
E diagram / slag phase (constitutional)
2286. d. / wnexis
wnexilis saSualo simkvrivis (da)wnexis wnevaze damokidebulobis grafikuli gamosaxuleba.
R диаграмма прессования
E diagram / pressing
2287. d. / wonasworobis
Senadnobis mdgomareobis grafikuli gamosaxva. igi mdgrad wonasworul mdgomareobas uCvenebs, e. i.
mocemul pirobebSi (wneva, temperatura, koncentracia) Tavisufali energiis minimumiT xasiaTdeba.
R диаграмма равновесия
E diagram / equilibrium
2288. d. / xsnadobis
kondensirebuli sistemis, romlis komponentTa raodenoba  2, mdgomareobis diagrama, romelic sistemis
Semadgenel ramdenime fazas (romelTa Soris minimum erTi Txevadia) Soris wonasworobas axasiaTebs.
R диаграмма растворимости
E diagram / solubility
2289. diamagnetizmi
1. masalebSi gare magnituri velis sawinaaRmdego mimarTulebis damagnitebulobis aRZvris movlena. 2.
magnetizmi, romelic eleqtronebiT Sevsebuli garsis mqone atomebSi aRiZvreba (romlebSic gamo-
ricxulia spinuri magnetizmi), rac gare magnituri velis moqmedebiT gamowveuli eleqtronuli orbite-
bis damaxinjebis Sedegia da misi gamomwvevi velis sawinaaRmdegodaa mimarTuli.
R диамагнетизм
E diamagnetism
2290. diamagnetiki
diamagnetizmis unaris mqone nivTiereba, romelic aramagnituria gare magnituri velis ararsebobisas.
R диамагнетик
E diamagnetic substance; diamagnetic
2291. diametri
swori xazi, romelic wris centrSi gadis da wrexazis or wertils aerTebs.
R диаметр
E diameter
2292. d. / glinis muSa
ix. (glinis) mglinavi diametri.
2293. d. / glinebis sawyisi
glinebis kalibrebis elementi, romelic warmoadgens zeda da qveda diametrebs maTi hipoTezuri Sexe-
bisas. (Sedgeba glinis kasris an kintis diametrisa da glinebs Soris RreCos sididis jamisagan).
R диаметр валков / начальный
E diameter / initial roll
2294. d. / ekvivalenturi
wris diametri, romlis farTobi nebismieri formis saanalizo struqturis elementis farTobis Tana-
zomvadia.
R диаметр / эквивалентный
E diameter / equivalent
2295. d. / eleqtronebis konis
nimuSis sibrtyeSi eleqtronebis nakadis (konis) kveTis diametri.
R диаметр пучка электронов
E diameter of electron beam
2296. d. / kritikuli
cilindruli wnelis maqsimaluri diametri, romelic gamWolad iwrToba.
R диаметр / критический
E diameter / critical
2297. d. / martinis
qordis zoma, romelic mocemuli mimarTulebis paraleluria da struqturis elementis farTobs Suaze
yofs.
R диаметр Мартина
E diameter / Martin
2298. d. / glinis mglinavi, glinis muSa diametri
glinis (an kalibris) pirobiTi diametri, romelsac iseTi wriuli siCqare Seesabameba, romelic gli-
nebidan zolis gamosvlis siCqaris tolia.
R диаметр валка / катающий
E diameter / rolling
2299. d. / feres
struqturis elementis proeqciis gamosaxuleba mocemuli mimarTulebis sworze (xazze)
R диаметр Фере
E diameter / Ferre
2300. d. / SewrTobadobis kritikuli
nakeTobis maqsimaluri diametri, romlis drosac mocemuli foladi gacivebis fiqsirebul pirobebSi
wrTobisas mTel kveTSi martensitul struqturas miiRebs.
R диаметр прокаливаемости / критический
E diameter of hardenability critical
2301. diaspori
AlOOH Sedgenilobis minerali, aluminis madani
R диаспор
E diaspore
2302. diafragma
optikur da eleqtronul-optikur xelsawyoebSi gamosxivebis konis ganivkveTis SemzRudveli gaumWvi-
rvale zRude.
R диафрагма
E diaphragm
2303. d. / aperturuli
diafragma, romlis daniSnulebacaa nimuSze mimarTuli gamosxivebis nakadidan amoWras viwro kona
gamosaxulebis maRali garCeviTobis (mkafioobis) misaRebad.
R диафрагма / апертурная
E diaphragm / aperture
2304. diafragma / aris (mxedvelobis)
ix. seleqtoruli diafragma.
2305. d. / seleqtoruli, aris (mxedvelobis) diafragma
nimuSis mocemuli ubnidan difraqciis suraTis misaRebad nimuSis gamosaxulebis sibrtyeSi gamosxivebis
nakadis SemzRudveli diafragma.
R диафрагма / селекторная
E diaphragm / selective
2306. dieleqtriki
ix. eleqtrosaizolacio masala.
2307. divakansia
wyvilad gaerTianebuli ori erTmaneTis gverdiT ganlagebuli vakansiuri kompleqsi.
R дивакансия
E divacancy
2308. dilatacia
fizikuri zemoqmedebis pirobebSi sxeulis gafarToeba da (an) wagrZeleba.
R дилатация
E dilatation
2309. dilatometri
gaxurebis, gacivebisa da sxva faqtorebis zemoqmedebisas sxeulis xazobrivi zomebis cvlilebis
maregistrirebeli xelsawyo.
R дилатометр
E dilatometer
2310. d. / diferencialuri
etalonur da sakvlev nimuSebs Soris xazobrivi zomebis cvlilebis sxvaobis gasazomad gankuTvnili
dilatometri.
R дилатометр / дифференциальный
E dilatometer / differential
2311. d. / Sevenaris
dilatometri nimuSis xazobrivi zomebis cvlilebis optikuri registraciiT.
R дилатометр Шевенара
E dilatometer / Shevenar
2312. dilatometria
masalebis fizikuri Tvisebebis, maTi fazuri gardaqmnebis da a. S. kvlevis meTodi, romelic gare
fizikuri zemoqmedebisas nimuSis xazobrivi zomebis gazomvazea dafuZnebuli.
R дилатометрия
E dilatometry
2313. dinasi
cecxlgamZle masala, romelic aranakleb 93% kaJmiwas Seicavs.
R динас
E silica
2314. dineba (dena) / blanti
maRaltemperaturuli damuSavebis procesebSi masalis neli dineba, romlis drosac deformaciis siCqare,
rogorc wesi, moqmedi Zabvebis xazobrivi an xarisxobrivi funqciebia.
R течение / вязкое
E flow
2315. dineba (ukudineba) / dinebis winaaRmdeg
Tbomimocvlis sistemebSi Tbomatareblebis urTierTparaleluri da urTierTsawinaaRmdego mimar-
TulebiT moZraoba.
R противоток
E countercurrent
2316. dineba (dena) / liTonis plastikuri
datvirTvis moqmedebiT myari sxeulis mdgomareobis cvlileba, romelsac masalis daurRvevlad Tan
axlavs mniSvnelovani narCeni deformaciebi.
R течение металла / пластическое
E flow / plastic
2317. dipoli
erTmaneTTan garkveul manZilze arsebuli sididiT erTmaneTis toli sxvadasxva niSnis mqone ori muxti
an nebismieri eleqtroneitraluri sistema.
R диполь
E dipole
2318. dipoli / disklinaciuri
ori erTmaneTisagan axlo manZilze ganlagebuli sxvadasxva niSnis mqone paraleluri solisebri
disklinacia.
R диполь / дисклинационный
E dipole / disclination
2319. d. / dislokaciuri
srialis paralelur sibrtyeebSi ganlagebuli ori sxvadasxva niSnis mqone kiduri dislokacia, romle-
bic erTi dislokaciuri maryuJis nawilebia.
R диполь / дислокационный
E dipole / dislocation
2320. disklinacia
xazobrivi defeqti, romelic kristaluri gisosis drekadi damaxinjebis ares warmoadgens. igi Sez-
Rudul areSi kristalis erTi nawilis meoris mimarT gansazRvruli kuTxiT mobrunebasTanaa da-
kavSirebuli da srulyofili kristalis atomebis urTierTganlagebis, sakoordinacio ricxvisa da
simetriis cvlilebas iwvevs.
R дисклинация
E disclination
2321. d. / grexis, xraxnuli disklinacia
gansazRvrul areSi kristalis erTi nawilis meoris mimarT garkveuli kuTxiT mobrunebisas warmoqmnili
disklinacia.
R дисклинация кручения
E disclination / twisting
2322. d. / dadebiTi solisebri
solisebri disklinacia, romlis kristalSi arsebobac sakoordinacio ricxvis Semcirebas da simetriis
RerZis rigis Semcirebas iwvevs.
R дисклинация / положительная клиновая
E disclination / positive wedge
2323. d. / nawilobrivi
disklinacia, romlisTvisac damaxasiaTebelia iseTi mdgomareoba, rodesac kristalis erTi nawilis
meoris mimarT mobrunebis kuTxe kristalis srulyofili gisosis simetriis RerZis irgvliv minima-
lurad SesaZlebel mobrunebis kuTxeze naklebia; Sedegad kristalis SigniT warmoiqmneba sazRvari,
romlis orive mxares kristalis nawilebi Sesabamisi kuTxiT aris “ganorientirebuli” (sxavadsxva
orientacia aqvs).
R дисклинация / частичная
E disclination / partial
2324. d. / solisebri
srulyofili kristalis RerZuli simetriis cvlilebis gamomwvevi disklinacia.
R дисклинация / клиновая
E disclination / wedge
2325. d. / sruli
disklinacia, romlisTvisac iseTi mdgomareobaa damaxasiaTebeli, rodesac kristalis erTi nawilis
mobruneba meoris mimarT srulyofili kristaluri gisosis simetriis RerZis irgvliv SesaZlebel
mobrunebis kuTxes Seesabameba.
R дисклинация / полная
E disclination / perfect (total)
2326. d. / uaryofiTi solisebri
solisebri disklinacia, romlis kristalSi arsebobac sakoordinacio ricxvs zrdis da simetriis
RerZis rigs amaRlebs.
R дисклинация / отрицательная клиновая
E disclination / negative wedge
2327. d. / xraxnuli
ix. grexis disklinacia.
2328. disko / mimmarTveli, diskuri gayvaniloba
ganivxraxnuli glinvis teqnologiuri instrumentti, romelic namzadis glinebSi misamarTad da masris
(hilzis) ovalizaciis SesazRudad gamoiyeneba.
R диск / направляющий
E disc / guide
2329. dislokacia
kristaluri mesris xazobrivi defeqti, romelic atomuri sibrtyeebis swor monacvleobas arRvevs da
kristalis SigniT Zvris zonis sazRvars warmoadgens, romlis gaswvriv da maxloblad regularuli
kristalebisaTvis damaxasiaTebeli atomebis wesieri ganlagebaa darRveuli.
R дислокация
E dislocation
2330. d. / gaWimuli, (gaxleCili)
wyobis defeqtiT SeerTebuli or nawilobriv dislokaciad gaxleCili sruli dislokacia.
R дислокация / растянутая
E dislocation / extended
2331. d. / gisosis
marcvlis SigniT mdebare dislokacia (marcvalTsasazRvro dislokaciisagan gansxvavebiT).
R дислокация / решёточная
E dislocation / lattice
2332. d. / damagrebuli
legirebis Sedegad dislokaciisa da gaxsnili atomebis uSualo urTierTqmedebiT gamowveuli dislo-
kaciis blokireba (gaxsnili atomebi uZrav dislokaciebzea Tavmoyrili).
R дислокация / закреплённая
E dislocation / pinned
2333. d. / daoreulebis
oreulSi arsebuli safexurovani sazRvris mqone nawilobrivi dislokacia, romelic oreulis sazRvris
gaswvrivaa ganlagebuli da daoreulebis sibrtyeSi ar devs.
R дислокация / двойникующая
E dislocation / twinning
2334. d. / epitaqsialuri, Seusabamobis dislokacia
dislokacia, romelic kristalSi, misi sadebze zrdisas, kristalisa da sadebis kristaluri gisosebis
Seusabamobis Sedegad warmoiqneba.
R дислокация / эпитаксиальная
E dislocation / epitaxial
2335. d. / zestruqturuli
ix. wyvili dislokacia.
2336. d. / kiduri
1. dislokacia, romlis biurgersis veqtori dislokaciis xazis perpendikularulia. 2. eqstrasibrtyis
napiris (kidis) irgvliv gisosis drekadi arasrulyofilobis are, romelic dislokciis xazs warmo-
adgens.
R дислокация / краевая
E dislocation / edge
2337. d. / lomer-kotrelis
sami nawilobrivi dislokaciisa da wyobis solisebri defeqtis erToblioba.
R дислокация Ломмер-Коттрелла
E dislocation / Lomer-Cottrel
2338. d. / marcvalTsasazRvro
kiduri dislokacia, romelic ganlagebulia erT marcvalSi da mis sazRvarze mTavrdeba. igi
TanamTxvevadi kvanZebis gisosis parametrebis cvlilebas iwvevs.
R дислокация / зернограничная
E dislocation / grain boundary
2339. d. / mosriale
dislokacia, romelic srialis sibrtyeSi gadaadgildeba.
R дислокация / скользящая
E dislocation / glide (glissile)
2340. d. / moZravi
dislokacia, romelic kristalSi gadaadgildeba da plastikur deformacias iwvevs.
R дислокация / движущаяся
E dislocation / moving
2341. dislokacia / mjdomare
ix. frankis nawilobrivi dislokacia.
2342. d. / nawilobrivi
dislokacia, romlis biurgersis veqtori igiveobrivi translaciis veqtors ar warmoadgens. es dislo-
kacia wyobis defeqtis sazRvaria.
R дислокация / частичная
E dislocation / partial
2343. d. / prizmuli
kiduri dislokacia, romlis dislokaciis xazi brtyeli Caketili mrudia (maryuJi, mravalkuTxedi da
a.S.).
R дислокация / призматическая
E dislocation / prismatic
2344. d. / sruli
dislokacia, romlis biurgersis veqtori igiveobrivi translaciis veqtoris tolia.
R дислокация / полная
E dislocation / total
2345. d. / frankis nawilobrivi, mjdomare dislokacia
nawilobrivi dislokacia, romlis biurgersis veqtori dislokaciis xazis perpendikularulia.
R дислокация Франка / частичная
E dislocation / Frank’s partial
2346. d. / Sereuli
dislokacia, romlis ubnebs erTdroulad kiduri da xraxnuli (dislokaciebis) orientacia aqvs.
R дислокация / смешанная
E dislocation / mixed
2347. d. / Seusabamobis
ix. epitaqsialuri dislokacia.
2348. d. / Soklis nawilobrivi
nawilobrivi dislokacia, romlis biurgersis veqtori wyobis defeqtis sibrtyeSi devs.
R дислокация Шокли / частичная
E dislocation / Shockley’s partial
2349. d. / wveros
ori wyobis defeqtis srialis (dacurebis) sibrtyeebis gadakveTaze warmoqmnili orwaxnagovani kuTxis
wveroze mdebare nawilobrivi dislokacia.
R дислокация / вершинная
E dislocation / top
2350. d. / wyvili, zestruqturuli dislokacia
mowesrigebul myar xsnarSi antifazuri sazRvris zoliT SeerTebuli wyvili dislokacia.
R дислокация / парная
E dislocation / paired
2351. d. / xraxnuli
kristalis xazobrivi defeqti, rodesac kristalSi paraleluri sibrtyeebis ojaxi gardaiqmneba heli-
koidur zedapirad da am zedapiris RerZis siaxloves kristaluri gisosis damaxinjebuli ubani war-
moiqmneba. xraxnuli dislokaciis biurgersis veqtori dislokaciis xazis paraleluria.
R дислокация / винтовая
E dislocation / screw
2352. d. / helikoiduri
Sereuli dislokacia, romlis dislokaciis xazi wesieri spiralia.
R дислокация / геликоидальная
E dislocation / helical
2353. disociacia
kristalis, molekulis radikalis an ionis fragmentebad daSla, romlebsac naklebi molekuluri masa
aqvs.
R диссоциация
E dissociation
2354. d. / eleqtrolituri
eleqtrolitebis xsnarebSi an nadnobebSi gaxsnili nivTierebebis disociacia.
R диссоциация / электролитическая
E dissociation / electrolitic
2355. d. / Termuli
(si)Tburi zemoqmedebis Sedegad gamowveuli disociacia.
R диссоциация / термическая
E dissociation / thermal
2356. disociacia / oqsidebis
temperaturis gavleniT oqsidis ufro martiv oqsidSi gadasvla an misi liTonad da Jangbadad daSla.
R диссоциация оксидов
E dissociation / oxide
2357. dispersireba
myaris sxeulis wvrilad daqucmaceba an siTxis gaSxefeba, romelic dispersiul sistemebs warmoqmnis.
R дисперсирование
E dispersion
2358. d. / ultrabgeriT
suspenziaze ultrabgeris zemoqmedebiT Catarebuli dispersireba. am dros webvadobis, Secxobadobis an
pobadobis ZalebiT erTmaneTTan dakavSirebuli myari nawilakebis agregatebi irRveva.
R дисперсирование / ультразвуковое
E dispersion / ultrasonic
2359. dispersiuloba
dispersiul sistemebSi nawilakebis zomis maxasiaTebeli.
R дисперсность
E dispersivity
2360. disproziumi
qimiuri elementi Dy, atomuri masa = 162.5; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1407°C; es
elementi foladis ganJangvisaTvis gamoyenebul iSviaT miwaTa liTonebis Senadnobebis SedgenilobaSi
Sedis.
R диспрозий
E disprosium
2361. distilati (gamonaxadi)
orTqlis kondensaciiT miRebuli gamoxdis saboloo produqti.
R дистиллят
E distillate
2362. distilatori
gamosaxdeli aparati.
R дистиллятор
E still, distiller, distilling apparatus
2363. distilacia
Txevadi narevebis Sedgenilobis mixedviT gansxvavebul fraqciebad dacalkeveba (gamoxda), romelic
siTxisa da masTan wonasworobaSi myofi orTqlis Sedgenilobas Soris gansxvavebas emyareba.
R дистилляция
E distillation
2364. d. / eqstraqciuli
ix. metalurgiuli distilacia.
2365. d. / vakuumuri
gaiSviaTebul atmosferoSi mimdinare distilacia.
R дистилляция / вакуумная
E distillation / vacuum
2366. d. / metalurgiuli, eqstraqciuli distilacia
madnebidan an madnis koncentratebidan aRsadgeni liTonis orTqlis mdgomareobaSi gadayvaniT da Semdgo-
mi kondensaciiT feradi liTonebis miRebis pirometalurgiuli procesi.
R дистилляция / металлургическая
E distillation / metallurgical
2367. d. / fraqciuli
distilaciis procesi, romlis drosac narevidan sxvadasxva duRilis temperaturis mqone ramdenime
fraqcia gamoiyofa.
R дистилляция / фракционная
E distillation / fractional
2368. diuralumini
ix. duralumini
2369. diurark - procesi
fxvnilebis miRebis meTodi, romelic mbrunavi magnituri veliT liTonis nadnobis gafrqvevas emyareba
R дюрарк-процесс
E Dьrark-process
2370. difraqtograma
difraqtometris gadamwodebiT registrirebuli rentgenograma.
R дифрактограмма
E diffractogram
2371. difraqtometri
struqturis saanalizo xelsawyo fotoeleqtruli saionizacio deteqtoriT, romelic sakvlevi obie-
qtis mier ga(n)bneuli rentgenuli, lazeruli da misT. gamosxivebis registraciis saSualebas iZleva.
R дифрактометр
E diffractometer
2372. difraqtometri (dart) / avtomatizebuli rentgenoteqsturuli
teqsturis sakvlevi da polusuri figurebis avtomaturad asagebi difraqtometri.
R дифрактометр / автоматизированный рентгеновский текстурный (ДАРТ)
E diffractometer / automatic X-ray tecsture
2373. difraqcia
kristalebiT an siTxeebisa da airebis molekulebiT sxivebis an nawilakebis ga(n)bneva.
R дифракция
E diffraction
2374. d. / eleqtronebis
eleqtronebis ga(n)bneva, romlis drosac sawyisi konidan damatebiT gadaxrili eleqtronebis konebi aRi-
Zvreba.
R дифракция электронов
E diffraction / electron
2375. d. / neli eleqtronebis
ix. neli eleqtronebis difraqciis meTodi.
2376. d. / rentgenuli sxivebis
nivTierebiT rentgenuli sxivebis maTive talRis sigrZis Seucvlelad ga(n)bneva.
R дифракция рентгеновских лучей
E diffraction / X-ray
2377. difuzia
1. sistemis erTi nawilidan meoreSi nivTierebis spontanuri gadasvlis procesi, romlis Sedegadac fazis
SigniT wonasworuli koncentracia myardeba. 2. Semxeb nivTierebaTa urTierTSeRweva, rac nawilakebis
siTburi moZraobiT aris gamowveuli. mudmiv temperaturaze (rodesac nawilakebze gareSe Zalebi ar
moqmedebs) difuzia mimdinareobs nivTierebis koncentraciis dacemis mimarTulebiT da am nivTierebiT da-
kavebul mTel moculobaSi mas aTanabrebs.
R диффузия
E diffusion
2378. d. / aRmavali
Zabvis (gisosis drekadi deformaciiT) gradientiT ganpirobebuli difuzia. aRmavali difuziis dros di-
fundirebuli komponentis nakadi koncentraciis gradientis zrdis mimarTulebiTaa mimarTuli.
R диффузия / восходящая
E diffusion / uphill
2379. d. / vakansiis (vakansiaSi)
Canacvlebis myar xsnarebSi kvanZTSorisebSi Canergvis atomebis TviTneburi gadaadgileba (difuzia).
R диффузия вакансий
E diffusion / vacancy
2380. d. / zedapiruli
difuzia kristalis SemomsazRvrel Tavisufal zedapirze. igi aqtivaciis energiis dabali sididiTa da
difuziis koeficientis maqsimaluri mniSvnelobiT xasiaTdeba.
R диффузия / поверхностная
E diffusion / surface
2381. d. / kvanZTSorisi
difuziis dros nivTierebis kvanZTSoris gadaadgileba.
R диффузия по междоузлиям
E diffusion / interstitial
2382. d. / konveqciuri
siTxeSi an airSi konveqciiT ganpirobebuli difuzia.
R диффузия / конвективная
E diffusion / convective
2383. d. / marcvalTsasazRvro, marcvalTsasazRvro difuzia
marcvlis sazRvrebze mimdinare difuzia.
R диффузия / зернограничная
E diffusion / grain boundary
2384. difuzia / marcvalTSorisi
ix. marcvalTsasazRvro difuzia.
2385. d. / molekuluri
molekulebis (si)Tburi moZraobiT ganpirobebuli difuzia.
R диффузия / молекулярная
E diffusion / molecular
2386. d. / moculobiTi
difuzia, romelic marcvlis (sxeulis) mTel moculobaSi vrceldeba.
R диффузия / объёмная
E diffusion / volume; diffusion / lattice
2387. d. / turbulenturi
siTxis an airis turbulenturi moZraobisas mimdinare konveqciuri difuzia.
R диффузия / турбулентная
E diffusion / turbulent
2388. difuzori
1. naWrovani kir-boqsitis kazmis cxoburas gamdinare gamotutvis danadgari Tixamiwis warmoebaSi. 2.
saqSenis an milgayvanilobis gafarToebuli nawili.
R диффузор
E diffusier
2389. dn - procesi
ix. porciuli vakuumireba.
2390. dnoba
1. masalis (madnebis, koncentratebis, liTonebis) gadamuSavebis pirometalurgiuli procesi, romelic
kazmis sruli gadnobiT da nadnobis or Sred (liToni da wida, liToni da Staini) dayofiT mimdinareobs.
2. dnobis procesis erTjeradi cikli. 3. dnobis procesis Sedegad miRebuli produqti.
R плавка
E heat; melting; smelting
2391. d. / avtogenuri
sulfiduri koncentratebis dnoba (1), romlis drosac maT gasadnobad aucilebeli (saWiro) siTbo
sulfidebis gogirdis Jangvis Sedegad miiReba.
R плавка / автогенная
E smelting / autogenous
2392. d. / arekvliTi
amrekl RumelSi Catarebuli liTonebisa da Senadnobebis dnoba (1).
R плавка / отражательная
E smelting / reverberatory
2393. d. / aRdgeniTi
madnuri dnoba, romlis drosac liToni oqsiduri naerTebis naxSirbadiani aRmdgenebis meSveobiT miiReba,
xolo fuWi qani widaSi gadadis.
R плавка / восстановительная
E smelting / reduction
2394. d. / brZmeduli
brZmedis procesiT Tujisa da feroSenadnobebis miReba.
R плавка / доменная
E smelting / blast-furnace
2395. d. / garnisaJuli
dnoba (1) garnisaJze, romelic Txevadi liTonis an widis Rumlis amonagTan an liTonuri formis (ti-
geli) kedlebTan urTierTqmedebis Tavidan asacileblad tardeba.
R плавка / гарнисажная
E smelting / autocrucible
2396. d. / damleqi
dnoba (1), romelic rkiniT tyviis misi sulfididan gamoZevebis reaqcias da tyviis Rumlis qvedze daleq-
vas efuZneba.
R плавка / осадительная
E process / precipitation
2397. d. / damyofi
spilenZ-nikelis fainStainebis gadamuSaveba Na2S-is arsebobisas, romelic siTxis or Sred gayofas
emyareba. zeda Sre daaxloebiT 90% spilenZs Seicavs, xolo qveda _ 95% Ni -s.
R плавка / разделительная
E smelting / top-and-bottom; process / Orford
2398. dnoba / daxurulsakerZiani
rkalur RumelSi feroSenadnobebis dnoba (1), rodesac sakerZis (2) zedapiri myari kazmiTaa dafaruli.
R плавка с закрытым колошником
E smelting / closed-top
2399. d. / eleqtronul-sxivuri
eleqtronul-sxivur RumlebSi kompaqturi namzadebis an fxvieri masalebis dnoba.
R плавка / электронно-лучевая
E melting / electron-beam (bombardment)
2400. d. / vakuumuri
vakuumur RumlebSi Catarebuli liTonebisa da Senadnobebis dnoba (1).
R плавка / вакуумная
E melting / vacuum
2401. d. / vakuumur-induqciuri
vakuumur-induqciur RumlebSi Catarebuli liTonebisa da Senadnobebis dnoba (1).
R плавка / вакуумно-индукционная
E melting / vacuum-induction
2402. d. / zonuri, zonuri gadakristaleba
rafinirebis meTodi, romelic viwro gamdnari zonis, gasawmendi liTonis an Senadnobis myari Reros
gaswvriv gadaadgilebaSi mdgomareobs. meTodi sxvadasxva elementis erTi da imave masalis myar da
Txevad fazebSi sxvadasxvagvar xsnadobas emyareba. es meTodi sufTa liTonebisa da naxevargamtarebis,
monokristalebisa da sxvaTa misaRebad gamoiyeneba.
R плавка / зонная
E melting / zone
2403. d. / Txevad abazanaSi
1. Txevad mdgomareobaSi rkinis pirdapiri miRebis procesi, romelic Jangbadis intensiuri gaqrevisas,
widis SreSi rkinamadniani masalebis naxSirbadiT aRdgenaSi mdgomareobs. 2. avtogenuri dnoba, romlis
drosac sulfidur koncentrats nadnobSi damJangav airTan erTad uberaven; gamoiyeneba spilenZis
warmoebaSi.
R плавка в жидкой ванне
E smelting / liquid bath
2404. d. / kivceturi, kivceti
dnoba (1) Setivtivebul mdgomareobaSi dnobisa da ciklonuri dnobis principebis SeTvasebiT; es procesi
spilenZisa da polimetalebis koncentratebis gadamuSavebisas gamoiyeneba.
R КИВЦЕТ-плавка
E KIVCET-melting
2405. d. / konverteruli
foladis an Stainis miReba konverteris procesiT.
R плавка / конвертерная
E operation / converter
2406. d. / koncentratze
ix. koncentraciuli dnoba.
2407. d. / koncentraciuli, dnoba koncentratze
amrekl RumelSi koncentratebidan mJangav atmosferoSi Catarebuli Stainze dnoba.
R плавка / концентрационная
E smelting / concentration
2408. d. / liTonTermuli
liTonTermul (metaloTermul) principze dafuZnebuli dnoba (1).
R плавка / металлотермическая
E melting / metallthermal
2409. d. / likvaciuri
dnoba, romlis drosac siTxis Semadgeneli fazebis kuTr wonebs Soris sxvaobis gamo heterogenuli (Sre-
obrivi) nadnobi miiReba.
R плавка / ликвационная
E smelting / segregation
2410. d. / madanTermuli
madnebis dnoba (1) im siTboTi, romelic sakazme masalebis dnobisas warmoqmnili widis nadnobSi denis ga-
tarebisas gamoiyofa.
R плавка / рудно-термическая
E melting / ore-thermal
2411. dnoba / madnuri
madnebidan liTonis misaRebad Catarebuli dnoba.
R плавка / рудная
E smelting / ore
2412. d. / martenuli
foladis miReba martenis procesiT.
R плавка / мартеновская
E process / open-hearth; process / Simens-Martin
2413. d. / mduRare SreSi
dnoba mduRare Sris RumelSi, sadac siTbos gadamtanad haeris nakadSi Setivtivebuli myari nawilakebi
gamoiyeneba.
R плавка в кипящем слое
E smelting / fluid-bed
2414. d. / naxevrad pirituli
Saxtur RumlebSi spilenZis pirituli madnebis, kvarcis flusTan da kirqvis narevSi piritis Sem-
cirebuli (< 70%) Semcvelobisas da kazmis masis 10-12% raodenobis koqsis damatebisas gadamuSaveba.
R плавка / полупиритная
E smelting / semipyritic
2415. d. / pirituli
Saxtur RumlebSi spilenZis pirituli madnebis kvarcTan da kirqvasTan narevis koqsis daumateblad an
mcire raodenobis (2-4%) koqswvrilas damatebiT gadamuSaveba.
R плавка / пиритная
E smelting / pyritic
2416. d. / plazmuri
plazmur-rkalur an plazmur-induqciur RumlebSi liTonebisa da Senadnobebis gamodnoba.
R плавка / плазменная
E melting / plasma
2417. d. / Jangbadkonverteruli
Jangbadis konverterSi foladis dnoba (1).
R плавка / кислородно-конвертерная
E operation / oxygen-converter
2418. d. / JangbadSetivtivebuli
ix. finuri dnoba.
2419. d. / JangbadCiraRdniani
dnoba (1) Setivtivebul mdgomareobaSi Jangbadis berviT.
R плавка / кислородно-факельная
E melting / oxygen-flame
2420. d. / JangviTi
mJangav atmosferoSi Catarebuli dnoba (1).
R плавка / окислительная
E smelting / oxidizing
2421. d. / reaqciuli
dnoba (1), romlis drosac liTons misive oqsidisa da sulfidis urTierTqmedebis Sedegad iReben.
R плавка / реакционная
E smelting / reaction
2422. d. / sarafinirebeli
liTonebisa da Senadnobebis minarevebidan gasawmendad Catarebuli dnoba (1).
R плавка / рафинировочная
E fusion / refining
2423. d. / spilenZgogirdiani
gogirdis misaRebad maRalgogirdiani pirituli madnebis dnoba Rumlis airebis damuSavebis kom-
binaciiT.
R плавка / медно-серная
E melting / copper-sulphuric
2424. d. / finuri, JangbadSetivtivebuli dnoba
450-500°C-mde gaxurebuli Jangbadhaeris berviT Setivtivebul mdgomareobaSi liTonebis sulfidebis
avtogenuri dnoba(1). gamoiyeneba spilenZis misaRebad.
R плавка / финская
E smelting / Finnish
2425. d. / RiasakerZiani
rkalur RumlebSi feroSenadnobTa dnoba (1), rodesac kazmis sruli gadnobis Semdeg sakerZis (2) ze-
dapiri widis nadnobia.
R плавка с открытым колошником
E smelting / open-top
2426. dnoba / Saxturi
ferad metalurgiaSi (ZiriTadad) pirveladi (Savi) tyviis, spilenZis, spilenZisa da nikelis Stainis
gamosadnobad Saxturi tipis RumelSi Catarebuli dnoba.
R плавка / шахтная
E heat / shaft furnace
2427. d. / Sekvecili
Saxtur RumlebSi, spilenZ-gogirdis nadnobis kvarcis flusTan, kirqvasa da koqsTan SednobiT spilenZiT
gamdidrebuli (25-40% Cu) Stainis miRebis xerxi.
R плавка / сократительная
E smelting / concentrating
2428. d. / Setivtivebul mdgomareobaSi
1. liTonebis sulfidebis avtogenuri dnoba Rumlis maRal temperaturamde gaxurebul sadnob sivrceSi
SemTbari haeris an Jangbadis nakadSi maTi SeberviT. 2. eleqtromagnitur velSi Setivtivebuli mcire
masis mqone liTonis dnoba da dayovneba.
R плавка во взвешенном состоянии
E smelting / flash; smelting / suspension; melting / levitation
2429. d. / Stainze
dnoba (1), madnidan liTonis naxevarproduqtis saxiT amoReba, romelsac Staini ewodeba. gamoiyeneba
spilenZisa da nikelis warmoebaSi.
R плавка на штейн
E smelting / matte
2430. d. / cecxliT
ix. cecxliT rafinireba.
2431. d. / ciklonuri
dnoba, romelic ciklonur RumelSi Jangbadis nakadSi Seberili liTonebis sulfidebis grigalur
gadnobas emyareba.
R плавка / циклонная
E smelting / cyclone
2432. dnobadoba / widis
widis maxasiaTebeli, romelic ganisazRvreba siTbos im raodenobiT, romelic 1kg myari widis gasa-
dnobadaa saWiro.
R плавкость шлака
E fusibility
2433. dozatori
Txevadi an fxvieri masalebis moculobiTi an woniT dozirebis mowyobiloba.
R дозатор
E batcher; feeder
2434. dozireba
Txevadi an fxvieri masalebis saerTo raodenobidan mocemuli moculobis an masis gamoyofis procesi.
R дозирование
E weighing; dosing; metering
2435. doli
cilindris (zogjer konusis) formis mqone manqanebis, meqanizmebis, aparatebis detali.
R барабан
E block; drum
2436. d. / adidvis, doluri tipis adidvis dgani
dolis saxiT Sesrulebuli adidvis dgani erTjeradi adidvisaTvis, romelSic sawevi da mimRebi
mowyobilobaa SeTavsebuli.
R барабан / волочильный
E block / draw(ing)
2437. d. / gamwmendi
wvrili sxmulebis (maTi urTierTxaxunisas) gasawmendi da imave sxmulebidan kopebis mosacilebeli ci-
lindruli formis mowyobiloba RerZis horizontaluri ganlagebiT.
R барабан / галтовочный
E block / tumbling
2438. d. / mimRebi
amdidavi dganis dolis saxis mimRebi mowyobiloba.
R барабан / приёмный
E block / take-up
2439. d. / sarecxi
madnis gasarecxi, cxauriani an mTliani zedapiris mqone, cilindruli an konusuri formis mbrunavi
doli.
R бутара
E drum / washing; trammel / sizing (washing)
2440. doli / saxvevelas
saxvevelas muSa organo, romelsac cilindris forma da RerZis vertikaluri an horizontaluri
mdebareoba aqvs.
R барабан моталки
E block / reel
2441. d. / saxvev-saWimi
ix. doliani saxvevela.
2442. d. / Semrevi
8 m-mde sigrZisa da 3.2 m-mde diametris mqone mbrunavi doli, romelic aglokazmis komponentebisa da
nabrunis pirveladi SerevisaTvis (mtvrianobis gamoricxvis mizniT wylis mcire danamatiT) gamoiyeneba.
R барабан / смесительный
E drum / mixing
2443. dol-magundavebeli
datenianebuli aglokazmis dasagundavebeli mbrunavi doli 12.5 m sigrZis da 3.2 m diametrisa.
R барабан-окомкователь
E drum / nodulising
2444. dolomiti
MgCO3 · CaCO3 Sedgenilobis minerali, cecxlgamZle masalebis warmoebis nedleuli.
R доломит
E dolomite
2445. domeni / magnituri
feromagnitur masalebSi gajerebamde spontanurad damagnitebuli ubnebi, romlebSic atomebis magnituri
momentebi erTi mimarTulebiTaa orientirebuli da romlebadac masala nawevrdeba kiuris temperaturis
qveviT
R домен / магнитный
E domain / magnetic
2446. domenebi
feromagnetikSi TviTneburi damagnitebis areebi, romlebSic atomebis magnituri momentebi erTi mimar-
TulebiTaa orientirebuli.
R домены
E domains
2447. donesazomi
brZmedSi sakazme masalebis donis sazomi mowyobiloba.
R уровнемер
E level gauge; level indicator
2448. dornamosaZrobi
glinvis Semdeg milidan dornis amosaZrobi meqanizmi.
R дорноизвлекатель
E stripper (extractor) / bar
2449. dorni (piligrimuli dganis samarTuli)
1. milsaglinavi dganis teqnologiuri instrumenti, romelic milis siRruis dasaformeblad da moce-
muli geometriuli zomebis misakuTvneblad gamoiyeneba. 2. wyliT sacivebeli mTliani an Sedgenili
liTonuri Rero, romelic eleqtrowiduri gadadnobis, uwyveti Camosxmis da a. S. meTodebiT Rru liTo-
nuri namzadebis misaRebad gamoiyeneba.
R дорн
E mandrel
2450. dornsaWeri
kristalizatorSi dornis samuSao mdgomareobaSi dasayenebeli da dasamagrebeli sayrdeni konstruqcia.
R дорнодержатель
E steadier / bar
2451. draga
mcuravi samTo-gamamdidrebeli nageboba mowyobilobebis kompleqsiT, romlis daniSnulebac gawylo-
vanebuli sasargeblo wiaRiseuli sabados damuSaveba da misgan Zvirfasi komponentebis (oqro, platina,
kala, almasi da sxv.) amoRebaa.
R драга
E drag; dredge
2452. drekadoba
sxeulis unari, masze garegani Zalis moqmedebis Sewyvetis Semdeg Tavisi sawyisi forma da moculoba an
mxolod moculoba aRidginos.
R упругость
E elasticity; pressure
2453. drekadoba / disociaciis
gazis wonasworuli wneva qimiuri naerTis disociaciisas, romelsac Tan axlavs gazis gamoyofa.
R упругость диссоциации
E pressure / dissociation
2454. d. / orTqlis
gansazRvrul temperaturaze nivTierebis orTqlis parcialuri wneva.
R упругость пара
E pressure / vapour
2455. dresireba, sworeba
civi glinva mcire moWimvebiT, romelic Siga Sreebis deformaciis gareSe liTonis zedapiruli Sris
ganmtkicebas uzrunvelyofs.
R дрессировка
E rolling / skinpass (temper)
2456. drk - procesi
madnis (gundebis) myari naxSirbadiT aRdgeniT Rrublovani rkinis miReba mbrunav milisebr RumelSi,
romelSic aRmdgenad da saTbobad naxSiri gamoiyeneba.
R ДРК-процесс
E process / Direct Reduction Corp; DRC-process
2457. dro / austenitizaciis
austenitizaciis dro, romelic saWiroa SenadnobebSi (naxSirbadian, legirebul) gaxurebisas austenitis
pirveladi Canasaxebis warmoqmnidan srul gardaqmnamde, misi homogenizaciis CaTvliT.
R время аустенитизации
E time / austenitizing
2458. d. / gamodinebis
fxvnilis denadobis maxasiaTebeli; igi ganisazRvreba im droiT, romelic standartul pirobebSi gansaz-
Rvruli raodenobis fxvnilis dakalibrebul naxvretebSi gamodinebisTvisaa saWiro.
R время истечения
E time (lapse) / outflow
2459. d. / gacivebis, gacivebis xangrZlivoba
dro, romelic mocemuli teqnologiuri procesiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri temperaturidan
(daniSnulebis Sesabamisi Tvisebebis misaRwevad) aucilebel minimalur temperaturamde gasacivebladaa
saWiro.
R время охлаждения
E time / cooling
2460. d. / gaxurebis, gaxurebis xangrZlivoba
dro, romelic mocemul temperaturamde (nakeTobis) gasaxureblad da am temperaturaze (zedapirsa da
guls Soris temperaturis gaTanabrebis mizniT) dasayovnebladaa aucilebeli.
R время нагрева
E time / heating up; time / heating
2461. d. / daazotebis
teqnologiuri procesiT gaTvaliswinebuli daazotebuli Sris sisqis misaRebad maqsimalur tempe-
raturamde gasaxureblad da am temperaturaze dasayovneblad aucilebeli dro.
R время азотирования
E time / overall nitriding
2462. d. / daZvelebis, daZvelebis xangrZlivoba
dro, romelic nakeTobis daZvelebis temperaturamde gasaxureblad da am temperaturaze izoTermuli
dayovnebisTvisaa aucilebeli.
R время старения
E time / ageing
2463. dro / molbobis
namzadebisa da naxevarfabrikatebisadmi wayenebuli moTxovnebis misaRwevad aucilebel (struqturisa da
Tvisebebis Sesacvlelad saWiro) maqsimalur temperaturemde gasaxurebeli, am temperaturaze dayov-
nebisa da teqnologiuri procesiT gaTvaliswinebuli gacivebis drois erToblioba.
R время отжига
E time / annealing
2464. d. / temperaturis gaTanabrebis
1. nakeTobis mTel moculobaSi mocemuli temperaturis misaRwevad sakmarisi xangrZlivobiT gaxureba mas
Semdeg, roca misi zedapiri aRniSnul temperaturas miaRwevs. 2. nakeTobis (liTonis) mTel moculobaSi
Tanabari temperaturis misaRwevi dro.
R продолжительность выравнивания температуры
E time / temperature equalizing
2465. d. / wrTobis, wrTobis xangrZlivoba
nakeTobis wrTobis maqsimalur temperaturamde gaxurebis, am temperaturaze dayovnebisa da teqnolo-
giuri procesiT gaTvaliswinebuli drois erToblioba.
R время закалки
E time / quench
2466. drosel-safari (droseluri safari)
safari, romlis daniSnulebacaa arxis kveTis SemcirebiT airis an siTxis wnevis daweva.
R заслонка / дроссельная
E butterfly valve
2467. drosi, namwvi
ix. anarTmevi (qafis moxda).
2468. dubleti
speqtris urTierTaxlos ganlagebuli xazebis wyvili.
R дублет
E doublet
2469. dumpkari
gantvirTvis (daclis) meqanizmiT aRWurvili madnis gadasazidi sarkinigzo vagoni.
R думпкар
E car / dump; wagon / tipper
2470. dupleqs-procesi
liTonebisa da Senadnobebis warmoebis teqnologiuri procesi, igi or sxvadasxa agregatSi
TanamimdevrobiT mimdinareobs.
R дуплекс-процесс
E duplexing
2471. durali
ix. duralumini.
2472. duralumini, diuralumini, durali
daZvelebadi, deformirebadi Senadnobi aluminis fuZeze, romelic 2.2-5.2% Cu-s, 0.2-2.7% Mg-s, 0.2-1.0%
Mn-s Seicavs.
R дуралюмин
E duralumin
2473. duRili
siTxeSi orTqlis buStebis warmoqmnis da zrdis procesi, an gaxurebis zedapiridan orTqlis apkis
warmoqmnis Sedegad siTxis orTqlSi intensiuri gadasvla.
R кипение
E boil(ing)
2474. d. / airbuStovani
gamdnari liTonis zedapiridan airis umciresi buStebis gamoyofa.
R кипение / пузырьковое
E boiling / bubble
2475. d. / liTonis
gamdnari liTonis moculobidan airis umciresi buStebis gamoyofa.
R кипение металла
E boiling / metal
2476. d. / madnuri
martenis RumelSi foladis dnobis periodi, rodesac liTonis duRili rkinis madnis damatebisas
mimdinareobs.
R кипение / рудное
E boiling / ore
2477. duRili / sufTa
martenis RumelSi foladis dnobis periodi, rodesac liTonis duRili damJangvelis damatebis gareSe
mimdinareobs.
R кипение / чистое
E boiling / pure

e
2478. egzoairi
ix. egzoTermuli atmosfero.
2479. egzogenuri
garegani warmoSobis, garegani mizezebiT gamowveuli (mag., gareSe sxeulis CanarTi).
R экзогенный
E exogenous
2480. egzoTermuli
qimiuri reaqcia, romelic siTbos gamoyofiT mimdinareobs.
R экзотермический
E exothermic
2481. edr - procesi
Saxtur RumelSi rkinis pirdapiri miRebis meTodi, romelic saTbobis konversiisaTvis naxSirsa da eleq-
troenergias iyenebs.
R ЭДР-процесс
E process / Electrothermal Direct Reduction; EDR-process
2482. evdialiti
minerali, cirkoniumis rTuli silikati, cirkoniumis madani.
R эвдиалит
E eudialyte
2483. evropiumi
qimiuri elementi, Eu, atomuri masa = 151.96; miekuTvneba iSviaT miwaTa metalebis (liTonebis) jgufs. tdn
826°C; gamoiyeneba birTvul reaqtorebSi neitronebis STamnTqmelad.
R европий
E europium
2484. evteqtika
ori (an meti) fazis narevi (arameqanikuri), romelSic fazaTa Soris rTuli fizikur-qimiuri
urTierTqmedeba SeiniSneba. igi Semadgeneli fazebis erToblivi kristalizaciis procesSi warmoiqmneba
da mudmivi Sedgeniloba aqvs. fazaTagan erT-erTi wamyvania, xolo meore - mimyoli. maTi kristalizacia
mimdinareobs Zlieri dendrituli ganStoebebiT, romelTa totebic erTmaneTSi mWidrodaa ga-
daxlarTuli.
R эвтектика
E eutectic
2485. e. / mimarTuli
evteqtika, romelSic erT-erTi fazis kristalebs wagrZelebuli (svetis) forma aqvs da kristalizaciis
procesis dros siTbos arinebis Tanmxvedri mimarTulebiTaa orientirebuli.
R эвтектика / направленная
E eutectic / aligned (oriented)
2486. e. / ormagi
ori fazisagan Sedgenili evteqtika.
R эвтектика / двойная
E eutectic / binary (two-component)
2487. e. / sammagi
sami fazisagan Sedgenili evteqtika.
R эвтектика / тройная
E eutectic / ternary (three-component)
2488. e. / spiraluri
evteqtika, evteqtikuri kolonia, romelic ori fazisagan Sedgenil orSrian pakets warmoadgens da
mikroskopiuli kvlevisas spiralis saxe aqvs.
R эвтектика / спиральная
E eutectic / spiral
2489. evteqtika / sferoliTuri
evteqtika, evteqtikuri kolonia, romelsac sferuli forma aqvs.
R эвтектика / сферолитная
E eutectic / spherulite
2490. e. / ConCxisebri
evteqtika, romelSic erT-erTi fazis kristalebs dendrituli forma aqvs.
R эвтектика / скелетная
E eutectic / skeleton
2491. evteqtoidi
ori fazis narevi (arameqanikuri), romelSic fazaTa Soris rTuli fizikur-qimiuri urTierTqmedeba Sei-
niSneba. igi warmoiqmneba myari xsnaris daSlis Sedegad, rasac Tan axlavs komponentTa atomebis
mniSvnelovani difuziuri gadanawileba.
R эвтектоид
E eutectoid
2492. ezo (teqn.)
dawesebulebis sawarmoo ubnebis dasaxeleba.
R двор
E yard
2493. e. / madnis
metalurgiuli qarxnis teritoriis ubani, romelic sakazme masalebis ZiriTadi maragis sawyobad aris
gamoyofili.
R двор / рудный
E stockyard
2494. e. / maRaros
WaurTan axlos samTo gvirabebis erToblioba, romelic miwisqveSa meurneobis momsaxurebisa da mTavar
satumbav da saventilacio gvirabebTan SesaerTeblad gamoiyeneba.
R двор / рудничный
E shaft bottom (station)
2495. e. / sakazme
sakazme masalebis Sesanaxad gankuTvnili metalurgiuli qarxnis teritoriis ubani.
R двор / шихтовый
E stockyard
2496. e. / samsxmelo
brZmedis saamqros uSualod RumelTan ganlagebuli nawili, romelic Tujisa da widis gamoSvebis
samuSaoebis Casatareblad gamoiyeneba.
R двор / литейный
E yard / casting
2497. e. / jarTis
metalurgiuli qarxnis teritoriis ubani, romelic jarTis Sesagroveblad da dnobisTvis mosamzadeb-
lad gamoiyeneba.
R двор / скрапной
E yard / scrap
2498. ekvivalenti / elementis qimiuri
elementis masa (naxSirbaderTeulebSi gamosaxuli), romelic wyalbadis erT atomur an Jangbadis
atomuri masis naxevars SeuerTdeba an Caenacvleba.
R эквивалент элемента / химический
E equivalent of element / chemical
2499. e. / eleqtroqimiuri
nivTierebis raodenoba, romelic eleqtrolitSi 1 kuloni denis gatarebisas eleqtrodebze qimiur
gardaqmnas eqvemdebareba.
R эквивалент / электрохимический
E equivalent / electrochemical
2500. e. / muSaobis siTburi
fizikuri sistemis Sinagani energiis zrdisas siTbos is raodenoba, romelic energetikulad erTeuli
muSaobis ekvivalenturia.
R эквивалент работы / тепловой
E equivalent of work / thermal
2501. e. / naxSirbadis
foladis SeduRebadobis maCvenebeli, romelic gamoisaxeba naxSirbadis dayvanili SedgenilobiT folad-
Si molibdenis, qromis, manganumis, siliciumisa da sxva austenitis mdgradobis asamaRlebeli ele-
mentebis koncentraciebis jamTan. SeduRebadobas axasiaTeben naxSirbadis ekvivalentis sididiT: Cekv =
C + (Mn/6) + (Cr + Mo+V) /5+(Ni + Cu)/5, rac naklebia Cekv, miT ukeTesia SeduRebadoba. samSeneblo folade-
bisaTvs Cekv = 0.45  0.48.
R эквивалент / углеродный
E equivalent / carbon
2502. ekvivalenti / nikelis
legirebul koroziamedeg foladebSi austenitis stabilurobis maCvenebeli, romelic gamoisaxeba ni-
kelis dayvanili SedgenilobiT foladebSi nikelis, naxSirbadis, azotis da sxva austenitwarmomqmneli
elementebis koncentraciebis jamTan.
R эквивалент / никелевый
E equivalent / nickel
2503. e. / siTbos meqanikuri
Tbomimocvlisas gadacemuli erTeuli siTbos ekvivalenturi muSaobis raodenoba.
R эквивалент теплоты / механический
E equivalent of heat / mechanical
2504. e. / (si)Tburi
nivTierebis (saTbobis, kazmis) daJangvisas gamoyofili siTbos raodenoba, romelic SeiZleba gamoye-
nebuli iqnes RumelSi teqnologiuri procesis Casatareblad.
R эквивалент / тепловой
E equivalent / thermal (heat)
2505. e. / qromis
foladebSi kristalizaciisas an ganmeorebiT gaxurebisas (upiratesad koroziamedegi) ferituli
struqturis formirebisadmi midrekilebis maCvenebeli, romelic gamoisaxeba qromis dayvanili Sedge-
nilobiT foladSi siliciumis, aluminis, molibdenisa da sxva feritwarmomqmneli elementebis koncen-
traciebis jamTan.
R эквивалент / хромовый
E equivalent / chrome
2506. ekologia
biologiuri mecniereba, romelic mcenareuli da cxoveluri organizmebis urTierTkavSirs da gare-
mosTan maT damokidebulebas Seiswavlis.
R экология
E ecology
2507. e. / metalurgiuli
metalurgiuli mecnierebis ganyofileba, romelic metalurgiis garemosTan urTierTmoqmedebas, meta-
lurgiuli warmoebis organizacias da metalurgiis garemosTan Tanaarsebobas Seiswavlis (misi mTavari
mizania, daamuSaos iseTi metalurgiuli procesebi, romlebic garemos maqsimalurad daindobs).
R экология / металлургическая
E environment control at steel and non-ferrous metals plants & works
2508. ekrani / damcavi
gamosxivebis pirdapiri zemoqmedebis asacilebeli mowyobiloba.
R экран / защитный
E shield
2509. elevatori
konveieri tvirTis vertikaluri mimarTulebiT transportirebisaTvis.
R элеватор
E elevator; hoist; conveyer
2510. elementi
ix. elementebi.
2511. e. / austenitmastabilizebeli, gama-mastabilizebeli elementi
malegirebeli elementi, romelic austenitis mdgradobas zrdis.
R элемент / аустенитообразующий
E element / austenite-stabilizing; element / gamma-stabilizing; former / austenite
2512. elementi / austenitwarmomqmneli
malegirebeli elementi, romelic rkinis fuZis SenadnobebSi austenitis arsebobis temperaturul ares
afarToebs.
R элемент / аустенитообразующий
E element / austenite-forming
2513. e. / bmuli
nadnobSi an myar SenadnobSi qimiurad bmul mdgomareobaSi myofi elementi.
R элемент / связанный
E element / bound
2514. e. / galvanuri
denis qimiuri wyaro, romelSic eleqtruli energia JangviT-aRdgeniTi reaqciis qimiuri energiis pir-
dapiri gardaqmniT gamoimuSaveba.
R элемент / гальванический
E cell / galvanic; cell / electric(al); cell / voltaic
2515. e. / gama-mastabilizebeli
ix. austenitmastabilizebeli elementi.
2516. e. / gamxurebeli
ix. gamxurebeli.
2517. e. / gaxsnili
liTonis an Senadnobis Txevad an myar xsnarSi atomur an ionur mdgomareobaSi arsebuli elementi.
R элемент / растворённый
E element / solute
2518. e. / diferencialuri aeraciis
koncentraciuli koroziuli elementi, romelSic Jangbadi koroziul agentad gvevlineba.
R элемент дифференциальной аэрации
E element of differential aeration
2519. e. / karbidwarmomqmneli
karbidis warmoqmnis unaris mqone malegirebeli elementi.
R элемент / карбидообразующий
E element / carbide-forming
2520. e. / koncentraciuli koroziuli
koroziuli elementi, romelSic potencialTa sxvaoba eleqtrodebis siaxloves koroziuli agentis
koncentraciebSi sxvaobis Sedegad warmoiqmneba.
R элемент / концентрационный коррозионный
E cell / concentrated corrosion
2521. e. / koroziuli
koroziul sistemaSi galvanuri elementi, romelSic erT-erT eleqtrods is liToni warmoadgens, ro-
melic korozias ganicdis.
R элемент / коррозионный
E cell / corrosion
2522. e. / nitridwarmomqmneli
nitridis warmoqmnis unaris mqone malegirebeli elementi.
R элемент / нитридообразующий
E element / nitride-forming; former / nitride
2523. e. / struqturis
struqturis Semadgeneli nawili (martivi nivTiereba), romelic Cveulebrivi qimiuri meTodiT Semad-
genel nawilebad ar daiSleba.
R элемент структуры
E constituent / structural
2524. e. / feritmastabilizebeli
malegirebeli elementi, romelic feritis mdgradobas zrdis.
R элемент / ферритостабилизирующий
E element / ferrite-stabilizing; element / alpha-stabilizing; former / ferrite
2525. e. / feritwarmomqmneli
malegirebeli elementi, romelic rkinis fuZis SenadnobebSi feritis arsebobis temperaturul ares
afarToebs.
R элемент / ферритообразующий
E element / ferrite-forming
2526. elementi / qimiuri
martivi da rTuli sxeulebis Semadgeneli nawili, romelic birTvis erTnairi muxtis mqone atomTa
erTobliobisagan Sedgeba.
R элемент / химический
E element / chemical
2527. e. / Canergvis
myar xsnarSi gaxsnili elementi, romelic gamxsnelis kristaluri gisosis kvanZebs Sorisaa
ganlagebuli.
R элемент внедрения
E element / interstitial
2528. elementebi, elementi
atomebi, romelTac atombirTvis erTnairi muxti aqvT.
R элементы
E elements / chemical
2529. e. / ga(n)bneuli
qimiuri elementebis jgufi (Rb, Cd, Cs, Ce, Ga, In, Tl, Ge, Hf, V, Se, Te, Re), romelic bunebaSi sxvadasxva
mineralebSi minarevebis saxiT gvxvdeba. isini sxva liTonebis madnebidan an sasargeblo wiaRiseulidan
TanamimdevrobiT moipoveba.
R элементы / рассеянные
E elements / disperse
2530. e. / gardamavali
qimiuri elementebis jgufi, romelic Siga eleqtronuli garsis dausruleblobiT xasiaTdeba.
R элементы / переходные
E elements / transition(al)
2531. e. / TviTnabadi
qimiuri elementebi, romlebic bunebaSi met-naklebad mdgradi saxiT moipoveba.
R элементы / самородные
E elements / native
2532. e. / iSviaTi
daaxloebiT 60 qimiuri elementis pirobiTi dasaxeleba, romelTa Sorisaa iSviaTi liTonebi da
inertuli airebi.
R элементы / редкие
E elements / rare
2533. e. / iSviaT miwaTa
ix. iSviaT miwaTa liTonebi.
2534. e. / likvaciis unaris mqone
qimiuri elementebi, romelTa ganawilebis koeficienti Txevad da myar fazebs Soris kristalizaciis
procesSi erTze metia.
R элементы / ликвирующие
E elements / liquation
2535. e. / malegirebeli
sasurveli Tvisebebis misaRebad SenadnobSi specialurad Setanili elementi.
R элементы / легирующие
E elements / alloying
2536. e. / saamorfizebeli
elementebi (bori, naxSirbadi, siliciumi, fosfori), romlebic xels uwyobs liTonebis amorful
mdgomareobaSi miRebas.
R элементы / аморфизирующие
E elements / amorphizing
2537. e. / transuranuli
jgufi yvela qimiuri elementisa, romelic periodul sistemaSi uranis Semdeg modis.
R элементы / трансурановые
E elements / transuranium
2538. e. / qalkofiluri
sulfiduri madnebis Semadgeneli 19 elementi, romlebic norvegieli geoqimikosis v. goldSmidtis mier
Semdegnairadaa klasificirebuli: S, Cu, Zn, Ga, Ge, As, Se, Ag, Cd, In, Sn, Sb, Te, Au, Hg, Tl, Pb, Bi, Po.
R элементы / халькофильные
E elements / chalcophile
2539. e. / Casatanebeli
presformaSi an kafsulaSi fxvnilis Cayramde moTavsebuli mosacilebeli liTonuri an keramikuli
detalebi, romlebic fxvnilovani wnexilis rTul, gare an Siga konfiguracias ayalibebs.
R элементы / закладные
E elements / filling-in
2540. elementebi / ZiriTadi (wamyvani)
gadasamuSavebeli Senadnobebis komponentebi, romlebic am Senadnobebis foladebsa da SenadnobebSi
(legirebisaTvis) Setanis safuZvelia.
R элементы / ведущие
E elements / principal
2541. elferebi / amoWmis
naglinis zedapiris defeqti muqi da naTeli, mqrqali da bzinvare ubnebis monacvleobiT; defeqti
maRallegirebuli an araTanabrad civnaWedi liTonis araTanabari daJangviT da amoWmiT warmoiqmneba.
R оттенки травления
E tints / oxidation
2542. eleqtrobrZmedi
rkinis madnidan Tujis gamosadnobi rkaluri Rumeli.
R печь / электродоменная
E furnace / electric-reduction
2543. eleqtrogadatana
ix. eleqtrodifuzia.
2544. eleqtrogamotutva
gamotutva _ “madani-xsnari” _ sistemaze eleqtruli denis zeddebiT.
R электровыщелачивание
E leaching / electrical
2545. eleqtrogamtaroba, eleqtruli gamtaroba
1. sxeulis unari eleqtruli velis zemoqmedebiT eleqtruli denis gatarebisa. 2. fizikuri sidide, ro-
melic am unars axasiaTebs.
R электропроводность
E conduction / electrical; conductance; conductivity
2546. e. / kuTri
nivTierebis unari, romelic gamtaris eleqtrogamtareblobis, gamtaris ganivkveTis farTobis sigrZis
namravlTan fardobis tolia.
R электропроводность / удельная
E (electrical) conductivity
2547. eleqtrogaprialeba
eleqtroliziT masalis zedapiris sarkul bzinvarebamde damuSaveba.
R электрополирование
E electrobrightening; electropolishing
2548. eleqtrogamxurebeli
ix. eleqtruli gamxurebeli.
2549. eleqtrogarRveva
eleqtrowiduri gadadnobiT miRebuli zodis defeqti widiT Sevsebuli siRruis saxiT, romelic
radialurad misi zedapiridan siRrmisaken vrceldeba.
R электропробой
E break-down / electrical
2550. eleqtrogaxureba
ix. eleqtruli gaxureba.
2551. e. / kontaqturi
gaxureba siTbos Sinagani wyaroTi. procesi uSualod nakeTobaSi denis gatarebiT mimdinareobs. am dros
siTbo TviT liTonSi generirdeba.
R электронагрев / контактный
E heating / resistance
2552. eleqtroglinva
liTonuri masalebis glinvisa da cxeli kontaqturi gaxurebis erTdrouli procesi. deformaciisaTvis
namzadis gaxureba denis gatarebiT uSualod deformaciis keraSi, keris win an kombinirebuli sqemiT
(glinisagan arTmeuli siTbos kompensirebisaTvis denis rogorc glinSi, aseve namzadSi gatarebiT) xdeba.
procesi uzrunvelyofs rogorc Txeli furclis cxeli glinvis izoTermul reJims, aseve intensiuri
Jangvisadmi swrafvas Senadnobebis xenjgareSe dasamuSaveblad.
R электропрокатка
E rolling / isothermal
2553. eleqtrodaleqva
eleqtrolizis procesSi liTonis kaTodze gamoyofa.
R электроосаждение
E electrodeposition; precipitation / electrolytic
2554. eleqtrodi
garkveuli eleqtruli potencialis mqone gamtari, romelic romelime xelsawyos nawilia.
R электрод
E electrode
2555. e. / galvanuri
eleqtrolitSi CaZiruli an masTan Sexebuli eleqtrodi (liToni, grafiti da misT.); gamoiyeneba eleqt-
rolizisas, denis galvanur wyaroebSi da a. S.
R электрод / гальванический
E electrode / galvanic
2556. e. / grafitirebuli
Rumlis eleqtrodi, romelic sufTa naxSirbadovani masalebis (navTobis an sqelfisis koqsis) dawnexiT
da damatebiT 2600°C temperaturaze gamowviT miiReba; ZiriTadad, foladsadnob warmoebaSi gamoiyeneba.
R электрод / графитированный
E electrode / graphite
2557. e. / danafariani
eleqtrodi damcavi an damcavmaregulirebeli danafariT. misi daniSnulebaa: uzrunvelyos rkalis mdgra-
di nTeba, SeduRebis zonis saimedo dacva Jangbadisa da haeris azotis zemoqmedebisagan, SenaduRi nakeris
liTonis ganJangva da rafinireba, SenaduRi nakeris liTonis sasurveli qimiuri SedgenilobiT miReba da
gansazRvruli fizikuri Sedgenilobis widis warmoqmna.
R электрод с покрытием
E electrode / coated
2558. e. / TviTSecxobadi
eleqtrodis specialuri masisagan damzadebuli eleqtrodi, romlis Secxoba feroSenadnobis Rumlis
samuSao sivrceSi CaSvebis zomis mixedviT xdeba.
R электрод / самоспекающийся
E electrode / self-baking; electrode / self-sintering
2559. e. / mwvane
aluminis eleqtrolituri abazanis gamouwvavi anodi (romelsac gamowva ar ganucdia).
R электрод / зелёный
E electrode / “green”
2560. e. / naxSiris
Semkvrelis damatebiT daqucmacebuli anTracitisa da qvanaxSiris koqsis masis dawnexiT damzadebuli
eleqtrodi, romelic Semdgom 1300°C temperatureze gamowvas eqvemdebareba. gamoiyeneba foladsadnob
da saSemduReblo warmoebaSi.
R электрод / угольный
E electrode / carbon
2561. e. / uxarjavi
eleqtrodi, romelic liTonis an Senadnobis gadadnobisas ar dneba.
R электрод / нерасходуемый
E electrode / nonconsumable (permanent)
2562. e. / fuZedanafariani
saSemduReblo liTonis Rero, romelic ganmJangveli fuZe nivTierebebiT aris dafaruli.
R электрод с основным покрытием
E electrode / basic-coated
2563. e. / qvedis
uxarjavi eleqtrodi, gamoiyeneba gamtari qvedis mqone cvladi an mudmivi denis rkalur RumlebSi.
R электрод / подовый
E electrode / bottom (hearth)
2564. e. / Rru
grafitirebuli an xarjvadi eleqtrodi, romlis Siga naxvretis diametri eleqtrodis diametris 0.20-
0.25-is tolia.
R электрод / полый
E electrode / hollow
2565. e. / Rumlis
rkaluri Rumlis konstruqciis elementi, romlis gavliTac Rumlis samuSao sivrces eleqtruli deni
miewodeba.
R электрод / печной
E electrode / furnace
2566. eleqtrodi / SeduRebis
SeduRebis rkalis Sesaqmnelad saSemduReblo denis wredSi CarTuli eleqtrodi.
R электрод / сварочный
E electrode / welding
2567. e. / Sesadarebeli
galvanuri eleqtrodi, romelic eleqtrodebis potencialebis gasazomad gamoiyeneba.
R электрод сравнения
E electrode / reference
2568. e. / wyliT sacivebeli
kombinirebuli eleqtrodi, romelic wyliT sacivebeli liTonis milisa da eleqtruli rkalis
Sesaqmnelad, mis torsTan nipeluri SeerTebiT mierTebuli grafitirebuli eleqtrodis muSa seqciisagan
Sedgeba.
R электрод / водоохлаждаемый
E electrode / water cooled
2569. e. / xarjvadi
liTonidan an Senadnobidan damzadbuli eleqtrodi, romelic rafinirebis mizniT gadadnobas eqvemde-
bareba.
R электрод / расходуемый
E electrode / consumable
2570. eleqtrodifuzia, eleqtrogadatana
damuxtuli nawilakebis areSi eleqtruli velis gradientiT ganpirobebuli difuzia. gamoiyeneba
liTonis rafinirebisaTvis.
R электродиффузия
E electrodiffusion
2571. eleqtrodnoba
liTonis an Senadnobis dnoba eleqtrul RumelSi.
R электроплавка
E melting / electrical; smelting / electrical
2572. eleqtrodsaWeri
eleqtrodis momWeri meqanizmi (mag., rkaluri Rumlisa).
R электрододержатель
E holder / electrode
2573. eleqtroeqstraqcia
eleqtrolizis meTodiT madnidan liTonis eqstrahireba.
R электроэкстракция
E extraction / electrical
2574. eleqtrozarbazani
brZmedis zarbazani eleqtruli amZraviT.
R электропушка
E gun / electric
2575. eleqtroTermia
eleqtroteqnikis dargi, romelic eleqtrul energias masalebis gasaxureblad da gasadnobad iyenebs.
R электротермия
E electrothermics
2576. eleqtroTuji
madanTermul madanaRmdgen eleqtroSaxtur RumelSi rkinis madnis dnobiT miRebuli Tuji.
R электрочугун
E pig iron / electric
2577. eleqtrokapilaruloba
ori fazis gamyof sazRvarze, am sazRvarze potencialTa sxvaobis gazrdisas an Semcirebisas, zedapiruli
daWimulobis cvlilebis maxasiaTebeli parametri; igi mniSvnelovan rols asrulebs eleqtrodul pro-
cesebSi, flotaciisas da a. S.
R электрокапиллярность
E electrocapillarity
2578. eleqtroklasifikacia
eleqtruli velis zemoqmedebiT fxvieri masalebis klasifikacia.
R электроклассификация
E classification / electric
2579. eleqtrokristalizacia
eleqtrodaleqva, xsnarebisa da marilis nadnobebis eleqtrolizisas kaTodze liTonebisa da Senadno-
bebis kristalizacia.
R электрокристаллизация
E electrocrystallization
2580. eleqtrolizeri, eleqtrolituri ujredi
nadnobis an xsnarebis eleqtrolizis Casatarebeli aparati, romelic Sedgeba eleqtrolizis abazanis,
kaTodebis, anodebis, dengamtarebisa da misT.
R электролизёр
E electrolyseur
2581. eleqtrolizi
eleqtroqimiuri JangviT-aRdgeniTi procesebis erToblioba, romelic eleqtruli denis gatarebisas
eleqtrolitSi CaZirul eleqtrodebze mimdinareobs; gamoiyeneba mravali liTonis misaRebad, rafi-
nirebisas, damcavi da dekoratiuli danafarebis dasmisas da a. S.
R электролиз
E electrolysis
2582. eleqtrolitebi
qimiuri nivTierebebi da sistemebi, romlebSic eleqtruli denis gatareba ionebis moZraobiT xdeba da
Tan axlavs eleqtrolizi.
R электролиты
E electrolytes
2583. e. / advildnobadi
aluminis miRebis procesSi gamoyenebuli eleqtrolitebi, romelTa dnobis temperatura aluminis
dnobis temperaturas uaxlovdeba.
R электролиты / легкоплавкие
E electrolytes / fusible
2584. e. / gamdnari
polaruli molekulebis mqone gamdnari marilebi da sxva nivTierebebi, romlebSic eleqtruli denis
gavla ionebis gadaadgilebiT xdeba.
R электролиты / расплавленные
E electrolytes / fused
2585. e. / mJava
aluminis miRebis procesSi gamoyenebuli eleqtrolitebi, romlebsac krioliTuri fardobis 3-ze
naklebi mniSvneloba axasiaTebs.
R электролиты / кислые
E electrolytes / acid
2586. e. / myari
upiratesad ionuri gamtareblobis mqone kristaluri masalebi.
R электролиты / твёрдые
E electrolytes / solid
2587. e. / tute
aluminis miRebis procesSi gamoyenebuli eleqtrolitebi, romlebic krioliTuri fardobis 3-ze meti
mniSvnelobiT xasiaTdeba.
R электролиты / щелочные
E electrolytes / alkaline
2588. eleqtrometalurgia
metalurgiis dargi, romelic eleqtruli deniT liTonebis madnidan da koncentratebidan amoRebis, dno-
bis, liTonebisa da Senadnobebis rafinirebis, agreTve maTi gaxurebis da maTTvis sasurveli struqturis
miniWebis procesebs moicavs.
R электрометаллургия
E electrometallurgy
2589. e. / Savi liTonebis
metalurgiis dargi, romelic eleqtroenergiis gamoyenebiT foladisa da feroSenadnobebis dnobas
awarmoebs.
R электрометаллургия чёрных металлов
E electrometallurgy / iron and steel
2590. eleqtromowyobiloba
eleqtruli manqanebis, mowyobilobebis, xelsawyoebis erToblioba, romelic risame (laboratoriis, sa-
amqros, qarxnisa da sxv.) gasawyobadaa aucilebeli.
R электрооборудование
E equipment / electric
2591. eleqtroni
stabiluri elementaruli nawilaki, romelsac `mosvenebul~ mdgomareobaSi 9,108 · 10–31 kg masa, erTeuli
uaryofiTi muxti da 1/2-is toli spini aqvs.
R электрон
E electron
2592. eleqtronebi / anarekli
nimuSis zedapiridan drekadad areklili nimuSze dasxivebuli konis eleqtronebi.
R электроны / отражённые
E electrons / reflected
2593. e. / gamtarobis
liTonebisa da naxevargamtarebis eleqtronebi, romelTa energiac nawilobriv Sevsebul energetikul
zonaSi (gamtarobis zona) imyofeba.
R электроны проводимости
E electrons / conduction
2594. e. / meoreuli
eleqtronebi, romlebic myari da Txevadi sxeulebisagan maTi eleqtronebis koniT dabombvisas amoi-
frqveva.
R электроны / вторичные
E electrons / secondary
2595. eleqtronograma
eleqtronul mikroskopSi an eleqtronografSi obieqtis eleqtronuli koniT dasxivebisas miRebuli
difraqciuli fotografiuli suraTi.
R электронограмма
E patten / electron diffraction
2596. eleqtronografi
firis an daxrili Slifis eleqtronebiT dasxivebisas eleqtronogramebis misaRebad da saregistracio
eleqtronul-optikuri xelsawyo.
R электронограф
E electronograph; diffractograph / electron
2597. eleqtronografia
nivTierebis kristaluri aRnagobis analizi, romelic eleqtronuli koniT obieqtis dasxivebisas
miRebuli difraqciuli suraTebiT tardeba.
R электронография
E electronography; investigation / electron diffraction
2598. eleqtroseparacia
ix. eleqtrostatikuri gamdidreba.
2599. eleqtrosinTezi
eleqtroliziT rTuli araorganuli an organuli naerTebis miRebis meTodi.
R электросинтез
E electrosynthesis
2600. eleqtroferoSenadnobebi, eleqtroTermuli feroSenadnobebi
eleqtrul RumlebSi gamomdnari feroSenadnobebi.
R электроферросплавы
E ferroalloys / arc furnace
2601. eleqtrofiltri
airebidan wvrili mtvris dasaWeri mowyobiloba, romlis moqmedebis principic maRali Zabvis mudmivi
denis gvirgvinisebri ganmuxtvisas mtvris nawilakebis uaryofiT ionizaciasa da saleqar eleqtrodze
maT mizidulobazea damyarebuli.
R электрофильтр
E electrofilter; precipitator / electrostatic (electric)
2602. e. / mSrali
eleqtrofiltri, romliTac mtvers mSrali saxiT iWeren.
R электрофильтр / сухой
E precipitator / dry electrostatic
2603. e. / sveli
eleqtrofiltri, romliTac wylis orTqlis kondensaciis Sedegad datenianebul gazsa da mtvers sveli
saxiT iWeren.
R электрофильтр / мокрый
E precipitator / irrigated
2604. eleqtrofoladi
eleqtrul RumelSi gamomdnari foladi.
R электросталь
E steel / electrical
2605. eleqtroqimia
fizikuri qimiis ganyofileba, romelic eleqtrul da qimiur procesebs Soris kavSirs Seiswavlis.
Tanamedrove eleqtroqimiaSi ikvleven ionebis Semcvel sistemebs da im procesebs, romlebic am
sistemebis liTonTan Sexebis sazRvarze mimdinareobs.
R электрохимия
E electrochemistry
2606. eleqtroRumeli / vakuumuri
Rumeli, romelSic masalis gaxureba an gadnoba vakuumSi xdeba. siTbos generacia ki rkaluri, induq-
ciuri, winaRobis an eleqtronul-sxivuri energiebiT miiRweva.
R электропечь / вакуумная
E furnace / electric vacuum
2607. e. / zemZlavri rkaluri
rkaluri foladsadnobi Rumeli, Rumlis tevadobis TiToeul tonaze transformatoris 500 kv.a-ze meti
simZlavriT.
R электропечь / дуговая сверхмощная
E furnace / UHP electric arc
2608. e. / mudmivi denis
eleqtroRumeli, romelSic mudmivi eleqtruli denis Tburi efeqtia gamoyenebuli.
R электропечь постоянного тока
E furnace / direct current electric
2609. e. / foladsadnobi
foladsadnobi Rumeli, romelSic siTbos wyarod eleqtruli movlenebis (si)Tburi efeqtebi gamoiyeneba.
R электропечь / сталеплавильная
E furnace / steelmaking electric
2610. eleqtrowinaRoba, eleqtruli winaRoba
eleqtronebis moZraobisadmi gamtaris ukuqmedebis maxasiaTebeli, romelic izomeba masze modebuli
Zabvis fardobiT (masSi) gamavali denis ZalasTan.
R электросопротивление
E resistance / electric; resistivity / electric
2611. e. / kuTri
masalis eleqtrowinaRoba, romelic misi sigrZisa da ganivkveTis farTobis erTeulze modis.
R электросопротивление / удельное
E resistivity / electrical; resistance / specific (electrical)
2612. e. / narCeni
1. dabal temperaturebze konkretuli masalis kuTri eleqtrowinaRoba. 2. kuTri eleqtrowinaRobis
mdgeneli, romelic temperaturaze araa damokidebuli.
R электросопротивление / остаточное
E resistance / residuary (electrical); resistance / residual (electrical)
2613. elvareba
ix. bzinva.
2614. elinvari
preciziuli Senadnobi rkina-nikelis fuZeze, romelic 12%-mde qroms, 3%-mde titans da sxva elementebs
Seicavs; Senadnobs drekadobis modulis dabali temperaturuli koeficienti axasiaTebs.
R элинвар
E elinvar
2615. e. / deformaciulad gasalebadi
elinvari, romelic 0.15-0.25% naxSirbadsa da 35.5-37.5 % nikels Seicavs; am masalis ganmtkiceba civi
deformaciiTa da Semdgomi daZvelebisas gamoyofili karbidebiTaa garantirebuli.
R элинвар / деформационнотвердеющий
E elinvar / strain hardening
2616. e. / dispersiulad gasalebadi
elinvari, romelic 0.05% naxSirbadsa da 41.5-45.5% nikels Seicavs; dispersiuli gasaleba moSvebisas
gamoyofili -faziTaa garantirebuli.
R элинвар / дисперсионнотвердеющий
E elinvar / dispersion hardening
2617. elongatori
ix. dgan-elongatori.
2618. elred - procesi
Tujis gamodnobis orsafexuriani procesi; igi mduRare Sris cirkulaciur reaqtorSi madnis winaswari
metalizaciiT da mudmivi denis rkalur eleqtroRumelSi qvedis eleqtrodiT Txevadfazuri aRdgeniT
mimdinareobs.
R Эльред-процесс
E process / El-Red
2619. eluati
eluirebis procesis produqti.
R элюат
E eluate
2620. eluenti
gamxsneli eluirebis procesisaTvis.
R элюент
E eluent
2621. eluireba
adsorbentidan liTonis amoReba (mopoveba).
R элюрование
E elution
2622. emisia
fotonebis, eleqtronebis, ionebisa da sxva nawilakebis amofrqveva gaxurebuli sxeulebis an im sxeule-
bis zedapirebidan, romlebzec gare eleqtruli da eleqtromagnituri velebi an swrafi nawilakebis
nakadi moqmedebs.
R эмиссия
E emission
2623. e. / avtoeleqtronuli
Zlieri eleqtruli velis moqmedebiT myari sxeulis zedapiridan da siTxeebidan eleqtronebis
amofrqveva.
R эмиссия / автоэлектронная
E emission / feld (autoelectronic)
2624. e. / akustikuri
sxvadasxva fizikuri procesebis dros (mag., bzaris warmoqmnisa da ganivTarebisas) myari sxeulidan bge-
riTi talRis gamoSveba.
R эмиссия / акустическая
E emission / acoustic
2625. e. / eleqtronuli
myari da Txevadi sxeulebis zedapiridan eleqtronebis amofrqveva.
R эмиссия / электронная
E emission / electron
2626. e. / meoreuli eleqtronuli
myari da Txevadi sxeulebidan eleqtronebis amofrqveva maTi eleqtronebiT dabombvisas.
R эмиссия / вторичная электронная
E emission / secondary electronic
2627. emulgatori
zedapirulad aqtiuri nivTiereba, romelsac fazaTa gamyof zedapirze koncentraciis unari aqvs da
amcirebs zedapirul daWimulobas; gamoiyeneba flotaciisas.
R эмульгатор
E emulgator
2628. emulsia / inhibirebuli damcavi
koroziis inhibitoris Semcveli emulsia. gamoiyeneba liTonuri nakeTobis konservaciisas.
R эмульсия / ингибированная защитная
E emulsion / inhibited protective
2629. e. / sacivebeli
sapoxsacivebeli emulsia, romelic mineraluri zeTebisa da zedapirulad aqtiuri nivTierebebis fuZeze
damzadebuli emulsolebis wyalxsnars warmoadgens.
R эмульсия для охлаждения (валков)
E coolant / roll
2630. endoairi
ix. endoTermuli atmosfero.
2631. endogenuri
Sinagani warmoSobis, Sinagani mizezebiT gamowveuli (mag., endogenuri procesebi).
R эндогенный
E endogenous
2632. endoTermuli
siTbos STamnTqmeli (mag., siTbos STanTqmiT mimdinare qimiuri reaqciebi).
R эндотермический
E endothermic
2633. energia
materiis moZraobis sxvadasxva formis saerTo raodenobrivi zoma.
R энергия
E energy
2634. e. / anizotropiis
feromagnetikis Sinagani energiis mdgeneli, romelic magnitur-kristaluri energiis, magnitur-drekadi
anizotropiis energiis da formis anizotropiis energiisagan Sedgeba.
R энергия анизотропии
E energy / anisotropy
2635. e. / aqtivaciis
1. maqsimaluri energia, romelic aucilebelia fizikur-qimiuri sistemis erTi mdgomareobidan meoreSi
gadasasvlelad maTi gamyofi potencialuri barieris gadasalaxavad. 2. umciresi energia, romelic
aucilebelia fizikuri an qimiuri procesebis elementaruli aqtis gansaxorcieleblad.
R энергия активации
E energy / activation
2636. e. / bmis
romelime nawilakis sistemis bmis energia. igi tolia im muSaobisa, romelic aucilebelia daixarjos
sistemis Semadgeneli nawilakebis dasaSlelad da usasrulo manZiliT dasaSoreblad, raTa
urTierTSoris moqmedeba Sewydes.
R энергия связи
E energy / binding
2637. e. / gibzis, izobarul-izoTermuli potenciali
Termodinamikuri sistemis mdgomareobis funqcia, romelic enTalpiisa da entropiis absolutur tem-
peraturaze namravlis sxvaobas warmoadgens.
R энергия Гиббса
E energy / Gibbs; potential / thermodynamic
2638. e. / drekadi
drekadi deformaciebiT sxeulSi dagrovebuli energia.
R энергия / упругая
E energy / elastic (strain)
2639. e. / zedapiruli
fazaTa gayofis sazRvarze zedapiruli Sris Warbi energia Sesabamis moculobiT energiasTan SedarebiT.
R энергия / поверхностная
E energy / surface
2640. e. / Tavisufali
ix. helmholcis energia.
2641. e. / kinetikuri
meqanikuri sistemis energia, romelic Tavisi wertilebis moZraobis siCqarezea damokidebuli.
R энергия / кинетическая
E energy / kinetic
2642. e. / kristaluri
ix. magnitur-kristaluri energia.
2643. e. / kristaluri gisosis
energia, romelic saWiroa kristaluri gisosis warmomqmneli nawilakebis usasrulo manZilze urTi-
erTdaSorebisaTvis.
R энергия кристаллической решётки
E energy / lattice
2644. e. / magnitostatikuri
damagnitebuli masalebis potencialuri energia, romelic ganpirobebulia feromagnetikis damagni-
tebulobis sakuTar ganmamagnitebel velTan urTierTqmedebiT.
R энергия / магнитостатическая
E energy / magnetostatic
2645. energia / magnitostriqciis
ix. magniturdrekadi energia.
2646. e. / magniturdrekadi, magnitostriqciis energia
kristalis anizotropiis energiis mdgeneli, romelic ganpirobebulia ionebis orbituli magnituri
momentebis cvlilebis urTierTqmedebiT gisosis eleqtrul velTan gare magnituri veliT masalis
damagnitebulobis veqtoris mobrunebisas.
R энергия / магнитоупругая
E energy / magnetoelastic
2647. e. / magnitur-kristaluri
feromagnetikis Sinagani energiis mdgeneli, romelic kristaluri gisosis RerZebisadmi damagnitebu-
lobis mimarTulebazea damokidebuli.
R энергия / магнитокристаллическая
E energy / magnetocrystalline
2648. e. / magnituri
magnituri velis energia.
R энергия / магнитная
E energy / magnetic
2649. e. / potenciuri
saerTo meqanikuri sistemis nawili. igi am sistemis Semadgeneli nawilakebis urTierTganlagebaze da ga-
regan Zalovan velSi (mag., gravitaciulSi) maTsave mdebareobazea damokidebuli.
R энергия / потенциальная
E energy / potential
2650. e. / rRvevis
ix. rRvevis muSaoba.
2651. e. / siTburi
ix. siTbo.
2652. e. / sxivuri
gaxurebuli sxeulidan gamosxivebuli eleqtromagnituri talRebis energia.
R энергия / лучистая
E energy / radiant
2653. e. / fermis
energiis is mniSvneloba, romlis qvemoT absolutur nul temperaturaze nawilakebis sistemis yvela
mdgomareoba dakavebulia, xolo zemoT Tavisufali; es mniSvneloba absolutur nulze nawilakebis
siCqaris zeda sazRvars gansazRvravs.
R энергия Ферми
E energy / Fermi
2654. e. / qimiuri bmis (kavSiris)
im muSaobis toli energia, romelic aucilebelad unda daixarjos molekulis or nawilad (atomebi,
atomebis jgufi) gasayofad da usasrulo did manZilze dasaSoreblad.
R энергия химической связи
E energy / bonding
2655. e. / Sinagani
Termodinamikuri sistemis mdgomareobis funqcia, romelic am sistemaSi Semavali yvela saxis energiebis
jamia. sistemis kinetikuri da potenciuri energiebis (rogorc erTi mTlianis) gamoklebiT.
R энергия / внутренняя
E energy / internal
2656. e. / helmholcis, Tavisufali energia, izoqorul-izoTermuli potenciali
Termodinamikuri sistemis mdgomareobis funqcia, romelic Sinagani energiisa da entropiis absolutur
temperaturaze namravlis sxvaobas warmoadgens.
R энергия Гельмгольца
E energy / Helmholtz
2657. energomomarageba
energiisa da saTbobis yvela saxeobiT warmoebis uzrunvelyofa.
R энергоснабжение
E power supply
2658. energotevadoba / produqciis
energiis saerTo raodenoba, romelic erTeuli produqciis warmoebaze ixarjeba.
R энергоёмкость продукции
E energy content; power (energy) capacity
2659. enTalpia, TboSemcveloba
Termodinamikuri sistemis mdgomareobis funqcia, romelic tolia Sinagani energiis da wnevis moculo-
basTan namravlis jamisa.
R энтальпия
E enthalpy
2660. entropia
Termodinamikuri sistemis mdgomareobis funqcia, romelic sistemasa da gare garemos (ares) Soris
Tbogadacemis procesis mimdinareobis mimarTulebas, agreTve Caketil sistemaSi TavisTavad mimdinare
procesebis mimarTulebasac axasiaTebs.
R энтропия
E entropy
2661. epigrama
lauegrama, romelic miiReba ukugadaRebis meTodiT, am dros fotofiri gamosxivebis wyarosa da kris-
tals Sorisaa moTavsebuli.
R эпиграмма
E backscattering / X-ray
2662. epitaqsia
erTi monokristalis meoris zedapirze (fuZe Sreze) orientirebuli zrda.
R эпитаксия
E epitaxy
2663. eJeqtori
Wavluri tumbo, romelic siTxis an airis gawovisaTvis gamoiyeneba.
R эжектор
E ejector
2664. eJeqcia
airis an siTxis Sewovis procesi, sxva airis an siTxis Wavlis kinetikuri energiiT.
R эжекция
E ejection
2665. erbiumi
qimiuri elementi, Er, atomuri masa = 167.26; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1497°C;
gamoiyeneba, rogorc komponenti, magnitur SenadnobebSi.
R эрбий
E erbium
2666. erTgvarovnoba / struqturis
liTonisa da Senadnobebis struqturis erTgvarovnoba.
R однородность структуры
E structure / homogeneity of the
2667. erlifti, pnevmatikuri Semrevi
tumbo, romelSic siTxe an fxvieri masala airTan Serevisas aiweva siTxisa da airsiTxovani narevis simkv-
riveTa sxvaobiT.
R эрлифт
E airlift
2668. erozia / koroziuli
ix. freting-korozia.
2669. e. / liTonebis
meqanikuri zemoqmedebiT an eleqtruli ganmuxtvis gavleniT liTonuri nakeTobis zedapiris TandaTa-
nobiTi Sreebrivi rRveva.
R эрозия металлов
E erosion of metals
2670. eroziamedegoba
masalis unari winaaRmdegoba gauwios eroziul rRvevas.
R стойкость / эрозионная
E resistance / erosion
2671. estakada
xidis tipis miwiszeda (wyliszeda) nageboba satransporto saSualebebis, qveiTad mosiaruleTa,
sainJinro komunikaciebis gasayvanad, nageboba uzrunvelyofs datvirTva-gadmotvirTvis samuSaoebisa da
sxv. operaciebis Sesrulebas.
R эстакада
E trestle; high-line
2672. estakada / xvimiris
sakazme masalebis xvimirebis rigi, romelic brZmedis gaswvriv xazzea ganlagebuli.
R эстакада / бункерная
E high-line / bunkers
2673. efelei
masalis Sre oqrosSemcveli madnebis perkolaciis meTodiT dacianebisas.
R эфелей
E-
2674. efeqti
rezultati, romelime mizezis, moqmedebis kanonzomieri Sedegi.
R эффект
E effect
2675. e. / anodis
aluminis eleqtrolituri miRebisas _ abazanaze Zabvis mkveTri mateba, romelic gamdnar eleqtrolitSi
Al2O3-is Semcvelobis SemcirebiTaa ganpirobebuli.
R эффект / анодный
E effect / anode
2676. e. / bauSingeris
winaswari sxva niSnis deformaciis Semdeg mcire plastikuri deformaciisadmi masalis winaaRmdegobis
Semcireba.
R эффект Баушингера
E effect / Baumschinger
2677. e. / gvirabuli
kvantur-meqanikuri movlena, romelic nawilakis (eleqtronis, -nawilakisa da sxv.) potencialur
barierSi gamWolad gavlaSi mdgomareobs.
R эффект / туннельный
E effect / tunnel
2678. e. / damaxsovrebis
ix. formis damaxsovrebis efeqti.
2679. e. / deformaciis temperaturuli
plastikuri deformaciis meqanikuri energiis siTbur energiaSi gadasvliT deformirebadi sxeulis
temperaturis gazrda.
R эффект деформации / температурный
E effect / strain temperature
2680. e. / droebiTi koroziasawinaaRmdego dacvis saSualebebis damcavi
sidide, romelic erTnair pirobebSi daucveli masalebisa da nakeTobebis koroziis siCqaris droebiT
koroziasawinaaRmdego dacvis saSualebebiT daculi masalebisa da nakeTobebis koroziis siCqaresTan
fardobis tolia.
R эффект средства временной противокоррозионной защиты / защитный
E effect of means for temporary anticorrosion protection / protective
2681. e. / eleqtrohidravlikuri
siTxeSi, Cveulebriv, wyalSi, CaZirul eleqtrodebs Soris maRali Zabvis eleqtroganmuxtvis Sedegad
ganviTarebuli maRali wneva (300 mpa), gamoiyeneba liTonebis wneviT damuSavebisas (wnexa, Stampva da sxv.)
R эффект / электрогидравлический
E effect / electrohydraulic
2682. e. / zeebekis, Termoeleqtruli efeqti
TermoeleqtromamoZravebeli Zalis aRZvra, sxvadasxvagvari masalisagan Sedgenil Sekrul eleqtrul
wredSi, roca maTi kontaqtis adgili (narCili) sxvadasxva temperaturazea.
R эффект Зеебека
E effect / Seebeck
2683. e. / TaRis
fxvier masalebSi an wnexilebSi, fxvnilis nawilakebis gansakuTrebuli ganlagebisa da SeWidulobis
Sedegad mdgradi msxvili sicarieleebis warmoqmna.
R эффект / арочный
E bridging
2684. efeqti / koroziis
liTonis koroziis integraluri maCvenebeli, romelic koroziis SeRwevis siRrmiT, erTeul farTze
liTonis masis danakargiT, dazianebis zedapiriT da a.S. fasdeba.
R эффект / коррозионный
E effect / corrosive
2685. e. / masStabis
gamosacdeli nimuSebis masStabebis cvlilebiT gamowveuli masalis Tvisebebis cvlileba.
R эффект / масштабный
E effect / scale
2686. e. / mesbaueris
myari sxeulis atomebis birTvebiT gama-kvantebis gamosxiveba an STanTqma, romelsac Tan ar axlavs misi
Sinagani energiis cvlileba.
R эффект Мёссбауэра
E effect / Mossbauer
2687. e. / pelties, Termoeleqtruli efeqti
sxvadasxvagvari gamtaris an naxevargamtaris narCiliT, masSi mudmivi eleqtruli denis gavlisas, siTbos
gamoyofa an STanTqma.
R эффект Пельтье
E effect / Peltier
2688. e. / piezoeleqtruli
zogierTi kristalis deformaciisas eleqtruli muxtebis warmoqmna.
R эффект / пьезоэлектрический
E effect / piezoelectric
2689. e. / porteven - le-Satelies
deformaciis procesSi Zabvebis xerxisebri cvlileba, dinamikuri daZvelebis damaxasiaTebeli movlena.
R эффект Портевена-Ле-Шателье
E effect / Portewen-Le-Chatelier
2690. e. / reaqciis siTburi
siTbos raodenoba, romelic Termodinamikur sistemaSi qimiuri reaqciis mimdinareobisas gamoiyofa an
STainTqmeba im pirobiT, rom sistema gare wnevebis sawinaaRmdego muSaobis garda sxva muSaobas ar
asrulebs, xolo reaqciis produqtebis temperatura sawyisi nivTierebebis temperaturis tolia.
R эффект реакции / тепловой
E effect of reaction / thermal
2691. e. / rebinderis
aqtiur areSi masalis simtkicisa da plastikurobis mkveTri Semcireba. igi zedapirul SreSi fizikuri
da qimiuri urTierTqmedebisas zedapiruli energiis SemcirebiTaa gamwveuli.
R эффект Ребиндера
E effect / Rebinder
2692. e. / reniumis
movlena, romelic civmetexi liTonebis (Cr, Mo, W) fizikur-meqanikur Tvisebebze Re-is anomaliur
gavlenaSi vlindeba. ~20-25 at.% reniumiT am liTonebis legirebisas erTdroulad matulobs maTi
simtkicisa da plastikurobis maCveneblebi, mcirdeba myife mdgomareobaSi gadasvlis temperatura,
inarCunebs plastikurobas rekristalizaciisa da SeduRebis Semdeg, izrdeba Zvris moduli.
R эффект / рениевый
E effect / rhenium
2693. e. / tenzorezistoruli
drekadi deformaciis Sedegad gamtaris an naxevargamtaris eleqtruli winaRobis cvlileba, gamoiyeneba
deformaciis gasazomad.
R эффект / тензорезисторный
E effect / tension resistive; tensoresistance
2694. e. / tompsonis, Termoeleqtruli efeqti
araTanabrad gaxurebul erTgvarovan gamtarSi an naxevargamtarSi mudmivi denis gavlisas siTbos ga-
moyofa an STanTqma.
R эффект Томпсона
E effect / Thomson
2695. efeqti / formis damaxsovrebis, damaxsovrebis efeqti
gansazRvrul pirobebSi masalisaTvis adre miniWebuli formis damaxsovrebis unari, romelic Semdgomi
meqanikuri (formisSemcvleli) da Termuli zemoqmedebisas vlindeba.
R эффект запоминания формы
E shape memory
2696. e. / frenkelis
ori myari sxeulis kontaqtis siaxloves forianobis warmoqmna, erT-erT maTganSi Warbi vakansiebis gaCe-
niT, rac maTi urTierTdifuziis koeficientebis utolobiTaa gamowveuli.
R эффект Френкеля
E effect / Frenkel
2697. e. / holis
liTonis an naxevargamtaris, romelSic deni gadis, _ denis mimarTulebis perpendikularul magnitur
velSi moTavsebisas, ganivi eleqtruli velisa da potencialTa sxvaobis aRZvra.
R эффект Холла
E effect / Hall
2698. e. - SD
masalis gaWimvasa da kumSvaze gamocdisas mcire deformaciebisadmi winaaRmdegobebis sxvaoba.
R эффект - SD
E effect – SD (soft-drawn)
2699. efeqtebi / Termoeleqtruli
ix. zeebekis, pelties, tompsonis efeqti.
2700. efuzia
mcire zomis naxvretidan airebis neli gamodineba.
R эффузия
E effusion
2701. eqvskuTxedi - kvadrati
gamosaWimi kalibrebis sistema, romelic eqvskuTxedi da kvadratuli kalibrebis monacvleobas iTvalis-
winebs; gamoiyeneba wvrilsortul da mavTulis dganebze.
R шестиугольник - квадрат
E hexagon - square
2702. eqo-meTodi / defeqtoskopiis
akustikuri defeqtoskopiis meTodi, dafuZnebuli defeqtidan eqo-signalebis registarciaze.
R эхо-метод дефектоскопии
E detection / echo method of flaw
2703. eqo-signali
ultrabgeriTi diapazonis rxevis impulsi, areklili liTonis (namzadis, naxevarfabrikatis an
nakeTobis) araerTgvarovnebobisagan ultrabgeriTi kontrolis procesSi
R эхо-сигнал
E signal / echo (target)
2704. eqsergia
maqsimaluri muSaoba, romelic SeuZlia Seasrulos Termodinamikurma sistemam mocemuli mdgomareobidan
garemosTan wonasworul mdgomareobamde gadasvlisas.
R эксергия
E exergy
2705. eqspanderi, wnexsafarToebeli
wnexi milebis eqspandirebisaTvis Siga wnevis meTodiT gasaxsnel naxevarStampebSi gaweviT.
R экспандер (расширитель труб)
E expander; expanding machine
2706. e. / hidravlikuri
eqspanderi, romelSic milebis gawevisaTvis Siga wneva hidravlikuri sistemiT iqmneba.
R экспандер / гидравлический
E expander / hydraulic
2707. eqspandireba
gamarTvisa (sworebis) da dakalibrebis operacia, agreTve Siga wneviT gaweviT didi diametris milebis
formis gasworeba da ganmtkiceba.
R экспандирование (расширение, раздача)
E expanding
2708. eqsperimenti
Semecnebis meTodi, romlis meSveobiTac sakontrolebel da marTvad pirobebSi sinamdvilis movlenebis
kvleva tardeba.
R эксперимент
E experiment
2709. eqspres-analizi
qimiuri analizis meTodebisa da xerxebis erToblioba, romelic teqnologiuri procesebis swrafi
kontrolisaTvis gamoiyeneba.
R экспресс-анализ
E rapid determenantion; analysis / rapid
2710. eqstenzometri
kiduli (nimuSze ar ewebeba) tenzometri.
R экстензометр
E extensometer
2711. eqstinqcia
eleqtronebis an sxva gamosxivebis konis Sesusteba, romelic nimuSis calkeul ubnebSi STanTqmis an
gamosxivebis ganbnevis procesebiTaa gamowveuli.
R экстинкция
E extinction
2712. eqstragenti
gamxsneli, romliTac eqstrahirebas atareben.
R экстрагент
E agent / solvet extraction
2713. eqstrasibrtye
arasruli atomuri sibrtye, romelic kristalis erT nawilSi arsebobs da mis meore nawilSi gagrZeleba
ar aqvs.
R экстраплоскость
E extraplane
2714. eqstraqti
wyalxsnarebidan, pulpidan, myari fazidan amoRebuli nivTierebebis Semcveli eqstragenti.
R экстракт
E extract
2715. eqstraqtori
hidrometalurgiaSi eqstraqciiT sxvadasxva nivTierebis narevebis dasacalkevebeli aparati.
R экстрактор
E extractor
2716. e. / Semrev-saleqari
erT- an mravalsafexuriani eqstraqtori, eqstraqciis diskretuli safexurebiT, TiToeulSi _ Serevis
da fazebis daleqvis kameraa.
R экстрактор типа “смеситель-отстойник”
E mixer-settler
2717. eqstraqcia, amoweva
myari an Txevadi narevebidan, maTi gamxsneliT damuSavebisas, calkeuli komponentis amoReba, roca maTSi
narevis Semadgeneli nawilebi sxvadasxvanairad ixsneba.
R экстракция
E extraction
2718. e. / Txevadi
eqstraqcia, romelic Seurevel Txevad fazebs Soris (romelTagan erT-erTi eqstragents Seicavs)
komponentebis ganawilebaSi mdgomareobs.
R экстракция / жидкостная
E extraction / liquid
2719. e. / membranuli
Txevadi eqstraqcia Txeli membraniT (igi Sedgeba myari matrica-matareblisagan, romelic
imprehirebulia organuli eqstragentiT).
R экстракция / мембранная
E extraction / membrane
2720. e. / mravalsafexuriani
Txevadi eqstraqcia, romelic organul da wylis fazebs Soris wonasworobis mravaljeradi damyarebisas
mimdinareobs.
R экстракция / многоступенчатая
E extraction / multiple-batch
2721. e. / myarfaza
organuli eqstragentiT myari nivTierebebis narevidan Zvirfasi liTonebis amoReba.
R экстракция / твёрдофазная
E extraction / solid
2722. eqstraqcia / naxevrad winaRdeniani
dinamikur pirobebSi eqstraqcia, romlis drosac liTonebis dasacalkeveblad mxolod erTi (wylis an
organuli) fazis uwyveti moZraoba mimdinareobs.
R экстракция / полупротивоточная
E extraction / semi-countercurrent
2723. e. / pulpebidan
gamotutuli pulpebidan Zvirfasi komponentis eqstragentad amoRebis procesi
R экстракция из пульп
E extraction / solid-liquid
2724. eqstrahireba
1. myari narevebidan eqstraqcia. 2. ix. gamotutva.
R экстрагирование
E extraction
2725. eqstruderi
1. manqana nakeTobis an nakeTobaze danafaris eqstrudirebisaTvis. 2. eqstrudirebis meTodiT plastifi-
cirebuli fxvnilebis dasawnexi manqana.
R экструдер
E extruder
2726. eqstrudireba, eqstruzia
1. ix. wnexa. 2. liTonur nakeTobaze plastikuri masebis danafaris datanis meTodi, romelic plastikuri
masalis eqstruderze matricis arxis gavliT gamownevaSi mdgomareobs. 3. fxvnilis dayalibebis procesi,
romelsac Tan axlavs misi mniSvnelovani SemWidroeba, rasac fxvnilovani masalis naxvretSi gamowneva
iwvevs.
R экструдирование
E extruding
2727. eqstruzia
ix. eqstrudireba.
2728. eqscentrisiteti / alis gamosxivebis
gasaxurebeli masalis zedapirze alis gamosxivebis nakadis simkvrivis fardoba Rumlis amonagze aliT
gamosxivebis nakadis simkvrivesTan.
R эксцентриситет излучения пламени
E eccentricity / flame radiation
2729. eqshausteri
ix. kvamlsawovi.
2730. ejeri
ix. vertikaluri gali.

v
2731. vagoneti
qarxnis Siga teritoriaze metalurgiuli nedleulisa da mza produqciis gadasazidi mcire
tvirTamweobis mqone rkinigzis Ria vagoni.
R вагонетка
E car; buggy
2732. vagon-saswori
vagonis tipis mowyobiloba, romelic gankuTvnilia brZmedis kazmis awonis, miwodebisa da skipSi dasac-
lelad.
R вагон-весы
E car / scale
2733. vagonsayiravi
nageboba, romlis daniSnulebac rkinigzis vagonebidan fxvieri masalebis meqanizebuli gantvirTvaa.
R вагоноопрокидыватель
E car dumper
2734. vagon-triala
metalurgiuli qarxnis teritoriaze sakazme masalebis gadasazidi vagoni.
R вагон-вертушка
E wagon / merry-go-round
2735. vad - procesi
legirebuli foladis Rumelsgare rafinirebis meTodi, romelic cicxvSi argonis gaqrevasa da erTdro-
ulad eleqtrorkalur SeTbobaSi mdgomareobs.
R ВАД-процесс
E process / Vacuum Arc Degassing; VAD -process
2736. vader - procesi
horizontaluri mimarTulebiT, urTierTSesaxvedrad, miwodebuli ori saxarjavi eleqtrodis vakuumur-
rkaluri gadadnobis meTodi
R ВАДЭР-процесс
E process / Vacuum Arc Double Electrode Remelting; VADER -process
2737. vaierbarsi
mavTulis dasamzadeblad gankuTvnili standartuli formis namzadi, romelic eleqtrolituri spile-
nZis gadadnobis da boyvSi Casxmis Semdeg miiReba.
R вайербарс
E wirebars
2738. vakansia, vakansiuri kvanZi
wertilovani defeqti, romelic kristaluri mesris kvanZidan atomis (ionis) gamosvliT warmoiqmneba.
R вакансия
E vacancy
2739. v. / wrTobis
wrTobis temperaturisaTvis damaxasiaTebeli vakansiis Termodinamikurad wonasworuli koncentracia,
romelic wrTobis temperaturidan swrafi gacivebis Sedegadaa SenarCunebuli.
R вакансия / закалочная
E vacancy / quenched-in
2740. vakuumatori
foladis vakuumirebisaTvis gankuTvnili danadgari.
R вакууматор
E degasser
2741. vakuumi
WurWelSi arsebuli airis iseTi mdgomareoba, roca misi wneva 10-3 atmosferoze (102 pa) naklebia.
R вакуум
E vacuum
2742. v. / nawilobrivi
WurWelSi arsebuli airis iseTi mdgomareoba, roca misi wneva 10-1-10-3 atomosferos Seadgens.
R вакуум / частичный
E vacuum / partial
2743. vakuumireba
1. WurWlidan an aparatebidan, maTSi atmosferulze naklebi wnevis miRebis mizniT, airis, orTqlis an
orTqlairuli narevis mocileba. 2. ix. foladis vakuumireba. 3. ix. fxvnilis vakuumireba.
R вакуумирование
E vacuum treatment; degassing
2744. v. / boyvSi
vakuumur kameraSi moTavsebul boyvSi foladis Casxmisas vakuumireba.
R вакуумирование в изложнице
E vacuum treatment / mold
2745. v. / gamoSvebisas
foladis vakuumireba misi sadnobi Rumlidan gamoSvebisas, saSualedo cicxvze hermetulad SeerTebul
saxuravian saCamomsxmelo cicxvSi, romlidanac haeri amoitumbeba.
R вакуумирование при выпуске
E degassing / tap
2746. v. / porciuli, DH procesi
cicxvidan nadnobSi CaZiruli amonagiani milyelis gavliT vakuumur kameraSi periodulad Sewovili Txe-
vadi foladis porciis vakuumireba, romelic xanmokle damuSavebis Semdeg imave milyeliT cicxvs ub-
rundeba.
R вакуумирование / порционное
E degassing / cycling; DH-process (Dortmund-Horder process)
2747. v. / feroSenadnobebis
feroSenadnobebis Rumelsgare rafinirebis xerxi, romelic upiratesad dabalnaxSirbadiani
feroqromidan wyalbadis mosacileblad gamoiyeneba.
R вакуумирование ферросплавов
E vacuum treatment of ferroalloys
2748. vakuumireba / foladis
Cveulebrivi meTodebiT gamomdnari Txevadi foladis degazaciisa da ganJangvis mizniT vakuumiT
(vakuumis qveS) xanmokle damuSaveba.
R вакуумирование стали
E degassing / steel
2749. v. / fxvnilis
dawnexis xarisxis asamaRleblad garsSi an presformaSi arsebuli fxvnilis nawilakebs Soris sivrcis
gaiSviaTeba.
R вакуумирование порошка
E degassing / powder
2750. v. / Rumelsgare
sadnob agregats gare Txevadi foladis vakuumireba.
R вакуумирование / внепечное
E degassing “of-furnace”
2751. v. / cirkulaciuri
cicxvidan nadnobSi CaZiruli milyeliT vakuumur kameraSi Sewovili Txevadi foladis vakuumireba, ro-
melic meore milyeliT imave cicxvs ubrundeba.
R вакуумирование / циркуляционное
E degassing / recirculation; RH-process (Ruhrstahe-Heraus process)
2752. v. / cicxvSi
foladis vakuumireba vakuumur kameraSi moTavsebul an hermetuli saxuraviT daxurul (romlis qveSac
iqmneba gaiSviaTeba) cicxvSi.
R вакуумирование в ковше
E degassing / ladle
2753. v. / WavlSi, bv-procesi
foladis vakuumireba cicxvidan vakuumur kameraSi moTavsebul tevadobaSi gadasxmis dros.
R вакуумирование в струе
E degassing / stream
2754. vakuum-kamera
ix. vakuumuri kamera.
2755. vakuum-simkvrive
masalis Tviseba, teqnologiuri procesebis temperaturul-Zalovan pirobebSi, vakuumirebul moculo-
baSi airi gamWolad ar gaataros.
R вакуум-плотность
E vacuum tightness
2756. vakuum-filtri (vakuumuri filtri)
filtraciiT masalis gauwyloebis aparati, romlis moqmedebac specialuri safiltravi qsovilis
gavliT siTxis Sesawovad wnevis sxvadasxvaobis Seqmnas emyareba.
R вакуум-фильтр
E vacuum filter
2757. vakuum-cicxvi
cicxvi dagrZelebuli WiqiT, romlis samuSao sivrceSi gaiSviaTebis SeqmniT abazanidan metalurgiul
nadnobebs amoiReben.
R вакуум-ковш
E vacuum ladle
2758. valentoba
qimiuri elementis atomis sxva atomTan qimiuri kavSiris warmoqmnis unaris sazomi.
R валентность
E valency
2759. valcebi
saWed-saStampavi an sxva manqanis muSa organoebi, gluvi an daprofilebuli glinebis, cilindrebis an ko-
nusebis saxiT, romlebic urTierTsawinaaRmdegod brunavs, liTonis deformacia maT Soris RreCoSi xde-
ba.
R вальцы
E rolls
2760. v. / mosaRuni
ix. sayalibo valcebi.
2761. v. / sayalibo, mosaRuni valcebi
piramidulad ganlagebul sam-oTx gluvkasrian grZel amZrav glinebs Soris RunviT furclebisagan
swornakeriani SenaduRi milebis namzadebis an rkalebis sayalibebeli manqana.
R вальцы / формовочные
E rolls / forming
2762. valcebi / saWedi
cvladi radiusis an cvladi kveTis Rarulebiani erTmaneTis sapirispirod or mbrunav glinSi liTonis
namzadis savalcavi manqana.
R вальцы / ковочные
E rolls / forging; machine / forge rolling
2763. valcva
wnelovani an zolovani namzadis deformireba saWed valcebSi mdovred an periodulad cvladi kveTis
nakeTobisa da naxevarfabrikatis misaRebad.
R вальцовка
E forge-rolling
2764. vanadiumi
qimiuri elementi, V, atomuri masa = 50.95; miekuTvneba Zneldnobad iSviaT liTonebis jgufs, tdn 1900°C;
zogierTi mxurvalmtkice da koroziamedegi Senadnobebis fuZe metalurgiul procesebSi foladis legi-
rebisa da ganJangvisaTvis gamoiyeneba.
R ванадий
E vanadium
2765. vapori
maRali siblantis zeTi, romelic rogorc macivebeli garemo, liTonnakeTobis wvrilseriuli
warmoebisas gamoiyeneba.
R вапор
E oil / (steam-engine) cilinder
2766. varskvlava (sifonis aguri)
boyvebTan mimyvan arxebSi Txevadi foladis gasanawileblad gankuTvnili sifonis aguri.
R звёздочка
E brick / runner
2767. vaspaloi
nikelis fuZeze Seqmnili mxurvalmtkice Senadnobi, romelic 19.5 % Cr-s, 13.5 % Co-s, 4.2 % Mo-s, 3% Ti-s,
1.2 %Al-s, 2%-ze nakleb Fe-s Seicavs.
R васпалой
E vaspalloy
2768. veli / temperaturuli
gasaxurebeli an gasacivebeli sxeulis moculobaSi an zedapize temperaturis ganawileba.
R поле / температурное (тепловое)
E pattern / temperature
2769. v. / kritikuli magnituri
magnituri velis daZabulobis sidide, romlis gadaWarbebac zegamtarSi gare magnituri velis nawilob-
riv an srul SeRwevas iwvevs.
R поле / критическое магнитное
E field / critical magnetic
2770. velcaqrola
aqrola, romelic velc-procesisas warmoiqmneba.
R вельц-возгон
E sublimation / Waelz
2771. velcva
ix. velc-procesi.
2772. velc-procesi, velcva
feradi liTonebis damatebiT amosaRebad, aRmdgeni damuSavebiT da 1100-1200°C –ze aqrolviT, metalu-
rgiuli warmoebis poliliTonuri narCenebis (widebis, Slamebis, kekebis) pirometalurgiuli gadamuSa-
vebis procesi.
R вельц-процесс
E process / Waelz
2773. velc-Rumeli
amrekli Rumeli, romelSic velc-process atareben.
R вельц-печь
E furnace / Waelz
2774. ventilatori
haeris an sxva airis Warbi wnevis warmosaqmneli mowyobiloba. igi Senobis gasaniaveblad,
milgayvanilobaSi airnarevebis transportirebisa da sxv. daniSnulebiTac gamoiyeneba
R вентилятор
E ventilator
2775. verkblei
pirveladi (Savi) tyvia, romelic tyviis madnis an madnebis aglomeratis dnobisas miiReba.
R веркблей
E (lead) bullion
2776. vermikuliti
minerali hidroqarsebis jgufidan, romelic Sreebrivi silikatebis qveklass miekuTvneba. gamoiyeneba
Tbo- da bgeraTsaizolacio masalad, msubuqi betonis Semvsebad da sxv.
R вермикулит
E vermiculite
2777. vertikali
vertikaluri arxi martenis RumelSi, romelic Rumlis TavSi airuli saTbobisa da gaxurebuli haeris
misayvanad gamoiyeneba.
R вертикал
E vertical
2778. vercxli
qimiuri elementi, Ag, atomuri masa = 107.86; miekuTvneba keTilSobili liTonebis jgufs, tdn 960.8 °C; es
elementi sxvadasxva daniSnulebis Senadnobebis misaRebad gamoiyeneba.
R серебро
E argentum; silver
2779. v. / TviTnabadi
minerali TviTnabadi mineralebis klasidan, romlis qimiuri Sedgeniloba meryeobs TiTqmis sufTa
vercxlidan (minarevebi  1.5%) vercxlis bunebriv myar xsnaramde Semdeg elementebTan: Au, Hg, Sb, Bi, an
Cu.
R серебро / самородное
E silver / native
2780. vercxliswyali
qimiuri elementi, Hg, atomuri masa = 200.59; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn = –38.89°C; es
elementi metalurgiaSi oqrosa da vercxlis amalgamaciisaTvis gamoiyeneba.
R ртуть
E mercury; silver / quick
2781. veqtori
mimmarTveli monakveTi.
R вектор
E vector
2782. v. / biurgersis
dislokaciiT gamowveuli kristaluri gisosis damaxinjebulobis sidide; ganisazRvreba veqtoriT, ro-
melic gviCvenebs atomebis gadanacvlebis mimarTulebasa da sidides kristalis im areSi, sadac Zvra
moxda.
R вектор Бюргерса
E vector / Burgers
2783. v. / elementaruli translaciis
igivuri translaciis veqtori, romelsac minimaluri sidide aqvs.
R вектор элементарной трансляции
E vector / elementary translational
2784. v. / igiveobrivi (igivi) translaciis
veqtori, romelic kristaluri gisosis SesaZlo gadatanis sididesa da mimarTulebas gviCvenebs, am dros
misi saboloo mdebareoba sawyisidan ar gansxvavdeba.
R вектор тождественной трансляции
E vector / identical translational
2785. v. / frankis
dislokaciis arsebobiT ganpirobebuli kristaluri gisosis damaxinjebulobis sidide: grexis dislo-
kaciisaTvis - kristalis erTi nawilis meore nawilTan SefardebiT mobrunebis kuTxis sidide; solisebri
dislokaciis SemTxvevaSi - sidide, romelzec icvleba mobrunebis kuTxe  simetriis RerZis rigis
Secvlisas.
R вектор Франка
E vector / Frank’s
2786. vi - procesi
cicxvSi Txevadi foladis rafinirebis meTodi, romelic cirkulaciuri vakuumirebis procesSi fxvni-
lovani masalebis gaqrevaSi mdgomareobs.
R ВИ-процесс
E process / Vacuum Injection; VI-process
2787. vibratori
meqanikuri rxevebis warmosaqmneli mowyobiloba.
R вибратор
E vibrator
2788. v. / rezonansuli
vibratori, romelic muSaobs vibrator-nimuSis rxevis rezonansuli sixSirisas.
R вибратор / резонансный
E vibrator / resonance
2789. vibracia
meqanikuri rxevebi teqnikaSi.
R вибрация
E vibration
2790. vibrodafqva
masalebis daqucmaceba vibrowisqvilebSi.
R вибропомол
E vibrogrinding
2791. vibroizolatori
dasacav obieqtsa da rxevis wyaros Soris moTavsebuli mowyobiloba, romelic obieqts meqanikuri
rxevebisagan icavs.
R виброизолятор
E damper / vibration
2792. vibrosaceri
vibraciisa da simZimis Zalis moqmedebiT fxvieri masalebis fraqciebad gansacalkevebeli mowyobiloba.
R вибросито
E vibrosieve
2793. vibrocxavi
ix. movibrire cxavi.
2794. vibrowisqvili
masalebis dasafqvavi wisqvili, romelSic damaqucmacebeli sxeulebi korpusis vibraciis Sedegad sxvada-
sxva mimarTulebiT gadaadgildeba.
R вибромельница
E mill / vibratory
2795. vidop - procesi
qrommanganumiani foladebis fxvnilebis naxSirbadiT ganJangvis procesi, romelic masalis meqanikuri
Tvisebebis asamaRleblad gamoiyeneba.
R ВИДОП-процесс
E VIDOP-process
2796. vikaloi
magnitursali deformirebadi Senadnobi, romelic 54%-mde Co-s, 3-14% V-s, 8.5%-mde Cr-s, 10.5%-mde Ni-s,
danarCen Fe-s Seicavs.
R викаллой
E vicalloy
2797. vilemiti
Zn2[Sio4] Semcvelobis minerali, TuTiis madani.
R виллемит
E villemite
2798. viskerizacia
nadnobebidan da xsnarebidan mimarTuli kristalizaciiT, orTqlairuli fazidan daleqviTa da sxva
meTodebiT Zafisebri kristalebis miRebis procesi.
R вискеризация
E whiskerisation
2799. viskozimetri
siTxis an nadnobis siblantis sazomi xelsawyo.
R вискозиметр
E visco(si)meter
2800. v. / grexiTi
viskozimetri, romlis moqmedebis principi drekad Zafze Camokidebuli da nadnobSi CaZiruli sxeulis
milevadi iZulebiTi rxevebis gazomvas emyareba (sxeuli brunvaSi eleqtromagnituri ZalebiT mohyavT).
R вискозиметр / крутильный
E viscosimeter / torsion
2801. v. / vibraciuli
viskozimetri, romlis moqmedebis principi siTxeSi CaZiruli sistemis rxevebis (eleqtromagnituri
ZalebiT aRZruli) maxasiaTeblebis gazomvas emyareba.
R вискозиметр / вибрационный
E viscosimeter / vibration
2802. viskozimetri / kapilaruli
viskozimetri, romlis moqmedebis principi puazis kanons emyareba. izomeba dro, romelic siTxis cnobili
moculobis, mocemuli wnevis sxvaobisas, kapilarul milSi gandinebisTvisaa saWiro.
R вискозиметр / капиллярный
E viscosimeter / capillary
2803. v. / rotaciuli
viskozimetri, romlis moqmedebis principi koncentrulad mbrunavi cilindrebis meTods emyareba.
R вискозиметр / ротационный
E viscosimeter / rotary
2804. viskozimetria
siblantis mniSvnelobebis gazomvis meTodebisadmi miZRvnili fizikis kari.
R вискозиметрия
E visco(si)metry
2805. vitaliumi
kobaltis fuZeze Seqmnili mxurvalmtkice Senadnobi, romelic nikels, qroms, molibdensa da sxva
elementebs Seicavs. misi eqspluatacia warmoebs 900-idan-1000°C-mde temperaturebze.
R виталлиум
E vitallium
2806. viustiti
Jangbadis myari xsnari rkinaSi, 23-25.5% Jangbadis SemcvelobiT.
R вюстит
E wustite
2807. vod - procesi
saCamomsxmelo cicxvSi mimdinare legirebuli foladis Rumelsgare vakuumur-Jangbaduri
ganaxSirbadianebis meTodi.
R ВОД-процесс
E VOD-process (VOD-Vacuum Oxygen Decarburization)
2808. vodk - procesi
specialur konverterSi hermetuli saxuraviT, romelic vakuumur tumbosTanaa SeerTebuli, nadnobis
JangbadiT zevidan da argonis qvevidan gaqreviT legirebuli foladis vakuumur-Jangbaduri
gaunaxSirbadoebis xerxi.
R ВОДК-процесс
E process / Vacuum Oxygen Decarburization Converter; VODC- process
2809. volastoniti
Ca3 [Si3O9] Sedgenilobis minerali, nedleuli cecxlgamZle masalebis warmoebisaTvis. igi
Tbosaizolacio masalaa.
R волластонит
E wollastonite
2810. volumometri
fxvnilovani masalebis nayari simkvrivis gansasazRvravi xelsawyo. misi moqmedebis principi emyareba im
fxvnilis masis zust gansazRvras, romliTac sazomi moculoba Seivseba.
R волюмометр
E volumeter
2811. volumometria
volumometriT fxvnilis nayari simkvrivis gansazRvris meTodi.
R волюмометрия
E volumetry
2812. volframatebi
mineralebis jgufi, volframis mJavas marilebi; volframis amosaRebi nedleuli.
R вольфраматы
E tungstates
2813. volframi
qimiuri elementi, W, atomuri masa = 183.92; miekuTvneba Zneldnobad iSviaT liTonebis jgufs, tdn 3410°C;
metalurgiul procesSi gamoiyeneba foladebis legirebisa da mxurvalmtkice, sali da cveTamedegi Sena-
dnobebis misaRebad.
R вольфрам
E tungsten
2814. volframiti
(Fe, Mn) [WO4] Sedgenilobis minerali, volframis ZiriTadi madani.
R вольфрамит
E tungstenite
2815. vof - procesi
foladis cirkulaciuri vakuumireba, romelic vakuumur kameraSi mdnobis Setanasa da erTdroulad
liTonis JangbadiT gaqrevaSi mdgomareobs. Jangbadi vakuumur kameraSi arsebuli liTonis dones ufro
qvevidan miewodeba.
R ВОФ-процесс
E process / Vacuum Oxigen Flux; VOF- process
2816. vf - procesi
SenadnobSi ganmJangavi narevebis fxvnilovani mavTulis saxiT SetaniT foladis ganJangvis meTodi.
R ВФ-процесс
E process / Wire Feed; WF- process

z
2817. zegamtari
nivTiereba (masala), romelic kritikul temperaturaze dabla zegamtarul mdgomareobaSi gadadis.
R сверхпроводник
E superconductor
2818. z. / meore gvaris
zegamtari, zegamtarul mdgomareobaSi gadasvlis farTo temperaturuli ariT.
R сверхпроводник второго рода
E superconductor / hard (type II)
2819. z. / pirveli gvaris
zegamtari, romelic magnituri velis daZabulobis kritikuli mniSvnelobis miRwevisas zegamtarobis
mkveTri kargviT xasiaTdeba.
R сверхпроводник первого рода
E superconductor / soft (type I)
2820. zegamtaroba
zogierT liTonSi, Senadnobsa da qimiur naerTSi TiToeuli maTganisaTvis damaxasiaTebel kritikul
temperaturaze eleqtrowinaRobis gaqrobis movlena.
R сверхпроводимость
E superconductivity
2821. zedapiri
1. risame gareTa, zeda mxare, zeda nawili. 2. sivrcis ori momijnave aris saerTo nawili.
R поверхность
E surface; area
2822. z. / gayofis
sazRvari, romliTac sxeuli (nawilaki) gare sivrcis an meore sxeulisganaa gamoyofili.
R поверхность раздела
E interface
2823. z. / gacivebis
nakeTobis (sxeulis) is zedapiri (an misi nawili), romlis meSveobiTac nakeTobaze (sxeulze) gare aridan
siTbos uSualo arTmeva xdeba.
R поверхность охлаждения
E surface / cooling
2824. z. / gaxurebis
nakeTobis (sxeulis) is zedapiri (an misi nawili), romlis meSveobiTac nakeTobaze (sxeulze) gare aridan
siTbos uSualo gadacema xdeba.
R поверхность нагрева
E surface / heating
2825. z. / daRlilobis rRvevis reliefis
momijnave aresTan saerTo zedapiri, romelic daRlilobiT rRvevisas warmoiqmneba.
R поверхность усталостного излома
E surface / fatigue fracture
2826. z. / Tavisufali
fxvnilovan nayarSi nawilakTa an SemWidroebul masalaSi forebis jamuri zedapiri
R поверхность / свободная
E surface / free
2827. zedapiri / kuTri
fazebis, marcvlebis, nawilakebisa da heterogenuli sistemis sxva elementebis jamuri zedapiri, rome-
lic misi moculobis an masis erTeulze modis.
R поверхность / удельная
E surface / specific
2828. z. / moTelili
Txeli lentis zedapiris defeqti, arasimetriulad ganlagebuli talRebis, nakecebis, naRunebis saxiT,
romelic liTonis rRvevas ar iwvevs.
R поверхность / смятая
E surface / rumpled
2829. z. / mqrqali
civnaglini gaprialebuli nakeTobis defeqti, romelic pewis (krialis) uqonlobaSi mdgomareobs; es
defeqti RumelSi damcavi atmosferos pirobebis darRvevisas, agreTve myari WuWyiani CanarTebiT
gaWuWyianebuli liTonis gaprialebisas warmoiqmneba.
R поверхность / матовая
E surface / dull
2830. z. / rRvevis reliefis
momijnave aresTan saerTo zedapiri, romelic nakeTobis, namzadis an nimuSis rRvevisas warmoiqmneba.
R поверхность излома
E surface / fracture
2831. z. / sakontaqto
zedapiri, romliTac deformirebadi liToni teqnologiur instruments exeba.
R поверхность / контактная
E surface / contact
2832. z. / fermis
izoenergetikuli zedapiri kvaziimpulsur sivrceSi, romelic gamoyofs liTonis eleqtronuli
mdgomareobebis dakavebul doneebs im doneTagan, romlebic absolutur nulze Tavisufalia.
R поверхность Ферми
E surface / Fermi
2833. zeTi / sakonservacio
koroziis sawinaaRmdego droebiTi dacvis saSualeba, damzadebuli mineraluri an sinTezuri zeTis fu-
Zeze.
R масло / консервационное
E oil / preservating
2834. z. / sawrTobi
ix. solaris zeTi.
2835. z. / solaris, sawrTobi zeTi
navTobis fraqcia, romelmac tutiT gawmendis procesi gaiara (Termuli damuSavebisas macivebel siTxed
gamoiyeneba).
R масло / солярное
E oil / solar (diesel)
2836. zeTebi / teqnikuri
Savi da feradi liTonebis glinvis, wnexis, adidvis, Tavisufali Wedvis, moculobiTi da furclovani
Stampvisas liTonebis deformaciis gasaadvileblad da dasamuSavebeli zedapiris xarisxis
gasaumjobeseblad gamoyenebuli sapoxi masalebis jgufi.
R масла / технические
E oils / technical; oils / engineering
2837. zeigerva
Senadnobis Semadgenel nawilebad dacalkevebis xerxi, romelic maTi dnobis temperaturebis sxvaobazea
dafuZnebuli.
R зейгерование
E liquation
2838. zeplastikuroba
liTonis unari, deformaciuli ganmtkicebisa (civWedvis) da rRvevis gareSe mniSvnelovani Tanabari
plastikuri deformacia miiRos.
R сверхпластичность
E superplasticity
2839. z. / gardaqmnis
zeplastikuroba, romelic difuziuri an ZvriT fazuri gardaqmnis pirobebSi viTardeba.
R сверхпластичность превращения
E superplasticity of transformation
2840. zeplastikuroba / struqturuli
zeplastikuroba, romlis drosac deformaciis ZiriTad meqanizms marcvalTSorisi sriali warmoadgens;
igi Zalian wvrilmarcvlovan (0.5-dan 10-15 mkm) sufTa liTonebsa da SenadnobebSi gamovlindeba.
R сверхпластичность / структурная
E superplasticity / structural
2841. zesadgami / sanamate
Signidan amonagiani gamWoli tevadoba, romelsac ayeneben boyvze; tevadoba kristalizaciisas zodis
Txevadi liToniT kvebas emsaxureba.
R надставка / прибыльная
E top / hot
2842. zestruqtura
mowesrigebuli myari xsnaris kristaluri struqtura, romelSic Sori wyobaa warmoqmnili.
R сверхструктура
E superstructure; superlattice
2843. zodgdeba, striperireba, zodis gaxda
specialuri zodsagdebi amwiT boyvebidan foladis gamyarebuli zodebis amoReba an zodidan boyvis
moxsna.
R стрипперование
E stripping; stripping ingot
2844. zodi
boyvSi gacivebis Sedegad gamyarebuli liToni, romelic Semdgom deformaciuli damuSavebisaTvis an
gadasadnobad gamoiyeneba.
R слиток
E ingot
2845. z. / gazrdili
zodi amoburculi zeda nawiliT; defeqti, romelic foladis kristalizaciisas airebis gamoyofiTaa
gamowveuli.
R слиток / рослый
E ingot / rising
2846. z. / dacobili
mduRare foladis zodi, romlis duRilic boyvSi Sewyda.
R слиток / закупоренный
E ingot / capped
2847. z. / kvadratuli kveTis
kristalizatorSi (an boyvSi) miRebuli kvadratuli ganivkveTis mqone sxmuli.
R слиток квадратного сечения
E ingot / square
2848. z. / monokristaluri
zodi, romelic erTi kristalisagan Sedgeba.
R слиток / монокристаллический
E ingot / single crystal
2849. z. / samile
sxmuli liTonuri namzadi, romelic Semdgomi plastikuri deformaciiT milad unda gadakeTdes.
R слиток / трубной
E ingot for tubes
2850. z. / samWedlo
sxmuli liTonuri namzadi, romelic WedviT plastikuri deformirebiT gadamuSavebisTvisaa gankuTvnili.
R слиток / кузнечный
E ingot / forging
2851. z. / Rru
sxmuli liTonuri Rru namzadi.
R слиток / полый
E ingot / hollow
2852. zodsazidi
TviTmoZravi an elmavliT gadasaadgilebeli urika, romliTac saxurebeli Rumlidan an saxurebeli
Widan, saglinavi dganis mimReb rolgangamde zodi miewodeba.
R слитковоз
E ingot bogie; ingot boggi; ingot carrier
2853. zoli
1. 2500 mm-mde siganis da 60 mm-mde sisqis furclovani naglini furclebad an rulonebad. 2. 200 mm-mde
siganis da 60 mm-mde sisqis saerTo daniSnulebis martivi sortuli profili marTkuTxa ganivkveTiT.
R полоса
E band; strip
2854. zoli / ga(n)bnevis
eqsperimentuli Sedegebis statistikuri maxasiaTebeli, romelic maTi saSualo mniSvnelobidan gadaxris
sidides gansazRvravs.
R полоса рассеяния
E band / desperal; band (strip) / dispersion
2855. z. / deformaciuli
monokristalis an marcvlis SigniT kristalis sxva nawilebisagan aTeuli gradusiT mobrunebuli zolis
formis are; igi civi plastikuri deformaciis procesSi warmoiqmneba.
R полоса / деформационная
E band / deformation
2856. z. / nasxletis
deformaciuli zoli marcvlis mezobeli ubnebis an monokristalis zolidan orive mxaris erTnairi
orientaciiT.
R полоса сброса
E band / kink
2857. z. / rulonis
glinvis an sxva saxis damuSavebis Semdeg rulonebad daxveuli zoli.
R полоса / рулонная
E strip / coild
2858. z. / foladis
ix. zolovani foladi
2859. z. / SewrTobadobis
sxvadasxva dnobis erTi markis foladisaTvis, liTonis torsuli wrTobis meTodiT damuSavebisas,
sacivebeli torsidan manZilze damokidebulebiT sisalis ga(n)bnevis zoli.
R полоса прокаливаемости
E H-band; band / hardenability
2860. z. / civad naglini
cxlad naglini zolidan civi glinvis furcelsaglinav dganebze miRebuli zoli.
R полоса / холоднокатаная
E band / cold-rolled; strip / cold (-rolled)
2861. z. / cxlad naglini
cxeli glinvis farTo zolsaglinav dganze miRebuli zoli; Cveulebriv, civad naglini zolis namzadad
gamoiyeneba.
R полоса / горячекатаная
E strip / hot-rolled
2862. z. / Zvris
liTonSi an SenadnobSi mniSvnelovani lokaluri deformaciis are; mikroskopuli kvlevisas, didi xa-
risxis plastikuri deformaciis Semdeg, romelic gaxexili nimuSis zedapirze uxeSi xazebis saxiT
gamovlindeba.
R полоса сдвига
E band / shear
2863. zolebi / naTeli
liTonis zedapiris defeqti, naTeli Seferilobis grZeli wyvetili zolebis saxiT, romelic cxlad
deformirebamde gaxurebis temperaturisa da drois gadametebisas warmoiqmneba.
R полосы / светлые
E lines / ghost (phantom)
2864. z. / srialis
nimuSze mcire plastikuri deformaciis miniWebis Semdeg nimuSis Tavisufali zedapiris paraleluri
Zvris sibrtyeebis jgufTan gadakveTis kvali, romelic wvrili xazebis saxiT Slifis mikroskopuli
kvlevisas vlindeba
R полосы скольжения
E bands / glide; bands / slip
2865. zolovneba / karbidis, struqturis zolovneba
struqturuli araerTgvarovnoba liTonebSi, rodesac liTonis deformaciis mimarTulebis gaswvriv
karbiduli nawilakebi zolebadaa (jaWvebadaa) ganlagebuli.
R полосчатость / карбидная
E stringers / carbide
2866. zolovneba / struqturis
ix. karbidis zolovneba.
2867. zoma
risame sidide sazom erTeulTan SedarebiT.
R размер
E size
2868. z. / austenitis marcvlis
xazobrivi sididiT, marcvlis ganivkveTis farTobiT an moculobis erTeulSi marcvlebis raodenobiT
gansazRvruli austenitis sawyisi marcvlis maxasiaTebeli.
R размер аустенитного зерна
E size / austenitic grain
2869. z. / kritikuli defeqtis, kritikuli defeqti
mocemuli modebuli Zabvisas defeqtis zoma, romlis gadaWarbebasac nakeToba spontanur rRvevamde
mihyavs.
R размер критического дефекта
E size / critical deffect
2870. z. / marcvlis
polikristalur masalebSi marcvlis xazovani maxasiaTebeli.
R размер зерна
E size / grain
2871. z. / submarcvlis
submarcvlis zoma ganisazRvreba (maqsimaluri sididis ganivkveTis) maqsimaluri diametriT da 1000-idan
100000 Е-s Seesabameba.
R размер субзерна
E size / subgrain (cell)
2872. z. / feritis marcvlis
feritul SenadnobebSi marcvlis xazovani maxasiaTebeli.
R размер ферритного зерна
E size / ferritic grain
2873. z. / foris
forian masalaSi erTeuli foris xazobrivi maxasiaTebeli.
R размер поры
E size / pore
2874. z. / Canasaxis kritikuli
1. Canasaxis minimaluri zoma, romelic mis Semdgom zrdas uzrunvelyofs. 2. mocemul Termodinamikur
pirobebSi mdgradi minimaluri zomis Canasaxi, romelsac spontanuri (TavisTavadi) zrdis unari aqvs.
R размер зародыша / критический
E size / critical nucleus
2875. zona (are)
sivrce garkveul sazRvrebs Soris.
R зона
E area; zone; band; range
2876. z. / adidas makalibrebeli
ix. kalibris sartyeli
2877. z. / adidas muSa
adidas arxis nawili, romelSic gasaWimi liTonis deformacia xdeba.
R зона волоки / рабочая
E zone / die working
2878. z. / gamtarobis
kristalSi eleqtronebisaTvis nebadarTuli energiebis are, romelSic gare zemoqmedebisas (eleqtruli
da magnituri velebi, temperaturis gradienti da sxva.) eleqtronebis gadanacvleba xdeba.
R зона проводимости
E zone / conduction
2879. z. / gare
deformaciis geometriuli keris momijnave nawili, romelic masTan erTad deformaciis faqtobriv keras
warmoqmnis.
R зона / внешняя
E zone / external
2880. z. / gaZnelebuli deformaciis
instrumentTan kontaqtisas plastikurad deformirebadi sxeulis is ubani, romelSic liTonis
deformacia mniSvnelovnad mcirea, vidre saSualod sxeulis mTlian moculobaSi.
R зона затруднённой деформации
E zone / stagnant
2881. z. / gaWimvis
ubani rRvevis reliefis sawyisi Zabvis koncentratorsa da myife an blanti rRvevis gavrcelebis
zedapirs Soris.
R зона вытягивания
E zone / extraction
2882. zona / ginie-prestonis
gaxsnili elementis grova (klasteri), romelic warmoiqmneba gadajerebuli myari xsnaris gansazRvrul
kristalografiul sibrtyeze da win uswrebs axali fazis gamoyofas.
R зона Гинье-Престона
E zone / pre-precipitation
2883. z. / glinis makalibrebeli
glinis arxis cilindruli nawili, romelSic gasaWimi nakeTobis dakalibreba xdeba.
R зона волоки / калибрующая
E bearing / die; sizing / section
2884. z. / glinis muSa
glinis arxis nawili, romelSic gasaWimi liToni deformirdeba.
R зона волоки / рабочая
E drawing cylinder; land
2885. z. / dendrituli
sxmulis garegani wvrilmarcvlovani qerqi, romelic urTierTSebrunebuli kristal-dendritebisagan
Sedgeba.
R зона / дендритная
E zone / dendritic
2886. z. / deformaciis garekontaqturi
deformaciuli zona brtyeli ganivkveTis sazRvrebs gareT, romelic sakontaqto zedapiris ganapira
wartilebze gadis.
R зона внеконтактной деформации
E zone / noncontact deformation
2887. z. / drekadi deformaciis
liTonis moculobis nawili, romelic deformirebis procesSi mxolod drekad deformacias ganicdis.
R зона упругой деформации
E zone / elastic
2888. z. / Termuli gavlenis
SenaduRi nakeris momijnave ZiriTadi liTonis ubani, romelsac gadnoba ar ganucdia da romlis struq-
tura da Tvisebebi gaxurebis, SeduRebis an daduRebis drosaa Secvlili.
R зона термического влияния
E zone / heat-affected
2889. z. / izoTermuli
mudmivi temperaturis mqone saxurebeli gamavali Rumlis siTburi sivrce, romelSic gasaxurebeli
namzadi kveTSi temperaturis gasaTanabreblad yovndeba.
R зона / изотермическая
E zone / isothermal
2890. z. / kmatexis
nimuSis an nakeTobis ubani, romelic dairRva darCenil cocxal kveTSi cikluri datvirTvebiT
gadatvirTvis Sedegad.
R зона долома
E zone / upload failure
2891. z. / meoreuli gacivebis
uwyvetad sxmuli foladis namzadis kristalizatoris gamosasvlelidan meoreuli gacivebis sistemis
bolomde gavlis ubani.
R зона вторичного охлаждения
E zone / secondary cooling
2892. z. / mikvris
deformaciis keris zona, romelSic madeformirebeli instrumentis (glini, puansoni) zedapirTan
SefardebiT, liTonis gadaadgileba faqtobrivad ar xdeba.
R зона прилипания
E zone of stick; zone of zero slip
2893. z. / mkvdari
namzadis ubani, romelSic wnexisas liTonis gadaadgileba ar mimdinareobs.
R зона / мёртвая
E zone / dead metal; zone / inert
2894. z. / mJangavi
brZmedis quraSi haersaberi furmis win sferosebri sivrce, romelSic koqsisa da Seberili saTbobis
naxSirbadi iJangeba.
R зона / окислительная
E zone / oxidation
2895. zona / nakermimdebare
liTonis ubani - SenaduRi nakeris siaxloves, romelic SeduRebis procesSi xurdeba.
R зона / околошовная
E zone / weld metal; zone / heat (weld) affected
2896. z. / neitraluri
fxvnilovani masalis ormxrivi wnexiT miRebul nawnexSi umciresi simkvrivis are.
R зона / нейтральная
E zone / neutral
2897. z. / plastikuri1
zona brZmedSi, sadac rkinamadniani masalebi darbildeba da dneba.
R зона / пластичная
E zone / plastic
2898. z. / plastikuri2
ix. plastikuri deformaciis zona.
2899. z. / plastikuri deformaciis, plastikuri zona
liTonis moculobis ubani SemosazRvruli drekadi deformaciis zoniT da sakontaqto zedapiriT, ro-
melic deformaciis procesSi upiratesad plastikur deformacias ganicdis.
R зона пластической деформации
E zone / plastic deformation
2900. z. / rentgenuli sxivebis aRgznebis
nivTierebis moculoba, romelSic eleqtronuli konis nimuSis atomTan urTierTqmedebis Sedegad
maxasiaTebeli rentgenuli gamosxiveba aRigzneba.
R зона возбуждения рентгеновских лучей
E zone / X-ray excitation
2901. z. / svetovani kristalebis
sxmulis qerqis momijnave nawili, romelic qerqis zedapirisadmi marTobulad orientirebuli kristale-
bisagan Sedgeba.
R зона столбчатых кристаллов
E zone / columnar
2902. z. / siTbos generaciis
Rumlis nawili, romelSic energiis sxva saxeobebidan siTbo generirdeba.
R зона генерации тепла
E zone / heat generation
2903. z. / srialis
glinvisas deformaciis keris zona, romelic winswrebiT an CamorCeniT xasiaTdeba.
R зона скольжения
E zone of slippage; zone / slip
2904. z. / teqnologiuri procesis
Rumlis nawili, romelSic liTonis damuSavebis (gaxureba, dnoba, Sroba da sxv.) teqnologiuri procesi
mimdinareobs.
R зона технологического процесса
E zone of technological process
2905. z. / tolRerZa kristalebis
msxvili, tolRerZa, yovelmxriv mimarTuli marcvlebisagan Sedgenili sxmulis centraluri nawili.
R зона равноосных кристаллов
E zone of equiaxial crystals; zone / equiaxed
2906. z. / qSinTa
zona brZmedSi, sahaero saqSenebis win, sadac bervis Sedegad koqsis naxSirbadi da Seberili reagentebi
iJangeba da quris airi warmoiqmneba.
R зона / фурменная
E zone / tuyere level; raceway / tuyere
2907. z. / Se(mo)dnobis
nawilobrivi gadnobis zona ZiriTadi liTonisa da SenaduRi nakeris liTonis sazRvarze.
R зона оплавления
E zone / melting (fusion)
2908. z. / CamorCenis
glinvisas deformaciis keris Sesavali nawili, romelSic liTonis gadaadgilebis siCqare glinebis wri-
ul siCqareze naklebia.
R зона отставания
E zone / backward slip
2909. zona / winswrebis
glinvisas deformaciis keris gamosavali nawili, romelSic liTonis gadaadgilebis siCqare glinebis
wriul siCqareze metia.
R зона опережения
E zone / forward slip
2910. zondi
Reros, milakis (an sxva formis) saxis sxvadasxva xelsawyos dasaxeleba, romelic ama Tu im parametris
gasazomad an sakvlev areSi sakontroleblad SehyavT.
R зонд
E probe
2911. z. / eleqtronuli
ix. rentgenospeqtruli mikroanalizatori.
2912. zrda (Canasaxis)
siTxeSi mdgradi Canasaxis marcvlad gadaqcevamde zrda.
R рост
E growth
2913. z. / dawnexili fxvnilis moculobiTi
Secxobis procesSi fxvnilovani wnexilis moculobis fardobiTi zrda.
R рост порошковой прессовки / объёмный
E growth of powder compact / volume
2914. z. / dawnexili fxvnilis xazovani
Secxobis procesSi fxvnilovani wnexilis zomebis fardobiTi mateba.
R рост порошковой прессовки / линейный
E growth of powder compact / linear
2915. z. / marcvlebis anormaluri
calkeuli mcirericxovani marcvlebis araTanabari, aCqarebuli zrda, danarCeni marcvlebis saSualo
zomebis Seucvlelad, romelsac liToni an Senadnobi sxvadasxva marcvlovnebamde mihyavs. es movlena
meoreuli rekristalizaciisas xdeba
R рост зёрен / анормальный
E growth / exaggerated grain
2916. z. / marcvlebis normaluri
zrda, romlis drosac liTonis an Senadnobis yvela marcvlis sidide Tanabrad matulobs maTi
ganawilebis xasiaTis Seucvlelad (formisa da zomebis mixedviT). es movlena Semkrebi
rekristalizaciisas mimdinareobs
R рост зёрен / нормальный
E growth / continuous (grain)
2917. z. / marcvlis
polikristalur liTonebSi an SenadnobebSi, maRal temperaturaze gaxurebisas an dayovnebisas, saz-
Rvrebis moZraobis Sedegad marcvlis zomebis zrda.
R рост зёрен
E growth / grain
2918. z. / meore fazis nawilakebis
molbobisas meore fazis koagulacia.
R рост частиц второй фазы
E growth / second-phase particle
2919. z. / submarcvlebis
molbobisas, submarcvlis sazRvris migraciiT, submarcvlis zomis mateba.
R рост субзёрен
E growth / subgrain
2920. zRvari
droisa da sivrcis an risame umaRlesi, ukiduresi done, safexuri, xarisxi, Zala, SesaZlebloba...
R предел
E limit
2921. z. / bzarmedegobis
bzaris ganviTarebisadmi masalis unaris raodenobrivi sazomi. igi maqsimaluri datvirTvebis, romlebsac
nimuSebma gauZlo, Zabvebis intensiurobis koeficientebis kritikul mniSvnelobebs warmoadgens.
R предел трещиностойкости
E limit of crack resistance
2922. zRvari / gamZleobis, daRlilobis zRvari
udidesi Zabva, romlis drosac masalas daurRvevlad SeuZlia gauZlos datvirTvis ciklebis mocemul
raodenobas (Cveulebriv, 106-ze mets).
R предел выносливости
E limit / fatigue (endurance); fatigue strength
2923. z. / daRlilobis
ix. gamZleobis zRvari.
2924. z. / denadobis
pirobiTi Zabva, romelic plastikuri deformaciis gansazRvrul sidides Seesabameba, (mag 0,1 an 0,5):
upiratesad gavrcelebulia denadnobis pirobiTi zRvari 0,2, romelic 0,2% narCen deformacias
Seesabameba.
R предел текучести
E yield stress; yield strength
2925. z./ denadobis
ix. denadnobis pirobiTi zRvari.
2926. z. / denadobis zeda
yvelaze maRali pirobiTi Zabvis mniSvneloba, romelic denadobis kbils an datvirTvis pirvel piks
Seesabameba, rac nimuSis samuSao nawilis denadobis dawyebamde registrirdeba.
R предел текучести / верхний
E yield stress / upper
2927. z. / denadobis pirobiTi, denadobis zRvari
umciresi pirobiTi Zabva, romlis drosac narCeni deformacia gansazRvrul sidides (umetes SemTxvevaSi
0,2%) aRwevs.
R предел текучести / условный
E proof stress; yield strength; yield stress / offset
2928. z. / denadobis fizikuri
1. deformirebis sawyisi ubnis (,,Zabva-deformaciis” mrudze warmoqmnili denadobis horizontaluri ba-
qani) Sesabamisi Zabva, romlis drosac plastikuri deformacia faqtobrivad ucvleli gamWimavi dat-
virTviT xdeba. 2. denadobis baqanze ZabvaTa Soris umciresi Zabva.
R предел текучести / физический
E yield point / lower; yield strength / actual
2929. z. / denadobis qveda
ix. denadobis fizikuri zRvari.
2930. z. / denadobis cikluri (datvirTvisas)
Zabvis sidide, cikluri datvirTvisas, romelic srialis zolebis gamoCenas Seesabameba.
R предел текучести / циклический
E yield point / cycle
2931. z. / drekadobis
maqsimaluri pirobiTi Zabva (daZabuloba), romlis drosac plastikuri deformaciis pirveli niSnebi
vlindeba da narCeni deformacia gansazRvrul sidides (Cveulebriv, 0.05%) aRwevs.
R предел упругости
E limit / elastic
2932. z. / proporciulobis
pirobiTi Zabva, romelic _ ,,Zabva-deformaciis~ _ mrudze wrfivi ubnidan mrudxazovan ubanze
gadasvlis wertils Seesabameba.
R предел пропорциональности
E limit / proportional
2933. z. / proporciulobis cikluri
Zabvis sidide, romelic cikluri datvirTvisas, deformirebis mrudis sworxazovani ubnidan araswor-
xazovanze gadasvlis wertils Seesabameba.
R предел пропорциональности / циклический
E limit / proportional cycle
2934. zRvari / simtkicis
pirobiTi Zabva, romelic im maqsimalur datvirTvas Seesabameba, romelsac nimuSi uZlebs.
R предел прочности
E strength / ultimate; strength / tensile
2935. z. gaWimvisas / simtkicis
1. pirobiTi Zabva, romelic maqsimaluri datvirTvis nimuSis sawyisi ganivkveTis farTobTan Sefardebis
tolia. 2. masalis gaWimvaze gamocdisas simtkicis zRvris mniSvneloba.
R предел прочности при растяжении
E strength / tensile
2936. z. grexisas / simtkicis
rRvevis win miRweuli mxebi Zabvis sidide, romelic grexis maqsimaluri momentis nimuSis ganivkveTis
polaruli momentis winaaRmdegobasTan Sefardebis tolia.
R предел прочности при кручении
E strength / torsional
2937. z. kumSvisas / simtkicis
pirobiTi Zabva, romelic rRvevamde miRweuli maqsimaluri Zabvis nimuSis sawyisi ganivkveTis farTobTan
Sefardebis tolia.
R предел прочности при сжатии
E strength / compression
2938. z. / cocvadobis
udidesi pirobiTi gamWimavi Zabva, romlis drosac cocvadobis siCqare an deformacia gansazRvrul
droSi mocmul mniSvnelobebs aRwevs.
R предел ползучести
E limit / creep
2939. z. / xangrZlivi simtkicis
Zabva, romelic gansazRvrul temperaturaze datvirTvis gansazRvruli xangrZlivobiT moqmedebisas
nimuSis an nakeTobis rRvevas iwvevs.
R предел длительной прочности
E strength / stress-rupture
2940. z. / xsnadobis
mocemul pirobebSi gasaxsneli elementis SesaZlebeli maqsimaluri Semcveloba gamxsnelSi.
R предел растворимости
E saturation concentration
2941. zRurbli
1. umciresi SesaZlo sidide, raimes gamovlenis sazRvari. 2. raimes sazRvari (fizikuri).
R порог
E dam
2942. z. / gadasaSvebi, widis zRurbli
sadnobi Rumlis CasatvirTavi fanjris qveda nawili, saidanac widas uSveben.
R порог / сливной
E dam / weir
2943. z. dislokaciaze
dislokaciis xazis sworkuTxa texili, romelic warmoiqmna imis gamo, rom dislokaciis nawili texilis
erT mxares erT atomur sibrtyeSi Zevs, nawili ki _ texilis meore mxares – mezobel, pirvelis
paralelur sibrtyeSi
R порог на дислокации
E threshold / dislocation
2944. z. / mgrZnobiarobis
signalis minimaluri done, romelic maregistrirebeli an sazomi xelsawyoTi aRiqmeba.
R порог чувствительности
E threshold / sensitivity
2945. z. / rekristalizaciis
ix. rekristalizaciis temperatura.
2946. z. / civmetexobis, simyifis kritikuli temperatura
1. blanti rRvevidan myife rRvevaze gadasvlis temperatura, romelic, rogorc wesi, rRvevis reliefSi
blanti mdgenelis mocemuli doniT an dartymiTi siblantis gansazRvruli sididiT xasiaTdeba. 2.
temperatura, romlis drosac rRvevis reliefSi blanti rRvevis mdgenelis wili aranakleb 90%-ia.
R порог хладноломкости
E dam / cold brittleness; threshold / cold-shortness
2947. zRurbli / civmetexobis zeda
temperatura, romlis drosac rRvevis reliefSi blanti rRvevis mdgenelis wili 90%-s aRemateba.
R порог хладноломкости / верхний
E threshold of cold brittleness / upper
2948. z. / civmetexobis qveda
temperatura, romlis drosac rRvevis reliefSi blanti rRvevis mdgenelis wili 10%-s ar aRemateba.
R порог хладноломкости / нижний
E threshold of cold brittleness / lower
2949. z. / widis
ix. gadasaSvebi zRurbli.

T
2950. Tavi (teqn.)
Sesqelebuli an win gamoweuli raimes bolo (kide, napiri).
R головка
E head
2951. T. / zodis
zodis zeda nawili, romelic Tavisi ZiriTadi nawilisagan qimiuri SedgenilobiT da (an) struqturiT
gansxvavdeba; momWimav dganebze gaglinvis Semdeg, Cveulebriv, acileben.
R часть слитка / головная
E head / ingot
2952. T. / relsis
relsis profilis zeda elementi, romlis ganivkveTis forma mrgvalTan miaxloebuli, brtyeli an
Rariani muSa zedapiriT xasiaTdeba.
R головка рельса
E head / rail
2953. T. / sadedis
uwyveti sxmulis misaRebad kristalizatorSi Setanili sadedis mosaxsneli nawili.
R головка затравки
E head / dummy bar
2954. T. / Rumlis
martenis Rumlis zeda naSenis nawili, romelic saTbobisa da mJangavis misawodeblad, CiraRdnis Sesaq-
mnelad da wvis produqtebis asarineblad gamoiyeneba.
R головка печи
E open-hearth port
2955. Taliumi
qimiuri elementi, Tl, atomuri masa = 204.37; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 303.6°C;
gamoiyeneba sasakisre da advildnobadi Senadnobebis warmoebaSi.
R таллий
E thallium
2956. Tamasa / sayrdeni
milebis civi glinvis dganis teqnologiuri instrumenti P-sebri kveTis mimmarTvelis saxiT, sayrdeni
zedapirebis mrudxaza profiliT, romlebzec gorgolaWebis poWoWikebi gadagordeba.
R планка / опорная
E cramp strip
2957. Tanadaleqva
ramdenime nivTierebis Semcveli xsnarebidan, nadnobebidan an orTqlidan (ZiriTadi nivTierebis da-
leqvasTan erTad) Tanaminarevebis naleqSi gadasvla.
R соосаждение
E co-precipitation
2958. Tanafardoba / steqiometriuli
reagirebadi nivTierebebis raodenobebis ricxobrivi Tanafardoba, romelic steqiometriis kanonebs
upasuxebs.
R соотношение / стехиометрическое
E ratio / stoichiometric
2959. Targi
nakeTobis formis sizustis Sesamowmebeli samarjvi an instrumenti; nimuSi, romlis mixedviTac
erTgvarovani produqcia mzaddeba.
R шаблон
E pattern; model; template
2960. T. / samsxmelo
modelis kompleqtis elementi, specialuri nakeTobis saxiT, romelic samsxmelo formis an kopis
samuSao siRruis warmosaqmnelad gamoiyeneba.
R шаблон / литейный
E strickle board
2961. Taro (koWis)
saerTo daniSnulebis fasonuri profilebis elementi, romelic yelis bolozea moTavsebuli da misi
RerZis perpendikularulia
R полка (балки)
E beam flange
2962. Tboarineba
sxeulidan siTbos arTmevis procesi.
R теплоотвод
E removal / heat; extraction of heat; abstraction / heat
2963. Tbogadamtani
siTbos gadamtanad gamoyenebuli moZravi are.
R теплоноситель
E agent / heat-carrying
2964. Tbogadamcemi
maRaltemperaturiani Tbogadamtanidan ufro dabaltemperaturiani TbogadamtanisaTvis siTbos
gadasacemi aparati.
R теплообменник
E exchanger / heat
2965. T. / regeneraciuli
ix. regeneratori.
2966. T. / rekuperaciuli
ix. rekuperatori.
2967. Tbogadatana
ix. Tbomimocvla.
2968. Tbogadacema
or Tbogadamtans Soris gamyofi aris (Cveulebriv, myari kedeli) gavliT Tbogadacema.
R теплопередача
E transfer / heat
2969. Tbogamtaroba
Tburi energiis gadacemis unari sxeulis erTi wertilidan meoreSi, Tu maT Soris temperaturaTa sxva-
oba aRiZvreba.
R теплопроводность
E conduction / thermal (heat)
2970. T. / arastacionaruli
sxeulSi temperaturis ganawilebis droSi cvalebadobisas arsebuli Tbogamtaroba.
R теплопроводность / нестационарная
E conductivity / nonsteady heat
2971. T. / efeqturi
fenovani, boWkovani, marcvlovani an foriani masalis Tbogamtaroba, romelic myari masalis Tbofizi-
kuri TvisebebiT, agreTve Sualedebis an forebis zomebiT da maTSi Tbogadatanis pirobebiT ganisazRv-
reba.
R теплопроводность / эффективная
E conductivity / effective heat
2972. T. / stacionaruli
Tbogamtaroba sxeulSi temperaturis ganawilebis droSi ucvlelobisas.
R теплопроводность / стационарная
E conductivity / stationary heat
2973. Tbogacema
myari sxeulis zedapirsa da mis garemomcvel garemos Soris TbogadamtaniT mimdinare Tbomimocvla.
R теплоотдача
E convective heat exchange; convective heat transfer
2974. Tbogeneracia
sxva saxis energiebidan siTbos miReba.
R теплогенерация
E generation / heat
2975. Tbodanakargebi
ix. siTburi danakargebi.
2976. Tboizolacia
ix. siTbos izolacia.
2977. Tbokaravi
grZeli nageboba masSi gamavali rkinigziT, romelzedac fxvieri sakazme masalebiT datvirTuli vagonebi
cxeli haeris an sawvavis wviT gamoyofili siTboTi daTbeba.
R тепляк
E warming room; winter shelter
2978. Tbomasamimocvla
fazebs Soris masisa da siTbos erTdrouli gadatanis procesi.
R тепломассообмен
E mass transfer / heat
2979. Tbomdgradoba
foladis Tviseba, 500-600° temperaturaze aucilebeli xangrZlivi simtkice SeinarCunos.
R теплоустойчивость
E stability / high-temperature (thermal)
2980. Tbomedegoba
masalebis unari, SeinarCunos sasamsaxuro Tvisebebi samuSao temperaturebamde gaxurebisas.
R теплостойкость
E stability / heat
2981. Tbomimocvla, Tbogadatana
siTbos gadatanis TviTneburi Seuqcevi procesi, igi temperaturis gradientiTaa ganpirobebuli.
R теплообмен
E exchange / heat; transfer / heat
2982. T. / konveqciuri
Tbomimocvla, romlis drosac siTbos gadatana konveqciiT xdeba.
R теплообмен / конвективный
E exchange / convective heat
2983. T. / radiaciuli
ix. sxivuri Tbomimocvla.
2984. T. / rTuli
Tbomimocvla, romelic siTbos gadatanis sxvadasxva saxes, mag., radiaciulsa da konveqciurs, aTavsebs.
R теплообмен / сложный
E transfer / complex heat
2985. T. / sxivuri, radiaciuli Tbomimocvla
Tbomimocvla, romlis drosac siTbos gadatana gamosxivebiT xdeba.
R теплообмен / лучистый
E transfer (exchange) / radiant (radiative)
2986. Tbomomarageba
teqnologiuri miznebisaTvis orTqliT an cxeli wyliT momarageba.
R теплоснабжение
E supply / heat
2987. Tbotevadoba, siTbotevadoba
1. sxeulis (liTonis) 1 gradusiT temperaturis momatebisas STanTqmuli siTbos raodenoba. 2. sxeulis
mdgomareobis usasrulod mcired Sesacvlelad saWiro siTbos raodenobis Sefardeba amave dros
momxdar misive temperaturis cvlilebasTan.
R теплоёмкость
E capacity / heat
2988. T. / kuTri
erTi grami nivTierebis erTi gradusiT gasaTbobad saWiro siTbos raodenoba.
R теплоёмкость / удельная
E specific heat
2989. T. / moluri
erTi moli nivTierebis Tbotevadoba.
R теплоёмкость / молярная
E heat capacity / molar
2990. Tboteqnika
mecnierebisa da teqnikis dargi, romelic siTbos miRebis, gardaqmnisa da gamoyenebis meTodebs moicavs.
R теплотехника
E technology heat; engineering / heat
2991. Tbounarianoba
nivTierebis erTeuli masis (an moculobis) sruli dawvisas gamoyofili siTbos raodenoba.
R теплотворная способность
E value / calorific (heat)
2992. TboSemcveloba
ix. enTalpia.
2993. Tbocvla
gaxurebisa da gacivebis cikli, romelic cecxlgamZle masalebis Termul medegobaze gamocdisas
gamoiyeneba.
R теплосмена
E exchange / heat
2994. T. / wylis
Tbocvla, romelic 1300°C-mde gaxurebisa da gamdinare wyalSi gacivebis procesebisagan Sedgeba.
R теплосмена / водяная
E exchange / water heat
2995. T. / haeris
Tbocvla, romelic 1300°C-mde gaxurebisa da Ria haerze gacivebis procesebisagan Sedgeba.
R теплосмена / воздушная
E exchange / air heat
2996. Tegva
1. nakeTobis zomebis sizustisa da zedapiris xarisxis asamaRleblad moculobiTi Stampvis
damamTavrebeli operacia, romelic sasufTao StampSi sruldeba. 2. civi moculobiTi Stampvis operacia
nakeTobis zedapirze amozneqil-Cazneqili reliefis misaRebad, romelic specialur StampebSi
mimdinareobs.
R чеканка
E caulking
2997. Telva
mkumSavi Zabvebisas sakontaqto zedapirze liTonis adgilobrivi plastikuri deformacia.
R смятие
E bearing strain
2998. T e m Z
ix. TermoeleqtromamoZravebeli Zala.
2999. Terbiumi
qimiuri elementi, Tb, atomuri masa = 158.93; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebs, tdn 1356°C; warmoadgens
lanTanoidebis ojaxs.
R тербий
E terbium
3000. TermoanTraciti
wylis orTqliT gaqreuli Saxtur RumlebSi Termulad damuSavebuli anTraciti.
R термоантрацит
E coal / thermally treated hard
3001. Termobimetali
bimetali, romelic sxvadasxva Tgtk-is mqone ori liTonis an Senadnobis Sreebisagan Sedgeba da mTeli
zedapirebiT erTmaneTs exeba; temperaturis cvlilebisas moRunvis unari aqvs.
R термобиметалл
E bimetal thermostatic
3002. Termogravimetria
Termuli analizis meTodi, romelic gaxurebis procesSi nimuSis masis temperaturaze damokidebulebis
registraciazea dafuZnebuli.
R термогравиметрия
E analysis / thermogravimetric
3003. TermodamuSaveba
ix. Termuli damuSaveba.
3004. Termodartyma
aris temperaturis mkveTri cvlileba, mag., RumelSi siTbos miwodebis Sewyveta da a. S.
R термоудар
E shock / thermal
3005. Termodinamika
fizikis ganyofileba, romelic makroskopuli sistemebis zogad Tvisebebs am sistemebSi energiebis
SesaZlebel gardaqmnaTa analizis safuZvelze Seiswavlis.
R термодинамика
E shock / thermal; thermodynamics
3006. Termodinamika / arawonasworuli procesebis
Termodinamikis ganyofileba, romelic arawonasworul sistemebSi mimdinare Seuqcev procesebs (difuzia,
siblante da sxv.) Seiswavlis
R термодинамика / неравновесных процессов
E thermodynamics of nonequilibrium processes
3007. T. / qimiuri
Termodinamikis ganyofileba, romelic qimiuri da fizikur-qimiuri procesebis, agreTve Termodinamikuri
Tvisebebis SedgenilobasTan da sistemis mdgomareobasTan urTierTkavSirs ganixilavs.
R термодинамика / химическая
E thermodynamics chemical
3008. Termodifuzia
difuzia, romelic areSi temperaturuli gradientis arsebobiTaa ganpirobebuli.
R термодиффузия
E diffusion / thermal
3009. Termodrekadoba
Zabvis tenzoris komponentisa da sxeulis temperaturis xazobrivi Tanafardoba.
R термоупругость
E thermoelasticity
3010. Termoelementi
siTbos eleqtroenergiaSi pirdapiri gardaqmnisaTvis gankuTvnili mowyobiloba.
R термоэлемент
E thermocouple; thermojunction
3011. Termoziti
ix. widis minqafa (pemza).
3012. Termoizolacia
ix. siTboizolacia.
3013. Termomedegoba
cecxlgamZle da sxva myife masalebis unari, gaxurebisas da gacivebisas temperaturis cvlilebiT aRZ-
rul Termul Zabvebs win aRudges.
R термостойкость
E resistance / thermal shock
3014. Termometri
temperaturis sazomi xelsawyo.
R термометр
E thermometer
3015. T. / gafarToebis
Termometri, romlis moqmedebis principi Termometris Semvsebi siTxisa da misi garsis masalebs Soris
moculobiTi gafarToebis koeficientebis gansxvavebas efuZneba.
R термометр расширения
E thermometer / expansion
3016. T. / Termoeleqtruli
Termometri, romelSic Termoelementia gamoyenebuli.
R термометр / термоэлектрический
E thermometer / thermocouple
3017. T. / kontaqturi
kontaqtebiT aRWurvili vercxliswylis gafarToebis Termometri; kontaqtebi vercxliswylis svetTan
gansazRvrul mniSvnelobamde temperaturis awevisas SeirTveba.
R термометр / контактный
E thermometer / contact
3018. T. / manometruli
Termometri, romlis moqmedebis principi daxurul sistemaSi temperaturaze damokidebulebiT airis an
siTxis wnevis cvlilebazea damokidebuli.
R термометр / манометрический
E thermometer / gas
3019. T. / siTxiani
temperaturis sazomi xelsawyo, romlis moqmedebis principi siTxis TbogafarToebas emyareba.
R термометр / жидкостный
E thermometer / liquid
3020. T. / winaRobis
Termometri, romlis moqmedebis principi efuZneba liTonebisa da naxevargamtarebis unars, Seicvalos
eleqtruli winaRoba temperaturis cvlilebisas.
R термометр сопротивления
E thermometer / resistance
3021. Termometria
temperaturis gazomvis meTodebisa da saSualebebisadmi miZRvnili gamoyenebiTi fizikis ganyofileba.
R термометрия
E thermometry
3022. Termoregulatori
RumelSi, milsadenSi, Senobasa da sxv. nagebobebSi mocemul doneze temperaturis avtomaturi damWeri
mowyobiloba.
R терморегулятор
E thermocontroller (regulator)
3023. Termorezistori
Termistori, TermowinaRoba _ naxevargamtaruli rezistori, romelic temperaturis cvlilebasTan er-
Tad eleqtrowinaRobas mniSvnelovnad icvlis.
R терморезистор
E resistor / temperature-sensitive
3024. Termostati
mudmivi temperaturis damWeri mowyobiloba – WurWeli, romelic garemomcveli garemosagan Tboizola-
ciiT sagangebodaa daculi.
R термостат
E thermostat
3025. Termofrezva
Termosafrezavi manqaniT gaxurebuli zodebis (namzadebis) zedapiris gawmendis xerxi.
R термофрезерование
E milling / thermal; cutting / thermal
3026. Termoqimia
qimiuri Termodinamikis ganyofileba, romelic qimiuri reaqciebis Tanmdev siTbur movlenebs Seiswavlis.
R термохимия
E thermochemistry
3027. Termowyvili
temperaturis gadamwodi ori erTmaneTTan mimdevrobiT SeerTebuli gamtari an naxevargamtari, romlis
moqmedebac maT Soris aRZruli TermoeleqtromamoZravebeli Zalis registracias emyareba.
R термопара
E thermocouple
3028. T. / diferencialuri
ori erTmaneTTan SeerTebuli erTnairi Termowyvili; igi etalonur da saanalizo nimuSebs Soris
temperaturaTa sxvaobis gasazomad gamoiyeneba.
R термопара / дифференциальная
E thermocouple / differential
3029. TefSi
sarektifikacio koSkis sakontaqto elementi.
R тарелка
E plate
3030. Tvalaki
ix. samzeri.
3031. Tvali / adidas
Zabrisebri arxi, romlis gavliTac adidvisas deformirebadi liToni iWimeba.
R канал волоки
E hole / die; orifice / die
3032. TviTaaleba
ix. TviTanTeba.
3033. TviTanTeba, TviTaaleba
sawvavi masalebis (naxSiri, sulfiduri madnebi) aaleba, romelic TviTon nivTierebaSi uwyvetad
ganviTarebuli JangviTi reaqciebiTaa gamowveuli.
R самовозгорание
E self-ignition
3034. TviTgaxureba
masalis Jangvis Sedegad temperaturis bunebrivi matebis procesi.
R самонагревание
E self-ignition
3035. TviTdaqucmaceba
madnis momzadebisas dasaqucmacebel aparatSi specialuri safqvavi sxeulebis (burTulebis, Reroebisa
da sxv.) gareSe myari masalis meqanikuri rRveva.
R самоизмельчение
E grinding / autogenous
3036. T. / pirveladi
dolur wisqvilebSi masalis moZraobis traeqtoriis gazrdiT sawyisi madnis, romlis sisxo 250-350 mm-ia
(zogjer 500-600 mm), daqucmaceba.
R самоизмельчение / первичное
E grinding / primary
3037. T. / Wavluri
airuli energomatareblebiT (SekumSuli haeri, orTqli, gazi), didi siCqariT moZravi sawyisi masalis Se-
jaxebiT, uZrav, safqvavkamerian specialur aparatebSi mimdinare daqucmaceba.
R самоизмельчение / струйное
E grinding / jet
3038. TviTdifuzia
1. liTonis atomebis sakuTar gisosSi siTburi an sxva saxis agznebis zemoqmedebiT gadaadgileba. 2.
sistemis sazRvrebSi qimiuri potencialis sxvaobis ararsebobisas, mudmiv temperaturaze, atomebis
mouwesrigebeli gadaadgileba.
R самодиффузия
E self-diffusion
3039. TviTinduqcia
gamtar konturSi induqciis eleqtromamoZravebeli Zalis aRZvra masSi denis Zalis cvlilebisas; eleqt-
romagnituri induqciis kerZo SemTxveva.
R самоиндукция
E self-induction
3040. TviTkarbiuracia (TviTdanaxSirbadianeba)
sawvavis Semadgeneli naxSirwyalbadebis airebis daSlisas muris nawilakebis warmoqmnis procesi, rome-
lic alis naTobis amaRlebas uzrunvelyofs.
R самокарбюрация
E self-carburation
3041. TviTmoSveba
foladis moSveba, romelic wrTobisas akumulirebuli siTboTi mimdinareobs.
R самоотпуск
E self-tempering
3042. TviTnabadi
madnul da qviSrobul sabadoebSi TviTnabadi liTonis (Au, Ag, Pt da sxv.) SedarebiT msxvili bunebrivi
gancalkevebuloba. TviTnabadis masa, rogorc wesi, 1 gramze metia.
R самородок
E nugget
3043. Tvisebebi
maxasiaTebelTa iseTi erToblioba, romelic asaxavs liTonis Sinagan aRnagobas da misive (nakeTobis) ga-
mocdebis pirobebiTa da xerxebiT (meTodebiT) ganisazRvreba.
R свойства
E properties
3044. T. / eleqtruli
liTonTa Tvisebebi, romlebic eleqtronebiT, maTi moZraobiTa da urTierTqmedebiT ganisazRvreba.
R свойства / электрические
E properties / electrical
3045. T. / liTonebis
liTonebisa da Senadnobebis maxasiaTeblebi. upiratesad maTi atomur-kristaluri aRnagobiT, qimiuri
SedgenilobiT, calkeuli fazuri mdgenelis raodenobiTa da TvisebebiT, maTi ganawilebiT, struqturiT,
substruqturiTa da sxva parametrebiT ganisazRvreba.
R свойства металлов
E properties of metals
3046. T. / magnituri
Tvisebebi, romlebiTac liTonuri masalis magnitur velSi misive qceva aisaxeba.
R свойства / магнитные
E properties / magnetic
3047. Tvisebebi / meqanikuri
Tvisebebi, romlebSic aisaxeba liTonuri sxeulebis unari, sxvadasxva viTarebaSi winaaRmdegoba gauwios
meqanikuri datvirTvebis moqmedebas.
R свойства / механические
E properties / mechanical
3048. T. / teqnologiuri
liTonebis teqnologiuri Tvisebebi, xasiaTdeba maTive unariT, daeqvemdebaros cxel da civ defor-
mirebas, WriT damuSavebas, Termul damuSavebasa da SeduRebas.
R свойства / технологические
E properties / technology
3049. T. / fizikuri
Tvisebebi, romlebSic liTonuri masalis siTbur, gravitaciul, eleqtromagnitur da radiaciul ve-
lebSi qceva aisaxeba.
R свойства / физические
E properties / physical
3050. T. / qimiuri
liTonis is Tvisebebi, romlebic sxva nivTierebebTan qimiur urTierTqmedebaSi Sesvlis, Jangvisadmi
winaaRmdegobis, airisa da qimiurad aqtiuri nivTierebebis SeRwevis unars axasiaTebs.
R свойства / химические
E properties / chemical
3051. TTn - procesi
TxevadZvradi TviTgamyarebadi narevebidan (SemkvrelebiT – Txevadi miniT da sxv.) samsxmelo formebisa
da kopebis damzadebis xerxi.
R ЖСС-процесс
E process / Fluiding Self-Hardening Sand; FS-HS-process
3052. TiTberi
50%-mde Zn-is Semcvelobis Senadnobi spilenZis fuZeze; damatebiT SeiZleba legirebuli iyos aluminiT,
nikeliTa da sxv. elementebiT; gamoiyeneba sxmul da deformirebul mdgomareobaSi.
R латунь
E brass
3053. T. / aluminiani
aluminiT legirebuli TiTberi.
R латунь / алюминиевая
E brass / alumin(i)um
3054. T. / deformirebadi
TiTberi, romelic civ (erTfaza TiTberi) da cxel (orfaza TiTberi) deformacias eqvemdebareba.
R латунь / деформируемая
E brass / wrought
3055. T. / erTfaza
39%-mde TuTiis Semcveli TiTberi. xasiaTdeba erTfaza struqturiT - TuTiis myari xsnariT spilenZSi.
R латунь / однофазная
E brass / single-phase
3056. T. / manganumiani
1%-mde manganumiT legirebuli TiTberi, romelic kargi meqanikuri TvisebebiT xasiaTdeba.
R латунь / марганцевая
E brass / manganese
3057. T. / orfaza
39%-ze meti TuTiis Semcveli TiTberi, romlis struqtura ori fazisagan Sedgeba.
R латунь / двухфазная
E brass / twophase
3058. T. / saavtomate
3% tyviis Semcveli TiTberi, romelic liTonsaWrel Carx-avtomatebze Cqarosnul damuSavebas advilad
emorCileba.
R латунь / автоматная
E brass / free-cutting
3059. T. / samsxmelo
TiTberi, romelic mcire CajdomiT da maRali TxeldenadobiT gamoirCeva.
R латунь / литейная
E brass / cast(ing)
3060. TiTberi / siliciumiani
spilenZ-TuTiis Senadnobi, romelSic 1-4 % Si-ia damatebuli. es Senadnobi atmosferosa da zRvis wyalSi
maRali koroziamedegobiT gamoirCeva; civ da cxel mdgomareobaSi wneviT kargad muSavdeba.
R латунь / кремнистая
E brass / silicon
3061. T. / tyviiani
60-75 % Cu-is, 0,6-3 % Pb-is, 20-30 % Zn-is Semcvelobis Senadnobi, romelic WriT damuSavebis kargi una-
riT gamoirCeva (ix. saavtomate TiTberi).
R латунь / свинцовая
E brass / leaded
3062. Tixa / sayalibo
qani, romelic ZiriTadad wyliani aluminsilikatebis wvrildispersiuli nawilakebisagan Sedgeba. es qani
xasiaTdeba: kargi Semkvreli TvisebebiT, Termoqimiuri mdgradobiT, uzrunvelyofs mtkice, sxmulebTan
aramiwvadi sayalibo narevebis miRebas.
R глина / формовочная
E clay (loam) / molding
3063. T. / cecxlgamZle
Tixa, Tixamiwis maRali (30-40 %) SedgenilobiT, romelsac maRali cecxlgamZleobis unari aqvs. igi
cecxlgamZle masalebis warmoebaSi nedleuls warmoadgens.
R глина / огнеупорная
E fireclay
3064. Tixamiwa
aluminis oqsidi, Al2O3, romelic aluminis misaRebi nedleulia.
R глинозём
E alumina
3065. Tixasazeli
kriWis masis mosamzadeblad specialurad mowyobili saTavsi.
R глиномялка
E mixer / clay; kneader / clay; pug (clay) mill
3066. Tixebi
jgufi wvrildispersiuli danaleqi qanebisa, romelTac unari aqvs wyalTan plastikuri masa warmoqmnas.
isini Srobis Semdeg maTze miniWebul formas inarCuneben, xolo gamowvisas qvis sisales iZenen.
R глины
E clays
3067. Tmd
ix. Termomeqanikuri damuSaveba.
3068. Tms
ix. TviTgavrcelebadi maRaltemperaturuli sinTezi.
3069. Tomasireba
ix. Tomasis procesi.
3070. Toriumi
qimiuri elementi Th, atomuri masa = 232.04; miekuTvneba iSviaT radiaqtiuri liTonebis jgufs, tdn 1750
o
C; es elementi malegirebel danamatad gamoiyeneba.
R торий
E thorium
3071. TuTia
qimiuri elementi, Zn, atomuri masa = 65.38; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 419 oC; es elementi
mravali Senadnobis fuZe da malegirebeli elementia, igi foladis mosaTuTieblad gamoiyeneba.
R цинк
E zinc
3072. T. / distilaciuri
Saxtur eleqtroRumelSi distilaciis meTodiT miRebuli TuTia, romelic tyviis an kadmiumis minare-
vebs Seicavs.
R цинк / дистилляционный
E zinc / distilled
3073. T. / eleqtrolituri, kaToduri TuTia
TuTia, romelic gogirdmJava TuTiis xsnaris eleqtroliziT miiReba.
R цинк / электролитный
E zinc / electrolytic
3074. TuTia / kaToduri
ix. eleqtrolituri TuTia.
3075. T. / pirveladi
ix. distilaciuri TuTia.
3076. Tuliumi
qimiuri elementi, Tu, atomuri masa = 168.93; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1545 oC; es
elementi lanTanoidebis ojaxs miekuTvneba.
R тулий
E thulium
3077. Tunuqi
civnaglini momwvari furclovani foladi 0.08-0.50 mm. sisqisa.
R жесть
E plate; sheet
3078. T. / eleqtrolituri
eleqtrolituri mokalviT miRebuli TeTri Tunuqi.
R жесть / электролитическая
E plate / electrolytic
3079. T. / TeTri
kalis damcavi danafariT dafaruli Tunuqi.
R жесть / белая
E tinplate
3080. T. / moukalavi
civnaglini foladi (0.1-0.5 mm), igi msubuqi Stampvisa da SenaduRi nakeTobebis dasamzadeblad
gamoiyeneba. aseT folads kvebis, msubuq da eleqtroteqnikur mrewvelobasa da manqanaTmSeneblobaSic
iyeneben.
R жесть / безоловянистая
E tin free steel (TFS)
3081. T. / moqromili galaquli
kvebis produqtebis konservebis taris dasamzadeblad gankuTvnili Tunuqi.
R жесть / хромированная лакированная
E laquered TF (tin free) steel
3082. T. / ormagi glinvis
Cveulebrivi sisqis momwvari Tunuqis civi glinviT damzadebuli Txeli da gansakuTrebiT Txeli Tunuqi.
xasiaTdeba ukeTesi simtkicis, drekadobis, teqnologiuri da sxva Tvisebebis SexamebiT.
R жесть двойной прокатки
E tin-plate / DR (double-reduced)
3083. T. / Savi
Tunuqi damcavi danafaris gareSe.
R жесть / чёрная
E sheet / black
3084. T. / cxlad mokaluli
damcavi fenis (1.6-2.5 mkm Sn) cxel mdgomareobaSi datanis xerxiT miRebuli Tunuqi.
R жесть горячего лужения
E tinplate / hot-dipped
3085. Tuji
2.14 %-ze meti naxSirbadis Semcveli rkinis naxSirbadiani Senadnobi. igi mudmiv minarevebs, xolo zogjer
malegirebel elementebsac Seicavs.
R чугун
E (pig) iron; hot metal; cast iron
3086. T. / aluminiani
aluminiT legirebuli Tuji, romelic amaRlebuli simtkiciT, mxurvalmedegobiT, koroziamedegobiTa da
cveTamedegobiT xasiaTdeba.
R чугун / алюминиевый
E cast iron / aluminium
3087. T. / antifriqciuli
Tuji perlituri an feritperlituri fuZisa struqturulad Tavisufali cementitis gareSe;
struqturaSi arsebuli grafiti antifriqciul Tvisebebs uzrunvelyofs.
R чугун / антифрикционный
E cast iron / bearing
3088. T. / aralegirebuli
Tuji, romelSic ar aris specialurad Setanili malegirebeli elementebi.
R чугун / нелегированный
E cast iron / plain
3089. T. / aramagnituri
legirebuli Tuji upiratesad austenituri struqturiT; aseTi Tuji aramagnitur Senadnobebs miekuTv-
neba.
R чугун / немагнитный
E cast iron / nonmagnetic
3090. Tuji / austenituri
legirebuli Tuji, romlis struqturuli fuZe austenitia.
R чугун / аустенитный
E cast iron / austenitic
3091. T. / brZmedis
Tuji, romelSic naxSirbadis Semcveloba tolia an aRemateba 1.5-2.0%-s, agreTve sxvadasxva koncen-
traciiT Si, Mn, Ti, V, Cr, Ni, S, P-sa da sxv. elementebs Seicavs.
R чугун / доменный
E hot metal
3092. T. / bunebrivlegirebuli
legirebuli Tuji, romelSic malegirebeli komponentebi brZmedSi dnobisas rkinis madnidan gadadis.
R чугун / природнолегированный
E iron / naturally alloyed
3093. T. / gadasamuSavebeli
Tuji, romelic foladad gadasamuSaveblad gamoiyeneba.
R чугун / передельный
E iron / steelmaking
3094. T. / gaTeTrebuli
Tuji, romlis zedapiruli Sre TeTri Tujia, xolo guli struqturulad Tavisufal grafits Seicavs.
R чугун / отбелённый
E cast iron / chilled
3095. T. / granulirebuli
granulaciiT miRebuli granulebis saxis Tuji.
R чугун / гранулированный
E iron / granulated
3096. T. / daballegirebuli
legirebuli Tuji, romelSic malegirebeli elementebis jamuri koncentracia 2.5%-ze naklebia.
R чугун / низколегированный
E cast iron / low-alloy
3097. T. / dabalfosforiani
Tuji, romelic 0.1%-ze nakleb fosfors Seicavs.
R чугун / низкофосфористый
E iron / low-phosphor(o)us
3098. T. / evteqtikuri
Tuji, romlis naxSirbadis ekvivalenti 4.3%-s Seadgens.
R чугун / эвтектический
E cast iron / eutectic
3099. T. / vanadiumiani
vanadiumis Semcveli bunebrivad legirebuli Tuji.
R чугун / ванадиевый
E cast iron / vanadium
3100. T. / vermikularulgrafitiani
Tuji vermikularuli (Wiisebri) grafitiT. aseT Tujs firfitovan da sferosebrgrafitian Tujebs
Soris Sualeduri mdgomareoba ukavia.
R чугун с вермикулярным графитом
E cast iron with vermicular compacted graphite
3101. T. / zeevteqtikuri
Tuji, romlis naxSirbadis ekvivalenti 4.3%ze metia.
R чугун / заэвтектический
E iron / hypereutectic
3102. T. / TeTrgula fifqisebrgrafitiani
fifqisebrgrafitiani Tuji, romelic mJangav garemoSi TeTri Tujis 900°C-ze gaunaxSirbadoebis mizniT
molbobis Sedegad miiReba. gaunaxSirbadoebis Semdeg rRvevis reliefi naTel fers iRebs.
R чугун / белосердечный ковкий
E cast iron / white-heart malleable
3103. T. / TeTri
Tuji, romelSic mTeli naxSirbadi cementitis saxiT qimiurad bmul mdgomareobaSi imyofeba; aseT Tujs
mqrqali TeTri feris rRvevis reliefi aqvs.
R чугун / белый
E cast iron / white
3104. Tuji / kriala, Spigeli
foladis warmoebaSi gamoyenebuli 1025% manganumis Semcveli Tuji; rRvevis reliefSi damaxasiaTebeli
sarkisebri bzinviT (elvarebiT) gamoirCeva.
R чугун / зеркальный
E iron / spiegel
3105. T. / legirebuli
Tuji, romelSic specialuri fizikur-meqanikuri Tvisebebis misaRebad erTi an ramdenime malegirebeli
elementia Setanili.
R чугун / легированный
E (cast) iron / alloyed
3106. T. / martenis
Tuji, romelic martenis RumelSi foladad gadasamuSaveblad gamoiyeneba.
R чугун / мартеновский
E iron / open-hearth
3107. T. / maRali simtkicis, sferosebrgrafitiani Tuji
sferosebri grafituli CanarTebis struqturiani Tuji; gamoirCeva maRali simtkiciT da
plastikurobiT; xSirad foladis nacvlad gamoiyeneba.
R чугун / высокопрочный
E cast iron / high-strength (high-tensile strength)
3108. T. / maRallegirebuli
legirebuli Tuji, romelSic malegirebeli elementebis jamuri Sedgeniloba 10%-s aRemateba.
R чугун / высоколегированный
E cast iron / high-alloy
3109. T. / maRalfosforiani
2%ze meti fosforis Semcveli gadasamuSavebeli Tuji.
R чугун / высокофосфористый
E iron / (high-) phosphor(o)us
3110. T. / modificirebuli
Tuji, romelic struqturisa da Tvisebebis gasaumjobeseblad magrafitebeli, mastabilizebeli da
kompleqsuri modifikatorebiTaa modificirebuli.
R чугун / модифицированный
E cast iron / inoculated (modified)
3111. T. / mxurvalmedegi
maRal temperaturebze ( 1100°C) sxmulebis airuli koroziis garemoSi muSaobis xangrZlivobis gazrdis
mizniT 35% Cr, 20% Ni, 32% Al da 6% Si-iT legirebuli Tuji.
R чугун / жаростойкий
E iron / heat-resistant
3112. T. / mxurvalmtkice
nikeliTa (20%mde) da qromiT (3.5%mde) legirebuli Tuji, romelic maRali mxurvalsimtkiciT gamoirCe-
va; misi struqturis fuZe austenitia, karbidebisa da sferosebri grafitiT.
R чугун / жаропрочный
E iron / heat-resistant (cast)
3113. T. / naxevruli
Tuji, romelSic naxSirbadis erTi nawili cementitis, xolo meore nawili grafitis saxiTaa.
R чугун / половинчатый
E cast iron / mottled
3114. T. / nikeliani
firfitovani an sferosebrgrafitiani Tuji, romelic 0.3-0.7%-idan 19-21%-mde nikels Seicavs. igi ara-
magnitur, koroziamedeg, mxurvalmtikice an civmedeg masalad gamoiyeneba.
R чугун / никелевый
E iron / nickel
3115. T. / perlituri
Tuji, romlis struqturuli fuZe perlitia.
R чугун / перлитный
E cast iron / pe(a)rlitic
3116. T. / ruxi
Tuji, romelSic naxSirbadi, nawilobriv an mTlianad (garda feritis naxSirbadisa), struqturulad
Tavisufal mdgomareobaSi firfitovani grafitis saxiTaa; aseT Tujs aqvs ruxi feris rRvevis reliefi.
R чугун / серый
E cast iron / grey; iron / graphitic pig
3117. Tuji / samsxmelo
sxmulebis misaRebad gamoyenebuli Tuji.
R чугун / литейный
E iron / foundry (pig)
3118. T. / saSualod legirebuli
legirebuli Tuji, romelSic malegirebeli komponentebis jamuri koncentracia 2.5%-idan 10%-mdea.
R чугун / среднелегированный
E cast iron / medium alloy
3119. T. / siliciumiani
1. siliciumiT legirebuli Tuji. 2. gadasamuSavebeli Tuji siliciumis maRali SemcvelobiT.
R чугун / кремнистый
E iron / silicon (cast)
3120. T. / sferosebrgrafitiani
ix. maRali simtkicis Tuji.
3121. T. / ferituli
Tuji, romlis struqturuli fuZe feritia (mTeli naxSirbadi TiTqmis struqturulad Tavisufal
mdgomareobaSia).
R чугун / ферритный
E cast iron / ferritic
3122. T. / fifqisebrgrafitiani
Tuji, romelSic naxSirbadi, nawilobriv an mTlianad (garda feritis naxSirbadisa), fifqisebri formis
Tavisufali grafitis saxiT imyofeba, rac misi plastikurobisa da simtkicis maRal dones
uzrunvelyofs.
R чугун / ковкий
E cast iron / malleable
3123. T. / fosforovani
fosforiT legirebuli Tuji, romelsac amaRlebuli Txeldenadoba da cveTamedegoba axasiaTebs.
R чугун / фосфористый
E iron / phosphoric
3124. T. / qveevteqtikuri
Tuji, romlis naxSirbadis ekvivalenti 4.3%ze naklebia.
R чугун / доэвтектический
E iron / hypoeutectic
3125. T. / qromiani
Tuji, romelic 32%mde qromiTaa legirebuli. gamoiyeneba, rogorc mxurval_, cveTa_ da koroziamedeg
(maT Soris, dartymiT abraziuli cveTis pirobebSi) masalad.
R чугун / хромистый
E iron / chrome
3126. T. / Savgula fifqisebrgranitiani
Tuji, romelic TeTri Tujis neitralur garemoSi 900-950°C-ze magrafitebeli molbobis Sedegad
miiReba. aseTi Tujis rRvevis reliefi muqi mqrqali ferisaa.
R чугун / чёрносердечный ковкий
E cast iron / black-heart malleable
3127. T. / SoTisebri
horizontalurad ganlagebul liTonis Ria formebSi Camosxmuli mcire zomis (Zelis formisa) Tujis
sxmuli, romelic Semdgomi dnobebisas liTonis kazmad gamoiyeneba.
R чугун / чушковый
E pig / iron
3128. T. / cveTamedegi
qromiT (35%-mde), vanadiumiT (15%mde), molibdeniT (12%-mde) da sxva elementebiT legirebuli Tuji,
romelic amaRlebuli cveTamedegobiT gamoirCeva; mas Termulad (wrToba da moSveba) amuSaveben.
R чугун / износостойкий
E cast iron / wear-resistant
3129. Tujsazidi
Txevadi Tujis transportirebisaTvis gankuTvnili rkinigzis urikaze dadgmuli cicxvi.
R чугуновоз
E hot metal ladle (car)
3130. Tujsazidi / miqseris tipis
sigaris formis Tujsazidi cicxvi 150-600 t. tevadobiT, romelSic Tujis Sedgenilobis gasaSualoeba
xdeba.
R чугуновоз миксерного типа
E hot metal ladle / mixer-type
3131. Txeldenadoba
1. Txevadi liTonis unari, Seavsos samsxmelo yalibi. 2. Txevadi liTonis maxasiaTebeli, romelic
siblantis Seqceul sidides warmoadgens.
R жидкотекучесть
E castability; fluidity
3132. Txemi / glinis
muSa glinis Sesavali ubani wakveTili konusis saxisa, romelic mcire fuZiT deformaciis keraSi Sesasv-
leliskenaa mimarTuli, xolo didi fuZiT ki – glinebis welisken.
R гребень валка
E collar / roll
3133. T. / kalibris
gamkveTi kalibris amozneqili Sua nawili.
R гребень калибра
E swell / groove
3134. Txrili
tranSea, foladsadnobi saamqros iatakis donis qveviT, romelSic foladis Camosasxmeli mowyobilobebi:
boyvebi, qveSebi da sxv. aris ganTavsebuli.
R канава
E trench
3135. T. / foladCamosasxmeli
tranSea, foladsadnobi saamqros iatakis doneze ufro dabla, romelSic ganTavsebulia foladis boy-
vebSi, qveSebsa da sxv. Camosasxmeli mowyobiloba.
R канава / сталеразливочная
E fosse
3136. T. / quris
Tujis kriWas midgmuli da skimeruli mowyobilobiT damTavrebuli Rari; igi brZmedidan Tujis ga-
mosaSvebad gamoiyeneba.
R канава / горновая
E dith / furnace

i
3137. izobari
wertilTa erTobloba (xazi) diagramaze, romelic ucvleli wnevis pirobebSi Termodinamikuri sistemis
mdgomareobis cvlilebas axasiaTebs.
R изобара
E isobar
3138. izoTermi
wertilTa erTobloba (xazi) diagramaze, romelic ucvleli temperaturis pirobebSi Termodinamikuri
sistemis mdgomareobis cvlilebas axasiaTebs.
R изотерма
E isotherm(al); line / isothermic
3139. izolacia / siTbos, Tboizolacia
siTbos dakargvisagan dacva.
R изоляция / тепловая
E insulation / heat (thermal)
3140. izomorfuloba (izomorfizmi)
qimiuri SedgenilobiT analogiuri nivTierebebis Tviseba erTnairi formiT dakristaldes.
R изоморфизм
E isomorphism
3141. izopermi
magniturrbili Senadnobi rkinanikelis sistemis fuZeze, romelic (13-15%) spilenZiTa da (4-5%)
aluminiTaa legirebuli.
R изоперм
E isoperm
3142. izostati
izostatikuri wnexis danadgari, romelic samuSao kamerisa da masSi wnevis Sesaqmneli saSualebebisagan
Sedgeba.
R изостат
E isostat
3143. izotopebi
qimiuri elementebis saxesxvaobani, romlebsac elementebis periodul sistemaSi erTi da igive adgili
uWiravs, isini qimiuri TvisebebiT identuria, magram atomebis masiT da zogierTi fizikuri TvisebiT
erTmaneTisagan gansxvavdebian.
R изотопы
E isotopes
3144. izotropia
aris yvela mimarTulebiT struqturis da fizikuri Tvisebebis erTgvarovnoba.
R изотропия
E isotropy
3145. izoqora
wertilTa erToblioba (xazi) diagramaze, romelic ucvleli moculobis pirobebSi Termodinamikuri
sistemis mdgomareobis cvlilebas axasiaTebs.
R изохора
E isochore
3146. izoqrona
wertilTa erToblioba (xazi) diagramaze, romelic drois tol (tol-tol) intervalebSi Termodina-
mikuri sistemis mdgomareobis cvlilebas axasiaTebs.
R изохрона
E isochrone
3147. iliumi
koroziamedegi Senadnobi nikelis fuZeze.
R илиум
E ilium
3148. ilmeniti, titaniani rkinaqva
FeTiO3 Sedgenilobis minerali, titanis madani.
R ильменит
E ilmenite
3149. impeleri
frTebiani (niCbebiani) samuSao Tvalis (borblis) saxis Semrevi, romelic grZivi RerZis irgvliv brunavs;
gamoiyeneba saflotacio manqanebSi, rofebSi TuTiis namwvis perioduli gamotutvisaTvis da sxv.
R импеллер
E impeller
3150. implantacia / ionuri
liTonis, naxevargamtaris an dieleqtrikis zedapiris liTonebisa da araliTonebis ionebiT dabombva
maTi zedapiris Sedgenilobis struqturisa da Tvisebebis cvlilebis mizniT.
R имплантация / ионная
E implantation / ion
3151. imprehireba
ix. gaJRenTa.
3152. ingredienti
romelime rTuli naerTis an narevis Semadgeneli nawili.
R ингредиент
E ingredient; component
3153. indentori
gansazRvruli formis (sfero, konusi, piramida) sali sagani, romelic mocemuli datvirTvis an sakuTari
wonis moqmedebiT gamosacdeli masalis zedapirSi Caiwneva (sisalis gasazomad).
R индентор
E indenter (indentor); penetrator
3154. indeqsi
romelime sistemis klasifikaciis pirobiTi aRniSvna ricxviTi, asoiTi an kombinirebuli maCveneblebiT.
R индекс
E index
3155. i. / kvanZis kristalografiuli
sami ricxvi, romelic uCvenebs, Tu ramdenadaa dacilebuli kristalografiuli gisosis kvanZi koor-
dinatTa saTavidan elementaruli translaciis veqtorebis a, b da c mimarTulebiT.
R индекс узла / кристаллографический
E index / nodal crystallographic
3156. indeqsi / kristalografiuli, kristalografiuli simbolo
elementaruli translaciis veqtorebiT kristalur gisosSi kvanZebis, RerZebisa da sibrtyeebis sivr-
culi ganlagebis aRweris forma.
R индекс / кристаллографический
E index / crystallographic
3157. i. / sibrtyis kristalografiuli
elementaruli translaciis monakveTebiT gazomili sididis ukuproporciuli sami urTierTmartivi
mTeli ricxvi, romlebic elementaruli translaciiT a, b da c veqtorebze sibrtyes mokveTs.
R индекс плоскости / кристаллографический
E index / plane crystallographic
3158. i. / RerZis kristalografiuli
kristaluri gisosis kvanZis indeqsebis jeradi sami urTierTmartivi mTeli ricxvi, romlebic amave
RerZzea ganlagebuli.
R индекс оси / кристаллографический
E index of axis / crystallographic
3159. indikatorebi
agentebi, romelTa sistemaSi Setanac saSualebas gvaZlevs miviRoT informacia im procesebis mimdina-
reobaze, romelTa uSualo dakvirveba SeuZlebelia.
R индикаторы
E indicators; tracer
3160. indikatori / izotopuri
ix. niSandebuli atomi.
3161. indiumi
qimiuri elementi, In, atomuri masa = 114.76; miekuTvneba iSviaT gafantuli liTonebis jgufs, tdn 156.4°C;
Sedis advildnobadi Senadnobebis SedgenilobaSi, gamoiyeneba naxevargamtarebis teqnikaSi
R индий
E indium
3162. induqtori
cvladi magnituri veliT aRgznebuli grigaluri denebiT sxeulis induqciuri gaxurebisaTvis gankuT-
vnili eleqtromagnituri mowyobiloba.
R индуктор
E coil
3163. induqcia
raime gamtarSi eleqtruli denis aRZvra (magnturi velis cvlilebebTan dakavSirebiT).
R индукция
E induction
3164. i. / magnituri
magnituri velis ZiriTadi maxasiaTebeli, romelic gareSe velisa da calkeuli nawilakebiT Seqmnil
magnitur velTa daZabulobebis veqtorul jams warmoadgens.
R индукция / магнитная
E induction / magnetic; density / magnetic flux
3165. i. / narCeni magnituri
magnituri induqcia, romelic winaswar damagnitebul nimuSSi (feromagnetikSi) gare magnituri velis
moxsnis Semdeg rCeba.
R индукция / остаточная магнитная
E remanence
3166. i. / najerobis
magnituri masalis Sinagani induqciis maqsimalurad misawvdomi mniSvneloba mocemul temperaturaze.
R индукция насыщения
E induction / saturation
3167. invari
xazobrivi gafarToebis dabali temperaturuli koeficientis mqone rkinanikelis Senadnobi (36%-mde Ni
danarCeni Fe).
R инвар
E invar
3168. inkaloi
mxurvalmtkice Senadnobi rkinis fuZeze (C< 0.1%-ze, nikeli ~ 35%, Cr ~ 25%), romelic austenituri
struqturis mdgradobas farTo temperaturul intervalSi uzrunvelyofs.
R инколлой
E incoloy
3169. inkoneli
mxurvalmtkice Senadnobi nikelis fuZeze, romelic 15% Cr-sa da 9%mde Fe-s Seicavs.
R инконель
E inconel
3170. inmold - procesi
formaSi Tujis masferoidizebeli modificirebiT sferosebrgrafitiani Tujis sxmulebis miRebis xerxi.
R ИНМОЛД-процесс
E process / inmold
3171. inJeqtori
Wavluri tumbo, romelic daxSul sivrceSi siTxis an airis misawodeblad gamoiyeneba.
R инжектор
E injector
3172. inJeqcia
1. airebiT fxvnilovani masalebis Seberva. 2. siTxis an airis daWirxna meore siTxis an airis energiiT.
R инжекция
E injection
3173. inred - procesi
reaqtorSi mimdinare Txevadi Tujis warmoebis orstadiiani procesi, rodesac zeda nawilSi naxSirisa da
Jangbadis gamoyenebiT koncentratis dnoba Setivtivebul mdgomareobaSi mimdinareobs, xolo qveda na-
wilSi CaZirulrkalian eleqtroRumelSi koncentratis aRdgena xdeba.
R ИНРЕД-процесс
E process / Intensive Reduction; INRED-process
3174. instrumenti / magari (xisti) formiswarmomqmneli
fxvnilTa dayalibebisaTvis matricebi, Stampebi, presformebi da sxva instrumentebi, romlebic wnexils
saboloo geometriul zomebs aniWebs da wnexis pirobebSi plastikur deformacias ar gaincdis
R инструмент / жёсткий формообразующий
E tool / rigid moulder
3175. i. / mimmarTveli
teqnologiuri instrumenti (saxazavebi, gorgolaWebi, diskoebi, an saglinavi dganis valcebi), romelic
namzadis glinebSi mimarTvisa da dasaWerad gamoiyeneba.
R инструмент / направляющий
E tool / guiding
3176. i. / plastikurad deformirebadi
fxvnilTa wnexisaTvis (rogorc wesi, izostatikuri an kvazistatikuri) gamoyenebuli kafsula an garsi,
romelic fxvnilis Canayars sawyis konfiguracias aniWebs da plastikuri deformaciis Sedegad wnexilis
saboloo formas gansazRvravs.
R инструмент / пластически деформируемый
E tool / plastically deformable
3177. i. / pnevmatikuri
xelis manqana CaSenebuli pnevmatikuri ZravebiT.
R инструмент / пневматический
E tool / pneumatic
3178. i. / samWedlo
samWedlo-saStampavi samuSaoebis ZiriTadi da damxmare iaraRebi, romlebic namzadisa da nakeTobis mosa-
Wideblad, gadasaadgileblad, Sesakaveblad da gasazomad gamoiyeneba.
R инструмент / кузнечный
E tool / blacksmith
3179. instrumenti / sayalibo
Sromis iaraRebis erToblioba, romelic yalibebisa da kopebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R инструмент / формовочный
E tool / moulder
3180. i. / teqnologiuri
liTonebis wneviT damuSavebis mowyobilobis elementi, romlis uSualo sakontaqto zemoqmedebiT li-
Tonis formis cvlilebis procesebi mimdinareobs.
R инструмент / технологический
E tool / production
3181. integrali / Cerepanov-raisis
ix. J-integrali.
3182. J-integrali, Cerepanov-raisis integrali
bzaris frontis irgvliv Caketil zedapirze gamavali energiis integraluri nakadis maxasiaTebeli,
romelic bzaris winsvlas sigrZis erTeuliT uzrunvelyofs.
R J-интеграл
E J-integral
3183. J-integrali
energiis integraluri nakadis maxasiaTebeli, romelic gaivlis bzaris frontis irgvliv Caketil
zedapirze da bzaris gavrcelebas sigrZis (erTi) erTeuliT uzrunvelyofs.
R Джей-интеграл; J- интеграл
E J-integral
3184. intensiuroba
procesis, movlenis, moqmedebis da sxv. romelime maxasiaTeblis kuTri maCvenebeli an saSualo sidide
droSi.
R интенсивность
E intensity; strength
3185. i. / gamosxivebis
gamosxivebis simZlavris maxasiaTebeli, romelic drois erTeulSi energiis kvantebis raodenobiT
ganisazRvreba.
R интенсивность излучения
E intensity / radiant (radiation)
3186. i. / eqspluataciis
nakeTobis, mowyobilobis, agregatis da sxv. gamoyenebis reJimis damaxasiaTebeli maCvenebeli. gamoisaxeba
rogorc eqspluataciis xangrZlivobis fardoba kalendarul drosTan (saaTebSi), romlis ganmavlobaSic
namuSevari Sesrulda.
R интенсивность эксплуатации
E operating rate
3187. i. / mxebi Zabvebis
dadebiTi skalaruli sidide, romelic Zabvebis deviatoris meore invariantidan kvadratuli fesvis to-
lia. Semoklebuli formiT Caiwereba, rogorc 1 = (Sij Sij/2)0.5, sadac Sij - deviatoruli Zabvebia.
R интенсивность касательных напряжений
E intensity / tangential (shear) stress
3188. i. / normaluri Zabvebis
dadebiTi skalaruli sidide, romelic Zabvebis deviatoris meore invariantidan kvadratuli fesvis
proprciulia. Semoklebuli formiT Caiwereba rogorc 1 = [(2/3)Sij Sij/2]0.5, sadac Sij- deviatoruli
Zabvebia.
R интенсивность нормальных напряжений
E intensity / normal stress
3189. i. / relaqsaciis
drois erTeulSi Zabvis relaqsaciis sidide.
R интенсивность релаксации
E intensity / relaxation
3190. i. / Sromis
Sromis daZabulobis xarisxi, anu gansazRvrul droSi Sromis raodenoba.
R интенсивность труда
E intensity / labor
3191. intensiuroba / cveTis
xazobrivi (ga)cveTis sididis fardoba xaxunis gzasTan, romelzedac (ga)cveTa mimdinareobda.
R интенсивность изнашивания
E wear(-out) rate
3192. i. / Zabvis
Zabvis cvlilebis zoma manZilis an drois funqciebSi.
R интенсивность напряжения
E intensity / stress
3193. i. / Zvris deformaciis
dadebiTi skalaruli sidide, romelic deformaciis deviatoris meore invariantidan kvadratuli fesvis
proporciulia. Semoklebuli formiT Caiwereba rogorc i=(2eij eij)0.5, sadac eij - deviatoruli deformaci-
ebia.
R интенсивность деформации сдвига
E intensity / shear stress
3194. i. / xazobrivi deformeciebis
dadebiTi skalaruli sidide, romelic deformaciis deviatoris meore invariantidan kvadratuli fesvis
proporciulia. Semoklebuli formiT Caiwereba rogorc i=[(2/3)eij eij]0.5, sadac eij - deviatoruli
deformaciebia.
R интенсивность линейных деформаций
E intensity / linear strain
3195. intensifikacia
daZabulobis gazrda, mwarmoeblurobis, qmediTobis gaZliereba.
R интенсификация
E intensification
3196. i. / warmoebis
warmoebis ganviTarebis procesi, romelic efuZneba materialuri, teqnikuri da SromiTi resursebis sul
ufro mzard da racionalur gamoyenebas samecniero-teqnikuri progresis bazaze.
R интенсификация производства
E intensification / industrial
3197. interferencia
sivrceSi ori (an ramdenime) talRis zeddeba, romlis drosac sxvadasxva wertilSi marezultirebeli
talRis amplituda Zlierdeba an sustdeba.
R интерференция
E interference
3198. intervali
manZili, Sualedi, sivrce, pauza or rames Soris.
R интервал
E interval; range
3199. i. / gardaqmnis temperaturuli
liTonSi an SenadnobSi gardaqmnis sawyis da saboloo temperaturebs Soris diapazoni.
R интервал превращения / температурный
E range of transformation / temperature
3200. i. / glinvis temperaturuli
liTonebis glinvis sawyis da saboloo temperaturebs Soris diapazoni.
R интервал прокатки / температурный
E range of rolling / temperature
3201. i. / deformaciis temperaturuli
liTonis an Senadnobis deformaciis sawyis da saboloo temperaturebs Soris diapazoni.
R интервал деформации / температурный
E range of strain / temperature
3202. i. / kritikulTSorisi
Fe - Fe3C-s diagramaze A1 da A3 (an Acm) wertilebs Soris intervali.
R интервал / межкритический
E range / inter critical
3203. intervali / temperaturuli
liTonis an Senadnobis gaxurebis (gacivebis) temperaturebis minimaluri da maqsimaluri mniSvnelobebis
dipazoni.
R интервал / температурный
E range / temperature
3204. i. / fazis arsebobis temperaturuli
heterogenul SenadnobebSi fazis gamoyofis (gaxsnis) sawyisi da saboloo temperaturebis diapazoni.
R интервал существования фазы / температурный
E range of phase existence / temperature
3205. i. / wonasworuli kristalizaciis temperaturuli
mocemuli Senadnobis likvidusisa da solidusis temperaturebis diapazoni.
R интервал равновесной кристаллизации / температурный
E range of equilibrium crystallization / temperature
3206. intermetalidi, metalidi
gansazRvruli steqiometriuli TanafardobiTa da sakuTari kristaluri gisosiani liTonebis naerTi
(Cveulebriv, homogenurobis farTo ariT).
R интерметаллид
E intermetallic compound
3207. interpolacia
romelime intervalSi, romlis boloebis mniSvnelobebi cnobilia, Sualeduri mniSvnelobebis sididis
povna.
R интерполяция
E interpolation
3208. interferometri
sazomi xelsawyo, romelSic talRebis interferencia gamoiyeneba.
R интерферометр
E interferometre
3209. introskopia
optikurad aragamWvirvale sxeulebsa da areebSi, agreTve cudi mxedvelobis pirobebSi, obieqtebisa da
procesebis vizualuri damzera.
R интроскопия
E testing / non-destructive
3210. infiltracia
1. kapilaruli ZalebiT, mikrobzarebisa da (an) forebis gavliT, myar sxeulebSi siTxeebis SeRweva. 2. mo-
cemuli Tvisebebis kompleqsis misaRebad foriani fxvnilovani sxeulis siTxiT an liTonis nadnobiT
gaJRenTis teqnologiuri procesi.
R инфильтрация
E seepage; infiltration
3211. inhibitori
qimiuri procesis Semnelebeli nivTiereba.
R ингибитор
E inhibitor; factor / inhibitory
3212. i. / koroziis
nivTiereba, romelic liTonis koroziuli rRvevis siCqares koroziuli aris agresiulobis Semcirebis an
liTonis zedapirze damcavi afskis SeqmniT anelebs.
R ингибитор коррозии
E inhibitor / corrosion
3213. i. / koroziis aqroladi
orTqlis maRali drekadobis mqone airuli koroziis inhibitori, romelic garemos atmosferos swrafad
avsebs.
R ингибитор коррозии / летучий
E volatile (vapour-phase) corrosion
3214. i. / koroziis mfaravi
koroziis inhibitori, romelic eleqtroqimiuri procesebis siCqares liTonis zedapirze damcavi afskis
warmoqmniT anelebs.
R ингибитор коррозии / кроющий
E inhibitor / covering corrosion
3215. iodi
perioduli sistemis VII jgufis elementi; at. masa = 126.9045; miekuTvneba halogenebs.
R йод
E iodine
3216. iodidebi
iodis qimiuri naerTi sxva elementebTan.
R иодиды
E iodides
3217. ionebi
eleqtrulad damuxtuli nawilakebi, romlebic atomebis an atomTa jgufis mier eleqtronebis dakargviT
an mierTebiT warmoiqmneba.
R ионы
E ions
3218. ionitebi, ionmimomcvleli
masalebi, romelTac ionuri gacvlis unari aqvT; gamoiyeneba hidrometalurgiaSi.
R иониты
E ionites; ion exchangers; ion-exchange resins
3219. ionmimomcvleli
1. ix. ionitebi. 2. myar ionitebze ionuri gacvlis Casatarebeli aparati.
R ионообменник
E ion exchanger
3220. ionmimocvla
Seqcevadi qimiuri reaqcia, romlis drosac ionebis cvla myar nivTierebasa (ionitsa) da eleqtrolitis
xsnarTan an xsnarSi arsebul sxvadasxva eleqtrolits Soris (gamoiyeneba wylis marilebisagan
gasawmendad, hidrometalurgiaSi, qromatografiaSi) xdeba.
R ионообмен
E ion exchange
3221. iribuloba / kveTis
naglinis formis defeqti, romelic warmoiqmneba Wrisas, Tu Wris sibrtye nakeTobis grZiv sibrtyeebTan
90° kuTxeze naklebia.
R косина реза
E nonsquareness
3222. iridiumi
qimiuri elementi, Ir, atomuri masa = 192.22; miekuTvneba platinis keTilSobili liTonebis jgufs, tdn
2410°C; gamoiyeneba komponentad SenadnobebSi platinasTan da osmiumTan, tigelebis dasamzadeblad,
damcav danafarad da a. S.
R иридий
E iridium
3223. iterbiumi
qimiuri elementi, Yb, atomuri masa = 173.04; miekuTvneba, iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 824°C; igi
aluminis fuZeze Seqmnil specialur SenadnobebSi malegirebel elementad gamoiyeneba.
R иттербий
E ytterbium
3224. itriumi
qimiuri elementi, Y, atomuri masa = 88.91, miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1509°C;
gamoiyeneba rogorc malegirebeli danamati aluminis, magniumis, qromisa da titanis SenadnobebSi,
agreTve rogorc sakonstruqcio masala birTvuli reaqtorebisaTvis.
R иттрий
E yttrium
3225. iustireba
operaciebis erToblioba gazomvis saSualebebis sworad funqcionirebis uzrunvelsayofad.
R юстировка
E adjustment; alignment; positioning

k
3226. kab - procesi
cicxvSi foladis rafinirebis xerxi kalciumis Semcveli fxvnilovani masaliT, romelic argonis
WavlSi SehyavT.
R КАБ-процесс
E process / Capped Argon Bubbling; process / Calcium Argon Bubbling; CAB-process
3227. kadmiumi
qimiuri elementi, Cd, atomuri masa = 112.41; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 320.9°C; gamoiyeneba
birTvul energetikaSi, agreTve komponentad zigierT sasakisre da advildnobad SenadnobebSi.
R кадмий
E cadmium
3228. kavSiri / ionuri
eleqtro _, heterovalenturi kavSiri - qimiuri bmis erT-erTi saxe, romlis safuZvelSic urTierTsa-
winaaRmdego niSniT damuxtuli ionebis eleqtrostatikuri urTierTqmedeba Zevs.
R связь / ионная
E bond / ionic (heteropolar)
3229. k. / kovalenturi
urTierTqmedi atomebis savalento eleqtronebis eleqtromagnituri mizidulobiT (gansazogadoebiT)
ganpirobebuli kavSiri myar sxeulSi, romelic gamoxatuli orientirebulobiT xasiaTdeba.
R связь / ковалентная
E bond / covalent
3230. k. / liTonuri
kavSiri, romelic gamtarobis eleqtronebisa da kristaluri gisosis kvanZebSi moTavsebul ionebs Soris
urTierTqmedebiTaa ganpirobebuli.
R связь / металлическая
E bond / metallic
3231. k. / ubralo (bma)
qimiuri kovalenturi kavSiri, romelic ori atombirTvis velSi moZravi wyvili eleqtroniT myardeba
(mag., H2, Cl2, HCl...).
R связь / простая
E bond / single
3232. k. / qimiuri (bma)
atomebis urTierTmiziduloba, romelic molekulebsa da kristalebs warmoqmnis.
R связь / химическая
E bond (binging) / chemical
3233. kazmva
sxvadasxva xarisxis an Zvirfasi komponentis sxvadasxva Semcvelobis wiaRiseuli nedleulis Serevis
procesi narevisaTvis gansazRvruli teqnologiuri Tvisebebis misaniWeblad, romelic gamdidrebis pro-
cess aumjobesebs.
R шихтование
E burdening; blending
3234. kazmi
saboloo produqtis misaRebad metalurgiul RumlebSi da sxva agregatebSi gadasamuSavebeli nedleuli
masalebis (zogjer saTbobisac) narevi.
R шихта
E charge; mixture; burden
3235. k. / brZmedis
brZmedSi Tujis an feroSenadnobebis misaRebi kazmi; ZiriTadad rkinamadneulis nedleuls, koqssa da
fluss Seicavs.
R шихта / доменная
E burden / blast-furnace
3236. k. / danaWrovnebuli
kazmi, romelic damzadebulia wvril-wvrili rkinamadneuli masalebisagan (madani, koncentrati, sakerZis
mtveri) iseTi aucilebeli zomis naWrebad, romelTa gamoyenebac mniSvnelovnad gaaumjobesebs
metalurgiuli agregatebis muSaobis maCveneblebs.
R шихта / окускованная
E burden / agglomerated
3237. kazmi / daflusebuli
kazmi, romlis SedgenilobaSic kaJmiwisa da Tixamiwis nawilobrivi an mTliani daflusebisaTvis kiria
Setanili.
R шихта / офлюсованная
E charge / fluxed
3238. k. / liTonuri
kazmi, romelic mTlianad liTonisa da Senadnobebisagan Sedgeba (Tujis, jarTis, meoreuli liTonebisa
da a. S.).
R шихта / металлическая
E charge / metallic
3239. k. / liTon(uri)
kazmis komponentebi, romlebic jarTisa da Txevadi Tujisagan an naxevarproduqtisagan Sedgeba.
R металлошихта
E charge / metallic
3240. k. / martenis
martenis RumelSi gadasamuSavebeli kazmi; ZiriTadad gadasamuSavebel Tujs, jarTs, rkinis madans da
fluss Seicavs.
R шихта / мартеновская
E charge / open-hearth
3241. k. / metalizebuli
nawilobriv an mTlianad liTonamde aRdgenili komponentebis Semcveli kazmi.
R шихта / металлизованная
E charge / metallized; burden / prereduced
3242. k. / myari
kazmi, romelic Txevad komponents ar Seicavs.
R шихта / твёрдая
E charge / solid
3243. k. / naxSiris
gansazRvruli xarisxis koqsis misaRebad Sesabamisi TanafardobiT sxvadasxva markis naxSirebis narevi.
R шихта / угольная
E blend / coal
3244. k. / pirveladi (pirvelsaxmari)
kazmi, romelic samrewvelo narCenebs ar Seicavs.
R шихта / первородная
E burden / primary
3245. k. / saaglomeracio
ix. aglokazmi.
3246. k. / foladsadnobi
foladsadnob RumlebSi gadasamuSavebeli kazmi, romelic ZiriTadad gadasamuSavebel Tujs, jarTs,
rkinis madansa da fluss Seicavs.
R шихта / сталеплавильная
E burden (charge) / steelmarking
3247. kaTetometri
nimuSis an romelime gamosaxulebis or wertils Soris manZilis gasazomi maRali sizustis optikuri
xelsawyo.
R катетометр
E cathetometer
3248. kaTionebi
dadebiTi eleqtruli muxtis matarebeli ionebi. eleqtrul velSi uaryofiTi polusisaken – kaTo-
disaken gadaadgildeba.
R катионы
E cations
3249. kaTionitebi
kaTionebis gacvlis unaris mqone ionitebi.
R катиониты
E cations exchanger
3250. kaTodi
eleqtruli abazanis, eleqtruli rkalis da sxv. eleqtrodi, romelic denis wyaros uaryofiT polus-
Tanaa SeerTebuli.
R катод
E cathode
3251. kaToliti
eleqtroliti diafragmiani eleqtroqimiuri mowyobilobebis kaTodis kameraSi.
R католит
E catholyte
3252. kavitacia
swrafad moZrav siTxeSi wnevis Semcirebis Sedegad an ultrabgeris moqmedebiT, airiT, orTqliT an maTi
nareviT savse buStebis warmoqmna.
R кавитация
E cavitation
3253. kala
qimiuri elemnti, Sn, atomuri masa = 69; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 231.9°C; gamoiyeneba
Tunuqis mosakalavad, sasakisre da tipografiuli Senadnobebis misaRebad da sxv.
R олово
E tin
3254. k. / pirveladi
kala, romelic minarevebs Seicavs da Semdgom rafinirebas eqvemdebareba.
R олово / черновое
E tin / pig
3255. kalaveriti
AuTe2 Sedgenilobis minerali, oqros Semcveli madani.
R калаверит
E calaverite
3256. kalaTa / CamtvirTavi
ix. badia.
3257. kalamini
Zn4 [Si2 O7] [OH]2 · H2O Sedgenilobis minerali, TuTiis madani.
R каламин
E calamine
3258. kalafiri
kalis an tyviasTan misi Senadnobebis Txeli (0.008-0.12 mm) furclebi an lenti, romelic gamoiyeneba:
eleqtroteqnikaSi kondensatorebis dasamzadeblad, kvebis produqtebis SesafuTad da sxv.
R станиоль
E tin foil
3259. kaldo-konverteri
Jangbadis konverteri zeda (Se)berviT, romelic dayenebulia horizontisadmi 17-20є-iani kuTxiT da Se-
bervis dros grZivi RerZis irgvliv brunavs.
R КАЛДО-конвертер
E converter / KALDO (Kalling Domnarvets)
3260. kaldo - procesi
kaldo-konverterSi teqnikurad sufTa JangbadiT zevidan berviT Txevadi Tujis foladad gadamuSavebis
xerxi.
R КАЛДО-процесс
E process / Kalling Damnarvet; KALDO -process
3261. kalTa
moZravi konusi konverteris yelis zemodan, romelic wamavali airebis arinebisaTvis gamoiyeneba.
R юбка
E skirt
3262. kalibri
1. profili, romelic warmoiqmneba ori an ramdenime glinis Rarulasagan, igi gasaglini namzadisaTvis
sasurveli formis da ganivkveTis zomebis misaniWebladaa saWiro. 2. muSa glinze damagrebuli sacvleli
teqnologiuri instrumenti.
R калибр
E groove; pass
3263. k. / gamkveTi
Sua nawilSi Txemebiani kalibri, romelic sworkuTxa namzadisagan miltuCis profilis sawyisi formi-
rebisaTvisaa gankuTvnili.
R калибр / разрезной
E pass / slitting
3264. k. / gamosayvani
ix. saboloo (sasufTao) kalibri.
3265. k. / gamosaWimi
ix. momWimavi kalibri.
3266. k. / gamoyvaniswina
ix. winasasufTao kalibri.
3267. k. / daxuruli
kalibri, romelsac glinebis gasarTi xazi konturis gareT aqvs.
R калибр / закрытый
E pass / closed; groove / closed
3268. kalibri / diagonaluri
daxuruli kalibri garTvis xazis diagonaluri ganlagebiT.
R калибр / диагональный
E pass / diagonal
3269. k. / eqvskuTxa
eqvskuTxa konturiani kalibri, romelic glinebSi mcire diagonaliTaa SeWrili.
R калибр / шестиугольный
E pass / hexagonal
3270. k. / eqvswaxnaga
eqvswaxnaga konturiani kalibri, romelic glinebSi didi diagonaliTaa SeWrili.
R калибр / шестигранный
E pass / hexahedral
3271. k. / Taroiani (miltuCis)
miltuCiani profilebis saglinavi kalibri.
R калибр / фланцевый
E pass / flange
3272. k. / isruli
momWimavi kalibri, kvadratuli an rombisebri formis Cazneqili gverdebiT.
R калибр / стрельчатый
E groove / gothic; pass / gothic
3273. k. / kvadratuli
glinebSi diagonaliT SeWrili kvadratuli formis konturi.
R калибр / квадратный
E pass / square; groove / square
3274. k. / kolofa, sworkuTxa kalibri
momWimavi an gamosaWimi sworkuTxa kalibri.
R калибр / ящичный
E groove / box; pass / box
3275. k. / momWimavi, gamosaWimi kalibri
sortuli glinvisas liTonis mniSvnelovnad gamosaWimad da upiratesad sawyisi namzadis ganivkveTis
mniSvnelovnad Sesamcireblad gankuTvnili kalibri.
R калибр / обжимной
E pass / pinch; pass / cogging down; pass / roughing
3276. k. / mosamzadebeli
ix. pirveladi kalibri.
3277. k. / moyvanili
fasonuri profilis saglinavi rTuli formis kalibri.
R калибр / фасонный
E groove / section
3278. k. / mravalgliniani
kalibri, romlis konturic ramdenime glinis RarulebiT warmoiqmneba.
R калибр / многовалковый
E groove / multiroll; pass / multiroll
3279. k. / mrgvali
perimetris ZiriTad nawilze mrgvali formis kalibri.
R калибр / круглый
E pass / round
3280. k. / nalisebri
milis civad saglinavi dganis C-sebri formis kalibri.
R калибр / подковообразный
E pass / horseshoe (-shaped)
3281. k. / naxevardiskosebri
milis civad saglinavi dgani, romelsac 180°-iani kuTxis segmentis formis kalibri aqvs.
R калибр / полудисковый
E pass / semi-disk
3282. k. / naxevrad daxuruli
moyvanili (fasonuri) kalibri, romelsac garTvis xazi gverdiT kedelze Rarulas wveros maxloblad
aqvs.
R калибр / полузакрытый
E pass / semi-closed
3283. k. / ovaluri
glinebSi mcire diametriT SeWrili ovaluri an misi msgavsi formis konturi.
R калибр / овальный
E pass / oval; groove / oval
3284. kalibri / oTxgliniani
kalibri, romlis konturic oTxi glinis RarulebiT warmoiqmneba.
R калибр / четырёхвалковый
E pass / four roll
3285. k. / orgliniani
kalibri, romlis konturic ori glinis RarulebiT warmoiqmneba.
R калибр / двухвалковый
E pass / two-roll
3286. k. / pirveladi, mosamzadebeli kalibri
kalibri, romelSic glinvis pirvel stadiaze namzadis ganivkveTis SemcirebasTan erTad misi (namzadis)
profili sasurvel konfiguracias uaxlovdeba.
R калибр / черновой
E pass / roughing; groove / roughing
3287. k. / rgoluri
milis civad saglinavi dganis wriuli formis kalibri.
R калибр / кольцевой
E gauge / ring
3288. k. / rombuli
glinebSi mcire diagonaliT SeWrili rombuli konfiguracia.
R калибр / ромбический
E pass / diamond; groove / diamond
3289. k. / saboloo, gamosayvani kalibri
gasaglinavi zolovanas saboloo saxis misaRebad gamoyenebuli kalibri.
R калибр / чистовой
E pass / final; groove / finiching
3290. k. / sakontrolo
naglinis calkeuli elementebis simaRlis mcired mosaWimavi da zomebis sakontrolo kalibri.
R калибр / контрольный
E gage / check
3291. k. / sakoWe
ortesebri koWis profilebis gasaglinavi kalibri.
R калибр / балочный
E pass / beam
3292. k. / samgliniani
kalibri, romlis konturic sami glinis RarulebiT warmoiqmneba.
R калибр / трёхвалковый
E pass / three-roll
3293. k. / sortuli
sortuli naglinis saglinavi kalibri.
R калибр / сортовой
E pass / section
3294. k. / sworkuTxa
ix. kolofa kalibri.
3295. k. / Ria
kalibri, romelsac glinebis gasarTi xazi sakuTari konturis sazRvrebSi aqvs.
R калибр / открытый
E pass / open; groove / open
3296. k. / SeuRlebuli
samgliniani sortulsaglinavi dganis SeuRlebuli kalibrebi, romlebsac saerTo Rarulebi aqvT (qveda
Rarula zeda kalibrisa da zeda Rarula qveda kalibrisa).
R калибр / сопряжённый
E pass / conjugat
3297. k. / wibovani
zolovani foladis saglinavi kalibri wibovan gatarebebSi.
R калибр / ребровой
E pass / vertical; groove / edging
3298. k. / wibovani ovaluri
ovalurkonturiani kalibri, romlis didi diametri glinebSia SeWrili.
R калибр / ребровой овальный
E pass / vertical oval
3299. k. / winasasufTao, gamoyvaniswina kalibri
gasaglinavi liTonis boloswina gatarebis kalibri.
R калибр / предчистовой
E pass / prefinishing
3300. kaliumi
qimiuri elementi, K, atomuri masa = 39.09; miekuTvneba msubuqi tute liTonebis jgufs, tdn 63.55°C; es
elementi warmoadgens natriumiani Senadnobebis fuZes, birTvul reaqtorebSi Tbogadamtanad gamoiyeneba.
R калий
E potassium
3301. kalmaloi
magniturrbili Senadnobi nikelis fuZeze; arsebobs ori modifikacia 1) 30% Cu, 2% Fe; 2) 10% Cu, 2% Fe.
R кальмаллой
E calmalloy
3302. kalorimetri
gaxurebis an sxva procesebSi gamoyofili siTbos raodenobis sazomi xelsawyo.
R калориметр
E calorimeter
3303. k. / modulaciis
kalorimetri, romelSic temperaturis rxevis amplitudis mixedviT Tbotevadoba ganisazRvreba.
R калориметр / модуляционный
E calorimeter / modulation
3304. kalorimetria
gaxurebis an sxva procesebis Tanmxlebi (si)Tburi efeqtebis gazomvis meTodebis erToblioba.
R калориметрия
E calorimetry
3305. kalciTermia
metaloTermia (liTonTermia), romelSic aRmdgenad fxvnilovani kalciumia gamoyenebuli.
R кальциетермия
E calcithermy
3306. kalcinacia
1. aluminis warmoebaSi Tixamiwis miRebis damamTavrebel stadiaze aluminis gauwyloeba. 2. ix.
sakalcinacio gamowva.
R кальцинация
E calcination
3307. k. Tixamiwis warmoebaSi
teqnikuri Al2O3-is misaRebad Al2 (OH)3-is gamowva.
R кальцинация в глиноземном производстве
E calcinations in alumina industry
3308. kalciti
CaCO3 Sedgenilobis minerali, kirqvis mTavari Semadgenili nawili.
R кальцит
E calcite
3309. kalciumi
qimiuri elementi, Ca, atomuri masa = 40.08; miekuTvneba msubuq tutemiwa liTonebis (metalebis) jgufs,
tdn 851°C; es elementi farTod gamoiyeneba metalurgiaSi foladis ganJangvisa da rafinirebisaTvis.
R кальций
E calcium
3310. kamara (Rumlis)
konstruqciis elementi, romelic Rumlis muSa sivrcis an sxva nawilis zevidan gadasaxuravad
gamoiyeneba.
R свод (печи)
E roof; arch
3311. k. / brtyeli
firfitisebri (brtyeli) monoliTuri cecxlgamZle masalis an calkeuli agurebisagan agebuli Rumlis
karkasis liTonur konstruqciebze Camokidebuli kamara.
R свод / плоский
E arch / flat
3312. k. / ganmbjeni
TaRuri kamara, romelsac Camokidebuli elementebi ar aqvs.
R свод / распорный
E arch / sprung
3313. k. / ganmbjen-kiduli
TaRuri kamara, romlis zogierTi elementi Rumlis karkasis koWebzea Camokidebuli.
R свод / распорно-подвесной
E roof / holdup-hold-down
3314. k. / gumbaTovani
mrgvali Rumlis gumbaTisebri kamara, romelic moyvanili agurebisganaa agebuli.
R свод / купольный
E arch / turtle-back
3315. kamara / TaRuri
TaRisebri kamara, romelic sworkuTxovani da solisebri agurebiTaa amogebuli. igi saqusle agurebs an
koWs eyrdnoba.
R свод / арочный
E arch / curved
3316. k. / kiduli
Rumlis karkasis liTonur konstruqciaze Camokidebuli moyvanili agurebisagan agebuli kamara.
R свод / подвесной
E arch / suspended
3317. k. / mosabrunebeli
sakazme masalebis CasatvirTavad sadnobi Rumlis samuSao sivrcidan gverdze gadasawevi (asarini) kamara.
R свод / отворачивающийся
E roof / swinging
3318. kamaraTwarmoqmna
ix. TaRis efeqti.
3319. kamelini
dispersiulad-gasalebadi Senadnobi spilenZis fuZeze; Seicavs nikels, alumins, manganumsa da qroms.
gamoirCeva maRali koroziuli medegobiT.
R камелин
E-
3320. kameloni
dispersiulad-gasalebadi Senadnobi spilenZis fuZeze; Seicavs 25%-mde nikels, agreTve magniums,
alumins, qroms, liTiumsa da ceriums; gamoirCeva maRali koroziuli medegobiT.
R камелон
E-
3321. kamera
daxuruli sivrce, raime xelsawyos, manqanis, nagebobisa da sxv. Siga nawili.
R камера
E chamber
3322. k. / debais rentgenuli
cilindruli formis rentgenis kamera, romelSic nimuSi centrSi Tavsdeba, fotofiri ki - cilindrul
zedapirze; kameris radiusi (mm-Si) ricxobrivad radianSi gradusebis raodenobis toli an jeradia.
R камера Дебая / рентгеновская
E camera / Debye X-ray
3323. k. / vakuumuri, vakuum-kamera
hermetuli tevadoba, romlidanac vakuumirebis procesis Casatareblad haers amotumbaven.
R камера / вакуумная
E chamber / vacuum
3324. k. / klimaturi
mowyobiloba, romelic klimaturi temperaturebis (Cveulebriv, 70-idan +300°C-mde) intervalSi meqa-
nikuri gamocdebis Catarebas uzrunvelyofs.
R камера / климатическая
E chamber / climatic
3325. k. / rentgenuli
fotofirze rentgenogramis saregistracio mowyobiloba.
R камера / рентгеновская
E camera / X-ray
3326. k. / saSrobi
moculoba (Rumlis), romelic masalebisagan nestis mosacileblada gamoiyeneba.
R камера сушки
E stand / drying; chamber / drying
3327. k. / ukugadaRebis rentgenuli
rentgenis kamera, romelSic brtyeli fotofiri rentgenis milaksa da nimuSs Soris Tavsdeba.
R камера для обратной съёмки / рентгеновская
E camera / back reflection X-ray
3328. k. / wvis
airuli, Txevadi an myari sawvavis (saTbobis) dasawvavi daxuruli sivrce. saTbobis wva periodulad an
uwyvetad mimdinareobs.
R камера горения
E chamber / combustion
3329. kampania
agregatis, manqanis, meqanizmis ganuwyveteli moqmedebis dro.
R кампания
E campaign
3330. k. / Rumlis
metalurgiuli Rumlis kapitalur remontamde samsaxuris vada.
R кампания печи
E campaign / furnace
3331. kanoni
sagnebsa da movlenaTa Soris arsebuli mudmivi da ucilobeli kavSiri (urTierTdamokidebuleba);
movlenebs Soris aucilebeli da mdgradi damokidebuleba.
R закон
E law; rule
3332. k. / videman-francis
kanoni, romlis mixedviTac liTonebis siTbogamtarobis fardoba oTaxis temperaturaze maTsave eleqt-
rogamtarobasTan mudmivi sididea.
R закон Видемана-Франца
E law / Wiedemann-Franz
3333. k. / vinis gadanacvlebis
talRis sigrZe (maq), romelzec wonasworuli gamosxivebis speqtrSi maqsimaluri energia modis, igi
gamomsxivari sxeulis absoluturi temperaturis ukuproporciulia: maq·T=b, sadac b vinis mudmivaa.
R закон смещения Вина
E law / Wien’s displacement
3334. k. / vinis gamosxivebis
kanoni, romelic absoluturad Savi sxeulis speqtruli gamosxivebis talRis sigrZis, romlis drosac
miiRweva gamosxivebis nakadis simkvrivis maqsimumi, sxeulis absolutur temperaturaze namravlis
mudmivobas adgens.
R закон излучения Вина
E law / Wien’s radiation
3335. k. / kirxhofis
kanoni, romelic sxeulis integraluri naxevarsferuli gamosxivebis nakadis simkvrivis mis absolutur
temperaturasa da siSavis xarisxTan damokidebulebas adgens.
R закон Кирхгофа
E law / Kirchhoff’s radiation
3336. k. / paskalis
hidrostatikis kanoni, romlis mixedviTac siTxis zedapirze ganviTarebuli wneva siTxis mier yvela
mimarTulebiT Tanabrad gadaecema.
R закон Паскаля
E law / Pascal’s
3337. k. / plankis
kanoni, romelic absoluturad Savi sxeulis speqtruli naxevarsferuli gamosxivebis nakadis simk-
vrivis, talRis sigrZisa da temperaturaze damokidebulebas adgens.
R закон Планка
E law / Planck’s radiation
3338. k. / plastikuri dinebis asocirebuli
plastikuri dinebis gaerTianebuli gantoleba, romelic plastikuri deformaciis nazrds dinebis piro-
bebTan akavSirebs.
R закон пластического течения / ассоциированный
E rule / assiciated flow
3339. k. / stefan-bolcmanis
kanoni, romelic amyarebs absoluturad Savi sxeulis naxevarsferuli gamosxivebis nakadis simkvrivis
pirdapirproporciul damokidebulebas Tavisi absoluturi temperaturis meoTxe xarisxTan.
R закон Стефана-Больцмана
E law / Stefan-Boltzmann radiation
3340. k. / umciresi winaaRmdegobis
deformirebadi sxeulis wertilebis sxvadasxva mimarTulebiT gadaadgilebis SesaZleblobisas
TiToeuli wertili umciresi winaaRmdegobis mimarTulebiT gadaadgildeba.
R закон наименьшего сопротивления
E law of least resistance
3341. kanoni / fikis
kanoni, romelic komponentis masis difuziuri nakadis amave komponentis parcialuri simkvrivis
gradientze pirdapirproporciul damokidebulebas amyarebs.
R закон Фика
E law / Fick’s
3342. k. / furies
kanoni, romelic araerTgvarovani temperaturuli veliT sxeulSi siTbos gavrcelebas gansazRvravs.
R закон Фурье
E series / Fourier
3343. k. / henris
mudmiv temperaturaze mocemul siTxeSi airis xsnadoba siTxis zedapirze amave airis wnevis pirdapir
proporciulia.
R закон Генри
E law / Henry’s
3344. k. / hukis
kanoni, romelic masalis drekadi deformaciis sididis modebul ZabvasTan pirdapirproporciul da-
mokidebulebas amyarebs. (drekadi deformaciisas Zala da deformaciis sidide urTierTproporciulia
F= -kx).
R закон Гука
E law / Hooke’s
3345. k. / hukis ganzogadebuli
kanoni, romelic amyarebs xazobriv kavSirs Zabvasa da deformacias Soris nebismieri mimarTulebiT, anu
kavSirs Zabvis tenzoris TiToeul komponentsa da deformaciis tenzoris TiToeul komponents Soris.
R закон Гука / обобщённый
E law / generalized Hooke’s
3346. kanonebi / mudmivobis
fizikuri kanonzomierebani, romelTa mixedviTac zogierTi fizikuri sididis ricxobrivi mniSvneloba
nebismieri an gansazRvruli klasis procesebSi ar icvleba.
R законы сохранения
E laws of conservation
3347. kantali
mxurvalmedegi Senadnobi rkinis fuZeze, romelic 22% Cr-s, 5% Al-sa da 0,5% Co-s Seicavs.
R кантал
E-
3348. kaolini
qani, romelic ZiriTadad kaolinitisagan Sedgeba; mas nedleulad cecxlgamZle masalebis warmoebaSi
iyeneben.
R каолин
E kaolin(e)
3349. kaoliniti
Al4 [Si4O10](OH)8 Sedgenilobis minerali, cecxlgamZle masalebis warmoebaSi gamoyenebuli mravali Tixis
komponenti.
R каолинит
E kaolinite
3350. kap - procesi
fxvnilebidan kompaqturi namzadis miRebis procesi, maTi zedapirulad aqtiuri nivTierebebiT
damuSavebiT, vakuumirebiT, minis garsSi hermetizaciiT da Teoriuli simkvrivis miaxloebamde
atmosferuli wneviT maRaltemperaturuli wnexiT.
R КАП-процесс
E process / compact agglomeration of powders; CAP -process
3351. kapilaruloba
siTxeebis Tviseba, bewvisebr arxebSi (e.w. kapilarebSi) Sewovebisas, SeuZlia aiwios an daiwios.
R капиллярность
E capillarity
3352. kaJmiwa
siliciumis dioqsidi, SiO2, mravali qanis Semadgeneli nawili.
R кремнезём
E silica
3353. karba, salte
pirebis SeduRebiT an sxva xerxiT SeerTebuli furclovani namzadidan damzadebuli cilindruli an
konusuri rgoli, an mokle mili; gamoiyeneba grZeli milebis, qvabebis, rezervuarebisa da sxv.
dasamzadeblad.
R обечайка
E shell
3354. karbidi
erT an ramdenime elementTan (ZiriTadad liTonebTan da zogierT araliTonTan) naxSirbadis qimiuri
naerTi.
R карбид
E carbide
3355. k. / liTonuri
naxSirbadis qimiuri naerTi eleqtrodadebiT erT an ramdenime metalTan.
R карбид / металлический
E carbide / metallic
3356. k. / pirveladi
Senadnobis kristalizaciis procesSi gamoyofili liTonebis qimiuri naerTi naxSirbadTan.
R карбид / первичный
E carbide / primary
3357. k. / rTuli
ix. specialuri karbidi.
3358. k. / rkinis
ix. cementiti.
3359. k. / specialuri
1. erT an ramdenime malegirebel elementTan (metalTan) naxSirbadis qimiuri naerTi. 2. foladebSi-
malegirebeli elementis karbidi, romlis kristaluri gisosic cementitis kristaluri gisosisagan
gansxvavebulia.
R карбид / специальный
E carbide / special
3360. k. / -
rkinis metastabiluri karbidi Fe2C, heqsagonuri gisosiT, martensitidan dabali moSvebisas gamoiyofa.
R -карбид
E -carbide
3361. k. / -
rkinis metastabiluri karbidi Fe5C2, rombuli gisosiT, martensitidan 250-300°C temperaturebze
moSvebisas gamoiyofa
R -карбид
E -carbide
3362. karbidebi foladSi
kristalizaciisas, polimorfuli gardaqmnebis da Termuli damuSavebisas, naxSirbadian da legirebul
foladebSi warmoqmnili karbidebi.
R карбиды в стали
E carbides in steel
3363. karbid-foladi
fxvnilovani kompoziciuri masala, romelic foladisa da karbidebisagan Sedgeba.
R карбидосталь
E carbonized (carburized, cement) steel
3364. karbiuratori
martenisa da eleqtrofoladsadnob agregatSi dnobisas (Tujis ar arsebobisas) nadnobis dasanaxSir-
badianeblad kazmSi Setanili manaxSirbadianebeli masala.
R карбюратор
E carburettor; carburetor
3365. karbiuracia, karbiurizacia
airuli saTbobis alSi Txevadi saTbobis Setana, romlis daSlisas warmoqmnili muris nawilakebiT alis
naToba amaRldeba.
R карбюрация
E carburisation
3366. karbiurizatori
1. naxSirbadis maRali potencialis myari, Txevadi an airuli garemo, romelSic naxSirbadiT Senadnobis
(foladis) zedapiris gajereba mimdinareobs. 2. martenis Rumlis CiraRdanSi misi naTobis asamaRleblad
Setanili saTbobi.
R карбюризатор
E carbonizer; agent carburizing
3367. karbiurizacia
ix. karbiuracia.
3368. karboTermia, karboTermuli aRdgena
liTonebis oqsidebis aRdgena naxSirbadiT an naxSirbadSemcveli nivTierebebiT maRal temperaturebze;
igi farTod gamoiyeneba brZmedis procesSi, fxvnilTa metalurgiaSi da a. S.
R карботермия
E carbothermy
3369. karbonatebi
naxSirmJavas (H2CO3) marilebi; zogierTi metad faseuli liTonuri madani da aramadnuri nedleuli.
R карбонаты
E carbonates
3370. karbonizacia
Tixamiwis warmoebaSi aluminaturi xsnaris damuSaveba naxSirmJava (naxSiroJangiT) airiT. (misgan al-
uminis hidrooqsidis daleqvis mizniT).
R карбонизация
E carbonisation
3371. karbonil - procesi
liTonis sawyisi Sedgenilobidan gansazRvruli fizikur-qimiuri Tvisebebis mqone saboloo karbonilis
warmoqmna reaqciis Sedegad: aMe + cCO  Mea (CO)c
R карбонил-процесс
E process / carbonyl; Mond process
3372. karbonili
liTonis qimiuri naerTi naxSirJangTan.
R карбонил
E carbonyl
3373. karbonitridi
gardamavali liTonebis karbidiT da nitridiT warmoqmnili myari xsnari.
R карбонитрид
E carbonitride
3374. karbonitrireba
ix. danaxSirbadazotireba.
3375. k. / plazmaSi
ix. daazotnaxSirbadianeba mRvivari ganmuxtvis pirobebSi.
3376. karbosilicidebi (silikokarbidebi)
C, Si-isa da liTonis qimiuri naerTi, umTavresad gardamaval liTonebTan, sistemaSi Me-Si-C.
R карбосилициды
E silicides / carbon
3377. karibWe (portali)
rkaluri Rumlis P-sebri mzidi liTonkonstruqcia gamosagorebeli korpusiT. igi ori gverdiTi dgarisa
da zeda CarCosagan Sedgeba, romelzec TaRia dakidebuli.
R портал
E gantry
3378. karkasi
1. kompoziciuri masalis sivrculi struqtura. 2. raime nakeTobis, Senobis an nagebobis ConCxi.
R каркас
E frame (work)
3379. k. / Rumlis
mzidi liTonuri konstruqcia, romelic Tavad iRebs ZiriTadad datvirTvebs da Rumlis simtkicesa da
mdgradobas uzrunvelyofs.
R каркас печи
E binding / furnace
3380. karnaliti
KCl·MgCl2·6H2O Sedgenilobis minerali, magniumis madani.
R карналлит
E carnallite
3381. kas - procesi
foladis Rumelsgare damuSavebis xerxi, qvevidan argonis SeberviT da zevidan cecxlgamZle xufis
gavliT, danamatebis SetaniT.
R КАС-процесс
E process / Composition Adjustment by Sealed Argon Bubbling; CAS-process
3382. kasiteriti, kalaqva
SnO2 Sedgenilobis minerali, kalis ZiriTadi madani.
R касситерит
E cassiterite
3383. kaskadi
mravaljeradi eqstrahirebis teqnologiuri sqemis elementi.
R каскад
E cascade
3384. kasri / glinis
glinis muSa nawili, romelic glinvisas deformirebad liTons uSualod exeba.
R бочка валка
E boby / roll; barrel / roll
3385. k. / ,,mTvrali”
fxvieri masalebis, maT Soris fxvnilebis, Sesarevi mowyobiloba, romelic Sedgeba dolisa da meqanikuri
amZravisagan. dolis brunvis RerZi misive RerZidan garkveuli kuTxiTaa daxrili da misi brunvisas
fxvieri masalebi Seireva.
R бочка / “пьяная”
E barrel / drunk
3386. kasrisebrioba / glinebis
ix. glinis kasris amozneqiloba.
3387. kauperi
brZmedis haersaxurebeli, brZmedSi Sesaberi haeris gasaTbobi aparati.
R каупер
E cowper stove
3388. kafsuli
cxeli izostatikuri wnexis an SecxobisaTvis gamoyenebuli hermetizebuli garsi.
R капсула
E capsule
3389. kbili / denadobis
deformaciis diagramaze, drekadi deformirebidan plastikurze gadasvlisas, registrirebadi Zabvis
naxtomisebri cvlileba.
R зуб текучести
E tooth / yield
3390. kedeli / daxrili
sadnobi Rumlis horizontaluri cxeli ,,SemozRudvis” nawili, romlis formac xels uwyobs amonagis
cecxlgamZle masalebis medegobas. mag., martenis RumelSi wina kedeli 10-15°-iTaa daxrili, xolo ukana
ki - 45-50°-iT.
R стена / наклонная
E wall / flaring
3391. k. / dislokaciuri
erTsaxela dislokaciebis sistema, romelic erTmaneTis qvemoT srialis paralelur sibrtyeebSia
ganlagebuli.
R стенка / дислокационная
E wall / dislocation
3392. k. / koWis
koWis gverdiTi nawili.
R стенка балки
E beam web
3393. k. / fasonuri profilis
ix. fasonuri profilis yeli.
3394. keki
pulpis filtraciis Semdeg narCeni myari masa, romelic 12-20%-mde wyals Seicavs.
R кек
E cake
3395. kelvini
si (SI) sistemaSi Termodinamikuri temperaturis erTeuli (aRiniSneba-K).
R кельвин
E kelvin
3396. kera / deformaciis
zona, romelSic deformirebis procesSi upiratesad plastikuri deformacia warmoiqmneba; igi
sakontaqto zedapirebiTa da drekadi deformaciis zoniTaa SemosazRvruli.
R очаг деформации
E zone / deformation
3397. k. / deformaciis geometriuli
deformaciis kera, romelic Setacebis rkalebiT, naglinis gverdiTi waxnagebiTa da liTonis glinebSi
Sesvlis da glinebidan misi gamosvlis sibrtyeebiTaa SemosazRvruli.
R очаг деформации / геометрический
E zone / geometric deformation
3398. kera / deformaciis myisieri
deformaciis kera, romelic glinvis procesis TiToeul mocemul moments Seesabameba.
R очаг деформации / мгновенный
E centre / instantaneus deformation
3399. k. / deformaciis faqtobrivi
deformaciis kera, romelic garda geometriuli deformaciis kerisa, deformaciis kontaqtsgare (gare)
zonebs Seicavs.
R очаг деформации / фактический
E zone / actual deformation
3400. k. / rRvevis
nimuSis an nakeTobis ubani, romelSic rRveva iwyeba.
R очаг разрушения
E site of breakdown; site of destruction
3401. keramika / araoqsiduri
keramika Zneldnobadi uJangbado naerTis fuZeze.
R керамика / безоксидная
E ceramics / nonoxide
3402. k. / oqsiduri
keramika liTonebis oqsidebis fuZeze.
R керамика / оксидная
E ceramics / oxide
3403. k. / teqnikuri, keramikuli masalebi
nakeToba da masalebi, romlebic liTonebis oqsidebis, Tixebisa da maTi narevis, agreTve Zneldnobadi
naerTebis SecxobiT miiReba. rogorc wesi, amaRlebuli sisaliT, simtkiciTa da mxurvalmedegobiT
xasiaTdeba.
R керамика / техническая
E ceramics / engineering
3404. kerargiriti, qlorargiriti
AgCl Sedgenilobis minerali, vercxlis madani.
R кераргирит
E horn silver
3405. kermet(eb)i
fxvnilovani kompoziciuri masalebi, romlebic keramikuli da liTonuri fazebisagan Sedgeba. maT iseTi
Tvisebebi aqvT, romlebic rogorc keramikisaTvis, ise liTonisTvisacaa damaxasiaTebeli.
R керметы
E cermet(s)
3406. kerni
qanis gaburRuli cilindruli sveti, romelic Wauris burRvisas warmoqmnili WaburRilis sangrevis
wriuli rRvevis Sedegad warmoiqmneba. es sveti qanis qimiuri, geologiuri, petrografiuli analizebisa
da fizikur-meqanikuri Tvisebebis gansasazRvravad gamoiyeneba.
R керн
E core; sample
3407. k. / karborundis eleqtroRumlis
SiC-s misaRebi eleqtroRumlis muSa eleqtrowinaRoba. karborundi mzaddeba (yalibdeba) yoveli dnobis
procesis msvlelobisas da kazmiT Rumlis CatvirTvisas.
R керн карборундовой электропечи
E kiln base / carborundum (silicon carbide)
3408. kerZi
1. sakazme masalebis (koqsis, madnis, aglomeratis, flusisa da sxv.) ulufa, romelic Saxtur RumlebSi
itvirTeba. 2. ix. miwodeba (1).
R колоша
E charge
3409. k. / madnis
sakazme masalis erT ulufaSi Semavali madnis raodenoba.
R колоша / рудная
E charge / ore
3410. kesoni
metalurgiuli Saxturi Rumlis kedlis foladis kolofis saxis elementi, romelic masSi
cirkulirebadi wyliT civdeba.
R кессон
E caisson
3411. k. / airis
martenis Rumlis Tavis elementi, igi Rumlis samuSao sivrceSi airis misayvanad da CiraRdnis
organizaciisaTvisaa gankuTvnili.
R кессон / газовый
E caisson / gas
3412. kvadrupleti
gamosxivebis speqtris oTxi urTierTsiaxloves ganlagebuli xaz(eb)is sistema.
R квадруплет
E quadruplet
3413. kvazievteqtika
evteqtikuri reaqciis produqti, romlis garegnuli saxe evteqtikurisagan ar gansxvavdeba, xolo
Sedgeniloba ki misgan gansxvavebulia.
R квазиэвтектика
E quasi-eutectics
3414. kvazievteqtoidi
evteqtoiduri reaqciis produqti, romlis garegnuli saxe evteqtoidurisagan ar gansxvavdeba, xolo
Sedgeniloba ki misgan gansxvavebulia.
R квазиэвтектоид
E quasi-eutectoud
3415. kvazinaxleCi (kvaziCamonaxeTqi)
myife rRvevis mikroskopiuli meqanizmi; misi bzari marcvlis SigniT garkveul kristalografiul
sibrtyeebTan kavSiris gareSe vrceldeba, misive zedapirs aqvs plastikuri deformaciis zogierTi niSani,
SedarebiT brtyeli waxnagebis (fasetebis) Sesakravebis saxiT.
R квазискол
E quasi-chipping; quasi-cleavage
3416. kval(eb)i / abraziuli gawmendis
furclovani naglinis zedapiris defeqti, romelic zolis abraziuli instrumentiT gawmendis Semdeg
gazrdili simtkicis mqone ubnebis saxiTaa darCenili da Semdgomi civi glinviT ar gasworda.
R следы абразивной зачистки
E traces / abrading
3417. kvali / minarevebis
minarevebis raodenoba, romelic sawarmoo pirobebSi SeiZleba mxolod TvisebiTi (da ara raodenobrivi)
analiziT iqnes dadgenili.
R следы примеси
E traces / impurity
3418. kvalimetria
mecnierebis dargi, romelic produqciis xarisxis raodenobrivi Sefasebis meTodebs aerTianebs.
R квалиметрия
E qualimetry
3419. kvamli
mdgradi dispersuli sistema, romelic wamaval airebSi Setivtivebul mdgomareobaSi myofi mcire zomis
myari nawilakebisagan Sedgeba.
R дым
E fume; smoke
3420. k. / mura
kvamli, romelic umaRlesi daJangulobis rkinis oqsidis mcire zomis myar nawilakebs Seicavs. igi
sadnob agregatSi Txevadi Tujis an foladis intensiuri gaqrevisas rkinis Jangvis Sedegad warmoiqmneba.
R дым / бурый
E fume / red
3421. kvamlsadeni
ix. airsadeni.
3422. kvamlsawovi, eqshausteri
Rumlis agregatidan wvis airovani produqtebis mosacilebeli ventilatori.
R дымосос
E exhauster; exhaust fan
3423. kvamlwarmoqmna
Txevadi Tujis an foladis airebiT gaqrevisas mura mtvris warmoqmnis procesi.
R дымообразование
E smoke formation
3424. kvantmetri
fotoeleqtruli xelsawyo, romelic liTonisa da Senadnobebis qimiuri Sedgenilobis speqtrulad
gansazRvris saSualebas iZleva.
R квантометр
E quantometer
3425. kvanZi
1. manqanebi, meqanizmebi, danadgarebi da misT., romlebic ramdenime ufro martivi elementisagan Sedgeba
da agregatSi Semaval nakreb erTeuls warmoadgens; 2. adgili (wertili), romelic ramdenime Reros da
mzidi liTonuri konstruqciis erTmaneTTan raime kuTxiT ganlagebul elementebs aerTebs; 3.
eleqtruli qselis ramdenime Stos SemaerTebeli wertili; 4. ori drekadi gvarlis an gvarlisa da raime
sagnis droebiTi SeerTeba.
R узел
E unit; assembly; point
3426. k. / gisosis
satranslacio veqtorebis wveroebis Sesabamisi wertilebi, romlebic elementaruli ujredis wveroebSi
an mis sxva wertilebSia ganlagebuli.
R узел решётки
E point / lattice
3427. k. / vakansiuri
ix. vakansia.
3428. k. / sayrden-saSemduReblo
mileleqtroSesaduRebeli dganis nawili nakermomWeri da makavebeli glinebis, agreTve SeduRebis
mowyobilobebis CaTvliT; es nawili uSualod milnamzadis nawiburebis SeerTebas uzrunvelyofs.
R узел / опорно-сварочный
E welding node of support
3429. k. / saSemduReblo
milSesaduRebeli agregatis nawili, romelSic SeduRebis erT-erTi meTodiT daformebuli milnamzadis
nawiburebis SeerTeba xdeba.
R узел / сварочный
E node / welding
3430. kvanZebi / TanamTxvevadi
ori mezobeli marcvlis kristaluri gisosebis saerTo kvanZebi, romlebic erTmaneTis mimarT gansa-
zRvruli kuTxiTaa ganfenili.
R узлы / совпадающие
E nodes / coinciding
3431. kvarci
SiO2 Sedgenilobis minerali, mravali madnisa da nedleulis Semadgeneli nawili.
R кварц
E quartz
3432. -kvarci
siliciumis oqsidi, SiO2 trigonaluri gisosiT; rkinanaxSirbadiani Senadnobebis araliTonuri Ca-
narTebis erT-erTi saxe.
R -кварц
E -quartz
3433. kvarcitebi / rkinovani
rkinis Raribi an saSualo (12-36%) Semcvelobis rkinis madani. gamoirCeva mavne minarevebis P da S-is
dabali SemcvelobiT.
R кварциты / железистые
E quartzite / ferruginous
3434. kvarciti
ZiriTadad kvarcisagan Sedgenili qani; nedleuli cecxlgamZle masalebis warmoebisaTvis.
R кварцит
E quartzite
3435. kveba
gamdidrebisas nebismier aparatSi dasamuSaveblad Semosuli masala.
R питание
E power; power supply; power source
3436. kveTi
risame gadakveTis adgili.
R сечение
E section; sectional view
3437. k. / (glinvisas deformaciis keris) neitraluri
vertikaluri kveTi, romelic glinvisas deformaciis keras CamorCenisa da winswrebis zonebad yofs.
R сечение (очага деформации при прокатке) / нейтральное
E plane / neutral
3438. k. / namzadis amosavali
gamocdisas, datvirTvis modebamde, namzadis an nimuSis kveTis farTobi.
R сечение заготовки / исходное
E section / initial (pass); section / leading pass
3439. k. / saboloo
nimuSis kveTis farTobi misi rRvevis Semdeg.
R сечение / конечное
E section / final
3440. k. / sakontaqto
foriani sxeulis kveTis farTobis fardobiTi wili, romelic kontaqtSi myofi struqturuli ele-
mentebisagan Sedgeba, romlebic garedan mimarTul fizikur zemoqmedebas gadascems, mag., wnevas an Tbur
nakads.
R сечение / контактное
E section / contact
3441. k. / sawyisi
nimuSis kveTis farTobi gamocdamde.
R сечение / начальное
E section / initial
3442. k. / cocxali
nimuSis an nakeTobis kveTis farTobi, im nawilis gamoklebiT, romelic bzarebs, forebsa da masalis sxva
aramTlianobebs uWiravs.
R сечение / живое
E area / free cross-sectional; area / open
3443. kvlavkonservacia
liTonuri nakeTobis zedapiridan damcavi Sris mocileba da amave zedapirze damcavi masalis axali Sris
dasmis teqnologiuri operacia.
R переконсервация
E overpreservation
3444. kvlavCarxva / glinis
glinis eqspluataciis Sedegad mis kasrze warmoqmnili dazianebebisa da defeqtebis mosacileblad
aqtiuri Sris xelaxali Carxva.
R переточка валка
E remachining / roll
3445. kvlavxexva / glinis
aqtiuri Sris kvlavCarxvis Semdeg glinis kasris zedapiris sasurveli zomebisa da sisufTavis donis
misaRwevad Sesrulebuli xexva.
R перешлифовка валка
E regrinding / roll
3446. kvleva / makroskopiuli
gaprialebuli da amoWmuli nimuSis zedapiris SeuiaraRebeli TvaliT an lupiT (30 jerad gadidebamde)
daTvalierebisas liTonis aRnagobis kvlevis meTodi.
R исследование / макроскопическое
E examination / macroscopic; macroexamination
3447. k. / metalografiuli
liTonebisa da Senadnobebis mikro- da makrostruqturis kvlevis meTodi.
R исследование / металлографическое
E examination / metallographic
3448. k. / mikroskopiuli
mikroskopis saSualebiT mcire, SeuiaraRebeli TvaliT uxilavi, obieqtebis kvlevis meTodi.
R исследование / микроскопическое
E examination / microscopic; microscopy
3449. kianiti
Al2 [SiO4]O Sedgenilobis minerali, aluminis madani; gamoiyeneba, agreTve, rogorc nedleuli cecxlga-
mZle masalebisaTvis.
R кианит
E kyanite; cyanite
3450. kivceti
ix. kivceturi dnoba.
3451. kivcet-procesi
procesi, romelic wvrilad daqucmacebuli sulfiduri masalis teqnikur JangbadSi daJangvas, gadnobas
da nadnobis Stainad da widad gancalkevebas, widis aRdgenas, Zn-is aqrolasa da Cu-iT mis gaRaribebas
aTavsebs.
R КИВЦЕТ-процес (кислородно-взвешенная электротермическая плавка)
E process / KIVCET (cyclone smelting)
3452. kilita
1. 0.2 mm-ze naklebi sisqis foladis an feradi liTonebis zoli. 2. liTonis daTxelebuli (mikronis
nawilze naklebi) gadanaWeri, romelic gamWoli eleqtronuli mikroskopis kvlevis obieqtia.
R фольга
E foil; ultralight ga(u)ge strip
3453. kinetika
1. meqanikis ganyofileba, romelic moZraobas misi gamomwvevi fizikuri mizezebisagan damokidebulebiT
Seiswavlis. 2. fizikuri kinetika-fizikis ganyofileba, romelic sxeulSi mimdinare procesebs (si)Tburi,
meqanikuri, eleqtruli da a. S. wonasworuli mdgomareobis darRvevisas Seiswavlis. 3. qimiuri kine-
tika_fizikuri qimiis ganyofileba, romelic Seiswavlis qimiuri reaqciis siCqareebsa da im Sualedur
produqtebs, romlebic reaqciis mimdinareobis dros warmoiqmneba.
R кинетика
E kinetics
3454. k. / koagulaciis
izoTermul pirobebSi heterogenuli Senadnobis fazis nawilakebis gamsxvilebis procesis maxasiaTebeli;
aRiwereba kinetikuri mrudiT, romelic nawilakis zrdis siCqarezea damokidebuli.
R кинетика коагуляции
E kinetics / coagulation
3455. k. / koroziis
koroziis siCqaris (S) cvlileba droSi.
R кинетика коррозии
E kinetics of corrosion
3456. k. / kristalizaciis
ix. fazuri gardaqmnis kinetika.
3457. k. / marcvlis zrdis
izoTermul pirobebSi marcvlis zrdis (gamsxvilebis) procesis maxasiaTebeli; ganisazRvreba marcvlis
sazRvrebis migraciis siCqariT.
R кинетика роста зерна
E kinetics of grain growth
3458. k. / rekristalizaciis
deformirebul matricaSi rekristalizebuli marcvlis fardobiTi moculobis matebis (nazrdis) pro-
cesis maxasiaTebeli; aRiwereba kinetikuri mrudiT, romelic sarekristalizacio molbobis tempe-
raturisa da deformaciis xarisxzea damokidebuli.
R кинетика рекристаллизации
E kinetics / recristallization
3459. k. / fazuri gardaqmnis, kristalizaciis kinetika
garkveuli xarisxis gadacivebisas an gadaxurebisas mimdinare axali fazis raodenobis zrdis procesis
maxasiaTebeli; aRiwereba kinetikuri mrudiT, romelic gardaqmnis pirobebsa da xasiaTzea damokidebuli.
R кинетика фазового превращения
E kinetics of phase transformation
3460. k. / qimiuri
moZRvreba qimiur procesebze, maTi droSi mimdinareobis, kanonebis, siCqareebisa da meqanizmebis Sesaxeb;
qimiuri kinetika metalurgiuli procesebis kvlevis safuZvelia.
R кинетика / химическая
E kinetics / chemical
3461. kinti / glinis
glinis wriuli ubani, romelic glinis Rarulebs glinis napirebisagan gamoyofs.
R бурт валка
E collar / roll
3462. kiri
kirqvis, carcisa da sxva karbonatuli qanebis gamowvis produqti, mflusavi danamati.
R известь
E lime
3463. k. / arabmuli
kalciumis oqsidi widaSi, romelic qimiur naerTSi ar aris.
R известь / несвязанная
E lime / unconnected
3464. k. / gamomwvari
1400-1425°C-ze Saxtur an mbrunav gamowvis RumlebSi kirqvis gamowvis produqti.
R известь / обожжённая
E lime / burnt
3465. k. / gamowvaukmari
kiri, romelic gamowvis dabal (900-1000°C) temperaturebze miiReba.
R известь мягкого обжига
E lime / soft-burnt; lime / precalcined
3466. k. / dolomitiani
dolomitiani kirqvis (CaCO3-sTan erTad MgCO3-s Seicavs) gamowvis Sedegad miRebuli produqti.
R известь / доломитизированная
E lime / dolomitic
3467. k. / magneziuri
kiri, romelic mcire raodenobiT (5%-mde) MgO-s Seicavs.
R известь / магнезиальная
E lime / magnesian; lime / dolomitic
3468. k. / natriumiani
Ca(OH)2-isa da NaOH-is narevi; gamoiyeneba CO2-is STamnTqmelad laboratoriul pirobebSi da maizo-
lirebel airwinaRebSi.
R известь / натровая
E lime / soda
3469. k. / qloriani
mSral Ca(OH)2-ze qloris moqmedebiT miRebuli produqti. igi sadezinfeqcio saSualebaa.
R известь / хлорная
E lime / chloride (chlorinated)
3470. k. / Camqrali
gamomwvari kiris mcire raodenobis wyliT damuSavebis produqti _ kalciumis hidrooqsidi, gamoiyeneba
samsxmelo formebisa da boyvebis sagozavad.
R известь / гашёная
E lime / slaked
3471. k. / Caumqrali
sxvadasxva karbonatuli qanis (kirqvebis, carcisa da sxv.) gamowvis Sedegad miRebuli produqti – CaO.
R известь / негашёная
E lime / quick
3472. kir-fifqi
kiri, romelic haeris nestiT gajerda da gafxvierda (fxvnilad iqca).
R известь - пушонка
E lime / powdered; lime / air-slaked
3473. kirqva
qani, romelic ZiriTadad kalcitisagan Sedgeba; kiris warmoebis nedleuli, mflusavi danamati.
R известняк
E limestone
3474. k. / dolomitiani
kirqva, romelic 4-idan 17%-mde MgO-s Seicavs.
R известняк / доломитизированный
E limestone / dolomitic
3475. klakniloba
defeqti, glinvis sibrtyeSi lentis talRisebri moRunuloba.
R змеевидность
E ripple; buckling
3476. klarkebi / qimiuri elementebis
ricxvebi, romlebic elementebis saSualo Sedgenilobas miwaSi, miwis birTvSi, liTosferoSi, at-
mosferoSi, cocxal organizmebSi, airul aresa, planetebisa da varskvlavebis qanebSi da a. S. gamosaxavs.
R кларки химических элементов
E clarkes of chemical elements
3477. klasifikatori
mineraluri nawilakebis narevis sisxos, formis, simkvrivisa da a. S. mixedviT klasebad dayofis aparati.
R классификатор
E classifier
3478. k. / doluri
masalebis fraqciul mdgenelebad dasacalkevebeli meqanikuri klasifikatori. Sedgeba perforirebuli
an badisebri zedapiris mqone erTi an ramdenime mbrunavi koaqsialurad dayenebuli dolisagan.
R классификатор / барабанный
E classifier / drum
3479. k. / spiraluri
masalebis fraqciul mdgenelebad dasacalkevebeli meqanikuri klasifikatori. Sedgeba varclisebri
Rarisagan, romelSic ori an sami spiraluri Sneki brunavs.
R классификатор / спиральный
E classifier / spiral
3480. klasifikacia (wiaRiseulis)
fxvnilebis an daqucmacebuli sasargeblo wiaRiseulis or an ramdenime jgufad sisxos, formis, sim-
kvrivisa da a. S. mixedviT dayofa.
R классификация
E classification; grading
3481. k. / vibraciuli
vibraciiT nawilakebis simkvrivisa da zomis mixedviT klasifikacia.
R классификация / вибрационная
E classification / vibration
3482. k. / sacruli, ganaceri
sacriT nawilakebis zomebis mixedviT klasifikacia.
R классификация / ситовая
E classification / sieve
3483. k. / siTxismieri
ix. hidravlikuri klasifikacia.
3484. k. / foladis xarisxis mixedviT
foladis klasebad dayofa masSi mavne (ZiriTadad gogirdi da fosfori) minarevebis Sedgenilobis
mixedviT.
R классификация сталей по качеству
E classification / qualitative steel
3485. k. / haerismieri
klasifikacia, romelic airis (haeris) nakadSi nawilakebis calkeuli fraqciebis gadaadgilebis
sxvadasxva xasiaTzea dafuZnebuli.
R классификация / воздушная
E classification / air
3486. k. / hidravlikuri, siTxismieri klasifikacia
klasifikacia, romelic nawilakebis siTxis nakadSi daleqvis siCqaris sxvadasxvaobaze an nawilakebis
calkeuli fraqciebis gadaadgilebis sxvadasxva xasiaTzea dafuZnebuli.
R классификация / гидравлическая
E classification / hydraulic
3487. klasteri, wina gamoyofa
minarevi komponentis gazrdili (amaRlebuli) koncentraciis zona, romelic am komponentis atomebis
TavmoyriT gadajerebuli myari xsnaris matricis gisosSi warmoiqmna.
R кластер
E cluster
3488. klinkeri
Semcxvari Zneldnobadi masa, romelic TuTiis, tyviis, kalis madnisa da koncentratis milisebr mbrunav
RumelSi gadamuSavebis narCenia; nedleuli Semdgomi metalurgiuli gadamuSavebisaTvis gamoiyeneba.
R клинкер
E clinker
3489. klu - procesi
dabalnaxSirbadiani koroziamedegi foladis konverterSi orTqlJangbadiani narevis fskeridan gaqrevis
xerxi, Semdeg rkalur an sxva metalurgiul agregatSi gamomdnari naxevarfabrikatis argoniT gaqreva.
R КЛУ-процесс
E process / Creusot-Loire-Uddeholm; CLU -process
3490. kms - procesi
kazmSi jarTis maRali wiliT konverterSi foladis miRebis xerxi, romelic Jangbadis zevidan gaqrevaSi,
xolo myari saTbobis fxvnilis Jangbadis an sxva airis nakadSi qvevidan gaqrevaSi mdgomareobs.
R KMC-процесс
E process / Klockner-Maxhutte-Stahlherstellung; KMS-process
3491. kmaberva
mocemuli qimiuri Sedgenilobis misaRebad konverterSi gamdnari liTonis damatebiTi gaqreva.
R додувка
E afterblow; reblow
3492. kmatexa
nimuSis an nakeTobis, darCenil cocxal kveTSi, gadatvirTvis Sedegad gamowveuli rRvevis bolo stadia.
R долом
E end of fracture
3493. kmawva
bolomde (mTlianad) dawva.
R дожигание
E post-combustion; combustion / secondary
3494. kmawnexa
Secxobili namzadis simkvrivis asamaRleblad presformaSi misi damatebiTi wnexa.
R допрессование
E repressing; recompacting
3495. koagulanti
nivTiereba, romlis Setanac dispersiul sistemaSi koagulacias iwvevs; gamoiyeneba gamdidrebisas da
wylis gawmendisas.
R коагулянт
E coagulant
3496. koagulacia
liTonebsa da SenadnobebSi maRal (amaRlebul) temperaturebze myari fazis nawilakebis zomebis
(ga)zrdis procesi.
R коагуляция
E coagulation
3497. koalescencia
myari an Txevadi fazis mcire moculobebis TviTneburi Serwyma, romelsac Tan axlavs sistemis energiis
Semcireba.
R коалесценция
E coalescence
3498. k. / submarcvlebis
ori mezobeli submarcvlis Serwyma, romelic maTi gamyofi mcirekuTxiani sazRvrebis gaqrobiT
mimdinareobs.
R коалесценция субзёрен
E coalescence / subgrain
3499. k. / forebis
fxvnilovan sxeulSi forebis gaerTianeba, romelsac Tan axlavs maTi zedapiris jamuri farTis
Semcireba. am dros ufro msxvili forebis zomebi wvrili forebis vakansiuri gaxsniT izrdeba.
R коалесценция пор
E coalescence / pore
3500. k. / wyvili
ix. submarcvlebis koalescencia.
3501. k. / jgufuri
mezobeli submarcvlebis jgufebis Serwyma, romelic maTi gamyofi mcirekuTxiani sazRvrebis gaqrobiT
mimdinareobs.
R коалесценция / групповая
E coalescence / group
3502. kobalti
qimiuri elementi, Co, atomuri masa = 58.94; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 1493°C; gamoiyeneba
rogorc malegirebeli elementi rkinis da sxva liTonebis fuZis SenadnobebisaTvis.
R кобальт
E cobalt
3503. kobaltini (kobaltis kriala)
CoAsS Sedgenilobis minerali, kobaltis madani.
R кобальтин
E cobaltite
3504. koercitimetri
feromagnituri masalebis koercitiuli Zalis sazomi mowyobiloba, magnituri induqciis cvlilebis
sididis mixedviT an nimuSis damagnitebulobiT, masze ganmamagnitebeli velis modebisas.
R коэрцитиметр
E coercimeter
3505. koeficienti
1. sidide, romelic fizikuri sxeulis raime Tvisebas gansazRvravs. 2. mudmiva an cnobili sidide,
romelic meore, Cveulebriv, cvladi an ucnobi sididis mamravls warmoadgens.
R коэффициент
E coefficient; factor; ratio
3506. k. / adsorbciis
proporciulobis koeficienti a, adsorbirebuli molekulebiT zedapiris Sevsebis xarisxi, , adso-
rbentis wneva, P, gamoisaxeba lengmiuris gantolebiT = aP/(1+aP).
R коэффициент адсорбции
E coefficient / adsorption
3507. k. / aqtiurobis
xsnaris idealuridan gadaxris maCvenebeli, gamosaxuli misi aqtiurobis fardobiT koncentraciasTan.
R коэффициент активности
E coefficient / activity
3508. k. / brZmedis sasargeblo moculobis gamoyenebis, bsmgk
brZmedis margi moculobis (m3-Si) fardoba saSualo sadReRamiso mwarmoeblurobasTan (tonebSi).
R коэффициент использования полезного объёма доменной печи
E ratio / volume-efficiency (utilization)
3509. k. / gamosxivebis
erTsa da imave temperaturaze mocemuli sxeulis gamosxivebis sikaSkaSis fardoba absoluturad Savi
sxeulis gamosxivebis sikaSkaSesTan.
R коэффициент излучения
E coefficient / radiation
3510. k. / gamosxivebis kuTxuri
sxivuri (si)Tbogadacemisas sxeulebis urTierTganlagebis geometriuli maxasiaTebeli, romelic ga-
nisazRvreba sxeulovani kuTxiT, romlis zRvrebSic pirveli zedapiri meoreze siTbos asxivebs.
R коэффициент излучения / угловой
E coefficient / angular radiation
3511. k. / gamoWimvis
1. deformaciis maCvenebeli, romelic ricxobrivad tolia deformirebis Semdeg nakeTobis sigrZis fa-
rdobisa deformirebamde sigrZesTan, an nakeTobis deformirebamde ganivkveTis farTobis fardobisa
deformirebis Semdeg ganivkveTis farTobTan. 2. Stampvadobaze gamocdisas _ namzadis diametris fardoba
puansonis diametrTan.
R коэффициент вытяжки
E ratio / reduction (elongation)
3512. k. / gamoWimvis logariTmuli
deformaciis maCvenebeli, romelic gamoWimvis koeficientis naturaluri logariTmis tolia.
R коэффициент вытяжки / логарифмический
E log-ratio of reduction (elongation)
3513. koeficienti / gamoWimvis saSualo
ramdenime operaciis miyolebiT liTonis deformaciis gasaSualoebuli maCvenebeli, romelic tolia am
operaciebisas gamoWimvis jamuri koeficientidan fesvisa, amasTan erTad, fesvis xarisxis maCvenebeli
deformirebis operaciebis raodenobis tolia.
R коэффициент вытяжки / средний
E ratio of reduction (elongation) / mean
3514. k. / gamoWimvis jamuri
liTonis plastikuri deformirebis ramdenime operaciis Sedegad miRebuli gamoWimvis koeficienti,
romelic calkeuli operaciebis koeficientebis namravlis tolia.
R коэффициент вытяжки / суммарный
E ratio / total reduction (elongation)
3515. k. / ganawilebis
orб masaTa gacvlaSi monawile, fazaSi gasanawilebeli komponentis wonasworuli koncentraciebis far-
doba.
R коэффициент распределения
E ratio / distribution; coefficient / partition
3516. k. / ganmtkicebis
deformirebis dasrulebis Semdeg liTonis denadobis Zabvis fardoba procesis sawyis momentSi liTonis
denadobis ZabvasTan. procesi damokidebulia deformaciis xarisxsa da siCqareze.
R коэффициент упрочнения
E factor / strengthening
3517. k. / gafarToebis
deformaciis maCvenebeli, romelic glinvis Semdeg zolis siganis glinvamde mis siganesTan fardobis
tolia.
R коэффициент уширения
E ratio / spread
3518. k. / gaxurebis arasimetriulobis
nakeTobis gasaxurebeli sisqis fardoba mis mTlian sisqesTan.
R коэффициент несимметричности нагрева
E coefficient / heating asymmetry
3519. k. / glinebis kvlavCarxvis
maCvenebeli, romelic axasiaTebs glinebis vargisobis vadas maTi kvlavCarxvis gaTvaliswinebiT; igi
ricxobrivad tolia axali glinis da bolo kvlavCarxvis Semdeg glinis diametrebis sxvaobis fardobisa
glinis nominalur diametrTan.
R коэффициент переточки валков
E ratio / regrinding
3520. k. / daZabuli mdgomareobis sirbilis
maqsimaluri mxebi Zabvis dayvanil normalur ZabvasTan fardoba.
R коэффициент мягкости напряжённого состояния
E factor / stress softness
3521. k. / daZabuli mdgomareobis sixistis
uganzomilebo sidide, romelic asaxavs daZabuli mdgomareobis gavlenas masalis plastikurobaze liTo-
nebis wneviT damuSavebisas. gamoisaxeba normaluri Zabvebis saSualo mniSvnelobis mxeb ZabvasTan far-
dobiT k =  / T, sadac  /3.
R коэффициент жёсткости напряжённого состояния
E coefficient / stress stiffness
3522. k. / daZabulobis intensivobis
bzaris wveros maxloblad Zabvis donis lokaluri amaRlebis maCvenebeli, romelic Zabvisa da defeqtis
xazobrivi zomis sidididan kvadratuli fesvis namravlis tolia (si (SI) sistemaSi misi ganzomilebaa mpa
**Ц).
R коэффициент интенсивности напряжений
E coefficient / stress intensity
3523. koeficienti / daWimulobis, plastikuri daWimulobis koeficienti
grZivi gamWimavi Zabvis gasaglinavi liTonis denadobis zRvarTan fardoba.
R коэффициент натяжения
E ratio / stress; coefficient / tension
3524. k. / deformaciis
maCvenebeli, romelic deformaciis procesSi namzadis ZiriTadi geometriuli zomebis (sigrZis, siganis,
simaRlis) fardobiT cvlilebas axasiaTebs.
R коэффициент деформации
E coefficient / deformation; coefficient / strain
3525. k. / deformaciuli ganmtkicebis
ix. deformaciuli ganmtkicebis maCvenebeli.
3526. k. / dinamikis
ciklis Zabvis amplitudis ciklis saSualo ZabvasTan fardoba.
R коэффициент динамики
E factor / dynamic; coefficient of impact
3527. k. / dinamikuri siblantis
siTxis (airis) siblantis maCvenebeli. igi siTxis (an airis) mezobeli Sreebis Zvris Zabvis amave Zvris
siCqaresTan fardobis tolia.
R коэффициент динамической вязкости
E coefficient of dynamic viscosity
3528. k. / difuziis
1. erT wamSi 1 sm2 zedapiris farTobSi gavlili nivTierebis raodenoba, romelic difuziuri gadaad-
gilebis siCqares axasiaTebs. 2. proporciulobis koeficienti fikis kanonSi.
R коэффициент диффузии
E coefficient / diffusion
3529. k. / energiis gamoyenebis
RumelTan miyvanili energiis nawili, romelic Rumlis samuSao aris farglebSi teqnologiuri procesis
Casatareblad da (si)Tburi danakargebis dasafaravad gamoiyeneba.
R коэффициент использования энергии
E factor / energyutilisation
3530. k. / van-hofis
molekulebis ionebad disociaciis Sedegad gaxsnili nivTierebebis nawilakebis ricxvis zrdis maC-
venebeli ,,i”: i = 1+ (k–1), sadac  – disociaciis xarisxia, k _ disociaciis Sedegad warmoqmnili ione-
bis ricxvi.
R коэффициент Ван-Гоффа
E coefficient / Vant Hoff’s
3531. k. / (si)Tbogamtarobis
proporciulobis koeficienti (si)Tburi nakadis simkvrivesa da mis gamomwvev temperaturul gradients
Soris.
R коэффициент теплопроводности
E thermal conductivity (coefficient)
3532. k. / (si)Tbogacemis
(si)Tbogacemis intensiurobis maCvenebeli, romelic ricxobrivad arisa da zedapiris temperaturebis 1K
sxvaobisas zedapirze misuli an misgan arinebuli siTbos nakadis simkvrivis tolia.
R коэффициент теплоотдачи
E coefficient / heat transfer
3533. k. / (si)Tbogeneraciis
teqnologiuri reaqciebis mimdinareobiT ganpirobebuli siTbos nawili procesze daxarjul siTbos
saerTo raodenobaSi.
R коэффициент теплогенерации
E coefficient / heat generation
3534. k. / (si)Tbogadacemis
erTi (si)Tbogadamtanidan meoreze kedlis gavliT (si)Tbogadacemis intensiurobis maCvenebeli, romelic
ricxobrivad (si)Tbogadamtanebis temperaturebis 1 k sxvaobisas (si)Tburi nakadis simkvrivis tolia.
R коэффициент теплопередачи
E coefficient / heat transfer
3535. koeficienti / kinematikuri siblantis
siTxis an airis dinamikuri siblantis koeficientis fardoba misive simkvrivesTan.
R коэффициент кинематической вязкости
E coefficient / kinematic viscosity
3536. k. / maragis
adidvis procesis erT-erTi mTavari teqnologiuri maCvenebeli, romelic iTvaliswinebs adidvis proce-
sis teqnologiur faqtorebs da gasaWimavi masalis reologiur Tvisebebs. gamoisaxeba, rogorc dr-is
(an den, 0,2) fardoba adidvis daZabulobasTan Kmar = dr/ad > 1.0.
R коэффициент запаса
E factor / safety
3537. k. / margi qmedebis
energiis gadacemis an gardaqmnaze damokidebulebiT sistemis efeqturobis maxasiaTebeli. igi sasargeb-
lod gamoyenebuli energiis sistemiT miRebul jamur energiasTan fardobiT ganisazRvreba =Wsas/Wjam.
R коэффициент полезного действия (КПД)
E efficiency
3538. k. / masalis xarisxis
gaWimvisas gamZleobis zRvris fardoba denadobis zRvarTan.
R коэффициент качества материала
E factor / material quality
3539. k. / masis gacemis
nivTierebis raodenoba, romelic myar (an Txevad) zedapirs moZravi siTxiT an airiT drois erTeulSi
gadaecema nakadSi da zedapirze nivTierebebis koncentraciis erTeuli cvlilebisas.
R коэффициент массоотдачи
E coefficient / mass-transfer
3540. k. / moWimvis
deformaciis erT-erTi maCvenebeli, romelic tolia nakeTobis simaRlis an sisqis fardobisa de-
formirebamde misive simaRlesTan an sisqesTan deformirebis Semdeg.
R коэффициент обжатия
E ratio / reduction
3541. k. / normaluri plastikuri anizotropiis, linkfordis maCvenebeli
Rrma gamoWimvisadmi masalis unaris maCvenebeli, romelic gamoisaxeba siganeze da sisqeze logariTmuli
deformaciebis fardobiT furclovani nimuSis gaWimvaze gamocdisas.
R коэффициент нормальной пластической анизотропии
E ratio / normal plastic strain
3542. k. / ovalizaciis
ix. ovalurobis koeficienti.
3543. k. / ovalurobis, ovalizaciis koeficienti
masris ovalizaciis maCvenebeli ganivxraxnuli glinvisas. ricxobrivad es maCvenebeli mocemul kveTSi
saxazavebs Soris manZilis muSa glinebs Soris manZilTan fardobis tolia.
R коэффициент овальности
E factor / ovality
3544. k. / plastikuri daWimulobis
ix. daWimulobis koeficienti.
3545. k. / proporciulobis
ori maxasiaTeblis fardobis toli sidide, romelic erTmaneTis proporciulad icvleba.
R коэффициент пропорциональности
E factor / proportionality
3546. k. / puasonis
sidide, romelic tolia swori Reros fardobiTi ganivi deformaciis fardobiT grZiv deformaciasTan
Sefardebis absoluturi mniSvnelobisa, hukis kanonis moqmedebis areSi (drekad areSi) misi grZivi ga-
Wimvisas an kumSvisas.
R коэффициент Пуассона
E ratio / Poisson’s
3547. koeficienti / regeneraciis
regeneratorSi kvamlis airebis siTbos gamoyenebis maCvenebeli, romelic tolia gasaTbobi haeris an
airis enTalpiis nazrdis fardobisa regeneratorSi Sesuli (erTsa da imave droSi) kvamlis airebis
enTalpiasTan.
R коэффициент регенерации
E factor / regeneration
3548. k. / rekuperaciis
rekuperatorSi kvamlis airebis siTbos gamoyenebis maCvenebeli, romelic tolia gasaTbobi haeris an
airis enTalpiis nazrdis fardobisa rekuperatorSi Sesuli (erTsa da imave droSi) kvamlis airebis
enTalpiasTan.
R коэффициент рекуперации
E factor / recuperation
3549. k. / rkaluri Rumlis margi qmedebis
sidide, romelic Rumlis samuSao sivrceSi rkalebze modebuli sasargeblo simZlavris qselidan aRe-
bul aqtiur simZlavresTan fardobis tolia.  = Psas. / Paqt.
R коэффициент полезного действия дуговой печи
E efficiency / EAF
3550. k. / saTbobis gamoyenebis
energiis gamoyenebis koeficienti saTbobis (saTbobiani) RumlebisaTvis.
R коэффициент использования топлива
E factor / fuel utilization
3551. k. / samRerZiani (moculobiTi) daZabuli mdgomareobis
saSualo normaluri Zabvis fardoba modulis mixedviT udides mTavar normalur ZabvasTan; igi icvleba
_1 dan +1-mde.
R коэффициент трёхосности напряжённого состояния
E coefficient / triazial stress
3552. k. / sasargeblo Tbogamoyenebis
RumelTan miyvanili siTbos an eleqtruli energiis nawili, romelic RumelSi dasamuSavebelma masalam
SeiTvisa.
R коэффициент полезного теплоиспользования
E factor / effective heat utilization
3553. k. / simkvrivis
nakeTobis moCvenebiTi simkvrivis fardoba misive WeSmarit simkvrivesTan.
R коэффициент плотности
E coefficient / density; factor / density
3554. k. / simtkicis gamoyenebis
gamZleobis zRvris fardoba rRvevis droebiT winaRobaze gaWimvisas.
R коэффициент использования прочности
E factor / strength utilization
3555. k. / simtkicis maragis
detalis an konstruqciis saimedoobis maCvenebeli, romelic masalis simtkicis zRvris samuSao Zabvebis
maqsimalur saangariSo mniSvnelobebTan fardobis tolia.
R коэффициент запаса прочности
E factor of safety; factor / safety
3556. k. / siSavis xarisxis
mocemul pirobebSi absoluturad Savi sxeulis gamosxivebis an arekvlis sidideebisagan sxeulis
gamosxivebis an arekvlis sxvaobis maCvenebeli.
R коэффициент степени черноты
E factor / emissivity
3557. k. / tangenciuri siCqaris, tangenciuri srialis koeficienti
ganivxraxnuli glinvisas glinebTan SefardebiT liTonis srialis maCvenebeli, romelic namzadis
brunvis wriuli siCqaris glinebis wriuli siCqaris tangenciur mdgenelTan fardobis tolia.
R коэффициент тангенциальной скорости
E factor / tangential velocity
3558. koeficienti / tangenciuri srialis
ix. tangenciuri siCqaris koeficienti.
3559. k. / temperaturagamtarobis
sxeulis temperaturis cvlilebis siCqaris maxasiaTebeli, romelic ricxobrivad temperaturagamtaro-
bis koeficientis nivTierebis simkvrivis misive kuTr (si)Tbotevadobaze namravlTan fardobis tolia.
R коэффициент температуропроводности
E thermal diffusivity
3560. k. / formacvalebis, Cajdomis koeficienti
izostatikuri an kvazistatikuri wnexisas sxvadasxva mimarTulebiT xazobrivi Cajdomis maxasiaTebeli,
gamosaxuli fxvnilovani Canayris sawyisi zomebis fardobiT miRebuli nawnexis Sesabamis zomebTan.
R коэффициент формоизменения
E factor / forming
3561. k. / forsirebis
perioduli moqmedebis RumlebSi maqsimaluri (si)Tburi simZlavris fardoba saSualosTan.
R коэффициент форсирования
E factor / forcing
3562. k. / RerZuli siCqaris
ganivxraxnuli glinvisas liTonis srialis maCvenebeli glinebis mimarT. igi RerZuli mimarTulebiT li-
Tonis faqtobrivi siCqaris glinebis wriuli siCqaris RerZul mdgenelTan fardobis tolia.
R коэффициент осевой скорости
E coefficient of axial velocity
3563. k. / RerZuli srialis
ix. RerZuli siCqaris koeficienti.
3564. k. / Sevsebis
wnexisas presformis fxvniliT Sevsebis da misi Cajdomis xarisxis maCvenebeli, romelic kazmis Canayris
simaRlis, miRebuli nawnexis simaRlesTan fardobiT gamoisaxeba.
R коэффициент заполнения
E coefficient of charge; factor / lamination; factor / fill
3565. k. / SemWidroebis
moculobiTi Cajdomis maCvenebeli wnexisas, romelic gamoisaxeba presformaSi Tavisuflad Cayrili
fxvnilis moculobis fardobiT miRebuli nawnexis moculobasTan.
R коэффициент уплотнения
E ratio / compaction; coefficient / seal(ing)
3566. k. / Cajdomis
ix. formacvalebis koeficienti.
3567. k. / ciklis asimetri(ulob)is, datvirTvis ciklis asimetria
cikluri datvirTvisas deformaciis, Zabvis, Zabvis intensivobis koeficientisa da a. S. minimaluri mniSv-
nelobebis fardoba maqsimalurTan.
R коэффициент асимметрии цикла
E coefficient / cycle asymmetry
3568. k. / cikluri gadatvirTvis
modebuli Zabvis sididis fardoba gamZleobis zRvarTan.
R коэффициент циклической перегрузки
E factor / cyclic overload
3569. k. / cikluri ganmtkicebis
cikluri proporciulobis zRvris fardoba proporciulobis zRvarTan gaWimvisas.
R коэффициент циклического упрочнения
E coefficient / cyclic strengthening
3570. koeficienti / Zabvis koncentraciis
sxeulis defeqtian an CanaWrian kveTSi arsebuli Zabvis fardoba gluvi nimuSis an nakeTobis ZabvasTan
(datvirTvis Tanabari pirobebisaTvis). igi CanaWris geometriiT ganisazRvreba.
R коэффициент концентрации напряжений
E factor / stress concentration
3571. k. / winaRobis temperaturuli
temperaturis erTi gradusiT cvlilebisas masalis kuTri eleqtrowinaRobis cvlilebis fardoba misive
sawyis sididesTan.
R коэффициент сопротивления / температурный
E coefficient / temperature resistance
3572. k. / Wedvis
Wedvamde namzadis kveTis udidesi farTobis Wedvis Semdeg naWedis kveTis umcires farTobTan Sefardeba
(=, igi sapasuxismgeblo naWedebis SemTxvevaSi 3-5 sididiT aiReba).
R коэффициент укова
E factor / upsetting
3573. k. / xazobrivi gafarToebis
ix. xazobrivi gafarToebis temperaturuli koeficienti.
3574. k. / xazobrivi gafarToebis temperaturuli, xazobrivi koeficienti, xgtk
myari sxeulis, temperaturis erTi gradusiT cvlilebisas erT-erTi xazobrivi zomis cvlilebis fa-
rdoba misive (Sesabamis) sawyis zomasTan.
R коэффициент линейного расширения / температурный
E expansivity / temperature linear
3575. k. / xarjis
gadasamuSaveblad miwodebuli liTonis raodenobis vargisi naglinis raodenobasTan fardobis
maCvenebeli.
R коэффициент расходный
E flow rate
3576. k. / xaxunis
uganzomilebo sidide, romelic xaxunis Zalis, sxeulebis mier erTmaneTze ganviTarebul normalur wne-
vasTan fardobis tolia.
R коэффициент трения
E coefficient of friction
3577. x g t k
ix. xazobrivi gafarToebis temperaturuli koeficienti.
3578. k. / xsnadobis
atmosferuli wnevis (101.3kpa) pirobebSi airis xsnadobis maCvenebeli =C/P, sadac: C – xsnarSi airis
koncentraciaa, P – erTatomiani airis parcialuri wneva.
R коэффициент растворимости
E factor / solubility
3579. k. / haeris siWarbis
haeris xarjis koeficienti sawvavis sruli wvisas, anu SemTxveva, roca misi mniSvneloba > 1.
R коэффициент избытка воздуха
E ratio / excess
3580. k. / haeris xarjis
haeris xarjis fardoba saTbobis dasawvavad Teoriulad aucilebel raodenobasTan; sruli wvisas > 1,
arasruli wvisas < 1.
R коэффициент расхода воздуха
E rate / air
3581. kovari
mocemuli xazobrivi gafarToebis temperaturuli koeficientis mqone rkinis fuZeze Seqmnili homo-
genuri preciziuli Senadnobi, romelic Seicavs 28.5-29.5 % Ni-sa da 17-18 % Co-s; gamoiyeneba
eleqtrovakuumur xelsawyoebSi.
R ковар
E kovar
3582. kovelini (spilenZis indigo)
CuS Sedgenilobis minerali, spilenZis madnebis komponenti.
R ковеллин
E coveline
3583. kovzi (sinjisa)
Txevadi liTonis sinjis asaRebi grZeltariani CamCa.
R ложка (пробная)
E spoon
3584. koin - procesi
kombinirebuli Jangbadkonverteruli procesi, romlis drosac jarTis an Rrublovani rkinis gaxureba
da gadnoba naxSirJangbadiani sanTurebiT mimdinareobs.
R коин-процесс
E process / Coal Oxygen Injection; COIN-process
3585. kokili, liTonis yalibi
mravaljeradi gamoyenebis liTonis samsxmelo forma, romelic ori an meti nawilisagan Sedgeba.
R кокиль
E mold / chill
3586. k. / mopirkeTebuli
kokili, romlis samuSao siRrue sayalibo narevis SriTaa mopirkeTebuli.
R кокиль / облицованный
E mold / lined
3587. kolemaniti
Ca[B2BO4(OH)3]·H2O Sedgenilobis minerali, boris madani.
R колеманит
E colemanite
3588. koleqtori
ix. Semkrebi.
3589. kolonia / evteqtikuri, evteqtikuri marcvali
evteqtikis struqturuli mdgeneli _ erTi centris bazidan amozrdili mravalfaziani konglomerati.
R колония / эвтектическая
E colony / eutectic
3590. k. / evteqtoiduri, evteqtoiduri marcvali
evteqtoidis struqturuli mdgeneli - jgufi paraleluri firfitebisa, romlebic erTmaneTTan gan-
sazRvruli atomuri sibrtyeebiTaa SeuRlebuli.
R колония / эвтектоидная
E colony / eutectoid
3591. k. / perlituri
perlitis struqturuli mdgeneli _ jgufi erTmaneTis monacvle feritis da cementitis paraleluri
firfitebisa, romlebic erTmaneTTan gansazRvruli atomuri sibrtyeebiTaa SeuRlebuli.
R колония / перлитная
E colony / perlitic
3592. kolorimetri
xsnarebSi nivTierebebis koncentraciis sazomi qimiuri, optikuri xelsawyo.
R колориметр
E colorimeter
3593. kolorimetria
analizur qimiaSi raodenobrivi analizis fotometriuli meTodebis jgufi; igi Seferil xsnarSi
nivTierebebis koncentraciis gansazRvras am xsnariT STanTqmuli sinaTlis raodenobis gazomvis Sedegebs
emyareba.
R колориметрия
E colorimetry
3594. kolsva - procesi
zebgeriTi siCqariT moZravi airis maRali sixSiris impulsebiT nadnobis dispersirebiT wvrili liTo-
nuri sferuli formis fxvnilis miRebis meTodi.
R кольсва-процесс
E process / COLSVA
3595. kolumbiti
[(Fe, Mn) (Nb, Ta)2 O6] Sedgenilobis minerali, niobiumisa da tantalis madani.
R колумбит
E columbite
3596. kombinati / metalurgiuli
sruli ciklis msxvili metalurgiuli qarxana, romelsac Tavis SemadgenlobaSi aqvs koqsqimiuri war-
moeba, da, rogorc wesi, maRaroebi.
R комбинат / металлургический
E works / (integrated) iron & steel
3597. komoli
rkinis fuZeze Seqmnli magnitursali Senadnobi, romelic 11.5-12.5 % Co-s, 5.5-16.5 % Mo-s, 14.5 %-mde W-
sa da 5.5 %-mde Cr-s Seicavs.
R комол
E comol
3598. kompaqtireba
wnevisa da temperaturis zemoqmedebiT fxvnilovani masalebis konsolidaciis procesi.
R компактирование
E compacting
3599. kompleqsi
saganTa, moqmedebaTa, movlenaTa an TvisebaTa erToblioba, Sexameba.
R комплекс
E complex
3600. k. / vakansiaTa
vakansiebiT Sedgenili wertilovani defeqtebis kompleqsi: divakansia, trivakansia, tetraedruli va-
kansiuri kompleqsi.
R комплекс / вакансионный
E complex / vacancy
3601. k. / vakansia-minarevi atomis
vakansiiT da minarevi atomiT warmoqmnili wyviliT Sedgenili wertilovani defeqtebis kompleqsi.
R комплекс / вакансия-примесный атом
E complex / vacancy-foreign atom
3602. k. / vakansiaTa tetraedruli
tetraedris wveroebze ganlagebuli oTxi vakansiiT warmoqmnili vakansiuri kompleqsi, romlis
centrSic atomi imyofeba.
R комплекс / тетраэдрический вакансионный
E complex / tetrahedral vacancy
3603. k. / plazmis energetikuli
metalurgiuli kompleqsi, romelSic energiis warmoeba da moxmareba plazmis generatorebis gamoyenebiT
xdeba.
R комплекс / плазменный энергетический
E complex / plasma energy
3604. k. / samTo-metalurgiuli
gansazRvrul regionSi lokalizebuli ramdenime sabados erTian sawarmoo ciklSi erToblivi gadamu-
SavebisaTvis gankuTvnili teqnologiuri kompleqsi.
R комплекс / горнометаллургический
E complex / mining & metallurgical
3605. k. / saWed-sawnexi mowyobilobebis
saWed-sawnexi manqanebisa da calke mdgomi meqanizaciisa da avtomatizaciis saSualebebis erToblioba,
romelic urTierTdakavSirebuli funqciis Sesasruleblad gamoiyeneba.
R комплекс кузнечно-прессового оборудования
E arrangement / forging equipment
3606. k. / saWed-sawnexi mowyobilobebis robotizebuli teqnologiuri
saWed-sawnexi mowyobilobebis avtomaturi kompleqsi, romlis SemadgenlobaSic erTi an ramdenime sa-
mrewvelo roboti Sedis.
R комплекс кузнечно-прессового оборудования / роботизированный технологический
E system / robot process
3607. k. / wertilovani defeqtebis
wertilovani defeqtebis wyvilebad an ufro msxvil kompleqsebad gaerTianeba.
R комплекс точечных дефектов
E complex of point defects
3608. kompleqti / modelebis
saCamomsxmelo warmoebis teqnologiuri aRWurvilobis nawili, romelic moicavs formis warmomqmneli
elementebis kompleqts, romelic dayalibebisas yalibis samuSao siRrues warmoqmnis.
R комплект / модельный
E set / pattern
3609. kompozitebi
ix. kompoziciuri masalebi.
3610. komponenti
SenadnobSi Semavali sufTa qimiuri elementi an mdgradi qimiuri naerTi.
R компонент
E component
3611. k. / gaxsnili
xsnarSi calkeuli atomebis, ionebis an molekulebis saxiT ganawilebuli komponenti.
R компонент / растворённый
E solute
3612. komponentebi / kompoziciuri masalis
qimiurad sxvadasxvagvari nivTiereba, mkveTri gamyofi fazuri sazRvriT, romelic kompozits Tavis Tvi-
sebebs aniWebs.
R компоненты композиционного материала
E components / composite
3613. kompresori / airhaeruli bervis
teqnologiuri procesebis airebiT, maT Soris, haeriT uzrunvelsayofi dguSiani kompresori.
R газовоздуходувка
E blower / gas
3614. konglomerati
1. rkinis madnebisa da flusis, koqsisa da sxva masalebis Secxobili masa. 2. myari nawilakebis erTobli-
oba, romelic erTmaneTTan fizikuri urTierTqmedebis an meqanikuri SeWidulobiTaa dakavSirebuli.
R конгломерат
E conglomerate
3615. kondensati
orTqlis an airis kondensaciis produqti.
R конденсат
E condensate
3616. kondensatori
kamera, romelSic mimdinareobs liTonis kondensacia orTqlis fazidan (misi Senadnobidan aorTqlebis
Semdeg) feradi liTonebis distilaciis meTodiT miRebis procesSi.
R конденсатор
E condenser
3617. k. / mila (miliani, milisebri)
paralelurad momuSave vertikaluri, liTonis milebis seriis saxis, kondensatori. gamoiyeneba vercx-
liswylis warmoebaSi teqnologiuri airebis kondensaciisaTvis.
R конденсатор / трубчатый
E condenser / tube
3618. kondensacia
1. airis an orTqlis Txevad an myar mdgomareobaSi gadasvla. 2. Sesqeleba, gamkvriveba; dagroveba (mag.
energiisa).
R конденсация
E condensation
3619. konveieri, transportiori
uwyveti lentis an jaWvis saxiT amZrav dolebsa da (an) damWimav blokebs Soris moZravi nakeTobis an
namzadis muSa organosTan erTad gadasaadgilebeli mowyobiloba.
R конвейер
E conveyor; conveyer
3620. k. / vibraciuli
vibratoriT aRWurvili konveieri, romelic fxvieri masalebis transportirebisa da erTdroulad
Serevis an gacris damatebiTi teqnologiuri operaciebisaTvisaa gankuTvnili.
R конвейер / вибрационный
E conveyor / chaker; conveyor / vibrating
3621. konveieri / kakviani
konveieri usasrulo jaWvis saxiT, romlis rgolebzec damagrebuli kakvebiT glinulas an wvrilsor-
tuli naglinis gorglebis aReba (alageba), gaciveba da datvirTvis adgilze miwodeba xdeba.
R конвейер / крюковый
E conveyor / hook
3622. k. / kokilebiani
kokilebis manqanebis gadamtani miwiszeda urikebiani konveieri.
R конвейер / кокильный
E conveyor / mold
3623. k. / lenturi
morezinebuli qsovilis moqnili lentis saxis konveieri, romelic gorgolaWebiT Raris formas iRebs da
fxvieri masalebis transportirebisTvis gamoiyeneba.
R конвейер / ленточный
E conveyor / bond (belt)
3624. k. / urikebiani
sawevi jaWviT SeerTebuli urikebiani konveieri, romelic relsebze moZraobs. igi nakadur-meqanizebuli
da avtomatizebuli sayalibo xazis ZiriTadi satransporto saSualebaa.
R конвейер / тележечный
E conveyor / flat-truck
3625. k. / firfitovani
konveieri foladis firfitebiani mzidi zedapiriT da foladis gverdebiT. igi msxvili mWreli
waxnagebiani nayari tvirTis (romlis temperatura <500єC-ze) transportirebisTvisaa gankuTvnili.
R конвейер / пластинчатый
E conveyor / apron
3626. k. / Rumlis
konveieri, romelic dasamuSavebeli masaliT Rumlis SigniT gadaadgildeba.
R конвейер / печной
E conveyor / furnace
3627. k. / cecxlrikiani
konveieri cecxlrikebiani cxauriT, gamoiyeneba madneulis (masalebis) gamosawvavad, aglomeraciisas da
sxv.
R конвейер / колосниковый
E conveyor / grate bar
3628. konversia
metalurgiul procesebSi aRmdgen airebad gamoyenebuli wyalbadis an misi naxSirJangTan narevis
misaRebi Txevadi an airuli saTbobis gadamuSaveba.
R конверсия
E conversion
3629. konverteri
haeris an Jangbadis SeberviT Txevadi Tujidan foladis misaRebi, agreTve spilenZis, nikelis an spilenZ-
nikelis Stainebis gadasamuSavebeli metalurgiuli agregati.
R конвертер
E converter
3630. k. / besemeris
besemeris procesis Casatarebeli mJavaamonagiani konverteri fskeruli saqSenebiT.
R конвертер / бессемеровский
E converter / acid Bessemer
3631. k. / vakuumJangbadiani
ix. kombinirebuli bervis konverteri.
3632. k. / zevidan bervis
ix. Jangbadis konverteri.
3633. k. / Tomasis, fuZe konverteri
fuZeamonagiani konverteri, fskerSi ganlagebuli furmebiT, romelic Tomasis procesis Casatareblad
gamoiyeneba.
R конвертер / томасовский
E converter / basic Bessemer; converter / Thomas
3634. k. / kombinirebuli bervis, vakuumJangbadiani konverteri
fuZeamonagiani konverteri, romelic Tujidan foladis misaRebadaa gankuTvnili. procesi erTdroulad
zevidan da fskerze ganlagebuli saqSenebidan TujSi Jangbadis SeberviT mimdinareobs.
R конвертер комбинированного дутья
E converter / combined blown; converter / top and bottom blown
3635. konverteri / Jangbadis, zevidan bervis konverteri, ld-konverteri
Tujidan, Jangbadis zevidan gaqreviT, foladis misaRebi fuZeamonagiani konverteri.
R конвертер / кислородный
E basic oxygen furnace, BOF
3636. k. / fuZe
ix. Tomasis konverteri.
3637. k. / qvevidan bervis
fuZeamonagiani konverteri fskerSi ganlagebuli saqSenebiT, romelic Jangbadis gaqreviT Txevadi Tu-
jidan foladis misaRebadaa gankuTvnili.
R конвертер донного дутья
E converter / bottom-blown
3638. k. / horizontaluri
muSa mdgomareobaSi horizontaluri RerZis mqone konverteri.
R конвертер / горизонтальный
E converter / horizontal
3639. konvertireba
Txevadi spilenZis, tyviis an nikelis Stainis mJangavi pirometalurgiuli gadamuSaveba, agreTve mJangavi
airis SeberviT konverterSi Tujis gadamuSaveba.
R конвертирование
E converting
3640. k. / uwyveti
konvertireba, romlis drosac erTi agregatis reaqciuli zonidan Txevadi da airuli fazebis gamotana
mimdinareobs.
R конвертирование / непрерывное
E converting / continuous
3641. k. / Stainebis
sulfidebis dasaJangad da S-is SO2-Si, xolo rkinis widaSi gadayvanis mizniT haeriT an teqnikuri
JangbadiT Txevadi Stainebis gaqreva.
R конвертирование штейнов
E bessemerizing of matte
3642. konveqcia
airis, siTxis an fxvieri masalebis makroskopiuli nawilakebis gadaadgileba, rac masis, siTbosa da sxv.
gadatanas iwvevs.
R конвекция
E convection
3643. k. / bunebrivi, Tavisufali konveqcia
temperaturis an simkvrivis gradientTan dakavSirebuli aris araerTgvarovnobiT gamowveuli konveqcia.
R конвекция / естественная
E convection / free (natural)
3644. k. / Tavisufali
ix. bunebrivi konveqcia.
3645. k. / iZulebiTi
areze (garemoze) gareSe meqanikuri zemoqmedebiT gamowveuli konveqcia.
R конвекция / вынужденная
E convection / forced
3646. k. / siTburi
nivTierebis (sagnis) araTanabari gaxurebisas siTbos nakadis gadatana metad gaxurebuli nawilidan
naklebad gaxurebuli nawilisaken (sabolood temperatura Tanabrdeba).
R конвекция / тепловая
E convection / heat
3647. konkreciebi
liTonSemcveli mineraluri warmonaqmnebi, romlebic naleq qanebSi garkveuli centrebis irgvliv
(momrgvalebuli formiT) an zRvis wylidan mineraluri nivTierebebis daleqvis Sedegad Cndeba; SeiZleba
gamoyenebul iqnes manganumis, kobaltis, nikelisa da sxva feradi liTonebis misaRebad.
R конкреции
E concretions
3648. konoda
mdgomareobis diagramaze or nodas Soris xazi, romelic Seesabameba fazebis Tanaarsebobis mudmiv gare
pirobebs (temperatura, wneva) da saSualebas iZleva, ganisazRvros TiToeuli fazis Sedgeniloba da maTi
raodenobrivi Tanafardoba mocemul SenadnobSi.
R конода
E conode
3649. konservacia
warmoebis, transportirebisa da Senaxvis procesSi liTonebisa da liTonuri nakeTobebis koroziis sa-
winaaRmdego droebiTi dacva.
R консервация
E conservation
3650. konsolidacia
fxvnilovani an fxvieri masalebis calkeuli struqturuli elementebidan, nawilakebis daaxloebis da
maT Soris fizikuri kontaqtis warmoqmniT, mTliani da Sekruli myari sxeulis da nakeTobis miRebis
procesebis erToblioba.
R консолидация
E consolidation
3651. konstanta
ix. mudmiva.
3652. konstantani
39-41 % Ni-is, 1-2 % Mn-is Sedgenilobis spilenZis fuZis preciziuli Senadnobi; gamoirCeva temperaturis
cvlilebisas eleqtruli winaRobis mudmivobiT.
R константан
E constantan
3653. konteineri
1. milprofiluri wnexis teqnologiuri instrumenti, asakrebi, mravalSriani, sqelkedliani cilind-
ruli milisis saxisa, romlis siRrueSic wnexisas sxmuli an namzadi Tavsdeba. 2. wnexis an izostatis
konstruqciis Zalovani nawili, rogorc wesi, cilindruli formisa, romlis SigniTac puansonis an muSa
aris zemoqmedebiT wnexa mimdinareobs.
R контейнер
E container
3654. konteinersaWeri
mTliani an gasaxsneli korpusi (tani), romelSic hidravlikuri wnexis konteiners dgamen.
R контейнеродержатель
E container holder
3655. kontrasti
gamosaxulebis naTeli da bneli ubnebis sikaSkaSis gansxvaveba.
R контраст
E contrast
3656. k. / difraqciuli
eleqtronul mikroskopSi sakvlev obieqtze eleqtronebis difraqciiT ganpirobebuli gamosaxulebis
kontrasti.
R контраст / дифракционный
E contrast / diffraction
3657. k. / muaris
nimuSis zedapiris vizualurad dasakvirvebeli an misi mikroskopiuli gamosaxulebis kontrasti sxvada-
sxva intensivobis monacvle zolebis saxiT.
R контраст / муаровый
E contrast / moire
3658. k. / fazuri
ix. fazuri kontrastis meTodi.
3659. kontroli
maxasiaTeblebis an nakeTobis Tvisebebisadmi (zomebis, formis, masalis, fizikur-meqanikuri Tvisebebis,
xarisxis, funqcionaluri maxasiaTeblebis da sxv.) wayenebul moTxovnebze Sesabamisobis Semowmeba.
R контроль
E inspection; control; testing
3660. k. / amorCeviT(i)
mza produqciis nawilis kontroli.
R контроль / выборочный
E inspection / random
3661. kontroli / aramrRvevi, aramrRvevi kontrolis meTodi
xarisxis kontroli, romelic sakontrolo nakeTobis daurRvevlad sruldeba.
R контроль / неразрушающий
E inspection / nondestructive; control / nondestructive
3662. k. / vizualuri
kontroli, romelic teqnikuri saSualebebis gamouyeneblad, garegani daTvalierebiT tardeboda.
R контроль / визуальный
E inspection / hand (visual)
3663. k. / vizualur-optikuri
optikuri xelsawyoebiT nakeTobis xarisxis vizualuri kontroli.
R контроль / визуально-оптический
E control / visual-optical
3664. k. / magnitografiuli
magnituri defeqtoskopiis meTodi, romelic gamoiyeneba feromagnituri masalebisagan damzadebuli
nakeTobis kontrolisaTvis, rac defeqtze ga(n)bnevis magnituri velebis magnitur lentze CaweraSi mdgo-
mareobs.
R контроль / магнитографический
E testing / magnetic tape; inspection / magnetic tape
3665. k. / mimdinare
nakeTobis eqspluataciis procesSi periodulad Catarebuli kontroli.
R контроль / текущий
E control / running (routine)
3666. k. / miRebis statistikuri
masobrivi produqciis kontrolis statistikuri meTodebis erToblioba, romelic produqciis xarisxis
mocemuli moTxovnebisadmi Sesabamisobis dasadgenad gamoiyeneba.
R контроль / приёмочный статистический
E control / acceptance statistical
3667. k. / mrRvevi
kontroli, romelic sakontrolo nakeTobis an misi nawilis rRveviT xdeba.
R контроль / разрушающий
E control / destruction
3668. k. / operaciis
morigi teqnologiuri operaciis Semdeg nakeTobis an naxevarfabrikatis xarisxis kontroli.
R контроль / операционный
E control / operational
3669. k. / saboloo
nakeTobis kontroli yvela teqnologiuri operaciis dasrulebis Semdeg.
R контроль / окончательный
E inspection / final
3670. k. / ferozonduri
magnituri defeqtoskopiis meTodi, romelic magniturmgrZnobiare gardamqmnelebis meSveobiT magnituri
velis daZabulobis an misi gradientis eleqtrul signalad gardaqmnas emyareba.
R контроль / феррозондовый
E control / ferroprobe
3671. k. / xarisxis
nakeTobis da (an) misi Semadgeneli nawilebis yvela parametrisa da Tvisebis kontroli maTi teqnikur
pirobebTan Sesabamisobis gansasazRvravad.
R контроль качества
E control / quality
3672. konturi
sagnis saerTo garegani moxazuloba; garemoxazuloba.
R контур
E contour
3673. konturebi / eqstinqciis
eleqtronul mikroskopSi toli sikaSkaSis obieqtebis gamosaxulebebis konturebi, romlebic nimuSis
toli sisqis pirobebs an kristaluri sibrtyeebis tol daxrilobebs Seesabameba.
R контуры экстинкции
E contours / extinction
3674. konusi
1. geometriuli sxeuli, romelic warmoiqmneba sworkuTxa samkuTxedis brunviT Tavisi erT-erTi kaTetis
irgvliv. 2. iTqmis saganze, romelic formiT aseT geometriul sxeuls hgavs.
R конус
E bell; cone
3675. k. / adidas gamosasvleli
adidas arxis konusis formis nawili, romelic liTonis gamosasvleli mxridan makalibrebeli sartylis
(zolis) Semdegaa ganlagebuli.
R конус волоки / выходной
E cone / exit (outlet) roll
3676. k. / adidas Sesassvleli
liTonis Sesasvleli mxridan adidas arxis konusuri nawili makalibrebel sartylamde (zolamde).
R конус волоки / входной
E bell / die; entrance / die
3677. k. / gaWolvis
ix. Sesasvleli konusi.
3678. k. / glinvis
ix. gamosasvleli konusi.
3679. k. / (glinis) gamosasvleli, glinvis konusi
gamWolavi dganis glinis konusuri ubani, romelic deformaciis keridan gamosasvleli mxridanaa ganla-
gebuli.
R конус (валка) / выходной
E cone / outlet
3680. k. / (glinis) Sesasvleli, Sesasvleli konusi
1. gamWolavi dganis glinis konusuri ubani, romelic deformaciis keraSi liTonis Sesasvleli mxridanaa
ganlagebuli. 2. konusuri adidas muSa zona.
R конус (валка) / входной
E cone / entry roll; cone / inter roll
3681. k. / didi
brZmedis sakerZis hermetulobis uzrunvelsayofi or- an samkonusiani Casayreli aparatis qveda konusi.
R конус / большой
E bell / large; cone / large
3682. k. / mcire
Tavisi RerZis irgvliv mbrunavi orkonusiani Casayreli zeda konusi, romelic brZmedis sakerZeSi kazmis
Tanabrad ganawilebas emsaxureba.
R конус / малый
E bell / small; cone / small
3683. konfuzori
saqSenis an milsadenis Seviwroebuli nawili, romelSic airis an siTxis aCqareba xdeba.
R конфузор
E convergent nozzle; confraction; contractor; reducer
3684. koncentrati
gamdidrebis (madnis) produqti, romelic Semdgomi metalurgiuli gadamuSavebisaTvisaa gankuTvnili.
R концентрат
E concentrate
3685. k. / arizonitis
60-65 % TiO2-is Semcveli titanis koncentrati.
R концентрат / аризонитовый
E concentrate / arisonite
3686. k. / gravitaciuli
oqrosSemcveli marcvlovani masala, romelic miiReba Zireuli da qviSrobuli madnebis gadamuSavebiT.
igi, oqros garda, kvarcisa da sulfidebis msxvil marcvlebs, sulfidebis kvarcTan Senazards an rkinis
fuZeze liTonis Senadnobebs Seicavs.
R концентрат / гравитационный
E concentrate / gravity
3687. k. / ilmenitis
42 % TiO2-is Semcvelobis titanis koncentrati.
R концентрат / ильменитовый
E concentrate / ilmenite
3688. koncentrati / koleqtiuri
koncentrati, romelic daaxloebiT Tanabari raodenobiT ramdenime liTons Seicavs da TiToeuli am
liTonis amosaRebad gamoiyeneba.
R концентрат / коллективный
E concentrate / collective
3689. k. / kondiciuri
koncentrati, romelic teqnikuri pirobebiT gaTvaliswinebuli ZiriTadi liTonis Sedgenilobis, mina-
revebis raodenobis da tenianobis dones akmayofilebs.
R концентрат / кондиционный
E concentrate / conditioned
3690. k. / madnis
Savi an feradi liTonebis madnebis koncentrati.
R концентрат / рудный
E concentrate / ore
3691. k. / medegi
oqrosSemcveli koncentrati, romlis gadamuSavebac CN-procesis Cveulebriv pirobebSi oqros
maqsimalur amoRebas ver uzrunvelyofs an calkeuli bioteqnologiuri procesi did danaxarjebs
saWiroebs.
R концентрат / упорный
E concentrate / rebellious
3692. k. / nefelinis
apatituri madnis gamdidrebis erT-erTi produqti, romelic 20-30 % Al2O3-s Seicavs; nedleuli
aluminis warmoebisaTvis.
R концентрат / нефелиновый
E concentrate / nepheline
3693. k. / pirveladi
gamdidrebis Sualeduri stadiis koncentrati, romelic mza produqts ar warmoadgens.
R концентрат / первичный
E concentrate / primary
3694. k. / pirotinis
spilenZ-nikelis madnis gamdidrebis Tanamdevi produqti.
R концентрат / пирротиновый
E concentrate / pyrrhotine
3695. k. / rkinis madnis
rkinis madnis gamdidrebis produqti.
R концентрат / железорудный
E concentrate / iron ore
3696. k. / rkinis madnis saaglomeracio
rkinis madnis koncentrati, romelic aglomeratis misaRebad gamoiyeneba.
R концентрат / агломерационный железорудный
E concentrate / sinter iron ore
3697. k. / rutilis
90 % TiO2-s Semcvelobis titanis koncentrati.
R концентрат / рутиловый
E concentrate / rutile
3698. k. / saboloo
gamdidrebis yvela ciklis damTavrebis Semdeg miRebuli koncentrati, gamamdidrebeli fabrikis mza pro-
duqti.
R концентрат / конечный
E concentrate / final
3699. koncentratori / Zabvebis
erTgvarovnobis an formis lokaluri cvlileba, romelic nimuSis an namzadis mocemul ubanze Zabvis
zrdas ganapirobebs.
R концентратор напряжений
E concentrator / stress
3700. koncentracia
nivTierebis raodenoba, romelsac xsnari, narevi, Senadnobi masis an moculobis erTeulSi Seicavs.
R концентрация
E concentration
3701. k. / eleqtronuli
kristalur gisosSi erT atomze mosuli savalento eleqtronebis raodenoba
R концентрация / электронная
E concentration / electron
3702. koncentracia / zRvrulad dasaSvebi
kvlevis Tanamedrove meTodebiT gamovlenili mavne nivTierebebis an qimiuri naerTebis koncentracia,
samuSao zonis haerSi, atmosferoSi, wyalsacavSi, romelic adamianis organizmze yoveldRiuri xa-
ngrZlivi zemoqmedebiT romelime paTologiur cvlilebas an avadmyofobas ar iwvevs.
R концентрация / предельно допустимая (ПДК)
E concentration / maximum permissible
3703. k. / masuri
fizikuri sidide, romelic komponentis masis, sistemis moculobasTan fardobis tolia.
R концентрация / массовая
E concentration / mass
3704. k. / moluri
fizikuri sidide, romelic komponentis raodenobis, sistemis moculobasTan fardobis tolia.
R концентрация / молярная
E concentration / molar
3705. k. / ZabvaTa
Zabvebis zrda formis mkveTri Secvlis an masalis mTlianobis darRvevis adgilebSi.
R концентрация напряжений
E concentration / stress
3706. koncentrireba
narevis komponentebis dacalkevebis kerZo SemTxveva, romlis Sedegadac mikrokomponentebis koncen-
traciis fardoba makrokomponentebis koncentraciasTan izrdeba.
R концентрирование
E concentration
3707. kopeli
45 % Ni-isa da 1 %-mde Mn-is Semcveli preciziuli Senadnobi spilenZis fuZeze.
R копель
E copel
3708. kopi / gamosadnobi
sxmulSi rTuli siRrueebis misaRebad gamoyenebuli liTonis kopi, romelic sxmulis liTonisagan
gaxurebiT gadneba da sxmuls moSordeba.
R стержень / выплавляемый
E rod / melt
3709. k. / samsxmelo
samsxmelo formis elementi, sxmulSi Siga naxvretebis an rTuli konturis warmosaqmnelad.
R стержень / литейный
E rod / casting
3710. koraciti
uranis kompleqsuri madani, romelic sxvadasxva raodenobiT mZime, radioaqtiur da iSviaT miwaTa li-
Tonebs Seicavs.
R корацит
E coracite
3711. kordi / liTonuri
ix. liTonkordi.
3712. k. / mavTulis, foladis kordi
mownuli foladis mavTulisagan damzadebuli nakeToba (qsovili), romelic rezinteqnikur nakeTobebSi
naxevarfabrikatad an Semadgenel nawilad gamoiyeneba.
R корд / проволочный
E cord / wire
3713. k. / foladis
ix. mavTulis kordi.
3714. koreqs - procesi
gadasamuSavebeli Tujis ukoqso gamodnobis uwyveti procesi, ukudinebis Saxtur RumelSi metalizebuli
kazmis rkinis oqsidebis airuli aRdgeniT. procesi Semdgom qveviT, calke ganTavsebul qura-
Si_gazifikatorSi gadnobiT mimdinareobs.
R корекс-процесс
E COREX-process
3715. korozia, koroziuli rRveva
liTonuri masalis rRveva misi koroziul aresTan qimiuri an eleqtroqimiuri urTierTqmedebis Sedegad.
R коррозия
E corrosion; attack
3716. k. / adgilobrivi
liTonis zedapiris calkeul ubnebze ganviTarebuli korozia.
R коррозия / местная
E corrosion / local(ized); corrosion / locationaction; corrosion / isolated
3717. k. / airuli
1. korozia, romlis drosac erTaderT koroziul agents airi warmoadgens. 2. maRal temperaturaze
airul garemoSi mimdinare liTonis qimiuri korozia.
R коррозия / газовая
E corrosion / gas
3718. k. / atmosferuli
atmosferuli faqtorebis zemoqmedebiT mimdinare korozia.
R коррозия / атмосферная
E corrosion / atmospheric
3719. k. / bimetaluri
ix. kontaqturi korozia.
3720. k. / biologiuri, biokorozia
korozia, romelic mikro- da makroorganizmebis, agreTve koroziul sistemaSi myofi maTi cxovelmoqme-
debis produqtebis moqmedebasTanaa dakavSirebuli.
R коррозия / биологическая
E corrosion / biological
3721. k. / galvanuri
koroziuli elementis muSaobiT gamowveuli korozia.
R коррозия / гальваническая
E corrosion / galvanic
3722. k. / gamonaleqSi
koroziis produqtebis an sxva nivTierebebis (da)naleqis qveS an mis irgvliv mimdinare korozia.
R коррозия / подосадковая
E corrosion / underdeposite
3723. k. / eleqtroqimiuri
eleqtrolitis areSi mimdinare korozia.
R коррозия / электрохимическая
E corrosion / electrochemical
3724. k. / zRvis wyalSi
liTonebisa da Senadnobebis korozia zRvis wyalSi. igi eleqtroqimiuri koroziis saxes miekuTvneba.
R коррозия / морская
E corrosion / sea-water
3725. k. / Tanabari
mocemul koroziul aresTan kontaqtSi myofi liTonis mTel zedapirze erTnairi intensivobiT mimdinare
saerTo korozia.
R коррозия / равномерная
E corrosion / uniform
3726. k. / kavitaciuri
kavitaciis procesiT gaZlierebuli korozia.
R коррозия / кавитационная
E corrosion / erosion; corrosion / cavitation
3727. k. / kristalTSorisi
liTonis (Senadnobis) kristalitebis (marcvlebis) sazRvrebze mimdinare korozia.
R коррозия / межкристаллитная
E corrosion / intergranular (intercrystaline); attack / grain boundry
3728. k. / kontaqturi, bimetaluri korozia
sxvadasxva eleqtroduli potencialis liTonebis kontaqtiT gamowveuli koroziuli rRveva.
R коррозия / контактная
E corrosion / contact (bimetallic)
3729. k. / magrafitebeli
SerCeviTi galvanuri korozia, romlis drosac ruxi Tujidan liTonuri mdgeneli scildeba da grafiti
rCeba.
R коррозия / графитирующая
E corrosion / graphite
3730. korozia / marcvalSiga, Sigakristaluri korozia
marcvalze (mis tanze) mimdinare koroziuli rRveva.
R коррозия / внутризёренная
E corrosion / transgranular (transcrystalline)
3731. k. / maRaltemperaturuli
maRal temperaturaze airul garemoSi mimdinare liTonis qimiuri korozia.
R коррозия / высокотемпературная
E corrosion / high temperature (hot)
3732. k. / moxetiale denebiT
liTonuri konstruqciis korozia, romelic eleqtrogamtari aridan (niadagi, zRvis wyali) konstr-
uqciaze eleqtruli (e. w. moxetiale) denis moxvedriTaa gamowveuli.
R коррозия блуждающими токами
E corrosion / straycurrent
3733. k. / mWreli (danisebri)
korozia, romlis Sedegadac SenaduRi an minarCili SenaerTebis sazRvarTan basri CanaWeri warmoiqmneba.
R коррозия / ножевая
E corrosion / knife-line
3734. k. / niadagSi
liTonis korozia niadagSi, sadac Jangbadi depolarizatoris rols asrulebs.
R коррозия / почвенная
E corrosion / soil
3735. k. / pitingovani, wertilovani korozia, wylulovani korozia, pitingi
1. pasiur mdgomareobaSi myofi liTonis zedapiris lokalizebuli (wertilovani) koroziuli amoWma. 2.
adgilobrivi korozia, romelic wylulebs anu siRrueebs warmoqmnis (igi liTonis zedapiridan iwyeba).
R коррозия / питтинговая
E corrosion / pitting
3736. k. / saerTo
korozia, romlis drosac rRveva nakeTobis mTel zedapirze mimdinareobs.
R коррозия / общая
E corrosion / general; corrosion / total
3737. k. / qimiuri
fazaTa gamyof sazRvarze eleqtroduli procesebis gareSe mimdinare korozia.
R коррозия / химическая
E corrosion / chemical
3738. k. / Rrublovani
Tujis nakeTobis koroziis produqtebis naleqsqveda korozia, romelic zedapiris fxvieri struqturis
warmoqmnas iwvevs.
R коррозия / губчатая
E corrosion / spongeous
3739. k. / SenaduRis
SeduRebiT SeerTebisas nakeTobis nakerze an mis axlos mimdinare korozia.
R коррозия по сварке
E corrosion / welding
3740. k. / SerCeviTi
1. agresiul garemosTan erT-erTi komponentis reaqciaSi Sesvlis Sedegad gamowveuli rRveva. 2. korozia,
romlis drosac Senadnobis komponentebi reaqciaSi Sedis sxva TanafardobiT, vidre mas Senadnobi
Seicavs.
R коррозия / избирательная
E corrosion / selective
3741. k. / Sigakristaluri
ix. marcvalSiga korozia.
3742. k. / Sreobrivi
deformirebuli liTonis Siga Sreebis korozia, romelic dauzianebeli Sreebis ganSrevebas (gancalke-
vebas) iwvevs.
R коррозия / слоевая
E corrosion / layer
3743. korozia / Zabvis qveS
1. ix. koroziuli daskdoma. 2. koroziuli arisa da mudmivi an cvladi meqanikuri Zabvebis erTdrouli
zemoqmedebiT mimdinare liTonis korozia. 3. meTodi, romelic mocemuli sididis Zabvisas konkretul
koroziul areSi masalis rRvevamde drois gansazRvraSi mdgomareobs.
R коррозия под напряжением
E corrosion / stress; corrosion on stress
3744. k. / Zafisebri
damcavi danafarebis qveS widis CanarTebze da mfaravi Sris meqanikur dazianebebze mimdinare korozia,
romelic gamowveulia kapilaruli Zalebis moqmedebiT, rac liTonis zedapiris mimdebare SreebSi
agresiuli aris SeRweviT xdeba.
R коррозия / нитевидная
E corrosion / thread-line
3745. k. / wertilovani
ix. pitingovani korozia.
3746. k. / wylulovani
ix. pitingovani korozia.
3747. k. / xvreluri
konstruqciuli an teqnologiuri RreCoebis axlo ubnebze mimdinare adgilobrivi korozia.
R коррозия / щелевая
E corrosion / crevice
3748. koroziagamZleoba
ix. koroziamedegoba.
3749. koroziamedegoba, koroziagamZleoba, qimiuri winaRoba
mocemul koroziul sistemaSi masalis koroziisadmi winaRobis unari.
R коррозионная стойкость
E corrosion resistance
3750. koroziuloba, koroziuli agresiuloba
aris unari, mocemul koroziul sistemaSi gamoiwvios korozia.
R коррозивность
E corrosivity
3751. korundi
1. minerali, bunebrivi uwylo Tixamiwa Al2O3; gamoiyeneba abraziul masalad. 2. aluminis oqsidi Al2O3,
rkinanaxSirbadis Senadnobebis araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R корунд
E corundum
3752. korf - procesi
martenis procesi, romlis drosac Rumlis ukana kedlidan liTonisa da widis gamyofi zedapiris qvemoT
Seyvanili saqSenidan JangbadsaTbobiani gaqreva mimdinareobs.
R корф-процесс
E process / Korf Oxy Refining Fuel; KORF-process
3753. koSki
vertikaluri datvirTvebis aRsaqmelad gankuTvnili maRali nageboba (Cveulebriv, mrgvali kveTisa).
R колонна
E column; tower
3754. k. / maryuJuli
saamqros iatakis donidan zeviT ganlagebuli vertikaluri tipis maryuJuli mowyobiloba.
R башня / петлевая
E tower / looping
3755. k. / sadistilacio
distilaciis procesis gansaxorcielebeli Saxturi tipis danadgari.
R колонна / дистилляционная
E tower / distilling; column / distillation
3756. k. / saeqstraqcio
Rru vertiklauri cilindrisebri eqstraqtori, romlis SigniTac TefSebi an nacmebia dayenebuli.
R колонна / экстракционная
E column / extraction
3757. k. / sareqtifikacio
Rru vertikaluri cilindrisebri reqtifikaciis procesis Casatarebeli danadgari, romlis SigniTac
ganTavsebulia TefSebi siTxis asaorTqlebeli da orTqlis kondensaciisaTvis saWiro mowyobilobebiT.
R колонна / ректификационная
E column / rectifying
3758. koqsi
myari naxSirbadSemcevli narCeni, romelic bunebrivi saTbobisa (ZiriTadad qvanaxSiris) da zogierTi
navTobproduqtis dakoqsvisas miiReba; gamoiyeneba rogorc saTbobi da liTonuri madnebis aRmdgeni.
R кокс
E coke
3759. k. / brZmedis
brZmedis warmoebaSi gamoyenebuli maRali simtkicis qvanaxSiris koqsi.
R кокс / доменный
E coke / blast furnace
3760. k. / dayalibebuli, koqsbriketi
arakoqsvadi naxSirebidan briketebis saxiT miRebuli koqsi.
R кокс / формованный
E coke / formed
3761. k. / eleqtrodis
maRaldnobadi qvanaxSiris sqelfisis dinasis kamerul RumelSi dakoqsviT miRebuli koqsi. gamoiyeneba
eleqtrodebis dasamzadeblad.
R кокс / электродный
E coke / electrode
3762. k. / navTobis
navTobproduqtebis dakoqsviT miRebuli koqsi.
R кокс / нефтяной
E coke / petroleum
3763. k. / samsxmelo
boyvSi samsxmelo Tujis warmoebisaTvis gamoyenebuli qvanaxSiris koqsi.
R кокс / литейный
E coke / cupola (foundry)
3764. k. / sqelfisis
sqelfissakoqsav RumlebSi qvanaxSiris sqelfisis dakoqsvisas miRebuli produqti.
R кокс / пековый
E coke / pitch
3765. k. / torfis
torfis Termuli daSlis Sedegad miRebuli myari produqti.
R кокс / торфяной
E coke / peat
3766. k. / qvanaxSiris
qvanaxSris dakoqvsviT miRebuli koqsi.
R кокс / каменноугольный
E coke / coal
3767. koqsbriketi
ix. dayalibebuli koqsi.
3768. koqsvadoba
dakoqsvisaTvis gankuTvnili masalebis unari, gaxurebisas sakmarisi sisqisa da siblantis plastikuri
Sre warmoqmnas da Termuli daSlis sasurveli mimdinareoba uzrunvelyos.
R коксуемость
E cokeability; coking; coking power
3769. koqswvrila
koqsis daxarisxebis Semdeg narCeni wvrilmani, 25 mm-ze naklebi zomis naWrovnebiT; gamoiyeneba ag-
lomeraciisas, feroSenadnobebis gamodnobisas da energetikuli saTbobis saxiT.
R коксик
E coke breeze
3770. koqsqimia
qimiisa da qimiuri mrewvelobis dargi, romelic bunebrivi saTbobis (ZiriTadad qvanaxSiris) dakoqsvis
meTodiT koqsad da sxva faseul produqtebad gadamuSavebasTan aris dakavSirebuli.
R коксохимия
E coke chemistry
3771. koWa
cilindri, Rero, romelzedac raime exveva.
R катушка (для проволоки)
E bobbin
3772. koWi
saerTo daniSnulebis fasonuri profili, romlis elementebia _ kedeli da misi perpendikularuli da
grZivi RerZis gaswvriv simetriuli erTi an ori Taro.
R балка
E beam; girder
3773. k. / mabiji
1. mabiji qvedis moZravi elementi. 2. (si)Tboizolirebuli milebisagan damzadebuli wyliT sacivebeli
konstruqcia, romelic ukuqceviT-winsvliT moZraobas aweviT da daweviT asrulebs da gamaval RumelSi
gasaxurebel namzadebs gadaaadgilebs.
R балка / шагающая
E beam / walking
3774. k. / ortesebri, ortesebri profili
I(ortesebri)-saxis kveTis koWi (orTaroiani).
R балка / двутавровая
E I-beam; beam / flange
3775. k. / saqusle
saqusle aguris funqciis mqone wyliT sacivebeli kolofa konstruqcia, romelsac Rumlis TaRis ka-
maris ganapira aguri eyrdnoba.
R балка / пятовая
E beam / sole
3776. k. / T-sebri
T-sebri kveTis koWi (erTTaroiani).
R балка / тавровая
E T -bar; T -beam
3777. k. / farToTaroiani
1. glinviT miRebuli Taroebis paralelurwaxnagebiani ortesebri koWi, romlis kedlis simaRle 986 mm-
mdea, xolo Taros sigane ki - 400 mm-mde. 2. SenaduRi koWis profili, romlis kedlis simaRle 1100 mm-
mdea, xolo Taros sigane ki - 490 mm-mde.
R балка / широкополочная
E beam / wide (broad) flange; H-beam
3778. k. / quslqveSa
liTonis koWi, romelsac Rumlis TaRis kamaris saqusle aguri eyrdnoba.
R балка / подпятовая
E beam / undersole
3779. k. / SenaduRi
rulonuri zolovani foladis SeduRebiT (sakoWe SesaduRebel agregatze) damzadebuli farToTaroiani
koWi.
R балка / сварная
E beam / welded; girder / welded
3780. kohezia
myari sxeulis SeWiduloba, romelic molekulaTa Soris urTierTqmedebiT da qimiuri kavSirebiTaa gan-
pirobebuli; igi kontaqtis adgilSi simtkices uzrunvelyofs.
R когезия
E cohesion
3781. koherentuloba
erTi fazis kristaluri gisosis meore fazis kristalur gisosSi mdovre gadasvla.
R когерентность
E coherency
3782. krateri / SeduRebis abazanis
CaRrmaveba, romelic SeduRebis abazanaSi SeduRebis rkalis wnevis moqmedebiT warmoiqmneba.
R кратер сварной ванны
E crater
3783. kriala / vercxlis
ix. argentiti.
3784. k. / spilenZis
ix. qalkozini.
3785. k. / tyviis
ix. galeniti.
3786. kriali
ix. bzinva.
3787. kriokamera
mowyobiloba, romelic meqanikuri gamocdebisas uaryofiTi temperaturis SenarCunebas uzrunvelyofs.
R криокамера
E cryochamber
3788. krioliTi
Na3AlF6 Sedgenilobis minerali, eleqtroliturad aluminis misaRebad gamoiyeneba.
R криолит
E cryolite
3789. kripgamocdebi
ix. cocvadobaze gamocdebi.
3790. kristal-analizatori / rsma-is
LiF monokristalisa da sxva masalebisagan specialurad damzadebuli moRunuli firfita, romelic
rentgenuli gamosxivebis talRis sigrZis gansasazRvravad gamoiyeneba.
R кристалл-анализатор РСМА
E-
3791. kristalTfizika
fizikuri kristalografia, romelic kristalebisa da kristaluri agregatebis fizikur Tvisebebsa da
sxvadasxva zemoqmedebisas am Tvisebebis cvlilebas Seiswavlis.
R кристаллофизика
E crystal phisics
3792. kristalTqimia
qimiis ganyofileba, romelic mWidrodaa dakavSirebuli kristalografiasTan; igi molekulebis (ato-
mebis) sivrcul ganlagebas da kristalebSi kavSirebs, agreTve kristaluri nivTierebebis fizikuri da
qimiuri Tvisebebis maTive wyobisagan damokidebulebas Seiswavlis.
R кристаллохимия
E crystal chemistry
3793. kristali
myari sxeuli sivrceSi periodulad ganlagebuli nawilakebiT (atomebi, ionebi, molekulebi). maTi
ganlageba aRiwereba sivrculi (anu kristaluri) gisosiT, romlis kvanZebi emTxveva centrebs, romelTa
irgvlivac atomebi irxeva. kristalebi simetriiTa da TvisebaTa anizotropiiT xasiaTdeba.
R кристалл
E crystal
3794. k. / nemsismieri
martensitis kristalebi, romlebic realurad erTmaneTis paralelurad an gansazRvruli kuTxiT (60 da
120o-iT) ganlagebul firfitebs warmoadgens. Slifis sibrtyeSi (firfitebis kveTas) nemsebis forma aqvs.
aqedan gamomdinare, mikrostruqturis aRwerisas miRebulia termini nemsisebri (wvrilnemsisebri,
msxvilnemsisebri da sxv.).
R кристалл / игольчатый
E crystal / needle (acicular)
3795. k. / oreulebiani
monokristali, romelic struqturaSi erT an ramdenime oreuls Seicavs.
R кристалл / двойниковый
E crystal / compound
3796. k. / tolRerZa
kristali (kristaliti), romelsac yvela mimarTulebiT (daaxloebiT) erTi da igive zomebi aqvs.
R кристалл / равноосный
E crystal / equiaxed
3797. k. / Zafisebri
sufTa liTonebis an naerTebis Zafisebri monokristalebi (10 mkm naklebi diametriT), romlebsac faq-
tobrivad kristaluri wyobis defeqtebi ar aqvs da romelic TeoriulTan miaxloebuli simtkiciT
xasiaTedeba.
R кристалл / нитевидный
E crystal / whisker; whisker
3798. kristalizatori
gamdnari liTonis aCqarebulad gasamyarebeli wyliT sacivebeli forma.
R кристаллизатор
E mo(u)ld
3799. k. / gamWoli, milisebri kristalizatori
ganivkveTSi sxvadasxva kveTis mqone milisebri kristalizatori; gamoiyeneba uwyveti Camosxmisas, ag-
reTeve gadadnobisas, kristalizatoris sigrZeze ufro grZeli namzadis misaRebad.
R кристаллизатор / сквозной
E crystallizer / through; crystallizer / openbottom
3800. kristalizatori / gasaSlelkedlebiani
kristalizatori iseTi kedlebiT, romlebsac uwyveti Camosxmis procesSi, namzadis kveTis zomebis Se-
sacvlelad erTmaneTis mimarT gadaadgileba SeuZlia.
R кристаллизатор с раздвижными стенками
E mo(u)ld with movable walls
3801. k. / vertikaluri
kristalizatori iseTi vertikaluri kedlebiT, romlebic ukuqceviT-winsvliT moZraobas asrulebs.
R кристаллизатор / вертикальный
E mo(u)ld / vertical
3802. k. / Txelkedliani
kristalizatori, romlis muSa kedeli 6-30 mm-ia.
R кристаллизатор / тонкостенный
E mold / light-wall
3803. k. / milisebri
ix. gamWoli kristalizatori.
3804. k. / mrudxaza
kristalizatori, romelSic sxmuli gansazRvruli radiusis rkalze moZraobs, meoreuli gacivebis
zonaSi rkalis simrudis radiusi izrdeba da TandaTan Txevadguliani sxmulis gamarTva mimdinareobs.
R кристаллизатор / криволинейный
E mo(u)ld / curved
3805. k. / radialuri
kristalizatori, romlis urTierTmopirdapire kedeli garkveuli radiusiTaa amoRunuli da foladis
uwyveti Camosxmisas namzads rkalze amoZravebs.
R кристаллизатор / радиальный
E crystallizer / radial; mo(u)ld / radial
3806. k. / sqelkedliani
kristalizatori, romlis kedlis sisqe 30 mm-s aRemateba.
R кристаллизатор / толстостенный
E mould / heavy-wall
3807. k. / yru (yrufskeriani)
fskeriani kristalizatori, romelic gadadnobisas namzadis saboloo zomebis misaRebad gamoiyeneba.
R кристаллизатор / глуходонный
E crystallizer / solid-bottom
3808. kristalizacia
1. Txevadi, airuli da myari mdgomareobidan kristalebis warmoqmnis procesi. 2. kristalebis warmoqmna
orTqlidan, xsnarebidan, nadnobebidan an amorful mdgomareobaSi myofi nivTierebidan.
R кристаллизация
E crystallization
3809. k. / airis wnevis qveS
airis Warbi wnevis qveS Txevadi liTonis myar mdgomareobaSi gadasvla.
R кристаллизация под газовым давлением
E crystallization under gas pressure
3810. k. / arawonasworuli
myar fazaSi, SezRuduli difuziis pirobebSi, an myar da Txevad fazebSi erTdroulad mimdinare
kristalizacia.
R кристаллизация / неравновесная
E solidification / non-equilibrium
3811. k. / dguSis wnevis qveS
wnexis dguSis wnevis qveS nadnobis presformaSi kristalizacia presformis Sevsebis momentidan mkvebavis
gamyarebamde.
R кристаллизация под поршневым давлением
E crystallization under piston pressure
3812. k. / zeswrafi
didi siCqareebiT (106K/wm) gacivebisas Txevadi nadnobis gamyareba.
R кристаллизация / сверхбыстрая
E crystallization / ultra-rapid
3813. kristalizacia / fraqciuli
fizikur-qimiuri TvisebebiT axlomdgomi nivTierebebis Rrma dacalkeveba da minarevebisagan maTi
gawmendis xerxi. igi mdgomareobs nivTierebebis sawyisi narevis gaxsnasa da Semdgom fraqciebad
daSorebaSi. naklebxsnadi nivTiereba kristaldeba, xolo kargad xsnadi dedaxsnarSi rCeba.
R кристаллизация / фракционная
E crystallization / fractional
3814. k. / evteqtikuri
ix. evteqtikuri gardaqmna.
3815. k. / mimarTuli
kristalizacia, romelic siTbos mimarTuli arinebiT mimdinareobs.
R кристаллизация / направленная
E crystallization / (uni) directional (oriented)
3816. k. / monoteqtikuri
ix. monoteqtikuri gardaqmna.
3817. k. / periteqtikuli
ix. periteqtikuli gardaqmna.
3818. kristaliti
mocemul polikristalur agregatSi araswori formis kristalebi (marcvlebi).
R кристаллит
E crystallite
3819. kristali monoqromatori
grafitis, kvarcis an sxva nivTierebis kristali, romelic SerCeviT areklavs gamosxivebis speqtris
viwro ubans (ufro xSirad rentgenul maxasiaTebels).
R кристалл-монохроматор
E crystall-monochromator
3820. kristalografia
mecniereba, romelic nivTierebis kristalebs da kristalur mdgomareobas (simetrias, agebulebas,
warmoqmnas da Tvisebebs) Seiswavlis.
R кристаллография
E crystallography
3821. kristaluroba / rRvevis reliefis
myife (kristaluri) rRvevis wili, romelic brtyeli mbzinavi farTobis rRvevis zedapiris saerTo far-
TobTan fardobis tolia.
R кристалличность излома
E crystallinity of fracture
3822. kristobaliti
kvarcis maRaltemperaturuli modifikacia 4(SiO2).
R кристобалит
E cristobalite
3823.  - kristobaliti
siliciumis oqsidi, SiO2, heqsagonaluri gisosiT; rkinanaxSirbadian SenadnobebSi araliTonuri Canar-
Tebis erT-erTi saxe.
R  - кристобалит
E  - cristobalite
3824. kriteriumi / msgavsebis, msgavsebis ricxvi
movlenis damaxasiaTebeli fizikuri da geometriuli parametrebidan miRebuli uganzomilebo Tanafar-
doba, romelic sxvadasxva pirobebSi, msgavsi sistemebisaTvis, tolia.
R критерий подобия
E criterion (parameter) / semilarity
3825. kriWa
gamdnari liTonis, Stainis an widis gamosaSvebi naxvreti metalurgiul RumlebSi.
R лётка
E taphole
3826. k. / Tujis
naxvreti brZmedis quris kedelSi periodulad quridan dnobis produqtebis (Tujis an widis)
gamosaSvebad.
R лётка / чугунная
E taphole / iron
3827. k. / widis
sadnobi Rumlidan widis gamosaSvebi kriWa.
R лётка / шлаковая
E taphole (notch) / slag
3828. krokoiti
PbCrO4 Sedgenilobis minerali, qrom-tyviis madani.
R крокоит
E crocoite
3829. ks - procesi
foladis warmoebis qvevidan bervis konverteruli procesi, romlis drosac kazmad mxolod jarTi
gamoiyeneba.
R КС-процесс
E process / Klockner Stahlerzeugung; KS-process
3830. kuTxe / adidas gamosasvleli konusis
warmosaxviTi kuTxe, romelic gamosasvleli wakveTili konusis msaxvelebs Soris mdebareobs
R угол выходного конуса волоки
E angle / die exit; angle / die relief
3831. k. / adidas muSa
ix. adidas konusis naxevarkuTxe.
3832. k. / adidas Sesasvleli konusis
warmosaxviTi kuTxe, romelic Sesasvleli wakveTili konusis msaxvelebs Soris mdebareobs.
R угол входного конуса волоки
E angle / die entrance
3833. k. / bunebrivi ferdos
horizontalur sibrtyeze Tavisuflad dayrili fxvieri masalis konusis fuZesTan Seqmnili kuTxe.
R угол естественного откоса
E angle (slope) of repose
3834. k. / gaglinvis
kuTxe glinebis RerZebis proeqciasa da gasaglin liTons Soris ganivxraxnuli saglinavi dganis glinvis
sibrtyeze.
R угол раскатки
E angle / plugging (rolling-off)
3835. k. / gadaRunuli
arasibrtyivoba furclis kuTxis nawilis moRunvisas, romelic saglinavi an amomWmeli mowyobilobis
armaturaze dartymebis Sedegad warmoiqmneba.
R угол / загнутый
E angle / turned-in
3836. k. / glinis centraluri
kuTxe, glinis ganivkveTSi or radiuss Soris, romelic deformaciis keris romelime maxasiaTebel
wertilebSia gatarebuli.
R угол валка / центральный
E angle of roll / central
3837. k. / dasvelebis
ix. kiduri kuTxe.
3838. k. / dawnexis
fxvnilebis glinvisas - centraluri kuTxe deformaciis keraSi, romelic dawnexili fxvnilis zonas
zRudavs.
R угол спрессовывания
E angle of compacting
3839. k. / kiduri, dasvelebis kuTxe
kuTxe sxeulis zedapirsa da siTxis gamrudebuli zedapiris mxeb sibrtyes Soris, sxeulTan misi
kontaqtis wertilSi.
R угол / краевой
E angle / contact; angle / wetting
3840. k. / kritikuli
ix. neitraluri kuTxe.
3841. k. / miwodebis
1. kuTxe glinebis RerZebis proeqciebsa da gasaglin liTons Soris ganivxraxnuli saglinavi dganis mi-
wodebis sibrtyeze. 2. centraluri kuTxe, fxvnilebis glinvisas, romelic gansazRvravs fxvnilis dones
glinebis centris xazs zemoT da miwodebis sisqes.
R угол подачи
E angle / feed
3842. k. / mokveTili
furclovani naglinis formis defeqti, romelic xasiaTdeba misi kuTxis nawilis ararsebobiT; es de-
feqti naglinis Wris teqnologiis darRvevis an liTonis calmxrivi gamoWimvisas warmoiqmneba.
R угол / срезанный
E angle / cut
3843. kuTxe / neitraluri, kritikuli kuTxe
centraluri kuTxe, romelic glinvisas deformaciis keraSi neitralur kveTs gansazRvravs.
R угол / нейтральный
E angle / neutral; angle of nonslip point
3844. k. / procesis stabilizaciis
fxvnilebis glinvisas - glinebis mobrunebis kuTxe fxvnilebidan lentis glinvis procesis sawyis
arastacionarul etapze, romlis Semdeg glinvis parametrebi stabilizdeba.
R угол стабилизации процесса
E angle / process stabilization
3845. k. (glinvisas) / sakontaqto
glinis centraluri kuTxe, romelic kontaqtis rkals eyrdnoba.
R угол контакта (при прокатке)
E angle of contact; angle of rolling
3846. k. / Setacebis
glinis centraluri kuTxe, romelic Setacebis rkals eyrdnoba.
R угол захвата
E angle of nip; angle of bite
3847. k. / Sexebis
Setacebis kuTxe glinvis damyarebuli procesis dros.
R угол касания
E angle of contact
3848. k. / xaxunis
kuTxe, romlis tangensic srialis xaxunis koeficientis tolia.
R угол трения
E angle / friction
3849. kuTxovana
ix. kuTxovani profili.
3850. kumSva, kumSvaze gamocdebi
1. nimuSze Zalis modebis procesi, romlis drosac misi sigrZe mcirdeba, xolo ganivkveTi izrdeba. 2.
kumSviT deformaciis pirobebSi gamocdis saxe.
R сжатие
E compression
3851. k. / yovelmxrivi
1. sxeulis mTel zedapirze modebuli wneviT gamowveuli kumSva, romelsac Tan axlavs moculobis
Semcireba. 2. nimuSis mTel zedapirze modebuli wneviT ganxorcielebuli kumSva.
R сжатие / всестороннее
E compression / uniform
3852. kumSvadoba
myari, Txevadi da airuli sxeulebis unari, gare wnevis yovelmxrivi moqmedebiT, Tavisi moculoba Seq-
cevadad Seicvalos.
R сжимаемость
E compressibility
3853. kuniali
4-20 % Ni-isa da 1-4 % Al-is Semcvelobis daZvelebadi Senadnobi spilenZis fuZeze. gamoirCeva maRali
meqanikuri da drekadi TvisebebiT, koroziamedegobiT.
R куниаль
E cunial
3854. kuniko
19-23 % Ni-isa da 27-31 % Co-is Semcvelobis magnitursali deformirebadi Senadnobi spilenZis fuZeze.
R кунико
E cunico
3855. kunife
40-60 % Cu-is, 20-40 % Ni-isa, da 20 % Fe-is Semcvelobis magnitursali deformirebadi Senadnobi.
R кунифе
E cunife
3856. kupelacia
ix. kupelireba.
3857. kupeli
cecxlgamZle masalisagan damzadebuli foriani budisebri TefSi, romelSic kupelirebis process
atareben.
R купель
E cupel
3858. kupelireba, kupelacia
keTilSobili liTonebis gancalkeveba tyviisagan mJangavi dnobis meSveobiT.
R купелирование
E cupellation
3859. kupri
myari saTbobis – qva - da muranaxSirebis, xe-tyis, fiqlebis, torfis mSrali gamoxdis Txevadi pro-
duqti.
R деготь
E tar
3860. kupriti
Cu2O Sedgenilobis minerali, spilenZis madani.
R куприт
E cuprite
3861. kuti
saWedi da saStampavi uroebis muSa detali, romelic mimarTuli vardnisas namzadis deformacias iwvevs.
R баба (копра)
E (falling) tup; ram

l
3862. lazeri
xiluli, infrawiTeli da ultraiisferi diapazonebis eleqtromagnituri gamosxivebis wyaro; misi
muSaobis principi atomebidan da molekulebidan sinaTlis kvantebis iZulebiT gamosxivebas efuZneba.
R лазер
E laser
3863. lampasebi
naglinis zedapiris defeqti grZivi Sverilis saxiT, naglinis erT an or urTierTsawinaaRmdego mxares.
es defeqti kalibris gadavsebis, gasaglinavi masalis glinebSi arazusti miwodebis, glinebisa da
glinebis armaturis araswori gawyobis da sxv. mizeziT warmoiqmneba.
R лампасы
E stripes
3864. lanTani
qimiuri elementi, La, atomuri masa = 138.91; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 920°C;
metalurgiaSi gamoiyeneba rogorc malegirebeli da mamodificirebuli agenti.
R лантан
E lanthanum
3865. lanTanoidebi
lanTanis Semdeg ganlagebuli 14 qimiuri elementisagan Sedgenili ojaxi (elementebis periodul sis-
temaSi): Ce-ceriumi, Pr-prazeodiumi, Nd-neodiumi, Pm-promeTiumi, Sm-samariumi, Eu - evropiumi, Gd-
gadoliniumi, Tb-Terbiumi, Dy-disproziumi, Ho-holmiumi, Er-erbiumi, Tm-Tuliumi, Yb-iterbiumi, da Lu-
luteciumi; es elementebi metalurgiaSi malegirebel danamatebad, ganmJangvelebad an modifikatorebad
gamoiyeneba.
R лантаноиды
E lanthanides
3866. lauegrama
rentgenograma, romelic laues meTodiT pirdapiri gadaRebisas miiReba.
R лауэграмма
E Laue pattern
3867. laqebi
romelime sxeulis zedapirze sxva Seferilobis adgili (defeqtiani adgili).
R пятна
E spots; stains
3868. l. / daWuWyianebis
liTonis zedapiris defeqti laqis, zolis, naRvenTebis, naxWis saxisa, romelic siTxis (mazuTis, teqno-
logiuri sapoxis, daWuWyianebuli zeTis an emulsiis) nakeTobaze mikvriT da Semdgom liTonis
gaxurebisas da amoWmisas araTanabari daJangviT warmoiqmneba.
R пятна загрязнения
E spots / contamination
3869. laqebi / TeTri
foladis zodis defeqti, romelic zodis fskeris (qveda) nawilis likvaciiTaa ganpirobebuli.
R пятна / белые
E spots / lemon
3870. l. / mikvra-miduRebis
liTonis zedapiris defeqti, muqi ruxi ubnebis saxisa, romelic rulonSi zolis Sewebebuli an Sedu-
Rebuli ubnebis gaSlisas an cxlad naglini furclebis paketebis dacalkevebisas warmoiqmneba.
R пятна слипания-сварки
E spots / adhesion-welding
3871. l. / rbili
nawrTobi liTonis (nakeTobis) zedapirze dabali sisalis mcire zonebi (ubnebi).
R пятна / мягкие
E spots / soft
3872. l. / sakontaqto
fxvnilTa metalurgiaSi wnexisas, gaxurebisas da Secxobisas nawilakebis fizikuri kontaqti, romelic
Tbogadacemis, SemWidroebisa da konsolidaciis procesebis mimdinareobis intensiurobas gansazRvravs;
es kontaqti fraqtografiuli analiziT ganisazRvreba.
R пятна / контактные
E spots / contact
3873. laqi
firwarmomqmneli nivTierebebis xsnarebi organul gamxsnelebSi. liTonis, xis da sxva zedapirze Txeli
fenis datanis da gaSrobis Semdeg warmoiqmneba myari firebi, romlebic adheziis ZalebiT zedapirs
mtkiced ekvris.
R лак
E varnish; laquer
3874. lbe - procesi
Jangbadis konverterSi foladis miRebis xerxi, romelic Txevadi Tujis, zevidan JangbadiT da qvevidan
inertuli airiT, konverteris fskerSi airSeRwevadi Casadgmelis gavliT gaqrevaSi mdgomareobs.
R ЛБЭ-процесс
E process / Lance Bubbling Equilibrium; LBE- process
3875. ld-konverteri
ix. Jangbadis konverteri.
3876. ld - procesi
Jangbadis konverterSi foladis miRebis xerxi, romelic teqnikurad sufTa JangbadiT Txevadi Tujis
zemodan gaqrevaSi mdgomareobs.
R ЛД-процесс
E process / Linz Donawitz; LD-process
3877. ld-ac- procesi
ld-procesi Jangbadis WavlSi kiris erTdrouli SeberviT.
R ЛД-АЦ-процесс
E process / Linz Donawitz Centre LD-AC-process
3878. ld-ob- procesi
ld-procesi Jangbadis da (an) argonis qvemodan ,,mili milSi” tipis saqSeniT erTdrouli SeberviT.
R ЛД-ОБ-процесс
E process / Linz Donawitz Oxygen Bottom; LD-OB-process
3879. ld-otb- procesi
ld-procesi konverteris fskeridan erTdroulad Jangbadis gaqreviT.
R ЛД-ОТБ-процесс
E process / Linz Donawitz Oxygen Top Bottom; LD-OTB-process
3880. ld-sl- procesi
ld-procesi konusis msaxvelze mbrunavi saqSenidan Jangbadis SeberviT.
R ЛД-СЛ-процесс
E process / Linz Donawitz Circle Lance; LD-CL-process
3881. legireba
mocemuli qimiuri Sedgenilobis, struqturis, fizikuri, qimiuri da meqanikuri Tvisebebis misaRebad li-
Tonebsa da SenadnobebSi malegirebeli elementebis (mizanmimarTulad) Setana.
R легирование
E alloying
3882. l. / difuziuri
difuziuri procesis dros mimdinare myari liTonis an Senadnobis zedapiris malegirebeli elementiT
gamdidreba.
R легирование / диффузионное
E alloying / diffusion
3883. l. / eleqtronaperwkluri
zedapiruli legireba, romelic eleqtruli ganmuxtvisas masis gadataniT mimdinareobs.
R легирование / электроискровое
E alloying / electric spark
3884.l. / zedapiruli
legireba, romelic malegirebeli elementis masalis zedapirul SreSi SetaniT xdeba.
R легирование / поверхностное
E alloying / surface
3885. l. / ionuri
ionebis bombardirebiT myar masalaSi atomebis Setana; procesi naxevargamtarebis eleqtrogamtarobis
asamaRleblad gamoiyeneba.
R легирование / ионное
E implantation / ion
3886.l. / meqanikuri
legirebuli liTonuri fxvnilebis miRebis procesi, romelic atritorSi sawyisi masalebis xangrZlivi
Serevisas, mocemuli qimiuri Sedgenilobisa da struqturis, nawilakebis warmoqmnaSi mdgomareobs.
R легирование / механическое
E alloying / mechanical
3887. ledeburiti
austenitisa da cementitis (evteqtikuri) narevisagan Sedgenili struqtura, romelic rkina-naxSirbadis
sistemaSi evteqtikuri gardaqmnis Sedegad warmoiqmneba.
R ледебурит
E ledeburite
3888. lelingiti
FeAs2 Sedgenilobis minerali, dariSxanis madani.
R лёллингит
E lollingite
3889. lenti
SedarebiT viwrozoliani, Txelfurclovani naglini, romelic momxmarebels ZiriTadad rulonebis saxiT
miewodeba; es naglini lentsaglin, sortul an Strifsul dganebze mzaddeba.
R лента
E band; belt; strip
3890. l. / gabrtyelebuli
lenti, romelic mrgvali mavTulis gabrtyelebiT miiReba.
R лента / сплющенная
E band / flattened
3891. l. / dendrituli
lentisebri monokristali, romelic dendrituli kristalizaciis pirobebSi, gadacivebuli nadnobidan
Sesabamisad orientirebul sadedze myari fazis gamowevisas or mzard dendrits Soris warmoiqmneba.
R лента / дендритная
E band / dendritic
3892. l. / kabelis
kabelis (mo)javSnisaTvis gankuTvnili foladis lenti.
R лента / кабельная
E band (strip) / cable iron
3893. l. / konveieris
lenturi konveieris Semadgeneli nawili, romelic erTdroulad tvirTsatarebel da sawevi organos
funqcias asrulebs.
R лента / конвейерная
E belt / conveyor
3894. lenti / liTonuri
Savi da feradi liTonebisa da maTi Senadnobebisagan warmoebuli viwrozoliani nakeToba (naxe-
varfabrikati) (ramdenime mkm-idan ramdenime mm-mde sisqisa).
R лента / металлическая
E band ( narrow strip) / metallic
3895. l. / saaglomeracio
ix. aglolenti.
3896. l. / sazambare
saaTis zambarebis dasamzadebeli foladis lenti.
R лента / пружинная
E strip / spring
3897. l. / safuTavi, Semosakravi lenti
foladis viwro da Txeli lenti, romelic taris Semosakravad gamoiyeneba.
R лента / упаковочная
E strip / baling
3898. l. / foladis
zolovani foladi (rulonebSi) 0.005-4 mm sisqis da 630 mm-mde siganisa, romelic zolovanas saglinav
(lentsaglinav) dganze cxeli da civi glinviT miiReba.
R лента / стальная
E band / steel
3899. l. / foladis civad naglini
4-325 mm siganis da 0.05-3.60 mm sisqis foladis lenti, romelic lentsaglinav dganze civi glinviT
miiReba.
R лента / холоднокатаная стальная
E band / cold-rolled
3900. l. / foladis cxlad naglini
20-220 mm siganis da 1.2-5.0 mm sisqis foladis lenti, romelic Strifsul dganebze cxeli glinviT
miiReba.
R лента / горячекатаная стальная
E band / hot-rolled
3901. l. / Semosakravi
ix. safuTavi lenti.
3902. ligatura
Senadnobi, romelic gamdnar liTonSi malegirebeli elementebis Sesatanad gamoiyeneba.
R лигатура
E alloying composition
3903. liTiumi
qimiuri elementi, Li, atomuri masa = 6.94; miekuTvneba msubuqi tute liTonebis jgufs, tdn 180.5°C; es
elementi mravali Senadnobis komponentia; gamoiyeneba Sav metalurgiaSi Senadnobebis legirebisa da
ganJangvisaTvis, agreTve birTvul teqnikaSi.
R литий
E lithium
3904. liTonTermia, metaloTermia
liTonis miReba misi SenaerTebidan ufro aqtiuri liTonebiT aRdgenisas, romelsac siTbos gamoyofa Tan
axlavs.
R металлотермия
E metallothermy
3905. liTonTmcodneoba
mecniereba, romelic liTonuri masalebis aRnagobas, Sedgenilobasa da Tvisebebs Soris kavSirs
Seiswavlis, agreTve adgens maTi cvlilebis kanonzomierebebs meqanikuri, Termuli, qimiuri da sxv. saxis
zemoqmedebisas.
R металловедение
E metal science; phisical metallurgy
3906. liToni
1. nivTiereba, romlis ZiriTadi fizikuri Tvisebebi gamtarobis eleqtronebiT (daaxloebiT erTi eleq-
troni erT atomze) ganisazRvreba; am nivTierebas maRali eleqtro- da Tbogamtaroba, deformirebadoba
da bzinva axasiaTebs, rasac mis kristalur gisosSi moZravi mravalricxovani Tavisufali eleqtroni
ganapirobebs. 2. nivTiereba (elementi), romelsac fermis zedapiri aqvs.
R металл
E metal
3907. liToni / amorfuli
liToni, romelic kristaluri aRnagobiT ar xasiaTdeba.
R металл / аморфный
E metal / amorphous
3908. l. / gazrdili sisufTavis
99.90 -idan 99.99 %-mde sisufTavis xarisxis liToni.
R металл повышенной чистоты
E metal / higher-purity
3909. l. / gamdnari
Txevad fazur mdgomareobaSi gadasuli liToni.
R металл / расплавленный
E metal / molten
3910. l. / gansakuTrebuli sisufTavis
99,999 -idan 99.9999 %-mde sisufTavis xarisxis liToni.
R металл особой чистоты
E metal / (extra) high-purity
3911. l. / daqveiTebuli sisufTavis
95 -idan 99.90 %-mde sisufTavis xarisxis liToni.
R металл пониженной чистоты
E metal / lower purity
3912. l. / dores
eleqtrolituri spilenZis miRebis procesSi warmoqmnili Slamis gadadnobiT miRebuli oqros (da sxva
Zvirfasi liTonebis) Semcveli vercxlis Senadnobi.
R металл Дорэ
E metal Dores
3913. l. / malegirebeli
gansazRvruli Tvisebebis misaniWeblad SenadnobSi specialurad Setanili liTonuri elementi.
R металл / легирующий
E metal / alloying
3914. l. / maRali sisufTavis
99.99 -idan 99.999 %-mde sisufTavis xarisxis liToni.
R металл высокой чистоты
E metal / high-purity
3915. l. / saSualo sisufTavis
99.0 -idan 99.90 %-mde sisufTavis xarisxis liToni.
R металл средней чистоты
E metal / medium-purity
3916. l. / ubralo
liToni, romelic malegirebel komponentebs ar Seicavs.
R металл / простой
E metal / elementary
3917. l. / furclovani
sxvadasxva sisqisa da siganis liTonis furclebi an zolebi, romlebic namzadebidan civi an cxeli
glinviT miiReba.
R металл / листовой
E metal / sheet
3918. l. / Rrublovani
ama Tu im liTonis forovani masa, romelSic misi maRali Semcvelobaa.
R металл / губчатый
E metal / sponge
3919. l. / SoTisebri
ix. SoTi.
3920. l. / ZiriTadi
SesaerTebeli nakeTobis an nakeTobis nawilis liToni SeduRebis da daduRebis dros.
R металл / основной
E metal / base (parent); metal / basic
3921. liTonebi / advildnobadi
dnobis dabali temperaturis mqone liTonebi: TuTia, kadmiumi, vercxliswyali, kala, tyvia, bismuTi,
Taliumi, stibiumi da Sesustebuli liTonuri Tvisebebis mqone _ galiumi da germaniumi.
R металлы / легкоплавкие
E metals / low-melting-point
3922. liTonebi / ga(n)bneuli
iSviaTi liTonebis jgufi: galiumi, indiumi, Taliumi, germaniumi, hafniumi, reniumi, seleni da teluri.
R металлы / рассеянные
E metals / trace
3923. l. / gardamavali
gardamavali elementebis jgufSi Semavali liTonebi.
R металлы / переходные
E metals / transition
3924. l. / eleqtrolituri
eleqtrolizis an eleqtrolituri rafinirebiT miRebuli liTonebi.
R металлы / электролитические
E metals / electrolytic
3925. l. / iSviaTi
pirobiTi dasaxeleba im liTonebis jgufisa, romlebic axlaxan Sevida samrewvelo gamoyenebis sferoSi
da SezRuduli raodenobiT iwarmoeba; iyofa xuT jgufad: msubq, ga(n)bneul, iSviaT miwa(Ta), Zneldnobad
da radiaqtiur liTonebad.
R металлы / редкие
E metals / rare (less-common)
3926. l. / iSviaT miwaTa, iSviaT miwaTa elementebi
qimiuri elementebis jgufi, romelic skandiumis, itriumis, lanTanisa da lanTanoidebisagan Sedgeba;
metalurgiaSi gamoiyeneba rogorc malegirebeli danamatebi.
R металлы / редкоземельные
E metals / rare-earth
3927. l. / keTilSobili
oqro, vercxli, platina da platinis jgufis liTonebi (paladiumi, iridiumi, rodiumi, ruTeniumi da
osmiumi); am jgufis liTonebs maRali qimiuri mdgradoba da nakeTobaSi lamazi garegnuli saxe
axasiaTebs. garda amisa, oqro vercxli da platina maRali plastikurobiT xasiaTdeba, xolo platinis
jgufis liTonebi ZneldnobadobiT gamoirCeva.
R металлы / благородные
E metals / noble
3928. l. / meoreuli
liTonuri jarTisa da warmoebis narCenebis gadadnobiT miRebuli liTonebi.
R металлы / вторичные
E metals / secondary
3929. l. / msubuqi
SedarebiT mciresimkvriviani feradi liTonebis jgufi: alumini, siliciumi, magniumi, beriliumi, titani
da agreTve tute liTonebi.
R металлы / лёгкие
E metals / light
3930. l. / mZime
feradi liTonebis jgufi, romelTa simkvrivec rkinis simkvrives aRemateba: spilenZi, nikeli, kobalti,
tyvia, kala, TuTia, kadmiumi, bismuTi, stibiumi da vercxliswyali.
R металлы / тяжёлые
E metals / heavy
3931. l. / pirveladi
1. feradi liTonebis madnebidan gamomdnari liTonebi. 2. madnebidan an madnuri masalebidan miRebuli li-
Tonebi (gansxvavebiT narCenebidan da jarTidan miRebuli liTonisa).
R металлы / первичные
E metals / crude
3932. l. / sawyisi (pirveladi)
Semdgomi gadamuSavebisaTvis gankuTvnili minarevebiT gaWuWyianebuli feradi liTonebi.
R металлы / черновые
E metals / crude; metals / impure
3933. l. / platinis jgufis, platinoidebi
eqvsi liTonis (ruTeniumis, rodiumis, paladiumis, osmiumis, iridiumisa da platinis) saerTo dasaxe-
leba, miekuTvneba keTilSobili liTonebis jgufs.
R металлы / платиновые
E metals / platinum
3934. liTonebi / radiaqtiuri
iSviaTi liTonebis radiaqtiuri jgufi: radiumi, urani, Toriumi, aqtiniumi da transuranuli el-
ementebi.
R металлы / радиоактивные
E metals / radioactive
3935. l. / tute
qimiuri elementebis jgufi: liTiumi, natriumi, kaliumi, rubidiumi, ceziumi, franciumi.
R металлы / щелочные
E metals / alkali(ne)
3936. l. / tutemiwa
qimiuri elementebis jgufi: kalciumi, stronciumi, bariumi da radiumi; pirveli sami liToni me-
talurgiaSi ganmJangvelebad gamoiyeneba.
R металлы / щёлочноземельные
E metals / alkaline earth
3937. l. / feradi
yvela liTonis da misi Senadnobebis teqnikuri dasaxeleba, garda rkinisa da misi Senadnobebisa.
R металлы / цветные
E metals / nonferrous
3938. l. / Savi
rkinisa da misi Senadnobebis teqnikuri dasaxeleba.
R металлы / чёрные
E metals / ferrous
3939. l. / Zvirfasi
savaluto-finansuri Rirebulebis liTonebi. pirobiTad keTilSobil (Au, Ag,) da platinis (Pt, Pd, Ru,
Rh, Ir, Os) jgufis liTonebadaa dayofili.
R металлы / драгоценные
E metals / noble
3940. l. / Zneldnobadi
liTonebi, romelTa dnobis temperatura rkinis dnobis temperaturas (1539°C) aRemateba.
R металлы / тугоплавкие
E metals / high-melting-point
3941. l. / xalasi
liTonebi minarevebis mcire SemcvelobiT.
R металлы / чистые
E metals / fine
3942. liTonkeramika
fxvnilTa metalurgiis meTodiT (SecxobiT) liTonTa, SenadnobTa da maT narevTa fxvnilebisagan arali-
Tonuri danamatebiT damzadebuli masala.
R металлокерамика
E metal / ceramic
3943. liTonkordi, liTonuri kordi
maRali simtkicis moTiTbruli foladis mavTulisagan daxveuli gvarli, romelic avtomobilebis sabu-
ravebisa da sxv. rezinteqnikuri nakeTobebis warmoebaSi gamoiyeneba.
R металлокорд
E cord / steel
3944. likvati
likvaciis warmomqmneli elementebiT gamdidrebuli xsnari an nadnobi, romelic kristalizaciis
procesSi miiReba.
R ликват
E material / segregated
3945. likvacia, qimiuri araerTgvarovneba
Senadnobis qimiuri Sedgenilobis, struqturisa da araliTonuri CanarTebis araerTgvarovneba, romelic
masalis kristalizaciis dros warmoiqmneba.
R ликвация
E segregation; liquation
3946. l. / gareRerZuli, -tipis likvacia
dadebiTi likvacia, romelic zodis Tavis nawilTan mcirdeba.
R ликвация / внеосевая
E segregation / off-axis (extra-axial)
3947. l. / gravitaciuli
likvacia zodis simaRlis mixedviT, romelic dakavSirebulia myari da Txevadi fazebis simkvriveebis
gansxvavebaze, agreTve kristalizaciisas Txevad fazaTa Seurevobaze.
R ликвация / гравитационная
E segregation / gravity
3948. likvacia / dadebiTi
kristalizaciis procesSi zodis SigniT im elementebis koncen`traciis amaRleba, romlebiTac Txevadi
fazaa gamdidrebuli.
R ликвация / положительная
E segregation / positive
3949. l. / dendrituli
erTi dendritis anu marcvlis zRvrebSi arsebuli likvacia (mag., qimiuri Sedgenilobis gansxvaveba
dendritis RerZebsa da RerZTa Soris ubnebs Soris).
R ликвация / дендритная
E segregation / dendritic
3950. l. / V-tipis
ix. RerZuli likvacia.
3951. l. / zonaluri
nadnobis gamyarebisas sxmulis moculobaSi elementebis ganawilebis araerTgvarovneba.
R ликвация / зональная
E segregation / zone (major)
3952. l. / karbiduli
foladis zodebis an nakeTobis moculobaSi karbidis nawilakebis ganawilebis araerTgvarovneba.
R ликвация / карбидная
E segregation / carbide
3953. l. / kuTxis
likvacia foladis zodis kuTxeebis viwro ubnebze.
R ликвация / угловая
E segregation / angular
3954. l. / laqovani
likvacia, minarevebis lokaluri grovebis saxiT, romelic foladis zodis kristalizaciis procesSi
airebis gamoyofiTaa ganpirobebuli.
R ликвация / пятнистая
E segregation / freckle-type (speckle)
3955. l. / -tipis
ix. gareRerZuli likvacia.
3956. l. / uaryofiTi
ix. ukulikvacia.
3957. l. / RerZuli, V-tipis likvacia
sxmulis vertiklauri RerZis gaswvriv RerZuli sifxvieris areSi arsebuli likvacia.
R ликвация / осевая
E segregation / center
3958. l. / CajdomisqveSa
naxSirbadis, gogirdis, fosforisa da sxva elementebis dadebiTi likvacia foladis zodis Cajdomis
qveda zonaSi.
R ликвация / подусадочная
E segregation / under shrinkage hole
3959. likvidusi, likvidusis xazi
kristalizaciis sawyisi (an gadnobis dasasruli) temperaturis qimiur Sedgenilobaze damokidebulebis
grafikuli gamosaxuleba mdgomareobis diagramaze [wertili, (hiper) xazi an (hiper) zedapiri].
R ликвидус
E liquidus
3960. limoniti
2Fe2O3·3H2O Sedgenilobis minerali, rkinis madani.
R лимонит
E limonite
3961. lineiti
Co3S4 Sedgenilobis minerali, kobaltis madani.
R линнеит
E linneite
3962. linza / eleqtromagnituri
mowyobiloba, romelic mikroskopSi obieqtis gamosaxulebis maformirebeli eleqtronuli konis mo-
cemuli Seviwroebis da gadaxris Sesaqmnelad ZalTa vels cvlis.
R линза / электромагнитная
E lens / electromagnetic
3963. lokaluroba / mikroanalizis
1. konkretul eqsperimentul pirobebSi nivTierebis asagznebi moculobis minimaluri sidide, romelic
xazobrivi zomebiT xasiaTdeba. 2. mikroanalizatoris garCevis unari.
R локальность микроанализа
E locality of microanalysis
3964. lorfini
Saxturi Rumlis amonagis qveda (fskeris) nawili.
R лещадь
E bottom / blast-furnace
3965. lrf-procesi
foladis miRebis xerxi, romelic rkalur RumelSi dabalfosforiani foladis gamodnobas, cicxvSi
gamoSvebas, cicxvidan saxuraviani cicxvis tipis agregatSi gadasxmas, iq widis moyenebas, liTonis
argoniT an azotiT qvevidan gaqrevas, erTdroul SeTbobasa da vakuumur kameraSi gamoSvebas moicavs.
R ЛРФ-процесс
E process / Ladle Refinig Furnace; LRF-process
3966. luminescencia
mocemul temperaturaze sxeulis Warbi gamosxiveba (naToba) Tavis Tbur gamosxivebasTan SedarebiT, rom-
lis xangrZlivobac sxivuri rxevis periods aWarbebs.
R люминесценция
E luminiscene
3967. luminofori
nivTierebebi, romelTac STanTqmuli energiis sxivur gamosxivebad gardaqmnis unari aqvT.
R люминофор
E luminiphores; phosphor
3968. lunkeriti
fxvnilisebri gasaxurebeli narevi, romelic boyvSi Txevadi foladis zedapirze zodis nametis Se-
saTbobad iyreba.
R люнкерит
E lunkerite
3969. lupa / brinelis
mcire gadidebis monokularuli mikroskopi, okularSi moTavsebuli (sazomi) saxazaviT, romelic
brinelis mixedviT sisalis gazomvisas burTulis liTonSi Cawnevis Sedegad miRebuli anabeWdis ga-
sazomad gamoiyeneba.
R лупа Бринелля
E magnifier / Brinell
3970. lurjmetexoba
foladis plastikurobis Semcireba da simtkicis maCveneblebis gazrda siJRalis lurji feris tem-
peraturaze (473-573 K) deformirebisas.
R синеломкость
E brittleness / blue; brittleness / irreversible temper
3971. luteciumi
qimiuri elementi, Lu, atomuri masa = 174.97; es elementi miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn
1652°C.
R лютеций
E lutecium
m
3972. magemiti
hematitis qimiuri Sedgenilobis da magnetitis kristaluri gisosis minerali, romelic maRali magnitu-
ri SeRwevadobiT xasiaTdeba.
R маггемит
E maghemite
3973. magida / amwevi
1. samgliniani sortulsaglinavi da furcelsaglinavi dganebis damxmare meqanizmi, romelic kalibrebSi
naglinis qveda rigidan zedaSi gadasacemad gamoiyeneba. 2. damxmare meqanizmi hidravlikuri an pnevmati-
kuri amZraviT, furclis civi glinvis agregatis xazSi, romelic gamSlelis an saxvevelas RerZis mimarT
rulonebis horizontalur mdgomareobaSi ufro zustad dasayeneblad gamoiyeneba.
R стол / подъёмный
E table / lifting
3974. magida / amwev-moqanave
amwevi magida rolgangiT da mowyobilobiT, romelTa saSualebiTac is (magida) daxril an horizontalur
mdgomareobaSi moiyvaneba.
R стол / подъёмно-качающийся
E table / tilting; table / rising
3975. m. / amwev-maStabelebeli
slabingze glinvis da zomad sigrZeebze daWris Semdeg slabebis dasaStabelebeli mowyobiloba.
R стол / подъёмный штабелирующий
E table / lifting-and-piling
3976. m. / amwev-paraleluri
amwevi magida, romelic saglinavi dganis orive (Semaval da gamomaval) mxaresaa moTavsebuli, amasTan,
magidis orive nawilis moZraoba sinqronizebuli da iatakis paraleluria.
R стол / подъёмно-параллельный
E table / lifting parallel
3977. m. / amwev-sabruni
mowyobiloba, romelic furclis cxeli glinvis agregatis xazSi cxeli rulonebis gamosazidi kon-
veieris ganStoebazea moTavsebuli. igi rulonebis asawevad, mosabruneblad da vertiklur mdgomareobaSi
konveieris meore Stoze, romelic mimwodi konveieris perpendikularulia, gadasacemad gamoiyeneba.
R стол / подъёмно-поворотный
E table / lifting-and-turn
3978. m. / gamyvani
furcelsaglinavi dganis glinebis armaturis elementi, romelic galidan galSi gasaglinavi zolis
mimarTvas da Sesavalze zolis bolos daWimulobis Sesaqmnelad gamoiyeneba.
R стол / проводковый
E table / transfer; table / guide
3979. m. / datvirTvis
hidravlikuramZraviani meqanizmi, romelic jaWvuri transportioridan rulonis mosaxsnelad da gamS-
lelSi misawodeblad gamoiyeneba. mas rulonebis magrovebelsa da gamSlels Soris aTavseben.
R стол / загрузочный
E table / loading
3980. m. / vibraciuli
mowyobiloba vibratoriT, romelic fxvieri masalebis SesamWidroeblad gamoiyeneba (mag., vakuumuri
yalibebisas da civad gamyarebadi narevebisagan formebisa da kopebis damzadebisas).
R стол / вибрационный
E table / vibrating
3981. m. / maryuJuli
maryuJuli mowyobiloba saamqros iatakis doneze, brtyeli ubnis saxisa, romelic xaxunis dabali
koeficientis mqone cveTamedegi masalebiTaa mopirkeTebuli.
R стол / петлевой
E table / looping
3982. m. / maxarisxebeli
mbrunavi disko, uZravi wriuli bortiT, romelzec 250 mm-mde sisxos jarTisa da narCenebis CamosaSvebi
Rarebia damagrebuli.
R стол / сортировочный
E table / sorting
3983. m. / sabruni
mowyobiloba, romelic moTavsebulia uSualod blumingis an slabingis mimRebi rolgangis Semdeg; es
mowyobiloba horizontalur sibrtyeSi zodis 180°-iT mosabruneblad gamoiyeneba, rac saSualebas iZleva
zodi gasaglinad Ziris mxridan miewodos.
R стол / поворотный
E table / turn-around
3984. magida / sakoncentracio
aparati sasargeblo wiaRiseulis wylis nakadSi, romelic grZivRarebian daxril moqanave sibrtyeze
miedineba gravitaciuli gamdidrebisaTvis. mZime mineralebi RarebSi grovdeba da Semdeg maTi
transportireba xdeba.
R стол / концентрационный
E table / concentration
3985. magkoqsi (magniumiani koqsi)
magniumiT gaJRenTili koqsi, romelic Tujis desulfuraciisaTvis gamoiyeneba.
R магкокс
E mag-coke
3986. magnali
13 % magniumis Semcveli koroziamedegi Senadnobi aluminis fuZeze.
R магналий
E magnalium
3987. magneziti
1. MgCO3 Sedgenilobis minerali, magniumis karbonati. 2. 1-10 % minarevebiani magniumis oqsidisagan Sed-
genili cecxlgamZle masala.
R магнезит
E magnesite
3988. m. / gamomwvari
1500-1650°C-ze gamomwvari da magniumis oqsidSi gadasuli magneziti; gamoiyeneba rogorc gasawyobi
masala da masala cecxlgamZle masalebis sawarmoeblad.
R магнезит / обожжённый
E magnesite / fired
3989. magneziumferiti
MgFe2O4 Sedgenilobis Spinelebis jgufis minerali, aglomeratis da widebis komponenti.
R магнезиоферрит
E magnesioferrite
3990. magnetizmi
1. movlenaTa erToblioba, romelic dakavSirebulia eleqtrulad damuxtuli magniturmomentebiani
nawilakebis urTierTqmedebasTan. 2. fizikis nawili, romelic magnitur movlenebs Seiswavlis.
R магнетизм
E magnetism
3991. m. / spontanuri
ix. feromagnetizmi.
3992. magnetiti
Fe3O4 Sedgenilobis minerali, rkinis mTavari madani.
R магнетит
E magnetite
3993. magnetoni
atomur da birTvul fizikaSi miRebuli magnituri momentis erTeuli.
R магнетон
E magneton
3994. magnetowinaRoba
magnetorezistiuli efeqti, gare magnituri velis zemoqmedebiT gamowveuli myari gamtaris eleq-
trowinaRobis cvlileba.
R магнетосопротивление
E resistance / magnetic; magnetoresistance
3995. magniTermia
metaloTermia, romelic aRmdgenebad magniumSemcveli masalebis gamoyenebas efuZneba.
R магниетермия
E magnesiothermics
3996. magniko
Co -is (24%), Ni -is (14%), Al -isa (8%) da Cu-is (3%) Sedgenilobis magnitursali Senadnobi rkinis
fuZeze.
R магнико
E magnico
3997. magniti
damagnitebuli (magnituri velis Semqmneli) sxeuli.
R магнит
E magnet
3998. m. / zegamtari
solenoidi an eleqtromagniti zegamtari masalebis gragniliT (xviebiT).
R магнит / сверхпроводящий
E magnet / superconducting (cryogenic)
3999. magniti / mudmivi
magnitursali masalisagan damzadebuli gansazRvruli formis damagnitebuli sxeuli, romelic
teqnikaSi magnituri velis uxarjav wyarod gamoiyeneba.
R магнит / постоянный
E magnet / permanent
4000. magnitometri
nivTierebis magnituri velisa da magnituri Tvisebebis sazomi xelsawyo.
R магнитометр
E magnetometer
4001. magnitooptika
fizikis ganyofileba, romelic magnitur velSi myof sxeulebSi sinaTlis gamosxivebis, gavrcelebisa da
STanTqmis Taviseburebebs Seiswavlis.
R магнитооптика
E magneto-optics
4002. magnitostriqcia
damagnitebisas sxeulis zomebis da formis cvlileba.
R магнитострикция
E magnetostriction
4003. magniturdrekadoba
feromagnetikis deformaciis Sedegad damagnitebulobis Seqcevadi cvlileba.
R магнитоупругость
E magnetoelasticity
4004. magniumi
qimiuri elementi, Mg, atomuri masa = 24.32; miekuTvneba msubuq tutemiwa liTonebis jgufs, tdn 651°C,
mravali Senadnobis fuZe; es elementi metaloTermiaSi, agreTve liTonebisa da Senadnobebis
gansaJangavad da gaugogirdoebisaTvis gamoiyeneba.
R магний
E magnesium
4005. m. / granulirebuli
magniumi 5-15 mm zomis granulebis saxisa, romelic sxmulebis frezviT an inertuli airis garemoSi
Txevadi liTonis dispersirebiT miiReba.
R магний / гранулированный
E magnesium / granulate
4006. m. / pirveladi
magniumi, romelic 5 %-mde mineralebs Seicavs, magniumis qloridis eleqtrolizis produqti.
R магний / черновой
E magnesium / rough
4007. magrovebeli (sagrovebeli)
uwyveti teqnologiuri agregatis xazSi dasamuSavebeli liTonis gansazRvruli maragis Sesaqmneli
mowyobiloba, romelic mis uwyvet muSaobas uzrunvelyofs.
R накопитель (полосы)
E accumulator
4008. magundavebeli
madnis dasagundavebeli mowyobiloba.
R окомкователь
E granulator; pelletizer; machine / pelletizing
4009. m. / doluri
mbrunavi dolisebri magundavebeli, romlis SigniTac madnis wvrilmans da Semkvrel masalebs Cat-
virTaven.
R окомкователь / барабанный
E granulator / drum; pelletizer / drum
4010. m. / TefSa
daxrili mrgvali mbrunavi TefSisebri magundavebeli, romelSic madnis wvrilmans da Semkvrel masalebs
CatvirTaven.
R окомкователь / тарельчатый
E granulator / disk
4011. m. / jamisebri
maRali konusuri formis bortebiani magundavebeli.
R окомкователь / чашевый
E granulator / bowl
4012. madani
mineraluri warmonaqmni liTonebis an sasargeblo mineralebis iseTi SedgenilobiT, roca misi amoReba
teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad mizanSewonilia.
R руда
E ore
4013. madani / aluminis
madnebi (boqsitebi, alunitebi, nefelinapatitebi da sxv.), romlebic Al-is iseT naerTebs da iseTi koncen-
traciiT Seicavs, romelTa samrewvelo gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTle-
bulia.
R руда / алюминиевая
E ore / aluminium
4014. m. / balansmiRma
madani, romlis mopoveba da gadamuSaveba teqnikis mocemul doneze ekonomikurad mizanSeuwonelia.
R руда / забалансовая
E ore / overbalance
4015. m. / beriliumis
madnebi, romelTa SedgenilobaSic Sedis beriliumis mTavari madneuli mineralebi: bivrili, fenakiti,
bentraditi, qrizobivrili da sxv.
R руда / бериллийсодержащая
E ore / beryllium
4016. m. / bunebrivad legirebuli rkinis
rkinis madani, romelic malegirebel elementebs Seicavs.
R руда / природнолегированная железная
E ore / naturally alloyed iron
4017. m. / daJanguli
madani, romelic sulfiduri madnebis mineralebis daJangviT warmoiqmneba.
R руда / окислённая
E ore / oxidized
4018. m. / daJanguli nikelis
nikelis madani, romelic cvalebadi Sedgenilobis wylian magniumnikelian silikatebs Seicavs.
R руда / окислённая никелевая
E ore / nickel oxide-bearing
4019. m. / vanadiumis
madani, romelSic V iseTi naerTiT da iseTi koncentraciiTaa warmodgenili, romlis samrewvelo ga-
moyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTlebulia. ZiriTadi madneuli mineralebia:
vanadiniti, dekluaziti, karnotiti da sxv.
R руда / ванадиевая
E ore / vanadium
4020. m. / vercxlis
madani, romelic Ag-s iseTi raodenobiT Seicavs, rom misi amoReba teqnikurad SesaZlebeli da eko-
nomikurad mizanSewonilia. mTavari samrewvelo mineralebia: argentiti, prustiti, kerargiriti, po-
libaziti, stefaniti da sxv.
R руда / серебряная
E ore / silver
4021. m. / volframis
madani, romelSic W iseTi naerTiT da iseTi koncentraciiTaa warmodgenili, romlis samrewvelo
gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTlebulia. W –is Semcveli 20-ze meti
madneuli mineralidan samrewvelod mxolod volframitebi da Seeliti gamoiyeneba.
R руда / вольфрамовая
E ore / tungsten
4022. m. / TviTdnobadi
rkinis madani, romelSic CaO-sa da MgO-s fardoba SiO2-sa da Al2O3-Tan, daaxloebiT, erTis tolia.
R руда / самоплавкая
E ore / self-fluxing
4023. m. / TviTnabadi
madani, romelSic liToni sxva elementebTan arabmul mdgomareobaSia.
R руда / самородная
E ore / native
4024. m. / iSviaT liTonTa
bunebrvi mineraluri warmonaqmni, romelic iSviaT liTonebs damoukidebeli mineralebis an sxva madneul
an ZarRvian mineralebSi izomorfuli minarevebis saxiT Seicavs; maTi Semcveloba rentabeluri
samrewvelo amoRebisaTvis sakmarisia.
R руда редких металлов
E ore / rare-metal
4025. madani / iSviaT miwaTa liTonebis
bunebrivi mineraluri warmonaqmni, romelic iml sakuTari mineralebis an zogierT mineralebSi
izomorfuli minarevebis saxiT Seicavs. cnobilia 70-ze meti sakuTari minerali da 280-mde mineralSi
izomorfuli minarevis saxiT Sesuli warmonaqmni, romelSic umTavresi madneuli mineralia monaciti.
R руда редкоземельных металлов
E ore / rare-earth metal
4026. m. / kalis
madani, romelic Sn-s iseTi raodenobiT Seicavs, rom misi samrewvelo gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli
da ekonomikurad mizanSewonilia. mTavari madneuli mineralia kasisteriti.
R руда / оловянная
E ore / tin
4027. m. / karbonatuli rkinis
rkinis madani, romlis madnis mineralur mdgenels sideriti warmoadgens.
R руда / карбонатная железная
E ore / iron carbonate
4028. m. / kobaltis
madnebi (dariSxaniani, gogirdiani, Jangeulebiani), romlebic Co-is iseT naerTebs da iseTi koncentra-
ciiT Seicavs, romelTa samrewvelo gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTlebulia.
ZiriTadi madneuli mineralebia: kobaltini, lineiti, skuteruditi, Smaltinqloantiti.
R руда / кобальтовая
E ore / cobalt
4029. m. / kompleqsuri
madani, romelic ramdenime liTons Seicavs, maTi amoReba gadnobiT xdeba.
R руда / комплексная
E ore / complex
4030. m. / limonituri
rkinis madani, romlis madnis mineralur mdgenels limoniti warmoadgens.
R руда / лимонитовая
E ore / limonite
4031. m. / magnetituri
rkinis madani, romlis madnis mineralur mdgenels magnetiti warmoadgens.
R руда / магнетитовая
E ore / magnetite
4032. m. / manganumis
madnebi (oqsiduri, karbonatuli), romlebic Mn-is iseT naerTebs da iseTi koncentraciiT Seicavs, rom
misi samrewvelo gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTlebulia. ZiriTadi mad-
neuli mineralebia: pirolizitebi, manganitebi, hausmaniti da sxv.
R руда / марганцевая
E ore / manganese
4033. m. / mdidari
madani amosaRebi liTonis maRali SemcvelobiT.
R руда / богатая
E ore / high grade (rich)
4034. m. / molibdenis
madani, romelic Mo-s iseTi raodenobiT Seicavs, rom misi Tanamedrove meTodebiT amoReba teqnikurad
SesaZlebeli da ekonomikurad mizanSewonilia. mTavari madneuli mineralebia: molibdeniti, poveliti.
R руда / молибденовая
E ore / molybdenum
4035. m. / mravalliToniani (polimetaluri)
kompleqsuri madani, romelic ramdenime feradi liTonis sulfidebisagan Sedgeba.
R руда / полиметаллическая
E ore / polymetallic
4036. madani / msubuqi
2.5 g / sm3-ze naklebi saSualo simkvrivis madani.
R руда / лёгкая
E ore / light
4037. m. / mZime
3.5 g / sm3-ze meti saSualo simkvrivis madani.
R руда / тяжёлая
E ore / heavy
4038. m. / nedli rkinis
gasamdidreblad gamoyenebuli rkinis madani.
R руда / сырая железная
E ore / raw iron; ore / crude iron
4039. m. / nikelis
madani (sulfiduri, silikaturi.), romelic Ni-s iseTi raodenobiT Seicavs, rom misi amoReba ekonomi-
kurad mizanSewonilia. mTavari madneuli mineralebia: pirotini, pendlanditi, qalkopiriti da mag-
netiti.
R руда / никелевая
E ore / nickel
4040. m. / niobiumis
bunebrivi mineraluri warmonaqmni, romelic Nb-s (da mcire raodenobiT Ta-s) Seicavs. mTavari madneuli
mineralebia: kolumbiti, piroqlori, lopariti.
R руда / ниобиевая
E ore / niobium
4041. m. / oqros
madani, romelic oqros im raodenobiT Seicavs, rom misi amoReba Tanamedrove teqnologiuri meTodebiT
ekonomikurad mizanSewonilia.
R руда / золотая
E ore / gold
4042. m. / platinis
madani, romelic Pt-s, Pd-s, Ir-s, Rh-s, Os-s, Ru-s iseTi koncentraciiT Seicavs, rom misi samrewvelo gamo-
yeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad mizanSewonilia.
R руда / платиновая
E ore / platinum
4043. m. / radiaqtiuri liTonebis
bunebrivi mineraluri warmonaqmni, romelic radiaqtiur liTonebs (U-s, Th-sa da sxv.) iseTi naerTebiT
da koncentraciiT Seicavs, rom maTi amoReba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad mizanSewonilia.
R руда радиоактивных металлов
E ore / radioactive metal
4044. m. / rkinavanadiumis
rkinis kompleqsuri madani, romelic vanadiums Seicavs.
R руда / железованадиевая
E ore / iron-vanadium
4045. m. / rkinamanganumis
rkinis kompleqsuri madani, romelic manganums Seicavs.
R руда / железомарганцевая
E ore / ferriferous manganese
4046. m. / rkinis
madani, romelic rkinas Seicavs iseTi naerTebis saxiT da im raodenobiT, rom misi amoReba ekonomikurad
mizanSewonili iyos.
R руда / железная
E ore / iron
4047. m. / rkinis kompleqsuri
rkinis madani, romelic rkinis garda sxva liTonebsac Seicavs, maTi amoReba gadnobiT xdeba.
R руда / комплексная железная
E ore / complex iron
4048. m. / saaglomeracio rkinis
aranakleb 10-12 mm sisxos rkinis madani, gamoiyeneba aglomeratis warmoebisas.
R руда / агломерационная железная
E ore / sinter iron
4049. m. / sabalanso
madani, romlis mopoveba da gadamuSaveba teqnikis ganviTarebis mocemul doneze ekonomikurad mizanSe-
wonilia.
R руда / балансовая
E ore / balance
4050. madani / sabrZmede rkinis
Tujis warmoebaSi gamoyenebuli rkinis madani.
R руда / доменная железная
E ore / blast iron
4051. m. / sasaqonlo
madnebis saerTo dasaxeleba; romlebic imyofeba sawyobSi, gamzadebulia dasatvirTavad an datvirTulia
satransporto saSualebebze da gagzavnilia momxmareblisTvis.
R руда / товарная
E ore / merchant
4052. m. / saSualo
2.5-3.5 g / sm3 saSualo simkvrivis madani.
R руда / средняя
E ore / medium
4053. m. / siderituli
rkinis madani, romlis ZiriTadi madneuli minerali - sideritia (FeCO3).
R руда / сидеритовая
E ore / siderite (spathic, white iron)
4054. m. / spilenZis
madani, romelSic Cu iseTi naerTebiT da iseTi koncentraciiTaa warmodgenili, rom misi samrewvelo
gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTlebulia. ZiriTadi mineralebia: borniti,
qalkopiriti, qalkozini, kovelini da sxv.
R руда / медная
E ore / copper
4055. m. / sulfiduri
madani, romelic liTonebs maTive sulfidebis saxiT Seicavs.
R руда / сульфидная
E ore / sulphide
4056. m. / takonituri
rkinis madani, romlis fuWi qani kaJmiwisagan Sedgeba.
R руда / таконитовая
E ore / taconite
4057. m. / titanis
madani, romelic Ti-s Seicavs im raodenobiT, rom misi samrewvelo amoReba Tanamedrove teqnikuri me-
TodebiT mizanSewonilia.
R руда / титановая
E ore / titanium
4058. m. / titanmagnetitis
kompleqsuri rkinis madani, romelic titans Seicavs.
R руда / титано-магнетитовая
E ore / titanomagnetite
4059. m. / tyvia-TuTiis
madani, romelic Pb-sa da Zn-s im raodenobiT Seicavs, rom maTi amoReba Tanamedrove meTodebiT mizan-
Sewonilia.
R руды / свинцово-цинковые
E ores / zinc-lead
4060. m. / qromis
madani, romelSic Cr iseTi naerTiT da iseTi koncentraciiTaa warmodgenili, rom misi samrewvelo
gamoyeneba teqnikurad SesaZlebeli da ekonomikurad gamarTlebulia. mTavari samrewvelo mineralebia:
qromitSpinelidebi da qromis zogierTi minarevis Semcveli mineralebi: serpentini, olivini, qloriti da
sxv.
R руда / хромовая
E ore / chromium
4061. m. / Raribi
madani - amosaRebi liTonis dabali SemcvelobiT.
R руда / бедная
E ore / lean (poor); ore / low grade
4062. m. / yavisferi
daJanguli mura rkinaqva.
R руда / коричневая
E ore / brown (bog)
4063. m. / Sereuli
madani, romelic liTonebs sulfidebisa da oqsidebis narevis saxiT Seicavs.
R руда / смешеная
E ore / mixed
4064. madani / Cveulebrivi
rkinis madani, romelic gansazRvruli naWrovnebis mixedviT ar aris damzadebuli; gamoiyeneba metalur-
giuli gadamuSavebisaTvis.
R руда / рядовая железная
E ore / direct-shipping iron
4065. m. / hematituri
rkinis madani, romlis madnis minerali hematitia.
R руда / гематитовая
E ore / hematite
4066. madnebi / feradi liTonebis
madnebi, romlebic feradi metalurgiis nedleulia. moicavs Al-s, poliliTonebis (Pb-s, Zn-s da sxv.),
Cu-is, Ni-is, Co-is, Sn-is, W-is, Mo-is, Ti-is madnebis farTo jgufs. am madnebis specifikuri
Tavisebureba maT kompleqsurobaSia. ZiriTad liTonebTan erTad SesaZlebelia amoRebul iqnes Tanamdevi
Au, Ag, Pt, As, Re, Ga, Se, Te, Cd, Sc, Ge da sxva elementebi.
R руды цветных металлов
E ores / non-ferrous metal
4067. m. / Savi liTonebis
madnebi, romlebic Savi metalurgiis nedleulis bazas warmoadgens. moicavs Fe-is, Mn-isa da Cr-is
madnebs.
R руды чёрных металлов
E ores / iron
4068. madanmomzadeba
qanis masebis kondiciur madnad gardaqmnis operaciebis erToblioba, romelic Semdgom sasargeblo da
mavne komponentebis Sedgenilobis, sisxos da sxv. maCveneblebiT ekonomikurad mogebiania da saboloo
teqnologiuri gadamuSavebisaTvis dadgenil moTxovnebs daakmayofilebs.
R рудоподготовка
E ores preparation
4069. madansazidi
nayari madnis gadasatani satvirTo gemi.
R рудовоз
E ores / carrier
4070. mavTuli
didi sigrZis, Cveulebriv, mrgvalganivkveTiani, diametriT 10 mm-mde diametris liTonuri nakeToba an na-
xevarfabrikati.
R проволока
E wire
4071. m. / bagiris
0.2-idan 5 mm-de diametris foladis bagirebis dasamzadebeli mavTuli.
R проволока / канатная
E wire / rope (plow steel)
4072. m. / bimetaluri
ori mWidrod SeerTebuli Srisgan damzadebuli mavTuli, romelic sxvadasxva liTonis da sxvadasxva
Senadnobisaganaa warmoqmnili.
R проволока / биметаллическая
E wire / composite
4073. m. / gansakuTrebiT msxvili
1. 8 mm-ze meti diametris foladis mavTuli. 2. 6 mm-ze meti diametris feradi liTonebisagan damzadebuli
mavTuli.
R проволока / особо толстая
E wire / superheavy-gauge
4074. m. / eleqtrodis
eleqtroSeduRebis an daduRebis procesSi eleqtrodebad gamoyenebuli mavTuli.
R проволока / электродная
E wire / core (electrode)
4075. m. / zewvrili
1. 0.1 mm-ze naklebi diametris foladis mavTuli. 2. 0.03 mm-ze naklebi diametris feradi liTonebisagan
damzadebuli mavTuli.
R проволока / наитончайшая
E wire / superfine
4076. mavTuli / maRali omuri winaRobis
0.2-idan 10.0 mm-mde diametris mxurvalmedegi Senadnobisagan damzadebuli mavTuli, romelic iyofa or
jgufad: 1. mavTuli saxurebeli elementebisaTvis da 2. mavTuli winaRobis elementebisaTvis.
R проволока высокого омического сопротивления
E wire / resistance
4077. m. / moaluminebuli
foladis mavTuli, romlis zedapirze damcav danafarad aluminis Srea datanili.
R проволока / алюминированная
E wire / aluminized
4078. m. / moyvanili (fasonuri)
profiluri mavTuli, romlis ganivkveTsac moyvanili forma aqvs.
R проволока / фасонная
E wire / profiled (shaped)
4079. m. / msxvili
1. 6-idan 8-mm-mde diametris foladis mavTuli. 2. 1.4-idan 6-mm-mde diametris feradi liTonebisagan dam-
zadebuli mavTuli.
R проволока / толстая
E wire / heavy-gauge
4080. m. / profiluri
mavTuli, romlis ganivkveTic mrgvalisagan gansxvavdeba.
R проволока / профильная
E wire / pinion
4081. m. / saarmaturo
rkinabetonis konstruqciis, maT Soris winaswar daWimulis, armirebisaTvis gankuTvnili 3-idan 10 mm-mde
diametris foladis mavTuli.
R проволока / арматурная
E wire / armature (reinforcement)
4082. m. / sazambare
zambarebis dasaxvevi Termulad damuSavebuli (wrToba da moSveba) an daumuSavebeli maRali simtkicis
mavTuli.
R проволока / пружинная
E wire / spring
4083. m. / saSualo sisqis
1. 1.6-idan 6.0 mm-de diametris foladis mavTuli. 2. 0.4-idan 1.39 mm-mde diametris feradi liTonebisagan
damzadebuli mavTuli.
R проволока средней толщины
E wire / medium thickness
4084. m. / uwvrilesi
1. 0.1-idan 0.4 mm-mde diametris foladis mavTuli. 2. 0.03-idan 0.09 mm-mde diametris feradi liTonebi-
sagan damzadebuli mavTuli.
R проволока / тончайшая
E wire / finest
4085. m. / fxvnilovani
fxvnilovani nivTierebiT Sevsebuli liTonuri garsisagan Sedgenili SesaduRebeli mavTuli.
R проволока / порошковая
E wire / tube (powder core)
4086. m. / Sesakravi, Semosakravi mavTuli
mavTuli, romelic sxvadasxva saxis produqciis SesafuTad da Sesakravad gamoiyeneba.
R проволока / вязальная, проволока / обвязочная
E wire / binding
4087. m. / Semosakravi
ix. Sesakravi mavTuli.
4088. m. / SesaduRebeli
gadnobiT SeduRebisas, mdnob eleqtrodad an misarT liTonad, gamoyenebuli mavTuli.
R проволока / сварочная
E wire / welding (filler)
4089. m. / civad gamosatvifri
naxSirbadiani sakonstruqcio foladisagan damzadebuli 1-idan 16 mm-mde diametris dakalibrebuli mav-
Tuli, romlis dr 430_750 mpa-ia, xolo 35-50 %.
R проволока для холодной высадки
E wire / cold heading
4090. mavTuli / wvrili
1. 0.4-idan 1.6 mm-mde diametris foladis mavTuli. 2. 0.1-idan 0.39 mm-mde diametris feradi liTonebisagan
damzadebuli mavTuli.
R проволока / тонкая
E wire / fine
4091. mazuTi
xelovnuri Txevadi sawvavi – navTis gamoxdis narCeni, romlis wvis siTbo daaxloebiT 40 mj
/kg.
R мазут
E oil /fuel
4092. makrateli
liTonis grZivi an ganivi Wris (kveTis) manqana.
R ножницы
E shears; cutter
4093. m. / boloebis CamosaWreli
dganis xazSi lentis Sepirapirebamde misi wina da ukana boloebis CamosaWreli makrateli.
R ножницы для обрезки концов
E shears / crop
4094. m. / gamyofi
mrudmxara-berketuli mfrinavi makrateli, romelsac sortuli dganis galebs Soris moZravi naglinis
sazom sigrZeebad gasayofad da boloebis CamosaWrelad ayeneben.
R ножницы / делительные
E shears / dividing
4095. m. / giliotinis
ix. daxrildaniani makrateli.
4096. m. / daxrildaniani, giliotinis makrateli
makrateli, romlis mWreli pirebi erTmaneTis mimarT raime kuTxiTaa ganlagebuli.
R ножницы с наклонными ножами
E shears / inclined throat
4097. m. / diskuri, wriuli makrateli
farTo zolis dasaSleli da gverdiTi nawiburebis CamosaWreli diskurdanebiani makrateli.
R ножницы / дисковые
E shears / circular (circle); cutter / rotary
4098. m. / doluri mfrinavi, ordoliani makrateli
uwyveti brunvis an perioduli gaSvebis reJimSi momuSave mfrinavi makrateli, romelsac mbrunavi do-
lebis msaxvelebze radialurad damagrebuli danebi aqvs.
R ножницы / барабанные летучие
E shears / drum flying
4099. m. / zevidan Wris
paralelurdanebiani makrateli, romlis qveda dana sadgarSi uZravadaa, xolo zeda moZrav suportzea
damagrebuli, romelic Wrisas hidravlikuri an mrudmxara amZraviT moZraobs.
R ножницы с верхним резом
E shears / upcut
4100. m. / meqanikuri
amZraviani makrateli, romelSic moZraobis gardaqmna da amZravidan danaze (an danebze) Zalvis gadacema
kinematikuri jaWviT xdeba.
R ножницы / механические
E shears / mechanical
4101. m. / mravaldiskuri
rulonebis an furclovani naglinis ganivad saWreli rotaciuli samWedlo-sawnexi manqana, romelic
ramdenime wyvili diskuri makratliT Wris.
R ножницы / многодисковые
E shears / gang
4102. m. / mrudmxara
meqanikuri makrateli, romlis kinematikur sqemaSic mrudmxaraa CarTuli.
R ножницы / кривошипные
E shears / crank
4103. m. / mrudmxara-berketuli
mfrinavi makrateli, romlis danebic rTuli elifsisebri traeqtoriiT moZraobs; Wris ubanze tra-
eqtoria TiTqmis zolis horizontalur moZraobas emTxveva da winsvliT moZravi danebi erTmaneTs
vertikalurad uaxlovdebian.
R ножницы / кривошипно-рычажные
E shears / crank-lever
4104. makrateli / mrudmxara-eqscentruli
mrudmxara-berketuli mfrinavi makratlis nairsaxeoba, romelSic Wris sigrZis regulireba e. w. Wris
sigrZis regulirebis radialuri principiT da danebisa da naglinis moZraobis siCqareebis
sinqronizaciiT xdeba.
R ножницы / кривошипно-эксцентриковые
E shears / crank-and-eccentric
4105. m. / mfrinavi
moZravi liTonis ganivad saWreli makrateli.
R ножницы / летучие
E shears / flying
4106. m. / nawibursafxvneli, nawibursafxvneli
diskur makratelze mosaWreli zolis gverdiTi nawiburebis dasaqucmaceblad gankuTvnili mfrinavi
makrateli.
R ножницы / кромкокрошительные
E shears / side trimming; trimmers / edge (side)
4107. m. / nawibursaWreli
zolis gverdiTi nawiburebis CamosaWreli diskuri makrateli.
R ножницы / кромкообрезные
E trimmers / edge (side); shears / trimming
4108. m. / ordiskiani
samWedlo-sawnexi manqana, romelic furclovan naglins wyvili diskuri daniT sworad da figurulad
Wris.
R ножницы / двухдисковые
E shears / double-disc
4109. m. / ordoliani
ix. doluri mfrinavi makrateli.
4110. m. / paralelurdanebiani, wnexis tipis makrateli
cxeli an civi sortuli naglinis ganivi Wris makrateli, romlis mWreli pirebi erTmaneTis para-
leluria.
R ножницы с параллельными ножами
E shears / parallel
4111. m. / planeturi
mfrinavi makrateli, romlis Wris meqanizmSi mziura Tvali (centraluri), Sualeduri (parazituli) da
planeturi kbilanebiani gadacema gamoiyeneba.
R ножницы / планетарные
E shears / planetary
4112. m. / saavario
mrudmxara-berketuli mfrinavi makrateli, romelsac saglinavi dganis pirveladi (Savi) galebis jgufis
Semdeg ayeneben da avariuli Wris aucileblobis SemTxvevaSi operatori CarTavs.
R ножницы / аварийные
E shears / emergency
4113. m. / qanqarasebri
mfrinavi makrateli, romelic saxsrebze moqanave mimmarTvelebian CarCos warmoadgens, romelSic muxla
lilvze damagrebuli suportebi gadaadgildeba.
R ножницы / маятниковые
E shears / pendulum-type
4114. m. / qvevidan Wris
paralelurdanebiani makrateli, romlis danebi moZrav suportebze isea dayenebuli, rom zeda dana Wra-
mde gadaadgildeba da zols qveda danas miaWers, xolo qveda dana Wrisas muSa svlas hidravlikuri an
mrudmxara amZraviT asrulebs.
R ножницы с нижним резом
E shears / downcut
4115. makrateli / wnexis tipis
ix. paralelurdanebiani makrateli.
4116. m. / wriuli
ix. diskuri makrateli.
4117. m. / hidravlikuri
amZraviani makrateli, romelSic moZraobis gardaqmna da amZravidan danaze (an danebze) Zalvis gadacema
muSa siTxiT xdeba.
R ножницы / гидравлические
E shears / hydraulic
4118. makro
rTuli sityvis nawili, romelic ,,dids”, ,,msxvils” niSnavs.
R макро
E macros
4119. makrodeformacia
sxeulis deformacia moculobaSi, romelic misive zomebTanaa Sepirispirebuli.
R макродеформация
E macrodeformation
4120. makrokinetika
makroskopuli procesebis kinetika, romelic qimiur gardaqmnebs - nivTierebis (masis) siTbosa da eleqt-
ruli muxtis gadatanas - fizikur procesebTan urTierTkavSirSi aRwers.
R макрокинетика
E macrokinetics
4121. makroradiografia
avtoradiografiis meTodi, romlis drosac radiaqtiuri nivTierebebis ganawileba fotoemulsiis gaSa-
vebis simkvrivis mixedviT ganisazRvreba.
R макрорадиография
E radiomacrography
4122. makrostruqtura
gaprialebul da (an) amoWmul nimuSze SeuiaraRebeli TvaliT an lupiT 30-jer gadidebiT gamovlenili
liTonis an Senadnobis aRnagoba.
R макроструктура
E macrostructure
4123. makroforebi
SeuiaraRebeli TvaliT an lupiT gamovlenili forebi.
R макропоры
E macropores
4124. makroCanarTi
araliTonuri CanarTi, romelic rRvevis reliefSi an foladis zedapirze SeuiaraRebeli TvaliT an
lupiT gamovlindeba.
R макровключение
E macroinclusion
4125. makroZabvebi
narCeni Zabvebi, romlebic nakeTobis sxvadasxva nawilSi moqmedebs da mTels moculobaSia gawo-
nasworebuli.
R макронапряжения
E macrostresses; body stresses
4126. makroZvra
Zvra, romelic deformirebad namzadSi erT an ramdenime kveTSi vrceldeba.
R макросдвиг
E macroshear
4127. malaqiti
CuSO3·Cu(OH)2 Sedgenilobis minerali, spilenZis madani.
R малахит
E malachite
4128. mali
saamqros nawili, manZili mezobel sayrdenebs Soris, romelsac Senobis, nagebobis saxuravi uWiravs.
R пролёт
E aisle; bay
4129. m. / kazmis
foladsadnobi saamqros mali, romelSic sakazme masalebi inaxeba da RumelSi CasatvirTavad amzadeben.
R пролёт / шихтовый
E bay / charge holding
4130. m. / saamqros
saamqros nawili, svetebis an sayrdeni konstruqciebis or rigs Soris, romelsac Senobis an xiduri amwis
gzis gadaxurvis wamweebi eyrdnoba.
R пролёт цеха
E bay / shop
4131. mali / saRumele
foladsadnobi saamqros mali, romelSic Rumlebis CatvirTvas da maTi momsaxurebis teqnologiur
operaciebs atareben.
R пролёт / печной
E bay / furnace
4132. m. / saCamomsxmelo
foladsadnobi saamqros mali, romelSic folads asxamen.
R пролёт / разливочный
E bay / casting; aisle / pouring (teeming)
4133. mamravli / ganmeorebiTobis
ix. ganmeorebiTobis faqtori.
4134. m. / STanTqmis
koeficienti difragirebuli gamosxivebis intensivobis formulaSi, romelic gamomsxivari kristalis
mier STanTqmuli gamosxivebis intensivobis nawils iTvaliswinebs.
R множитель поглощения
E factor / absorption
4135. manawilebebli / kazmis
CamtvirTavi aparatis nawili, romelic brZmedis sakerZeze kazms Tanabrad anawilebs.
R распределитель шихты
E distributor / burden
4136. manganini
11.5-13.5 % Mn-isa da 2.5-3.5 % Ni-is Semcvelobis preciziuli Senadnobi spilenZis fuZeze; es Senadnobi
kuTri eleqtruli winaRobis didi mudmivobiT gamoirCeva.
R манганин
E manganin
4137. manganiti
MnO(OH) Sedgenilobis minerali, manganumis madani.
R манганит
E manganite
4138. manganumi
qimiuri elementi, Mn, atomuri masa = 54.93; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn=1245°C; es elementi
Sav metalurgiaSi, ZiriTadad, rogorc malegirebeli elementi da ganmJangveli gamoiyeneba.
R марганец
E manganes
4139. m. / daazotebuli
feroSenadnobi manganumis fuZeze, romelic 6%-mde N-s Seicavs. gamoiyeneba Cr-Mn da Cr-Mn-Ni sistemebis
koroziamedegi foladebis legirebisaTvis.
R марганец / азотированный
E manganes / nitrogenized
4140. m. / eleqtrolituri
manganumis sulfaturi xsnarebis eleqtroliziT miRebuli maRali sisufTavis manganumi.
R марганец / электролитический
E manganes / electrolytic
4141. m. / liTonuri
teqnikuri sisufTavis manganumi, romelic arsebuli sasaqonlo klasifikaciiT feroSenadnobebis
warmoebas miekuTvneba.
R марганец / металлический
E manganes / metal
4142. manipulatori
adamianis xelis analogiuri funqciebis Sesasrulebeli marTvadi mowyobiloba an manqana, romelic
sivrceSi obieqtis gadasaadgilebeli muSa organoTia aRWurvili.
R манипулятор
E manipulator
4143. m. / saglinavi dganis
glinebis kasris gaswvriv gasaglinavi liTonis gadasaadgilebeli mowyobiloba, liTonis Sesabamis ka-
librSi miwodebis mizniT.
R манипулятор прокатного стана
E manipulator / rolling mill
4144. mankebi / sxmulebis
sxmulebis zedapiruli an Sinagani defeqtebi, romlebic wvril (teqnikuri dokumentiT dasaSveb),
saSualo (ama Tu im xerxiT acilebad) da msxvil (romlis gamoc sxmulebi uvargisad iTvleba)
defeqtebad iyofa.
R пороки отливок
E defects (flaws, blemishes) / casting
4145. manqana
mowyobiloba, romelic fizikuri, gonebrivi Sromis Sesaclelad an Sesamsubuqeblad, energiis, masalebis
an informaciis gardasaqmnelad, meqanikur moZraobas asrulebs.
R машина
E machine
4146. m. / adiustaJis
saglinavi saamqros adiustaJis ubanze naglini masalis gadasatvirTavad mosamzadebeli manqana.
R машина / адъюстажная
E line equipment / finiching
4147. m. / asagleji
paketebSi glinvisas, imave paketebis sxvadasxva mxares mravaljeradi Runvisas, Sewebebuli foladis
furclebis asagleji manqana.
R машина / раздирочная
E pack opener
4148. m. / bagirsaxvevi
wnulebis bagirad Semgrexi manqana.
R машина / канатовьющая
E machine / wire rope closing
4149. m. / gamosacdeli
mowyobiloba masalebis meqanikuri Tvisebebis gansazRvrisaTvis.
R машина / испытательная
E machine / testing; tester
4150. m. / gamosawvavi
gundebis gamosawvavi agregati.
R машина / обжиговая
E machine for pelletization
4151. m. / gamwyobi
rkaluri da martenis Rumlebis gasawyobi manqana, romelic gasawyobi masalebisaTvis xvimirisa da maTi
RumelSi Cayris meqanizmisagan Sedgeba.
R машина / заправочная
E machine / fettling
4152. m. / glinebiani samarTi
furclovani da sortuli naglinis an milebis samarTi manqana, romelSic erTmaneTis mimarT pa-
ralelurad an garkveuli kuTxiT ganlagebuli valcebiT drekadplastikuri niSancvladi RunviT
sworeba miiRweva.
R машина / валковая правильная
E straightener / roll
4153. m. / gorgalSesakravi
glinulas gorglis an wvrilsortuli naglinis or diametralur kveTSi erTdroulad mWidrod Se-
mosakravi manqana.
R машина / бунтовязальная
E machine / wire-tying (bunching)
4154. m. / gorgolaWiani samarTi, mravalgorgolaWiani samarTi manqana
sortuli naglinis sasworebeli manqana; sworeba Wadrakulad ganlagebul dakalibrebul gorgolaWebs
Soris moZravi profilis drekad-plastikuri niSancvladi RunviT xdeba.
R машина / роликовая правильная
E machine / roll straightening
4155. m. / gorgolaWiani sortulsaRunavi
rotaciuli samWedlo wnexi, romelic sortul da fasonur naglins gorgolaWebiT Runavs.
R машина / роликовая сортогибочная
E machine / bar roller cambering (bending)
4156. m. / valciani furcelsakeci
saWed-sawnexi rotaciuli manqana, romelic furclovani masalis, cilindruli da konusuri namzadebis
RunvisTvisaa gankuTvnili.
R машина / валковая листогибочная
E machine / roll(er) bending
4157. manqana / Termosafrezavi
saglin(av)i dganis xazSi gaxurebuli sxmulebis an namzadebis Termosafrezavi manqana.
R машина / термофрезерная
E machine / thermocutting
4158. m. / iatakze mosiarule CamtvirTavi
foladsadnobi saamqros Rumlis malis gaswvriv relsze moZravi CamtvirTavi manqana, romelzec gan-
Tavsebulia manqanis moZraobis gardigardmo moZravi urika.
R машина / напольная завалочная
E machine / floor-type charging
4159. m. / impulsuri saWed-sawnexi
saWed-sawnexi manqana, romelSic namzadis deformirebis Zalva energiis impulsuri wyaros (asafeTqebeli
masala, eleqtruli ganmuxtvis impulsi, magnituri velis impulsi da sxv.) gamoyenebiT iqmneba.
R машина / импульсная кузнечно-прессовая
E machine / impulse forging
4160. m. / iribgliniani samarTi
valciani samarTi manqana, romelSic zeda da qveda muSa valcebi, erTmaneTis da sworebis RerZis mimarT,
garkveuli kuTxiT aris ganlagebuli.
R машина / косовалковая правильная
E straightener / cross roll
4161. m. / karuseluri samsxmelo
mrgvali mbrunavi magidisebri samsxmelo manqana, liTonuri formebiT, sxmulebisaTvis.
R машина / карусельная разливочная
E machine / rotary casting
4162. m. / kiduli CamtvirTavi
xiduri amwis urikaze Camokidebuli CamtvirTavi manqana.
R машина / подвесная завалочная
E charger / overhead
4163. m. / kokilebiani
sxmulebis liTonis formebSi misaRebi manqana, romelic kokilis elementebis gadaadgilebas, sxmulis ga-
mogdebas da kokilis gacivebas uzrunvelyofs.
R машина / кокильная
E machine / chill casting
4164. m. / kriWis amosaqolavi
sakidi meqanikuri mowyobiloba, romelsac gansazRvruli moZraobebis Sesrulebis unari aqvs da sadnobi
Rumlis kriWis naxvretSi cecxlgamZle masis gamownevas dasamuxti Rru cilindridan eleqtromeqanikuri
dguSiT asrulebs.
R машина для заделки летки
E machine (drill) / taphole drilling
4165. m. / kriWis gasaxsneli
sakidi mowyobiloba, romelic moZrav-SemaerTebeli meqanizmebis erTobliobas warmoadgens; igi sivrceSi
gadaadgildeba da mbrunav-dartymiT moZraobas asrulebs, rac sadnobi Rumlis kriWis gasaxsnelad da
misgan dnobis produqtebis gamosaSvebadaa aucilebeli.
R машина для вскрытия летки
E machine / taphole plugging
4166. m. / meqanikuri gamosacdeli
sacdeli manqana, meqanikuri Semsrulebuli meqanizmiT.
R машина / механическая испытательная
E machine / mechanical testing
4167. m. / milsamarTi
milebis sasworebeli iribvalciani an gorgolaWiani manqana.
R машина / трубоправильная
E machine / tube straightening
4168. m. / milsamsxmelo
3-4° daxris kuTxian boyvebSi centridanuli xerxiT sxvadasxva tipis (wyalsadenis, sakanalizacio da
sxv.) cilindruli milnamzadis dasamzadebeli manqana
R машина / труболитейная
E machine / tube casting
4169. manqana / mravalgorgolaWiani samarTi
ix. gorgolaWiani samarTi manqana.
4170. m. / namzadebis uwyveti Camosxmis
uwyveti Camosxmis agregati, romelSic Txevadi liTonis kristalizaciis procesi da sxmuli namzadis
formireba xdeba.
R машина непрерывного литья заготовок (МНЛЗ)
E CCM (continuous casting machine) caster
4171. m. / blumis namzadebis uwyveti Camosxmis
kvadratuli an marTkuTxa kveTis (gverdebis fardoba < 2 : 1) da gverdebis zomiT > 200 mm-ze uwyvetad
Camosxmuli blumebis misaRebi manqana.
R МНЛЗ / блюмовая
E CCM / bloom
4172. m. / namzadebis uwyveti Camosxmis erTRaruliani
erTRaruliani uwyveti Camosxmis agregati.
R МНЛЗ / одноручевая
E CCM / one-strand
4173. m. / namzadebis uwyveti Camosxmis vertikaluri
agregati vertikaluri teqnologiuri RerZiT, romelSic uwyvetad Camosxmuli namzadi zevidan qveviT
wrfivad moZraobs.
R МНЛЗ / вертикальная
E CCM / vertical
4174. m. / namzadebis uwyveti Camosxmis mravalRaruliani
agregati, romelsac ramdenime Rarula aqvs. yvela namzadi saerTo mowyobilobiT erTdroulad an TiTo-
euli, individualurad gamoiweva.
R МНЛЗ / многоручевая
E CCM / multi-strand
4175. m. / namzadebis uwyveti Camosxmis mrudxazovani
agregati radialuri an swori vertikaluri kristalizatoriT, romelSic uwyvetad Camosxmuli namzadi
cvalebadi radiusis rkalze moZraobs.
R МНЛЗ / криволинейная
E CCM / curvilinear
4176. m. / slabis namzadebis uwyveti Camosxmis
marTkuTxa kveTis (gverdebis fardobiT 2:1-ze da ufro meti) namzadis misaRebi agregati.
R МНЛЗ / слябовая
E CCM / slab
4177. m. / sortuli namzadebis uwyveti Camosxmis
kvadratuli kveTis 200 mm-ze naklebi gverdebis zomis an mrgvali kveTis 430 mm-mde diametriani namzade-
bis misaRebi agregati.
R МНЛЗ / сортовая
E CCM / billet
4178. m. / namzadebis uwyveti Camosxmis horizontaluri
agregati horizontaluri teqnologiuri RerZiT, romelSic uwyvetad Camosxmuli namzadi horizon-
talurad wrfivad moZraobs.
R МНЛЗ / горизонтальная
E CCM / horizontal
4179. m. / paketdasaSleli
transportirebis bolo punqtSi paketebis calobiT dasaSleli manqana.
R машина / пакеторазборная
E depiler
4180. m. / paketsaformirebeli
calobiTi tvirTisagan paketebis gasaerTmTlianebeli manqana.
R машина / пакетоформирующая
E piler; machine / packing
4181. m. / pirapiraSesaduRebeli
glinvisas, furclovani naglinis gamoyvanisas an SenaduRi milebis warmoebisas, zolis wina bolos wi-
namavali zolis ukana bolosTan pirapiraSesaduRebeli manqana.
R машина / стыкосварочная
E machine / butt-welding; end welder
4182. manqana / radialur-momWimavi
samWedlo manqana, romelSic amZravis brunviTi moZraoba mrudmxarebis sistemiT Semsrulebeli cocia
meqanizmebis da masze damagrebuli sacemebis ukuqceviT-winsvliT moZraobad gardaiqmneba. sacemebi dar-
tymisas Semxvedrad moZraobs da maT Soris arsebuli namzadi deformirdeba.
R машина (РОМ)/ радиально-обжимная
E machine / radial swaging
4183. m. / rotaciuli valciani furcelsaRunavi
ix. sayalibo valcebi.
4184. m. / rotaciul-saWedi
manqana, mbrunavi garsakriT da ukuqceviT-winsvliT moZravi sacemebiT, romelic namzadis periodulad
mosaWimad gamoiyeneba.
R машина / ротационно-ковочная
E machine / swaging; swager / rotary
4185. m. / rotaciuli saWed-sawnexi
saWed-sawnexi manqana, romelSic teqnologiuri operaciis Sesrulebisas instrumenti da (an) namzadi
brunviT moZraobas asrulebs.
R машина / ротационная кузнечно-прессовая
E machine / rotary forging
4186. m. / saaglomeracio
ix. aglomanqana.
4187. m. / saburRi
brZmedis Tujis gamosaSvebi kriWis gasaxsneli manqana, romlis muSa organo burRia.
R машина / бурильная
E rock drill; machine / drilling; stopper; machine / driftercoil-opening
4188. m. / sagleji (gamwyveti)
gaWimvaze gamocdis Casatarebeli manqana, romelic kumSvaze da Runvaze gamocdebis Casatarebladac ga-
moiyeneba.
R машина / разрывная
E pack opener
4189. m. / saleqi
manqana, romelic vertikalur nakadSi simkvrivis mixedviT mineralebis dacalkevebiT gravitaciuli
gamdidrebisaTvis gamoiyeneba. daleqva saleq manqanaSi wyalSi (ufro iSviaTad haerSi) mimdinareobs.
R машина / отсадочная
E jig
4190. m. / samarTi
liTonuri nakeTobis an naxevarfabrikatebis gorgolaWebiani an valcebiani sasworebeli manqana.
R машина / правильная
E straightener; machine / leveling (straightening)
4191. m. / samarT-mweveli
manqana, romlis daniSnulebac rulonidan zolis wina bolos aRunva, misi sworeba da uwyvet fur-
celsaglinavi dganis pirvel galSi miwodebaa.
R машина / правильно-тянущая
E machine / straightening staking
4192. m. / samarT-saWimi
manqana, romelic mcire sisqis da didi gabaritebis furclebs, agreTve profilebsa da milebs gaWimviT
asworebs.
R машина / правильно-растяжная
E stretcher-leveller
4193. m. / sanaskvi
naglinis paketebis an gorglebis, mavTuliT an lentiT, Sesakravi manqana.
R машина / вязальная
E machine / tying
4194. m. / sanjRrev-sayalibo
manqana, romelic sayalibo narevs SenjRreviT amWidroebs.
R машина / встряхивающая формовочная
E machine / jolting moulding
4195. manqana / saprialebeli
manqana, swrafad mbrunavi fetris an maudis qargolebiT an swrafad moZravi lentebiT, romelTa
zedapirze saprialebeli pastebia datanili.
R машина / полировальная
E machine / polishing
4196. m. / saflotacio
sasargeblo wiaRiseulis flotaciuri xerxiT gasamdidrebeli manqana.
R машина / флотационная
E cell / flotation; machine / flotation
4197. m. / sawnex-sayalibo
manqana, romelic sayalibo da sakope narevebs wnexiT amWidroebs.
R машина / прессовая формовочная
E machine / squeeze moulding
4198. m. / saWed-sawnexi
masalebis wneviT damuSavebis meTodiT namzadebis misaRebad gankuTvnili teqnologiuri manqana.
R машина / кузнечно-прессовая
E machine / forging
4199. m. / saxvev-dasaxvevi (Sesagragni)
zolebis, lentis, Strifsebis sasurveli daWimulobiT rulonebSi, xolo glinulas da wvrilsortuli
naglinis gorglebSi gadmosaxvevi manqana.
R машина / намоточно-свёртывающая
E machine / winding
4200. m. / silasatyorcni sakope
manqana, romelic sakope narevs silatyorcniT amWidroebs.
R машина / пескострельная стержневая
E core shooter
4201. m. / silasaqrevi
manqana, romelic sayalibo da sakope narevebs silasaqreviT amWidroebs.
R машина / пескодувная формовочная
E machine / core-blowing
4202. m. / sortulsasworebeli
sortuli naglinis sasworebeli iribvalcebiani an gorgolaWebiani manqana.
R машина / сортоправильная
E straightener / bar
4203. m. / furcelsakeci
manqana furclovani naglinis RunvisaTvis; procesi naglinis daprofilebul valcebs Soris gadaadgi-
lebiT xdeba.
R машина / листогибочная
E machine / sheet-bending
4204. m. / furcelsamarTi
furclovani naglinis samarTi manqana, romelSic Wadrakulad ganlagebuli valcebis zeda da qveda
rigebs Soris drekadplastikuri niSancvladi RunviT sworeba miiRweva.
R машина / листоправильная
E machine / plate-levelling (straightening)
4205. m. / Semkvreli
zolebis, lentis, Strifsebis dauWimavad rulonebad Semkvreli manqana.
R машина / свёртывающая
E machine / wrapping
4206. m. / CamtvirTavi1
foladsadnob RumelSi kazmis CasatvirTavi manqana.
R машина / завалочная
E machine / charging; charger
4207. m. / CamtvirTavi2
saxurebel an Termul RumlebSi namzadebis CasatvirTavi manqana.
R машина / загрузочная
E charger
4208. manqana / Camomsxmeli
Tujis SoTebad Camomsxmeli manqana, romelic warmoadgens daxril konveiers - or paralelur uwyvet
jaWvze damagrebuli boyvebiT.
R машина / разливочная
E machine / casting; caster
4209. manqana / Casasmeli
amwesatransporto manqana, romelic samWedlo da sawnex warmoebaSi msxvili namzadebis saxurebel
RumlebSi Casawyobad, Rumlebidan gamosatanad da uroebTan da wnexebTan misawodeblad gamoiyeneba.
R машина / посадочная
E machine / charging
4210. m. / centridanuli samsxmelo
sxmulis saformebeli manqana, romelic kristalizaciis procesSi liTonze centridanuli Zalebis ze-
moqmedebis mizniT samxmelo formas brunviT moZraobas aniWebs.
R машина / центробежная литейная
E machine / centrifugal casting
4211. m. / cecxliT Camosawmendi
cxeli liTonuri namzadis (blumebis, slabebis) zedapiris gasawmendi mowyobiloba. gawmenda bunebrivi
airisa da Jangbadis nakadSi rolgangze moZravi liTonuri namzadis zedapiruli, defeqturi Sris dawviT
xdeba.
R машина огневой зачистки
E scarfer; machine / scarfing
4212. m. / wverwasamaxavi
watacebis misaRebad mavTulis an wnelis boloebis mosaWimi valciani (tipis) manqana.
R машина / острильная
E bar (wire) pointer; machine / pointing
4213. m. / wnevis qveS samsxmelo
samsxmelo manqana, romelic gansazRvruli wneviT liTonis formebSi nadnobis miwodebas da gamyarebamde
am wnevis SenarCunebas uzrunvelyofs.
R машина для литья под давлением
E machine / pressure die-casting
4214. m. / wnulsaxvevi
foladis bagiris damzadebisas mavTulis wnulebad dasaxvevi manqana.
R машина / прядевьющая
E machine / stranding
4215. m. / wriuli
rkinamadnis gundebis cxaurebze gamosawvavi danadgari, romelic Caketil wreze horizontalur sibr-
tyeSi moZraobs.
R машина / кольцевая
E machine / circular-travel(l)ing grate
4216. m. / xveulas Semkvreli
grZeli milebis xveulebad sakeci manqana.
R машина / бухтосвёрточная
E machine / coiling
4217. m. / haersaberi, haersaberi
haeris an airis 0.4-0.5 mpa wnevamde SesakumSi da metalurgiul agregatSi misawodebeli manqana.
R машина / воздуходувная
E brower / air
4218. m. / hidravlikuri gamosacdeli
sacdeli manqana, eleqtrohidravlikuri Semsrulebeli meqanizmiT.
R машина / гидравлическая испытательная
E machine / hydraulic testing
4219. m. / horizontaluri saWedi
mrudmxara manqana, romelic cxeli deformirebis operaciebiT (gamotvifvris, gaWolvis, gamownexis,
Runvis da sxv.) naWedis misaRebad gamoiyeneba.
R машина (ГКМ) / горизонтальная ковочная
E machine / horizontal forging
4220. manZili / atomTSorisi
kristalur gisosSi atomebs Soris manZili.
R расстояние / межатомное
E distance / interatomic; spacing / interatomic
4221. manqana / sibrtyeTSorisi
kristaluri gisosis sibrtyeebs Soris manZili.
R расстояние / межплоскостное
E spacing / interplanar
4222. m. / firfitebsSorisi
erTi da imave fazis or firfitas Soris arsebuli manZili.
R расстояние / межпластиночное
E spacing / interlammelar
4223. maragi
maragad damzadebuli masalebi.
R припас
E storage
4224. m. / samrewvelo
nedleuli, masalebi, SeZenili naxevarfabrikatebi da makompleqtebeli nakeTobebi, saTbobi,
instrumentebi da warmoebis sxv. saSualebebi Semotanili sawarmo-momxmarebelSi, magram samuSao
adgilebze jer ar aris miwodebuli.
R запасы / производственные
E stores (supplies)
4225. m. / samsxmelo
cicxvis da sifonis maragi.
R припас / разливочный
E refractory (storage) / pouring-pit
4226. m. / sasargeblo wiaRiseulis
liTonebis an sasargeblo mineralebis raodenoba tonebSi, kilogramebSi (Au), karatebSi (almasebi) da
kuburmetrebSi (samSeneblo masalebi).
R запасы полезных ископаемых
E resources / mineral
4227. m. / sifonis
cecxlgamZle masalebis nakeTobebi, romlebic sifonuri Camosxmisas qveSebis da sacentris mosamzadeb-
lad gamoiyeneba.
R припас / сифонный
E brick / runner
4228. m. / cicxvis
cecxlgamZle masalebis nakeTobebi, romlebic foladsamsxmelo cicxvis samuSaod momzadebis mizniT
gamoiyeneba.
R припас / ковшевой
E storage / ladle brick
4229. maratori, maratoris rgoli
brZmedis sayrden svetebze Saxtis amonagis da maciveblebis wnevis (dawnevis) gadasacemad gankuTvnili
wriuli koWi.
R маратор
E ring / deck
4230. marTkuTxedi-kvadrati, sworkuTxa kalibrebis sistema, kolofa kalibrebis sis-
tema
gamosaWimi kalibrebis sistema, geometriulad msgavsi sworkuTxa kalibrebis monacvleobiT, romlebSic
glinvisas zols 90°-iT gadaabruneben; es sistema momWimav, sanamzade da sortulsaglinav dganebze
gamoiyeneba.
R прямоугольник-квадрат
E rectangle-square
4231. martensiti
kristaluri myari sxeulis struqturuli mdgeneli. metastabiluri myari xsnari, romelic udifuzio
(martensituli) gardaqmnis Sedegad warmoiqmneba (naxSirbadian foladebSi naxSirbadis gadajerebuli
myari xsnari -rkinaSi).
R мартенсит
E martensite
4232. m. / afeTqebis
martensiti, romelic afeTqebis martensituli gardaqmnis Sedegad warmoiqmneba.
R мартенсит / взрывной
E martensite / explosive
4233. martensiti / gauorebeli
ix. paketuri martensiti.
4234. martensiti / gacivebis
martensiti, romelic mxolod martensituli gardaqmnis (da)sawyis temperaturaze dabla temperaturis
SemcirebiT warmoiqmneba.
R мартенсит охлаждения
E martensite / cooling
4235. m. / dabaltemperaturuli
ix. firfitovani martensiti.
4236. m. / daorebuli
firfitovani martensiti, romlis kristalebis Sua zonaSi, Txeli paraleluri oreulebis
SuaSreebisagan warmoqmnili daorebuli are arsebobs.
R мартенсит / двойников(анн)ый
E martensite / plate
4237. m. / deformaciis
(martensituli gardaqmnis dasasrulis temperaturaze ufro maRali temperaturisas) austenitis plas-
tikuri deformaciis Sedegad warmoqmnili martensiti.
R мартенсит деформации
E martensite / strain induced
4238. m. / zewvrilnemsisebri
martensiti, romlis nemsis maqsimaluri sigrZe 2.0 mkm-ia.
R мартенсит / весьма мелкоигольчатый
E martensite / superfine acicular
4239. m. / Termodrekadi
martensiti, romlis kristalebis zomebi martensituli gardaqmnis sawyis da saboloo temperaturebs
Soris intervalSi temperaturis dawevisas izrdeba, xolo misi awevisas mcirdeba.
R мартенсит / термоупругий
E martensite / thermoelastic
4240. m. / kuburi
naxSirbadis dabali Semcvelobis martensiti, romelic dabalnaxSirbadiani foladebis wrTobisas an
saSualo da maRalnaxSirbadiani foladebis moSvebisas -karbidis gamoyofis Semdeg warmoiqmneba.
R мартенсит / кубический
E martensite / cubic (low carbon)
4241. m. / lartyovani
ix. paketuri martensiti.
4242. m. / masiuri
ix. paketuri martensiti.
4243. m. / maRaltemperaturuli
ix. paketuri martensiti.
4244. m. / meoreuli
narCeni austenitidan warmoqmnili martensiti.
R мартенсит / вторичный
E martensite / secondary
4245. m. / moSvebis
ix. moSvebuli martensiti.
4246. m. / moSvebuli, moSvebis martensiti
foladis wrTobis martensitidan moSvebis an TviTmoSvebis procesSi warmoqmnili martensiti, romelSic
naxSirbadi gadajerebuli myari xsnaridan nawilobriv karbidebis saxiTaa gamoyofili.
R мартенсит / отпущенный
E martensite / tempered
4247. m. / msxvilnemsisebri
martensiti, romlis nemsis maqsimaluri sigrZe 12 -idan 20 mkm-ia.
R мартенсит / крупноигольчатый
E martensite / coarse-needled
4248. m. / nemsisebri
ix. firfitovani martensiti.
4249. m. / paketuri, gauorebeli martensiti, lartyovani martensiti, masiuri marten-
siti, maRaltemperaturuli martensiti
met-naklebad tolRerZapaketebiani martensiti, romlis kristalebi erTnairad orientirebul, erTmaneT-
Tan mcirekuTxiani sazRvrebiT mierTebul Txel firfitebs warmoadgens.
R мартенсит / пакетный
E martensite / massive (lath)
4250. martensiti / saSualonemsisebri
martensiti, romlis nemsis maqsimaluri sigrZe 8-idan 10 mkm-ia.
R мартенсит / среднеигольчатый
E martensite / medium acicular
4251. m. / tetragonaluri
martensiti, romlis gisosSi RerZTa Sefardeba c/a > 1.
R мартенсит / тетрагональный
E martensite / tetragonal
4252. m. / ustruqturo
ix. farulnemsisebri martensiti.
4253. m. / uxeSnemsisebri
martensiti, romlis nemsis maqsimaluri sigrZe 20 mkm-ze metia.
R мартенсит / грубоигольчатый
E martensite / coarse-needled
4254. m. / farulnemsisebri, ustruqturo martensiti
martensiti, romlis nemsis maqsimaluri sigrZe 0.2 mkm-ze naklebia.
R мартенсит / скрытоигольчатый
E martensite / latent acicular (needle type)
4255. m. / firfitovani, dabaltemperaturuli martensiti
martensiti, romlis kristalebsac Txeli linzisebri firfitebis forma aqvs.
R мартенсит / пластинчатый
E plate-type (lamellar) martensite
4256. m. / Zabvis
martensituli gardaqmnis (da)sawyisi temperaturis zeviT, ufro maRal temperaturaze, drekadi Zabvebis
moqmedebiT warmoqmnili martensiti.
R мартенсит напряжения
E martensite / stress
4257. m. / wvrilnemsisebri
martensiti, romlis nemsis maqsimaluri sigrZe 4-idan 6-mkm-ia.
R мартенсит / мелкоигольчатый
E martensite / fine-needled
4258. m. / wrTobis
martensituli gardaqmnis (da)sawyisis temperaturaze ufro dabla, gacivebis Sedegad warmoqmnili
martensiti.
R мартенсит закалки
E martensite / quenched
4259. m. / heqsagonaluri, -martensiti
martensiti mWidrod wyobili heqsagonaluri gisosiT, romelic zogierT SenadnobSi, agreTve 10 % manga-
numze meti Semcvelobis qromnikelian foladebSi arsebobs.
R мартенсит / гексагональный
E martensite / hexagonal
4260. -martensiti
ix. heqsagonaluri martensiti.
4261. martiti
minerali, magnetitis nawilobrivi daJangvis produqti, rkinis madani.
R мартит
E martite
4262. marformingi
martensitis plastikuri deformirebis procesi, romelic foladis ganmtkicebas uzrunvelyofs.
R марформинг
E marforming
4263. maryuJdamWeri
glinvisas uwyveti furcelsaglinavi dganis galebs Soris maryuJSi zolis sigrZis regulirebiT zolis
daWimulobis uzrunvelsayofi mowyobiloba.
R петледержатель
E looper; loop lifter
4264. maryuJi
Caketili an naxevrad Caketili mrudi.
R петля
E loop
4265. m. / dislokaciuri
dislokacia, romelic kristalis SigniT Caketili (Sekruli) dislokaciuri xaziT xasiaTdeba.
R петля / дислокационная
E loop / dislocation
4266. maryuJi / disklinaciuri
Caketili mrudi, romelic grexis disklinaciis warmoqmnisas SemosazRvravs (gamoyofs) kristalis im
ares, sadac mobruneba moxda.
R петля / дисклинационная
E loop / disclination
4267. m. / magnituri histerezisis
grafikuli gamosaxuleba, masalis damagnitebulobis damokidebulebisa magnituri velis daZabulobaze,
diapazonSi daZabulobis cvlilebis im doneebs Soris, romlebic maqsimaluri damagnitebulobis
pirdapir- da ukumimarTulebebs Seesabameba.
R петля магнитного гистерезиса
E loop / magnetic hysteresis
4268. maryuJwarmomqmneli
milSesaduRebeli an furcelgamomyvani uwyveti agregatebis xazSi maryuJis saxiT zolis maragis safor-
mirebeli mowyobiloba.
R петлеобразователь
E looper
4269. marSruti
nakeTobis, namzadis da a. S. saboloo saxiT miRebis teqnologiuri procesis winaswar dasaxuli sqema.
R маршрут
E route
4270. m. / adidvis
adidvis teqnologiur procesSi ZiriTadi da damxmare operaciebis, agreTve deformirebis reJimis Tana-
mimdevrobis sqema.
R маршрут волочения
E schedule / drawing
4271. m. / glinvis
glinvis teqnologiur procesSi ZiriTadi da damxmare operaciebis, agreTve deformirebis reJimis
Tanamimdevrobis sqema.
R маршрут прокатки
E pattern (schedule) / rolling
4272. marcvali
kristaliti polikristalur sxeulSi, romelic sxva kristalitebidan gamoyofilia didkuTxiani saz-
RvrebiT da gansazRvruli kristalografiuli orientirebiT xasiaTdeba.
R зерно
E grain
4273. m. / aRdgenili
memkvidreobiTi struqturis mqone foladebSi - austenitis marcvali, romelmac sruli fazuri ga-
dakristalebis Semdeg sawyisi forma da orientacia SeinarCuna.
R зерно / восстановленное
E grain / recovered
4274. m. / evteqtikuri
ix. evteqtikuri kolonia.
4275. m. / evteqtoiduri
ix. evteqtoiduri kolonia.
4276. m. / memkvidreobiTi
foladis midrekileba marcvlis zrdisadmi. ganisazRvreba austenitis marcvlis zomiT Termuli da-
muSavebis Semdeg; procesi Semdegi reJimiT unda Catardes: – gaxureba 930єC-mde, dayovneba qveevteq-
toiduri foladebisaTvis 8 saaTi, zeevteqtoiduri foladebisaTvis 3 saaTi da RumelTan erTad
gaciveba.
R зерно / наследственное
E grain / hereditary
4277. m. / meoreuli
myari xsnarebidan (araTxevadi mdgomareobidan) miRebuli meoreuli kristalitebi.
R зерно / вторичное
E grain / secondary
4278. m. / namdvili
marcvlis maxasiaTebeli, romelic Termuli damuSavebis Semdeg misive zomiT ganisazRvreba da am
damuSavebis temperaturasa da xangrZlivobazea damokidebuli.
R зерно / действительное
E grain / real; grain / valid
4279. m. / pirveladi
uSualod siTxis gamyarebisas miRebuli kristaliti.
R зерно / первичное
E grain / primary
4280. m. / sawyisi
austenitis marcvali foladebSi, romelic uSualod maTi austenitizaciis Semdeg miiReba.
R зерно / начальное
E grain / initial (original)
4281. m. / ultrawvrili
10 mkm-ze naklebi zomis marcvali.
R зерно / ультрамелкое
E grain / superfine
4282. marcvlovneba
gacriTi klasifikaciis SedegebiT gansazRvruli fxvieri masalebis nawilakebis zomis pirobiTi maxasi-
aTebeli.
R зернистость
E graininess
4283. marwuxi
teqnologiuri instrumenti, romelic Wedvamde, Wedvis procesSi da mis Semdeg namzadis pirmosadebad,
dasaWerad da gadasaadgileblad gamoiyeneba.
R клещи
E dogs; tongs
4284. masa
1. materiis fizikuri maxasiaTebeli, romelic mis inerciul da gravitaciul Tvisebebs gansazRvravs. 2.
pastisebri masala.
R масса
E mass
4285. m. / anodis
koqsisa da sqelfisisagan Sedgenili naxSirbadovani masa (2), TviTgamowvadi anodebis dasamzadeblad,
romlebic aluminis eleqtrolituri wesiT miRebisas gamoiyeneba.
R масса / анодная
E paste / anode
4286. m. / atomuri
masis atomur erTeulebSi gamosaxuli qimiuri elementis masa.
R масса / атомная
E mass / atomic
4287. m. / eleqtrodis
koqsidan da sqelfisidan miRebuli naxSirbadis masa, romelic feroSenadnobebisa da sxva masalebis war-
moebisas, uwyvetad moqmedi eleqtroTermuli Rumlebis TviTSecxobadi eleqtrodebis dasamzadeblad
gamoiyeneba.
R масса / электродная
E paste (compound) / electrode
4288. m. / kriWis
brZmedis kriWis amosavsebi plastikuri cecxlgamZle masalis masa (2).
R масса / леточная
E clay / top-hole
4289. m. / molekuluri
masis atomur erTeulebSi gamosaxuli molekulis masa, romelic raodenobrivad molekulaSi Semavali
yvela elementis atomebis masebis jamis tolia.
R масса / молекулярная
E mass / molecular
4290. m. / moculobiTi
ix. nayari simkvrive.
4291. m. / nateni
mSrali cecxlgamZle masalis masa, gamoiyeneba Rumlebis amonagis satenad.
R масса / набивная
E body / ramming
4292. m. / nayari
ix. nayari simkvrive.
4293. m. / rulonis zolis fardobiTi
1 m siganis rulonis zolis masa.
R масса рулонной полосы / относительная
E unit coil weight; kg/mm of strip width
4294. m. / Raris
brZmedis Raris dasamzadelad gamoyenebuli plastikuri cecxlgamZle masalis masa (2).
R масса / желобная
E clay / runner
4295. masa / cecxlgamZle (masalis)
plastikur cecxlgamZle TixasTan an sxva Semkvrel masalasTan garkveul marcvlovnebamde da-
qucmacebuli myari cecxlgamZle masalis narevi.
R масса / огнеупорная
E body / refractory
4296. masala / liTonplastikuri
kompoziciuri masala, romelic polimeruldanafarian liTonur furclebs warmoadgens.
R металлопласт
E metal-base laminate
4297. masalaTmcodneoba
mecniereba, romelic masalis Sedgenilobis, damuSavebis, struqturisa da Tvisebebis urTierTSoris kav-
Sirs Seiswavlis.
R материаловедение
E science / materials
4298. masalaTtevadoba
produqciis warmoebis ekonomikuri efeqturobis erT-erTi ZiriTadi maCvenebeli, romelic produqciis
damzadebaze materialuri resursebis (ZiriTadi da damxmare masalebi, saTbobi, energia, ZiriTadi fonde-
bis amortizacia) kuTr (erTeul produqciaze) xarjs axasiaTebs.
R материалоёмкость
E intensity / materials
4299. masalebi / abraziuli
nakeTobidan Txeli zedapiruli Sris mosaxsnelad gamoyenebuli maRali sisalis kristaluri, marcv-
lovani an fxvnilisebri masalebi.
R материалы / абразивные
E materials / abrasive; abrasives
4300. m. / anizotropiuli
masalebi, romlebsac sxvadasxva mimarTulebiT fizikur TvisebaTa araerTgvarovneba axasiaTebs.
R материалы / анизотропные
E materials / anisotropic
4301. m. / antifriqciuli
srialis sakisrebis dasamzadebeli masalebi, romlebic xaxunis dabali koeficientiT, sakmarisi
simtkiciT, maRali cveTa_, daRliloba_, kavitacia_ da koroziamedegobiT xasiaTdeba.
R материалы / антификционные
E materials / antifrictional
4302. m. / boWkoebiani
liTonuri an araliTonuri masalebi, romelTa struqtura, nawilobriv an mTlianad, boWkoebisagan Sed-
geba.
R материалы / волокнистые
E materials / fibrous
4303. m. / boWkovani
konsolidirebuli fxvnilovani masalebi, romlebic fxvnilovani boWkosaganaa damzadebuli.
R материалы / волокновые
E materials / fibrous
4304. m. / brinjaografituli
foriani Secxobili masalebi, romlebic brinjaos kristalebs Soris Tanabrad ganawilebuli grafitis
nawilakebisagan Sedgeba. es masalebi srialis sakisrebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R материалы / бронзографитовые
E materials / bronze-graphite
4305. m. / bunebrivi
bunebaSi arsebuli masalebi, romelTa gamoyenebac damatebiTi damuSavebis gareSea SesaZlebeli (TviT-
nabadi liTonebi, zogierTi minerali da sxv.).
R материалы / природные
E materials / natural
4306. m. / gamtari
eleqtruli denis gamtari masalebi (Senadnobebi), romlebic maRali eleqtrogamtarobis sakmaod maRal
meqanikur TvisebebTan SexamebiT da garemos mimarT qimiuri medegobiT xasiaTdeba.
R материалы / проводниковые
E materials / conductor
4307. m. / gamxurebeli
gamxureblebis, romlebic denis pirdapiri gatarebis principiT muSaobs, dasamzadebeli masalebi. maT
maRali kuTri elwinaRoba, maRali zRvruli samuSao temperatura da samuSao temperaturaze
xangrZlivad muSaoba moeTxovebaT.
R материалы / нагревательные
E alloys / resistance heating
4308. m. / gasawyobi
Rumlebis gasawyobi fxvieri cecxlgamZle masalebi.
R материалы / заправочные
E materials / fettling; materials / make-up
4309. m. / daarmaturebuli
masalebi, sxva, Cveulebriv, ufro mtkice masalebiT gaZlierebuli.
R материалы / армированные
E materials / reinforced
4310. m. / dagrafitebuli
karbonizebuli dabalnacriani naxSirbadiani masalebi (Cveulebriv, navTobis an qvanaxSiris sqelfisi),
romlebSic maRaltemperaturuli (2200°C) Termuli damuSavebis Semdeg naxSirbadi kristaluri
grafitis mdgomareobaSi gadadis. es masalebi boWkoebis, anodebis, eleqtrodebis da sxv. dasamzadeblad
gamoiyeneba.
R материалы / графитированные
E materials / graphitized
4311. m. / dasaduRebeli
liTonuri da araliTonuri masalebi, romlebic nakeTobaze dasaduReblad gamoiyeneba.
R материалы / наплавочные
E materials / facing
4312. m. / defeqtoskopiuri
myari da Txevadi masalebi (SemRwevi da mafluorescirebeli siTxeebi, gamosamJRavnebeli saRebavebi, mag-
nituri fxvnilebi, suspenziebi da sxv.), romlebic namzadis defeqtoskopiuri kontrolis dros gamo-
iyeneba
R материалы / дефектоскопические
E materials / flaw detection
4313. m. / dispersiulad ganmtkicebuli
Znelad dnobadi naerTebis nawilakebiT (dispersiuli CanarTebiT) ganmtkicebuli kompoziciuri masalebi.
R материалы / дисперсноупрочнённые
E materials / precipitation hardened
4314. m. / eleqtrogamtari, gamtarebi
masalebi (ZiriTadad, liTonebi da Senadnobebi), romlebsac maRali kuTri eleqtrogamtaroba axasiaTebs.
R материалы / электропроводные
E materials / electroconductive
4315. m. / eleqtrodis
saSemduReblo eleqtrodis dasamzadebeli masalebi.
R материалы / электродные
E materials / electrode
4316. m. / eleqtrosaizolacio, dieleqtrikebi
masalebi, romlebic maRali kuTri eleqtrowinaRobiT xasiaTdeba.
R материалы / электроизоляционные
E materials / electrical insulating
4317. m. / eleqtrosakontaqto
liTonuri da kompoziciuri masalebi, romlebic maRali eleqtrogamtarobiT, cveTa_ da koroziame-
degobiT xasiaTdeba; es masalebi eleqtruli kontaqtis uzrunvelsayofi elementebis dasamzadeblad
gamoiyeneba.
R материалы / электроконтактные
E materials / electrocontact
4318. masalebi / eleqtrosadeni
masalebi (ZiriTadad, liTonebi da Senadnobebi), romlebic maRali kuTri eleqtrogamtarobiT
xasiaTdeba.
R материалы / электропроводные
E materials / electroconductor
4319. m. / emisiuri
masalebi, romlebic gare zemoqmedebiT eleqtronebis efeqtur amofrqvevas uzrunvelyofs. es masalebi
eleqtrovakuumur xelsawyoebSi farTod gamoiyeneba.
R материалы / эмиссионные
E materials / emission
4320. m. / zegamtari
nivTierebebi, romlebsac Tkr. temperaturaze qveviT mniSvnelovnad ufro dabali kuTri eleqtrowinaRoba
da liTonebze ufro maRali diamagnituri amTvisebloba axasiaTebs.
R материалы / сверхпроводящие
E materials / super conducting
4321. m. / Tbosaizolacio
siTbos saizolaciod RumlebSi da sxva siTbur agregatebSi gamoyenebuli dabali Tbogamtarobis
masalebi.
R материалы / теплоизоляционные
E materials / thermal insulating
4322. m. / Tbosaizolacio cecxlgamZle
maRalforiani dabali Tbogamtarobis samSeneblo masalebi. foriani Tbosaizolacio masalebi aRnagobiTa
da forebis formis mixedviT SeiZleba iyos: ujredovani, marcvlovani, boWkovani, firfitovani da
Sereuli. isini Rumlebis agebisas rogorc cecxlgamZle masalebi gamoiyeneba.
R материалы / огнеупорные теплоизоляционные
E refractorys / insulating
4323. m. / Termoeleqtruli
eleqtruli energiis siTbur energiaSi (an piruku) gardasaqmnelad gamoyenebuli liTonuri da naxe-
vargamtari masalebi.
R материалы / термоэлектрические
E materials / heat-electric(al)
4324. m. / TviTzeTvadi
Semcxvari fxvnilovani masalebi Ria forebiT, romlebic myari an Txevadi sapoxiTaa Sevsebuli. am ma-
salebs TviT amave masalis, an sapoxis meSveobiT, zedapirze gamyofi afskis Seqmna SeuZlia.
R материалы / самосмазывающиеся
E self-lubricant
4325. m. / imprehnirebuli (gaJRenTili)
forovani karkasis gaJRenTiT miRebuli masalebi.
R материалы / импрегнированные
E materials / impregnated
4326. m. / keramikuli
ix. teqnikuri keramika.
4327. m. / kompaqturi
wnexis procesebSi miRebuli konsolidirebuli masalebi.
R материалы / компактные
E materials / compact
4328. m. / kompoziciuri, kompozitebi
heterogenuli masalebi, romelTa calkeuli fazebi specifikur funqciebs asrulebs da Tvisebebis urTi-
erTgaZlierebiT an SejamebiT axal efeqts qmnis.
R материалы / композиционные
E materials / composition
4329. m. mimarTuli kristalizaciiT / kompoziciuri
kompoziciuri masalebi boWkovani struqturiT, romelTa ganmamtkicebeli faza nadnobidan evteqtikis
kristalizaciis dros warmoiqmneba.
R материалы с направленной кристаллизацией / композиционные
E materials / composition
4330. masalebi / konsolidirebuli
fxvnilebis, boWkoebis, aglomeratebis da misT. konsolidaciiT miRebuli masalebi.
R материалы / консолидированные
E materials / consolidated
4331. m. / kristaluri
kristaluri gisosis mqone masalebi, liTonebi, Senadnobebi, mineralebi da sxv.
R материалы / кристаллические
E materials / crystal
4332. m. / liTonuri kompoziciuri
kompoziciuri masalebi, romelTa matricas liTonebi an Senadnobebi warmoadgens.
R материалы / металлические композиционные
E materials / metal composite
4333. m. / maarmirebeli
sxva masalaSi mis gasaZliereblad Setanili maRali simtkicis masalebi.
R материалы / армирующие
E materials / reinforcing
4334. m. / magnituri
masalebi, romlebsac feromagnetizmi axasiaTebs.
R материалы / магнитные
E materials / magnetic
4335. m. / magniturrbili
magnituri masalebi, romlebic magnituri SeRwevadobis maRali mniSvnelobiT da mcire koercitiuli Za-
liT (histerezisze mcire danakargebiT) xasiaTdeba.
R материалы / магнитно-мягкие
E materials / soft-magnetic
4336. m. / magnitursali, magniturxisti masalebi
magnituri masalebi, romlebic magnituri SeRwevadobis dabali mniSvnelobiT da maRali koercitiuli
ZaliT (histerezisze didi danakargebiT) xasiaTdeba.
R материалы / магнитно-твёрдые
E materials / hardmagnetic
4337. m. / magniturxisti
ix. magnitursali masalebi.
4338. m. / maRalforiani
masalebi, romelTa forianobac 50 % aRemateba. es masalebi specialuri meTodebiT fxvnilebis da boWko-
ebisagan miiReba.
R материалы / высокопористые
E materials / high-porous
4339. m. / nanometruli kristaluri
liTonuri masalebi zewvrilmarcvlovani (<50 nm) struqturiT.
R материалы / нанокристаллические
E materials / nanocristalline
4340. m. / naxevargamtari
masalebi eleqtronuli gamtarobiT, romelTa sididec temperaturis matebasTan erTad izrdeba
(germaniumi, siliciumi, seleni, teluri, oqsidebis umravlesoba da rigi sxva naerTebisa).
R материалы / полупроводниковые
E semiconducting
4341. m. / naxSirbadiani
sxvadasxva daniSnulebiT bunebrivi da xelovnuri grafitis fuZeze damzadebuli masalebi.
R материалы / углеродистые
E materials / carbon-base
4342. m. / naxSirbadiani kompoziciuri
naxSirbadis boWkoebiT daarmirebuli izotropuli grafitebi (kompoziciuri masalebis gansakuTrebuli
klasi).
R материалы / углеродистые композиционные
E carbon-base composites
4343. m. / piezoeleqtruli
kargad gamosaxuli piezoeleqtruli Tvisebebis matarebeli kristaluri nivTierebebi, romlebic eleq-
tromeqanikur gardamqmnelebSi gamoiyeneba.
R материалы / пьезоэлектрические
E materials / piezoelectrical
4344. masalebi/ radiaciamedegi
radiaciuli efeqtebis winaaRmdeg gazrdili medegobis unaris mqone masalebi (austenituri da fe-
rituli klasis koroziamedegi foladebi, grafiti, beriliumis oqsidi da sxv.).
R материалы / радиационностойкие
E materials / radiation resistant
4345. m. / radiaqtiuri
masalebi, romlebic bunebrivi an xelovnuri warmoSobis radiaqtiurobiT gamoirCeva.
R материалы / радиоактивные
E materials / radioactive
4346. m. / rezistiuli
liTonuri da naxevargamtari masalebi, oqsidebi, Zneldnobadi masalebi da sxva naerTebi eleqtro-
gamtarobis da eleqtrowinaRobis temperaturuli koeficientis mocemuli mniSvnelobebiT.
R материалы / резистивные
E materials / resistive
4347. m. / rkinamadniani
rkinis madani da misi damuSavebis produqtebi (gundebi, aglomerati, koncentrati da misT.).
R материалы / железорудные
E materials / iron-ore
4348. m. / saarmaturo
sxva masalebis gasaZliereblad Setanili maRali simtkicis masalebi; mag., liTonis Reroebi, mavTuli,
minis Zafi, naxSirbadis boWkoebi da sxv.
R материалы / арматурные
E materials / reinforced
4349. m. / sakazme
kazmis komponentebi, romlebic metalurgiul agregatebSi gadamuSavebas eqvemdebareba.
R материалы / шихтовые
E materials / charge (charging)
4350. m. / sakonstruqcio
masalebi maRali sakonstruqcio simtkiciT, romlebic manqanebisa da meqanizmebis datvirTvis qveS momu-
Save detalebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R материалы / конструкционные
E materials / structural; materials of construction
4351. m. / sakontaqto
eleqtruli kontaqtebis dasamzadebeli masalebi, romlebic xasiaTdeba: dabali sakontaqto da
moculobiTi eleqtruli winaRobiT, maRali korozia_ da cveTamedegobiT, eroziisadmi winaRobiT eleq-
truli rkalis zemoqmedebisas, mxurvalsimtkiciTa da mxurvalmedegobiT.
R материалы / контактные
E materials for contacts
4352. m. / saprialebeli da damyvani
wvrildispersiuli fxvnilovani nivTierebebi, agreTve pastebi da suspenziebi maT fuZeze. es masalebi
nakeTobis saprialeblad da dasayvanad gamoiyeneba.
R материалы / полировальные и доводочные
E compounds / polishing & finishing
4353. m. / sayalibo
sayalibo da sakope narevebis, miwvasawinaRo saRebavisa da gamyofi danafarisaTvis gamoyenebuli
bunebrivi da xelovnuri masalebi.
R материалы / формовочные
E materials / moulding
4354. m. / saSemduReblo
SeduRebis dros mocemuli procesis uzrunvelsayofad da SenaduRi SenaerTis misaRebad gamoyenebuli
masalebi (flusebi, eleqtrodebi, damcavi airebi).
R материалы / сварочные
E materials / welding
4355. masalebi / transpiraciuli
konstruqciis maRaltemperaturuli kvanZebis gasaciveblad gamoyenebuli foriani masalebi, romelTa
forebis gavliT airuli an Txevadi macivari agentebis iZulebiTi miwodeba xdeba.
R материалы / транспирационные
E materials / transpiration
4356. m. / uforo
konsolidirebuli fxvnilovani masalebi, romlebSic forebi ar arsebobs.
R материалы / безпористые
E materials / nonporous
4357. m. / ferimagnituri, ferimagnetiki
araliTonuri magnituri masalebi, romlebic gardamavali liTonebis oqsidebis kompleqss warmoadgens
da ferimagnetizmiT xasiaTdeba.
R материалы / ферримагнитные
E materials / ferrimagnetic
4358. m. / feromagnituri, feromagnetiki
sufTa liTonuri magnituri masalebi (rkina, kobalti, nikeli, gadoliniumi) an Senadnobebi maT fuZeze,
agreTve araliTonuri masalebi, romlebic feromagnetizmiT xasiaTdeba.
R материалы / ферромагнитные
E materials / ferromagnetic
4359. m. / foriani
masalebi, romlebic forianobiT xasiaTdeba, forebis jamuri moculoba SesaZlebelia 50 % aRwevdes.
R материалы / пористые
E materials / porous
4360. m. / fxvieri
wvrilmarclovani sakazme masalebi.
R материалы / сыпучие
E materials / loose
4361. m. / fxvnilovani
fxvnilebis konsolidaciiT miRebuli masalebi, romlebsac TvisebaTa mocemuli kompleqsi aqvs.
R материалы / порошковые
E materials / powders
4362. m. / Semkvreli
sayalibo da sakope narevebis SedgenilobisaTvis aucilebeli simtkicis misaniWeblad Setanili masalebi.
R материалы / связующие
E materials / bindar
4363. m. / Secxobili
fxvnilTa metalurgiis meTodebiT miRebuli liTonuri nakeTobebi.
R материалы / спечённые
E materials / sintered
4364. m. / Sreuli (fenovani, kompoziciuri)
gansxvavebuli Tvisebebis mqone ramdenime paraleluri Srisagan Sedgenili anizotropiuli kompoziciuri
masalebi.
R материалы / слоистые
E materials / laminated (layered)
4365. m. / cecxlgamZle
1. mineraluri nedleulis fuZeze damzadebuli cecxlgamZleobis Tvisebebis mqone masalebi, romelTac
maRal temperaturebze agresiuli airebis, liTonebisa da widis nadnobebis maTze zemoqmedebisadmi
winaaRmdegobis maRali unari aqvs. 2. maRal temperaturebze momuSave Rumlebis an sxva agregatebis
asagebad gamoyenebuli cecxlgamZle masalebi da nakeTobebi.
R материалы / огнеупорные, огнеупоры
E materials / refractory, refractoryes
4366. m. / aluminsilikatis cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic 15 %-ze met Al2O3-sa da 85 %-ze nakleb SiO2-s Seicavs.
R огнеупоры / алюмосиликатные
E refractoryes / alumina-silica, refractoryes
4367. m. / badeleituri cecxlgamZle
mineral badeleitisagan damzadebuli cirkonovani cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / бадделейтовые
E refractoryes / baddelleyite
4368. masalebi / boWkovani cecxlgamZle
boWkoebisagan Sedgenili Tbosaizolacio cecxlgamZle masalebi, dayalibebuli (filebi, furclebi da
sxv.) organuli an araorganuli SemkvrelebiT da dauyalibebeli (bamba, qeCa da sxv.) nakeTobebi.
R огнеупоры / волокнистые
E refractoryes / fibrous
4369. m. / gamouwvavi cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic wyobaSi (aSenebisas) gamoyenebamde gamowvas ar eqvemdebareba.
R огнеупоры / безобжиговые
E refractoryes / unburned
4370. m. / dauyalibebeli cecxlgamZle
gansazRvruli formis armqone cecxlgamZle masalebi (betoni, cecxlgamZle masa).
R огнеупоры / неформованные
E refractoryes / non-shaped; refractotyes / unmo(u)ded
4371. m. / dinasis cecxlgamZle
dinasis fuZeze damzadebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / динасовые
E refractoryes / silica
4372. m. / dolomitis cecxlgamZle
ix. kirperiklazuri cecxlgamZle masalebi.
4373. m. / dolomit-magnezitis cecxlgamZle
bunebrivi dolomitis madnidan an sinTezurad miRebuli dolomitmagnezitis klinkerebis gamoyenebiT
damzadebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / доломито-магнезитовые
E refractoryes / dolomite-magnesite
4374. m. / kaJmiwa cecxlgamZle
85 %-ze meti SiO2-is Semcveli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / кремнезёмистые
E refractoryes / siliceous
4375. m. / karbiduli cecxlgamZle
liTonis karbidebis (ZrC, HfC, W2C) Semcveli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / карбидные
E refractoryes / carbide
4376. m. / karborunduli cecxlgamZle
ix. siliciumis karbiduli cecxlgamZle masalebi.
4377. m. / kirperiklazuri cecxlgamZle, dolomitis cecxlgamZle masalebi
10-50 % MgO-sa da 45-85 % CaO-s Semcveli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / известковопериклазовые
E refractoryes / lime periclase
4378. m. / korundis cecxlgamZle
90 %-ze meti Al2O3-is Semcveli maRalTixamiwovani cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / корундовые
E refractoryes / corundum
4379. m. / magnezitdolomitiani cecxlgamZle
ix. periklazkiriani cecxlgamZle masalebi.
4380. m. / magnezitis cecxlgamZle
ix. periklazuri cecxlgamZle masalebi.
4381. m. / magnezitur-qromituli cecxlgamZle
ix. periklazqromituli cecxlgamZle masalebi.
4382. m. / magneziumnaxSirbadovani cecxlgamZle
MgO-s fuZeze damzadebuli cecxlgamZle masalebi, romlebic 20 %-mde naxSirbads Seicavs.
R огнеупоры / магнезиально-углеродистые
E refractoryes / magnesia-carbon
4383. masalebi / magneziumsilikaturi cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic, ZiriTadad, fosteritisagan [Mg2 (SiO4)] Sedgeba da 50-60 % MgO-s, 25-
40 % SiO2-s Seicavs.
R огнеупоры / магнезиально-силикатные
E refractoryes / magnesia-silica
4384. m. / magneziumiani cecxlgamZle
upiratesad MgO-sagan damzadebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / магнезиальные
E refractoryes / magnesia
4385. m. / magneziumSpineliduri cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic periklazisa da qromSpinelidisagan MgOЧCr2O3 (maT Soris SpineliT
MgOЧAl2O3) Sedgeba.
R огнеупоры / магнезиально-шпинелидные
E refractoryes / magnesia-spinel
4386. m. / maRalTixamiwovani cecxlgamZle
aluminsilikaturi cecxlgamZle masalebi, romlebic 45 %-ze met Al2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / высокоглинозёмистые
E refractoryes / high-alumina
4387. m. / meoreuli cecxlgamZle
naxmari cecxlgamZle nakeTobebis gadamuSavebiT miRebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / вторичные
E refractoryes / secondary
4388. m. / mJava cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romelTa SedgenilobaSic siliciumis oqsidi SiO2 Warbobs.
R огнеупоры / кислые
E refractoryes / acid
4389. m. / msubuqi cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi maRali (45-85 %) forianobiT.
R огнеупоры / легковесные
E refractoryes / lightweiht
4390. m. / mulitis cecxlgamZle
aluminsilikatis cecxlgamZle masalebi, romlebic, ZiriTadad, mulitisa da 62-72 % Al2O3-isagan Sedge-
ba.
R огнеупоры / муллитовые
E refractoryes / mullite
4391. m. / mulitkorundis cecxlgamZle
aluminsilikatis cecxlgamZle masalebi, romlebic 72-90 % Al2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / муллитокорундовые
E refractoryes / mullite corundum
4392. m. / nadnobi sxmuli cecxlgamZle
nadnobidan CamosxmiT damzadebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / плавленные литые
E refractoryes / fused cast
4393. m. / naxevrad mJava cecxlgamZle
aluminsilikaturi cecxlgamZle masalebi, romlebic 72-85 % SiO2-s Seicavs.
R огнеупоры / полукислые
E refractoryes / semiacid
4394. m. / naxSirbadiani cecxlgamZle
ZiriTadad Tavisufali naxSirbadisagan Sedgenili cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / углеродистые
E refractoryes / carbon
4395. m. / neitraluri cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romelTa SedgenilobaSic fuZeliTonTa oqsidebis raodenoba, daaxloebiT kaJ-
miwis Semkvrelad aucilebeli raodenobis tolia.
R огнеупоры / нейтральные
E refractoryes / neutral
4396. masalebi / nitriduli cecxlgamZle
liTonTa nitridebisagan (ZrN da TiN) damzadebuli cecxlgamZle masalebi 3000°C-ze meti dnobis
temperaturiT.
R огнеупоры / нитридные
E refractoryes / nitride
4397. m. / oqsiduri cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic erTi liTonis oqsids Seicavs (Al2O3, TiO2, BeO, HfO da sxv.).
R огнеупоры / оксидные
E refractoryes / oxide
4398. m. / periklazkiriani cecxlgamZle, magnezitdolomitiani cecxlgamZle masalebi
magneziuri cecxlgamZle masalebi, romlebic 35-75 % MgO-sa da 15-40 % CaO-s Seicavs.
R огнеупоры / периклазоизвестковые
E refractoryes / periclase lime
4399. m. / periklaznaxSirbadiani cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic periklazis fxvnilis da 6-25 % bunebrivi an xelovnuri grafitisa da
organuli Semkvrelisagan Sedgeba.
R огнеупоры / периклазоуглеродистые
E refractoryes / periclase (magnesite)-carbon
4400. m. / periklazuri cecxlgamZle, magnezitis cecxlgamZle masalebi
magneziumiani cecxlgamZle masalebi, romlebic 85 %-ze met MgO-s Seicavs.
R огнеупоры / периклазовые
E refractoryes / fused magnesia
4401. m. / periklazforsteritis cecxlgamZle
magneziur-silikaturi cecxlgamZle masalebi, romlebic 65-85 % MgO-sa da 7 %-ze met SiO2-s Seicavs.
R огнеупоры / периклазофорстеритовые
E refractoryes / periclase-forsterite
4402. m. / periklazqromituli cecxlgamZle, magnezitur-qromituli cecxlgamZle masa-
lebi
cecxlgamZle masalebi, romlebic 60 %-ze met MgO-sa da 5-20 % Cr2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / периклазохромитовые
E refractoryes / periclase-chromite
4403. m. / periklazSpinelis cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic 40 %-ze met MgO-sa da 5-55 % Al2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / периклазошпинельные
E refractoryes / periclase-spinel
4404. m. / siliciumis karbiduli cecxlgamZle, karborunduli cecxlgamZle masalebi
70 %-ze meti SiC-s (siliciumis karbidis) Semcveli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / карбидкремниевые
E refractoryes / silicon-carbide
4405. m. / sxmuli cecxlgamZle
Slikeridan CamosxmiT miRebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / литые
E refractoryes / cast
4406. m. / uJangbado cecxlgamZle
uJangbado Zneldnobadi karbidebis, nitridebis, boridebis, silicidebis sulfidebis naerTebisagan dam-
zadebuli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / безкислородные
E refractoryes / non-oxygenous
4407. masalebi / uxvSamotiani cecxlgamZle
aluminsilikatis cecxlgamZle masalebi, romelTa SedgenilobaSic 80-95 % Samoti SeaqvT.
R огнеупоры / многошамотные
E refractoryes / multifireclay
4408. m. / fisdolomituri cecxlgamZle
dolomitis cecxlgamZle masalebi, romlebsac warmoebis procesSi 4-11 % qvanaxSiris fisi emateba.
R огнеупоры / смолодоломитовые
E refractoryes / resin(tar) dolomite
4409. m. / fismagnezituri cecxlgamZle
gamomwvari magnezitis (periklazis) fxvnilis 100-120°C-mde gaxurebisas 4-6 % qvanaxSiris fisTan an
sqelfisTan Sereuli masisagan damzadebuli nakeTobebi.
R огнеупоры / смоломагнезитовые
E refractoryes / tar-magnesite
4410. m. / forsteritis cecxlgamZle
ZiriTadad forsteritisa da 50-60 % MgO-sa da 25-40 % SiO2-sagan Sedgenili cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / форстеритовые
E refractoryes / forsterite
4411. m. / forsterit-qromitis cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic 45-60 % MgO-s, 20-30 % SiO2-sa da 5-15 % Cr2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / форстеритохромитовые
E refractoryes / forsterite-chromite
4412. m. / fuZe cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic upiratesad fuZe oqsidebs (MgO, CaO) Seicavs.
R огнеупоры / основные
E refractoryes / basic
4413. m. / qromit-magnezitis cecxlgamZle
ix. qromitperiklazis cecxlgamZle masalebi.
4414. m. / qromit-periklazis cecxlgamZle, qromit-magnezitis cecxlgamZle masalebi
cecxlgamZle masalebi, romlebic 40-60 %-ze MgO-sa da 15-35 % Cr2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / хромитопериклазовые
E refractoryes / chrompericlase
4415. m. / qromituli cecxlgamZle
cecxlgamZle masalebi, romlebic 40 %-ze nakleb MgO-sa da 35 %-ze met Cr2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / хромитовые
E refractoryes / chromite (containing)
4416. m. / Samotis cecxlgamZle
aluminsilikaturi cecxlgamZle masalebi, romlebic 50-70 % SiO2-sa da 28-45 % Al2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / шамотные
E refractoryes / fireclay
4417. m. / Spineluri cecxlgamZle
ZiriTadad MgAl2O3 Sedgenilobis Spinelis Semcveli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / шпинельные
E refractoryes / spinel
4418. m. / cirkoniani cecxlgamZle
cirkoniani cecxlgamZle masalebi, romlebic >50 % ZrO2-sa da >25 % Si2O3-s Seicavs.
R огнеупоры / цирконовые
E refractoryes / zircon
4419. m. / cirkonovani cecxlgamZle
upiratesad badeleitis (67.1 % ZrO2) fuZeze da cirkonis (ZrSiO4) Semcveli cecxlgamZle masalebi.
R огнеупоры / цирконистые
E zircon / zirconia refractoryes
4420. masalebi / heterofazuri
masalebi, romelTa struqturac ori an meti fazisagan Sedgeba.
R материалы / гетерофазные
E materials / heterphase
4421. masra, hilzi
Rru sqelkedliani namzadi milebis warmoebisaTvis, romelic gaWolvis operaciis Sedegad miiReba.
R гильза (заготовка)
E shell; billet / hollow
4422. mas-speqtrometri
nivTierebis daionebuli nawilakebis (molekulebis, atomebis) maTi masis mixedviT dasacalkevebeli
xelsawyoebi. am xelsawyoebis moqmedebis principi magnituri da eleqtruli velebis vakuumSi mfrinavi
ionebis konaze zemoqmedebas efuZneba.
R масс-спектрометры
E mass spectrometers
4423. mas-speqtroskopia
mas-speqtroskopiuli analizi, nivTierebebis kvlevis meTodi (ufro xSirad ionebis masis fardoba
maTsave muxtebTan da maTsave raodenobasTan). masebis mniSvnelobebis erToblioba da maTi fardobiTi
Sedgeniloba mas-speqtrad iwodeba. mas-speqtroskopiaSi vakuumSi eleqtruli da magnituri velebis
gavleniT sxvadasxva masis ionebis dacalkeveba gamoiyeneba.
R масс-спектроскопия
E mass spectroscopy
4424. master-Stampi
cxeli Stampvis meTodebiT muSa Stampebis an maTi ZiriTadi detalebis (Rarulebis Casmebi, puansonebi,
matricebi) dasamzadebeli Stampi, romelic meqanikuri damuSavebis SemcirebiT an sruli gamoricxviT,
muSa Stampebis damzadebis Rirebulebas mniSvnelovnad amcirebs.
R мастер-штамп
E master-die
4425. mati / TeTri
ix. TeTri Staini.
4426. matrica
1. Senadnobis ZiriTadi struqturuli an fazuri mdgeneli. 2. teqnologiuri instrumenti erTi an
ramdenime arxiT, romlebSic dasawnexi nakeToba an naxevarfabrikati gamoiwneva; es meTodi milebisa da
profilebis wnexisas gamoiyeneba. 3. presformis nawili, wnexisas fxvnilovani masalis dasaformebeli
siRruiT.
R матрица
E matrix
4427. m. / gamWolavi
Stampis uZravi (masalis Semomwvdomi) elementi, romlis muSa zedapiri gamWolavi naxvretiT an figuru-
li CaRrmavebiTaa aRWurvili, romelSic Stampis meore elementi - puansoni Sedis. matricis CaRrmavebis
forma da puansonis kveTi misaRebi nakeTobis profils Seesabameba.
R матрица / прошивная
E die / piercing
4428. m. / eniani
ix. kombinirebuli matrica.
4429. m. / kombinirebuli, eniani matrica
matrica ,,CaSenebuli” nemsiT. igi namzadis liTonis calkeul nakadad dacalkevebisa da Semdgom maTi
wneviT SeduRebiT feradi liTonebidan da Senadnobebidan (ZiriTadad aluminis) Rru profilebisa da
milebis misaRebad gamoiyeneba.
R матрица / комбинированная
E die / bridge (mandree)
4430. m. / mravalTvliani
ix. mravalarxiani matrica.
4431. m. / mravalarxiani, mravalTvliani matrica
ramdenimearxiani matrica, nakeTobebis erTdrouli wnexisaTvis.
R матрица / многоканальная
E matrix / multichannel
4432. matrica / mcuravi
hidrocilindriT an zambariT wnexze damagrebuli matrica, romelic wnexis an amownexis mimarTulebiT
gadaadgildeba.
R матрица / плавающая
E matrix / floating
4433. matricasaWeri
wnexis teqnologiuri instrumenti, romelic matricis ganlagebas da damagrebas emsaxureba, amasTan
konteineris gamosaval mxares ketavs.
R матрицодержатель
E die box; die carrier; die head; die holder
4434. maCvenebeli
monacemi, romlis mixedviT raimes ganviTarebasa da mimdinareobaze msjelobaa SesaZlebeli.
R показатель
E indicator; index; parameter
4435. m. / gamdidrebis
gamdidrebis efeqturobisa da koncentraciis xarisxis maxasiaTebeli koeficienti.
R показатель обогащения
E rate / concentration
4436. m. / gafarToebis
siganeze da simaRleze deformaciebis fardobis damaxasiaTebeli parametri, romelic ricxobrivad abso-
luturi gafarToebis absolutur moWimvaze fardobis tolia.
R показатель уширения
E index / broadening
4437. m. / daZabuli mdgomareobis
daZabuli mdgomareobis raodenobrivi Sefasebis uganzomilebo sidide.
R показатель напряжённого состояния
E curve / stress-strain
4438. m. / deformaciuli ganmtkicebis, deformaciuli ganmtkicebis koeficienti
WeSmariti  Zabvis nazrdis an zrdis tempis maxasiaTebeli masalis  deformaciiT cvlilebisas, kerZod,
gamosaxuli n-mniSvnelobiT gantolebaSi =K·n.
R показатель деформационного упрочнения
E value / work (strain) hardening
4439. m. / deformaciuli ganmtkicebis siCqaris
WeSmariti Zabvis nazrdis an zrdis tempis maxasiaTebeli, deformaciis siCqaris cvlilebisas, romliTac,
kerZod, liTonebsa da SenadnobebSi zeplastikurobis gamovlenis SesaZlebloba ganisazRvreba.
R показатель деформационного упрочнения / скоростной
E index of strain hardening / velocity
4440. m. / koroziis
liTonis koroziuli rRvevis damaxasiaTebeli parametri, romlis gansazRvris wesi koroziuli rRvevis
saxezea damokidebuli.
R показатель коррозии
E index / corrosion
4441. m. / koroziis diferencialuri
koroziuli procesis ganviTarebis siCqaris maxasiaTebeli, romelic eqsperimentulad koroziis integ-
raluri maCveneblis droSi cvlilebiT ganisazRvreba.
R показатель коррозии / дифференциальный
E index / corrosion differential
4442. m. / koroziis integraluri
koroziuli efeqti, romelic liTonnakeTobis gansazRvruli droiT gamocdis Sedegad SeiniSneba.
R показатель коррозии / интегральный
E index of corrosion / integral
4443. maCvenebeli / koroziis siCqaris
drois erTeulSi gamosaxuli koroziuli efeqti.
R показатель коррозии / скоростной
E index of corrosion / velocity
4444. m. / koroziuli medegobis
parametri, romelic korziis dasaSvebi siRrmis miRwevis dros axasiaTebs.
R показатель коррозионной стойкости
E index / corrosive resistance
4445. m. / linkfordis
ix. normaluri plastikuri anizotropiis koeficienti.
4446. m. / saimedoobis
teqnikuri mowyobilobis saimedoobis raodenobrivi maxasiaTebeli, romelic SeiZleba iyos erTeuli an
kompleqsuri. xSirad gamoiyeneba saSualo namuSevari pirvel mtyunebamde, mtyunebaTSorisi namuSevari da
sxv.
R показатель надёжности
E factor / safety
4447. m. / wyalbaduri (pH)
wyalxsnarebis mJavianobis raodenobrivi maxasiaTebeli, ricxobrivad igi tolia pH= - Lg [H+]-isa, sa-dac
H+-ionebis Termodinamikuri aqtiurobaa xsnarSi, mol/l. neitralur xsnarebSi 25°C-ze pH = 7. tutis
damatebisas igi > 7-ze, xolo mJavis damatebisas < 7-ze.
R показатель(pH) / водородный
E pH value
4448. macalkevebeli / rkinis
aramagnituri masalebidan lenturi konveieriT gadatanili feromagnituri sxeulebis amosakrefi apa-
rati.
R железоотделитель
E separator iron
4449. m. / rkinis borbliani
rkinis macalkevebeli, romlis muSa organos mbrunavi magnituri doli, masSi moTavsebuli eleqt-
romagnituri an magnituri sistemiT, warmoadgens.
R железоотделитель / шкивной
E separator / pulley iron
4450. m. / rkinis doluri
rkinis macalkevebeli, romlis muSa organos mbrunavi aramagnituri doli, masSi moTavsebuli eleqtro-
magnituri an magnituri sistemiT, warmoadgens.
R железоотделитель / барабанный
E separator / drum iron
4451. m. / rkinis TviTgantvirTvadi
rkinis macalkevebeli, romlis muSa organos uZravi eleqtromagniti da amokrefili feromagnituri
sxeulebis perioduli gantvirTvis meqanizmi warmoadgens.
R железоотделитель / саморазгружающийся
E separator / self-discharging iron
4452. m. / rkinis uZravi
rkinis macalkevebeli, romlis muSa organos (amokrefili feromagnituri sxeulebis gantvirTvis mowyo-
bilobis gareSe), uZravi eleqtromagniti polusuri bunikiT warmoadgens.
R железоотделитель / неподвижный
E separator / motionless (fixed) iron
4453. macentrebeli / gorgolaWiani
gamWolavi dganis gamosavali mxaris meqanizmi, romelic gaWolvis procesSi mimmarTvelis Reros grZivi
Runvis Tavidan asacileblad gamoiyeneba, misi Sekaveba da dacentreba gorgolaWebis sistemiT xdeba.
R центрователь / роликовый
E machine / centrer roll
4454. macivari
1. Rumlebis wyobis gasacivebeli mowyobiloba, romelSic macivebel ared Txevadi an airuli Tbogadam-
tani gamoiyeneba. 2. cxeli liTonis gasacivebeli mowyobiloba.
R холодильник
E bed / cooling; cooler; table / cooling
4455. macivari / gorgolaWiani
sortuli dganis macivari, romelzec profilebs glinvis RerZis mimarT iribad ganlagebul grZel am-
Zrav gorgolaWebze aciveben.
R холодильник / роликовый
E cooling bed / roller (-type)
4456. m. / kolofa
liTonis furclebisagan SenaduRi kolofisebri konstruqciis macivari, romlis siRrueSic macivebeli
are miewodeba.
R холодильник / коробчатый
E box cooler
4457. m. / lartyiani
sortuli dganis macivari, romelzec profilebs aciveben (erTdrouli sworebiT) moZrav kbila lar-
tyaze. am dros igi rxeviT-winsvliT moZraobas asrulebs.
R холодильник / реечный
E cooling rack
4458. m. / miliani (mila)
macivari, zigzagurad (ikanklurad) moRunuli liTonis milebiani, romlebSic macivebeli aris cir-
kulacia xdeba.
R холодильник / трубчатый
E cooler / shell-and-tube; cooler / pipe
4459. m. / fila
Camosxmuli liTonis filisebri macivari, romelsac macivebeli arisaTvis arxebi an milebi aqvs.
R холодильник / плитовый
E cooler / plate
4460. m. / Sleperiani
Sleperi, romelsac satransporto funqciasTan erTad liTonis macivebeli funqciac aqvs.
R холодильник / шлепперный
E cooler / transfer
4461. manWvali
gluvi cilindruli Rero, upiratesad konusuri boloTi, romelic gasarTi konstruqciebis dacent-
rebas, mimarTvas da SeerTebas emsaxureba.
R штырь
E pin
4462. m. / anodis
manWvlebi, romlebsac aluminis warmoebaSi eleqtrolizeris TviTSecxobad anodTan deni mihyavs.
R штыри / анодные
E pins / anode
4463. maxasiaTeblebi
damoukidebel da damokidebul cvladebs Soris urTierTkavSiri, romelic teqnikuri obieqtis (pro-
cesis, xelsawyos, mowyobilobis, manqanebis, sistemebis) mdgomareobas, teqstis, cxrilis, maTematikuri
formulis, grafikuli gamosaxulebis da a. S. saxiT gansazRvravs.
R характеристики
E characteristics
4464. m. / reologiuri
parametrebi, romlebic Zabvebis da deformaciis droSi cvlilebas aRwers (cocvadoba, Zabvebis relaqsa-
cia, siTxis siblante da a. S.).
R характеристики / реологические
E characteristics / flow
4465. mglinavi
1. saglinavi dganis operatori. 2. liTonebis wneviT damuSavebis specialisti.
R прокатчик
E roller
4466. mgrZnobiaroba
1. sazomi xelsawyos maxasiaTebeli, romelic xelsawyos gamosavalze signalis misive cvlilebis gamomw-
vev gasazom sididesTan fardobiT gamoisaxeba; 2. ix. mgrZnobiarobis zRurbli.
R чувствительность
E sensitivity
4467. mgrZnobiaroba / avtomaturi marTvis sistemis
avtomaturi marTvis sistemis dinamikuri Tvisebebis misive parametrebisa da maxasiaTeblebis cvlilebaze
damokidebuleba.
R чувствительность системы автоматического управления
E response of automatic control system
4468. m. / sazomi xelsawyos
sazomi xelsawyos maxasiaTebeli, romelic xelsawyos skalaze maCveneblis xazobrivi (l) an kuTxuri
() gadaadgilebis misive gamomwvevi cvlilebis sididesTan fardobiTaa gamosaxuli
R чувствительность измерительного прибора
E sensitivity / meter
4469. mdgeneli / struqturuli
Senadnobis mikrostruqturis elementi, romelsac damaxasiaTebeli erTgvarovani (erTi saxis) Sedgeni-
loba da Tvisebebi aqvs.
R составляющая / структурная
E structural / constituent; microconstituent
4470. mdgomareoba
mdgomareoba, garegani an Sinagani garemoeba, romelSic raime imyofeba.
R состояние
E state
4471. m. / amorfuli
myari sxeulis iseTi mdgomareoba, rodesac atomebisa da molekulebis mouwesrigebeli ganlageba fizi-
kuri Tvisebebis izotropiulobas iwvevs.
R состояние / аморфное
E state / amorphous
4472. m. / brtyeli daZabuli, orRerZa daZabuli mdgomareoba
daZabuli mdgomareoba, romlis drosac Zabvis tenzorSi sami mTavari normaluri Zabvidan erTi nulis
tolia.
R состояние / плоское напряжённое
E state / plane stress
4473. m. / daZabul-deformirebuli
maxasiaTebeli, romelic sxeulis daZabulobis da deformaciis ganawilebas, agreTve maTi zemoqmedebisas
sxeulis qcevas asaxavs.
R состояние / напряжённо-деформированное
E state / stress-strained
4474. m. / daZabuli
Zaluri pirobebis kompleqsi, romelic mocemul momentSi sxeulis moculobis TiToeul elements axa-
siaTebs; igi Zabvis tenzoriT xasiaTdeba.
R состояние / напряжённое
E state of stress; condition / stress
4475. m. / deformirebuli
deformaciuli pirobebis kompleqsi, romelic mocemul momentSi moculobis TiToeul elements axasi-
aTebs; igi deformaciis tenzoriT gamoisaxeba.
R состояние / деформированное
E state of strain; condition / strained
4476. m. / erTRerZa daZabuli
ix. xazovani (wrfivi) daZabuli mdgomareoba.
4477. m. / liTonuri
liTonebis eleqtronuli aRnagoba, romlisTvisac eleqtro- da Tbogamtarobaa damaxasiaTebeli, rome-
lTa sidide temperaturis matebisas mcirdeba.
R состояние / металлическое
E state / metal
4478. m. / magniturmowesrigebuli
magnituri masalis mdgomareoba, romlis drosac misi calkeuli ubnis (domenebis) damagnitebis veqto-
rebi kanonzomieradaa orientirebuli: paralelurad feromagnitur _ da antiparalelurad _ feri da
antiferomagnitur masalebSi.
R состояние / магнитоупорядоченное
E state / magnetic ordered
4479. mdgomareoba / metastabiluri
Termodinamikuri sistemis SedarebiT mdgradi mdgomareoba, romelic miiswrafvis TviTneburad gadavides
stabilur mdgomareobaSi, romelsac gibzis energiis minimumi axasiaTebs.
R состояние / метастабильное
E state / metastable
4480. m. / moculobiTi daZabuli, samRerZa daZabuli mdgomareoba
daZabuli mdgomareoba, romlis drosac Zabvis tenzorSi sami mTavari normaluri Zabvidan nulis toli
arc erTi ar aris.
R состояние / объёмное напряжённое
E state / volumetric stressed
4481. m. / orRerZa daZabuli
ix. brtyeli daZabuli mdgomareoba.
4482. m. / samRerZa daZabuli
ix. moculobiTi daZabuli mdgomareoba.
4483. m. / fsevdogaTxevadebuli
myari marcvlovani masalis mdgomareoba, romlis drosac is gare Zalebis (meqanikuri, eleqtromagnituri
da a. S.) zemoqmedebiT siTxisTvis damaxasiaTebel Tvisebebs (Txeldenadobas da energiuli Serevis unars)
SeiZens.
R состояние / псевдоожиженное
E state / pseudo-liquated
4484. m. / Setivtivebuli
masalis myari an Txevadi nawilakebis mdgomareoba ufro naklebi simkvrivis areSi, romlis drosac isini
SemomsazRvreli zedapirebiT erTmaneTs ar exeba.
R состояние / взвешенное
E suspension
4485. m. / wonasworobis
ucvlel garemo pirobebSi is mdgomareoba, romelsac Termodinamikuri sistema sabolood aRwevs.
R состояние / равновесное
E state / equilibrium
4486. m. / xazovani daZabuli, erTRerZa daZabuli mdgomareoba
daZabuli mdgomareoba, romlis drosac Zabvis tenzorSi sami mTavari normaluri Zabvidan ori nulis
tolia.
R состояние / линейное напряжённое
E state / linear stressed
4487. mdgradoba
wonaworobis Tviseba, gamZleoba.
R устойчивость
E stability
4488. m. / drekadi sistemebis
drekadi sistemebis Tviseba, daubrundes wonasworul mdgomareobas, amave mdgomareobidan maTi mcire ga-
daxris Semdeg.
R устойчивость упругих систем
E stability of elastic sistems
4489. m. / wonasworobis
meqnikuri sistemis wonasworoba, Tu mcire SeSfoTebisas misi wertilebi wonasworuli mdgomareobidan
droSi mcired gadaixreba.
R устойчивость равновесия
E equilibrium / stability
4490. mdnobeli
muSa, romelic sadnob metalurgiul agregats emsaxureba.
R плавильщик
E melter; smelter
4491. medegoba
masalis unari, gare zemoqmedebisas an gansazRvruli drois ganmavlobSi sasamsaxuro Tvisebebi
SeinarCunos.
R стойкость
E resistance
4492. medegoba / Termuli
cecxlgamZle masalis unari, daungrevlad gauZlos temperaturis mkveTr rxevebs (ryevebs); es unari
Tbocvlis ricxviT fasdeba.
R стойкость / термическая
E stability / thermal
4493. m. / koroziuli
masalis unari, koroziul areSi (mag., liTonebisa da Senadnobebis) win aRudges korozias; es unari
koroziis siCqariT fasdeba.
R стойкость / коррозионная
E resistance / corrosion
4494. m. / radiaciuli
masalis unari, win aRudges radiaciuli gamosxivebis zemoqmedebas.
R стойкость / радиационная
E resistance / radiation
4495. m. / qimiuri
masalis unari, win aRudges qimiurad aqtiuri areebis zemoqmedebas.
R стойкость / химическая
E stability / chemical
4496. meTani
Waobisa da maRaros airebi, najeri naxSirwyalbadebis homologiuri rigis pirveli wevri. uferuli,
usuno airi tduR – 164.5°C, tdn _ 182.5°C, simkvrive haeris mimarT 20°C-ze 0.554: iwvis uferuli aliT.
R метан
E methane
4497. meTodi, xerxi, wesi
Teoriuli gamokvlevis an risame praqtikulad ganxorcielebis xerxi.
R метод
E method; procedure
4498. m. / akustikuri emisiis
myari tanis deformaciis an rRvevis procesebis analizis meTodi, romelic am procesebis Tanmxlebi
akustikuri efeqtebis registraciazea dafuZnebuli.
R метод акустической эмиссии
E method / acoustic emission
4499. m. / amoWmis ormoebis
dislokaciuri struqturis kvlevis meTodi, romelic Slifis zedapiris amoWmis dros dislokaciis
gamosvlis adgilebSi ormoebis gamovlenas efuZneba.
R метод ямок травления
E method / etching pit
4500. m. / aramrRvevi kontrolis
ix. aramrRvevi kontroli.
4501. m. / aRdgenili anabeWdis
indentoris Cawnevis Semdeg darCenili anabeWdis sididis mixedviT sisalis gazomvis meTodi.
R метод восстановленного отпечатка
E method / indent measurement
4502. m. / aRudgeneli anabeWdis
masalis sisalis gazomvis meTodi, anabeWdis gazomvis gareSe, masSi indentoris SeWris siRrmis mixedviT.
R метод невосстановленного отпечатка
E method / indentation
4503. m. / baieris
maRali xarisxis boqsitebisagan kaJmiwis SedarebiT mcire Semcvelobis Tixamiwis miRebis xerxi,
romelic mwvave natriumis xsnariT avtoklavuri gamotutvis, wiTeli Slamisagan aluminaturi xsnaris
gancalkevebis, aluminis hidrooqsidis dekompoziciisa da kalcinaciis procesebs moicavs. es meTodi
aluminis warmoebaSi gamoiyeneba.
R метод Байера
E method / Bayer
4504. m. / brijmenis
nadnobidan monokristalis miRebis meTodi nadnobian tigelSi temperaturebis gradientis SeqmniT.
R метод Бриджмена
E method / Bridgman
4505. meTodi / gisosisebri naseris
laqsaRebavis danafaris adheziuri simtkicis Sefasebis meTodi, romelic efuZneba SeRebili zedapiris
gansazRvrul ubanze naserebis badis datanas, am dros naserebs Soris manZili danafaris sisqis
Tanazomvadia.
R метод решётчатого надреза
E net notch technique
4506. m. / glagolevis, wertilovani meTodi
struqturis parametrebis raodenobrivi gansazRvris meTodi, romelic sakvlevi fazis gamosaxulebaze
mosuli Tanabari badis wertilebis ricxvis gamoTvlaSi mdgomareobs.
R метод Глаголева
E method / Glagolew’s
4507. m. / dacurebis (srialis) xazebis
brtyeli da nawilobriv plastikuri formacvlilebis amocanis amoxsnis meTodi, dacurebis xazebis
badis (velis) agebiTa da maTi Tvisebebis gamoyenebiT.
R метод линий скольжения
E method / slip-line
4508. m. / eleqtroeroziuli
masalebis eleqtroeroziiT dispersiuli da ultradispersiuli fxvnilebis miRebis meTodi, romelic
eleqtrodebs Soris mZlavr eleqtrul ganmuxtvaSi, eleqtrodebis masalis aorTqlebasa da Semdgom
kondensaciaSi mdgomareobs.
R метод / электроэрозионный
E method / electroerosion
4509. m. / vibergis
mdidari naWrovani madnebidan (an gundebidan), 950-1000єC-ze gaxurebul Saxtur RumelSi kazmisa da
airis (75 % CO da 21 % H2 ) winaRdinebisas, aRdgeniT Rrublovani rkinis miRebis procesi.
R метод Виберга
E method / Wiberg’s
4510. m. / TemZ (TermoeleqtromamoZravebeli Zala)
liTonebSi da SenadnobebSi fazuri gardaqmnebis analizis meTodi, romelic gaxurebisas an gacivebisas,
sakvlevi obieqtis etalonTan narCilis TermoeleqtromamoZravebeli Zalis gazomvebzea dafuZnebuli.
R метод / ТЭДС
E method / termo-EMF (thermoelectromotive force)
4511. m. / iodiduri
liTonebis rafinirebis meTodi, romelic am liTonebis iodTan airuli naerTis miRebasa da Semdgom suf-
Ta liTonad da iodad daSlaSi mdgomareobs.
R метод / иодидный
E method / iodide
4512. m. / kalciumis hidridis
liTonuri fxvnilebisa da kalciumis hidridis oqsidebis erToblivi aRdgeniT upiratesad maRa-
llegirebuli foladebisa da Senadnobebis fxvnilebis miRebis xerxi.
R метод / гидридно кальциевый
E method / calcium hydride
4513. m. / karboniluri
liTonebis fxvnilebis miRebis meTodi, maTi karbonilebis Termuli daSliT.
R метод / карбонильный
E method / carbonyl
4514. m. / kinglor-metor (procesi)
Rrublovani rkinis miReba mdidari naWrovani madnis (gundebis) myari saTbobis naxSirbadiT aRdgeniT.
R метод КИНГЛОР-МЕТОР
E KINGLOR-METOR
4515. m. / koordinatuli badis
wneviT damuSavebis procesSi liTonis gandinebis eqsperimentuli Seswavlis meTodi, romelic Sedgenili
namzadis garTvis (gaxsnis) zedapirze koordinatuli badis datanasa da Semdgom badis ujredebis formisa
da zomis cvlilebis SeswavlaSi mdgomareobs.
R метод координатной сетки
E method / coordinate grit
4516. meTodi / kristalTSorisi koroziis
marcvlis sazRvrebze ganviTarebuli koroziis meSveobiT liTonebisa da Senadnobebis fxvnilebis miRebis
meTodi.
R метод межкристаллитной коррозии
E method / intercrystaline corrosion
4517. m. / laues
rentgenis sxivebis difraqciiT monokristalebis aRnagobis Seswavlis meTodi, romelic uZravi mo-
nokristalisa da uwyveti (TeTri) speqtris konis urTierTqmedebas efuZneba.
R метод Лауэ
E method / Laue
4518. m. / magnitometriuli
magnituri Tvisebebis gazomvis meTodi, romelsac sakvlevi damagnitebuli nimuSisa da mis siaxloves
mdebare mudmiv magnitTan an etalonuri koWis velze zemoqmedeba udevs safuZvlad.
R метод / магнитометрический
E method / magnetometric
4519. m. / mbrunavi gorgolaWebis
urTierTsawinaaRmdego mimarTulebiT mbrunavi ori gorgolaWis RreCoSi nadnobis dispersirebiT fxvni-
lebis warmoqmnis meTodi.
R метод вращающихся роликов
E method / rotating-roll
4520. m. / mbrunavi diskos
sferuli fxvnilebis miRebis meTodi swrafad mbrunav diskoze miwodebuli nadnobis dispersirebiT.
R метод вращающегося диска
E method / rotating-disk
4521. m. / mbrunavi eleqtrodis
mbrunavi namzadis torsze, rkaliT an plazmiT, gadnobiT warmoqmnili nadnobis dispersirebiT sferuli
fxvnilebis miRebis meTodi.
R метод вращающегося электрода
E method / rotating-electrode
4522. m. / mikro TemZ
masalebis struqturis analizi TermoeleqtromamoZravebeli Zalis cvlilebis mixedviT.
R метод микро ТЭДС
E method of micro-thermo-electromotive force
4523. m. / mkveTebis, rozivalis meTodi
raodenobrivi metalografiis meTodi, romelic marcvlebis kuTri zedapiris, maTi zomebis an fazis
moculobiTi wilis gansazRvraSi mdgomareobs, rac obieqtis struqturis gamosaxulebis Tanabrad
(daSorebuli) gadamkveTi xazebiT, fazis Sesabamisi ubnebis sazRvrebis gadakveTis ricxvebis gansazRvriT
miiRweva.
R метод секущих
E method / secant
4524. m. / movibrire eleqtrodis
movibrire xarjvadi eleqtrodis torsze warmoqmnili nadnobis dispersirebiT sferuli fxvnilebis
miRebis meTodi.
R метод вибрирующего электрода
E method / vibrating-electrode
4525. m. / muaris
xazebis, badeebis, rastrebis an wertilebis ori an meti sistemis zeddebisas aRZruli meqanikuri
interferenciis Sedegad warmoqmnili naTeli da muqi zolebis monacvleobis mixedviT deformaciisa da
gadaadgilebis gansazRvris Teoriuli da eqsperimentuli meTodi.
R метод муара
E method / moirй fringe
4526. meTodi / neli eleqtronebis difraqciis, neli eleqtronebis difraqcia
kristalis zedapiris struqturis analizis meTodi monoqromatuli dabali energiis (20-200ev) eleqt-
ronebis konis ga(n)bnevis suraTis mixedviT.
R метод дифракции медленных электронов
E method of slow / diffraction
4527. m. / niSandebuli atomebis
ix. radiaqtiuri izotopebis meTodi.
4528. m. / ormagi xidis (bogas)
eleqtruli winaRobis preciziuli gazomvis meTodi, romelic sqemaSi paraleluri regulirebadi
winaRobis damatebaSi mdgomareobs.
R метод двойного моста
E method / bridge
4529. m. / polarizaciul-optikuri
liTonebis wneviT damuSavebis procesSi daZabuli mdgomareobis kvlevis meTodi, romelic optikurad
aqtiuri masalisagan damzadebuli modelis sinaTlis paraleluri sxivebis koniT gaSuqebas eyrdnoba,
modelis datvirTvisas ekranze udidesi mxebi Zabvebis da normaluri Zabvebis moqmedebis xazebi
(izoqromebi da izoklinebi) Cndeba.
R метод / поляризационно-оптический
E method / polarization optical
4530. m. / radiaqtiuri izotopebis, niSandebuli atomebis meTodi
liTonuri obieqtis kvlevis an kontrolis meTodi, romelic liTonSi Setanili radiaqtiuri izotope-
bis gamosxivebis registraciazea dafuZnebuli.
R метод радиоактивных изотопов
E method / radioisotope
4531. m. / reneis
liTonuri fxvnilebis miRebis meTodi, romelic liTonis aluminTan SednobaSi warmoqmnili inter-
metalididan aluminis gamotutvasa da miRebuli Rrublovani karkasis daqucmacebaSi mdgomareobs.
R метод Ренея
E method / Reney
4532. m. / rozivalis
ix. mkveTebis meTodi.
4533. m. / sakvanZo wertilebis
zedapiris erTeulze liTonis marcvlebis raodenobis Sefasebis metalografiuli meTodi, romelic
Slifze damzerili brtyeli marcvlebis Sepirapirebis sakvanZo wertilebis gamoTvlazea dafuZnebuli.
R метод узловых точек
E method of nodal points
4534. m. / sasinji wrTobis
SewrTobadobis kritikuli diametris gansazRvris meTodi, romelic erTi da imave foladisagan dam-
zadebuli sxvadasxva kveTis nimuSebis erTsa da imave pirobebSi wrTobas efuZneba.
R метод пробной закалки
E method of test quenching
4535. m. / susti konebis
masalis mikroskopuli obieqtis gamosaxulebis miRebis meTodi, romelic obieqtis sisqiT an STanTqmis
unariT gansxvavebul areSi gavlisas, sinaTlis talRis an eleqtronebis nakadis sxvadasxva ubanze
fazaTa Zvrebis gansxvavebebis registraciaSi mdgomareobs.
R метод слабых пучков
E method of weak beams
4536. m. / torsuli
wrTobisas, standartuli zomis nimuSebis torsidan gacivebiT, foladis SewrTobadobis siRrmis da
agreTve kritikuli diametris gansazRvris meTodi.
R метод торцевой закалки
E method / end quenching
4537. meTodi / fazuri kontrastis, fazuri kontrasti
masalis mikroskopuli obieqtis gamosaxulebis miRebis meTodi. igi sxvadasxva sisqis an STanTqmis sxva-
dasxva unaris mqone obieqtSi gavlisas sinaTlis talRis an eleqtronTa nakadis sxvadasxva ubnebs Soris
fazaTa Zvrebis sxvaobebis registracias efuZneba.
R метод фазового контраста
E method / phase-contrast
4538. m. / filtvradi suspenziis
kapilaruli defeqtoskopiis meTodi, romelic SemRwev nivTierebad indikatoruli suspenziis gamoyenebas
efuZneba.
R метод фильтрующихся суспензий
E method of filtering suspensions
4539. m. / fotoplastikurobis
Zabvebis gansazRvris eqsperimentuli optikuri meTodi liTonebis plastikuri deformaciis mode-
lirebisas, romelic emyareba zogierTi plastikuri gamWvirvale masalis unars, SeinarCunos optikuri
mgrZnobiaroba deformaciis pirobebSi.
R метод фотопластичности
E method / photoplastic(ity)
4540. m. / qloridis
liTonebis qloridebis wyalbadiT aRdgeniT amaRlebuli sisufTavis, kargi wnexadobis da Secxobadobis
fxvnilebis miRebis meTodi.
R метод / хлоридный
E method / chloride
4541. m. / SemRwevi xsnarebis
kapilaruli defeqtoskopiis meTodi, romlis drosac SemRwev nivTierebad Txevadi indikatoruli xsnari
gamoiyeneba.
R метод проникающих растворов
E method / penetrant-solution
4542. m. / Stablainis
mocemul mudmiv magnitur velSi masalis damagnitebulobis gazomvis meTodi, magnituri nakadis cvli-
lebis mixedviT, romelic eleqtromagnitis polusTSoris sivrceSi nimuSis swrafi waweviTaa
ganpirobebuli.
R метод Штаблейна
E method / Schteblein
4543. m. / Camogdebis
nimuSSi magnituri nakadis gazomvis meTodi, romelic sazomi koWidan nimuSis mkveTr mocilebaSi mdgo-
mareobs.
R метод сбрасывания
E method / shedding
4544. m. / Coxralskis
monokristalis miRebis meTodi. monokristali Cazneqili naxevarsferos formis mqone wyliT sacivebeli
kristalizatoris nadnobidan neli gamoweviT miiReba.
R метод Чохральского
E method / Szochralski’s
4545. m. / Crdilis
akustikuri defeqtoskopiis meTodi, romelic defeqtis gavleniT talRis nimuSSi an nakeTobaSi gavli-
sas, amplitudis Semcirebas efuZneba.
R метод / теневой
E method / (direct) shadow
4546. m. / wertilovani
ix. glagolevis meTodi.
4547. m. / hidrostatikuri awonis
liTonuri obieqtis simkvrivis gansazRvris zusti meTodi misi siTxeSi da haerze TanamimdevrobiT awo-
niT. es meTodi gamoiyeneba im procesebis Sesaswavlad, romlebic mikro- da makrodefeqtebis gan-
viTarebasTan, masalaSi struqturul da fazur gardaqmnebTanaa dakavSirebuli.
R метод гидростатического взвешивания
E method of hydrostatic weighting
4548. melqiori
33 %-mde Ni, 1 %-mde Fe da 1.3 %-mde Mn-is Semcvelobis Senadnobi spilenZis fuZeze; am Senadnobs maRali
meqanikuri Tvisebebi da koroziuli medegoba axasiaTebs.
R мельхиор
E silver / German
4549. membrana
perimetrze damagrebuli Txeli moqnili afski (firi), romelic sxvadasxva wnevis ori siRruis an
Caketili siRruis saerTo moculobidan gamosayofad da wnevis cvlilebis xazobrivi gadaadgilebis
gardasaqmnelad (da piriqiT) gamoiyeneba.
R мембрана
E membrane; diaphragm
4550. memkvidreobiToba liTonebSi
liTonuri masalebis unari, SeinarCunos sawyisi struqturis zogierTi Tavisebureba fazuri an
struqturuli gardaqmnis Semdeg.
R наследственность в металлах
E heredity in metals
4551. m. / foladis struqturis
zogierTi foladis unari, ganmeorebiTi Termuli damuSavebisas austenitis marcvlebis zoma, forma da
kristalografiuli orientireba SeinarCunos.
R наследственность структуры стали
E heredity (in steels) / structure
4552. meniski
siTxis Tavisufali zedapiris gamrudeba, rasac myari sxeulis zedapirTan siTxis Sexeba iwvevs.
R мениск
E meniscus
4553. mergeli (tkili)
danaleqi Tixakarbonatuli qani.
R мергель
E marl
4554. mermeqmedeba / drekadi, Sekavebuli drekadi deformacia
drekadi deformacia, romelic datvirTvis Secvlis Semdeg ramdenime xnis ganmavlobaSi viTardeba.
R последействие / упругое
E afterworking / elastic; aftereffect / elastic; drift; spring-back
4555. merteli / cecxlgamZle
wvrilmarcvlovani fxvnilovani cecxlgamZle masalebis narevi, romelic, rogorc samSeneblo xsnarebi,
cecxlgamZle agurebis wyobis nakerebis amosavsebad gamoiyeneba.
R мертель / огнеупорный
E mortar / refractory
4556. mesdoza, tenzorezistoruli Zalsazomi, hidravlikuri Zalsazomi
Zalsazomi mowyobiloba, romelic, rogorc wesi, tenzometruli an manometruli gadamwodebis ga-
moyenebazea dafuZnebuli.
R месдоза
E cell / force; load-cell
4557. metalidi
ix. intermetalidi.
4558. metalizacia, moliToneba
1. nakeTobis an naxevarfabrikatis zedapiris liTonebiT an SenadnobebiT dafarva. 2. rkinamadnuri ma-
salebis rkinis miRebamde aRdgenis procesi.
R металлизация
E metallization; prereduction; direct reduction
4559. m. / airaliani
metalizacia, romlis drosac dasatani masala airis sanTurebSi damwvari airis aliT dneba.
R металлизация / газопламенная
E-
4560. metalizacia / airfazuri
gaxurebul zedapirze liTonis, misi aqroladi naerTebis orTqlidan daleqva.
R металлизация / газофазная
E-
4561. m. / gafrqveviT
metalizacia, Txevadi liTonis airis WavliT gafrqveviT.
R металлизация распылением
E-
4562. m. / difuziuri
maRal temperaturebze gare aridan liTonuri nakeTobebis (xSirad foladis) zedapiruli Sreebis
sxvadasxva elementiT (Cveulebriv, liTonebiT) difuziuri gajereba.
R металлизация / диффузионная
E metallization / diffusion
4563. m. / eleqtrolituri
eleqtrolitebSi eleqtroliziT mimdinare metalizacia.
R металлизация / электролитическая
E metallization / electrolytic
4564. m. / vakuumuri
Rrma vakuumSi aorTqlebuli liTonis orTqlis kondensaciiT nakeTobis zedapiris metalizacia.
R металлизация / вакуумная
E metallization / vacuum
4565. m. / ionuri
inertuli airis mRvivari ganmuxtvis dabali sixSiris plazmaSi mimdinare metalizacia.
R металлизация / ионная
E metallization / ionic
4566. m. / plazmuri
metalizacia, romlis drosac liToni an Senadnobi dneba, gaifrqveva da dasamuSavebel zedapiramde
plazmatronSi miRebuli plazmis nakadiT gadaitaneba.
R металлизация / плазменная
E metallization / plasma
4567. metalografia
mecniereba (liTonTmcodneobis ganyofileba), romelic liTonebisa da Senadnobebis struqturas Seiswa-
vlis.
R металлография
E metallography
4568. m. / raodenobrivi
meTodi, romelic mikrostruqturis elementebis raodenobriv maxasiaTeblebs Seiswavlis.
R металлография / количественная
E metallography / quantitative
4569. m. / feradi
meTodi, romelic struqturis Semadgeneli nawilebis sxvadasxvafrad Sefervis gamovlenas emyareba.
R металлография / цветная
E metallography / colo(u)r
4570. metalografitebi
grafitis CanarTebiani liTonuri fxvnilis nawnexis (wnexilis) SecxobiT miRebuli foriani masalebi.
R металлографиты
E metallographites
4571. metaloidi (araliToni)
moZvelebuli dasaxeleba martivi nivTierebisa araliTonuri TvisebebiT (gogirdi, azoti da sxv.);
dReisaTvis Secvlilia dasaxelebiT – araliToni.
R металлоид
E metalloid
4572. metalooptika
optikis ganyofileba, romelic liTonisa da eleqtromagnituri talRebis urTierTqmedebas Seiswavlis.
R металлооптика
E metal optics
4573. metalurgi
metalurgiis specialisti.
R металлург
E metallurgist
4574. metalurgia
mecnierebisa da teqnikis sfero, agreTve mrewvelobis dargi, romelic madnebidan an sxva masalebidan
liTonebis miRebis procesebs moicavs. procesebs, romlebic liTonur Senadnobebs gansazRvrul
Tvisebebs maTi qimiuri Sedgenilobis da struqturis cvlilebis meSveobiT aniWebs, agreTve procesebs,
romlebic liTons gansazRvrul formas aZlevs.
R металлургия
E metallurgy; industry / metallurgical
4575. metalurgia / atomuri
metalurgia, romelic atomuri eleqtrosadgurebis reaqtorebis Tbur energias iyenebs.
R металлургия / атомная
E metallurgy / nuclear
4576. m. / granulebis
fxvnilTa metalurgiis ganyofileba, romelic kristalizaciis maRali siCqariT, inertul garemoSi
nadnobis gafrqveviT, fxvnilebis warmoebas da maTgan cxeli izostatikuri wnexiT nakeTobis miRebas
moicavs.
R металлургия гранул
E metallurgy / granule (grain, pellet)
4577. m. / vakuumuri
gaiSviaTebul atmosferoSi liTonebisa da Senadnobebis dnoba da damuSaveba.
R металлургия / вакуумная
E metallurgy / vacuum
4578. m. / inJeqciuri
foladis warmoeba, romlis drosac nadnobis rafinireba masSi fxvnilovani masalebis SeberviT xdeba.
R металлургия / инжекционная
E metallurgy / injection
4579. m. / kosmosuri
metalurgia, romlis teqnologiuri procesebi kosmosuri vakuumis (uwonobis) an sxva planetis piro-
bebSi mimdinareobs.
R металлургия / космическая
E metallurgy / space
4580. m. / meoreuli
ix. Rumelsgare rafinireba.
4581. m. / naxevargamtarebis
mecnierebisa da teqnikis dargi (feradi metalurgiis ganStoeba), romelic winaswargansazRvruli Tvi-
sebebis mqone naxevargamtari nivTierebebis, masalebisa da nakeTobebis miRebis procesebs moicavs.
R металлургия полупроводников
E metallurgy / semiconductor
4582. m. / plazmuri
plazmuri gaxurebiT liTonebisa da Senadnobebis madnebidan amoReba, dnoba da damuSaveba.
R металлургия / плазменная
E metallurgy / plasma
4583. m. / saSualedo cicxvis
f u C d Sualedur cicxvSi foladis rafinirebis teqnologiuri xerxebis kompleqsi.
R металлургия / промковшевая
E metallurgy / tundish
4584. m. / ukoqso
metalurgia, romelic rkinis pirdapiri miRebis sxvadasxva process iyenebs.
R металлургия / безкоксовая
E metallurgy / free coke
4585. m. / feradi
metalurgiis dargi, romelic feradi liTonebisa da maTi Senadnobebis warmoebas madnis mopoveba -
gadamuSavebidan mza produqciis miRebamde moicavs.
R металлургия / цветная
E metallurgy / nonferrous
4586. m. / fxvnilTa
metalurgiis dargi, romelic erTian ciklSi Tanamimdevrulad fxvnilis miRebasa da misi nakeTobad
gardaqmnis operaciebs moivavs.
R металлургия / порошковая
E metallurgy / powder
4587. m. / Rumelsgare rafinirebis
Txevadi foladis gawmenda mavne da arasasurveli minarevebisagan. es operacia sadnobi agregatis gare
foladsamsxmelo da Sualedur cicxvebSi an specialur danadgarebSi (cicxvi-Rumeli, vakuumatori da
sxv.) xorcieldeba.
R металлургия внепечного рафинирования
E metallurgy / secondary
4588. metalurgia / Savi
metalurgiis dargi, romelic Savi liTonebis warmoebas, madnis mopovebidan da gadamuSavebidan, Tujis,
foladis, feroSenadnobebis, naglinis da zogierTi Semdgom gadasamuSavebeli nakeTobis miRebas uz-
runvelyofs.
R металлургия / чёрная
E metallurgy / ferrous; industry / iron and steel
4589. m. / cicxvis
Rumlidan gamoSvebuli Txevadi foladis Rumelsgare damuSaveba.
R металлургия / ковшевая
E metallurgy / ladle; metallurgy / secondary; steelmaking / secondary
4590. mefolade
uSualod foladis dnobasTan dakavSirebuli teqnologiuri operaciebis Semsrulebeli muSa.
R сталевар
E steelmaker; melter
4591. meqanizmi
1. sxeulTa sistema, romelic erTi an ramdenime myari sxeulis moZraobas sasurvel moZraobad gardaqmnis.
2. mdgomareobis Tanamimdevrobisa da procesebis elementaruli stadiebis erToblioba, romelTaganac
fizikuri, qimiuri da misT. movlenebi jamdeba.
R механизм
E mechanism; gear; device
4592. m. / blanti rRvevis, ormosebri rRvevis meqanizmi
blanti rRvevis ganviTarebis xerxi, romelic mikrosicarieleebis warmoSobis da Serwymis Sedegad
rRvevis zedapirze mikroskopuli ormoebis warmoqmniT mimdinareobs.
R механизм разрушения / вязкий
E mechanism / tenacious fracture
4593. m. / gamkvrivebis
fxvieri masalis nawilakebis urTierTgadaadgilebis, maTi drekadi da plastikuri deformaciis, cocva-
dobisa da difuziuri procesebis zemoqmedebis xasiaTi am masal(eb)is gamkvrivebaze.
R механизм уплотнения
E mechanism / densification
4594. m. / glinebis dayenebis
meqanizmi, romelic saglinavi dganis awyobisas da misi muSaobis periodSi glinebis winaswar gan-
sazRvrul mdgomareobas uzrunvelyofs.
R механизм установки валков
E adjusting screw
4595. m. / dasaWeri (damwoli)
mowyobiloba, romlis SemadgenlobaSic damWeri xraxni da qanCi Sedis, misi daniSnuleba saglinavi dganis
glinebis vertikalurad dayenebaa.
R механизм / нажимной
E mechanism / screwdown
4596. m. / deformaciis
masalis formis cvlilebis ganmsazRvreli fizikuri procesebis erToblioba.
R механизм деформации
E mechanism / deformation; mode / deformation
4597. m. / makroskopuli rRvevis
magistraluri bzaris ganviTarebis xerxi (wesi).
R механизм разрушения / макроскопический
E mechanism / macroscopic fracture
4598. m. / mikroskopuli rRvevis, rRvevis mikromeqanizmi
1. masalis rRvevis gamomwvevi mikroaramTlianobebis Casaxvis zrdis da Serwymis ganmsazRvreli fizikuri
procesebis erToblioba. 2. struqturis elementebis masStabSi aRwerili bzaris ganviTarebis xerxi
(wesi).
R механизм разрушения / микроскопический
E mechanism / microscopic fracture
4599. meqanizmi / mimwodebeli
1. gamWolavi dganis glinebSi pirmodebis periodSi namzadis Sesatani mowyobiloba. 2. grZivi perioduli
glinvisas zolis glinebSi Sesatani mowyobiloba, romelic liTonis miwodebas glinvis yoveli periodis
dawyebisas uzrunvelyofs. 3. wnelis bolos winaswari wawvetebis an milze pirmodebis damzadebis gareSe
adidvis dganis adidaSi wnelis an milis Sesatani mowyobiloba.
R механизм / задающий
E mechanism (device) / pushing
4600. m. / mimwod-sabruni
mowyobiloba, romelic milebis civi perioduli glinvis dganebze yoveli samuSao ciklisas namzads
awodebs da abrunebs.
R механизм / подающе-поворотный
E unit / haulage-indexing
4601. m. / myife rRvevis
rRvevis mikroskopuli meqanizmi, romlis drosac rRveva upiratesad kristalografiul sibrtyeebze,
struqturis elementebis sazRvrebze da misT. CamoxeTqiT (moxleCiT, axleCiT) xdeba.
R механизм рарушения / хрупкий
E mechanism / brittle fracture
4602. m. / ormosebri rRvevis
ix. blanti rRvevis meqanizmi.
4603. m. / rRvevis
masalis rRvevis ganmsazRvreli bzarebis Casaxvis, zrdis da SeerTebis fizikuri procesebis erToblioba.
R механизм разрушения
E mechanism / fracture; mode / fracture
4604. m. / sabjen-saregulirebeli
ganivxraxnuli dganis gamosavali mxaris meqanizmi, romlis daniSnulebac samarTulze liTonis RerZuli
Zalvis aRqma da deformaciis keraSi samarTulis mdebareobis regulirebaa.
R механизм / упорно-регулировочный
E gear / supporting control
4605. meqanika
mecniereba sxeulebis sivrceSi gadaadgilebisa da am dros maT Soris mimdinare urTierTqmedebebis Se-
saxeb.
R механика
E mechanics
4606. m. / uwyveti (masiuri) areebis
meqanikis ganyofileba, romelic deformirebadi sxeulis wonasworobas, moZraobas da formis cvlilebas
Seiswavlis.
R механика сплошных сред
E mechanics of continua; mechanics / continuum
4607. m. / fxvieri areebis
uwyveti aris meqanikis ganyofileba, romelic fxvieri masalebis moZraobas da wonasworobas Seiswavlis.
R механика сыпучих сред
E mechanics / soil; mechanics of bulk media
4608. mequre
brZmedis momsaxure muSa, romelic dnobas uZRveba, liTonis da widis gamoSvebas da sxv. operaciebs
asrulebs.
R горновой
E man / blast-furnace
4609. meStabele
moZravi araTviTmavali manqana nakeTobis asawevad da gadasaadgileblad maTi Stabelebad dalagebisas.
R штабелёр
E stacker; piler
4610. mexsiereba / formis
martensitul mdgomareobaSi an martensituli gardaqmnis temperaturul intervalSi plastikurad
deformirebuli liTonisa da Senadnobis gaxurebisas sawyisi formis aRdgenis unari.
R запоминание формы
E memory / shape (form)
4611. mvalcavi
saglinavi dganis operatori.
R вальцовщик
E roller; millman
4612. mibjena
uwyveti dganis momijnave muSa galebs Soris glinvis gansazRvruli siCqaris reJimebisas gasaglin
liTonze moqmedi mkumSavi Zalva.
R подпор
E upthrust
4613. midreqs - procesi
rkinis miRebis pirdapiri meTodi, Saxtur RumlebSi airuli aRmdgeniT, romelic bunebrivi airis,
Rumlidan gamavali airebis naxSirbadis dioqsidiT konversiisas miiReba.
R Мидрекс-процесс
E process / Midrex
4614. mikro
rTuli sityvis Semadgeneli nawili, romelic risame mcire zomebze miuTiTebs.
R микро
E micro
4615. mikroanalizatori
ix. rentgenospeqtruli mikroanalizatori.
4616. m. / energodispersiuli
mikroanalizatori, romelic nimuSSi aRgznebuli rentgenuli speqtris kvantebis energiebis mixedviT
dayofas da analizs asrulebs.
R микроанализатор / энергодисперсионный
E microanalyzer / energy dispersion
4617. m. / rentgenospeqtruli, mikroanalizatori, mikrozondi
xelsawyo lokaluri rentgenospeqtruli mikroanalizisaTvis.
R микроанализатор / рентгеноспектральный
E microanalyzer / X-ray scaning
4618. m. / talRuri, talRuri dispersiis mikroanalizatori, talRuri dispersiis
speqtrometri
mikroanalizatori, romelic nimuSSi aRgznebuli rentgenuli speqtris talRis sigrZeebis mixedviT
dayofas da analizs asrulebs.
R микроанализатор / волновой
E microanalyzer / wave
4619. m. / talRuri dispersiis
ix. talRuri mikroanalizatori.
4620. mikroanalizi
1. nimuSis an nakeTobis qimiuri Sedgenilobis da struqturis lokaluri (ramdenime mikronis mo-
culobaSi) analizis fizikuri meTodebis kompleqsi. 2. foladebisa da Senadnobebis mikrostruqturuli
kvleva, romlis drosac maTi fazuri mdgenelebi ganisazRvreba, am dros calkeuli mdgenelebis ra-
odenobis, zomebis, formisa da ganawilebis Sefaseba xdeba. 3. 1 mg masis sinjis qimiuri analizi.
R микроанализ
E microanalysis
4621. m. / lazeruli
nivTierebis lokaluri qimiuri Sedgenilobis gansazRvris meTodi, romelic nawilakebis emisiis, maT
Soris gamosxivebis kvantebis aRmgznebi lazeris zemoqmedebas efuZneba.
R микроанализ / лазерный
E microanalysis / laser
4622. m. / rentgenospeqtruli, rsma
lokaluri qimiuri analizis meTodi, romelic nivTierebaSi eleqtronebis an rentgenis sxivebis viwro
koniT dabombvisas, aRgznebuli maxasiaTebeli rentgenuli gamosxivebis speqtris registracias eyrdnoba.
R микроанализ / рентгеноспектральный
E microanalysis / X-ray
4623. mikroaramTlianoba
mcire zomis aramTlianobebi, romlebic mxolod mikroskopiuli kvlevebisas gamovlindeba.
R микронесплошности
E microdisontinuity
4624. mikrobzari
bzari, romlis zomebic milimetris meaTasedebiT izomeba da mikrostruqturis elementebis Tanazomvadia.
R микротрещина
E microcrack
4625. mikrogalvanuri / wyvili
liTonebis eleqtroqimiuri koroziis procesSi elementaruli ujredi, romelSic eleqtrodebis saxiT
(anodad da kaTodad) gansxvavebuli eleqtroqimiuri potencialis liTonebis zedapiris ubnebi gamodis.
R микрогальванопара
E microcell
4626. mikrodefeqti
defeqti liTonSi an SenadnobSi, romelic mxolod mikroskopiuli kvlevisas gamovlindeba.
R микродефект
E microflaw
4627. mikrodeformacia
deformacia nakeTobis iseT moculobebSi, romlebic saerTo moculobis mcire nawils Seadgens, magram
romlebic sakmarisze meti zomisaa, vidre struqturis elementebis lokaluri gadanacvlebis sidide.
R микродеформация
E microdeformation; microstrain
4628. mikrodifraqcia
masalis lokaluri struqturis analizisaTvis eleqtronul mikroskopiaSi gamoyenebuli sakvlevi
nivTierebis mcire moculobiT eleqtronebis ga(n)bneva.
R микродифракция
E microdiffraction
4629. mikrozondi
ix. rentgenospeqtruli mikroanalizatori.
4630. mikrointerferometri
liTonuri nakeTobis gare zedapiris meqanikuri damuSavebis mimarTuli kvalis uswormasworobis, agreTve
afskuri danafarebis sisqis sazomi xelsawyo.
R микроинтерферометр
E microinterferometer
4631. mikrokristaloskopia
TvisobiTi mikroskopiuli analizis erT-erTi meTodi, romelic efuZneba iseTi reaqciis gamoyenebas,
romlis Sedegadac maxasiaTebeli formis kristalebi warmoiqmneba. kristalebs ganixilaven 80-idan 200-
mde gadidebisas. mikrokristaloskopiuli reaqciebis umravlesoba maRali mgrZnobiarobiT xasiaTdeba;
wveTSi SeiZleba aRmoCenil iqnes gramis measedi nawili. metalurgiaSi mikrokristaloskopia
araliTonuri CanarTebis analizisas gamoiyeneba.
R микрокристаллоскопия
E microcristallography
4632. mikrolegireba
liTonur SenadnobebSi maTi Tvisebebis Sesacvlelad mcire raodenobiT (0.1 %-mde) malegirebeli
elementebis Setana.
R микролегирование
E microalloying
4633. mikromanqana
mikronimuSebis meqanikuri gamocdebisaTvis specializebuli danadgari.
R микромашина
E micromachine
4634. mikrometri
sazomi xelsawyo, romlis gardamqmnel meqanizms mikrowyvili xraxni-qanCi warmoadgens. igi naglinis
xazobrivi zomebis kontaqturi meTodiT gasazomad gamoiyeneba-
R микрометр
E micrometer
4635. mikromeqnizmi / rRvevis
ix. rRvevis mikroskopuli meqanizmi.
4636. mikroradiografia
avtoradiografiis meTodi, romlis drosac radiaqtiuri nivTierebebis ganawileba im trekebiT (kvali)
ganisazRvreba, romlebic fotoemulsiaSi  - nawilakebiT, eleqtronebiT da pozitronebiT warmoiqmneba.
R микрорадиография
E microradiography
4637. mikrosisale
masalis Zalian mcire (mikroskopuli) moculobebis, calkeuli fazebis an struqturuli mdgenelebis
sisale, romelic specialuri meTodebiT vlindeba.
R микротвёрдость
E microhardness
4638. mikroskopi
nimuSis an nakeTobis aRnagobis calkeuli elementebis gadidebuli gamosaxulebis misaRebi xelsawyo.
R микроскоп
E microscope
4639. m. / avtoionuri
ix. ionuri proeqtori.
4640. m. / gamSleli (maskanirebeli) eleqtronuli
ix. rastruli eleqtronuli mikroskopi.
4641. m. (gem) / gamWolavi eleqtronuli
eleqtronuli mikroskopi, romelSic gamosaxuleba sakvlevi obieqtis Txel SreSi (kilita, replika)
eleqtronebis gavlisas (gaWolvisas) formirdeba.
R микроскоп (ПЭМ) / просвечивающий электронный
E microscope / transmission electron
4642. m. (grem) / gamWolavi rastruli eleqtronuli
gamWolavi eleqtronuli mikroskopi, romelSic gamosaxuleba rastruli eleqtronuli mikroskopis
analogiurad formirdeba, rac saSualebas iZleva, nimuSsa da gamosaxulebis maregistrirebel ekrans
Soris linzebis arseboba gamoiricxos.
R микроскоп (ПРЭМ) / просвечивающий растровый электронный
E microscope / transmission scanning electron
4643. m. / eleqtronuli
mikroskopi, romelSic gamosaxuleba eleqtronebis konis meSveobiT formirdeba, xolo maTi dafokuseba
eleqtromagnituri an eleqtrostatikuri linzebiT xdeba.
R микроскоп / электронный
E microscope / electron
4644. m. / emisiuri eleqtronuli
eleqtronul-optikuri mikroskopi, romelSic gamosaxuleba obieqtis zedapiridan gaxurebisas, mZlavri
eleqtruli velis modebisas da misT. gamosxivebuli nawilakebis nakadiT formirdeba.
R микроскоп / эмиссионный электронный
E microscope / field-emission
4645. m. / Termoeleqtronuli
mikroskopi, romelSic gamosaxuleba gaxurebuli obieqtis zedapiriT gamosxivebuli eleqtronebiT for-
mirdeba.
R микроскоп / термоэлектронный
E microscope / thermal electron
4646. m. / ionuri
mikroskopi, romelSic gamosaxuleba Termoionuri an airganmuxtvis wyaros mier warmoqmnli ionebis
koniT formirdeba.
R микроскоп / ионный
E microscope / field-ion
4647. mikroskopi / optikuri
ix. sinaTlis mikroskopi.
4648. m. / rastruli eleqtronuli, rem, gamSleli (maskanirebeli) eleqtronuli mikro-
skopi
eleqtronuli mikroskopi, romelSic gamosaxuleba masiuri nimuSis zedapirze eleqtronebis wvrili
konis skanirebisas formirdeba; zedapiris yovel wertilSi igi eleqtronebis konis nimuSis nivTiere-
bebTan urTierTqmedebis efeqtebis saregistracio gadamwodebiTaa aRWurvili.
R микроскоп (РЭМ) / растровый электронный
E microscope / scanning electron
4649. m. / sinaTlis, optikuri mikroskopi
mikroskopi, romelSic gamosaxuleba sinaTlis gamosxivebis saSualebiT formirdeba.
R микроскоп / световой
E microscope / light
4650. mikroskopia
gadidebuli gamosaxulebis analiziT obieqtis struqturis Seswavlis meTodebis erToblioba.
R микроскопия
E microscopy
4651. m. / difraqciuli eleqtronuli
mikroskopia, romlis drosac gadidebuli gamosaxuleba obieqtis mier ga(n)bneuli difrahirebuli
eleqtronebiT formirdeba.
R микроскопия / дифракционная электронная
E microscopy / diffraction electron
4652. m. / eleqtronuli
1. SeiaraRebuli TvaliT uxilavi obieqtebis eleqtronuli mikroskopis saSualebiT kvlevis meTodi. 2.
sxvadasxva eleqtronuli mikroskopiT wminda struqturis kvlevis meTodi. 3. liTonTmcodneobis sfero,
romelic eleqtronuli mikroskopebis Teoriuli da praqtikuli gamoyenebis safuZvlebs ganixilavs.
R микроскопия / электронная
E microscopy / electron
4653. m. / rentgenuli
rentgenuli sxivebiT formirebuli obieqtis gadidebuli gamosaxulebis miRebis meTodi.
R микроскопия / рентгеновская
E microscopy / X-ray
4654. mikrostruqtura
1. liTonis (Senadnobis) aRnagoba gansazRvruli formisa da orientaciis marcvlebis saxiT (erTi an
ramdenime fazis), romelic 30-jer metad gadidebisas gamovlindeba. 2. mikroskopis saSualebiT gap-
rialebul da (an) amoWmul nimuSebze (optikur da rastrul eleqtronul mikroskopebSi) an replikebze
da kilitebze (gamWol eleqtronul mikroskopSi) gamomJRavnebuli liTonebisa da Senadnobebis aRnagoba.
R микроструктура
E microstructure
4655. mikrosuraTi
mikroskopuli obieqtebis an maTi struqturebis fotofirebiT miRebuli suraTi.
R микроснимок
E micrograph
4656. mikroforebi
wvrili forebi, romlebic masalaSi optikuri an eleqtronuli mikroskopiT kvlevebisas mJRavndeba.
R микропоры
E micropore; pore / microscopic
4657. mikroforianoba
masalis forianoba, romelic optikuri an eleqtronuli mikroskopiiT mJRavndeba.
R микропористость
E microporisity
4658. mikrofotografia
mikroskopuli obieqtebis an maTi struqturis fotografireba, romelic samecniero-teqnikuri miznebiT
gamoiyeneba; fotografireba mikroskopze mierTebuli foto- an kinokameriT xdeba.
R микрофотография
E photomicrography
4659. mikrofotometri
gamomJRavnebuli fotomasalebis mcire ubnebze siSavis optikuri simkvrivis sazomi xelsawyo.
R микрофотометр
E microphotometer; microdensitometer
4660. mikrofraqtografia
fraqtografiis ganyofileba, romelic masalebis rRvevis zedapirebis mikroskopuli aRnagobis Seswav-
lasTanaa dakavSirebuli.
R микрофрактография
E microfractography
4661. mikroSeduReba
feradi da Savi liTonebis, agreTve naxevargamtari kristalebisagan damzadebuli mcire sisqis (<0.5 mm)
da kveTis (<100 mm2) nakeTobis SeduReba.
R микросварка
E microwelding
4662. mikroSlifi
mikroskopiuli kvlevisaTvis momzadebuli liTonis (an mineralis) gaxexili da gaprialebuli swori
zedapiris mqone nimuSi.
R микрошлиф
E microsection; micro-slice
4663. mikroCanarTebi
mikroskopiT (aranakleb 50-jer gadidebisas) liTonis Slifze gamovlenili araliTonuri CanarTebi.
R микровключения
E microinclusions
4664. mikroZabvebi
ix. meore gvaris Zabvebi.
4665. miladidva
milis ganivkveTis zomebis Secvlis mizniT samarTulze an usamarTulod adidaSi gatarebiT milis gaweva.
R волочение труб
E drawing / tube
4666. milaki
sagani, romelsac milisebri forma aqvs.
R трубка
E tube; pipe
4667. m. / kapilaruli
mili Zalian wvrili (bewvisebri) arxiT.
R труб(к)а / капиллярная
E tube / capillary
4668. m. / maxvilfokusuri rentgenis
rentgenis milaki, romelic rentgenuli sxivebis wvril konas warmoqmnis, rac mikromoculobebis kvle-
vis Catarebis saSualebas iZleva.
R трубка / острофокусная рентгеновская
E tube / fine focus X-ray
4669. m. / rentgenis
eleqtrovakuumuri xelsawyo, romelic rentgenuli gamosxivebis wyaroa.
R трубка / рентгеновская
E tube / X-ray
4670. m. / saCeris
milisebri cecxlgamZle nakeToba foladsamsxmelo cicxvis saCeris anakrebisaTvis.
R трубка / стопорная
E rod / stopper
4671. m. / sacentre
milisebri cecxlgamZle nakeToba, romelic sifonuri Camosxmisas sacentre arxis Sesaqmnelad ga-
moiyeneba.
R трубка / центровая
E tube (pipe) / rising
4672. milgayvaniloba (milsadeni)
milebis sistema, romelic upiratesad airuli an Txevadi nakadebis gadasaadgileblad gamoiyeneba.
R трубопровод
E pipe-line
4673. mili, milebi
SedarebiT didi sigrZis Rru nakeToba, upiratesad wriuli kveTisa.
R труба
E tube; pipe
4674. m. / konusuri
mili, romlis msaxvelsac grZiv RerZTan mudmivi daxris kuTxe aqvs.
R труба / коническая
E tube / tapered
4675. m. / mimmarTveli
qvedis mili, romelzedac sabiZgeblian RumlebSi gasaxurebeli namzadebi gadaadgildeba.
R труба / глиссажная
E tubular / skid; pipe / skid
4676. m. / orSriani
ix. bimetaluri milebi.
4677. m. / radiaciuli
liTonuri an keramikuli masalebidan damzadebuli mxurvalmtkice mili, romelSic airuli saTbobi
iwvis, rac zedapiris maRal temperaturas da misgan gamosxivebiT Tbogacemas uzrunvelyofs.
R труба / радиационная
E tube / radiant
4678. m. / sakvamle, sakvamuri
nageboba wevis Sesaqmnelad da saTbobis wvis airuli produqtebis sxvadasxva Rumlidan asarineblad.
R труба / дымовая
E stack
4679. m. / siTburi
orive mxridan daxuruli milisebri mowyobiloba, romelsac didi Tburi simZlavreebis temperaturis
mcire vardniT gadacemis unari aqvs, rac Txevadi Tbogadamtanis milis erT bolosTan aorTqlebiT da
misi meore bolosTan kondensaciiT miiRweva.
R труба / тепловая
E pipe / thermal
4680. m. / spiralurSenaduRi
ix. spiralurnakeriani milebi.
4681. m. / qvedis
wyliT sicivebeli mili, romelic liTonis ormxrivi gaxurebis RumlebSi gasaxurebeli namzadebis
sayrdens warmoadgens.
R труба / подовая
E pipe / skid
4682. m. / Sekruli
ix. konteineris milisi.
4683. milebi
ix. mili.
4684. m. / arasadawneo
ix. CamosaSvebi milebi.
4685. m. / air-navTobsadenis
saSualo da didi diametris eleqtroSenaduRi foladis milebi, romlebic magistraluri air- da
navTobsadenebisTvisaa gankuTvnili.
R трубы / газонефтепроводные
E pipes / gas-oil line
4686. m. / bimetaluri, orSriani milebi
sxvadasxvagvari liTonis an Senadnobis mtkiced SeerTebuli orSriani (Siga da gare) milebi.
R трубы / биметаллические
E tubes / bimetal
4687. m. / gadasamuSavebeli
cxlad deformirebuli milebi, romlebic Semdgomi civi da Tbili glinvis an adidvisaTvis namzadad
gamoiyeneba.
R трубы / передельные
E tubes / processing
4688. m. / gofrirebuli
grZivi an wriuli mimarTulebiT periodulad ganmeorebadi gofriani milebi.
R трубы / гофрированные
E tubes / corrugated
4689. milebi / damZimebuli saburRi
mrgvali an fasonuri profilis foladis sqelkedliani unakero milebi 73-idan 299 mm-mde diametriT da
gare diametris SigasTan 2.5-3.1 toli fardobiT; aseTi milebi WaburRilebis gasaburRad gamoiyeneba.
R трубы / утяжелённые бурильные
E tubes / charged drill
4690. m. / diddiametriani
426 mm-ze ufro meti gare diametriani milebi.
R трубы большого диаметра
E pipes / large diameter
4691. m. / eleqtroSenaduRi
eleqtruli SeduRebis erT-erTi meTodiT (kontaqturi, rkaluri da sxv.) miRebuli milebi.
R трубы / электросварные
E pipes / electric welded
4692. m. / Tboenergetikuli, saqvabe milebi
milebi, romlebic orTqlis gadasaxureblebSi, orTqlsadenebSi da Tboeleqtrosadgurebis saqvabe
danadgarebis koleqtorebSi gamoiyeneba.
R трубы / теплоэнергетические
E tubes / steam
4693. m. / Tujis
centridanuli an naxevrad uwyveti meTodiT Camosxmuli Tujis milebi; isini wyalsadenis, gazsadenisa da
sakanalizacio qselebis mSeneblobaSi, agreTve navTobgadasamuSavebel da qimiur mrewvelobaSi gamo-
iyeneba.
R трубы / чугунные
E tubes / iron
4694. m. / Txelkedliani
milebi, romelTa kedlis sisqis gare diametrTan fardoba 0.02-idan 0.05-mdea (gare diametris kedlis
sisqesTan fardoba 20.1-idan 50-mde).
R трубы / тонкостенные
E tubes / light-ga(u)ge; pipes / light-wall (thin wall)
4695. m. / kapilaruli
0.3-idan 4.8 mm-mde diametris milebi.
R трубы / капиллярные
E tubes / capillary (needle)
4696. m. / krekingis
unakero foladis milebi, romlebic navTobgadasamuSavebeli qarxnebis RumlebSi, Tbogadamcemebsa da
komunikaciebSi gamoiyeneba.
R трубы / крекинговые
E tubes / cracking
4697. m. / kuTxviliani
milebi, romelTa boloebzec (sxva milebTan quroebiT an nipelebiT SesaerTeblad) kuTxvilebia moW-
rili.
R трубы / нарезные
E pipes / threaded
4698. m. / magistraluri
didi diametris SenaduRi milebi, romlebic Soreul manZilebze Txevadi, airuli da fxvieri pro-
duqtebis transportirebisTvisaa gankuTvnili.
R трубы / магистральные
E line-pipes
4699. m. / metad Txelkedliani
milebi, romelTa kedlis sisqis gare diametrTan fardoba 0.02-ze naklebia (gare diametris kedlis
sisqesTan fardoba 50-ze metia).
R трубы / особотонкостенные
E tubes / extrathin wall(ed)
4700. m. / metad sqelkedliani
milebi, romelTa kedlis sisqis gare diametrTan fardoba 0.18-ze metia (gare diametris kedlis sisqesTan
fardoba 5.5 naklebia).
R трубы / особотолстостенные
E pipes / extraheavy-wall
4701. m. / mravalarxiani
grZivi RerZis gaswvriv ramdenime paraleluri siRruis mqone milebi.
R трубы / многоканальные
E tubes / multi-channel
4702. milebi / mravalSriani
mtkiced SeerTebuli ramdenime (sxvadasxvagvari liTonis an Senadnobis) Srisagan Sedgenili milebi.
R трубы / многослойные
E pipes / multilayered; tubes / multilayered
4703. m. / mcirediamtriani
5-idan 102 mm-mde gare diametriani milebi.
R трубы малого диаметра
E tubes / small diameter
4704. m. / naglini
cxeli, Tbili an civi glinviT miRebuli milebi.
R трубы / катаные
E tubes / rolled; pipes / rolled
4705. m. / navTobis sortamentis
milebi, romlebic navTobmosapovebeli (saburRi, samagri, satumbo-sakompresoro) da navTobgadasamuSa-
vebeli (krekingis, navTobsadenis) mrewvelobisTvisaa gankuTvnili.
R трубы нефтяного сортамента
E goods / oil country tubular
4706. m. / nipeliani
svetis an samagri kuTxviliani milebi, romelTa sxva milebTan SesaerTeblad nipeli gamoiyeneba.
R трубы / нипельные
E tubes / nipple
4707. m. / normalursortamentiani
milebi, romelTa kedlis sisqis gare diametrTan fardoba 0.12-0.05-ia (gare diametris kedlis sisqesTan
fardoba 9.1-idan 20-mde).
R трубы нормального сортамента
E goods / normal country tubular
4708. m. / ornakeriani SenaduRi
didi diametris swornakeriani milebi, ori grZivi diametralurad ganlagebuli nakeriT, romlebic ori
damoukideblad daformebuli naxevarcilindruli namzadis SeduRebiT miiReba.
R трубы / двухшовные сварные
E pipes / double-welded
4709. m. / preciziuli
milebi zomebis amaRlebuli sizustiT da zedapiris maRali xarisxiT.
R трубы / прецизионные
E tubing / precision
4710. m. / profiluri
milebi, romelTa ganivkveTis forma wriulisagan gansxvavebulia.
R трубы / профильные
E tubes / shaped
4711. m. / saburRi (WaburRilis)
60.3 mm-idan 168.3 mm-mde diametris foladis unakero gamotvifrulboloiani (Cveulebriv, Siga mxridan),
milebi, romlebzedac xraxni iWreba, gamoiyeneba WaburRilebis saburRad.
R трубы / бурильные
E pipes / drill
4712. m. / sadawneo
Tujis milebi, romelTa Siga samuSao wneva atmosferul wnevas aRemateba.
R трубы / напорные
E pipes / pressure
4713. m. / sakonstruqcio
manqanaTa nawilebis, agregatebisa da samSeneblo konstruqciebis dasamzadeblad gankuTvnili milebi.
R трубы / конструкционные
E tubes / structural (mechanical)
4714. m. / samagri
114-idan 508 mm-mde diametris da 5-idan 15 mm-mde kedlis sisqis milebi, romlebic WaburRilebis samagrad
(SemosazRudad) gamoiyeneba.
R трубы / обсадные
E pipes / casing
4715. m. / sasakisre
cxlad deformirebuli (70-idan 204 mm-mde diametris) unakero da civad deformirebuli (20-idan 90 mm–
mde diametris) milebi, romlebic gorvis sakisrebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R трубы / подшипниковые
E tubes / bearing
4716. milebi / satumbo-sakompresoro
unakero foladis milebi, gluvi an gare gamotvifruli boloebiT, romlebic navTobis an gazis Wa-
burRilebis eqspluataciisaTvisaa gankuTvnili.
R трубы / насосно-компрессорные
E tubings
4717. m. / saqvabe
ix. Tboenergetikuli milebi.
4718. m. / saSualo diametris
102-idan 426 mm-mde gare diametris milebi.
R трубы среднего диаметра
E pipes / medium diameter
4719. m. / sawvavsadeni
6-idan 13 mm-mde gare diametris da 1.5-idan 5 mm-mde Siga diametris maRali wnevis foladis unakero mi-
lebi; gankuTvnilia dizelebis sawvavsadenad.
R трубы / топливопроводные
E pipelines / fuel
4720. m. / svetis
73-idan 146 mm-mde diametris milebi, romlebic geologiur-sadazvervo WaburRilebis sveturi meTodiT
burRvisTvisaa gankuTvnili.
R трубы / колонковые
E barrels / core
4721. m. / spiralurnakeriani, spiralurSenaduRi mili
SenaduRi milebi, romelTa nakerebic grZivi RerZis mimarT spiraluradaa ganlagebuli.
R трубы / спиральношовные
E pipes / helical-seamed
4722. m. / sqelkedliani
milebi, romelTa kedlis sisqis gare diametrTan fardoba 0.12-idan 0.18-mde Seadgens (gare diametris
kedlis sisqesTan fardoba 5.5-idan 9-mdea).
R трубы / толстостенные
E tubes / heavy ga(u)ge; pipes / heavy-wall
4723. m. / swornakeriani
SenaduRi milebi grZivi RerZis paraleluri erTi an ori nakeriT.
R трубы / прямошовные
E tubes / longitudinal welded
4724. m. / sxmuli
centridanuli an naxevrad uwyveti Camosxmis meTodiT miRebuli Tujis milebi.
R трубы / литые
E tubes / cast(ing)
4725. m. / unakero
milebi, romlebic wnexze an gamWolav dganze mTliani namzadis gaWolviT da Semdgomi cxeli an civi
deformirebiT miiReba.
R трубы / бесшовные
E pipes / seamless
4726. m. / farflebiani
milebi gare zedapirze diametrulad grZivad ganlagebuli ori brtyeli SveriliT.
R трубы / плавниковые
E tubes / fin
4727. m. / foladis
sxvadasxva daniSnulebis milebi, romlebic foladis namzadisagan deformaciis nebismieri meTodiT an
SeduRebis nebismieri xerxiT miiReba.
R трубы / стальные
E pipes / steel
4728. m. / Sekruli
zolovani an furclovani namzadidan damzadebuli milebi, romlebic saketi nakeriT an rCilviTaa Seer-
Tebuli.
R трубы / свёртные
E tubes / lock-joint (lock-seam)
4729. m. / Sekruli narCili
mcire diametris orSriani milebi, romlebic zolovani namzadidanaa daformebuli da Sreebi rCilviTaa
SeerTebuli.
R трубы / свёртные паяные
E tubes / lock-soldered
4730. milebi / SenaduRi
milebi, romlebic zolidan, furclidan an lentidan daformebuli milnamzadis nawiburebis mil-
SesaduRebel dganze SeduRebiT miiReba.
R трубы / сварные
E tubes (pipes) / welded
4731. m. / CamosaSvebi, arasadawneo milebi
Tujis milebi, romlebSic Siga samuSao wneva atmosferulis tolia, gamoiyeneba wyalsadenis an sa-
kanalizacio qselebisaTvis.
R трубы / сливные
E pipes / tap(ping)
4732. m. / civad deformirebuli
civi deformciis (mag., civi glinva an civi adidva) erT-erTi procesis gamoyenebiT damzadebuli milebi.
R трубы / холоднодеформированные
E pipes / cold-strained
4733. m. / civnaglini
civi glinviT damzadebuli milebi.
R трубы / холоднокатаные
E tubes / cold-rolled
4734. m. / civnaWimi
civi adidviT damzadebuli milebi.
R трубы / холоднотянутые
E tubes / cold-drawn
4735. m. / cxlad deformirebuli
cxeli glinviT an cxeli wnexiT miRebuli milebi.
R трубы / горячедеформированные
E tubes / hot-strained
4736. m. / wiboebiani
milebi gare an Siga, periodulad ganmeorebadi, grZivi SverilebiT.
R трубы / ребристые
E tubes / finned (ribbed, riffled)
4737. m. / wyalairsadeni
foladis SenaduRi milebi, romlebic wyalsadenis, airsadenis da agreTve gaTbobis sistemebisTvisaa
gankuTvnili.
R трубы / водогазопроводные
E pipes / water-gas supply
4738. m. / wyalsadenis
wyalsadenis sistemisTvis gankuTvnili milebi.
R трубы / водопроводные
E pipes / water
4739. milisi / konteineris, Sekruli mili
milprofiluri wnexis konteineris cilindruli elementi, romlis siRrueSic dasawnex namzads
aTavseben.
R втулка контейнера
E bush (sleeve) / container
4740. milnamzadi
unakero milebis warmoebisaTvis gankuTvnili mrgvali kveTis mqone naglini (an sxmuli) namzadi.
R заготовка / трубная
E pipe / workpiece; tube / stock
4741. miltuCi
1. simetriis RerZis mimarT miltuCis formis gamoSverili elementi. 2. miltuCis kalibris elementi,
romelic miltuCis dasayalibeblad gamoiyeneba. 3. milebis, lilvebis da a. S. SemaerTebeli nawili,
brtyeli WanWikebis an sarWebis gasatarebeli naxvretebiani rgolis an diskis saxisa.
R фланец
E flange
4742. m. / daxuruli
erTi glinis RaruliT warmoqmnili miltuCi.
R фланец / закрытый
E flange / dead
4743. m. / Ria
ori glinis RarulebiT warmoqmnili miltuCi.
R фланец / открытый
E flange / live
4744. milZabra
milis Zabrisebri gafarToeba.
R раструб
E flare; funnel; socket; spigot
4745. mimarTuleba / kristalografiuli, kristalografiuli RerZi
kristaluri gisosis kvanZebze gatarebuli wrfis Sesabamisi mimarTuleba.
R направление / кристаллографическое
E direction / crystallographic
4746. m. / srialis
gansazRvruli kristalografiuli mimarTuleba, romelsac kristalSi mimdinare plastikuri def-
ormaciis mimarTuleba emTxveva.
R направление скольжения
E direction / slip
4747. mimarTulebebi / mTavari
sami urTierTperpendikularuli RerZi, romelTa gaswvrivac gamoyofili moculoba mxolod gaWimvas an
kumSvas eqvemdebareba.
R направление / главное
E lines / principal
4748. mimocvla / ionuri
eleqtrolitebis xsnarebSi an nadnobSi ionebis mimocvla.
R обмен / ионный
E transfer / ionic
4749. m. / masis, masis gadatana
erTi fazidan meoreSi an erTi fazis sazRvrebSi romelime komponentis gadatanis TavisTavad mimdinare
procesi, romelic am komponentis gaTanabrebisakenaa mimarTuli.
R массообмен
E transfer / mass
4750. mina
nadnobis gadacivebiT miRebuli myari amorfuli masala, romelsac dnobis gansazRvruli temperatura ar
aqvs.
R стекло
E glass
4751. m. / boWkovani
300°C-mde samuSao temperaturis Tbosaizolacio boWkovani masala, romelic gamdnari minis masidan
miiReba.
R стекловолокно
E glass / fibre
4752. m. / Txevadi
xsnadi minis wyalSi gaxsnis produqti.
R стекло / жидкое
E glass / water; glass / liquid (silica)
4753. m. / xsnadi
gamWvirvale minisebri Senadnobi, romelic natriumisa da kaliumis silikatebisagan Sedgeba; xsnadi mina
fxvieri masalebis dabriketebisas Semkvrelad gamoiyeneba.
R стекло / растворимое
E glass / water
4754. minakeramika
fxvnilovani masala, romelic minisebri da kristaluri komponentebisagan Sedgeba; es masala maRali
simkvriviT, simtkiciTa da TbomedegobiT gamoirCeva.
R стеклокерамика
E glass / ceramic
4755. minamati / sakazme
teqnologiur procesSi koreqtivebis Setanis mizniT sadnob RumelSi dnobis procesSi sakazme masalebis
CatvirTva.
R подшихтовка
E-
4756. minanaqari, emali
mtkice minisebri danafari, romelic liTonis zedapirze Txeli Sris saxiT daismeba da gamowviT
damagrdeba.
R эмаль
E enamel
4757. minarevebi
1. qimiuri elementebi, romlebic specialurad ar SehyavT SenadnobSi, magram isini mcire raodenobiT
masSi imyofeba. 2. ix. minarevi atomebi.
R примеси
E impurities
4758. minarevebi / mavne
mudmivi an SemTxveviTi minarevebi, romlebic Senadnobis Tvisebebs auaresebs.
R примеси / вредные
E impurities / detrimental
4759. m. / malegirebeli
liTonebsa da SenadnobebSi, maTi struqturisa da Tvisebebis cvlilebis mizniT, specialurad Setanili
elementebi.
R примеси / легирующие
E elements / alloying
4760. m. / mudmivi
minarevebi, romelTa mudmivi arsebobac gansazRvruli klasis SenadnobebSi am Senadnobebis miRebis
teqnologiebTanaa dakavSirebuli.
R примеси / постоянные
E impurities / permanent
4761. m. foladSi / mudmivi
foladis mudmivi minarevebia: manganumi, siliciumi, gogirdi, fosfori, Jangbadi, azoti, wyalbadi.
R примеси в стали / постоянные
E impurities in steel permanent
4762. m. / sasargeblo
mudmivi minarevebi, romlebic Senadnobis Tvisebebs aumjobesebs.
R примеси / полезные
E impurities / useful
4763. m. / faruli
mavne minarevebi, romlebic Txevad SenadnobSi gaxsnili gazebis saxiT arsebobs.
R примеси / скрытые
E impurities / latent
4764. m. / SemTxveviTi
minarevebi, romlebic meoreuli nedleulidan an madnidan SenadnobSi SemTxveviTaa moxvedrili
R примеси / случайные
E impurities / unintentional
4765. m. / horofiluri
polikristaluri Senadnobis moculobaSi araTanabrad ganawilebuli minarevebi, romlebic upiratesad
marcvlebis sazRvrebzea koncentrirebuli da marcvlis sazRvrebis Tavisufal energias amcirebs.
R примеси / горофильные
E impurities / horophile
4766. m. / horofoburi
polikristaluri Senadnobis moculobaSi araTanabrad ganawilebuli minarevebi, romlebic kon-
centrirdeba marcvalSi, rac marcvlis sazRvris axlos minarevebis Semcirebuli koncentraciis ares
warmoqmnis da sazRvrebis Tvisufal energias zrdis.
R примеси / горофобные
E impurities / horophobe
4767. minasapoxi
minisebri masalebi, romlebsac gamdnar mdgomareobaSi SemzeTi unari aqvs; es masalebi SeiZleba gamoye-
nebul iqnes, rogorc teqnologiuri sapoxi, mag., foladis wnexisas.
R стеклосмазка
E lubricant / glass
4768. minawvi
sxmulis uxeSi, mqise zedapiri, romelic sayalibo masalebis Txevad liTonTan da mis oqsidebTan ur-
TierTqmedebisas an Txevadi liTonis formis kedelSi SeRwevis Sedegad warmoiqmneba.
R пригар
E burn
4769. m. / gaglinuli
furclis zedapiris defeqti araswori formis Savi laqis saxisa, romelic Camosxmis teqnologiis
darRveviT an boyvis uwesivrobiT gamowveuli, zodze minaduRi liTonis naWris gaglinvisas warmoiqmneba.
R пригар / раскатанный
E plugged adherence
4770. mineralebi
bunebrivi qimiuri naerTebi, rogorc wesi, erTgvarovani qimiuri SedgenilobiT da fizikuri TvisebebiT
xasiaTdeba; es naerTebi dedamiwis zedapirze an mis siRrmeSi mimdinare sxvadasxva fizikuri da qimiuri
procesebis Sedegad warmoiqmneba, isini metalurgiuli nedleulis (masalebis) komponentebia.
R минералы
E minerals
4771. m. / iSviaT miwaTa elementebis
lanTanoidebis (perioduli sistemis 57-71 atomuri nomris qimiuri elementebi) Semcveli mineralebi.
R минералы редкоземельных элементов
E minerals / rare-earth elements
4772. mineralizacia / qafis
flotaciisas mineraluri nawilakebiT qafis gajerebis xarisxi.
R минерализация пены
E mineralization / foam
4773. mineralkeramika
mineralebis fxvnilebidan, rogorc wesi, oqsidebidan miRebuli masalebi, romlebic maRali simtkiciT,
mxurvalmtkicobiT da cveTamedegobiT xasiaTdeba.
R минералокерамика
E mineral / ceramics
4774. mineralogia
mecniereba mineralebis, maTi Sedgenilobis, aRnagobis, Tvisebebis, dedamiwis qerqSi mineraluri
nivTierebis warmoqmnis da saxecvlilebis, agreTve saxalxo meurneobaSi maTi gamoyenebis Sesaxeb.
R минералогия
E mineralogy
4775. mineralurgia
mrewvelobis dargi, romelic madnebidan mineralebis gamoyofis optimalur teqnologiur sqemebs Seis-
wavlis; igi sasargeblo wiaRiseulis gamdidrebis, madnis momzadebisa da hidrometalurgiis dargebs
aerTianebs.
R минералургия
E minerallurgy
4776. miniqarxana
1. gadasamuSavebeli metalurgiuli qarxana weliwadSi 200-300 aTasi t. moculobiT. 2. axali
metalurgiuli qarxana, weliwadSi 1 mln. t. mwarmoeblurobiT, moicavs eleqtrofoladsadnob
mrewvelobas, romelic kazmad umetesad jarTs iyenebs.
R мини-завод
E mini-mill
4777. minqafa / widis, Termoziti
xelovnuri forovani masala, romelic metalurgiuli widebis gafuebiT Txevadi mdgomareobidan maTi
swrafi gacivebisas warmoiqmneba.
R пемза / шлаковая
E pumice / slag
4778. misadgami / sateqsture
rentgenuli difraqtometris damatebiTi mowyobiloba, romelic teqsturuli analizis Casatareblad
nimuSis or sibrtyeSi regulirebad mobrunebas uzrunvelyofs.
R приставка / текстурная
E attachment / texture
4779. misarTebi
ix. danamatebi.
4780. m. / antikoroziuli
sawvav-sapox masalebSi koroziuli agresiulobis Sesamcireblad Setanili nivTierebebi.
R присадки / антикоррозионные
E additions / anticorrosion
4781. m. / malegirebeli
liTonebsa da SenadnobebSi maTive struqturisa da Tvisebebis Secvlis mizniT specialurad Setanili
elementebi.
R присадки / легирующие
E additions / alloy(ing)
4782. mitkeca
cxeli glinviT, cxeli wnexiT an afeTqebiT liTonis nakeTobis zedapirze meore liTonis an Senadnobis
Txeli fenis dasma.
R плакирование
E cladding
4783. miqseri
brZmedis Tujis dasagrovebeli, misi qimiuri Sedgenilobis da temperaturis gasaTanabrebeli
cilindruli an kasrisebri cecxlgamZle amonagiani foladis WurWeli.
R миксер
E mixer
4784. m. / araaqtiuri
miqseri gaTbobis gareSe an umniSvnelo gaTbobiT.
R миксер / неактивный
E mixer / inactive
4785. m. / aqtiuri
miqseri, romelSic Tujis gaTboba sawvavis sanTuriT an induqciuri gamxureblebiT xdeba.
R миксер / активный
E mixer / active
4786. miSmetali
Ce (45-50 %), La (22-25 %), Nd (15-17 %) da sxva iSviaT miwaTa elementebis Senadnobi rkinasTan (5 %-mde) da
Si-Tan (0.1-03 %); es elementebi Senadnobebis legirebisa da rafinirebisaTvis gamoiyeneba.
R мишметалл
E mishmetal
4787. miReba / rkinis pirdapiri
brZmedis gareSe rkinamadniani masalebis aRdgeniT, myari an Txevadi saxiT, rkinis miReba.
R получение железа / прямое
E direct production of iron
4788. miyvana (gadacema) / induqciuri energiis
pirdapiri moqmedebis RumelSi gasaxurebel namzadSi, induqtoris eleqtromagnituri velis zemoqme-
debiT, grigaluri denebis induqcirebiT eleqtruli energiis gadacema.
R подвод энергии / индукционный
E supply / induction power
4789. m. (gadacema) / konduqciuri energiis
pirdapiri moqmedebis RumelSi gasaxurebeli namzadis kontaqtebis meSveobiT, kvebis wyaros eleqtrul
wredSi CarTviT, eleqtruli energiis miyvana.
R подвод энергии / кондукционный
E supply / conduction power
4790. micxoba
Secxobisas fxvnilis an sxvadasxva masalis nawilakebis difuziuri naerTis warmoqmna.
R припекание
E caking
4791. m. / fxvnilovani danafaris
fxvnilovani danafaris ganmtkicebis, SemWidroebis da adheziis amaRlebis procesi. igi danafari da
ZiriTadi masalis gaudnoblad gaxurebisa da wnevis erTdrouli modebiT xdeba.
R припекание порошковых покрытий
E coating / burning of powder
4792. miwodeba (kveba)
1. Saxtur RumelSi komponentTa gansazRvruli TanafardobiT sakazme masalebis, flusebisa da myari
saTbobis erTdroulad CasatvirTavi porcia. 2. erTi muSa svlis an teqnologiuri instrumentis erTi
mobrunebisas namzadis gadaadgilebis sidide. 3. erTi mobrunebisas an namzadis damuSavebis ciklisas
instrumentis gadaadgilebis sidide. 4. masris an namzadis wriuli nawilis sidide, moWimuli da gag-
linuli milis piligrimuli glinvis erTi ciklisas.
R подача
E feed
4793. miwodeba (kveba) / damatebiT
boyvSi liTonis gamyarebisas sanamate nawilis moculobidan zodis zeda nawilSi Txevadi liTonis Setana
(miwodeba).
R подпитка
E replenishment
4794. m. / eleqtrowiduri damatebiTi
boyvSi foladis zodis zeda nawilis SeTboba da damatebiTi kveba, romelic gamdnar dengamtar widaSi
eleqtrodidan liTonisaken (widis gavliT) denis gatarebisas eleqtrodis urkalo dnobiT xdeba.
R подпитка / электрошлаковая
E replenishment / electroslag
4795. m. / madnis
kazmis miwodebaSi madnis wili (nawili).
R подача / рудная
E charge of ore
4796. m. / uqmi
madnis gareSe CatvirTuli koqsis miwodeba.
R подача / холостая
E feed / idle (no-load)
4797. mkvebavi
teqnologiur agregatebSi Txevadi da myari masalebis dozirebulad misawodebeli mowyobiloba.
R питатель
E feeder
4798. m. / diskuri
mkvebavi fxvieri masalebisaTvis, romelSic muSa organo mbrunavi diskoa.
R питатель / дисковый
E feeder / disk
4799. m. / vibarciuli
mkvebavi fxvieri masalebisaTvis, romelSic muSa organo iZulebiT rxevebs asrulebs.
R питатель / вибрационный
E feeder / vibrating
4800. m. / lenturi
mkvebavi, romelSic muSa organo Caketili traeqtoriiT moZravi lentia.
R питатель / ленточный
E feeder / belt
4801. m. / moqanave
mkvebavi fxvieri masalebis muSa organos Rari, romelic ukuqceviT-winsvliT moZraobas asrulebs.
R питатель / качающийся
E feeder / swinging
4802. m. / firfitovani
mkvebavi, romlis muSa organo saxsrulad SeerTebuli firfitebisagan Sedgenili moZravi lentia.
R питатель / пластинчатый
E feeder / apron
4803. m. / xvetia
mkvebavi fxvieri masalebisaTvis, romlis muSa organo moZravi xvetia mowyobilobaa, romelic wevis jaW-
vebisa da maTze mimagrebuli safxekebisagan Sedgeba.
R питатель / скребковый
E feeder / scraper
4804. moalumineba
1. koroziamedegobis gazrdis an dekoratiuli miznebiT liTonis nakeTobis zedapirze aluminis an mis
fuZeze Seqmnili Senadnobebis danafaris dasma. 2. ix. daalumineba.
R алюминирование
E plating / alumin(i)um
4805. m. / cxeli
aluminis an aluminis Senadnobis nadnobSi CaZirvis meTodiT nakeTobis moalumineba.
R алюминирование / горячее
E plating / (hot) dip alumin(i)um
4806. mobruneba
deformirebuli liTonis (an Senadnobis) kristaluri struqturis srulyofilebisa da Tvisebebis
nawilobrivi aRdgena rekristalizaciis temperaturaze dabla misi gaxurebisas.
R возврат
E recovery
4807. mobruneba / daZvelebis Semdeg
1. bunebrivi daZvelebisas warmoSobili ginie-prestonis zonebis gaxsnis procesi Senadnobis ga-
nsazRvruli xsnadobis temperaturis zemoT, roca metastabiluri da stabiluri fazebi warmoqmnas ver
aswrebs, ris Semdegac swrafi gaciveba iwvevs gadajerebuli myari xsnaris warmoqmnas da im Tvisebebis
aRdgenas, romlebic Senadnobs bunebriv daZvelebamde hqonda. 2. winaswar daZvelebuli Senadnobis
gaxurebisas matricaSi mimdinare klasterebis gaxsna.
R возврат после старения
E reversion; retrogression
4808. m. / dinamikuri
liTonis an Senadnobis plastikuri deformaciis procesSi mimdanare mobruneba; igi deformaciis xarisx-
is sididis zrdasTan erTad deformaciuli ganmtkicebis maCveneblis SemcirebiT mJRavndeba.
R возврат / динамический
E returns / dynamic; recovery / dynamic; restoring / dynamic
4809. m. / meore gvaris
ix. poligonizacia.
4810. m. / pirveli gvaris
ix. dasveneba.
4811. m. / statikuri
cxeli plastikuri deformaciis Semdeg izoTermuli dayovnebis procesSi an gacivebisas mimdinare
mobruneba.
R возврат / статический
E returns / static; recovery / static
4812. mogobva, moqimva
formis cvlis operacia liTonebis wneviT damuSavebisas, romelic furclovani namzadis gare konturis
an milis torsze bortis warmosaqmnelad gamoiyeneba.
R отбортовка
E flanging; forming / lead
4813. mogorva
liTonebisa da sxva masalebis zedapiruli plastikuri deformirebiT damuSaveba mosagori instrumen-
tebiT - gorgolaWebiT, kbilanuri sagoraviT, garesaxraxnisebiT da sxv.
R накатка
E reeling
4814. m. / ganmamtkicebeli
zedapiruli civi plastikuri deformacia, romelic lilvebis, RerZebis, milisebis, kbilanebis kbilebisa
da sxv. daRlilobiTi simtkicis, cveTamedegobisa da sxva Tvisebebis zrdas iwvevs.
R накатка / упрочняющая
E rool / hardening
4815. m. / kuTxvilis
samagri nakeTobebis Reros plastikuri deformaciis specialuri operacia, romlis drosac mosagori
instrumenti Caiwneveba namzadSi da ayalibebs kuTxvilis Rrmuls, xolo gamoZevebuli liToni wveros
warmoqmnis.
R накатка резьбы
E rolling / thread
4816. m. / milebis
milsaglinavi agregatis xazSi mogorvis dganze, mokle samarTulze, milis ganivxraxnuli glinva; es
procesi Siga da gare zedapirebis gasaumjobeseblad, ovalurobis da ganivi nairkedlianobis (nairsisqia-
nobis) Sesamcireblad tardeba.
R обкатка (труб)
E reeling
4817. m. / formawarmomqmneli
kuTxvilisa da kbilanis mogorva, romlis drosac mqise zedapirebi warmoiqmneba - qanCebis cilindrul
Tavze, xraxnebis, saxelurebisa da manqanebis da xelsawyoebis sxva detalebze, agreTve Strixebis mogo-
rva skalebze da sxv.
R накатка / формообразующая
E rool / forming
4818. modeli
nakeToba, romlisganac mis sxva masalaSi aRwarmoebisaTvis formas aiReben.
R модель
E model; pattern; simulator
4819. m. / deformirebadi aris reologiuri
umartivesi meqanikuri elementebis Zalovani qcevis diagrama koordinatebSi _ ,,Zabva-deformacia” an
,,Zabva-deformaciis siCqare”, romelic uwyveti (masiuri) sxeulis qcevis modelirebas axdens.
R модель деформируемой среды / реологическая
E model of deformable medium / rheological
4820. m. / samsxmelo
samodelo kompleqtis nawili, romliTac samsxmelo formaSi anabeWdi miiReba, romlis zomebi da
konfiguracia sxmuls Seesabameba.
R модель / литейная
E pattern / casting
4821. modifikatori
marcvlis dawvrilmanebis da meqanikuri Tvisebebis gasaumjobeseblad SenadnobSi Setanili mcire da-
namati.
R модификатор
E modifier; inoculant
4822. m. / flotaciis
flotaciuri reagentebis jgufi, romelic myari sxeuli _ siTxis gamyof zedapirze ikribeba; es
reagentebi erTi an mineralebis jgufis faseul produqtSi gamosayofad gamoiyeneba.
R модификатор флотации
E modifier / flotation
4823. modifikacia
1. sagnis an movlenis iseTi cvlileba, romelic mis arss ar cvlis. 2. nivTierebis SesaZlebeli
mdgomareobidan erTi, romelic gansazRvruli struqturiT xasiaTdeba.
R модификация
E modification
4824. m. / alotropiuli
ix. alotropiuli forma.
4825 . modificireba
liTonur nadnobSi modifikatoris Setana.
R модифицирование
E modification; inoculation
4826. modrekiloba
ix. namglisebrioba.
4827. moduli
romelime gansakuTrebiT mniSvnelovani koeficientis an sididis dasaxeleba.
R модуль
E modulus; module
4828. m. / ganmtkicebis
deformaciis Sedegad masalis ganmtkicebis fardoba misive gamomwvevi deformaciis sididesTan.
R модуль упрочнения
E modulus / hardening
4829. m. / grZivi drekadobis, iungis moduli, normaluri drekadobis moduli
drekadobis moduli gaWimva-kumSvis deformaciis pirobebSi.
R модуль продольной упругости
E modulus / Young’s
4830. m. / drekadobis
proporciulobis koeficienti sxeulze modebul Zabvasa (drekad areSi) da mis mier ganpirobebuli
deformaciis sidides Soris.
R модуль упругости
E modulus / elastic
4831. m. / drekadobis dinamikuri
drekadobis moduli, romelic nimuSis rxevis sixSiris an drekadi talRebis nimuSSi gatarebisas, bgeris
siCqaris gazomviT ganisazRvreba.
R модуль упругости / динамический
E modulus of elasticity / dynamic
4832. moduli / mxebi drekadobis
ix. Zvris moduli.
4833. m. / normaluri drekadobis
ix. grZivi drekadobis moduli.
4834. m. / iungis
ix. grZivi drekadobis moduli.
4835. m. / kaustikuri
Tixamiwis warmoebisas aluminaturi xsnaris damaxasiaTebeli parametri, romelic ricxobrivad Na2O /
Al2O3 (molebSi) fardobis tolia.
R модуль / каустический
E modulus / caustic
4836. m. / plastikurobis
proporciulobis koeficienti Zabvasa da plastikur deformacias Soris gansazRvruli simtkicis
mrudis mixedviT.
R модуль пластичности
E modulus of plasticity (ductility)
4837. m. / siliciumis (kaJmiwis)
boqsitebis xarisxis damaxasiaTebeli parametri, romelic ricxobrivad Al2O3 / SiO2 (masuri) fardobis
tolia.
R модуль / кремневый
E modulus / silica
4838. m. / yovelmxrivi kumSvis
sxeulze modebuli hidrostatikuri wnevis fardoba misive moculobis cvlilebasTan.
R модуль всестороннего сжатия
E modulus / compression (bulk)
4839. m. / Zvris, drekadobis mxebi moduli, hukis moduli
drekadobis moduli Zvris deformaciisaTvis, romelic gansazRvruli nimuSis grexisas mimdinareobs.
R модуль сдвига
E modulus / shear
4840. m. / hukis
ix. Zvris moduli.
4841. movercxvla
liTonuri da araliTonuri nakeTobebis zedapirze cveTamedegobis, amrekli unaris da sxva Tvisebebis
gazrdis mizniT vercxlis danafaris dasma.
R серебрение
E silvering; plating / silver
4842. moTiTbvra
liTonuri (Cveulebriv, foladis) nakeTobis an naxevarfabrikatis zedapiris koroziisagan dacvis,
nikelirebisas an mokalvisas, Sualeduri Sris Seqmnis an antifriqciuli Tvisebebis da a. S. gazrdis miz-
niT TiTbris Txeli SriT dafarva.
R латунирование
E brassing; plating / brass
4843. moTuTieba, Serardizacia
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis nakeTobis zedapiruli Sris TuTiiT difuziur
gajerebaSi mdgomareobs. 2. liTonuri nakeTobis zedapirze koroziisagan dasacavad TuTiis danafaris
dasma.
R цинкование
E galvanizing; sherardizing
4844. m. / difuziuri
TuTiis fxvnilSi nakeTobis 300-500°C-ze da ufro maRal temperaturaze gaxurebisas mimdinare
moTuTieba. gamoiyeneba uswormasworo zedapirebis dasafaravad.
R цинкование / диффузионное
E sherardizing
4845. m. / eleqtrolituri
eleqtrolituri daleqvis meTodiT liTonuri nakeTobis moTuTieba.
R цинкование / электролитическое
E electrogalvanizing
4846. m. / vakuumuri
liTonuri nakeTobis moTuTieba vakuumSi TuTiis aorTqlebis meTodiT.
R цинкование / вакуумное
E galvanizing / vacuum
4847. m. / Txevadi
moTuTieba TuTiis nadnobSi, romelsac xSirad aluminiT, magniumiT, titaniT alegireben; saboloo ope-
racia difuziuri molbobaa.
R цинкование / жидкое
E galvanizing / liquid
4848. moTuTieba / fxvnilebSi
moTuTieba, romlis drosac gamajerebel ared TuTiis fxvnilis, inertuli masalebis da qlorovani amo-
niumis an qlorovani TuTiis narevia.
R цинкование в порошках
E galvanizing / powder
4849. m. / cxeli
TuTiis nadnobSi liTonuri nakeTobis CaZirviT moTuTieba.
R цинкование / горячее
E galvanizing / (hot) dip
4850. mokadmiumeba (kadmireba)
1. liTonze (foladi, TiTberi da sxv.) garemos zemoqmedebisagan dasacavad kadmiumis danafris dasma. 2.
qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liToniT zedapiruli Sris kadmiumiT gajerebaSi mdgomareobs;
Cveulebriv, es operacia sxvadasxvagvari masalis kontaqtis adgilebSi eleqtroqimiuri koroziis
Tavidan asacileblad tardeba.
R кадмирование
E coating / cadmium
4851. mokazmva, morTva (dekorireba)
dislokaciebis da sxva defeqtebis gamovlenis meTodi, zedapirze liTonis dataniT an masSi iseTi mina-
revebis SetaniT, romelTa atomebic am defeqtebTan urTierTqmedebs.
R декорирование
E decoration
4852. mokalva1
liTonuri nakeTobis zedapiris koroziisagan dasacavad an rCilvisaTvis mosamzadeblad kalis Txeli
feniT dafarva.
R лужение
E tinning
4853. mokalva2
nakeTobis zedapirze warmoqmnili liTonuri Sre, romelic mokalvisas miiReba.
R полуда
E tinn-coat
4854. m. / eleqtrolituri
eleqtrolituri daleqvis meTodiT mokalva.
R лужение / электролитическое
E tinning / electrolytic
4855. m. / cxeli
mokalva liTonuri nakeTobis gamdnar kalaSi CaZirvis meTodiT.
R лужение / горячее
E tinning / hot
4856. mokecva (amokecva)
zolis arasibrtyivoba nawiburis an torsis gadaRunviT, romelic daxrildanebiani makratliT cxeli
furclebis Wrisas warmoiqmneba.
R подгиб
E bend
4857. m. / nawiburebis
wnexuri dayalibebiT furclovani namzadidan didi diametris swornakeriani SenaduRi milebis warmo-
ebaSi teqnologiuri procesis mosamzadebeli operacia, romelic sam an oTxglinian nawibursaRun dganze
sruldeba.
R подгибка кромок
E bending / edge
4858. molboba
Termuli damuSaveba, romelic liTonis (nakeTobis) gansazRvrul (fazuri an struqturuli gardaqmnebis
temperaturebze ufro maRal temperaturaze) temperaturamde gaxurebas, dayovnebasa da Semdgom
gacivebaSi mdgomareobs. procesis mizani wonasworulTan miaxloebuli struqturis miRebaa.
R отжиг
E annealing
4859. m. / adgilobrivi
nakeTobis erTi an ramdenime ubnis molboba.
R отжиг / местный
E annealing /local
4860. molboba / arasruli
molboba, romelic heterogenuli Senadnobebis im temperaturamde gaxurebiT xdeba, romelic ZiriTad
myar xsnarSi fazebis nawilobriv gaxsnas da Semdgom ori an mravalfaziani aridan gacivebiT mim-
dinareobs.
R отжиг / неполный
E annealing / partial (incomplete)
4861. m. / gaTeTrebis asacilebeli
ruxi da maRalmtkice Tujis sxmulebis Txeli gaTeTrebuli Sris magrafitebeli molboba, romelic
sxmulis 850-950єC temperaturaze gaxurebisas da Semdeg haerze gacivebisas mimdinareobs.
R отжиг для устранения отбела
E annealing / chill (-remooving)
4862. m. / gradientuli
sarekristalizacio molboba, romlis drosac deformirebuli namzadis gaswvriv temperaturis mkveTri
gradientiT ganivi marcvalTSorisi sazRvrebi mcirdeba, rac zogierT Tvisebas (mag., mxurvalsimtkices)
aumjobesebs. procesi SeiZleba gamoyenebul iqnes monokristalis gasazrdelad.
R отжиг / градиентный
E annealing / gradient
4863. m. / damcav atosferoSi
molboba, romelic specialurad SerCeul airul garemoSi sruldeba da nakeTobis zedapiris Sed-
genilobis cvlilebas gamoricxavs.
R отжиг в защитной атмосфере
E annealing / protective atmosphere
4864. m. / difuziuri
ix. sahomogeniozacio molboba.
4865. m. / vakuumuri
atmosferulze dabali wnevis garemoSi mimdinare molboba.
R отжиг / вакуумный
E annealing / vacuum
4866. m. / TeTrgula fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebi
molboba fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebad; igi perlitur fuZeSi sxvadasxva dispersiulobis
momrgvalebuli formis grafitis ganawilebiT da naTeli feris rRvevis reliefiT xasiaTdeba.
R отжиг на белосердечный ковкий чугун
E white-heart malleablizing
4867. m. / izoTermuli
molboba, romelic zeda kritikul temperaturaze zeviT gaxurebas, dayovnebas, perilturi daSlis
temperaturamde gacivebasa da maRaltemperaturuli metastabiluri fazis srul daSlamde izoTermul
dayovnebaSi mdgomareobs.
R отжиг / изотермический
E annealing / isothermal
4868. m. / kritikul temperaturebs (A3-A1) Soris
qveevteqtoiduri foladebis arasruli molboba kritikul temperaturaTa Soris intervalSi (Ac1-Ac3)
gaxurebiT, romlis drosac austenitSi sruli gardaqmna ar miiRweva.
R отжиг / межкритический
E annealing / intercritical
4869. m. / marilis abazanaSi
gamdnari marilis abazanaSi mimdinare molboba.
R отжиг в соляной ванне
E annealing / salt
4870. m. / magrafitebeli
TeTri, ruxi, maRalmtkice (modificirebuli) Tujebis, agreTve zogierTi zeevteqtoiduri legirebuli
foladebis molboba, romlis drosac maRaltemperaturuli xangrZlivi dayovnebisas grafitis
formireba xdeba.
R отжиг / графитизирующий
E annealing / graphitizing; graphitizing
4871. molboba / mastabilizebeli
molboba, romelic wvrildispersiuli struqturuli mdgenelebis gamoyofas an koagulacias uzrun-
velyofs. procesi droSi struqturis cvlilebis Tavidan asacileblad tardeba.
R отжиг / стабилизирующий
E annealing / stabilizing
4872. m. / masferoidizebeli
foladis molboba Ac1-ze ramdenadme maRla an rigrigobiT Ac1-ze maRla da dabla. procesi karbidebis
sferoidizacias uzrunvelyofs.
R отжиг / сфероидизирующий
E annealing / spheroidizing; spheroidizing
4873. m. / mateqsturebeli
TvisebaTa anizotropiis misaRebad Catarebuli molboba, romelsac teqsturis formirebamde mivyavarT.
R отжиг / текстурирующий
E annealing / texture-forming
4874. m. / meore gvaris
molboba, romlis drosac liTonebisa da Senadnobebis wonasworul mdgomareobasTan miaxloeba maTSi
difuziuri fazuri gardaqmnebis mimdinareobiTaa ganpirobebuli.
R отжиг второго рода
E annealing / second-order
4875. m. / msxvil marcvalze
liTonis (nakeTobis) iseT temperaturaze da iseTi dayovnebiT molboba, romelic msxvilmarcvlovani
struqturis miRebas uzrunvelyofs.
R отжиг на крупное зерно
E annealing / coarse-grain
4876. m. / naTeli
molboba iseT areSi, romelic daJangvis Tavidan acilebiT, liTonis pirvelsawyisi zedapiris Sena-
rCunebas uzrunvelyofs.
R отжиг / светлый
E annealing / bright
4877. m. / nakadur xazSi
foladis zolis uwyveti molboba rulonad daxvevamde.
R отжиг в поточной линии
E annealing / line
4878. m. / operaciaTSoris
ix. Sualeduri molboba.
4879. m. / ormagi
ori Tanamimdevruli molboba, romelic nakeTobis oTaxis temperaturamde Sualeduri gacivebis gareSe
tardeba.
R отжиг / двойной
E annealing / double
4880. m. / pirveli gvaris
molboba, romlis drosac liTonebisa da Senadnobebis ufro wonasworul mdgomareobasTan miaxloeba
fazuri gardaqmnebiT ar aris ganpirobebuli.
R отжиг первого рода
E annealing / first order
4881. m. / rekristalizaciamdeli
civad deformirebuli liTonis an Senadnobis molboba rekristalizaciis temperaturaze ufro dabal
temperaturaze. igi simkvrivisa da kristaluri aRnagobis defeqtebis SemcirebiT misive formis
Seucvlelad mimdinareobs.
R отжиг / дорекристаллизационный
E annealing / recovery
4882. m. / saboloo
liTonebis wneviT damuSavebis teqnologiuri procesebis damTavrebis Semdeg (aucileblobis SemT-
xvevaSi) Sesrulebuli mza nakeTobis molboba.
R отжиг / окончательный
E annealing / final
4883. m. / sanormalizacio
ix. normalizacia.
4884. m. / sarelaqsacio
ix. molboba Zabvebis mosaxsnelad.
4885. molboba / sarekristalizacio
deformirebuli liTonis an Senadnobis molboba rekristalizaciis temperaturaze maRla gaxurebiT,
romelsac Tan axlavs deformirebul matricaSi axali tolRerZa marcvlebis warmoqmna da civWedvis
moxsna.
R отжиг / рекристаллизационный
E annealing / recristallisation
4886. m. / saheterogenizacio
molboba, romlis drosac mocemul temperaturaze izoTermuli dayovnebis procesSi da Semdgomi
gacivebisas, myari xsnaridan meoreuli fazebi gamoiyofa.
R отжиг / гетерогенизационный
E annealing / heterogenizing
4887. m. / sahomogenizacio
maRal homologiur temperaturaze (> 0.7 Tdn) xangrZlivi dayovnebiT mimdinare molboba, romelic
difuziuri procesebis intensiur ganviTarebas uzrunvelyofs, rac nakeTobaSi qimiuri Sedgenilobis
gaTanabrebas xels uwyobs.
R отжиг / гомогенизационный
E annealing / homogenizing; homogenizing
4888. m. / sruli
rkinis Senadnobebis molboba, romelic maT srul austenitizaciasa da RumelTan erTad gacivebaSi
mdgomareobs.
R отжиг / полный
E annealing / full
4889. m. / subkritikuli
molboba, romlis drosac gaxureba evteqtoidur temperaturaze dabla xdeba.
R отжиг / субкритический
E annealing / subcritical
4890. m. / tyviis abazanaSi
gamdnari tyviis abazanaSi mimdinare molboba.
R отжиг в свинцовой ванне
E annealing / lead
4891. m. / uwyveti
uwyvetad da uwyvetmimdevrobiT saxurebel agregatSi nakeTobis gadaadgilebiT mimdinare molboba.
R отжиг / непрерывный
E annealing / continuous
4892. m. / fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebi
TeTri Tujis Termuli damuSaveba fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebad.am dros naxSirbadi fifqisebri
formis grafitis saxiT gamoiyofa.
R отжиг на ковкий чугун
E annealing malleable; malleablizing
4893. m. / qanqarisebri
molboba, romelic globularuli struqturis misaRebad temperaturis mocemul intervalSi misi
(temperaturis) mravaljeradi cvlilebiT tardeba. (zeevteqtoiduri naxSirbadiani, legirebuli saia-
raRo da sasakisre foladebisaTvis mravaljeradi gaxurebiT 1013 K-ze da 953 K-mde gacivebiT marcv-
lovani perlituri struqturis miRebaa SesaZlebeli).
R отжиг / маятниковый
E annealing / pendulum
4894. m. / qveevteqtoiduri foladis arasruli
Ac1-Ac3 kritikul temperaturul intervalSi mimdinare arasruli molboba, romlis drosac austenitSi
sruli gardaqmna ar miiRweva.
R отжиг доэвтектоидной стали / неполный
E annealing of hypoeutectoid steel partial (under)
4895. m. / qveevteqtoiduri foladis sruli
molboba Ac3-ze maRla gaxurebiT, romelic austenitSi srul gardaqmnas uzrunvelyofs.
R отжиг доэвтектоидной стали / полный
E annealing of hypoeutectoid steel / bead (-full) (bead-soft, true)
4896. molboba / yuTebSi
ix. konteinerebSi molboba.
4897. m. / Savgula fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebi
molboba neitralur garemoSi fifqisebrgrafitiani Tujis misaRebad; igi feritul fuZeSi sxvadasxva
dispersiulobis, fifqisebri grafitis ganawilebiTa da Savi feris xaverdovani rRvevis reliefiT
xasiaTdeba.
R отжиг на черносердечный ковкий чугун
E malleablizing black-heart
4898. m. / Sualeduri
nakeTobis meqanikuri (an wneviT) damuSavebis operaciebs Soris (erTxel an ramdenimejer) Catarebuli
molboba.
R отжиг / промежуточный
E annealing / intermediate; annealing / interstage
4899. m. / cikluri
ix. qanqarisebri molboba.
4900. m. / Zabvebis mosaxsnelad (Sesamcireblad)
molboba zonaluri narCeni Zabvebis mTlianad an nawilobriv Sesamcireblad.
R отжиг для снятия напряжений
E stress relieving; annealing / stress relief
4901. m. / wvril marcvalze
liTonis (nakeTobis) iseT temperaturaze da iseTi dayovnebiT molboba, romelic wvrilmarcvlovani
struqturis miRebas uzrunvelyofs.
R отжиг на мелкое зерно
E refining / structural grain
4902. molekula
nivTierebebis umciresi nawilaki, romelsac Tavisi qimiuri Tvisebebi aqvs, igi Sedgeba atomebisagan,
romlebic Siga da gare (savalento) eleqtronebiTaa garSemortymuli.
R молекула
E molecule
4903. moli, gram-molekula
nivTierebis raodenobis erTeuli, romelic 6·1023 struqturuli elementebis (atomebis an molekulebis)
Sedgenilobas Seesabameba.
R моль
E mole
4904. molibdati
molibdenmJavas marilebis mineralebis jgufi. mTavari mineralebia – poveliti, vulfeniti.
R молибдат
E molybdate
4905. molibdeni
qimiuri elementi, Mo, atomuri masa = 95.95; miekuTvneba iSviaT liTonebis jgufs, tdn 2620єC; es elementi
gamoiyeneba foladebisa da Senadnobebis legirebisaTvis, amasTan, igi mravali mxurvalmtkice Senadnobis
fuZea.
R молибден
E molybdenum
4906. molibdeniti
MoS2 Sedgenilobis minerali. molibdenis umniSvnelovanesi madani.
R молибденит
E molybdenite
4907. momenti
1. drois Zalian mcire monakveTi. 2. dro, rodesac raime moqmedeba iwyeba. 3. etapi risame ganviTarebaSi. 4.
mamoZravebeli Zala, biZgi.
R момент
E moment
4908. m. / glinvis
glinvis procesSi glinebze moqmedi mgrexi momenti.
R момент прокатки
E torque / rolling
4909. m. / diamagnituri
magnituri momenti, romelic misi gamomwvevi velis sapirispiro mimarTulebiTaa orientirebuli.
R момент / диамагнитный
E moment / diamagnetic
4910. momenti / kveTis inerciis
sidide, romelic mocemuli geometriuli sxeulis kveTSi masis ganawilebas axasiaTebs.
R момент инерции сечения
E moment of inertia / sectional
4911. m. / kveTis winaRobis
sxeulis ganivkveTis geometriuli maxasiaTebeli, romelic inerciis momentis RerZidan kveTis yvelaze
ufro daSorebul wertilamde manZilTan fardobis tolia.
R момент сопротивления сечения
E modulus / sectional
4912. m. / magnituri
sxeulis magnituri Tvisebebis maxasiaTebeli, romelic pirobiTad, calkeuli polusebis magnituri mux-
tebisa da polusebs Soris manZilis namravliT gamoisaxeba.
R момент / магнитный
E moment / magnetic
4913. m. / moZraobis raodenobis
kinetikuri momenti, materialuri wertilis an sistemis romelime centris (wertilis) an RerZis mimarT
meqanikuri moZraobis erT-erTi sazomi.
R момент количества движения
E moment of momentum
4914. m. / Zalis
sidide, romelic sxeulze moqmedi Zalis mbrunav efeqts axasiaTebs.
R момент силы
E moment of force
4915. momzadeba / madnis
dnobisaTvis madnis momzadebis erToblioba, romelic gamdidrebis, sisxos mixedviT klasifikaciisa da
aglomeratis warmoebisagan (maT Soris, aglomeratis da gundebis daqucmacebisa da gacxavebisagan)
Sedgeba.
R рудоподготовка
E preparation / ore
4916. m. / naxSiris kazmis Termuli
naxSiris nayari simkvrivis da koqsis simtkicis amaRlebis mizniT dakoqsvamde naxSiris kazmis winaswari
gaxureba.
R подготовка угольной шихты / термическая
E preheating / coal charge
4917. mominanqreba
minanqris dasma liTonis nakeTobebze maTi koroziisagan, gacveTisa da maRali temperaturebisagan dacvis,
agreTve dekoratiuli mizniT.
R эмалирование
E plating / enamel; enameling
4918. monaciti
minerali, iSviaT miwaTa elementebis fosfati, Toriumisa da ceriumis misaRebi madani.
R монацит
E monazite
4919. monel-liToni
maRalmtkice, koroziamedegi nikelis Senadnobi, romelic 27-29 % Cu-s, 2-3 % Fe-s, 1.2-1.8 % Mn-s Seicavs
da maRali plastikurobiT xasiaTdeba.
R монель-металл
E monel
4920. monikeleba
nakeTobaze eleqtroliturad an qimiurad nikelis Txeli fenis datana. koroziamedegobis, cveTa-
medegobis gazrdis an dekoratiuli mizniT.
R никелирование
E nickelizing
4921. m. / galvanuri
monikeleba eleqtrolituri daleqvis xerxiT.
R никелирование / гальваническое
E nickel plating (nickelizing) / electrochemical
4922. m. / qimiuri
monikeleba, nikelis marilebis natriumis hipofosfatiT aRdgenis xerxiT.
R никелирование / химическое
E nickel plating / chemical; nickelizing / chemical
4923. monokristali
erTeuli kristali, romelsac erTi mTliani kristaluri gisosi aqvs.
R монокристалл
E monocrystal; crystal / single
4924. monoprocesi
erT agregatSi Catarebuli liTonebisa da Senadnobebis warmoebis teqnologiuri procesi.
R монопроцесс
E monoprocess
4925. monoteqtoidi
monoteqtoiduri gardaqmnis Sedegad warmoqmnili ori fazis narevi, romelTagan erTi - myari xsnari
inarCunebs gisosis sawyis tips, magram sxva koncentraciiT, mn.
R монотектоид
E monotectoid
4926. monoqromatori
mowyobiloba, romelic rentgenuli gamosxivebis uwyveti speqtridan mocemuli sigrZis talRebis viwro
zols gamoyofs.
R монохроматор
E monochromator
4927. mopirsaleba
ix. zedapiruli civWedva.
4928. morkinva
liTonur namzadebze rkinis danafaris dasma, misi zedapiris cveTamedegobis da sisalis gazrdis mizniT.
R железнение
E plating / iron
4929. morfologia
1. mecniereba kvlevis obieqtis formisa da aRnagobis Sesaxeb. 2. struqturis elementebis forma da
aRnagoba.
R морфология
E morphology
4930. mosevadeba1
dekoratiuli an damcavi fenis misaRebad gadaxurebuli wylis orTqlSi rkinis Senadnobebis specialuri
oqsiduri (muqlurji an Savi Seferilobis) zedapiruli Sris misaRebi damuSaveba.
R воронение
E blueing
4931. mosevadeba2
koroziamedegobis an dekoratiuli mizniT liTonuri nakeTobis zedapirze Savi feris Txeli oqsiduri
(foladi, Tuji) an sulfiduri (vercxli) afskis Seqmna.
R чернение
E blackeing
4932. mosinjva
Sedgenilobis da xarisxis gansasazRvravad sasargeblo wiaRiseulis nimuSis SerCeva da kvleva.
R опробование
E sampling; test(ing)
4933. mospilenZeba
1. bimetalis damzadebisas an Semdgomi metalizaciis mizniT qveSris warmosaqmnelad liTonur namzadze
spilenZis Txeli fenis eleqtrolizurad dasma. 2. liTonis naxevarfabrikatebze maT civ deformaciamde
spilenZis sapoxqveSa danafaris dasma, rac maTi Sabiamnisa da gogirdmJavas wyalxsnarSi CaZirviT xdeba.
3. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis da Senadnobis zedapiruli Sris spilenZiT gajerebaSi
mdgomareobs misi koroziuli medegobisa da eleqtrogamtarobis gazrdis mizniT.
R меднение
E plating / copper
4934. motyviaveba
koroziamedegobis asamaRleblad, agreTve rentgenis sxivebisagan dasacavad, liTonuri nakeTobis zeda-
pirze tyviis Sris dasma.
R свинцевание
E plating (coating) / lead
4935. moRunva
zedapiris deformaciis xerxi, roca am zedapirze gavlebuli nebismieri xazis, rkalis sigrZe ucvleli
rCeba.
R изгибание
E bending
4936. moSveba
martensitze nawrTobi Senadnobis (foladis) Termuli damuSaveba, romelic Ac1 temperaturaze dabla
erTi an mravaljeradi gaxurebiT, dayovnebiT da Semdgomi gacivebiT tardeba, romlis drosac myari
xsnaris daSla, martensitis mobruneba da rekristalizacia xdeba.
R отпуск
E tempering; temper
4937. m. / ganmamtkicebeli
maRalnaxSirbadiani foladebis 200-250°C temperaturaze moSveba, romelic narCeni austenitis daSlas
da simtkicis gazrdas iwvevs.
R отпуск / упрочняющий
E tempering / strengthening
4938. m. / dabaltemperaturuli
moSveba 300°C temperaturamde gaxurebisas, romelic sisalis, simtkicis da cveTamedegobis maRal dones
uzrunvelyofs.
R отпуск / низкотемпературный
E tempering / low-temperature
4939. m. / vakuumuri
atmosferulze dabali wnevis garemoSi mimdinare moSveba.
R отпуск / вакуумный
E tempering / vacuum
4940. m. / karbiduli
swrafmWreli foladis moSveba 720-760°C temperaturaze, romlis drosac karbidebi nawilobriv ixsneba,
rac plastikurobis gazrdiT da denadobis zRvris SemcirebiT foladis deformirobadobis da damuSave-
badobis zrdas uzrunvelyofs.
R отпуск / карбидный
E tempering / carbide
4941. m. / mastabilizebeli
dabali moSveba xangrZlivi droiT dayovnebiT (150 sT-mde), romelic sazomi instrumentebis da xelsa-
wyoTmSeneblobaSi preciziuli detalebis zomebis stabilizaciisaTvis sruldeba.
R отпуск / стабилизирующий
E tempering / stabilizing
4942. m. / maRaltemperaturuli, maRali moSveba
moSveba 500-700°C temperaturamde gaxurebiT, rac foladis maRal sakonstruqcio simtkices uzrun-
velyofs.
R отпуск / высокотемпературный
E tempering / high-temperature
4943. m. / maRali
ix. maRaltemperaturuli moSveba.
4944. m. / ormagi
Termuli damuSaveba, romlis drosac nawrTobi foladi Ac1 temperaturis qvemoT, ZiriTadad erTsa da
imave temperaturamde, orjer xurdeba.
R отпуск / двойной
E tempering / double
4945. m. / saSualo
300-500°C temperaturul zRvrebSi mimdinare moSveba; igi maRali simtkicis, drekadobis da siblantis
Sexamebas uzrunvelyofs.
R отпуск / средний
E tempering / medium (temperature)
4946. m. / Zabvis qveS
Zabvebis, romlis sididec denadobis zRvris 0.6-0.7 -s aRwevs, moqmedebisas ganxorcielebuli moSveba,
romelic drekadobis da proporciulobis zRvrebs, relaqsaciamedegobas da sxva Tvisebebs amaRlebs.
R отпуск под напряжением
E tempering / under stress
4947. mocileba (aZroba) / laqsaRebavis danafaris
laqsaRebavis danafaris SesaReb zedapirTan adheziis darRveva.
R отслаивание лакокрасочного покрытия
E flaking / paint coat
4948. moculoba / brZmedis sasargeblo
brZmedis Siga samuSao sivrcis moculoba.
R объём доменной печи / полезный
E volume / blast furnace working
4949. m. (liTonis) / gadanacvlebuli
wneviT damuSavebisas - deformirebis procesSi, deformaciis erT-erTi mTavari RerZis mimarTulebiT
momatebuli an moklebuli liTonis moculoba.
R объём / смещённый
E volume / displaced
4950. m. / kuTri
nivTierebis fizikuri sidide, romelic moculobis masasTan fardobiT ganisazRvreba.
R объём / удельный
E volume / specific
4951. m. / miwodebis
namzadis moculoba, romelic erTi samuSao ciklis ganmavlobaSi perioduli glinvis dganze de-
formirebas eqvemdebareba.
R объём подачи
E volume / delivery
4952. m. / parcialuri
moculoba, romelsac daikavebda airis narevSi Semavali esa Tu is airi (sufTa saxiT) imave tempera-
turaze da imave wnevis pirobebSi, romelSic mTliani narevi imyofeba
R объём / парциальный
E volume / partial
4953. m. / wamuri
deformaciis procesSi deformaciis keraSi 1 wm-Si gamavali liTonis muculoba.
R объём / секундный
E volume / second
4954. moZraoba
materiis ZiriTadi Tviseba, romelic bunebaSi warmoSobil nebismier cvlilebaSi mdgomareobs.
R движение
E motion
4955. m. / dislokaciis arakonservatiuli
ix. dislokaciis gadacoceba.
4956. m. / dislokaciis konservatiuli
ix. dislokaciis sriali.
4957. m. / (si)Tburi
nivTierebis atomebis, molekulebisa da sxva nawilakebis qaosuri moZraoba, romlis intensiuroba
sxeuls temperaturiT ganisazRvreba.
R движение / тепловое
E motion / heat
4958. m. / laminaruli, Sreobrivi moZraoba
siTxis an airis mowesrigebuli moZraoba, romlis drosac isini moZraobis mimarTulebis paralelurad
TiTqos Sreobrivad gadaadgildeba.
R движение / ламинарное
E motion / laminar
4959. m. / turbulenturi
siTxis an airis mouwesrigebeli moZraoba, romelic calkeuli Sreebis intensiur Serevas iwvevs.
R движение / турбулентное
E motion / turbulent
4960. m. / Sreobrivi
ix. laminaruli moZraoba.
4961. mowesrigeba
myar xsnarebSi axlo an Sori wyobis damyareba.
R упорядочение
E ordering
4962. mowyveta
rRveva, romelic normaluri Zabvebis moqmedebiTaa gamowveuli.
R отрыв
E tearing
4963. mowyobiloba1
detalebis kvanZebis da elementebis erToblioba, romelsac konstruqciuli da funqcionaluri er-
Tianoba axasiaTebs.
R устройство
E facilities
4964. mowyobiloba2
meqanizmebis, manqanebis, mowyobilobebis1, xelsawyoebis erToblioba, romelic sawarmos muSaobisTvisaa
aucilebeli.
R оборудование
E equipment
4965. m. / gadamtvirTavi, glinebis Senacvlebis mowyobiloba
mowyobiloba, romliTac saglnavi dganis glinebis Secvlisas maTi pirmodeba da gadaadgileba xdeba.
R устройство / перевалочное
E roll changer
4966. m. / gadamyiravebeli
ix. gadamyiravebeli.
4967. m. / glinebis Senacvlebis
ix. gadamtvirTavi mowyobiloba.
4968. m. / gorgalCamosakidi
firfitovani transportioridan gorglebis misaRebi da kauWiani transportioris kauWebze Camosakidi
mowyobiloba.
R устройство / бунтонавешивающее
E coil hangon
4969. m. / damwoli
ix. dasaWeri meqanizmi.
4970. m. / damWimavi
mowyobiloba ori glinis saxiT, tvirTis an hidravlikuri amZraviT, romelic dganis galis win da ukan
gasaglini liTonis daWimulobis Sesaqmnelad da saregulireblad gamoiyeneba.
R устройство / натяжное
E devise / tension
4971. m. / maryuJuli
mowyobiloba gasaglinavi liTonis maragis avtomaturad SenarCunebisaTvis uwyveti sortuli dganis sa-
sufTao galebis jgufis win, milSesaduRebeli agregatis sayalibo dganis an zolis gamoyvanis uwyveti
agregatis win.
R устройство / петлевое
E looper
4972. m. / mawonasworebeli
1. zeda glinis mawonasworebeli mowyobiloba. 2. saglinavi dganis Spindelis mawonasworebeli mowyo-
biloba.
R устройство / уравновешивающее
E devise / balancing
4973. m. / narevis mosamzadebeli
sayalibo da sakope narevebis, kvarcis qviSisa da danamatebis (sayalibo Tixis, dafqvili naxSiris, wylis,
Semkvrelebis da sxv.) meqanizebuli momzadebis mowyobiloba.
R оборудование / смесоприготовительное
E equipment / charge (blend) preparation (mixing)
4974. m. / saadidvo
liTonebisa da Senadnobebis adidvisaTvis gamoyenebuli meqanikuri mowyobilobebi (manqanebi). pirobiTad
SeiZleba daiyos Semdeg jgufebad: sworxazovani adidvis dganebi, saadidvo dolebi, mavTulis saadidvo
manqanebi, milsaadidvo doluri dganebi da makalibrebeli xazis agregatebi.
R оборудование / волочильное
E equipment / drawing
4975. m. / sabruni
mowyobiloba zolebis an naglinis2 (glinvis dawyebamde, agreTve gatarebebs Soris) vertikaluri RerZis
mimarT 180°-mde mosabruneblad.
R устройство / поворотное
E devise / turning
4976. m. / sadnobi
saCamomsxmelo saamqros sadnobi ubnis mowyobiloba, romelic Sedgeba liTonebis sadnobi Rumlis,
CamtvirTavi mowyobilobis, wamavali airebis gawmendis, haerSemTbobi mowyobilobebisagan da sxv.
R оборудование / плавильное
E equipment / smelting
4977. mowyobiloba / sakerZis
samarjvebis sayrdeni liTonuri konstruqcia, meqanizmebis montaJisa da remontisaTvis, romelic brZmed-
Si kazmis CasatvirTavad gamoiyeneba. es konstruqcia Seicavs agreTve airsarinebs sarqvelebis sistemiT.
R устройство / колошниковое
E top arrangement
4978. m. / sayalibebeli
milisuri, naxevrad milisuri, gorgolaWiani an valciani tipis sayalibebeli mowyobiloba, zolidan
spiralurnakeriani milnamzadis dasayalibeblad; es mowyobiloba Sedis milSesaduRebeli agregatis
SemadgenlobaSi eleqtroSeduRebiT spiralurnakeriani milebis misaRebad.
R устройство / формующее
E machine / moulding; devise / forming
4979. m. (skimeris) / saSandakebeli
ix. skimeris fila.
4980. m. / sawevi
adidvis Zalis Sesaqmnelad gankuTvnili adidvis dganis mowyobiloba.
R устройство / тяговое
E system / draft
4981. m. / saWed-sawnexi
saWed-sawnexi manqanis, meqanizaciisa da avtomatizaciis saSualebebis erToblioba, romelic namzadebisa
da detalebis dagrovebis, orientirebisa da gadaadgilebis, agreTve sawyisi masalebis momzadebis, Stam-
pebis, presformebis an instrumentebis Sesacvleli mowyobilobebisagan Sedgeba.
R оборудование / кузнечно-прессовое
E equipment / forging-and-extruding
4982. m. / saxvevi
mowyobiloba vertikaluri an horizontaluri doliT, romelic gankuTvnilia mavTulis dasaxvevad adi-
dvis, Termuli damuSavebis an danafaris dasmis xazSi.
R устройство / наматывающее (намоточное)
E machine / winding; devise / coiling; take-up reel
4983. m. / teqnologiuri
teqnologiuri aRWurvilobis saSualebebis erToblioba, romelSic teqnologiuri procesis gansa-
zRvruli nawilis Sesasruleblad ganTavsebulia masalebi an namzadebi, maTze zemoqmedebis saSualebebi
(Rumlebi, saglinavi da adidvis dganebi, wnexebi, uroebi da a. S.), agreTve teqnologiuri aRWurviloba
(Stampebi, presformebi, mWreli iaraRebi, adidebi da misT.).
R оборудование / технологическое
E equipment / process
4984. m. / furmis
brZmedis quraSi gacxelebuli bervis misawodebeli mowyobiloba.
R устройство / фурменное
E tuyere; lance
4985. m. / CamtvirTavi
saglinavi saamqros saxurebel RumlebSi namzadebis CasatvirTavi manqana.
R устройство / загрузочное
E devise / charging
4986. m. / wamtaci
nakeTobis nawilis watacebis da deformirebis an gamocdis procesSi misi Sesakavebeli mowyobiloba.
R устройство / захватное
E gripper
4987. m. / widis (gamosaSvebi)
brZmedidan widis gamosaSvebi mowyobiloba, romelic sacivebeli spilenZis furmisa da macivrebisagan
Sedgeba.
R прибор / шлаковый
E devise / slag
4988. mowyobiloba / Wavluri
ix. Wavluri tumbo.
4989. moWimva
1. wneviT damuSavebis procesSi liTonis deformaciis maxasiaTebeli, romelic deformirebadi sxeulis
simaRlis (sisqis) cvlilebiT fasdeba. 2. Wedvis operacia, romlis drosac namzadis ganivkveTis farTobi
mcirdeba da sigrZe izrdeba.
R обжатие
E reduction; draft
4990. m. / absoluturi
sxeulis simaRlis (sisqis) sxvaoba deformaciamde da deformaciis Semdeg.
R обжатие / абсолютное
E reduction / absolute
4991. m. / gverdiTi
gverdiTi an horizontaluri mimarTulebiT naglinis an misi nawilebis zomebis Semcireba.
R обжатие / боковое
E draft / edging
4992. m. / kritikuli
iribgliniani gaWolvisas namzadis diametrze fardobiTi moWimva, romlis drosac namzadis gulis
mniSvnelovani rRveva (mo)xdeba; moWimva, Cveulebriv, 2-12 % Seadgens.
R обжатие / критическое
E reduction / critical
4993. m. / fardobiTi
moWimvis sidide, romelic nakeTobis absoluturi moWimvis sawyis an saboloo simaRlesTan (sisqesTan)
fardobis sididis tolia.
R обжатие / относительное
E reduction / percent(age)
4994. moWra1
naglinis zedapiris defeqti nakeTobis mTel sigrZeze an mis calkeul ubnebze grZivi CaRrmavebis saxiT.
R подрез
E butcher’s cut; cut mark; gash
4995. moWra2
1. grZeli nakeTobis nawilebad dayofis operacia an nakeTobis nawilis Wris meTodiT mocileba; 2. furc-
lovani Stampvis operacia, romelic daxurul konturze namzads zedmet nawils Wris.
R отрезка
E cutting off; parting
4996. moxatuloba
liTonebis da Senadnobebis darRveuli zedapirebis mikroreliefi.
R узор
E pattern
4997. m. / (da)Raruli, mdinaris moxatuloba
myife rRvevis zedapiris mikroreliefi, romelzec sxvadasxva simaRleze myof CamonaxeTq ubnebs Soris
arsebuli zRudarebis rRvevis Sedegad safexurebis sistema warmoiqmneba, romelic planSi erTmaneTSi
SeerTebul Rarulebs hgavs.
R узор / ручистый
E pattern / streamlet
4998. m. / mdinaris
ix. (da)Raruli moxatuloba.
4999. moxda (moxsna) / widis
Txevadi liTonis zedapiridan widis meqanikuri moxsna.
R скачивание шлака
E deslagging
5000. moxsna / zedapiruli fenis
liTonuri namzadis an naxevarproduqtis Semdgom deformaciamde zedapiruli defeqturi fenis moxsna,
Cveulebriv, meqanikuri damuSavebiT.
R скальпирование
E scalping
5001. mJava
eleqtroliti, romelic wyalbadis kaTionis disociaciisas warmoiqmneba.
R кислота
E acid
5002. mJavagamZleoba
ix. mJavamedegoba.
5003. mJavamedegoba, mJavagamZleoba
mJavaTa zemoqmedebisadmi masalis gamZleobis unari.
R кислотостойкость
E resistance / acid
5004. mJavianoba / widis
Sav metalurgiaSi SiO2-is Sefardeba FeO-sa da MnO-s jamTan mJava widaSi.
R кислотность шлака
E acidity
5005. mJangavi
1. nivTiereba, romelsac eleqtronis mierTebis unari aqvs. 2. nivTiereba, romelsac Txevadi an myari li-
Tonebis (Senadnobebis) daJangva SeuZlia.
R окислитель
E oxidizer; agent / oxidizing; oxidant
5006. mrewveloba
industria, meurneobis mniSvnelovani dargi, romelic sazogadoebis sawarmoo Zalebis ganviTarebis
doneze gadamwyvet zegavlenas axdens; industria sawarmoebis (qarxnebis, fabrikebis, sabadoebis, ma-
Raroebis, eleqtrosadgurebis da sxv.) erTobliobas warmoadgens.
R промышленность
E industry
5007. m. / aluminis
feradi metalurgiis dargi, romelic liTonuri aluminis misaRebad saWiro madnis mopovebisa da
gadamuSavebis sawarmoebs aerTianebs.
R промышленность / алюминиевая
E industry / aliuminium
5008. m. / metalurgiuli
mrewvelobis dargi, romelic madnebidan an sxva masalebidan liTonebis miRebas, agreTve liTonuri
Senadnobebis qimiuri Sedgenilobis cvlilebis struqturisa da Tvisebebis cvlilebasTan kavSirs
moicavs.
R промышленность / металлургическая
E industry / iron & steel and non-ferrous metals
5009. m. / samTamadno
metalurgiuli kompleqsis qvedargi, romelic mineraluri nedleulis mopovebas da pirvelad damu-
Savebas (gamdidreba, dagundaveba) moicavs.
R промышленность / горнорудная
E industry / mining
5010. m. / samile
metalurgiuli mrewvelobis specialuri qvedargi, romlis sawarmoebSic foladis (unakero da SenaduRi)
da Tujis milebis, agreTve foladis balonebs amzadeben.
R промышленность / трубная
E industry / tube & pipe
5011. m. / feroSenadnobebis
Savi metalurgiis specializebuli qvedargi, romlis sawarmoebSic feroSenadnobebs, ligaturebsa da
sxva malegirebel danamatebs awarmoeben.
R промышленность / ферросплавная
E industry / ferroalloys
5012. m. / cecxlgamZle masalebis
Savi metalurgiis specializebuli qvedargi, romlis sawarmoebSic mineraluri nedleulis bazaze iseT
masalebsa da nakeTobebs amzadeben, romelTa cecxlgamZleobac  1580°C-ze.
R промышленность / огнеупорная
E industry / refractories
5013. mrudebi / esisebri (C-sebri)
koordinatebSi _ `temperatura-dro~ _ agebuli mrudebi, romlebic zogierTi mocemuli procesis
(fazuri gardaqmnis, koroziuli gamyifebis, fazebis gaxsnis da misT.) ganviTarebis xarisxs axasiaTebs.
R кривые / С-образные
E curves / sigmoid
5014. mrudi
romelime procesis ganviTarebaSi raimes zrdis an Semcirebis gamomsaxveli xazi.
R кривая
E curve
5015. m. / ganmtkicebis
deformaciis mocemuli siCqaris da temperaturisas Zabvis (mag., erTRerZa gaWimvisas an kumSvisas) de-
formaciis sidideze damokidebulebis mrudi.
R кривая упрочнения
E curve / strengthening
5016. m. / gacivebis
grafiki, romelic temperaturis droSi Semcrebas gamosaxavs.
R кривая охлаждения
E curve / cooling
5017. m. / gaxurebis
grafiki, romelic temperaturis droSi zrdas gamosaxavs.
R кривая нагрева
E curve / heating
5018. m. / damagnitebis
masalis magnituri induqciis gare magnituri velis daZabulobaze damokidebulebis grafikuli
gamosaxuleba.
R кривая намагничивания
E curve / magnetization
5019. m. / daRlilobis
ix. daRlilobis diagrama.
5020. m. / denadobis
Caketili mrudi mTavari Zabvebis  koordinatebSi, romlis wertilebic plastikuri denadobis
den. dasawyiss gansazRvravs.
R кривая текучести
E curve / yield
5021. m. / kinetikis
droSi mimdinare procesis grafikuli gamosaxuleba.
R кривая / кинетическая
E curve / kinetic
5022. m. / kompresiis (SekumSvis)
mudmiv temperaturaze fxvnilovani masalis simkvrivis wnexis wnevaze damokidebulebis grafikuli
gamosaxuleba.
R кривая / компрессионная
E curve / compression
5023. m. / cikluri xangamZleobis ganawilebis
cikluri xangamZleobis rRvevis albaTobasTan fardobis grafikuli gamosaxuleba, amplitudis da cik-
lis Zabvis saSualo mniSvnelobebis mudmivobisas.
R кривая распределения циклической долговечности
E curve of cycling servise life / distribution
5024. m. / cocvadobis
cocvadobisas fardobiTi wagrZelebis gamocdis xangrZlivobaze damokidebulebis grafikuli gamo-
saxuleba.
R кривая ползучести
E curve / creep
5025. msgavseba
msgavsebis kriteriumiT formulirebuli pirobebis erToblioba, romlis drosac sxvadasxva procesis
laboratoriuli modelirebis Sedegebis gavrceleba sxva masStabis movlenazea SesaZlebeli.
R подобие
E similarity; similitude
5026. msxvreva
myari (magari) masalebis naWrebis meqanikuri rRvevis (daSlis, msxvrevis) procesi (mag., sasargeblo
wiaRiseulis an misi gadamuSavebis produqtebis), romelic samsxvrevelebSi, garkveuli sisxos naWrebis
(gamdidrebisas 5 mm-ze meti; fxvnilTa metalurgiaSi 1-10 mm-mde) misaRebad tardeba.
R дробление
E breaking; crushing
5027. msxvreva / msxvili
gamdidrebisas, gasamdidrebeli masalis 300-1500 mm-idan, nedleulis 100-300 mm-mde msxvreva.
R дробление / крупное
E breaking / coarse; crushing
5028. m. / saSualo
gamdidrebisas, gasamdidrebeli masalis 100-300 mm-idan, needleulis 10-50 mm-mde msxvreva.
R дробление / среднее
E crushing / intermediate
5029. m. / wvrili
gamdidrebisas, gasamdidrebeli masalis 10-50 mm-idan, needleulis 5-10 mm zomamde msxvreva.
R дробление / мелкое
E crushing / fine
5030. mtvergamotana
teqnologiuri procesis dros gamoyofili mtvris raodenoba.
R пылевынос
E dust removal
5031. mtveri
aerozoli myari nawilakebis dispersiuli 0.1 mm-mde faziT.
R пыль
E dust
5032. m. / madnis
atmosferoSi Setivtivebuli madnis an fuWi qanis uwvrilesi nawilakebi.
R пыль / рудная
E dust / ore
5033. m. / metalurgiuli
mtveri, romelic sadnobi Rumlebis Rumlis airebis SedgenilobaSia.
R пыль / металлургическая
E dust / metallurgical
5034. m. / sakerZis
sakerZis airidan gamoyofili mtveri.
R пыль / колошниковая
E dust / blast-furnace; dust / flue
5035. m. / mura
konverterSi Txevadi Tujis haeriT an JangbadiT gaqrevisas warmoqmnili mtveri, romelic, ZiriTadad,
rkinis oqsidebisagan Sedgeba.
R пыль / бурая
E dust / drill(ing)
5036. mtversacleli
ix. mtversaWeri.
5037. mtversaWeri, mtversacleli
airebis nakadis mtvrisa da meqanikuri minarevebisagan uxeSad gasawmendi mowyobiloba.
R пылеуловитель
E dust collector
5038. m. / gravitaciuli
mtversaWeri, romelSic haeris nakadidan mtvris nawilakebis gamoyofa simZimis ZaliT xdeba.
R пылеуловитель / гравитационный
E dust collector / gravitation
5039. m. / inerciuli
mtversaWeri, romelSic haeris nakadidan mtvris nawilakebis gamoyofa nakadis moZraobis mimarTulebis
mkveTri cvlilebisas inerciis ZalebiT xdeba.
R пылеуловитель инерционный
E deduster / inertia-type
5040. m. / mfiltravi
mtversaWeri, romelSic haeris nakadidan mtvris nawilakebis gamoyofa foriani tixris gavliT nakadis
filtraciiT xdeba.
R пылеуловитель / фильтрующий
E dust collector / filtering
5041. m. / sveli
mtversaWeri, romelSic mtvris Sesakravad siTxea gamoyenebuli.
R пылеуловитель / мокрый
E (dust) collector / wet-type
5042. m. / tomris
naqsovi filtrebiT safiltravi mtversaWeri.
R пылеуловитель / мешочный
E baghouse; bag filter
5043. m. / wveTovani
mtversaWeri, romlis moqmedebis principic saqSenidan 35-55 m/s siCqariT gamosuli gasawmendi airis,
wylis an sxva siTxis zedapirze dacemis principzea damyarebuli. am dros siTxis wveTebis farda
warmoiqmneba, romelic mtvers iWers.
R пылеуловитель / капельный (скуббер Дойля)
E liquid trap (Doyle scrubber)
5044. mtversaWeri / Wavl-qafis
cxauriani kameris tipis mtversaWeri. gasawmendi airi cxaurze miwodebuli wylis an sxva siTxis Sres
buStebis amotivtivebis siCqareze gacilebiT meti siCqariT gaivlis. am dros iqmneba air-siTxis Sre, r-
omelic mtvers iWers, daWerili mtveri pulpis saxiT cxaurSi Caedineba.
R пылеуловитель / струйно-пенный
E washer / foam-jet
5045. mtverWera
sainJinro da teqnologiuri RonisZiebebisa da procesebis kompleqsi, romelic mtvris warmoqmnis
wyarodan damtverianebuli airebis gamotanas da Semdgom airis nakadidan myari nawilakebis gamoyofas
ukavSirdeba.
R пылеулавливание
E dust collection
5046. m. / mSrali
siTxis gamouyeneblad gravitaciuli an eleqtrostatikuri ZalebiT ganxorcielebuli mtverWera.
R пылеулавливание / сухое
E dry cleaning
5047. m. / sveli
mtverWera, romlis drosac mtvris nawilakebis dasvelebadobis efeqti gamoiyeneba. es procesi Seyvanili
siTxis wveTebTan an afskTan mtvris nawilakebis Sejaxebis Sedegad gamovlindeba.
R пылеулавливание / мокрое
E wet cleaning
5048. mtvrianoba
mtvris Sedgeniloba haeris an gamavali airebis erTeul moculobaSi.
R запылённость
E dustiness
5049. mudmiva, konstanta
mudmivi sidide.
R константа
E constant
5050. m. / gamosxivebis
108-jer gazrdili stefan-bolcmanis konstanta.
R константа излучения
E constant / radiation
5051. m. / ganawilebis
or Seurev fazaSi gaxsnili nivTierebebis aqtiurobebis fardoba.
R константа распределения
E constant / distribution
5052. m. / gisosis
ix. gisosis parametri.
5053. m. / dagrafitebis (grafitizaciis)
elementebis gavlenis raodenobrivi Sefaseba, romelic wonasworul pirobebSi Tujis kristalizaciis
unars axasiaTebs.
R константа графитизации
E constant / graphitizing
5054. m. / dakalibrebis
uwyvet dganebze glinvis procesis maCvenebeli, romlis drosac daWimuloba, mimbjeni Zalva an naglinis
maryuJi ar warmoqmneba.
R константа калибровки
E constant of calibration
5055. m. / disociaciis
qimiuri naerTis daSlis Sedegad warmoqmnili ionebis fardoba am naerTis koncentraciasTan.
R константа диссоциации
E constant / dissociation
5056. m. / krioskopiuli
1000 gr gamxsnelze, erTi moli nebismieri nivTierebis Semcvelobisas, xsnaris gayinvis temperaturis
Semcirebis sidide.
R константа / криоскопическая
E constant / cryoscopic
5057. mudmiva / magnituri
proporciulobis koeficienti masalis magnituri induqciis mniSvnelobasa da vakuumSi magnituri velis
daZabulobas Soris.
R постоянная / магнитная
E permeability of vacuum
5058. m. / stefan-bolcmanis
stefan-bolcmanis kanonSi proporciulobis koeficienti.
R константа Стефана-Больцмана
E constant / Stephan-Bolzmann
5059. m. / qimiuri reaqciis siCqaris
mocemul temperaturaze da amave dros erTis toli yvela komponentis koncentraciisas, reaqciaSi
Sesuli an procesis msvlelobisas, drois erTeulSi warmoqmnili nivTierebis raodenobis cvlileba.
R константа скорости химической реакции
E constant / chemical reaction rate
5060. m. / wonasworobis
parametri, romelic mocemuli sididis temperaturasa da wnevaze ama Tu im mimarTulebiT reaqciis
mimdinareobis albaTobas axasiaTebs.
R константа равновесия
E constant / equilibrium
5061. m. / henris
gaxsnili nivTierebis koncentraciis xsnarze misive (am nivTierebis) parcialuri wnevis sididesTan
fardoba.
R константа Генри
E constant / Henry
5062. muzaradi
Camosxmuli garsacmi konverteris yelisaTvis.
R шлем
E helmet
5063. mulda
1. foladsadnob RumelSi kazmis CasatvirTavi varclisebri (gobis) foladis sxmuli kolofi. 2. Camosx-
muli Tujis forma, romelic Tujis, feroSenadnobebisa da sakazme namzadis Casasxmelad gamoiyeneba.
R мульда
E mold; charging box
5064. muliti
3Al2O3 · 2SiO2 Sedgenilobis minerali, Tixamiwovani cecxlgamZle masalebis mniSvnelovani komponenti.
R муллит
E mullite
5065. multipleti
rentgenuli an ionuri speqtris erTmaneTTan axlos ganlagebuli an erTi meoreze dadebuli (ze-
ddebuli), damoukidebeli xazebis erToblioba.
R мультиплет
E multiplet
5066. murdasangi
tyviis kupelirebisas warmoqmnili tyviis Jangi, PbO.
R глёт
E litharge
5067. muri, Wvartli
naxSirwyalbadebis arasruli wvis an Termuli daSlis myari dispersiuli produqti, romelic ZiriTadad
amorfuli naxSirbadisagan Sedgeba.
R сажа
E sat; carbon black
5068. m. / TeTri
wvrildispersiuli amorfuli SiO2-is pirobiTi dasaxeleba, igi elastomerebis (avtosaburavebi, re-
zinteqnikuri nakeTobebi) warmoebaSi Semvsebad gamoiyeneba.
R сажа / белая
E silica / white
5069. m. / Termuli
gazis Termuli daSlisas haeris SeuRwevlad warmoqmnili muri.
R сажа / термическая
E thermal / black
5070. muskoviti
KAl2 (AlSi3O10) (OH)2 Sedgenilobis minerali, kaliumiani qarsi.
R мусковит
E muscovite
5071. mufeli
cecxlgamZle masalisagan an mxurvalmedegi liTonisagan damzadebuli kamera, romelic masSi gasa-
xureblad moTavsebul nakeTobas sawvavis wvis produqtebis zemoqmedebisagan icavs.
R муфель
E retort
5072. muSaoba
Zalis moqmedebis sazomi, romelic Zalis ricxobriv sididesa da mimarTulebaze, agreTve misi modebis
wertilis gadaadgilebazea damokidebuli.
R работа
E work
5073. m. / gamosvlis
vakuumSi myari sxeulidan an siTxidan eleqtronis mocilebaze daxarjuli energia.
R работа выхода
E work / function
5074. m. / deformaciis
mocemuli deformaciis gansaxorcieleblad daxarjuli muSaoba, romelic diagrama - ,,Zabva-defor-
maciis” Sesabamisi ubnis farTobiT xasiaTdeba.
R работа деформации
E work of deformation
5075. m. / deformaciis kuTri
deformaciis muSaobis erTeul moculobasTan an deformirebadi nimuSis, an nakeTobis ganivkveTis
erTeul farTobTan Sefardeba.
R работа деформации / удельная
E work of deformation / specific
5076. m. / Termodinamikuri sistemis
gare sxeulebze Termodinamikuri sistemis muSaoba mdgomareobs am sxeulebis mdgomareobis parametrebis
(sivrceSi mdebareoba, moculoba, eleqtruli velis daZabuloba da a. S.) cvlilebaSi da sistemis mier
gare sxeulebze gadacemuli energiis raodenobiT ganisazRvreba.
R работа термодинамической системы
E work of thermodynamical system
5077. m. / rRvevis, rRvevis energia
nimuSis an nakeTobis dasarRvevad aucilebeli energia, romelic diagrama - ,,Zabva-deformaciis” mTliani
farTobiT xasiaTdeba.
R работа разрушения
E work of break-down (failure)
5078. m. / rRvevis kuTri
rRvevis muSaobis Sefardeba darRveuli nimuSis an nakeTobis ganivkveTis erTeul farTobTan.
R работа разрушения / удельная
E work of break-down (failure) / specific
5079. muxruWi / eleqtromagnituri
eleqtromagnitur principze moqmedi mowyobilobis kompleqsi, romelic moZraobis siCqaris Sesamci-
reblad an manqanis sruliad gasaCereblad da amwe-satransporto saSualebebSi tvirTis Camokidebul
mdgomareobaSi Sesakaveblad gamoiyeneba.
R тормоз / электромагнитный
E brake / electromagnetic
5080. mwkrivi / Zabvebis
liTonebis ganlagebis Tanamimdevroba eleqtrolitebis xsnarebSi, maTi eleqtroduli potencialebis
sididis mixedviT.
R ряд напряжений
E series / electromotive
5081. mxarulebi
konusuri nawili brZmedis ganivasa (gvizsa) da quras Soris.
R заплечики (доменной печи)
E bosh
5082. mxreuli / vibraciuli
vibraciiT samsxmelo sayalibedan sayalibo narevis da sxmulis gamosagdebi samarjvi.
R коромысло / вибрационное
E preumatic vibration knock-out
5083. mxurvalgamZleoba
ix. mxurvalmedegoba.
5084. mxurvalmedegoba, mxurvalgamZleoba, xenjmedegoba
liTonebisa da Senadnobebis maRal temperaturaze airebTan (an sxva mJangav garemosTan) qimiuri
urTierTqmedebisadmi winaaRmdegobis gawevis unari.
R жаростойкость
E heat resistance
5085. mxurvalmtkicoba
liTonebisa da Senadnobebis unari, daurRvevlad gauZlos maRal temperaturaze meqanikur datvirTvebs.
R жаропрочность
E heat (high-temperature) strength

n
5086. nabikvi
150-730 mm sigrZisa da 4-22 mm sisqis foladis zolovani naglini, romelic rogorc namzadi, Txelfurc-
lovani foladis, saxuravi furclis, Tunuqisa da Strifsis glinvisas gamoiyeneba.
R сутунка
E bar / sheet; billet; bar / slip
5087. nageboba / zeda
martenis Rumlis nawili, romelic saamqros samuSao moednis donis zeviTaa ganlagebuli
R строение / верхнее
E superstructure
5088. n. / qveda
martenis Rumlis nawili, romelic saamqros samuSao moednis donis qveviTaa ganlagebuli.
R строение / нижнее
E substructure
5089. naglejebi
liTonis naglinis zedapiris defeqti gaxsnili narRvevebis saxiT, romlebic glinvis mimarTulebisadmi
ganivad an garkveuli kuTxiTaa ganlagebuli. isini liTonis Semcirebuli plastikurobis Sedegad
warmoiqmneba.
R рванины
E fissures
5090. n. / gadawvis
gadamwvari liTonis glinvisas daJanguli kristalitebis (marcvlebis) sazRvrebze warmoqmnili
naglejebi.
R рванины пережога
E tears of burning
5091. n. / zodis
liTonis dnobis da Camosxmis teqnologiis darRvevis Sedegad warmoqmnili mankebiT zodis dazianebul
ubnebze glinvis sawyis stadiaze warmoqmnili naglejebi.
R рванины / слиточные
E tears / ingot; break-down / primary
5092. naglini1
Savi da feradi liTonebisa da Senadnobebisagan cxeli, Tbili an civi glinvis meTodiT miRebuli
saglinavi warmoebis produqcia.
R прокат
E rolled stock; rolled products
5093. naglini2
glinvis procesSi myofi namzadi.
R раскат
E breakdown bar; workpiece / process
5094. n. / Txelfurclovani
4 mm-ze naklebi sisqis furclovani naglini.
R прокат / тонколистовой
E sheet / steel
5095. naglini / msxvilsortuli
msxvilsortul dganebze miRebuli sortuli naglini (mag., 80-idan 200 mm-mde zomis foladis mrgvali da
kvadratuli profilebi, ortesebri koWebi, 300 mm-mde simaRlis Svelerebi da sxv.).
R прокат / крупносортный
E sections / large (heavy)
5096. n. / saSualosortuli
sortuli naglini miRebuli saSualosortul dganze (mag., 30-100 mm-mde zomis foladis mrgvali da
kvadratuli profilebi, 120 mm-mde simaRlis Sveleri da sxv.).
R прокат / среднесортный
E shapes
5097. n. / sortuli
cxlad naglini profili damzadebuli, upiratesad ganivi glinviT, sortulsaglinav dganze.
R прокат / сортовой
E bolt stock; bar; section / bar; bar / iron
5098. n. / sqelfurclovani
4 mm-ze meti sisqis furclovani naglini.
R прокат / толстолистовой
E plate / steel
5099. n. / furclovani
siganis sisqesTan didi SefardebiT mniSvnelovani sigrZis sworkuTxa ganivkveTiani nakeToba. saglinavi
warmoebis es produqcia momxmarebels furclebis an rulonebis saxiT miewodeba.
R прокат / листовой
E plate(s); sheet(s)
5100. n. / wvrilsortuli
wvrilsortul dganebze miRebuli sortuli naglini (mag., foladis mrgvali profili 20 mm-mde
diametrisa, kvadratuli profili gverdiT 18 mm-mde, zolovana foladi 45 mm-mde da sxv.).
R прокат / мелкосортный
E bar / stock
5101. nadebi / Slamis
liTonis zedapiris defeqti naleqis saxiT, romelic nakeTobis amoWmis, gawmendis da garecxvis
teqnologiis darRvevisas warmoiqmneba.
R налёт шлама
E residue of slime
5102. nadnobi
nivTiereba (liToni, marili, wida da a.S.), romelic gaxurebulia Tdn temperaturaze ufro maRla da Tan
Txevad mdgomareobaSia.
R расплав
E melt; smelt
5103. naerT(eb)i / eleqtronuli
intermetalidebi (an hiumrozeris fazebi), romlebic perioduli sistemis I jgufis gardamavali
metalebis II-V jgufis metalebTan urTierTqmedebisas warmoiqmneba.
R соединения / электронные
E compounds / electron
5104. naerTi / intermetaluri (liTonTSorisi)
gansazRvruli steqiometriuli TanafardobiTa da sakuTari kristaluri gisosis mqone liTonebis
naerTi.
R соединение / интерметаллическое
E compound / intermetallic
5105. n. / qimiuri
qimiurad individualuri nivTiereba, romelSic erTi an sxvadasxva elementis atomebi ama Tu im qimiuri
kavSirebiTaa erTmaneTTan SeerTebuli.
R соединение / химическое
E compound / chemical
5106. navi
Ria tevadoba, romelSic fxvnilovan masalebs maRal temperaturaze Termulad amuSaveben.
R лодочка
E boat
5107. naToba / alis
alis maxasiaTebeli, romelic talRebis sigrZis xilul diapazonSi Tavisi gamomsxivrobiT xasiaTdeba.
R светимость пламени
E emmittange / flame
5108. nairmarcvlovneba
mikrostruqturis Tavisebureba, romelic zogjer polikristalur liTonebsa da SenadnobebSi war-
moiqmneba; igi mniSvnelovnad gansxvavebuli zomis marcvlebis arsebobiT xasiaTdeba.
R разнозернистость
E deviation / grain size; deviation / granularity
5109. n. / zolovani (pwkarovani)
nairmarcvlovneba, romelic wvrili da msxvili tolRerZa an gaWimuli marcvlebis zolebis Tanabari an
araTanabari monacvleobiT xasiaTdeba.
R разнозернистость / строчечная
E deviation in bands / granularity
5110. n. / zonaluri
iseTi araerTgvarovani nairmarcvlovneba, romelic nakeTobis gansazRvrul zonebSi msxvili marcvlebis
ganlagebiT xasiaTdeba.
R разнозернистость / зональная
E deviation in zones / (grain size) granularity
5111. n. / Tanabari
iseTi nairmarcvlovneba, romelic nakeTobis moculobaSi wvrili da msxvili marcvlebis Tanabari
ganawilebiT xasiaTdeba.
R разнозернистость / равномерная
E deviation / uniform (grain size) granularity
5112. n. / kunZulovani
iseTi nairmarcvlovneba, romelic nakeTobis moculobaSi Zalian wvrili an Zalian msxvili marcvlebis
jgufebis araTanabari ganawilebiT xasiaTdeba.
R разнозернистость / островная
E deviation / echelon-type granularity (echelon-type grain size)
5113. nairkedlianoba
milis formis defeqti, romelic kedlis sisqis araTanabrobaSi vlindeba.
R разностенность
E deviation / wall thickness
5114. nairsimkvrive
xist presformaSi miRebuli wnexilis maxasiaTebeli, romelic kveTSi simkvrivis gradientis arsebobiT
gamoixateba.
R разноплотность
E deviation / density
5115. nairsisqianoba
furclovani naglinis an milis formis defeqti, romelic furclis sisqisa da milis kedlis sisqis
araTanabrobaSi mdgomareobs.
R разнотолщинность
E deviation / thickness
5116. n. / ganivi
nairsisqianoba furclovani naglinisa siganeze an milis kedlisa ganivkveTSi.
R разнотолщинность / поперечная
E deviation / transverse thickness
5117. n. / grZivi
furclovani naglinis an milis nairsisqianoba sigrZeze.
R разнотолщинность / продольная
E deviation / longitudinal thickness
5118. nakadi
risame moZravi masa.
R поток
E flux; flow
5119. n. / gamosxivebis
romelime zedapiridan drois erTeulSi gamosxivebiT gadacemuli energiis raodenoba.
R поток излучения
E flux of radiation
5120. n. / magnituri
romelime zedapiridan gamomdinare magnituri induqciis veqtoris nakadi.
R поток / магнитный
E flux / magnetic; induction / magnetic
5121. nakadi / majamebeli, saldo-nakadi
sxeulze dacemuli da efeqturi gamosxivebis nakadebis sxvaoba.
R поток / результирующий
E flux / resulting
5122. n. / plastikuri dinebis
sakontrolo zedapirebis sixistisas deformaciis Sedegad warmoqmnili calmxrivmimarTuli liTonis
makrogadaadgileba.
R поток пластического течения
E flow / plastic
5123. n. / siTburi
drois erTeulSi izoTermul zedapirSi gavlili siTbos raodenoba.
R поток / тепловой
E flow / heat; flux / heat; flow / rate of heat
5124. nakawri1
meqanikuri dazianebiT gamowveuli araswori formisa da nebismieri mimarTulebis Rarisebri defeqti.
R царапина (дефект)
E score
5125. nakawri2
naglinis zedapiris defeqti, grZivi CaRrmavebulobis saxiT, romelsac momrgvalebuli an brtyeli Ziri
aqvs. nakawri glinis armaturiT liTonis zedapiris fxaWnisas warmoiqmneba.
R риска
E scratch; mark
5126. nakbilebi
Wris teqnologiis darRveviT warmoqmnili naglinis defeqti, romelic furclis an lentis nawiburze
Sverilebisa da CaRrmavebebis monacvleobiT gamoixateba.
R зазубрины
E notches; jags
5127. nakeToba / fxvnilovani
fxvnilTa metalurgiis meTodebiT damzadebuli nakeTobebi, romlebic gamoyenebamde minimalur
damatebiT damuSavebas saWiroebs an ar saWiroebs.
R изделие / порошковое
E part / powder
5128. nakeTobebi
warmoebis produqti, romelic realizaciisaTvis an sawarmos sakuTari saWiroebisTvisaa gankuTvnili.
R изделия
E products
5129. n. (nawarmi) / liTonis
samrewvelo daniSnulebis liTonis nawarmi: mavTuli, bagiri, liTonis bade, saSemduReblo eleqtrodebi,
wvrili zambarebi, samagri nakeTobani da sxva.
R метизы
E metal ware
5130. n. / mavTulis
civnaWimi mavTulisagan damzadebuli liTonuri nakeTobebi (xraxnebi, sWvlebi, lursmnebi, liTonis bade
da sxv.).
R изделия / проволочные
E products / wire
5131. n. / samagri
manqanaTa da nagebobaTa umetesad gavrcelebuli nawilebi, Rerosebri nakeTobebis saxisa (WanWikebi,
xraxnebi, sarWebi, sWvlebi, moqlonebi, wkirebi, lursmnebi, diubelebi, qanCebi, sayelurebi, ZvrawinaRebi,
rkinigzis tabikurebi, Wilibyurebi, satelefono da satelegrafo kauWebi da sxv.).
R изделия / крепёжные
E fasteners
5132. nakenk-naCxvletebi
furclisa da lentis zedapiris defeqti periodulad ganmeorebadi wertilovani CaRrmavebebis an
gamWoli naxvretebis saxisa; igi Termuli Rumlis gorgolaWebze mikrul liTonTan zolis Sexebisas
warmoiqmneba.
R наколы-проколы
E pricks
5133. nakeri / SenaduRi
SenaduRi SeerTebis ubani, romelic gamdnari liTonis kristalizaciisas da (an) plastikuri defo-
rmaciis Sedegad wneviT SeduRebisas warmoiqmneba.
R шов / сварной
E seam; weld; weld joint
5134. nakeci
1. furclis Sua nawilis moWmuWniT gamowveuli formis defeqti, romelic zolis ganivi mimarTulebiT
araTanabari deformaciisas warmoiqmneba. 2. grexili profilis defeqti, romelic Runvis operciisas
misi konturis Siga nawilze Sesqelebis saxiT warmoiqmneba.
R складка (дефект)
E fold
5135. n. (nakec-nakeci) / mijriT
furclis zedapiris defeqti, glinvis mimarTulebis ganivad erTmaneTis monacvleobiT ganlagebuli
amoburculobebis saxisa, romelic zodis RerZul zonaSi siRruisa da sifxvieris arsebobisas
warmoiqmneba.
R гармошка (дефект)
E coble
5136. nakecebi, naoWebi
naglinis zedapiris defeqti erTmaneTis monacvle ganivi CaRrmavebebisa da Sverilebis saxiT, romelic
glinvis procesSi namzadis simaRleze araTanabari moWimvis Sedegad warmoiqmneba.
R морщины (дефект проката)
E buckles
5137. namati
zodis zeda mosaWreli nawili, romelSic Cajdomis niJaraa ganTavsebuli.
R прибыль (отрезаемая часть слитка с усадочной раковиной)
E head
5138. namglisebrioba, modrekiloba
zolis glinvisa da Wris teqnologiis darRvevisas nakeTobis mTel sigrZeze warmoqmnili rkalisebri
arasibrtyivoba.
R серповидность
E camber; side strain
5139. namzadi
1. Semdgomi damuSavebisaTvis gankuTvnili naxevarfabrikati, romlidanac nakeToba miiiReba. 2. sanamzado
dganze miRebuli sortuli naglinis saxe.
R заготовка
E blank; billet
5140. n. / gadasakeTebeli
pirvelad (sawyis, saSavo) galebSi miRebuli namzadi, romelic Semdgomi glinvisaTvisaa gankuTvnili.
R заготовка / передельная
E product / semifinished
5141. n. / sortuli
sortul (saglinav) dganze glinvisaTvis gankuTvnili kvadratuli kveTis namzadi.
R заготовка / сортовая
E billet
5142. n. / uwyvetad sxmuli
liTonis uwyveti CamosxmiT miRebuli sxmuli, romelic namzadad Semdgomi glinvisaTvis gamoiyeneba.
R заготовка / непрерывнолитая
E continuous casting; ingot / continuous cast; blank / continuous cast
5143. n. / RerZis
lokomotivebisa da vagonebis RerZebisaTvis gankuTvnili mrgvali an kvadratuli formis naxevarfabri-
kati.
R заготовка / осевая
E round / axle
5144. n. / Rru
RerZuli gamWoli naxvretiani cilindruli namzadi, romelic unakero milebis warmoebisaTvisaa gan-
kuTvnili.
R заготовка / полая
E billet / tubular (hollow)
5145. namzadebi adidvisaTvis
adidvisaTvis gankuTvnili sxvadasxva xerxiT miRebuli wneli, mili an mavTuli.
R заготовки для волочения
E wire bolt
5146. n. / Sreebiani (sendviCebi)
fxvnilovani da kompoziciuri masalebis Sreobrivi namzadebi, romlebic Semdgomi konsolidaciisa da
wneviT damuSavebisTvisaa gankuTvnili.
R сэндвичи
E sandwiches
5147. namwvi
liTonTa sulfidebis JangviTi gamowvis produqti.
R огарок
E cinder; ash
5148. n. / anodis
aluminis eleqtrolizeris gamomwvari anodis narCeni samuSaos teqnologiuri ciklis dasrulebis Sem-
deg.
R огарок / анодный
E cinder / anode
5149. n. / piritis
narCeni almadnis gamowvis Semdeg.
R огарок / пиритный
E cinder / pyrites
5150. napiri / bzaris
bzaris zedapirTan axlos mdebare masalis ubani.
R берег трещины
E bank / crack
5151. naprali
ix. RreCo.
5152. narevi / koqsis da brZmedis airTa
martenis da Termul RumlebSi gamoyenebuli airuli saTbobi, romelic koqsisa da brZmedis airTa narevs
warmoadgens (wvis kuTri siTbo 3.6-17 m jouli / m3).
R газ / коксодоменный
E gas / mixed coke-oven and blast-furnace
5153. narevebi / aluminTermuli
qimiur-Termuli damuSavebis dros gamoyenebuli narevi, romelic gamajerebeli elementebis oqsidebs Se-
icavs; aluminTan urTierTqmedebisas es elementebi siTbos gamoyofiT aRdgeba, rac difuziuri
procesebis mimdinareobas uzrunvelyofs.
R смеси / алюмотермические
E mixtures / aluminium thermal
5154. n. / Txevadi TviTgamyarebadi
sayalibo narevebi, romlebsac unari aqvs dabali sinotivisas (5.0_5.5%) Serevis procesSi TxevadmoZrav
mdgomareobaSi gadavides, ris gamoc samsxmelo formebisa da kopebis damzadeba CamosxmiTaa SesaZlebeli.
R смеси / жидкие самотвердеющие (жсс)
E mixtures / fluid self-hardening
5155. n. / sayalibo
samsxmelo formebisa da kopebis dasamzadeblad gamoyenebuli narevebi.
R смеси / формовочные
E molding sands (mixtures)
5156. n. / civad gamyarebadi
narevebi, romlebic haerze, aRWurvilobaSi an mis gareT, airisebri, fxvnilisebri, Txevadi gamamyareblis
an katalizatorebis moqmedebiT myardeba.
R смеси (хтс) / холоднотвердеющие
E mixtures / cold hardening
5157. narCenebi1 / warmoebis
liTonproduqciis warmoebaSi sxvadasxvagvari Sedgenilobis da fizikur-qimiuri Tvisebebis narCenebi.
R отходы
E wastes / industrial
5158. narCenebi2, kudebi
madnebis gamdidrebis narCeni produqti.
R хвосты (отходы обогащения)
E tailings; tails
5159. natriTermia
metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad natriumi gamoiyeneba.
R натритермия
E sodiumthermy
5160. n. / titanis
liTonuri titanis samrewvelo miRebis erT-erTi xerxi
R натритермия титана
E sodium reduction of titanium chloride
5161. natriumi
qimiuri elementi, Na, atomuri masa = 22.99; miekuTvneba msubuq tute liTonebis jgufs, tdn 97.83°C; me-
talurgiaSi, zogierTi liTonis metaloTermiis meTodiT miRebis procesSi, aRmdgenad gamoiyeneba.
R натрий
E sodium
5162. naqleqi
naglinis zedapiris defeqti, farTo grZivi CaRrmavebis saxisa, romelic furclis an lentis saglinav an
amwesatransporto mowyobilobis detalebTan mkveTri xaxunisas warmoiqmneba.
R продир
E scrach / guide
5163. naRvenTi
1. dnobis svlis darRvevis Sedegad Rumlis kedlebze warmoqmnili myari masa. 2. samsxmelo cicxvSi
gamyarebuli liTonis narCeni.
R натек
E scull; skull; crust
5164. nayari
fuWi qanis, arakondiciuri sasargeblo wiaRiseulis, myari widisa da a. S. yrili.
R отвал
E dump; refuse
5165. n. / widis
xelovnuri an bunebrivi maRali ferdo, romelzedac granulaciisaTvis uvargisi Txevadi wida iRvreba;
ferdos gaswvriv widasazidisaTvis rkinigzis xazia mowyobili.
R отвал / шлаковый
E dump / slag; bing / slag
5166. nacari
liTonebis Jangeulebisagan Sedgenili uwvavi narCeni, romelic wvisas saTbobis mineraluri mina-
revebisagan warmoiqmneba.
R зола
E ash
5167. nacmi
raimeze Camocmuli xelsawyos an instrumentis nawili.
R насадка
E nozzle; checker (work)
5168. n. / sadawneo, damWirxni adida, sadawneo adida
adidvis dganis teqnologiuri instrumenti konusuri Siga samuSao zedapiriT, romelic adidvis
mimarTulebiT viwrovdeba; instruments adidas Sesasvlelis win ayeneben da deformaciis keraSi sapoxis
TviTdaWirxnas, agreTve adidvisas hidrodinamikuri SezeTvis efeqts uzrunvelyofs.
R насадка / напорная
E nozzle / discharge
5169. nawiburi
furclovani naglinis gverdiTi zedapiri.
R кромка
E edge
5170. n. / daglejili
furclisa da lentis zedapiris defeqti nawiburebze liTonis wyvetilobis saxisa; defeqti glinvis
teqnologiis darRvevisas (moWimvis sididis gazrdiT, glinvisas Tavisufali gafarToebiT da sxv.),
agreTve dabali plastikurobis liTonis glinvisas warmoiqmneba.
R кромка (дефект) / рваная
E edge / torn
5171. nawiburi / dacerebuli
furclis formis defeqti, romlis drosac kuTxeebi sibrtyeebsa da nawiburs Soris 90°-ss ar udris;
defeqti Cndeba makratlis mimmarTveli saxazavis araswori awyobisas an zolovanas araswori
mdebareobiT Wrisas.
R кромка / скошенная
E edge / level; chamfer
5172. n. / CaTreuli
furclis defeqti nawiburze gaglinuli zigzaguri nakecis saxisa, romelic moukantavad glinvisas an
SuagulSi gauxurebeli zodebis deformirebisas warmoiqmneba.
R кромка / затянутая
E edge / snaky
5173. n. / CamouWreli
furclisa da lentis formis defeqti, nawiburebis simrudisa da wyvetilobis saxisa, makratelSi zo-
lovanas araswori dayenebis Sedegad moucilebeli rCeba.
R кромка / необрезанная
E edge / mill
5174. nawibursafxvneli
ix. nawibursafxvneli makrateli.
5175. nawibursaxvevela
diskur makratelze CamoWrili zolis gverdiTi nawiburis dasaxvevi saxvevela.
R кромкомоталка
E (scrap) baller
5176. nawilaki
mcire raodenoba, risame nawili.
R частица
E particle
5177. n. / koherentuli
nawilaki, romelsac ZiriTad matricasTan koherentuli sazRvrebi aqvs.
R частица / когерентная
E particle / coherent
5178. n. / sferosebri, sferoidi
nawilaki, romelsac yvela mimarTulebiT, daaxloebiT, erTi da igive zomebi aqvs da idealur SemTxvevaSi
sferosebri formisaa.
R частица / шаровидная
E spherulite; nodule; spheroid
5179. naWdevi (glinebis)
muSa glinis zedapirze saWiro parametrebis simqisis mikroreliefis miReba
R насечка (валков)
E ragging
5180. naWedi
WedviT an StampviT damzadebuli liTonuri nakeToba an namzadi.
R поковка
E forging
5181. naxevargamtari
myari sxeuli, romelSic eleqtrogamtaroba absolutur nulze mcirea, magram mniSvnelovnad diddeba
temperaturis zrdasTan erTad, radgan akrZaluli zonis mcire siganis gamo eleqtronebs SeuZliaT
gamtarobis zonaSi (an savalento zonaSi gaCndes xvrelebi) gadasvla.
R полупроводник
E semiconductor
5182. naxevarglinuli
naxevarproduqti, Semdgomi adidvisaTvis an glinvisaTvis gankuTvnili.
R подкат
E products / semi-finished rolled; rolled stock / semi-finished
5183. naxevarkoqsva
naxevrad koqsis, kupris da meTanis misaRebad myari saTbobis specialur RumlebSi 500-550°C tempera-
turaze uhaerod, gaxurebiT gadamuSaveba.
R полукоксование
E carbonization / low temperature; semicoking
5184. naxevarkoqsi
myari saTbobis naxevarkoqsvisas miRebuli forovani produqti; gamoiyeneba saTbobad.
R полукокс
E semicoke
5185. naxevarkuTxe / adidas konusis, adidas muSa kuTxe
kuTxe konusuri adidas konusis msaxvelsa da adidas RerZs Soris.
R полуугол конуса волоки
E semiangle / die; semicone angle
5186. naxevarliTonebi
elementebi (bismuTi, dariSxani, stibiumi, vercxliswyali, teluri da sxv.), romlebsac eleqtruli
TvisebebiT liTonsa da naxevargamtarebs Soris Sualeduri mdgomareoba uWiravs. isini mravali TvisebiT
axloa tipuri liTonebis TvisebebTan, magram 102-105-jer naklebi eleqtrogamtaroba aqvT.
R полуметаллы
E semimetals
5187. naxevarproduqti
teqnologiuri procesis saSualedo produqti, romelic Semdgomi gadamuSavebisaTvisaa gankuTvnili.
R полупродукт
E semiproduct
5188. naxevartompaki
14-21 % Zn-is Semcveli TiTberi.
R полутомпак
E semitombac
5189. naxevarfabrikati
naxevarproduqti, romlisTvisac damuSavebis erTi an ramdenime stadiaa saWiro, raTa igi mza nawarmad
iqces da samrewvelod gamoiyenebodes.
R полуфабрикат
E material / semifinished
5190. naxvreti / sacentrebeli
1. sacentrebeli operaciisas milnamzadis wina torsze datanili cilindruli foso. 2. meqanikuri gamo-
cdebisaTvis gankuTvnili mrgvalkveTiani liTonuri nimuSis orive torsze datanili cilindruli foso.
R отверстие / зацентровочное
E hole / centered
5191. naxSirbadi
qimiuri elementi, C, atomuri masa = 12; aqvs ori alotropiuli modifikacia; farTod gamoiyeneba
metalurgiaSi rogorc aRmdgeni, Sedis foladisa da Tujis SedgenilobaSi; am elements iyeneben rogorc
saTbobs, grafituli eleqtrodebis nedleulad da sxv.
R углерод
E carbon
5192. n. / molbobis
zogierTi rkina-naxSirbadis Senadnobis grafiti, struqturuli mdgeneli, warmoqmnili molbobis pro-
cesSi.
R углерод отжига
E carbon / annealing
5193. n. / pirolizuri
gaxurebul zedapirebze, 600-2200°C-mde temperaturul intervalSi, naxSirbadSemcveli orTqlairuli
naerTis daSlis produqti.
R углерод / пиролитический
E carbon / pyrolitic; pyrocarbon
5194. naxSirgrafitebi
boWkovani fxvnilebi grafitis fuZeze, romlebic sakonstruqcio an antifriqciul masalad gamoiyeneba.
R углеграфиты
E carbon-graphites
5195. naxSiri
wiaRiseuli, mcenareuli warmoSobis myari sawvavi nivTiereba.
R уголь
E coal
5196. n. / gaaqtiurebuli
xelovnurad damzadebuli mniSvnelovani forianobis naxSiri, romelic airuli narevebis dasacal-
keveblad da airebis, orTqlis an xsnarebidan nivTierebebis sorbciisaTvis gamoiyeneba.
R уголь / активизированный
E coal / activated
5197. naxSiri / xis
myari foriani produqti, romelic naxSiris gamosawvav RumlebSi merqnis maRal temperaturaze uhaero
gaxurebiT miiReba; es produqti ukoqsod momuSave brZmedebSi aRmdgenad da kazmis komponentad gamo-
iyeneba.
R уголь / древесный
E charcoal
5198. naxSirmomzadeba
koqsvadi naxSirebidan sasurveli xarisxis naxSiris kazmis momzadebis teqnologiuri procesebi.
R углеподготовка
E washing / coal
5199. nedleuli
masalebi, romlebic Semdgom gadamuSavebas eqvemdebareba, romelTa mopovebasa da warmoebaze Sromaa
gaweuli.
R сырьё
E material / raw
5200. n. / daflusebuli rkinamadniani
daflusebuli aglomerati da gundebi iseTi kazmisa, romelSic danaWrovnebamde daqucmacebuli kirqva
da kiria Setanili.
R сырьё / офлюсованное железорудное
E materials / fluxed iron ore
5201. n. / erTiani madneuli
mineraluri nedleulis klasifikaciis forma, rogorc erTiani madneuli nivTierebisa, romelsac mra-
valkomponentiani Sedgeniloba da mravaldargobrivi mimarTuleba aqvs.
R сырьё / единое рудное
E materials / blended raw
5202. n. / teqnogenuri
liTonis miRebisa da damuSavebis stadiebze warmoqmnili narCenebi, romlebSic SeiZleba nedleulis aR-
warmoebis wyaro iyos, agreTve samTo-metalurgiuli warmoebebis narCenebi (Raribi madnebis nayari,
gamdidrebis kudebi, jarTi, wida da sxv.), romlebic ferad, iSviaT da keTilSobil liTonebs Seicavs.
R сырьё / техногенное
E materials / technogenic (technogenitic)
5203. n. / cecxlgamZle masalebis
qanebi da maTi gamdidrebis produqtebi, romelTa cecxlgamZleoba  1580°C.
R сырьё / огнеупорное
E stock / refractory
5204. n. / meoreuli
liTondasamuSavebeli mrewvelobis narCenebi, wundebuli da vadagasuli liTonuri nakeTobebi da deta-
lebi, romlebic liTonebisa da Senadnobebis ganmeorebiT misaRebad gamoiyeneba.
R сырьё / вторичное
E materials / secondary raw
5205. neizilberi
dekoratiuli Senadnobi spilenZis fuZeze, romelic 18-22 % Zn-s, 13.5-16.5% Ni-is Seicavs.
R нейзильбер
E nickel-silver; German silver
5206. neitralizacia
fuZe da mJava Tvisebebis mqone nivTierebebs Soris mimdinare reaqcia, romelic orive naerTis damaxa-
siaTebeli Tvisebebis dakargvas iwvevs.
R нейтрализация
E neutralization
5207. neitronografia
dabali energiebis neitronebis difraqciis movlenaze damyarebuli nivTierebis aRnagobis Seswavlis
meTodebis erToblioba.
R нейтронография
E analysis / neutron diffraction
5208. neitronoradiografia
nimuSis gamosaxulebis miReba nimuSis neitronebiT dasxivebisas aRZruli meoreuli gamosxivebis fo-
tomgrZnobiare Sreze zemoqmedebisas.
R нейтронорадиография
E neutron radiography
5209. nemsi (milis wnexis)
teqnologiuri instrumenti, wagrZelebuli cilindris, konusis an ufro rTuli formis sxeulis saxiT,
romelic milebis dawnexisas, gaWolvisas da (an) milis siRruis formirebisTvis gamoiyeneba.
R игла (трубного пресса)
E mandrel; needle
5210. n. / martensitis
Txeli linzisebri formis martensitis firfita, romlis nebismieri kveTi Slifis sibrtyeSi optikuri
mikroskopiT kvlevisas kristalis nemsisebri formis moCvenebiT STabeWdilebas (firfitis
didsibrtyiani Slifi zedapirze iSviaTad xvdeba) qmnis.
R игла / мартенситная
E needle / martensite
5211. nemssaWeri (milis wnexis)
milis wnexis nemsis dasamagrebeli da masTan gamWolavi mowyobilobis moZravi traversidan Zalvis
gadasacemi mowyobiloba.
R иглодержатель (трубного пресса)
E holder / mandrel
5212. nemsfrezva
nemsfreziT naglinis zedapiridan xenjis moSorebis xerxi.
R иглофрезерование
E wire brushing
5213. nemsfrezi
mrvalsaWrisiani nemsfrezi, romelic maRalmtkice mavTulisagan mzaddeba; igi mbrunavi sxeulis saxis
naglinis zedapiris nemssafrezi instrumentia.
R иглофреза
E wire brush
5214. neodiumi
qimiuri elementi, Nd, atomuri masa = 144.24; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1024°C; Sedis
iSviaT miwaTa liTonebis SenadnobebSi, romlebic foladis ganJangvisaTvis ixmareba, xolo msubuq Se-
nadnobebSi malegirebel danamatad gamoiyeneba
R неодим
E neodymium
5215. neto-Zabva
nimuSSi an nakeTobaSi cocxal kveTze (CanaWris, bzaris an sxva aramTlianobebis farTobis gamoklebis
Semdeg darCenil kveTze) mikuTvnebuli Zabva.
R нетто-напряжение
E net-stress
5216. nefelini
KNa3[AlSiO4] Sedgenilobis minerali; madani Tixamiwis warmoebisaTvis.
R нефелин
E nepheline
5217. nivTierebebi
materiis saxe, romlisganac fizikuri sxeuli Sedgeba.
R вещества
E substances; matters; materials
5218. n. / zedapirulad aqtiuri
liTonis zedapirze adsorbirebis Sedegad zedapiruli energiis Semcirebis unaris mqone nivTierebebi.
R вещества / поверхностно-активные
E substances / surface-active; sufracants
5219. n. / maRali sisufTavis
martivi qimiuri elementebi da rTuli nivTierebebi, romlebic minarevebs 10-6-idan 10-8 masur procentamde
Seicavs, mgram  10-3 mas. %
R вещества / высокочистые
E materials / highly purified
5220. nikeli
qimiuri elementi, Ni, atomuri masa = 58.69; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn=1453°C; farTod
gamoiyeneba foladis legirebisaTvis da damcavi danafaris Sesaqmnelad; nikeli mravali koroziamedegi
da mxurvalmtkice Senadnobebis fuZes warmoadgens.
R никель
E nickel
5221. n. / anoduri
eleqtrolituri rafinirebisaTvis gankuTvnili anodebad Camosxmuli pirveladi (Savi) nikeli.
R никель / анодный
E nickel / anode
5222. n. / eleqtrolituri
formebSi Camosxmuli gadamdnari kaToduri nikeli.
R никель / электролитный
E nickel / electrolytic
5223. n. / Tburi (Termuli)
pirometalurgiuli procesiT miRebuli nikeli.
R никель / огневой
E nickel / fire refined; nickel / pyrometallurgical
5224. n. / kaToduri
sawyisi (Savi) nikelis rafinirebis procesSi kaTodze gamoyofili nikeli.
R никель / катодный
E nickel / cathode
5225. n. / pirveladi
minarevebis Semcveli nikeli; aRmdgeni dnobis saboloo produqti spilenZ-nikelis sulfiduri mad-
nebidan nikelis warmoebisas.
R никель / черновой
E nickel / crude
5226. nikrosili
Termowyvilis Senadnobi nikelis fuZeze; Seicavs14.2% Cr-sa da 1.4% Si-s, dadebiTi Termoeleqtrodi
Termowyvilis meore SenadnobTan - silinTan wyvilSi. Termowyvili  1300°C temperaturaze samuSaod ga-
moiyeneba.
R никросил
E Nicrosil
5227. nimoniki
9-22% Cr-is, 2.8%-mde Ti-is, 0.5-6.0% Al-is Sedgenilobis mxurvalmtkice Senadnobi nikelis fuZeze;
legirebuli 22%-mde Co-iTa da 6%-mde Mo-iT.
R нимоник
E nimonic
5228. nimuSi
konkretuli formisa da zomis nakeToba, romelic mocemuli masalis fizikur-qimiuri da meqanikuri Tvi-
sebebis gansasazRvravad gamoiyeneba.
R образец
E sample; specimen
5229. n. / dartymiTi
dartymiT Runvaze gamosacdeli prizmuli nimuSi, rogorc wesi, CanaWriT an winaswar Casaxuli bzariT.
R образец / ударный
E specimen / impact
5230. n. / kompaqturi
garecentruli gaWimvis pirobebSi bzarmedegobis gansasazRvravi standartizebuli nimuSi; es nimuSi
warmoadgens paralelepipeds gverdebis 1:2:2.5 SefardebiT, romelsac umciresi zomis waxnagis sibrtyeSi
datvirTvis modebis RerZis perpendikularuli Rrma CanaWeri aqvs.
R образец / компактный
E specimen / compact
5231. n. / koWisebri
RunviT gamocdisas bzarmedegobis gansazRvrisaTvis Sesrulebuli standartizebuli nimuSi sworkuTxa
koWis saxisa, romelsac saSualo zomis waxnagis perpendikularulad CanaWeri ise ukeTdeba, rom CanaWris
sibrtye datvirTvis RerZis paraleluri iyos.
R образец / балочный
E-
5232. nimuSi / menaJes
dartymiT siblanteze gamosacdeli prizmuli nimuSi, simrudis 1 mm radiusis U-sebri CanaWriT.
R образец Менаже
E sample / Mesnager
5233. n. / orkonsoliani
bzarmedegobis gansasazRvravi paralelepipedisebri umcires waxnagze ganivnaseriani nimuSi, romelic na-
seriT gayofili nawilebis yunwebSi Casmuli sarWebiT gaWimvas an ciklur datvirTvas eqvemdebareba.
R образец / двухконсольный
E specimen / two-cantilever
5234. n. / Sarpis
dartymiT siblanteze gamosacdeli prizmuli nimuSi, simrudis 0.25 mm radiusis V-sebri CanaWriT.
R образец Шарпи
E sample / Charpy
5235. niobiumi
qimiuri elementi, Nb, atomuri masa = 92.91; miekuTvneba iSviaT Zneldnobadi liTonebis jgufs, tdn=
2500°C; es elementi foladis feradi liTonebisa da Senadnobebis legirebisTvis gamoiyeneba.
R ниобий
E niobium
5236. nipeli
liTonis mokle SemaerTebeli (Cveulebriv, xraxniani) mili.
R ниппель
E nipple
5237. niJarebi
1. sxvadasxva formisa da zomis sicarieleebi, romlebic zodis SigniT an mis zedapireze warmoiqmneba. 2.
naglinis zedapiris defeqti gaxsnili (ga)wyvetebis saxisa, romlebic ganivad an glinvis
mimarTulebasTan kuTxiTaa ganlagebuli; defeqti liTonis daqveiTebuli plastikurobis Sedegad wa-
rmoiqmneba.
R раковины
E blowholes; blisters
5238. n. / xenjismieri
Caglinuli xenjis amovardnis an amoWmisas warmoqmnili niJarebi.
R раковины от окалины
E pits / scale
5239. niJara / Cajdomis
siRrue zodSi (Cveulebriv, zeda nawilSi), romelic liTonis gamyarebisas zodis Cajdomis Sedegad
warmoiqmneba.
R раковина / усадочная
E hole / shrinkage; pipe
5240. nirezisti
14-20% Ni-is, 8%-mde Cu-is, 3.5%-mde Cr-is Sedgenilobis aramagnituri Tuji, romelsac ZiriTadad
austenituri struqtura aqvs.
R нирезист
E niresist
5241. nisili
Termowyvilis Senadnobi nikelis fuZeze, romelic Seicavs 4.4% Si-sa da 0.1% Mg-s, Termowyvilis meore
SenadnobTan – nikrosilTan - uaryofiT Termoeleqtrodad muSaobs. Termowyvili 1300°C tempera-
turaze samuSaod gamoiyeneba.
R нисил
E Nisil
5242. nitinoli
40-45% Ti-is Semcvelobis aramagnituri koroziamedegi Senadnobi nikelis fuZeze. am Senadnobs formis
mexsierebis efeqti aqvs.
R нитинол
E nitinol
5243. nitridi
liTonis qimiuri naerTi azotTan.
R нитрид
E nitride
5244. n. / boris
azotis borTan naerTi BN (41.66% B, 58.34% N).
R нитрид бора
E nitride / boron
5245. nitriti / siliciumis
azotis siliciumTan naerTi Si3N4 (60.06 % Si, 39.94 % N).
R нитрид кремния
E nitride / silicon
5246. n. / rTuli
erTze meti malegirebeli elementis Semcveli nitridi.
R нитрид / сложный
E nitride / complex
5247. nitrireba
ix. daazoteba.
5248. n. / plazmaSi
ix. daazoteba mRvivari ganmuxtvis pirobebeSi.
5249. nitrocementacia
ix. daazotnaxSirbadianeba.
5250. nitrowrToba
maRalnaxSirbadiani foladebis daazoteba Semdgomi wrTobiT; daazoteba mimdinareobs wrTobisTvis
gaxurebis procesSi (500-700°C intervalSi) an manamde, romelsac Tan siciviT damuSaveba da
dabaltemperaturuli moSveba axlavs.
R нитрозакалка
E-
5251. niqardi
cveTamedegi Tuji, romelic qromsa da nikels (SefardebiT 1:3) Seicavs.
R нихард
E Ni-hard
5252. niqromi
mxurvalmedegi Senadnobi, romelic 65-80% Ni-s da 10-30% Cr-s Seicavs; damatebiT legirebulia aluminiT
da agreTve i m l, Senadnobs maRali kuTri eleqtrowinaRoba aqvs.
R нихром
E nichrome
5253. niSandeba
asoebi, cifrebi, warwera da pirobiTi niSnebi produqciaze, agreTve mis nawilebze, iarliyebze, Se-
fuTvaze.
R маркировка
E stenciling
5254. noda
wertili, romelic mdgomareobis diagramaze fazis Sedgenilobas gansazRvravs.
R нода
E node
5255. nomagi
12%-mde Ni-isa, da 10%-mde Mn-is Semcveli aramagnituri Tuji.
R номаг
E nomag (nonmagnetic cast iron)
5256. nomograma / SewrTobadobis
SewrTobadobis siRrmes, wrTobisas gacivebis siCqaresa da foladis SewrTobadobis kritikul diametrs
Soris grafikuli damokidebuleba.
R номограмма прокаливаемости
E nomogram (nomograph) / hardenability
5257. normalizacia
rkinis Senadnobebis Termuli damuSaveba, romelic austenitizaciaSi da Semdgom mSvid haerze gacivebaSi
mdgomareobs.
R нормализация
E normalizing; normalization
5258. nsk - procesi
aRmdgeni airis gamoyenebiT Saxtur RumelSi rkinis pirdapiri miRebis xerxi.
R НСК-процесс
E process / Nippon Steel Corporation; NSC-process
5259. nulxelsawyo
nulovani meTodiT masalebis fizikur maxasiaTebelTa gasazomi mgrZnobiare eleqtroxelsawyo.
xelsawyoze moqmedebs signali, romelic gasazom da cnobil (etalonis) mniSvnelobebs Soris sxvaobis
proporciulia. gazomvisas es sxvaoba nulamde dahyavT.
R нуль-прибор
E zero-reader

o
5260. obm - procesi
foladis miRebis Jangbadkonverteruli procesi, romlis drosac Txevadi Tujis JangbadiT gaqreva
damcavi airis wriul nakadSi mimdinareobs.
R ОБМ-процесс
E process / Oxygen-Boden-Maxhutte; OBM -process
5261. ovalizacia / masris
ganivxraxnuli glinvisas masris ganivkveTi, nacvlad wriuli formisa, ovalur formas iZens.
R овализация гильзы
E ovalization / tubular billet
5262. ovali-isruli kvadrati
gamosaWimi kalibrebis sistema, romelic glinebSi mcire RerZiT SeWrili ovaluri da isruli kvadra-
tuli formis kalibrebis monacvleobas iTvaliswinebs.
R овал-стрельчатый квадрат
E oval-gothic square
5263. o. -kvadrati
gamosaWimi kalibrebis sistema, romelic ovaluri da kvadratuli formis kalibrebis monacvleobasa da
maT Soris zolis gadabrunebis operacias iTvaliswinebs; es sistema wvrilsortul da mavTulsaglinav
dganebze gamoiyeneba.
R овал-квадрат
E oval-square
5264. o. -wiboiani ovali
gamosaWimi kalibrebis sistema, romelic ovaluri kalibrebis ovalis didi RerZis horizontalurad da
vertikalurad ganlagebis monacvleobas iTvaliswinebs.
R овал-ребровой овал
E oval-vertical (edging) oval
5265. o. -wre
gamosaWimi kalibrebis sistema, romelic ovaluri da wriuli formis kalibrebis monacvleobas iTvalis-
winebs; es sistema saSualosortul, wvrilsortul da mavTulsaglinav dganebze gamoiyeneba.
R овал-круг
E oval-round
5266. o. - wre / brtyeli
gamosaWimi kalibrebis sistema, romelic glinebSi mcire RerZiT SeWrili ovaluri da wriuli formis
kalibrebis monacvleobas iTvaliswinebs.
R овал-круг / плоский
E oval-round / flat
5267. ovaluroba
liTonuri produqciis wriuli formidan gadaxra, romelic ganisazRvreba erTsa da imave ganivkveTSi,
rogorc udidesi da umciresi diametrebis sxvaoba.
R овальность
E ovality
5268. okluzia
gamdnari an myari liTonebis mier airebis STanTqma xsnarebis an qimiuri naerTebis warmoqmniT.
R окклюзия
E occlusion
5269. olivini
mravali madnis (Mg,Fe)2 SiO4 Sedgenilobis komponenti, romelic cecxlgamZle masalebis warmoebaSi
gamoiyeneba.
R оливин
E olivine
5270. olp - procesi
maRalfosforiani Tujebidan foladis warmoebis Jangbadkonverteruli procesi, romelic Jangbadis
nakadTan erTad fxvnilisebri kiris zevidan SeberviT mimdinareobs.
R ОЛП-процесс
E process / Oxygen Lime Powder; OLP-process
5271. onia-novalfer procesi
mdidari madnis wvrili fraqciis CO-sa da H2-is nareviT mduRare SreSi aRdgeniT rkinis fxvnilis
miReba.
R процесс / ОНИА-Новальфер
E process / Onia-Novalfer
5272. operacia
sawarmoo procesis elementi, daproeqtebisa da organizaciis obieqti, romelic dagegmarebas, aRricxvas,
kontrols da sxv. Seicavs.
R операция
E operation
5273. o. / Termuli damuSavebis
saamqros, ubnis an xazis teqnologiuri elementi, romelic nakeTobis (namzadis), struqturis,
meqanikuri, fizikuri da sxv. Tvisebebis Sesaclelad winaswar ganzraxul qmedebas iTvaliswinebs.
R операция термообработки
E operation / heat treating
5274. o. / gamyofi
operacia liTonTa wneviT damuSavebis teqnologiuri procesisa, romelic namzadis an naxevarfabrikatis
erTi nawilis meorisagan mosacileblad gamoiyeneba.
R операция / разделительная
E operation / shearing; operation / separation
5275. o. / formaSemcvleli
operacia liTonTa wneviT damuSavebis teqnologiuri procesisa, romliTac namzadis masalis da-
urRvevlad da misi elementaruli moculobebis gadaadgilebiT, rTuli formis nakeToba miiReba.
R операция / формоизменяющая
E operation / forming
5276. oJe-eleqtroni
oJe-efeqtis Sedegad erT-erTi gare garsidan agznebuli eleqtroni, romelsac sakmarisi energiis Se-
Zenisas atomis datoveba SeuZlia.
R оже-электрон
E electron / Auger
5277. o. -efeqti
atomis erT-erT Siga energetikul doneze warmoqmnili vakansiis Sevseba eleqtroniT, romelic
gamosxivebis gareSe gamoyofil energias gadascems zemdgom energetikul doneze myof eleqtrons da
gadahyavs igi agznebul mdgomareobaSi, romelsac sakmarisi energiis miRebis SemTxvevaSi SeuZlia atomi
datovos.
R оже-эффект
E effect / Auger
5278. o. -mikroskopi
eleqtronuli mikroskopi, romelSic obieqtis gamosaxuleba maxasiaTebeli oJe-eleqtronebiT fo-
rmirdeba, rac gamosaxulebis sibrtyeSi obieqtis Txeli Sris Sedgenilobis Sefasebis saSualebas iZleva.
R оже-микроскоп
E microscope / Auger
5279. o. -speqtrometri
xelsawyo oJe-eleqtronebis speqtris daSlisa da analizisaTvis, romelic nivTierebis zedapiris
qimiuri analizisaTvis gamoiyeneba.
R оже-спектрометр
E spectrometer / Auger
5280. o. –speqtroskopia, neli eleqtronebis speqtroskopia, oJe-eleqtronuli speqt-
roskopia
nivTierebis Sreebis qimiuri Sedgenilobis gansazRvris meTodi, romelic mcire energiebis eleqtronebiT
obieqtis dabombvisas, oJe-eleqtronebis speqtris deteqtirebasa da analizs emyareba.
R оже-спектроскопия
E spectroscopy / Auger
5281. o.-s / eleqtronuli
oJe-speqtroskopia atomebis eleqtronebis koniT agznebisas.
R оже-спектроскопия / электронная
E spectroscopy / electronic Auger
5282. oJe-speqtroskopia / ionuri
oJe-speqtroskopia atomebis ionebis koniT agznebisas.
R оже-спектроскопия / ионная
E spectroscopy / ion Auger
5283. o.-s / fotoeleqtronuli
oJe-speqtroskopia atomebis fotonebis koniT agznebisas.
R оже-спектроскопия / фотоэлектронная
E spectroscopy / photoelectronic Auger
5284. oreuli
kristaluri gisosis moculobiTi defeqti sasruli sisqis Sris saxisa, romlis kristaluri gisosi
ZiriTadi gisosis sarkul anarekls warmoadgens.
R двойник
E twin
5285. o. / deformaciuli
oreuli, romelic liTonebisa da Senadnobebis plastikuri deformaciis dros warmoiqmneba.
R двойник / деформационный
E twin / deformation
5286. o. / zrdis
realuri kristalebis zrdis procesSi warmoqmnili oreulebiani struqtura.
R двойник роста
E twin / growth (primary)
5287. o. / molbobis
oreuli, romelic sarekristalizacio molbobis procesSi wyobis defeqtebis dabali energiis mqone
liTonebsa da SenadnobebSi warmoiqmneba.
R двойник отжига
E twin / annealing
5288. orTqlgeneratori
wylis orTqlis sawarmoebeli agregati.
R парогенератор
E generator / steam
5289. orTqli
nivTierebebis airuli mdgomareoba, rodesac airuli faza SesaZlbelia imave nivTierebebis Txevad
fazasTan wonasworobaSi iyos.
R пар
E steam; vapor
5290. o. / wylis
wylis airuli mdgomareoba.
R пар / водяной
E steam
5291. orTqlsadeni
foladis milsadeni, romliTac saorTqle qvabidan an orTqlis sxva generatoridan orTqli Tboga-
dacemis aparatebTan da teqnologiur agregatebTan miewodeba.
R паропровод
E pipeline / steam (line, main)
5292. orTqlwarmoqmna
nivTierebebis kondensirebuli fazidan airSi gadasvla.
R парообразование
E vaporization; evaporation; generation / steam
5293. orientacia / kristalografiuli
1. mimarTulebebisa da sibrtyeebis ojaxebis orientacia (mimarTuleba) gisosSi. 2. kristalis gisosis an
marcvlis kristalografiuli RerZebis mdebareoba gare sakoordinacio sistemis, meore kristalis an
marcvlis Sesabamis RerZebTan SefardebiT.
R ориентировка / кристаллографическая
E orientation / crystallography
5294. ormo / maryuJuli (mowyobilobis)
saamqros iatakis doneze ufro dabla ganTavsebuli Saxturi tipis maryuJuli mowyobiloba.
R яма / петлевая
E pit / looping (loop storage)
5295. o. / skipis
CaRrmaveba brZmedis bunkersqveda nagebobaSi, romelSic skipebi dasatvirTad eSveba.
R яма / скиповая
E pit / skip
5296. ormoebi / amoWmis
amoWmis Sedegad gaCenili CaRrmavebebi mikroSlifis zedapirze, isini dislokaciebis zedapirze
gamosvlis adgilebze warmoiqmneba.
R ямки травления
E pits / etch
5297. o. / rRvevis
rRvevis zedapirze mikroforis Casaxvis, zrdisa da Serwymis Sedegad warmoqmnili CaRrmavebebi.
R ямки разрушения
E pits / fracture
5298. ortiti
minerali, romelic ceriumsa da sxva iSviaT miwaTa elementebs Seicavs; nedleuli iSviaT miwaTa liTo-
nebis misaRebad.
R ортит
E orthite
5299. osmiumi
qimiuri elementi Os, atomuri masa = 190.2; miekuTvneba platinis keTilSobil liTonTa jgufs, tdn 3050°C;
iridiumTan zesali Senadnobebis komponenti.
R осмий
E osmium
5300. osprei - procesi
liTonis nadnobis gafrqvevis, nawilakebis SredaSre kristalizaciisa da warmoqmnili briketis Semdgomi
WedviT maRali simkvrivis fxvnilovani nakeTobis damzadebis meTodi.
R оспрей-процесс
E process / Osprey
5301. otb - procesi
Jangbadkonverteruli procesi, JangbadiT Tujis zevidan gaqreviT.
R ОТБ-процесс
E process / Oxygen Top Blowing; OTB-process
5302. oscilografi
erTi an ramdenime swrafad cvalebadi sididis dasamzeri da saregistracio sazomi xelsawyo; rogorc
Semadgeneli nawili metalofizikuri kvlevebis danadgrSi gamoiyeneba.
R осциллограф
E oscillograph; oscilloscope
5303. o. / Sleifiani
oscilografi, romelSic Suqsignalis registracia mbrunav fotoqaRaldze xdeba.
R осциллограф / шлейфовый
E oscillograph / mirror-galvanometer
5304. o. / eleqtronul-sxivuri
oscilografi, romelSic gasazomi eleqtruli signalebi eleqtronul-sxivuri milakis ekranze
registrirdeba.
R осциллограф / электронно-лучевой
E oscillograph / cathode-ray (CRO)
5305. oqro
qimiuri elemnti, Au, atomuri masa = 197.2; miekuTvneba keTilSobili liTonebis jgufs, tdn 1064°C; es
elementi saiuveliro warmoebaSi, medicinaSi da a. S. gamoyenebul Senadnobebis SedgenilobaSi Sedis.
R золото
E gold
5306. o. / aluviuri
wylis nakadebiT Camorecxili qanebiT warmoqmnili qviSrobebidan mopovebuli oqro (oqros mopovebis
mniSvnelovani wyaro).
R золото / аллювиальное
E gold / alluvial
5307. o. / TviTnabadi
minerali, vercxlis (43%-mde) bunebrivi myari xsnari oqroSi, nedleuli oqros misaRebad.
R золото / самородное
E gold / native
5308. o. / kaToduri
oqro, romelic misive xsnarebis eleqtroliziT miiReba.
R золото / катодное
E gold / cathodic
5309. oqro / qviSrobuli
egzogenuri qviSrobis sabadodan foTlovani marcvlebis an dagundavebuli SetyleJili dendritebis
saxiT mopovebuli oqro.
R золото / россыпное
E gold / placer
5310. o. / Slixis
TviTnabadi oqro, romelic oqrosSemcveli qviSis garecxvisas miiReba.
R золото / шлиховое
E gold / placer (bullion)
5311. o. / ZarRveuli
e. w. xiluli, Tavisufali oqro. endogenur sabadoebSi ZarRvis, wvrilZarRvis an Canawinwklis saxiT
gvxvdeba.
R золото / жильное
E gold / vein
5312. o. / jiRjiRa (kilita)
Cveulebriv, xeliT WedviT miRebuli 0.1-1 mkm sisqis oqrosa da misi Senadnobebis kilita.
R золото / сусальное
E gold / mosail
5313. oqsidaazoteba
JangbadiT damatebiTi difuziuri gajerebiT liTonis (nakeTobis) daazoteba.
R оксиазотирование
E oxinitriding
5314. oqsidanaxSirbadazotireba
JangbadiT damatebiTi difuziuri gajerebiT liTonis (nakeTobis) danaxSirbadazotireba.
R оксиуглеродоазотирование
E oxinitrocarburizing
5315. oqsidi (Jangeuli), Jangi
qimiuri elementis JangbadTan naerTi; liTonebsa da SenadnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi
saxe.
R оксид
E oxide
5316. oqsidireba
qimiuri an eleqtroqimiuri xerxiT liTonis damuSaveba, romlis Sedegadac liTonis zedapirze damcavi
an dekoratiuli oqsiduri firi (furCi) warmoiqmneba.
R оксидирование
E oxidation

p
5317. paketi
1. marTkuTxedis formiT dawnexili msubuqi da wvrilmani jarTi. 2. liTonuri namzadebis, naxevar-
fabrikatebis an nakeTobebis (ZiriTadad zomagrZeli) erTi teqnologiuri operaciidan meoreze gada-
sacemad, SesafuTad an gadasazidad formirebuli partia.
R пакет
E pack; packet; stack
5318. p. / Stampis
Stampis blokSi damagrebuli Tavisive muSa elementebis fiqsaciis da (an) samagri kvanZebi. Stampis zeda
da qveda filebis deformaciisagan dacvis mizniT Stampis paketSi, Cveulebriv, qvesadebi filebi
gamoiyeneba.
R пакет штампа
E set / die
5319. paladiumi
qimiuri elementi, Pd, atomuri masa = 106.4; es elementi keTilSobili platinis jgufis liTonebs mieku-
Tvneba, tdn 1552°C.
R палладий
E palladium
5320. paleti, Sesacxobi urika
urika gverdiTi bortebiTa da cecxlrikebiT Ziris nacvlad; paletebis anawyobi saaglomeracio lents
qmnis.
R палета
E pallet
5321. paragenezisi / elementebis
mineralebsa da qanebSi qimiuri elementebis erToblivi kanonzomieri arseboba. igi elementebis pe-
riodul sistemaSi maTi mdebareobiT da gansazRvruli mineralebisa da qanebis asociaciis warmoqmnis
fizikur-qimiuri pirobebiTaa ganpirobebuli.
R парагенезис элементов
E paragenesis of elements
5322. parametri
raime sagnis an movlenis ZiriTadi Tvisebebis damaxasiaTebeli sidide an sidideebi.
R параметр
E parameter
5323. p. / gisosis, gisosis mudmiva
kristaluri gisosis elementaruli ujredis wibos sigrZe.
R параметр решётки
E parameter / lattice; spacing / lattice
5324. p. / dendritis
liTonis an Senadnobis sxmulebSi dendritebis an dendrituli ujredis (erTfaza myari xsnarebisaTvis)
tanisa da totebis ganivkveTis saSualo zoma.
R параметр / дендритный
E parameter / dendritic
5325. p. / Termodinamikuri
ix. mdgomareobis parametri.
5326. p. / mdgomareobis, Termodinamikuri parametri
fizikuri sidide (wneva, temperatura, entropia da sxv.), romelic TermodinamikaSi gansaxilveli sis-
temis dasaxasiaTeblad gamoiyeneba.
R параметр состояния
E parameter (variable) / state
5327. p. / urTierTqmedebis
sidide, romlis saSualebiTac ganzavebul xsnarSi ama Tu im cnobili koncentraciis komponentis aqtiu-
robas iTvlian.
R параметр взаимодействия
E coefficient (parameter) / interaction
5328. paramagnetizmi
magnituri mouwesrigeblobis dros magnituri velis mimarTulebiT nivTierebebSi susti damagnite-
bulobis warmoqmna.
R парамагнетизм
E paramagnetism
5329. paramagnetiki
nivTiereba, romelic gare magnitur velSi velis mimarTulebiT magnitdeba.
R парамагнетик
E paramagnet
5330. pasivacia
ix. gapasiureba.
5331. pasiuroba / liTonebis
liTonebis an Senadnobebis gazrdili koroziuli medegoba, romelic maT zedapirze anoduri procesis
damuxruWebiTaa gamowveuli.
R пассивность металлов
E passivity metals
5332. patentireba
kvazievteqtoiduri struqturis (patentirebis sorbiti an troostiti) misaRebad Catarebuli Termuli
damuSaveba, romelic austenitizaciisa da kontrolirebuli siCqariT gacivebisagan Sedgeba.
R патентирование
E patenting
5333. p. / abazanaSi
patentireba, romlis drosac kontrolirebuli gaciveba Txevad garemoSi mimdinareobs.
R патентирование в ванне
E patenting / bath
5334. p. / marilis abazanaSi
patentireba, romlis drosac kontrolirebuli gaciveba gamdnari marilis abazanaSi mimdinareobs.
R патентирование в соляной ванне
E patenting / salt (bath)
5335. patentireba / mduRare (fsevdogaTxevadebul) SreSi
patentireba, romlis drosac kontrolirebuli gaciveba fsevdogaTxevadebul SreSi midinareobs.
R патентирование в кипящем (псевдоожиженном) слое
E patenting / fluidized-bed
5336. p. / tyviis abazanaSi
patentireba, romlis drosac kontrolirebuli gaciveba gamdnari tyviis abazanaSi mimdinareobs.
R патентирование в свинцовой ванне
E patenting / lead
5337. pauza
risame droebiT Sewyveta.
R пауза
E rest period; pause
5338. pegmatiti
iSviaTi da iSviaT miwaTa liTonebis madnebiT gamdidrebuli qani, romelic maT misaRebad gamoiyeneba.
R пегматит
E pegmatite
5339. pentlanditi
(Fe, Ni)9 S8 Sedgenilobis minerali, nikelis ZiriTadi madani.
R пентландит
E pentlandite
5340. perangi
namzadis zedapiruli daWuWyianebuli Sre, romelic wnexisas pressayeluriT CamoWriT scildeba.
R рубашка
E jacket
5341. periklazi
MgO Sedgenilobis minerali (magniumis oqsidi), magnezituri cecxlgamZle masalebis mTavari Semad-
geneli nivTiereba.
R периклаз
E periclase
5342. periodi
drois monakveTi, romlis ganmavlobaSic raRac (iwyeba, ganviTardeba da sruldeba) xdeba.
R период
E period
5343. p. / gaxurebis
dro, romlis ganmavlobaSic gasaxurebeli sxeulis zedapiris temperatura izrdeba.
R период нагрева
E period / heating (heat-on)
5344. p. / dayovnebis
dro, romlis ganmavlobaSic gasaxurebeli sxeulis zedapiris temperatura faqtobrivad ar icvleba,
magram misi Siga nawilebi xurdeba.
R период выдержки
E period / holding
5345. p. / sainkubacio
drois monakveTi, romelic saWiroa gardaqmnis produqtis im minimaluri raodenobis warmosaqmnelad,
romlis aRmoCenac mocemuli kvlevis meTodiT miiRweva.
R период / инкубационный
E period / incubation; time / incubation
5346. p. / ciklis
daZabulobis an deformaciis erTi ciklis xangrZlivoba.
R период (параметр) цикла
E period / cycle
5347. periteqtika
periteqtikuli gardaqmnis Sedegad warmoqmnili ori fazis narevi.
R перитектика
E peritectic
5348. perkolatori
cruZiriani (mfiltravi mowyobilobiT) rofi, romelSic perkolacias atareben.
R перколятор
E percolator
5349. perkolacia
daqucmacebuli madnis uZravi Sridan liTonis gamotutvis wesi, gamomtutavi xsnaris uZravi Sridan
filtraciiT.
R перколяция
E percolation
5350. perliti
austenitis evteqtoiduri gardaqmnis Sedegd warmoqmnili struqtura, romelic feritisa da cementitis
evteqtoiduri narevia.
R перлит
E pe(a)rlite
5351. p. / globuluri
ix. marcvlovani perliti.
5352. p. / zewvrilmarcvlovani
marcvlovani perliti, romlis cementitis (karbidebis) marcvlis saSualo zoma 0.04 mkm-ia.
R перлит / весьма мелкозернистый
E pe(a)rlite / super fine granular
5353. p. / Txelfirfitovani
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 0.40 mkm-ia.
R перлит / тонкопластинчатый
E pe(a)rlite / fine lamellar
5354. p. / marcvlovani, globularuli perliti
perliti, romelSic momrgvalebuli formis (0.7 mkm-ze meti diametrisa) cementitis an karbidebis
nawilakebi Tanabradaa ganawilebuli.
R перлит / зернистый
E pe(a)rlite / globular
5355. p. / msxvilmarcvlovani
marcvlovani perliti, romlis cementitis (karbidebis) saSualo zoma 2.00-idan 3.00 mkm-mde icvleba.
R перлит / крупнозернистый
E pe(a)rlite / coarse granular
5356. p. / msxvilfirfitovani
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 1.60-idan 2.00 mkm-mde icvleba.
R перлит / крупнопластинчатый
E pe(a)rlite / coarse lamellar
5357. p. / saSualomarcvlovani
marcvlovani perliti, romlis cementitis (karbidis) saSualo zoma 1.20-idan 1.60 mkm-mde icvleba.
R перлит / среднезернистый
E pe(a)rlite / medium granular
5358. p. / saSualofirfitovani
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 1.00-idan 1.20 mkm-mde icvleba.
R перлит / среднепластинчатый
E pe(a)rlite / medium lamellar
5359. p. / sorbitisebri
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 0.20 mkm-ze naklebia.
R перлит / сорбитообразный
E pe(a)rlite / sorbitic
5360. p. / uxeSmarcvlovani
marcvlovani perliti, romlis cementitis (karbidebis) marcvlis saSualo zoma 3 mkm-s aRemateba.
R перлит / грубозернистый
E pe(a)rlite / coarse granular (globular); pe(a)rlite / divorced
5361. p. / uxeSfirfitovani
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 2.00 mkm-s aRemateba.
R перлит / грубопластинчатый
E pe(a)rlite / coarse lamellar
5362. p. / wertilovani
marcvlovani perliti, romlis cementitis (karbidis) saSualo zoma 0.25 mkm-ze naklebia.
R перлит / точечный
E pe(a)rlite / spotted
5363. p. / wvrilmarcvlovani
marcvlovani perliti, romlis cementitis (karbidebis) saSualo zoma 0.60-idan 1.00-mkm-mde icvleba.
R перлит / мелкозернистый
E pe(a)rlite / fine granular
5364. perliti / wvrilfirfitovani
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 0.60-idan 0.80-mkm-mde icvleba.
R перлит / мелкопластинчатый
E pe(a)rlite / fine lamellar
5365. p. / farulfirfitovani
perliti, romlis firfitebs Soris manZili 0.30 mkm-ia.
R перлит / скрытопластинчатый
E pe(a)rlite / latent lamellar
5366. p. / firfitovani
perliti, romelic erTmaneTis monacvleobiT ganlagebuli feritisa da cementitis (karbidis) fir-
fitebisagan Sedgeba.
R перлит / пластинчатый
E pe(a)rlite / lamellar
5367. permaloi
nikelisa (40-83%) da rkinis magniturrbili Senadnobi.
R пермаллой
E permalloy
5368. permendiuri
rkinisa da kobaltis (48-51%), Cveulebriv, vanadiumis danamatiani magniturrbili Senadnobi.
R пермендюр
E permendur
5369. permenormi
sxmuli da deformirebadi magniturrbili Senadnobi, romelic 50% Ni-sa da 50% Fe-s Seicavs.
R перменорм
E permenorm
5370. perminvari
40-68% Ni, 25%-mde Co, 4%-mde Mo, 2%-de Cr, danarCeni Fe-is Semcveli magniturrbili Senadnobi.
R перминвар
E perminvar
5371. perovskiti
CaO·TiO2-is Sedgenilobis minerali, titanis madani.
R перовскит
E perovskite
5372. petrografia
mecniereba, romelic Seiswavlis qanebs, maT mineralogiur da qimiur Sedgenilobas, struqturasa da
teqsturis, budobebis pirobebs, gavrcelebis kanonzomierebas, warmoqmnasa da cvlilebebs miwis qerqSi
da miwis zedapirze.
R петрография
E petrography
5373. piezoeleqtriki
nivTiereba, romelic piezoeleqtrul efeqts avlens.
R пьезоэлектрик
E piezoelectric
5374. piezoeleqtroba
meqanikuri ZabvebiT gamowveuli dieleqtrikis polarizacia (pirdapiri piezoeleqtruli efeqti) da
eleqtruli velis moqmedebiT gamowvuli meqanikuri deformacia (piezoeleqtruli ukuefeqti).
R пьезоэлектричество
E piezoelectricity
5375. piezomagnetizmi
antiferomagnetikebis damagnitebuloba, romelic maTi kristaluri gisosebis drekadi deformaciebiT da
damagnitebulobis veqtoris sididis an mimarTulebis Sesabamisi cvlilebebiTaa ganpirobebuli.
R пьезомагнетизм
E piezomagnetism
5376. piezomagnetiki
nivTiereba, romelic piezomagnetizms avlens.
R пьезомагнетик
E piezomagnetic
5377. piezometri
airebis, siTxeebisa da myari sxeulebis kumSvadobis sazomi mowyobiloba.
R пьезометр
E piezometer
5378. piki
raimes ganviTarebis umaRlesi wertili; raimes mkveTri xanmokle aRmasvla.
R пик
E peak; spike
5379. piki / kesteris
nawrTobi da (an) deformirebuli Senadnobebis maqsimumi Sinagani xaxunis temperaturaze
damokidebulebis mrudze, romelic dislokaciisa da Canergvis atomebis urTierTqmedebiTaa ganpirobe-
buli.
R пик Кестера
E peak / Kester
5380. p. / snukis
maqsimumi moculobiT dacentrebuli kuburi gisosis mqone liTonebis Sinagani xaxunis temperaturaze
damokidebulebis mrudze, romelic Canergvis atomebis Zabvebis velSi migraciiTaa ganpirobebuli.
R пик Снука
E peak / Snoek
5381. piknometri
gazebis, siTxeebisa da myari sxeulebis simkvrivis gansasazRvravi xelsawyo.
R пикнометр
E pycnometer; specific gravity bottle
5382. piknometria
kargad damsvelebeli siTxiT masalis simkvrivis gazomvis meTodi, romelic am masalis nimuSis
moculobis zust gansazRvras efuZneba.
R пикнометрия
E pycnometry
5383. pilgerdgani
ix. piligrimuli dgani
5384. piramida / almasis
mcire zomis piramidis formis almasis indentori, romelic fuZis gansazRvruli formiTa da waxnagebs
Soris kuTxeebis mniSvnelobebiT xasiaTdeba; indentori mikrosisalis gasazomad gamoiyeneba.
R пирамидка / алмазная
E pyramid / diamond
5385. piriti
FeS2 Sedgenilobis minerali, (xSirad Au, Cu, Co, Se da sxv. minarevebiT) nedleuli gogirdmJavas war-
moebisaTvis, oqros, spilenZis, kobaltis madani.
R пирит
E pyrite
5386. pirografiti
grafiti, romelic naxSirwyalbadebis 750-2400°C temperaturul intervalSi pirolizis produqtebis
daleqviT miiReba.
R пирографит
E graphite / pyrolytic
5387. piroba / deformaciis erTianobis (uwyvetobis)
mtkiceba, romelic elementebad gayofili saerTo sazRvris mqone sxeulis deformaciis procesSi elemen-
tebs Soris wyvetas an erTi nawilis meoreze gadaxurvas gamoricxavs.
R условие совместности (неразрывности) деформаций
E condition / strain compatibility
5388. p. / plastikurobis
maTematikuri kavSiri Zabvis tenzoris mdgenelsa da deformirebadi liTonis simtkicis maxasiaTeblebs
Soris (didi plastikuri deformaciis SemTxvevisaTvis).
R условие пластичности
E condition / plasticity
5389. p. / tresk-sen-venanis plastikurobis
mtkiceba, rom plastikuri deformaciis pirobebi maSin dgeba, roca maqsimaluri mxebi Zabva mocemuli
masalisaTvis mudmiv mniSvnelobas _ denadobis zRvars Zvrisas den an gaWimvisas denadobis zRvris
naxevars - den/2 miaRwevs.
R условие пластичности Треска-Сен-Венана
E condition / Tresca-Saint-Venant plasticity
5390. piroba / huber-mizes-henkis plastikurobis
mtkiceba, rom plastkuri deformaciis pirobebi maSin dgeba, roca Zabvis intensiuroba (i) mudmiv
sidides miaRwevs, gaWimvisas igi denadobis zRvris tolia.
R условие пластичности Губер-Мизеса-Генки
E condition / Huber-Mises-Hencky plasticity
5391. p. / teqnikuri
samrewvelo produqciis (nakeTobis) teqnikuri dokumentaciis kompleqtSi Semavali dokumenti, rome-
lSic produqciisadmi teqnikuri moTxovnebis kompleqsi, miRebisa da miwodebis wesebi, kontrolis
meTodebi, eqspluataciis pirobebi, transportireba da Senaxva Sedis.
R условия / технические
E specification / quality
5392. p. / Setacebis
garkveuli Tanafardobebi glinvisas, romlebic Setacebis kuTxesa da xaxunis koeficients an Setacebis
kuTxesa da xaxunis kuTxes akavSirebs; am dros glinebiT liTonis pirveladi Setaceba da deformaciis
keris Sevseba uzrunvelyofilia.
R условия захвата
E conditions / biting
5393. p. / Sromis
erToblioba garemos faqtorebisa (damtverianeba, temperatura, haeris tenianoba, xmauri da sxv.),
romlis drosac samuSao procesebi sruldeba.
R условия труда
E conditions / working
5394. pirolizi
maRali temperaturebis zemoqmedebiT organuli naerTebis daSla da naxSirbadis gamoyofa.
R пиролиз
E pyrolisis
5395. piroluziti
MnO2 Sedgenilobis minerali, umniSvnelovanesi madani manganumis misaRebad.
R пиролюзит
E pyrolusite
5396. pirometalurgia
maRal temperaturebze mimdinare liTonebisa da Senadnobebis miRebisa da gawmendis procesebis er-
Toblioba.
R пирометаллургия
E pyrometallurgy
5397. pirometri
ukontaqtod temperaturis sazomi xelsawyo, Tburi gamosxivebis intensiurobis an xiluli sinaTlis
gamosxivebis mixedviT.
R пирометр
E pyrometer
5398. p. / infrawiTeli
pirometri, romelic temperaturas infrawiTeli gamosxivebis talRebis sigrZiT zomavs.
R пирометр / инфракрасный
E pyrometer / infra-red
5399. p. / optikuri
sikaSkaSis pirometri, romelSic sxeulis integraluri gamosxivebis da damkvirveblis TvaliT gan-
sazRvruli pirometris naTuris Zafis sikaSkaSe wonaswordeba.
R пирометр / оптический
E pyrometer / optical (absorption)
5400. p. / radiaciuli
ix. sruli gamosxivebis pirometri.
5401. p. / sikaSkaSis
pirometri, romlis moqmedebis principi etalonuri sxeulis monoqromatuli gamosxivebis da sxeulis
gasazomi temperaturis sikaSkaSis Sedarebazea dafuZnebuli.
R пирометр / яркостный
E pyrometer / disappearing filament
5402. p. / sruli gamosxivebis, radiaciuli pirometri
sxeulis temperaturis sazomi pirometri, romelic gamosxivebis sruli nakadis simkvrives
dagraduirebuli deteqtorebiT zomavs.
R пирометр полного излучения
E pyrometer / total radiation
5403. pirometri / feriTi
pirometri, romlis moqmedebis principi talRis sigrZis or sxvadasxva diapazonSi monoqromatuli
gamosxivebis intensivobis fardobis gazomvas emyareba.
R пирометр / цветовой
E pyrometer / colo(u)r
5404. p. / fotoeleqtruli
1. sikaSkaSis pirometri, romelSic obieqtisa da etalonuri varvara naTuris sikaSkaSe erTmaneTs foto-
elementiT Seudardeba. 2. pirometri, romliTac obieqtis temperatura gamosxivebis mimRebis fotodenis
sididiT ganisazRvreba.
R пирометр / фотоэлектрический
E pyrometer / photoelectric
5405. pirometria
gaxurebuli sxeulis gamosxivebis intensiurobis mixedviT maRali temperaturebis ukontaqto gazomvis
meTodebis erToblioba.
R пирометрия
E pyrometry
5406. pirotini, magnituri almadani
polimetaluri madnebis mdgeneli minerali rkinis sulfidis fuZeze, romelic nikels, kobaltsa da
spilenZs Seicavs.
R пирротин
E pyrrhotite
5407. pirofiliti
Al2[Si4O10](OH)2 Sedgenilobis minerali, nedleuli cecxlgamZle masalebis warmoebaSi.
R пирофиллит
E pyrophyllite
5408. piroforuloba
masalis TviTaalebis unari, rogorc wesi, dakavSirebulia haerze daJangvis egzoTermul reaqciebTan.
R пирофорность
E pyrophorosity
5409. pitingi
ix. pitingovani korozia.
5410. p. / danafaris
defeqti, wvrili wertilovani CaRrmavebebi, romlebic danafaris eleqtroqimiurad miRebis procesSi
warmoiqmneba.
R питтинг покрытия
E pitting / coating
5411. plazma
daionebuli gazi, romelSic dadebiTi da uaryofiTi eleqtruli muxtebis moculobiTi simkvriveebi
tolia.
R плазма
E plasma
5412. p. / arawonasworuli
plazma, romelSic Tavisi nawilakebis siCqare maqsvelis kanonisagan mniSvnelovnad gansxvavdeba da
komponentebs sxvadasxva temperatura aqvs.
R плазма / неравновесная
E plasma / nonequilibrium
5413. p. / dabaltemperaturuli
plazma 104 K temperaturamde; es plazma Tujis, foladisa da a.S. dnobis procesebSi gamoiyeneba.
R плазма / низкотемпературная
E plasma / low-temperature
5414. p. / kvaziwonasworuli
dabaltemperaturuli plazma, romelic yvela nawilakis erTnairi temperaturiT xasiaTdeba.
R плазма / квазиравновесная
E plasma / quasi-equilibrium
5415. p. / lazeruli
myar samizneze lazeruli gamosxivebis moqmedebis Sedegad miRebuli plazma.
R плазма / лазерная
E plasma / laser
5416. plazmadast - procesi
plazmur RumelSi metalurgiuli mtvridan feradi liTonebis warmoebis xerxi.
R плазмадаст-процесс
E process / Plasmadust
5417. plazmamelt - procesi (Tujis gamodnobis plazmuri procesi)
Txevadi Tujis warmoebis xerxi danadgarSi, romelic ori mimdevrobiT momuSave mduRare Sris, Rumlisa
da Saxturi Rumlisagan Sedgeba, romlis qveda nawilSi plazmatronebia dayenebuli.
R плазмамелт-процесс
E process / Plasmasmelt
5418. plazmared - procesi (madnis metalizaciis plazmuri procesi)
aRmdgen airian Saxtur RumelSi plazmuri eleqtrogamxurebliT Rrublovani rkinis warmoebis meTodi.
R плазмарэд-процесс
E process / Plasmared
5419. plazmatroni, plazmuri generatori, plazmuri sanTura
dabaltemperaturuli plazmis Wavlis misaRebi mowyobiloba.
R плазмотрон
E plasma torch; plasmatron
5420. plazmacink - procesi
Zn-is da SedarebiT ufro meti Fe-is Semcveli dabali xarisxis madneuli masalebis gadamuSavebis xerxi
plazmatronebiT aRWurvil Saxtur aRmdgen RumlebSi.
R плазмацинк-процесс
E process / Plasmazinc
5421. planSeturoba
gaglinuli zolis brtyeli zedapiris maxasiaTebeli, romelsac dabreciloba da (an) talRovneba ar
aReniSneba.
R планшетность
E planeness; flatness
5422. plastigeli
polimeris plastifikatorTan narevi; liTonplastikur masalebSi _ plastizoluri teqnologiiT
miRebuli polimeruli danafari.
R пластигель
E plastigel
5423. plastizoli
specialuri saxiT momzadebuli polimeris suspenzia plastifikatorSi, romelic liTonplastikuri
masalis misaRebi sawyisi produqtia.
R пластизоль
E plastisol
5424. plastikuroba
myari sxeulis unari (mdgomareoba), daurRvevlad ganicados plastikuri deformacia, rodesac gare
Zalebis zemoqmedebiT aRZruli Zabvebis sidide denadobis zRvars aRemateba.
R пластичность
E ductility; plasticity
5425. p. / gardaqmniT gamowveuli
maRali plastikuroba, romelic austenitis martensitSi polimorfuli gardaqmniTaa uzrunvelyofili.
igi trip-foladebis damzadebis teqnologiur procesSi realizdeba.
R пластичность наведённая превращением
E plasticity (ductility) / transformation
5426. p. / teqnologiuri
1. daZabuli mdgomareobis, temperaturisa da deformaciis siCqaris konkretul pirobebSi masalis
deformirebis unari. 2. maxasiaTeblebis kompleqsi, romelic standartuli meqanikuri gamocdebiT an
teqnologiuri sinjebiT ganisazRvreba, romlis saSualebiTac konkretul pirobebSi masalis de-
formirebis unari fasdeba.
R пластичность / технологическая
E ductility / technological; plasticity / technological
5427. plastifikatori
1. liTonplastikuri masalis miRebisas polimerSi Setanili organuli nivTiereba. 2. nivTiereba (ro-
gorc wesi, blanti siTxe), romelic fxvnilebs dayalibebisas nawilakTa Soris xaxunis Sesamcireblad da
SemakavSireblad emateba.
R пластификатор
E plasticizer; agent / plasticizing
5428. plastometri
plastikurobis maCveneblebisa da masalebis deformaciisadmi winaaRmdegobis gawevis unaris gansasazRv-
ravi sagamocdo manqana. igi saSualebas gvaZlevs warmovidginoT datvirTvis sxvadasxva pirobebi, de-
formirebis temperaturul - siCqareebis maCveneblebis farTo diapazonSi, romlebic deformirebis
procesSi masalis saqcielis modelirebas axdens.
R пластометр
E plastometer
5429. platina
qimiuri elementi, Pt, atomuri masa = 195.09; es elementi platinis jgufis keTilSobil metalebs
miekuTvneba; tdn 1769°C.
R платина
E platinum
5430. p. / TviTnabadi
minerali, romelic, ZiriTadad, platinisagan Sedgeba, platinis jgufis metalebis miRebis ZiriTadi
wyaro.
R платина / самородная
E platinum / native
5431. p. / Slixis
qviSrobis gadarecxvisas gamoyofili bunebrivi Slixis saxis platina.
R платина / шлиховая
E platinum / placer-allivial
5432. platinoidebi
ix. platinis jgufis liTonebi.
5433. plutoniumi
qimiuri elementi, Pu, atomuri masa = 242; es elementi miekuTvneba transuranuli radioaqtiuri
elementebis jgufs, tdn 640°C; gamoiyeneba rogorc birTvuli sawvavi.
R плутоний
E plutonium
5434. pobediti
WC (90%) da Co-dan (10%)-fxvnilTa metalurgiis meTodiT miRebuli sali Semcxvari Senadnobi.
R победит
E pobedite
5435. poveliti
Ca(Mo,W)O4 Sedgenilobis minerali molibden-volframis madani.
R повеллит
E-
5436. polarizacia
denis gatarebisas galvanur eleqtrodsa da xsnars Soris potencialTa sxvaobis wonasworuli
mniSvnelobidan gadaxra.
R поляризация
E polarization
5437. p. / eleqtroqimiuri
eleqtroqomiuri procesis mimdinareobis SenelebiT ganpirobebuli polarizacia (kaTodTan ufro
uaryofiTi mniSvnelobisaken, xolo anodTan ufro dadebiTi mniSvnelobisaken).
R поляризация / электрохимическая
E polarization / electrochemical
5438. p. / nawilakebis
nawilakis mdgomareobis maxasiaTebeli, romelic nawilakis sakuTari moZraobis raodenobis momentis –
spinis arsebobaSi mdgomareobs.
R поляризация частиц
E polarization of particles
5439. p. / sinaTlis
optikuri gamosxivebis (sinaTlis) erT-erTi fundamenturi Tviseba, romelic sinaTlis sxivis marTobul
sibrtyeSi sxvadasxva mimarTulebiT gavrcelebis araTanabrobaSi mdgomareobs. (sinaTlis sxivis
gavrcelebis mimarTulebasTan).
R поляризация света
E polarization of light
5440. polarizacia / qimiuri
eleqtrodebis zedapiris qimiuri Sedgenilobis cvlilebasTan dakavSirebuli polarizacia.
R поляризация / химическая
E polarization / chemical
5441. poligonizacia, meore gvaris mobruneba
1. dislokaciebis gadanawilebis procesi, romelic kristalSi (marcvalSi) dislokaciebisagan
Tavisufal da erTmaneTisagan mcirekuTxiani sazRvrebiT gamoyofili poligonaluri formis areebs
warmoqmnis. 2. mobrunebis erT-erTi stadia, romlis drosac dislokaciebis gadanawileba mimdinareobs,
rac deformirebul mono- an polikristalur masalebSi submarcvlebs warmoqmnis; procesi 0.25-0.35 Tdn
temperaturebisas mimdinareobs.
R полигонизация
E polygonization
5442. p. / dinamikuri
liTonis an Senadnobis plastikuri deformaciis procesSi warmoSobili poligonizacia.
R полигонизация / динамическая
E polygonization / dynamic
5443. p. / mastabilizebeli
deformirebuli liTonis an Senadnobis gaxurebis procesSi warmoSobili poligonizacia, romelic
mcirekuTxian mdgrad submarcvlebs warmoqmnis; igi liTonis an Senadnobis Semdgomi gaxurebisas
rekristalizacias axSobs.
R полигонизация / стабилизирующая
E polygonization / stabilizing
5444. poliTermia
Tburi procesebis diagramaze is xazi, romelic mudmiv koncentraciaze mimdinare process aRwers.
R политерма
E politherm
5445. polikristali
didi raodenobis erTmaneTisagan didkuTxiani sazRvrebiT gamoyofili marcvlebisagan Sedgenili
kristali.
R поликристалл
E polycristal
5446. polimorfizmi
zogierTi nivTierebis Tviseba, ramdenime kristalur mdgomareobaSi sxvadasxva struqturiT arsebobdes.
R полиморфизм
E polymorphism; allotropy
5447. polireba (gamdnari abazanis)
foladis martenuli dnobis perodi kazmis sruli gadnobidan abazanis sufTa duRilamde.
R полировка
E polish
5448. p. / abraziuli
usasrulo abraziuli lentiT saboloo sisqemde liTonuri zolebisa da lentis damuSavebis xerxi,
romelic maT zedapirs mcire simqises da maRali arekvlis unars aniWebs. es procesi specialur agregat-
ze sruldeba.
R полирование / абразивное
E polishing / abrasive
5449. poloniumi
qimiuri elementi, Po, atomuri masa = 210; miekuTvneba iSviaT radiaqtiuri liTonebis jgufs, tdn 245°C;
gamoiyeneba neitronul wyaroebSi.
R полоний
E polonium
5450. polusi / magnitis
damagnitebuli nimuSis ubani, romelzedac zedapirisadmi damagnitebulobis normaluri mdgeneli nulis-
gan gansxvavdeba.
R полюс / магнитный
E pole / magnetic
5451. potenciali
1. cneba, romelic fizikur Zalovan velebs (eleqtrostatikuri, gravitaciuli da a. S.) da saerTod
veqtorebiT warmodgenili fizikuri sidideebis velebs (siTxeSi siCqareebis veli da misT.) axasiaTebs. 2.
saSualebebi, maragi, wyaroebi, romelTa mobilizeba, moqmedebaSi moyvana, garkveuli mizniT maTi
gamoyeneba, romelic raime amocanis gadasawyvetad da gegmis gansaxorcielebladaa SesaZlebeli.
R потенциал
E potential
5452. p. / azotis
parametri, romelic axasiaTebs aris unars, gansazRvrul temperaturaze azotis wonaworul kon-
centraciamde liToni azotiT gaajeros.
R потенциал / азотный
E potential / nitrogen
5453. p. / aqtivaciis
ix. flade-potenciali.
5454. p. / eleqtroduli
potencialis naxtomi eleqtrodsa da eleqtrolitis xsnars Soris.
R потенциал / электродный
E potential / electrode
5455. p. / Tavisufali koroziis
koroziis potenciali, gansaxilveli liTonuri zedapirisaken mimavali an misgan gamomavali denis
arsebobisas.
R потенциал свободной коррозии
E potential / free corrosion
5456. p. / Termodinamikuri
parametrebis gansazRvruli funqciebi, romlebic Termodinamikuri sistemis mdgomareobas axasiaTebs da
yoveli maTgani sistemis Termodinamikur Tvisebebs srulad aRwers.
R потенциал / термодинамический
E potential / thermodynamic
5457. p. / izobarul-izoTermuli
ix. gibzis energia.
5458. p. / izoqorul-izoTermuli
ix. helmholcis energia.
5459. p. / ionizaciis
potencialis minimaluri mniSvneloba, romelic atomis sistemidan eleqtronis mosacilebladaa
aucilebeli.
R потенциал ионизации
E potential / ionization
5460. p. / koroziis
mocemul koroziul sistemaSi liTonis eleqtroduli potenciali.
R потенциал / коррозионный
E potential / corrosion
5461. p. / naxSirbadis
parametri, romelic axasiaTebs aris unars gansazRvruli temperaturisas daanaxSirbadianos an gaau-
naxSirbados liToni naxSirbadis wonasworuli koncentraciis Sesabamis mniSvnelobamde.
R потенциал / углеродный
E potential / carbon
5462. p. / pasivaciis
koroziuli potencialis kritikuli mniSvneloba, romlis drosac koroziuli deni maqsimaluria.
R потенциал пассивации
E potential / passivation
5463. p. / pitingis Casaxvis
eleqtroduli potencialis umciresi mniSvneloba, romlis drosac pasiur zedapirze koroziis kerebis
Casaxva SesaZlebelia.
R потенциал зарождения питтинга
E potential / pitting
5464. potenciali / JangviT-aRdgeniTi
sxvadasxva nivTierebiT eleqtronebis mierTebis an gacemis SesaZlebloba, romelic axasiaTebs nivTi-
erebis unars, daJangos an aRadginos masalebi.
R потенциал / окислительно-восстановительный
E potential / oxidation-reduction; potential / redox
5465. p. / qimiuri
mdgomareobis funqcia, romelic cvladi Sedgenilobis Termodinamikuri sistemis Tvisebebis aRsawerad
gamoiyeneba. es funqcia ganisazRvreba rogorc gibzis parcialuri moluri energia da Sesabamisi
nebismieri maxasiaTebeli funqciis kerZo warmoebulis tolia.
R потенциал / химический
E potential / chemical
5466. potenciometri
eleqtrosazomi kompensatori - xelsawyo, romliTac emZ an Zabva gazomvis kompensaciuri meTodiT
ganisazRvreba.
R потенциометр
E potentiometer
5467. prazeodimi
qimiuri elementi, Pr, atomuri masa = 140.91; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebs, tdn 935°C; es elementi
gamoiyeneba, rogorc komponenti magnitur SenadnobebSi, nikelTan da kobaltTan.
R празеодим
E prasseodymium
5468. presefeqti
dawnexili nakeTobis (naxevarfabrikatis) gaWimvisas simtkicis gazrda im simtkicesTan SedarebiT, ro-
melic nakeTobis (naxevarfabrikatis) wneviT damuSavebis sxva meTodebis gamoyenebisas miiReba.
R пресс-эффект
E press-effect
5469. presforma
fxvnilebisa da boWkoebis sayalibebeli da sawnexi instrumenti, romlis ZiriTadi elementebi matrica
da puansonia.
R пресс-форма
E mould
5470. preformatori
foladis bagiris Segrexamde wnulebis an mavTulis mRunavi diskuri mowyobiloba.
R преформатор
E preformator
5471. preformacia
foladis bagiris Segrexamde mavTulis an wnulebis RunviT da grexiT winaswari deformacia.
R преформация
E preformation
5472. produqtebi / dakoqsvis qimiuri
naxSiris kazmis maRaltemperaturuli gaxurebisas warmoqmnili produqtebi (qvanaxSiris fisi, nedli
benzoli da sxv.).
R продукты коксования / химические
E byproducts / coke
5473. p. / (da)wvis
saTbobis an sxva sawvavi masalebis wvis Sedegad miRebuli airuli nivTierebebi.
R продукты сгорания
E product / combustion; product of combustion
5474. p. / koroziis
koroziis Sedegad warmoqmnili an axal mdgomareobaSi gadasuli nivTierebebi.
R продукты коррозии
E products / corrosion
5475. produqti / daliTonebuli
ix. pirdapiri aRdgenis produqti.
5476. p. / cxaurzeda
gacxrilvisas sacris naxvretebSi gaucxrilavi masala.
R продукт / надрешётный
E oversize; material / plus
5477. produqti / cxaurqveSa
gacxrilvisas sacris naxvretebSi gacxriluli masala.
R продукт / подрешётный
E undersize; material / minus
5478. produqcia / rkinamadnis
rkinis madnis mopovebis, momzadebis da gadamuSavebis Sedegad miRebuli masalebi.
R продукция / железорудная
E products / iron ore
5479. proeqtori / ionuri
wvrilwveriani sakvlevi obieqtis zedapiridan ionebis emisiiT ramdenime milionjer gadidebuli ga-
mosaxulebis misaRebi mowyobiloba.
R проектор / ионный
E microscope / field ion
5480. proeqcia
sibrtyeze an raime sxva zedapirze sivrculi figuris gamosaxva.
R проекция
E projection
5481. p. / gnomostereografiuli
kristalebis waxnagebis an kristaluri gisosis sibrtyeebis normalebis stereografiuli proeqcia.
R проекция / гномостереографическая
E projection / gnomostereographic
5482. p. / standartuli
gare sakoordinato RerZebis mimarT gansazRvruli saxiT orientirebuli kristalis gnomostereogra-
fiuli proeqcia.
R проекция / стандартная
E projection / standard
5483. p. / sferuli
kristalis waxnagebisa da gverdebis an kristaluri gisosis sibrtyeebisa da RerZebis centraluri
proeqcia sferoze.
R проекция / сферическая
E projection / spherical
5484. promeTiumi
qimiuri elementi, Pm, atomuri masa = 145; es elementi miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn
1080°C.
R прометий
E promethium
5485. proteqtori
qimiurad aqtiuri liTonis (magniumis, TuTiisa da sxv.) furceli, fila an Rero, romelic obieqtze
(milgayvaniloba, metalurgiuli agregati da sxv.) magrdeba da koroziisagan icavs; igi koroziul ga-
lvanur elementSi anodis rols asrulebs.
R протектор
E protector
5486. profili, profilebi
1. nakeTobis ganivi kveTis forma. 2. glinviT, adidviT, wnexiT an profilirebiT miRebuli liTon-
nakeToba.
R профиль
E profile
5487. p. / berilzolovanas
dargobrivi daniSnulebis fasonuri profilis naglini, romlis ganivkveTic erTi mxridan simetriulad
an arasimetriulad Sesqelebul sworkuTxeds warmoadgens.
R профиль / полособульбовый
E section / bulbstrap
5488. p. / gofrirebuli
furclidan (zolisagan) miRebuli naRuni brtyeli profili, romelsac sixistis asamaRleblad grZivi
Sverilebi (gofrebi) aqvs.
R профиль / гофрированный
E section / corrugated
5489. p. / zetisebri
fasonuri profili, romlis aucilebel elementebs kedeli da misi SemomzRudavi ori urTierT-
sawinaaRmdego mimarTulebis Taro warmoadgens.
R профиль / зетовый
E z-section; zeds; zees
5490. profili / Taroiani
fasonuri profili, romelsac Taro an miltuCi aqvs (mag. koWi, Sveleri, relsi da sxv.).
R профиль / фланцевый
E section / flange
5491. p. / kuTxovani, kuTxovana
fasonuri profili ori toli an aratoli sididis TaroTi, romlebic erTmaneTTan swor kuTxes qmnian.
R профиль / угловой
E section / angle
5492. p. / naglini
cxeli glinviT miRebuli profili.
R профиль / прокатный
E section / rolled
5493. p. / naRuni
profilsaRunav dganze civi profilirebis meTodiT zolovana an furclovani namzadidan miRebuli
profili.
R профиль / гнутый
E section / formed; shape (section) / roll-formed
5494. p. / ortesebri
ix. ortesebri koWi.
5495. p. / perioduli
cvladi profili, romelSic ganivkveTis zomebis da formis cvalebadoba sigrZeze periodulad meordeba.
R профиль / периодический
E section / die rolled
5496. p. / preciziuli
liTonebis wneviT damuSavebis romelime meTodiT damzadebuli amaRlebuli sizustis profili.
R профиль / прецизионный
E section / precision
5497. p. / fasonuri
ganivkveTis SedarebiT rTulformiani sortuli naglinis profili (mag. sakoWe, tesebri, kuTxovana).
R профиль / фасонный
E section / shaped
5498. p. / Sekruli
naRuni profili, romelsac Sekruli konturis kveTi aqvs.
R профиль / замкнутый
E section / closed-end
5499. p. / Sveleris
fasonuri profili, romlis aucilebel elements kedeli da misi SemomzRudavi ori erTmxrivi
mimarTulebis Taro warmoadgens.
R профиль / швеллерный
E channe
5500. p. / cvladi
sigrZeze, ganivkveTis zomebis da formis mixedviT cvalebadi sortuli naglini.
R профиль / переменный
E section / variable
5501. p. / cxeli
liTonis Tburi gafarToebis gaTvaliswinebiT damzadebuli cxlad deformirebuli naglinis profili.
R профиль / горячий
E section / hot
5502. p. / wnexili
Cveulebriv horizontalur hidravlikur wnexze matricaSi gamownexiT miRebuli profili.
R профиль / прессованный
E section / extruded
5503. p. / xazis (rentgenis)
sakvlevi nimuSis rentgenuli gamosxivebis signalis arekvlis kuTxeze an sixSireze (energiaze)
intensiurobis damokidebulebis mrudi.
R профиль линии
E profile / line
5504. profilebi
ix. profili.
5505. p. / relsis samagrebis
dargobrivi daniSnulebis sortuli naglinis fasonuri profilebi, romlebic rkinigzis asagebad
gamoiyeneba; es profilebi sxvadasxva tipis relsebis qvesadebs da zesadebs Seicavs.
R профили для рельсовых скреплений
E sections / rail fastening-down
5506. profilebi / saerTo daniSnulebis
sortuli naglinis an dawnexili profilebi, romlebic saxalxo meurneobis sxvadasxva dargSi ga-
moiyeneba.
R профили общего назначения
E sections / general-purpose
5507. p. / specialuri daniSnulebis
sortuli naglinis an dawnexili profilebi, romlebic saxalxo meurneobis erT an ramdenime dar-gSi
erTi da imave tipis nakeTobisaTvis gamoiyeneba.
R профили специального назначения
E sections / special-purpose
5508. profilsazomi
brZmedSi sakazme masalebis zedapiris reliefis sakontrolebeli mowyobiloba.
R профилометр
E indicator / roughness; profilometer
5509. procesi
raime movlenis ganviTarebis mimdinareoba, an mdgomareobis TanmimdevrobiT cvla.
R процесс
E process
5510. p. / adiabaturi
Termodinamikuri procesi, romlis drosac Caketil sistemaSi garemosTan siTbos mimocvla ar xdeba.
R процесс / адиабатический
E process / adiabatic
5511. p. / avtogenuri
dasamuSavebeli masalis qimiuri energiiT warmoqmnili siTbos meSveobiT mimdinare metalurgiuli
procesi.
R процесс / автогенный
E process / autogenous
5512. p. / avtoklavuri
hidrometalurgiuli procesi, romelic hermetul aparaturaSi amaRlebul temperaturaze (340°C-mde)
da wnevisas (12 mpa-mde) mimdinareobs. es procesi qimiuri wonasworobis aucilebel Zvras da mravali
reaqciis siCqaris zrdas uzrunvelyofs.
R процесс / автоклавный
E process / autoclave
5513. p. / amiakuri (karonis)
atmosferuli wnevis pirobebSi nikelis madnis Jangeulebis amiakuri gamotutva (damuSavebulia karonis
mier).
R процесс (Карона) / аммиачный
E process / ammonium
5514. p. / anoduri
eleqtroqimiur procesebSi uaryofiTad damuxtuli ionebis, atomebis an molekulebis eleqtrodze
daJangva.
R процесс / анодный
E process / anode
5515. p. / arastatikuri
Termodinamikuri procesi, romelic sasruli siCqariT mimdinareobs (ara ise nela, rogorc
kvazistatikuri procesisas) da Tan Seuqcevia. arastatikuri procesisas sistemis yoveli Sualeduri
mdgomareoba arawonasworulia.
R процесс / нестатический
E process / nonstatic
5516. p. / arastacionaruli
ix. daumyarebeli procesi.
5517. p. / arawonasworuli
procesi fizikur sistemaSi, romelic miiswrafvis sistema Termodinamikuri (an statikuri) wonasworobis
mdgomareobaSi daabrunos, Tu ar arsebobs xelis SemSleli faqtorebi_sistemidan energiis an
nivTierebis arTmeva (an miwodeba).
R процесс / неравновесный
E process / noneqilibrium
5518. p. / asea-nibi (Sveduri firmebi)
uJangavi foladebidan milisebri nakeTobebis miRebis xerxi. igi gafrqveuli sferuli fxvnilebis civi
izostatikuri dawnexis da Semdgomi cxeli eqstruziisagan Sedgeba.
R процесс / АСЕА-НИБИ
E process / ASEA-NIBI
5519. procesi / asea-skf- (Sveduri firmebi)
foladis Rumelsgare damuSavebis kombinirebuli meTodi, romelic rafinirebis, legirebisa da
vakuumuri cicxvis orstendian danadgarSi foladis SeTbobis procesebs moicavs.
R -процесс /АСЕА-СКФ
E process / ASEA-SKF
5520. p. / asea–stora_ (Sveduri firmebi)
saiaraRo foladebis gafrqveuli sferuli fxvnilebidan Tanabari wvrilmarcvlovani struqturis
uforo nakeTobis damzadebis meTodi, hidrostatSi winaswari SemkvrivebiT da Semdgom cxeli izostati-
kur dawnexiT.
R процесс /АСЕА-СТОРА
E process / ASEA-STORA
5521. p. / aRdgeniTi
liTonis miRebis meTodi, romelic aRmdgeniT misi naerTebidan Jangbadis an sxva araliTonis warTmevasa
da maT bmul mdgomareobaSi gadayvanas moicavs.
R процесс / восстановительный
E process / reduction
5522. p. / besemeris, besemereba
besemeris konverterSi SekumSuli haeris qvevidan SeberviT Txevadi Tujis foladad gadamuSaveba.
R процесс / бессемеровский
E process / acid Bessemer
5523. p. / brZmedis
brZmedSi aRdgeniTi dnobiT rkinis madnidan an danaWrovnebuli rkinamadniani masalebidan Tujis miRebis
teqnologiuri procesi.
R процесс / доменный
E process / blast-furnace
5524. p. / gundarkinis
civbervis procesis Tanamedrove modifikacia, romelic uSualod madnidan rkinis miRebas ganapirobebs.
R процесс / кричнорудный
E process Krupp-Renn
5525. p. / daumyarebeli, arastacionaruli procesi
iseT sistemaSi mimdinare procesi, romelic am dros Tavis mdgomareobas icvlis.
R процесс / неустановившийся
E process / unsteady-state
5526. p. / damyarebuli, stacionaruli procesi.
iseT sistemaSi mimdinare procesi, romelic Tavis mdgomareobas ar icvlis
R процесс / установившийся
E process / steady-state
5527. p. / eleqtroduli
procesi, romelic eleqtrodisa da eleqtrolitis sakontaqto zedapiris gavliT muxtis gadatanasTanaa
dakavSirebuli.
R процесс / электродный
E process / electrode
5528. p. / eleqtrofoladsadnobi
rkinisSemcveli masalebidan eleqtrul RumlebSi foladis miRebis teqnologiuri procesi.
R процесс / электросталеплавильный
E process / electrosteelmaking
5529. p. / erTwidiani
widis Seucvlelad foladis dnobis meTodi.
R процесс / одношлаковый
E process / single-slag
5530. p. / Termodinamikuri
Termodinamikur sistemaSi cvlileba, romelic mdgomareobis erTi an meti parametris cvlilebas
ukavSirdeba.
R процесс / термодинамический
E process / thermodynamic
5531. procesi / Termomeqanikuri damuSavebis
erT teqnologiur ciklSi liTonis (Senadnobis) plastikuri deformaciisa da Termuli damuSavebis
operaciebis SeTavseba.
R процесс термомеханической обработки
E process / thermomechanical
5532. p. / Tomasis
Tomasis konverterSi SekumSuli haeris qvevidan gaqreviT Txevadi fosforiani Tujis foladad
gadamuSaveba.
R процесс / томасовский
E process / Thomas; process / basic Bessemer
5533. p. / izobaruli
mudmivi wnevis pirobebSi mimdinare Termodinamikuri procesi.
R процесс / изобарический
E process / isobaric (constant-pressure)
5534. p. / izoTermuli
mudmivi temperaturis pirobebSi mimdinare Termodinamikuri procesi.
R процесс / изотермический
E process / isothermal
5535. p. / izoqoruli
mudmivi kuTri moculobis pirobebSi mimdinare Termodinamikuri procesi.
R процесс / изохорный
E process / isochoric
5536. p. / iodiduri
iodidebis piroliziT liTonis fxvnilebis miRebis meTodi.
R процесс / иодидный
E process / iodide
5537. p. / kaToduri
eleqtroqimiur procesebSi eleqtrodze dadebiTad damuxtuli ionebis atomebis an molekulebis aR-
dgena.
R процесс / катодный
E process / cathode
5538. p. / kombinirebuli Jangbadkonverteruli
Jangbadkonverteruli procesi zevidan da fskeridan gaqreviT.
R процесс / комбинированный кислородно-конвертерный
E process / combined basic oxygen (combined oxygen converter)
5539. p. / konverteris
Txevadi Tujis foladad gadamuSaveba konverterSi. JangbadSemcveli airebis an teqnikurad sufTa
Jangbadis gaqreviT.
R процесс / конвертерный
E process / converter
5540. p. / martenis
martenis RumelSi rkinisSemcveli masalebis mJangavi dnobiT foladis miRebis teqnologiuri procesi.
R процесс / мартеновский
E process / open-hearth
5541. p. mduRare widis SreSi
merxev regeneraciul amrekl RumelSi gamdnari widis zedapirze madannaxSiriani gundebis uwyveti
CatvirTviT widis mduRare SreSi Txevadi rkinis an foladis miRebis meTodi.
R процесс КШС
E process / fluidized-bed
5542. p. / metalurgiuli
gadasamuSavebeli nedleulidan liTonebis, Senadnobebisa da liTonebis qimiuri naerTebis miRebis
teqnologiuri procesi.
R процесс / металлургический
E process / metallurgical
5543. p. / perioduli, cikluri procesi
procesi, romlis parametrebic periodulad icvleba.
R процесс / периодический
E process / periodic
5544. p. / pirometalurgiuli
maRal temperaturebze masalebis sruli an nawilobrivi gadnobiT mimdinare metalurgiuli procesi.
R процесс / пирометаллургический
E process / pyrometallurgic
5545. procesi / plazmaTuTiis
plazmatronebiT aRWurvil Saxtur aRmdgen RumlebSi TuTiisa da SedarebiT ufro meti rkinis Semcveli
dabalxarisxiani madnebis gadamuSavebis xerxi.
R плазмацинк-процесс
E process / Plasmazinc
5546. p. / plazmajarTuli
plazmatronebiT aRWurvil bovSi jarTis gadadnobis xerxi.
R плазмаскрап-процесс
E process / Plasmascrap
5547. p. / Jangbadkonverteruli
konverteris procesi Txevadi Tujis teqnikurad sufTa Jangbadis gaqreviT.
R процесс / кислородно-конвертерный
E process / basic oxygen
5548. p. / rkinis Txevadfazuri aRdgenis
,,rusuli dnoba” - uSaxto RumelSi arakoqsvad naxSirze daunaWrovnebeli kazmidan gadasamuSavebeli Tu-
jis gamodnobis procesi.
R процесс жидкофазного восстановления железа (ПЖВ)
E process / liquid-phase iron reduction; Ro-melt process
5549. p. / rotoruli
saTbobis danaxarjis gareSe Txevadi Tujis foladad gadamuSaveba. igi mbrunav agregatSi (rotorSi)
Tujis teqnikurad sufTa Jangbadis gaqreviT mimdinareobs.
R процесс / роторный
E process / rotor
5550. p. / stacionaruli
ix. damyarebuli procesi.
5551. p. / teqnologiuri
raime saxis produqciis miRebis, damuSavebis da gawyobis procesi.
R процесс / технологический
E process / technological
5552. p. / uwido
widis 0.06-ze naklebi jeradobiT feroSenadnobebis madanTremul RumelSi dnobis meTodi.
R процесс / безшлаковый
E process / slagless
5553. p. / uwyveti
procesi, romlis parametrebi mudmivia an monotonurad icvleba.
R процесс / непрерывный
E process / continuous
5554. p. / qloriduli gamoxdis
procesi, romelic sxvadasxva liTonis qloridis duRilis, kondensaciis, sublimaciisa da asublimaciis
temperaturebs Soris sxvaobazea dafuZnebuli.
R процесс / хлоридовозгоночный
E chloride volatilization
5555. p. / qloris
maRali sisufTavis oqros afinaJis (miRebis) meTodi, romelic pirveladi (Savi) nadnobis airuli qlo-
riT gaqrevaSi mdgomareobs.
R процесс / хлорный
E process / chloride
5556. p. / Seuqcevi
fizikuri procesi, romelic TviTneburad SesaZlebelia mxolod erTi gansazRvruli mimarTulebiT
ganviTardes, mag., difuziis procesebi, Tbogamtaroba, Termodifuzia, blanti dineba da sxv. (yvela
Seuqcevi procesi arawonasworulia).
R процесс / необратимый
E process / irreversible
5557. p. / Seqcevadi
Termodinamikuri procesi, romlis damTavrebis Semdegac sistema SesaZlebelia garemos mdgomareobis
Seucvlelad sawyis mdgomareobas daubrundes.
R процесс / обратимый
E process / reversible
5558. procesi / civbervis
civbervis quraSi an Saxturi tipis mcire RumelSi uSualod madnidan comisebri rkinis miReba.
R процесс / сыродутный
E process / bloomery
5559. p. / cikluri
ix. perioduli procesi.
5560. p. / widuri
widis 0.4 da ufro meti jeradobisas madanTermul RumlebSi feroSenadnobebis dnobis meTodi.
R процесс / шлаковый
E process / slag
5561. p. / wonasworuli
Termodinamikuri sistemis erTi wonasworuli mdgomareobidan meoreSi iseTi mcire siCqariT gadasvla,
rom yvela Sualeduri mdgomareoba SeiZleba ganxilul iqnes rogorc wonasworuli.
R процесс / равновесный
E process / equilibrium
5562. p. / jarTmadnuri
martenis procesi, romlis drosac kazmis ZiriTad Semadgenel nawils Txevadi Tuji warmoadgens, xolo
danarCens - jarTi da madani.
R процесс / скрап-рудный
E process scrap-pig-and-ore
5563. p. / heganesis
foladis gamosadnobad da rkinis fxvnilis warmoebisaTvis Rrublovani rkinis miReba.
R процесс / Хеганеса
E process / Heganes
5564. p. / hidrometalurgiuli
ix. hidrometalurgia.
5565. p. / hidroqimiuri
maRalsiliciumiani aluminSemcveli madnebis gadamuSavebis ponomariov-saJinis xerxi, ZiriTadi gada-
muSavebis saxeebia: nedleulis gamotutva Al(OH)3-is gamosayofad, maRalmoduluri aluminsilikaturi
xsnaris dabalmodulurSi konversia, dekompozicia da avtoklavuri Slamidan tutis regeneracia.
R процесс / гидрохимический
E process / hydrochemical
5566. puansoni
1. ix. wnexStempeli. 2. presformis detali, romelic wnexisas an Stampvisas, wnexis wnevas dasamuSavebel
masalas an muSa ares gadascems.
R пуансон
E punch; hob
5567. pudlinvga
Tujis dabalnaxSirbadian rbil rkinad pirometalurgiuli gadamuSaveba. es rkina comisebr mdgo-
mareobaSi alian amrekl (pudlingis) Rumlis qvedze miiReba.
R пудлингование
E puddling
5568. pudrebi
qerclovani formis wvrili liTonuri fxvnilebi, rogorc wesi, saRebrebSi pigmentebad gamoiyeneba.
R пудры
E powders
5569. pudri / aluminis Semcxvari
aluminis Semcxvari fxvnilebi, romlebic aluminis oqsidis Tanabrad ganawilebul CanarTebs Seicavs da
amaRlebul temperaturebze samuSaod gamoiyeneba.
R пудры / спечённые алюминиевые (САП)
E powder / sintered aluminium
5570. pulpa
wmindad dawvrilmanebuli sasargeblo wiaRiseulis wyalTan narevi, romelic gamdidrebamde madnis
dawvrilmanebisas warmoiqmneba.
R пульпа
E pulp
5571. p. / rkinis madnis
pulpa, romelic rkinis madnis nawilakebs Seicavs.
R пульпа / железорудная
E pulp / iron ore
5572. pulpasadeni
pulpis transportirebis nageboba, romelic milsadenis, satumbo sadgurisa da sacavisagan Sedgeba.
R пульпопровод
E pulp feed line
5573. pulsatori
dinamikuri da cikluri gamocdebis Casatarebeli manqana, rogorc wesi, hidravlikuri amZraviT.
R пульсатор
E pulser
5574. pulsacia
sxvadasxva pulsatoriT realizebuli rxeviT gadaadgilebis da arevis (Serevis) xerxi.
R пульсация
E pulsation
5575. pulsi / ZabvaTa mfeTqari
ix. nulidan cvalebad ZabvaTa cikli.
5576. purofer - procesi
Saxtur RumelSi rkinis pirdapiri miRebis meTodi, romelSic aRmdgenad 900-1100°C-mde gaxurebuli ko-
nvertirebuli bunebrivi airi gamoiyeneba.
R пурофер-процесс
E Purofer-Pure Ferro-Process
5577. pusiera
TuTiisa da kadmiumis kondensaciis produqti, romelic TuTiis distilaciis meTodiT miRebisas
warmoiqmneba.
R пусьера
E prolong blue powder; prolong dust

J
5578. Jangaro
spilenZidan an misi Senadnobebidan damzadebuli nakeTobis zedapirze garemos zemoqmedebiT an
daJangaroebis Sedegad warmoqmnili sxvadasxva elferis furCi.
R патина
E patina
5579. Jangbadi
qimiuri elementi, O, atomuri masa = 16; normalur pirobebSi airia, duRilis temperatura-182.9°C;
miiReba haeris gaTxevadebiT da Semdgomi dacalkevebiT (dayofiT); es elementi farTod gamoiyeneba
metalurgiaSi, metalurgiuli procesebis intensifikaciisa da liTonebis rafinirebisaTvis.
R кислород
E oxygen
5580. J. / bmuli
Jangbadi, liTonebsa da SenadnobebSi, romelic sxva komponentebTan naerTebSi arsebobs.
R кислород / связанный
E oxygen / fixed
5581. J. / teqnikuri
99.2-99.9% koncentraciis Jangbadi, romelic Txevadi Tujisa da foladis gasaqrevad gamoiyeneba.
R кислород / технический
E oxygen / tonnage
5582. J. / teqnologiuri
bervis haeris gasamdidrebeli Jangbadi 95-98.5% koncentraciisa, romelic Stainis konvertirebisaTvis,
velcvisas, aglomeraciisas da agreTve saTbobis wvis intensifikaciisaTvis gamoiyeneba.
R кислород / технологический
E oxygen / process
5583. Jangbadkonverteri
fuZeamonagiani konverteri, romelic Jangbadis zevidan berviT Tujidan foladis misaRebad gamoiyeneba.
R конвертер / кислородный
E furnace / basic oxygen (BOF)
5584. Jangva1
korozia, romelic Jangis warmoqmniT mimdinareobs.
R ржавление
E rusting; corrosion
5585. Jangva2
1. myari an Txevadi liTonis (Senadnobis) JangbadTan urTierTqmedebis procesi. 2. eleqtronis dakargviT
ganpirobebuli atomis molekulis ionis daJangvis xarisxis mateba.
R окисление
E oxidation
5586. J. / anoduri
liTonze, romelic procesis msvlelobisas anodis funqcias asrulebs, araliTonuri araorganuli
danafaris miRebis eleqtroqimiuri xerxi.
R окисление / анодное
E oxidation / anode
5587. J. / meoreuli
Rumlidan Txevadi liTonis gamoSvebisas, Camosxmisas da kristalizaciisas mimdinare Jangva (1).
R окисление / вторичное
E oxidation / secondary
5588. J. / seleqciuri
ix. SerCeviTi Jangva.
5589. J. / SerCeviTi, seleqciuri Jangva
Txevadi liTonis calkeuli komponentis regulirebadi Jangva (1).
R окисление / избирательное
E oxidation / selective
5590. J. / Sinagani (Siga)
foladSi an SenadnobSi zedapiruli Sridan Jangbadis difuziuri SeRwevis Sedegad dispersiuli
oqsidebis warmoqmna.
R окисление / внутреннее
E oxidation / internal
5591. Jangva-aRdgena
qimiuri reaqciis tipi, romelic eleqtronebis erTi atomidan meoreze sruli an nawilobrivi gadasvliT
mimdinareobs; metalurgiaSi - wvis procesebi, madnebidan liTonebis aRdgena, korozia da a. S.
R окисление-восстановление
E reduction-oxidation; redox
5592. Jangvadoba
parametri, romelic Txevad liTonSi Tavisufali Jangbadis, an Txevad widaSi rkinis Jangeulebis, ag-
reTve liToni-wida sistemaSi Jangbadis mTlian Sedgenilobas axasiaTebs.
R окисляемость (окислённость)
E oxidizability
5593. J. / widis
parametri, romelic widis unars _ gadasces liTons Jangbadi _ axasiaTebs.
R окислённость шлака
E rusting
5594. Jangi1
rkinisa da misi Senadnobebis koroziis xiluli produqti, romelic ZiriTadad rkinis hidratirebuli
oqsidebisagan Sedgeba.
R ржавчина
E rust
5595. Jangi2
ix. oqsidi.
5596. Jangmiwia / qromis
Cr2O3 Sedgenilobis minerali, qromis madani.
R охра / хромовая
E ochre /chrome

r
5597. rabi
1. mowyobiloba gravitaciuli gamdidrebisaTvis daxrili Raris saxisa, rbili danafariT an trafare-
tiT, romelzec Txeli feniT daqucmacebuli madnis pulpa iRvreba; am dros mZime mineralebs an liTons
iWeren. 2. eleqtronuli mikroskopis Sualeduri kamera, romelic nimuSis Secvlisas mikroskopis svetSi
haeris moxvedris Tavidan asacileblad gamoiyeneba.
R шлюз
E sluice; lock
5598. radiaqtiuroba
aramdgradi atomis birTvebis sxva elementebis birTvebad TviTneburi gardaqmna, romelsac birTvuli
gamosxiveba mohyveba.
R радиоактивность
E radioactivity
5599. radiacia
radiaqtiuri atomebiT an specialurad Seqmnili radioizotopuri wyaroebiT, atomuri reaqtorebiT,
amCqareblebiT, rentgenis milakebiT, lazerebiT da sxv. mowyobilobebiT energiis kvantebis an nawi-
lakebis nakadis gamosxiveba.
R радиация
E radiation
5600. radiaciamedegoba (radiaciuli medegoba)
masalis winaRobis unari radiaqtiuri gamosxivebis intensiurobis zemoqmedebisadmi.
R стойкость / радиационная
E resistance / radiation; stability / radiation
5601. radiografia
sxvadasxva obieqtis (liTonuri nakeTobebis, mineralebisa da sxv.) kvlevis meTodi, romelic radia-
qtiuri izotopis gamosxivebis fotoSreze zemoqmedebas efuZneba.
R радиография
E radiography; photography X-ray
5602. radiospeqtroskopia
nivTierebebis aRnagobis, agreTve maTSi mimdinare fizikuri da qimiuri procesebis kvlevis meTodebis
erToblioba, romelic radiotalRebis rezonansul STanTqmas efuZneba.
R радиоспектроскопия
E spectroscopy / radio-frequency
5603. radioqimia
mecniereba, romelic bunebrivi da xelovnuri radiaqtiuri elementebis bunebas, maTTan muSaobis
meTodebs da maTi miRebisa da gamoyenebis xerxebs Seiswavlis.
R радиохимия
E radiochemistry
5604. radioqromatografia
masalis qimiuri Sedgenilobis analizis meTodi, romelic radioaqtivaciuri da qromatografiuli
analizebis Sexamebas efuZneba.
R радиохроматография
E radiochromatography
5605. radiumi
qimiuri elementi, Ra, atomuri masa = 226.03; miekuTvneba iSviaTi radiaqtiuri liTonebis jgufs; ga-
moiyeneba neitronuli wyaroebis dasamzadeblad.
R радий
E radium
5606. radiusi
swori xazis monakveTi, romelic wris (an sferos) centrs wris (an sferos) romelime wertilTan aerTebs,
radiusi agreTve am monakveTis sigrZea.
R радиус
E radius
5607. r. / plastikuri deformaciis zonis
bzaris sibrtyis perpendikularuli plastikuri zonis xazovani zoma.
R радиус зоны пластической деформации
E radius of plastic deformation
5608. r. / forebis kritikuli
1. forebis kritikuli radiusi, romelic saSualebas iZleva Secxobisas an cxeli wnexisas fxvnilovan
wnexilSi igi SenarCunebul iqnes. 2. forebis minimaluri radiusi, romelic saSualebas iZleva
cocvadobisas modebuli Zabvebis pirobebSi Termodinamikurad stabiluri iyos.
R радиус пор / критический
E radius of pores / critical
5609. raimovka
TuTiis aglomeratidan TuTiis distilaciisas miRebuli fxvieri an naxevrad Semcxvari masa.
R раймовка
E slag / zinc retort
5610. raodenoba / siTbos
(si)Tbomimocvlis procesis energetikuli maxasiaTebeli, gansazRvruli energiis raodenobiT, romelsac
(si)Tbomimocvlis procesSi sxeuli miiRebs an gascems.
R количество теплоты
E quantity (amount) of heat
5611. rastri
1. eleqtronul optikaSi - erTmaneTTan axlos ganlagebuli paraleluri xazebis erToblioba, romelTa
gaswvrivac eleqtronebis kona nimuSis zedapiris ubans Semourbens. 2. gamosaxulebis ganfena (ganSla)
remSi. 3. mravalricxovani erTgvarovani elementebis (naxvretebis, Strixebis, linzebisa da misT) sistema
sinaTlis mimarTuli konis gardasaqmnelad.
R растр
E raster
5612. rafinadi
mravaljeradi eqstrahirebis bolo operaciis produqti.
R рафинад
E rafinate
5613. rafinireba, daxalaseba, friSva
neitraluri da mavne minarevebisagan Txevadi liTonebisa da Senadnobebis gawmenda.
R рафинирование
E refining
5614. r. / eleqtrolizuri
eleqtrolizis meTodiT liTonebis rafinireba.
R рафинирование / электролитическое
E refining / electrolytic
5615. r. / vakuumuri
gaiSviaTebul atmosferoSi mimdinare rafinireba.
R рафинирование / вакуумное
E refining / vacuum
5616. r. / vakuumwiduri
gaiSviaTebul atmosferoSi gansazRvruli Sedgenilobis widiT mimdinare rafinireba.
R рафинирование / вакуум-шлаковое
E refining / vacuum-slag
5617. r. / Tujis
Txevadi Tujis mavne (S, P) da arasasurveli (mag. Si) komponentebisagan gawmendis procesi.
R рафинирование чугуна
E treatment / hot metal
5618. r. / iodiduri
titanis rafinireba, romelic airuli titanis iodidis warmoqmnis da Termuli disociaciis reaqciis
Seqcevadobas emyareba.
R рафинирование / иодидное
E refining / iodide; process / iodide
5619. r. / karboniluri
metalis dacalkeveba, romelic emyareba zogierTi liTonis unars, mag., rkinis naxSirJangTan urTier-
Tqmedebisas, warmoqmnas karbonili.
R рафинирование / карбонильное
E refining / carbonyl
5620. r. / kaskaduri
erT teqnologiur xazSi mravaljeradi eqstrahirebis procesi.
R рафинирование / каскадное
E refining / cascade
5621. r. / liTonis
pirveladi (Savi) liTonebis gawmendis (pirometalurgiuli, eleqtrolituri, qimiuri) procesebi ara-
sasurveli minarevebisagan an iseTi minarevebisagan, romlebic damoukidebeli Rirebulebisaa.
R рафинирование металлов
E refining / metal
5622. rafinireba / likvaciuri
rafinireba, romlis drosac ori fazis (erTi maTgani sarafinirebeli liTonia) dacalkeveba maTi sim-
kvriveebis sxvadasxvaobas emyareba.
R рафинирование / ликвационное
E refining / liquation
5623. r. / masulfidirebeli
gogirdis an misi naerTebiT liTonis minarevebisagan rafinireba, romlebsac gogirdisadmi an misi naer-
Tebisadmi maRali qimiuri swrafva axasiaTebs (mag., tyviis rafinireba spilenZisagan).
R рафинирование / сульфидирующее
E refining / sulfidizing
5624. r. / plazmuri
plazmis rkaliT an plazmatronidan gamofrqveuli plazmis WavliT, adgilobrivi gaxurebiT, liTonis
rafinireba.
R рафинирование / плазменное
E refining / plasma (stream)
5625. r. / JangviTi
1. mJangav atmosferoSi mimdinare liTonis rafinireba. 2. ix. cecxliT rafinireba.
R рафинирование / окислительное
E refining / oxidation
5626. r. / samSriani
aluminis eleqtrolituri rafinireba, romlis drosac anodi 30-40%-mde spilenZis damatebiT ga-
WuWyianebuli aluminis nadnobia, kaTodi _ gawmendili aluminia (zeda Sre), xolo maT Soris gan-
Tavsebuli eleqtrolitis Sre qlorovani bariumis, aluminisa da natriumis ftoridebis narevisagan
Sedgeba.
R рафинирование / трёхслойное
E refining / three layer
5627. r. / sareqtifikacio
mravaljeradi distilaciiT da kondensaciiT liTonis rafinireba.
R рафинирование / ректификационное
E refining / rectification
5628. r. / tutiT
rafinireba, romelic gvarjiliT (mwvave natriumTan erTad) minarevebis daJangviT mimdinareobs.
R рафинирование / щелочное
E refining / alcaline
5629. r. / feroSenadnobebis
feroSenadnobebis arasasurveli an mavne minarevebisagan (Txevad mdgomareobaSi) Rumelsgare gawmendis
procesi.
R рафинирование ферросплавов
E refining / ferroalloys
5630. r. / foladis
Txevadi foladis mavne da arasasurveli minarevebisagan gawmendis procesi.
R рафинирование стали
E refining / steel
5631. r. / qimiuri
qimiuri reaqciebiT mimdinare rafinireba, mag., keTilSobili liTonebis afinaJi mduRare gogirdmJavaSi
an azotmJavaSi.
R рафинирование / химическое
E refining / chemical
5632. r. / qloriT
rafinireba qloriT an misi naerTebiT, romelic qlorTan liTonisa da minarevebis qimiuri swrafvis
sxvadasxvaobas emyareba.
R рафинирование / хлорное
E refining / chlorination
5633. r. / RarSi
liTonis Rumlidan gamoSvebisas RarSi mimdinare rafinireba.
R рафинирование / жёлобное
E refining / chute
5634. r. / Rumelsgare, meoreuli metalurgia
Rumlidan an konverteridan gamoSvebuli Txevadi liTonis rafinireba.
R рафинирование / внепечное
E refining / secondary; treatment / secondary
5635. rafinireba / centridanuli
centrifugebSi centridanuli Zalis gavleniT Txevadi liTonisa da Senadnobebis myarfaza Cana-
rTebisagan gawmenda.
R рафинирование / центробежное
E refining / centrifugal
5636. r. / cecxliT, cecxliT dnoba
spilenZis rafinireba anodur RumelSi, romelic haeris JangbadiT mimdinareobs.
R рафинирование / огневое
E refining / fire; pyrorefining
5637. r. / cicxvSi
rafinireba, romelic sadnobi Rumlis mwarmoeblurobis amaRlebisa da rafinirebis pirobebis gaumjo-
besebis mizniT cicxvSi mimdinareobs.
R рафинирование / ковшевое
E refining / ladle
5638. r. / WavliT
cicxvidan Txevadi Tujis gamomdinare Wavlis mJangavi airis an Jangbadis SemoqreviT rafinireba.
R рафинирование / струйное
E refining / spray
5639. r. / xarsxobrivi
ganmeorebiT rafinireba, procesi liTonidan rafinirebis wina operaciebSi gamoyenebuli minarevi-
reagentebis mocilebaSi mdgomareobs.
R рафинирование / качественное
E refining / quality
5640. rgoli
liTonis, xisa da misT. sagani, romelsac wrexazis forma aqvs.
R кольцо
E ring
5641. r. / konveqciuri
Talfaqisebr RumelSi liTonis wiboebiani konstruqcia, romelic erTmaneTze dawyobil zolovanas ru-
lonebs yofs da rulonebis torsebis gasaxureblad siTbos gadamtani damcavi atmosferos cirkulacias
uzrunvelyofs.
R кольцо / конвекторное
E ring / convector
5642. r. / maratoris
ix. maratori.
5643. r. / sayrdeni
ori naxevarrgolisagan Sedgenili konstruqcia, romlis daxmarebiTac konverteri poWoWikis saSua-
lebiT mobrunebis meqanizmTan SeerTdeba.
R кольцо / опорное
E ring / trunnion; supporting
5644. reagenti
sawyisi nivTiereba, romelic qimiur reaqciaSi monawileobs.
R реагент
E (re)agent; reactant
5645. reaqtansi
reagentebisa da reaqciis produqtebis saerTo dasaxeleba.
R реактанс
E reactance
5646. reaqtivebi / qimiuri
analizisa da kvlevebisaTvis laboratoriul praqtikaSi gamoyenebuli preparatebi, nivTierebebi.
R реактивы / химические
E reactants
5647. reaqtivi / amomWmeli
metalografiaSi struqturis gamosavlenad gamoyenebuli preparatebi.
R реактив для травления
E etchant; etching(re)agent
5648. reaqtori
qimiur-Termuli teqnologiuri procesebis Casatarebeli agregati, mag. avtoklavi.
R реактор
E reactor
5649. reaqcia
ori an ramdenime nivTierebebis urTierTmoqmedeba, romlis Sedegad axali nivTiereba warmoiqmneba.
R реакция
E reaction
5650. reaqcia / birTvuli
atomis birTvis sxva birTvebTan, elementarul nawilakebTan an gama-kvantebTan Sejaxebisas mimdinare
gardaqmna.
R реакция / ядерная
E reaction / nuclear
5651. r. / egzoTermuli
siTbos gamoyofiT mimdinare qimiuri reaqcia.
R реакция / экзотермическая
E reaction / exothermic (exoergic, heat-producing)
5652. r. / endoTermuli
siTbos STanTqmiT mimdinare qimiuri reaqcia.
R реакция / эндотермическая
E reaction / endothermic (exoergic)
5653. r. / radiaciul-qimiuri
nivTierebis mier radiaciuli gamosxivebis energiis STanTqmis Sedegad mimdinare reaqcia.
R реакция / радиационно-химическая
E reaction / radiation-chemical
5654. r. / qimiuri
erTi nivTierebis meore nivTierebad gardaqmna, romelic sawyisisagan qimiuri SedgenilobiT an agebu-
lebiT gansxvavdeba.
R реакция / химическая
E reaction / chemical
5655. regeneratori, regeneraciuli Tbogadamcemi
perioduli moqmedebis Tbogadamcemi, romelSic gasacivebeli da gasaxurebeli Tbogadamtani
urTierTSenacvlebiT, Tbogadamcemis kameraSi cecxlgamZle wyoburiT warmoqmnil erTsa da imave zeda-
pirs Semoegareba.
R регенератор
E regenerator
5656. r. / orsabruniani
orkameriani regeneratori Tbogadamtanis mimdevrobiTi gavliT.
R регенератор / двухоборотный
E regenerator / double-revolution
5657. regeneracia
warmoebaSi ukve gamoyenebuli, namuSevari produqtebisaTvis Tavdapirvel TvisebaTa aRdgena.
R регенерация
E regeneration
5658. r. / siTbos
metalurgiuli agregatebis wamavali airebis siTbos, Semomavali airuli saTbobis, haeris an maTi
narevis SesaTbobad gamoyeneba.
R регенерация теплоты
E regeneration / heat
5659. redistilacia
mravalkomponentiani Txevadi narevebis dacalkeveba, romelic siTxeebis Sedgenilobisa da maTgan
warmoqmnili orTqlis sxvadasxvaobebs emyareba. procesi mravaljeradi gamoxdis Sedegad miRebuli
produqtebis ganmeorebiTi distilaciiT xdeba.
R редистилляция
E redistillation
5660. reducireba
ovalur an mrgval kalibrebSi usamarTulod milebis ganivi glinva. operacia diametris Semcirebis miz-
niT kedlis sisqis cvlilebiT an Seucvlelad tardeba.
R редуцирование
E reduction
5661. reeqstraqcia
ferad metalurgiaSi Rirebuli komponentis amoReba, romelic gajerebuli eqstragentidan ukanasknelis
regeneraciiT xdeba.
R реэкстракция
E re-extraction
5662. reeqstragenti
reagenti, romelic eqstraqts eqstrahirebuli komponentisagan wmends.
R реэкстрагент
E re-extractant
5663. reeqstraqti
reeqstraqciisas miRebuli wyalxsnari an pulpa.
R реэкстракт
E re-extract
5664. reversori
meqanikuri mowyobiloba, romliTac gamosacdeli manqana gaWimviT da kumSviT datvirTvebis
urTierTgardasaqmnelad aRiWurveba.
R реверсор
E reverser
5665. rezonansi / birTvuli magnituri, bmr
1. mudmiv magnitur velSi myof nivTierebaSi cvladi eleqtromagnituri velis energiis rezonansuli
STanTqmis movlena. 2. meTodi damyarebuli bmr movlenaze, romelic birTvis magnituri momentebis Sesas-
wavlad, nivTierebis struqturis, qimiuri da fizikuri analizis Catarebisas gamoiyeneba.
R резонанс / ядерный магнитный
E resonance / nuclear magnetic
5666. r. / magnituri
nivTierebis mier gansazRvruli sixSiris eleqtruli talRebis SerCeviT STanTqma, rac nivTierebis
nawilakebis magnituri momentebis cvlilebiTaa ganpirobebuli.
R резонанс / магнитный
E resonance / magnetic
5667. rekombinacia
ionizaciis Sebrunebuli procesi; (rekombinaciis dros sapirispiro niSnis ionebis SeerTebisas
neitralur molekulebs warmoqmis, xolo eleqtronebi da ionizebuli atomebi ki - neitralur atomebs).
R рекомбинация
E recombination
5668. r. / naxevargamtarebSi eleqtronebisa da xvrelebis
naxevargamtarebSi gamtarobis zonidan eleqtronis savalento zonaSi gadasvlis Sedegad gamtarobis
eleqtron-xvreli wyvilis gaqroba.
R рекомбинация электронов и дырок в полупроводниках
E recombination in semiconductors / hole-electron
5669. rekonstruqcia / stereologiuri
Slifis sibrtyeSi pirveladi ganzomilebebis sivrculi struqturis maxasiaTeblebSi gardaqmna.
R реконструкция / стереологическая
E reconstruction / stereological
5670. rekristalizacia
deformirebul polikristalur liTonebsa da SenadnobebSi srulyofili struqturis didkuTxiani
sazRvrebiT Semofargluli marcvlebis warmoqmna da Semdgom misi imave fazis sawyisi deformirebuli
marcvlebisagan zrda.
R рекристаллизация
E recrystallization
5671. r. / adgilze
liTonebisa da Senadnobebis poligonizaciis procesSi warmoqmnili submarcvlebis zrdis procesi,
romelic kristaluri wyobis defeqtebis gazrdili simkvrivis aridan mcirekuTxiani sazRvrebis
migraciiT mimdinareobs.
R рекристаллизация на месте
E recrystallization on site
5672. r. / damuSavebis
ix. pirveladi rekristalizacia.
5673. r. / dinamikuri
pirveladi rekristalizacia, romelic liTonebsa da SenadnobebSi cxeli plastikuri deformaciis
procesSi mimdinareobs.
R рекристаллизация / динамическая
E recrystallization / dynamic
5674. r. / krebiTi
rekristalizacia, romlis drosac marcvlis normaluri zrda mimdinareobs.
R рекристаллизация / собирательная
E recrystallization / secondary (collective)
5675. rekristalizacia / meoreuli
rekristalizacia, romlis Semdeg struqtura SedarebiT mcire zomis mravali da mcire raodenobis Za-
lian msxvili (xSirad ramdenime sm-mde) marcvlebisagan Sedgeba.
R рекристаллизация / вторичная
E recrystallization / secondary
5676. r. / metadinamikuri
rekristalizacia, romelic cxeli plastikuri deformaciis Semdeg warmoiSoba, igi dinamikuri re-
kristalizaciis procesSi warmoqmnili marcvlis Canasaxebis zrdaSi mdgomareobs.
R рекристаллизация / метадинамическая
E recrystallization / metadynamic
5677. r. / pirveladi, damuSavebis rekristalizacia
axali, gansxvavebuli kristalografiuli orientaciis marcvlebis formirebisa da zrdis procesi
(polikristalur masalebSi upiratesad marcvlis sazRvrebze) deformirebul liTonSi gaxurebisas (0.3-
0.6 Tdn- temperaturul intervalSi). axlad warmoqmnili ufro srulyofili marcvlebi defeqtebis
maRali simkvrivis sawyis marcvlebs cvlis.
R рекристаллизация / первичная
E recrystallization / primary
5678. rekuperatori, rekuperaciuli Tbogadamcemi
wamavali airebis siTbos gamosayenebeli mudmivi moqmedebis Tbogadamcemi, romelSic siTbo, gasacivebeli
Tbogadamtanidan maTi gamyofi kedlis gavliT, uwyvetad gaxurebis procesSi myof Tbogadamtans
gadaecema.
R рекуператор
E recuperator
5679. r. / arxiani
radiaciuli rekuperatori, romelSic gasaTbobi haeri viwro koncentrul arxSi (RreCoSi) gadis, ro-
melic centralur airsatars gars ekvris.
R рекуператор / щелевой
E recuperator / channel
5680. r. / blokuri
rekuperatori agebuli keramikuli blokebisagan, romlebic or erTmaneTTan daukavSirebel arxebis
jgufs warmoqmnis da TiToeul maTganSi erT-erTi Tbogadamtani moZraobs.
R рекуператор / блочный
E recuperator / block
5681. r. / kalaTisebri, milisebri radiaciuli rekuperatori
radiaciuli rekuperatori, romlis gaxurebis zedapiri mravali, swori, mcire diametris foladis
milisagan Sedegba, romlebic wriuladaa ganlagebuli da rgolur koleqtorzea miduRebuli.
R рекуператор / корзиночный
E recuperator / bucket
5682. r. / kaseturi
radiaciuli rekuperatori, romelic kolofisebri piramiduli konstruqciebis-kasetebisagan Sedgeba.
R рекуператор / кассетный
E recuperator / cassette
5683. r. / konveqciuri
liTonuri rekuperatori, romelSic Tbogadamtanebis gamyof kedelze kvamlis airebidan siTbos gadacema
upiratesad konveqciiT xdeba.
R рекуператор / конвективный
E recuperator / convection
5684. r. / milisebri
liTonuri an keramikuli milebidan damzadebuli rekuperatori, romelSic erTi Tbogadamtani milebSi
moZraobs, xolo meore garedan Semoegareba.
R рекуператор / трубчатый
E recuperator / tube
5685. rekuperatori / milisebri radiaciuli
ix. kalaTisebri rekuperatori.
5686. r. / nemsebiani
milisebri liTonis rekuperatori, romelSic Tbogadamcemis zedapiris gazrdis mizniT milis Siga an Siga
da gare zedapirebs mravali Sverili-nemsi aqvs.
R рекуператор / игольчатый
E recuperator / needle
5687. r. / radiaciuli
liTonuri rekuperatori, romelSic Tbogadamtanebis gamyof kedelze kvamlis airebidan siTbos gadacema
upiratesad radiaciiT xdeba.
R рекуператор / радиационный
E recuperator / radiation
5688. r. / radiaciul-konveqciuri
kombinirebuli rekuperatori, romelic mimdevrobiT ganlagebuli ori seqciisagan Sedgeba, isini
radiaciul da konveqciur rekuperatorebs warmoadgenen.
R рекуператор / радиационно-конвективный
E recuperator / radiation convection
5689. rekuperacia
rekuperatoris meSveobiT siTbos regeneracia.
R рекуперация
E recuperation
5690. relaqsatori
Sinagani xaxunis gansasazRvravi xelsawyo, romelic rxevis amgznebi wyaros, maTi ricxvis, amplitudis
sixSiris da (an) temperaturis cvalebadobis saregistracio saSualebisagan Sedgeba.
R релаксатор
E relaxator
5691. relaqsacia
sxeulSi an sistemaSi gare zemoqmedebiT darRveuli Termodinamikuri wonasworobis damyarebis TavisTa-
vad mimdinare procesi.
R релаксация
E relaxation
5692. r. / Zabvis
drekad-daZabul sxeulSi (liToni, Senadnobi da sxv.), sxeulis xazovani zomebis Seucvlelad, Zabvebis
Semcirebis droSi TavisTavad (spontanurad) mimdinare procesi.
R релаксация напряжений
E relaxation / stress; relief stress
5693. relaqsaciamedegoba
masalis relaqsaciisadmi winaaRmdegobis gawevis unari.
R стойкость / релаксационная
E resistance / relaxation
5694. reliefi / rRvevis
nimuSis an namzadis rRvevisas warmoqmnili zedapiri.
R излом
E fracture
5695. r. / blanti rRvevis, boWkovani rRvevis reliefi
boWkovani agebulebis rRvevis reliefi, romelic plastikuri deformaciis procesSi marcvlebis dat-
virTvis mimarTulebiT gaWimvisa da rRvevis Sedegad warmoiqmneba.
R излом / вязкий
E fracture / ductile
5696. r. / boWkovan-zolovani rRvevis
rRvevis reliefi, romelic SreobriobiT xasiaTdeba. gamoxatuli zolovneba periodulad boWkovani
reliefiT icvleba.
R излом / волокнисто-полосчатый
E fracture / strip-fiber; fracture / strip-fibrous
5697. r. / boWkovani rRvevis
ix. blanti rRvevis reliefi.
5698. r. / datotvili rRvevis
CamoxeTqiT rRvevis zedapiris agebulebis Tavisebureba, romelic erTi da imave CamonaxeTqi sibrtyis
lokalur fasetebs (waxnagebs) Soris safexurebis saxiT vlindeba. bzaris ganviTarebis mimarTulebiT es
safexurebi totebis msgavsad erTiandeba.
R излом / ручьистый
E fracture / wavy
5699. reliefi / daRlilobiT rRvevis
liTonis (nakeTobis) zedapiri, romelic niSancvladi an cikluri datvirTvebiT gamowveuli daRli-
lobiTi rRvevisas warmoiqmneba.
R излом / усталостный
E fracture / fatigue (cycle)
5700. r. / varskvlava rRvevis
mrgvali nimuSis rRvevis reliefi gaglejaze gamocdis Semdeg radialuri bzarebiT; bzarebis sibrtye
nimuSis RerZis paraleluria.
R излом звёздочкой
E fracture / star
5701. r. / kristaluri rRvevis
rRvevis reliefi brtyeli ubnebis damaxasiaTebeli bzinviT, romelic kristalitebis CamoxeTqili waxna-
gebisagan (fasetebisagan) warmoiqmneba.
R излом / кристаллический
E fracture / crystalline
5702. r. / makrorRvevis
rRvevis zedapiris aRnagoba, romelic SeuiaraRebeli TvaliT an mcire (x30-mde) gadidebisas daimzireba.
R макроизлом
E macrofracture
5703. r. / marcvalTSorisi rRvevis
rRvevis reliefi, romelic marcvlis sazRvrebze rRvevisas warmoiqmneba.
R излом / межзёренный
E fracture / transcrystaline; fracture / transgranular
5704. r. / mqrqali rRvevis
ix. xaverdisebri rRvevis reliefi.
5705. r. / myife rRvevis
rRvevis reliefi, romelzedac plastikuri deformaciis kvali ar SeimCneva.
R излом / хрупкий
E fracture / brittle
5706. r. / naftalinisebri rRvevis
gadaxurebuli foladis marcvalSiga rRvevis reliefi, kristalografiulad mowesrigebuli
areebisaTvis damaxasiaTebeli SerCeviTi bzinvarebiT, romelic austenitis sawyis msxvil marcvlebs
Seesabameba.
R излом / нафталинистый
E fracture / silky; fracture / fich-scale
5707. r. / nawilakTSorisi rRvevis
fxvnilovani masalis rRvevis saxe, romelic fxvnilis Semadgeneli nawilakebis sazRvrebze mimdinareobs.
R излом / межчастичный
E fracture / interparticle
5708. r. / qvisebri rRvevis
marcavlTSoris rRvevis zedapirze borcviani (xorkliani), uxeSmarcvlovani aRnagobis qvisebri rRvevis
reliefi (riyis qvebi), romelzedac vizualurad an mcire gadidebisas, TiTqos Semomdnari marcvlebis
waxnagebi liTonuri bzinvis gareSe moCans.
R излом / камневидный
E fracture / stone-like
5709. r. / Savi rRvevis
muqi ruxi feris rRvevis reliefi, romelic foladis struqturaSi grafitis gamoyofasTanaa da-
kavSirebuli.
R излом / чёрный
E fracture / black
5710. r. / Sevronuli rRvevis
myife rRvevis reliefi, romelzedac bzaris gadidebis safexurebi ,,naZvis xes” an Sevrons qmnis.
R излом / шевронный
E fracture / chevron
5711. reliefi / Siferuli rRvevis
xisebri RrmaboWkoebiani rRvevis reliefi, romelic gawyvetili boWkoebis jgufebiT xasiaTdeba.
R излом / шиферный
E fracture / fish-scale
5712. r. / xaverdisebri rRvevis, mqrqali rRvevis reliefi
gluvi, mqrqali rRvevis reliefi kristaluri bzinvarebis gareSe.
R излом / бархатистый
E fracture / lusterless
5713. r. / ,,jami-konusi” tipis rRvevis, jamisebri rRvevis reliefi
nimuSis gaWimvisas rRvevis momijnave zedapirebi centraluri ubniT, romelic gaWimvis mimarTulebis
perpendikularulia da (30-60° kuTxiT) daxrili cerobiT mogluvebuli da ufro metad mbzinavi zeda-
piriT xasiaTdeba.
R излом типа “чашка-конус”
E fracture / “cup-cone” type
5714. r. / jamisebri rRvevis
ix. ,,jami-konusi” tipis rRvevis reliefi.
5715. relsi
dargobrivi daniSnulebis sortuli naglinis erT-erTi fasonuri profili, romlis elementebi Ziri,
yeli da amozneqili an Rarisebri momrgvalebuli Tavia.
R рельс
E rail
5716. rem
ix. rastruli eleqtronuli mikroskopi.
5717. remonti
manqanebis, agregatebis an maTi kvanZebis Sromisunarianobis aRdgena.
R ремонт
E repair
5718. r. / kapitaluri
manqanebis, agregatebis, mowyobilobebis sruli daSla da yvela gacveTili nawilis Secvla.
R ремонт / капитальный
E repair / thorough
5719. r. / mimdinare
manqanebis, agregatebis sacvleli detalebis Secvla an aRdgena.
R ремонт / текущий
E repair / running
5720. r. / civi
metalurgiuli Rumlebis amonagis remonti, teqnologiuri procesis xangrZlivi SewyvetiT, romelsac
Tan Rumlis gaciveba axlavs.
R ремонт / холодный
E repair / cold
5721. r. / cxeli
metalurgiuli Rumlebis amonagis remonti, romelic teqnologiuri procesis mcire xniT SewyvetiT da
Rumlis gacivebis gareSe tardeba.
R ремонт / горячий
E repair / hot
5722. rene
mxurvalmtkice Senadnobi nikelis fuZeze, romelic 9-13% Cr-s, 11-16% Co-s, 3-10% Mo-s, 2-5% Ti-sa da
zogierT sxva elements Seicavs.
R рене
E-
5723. reniumi
qimiuri elementi, Re, atomuri masa = 186.21; miekuTvneba iSviaT Znelad dnobadi liTonebis jgufs, tdn
3180±20°C; es elementi, rogorc komponenti, mxurvalmtkice SenadnobebSi gamoiyeneba.
R рений
E rhenium
5724. rentgenograma
fotofirze geigeris mTvleliT an sxva saSualebiT registrirebuli sakvlevi obieqtiT difrahirebuli
rentgenis sxivebis sivrculi ganawilebis suraTi.
R рентгенограмма
E pattern / X-ray diffraction; diagram / X-ray; roentgenogram
5725. rentgenografia
kvlevis dargi, romelic rentgenuli difraqciis meTodebze dafuZnebiT masalaTmcodneobis mraval-
ferovan amocanebs wyvets.
R рентгенография
E radiography; imaging / X-ray; roentgenograhy
5726. reologia
1. meqanikis ganakveTi, romelic Seuqcev deformaciebs da blanti masalebis dinebas Seiswavlis, agreTve
Zabvebisa da deformaciebis droSi cvlilebas ganixilavs. 2. masalebis aradrekadi qcevebis kvlevis
meTodebis erToblioba.
R реология
E rheology
5727. replika
nimuSis an nakeTobis sakvlevi zedapiris Txeli, Cveulebriv, firis saxis anabeWdi, an sxvadasxva
masalisagan (naxSirbadiT, kolodiumiT da sxv.) damzadebuli tvifari, romelic eleqtronul
mikroskopiaSi sakvlevad (obieqtis nacvlad) gamoiyeneba.
R реплика
E replica
5728. r. / erTsafexuriani, pirdapiri replika
replika, romelic rogorc kvlevis obieqti, uSualod misi sakvlevi zedapiridan moclis Semdeg
gamoiyeneba.
R реплика / одноступенчатая
E replica / single-stage
5729. r. / laqis
firi, romelic sakvlevi obieqtis zedapirze laqis Txeli Sris dasmiT miiReba.
R реплика / лаковая
E replica / varnish
5730. r. / naxSiris
replika, romelic nimuSis zedapirze grafitis dafrqvevisas miiReba.
R реплика / угольная
E replica / carbon
5731. r. / orsafexuriani
replika, romelic romelime nivTierebis raime Sris ara uSualod sakvlev zedapirze, aramed mis
anabeWdze (pirdapir replikaze) dasmiT miiReba.
R реплика / двухступенчатая
E replica / two-stage
5732. r. / pirdapiri
ix. erTsafexuriani replika.
5733. repoligonizacia
mravaljeradi poligonizacia, romelic mcirekuTxiani sazRvrebis gaqrobisa da maTi axlidan formi-
rebisagan Sedgeba, amasTanave submarcvlis saSualo zoma faqtobrivad ucvleli rCeba; es procesi
cocvadobis damyarebul stadiaze SeiniSneba.
R реполигонизация
E repoligonization
5734. repulpacia
adre Sesqelebuli pulpis wyliT ganzaveba, ris Semdegac misi milebiT transportirebis da Semdgomi
operacis warmarTva xelsayreli xdeba.
R репульпация
E repulping
5735. (ga)recxva
gamdidrebis meTodi, romelic wylis WavliT naWrovani madnidan Tixovani fuWi qanis mocilebas, wyalSi
Tixis dispersirebasa da Tixovani Slamis madnidan gancalkevebaSi mdgomareobs.
R мойка (промывка)
E washing
5736. reJimi
teqnologiuri procesebis realizaciis parametrebis (xangrZlivoba, temperatura, wneva da misT.)
erToblioba.
R режим
E regime; condition; operation; mode; schedule
5737. reJimi / avtogenuri
masis mimocvlis reJimi, romlis drosac siTbo dasamuSavebeli masalis qimiuri energiiT generirdeba.
R режим / автогенный
E regime / autogenous
5738. r. / gacivebis
winaswar gansazRvruli gacivebis temperaturis droSi cvlilebis Tanmimdevroba.
R режим охлаждения
E schedule / cooling
5739. r. / gaxurebis
winaswar gansazRvruli gaxurebis temperaturis droSi cvlilebis Tanmimdevroba.
R режим нагрева
E schedule / heating
5740. r. / gaxurebis safexurovani
gaxurebis reJimi, romelic gaxurebis ramdenime stadiisagan Sedgeba.
R режим нагрева / ступенчатый
E schedule / stepwise heating
5741. r. / eleqtruli
1. eleqtruli RumlebiT eleqtruli energiis moxmarebis droSi cvlileba. 2. Tbogenerator-Rumlis
siTburi reJimi, romlis drosac teqnologiuri procesis zonaSi Tbogeneracia am zonaSi Setanili eleq-
truli energiiTaa uzrunvelyofili.
R режим / электрический
E regime / electrical
5742. r. / Tanabrad ganawilebuli radiaciuli
Tbogadamcemi Rumlis siTburi reJimi, romlis drosac alis gamosxivebis eqscentrisiteti 1-is tolia.
R режим / равномерно распределённый радиационный
E regime / uniformly distributed radiation
5743. r. / Termuli damuSavebis
liTonis an Senadnobis gaxurebis operaciebis erToblioba, dayovneba da gaciveba, romelic aucilebeli
struqturisa da samsaxurebrivi Tvisebebis kompleqsis miRebas uzrunvelyofs.
R режим термообработки
E regime (mode) of thermal (heat) treatment
5744. r. / izoTermuli
Termuli damuSavebis reJimi, romlis drosac liTonis an Senadnobis dayovneba mudmiv amaRlebul
temperaturaze ivaraudeba.
R режим / изотермический
E regime / isothermal
5745. r. / iribmimarTuli radiaciuli
Tbogadamcemi-Rumlis siTburi reJimi, romlis drosac alis gamosxivebis eqscentrisiteti < 1.
R режим / косвенный направленный радиационный
E regime / indirect radiation
5746. r. / kameruli
Rumlis temperaturuli reJimi, romlis drosac drois yovel momentSi samuSao areSi temperaturis
Tanabari ganawilebaa.
R режим / камерный
E regime / chamber (compartment)
5747. r. / konveqciuri
Tbogadamcemi-Rumlis siTburi reJimi, romlis drosac teqnologiuri procesis zonaSi siTbos gadacema
konveqciiT xdeba.
R режим / конвективный
E regime / convection
5748. r. / kritikuli siCqariT gacivebis
gacivebis reJimi, romlis drosac mxolod winaswar gansazRvruli (fazuri) gardaqmnebi mimdinareobs.
R режим охлаждения с критической скоростью
E schedule / critical cooling
5749. reJimi / masis mimocvlis
Tbogenerator-Rumlis siTburi reJimi, romlis drosac siTbos generacia teqnologiuri procesis
zonaSi mimdinareobs da reagentis am zonaSi gadacemiT ganisazRvreba.
R режим / массообменный
E mode of mass transfer
5750. r. / moWimvis
glinvis an adidvis gatarebebs Soris moWimvis ganawilebis sqema.
R режим обжатий
E schedule / drafting (reduction)
5751. r. / pirdapirdinebis
Rumlis temperaturuli reJimi, romlis drosac wvis produqtebi da gasaxurebeli masalebi erTi da ima-
ve mimarTulebiT moZraobs.
R режим / прямоточный
E regime / parallel (-current)
5752. r. / pirdapirmimarTuli radiaciuli
Tbogadamcemi-Rumlis siTburi reJimi, romlis drosac alis gamosxivebis eqscentrisiteti > 1.
R режим / прямой направленный радиационный
E regime / direct radiation
5753. r. / radiaciuli
Tbogadamcemi-Rumlis siTburi reJimi, romlis drosac teqnologiuri procesis zonaSi siTbos gadacema
gamosxivebiT xdeba.
R режим / радиационный
E regime / radiation
5754. r. / siTbos
siTbos generaciisa da Tbomasacvlis procesebis erToblioba, romelic RumelSi teqnologiuri
procesebis zonaSi siTbos aRZvras da ganawilebas uzrunvelyofs.
R режим / тепловой
E regime / thermal (heat)
5755. r. / temperaturuli
gamxureblisa da gasaxurebeli obieqtis temperaturis droSi sakontrolebeli cvlileba.
R режим / температурный
E cycle / thermal; cycle / time-temperature; cycle / heat treatment
5756. r. / teqnologiuri
liTonebisa da Senadnobebis damuSavebis teqnologiuri operaciebis erToblioba da Tanamimdevroba,
romelic nakeTobis an naxevarfabrikatis mocemuli Tvisebebis kompleqsiT miRebas uzrunvelyofs.
R режим / технологический
E regime / technical
5757. r. / urTierTsawinaaRmdego dinebis
Rumlis temperaturuli reJimi, romlis drosac wvis produqtebi da gasaxurebeli masalebi Semxvedrad
moZraobs.
R режим / противоточный
E regime / countercurrent
5758. resiveri
airis an orTqlis dasagrovebeli WurWeli, romelic pulsirebuli miwodebiT an wyvetili xarjviT ga-
mowveuli wnevis rxevebis Sesaneleblad gamoiyeneba.
R ресивер
E receiver
5759. resulfuracia
foladis warmoebisas gogirdis wididan Txevad liTonSi ukugadasvla.
R ресульфурация
E regime / resulfurization
5760. retorta
mxurvalmtkice masalidan damzadebuli hermetizebuli WurWeli, romelic, mag., TuTiisa da zogierTi
sxva feradi liTonebis retortul RumlebSi warmoebisas gamoiyeneba.
R реторта
E retort
5761. r. / vertikaluri
retorta amonagiani Saxtis saxisa, romelic gaxurebisas aqroladi liTonebis aRsadgenad da asaor-
Tqleblad gamoiyeneba.
R реторта / вертикальная
E retort / vertical
5762. retorta / horizontaluri
cecxlgamZle Tixidan da Samotidan damzadebuli ovaluri kveTis Wiqisebri retorta, romelSic gaxu-
rebisas aqroladi liTonebi aRdgeba da aqroldeba.
R реторта / горизонтальная
E retort / horizontal
5763. refosforacia
foladis warmoebisas adre daJanguli fosforis wididan Txevad liTonSi ukugadasvla.
R рефосфоризация
E rephosphorization
5764. refraqtaloi
mxurvalmtkice Senadnobi nikelis fuZeze Ni (20-37%), Co (20-30%), Cr (18-20%) da Fe (14-18%). (aSS-Si
reaqtiuli Zravas detalebs amzadeben).
R рефракталлой
E refractory
5765. reqtifikacia
mravaljerad distilaciaze dafuZnebuli Txevadi narevebis dacalkevebis xerxi, romelic mag., sawyisi
(Savi) tyviis rafinirebisas gamoiyeneba.
R ректификация
E rectification
5766. recirkulacia / liTonebis
Savi, feradi da keTilSobili liTonebis (meoreuli nedleuli) mravaljeradi ganmeorebiTi gadamu-
Saveba.
R рециркуляция металлов
E recycling / metal
5767. rigi / simetriis RerZis
ricxvi, romelic gviCvenebs, Tu ramdenjer SeuTavsdeba TavisTavs kristalebis simetriis RerZebi an
kristaluri gisosis kvanZebi simetriis RerZis irgvliv sruli 360°-iT mobrunebisas.
R порядок оси симметрии
E order of axial symmetry
5768. riling-dgani
ix. mogorvis dgani.
5769. riformeri (reformeri)
riformingis Casatarebeli rekuperaciuli Rumeli.
R риформер
E reformer
5770. riformingi / bunebrivi airis da navTobis
aRmdgeni airis miReba, bunebrivi airis an mazuTis katalizuri konversiiT, pirdapiri aRdgeniT rkinis
misaRebad.
R риформинг природного газа и нефти
E reforming / (natural) gas and oil
5771. ricxvi (Bi) / bios
msgavsebis kriteriumi, romelic axasiaTebs sxeulis zedapirTan miyvanili siTbos raodenobis fardobas
TbogamtarobiT sxeulis Siga Sreebisaken arinebul siTbosTan; ricxobrivad igi sxeulis zedapirze
Tbogacemis koeficientisa da sxeulis sisqis namravlis amave sxeulis Tbogamtarobis koeficientTan
fardobis tolia.
R число Био (Bi)
E number / Biot
5772. r. (Eu) / eileris
msgavsebis kriteriumi, romelic airebsa da siTxeebSi wnevis da inerciis Zalebis Tanafardobas
axasiaTebs; ricxobrivad igi wnevis simkvrivesTan fardobis nakadis siCqaris kvadratze namravlis
tolia.
R число Эйлера (Eu)
E number / Euler
5773. r. / sakoordinacio
uaxloesi erTi tipis atomebis raodenoba, romlebic kristalur gisosSi mocemul atoms gars ekvris.
R число / координационное
E number / coordination
5774. ricxvi / msgavsebis (igivobis)
ix. msgavsebis kriteriumi.
5775. r. (Nu) / nuseltis
msgavsebis kriteriumi, romelic konveqciiT Tbogacemis intensiurobas axasiaTebs; ricxobrivad igi Tbo-
gacemis koeficientisa da nakadis moZraobis mimarTulebiT sxeulis xazobrivi zomis namravlis moZravi
airis an siTxis Tbogamtarobis koeficientTan fardobis tolia.
R число Нуссельта (Nu)
E number / NuЯelt
5776. r. (Pe) / pekles
msgavsebis kriteriumi, romelic siTxeebSi an airebSi konveqciiT da molekuluri TbogamtarobiT siTbos
gadatanis Tanafardobas axasiaTebs; ricxobrivad igi reinoldsisa da prandtlis ricxvebis namravlis
tolia.
R число Пекле (Pe)
E number / Peclet
5777. r. (Pr) / prandtlis
msgavsebis kriteriumi, romelic siTxeebsa da airebSi meqanikuri impulsis molekuluri gadatanis
intensiurobis da siTbogamtarobiT siTbos gadatanis intensiurobis Tanafardobas axasiaTebs;
ricxobrivad igi siblantis kinematikuri koeficientis siTxis an airis temperaturagamtarobis
koeficientTan fardobis tolia.
R число Прандтля (Pr)
E number / Prandtl
5778. r. / Jangvis
ix. Jangvis xarisxi.
5779. r. (Re) / reinoldsis
msgavsebis kriteriumi, romelic blanti siTxeebisa da airebis dinebisaTvis inerciis Zalebsa da Sinagani
xaxunis Zalebs Soris Tanafardobas axasiaTebs; ricxobrivad igi nakadis siCqaris, nakadis maxasiaTebel
zomasTan namravlis kinematikuri siblantis koeficientTan fardobis tolia.
R число Рейнольдса (Re)
E number / Reynolds
5780. r. (F) / faradeis
erT-erTi fundamenturi fizikuri mudmiva. igi avogadros mudmivas (ricxvisa) da elementaruli ele-
qtruli muxtis namravlis tolia (F = NЧe).
R число Фарадея (F)
E number / Faraday
5781. r. (Fr) / frudis
msgavsebis kriteriumi, romelic siTxeebisa da airebis moZraobisas inerciis da simZimis Zalebis
Tanafardobas axasiaTebs; ricxobrivad igi tolia siCqaris kvadratis fardobisa simZimis Zalis aCqa-
rebasTan gamravlebuli nakadis maxasiaTebel zomaze.
R число Фруда (Fr)
E number / Froude
5782. r. (Fo) / furies
msgavsebis kriteriumi, romelic sxeulis gareT Tburi pirobebis cvlilebis da maTgan gamowveuli
siTbos velTan sxeulis SigniT Tanafardobas axasiaTebs; ricxobrivad igi temperaturagamtarobis
koeficientis droze namravlis gasaxurebeli sxeulis sisqis kvadratTan fardobis tolia.
R число Фурье (Fo)
E number / Fourier
5783. r. (Sh) / Smidtis
msgavsebis kriteriumi, romelic siTxeebsa da airebSi meqanikuri impulsis molekuluri gadatanis
intensiurobis da difuziis intensiurobis Tanafardobas axasiaTebs; ricxobrivad igi kinematikuri
siblantis koeficientis difuziis koeficientTan fardobis tolia.
R число Шмидта (Sh)
E number / Schmidt
5784. rkina1
qimiuri elementi, Fe, atomuri masa = 55.84; miekuTvneba Savi liTonebis jgufs, Tdn 1812 K, Tanamedrove
teqnikisaTvis mniSvnelovani liTonia, igi Senadnobebis fuZed - daaxloebiT 95%-mde – liTonuri
produqciisaTvis gamoiyeneba.
R железо
E iron
5785. r. / eleqtrolituri
mudmivi denis gatarebisas rkinis Semcveli eleqtrolitis eleqtrolizis Sedegad miRebuli rkina
(xasiaTdeba maRali sisufTaviT).
R железо / электролитическое
E iron / electrolytic
5786. r. / eleqtroteqnikuri
0.01%-ze naklebi naxSirbadis Semcveli maRali magnituri, meqanikuri da teqnologiuri Tvisebebis mqone
eleqtroteqnikaSi gamoyenebuli foladi.
R железо / электротехническое
E iron / electrotechnical
5787. r. / TviTnabadi
rkina, romelic bunebaSi nikelis minareviani mineralis saxiT gvxvdeba.
R железо / самородное
E iron / native
5788. r. / karboniluri
rkinis pentakarbonilis [Fe(CO)5] Termuli disociaciis Sedegad miRebuli rkinis fxvnili.
R железо / карбонильное
E iron / carbonyl
5789. r. / pirdapiri aRdgenis
ix. Rrublovani rkina.
5790. r. / Rrublovani, pirdapiri aRdgenis rkina
forovani produqti, romelic myar mdgomareobaSi uSualod rkinis madnebis airuli an myari aRmdgeniT
aRdgenisas miiReba.
R железо / губчатое
E iron / sponge
5791. r. / civbervis
uZvelesi wesiT miRebuli rkina. igi madnebis 1100-1350°C temperaturisas quraSi aRdgeniT miiReba.
R железо / сыродутное
E iron / pudling
5792. r. / xalasi
rkina, romelic minarevebsa da malegirebel elementebs ar Seicavs.
R железо / чистое
E iron / pure
5793. r. / alfa ()
rkinis dabaltemperaturuli, alotropiuli, moculobadacentrebuli kuburgisosiani modifikacia,
romelic sufTa rkinaSi 0-1184 K temperaturul intervalSi arsebobs.
R -железо
E -iron
5794. r. / gama ()
rkinis maRaltemperaturuli, alotropiuli, waxnagdacentrebuli kuburgisosiani modifikacia, rome-
lic sufTa rkinaSi 1184-1665 K temperaturul intervalSi arsebobs.
R -железо
E -iron
5795. r. / delta ()
rkinis maRaltemperaturuli alotropiuli moculobadacentrebuli kuburgisosiani modifikacia,
romelic sufTa rkinaSi 1665 K-dan dnobis temperaturamde arsebobs.
R -железо
E -iron
5796. rkinabetoni
betonisa da foladis armaturis erToblioba monoliTurad SeerTebul konstruqciebSi.
R железобетон
E reinforced concrete
5797. rkinagrafiti
foriani liTonkeramikuli antifriqciuli masala, romelic 95-98% rkinasa da 2-5% grafits Seicavs.
R железографит
E ferrographite
5798. rkinakoqsi
rkinis Semcveli koqsi, miRebuli iseTi kazmisagan, romelSic rkinis madania Setanili.
R железококс
E coke / ferrous; ferrocoke
5799. rkinaqva / magnituri
rkinis madani, romelSic madnis minerali magnetitia (Fe3O4).
R железняк / магнитный
E ore / black (magnetic) iron; magnetite
5800. r. / mura
rkinis madani, romelSic madnis minerali rkinis hidroqsidia (2Fe2O3 · 3H2O).
R железняк / бурый
E ore / brown iron; limonite
5801. r. / titaniani
ix. ilmeniti.
5802. r. / Spaturi
ix. sideriti.
5803. r. / wiTeli
rkinis madani, romelSic madnis minerals hematiti _ rkinis kriala (Fe2O3) warmoadgens.
R железняк / красный
E ore / red iron; hematite
5804. rkinaqvebi
samrewvelo rkinis madnebis ZiriTadi tipebi (ixmareba terminis danarTTan erTad, mag., magnituri
rkinaqva da a. S.).
R железняк
E-
5805. rkali
or wertils Soris moTavsebuli mrude xazis nawili.
R дуга
E arc
5806. r. / eleqtruli
voltas rkali – erT-erTi saxe rkaluri ganmuxtvisa, romelic Ria naTebis plazmuri zonaria.
R дуга / электрическая
E arc / electric
5807. r. / kontaqtis
glinis wrexazis nawili, romliTac is deformaciis keraSi damyarebuli glinvis procesSi liTons exeba.
R дуга контакта
E arc / contact
5808. r. / plazmis
gasaxurebel an gasadnob sxeulsa (anodsa) da eleqtrorkaluri plazmatronis kaTods Soris rkaluri
ganmuxtva.
R дуга / плазменная
E arc / plasma
5809. r. / SeduRebis
eleqtruli rkali, romelic SeduRebisas liTonis gasaxureblad da gasadnobad gamoiyeneba.
R дуга / сварочная
E arc / welding
5810. r. / Setacebis
glinis wrexazis nawili, romliTac is liTons deformaciis keraSi pirmodebisas (Setacebisas) exeba.
R дуга захвата
E arc of contact
5811. rodiumi
qimiuri elementi, Rh, atomuri masa = 102.91; miekuTvneba platinis jgufis keTilSobil liTonebs; Tdn
1960°C.
R родий
E rhodium
5812. rolgangi
mowyobiloba, sadgarze ganlagebuli gorgolaWebis rigis saxiT, romlis daniSnulebac saglinav
dganamde liTonis transportireba, glinebSi miwodeba, glinebidan miReba da dganis galebs Soris,
agreTve damxmare an gamosayvani mowyobilobisken gadaadgilebaa.
R рольганг
E roller bad; roll(er) table
5813. rolgangi / gamomyvani
saglinavi dganis sasufTao galis Semdeg ganlagebuli rolgangi naglinis damxmare an gamosayvani
mowyobilobisken transportirebisaTvis.
R рольганг / отводящий
E runoff (delivery) table
5814. r. / ganmtvirTavi
rolgangi, romelic teqnologiuri procesis Sesabamisad, gasaglinavi liTonis erTi meqanizmidan
meoremde gadatanas emsaxureba.
R рольганг / разгрузочный
E roller table / discharging
5815. r. / datvirTvis
saxurebeli Rumlebis win ganlagebuli rolgangi.
R рольганг / загрузочный
E roller table / charging
5816. r. / mimRebi
1. rolgangi, romelic uSualod saglinavi dganis muSa galis Semdegaa ganlagebuli da glinebidan
(glinvis Semdeg) gamosuli liTonis miRebas emsaxureba. 2. rolgangi, romelic saxurebeli Rumlebis
gamosavalzea ganlagebuli da gaxurebuli zodebis an namzadebis miRebas emsaxureba.
R рольганг / приёмный
E roll table / receiving
5817. r. / mimyvani
manqanasTan an meqanizmTan dasamuSavebeli liTonis mimwodebeli rolgangi.
R рольганг / подводящий
E approach (roller) table
5818. r. / moqanave
rolgangi, romelic liTonis grZivi mimarTulebiT gadaadgilebasTan erTad mas awevs an dauSvebs; igi
amwe-moqanave an amwe-paraleluri magidis saxiT mzaddeba.
R рольганг / качающийся
E oscillating (shaking) table
5819. r. / muSa
rolgangi, romelic uSualod saglinavi dganis muSa galis win an mis Semdegaa ganlagebuli da
gasaglinavi liTonis glinebSi miwodebas da misgan gamosuli liTonis miRebas emsaxureba.
R рольганг / рабочий
E main table
5820. r. / sabruni
rolgangi, romlis daniSnulebac liTonis transportirebisas misi moZraobis mimarTulebis Secvlaa.
R рольганг / поворотный
E bench (roller) table
5821. r. / sapaketebeli
rolgangi, iribad ganlagebuli gorgolaWebiT, romlis daniSnulebac gaglinuli namzadebis an mza
naglinis, sazom sigrZeze, makratliT daWramde an daWris Semdeg Sekvrebad Sekrebaa.
R рольганг / пакетирующий
E gathering (piling) table
5822. r. / satransporto
rolgangi, romelic teqnologiuri procesis Sesabamisad, gaglinuli liTonis erTi meqanizmidan
meorisTvis gadacemas emsaxureba.
R рольганг / транспортный
E carry-over table
5823. r. / Sualeduri
rolgangi, romelic saglinavi dganis galebs an galebis jgufebs Sorisaa ganlagebuli.
R рольганг / промежуточный
E intermediate (run-up) table
5824. rombi-kvadrati
gamosaWimi kalibrebis sistema rombuli da kvadratuli kalibrebis monacvleobiT; es sistema uwyvet
sanamzade dganebze da sortulsaglinavi dganis sawyis (Sav) galebSi gamoiyeneba.
R ромб-квадрат
E rhomb-square
5825. rombi-rombi, rombuli kalibrebis sistema
gamosaWimi kalibrebis sistema, geometriulad msgavsi rombuli kalibrebis monacvleobiT, romelSic
glinva zolis 90°-iT gverdis SeqceviT xdeba. igi xazobriv da uwyvet sanamzado dganebze, agreTve
sortuli dganis sawyis galebSi, Cveulebriv, xarisxovani foladebis glinvisas gamoiyeneba.
R ромб-ромб
E rhomb-rhomb
5826. rombuloba
furclovani naglinis formis defeqti, furclis diagonalebis sxvadasxva sigrZiT, romelic glinebSi
zolis erTi kuTxiT monacvleobis gareSe miwodebisas an zolis daWris teqnologiis darRvevisas
warmoiqmneba.
R ромбичность
E rhombic form
5827. rotored - procesi
swrafad (100br/wT) mbrunav vertikalur RumelSi rkinis Txevadfazuri aRdgenis procesi.
R процесс / роторед
E process / Rotored
5828. rofi (koroziamedegi amonagiani)
koroziamedegi masalebiT amogebuli foladis cilindruli rofi pnevmatikuri Semrevi mowyobilobiT;
rofi uwyveti gamotutvisaTvis gamoiyeneba.
R пачук
E tank /Pachuca
5829. r. / sakontaqto
Cveulebriv, xis cilindruli tevadoba (WurWeli) SemreviT, romelic flotaciamde pulpisa da saf-
lotacio reagentis Sesarevad gamoiyeneba.
R чан / контактный
E vat / contact
5830. r. / Semrevi
rofi gamotutvisa da madnis koncentratis gamxsnelTan meqanikuri arevisaTvis.
R мешалка-чан
E tank / mixing
5831. roStaini
pirveladi Staini.
R роштейн
E raw matte
5832. r s m a
ix. rentgenospeqtruli mikroanalizi.
5833. rubidiumi
qimiuri elementi, Rb, atomuri masa = 85.47; miekuTvneba msubuq tute liTonebis jgufs, tdn 38.9°C;
specialur SenadnobebSi gamoiyeneba rogorc danamati.
R рубидий
E rubidium
5834. ruTeniumi
qimiuri elementi, Ru, atomuri masa = 101.07; miekuTvneba platinis jgufis keTilSobil liTonebs, tdn
2250°C; es elementi damcveli da dekoratiuli danafarebisaTvis da sxva daniSnulebiTac gamoiyeneba.
R рутений
E ruthenium
5835. rukebi
blankebi risame monacemebis CamonaTvliT.
R карты
E maps; cards
5836. r. / deformaciis
deformaciis parametrebsa (dayvanili Zabva da homologiuri temperatura) da plastikuri deformaciis
meqanizms Soris Tanafardobis grafikulad amsaxveli rukebi.
R карты деформации
E map / deformation
5837. r. / rRvevis
deformaciis parametrebsa (dayvanili Zabva da homologiuri temperatura) da rRvevis meqanizms Soris
Tanafardobis grafikulad amsaxveli rukebi.
R карты разрушения
E map / fracture (rupture)
5838. ruloni
daxveuli zoli an lenti, cxeli an civi damuSavebis Semdeg.
R рулон
E coil
5839. r. / gaSlili
rulonis furclovani naglinis formis defeqti, aramkvrivad daxveuli zolis saxiT
R рулон / распущенный
E coil / expanded (opened, loose)
5840. r. / teleskopuri
rulonis furclovani naglinis formis defeqti, rulonis Siga nawilidan gamoSverili xviebis saxiT.
R рулон / телескопический
E coil / telescoped
5841. rutili
TiO2 Sedgenilobis minerali, titanisa da ferotitanis madani.
R рутил
E rutile
5842. rRveva
1. masalaSi defeqtebis (forebi, bzarebi) warmoqmnis, ganviTarebisa da dagrovebis procesi, romelic
arRvevs mTlianobas da mas nawilebad yofs. 2. kinetikuri procesi, romelic gare an Siga Zabvebis
zemoqmedebis Sedegad mimdinareobs da nakeTobis (nimuSis) nawilebad dacalkevebiT mTavrdeba.
R разрушение
E fracture; rupture; destruction; failure
5843. r. / arastabiluri
rRveva, romelic sxeulSi dagrovebuli drekadi energiiT, bzaris spontanuri katastrofuli gan-
viTarebiT mimdinareobs.
R разрушение / нестабильное
E fracture / unstable
5844. r. / blanti
1. rRveva, romelsac win uswrebs plastikuri deformacia. 2. rRveva bzaris Casaxvis, zrdisa da mikro-
forebis SerwymiT, romelic bzaris ganviTarebisas, zedapiris ormoebiani mikroreliefis warmoqmniT
xasiaTdeba.
R разрушение / вязкое
E fracture / ductile; fracture / viscous
5845. r. / daRlilobis
1. liTonis (nakeTobis) rRveva, gamowveuli daRlilobis dazianebebis (bzarebis) dagrovebiT. 2.
periodulad cvalebadi datvirTvebis zemoqmedebiT gamowveuli rRveva.
R разрушение / усталостное
E fracture / fatigue; failure / fatigue
5846. r. / interkristalituri
ix. marcvalTSorisi rRveva.
5847. r. / kororziuli
ix. korozia.
5848. r. / marcvalTsasazRvro
ix. marcvalTSorisi rRveva.
5849. r. / marcvalTSorisi, interkristaluri rRveva, marcvalTsasazRvro rRveva
1. marcvlis sazRvrebze mimdinare rRveva. 2. upiratesad marcvlebis sazRvarze bzarebis CasaxviT da
ganviTarebiT gamowveuli rRveva.
R разрушение / межзёренное
E fracture / intergranular (intercrystaline, grain boundary)
5850. r. / marcvalSiga, transkristaluri rRveva
marcvlis tanze (marcvlis SigniT gamavali) bzaris upiratesi ganviTarebiT gamowveuli rRveva.
R разрушение / внутризёренное
E fracture / transgranular (transcrystaline)
5851. r. / mowyvetiT
normaluri gamWimavi Zabvis moqmedebiT gamowveuli rRveva
R разрушение отрывом
E fracture / detachment
5852. rRveva / myife
1. rRveva, romelsac Tan ar axlavs makroskopulad gamosaxuli narCeni deformacia da mowyvetis meqa-
nizmiT mimdinareobs. 2. mikroskopulad myife meqanizmiT bzaris ganviTarebiT (anaxleCi, kvazianaxleCi)
mimdinare rRveva.
R разрушение / хрупкое
E fracture / brittle; failure / brittle
5853. r. / submarcvalTsasazRvro
ix. submarcvalTSorisi rRveva.
5854. r. / submarcvalTSorisi, submarcvalTsasazRvro rRveva
upiratesad substruqturis elementebis sazRvarze bzarebis CasaxviT da ganviTarebiT gamowveuli
rRveva.
R разрушение / межсубзёренное
E fracture (failure) / intersubcrystalline (intersubgranular)
5855. r. / transkristaluri
ix. marcvalSiga rRveva.
5856. r. / Sekavebuli
1. denadnobis zRvarze dabali, magram garkveul zRvrul mniSvnelobaze ufro maRali Zabvis moqmedebisas,
umniSvnelo winamorbedi makroplastikuri deformaciiT (daaxloebiT oTaxis temperaturisas) mimdinare
rRveva. 2. xangrZlivi datvirTvis modebiT masalis simtkicis zRvarze dabla (xSirad denadnobis
zRvarzec) mimdinare rRveva.
R разрушение / задержанное (замедленное)
E fracture / delayed; failure / delayed
5857. r. / Sereuli
rRveva, romelic bzaris ganviTarebis ramdenime meqanizmis monawileobiT mimdinareobs.
R разрушение / смешанное
E fracture / mixed (combined)
5858. r. / wyalbaduri
datvirTvis qveS rRveva, romelic liTonSi wyalbadis Canergvis Sedegia.
R разрушение / водородное
E fracture / hydrogen
5859. r. / WriT
mxebi Zabvebis moqmedebiT ganpirobebuli rRveva.
R разрушение срезом
E fracture / shear
5860. rCilva (dakavSireba)
sarCiliT, SesaerTebeli masalebis avtonomiuri dnobis temperaturaze dabla gaxurebiT, gauxsneli
SeerTeba.
R пайка
E soldering; brazing
5861. rxeva
foladis uwyveti Camosxmis danadgaris kristalizatoris ukuqceviT-winsvliTi moZraoba, romelic xels
uSlis rRvevas (wyvetas) da uwyvetad Camosxmuli namzadis qerqis kedlebze Camokidebas.
R качание
E oscillation
5862. rxevebi
ama Tu im xarisxis ganmeorebiTi moZraobebi.
R колебания
E oscillations; vibrations
5863. r. / konstruqciis
droSi sakmaod swrafad cvladi Zalis moqmedebiT konstruqciis elementebis drekadi deformaciebiT
mravaljer ganmeorebiTi ukuqceviT-winsvliTi an ukuqceviT-brunviTi moZraobebi.
R колебания конструкции
E variation / design
5864. r. / kristaluri gisosis
myari sxeulis Sinagani moZraobis erT-erTi saxe, romlis drosac misi Semadgeneli nawilakebi (atomebi
an ionebi) wonasworuli mdebareobis – kristaluri gisosis kvanZebis maxloblad irxeva.
R колебания кристаллической решётки
E vibration / lattice

s
5865. saamqro
samrewvelo sawarmos sawarmoo qvedanayofi, romelic gansazRvrul teqnologiur procesebs asrulebas
an gansazRvrul produqcias awarmoebs.
R цех
E shop
5866. s. / besemeris
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic folads besemeris konverterebSi
awarmoeben.
R цех / бессемеровский
E plant / Bessemer
5867. s. / brZmedis
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic Tujs brZmedSi awarmoeben.
R цех / доменный
E plant / blast-furnace
5868. s. / eleqtrofoladsadnobi
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic folads eleqtroRumlebSi awarmoeben.
R цех / электросталеплавильный
E shop / electric furnace
5869. s. / martenis
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic folads martenis RumlebSi awarmoeben.
R цех / мартеновский
E shop / open-hearth
5870. s. / milsaglinavi
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic milis glinviT miRebis teqnologiuri
procesi tardeba.
R цех / трубопрокатный
E plant / pipe rolling
5871. s. / Jangbadkonverteruli
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic folads Jangbadis konverterebSi
awarmoeben.
R цех / кислородно-конвертерный
E plant / oxygen-converter
5872. s. / saglinavi
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) ZiriTadi saamqro, romelSic liTonebis wneviT damuSavebis teq-
nologiuri procesi glinviT tardeba.
R цех / прокатный
E plant / rolling
5873. s. / saSemkeTeblo
metalurgiuli qarxnis (kombinatis) damxmare saamqro, romelic teqnologiuri mowyobilobebis (zogjer
Senobebis) remonts asrulebs da ZiriTadi saamqroebis teqnikur momsaxurebas axorcielebs.
R цех / ремонтный
E shop / repair
5874. sab - procesi
Txevadi foladis rafinirebis meTodi, romelic cicxvSi argonis qvevidan gaqrevaSi mdgomareobs, am
dros liTonis zeviT gauxSoebis Sesaqmnelad cicxvSi zevidan cecxlgamZle vakuumuri kameraa CaSvebuli.
R САБ-процесс
E process / Sealed Argon Bubbling
5875. sabiZgebela
gamaval RumelSi namzadebis wasabiZgebeli eleqtruli an hidravlikuri meqanizmi.
R толкатель
E pusher
5876. sabruni, gadamyiravebeli
namzadisa da nakeTobis sabruni mowyobiloba, romelic maTi damzadebis, transportirebisa da SefuTvisas
gamoiyeneba.
R кантователь
E tilting gear; turn-over devise; reverser; tilter; upender
5877. sabruni / milebis
avtomatdganze meore gatarebamde milebis  90 kuTxiT mosabrunebeli mowyobiloba.
R кантователь труб
E devise / tubes turn-over; gear / tubes tilting
5878. s. / rulonebis
rulonis vertikaluri mdgomareobidan horizontalurSi sabruni mowyobiloba, romelic furclovani
naglinis gamoyvanis xazis SemadgenlobaSi Sedis.
R кантователь рулонов
E downender / coils; tilter / coils; upender / coils
5879. sagebi
cecxlrikiani aglolentis gisosze aglomeratis nabrunis Sre, romelzec saaglomeracio kazmi itvir-
Teba.
R постель
E bed
5880. sadgari
saglinavi dganis muSa galis masiuri Camosxmuli detali, romelic glinebis montaJis, maTi mdgo-
mareobis fiqsaciisa da regulirebisaTvisaa gankuTvnili.
R станина
E housing; stand
5881. s. / daxuruli tipis
mTliani, aragasarTi sadgari.
R станина закрытого типа
E housing / closed-top; housing / close-top roll
5882. s. / svetebiani
horizontaluri milprofilis wnexis sagdari, romlis wina da ukana ganivebi ori, sami an oTxi svetiTaa
SeerTebuli.
R станина / колонная
E housing / post-type; stand / column
5883. s. / Ria tipis
sadgari mosaxsneli saxuraviT.
R станина открытого типа
E housing / open-top; housing / open-top roll; stand / capless
5884. sadguri / damWimavi
mravalgliniani mowyobilba, romelic zolis daWimulobis Sesaqmnelad da regulirebisTvisaa gankuT-
vnili, igi dgas sadresirebeli dganis wina da ukana mxares da dresirebis process stabilurs xdis.
R станция / натяжная
E unit / tension; take-up
5885. sadebi / Tbosaizolacio
Tbosaizolacio masalebis firfitebi, romlebic damagrebulia namatis zesadgamis kedlebTan an boyvis
zeda nawilSi, misi kedlebis gaswvriv foladis zodis zeda nawilidan siTbos arinebis regulirebis
mizniT.
R вкладыши / теплоизоляционные
E inserts / heat (thermal) insulation
5886. s. / egzoTermuli
firfitebi, romlebic magrdeba namatis kedlebTan an boyvis zeda nawilSi misi kedlebis gaswvriv. isini
iseTi narevebisagan mzaddeba, romelTa kontaqti Txevad foladTan siTbos gamoyofs; es firfitebi
foladis zodis zeda nawilidan siTbos arinebis saregulireblad gamoiyeneba.
R вкладыши / экзотермические
E insert / exothermic; board / exothermic
5887. sadedi (kristalebis xelovnuri Camsaxveli)
1. foladis wneli, romelic SehyavT eleqtrowiduri, vakuumrkaluri gadasadnobi an foladis uwyveti
Camosxmis danadgarebis kristalizatorebSi liTonis pirveli porciebis masze dakristalebis mizniT. 2.
garedan xelovnurad Setanili an TviT sistemaSi warmoqmnili kristalizaciis an kondensaciis centrebi.
R затравка
E dummy bar
5888. sazomi / sisalis
sisalis sazomi xelsawyo, rogorc wesi, indentoris Cawnevis meTodiT.
R твердомер
E hardometer; tester / hardness; gauge / hardness
5889. sazRvari / antifazuri
brtyeli sazRvari mowesrigebuli myari xsnaris SigniT, romelzedac darRveulia atomebis monacvleoba
zestruqturaSi (mezobeli atomebis sazRvrebze fiqsirdeba erTi da imave elementis atomebi).
R граница / антифазная
E boundary / antiphase
5890. s. / arakoherentuli (nebismieri sazRvari)
sxvadsxva fazis an marcvlebis ubnebs Soris sazRvari, romelzedac gawyvetili atomTSorisi kavSirebi
gvxvdeba
R граница / некогерентная (произвольная граница)
E boundary / incoherent; interface / incoherent
5891. s. / grexis
xraxnuli dislokaciis kedlebiT warmoqmnili mcirekuTxiani sazRvari.
R граница кручения
E boundary / twist; boundary / screw
5892. s. / daxrilobis
kiduri dislokaciis kedlebiT warmoqmnili mcirekuTxiani sazRvari.
R граница наклона
E boundary / tilt; boundary / edge
5893. s. / didkuTxiani
sazRvari or urTierTSebrunebul marcvals an fazas Soris didi kristalografiuli kuTxiT (aRemateba
10°-ss).
R граница / большеугловая
E boundary / high-angle
5894. s. / dislokaciuri
ix. mcirekuTxiani sazRvari.
5895. s. / TviTneburi
marcvlis sazRvari, romelic TanamTxvevadi kvanZebis mcire simkvriviT da maRali energiiT xasiaTdeba.
R граница / произвольная
E boundary / random
5896. s. / koherentuli
sazRvari ori fazis an marcvlis ubnebs Soris, romelzec atomuri kavSirebi gauwyvetelia (erTi fazis
atomuri sibrtyeebi uwyvetad gadadis meore fazaSi ise, rom atomebi sazRvarze erTdroulad orive fa-
zis kristalur gisosebs miekuTvneba).
R граница / когерентная
E boundary / coherent; interface / coherent
5897. s. / marcvlis
1. didi kuTxiT urTierTSebrunebul or mosazRvre marcvals Soris gamyofi zedapiri. 2. liTonebsa da
SenadnobebSi erTi fazis marcvlebs Soris urTierTSexebis zedapiri.
R граница зерна
E boundary / grain
5898. s. / mcirekuTxiani, dislokaciuri sazRvari
mcire kuTxeebiT (10° naklebi) urTierTSebrunebul submarcvlebs Soris arsebuli sazRvari. igi sazR-
varze dislokaciuri kedlebiT warmoiqmneba.
R граница / малоугловая
E boundary / low-angle
5899. s. / naxevrad koherentuli
fazaTSorisi sazRvari, romelzec ori fazis gisosebis Seusabamobis kompensacia dislokaciebiT xdeba,
amasTan, sazRvari dislokaciebs Soris koherentuli rCeba.
R граница / полукогерентная
E boundary / semi-coherent; interface / semi-coherent
5900. s. / specialuri
TanmTxvevadi kvanZebis maRali simkvrivisa da Semcirebuli energiis marcvlis sazRvari.
R граница / специальная
E boundary / special
5901. sazRvari / submarcvlis
mcire kuTxiT urTierTSebrunebul or submarcals Soris sazRvari, romelic dislokaciuri kedelia.
R граница субзерна
E boundary / subgrain; subboundary
5902. s. / fazaTSorisi
SenadnobebSi sxvadasxva fazis gamyofi zedapiri.
R граница / межфазная
E boundary / interphase; interphase
5903. sazRvrebi / memkvidreobiTi
wunis saxe fxvnilis cxeli wnexis dros, romelic kompaqturi masalis struqturaSi nawilakebs Soris
sawyisi sazRvrebis SenarCunebiT vlindeba.
R границы / наследственные
E boundaries / inherent
5904. saTbobi, sawvavi
wvadi maslebi, romlebic am dros gamoyifili Tburi energiis gamoyenebis mizniT iwvis.
R топливо
E fuel
5905. s. / airuli
wvadi airebisa da arawvadi naerTebis narevi.
R топливо / газообразное
E fuel / gaseous
5906. s. / bunebrivi, Cveulebrivi saTbobi
saTbobi, romelic im saxiT gamoiyeneba, rogoric is bunebaSia.
R топливо / природное
E fuel / natural
5907. s. / Txevadi
wvadi nivTiereba, romelsac yvela (misive saxis) sawvavisaTvis damaxasiaTebeli Txevadi agregatuli
mdgomareoba aqvs.
R топливо / жидкое
E fuel / liquid
5908. s. / kombinirebuli
gansxvavebuli agregatuli mdgomareobis saTbobTa narevi.
R топливо / комбинированное
E fuel / combined
5909. s. / metalurgiuli
Tboteqnikuri da teqnologiuri miznebiT ZiriTad da damxmare daniSnulebis metalurgiul agregatebSi
gamoyenebuli saTbobi.
R топливо / металлургическое
E fuel / industrial (process)
5910. s. / mtvrisebri
myari saTbobi, romelic 1 mm-ze naklebi zomis nawilakebis fxvnilamdea daqucmacebuli.
R топливо / пылевидное
E fuel / powdered
5911. s. / myari
saTbobi, romelsac yvela (misive saxis) sawvavisaTvis damaxasiaTebeli myari agregatuli mdgomareoba
aqvs.
R топливо / твёрдое
E fuel / solid
5912. s. / pirobiTi
saTbobis xarjis saangariSo erTeuli, romelic wvis udables siTbos (29,3 mjouli/kg) Seesabameba.
R топливо / условное
E fuel / equivalent
5913. s. / Cveulebrivi
ix. bunebrivi saTbobi.
5914. s. / xelovnuri
saTbobi, romelic bunebrivi saTbobis gadamuSavebis Sedegad an rogorc teqnologiuri procesis
Tanamdevi produqti ise miiReba.
R топливо / искусственное
E fuel / prepared (artificial)
5915. saimedooba
nakeTobis Tviseba, Seasrulos mocemuli funqciebi da amave dros Tavisi saeqspluatacio maCveneblebi
gansazRvrul zRvrebSi _ mocemuli reJimiT muSaobis, gamoyenebis pirobebis, teqnikuri momsaxurebis,
remontisa da transportirebis pirobebSi SeinarCunos.
R надёжность
E reliability
5916. sakerZe
1. Saxturi Rumlis samuSao aris zeda cilindruli nawili (mag., brZmedisa). 2. kazmis zeda nawili
feroSenadnobebis sadnob madanTermul RumelSi.
R колошник
E top throat
5917. saketi
cicxvis an Rumlis fskerze Wiqis gavliT Casasxmeli Txevadi liTonis Wavlis saregulirebeli
mowyobiloba.
R затвор
E seal; gate; valve
5918. s. / Siberuli
mowyobiloba cicxvis fskerze mosriale saketiT. igi ornaxvretian, erTmaneTTan kargad mixexil,
cecxlgamZle filas warmoadgens, romelTagan erTi uZravia, xolo meores pirvelis zedapirze
ukuqceviT-winsvliTi moZraoba SeuZlia.
R затвор / шиберный
E gate / (reciprocating) slide
5919. sakvalTi / airis
magistraluri airsadenis Camketi mowyobiloba.
R задвижка / газовая
E valve / gas gate
5920. saldo-nakadi
ix. majamebeli nakadi.
5921. samarTuli
1. milis glinvis an adidvis procesSi gamoyenebuli teqnologiuri instrumenti; es instrumenti milis
Siga zedapiris formirebisa da damuSavebisaTvis gamoiyeneba. 2. mravaljeradi gamoyenebis aradefor-
mirebadi elementi, romelic fxvnilebis wnexisas wnexilSi Siga siRrueebis gasaformeblad gamoiyeneba.
R оправка
E plug; mandrel
5922. s. / grZeli
ix. moZravi samarTuli.
5923. s. / damagrebuli
ix. uZravi samarTuli.
5924. s. / deformirebadi
moZravi samarTuli, romelic adidvisas milTan erTad deformirdeba da milidan mas adidvis Semdeg amo-
aZroben.
R оправка / деформируемая
E mandrel / soft ductile
5925. s. / TviTdayenebadi
samarTuli (1), romelic adidvis dganis dgarTan konstruqciuli detalebiT ar aris dakavSirebuli da
deformaciis zonaSi misi TviTdayeneba Setacebisa da gamomgdebi Zalebis urTierTqmedebiT xdeba.
R оправка / самоустанавливающаяся
E mandrel / floating
5926. s. / mokle
ix. uZravi samarTuli.
5927. s. / moZravi, grZeli samarTuli
Reros saxis samarTuli (1), romelic glinvis an adidvis mimarTulebiT deformirebad milTan erTad
moZraobs.
R оправка / подвижная
E mandrel / movable
5928. s. / mcuravi, damagrebuli samarTuli, mokle samarTuli
ix. TviTdayenebadi samarTuli.
5929. s. / uZravi
uZravi Stangis boloze damagrebuli samarTuli (1), romelsac glinvis an adidvis ucvlel damyarebul
procesSi deformaciis zonaSi winaswargansazRvruli mdgomareoba uWiravs.
R оправка / неподвижная
E mandrel / fixed
5930. samariumi
qimiuri elementi, Sm, atomuri masa = 150.4; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1072°C,
lanTanoidi; es elementi magnitur SenadnobebSi danamatis saxiT gamoiyeneba.
R самарий
E samarium
5931. samzeri, Tvalaki
teqnologiuri procesebis mimdinareobaze dasakvirveblad metalurgiuli agregatis fanjris saxuravSi
an brZmedis cxeli bervis saqSenSi moTavsebuli gadasaxuravi naxvreti.
R гляделка
E hole / inspection; peep-hole
5932. samsxvrevela
myari (magari) masalebis (ZiriTadad, mineraluri nedleulis) dasamsxvrevi manqana.
R дробилка
E breaker; crusher
5933. s. / valciani
samsxvrevela, romelic masalas erTmaneTis Semxvedrad gluv an daRarul mbrunav valcebs Soris
amsxvrevs.
R дробилка / валковая
E rolls; crusher / roll
5934. s. / konusuri
samsxvrevela, romelSic masalis msxvreva or wakveTil konuss Soris wriul sivrceSi xdeba.
R дробилка / конусная
E crusher / cone
5935. s. / Reroebiani
ix. dezintegratori.
5936. s. / ybebiani
samsxvrevela, romelSic masala or fila-ybas Soris maTi WyletiT qucmacdeba, erTi maTgani rxeviT an
brtyel-paralelur moZraobas asrulebs.
R дробилка / щёковая
E crusher / jaw
5937. s. / CaquCiani
samsxvrevela, romelSic masala mbrunav rotorze saxsrulad damagrebuli CaquCebis dartymebiT
imsxvreva.
R дробилка / молотковая
E crusher / hammer; breaker / hammer
5938. samWedlo
WedvisaTvis gakuTvnili sawarmoo Senoba.
R кузница
E forge; shop / forging
5939. sandviCi
fxvnilovani da kompoziciuri masalebis Sreobrivi namzadebi, romlebic Semdgomi konsolidaciisa da
wneviT damuSavebisTvisaa gankuTvnili.
R сэндвичи
E sandwichs
5940. sandviC - procesi
sferosebri grafitis CanarTebiani maRali simtkicis Tujis misaRebad Tujis masferoidizebeli
damuSavebis erT-erTi ZiriTadi xerxi. Tujis cicxvSi Casxmamde Mg-is an iml Semcvel ligaturas
cicxvis fskerze CaRrmavebaSi aTavseben da safariT (Cveulebriv, foladis amonaWrebiT) faraven.
R сэндвич-процесс
E process / sandwich
5941. sanTeli
brZmedis airsarinis zeda vertiklauri nawili.
R свеча
E candle
5942. sanTura
airisebri, Txevadi an mtvrisebri saTbobis haerTan an JangbadTan narevwarmomqmneli da maTi dasawvavi
mowyobiloba.
R горелка
E burner
5943. s. / airis
1. brZmedis haersaxureblis wvis kameraSi airisa da haeris misawodeblad gankuTvnili sanTura. 2. san-
Tura, romelic airisebri saTbobis dasawvavad gamoiyeneba.
R горелка / газовая
E burner / gas
5944. sanTura / air-mazuTis
sanTura, romelic erTdroulad airisa da mazuTis dasawvavad gamoiyeneba.
R горелка / газомазутная
E burner / oil-gas
5945. s. / air-Jangbadis
sanTura, romelic JangbadSi airisebri saTbobis dawvas uzrunvelyofs.
R горелка / газокислородная
E burner / gas-oxygen
5946. s. / bervis
sanTura, romelSic haeri wneviT miewodeba.
R горелка / дутьевая
E burner / blowpipe
5947. s. / brtyelaliani
sanTura, romelic CiraRdans 180°-iani gaSlis kuTxiT uzrunvelyofs da Rumlis Tavis mosazRvre
zedapirze Txeli feniT gadaefineba.
R горелка / плоскопламенная
E burner / bat’s wing; burner / flat flame
5948. s. / gamomsxivari, radiaciuli sanTura
sanTura, romelSic saTbobis wva isea organizebuli, rom gamosxivebiT intensiuri Tbogadacemaa uz-
runvelyofili.
R горелка / излучающая
E burner / radiant
5949. s. / gvirabuli
sanTura, romelSic airisebri saTbobis haerTan narevi Rumlis kedelSi keramikuli gvirabis sazRvrebSi
iwveba.
R горелка / туннельная
E burner / tunnel
5950. s. / eleqtroqimiuri
sanTura, romelic saTbobis wvis garda, alSi damatebiT eleqtruli energiis Setanas da mis siTbod
gardaqmnas uzrunvelyofs.
R горелка / электрохимическая
E burner / electrochemical
5951. s. / TaRis
sanTura, rogorc wesi, brtyelCiraRdniani, romelic Rumlis muSa sivrcis TaRSia moTavsebuli.
R горелка / сводовая
E burner / arc
5952. s. / inJeqtoruli
sanTura, romelSic wvis procesisaTvis haeri airisebri saTbobis Wavlis energiiT Seiwoveba.
R горелка / инжекторная
E burner / injection
5953. s. / keramikuli
sanTura, romelSic saTbobi forovani keramikuli gamomsxivaris SigniT an keramikuli gamomsxivaris ze-
dapiris siaxloves airis Txel fenaSi iwvis. igi gamosxivebiT intensiur Tbogacemas uzrunvelyofs.
R горелка / керамическая
E burner / ceramic
5954. s. / mtvrisebrnaxSiris
sanTura, romelic mtvrisebri saTbobis wvas uzrunvelyofs.
R горелка / пылеугольная
E burner / pulverized-coal
5955. s. / orsadeniani
sanTura, romelsac saTbobi da haeri cal-calke milsadeniT miewodeba.
R горелка / двухпроводная
E burner / double-wire
5956. s. / piloturi
damxmare sanTura, romelic ZiriTadi sanTuris an frqvevanas asanTebad gamoiyeneba.
R горелка / пилотная
E burner / pilot
5957. s. / plazmuri
ix. plazmatroni.
5958. s. / Jangbadis
sanTura, romelSic haeris nacvlad Jangbadi gamoiyeneba.
R горелка / кислородная
E burner / oxygen
5959. sanTura / radiaciuli
ix. gamomsxivari sanTura.
5960. s. / regeneraciuli
sanTura, romelSic saTbobis dasawvavi haeri imave sanTuraSi CaSenebul regeneratorSi SeTbeba.
R горелка / регенеративная
E burner / regenerative
5961. s. / rekuperaciuli
sanTura, romelSic saTbobis dasawvavi haeri imave sanTuraSi CaSenebul rekuperatorSi SeTbeba.
R горелка / рекуперативная
E burner / recuperative
5962. s. / turbulenturi
sanTura, romelic airisa da haeris Serevis dasaCqareblad erT-erT an orive nakads atrialebs.
R горелка / турбулентная
E burner / turbulent
5963. s. / ualo
sanTura, romelic SeumCneveli aliT airisebri saTbobis wvas uzrunvelyofs.
R горелка / беспламенная
E burner / radiant (surface combustion)
5964. s. / Cqarosnuli
sanTura, romlis gamosasvlelSi wvis produqtebis gamosvlis siCqare 70-80 m/wm-s aRemateba.
R горелка / скоростная
E burner / high-speed
5965. s. / winaswarSerevis
sanTura, romelSic saTbobis sruli Sereva haerTan wvis procesis dawyebamde xdeba, es sanTura ualo
wvas uzrunvelyofs.
R горелка предварительного смешения
E burner / premix
5966. saorTqlebeli
siTxeebis asaorTqlebeli Tbomimocvlis aparati.
R испаритель
E evaporator
5967. sapoxi
1. xaxunis Sesamcireblad urTierTmoqmedi detalebis sakontaqto zedapirebze datanili nivTiereba. 2.
koroziisagan dasacavad nakeTobis zedapirze datanili nivTiereba. 3. fxvnilTa metalurgiaSi garegani
xaxunis Semcirebis, dayalibebisa da wnexis operaciebis gasaioleblad fxvnilSi Setanili nivTiereba. 4.
moxaxune zedapirebze sapoxi nivTierebis miwodebis procesi.
R смазка
E lubricant; oil; grease
5968. s. / grafitis
sapoxi grafitis fxvnilis da Txeli an Sesqelebuli sapoxis narevis saxisa.
R смазка / графитовая
E lubricant / graphite
5969. s. / damcavi
koroziisagan droebiT dasacavad liTonis zedapirze datanili sapoxi, romelic sxvadasxva danamatiani
zeTebis narevisagan Sedgeba.
R смазка / защитная
E lubricant / protective
5970. s. / Txevadi
sapoxi, romelsac samuSao temperaturaze denadoba axasiaTebs.
R смазка / жидкая
E lubricant / liquid
5971. s. / konsistenturi
ix. sqeli sapoxi.
5972. s. / myari
nawilakebis, fxvnilis da sxv., Cveulebriv, kristaluri struqturis mqone sapoxi.
R смазка / твёрдая
E lubricant / solid
5973. s. / sqeli, konsistenturi sapoxi
sapoxi, romelsac samuSao temperaturaze denadoba ar axasiaTebs.
R смазка / густая
E lubricant / grease
5974. sapoxi / teqnologiuri
deformaciis zonaSi sakontaqto zedapirze miwodebuli sapoxi, romelic liTonebis wneviT damuSavebis
procesis normaluri mimdinareobis an intensifikaciisaTvisaa aucilebeli.
R смазка / технологическая
E lubricant / process
5975. sarevi
1. mowyobiloba meqanikuri SerevisaTvis (arevisaTvis). 2. ix. Semrevi.
R мешалка
E impeller; agitator; mixer
5976. s. / hovardis
Txevadi tyviis gaugogirdoebis mizniT masSi Setanili TuTiis asarevi - sam- an oTxfrTiani prope-
leriani sarevi.
R мешалка Говарда
E mixer / Howard
5977. sarecxeli / varcliani
daxrili liTonis naxevarcilindri, romelSic ori frTiani lilviT madani irecxeba da iwmindeba.
R мойка / корытная
E washer / log
5978. sarke / liTonis
Txevadi liTonuri abazanis zedapiri.
R зеркало металла
E level / bath
5979. sartyeli / makalibrebeli, muSa sartyeli
1. adidas arxis nawili, romlis msaxveli adidvis RerZis paraleluria; es sartyeli gasaWimavi nakeTobis
an naxevarfabrikatis formasa da zomebs Seesabameba. 2. matricis naxvretis grZivi profilis nawili,
romlis msaxveli wnexis RerZis paraleluria; igi dasawnexi nakeTobis an naxevarfabrikatis formasa da
zomebs Seesabameba.
R поясок / калибрующий
E (die) parallel
5980. s. / muSa
ix. makalibrebli sartyeli.
5981. sarqveli
mowyobiloba, romelic milgayvanilobis ganivkveTis cvlilebiT airis an siTxis xarjis marTvis
saSualebas iZleva.
R клапан
E valve
5982. s. / atmosferuli
sarqveli, romelic brZmedis konusTSoris sivrceSi, mcire konusis daSvebis win, wnevis atmosferulTan
gaTanabrebas emsaxureba.
R клапан / атмосферный
E valve / atmospheric
5983. s. / gadasarTavi
sarqveli, romelic regeneraciul RumlebSi haeris an wamavali airebis moZraobis mimarTulebas cvlis.
R клапан / перекидной
E valve / reversing
5984. s. / gadasaSvebi
sarqveli, romelic brZmedis konussqvemoT da konusTSoris sivrceebSi airis wnevis gawonasworebas
emsaxureba.
R клапан / перепускной
E valve / bypass
5985. s. / (da)mcveli
sarqveli, romelic wnevis dasaSveb normaze zeviT awevisas airs, orTqls an siTxes nawilobriv uSvebs.
R клапан / предохранительный
E valve / safety; valve / relief; valve / blow(off); valve / surplus
5986. s. / TefSa
sarqveli, romelSic safari gadasatani (satransportirebeli) garemos moZraobis gaswvriv (ga)iReba.
R клапан / тарельчатый
E valve / poppet
5987. s. / maregulirebeli
sarqveli, romelic siTxis an airis xarjvis mdovred cvlilebas uzrunvelyofs.
R клапан / регулирующий
E valve / governor
5988. sarqveli / macalkevebeli
sarqveli, romelic airuli sanTuris brZmedis haersaxureblisagan gansacalkeveblad gamoiyeneba.
R клапан / отделительный
E valve / door
5989. s. / sakvamle
sarqveli, romelic bervaze muSaobisas brZmedis haersaxureblis kvamlsadenidan gamosarTavad gamo-
iyeneba.
R клапан / дымовой
E valve / chimney
5990. s. / saregulacio macalkevebeli
sarqveli, romlis saSualebiTac sanTura airsadenidan gancalkevdeba da brZmedis haersaxureblis
sanTuraSi airis miwodeba regulirdeba.
R клапан / регулировочно-отделительный
E valve / adjusting door
5991. s. / civi bervis
sarqveli, romlis daniSnulebac haersaxureblis brZmedis civi bervis haersadenidan gancalkevebaa.
R клапан холодного дутья
E valve / snort
5992. s. / cxeli bervis
sarqveli, romelic haersaxureblis brZmedis cxeli bervis haersadenidan gansacalkeveblad gamoiyeneba.
R клапан горячего дутья
E valve / hot-blast
5993. s. / wamkveTi
sarqveli, romelic airis an siTxis miwodebas sruliad gadaxuravs.
R клапан / отсечной
E valve / shutoff; valve / cutoff
5994. s. / haerganmtvirTavi
haersaberi manqanis muSaobis reJimis Seucvlelad, brZmedSi bervis Sesamcireblad, an srulad Sesawyve-
tad gamoyenebuli sarqveli.
R клапан / воздушно-разгрузочный
E valve / air relief
5995. sarCili
masalebi an Senadnobebi (kalis, kadmiumis, nikelis, vercxlis, spilenZis, TuTiisa da sxv. fuZeze), ro-
mlebic rCilvis procesSi SesaerTebel nakeTobebs Soris, maTi dnobis dabali temperaturis gamo makav-
Sirebel SuaSres warmoqmnis.
R припой
E solder
5996. s. / vercxlis
Ag-Cu sistemis Senadnobi, romelsac damatebuli aqvs erTi an ramdenime elementi Semdegi elementebidan:
Zn, Cd, Sn, In, Ni, Mn, Li, Pd da a. S. tdn = 590-870°C.
R припой / серебряный
E solder / silver
5997. s. / oqros
Ag-Cu sistemis Senadnobi, romelsac damatebuli aqvs erTi an ramdenime elementi Semdegi elementebidan:
Ni, Fe, Ag, Cr, Pd, da sxv. tdn = 910-1400°C. arsebobs agreTve oqros advildnobadi sarCilebi. oqros In, Si,
Ge, Sn, -Tan Senadnobi tdn = 280 - 540°C
R припой / золотой
E solder / gold
5998. sasqelebeli
cilindruli rezervuari, romelSic simZimis Zalis moqmedebiT pulpis myari nawilakebi siTxidan
gancalkevdeba.
R сгуститель
E thickner
5999. saswori
masis gansasazRvravi xelsawyo, romelSic gravitaciuli Zalebis efeqtia gamoyenebuli.
R весы
E weigher; scale; balance
6000. sasxmi
korZi sxmulze, romelic sasxmi sistemis liTonis gamyarebuli nawilia.
R литник
E gate / pouring
6001. satelitebi
gafrqvevis dros gamyarebadi, wveTebis Sejaxebisas liTonuri fxvnilis ufro msxvil nawilakebTan
difuziurad SeerTebuli wvrili fraqciis nawilakebi.
R сателлиты
E satellite; planet pinion; satellite gear
6002. satinireba / zedapiris
liTonis dekoratiuli damuSaveba meqanikuri, qimiuri an eleqtroqimiuri xerxiT, zedapiris mikro-
araTanobrobiT, naxevrad bzinvare zedapiris misaRebad.
R сатинирование
E satin finish
6003. satkepnela
sayalibo narevis SesamWidroebeli xelis manqana saCamomsxmelo warmoebaSi.
R трамбовка
E rammer
6004. satyorcni (zarbazani) / brZmedis
Tujis kriWis cecxlgamZle Tixis dasacobi manqana; cecxlgamZle masa hidravlikuri an eleqtruli amZ-
raviani dguSiT zarbaznis cxviridan gamoiwneva.
R пушка / доменная
E gun
6005. s. / eleqtronebis
1. mowyobiloba eleqtronul-sxivur RumlebSi, romelic eleqtronuli sxivTa konis misaRebad gamo-
iyeneba. 2. eleqtronuli mikroskopis Semadgeneli nawili, romelic obieqtze mimarTul eleqtronul
konas qmnis.
R пушка / электронная
E gun / electron-beam
6006. saqSeni
daxuruli daprofilebuli arxi, romlis daniSnulebac siTxis an airis moZraobis siCqaris gazrda da
mocemuli (sasurveli) mimarTulebis miniWebaa.
R сопло
E nozzle; jet; tuyere
6007. s. / lavalis
airis nakadis zebgeriTi siCqaris misaRebi specialuri profilis saqSeni, mdovre SeviwroebiT da Sem-
dgomi gafarToebiT.
R сопло Лаваля
E nozzle / (de) Laval
6008. safari
samarjvi, romelic arxis an naxvretis kveTis farTs cvlis.
R заслонка
E flap; valve; gate
6009. s. / karis
RumelSi fanjris (gada)mfaravi safari.
R заслонка / дверная
E valve / door
6010. s. / maregulirebeli
milgayvanilobis armaturis firfitisebri elementi, romelic arxis gasasvlel farTobs cvlis da amiT
masSi gamavali airis an siTxis masas da moculobas aregulirebs.
R заслонка / регулирующая
E valve / adjustable (adjusting); valve / regulating
6011. s. / sabruni
saregulirebeli safari, romelic vertikaluri an horizontaluri RerZis irgvliv brunavs.
R заслонка / поворотная
E valve / rotary; valve / gate turn; gate / butterfly
6012. s. / Camketi, wamkveTi safari
safari, romlis daniSnulebac arxis mTliani gadaketvaa.
R заслонка / запорная
E valve / closing (cutoff; shutoff; on off)
6013. s. / wamkveTi
ix. Camketi safari.
6014. safexuri (zRurbli) / dislokaciuri
dislokaciis xazis sworkuTxovani texili, romelic warmoiqmneba mas Semdeg, rodesac texilis erT
mxares dislokaciis nawili erT atomur sibrtyeSi aRmoCndeba, xolo nawili - texilis meore mxares -
pirvelis paralelur mezobel sibrtyeSi.
R порог на дислокации
E threshold / dislocation
6015. safloriti
(Co, Fe,) As2 Sedgenilobis minerali, kobaltis madani.
R саффлорит
E saffra
6016. saqusle
sabjeni sakisari, saglinavi dganis da sxva agregatebis (manqanebis) mbrunavi detalebis sayrdeni, ro-
melic mxolod RerZul datvirTvebs iRebs (ganicdis).
R подпятник
E bearing / thrust
6017. sayalibe
saCamomsxmelo warmoebaSi, samsxmelo formebis damzadebisas, transportirebisas da Txevadi liTonis
Camosxmisas sayalibo narevebis dasaWeri samarjvi.
R опока
E box (flask) / molding
6018. sayeluri
mrgvali zambaruli detali, romelsac qanCis qveS, WanWikis an xraxnis Tavis qveS SesaerTebel detalebze
Zalvis gadasacemad, gadasanawileblad da SesaCereblad ayeneben.
R шайба
E washer; die-plate
6019. s. /gaWrili
ix. mimmarTveli sayeluri.
6020. s. / mimmarTveli, gaWrili sayeluri
teqnologiuri instrumenti Txeli diskos saxiT, romelsac dayalibebuli swornakeriani milis namzadis
nawiburebis dasacentreblad yalibis (anu SeduRebis) RerZis gaswvriv, sayalibo dganis bolo galis (an
bolo ramdenime galis), zeda glinis Sua nawilze ayeneben.
R шайба / направляющая
E washer / guide
6021. s. / sakontrolo
wnexis konteinerSi namzadis perangis dasawnexi wnexsayeluri.
R шайба / контрольная
E washer / control
6022. saSrobi1
ix. saSrobi Rumeli.
6023. saSrobi2
masalebis saSrobi mowyobiloba.
R сушилка
E drier
6024. s. / doluri
daxrili cilindruli dolisebri saSrobi, romelSic masala misive aweuli nawilidan miewodeba da
dolis gaswvriv gadaadgildeba, mis Semxvedrad saSrobi agenti moZraobs.
R сушилка / барабанная
E drier / drum
6025. saSualebebi / aramrRvevi kontrolis
sakontrolo-sazomi aparatura, romelSic sakvlevi masalebisa da obieqtebis xarisxis Sesaxeb infor-
maciis misaRebad gamWoli velebi, gamosxivebebi da nivTierebebi gamoiyeneba.
R средства неразрушающего контроля
E equipment / nondestructive testing (NDT)
6026. saSxefari
saSxefar avzSi wylis gasafrqvevi an cxel saamqroSi haeris dasatenianebeli mowyobiloba.
R брызгала
E sprys; sprayer
6027. saCeri
meqanizmi, romelic foladsamsxmelo cicxvSi gamosaSvebi naxvretis sacobis regulirebisaTvisaa gankuT-
vnili.
R стопор
E stopper
6028. s. / widis
brZmedis widis kriWis gasaxsneli da dasaxuravi meqanizmi.
R стопор / шлаковый
E stopper / ladle
6029. sacavi / narCenebis
gamdidrebis kudebis misaRebi da Sesanaxi hidroteqnikuri nagebobebis kompleqsi.
R хвостохранилище
E pond / tailing
6030. sacemeli
instrumenti, romliTac Tavisufali Wedvisas, namzadze an mis nawilze, uSualod zemoqmedeben.
R боек
E flat die
6031. sacentre
sifonuri Camosxmisas–Tujis an foladis mili, romelic Signidan Samotis milakebiTaa amogebuli, igi
Txevadi foladis misaRebad da sifonis sadenamde misatanad gamoiyeneba.
R центровая
E central
6032. sacentrebeli
gaWolvamde milnamzadis dasacentrebeli pnevmatikuri an hidravlikuri manqana.
R зацентровщик
E machine / centering
6033. saceri
fxvieri masis badeSi gacriT, nawilakebis zomis mixedviT dasacalkevebeli mowyobiloba.
R сито
E screen
6034. sacecxle
Rumlis nawili, romelSic saTbobi iwvis. igi gankuTvnilia maRaltemperaturuli sakvamle airebis
misaRebad, romelTa siTboc teqnologiuri miznebiT gamoiyeneba.
R топка
E furnace
6035. s. / gamosatani
sacecxle dabaltemperaturul RumlebSi, romelic samuSao sivrcidan gancalkevebulia da masTan wvis
produqtebis arinebis mizniT arxebiTaa SeerTebuli.
R топка / выносная
E furnace / extremal
6036. sacobi
1. ix. saCeris sacobi. 2. wnexisas sawnex matricaSi ganwnexis da gaWolvis stadiaze gamowneuli liTonis
nawili.
R пробка
E cork; plug; stopper
6037. s. / saCeris
cecxlgamZle masalis bloki, romelic foladsamsxmelo cicxvis saCeris boloze magrdeba.
R пробка / стопорная
E stopper plug
6038. s. / foriani
ix. foriani Casadebi.
6039. sawdomi, saleqari
sawdomi aparati, romelSic sawyisi pulpa simZimis Zalis moqmedebiT Txevad da myar fazad iyofa.
R отстойник
E tank / settling; settler; clarifier
6040. sawevela / skipis
brZmedis sakerZeze bunkeris qveda Senobidan fxvieri masalebis asawevi mowyobiloba, romelic daxrili
xidis, ori skipisa da skipis jalambrisagan Sedgeba.
R подъёмник / скиповый
E hoist / skip
6041. sawidari
kamera, martenis Rumlis qveda nagebobaSi, romelic wvis produqtebSi arsebuli mtvris dasaleqad ga-
moiyeneba.
R шлаковик
E pocket / slag
6042. sawide
liTonis dnobisas Txevadi widis Sesagrovebeli WurWeli (Cveulebriv, Tujisa).
R шлаковня
E pot / slag
6043. sawyobi
miwodebis da gantvirTvis satransporto sistemiT aRWurvili Senoba an nageboba, romelic masalebis
sacavad, nedleulis, produqciis, mowyobilobebisa da a. S. Sesanaxad gamoiyeneba.
R склад
E wharehouse; stor
6044. s. / gasaSualoebis
sawyobi, romelic metalurgiuli qarxnisTvis miwodebuli nedleulis qimiuri Sedgenilobis gasaSua-
loebas emsaxureba.
R склад / усредительный
E storage / raw materials
6045. s. / zodebis
saTanado satransporto sistemiT aRWurvili nageboba, romelic zodebis Sesanaxad gamoiyeneba da sag-
linavi saamqros ZirTadi tvirTnakadis gzazea ganTavsebuli.
R склад слитков
E yard / ingot
6046. s. / mza nawarmis
specialuri amwe-satransporto sistemiT aRWurvili metalurgiuli warmoebis saboloo produqciis
gansaTavseblad gamoyofili teritoria an nageboba.
R склад готовой продукции
E stockyard
6047. s. / namzadebis
sasawyobi sacavi, (Ria an daxuruli), romelSic ganTavsebuli namzadebi saboloo saxis misaniWeblad
ZiriTad saamqros periodulad miewodeba.
R склад заготовок
E yard / billet; storage / billet
6048. s. / sakazme
daxuruli tipis sawyobi, romelic sakazme masalebis miwodebis da gantvirTvis satransporto sistemiTaa
aRWurvili.
R шихтарник
E yard / stock; plant / bedding
6049. saxazavi (manipulatoris), mimmarTveli saxazavi
1. saglinavi dganis glinebis armaturis elementi, romelic horizontalur sibrtyeSi liTonis Runvis
Tavidan asacileblad gamoiyeneba. 2. ganivxraxnuli saglinavi dganis teqnologiuri instrumenti,
romelic glinebSi namzadis misamarTavad da masris (hilzis) ovalizaciis SesazRudad gamoiyeneba.
R линейка
E beam / manipulator slide
6050. s. / mimmarTveli
ix. saxazavi (1).
6051. saxe, moxatuloba, naxWi
1. suraTi, romelic xazebis, ferebisa da Crdilebis Sexamebas warmoadgens. 2. liTonebisa da Senadnobebis
rRvevis zedapiris mikroreliefi.
R узор
E pattern
6052. s. (moxatuloba) / mikroTelviT gamowveuli rRvevis
liTonebisa da Senadnobebis daRlilobiT rRvevis mikroreliefi. igi rRvevis erTi zedapiris mopir-
dapire zedapirTan Sexebisas gamowveuli lokaluri Telvis Sedegia.
R узор / траковый
E pattern / track
6053. s. / rRvevis reliefis
rRvevis zedapiris makro- an mikrokvlevebiT gamovlenili rRvevis xasiaTi (myife, blanti da a. S.).
R вид излома
E appearance of fracture
6054. saxvevela
gaglinuli liTonis rulonebad an gorglebad dasaxvevi an Sesagragni manqana.
R моталка
E coiler; reel; reeler; winder
6055. s. / garetis
wvrilsortuli naglinis saxvevela daxvevis procesSi mbrunavi gorgliT.
R моталка Гаррета
E reel / Garret
6056. s. / gorgolaWiani
cxlad naglini zolis rulonebad Sesagragni maRali siCqariT (20 m/wm-mde) moZravi saxvevela; es
saxvevela warmoadgens Cazneqili segmentebiT warmoqmnil kameras amZravi da uqmi gorgolaWebiT,
romelSic gaglinuli zoli mimwodi mRunavi gorgolaWebiT miewodeba.
R моталка / роликовая
E reel / roll-type (roller)
6057. s. / doliani, saxvev-saWimi doli
zolis saxvevela, romlis muSa organos amZravi saSualebiT mbrunavi doli warmoadgens.
R моталка / барабанная
E coiler / drum-type (mandrel)
6058. s. / edenbornis
wvrilsortuli naglinis saxvevela - daxvevis procesSi uZravi gorgliT.
R моталка Эденборна
E reeler / Edenborn’s
6059. s. / iatakqveSa
saamqros iatakis doneze dabla moTavsebuli furclovani naglinis rulonebad gadmosaxvevi saxvevela.
R моталка / подпольная
E coiler / down
6060. s. / Rumlis
mufelis RumelSi dayenebuli cxeli glinvis furcelsaglinavi reversiuli dganebis saxvevela, ro-
melic cxeli glinvis temperaturamde RumelSi gaxurebuli zolis gadmoxvevas da daWimulobas
uzrunvelyofs.
R моталка / печная
E coiler / furnace
6061. s. / Sualeduri
cxeli glinviT zolis misaRebi dganis sasufTao galis win Sualeduri rolgangis xazSi dayenebuli
saxvevela. igi zolis rulonad dasaxvevad da rulonis gasaSlelad zolis sasufTao jgufSi
misawodeblad gamoiyeneba.
R моталка / промежуточная
E coilbox
6062. s. / wvrilsortuli
cxeli glinulas an wvrilsortuli naglinis gorglebad gadmosaxvevi saxvevela.
R моталка / мелкосортная
E reel / thin-stock
6063. saxsneli
teqnologiuri instrumenti (samarjvi), romelic amoWris, gamoWimvis da sxv. Stampebis puansonidan
(matricidan) nakeTobis (namzadis) mosaxsnelad gamoiyeneba.
R съёмник
E puller; remover; extractor
6064. saxuravi / sadgaris
Ria tipis muSa an kbilana galis sadgaris zeda mosaxsneli nawili, romelic qveda nawilTan WanWikebiTaa
SeerTebuli.
R крышка станины
E housing-top; housing cap
6065. segregacia
1. masalis qimiuri Sedgenilobis araerTgvarovneba, romelic kristalizaciis procesSi an myar mdgo-
mareobaSi Termuli damuSavebisas warmoiqmneba. 2. are marcvlis SigniT, sazRvrispira zonaSi an Ta-
visufal zedapirze, romelic ZiriTadi Senadnobisagan mxolod qimiuri SedgenilobiT gansxvavdeba. 3.
fxvnilovani sxeulis araerTgvarovneba, romelic fxvnilis nawilakebis TviTneburi klasifikaciiTaa
gamowveuli. igi Tvisebebis anizotropiasa da dayalibebisas deformaciis araTanabrobas iwvevs.
R сегрегация
E segregation; liquation
6066. segregacia / dendrituli
kristalitis (dendritis) kristalizaciisas warmoSobili qimiuri Sedegenilobis araerTgvarovneba.
R сегрегация / дендритная
E segregation / dendritic
6067. s. marcvalTsazRvarze
ix. marcvalTSorisi segregacia.
6068. s. / marcvalTSorisi, segregacia marcvalTsazRvarze
segregacia marcvlis sazRvarze.
R сегрегация / межзёренная
E segregation / grain boundary
6069. segnetoeleqtriki
myari sxeulebi, romlebSic fazuri gardaqmna garkveul temperaturaze spontanuri eleqtruli
polarizaciis damyarebiT xdeba.
R сегнетоэлектрик
E ferroelectric
6070. sedimentacia
gravitaciuli velis an centridanuli Zalebis moqmedebiT airSi an siTxeSi Setivtivebuli myari
nawilakebis daleqva.
R седиментация
E settling; sedimentation
6071. seleni
qimiuri elemnti, Se, atomuri masa = 78.96; miekuTvneba iSviaT liTonebis jgufs; gamoiyeneba metalur-
giaSi, rogorc danamati modificirebisa da rafinirebisaTvis.
R селен
E selenium
6072. selenidebi
liTonebTan selenis qimiuri naerTebi.
R селениды
E selenide
6073. seleqciuroba
gamdidrebisas-parametri, romelic mineralebis, an mineralebisa da qanebis dacalkevebas axasiaTebs;
gamoixateba, mag., mineralebis flotaciis koeficientebis Tanafardobis saxiT.
R селективность
E selectivity
6074. sensibilizacia
garkveul temperaturaze dayovnebisas austenituri foladebis marcvlis sazRvrebze mimdinare qromis
karbidebis gamoyofis procesi, romelic folads marcvalTSorisi koroziisadmi mgrZnobiares xdis.
R сенсибилизация
E sensitization
6075. separacia
1. airuli, Txevadi an myari narevebis Semadgenel nawilebad dacalkeveba. 2. gamdidrebis romelime
meTodiT sasargeblo wiaRiseulis dacalkeveba iseT produqtebad, romlebic fizikuri an fizikur-
qimiuri TvisebebiTaa gansxvavebuli.
R сепарация
E separation
6076. s. / eleqtrostatikuri
separacia – nawilakebis dacalkeveba – fxvier masalaze maRali eleqtruli Zabvis modebiT da masalis
sxvadasxva unariT, SeiZinos da SeinarCunos eleqtruli muxti.
R сепарация / электростатическая
E separation / electrostatic
6077. s. / eleqtruli
separacia, romlis drosac sxvadasxva eleqtruli Tvisebebis (eleqtrogamtaroba, dieleqtrikuli Se-
Rwevadoba, xaxunisas damuxtvis unari) nawilakebze eleqtruli denis moqmedebas iyeneben.
R сепарация / электрическая
E separation / electric
6078. separacia / vakuumuri
metalurgiuli sistemis komponentebis separacia, romelic vakuumiT gaintensiurebuli maTi orTqlis
wnevis sxvadasxvaobas efuZneba.
R сепарация / вакуумная
E separation / vacuum
6079. s. / magnituri
separacia, romlis drosac sxvadasxva magnituri amTviseblobis nawilakebze magnituri velis moqmedebas
iyeneben.
R сепарация / магнитная
E separation / magnetic
6080. s. / mSrali
haerze mimdinare separacia.
R сепарация / сухая
E separation / dry
6081. s. / sveli
Txevad areSi mimdinare separacia.
R сепарация / мокрая
E separation / wet
6082. s. / xraxnuli
dabali siRrmis daxril udawneo nakadSi masalebis simkvrivis mixedviT separacia.
R сепарация / винтовая
E separation / spiral
6083. separatori
separaciis Casatarebili aparati.
R сепаратор
E separator
6084. s. / magnituri
sasargeblo mineralebis fuWi qanisa da mavne minarevebisagan gansacalkevebeli aparati, romelSic sxva-
dasxva magnituri amTviseblobis mineralebze magnituri velis moqmedebis principia gamoyenebuli.
R сепаратор / магнитный
E separator / magnetic
6085. s. / xraxnuli
Rariani separatori, romlis konturic vertikaluri spiralis Sesabamisadaa gaWimuli.
R сепаратор / винтовой
E separator / spiral
6086. svla
raime mimarTulebiT moZraoba, ganviTareba, muSaoba, moZravi meqanizmis gadaadgileba, raimes miRwevis
SesaZlebloba da sxva.
R ход
E operation; service; move; run(ning)
6087. s. / arxiani
brZmedis svlis aSla, romelic Warbi airSeRwevadobis sakazme masalebis svetSi warmoqmnili arxebiT
airebis intensiuri moZraobiTaa gamowveuli.
R ход / канальный
E channeling
6088. s. / brZmedis
brZmedSi sakazme masalebis daSvebis da airebis moZraobis maxasiaTebeli.
R ход доменной печи
E run(ning); operation
6089. s. / Tanabari
brZmedSi sakazme masalebis Tanabari daSveba airis qimiuri da Tburi energiebis maRali gamoyenebiT.
R ход / ровный
E running / even (smooth, easy)
6090. s. / periferiuli
brZmedis svlis aSla, rasac airis intensiuri periferiuli nakadi iwvevs.
R ход / периферийный
E operation / circumferential
6091. s. / centraluri
brZmedis svlis aSla, rasac mis centralur nawilSi airis zedmetad ganviTarebuli nakadi iwvevs.
R ход / центральный
E chimneying
6092. s. / Zneli
brZmedis svlis aSla, rasac sakazme masalebis daSvebis siCqaris Semcireba iwvevs.
R ход / тугой
E slow run; fanning
6093. siblante
1. airebisa da siTxeebis Tviseba, winaaRmdegoba gauwios gareSe Zalis moqmedebas, romelic maTi erTi
nawilis meoris mimarT gadaadgilebas iwvevs. 2. myari sxeulis Tviseba, plastikuri deformaciiT
rRvevisas Seuqcevlad STanTqas energia.
R вязкость
E toughness; viscosity
6094. siblante / dartymiTi
masalis meqanikuri maxasiaTebeli dartymiTi Runvisas, romelic nimuSis rRvevis muSaobis rRvevis
sibrtyis ganivkveTis sawyis farTobTan Sefardebas Seesabameba.
R вязкость / ударная
E impact strength
6095. s. / dinamikuri
airis an siTxis erTi Sris meoris mimarT wanacvlebis winaaRmdegobis raodenobrivi maxasiaTebeli.
R вязкость / динамическая
E viscosity / dynamic
6096. s. / rRvevis dinamikuri
rRvevis siblante gansazRvruli Zabvis intensivobis kritikuli koeficientis didi siCqareebiT
cvlilebisas.
R вязкость разрушения / динамическая
E toughness / dynamic fracture
6097. s. / kinematikuri
dinamikuri siblantis fardoba airis an siTxis simkvrivesTan.
R вязкость / кинематическая
E viscosity / cinematic
6098. s. / rRvevis
1. statikuri datvirTviT gamowveuli rRvevis procesSi aRZruli daZabulobis intensivobis
koeficientis kritikuli mniSvneloba (K1), romelic plastikuri deformaciis maqsimaluri drekad-plas-
tikuri SezRudvis (K1c), pirobebSia miRweuli, anu imave pirobebisaTvis energiis kritikuli mniSvneloba
bzaris erTeul sigrZeze (G1c). 2. Zabvis intensivobis koeficientis kritikuli mniSvneloba.
R вязкость разрушения
E toughness
6099. s. / rRvevis statikuri
statikuri gamocdebisas gansazRvruli rRvevis siblante.
R вязкость разрушения / статическая
E toughness / static fracture
6100. s. / cikluri
liTonis unari Seuqcevlad STanTqas energia cikluri datvirTvebisas, romelic amtanobis zRvris toli
Zabvisas warmoqmnili histerezisuli maryuJis siganiT xasiaTdeba.
R вязкость / циклическая
E viscosity / cyclic
6101. sibrtye
organzomilebiani swori zedapiri.
R плоскость
E plane
6102. s. / atomuri
kristalur gisosSi atomebis centrebze gamavali sibrtye.
R плоскость / атомная
E plane / atomic
6103. s. / iribi
zolis (furclis) Wris teqnologiis darRvevisas warmoqmnili furclis formis defeqti. am dros fur-
clis sigrZe erT nawiburze metia, vidre meoreze.
R плоскость / косая
E plane / oblique
6104. s. / kristalografiuli
kristaluri gisosis kvanZebze gamavali sibrtye, romelic kristalografiuli indeqsebis meSveobiT aRi-
wereba.
R плоскость / кристаллографическая
E plane / crystallographic
6105. s. / mTavari
ix. mTavari farTobi.
6106. s. / miwodebis
Semoglinvis sibrtyis da ganivxraxnuli dganis glinis RerZisa da gasaglinavi liTonis RerZs Soris
umoklesi manZilis SemaerTebeli xazis perpendikularuli sibrtye.
R плоскость подачи
E plane / feed
6107. sibrtye / mWidrod wyobili
1. sibrtye kristalur gisosSi, romelzec maqsimaluri raodenobis atomebia ganlagebuli. 2. atomuri
sibrtye, romelic mocemuli kristaluri gisosis atomebs Soris umciresi SesaZlebeli manZiliT xas-
iaTdeba.
R плоскость / плотноупакованная
E plane / close-packed
6108. s. / srialis
1. kristalografiuli sibrtye, romelzedac kristalis erTi nawili meoris mimarT gadaadgildeba. 2.
atomuri sibrtye kristalSi, romelzedac dislokaciis xazi da misi biurgersis veqtoria ganlagebuli
da romelzec dislokacia srialiT gadaadgildeba. 3. mWidro wyobis sibrtye kristalSi, romelzec
dislokacia srialis dros kristaluri gisosis minimalur winaaRmdegobas xvdeba.
R плоскость скольжения
E plane / slip
6109. s. / teqsturis
rTul teqsturaSi kristalografiuli sibrtye, romelic yvela marcvalSi glinvis sibrtyis
paraleluria.
R плоскость текстуры
E plane / texture
6110. s. / umWidroesi wyobis
atomuri sibrtye kristalur gisosSi, romelzec yoveli atomi garSemortymulia eqvsi mezobeli erTsaxa
atomiT da maT exeba.
R плоскость плотнейшей упаковки
E plane / close-packed
6111. s. / Semoglinvis
sibrtye, romelic gasaglinavi liTonis RerZze da ganivxraxnuli dganis glinis RerZsa da gasaglinavi
liTonis RerZs Soris umoklesi manZilis SemaerTebel xazze gadis.
R плоскость раскатки
E plane / rolling
6112. s. / Zvris
srialis sibrtye, romelzec dislokacia srialebs.
R плоскость сдвига
E plane / shear
6113. s. / habitusis
martensituli gardaqmnisas, gadajerebuli myari xsnaris daSlisas an sxva fazuri gardaqmnisas, wa-
rmoqmnili ori fazis gamyofi sibrtye.
R плоскость габитуса
E plane / habit
6114. sigane / rentgenuli xazis
rentgenuli xazis profilis sigane, romelic, rogorc wesi, Tavisi intensiurobis maqsimumis Sua doneze
izomeba.
R ширина рентгеновской линии
E width / X-ray line
6115. sigrZe / nimuSis samuSao
1. Tavebiani nimuSis nawilis sigrZe, romelic ganivkveTis mudmivi farTobiT xasiaTdeba. 2. furclovani
nimuSis, mavTulis an wnelis gamocdisas manZili pirmodebebs Soris. 3. tenzometris damagrebis baza.
R длина образца / рабочая
E length of a specimen / working
6116. siderazoti
heqsagonaluri singoniis TviTnabadi minerali Fe5N2. es minerali daazotebuli feroSenadnobebis
analizisas gamoiyeneba.
R сидеразот
E siderazot
6117. sideriti, Spaturi rkinaqva
FeCO3 Sedgenilobis minerali, rkinis karbonati, rkinis madani.
R сидерит
E siderite
6118. sivrce
1. obieqturi realoba, materiis arsebobis forma, romelic ganfenilobiTa da moculobiT xasiaTdeba. 2.
(or an met) raimes Soris Sualedi, adgili, sadac raRac eteva.
R пространство
E space
6119. s. / kvanZTSorisi
kristalur gisosSi atomebs Soris sivrce.
R междоузлие
E site / interstitial
6120. s. / sadnobi
sadnobi Rumlis Siga moculoba.
R пространство / плавильное
E chamber / melting
6121. s. / Rumlis samuSao
Rumlis nawili, romelSic ZiriTadi teqnologiuri procesi mimdinareobs.
R пространство печи / рабочее
E space / furnace working
6122. sizuste / gazomvis
gazomvis maxasiaTebeli, romelic gasazomi sididis WeSmarit mniSvnelobasTan siaxlovis xarisxis
Sedegebs asaxavs.
R точность измерения
E measurement accuracy
6123. siTbo, siTburi energia
1. sxeulis Sinagani energiis nawili, romelic nawilakebis qaosuri Tburi moZraobiTaa ganpirobebuli. 2.
Tbogadacemis dros sistemiT miRebuli an gacemuli energiis raodenoba (sistemis parametrebis:
moculoba da sxva faqtorebis mudmivobisas).
R теплота
E heat
6124. s. / aorTqlebis
siTbo, romelic izobarul-izoTermuli procesis pirobebSi aucileblad unda mieniWos nivTierebas
Txevadi mdgomareobidan airul mdgomareobaSi gadasasvlelad.
R теплота испарения
E heat of evaporation
6125. s. / gamyarebis
izobarul-izoTermuli wonasworuli procesis dros nivTierebis Txevadi mdgomareobidan myar
mdgomareobaSi gadasvlisas gamoyofili siTbo.
R теплота затвердевания
E heat of solidification
6126. s. / gardaqmis
fazuri an struqturuli gardaqmnebis Sedegad STanTqmuli an gamoyofili siTbos raodenoba.
R теплота превращения
E heat of transformation
6127. s. / (da)wvis, wvis siTbo, Tbowarmoqmnis unari
saTbobis sruli (da)wvisas gamoyofili siTbo.
R теплота сгорания
E heat / combustion
6128. s. / (da)wvis kuTri
erTeuli saTbobis (da)wvisas gamoyofili siTbo.
R теплота сгорания / удельная
E heat / specific combustion
6129. s. / dnobis
siTbo, romelic izobarul-izoTermuli procesis pirobebSi aucileblad unda mieniWos nivTierebas, misi
myari mdgomareobidan Txevad mdgomareobaSi gadasasvlelad.
R теплота плавления
E heat / fusion (melting)
6130. s. / udablesi (da)wvis
(da)wvis siTbo iseTi pirobebiT, rodesac teni orTqlis saxiT wvis produqtebSi rCeba.
R теплота сгорания / низшая
E heat / low combustion; heat value / low
6131. s. / umaRlesi (da)wvis
(da)wvis siTbo iseTi pirobebiT, rodesac wvis produqtebSi wylis orTqli kondensirdeba.
R теплота сгорания / высшая
E heat of combustion / high; heat value / high
6132. siTbo / fazuri gadasvlis (gardaqmnis)
pirveli gvaris (duRili, dnoba, polimorfuli gardaqmnebi) fazuri gardaqmnebis dros STanTqmuli an
gamoyofili siTbo.
R теплота фазового перехода
E heat of phase transition
6133. s. / fizikuri
sxeulis TboSemcveloba, romelic masis xvedriT siTbotevadobaze namravlis tolia.
R теплота / физическая
E heat / physical
6134. s. / qimiuri
nivTierebis (da)wvis siTbo, romlis miRebac misi wvadi mdgenelebiTaa SesaZlebeli.
R теплота / химическая
E heat / chemical
6135. s. / warmoqmnis
martivi nivTierebis standartuli mdgomareobidan qimiuri naerTebis warmoqmnis siTbo.
R теплота образования
E heat of formation
6136. s. / wvis
ix. (da)wvis siTbo.
6137. siTxe
nivTierebis agregatuli mdgomareoba, romelic aTavsebs (Tavis TavSi) myari (moculobis SenarCuneba,
gansazRvruli simtkice gaglejaze) da airuli (formis cvlileba) mdgomareobis Tvisebebs.
R жидкость
E liquid
6138. s. / idealuri
siTxe nulovani siblantiT, romlis moZraobis dros Sinagani xaxunis Zalebi ar arsebobs.
R жидкость / идеальная
E liquid / perfect (ideal)
6139. s. / macivebuli
sxvadasxva Sedgenilobis da temperaturis siTxe, romelic gaxurebuli liTonuri naxevarfabrikatis an
nakeTobis gacivebis intensifikaciisaTvis gamoiyeneba.
R жидкость / охлаждающая
E coolant; liquid / coling
6140. s. / sazeT-macivebeli
siTxe, romelic siTbos aarinebs, amcirebs xaxunis muSaobas da deformacias, liTonebis wneviT da-
muSavebis zogierT procesSi.
R жидкость / смазывающе-охлаждающая
E solution / rolling; liquid / lubricating
6141. s. / SemJoni
saRebris an luminoforis danamatiani da didi dasvelebadobis unaris mqone siTxe, romelic kapilaruli
defeqtoskopiis dros gamoiyeneba.
R жидкость / проникающая
E liquid / penetrating
6142. sikaSkaSe / gamosxivebis
mocemuli mimarTulebiT gamosxivebis wyaros maxasiaTebeli; igi (si)Tburi nakadis gamosxivebis mima-
rTulebis perpendikularul sibrtyeze gamomsxivari zedapiris proeqciasTan fardobiT ganisazRvreba.
R яркость излучения
E brightness / radiation
6143. silali
mxurvalmedegi Tuji 5-6% siliciumis SemcvelobiT.
R силал
E sylal
6144. silasatyorcni
sayalibe narevis SesamWidroebeli manqana, romelic sayalibe narevs winaswar SemWidroebuli narevebis
paketebis tyorcniT amWidroebs.
R пескомет
E sandslinger
6145. silikati
rTuli qimiuri naerTi, romlis SedgenilobaSic siliciumis oqsidi SiO2 Sedis; rkinanaxSirbadiani
Senadnobebis araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R силикат
E silicate
6146. silikoalumini
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da aluminia.
R силикоалюминий
E silicoalumin(i)um
6147. silikoTermia
metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad siliciumSemcveli masalebia gamoyenebuli.
R силикотермия
E reduction / silicotremic; process / silicothermic
6148. silikokalciumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da kalciumia.
R силикокальций
E silicocalcium
6149. silikomanganumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da manganumia.
R силикомарганец
E silicomanganese
6150. silikoniobiumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da niobiumia.
R силикониобий
E siliconiobium
6151. silikotitani
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da titania.
R силикотитан
E silicotitanium
6152. silikoqromi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da qromia.
R силикохром
E silicochrome
6153. silikoceriumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da ceriumia.
R силикоцерий
E silicocerium
6154. silikocirkoniumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTadi elementebi siliciumi da cirkoniumia.
R силикоцирконий
E silicocerium
6155. silimaniti
minerali silikatebis klasidan.
Al [AlSiO5] Sedgenilobis maRaltemperaturuli modifikacia, nedleuli maRali Tixamiwovani
cecxlgamZle masalebis misaRebad.
R силлиманит
E sillimanite
6156. siliniti
siliciumis nitridis fuZeze Seqmnili sainstrumento masala, romelsac maRali mWreli Tvisebebi aqvs.
R силинит
E sylinite
6157. siliti
masala, romelic, ZiriTadad, siliciumis karbidisagan SiC Sedgeba; igi maRali eleqtrowinaRobiT
xasiaTdeba.
R силит
E sylite
6158. silicidi
liTonebTan siliciumis qimiuri naerTi. SenadnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R силицид
E silicide
6159. siliciumi, kaJbadi
qimiuri elementi, Si, atomuri masa = 28.06; meikuTvneba msubuq liTonebis jgufs, tdn 1417°C; es elementi
masalaa naxevargamtarebisaTvis; rkinasTan Senadnobebi, rogorc ganmJangveli, metalurgiul procesebSi
farTod gamoiyeneba.
R кремний
E silicon
6160. silmanali
magnitursali Senadnobi vercxlis fuZeze, romelic 9%-mde Mn da 5%-mde alumins Seicavs.
R сильманаль
E sylmanal
6161. silumini
3-14% siliciumis Semcveli samsxmelo Senadnobi aluminis fuZeze, igi amaRlebuli koroziamedegobiT
xasiaTdeba.
R силумин
E silumin
6162. s. / modificirebuli
silumini, romelSic tute liTonebis modificirebiT evteqtikaSi Semavali fazebis dispersiuloba
maRldeba da meqanikuri Tvisebebi umjobesdeba.
R силумин / модифицированный
E silumin / modified
6163. silqromi
martensituli klasis saSualonaxSirbadiani legirebuli sakonstruqcio foladi, romelic 3-14% Cr-sa
da 1-3% Si-s Seicavs; es foladi mxurvalsimtkiciT da mxurvalmedegobiT xasiaTdeba.
R сильхром
E silchrome
6164. silxi
Termowyvilis Senadnobi nikelis fuZeze, 8.8-9.8% Cr-s, 0.6-1.2% Si-s Seicavs; gamoiyeneba rogorc
dadebiTi eleqtrodi silinTan (Ni fuZe, 2.0_2.8% Si) wyvilSi. Termowyvili silxi _ silini maRali
mgrZnobiarobiTa da amaRlebuli resursiT xasiaTdeba 1300°C-mde temperaturis (mJangav areSi)
gazomvisas.
R сильх
E silch
6165. simaRle /Canayris
fxvnilovani kazmis Sris simaRle matricis saformebel siRrueSi wnexisas.
R высота засыпки
E line / position of stock; line level / stock; height of layer
6166. simbolo / kristalografiuli
ix. kristalografiuli indeqsi.
6167. simetria / kristalebis
kristalebis Tviseba, romelic Tavis TavSi mobrunebas, arekvlas, paralelur gadatanas an am opera-
ciebis erTobliobas aerTianebs.
R симметрия кристаллов
E symmetry / crystal
6168. simkvrive
sxeulis fizikuri maxasiaTebeli, romelic ricxobrivad erTeuli moculobis masis tolia.
R плотность
E density
6169. s. / denis
denis sidide, romelic eleqtrodis zedapiris erTeulze (zedapiruli simkvrive), an eleqtrolitis
erTeul moculobaze modis.
R плотность тока
E density / current; current / specific
6170. s. / defeqtebis
masalis erTeul moculobaSi defeqtebis raodenoba an jamuri sigrZe.
R плотность дефектов
E density / defect
6171. s. / dislokaciebis
liTonis erTeul moculobaSi yvela dislokaciis jamuri sigrZe.
R плотность дислокаций
E density / dislocation
6172. simkvrive / energiis moculobiTi
maxasiaTebeli, romelic ganisazRvreba energiis raodenobis SefardebiT nivTierebis im moculobasTan,
romelSic is arsebobs.
R плотность энергии / объёмная
E density of energy / volume
6173. s. / Teoriuli
fxvnilovani sxeulis myari fazis simkvrive, romelsac struqturuli defeqtebi ar aqvs.
R плотность / теоретическая
E density / theoretical
6174. s. / moCvenebiTi
foriani myari sxeulis simkvrive masSi arsebuli forebisa da sicarieleebis gaTvalswinebiT.
R плотность / кажущаяся
E density / apparent
6175. s. / nayari, moculobiTi simkvrive, nayari masa
granulometriul Sedgenilobasa da nawilakebis formaze damokidebuli Tavisuflad dayrili fxvnilis
simkvrive.
R плотность / насыпная
E density / apparent (packed bulk)
6176. s. / optikuri
nivTierebis gaumWvirvalobis zoma, romelic dacemuli gamosxivebis gavlilTan fardobiT ganisazRvreba.
R плотность / оптическая
E density / optical
6177. s. / parcialuri
komponentis masis raodenoba, romelsac narevis erTeuli moculoba Seicavs.
R плотность / парциальная
E density / partial
6178. s. / siTburi nakadis
siTburi nakadis fardoba im zedapiris farTobTan, romelSic is gadis.
R плотность теплового потока
E density / heat flow
6179. s. / fardobiTi
myari fazis wili fxvnilovan sxeulSi, romelic moCvenebiTi simkvrivis WeSmarit simkvrivesTan far-
dobiT gamoisaxeba.
R плотность / относительная
E density / relative
6180. s. / wyobis
elementarul gisosSi atomebiT dakavebuli jamuri moculobis gisosis moculobasTan fardoba.
R плотность упаковки
E density / packing
6181. s. / WeSmariti
fxvnilovani sxeulis myari fazis simkvrive, romelic fxvnilis uforo mdgomareobamde SemWidroebisas
miiRweva.
R плотность / истинная
E density / true (valid)
6182. simkvrivesazomi
nivTierebebis simkvrivis uwyveti (an periodulad) sazomi xelsawyo, romelic uSualod maTi warmoebis
an gadamuSavebis teqnologiur xazebSi an agregatebSia dayenebuli.
R плотномер
E densy(to)meter
6183. simrude
sidide, romelic axasiaTebs mrudis (zedapiris) gadaxras mocemul wertilSi gavlebuli mxebidan (mxebi
zedapiridan).
R кривизна
E bowing; hogging
6184. s. / naglinis
naglinis formis gadaxra sworxazobriobidan; am dros nakeTobis geometriul RerZze mdebare yvela
wertili horizontaluri an vertikaluri sibrtyidan erTnairad ar aris dacilebuli.
R кривизна проката
E curvature
6185. simtkice
liTonis (nakeTobis) unari, winaaRmdegoba gauwios deformacias an rRvevas garegani zemoqmedebisas.
R прочность
E strength
6186. simtkice / adheziuri
adheziuri ZalebiT dakavSirebuli ori sxvadasxvagvari masalis SeWidebis simtkice.
R прочность / адгезионная
E strength / adhesive
6187. s. / daRlilobis
ix. daRlilobagamZleoba.
6188. s. / Teoriuli
myari tanis maqsimalurad misaRwevi simtkicis done, romelic mocemuli kristaluri gisosis atomT-
Sorisi kavSirebis ZalebiT ganisazRvreba da daaxloebiT drekadobis modulis 1/6 Seadgens.
R прочность / теоретическая
E strength / theoretical
6189. s. / maRaltemperaturuli
simtkicis maxasiaTebeli sidideebi, romlebic maRal temperaturebze monotonuri datvirTvis pirobebSi
meqanikuri gamocdebisas miiReba.
R прочность / высокотемпературная
E strength / high temperature
6190. s. / sakonstruqcio
nakeTobis simtkice mza konstruqciaSi muSaobisas.
R прочность / конструкционная
E strength / structural
6191. s. / cikluri
ix. daRlilobagamZleoba.
6192. s. / xangrZlivi
masalis unari, drois mocemul monakveTSi winaaRmdegoba gauwios rRvevas mudmivi gamWimavi Zabvis
moqmedebisas mocemul (Cveulebriv, aweul) temperaturaze.
R прочность / длительная
E strength / stress-rupture
6193. simqise
damuSavebuli zedapiris mikroreliefis warmomqmneli uswormasworobis erToblioba.
R шероховатость
E roughness
6194. s. / uxeSi
furclovani naglinis zedapiris defeqti uswormasworobis saxisa, romelic gacveTil glinebSi
glinvisas, gawmendis teqnologiis darRvevisas da a. S. warmoiqmneba.
R шероховатость / грубая
E roughness / coarse
6195. simyife
meqanikuri zemoqmedebisas myari sxeulis makroskopulad gamosaxuli narCeni deformaciis gareSe rRveva.
R хрупкость
E brittleness; fragility; shortness
6196. s. / Tburi
maRal temperaturebze mudmivi datvirTvis pirobebSi liTonis plastikurobis Semcireba
R хрупкость / тепловая
E embrittlement / heat
6197. s. / meore gvaris moSvebis, Seqcevadi moSvebis simyife
simyife, romelic zogierTi nawrTobi foladis 723-873 K temperaturaze moSvebis dros (Semdgomi
gacivebis siCqarisagan damoukideblad), an 873 K-ze zemoT moSvebisa da Semdgom 873-723 K temperaturul
intervalSi neli gacivebisas dartymiTi siblantis SemcirebiT mJRavndeba.
R хрупкость второго рода / отпускная
E brittleness / reversible temper; brittleness / secondary temper
6198. s. / moSvebis
wrTobis Semdeg garkveul temperaturul intervalSi moSvebis Sedegad foladis myife mdgomareobaSi
gadasvla. (gamowveulia rRvevis energiis anomaliuri SemcirebiT).
R хрупкость / отпускная
E brittleness / temper
6199. simyife / pirveli gvaris moSvebis, Seuqceveli moSvebis simyife
zogierTi nawrTobi foladis 523-673 K temperaturebze moSvebis Semdeg dartymiTi siblantis Semcireba,
romelic moSvebis temperaturidan gacivebis siCqaris sidideze damokidebuli ar aris.
R хрупкость первого рода / отпускная
E brittleness / irreversible temper; brittleness / blue
6200. s. / Seqcevadi moSvebis
ix. meore gvaris moSvebis simyife.
6201. s. / Seuqcevi moSvebis
ix. pirveli gvaris moSvebis simyife.
6202. s. / wyalbaduri
ix. wyalbaduri gamyifeba.
6203. simZlavre
energetikuli maxasiaTebeli (fizikuri sidide), romelic tolia muSaobis fardobisa drois im
intervalTan, romlis ganmavlobaSic is sruldeba.
R мощность
E power; capacity
6204. s. / gamosxivebis
sxeulis mier gamosxivebuli energiis raodenobis fardoba drois im monakveTTan, romlis ganmavlobaSic
gamosxiveba grZeldeboda.
R мощность излучения
E power / radiating (emissive)
6205. s. / dadgenili
eleqtroteqnikuri parametri, romelic eleqtrosaRumele danadgarTa simZlavres axasiaTebs; igi misive
SemadgenlobaSi Semavali eleqtroenergiis momxmarebeli danadgarebis nominaluri simZlavreebis jams
warmoadgens.
R мощность / установленная
E power / installed
6206. s. / kuTri
eleqtrosaRumele danadgarebis ganzogadebuli parametri, romelic perioduli moqmedebis eleqtro-
Rumlis nominaluri simZlavris misive moculobasTan fardobas warmoadgens.
R мощность / удельная
E power / specific
6207. s. / nominaluri
teqnikur pasportSi naCvenebi eleqtrosaRumele danadgaris simZlavre, romelic mkvebavi qselis
nominaluri Zabvisas da nominalur reJimSi eqspluataciisas ganisazRvreba.
R мощность / номинальная
E power rated; rating
6208. s. / Rumlis Tburi
simZlavris erTeulebSi (vt) gamoxatuli Tburi datvirTva.
R мощность печи / тепловая
E capacity / heating
6209. s. / Rumlis sasargeblo
uqmi svlis simZlavres gadaWarbebuli siTbos simZlavre, romelic RumelSi teqnologiuri procesis
mimdinareobas uzrunvelyofs.
R мощность печи / полезная
E capacity / useful (effective) furnace (output)
6210. s. / Rumlis uqmi svlis
Tburi simZlavre, romelic RumelSi samuSao temperaturas icavs.
R мощность холостого хода печи
E capacity / furnace shut-off
6211. simWidrove / wyobis
atomebiT dakavebuli moculobis fardoba elementaruli gisosis saerTo moculobasTan.
R плотность упаковки
E packing density
6212. singleti
speqtris calkeuli xazi.
R синглет
E singlet
6213. singularoba / Tvisebebis
diagramaze _ “Sedgeniloba-Tvisebebi” _ Senadnobis Tvisebebis naxtomisebri cvlileba, romelic
qimiuri naerTis warmoqmnis wertils Seesabameba.
R сингулярность свойств
E singularity of properties
6214. sinergizmi
hidrometalurgiaSi _ eqstraqciuli reagentebis narevebis gamoyenebisas ganawilebis an gamoyenebis
koeficientis zrda, rogorc wesi, ukeTesad eqstrahirebuli areuli kompleqsebiT. terminis sinonimebia:
sinerguleba, sinergetikuli efeqti, sinergetikuli narevi.
R синергизм
E sinergism
6215. singonia
kristalebisa da kristaluri gisosebis saklasifikcio dayofa, kristalis elementaruli ujredis
simetriis niSn(eb)iT, romelic misi wiboebisa da kuTxeebis gansazRvruli TanafardobiT xasiaTdeba.
R сингония
E system / crystal; system / crystallographic
6216. s. /kuburi, kuburi sistema
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Ta-
nafardobaa damaxasiaTebeli: a=b=c= 90°.
R сингония / кубическая
E system / cubic (crystal)
6217. s. / monoklinuri
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Tana-
fardobaa damaxasiaTebeli: abc=90°.
R сингония / моноклинная
E system / monoclinic (crystal)
6218. s. / romboedruli
ix. trigonaluri singonia.
6219. s. / rombuli
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Tana-
fardobaa damaxasiaTebeli: abc=90°.
R сингония / ромбическая
E system / rhombic (crystal)
6220. s. / tetragonaluri
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Tana-
fardobaa damaxasiaTebeli: a=bc90°.
R сингония / тетрагональная
E system / tetragonal (crystal)
6221. s. / trigonaluri, romboedruli singonia
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Tana-
fardobaa damaxasiaTebeli: a=b=c;90°.
R сингония / тригональная
E system / trigonal (crystal)
6222. s. / triklinuri
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Tana-
fardobaa damaxasiaTebeli: abc;90°.
R сингония / триклимная
E system / triclinic (crystal)
6223. s. / heqsagonaluri
singonia, romlisTvisac kristalis elementaruli ujredis wiboebsa da kuTxeebs Soris Semdegi Tana-
fardobaa damaxasiaTebeli: a=bc120°.
R сингония / гексагональная
E system / hexagonal (crystal)
6224. singuri
HgS Sedgenilobis minerali, vercxliswylis ZiriTadi madani.
R киноварь
E cinnabar
6225. sinTezi
sxvadasxva elementis, nivTierebis erTian mTlian sistemaSi SeerTeba, rogorc praqtikuli moRvawe-
obisas, aseve Semecnebis procesSic.
R синтез
E cynthesis
6226. sinTezi / TviTgavrcelebadi maRaltemperaturuli
fxvnilebis myar, Txevad an airul komponentebTan narevidan naerTis miRebis pirdapiri sinTezis xerxi,
ZiriTadad, Zneldnobadi liTonebis fuZeze; am procesis mimdinareobis dros saboloo produqti,
TviTneburad gavrcelebadi qimiuri reaqciebis talRebisagan, reaqciis zonaSi narevis TviTgaxurebis
Sedegad warmoiqmneba.
R синтез / самораспространяющийся высокотемпературный (СВС)
E cynthesis / self-spreading (-propagating) high temperature
6227. s. / pirdapiri
sawyis nivTierebebs Soris qimiuri reaqciis Sedegad lTonuri, liTonisebri da araliTonuri naerTebis
miRebis meTodi.
R синтез / прямой
E cynthesis / direct
6228. s. / plazmaqimiuri
upiratesad liTonebisa da araliTonebis sxvadasxva naerTis fxvnilebis sinTezi. procesi dabal-
temperaturul (T 104 K) plazmaSi, agznebul mdgomareobaSi, elementebis qimiuri reaqciis Sedegad
mimdinareobs.
R синтез / плазмахимический
E cynthesis / plasmachemical
6229. sinotive / bervis
bervaSi wylis orTqlis Semcveloba.
R влажность дутья
E humidity / blast
6230. sinji1
1. Sedgenilobis da Tvisebebis sakvlevad aRebuli liTonis, widis an nedleulis nimuSi. 2. keTilSobili
liTonebis SenadnobSi oqros, vercxlis an paladiumis raodenobrivi Sedgeniloba; ganisazRvreba
keTilSobili liTonis nawilebis ricxviT Senadnobis (masuri) 1000 nawilidan.
R проба
E sample; probe
6231. sinji2 (foladis dnobis dasazustebeli)
1. foladis dnobis procesSi, nadnobis niCbis sibrtyeze CamosxmiT aRebuli sinji. 2. araswori formis
Txeli, gamyarebuli liTonis naWeri, romelic liTonis amoSxefiT, amofrqveviT an gadmoRvriT
warmoiqmneba.
R скрапина
E patch / scrap
6232. s. / teqnologiuri
1. liTonproduqciis naxevarfabrikatis nimuSi, romelic teqnologiuri procesis calkeuli stadiis
sakontroleblad gamoiyeneba. 2. liTonproduqciis teqnologiuri maxasiaTeblebis gamosavleni gamocda,
romelic Semdgomi gadamuSavebisaTvis mis vargisobas gansazRvravs (mag., gamocdebi jominis, eriqsenis
mixedviT, gamocda gadaRunva-gadmoRunvaze da sxv.).
R проба / технологическая
E sample / technological
6233. sip - procesi
martenis procesiT dnoba, romelic liTonis sarkis donis qvemoT, ukana kedelSi dayenebuli furmiT,
abazanis Jangbadis gaqreviT mimdinareobs.
R сип-процесс
E Submerged Injection Process
6234. sisale
masalis winaaRmdegobis unari drekadi an adgilobrivi plastikuri deformaciisadmi, romelic masSi
sxva ufro sali sxeulis SeWrisas vlindeba.
R твёрдость
E hardness
6235. sisale / brinelis mixedviT
sisale, romelic gamosacdel masalaSi foladis burTulis datvirTvis Zalis Cawnevisas miRebuli sfe-
ruli anabeWdis zedapiris farTobTan fardobiT ganisazRvreba.
R твёрдость по Бринеллю
E hardness (number) / Brinell, BHN
6236. s. / vikersis mixedviT
sisale, romelic gamosacdel masalaSi oTxwaxnaga (waxnagebs Soris 136° kuTxiT) almasis piramidis dat-
virTvis Zalis Cawnevisas miRebuli piramiduli anabeWdis zedapiris farTobTan fardobiT gani-
sazRvreba.
R твёрдость по Виккерсу
E hardness (number) / Vickers; hardness (number) / diamond pyramid; HV
6237. s. / liTonebis
Cawnevisadmi liTonebisa da Senadnobebis winaRobis udidesi unari, xasiaTdeba sisalis ricxviT
R твёрдость металлов
E hardness / metal
6238. s. / mineralebis
mineralebis Tviseba, winaaRmdegoba gauwios maTSi sxva sxeulebis SeRwevas (SeWras).
R твёрдость минералов
E hardness / mineral
6239. s. / maieris mixedviT
sisale, romelic foladis burTulis Cawnevisas modebuli datvirTviT miRebuli anabeWdis farTobis
proeqciasTan fardobiT ganisazRvreba.
R твёрдость по Майеру
E hardness / Mayer
6240. s. / mosis mixedviT
gakawvris meTodiT gansazRvruli sisale, romelic 10 mineralis sisalesTan Semdegi skalis Sesabamisi
doneebis SepirispirebiT xdeba: 1. talki, 2. TabaSiri, 3. kalciti, 4. fluoriti, 5. apatiti, 6. orTok-
lazi, 7. kvarci, 8. topazi, 9. korundi, 10. almasi.
R твёрдость по Моосу
E hardness / Mohs’s
6241. s. / rokvelis mixedviT
sisale, romelic mocemuli datvirTviT gamosacdel masalaSi almasis konusis an foladis nawrTobi
burTulis SeRwevis siRrmiT ganisazRvreba; izomeba HR erTeulebSi damatebuli skalis aRniSvnebi (HRA,
HRB, HRC).
R твёрдость по Роквеллу
E hardness / Rockwell
6242. s. / Soris mixedviT
sisale, romelic gamosacdel zedapirze gansazRvruli simaRlidan dacemuli burTulis ukuasxletis
sididiT ganisazRvreba.
R твёрдость по Шору
E hardness / Shore (scleroscope)
6243. s. / cxeli
ix. maRaltemperaturuli sisale.
6244. sistema
urTierTdakavSirebuli elementebis simravle, romelic gansazRvrul mTlianobas, erTobliobas wa-
rmoqmnis.
R система
E system
6245. s. / araerTgvarovani, heterogenuli sistema
ori an meti sxvadsxva Tvisebis mqone erTmaneTisagan gamyofi zedapiriT gamoyofili fazisagan Sedgenili
fizikur-qimiuri sistema.
R система / неоднородная
E system / heterogeneous (inhomogeneous)
6246. s. / gamosaWimi kalibrebis
kalibrebis sistema, romelic sortuli glinvis teqnologiur procesSi, upiratesad sawyisi (Savi)
gatarebisas, liTonis mniSvnelovnad gamosaWimad gamoiyeneba; TiToeuli sawyisi (Savi) gatarebisas
kvadratuli profilis miRebas iTvaliswinebs.
R система вытяжных калибров
E system of roll desing / exhaust; system of roll schedule / exhaust
6247. sistema / gaWolvis
mil-profilis an milis wnexis meqanizmi, romlis daniSnulebac namzadis gaWolvisas nemsis damouki-
deblad gadaadgilebaa.
R система / прошивная
E system / pierzing
6248. s. / dispersiuli
heterogenuli sistema, romelic ZiriTadi da dispersiuli fazisagan Sedgeba, maT Soris gamyofi
zedapiri Zlier ganviTarebulia.
R система / дисперсная
E system / disperse
6249. s. / erTgvarovani, homogenuri sistema
fizikur-qimiuri sistema, romelic erTi fazisagan Sedgeba, misi yvela Tviseba sistemis yvela nawilSi
erTnairia an wertilidan wertilamde uwyvetad icvleba.
R система / однородная
E system / homogeneous
6250. s. / Termodinamikuri
garemomcveli aridan realuri an warmosaxviTi sazRvrebiT gamoyofili makroskopuli sxeuli, romelic
SeiZleba daxasiaTdes Termodinamikuri parametrebiT: moculobiT, temperaturiT, wneviT da sxv.
R система / термодинамическая
E system / thermodynamic
6251. s. / kalibrebis
saglinavi dganis glinebze TanamimdevrobiT ganlagebuli kalibrebi, romlebic gasaglinavi masalis
profilisa da zomebis saWiro cvlilebas uzrunvelyofs.
R система калибров
E design / roll; schedule / rolling
6252. s. / kalibrebis universaluri
Tanamimdevroba: kvadratuli kalibri, gluvi kasri, wibovani (kolofa, kvadrati, wre an ovali), ovaluri
da wriuli kalibrebi; igi glinebis gaxsnis regulirebiT kalibrebis erTian sistemaSi sxvadasxva zomis
mrgvali profilis miRebis saSualebas iZleva.
R система калибров / универсальная
E E design / universal pass
6253. s. / koroziuli
sistema, romelic liTonisa da mis koroziaze moqmedi aris yvela Semadgeneli nawilisagan Sedgeba.
R система / коррозионная
E system / corrosive
6254. s. / kristalografiuli
kristalografiuli sibrtyeebisa da mimarTulebebis erToblioba.
R система / кристаллографическая
E system / crystallographic
6255. s. / kuburi
ix. kuburi singonia.
6256. s. / monacemebis damuSavebis
obieqtis marTvis organizaciisaTvis aucilebeli urTierTdakavSirebuli monacemebis Sekrebisa da
damuSavebis meTodebis kompleqsi.
R система обработки данных
E system / data processing
6257. s. / rombuli kalibrebis
ix. rombi-rombi.
6258. s. / ,,adamiani da manqana”
sistema, romelic adamiani-operatoris (an operatorTa jgufisagan) da manqanisagan Sedgeba, romlis
meSveobiTac produqciis warmoebasTan, marTvasTan, informaciis damuSavebasTan da a. S. dakavSirebul
SromiT saqmianobas eweva.
R система “человек и машина”
E system / man-machine
6259. s. / srialis
mimarTuleba da sibrtye, romelzec dislokaciis moZraobisadmi kristaluri gisosis winaaRmdegoba
minimaluria. igi biurgersis veqtoris minimaluri mniSvnelobiT da sibrtyeTa Soris manZilis
maqsimaluri sididiT xasiaTdeba.
R система скольжения
E system / slip
6260. sistema / sworkuTxa kalibrebis
ix. marTkuTxedi _ kvadrati.
6261. s. / kolofa kalibrebis
ix. marTkuTxedi _ kvadrati.
6262. s. / Camosxmis
samsxmelo formis siRruesTan Txevadi liTonis misayvani, araliTonuri CanarTebis mosacilebeli da
gamyarebisas sxmulebis kvebisaTvis gankuTvnili arxebisa da mowyobilobebis sistema.
R система / литниковая
E system / gating
6263. s. / wonasworuli
mocemul pirobebSi minimaluri Tavisufali energiis mqone sistema.
R система / равновесная
E system / equilibrium
6264. s. / heterogenuli
ix. araerTgvarovani sistema.
6265. s. / homogenuri
ix. erTgvarovani sistema.
6266. sisqe / daazotebuli Sris
manZili daazotebuli liTonis (nakeTobis) zedapiridan pirobiT sazRvramde, romelic azotiT gam-
didrebuli Sris damaxasiaTebeli parametriT ganisazRvreba.
R толщина азотированного слоя
E depth / effective nitrided case
6267. s. / difuziuri Sris
gajerebis zedapiridan gulamde (2) umoklesi manZili.
R толщина диффузионного слоя
E depth / diffusion bed
6268. s. / nawrTobi Sris
ix. wrTobis siRrme.
6269. s. / fxvnilis miwodebis
saglinavi dganis glinebSi miwodebamde fxvnilis Sris sisqe fxvier an plastificirebul mdgomareobaSi.
R толщина подачи порошка
E depth / powder feed
6270. s. (difuziuri) / Sris
umoklesi manZili gajerebis zedapiridan difuziuri Sris qvemoT masalis im donemde, romelsac
gamajerebeli aris zemoqmedeba ar ganucdia.
R толщина слоя
E depth / bed; depth / case
6271. sisqesazomi
nakeTobis (mag., furclovani naglinis an milis kedlisa) sisqis sazomi xelsawyo.
R толщиномер
E gauge / thickness
6272. siRrme
manZili, risame zedapiridan qveviT (an napiridan SigniT) fskeramde an raRac wertilamde.
R глубина
E depth
6273. s. / gaTeTrebis
TeTri Tujis struqturis mqone Tujis sxmulis Sris sisqe.
R глубина отбела
E depth of chill
6274. s. / gaunaxSirbadoebis
manZili gaunaxSirbadoebuli liTonis nakeTobis zedapiridan pirobiT sazRvramde, romelic naxSirbadiT
gaRaribebuli Sris damaxasiaTebeli parametriT ganisazRvreba.
R глубина обезуглероживания
E depth / decarburization
6275. s. / daazotebis
manZili daazotebuli liTonis (nakeTobis) zedapiridan pirobiT sazRvramde, romelic azotiT gamdid-
rebuli Sris damaxasiaTebeli parametriT ganisazRvreba.
R глубина азотирования
E depth / nitrided case; depth / nitriding
6276. siRmre / koroziis
umoklesi manZili liTonis sawyisi zedapiridan im fenamde, romelsac korozia ar Sexebia.
R глубина коррозии
E depth / corrosion
6277. s. / SewrTobadobis
nakeTobis zedapiruli Sris sisqe, romelSic wrTobisas martensitis (an martensiti + 50% troostiti)
struqtura formirdeba.
R глубина прокаливаемости
E depth of hardening zone
6278. s. / cementaciis
manZili danaxSirbadianebuli liTonis (nakeTobis) zedapiridan pirobiT sazRvramde, romelic naxSir-
badiT gamdidrebuli Sris damaxasiaTebeli parametriT ganisazRvreba.
R глубина цементации
E depth / carburized case
6279. s. / wrTobis, nawrTobi Sris sisqe
manZili nawrTobi nakeTobis zedapiridan im zonamde, romelic sisalis konkretuli mniSvnelobiT an
wrTobis mikrostruqturiT ganisazRvreba.
R глубина закалки
E depth of hardening / (effective)
6280. siCqare / adidvis
adididan gamosuli liTonis moZraobis siCqare.
R скорость волочения
E speed / drawing
6281. s. / bzaris zrdis
bzaris sigrZis namatis Sefardeba zrdis drois intervalTan.
R скорость роста трещины
E speed / crack(ing)
6282. s. / gamodinebis
sawnexi matricidan liTonis gamosvlis siCqare.
R скорость истечения
E velocity / outlet (outflow, discharge, exhaust)
6283. s. / gacivebis
gacivebisas drois erTeulSi nakeTobis temperaturis Semcireba.
R скорость охлаждения
E rate of cooling
6284. s. / gacivebis kritikuli
gacivebis umciresi siCqare, romlis drosac arasasurveli fazuri gardaqmna ar mimdinareobs.
R скорость охлаждения / критическая
E rate / critical cooling
6285. s. / gacivebis myisieri
gacivebis siCqare sasurveli temperaturis miRwevis momentSi.
R скорость охлаждения / мгновенная
E rate / instantaneous cooling
6286. s. / gacivebis saSualo
SerCeul temperaturul intervalSi drois erTeulSi temperaturis (Semcirebis) klebis saSualo
mniSvneloba.
R скорость охлаждения / средняя
E rate / average cooling
6287. s. / gaxurebis
gaxurebisas drois erTeulSi nakeTobis temperaturis zrda.
R скорость нагрева
E rate / heating; rate of heating
6288. s. / gaxurebis myisieri
gaxurebis siCqare sasurveli temperaturis miRwevis momentSi.
R скорость нагрева / мгновенная
E rate / instantaneous heating
6289. s. / gaxurebis saSualo
SerCeul temperaturul intervalSi, drois erTeulSi, temperaturis matebis saSualo mniSvneloba.
R скорость нагрева / средняя
E rate / average heating
6290. s. / glinvis
gasaglinavi liTonis glinebidan gamosvlis siCqare.
R скорость прокатки
E speed / rolling (mill)
6291. siCqare / datvirTvis
modebuli datvirTvis drois erTeulSi cvlileba
R скорость нагружения
E rate / loading; velocity / loading
6292. s. / daRlilobis bzaris zrdis
daRlilobis bzaris sigrZis namatis Sefardeba zrdis drois intervalTan.
R скорость роста усталостной трещины
E rate of fatigue crack growth
6293. s. / deformaciis
absoluturi an fardobiTi deformaciis cvlileba drois erTeulSi.
R скорость деформации
E rate of strain; rate / strain
6294. s. / deformaciis absoluturi
absoluturi deformaciis cvlileba (mag., nimuSis an nakeTobis zomis cvlileba) drois erTeulSi.
R скорость деформации / абсолютная
E rate of strain / absolute; rate / absolute strain
6295. s. / deformaciis fardobiTi
fardobiTi deformaciis cvlileba drois erTeulSi.
R скорость деформации / относительная
E rate / relative strain
6296. s. / deformirebis
madeformirebeli instrumentis muSa organos moZraobis siCqare.
R скорость деформирования
E rate / forced deformation
6297. s. / difuziis
difuziis dros nivTierebis gadatanis siCqare, romelic difuziis koeficientiT xasiaTdeba.
R скорость диффузии
E rate / diffusion
6298. s. / (si)Tburi talRis
air-haeris gaxurebis siCqare, romelic siTbos gamoyofis da siTbos arinebis siCqareebs Soris sxvaobis
proporciulia.
R скорость тепловой волны
E velocity / thermal wave
6299. s. / zrdis
Casaxvis centridan mzardi kristalis waxnagis gadaadgilebis siCqare.
R скорость роста
E rate / growth
6300. s. / koroziis
mocemul pirobebSi koroziis efeqtis droSi cvlileba.
R скорость коррозии
E velocity / corrosion
6301. s. / flotaciis
parametri, romelic drois sxvadasxva periodSi koncentratSi Zvirfasi komponentis amoRebis procesis
intensiurobas axasiaTebs. parametri regulirdeba reagentebis cvlilebiT, qafis moxsnis siCqariT,
pulpis simkvriviT da sxv.
R скорость флотации
E velocity / flotation
6302. s. / qimiuri reaqciis
sidide, romelic qimiuri reaqciis intensiurobas axasiaTebs.
R скорость химической реакции
E rate / reaction
6303. s. / Secxobis
madnebisa da koncentratebis aglomeraciisas myari sawvavis wvis zonis vertikalurad qveviT moZraobis
siCqare, mm / wT.
R скорость спекания
E rate / sintering
6304. s. / Canasaxebis warmoqmnis
erTeul moculobaSi drois erTeulSi warmoqmnili Canasaxebis raodenoba.
R скорость образования зародышей
E rate / nucleation; rate of nucleation
6305. siCqare / cveTis
cveTis sidide drois erTeulSi.
R скорость изнашивания
E rate / wear
6306. s. / cocvadobis
cocvadobis deformaciis sidide drois erTeulSi (Cveulebriv, damyarebuli cocvadobis stadiaze).
R скорость ползучести
E velocity (speed) / creep
6307. s. / wnexis
wnexStempelis moZraobis siCqare.
R скорость прессования
E velocity / ram
6308. s. / wrTobis kritikuli
maRaltemperaturuli mdgomareobidan gacivebis minimaluri siCqare, romlis drosac gadajerebuli mya-
ri xsnari aRar iSleba.
R скорость (при закалке)/ критическая
E rate / critical quenching
6309. sicariele / kvanZTSorisi, wyobis fori
atomebs Soris sivrce kristalur gisosSi.
R междоузлие
E - interstitial site; interstice
6310. sicocxlisunarianoba (gamZleoba)
ix. narCeni xanmedegoba.
6311. sixiste
1. masalis Tviseba, winaaRmdegoba gauwios drekad deformirebas. 2. konstruqciis elementis unari, wi-
naaRmdegoba gauwios deformacias, romelic kveTis geometriuli maxasiaTeblebiT da masalis drekado-
bis moduliT ganisazRvreba.
R жёсткость
E striffness; rigidity
6312. s. / gamosacdeli manqanis
nimuSebis gamocdisas datvirTvis sididis gamosacdeli manqanis datvirTuli nawilebis jamur drekad
deformaciasTan fardoba.
R жёсткость испытательной машины
E rigidity of testing machine
6313. s. / daZabuli mdgomareobis
udidesi dayvanili mTavari normaluri Zabvis maqsimalur mxeb ZabvasTan fardoba.
R жёсткость напряжённого состояния
E rigidity of stressed state
6314. s. / muSa galis
muSa galis maxasiaTebeli gansazRvruli im ZalviT, romelic galis drekadi deformaciis xarjze gli-
nebis gaSlilobis (gaxsnis) 1 mm-iT Sesacvleladaa aucilebeli.
R жёсткость рабочей клети
E stress stiffness
6315. s. / Setacebis (mdgradobis TvalTaxedviT)
nimuSebis gamocdisas datvirTvis sididis gamosacdeli manqanis satacebis absolutur deformaciasTan
fardoba.
R жёсткость захватов
E stiffness / biting
6316. sixSire / ciklis
Zabvis an deformaciis ciklebis ricxvi drois erTeulSi.
R частота циклов
E frequency / cycle
6317. skanireba (ganfena)
gansazRvruli kanoniT romelime sxivis (mag., sinaTlis) an konis (mimarTuli eleqtronebis) sivrceSi
gadaadgilebis marTva.
R сканирование
E scanning
6318. skandiumi
qimiuri elementi, Sc; atomuri masa = 44.96; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1539°C; es
elementi gamoiyeneba Zneldnobadi Senadnobebis warmoebaSi.
R скандий
E scandium
6319. skat - procesi
liTonis cicxvSi damuSavebis meTodi, romelic liTonis abazanaSi kalciumis Semcveli masalebis
kafsulebis ,,gasrolaSi” mdgomareobs.
R скат-процесс
E process / System of Calcium Adding Techique; SCAT-process
6320. skimeri
ix. skimeris fila.
6321. skipi
gadayiravebiT dasacleli avtomatizebuli vagoneti, romelic Signidan cveTamedegi foladis filebiTaa
mopirkeTebuli. igi brZmedis an sxv. Saxturi Rumlis sakerZeze sakazme masalebis misatanad gamoiyeneba.
R скип
E skip
6322. sklerometri
nakawris an Cawnevis meTodiT sisalis ganmsazRvreli xelsawyo.
R склерометр
E sclerometer; tester / hardness
6323. skleroskopi (Soris)
gamosacdeli sxeulis zedapirze gansazRvruli simaRlidan dacemuli almasis bunikiani sacemis asx-
letis simaRlis mixedviT sisalis sazomi xelsawyo.
R склероскоп (Шора)
E scleroscope; tester / rebound hardness
6324. skruberi
aparati, romelSic siTxis damasvelebeli moqmedebiT airuli narevidan myar nawilakebsa da airisebr
minarevebs iWeren.
R скруббер
E scrubber
6325. skutderuditi
CoAs3 Sedgenilobis minerali, kobaltis madani.
R скутдерудит
E gray cobalt
6326. slabi
metalurgiuli warmoebis naxevarproduqti, sworkuTxa kveTis foladis brtyeli namzadis saxisa, ro-
melic foladis Camosxmis uwyvet danadgarze an slabingze (zogjer blumingzec) zodis gaglinviT
miiReba.
R сляб
E slab
6327. s. / uwyvetad Camosxmuli
foladis uwyveti Camosxmis danadgarze miRebuli slabi.
R сляб / непрерывно-литой
E slab / continuously cast
6328. slabingi
momWimavi saglinavi dgani, romelzedac zodebidan (sxmulebidan) glinviT slabebis iReben.
R слябинг
E slabbing mill
6329. smitsoniti
ZnCO3 Sedgenilobis minerali, TuTiis madani.
R смитсонит
E smithsonite
6330. smp - procesi
Jangbadkonverteruli procesi, romelic konverteris gare Tujidan siliciumis winaswar mocilebiT, ze-
vidan berviT da widis minimaluri raodenobiT mimdinareobs.
R СМ-процесс
E process / Slag Minimum Process; SMP-process
6331. solvatacia
gaxsnili nivTierebis nawilakebisa da gamxsnelis urTierTmoqmedeba.
R сольватация
E solvation
6332. solviusi
mdgomareobis diagramaze myar mdgomareobaSi gansazRvruli xsnadobis xazi.
R сольвус
E solvus line; solvus
6333. solidusi, solidusis xazi
Senadnobis kristalizaciis dasrulebis temperaturis (an dnobis dasawyisis) qimiur Sedgenilobaze
damokidebulebis grafikuli gamosaxuleba [wertili, (hiper) xazi, (hiper) sibrtye] mdgomareobis
diagramaze.
R солидус
E solidus
6334. sorbenti
myari an Txevadi nivTiereba, romelic airebis, orTqlis an gaxsnili nivTierebis STanTqmisaTvis
gamoiyeneba.
R сорбент
E sorbent
6335. sorbiti
rkinanaxSirbadiani Senadnobebis struqturuli mdgeneli, perlitis maRaldispersuli saxesxvaoba, da-
axloebiT, 0.20 mkm firfitebsSorisi manZiliT.
R сорбит
E sorbite
6336. s. / moSvebis
nawrTobi foladis moSvebisas troostitidan cementitis marcvlebis koagulaciis Sedegad warmoqmnili
sorbiti, romelic marcvlovani aRnagobisaa.
R сорбит отпуска
E sorbite / tempering
6337. s. / patentirebis
patentirebisas warmoqmnili sorbiti.
R сорбит патентирования
E sorbite / patent
6338. s. / wrTobis
austenitidan gacivebis Sedegad an kritikul temperaturaze dabla izoTermuli dayovnebisas war-
moqmnili sorbiti, romelic firfitovani aRnagobisaa.
R сорбит закалки
E sorbite / quenching
6339. sorbitizacia
foladis Termuli damuSavebis saxe, romelic mis zeda kritikul temperaturaze (Ac3 – Accm) maRla
gaxurebasa da 100-600°C /wm (haeris WavlSi an 300-500°C gaxurebul Txevad areSi) siCqariT gacivebaSi
mdgomareobs. am dros sorbitis erTgvarovani struqtura an amaRlebuli simtkicisa da cveTamedegobis
mqone troostiti miiReba. igi relsebis, mavTulis da sxv. nakeTobebis Termuli ganmtkicebisas
gamoiyeneba.
R сорбитизация
E sorbitizing; sorbite / quenching to
6340. sorbcia
myari sxeulis an siTxis mier airebis an gaxsnili nivTierebebis orTqlis STanTqma.
R сорбция
E sorption
6341. s. / hidrometalurgiaSi
madnebis an koncentratebis gamotutvisas, xsnarebidan an pulpidan, myari an Txevadi sorbentebiT fase-
uli komponentebis (sxvadasxva elementis martivi an kompleqsuri ionebi) STanTqmis fizikur-qimiuri
procesebi.
R сорбция в гидрометаллургии
E sorption / extractive
6342. sortamenti / naglinis
metalurgiuli qarxnis an qarxanaTa jgufis mier mocemul saglinav dganze gamoSvebuli yvela naglini
profilis CamonaTvali da zomebi.
R сортамент проката
E stock / rolled
6343. speqtri / rentgenuli gamosxivebis TeTri
ix. rentgenuli gamosxivebis uwyveti speqtri.
6344. s. / rentgenuli gamosxivebis uwyveti, rentgenuli gamosxivebis TeTri speqtri
rentgenuli gamosxiveba, romelsac swrafad moZravi damuxtuli nawilakebi damuxruWebis Sedegad
samiznis atomebTan urTierTqmedebisas amoafrqvevs; am gamosxivebis intensiuroba yvela sixSireze an
talRis sigrZezea ganawilebuli.
R спектр рентгеновского излучения / непрерывный
E spectrum / continuous X-ray radiation
6345. speqtri / rentgenuli gamosxivebis xazobrivi
ix. maxasiaTebeli rentgenuli gamosxiveba.
6346. speqtrometri
X parametriT zogierTi fizikuri sididis ganawilebis funqciis f sazomi mowyobiloba. f (X)-s SeuZlia
gansazRvros eleqtronebis ganawileba siCqareebis, (beta speq.), atomebis masis (masspeqtrometri), gama-
kvantebis energiebis mixedviT (gamaspeqtrometri) da a. S.
R спектрометр
E spectrometer
6347. s. / energodispersiuli
maxasiaTebeli rentgenuli gamosxivebis energiebis mixedviT misaRebi da saanalizo xelsawyo.
R спектрометр / энергодисперсионный
E spectrometer / energy dispersion
6348. s. / talRuri dispersiis
ix. talRuri mikroanalizatori.
6349. speqtroskopia
fizikis ganyofileba, romelic eleqtromagnituri gamosxivebis speqtrs Seiswavlis.
R спектроскопия
E spectroscopy
6350. s. dakarguli energiebis mixedviT / eleqtronebis
nimuSSi gavlili eleqtronebis, maTi aradrekadi ga(n)bnevis Sedegad, dakarguli energiis sididis
mixedviT nivTierebis mikromoculobebis Sedgenilobis gansazRvris meTodi.
R спектроскопия электронов по потерям энергии
E spectroscopy on energy loss / electron
6351. s. / neli eleqtronebis
ix. oJe-speqtroskopia.
6352. s. / optikuri
nivTierebis qimiuri Sedgenilobis analizis meTodi, romelic optikur diapazonSi eleqtromagnituri
talRebis STanTqmis, amofrqvevisa da ga(n)bnevis speqtrebis Seswavlas emyareba.
R спектроскопия / оптическая
E spectroscopy / optical; spectroscopy / light
6353. s. / oJe-eleqtronuli
ix. oJe-speqtroskopia.
6354. s. / qimiuri analizis eleqtronuli
masalis zedapiris Sedgenilobis gansazRvris meTodi, romelic nimuSis maxasiaTebeli rentgenuli
gamosxivebisas fotoefeqtiT agznebuli eleqtronebis speqtrebis analizs efuZneba.
R спектроскопия для химического анализа (ЭСХА) / электронная
E spectroscopy for chemical analysis / electron
6355. spilenZi
qimiuri elementi, Cu, atomuri masa = 63.57; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 1083°C; es elementi
mravali Senadnobis fuZea, gamoiyeneba foladis legirebisaTvis.
R медь
E copper
6356. s. / anodis
eleqtrolizuri rafinirebisaTvis gankuTvnili 0.4-0.6% minarevebis Semcveli spilenZi.
R медь / анодная
E copper / anode
6357. s. / eleqtrolizuri
eleqtrolizuri rafinirebiT miRebuli spilenZi.
R медь / электролитическая
E copper / electrolytic
6358. spilenZi / TviTnabadi
sufTa liTonis saxiT bunebaSi arsebuli spilenZi.
R медь / самородная
E copper / native
6359. s. / kaTodis
gamdnari, eleqtrolizurad rafinirebuli spilenZi.
R медь / катодная
E copper / cathode
6360. s. / pirveladi1
spilenZis madnebidan miRebuli spilenZi.
R медь / первичная
E copper / primary
6361. s. / pirveladi2
spilenZis Stainebis (spilenZis qvebis) konvertirebis procesSi miRebuli produqti.
R медь / черновая
E copper / blister
6362. s. / rafinirebuli
minarevebisagan gawmendili spilenZi.
R медь / рафинированная
E copper / refined
6363. s. / uJangbado
spilenZi, romlidanac mocilebulia Jangbadi masSi Setanili ganmJangveliT, mag., fosforiT.
R медь / безкислородная
E copper / oxygen-free
6364. s. / furclovani
glinviT miRebuli spilenZis furclebi an farTo zolebi.
R медь / листовая
E copper / sheet
6365. s. / Savi
feradi liTonebis Semcveli spilenZis meoreuli nedleulis gadnobis Sedegad miRebuli spilenZi.
R медь / чёрная
E copper / black
6366. s. / cementaciuri
spilenZis xsnarebis cementaciiT (2) miRebuli naxevarproduqti, romelic 65-75% spilenZs Seicavs
(danarCeni, ZiriTadad, rkinaa); Semdgom spilenZad gadasamuSavebeli nedleuli.
R медь / цементная
E copper / cement
6367. s. / wiTeli
spilenZisa da spilenZis zogierTi Senadnobi, romlebsac spilenZisaTvis damaxasiaTebeli wiTeli feri
aqvs; moZvelebuli dasaxeleba.
R медь / красная
E copper / red
6368. spinodali
xazi mdgomareobis diagramaze. igi im temperaturas Seesabameba, romlis qveviTac myari xsnari spino-
dalurad iSleba.
R спинодаль
E spinodal
6369. spreeri (gamSxefi)
moZravi naglinis wyliT sacivebeli gamSxefi mowyobiloba.
R спрейер
E sprayer
6370. s. / radialuri
rgolisebri spreeri, romlis Siga zedapirze, sacivebel nakeTobaze wylis Wavlis uwyvetad miwo-
debisaTvis, saqSenebia ganlagebuli.
R спрейер / радиальный
E sprayer / radial
6371. s. / RerZuli
rgolis saxis spreeri, romlis mTliani rgoluri xvreliT misive Siga zedapirze wyali uwyvetad
miewodeba.
R спрейер / осевой
E sprayer / axial
6372. sriali
1. gansazRvrul kristalografiul sibrtyeebze monokristalis an marcvlis erTi nawilis meoris mimarT
gadaadgileba. 2. adidvis procesis maxasiaTebeli, romelic amdidavi dganis wevis gorgolaWis an dolis
da gasaWimavi mavTulis siCqareebs Soris SeusabamobiT ganisazRvreba.
R скольжение
E slip; glide
6373. sriali / advili
1. srialis sawyisi stadia, rodesac deformacia, ZiriTadad, srialis erT sistemaSi dislokaciis moZrao-
biT xdeba. 2. deformaciis mrudze ubani ganmtkicebis mcire koeficientiT.
R скольжение / лёгкое
E glide / easy
6374. s. / bazisuri
heqsagonaluri gisosis kristalebSi mWidro wyobis bazisur sibrtyeSi dislokaciebis sriali.
R скольжение / базисное
E slip / basal
6375. s. / ganivi
xraxnuli dislokaciis gadasrialeba srialis sibrtyesTan raime kuTxiT mdebare sibrtyeSi da misi am
sibrtyeSi Semdegi sriali.
R скольжение / поперечное
E slip / cross
6376. s. / dislokaciis, dislokaciis konservatuli moZraoba
mxebi Zabvebis moqmedebiT dislokaciis xazis srialis sibrtyeSi gadaadgileba.
R скольжение дислокации
E slip / dislocation
6377. s. / erTeuli (martivi)
dislokaciis, srialis erT sistemaSi, sriali.
R скольжение / одиночное
E slip / single (simple)
6378. s. / marcvalTsasazRvro, gasrialeba, marcvalTSorisi sriali
liTonis sxvadasxva temperaturaze da sxvadasxva siCqariT deformirebis dros sazRvrebze marcvlebis
urTierTdasrialeba.
R скольжение / зернограничное
E slip / grain boundary (intercrystalline)
6379. s. / marcvalTSorisi
ix. marcvalTsasazRvro sriali.
6380. s. / mravlobiTi
dislokaciis ori an meti srialis sistemaSi sriali.
R скольжение / множественное
E polyslip; slip / multiple
6381. s. / piramiduli
heqsagonaluri gisosis kristalebSi dislokaciis {1011} tipis sibrtyeSi sriali.
R скольжение / пирамидальное
E slip / pyramidal
6382. s. / prizmuli
heqsagonaluri gisosis kristalSi dislokaciis {1010} tipis sibrtyeSi sriali.
R скольжение / призматическое
E slip / prismatic
6383. s. / RerZuli
teqsturirebul polikristalSi sriali, rodesac yvela marcvalSi sriali gaWimvis RerZis
mimarTulebas emTxveva.
R скольжение / осевое
E slip / axial; slippage / lateral
6384. ss-vod - procesi
foladis rafinirebis meTodi. vakuumur-Jangbaduri gaunaxSirbadoebiT, romelic cicxvSi qvevidan, fo-
riani sacobis gavliT, liTonis intensiuri gaqreviT mimdinareobs.
R СС-ВОД-процесс
E process / Strong Stirring Vacuum Oxygen Decarburization; SS-VOD-process
6385. stabilizatori
sasargeblo wiaRiseulis gamdidrebisas dispersiul sistemaSi misi mdgradobis asamaRleblad Setanili
reagenti.
R стабилизатор
E stabilizer
6386. stabilizacia
ganmtkiceba, mudmiv mdgrad mdgomareobaSi moyvana an am mdgomareobis SenarCuneba, agreTve TviT mdgra-
dobis mdgomareoba, mudmivoba.
R стабилизация
E stabilization
6387. stabilizacia / austenitis
gadacivebuli austenitis mdgradobis amaRleba temperaturuli an Zalis zemoqmedebiT, rac izoTermul
gardaqmnamde drois matebaSi an martensituli gardaqmnis sawyisi temperaturis dawevaSi gamoixateba.
R стабилизация аустенита
E stabilization / austenite
6388. s. / austenitis Termuli
gadacivebuli austenitis mdgradobis amaRleba martensituli gardaqmnis sawyis da saboloo
temperaturebs Soris intervalSi, misi izoTermuli dayovnebiT.
R стабилизация аустенита / термическая
E stabilization / austenite thermal
6389. s. / austenitis meqanikuri
gadacivebuli austenitis mdgradobis amaRleba misi plastikuri deformciiT im temperaturaze, ro-
melic misi martensituli gardaqmnis sawyisi temperaturaa.
R стабилизация аустенита / механическая
E stabilization / austenite mechanical
6390. s. / narCeni austenitis
narCeni austenitis martensitSi gardaqmnis unaris Semcireba an dakargva macivebeli aris (garemos)
temperaturaze ufro dabal temperaturaze gacivebisas.
R стабилизация остаточного аустенита
E stabilization of residual austenite
6391. stb - procesi
Jangbadkonverteruli procesi foladis kombinirebuli gaqreviT, romlis drosac ,,mili milSi” tipis
furmis centraluri arxiT Jangbadi da naxSirorJangi miewodeba, xolo milebs Soris arsebuli RreCoTi
ki - argoni, azoti da sxv.
R СТБ-процесс
E process / Sumitomo Top Bottom; STB-process
6392. steqiometria
reagirebis unaris mqone nivTierebebisa da reaqciis produqtebs Soris raodenobrivi Tanafardobis
Semswavleli mecniereba.
R стехиометрия
E stoichiometry
6393. stelaJi
sxvadasxva nakeTobis an masalis sawyobSi mosaTavseblad mravaliarusiani an erTiarusiani mowyobiloba,
romelic rigi vertikaluri dgarisagan an Taroebiani (an bjeniani) kedlebisagan Sedgeba.
R стеллаж
E skid; rack
6394. s. / datvirTvis
romelime agregatSi miwodebamde namzadebis an naxevarfabrikatebis gansaTavsebeli an Sesanaxi stelaJi.
R стеллаж / загрузочный
E rack / charging; skid / charging
6395. s. / ganmtvirTavi
romelime agregatze damuSavebis Semdeg naxevarfabrikatebis an mza produqciis gansaTavseblad an
dasagroveblad gankuTvnili stelaJi.
R стеллаж / разгрузочный
E rack / discharging; skid / discharging
6396. s. / sainspeqcio
stelaJi produqciis dasaTvaliereblad da misi xarisxis kontrolisaTvis.
R стеллаж / инспекционный
E skid / inspection
6397. steliti
Senadnobi kobaltis fuZeze, romelic 21-30%-mde qroms, 4-17%-mde volframsa da sxv. elementebs Seicavs;
igi maRali cveTa_, Tbo_ da koroziuli medegobiT xasiaTdeba.
R стеллит
E stellite
6398. stereologia
mecniereba, romelic sxvadasxva masalis geometriuli struqturis SeswavlasTan da Sesabamisi maxa-
siaTeblebis gansazRvris meTodebis damuSavebasTanaa dakavSirebuli.
R стереология
E stereology
6399. stibiumi
qimiuri elmenti, Sb, atomuri masa = 121.75; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 630.5°C; gamoiyeneba
tyviisa da kalis fuZeebze Senadnobebis warmoebaSi, agreTve, rogorc malegirebeli danamati ger-
maniumisa da siliciumis fuZeebze, naxevargamtari masalebis warmoebisas.
R сурьма
E antimony
6400. stigmatori
eleqtronul mikroskopSi eleqtronuli optikis astigmatizmis Tavidan asacilebeli kvanZi.
R стигматор
E stigmator
6401. stronciumi
qimiuri elementi, Sr, atomuri masa = 87.62; miekuTvneba msubuq tutemiwa liTonebis jgufs, Tdn- 770°C; es
elementi spilenZisa da brinjaos ganJangvisaTvis gamoiyeneba.
R стронций
E strontium
6402. struqtura
nivTierebis makroskopuli da mikroskopuli aRnagobis maxasiaTeblebis saerTo dasaxeleba.
R структура
E structure
6403. s. / arawonasworuli
Senadnobis mikrostruqtura, romelic erTi da erTze meti arawonasworuli fazisagan Sedgeba.
R структура / неравновесная
E structure / nonequlibrium
6404. s. / geometriuli
gansazRvruli saxiT sivrceSi ganTavsebuli masalis struqturis wertilovani, xazovani, zedapiruli an
moculobiTi elementebis erToblioba.
R структура / геометрическая
E structure / geometry
6405. s. / globularuli
struqtura, romelic, daaxloebiT, yvela mimarTulebiT erTi da imave zomis mikronawilakebisagan (faze-
bisagan) Sedgeba da romelsac idealur SemTxvevaSi sferos forma aqvs.
R структура / глобулярная
E structure / globular
6406. s. / dendrituli
sxmuli liTonis an Senadnobis mikro da makrostruqtura, romelTa calkeuli marcvlebi dendritebia.
R структура / дендритная
E structure / dendritic
6407. s. / dislokaciuri
monokristalSi an marcvalSi dislokaciebis ganawilebis xasiaTi da simkvrive.
R структура / дислокационная
E structure / dislocation
6408. s. / domenuri
fero-, feri da antiferomagnituri monokristalebis an marcvlis magnituri struqtura, romelic
zomiT, formiT da domenebis urTierTganlagebiT xasiaTdeba.
R структура / доменная
E structure / domain
6409. s. / evteqtikuri
evteqtikuri Sedgenilobis Senadnobis kristalizaciis procesSi warmoqmnili struqtura (evteqtika).
R структура / эвтектическая
E structure / eutectic
6410. s. / evteqtoiduri
evteqtoiduri Sedgenilobis Senadnobis myari xsnaris daSlis Sedegad warmoqmnili struqrtura.
R структура / эвтектоидная
E structure / eutectoid
6411. struqtura / vidmanSteturi
struqtura, romelic formirdeba axali fazis gamoyofiT firfitebis (nemsebis) saxiT, romelic
kristalografiulad matricasTanaa dakavSirebuli da erTmaneTis paralelurad an gansazRvruli
kuTxiTaa ganlagebuli. qveevteqtoidur foladebSi gansakuTrebuli struqtura, romelSic perlitis
marcvlebis irgvliv warmoqmnili mTliani an wyvetili ferituli badidan feriti ,,nemsebis” saxiT
iWreba perlitis marcvlis SigniT. igi molbobis an cxeli deformaciisaTvis gaxurebis dros
warmoiqmneba.
R структура / видманштеттова
E structure / Widmannstatten
6412. s. / zodis
liTonis an Senadnobis mikrostruqtura, romelic formaSi kristalizaciisas warmoiqmneba; igi zeda-
piruli Sris wvrilmarcvlovani kristaluri aRnagobiT, centraluri zonis sxvadasxva mimarTulebiT
orientirebuli kristalebiTa da maT Soris ganlagebuli Tbogadacemis mimarTulebiT orientirebuli
svetovani kristalebiT xasiaTdeba.
R структура слитка
E structure / ingot
6413. s. / zolovani
masalis struqtura, romlis mdgeneli fazebi zolebadaa ganlagebuli.
R структура / полосчатая
E structure / banded
6414. s. / kristaluri
ix. kristaluri gisosi.
6415. s. / magnituri
magnituri momentebis perioduli sivrculi ganlageba da orientacia magniturmowesrigebul
kristalebSi: fero- , feri– da antiferomagnetikebSi.
R структура / магнитная
E structure / magnetic
6416. s. / marcvlovani
liTonis an Senadnobis mikrostruqtura, romelic mravalwaxnagovani formis kristalitebisagan (mar-
cvlebisagan) Sedgeba.
R структура / зернистая
E structure / grain (granular)
6417. s. / memkvidreobiTi
struqtura, romelic struqturuli memkvidreobis efeqtis Sedegad yalibdeba. mag., foladis ganme-
orebiT gaxurebisas axlad warmoqmnili austenitis marcvlis zoma, forma da kristalografiuli
orientacia SeiZleba iseTive iyos, rogorc austenitis sawyisi marcvlisa.
R структура / наследственная
E structure / hereditary
6418. s. / meoreuli
liTonis an Senadnobis mikro_ da makrostruqtura, romelic Termuli damuSavebis an plastikuri
deformaciisas formirdeba.
R структура / вторичная
E structure / secondary
6419. s. / modulirebuli, perioduli struqtura
daZvelebisas warmoqmnili zogierTi Senadnobis mikrostruqtura koherentuli gamonayofebis kanonzo-
mieri sivrculi ganlagebiT; Cveulebriv, matricis gansazRvruli atomuri sibrtyeebis paraleluri
R структура / модулированная
E structure / modulated
6420. s. / mozaikuri
marcvlis Sinagani struqtura, romelic calkeuli blokebiT Seqmnili konglomeratebisagan Sedgeba.
R структура / мозаичная
E structure / mosaic
6421. s. / nemsisebri
liTonebisa da Senadnobebis mikrostruqtura, romelSic kristalebs erTi mimarTulebiT gaWimuli
nemsisebri forma aqvs (brtyeli kristalebis forma Slifis kveTSi).
R структура / игольчатая
E structure / acicular
6422. struqtura / ormagi (gaorebuli)
orfaza feritul-martensituli foladis mikrostruqtura wrTobis Semdeg, romelic feritis wvril-
marcvlovani matricisa da masSi Tanabrad ganawilebuli martensitis kristalebisagan Sedgeba, romelTa
moculobiTi wili 10-idan 30%-mdea.
R структура / дуальная
E structure / dual
6423. s. / perioduli
ix. modulirebuli struqtura.
6424. s. / pirveladi
ix. sxmuli struqtura.
6425. s. / poligonaluri
struqtura, romlis kristalebis substruqtura araswori mravalkuTxedebisagan Sedgeba.
R структура / полигональная
E structure / polygonized
6426. s. / poliedruli
liTonis an Senadnobis mikrostruqtura, romelic mravalwaxnagovani formis kristalitebisagan (mar-
cvlebisagan) Sedgeba.
R структура / полиэдрическая
E structure / polihedral
6427. s. / svetovani
struqtura, romelsac gacivebis zedapirisadmi marTobulad gazrdili marcvlebi warmoqmnis. igi
kristalizaciis centrebis simcirisas da Senadnobis gadacivebis xarisxis mcire sididis pirobebSi
formirdeba.
R структура / столбчатая
E structure / columnar
6428. s. / sxmuli, pirveladi struqtura
Txevadi fazidan kristalizaciisas formirebuli liTonebis an Senadobebis mikro– da makrostruqtura.
R структура / литая
E structure / cast
6429. s. / ujredovani
struqtura, romelSic dislokaciis maRali simkvrivis ubnebi (ujredis kedlebi) dislokaciebisagan faq-
tobrivad Tavisufal areebs gamoyofs.
R структура / ячеистая
E structure / cellular
6430. s. / firfitovani
iseTi mikronawilakebisagan (fazebisagan) Sedgenili struqtura, romlis ori mimarTulebiT zoma mesame
mimarTulebiT (sisqis) zomas mniSvnelovnad aRemateba.
R структура / пластинчатая
E structure / lamellar
6431. s. / wminda
monokristalis an marcvlis Sinagani struqtura, romelic SeiZleba mxolod eleqtronul-mikrosko-
piuli kvlevebis safuZvelze iqnes gamovlenili.
R структура / тонкая
E structure / fine
6432. s. / heqsagonaluri mWidrod wyobili
heqsagonaluri kristaluri meseri, romlis gisosSi Sua sibrtyis sami atomi zeda da qveda sibrtyeebis
atomebs exeba, amasTan, c /a = 1.633.
R структура / гексагональная плотно-упакованная
E structure / hexagonal close-packed
6433. stupi
pirometalurgiuli meTodiT vercxliswylis warmoebisas misi kondensaciis naxevarproduqti.
R ступпа
E stupp
6434. sublimacia, aqrola (procesi)
1. gaxurebisas nivTierebis myari mdgomareobidan airad mdgomareobaSi gadasvla. 2. nivTierebis ga-dasvla
myari fazidan airad fazaSi (siTxis gamotovebiT).
R сублимация
E sublimation
6435. submarcvali, bloki2, fragmenti
defeqtebis mcire simkvriviani sufTa liTonis an Senadnobis nawili, romelic mezobeli nawilebisagan
mcirekuTxiani sazRvrebiT (brtyeli dislokaciuri kedlebis saxiT) gamoiyofa.
R субзерно
E subgrain
6436. subsazRvari
sazRvari mcire kuTxiT urTierTSebrunebul or submarcvals Soris, romelic dislokaciur kedels
warmoadgens.
R субграница
E boundary / subgrain
6437. substruqtura
monokristalis an marcvlis Sinagani struqtura, romelic blokebisa da oreulebis zomebiT da formiT,
dislokaciebis ganawilebiT, simkvriviTa da kristaluri wyobis sxva defeqtebiT xasiaTdeba.
R субструктура
E substructure
6438. sulfidi
gogirdis naerTi liTonebTan da ufro metad eleqtrodadebiT araliTonebTan, vidre gogirdia: Sena-
dnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R сульфид
E sulfide
6439. sulfidizatori
1. mineralebis sulfidizaciis xelSemwyobi saflotacio reagenti. 2. kazmSi, rkinisa da nikelis
sulfidSi, Sesakvrelad Setanili danamati; gamoiyeneba nikelis dnobisas.
R сульфидизатор
E sulfidizer
6440. sulfidizacia
gogirdSemcveli airebis zemoqmedebiT liTonis oqsidebis sulfidad gardaqmna.
R сульфидизация
E sulfidization
6441. sulfidireba
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic liTonis (foladis, Tujis) zedapiruli Sris gogirdiT
gajerebasa da sulfiduri afskis warmoqmnaSi mdgomareobs, romelic zedapiris sapoxiT, saRebaviT da
sxva zedapirulad aqtiuri nivTierebebiT dasvelebadobas zrdis. 2. nikelis oqsidebis sulfidad gar-
daqmnis procesi daJanguli nikelis madnis Stainze dnobisas.
R сульфидирование
E sulfidizing
6442. superkoncentrati
koncentrati, romelSic sasargeblo komponentis Sedgeniloba ufro maRalia, vidre kondiciur kon-
centratSia.
R суперконцентрат
E superconcentrate
6443. superinvari
invari, kobaltis gazrdili SemcvelobiT (6%-mde); xgtk nuls uaxlovdeba.
R суперинвар
E superinvar
6444. supermaloi
permaloi, romlis magnituri Tvisebebis asamaRleblad vakuumur-induqciuri, eleqtronul-sxivuri,
plazmuri, eleqtrowiduri da vakuumur-rkaluri gadadnobebi gamoiyeneba.
R супермаллой
E supermalloy
6445. supermendiuri
magniturrbili Senadnobi 49% Fe-is, 2% V-isa da danarCeni Co-is SemcvelobiT.
R супермендюр
E supermendur
6446. superparamagnetizmi
sistemis mdgomareoba, Zalian mcire erTdomenian fero- da ferimagneturi nawilakebisa, romelic
damagnitebis qaosuri fluqtuaciiT xasiaTdeba.
R суперпарамагнетизм
E superparamagnetism
6447. superrokveli
rokvelis meTodiT sisalis sazomi xelsawyo, romelic gamoyenebuli datvirTvis mcire sididiT (150, 300,
450 n) xasiaTdeba.
R супер-роквелл
E super-Rockwel
6448. superSenadnobebi
mxurvalmtkice Senadnobebi Ni-is, Co-isa da Fe-is fuZeze, romlebic eqstremalur temperaturul-Zalo-
van reJimebSi da erTdroulad agresiuli aris zemoqmedebis pirobebSi samuSaod gamoiyeneba.
R суперсплавы
E superalloys
6449. suraTi / difraqciuli
fotomgrZnobiare masalaze kristaluri struqturis asaxva xazebis an wertilebis saxiT, romlebic
eleqtronebis, neitronebis an rentgenis sxivebis difrahirebuli koniT iqmneba.
R картина / дифракционная
E pattern / diffraction
6450. suspenzia
dispersiuli sistema, romelic myari da Txevadi fazebisagan Sedgeba, romelSic wvrili myari nawilakebi
siTxeSia Setivtivebuli.
R суспензия
E suspension
6451. sfaleriti, TuTiis kriala
ZnS Sedgenilobis minerali, TuTiis madani.
R сфалерит
E sphalerite
6452. sfeni
CaO·TiO2·SiO2 Sedgenilobis minerali, titanis madani.
R сфен
E sphene
6453. sferoidi
ix. sferosebri nawilaki.
6454. sferoidizacia
1. firfitovani an nemsisebri gamonayofebis sferos formis nawilakebad gardaqmnis procesi, romelic
kristalis napiridan misi Sua nawilisaken atomebis difuziiT amaRlebul temperaturebze izoTermuli
dayovnebisas mimdinareobs. 2. amaRlebul temperaturebze zedapiruli daWimulobis Zalebis moqmedebiT
sferuli formis warmoqmnis procesi.
R сфероидизация
E spheroidizing; spheroidization
6455. s. / plazmuri
plazmur nakadSi (WavlSi, rkalSi) damuSaveba, romlis drosac kompaqturi masala (mag., mavTuli, wneli)
an sxvadasxva formisa da dispersiulobis fxvnilebi dneba, xolo nawilakebi sferul formas iRebs.
R сфероидизация / плазменная
E spheroidizing / plasma
6456. sqelfisi
kuprebis an fisebis gamoxdis Sedegad narCeni myari an blanti nivTiereba, romelic myari saTbobis an
navTobis Termuli gadamuSavebisas warmoiqmneba; igi zogierTi saxis cecxlgamZle masalisa da eleqtro-
debis dasamzadeblad, saTbobis dabriketebisas da a. S. gamoiyeneba.
R пек
E pitch
6457. sqema / datvirTvis
datvirTvis maxasiaTebeli, romelic daZabuli mdgomareobis tips, niSans, zomas, agreTve modebuli Zabvis
sixSires moicavs.
R схема нагружения
E diagram / loading
6458. s. / deformaciis meqanikuri
liTonebis wneviT damuSavebis procesSi Zabvebisa da deformaciebis maxasiaTeblebi.
R схема деформации / механическая
E diagram of deformation / mechanical
6459. sqema / flotaciis
operaciaTa Tanamimdevroba, romelic koncentratSi Zvirfasi komponentis Sedgenilobis zrdas, xolo
kudebSi mis danakargs amcirebs.
R схема флотации
E diagram / flotation
6460. sqemebi / teqnologiuri
produqtis (liToni, qimiuri naerTebi da a. S.) warmoebisas meqanikuri, fizikuri da qimiuri operaciebis
Tanamimdevroba.
R схемы / технологические
E diagrams (flowsheets) / process
6461. scintilatori
luminofori, romelSic maionebeli gamosxivebis moqmedebiT naTeli gaelvebebi (scintilacia) aRiZvreba.
R сцинтиллятор
E scintillator; scintillating phosphor
6462. sworeba
liTonebis wneviT damuSavbis operacia, romelic liTonur nakeTobebSi an naxevarfabrikatebSi formis
defeqtis (simrudis) mosacileblad an Sesamcireblad sruldeba.
R правка
E level(l)ing; straightening
6463. swrafva, Tvisoba
nivTierebebis urTierTqmedebebis unaris damaxasiaTebeli mdgomareobis funqcia.
R сродство
E affinity
6464. s. / qimiuri
mdgomareobis funqcia, romelic nivTierebis qimiuri urTierTqmedebis unars axasiaTebs.
R сродство / химическое
E affinity / chemical
6465. sxeuli
ix. geometriuli sxeuli.
6466. s. / absoluturad Savi
sxeuli, romelic masze dacemul yvela eleqtromagnitur gamosxivebas STanTqavs.
R тело / абсолютно чёрное
E blackbody; perfect (total) radiator
6467. s. / geometriuli, sxeuli
sivrcis SemosazRvruli nebismieri are mis sazRvarTan erTad.
R тело / геометрическое
E solid
6468. s. / Termulad Txeli
sxeuli, romlis gaxurebisas da gacivebisas kveTSi temperaturis umniSvnelo (romlis ugulebelyofac
SeiZleba) sxvaoba aRiZvreba (bios ricxvi < 0.25).
R тело / термически тонкое
E body / thermally thin (slender)
6469. s. / Termulad masiuri
sxeuli, romlis gaxurebisa da gacivebisas kveTSi temperaturis mniSvnelovani sxvaoba aRiZvreba (bios
ricxvi > 0.5).
R тело / термически массивное
E body / thermally massive
6470. s. / madnis
nebismieri formis madnis grovis saerTo dasaxeleba.
R тело / рудное
E body / ore
6471. s. / ruxi
sxeuli, romlis STanTqmis unari erTze naklebia da gamosxivebis talRis sigrZesa da temperaturaze ar
aris damokidebuli.
R тело / серое
E body / gray
6472. sxvaoba / temperaturis
1. temperaturis doneTa Soris sxvaoba. 2. sxeulis an nakadis sxvadasxva wertils an kveTs Soris
temperaturebis sxvaoba.
R перепад температур
E gradient / temperature
6473. sxmuli
Txevadi liTonidan, Senadnobidan, wididan da a. S. saCamomsxmelo formaSi miRebuli namzadi an detali.
R отливка
E casting
6474. sxmuli (Camosxma)
1. samsxmelo formaSi gamdnari masalebis CasxmiT miRebuli nakeToba. 2. samsxmelo formaSi gamdnari
liTonidan, Senadnobidan, wididan da a. S. miRebuli namzadi an detali.
R литьё
E casting
6475. s. / uwyveti
ix. uwyveti Camosxma.

t
6476. talRa / Semkvrivebis
simkvrivis mkveTri gradientis zona, romelic fxvnilovani sxeulis zedapiridan siRrmisaken
gadaadgildeba. igi warmoiqmneba fxvnilebisagan msxvilgabaritiani nakeTobis cxeli wnexis procesSi,
SemWidroebadobasa da efeqturi siTbogamtarobis temperaturaze damokidebulebis Sedegad.
R волна уплотнения
E wave / packing (seal)
6477. talRovneba
deformaciis araTanabrobiT ganpirobebuli furclovani naglinis arasibrtyivoba, Txemebisa da Rrmu-
lebis monacvleobis saxiT.
R волнистость
E ridges; buckles
6478. t. / adgilobrivi
namzadis sigrZesa da siganeze liTonis araTanabari deformaciis Sedegad furclis sigrZisa da siganis
nawilze warmoqmnili talRovneba.
R волнистость / местная
E waviness / local
6479. t. / nawiburis
erTi an orive nawiburis talRovneba, romelic furclis SuagulTan SedarebiT misi nawiburebis didi
gamoWimvis Sedegad warmoiqmneba.
R волнистость кромки
E waviness / edge
6480. t. / saerTo
namzadis sigrZeze liTonis araTanabari deformaciis Sedegad furclis mTel sibrtyeze glinvis
mimarTulebis perpendikularulad warmoqmnili talRovneba.
R волнистость / общая
E waviness / general
6481. tandem-dgani
saglinavi dgani (sqeli furclis an milsaglinavi), ori mimdevrobiT ganlagebuli galiT.
R стан-тандем
E tandem mill
6482. tantali
qimiuri elementi, Ta, atomuri masa = 180.95; miekuTvneba iSviaT Zneldnobadi liTonebis jgufs tdn 2996°C;
es elementi mxurvalmtkice da koroziamedegi foladebis warmoebaSi gamoiyeneba.
R тантал
E tantalum
6483. tbm - procesi
kombinirebuli Jangbadkonverteruli procesi, romlis drosac zeda specialuri konstruqciis fur-
midan foladi neitraluri airiT gaiqreva.
R ТБМ-процесс
E process / Thyssen Blow Metallurgy; TBM-process
6484. tevadoba
metalurgiaSi parametri, romelic metalurgiuli agregatis moculobas an CanatvirTs raodenobrivad
axasiaTebs.
R ёмкость
E capacity
6485. teluri
qimiuri elementi, Te, atomuri masa = 127.60; miekuTvneba iSviaT gabneuli liTonebis jgufs, tdn 450°C; es
elementi gamoiyeneba tyviis SenadnobebSi, Tujsa da foladSi rogorc malegirebeli danamati, agreTve,
rogorc komponenti naxevargamtar masalebSi.
R теллур
E tellurium
6486. teluridebi
teluris qimiuri naerTebi liTonebTan; naxevargamtarebi.
R теллуриды
E tellurides
6487. temperatura
sistemis mdgomareobis parametri, romelic am sistemis warmomqmneli nawilakebis Tburi moZraobis
intensiurobas axasiaTebs.
R температура
E temperature
6488. temperatura / absoluturi
temperatura, temperaturis Termodinamikuri skaliT, gamosaxuli kelvinebSi.
R температура / абсолютная
E temperature / absolute
6489. t. / anTebis
minimaluri temperatura, romlis drosac SesaZlebelia (wrTobisas) macivebeli siTxis orTqlis anTeba
(aaleba), romelic macivebeli aris wrTobis unars axasiaTebs.
R температура вспышки
E point / flash
6490. t. / gardaqmnis, gardaqmnis wertili
temperatura, romelzec erTi fazidan meoreSi gadasvla xdeba.
R температура превращения
E temperature / transformation; point / transformation
6491. t. / gamyarebis, gamyarebis wertili
1. temperatura, romlis drosac Txevadi an airuli fazidan myari fazis Canasaxebi warmoiqmneba. 2. tem-
peratura, romlis qvemoTac amorfuli masalebi amJRavneben Tvisebas, romelic myari mdgomare-
obisaTvisaa tipuri.
R температура затвердевания
E temperature / solidification; point / solidification
6492. t. / gaxurebis
liTonis zedapiris saboloo temperatura, romlis drosac teqnologiis moTxovnis Sesabamisad is
SeiZleba Rumlidan gacemul iqnes.
R температура нагрева
E temperature / heating
6493. t. / darbilebis
temperatura, romlis drosac gaxurebisas masalas, romelsac naTlad gamosaxuli dnobis temperatura
ar aqvs, (mag., cecxlgamZle masalebi, aglomerati da sxva), – nimuSis konusis formis cvlileba iwyeba.
R температура размягчения
E temperature / softening
6494. t. / debais
masalis mudmiva, romelic atomebis kavSiris Zalas axasiaTebs da kristaluri gisosis zRvrulad
dasaSvebi drekadi rxevebis sixSiris temperaturas aCvenebs.
R температура / дебаевская
E temperature / Debye (characteristic)
6495. t. / dnobis, dnobis wertili
1. temperatura, romlis drosac myari faza Txevad fazaSi gardaiqmneba. 2. temperatura, romelzec
nivTiereba kristaluri mdgomareobidan Txevad mdgomareobaSi gadadis.
R температура плавления
E point / melting
6496. temperatura / duRilis
siTxis is temperatura, romelzec misi najeri orTqlis wneva gare wnevas utoldeba.
R температура кипения
E point / boiling
6497. t. / evteqtikis
ix. evteqtikuri temperatura.
6498. t. / evteqtikuri, evteqtikis temperatura
temperatura, romelzec stabiluri wonasworobis pirobebSi evteqtikuri Senadnobi myardeba an dneba.
R температура / эвтектическая
E temperature / eutectic
6499. t. / evteqtoidis
ix. evteqtoiduri temperatura.
6500. t. / evteqtoiduri, evteqtoidis temperatura
temperatura, romelzec stabiluri wonasworobis pirobebSi evteqtoidur SenadnobSi ramdenime fazis
evteqtoiduri narevi warmoiqmneba.
R температура / эвтектоидная
E temperature / eutectoid
6501. t. / zegamtaruli gadasvlis kritikuli
temperatura, romelzec liToni an Senadnobi zegamtarul mdgomareobaSi gadadis.
R температура сверхпроводящего перехода / критическая
E temperature of transition to superconducting state / critical
6502. t. / Termodinamikuri
temperatura, romelic ganisazRvreba, rogorc sxeulis energiis cvlilebis fardoba mis Sesabamis
entropiis cvlilebasTan.
R температура / термодинамическая
E temperature / thermodynamic
6503. t. / kalorimetriuli
wvis temperatura, romlis drosac (wvisas) gamoyofili mTeli siTbo mxolod wvis produqtebis
(temperaturis) asamaRleblad ixarjeba.
R температура / калориметрическая
E temperature / calorimetric
6504. t. / kiuris
temperatura, romelzec gaxurebisas (gacivebisas) nebismier feromagnetikSi feromagnetizmi mTlianad
qreba (warmoiqmneba), xolo segnetoeleqtrul masalebSi eleqtruli dipolebis mowesrigebulobis ares
SemozRudavs.
R температура Кюри
E point / magnetic transformation; temperature / Curie
6505. t. / kristalizaciis
Txevadi an amorfuli mdgomareobidan kristalur mdgomareobaSi fazuri gardaqmnis temperatura.
R температура кристаллизации
E point / crystallization
6506. t. / kritikuli
1. udidesi temperatura, romlis drosac SesaZlebelia siTxis orTqlTan wonasworul mdgomareobaSi
arseboba. 2. SenadnobSi fazuri gardaqmnis sawyisi an saboloo temperatura. 3. temperatura, romlis qve-
viTac nivTierebebis eleqtrowinaRoba naxtomisebrad nulamde ecema da nivTiereba zegamtar mdgomareo-
baSi gadadis. 4. zegamtaruli mdgomareobidan normalurze gadasvlis temperatura.
R температура / критическая
E temperature / critical
6507. t. / likvidusis
kristaluri sxeulis kristalizaciis sawyisi (an gadnobis dasasruli) temperatura.
R температура ликвидуса
E temperature / liquidus
6508. temperatura / martensituli gardaqmnis dasasrulis, temperatura Mf
temperatura, romelzec austenitis martensitSi gardaqmna mTlianad mTavrdeba.
R температура конца мартенситного превращения; Mf температура
E Mf - temperature
6509. t. / martensituli gardaqmnis sawyisi, temperatura Ms
temperatura, romelzec austenitis martensitSi gardaqmna iwyeba.
R температура начала мартенситного превращения; Ms температура
E Ms - temperature
6510. t. / maRali
1. terminis viwro gagebiT _ oTaxis temperaturaze ufro maRali temperatura. 2. maRali temperatyura
farTo gagebiT-temperatura, romelic romelime maxasiaTebel temperaturas aRemateba, romlis miRwevis
Semdeg nivTierebis Tvisebebi xarisxobrivad icvleba.
R температура / высокая
E temperature / high
6511. t. / neelis
meore gvaris fazuri gardaqmnis temperatura, romelzec gaxurebis (gacivebis) procesSi antifero-
magnetizmi qreba (warmoiqmneba) da paramagnetizmi Cndeba.
R температура Нееля
E temperature / Neel
6512. t. / nulovani plastikurobis
maqsimaluri temperatura, romlis drosac myife danaduR zvinulze vardnili tvirTiT gamowveuli myife
rRveva mTel nimuSze vrceldeba.
R температура нулевой пластичности
E temperature / zero plasticity
6513. t. / periteqtikis
ix. periteqtikuli temperatura.
6514. t. / periteqtikuli, periteqtikis temperatura
temperatura, romelzec periteqtikuli gardaqmna mimdinareobs.
R температура / перитектическая
E temperature / peritectic
6515. t. / radiaciuli
absoluturad Savi sxeulis temperatura, romlis drosac absoluturad Savi da gansaxilveli sxe-
ulebis gamosxiveba erTnairia.
R температура / радиационная
E temperature / radiation
6516. t. / rekristalizaciis, rekristalizaciis zRurbli
minimaluri temperatura, romelzec (mocemul SenadnobSi) rekristalizaciis procesi ganviTarebas
iwyebs.
R температура рекристаллизации
E temperature / recrystallization
6517. t. / rekristalizaciis dasasrulis
temperatura, romlis drosac deformirebul matricaSi wagrZelebuli (gaWimuli) marcvlebi qreba.
R температура конца рекристаллизации
E temperature / final recrystallization
6518. t. / rekristalizaciis sawyisi
temperatura, romlis drosac deformirebul matricaSi pirveli tolRerZa marcvlebi Cndeba.
R температура начала рекристаллизации
E temperature / initial recrystallization
6519. t. / sikaSkaSis
absoluturad Savi sxeulis temperatura, romelzec gansaxilveli sxeulis da absoluturad Savi
sxeulis sikaSkaSe mocemuli talRis sigrZisas erTnairia.
R температура / яркостная
E temperature / brightness
6520. temperatura / simyifis kritikuli
ix. civmetexobis zRurbli.
6521. t. / sublimaciis
minimaluri temperatura, romelzec nivTiereba myari fazidan airul fazaSi (siTxis gamotovebiT)
gadasvlas iwyebs.
R температура сублимации
E temperature / sublimation
6522. t. / Mf
ix. martensituli gardaqmnis saboloo temperatura.
6523. t. / Ms
ix. martensituli gardaqmnis sawyisi temperatura.
6524. t. / fazuri gadasvlis
temperatura, romlis drosac pirveli an meore gvaris wonasworuli gardaqmna mimdinareobs.
R температура фазового перехода
E temperature / phase transition
6525. t. / feriTi
absoluturad Savi sxeulis temperatura, romelzec gansaxilveli sxeulis da absoluturad Savi
sxeulis monoqromatuli gamosxivebebis fardoba talRis sigrZis ori sxvadsxva gansxvavebuli mniS-
vnelobisas erTnairia.
R температура / цветовая
E temperature / colo(u)r
6526. t. / wvis
(da)wvis produqtebis temperatura, romelic wvis zonas tovebs.
R температура горения
E temperature / combustion
6527. t. / wvis Teoriuli
temperatura, romlis drosac wvis dros gamoyofili siTbo wvis produqtebis temperaturis asamaRleb-
lad, maTi disociaciis gaTvaliswinebiT, ixarjeba.
R температура горения / теоретическая
E temperature / theoretical combustion
6528. t. / wiTeli varvaris
foladis wiTel feramde gaxurebis (550-650°C) temperatura.
R температура красного каления
E temperature / red heat
6529. t. / wrTobis
temperatura, romlidanac liToni (nakeToba) iwrToba.
R температура закалки
E temperature / quenching
6530. t. / xsnarebis gamyarebis
xsnarebidan myari fazis kristalizaciis sawyisi temperatura.
R температура замерзания растворов
E point / solution freezing
6531. t. / xsnarebis duRilis
mocemuli Sedgenilobis Txevadi fazis orTqlSi gadasvlis sawyisi temperatura.
R температура кипения растворов
E temperature / solution boiling
6532. t. / homologiuri
uganzomilebo sidide, ricxobrivad masalis temperaturis misi dnobis temperaturasTan fardobis
tolia.
R температура / гомологическая
E temperature / homological
6533. temperaturagamtaroba
arastacionarul pirobebSi sxeulis temperaturis cvlilebis siCqaris maxasiaTebeli, romelic misi
Tbogamtarobis TbotevadobasTan SefardebiT ganisazRvreba.
R температуропроводность
E diffusivity / thermal (heat)
6534. templeti
1. brtyeli nimuSi, romelic naxevarfabrikatidan an namzadidan mikrostruqturis an Tvisebebis ga-
mosavlenad amoiWreba. 2. fila, romelic zodidan, misi makrostruqturis sakvlevad, sigrZivaa amoW-
rili.
R темплет
E template; templet
6535. tenzogadamwodi
tenzowinaaRmdegobis (dawebebuli nimuSze an drekadi elementi) saxis sazomi gardamqmneli, romlis
eleqtruli winaaRmdegoba deformaciis gavleniT icvleba.
R тензодатчик
E strain gauge (transducer)
6536. tenzometri, deformaciis gadamwodi
myari tanis deformaciis sazomi mowyobiloba, romelic tenzogadamwodisa da maregistrirebeli xe-
lsawyosagan Sedgeba.
R тензометр
E tensometer; deformeter
6537. t. / optikuri
optikuri meTodiT nimuSis deformaciis sazomi mowyobiloba.
R тензометр / оптический
E tensometer / optical
6538. t. / avtomaturi
tenzometri, romelic amZravi meqanizmiTa da mmarTveli procesoriTaa aRWurvili.
R тензометр / автоматический
E (ex)tensometer / automatic
6539. t. / induqciuri
tenzometri, romelic deformacias specialuri gadamwodis gularisa da gare koWis urTierTgada-
adgilebisas induqciurobis cvlilebiT zomavs.
R тензометр / индукционный
E tensometer / induction
6540. t. / klifsuri
tenzometri, romlis drekadi elementebi erTmaneTTan klifsuri tipis damWeriTaa damagrebuli; igi
bzaris gaxsnis gasazomada gamoiyeneba.
R тензометр / клипсовый
E-
6541. tenzorezistori
ix. tenzowinaaRmdegoba.
6542. tenzori
sxeulis Tvisebebis maTematikuri aRwera koordinatebis Secvlisas, specialuri wesiT gardaqmnili ri-
cxviTi mniSvnelobebis nakrebiT.
R тензор
E tensor
6543. t. / deformaciis
wagrZelebebis da Zvrebis erToblioba, romelic mocemul wertilSi sxeulis deformirebul mdgo-
mareobas axasiaTebs.
R тензор деформации
E tensor / strain (deformation)
6544. t. / deformaciis nazrdis
me-2 rangis simetriuli tenzori, romelic wertilis areSi deformaciis nazrdis mixedviT defor-
mirebul mdgomareobas aRwers.
R тензор приращений деформации
E tensor / strain increment
6545. t. / deformaciis siCqaris
me-2 rangis simetriuli tenzori, romelic deformaciis siCqaris pirobebs gansazRvravs.
R тензор скорости деформации
E tensor / strain rate
6546. t. / deformaciis sferuli
deformaciis tenzoris nawili, romelic sxeulis moculobis cvlilebas (yovelmxrivi Tanabari gaWimvi-
sas an kumSvisas) axasiaTebs.
R тензор деформации / шаровой
E tensor / spherical strain
6547. t. / saboloo deformaciis
me-2 rangis simetriuli tenzori, romelic saboloo (did) deformaciebs aRwers.
R тензор конечной деформации
E tensor / ultimate deformation
6548. t. / Zabvis
normaluri da mxebi Zabvebis erToblioba, romelic mocemul wertilSi sxeulis daZabul mdgomareobas
axasiaTebs.
R тензор напряжений
E tensor / stress
6549. tenzori / Zabvis sferuli
Zabvis tenzoris nawili, maxasiaTebeli Zabvebi, romlebic formis Seucvlelad, deformirebuli sxeulis
moculobis cvlilebas ganapirobebs.
R тензор напряжений / шаровой
E tensor / spherical stress
6550. tenzosadguri
eleqtruli mowyobiloba, romelic kvebis wyaros, maZliereblisa da maCvenebeli xelsawyosagan Sedgeba;
es mowyobiloba narCeni Zabvebis gansazRvris mizniT tenzogadamwodebis jgufidan miRebul eleqtrul
signalebs erTdroulad an rigrigobiT zomavs.
R тензостанция
E tensostation
6551. tenzowinaaRmdegoba, tenzorezistori
nimuSze an specialur drekad elementze dawebebuli gamtaris an naxevrad gamtaris Zafi, kilita,
mavTuli an Rero, romelic drekadi deformaciisas Tavis eleqtrul winaaRmdegobas icvlis.
R тензосопротивление
E tensor resistance
6552. tenianoba
myar sxeulSi, fxvnilebSi an airebSi arsebuli wylis Semcveloba.
R влажность
E moisture content; humidity
6553. t. / bervis
bervaSi wylis orTqlis Semcveloba.
R влажность дутья
E moisture / blast
6554. tenoriti
CuO Sedgenilobis minerali, spilenZis madnebis komponenti.
R тенорит
E tenorite
6555. tenSTanTqma
masalis unari, Seiwovos da Seikavos teni, romelic Ria forianobis sididesa da masalis
dasvelebadobazea damokidebuli.
R влагопоглощение
E moisture / absorption
6556. termaloi
mxurvalmtkice foladi, romelic 0.5 % C-s, 15-30% Cr-s, 35%-mde Ni-s, 1%-mde Nb-s Seicavs; gamoiyeneba
Termuli mowyobilobebis da sxv. dasamzadeblad.
R термаллой
E thermalloy
6557. teqneciumi
qimiuri elementi, Tc, atomuri masa = 98.91; miekuTvneba iSviaT radiaqtiuri liTonebis jgufs, tdn
2200±50°C; rogorc komponenti koroziamedeg SenadnobebSi gamoiyeneba.
R технеций
E technetium
6558. teqnologia
nedleulis, masalebis, naxevarfabrikatebis an namzadebis miRebis, damuSavebis da gadamuSavebis xerxebisa
da wesebis erToblioba; mecnieruli disciplina, romelic aseT xerxebsa da wesebs amuSavebs da xvews.
R технология
E (production) process; technology
6559. t. / ionmimocvliTi
teqnologia, romelic ionmimocvliT procesebs iyenebs (hidrometalurgia, wylis gawmenda, liTonebis
amoReba da sxv.).
R технология / ионообменная
E technology / ion-exchange
6560. t. / kombinirebuli
komponentebis dacalkevebis udidesi efeqtis momcemi madneuli nedleulidan feradi da iSviaTi
liTonebis amokrefis rTuli, mravaloperaciuli teqnologiuri procesi, romelic gamdidrebis da
metalurgiis sxvadasxva meTodsa da process moicavs.
R технология / комбинированная
E technology / combined
6561. teqnologia / lazeruli
lazeruli gamosxivebiT, moqmedebis sxvadasxva reJimiT (impulsuri, impulsur-perioduli da uwyveti)
masalebis damuSavebis teqnologiuri procesebisa da mowyobilobebis erToblioba.
R технология / лазерная
E engineering / laser
6562. t. / liTonTa
liTonuri masalebis miRebis da damuSavebis xerxebisa da wesebis erToblioba; am problemis momcveli
samecniero disciplina.
R технология металлов
E technology / metals
6563. t. / plazmuri
plazmuri qimiis an plazmuri metalurgiis meTodebiT masalebis miRebis da damuSavebis procesebisa da
mowyobilobebis erToblioba.
R технология / плазменная
E technology / plasma
6564. teqnologia / plastizoluri
liTonplastikuri masalis miRebis teqnologia, romelic liTonis zedapirze plastizolis datanasa da
Semdgom amaRlebul temperaturaze misi gamagrebis, (komponentebis urTierTdifuziiT) procesebs
moicavs.
R технология / пластизольная
E technology / plastisol
6565. t. / unarCeno
bunebrivi nedleulidan yvela Zvirfasi komponentis amosaRebad gadamuSavebisa da narCenebis momijnave
sawarmoebSi utilizaciis kompleqsi.
R технология / безотходная
E technology / nonwaste
6566. t. / wyalbaduri
wyalbadis, rogorc energomatareblis elementis da (an) qimiur reagentad (aRmdgenad) gamoyenebiT,
masalebis miRebisa da damuSavebis teqnologiuri procesebisa da mowyobilobebis erToblioba.
R технология / водородная
E technology / hydrogen
6567. teqstura
upiratesi orientacia marcvlebisa polikristalSi an molekulebisa myar sxeulSi (amorfulSi, po-
limerulSi) da agreTve Txevad kristalebSi, rac masalis Tvisebebis anizotropias iwvevs.
R текстура
E texture
6568. t. / aqsialuri
ix. RerZuli teqstura.
6569. t. / gverdis
kuburi gisosis mqone SenadnobebSi rTuli teqstura, romelSic teqsturis RerZs <100> RerZi
warmoadgens, xolo teqsturis sibrtyes – sibrtye {100}.
R текстура / ребровая
E texture / rib
6570. t. / deformaciis
teqstura, romelic liTonebisa da Senadnobebis civi da cxeli plastikuri deformaciisas warmoiqmneba.
R текстура деформации
E texture / deformation
6571. t. / magnituri
fero– da ferimagnetikebSi spontanuri damagnitebulobis veqtorebis upiratesi paraleluri
orientacia, romelic marcvlis teqsturasTan, agreTve formis an orfaza sistemaSi feromagnituri
fazis nawilakebis teqsturasTanaa dakavSirebuli.
R текстура / магнитная
E texture / magnetic
6572. t. / kristalizaciis
kristalizaciis procesSi warmoqmnili sxmuli liTonis teqstura, romelic siTbos arinebis mima-
rTulebiT formirdeba. kristalebi xelsayreli orientaciiT izrdeba da naklebad xelsayreli
mimarTulebiT orientirebulT axSobs.
R текстура кристаллизации
E texture / recrystallization
6573. teqstura / kuburi
rTuli teqstura, kuburgisosian liTonebsa da SenadnobebSi, romelic imiT xasiaTdeba, rom teqsturis
RerZs RerZi <100> warmoadgens, xolo teqsturis sibrtyes – sibrtye {100}.
R текстура / кубическая
E texture / cubic
6574. t. / rTuli
teqstura, romelic imiT xasiaTdeba, rom gansazRvruli kristalografiuli mimarTulebebi da sibr-
tyeebi liTonis an Senadnobis yvela marcvalSi paraleluria.
R текстура / сложная
E texture / complex
6575. t. / ubralo
ix. RerZuli teqstura.
6576. t. / RerZuli, aqsialuri teqstura, ubralo teqstura
teqstura, romelSic gansazRvruli kristalografiuli tolfasi mimarTulebebi liTonisa da Sena-
dnobis yvela marcvalSi romelime gare mimarTulebis paraleluria.
R текстура / осевая
E texture / axial
6577. texa / namzadis
milebis cxel glinvamde naglini namzadis dayofa sazom sigrZeebad, romelic hidravlikur wnexze xdeba.
R ломка заготовки
E crushing of billets
6578. t. / xenjis
liTonuri naxevarfabrikatis zedapirze, Semdgomi qimiuri amoWmis daCqarebis mizniT, xenjis Sris
meqanikuri rRveva.
R ломка окалины
E scalebreaking
6579. tigeli
Ria WurWeli, damzadebuli mxurvalmtkice liTonebis an cecxlgamZle masalebisagan, romlebic
sxvadasxvagvari masalis gasaxureblad an gasadnobad gamoiyeneba.
R тигель
E crucible
6580. tigeli-cicxvi
ix. cicxvi-Rumeli.
6581. tivtivari
suspenzia, romelSic dispersiul fazasa da dispersiuli garemos simkvriveebs Soris arsebuli mcire
sxvaobis gamo sedimentacia (daleqva) Zalian nela mimdinareobs.
R взвесь
E suspension
6582. titani
qimiuri elementi, Ti, atomuri masa = 49.90; miekuTvneba msubuq liTonebis jgufs, tdn 1668±5°C; es
elementi saaviacio da saraketo teqnikaSi gamoyenebuli Senadnobebis fuZed da foladebis
legirebisaTvis gamoiyeneba.
R титан
E titanium
6583. t. / iodiduri
maRali sisufTavis titani, romelic titanis iodidis Termuli disociaciiT miiReba.
R титан / иодидный
E titanium / iodide
6584. t. / pirveladi
titanis widebis uSualo aRdgeniT miRebuli titani, romelic Semdgomi gadamuSavebisTvisaa
gankuTvnili.
R титан / черновой
E titanium / primary (black)
6585. t. / Rrublovani
titanis tetraqlorididan magniTermiiT miRebuli forovani titani; titanis warmoebaSi naxevarpro-
duqts warmoadgens.
R титан / губчатый
E titanium / sponge
6586. titanomagnetiti
FeTiO3·Fe3O4 Sedgenilobis minerali, nedleuli titanis warmoebisaTvis.
R титаномагнетит
E titanomagnetic
6587. tkepna
dawoliT an dartymebiT risame SemWidroeba da mosworeba.
R трамбование
E ramming
6588. t. / naxSiris kazmis
dakoqsvamde naxSiris kazmis SemWidroebis erT-erTi xerxi.
R трамбование угольной шихты
E ramming coal charge
6589. t. / pnevmatikuri
SekumSuli haeriT ganxorcielebuli tkepna.
R пневмотрамбовка
E ramming / air
6590. tkepnadoba
fxvieri nivTierebebis unari, fxvieri Tvisebebis dakargvis da sxvadasxva simtkicis xarisxis mTliani
masis warmoqmnisa.
R слёживаемость
E glueing; slumping
6591. tn - procesi
foladis rafinirebis meTodi, romlis drosac zeda furmiT fxvnilovani kalciumSemcveli masalebis
cicxvSi gaqreva xdeba.
R ТН-процесс
E process / Thyssen Niederrhein; TN-process
6592. tompaki
TiTberi, romelic 3-12%-mde Zn-s Seicavs.
R томпак
E tombac
6593. tonireba
qimiuri nivTierebebiT liTonis nakeTobebis damuSaveba, romelic xels uwyobs plastikuri formebis
gamovlenas.
R тонировка
E toning
6594. topografia
metalurgiaSi – codnis sfero, romelic liTonis zedapiris SeswavlasTanaa dakavSirebuli.
R топография
E topography
6595. t. / rentgenuli
monokristalebSi aRnagobis sxvadasxva defeqtis Seswavlis rentgenul-difraqciuli meTodebis er-
Toblioba.
R топография / рентгеновская
E topography / X-ray
6596. torkret-betoni
cecxlgamZle betoni, gamoiyeneba torkretirebisas.
R торкрет-бетон
E concrete / air placed
6597. torkretireba
torkret-manqaniT naxevrad Txevadi an darbilebuli cecxlgamZle masalebis amonagis zedapirze (misi
remontis dros) datanis procesi.
R торкретирование
E gunning; concrete spraying
6598. t. / alqmedi
ix. CiraRdnuli torkretireba.
6599. t. / CiraRdnuli, alqmedi torkretireba
torkretireba, romlis drosac cecxlgamZle masala gaiqreva saTbobTan da JangbadTan narevSi da
warmoqmnil CiraRdanSi darbildeba.
R торкретирование / факельное
E gunning / flame
6600. torkret-manqana, torkret-satyorcni
agregatis zedapirze gaSxefiT naxevrad Txevadi masalis dasatani danadgari.
R торкрет-машина
E gun / pneumatic concrete
6601. t. - masa
cecxlgamZle masalebis narevi, romelic torkretirebisaTvisaa gankuTvnili.
R торкрет-масса
E mix / gunning
6602. t. - satyorcni
ix. torkret-manqana.
6603. torsi
ganivi Wrili moris, Zelis da saerTod, risame ganivi waxnagi.
R торец
E end; face
6604. t. / araTanabari
furclis formis defeqti torsis ganapira nawilebis Sua nawilze ufro meti sigrZisa, romelic glin-
visas liTonis zolis siganeze araTanabari gamoWimvis Sedegad warmoiqmneba.
R торец / неровный
E end / uneven
6605. t. / dacerebuli
sqelfurclovani naglinis formis defeqti, romlis drosac kuTxe sibrtyeebsa da torss Soris 90°-is
toli ar aris; defeqti naglinis blagvi danebiT Wrisas an makratlis araswori awyobisas warmoiqmneba.
R торец / скошенный
E end chamfer
6606. torfi
sasargeblo wiaRiseuli sawvavi, romelic Warbi tenianobisa da haeris Znelad SeRweviT, Waobis
mcenareebis bunebrivi kvdomisa da arasruli daSliT warmoiqmneba.
R торф
E peat; turf
6607. torfkoqsi
naxSirbadiani narCeni, romelic mcirenacriani koqsis mSrali gamoxdisas miiReba; es narCeni saTbobad
gamoiyeneba.
R торфококс
E coke / peat
6608. totermani
uZravi Semcxvari masa, romelic brZmedis qveda nawilSi, Rumlis kveTSi, masalebisa da airebis araswori
ganawilebisas warmoiqmneba.
R тотерман (центральная часть шихты перед горном)
E man dead
6609. traversi
muSa galis detali, romelic dgarebs erTmaneTTan aerTebs.
R траверса
E cross-piece
6610. t. / wnexis moZravi
hidravlikuri wnexis masiuri moZravi ganivi detali, romlis daniSnulebac teqnologiuri instrumentis
zeda nawilis damagreba da masze wnevis gadacemaa.
R траверса пресса / подвижная
E crosshead / flame (plunger)
6611. translacia, paraleluri gadatana
kristalografiaSi–kristaluri gisosis gadatana, romelic misi kvanZebis srul TanmTxvevas uzrun-
velyofs.
R трансляция
E translation
6612. transportiori
ix. konveieri.
6613. t. / TiTa
transportiori, romlis muSa organos jaWvisebri forma aqvs, masze gorglebis dasamagreblad da-
yenebulia wkirebi; danadgari firfitovani transportioridan gorglebCamosakid mowyobilobamde
gorglebis gadasacemad gamoiyeneba.
R транспортёр / пальцевой
E conveyer / finger
6614. t. / firfitovani
transportiori, romlis muSa organos jaWvisebri forma aqvs, mis gare zedapirze damagrebulia ganivi
firfitebi; danadgari gamoiyeneba gorglebis gadasaadgileblad kakvian konveieramde maTi cxeli glinvis
da gacivebis Semdeg.
R транспортёр / пластинчатый
E conveyer / apron; conveyer / platform; conveyer / slat-type
6615. t. / firfitovan – lenturi
transportiori, romlis muSa organo rezinqsovilis lentia, misi gare zedapiri viwro firfitebiTaa
armirebuli; danadgari civnaglini furclovani naglinis transportirebisaTvis gamoiyeneba.
R транспортёр / пластинчато-ленточный
E conveyer / platform-belt type
6616. transportiori / jaWviani
transportiori, romlis muSa organo, liTonuri jaWvi, gadasaadgilebeli liTonis masas uSualod
miiRebs.
R транспортёр / цепной
E transfer / chain; conveyer / chain-linked
6617. transfekari
TviTmavali rkinigzis vagoni, romelic fxvieri masalebisaTvis xvimiriTaa aRWurvili; es vagoni fxvieri
masalebis brZmedisTvis misawodeblad gamoiyeneba.
R трансфекар
E car / transfer
6618. transformatori
energiebis an obieqtebis romelime arsebiTi Tvisebis gardasaqmneli mowyobiloba.
R трансформатор
E transformer
6619. t. / denis
sazomi eleqtrotransformatori, romelic standartuli xelsawyoebis da avtomaturi marTvisa da
kontrolis mowyobilobebis gamoyenebiT didi denebis gasazomad da sakontroleblad gamoiyeneba.
R трансформатор тока
E transformer / current
6620. t. / Rumlis
specialuri daniSnulebis Zaluri transformatori, romelic eleqtruli Rumlebis danadgarSi ZiriTad
eleqtromowyobilobas warmoadgens.
R трансформатор / печной
E transformer / furnace
6621. t. / Zabvis
sazomi transformatori, romelic cvladi denis maRal Zabvas standartuli xelsawyoebisaTvis mo-
saxerxebel dabal Zabvad gardaqmnis.
R трансформатор напряжения
E transformer / voltage
6622. t. / Zaluri
eleqtrotransformatori, romelic mudmivi moqmedi Zabvisas energetikuli sistemebis eleqtrul qse-
lebSi, radioteqnikur mowyobilobebSi, avtomatikis sistemebSi da sxv. cvladi denis gardasaqmnelad
gamoiyeneba.
R трансформатор / силовой
E transformer / power
6623. eleqtrotransformatori
statikuri mowyobiloba, romelic cvladi Zabvis sididis gardasaqmnelad gamoiyeneba.
R трансформатор / электрический
E transformer / electric(al)
6624. traqti / kvamlis
arxebis sistema da mowyobiloba, romelTa meSveobiTac Rumlidan kvamlis airebis arineba xdeba.
R тракт / дымовой
E channel; chimney flue
6625. trepeli
forovani danaleqi qani, romelic Tbosaizolacio masalad gamoiyeneba.
R трепел
E infusorial earth
6626. trefi
saglinavi glinis jvaredisebri amZravi bolo, romelic glinis SpindelTan trefuli quros meSveobiT
SeerTebas emsaxureba.
R треф (валка)
E (roll) wobbler
6627. tribaloi
kobalt-nikel-molibdenis sistemis fuZeze Seqmnili cveTamedegi Senadnobi, romelic amaRlebuli
koroziuli medegobiT xasiaTdeba.
R трибалой
E tribal(l)oy
6628. trivakansia
vakansiebis kompleqsi, romelic gverdigverd ganlagebuli sami vakansiisagan Sedgeba.
R тривакансия
E trivacancy
6629. tripleti / speqtris
axlomdebare sami speqtruli xazis erToblioba.
R триплеты / спектральные
E triplets / spectral
6630. trip-foladi
0.3% naxSirbadis Semcveli sakonstruqcio foladi, romelic damatebiT manganums, siliciums, qroms,
nikelsa da molibdens Seicavs; plastikurobis maRali maCvenebeli deformirebis procesSi austenitis
martensitSi gadasvliT miiRweva.
R трип-сталь
E TRIP steel
6631. tromeli
cxavi, saceri, doli, cxrili - romlebic naWrovani, granulirebuli an fxvnilovani masalebis zomebis
mixedviT dasacalkeveblad (hidrometalurgiaSi) gamoiyeneba.
R троммель
E trammel; drum / waching; drum / revolving
6632. troostiti
rkinanaxSirbadiani foladis struqturuli mdgeneli _ perlitis maRaldispersiuli nairsaxeoba,
romlis firfitebs Soris maZili 0.10 mkm-ia.
R троостит
E troostite
6633. t. / moSvebis
marcvlovani aRnagobis (agebulebis) troostiti, romelic moSvebis procesSi martensitis daSlisas
warmoiqmneba.
R троостит отпуска
E troostite / temper(ed)
6634. t. / wrTobis
firfitovani agebulebis troostiti, romelic austenitis gacivebisas gardaqmnis an izoTermuli
dayovnebis procesSi warmoiqmneba.
R троостит закалки
E troostite / quenching
6635. troostosorbiti
feritisa da cementitis kristalebis narevi, romelTa firfitebs Soris manZili metia, vidre tro-
ostitisa da naklebi, vidre sorbitisa.
R троостосорбит
E troosto-sorbite
6636. tumbo
mowyobiloba, romelic airebis SekumSvis an gaiSviaTebisaTvis da daWirxniT (siTxiT an airis nakadiT)
masalebis gadasaadgileblad gamoiyeneba.
R насос
E pump
6637. t. / geteruli
vakuumuri tumbo, romlis amomtumbavi moqmedeba liTonuri airSTamnTqmeliT – geteriT airis STanTqmas
emyareba.
R насос / геттерный
E pump / getter
6638. t. / geterul-ionuri
vakuumuri tumbo, romelSic ionebis amotumbva airSTamnTqmelis uwyvetad ganaxlebuli zedapiriT maT
STanTqmasTanaa Sexamebuli.
R насос / геттероионный
E pump / getter-ion
6639. t. / grigaluri
centridanuli tumbos analogiuri principiT moqmedi tumbo, romelsac TviTSewovis kargi unari aqvs.
R насос / вихревой
E pump / turbine
6640. t. / dguSiani
cilindruli dguSis an yvinTas meSveobiT airis, siTxis an pulpis Sewovis principze moqmedi tumbo,
romelic dguSis an yvinTas wneviT maT erTi tevadobidan meoreSi gamoaZevebs.
R насос / поршневой
E pump / piston (reciprocating)
6641. tumbo / diafragmiani
membranuli tumbo, romlis muSa organo moqnili firfitaa. napirebiT damagrebuli firfita iRuneba
(romelime meqanizmiT) da dguSis rols asrulebs.
R насос / диафрагменный (диафрагмовый)
E pump / diaphragm
6642. t. / vakuumuri
WurWelSi gaiSviaTebis misaRebad airebisa da orTqlis mosacilebeli mowyobiloba; gamoiyeneba vaku-
umur metalurgiaSi, agreTve mravali xelsawyos elementad metalofizikuri kvlevebisas.
R насос / вакуумный
E pump / vacuum
6643. t. / difuziuri
ix. orTqlWavluri vakuumuri tumbo.
6644. t. / ionuri
damaionebeli airis amotumbviT maRali vakuumis Sesaqmneli tumbo.
R насос / ионный
E pump / ion
6645. t. / molekuluri
vakuumuri tumbo, romelSic airis molekulebi moZravi myari sxeulebiT waritaceba, daiWirxneba da
amosatumbi tevadobidan moscildeba.
R насос / молекулярный
E pump / molecular
6646. t. / orTqlWavluri vakuumuri, difuziuri tumbo
vakuumuri tumbo, romlis moqmedebac amosatumbi airis molekulebis muSa nivTierebis orTqlis WavlTan
difuziazea damyarebuli.
R насос / пароструйный вакуумный
E pump / steam-jet
6647. t. / pulpis
pulpis gadasaWirxni tumbo (mag., dguSiani, yvinTa, peristaltikuri, specialuri da sxv.).
R насос / пульповый
E pump / slurry
6648. t. / rotoruli
dguSiani tumbos analogiuri principiT moqmedi tumbo, romelsac Sesawovi da dasaWirxni sarqvlebi ar
aqvs.
R насос / роторный
E pump / rotary
6649. t. / turbomolekuluri
vakuumuri tumbo, romelSic airis molekulebs iWeren da amosatumbi moculobidan swrafad moZravi
diskoTi moacileben.
R насос / турбомолекулярный
E pump / turbomolecular
6650. t. / forvakuumuri rotaciuli
ramdenime tumbos TanamimdevrobiT muSaobisas gasaiSviaTebel sistemaSi airis winaswar gasaiSviaTebeli
vakuumuri tumbo.
R насос / форвакуумный ротационный
E pump / roughing-down (backing)
6651. t. / centridanuli
tumbo, romelic siTxes (an pulpas) milgayvanilobaSi centridanuli ZaliT wuravs.
R насос / центробежный
E pump / centrifugal
6652. t. / Wavluri, Wavluri mowyobiloba
mowyobiloba, romelSic siTxe an airi gadaadgildeba. isini sxva siTxis an airis WavliT waritaceba.
R насос / струйный
E pump / jet
6653. turbina / airis utilizaciis, sakerZis airze momuSave utilizaciis turbina
turbina, romelic wamavali airebis drekad energias iyenebs, mag., brZmedebis sakerZis airis.
R турбина / газовая утилизационная
E turbine / gas recovery
6654. turbina / sakerZis airze momuSave utilizaciis
ix. airis utilizaciis turbina.
6655. turboairsaberi
centridanuli tipis airsaberi.
R турбовоздуходувка
E turboblower
6656. turbulenturoba
siTxeebisa da airebis dinebaSi mimdinare movlena, romelic am dinebaSi sxvadasxva zomis
mravalricxovani grigalebis warmoqmnaSi mdgomareobs. Sedegad maTi hidro- da Termodinamikuri
maxasiaTeblebi (siCqare, temperatura, wneva, simkvrive) qaosur fluqtuaciebs ganicdis, romelic
wertilidan wertilamde da droSi araregularulad icvleba.
R турбулентность
E turbulence
6657. tuteebi
wyalSi xsnadi fuZeebi.
R щелочи
E alkalis
6658. tye / dislokaciis
kristalSi an marcvalSi uwesrigod ganlagebuli dislokaciis xazebis simravle, romelic civi pla-
stikuri deformaciisas warmoiqmneba.
R лес дислокации
E forest of dislocations; forest / dislocation
6659. tyvia
qimiuri elementi, Pb, atomuri masa = 207.2; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs, tdn 327.4°C; es elementi
gamoiyeneba mravali Senadnobis misaRebad, zogjer foladis legirebisaTvisac.
R свинец
E lead
6660. t. / eleqtrolituri
eleqtrolituri rafinirebiT miRebuli tyvia.
R свинец / электролитный
E lead / electrolytic
6661. t. / zeigeruli
PbO-dan sawyis (Sav) tyviamde aRdgenili nadnobis zeigerviT spilenZisa da rkinis minarevebisagan
gawmendili tyvia.
R свинец / зейгерованный
E lead / liquated
6662. t. / pirveladi
tyvia, romelic tyviis madnebis an aglomeratis gadnobiT miiReba, igi 2-3% minarevebs Seicavs da sufTa
tyviis misaRebad Semdgom rafinirebas eqvemdebareba.
R свинец / черновой
E lead bullion; lead / black
6663. t. / SoTisebri
mcire zomis, Zelis, Cveulebriv, welisebri formis tyviis sxmuli.
R свинец / чушковый
E lead / pig
6664. tyleJa, brtyeleba
gabrtyelebuli liTonuri lentis misaRebad mcirediametriani namzadis gluv glinebSi glinva.
R плющение
E flattening; flatting

u
6665. ubani / denadobis
ubani deformaciis diagramaze, romelic mudmivi Zabvisas mimdinare plastikuri deformirebis sawyis
stadias Seesabameba.
R площадка текучести
E yield step
6666. ubani / makalibrebeli
ix. makalibrebeli sartyeli.
6667. ube / CanaWris, cerobebi
blanti rRvevis ubani, romlis sibrtye mrRvevi daZabulobis moqmedebis mimarTulebasTan, daaxloebiT,
45°-ani kuTxiTaa daxrili.
R губы среза
E lips of shearing; lips of cut
6668. udimeti
mxurvalmtkice Senadnobi nikelis fuZeze, romelic 11-22% Cr-s, 21% Co-s, 2.5%-mde Al-s, 4%-mde Ti-s, 10%
Mo-s Seicavs; legirdeba W da B-iT. xasiaTdeba maRali mxurvalmedegobiT; igi gazis turbinebis,
reaqtiuli Zravebis detalebis da sxv., dasamzadeblad gamoiyeneba.
R удимет
E-
6669. ukmaramoWma
amoWmis teqnologiis darRvevisas warmoqmnili naglinis zedapiris defeqti, laqebis an zolebis saxiT.
R недотрав
E underpickling
6670. ukmargamowva
2-8% CO2-is Semcveli arasrulad gamomwvari kiri.
R недопал
E semi-burned lime
6671. ukmarglinva
glinvis procesSi glinebSi damuxruWebuli ara mTel sigrZeze gaglinuli namzadi.
R недокат
E cobble; section / unfinished
6672. ukmarSecxoba
nawnexis defeqti, romelic Secxobisas daklebuli temperaturis an arasakmarisi dayovnebis Sedegad
warmoiqmneba, rac meqanikuri Tvisebebis gauaresebaSi gamoixateba.
R недопекание
E undersintering
6673. ukudaWimuloba1
deformaciis keraSi Semaval liTonze modebuli grZivi Zala, romelic liTonis moZraobis sapirispiro
mxaresaa mimarTuli.
R противонатяжение
E pull / backward
6674. ukudaWimuloba2
daWimuloba, romelic glinebSi an adidaSi liTonis Sesasvleli mxridan moqmedebs.
R натяжение / заднее
E pull / back(ward)
6675. ukubalansi / siTbos
siTbos balansi, romelic teqnologiur procesze siTbos danaxarjis gansazRvrisaTvis gamoiyeneba.
R баланс / обратный тепловой
E balance / reversive heat (thermal)
6676. ukulikvacia, uaryofiTi likvacia
sxmulis zedapirze im elementebis gazrdili koncentracia, romlebiTac kristalizaciis procesSi Txe-
vadi fazaa gamdidrebuli.
R ликвация / обратная
E segregation / negative (inverse)
6677. ukuflotacia
flotaciuri gamdidrebis xerxi, romlis drosac Zvirfasi komponenti kameris produqtSi koncen-
trirdeba.
R флотация / обратная
E flotation / countercurrent
6678. ukuRunva / glinebis
furclovani naglinis arasibrtyivobis da ganivkveTis nairsisqianobis Tavidan asacileblad glinvis
procesSi glinebis profilze meqanikuri zemoqmedeba.
R противоизгиб валков
E bending / roll
6679. ukuwnexa
wnexa, romlis drosac matricaSi liTonis gamodineba presStempelis moZraobis sawinaaRmdego mimarTu-
lebiT xdeba.
R прессование / обратное
E extrusion / backward (inverted)
6680. ulvaSebi, Zafisebri kristalebi
sufTa liTonebis an naerTebis Zafisebri monokristalebi, romlebsac faqtobrivad kristaluri wyobis
defeqtebi ar aqvs da romlebic TeoriulTan miaxloebuli simtkiciT xasiaTdeba.
R усы
E whiskers
6681. unari / abraziulobis
abrazivis unari, daarRvios masalis zedapiri masTan meqanikuri urTierTobisas.
R способность / абразивная
E capacity / abrasive
6682. u. / arekvlis
sxeulidan areklili energiis masze dacemuli gamosxivebis srul energiasTan fardoba.
R способность / отражательная
E power / reflecting
6683. u. / atmosferos manaxSirbadianebeli
atmosferos mier liTonis (nakeTobis) naxSirbadiT gajerebis unari. ganisazRvreba gramebiT gamoxatuli
naxSirbadis raodenobiT, romelic mocemul temperaturaze SeiZleba liTons 1 m3 naxSirbadSemcveli
airiT gadaeces.
R способность атмосферы / науглероживающая
E availability / carbon
6684. u. / gamdidrebis
sasargeblo wiaRiseulis Tviseba, romliTac gamdidrebis meTodiT misgan Zvirfasi komponentebis
amoRebis mizanSewoniloba xasiaTdeba.
R обогатимость
E dressability
6685. u. / gamtarobis
sxeulSi gasuli energiis fardoba masze dacemuli gamosxivebis srul energiasTan.
R способность / пропускательная
E throughput (capacity)
6686. u. / ganJangvis
ganmJangveliT Txevad liTonSi arsebuli Jangbadis oqsidebSi gadayvanis unari.
R способность / раскислительная
E capacity / deoxidizing
6687. u. / garCevis, garCeva
optikuri an eleqtronul-optikuri xelsawyos maxasiaTebeli, romelic ricxobrivad or wertils
(obieqts) Soris im minimaluri manZilis tolia, romlis drosac gamosaxuleba cal-calke aRiqmeba.
R способность / разрешающая
E power / resolving; resolution
6688. u. / danafaris damcavi
danafaris unari, daicvas ZiriTadi liToni koroziisagan.
R способность покрытия / защитная
E power (capacity) of coating / protective
6689. u. / Tbowarmoqmnis
ix. wvis siTbo.
6690. u. / saTbobis reaqciis
myari saTbobis wvadobisa da reaqtiulobis gaerTianebuli cneba. wvadoba saTbobis JangbadTan reaqciis
unaria (ganisazRvreba naxSiris an koqsis standartuli nimuSis amowvis siCqariT, gansazRvruli siCqariT
da raodenobiT haeris miwodebisas), xolo reaqtiulobas CO2-is mimarT reaqtiulobis unars uwodeben
(ganisazRvreba naxSiris an koqsis nimuSis aRdgenis siCqariT).
R способность топлива / реакционная
E capacity / reactive
6691. u. / STanTqmis
sxeulis mier STanTqmuli energiis masze dacemuli gamosxivebis srul energiasTan fardoba.
R способность / поглощательная
E power / absorptive
6692. unifikacia
sxvadasxva saxis liTonuri produqciis da maTi warmoebis saSualebebis racionalur minimumamde dayvana.
tipzomebis, markebis, Tvisebebisa da misT.
R унификация
E unification
6693. urani
qimiuri elementi, U, atomuri masa = 238.03; miekuTvneba iSviaT radiaqtiur liTonebis jgufs, tdn 1132°C;
es elementi gamoiyeneba birTvul sawvavad, romelic plutoniumis meoreuli birTvuli sawvavis wyaroa.
R уран
E uranium
6694. urTierTdifuzia
ix. heterodifuzia.
6695. urTierT(mo)qmedeba / fazaTSorisi
erTi fazidan meoreSi nivTierebis gadatana gamyof sazRvramde da sazRvris Semdeg, romelic, agreTve
uSualod, fazaTSoris gadasasvlelze masis gadatanas moicavs.
R взаимодействие / межфазное
E interaction / phase
6696. urika / adidvis dganis
jaWviani adidvis dganis xazovani tipis moZravi kvanZi, romelic adidvisas namzadis pirmodebisa da
gadaadgilebisTvisaa gankuTvnili.
R тележка волочильного стана
E carriage / draw
6697. u. / samsxmelo
rkinigzis liTonuri platforma, romelzec aTavseben boyvebs maTSi liTonis Casasxmelad.
R тележка / разливочная
E bogie / casting; car / casting
6698. u. / Semcxobi
ix. paleti.
6699. u. / Sleperis
sabagiro Sleperis kvanZi, romelic liTonis gadaadgilebas emsaxureba.
R тележка / шлепперная
E carriage / drag
6700. u. / rofsazidi
rkinigzis orRerZa liTonuri platforma, romelic kazmiani rofsazidis RumlebTan transportire-
bisaTvisaa gankuTvnili.
R тележка / мульдовая
E bogie / charging
6701. u. / cicxvis
cicxvis tranportirebisaTvis gankuTvnili rkinigzis liTonuri platforma.
R тележка ковша
E bogie / ladle; car / ladle (transpher)
6702. urnali
1. liTonis jarTis da gamyarebuli widis lodebis dasamsxvrevi danadgari. 2. liTonuri konstruqcia
brZmedze, romelic Saxtis svetebs eyrdnoba da sakerZeze ganlagebuli meqanizmebis kompleqsidan datvir-
Tvas Tavis Tavze iRebs. 3. mowyobiloba dartymiTi meqanikuri gamocdebisTvis.
R копёр
E ram engine
6703. u. / balistikuri
urnali, romlis energiis maragi asafeTqebeli muxtis, zambaris, vardnili tvirTisa da a. S. saSualebiT
iqneba uzrunvelyofili.
R копёр / баллистический
E tester / ballistic impact
6704. u. / maRalsiCqariani
urnali, romlis sacemlis moZraobis siCqare 10 m/wm-s mniSvnelovnad aRemateba.
R копёр / высокоскоростной
E tester / high-speed impact
6705. u. / qanqara
urnali, romelSic nimuSis dasarRvevi sacemela qanqarzea damagrebuli.
R копёр / маятниковый
E tester / pendulum impact
6706. urnali / rotaciuli
urnali, romlis energiis maragi sacemelas brunviTi gaqanebiTaa uzrunvelyofili.
R копёр / ротационный
E tester / rotating impact
6707. uro
dartymiTi moqmedebis samWedlo manqana, romelSic namzadi muSa nawilis winsvliTi moZraobiT aRZruli
kinetikuri energiiT deformirdeba.
R молот
E hammer
6708. utilizacia / wamavali siTbos
wamavali airebis an warmoebis gaxurebuli produqtebis siTbos gamoyeneba.
R утилизация отходящего тепла
E recovery / waste-heat
6709. u. / narCenebis
materialuri resursebis ganmeorebiT gamoyeneba an warmoqmnili narCenebis raodenobis Semcireba, ned-
leulisa da masalebis xarjvis, produqciis Rirebulebis Semcirebisa da warmoebis efeqturobis
mniSvnelovnad gasazrdelad.
R утилизация отходов
E recovery / waste
6710. ujredi
yvelaze mcire erTeuli (romelime) risame gaerTianebaSi.
R ячейка
E cell
6711. u. / bazadacentrebuli
paralelepipedisebri kristalis elementaruli ujredi, romlis ori paraleluri waxnagis centrSi,
paralelepipedis wveroebSi, ganlagebuli atomebis damatebiT TiTo erTtipuri atomia ganlagebuli.
R ячейка / базоцентрированная
E cell / base centered
6712. u. / elementaruli
kristaluri gisosis elementaruli nawili, romlis paraleluri gadatana (translacia) sam ganzo-
milebaSi mTeli kristaluri gisosis agebis saSualebas iZleva.
R ячейка (кристалла) / элементарная
E cell / unit; cell / elementary
6713. u. / eleqtrolituri
ix. eleqtrolizeri.
6714. u. / moculobadacentrebuli
paralelepipedisebri kristalis elementaruli ujredi, romlis simZimis centrSi, paralelepipedis
wveroebSi, ganlagebuli atomebis damatebiT erTi erTtipuri atomia ganlagebuli.
R ячейка / объёмноцентрированная
E cell / body-centered
6715. u. / waxnagdacentrebuli
paralelepipedisebri kristalis elementaruli ujredi, romlis yoveli waxnagis centrSi, para-
lelepipedis wveroebSi, ganlagebuli atomebis damatebiT TiTo erTtipuri, atomia ganlagebuli.
R ячейка / гранецентрированная
E cell / face-centered
6716. u. / waxnagdacentrebuli kuburi
kubisebri waxnagdacentrebuli ujredi, romelic kubur singonias miekuTvneba.
R ячейка / гранецентрированная кубическая
E cell / face-centered cubic

f
6717. fabrika
samrewvelo sawarmo, manqanuri warmoebis gamoyenebiT.
R фабрика
E plant
6718. fabrika / gundebis
gundebis sawarmoebeli samrewvelo sawarmo.
R фабрика окатышей
E plant / peletizing
6719. f. / mamdidrebeli
samrewvelo sawarmo, romelic sasargeblo wiaRiseulis gasamdidreblad mosamzadebeli, ZiriTadi da
damxmare aparatebiT, sawyisi nedleulis da gamdidrebis produqtebis Sesanaxi tevadobebiT, wyalsadenis
da airsadenis qselebiTaa aRWurvili.
R фабрика / обогатительная
E plant / benefication
6720. f. / saaglomeracio, aglofabrika
aglomeratis sawarmoebeli samrewvelo sawarmo.
R фабрика / агломерационная; аглофабрика
E plant / agglomerating; plant / sintering
6721. fabrikacia / slabebis
sasurveli zomebis sqeli furclebis glinvisas sawyisi namzadis masisa da zomebis gaangariSeba.
R фабрикация слябов
E cutting / slab
6722. faza
heterogenuli Termodinamikuri sistemis nawili, erTgvarovani qimiuri SedgenilobiT, kristaluri
struqturiTa da fizikuri TvisebebiT, romelic sistemis sxva nawilebisagan gamyofi zedapiriTaa (ro-
melzec TvisebaTa cvlileba xdeba) gamoyofili.
R фаза
E phase
6723. f. / airuli
nivTierebis iseTi mdgomareoba, rodesac misi nawilakebi (atomebi), Zalian sustad an saerTod ar aris
dakavSirebuli urTierTqmedebis ZalebiT, moZraoben Tavisuflad da maTTvis gankuTvnil moculobas
mTlianad avseben.
R фаза / газовая
E phase / gaseous
6724. f. / gamoyofili
faza, romelic gadajerebuli myari xsnaris daSlis produqtia.
R фаза / выделившаяся
E phase / precipitated
6725. f. / dispersiuli
SenadnobSi wvrili nawilakebis saxiT arsebuli faza.
R фаза / дисперсная
E phase / dispersed; dispersoid
6726. f. / koherentuli
gamonayofi faza, romelsac ZiriTad fazasTan (matricasTan) koherentuli sazRvrebi aqvs.
R фаза / когерентная
E phase / coherent
6727. f. / lavesis
iseT liTonebs Soris warmoqmnili intermetalidi, romelTa atomuri diametrebis fardoba 1.1-idan 1.6-
mde icvleba. isini sami ZiriTadi tipis struqturiT kristaldeba: kuburi MgCu2-iT, heqsagonalur -
MgZn2-iT, heqsagonalur MgNi2-iT.
R фаза Лавеса
E phase / Laves
6728. f. / matriculi (dedafaza)
sawyisi faza, romlidanac axali faza gamoiyofa.
R фаза / матричная
E phase / parent
6729. f. / metastabiluri
faza, romlis warmoqmna sistemis Tavisufali energiis Semcirebas fardobiT minimumamde iwvevs; es faza,
gare faqtorebis zemoqmedebiT an TavisTavad, SeiZleba ufro mdgrad mdgomareobaSi gadavides.
R фаза / метастабильная
E phase / metastable
6730. f. / NiAs tipis struqturis mqone
AB Sedgenilobis intermetalidi, romelic gardamaval liTonebs Soris da perioduli sistemis mesame--
meeqvse jgufis liTonebs Soris warmoiqmneba, romelsac NiAs tipis heqsagonaluri mWidrod wyobili
gisosi aqvs.
R фаза со структурой типа NiAs
E NiAs type phase
6731. faza / stabiluri
mocemul pirobebSi mdgradi faza, romlis warmoqmniTac sistemis Tavisufali energia absolutur
minimalur mniSvnelobas iRebs.
R фаза / стабильная
E phase / stable
6732. f. / ferituli
rkinanaxSirbadiani foladebis struqturuli mdgeneli – naxSirbadis (<0.025%), agreTve, malegirebeli
elementebis myari xsnari -rkinaSi.
R фаза / ферритная
E phase / ferritic
6733. f. / Rumlis airuli
erTgvarovani qimiuri Sedgenilobis orTqlairuli narevi metalurgiul RumlebSi.
R фаза печи / газовая
E phase of furnace / gas(eous)
6734. f. / Sualeduri
1. sawyisi komponentebis zRvrul myar xsnarebs Soris koncentraciul intervalSi warmoqmnili myari
faza. 2. arastabiluri faza, romelic gadajerebuli myari xsnaris daSlisas warmoiqmneba. 3. ix.
intermetalidi.
R фаза / промежуточная
E phase / intermediate
6735. f. / Canergvis
idealuri an umniSvnelod damaxinjebuli mWidrod wyobili kristaluri gisosis kvanZTa Soris Seda-
rebiT mcire zomis araliTonuri elementebis atomebis CanergviT warmoqmnili faza.
R фаза внедрения
E phase / interstitial
6736. f. / wonasworuli
1. mocmul pirobebSi minimaluri Tavisufali energiis faza. 2. faza, romelSic komponentebis qimiuri
potenciali mosazRvre fazebSi amave komponentebis qimiuri potencialis tolia.
R фаза / равновесная
E phase / equilibrium
6737. -faza
erTi komponentis erTgvarovani myari xsnari meoreSi.
R -фаза
E -phase
6738. -faza
eleqtronuli naerTi moculoba _ dacentrebuli kuburi gisosiT, romlis eleqtronuli koncentracia
homogenuri aris sazRvarze 1.5-s Seadgens.
R -фаза
E -phase
6739. -faza
eleqtronuli naerTi rTuli kuburi gisosiT, romelic homogenuri aris sazRvarze eleqtronuli
koncentraciis 1.5-idan 1.62-mde intervalSi arsebobs.
R -фаза
E -phase
6740. -faza
eleqtronuli naerTi mWidrod wyobili heqsagonaluri gisosiT, romelic homogenuri aris sazRvarze
eleqtronuli koncentraciis 1.62-idan 1.75-mde intervalSi arsebobs.
R -фаза
E -phase
6741. -faza
gardamaval liTonebs Soris warmoqmnili FeCr tipis intermetalidi, romelsac rTuli tetragonaluri
gisosi da homogenurobis farTo are aqvs.
R -фаза
E -phase
6742. faialiti
rkinis silikati, Fe2SiO4, romelic orTorombul sistemaSi kristaldeba, igi mravali metalurgiuli
widis komponentia.
R фаялит
E fayalite
6743. fainStaini
nikelisa da spilenZis sulfidebis Senadnobi, romelic Stainis konvertirebisas miiReba - igi 3%-ze
nakleb rkinas Seicavs.
R файнштейн
E matte / converter
6744. fanjara / CasatvirTavi, Casayreli fanjara
sadnobi Rumlis wina kedelSi kazmis CasatvirTavad gankuTvnili Riobi.
R окно / завалочное
E hole / charging; door / charging
6745. f. / Casayreli
ix. CasatvirTavi fanjara.
6746. farda / wylis
damtvrianebuli haeris moZraobis, siTburi nakadis an alis SesaZlebeli gavrcelebisas, frqvevanebiT
wylis gafrqveviT warmoqmnili wylis wveTebis mkvrivi zona.
R завеса / водяная
E screen / water
6747. fardoba / krioliTuri
gamdnari eleqtrolitis Sedgenilobis maxasiaTebeli, romelic gamosaxulia moluri fardobiT
NaF/AlF3.
R отношение / криолитовое
E ratio / cryolitic
6748. f. / cikluri
modebuli Zabvis ciklebis ricxvis rRvevamde ciklebis saerTo raodenobasTan Sefardeba.
R отношение / циклическое
E ratio / cycle
6749. farTobi / elementaruli
1. deformirebadi sxeulis SigniT an zedapirze gamoyofili orientirebuli sibrtye, romlis mimarTac
Zabvebis moqmedeba ganixileba. 2. mcire sibrtyis SemosazRvruli nawili, romelic sxeulis zedapirze
gamosxivebiT Tbomimocvlis gaangariSebisas gamoiyofa.
R площадка / элементарная
E surface (area) / elementary
6750. f. / mTavari, mTavari sibrtye
sami urTierTperpendikularuli elementaruli farTobidan (sibrtyidan) erTi, romelzedac mxebi Zabvebi
nulis tolia.
R площадка / главная
E principal cross-section
6751. f. / oqtaedruli
mTavari RerZebis erTnairi kuTxiT gadamkveTi rva elementarul farTobs Soris erT-erTi, romelzec
oqtaedruli Zabvebi moqmedebs.
R площадка / октаэдрическая
E site / octahedron
6752. f. / qvedis
martenis RumelSi, liTonisa da widis Sexebis doneze Txevadi abazanis zedapiris farTobi.
R площадь пода
E area / hearth
6753. f. / Secxobis
aglomanqanis ubnis farTobi, romelzedac aglokazmis Secxoba mimdinareobs.
R площадь спекания
E area / sintering
6754. f. / Sexebis (sakontaqto)
zedapiri, romliTac deformirebadi liToni teqnologiur instruments exeba.
R площадь контакта
E area / contact
6755. fari / marTvis
metalurgiuli sawarmoebis teqnologiuri procesebis centralizebuli marTvisa da kontrolis
kompleqsuri mowyobiloba. mag., wyal-, air-, eleqtromomaragebis da sxv. sistemebi.
R щит управления
E board / control
6756. farsaketi, Siberi
siTxis an airis xarjis regulirebis mowyobiloba firfitis saxisa, romelic nakadis perpendikula-
rulad an 90°-ian kuTxesTan maxlobeli kuTxiT gadaadgildeba.
R шибер
E valve / slide; damper
6757. farsaketi
saketi, romlis ZiriTadi elementia moZravi cecxlgamZle horizontaluri fila, Txevadi liTonis
gamosadeni naxvretiT.
R затвор / шиберный
E gate / slide
6758. f. / sakvamuris
kvamlsadenSi dayenebuli Siberi.
R шибер / дымовой
E damper / stack (chimney); valve / chimney (slide)
6759. faseti / CamonaxeTqis
myife rRvevis zedapiris elementi, romlis sazRvrebSic rRveva erT an axlomdebare sibrtyeebSi
viTardeba.
R фасетка скола
E facet / cleavage
6760. faqtori
romelime procesis mizezi, mamoZravebeli Zala, romelic misive xasiaTs an calkeul Taviseburebebs
gansazRvravs.
R фактор
E factor
6761. f. / ganmeorebadobis
kristaluri gisosis ekvivalenturi sibrtyeebis ricxvi sibrtyeebs Soris manZilis erTnairi mniS-
vnelobiT.
R фактор повторяемости
E factor / multiplicity
6762. f. / koroziis sakontrolebeli
procesis romelime safexurze liTonis koroziis kinetikis upiratesi damuxruWeba.
R фактор коррозии / контролирующий
E factor of corrosion / controling
6763. f. / masStabis
koeficienti, romelic masalis geometriuli zomebis cvlilebiT gamowveul Tvisebebis cvlilebas iT-
valiswinebs.
R фактор / масштабный
E factor / scale
6764. f. / formis
uganzomilebo sidide, romelic nawilakebis an struqturuli mdgenelebis zomebisa da formis
maxasiaTeblebis kombinacias warmoadgens, mag., sigrZis siganesTan fardoba an perimetris kvadratis
farTobTan da sxv.
R фактор формы
E factor / form; formfactor
6765. faSarwnexili
liTonis aramkvrivi zona, romelic nawnexi namzadis an dawnexili nakeTobis ukana (qveda) nawilis
RerZul zonaSi warmoiqmneba.
R пресс-утяжина
E funnel; defect / extrusion
6766. fenili / samsxmelo cicxvis
fenili samsxmelo cicxvSi.
R скардовина
E ladle scull
6767. ferdo
martenis an rkaluri Rumlis samuSao sivrceSi (areSi) kedlis daxrili nawili.
R откос
E slope
6768. ferebi / varvaris
maRal temperaturamde gaxurebuli liTonis naTebis ferebi (foladisaTvis muqi yavisfridan 550°C-ze
TeTramde 1300єC-ze).
R цвета каления
E colo(u)rs / radiant heat
6769. f. / JRala
cisartyelas ferebi (Calisferi, oqrosferi, mewamuli, iisferi da sxv.), romlebic ganpirobebulia
gaxurebuli foladis sufTa zedapirze oqsidebis Txeli fenis warmoqmniT. siJRalis ferebiT gaxurebis
temperaturis saorientacio gansazRvra SeiZleba.
R цвета побежалости (при отпуске)
E colour / temper; tint / heat; colo(u)rs / annealing
6770. ferimagnetizmi
nivTierebis magniturad mowesrigebuli mdgomareoba, romelSic atomebis (ionebis) antiparalelurad
mimarTuli magnituri momentebis urTierTkompensireba ar xdeba da sxeulis makroskopul areebSi
(domenebSi) spontanur damagnitebas iwvevs.
R ферримагнетизм
E ferrimagnetism
6771. ferimagnetiki
ix. ferimagnituri masalebi.
6772. feriti
1. erTi an ramdenime elementis myari xsnari rkinis moculobadacentrebul kubur gisosSi (Fe-C sistemaSi
naxSirbadis myari xsnari rkinis moculobadacentrebul kubur gisosSi). 2. qimiuri naerTi Fe2O3 sxva
liTonebis oqsidebiT; es naerTi dieleqtriki an naxevargamtaria, romelic radioteqnikaSi da
radioeleqtronikaSi magnitur masalad gamoiyeneba.
R феррит
E ferrite
6773. f. / legirebuli
malegirebeli elementebis Canacvlebis myari xsnari -rkinaSi.
R феррит / легированный
E ferrite / alloyed
6774. f. / maRaltemperaturuli
naxSirbadisa da (an) malegirebeli elementebis myari xsnari delta-rkinaSi.
R феррит / высокотемпературный
E ferrite / delta
6775. f. / 
naxSirbadis myari xsnari -rkinaSi.
R -феррит
E -ferrite
6776. fermedegoba / danafaris
damcavi danafaris Tviseba, Tavisi sawyisi feri SeinarCunos.
R цветостойкость покрытий
E fastness / plating colour
6777. feroairi / sakerZis
feroSenadnobebis eleqtroRumlebis abazanebSi aRmdgeni reaqciis [MeO+C=MexC(Me)+CO] Sedegad
warmoqmnili maRalkaloriuli airi.
R феррогаз / колошниковый
E gas / top
6778. feroalumini
aluminis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферроалюминий
E ferroalumin(i)um
6779. feroborali
ligatura,  6%B, 10% Si da 10% Al, danarCeni Fe-is SemcvelobiT.
R ферроборал
E ferroboral
6780. ferobori
boris Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферробор
E ferroboron
6781. ferovanadiumi
vanadiumis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R феррованадий
E ferrovanadium
6782. ferovolframi
volframis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферровольфрам
E ferrotungsten
6783. feromagnetizmi, spontanuri magnetizmi
movlena, romlis drosac gare magnitur velSi myari sxeulis calkeuli makroskopiuli areebi
(domenebi) spontanur damagnitebas ganicdis atomuri magnituri momentebis paraleluri orientaciis
gamo.
R ферромагнетизм
E ferromagnetism
6784. feromagnetiki
ix. feromagnituri masalebi.
6785. feromanganumi
manganumis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферромарганец
E ferromanganese
6786. f. / eleqtroTermuli
eleqtroRumlebSi gamomdnari feromanganumi, romelic daaxloebiT, 80% manganums Seicavs.
R ферромарганец / электротермический
E ferromanganese / electrothermal
6787. f. / naxSirbadiani
feromanganumi, romelic daaxloebiT, 7% naxSirbads Seicavs.
R ферромарганец / углеродистый
E ferromanganese / high carbon
6788. f. / rafinirebuli
naxSirbadis dadablebuli (Semcirebuli) Sedgenilobis feromanganumi, romelic Txevad silikoman-
ganumSi Semavali siliciumis manganumis madniT daJangviT miiReba.
R ферромарганец / рафинированный
E ferromanganese / refined
6789. feromolibdeni
molibdenis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферромолибден
E ferromolybdenum
6790. feronikeli
nikelis Semcveli malegirebeli feronikeli, romelic madanTermul RumlebSi daJanguli nikelis madnis
gadamuSavebiT miiReba.
R ферроникель
E ferronickel
6791. f. / Raribi
daaxloebiT 4% nikelis Semcveli feronikeli, romelic gunda feronikelis gadamuSavebis produqtia.
R ферроникель / бедный
E ferronickel / poor
6792. feroniobiumi
niobiumis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R феррониобий
E ferroniobium; ferrocolombium
6793. feroniqromi
niqromi, romelSic nikelis nawili Canacvlebulia rkiniT.
R ферронихром
E ferronichrome
6794. feroseleni
20%-mde Se-is Semcvelobis feroSenadnobi, romelic foladisa da Tujis modificirebisaTvis gamo-
iyeneba.
R ферроселен
E ferroselenium
6795. ferosiliciumalumini
kompleqsuri Senadnobi, romelic Zlier ganmJangvelebs _ Si-sa da Al-s Seicavs.
R ферросиликоалюминий
E ferrosilicon / aluminum
6796. ferosiliciumvanadiumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romelic Si-sa da V-s Seicavs. foladis vanadiumiT legirebisaTvis gamo-
iyeneba.
R ферросиликованадий
E ferrosilicon / vanadium
6797. ferosiliciumi
siliciumis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферросилиций
E ferrosilicon
6798. ferosiliciummanganumi
kompleqsuri feroSenadnobi. Seicavs  60%-mde manganumsa da  35%-mde siliciums (danarCeni rkina da
minarevebia). es Senadnobi foladisa da Tujis legirebisaTvis, agreTve manganumiani feroSenadnobebis
miRebisas aRmdgenad gamoiyeneba.
R ферросиликомарганец
E ferrosilicon / manganese
6799. ferosiliciumqromi
55%-mde qromisa da 45% siliciumis Semcveli (danarCeni rkina da minarevebia) kompleqsuri feroSe-
nadnobi.
R ферросиликохром
E ferrosilicon / chrome
6800. ferosiliciumcirkoniumi
kompleqsuri feroSenadnobi, romelic 25-45% cirkoniums, 25-45% siliciumsa da 5-9% alumins Seicavs
(danarCeni rkina da minarevebia) amave dros Si/Zr=0.55-1.7.
R ферросиликоцирконий
E ferrosilicon / zirconium
6801. ferotitani
titanis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферротитан
E ferrotitanium
6802. ferofosfori
fosforis Semcveli malegirebeli (Tujis, foladis) feroSenadnobi.
R феррофосфор
E ferrophosphorus
6803. feroqromi
qromis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R феррохром
E ferrochrome; ferrochromium
6804. f. / daazotebuli
feroqromi, romelic aranakleb 1.5% azots Seicavs; igi foladis daazotebisaTvis gamoiyeneba.
R феррохром / азотированный
E ferrochrome / nitrogenous
6805. f. / naxSirbadiani
4-8% naxSirbadis Semcvelobis feroqromi.
R феррохром / углеродистый
E ferrochrome / carbon
6806. f. / unaxSirbado
feroqromi, romelic 0.15%-ze nakleb naxSirbads Seicavs.
R феррохром / безуглеродистый
E ferrochrome / carbon-free
6807. feroSenadnobebi
rkinis Sualeduri Senadnobebi sxva elementebTan, umTavresad foladis legirebisa da ganJangvisaTvis; es
Senadnobebi modificirebisaTvisac gamoiyeneba.
R ферросплавы
E ferroalloy
6808. f. / brZmedis
brZmedSi gamomdnari feroSenadnobebi.
R ферросплавы / доменные
E ferroalloys / blast-furnace
6809. f. / egzoTermuli
feroSenadnobebi, romlebic nadnobSi gaxsnisas siTbos gamoyofs.
R ферросплавы / экзотермические
E ferroalloys / exothermic
6810. f. / eleqtroTermuli
ix. eleqtroferoSenadnobebi.
6811. f. / kompleqsuri
ramdenime wamyvani elementis Semcveli feroSenadnobi.
R ферросплавы / комплексные
E ferroalloys / complex
6812. f. / malegirebeli
feroSenadnobebi, romlebic foladis warmoebaSi misi legirebisaTvis gamoiyeneba.
R ферросплавы / легирующие
E ferroalloys / alloying
6813. feroceriumi
ceriumis Semcveli malegirebeli feroSenadobi.
R ферроцерий
E ferrocerium
6814. ferocirkoniumi
cirkoniumis Semcveli malegirebeli feroSenadnobi.
R ферроцирконий
E ferrocirconium
6815. feqrali
mxurvalmedegi foladi rkinis fuZeze. igi 12-25% Cr-s, 4-7% Al-s, 1%-mde Si-s, 0.7% Mn-s Seicavs; es
foladi gamoirCeva maRali eleqtruli winaRobiT; mzaddeba mavTulis da lentis saxiT, romelic
gamxureblebisa da reostatebisaTvis gamoiyeneba.
R фехраль
E alloy (fechral) / ferroaluminium high resistance
6816. figura / amoWmis
kristalis zedapirze dislokaciebis gamosvlis adgilebis amoWmisas warmoqmnili figura.
R фигура травления
E pattern / etching
6817. f. / pirdapiri polusuri
gansazRvrul atomur sibrtyeebTan normalebis stereografiuli proeqcia, romelic agebulia mocemuli
polikristalis yvela marcvlisaTvis.
R фигура / прямая полюсная
E figure / direct pole
6818. f. / Sebrunebuli polusuri
polikristalis kristalitebis standartuli gnomostereografiuli proeqcia, romelzec normalebs
miwerili aqvs nimuSSi zogierT mimarTulebasTan am mimarTulebebis TanamTxvevi mTeli proporciuli
albaToba, mag., glinvis mimarTuleba.
R фигура / обратная полюсная
E figure / reciprocal pole
6819. fizika / liTonTa
1. mecniereba, romelic liTonebsa da SenadnobebSi mimdinare im fizikur movlenebs Seiswavlis, romlebic
liTonebis Tanamedrove teqnikuri gamoyenebis safuZveli da maTi momavali gamoyenebis perspeqtivebs
avlens. 2. fizikis ganyofileba, romelic liTonebisa da Senadnobebis eleqtronul da atomur
kristalur aRnagobasa da maT fizikur Tvisebebs Soris urTierTkavSirs Seiswavlis.
R металлофизика
E metallophysics; physics of metals
6820. fila
50 mm sisqisa da 5000 mm sifarTovis sqelfurclovani naglini.
R плита
E plate
6821. f. / didi
ix. saZirkvlis fila.
6822. f. / samodelo
filis saxis samodelo kompleqtis elementi, romelsac sayalibesTan (yalibyuTTan) Sepirapirebis
kvanZebi aqvs. masze samsxmelo yalibis gasarTs aformeben. igi mzidi elementia rogorc modelis
damagrebuli nawilebisa, aseve samsxmelo sistemis elementebisa (modelis CaTvliT).
R плита / модельная
E plate / pattern
6823. f. / sayalibisqveSa
samarjvi, romelic yalibebis dasadgmelad, liTonis Casasxmelad da sxmulis gamosagdebad transpor-
tirebisaTvis gamoiyeneba.
R плита / подопочная
E board / hearth
6824. f. / saSrobi
samarjvi, romelic kopebis saSrobad da transportirebisaTvis gamoiyeneba.
R плита / сушильная
E plate / core drying
6825. f. / saZirkvlis, didi fila
sayrdeni detali, romelzec saglinavi dganis sadgars ayeneben.
R плита / фундаментная
E plate / foundation (bed, base)
6826. fila / skimeris, saSandakebeli fila, skimeri
amonagiani fila, romelic mrZmedis mTavari Raris boloSi dgas da Tujisa da widis nakadebs yofs.
R плита / скиммерная
E plate / skimming
6827. filebi / sakerZis moZravi
brZmedis sakerZeze dayenebuli sabruni filebis saxis mowyobiloba, romelic konusuri Casayreli apara-
tiTaa aRWurvili; es mowyobiloba sakerZis radiusis mixedviT kazmis sasurvel ganawilebas emsaxureba.
R плиты колошника / подвижные
E plates of furnace top / movable
6828. filtri
myari nawilakebisagan airis an siTxis gasawmendi mowyobiloba.
R фильтр
E filter
6829. f. / diskoiani
doluri filtri, romelSic safiltravi elementi ramdenime segmentisaganaa Sekrebili.
R фильтр / дисковый
E filter / disk
6830. f. / doluri
uwyveti moqmedebis vakuumuri filtri cilindruli formis moqnili mfiltravi tixriT, romelic mbru-
nav dolzea damagrebuli.
R фильтр / барабанный
E filter / drum
6831. f. / eleqtruli
samrewvelo airebidan Setivtivebuli siTxis nawilakebis mosacilebeli aparati, romelSic airebis gvir-
gvinisebri ganmuxtvis areSi gavlisas es nawilakebi daiondeba da eleqtrodze daileqeba.
R фильтр / электрический
E filter / electrostatic
6832. f. / laboratoriuli
laboratoriul praqtikaSi gamoyenebuli mowyobiloba, romelic suspenziis Txevad da myar fazebad
dasayofad an filtrebis parametrebis (siCqaris, mfiltravi tixris winaRobis, naleqis Sris, misi
kumSvadobis da sxv.) gansazRvrisTvisaa gankuTvnili.
R фильтр / лабораторный
E filter / pilot
6833. f. / sapolarizacio
mikroskopebis kvanZi, romelic brtylad polarizebuli sinaTlis misaReb optikur mowyobilobas war-
moadgens.
R фильтр / поляризационный
E filter / polarization
6834. f. / saxeloebiani
kamera, romelSic airebidan mtvers iWeren foriani qsovilis mfiltravi elementebiT, romlebsac sa-
xeloebs an tomrebs uwodeben.
R фильтр / рукавный
E filter / bag
6835. f. / qsovilis
myari an Txevadi fazis Semcveli araerTgvarovani sistemebis dasacalkevebeli, Sesasqelebeli an ga-
sakamkamebeli filtri. procesi safiltravi qsovilis (bambis, Salis, sinTezuri da a. S.) tixrebis
gamoyenebiT tardeba.
R фильтр / тканевый
E filter / fabric (cloth)
6836. f. / Sreebiani
haerisa da airebis mtvrisagan gasawmendi filtri, romelic liTonis badis kedlebian yuTs an kasetas
warmoadgens, igi Sevsebulia romelime foriani masaliT: minis bambiT, keramikuli an liTonuri granule-
biT, qviSiT da sxv. aseT filtrebs airsadenebSi aTavseben, igi airsadenis cocxal kveTs mTlianad
gadatixravs, ris gamoc airebi forovan masalebs gaivlis da ifiltreba.
R фильтр / слоевой
E filter / salt-jet
6837. filtracia
1. foriani aris an marcvlovani Sris gavliT siTxis an airis moZraoba. 2. ix. gafiltvra.
R фильтрация
E filtration
6838. filtr-presi
filtri, romelSic Warbi wneviT sawyisi pulpa mfiltrav tixarze gauwylovdeba.
R фильтр-пресс
E filter press; filter / pressure
6839. firi
Txeli garsi an Sre, romelic raimes faravs.
R плёнка
E film
6840. f. / amorfuli Txeli
0.001-idan ramdenime mikrometramde sisqis firi. igi oTaxis temperaturaze amorful mdgomareobaSia da
atomebis Sori wyoba ar aqvs.
R плёнка / аморфная тонкая
E film / thin amorphous
6841. f. / epitaqsiuri Txeli
Txeli firi, romelsac krisatlur masalasTan, romelzec misi dasma xdeba, koherentuli an naxevrad
koherentuli sazRvari aqvs.
R плёнка / эпитаксиальная тонкая
E film / thin epitaxial
6842. f. / zeTxeli
specialuri teqnologiiT gazrdili 0.001-0.01 mkm sisqis epitaqsiuri Txeli firi, romelic sisqis
mixedviT Sedgenilobis dasaxul cvlilebas uzrunvelyofs.
R плёнка / сверхтонкая
E film / super thin
6843. f. / Txeli
specialuri teqnologiiT liTonis, naxevargamtaris an dieleqtrikis zedapirze dasmuli masalis 0.001
mkm-idan ramdenime mikrometramde sisqis Sre, romelic mikroeleqtronikaSi, optikaSi, optoel-
eqtronikaSi, kosmosur da atomur mrewvelobaSi gamoiyeneba.
R плёнка / тонкая
E film / thin
6844. f. / kunZulovani Txeli
Txeli firi, romelic mxolod fuZeSris calkeul, erTmaneTTan daukavSirebel ubnebze arsebobs.
R плёнка / островковая тонкая
E film / insular (discontinuous) thin
6845. f. / magnituri Txeli
feromagnituri liTonis an Senadnobisagan damzadebuli Txeli firi, romelic egm-is mexsierebis
ujredebisa da logikuri elementebisaTvis gamoiyeneba.
R плёнка / магнитная тонкая
E film / thin magnetic
6846. f. / monokristaluri Txeli
Txeli firi monokristaluri struqturiT. es firi, Cveulebriv, dislokaciebs, wyobis defeqtebs,
oreulebs Seicavs da xSirad substruqturis arsebobiT xasiaTdeba.
R плёнка / монокристаллическая тонкая
E film / monocrystal thin
6847. f. / mravalSriani Txeli
Txeli firi, zedapiris aucilebeli Tvisebebis misaRebad, igi sxvadasxvagvari masalis ramdenime Sris
dasmiT formirdeba.
R плёнка / многослойная тонкая
E film / multilayer thin
6848. f. / naxevargamtaris Txeli
naxevargamtaris struqturiani amorfuli an kristaluri Txeli firi.
R плёнка / полупроводниковая тонкая
E film / thin semiconductor
6849. f. / oqsiduri
liTonebis an Senadnobebis zedapirze warmoqmnili firi, romelic upiratesad liTonis oqsidebisagan
Sedgeba.
R плёнка / оксидная
E film / oxide
6850. firi / polikristaluri Txeli
liTonuri an araliTonuri polikristaluri struqturis Txeli firi.
R плёнка / поликристаллическая тонкая
E film / polycrystal thin
6851. f. / polimeruli
0.3 mm-mde sisqis polimerebis mTliani Sre.
R плёнка / полимерная
E film / polymer
6852. f. / teqsturirebuli
teqsturis mqone liTonuri an araliTonuri polikristaluri firi, romelic amorful da monokris-
talur fuZeSreze warmoiqmneba.
R плёнка / текстурированная
E film / textural
6853. fisi
1. zogierTi mcenaris cxovelqmedebis produqti, romelic misive qerqis zedapirze gamoiyofa. 2. poli-
kondesaciiT miRebuli xelovnuri fisebis tradiciuli dasaxeleba.
R смола
E tar; pitch; resin
6854. f. / ionmimocvliTi
myari organuli polimeruli nivTiereba, romelic gare aresTan ionebis mimocvlis unaris mqone ionebs
Seicavs.
R смола / ионообменная
E resin / ion-exchange
6855. f. / karbamidformaldehidis
Semkvreli masala, romelic karbamidisa da formaldehidis naxevarkondensaciiT miiReba.
R смола / карбамидоформальдегидная
E resin / urea formaldehyde
6856. f. / sinTezuri
sayalibe da sakope narevebis organuli Semkvreli.
R смола / синтетическая
E resin / synthetic
6857. f. / fenolformaldehidis
fenolisa da formaldehidis polikondensaciis produqti.
R смола / фенолоформальдегидная
E resin / phenolformaldehyde
6858. f. / qvanaxSiris
qvanaxSiris mSrali gamoxdisas miRebuli Txevadi produqti, romelic cecxlgamZle masalebis warmo-
ebaSi Semkvrelad gamoiyeneba.
R смола / каменноугольная
E tar / coal
6859. fitingebi
milsadenebis SemaerTebeli elementebi, romlebic milebis SesaerTeblad, agreTve gantotebis, moxvevis
an gadamyvani ubnebis mosawyobad gamoiyeneba.
R фитинги
E fittings
6860. fiuming- procesi
ix. fiumingeba.
6861. fiumingeba, widis aqrola, fiuming-procesi
tyviis dnobisas Txevadi widis aRsadgeni damuSavebis procesi. haeris aRmdgenTan narevis gaqreviT airul
fazaSi Zvirfasi komponentebis (TuTiis, kadmiumis da sxv.) amoReba.
R фьюмингование
E fumigation
6862. fifqa / grafitis
Tujis gacivebisas grafitis mtvris saxiT gamoyofili firfitovani grafiti.
R спель / графитовая
E kish
6863. flade-potenciali, aqtivaciis potenciali
potenciali, romelic eleqtruli denis moqmedebiT liTonis agresiul areSi gaxsnisas, aqtivaciisa da
pasivaciis areebs acalkevebs.
R фладе-потенциал
E potential / Flade
6864. flegma
siTxe, romelic sareqtfikacio koSkidan Camoedineba, mag., Txevadi TuTia misi sareqtifikacio
rafinirebisas.
R флегма
E reflux; bottoms
6865. flokenebi (fifqebi)
sxmulis Sinagani defeqtebi, romlebic mniSvnelovani wnevis molekuluri wyalbadis gamoyofiTaa
ganpirobebuli, rac mouwesrigeblad orientirebul wvril bzarebs warmoqmnis. (1-idan 30 mm-mde
sigrZisa).
R флокены
E flake
6866. flokenmgrZnobiaroba
foladebisa da Senadnobebis flokenebiT dazianebisadmi midrekileba.
R флокеночувствительность
E flake susceptibility
6867. floks-procesi
madnis superkoncentratidan an gafrqveuli Tujidan magnituri velis zemoqmedebisas aRdgenili
fxvnilis miRebis teqnologiuri procesi.
R флокс-процесс
E Ferrous Liquid Ore Concentrate Sintering Process; FLOCS – Process
6868. flokula
warmonaqmni ramdenime mineraluri nawilakidan.
R флокула
E floc; floculi
6869. flokulanti (flokulatori)
reagenti, romelic mineraluri nawilakebis zedapirze adsorbirdeba da xels uwyobs flokulacias.
R флокулянт
E floculant
6870. flokulacia
mineraluri nawilakebidan flokulebis warmoqmnis procesi, mag. flotaciuri gamdidrebisas.
R флокуляция
E floculation
6871. flotacia, flotaciuri gamdidreba
Txevad areSi dispersirebuli nawilakebis dacalkevebis meTodi, igi maTi dasvelebadobis da fazaTa
(Cveulebriv, siTxe-airi) gamyof zedapirze koncentrirebadobis sxvadasxvaobas efuZneba; es meTodi gam-
didrebisas gamoiyeneba.
R флотация
E flotation
6872. f. / anionuri
flotacia, romlis drosac Semkrebi reagentis aqtiuri nawili anionia.
R флотация / анионная
E flotation / anionic
6873. f. / afskuri
flotacia, romelic wylis zedapirze mineraluri nawilakebis SerCeviTi damagrebis unars efuZneba.
R флотация / плёночная
E flotation / film (skin)
6874. f. / gadasawmendi
saflotacio sqemis operacia, romlis drosac ZiriTadi flotaciis Semdeg miRebuli koncentrati
damatebiTi flotaciuri gamdidrebisTvis miemarTeba.
R флотация / перечистная
E flotation / cleaner
6875. f. / gogirdis
flotacia, romelic gogirdisa da liTonebis sulfidebis dacalkevebis mizniT tardeba.
R флотация / серная
E flotation / sulphuric
6876. f. / gogirdsulfidis
flotacia, romelic gogirdisa da liTonebis sulfidebis, liTonebis oqsidebisa da fuWi qanisagan
mosacileblad tardeba.
R флотация / серосульфидная
E flotation / sulphide sulfur
6877. flotacia / eleqtrolituri
wylis eleqtrolizisas warmoqmnili buStebiT mimdinare flotacia.
R флотация / электролитическая
E flotation / electrolytic
6878. f. / zeTiani
flotacia, romelic zeTiT damuSavebuli mineraluri nawilakebis wylis zedapirze SerCeviTi amo-
tivtivebis unars efuZneba.
R флотация / масляная
E flotation / oil
6879. f. / ionuri
flotacia, romlis drosac Semkreb reagentebad iseT nivTierebebs gamoiyeneben, romlebic xsnarSi,
amosaRebi komponentis ionTan SedarebiT, mopirdapire niSnis zedapirulad aqtiur ionebs warmoqmnis.
R флотация / ионная
E flotation / ion
6880. f. / kaTionuri
flotacia, romlis drosac Semkrebi reagentis aqtiuri nawili kaTioniTaa warmodgenili.
R флотация / катионная
E flotation / cationic
6881. f. / kompresiuli
flotacia, pulpaSi daWirxnuli da gaxsnili haeriT, zewvrili nawilakebis separaciisaTvis.
R флотация / компрессионная
E flotation / compression
6882. f. / marilovani
flotacia araorganuli marilebis koncentrirebul xsnarebSi.
R флотация / соляная
E flotation / salt
6883. f. / mineralsatarebliT
flotacia, romlis drosac pulpaSi specialurad iseTi nawilakebi SehyavT, romlebsac amosaRebi sa-
sargeblo wiaRiseulis wvrili nawilakebis seleqciuri adheziis unari aqvs.
R флотация с минералом-носителем
E flotation / mineral-bearing
6884. f. / pirdapiri
flotaciuri gamdidrebis xerxi, romlis drosac Zvirfasi komponenti qafSi koncentrirdeba.
R флотация / прямая
E flotation / direct
6885. f. / sakontrolo
saflotacio sqemis operacia, romlis drosac ZiriTadi flotaciis kudebs daamuSaveben.
R флотация / контрольная
E flotation / final recleaner; flotation / control
6886. f. / stadiuri
operaciaTa kompleqsi, romlis drosac flotacia koncentratis kmadawvrilmanebas enacvleba.
R флотация / стадиальная
E flotation / stage
6887. f. / uqafo
flotacia, romlis drosac siTxis zedapirze amotivtivebuli buStebi irRveva da buStebTan amosuli
mineraluri nawilakebi specialur nakveTurSi cviva.
R флотация / беспенная
E flotation / nonfrothing
6888. f. / qafiani
flotacia, romelic nawilakebis SerCeviTobis, haeris buStebTan mikvris da maTi meSveobiT qafSi
gadasvlis unars efuZneba.
R флотация / пенная
E flotation / foam (froth)
6889. f. / ZiriTadi
saflotacio sqemis operacia ZiriTadi madnis gamoyenebiT.
R флотация / основная
E flotation / rough(ing)
6890. flotogravitacia
gamdidrebis xerxi, romelic dasacalkevebeli mineralebis zedapiris fizikur-qimiur Tvisebebsa da sim-
kvrivis sxvadasxvaobas efuZneba.
R флотогравитация
E flotation / table
6891. flotoreagenti
amosaRebi mineralis nawilakebis, ZiriTadad fazaTa gamyof zedapirze flotaciurobis unaris, agreTve
pulpis Txevadi fazis fizikur-qimiuri Tvisebebis saregulireblad saflotacio sistemaSi Setanili
nivTiereba.
R флотореагент
E flotation reagent; frothing reagent
6892. fluoriti
ix. mdnobi Spati.
6893. flusi, mdnobi
minerali, romelic kazmSi widis warmosaqmnelad da misi Sedgenilobis regulirebis mizniT SeaqvT.
R флюс
E flux
6894. f. / saCamomsxmelo
flusi, romelic foladis uwyveti Camosxmis danadgaris Sualedur cicxvSi an boyvSi, Txevadi foladis
atmosferosTan urTierTqmedebis Sesamcireblad da Camosxmisas foladidan araliTonuri CanarTebis
asimilaciis mizniT SeaqvT.
R флюс / разливочный
E flux / pouring
6895. f. / SeduRebis da rCilvis
Jangvisagan dasacavad, Jangeulebis aRsadgenad, nakeris liTonis legirebisaTvis, widebis siblantis da
dnobis temperaturis Sesamcireblad SeduRebis an rCilvis zonaSi Setanili nivTiereba.
R флюс для сварки и пайки
E flux / welding and soldering
6896. fluqtuaciebi
dasakvirvebeli fizikuri sidideebis maTive saSualo mniSvnelobebidan SemTxveviTi gadaxrebi.
R флуктуации
E fluctuations
6897. fokusi
Suawertili, centri.
R фокус
E focus
6898. f. / rRvevis reliefis
geometriuli wertili rRvevis keris centrSi.
R фокус излома
E focus / fracture
6899. f. / wvis
adgili brZmedis furmis zonaSi, sadac gazSi naxSirorJangis Semcveloba maqsimums aRwevs; es procesi
RumelSi yvelaze maRali temperaturiT xasiaTdeba.
R фокус горения
E focus / combustion
6900. foladi, foladebi
rkinis Senadnobi naxSirbadTan, romelic 0.025-idan 2.14%-mde naxSirbads da agreTve rig sxva elements
Seicavs.
R сталь
E steel
6901. f. / araTbomedegi
saiaraRo foladi, romelic Tbomedegobas 300°C-mde inarCunebs.
R сталь / нетеплостойкая
E steel / non-heat resistant
6902. f. / aramagnituri
legirebuli austenituri foladi, romelic dabali magnituri SeRwevadobiTa da maRali kuTri el-
eqtrowinaRobiT xasiaTdeba.
R сталь / немагнитная
E steel / nonmagnetic
6903. f. / aratolgverda kuTxovana
ix. aratolTaroiani kuTxovana foladi.
6904. f. / aratolTaroiani kuTxovana, aratolgverda kuTxovana foladi
Taroebis sxvadasxva siganis (2516-idan 250-160-mm-mde) kuTxovana foladi.
R сталь / угловая неравнополочная
E unequal(-led) angle; profile / unequal angle
6905. foladi / austenituri
legirebuli foladi gadacivebuli austenitis maRali stabilurobiT, romelic normalizaciis Semdeg
ZiriTadad austenits Seicavs.
R сталь / аустенитная
E steel / austenitic
6906. f. / beinituri
legirebuli foladi, perlitur areSi gadacivebuli austenitis maRali mdgradobiT; ZiriTadi
struqtura normalizaciis Semdeg beinituria.
R сталь / бейнитная
E steel / bainitic
6907. f. / berilzolovana
cxeli, Tbili an civi glinviT berilzolovanas saxiT miRebuli foladi.
R сталь / полособульбовая
E steel / flat bulb
6908. f. / besemeris
besemeris procesiT miRebuli foladi.
R сталь / бессемеровская
E steel / Bessemer
6909. f. / gaglinuli
glinvis meTodiT miRebuli foladis nakeToba an naxevarfabrikati.
R сталь / катаная
E steel / rolled
6910. f. / gasaumjobesebeli
foladi, romlisganac damzadebuli nakeToba wrTobas maRali moSvebiT eqvemdebareba, procesi mis maRal
sakonstruqcio Tvisebebs uzrunvelyofs.
R сталь / улучшаемая
E steel / heat treatable
6911. f. / grafitizebuli
cveTamedegi foladi, romelic 1%-ze met naxSirbads Seicavs, romlis nawilic grafitis saxiT arsebobs
da antifriqciul da cveTamedeg Tvisebebs aumjobesebs; es foladi 1.5%-mde siliciumsa da 1.4%-mde
manganums Seicavs.
R сталь / графитизированная
E steel / graphitized (geahpite)
6912. f. / daballegirebuli
legirebuli foladi, romelSic malegirebeli elementebis jami 2.5%-s ar aRemateba.
R сталь / низколегированная
E steel / low alloyed
6913. f. / dabalnaxSirbadiani, rbili foladi
naxSirbadiani foladi, naxSirbadis 0.25%-ze naklebi SemcvelobiT.
R сталь / низкоуглеродистая
E steel / low carbon
6914. f. / dakalibrebuli
sortuli cxlad naglini foladi, romelic zusti zomebis misaRebad da zedapiris ukeTesad gamoyva-
nisaTvis, damatebiT civi adidviT mcire (25%) moWimviT damuSavebas eqvemdebareba.
R сталь / калиброванная
E steel / cold-drawn
6915. f. / damaskos
1. maRalnaxSirbnadiani foladi, romelic urTierTgadaxlarTuli foladis zolebis an mavTulis
samWedlo SeduRebiT miiReba. 2. ix. bulati.
R сталь / дамасская
E steel / Damascus; damascene
6916. f. / dasaazotebeli
legirebuli foladi, romlis SedgenilobaSic is elementebi Sedis, romlebic daazotebisas mtkice
nitridebs an karbonitridebs (Cr, Mo, Al) qmnis; igi maRali sisaliT, cveTamedegobiT da konstruqciuli
simtkiciT xasiaTdeba.
R сталь / азотируемая
E steel / nitriding
6917. f. / deformirebadi
foladi, romelsac deformirebis unari aqvs da romlis wneviT damuSavebaa SesaZlebeli.
R сталь / деформируемая
E steel / wrought
6918. foladi / dinamos
eleqtroteqnikuri civad naglini an cxlad naglini teqsturirebuli siliciumiT legirebuli (0.8-
2.5%) Txelfurclovani (0.2-0.5 mm sisqis) foladi; igi magniturrbil Senadnobebs miekuTvneba
R сталь / динамная
E steel / dynamo
6919. f. / evteqtoiduri
foladi, romelSic naxSirbadis koncentracia evteqtoidSi naxSirbadis koncentracias (naxSirbadian
foladebSi 0.8%) Seesabameba.
R сталь / эвтектоидная
E steel / eutectoid
6920. f. / eleqtroteqnikuri
minarevebis umniSvnelo Semcvelobis dabalnaxSirbadiani (naxSirbadi < 0.03%) an mxolod siliciumiT
legirebuli (siliciumi < 4.8%) foladi, romelic magniturrbil foladebs miekuTvneba.
R сталь / электротехническая
E steel / electrical (magnetic) sheet
6921. f. / eqvswaxnaga
saerTo daniSnulebis ubralo sortuli profili, romlis ganivkveTi eqvskuTxedia da masSi Caxazuli
wris diametri 8-idan 100 mm-mde icvleba.
R сталь / шестигранная
E steel / hexagonal; hexagons
6922. f. / vakuumirebuli
foladi, romelic Txevad mdgomareobaSi, masSi airebis Semcirebisa da misi Tvisebebis gaumjobesebis miz-
niT vakuumirebas eqvemdebara.
R сталь / вакуумированная
E steel / vacuum degassed
6923. f. / vercxla
0.2-30 mm diametris mrgvali foladi, zedapiris specialuri damuSavebiT (gaxexili, polirebuli) da zo-
mebis amaRlebuli sizustiT.
R сталь - серебрянка
E steel / bright-polished carbon tool; steel bar / bright
6924. f. / zeevteqtoiduri
foladi, romelSic naxSirbadis koncentracia metia, vidre evteqtoidSi (naxSirbadiani foladebisaTvis
0.8-ze meti).
R сталь / заэвтектоидная
E steel / hipereutectoid
6925. f. / zewvrilmarcvlovani
foladi, romelSic marcvlis zoma 10 mkm-s ar aRemateba. aseTi struqtura austenitizaciisas zeswrafi
gaxurebiT da kritikul temperaturebs zeviT Zalian mcire dayovnebiT miiReba.
R сталь со сверхмелким зерном
E steel / superfine-grained
6926. f. / zolovani, foladis zoli
cxeli, Tbili an civi glinviT zolebis saxiT miRebuli foladi.
R сталь / полосовая
E steel / flat (strip); flat bars
6927. f. / Tbomdgradi
sakonstruqcio daballegirebuli foladi, heterogenuli struqturiT, romelic TbomdgradobiT
xasiaTdeba.
R сталь / теплоустойчивая
E steel / heat-resistant
6928. f. / Tbomedegi
saiaraRo foladi, romelsac 773 K-ze maRal temperaturaze Tbomedegi Tvisebebi aqvs.
R сталь / теплостойкая
E steel / heat-resistant
6929. f. / TviTwrTobadi
foladi, romlisTvisac wrTobis kritikuli siCqare haerze misi gacivebis siCqareze naklebia.
R сталь / самозакаливающаяся
E steel / air hardening (self-hardening)
6930. f. / Tomasis
Tomasis procesiT miRebuli foladi.
R сталь / томасовская
E steel / Thomas (basic Bessemer)
6931. foladi / Txelfurclovani
3.9 mm-mde sisqis furclovani foladi, romelic momxmarebels furclebis an rulonebis saxiT miewodeba.
R сталь / тонколистовая
E steel / sheet
6932. f. / karbiduli
maRalnaxSirbadiani foladi karbidwarmomqmneli elementebis mniSvnelovani koncentraciiT (mag., swraf-
mWreli foladi).
R сталь / карбидная
E steel / carbide
6933. f. / kvadratuli
saerTo daniSnulebis ubralo sortuli profili, romlis ganivkveTs kvadratis forma aqvs (gverdis
zoma 5-200 mm).
R сталь / квадратная
E steel / square
6934. f. / konverteris
konverteruli procesiT miRebuli foladi.
R сталь / конвертерная
E steel / converter
6935. f. / koroziamedegi
martensituli, ferituli, austenituri da Sualedur struqturebiani klasis foladi, romelic 11-30%
qroms Seicavs (SesaZlebelia sxva elementebis arsebobac) da sxvadasxva agresiul areSi antikoroziuli
TvisebebiT xasiaTdeba.
R сталь / коррозионностойкая
E steel / corrosion-resistant
6936. f. / kuTxovani
saerTo daniSnulebis naglinis fasonuri (moyvanili) profili, romlis elementebsac erTmaneTis mimarT
swori kuTxiT ganlagebuli ori Taro warmoadgens.
R сталь / угловая
E steel / angle
6937. f. / legirebuli
foladi, romelic specialurad Setanil erT an ramdenime malegirebel elements Seicavs.
R сталь / легированная
E steel / alloy
6938. f. / ledeburituli
maRallegirebuli foladi, romelsac normalizeciis Semdeg ledeburituli struqtura aqvs.
R сталь / ледебуритная
E steel / ledeburitic
6939. f. / magnituri
foladi, romlis fardobiTi magnituri amTvisebloba mniSvnelovnad aRemateba erTs (>1).
R сталь / магнитная
E steel / magnetic
6940. f. / magniturrbili
minarevebis umniSvnelo Semcvelobis dabalnaxSirbadiani (naxSirbadi < 0.03%) an mxolod siliciumiT
legirebuli (siliciumi < 4.8%) foladi, romelic maRali magnituri SeRwevadobiTa da dabali
koercitiuli ZaliT xasiaTdeba. (miekuTvneba magniturrbil foladebs).
R сталь / магнитно-мягкая
E steel / soft magnetic
6941. f. / magnitursali, magniturxisti foladi
naxSirbadiani an legirebuli foladi, romlis struqturac martensitisa da maRaldispersiuli
karbidebisagan Sedgeba (miekuTvneba magnitursal Senadnobebs).
R сталь / магнитно-твёрдая
E steel / hard magnetic
6942. f. / magniturxisti
ix. magnitursali foladi.
6943. f. / manqanaTmSeneblobis
sakonstruqcio naxSirbadiani an legirebuli foladi, romelic manqanis sxvadasxva detalisa da meqa-
nizmebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сталь / машиностроительная
E steel / machine (building); steel / machinery
6944. f. / martenis
martenis procesiT miRebuli foladi.
R сталь / мартеновская
E steel / open-hearth
6945. foladi / martensituli
foladi, romelsac normalizaciis Semdeg, ZiriTadad, martensituli struqtura aqvs.
R сталь / мартенситная
E steel / martensitic
6946. f. / martensitulad daZvelebadi
manqanaTmSeneblobis foladi, romelic 8-25% nikels, agreTve kobalts, molibdens, titans, alumins da
sxv. Seicavs; misi haerze wrTobis Semdeg martensiti warmoiqmneba. Semdgomi daZvelebiT maRali sasa-
msaxuro TvisebebiT xasiaTdeba.
R сталь / мартенситно-стареющая
E steel / maraging
6947. f. / maRallegirebuli
legirebuli foladi, romelSic malegirebeli elementebis jami 10%-s aRemateba.
R сталь / высоколегированная
E steel / high-alloy
6948. f. / maRali simtkicis
foladi, romlis droebiTi winaRoba gaglejisadmi 1500 n/mm2-s aRemateba.
R сталь / высокопрочная
E steel / high-strength
6949. f. / maRalnaxSirbadiani
naxSirbadis 0.6%-idan 2%-mde Semcvelobis naxSirbadiani foladi.
R сталь / высокоуглеродистая
E steel / high-carbon
6950. f. / maRali SewrTobadobis
foladi, romelic did siRrmeze iwrToba.
R сталь высокой прокаливаемости
E steel / high-hardenability
6951. f. / maRalxarisxovani
mavne minarevebis dabali Semcvelobis foladi (Cveulebriv, fosfori < 0.025%-ze da gogirdi < 0.025%-
ze), romelsac gazrdili meqanikuri Tvisebebi aqvs.
R сталь / высококачественная
E steel / high-quality
6952. f. / mduRare
arasakmarisad ganJanguli dabalnaxSirbadiani foladi, romelic boyvSi Casxmis Semdegac ,,duRils”
ganagrZobs.
R сталь / кипящая
E steel / rimming
6953. f. / memkvidreobiT msxvilmarcvliani
foladi, romelsac standartuli Termuli damuSavebis Semdeg msxvili (40 mkm-ze meti) marcavali aqvs.
R сталь / наследственно крупнозернистая
E steel / hereditary coarse-grained
6954. f. / memkvidreobiT wvrilmarcvlovani
foladi, romelsac standartuli Termuli damuSavebis Semdeg wvrili (40 mkm-ze naklebi) marcvali aqvs.
R сталь / наследственно мелкозернистая
E steel / hereditary fine-grained
6955. f. / metad maRalxarisxovani
foladi, romelic mavne minarevebs _ 0.025% fosfors da 0.015% gogirds Seicavs.
R сталь / особовысококачественная
E steel / super-high-quality
6956. f. / mikrolegirebuli
0.1%-ze naklebi malegirebeli elementebis Semcveli foladi.
R сталь / микролегированная
E steel / microalloy
6957. f. / mitkecili
foladi, romelsac mitkecis procesi Cautarda.
R сталь / плакированная
E steel / clad (plated)
6958. foladi / molbobili
foladi, romelsac molboba Cautarda.
R сталь / отожжённая
E steel / annealed
6959. f. / mJava
mJavaqvedian RumelSi mJava widis qveS gamdnari foladi.
R сталь / кислая
E steel / acid
6960. f. / mJavagamZle
ix. mJavamedegi foladi.
6961. f. / mJavamedegi, mJavagamZle foladi
foladi gamorCeuli mJavamedegobiT. Senadnobis medegoba mJavebisa da mJava agresiuli arisadmi damo-
kidebulia mJavebis koncentraciaze, pH-is sidideze, mJava aris anionur Sedgenilobasa da mis JangviT-
aRdgeniT potencialze.
R сталь / кислотостойкая
E acid-resistant steel
6962. f. / mrgvali
saerTo daniSnulebis ubralo sortuli profili, romlis ganivkveTs wris forma aqvs (diametris zoma 5-
250 mm).
R сталь / круглая
E steel / round
6963. f. / msxvilsortuli
msxvilsortul dganze gaglinuli sortuli foladi.
R сталь / крупносортная
E steel / heavy section
6964. f. mudmivi magnitebisaTvis
foladi, romelic mudmivi magnitebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сталь для постоянных магнитов
E steel / permanent-magnet
6965. f. / mSvidi
ganJanguli foladi, romlis zodis gamyarebisas masSi gaxsnili naxSirbadisa da Jangbadis
urTierTqmedeba ar xdeba.
R сталь / спокойная
E steel / killed
6966. f. / mWreli
naxSirbadiani an legirebuli saiaraRo foladi maRali sisaliTa da cveTamedegobiT; gamoiyeneba mWreli
iaraRebis dasamzadeblad.
R сталь / режущая
E steel / tool
6967. f. / mxurvalmedegi
foladi, romelsac maRal temperaturaze airebTan urTierTqmedebisas gazrdili qimiuri winaaRmdegoba
axasiaTebs.
R сталь / жаростойкая
E steel / heat-resistant
6968. f. / mxurvalmtkice
foladi, romelsac momatebul temperaturaze maRali meqanikuri Tvisebebis SenarCunebis unari aqvs.
R сталь / жаропрочная
E steel / high temperature
6969. f. / narandiani
dargobrivi daniSnulebis fasonuri (moyvanili) profili, romelic hidroteqnikuri nagebobebis mSeneb-
lobaSi ximinjebad gamoiyeneba.
R сталь / шпунтовая
E steel / piling
6970. f. / nawrTobi
foladi, romelmac wrTobis Sedegad meqanikuri Tvisebebis gazrdili kompleqsi SeiZina.
R сталь / закалённая
E steel / hardened
6971. f. / naxevrad Tbomedegi
saiaraRo foladi, romlis Tbomedegoba 500°C-mdea.
R сталь / полутеплостойкая
E steel / semi-heat resistant
6972. f. / naxevrad mSvidi
mSvid foladze naklebad da mduRareze mrtad ganJanguli Txevadi liToni; boyvSi aseTi foladi ar
,,duRs”, magram SeiniSneba zodis Tavis zrda (warmoiqmneba ,,daxuruli” Cajdomis niJarebi, romelTa
umetesi raodenoba cxlad glinvisas ,,SeduRdeba”).
R сталь / полуспокойная
E steel / semi-killed
6973. foladi / naxSirbadovani
foladi, romelic specialurad masSi Setanil malegirebl elementebs ar Seicavs.
R сталь / углеродистая
E steel / (plain) carbon
6974. f. / normalizebuli
foladi, romelsac normalizacia Cautarda.
R сталь / нормализованная
E steel / normalized
6975. f. / orfaza
sxvadasxva kristalurgisosisiani ori fazisagan Sedgenili foladi (mag., feritul–martensituli, fe-
ritul-austenituri).
R сталь / двухфазная
E steel / dual-phase
6976. f. / orfaza feritul-martensituli
dabalnaxSirbadiani, Cveulebriv, daballegirebuli foladi, feritul matricaSi reglamentirebuli
martensitis raodenobiT (10-30%); es foladi maRali simtkicisa da plastikurobis SexamebiT gamoirCeva
da civad deformirebis sxvadasxva meTodiT detalebis misaRebad gamoiyeneba.
R сталь / двухфазная феррито-мартенситная (ДФМС)
E steel / dual-phase ferritic-martensitic
6977. f. / perlituri
foladi, romelic normalizaciis Semdeg perilturi struqturiT xasiaTdeba.
R сталь / перлитная
E steel / pe(a)rlitic
6978. f. / rbili
ix. dabalnaxSirbadiani foladi.
6979. f. / rulonis
rulonebSi daxveuli zolovani an furclovani foladi.
R сталь / рулонная
E steel / coiled
6980. f. / saavtomate
gogirdisa da fosforis momatebuli Semcvelobis foladi, romelic liTonsaWrel Carxavtomatebze
Cqarosnul damuSavebas advilad emorCileba.
R сталь / автоматная
E steel / automatic
6981. f. / saarmaturo
naxSirbadiani an daballegirebuli sakonstruqcio foladi, romelic < 0.4% naxSirbads Seicavs. igi
rkinabetonis armirebisaTvis gamoiyeneba.
R сталь / арматурная
E steel / reinforcing
6982. f. / saburRi, Rru saburRi foladi
saburRi instrumentis dasamzadebeli cxlad naglini fasonuri profili (Rru Rero, mrgvali da eqvs-
kuTxedi).
R сталь / буровая
E steel / hollow
6983. f. / sagvergve
sortul-saglinav dganebze miRebuli 1.5-3.5 mm sisqisa da 20-200 mm siganis foladis cxlad naglini
lenti.
R сталь / обручная
E iron / hoop
6984. f. / sazambare
foladi, romelic drekadi elementebis (zambarebis, resorebisa da sxvaTa) dasamzadeblad gamoiyeneba.
igi maRali relaqsaciuri medegobiT, drekadobis zRvriTa da gamZleobiT xasiaTdeba.
R сталь / пружинная
E steel / spring
6985. f. / sazomi instrumentis
1.2%-mde naxSirbadis Semcveli naxSirbadiani an legirebuli foladi, romelic maRali cveTamedegobiT,
zomebis mudmivobiTa da zedapiris maRali sisufTaviT xasiaTdeba.
R сталь для измерительного инструмента
E steel / measuring tool
6986. foladi / saiaraRo
1. foladi, romelic iaraRis an misi muSa nawilis dasamzadeblad gamoiyeneba. 2. foladi, romelic masa-
lebis WriT an wneviT dasamuSaveblad, iaraRis an misi muSa nawilebis, agreTve sazomi iaraRebis dasam-
zadeblad gamoiyeneba, romlebic maRali sisaliT, simtkiciT da cveTamedegobiT xasiaTdeba.
R сталь / инструментальная
E steel / tool
6987. f. / aralegirebuli saiaraRo
0.65-1.35% C-s Semcvelobis naxSirbadiani foladi. Termuli damuSavebis Semdeg maRali sisaliT (HRC 60-
64) xasiaTdeba.
R сталь / инструментальная нелегированная
E steel / tool non-alloyed
6988. f. / daballegirebuli saiaraRo
foladi, romelic 0.8-1.2% C-sa da Cr-s 1.5%), Mn-sa 1.5%) da V-s (0.15-0.30%)-s Seicavs.
aralegirebul saiaraRo foladTan SedarebiT aseTi foladi amaRlebuli cveTa- da TbomedegobiT
xasiaTdeba.
R сталь / инструментальная низколегированная
E steel / tool low-alloyed
6989. f. civi deformirebisaTvis / legirebuli saiaraRo
liTonebisa da sxva masalebis civi deformirebisaTvis (wnexa, gamotvifvra, adidva da sxv.), upiratesad
saStampe instrumentebis dasamzadebeli maRalnaxSirbadiani saSualo_ da maRallegirebuli (Cr, Mo, W,
V da sxv.) foladi.
R сталь для холодного деформирования / инструментальная легированная
E steel / cold-deforming tool alloyed
6990. f. / legirebuli saiaraRo cxeli deformirebisaTvis
liTonebisa da sxva masalebis cxeli deformirebisaTvis (Stampva, wnexa, gamotvifvra da misT.), agreTve
wnevis qveS Camosxmis presformebisaTvis gankuTvnili saSualonaxSirbadiani saSualolegirebuli (Cr,
Mo, W, V da sxv.) foladi.
R сталь для горячего деформирования / инструментальная легированная
E steel / hot-deforming tool alloyed
6991. f. / sakonstruqcio
manqanaTa nawilebis, samSeneblo konstruqciebisa da a. S. dasamzadeblad gankuTvnili foladi, romelic
maRali simtkiciT, saimedoobiTa da xangamZleobiT xasiaTdeba.
R сталь / конструкционная
E steel / constructional
6992. f. / sakonstruqcio daballegirebuli saSualonaxSirbadiani
foladi, romelic 0.25-0.50% C-s da 1.8% Mn-s an 1.1% Cr-s Seicavs. gamoiyeneba manqanaTmSeneblobaSi ro-
gorc sakonstruqcio masala.
R сталь / конструкционная низколегированная среднеуглеродистая
E steel / engineering low-alloyed medium-carbon
6993. f. / sakonstruqcio saSualolegirebuli
legirebuli foladi, romelic 0.20-0.40% C-s, sxvadasxva raodenobiT malegirebel elementTan (Mn, Si,
Cr, Mo, W, Ni) erTad, jamSi, Cveulebriv, 4.5% da xSirad 0.1-0.2% mikromalegirebel danamatebsac (V, Ti,
Nb, Zr) Seicavs.
R сталь / конструкционная среднелегированная
E steel / engineering medium-alloyed
6994. f. / samsxmelo
foladi, romelic maRali samsxmelo TvisebebiT xasiaTdeba da niJarebis bzarebis, forebisa da sxva
defeqtebis warmoqmnis Tavidan acilebis Sedegad sxmulis maRal xarisxs uzrunvelyofs.
R сталь для литья
E steel for castings
6995. foladi / samSeneblo
sakonstruqcio foladi, romelic liTonuri konstruqciebisa da nagebobebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сталь / строительная
E steel / building
6996. f. / sarelso
0.82%-mde naxSirbadis Semcvelobis naxSirbadiani foladi, romelic relsebis dasamzadeblad gamo-
iyeneba.
R сталь / рельсовая
E steel / rail
6997. f. / sasakisre
0.7-1.2% naxSirbadis Semcvelobis foladi, romelic kontaqturi datvirTvebisadmi maRali winaaRmde-
gobiT da maRali cveTamedegobiT xasiaTdeba. igi sakisrebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сталь / подшипниковая
E steel / bearing
6998. f. / saqvabe furclovani
4-idan 160 mm-mde sisqis furclovani foladi, romelic orTqlis qvabebis da wnevis qveS momuSave
WurWlebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сталь / листовая котельная
E steel / boiler
6999. f. / saStampe
cxeli da civi deformirebisaTvis Stampebis dasamzadeblad gamoyenebuli saiaraRo foladi.
R сталь / штамповая
E steel / die
7000. f. / saSualolegirebuli
legirebuli foladi, romelic 2.5-idan 10%-mde malegirebel elementebs Seicavs.
R сталь / среднелегированная
E steel / medium-alloy
7001. f. / saSualonaxSirbadiani
naxSirbadiani foladi, romelic 0.25-0.6% naxSirbads Seicavs.
R сталь / среднеуглеродистая
E steel / medium-carbon
7002. f. / saSualosortuli
saSualosortul dganebze gaglinuli sortuli foladi.
R сталь / среднесортная
E steel / medium-section
7003. f. / sacementacio
dasanaxSirbadianebeli nakeTobis dasamzadeblad gamoyenebuli manqanaTmSeneblobis foladi; (Cveulebriv,
dabalnaxSirbadiani).
R сталь / цементуемая
E steel / carburizing
7004. f. / sortuli
sortuli profili, romelic foladis glinviT, wnexiT an adidviT miiReba.
R сталь / сортовая
E steel / section
7005. f. / specialuri
teqnikis specialur dargebSi sapasuxismgeblo daniSnulebis nakeTobaTa dasamzadeblad gamoyenebuli
gansakuTrebuli Tvisebebis foladi.
R сталь / специальная
E steel / special
7006. f. / sqelfurclovani
4-160 mm sisqis furclovani foladi, romelic momxmarebels furclebis saxiT miewodeba.
R сталь / толстолистовая
E steel plates; steel / plate
7007. f. / swrafmWreli
mWreli iaraRis dasamzadeblad gamoyenebuli foladi (18%-mde W, 6%-mde Mo da sxv.), romelic
gazrdili TbomedegobiT gamoirCeva da, rogorc wesi, Wris maRali siCqareebisas (rapiduli foladi)
gamoiyeneba.
R сталь / быстрорежущая
E steel / high-speed
7008. foladi / sxmuli
foladi, romelic damuSavebis teqnologiur ciklSi plastikur deformacias ar eqvemdebareba; igi sam-
sxmelo foladebs miekuTvneba.
R сталь / литая
E steel / cast
7009. f. / tigelis
tigelSi gamomdnari foladi, romelic momatebuli sisufTaviT gamoirCeva.
R сталь / тигельная
E steel / crucible
7010. f. / tolgverda kuTxovani
ix. tolTaroiani kuTxovani foladi.
7011. f. / tolTaroiani kuTxovani, tolgverda kuTxovani foladi
Taroebis toli siganis (20-idan 250 mm-mde) kuTxovani foladi.
R сталь / угловая равнополочная
E equal angle
7012. f. / transformatoris
Txelfurclovani eleqtroteqnikuri 2.8-4.8% siliciumis Semcvelobis foladi, romelic civad naglin
teqsturirebul mdgomareobaSi transformatorebis gularebad, xolo eleqtrul manqanebSi _ magnit-
gamtarebad gamoiyeneba.
R сталь / трансформаторная
E steel / transformer
7013. f. / universaluri
universalur dganebze gaglinuli foladi.
R сталь / универсальная
E steel / universal
7014. f. / uJangavi
haeris atmosferoSi, zRvisa da mdinaris wyalSi, agreTve zogierT agresiul garemoSi koroziamedegi
foladi qromis 11-30% SemcvelobiT. (masSi SesaZlebelia sxvadasxva garemoSi antikoroziuli Tvisebebis
elementebis arsebobac).
R сталь / нержавеющая
E steel / stainless
7015. f. / farTozoliani
2500 mm-mde siganisa da 1.2-12 mm sisqis furclovani foladi, romelic farTozolsaglinav dganze glin-
viT miiReba.
R сталь / широкополосная
E steel / wide flat (wide strip)
7016. f. / farTozoliani universaluri
1050 mm-mde siganisa da 6-60 mm sisqis furclovani foladi romelic universalur dganze glinviT
miiReba.
R сталь / широкополосная универсальная
E steel / wide flat universal shape
7017. f. / ferituli
foladi (naxSirbadiani an legirebuli), romelsac normalizaciis Semdeg ZiriTadad ferituli
struqtura aqvs.
R сталь / ферритная
E steel / ferritic
7018. f. Rrma gamoWimvisaTvis
foladi, romelic Rrma gamoWimvis meTodiT nakeTobis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сталь для глубокой вытяжки
E steel / deep drawing
7019. f. rkinigzis transportisaTvis
sakonstruqcio naxSirbadiani da daballegirebuli foladi, romelic rkinigzis miwiszeda (relsebi,
isrebi, relsis samagrebi da sxv.) da rkinigzis moZravi Semadgenlobis (Tvlebi, artaxebi, RerZebi da sxv.)
mSeneblobisas gamoiyeneba.
R сталь для железнодорожного транспорта
E steel / railway
7020. foladi civi gamownevisa da gamotvifvrisaTvis
mrgvali an eqvskuTxedis formis kveTiani cxlad naglini dakalibrebuli foladi, romlis zedapiri spe-
cialuradaa gamoyvanili; igi nakeTobis civi gamowneviT da gamotvifvriT dasamzadeblad gamoiyeneba.
misTvis deformacia reglamentirebulia da nimuSis sawyisi simaRlis 1/2, 1/3 an 1/4 –mdea dasaSvebi.
R сталь для холодного выдавливания и высадки
E steel / cold heading
7021. f. civi StampvisaTvis
amaRlebuli deformirebadobis dabalnaxSirbadiani manqanaTmSeneblobis foladi, romelic ZiriTadad
avtomSeneblobaSi gamoiyeneba.
R сталь для холодной штамповки
E steel / cold die
7022. f. cxlad deformirebisaTvis
0.3-0.6% naxSirbadis Semcveli legirebuli foladi, romelic ZiriTadad cxeli deformirebis Stampebis
dasamzadeblad gamoiyeneba; igi kargi Tbo-, cveTa- da gawvamedegobiT xasiaTdeba.
R сталь для горячего деформирования
E steel / hot deformation (strain)
7023. f. / furclovani
foladidan cxeli, Tbili an civi glinvis meTodebiT miRebuli furclovani naglini.
R сталь / листовая
E steel / sheet and plate
7024. f. / fuZe
fuZeqvediani RumelSi fuZe widis qveS gamomdnari foladi.
R сталь / основная
E steel / basic
7025. f. / qveevteqtoiduri
foladi, romelSic naxSirbadis koncentracia naklebia, vidre evteqtoidSi (naxSirbadiani folade-
bisaTvis 0.8%-ze naklebi).
R сталь / доэвтектоидная
E steel / hypo-eutectoid
7026. f. / qromnikeliani
sakonstruqcio saSualolegirebuli foladi, romelSic wamyvani malegirebeli elementebi Cr da Ni-ia.
R сталь / хромоникелевая
E steel / chromium-nickel
7027. f. / Rru saburRi
ix. saburRi foladi.
7028. f. / SeduRebadi
SenaduRi konstruqciebis dasamzadeblad gamoyenebuli foladi.
R сталь / свариваемая
E steel / weldable
7029. f. / Semcirebuli SewrTobadobis
sakonstruqcio foladi, romelSic maRali sixSiris denebiT gamWoli gaxurebis Semdeg wrTobisas
martensitul struqturas mxolod mcire zedapiruli Sre iZens.
R сталь с пониженной прокаливаемостью
E steel / low-hardenability
7030. f. / Cveulebrivi
mavne minarevebis _ araumetes 0.040% fosforisa da 0.050% gogirdis Semcveli foladi.
R сталь обыкновенного качества
E steel / ordinary (standard, normal)
7031. f. / cveTamedegi
cveTisadmi winaaRmdegobis maRli unaris mqone foladi.
R сталь / износостойкая
E steel / wear-resistant
7032. f. civi deformirebisaTvis
2%-mde naxSirbadis Semcvelobis legirebuli foladi, romelic civad deformirebis Stampebis da-
samzadeblad gamoiyeneba; igi maRali sisaliTa da cveTamedegobiT xasiaTdeba.
R сталь для холодного деформирования
E steel / cold deformation (strain)
7033. foladi / civnaglini
1. deformirebadi foladi, romlisTvisac plastikuri deformaciis saboloo operacia civad glinvaa. 2.
civi glinvis meTodiT miRebuli foladis naglini.
R сталь / холоднокатанная
E steel / cold-rolled
7034. f. / cxlad naglini
1. foladi, romlisTvisac plastikuri deformaciis saboloo operacia cxlad glinvaa. 2. cxeli glinvis
meTodiT miRebuli foladis namzadi an naxevarfabrikati.
R сталь / горячекатанная
E steel / hot-rolled
7035. f. / wvrilsortuli
wvrilsortul dganze gaglinuli sortuli naglini.
R сталь / мелкосортная
E steel / small-section
7036. f. / wrTobadi
foladi, romelsac wrTobis Semdeg sisalis maqsimaluri mniSvneloba aqvs.
R сталь / закаливаемая
E steel / quench-hardening
7037. f. / WriT amaRlebuli damuSavebadobisunariani
gogirdiT, fosforiT, tyviiT, seleniT, teluriTa da kadmiumiT legirebuli an modificirebuli sa-
konstruqcio foladi.
R сталь с повышенной обрабатываемостью резанием
E steel / high workability engineering
7038. f. / xarisxovani
foladi mavne minarevebis reglamentirebuli SemcvelobiT (gogirdi < 0.035% da fosfori < 0.035%).
R сталь / качественная
E steel / quality
7039. f. / hadfildis
11-14% manganumisa da 0.9-1.3 naxSirbadis Semcvelobis cveTamedegi austenituri foladi.
R сталь Гадфильда
E steel / Hadfield
7040. foladebi
ix. foladi.
7041. f. / azotiani
azotiT legirebuli sakonstruqcio foladebi, romlebsac maRali koroziamedegoba, mxurvalsimtkice
da mxurvalmedegoba axasiaTebs.
R стали / азотистые
E steels / nitrided
7042. f. / borSemcveli
1. sakonstruqcio legirebuli foladebi, romlebSic boris Semcveloba 0.001 %-s aRemateba, rac
SewrTobadobas da deformirebadobas aumjobesebs. 2. maRallegirebuli koroziamedegi da mxurvalmtki-
ce foladebi, romlebic 0.1%-mde bors Seicavs, rac maT sasamsaxuro Tvisebebs amaRlebs.
R стали / борсодержащие
E steels / boron
7043. f. / vanadiumiani
vanadiumiT legirebuli sakonstruqcio da saiaraRo foladebi. maT amaRlebuli cveTamedegoba, Tbomede-
goba da mxurvalmtkicoba axasiaTebs.
R стали / ванадиевые
E steels / vanadium
7044. f. / volframiani
volframiT legirebuli sakonstruqcio da saiaraRo foladebi. maT amaRlebuli cveTamedegoba, mxur-
valmtkicoba da Tbomedegoba axasiaTebs.
R стали / вольфрамовые
E steels / tungsten
7045. f. / volframmolibdeniani
swrafmWreli foladi zomieri TbomedegobiT, romelic aranakleb 6% volframs da ara umetes 5%
molibdens Seicavs.
R стали / вольфрамомолибденовые
E steels / tungsten molybdenum
7046. f. / kobaltiani
kobaltiT legirebuli saiaraRo da sakonstruqcio foladebi. maT amaRlebuli Tbomedegoba da
mxurvalmtkicoba, agreTve gansakuTrebuli fizikuri Tvisebebi aqvs.
R стали / кобальтовые
E steels / cobalt
7047. foladi / manganumiani
manganumiT legirebuli sakonstruqcio foladebi, maT maRali SewrTobadoba, drekadoba da cveTame-
degoba axasiaTebs.
R стали / марганцовистые
E steels / manganese
7048. f. / maRalmanganumiani
manganumiani foladebi, romlebic 10%-ze met manganums Seicavs.
R стали / высокомарганцовистые
E steels / high-manganese
7049. f. / maRalqromiani
qromiani foladebi, romlebic 12%-ze met qroms Seicavs.
R стали / высокохромистые
E steels / high-chromium
7050. f. / molibdeniani
molibdeniT legirebuli sakonstruqcio da saiaraRo foladebi. maT maRali SewrTobadoba, moSvebis
simyifisadmi Semcirebuli midrekileba, amaRlebuli Tbomdgradoba da cveTamedegoba axasiaTebs.
R стали / молибденовые
E steels / molybdenum
7051. f. / nikeliani
nikeliT legirebuli sakonstruqcio da saiaraRo foladebi. maT amaRlebuli SewrTobadoba, maRali
siblante da civmetexobis dabali zRurbli aqvs.
R стали / никелевые
E steels / nickel
7052. f. / niobiumiani
niobiumiT legirebuli (ZiriTadad) sakonstruqcio foladebi. maT amaRlebuli mxurvalmtkicoba da
koroziuli medegoba axasiaTebs.
R стали / ниобиевые
E steels / niobium
7053. f. / siliciumiani
siliciumiT legirebuli sakonstruqcio da saiaraRo foladebi. maT maRali drekadi Tvisebebi, simtkice
da magnituri SeRwevadoba axasiaTebs.
R стали / кремнистые
E steels / silicon
7054. f. / spilenZiani
ZiriTadad sakonstruqcio foladebi, legirebuli spilenZiT sxva elementebTan erTad; maT amaRlebuli
koroziuli medegoba, SewrTobadoba da maRali antifriqciuli Tvisebebi axasiaTebs.
R стали / медистые
E steels / copper
7055. f. / fosforiani
fosforiT legirebuli sakonstruqcio foladebi. maT WriT damuSavebadobis amaRlebuli unari aqvT.
R стали / фосфористые
E steels / phosphorus
7056. f. / qromiani
qromiT legirebuli sakonstruqcio da saiaraRo foladebi. maT amaRlebuli SewrTobadoba, mxurvalme-
degoba, koroziuli medegoba, Tbomedegoba da Tbomdgradoba axasiaTebs.
R стали / хромистые
E steels / chromium
7057. foladsazidi
urika Rumlidan Camosxmis adgilamde cicxvis (Txevadi foladiT) transportirebisaTvis.
R сталевоз
E car / steel teeming ladle
7058. foni
romelime gamosxivebis intensiurobis done an rxevis saxeebi maxasiaTebeli xazebis, an Sesabamisi
speqtris pikebsgare.
R фон
E background
7059. fori, forebi
kristaluri wyobis moculobiTi defeqtis erT-erTi saxe_liTonis (nakeTobis) aramTlianoba, romelic
kompaqtur masalaSi formirdeba.
R пора
E pore; void; cavity
7060. fori / oqtaedruli
eqvs atoms Soris arsebuli kvanZTSorisi sicariele (kristalur gisosSi), romelic sam mWidrod wyobil
Sres ekuTvnis.
R пора / октаэдрическая
E pore / octahedron
7061. f. / tetraedruli
oTx atoms Soris arsebuli kvanZTSorisi sicariele (kristalur gisosSi), romelic or mWidrod wyobil
Sres ekuTvnis.
R пора / тетраэдрическая
E pore / tetrahedron
7062. f. / wyobis
ix. kvanZTSorisi sicariele.
7063. forebi
ix. fori.
7064. f. / daxuruli
forebi, romlebic foriani sxeulis zedapirs ar exeba.
R поры / закрытые
E pores / closed
7065. f. / Ria
foriani sxeulis zedapirTan Semxebi forebi.
R поры / открытые
E pores / open
7066. f. / Camosxmis
forebi, romlebic Txevadi liTonis kristalizaciisa da Semdgom misi gacivebisas formirdeba.
R поры / литейные
E pores / foundry
7067. f. / Cixuri
dawnexil an Secxobil namzadSi Ria aragamWoli forebi.
R поры / тупиковые
E pores / deadlock
7068. forianoba
masalis aramTlianoba forebis saxisa, romelic forebis (gazomili) moculobis (foriani) masalis
mTlian moculobasTan SefardebiT ganisazRvreba.
R пористость
E porisity
7069. f. / airuli
1. foladis zodis defeqti, romelic mTel moculobaSi gabneuli wvrili airuli forebis saxiT Cndeba.
2. airstatikuri wnexisas, gaxsnili an fxvnilis nawilakebiT adsorbirebuli, airis gamoyofisas da
agreTve garsi-kafsulis arahermetulobiT warmoqmnili fxvnilovani wnexilis forianoba.
R пористость / газовая
E porosity / gas
7070. f. / grafituli
ruxi Tujis sxmulis defeqti, romelic grafitis Tavmoyrili an obobasebri gamonayofebis saxiT Cndeba.
liTonis es arasimkvrivoba hidravlikuri an airis wneviT gamocdisas vlindeba.
R пористость / графитовая
E porosity / graphite
7071. f. / daxuruli
im forebis moculobis Sefardeba sxeulis moculobasTan, romelsac gare aresTan kavSiri ar aqvs.
R пористость / закрытая
E porosity / closed (sealed)
7072. f. / difuziuri
1. meoreuli forianoba, romelic myar xsnarebSi difuziuri molbobis procesSi, Warbi vakansiebis
koagulirebis Sedegad warmoiqmneba. 2. urTierTdifuziis sxvadasxva koeficientiani masalebis narevebis
Secxobisa da konsolidaciisas warmoqmnili an sxvadasxva masalis maRaltemperaturuli SeerTebis
Sedegad erT-erT komponentSi Warbi vakansiebiT warmoqmnili forebis erToblioba.
R пористость / диффузионная
E porosity / diffusion
7073. forianoba / Termuli damuSavebis
maRaltemperaturuli Termuli damuSavebis dros fxvnilovan wnexilSi gaxsnili da marcvlebs Soris
dawnexili airis gamoyofis Sedegad warmoqmnili forianoba.
R пористость / термонаведённая
E porosity / thermal
7074. f. / meoreuli
liTonebisa da Senadnobebis molbobisas warmoqmnili forianoba.
R пористость / вторичная
E porosity / secondary
7075. f. / moCvenebiTi
ix. Ria forianoba.
7076. f. / narCeni
konsolidirebul fxvnilovan masalaSi arsebuli nawilakTSorisi forianoba.
R пористость / остаточная
E porosity / residual
7077. f. / nawilakTSorisi
forianoba fxvnilovan sxeulSi, romlis drosac forebis sazRvrebi fxvnilis sawyisi nawilakebiTaa
Seqmnili.
R пористость / межчастичная
E porosity / interparticle
7078. f. / pirveladi
liTonebisa da Senadnobebis kristalizaciis procesSi wamoqmnili forianoba.
R пористость / первичная
E porosity / primary
7079. f. / RerZuli
ix. RerZuli fxvieroba.
7080. f. / Ria, moCvenebiTi forianoba
Ria forebis jamuri moculobis Sefardeba sxeulis mTlian moculobasTan.
R пористость / открытая
E porosity / open
7081. f. / Sris
naWrovani an marcvlovani masalis forebis moculobis Sefardeba Sris saerTo moculobasTan.
R порозность
E porosity
7082. f. / Cajdomis
1. kristalizaciisas liTonis Cajdomis Sedegad warmoqmnili forianoba. 2. maCvenebeli, romelic
gafrqveuli fxvnilebis nawilakebSi nadnobidan kristalizaciisas warmoqmnili Siga forebis moculobas
axasiaTebs.
R пористость / усадочная
E porosity / shrinkage
7083. f. / cocvadobis
cocvadobis procesSi, upiratesad marcvlebis sazRvrebze, warmoqmnili forianoba.
R пористость при ползучести
E porosity / creep
7084. forwarmomqmnelebi
foriani masalebis warmoebaSi gamoyenebuli nivTiereba, romelic masalebSi SeerTebuli arxebis sistemis
an izolirebuli forboWkoebis Sesaqmnelad gamoiyeneba.
R порообразователи
E agents / blowing
7085. forma, moyvaniloba, yalibi
1. samarjvi, moculobiTi nakeTobis dasamzadeblad an dasamuSaveblad. 2. sagnis (nakeTobis) garegani saxis
moxazuloba.
R форма
E form; shape
7086. f. / alotropiuli, alotropiuli modifikacia
erTi da imave nivTierebis sxvadasxva kristaluri forma.
R форма / аллотропическая
E allotrope; form / allotropic
7087. f. / garsuli (qerquli)
sayalibe narevis Txeli Sre, romelic uSualod models emijneba; am Srisagan damzadebuli samsxmelo
forma.
R форма / оболочковая (корковая)
E mold / shell (investment)
7088. forma / kombinirebuli samsxmelo
samsxmelo forma, romlis samuSao siRrue liTonuri da araliTonuri nawilebisaganaa Sekrebili.
R форма / литейная комбинированная
E mold / composite
7089. f. / ,,rbili”
sqelkedliani garsi fxvnilovani nakeTobebis cxeli izostatikuri wnexisaTvis, romlis forianobac
Canayris sawyisi forianobis tolia.
R форма / “мягкая”
E soft shape
7090. f. / samsxmelo
sxmulis misaRebi mowyobiloba. es mowyobiloba samuSao siRruis warmomqmneli elementebis sistemisagan
Sedgeba, romelSic gamdnari liTonis Camosxmis da gamyarebis Semdeg sxmuli formirdeba.
R форма / литейная
E mold
7091. formebi (wnexilebi) / dayalibebuli
mocemuli formis fxvnilovani sxeuli, romelic dayalibebis operaciis Sedegad miiReba. es sxeuli cxe-
li wnexiT an SecxobiT Semdegi konsolidaciisaTvisaa gankuTvnili.
R формовки
E molding
7092. forograma
masalaSi arsebuli forebis, maTi zomebis mixedviT ganawilebis sixSiris mrudi.
R порограмма
E porogram
7093. forozimetri
ix. forsazomi.
7094. forometria
meTodebis erToblioba, romelic liTonuri masalebis forianobis raodenobrivi gansazRvris saSualebas
iZleva.
R порометрия
E porometry
7095. forsazomi, forozimetri
xelsawyo, romelic masalis forianobis raodenobrivi Sefasebis saSualebas iZleva.
R поромер
E porometry
7096. forsteriti
Mg2[SiO4] Sedgenilobis minerali, nedleuli cecxlgamZle masalebis warmoebaSi.
R форстерит
E forsterite
7097. fosfatebi
fosforis mJavebis araxsnadi marilebi, romlebic dafosfatebisas liTonis zedapirze daitaneba.
R фосфаты
E phosphates
7098. fosfatwida
wida, romelic 25%-mde P2O5-s Seicavs. es wida fosforiani Tujebis konverterSi an martenis RumelSi
gadamuSavebisas warmoiqmneba.
R фосфат-шлак
E slag / phosphate
7099. fosfidi
liTonebTan fosforis qimiuri naerTi; SenadnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R фосфид
E phosphide
7100. fosfori
qimiuri elementi, P, atomuri masa = 30.97; mavne minarevi (ZiriTadad) rkinis SenadnobebSi; es elementi
ganmJangvelad gamoiyeneba, amasTan, igi zogierTi Senadnobis komponenticaa.
R фосфор
E phosphor
7101. fotodeni
ix. fotoeleqtruli deni.
7102. fotoelementi
fotoeleqtruli xelsawyo, romelSic liTonuri an naxevargamtaruli elementis zedapiris dasxivebisas
fotoefeqti aRiZvreba.
R фотоэлемент
E cell / photo; cell / photoelectric; phototube
7103. fotoefeqti
nivTierebasTan eleqtromagnituri gamosxivebis urTierTqmedebis procesi, romlis Sedegadac am gamo-
sxivebis energia nivTierebis eleqtronebs gadaecema.
R фотоэффект
E photoefect; effect / photoelectric
7104. fotokaTodi
eleqtrodi, romelic masze dacemuli sinaTlis moqmedebiT eleqtronebs amoafrqvevs.
R фотокатод
E photocathode; cathode / photoelectric
7105. fotomeTodi / rentgenostruqturuli analizis
specialur kameraSi rentgenuli difraqciuli suraTis fotofirze registarcia.
R фотометод рентгеноструктурного анализа
E photo-method of X-ray (diffraction) analysis
7106. fragmenti
ix. submarcvali.
7107. fragmentacia
1. ix. dawvrilmaneba. 2. submarcvlebis warmoqmnis procesi, romelic deformirebuli liTonis gaxu-
rebisas an cxeli plastikuri deformaciisas mimdinareobs.
R фрагментация
E grinding; fragmentation
7108. fraqtografia
mecniereba, romelic rRvevis reliefs vizualuri daTvalierebiT, optikuri da eleqtronuli mikro-
skopiis meTodebiT Seiswavlis.
R фрактография
E fractography
7109. f. / eleqtronuli
eleqtronuli mikroskopiiT rRvevis reliefis Seswavla.
R фрактография / электронная
E fractography / electron
7110. fraqcia
1. fxvnilis nawilakebis erToblioba, romelTa parametrebic (zoma, forma an simkvrive) mocemul
diapazonSi imyofeba. 2. erT-erTi fazis nawilakebis erToblioba heterogenul SenadnobSi, romelsac
garkveuli parametrebi aqvs. 3. SenadnobSi defeqtebis erToblioba, romelsac gansazRvruli zomebi aqvs.
R фракция
E fraction
7111. freting-korozia (korozia xaxunis dros), koroziuli erozia
koroziul areSi myari sxeulis meqanikuri zemoqmedebisas liTonis cveTa.
R фреттинг-коррозия
E fretting-corrosion
7112. friSva
ix. rafinireba.
7113. fronti / bzaris
bzaris xazobrivi sazRvari, romelic yovel Semdgom kveTSi misive wveros wertilebis mdebareobiT
ganisazRvreba da misi wawevis sibrtyis perpendikularulia.
R фронт трещины
E front / crack
7114. f. / daRlilobis bzaris
sasazRvro xazi, romelic daRlilobis bzaris warmoqmnisa da zrdis procesSi bzarisa da monoliTuri
liTonis areebs yofs.
R фронт усталостной трещины
E front / fracture crack
7115. frqvevana
siTxis gasafrqvevi mowyobiloba, erTi an ramdenime naxvretiT.
R форсунка
E injector; (fuel) nozzle; atomizer / jet; (atomizing) burner; atomizer
7116. frqvevana / dabali wnevis
saTbobis frqvevana, romelSic Txevadi saTbobis gafrqveva uSualod saTbobis sawvavad gamoyenebuli
haeriT xdeba.
R форсунка низкого давления
E injector / low-pressure
7117. f. / maRali wnevis
saTbobis frqvevana, romelSic Txevadi saTbobis gafrqveva SekumSuli haeriT an orTqliT xdeba, xolo
saTbobis wva garedan miwodebuli haeriTaa uzrunvelyofili.
R форсунка высокого давления
E injector / high pressure
7118. f. / saTbobis
frqvevana Txevadi saTbobis wvis organizaciisaTvis.
R форсунка / топливная
E injector / fuel
7119. fsevdogaTxevadeba
marcvlovani fxvieri masalis Sris fsevdogaTxevadebul mdgomareobaSi gadasvla.
R псевдоожижение
E pseudo-liquefaction
7120. fsevdoxazebi / kikuCis
remSi eleqtronuli konis perioduli qanaobisas (rxevisas) miRebuli difraqciuli suraTi.
R линии псевдо-Кикучи
E lines /pseudo Kikuchi
7121. ftori
qimiuri elementi, F, atomuri masa = 19.00; mravali madnis da flusebis komponenti; es elementi uranis
izotopebis dasacalkeveblad gamoiyeneba.
R фтор
E fluorine
7122. ftoridi
ftoris qimiuri naerTi sxva elementebTan.
R фторид
E fluoride
7123. f. / aluminis
ftorisa da aluminis qimiuri naerTi.
R фторид алюминия
E fluoride / alumin(i)um
7124. fugatiuroba (fugitiuroba)
sidide, romelic realuri airebis narevebis Tvisebebis aRwerisas idealuri airis gantolebaSi parcia-
luri wnevis nacvlad gamoiyeneba.
R фугитивность
E fugacity
7125. fuldens - procesi
mWreli instrumentis damzadebis teqnologiuri procesi, romelic swrafmWreli foladis nadnobis
wyliT gafrqveviT fxvnilis miRebas, mis aRmdgen molbobas, civ wnexas da Secxobas moicavs.
R фулденс-процесс
E Ferrous Units Liquid Dusting Annealing, Next Sintering Process
7126. furma, qSini
metalurgiul agregatebSi bervis gansaxorcieleblad gankuTvnili mowyobiloba.
R фурма
E lance; tuyere
7127. f. / gasaqrevi
Txevad liTonSi teqnologiuri airis Sesatani furma.
R фурма / продувочная
E lance / blowing; tuyere / blowing
7128. f. / damxmare
foladis konverterul warmoebaSi temperaturisa da liTonis daJangulobis sazomi, agreTve liTonisa
da widis sinjis asaRebi mowyobiloba.
R фурма / вспомогательная
E tuyere / auxiliary
7129. f. / Jangbadis
Txevadi liTonis JangbadiT gasaqrevi furma.
R фурма / кислородная
E lance / oxygen
7130. furma / Jangbad-saTbobis
Jangbadis da airuli an Txevadi saTbobis narevis misawodebeli furma.
R фурма / кислородно-топливная
E lance / oxy-fuel
7131. f. / haeris
brZmedSi cxeli bervis Sesaberi furma.
R фурма / воздушная
E tuyere
7132. furCi / Txeli amorfuli
Txeli furCi, romelsac oTaxis temperaturaze mouwesrigebeli badisebri an mouwesrigebeli mWidrod
wyobili struqtura aqvs.
R плёнка / аморфная тонкая
E film / amorphous
7133. f. / oqsiduri, Jangeulis furCi
liTonebisa da Senadnobebis zedapirze warmoqmnili firi, romelic upiratesad liTonis oqsidebisagan
Sedgeba.
R плёнка / оксидная
E film / oxide; layer / oxide
7134. f. / Jangeulis
ix. oqsiduri furCi.
7135. furceldasawyobi
furclebis dastebad dasawyobi da dastebidan maTi asaRebi manqana.
R листоукладчик
E sheet piler
7136. furceli
5500 mm-mde siganis furclovani naglini, romelic momxmarebels SedarebiT mcire sigrZis naWrebis saxiT
miewodeba.
R лист
E sheet; plate
7137. f. / avtomobilis
Txeli civnaglini foladis furceli, romelic avtomobilis Zarasa da farTo moxmarebis sxva
detalebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R лист / автомобильный
E sheet / automobile bogy
7138. f. / bimetaluri
mtkiced SeerTebuli sxvadasxvagvari liTonis an Senadnobis ori Srisagan Sedgenili furceli.
R лист / биметаллический
E sheet / bimetal
7139. f. / daRaruli
3-6 mm-mde sisqis furclovani naglini, romelsac erTi an orive mxridan Sverilebi aqvs da rombisebr
bades warmoqmnis; es naglini iatakis, gembanis da misT. dasafenad gamoiyeneba.
R лист / рифлёный
E plate / checkered; sheet / riffled
7140. f. / Txeli
3.9 mm-mde sisqis furceli.
R лист / тонкий
E sheet / thin ga(u)ge; sheet / light ga(u)ge
7141. f. / sqeli
4-idan 160 mm-mde sisqis furceli.
R лист / толстый
E (heavy) plate
7142. fuZe
elementi an masalis faza, romlis Semcvelobac SenadnobSi sxva elementebis an fazis raodenobas
mniSvnelovnad aRemateba.
R основа
E matrix
7143. fuZeSre
liTonis zedapiri, romelzedac Txeli firi an danafari daitaneba.
R подложка
E substrate; support
7144. fuZianoba
rkinis madneul masalebsa da Savi metalurgiis fuZe widebSi arsebuli fuZe oqsidebis Semcvelobis mJava
Jangeulebis SemcvelobasTan Sefardeba.
R основность
E basicity
7145. fxa (CamonaWeri, xiwvi)
daxurul StampebSi Stampvis dros warmoqmnili xiwvi.
R облой
E flash; burr
7146. fxvieroba
ix. fxvnilis denadoba.
7147. f. / RerZuli, RerZuli forianoba
forianoba mSvidi foladis zodis centralur nawilSi.
R рыхлость / осевая
E looseness
7148. fxvnilebi
myari nivTierebis wvrili nawilakebis erToblioba, romelic erTmaneTs exeba da erTian sxeulad
Sekruli ar aris.
R порошки
E powders
7149. f. / abraziuli
maRali abraziuli unaris mqone masalebis fxvnilebi, romlebic instrumentebis dasamzadeblad da
abraziuli damuSavbisaTvis gamoiyeneba.
R порошки / абразивные
E dust (powders) / abrasive
7150. f. / avtoklavuri
avtoklavebSi xsnarebidan airaRmdgenebiT daleqvis meTodiT miRebuli liTonebis fxvnilebi, romlebic
maRali dispersiulobiT, kargi dayalibebadobiT da Secxobisas amaRlebuli aqtiurobiT xasiaTdeba.
R порошки / автоклавные
E powders / autoclave
7151. f. / amorfuli
Cveulebriv pirobebSi kristaluri masalebis fxvnilebi, romelTa nawilakebic amorful mdgomareobaSia.
isini nadnobidan zeswrafi wrTobiT miiReba.
R порошки / аморфные
E powders / amorphous
7152. f. / aqtiuri
dispersiuli da ultradispersiuli fxvnilebi, romlebsac mniSvnelovani Tavisufali energiis gamo
maRali SemWidroebuloba da Secxobadoba axasiaTebs.
R порошки / активные
E powders / active
7153. f. / aRdgenili
airaRmdgeniT da sxva nivTierebebiT qimiuri naerTebidan aRdgeniT miRebuli liTonebis fxvnilebi.
R порошки / восстановленные
E powders / reduced
7154. f. / boWkovani, nemsisebri fxvnilebi
nemsisebri nawilakebis formis fxvnilebi, romlebic amaRlebuli dayalibebadobiT da wnexadobiT
xasiaTdeba.
R порошки / волокнистые
E powders / fibrous
7155. f. / gafrqveuli
fxvnilebi, rogorc wesi, sferuli formisa, romlebic liTonebis an Senadnobebis nadnobTa gafrqveviT
miiReba.
R порошки / распылённые
E powders / atomized
7156. f. / grigaluri
grigalur wisqvilebSi masalis daqucmacebiT miRebuli fxvnilebi, romelTac qerclovani forma aqvs.
u8R порошки / вихревые
E powders / vortex
7157. f. / dendrituli
eleqtroliziT an kristalTSorisi koroziis meTodiT miRebuli xis formis fxvnilebi, romlebic gazr-
dili wnexadobiT da SecxobadobiT xasiaTdeba.
R порошки / дендритные
E powders / dendritic
7158. f. / dispersiuli
fxvnilebi, romelTa nawilakebis zoma 0.1-1 mkm-mdea.
R порошки / дисперсные
E powders / dispersed
7159. fxvnilebi / eleqtrolituri
xsnarebidan an marilTa nadnobidan eleqtrolituri aRdgeniT miRebuli, rogorc wesi, dendrituli
formis nawilakebiani fxvnilebi.
R порошки / электролитические
E powders / electrolytic
7160. f. / karboniluri
karboniluri meTodiT miRebuli liTonebis fxvnilebi.
R порошки / карбонильные
E powders / carbonyl
7161. f. / koloiduri
masalebis Txevad areSi dafqviT miRebuli fxvnilebi.
R порошки / коллоидные
E powders / colloidal
7162. f. / konstruqciuli
konstruqciuli masalebis fxvnilebi.
R порошки / конструкционные
E powders / structural
7163. f. / legirebuli
erTnairi qimiuri Sedgenilobis legirebuli liTonis nawilakebiani fxvnilebi.
R порошки / легированные
E powders / alloyed
7164. f. / metalizebuli
ix. mitkecili fxvnilebi.
7165. f. / metalurgiuli (gasawyobi)
mocemuli marcvlovnebis fxvnilebis narevi, romelic periklazis an periklazisa da kirisagan, agreTve
maTi naerTebisagan Sedgeba. es narevi Rumlebis amonagisa da qvedis remontisas gamoiyeneba.
R порошки / металлургические (заправочные)
E powders / fettling
7166. f. / mitkecili, metalizebuli fxvnilebi
fxvnilebi, romelTa nawilakebic sxva elementebis an naerTebis erTi an ramdenime SriTaa dafaruli,
romlebic, rogorc wesi, xsnarebidan daleqviT an airuli fazidanaa dasmuli.
R порошки / плакированные
E powders / cladded
7167. f. / msxvili, uxeSi fxvnilebi
fxvnilebi, romelTa nawilakebis zoma 150 mkm-idan 1 mm-mdea.
R порошки / крупные
E powder / large-size
7168. f. / namsxvrevi
meqanikuri daqucmacebiT miRebuli basrnapirebiani mravalwaxnagiani formis nawilakebiani fxvnilebi; es
fxvnilebi amaRlebuli dayalibebadobiT da SecxobadobiT gamoirCeva.
R порошки / осколочные
E powder / splinter
7169. f. / nemsisebri
ix. boWkovani fxvnilebi.
7170. f. / polidispersiuli
fxvnilebi, romelTa granulometriuli Sedgeniloba or an met fraqcias Seicavs.
R порошки / полидисперсные
E powders / polydisperse
7171. f. / rkinis
marcvlis 1 nm-idan 1-mm-mde zomis rkinis fxvnili. misi miRebis xerxis mixedviT igi aRdgenil, gafr-
qveul, karbonilur eleqtrolitur da sxv. fxvnilebad iyofa.
R порошок / железный
E powders / iron
7172. f. / sinTezirebuli
gamosaval nivTierebebs Soris qimiuri reaqciis Sedegad miRebuli fxvnilebi. sinTezis ZiriTadi
meTodebia: airuli, metaloTermuli, arametaloTermuli, eleqtrolizuri da sxv.
R порошки / синтезированные
E powders / synthesized
7173. f. / submikronuli
1 mkm-ze naklebi zomis nawilakebis dispersiuli da ultradispersiuli fxvnilebi.
R порошки / субмикронные
E powders / submicron
7174. fxvnilebi / sferuli
fxvnilebi, romelTa nawilakebsac sferosebri forma aqvs.
R порошки / сферические
E powders / spherical; powders / globular (nodular)
7175. f. / swrafad gamyarebuli
Txevadi mdgomareobidan maRali siswrafiT kristalizaciis meTodiT miRebuli fxvnilebi, romelTa
nawilakebsac arawonasworuli wvrilmarcvlovani an mikrokristaluri struqtura aqvs.
R порошки / быстрозатвердевшие
E powders / fast hardening
7176. f. / turbostratuli
fxvnilebi, romelTa nawilakebsac TiTo kristalografiuli mimarTulebiT aramowesrigebuli
struqtura aqvs.
R порошки / турбостратные
E-
7177. f. / ultradispersiuli
0.001-ian 0.1 mkm-mde zomis nawilakebis fxvnilebi. zedapiruli daWimulobis moqmedebis Sedegad maTi
atomTSorisi manZilebi zedapiris mimarTulebiT mcirdeba, riTac maTi maRali aqtiuroba aixsneba.
R порошки / ультрадисперсные
E powders / ultrafine
7178. f. / uxeSi
ix. msxvili fxvnilebi.
7179. f. / fifqisebri
fxvnilebi, romelTa nawilakebsac araswori forma aqvs da ufro wvrili nawilakebis fxvier konglo-
merats warmoadgens. isini xsnarebidan an orTqlairuli fazidan daleqviT miiReba.
R порошки / хлопьевидные
E powders / flake
7180. f. / qerclovani
fxvnilebi, romelTa nawilakebsac brtyeli forma aqvs da maTi sisqe ganiv zomebTan SedarebiT
mniSvnelovnad naklebia.
R порошки / чешуйчатые
E powders / flace
7181. f. / qimiurad daleqili
qimiuri reaqciebis Sedegad xsnarebidan an orTqlairuli fazidan daleqviT miRebuli fxvnilebi.
R порошки / химически осаждённые
E powders / chemically precipitated
7182. f. / Rru sferuli
30-3000 mkm-is diametris da ramdenime mkm kedlis sisqis mqone airsavse mikrobalonebi.
R порошки / полые сферические
E powders / porous spheric
7183. f. / Znelad sawnexi
fxvnilebi, romlebic nawilakebis maRali simtkicisa da maTi formis (rogorc wesi, sferuli)
Taviseburebebis gamo civi wnexisas dabali SemWidroebadobiT xasiaTdeba.
R порошки / труднопрессуемые
E low-compressibility powder
7184. f. / wvrili
ix. wminda fxvnilebi.
7185. f. / wminda, wvrili fxvnilebi
1-idan 40 mkm-mde zomis nawilakebiani fxvnilebi; igi, rogorc wesi, qimiuri meTodebiT miiReba.
R порошки / тонкие
E powders / fine

q
7186. qalkozini, spilenZis kriala
Cu2S Sedgenilobis minerali, spilenZis madani.
R халькозин
E chalcosite
7187. qalkopiriti, spilenZis almadani
CuFeS2 Sedgenilobis minerali, spilenZis madani.
R халькопирит
E chalcopyrite
7188. qani
1. mineralebis bunebrivi warmonaqmni, mineralebis fena dedamiwis qerqSi. 2. met-naklebad mudmivi
Sedgenilobis bunebrivi mineralebis agregatebi, romlebic damoukidebel geologiur sxeuls qmnis da
dedamiwis qerqad ikribeba.
R порода; порода / горная
E rock
7189. q. / mJava
fuWe qani, romelic 60%-ze met SiO2-s Seicavs.
R порода / кислая
E rock / sour
7190. q. / tevadi
qani, romelSic madani budobs, ZarRvi an sxva sxeuli sasargeblo wiaRiseuliT.
R порода / вмещающая
E rock / enclosing (embedding)
7191. q. / fuZe
fuWe qani, romelic 52%-ze nakleb SiO2-s Seicavs.
R порода / основная
E rock / basic
7192. q. / fuWi
wiaRiseuli mineraluri nedleulis komponentebi, romlebsac mocemul teqnikur-ekonomikur pirobebSi
praqtikuli Rirebuleba ar aqvs.
R порода / пустая
E gangue
7193. qanqara / grexiTi
relaqsatori, gamosacdeli mavTulis nimuSze Camokidebuli inerciuli sistemis saxisa, romelic sawyisi
an perioduli dagrexis moqmedebiT Tavisuflad an iZulebiT irxeva.
R маятник / крутильный
E pendulum / torsion
7194. q. / ukugrexiTi
grexiTi qanqara, romelSic saanalizo nimuSi zemodan moTavsebuli (da)grexis sistemis gawonasworebis
Sedegad gamWimavi datvirTvebis moqmedebidan Tavisufldeba.
R маятник / обратный крутильный
E pendulum / anhedral torsion
7195. qanCi / dasaWeri
damwoli meqanizmis uZravxraxniani elementi Siga xraxniT, romelic saglinavi galis sadgaris zeda
ganivas SignaCarxSia damagrebuli.
R гайка / нажимная
E nut / clamping
7196. qarsi
minerali, Sreobrivi struqturis aluminsilikati; Tbo- da eleqtrosaizolacio masala; am mineralis
zogierTi saxe Camosxmis madania.
R слюда
E mica
7197. qarxana
samrewvelo sawarmo, warmoebis meqanizebuli procesebiT, romlebic ZiriTadad warmoebis saSualebebs
amzadebs.
R завод
E factory; works; plant; mill
7198. q. / afinaJis
qarxana, sadac oqrosa da vercxlis rafinireba (daxalaseba) xdeba.
R завод / аффинажный
E refinery
7199. q. / eleqtrolitis
eleqtrolituri liTonis sawarmoebeli qarxana.
R завод / электролитный
E plant / electrolytic
7200. q. / integrirebuli
ix. sruli ciklis qarxana.
7201. q. / metalurgiuli
qarxana, romelSic madnebidan an sxva masalebidan liTonebisa da Senadnobebis misaRebi procesebi mimdi-
nareobs da (an) maTi Semdgomi damuSavebiT naxevarfabrikatebi an mocemuli qimiuri Sedgenilobis,
struqturis, Tvisebebis, formisa da zomebis nakeTobas iReben.
R завод / металлургический
E works (plant, workshop) / metallurgical
7202. qarxana / metalurgiuli gadamamuSavebeli
1. Semotanil namzadebze momuSave liTonnakeTobis sawarmoebeli metalurgiuli qarxana. 2. brZmedis ga-
reSe momuSave metalurgiuli qarxana (misi mwarmoebluroba weliwadSi 1 mln. tonamdea).
R завод / передельный металлургический
E mill / nonintegrated metallurgical
7203. q. / sruli ciklis, integrirebuli qarxana
qarxana, romelic metalurgiuli warmoebis yvela stadias moicavs, brZmedidan dawyebuli mza naglinis
miRebiT (zogjer CarTulia saaglomeracio da koqsoqimiuri warmoebac) damTavrebuli.
R завод полного цикла
E works / integrated (iron and steel)
7204. q. / Savi metalurgiis
qarxana, romelic madnebidan Savi liTonebis, pirvel rigSi: Tujis, foladis, naglinis, feroSenad-
nobebis miRebas da maTgan zogierTi nakeTobis damzadebas moicavs.
R завод чёрной металлургии
E works / iron and steel
7205. qafi
ujredovani dispersiuli sistema, romelic siTxis Txeli SuaSriT gancalkevebul airis (orTqlis)
buStebis erTobliobas warmoadgens.
R пена
E foam; froth; scum
7206. qafalumini
ujredovani struqturis msubuqi masala, romelic aluminis magniumTan an siliciumTan Senadnobebis
airisebr asaqafebel saSualebebTan aqafebiT miiReba.
R пеноалюминий
E foam aluminium
7207. qafkeramika
keramika ujredovani struqturiT.
R пенокерамика
E foam ceramics
7208. qafmetali
liToni an Senadnobi ujredovani aRnagobiT, romelic airiT Sevsebuli Txeli liTonuri garsebisagan
Sedgeba.
R пенометалл
E foam metal
7209. qafwarmomqmnelebi, asaqafebeli
qafis stabilizatorebi. zedapirulad aqtiuri nivTierebebi, romlebic mineralizebuli qafis mdgra-
dobas amaRlebs, xels uwyobs pulpaSi haeris ukeTes dispersirebas da flotaciuri gamdidrebisas
uwvrilesi buStebis warmoqmnas.
R пенообразователи
E agent / foaming (frothing); foamer (frother)
7210. qafwarmoqmna
flotaciisas, saflotacio manqanaSi pulpis haeriT an azotiT gaqrevisas, agreTve impeleris brunvisas,
haeris SewoviT qafis warmoqmnis procesi.
R пенообразование
E foaming; frothing
7211. qaRaldi / koroziis sawinaaRmdego
specialuri SedgenilobiT gaJRenTili qaRaldi, romlis daniSnulebaa, konservaciis mizniT liTonuri
nakeTobis SefuTva.
R бумага / противокоррозионная
E paper / antirust; paper / untitarnish
7212. qerqi
1. zodis zeda Txeli Sre, romelic zodis ZiriTadi liTonisagan qimiuri SedgenilobiT, struqturiT da
sxva maxasiaTeblebiT gamoirCeva. 2. zodis an sxmuli namzadis zedapiris defeqti araliTonuri
CanarTebis grovis, daJanguli nasxmevis da Sxefebis saxiT.
R корочка
E skin; shell
7213. qerqi / gaglinuli
naglinis defeqti, romelic Caxveuli qerqis gaglinvisas liTonis nawilobrivi anSrevebis saxiT
warmoiqmneba.
R корочка / раскатанная
E skin / expanded
7214. q. / Secxobis
Secxobis dros warmoqmnili namzadis zedapiruli Sris defeqturi struqtura.
R корочка при спекании
E skin / sinter
7215. qercli (anatkeCi) / glinvis
naglinis zedapiris defeqti enisebri anSrevebis saxiT. igi daJanguli naSxefis, nasxmevis, naglejebis an
Camowmendis Rrma kvalis gaglinvis Sedegad warmoiqmneba.
R плена / прокатная
E scab; blister; flaw; skin
7216. qerclovneba
naglinis zedapiris defeqti, anSrevebis da garRvevebis badis saxiT, romelic gadaxurebis an liTonis
periferiuli zonis Semcirebuli plastikurobis Sedegad warmoiqmneba.
R чешуйчатость (дефект поверхности)
E scaleness; flakiness
7217. qeCa / widis
specialuri emulsiebiT damuSavebuli widis bamba.
R войлок шлаковый
E felt / slag
7218. qeCis miReba
araorientirebuli diskretuli boWkoebisagan Sedgenili fxvnilovani masalebis dayalibeba Semdgomi
armirebisa da gaJRenTis operaciebisaTvis.
R войлокование
E felting
7219. qva / Sabis
ix. aluniti.
7220. qvabi / sarafinirebeli
eleqtrosaxureblebiani an saTbobis wvis mowyobilobebiani foladis qvabi, romelic pirveladi (Savi)
tyviis rafinirebisaTvis gamoiyeneba.
R котёл / рафинировочный
E tank / refining
7221. qvab-utilizatori
orTqlis qvabi, romelic metalurgiuli agregatis wamavali airebiT Tbeba.
R котёл-утилизатор
E waste heat boiler
7222. qvedi1
Rumlis konstruqciis elementi, romelzedac ganlagebulia is masalebi da nakeTobebi, romlebic siTbur
damuSavebas eqvemdebareba.
R под
E hearth; bottom
7223. qvedi2
sadnobi Rumlis cxeli Semofargvlis qveda nawili, romelic aformebs abazanas Txevadi liTonis, widis,
StainisaTvis da a. S.
R подина
E hearth; bottom
7224. q. / gorgolaWiani
gamavali Rumlis qvedi, romelic gasaxurebeli nakeTobebis gadamtani mravali gorgolaWisagan Sedgeba.
R под / роликовый
E hearth / roller
7225. q. / danaduRi
qvedi, romelic magnezitis fxvnilisa da xenjis narevis magnezitur Sreze TanamimdevrobiT daduRebiT
mzaddeba.
R под / наваренный
E hearth / fritted
7226. qvedi / mabiji
gamavali Rumlis ramdenime elementad dayofili qvedi grZivi mimarTulebiT, romelTagan nawili
ukuqceviT-winsvliT moZraobas awev-daweviT asrulebs, riTac Rumlis gaswvriv gasaxurebel namzadebs
gadaaadgilebs.
R под / шагающий
E hearth / walking beam
7227. q. / mbrunavi
saxurebeli Rumlis qvedi, romelic nakeTobis gaxurebis procesSi brunavs.
R под / вращающийся
E bottom / rotary; hearth / rotating
7228. q. / moZravi
saxurebeli Rumlis qvedi, romelic nakeTobis gaxurebis procesSi gadaadgildeba.
R под / подвижной
E hearth / movable
7229. q. / mfeTqari
Termuli Rumlis qvedi ukuqceviT-winsvliTi moZraobiT, romlis mkveTri gaCerebis dros masze myofi
nakeTobebi Rumlis gaswvriv gadaadgildeba.
R под / пульсирующий
E hearth / pulsated
7230. q. / mJava
cecxlgamZle mJava masalebiT gakeTebuli qvedi.
R под / кислый
E hearth / acid
7231. q. / wriuli
wriuli formis mbrunavi qvedi.
R под / кольцевой
E hearth / annular
7232. q. / fuZe
fuZe cecxlgamZle masalebiT gakeTebuli qvedi.
R под / основной
E hearth / basic
7233. qvemeseri
kristaluri gisosi, romelic erTi da imave elementis atomebis ganlagebas qimiur naerTSi an
mowesrigebul myar xsnarebSi axasiaTebs.
R подрешётка
E sublattice
7234. qveSi
1. liTonis fila, romelzedac ayeneben boyvebs masSi liTonis Casxmisas. 2. liTonis gadadnobis
procesisaTvis kristalizatoris qveda mosaxsneli nawili.
R поддон
E stool
7235. qveSre
Sualeduri Sre, romelic aiolebs mravalSriani masalis miRebas an mis xarisxs aumjobesebs.
R подслой
E substrate
7236. qviSebi
mineraluri nedleulis hidravlikuri klasifikaciis produqti, romelic gamosavali masalis msxvil
marcvlebs Seicavs.
R пески
E sands
7237. q. / sayalibo
sayalibo da sakope narevebis ZiriTadi masala.
R пески / формовочные
E sands / molding (foundry)
7238. q T d
ix. qimiur-Termuli damuSaveba.
7239. qloantiti
(Ni, Co, Fe)As3 Sedgenilobis minerali, nikelis madani.
R хлоантит
E chloantite
7240. qloratori
Zvirfasi komponentebis qloridebSi gadasayvanad madnis koncentratebis dasaqlori danadgari.
R хлоратор
E chlorinator
7241. qlorargiriti
ix. kerargiriti.
7242. qolga / gamwovi
liToniuri xokeri (kolofi) metalurgiuli agregatis zemoT, romlis daniSnulebac mtverairuli
gamonayofebis arinebaa.
R зонт / вытяжной
E hood / exhaust
7243. qrizokola
CuSiO3·2H2O Sedgenilobis minerali, spilenZis Zvirfasi madani.
R хризокола
E chrysocolla
7244. qroba / koqsis
sakoqse Rumlidan koqsis gadmotvirTvis Semdeg misi xelovnuri gacivebis procesi.
R тушение кокса
E quenching / coke
7245. q. / koqsis mSrali
azotiT koqsis qroba.
R тушение кокса / сухое
E quenching / dry (coke)
7246. q. / koqsis sveli
wyliT koqsis qroba.
R тушение кокса / мокрое
E quenching / wet (coke)
7247. qromali
mxurvalmedegi Senadnobi rkinis fuZeze, 22-28% Cr-sa da 4-6% Al-s Seicavs; igi gamxurebel elementebad
eleqtrul RumlebSi da xelsawyoebSi gamoiyeneba.
R хромаль
E alloy / chrome-aluminium
7248. qromansili
sakonstruqcio foladi, romelic daaxloebiT, TiTo procent qroms, manganumsa da siliciums Seicavs.
R хромансиль
E cromansil
7249. qromatireba
liTonis gapasiureba, mis zedapirze qromatuli afskis warmoqmniT.
R хроматирование
E chromatizing
7250. qromatografi
nivTierebebis narevebis qromatografiuli dacalkevebisa da analizisaTvis gankuTvnili xelsawyo an
danadgari.
R хроматограф
E chromatograph
7251. qromatografia
homogenuri mravalkomponentiani narevis dacalkevebisa da analizis fizikur-qimiuri procesi, romelic
narevis sorbentSi gavlisas komponentebis sorbcia-desorbciis movlenebs efuZneba.
R хроматография
E chromatography
7252. qromeli
preciziuli Senadnobi nikelis fuZeze, romelic 10%-mde qroms Seicavs, gamoiyeneba Termowyvilebis
dasamzadeblad.
R хромель
E chromium-nickel-alloy (chromel)
7253. qromi
qimiuri elementi, Cr, atomuri masa = 52.01; miekuTvneba mZime liTonebis jgufs tdn 1890°C; es elementi
farTod gamoiyeneba koroziamedegi da mxurvalmtkice foladebis legirebisaTvis, igi mravali
Senadnobis komponentia.
R хром
E chromium
7254. q. / liTonuri
Cr2O3--is Al-iT aRdgeniT miRebuli teqnikuri sisufTavis (97-99% Cr) qromi.
R металлический хром
E chrome metal
7255. qromiti
FeCr2O4 Sedgenilobis minerali, romelic qromiani feroSenadnobebis gamosadnobad gamoiyeneba.
R хромит
E chromite
7256. qseli / mokle
denmimyvani transformatoridan rkaluri foladsadnobi Rumlis eleqtrodsaWeris Tavamde.
R сеть / короткая
E net / short
7257. qu-bop - procesi
gadasamuSavebeli Txevadi Tujidan Jangbadis konverterSi foladis miRebis xerxi. am dros konverteris
fskeridan koncentruli furmiT saTbobi airis wriul damcav WavlSi Jangbadi miewodeba.
R КУ-БОП-процесс
E process / Quiet Bottom Oxygen; Q-BOP process
7258. qura
Saxturi Rumlis qveda cilindruli samuSao sivrce, romelSic Txevadi liToni grovdeba.
R горн
E hearth
7259. q. / amnTebi
sanTurebis sistemiT aRWurvili Tboteqnikuri mowyobiloba, romelic aglomanqanis sawyis ubanze
saaglomeracio kazmis zeda fenis saTbobis aalebis temperaturamde gasaxureblad gamoiyeneba.
R горн зажигательный
E ignition hearth
7260. q. / niunemis
Rumeli, romelic mdidari sulfiduri ( 75% Pb) koncentratebidan tyviis gamosadnobad gamoiyeneba.
saxeli Serevis meqanizmis konstruqtoris g. n. niunemis pativsacemad daerqva.
R горн Ньюнема
E forge / Newnam
7261. quro
lilvebis, milebis, bagirebis, kabelebisa da sxv. SesaerTebeli mowyobiloba; igi ZiriTadad ori saxisaa:
SemaerTebeli da manqanebis amZravi.
R муфта
E coupling
7262. q. / maerTebeli
Zravasa da reduqtors Soris dasayenebeli saglinavi dganis mTavari amZravis quro.
R муфта / соединительная
E sleeve / roll engaging
7263. q. / saglinavi dganis mTavari amZravis
saglinavi dganis muSa glinebze Zravadan brunvis gadasacemad gankuTvnili mowyobiloba.
R муфта главного привода прокатного стана
E socket (sleeve) of main mill; mill drive
7264. q. / ZiriTadi (mTavari)
reduqtorsa da kbilana gals Soris dasayenebeli saglinavi dganis mTavari amZravis quro.
R муфта / коренная
E sleeve / basic
7265. qSini (saqSeni) / lavalis
nakadis zebgeriTi siCqaris misaRebad specialuri profilis saqSeni, romelic jer mdovred viwrovdeba
da Semdeg farTovdeba.
R сопло Лаваля
E nozzle / convergent-divergent (Laval)
7266. q. / haeris
brZmedSi cxeli bervis Sesaberi qSini.
R фурма / воздушная
E toyere / blast; toyere / air

R
7267. Rarebi / daRlilobis
liTonuri masalebis daRlilobiT rRvevis zedapiris damaxasiaTebeli reliefi, romelsac ufro xSirad
ganmeorebiTi mrudxaza zolebis saxe aqvs.
R бороздки / усталостные
E groove / fatigue
7268. Rari1
1. Rumlidan Txevadi liTonisa da widis gamosaSvebi arxi. 2. fxvieri an Txevadi masalis
gadasaadgilebeli Rari.
R жёлоб
E chute; trough; spout
7269. Rari2
daxrili sibrtyis saxis bortebiani ubralo satransporto samarjvi, romelzedac simZimis Zalis
zemoqmedebiT gadasaadgilebeli masala curdeba. igi sakazme masalebis RumelSi CasatvirTavad gam-
didrebisas da sxv. daniSnulebiT gamoiyeneba.
R лоток
E flume; channel
7270. R. / gamosaSvebi
Rumlidan Txevadi liTonis an widis gamosaSvebi arxi.
R жёлоб / выпускной
E runner; spout / tapping
7271. R. / eleqtromagnituri
eleqtromagnituri velis Sesaqmnelad specialuri koWebiT aRWurvili Rari, romelic gamdnar liTons
waitacebs. es Rari sadnobi agregatidan cicxvSi da cicxvidan samsxmelo formebSi Txevadi liTonebis
gadasatumbad gamoiyeneba.
R жёлоб / электромагнитный
E trough / electromagnetic
7272. R. / mTavari
Rari, brZmedidan Tujis gamosaSveb kriWasa da skimerul mowyobilobas Soris.
R жёлоб / главный
E runner / main; chute / main
7273. R. / Semomvlebi
mTavari Raridan Tujisa da widis narCenebis CamosaSvebi Rari.
R жёлоб / обводной
E trough / repeater
7274. R. / widis (gamosaSvebi)
Rari, mTavari Raridan widasazidamde widis transportirebisaTvis.
R жёлоб / шлаковый
E trough / slag
7275. Raruli
1. Stampebsa da saWed valcebSi CaRrmavebebi moculobiTi StampvisaTvis, romliTac nakeTobis gare reli-
efi formirdeba. 2. saglinavi glinis kasrze arsebuli rgolisebri CanaWeri, romelic SeuRlebuli
glinis CanaWerTan erTad kalibrs qmnis (gasaglinavi liTonisaTvis sasurveli formisa da zomebis
misaniWeblad).
R ручей
E groove
7276. Rero / samarTulis
Stanga, romelzec samarTuls amagreben da romlis saSualebiTac deformaciis keraSi mis mdgomareobas
afiqsireben.
R стержень оправки
E mandrel (plug, thrust) bar
7277. RerZi / kristalografiuli
ix. kristalografiuli mimarTuleba.
7278. R. / simetriis
wrfe, romlis irgvliv raime µ kuTxiT mobrunebisas kristali an kristaluri gisosis kvanZebi erTmaneTs
SeuTavsdeba.
R ось симметрии
E axes of symmetry; axis / symmetry
7279. R. / teqsturis
kristalografiuli mimarTuleba RerZul an rTul teqsturaSi, romelic yvela marcvalSi romeliRac
gare mimarTulebis paraleluria.
R ось текстуры
E axes / texture
7280. RerZebi / deformaciis tenzoris mTavari
sakoordinato RerZebi, romlebSic deformaciis tenzors aranulovani komponentebi mxolod am RerZebis
mimarTulebiT aqvT.
R оси (тензора) деформации / главные
E axes of strain / principal
7281. RerZebi / inerciis mTavari
sami urTierTperpendikularuli RerZi, romlebic sxeulis simetriis centrze gadis; am RerZebis Tviseba
isaa, rom, Tu maT CavTvliT sakoordinacio RerZebad, maSin sxeulis inerciis centridanuli momenti am
RerZebTan SefardebiT nulis toli iqneba.
R оси инерции / главные
E axes of inertial / principal
7282. RreCo, xvreli, naprali
1. romelime or zedapirs Soris arsebuli viwro Sualedi (manZili). 2. rentgenis aparatis kvanZi, ro-
melic rentgenis sxivebis zomebis da ganSladobis SesazRudad gamoiyeneba.
R зазор, щель
E slot; slit
7283. R. / glinebs Soris, glinTSorisi RreCo
muSa glinebis gare zedapirebs Soris manZili.
R зазор между валками
E gap roll; bite / roll
7284. R. / kalibris
kalibris ubani glinis umciresi diametriT, romelic piligrimuli glinvisas milebis kalibrSi ga-
satareblad gamoiyeneba.
R зев калибра
E pass bite
7285. Rrublebi / kotrelis
ix. kotrelis atmosfero.
7286. Rumeli
mowyobiloba, romelSic saTbobis wvis an sxva qimiuri reaqciebis an eleqtrodenis gavlisas gamoyofili
siTbo masalebis gasaTbobad, Tburi damuSavebis Tu sxva miznebisaTvis gamoiyeneba.
R печь
E furnace; oven; kiln
7287. R. / abazaniani, Rumeli-abazana
1. Txevad areSi masalebis gasaxurebeli Rumeli. 2. Rumeli, romelSic Txevadi abazana (martenis Rumeli,
rkaluri Rumeli da sxva) warmoiqmneba.
R печь / ванная
E furnace / bath
7288. R. / avtogenuri
avtogenuri reJimis Rumeli, romelSic siTbo kazmis energetikuli minarevebiT warmoiqmneba.
R печь / автогенная
E furnace / reaction
7289. R. / alqmedi
Rumeli, romelSic masalis gaxureba da gadnoba gamosxivebiT, siTbogadacemiT da saTbobis wvis Sedegad
miRebuli alidan konveqciiT mimdinareobs.
R печь / пламенная
E furnace / direct-fired
7290. R. / amrekli
alqmedi sadnobi Rumeli, romelSic gasaxurebel masalas siTbo uSualod saTbobis wvis airuli
produqtebiTa da gavarvarebuli cecxlgamZle amonagidan gamosxivebiT gadaecema.
R печь / отражательная
E furnace / reverberating
7291. R. / anoduri
amrekli Rumeli spilenZis cecxliT rafinirebisaTvis.
R печь / анодная
E furnace / anode
7292. R. / arapirdapiri gaxurebis
Tbogadamcemi Rumeli, romelSic masalis gaxureba radiaciuli reJimiT momuSave RumelSi alidan, wvis
produqtebidan an eleqtruli gamxureblebidan siTbos gadacema myari gadamRobi (Semkavebeli)
konstruqciis gavliT mimdinareobs, xolo konveqciuri reJimiT momuSave RumlebSi ki _ airuli an
Txevadi siTbos gadamtaniT.
R печь косвенного нагрева
E furnace / indirect heating
7293. Rumeli / arapirdapiri moqmedebis, energiis arapirdapiri miwodebis Rumeli
eleqtruli Rumeli, romelSic siTbo gamxureblebSi warmoiqmneba, xolo Semdeg maTgan gasaxurebel ma-
salas gadaecema.
R печь косвенного действия
E furnace / indirect
7294. R. (arxRumeli) / arxiani
sadnobi induqciuri Rumeli, romelSic liTonis dnobisaTvis gaxureba misi (sadnobi induqciuri
Rumlis) specialur arxebSi gatarebiT xdeba, romelTa irgvlivac induqtorebia ganlagebuli.
R печь / канальная
E furnace / channel (-type)
7295. R. / aqrolvis
Rumeli, romelSic aRdgeniTi dnobis pirobebSi gamoxdis da Semdegi kondensaciiT aqrolad ferad liTo-
nebs (Zn, Pb) iReben.
R печь / возгоночная
E furnace / subliming
7296. R. / gamavali
uwyveti moqmedebis Rumeli, romelSic gasaxurebeli namzadebi an nakeTobebi Sesasvleli zonidan
gamosasvlelisaken Rumlis gaswvriv sxvadasxva meqanizmiT gadaadgildeba.
R печь / проходная
E furnace / continuous
7297. R. / gamosawvavi
madnis, cecxlgamZle masalebisa da sxva masalebis gamosawvavi Rumeli.
R печь / обжиговая
E kiln / roasting; furnace / roasting
7298. R. / gamosagorebelqvediani, gamosawevqvediani Rumeli
perioduli moqmedebis Rumeli, romlis qvedic zevidan amonagiani urikis saxiTaa Sesrulebuli. ga-
saxurebeli masalebis CasatvirTavad da gadmosatvirTavad urika relsebze goravs.
R печь с выкатным подом
E furnace / roller-hearth
7299. R. / gamotanili sacecxleebiT
dabaltemperaturuli Rumeli, romelSic saTbobis wva samuSao sivrcidan moSorebul kamerebSi _ sa-
cecxlurebSi mimdinareobs.
R печь с выносными топками
E furnace with external burners
7300. R. / gamosawevqvediani
ix. gamosagorebelqvediani Rumeli.
7301. R. / gorgolaWiani
gamavali Rumeli, romelSic gasaxurebeli nakeTobebi an namzadebi mravalricxovani mbrunavi gor-
golaWiT gadaadgildeba.
R печь / роликовая
E furnace / roller
7302. R. / gorgolaWqvediani
50-80 mbrunavi gorgolaWiani (rolgangiani) qvedis mqone gamavali saxurebeli an Termuli Rumeli.
R печь с роликовым подом
E furnace / roller-hearth
7303. R. / gravitaciuli
Saxturi eleqtroRumeli, romelSic konteinerebis SigniT masalebi zevidan qveviT (simZimis Zalis
moqmedebiT) da zeviT mimdinare airis nakadis aerodinamikuri ZaliT gadaadgildeba.
R печь / гравитационная
E furnace / gravity
7304. R. / grZeli
uwyveti moqmedebis Termuli Rumeli, romelSic dasamuSavebeli zoli an mavTuli Rumlis gareT ganTav-
sebuli gorgolaWebis an saxvevelas mweveli moqmedebiT gadaadgildeba.
R печь / протяжная
E furnace / strand-type
7305. R. / dabaltemperaturiani
pirobiTi dasaxeleba Rumlisa, upiratesad konveqciuri TbomimocvliT, romlis samuSao temperatura
700°C-ze naklebia.
R печь / низкотемпературная
E furnace / low-temperature
7306. Rumeli / daxuruli
feroSenadnobis (sadnobi) kamariani madanTermuli Rumeli.
R печь / закрытая
E closed-furnace
7307. R. / daxurulrkaluri
eleqtrorkaluri Rumeli, romelSic rkali kazmis an widis Sris qvemoT inTeba.
R печь с закрытой дугой
E furnace / submerged-arc
7308. R. / doluri
ix. mbrunavi Rumeli.
7309. R. / elevatoruli
msxvilgabaritiani nakeTobebis Termuli damuSavebisaTvis gankuTvnili Rumeli. nakeTobis miwodeba
Rumlis samuSao sivrceSi qvevidan, asawevi qvediT, xdeba.
R печь / элеваторная
E furnace / elevator (-type)
7310. R. / eleqtronul-sxivuri
liTonebisa da Senadnobebis gadasadnobi vakuumuri Rumeli, romelSic gaxureba eleqtrostatikur
velSi aCqarebuli eleqtronebis gasaxurebeli obieqtis zedapirTan Sejaxebisas eleqtronebis kine-
tikuri energiis siTbur energiad gardaqmnis Sedegad mimdinareobs.
R печь / электронно-лучевая
E furnace / electron-beam
7311. R. / eleqtrorkaluri, rkaluri Rumeli
Rumeli, romelSic liTonebisa da sxva masalebis sadnobad eleqtruli rkaliT gamoyofili siTbo
gamoiyeneba.
R печь / электродуговая
E furnace / (electric) arc
7312. R. / eleqtrowiduri gadadnobis
winaRobis Rumeli, romelSic xarjvadi eleqtrodis gadadnobisaTvis aucilebeli siTbo gamdnar
dengamtar widaSi denis gavlisas gamoiyofa.
R печь электрошлакового переплава
E furnace / electroslag refining (electrslag refining)
7313. R. / eleqtruli
Rumeli, romelSic eleqtruli movlenebis siTburi efeqtebi gamoiyeneba.
R печь / электрическая
E furnace / electric
7314. R. / vaierbarsis
qvediani sadnobi Rumeli, romelic gankuTvnilia spilenZis rafinirebisaTvis (rasac vaierbarsebad Camo-
sxma mohyveba).
R печь / вайербарсовая
E furnace / wirebars
7315. R. / vakuumuri
Rumeli, romelSic masalebis damuSaveba gaiSviaTebuli atmosferos pirobebSi (0.133 paskali wnevis
qvemoT) xdeba.
R печь / вакуумная
E furnace / vacuum
7316. R. / vakuumur-induqciuri
vakuumuri Rumeli, romelSic masala grigaluri denebiT aRZrul cvlad eleqtromagnitur velSi
xurdeba.
R печь / вакуумно-индукционная
E furnace / vacuum-induction
7317. R. / vakuumur-rkaluri
vakuumuri Rumeli, romelSic masalis gadnobisaTvis eleqtruli rkalis siTburi efeqti gamoiyeneba.
R печь / вакуумно-дуговая
E furnace / vacuum-arc
7318. R. / vaniukovis
Cu-is, Cu-Ni-sa da Cu-Zn-is koncentratebis gadasamuSavebeli sadnobi avtogenuri Rumeli.
R печь Ванюкова
E furnace / Vanyukov
7319. Rumeli / vaterJaketis
Saxturi sadnobi Rumeli, romlis kedlebic Rrutaniani, wyliT gasacivebeli liTonuri yuTebisaganaa
gakeTebuli.
R печь / ватержакетная
E furnace / water jacket
7320. R. / vertikaluri
Termuli Rumeli, romelic grZeli nakeTobis (an liTonuri zolebis) vertikalur mdgomareobaSi
dasamuSaveblad gamoiyeneba.
R печь / вертикальная
E furnace / vertical (shaft)
7321. R. / energiis arapirdapiri miwodebis
ix. arapirdapiri moqmedebis Rumeli.
7322. R. / energiis pirdapiri miwodebis
ix. pirdapiri moqmedebis Rumeli.
7323. R. / Talfaqisebri
zolis rulonebis, furclebis paketebis, mavTulis gorglebis da a.S. Termuli damuSavebisaTvis gan-
kuTvnili perioduli moqmedebis Rumeli. gaxureba mimdinareobs mosaxsneli TalfaqiT, romelzedac san-
Turebi an eleqtrogamxureblebia damontaJebuli.
R печь / колпаковая
E furnace / bell-type
7324. R. / Termuli
Rumeli nakeTobis Termuli an qimiur-Termuli damuSavebisaTvis.
R печь / термическая
E furnace / heat-treatment
7325. R. / induqciuri
masalis induqciuri gaxurebis eleqtruli Rumeli.
R печь / индукционная
E furnace / induction
7326. R. / kameruli
kameruli temperaturuli reJimisa da daaxloebiT erTnairi sigrZis, siganisa da simaRlis samuSao aris
mqone perioduli moqmedebis saxurebeli an Termuli Rumeli, romelSic naxevarfabrikati an namzadi
damuSavebis mTeli periodis ganmavlobaSi uZravia.
R печь / камерная
E furnace / chamber; furnace / batch
7327. R. / karuseluri
uwyveti moqmedebis Rumeli, romelSic mcire zomis liTonuri namzadebi mbrunav diskosebr qvedzea
ganlagebuli.
R печь / карусельная
E furnace / revolving
7328. R. / keriani
metaloTermiis meTodiT liTonisa da Senadnobebis sadnobi perioduli moqmedebis Rumeli.
R печь / очаговая
E furnace / hearth
7329. R. / konveieruli
gamavali Rumeli, romelic namzadebis gaxurebis Semdeg, gadasaadgilebeli Siga konveieriTaa aRWurvili.
R печь / конвейерная
E furnace / conveyor (-type)
7330. R. / koSkuri
liTonuri lentis Termuli an qimiur-Termuli damuSavebisaTvis gankuTvnili mravalsvliani vertika-
luri, gabmuli (grZeli) Rumeli.
R печь / башенная
E furnace / tower-type
7331. R. / mabijkoWebiani
gamavali Rumeli namzadebis an nakeTobis ori mxridan gaxurebiT; maTi transportireba RumelSi mabiji
koWebiT xdeba.
R печь с шагающими балками
E furnace / walking type (walking beam)
7332. R. / mabijqvediani
gamavali Rumeli namzadebis an nakeTobis erTi mxridan gaxurebiT; maTi transportireba mabiji qvedis
moZravi elementebiT xdeba.
R печь с шагающим подом
E furnace / walking hearth
7333. Rumeli / madanaRsadgeni
ix. madanTermuli Rumeli.
7334. R. / madanTermuli (eleqtruli), madanaRsadgeni Rumeli
madnebidan liTonebisa da Senadnobebis gamosadnobi eleqtruli rkaluri Rumeli.
R печь / рудно-термическая (электрическая)
E furnace / ore-thermal
7335. R. / mazuTis
Txevadi saTbobiT-mazuTiT gasaxurebeli Rumeli.
R печь / мазутная
E furnace / oil (-fired)
7336. R. (marteni) / martenis
Tujidan da foladis jarTidan foladis misaRebi alqmedi regeneraciuli Rumeli.
R печь / мартеновская
E furnace / open-hearth
7337. R. / maRalvakuumuri sadnobi
Rumeli, romelSic masalis dnoba dabali (0.1 pask. 10 mk pas-mde) wnevis pirobebSi mimdinareobs.
R печь / плавильная высоковакуумная
E furnace / high-vacuum melting
7338. R. / maRali sixSiris induqciuri
maRali sixSiris eleqtruli Rumeli, romelSic masala induqciurad xurdeba.
R печь / индукционная высокочастотная
E furnace / high-frequency induction
7339. R. / maRaltemperaturiani
pirobiTi dasaxeleba Rumlisa, romelSic samuSao temperatura 1000°C-s aRemateba da siTbos mimocvla
gamosxivebiT Warbobs.
R печь / высокотемпературная
E furnace / high-temperature
7340. R. / mbrunavi, doluri Rumeli, rotaciuli Rumeli
cilindruli (milisebri, doluri) formis Rumeli, romelic Tavisi grZivi RerZis irgvliv brunavs.
R печь / вращающаяся
E furnace / rotary; kiln / rotary
7341. R. / mbrunavqvediani
saxurebeli Rumeli, romelSic gasaxurebeli nakeTobis samuSao sivrceSi transportireba mbrunavi qve-
diT xdeba.
R печь с вращающимся подом
E furnace / rotary-hearth
7342. R. / mbrunavqvediani rgoluri
saxurebeli Rumeli, romelSic gasaxurebeli nakeTobis transportireba rgolur samuSao sivrceSi
wriul relsebze sayrdeni gorgolaWebiT xdeba.
R печь с вращающимся подом / кольцевая
E furnace / rotary (-hearth)
7343. R. /,,mduRare Sris”
1. saxurebeli Rumeli, romelSic marcvlovani masalebi fsevdoTxevad mdgomareobaSia da gamxureblidan
gasaxurebel nakeTobamde siTbos gadamtanad gamoiyeneba. 2. nedleulis Rumeli, romelSic Tbur
damuSavebas daqvemdebarebuli marcvlovani masala fsevdogaTxevadebul mdgomareobaSia.
R печь “кипящего слоя”
E roaster / fluidized-bed
7344. R. / meToduri (saxurebeli)
wneviT damuSavebamde namzadebis gasaxurebeli mravalzoniani Rumeli, romelSic temperatura namzadis
moZraobasTan (gadaadgilebasTan) erTad izrdeba.
R печь / методическая (нагревательная)
E furnace / continuous
7345. Rumeli / metalurgiuli
metalurgiul mrewvelobaSi an manqanaTmSeneblobis mrewvelobis metalurgiul warmoebaSi gamoyenebuli
Rumeli.
R печь / металлургическая
E furnace / metallurgical
7346. R. / mzis (energiis gamoyenebis)
Rumeli, romlis teqnologiuri procesis zonaSi koncentratorebiT-sarkeebiT fokusirebuli mzis
energia gamoiyeneba.
R печь / солнечная
E furnace / solar
7347. R. / milisebri
1. patara (mcire, momcro) mbrunavi Rumeli. 2. mrgvali kveTis horizontaluri samuSao sivrcis arambru-
navi Rumeli, romelic, mag., sali Senadnobebis Sesacxobad gamoiyeneba.
R печь / трубчатая
E furnace / tube
7348. R. / moqanave
sakisrebian sayrdenze dayenebuli Rumeli, romelsac SeuZlia kazmis CasatvirTavad, liTonis da widis
gamosaSvebad (Tavisi) ZiriTadi RerZidan gadaixaros.
R печь / качающаяся
E furnace / tilting
7349. R. / mJava
mJavaamonagiani Rumeli.
R печь / кислая
E furnace / acid
7350. R. / mravalzoniani
saxurebeli an Termuli Rumeli, romelic dayofilia damoukidebeli gaxurebis sxvadasxva temperaturis
ramdenime zonad.
R печь / многозонная
E furnace / multizone
7351. R. / mravalsvliani
grZivi (gabmuli) Rumeli, romelSic gasaxurebuli liTonis lenti an mavTuli zigzagurad moZraobs.
R печь / многоходовая
E furnace / multirunner
7352. R. / mravalqvediani
feradi liTonebis madnebisa da koncentratebis gamosawvavi Rumeli, saerTo vertikalur lilvze erTi
meoris qvemoT ganlagebuli ramdenime mbrunavi qvediT, romlebzec gamowvis procesSi kazmi zevidan
qveviT gadaadgildeba.
R печь / многоподовая
E furnace / multihearth
7353. R. / mudmivi moqmedebis
ix. uwyveti moqmedebis Rumeli.
7354. R. / mufelis
Termuli Rumeli, romelSic dasamuSavebeli masala saTbobis wvis produqtebis, atmosferos an hae-
risagan (eleqtroRumeli) mufeliTaa gamoyofili.
R печь / муфельная
E furnace / muffle (retort)
7355. R. / nedleulis
metalurgiuli Rumeli, romlis daniSnulebaa metalurgiuli agregatebisaTvis saWiro nedleuli
masalebis damuSaveba (gamowva, aRdgena da a. S.).
R печь / сырьевая
E furnace / raw
7356. R. / optikuri
sxivuri energiis wyarosa da amrekli sistemisagan Sedgenili danadgari, romelSic sxivuri nakadi mcire
moculobis samuSao zonaSi fokusirdeba, rac maRali temperaturis miRebas uzrunvelyofs.
R печь / оптическая
E furnace / optical
7357. R. / orabazaniani
Tujisa da foladis jarTisagan foladis warmoebisaTvis gankuTvnili sadnobi agregati ori abazaniT;
erT-erT abazanaSi gamdnari liTonis JangbadiT gaqrevisas warmoqmnili wamavali airebis siTbo meore
abazanaSi myofi civi kazmis gasaxureblad gamoiyeneba.
R печь / двухванная
E furnace / double-bath
7358. Rumeli / perioduli moqmedebis
droSi cvalebadi temperaturuli reJimiT ciklurad momuSave Rumeli.
R печь периодического действия
E furnace / bath
7359. R. / pirdapiri gaxurebis
Tbogadamcemi Rumeli, romelSic masalebis gaxureba uSualod alidan, wvis produqtebidan an
eleqtruli gamxureblebidan TbogadacemiT mimdinareobs.
R печь прямого нагрева
E furnace / direct heating
7360. R. / pirdapiri dinebis
uwyveti moqmedebis saTbobi Rumeli, romelSic wvis produqtebi da gasaxurebeli masalebi erTi da imave
mimarTulebiT moZraobs.
R печь / прямоточная
E furnace / uniflow
7361. R. / pirdapiri moqmedebis, energiis pirdapiri miwodebis Rumeli
eleqtruli Rumeli, romelSic siTbo uSualod teqnologiuri procesis zonaSi warmoiqmneba.
R печь прямого действия
E furnace / direct resistance
7362. R. / plazmuri
eleqtruli Rumeli, romelSic masalis gaxureba da gadnoba plazmuri rkalis an plazmatroniT ga-
mofrqveuli plazmis WavliT xdeba.
R печь / плазменная
E furnace / plasma
7363. R. / plazmur-induqciuri
plazmuri Rumeli, romelSic gaxureba da gadnoba plazmuri CiraRdnis an cvladi eleqtruli veliT
xdeba.
R печь / плазменно-индукционная
E furnace / plasma-induction
7364. R. / plazmur-rkaluri
plazmuri Rumeli, romelSic gaxureba da gadnoba plazmuri rkaliT xdeba.
R печь / плазменно-дуговая
E furnace / plasma-arc
7365. R. / rgoluri
Rumeli, romelSic nakeToba rgolur mbrunav qvedze xurdeba.
R печь / кольцевая
E furnace / annular (ring); kiln / furnace
7366. R. / regeneraciuli
saTbobi Rumeli, romelSic wamavali airebis siTbos utilizacia regeneratorebSi xdeba.
R печь / регенеративная
E furnace / regenerative
7367. R. / rekuperaciuli
saTbobi Rumeli, romelSic wamavali airebis siTbos utilizacia rekuperatorebSi xdeba.
R печь / рекуперативная
E furnace / recuperative
7368. R. / retortuli
Rumeli, romelSic teqnologiuri procesi retortaSi mimdinareobs; retorta garedan saTbobis wvis
produqtebiT Tbeba.
R печь / ретортная
E furnace / retort
7369. R. / refleqtoruli, uinercio Rumeli
Rumeli, romlis samuSao sivrcis kedlebi wyliT sacivebeli liTonuri kolofebiTaa Sesrulebuli.
isini gaprialebuli liTonis amrekli SriT, Cveulebriv, aluminiTaa dafaruli. Rumels, faqtobrivad,
Tburi inercia ar aqvs.
R печь / рефлекторная
E furnace / reflecting
7370. R. / recirkulaciuri
saTbobi Rumeli, romlis samuSao sivrceSi temperaturis Sesamcireblad namuSevari wvis produqtebis
nawili ganmeorebiT gamoiyeneba.
R печь / рециркуляционная
E furnace / recirculation
7371. Rumeli / rkaluri
ix. eleqtrorkaluri Rumeli.
7372. R. / rotaciuli
ix. mbrunavi Rumeli.
7373. R. / saaglomeracio
wvrili teniani madnis, sakerZis mtvrisa da pirituli (rkinis almadnis) namwvebis saaglomeracio
mbrunavi Rumeli.
R печь / агломерационная
E furnace / sintering
7374. R. / sabiZgebliani
gamavli Rumeli, romelSic gasaxurebeli nakeToba Rumlis SesasvlelSi dadgmuli sabiZgebelas sa-
SualebiT gadaadgildeba.
R печь / толкательная
E furnace / pusher
7375. R. / sadistilacio
madnebidan an koncentratebidan feradi liTonebis pirometalurgiis meTodiT misaRebi danadgaris
Semadgeneli nawili, romelSic liTonebis oqsidebis (karboTermuli an silikoTermuli) aRdgena, maTi
orTqlis mdgomareobaSi gadayvana da Semdgomi kondensacia xdeba.
R печь / дистилляционная
E furnace / distilling
7376. R. / sadnobi, sadnobi agregati
raime myari masalis Txevad mdgomareobaSi misaRebi Rumeli.
R печь / плавильная
E furnace / melting
7377. R. / sadnob-aRdgeniTi
Txevadwidiani abazaniani Rumlebis nairsaxeoba, romelsac ori sadnobi zona aqvs: 1. sulfiduri ned-
leulis daJangvisa da dnobis (daJangvis zona); 2. miRebuli widebis aRmdgen atmosferoSi gaRaribebis
(aRdgeniTi zona).
R печь / плавильно-восстановительная
E furnace / smelting reduction
7378. R. / saTbobis
Rumeli, romelSic siTbos wyarod sawvavis wvis Sedegad gamoyofili siTbo gamoiyeneba.
R печь / топливная
E furnace / fuel
7379. R. / sakoqsavi
qvanaxSiris sakoqsavi Rumeli, romelic sakoqse kamerisa (romelSic itvirTeba naxSiri) da saxurebeli
Suakedlisebisagan (romlebSic airi iwvis) Sedgeba.
R печь / коксовая
E coke oven
7380. R. / sakupelacio
kupelaciis Casatarebeli alqmedi qvediani Rumeli.
R печь / купеляционная
E furnace / cupel
7381. R. / saSrobi, saSrobi
Rumeli, romelSic masalis gamoSroba misi wvis maRaltemperaturul produqtebTan uSualod Sexebisas
xdeba.
R печь / сушильная
E furnace / drying
7382. R. / saxurebeli
wneviT damuSavebamde liTonis zodebis an namzadis gasaxureblad (maTi agregatuli mdgomareobis Seucv-
lelad) gamoyenebuli Rumeli.
R печь / нагревательная
E furnace / heating
7383. R. / seqciuri
mrgvali namzadebis an milebis swrafad gasaxurebeli mravalseqciiani gamavali Rumeli, romelSic
gasaxurebeli namzadebi TanamimdevrobiT gadaadgildeba.
R печь / секционная
E furnace / section
7384. R. / silitis
winaRobis, silitis gamxureblebiani, eleqtroRumeli.
R печь / силитовая
E furnace / resistance
7385. Rumeli / tigeliani
tigelebSi masalebis gasadnobi an gasaxurebeli, saTbobis Rumeli.
R печь / тигельная
E furnace / crucible
7386. R. / tigeliani induqciuri, ugularo induqciuri Rumeli
sadnobi Rumeli, romelSic liToni induqtoriT garSemortymul tigelSia moTavsebuli.
R печь / тигельная индукционная
E furnace / coreless induction
7387. R. / ugularo induqciuri
ix. tigeliani induqciuri Rumeli.
7388. R. / urTierTsawinaaRmdego dinebis
uwyveti moqmedebis saTbobis Rumeli, romelSic saTbobis wvis produqtebi da gasaxurebeli masalebi
erTmaneTis Semxvedrad moZraobs.
R печь / противоточная
E furnace / countercurrent
7389. R. / uinercio
ix. refleqtoruli Rumeli.
7390. R. / uwyveti moqmedebis, mudmivi moqmedebis Rumeli
Rumeli, droSi cvalebadi temperaturuli reJimiT, romelic samuSao procesis uwyvetobas uzrunvel-
yofs.
R печь непрерывного действия
E furnace / continuous
7391. R. / uwyveti rafinirebis
uwyveti moqmedebis eleqtruli Rumeli, romelic saCamomsxmelo saamqroSi eleqtrolizis Semdeg
damuSavebuli Mg-is rafinirebisaTvis gamoiyeneba.
R печь непрерывного рафинирования
E furnace / continuous refining
7392. R. / uxarjaveleqtrodiani
eleqtrorkaluri Rumeli, romelSic eleqtrodi, damzadebuli naxSirbadiani masalisagan mag.,
grafitisagan, ar gadadneba.
R печь с нерасходуемым электродом
E furnace / permanent electrode
7393. R. / feroSenadnobebis (sadnobi)
feroSenadnobebis gamosadnobi madanTermuli Rumeli.
R печь / ферросплавная
E furnace / ferroalloy
7394. R. / foladsadnobi
Txevadi foladis sawarmoebeli Rumeli.
R печь / сталеплавильная
E furnace / steel-melting
7395. R. / fuZe
fuZeamonagiani Rumeli.
R печь / основная
E furnace / basic
7396. R. / qvedis
sadnobi Rumeli, romelSic gamdnari masala qvedad wodebul keramikul abazanaSia moTavsebuli.
R печь / подовая
E furnace / hearth
7397. R. / Ria
ukamaro madanTermuli Rumeli.
R печь / открытая
E furnace / open
7398. R. / Riarkaliani
eleqtrorkaluri Rumeli, romelSic rkali kazmis Sris zevidan inTeba.
R печь с открытой дугой
E furnace / open-arc
7399. R. / Riaqvediani
sadnobi Rumeli, romelSic liToni moTavsebulia didi farTobis qvedze da Riaa alis pirdapiri
zemoqmedebisaTvis.
R печь с открытым подом
E furnace / open-hearth
7400. Rumeli / RreCoiani
samWedlo Rumeli, romlis daniSnulebac namzadebis boloebis gaxurebaa. maTi ganlageba Rumlis samuSao
sivrcis gverdiT kedelSi arsebuli grZeli RreCos saSualebiT xdeba.
R печь / щелевая
E furnace / slate-type
7401. R.-abazana
ix. abazaniani Rumeli.
7402. R.-Tbogadamcemi
Rumeli, romelSic siTbo generaciis zonaSi sxva saxis energiiT miiReba da teqnologiuri procesis
zonaSi siTbogadacemiT gadaecema.
R печь-теплообменник
E furnace / heat-exchange
7403. R.-Tbogeneratori
Rumeli, romelSic Setanili saTbobis, eleqtruli energiis an dasamuSavebeli masalebis qimiuri en-
ergiiT gamoyofili siTbo uSualod teqnologiuri procesis zonaSi generirdeba.
R печь-теплогенератор
E furnace / heat-generation
7404. R.-cicxvi
danadgari foladis Rumelsgare kompleqsuri (SeTboba, dayvana, qimiuri Sedgenilobis gasaSualoeba,
modificireba da sxv.) damuSavebisaTvis.
R печь-ковш
E furnace / ladle
7405. R. / Saxturi
1. mrgvali an sworkuTxa formis mogrZo samuSao sivrcis mqone masalebis zevidan CatvirTvisa da mza
produqtis qvevidan gacemis sadnobi an nedleulis Rumeli. 2. vertikaluri samuSao sivrcis mqone
Termuli Rumeli, romelSic dasamuSavebeli liTonis CatvirTva da gadmotvirTva Rumlis zeda
nawilidan xdeba.
R печь / шахтная
E furnace / shaft
7406. R. / Setivtivebuli dnobis
Setivtivebuli Sris sadnobi Rumeli.
R печь для взвешенной плавки
E furnace / flash smelting
7407. R. / Setivtivebul mdgomareobaSi sadnobi
eleqtruli Rumeli (ZiriTadad laboratoriuli), romelSic gasaxurebeli liToni an Senadnobi cvladi
magnituri velis moqmedebiT Setivtivebul mdgomareobaSia da dneba.
R печь для плавки во взвешенном состоянии
E furnace / flash smelting
7408. R. / Setivtivebuli Sris
sadnobi an gamosawvavi Rumeli, romelSic dasamuSavebeli marcvlovani masala moZravi airebis nakadSi
Setivtivebul mdgomareobaSia.
R печь взвешенного слоя
E furnace / flash layer
7409. R. / CasatvirTavi
perioduli moqmedebis gasaxurebeli an Termuli Rumeli, romelSic dasamuSavebeli masala erTdroulad
CaitvirTeba.
R печь / садочная
E furnace / charging
7410. R. / Cqarosnuli gaxurebis
liTonis intensiuri gaxurebis Rumeli, romelic samuSao sivrcis maRali temperaturiT an liTonze wvis
produqtebis Wavlis uSualo zemoqmedebiTaa uzrunvelyofili.
R печь скоростного нагрева
E furnace / rapid heating
7411. R. / ciklonuri
cilindruli formis gamosawvavi an sadnobi Rumeli, rogorc wesi, sulfiduri nedleulisa, romelSic
airuli aris da masSi Setivtivebuli myari fazis moZraobas spiralisebri xasiaTi aqvs.
R печь / циклонная
E furnace / cyclone
7412. Rumeli / widaaqrolvis
Txevadi widis naxSirhaeris narevis gaqreviT oqsidebidan, feritebidan, silikatebidan, aluminatebidan
da sulfidebidan tyviisa da TuTiis aRsadgenad gankuTvnili Saxturi Rumeli, romlis kedlebi wyliT
sacivebeli kesonebiTaa Sesrulebuli.
R печь / шлаковозгоночная
E furnace / slag-fuming (slag-sublimation)
7413. R. / widasadnobi
1. madanTermuli Rumeli ilmenitis koncentratis aRdgeniTi dnobisaTvis, rodesac TiO2-is karboTermuli
aRdgenisas titanSemcveli wida da Tuji miiReba. 2. eleqtrowiduri gadadnobisaTvis Txevadi widis
mosamzadebeli rkaluri Rumeli.
R печь / шлакоплавильная
E furnace / slag melting
7414. R. / winaRobis
eleqtruli Rumeli, romelSic siTbo, maRali eleqtruli winaRobis gamxureblebSi an uSualod ga-
saxurebel nakeTobaSi, denis gatarebisas generirdeba.
R печь сопротивления
E furnace / resistance
7415. R. / xarjvadeleqtrodiani
eleqtrorkaluri Rumeli, romelSic eleqtrodad gadasadnobi masalaa (foladi, titani da sxv.)
gamoyenebuli.
R печь с расходуемым электродом
E furnace / consumable electrode
7416. Runva, Runvaze gamocdebi
1. deformaciis saxe, romelic deformirebad masalas nimuSis grZivi RerZis mimarT garkveuli kuTxiT
amrudebs. 2. liTonebis wneviT damuSavebis formis Semcvleli operacia, romlis daniSnulebaa namzadis
nawilebs Soris warmoqmnas an Secvalos kuTxeebi, an namzads mrudxazovani forma misces. 3. RunviT de-
formaciis pirobebSi meqanikuri gamocdis xerxi.
R гибка, изгиб
E bending, flexion
7417. R. / Tavmoyrili
nimuSze sayrdenebs Soris Sua nawilze modebuli datvirTviT gamowveuli Runva.
R изгиб / сосредоточенный
E bending / concentrated
7418. R. / oTxwertiliani
ix. sufTa Runva.
7419. R. / sufTa, oTxwertiliani Runva
Runva gamowveuli nimuSis sayrdenebidan Tanabari manZiliT daSorebul or wertilze modebuli ZalviT,
romelic am wertilebs Soris ubanze mudmivi mRunavi momentiT erTnair daZabul mdgomareobas qmnis.
R изгиб / чистый
E bending / pure

y
7420. yalibeba
ix. dayalibeba.
7421. yalibebadoba
fxvnilis unari, SeiZinos da SeinarCunos mocemuli forma, romelic dasayalibebli masalis bunebaze,
nawilakebis zomaze, formasa da maTi zedapiris mdgomareobazea damokidebuli.
R формуемость
E formability; moldability
7422. yalibi / ,,rbili”
sqelkedliani garsi fxvnilovani nakeTobis izostatikuri wnexisaTvis, romlis forianoba fxvnilovani
Canayris sawyisi forianobis tolia.
R форма / “мягкая”
E mo(u)ld / “soft”
7423. yeli / glinis
saglinavi glinis sayrdeni nawili, romelic kasris gverdiTaa ganlagebuli da sakisrebs eyrdnoba.
R шейка валка
E neck / roll; journal
7424. y. / nimuSis
Tavmoyrili deformaciis ubani, romelic nimuSis diametris an siganis lokaluri SemcirebiTaa ga-
mosaxuli.
R шейка образца
E neck / sample (pattern)
7425. y. / fasonuri profilis, fasonuri profilis yeli
saerTo da dargobrivi daniSnulebis fasonuri profilebis elementi, romelic Taroebs (koWebi,
Svelerebi da sxv.) an Tavs ZirTan (relsi) aerTebs; igi Taroebis an Ziris sibrtyis perpendikularulad
mdebareobs.
R шейка фасонного профиля
E neck / shape
7426. yvinTa / wnexis
hidravlikuri milsayalibo wnexis dguSi, romlis sigrZe diametrs bevrad aRemateba; es dguSi liTo-
nisaTvis deformirebis Zalvis gadacemas emsaxureba.
R плунжер пресса
E piston; ram; stem; plunger
7427. yuTi / sakope
samodelo kompleqtis nawili, romelSic sakope narevidan aucilebeli zomisa da konfiguraciis kopi
miiReba.
R ящик / стержневой
E box / core

S
7428. Saberi
liTonis Rerosebri liTonsaWreli instrumenti, boloze mWreli piriT, romelic Saberirebisas ga-
moiyeneba.
R шабер
E scraper
74297428 . Saberireba
detalis zedapiridan liTonis Txeli piris moWra (mofxeka).
R шабрение
E scraping; scouring
7430. Saboti
saWedi uros qveda sacemlis fuZe an saStampavi uros Stampis qveda nawili. misi masa vardnili nawilis
masas, Cveulebriv, 10-20-jer aRemateba.
R шабот
E block / anvil; stock anvil
7431. Samoti
gamomwvari cecxlgamZle Tixa, romelic wylis damatebiT plastkurobas ar aRidgens.
R шамот
E fireclay; grog
7432. Saxti (Rumlis)
Saxturi Rumlis samuSao sivrcis mogrZo vertikaluri nawili.
R шахта (печи)
E shaft
7433. Seberva
airis dinebiT liTonebis nadnobSi an RumelSi airebis, siTxeebis an fxvnilebis Seyvanis procesi.
R вздувание
E injection
7434. Sedgeniloba
narevis produqti, risame SenaerTi.
R состав
E composition
7435. Sedgeniloba / granulometriuli
fxvieri masalis nawilakebis zomebis mixedviT ganawileba.
R состав / гранулометрический
E composition / granulometric; granularity
7436. S. / fraqciuli
fxvieri masalis nawilakebis fraqciebis mixedviT ganawileba.
R состав / фракционный
E composition / fractional
7437. Sednoba
Senadnobis miReba misi komponentebis erToblivi gadnobiT.
R сплавление
E alloying
7438. SeduReba
aragasarTi SeerTeba, romelic SesaerTebel zedapirebs Soris atomTSorisi kavSirebis warmoqmniT maTi
gaxurebisas da (an) plastikuri deformirebisas xdeba.
R сварка
E welding
7439. S. / airuli
gadnobiT SeduReba, romlis drosac SesaduRebeli zedapirebi airebis aliT xurdeba. sanTuris airebiT
kveba airaliani SeduRebisas balonebidan da uSualod wvadi airebis generatoridan xdeba.
R сварка / газовая
E welding / gas
7440. S. / argonrkaluri
rkaluri SeduReba, romlis drosac damcav airad argoni gamoiyeneba.
R сварка / аргоно-дуговая
E welding / argon-arc
7441. S. / gorgolaWiani
ix. nakeriT kontaqturi SeduReba.
7442. S. / damcavi airis garemoSi dnobadi liTonuri eleqtrodiT rkaluri
rkaluri SeduReba, romlis drosac SenaerTis zonaSi, haeris zemoqmedebis Tavidan asacileblad, damcavi
airebi miewodeba.
R сварка металлическим плавящимся электродом в среде защитного газа / дуговая
E welding / metal-arc inter-gas; MIG-welding
7443. S. / dnobiT
SeduReba, romelic SesaduRebeli elementebis adgilobrivi gadnobiT, wnevis modebis gareSe, sruldeba.
R сварка плавлением
E welding / fusion
7444. S. / eleqtrorkaluri
ix. rkaluri SeduReba.
7445. S. / eleqtrolituri
SeduReba, romelic SesaerTebeli nawilebis mudmivi eleqtruli deniT (Zabva 110-1203-) wylian tute
eleqtrolitSi gaxurebiT mimdinareobs.
R сварка / электролитическая
E brasing / electrolytic
7446. S. / eleqtrowiduri
SeduReba, romlis drosac SesaduRebeli zedapirebi eleqtruli denis, nawiburebs Soris Cayrili
flusis Sris gavliT, gatarebisas xurdeba.
R сварка / электрошлаковая
E welding / electroslag
7447. S. / eleqtruli
SeduReba, romlis drosac liTonis dnobis siTbos wyaros eleqtruli deni warmoadgens.
R сварка / электрическая
E welding / electric
7448. S. / Termituli
SeduRebis xerxi, romlis drosac liTonis gasaxureblad Termiti (Al-is, Mg-is da rkinis xenjis
fxvnilovani narevi) gamoiyeneba.
R сварка / термитная
E welding / thermit
7449. S. / kontaqturi
SeduReba, romelic SesaerTebeli adgilis mcire xniT gaxurebiT, SemodnobiT (an mis gareSe) da
gaxurebuli namzadis dasmiT sruldeba.
R сварка / контактная
E welding / electric resistance
7450. SeduReba / kosmosSi
kosmosSi SeduReba rTul pirobebSi mimdinareobs: Rrma vakuumi 10 -10 n/m2, airebis difuziis didi siCqariT,
uwonobiT da temperaturis farTo intervaliT (-150-idan 130°C–mde). aseTi pirobebi sasurvelia Al-is,
Ti-isa da uJangavi da mxurvalmtkice Senadnobebis SesaduReblad.
R сварка в космосе
E welding / space
7451. S. / maRalsixSiruli
SeduReba, romlis drosac SesaduRebeli zedapirebis gaxureba maRali sixSiris eleqtruli deniT xdeba.
R сварка / высокочастотная
E welding / high-frequency
7452. S. / milebis RumelSi
SenaduRi swornakeriani milebis warmoebis procesi, romelic gamaval RumelSi winaswar 1300-1400°C-mde
gaxurebuli Stripsis milis namzadad daxvevasa da namzadis nawiburebis wneviT SeduRebaSi mdgomareobs.
R сварка труб / печная
E welding / tube furnace pressure
7453. S. / myar mdgomareobaSi
erToblivi plastikuri deformaciiT SesaerTebeli masalebis sakontaqto zonaSi qimiuri (liTonuri)
kavSirebis warmoqmniT gauxsneli SeerTeba.
R сварка в твёрдом состоянии
E welding / solid-phase
7454. S. / pirapiranakeriani
furclebis nawiburebis pirapira SeduRebis kontaqturi eleqtruli SeduRebis xerxi.
R сварка / шовно-стыковая
E welding / butt-seam
7455. S. / pirapira
SeduRebis romelime meTodiT nakeTobis torsebis an nawiburebis SeerTeba.
R сварка / стыковая
E welding / butt
7456. S. / radiosixSiruli
maRalsixSiruli SeduReba, romlis drosac, SesaduRebeli zedapiris gasaxureblad, radioteqnikuri
sixSiris eleqtruli deni gamoiyeneba.
R сварка / радиочастотная
E welding / radio-frequency
7457. S. / rkaluri, eleqtrorkaluri SeduReba
SeduReba, romlis drosac SesaduRebeli zedapirebis gaxureba eleqtruli rkaliT xdeba.
R сварка / дуговая
E welding / arc
7458. S. / ultrabgeruli
SeduReba ultrabgeriT, romelic SesaduRebeli masalebis zedapirebis mimWer instruments rxevebs
aniWebs. SeduReba myar fazaSi mimdinareobs. instrumentsa da liTons Soris aRZruli xaxunis ZalebiT
liToni 200-600°C-mde xurdeba. am meTodiT SeduReba, Cveulebriv, (furclebis, zolebis) calkeul
wertilebSi xdeba.
R сварка / ультразвуковая
E welding / ultrasonic
7459. S. / flusis qveS
rkaluri SeduReba, romlis drosac SeduRebis abazanis haeris zemoqmedebisagan dasacavad da SenaduRi
nakeris formirebis gasaumjobeseblad specialur SesaduRebel masalas - fluss iyeneben.
R сварка под флюсом
E welding / submerged-arc; SAW
7460. S. / civi
gauxureblad SeduReba. am dros SesaerTebeli detalebis didi wnevis (1 / ) qveS dawneva oTaxis
gn 2
m
temperaturaze xdeba.
R сварка / холодная
E welding / cold pressure
7461. SeduReba / wneviT
SeduReba, romelic SesaerTebel nawilebze modebuli wnevis moqmedebiT, erToblivi plastikuri de-
formirebiT mimdinareobs.
R сварка давлением
E welding / pressure
7462. SeduRebadoba
liTonis unari, warmoqmnas xarisxiani SenaduRi naerTi sxva masalebTan, romelTa Tvisebac, rogorc
wesi, axlosaa ZiriTadi liTonis TvisebebTan.
R свариваемость
E weldability
7463. Seeliti
CaWO4 Sedgnilobis minerali, volframis madani.
R шеелит
E scheelite
7464. SeerTeba
1. manqanaTmSeneblobaSi konstruqciiT ganpirobebuli manqanaTa (agregatebis, mowyobilobebis) nawilebis
moZravi kavSiri. 2. samSeneblo liTonur konstruqciebSi - konstruqciuli elementebis kavSiri
konstruqciis saimedoobis, montaJisa da eqspluataciis moTxovnebis Sesabamisad maTi muSaobis
uzrunvelsayofad.
R соединение
E joint; connection
7465. S. / kecbmuli
zolis nawiburebis SeerTebis tipi - napirebis mogobviT, gadakecviT da Semdgomi CakecviT an SekumSviT,
romelic gamoiyeneba, mag., daxveuli milebis an profilebis warmoebaSi.
R соединение / замковое
E joint / lock
7466. S. / milebis
milebis boloebis SeerTeba, romelic milsadenis hermetulobas da simtkices uzrunvelyofs.
R соединение труб
E joint / pipe; union coupling
7467. S. / SenaduRi
konstruqciis nawili, romlis elementebic SeduRebiTaa SeerTebuli
R соединение / сварное
E weld
7468. Seviwroeba
deformaciis procesSi nimuSis an nakeTobis kveTis Semcireba.
R сужение
E reduction; constriction
7469. S. / Tanabari
nimuSis Tanabari deformaciis ubanze sawyisi da saboloo kveTebis farTobTa sxvaobis fardoba sawyis
farTobTan.
R сужение / равномерное
E contraction / uniform
7470. S. / Tavmoyrili
fardobiT da Tanabar SeviwroebaTa sxvaoba.
R сужение / сосредоточенное
E contraction / concentrated
7471. S. / fardobiTi
nimuSze modebuli ZabvebiT gamowveuli gawyvetis win miRebuli ganivkveTis farTobis Semcirebis
Sefardeba ganivkveTis sawyis farTobTan.
R сужение / относительное
E reduction of area
7472. SezRudva
specialur mowyobilobaSi an gamosacdel manqanaSi mocemuli deformaciis an datvirTvis pirobebSi
nimuSis fiqsacia.
R заневоливание
E limitation; restriction
7473. SeTboba
cotaTi gaTboba.
R подогрев
E preheating; heating / preliminary
7474. Semgdebi
gamWoli (ganmaRruebeli) dganis glinebSi namzadebis miwodebis an avtomaturi milsaglinavi dganis
glinebSi masrebis misawodebeli meqanizmi.
R вталкиватель
E devise / pushing
7475. Semdgenebi / dartymiTi siblantis
nimuSis CanaWris sibrtyeSi dartymis muSaobis Semdgenebi, romlebic nimuSis rRvevis gansazRvrul
stadias (bzaris Casaxva da gavrceleba) Seesabameba.
R составляющие ударной вязкости
E components / impact strength; components / impact elasticity
7476. Semvsebi
wvrildispersiuli fxvnilovani an boWkovani masalebi, romlebic kompozitis SedgenilobaSi misTvis
mocemuli Tvisebebis misaniWeblad SeaqvT.
R наполнитель
E filling
7477. Semkvreli (masala, nivTiereba)
nivTiereba, romelic emateba fxvnilovan kazms da nawilakTSorisi xaxunis SemcirebiT mis wnexadobas da
dayalibebadobas amaRlebs, romelic masalis nawilakebis erT mTlian sxeulad Sekvras xels uwyobs.
R связка
E boundle
7478. Semkrebi, koleqtori
flotaciisas - reagenti, romelic SerCeviT, gansazRvruli nawilakebis wyliT dasvelebadobas amcirebs
da amiT airis buStebze maT mikvras xels uwyobs.
R собиратель
E collector; gatherer
7479. Semoglinva
liTonis wneviT damuSavebis formaSemcvleli operacia, romlis daniSnulebac brunvisas milis an
rgolis namzadis diametris gazrdaa, erTdroulad sacemliT, samarTuliT an gorgolaWiT kedlis sisqe
mcirdeba.
R раскатка
E plugging; rolling of; expansion
7480. S. / grZivi
avtomatur an mravalgalian uwyvet milsaglinav dganze milebis glinva.
R раскатка / продольная
E plugging (rolling of, expansion) / longitudinal
7481. S. / milebis
sqelkedliani Rru masridan milis glinva, romelic Semomglinav dganze mimdinareobs.
R раскатка труб
E plugging
7482. S. / milebis ganivxraxnuli
ganivxraxnuli glinvis samglinian saglinav dganze milebis grZel moZrav samarTulze Semoglinva.
R раскатка / поперечно-винтовая
E plugging (rolling of, expansion) / helical
7483. Semodnoba / jarTis
specialur sadnob agregatSi feradi liTonebisa da Senadnobebis jarTis danawileba: agregatis
moqmedeba ZiriTadi da minarevi liTonebis dnobis temperaturebis sxvadasxvaobas emyareba.
R оплавление лома
E fusion / scrap
7484. S. / fxvnilovani danafaris
dafrqveuli danafaris ganmtkicebis, gamkvrivebis da adheziis amaRlebis procesi, romlis drosac
danafaris masala mTlianad an nawilobriv gadneba
R оплавление порошковых покрытий
E fusion of powder coatings
7485. Semovla
ix. Semomvlebi aparati.
7486. Semoqreva
airis Wavlis liTonis moculobaSi SeuRwevlad Txevadi liTonis zedapirze mcire siCqariT airis
nakadis miwodeba.
R обдув
E blast; blob
7487. Semoweva / zolis siganeze (zomis Semcireba)
naglinis defeqti, zolis sigrZeze sasurvelze naklebi siganis ubnebis saxiT; igi uwyveti dganis galebs
Soris zedmeti daWimulobis Sedegad warmoiqmneba.
R утяжка полосы по ширине
E strip width underfill
7488. SemoWedva / bolos
adidvamde saWedi manqaniT satacis damzadebis operacia.
R заковка конца
E tube (end) pointing
7489. SemoWimva
furclovani Stampvis operacia, romelic furclovani namzadidan gaWimviT da Sablonze (puansonze) Se-
moWimviT sasurveli formis Rru nakeTobis miRebas emsaxureba.
R обтяжка
E stretch forming
7490. SemoWimva (Semoweva)
lokaluri makrodeformacia, nimuSis an namzadis Seviwroeba rRvevis zedapiris siaxloves.
R утяжка
E shrinkage
7491. Semrevi
fxvieri, pastisebri an Txevadi masalebis Semrevi manqana, mowyobiloba.
R смеситель
E mixer
7492. S. / doluri
brunviT, masalebis Sesarevi Semrevi, brunvis horizontalurRerZiani (grZivi an eqscentruli) dolis
saxiT.
R смеситель / барабанный
E mixer / drum
7493. S. / vibraciuli
Semrevi, romelSic Sereva vibraciiT xdeba.
R смеситель / вибрационный
E mixer / vibrating
7494. S. / idayva
doluri Semrevi, romelSic dolis RerZi mbrunav -sebr mxrebzea ganTavsebuli.
R смеситель / локтевый
E mixer / elbow
7495. S. / orkonusiani
Semrevi, ori toli wakveTili konusis saxiT, romelic erTmaneTTan didi fuZeebiTaa SeerTebuli da maTi
RerZebi brunvis horizontaluri RerZis perpendikularulia.
R смеситель / двухконусный
E mixer / double-conic
7496. S. / pnevmatikuri
ix. erlifti.
7497. S. – saleqari
aparati, romelic Serevis da daleqvis kamerebisagan Sedgeba. umetesad gavrcelebuli samrewvelo
eqstraqtori.
R смеситель - отстойник
E mixer - settler
7498. S. / frTiani
doluri Semrevi, romelSic Sereva urTierTsawinaaRmdego mimarTulebiT mbrunavi frTebiT xdeba.
R смеситель / лопастный
E mixer / paddle
7499. SemRvreva
sarevebiT, xufxufiT (barbotirebiT) an erliftiT siTxisa da daqucmacebuli myari masalebis inten-
siuri Serevis xerxi.
R взмучивание
E stirring-up
7500. SemWidroeba
1. fxvnilovan masalebSi, wnexisas da Secxobisas, forebis jamuri moculobis Semcireba. 2. aRmdgeni
Termuli damuSavebis an amaRlebul temperaturaze yovelmxrivi wnevis modebiT mikroaramTlianobis
,,Sexorcebis” Sedegad masalis simkvrivis gazrda. 3. detalebs Soris RreCoSi siTxis an airis gandinebis
Sesamcirebeli an aRmkveTi samarjvi.
R уплотнение
E compacting
7501. SemWidroeba / afeTqebiT
dasawnex fxvnilze asafeTqebeli masalis muxtis mZlavri impulsis gadacema, ris Sedegadac dartymiTi
talRis fronti masalis siRrmeSi gadaadgildeba da mis TanamimdevrobiT SemWidroebas iwvevs.
R уплотнение / взрывное
E compaction / explosive
7502. S. / vibraciuli
fxvieri masalebis SemWidroeba wnexisas vibraciis modebiT an simZimis ZaliT gamowveuli vibraciiT,
romelic amaRlebuli simkvrivis wnexilebis miRebis saSualebas iZleva.
R уплотнение / вибрационное
E compaction / vibration
7503. S. / magnitur-impulsuri
Sualeduri elementiT, eleqtromagnituri velis mZlavri impulsis gadacemiT, fxvnilis SemWidroeba.
R уплотнение / магнитно-импульсное
E compaction / magnetic impulse
7504. S. / sayalibo da sakope narevebis
garegani Zalis moqmedebiT sayalibo formebis an kopebis SemWidroebis teqnologiuri operacia.
R уплотнение формовой стержневой смеси
E packing / sand
7505. S. / hidrostatikuri
yovelmxrivi kumSvis pirobebSi, elastikur an deformirebad garsSi, fxvnilis SemWidroeba.
R уплотнение / гидростатическое
E compaction / hydrostatic
7506. SemWidroebadoba
fxvnilovani sxeulis unari, wnevis da temperaturis moqmedebiT an vibraciiT forianobis Semcirebisa.
R уплотняемость
E compressibility; compactibility
7507. Senadnobi, Senadnobebi
ori an meti elementisagan Sedgenili erTgvarovani sistema, romelic Txevadidan myar agregatul mdgo-
mareobaSi gadadis da liTonisaTvis damaxasiaTebeli TvisebebiT xasiaTdeba.
R сплав
E alloy
7508. S. / vudis
bismuTis, tyviis, kalisa da kadmiumis Senadnobi, romlis dnobis temperatura 68°C-ia.
R сплав Вуда
E alloy (metal) / Wood’s
7509. S. / mowesrigebadi
Senadnobi, romelSic Sori wyobis warmoqmnaa SesaZlebeli.
R сплав / упорядочивающийся
E alloy / ordered
7510. Senadnobebi
ix. Senadnobi
7511. Senadnobebi / advildnobadi
liTonuri Senadnobebi, romelTa dnobis temperatura 600 K-s ar aRemateba; es Senadnobebi vercx-
liswylis, ceziumis, galiumis, rubidiumis, kaliumis, natriumis, indiumis, liTiumis, kalis, bismuTis,
Taliumis, kadmiumis, tyviisa da TuTiis fuZezea Seqmnili.
R сплавы / легкоплавкие
E alloys / low-melting-point
7512. S. / akumulatoris batareebisaTvis
eleqtrul akumulatorebSi gamoyenebuli Senadnobebi, ZiriTadad Pb-is fuZeze.
R сплавы для аккумуляторных батарей
E alloys for battery cells
7513. S. / aluminis
Senadnobebi Al-is fuZeze -(Mg, Mn, Cu, Si da sxv. danamatebiT) isini dabali simkvriviT (2500-2900 kg/m3),
maRali kuTri simtkiciT (damakmayofilebel plastikurobasTan erTad), eleqtro- da TbogamtarobiT,
agreTve kargi koroziamedegobiT xasiaTdeba.
R сплавы / алюминиевые
E alloys / aluminium
7514. Senadnobebi / aluminis Secxobili
legirebuli aluminis fxvnilebis an granulebis SecxobiT miRebuli maRalmtkice masalebi.
R сплавы / спечённые алюминиевые (САС)
E alloys / sintered aluminium
7515. S. / amorfuli
Txevadi mdgomareobidan zeswrafi gacivebis Sedegad miRebuli amorfuli struqturis mqone Senadnobebi.
R сплавы / аморфные
E alloys / amorphous
7516. S. / amorfuli invaruli
amorfuli Senadnobebi, upiratesad rkinis fuZeze, romlebic xazobrivi gafarToebis dabali
koeficientiT gamoirCeva (< 10-6 K-1).
R сплавы / аморфные инварные
E invars / amorphous
7517. S. / amorfuli liTonuri
amorfuli struqturis mqone liTonebisa da  30% araliTonebis-amorfizatorebis (mag. B, P, N da sxv.)
Senadnobebi, romlebsac atomebis ganlagebaSi e. w. Sori wyoba ar aqvT. (termini sayovelTaodaa miRebuli
,,liTonuri minis” nacvlad).
R сплавы / аморфные металлические
E alloys / amorphous metal
7518. S. / amorfuli magnituri
amorfuli struqturis mqone magnituri Senadnobebi.
R сплавы / аморфные магнитные
E alloys / amorphous magnetic
7519. S. / amorfuli rezistiuli
amorfuli Senadnobebi, upiratesad Ni-is (Ni68Si15B17) an spilenZis (Cu77Ag8P13) fuZeze, romlebic
ufro maRali eleqtruli winaRobiT xasiaTdeba (1.5210 omi. m), vidre kristaluri Senadnobebi.
R сплавы / аморфные резистивные
E alloys / amorphous resistance
7520. S. / amorfuli sakonstruqcio
manqanaTmSeneblobaSi da teqnikis sxva dargebSi detalebisa da konstruqciebis dasamzadeblad ga-
moyenebuli maRali simtkicis amorfuli Senadnobebi.
R сплавы / аморфные конструкционные
E alloys / amorphous structural
7521. S. / antifriqciuli
xaxunis dabali koeficientisa da cveTamedgobis maRali donis Senadnobebi.
R сплавы / антифрикционные
E alloys / antifriction
7522. S. / aramagnituri
Senadnobebi, romelTa magnituri SeRwevadoba Zalian axlosaa erTTan.
R сплавы / немагнитные
E alloys / nonmagnetic
7523. S. / bgeraTgamtari
ultrabgeriTi Sekavebis xazis mowyobilobebis bgeraTgamtarebis dasamzadebeli Senadnobebi, romlebic
gamoiyeneba radioteqnikaSi eleqtrosignalebis Sesakaveblad (rac maTi ultrabgeriT signalebad
gardaqmniT xdeba).
R сплавы / звукопроводные
E alloys for sound conductors
7524. S. / beriliumis
Senadnobebi Be-is fuZeze, an misi 20%-ze meti SemcvelobiT malegirebel elementebTan Ag, Sn, Cu, Al da
sxv. erTad, romlebic Senadnobebis amaRlebul plastikurobas uzrunvelyofs.
R сплавы / бериллиевые
E alloys / beryllium
7525. Senadnobebi / bismuTis
Senadnobebi bismuTis an sxva feradi liTonebis fuZeze, romlebSic bismuTi erT-erTi ZiriTadi
malegirebeli elementia.
R сплавы / висмутовые
E alloys / bismuth
7526. S. / borSemcveli amorfuli
rkinis, nikelis an kobaltis fuZeze borSemcveli amorfuli feromagnituri Senadnobebi.
R сплавы / борсодержащие аморфные
E alloys / boron-bearing amorphous
7527. S. / gadasamuSavebeli, Sualeduri Senadnobebi
Senadnobebi, romlebic mxolod sxva Senadnobebis sawarmoeblad gamoiyeneba da maT damoukidebeli fun-
qcia ar aqvs.
R сплавы / передельные
E alloys / process
7528. S. / gamxureblis
Senadnobebi Ni-Cr-Al, Ni-Cr sistemebis fuZeze, romlebsac maRali mxurvalmedegoba da maRali kuTri
eleqtrowinaRoba aqvs.
R сплавы для нагревателей
E alloys / heater
7529. S. / daballegirebuli
Senadnobebi, romlebSic malegirebeli elementebis jami 2.5%-ze naklebia.
R сплавы / низколегированные
E alloys / low
7530. S. / daZvelebadi
heterogenuli Senadnobebi, romelTa Tvisebebis formireba daZvelebis procesebis Sedegad xdeba.
R сплавы / стареющие
E alloys / aging
7531. S. / dispersiulad ganmtkicebuli
Znelad dnobadi naerTebis nawilakebiT (dispersiuli CanarTebiT) gasalebuli Senadnobebi.
R сплавы / дисперсионноупрочнённые
E alloys / dispersion-strengthened (dispersion hardened)
7532. S. / dispersiulad gasalebadi
gadajerebuli myari xsnaris daSlis Sedegad gamoyofili axali fazis dispersiuli nawilakebiT
ganmtkicebuli Senadnobebi (mag., daZvelebisas).
R сплавы / дисперсионнотвердеющие
E alloys / precipitation hardening
7533. S. / deformirebadi
Senadnobebi, romlebsac deformirebis unari aqvT da misi wneviT damuSaveba SesaZlebelia.
R сплавы / деформируемые
E alloys / wrought
7534. S. / egzoTermuli
Senadnobebi, romlebic Txevad liTonSi gaxsnisas (legirebisas, ganJangvisas da sxv.) siTbos gamoyofen.
R сплавы / экзотермические
E alloys / egsothermal
7535. S. / evteqtikuri
kristalizaciis Semdeg evteqtikuri struqturis mqone Senadnobebi.
R сплавы / эвтектические
E alloys / eutectic
7536. S. / evteqtoiduri
myari xsnaris daSlis Semdeg evteqtoiduri struqturis mqone Senadnobebi.
R сплавы / эвтектоидные
E alloys / eutectoid
7537. S. / endoTermuli
Senadnobebi, romlebic Txevad liTonSi gaxsnisas (legirebisas, ganJangvisas da sxv.) siTbos STanTqaven.
R сплавы / эндотермические
E alloys / endothermal
7538. Senadnobebi / vanadiumis
mxurvalmtkice Senadnobebi vanadiumis fuZeze.
R сплавы / ванадиевые
E alloys / vanadium
7539. S. / volframis
mxurvalmtkice Senadnobebi volframis fuZeze.
R сплавы / вольфрамовые
E alloys / tungsten
7540. S. / zegamtari
Senadnobebi, romlebic kritikuli temperaturis qvemoT (romelic am SenadnobisaTvis maqsimaluria)
eleqtrodens winaaRmdegobas ar uweven.
R сплавы / сверхпроводящие
E alloys / superconducting
7541. S. / zemsubuqi
yvelaze mcire simkvrivis sakonstruqcio liTonuri masalebi Mg-Li-is fuZeze. praqtikaSi gamoiyeneba 5-
15% Li-is Semcveli Senadnobebi, romelTa simkvrive 1350-1650 kg/m3 icvleba.
R сплавы / сверхлёгкие
E alloys / superlight
7542. S. / zeplastikuri
Senadnobebi, romlebic gansazRvruli temperaturis da siCqaris pirobebSi deformirebisas
zeplastikurobas avlenen.
R сплавы / сверхпластичные
E alloys / superplastic
7543. S. / Termomagnituri
magnituri Senadnobebi, romelTa gajerebis damagnitebuloba mocemul temperaturul intervalSi
Zlieraa damokidebuli temperaturaze.
R сплавы / термомагнитные
E alloys / thermomagnetic
7544. S. / Termowyvilis
Termowyvilebis dasamzadeblad gankuTvnili Senadnobebi, romlebic temperaturis cvlilebis propor-
ciulad TemZ sakmaod maRal da stabilur mniSvnelobebs uzrunvelyofen.
R сплавы / термопарные
E alloys / thermocouple
7545. S. / TuTiis
Senadnobebi TuTiis fuZeze.
R сплавы / цинковые
E alloys / zinc
7546. S. / iSviaT miwaTa liTonebis
Senadnobebi, romlebic erT an ramdenime iSviaT miwaTa liTons Seicaven. es Senadnobebi komponentebia da
savaldebulo ar aris fuZe iyos.
R сплавы редкоземельных металлов
E alloys / rare-earth metal
7547. S. / kalis
Senadnobebi kalis fuZeze, romlebic ZiriTadad sasakisre masalad da rbil sarCilad gamoiyeneba.
R сплавы / оловянные
E alloys / tin
7548. S. / kbilsaproTezo
kbilis proTezebis dasamzadebeli Senadnobebi. isini piris RruSi maRali koroziamedegobiT, cve-
TamedegobiT, sasurveli feriTa da kargi teqnologiuri TvisebebiT gamoirCeva.
R сплавы / зубопротезные
E alloys for the tooth crowns and bridges
7549. S. / keTilSobili
keTilSobili liTonebis (Ag, Au, Pt, Pd, Rh, Ru, Ir, Os) Senadnobebi.
R сплавы / благородные
E alloys / noble
7550. S. / kobaltis
mxurvalmtkice da koroziamedegi Senadnobebi kobaltis fuZeze. isini temperaturuli gafarToebis koe-
ficientis mcire sididiT 20-800°C =(15.9-16.5)Ч10-6K-1 da gansakuTrebuli magnituri TvisebebiT xasiaTdeba.
upiratesad gavrcelebulia kobaltis Senadnobebi mZime (Fe, Cr, Ni, Mo, W) liTonebTan.
R сплавы / кобальтовые
E alloys / cobalt
7551. Senadnobebi / koroziamedegi
Senadnobebi, romlebic sxvadasxva agresiul areSi maRali koroziuli medegobiT gamoirCeva (mag., rkinis,
nikelis, spilenZis, aluminis, titanis da zogierTi sxva elementis fuZeze damzadebuli Senadnobebi).
R сплавы / коррозионностойкие
E alloys / corrosion-resistant
7552. S. / kriogenuli
preciziuli Senadnobebi (rkinis, nikelis, aluminis fuZeebze), romlebic dabal (_ 269-dan + 20°C-mde)
temperaturebze muSaobisas Tburi, eleqtruli, magnituri da meqanikuri Tvisebebis kompleqsiT xa-
siaTdeba.
R сплавы / криогенные
E alloys / cryogenic; alloys / low temperature
7553. S. / liTonuri
Senadnobebi, romelTa fuZes erTi an ramdenime liToni Seadgens; isini liTonuri TvisebebiT xasiaTdeba.
R сплавы / металлические
E alloys / metallic
7554. S. / magnituri
1. Senadnobebi, romelTa fardobiTi magnituri amTvisebloba mniSvnelovnad aRemateba erTs ( > 1). 2.
Senadnobebi, romlebsac feromagnituri unari aqvs.
R сплавы / магнитные
E alloys / magnetic
7555. S. / magniturrbili
magnituri Senadnobebi, romlebic gajerebamde damagnitdeba, gadamagnitdeba SedarebiT sust magnitur
velSi da magnituri SeRwevadobis maRali mniSvnelobiTa da mcire koercitiuli ZaliT xasiaTdeba
(magnitur wredebSi gamtarebad gamoiyeneba).
R сплавы / магнитно-мягкие
E alloys / soft magnetic
7556. S. / magnitursali, Senadnobebi mudmivi magnitebisaTvis
magnituri Senadnobebi, romlebic najerobamde damagnitdeba, gadamagnitdeba SedarebiT Zlier magnitur
velSi da koercitiuli Zalisa da magnituri induqciis maRali mniSvnelobebiT xasiaTdeba. (gamoiyeneba
mudmiv magnitebad, informaciis matareblebad: magnituri diskebi, lenti, doli da a. S.).
R сплавы / магнитно-твёрдые
E alloys / hard magnetic
7557. S. / magnitostriqciuli
magniturrbili Senadnobebi, romlebsac magnitostriqciis sakmaod maRali l/l = (35_100)·10_6 efeqti
aqvs.
R сплавы / магнитострикционные
E alloys / magnitostrictive
7558. S. / magniumis
msubuqi sakonstruqcio Senadnobebi magniumis fuZeze.
R сплавы / магниевые
E alloys / magnesium
7559. S. / madempfirebeli
drekadi rxevebis CaxSobis maRali unaris mqone Senadnobebi.
R сплавы / демпфирующие
E alloys / damping
7560. S. / maRallegirebuli
Senadnobebi, romlebSic malegirebeli komponentebis jamuri Sedgeniloba 10%-s aRemateba.
R сплавы / высоколегированные
E alloys / high
7561. S. mexsierebis elementebisaTvis
feromagnituri Senadnobebi Fe-Ni, Fe-Co-Cr da Fe-Co-Ni sistemebis fuZeze, romlebic gadamagnitebis cik-
lebis didi ricxvis pirobebSi gamoiyeneba.
R сплавы для элементов памяти
E shape memory alloys
7562. Senadnobebi / molibdenis
mxurvalmtkice Senadnobebi molibdenis fuZeze.
R сплавы / молибденовые
E alloys / molybdenum
7563. S. / mosamzadebeli
feradi liTonebisa da Senadnobebis dabalxarisxiani jarTisa da narCenebis gadadnobiT miRebuli
naxevarfabrikatebi, romlebic Senadnobebis warmoebisas sakazme danamatad gamoiyeneba.
R сплавы / подготовительные
E alloys / preliminary
7564. S. / mocemuli drekadi TvisebebiT
Senadnobebi, romlebsac statikuri da cikluri datvirTvis pirobebSi mcire plastikuri deforma-
ciisadmi maRali winaaRmdegoba da relaqsaciamedegoba axasiaTebs.
R сплавы с заданными упругими свойствами
E alloys with preset elastic properties
7565. S. / mocemuli xgtk (xazobrivi gafarToebis temperaturuli koeficientiT)
feromagnituri da aramagnituri Senadnobebi, romelTa xgtk mocemul temperaturul intervalSi
SedarebiT mcirea (10-5_10-7 K-1).
R сплавы с заданным ТКЛР
E alloys with preset thermal expansion
7566. S. / msubuqi
aluminis, magniumis, titanisa da beriliumis fuZeebze Seqmnili mcire simkvrivis (5000 /
kg 3
m
-mde)
Senadnobebi.
R сплавы / лёгкие
E alloys / light
7567. S. / mudmivi magnitebisaTvis
ix. magnitursali Senadnobebi.
7568. S. / mxurvalmedegi
Senadnobebi (upiratesad rkinis fuZeze), romlebic maRal temperaturaze airebTan urTierTqmedebisas
amaRlebuli qimiuri winaaRmdegobiT xasiaTdeba.
R сплавы / жаростойкие
E alloys / heat-resistant
7569. S. / mxurvalmtkice
Senadnobebi (Zneldnobadi da sxva liTonebis fuZeze), romlebic maRal temperaturaze maRali meqanikuri
TvisebebiT xasiaTdeba.
R сплавы / жаропрочные
E superalloys
7570. S. / mZime
daZvelebadi Senadnobebi, ZiriTadad volframis fuZeze, romlebic maRali (ara nakleb 15000 / )
kg 3
m
simkvriviT xasiaTdeba.
R сплавы / тяжёлые
E alloys / heavy
7571. S. / nikelis
korozia_ da mxurvalmedegi, agreTve mxurvalmtkice Senadnobebi nikelis fuZeze.
R сплавы / никелевые
E alloys / nickel
7572. S. / niobiumis
mxurvalmtkice Senadnobebi niobiumis fuZeze.
R сплавы / ниобиевые
E alloys / niobium
7573. S. / ormagi
Senadnobebi, romelTa SedgenilobaSic ori komponenti Sedis.
R сплавы / двойные
E alloys / binary; alloys two-component
7574. S. / preciziuli
specialuri fizikuri da fizikur-meqanikuri Tvisebebis Senadnobebi, romelTa maRali donec qimiuri
Sedgenilobis sizustiT, Senadnobebis sisufTaviT, struqturuli mdgomareobiTa da damzadebis spe-
cifikiT miiRweva.
R сплавы / прецизионные
E alloys / precision
7575. Senadnobebi / proteqtoris
liTonuri masalebis koroziisagan eleqtroqimiuri dacvisaTvis (kerZod, galvanuri anodebis dasam-
zadeblad) gamoyenebuli Senadnobebi.
R сплавы / протекторные
E alloys / protector
7576. S. / rezistorebisaTvis
Senadnobebi Ni-Cr, Ni-Mo, Ni-Mn, Fe-Cr-Al agreTve im sistemebis fuZeze, romlebsac eleqtrowinaRobis
maRali temperaturuli koeficienti aqvs.
R сплавы для резисторов
E alloys / resistance
7577. S. / reniumis
reniumis Semcveli Senadnobebi.
R сплавы / рениевые
E alloys / rhenium
7578. S. / rkinis
Senadnobebi, romlebSic ZiriTadi komponenti rkinaa.
R сплавы / железные
E alloys / ferrous
7579. S. / sazambare
rkinis, spilenZis, nikelis, kobaltisa da sxva fuZeze Seqmnili Senadnobebi, romlebic drekadobis
maRali zRvriTa da relaqsaciamedegobiT xasiaTdeba; isini xelsawyoebisa da manqanebis drekadi
elementebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R сплавы / пружинные
E alloys / spring
7580. S. / sakonstruqcio
manqanaTa nawilebis, samSeneblo konstruqciebisa da sxv. dasamzadeblad gamoyenebuli Senadnobebi,
romlebic maRali simtkiciT, saimedoobiT da xangamZleobiT xasiaTdeba.
R сплавы / конструкционные
E alloys / structural (constructional)
7581. S. / sali
Senadnobebi, romlebic Zneldnobadi liTonebis (volframi, titani, tantali) karbidebisa da plastikuri
liTonuri (kobalti, nikeli, molibdeni) Semkvrelisagan Sedgeba, isini maRali sisaliTa da cveTa-
medegobiT xasiaTdeba.
R сплавы / твёрдые
E alloys / hard; alloys / sintered-hard
7582. S. / samkomponentiani
Senadnobebi, romelTa SedgenilobaSic sami komponentia.
R сплавы / трёхкомпонентные
E alloys / ternary
7583. S. / samsxmelo
Senadnobebi, romlebic maRali samsxmelo TvisebebiT xasiaTdeba da sxmulis maRal xarisxs uz-
runvelyofs.
R сплавы / литейные
E alloys / casting
7584. S. / sasakisre
Senadnobebi srialis sakisrebis sadebisaTvis. isini kargi antifriqciuli, sakmarisi meqanikuri, korozi-
uli da teqnologiuri TvisebebiT xasiaTdeba.
R сплавы / подшипниковые
E alloys / bearing
7585. S. / sastambo
sastambo anawyobis dasamzadebeli Senadnobebi. am mizniT ZiriTadad Pb, Zn da Mg-is Senadnobebi ga-
moiyeneba.
R сплавы / типографские
E alloys / printing
7586. S. / saSualolegirebuli
Senadnobebi, romlebSic malegirebeli elementebis jami 2.5-idan 10%-mdea.
R сплавы / среднелегированные
E alloys / medium
7587. S. / spilenZis
Senadnobebi spilenZis fuZeze. maTi ZiriTadi malegirebeli elementebia: Zn ( 40%), Sn ( 10%), Al ( 10%),
Ni ( 30%), Be ( 2%), agreTve Fe, Co, Mn, Si, Sb, Cr, Mg, Ag da sxv.
R сплавы / медные
E alloys / copper
7588. Senadnobebi / titanis
titanis Senadnobebi sxvadsxva elementTan, ZiriTadad liTonebTan. misi Senadnobebi farTod gamoiyeneba
aviaciaSi, saraketo, kosmosur da kriogenul teqnikaSi, gemT_ da manqanaTmSeneblobaSi, qimiur mrewve-
lobaSi, samedicino teqnikaSi, metalurgiasa da sxv.
R сплавы / титановые
E alloys / titanium
7589. S. / tute liTonebis
Senadnobebi Na-is, Ka-is, Li-is, Cs-is fuZeze an maTi mniSvnelovani SemcvelobiT.
R сплавы щелочных металлов
E alloys / alkali metal
7590. S. / tute miwaTa liTonebis
Senadnobebi, Ca-is, Sr-is, Ba-is fuZeze an maTi mniSvnelovani SemcvelobiT.
R сплавы щелочноземельных металлов
E alloys / earth metal
7591. S. / feradi
1. yvela liTonis(garda rkinisa) fuZeze arsebuli Senadnobebis sawarmoo dasaxeleba. 2. Senadnobebi,
romelTa fuZesac feradi liTonebi warmoadgens.
R сплавы / цветные
E alloys / nonferrous
7592. S. / feromagnituri
Senadnobebi, romlebsac spontanuri damagnitebis movlena axasiaTebs.
R сплавы / ферромагнитные
E alloys / ferromagnetic
7593. S. / formis mexsierebis efeqtiani
Termodrekadi martensituli struqturis Senadnobebi, romlebsac dabaltemperaturuli deformaciisa
da Semdgom sawyis temperaturamde gaxurebisas SeuZlia Tavisi geometriuli konfiguracia aRidginos.
R сплавы с эффектом памяти формы
E alloys / shape memory
7594. S. / fxvnilovani mZime
fxvnilTa metalurgiis meTodebiT damzadebuli mZime Senadnobebi.
R сплавы / порошковые тяжёлые
E alloys / powdered heavy
7595. S. / qromiani
mxurvalmedegi da mxurvalmtkice qromiani Senadnobebi. isini dabali plastikurobiT T < (300-350)°C ga-
moirCeva.
R сплавы / хромистые
E alloys / chromium
7596. S. / Sualeduri
ix. gadasamuSavebeli Senadnobebi.
7597. S. / cveTamedegi
cveTisadmi winaaRmdegobis maRali unaris mqone Senadnobebi.
R сплавы / износостойкие
E alloys / wear-resistant
7598. S. / cirkoniumis
cirkoniumis Senadnobebi sxvadasxva elementTan, ZiriTadad, liTonebTan. gamoiyeneba energetikaSi,
qimiur mrewvelobaSi, vakuumur teqnikasa da qirurgiaSi _ implantantad.
R сплавы / циркониевые
E alloys / zirconium
7599. S. / Zneldnobadi
Senadnobebi (Zneldnobadi liTonebisa da naerTebis fuZeze), romelTa dnobis temperaturac rkinis
dnobis temperaturas aRemateba.
R сплавы / тугоплавкие
E alloys / refractory
7600. S. / heterogenuli
Senadnobebi, romelTa struqturac ori an meti fazisagan Sedgeba.
R сплавы / гетерогенные
E alloys / heterogeneous
7601. S. / homogenuri
Senadnobebi, romelTa struqturac erTi fazisagan Sedgeba (mag., myari xsnari).
R сплавы / гомогенные
E alloys / homogeneous
7602. Senacvleba / glinebis
saglinavi galis dganSi glinebis Senacvleba.
R перевалка валков
E change / roll
7603. SenaWedi (SeWedva)
Wedvis operaciebisas (gaWimva, dasma, gabrtyeleba) namzadis formis cvlis fardobiTi sidide, romelic
asaxavs deformaciis xarisxs da SenaWedis (SeWedvis) koeficientiT xasiaTdeba.
R уковка
E reduction
7604. Serardizacia
ix. moTuTieba.
7605. Sereva
ori an meti komponentis erTgvarovani meqanikuri narevis miRebis procesi.
R смешивание
E mixing; blending
7606. Sesafari / Rumlis
kamera, Cveulebriv, liTonuri garsacmi, romelSic saamqroSi mtvris gamoyofis da xmauris donis
Sesamcireblad, rkalur foladsadnob Rumels ganaTavseben
R укрытие печи
E doghouse; enclosure
7607. Sesqeleba
pulpidan, simZimis an centridanuli Zalebis moqmedebiT, myari nawilakebis daleqviT, Txevadi fazis
gamoyofis procesi.
R сгущение
E thickening; concentration
7608. Setaceba1
glinvis procesis sawyisi stadia, liTonis glinebTan kontaqtis momentidan deformaciis keris liToniT
Sevsebamde.
R захват
E biting; biting / roll
7609. Setaceba2
adidvis win wnelis, milis an mavTulis SemoWedili wina bolo maTi SetacebisaTvis.
R захватка
E dog
7610. S. / meoreuli
liTonis pirmodeba ganivxraxnuli glinvisas, romelic Seesabameba namzadis Sexebis moments samarTulis
cxvirTan an glinis TxemTan. igi sawyis (pirvelad) pirmodebas Tan mohyveba.
R захват / вторичный
E biting / secondary
7611. S. / pirveladi
liTonis pirmodeba ganivxraxnuli glinvisas, romelic Seesabameba namzadis glinebTan sawyisi Sexebis
moments; Sedegad namzadi mbrunav da winsvliT moZraobas iwyebs.
R захват / первичный
E biting / primary (initial)
7612. SeuduRebloba
SenaduRi nakeris (Rumlis an eleqtruli SeduRebis) defeqti calkeuli SeuduRebeli ubnebis saxiT.
R непровар
E incomplete (poor) penetration
7613. Seferva, SeRebva
liTonis zedapirze maRali adheziuri unaris mqone laqsaRebavis dadeba, romelic mas koroziisagan
icavs.
R окрашивание
E painting
7614. SeRwevadoba
myari tanis unari, Tavis SigniT siTxe an airebi gamWolad gaataros.
R проницаемость
E permeability
7615. S. / damcavi danafaris
damcavi danafaris unari, gaataros koroziuli aris komponentebi.
R проницаемость защитных покрытий
E permeability / protective coating
7616. SeRwevadoba / magnituri
masalis fizikuri maxasiaTebeli, romelic misive magnituri induqciis magnituri velis daZabulobasTan
fardobiT gamoisaxeba.
R проницаемость / магнитная
E permeability / magnetic
7617. Seyinva
dabal temperaturebze teniani fxvieri masalebis did naWrebad an monoliTad SeerTeba.
R смерзание
E freezing
7618. Secxoba
1. aglomeraciis, (da)koqsvis da a. S. procesebSi maRal temperaturebze wvrilmarcvlovani masalebis
naWrebad SeerTeba. 2. fxvnilebis, fxvnilTa narevebis, boWkoebis an wnexilebis Termuli damuSaveba,
Tundac erTi komponentis dnobis temperaturaze dabal temperaturebze, maTi konsolidaciisaTvis.
R спекание
E sintering; agglomeration; caking
7619. S. / gaaqtiurebuli
Secxoba, romelic procesis intensificirebis gamomwvevi sxvadasxva fizikur-qimiuri faqtoris ze-
moqmedebiT mimdinareobs.
R спекание / активированное
E sintering / activated
7620. S. / dayalibebuli fxvnilis winaswari
dayalibebuli fxvnilis winaswari Secxoba iseT temperaturaze, romelic masalis Secxobis tempera-
turaze mniSvnelovnad naklebia; procesi sapoxis an plastifikatoris mocilebis da misi Semdgomi
transportirebisa da damuSavebis mizniT tardeba.
R спекание порошковой формовки / предварительное
E presintering / powder mo(u)ld
7621. S. / eleqtroimpulsuri
fxvnilovani masalebis Secxoba, romlis drosac nawilakebs Soris dens atareben.
R спекание / электроимпульсное
E sintering / electric discharge
7622. S. / vakuumuri
wnexilis vakuumSi Secxoba gaxsnili airebis desorbciiT, oqsidebis piroliziTa da sublimaciiT, riTac
masalis maRali saeqspluatacio Tvisebebia uzrunvelyofili.
R спекание / вакуумное
E sintering / vacuum
7623. S. / vibraciuli
Secxoba, romlis drosac Cajdomis siCqaris gazrdis da simtkicis asamaRleblad fxvnilovan masalaze
rxevebia modebuli.
R спекание / вибрационное
E sintering / vibration
7624. S. / zonuri
Secxoba, romlis drosac gaxurebis lokaluri zona gadaadgildeba; es procesi zomagrZeli namzadebis
damuSavebisas gamoiyeneba.
R спекание / зонное
E sintering / zone
7625. S. / Txevadfazuri
Secxoba, romlis drosac dispersiuli nawilakebis kontaqtis wertilebSi Txevadi faza warmoiqmneba.
R спекание / жидкофазное
E sintering / liquid-phase
7626. S. / izoTermuli
mudmiv temperaturaze mimdinare Secxoba.
R спекание / изотермическое
E sintering / isothermal
7627. S. / myarfaza
Secxoba, romelic Txevadi fazis warmoqmnis gareSe tardeba.
R спекание / твёрдофазное
E sintering / solid-phase
7628.S. / reaqciuli
mravalkomponentiani sistemis myarfaza Secxoba, romlis drosac narevis calkeuli Semdgenebi qimiuri
naerTebis warmosaqmnelad reaqciaSi Sedis.
R спекание / реакционное
E sintering / reaction
7629. Secxoba / fxvnilebis
difuziuri masis gadataniT fxvnilovani sxeulebis konsolidacia. igi SesaZlebelia, rogorc myar
fazaSi, iseve Txevadi fazis arsebobisas, kerZod, komponentebis kontaqturi dnobis Sedegad (procesi
SeiZleba, rogorc wnevis qveS, ise mis gareSe).
R спекание порошков
E sintering / powder
7630. S. / civi
oTaxis temperaturaze wnevis qveS fxvnilis calkeuli nawilakebis ufro msxvil warmonaqmnebad Seer-
Teba.
R спекание / холодное
E sintering / cold
7631. S. / cikluri
temperaturis cikluri cvalebadobisas fxvnilovani masalebis Secxoba.
R спекание / циклическое
E sintering / cyclic
7632. S. / winaswarJangviT
Secxoba, fxvnilis mowvis winaswari operaciiT, nawilakebis zedapirze gansamtkicebeli oqsiduri afskis
warmosaqmnelad.
R спекание с предварительным окислением
E sintering with preoxidation
7633. S. / wnevis qveS
fxvnilovani wnexilis Secxoba, romlis drosac Cajdomis intensifikaciisa da dabrecis Tavidan
asacileblad, erTdroulad wnevacaa modebuli.
R спекание под давлением
E sintering / pressure
7634. S. / hidroTermuli
mduRare siTxeSi Catarebuli fxvnilebis Secxoba.
R спекание / гидротермическое
E sintering / hydrothermal
7635. Secxobadoba
fxvnilovani masalis Secxobis unari.
R спекаемость
E coking capacity; cokingability
7636. Sewidva
1. maRal temperaturaze cecxlgamZle masalis amonagis urTierTqmedeba flusTan, romlis Sedegad Se-
widuli Sre warmoiqmneba. 2. Txevadi liTonis minarevebis widaSi gadasvla da qimiur naerTebad maTi
SeerTeba (Sekvra).
R ошлакование
E slagging / scorification
7637. SewrTobadoba
gansazRvrul siRrmeze foladis wrTobis unari.
R прокаливаемость
E hardenability
7638. S. / arasruli
SewrTobadoba, romlis drosac nakeTobis gulis wrToba uzrunvelyofili ar aris.
R прокаливаемость / неполная
E hardenability / incomplete
7639. S. / gamWoli
SewrTobadoba, romlis drosac nakeTobis mTliani moculobis wrToba xdeba.
R прокаливаемость / сквозная
E hardenability / full
7640. Sveleri
-sebri kveTis saerTo daniSnulebis fasonuri profilis naglini, romelsac ori Taro yelidan erT mxa-
res masTan swori kuTxiTaa ganlagebuli.
R швеллер
E channel (beam); channel section
7641. Sverili / kalibris
kalibris gverdiTi zedapirebis (kedlebis) daxra vertikalur RerZTan; es daxra kalibris kedlis gli-
nis RerZTan daxris kuTxis tangensiT an procentebSi Rarulebis siRrmidan izomeba.
R выпуск калибра
E taper of groove; angle of sides
7642. STanTqma / qimiuri
STanTqmis procesi, romlis drosac STanTqmuli nivTierebis nawilakebi da STamnTqmeli erTmaneTTan
qimiur urTierTqmedebaSi Sedis.
R хемосорбция
E chemisorption
7643. Slami
1. fxvnilisebri produqti, romelic daileqeba spilenZis, TuTiisa da sxva liTonebis eleqtrolizisas;
es produqti, Cveulebriv, keTilSobil liTonebs Seicavs. 2. lamisebri naleqi madnis sveli
gamdidrebisas. 3. naleqi, romelic siTxis dawdomisas an filtraciisas gamoiyofa.
R шлам
E mud; slime; sludge
7644. S. / anoduri, eleqtrolituri Slami
araxsnadi narCeni, romelic spilenZis eleqtrolituri rafinirebis procesSi anodidan CamoiSleba.
R шлам / анодный
E mud / anode; slime / anode; sludge / anode
7645. S. / TeTri
Tixamiwis warmoebis naxevarproduqti, romelic aluminaturi xsnarebis gaukaJbadoebisas warmoiqmneba.
R шлам / белый
E mud / white
7646. S. / eleqtrolituri
ix. anoduri Slami.
7647. S. / nefelinis
nefelinis tute gamotutvisas warmoqmnili Slami, romelic cementis warmoebaSi gamoiyeneba.
R шлам / нефелиновый
E slime / nepheline
7648. S. / wiTeli
wiTeli feris araxsnadi naleqi, romelic boqsitebis gamotutvisas warmoiqmneba; Tixamiwis warmoebis
narCeni.
R шлам / красный
E mud / red
7649. Slikeri
1. fxvnilovani masalis mdgradi koncentrirebuli suspenzia, romelic kargi denadobiT xasiaTdeba. 2.
wyalSi Sereuli wvrilad dafxvnili gamosavali silikaturi masalebis sqeli comisebri masa, romelic
cecxlgamZle masalebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R шликер
E dross
7650. Slikerebi
tyviis, bismuTisa da kalis rafinirebis Tanamdevi produqti, romelic Semdgom gadamuSavebas eqvemde-
bareba.
R шликеры
E dross
7651. S. / mSrali
Slikerebi, romlebic 10-30% spilenZsa da 50-70% tyvias Seicavs, isini pirveladi (Savi) tyviis 550-
600°C-mde gacivebisas warmoiqmneba.
R шликеры / сухие
E drosses / dry
7652. S. / poxieri
Slikerebi, romlebic 3-5% spilenZsa da 80-90% tyvias Seicavs, isini pirveladi (Savi) tyviis 335-340°C –
mde gacivebisas warmoiqmneba.
R шликеры / жирные
E drosses / greasy
7653. Slifi
liTonis an mineralis kveTis gaprialebuli zedapiri, romelic vizualuri an mikroskopiuli kvle-
vebisaTvis mzaddeba.
R шлиф
E section (slice) / polished
7654. S. / amoWmuli
qimiuri, eleqtroqimiuri an sxva meTodiT mikroskopiuli kvlevisaTvis liTonis zedapiris damuSaveba
(amoWma).
R шлиф / травленный
E slice / etched
7655. Slixi
gravitaciuli gamdidrebis meTodiT miRebuli koncentrati.
R шлих
E heavy concentrate
7656. Sleperi
saglinav agregatebSi gasaglinavi liTonis, glinvis RerZis perpendikularulad, gadasaadgileblad
gamoyenebuli meqanizmi.
R шлеппер
E transfer (bed); drag; table / transfer; skid / transfer
7657. S. / sabagiro
Sleperi, romelSic mamoZravebeli organo amZrav dolebsa da damWimav blokebs Soris daWimuli
bagirebia (Sleperis urikebiT).
R шлеппер / канатный
E rope transfer
7658. S. / jaWvuri
Sleperi, romelSic mamoZravebel organos firfitovani jaWvi sabjeniT warmoadgens.
R шлеппер / цепной
E chain transfer
7659. Smaltini
(Co, Ni, Fe) As3 Sedgenilobis minerali, kobaltis madani.
R шмальтин
E smaltite; smaltine
7660. SoTi, SoTisebri liToni
Zelakisebri liTonis mcire sxmuli, romelic Ria muldaSi horizontalur mdgomareobaSi Camoisxmeba; es
sxmuli Semdgomi gadamuSavebisaTvis gamoiyeneba.
R чушка
E pig
7661. Spati / mdnobi, fluoriti
CaF2 Sedgenilobis minerali, Sedis mravali madnis SedgenilobaSi; es minerali xSirad metalurgiul
procesebSi flusad, agreTve ftoris naerTebis, mag., krioliTis misaRebad gamoiyeneba.
R шпат / плавиковый
E fluorspar
7662. Speizi
zogierTi feradi liTonis warmoebaSi Tanmxlebi an Sualeduri produqti _ spilenZis, nikelis,
kobaltis da a. S. arsenidebis da antimonidebis Senadnobebi.
R шпейза
E speiss
7663. Spigeli
ix. kriala Tuji.
7664. Spindeli
lilvi saglinavi dganis amZravis sistemaSi, romelic kbilana galidan an uSualod amZravi eleqtro-
Zravadan glinebisaTvis brunvis gadasacemad gamoiyeneba.
R шпиндель
E spindle
7665. S. / kbila
Spindeli, romlis saxsriani SeerTeba wagrZelebuli kbila quros saxiTaa Sesrulebuli.
R шпиндель / зубчатый
E spindle / gear-type
7666. S. / universaluri
Spindeli, romlis saxsriani SeerTebebi, srialis sakisrebze an gorvis sakisarze, universaluri saxsris
principiTaa Sesrulebuli.
R шпиндель / универсальный
E spindle coupling / universal
7667. Spineli
ori liTonis rTuli qimiuri naerTi (romelTagan erTi mainc gardamavali jgufis liTons miekuTvneba)
JangbadTan.
R шпинель
E spinel
7668. S. / aluminmagniumiani
MgAl2O4 Sedgenilobis Spineli; rkinanaxSirbadian SenadnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R шпинель / алюмомагниевая
E spinel / aluminomagnesium
7669. Spineli / qromiani
MgCr2O4 Sedgenilobis Spineli; rkinanaxSirbadian SenadnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R шпинель / хромистая
E spinel / chromium
7670. S. / qrommanganumiani
MnCr2O4 Sedgenilobis Spineli; rkinanaxSirbadian SenadnobebSi araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R шпинель / хромомарганцевая
E spinel / chromium-manganese
7671. Splintoni
ix. wnexStempeli.
7672. Sreebi / kristalizaciis
zodis defeqti _ struqturis araerTgvarovneba, romelic sarafinirebeli gadadnobisas
kristalizaciis siCqaris cvlilebiTaa gamowveuli.
R слои / кристаллизационные
E layers / crystallization
7673. Sre / barieruli
myari sxeulis an fxvieri masalebis zedapirze TviTneburad warmoqmnili an specialurad datanili Sre,
romelic gamoricxavs maT urTierTqmedebas masTan kontaqtSi myof masalebTan an aresTan.
R слой барьерный
E layer / barrier
7674. S. / boriduli
qimiuri naerTis (boridebis) Sre, romelic borirebis procesSi warmoiqmneba.
R слой / боридный
E layer / borided
7675. S. / borirebuli
liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sre, romelSic borirebis Sedegad boris Sedgenilobaa momatebuli.
R слой / борированный
E case / borided
7676. S. / ganmtkicebuli
masalis Sre, romelSic Termuli damuSavebis zedapiruli meTodebiT, legirebiT, deformirebiT an
zemoqmedebis sxva saxiT, amaRlebuli sisale da simtkicea miRweuli.
R слой / упрочнённый
E layer / hardened
7677. S. / daazotnaxSirbadianebuli
liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sre azotisa da naxSirbadis gazrdili SemcvelobiT.
R слой / азотонауглероженный
E case / nitrocarburized; zone / nitrocarburized
7678. S. / daazotebuli
liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sre azotis momatebuli SemcvelobiT.
R слой / азотированный
E case / nitrided
7679. S. / danaxSirbadianebuli, cementirebuli Sre
danaxSirbadianebis Sedegad liTonis (nakeTobis) zedapirul SreSi naxSirbadis Semcvelobis mateba.
R слой / науглероженный
E case / carburized; zone / carburized
7680. S. / defeqtiani
fxvnilis cxeli wnexisas _ Secvlili struqturis fxvnilovani masalis Sre, romlis sisqec fxvnilis
nawilakebis ramdenime diametris tolia, igi instrumentis an garsis kontaqtis adgilis siaxloves
maRal temperaturaze difuziis Sedegad warmoiqmneba.
R слой / дефектный
E layer / defective
7681. S. / dinamikuri sasazRvro
sasazRvro Sre, romelSic siCqaris gradienti imdenad didia, rom Sinagani xaxunis Zalebis moqmedebis
ugulebelyofa SeuZlebelia.
R слой / динамический пограничный
E layer / dynamic(al) boundary
7682. Sre / difuziuri
1. siTxis an gazis Txeli sasazRvro Sre, romelSic masis gadatana (mag., or siTxes Soris, siTxesa da gazs
Soris da a. S.) mxolod komponentebis difuziiT xdeba. 2. liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sre, romelic
qimiur-Termuli damuSavebis Sedegad miiReba da gasajerebeli masalisagan Tavisi qimiuri SedgenilobiT,
struqturiTa da TvisebebiT gansxvavdeba.
R слой / диффузионный
E layer / diffusion
7683. S. / vibromduRare
Sre, romelSic marcvlovani masalis fsevdogaTxevadebuli mdgomareoba siTxis an gazis filtraciiT da
uwyveti SenjRreviT miiRweva.
R слой / виброкипящий
E bed / vibrofluidized
7684. S. / koheziuri
ori erTgvarovani sxeulis (myari an Txevadi) Sexebisas zedapirul Sreebs Soris warmoqmnili kavSiris
Sre.
R слой / когезионный
E layer / cohesive
7685. S. / mduRare, fsevdogaTxevadebuli Sre
gamxurebeli (macivebeli) are haeris nakadSi Setivtivebuli myari nawilakebiT.
R слой / кипящий
E bed / fluidized
7686. S. / mduRare widis
gamdnari wida _ ,,mduRare~, warmoqmnili airebis gamoyofis Sedegad Txevad abazanaSi rkinamadniani masa-
lebis dnobisas da naxSirbadis fxvnilis Jangbadis nakadiT Sebervisas.
R слой / кипящий шлаковый
E bed / fluidized slag
7687. S. / mkvrivi
Sre RumelSi, romelic myari masalebis (kazmi, saTbobi) naWrebisagan Sedgeba.
R слой / плотный
E layer / compact
7688. S. / movibrire
Sre, romelSic masalis fsevdogaTxevadebuli mdgomareoba uwyveti SenjRreviT miiRweva.
R слой / вибрирующий
E layer / vibrating
7689. S. / muqi
saiaraRo foladis zedapiris defeqti instrumentis konturis gaswvriv muqi zolis saxiT, romelic
troostitis warmoqmnasTanaa dakavSirebuli.
R слой / тёмный
E layer / dark
7690. S. / naTeli
saiaraRo foladis zedapiris defeqti naTeli zolis saxiT, romelic instrumentis zedapirze mimdinare
struqturuli gardaqmnebis specifikasTanaa dakavSirebuli.
R слой / светлый
E layer / bright
7691. S. / nawrTobi
liTonis (nakeTobis) zedapiruli Sre, romelSic wrToba ganxorcielda.
R слой / закалённый
E case / quench-hardened; case / quenched
7692. S. / naxevrad martensituli
Sre, romlis struqturac 50% martensitisa da 50% troostitisagan Sedgeba.
R слой / полумартенситный
E layer / semi-martensite
7693. S. / nitriduli
daazotebis procesSi warmoqmnili qimiuri naerTebis (nitridebis) Sre.
R слой / нитридный
E layer / nitride (white)
7694. Sre / sabarbotaJo
Txevadi liTonis Sre, romelic airis buStebiT Seireva.
R слой / барботажный
E layer / barbotage
7695. S. / sasazRvro
zona, siTxis an airis nakadSi myari zedapiris siaxloves, romelic siCqaris, temperaturis an kon-
centraciis mniSvnelovani gradientiT xasiaTdeba.
R слой / пограничный
E layer / boundary
7696. S. / (si)Tburi sasazRvro
sasazRvro Sre, romelSic siTbos gadatana ganivi mimarTulebiT TbogamtarobiT xorcieldeba.
R слой / тепловой пограничный
E layer / thermal boundary
7697. S. / fsevdoairuli
ix. Setivtivebuli Sre.
7698. S. / fsevdogaTxevadebuli
ix. mduRare Sre.
7699. S. / qafis
saflotacio manqanis kameraSi warmoqmnili qafis Sre, romelic haeris buStebisagan watacebuli
mineralebis nawilakebs Seicavs.
R слой / пенный
E bed / bubbling
7700. S. / qimiuri naerTebis
liTonis (nakeTobis) qimiur-Termuli damuSavebiT warmoqmnili gare zedapiruli Sre, romelic erTi an
ramdenime difundirebuli elementisa da fuZis elementebisagan warmoqmnili qimiuri naerTebisagan
Sedgeba.
R слой химических соединений
E layer / compound
7701. S. / Setivtivebuli
Sre, romelSic masalis myari an Txevadi nawilakebi Setivtivebul mdgomareobaSia.
R слой / взвешенный
E bed / suspension
7702. S. / cementirebuli
ix. danaxSirbadianebuli Sre.
7703. Sroba
gamoSroba, myari, Txevadi an airuli sxeulebidan siTxis mocileba (Cveulebriv tenia).
R сушка
E drying
7704. S. / gundebis
gamowvis procesSi gundebidan higroskopiuli kapilaruli tenis mocileba.
R сушка окатышей
E drying / pellet
7705. S. / (brZmedis) bervis
brZmedis gaxurebamde masSi Sesaberi haeridan tenis mocileba.
R осушение (доменного) дутья
E dehumidification / blast
7706. Sromatevadoba
ekonomikuri maCvenebeli, romelic erTeul produqciaze (an gansazRvrul samuSaoze) samuSao drois
danaxarjs axasiaTebs.
R трудоёмкость
E intensity / labo(u)r
7707. Stabeli
gansazRvruli wesiT sworad dalagebuli nakeTobebis an masalebis rigi.
R штабель
E stack; pile
7708. Stabiki
Zneldnobadi liTonebis (W, Mo, Ta, Nb, Re da sxv.) fxvnilebidan Semcxvari zomagrZeli namzadi.
R штабик
E molding; beading
7709. Staini
Sualeduri produqti zogierTi feradi liTonis (spilenZis, nikelis, tyviis da sxv.) warmoebisas,
romelic misaRebi liTonis sulfidis rkinis sulfidTan Senadnobs warmoadgens.
R штейн
E matte
7710. Staini / TeTri, TeTri mati
spilenZis Staini, romelic konverterSi pirveli gaqrevis periodis bolos rkinovani widis CamoSvebis
Semdeg rCeba; igi 78-80% spilenZs Seicavs.
R штейн / белый
E matte / poor
7711. S. / mravalliToniani
mniSvnelovani raodenobiT tyviis da TuTiis sulfidebis Semcveli Staini.
R штейн / полиметаллический
E matte / polymetal
7712. S. / nikelis
16-20% Ni-is, 54-60% Fe-is, 18-20% S-isa da 0.1-0.2% Cu-is Semcveli Staini; nikelis warmoebis Sualeduri
produqti.
R штейн / никелевый
E matte / nickel
7713. S. / pirveladi
amrekl RumlebSi spilenZis koncentratebis dnobisas miRebuli Staini.
R штейн / первичный
E matte / primary
7714. S. (spilenZis qva) / spilenZis,
45-75% spilenZis Semcveli Staini, spilenZis warmoebis Sualeduri produqti.
R штейн / медный
E matte / copper
7715. S. / spilenZ-nikelis
spilenZ-nikelis sulfiduri madnebis gadamuSavebisas miRebuli Staini.
R штейн / медно-никелевый
E matte / copper-nickel
7716. Stampva, naStampi
1. liTonebis wneviT damuSavebis meTodi, romlis drosac gare Zalebis moqmedebiT liTonis plastikuri
formacvlileba Stampis siRrueSi xdeba. 2. StampviT damzadebuli nakeToba
R штамповка
E forging; stamping; pressing
7717. S. / afeTqebiT
asafeTqebeli nivTierebebis afeTqebis energiiT warmoqmnili wneviT (Sualeduri aris gavliT) fur-
clovani masalis Stampva.
R штамповка / взрывная
E stamping / explosive
7718. S. / daxuruli
naWedis perimetrze, fxebis warmoqmnis gareSe, daxurul StampebSi mimdinare Stampva.
R штамповка / закрытая
E forging / closed die; forging / die
7719. S. / Txevadi
Camosxma da kristalizacia wnevis qveS sxmuli namzadis miRebis procesi, romelic liTonis presformaSi
Camosxmasa da mis saboloo gamyarebamde hidravlikuri wnexis puansoniT SemWidroebaSi mdgomareobs.
R штамповка / жидкая
E forging / cast
7720. S. / moculobiTi
Stampva, romlis drosac namzadad Sesabamis zomebad daWrili mrgvali, kvadratuli an sworkuTxa
profilis sortuli naglini gamoiyeneba.
R штамповка / объёмная
E forging / die
7721. S. / furclis
Stampva, romlis drosac namzadad furclovani naglini gamoiyeneba.
R штамповка / листовая
E stamping / sheet metal; forming / sheet; plateforming
7722. S. / Ria
Ria StampebSi Stampva, romlis drosac naWedis perimetrze xiwvebi warmoiqmneba.
R штамповка / открытая
E forming / open-die
7723. S. / civi
Stampva namzadis winaswar gaxurebis gareSe; es procesi rekristalizaciis temperaturaze dabali
temperaturebisas tardeba.
R штамповка / холодная
E forming / cold die
7724. Stampva / cxeli
winaswar, rekristalizaciis temperaturis zeviT, gaxurebuli namzadis Stampva.
R штамповка / горячая
E forging / hot die; forming / hot
7725. Stampi
plastikuri deformaciis Stampvis meTodiT Secxobili an monoliTuri masalebis dasayalibebeli
instrumenti.
R штамп
E die
77267724 . S. / daxuruli
Stampi, romelSic Stampvis fxis warmoqmna gaTvaliswinebuli ar aris.
R штамп / закрытый
E die / closed
7727. S. / (a)sakrebi
sxvadasxva StampSi mravaljeradi gamoyenebis unificirebuli kvanZebiT da detalebiT awyobili Stampi.
R штамп / сборочный
E die / assembling
7728. S. / Ria
Stampi, romelSic Stampvis fxis warmoqmnaa gaTvaliswinebuli.
R штамп / открытый
E die / open
7729. Stanga
msxvili an saSualo kveTis cxlad naglini profilis pirobiTi dasaxeleba, romelic damzadebis Semdeg
ar gadmoixveva.
R штанга
E rod; bar
7730. Strifsi
2.7-idan 6.8 mm-mde sisqis da 63-idan 415 mm-mde siganis foladis zoli gaglinuli nawiburiT, romelic
SenaduRi milebis warmoebaSi namzadad gamoiyeneba.
R штрипс
E (tube) strip; skelp
7731. S. / sortuli
sortul saglinav dganze glinviT miRebuli Strifsi.
R штрипс / сортовой
E (sectional) strip
7732. Suaxazi / glinebis
pirobiTi horizontaluri xazi, romelic zeda da qveda glinis RerZebs Soris manZils Suaze yofs.
R линия валков / средняя
E line / pitch
7733. Sxefsacivari
sabruni wyalmomaragebis sistemebSi atmosferuli haeriT wylis sacivebeli daxrilkedlebiani koSkuri
tipis mowyobiloba.
R градирня
E splasher

C
7734. Caglinva
liTonebis wneviT damuSavebis operacia, romlis daniSnulebac brtyeli an Rru namzadis napirebze
momrgvalebuli bortis (qimis) warmoqmnaa.
R закатка
E beading; wrapping
7735. Cakideba
1. kazmis Camokideba. 2. uwyveti sxmulis gamyarebuli garsis Cakideba kristalizatorSi, romelic garsis
garRvevis gamo, kedlis awevisas, ukuqceviT-winsvliTi moZraobis procesSi garsis nawilis masTan erTad
moZraobaSi gamoixateba.
R зависание
E sticking; hanging; bridging
7736. Camokideba / kazmis
Saxtur RumlebSi (mag., brZmedSi) teqnologiuri procesis darRvevis gamo kazmis daSvebis Sewyveta.
R подвисание шихты
E bridging; hanging
7737. CamonaRvrebi
naglinis zedapiris defeqti zolebis saxiT, romelic foladis Camosxmis teqnologiis darRveviT an de-
feqtebis cecxliT gawmendis dros Semomdnari naRvenTebisagan warmoiqmneba.
R заплески
E skin / double
7738. CamonaWeri
foladis zodis, blumebis, slabebis, namzadebis an mza nakeTobis moWrili defeqtiani boloebi.
R обрезь
E crop; discard
7739. CamorCena
glinebSi liTonis Sesvla glinebis wriul siCqareze naklebi siCqariT.
R отставание
E lag
7740. Camosxma1
Txevadi liTonidan, Senadnobidan, wididan da a. S. saCamomsxmelo formaSi miRebuli namzadi an detali.
R литьё
E casting; pouring; teeming
7741. Camosxma2 (gadaSveba, Camonasxmi, gadasaSvebi)
hidravlikuri klasifikaciis produqti, romelic gamosavali masalis wvril fraqcias Seicavs.
R слив
E overflow; discharge; drain pouring-off
7742. C. / gadmoRvriT
Rru sxmulis miReba Txevadi liTonis formaSi dayovnebiT da gaumyarebeli liTonis formidan gad-
moRvriT. kedlis sisqe liTonis formaSi dayovnebis droiT ganisazRvreba.
R литьё с выливом
E casting / overflow
7743. C. / gamosawvavi modelebiT
sxmulebis damzadeba gamdnari liTonis erTjerad formaSi Tavisufali CasxmiT, romlis drosac muSa
siRrue kanifolis an sxva plastmasis presformebSi damzadebuli modelis gamowviT miiReba.
R литьё по выжигаемым моделям
E casting / cavityless
7744. C. / gamowurviT
Txelkedliani sxmulebis Camosxmis procesi, romelic gaxsnil liTonur formaSi nadnobis Tavisufali
CasxmiT, Semdeg maTi ZvriT da Txevadi liTonis gamowurviT mTavrdeba.
R литьё выжиманием
E casting / pressure die
7745. C. / garecentruli
rkaluri Rumlis fskeridan da Rumlis centridan daZruli naxvretidan foladis Camosxma.
R выпуск / внецентренный
E tapping / excentric
7746. C. / dabali wneviT
samsxmelo formebSi sxmulebis miReba, romlis drosac liToniT formis gavseba da misi kristalizacia
airis regulirebadi wneviT mimdinareobs.
R литьё под низким давлением
E casting / low-pressure
7747. C. / donis qvemodan
kristalizatorSi Txevad liTonSi CaZiruli samsxmelo Wiqidan uwveti Camosxma.
R разливка под уровень
E casting under level
7748. C. / vakuumuri
haerTan urTierTqmedebis Semcirebis da liTonis sisufTavis asamaRleblad Txevadi liTonis
gauxSoebul atmosferoSi Camosxma.
R разливка / вакуумная
E casting / suction (vacuum)
7749. Camosxma / vakuumur-SewoviTi
sxmulebis damzadebis procesi, romlis drosac liToni formas masSive Seqmnili gauxSoebis Sedegad
avsebs.
R литьё вакуумным всасыванием
E casting / vacuum suction
7750. C. / vakuumur-kompresiuli
winaswarvakuumirebuli nadnobis, Semdeg airuli wnevis qveS, formaSi kristalizaciiT sxmulis miReba.
R литьё / вакуумно-компрессионное
E casting / vacuum compression
7751. C. / zevidan
zeda Ria torsidan liTonis WavliT boyvis Sevseba.
R разливка сверху
E casting / top; top-pouring; teeming / downhill
7752. C. / TviTgamyarebad yalibebSi
sxmulebis miReba iseTi narevebisagan damzadebuli erTjeradi yalibebiT da kopebiT, romlebic haerze
myardeba da Srobas an sxva reagentebiT damatebiT damuSavebas ar saWiroebs.
R литьё в самотвердеющие формы
E casting / solidifying mould
7753. C. / kokilebSi eleqtrowiduri
moyvanili (fasonuri) sxmulebis, liTonis wyliT sacivebeli samsxmelo kokilebSi _ kristalizato-
rebSi _ CamosxmiT miRebis meTodi, romelic xarjvadi eleqtrodis eleqtrowidur gadadnobas efuZneba.
R литьё / кокильное электрошлаковое
E casting / electroslag chill
7754. C. / kokilSi
liTonur yalibebSi _ kokilebSi gravitaciuli ZalebiT gamdnari liTonis CasxmiT sxmulebis dam-
zadebis procesi.
R литьё в кокиль
E casting / chill (pressure die)
7755. C. / liTonis
cicxvidan an sadnobi Rumlidan Txevadi liToniT boyvebis an wyliT sacivebeli kristalizatoris
avseba, zodebis an namzadebis misaRebad – naxevarproduqtis Semdgomi damuSavebis mizniT.
R разливка металла
E casting; pouring; teeming
7756. C. / naxevrad uwyveti1
1000 mm-mde diametris da 10 m-de sigrZis sxmulis (mag., Tujis milebis) Camosxmis xerxi vertikalurad
ganlagebul wyliT sacivebel kristalizatorsa da kops Soris RreCoSi liTonis CasxmiT; krista-
lizaciis dawyebidan moZravi magida, romelic qvevidan xuravs kristalizators, daiweva garkveuli
siCqariT da sxmuls gamoswevs.
R литьё / полунепрерывное
E casting / semicontinuous
7757. C. / naxevrad uwyveti2
uwyveti Camosxmis procesis saxesxvaoba. danadgarSi sxmulis dauWrelad (sigrZiT toli sxmulis
sigrZisa) zomadi namzadebis miReba.
R разливка / полунепрерывная
E casting / semicontinuous
7758. C. / porciuli eleqtrowiduri
liTonis SedarebiT mcire porciebis TanamimdevrobiT Casxma kristalizatorSi saSualedo eleqtro-
widuri gaTbobiT.
R отливка / порционная электрошлаковая
E casting / portion electroslag
7759. C. / preciziuli
ix. zusti Camosxma.
7760. C. / sifonuri
Camosxma boyvis qvevidan SevsebiT, romelic emyareba ziarWurWlis princips.
R разливка / сифонная
E pouring / bottom; casting / uphill
7761. Camosxma / ukuwneviT
sxmulebis miReba liTonis formebSi, rodesac liToniT formis gavsebis da misi kristalizaciis
procesSi formasa da liTonze, romlebic danadgaris zeda kameraSi imyofeba, 6Ч103 pa-mde Warbi wneva
moqmedebs.
R литьё с противодавлением
E casting / countergravity
7762. C. / uwyveti
liTonis Camosxma wyliT sacivebel kristalizatorSi, romlis mopirdapire torsis naxvretidan
gamyarebuli namzadi uwyvetad gamoiweva.
R разливка / непрерывная
E casting / continuous
7763. C. / qerqis yalibebSi
Termoreaqtiuli narevebidan damzadebul erTjerad qerqian yalibebSi gravitaciuli ZalebiT gamdnari
liTonis CasxmiT sxmulebis damzadebis procesi.
R литьё в корковые формы
E casting / shell
7764. C. / qvis
ZiriTadad bazaltis, iSviaTad diabazis da sxva qanebis 1350-1450°C-ze gadadnobiT da yalibebSi CamosxmiT
nakeTobebis miReba.
R литьё / каменное
E (cast) stone / artificial
7765. C. / qviSis yalibebSi
qviSaTixovani sayalibe narevebiT damzadebul erTjerad samsxmelo yalibebSi sxmulebis miRebis xerxi.
R литьё в песчаные формы
E casting / sand
7766. C. / Cqarosnuli
4-5 m/wT-mde siCqariT mduRare da naxevrad mSvidi foladiT boyvebis Sevseba.
R разливка / скоростная
E casting / high-speed
7767. C. / widis qveS
liTonis meoreuli daJangvis Tavidan asacileblad, sxmulis (uwyvetad Camosxmuli namzadis) zedapiris
xarisxis gasaumjobeseblad, boyvSi an kristalizatorSi Tbosaizolacio an egzoTermuli wida-
warmomqmneli narevebiT Txevadi liTonis zedapirze widis moyeneba.
R разливка под шлаком
E casting (pouring) under-slag
7768. C. / wneviT
specialur manqanebze, mravaljeradi gamoyenebis liTonur presformaSi, gamdnari liTonis CamosxmiT
sxmulis miReba.
R литьё под давлением
E casting / pressure (injection)
7769. C. / centridanuli
sxmulis miRebis xerxi mbrunav formaSi liTonis Tavisufali CasxmiT; am dros sxmuli centridanuli
Zalebis moqmedebiT formirdeba.
R литьё / центробежное
E casting / centrifugal
7770. Ca(mo)Sveba / kazmis
Saxtur sadnob RumelSi myari sakazme masalebis CaSveba dnobis msvlelobisas.
R сход шихты
E descent / burden
7771. Canaglini
naglinis defeqti grZivi Sverilis saxiT, romelic warmoiqmna ,,ulvaSis”, CamonaWris, uxeSi kawrulis
CawneviT (SeWriT).
R закат (дефект проката)
E lap (rolling); backfin
7772. CanaduRi
SeduRebisas liTonis sruli gadnoba, rac SesaduRebel zedapirebs Soris uwyvet liTonur kavSirs
warmoqmnis.
R провар
E fusion; penetration
7773. CanarTebi
1. liTonebsa da SenadnobebSi Txevadi an myari saxiT arsebuli ucxo nawilakebi. 2. fxvnilovan kazmSi an
konsolidirebul tanSi arsebuli ucxo nawilakebi, romlebic, rogorc wesi, fxvnilSi misi miRebis
procesSi rCeba.
R включения
E inclusions
7774. CanarTebi / pwkarovani
araliTonuri CanarTebi, glinvis mimarTulebiT gaWimuli zolebis saxiT; warmoiqmneba foladis zodis
centralur nawilSi Tavmoyrili CanarTebis gaglinviT.
R включения / строчечные
E inclusions / line
7775. C. / wertilovani
wertilisebri araliTonuri CanarTi, romelic SeiZleba foladis nimuSis mikroskopuli kvlevisas
aRmoCndes.
R включения / точечные
E inclusions / point
7776. CanarTi / airuli
myar liTonSi kristalizaciis procesSi gamoyofili airis umciresi buStula.
R включение / газовое
E inclusion / gaseous
7777. C. / aluminaturi
araliTonuri CanarTi foladebSi, romelic, ZiriTadad, Tixamiwisagan Sedgeba.
R включение / алюминатное
E inclusion / aluminate
7778. C. / araliTonuri
1. liTonebsa da SenadnobebSi araliTonuri nawilakebi (Jangeuli, sulfidi, silikati da sxv.). 2. teq-
nikur liTonebsa da SenadnobebSi Jangeulebis, sulfidebis, nitridebis da sxva saxiT CarTuli makro-,
mikro- an submikroskopuli araliTonuri nawilakebi.
R включение / неметаллическое
E inclusion / nonmetalic
7779. C. / globularuli
momrgvalebuli formis araliTonuri CanarTi foladebSi.
R включение / глобулярное
E inclusion / globular
7780. C. / egzogenuri
CanarTi, romelic meqanikurad moxvdeba foladSi, mag., amonagis warecxviT an widis nawilakebis foladSi
arev-dareviT.
R включение / экзогенное
E inclusion / exogenous
7781. C. / endogenuri
CanarTi, romelic metalurgiuli gadamuSavebisas reaqciebis procesSi warmoiqmneba.
R включение / эндогенное
E inclusion / endogenous
7782. C. / karbidis
ix. karbiduli CanarTi.
7783. C. / karbiduli. karbidis CanarTi
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels liTonebis karbidebi warmoadgens.
R включение / карбидное
E inclusion / carbide
7784. C. / karbonitriduli
araliTonuri CanarTi, romlis ZiriTad mdgenels liTonebis karbonitridebi warmoadgens.
R включение / карбонитридное
E inclusion / carbonitride
7785. C. / msxvili
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis zoma 32 mkm-s aRemateba.
R включение / крупное
E inclusion / large
7786. C. / nitriduli
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels liTonebis nitridebi warmoadgens.
R включение / нитридное
E inclusion / nitride
7787. C. / oqsiduri
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels liTonebis oqsidebi warmoadgens.
R включение / оксидное
E inclusion / oxide
7788. CanarTi / silikaturi
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels silikatebi warmoadgens.
R включение / силикатное
E inclusion / silicate
7789. C. / sulfiduri
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels liTonTa sulfidebi warmoadgens.
R включение / сульфидное
E inclusion / sulfide
7790. C. / fosfiduri
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels liTonTa fosfidebi warmoadgens.
R включение / фосфидное
E inclusion / phosphide
7791. C. / Spineluri
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis ZiriTad mdgenels Spineli warmoadgens.
R включение / шпинельное
E inclusion / spinel
7792. C. / wvrili
araliTonuri CanarTi foladebSi, romlis zoma 4-idan 32 mkm-mdea.
R включение / мелкое
E inclusion / fine
7793. C. / widis1
dakristalizebul liTonSi widis an drosis mcire nawilakebi.
R включение / шлаковое
E inclusion / slag
7794. C. / widis2 (liTonSi)
1. zodis an naglinis defeqti araliTonuri CanarTis gaWimuli (gawelili) grovebis saxiT. isini
upiratesad cecxlgamZle masalebis an widis nawilakebia, romlebic liTonSi misi Camosxmisas moxvda. 2.
sawidridan amoRebuli gamyarebuli wida.
R шлаковина
E inclusion (patch; pocket) / slag
7795. Canasaxi
axali fazis (an gadakristalizebuli Zvelis) kristalizaciis centri, romelsac sakuTari aRnagoba,
Sedgeniloba da Tvisebebi aqvs.
R зародыш
E nucleus; germ
7796. C. / koherentuli
ZiriTadi fazidan (matricidan) koherentuli sazRvriT gancalkevebuli Canasaxi.
R зародыш / когерентный
E nucleus / coherent
7797. C. / kritikulzomamdeli
Canasaxi, romlis zoma kritikulze naklebia da sistemis mocemul Termodinamikur pirobebSi TviTneburi
zrdis unari ar aqvs.
R зародыш / докритический
E nucleus (germ) / undercritical
7798. C. / kritikulsmiRma
Canasaxi, romlis zoma kritikulze metia da sistemis mocemul Termodinamikur pirobebSi TviTneburi
zrdis unari aqvs.
R зародыш / закритический
E nucleus (germ) / supercritical
7799. CanatvirTi
1. sakazme masalis liTonuri nawilis masa, romelic perioduli moqmedebis sadnob RumelSi CaitvirTeba.
2. perioduli moqmedebis saxurebel RumelSi CatvirTuli mTeli dasamuSavebeli masalis masa.
R садка
E charge; heat
7800. C. / damatebiT
sadnobi Rumlis damatebiTi CatvirTva mocemul tevadobamde.
R подвалка
E charge / additional
7801. C. / civi, civi Casma
saxurebel WebSi sxmulebis CatvirTva, romelTa zedapiris temperatura 400°C-ze naklebia.
R всад / холодный
E charge / cold
7802. C. / cxeli, cxeli Casma
saxurebel WebSi sxmulebis CatvirTva, romelTa zedapiris temperatura 400°C-s aRemateba.
R всад / горячий
E charge / hot
7803. Canayari (dayra, amovseba)
1. namzadebis maRaltemperaturuli damuSavebisas daJangvisagan, dabrecisagan da a.S. dacvis mizniT maTi
fxvier garemoSi moTavseba. 2. presformaSi, garsSi an kafsulaSi dasawnexad Cayrili fxvnili.
R засыпка
E powder; fill
7804. C. / Tbosaizolacio
fxvnilovani narevi, romelic boyvSi Txevadi foladis zedapirze, zodis zeda nawilis gamyarebis
siCqaris Sesamcireblad iyreba.
R засыпка / теплоизолирующая
E charge / thermal (heat) insultation
7805. CanaWeri, naseri
obieqtis zomebisa da formis mkveTri lokaluri cvlilebebiT xelovnurad Seqmnili Zabvebis
koncentratori, romelic radiusiT da siRrmiT xasiaTdeba.
R надрез
E notch
7806. C. / basri
xelovnurad Seqmnili Zabvis koncentratori, romelic CanaWris siRrmiT da wveros radiusiT xasiaTdeba.
R надрез / острый
E notch / sharp
7807. Canaxevebi (Canaglejebi)
Txeli furclebis zedapiris defeqti ganivi aragamWoli Canaxevebis saxiT, romlebic glinvisas _
metnabeW, Camowmendisas _ gaCenili CaRrmavebebis, gaglinuli widis, Caglinuli liTonuri nawilakebis
da xenjis Caglinvis adgilebSi Cndeba.
R надрывы (дефект)
E breaks / small
7808. Carecxva [(ga)recxva]
madnebis gamdidrebis meTodi, romelic Tixovani fuWi qanebis madnis naWrebidan CamorecxvaSi mdgo-
mareobs.
R промывка (мойка)
E washing
7809. Carxi / armaturis
armaturis foladis dasaWreli, mosaRuni da sasworebeli Carxi.
R станок / арматурный
E machine / reinforcing-bar
7810. C. / valcsaxarato
specializebuli liTonsaWreli Carxi, romelic saglinavi dganebis glinebis damzadebis an gacveTili
kalibrebis aRsadgenad gamoiyeneba.
R станок / вальцетокарный
E lathe / roll(-turning)
7811. C. / valcsaxexi
specializebuli Carxi, romelic saglinavi dganis glinebis damzadebisas an gacveTili kalibrebis
aRdgenis Semdeg saxexad gamoiyeneba.
R станок / вальцешлифовальный
E machine / roll-grinding; grinder / roll
7812. C. / milgadasaWreli
saWrisebiT aRWurvili Carxi, romelic milebis boloebis dasamuSaveblad, mosaWrelad da gadasaWrelad
gamoiyeneba.
R станок / трубообрезной
E machine / pipe-cutting
7813. C. / milmisaWreli
saWrisebiT aRWurvili Carxi, romelic milebis garedan nazolis da Signidan xiwvis mosaxsnelad
gamoiyeneba.
R станок / трубоподрезной
E machine / pipe (tube)-cutting
7814. C. / nawibursarandi
swornakeriani eleqtroSesaduRebeli milebis warmoebisas furclovani milnamzadis grZivi nawiburebis
randviT dasamuSavebeli Carxi, romelic nawiburebis paralelurobas, maT daprofilebas da siganeze
namatis moxsnas uzrunvelyofs.
R станок / кромкострогальный
E planer / edge; machine chamfering; shaver / edge
7815. Casadebi / foriani, foriani sacobi
mimarTuli forianobis cecxlgamZle masalis nakeToba, romelic cicxvis an konverteris kedelSi an
ZirSi, Txevad liTonSi haeris gasaqrevad idgmeba.
R вставка / пористая
E plug / porous
7816. C. / Stampis
asakrebi Stampis muSa elementis sacvleli nawili.
R вставка штампа
E insert / die
7817. Casaxva
1. Txevadi an airuli fazidan kristalizaciisas Canasaxis warmoqmna. 2. gadajerebuli myari fazis daS-
lisas axali fazis Canasaxis warmoqmna.
R зарождение
E nucleation
7818. C. / bzaris
meqanikuri, eleqtroqimiuri, Termuli da sxva meTodebiT masalebis damuSavebis procesSi jer kidev
daurRveveli liTonis mTlianobis rRvevis niSnebis gamoCena basrwveriani brtyeli bzaris saxiT.
R зарождение трещины
E nucleation / crack
7819. C. / heterogenuli
Casaxva sxva fazebTan arsebul gamyof zedapirebze, myar mdgomareobaSi - marcvlebisa da submarcvlebis
sazRvrebze, agreTve wyobis defeqtebze da mikroaramTlianobebze.
R зарождение / гетерогенное
E nucleation / heterogenous
7820. C. / homogenuri
kritikuli zomis Canasaxis fluqtuaciuri warmoqmniT gamosavali fazis sxvadasxva adgilze mimdinare
SemTxveviTi Casaxva.
R зарождение / гомогенное
E nucleation / homogeneous
7821. Casma / civi
ix. civi CanatvirTi.
7822. C. / cxeli
ix. cxeli CanatvirTi.
7823. Casxma / Tujis
foladsadnob agregatSi Txevadi Tujis CatvirTvis teqnologiuri operacia.
R заливка чугуна
E charging / hot metal
7824. C. / formaSi
yoveli sxmulisaTvis dadgenili siCqariT gansazRvrul temperturul intervalSi gamdnari liToniT
samsxmelo formis Sevsebis procesi.
R заливка формы
E casting
7825. CatvirTva
myari sakazme masalebiT sadnobi Rumlis muldiT, kalaTiT an badiT CatvirTva.
R завалка
E charge; charging
7826. Caqroba / brZmedis
remontis dawyebamde brZmedis sakazme masalebis da dnobis produqtebisagan ganTavisufleba.
R выдувка доменной печи
E blowing-out
7827. CaquCi
1. xelis dasartymeli instrumenti. 2. dartymiT moqmedebis xelis manqana, romlis muSa elementi
winsvliT moZraobs.
R молоток
E hammer
7828. CaRrmavebebi / cecxliT gawmendis
furclovani naglinis zedapiruli defeqti CaRmavebebis saxiT (romlebic torsidan furclis sibrtyis
napirze midis). es CaRrmavebebi cecxliT gawmendis teqnologiis darRvevisas liTonis adgilobrivi
amowvis Sedegad warmoiqmneba.
R канавки огневой зачистки
E-
7829. CaRunva
1. mRunavi Zalis mimarTulebiT nimuSis an nakeTobis wertilebis wrfivi gadaadgileba. 2. mRunavi Zalis
mimarTulebiT nimuSis an nakeTobis wertilebis wrfivi gadaadgilebis sidide. 3. naglinis formis
defeqti, grZivi an ganivi mimarTulebiT sibrtyivobidan gadaxriT, romlis drosac nakeTobis zedapirs
rkalis saxe aqvs.
R прогиб
E deflection; bending; flexure; sagging
7830. C. / absoluturi
sigrZis erTeulebSi gamosaxuli CaRunva (2).
R прогиб / абсолютный
E deflection / absolute
7831. C. / narCeni
Runvis deformacia, romelic misi gamomwvevi datvirTvis moxsnis Semdegaa SenarCunebuli.
R прогиб / остаточный
E deflection (bending) / residual
7832. C. / fardobiTi
CaRunva (2), romelic gamosaxulia moRunuli nimuSis ganapira gaWimuli boWkos ekvivalenturi far-
dobiTi wagrZelebiT.
R прогиб / относительный
E deflection / relative
7833. CaWra
furclovani Stampvis operacia, romelic Caketil konturze erTi nawilis meorisagan ZvriT mocilebaSi
mdgomareobs.
R надрезка
E notching
7834. Cajdoma
1. Txevadi mdgomareobidan myar mdgomareobaSi gadasvlisas liTonis an Senadnobis moculobis Semcireba.
2. wnevis, temperaturisa da simZimis Zalis moqmedebiT fxvnilovani sxeulis xazobrivi zomebis Semcireba
wnexisa da Secxobis procesebSi.
R усадка
E shrinkage
7835. C. / moculobiTi
Txevadi mdgomareobidan myar mdgomareobaSi gadasvlisas, agreTve xazobrivi Cajdomis sawyis
temperaturamde gacivebisas, Termuli kumSvis Sedegad liTonis an Senadnobis moculobis Semcireba.
R усадка / объёмная
E shrinkage / volume
7836. C. / xazobrivi
modelis da am modelis mixedviT miRebuli sxmulis an samsxmelo formis samuSao siRruesa da am for-
maSi miRebuli sxmulis zomebs Soris sxvaoba.
R усадка / линейная
E shrinkage / linear
7837. CiraRdani
saTbobis, haeris da gavarvarebuli wvis produqtebis nakadi, romelSic wvis procesi mimdinareobs
R факел
E flame
7838. C. / plazmis
eleqtruli rkalis gavlis Semdeg airi plazmatronis gamosavalze, romelic 3000-idan 5000°C-mdea
gaxurebuli.
R факел / плазменный
E flame / plasma

c
7839. cdomileba / gazomvis
absoluturi an fardobiTi erTeulebiT gamosaxuli gazomvis Sedegis gadaxra gasazomi sididis
WeSmariti mniSvnelobidan.
R погрешность измерения
E error / absolute
7840. cdomileba / gasazomi saSualebebis
gasazomi saSualebebis metrologiuri parameterbis nominaluridan gadaxra, romelic gazomvis cdomi-
lebaze moqmedebs.
R погрешность средств измерений
E errors / instrumental
7841. ceziumi
qimiuri elementi, Cs, atomuri masa=132.91; miekuTvneba iSviaT msubuq tute liTonebis jgufs, tdn 28.5°C;
igi fotokaTodis dasamzadebeli Senadnobebis fuZed gamoiyeneba.
R цезий
E cesium
7842. celestini
SrSO4 Sedgenilobis minerali, stronciumis madani.
R целестин
E celestine
7843. cementatori
cementaciis Casatarebeli danadgari.
R цементатор
E Carburizer
7844. cementacia, danaxSirbadianeba
1. qimiur-Termuli damuSaveba, romelic, sisalis da cveTamedegobis gazrdis mizniT, foladis nakeTobis
zedapiruli Sris naxSirbadiT difuziur gajerebaSi mdgomareobs. 2. ferad metalurgiaSi _ qimiuri
aRdgenis procesiT _ ufro eleqtrouaryofiTi liTonebiT _ xsnarebidan liTonebis amoReba.
R цементация
E carburization; carburizing
7845. c. / airuli
airul garemoSi danaxSirbadianeba.
R цементация / газовая
E carburizing / gas
7846. c. / vakuumuri
atmosferulze dabali wnevis pirobebSi mimdinare airuli danaxSirbadianeba.
R цементация / вакуумная
E carburizing / vacuum
7847. c. / ionuri
cementacia, romelic mimdinareobs diddeniani mRvivari ganmuxtvisas kaTodsa (nakeToba) da anods Soris
airul garemoSi atmosferulze naklebi (0.13-1.95 pa) wnevisas.
R цементация / ионная
E carburizing / ion
7848. c. / maRaltemperaturuli
ix. maRaltemperaturuli danaxSirabdianeba.
7849. c. / orsafexuriani
cementacia, romlis drosac procesis dasawyisSi (sacementacio) atmosferoSi naxSirbadis maRali po-
tenciali 1.2-1.3% iqneba SenarCunebuli (aqtiuri periodi), xolo Semdeg igi 0.8-1.0%-mde dahyavT
(difuziuri periodi), rac procesis saerTo xangrZlivobas amcirebs.
R цементация / двухступенчатая
E carburizing / two-stage
7850. c. / Txevad karbiurizatorSi
ix. danaxSirbadianeba Txevad garemoSi.
7851. c. / marilebis nadnobSi
ix. danaxSirbadianeba marilebis nadnobSi.
7852. c. / mduRare SreSi
ix. danaxSirbadianeba mduRare SreSi.
7853. c. / mRvivari ganmuxtvis pirobebSi
ix. danaxSirbadianeba mRvivari ganmuxtvis pirobebSi.
7854. c. / myar karbiurizatorSi
930-950°C-ze myar karbiurizatorian konteinerebSi mimdinare cementacia. procesi 0.5-1.5 mm sisqis da-
naxSirbadianebuli Sris miRebas uzrunvelyofs.
R цементация в твёрдом карбюризаторе
E carburizing / solid
7855. cementacia / pastiT
ix. danaxSirbadianeba pastiT.
7856. c. / wveTovani xerxiT
ix. danaxSirbadianeba wveTovani xerxiT.
7857. cementi
xelovnuri araorganuli fxvnilisebri mWida masalebis saerTo dasaxeleba. maT wyalTan, marilis wyal-
xsnarebTan da sxva siTxeebTan plastikuri masis warmoqmnis unari aqvs. es masa droTa ganmavlobaSi
myardeba da qvisebri sxeuli xdeba.
R цемент
E cement
7858. c. / Tixamiwovani
cecxlgamZle cementi, romelic kalciumis aluminatebs da Tixamiwas Seicavs.
R цемент / глинозёмистый
E cement / alumina
7859. c. / periklazuri
cecxlgamZle (cecxlmedegi) betoni, romelic periklazis wvrilad (wmindad) dafqviT miiReba.
R цемент / периклазовый
E cement / periclase
7860. c. / cecxlgamZle
hidravlikurad mWida cecxlgamZle masala, romelic cecxlmedegi betonebis misaRebad gamoiyeneba.
R цемент / огнеупорный
E cement / refractory (fireproof)
7861. c. / widis
saerTo dasaxeleba cementebisa, romlebic granulirebuli brZmedis widis da aqtivizatorebis (kiris,
samSeneblo TabaSiris da sxv.) danamatebis erToblivad dafqviT an maTi cal-calke daqucmacebuli kom-
ponentebis SereviT miiReba.
R цемент / шлаковый
E cement / slag
7862. cementiti, rkinis karbidi
rkina-naxSirbadis Senadnobebis struqturuli mdgeneli - rkinis karbidi, Fe3C, romelic 6.67% C-s
Seicavs.
R цементит
E cementite
7863. c. / globularuli
ix. marcvlovani cementiti.
7864. c. / legirebuli
cementiti, romlis kristalur gisosSi rkinis atomebis nawili malegirebeli elementebis atomebiTaa
Canacvlebuli.
R цементит / легированный
E cementite / alloyed
7865. c. / marcvlovani, globularuli cementi, sferoiduli cementi
cementiti, romlis marcvlebsac yvela mimarTulebiT, daaxloebiT, Tanabari zomebi aqvs.
R цементит / зернистый
E cementite / spheroidal; cementite / nodular; cementite / globular
7866. c. / meoreuli
gacivebisas naxSirbadis xsnadobis SemcirebiT gadajerebuli austenitidan gamoyofili cementiti.
R цементит / вторичный
E cementite / secondary
7867. c. / mesameuli
gacivebisas naxSirbadis xsnadobis SemcirebiT gadajerebuli feritidan gamoyofili cementiti.
R цементит / третичный
E cementite / tertiary
7868. c. / pirveladi
rkina-naxSirbadis Senadnobebis (zeevteqtikuri Tujebis) uSualod kristalizaciisas gamoyofili
cementiti.
R цементит / первичный
E cementite / primary
7869. c. / sferoiduli
ix. marcvlovani cementiti.
7870. centrifuga
centridanuli Zalis moqmedebiT suspenziebis da pulpis dasacalkevebeli aparati.
R центрифуга
E centrifuge
7871. centrifugva
centridanuli Zalis velSi dispersiuli sistemebis dacalkevebis procesi.
R центрифугирование
E separation / centrifugal
7872. ceriti
minerali, kalciumis da ceriumis jgufis liTonebis rTuli silikati, romelic 24% ceriumis oqsids da
35% lanTanis, prazeodiumis, neodiumis da samariumis oqsidebs Seicavs; ceriumis madani.
R церит
E cerite
7873. ceriumi
qimiuri elementi, Ce, atomuri masa=140.13; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 795°C; es
elementi msubuqi Senadnobebis legirebisaTvis gamoiyeneba.
R церий
E cerium
7874. cerobebi
ix. CanaWris ube.
7875. cerusiti
PbCO3 Sedgenilobis minerali, tyviis madani.
R церуссит
E cerussite
7876. cecxlgamZleoba
cecxlgamZle masalebis an nakeTobaTa unari, formis daukargavad da gaurbileblad, win aRudges maRali
temperaturebis zemoqmedebas.
R огнеупорность
E refractoriness
7877. cecxlriki
cecxlrikebis cxauris anawyobis Tujis detali, romelic sacecxleSi myari wvadi saTbobis Sris
damWerad (sayrdenad) gamoiyeneba.
R колосник
E bar / fire
7878. cveTa, gacveTa
1. xaxunis procesSi nimuSis an nakeTobis zedapiruli Sris rRveviT gamowveuli zomebis, formis an maTi
zedapiris mdgomareobis cvlileba. 2. gacveTis procesis raodenobrivi Sefaseba.
R износ
E wear
7879. c. / abraziuli
kontaqtis zonaSi arsebuli mkawravi da mWreli sali nawilakebis arsebobiT ganpirobebuli cveTa.
R износ / абразивный
E wear / abrasive
7880. c. / adheziuri
liTonebis moxaxune zedapirebis ,,miwebebiT” cveTa.
R износ / адгезионный
E wear / adhesion
7881. c. / daRlilobis
masalis zedapiruli Sris daRlilobis cveTa, romelic gamowveulia datvirTvis mravaljeradi moq-
medebiT. igi Siga Zlier deformirebul SreSi, upiratesad zedapiris paralelurad, bzaris Casaxvas,
ganviTarebas da zedapiridan Txeli qerclisebri formis masalis aclas iwvevs.
R износ / усталостный
E wear / fatigue
7882. c. / JangviTi
cveTa, romelic gamowveulia zedapiruli Sreebis mocilebiT, igi ,,triboqimiuri” reaqciis Sedegad
garemomcvel nivTierebebTan xaxunis, siTbos gamoyofisa da meqanikuri datvirTvebiT gaaqtiurebul
zedapirze warmoiqmneba.
R износ / окислительный
E wear / oxidation
7883. c. / xazobrivi (wrfivi)
nakeTobis zomis cvlileba cveTas daqvemdebarebuli mimarTulebiT.
R износ / линейный
E wear / linear
7884. cveTamedegoba
masalis cveTisadmi winaaRmdegobis gawevis unari.
R износостойкость
E wear / resistance
7885. cvili / konservaciis
cvilis fuZeze damzadebuli koroziis sawinaaRmdego droebiTi damcavi saSualeba.
R воск / консервационный
E wax / preservation
7886. cvla / formis
myari tanis formis Secvla. (drekadi an plastikuri).
R формоизменение
E forming; shaping
7887. civmetexoba
masalis gamyifeba temperaturis dawevisas.
R хладноломкость
E shortness / cold; brittleness / cold
7888. civWedva
1. liTonebisa da Senadnobebis struqturisa da Tvisebebis cvlileba plastikuri deformaciis Sedegad
rekristalizaciis nawilobrivi an sruli CaxSobisas: am process Tan axlavs sisalis da simtkicis
momateba, plastikurobis da dartymiTi siblantis Semcireba. 2. damuSaveba, romelsac liToni civi
plastikuri deformaciiT ganmtkicebamde mihyavs.
R наклеп
E hardening / strain (work); work / cold
7889. c. / daZabuli zedapiruli
zedapiruli civWedva, romlis drosac masala statikurad daZabul mdgomareobaSi imyofeba.
R наклеп / напряжённый поверхностный
E working / stress surface cold
7890. c. / zedapiruli, mopirsaleba
masalis zedapiris civWedva misi sruli rekristalizaciis gareSe.
R наклеп / поверхностный
E working / surface cold
7891. c. / fxvnilebis
liTonuri fxvnilebis nawilakebis civWedva, romelic fxvnilebis SemWidroebis da Secxobis aqtivaciis
mizniTaa Catarebuli.
R наклеп порошков
E working / powder cold
7892. cikli
urTierTdakavSirebuli procesebis, samuSaoebis, movlenebis erToblioba, romelic risame ganviTarebis
dasrulebul wres warmoqmnis.
R цикл
E cycle
7893. c. / Termodinamikuri
procesebis wre Termodinamikur sistemaSi.
R цикл / термодинамический
E cycle / thermodynamic
7894. c. / Termuli
ix. Termuli reJimi.
7895. c. / nulidan cvalebad (maqsimumamde an minimumamde) ZabvaTa, ZabvaTa mfeTqari pulsi
ZabvaTa mudmivniSniani cikli, romelic nulidan maqsimumamde (an minimumamde) icvleba.
R цикл напряжений / отнулевой
E cycle / stress
7896. c. / ZabvaTa
regularuli datvirTvisas Zabvebis TanamimdevrobiTi mniSvnelobebis erToblioba, maTi cvlilebis erTi
periodis ganmavlobaSi.
R цикл напряжений
E cycle / stress
7897. c. / ZabvaTa asimetriuli
ZabvaTa cikli, romlis drosac maqsimalur da minimalur Zabvebs sxvadasxva mniSvnelobebi aqvs.
R цикл напряжений / асимметричный
E cycle / asymmetric stress
7898. cikli / ZabvaTa mudmivniSniani
ZabvaTa cikli mxolod cvalebadi sididiT.
R цикл напряжений / знакопостоянный
E cycle of stresses / constant
7899. c. / ZabvaTa niSancvladi
ZabvaTa cikli cvalebadi sididiTa da niSniT.
R цикл напряжений / знакопеременный
E cycle of stresses / reversal
7900. c. / ZabvaTa simetriuli
ZabvaTa cikli, romlis drosac maqsimaluri da minimaluri Zabvebi sididiT tolia, magram niSniT
sawinaaRmdegoa.
R цикл напряжений / симметричный
E cycle / symmetric stress
7901. c. / warmoebis
procesebis erToblioba, romelic warmoebaSi mravaljerad monawileobas da garemosTan mis Tana-
arsebobas uzrunvelyofs.
R цикл производства
E cycle (lead) / production
7902. cikloni
inerciuli mtversaWeri, romelSic centridanuli Zalebi damtverianebuli nakadis tangenciuri moZra-
obiT aRiZvreba.
R циклон
E cyclone
7903. cilindri / veneltis
eleqtronuli mikroskopis Semadgeneli nawili, romelic eleqtronebis satyorcnidan gamosuli eleq-
tronuli konis kveTs amcirebs.
R цилиндр Венельта
E cylinder / Wenelt
7904. cirkaloi
preciziuli Senadnobi cirkoniumis fuZeze, romelic 0.12-0.30% Fe-s, 0.3-1.5% Sn-s, 0.1-%-mde Cr-s da
0.05% Ni-s Seicavs.
R циркаллой
E zircalloy
7905. cirkoni
ZrSiO4 Sedgenilobis minerali, cirkoniumis madani.
R циркон
E zircon
7906. c. / rkinagaclili
cirkonis koncentrati, romlisganac rkinis oqsidebia mocilebuli.
R циркон / обезжелезненный
E zircon / iron-free
7907. c. / samsxmelo
rkinisa da cirkonis koncentrati, romelic samsxmelo, upiratesad liTonuri, formebis da kopebis
minawvis sawinaaRmdego saRebavebis dasamzadeblad gamoiyeneba.
R циркон / литейный
E zircon / foundry
7908. cirkoniumi
qimiuri elementi, Zn, atomuri masa=91.22; miekuTvneba iSviaT Zneldnobad liTonebis jgufs, tdn- 1825°C,
mravali Senadnobis fuZe; es elementi foladis ganmJangvelad da gaugogirdoebisaTvis gamoiyenebna.
R цирконий
E zirconium
7909. cicxvi
Signidan amonagiani foladis an Tujis WurWeli, romelic liTonis, Stainis an widis mcire droiT Se-
sanaxad, transportirebis, damatebiTi rafinirebisa da CamosxmisaTvis gamoiyeneba.
R ковш
E ladle
7910. c. / Tujsazidi
brZmedidan miqseramde an miqseridan foladsadnob agregatamde Txevadi Tujis gadasatanad gankuTvnili
cicxvi.
R ковш / чугуновозный
E ladle / hot metal
7911. cicxvi / miqseris
Txevadi Tujis mcire xniT Sesanaxad, qimiuri Sedgenilobis gasaTanabreblad da gadatanisaTvis
gankuTvnili cicxvi.
R ковш / миксерный
E ladle / mixer (torpedo)
7912. c. / saCamomsxmelo
metalurgiuli agregatidan Txevadi liTonis misaRebad da misi boyvebSi, kristalizatorSi an formebSi
Camosasxmelad gankuTvnili cicxvi
R ковш / разливочный
E ladle / casting; ladle / pouring; ladle / teeming
7913. c. / saCeriani
saketi mowyobilobebiT aRWurvili cicxvi, romelic liTonis Camosxmis regulirebis an SewyvetisTvisaa
gankuTvnili.
R ковш / стопорный
E ladle / stopper
7914. c. / foladis
ix. foladsaCamomsxmelo cicxvi.
7915. c. / foladsaCamomsxmelo, foladis cicxvi
metalurgiuli agregatidan Txevadi foladis misaRebad, mis gadasatanad da boyvebSi an foladis
uwyveti Camosxmis danadgaris kristalizatorSi Camosasxmelad gankuTvnili cicxvi.
R ковш / сталеразливочный
E ladle / steel(-teeming)
7916. c. / Sualeduri
mcire moculobis cicxvi, romelic ZiriTadi samsxmelo cicxvidan liTonis Camosxmis siCqaris
regulirebisaTvis gamoiyeneba; igi samsxmelo cicxvsa da formas, boyvs an kristalizators Soris
idgmeba.
R ковш / промежуточный
E tundish
7917. c. / Casasxmeli
metalurgiul agregatebSi Txevadi liTonis Casasxmelad gankuTvnili cicxvi.
R ковш / заливочный
E ladle / pouring
7918. c.-Rumeli, tigeli-cicxvi
saxuraviani cicxvi foladis rafinirebisaTvis, romelSic rafinireba argonis an azotis qvevidan
gaqreviT da saxuravis naxvretebidan Setanili eleqtrodebiT SeTbobis Sedegad miiRweva.
R ковш-печь
E ladle furnace
7919. c. / widasazidi
sadnobi agregatidan Txevadi widis widis nayarze (sayrelze) gadasamuSaveblad da a.S. gadasatanad gan-
kuTvnili cicxvi.
R ковш / шлаковозный
E ladle / slag
7920. cocvadoba
1. plastikuri deformacia, romelic droSi mudmiv temperaturaze da mudmivi Zabvisas mimdinareobs
(mudmivi datvirTvisas). 2. mudmivi Zabvis an datvirTvis moqmedebiT mimdinare myari sxeulis neli,
uwyveti, plastikuri deformacia. 3. cxeli wnexisas fxvnilis gamkvrivebis erT-erTi ZiriTadi meqanizmi,
romliTac mudmivi wnevisas formebSi liToni nela Caedineba.
R ползучесть
E creep
7921. c. / aCqarebuli
cocvadoba deformaciis didi siCqareebiT (mag., liTonebis wneviT cxeli damuSavebisas).
R ползучесть / ускоренная
E creep / accelerated (tertiary)
7922. c. / dabaltemperaturuli
ix. logariTmuli cocvadoba.
7923. c. / damyarebuli
cocvadobis stadia, romelzec cocvadobis siCqare mudmivia.
R ползучесть / установившаяся
E creep / steady-state (secondary)
7924. cocvadoba / daumyarebeli
cocvadobis stadia, romelic cocvadobis siCqaris romeliRac mudmiv sididemde Semcirebas Seesabameba.
R ползучесть / неустановившаяся
E creep / transiet (primary)
7925. c. / difuziuri
cocvadoba, romelic 0.7-0.8 Tdn ufro maRal temperaturaze viTardeba da ZiriTadad masis mimarTuli
gadataniT mimdinareobs.
R ползучесть / диффузионная
E creep / diffusion (controlled)
7926. c. / logariTmuli, dabaltemperaturuli cocvadoba
0.1-0.2 Tdn temperaturaze mimdinare cocvadoba, romlis drosac cocvadobis deformacia drois loga-
riTmzea damokidebuli.
R ползучесть / логарифмическая
E creep / logarithmic
7927. c. / maRaltemperaturuli
1. cocvadoba, romelic maRali temperaturis pirobebSi mimdinareobs. 2. 0.4-0.7 Tdn temperaturaze mimdi-
nare cocvadoba, romlis drosac marcvlebis sazRvarze deformacia intensiurad viTardeba.
R ползучесть / высокотемпературная
E creep / high-temperature
7928. c. / milevadi
TandaTan klebadi siCqariT mimdinare cocvadoba.
R ползучесть / затухающая
E creep / attenuating
7929. c. / radiaciuli
cocvadoba, romelic masalis dasxivebis procesSi mimdinareobs, igi, rogorc wesi, amaRlebuli siCqariT
xasiaTdeba.
R ползучесть / радиационная
E creep / irradiation
7930. c. / uaryofiTi
maRaltemperaturuli cocvadobis sawyisi stadia, rodesac nakeTobis an nimuSis zomebis Semcireba
SeiniSneba; igi struqturuli da fazuri gardaqmnebiTaa ganpirobebuli, romelsac Tan axlavs masalis
kuTri moculobis Semcireba.
R ползучесть / отрицательная
E creep / negative
7931. cxavi
gasacxavebeli aparati, romlis ZiriTadi elementebia saceri, cecxlrikebi, cxrili da cxaura.
R грохот
E screen
7932. c. / doluri
mbrunavi cxavi cilindruli, konusuri an prizmuli sacriT, romlis SigniTac sawyisi masala miewodeba.
R грохот / барабанный
E screen / cylinder (revolving)
7933. c. / vibraciuli
cxavi brtyeli horizontaluri sacriT, romelic didi sixSiris da mcire amplitudis rxeviT moZraobs.
R грохот / вибрационный
E screen / vibrating
7934. c. / inerciuli
gauwonasworebeli SkiviT aRZruli saceri-cxavis vibraciiT gamowveuli gacxaveba.
R грохот / инерционный
E screen / impact
7935. c. / movibrire, vibrocxavi
cxavi brtyeli horizontaluri sacriT, romelic didi sixSiriT da mcire amplitudiT irxeva.
R грохот / вибрационный
E screen / vibrating
7936. c. / moqanave
brtyelsacriani cxavi, romelic rxeviT moZraobas mcire sixSiriT asrulebs.
R грохот / качающийся
E screen / rocking
7937. cxavi / stacionaruli
masalebis fraqciul mdgenelebad dasayofi uZravi cecxlrikiani mowyobiloba (gamoiyeneba cxeli aglo-
meratis gasacxaveblad).
R грохот / стационарный
E screen / stationary
7938. c. / cecxlrikiani
cxavi cecxlrikiani nakrebiT, romelic erTmaneTis zeviT paralelurad an 40-45°-iani kuTxiTaa ganla-
gebuli.
R грохот / колосниковый
E fixed-bar grizzly; screen / bar
7939. cxaura / cecxlrikis
naxvretebiani (haeris misawodeblad) Tujis cxaurebisagan Sekrebili sacecxle mowyobilobis
konstruqciuli elementi, romelic wvadi myari saTbobis sayrdenia.
R решётка / колосниковая
E (fire) grate
7940. cxelmetexoba
fazaTa sazRvarze Txevadi fazis arsebobisas liTonebisa da Senadnobebis myife kristalTSorisi rRve-
visadmi midrekileba.
R горячеломкость
E hot-shortness
7941. cxviri / samarTulis
gamWolavi (ganmaRruebeli) dganis samarTulis wveri, romelic gasaWolavi namzadis liTonis dinebis
mimarTulebas cvlis.
R носок оправки
E nose / plug; tip / point
7942. cximgacla, gaucximoeba
teqnologiuri sapoxis an cximovani WuWyisagan liTonis zedapiris qimiuri an fizikuri meTodiT
gawmenda.
R обезжиривание
E degreasing
7943. cxobili
aglomerati aglolentis gansatvirTav boloze.
R пирог
E cake
7944. cxobura
aglomeraciis Secxobis produqti.
R спёк
E sinter; cake
7945. c. / daliTonebuli
cxobura, romelSic liTonis naerTis nawili liTonamdea aRdgenili.
R спёк / металлизованный
E cake / metallized
7946. cxrili
garkveul sistemaSi moyvanili da grafebSi gadatanili cnobebis CamonaTvali, cifruli monacemebi; kreb-
siTi uwyisi.
R таблица
E chart; table
7947. c. / glinvis
milebis an profilebis cxeli glinvis teqnologiuri procesis sqema, romelic agregatis dganebs Soris
deformaciebis ganawilebas, nakeTobis zomebs gadamuSavebis yvela stadiaze, teqnologiuri instrumentis
zomebsa da awyobis parametrebs moicavs.
R таблица прокатки
E schedule / rolling

Z
7948. Zabva, Zabvebi
ix. 1. meqanikuri Zabva. 2. eleqtruli Zabva.
7949. Z. / adidvis
adidvis Zabva ad warmoadgens adidvis ZiriTad energoZalur maxasiaTebels, romelic adidvis grZivi
Zalis -s adidas gamosavalze nakeTobis ganivkveTis farTobTan Fsab- fardobiT gamoixateba.
R напряжение волочения
E stress / drawing
7950. Zabva / gamWimavi
Zabva, romelic nimuSis an nakeTobis wagrZelebas ganapirobebs.
R напряжение / растягивающее
E stress / tensile
7951. Z. / dayvanili
modebuli Zabvis Sefardeba Zvris modulTan.
R напряжение / приведённое
E stress / resolved
7952. Z. / dayvanili normaluri
Zabvebis fsevdoveqtori, romelic TiToeuli RerZis gaswvriv normaluri Zabvebis kvadratebis jamis
mesamedidan fesvis tolia.
R напряжение / приведённое нормальное
E stress / resolved normal
7953. Z. / denadnobis xazobrivi
plastikuri deformaciisas sxeulis erTRerZa garegani datvirTviT gamowveuli normaluri Zabva.
R напряжение текучести / линейное
E stress / linear yield
7954. Z. / dinebis
WeSmariti Zabva, romelic deformirebis mocemul pirobebSi liTonis stabilur plastikur dinebas
iwvevs.
R напряжение течения
E stress / yield; stress / flow
7955. Z. / eleqtruli, Zabva
eleqtruli wredis or wertils Soris potencialTa sxvaoba.
R напряжение / электрическое
E tension / electric
7956. Z. / kmatexis
nimuSis cocxal kveTSi daRlilobis bzaris kmatexaze gadasvlis momentSi moqmedi maqsimaluri no-
minaluri Zabva.
R напряжение долома
E stress / final break
7957. Z. / kritikuli cikluri
Zabva, romlis zemoTac, ukve datvirTvis pirvelive ciklebidan, submikroskopuli bzarebi warmoiqmneba.
R напряжение / критическое циклическое
E stress / critical cyclic (fatigue)
7958. Z. / lokaluri
Zabva, romlis moqmedebac sxeulis mcire ubniTaa SemosazRvruli.
R напряжение / локальное
E stress / local
7959. Z. / meqanikuri, Zabva
sxeulSi gare zemoqmedebiT warmoqmnili Sinagani Zalebis sazomi, romelic tolqmedi Zalis misi modebis
farTobTan Sefardebis tolia.
R напряжение / механическое
E stress / mechanic
7960. Z. / mTavari, mTavari normaluri Zabva
sami urTierTperpendikularuli sibrtyidan, romlebzedac mxebi Zabva nulis tolia, erT-erTze moqmedi
Zabva.
R напряжение / главное
E stress / principal
7961. Z. / mTavari mxebi
erT-erTi mTavari normaluri Zabvis mimarTulebasTan 45°-iani kuTxiT mdebare, nimuSis an nakeTobis, kve-
Tis ubanze moqmedi Zabva.
R напряжение / главное касательное
E stress / principal tangential
7962. Z. / mTavari normaluri
ix. mTavari Zabva.
7963. Z. / mkumSavi
Zabva, romelic nimuSis an nakeTobis kumSvas ganapirobebs.
R напряжение / сжимающее
E stress / compression
7964. Z. / mxebi
Zabva, romelic elementaruli farTobis mxebadaa mimarTuli.
R напряжение / касательное
E stress / circumferential (tangential)
7965. Zabva / normaluri
nimuSis an nakeTobis gansaxilveli ubnis elementaruli farTobis mimarT normaluri (perpendikula-
ruli) mimarTulebiT moqmedi Zabva.
R напряжение / нормальное
E stress / normal; stress / direct
7966. Z. / normaluri oqtaedruli, oqtaedruli Zabva
normaluri Zabva moqmedi oqtaedris waxnagebze, romlis RerZebic mTavari normaluri Zabvebis
mimarTulebebis paraleluri da mTavari mxebi Zabvebis mimarTulebebis perpendikularulia;
ricxobrivad igi hidrostatikuri wnevis tolia.
R напряжение / нормальное октаэдрическое
E stress / normal (direct) octahedral
7967. Z. / oqtaedruli
ix. 1. normaluri oqtaedruli Zabva. 2. mxebi oqtaedruli Zabva.
7968. Z. / mxebi oqtaedruli, oqtaedruli Zabva
mxebi Zabva moqmedi oqtaedris waxnagebze, romlis RerZebic mTavari normaluri Zabvebis mimarTulebebis
paraleluri da mTavari mxebi Zabvebis mimarTulebebis perpendikularulia; ricxobrivad igi, da-
axloebiT, denadobis xazobrivi Zabvis naxevris tolia.
R напряжение / касательное октаэдрическое
E stress / tangential octahedral
7969. Z. / pirobiTi
sxeulis sawyisi geometriisaTvis gaTvlili Zabva, modebuli Zabvis moqmedebiT misi (sxeulis) cvlilebis
gauTvaliswineblad.
R напряжение / условное
E stress / engineering
7970. Z. / rRvevis WeSmariti
nimuSze modebuli datvirTvis Sefardeba rRvevis momentSi mis saboloo ganivkveTis farTobTan.
R напряжение разрушения / истинное
E stress / true (actual; effective) fracture
7971. Z. / saSualo
sxeulis mocemul elementze moqmedi Zabvebis jamidan gasaSualoebuli Zabvis sidide.
R напряжение / среднее
E stress / mean
7972. Z. / sruli
sxeulis mocemul wertilze gamavali gansazRvruli saxiT orientirebul farTobze moqmedi Zabva;
ricxobrivad igi tolia mocemul farTobze moqmedi Zalebis mTavari veqtoris Sefardebis zRvrisa im
farTobis sididesTan, romlis konturic mocemul wertilze ikvreba.
R напряжение / полное
E stress / combined (compound, composite); stress / total
7973. Z. / ciklis maqsimaluri
ciklurad cvladi Zabvis udidesi algebruli mniSvneloba.
R напряжение цикла / максимальное
E stress / cycle maximum
7974. Z. / ciklis minimaluri
ciklurad cvladi Zabvis umciresi algebruli mniSvneloba.
R напряжение цикла / минимальное
E stress / cycle minimum
7975. Z. / ciklis saSualo
ciklis maqsimaluri da minimaluri Zabvebis algebruli naxevarjami.
R напряжение цикла / среднее
E stress / cycle mean
7976. Z. / Zvris kritikuli
Zabva, romelic plastikuri deformaciis dasawyiss Seesabameba.
R напряжение сдвига / критическое
E stress / critical shear
7977. Zabva / WeSmariti
normaluri Zabvis Sefardeba datvirTvis yovel mocemul momentSi nimuSis ganivkveTis WeSmarit far-
TobTan imave momentSi.
R напряжение / истинное
E stress / actual (effective)
7978. Z. / hidrostatikuri
Zabva, romlis sididec yvela mimarTulebiT Tanabaria.
R напряжение / гидростатическое
E tension / hydrostatic
7979. Zabvebi
ix. Zabva.
7980. Z. / damatebiTi
garegani Zalebis zemoqmedebis Sedegad aRZruli droebiTi Sinagani Zabvebi, romlebic deformaciis
araTanabrobas iwvevs.
R напряжения / дополнительные
E stresses / additional
7981. Z. / droebiTi Sinagani
Sinagani Zabvebi, romlebic maTi gamomwvevi mizezebis aRmofxvris Semdeg qreba an icvleba.
R напряжения / временные внутренние
E stresses / temporary internal
7982. Z. / zonaluri, pirveli gvaris Zabvebi
narCeni Zabvebi, romlebic nakeTobis Tanazomvadi zomebis zonebSia gawonasworebuli.
R напряжения / зональные
E stresses / zone
7983. Z. / Termuli, temperaturuli Zabvebi
temperaturis cvlilebis Sedegad liTonSi (nakeTobaSi) sxvadasxva fenis araTanabari gaxurebiT an
gacivebiT gamowveuli Zabvebi.
R напряжения / термические
E stresses / thermal
7984. Z. / kontaqturi
myari sxeulebis meqanikuri urTierTqmedebisas sakontaqto zedapirze moqmedi Zabvebi. mag., liTonsa da
instruments Soris deformirebisas.
R напряжения / контактные
E stresses / contact
7985. Z. / meore gvaris, mikroZabvebi
narCeni daZabulobebi, romlebic erTi an ramdenime marcvlis SigniT moqmedebs da marcvlis Tanazomvad
moculobaSi wonaswordeba.
R напряжения второго рода
E stresses / microscope
7986. Z. / narCeni
Zabvebi, romlebic liTonSi (nakeTobaSi) gare zemoqmedebis (meqanikuri, Termuli, fizikurqimiuri da
sxv.) moxsnis Semdeg rCeba, mag., Zabvebi, romlebic SenarCunebulia kristalizaciis an sxvadasxva saxis
temperaturul-Zaluri zemoqmedebis Semdeg da sxeulis SigniTaa gawonasworebuli.
R напряжения / остаточные
E stresses / residual (internal)
7987. Z. / niSancvladi
cikluri Zabvebi, romlebic droSi ara marto sididiT, aramed niSniTac icvleba.
R напряжения / знакопеременные
E stresses / alternating
7988. Z. / pikuri
1. Zabvebi, romlebic statikuri an maqsimaluri cikluri Zabvebis saSualo dones aRemateba, romelTa
warmoqmnac eqspluataciis normaluri pirobebidan SemTxveviTi gadaxriTaa ganpirobebuli. 2. Zabvebi,
romlebic sxeulis mikromoculobaSi lokalizebuli Zabvebis saSualo dones aRemateba, romelTa
warmoqmnac masalis struqturuli araerTgvarovnebiT, fazaTaSoris narCeni ZabvebiT da misT. gan-
pirobebuli.
R напряжения / пиковые
E stresses / peak
7989. Zabva / pirveli gvaris
ix. zonaluri Zabvebi.
7990. Z. / struqturuli
ix. fazuri Zabvebi.
7991. Z. / temperaturuli
ix. Termuli Zabvebi.
7992. Z. / fazuri, struqturuli Zabvebi
fazuri gardaqmnis Sedegad liTonSi (nakeTobaSi) aRZruli Zabvebi, romlebic gamoyofili da sawyisi
fazebis kuTri moculobebis sxvaobiTaa gamowveuli.
R напряжения / фазовые
E stresses / transformation
7993. Z. / Sinagani
1. sxeulis mikro- an makroelementebs Soris am sxeulze garegani (wneviT damuSavebisas) an Sinagani
(Tburi zemoqmedebisas, fazuri gardaqmnisas) Zalebis zemoqmedebiT aRZruli Zabvebi, romlbic
deformacias iwvevs. 2. ix. narCeni Zabvebi.
R напряжения / внутренние
E stresses / internal
7994. Z. / wrTobis
wrTobisas nakeTobaSi warmoSobili Termuli da fazuri Zebvebi; maTi sidide masalis Sedgenilobaze da
wrTobis pirobebzea damokidebuli.
R напряжения / закалочные
E stresses / quenching
7995. Zabri
siTxis (an fxvieri masalis) gadasasxmeli (gadasatani) samarjvi boloSi miliT.
R воронка
E hopper; funnel
7996. Z. / mimRebi
brZmedis CasatvirTavi aparatis nawili Zabris saxiT, romelic qvevidan gadaifareba mcire konusiT Casa-
tvirTavi kazmis misaRebad.
R воронка / приёмная
E hopper / receiving
7997. Z. - saswori
Ria bunkeris (xvimiris) saxis mowyobiloba mkveTrad daxrili ZroTi da CamketiT, skipSi CasatvirTav sa-
kazme masalebis dozirebisaTvis. mas brZmedis skipis ormoSi ayeneben.
R воронка-весы
E hopper / weighing
7998. Zala
mocemul sxeulze sxva sxeulis moqmedebis sazomi sidide.
R сила
E force
7999. Z. / adidvis, adidvis Zalva
grZivi Zala, romelic aucilebelia adidvis gansaxorcieleblad, igi gamosaWim liTonze adidadan
gamosavalzea modebuli.
R сила волочения
E force / drawing
8000. Z. / amwevi
Txevad an airul garemoSi moZrav sxeulze moqmedi wnevis sruli Zalis mdgeneli, romelic sxeulis
siCqaris perpendikularuladaa mimarTuli da sxeulze aris garsdenis arasimetriulobisas aRiZvreba.
R сила / подъёмная
E capacity / carrying; capacity / lifting
8001. Z. / TermoeleqtromamoZravebeli, TemZ
TermoeleqtromamoZravebeli Zala, aRZruli Caketil eleqtrul wredSi, romelic mimdevrobiT
SeerTebuli sxvadasxva liTonis an naxevargamtarisagan Sedgeba, romelTa Soris kontaqtebi sxvadasxva
temperaturazea
R сила / термоэлектродвижущая (термо эдс.)
E power / thermoelectric
8002. Z. / inerciis
sidide, romelic ricxobrivad sxeulis masisa da misi aCqarebis namravlis tolia. igi aCqarebis sa-
pirispirodaa mimarTuli.
R сила инерции
E force / inertia
8003. Zala / koercitiuli
magnituri velis daZabuloba, romelic winaswar damagnitebuli feromagnetikis ganmagnitebisaTvisaa
aucilebeli.
R сила / коэрцитивная
E force / coercive
8004. Z. / simZimis
dedamiwis zedapiris siaxloves arsebuli nebismier materialur nawilakze moqmedi Zala. igi ganisaz-
Rvreba, rogorc dedamiwis mizidulobis Zala da inerciis centridanuli Zalis geometriuli jami deda-
miwis sadReRamiso moZraobis efeqtis gaTvaliswinebiT.
R сила тяжести
E force of gravity
8005. Z. / sinaTlis
sinaTlis erT-erTi ZiriTadi sidide, romelic xiluli gamosxivebis wyaros axasiaTebs; igi wyarodan
elementarul sxeulovan kuTxeSi gavrcelebuli sinaTlis nakadis am kuTxis sididesTan fardobis
tolia.
R сила света
E luminous intensity; power / candle
8006. Z. / Sinagani xaxunis
Zala, romelic siTxis an airis Semxebi Sreebis fardobiT gadaadgilebas ewinaaRmdegeba.
R сила внутреннего трения
E force / internal friction
8007. Z. / xaxunis
Zala, romelic Semxebi sxeulebis (siTxis an airis Semxebi Sreebis) fardobiT gadaadgilebas ewinaaR-
mdegeba.
R сила трения
E force / friction(al)
8008. Zalva / adidvis
ix. adidvis Zala.
8009. Z. / dawnexis
Zalva, romelic matricidan liTonis gamownevis an fxvnilovani wnexilis SesamWidroebladaa aucile-
beli.
R усилие прессования
E force / compacting
8010. Z. / RerZuli
Zalva, romelic deformirebis procesSi nakeTobaze an deformaciis RerZis gaswvriv mimarTul teqno-
logiur instrumentze moqmedebs.
R усилие / осевое
E force / axial
8011. Zalsazomi
nimuSze an danadgaris elementebze modebuli datvirTvis gansasazRvravi mowyobiloba.
R силоизмеритель
E dynamometer; force meter; force gauge
8012. Z. / grexiTi
datvirTvis Zalsazomi, romlis muSaobis principi winaswar tarirebuli ,,torsionis” dagrexis kuTxis
gazomvas emyareba.
R силоизмеритель / торсионный
E dynamometer / torsion
8013. Z. / tenzorezistoruli
ix. mesdoza.
8014. Z. / qanqariani
datvirTvis Zalsazomi, romlis muSaobis principi winaswar tarirebuli qanqaras awevis kuTxis gazomvas
emyareba.
R силоизмеритель / маятниковый
E dynamometer / pendulum
8015. Z. / hidravlikuri
ix. mesdoza.
8016. Zeli
fizikuri sxeuli, romlis ganivkveTi sigrZesTan SedarebiT mcirea.
R брус
E bar
8017. Z. / gamyvani sayrdeni
glinis armaturis elementi, romlis daniSnuleba misi dayeneba da damagrebaa.
R брус / проводковый опорный
E bar / rest; bar / guide
8018. Zeli / qvedis
sabiZgebliani Rumlis konstruqciis elementi damzadebuli mxurvalmedegi masalisagan, romelzedac
gasaxurebeli nakeToba biZgebiT gadaadgildeba.
R брус / подовый
E skid billet
8019. Zvra
mxebi ZabvebiT gamowveuli deformaciis saxe, romlisTvisac erTgvarovani sxeulis SemadgenlobaSi
arsebuli elementaruli ujredis kuTxeebis cvlileba maTi waxnagebis zomebis Seucvleladaa
damaxasiaTebeli.
R сдвиг
E shear(ing); shift; displacement
8020. Ziri1
brZmedis saZirkvlis miwisqveSa nawili.
R подошва
E floor; base; flange; foot
8021. Ziri2
sadnobi agregatis an cicxvis qveda nawili.
R днище
E bottom
8022. Z. / relsis
relsis profilis elementi, romlis qveda sibrtyec relsis sayrdeni zedapiria.
R подошва рельса
E flange / rail; base / rail; foot / rail
8023. Zirkvi
brZmedis saZirkvlis miwiszeda nawili.
R пень
E-

w
8024. wagrZeleba
grZivi erTRerZa deformaciis maxasiaTebeli, romelic deformirebuli sxeulis zomis cvlilebiT
fasdeba.
R удлинение
E elongation
8025. w. / absoluturi
deformirebuli sxeulis saboloo da sawyis zomebs Soris sxvaoba.
R удлинение / абсолютное
E elongation / absolute
8026. w. / denadobis baqanze
denadobis baqnis sigrZe masalis datvirTvis mrudze, gamosaxuli wagrZelebis erTeulebSi.
R удлинение на площадке текучести
E elongation / yield-point
8027. w. / Tavmoyrili (Sekrebili)
darRveuli nimuSis saerTo wagrZeleba, fardobiTi Tanabari wagrZelebis sididis gamoklebiT.
R удлинение / сосредоточенное
E elongation / local
8028. w. / nimuSis absoluturi
gaWimvaze gamocdis procesSi nimuSis sigrZis namati.
R удлинение образца / абсолютное
E elongation / sample absolute
8029. w. / saerTo
ix. fardobiTi wagrZeleba gawyvetis Semdeg.
8030. w. / fardobiTi
nimuSze modebuli Zalis moqmedebiT gawyvetis win sigrZis namatis sawyis (saangariSo) sigrZesTan
Sefardeba.
R удлинение / относительное
E elongation / specific (per unit length)
8031. w. gawyvetis Semdeg / fardobiTi, saerTo wagrZeleba
nimuSze modebuli Zalis moqmedebiT gawyvetis Semdeg sigrZis namatis Sefardeba sawyis saangariSo
sigrZesTan, romelic procentebSi gamoisaxeba.
R удлинение после разрыва / относительное
E elongation after breaking / specific
8032. wagrZeleba / fardobiTi Tanabari
nimuSis fardobiTi wagrZeleba misi Tanabari deformaciis stadiaze yelis warmoqmnis dawyebamde.
R удлинение / относительное равномерное
E elongation per unit length / uniform
8033. wambiZgveli
adidvis dganis kvanZSi arsebuli momWeri samarjviani urika, romelic milis, wnelis an maTi wina bolos
adidaSi wasabiZgeblad gamoiyeneba.
R проталкиватель
E pusher
8034. wamomcmeli
gaglinuli zolovanas pirveli xviebis saxvevelas dolze dasalagebeli mowyobiloba.
R захлёстыватель
E wrapper
8035. warmoeba
materialuri keTildReobis Seqmnis procesi.
R производство
E production; manufacture; fabrication
8036. w. / brZmedis
brZmedis procesiT Tujis miReba.
R производство / доменное
E ironmaking / blast-furnace
8037. w. / eleqtrofoladsadnobi
metalurgiul da manqanaTmSenebel qarxnebSi eleqtrofoladsadnob RumlebSi foladis warmoeba.
R производство / электросталеплавильное
E steelmaking / electric
8038. w. / konverteruli
Jangbadis konverterebSi Txevadi Tujidan da jarTidan foladis miReba.
R производство / конвертерное
E steelmaking / converter
8039. w. / koqsqimiuri
Savi metalurgiis qvedargi, romelic qvanaxSirs dakoqsvis meTodiT gadaamuSavebs. igi koqss, koqsis airs
da qimiur produqtebs awarmoebs.
R производство / коксохимическое
E production / coke and chemistry
8040. w. / liTonnakeTobebis
naglinidan nairgvari nomenklaturis samrewvelo da farTo moxmarebis standartuli liTonuri
nakeTobebis damzadeba.
R производство / метизное
E industry / wire and wire products
8041. w. / martenis
martenis procesiT foladis miReba.
R производство / мартеновское
E steelmaking / open-hearth
8042. w. / metalurgiuli
mrewvelobis dargi, romelic madnebidan liTonebis an sxva masalebis miRebas da maTgan mocemuli
qimiuri Sedgenilobis, struqturis, Tvisebebis, formisa da zomebis naxevarfabrikatebis an nakeTobebis
damzadebas moicavs.
R производство / металлургическое
E production / metallurgical
8043. w. / milebis
glinvis, SeduRebis, wnexis da sxva procesebiT milebis damzadeba.
R производство / трубное
E production / pipe and tube
8044. w. / milsaglinavi
specialur dganebze, romlebsac milsaglinav agregatebs uwodeben, cxeli da civi glinviT milebis
unakero liTonis warmoeba.
R производство / трубопрокатное
E operations / tube-rolling
8045. w. / milsaCamomsxmelo
Camosxmis meTodiT Tujidan milebis, agreTve foladidan da spilenZis Senadnobebidan milnamzadebis
warmoeba.
R производство / труболитейное
E operations / tube-casting
8046. warmoeba / saadidvo
foladidan an sxva liTonebidan mavTulis da profilebis adidviT miReba.
R производство / волочильное
E productions / drawing
8047. w. / saglinavi
foladisa da sxva liTonebidan glinviT sxvadasxva nakeTobisa da naxevarfabrikatis miReba.
R производство/ прокатное
E rolling
8048. w. / saCamomsxmelo
samsxmelo formebSi gamdnari liTonis CamosxmiT da gamyarebiT sxmulebis warmoeba.
R производство/ литейное
E (steel) casting; (iron) foundry (founding)
8049. w. / samWedlo-saStampavi
mZime manqanaTmSeneblobis qvedargi, romelic liTonur nakeTobebs WedviT, StampviT da wnexiT awarmoebs.
R производство/кузнечно-штамповочное
E operations / drop forging
8050. w. / uwyveti
uwyveti teqnologiuri procesebis erToblioba, romelic samrewvelo xazebis, ubnebis, saamqros an
mTlianad sawarmos saxiTaa organizebuli.
R производство/ непрерывное
E operations / continuous
8051. w. / foladsadnobi
metalurgiuli qarxnebis foladsadnob agregatebSi Tujidan da foladis jarTidan foladis miReba.
R производство / сталеплавильное
E steelmaking
8052. w. / Sekruli
meurneobis sistema-kavSiri, moxmarebasa da bunebrivi resursebis gadamuSavebas Soris, romelic
dafuZnebulia materialuri da energetikuli nivTierebebis wrebrunvis principze, ciklze _ bunebrivi
resursebi_warmoeba _ meoreuli nedleuli _garemo.
R производство/ замкнутое
E production / closed-cycle
8053. warmonaqmnebi / kaTodze dendrituli
liTonis polikristaluri korZebis ganStoebebi, romlebic eleqtroqimiuri aRdgenisas warmoiqmneba,
rodesac kristalis zrdis siCqare Canasaxebis warmoqmnis siCqares aWarbebs.
R образования на катоде /дендритные
E formations / cathode dendrite
8054. warmoqmna / yelis
deformaciis Tavmoyris adgili lokaluri gawvrilebiT, nimuSis an nakeTobis erT an ramdenime ubanze.
R шейкообразование
E necking; neck forming
8055. w. / Canasaxebis
1. kristalizaciis procesSi (Txevadi an airuli fazidan) Canasaxebis warmoqmna. 2. axali fazis Canasaxis
warmoqmna gadajerebuli myari xsnaris daSlisas.
R образование зародышей
E nucleation
8056. waqceva
konverteris daxra teqnologiuri kontrolis Casatareblad an nadnobis gamosaSvebad.
R повалка
E turn-down
8057. wawveteba
adidvamde mavTulis (Setacebis mizniT) bolos wamaxva.
R острение
E pointing
8058. weva
gauxSoeba, romelic Rumlebidan kvamlis airebis mocilebas uzrunvelyofs.
R тяга
E draught
8059. weva / bunebrivi
weva, romelic gare atmosferuli haeris da sakvamle milis airsatarebSi, airis simkvriveTa sxvaobiT
iqmneba.
R тяга / естественная
E draught / natural
8060. w. / xelovnuri
weva, romelic kvamlsawoviT an ventilatoriT iqmneba.
R тяга / искусственная
E draught / forced (induced)
8061. weli
ganivxraxnuli saglinavi dganis glinebs Soris umciresi manZili deformaciis keraSi.
R пережим (стана поперечно-винтовой прокатки)
E gorge; pitch point narrowing
8062. wertili / gamyarebis
ix. gamyarebis temperatura.
8063. w. / gardaqmnis
ix. gardaqmnis temperatura.
8064. w. / dnobis
ix. dnobis temperatura.
8065. w. / kiuris
meore gvaris fazuri gardaqmnis temperatura, romlis zeviT feromagnituri masalebi paramagniturad
gardaiqmneba.
R точка Кюри
E point / Curie (change)
8066. w. / kritikuli
SenadnobSi fazuri gardaqmnis sawyisi an saboloo temperatura.
R точка / критическая
E point / critical
8067. w. / kritikuli A1
temperatura Fe-Fe3C-s wonasworul sistemaSi, romlis drosac perlitiausteniti gardaqmna mim-
dinareobs.
R точка A 1 / критическая
E point A 1 / critical
8068. w. / kritikuli A2
temperatura, romelic feritis kiuris temperaturas Seesabameba.
R точка A 2 / критическая
E point A 2 / critical
8069. w. / kritikuli A3
temperatura Fe-Fe3C-s wonasworul sistemaSi, romlis drosac qveevteqtoidur foladebSi mxolod erTi
faza_austeniti aris.
R точка A 3 / критическая
E point A 3 / critical
8070. w. / kritikuli A4
temperatura Fe-Fe3C-s wonasworul sistemaSi, romlis qvemoTac 0.16% C-ze naklebi Semcvelobis nax-
Sirbadian foladebSi erTi faza-austeniti aris.
R точка A 4 / критическая
E point A 4 / critical
8071. w. / kritikuli Ac
temperatura Fe-Fe3C-s wonasworul sistemaSi, romlis drosac fazuri gardaqmna gaxurebis procesSi
mimdinareobs.
R точка A c / критическая
E point A c / critical
8072. w. / kritikuli Acm
temperatura Fe-Fe3C-s wonasworul sistemaSi, romlis zeviTac zeevteqtoidur foladebSi erTi faza-
austeniti aris.
R точка A cm / критическая
E point A cm / critical
8073. w. / kritikuli A r
temperatura Fe-Fe3C-s wonasworul sistemaSi, romlis drosac fazuri gardaqmna gacivebisas mimdi-
nareobs.
R точка A r / критическая
E point A r / critical
8074. w. / namis
temperatura, romlis drosac haeris atmosferoSi Semavali wylis orTqlis wneva gajerebuli orTqlis
wnevis tolia.
R точка росы
E point / dew
8075. wertili / neelis
meore gvaris fazuri gardaqmnis temperatura, romlis zeviTac antiferomagnetikis TviTneburi
damagnitebuloba qreba da isini paramagniturebad rCeba.
R точка Нееля
E point / Neel
8076. w. / sammagi
wertili mdgomareobis diagramaze, romelic sami fazis (am wertilSi) Tanaarsebobas Seesabameba.
R точка/ тройная
E point / triple
8077. w. / singularuli
wertili diagramaze _ Sedgeniloba-Tvisebebi, romelic aradisocirebuli naerTis warmoqmnas Seesaba-
meba.
R точка/ сингулярная
E point / singular
8078. wesi / berketis
fazebis an struqturuli mdgenelebis raodenobrivi Sefardebis gansazRvris wesi, romelic mdgo-
mareobis diagramaze Sesabamisi konodebis monakveTebis Sefardebis gazomvas efuZneba.
R правило рычага
E rule / lever
8079. w. / fazaTa
gantoleba, romelic Termodinamikuri sistemis Tavisuflebis xarisxs (C), komponentebis ricxvs (K) da
wonasworul fazaTa ricxvs (F) akavSirebs C = K- F+2.
R правило фаз
E rule / Gibbs (phase)
8080. wva
saTbobis maRaltemperaturuli Jangvisas mimdinare egzoTermuli qimiuri reaqcia.
R горение
E combustion
8081. w. / difuziuri
airis narevis warmoqmnis da wvis erTdrouli mimdinareoba. wvis siCqare difuziis procesebiT gani-
sazRvreba.
R горение / диффузионное
E combustion / diffusion
8082. w. / kinetikuri
saTbobis haerTan winaswar momzadebuli narevis wva; wvis siCqare qimiuri reaqciebis kinetikiT ganisaz-
Rvreba.
R горение / кинетическое
E combustion / kinetic
8083. w. / heterogenuli
airisebri mJangavis garemoSi Txevadi da myari sawvavi nivTierebebis wva.
R горение / гетерогенное
E combustion / heterogeneous
8084. w. / homogenuri
airebis wva airisebr mJangav garemoSi.
R горение / гомогенное
E combustion / homogeneous
8085. wvero / bzaris
1. bzaris are, romelic simrudis minimaluri radiusiT xasiaTdeba. 2. nimuSis an nakeTobis kveTSi
gamavali bzaris pirobiTi wertili, romelSic sxeulis gancalkeveba wydeba.
R вершина трещины
E tip crack
8086. wvrilmani / madnis
gansazRvrul zRvrebze naklebi sisxos madani, romelic aglomeraciaze midis.
R мелочь / рудная
E fines / ore; fine / ore
8087. wiaRiseuli
sasargeblo wiaRiseuli mineraluri nedleuli, dedamiwis qerqis araorganuli da organuli warmoSobis
bunebrivi mineraluri warmonaqmnebi, romlebic materialur warmoebaSi SesaZlebelia efeqturad iqnes
gamoyenebuli.
R ископаемые
E resources / mineral
8088. wida
mravalkomponentiani araliTonuri nadnobi (gamyarebis Semdeg _ qvisebri an minisebri nivTiereba), rome-
lic dnobis procesebSi Txevadi liTonis zedapirs faravs.
R шлак
E slag; scoria; cinder; dross
8089. w. / bovis
bovSi Tujis dnobisas warmoqmnili wida.
R шлак / ваграночный
E slag / cupola
8090. w. / brZmedis
brZmedSi rkinamadnuri masalebis aRdgenis procesSi warmoqmnili wida.
R шлак / доменный
E slag / blast-furnace
8091. w. / granulirebuli
granulaciiT miRebuli granulebisebri wida.
R шлак / гранулированный
E slag / granulated
8092. w. / grZeli
wida, romlis siblante temperaturis dawevisas nela icvleba.
R шлак / длинный
E slag / long
8093. w. / vanadiumis Semcevli
11-20% V2O5-is Semcveli titanmagnetituri madnebidan miRebuli brZmedis Tujis konverterSi
gadamuSavebis Sualeduri produqti.
R шлак / ванадийсодержащий
E slag / vanadium
8094. w. / zeda
brZmedis widis kriWidan gamoSvebuli wida.
R шлак / верхний
E slag / cinder-notch
8095. w. / TeTri
wida foladis eleqtruli dnobis aRdgenis periodis damTavrebisas.
R шлак / белый
E slag / white
8096. w. / Tomasis
Tomasis procesiT foladis warmoebis wida: 16-24% P2O5–s Seicavs.
R томасшлак, томасовский шлак
E slag / phosphatic (Thomas)
8097. w. / karbiduli
rkalur RumelSi foladis dnobis aRdgenis periodis wida, romelic 2.5% CaC2-s Seicavs.
R шлак / карбидный
E slag / carbide
8098. w. / konverteris
foladis konverteruli procesiT warmoebisas warmoqmnili wida.
R шлак / конвертерный
E slag / converter
8099. w. / mcirefosforiani
manganumis koncentratebis defosforaciis eleqtrometalurgiuli gadamuSavebis produqti.
R шлак / малофосфористый
E slag / low phosphorus
8100. w. / martenis
foladis martenis procesiT warmoebisas warmoqmnili wida.
R шлак / мартеновский
E slag / open-hearth
8101. w. / mokle
wida, romlis siblantec temperaturis dawevisas mkveTrad icvleba.
R шлак / короткий
E slag / short
8102. w. / mJava
wida, romelic ZiriTadad mJava Jangeulis _ SiO2-isagan Sedgeba da garkveuli raodenobiT fuZe oqsi-
debsac Seicavs.
R шлак / кислый
E slag / acid
8103. w. / pirveladi
1. brZmedSi warmoqmnili Txevadi widis pirveli porciebi. 2. martenis wida, warmoqmnili jarTmadnuri
dnobis periodSi.
R шлак / первичный
E slag / early
8104. wida / sinTezuri
mocemuli Sedgenilobis wida, romelic komponentebis (kiris, Tixamiwis, mdnobi Spatis da a. S.) sadnob
RumelSi gadnobiT miiReba.
R шлак / синтетический
E slag / synthetic
8105. w. / titaniani
ilmenituri koncentratebis dnobis naxevarproduqti, romelic titanis an misi pigmentis warmoebaSi
gamoiyeneba.
R шлак / титановый
E slag / titaniferous
8106. w. / fuZe
Savi metalurgiis wida, romelSic CaO / SiO2 1.5-ze metia.
R шлак / основной
E slag / basic
8107. w. / qveda
brZmedis Tujis kriWidan TujTan erTad gamoSvebuli wida.
R шлак / нижний
E slag / roughing
8108. widabetoni
msubuqi betoni, romelSic Semvsebad daqucmacebuli da minarevebisagan gawmendili metalurgiuli an
saTbobis wida gamoiyeneba.
R шлакобетон
E concrete / slag
8109. widamdgradoba
cecxlgamZle masalebis winaRobis unari Txevadi widis eroziuli zemoqmedebisadmi.
R шлакоустойчивость
E resistance / slag
8110. widamimRebi
widis dagrovebis zona widis kriWisa da haeris furmebis doneebs Soris.
R шлакоприёмник
E receiver / slag
8111. widaportlandcementi
cementi, romlis SedgenilobaSic brZmedis wida Sedis.
R шлакопортландцемент
E cement / portland blastfurnace slag
8112. widasazidi
rkinigzis urikaze dadgmuli cicxvi, romelic Txevadi widis gadasazidad gamoiyeneba.
R шлаковоз
E car / slag
8113. widasaWeri
samsxmelo formis gaxsnis sibrtyeSi samsxmelo sistemis elementi _ arxi, romelic widis da sxva
araliTonuri minarevebis dasaWerad da liTonis mkvebavebTan misawodeblad gamoiyeneba.
R шлакоуловитель
E slag trap (catcher)
8114. widasitali
sakonstruqcio masala, romelic granulirebuli widis kvarcis qviSasTan da nawilobriv TixasTan
SednobiT miiReba.
R шлакоситалл
E slag sital crystal
8115. widawarmoqmna
dnobis mimdinareobisas widis warmoqmnis procesi.
R шлакообразование
E formation / slag
8116. wiTelmedegoba
Tbomedegoba wiTeli varvarebis temperaturaze.
R красностойкость
E resistance to red brittleness
8117. wiTelmetexoba
maRal temperaturaze > 1073 K (wiTeli varvarebis areSi) an cxeli deformaciisas Senadnobis gamyifeba,
romelic masSi advildnobadi da myife evteqtikis arsebobiTaa (ZiriTadad marcvlis sazRvrebze)
ganpirobebuli.
R красноломкость
E brittleness / red
8118. w. / foladis
gogirdSemcveli advildnobadi evteqtikis gadnobiT gamowveuli wiTelmetexoba.
R красноломкость стали
E brittleness of steel / red
8119. winadaWimuloba
gasaglinav liTonze glinebis gamosavali mxridan moqmedi daWimuloba.
R натяжение / переднее
E pull / forward (front); tension / front
8120. winaswargardaqmna
pirobiTi dasaxeleba movlenisa, romelic liTonebsa da SenadnobebSi fazuri gardaqmnis temperaturis
(ramdenime mcire) maxloblad xdeba da Tvisebebis (mag., drekadobis normaluri modulis 2-3-jer
Semcireba, zeplastikurobis gamovlena da misT.) anomaliur cvlilebebSi vlindeba struqturis
SesamCnevi cvlilebis gareSe.
R предпревращение
E pretransformation
8121. winaswarwnexa
1.simkvrivisa da efeqturi Tbogamtarobis zrdis mizniT fxvnilis winaswari wnexa. 2. ix. gawnexa.
R подпрессовка
E prepressing; premoulding
8122. winaRoba / droebiTi
masalis gaWimvaze (gaglejaze) gamocdisas  mrudze simtkicis zRvari, maqsimaluri Zabva; aRiniSneba
dr, ganzomileba 1 n/m2.
R сопротивление / временное
E strength / tensile
8123. w. / gaglejis
WeSmariti Zabva, romelic nimuSis rRvevis momentSi datvirTvis, rRvevis adgilze misi ganivkveTis
farTobTan Sefardebis tolia.
R сопротивление разрыву
E stress / fracture
8124. w. / gaglejisadmi droebiTi
masalis simtkicis zRvris mniSvneloba gaWimvaze gamocdisas.
R сопротивление разрыву / временное
E strength / tensile
8125. w. / daRlilobisadmi
masalis unari, win aRudges daRlilobas, romelic cikluri datvirTvis mocemuli Zabvisas, rogorc
wesi, gamZleobis zRvriT an xangamZleobiT xasiaTdeba.
R сопротивление усталости
E resistance / fatigue
8126. w. / eleqtruli
ix. eleqtrowinaRoba.
8127. w. / Termuli
brtyel Sreze Tburi nakadis sididis misi zedapirebis temperaturebis sxvaobasTan fardobis
Sebrunebuli sidide.
R сопротивление / термическое
E resistance / heat-transfer
8128. w. / kuTri eleqtruli
kuTri elgamtarobis Sebrunebuli sidide.
R сопротивление / удельное электрическое
E resistance / specific electric(al); resistivity / specific
8129. w. / plastikuri deformaciisadmi
plastikuri deformaciis pirobebSi erTRerZa gaWimvis an kumSvis Zabva, romelic deformaciis
temperaturis da siCqaris pirobebzea damokidebuli.
R сопротивление пластической деформации
E resistance / strain
8130. w. / qimiuri
ix. koroziamedegoba.
8131. w. / hidrodinamikuri
1. milis an arxis kedlebiT gamowveuli siTxis an airis moZraobis winaaRmdegoba. 2. sxeulis moZraobis
winaaRmdegoba, romelic masze garsSemodenili siTxiT an airiTaa gamowveuli.
R сопротивление / гидродинамическое
E resistance / hydrodynamic (water)
8132. winswreba
gaglinuli liTonis glinebidan glinebis wriul siCqareze meti siCqariT gamosvla.
R опережение
E forward creep
8133. wisqvili
myari mineraluri nedleulis, fxvnilebis da misT. 3 mm-ze naklebi zomis nawilakebamde dasaqucmacebeli
manqana.
R мельница
E mill
8134. w. / burTulebiani
doluri wisqvili, romelSic damqucmacebel sxeulebad sali masalisagan damzadebuli burTulebia
gamoyenebuli.
R мельница / шаровая
E mill / ball
8135. w. / grigaluri
wisqvili, romelSic dawvrilmaneba airis turbulentur nakadebSi nawilakebis urTierTSejaxebiT xdeba.
R мельница / вихревая
E mill jet(-type)
8136. w. / diskoiani
wisqvili, romelSic dawvrilmaneba or urTierTsawinaaRmdego mimarTulebiT mbrunav diskoebs Soris
gamownexiT xdeba.
R мельница / дисковая
E mill / disk
8137. w. / doluri
wisqvili, romelSic dawvrilmaneba damqucmacebeli sxeulebiT nawilobriv Sevsebuli horizontalluri
RerZis irgvliv mbrunav dolSi xdeba.
R мельница / барабанная
E rattler; barrel (mill) / tumbling
8138. w. / vibraciuli
wisqvili, romelSic dawvrilmaneba korpusis vertikalur sibrtyeSi vibraciis Sedegad sxvadasxva
mimarTulebiT gadaadgilebuli damqucmacebeli sxeulebiT xdeba.
R мельница / вибрационная
E mill / vibratory
8139. w. / TviTdaqucmacebis
wisqvili, romelSic damqucmacebel sxeulebad TviT dasaqucmacebeli masalis msxvili nawilebi
gvevlineba.
R мельница самоизмельчения
E mill / autogenous
8140. w. / kavitaciuri
rotoruli wisqvili, romelSic dawvrilmaneba fxvnilis suspenziaSi kavitaciuri movlenebiT
mimdinareobs, igi rotorsa da stators Soris wriul RreCoSi siTxis wnevis pulsaciebiTaa gan-
pirobebuli.
R мельница / кавитационная
E mill / cavitation
8141. w. / planeturi
doluri wisqvili, romelSic dolebi dasaqucmacebel masalasTan da damqucmacebel sxeulebTan erTad
TavianTi RerZis da centraluri lilvis garSemo brunavs.
R мельница / планетарная
E mill / planetary ball
8142. w. / sartyam-centridanuli
CaquCebiani wisqvili, romelSic masala dartymiT dasaqucmacebel zonaSi centridanuli ZaliT tra-
nsportirdeba.
R мельница / ударно-центробежная
E mill / impact vapart (centrifugal)
8143. w. / Reroebiani
doluri wisqvili, romelSic damqucmacebel sxeulebad foladis Reroebi gamoiyeneba.
R мельница / стержневая
E mill / rod
8144. w. / CaquCebiani
wisqvili, romelSic dawvrilmaneba mbrunav rotorze xistad an saxsrulad damagrebuli CaquCebis
dartymiTi moqmedebiT xdeba.
R мельница / молотковая
E mill / hammer
8145. wisqvili / centridanuli
wisqvili, romelSic dawvrilmaneba damqucmacebeli sxeulebiT (gorgolaWebiT, an sferoebiT) masalis
cveTisa da dartymiT xdeba. isini samuSao zedapiris uZrav wreze goravs da masTan centridanuli ZaliT
mieWireba.
R мельница / центробежная
E mill / vapart (centrifugal)
8146. w. / Wavluri
airis WavlSi Setivtivebuli fxvnilebis, ZiriTadad, sali masalebis, (karbidebi, boridebi, nitridebi da
a. S.) dasaqucmacebeli aparati.
R мельница / струйная
E mill / jet (counterflow, countercurrent)
8147. wneva
sidide, romelic sxeulis zedapirze amave zedapiris perpendikularulad moqmedi Zalebis intensiurobas
axasiaTebs; zedapiris gaswvriv Zalebis Tanabari ganawilebis SemTxvevaSi wneva Zalis zedapiris
farTobTan fardobis tolia.
R давление
E pressure
8148. w. / glinebis
sididis pirobiTi dasaxeleba, romelic saglinavi dganis muSa glinebis diametrebis sxvaobas Seesabameba.
R давление валков
E pressure / roll
8149. w. / glinebis zeda
zeda da qveda glinebis diametrebs Soris sxvaoba, romelic dadebiTi mniSvnelobis SemTxvevaSi glinvisas
zolis Tavis qvemoT daxras uzrunvelyofs.
R давление валков / верхнее
E pressure / top roll
8150. w. / glinebis qveda
qveda da zeda glinebis diametrebs Soris sxvaoba, romelic dadebiTi mniSvnelobis SemTxvevaSi glinvisas
zolis Tavis zeviT aswevas uzrunvelyofs.
R давление валков / нижнее
E pressure / bottom roll
8151. w. / glinTSorisi (glinvis dawola glinze)
wneva mravalgliniani saglinavi dganis muSa sayrdeni glinebis sakontaqto zedapirze.
R давление / межвалковое
E pressure / inter-roll
8152. w. / dinamikuri
moZravi siTxiT an airiT Seqmnili wneva, romelic maT kinetikur energias axasiaTebs.
R давление / динамическое
E pressure / dynamic
8153. w. / disociaciis
sidide, romelic naerTis Termuli daSlis produqtebis mdgomareobas axasiaTebs da naerTis, rogorc
airuli, aseve kondensaciuri tipis disociaciisas, airuli komponentis wonasworuli wneviT
ganisazRvreba.
R давление диссоциации
E pressure / dissociation
8154. w. / parcialuri
airis narevSi Semavali erT-erTi airis wneva, romelsac is nareviT dakavebul mTel moculobaSi (Tu am
moculobas marto daikavebda) imave temperaturaze moaxdenda.
R давление / парциальное
E pressure / partial
8155. w. / statikuri
uZrav mdgomareobaSi myof sxeulze uZravi siTxiT an airiT gamowveuli wneva.
R давление / статическое
E pressure / static
8156. w. / hidrostatikuri
liTonebis wneviT damuSavebis TeoriaSi _ mocemul wertilSi aRZruli wnevis sidide, romelic am wer-
tilSi sami normaluri Zabvis jamis saSualo ariTmetikulis tolia.
R давление / гидростатическое
E pressure / hydrostatic
8157. wneli
glinviT an wnexiT miRebuli mrgvali an profiluri kveTis zomagrZeli liTonis naxevarfabrikati,
romelic plastikuri deformaciis an WriT damuSavebis meTodebiT detalebis damzadebisas, namzadad
gamoiyeneba.
R пруток
E rod
8158. wnexa, liTonebis wnexa, fxvnilebis wnexa
1. mTliani an Rru profilebis misaRebad konteineris siRruidan, matricis arxis gavliT, liTonis
gamownevis procesi. 2. wnevis moqmedebiT presformebSi an garsSi fxvnilidan nakeTobis dayalibeba.
R прессование
E pressing; extrusion
8159. w. / airstatikuri
izostatikuri wnexa, romlis drosac samuSao ared, rogorc wesi, inertuli airebi gvevlineba. es
procesi farTod gamoiyeneba fxvnilovani masalebis maRaltemperaturuli damuSavebisas.
R прессование / газостатическое
E pressing / gas-static
8160. w. / aramJangavi
milebis dayalibeba boloebze sahermetizacio sacobebiT (misi Siga zedapiris daJangvis Tavidan
asacileblad) da miRebuli milis wylian RarSi miwodebiT (misi gare zedapiris daJangvis Tavidan
asacileblad).
R прессование / безокислительное
E extrusion / oxide free
8161. w. / afeTqebiT
zeswrafi wnexis erT-erTi saxe; am dros fxvnilovani masalis SemWidroeba dartymiTi talRis energiiT
mimdinareobs da TeoriulTan miaxloebuli simkvrivis wnexili miiReba.
R прессование / взрывное
E extrusion / blast
8162. w. / gverdiTi gamodinebiT
wnexa, romlis drosac liTonis gamodineba wnexStempelis moZraobis mimarTulebis mimarT swori kuTxiT
xdeba.
R прессование с боковым истечением
E pressing / side flow
8163. w. / dartymiTi
moZravi instrumentis dartymiT, magnituri impulsiT, gazSi an siTxeSi dartymiTi talRis energiiT
mimdinare wnexa.
R прессование / ударное
E extrusion / impact
8164. w. / denad matricaSi
fxvnilebis kvaziizostatikuri wnexa, romlis drosac puansonis an samuSao aris wneva wnexilze sqelked-
liani deformirebadi garsiT _ matriciT gadaecema.
R прессование в текущей матрице
E pressing in yielding matrix
8165. w. / dinamikuri
fxvnilis zeswrafi wnexa, romelic xisti instrumentis dinamikuri zemoqmedebiT mimdinareobs.
R прессование динамическое
E extrusion / dynamic
8166. w. / eleqtrohidrodinamikuri
siTxeSi kondensatoris eleqtruli ganmuxtvisas warmoqmnili hidravlikuri impulsis energiiT mim-
dinare wnexa.
R прессование / электрогидродинамическое
E extrusion / electrohydrodynamic
8167. w. / eleqtroimpulsuri
wnexa, romelic magnituri veliT warmoqmnili wneviT, nawilakebis sakontaqto sazRvrebis gaxurebiT an
mimarTuli dartymiTi talRiT, wnexilis fxvnilSi an garsSi rigi TanmimdevrobiTi an erTi mZlavri
eleqtruli ganmuxtvisas mimdinareobs.
R прессование / электроимпульсное
E pressing / electric discharge
8168. wnexa / vakuumuri
maRal temperaturebze dasamuSavebeli masalis an presformis daJangvis Tavidan asacileblad vakuumur
kameraSi an hermetul garsSi wnexa.
R прессование / вакуумное
E extrusion / vacuum
8169. w. / vibraciuli
wnexa vibraciis gamoyenebiT, igi aadvilebs fxvnilis nawilakebis gadaadgilebas da xels uSlis TaRuri
efeqtis warmoqmnas.
R прессование / вибрационное
E extrusion / vibrating
8170. w. / zeswrafi, impulsuri wnexa
wnexa, romelic dartymiTi talRis didi siCqaris, eleqtromagnituri impulsis, meqanikuri dartymis an
sxva fizikuri faqtoriT mimdinareobs.
R прессование / высокоскоростное
E extrusion / high-speed
8171. w. / izoTermuli
wnexa, romlis drosac dasawnexi nakeTobis ganivkveTSi da sigrZeze temperatura mudmivia; igi ciklis
ganmavlobaSi wnexis siCqaris regulirebiT an namzadis gradientuli gaxurebiT mimdinareobs.
R прессование / изотермическое
E extrusion / isothermal
8172. w. / izostatikuri
siTxis an airis wneviT elastikur an plastikur garsebSi Catarebuli wnexa.
R прессование / изостатическое
E compression / isostatic
8173. w. / impulsuri
ix. zeswrafi wnexa.
8174. w. / inJeqciuri
maRali simkvrivis rTuli konfiguraciis fxvnilovani namzadis dayalibebis meTodi. igi fxvnilis
Termoplastikur matarebelTan erTad narevis yalibSi wneviT inJeqcirebas da Semdgom matareblis
mosaSoreblad, reaqciuli SecxobisaTvis Termul damuSavebaSi mdgomareobs.
R прессование / инжекционное
E pressing / injection
8175. w. / kvaziizostatikuri
fxvieri, forovani, blanti an plastikuri muSa aris saSualebiT gadacemuli yovelmxrivi wneviT Cata-
rebuli wnexa.
R прессование / квазиизостатическое
E extrusion / quasi-isostatic
8176. w. / liTonebis
ix. wnexa.1
8177. w. / magnitur-impulsuri
im wneviT Catarebuli dinamikuri wnexa, romelsac impulsuri magnituri veli garsis zedapirze an
wnexilis moculobaSi warmoqmnis.
R прессование / магнитоимпульсное
E pressing / magnetic impylse
8178. w. / milebis
wnexa liTonis gamowneviT matricis arxSi, romelSic milis siRruis dasayalibebeli nemsia moTavsebuli.
R прессование труб
E extrusion / tube
8179. w. / mundStukuri
fxvnilisa da plastifikatoris narevis makalibrebeli naxvretidan gamowneviT zomagrZeli namzadebis
dayalibeba.
R прессование / мундштучное
E extrusion / nozzle
8180. w. / ormxrivi
wnexa Rru presformebSi, romlis drosac fxvnilze wnevis gadacema orive mxridan xdeba.
R прессование / двустороннее
E pressing / double action
8181. wnexa / pirdapiri
wnexa, romlis drosac namzadis gamownevis mimarTuleba presStempelis moZraobis mimarTulebas emTxveva.
R прессование / прямое
E extrusion / direct (forward)
8182. w. / ,,rbil yalibSi”
rTuli formis detalebis kvaziizostatikuri wnexa sqelkedlian garsebSi Semcxvari im fxvnilebisagan,
romelTa forianobac tolia an uaxlovdeba dasamuSavebeli masalis sawyis forianobas.
R прессование в “мягкой форме”
E pressing in “soft mold”
8183. w. / uwyveti
wnexa wnexsayeluris gareSe, romlis drosac wina namzadis wnexnarCeni momdevno namzadiT gamoiwneva an
masTan SeduRdeba.
R прессование непрерывное
E pressing / continuous
8184. w. / fxvnilebis
ix. wnexa2.
8185. w. / calmxrivi
presformebSi wnexa, romlis drosac fxvnilze wneva erTi mxridan moedeba.
R прессование / одностороннее
E pressing / single action
8186. w. / centridanuli
presformis swrafi brunviT masalis mTel moculobaSi moqmedi centridanuli ZaliT wnexa.
R прессование / центробежное
E pressing / centrifugal
8187. w. / civi
wnexa namzadis winaswari gaxurebis gareSe.
R прессование / холодное
E extrusion / cold
8188. w. / civi izostatikuri
oTaxis temperaturaze mimdinare izostatikuri wnexa, romelic hidrostatebsa da gazostatebSi siTxis
an gazis wneviT mimdinareobs.
R прессование / холодное изостатическое
E compression / cold isostatic
8189. w. / cxeli
wnexa namzadis winaswari gaxurebiT.
R прессование / горячее
E pressing / hot; extrusion / hot
8190. w. / cxeli dinamikuri
maRaltemperaturaze kontrolirebul atmosferoSi swrafmoqmed sawnex mowyobilobebze foriani
fxvnilovani namzadebis Stampvis procesis pirobiTi dasaxeleba.
R прессование / горячее динамическое
E extrusion / hot dynamic
8191. w. / cxeli izostatikuri
maRal temperaturebze, romlebic dasamuSavebeli masalebis dnobis temperaturas ar aRemateba, izo-
statikuri wnexa.
R прессование / горячее изостатическое
E extrusion (pressing) / hot isostatic
8192. w. / cxeli hidrostatikuri
hidrostatikuri wnexa, romlis drosac samuSao ared marilebis, minebis, liTonebisa da sxva masalebis
maRaltemperaturuli nadnobebia gamoyenebuli. es procesi specialur garsebSi hydravlikuri wnexebis
konteinerebs SigniT mimdinareobs.
R прессование / горячее гидростатическое
E extrusion / hot hydrostatic
8193. w. / hidrodinamikuri
fxvnilovani (ZiriTadad, Zneladwnexadi) masalebis wnexa hidravlikuri impulsis energiiT, romelic
siTxeSi afeTqebis an eleqtruli ganmuxtvis Sedegad aRiZvreba.
R прессование / гидродинамическое
E extrusion / hydrodynamic
8194. wnexa / hidrostatikuri, hidroeqstruzia
1. wnexa, romlis drosac namzadis liTonis gamowneva maRali wnevis (0.5-3 gpa) siTxiT xdeba. 2. izo-
statikuri wnexa hidrostatebSi, romlebSic samuSao ared siTxe gvevlineba.
R прессование / гидростатическое
E extrusion / fluid (-pressure); extrusion / hydrostatic
8195. wnexadoba
fxvieri masalis dayalibebis da gamkvrivebis unari.
R прессуемость
E compactibility; compressibility
8196. wnexi (presi)
wneviT damuSavebisaTvis gankuTvnili statikuri moqmedebis manqana.
R пресс
E press
8197. w. / gamWolavi
masrebis an Wiqebis gasaWolavad gankuTvnili wnexi. gamoiyeneba cxlad deformirebuli milebis
warmoebisas.
R пресс / прошивной
E press / piercing
8198. w. / vakuumuri
wnexi, romlis samuSao zona vakuumur kameraSia moTavsebuli. igi formis warmomqmneli instrumentis,
dasamuSavebeli masalisa da, rogorc wesi, saxurebeli mowyobilobis gansaTavsebladaa gankuTvnili.
R пресс / вакуумный
E press / vacuum
8199. w. / vertikaluri
wnexi _ wnexis RerZis vertikaluri ganlagebiT.
R пресс / вертикальный
E press / vertical
8200. w. / meqanikuri
wnexi, romelSic moZraobis gardaqmna da Zalvis amZravidan cociaze gadacema kinematikuri wrediT (jaW-
viT) xdeba.
R пресс / механический
E press / mechanical
8201. w. / milis
nemsis dasamagrebeli da gadasaadgilebeli mowyobilobiT gawyobili wnexi, romelic milebis dasa-
mzadeblad gamoiyeneba.
R пресс / трубный
E press / tube extrusion
8202. w. / mil-profilebis
wnexi-milebisa da profilebis dasamzadeblad gankuTvnili.
R пресс / трубопрофильный
E press / tube and bar extrusion
8203. w. / milsayalibo
hidravlikuri wnexi, romelic milSesaduRebeli agregatis SedgenilobaSi Sedis; igi furclidan
swornakeriani eleqtroSenaduRi milebis samile namzadis dayalibebisTvisaa gankuTvnili.
R пресс / трубоформовочный
E press / pipe forming
8204. w. saboloo dayalibebisaTvis / milsayalibo
winaswar dayalibebuli U-sebri milnamzadisaTvis cilindruli formis mxolod erTi svliT misaRebad
gankuTvnili milsayalibo wnexi.
R пресс окончательного формования / трубоформовочный
E press / O-(forming)
8205. w. winaswari dayalibebisaTvis / milsayalibo
mxolod erTi svliT furclovani namzadisagan U-sebri formis misaRebi milsayalibo wnexi.
R пресс предварительного формования / трубоформовочный
E press / U-(bending)
8206. w. / mrudmxara
wnexi, romelSic cocias ukuqceviT-winsvliTi moZraoba mrudmxara meqanizmiTaa uzrunvelyofili.
R пресс / кривошипный
E press / crank
8207. wnexi / sabriketebeli
madnebidan da koncentratebidan briketebis sawarmoebeli wnexi.
R пресс /брикетный
E press / briquetting
8208. w. / saTege
vertikaluri mrudmxara wnexi dakalibrebisaTvis, StampebSi naWedebis, monetebis da sxv. saTegad.
R пресс/ чеканочный
E press / zicing
8209. w. / sapakete
jarTis dasapaketebeli wnexi.
R пакетир-пресс
E press / baling
8210. w. / sasworebeli (samarTi)
sortuli naglinis da milebis sasworebeli (samarTi) wnexi.
R пресс / правильный
E press / straightening
8211. w. / sacentrebeli
wnexi, romlis saSualebiTac namzadis wina torsze gaWolvamde naxvreti keTdeba.
R пресс / зацентровочный
E press / (billet) centering
8212. w. / friqciuli
meqanikuri wnexi, romelSic muSa organoebis moZraoba mqnevarasa da mbrunav diskoebs Soris Sexebis
adgilebSi aRZruli xaxunis ZaliT xdeba.
R пресс/ фрикционный
E press / friction
8213. w. / wnel-profilis
horizontaluri hidravlikuri wnexi gaWolvis sistemis gareSe; igi wnelisa da profilebis dasawnexad
gamoiyeneba.
R пресс / прутково-профильный
E press / “package-type” extrusion
8214. w. / xraxniani
meqanikuri wnexi, romlis kinematikuri wredi xraxnul wyvils Seicavs.
R пресс/ винтовой
E press / screw
8215. w. / hidravlikuri
wnexi, romlis yvinTazec sadeformirebeli Zalva hidravlikuri amZraviT Seiqmneba.
R пресс / гидравлический
E press / hydraulic
8216. w. / hovardis
tyviidan vercxlis mocilebisas TuTiis ,,qafidan” TuTiis gamosawuri wnexi.
R пресс Говарда
E press / Howard
8217. w. / horizontaluri
wnexi _ wnexis RerZis horizontaluri ganlagebiT.
R пресс / горизонтальный
E press / horizontal
8218. wnexili (dawnexili namzadi)
wnexiT miRebuli sasurveli formisa da simkvrivis fxvnilovani sxeuli.
R прессовка
E compact
8219. wnexbriketi / valciani
sabriketebeli wnexi, romelSic kazmis dabriketeba, or mbrunav dols (valcebs) Soris, kumSviT mimdina-
reobs. dolebis zedapirebi baliSis-, kvercxis-, kaklis- da wveTisebri formebiTaa aRWurvili.
R пресс-брикет / вальцовый
E press / briquetting
8220. wnexinstrumenti
fxvnilovani da boWkovani masalebis dasayalibebeli samarjvebis kompleqti.
R пресс-инструмент
E press-instrument
8221. wnexsafarToebeli
ix. eqspanderi.
8222. wnexnarCeni
sxmulis an namzadis dauwnexeli nawili, romelic wnexis procesis narCenia.
R пресс-остаток
E butt end; discard
8223. wnexperangi
namzadis wnexisas warmoqmnili, konteinersa da wnexsayelurs Soris RreCoSi gamodenili liTonis
daWuWyianebuli, zedapiruli, mosacilebeli Sre.
R пресс-рубашка
E residual shell
8224. wnexsayeluri
mil- an wnel-profilis wnexis teqnologiuri instrumenti, mTliani an RerZulnaxvretiani diskos saxiT,
romelic wnexStempelsa da gasaxurebel namzads Soris maTi uSualo kontaqtis gamoricxvis mizniTaa
moTavsebuli.
R пресс-шайба
E dummy block; follower plate; pressing disk; pressure pad
8225. wnexStempeli, Splintoni
mil– an wnel–profilis wnexis yvinTa, romelic wnexis Zalvebis mTavari cilindridan sawnex masalaze
gadaecema.
R пресс-штемпель
E extrusion ram; extrusion stamp
8226. wnuli
foladis bagiris elementi, romelic erT an ramdenime koncentrirebul Sred, spiralurad dagrexili
mavTulebisagan Sedgeba.
R прядь (каната)
E strand
8227. wona
Zala, romliTac sxeuli (dedamiwisaken mizidulobis gamo) misi Tavisufali vardnisagan makavebel
sayrdenze (sakidarze) moqmedebs.
R вес
E weight
8228. wonaki
awoniT azomili kazmis ulufa dayalibebisaTvis.
R навеска
E weighted portion
8229. wonasworoba
droSi ucvleli mdgomareoba (sistemis temperatura, wneva da komponentTa koncentracia calkeul
fazebSi droSi ucvlelia, magram sxvadasxva wertilSi sxvadasxva mniSvneloba aqvs).
R равновесие
E equilibrium
8230. w. / Termodinamikuri
mdgomareoba, romelSic ucvlel gare pirobebSi myofi Termodinamikuri sistema gadadis.
R равновесие / термодинамическое
E equilibrium / thermodinamical
8231. w. / meqanikuri sistemis
Zalis zemoqmedebis qveS myofi meqanikuri sistemis mdgomareoba, romlis drosac yvela misi wertili
gansaxilveli aTvlis sistemis mimarT uZravia.
R равновесие механической системы
E equilibrium / mechanical
8232. w. / statistikuri
Caketili statistikuri sistemis mdgomareoba, romelSic mdgomareobis maxasiaTebeli yvela fizikuri
sididis saSualo mniSvneloba droze ar aris damokidebuli.
R равновесие / статистическое
E equilibrium / statistical
8233. w. / fazuri
ori an meti fazisagan Sedgenili sistemis Termodinamikuri wonasworoba.
R равновесие / фазовое
E equilibrium / phase
8234. w. / qimiuri
sistemis Termodinamikuri wonasworoba, romelic mudmiv temperaturaze qimiuri reaqciebis pirdapiri da
Sebrunebuli siCqareebis tolobiT xasiaTdeba.
R равновесие / химическое
E equilibrium / chemical
8235. wreebi / moris
wriuli diagrama, romelic mocemul wertilSi gamaval sxvadasxva kveTSi Zabvebis Sesaxeb TvalsaCino
warmodgenas gvaZlevs.
R круги Мора
E circles / Mohr’s (stress)
8236. wrToba
Termuli damuSaveba, romelic fazuri gardaqmnis temperaturaze maRla gaxurebaSi, dayovnebaSi da
liTonebisa da Senadnobebis Semdgom iseTi siCqariT gacivebaSi mdgomareobs, romelic kritikul siCqares
aRemateba; es procesi arawonasworuli struqturis miRebas uzrunvelyofs.
R закалка
E quenching; hardening
8237. w. / adgilobrivi
nakeTobis erTi an ramdenime ubnis wrToba.
R закалка / местная
E quench hardening / localized
8238. w. / aliT
wrToba aliT gaxurebisas, gamoiyeneba adgilobrivi an zedapiruli damuSavebisas.
R закалка / пламенная
E hardening / flame; hardening / torch
8239. w. / arasruli
qveevteqtoiduri foladis wrToba kritikulsSoris Ac1-Ac3 intervalis temperaturamde gaxurebiT,
romelic austenitSi srul gardaqmnas ar uzrunvelyofs. am procesiT feritul-martensituli
(dualuri) struqturis formireba xdeba.
R закалка / неполная
E quenching / partial (incomplete)
8240. w. / austenitze, myar xsnarze wrToba
austenituri foladebis Termuli damuSaveba, romelic maRal temperaturamde gaxurebiT da Semdgom
iseTi siCqariT gacivebiT mimdinareobs, rac sakmarisi iqneba oTaxis temperaturamde gadajerebuli
erTgvarovani austenituri struqturis SesanarCuneblad.
R закалка на аустенит
E annealing / solution
8241. w. / beinitze, izoTermuli wrToba beinitur areSi dayovnebiT
foladis wrToba, romelsac beinitis warmoqmnamde mivyavarT.
R закалка на бейнит
E hardening / bainitic
8242. w. / gamWoli
ix. moculobiTi wrToba.
8243. w. / glinvis temperaturidan
ix. wrToba deformaciis temperaturidan.
8244. w. / deformaciis temperaturidan, wrToba glinvis temperaturidan
liTonebis wneviT cxeli damuSevebis Semdeg Sualeduri gacivebisa da ganmeorebiT gaxurebis gareSe
Catarebuli wrToba.
R закалка от температуры деформации
E quenching / direct
8245. w. / eleqtronul-sxivuri
wrToba, romlis drosac gaxurebisaTvis siTbos wyarod eleqtronuli sxivia gamoyenebuli.
R закалка/ электронно-лучевая
E hardening / electron-beam
8246. w. / zedapiris gadnobiT, zeswrafi wrToba
zedapiruli wrToba, romlis drosac zedapiruli Sris arawonasworuli struqtura Txevadi agrega-
tuli mdgomareobidan myarSi gadasvlis procesSi formirdeba; es procesi maRalenergetikuli mimar-
Tuli nakadebiT mimdinareobs.
R закалка с плавлением поверхности
E quenching with surface melting
8247. wrToba / zedapiruli
liTonis (nakeTobis) mxolod zedapiruli Sris wrToba.
R закалка / поверхностная
E quenching / surface
8248. w. / zedapirul-moculobiTi
wrToba, romlis drosac SewrTobadobis siRrme foladis SedgenilobiT da induqciuri gaxurebis
reJimiT regulirdeba; am dros naxevrad martensituli Sris siRrme nakeTobis diametris an sisqis 0.15-
0.25 nawils Sedagens.
R закалка / объёмно-поверхностная
E hardening / superfial-volume; quenching / surface-volume
8249. w. / zeTSi
mineralur zeTSi gacivebiT mimdinare wrToba (temperaturis farTo intervalSi nakeTobis Tanabar
gacivebas uzrunvelyofs).
R закалка в масле
E hardening / oil
8250. w. / zeswrafi
ix. wrToba zedapiris gadnobiT.
8251. w. / TviTmoSvebiT
foladis wrToba, romlis gacivebis procesSic SesaZlebelia akumulirebuli siTboTi moSvebac
mimdinareobdes.
R закалка с самоотпуском
E hardening / self-tempering
8252. w. / Txevadi mdgomareobidan
ix. wrToba nadnobebidan.
8253. w. / izoTermuli
wrToba, romelic foladis austenitizaciaSi, metastabiluri austenitis areSi mocemul tempera-
turamde gadacivebasa da austenitis nawilobriv an mTlian gardaqmnamde dayovnebaSi mdgomareobs (aseTi
wrToba wrTobis Zabvebs amcirebs).
R закалка / изотермическая
E hardening / isothermal
8254. w. beinitur areSi dayovnebiT / izoTermuli
ix. wrToba beinitze.
8255. w. / impulsuri
TviTwrToba xanmokle austenitizaciiT ufro maRali temperaturidan, vidre Cveulebrivi
austenitizaciis temperaturaa, romelic maRali simkvrivis energiebiT miiRweva.
R закалка / импульсная
E hardening / impulse
8256. w. / induqciuri, maRali sixSiris deniT wrToba
zedapiruli wrToba induqciuri gaxurebiT.
R закалка / индукционная
E hardening / induction
8257. w. / kokilSi
civ liTonur kokilSi gacivebiT mimdinare wrToba.
R закалка в кокиле
E hardening chill; hardening contact
8258. w. / lazeruli
wrToba, romlis drosac liTonis (nakeTobis) gaxureba uwyveti an impulsuri lazeruli sxiviT
mimdinareobs.
R закалка / лазерная
E hardening / laser
8259. w. / lazeruli gaxurebiT
zedapiruli wrToba, romlis drosac nakeTobis gaxureba wyarodan gamosxivebuli koncentrirebuli
maRali simkvrivis energiiT mimdinareobs. am dros gaxurebis da gacivebis maRali siCqare miiRweva.
R закалка с лазерным нагревом
E hardening / laser
8260. w. / marilis abazanaSi
marilebis nadnobSi gacivebiT mimdinare wrToba.
R закалка в соляной ванне
E hardening / salt bath
8261. w. / martensitze
ix. sruli wrToba.
8262. wrToba / maRali sixSiris deniT
ix. induqciuri wrToba.
8263. w. / mimdevrobiTi
ix. uwyvetmimdevrobiTi wrToba.
8264. w. / moculobiTi, gamWoli wrToba
wrToba, romlis drosac mocemul temperaturamde nakeTobis mTel moculobas axureben.
R закалка / объёмная
E hardening / volume
8265. w. / moculobiT-zedapiruli
wrToba, romlis drosac SewrTobadobis siRrme foladis qimiuri SedgenilobiT da induqciuri
gaxurebis reJimiT regulirdeba; am dros naxevrad martensituli Sris gavrcelebis siRrme diametris an
nakeTobis sisqis 0.15-0.25-nawils Seadgens.
R закалка/ объёмно-поверхностная
E hardening / bulk shallow
8266. w. / myar xsnarze
ix. austenitze wrToba.
8267. w. / nadnobebidan, wrToba Txevadi mdgomareobidan
wrToba, romlis drosac liTonuri masalebis arawonasworuli struqtura formirdeba. es procesi
Txevadi mdgomareobidan maTi mkveTri (didi siCqariT) gacivebiT mimdinareobs.
R закалка из расплавов
E quenching / melts
8268. w. / or areSi, wrToba wyalSi zeTSi gadagdebiT
wrToba or garemoSi gacivebiT (mag., wyalSi zeTSi gadagdebiT), romlis drosac wrTobis Zabvebis
Sesamcireblad, foladis martensituli gardaqmnis areSi, Senelebuli gaciveba gamoiyeneba.
R закалка в двух средах
E quenching / two-medium
8269. w. / ormagi
Termuli damuSaveba ori Tanamimdevruli wrTobiT. am process, Cveulebriv, atareben sxvadasxva tem-
peraturaze, romelic ZiriTadad danaxSirbadianebuli (cementirebuli) nakeTobisaTvis gamoiyeneba.
R закалка / двойная
E quench hardening / double
8270. w. / polimorfuli gardaqmnisas
wrToba, romlis drosac gacivebis procesSi martensituli struqtura warmoiqmneba.
R закалка с полиморфным превращением
E quenching / polymorphic transformation
8271. w. / polimorfuli gardaqmnis gareSe
wrToba, romelic gacivebisas Senadnobis maRaltemperaturul arawonasworul mdgomareobas afiqsirebs.
R закалка без полиморфного превращения
E hardening (quenching) without polymorphic transformation
8272. w. / safexurovani
foladis wrToba, romelsac wrTobis Zabvebis Sesamcireblad, metastabiluri austenitis meore
izoTermul dayovnebas, martensituli gardaqmnis dasawyisi temperaturis zemoT atareben. wrTobisas
austenitis daSla Semdgomi neli gacivebiT martensitis warmoqmnis areSi mimdinareobs.
R закалка / ступенчатая
E quenching / step; hardening / graded
8273. w. / siciviT damuSavebisas
wrToba, romelsac Tan axlavs oTaxis temperaturaze dabla gaciveba, rac narCeni austenitis
martensitSi gadasvlas uzrunvelyofs.
R закалка с обработкой холодом
E hardening / subzero
8274. w. / sruli, wrToba martensitze
1. qveevteqtoiduri foladis wrToba Ac3 kritikul temperaturaze maRla gaxurebiT, romelic auste-
nitur mdgomareobaSi srul gadasvlas uzrunvelyofs; Semdgomi gaciveba ZiriTadad martensituli
struqturis warmoqmnas iwvevs. 2. wrToba iseT siRrmemde, romelic tolia an aRemateba manZils nake-
Tobis zedapiridan mis gulamde.
R закалка / полная
E hardening / full
8275. wrToba / tyviis abazanaSi
gamdnar tyviaSi gacivebiT mimdinare wrToba.
R закалка в свинцовой ванне
E hardening / lead bath
8276. w. / udeformacio
foladis wrToba, romlis drosac gacivebis Semdeg warmoqmnili struqturuli mdgenelebis (austeniti
da martensiti) jamuri moculoba gaxurebamde struqturis (feritul-cementituri narevi)
moculobasTan axloa.
R закалка / бездеформационная
E hardening / strain-free
8277. w. / cxel areSi
safexurovani wrToba, romlis drosac metastabiluri austenitis izoTermuli dayovneba oTaxis
temperaturaze ufro maRal, magram martensituli gardaqmnis dasawyisis temperaturaze ufro dabal
temperaturaze mimdinareobs; am dros cxel garemod gvarjilebis da tuteebis xsnarebi, mineraluri
zeTebi da sxv. gamoiyeneba.
R закалка в горячей среде
E quenching / hot
8278. w. / wyalSi
wyalSi gacivebiT mimdinare wrToba.
R закалка в воде
E hardening / water
8279. w. wyalSi zeTSi gadagdebiT
ix. or areSi wrToba.
8280. w. / wyalxsnarebSi
marilebis, mJavebisa da tuteebis wyalxsnarebSi gacivebiT wrToba, romelic procesis intensifikacias
uzrunvelyofs. garemos macivebeli unari xsnarebis Sedgenilobaze, koncentraciasa da temperaturazea
damokidebuli.
R закалка в водных растворах
E hardening / aqueous solution
8281. w. / WavliT
siTxis, Cveulebriv, wylis WavlSi gacivebiT mimdinare wrToba.
R закалка струями
E hardening / spray
8282. w. / haerze
mSvid haerze mimdinare wrToba.
R закалка на воздухе
E quenching / air; self-hardening
8283. wrTobadoba
wrTobisas liTonis maqsimaluri sisalis SeZenis unari.
R закаливаемость
E hardening capacity
8284. wuni
1. liTonproduqciis xarisxis maCveneblebis teqnikuri dokumentaciebis moTxovnebTan Seusabamoba. 2. na-
keToba an naxevarfabrikati, romlis TvisebaTa erToblioba moqmedi standartebisa da teqnikuri
pirobebis aucilebel moTxovnebs ar akmayofilebs.
R брак
E spoilage
8285. w. / analizis mixedviT
dnoba, naxevarfabrikati an metalurgiuli warmoebis saboloo nakeToba, romlis qimiuri Sedgenilobac
standartebis an teqnikuri pirobebis moTxovnebs ar Seesabameba.
R брак по анализу
E off-analysis; offgrade
8286. wyalairi
airgeneratorSi wylis orTqlis SeberviT miRebuli generatoris airi (wvis kuTri siTbo 10-13.4 mjouli
/ m3).
R газ /водяной
E water gas
8287. wyalbadi
qimiuri elementi H, atomuri masa = 1; normalur pirobebSi airis saxiTaa. duRilis temperatura – -
253.6°C; es elementi metalurgiaSi damcavi garemos Sesaqmnelad, liTonebis Jangeulebis aRdgenis pro-
cesebSi, foladis rafinirebisaTvis da a. S. gamoiyeneba.
R водород
E hydrogen
8288. wyalgacla / pulpis, gauwyloeba / pulpis
dekantaciiT, gafiltvriT da a. S. pulpis myari komponentebidan wylis gancalkeveba.
R обезвоживание пульпы
E dewatering; dehydration
8289. wyali / Camdinare
warmoebis teritoriidan mocilebuli sayofacxovrebo an sawarmoo narCenebiT gaWuWyianebuli wyali.
R вода/сточная
E sewage; water / waste
8290. w. / pirogenuli
wyali, romelic myari saTbobi wiaRiseulis uhaerod Termuli daSlis Sedegad warmoiqmneba.
R вода/ пирогенетическая
E water / pyrogenetic
8291. wyalmomzadeba
metalurgiuli warmoebis saWiroebisaTvis gamoyenebuli bunebrivi wylebis damuSaveba, rac Setiv-
tivebuli myari minarevebis, wyalSi gaxsnili marilebis da a. S. mocilebaSi mdgomareobs.
R водоподготовка
E water treatment
8292. wyalwmenda
metalurgiuli warmoebis Camdinare wylebidan mavne minarevebis mocilebis teqnologiuri procesebis
kompleqsi.
R водоочистка
E water treatment; water purification
8293. wyaro / vakansiis
kristalur meserSi vakansiebis warmoqmnis wyaro.
R источник вакансии
E source / vacancy
8294. w. / dislokaciis
wyaro, romelic dislokaciebs erT an ramdenime atomur sibrtyeSi warmoqmnis.
R источник дислокаций
E source / dislocation
8295. wyvili / galvanuri
liTonis an Senadnobis zedapiris ori ubani, romlebic galvanur elements warmoqmnis.
R гальванопара
E pair / galvanic
8296. wyoba
1. ix. umWidroesi wyoba. 2. fxvnilis nawilakebis urTierTganlageba, romelic regularulobiT da
mocemuli granulometriuli Sedgenilobisa da formis nawilakebisaTvis gansazRvruli fardobiTi
simkvriviT xasiaTdeba.
R упаковка
E packing
8297. w. / axlo
mowesrigebul myar xsnarebSi, kristaluri gisosis kvanZebSi, komponentTa atomebis arasruli statis-
tikuri ganawileba, anu erTi komponentis atomis meore komponentis atomebiT upiratesi garSemortyma.
R порядок / ближний
E order / short-range (short-distance)
8298. w. / Rumlis
cecxlgamZle aguriT amoyvanili Rumlis nawili.
R кладка печи
E lining
8299. w. / Sori
mowesrigebul myar xsnarebSi, kristaluri gisosis kvanZebSi, komponentTa atomebis kanonzomieri monacv-
leoba.
R порядок / дальний
E order / long-range (long-distance)
8300. wyoba / umWidroesi
kristaluri gisosis maxasiaTebeli, romelic masSi umWidroesi wyobis sibrtyeebis arsebobiTa da
maqsimalurad SesaZlebeli mWidro wyobiT ganisazRvreba.
R упаковка / плотнейшая
E packing / closest
8301. wyoburi / regeneratoris
regeneratoris kameris Semvsebi, romelic gaxurebisas siTbos akumulacias da mis gasaxurebel haerze an
airze gadacemas emsaxureba.
R насадка регенератора
E checker

W
8302. Wa / saxurebeli
saamqros iatakis donidan qveviT mdebare (moTavsebuli) Rumeli, zevidan CatvirTva-amotvirTviT,
romelic cxel glinvamde foladis zodebis gasaxureblad gamoiyeneba.
R колодец / нагревательный
E pit / soaking; pit furnace
8303. Wavli
siTxis an airis dinebis forma gansxvavebuli parametrebis (siCqariT, simkvriviT, SedgenilobiT da a. S.)
areSi.
R струя
E jet
8304. W. / zebgeriTi
Wavli, romlis siCqarec warmoqmnisas Wavlis areSi bgeris gavrcelebis siCqares aRemateba.
R струя / сверхзвуковая
E jet/supersonic
8305. W. / Tavisufali
Wavli, romelic myari an Txevadi zedapirebidan moSorebiT vrceldeba.
R струя / свободная
E jet / free (open)
8306. W. / nafeni
SemosazRvruli Wavli, romelic myari an Txevadi zedapirebis gaswvriv vrceldeba.
R струя / настильная
E jet / plane
8307. W. / orfaza
Wavli, romelSic meore faza Setivtivebul mdgomareobaSi imyofeba.
R струя / двухфазная
E jet / double-phase
8308. W. / SezRuduli
myari an Txevadi zedapirebiT SemosazRvrul sivrceSi gavrcelebuli Wavli, mag., alis CiraRdani Rumlis
samuSao sivrceSi.
R струя / ограниченная
E jet / limited
8309. W. / Semtevi
gaxurebis an gacivebis Wavlur procesebSi _ Wavli, romelic gasaxurebel an gasacivebel sxeuls ecema
(urtyams).
R струя / атакующая
E jet (stream) / attacking
8310. W. / CaZiruli
Wavli, romelic iseT sivrceSi moedineba, romelic imave fizikuri Tvisebebis mqone ariTaa Sevsebuli,
rogoric Wavlwarmomqmneli area; rogorc wesi, aseT Wavls naklebi siCqare aqvs.
R струя / затопленная
E jet (stream) / inundated
8311. ,,Webi”
kazmis sizrqeSi vertikaluri Riobebi (arxebi), kazmis gadnobiT da Txevadi liTonis qvedze CamodinebiT;
es Riobebi jarTze momuSave rkalur eleqtroRumelSi anTebuli rkalis moqmedebis Sedegad
warmoiqmneba.
R “колодцы”
E “pit”
8312. Wedadoba
liTonebis da Senadnobebis Wedvis unari.
R ковкость
E forgeability
8313. Wedva
liTonis wneviT damuSavebis xerxi, romlis drosac nakeTobis mocemuli formisa da zomebis miReba nam-
zadze teqnologiuri instrumentis wyvetili dartymebis zemoqmedebiT xdeba.
R ковка
E forging
8314. Wvartli
ix. muri.
8315. Wiri / kalis
e. w. TeTri kalis ruxSi polimorfuli gardaqmna (), am dros liToni rux fxvnilad iqceva.
R чума / оловянная
E disease / tin
8316. Wiqa
1. Rru namzadi ZiriT, romelic, Cveulebriv, kvadratuli namzadis wnexze gaWolviT miiReba. 2. ix.
samsxmelo Wiqa.
R стакан
E nozzle
8317. W. / samsxmelo
cecxlgamZle masalis milis formis namzadi, romelsac foladsamsxmelo cicxvis fskerze aTavseben Txe-
vadi liTonis CamosaSvebad, agreTve Txevadi liTonis boyvSi an kristalizatorSi misawodeblad iyeneben.
R стакан / разливочный
E nozzle of a ladle; nozzle / casting (stopper)
8318. W. / CaZiruli
dagrZelebuli samsxmelo Wiqa, romelic gamoyofilia cicxvis fskeridan; Camosxmisas igi foladis
gaSxefebis Sesamcireblad boyvSi an kristalizatorSi Txevad liTonSia CaZiruli.
R стакан / погружной
E nozzle / submerged
8319. W. / yrufskeriani
dagrZelebuli samsxmelo Wiqa gverdiTi naxvretebiT, romelic foladis uCd-is kristalizatorSi
gamodinebisaTvis gamoiyeneba.
R стакан / глуходонный
E nozzle / solid-bottom
8320. W.-dozatori
cecxlgamZle masalisagan damzadebuli specialuri nacmi diametriT, romelic Txevadi liTonis
mocemul xarjs Seesabameba; mas samsxmelo WiqaSi an uSualod cicxvis fskerSi aTavseben.
R стакан-дозатор
E nozzle / receiving
8321. W.-koleqtori
samsxmelo Wiqa arxis figuruli kveTiT, romelic liTonis Wavlis ukeT formirebisa da foladis gaSxe-
febis Sesamcireblad gamoiyeneba.
R стакан-коллектор
E collector-nozzle
8322. Wra
mWreli iaraRiT liTonuri naxevarfabrikatebis nawilebad dacalkeveba.
R резка
E cutting
8323. W. / abraziuli
abraziul-gadasaWrel Carxze liTonuri naxevarfabrikatebis abraziuli diskoTi Wra.
R резка / абразивная
E cutting / abrasive
8324. W. / lazeruli
Wris zonaSi lazeris sxiviT liTonis gadnobiT dacalkeveba.
R резка / лазерная
E cutting / laser
8325. W. / plazmiT (plazmuri)
Wris zonaSi plazmis rkaliT metalurgiuli naxevarfabrikatebisa da mza produqciis dacalkeveba.
R резка / плазменная
E cutting / plasma
8326. Wra / Jangbaduri
dacalkeveba liTonis lokaluri gadnobiT, Jangbad-acetilenis aliT da Jangbadis WavlSi wviT.
R резка / кислородная
E cutting / oxygen (flame)
8327. WuWyi / gaglinuli
naglinis zedapiris defeqti, romelic zodis an sxmuli namzadis widiT an cecxlgamZle masaliTaa
gaWuWyianebuli da glinvis mimarTulebiT gaWimuli zolis saxiTaa warmodgenili.
R загрязнение / раскатанное
E contamination / expanded

x
8328. xazi / glinvis
pirobiTi horizontaluri xazi, romlis gaswvrivac sortuli dganis glinebze kalibrebi ganlagdeba.
R линия прокатки
E line / (mill) pass
8329. x. / dislokaciis
Sekruli an zedapirze damTavrebuli mrudi, romelic kristalSi Zvris zonas SemosazRvravs.
R линия дислокации
E line / dislocation
8330. x. / kalibris neitraluri
pirobiTi horizontaluri xazi, romelTan fardobiTac, zeda da qveda glinis mxridan, gasaglin namzadze
modebuli Zalebis momentebi tolia.
R линия калибра / нейтральная
E line of pass (groove) / neutral
8331. x. / likvidusis
ix. likvidusi.
8332. x. / saglinavi dganis mTavari, saglinavi dganis muSa xazi
meqanizmebis kompleqsi, romelTa meSveobiTac glinvisas ZiriTadi deformireba xorcieldeba; es komp-
leqsi muSa gals, gadamcem meqanizmebsa (Spindelebs, kbilana gals, reduqtors, quroebs) da mTavar eleq-
troZravas Seicavs.
R линия прокатного стана / главная
E line of rolling mill / basic
8333. x. / saglinavi dganis muSa
ix. saglinavi dganis mTavari xazi.
8334. x. / saWed-sawnexi
2-ze meti saWed-sawnexi manqanis Semcveli teqnologiuri mowyobilobebis, meqanizaciisa da avtoma-
tizaciis saSualebebis kopleqsi urTierTSeTanxmebuli funqciebiT. es kompleqsi dadgenili Tanamimdev-
robiTaa ganlagebuli da teqnologiur operaciebs asrulebs.
R линия / кузнечно-прессовая
E line / forging-and-pressing
8335. x. / rotoruli saWed-sawnexi
saWed-sawnexi xazi, romlis SemadgenlobaSic ramdenime teqnologiuri rotori Sedis.
R линия / роторная кузнечно-прессовая
E line / rotary forging-and-pressing
8336. x. / solidusis
ix. solidusi.
8337. xazebi / kikuCis
gamosxivebis ganSladi koniT nimuSis intensiuri ganaTebisas miRebuli difraqciuli suraTi, romelic
paraleluri xazebis jgufisagan Sedgeba da saSualebas iZleva eleqtronuli konis mimarT kristalis
orientacia ganisazRvros.
R линии Кикучи
E lines / Kikuchi
8338. xazebi / srialis
plastikurad deformirebul masalaSi orTogonaluri xazebis ojaxi, romlis mimarTuleba mTavari mxebi
Zabvebis mimarTulebas emTxveva.
R линии скольжения
E lines / flow (slip, strain)
8339. x. / Cernov-liudersis
deformirebuli namzadis zedapirze gamosuli an deformaciis keraSi metalografiulad gamovlenili
srialis zolebis kvali.
R линии Чернова-Людерса
E lines / Chernov-Luders’
8340. xangamZleoba
1. liTonis (nakeTobis) unari, destruqciis procesSi rRvevamde gansazRvruli sididis daZabulobiT,
mravaljerad datvirTvas gauZlos. 2. masalis Tviseba, SeinarCunos eqspluataciis an gamocdis
pirobebiT sasurveli xarisxi zRvrul mniSvnelobamde. 3. masalis (nakeTobis, nimuSis) unari, mocemul
pirobebSi gansazRvruli drois ganmavlobaSi SeinarCunos Sromisunarianoba.
R долговечность
E life / service; life time; life; endurance
8341. x. / bzarwarmoqmnamde
daRlilobaze gamocdisas - mocemuli zomis bzaris warmoqmnamde ciklebis ricxvi.
R долговечность до трещины
E durability / crack (fatigue)
8342. x. / daRlilobis
ix. cikluri xangamZleoba.
8343. x. / narCeni, sicocxlisunarianoba
1. eqspluataciaSi myofi masalis darCenili samsaxuris vada. 2. daRlilobaze gamocdisas – ciklebis
ricxvi, bzaris gamoCenis momentidan rRvevis reliefis warmoqmnamde.
R долговечность / остаточная
E durability (life) / residual
8344. x. / cikluri, daRlilobis xangamZleoba
Zabvebis an deformaciebis ciklTa ricxvi, romelsac datvirTuli obieqti gansazRvruli sigrZis
daRlilobis bzaris warmoqmnamde an daRlilobiT rRvevamde uZlebs.
R долговечность / циклическая
E endurance, life to failure; life / fatigue crack; life / fatigue
8345. x. / cocvadobisas
masalebis Tviseba, xangrZlivi statikuri datvirTvis pirobebSi gansazRvruli Tvisebebi zRvrul
mdgomareobamde SeinarCunos.
R долговечность при ползучести
E life / creep
8346. xangrZlivoba / austenitizaciis
ix. austenitizaciis dro.
8347. x. / gamocdis
dro, romlis ganmavlobaSic nimuSi (nakeToba) gamocdis reJimSia.
R продолжительность испытаний
E time / test
8348. x. / gacivebis
ix. gacivebis dro.
8349. x. / gaxurebis
ix. gaxurebis dro.
8350. x. / damuSavebis
dro, romlis ganmavlobaSic liToni (nakeToba) damuSavebas eqvemdebareba.
R продолжительность обработки
E time / treatment
8351. x. / danaxSirbadianebis, cementaciis xangrZlivoba
dro danaxSirbadianebis dawyebidan damTavrebamde.
R продолжительность науглероживания
E time / overall carburizing
8352. x. / dayovnebis
dro, romlis ganmavlobaSic procesis parametrebi ucvleladaa SenarCunebuli.
R продолжительность выдержки
E time / holding
8353. xangrZlivoba / daZvelebis
ix. daZvelebis dro.
8354. x. / Termuli damuSavebis
dro, romlis ganmavlobaSic liToni (nakeToba) Termulad muSavdeba.
R продолжительность термической обработки
E time / heat treatment
8355. x. / moSvebis
dro, romlis ganmavlobaSic liToni (nakeToba) moSvebas eqvemdebareba.
R продолжительность отпуска
E time / tempering
8356. x. / Camosxmis
ix. Camosxmis dro.
8357. x. / cementaciis
ix. danaxSirbadianebis xangrZlivoba.
8358. x. / wrTobis
ix. wrTobis dro.
8359. xarisxi / airis gamoyenebis
airis romelime parametris sawyisi da saboloo mniSvnelobebis sxvaobis mis sawyis mniSvnelobebTan
fardoba.
R степень использования газа
E rate / gas utilization
8360. x. / gamdidrebis
koncentratSi wamyvani komponentis Sedgenilobis sawyis masalaSi mis SedgenilobasTan fardoba.
R степень обогащения
E rate / concentration
8361. x. / gamkvrivebis
fxvnilovani masalebis gamkvrivebisas deformaciis integraluri zoma, romelic misi sawyisi simkvrivis
fardobiTi gadidebiT ganisazRvreba.
R степень уплотнения
E rate / compaction
8362. x. / gisosis kompaqturobis
myari burTulebis saxiT atomuri kristaluri gisosis modelSi _ nivTierebis sivrcis fardobiTi wili,
romelic sakuTriv burTulebiTaa dakavebuli.
R степень компактности решётки
E ratio / compact lattice
8363. x. / daqucmacebis
madnis daqucmacebis done, romelic ricxobrivad daqucmacebamde natexebis udidesi diametris daquc-
macebis produqtis natexebis diametrTan fardobis tolia.
R степень дробления
E ratio / reduction
8364. x. / deformaciis, moWimvis xarisxi
procentebSi gamosaxuli deformaciis maCvenebeli, romelic ricxobrivad ganivkveTis sawyisi da sabo-
loo farTobis sxvaobis ganivkveTis sawyis farTobTan fardobis tolia.
R степень деформации
E degree of deformation
8365. x. / disociaciis
daSlili molekulebis ricxvis molekulebis mTlian ricxvTan fardoba.
R степень диссоциации
E degree of dissociation
8366. x. / zedapiris
zedapiris geometriuli maxasiaTeblebis erToblioba (erT-erTi ZiriTadia simqise).
R качество поверхности
E finish / surface
8367. x. / koncentraciis
gamdidrebisas _ koncentratSi komponentis Sedgenilobis fardoba madanSi an sawyis masalaSi mis
SedgenilobasTan.
R степень концентрации
E ratio / concentration
8368. xarisxi / koroziuli dazianebis
liTonis koroziuli rRvevis done, ricxobrivad igi liTonnakeTobis koroziiT dazianebuli farTobis
misive zedapiris saerTo farTobTan fardobis tolia.
R степень коррозионного поражения
E degree of corrosion damage
8369. x. / (liTonis an Senadnobis) sisufTavis
jamuri Sedgeniloba liTonsa da SenadnobSi ZiriTadi da yvela malegirebeli komponentisa, romelic
masur procentebSia gamosaxuli.
R степень чистоты (металла или сплава)
E degree (grade) of purity
8370. x. / martensitis tetragonalobis
kristaluri gisosis damaxinjebulobis sazomi _ parametrebis fardoba c/a; damokidebulia martensitSi
naxSirbadis raodenobasTan.
R степень тетрагональности мартенсита
E degree of martensite tetragonality
8371. x. / metalizaciis
rkinis pirdapiri miRebisas - arabmuli rkinis Sedgenilobis fardoba metalizaciis produqtebSi
arsebul rkinis saerTo raodenobasTan.
R степень металлизации
E degree of metallization
8372. x. / monoqromatuli siSavis
erTsa da imave temperaturaze mocemuli sxeulis monoqromatuli da absoluturad Savi sxeulis ga-
mosxivebis nakadTa simkvriveebis fardoba.
R степень черноты / монохроматическая
E factor / monochromatic emissivity
8373. x. / moWimvis
ix. deformaciis xarisxi.
8374. x. / Jangvis, Jangvis ricxvi
qimiur naerTSi elementis mdgomareobis maxasiaTebeli da misi qceva JangviT-aRdgeniT reaqciebSi,
ricxobrivad naerTebSi atomis muxtiT ganisazRvreba.
R степень окисления
E level / oxidation
8375. x. / siSavis
erTsa da imave temperaturaze mocemuli sxeulis integraluri da absoluturad Savi sxeulis gamo-
sxivebis nakadTa simkvriveebis fardoba.
R степень черноты
E factor emissivity
8376. x. / Semcirebis
gamdidrebisas - produqtis gamosavlis Sebrunebuli sidide, gamoxatuli erTis nawilebSi.
R степень сокращения
E degree of reduction
8377. x. / Serevis
fxvnilTa narevis qimiuri, fraqciuli Sedgenilobis da Tvisebebis erTgvarovnobis maCvenebeli.
R степень смешивания
E ratio / mixing
8378. x. / wnevis momatebis
haersaberi manqanis (gavlis) Semdeg haeris wnevis fardoba manqanis win haeris wnevasTan.
R степень повышения давления
E degree of pressure stepping-up
8379. x. / wyobis ganviTarebis
Rumlis wyobis Siga zedapiris (amonagis) fardoba gasaxurebeli masalis zedapirTan.
R степень развития кладки
E degree of lining development
8380. xarisxi / produqciis
metalurgiuli produqciis Tvisebebis erToblioba, unari, rom produqciis daniSnulebis Sesabamisi
gansazRvruli moTxovnebi daakmayofilos.
R качество продукции
E quality / product
8381. xarji
gansazRvruli miznT risame moxmareba, danaxarji.
R расход
E flow rate; consumption
8382. x. / saTbobis kuTri
saTbobis raodenoba, romelsac teqnologiuri an energetikuli danadgari nedleulis, produqciis war-
moebaze an samuSaos erTeulze moixmars.
R расход топлива / удельный
E fuel rate; consumption / unit heat
8383. x. / (si)Tburi energiis kuTri
siTbos energiis raodenoba, romelsac teqnologiuri an energetikuli danadgari, nedleulis, pro-
duqciis warmoebis an samuSaos erTeulze moixmars.
R расход тепловой энергии / удельный
E consumption / unit heat
8384. xaxa / konverteris
konverterSi sarafinirebeli liTonis Casasxmeli, jarTis Casayreli, widisa da zogierTi procesisas,
foladis gadmosasxmeli xvreli.
R горловина конвертера
E mouth / vessel
8385. xaxuni
ix. 1. kontaqturi xaxuni. 2. Sinagani xaxuni.
8386. x. / gare
ix. kontaqturi xaxuni.
8387. x. / gorvis gare
erTi sxeulis meoreze gorvisas kontaqtis zonaSi aRZruli meqanikuri winaaRmdegoba.
R трение качения / внешнее
E friction / rolling
8388. x. / Txevadi
moxaxune zedapirebs Soris arsebuli blanti sapoxis sqeli Sris arsebobisas aRZruli xaxuni.
R трение / жидкостное
E friction / fluid
8389. x. / kontaqturi, xaxuni, gare xaxuni
sxeulebis meqanikuri urTierTqmedeba, romelic maTi Sexebis adgilebSi aRiZvreba da maT fardobiT
gadaadgilebas ewinaaRmdegeba.
R трение / контактное
E friction / contact
8390. x. / mSrali
kontaqturi xaxuni, romelic sapoxis armqone moxaxune zedapirebs Soris aRiZvreba.
R трение / сухое
E friction / dry (coulomb)
8391. x. / naxevrad Txevadi
kontaqturi xaxuni, romelic kontaqtis sxvadasxva wertilSi sasazRvro da Txevadi xaxunis arsebobiT
xasiaTdeba.
R трение / полужидкостное
E friction / half-liquid
8392. x. / naxevrad mSrali
kontaqturi xaxuni, romelic kontaqtis sxvadasxva wertilSi mSrali da sasazRvro xaxunis arsebobiT
xasiaTdeba.
R трение / полусухое
E friction / semi-dry
8393. x. / sasazRvro
kontaqturi xaxuni, romelic moxaxune zedapirebs Soris sapoxis umniSvnelo sisqis (ara umetes 0.1 mkm)
afskis arsebobisas aRiZvreba.
R трение / граничное
E friction / boundary (interfacial)
8394. x. / srialis gare
kontaqturi xaxuni - erTi sxeulis meoris zedapirze moZraobis meqanikuri winaaRmdegoba; kontaqturi
xaxuni deformaciis keraSi instrumentisa da dasamuSavebeli masalis urTierTqmedebisas aRiZvreba.
R трение скольжения / внешнее
E friction / sliding
8395. xaxuni / Sereuli
kontaqturi xaxuni (mag., naxevrad mSrali an naxevrad Txevadi), romelic kontaqtis sxvadasxva wer-
tilSi, sxvadasxva saxis xaxuniT xasiaTdeba.
R трение / смешанное
E friction / mixed
8396. x. / Sinagani, xaxuni
myar sxeulSi aradrekadobis gamovlineba, romelic deformaciis procesSi masze miniWebuli meqanikuri
energiis araSeqcevad ganbnevaSi gamoixateba.
R трение / внутреннее
E friction / internal
8397. x g t k
ix. xazobrivi gafarToebis temperaturuli koeficienti.
8398. xelsawyo (mowyobiloba)
mowyobilobebis farTo klasis saerTo dasaxeleba, romlebic gasazomad, sawarmoo kontrolis, mowyo-
bilobebis dasacavad, manqana-mowyobilobebis marTvis, teqnologiuri mowyobilobebis regulirebis,
gamoTvlebis, aRricxvis, angariSisa da sxv. sawarmoeblad gamoiyeneba.
R прибор
E device; instrument
8399. x. / furmis
brZmedis quraSi cxeli bervisa da saTbobis danamatebis misawodebel mowyobilobaTa kompleqsi.
R прибор / фурменный
E apparatus / fuyere
8400. xelsawyoebi / saxurebeli
masalebis, sagnebis, samuSao aris, Senobis gasaTbobad da sxv. gasaxureblad gamoyenebuli teqnologiuri
xelsawyo-mowyobilobebis saerTo dasaxeleba.
R приборы / нагревательные
E appliances / heating
8401. xenji
haerze an Jangbadis Semcvel sxva garemoSi foladis da zogierTi sxva Senadnobebis zedapirze war-
moqmnili (da)Jangvis produqti.
R окалина
E scale
8402. x. / aZrobadi
glinvis win an Termuli damuSavebisaTvis gaxurebis teqnologiis darRvevisas calkeul ubnebze
amZvrali an fxvieri xenjis saxiT arsebuli furclis zedapiris defeqti.
R окалина / отстающая
E scale / exfoliating
8403. x. / meoreuli, glinvis xenji
liTonis zedapirze glinvis procesSi warmoqmnili xenji.
R окалина / вторичная
E scale / mill
8404. x. / glinvis
ix. meoreuli xenji.
8405. x. / pirveladi, Rumlis xenji
RumelSi gaxurebisas liTonis zedapirze warmoqmnili xenji.
R окалина / первичная
E scale / furnace
8406. x. / Rumlis
ix. pirveladi xenji.
8407. x. / Caglinuli
glinvis an dresirebis procesSi warmoqmnili liTonis zedapiris defeqti, romelic masSi SeWrili (Cate-
nili) xenjis Cawinwkluli narCenebis saxiTaa.
R окалина / вкатанная
E scale / rolled-in
8408. xenjsamtvrevi
1. mowyobiloba, romlis muSa elementi gorgolaWebia, romlebic zolis RunviT uwyveti amoWmis xazSi
xenjs afxvierebs. 2. cxeli glinvis dganis xazSi 5-20-%-iani moWimviT xenjis dasamsxvrevi da Semdgom
mosacilebeli gali.
R окалиноломатель
E scale breaker
8409. xenjsamtvrevi / pirveladi
cxeli glinvis uwyveti furcel-saglinavi dganis pirveladi galebis jgufis win dasayenebeli xenj-
samtvrevi (2).
R окалиноломатель / черновой
E scale breaker / crude
8410. x. / sasufTao
cxeli glinvis uwyveti furcelsaglinavi dganis pirveladi galebis da sasufTao galebis jgufebs
Soris dasayenebeli xenjsamtvrevi (2), pirveladi glinvis procesSi warmoqmnili xenjis dasamsxvrevad.
R окалиноломатель / чистовой
E scale breaker / finishing
8411. xenjmedegoba
ix. mxurvalmedegoba.
8412. xenjwarmoqmna
mJangav garemoSi gaxurebisas liTonis zedapirze ganviTarebuli xenjis Sre.
R окалинообразование
E scaling
8413. xerxi1, wesi
ix. meTodi.
8414. xerxi2
cxel an civ mdgomareobaSi liTonis gasaxerxi an gasaWreli manqana.
R пила
E saw
8415. x. / lenturi
wamyvan da mimyol Skivebze daWimuli xerxi (2) kbilebiani usasrulo moqnili foladis lentis saxis
mWreli organoTi.
R пила / ленточная
E saw /band
8416. x. / mrgvali
xerxi (2) kbilebiani mbrunavi diskos saxis mWreli organoTi.
R пила / дисковая
E saw / circular (slitting)
8417. x. / mfrinavi
moZravi naglinis saWrelad gankuTvnili xerxi (2).
R пила / летучая
E saw / flying
8418. x. / naloiani
mrgvali xerxi (2) diskos amZraviT, romelic mimmarTvelebian (naloebze) moZrav CarCozea ganTavsebuli.
R пила / салазковая
E saw / reciprocating (shuttle)
8419. x. / rotoruli
mrgvali xerxi (2), romlis mWreli diskos centri wriulad gadaadgildeba; aseTi xerxi didi kveTis
naglinis dasaWrelad gamoiyeneba.
R пила / роторная
E saw / rotary
8420. x. / qanqara
mrgvali xerxi (2), romlis mWreli disko vertikalurad Camokidebul qanqarazea dayenebuli; qanqaras
muSa svla eleqtruli an pnevmatikuri amZraviT sruldeba.
R пила / маятниковая
E saw / swinging (pendulum)
8421. x. / civi Wris
liTonis an sxva masalis civ mdgomareobaSi saWreli mravalpiriani xerxi (2).
R пила холодного резания
E saw / cold
8422. x. / cxeli Wris
liTonis an sxva masalis cxel mdgomareobaSi saWreli mravalpiriani xerxi (2).
R пила горячего резания
E saw / hot
8423. x. / xaxuniT mWreli
civi Wris mrgvali xerxi (2), mrgvali gluvi diskos saxis didi siCqariT mbrunavi mWreli organoTi.
R пила трения
E saw / friction
8424. xexva
namzadis brtyeli zedapiris damuSaveba. romelic abraziuli instrumentiT sruldeba.
R шлифование
E grinding; sanding; polishing
8425. xexva / saCortni
1. glinvisa da Termuli damuSavebis Semdeg zedapiruli mcire siRrmis defeqtebis mosacileblad li-
Tonuri wnelis, zolebisa da lentis abraziuli instrumentiT gawmenda. 2. msxvili nametebis mosaci-
leblad Tujisa da foladis sxmulebis xexva.
R шлифование / обдирочное
E grinding / coarse
8426. xvreli
ix. RreCo.
84278425 . xvreli / gamosaSvebi
nadnobis gamosaSvebi xvreli, romelic metalurgiuli agregatis kedelSia an qvedzea.
R отверстие / выпускное
E tap hole
8428. x. / soleris
liTonis Txeli paraleluri firfitebis nakrebi, romelic rentgenografiaSi rentgenis sxivebis konis
vertikaluri ganSladobis SesazRudad gamoiyeneba.
R щель Соллера
E gap / Soller
8429. xidi / daxrili
skipis sawevelas elementi, romelic erTmaneTTan ganivi kavSirebiT SeerTebuli ori gverdiTi SenaduRi
wamwisagan Sedgeba; es elementi masze skipis gadaadgilebas emsaxureba.
R мост / наклонный
E bridge / skip
8430. xiri
Rumlis an cicxvis moculobaSi gacivebuli liToni.
R “козёл”
E bear; salamander
8431. xiSti
Tujidan an spilenZidan Camosxmuli mcire zomis ubralo formis sxmuli, romelic Semdgomi gada-
muSavebisaTvis gamoiyeneba.
R штык
E ram / rod; bar; pig
8432. xiwvi1
SenaduRi milebis warmoebisas da rulonuri zolovanas pirapira SeduRebisas SeduRebis zonidan gamo-
nadeni liTonis zvinuli, romelic nakeris gaswvriv aris ganlagebuli.
R грат
E flash; fin; burr; burb; seam; bead
8433. xiwvi2
1. namzadis an nakeTobis zedapirze, an nawiburze maTi miRebis, an eqspluataciis procesSi warmoqmnili
kbili. 2. Ria StampebSi Stampvisas naWedis perimeterze warmoqmnili liTonis nameti. 3. liTonis Wris
dros maxvili qimebis saxiT warmoqmnili naglinis defeqti.
R заусенец
E flash; fin; burr
8434. xiwvsacleli
1. pirapira SeduRebis Semdeg SenaduRi nakeris gasawmendi manqana. 2. SenaduR milebze Siga an gare
xiwvebis mosaiclebeli manqana.
R гратосниматель
E deseamer; bead trimmer; machine / deburring
8435. xorklianoba, simqise
damuSavebuli zedapiris mikrouswormasworobis erToblioba.
R шероховатость
E roughness
8436. xraxni
manqanis nawili, cilindruli an iSviaTad konusuri formis xraxniani zedapiriT, an xraxniani frTebiT.
R винт
E screw
8437. x. / dasaWeri
dasaWeri meqanizmis moZravi xraxniani elementi, gare xraxniT, romelic saglinavi galis glinebs Soris
RreCos sididis cvlilebisTvis gamoiyeneba.
R винт / нажимной
E screw / mill (housing); screw / adjusting
8438. xraxni / dasayenebeli
geodeziuri da sxva xelsawyoebis zusti fiqsaciisaTvis, agreTve SeerTebebSi samagr xraxnad ga-
moyenebuli xraxni (samagri xraxnisagan Tavisi formiT da damWeri boloTi gansxvavdeba).
R винт / установочный
E screw / setting (positioning, fixing)
8439. x. / mikrometruli
xrxani, romelsac mcire bijiT zusti kuTxvili aqvs da sazom manqanebSi, xelsawyoebsa da instrumentebSi
gamoiyeneba.
R винт / микрометрический
E screw / micrometric
8440. x. / savali
Carxebsa da manqanebSi xraxniani meqanizmis ZiriTadi detali, kvanZebisa da detalebis mimmarTvelebze
sworxazobrivi gadaadgilebisaTvis.
R винт / ходовой
E screw / feeding
8441. x. / samagri
gasaxsneli xraxniani SeerTebis ZiriTadi detali _ Rero kuTxviliT erT boloze da TaviT meore bo-
loze.
R винт / крепежный
E screw / fastening
8442. x. / Zalovani
xraxnuli gadacemis ZiriTadi detali didi RerZuli Zalvis misaRebad, romelic wnexebSi, Rumlis
mbiZgarebSi, domkratebSi da a. S. gamoiyeneba.
R винт / силовой
E screw / forcing
8443. xsnadoba
nivTierebis unari, warmoqmnas sxva nivTierebebTan erTgvarovani sistemebi _ xsnarebi, romlebSic niv-
Tiereba calkeuli atomebis, ionebis, molekulebis an nawilakebis saxiTaa.
R растворимость
E solubility
8444. x. / ganusazRvreli
Canacvelbis wesiT, iumrozeris pirobebis (komponentebi unda iyos izomorfuli, atomebis zomebi 15%-ze
metiT ar unda gansxvavdebodes, unda hqondeT maxlobeli eleqtroqimiuri Tvisebebi) dacviT,
komponentebs Soris uwyveti myari xsnaris warmoqmna.
R растворимость / неограниченная
E solubility / complete
8445. x. / myar mdgomareobaSi
myari nivTierebebis sxva myar nivTierebebTan myari xsnarebis warmoqmnis unari.
R растворимость в твёрдом состоянии
E solubility / solid
8446. xsnari
1. ori an meti nivTierebis erTgvarovani sistema. 2. ori an meti komponentis erTgvarovani narevi, Txevad
an myar nivTierebaSi Tanabrad ganawilebuli atomebis, ionebis an molekulebis saxiT.
R раствор
E solution
8447. x. / araidealuri (realuri)
xsnari, romelsac idealuri xsnaris Tvisebebi ar axasiaTebs.
R раствор / неидеальный (реальный)
E solution / actual (non-ideal)
8448. x. / aranajeri myari, ganzavebuli myari xsnari
myari xsnari, romelSic gaxsnili elementis koncentracia ufro naklebia, vidre najer myar xsnarSi,
romelSic mocemul pirobebSi misi garkveuli raodenobis gaxsnaa SesaZlebeli.
R раствор / ненасыщенный твёрдый
E solution / saturated solid
8449. xsnari / buferuli
xsnari, romelSic wyalbadis ionebis koncentracia, misi ganzavebisas da masze Zlieri mJavas an tutis
mcire raodenobiT damatebisas, mcired icvleba.
R раствор / буферный
E solution / buffer
8450. x. / gadajerebuli myari
myari xsnari, romelSic mocemul pirobebSi (temperatura, wneva,) gaxsnili atomebis raodenoba
wonasworuli mdgomareobisas xsnarSi maT Semcvelobas aRemateba.
R раствор / пересыщенный твёрдый
E solution / supersaturated solid
8451. x. / gamoklebis myari
liTonuri naerTis (intermetalidis) bazaze warmoqmnili myari xsnari, romlis struqturaSic
kristaluri gisosis iseTi kvanZebi arsebobs, romlebic erT-erTi komponentis atomebiT ar aris
dakavebuli.
R раствор вычитания / твёрдый
E solution / subtraction solid
8452. x. / ga(n)zavebuli myari
ix. aranajeri myari xsnari.
8453. x. / gansazRvruli myari
or an met komponents Soris warmoqmnili myari xsnari, romelic komponentTa gansazRvrul
koncentraciamde arsebobs.
R раствор / ограниченный твёрдый
E solution with partial solubility / solid
8454. x. / ganusazRvreli myari
Canacvlebis myari xsnari, myar mdgomareobaSi ganusazRvrelad xsnad, or an met komponents Soris.
R раствор / неограниченный твёрдый
E solution with mutual solubility / solid
8455. x. / idealuri
ori an meti komponentiT warmoqmnili cvladi Sedgenilobis xsnari, romlis energia da moculoba maTi
Serevisas ucvleli rCeba.
R раствор / идеальный
E solution / ideal
8456. x. / myari
Senadnobis myari erTfaza mdgomareoba, romelic gamxsnelis kristalur gisoss warmoadgens; masSi erTi
an ramdenime gaxsnili elementis atomebia ganawilebuli, romelTa koncentraciac SeiZleba
erTgvarovnobis daurRvevlad Seicvalos.
R раствор / твёрдый
E solution / solid
8457. x. / mouwesrigebeli myari
Canacvlebis myari xsnari, romelSic kristaluri gisosis kvanZebSi komponentTa atomebi statikurad
erTgvarovnadaa ganawilebuli.
R раствор / неупорядоченный твёрдый
E solution / disordered solid
8458. x. / mowesrigebuli myari
Canacvlebis myari xsnari, romelic kristaluri gisosis kvanZebSi komponentTa atomebis swori
monacvleobiT an maTi arasruli statistikuri ganawilebiT xasiaTdeba.
R раствор / упорядоченный твёрдый
E solution / ordered solid
8459. x. / polimerebis
polimerebisa da dabalmolekuluri xsnarebis Termodinamikurad mdgradi erTgvarovani molekulur-
dispersiuli narevi.
R раствор полимеров
E solution / poymer
8460. x. / Canacvlebis myari
myari xsnari, romelSic gaxsnili elementis atomebi kristalur gisosSi gamxsnelis atomebs Caenacvleba.
R раствор замещения / твёрдый
E solution / substitutional solid
8461. xsnari / Canergvis myari
myari xsnari, liTonsa da araliTons Soris, romelSic gaxsnili elementis atomebi (araliTonis)
gamxsnelis kristaluri gisosis kvanZTa Soris mdebareobs.
R раствор внедрения / твёрдый
E solution / interstitial solid
8462. xsnari / cecxlgamZle
cecxlgamZle agurebisa da blokebisagan amonagebis nakrebis amosavsebi xsnari, romelic Semkvrelis,
(cecxlgamZle Tixa, cementi) wvrili cecxlgamZle Semvsebebis, wylisa da danamatebisagan Sedgenili
narevia.
R раствор / огнеупорный
E mortar / refractory
8463. x. / wonasworuli myari
mravalfazian SenadnobSi _ myari xsnari, romlis komponentTa qimiuri potenciali mosazRvre fazebSi
maTive qimiuri potencialis tolia.
R раствор / равновесный твёрдый
E solution / equilibrium (stable) solid
8464. x. / homogenuri myari
ori an meti komponentis myar nivTierebaSi atomebis, ionebis an molekulebis saxiT Tanabrad ganawileba
(struqturis erTgvarovnobiT da uwyvetobiT xasiaTdeba).
R раствор / гомогенный твёрдый
E solution / homogeneous solid
8465. xufi / Rumlis
Rumlis konstruqciis zeda mosaxsneli elementi, romelic Signidan cecxlgamZle masaliTaa amogebuli.
R колпак печи
E cap / furnace

j
8466. javSani / brZmedis
furclovani liTonis konstruqcia, romelic brZmedis hermetul garsacms warmoqmnis.
R броня доменной печи
E amo(u)r / blast-furnace
8467. jami / saaglomeracio
ix. aglojami.
8468. j. / widis
Tujis konusuri tevadoba, romelic sadnobi agregatebidan widis misaRebad da widasayrelamde an
gadamuSavebis adgilamde transportirebisaTvis gamoiyeneba.
R чаша / шлаковая
E pot / slag
8469. jarTi1
Savi da feradi liTonebis da Senadnobebis nakeTobani, romlebic uvargisia an saeqspluatacio
Rirebuleba dakarga. es nakeTobani metalurgiul agregatebSi gadasadnobad gamoiyeneba.
R лом
E scrap; scrap / iron; scrap / metal
8470. jarTi2
Savi liTonebis widanarevi narCenebi, romlebic Tujisa da foladis gamoSvebis, transportirebis da Ca-
mosxmis dros warmoiqmneba. es narCenebi metalurgiul RumlebSi gadasdadnobad gamoiyeneba.
R скрап
E scrap
8471. j. / namtvrevi (nalewi, namsxvrevi)
ix. jarTi1.
8472. j. / gabarituli
jarTi, romlis zomebic metalurgiuli Rumlebis CatvirTvis moTxovnebs Seesabameba.
R лом / габаритный
E scrap / standard-sized
8473. j. / gauvneblebuli
feTqebadsaSiSi, momwamlavi da mavne sagnebisagan ganTavisuflebuli jarTi.
R лом / обезвреженный
E scrap / inoffensive
8474. j. / dapaketebuli
sadnob agregatebSi CasatvirTavad gamzadebuli mimdinare warmoebis msubuqi narCenebis (CamonaWrebi,
burbuSela da sxv.) an wyobidan gamosuli manqanebisa da agregatebis korpusebis sxvadasxva tevadobis da
sxv. ormxrivi an sammxrivi kumSviT paketebis saxiT momzadebuli jarTi.
R лом / пакетированный
E scrap / baled
8475. jarTi / dafragmentebuli
saavtomobilo furclebis Stampvis narCenebis an msubuqi avtomobilebis Zarebis demontaJisa da hid-
ravlikur wnexebSi an wnexmakratlebze daWmuWnis Semdeg gadamuSavebis produqti.
R лом / фрагментированный
E scrap / fragmentized
8476. j. / msubuqi
dabali moculobiTi simkvrivis jarTi.
R лом / легковесный
E scrap / light
8477. j. / msxvilgabaritiani
jarTi, romlis zomebic metalurgiuli Rumlebis CatvirTvis moTxovnebs aRemateba.
R лом / крупногабаритный
E scrap / bulky
8478. j. / mZime
maRali moculobiTi simkvrivis jarTi.
R лом / тяжёлый
E scrap / heavy
8479. j. / naWrovani
liTonebisa da Senadnobebis dayofili jarTi, romlis zomac dadgenils ar aRemateba.
R лом / кусковой
E scrap / lump
8480. j. / rTuli
ori an meti feradi liTonisa da Senadnobisagan Sedgenili jarTi.
R лом / сложный
E scrap / complex
8481. j. / saamortizacio
sadnob metalurgiul agregatebSi da RumlebSi kazmis liTonuri nawilisaTvis momzadebuli, mwyobridan
gamosuli Senobebis, nagebobebis, manqanebis, Sromis iaraRebis, gemebis da sxv. jarTi.
R лом / амортизационный
E scrap / obsolete (dormant)
8482. j. / sabruni
metalurgiuli warmoebis procesSi warmoqmnili jarTi.
R лом / оборотный
E scrap / internal; scrap / revert
8483. j. samxedro
dawunebuli samxedro teqnikis yvela saxe: gemebi, wyalqveSa navebi, tankebi, javSanmanqanebi, saartilerio
da saraketo danadgarebi da sxv.
R лом / военный
E scrap / ordnance (military)
8484. j. / sayofacxovrebo
xangrZlivi moxmarebisas mwyobridan gamosuli sagnebi (macivrebi, sarecxi da sakeravi manqanebi,
televizorebi da misT.) liTonis qilebi da saxuravebi, samagri detalebi, lursmnebi da a.S.
R лом / бытовой
E scrap / household
8485. j. / sortuli
markebis, jgufebisa da xarisxis mixedviT damuSavebuli da klasificirebuli jarTi.
R лом / сортный
E scrap / graded
8486. jarT - procesi
martenis procesi, romlis drosac kazmis ZiriTad mdgenels jarTi warmoadgens.
R скрап-процесс
E process / scrap-and-pig
8487. jgufi (teqn.)
erTmaneTTan axlos ganlagebuli, erTad SeerTebuli ramdenime sagani.
R группа
E group; train
8488. jgufi / galebis
mravalgalian saglinav dganSi TanamimdevrobiT ganlagebuli galebis jgufi, romelic saerTo teqno-
logiur funqciebs asrulebs.
R группа клетей
E train of stands
8489. j. / galebis pirveladi
galebis jgufi, romelic glinvis sawyisi (saSavo) gatarebis Sesasruleblad gamoiyeneba.
R группа клетей / черновая
E train / roughing (mill); rougher
8490. j. / galebis saboloo
galebis jgufi, romelic glinvis winasasufTao da sasufTao gatarebebis Sesasruleblad gamoiyeneba.
R группа клетей / чистовая
E train finishing; finisher
8491. j. / galebis Sualeduri
galebis jgufi, romelic glinvis Sualeduri gatarebis Sesasruleblad gamoiyeneba.
R группа клетей / промежуточная
E train / intermediate
8492. jeradoba / widis, widis gamosavali
dnobisas widis masis liTonis masasTan fardoba.
R кратность шлака
E multiplicity / slag
8493. jibe
1. metalurgiuli Rumlis amonagis defeqti, romelic Txevadi widiT an liToniT misi amoWmis Sedegad
warmoiqmneba. 2. liTonuri nakeTobis (ZiriTadad, zomagrZeli) Tavmosayreli, Sesanaxi da (an) SesafuTi
mowyobiloba, romelic liTonebis wneviT damuSavebis ZiriTad an damxmare mowyobilobebSi Sedis.
R карман
E pocket; bundling
8494. j. / dasapaketebeli
zomagrZeli liTonuri nakeTobis dasagrovebeli da paketebad dasaformebeli jibe.
R карман / пакетировочный
E pocket / piling
8495. j. / paketebis Se(mo)sakravi
Sekrebili da paketad daformebuli nakeTobis SesafuTad gankuTvnili jibe.
R карман для обвязки пакетов
E cradle / bundling; pocet / banding
h
8496. haermomarageba
metalurgiuli saamqroebis an agregatebis SekumSuli haeriT momaragebis sistema.
R воздухоснабжение
E supply / air
8497. haermomzadeba
haeris momzadeba (Sroba, datenianeba, mtvrisagan gawmenda da a. S.) teqnologiuri an sanitarul-higie-
nuri moTxovnebis donemde.
R воздухоподготовка
E preparation / air
8498. haersaberi
ix. haersaberi manqana.
8499. haersaxurebeli
Tbomimocvlis aparati, romlis daniSnulebac masSi gamavali haeris gaxurebaa.
R воздухонагреватель
E stove / hot-blast
8500. h. / gamosatani wviskameriani
maRali Tburi simZlavris haersaxurebeli, romelic bervis 1300-1400°C-mde gasaxureblad gamoiyeneba.
R воздухонагреватель с выносной камерой горения
E stove / external-combustion
8501. haersaxurebeli / maRaltemperaturuli
brZmedis haersaxurebeli, romlis daniSnuleba haeris 1200°C temperaturaze maRla gaxurebaa.
R воздухонагреватель / высокотемпературный
E stove / high temperature
8502. h. / CaSenebuli wvis kameriT
brZmedis bervis 1250-1300°C-mde gasaxurebeli haersaxurebeli.
R воздухонагреватель со встроенной камерой горения
E stove / central-combustion
8503. h. / wvis kameris gareSe
brZmedis haersaxurebeli TaRqveSa sivrceSi airis wviT.
R воздухонагреватель без камеры горения
E stove / combustion free
8504. haersadeni
metalurgiul agregatebTan haeris misawodebeli milsadeni.
R воздухопровод
E air conduit; blast pipe; air pipe
8505. h. / wriuli
foladis mili 1400 mm-mde Siga diametrisa, romelic Signidan cecxlgamZle aguriTaa amogebuli da
brZmeds gars ertymis. misi saSualebiT haeri bervis saqSenebs miewodeba.
R воздухопровод / кольцевой
E bustle pipe
8506. hartblei
poligrafiaSi gamoyenebuli feradi liTonebis (Pb, Sb, Sn) Senadnobebi.
R гартблей
E lead / hard; lead / antimonial
8507. hartlingi
kalisa da rkinis naerTebis narevi. pirveladi (sawyisi, Savi) kalis likvaciuri rafinirebis procesis
narCeni.
R гартлинг
E lead / hard (antimonial)
8508. hasteloi
koroziamedegi Senadnobi nikelis fuZeze, romelic 33%-mde Mo-s, 23%-mde Cr-s, 29%-mde Fe-s, 0.15% C-s
Seicavs; legirdeba W-iT, Si-iT, Co-iT da sxva elementebiT; gamoiyeneba rogorc uJangavi da
mxurvalmtkice Senadnobi.
R хастеллой
E hastalloy
8509. hausmaniti
Mn3O4 Sedgenilobis minerali. manganumis dnobisas kazmad, xolo Tujis dnobisas _ kazmis danamatad
gamoiyeneba.
R гаусманит
E hausmanite
8510. hafniumi
qimiuri elementi Hf, atomuri masa= 178.49; miekuTvneba iSviaT Zneldnobadi liTonebis jgufs, tdn 2222°C;
es elementi Sedis mxurvalmtkice Senadnobebis SedgenilobaSi, metalurgiaSi gamoiyeneba hafniumis da
tantalis karbidebis myari xsnaris saxiT. Zneldnobadi liTonebisaTvis misgan tiglebs amzadeben.
R гафний
E hafnium
8511. heliumi
qimiuri elementi He, atomuri masa= 4.00; normalur pirobebSi inertuli airia, duRilis temperatura =
-268.93°C metalurgiaSi damcavi garemos Sesaqmnelad da Senadnobebis rafinirebisaTvis gamoiyeneba.
R гелий
E helium
8512. hematiti
Fe2O3 Sedgenilobis minerali. erT-erTi umniSvnelovanesi rkinis madani.
R гематит
E hematite
8513. hematitilmeniti
FeTiO3·Fe2O3 Sedgenilobis minerali, nedleuli titanis warmoebisaTvis.
R гематитоильменит
E hematite-ilmenite
8514. heterogenizacia
maRaltemperaturuli izoTermuli dayovnebisas da (an) Senadnobis gacivebisas gadajerebuli myari xsna-
ridan fazebis gamoyofis procesi.
R гетерогенизация
E heterogenation; heterogenisation
8515. heterogenuloba
sistemis fizikur-qimiuri araerTgvarovneba (fizikuri Tvisebebis an qimiuri Sedgenilobis sxvadasxvaoba
sxvadasxva nawilSi, sxvadasaxva fazaSi).
R гетерогенность
E heterogeneity; inhomogeneity
8516. heterodifuzia, urTierTdifuzia
mravalkomponentian fazebSi mimdinare difuzia, romelic fazebis qimiuri Sedgenilobis
sxvadasxvaobiTaa gamowveuli. igi mocemuli fazis sxvadasxva ubnis Sedgenilobas aTanabrebs.
R гетеродиффузия
E solute diffusion
8517. hib - procesi
mduRare SreSi wyalbadis maRali Semcvelobis airiT da wvrili madnis aRdgeniT Rrublovani rkinis
miReba.
R ХИБ-процесс
E process / High Iron Briquets
8518. higroskopiuloba
masalis unari, atmosferodan an samuSao garemodan STanTqas teni.
R гигроскопичность
E hygroscopicity
8519. hidratacia
wylis molekulis sxva masalis molekulebTan an ionebTan mierTeba.
R гидратация (гидротирование)
E hydration
8520. hidridebi
wyalbadis qimiuri naerTebi liTonebTan da masze nakleb eleqtrouaryofiT elementebTan.
R гидриды
E hydride
8521. hidrogamocda / milebis
ix. milebis teqnologiuri gamocdebi.
8522. hidrogenizacia
wyalbadis qimiur elementebTan an naerTebTan mierTebis procesi (ZiriTadad, katalizatoris
monawileobiT).
R гидрогенизация
E hydrogen(iz)ation
8523. hidrolizi
gacvliTi daSlis reaqcia sxvadasxva nivTierebasa da wyals Soris.
R гидролиз
E hydrolysis
8524. hidrogawmenda
wneviT miwodebuli wylis WavliT liTonis zedapiris gawmenda.
R гидроочистка
E hydrorefining; cleaning / hydraulic
8525. hidroeqstruzia
ix. hidrostatikuri wnexa.
8526. hidrometalurgia, hidrometalurgiuli procesi
liTonebis amoReba madnebidan, koncentratebidan da warmoebis sxvadasxva narCenidan qimiuri reagentebis
wyalxsnarebiT, Semdgom am xsnarebidan liTonebis gamoyofa.
R гидрометаллургия
E hydrometallurgy
8527. hidromocileba / xenjis
maRali wneviT miwodebuli wylis WavliT naglinis zedapiridan xenjis mocileba.
R гидросбив окалины
E water descaling
8528. hidrostati
izostatikuri wneviT fxvnilovani masalebis kompaqtirebis danadgari, romelSic samuSao garemod
siTxes iyeneben.
R гидростат
E hydrostat
8529. hidrofobizacia
wyliT mineralis zedapiris aradasvelebadobis amaRleba, (gazrda) masze reagentebis adsorbciiT,
kerZod, Semkrebisa.
R гидрофобизация
E hydrophobization
8530. h. / danafarebis
danafaris damuSaveba mis zedapirze wyalmedegi apkis misaRebad.
R гидрофобизация покрытия
E hydrophobization / coating
8531. hidrocikloni
Txevad garemoSi madnis gravitaciuli gamdidrebis inerciuli aparati, romelSic centridanuli Zalebi
pulpis tangenciuri miwodebiT warmoiqmneba.
R гидроциклон
E cyclone / hydraulic; hydrocyclone
8532. hil - procesi
rkinis pirdapiri miRebis meTodi periodulad moqmed retortebSi, romlebSic orTqlis konversiiT
miRebuli bunebrivi airi gamoiyeneba.
R ХИЛ-процесс
E process / HYL-Hojalata y Lamina
8533. hipersili
magniturrbili Senadnobi rkinis fuZeze. igi, daaxloebiT, 3%-mde siliciums Seicavs.
R гиперсил
E hipersil
8534. hipoTeza / brtyeli kveTebis
sxeulSi deformaciamde pirobiTad aRebuli brtyeli kveTebi deformaciisas brtyeli darCeba.
R гипотеза плоских сечений
E hypothesis of flat sections
8535. h. / daRlilobiTi dazianebebis Sekrebis
cvladi perioduli datvirTvebisas dazianebaTa dagrovebis arRicxvis meTodi.
R гипотеза суммирования усталостных повреждений
E hypothesis / cumulative damage
8536. h. / izotropiulobis
varaudi, rom nebismier elementarul moculobaSi masalas izotropiuli, reologiuri da meqanikuri
Tvisebebi aqvs.
R гипотеза изотропности
E hypothesis of isotropy
8537. h. / ukumSvelobis
varaudi, rom liTonebis plastikuri deformaciis Sedegad misi moculoba modmivi rCeba.
R гипотеза несжимаемости
E hypothesis of incompressibility
8538. histerezisi
fizikuri sididis cvlilebis dagvianeba, romelic axasiaTebs nivTierebis mdgomareobas gare pirobebis
cvlilebebisagan damokidebulebiT (sxva fizikuri sididis); gamoisaxeba histerezisis maryuJis saxiT.
R гистерезис
E hysteresis
8539. h. / drekadi
nimuSis drekadi deformaciis ganviTarebis, masze modebuli meqanikuri Zabvisagan, droSi CamorCena.
R гистерезис / упругий
E hysteresis / elastic
8540. h. / magnituri
winaswari damagnitebulobis doneze damokidebulebiT, erTi da imave daZabulobis damamagnitebel velSi,
feromagnetikis damagnitebulobis mniSvnelobis sxvadasxvaoba.
R гистерезис / магнитный
E hysteresis / magnetic
8541. h. / statikuri
drekadobis zRvarTan miaxloebuli Zabvebis moqmedebiT, statikuri da cikluri datvirTvisas,
warmoqmnili histerezisi.
R гистерезис / статический
E hysteresis / static
8542. hit-fast - procesi
madannaxSiriani gundebis aRdgeniT Rrublovani rkinis miReba.
R хит-фаст-процесс
E Heat Fast Process
8543. hiubneriti
(MnFe)WO4 Sedgenilobis minerali, volframisa da manganumis madani.
R гюбнерит
E hu(e)bnerite
8544. holmiumi
qimiuri elementi, Ho, atomuri masa= 165; miekuTvneba iSviaT miwaTa liTonebis jgufs, tdn 1461°C; es
elementi Sedis Senadnobebis SedgenilobaSi, romlebic foladis ganJangvisa da modificirebisaTvis ga-
moiyeneba.
R гольмий
E holmium
8545. homogenizacia
1. Senadnobebis Txevad da myar mdgomareobaSi maTSi koncentraciuli araerTgvarovnobis likvidaciiT
erTgvarovani struqturis miReba. 2. Sedgenilobis gaTanabrebisa da koncentraciuli araerTgvarovnobis
acilebis procesi.
R гомогенизация
E homogenization
8546. h. / maRaltemperaturuli
difuziuri procesebis intensifikaciis mizniT Catarebuli sahomogenizacio molboba, romelic 0,7 tdn
temperaturaze ufro maRla gaxurebisas mimdinareobs.
R гомогенизация / высокотемпературная
E homogenization (diffusion annealing) / high temperature
8547. homogenuroba (erTgvarovnoba)
monoliTuri an fxvnilovani tanis (sxeulis) struqturis erTgvarovnoba da uwyvetoba.
R гомогенность
E homogeneity
8548. hoperi
fxvieri tvirTis gadasatani rkinigzis satvirTo vagoni.
R хоппер
E car / hopper
8549. hoper-dozatori
balastis gadasatani meqanizebuli TviTmcleli vagoni, romlis gadmotvirTva rkinigzaze moZraobis
procesSi dozirebulad mimdinareobs.
R хоппер-дозатор
E hopper / metering
УКАЗАТЕЛЬ РУССКИХ ТЕРМИНОВ

А
аберрация 13.2
– / сферическая 14.
– / хроматическая 15.
абсорбер 18.
абсорбция 19.
абцуг / оловянный 20.
авиаль 166.
АВС-процесс 17.
автоклав 167.
автомат 169.
– / кузнечно-прессовый 171.
– / листоштамповочный 172.
– / литейный 170.
авторадиография 173.
агент / коррозивный 21.
агитация 23.
аглолента 28.
агломашина 29.
– с нижним дутьём 30.
агломерат 31.
– / высокоофлюсованный 38.
– / доломитизированный 34.
– / железомарганцевый 42.
– / железорудный 43.
– / марганцевый 37.
–/ марганцовистый 36.
–/ металлизованный 39.
–/ неофлюсованный 32.
–/ низкоофлюсованный 40.
–/ окисный (оксидный) 41.
–/ офлюсованный 33.
–/ самоплавкий 35.
–/ стабилизированный 44.
–/ фаялитовый 45.
–/ фосфористый 46.
– / хромитовый 47.
агломерация 48.
– / двухзонная 51.
–/ кислородная 52.
– на комбинированном топливе 49.
– с пульсирующим вакуумом 50.
аглоспёк 54.
аглоустановка 24.
– / карусельная 25.
–/ шахтная 26.
аглочаша 55.
аглофабрика 6720
аглошихта 27.
агрегат 56.
–/ литейно-прокатный 73.
–/ металлургический 64.
–/ непрерывный закалочно-травильный 76.
–/ непрерывный травильный 74.
–/ профилегибочный 69.
–/ совмещённый 80.
–/ теплотехнический 61.
–/ теплотехнологический 62.
–/ трубопрокатный 65.
–/ трубопрофильный прессовый 70.
–/ трубосварочный 66.
–внепечного рафинирования 79.
–горячей прокатки периодических профилей 68.
–для прямого получения железа 71.
–комбинированной резки 63.
–комплексной обработки стали 77.
–непрерывного действия / сталеплавильный 75.
–непрерывного отжига 81.
–печной сварки 78.
–полирования полос и лент 59.
–поперечной резки 57.
–продольной резки 58.
–сварки двухшовных труб 67.
–шлифования полос и лент 60.
адгезия 155.
адиабата 99.
адсорбенты / углеродные 152.
адсорбция 153.
адъюстаж 151.
азот 175.
– / жидкий 178.
–/ растворённый 177.
–/ связанный 176.
азотирование 1551.
– / вакуумное 1554.
– / высокотемпературное 1558.
– / газовое 1552.
– / двухступенчатое 1561.
– / жидкостное 1556.
– / низкотемпературное 1553.
– / ступенчатое 1562.
– в жидкой среде 1555.
– в тлеющем раз ряде 1559.
– с добавками углеродосодержащих газов 1560.
азотонауглероживание 1546.
– / вакуумное 1548.
–/ газовое 1547.
–в тлеющем разряде 1550.
азурит 179.
АИС-процесс 243.
аквапласт 244.
АККАР-процесс 245.
аккумуляторы водорода 248.
акрит 247.
АКР-процесс 246.
активатор 569.
активация 571.
– атомных ядер 574.
–взрывная 575.
–металла 572.
–минералов 573.
–растворов 576.
активность 578.
– / коррозионная 581.
–/ поверхностная 579.
–/ термодинамическая 580.
–поверхности минерала / флотационная 582.
–порошков 584.
–реагента / флотационная 583.
активометр 577.
актюатор 570.
алитирование 1563.
– / безэлектролизное 1569.
–/ газовое 1565.
–/ жидкое 1567.
–/ электролизное 1566.
–в аэрозолях 1564.
–в порошках 1570.
–методом металлизации 1568.
аллотропия 258.
алонж 98.
алунд 270.
алунит 271.
альни 255.
альнико 256.
альниси 257.
альсифер 259.
альфа-железо 272.
альфер 273.
алюмель 260.
алюминат 261.
алюминиды 266.
алюминий 263.
–/ черновой 265.
алюминирование 4804.
– / горячее 4805.
алюминосиликотермия 268.
алюминосиликохром 269.
алюминотермия 262.
алюмосиликат 267.
алюмосилицирование 1571.
алюмохромирование 1572.
амальгама 274.
амальгамация 275.
амблигонит 276.
амфотерность 334.
анализ 367.
–/ активационный 369.
–/ газовый 368.
–/ гравиметрический 371.
–/ гранулометрический 372.
–/ дилатометрический 373.
–/ изотопный 380.
–/ калориметрический 381.
–/ качественный 379.
–/ количественный химический 392.
–/ колориметрический 382.
–/ локальный 384.
–/ магнитометрический 385.
–/ микрорентгеноспектральный 386.
–/ микроструктурный 387.
–/ петрографический 390.
–/ пробирный 398.
–/ радиометрический 391.
–/ рентгеновский 396.
–/ рентгеноспектральный 393.
–/ рентгеноструктурный 394.
–/ рентгенофазовый 395.
–/ седиментационный 397.
–/ ситовый 370.
–/ спектральный 399.
–/ структурный 400.
–/ текстурный 402.
–/ термический 378.
–/ термогравиметрический 377.
–/ технический 401.
–/ титрометрический 403.
–/ фазовый 404.
–/ физико-химический 405.
–/ химический 406.
–/ хроматографический 407.
–/ электрометрический 374.
–/ электрохимический 375.
–/ эмиссионный 376.
анализатор 364.
– изображений / автоматический 365.
– / ситовый 366.
англезит 412.
андалузит 413.
анизометр 416.
– Акулова 417.
анизотропия 418.
–/ магнитная 419.
–механических свойств 420.
анион 421.
анионит 422.
аннигиляция 423.
анод 424.
– / графитированный 426.
–/ зелёный 428.
–/ обожжённый 425.
–/ самообжигающийся 427.
анодирование 1574.
анолит 429.
анортит 430.
антиграфитизатор 431.
антикатод 432.
антимонит 433.
антиокислитель 434.
антиферромагнетизм 435.
антиферромагнетик 436.
антрацит 415.
АОД-процесс 437.
аппарат 440.
– / бесконусный засыпной 449.
–/ выпарной 441.
–/ засыпной 451.
–/ ионообменный 443.
–/ конусный засыпной 444.
–/ обводной 450.
–/ перегонный 442.
–/ подающий 445.
–/ рентгеновский 446.
аппроксимация кривой деформации 452.
АП-процесс 439.
аргентит 460.
аргон 461.
арматура 496.
– / валковая 498.
–/ запорная 502.
–/ печная 501.
–/ проходная 497.
–/ трубопроводная 499.
– железобетонных конструкций 500.
армирование 503.
армко-железо 505.
армко-процесс 504.
арсенат 506.
арсенид 507.
арсенопирит 508.
асбест 174.
аспиратор 518.
астигматизм 519.
астролой 520.
атмосфера 521.
– / азотирующая 525.
– / активная 522.
– / восстановительная 523.
– / защитная 528.
– / инертная 531.
– / контролируемая 534.
– / науглероживающая 526.
– / нейтральная 533.
– / окислительная 527.
– / печная 537.
– / разреженная 524.
– / экзотермическая 529.
– / эндотермическая 530.
– Коттрела 532.
– Снука 535.
– Сузуки 536.
атом 538.
– / меченый 541.
–внедрения 543.
–замещения 542.
–примеси 540.
аттритор 545.
аустенит 549.
– / остаточный 552.
–/ переохлаждённый 550.
аустенитизация 553.
– / неполная 554.
–/ полная 556.
аусформинг 557.
аффинаж 558.
– платиновых металлов 559.
аэратор 156.
аэрация 157.
– воды 159.
– пульпы 158.
аэрозоль 160.
аэролифт 161.
аэротенк 163.
аэрофильтр 164.
аэрофлокула 165.

Б
баба (копра) 3861.
баббит 604.
– / оловянный 605.
–/ свинцовый 606.
бадделеит 623.
бадья 624.
база испытаний 625.
база образца 626.
байпас 627.
баланс 628.
– / материальный 630.
–/ мгновенный тепловой 631.
–/ обратный тепловой 6675.
–/ тепловой 632.
балка 3772.
– / двутавровая 3774.
–/ подпятовая 3778.
–/ пятовая 3775.
–/ сварная 3779.
–/ тавровая 3776.
–/ шагающая 3773.
–/ широкополочная 3777.
бандаж 509.
– / колёсный 511.
–/ цельнокатаный 512.
– валка 510.
– печи 513.
БАП-процесс 637.
барабан 2435.
– / волочильный 2436.
–/ галтовочный 2437.
–/ приёмный 2438.
–/ смесительный 2442.
– моталки 2440.
барабан-окомкователь 2443.
барботёр 639.
барботирование 638.
барий 641.
барит 640.
бассейн 546.
– / брызгальный 548.
–/ грануляционный 547.
батарея / коксовая 642.
башня / петлевая 3754.
бейнит 649.
– / верхний 650.
–/ нижний 651.
бёмит 704.
бентонит 652.
берег трещины 5150.
берилл 699.
бериллиды 666.
бериллизация 1575.
бериллий 668.
бетон / огнеупорный 671.
бикристалл 700.
биллетирование 701.
биметалл 702.
биотехнология металлов 705.
бишофит 710.
блеск 698.
блок 711.
– / графитированный 714.
–/ огнеупорный 717.
– клетей 713.
– микроструктуры 715.
– штампа 716.
блюм 718.
блюминг 719.
– / реверсивный 720.
блюминг-слябинг 721.
боек 6030.
бокситы 743.
бор 729.
борид 730.
борирование 731.
– / безэлектролизное 739.
–/ газовое 732.
–/ диффузионное 733.
–/ жидкостное 735.
–/ твёрдофазное 737.
–/ электролизное 734.
–в порошках 740.
–в тлеющем разряде 736.
– пастами 738.
борнит 741.
бороалитирование 1576.
боров 250.
борованадирование 1578.
бороздки / усталостные 7267.
боросилицирование 1579.
бороскоп 742.
борохромирование 1577.
бочка / “пьяная” 3385.
бочка валка 3384.
брагит 755.
брак по анализу 8285.
брак 8284.
браунит 756.
брикет 757.
– / железорудный 764.
–/ карбонизованный 759.
–/ металлизованный 762.
–/ офлюсованный 758.
–/ рудно-топливный 761.
–/ рудоугольный 760.
–/ сырой 763.
брикетирование 1582.
– / горячее 1584.
–угольной шихты 1583.
брикет-пресс / валковый 765.
бронза 766.
– / алюминевая 767.
–/ бериллиевая 768.
–/ кремневая 770.
–/ оловянная 769.
–/ свинцовая 771.
броня доменной печи 8466.
брус 8016.
– / подовый 8018.
–/ проводковый опорный 8017.
брусит 772.
брутто-напряжение 773.
брызгала 6026.
булат (булатная сталь) 781.
бумага / противокоррозионная 7211.
бункер 783.
бункер-дозатор 782.
бунт 1471.
бура 728.
бурнонит 785.
бурт валка 3461.
бутара 2439.
бухта 796.
БЭСТ-процесс 670.

В
вагон-вертушка 2734.
вагон-весы 2732.
вагонетка 2731.
вагоноопрокидыватель 2733.
вагранка 724.
– / газовая 725.
ВАД-процесс 2735.
ВАДЭР-процесс 2736.
вайербарс 2737.
вакансия 2738.
– / закалочная 2739.
вакуум 2741.
– / частичный 2742.
вакууматор 2740.
вакуумирование 2743.
– / внепечное 2750.
–/ порционное 2746.
–/ циркуляционное 2751.
–в изложнице 2744.
–в ковше 2752.
–в струе 2753.
–порошка 2749.
–при выпуске 2745.
–стали 2748.
–ферросплавов 2747.
вакуум-ковш 2757.
вакуум-плотность 2755.
вакуум-фильтр 2756.
валентность 2758.
валки / косорасположенные 1455.
– / листовые 1464.
– / направляющие 1456.
– / опорные 1462.
– / правильные 1460.
– / прокатные 1459.
– / промежуточные 1465.
– / прошивные 1454.
– / рабочие 1457.
– / сортовые 1463.
– / формовочные 1461.
– / шовсжимающие 1458.
валок / бочковидный 1441.
– / грибовидный 1448.
– / дисковидный 1439.
– / зубчатый 1443.
– / конический 1445.
– / консольный 1444.
– / приводной 1436.
– / прокатный 1446.
– / ручьевой 1450.
– / составной 1451.
– / ступенчатый 1447.
– / холостой 1449.
– / чашевидный 1452.
– / шестерённый 1442.
– / эджерный 1440.
вальцовка 2763.
вальцовщик 4611.
вальцы 2759.
– / ковочные 2762.
–/ формовочные 2761.
ванадий 2764.
ванадирование 1595.
ванна 1.
– / алюминиевая 2.
–/ закалочная 8.
–/ плавильная 7.
–/ сварочная 10.
–/ соляная 6.
–/ травильная 3.
–/ шлаковая 11.
–/ щелочная 9.
–/ электролизная 4.
– для термической обработки 12.
вапор 2765.
васпалой 2767.
вата / шлаковая 636.
вектор 2781.
– Бюргерса 2782.
–тождественной трансляции 2784.
–Франка 2785.
–элементарной трансляции 2783.
вельц-возгон 2770.
вельц-печь 2773.
вельц-процесс 2772.
вентилятор 2774.
веркблей 2775.
вермикулит 2776.
вертикал 2777.
вершина трещины 8085.
вес 8227.
весы 5999.
вещества 5217.
– / высокочистые 5219.
–/ поверхностно-активные 5218.
вжигание 1863.
взаимодействие / межфазное 6695.
взвесь 6581.
вздувание 7433.
взмучивание 7499.
вибратор / резонансный 2788.
вибратор 2787.
вибрация 2789.
виброизолятор 2791.
вибромельница 2794.
вибропомол 2790.
вибросито 2792.
вид излома 6053.
ВИДОП-процесс 2795.
викаллой 2796.
виллемит 2797.
винт 8436.
– / крепежный 8441.
–/ микрометрический 8439.
–/ нажимной 8437.
–/ силовой 8442.
–/ установочный 8438.
–/ ходовой 8440.
ВИ-процесс 2786.
вискеризация 2798.
вискозиметр 2799.
– / вибрационный 2801.
–/ капиллярный 2802.
–/ крутильный 2800.
–/ ротационный 2803.
вискозиметрия 2804.
висмут 707.
висмутин 708.
висмутит 709.
виталлиум 2805.
вкладыши / теплоизоляционные 5885.
– / экзотермические 5886.
включение / алюминатное 7777.
–/ газовое 7776.
–/ глобулярное 7779.
–/ карбидное 7783.
–/ карбонитридное 7784.
–/ крупное 7785.
–/ мелкое 7792.
–/ неметаллическое 7778.
–/ нитридное 7786.
–/ оксидное 7787.
–/ силикатное 7788.
–/ сульфидное 7789.
–/ фосфидное 7790.
–/ шлаковое 7793.
–/ шпинельное 7791.
–/ экзогенное 7780.
–/ эндогенное 7781.
включения 7773.
–/ строчечные 7774.
–/ точечные 7775.
влагопоглощение 6555.
влажность 6552.
– дутья 6229, 6553.
вода/ пирогенетическая 8290.
– /сточная 8289.
ВОДК-процесс 2808.
водоочистка 8292.
водоподготовка 8291.
водород 8287.
ВОД-процесс 2807.
возврат 4806.
–/ динамический 4808.
–/ статический 4811.
–после старения 4807.
возгон 562.
возгонка / вакуумная 565.
воздухонагреватель 8499.
– / высокотемпературный 8501.
–без камеры горения 8503.
–с выносной камерой горения 8500.
–со встроенной камерой горения 8502.
воздухоподготовка 8497.
воздухопровод 8504.
– / кольцевой 8505.
воздухоснабжение 8496.
войлок шлаковый 7217.
войлокование 7218.
волластонит 2809.
волна уплотнения 6476.
волнистость 6477.
– / местная 6478.
– / общая 6480.
– кромки 6479.
волока 100.
–/ алмазная 101.
–/ вращающаяся 107.
–/ коническая 106.
–/ радиальная 108.
–/ роликовая 104.
–/ сборная 102.
–/ составная 112.
–/ твёрдосплавная 110.
–/ чистовая 111.
–/ шариковая 103.
волокно 748.
– / керамическое 749.
– / минеральное 750.
–/ непрерывное 752.
–/ порошковое 754.
–/ стальное 753.
–/ углеродное 751.
волокодержатель 1692.
волосовина 672.
волочение 113.
–/ барабанное 117.
–/ беззабивочное 144.
–/ безоправочное 140.
–/ бухтовое 149.
–/ гидродинамическое 150.
–/ горячее 146.
–/ длиннооправочное 114.
–/ короткооправочное 127.
–/ многократное 129.
–/ многониточное 128.
–/ мокрое 135.
–/ однократное 120.
–/ однониточное 119.
–/ оправочное 133.
–/ профилировочное 124.
–/ стержневое 143.
–/ сухое 130.
–/ тёплое 121.
–/ толстое 137.
–/ тонкое 147.
–/ тончайшее 142.
–/ ультразвуковое 139.
–/ холодное 145.
–/ чистовое 134.
–/ электропластическое 118.
–без скольжения 141.
–на деформируемой оправке 116.
–на закреплённой оправке 115.
–на самоустанавливающейся оправке 122.
–проволоки 123.
–профилей 132.
–прутков 148.
–с противонатяжением 138.
–со скольжением 136.
–труб 126, 4665.
–через вращающуюся волоку 125.
волочильщик 277.
вольфрам 2813.
вольфраматы 2812.
вольфрамирование 1597.
вольфрамит 2814.
волюмометр 2810.
волюмометрия 2811.
воронение 4930.
воронка 7995.
– / приёмная 7996.
воронка-весы 7997.
воск / консервационный 7885.
восприимчивость / диамагнитная 278.
– / магнитная 279.
восстановимость 598.
восстановитель 599.
восстановление 585.
– / алюмотермическое 586.
–/ гидридно-кальциевое 591.
–/ избирательное 597.
–/ каталитическое 593.
–/ катодное 590.
–/ косвенное 587.
–/ металлотермическое 594.
–/ повторное 588.
–/ прямое 595.
–/ силикотермическое 596.
–/ совместное 589.
ВОФ-процесс 2815.
время азотирования 2461.
– аустенитизации 2457.
–закалки 2465.
–истечения 2458.
–нагрева 2460.
–отжига 2463.
–охлаждения 2459.
–старения 2462.
всад / горячий 7802.
– / холодный 7801.
вскипание 154.
вскрытие 1351.
вспенивание 561.
всплывание 303.
– включений 304.
вспучивание 282.
вставка / пористая 7815.
– штампа 7816.
вталкиватель 7474.
втулка контейнера 4739.
ВФ-процесс 2816.
выброс 305.
выгорание 313.
выдавливание 1071.
выделения 940.
– / вторичные 945.
–/ зернограничные 943.
–/ когерентные 942.
–/ межфазовые 948.
выделения / некогерентные 941.
–/ первичные 947.
–/ частично когерентные 946.
выдержка 1919.
выдра 302.
выдувка доменной печи 7826.
выжиг кокса 1065.
выжигание 312.
выкручивание 280.
выпаривание 950.
выпотевание 1953.
выпрессовывание 315.
выпуклость 285.
– / профилировочная 287.
– / тепловая 289.
– бочки валка 286.
– по ширине 288.
выпуск 1011.
– / безшлаковый 1012.
– / внецентренный 7745.
– калибра 7641.
выпучивание 281.
выравнивание температуры 874.
выращивание монокристалов 872.
вырубка 310.
высадка 979.
– / горячая 981.
–/ холодная 980.
высечка 291.
высота засыпки 6165.
выталкиватель 939.
вытравливание 317.
вытягивание заготовки 1058.
– слитка 1059.
вытяжка 1074.
– / ротационная 1076.
– газов 1072.
– модели 1075.
выход годного 954.
– по току 952.
– по энергии 953.
– продукта 955.
– шлака 956.
выщелачивание 982.
–/ автоклавное 984.
–/ агитационное 983.
–/ аммиачное 985.
–/ бактериальное 986.
–/ водное 1002.
–/ кислотное 993.
–/ кучное 988.
–/ непрерывное 999.
–/ окислительное 994.
–/ перколяционное 995.
–/ подземное 992.
–/ проточное 987.
–/ сорбционное 996.
–/ сульфатное 997.
–/ тиомочевинное 991.
–/ тиосульфатное 990.
–/ хлоридное 1000.
–/ щелочное 998.
–/ экстракционное 989.
вюстит 2806.
вязкость 6093.
– / динамическая 6095.
–/ кинематическая 6097.
–/ ударная 6094.
–/ циклическая 6100.
–разрушения 6098.
–разрушения / динамическая 6096.
–разрушения / статическая 6099.

Г
гадолиний 864.
газ 184.
–/ анодный 185.
–/ водяной 8286.
–/ взрывоопасный 186.
–/ воздушный 217.
–/ восстановительный 187.
–/ генераторный 191.
–/ горновой 211.
–/ доменный 189.
–/ защитный 192.
–/ идеальный 194.
–/ коксовый 197.
–/ коксодоменный 5152.
–/ конвертерный 195.
–/ конвертированный 196.
–/ несущий 198.
–/ нефтяной 200.
–/ обратный (оборотный) 213.
–/ отопительный 206.
–/ паровоздушный 202.
–/ первичный 203.
–/ пиролизный 204.
–/ плазмообразующий 205.
–/ попутный 193.
–/ природный 188.
–/ сжатый 214.
–/ сжижженный 190.
–/ смешанный 215.
–/ технологический 208.
–/ торфяной 209.
–/ ферросплавный 210.
–/ флюсующий 199.
–/ фурменный 212.
газгольдер 232.
газификация 868.
– / плазменная 869.
газоанализатор 181.
газоанализатор / оптико-акустический 182.
газовоздуходувка 3613.
газовый затвор 227.
газогенератор 183.
газонагреватель 233.
газонепроницаемость 236.
газоотвод 228.
– без дожигания 229.
газоочистка 238.
– / мокрая 241.
–/ сухая 240.
–/ химическая 242.
–/ электрическая 239.
газоплотность 224.
газопровод 226.
газопроницаемость 237.
газоснабжение 225.
газостат 234.
газоход 231.
газы / дымовые 219.
газы / инертные 218.
газы / отходящие 222.
газы / печные 221.
газы в металлах 220.
гайка / нажимная 7195.
галенит 884.
галий 917.
гальванопара 8295.
гальванопластика 885.
гальваностегия 886.
гальванотехника 887.
гамма-дефектоскоп 918.
гармошка (дефект) 5135.
гарниерит 1184.
гарнисаж 1185.
гартблей 8506.
гартлинг 8507.
гаторайзинг-процесс 1209.
гаусманит 8509.
гафний 8510.
гелий 8511.
гематит 8512.
гематитоильменит 8513.
германий 1386.
гетерогенизация 8514.
гетерогенность 8515.
гетеродиффузия 8516.
геттер 1387.
гибка 7416.
гигроскопичность 8518.
гидратация (гидротирование) 8519.
гидриды 8520.
гидрогенизация 8522.
гидролиз 8523.
гидрометаллургия 8526.
гидроочистка 8524.
гидросбив окалины 8527.
гидростат 8528.
гидрофобизация 8529.
гидрофобизация покрытия 8530.
гидроциклон 8531.
гильза (заготовка) 4421.
гиперсил 8533.
гипотеза изотропности 8536.
– несжимаемости 8537.
– плоских сечений 8534.
– суммирования усталостных повреждений 8535.
гистерезис 8538.
– / магнитный 8540.
–/ статический 8541.
–/ упругий 8539.
глёт 5066.
глина / огнеупорная 3063.
– / формовочная 3062.
глинозём 3064.
глиномялка 3065.
глины 3066.
глубина 6272.
– азотирования 6275.
–закалки 6279.
–коррозии 6276.
–обезуглероживания 6274.
–отбела 6273.
–прокаливаемости 6277.
–цементации 6278.
гляделка 5931.
головка 2950.
–затравки 2953.
–печи 2954.
–рельса 2952.
гольмий 8544.
гомогенизация 8545.
– / высокотемпе ратурная 8546.
гомогенность 8547.
гониометр 1470.
горелка 5942.
–/ беспламенная 5963.
–/ газовая 5943.
–/ газокислородная 5945.
–/ газомазутная 5944.
–/ двухпроводная 5955.
–/ дутьевая 5946.
–/ излучающая 5948.
–/ инжекторная 5952.
–/ керамическая 5953.
–/ кислородная 5958.
–/ пилотная 5956.
–/ плоскопламенная 5947.
–/ пылеугольная 5954.
–/ регенеративная 5960.
–/ рекуперативная 5961.
–/ сводовая 5951.
–/ скоростная 5964.
–/ туннельная 5949.
–/ турбулентная 5962.
–/ электрохимическая 5950.
–предварительного смешения 5965.
горение 8080.
–/ гетерогенное 8083.
– / гомогенное 8084.
–/ диффузионное 8081.
–/ кинетическое 8082.
горловина конвертера 8384.
горн 7258.
– зажигательный 7259.
– Ньюнема 7260.
горновой 4608.
горячеломкость 7940.
гофрирование 1484.
гравиметрия 1488.
градиент концентрации 1485.
– напряжений 1487.
градиент температуры 1486.
градирня 7733.
граница / антифазная 5889.
– / большеугловая 5893.
– зерна 5897.
–/ когерентная 5896.
– кручения 5891.
–/ малоугловая 5898.
–/ межфазная 5902.
–наклона 5892.
–/ некогерентная (произвольная граница) 5890.
–/ полукогерентная 5899.
–/ произвольная 5895.
–/ специальная 5900.
– субзерна 5901.
границы / наследственные 5903.
гранула 1490.
гранулометрия 1499.
гранулятор 1491.
грануляция 1492.
– / мокрая 1496.
–/ полусухая 1495.
–/ сухая 1494.
– жидких ферросплавов 1493.
– шлака 1497.
грат 8432.
гратосниматель 8434.
графит 1501.
– / борированный 1502.
–/ вермикулярный 1504.
–/ вторичный 1507.
–/ доменный 1503.
–/ искусственный 1513.
–/ карбидный 1505.
–/ компактный 1506.
–/ первичный 1508.
–/ пластинчатый 1510.
–/ чешуйчатый 1512.
–/ шаровидный 1509.
графитизатор 1514.
графитизация 1515.
– доэвтектоидной стали 1518.
–заэвтектоидной стали 1516.
–чугуна 1517.
графитируемость 1590.
ГРАФ-процесс 1500.
гребень валка 3132.
гребень калибра 3133.
грейфер 1520.
грохот 7931.
– / барабанный 7932.
–/ вибрационный 7933, 7935.
грохот / инерционный 7934.
–/ качающийся 7936.
–/ колосниковый 7938.
–/ стационарный 7937.
грохочение 1300.
грунт 1522.
группа 8487.
– клетей / промежуточная 8491.
–клетей / черновая 8489.
–клетей / чистовая 8490.
–клетей 8488.
губы среза 6667.
гуммирование 1525.
гюбнерит 8543.

Д
давление 8147.
– / гидростатическое 8156.
–/ динамическое 8152.
–/ межвалковое 8151.
–/ парциальное 8154.
–/ статическое 8155.
– валков 8148.
– валков / верхнее 8149.
– валков / нижнее 8150.
– диссоциации 8153.
датчик 830.
– / кристаллический 832.
движение 4954.
–/ ламинарное 4958.
–/ тепловое 4957.
–/ турбулентное 4959.
двойник 5284.
– / деформационный 5285.
– отжига 5287.
– роста 5286.
двойникование 1796.
двор 2492.
– / литейный 2496.
–/ рудничный 2494.
–/ рудный 2493.
–/ скрапной 2497.
–/ шихтовый 2495.
деазотирование 1210.
деванадация чугуна 2144.
девиатор деформации 2145.
– напряжений 2146.
дегазация 2140.
– / вакуумная 2141.
–/ ковшевая 2143.
–в “кипящем слое” 2142.
дегидратация 2258.
деготь 3859.
дезактивация 2147.
дезинтегратор 2148.
декантация 2149.
декапирование 2150.
деклуазит 2151.
декомпозер 2152.
декорирование 2153, 4851.
демпфер 2154.
дендрит 2158.
денсиметрия 2161.
денситометр 2160.
депо ковшей 2162.
деполяризатор 2163.
деполяризация 2164.
депрессор 2165.
дериватограф 2166.
десорбция 2167.
дестабилизация остаточного аустенита 2168.
деструкция 2169.
десульфуратор 2170.
десульфурация 2171.
– / внедоменная 2172.
–/ внепечная 2174.
–чугуна 2173.
десульфуризация 2175.
детектор 2176.
дефект 2177.
–/ внутренний 2192.
–/ линейный 2196.
–/ наружный 2179.
–/ объёмный 2188.
–/ поверхностный 2183.
–/ подповерхностный 2182.
–/ радиационный 2189.
–/ точечный 2194.
–кристаллической решётки 2186.
–прокатки 2181.
–разливки 2193.
–решётки 2180.
–сварного шва 2191.
–термической обработки / необратимый 2184.
–термической обработки / обратимый 2185.
–упаковки 2195.
–формы 2190.
дефектоскоп 2197.
дефектоскопия 2198.
–/ акустическая 2199.
–/ вихретоковая 2201.
–/ гаммаграфическая 2200.
–/ капиллярная 2202.
–/ люминесцентная 2203.
–/ магнитная 2204.
–/ магнитопорошковая 2205.
–/ радиационная 2206.
–/ радиографическая 2207.
–/ рентгенографическая 2208.
–/ ультразвуковая 2210.
дефлегматор 2211.
дефлегмация 2212.
деформации / главные 2245.
– / октаэдрические 2246.
деформация 2213.
–/ абсолютная 2214.
–/ горячая 2242.
–/ истинная 2244.
–/ критическая 2228.
–/ монотонная 2232.
–/ немонотонная 2217.
–/ неоднородная 2215.
–/ однородная 2222.
–/ осесимметричная 2238.
–/ остаточная 2233.
–/ относительная 2237.
–/ пластическая 2235.
–/ плоская 2218.
–/ поперечная 2219.
–/ предельная равномерная 2223.
–/ продольная 2220.
–/ сдвиговая 2243.
–/ сосредоточенная 2224.
–/ трёхмерная 2236.
–/ упругая 2221.
–/ холодная 2240.
–Людерса 2229.
– ползучести / мгновенная 2241.
деформирование 2247.
– / горячее 2251.
–/ пластическое поверхностное 2248.
–/ тёплое 2249.
–/ холодное 2250.
деформируемость 2252.
дефосфоратор 2253.
дефосфорация 2254.
– / внепечная 2256.
дефосфорация марганцевых руд (концентратов) 2255.
дешенит (руда ванадия) 2257.
дешламация 1132.
Джей-интеграл 3183.
диагностика 2259.
–/ техническая 2261.
– плазмы 2260.
диаграмма 2262.
–/ термокинетическая 2273.
– деформации 2268.
– деформации / истинная 2271.
– деформации / условная 2269.
– изотермического превращения 2274.
– плавкости шлаков 2285.
–пластичности 2279.
– пластичности Келлера-Гудвина 2275.
– пластичности Колмогорова-Богатова 2276.
– превращения при непрерывном охлаждении 2264.
– предельных амплитуд 2272.
– прессования 2286.
– равновесия 2287.
– растворимости 2288.
– рекристаллизации 2280.
– состояния 2277.
– состояния железо-углерод 2281.
– усталости 2265.
– усталости / кинетическая 2267.
–циклического деформирования 2284.
–Шеффлера 2283.
диамагнетизм 2289.
диамагнетик 2290.
диаметр 2291.
–/ критический 2296.
–/ эквивалентный 2294.
–валка / катающий 2298.
–валков / начальный 2293.
–Мартина 2297.
–прокаливаемости / критический 2300.
–пучка электронов 2295.
–Фере 2299.
диаспор 2301.
диафрагма 2302.
– / апертурная 2303.
– / селекторная 2305.
дивакансия 2307.
дилатация 2308.
дилатометр 2309.
– / дифференциальный 2310.
–Шевенара 2311.
дилатометрия 2312.
динас 2313.
диполь 2317.
–/ дисклинационный 2318.
–/ дислокационный 2319.
диск / направляющий 2328.
дисклинация 2320.
–/ клиновая 2324.
–кручения 2321.
–/ отрицательная клиновая 2326.
–/ полная 2325.
–/ положительная клиновая 2322.
–/ частичная 2323.
дислокация 2329.
–/ вершинная 2349.
–/ винтовая 2351.
–/ геликоидальная 2352.
–/ движущаяся 2340.
–/ двойникующая 2333.
–/ закреплённая 2332.
–/ зернограничная 2338.
–/ краевая 2336.
–/ парная 2350.
–/ полная 2344.
–/ призматическая 2343.
–/ растянутая 2330.
–/ решёточная 2331.
–/ скользящая 2339.
–/ смешанная 2346.
–/ частичная 2342.
–/ эпитаксиальная 2334.
–Ломмер-Коттрелла 2337.
–Франка / частичная 2345.
–Шокли / частичная 2348.
дисперсирование 2357.
– / ультразвуковое 2358.
дисперсность 2359.
диспрозий 2360.
диссоциация 2353.
– / термическая 2355.
–/ электролитическая 2354.
–оксидов 2356.
дистиллят 2361.
дистиллятор 2362.
дистилляция 2363.
– / вакуумная 2365.
–/ металлургическая 2366.
–/ фракционная 2367.
дифрактограмма 2370.
дифрактометр 2371.
– / автоматизированный рентгеновский текстурный (ДАРТ) 2372.
дифракция 2373.
– рентгеновских лучей 2376.
–электронов 2374.
диффузия 2377.
–/ восходящая 2378.
– / зернограничная 2383.
–/ конвективная 2382.
–/ молекулярная 2385.
–/ объёмная 2386.
–/ поверхностная 2380.
–/ турбулентная 2387.
– вакансия 2379.
– по междоузлиям 2381.
диффузор 2388.
длина образца / рабочая 6115.
днище 8021.
добавки 1724.
– / легирующие 1725.
–/ модифицирующие 1726.
–/ охлаждающие 1727.
–/ парообразующие 1729.
–/ флюсующие 1728.
–/ шлакообразующие 1730.
доводка 1918.
додувка 3491.
дожигание 3493.
дозатор 2433.
дозирование 2434.
долговечность 8340.
– / остаточная 8343.
–/ циклическая 8344.
–до трещины 8341.
–при ползучести 8345.
долом 3492.
доломит 2444.
домен / магнитный 2445.
домены 2446.
домница 779.
допрессование 3494.
допуск 1920.
дорн 2449.
дорнодержатель 2450.
дорноизвлекатель 2448.
доски / медные 1867.
достаривание 1839.
драга 2451.
дразнение 1269.
дрессировка 2455.
ДРК-процесс 2456.
дробилка 5932.
– / валковая 5933.
–/ конусная 5934.
–/ молотковая 5937.
–/ щёковая 5936.
дробление 5026.
– / крупное 5027.
–/ мелкое 5029.
–/ среднее 5028.
дублет 2468.
дуга 5805.
– / плазменная 5808.
–/ сварочная 5809.
–/ электрическая 5806.
– захвата 5810.
– контакта 5807.
думпкар 2469.
дуплекс-процесс 2470.
дуралюмин 2472.
дутьё 653.
–/ аргонокислородное 655.
–/ воздушное 665.
–/ высокотемпературное 658.
–/ газокислородное 654.
–/ горячее 664.
–/ доменное 656.
–/ кислородное 662.
–/ кислородно-топливное 661.
–/ комбинированное 657.
–/ обогащённое кислородом 660.
–/ парокислородное 659.
–/ холодное 663.
душирование 1936.
дым 3419.
– / бурый 3420.
дымообразование 3423.
дымосос 3422.
дюрарк-процесс 2369.

Е
европий 2483.
ёмкость 6484.

Ж
жаропрочность 5085.
жаростойкость 5084.
железнение 4928.
железняк 5804.
–/ бурый 5800.
–/ красный 5803.
–/ магнитный 5799.
железо 5784.
–/ губчатое 5790.
–/ карбонильное 5788.
–/ самородное 5787.
–/ сыродутное 5791.
–/ чистое 5792.
–/ электролитическое 5785.
–/ электротехническое 5786.
-железо 5793.
-железо 5795.
-железо 5794.
железобетон 5796.
железографит 5797.
железококс 5798.
железоотделитель 4448.
– / барабанный 4450.
–/ неподвижный 4452.
–/ саморазгружающийся 4451.
–/ шкивной 4449.
жёлоб 7268.
– / выпускной 7270.
–/ главный 7272.
–/ обводной 515, 7273.
–/ шлаковый 7274.
–/ электромагнитный 7271.
жёсткость 6311.
– захватов 6315.
–испытательной машины 6312.
–напряжённого состояния 6313.
–рабочей клети 6314.
жесть 3077.
– / безоловянистая 3080.
–/ белая 3079.
–/ хромированная лакированная 3081.
–/ чёрная 3083.
–/ электролитическая 3078.
–горячего лужения 3084.
–двойной прокатки 3082.
жидкость 6137.
–/ идеальная 6138.
–/ охлаждающая 6139.
–/ проникающая 6141.
–/ смазывающе-охлаждающая 6140.
жидкотекучесть 3131.
ЖСС-процесс 3051.

З
забойна 301.
завалка 7825.
завеса / водяная 6746.
зависание 7735.
завод 7197.
– / аффинажный 7198.
–/ металлургический 7201.
–/ передельный металлургический 7202.
–/ электролитный 7199.
–полного цикла 7203.
–чёрной металлургии 7204.
заворот 814.
– кромки 815.
–торца 816.
заготовка 5139.
– / непрерывнолитая 5142.
–/ осевая 5143.
–/ передельная 5140.
–/ полая 5144.
–/ сортовая 5141.
–/ трубная 4740.
заготовки для волочения 5145.
загрязнение 1346.
– / раскатанное 8327.
–окружающей среды 1347.
задвижка / газовая 5919.
задувка доменной печи 1268.
зажигание 414.
зазор 7282.
– между валками 7283.
зазубрины 5126.
закаливаемость 8283.
закалка 8236.
–/ бездеформационная 8276.
–/ двойная 8269.
–/ изотермическая 8253.
–/ импульсная 8255.
–/ индукционная 8256.
закалка / лазерная 8258.
–/ местная 8237.
–/ неполная 8239.
–/ объёмная 8264.
–/ объёмно-поверхностная 8248, 8265
–/ пламенная 8238.
–/ поверхностная 8247.
–/ полная 8274.
–/ ступенчатая 8272.
–/ электронно-лучевая 8245.
–без полиморфного превращения 8271.
–в воде 8278.
–в водных растворах 8280.
–в горячей среде 8277.
–в двух средах 8268.
–в кокиле 8257.
–в масле 8249.
–в свинцовой ванне 8275.
– в соляной ванне 8260.
– из расплавов 8267.
–на аустенит 8240.
–на бейнит 8241.
–на воздухе 8282.
–от температуры деформации 8244.
–с лазерным нагревом 8259.
–с обработкой холодом 8273.
–с плавлением поверхности 8246.
–с полиморфным превращением 8270.
–с самоотпуском 8251.
–струями 8281.
закат (дефект проката) 7771.
закатка 7734.
заковка конца 7488.
закон 3331.
–Видемана-Франца 3332.
–Генри 3343.
–Гука 3344.
–Гука / обобщённый 3345.
–излучения Вина 3334.
–Кирхгофа 3335.
–наименьшего сопротивления 3340.
–Паскаля 3336.
–Планка 3337.
–пластического течения / ассоциированный 3338.
–смещения Вина 3333.
–Стефана-Больцмана 3339.
–Фика 3341.
–Фурье 3342.
законы сохранения 3346.
закрытие трещины 1995.
закупоривание 1955.
– / механическое 1956.
–/ химическое 1957.
залечивание пор 1264.
заливка формы 7824.
– чугуна 7823.
заневоливание 7472.
запасы / производственные 4224.
– полезных ископаемых 4226.
заплески 7737.
заплечики (доменной печи) 5081.
запоминание формы 4610.
заправка (напр. пода) 1331.
запылённость 5048.
зарастание 290.
зародыш 7795.
–/ докритический 7797.
–/ закритический 7798.
–/ когерентный 7796.
зарождение 7817.
– / гетерогенное 7819.
–/ гомогенное 7820.
–трещины 7818.
заслонка 6008.
– / дверная 6009.
–/ дроссельная 2466.
–/ запорная 6012.
–/ поворотная 6011.
–/ регулирующая 6010.
засыпка 284; 7803.
– / теплоизолирующая 7804.
затвердевание 1084.
– / направленное 1085.
–отливки 1086.
затвор 5917.
– / шиберный 5918, 6757
затравка 5887.
заусенец 8433.
захват 7608.
– / вторичный 7610.
–/ первичный 7611.
захватка 7609.
захлёстыватель 8034.
зацентровка заготовки 1940.
зацентровщик 6032.
зачистка 1308.
– / абразивная 1309.
–/ воздушно-дуговая 1324.
–/ огневая 1321.
–/ термофрезерная 1315.
защита / анодная 1941.
– / временная 1944.
–/ катодная 1946.
–/ межоперационная 1951.
–/ осушением 1942.
–/ протекторная 1952.
–/ электрохимическая 1945.
–металлов 1949.
– наложенным током 1950.
–от коррозии 1947.
звёздочка 2766.
зев калибра 7284.
зейгерование 2837.
зеркало металла 5978.
зернистость 4282.
зерно 4272.
– / восстановленное 4273.
–/ вторичное 4277.
–/ действительное 4278.
–/ наследственное 4276.
–/ начальное 4280.
–/ первичное 4279.
–/ ультрамелкое 4281.
змеевидность 3475.
зола 5166.
золото 5305.
– / аллювиальное 5306.
–/ жильное 5311.
–/ катодное 5308.
–/ россыпное 5309.
–/ самородное 5307.
–/ сусальное 5312.
–/ шлиховое 5310.
золочение 1868.
зона 2875.
–/ внешняя 2879.
–/ дендритная 2885.
–/ изотермическая 2889.
–/ мёртвая 2893.
–/ нейтральная 2896.
–/ окислительная 2894.
–/ околошовная 2895.
–/ пластичная 2897.
–/ фурменная 2906.
– валка / калибрующая 2883.
– валка / рабочая 2884.
зона внеконтактной деформации 2886.
– возбуждения рентгеновских лучей 2900.
– волоки / рабочая 2877
– вторичного охлаждения 2891.
– вытягивания 2881.
– генерации тепла 2902.
– Гинье-Престона 2882.
– долома 2890.
–затруднённой деформации 2880.
–опережения 2909.
–оплавления 2907.
–отставания 2908.
–пластической деформации 2899.
–прилипания 2892.
–проводимости 2878.
–равноосных кристаллов 2905.
–скольжения 2903.
–столбчатых кристаллов 2901.
–термического влияния 2888.
–технологического процесса 2904.
–упругой деформации 2887.
зонд 2910.
зонт / вытяжной 7242.
зуб текучести 3389.

И
игла (трубного пресса) 5209.
– / мартенситная 5210.
иглодержатель (трубного пресса) 5211.
иглофреза 5213.
иглофрезерование 5212.
известкование 882.
известняк 3473.
– / доломитизированный 3474.
известь 3462.
–- пушонка 3472.
–/ гашёная 3470.
–/ доломитизированная 3466.
–/ магнезиальная 3467.
–/ натровая 3468.
–/ негашёная 3471.
–/ несвязанная 3463.
–/ обожжённая 3464.
–/ хлорная 3469.
известь мягкого обжига 3465.
известь-пушонка 3472
извлечение (оценка полноты использования исходного сырья) 307.
– марганца 309.
изгиб 7416
– / сосредоточенный 7417.
– / чистый 7419.
изгибание 4935.
изделие / порошковое 5127.
изделия 5128.
–/ крепёжные 5131.
–/ проволочные 5130.
изложница 744.
–/ бутылочная 745.
–/ глуходонная 747.
–/ сквозная 746.
излом 5694.
–/ бархатистый 5712.
–/ волокнисто-полосчатый 5696.
–/ вязкий 5695.
–/ камневидный 5708.
–/ кристаллический 5701.
–/ межзёренный 5703.
–/ межчастичный 5707.
–/ нафталинистый 5706.
–/ ручьистый 5698.
–/ усталостный 5699.
–/ хрупкий 5705.
–/ чёрный 5709.
–/ шевронный 5710.
–/ шиферный 5711.
– звёздочкой 5700.
– типа “чашка-конус” 5713.
изломы 833.
излучательность 978.
излучение 961.
–/ видимое 977.
–/ диффузное 963.
–/ интегральное 966.
–/ инфракрасное 967.
–/ ионизирующее 968.
–/ монохроматическое 970.
–/ поглощённое 976.
–/ рентгеновское 971.
–/ селективное 973.
–/ собственное 972.
–/ тепловое 974.
–/ тормозное 962.
–/ характеристическое рентгеновское 969.
– / эффективное 964.
измельчение 1888; 1987.
–/ автогенное 1889.
–/ взрывное 1890.
–/ избирательное 1898.
–/ криогенное 1893.
–/ мокрое 1896.
–/ рудногалечное 1894.
–/ струйное 1900.
–/ сухое 1895.
–/ ультразвуковое 1897.
–/ хладоструйное 1899.
–/ электро-гидравлическое 1892.
–/ электромагнитное 1891.
– зерна 1988.
измерение 870.
измерения / первичные 871.
износ 7878.
– / абразивный 7879.
–/ адгезионный 7880.
–/ линейный 7883.
–/ окислительный 7882.
–/ усталостный 7881.
износостойкость 7884.
изобара 3137.
изображение 957.
– / оптическое 960.
–/ светлопольное 959.
–/ тёмнопольное 958.
изоляция / тепловая 3139.
изоморфизм 3140.
изоперм 3141.
изостат 3142.
изотерма 3138.
изотопы 3143.
изотропия 3144.
изохора 3145.
изохрона 3146.
илиум 3147.
ильменит 3148.
импеллер 3149.
имплантация / ионная 3150.
инвар 3167.
ингибитор 3211.
– коррозии 3212.
– коррозии / кроющий 3214.
– коррозии / летучий 3213.
ингредиент 3152.
индекс 3154.
– / кристаллографический 3156.
– оси / кристаллографический 3158.
– плоскости / кристаллографический 3157.
– узла / кристаллографический 3155.
индентор 3153.
индий 3161.
индикаторы 3159.
индуктор 3162.
индукция 3163.
– / магнитная 3164.
–/ остаточная магнитная 3165.
–насыщения 3166.
инжектор 3171.
инжекция 3172.
инколлой 3168.
инконель 3169.
ИНМОЛД-процесс 3170.
ИНРЕД-процесс 3173.
инструмент / жёсткий формообразующий 3174.
– / кузнечный 3178.
–/ направляющий 3175.
–/ пластически деформируемый 3176.
–/ пневматический 3177.
–/ технологический 3180.
–/ формовочный 3179.
J-интеграл 3182, 3183
интенсивность 3184.
–деформации сдвига 3193.
–излучения 3185.
–изнашивания 3191.
–касательных напряжений 3187.
–линейных деформаций 3194.
–напряжения 3192.
–нормальных напряжений 3188.
–релаксации 3189.
–труда 3190.
–эксплуатации 3186.
интенсификация 3195.
– производства 3196.
интервал 3198.
– / межкритический 3202.
–/ температурный 3203.
–деформации / температурный 3201.
–превращения / температурный 3199.
–прокатки / температурный 3200.
–равновесной кристаллизации / температурный 3205.
–существования фазы / температурный 3204.
интерметаллид 3206.
интерполяция 3207.
интерференция 3197.
интерферометр 3208.
интроскопия 3209.
инфильтрация 3210.
иодиды 3216.
ионизация 1603.
иониты 3218.
ионообмен 3220.
ионообменник 3219.
ионы 3217.
иридий 3222.
искажение решётки 1627.
ископаемые 8087.
испарение 438.
испаритель 5966.
использование сырья (КИС) / комплексное 1003.
испытание 1014.
– на бортование 1016.
–на усталость 1015.
испытания 1017.
–/ гидравлические 1057.
–/ динамические 1029.
–/ длительные 1055.
–/ коррозионные 1034.
–/ механические 1037.
–/ неразрушающие 1018.
–/ разрушающие 1039.
–/ статические 1046.
–/ технологические 1048.
–/ ускоренные коррозионные 1019.
–/ циклические 1053.
–материалов 1036.
–на вязкость разрушения 1043.
–на гиб с перегибом 1020.
–на жаростойкость 1040.
–на загиб 1021.
–на износостойкость при трении 1052.
–на кавитационную стойкость 1033.
–на микротвёрдость 1038.
–на ползучесть 1054.
–на раздачу 1022.
–на раздачу кольца конусом 1041.
– на скручивание (проволоки) 1025.
– на сплющивание (труб) 1051.
– на твёрдость 1045.
–на ударный изгиб 1027.
–падающим грузом 1032.
–по Робертсону 1042.
–по Свифту 1044.
–по Фукуи 1049.
–по Энгельгардту 1030.
–по Эриксену 1031.
исследование / макроскопическое 3446.
– / металлографическое 3447.
–/ микроскопическое 3448.
источник вакансии 8293.
– дислокаций 8294.
иттербий 3223.
иттрий 3224.

Й
йод 3215.

К
КАБ-процесс 3226.
кавитация 3252.
кадмий 3227.
кадмирование 4850.
калаверит 3255.
каламин 3257.
КАЛДО-конвертер 3259.
КАЛДО-процесс 3260.
калибр 3262.
–/ балочный 3291.
–/ двухвалковый 3285.
калибр / диагональный 3268.
–/ закрытый 3267.
–/ квадратный 3273.
–/ кольцевой 3287.
–/ контрольный 3290.
–/ круглый 3279.
–/ многовалковый 3278.
–/ обжимной 3275.
–/ овальный 3283.
–/ открытый 3295.
–/ подковообразный 3280.
–/ полудисковый 3281.
–/ полузакрытый 3282.
–/ предчистовой 3299.
–/ разрезной 3263.
–/ ребровой овальный 3298.
–/ ребровой 3297.
–/ ромбический 3288.
–/ сопряжённый 3296.
–/ сортовой 3293.
–/ стрельчатый 3272.
–/ трёхвалковый 3292.
–/ фасонный 3277.
–/ фланцевый 3271.
–/ черновой 3286.
–/ четырёхвалковый 3284.
–/ чистовой 3289.
–/ шестигранный 3270.
–/ шестиугольный 3269.
–/ ящичный 3274.
калибрование 1605.
калибровка 1604.
– / балочная 1610.
–/ диагональная 1608.
–/ развёрнутая 1606.
–валков 1607.
калий 3300.
калориметр 3302.
– / модуляционный 3303.
калориметрия 3304.
кальмаллой 3301.
кальциетермия 3305.
кальций 3309.
кальцинация 3306.
– в глиноземном производстве 3307.
кальцит 3308.
камелин 3319.
камелон 3320.
камера 3321.
– / вакуумная 3323.
–/ климатическая 3324.
–/ рентгеновская 3325.
–горения 3328.
–Дебая / рентгеновская 3322.
–для обратной съёмки / рентгеновская 3327.
–сушки 3326.
камин 794.
– / пароиспарительный 795.
кампания печи 3330.
кампания 3329.
канава 3134.
– / горновая 3136.
–/ сталеразливочная 3135.
канавки огневой зачистки 7828.
канал волоки 3031.
– дорна / осевой 514.
канат 607.
– / круглопрядный 609.
–/ многопрядный 608.
–/ стальной 611.
–/ фасонопрядный 610.
кантал 3347.
кантователь 5876.
– рулонов 5878.
–труб 5877.
кантовка 801.
каолин 3348.
каолинит 3349.
капиллярность 3351.
КАП-процесс 3350.
капсула 3388.
карбид 3354.
– / металлический 3355.
–/ первичный 3356.
–/ специальный 3359.
-карбид 3361.
-карбид 3360.
карбидосталь 3363.
карбиды в стали 3362.
карбонаты 3369.
карбонизация 3370.
карбонил 3372.
карбонил-процесс 3371.
карбонитрид 3373.
карбосилициды 3376.
карботермия 3368.
карбюратор 3364.
карбюрация 3365.
карбюризатор 3366.
каркас 3378.
– печи 3379.
карман 8493.
– / пакетировочный 8494.
–для обвязки пакетов 8495.
карналлит 3380.
картина / дифракционная 6449.
карты 5835.
–деформации 5836.
–разрушения 5837.
каскад 3383.
КАС-процесс 3381.
касситерит 3382.
катанка 1466.
– / круглая телеграфная 1468.
– в бунтах 1467.
катетометр 3247.
катиониты 3249.
катионы 3248.
катод 3250.
католит 3251.
катушка (для проволоки) 3771.
каупер 3387.
качание 5861.
качество поверхности 8366.
– продукции 8380.
квадруплет 3412.
квазискол 3415.
квазиэвтектика 3413.
квазиэвтектоид 3414.
квалиметрия 3418.
квантометр 3424.
кварц 3431.
-кварц 3432.
кварцит 3434.
кварциты / железистые 3433.
кек 3394.
кельвин 3395.
керамика / безоксидная 3401.
– / оксидная 3402.
–/ техническая 3403.
кераргирит 3404.
керметы 3405.
керн 3406.
– карборундовой электропечи 3407.
кессон 3410.
– / газовый 3411.
кианит 3449.
КИВЦЕТ-плавка 2404.
КИВЦЕТ-процес (кислородно-взвешенная электротермическая плавка) 3451.
кинетика 3453.
– / химическая 3460.
–коагуляции 3454.
–коррозии 3455.
–рекристаллизации 3458.
–роста зерна 3457.
–фазового превращения 3459.
киноварь 6224.
кипение 2473
–/ пузырьковое 2474.
–/ рудное 2476.
–/ чистое 2477.
–металла 2475.
кирпич 83.
–/ глинозёмистый 86.
–/ динасовый 84.
–/ замковый (в своде) 96.
–/ магнезиально-углеродистый 88.
–/ магнезиально-хромовый 89.
–/ магнезитовый 87.
–/ огнеупорный 97.
–/ пятовый 91.
–/ силикатный 92.
–/ сифонный 93.
–/ теплоизоляционный 85.
–/ фасонный 90.
–/ хромомагнезитовый 94.
–/ шамотный 95.
КИС в цветной металлургии 1004.
КИС в чёрной металлургии 1005.
кислород 5579.
– / связанный 5580.
–/ технический 5581.
–/ технологический 5582.
кислота 5001.
кислотность шлака 5004.
кислотостойкость 5003.
кладка печи 8298.
клапан 5981.
–/ атмосферный 5982.
–/ воздушно-разгрузочный 5994.
–/ газовый 230.
–/ дымовой 5989.
–/ отделительный 5988.
–/ отсечной 5993.
–/ перекидной 5983.
–/ перепускной 5984.
–/ предохранительный 5985.
–/ регулировочно-отделительный 5990.
–/ регулирующий 5987.
–/ тарельчатый 5986.
–горячего дутья 5992.
–холодного дутья 5991.
кларки химических элементов 3476.
классификатор 3477.
– / барабанный 3478.
–/ спиральный 3479.
классификация 3480.
– / вибрационная 3481.
–/ воздушная 3485.
–/ гидравлическая 3486.
–/ ситовая 3482.
–сталей по качеству 3484.
кластер 3487.
клеймение 1591.
клеть (прокатная) 888.
–/ вертикальная 893.
–/ гладильная 910.
–/ горизонтальная 916.
–/ двадцативалковая 904.
–/ двухвалковая 903.
–/ кромкогибочная 901.
–/ многовалковая 898.
–/ направляющая 896.
–/ обжимная 897.
–/ предварительного напряжения 915.
–/ предчистовая 889.
–/ прокатная 908.
–/ рабочая 899.
–/ реверсивная 906.
–/ трёхвалковая 909.
–/ универсальная 914.
–/ уширительная 911.
–/ формовочная 912.
–/ черновая 905.
–/ четырёхвалковая 902.
–/ чистовая 907.
–/ шестерённая 894.
–/ шестивалковая 891.
–/ шовнаправляющая 900.
клещи 4283.
клинкер 3488.
КЛУ-процесс 3489.
коагулянт 3495.
коагуляция 3496.
коалесценция 3497.
– / групповая 3501.
–пор 3499.
–субзёрен 3498.
кобальт 3502.
кобальтин 3503.
кобальтирование 1614.
ковар 3581.
ковеллин 3582.
ковка 8313.
ковкость 8312.
ковш 7909.
– / заливочный 7917.
–/ миксерный 7911.
–/ промежуточный 7916.
–/ разливочный 7912.
–/ сталеразливочный 7915.
–/ стопорный 7913.
–/ чугуновозный 7910.
–/ шлаковозный 7919.
ковш-печь 7918.
когезия 3780.
когерентность 3781.
кожух 1187.
– горна 1190.
– заплечиков 1189.
– самообжигающегося электрода 1188.
– шахты 1191.
коин-процесс 3584.
кокиль 3585.
– / облицованный 3586.
кокс 3758.
– / доменный 3759.
–/ каменноугольный 3766.
–/ литейный 3763.
–/ нефтяной 3762.
–/ пековый 3764.
–/ торфяной 3765.
–/ формованный 3760.
–/ электродный 3761.
коксик 3769.
коксование 1615.
коксохимия 3770.
коксуемость 3768.
“козёл” 8430.
“колодцы” 8311.
колебания 5862.
– конструкции 5863.
–кристаллической решётки 5864.
колеманит 3587.
количество теплоты 5610.
колодец / нагревательный 8302.
колония / перлитная 3591.
–/ эвтектическая 3589.
– / эвтектоидная 3590.
колонна 3753.
–/ дистилляционная 3755.
– / ректификационная 3757.
–/ экстракционная 3756.
колориметр 3592.
колориметрия 3593.
колосник 7877.
колоша 3408.
– / рудная 3409.
колошник 5916.
колпак печи 8465.
колумбит 3595.
колчеданы 254.
кольсва-процесс 3594.
кольцо 5640.
– / конвекторное 5641.
–/ опорное 5643.
комбинат / металлургический 3596.
комол 3597.
компактирование 3598.
комплекс 3599.
– / вакансионный 3600.
–/ вакансия-примесный атом 3601.
–/ горнометаллургический 3604.
–/ плазменный энергетический 3603.
–/ тетраэдрический вакансионный 3602.
–кузнечно-прессового оборудования 3605.
– кузнечно-прессового оборудования / роботизированный технологический 3606.
–точечных дефектов 3607.
комплект / модельный 3608.
компонент 3610.
– / растворённый 3611.
– композиционного материала 3612.
конвейер 3619.
–/ вибрационный 3620.
–/ кокильный 3622.
–/ колосниковый 3627.
–/ крюковый 3621.
–/ ленточный 3623.
–/ печной 3626.
–/ пластинчатый 3625.
–/ тележечный 3624.
конвекция 3642.
– / вынужденная 3645.
–/ естественная 3643.
–/ тепловая 3646.
конверсия 3628.
конвертер 3629.
– / бессемеровский 3630.
–/ горизонтальный 3638.
–/ кислородный 3635, 5583.
–/ томасовский 3633.
– донного дутья 3637.
– комбинированного дутья 3634.
конвертирование 3639.
– / непрерывное 3640.
– штейнов 3641.
конгломерат 3614.
конденсат 3615.
конденсатор 3616.
– / трубчатый 3617.
конденсация 3618.
конец / закованный 726.
конкреции 3647.
конода 3648.
консервация 3649.
консолидация 3650.
константа 5049.
–/ криоскопическая 5056.
–Генри 5061.
–графитизации 5053.
–диссоциации 5055.
–излучения 5050.
–калибровки 5054.
–равновесия 5060.
–распределения 5051.
–скорости химической реакции 5059.
–Стефана-Больцмана 5058.
константан 3652.
контейнер 3653.
контейнеродержатель 3654.
контраст 3655.
– / дифракционный 3656.
–/ муаровый 3657.
контроль 3659.
–/ визуально-оптический 3663.
–/ визуальный 3662.
–/ выборочный 3660.
–/ магнитографический 3664.
–/ неразрушающий 3661.
–/ окончательный 3669.
–/ операционный 3668.
–/ приёмочный статистический 3666.
–/ разрушающий 3667.
–/ текущий 3665.
–/ феррозондовый 3670.
–качества 3671.
контур 3672.
контуры экстинкции 3673.
конус 3674.
– (валка) / входной 3680.
–(валка) / выходной 3679.
–/ большой 3681.
–/ малый 3682.
–волоки / входной 3676.
–волоки / выходной 3675.
конфузор 3683.
концентрат 3684.
–/ агломерационный железорудный 3696.
–/ аризонитовый 3685.
–/ гравитационный 3686.
–/ железорудный 3695.
–/ ильменитовый 3687.
–/ коллективный 3688.
–/ кондиционный 3689.
–/ конечный 3698.
–/ нефелиновый 3692.
–/ первичный 3693.
–/ пирротиновый 3694.
–/ рудный 3690.
–/ рутиловый 3697.
–/ упорный 3691.
концентратор напряжений 3699.
концентрация 3700.
– / массовая 3703.
–/ молярная 3704.
–/ предельно допустимая (ПДК) 3702.
–/ электронная 3701.
–напряжений 3705.
концентрирование 3706.
копель 3707.
копёр 6702.
– / баллистический 6703.
–/ высокоскоростной 6704.
–/ маятниковый 6705.
–/ ротационный 6706.
корацит 3710.
корд / проволочный 3712.
корекс-процесс 3714.
коробление 1580.
коробованность (дефект) 1581.
коромысло / вибрационное 5082.
корочка 7212.
– / раскатанная 7213.
–при спекании 7214.
коррозивность 3750.
коррозионная стойкость 3749.
коррозия 3715.
–/ атмосферная 3718.
–/ биологическая 3720.
–/ внутризёренная 3730.
–/ высокотемпературная 3731.
–/ газовая 3717.
–/ гальваническая 3721.
–/ графитирующая 3729.
–/ губчатая 3738.
–/ избирательная 3740.
–/ кавитационная 3726.
–/ контактная 3728.
–/ межкристаллитная 3727.
–/ местная 3716.
–/ морская 3724.
–/ нитевидная 3744.
–/ ножевая 3733.
–/ общая 3736.
–/ питтинговая 3735.
–/ подосадковая 3722.
–/ почвенная 3734.
–/ равномерная 3725.
–/ слоевая 3742.
–/ химическая 3737.
–/ щелевая 3747.
–/ электрохимическая 3723.
–блуждающими токами 3732.
–по сварке 3739.
–под напряжением 3743.
корунд 3751.
корф-процесс 3752.
косина реза 3221.
котёл / рафинировочный 7220.
котёл-утилизатор 7221.
коэрцитиметр 3504.
коэффициент 3505.
– / расходный 3575
– адсорбции 3506.
– активности 3507.
–асимметрии цикла 3567.
–Ван-Гоффа 3530.
–вытяжки 3511.
–вытяжки / логарифмический 3512.
–вытяжки / средний 3513.
–вытяжки / суммарный 3514.
–деформации 3524.
–динамики 3526.
–динамической вязкости 3527.
–диффузии 3528.
–жёсткости напряжённого состояния 3521.
–запаса 3536.
–запаса прочности 3555.
–заполнения 3564.
–избытка воздуха 3579.
– излучения 3509.
– излучения / угловой 3510.
– интенсивности напряжений 3522.
– использования полезного объёма доменной печи 3508.
– использования прочности 3554.
–использования топлива 3550.
–использования энергии 3529.
–качества мате риала 3538.
–кинематической вязкости 3535.
–концентрации напряжений 3570.
–линейного расширения / температурный 3574.
–массоотдачи 3539.
–мягкости напряжённого состояния 3520.
–натяжения 3523.
–несимметричности нагрева 3518.
–нормальной пластической анизотропии 3541.
–обжатия 3540.
–овальности 3543.
–осевой скорости 3562.
–переточки валков 3519.
–плотности 3553.
–полезного действия (КПД) 3537.
–полезного действия дуговой печи 3549.
–полезного теплоиспользования 3552.
–пропорциональности 3545.
–Пуассона 3546.
–распределения 3515.
–растворимости 3578.
–расхода воздуха 3580.
–регенерации 3547.
–рекуперации 3548.
–сопротивления / температурный 3571.
–степени черноты 3556.
–тангенциальной скорости 3557.
–температуропроводности 3559.
–теплогенерации 3533.
–теплоотдачи 3532.
–теплопередачи 3534.
–теплопроводности 3531.
–трения 3576.
–трёхосности напряжённого состояния 3551.
–укова 3572.
–уплотнения 3565.
–упрочнения 3516.
–уширения 3517.
–формоизменения 3560.
–форсирования 3561.
–циклического упрочнения 3569.
–циклической перегрузки 3568.
кран 344.
–/ грейферный 346.
–/ завалочный 356.
–/ клещевой 353.
–/ козловый 359.
–/ консольный 350.
–/ мостовой 358.
–/ напольно-крышечный 348.
–/ подъёмный 345.
–/ разливочный 354.
–/ стрипперный 347.
–с магнитной шайбой 352.
кран-балка 351.
кран-укосина 349.
кран-штабелер 355.
красноломкость 8117.
– стали 8118.
красностойкость 8116.
кратер сварной ванны 3782.
кратность шлака 8492.
крацевание 306.
кремнезём 3352.
кремний 6159.
кривая 5014.
–/ кинетическая 5021.
–/ компрессионная 5022.
–нагрева 5017.
–намагничивания 5018.
–охлаждения 5016.
–ползучести 5024.
–распределения циклической долговечности 5023.
–текучести 5020.
–упрочнения 5015.
кривизна 6183.
– проката 6184.
кривые / С-образные 5013.
-кристобалит 3823.
криокамера 3787.
криолит 3788.
кристалл 3793.
– / двойниковый 3795.
–/ игольчатый 3794.
–/ нитевидный 3797.
–/ равноосный 3796.
кристалл-анализатор РСМА 3790.
кристаллизатор 3798.
– / вертикальный 3801.
–/ глуходонный 3807.
–/ криволинейный 3804.
–/ радиальный 3805.
–/ сквозной 3799.
–/ толстостенный 3806.
–/ тонкостенный 3802.
–с раздвижными стенками 3800.
кристаллизация 3808.
– / направленная 3815.
–/ неравновесная 3810.
–/ сверхбыстрая 3812.
–/ фракционная 3813.
–под газовым давлением 3809.
–под поршневым давлением 3811.
кристаллит 3818.
кристалличность излома 3821.
кристалл-монохроматор 3819.
кристаллография 3820.
кристаллофизика 3791.
кристаллохимия 3792.
кристобалит 3822.
критерий подобия 3824.
крица 1526.
– / ферроникелевая 1527.
крокоит 3828.
кромка 5169.
– (дефект) / рваная 5170.
–/ затянутая 5172.
–/ необрезанная 5173.
–/ скошенная 5171.
кромкомоталка 5175.
круги Мора 8235.
кручение 1521.
крышка станины 6064.
КС-процесс 3829.
КУ-БОП-процесс 7257.
кузница 5938.
куниаль 3853.
кунико 3854.
кунифе 3855.
купелирование 3858.
купель 3857.
куприт 3860.

Л
лазер 3862.
лак 3873.
лакирование 883.
лампасы 3863.
лантан 3864.
лантаноиды 3865.
латунирование 4842.
латунь 3052.
–/ автоматная 3058.
–/ алюминиевая 3053.
–/ двухфазная 3057.
–/ деформируемая 3054.
–/ кремнистая 3060.
–/ литейная 3059.
–/ марганцевая 3056.
–/ однофазная 3055.
–/ свинцовая 3061.
лауэграмма 3866.
ЛБЭ-процесс 3874.
ЛД-АЦ-процесс 3877.
ЛД-ОБ-процесс 3878.
ЛД-ОТБ-процесс 3879.
ЛД-процесс 3876.
ЛД-СЛ-процесс 3880.
легирование 3881.
– / диффузионное 3882.
–/ ионное 3885.
–/ механическое 3886.
–/ поверхностное 3884.
–/ электроискровое 3883.
ледебурит 3887.
лёллингит 3888.
лента 3889.
–/ горячекатаная стальная 3900.
–/ дендритная 3891.
–/ кабельная 3892.
–/ конвейерная 3893.
–/ металлическая 3894.
–/ пружинная 3896.
–/ сплющенная 3890.
–/ стальная 3898.
–/ упаковочная 3897.
–/ холоднокатаная стальная 3899.
лес дислокации 6658.
лётка 3825.
– / чугунная 3826.
–/ шлаковая 3827.
летучесть 568.
лещадь 3964.
лигатура 3902.
ликват 3944.
ликвация 3945.
–/ внеосевая 3946.
–/ гравитационная 3947.
–/ дендритная 3949.
–/ зональная 3951.
–/ карбидная 3952.
–/ обратная 6676.
–/ осевая 3957.
–/ подусадочная 3958.
–/ положительная 3948.
–/ пятнистая 3954.
–/ угловая 3953.
ликвидус 3959.
лимонит 3960.
линейка 6049.
линза / электромагнитная 3962.
линии Кикучи 8337.
– псевдо-Кикучи 7120.
–скольжения 8338.
–Чернова-Людерса 8339.
линия / кузнечно-прессовая 8334.
– / роторная кузнечно-прессовая 8335.
–валков / средняя 7732.
–дислокации 8329.
–калибра / нейтральная 8330.
линия прокатки 8328.
–прокатного стана / главная 8332.
линнеит 3961.
лист 7136.
– / автомобильный 7137.
–/ биметаллический 7138.
–/ рифлёный 7139.
–/ толстый 7141.
–/ тонкий 7140.
листоукладчик 7135.
литий 3903.
литник 6000.
литьё 6474; 7740.
–/ вакуумно-компрессионное 7750.
–/ каменное 7764.
–/ кокильное электрошлаковое 7753.
–/ полунепрерывное 7756.
–/ центробежное 7769.
–в кокиль 7754.
–в корковые формы 7763.
–в песчаные формы 7765.
–в самотвердеющие формы 7752.
–вакуумным всасыванием 7749.
–выжиманием 7744.
–по выжигаемым моделям 7743.
–под давлением 7768.
–под низким давлением 7746.
–с выливом 7742.
–с противодавлением 7761.
лодочка 5106.
ложка (пробная) 3583.
локальность микроанализа 3963.
лом 8469.
–/ амортизационный 8481.
–/ бытовой 8484.
–/ военный 8483.
–/ габаритный 8472.
–/ крупногабаритный 8477.
–/ кусковой 8479.
–/ легковесный 8476.
–/ обезвреженный 8473.
–/ оборотный 8482.
–/ пакетированный 8474.
–/ сложный 8480.
–/ сортный 8485.
–/ тяжёлый 8478.
–/ фрагментированный 8475.
ломка заготовки 6577.
– окалины 6578.
лоток 7269.
ЛРФ-процесс 3965.
лужение 4852.
– / горячее 4855.
–/ электролитическое 4854.
лупа Бринелля 3969.
люминесценция 3966.
люминофор 3967.
люнкерит 3968.
лютеций 3971.

М
маггемит 3972.
магкокс 3985.
магналий 3986.
магнезиоферрит 3989.
магнезит 3987.
– / обожжённый 3988.
магнетизм 3990.
магнетит 3992.
магнетон 3993.
магнетосопротивление 3994.
магниетермия 3995.
магний 4004.
– / гранулированный 4005.
–/ черновой 4006.
магнико 3996.
магнит 3997.
– / постоянный 3999.
–/ сверхпроводящий 3998.
магнитометр 4000.
магнитооптика 4001.
магнитострикция 4002.
магнитоупругость 4003.
мазут 4091.
макро 4118.
макровключение 4124.
макродеформация 4119.
макроизлом 5702.
макрокинетика 4120.
макронапряжения 4125.
макропоры 4123.
макрорадиография 4121.
макросдвиг 4126.
макроструктура 4122.
малахит 4127.
манганин 4136.
манганит 4137.
манипулятор 4142.
– прокатного стана 4143.
маратор 4229.
марганец 4138.
– / азотированный 4139.
–/ металлический 4141.
–/ электролитический 4140.
маркировка 5253.
мартенсит 4231.
–/ весьма мелко игольчатый 4238.
–/ взрывной 4232.
–/ вторичный 4244.
–/ гексагональный 4259.
–/ грубоигольчатый 4253.
–/ двойников(анн)ый 4236.
–/ крупноигольчатый 4247.
–/ кубический 4240.
–/ мелкоигольчатый 4257.
–/ отпущенный 4246.
–/ пакетный 4249.
–/ пластинчатый 4255.
–/ скрытоигольчатый 4254.
–/ среднеигольчатый 4250.
–/ термоупругий 4239.
–/ тетрагональный 4251.
–деформации 4237.
–закалки 4258.
–напряжения 4256.
–охлаждения 4234.
мартит 4261.
марформинг 4262.
маршрут 4269.
– волочения 4270.
–прокатки 4271.
масла / технические 2836.
масло / консервационное 2833.
– / солярное 2835.
масса 4284.
– / анодная 4285.
–/ атомная 4286.
–/ желобная 4294.
–/ леточная 4288.
–/ молекулярная 4289.
–/ набивная 4291.
–/ огнеупорная 4295.
–/ электродная 4287.
–рулонной полосы / относительная 4293.
массообмен 4749.
массоотдача 1282.
массопередача 848.
масс-спектрометры 4422.
масс-спектроскопия 4423.
мастер-штамп 4424.
материаловедение 4297.
материалоёмкость 4298.
материалы / абразивные 4299.
–/ анизотропные 4300.
–/ антификционные 4301.
–/ арматурные 4348.
–/ армированные 4309.
–/ армирующие 4333.
–/ безпористые 4356.
–/ бронзографитовые 4304.
–/ волокнистые 4302.
–/ волокновые 4303.
–/ высокопористые 4338.
–/ гетерофазные 4420.
–/ графитированные 4310.
–/ дефектоскопические 4312.
–/ дисперсноупрочнённые 4313.
–/ железорудные 4347.
–/ заправочные 4308.
–/ импрегнированные 4325.
–/ компактные 4327.
–/ композиционные 4328.
–/ консолидированные 4330.
–/ конструкционные 4350.
–/ контактные 4351.
–/ кристаллические 4331.
–/ магнитно-мягкие 4335.
–/ магнитно-твёрдые 4336.
–/ магнитные 4334.
–/ металлические композиционные 4332.
–/ нагревательные 4307.
–/ нанокристаллические 4339.
–/ наплавочные 4311.
–/ огнеупорные теплоизоляционные 4322.
–/ огнеупорные 4365.
–/ полировальные и доводочные 4352.
–/ полупроводниковые 4340.
–/ пористые 4359.
–/ порошковые 4361.
–/ природные 4305.
–/ проводниковые 4306.
–/ пьезоэлектрические 4343.
–/ радиационностойкие 4344.
–/ радиоактивные 4345.
–/ резистивные 4346.
–/ самосмазывающиеся 4324.
–/ сварочные 4354.
–/ сверхпроводящие 4320.
–/ связующие 4362.
–/ слоистые 4364.
–/ спечённые 4363.
–/ сыпучие 4360.
–/ теплоизоляционные 4321.
–/ термоэлектрические 4323.
–/ транспирационные 4355.
–/ углеродистые композиционные 4342.
–/ углеродистые 4341.
–/ ферримагнитные 4357.
–/ ферромагнитные 4358.
–/ формовочные 4353.
–/ шихтовые 4349.
–/ электродные 4315.
–/ электроизоляционные 4316.
–/ электроконтактные 4317.
–/ электропроводные 4314, 4318.
–/ эмиссионные 4319.
–с направленной кристаллизацией / композиционные 4329.
матирование 1690.
матрица 4426.
– / комбинированная 4429.
–/ многоканальная 4431.
–/ плавающая 4432.
–/ прошивная 4427.
матрицодержатель 4433.
машина 4145.
–(ГКМ) / горизонтальная ковочная 4219.
–(РОМ)/ радиально-обжимная 4182.
–/ адъюстажная 4146.
–/ бунтовязальная 4153.
–/ бурильная 4187.
–/ бухтосвёрточная 4216.
–/ валковая листогибочная 4156.
–/ валковая правильная 4152.
–/ воздуходувная 4217.
–/ встряхивающая формовочная 4194.
–/ вязальная 4193.
–/ гидравлическая испытательная 4218.
–/ завалочная 4206.
–/ загрузочная 4207.
–/ заправочная 4151.
–/ импульсная кузнечно-прессовая 4159.
–/ испытательная 4149.
–/ канатовьющая 4148.
–/ карусельная разливочная 4161.
–/ кокильная 4163.
–/ кольцевая 4215.
–/ косовалковая правильная 4160.
–/ кузнечно-прессовая 4198.
–/ листогибочная 4203.
–/ листоправильная 4204.
–/ механическая испытательная 4166.
–/ намоточно-свёртывающая 4199.
–/ напольная завалочная 4158.
–/ обжиговая 4150.
–/ острильная 4212.
–/ отсадочная 4189.
–/ пакеторазборная 4179.
–/ пакетоформирующая 4180.
–/ пескодувная формовочная 4201.
–/ пескострельная стержневая 4200.
–/ подвесная завалочная 4162.
–/ полировальная 4195.
–/ посадочная 4209.
–/ правильная 4190.
–/ правильно-растяжная 4192.
–/ правильно-тянущая 4191.
–/ прессовая формовочная 4197.
–/ прядевьющая 4214.
–/ раздирочная 4147.
–/ разливочная 4208.
машина / разрывная 4188.
–/ роликовая правильная 4154.
–/ роликовая сортогибочная 4155.
–/ ротационная кузнечно-прессовая 4185.
–/ ротационно-ковочная 4184.
–/ свёртывающая 4205.
–/ сортоправильная 4202.
–/ стыкосварочная 4181.
–/ термофрезерная 4157.
–/ труболитейная 4168.
–/ трубоправильная 4167.
–/ флотационная 4196.
–/ центробежная литейная 4210.
–для вскрытия летки 4165.
–для заделки летки 4164.
–для литья под давлением 4213.
–непрерывного литья за готовок (МНЛЗ) 4170.
–огневой зачистки 4211.
маятник / крутильный 7193.
маятник / обратный крутильный 7194.
меднение 4933.
медь 6355.
–/ анодная 6356.
–/ бескислородная 6363.
–/ катодная 6359.
–/ красная 6367.
–/ листовая 6364.
–/ первичная 6360.
–/ рафинированная 6362.
–/ самородная 6358.
–/ цементная 6366.
–/ чёрная 6365.
–/ черновая 6361.
–/ электролитическая 6357.
междоузлие 6119, 6309.
мелочь / рудная 8086.
мельница 8133.
–/ барабанная 8137.
–/ вибрационная 8138.
–/ вихревая 8135.
–/ дисковая 8136.
–/ кавитационная 8140.
–/ молотковая 8144.
–/ планетарная 8141.
–/ стержневая 8143.
–/ струйная 8146.
–/ ударно-центробежная 8142.
–/ центробежная 8145.
–/ шаровая 8134.
–самоизмельчения 8139.
мельхиор 4548.
мембрана 4549.
мениск 4552.
мергель 4553.
мертель / огнеупорный 4555.
месдоза 4556.
металл 3906.
– / аморфный 3907.
– / губчатый 3918.
– / легирующий 3913.
– / листовой 3917.
– / основной 3920.
– / простой 3916.
– / расплавленный 3909.
– высокой чистоты 3914.
– Дорэ 3912.
– особой чистоты 3910.
– повышенной чистоты 3908.
– пониженной чистоты 3911.
– средней чистоты 3915.
металлизация 4558.
– / вакуумная 4564.
–/ газопламенная 4559.
–/ газофазная 4560.
–/ диффузионная 4562.
–/ ионная 4565.
–/ плазменная 4566.
–/ электролитическая 4563.
– распылением 4561.
металловедение 3905.
металлографиты 4570.
металлография 4567.
– / количественная 4568.
–/ цветная 4569.
металлоид 4571.
металлокерамика 3942.
металлокорд 3943.
металлооптика 4572.
металлопласт 4296.
металлопокрытие 1864.
металлотермия 3904.
металлофизика 6819.
металлошихта 3239.
металлург 4573.
металлургия 4574.
– / атомная 4575.
–/ безкоксовая 4584.
–/ вакуумная 4577.
–/ инжекционная 4578.
–/ ковшевая 4589.
–/ космическая 4579.
–/ плазменная 4582.
–/ порошковая 4586.
–/ промковшевая 4583.
–/ цветная 4585.
–/ чёрная 4588.
–внепечного рафинирования 4587.
–гранул 4576.
–полупроводников 4581.
металлы / благородные 3927.
– / вторичные 3928.
– / драгоценные 3939.
– / лёгкие 3929.
– / легкоплавкие 3921.
– / первичные 3931.
– / переходные 3923.
– / платиновые 3933.
– / радиоактивные 3934.
– / рассеянные 3922.
– / редкие 3925.
– / редкоземельные 3926.
– / тугоплавкие 3940.
– / тяжёлые 3930.
– / цветные 3937.
– / черновые 3932.
– / чёрные 3938.
– / чистые 3941.
– / щёлочноземельные 3936.
– / щелочные 3935.
– / электролитические 3924.
метан 4496.
метизы 5129.
метод 4497.
–/ гидриднокальциевый 4512.
–/ иодидный 4511.
–/ карбонильный 4513.
–/ магнитометрический 4518.
–/ поляризационно-оптический 4529.
–/ теневой 4545.
–/ ТЭДС 4510.
–/ хлоридный 4540.
–/ электроэрозионный 4508.
–акустической эмиссии 4498.
метод Байера 4503.
–Бриджмена 4504.
–Виберга 4509.
–вибрирующего электрода 4524.
–восстановленного отпечатка 4501.
–вращающегося диска 4520.
–вращающегося электрода 4521.
–вращающихся роликов 4519.
–гидростатического взвешивания 4547.
–Глаголева 4506.
–двойного моста 4528.
–дифракции медленных электронов 4526.
–КИНГЛОР-МЕТОР 4514.
–координатной сетки 4515.
–Лауэ 4517.
–линий скольжения 4507.
–межкристаллитной коррозии 4516.
–микро ТЭДС 4522.
–муара 4525.
–невосстановленного отпечатка 4502.
–пробной закалки 4534.
–проникающих растворов 4541.
–радиоактивных изотопов 4530.
–Ренея 4531.
–решётчатого надреза 4505.
–сбрасывания 4543.
–секущих 4523.
–слабых пучков 4535.
–торцевой закалки 4536.
–узловых точек 4533.
–фазового контраста 4537.
–фильтрующихся суспензий 4538.
–фотопластичности 4539.
–Чохральского 4544.
–Штаблейна 4542.
–ямок травления 4499.
механизм 4591.
–/ задающий 4599.
–/ нажимной 4595.
–/ подающе-поворотный 4600.
–/ упорно-регулировочный 4604.
– деформации 4596.
–разрушения 4603.
–разрушения / вязкий 4592.
–разрушения / макроскопический 4597.
–разрушения / микроскопический 4598.
–разрушения / хрупкий 4601.
–уплотнения 4593.
–установки валков 4594.
механика 4605.
– сплошных сред 4606.
–сыпучих сред 4607.
мешалка 5975.
– Говарда 5976.
мешалка-чан 5830.
Мидрекс-процесс 4613.
микро 4614.
микроанализ / лазерный 4621.
микроанализ 4620.
– / рентгеноспектральный 4622.
микроанализатор / волновой 4618.
– / рентгеноспектральный 4617.
–/ энергодисперсионный 4616.
микровключения 4663.
микрогальванопара 4625.
микродефект 4626.
микродеформация 4627.
микродифракция 4628.
микроинтерферометр 4630.
микрокристаллоскопия 4631.
микролегирование 4632.
микромашина 4633.
микрометр 4634.
микронесплошности 4623.
микропористость 4657.
микропоры 4656.
микрорадиография 4636.
микросварка 4661.
микроскоп 4638.
–/ ионный 4646.
–/ световой 4649.
–/ термоэлектронный 4645.
–/ электронный 4643.
–/ эмиссионный электронный 4644.
– (ПРЭМ) / просвечивающий растровый электронный 4642.
–(ПЭМ) / просвечивающий электронный 4641.
–(РЭМ) / растровый электронный 4648.
микроскопия 4650.
– / дифракционная электронная 4651.
–/ рентгеновская 4653.
–/ электронная 4652.
микроснимок 4655.
микроструктура 4654.
микротвёрдость 4637.
микротрещина 4624.
микрофотография 4658.
микрофотометр 4659.
микрофрактография 4660.
микрошлиф 4662.
миксер 4783.
– / активный 4785.
–/ неактивный 4784.
минерализация пены 4772.
минералогия 4774.
минералокерамика 4773.
минералургия 4775.
минералы 4770.
– редкоземельных элементов 4771.
мини-завод 4776.
мишметалл 4786.
МНЛЗ / блюмовая 4171.
– / вертикальная 4173.
–/ горизонтальная 4178.
–/ криволинейная 4175.
–/ многоручевая 4174.
–/ одноручевая 4172.
–/ слябовая 4176.
–/ сортовая 4177.
множитель поглощения 4134.
модель 4818.
– / литейная 4820.
– деформируемой среды / реологическая 4819.
модификатор 4821.
– флотации 4822.
модификация 4823.
модифицирование 4825.
модуль 4827.
– / каустический 4835.
–/ кремневый 4837.
модуль всестороннего сжатия 4838.
–пластичности 4836.
–продольной упругости 4829.
– сдвига 4839.
– упрочнения 4828.
– упругости 4830.
– упругости / динамический 4831.
мойка (промывка) 5735.
– / корытная 5977.
молекула 4902.
молибдат 4904.
молибден 4905.
молибденирование 1629.
молибденит 4906.
молот 6707.
молоток 7827.
моль 4903.
момент 4907.
– / диамагнитный 4909.
–/ магнитный 4912.
–инерции сечения 4910.
–количества движения 4913.
–прокатки 4908.
–силы 4914.
–сопротивления сечения 4911.
монацит 4918.
монель-металл 4919.
монокристалл 4923.
монопроцесс 4924.
монотектоид 4925.
монохроматор 4926.
морфология 4929.
морщины (дефект проката) 5136.
мост / наклонный 8429.
мостик / измерительный 723.
моталка 6054.
– / барабанная 6057.
–/ мелкосортная 6062.
–/ печная 6060.
–/ подпольная 6059.
–/ промежуточная 6061.
–/ роликовая 6056.
–Гаррета 6055.
–Эденборна 6058.
мощность 6203.
– / номинальная 6207.
–/ удельная 6206.
–/ установленная 6205.
–излучения 6204.
–печи / полезная 6209.
–печи / тепловая 6208.
–холостого хода печи 6210.
MS-температура 6509
муллит 5064.
мульда 5063.
мультиплет 5065.
мусковит 5070.
муфель 5071.
муфта 7261.
– / коренная 7264.
–/ соединительная 7262.
–главного привода прокатного стана 7263.
Mf-температура 6508
мышьяк 1806.

Н
набивка 1844.
наварка пода 1594.
наведение шлака 1917.
навеска 8228.
нагрев 1356.
–/ безокислительный 1359.
–/ вакуумный 1365.
–/ двухстадийный 1373.
–/ индукционный 1367.
–/ конвективный 1369.
–/ контактный 1370.
–/ местный 1357.
–/ непрерывный 1377.
–/ плазменный 1375.
–/ пламенный 1358.
–/ поверхностный 1366.
–/ программированный 1361.
–/ прямой 1374.
–/ радиационный 1376.
–/ струйный 1378.
–/ электрический 1364.
–/ электроконтактный 1362.
–/ электроннолучевой 1363.
–в кипящем слое 1372.
нагреватель 1095.
– / электрический 1096.
нагружение 1847.
– / динамическое 1850.
–/ жёсткое усталостное 1849.
–/ монотонное 1852.
–/ мягкое усталостное 1848.
–/ периодическое 1853.
–/ регулярное 1854.
–/ статическое 1856.
–/ циклическое 1857.
нагрузка 1846.
– / рудная 1851.
–/ тепловая 1855.
надёжность 5915.
надрез 7805.
– / острый 7806.
надрезка 7833.
надрывы (дефект) 7807.
надставка / прибыльная 2841.
накатка 4813.
– / упрочняющая 4814.
–/ формообразующая 4817.
– резьбы 4815.
наклеп 7888.
– / напряжённый поверхностный 7889.
–/ поверхностный 7890.
– порошков 7891.
наковальня 1519.
наколы-проколы 5132.
наконечник / полюсный 784.
накопитель (полосы) 4007.
налёт шлама 5101.
намагниченность 1624.
– / остаточная 1625.
–насыщения 1626.
намагничивание 1623.
нанесение 1820.
– покрытий 1821.
– / взрывное 1823.
– / газотермическое 1822.
– / диффузионное 1825.
– / ионное 1831.
– / кондесационное 1832.
– / плазменное 1835.
– / химическое 1836.
–/ электродуговое 1827.
–/ электролитическое 1826.
–/ электрофорестическое 1828.
–/ электрохимическое 1829.
–из парогазовой фазы 1834.
–контактным способом 1833.
–методом ГИП 1838.
–методом погружения 1837.
напайка 1809.
наплавка 1592.
– / вибродуговая 1593.
наполнитель 7476.
направление / главное 4747.
– / кристаллографическое 4745.
–скольжения 4746.
напрессовка 1989.
напряжение / гидростатическое 7978.
–/ главное 7960.
–/ главное касательное 7961.
–/ истинное 7977.
–/ касательное 7964.
–/ касательное октаэдрическое 7968.
–/ критическое циклическое 7957.
–/ локальное 7958.
–/ механическое 7959.
–/ нормальное 7965.
–/ нормальное октаэдрическое 7966.
–/ полное 7972.
–/ приведённое 7951.
–/ приведённое нормальное 7952.
–/ растягивающее 7950.
–/ сжимающее 7963.
–/ среднее 7971.
–/ условное 7969.
–/ электрическое 7955.
–волочения 7949.
–долома 7956.
–разрушения / истинное 7970.
–сдвига / критическое 7976.
–текучести / линейное 7953.
–течения 7954.
–цикла / максимальное 7973.
–цикла / минимальное 7974.
–цикла / среднее 7975.
напряжения / внутренние 7993.
–/ временные внутренние 7981.
–/ дополнительные 7980.
–/ закалочные 7994.
–/ знакопеременные 7987.
–/ зональные 7982.
–/ контактные 7984.
–/ остаточные 7986.
–/ пиковые 7988.
–/ термические 7983.
–/ фазовые 7992.
–второго рода 7985.
напыление 1872.
– порошков / газопламенное 1873.
–порошков / детонационно-газовое 1874.
–порошков / плазменное 1875.
насадка 5167.
– / напорная 5168.
–регенератора 8301.
насечка (валков) 5179.
наследственность в металлах 4550.
– структуры стали 4551.
насос 6636.
–/ вакуумный 6642.
–/ вихревой 6639.
–/ геттерный 6637.
–/ геттероионный 6638.
–/ диафрагменный (диафрагмовый) 6641.
–/ ионный 6644.
–/ молекулярный 6645.
–/ пароструйный вакуумный 6646.
–/ поршневой 6640.
–/ пульповый 6647.
–/ роторный 6648.
–/ струйный 6652.
–/ турбомолекулярный 6649.
–/ форвакуумный ротационный 6650.
–/ центробежный 6651.
настройка 601.
– стана 602.
насыщение 1379.
– / диффузионное 1380.
–/ комбинированное 1381.
–/ магнитное 1383.
–металлами / диффузионное 1382.
натек 5163.
натрий 5161.
натритермия 5159.
– титана 5160.
натяжение 1990.
– / заднее 6674.
–/ межклетевое 1991.
–/ межфазное 1993.
–/ переднее 8119.
–/ поверхностное 1992.
науглероживание 1786, 1787, 1788
– / газовое 1789.
–/ избыточное 1794.
–/ пятнистое 1790.
–в расплавах солей 1791.
–в тлеющем разряде 1792.
–капельным способом 1793.
недокат 1434, 6671.
недопал 6670.
недопекание 6672.
недотрав 6669.
нейзильбер 5205.
нейтрализация 5206.
нейтронография 5207.
нейтронорадиография 5208.
неметаллы 457.
неодим 5214.
неоднородность 453.
– / точечная 456.
–структуры 454.
неплоскостопность 459.
непровар 7612.
несплошности 458.
нетто-напряжение 5215.
нефелин 5216.
никелирование 4920.
– / гальваническое 4921.
–/ химическое 4922.
никель 5220.
–/ анодный 5221.
–/ катодный 5224.
–/ огневой 5223.
–/ черновой 5225.
–/ электролитный 5222.
никросил 5226.
нимоник 5227.
ниобий 5235.
ниобирование 1795.
ниппель 5236.
нирезист 5240.
нисил 5241.
нитинол 5242.
нитрид 5243.
– / сложный 5246.
–бора 5244.
–кремния 5245.
нитрозакалка 5250.
нихард 5251.
нихром 5252.
нода 5254.
нож 1693.
– / дисковый 1694.
–ножниц 1695.
ножницы 4092.
–/ аварийные 4112.
–/ барабанные летучие 4098.
–/ гидравлические 4117.
–/ двухдисковые 4108.
–/ делительные 4094.
–/ дисковые 4097.
–/ кривошипно-рычажные 4103.
–/ кривошипно-эксцентриковые 4104.
–/ кривошипные 4102.
–/ кромкокрошительные 4106.
–/ кромкообрезные 4107.
–/ летучие 4105.
–/ маятниковые 4113.
–/ механические 4100.
–/ многодисковые 4101.
–/ планетарные 4111.
–для обрезки концов 4093.
–с верхним резом 4099.
–с наклонными ножами 4096.
–с нижним резом 4114.
–с параллельными ножами 4110.
номаг 5255.
номограмма прокаливаемости 5256.
нормализация 5257.
носок оправки 7941.
НСК-процесс 5258.
нуль-прибор 5259.

О
обдув 7486.
обеднение расплава 1266.
– шлака 1267.
обезвисмучивание 1211.
обезжиривание 7942.
– пульпы 8288.
обезмеживание 1223.
– свинца / грубое 1224.
–свинца / тонкое 1225.
обезуглероживание 1218.
– / вакуумное 1219.
–/ вакуум-термическое 1220.
–/ кислородное 1222.
–/ поверхностное 1221.
обескремнивание 1216.
обесцинкование латуни 1215.
обесшламливание 1226.
обечайка 3353.
обжатие 4989.
– / абсолютное 4990.
–/ боковое 4991.
–/ критическое 4992.
–/ относительное 4993.
обжиг 1060.
– / агломерирующий 1061.
–/ восстановительный 1062.
–/ кальцинирующий 1066.
–/ магнетизирующий 1064.
–/ окислительный 1070.
–/ сульфатирующий 1067.
–/ хлорирующий 1069.
–в кипящем слое 1068.
–окатышей 1063.
обкатка (труб) 4816.
область / аустенитная 465.
– / бейнитная 468.
–/ мартенситная 481.
–/ перлитная 486.
–упругого искажения кристаллической решётки 478.
облой 7145.
обмен / ионный 4748.
ОБМ-процесс 5260.
обогатимость 937, 6684.
обогащение / гравитационное 923.
– / магнитное 926.
–/ мокрое 934.
–/ радиометрическое 931.
–/ селективное 933.
– / сухое 927.
–/ электростатическое 925.
– в тяжёлых жидкостях 928.
– в тяжёлых суспензиях 929.
– лома 936.
– полезных ископаемых 932.
– углей 930.
обогрев 876.
– / газовый 878.
–/ электродуговой 879.
обойма 1186.
оболочка для изостатического прессования 1192.
оборудование 4964.
– / волочильное 4974.
– / кузнечно-прессовое 4981.
–/ плавильное 4976.
–/ смесоприготовительное 4973.
–/ технологическое 4983.
обрабатываемость 1687.
– в горячем состоянии 1688.
– резанием 1689.
обработка 1631.
–/ антикоррозионная 1633.
–/ вакуумная термическая 1651.
–/ восстановительная термическая (ВТО) 1635.
–/ восстановительная циклическая термическая (ВЦТО) 1636.
–/ высокотемпературная термомеханическая (ВТМО) 1667.
–/ деформационно-термическая 1640.
–/ дробеструйная 1675.
–/ комбинированная упрочняющая 1659.
–/ магнитоимпульсная 1665.
–/ местная термическая 1632.
–/ механико-термическая (МТО) 1668.
–/ низкотемпературная термомеханическая 1638.
–/ объёмная термическая 1670.
–/ объёмная упрочняющая 1669.
–/ плазменная 1673.
–/ поверхностная 1652.
–/ поверхностная термо-механическая 1653.
–/ совмещённая упрочняющая 1682.
–/ стабилизирующая 1666.
–/ термомагнитная 1655.
обработка / термомеханическая 1656.
–/ ультразвуковая 1677.
–/ упрочняющая 1637.
–/ химико-механическая 1681.
–/ химико-термическая 1680.
–/ электроабразивная 1641.
–/ электрогидравлическая 1650.
–/ электроимпульсная 1644.
–/ электроискровая 1647.
–/ электроконтактная 1645.
–/ электромеханическая 1646.
–/ электроннолучевая 1648.
–/ электрохимическая 1649.
–/ электроэрозионная 1642.
–в защитной атмосфере / термическая 1639.
–в окислительной среде 1671.
–водных систем / магнитная 1686.
–контактным способом / химико-термическая 1660.
– металлов давлением 1661.
– металлов давлением / горячая 1663.
–металлов давлением / холодная 1662.
–металлов резанием 1664.
–на твёрдый раствор 1672.
–неконтактным способом / химико-термическая 1634.
–стали / изотермическая термомеханическая 1679.
–стали / низкотемпературная термомеханическая 1678.
–холодом 1676.
образец 5228.
– / балочный 5231.
–/ двухконсольный 5233.
–/ компактный 5230.
–/ ударный 5229.
–Менаже 5232.
–Шарпи 5234.
образование зародышей 8055.
образования на катоде /дендритные 8053.
обрезь 7738.
обтяжка 7489.
объём / парциальный 4952.
– / секундный 4953.
–/ смещённый 4949.
–/ удельный 4950.
–доменной печи / полезный 4948.
–подачи 4951.
овализация гильзы 5261.
овал-квадрат 5263.
овал-круг 5265.
овал-круг / плоский 5266.
овал-ребровой овал 5264.
овал-стрельчатый квадрат 5262.
овальность 5267.
огарок 5147.
– / анодный 5148.
–/ пиритный 5149.
огнеупорность 7876.
огнеупоры 4365
– / алюмосиликатные 4366.
–/ бадделейтовые 4367.
–/ безкислородные 4406.
–/ безобжиговые 4369.
–/ волокнистые 4368.
–/ вторичные 4387.
–/ высокоглинозёмистые 4386.
–/ динасовые 4371.
–/ доломито-магнезитовые 4373.
–/ известковопериклазовые 4377.
–/ карбидкремниевые 4404.
–/ карбидные 4375.
–/ кислые 4388.
–/ корундовые 4378.
–/ кремнезёмистые 4374.
–/ легковесные 4389.
–/ литые 4405.
–/ магнезиально-силикатные 4383.
–/ магнезиально-углеродистые 4382.
–/ магнезиально-шпинелидные 4385.
–/ магнезиальные 4384.
–/ многошамотные 4407.
–/ муллитовые 4390.
–/ муллитокорундовые 4391.
–/ нейтральные 4395.
–/ неформованные 4370.
–/ нитридные 4396.
–/ оксидные 4397.
–/ основные 4412.
–/ периклазовые 4400.
–/ периклазоизвестковые 4398.
–/ периклазоуглеродистые 4399.
–/ периклазофорстеритовые 4401.
–/ периклазохромитовые 4402.
–/ периклазошпинельные 4403.
–/ плавленные литые 4392.
–/ полукислые 4393.
–/ смолодоломитовые 4408.
–/ смоломагнезитовые 4409.
–/ углеродистые 4394.
–/ форстеритовые 4410.
–/ форстеритохромитовые 4411.
–/ хромитовые 4415.
–/ хромитопериклазовые 4414.
–/ цирконистые 4419.
–/ цирконовые 4418.
–/ шамотные 4416.
–/ шпинельные 4417.
однородность структуры 2666.
оже-микроскоп 5278.
оже-спектрометр 5279.
оже-спектроскопия 5280.
– / ионная 5282.
–/ фотоэлектронная 5283.
–/ электронная 5281.
оже-электрон 5276.
оже-эффект 5277.
окалина 8401.
– / вкатанная 8407.
–/ вторичная 8403.
–/ отстающая 8402.
–/ первичная 8405.
окалиноломатель 8408.
– / черновой 8409.
–/ чистовой 8410.
окалинообразование 8412.
окатыши 1528.
–/ безобжиговые 1529.
–/ высокоофлюсованные 1539.
окатыши / доломитизированные 1533.
–/ железорудные 1543.
–/ карбонизированные 1535.
–/ марганцевые 1538.
–/ металлизованные 1540.
–/ многослойные 1541.
–/ неофлюсованные 1531.
–/ низкоофлюсованные 1530.
–/ офлюсованные 1532.
–/ пористые 1544.
–/ рудно-коксовые 1536.
–/ рудно-угольные 1537.
–/ самоплавкие 1534.
–/ сырые 1542.
–/ фосфоритные 1545.
окисление 5585.
– / анодное 5586.
–/ внутреннее 5590.
–/ вторичное 5587.
–/ избирательное 5589.
окисление-восстановление 5591.
окислённость 1803.
– шлака 1804, 5593.
окислитель 5005.
окисляемость (окислённость) 5592.
окклюзия 5268.
окно / завалочное 6744.
окомкование 1589.
окомкователь 4008.
– / барабанный 4009.
–/ тарельчатый 4010.
–/ чашевый 4011.
окрашивание 7613.
оксалатирование 1865.
оксиазотирование 5313.
оксид 5315.
оксидирование 5316.
оксиуглеродоазотирование 5314.
окускование 1783.
оливин 5269.
олово 3253.
– / черновое 3254.
ОЛП-процесс 5270.
операция 5272.
– / разделительная 5274.
–/ формоизменяющая 5275.
–термообработки 5273.
опережение 8132.
оплавление лома 7483.
– порошковых покрытий 7484.
опока 6017.
оправка 5921.
– / деформируемая 5924.
–/ неподвижная 5929.
–/ подвижная 5927.
–/ самоустанавливающаяся 5925.
оправкоизвлекатель 292
– / цепной 293.
опробование 4932.
опрокидыватель 829.
ориентировка / кристаллографическая 5293.
орошение пены 1732.
ортит 5298.
осадка 1819, 1982.
осаждение 1616.
– из парогазовой фазы 1621.
–из расплава 1620.
–из раствора 1622.
осветление воды 1981.
оси (тензора) деформации / главные 7280.
– инерции / главные 7281.
осмий 5299.
основа 7142.
основность 7144.
оспрей-процесс 5300.
остановка доменной печи 1281.
острение 8057.
осушение (доменного) дутья 7705.
осциллограф 5302.
– / шлейфовый 5303.
–/ электронно-лучевой 5304.
ось симметрии 7278.
– текстуры 7279.
отбортовка 4812.
ОТБ-процесс 5301.
отвал 5164.
– / шлаковый 5165.
отверстие / выпускное 8427.
– / зацентровочное 5190.
отвод охлаждающей воды 495.
отгибатель конца рулона 828.
отделка 1006.
отдых (металлов) 1812.
отжиг 4858.
–/ вакуумный 4865.
–/ гетерогенизационный 4886.
–/ гомогенизационный 4887.
–/ градиентный 4862.
–/ графитизирующий 4870.
–/ двойной 4879.
–/ дорекристаллизационный 4881.
–/ изотермический 4867.
–/ маятниковый 4893.
–/ межкритический 4868.
–/ местный 4859.
–/ неполный 4860.
–/ непрерывный 4891.
–/ окончательный 4882.
–/ полный 4888.
–/ промежуточный 4898.
–/ рекристаллизационный 4885.
–/ светлый 4876.
–/ стабилизирующий 4871.
–/ субкритический 4889.
–/ сфероидизирующий 4872.
–/ текстурирующий 4873.
–в защитной атмосфере 4863.
–в поточной линии 4877.
–в свинцовой ванне 4890.
–в соляной ванне 4869.
–второго рода 4874.
–для снятия напряжений 4900.
–для устранения отбела 4861.
–доэвтектоидной стали / неполный 4894.
–доэвтектоидной стали / полный 4895.
–на белосердечный ковкий чугун 4866.
–на ковкий чугун 4892.
–на крупное зерно 4875.
–на мелкое зерно 4901.
–на черносердечный ковкий чугун 4897.
–первого рода 4880.
отжимка 1073.
отклонение от стехиометрии полупроводниковых соединений 856.
откос 6767.
отливка 6473.
– / порционная электрошлаковая 7758.
отмучивание 1106.
отмывка 836.
отношение / криолитовое 6747.
– / циклическое 6748.
отопление 875.
–/ газовое 877.
–/ мазутное 880.
отпарка 951.
отпечатки (валков на прокате) 362.
– / раскатанные 363.
отпечаток (от) индентора 361.
–/ серный 360.
отпуск 4936.
–/ вакуумный 4939.
–/ высокотемпературный 4942.
–/ двойной 4944.
–/ карбидный 4940.
–/ низкотемпературный 4938.
–/ средний 4945.
–/ стабилизирующий 4941.
–/ упрочняющий 4937.
–под напряжением 4946.
отрезка 4995.
отрыв 4962.
отсадка 1617.
отсев 410.
отслаивание лакокрасочного покрытия 4947.
отставание 7739.
отстаивание 1618.
отстойник 6039.
оттенение реплик 1013.
оттенки травления 2541.
отходы 5157.
офлюсование 1869.
охлаждение 1284.
–/ водяное 1296.
–/ воздушное 1299.
–/ вторичное 1289.
–/ горячее 1293.
–/ замедленное 1292.
–/ испарительное 1285.
–/ непрерывное 1290.
–/ прерывистое 1295.
–/ программированное 1286.
–/ струйное 1297.
–в “кипящем слое” 1288.
–в воде (закалка) 1294.
–в масле (закалка) 1287.
–на воздухе 1298.
–с печью 1291.
охра / хромовая 5596.
охрана окружающей среды 1943.
охрупчивание 1087.
– / водородное 1090.
–/ высокотемпературное радиационное 1088.
–/ радиационное 1089.
очаг деформации 3396.
–/ геометрический 3397.
–/ мгновенный 3398.
–/ фактический 3399.
– разрушения 3400.
очистка 1307.
– / абразивно-порошковая (АПО) 1310.
–/ абразивно-струйная 1311.
–/ биологическая 1313.
–/ дробемётная 1316.
–/ дробеструйная 1317.
–/ пескоструйная 1318.
–/ ультразвуковая 1320.
–/ электролитическая 1314.
–воды 1322.
–воздуха 1323.
–газов 1312.
–отливок 1319.
ошлакование 7636.

П
пайка 5860.
пакет 5317.
– штампа 5318.
пакетирование 1797.
пакетир-пресс 8209.
палета 5320.
палладий 5319.
палладирование 1798.
пар 5289.
– / водяной 5290.
парагенезис элементов 5321.
парамагнетизм 5328.
парамагнетик 5329.
параметр 5322
– взаимодействия 5327.
– / дендритный 5324.
– решётки 5323.
– состояния 5326.
парогенератор 5288.
парообразование 5292.
пароперегреватель 821.
паропровод 5291.
пассивирование 1138.
пассивность металлов 5331.
патентирование 5332.
– в ванне 5333.
–в кипящем (псевдоожиженном) слое 5335.
–в свинцовой ванне 5336.
–в соляной ванне 5334.
патина 5578.
патинирование 1802.
пауза 5337.
пачук 5828.
пегматит 5338.
пек 6456.
пемза / шлаковая 4777.
пена 7205.
пеноалюминий 7206.
пенокерамика 7207.
пенометалл 7208.
пенообразование 7210.
пенообразователи 7209.
пентландит 5339.
пень 8023.
перевал / чугунный 838.
перевалка валков 7602.
перегонка 1077.
– / дробная 1078.
перегрев 857.
передел 813.
– / второй 823.
–/ первый 825.
–/ третий 824.
–/ фосфористый 826.
–/ четвёртый 822.
передержка 847.
передувка 800.
пережим (стана поперечно-винтовой прокатки) 8061.
пережог 853.
перекатка (вторичная прокатка) 802.
перекидка клапанов 817.
переконсервация 3443.
перекристаллизация 818.
перемешивание 491.
– / пульсационное 494.
– / электромагнитное 493.
– продувкой газом 492.
перенос 844.
переокисление 835.
переохлаждение 849.
перепад температур 6472.
перепекание 851.
переплав 803.
–/ вакуумный 806.
–/ вакуумный дуговой 807.
–/ двойной 808.
–/ плазменно-дуговой 811.
–/ плазменно-индукционный 810.
–/ плазменный 809.
–/ электронно-лучевой 804.
–/ электрошлаковый 805.
переползание дислокаций 850.
переполнение (калибра металлом) 812.
перепрессовка 854.
переработка топлива / термическая 827.
перестаривание 852.
перестройка стана 855.
пересыщение 858.
переточка валка 3444.
перетрав 820.
– (дефект) 322.
переход / вязко-хрупкий 840.
– / фазовый 843.
–волочения 839.
–второго рода / фазовый 841.
–первого рода / фазовый 842.
перешлифовка валка 3445.
периклаз 5341.
период 5342.
–/ инкубационный 5345.
– выдержки 5344.
– нагрева 5343.
– (параметр) цикла 5346.
перитектика 5347.
перколятор 5348.
перколяция 5349.
перлит 5350.
– / весьма мелкозернистый 5352.
–/ грубозернистый 5360.
–/ грубопластинчатый 5361.
–/ зернистый 5354.
–/ крупнозернистый 5355.
–/ крупнопластинчатый 5356.
–/ мелкозернистый 5363.
–/ мелкопластинчатый 5364.
–/ пластинчатый 5366.
–/ скрытопластинчатый 5365.
–/ сорбитообразный 5359.
–/ среднезернистый 5357.
–/ среднепластинчатый 5358.
–/ тонкопластинчатый 5353.
–/ точечный 5362.
пермаллой 5367.
пермендюр 5368.
перменорм 5369.
перминвар 5370.
перовскит 5371.
пески 7236.
– / формовочные 7237.
пескомет 6144.
петледержатель 4263.
петлеобразователь 4268.
петля 4264.
– / дисклинационная 4266.
–/ дислокационная 4265.
–магнитного гистерезиса 4267.
петрография 5372.
печь 7286.
–/ автогенная 7288.
–/ агломерационная 7373.
–/ анодная 7291.
–/ башенная 7330.
–/ большая доменная 775.
–/ вайербарсовая 7314.
–/ вакуумная 7315.
–/ вакуумно-дуговая 7317.
–/ вакуумно-индукционная 7316.
–/ ванная 7287.
–/ ватержакетная 7319.
–/ вертикальная 7320.
–/ возгоночная 7295.
–/ вращающаяся 7340.
–/ высокотемпературная 7339.
–/ газовая 235.
–/ гравитационная 7303.
–/ двухванная 7357.
–/ дистилляционная 7375.
–/ доменная 774.
–/ доменная древесноугольная 778.
–/ закрытая 7306.
–/ индукционная 7325.
–/ индукционная высоко частотная 7338.
–/ камерная 7326.
–/ канальная 7294.
–/ карусельная 7327.
–/ качающаяся 7348.
–/ кислая 7349.
–/ коксовая 7379.
–/ колпаковая 7323.
–/ кольцевая 7365.
–/ конвейерная 7329.
–/ купеляционная 7380.
–/ мазутная 7335.
–/ малая доменная 776.
–/ мартеновская 7336.
–/ металлургическая 7345.
–/ методическая (нагрева тельная) 7344.
–/ многозонная 7350.
–/ многоподовая 7352.
–/ многоходовая 7351.
–/ муфельная 7354.
–/ нагревательная 7382.
–/ низкотемпературная 7305.
–/ обжиговая 7297.
–/ оптическая 7356.
–/ основная 7395.
–/ открытая 7397.
–/ отражательная 7290.
–/ очаговая 7328.
–/ плавильная 7376.
–/ плавильная высоко вакуумная 7337.
–/ плавильно-восстановительная 7377.
–/ плазменная 7362.
–/ плазменно-дуговая 7364.
–/ плазменно-индукционная 7363.
–/ пламенная 7289.
–/ подовая 7396.
печь / противоточная 7388.
–/ протяжная 7304.
–/ проходная 7296.
–/ прямоточная 7360.
–/ регенеративная 7366.
–/ рекуперативная 7367.
–/ ретортная 7368.
–/ рефлекторная 7369.
–/ рециркуляционная 7370.
–/ роликовая 7301.
–/ рудно-термическая (электрическая) 7334.
–/ садочная 7409.
–/ секционная 7383.
–/ силитовая 7384.
–/ солнечная 7346.
–/ сталеплавильная 7394.
–/ сушильная 7381.
–/ сырьевая 7355.
–/ термическая 7324.
–/ тигельная 7385.
–/ тигельная индукционная 7386.
–/ толкательная 7374.
–/ топливная 7378.
–/ трубчатая 7347.
–/ туннельная 1390.
–/ ферросплавная 7393.
–/ циклонная 7411.
–/ шахтная 7405.
–/ шлаковозгоночная 7412.
–/ шлакоплавильная 7413.
–/ щелевая 7400.
–/ элеваторная 7309.
–/ электрическая 7313.
–/ электродоменная 2542.
–/ электродуговая 7311.
–/ электронно-лучевая 7310.
–“кипящего слоя” 7343.
–Ванюкова 7318.
–взвешенного слоя 7408.
–для взвешенной плавки 7406.
–для плавки во взвешенном состоянии 7407.
–косвенного действия 7293.
–косвенного нагрева 7292.
–непрерывного действия 7390.
–непрерывного рафинирования 7391.
–периодического действия 7358.
–прямого действия 7361.
–прямого нагрева 7359.
–с вращающимся подом 7341.
–с вращающимся подом / кольцевая 7342.
–с выкатным подом 7298.
–с выносными топками 7299.
–с закрытой дугой 7307.
–с нерасходуемым электродом 7392.
–с открытой дугой 7398.
–с открытым подом 7399.
–с расходуемым электродом 7415.
–с роликовым подом 7302.
–с шагающим подом 7332.
–с шагающими балками 7331.
–скоростного нагрева 7410.
–сопротивления 7414.
–электрошлакового переплава 7312.
печь-ковш 7404.
печь-теплогенератор 7403.
печь-теплообменник 7402.
пик 5378.
– Кестера 5379.
–Снука 5380.
пикнометр 5381.
пикнометрия 5382.
пила 8414.
– / дисковая 8416.
–/ ленточная 8415.
–/ летучая 8417.
–/ маятниковая 8420.
–/ роторная 8419.
–/ салазковая 8418.
–горячего резания 8422.
–трения 8423.
–холодного резания 8421.
пирамидка / алмазная 5384.
пирит 5385.
пирог 7943.
пирографит 5386.
пиролиз 5394.
пиролюзит 5395.
пирометаллургия 5396.
пирометр 5397.
– / инфракрасный 5398.
–/ оптический 5399.
–/ фотоэлектрический 5404.
–/ цветовой 5403.
–/ яркостный 5401.
–полного излучения 5402.
пирометрия 5405.
пирофиллит 5407.
пирофорность 5408.
пирротин 5406.
питание 3435.
питатель 4797.
– / вибрационный 4799.
–/ дисковый 4798.
–/ качающийся 4801.
–/ ленточный 4800.
–/ пластинчатый 4802.
–/ скребковый 4803.
питтинг покрытия 5410.
плавильщик 4490.
плавка 2390.
–/ автогенная 2391.
–/ вакуумная 2400.
–/ вакуумно-индукционная 2401.
–/ восстановительная 2393.
–/ гарнисажная 2395.
–/ доменная 2394.
–/ зонная 2402.
–/ кислородно-конвертерная 2417.
–/ кислородно-факельная 2419.
–/ конвертерная 2405.
–/ концентрационная 2407.
–/ ликвационная 2409.
–/ мартеновская 2412.
–/ медно-серная 2423.
–/ металлотермическая 2408.
–/ окислительная 2420.
–/ осадительная 2396.
–/ отражательная 2392.
–/ пиритная 2415.
–/ плазменная 2416.
–/ полупиритная 2414.
–/ разделительная 2397.
–/ рафинировочная 2422.
–/ реакционная 2421.
–/ рудная 2411.
–/ рудно-термическая 2410.
–/ сократительная 2427.
–/ финская 2424.
–/ циклонная 2431.
–/ шахтная 2426.
–/ электронно-лучевая 2399.
–в жидкой ванне 2403.
плавка в кипящем слое 2413.
–во взвешенном состоянии 2428.
–на штейн 2429.
–с закрытым колошником 2398.
–с открытым колошником 2425.
плавкость шлака 2432.
плавление 861.
– / окислительное 863.
плазма 5411.
– / квазиравновесная 5414.
–/ лазерная 5415.
–/ неравновесная 5412.
–/ низкотемпературная 5413.
плазмадаст-процесс 5416.
плазмамелт-процесс 5417.
плазмарэд-процесс 5418.
плазмаскрап-процесс 5546.
плазмацинк-процесс 5420, 5545.
плазмотрон 5419.
плакирование 4782.
пламя 249.
планка / опорная 2956.
планшетность 5421.
пластигель 5422.
пластизоль 5423.
пластификатор 5427.
пластичность 5424.
– / технологическая 5426.
–наведённая превращением 5425.
пластометр 5428.
платина 5429.
–/ самородная 5430.
–/ шлиховая 5431.
платинирование 1799.
плена / прокатная 7215.
плёнка 6839.
–/ аморфная тонкая 6840, 7132.
–/ магнитная тонкая 6845.
–/ многослойная тонкая 6847.
–/ монокристаллическая тонкая 6846.
–/ оксидная 6849, 7133.
–/ островковая тонкая 6844.
–/ поликристаллическая тонкая 6850.
–/ полимерная 6851.
–/ полупроводниковая тонкая 6848.
–/ сверхтонкая 6842.
–/ текстурированная 6852.
–/ тонкая 6843.
–/ эпитаксиальная тонкая 6841.
плёнкообразователь 560.
плита 6820.
– / модельная 6822.
–/ подопочная 6823.
–/ скиммерная 6826.
–/ сушильная 6824.
–/ фундаментная 6825.
плиты колошника / подвижные 6827.
плоскость 6101.
– / атомная 6102.
– / косая 6103.
– / кристаллографическая 6104.
–/ плотноупакованная 6107.
–габитуса 6113.
–плотнейшей упаковки 6110.
–подачи 6106.
–раскатки 6111.
–сдвига 6112.
–скольжения 6108.
–текстуры 6109.
плотномер 6182.
плотность 6168.
–/ истинная 6181.
–/ кажущаяся 6174.
–/ насыпная 6175.
–/ оптическая 6176.
–/ относительная 6179.
–/ парциальная 6177.
–/ теоретическая 6173.
–дефектов 6170.
–дислокаций 6171.
–теплового потока 6178.
–тока 6169.
–упаковки 6211, 6180.
–энергии / объёмная 6172.
площадка 643.
– / главная 646, 6750.
–/ октаэдрическая 647.
–/ октаэдрическая 6751.
–/ элементарная 645, 6749.
–текучести 644, 6665.
площадь контакта 6754.
– пода 6752.
–спекания 6753.
плунжер пресса 7426.
плутоний 5433.
плющение 6664.
– проволоки 798.
пневмотрамбовка 6589.
победит 5434.
повалка 8056.
повеллит 5435.
поверхность 2821.
– / контактная 2831.
–/ матовая 2829.
–/ свободная 2826.
–/ смятая 2828.
–/ удельная 2827.
–излома 2830.
–нагрева 2824.
–охлаждения 2823.
–раздела 2822.
–усталостного излома 2825.
–Ферми 2832.
повреждение 1598.
– / радиационное 1601.
–/ усталостное 1599.
погрешность измерения 7839.
– средств измерений 7840.
под 7222.
– / вращающийся 7227.
–/ кислый 7230.
–/ кольцевой 7231.
–/ наваренный 7225.
–/ основной 7232.
–/ подвижной 7228.
–/ пульсирующий 7229.
–/ роликовый 7224.
–/ шагающий 7226.
податливость 1691.
подача 4792.
– / рудная 4795.
–/ холостая 4796.
подвалка 7800.
подвисание шихты 7736.
подвод энергии / индукционный 4788.
– / кондукционный 4789.
подгиб 4856.
подгибка кромок 4857.
подготовка угольной шихты / термическая 4916.
поддон 7234.
подина 7223.
подкат 5182.
подложка 7143.
подобие 5025.
подогрев 7473.
подошва 8020.
– рельса 8022.
подпитка 4793.
– / электрошлаковая 4794.
подпор 4612.
подпрессовка 8121.
подпятник 6016.
подрез 4994.
подрешётка 7233.
подслой 7235.
подушка / воздушная 635.
– / газовая 633.
–валка 634.
подшихтовка 4755.
подъёмник / скиповый 6040.
показатель 4434.
–деформационного упрочнения 4438.
–деформационного упрочнения / скоростной 4439.
–коррозии 4440.
–коррозии / дифференциальный 4441.
–коррозии / интегральный 4442.
–коррозии / скоростной 4443.
–коррозионной стойкости 4444.
–надёжности 4446.
–напряжённого состояния 4437.
–обогащения 4435.
–уширения 4436.
–(pH) / водородный 4447.
поковка 5180.
покрытие 1733.
–/ алюминиевое 1734.
–/ анодированное 1735.
–/ анодное 1736.
–/ анодно-оксидное 1737.
–/ антифрикционное 1739.
–/ внутреннее (трубы) 1780.
–/ горячее 1782.
–/ грунтовочное 1742.
–/ декоративное 1744.
–/ диффузионное 1745.
–/ жаростойкое 1764.
–/ защитное 1743.
–/ износостойкое 1781.
–/ катодное 1755.
–/ комбинированное 1756.
–/ композиционное 1757.
–/ конверсионное 1759.
–/ конденсационное 1758.
–/ красочное 1771.
–/ медное 1772.
–/ металлизационное 1761.
–/ наполненное 1778.
–/ ненаполненное 1779.
–/ оксидное 1766.
–/ плазменное 1767.
–/ подсмазочное 1769.
–/ полимерное 1768.
–/ пористое 1774.
–/ порошковое 1776.
–/ потеющее 1741.
–/ противокоррозионное 1760.
–/ противопригарное 1763.
–/ сверхтвёрдое 1752.
–/ свинцовое 1773.
–/ фрикционное 1775.
–/ химическое 1777.
–/ цинкоалюминиевое 1753.
–/ цинковое 1754.
–/ шпатлёвочное 1770, 1866.
–/ электроизоляционное 1748.
–/ электрохимическое 1747.
–/ электрохимическое комбинированное 1749.
–/ эмалевое 1762.
–/ эрозионностойкое 1751.
поле / критическое магнитное 2769.
– / температурное (тепловое) 2768.
–зрения 484.
ползучесть 7920.
– / высокотемпературная 7927.
–/ диффузионная 7925.
–/ затухающая 7928.
–/ логарифмическая 7926.
–/ неустановившаяся 7924.
–/ отрицательная 7930.
–/ радиационная 7929.
–/ ускоренная 7921.
–/ установившаяся 7923.
полигонизация 5441.
– / динамическая 5442.
–/ стабилизирующая 5443.
поликристалл 5445.
полиморфизм 5446.
полирование 1143.
– / абразивное 5448.
– шлифов / механическое 1145.
–шлифов / химико-механическое 1146.
–шлифов / электролитическое 1144.
полировка 5447.
политерма 5444.
полка (балки) 2961.
полоний 5449.
полоса 2853.
– / горячекатаная 2861.
–/ деформационная 2855.
–/ рулонная 2857.
–/ холоднокатаная 2860.
–прокаливаемости 2859.
–рассеяния 2854.
–сброса 2856.
–сдвига 2862.
полосчатость / карбидная 2865.
полосы / светлые 2863.
– скольжения 2864.
полуда 4853.
полукокс 5184.
полукоксование 5183.
полуметаллы 5186.
полупроводник 5181.
полупродукт 5187.
полутомпак 5188.
полуугол конуса волоки 5185.
полуфабрикат 5189.
получение железа / прямое 4787.
полюс / магнитный 5450.
поляризация 5436.
– / химическая 5440.
–/ электрохимическая 5437.
–света 5439.
–частиц 5438.
поперечина станины 1103.
поперечник / средний 1104.
пора 7059.
– / октаэдрическая 7060.
–/ тетраэдрическая 7061.
порез (дефект) 1100.
пористость 7068.
–/ вторичная 7074.
–/ газовая 7069.
–/ графитовая 7070.
–/ диффузионная 7072.
–/ закрытая 7071.
–/ межчастичная 7077.
–/ остаточная 7076.
–/ открытая 7080.
–/ первичная 7078.
– / термонаведённая 7073.
– / усадочная 7082.
–при ползучести 7083.
порог 2941.
– / сливной 2942.
– на дислокации 2943, 6014.
–хладноломкости 2946.
–хладноломкости / верхний 2947.
–хладноломкости / нижний 2948.
–чувствительности 2944.
порограмма 7092.
порода 7188
–/ вмещающая 7190.
–/ кислая 7189.
–/ основная 7191.
–/ пустая 7192.
–/ горная 7188.
порозность 7081.
пороки отливок 4144.
поромер 7095.
порометрия 7094.
порообразователи 7084.
порошки 7148.
–/ абразивные 7149.
–/ автоклавные 7150.
–/ активные 7152.
–/ аморфные 7151.
–/ быстрозатвердевшие 7175.
–/ волокнистые 7154.
–/ восстановленные 7153.
–/ дендритные 7157.
–/ дисперсные 7158.
–/ карбонильные 7160.
–/ коллоидные 7161.
–/ конструкционные 7162.
–/ крупные 7167.
–/ легированные 7163.
–/ металлургические (заправочные) 7165.
–/ осколочные 7168.
–/ плакированные 7166.
–/ полидисперсные 7170.
–/ полые сферические 7182.
–/ распылённые 7155.
–/ синтезированные 7172.
–/ субмикронные 7173.
–/ сферические 7174.
–/ тонкие 7185.
–/ труднопрессуемые 7183.
–/ турбостратные 7176.
–/ ультрадисперсные 7177.
–/ химически осаждённые 7181.
–/ хлопьевидные 7179.
–/ чешуйчатые 7180.
–/ электролитические 7159.
порошок / железный 7171.
порошки / вихревые 7156.
портал 3377.
порча / коррозионная 1600.
поры / закрытые 7064.
– / литейные 7066.
–/ открытые 7065.
–/ тупиковые 7067.
порядок / ближний 8297.
– / дальний 8299.
–оси симметрии 5767.
последействие / упругое 4554.
постель 5879.
постоянная / магнитная 5057.
потенциал 5451.
– / азотный 5452.
–/ коррозионный 5460.
–/ окислительно-восстановительный 5464.
–/ термодинамический 5456.
–/ углеродный 5461.
–/ химический 5465.
–/ электродный 5454.
–зарождения питтинга 5463.
–ионизации 5459.
–пассивации 5462.
–свободной коррозии 5455.
потенциометр 5466.
потери / магнитные 1721.
– / тепловые 1722.
–на вихревые токи 1720.
–на гистерезис 1723.
–на концевую обрезь 1718.
–на перемагничивание 1719.
потеря устойчивости пластического течения 1611.
поток 5118.
– / магнитный 5120.
–/ результирующий 5121.
–/ тепловой 5123.
–излучения 5119.
–пластического течения 5122.
поясок / калибрующий 5979.
правило рычага 8078.
– фаз 8079.
правка 6462.
празеодим 5467.
превращение 1152.
–/ аллотропическое 1154.
–/ атермическое 1153.
–/ аустенитное 1155.
–/ бездиффузионное 1172.
–/ бейнитное 1156.
–/ взрывное мартенситное 1175.
–/ диффузионное 1157.
–/ изотермическое 1160.
–/ изотермическое мартенситное 1161.
–/ магнитное 1162.
–/ мартенситное 1163.
–/ массивное 1164.
–/ монотектическое 1165.
–/ нормальное 1166.
–/ обратное мартенситное 1173.
–/ перитектическое 1167.
–/ перитектоидное 1168.
–/ перлитное 1169.
–/ полиморфное 1170.
–/ сдвиговое 1179.
–/ структурное 1171.
–/ фазовое 1174.
–/ ферритное 1176.
–/ эвтектическое 1158.
–/ эвтектоидное 1159.
предел 2920.
–выносливости 2922.
–длительной прочности 2939.
–ползучести 2938.
–пропорциональности 2932.
–пропорциональности / циклический 2933.
предел прочности 2934.
–прочности при кручении 2936.
–прочности при растяжении 2935.
–прочности при сжатии 2937.
–растворимости 2940.
–текучести 2924.
–текучести / верхний 2926.
–текучести / условный 2927.
–текучести / физический 2928.
–текучести / циклический 2930.
–трещиностойкости 2921.
–упругости 2931.
предпревращение 8120.
предстарение 1963.
пресс 8196
–/брикетный 8207.
–/ вакуумный 8198.
–/ вертикальный 8199.
–/ гидравлический 8215.
–/ горизонтальный 8217.
–/ зацентровочный 8211.
–/ кривошипный 8206.
–/ механический 8200.
–/ правильный 8210.
–/ прошивной 8197.
–/ прутково-профильный 8213.
–/ трубный 8201.
–/ трубопрофильный 8202.
–/ трубоформовочный 8203.
– Говарда 8216.
–/ фрикционный 8212.
–/ чеканочный 8208.
– окончательного формования / трубоформовочный 8204.
– предварительного формования / трубоформовочный 8205.
–/ винтовой 8214.
пресс-брикет / вальцовый 8219.
пресс-инструмент 8220.
прессование 8158.
–/ безокислительное 8160.
–/ вакуумное 8168.
–/ взрывное 8161.
–/ вибрационное 8169.
–/ высокоскоростное 8170.
–/ газостатическое 8159.
–/ гидродинамическое 8193.
–/ гидростатическое 8194.
–/ горячее 8189.
–/ горячее гидростатическое 8192.
–/ горячее динамическое 8190.
–/ горячее изостатическое 8191.
–/ двустороннее 8180.
–/ изостатическое 8172.
–/ изотермическое 8171.
–/ инжекционное 8174.
–/ квазиизостатическое 8175.
–/ магнитоимпульсное 8177.
–/ мундштучное 8179.
–/ обратное 6679.
–/ одностороннее 8185.
–/ прямое 8181.
–/ ударное 8163.
–/ холодное 8187.
–/ холодное изостатическое 8188.
–/ центробежное 8186.
–/ электрогидродинамическое 8166.
–/ электроимпульсное 8167.
–в “мягкой форме” 8182.
–в текущей матрице 8164.
–динамическое 8165.
–непрерывное 8183.
–с боковым истечением 8162.
–труб 8178.
прессовка 8218.
пресс-остаток 8222.
пресс-рубашка 8223.
прессуемость 8195.
пресс-утяжина 6765.
пресс-форма 5469.
пресс-шайба 8224.
пресс-штемпель 8225.
пресс-эффект 5468.
преформатор 5470.
преформация 5471.
прибор 8398.
– / фурменный 8399.
– / шлаковый 4987.
приборы / нагревательные 8400.
прибыль (отрезаемая часть слитка с усадочной раковиной) 5137.
привод 336.
– / аккумуляторный 337.
–/ гидравлический 343.
–/ групповой 342.
–/ индивидуальный 338.
–/ насосно-аккумуляторный 339.
–/ насосный безаккумуляторный 340.
–/ цепной 341.
пригар 4768.
– / раскатанный 4769.
примеси 4757.
–/ вредные 4758.
–/ горофильные 4765.
–/ горофобные 4766.
–/ легирующие 4759.
–/ полезные 4762.
–/ постоянные 4760.
–/ скрытые 4763.
–/ случайные 4764.
–в стали / постоянные 4761.
припас 4223.
– / ковшевой 4228.
–/ разливочный 4225.
–/ сифонный 4227.
припекание 4790.
– порошковых покрытий 4791.
припой 5995.
– / золотой 5997.
–/ серебряный 5996.
присадки / антикоррозионные 4780.
– / легирующие 4781.
приставка / текстурная 4778.
проба 6230.
– / технологическая 6232.
пробивка 1193.
пробка 6036.
– / стопорная 6037.
пробоотборник 516.
провар 7772.
проводимость 1079.
– / ионная 1082.
–/ электронная 1080.
проводка 1270.
проводка / вводная 1277.
–/ выводная 1271.
–/ кантующая 1275.
–/ направляющая 1274.
–/ роликовая кантующая 1272.
проволока 4070.
–/ алюминированная 4077.
–/ арматурная 4081.
–/ биметаллическая 4072.
–/ вязальная 4086.
–/ канатная 4071.
–/ наитончайшая 4075.
–/ обвязочная 4086.
–/ особо толстая 4073.
–/ порошковая 4085.
–/ профильная 4080.
–/ пружинная 4082.
–/ сварочная 4088.
–/ толстая 4079.
–/ тонкая 4090.
–/ тончайшая 4084.
–/ фасонная 4078.
–/ электродная 4074.
–высокого омического сопротивления 4076.
–для холодной высадки 4089.
–средней толщины 4083.
прогиб 7829.
– / абсолютный 7830.
–/ остаточный 7831.
–/ относительный 7832.
прогладка 1213.
прогрев 1360.
продир 5162.
продолжительность выдержки 8352.
– выравнивания температуры 2464.
– испытаний 8347.
– науглероживания 8351.
– обработки 8350.
– отпуска 8355.
– термической обработки 8354.
продувка 1259.
– / верхняя 1261.
–/ донная 1263.
–/ комбинированная 1262.
–аргоном в ковше 1260.
продукт / надрешётный 5476.
– / подрешётный 5477.
продукты коксования / химические 5472.
– коррозии 5474.
– сгорания 5473.
продукция / железорудная 5478.
проектор / ионный 5479.
проекция 5480.
– / гномостереографическая 5481.
–/ стандартная 5482.
–/ сферическая 5483.
производство 8035
–/ волочильное 8046.
–/ доменное 8036.
–/ замкнутое 8052.
–/ коксохимическое 8039.
–/ конвертерное 8038.
–/ кузнечно-штамповочное 8049.
–/ литейное 8048.
–/ мартеновское 8041.
–/ металлургическое 8042.
–/ метизное 8040.
–/ непрерывное 8050.
–/ прокатное 8047.
–/ сталеплавильное 8051.
–/ трубное 8043.
–/ труболитейное 8045.
–/ трубопрокатное 8044.
–/ электросталеплавильное 8037.
прокаливаемость 7637.
– / неполная 7638.
–/ сквозная 7639.
прокат 5092.
– / крупносортный 5095.
–/ листовой 5099.
–/ мелкосортный 5100.
–/ сортовой 5097.
–/ среднесортный 5096.
–/ толстолистовой 5098.
–/ тонколистовой 5094.
прокатка 1405.
–/ бесслитковая 1425.
–/ бесконечная 1426.
–/ вакуумная 1412.
–/ горячая 1430.
–/ контролируемая 1423.
–/ многониточная 1417.
–/ непрерывная 1427.
–/ нереверсивная 1406.
–/ периодическая 1418.
–/ пилигримовая 1419.
–/ планетарная 1420.
–/ поперечная 1407.
–/ поперечно-винтовая 1408.
–/ продольная 1410.
–/ продольно-винтовая 1411.
–/ радиально-сдвиговая 1421.
–/ реверсивная 1422.
–/ тёплая 1413.
–/ холодная 1429
–/ холодная (пилигримовая) 1416.
–в контролируемых средах 1424.
–порошка 1428.
–труб роликами / холодная 1409.
прокатка-волочение 1432.
прокатка-ковка 1433.
прокатчик 4465.
пролёт 4128.
– / печной 4131.
–/ разливочный 4132.
–/ шихтовый 4129.
–цеха 4130.
прометий 5484.
промывка 1180.
– (мойка) 7808.
–расплава 1181.
промышленность 5006.
– / алюминиевая 5007.
–/ горнорудная 5009.
–/ металлургическая 5008.
–/ огнеупорная 5012.
–/ трубная 5010.
–/ ферросплавная 5011.
проницаемость 7614.
– / магнитная 7616.
–защитных покрытий 7615.
пропитка 1147.
– / вакуумная 1148.
–/ свободная 1149.
–под давлением 1151.
–порошковых и волокнистых тел 1150.
проплавление 862.
просечка 881.
пространство 6118.
– / плавильное 6120.
–печи / рабочее 6121.
проталкиватель 8033.
протектор 5485.
противоизгиб валков 6678.
противонатяжение 6673.
противоток 2315.
протяжка 1304.
– / холодная 1305.
профили для рельсовых скреплений 5505.
– общего назначения 5506.
–специального назначения 5507.
профилирование 1800.
– бочки валка 1801.
профилометр 5508.
профиль 5486.
–/ гнутый 5493.
–/ горячий 5501.
–/ гофрированный 5488.
–/ замкнутый 5498.
–/ зетовый 5489.
–/ переменный 5500.
–/ периодический 5495.
–/ полособульбовый 5487.
–/ прессованный 5502.
–/ прецизионный 5496.
–/ прокатный 5492.
–/ угловой 5491.
–/ фасонный 5497.
–/ фланцевый 5490.
–/ швеллерный 5499.
–линии 5503.
проход 1203.
– / предчистовой 1205.
–/ промежуточный 1207.
–/ ребровой 1208.
–/ черновой 1206.
–/ чистовой 1204.
процесс 5509.
–/ автогенный 5511.
–/ автоклавный 5512.
–/ адиабатический 5510.
–/ анодный 5514.
–/ АСЕА-НИБИ 5518.
–/ бесшлаковый 5552.
–/ бессемеровский 5522.
–/ восстановительный 5521.
–/ гидрохимический 5565.
–/ доменный 5523.
–/ изобарический 5533.
–/ изотермический 5534.
–/ изохорный 5535.
–/ иодидный 5536.
–/ катодный 5537.
–/ кислородно-конвертерный 5547.
–/ комбинированный кислородно-конвертерный 5538.
–/ конвертерный 5539.
–/ кричнорудный 5524.
–/ мартеновский 5540.
–/ металлургический 5542.
–/ необратимый 5556.
–/ непрерывный 5553.
–/ неравновесный 5517.
–/ нестатический 5515.
–/ неустановившийся 5525.
–/ обратимый 5557.
–/ одношлаковый 5529.
–/ ОНИА-Новальфер 5271.
–/ периодический 5543.
–/ пирометаллургический 5544.
–/ равновесный 5561.
–/ роторед 5827.
–/ роторный 5549.
–/ скрап-рудный 5562.
–/ сыродутный 5558.
–/ термодинамический 5530.
–/ технологический 5551.
–/ томасовский 5532.
–/ установившийся 5526.
–/ хлоридовозгоночный 5554.
–/ хлорный 5555.
–/ шлаковый 5560.
–/ электродный 5527.
–/ электросталеплавильный 5528.
-–/АСЕА-СКФ 5519.
–/АСЕА-СТОРА 5520.
–жидкофазного восстановления железа (ПЖВ) 5548.
–(Карона) / аммиачный 5513.
–КШС 5541.
–термомеханической обработки 5531.
KMC-процесс 3490.
процесс-Хеганеса 5563.
прочность 6185.
– / адгезионная 6186.
–/ высокотемпературная 6189.
–/ длительная 6192.
–/ конструкционная 6190.
–/ теоретическая 6188.
прошивка 1335.
– / заполняющая 1342.
–/ косовалковая 1339.
–/ нарастающая 1340.
–/ неполная 1336.
–/ полная 1341.
–/ прессвалковая 1343.
–/ прессовая 1344.
пруток 8157.
прядь (каната) 8226.
прямоугольник-квадрат 4230.
псевдоожижение 7119.
пуансон 5566.
пудлингование 5567.
пудры 5568.
– / спечённые алюминиевые (САП) 5569.
пузыри 789.
– / вторичные 791.
–/ подкорковые 793.
–/ раскатанные 790.
–/ сотовые 792.
пузырь 786.
– / газовый 787.
пузырь-вздутие 788.
пульпа 5570.
– / железорудная 5571.
пульпопровод 5572.
пульсатор 5573.
пульсация 5574.
пурофер-процесс 5576.
пусьера 5577.
пушка / доменная 6004.
– / электронная 6005.
пылевынос 5030.
пылеприготовление топлива 1628.
пылеулавливание 5045.
– / мокрое 5047.
–/ сухое 5046.
пылеуловитель 5037.
– / гравитационный 5038.
–/ инерционный 5039.
–/ капельный (скуббер Дойля) 5043.
–/ мешочный 5042.
–/ мокрый 5041.
–/ струйно-пенный 5044.
–/ фильтрующий 5040.
пыль 5031.
– / бурая 5035.
–/ колошниковая 5034.
–/ металлургическая 5033.
пыль / рудная 5032.
пьезомагнетизм 5375.
пьезомагнетик 5376.
пьезометр 5377.
пьезоэлектрик 5373.
пьезоэлектричество 5374.
пятна 3867.
– / белые 3869.
–/ контактные 3872.
–/ мягкие 3871.
–загрязнения 3868.
–слипания-сварки 3870.

Р
работа 5072.
– выхода 5073.
– деформации 5074.
– деформации / удельная 5075.
–разрушения 5077.
–разрушения / удельная 5078.
–термодинамической системы 5076.
равновесие 8229.
– / статистическое 8232.
–/ термодинамическое 8230.
–/ фазовое 8233.
–/ химическое 8234.
–механической системы 8231.
радиация 5599.
радий 5605.
радиоактивность 5598.
радиография 5601.
радиоспектроскопия 5602.
радиохимия 5603.
радиохроматография 5604.
радиус 5606.
– зоны пластической деформации 5607.
–пор / критический 5608.
разбавление 1102.
разбивка ширины 1613.
разбухание 1384.
развальцовка 865.
разгаростойкость 1306.
разгерметизация 1808.
разгонка 1302.
раздача 1301.
– трубы волочением 1303.
разделение (при обогащении) 1937.
– / ликвационное 1938.
разделитель / диэлектрический 1091.
разделка (пробивание) лётки 1355.
– лома 1939.
разливка / вакуумная 7748.
– / непрерывная 7762.
–/ полунепрерывная 7757.
–/ сифонная 7760.
–/ скоростная 7766.
– металла 7755.
– под уровень 7747.
– под шлаком 7767.
– сверху 7751.
размагничивание 1107.
разматыватель 1092.
размах напряжений 1258.
размер 2867.
– аустенитного зерна 2868.
– зародыша / критический 2874.
– зерна 2870.
– критического дефекта 2869.
– поры 2873.
– субзерна 2871.
– ферритного зерна 2872.
размол 1876.
– / вихревой 1877.
размораживание 1602.
размотка 333.
размягчение 1805.
разнозернистость 5108.
– / зональная 5110.
– / островная 5112.
– / равномерная 5111.
– / строчечная 5109.
разноплотность 5114.
разностенность 5113.
разнотолщинность 5115.
– / поперечная 5116.
– / продольная 5117.
разрежение 1227.
разрезка 1345.
разрушение 5842.
– / внутризёренное 5850.
– / водородное 5858.
– / вязкое 5844.
– / задержанное (замедленное) 5856.
–/ межзёренное 5849.
–/ межсубзёренное 5854.
–/ нестабильное 5843.
–/ смешанное 5857.
–/ усталостное 5845.
–/ хрупкое 5852.
–отрывом 5851.
–срезом 5859.
разрыв 799.
разрыхление 1256.
разряд / дуговой 1125.
– / тлеющий 1124.
–/ электрический 1122.
–в газах / электрический 1123.
разубоживание (руды) 1265.
разупорядочение 1136.
разупрочнение 1131.
разъедание 318.
разъём калибра 1183.
раймовка 5609.
раковина / усадочная 5239.
раковины 5237.
– от окалины 5238.
раскат 5093.
раскатка 7479.
– / поперечно-винтовая 7482.
–/ продольная 7480.
–труб 7481.
раскисление 1128.
– / диффузионное 1129.
–/ осаждающее 1130.
раскислитель 1126.
– / комплексный 1127.
расконсервация 1105.
раскрытие трещины 1279.
– трещины / критическое 1280.
распад 1921.
– (раствора) 1922.
–/ двухфазный 1928.
–/ зонный 1925.
–/ локализованный 1927.
–/ непрерывный 1931.
–/ прерывистый 1934.
–/ равномерный 1926.
–/ спинодальный 1930.
–/ фазовый 1932.
–/ эвтектоидный 1923.
распар 1389.
расплав 5102.
расплавление 860.
распределение шихты 1099.
распределитель шихты 4135.
распрессовка 1137.
распространение трещины / стабильное 867.
распухание / радиационное 1255.
распыление 1244.
– / вакуумное 1246.
– / ионное 1247.
–/ катодное 1248.
–/ плазменное 1250.
–/ центробежное 1251.
– в воде 1252.
– водой 1253.
– газом 1245.
– с пиролизом 1249.
расслоение 1133, 1134.
– (проката) 1135.
расслой 1097.
расстояние / межатомное 4220.
– / межпластиночное 4222.
–/ межплоскостное 4221.
рассыпание ферросплавов 1257.
раствор 8446.
– / буферный 8449.
– / гомогенный твёрдый 8464.
– / идеальный 8455.
– / неидеальный (реальный) 8447.
– / ненасыщенный твёрдый 8448.
– / неограниченный твёрдый 8454.
–/ неупорядоченный твёрдый 8457.
–/ огнеупорный 8462.
–/ ограниченный твёрдый 8453.
–/ пересыщенный твёрдый 8450.
–/ равновесный твёрдый 8463.
–/ твёрдый 8456.
–/ упорядоченный твёрдый 8458.
–внедрения / твёрдый 8461.
–вычитания / твёрдый 8451.
–замещения / твёрдый 8460.
–полимеров 8459.
растворение 1352.
– / анодное 1353.
–валков 1354.
растворимость 8443.
– / неограниченная 8444.
–в твёрдом состоянии 8445.
растворитель 1094.
растекание 1101.
растр 5611.
растрескивание / коррозионное 1817.
– под напряжением / коррозионное 1818.
раструб 4744.
растяжение 1332.
– / внецентренное 1333.
–/ линейное 1334.
расход 8381.
– тепловой энергии / удельный 8383.
–топлива / удельный 8382.
расширение 1228.
– / линейное 1241.
– / объёмное 1233.
– / тепловое 1231.
расщепление линий спектра 1349.
расщепления 1350.
рафинад 5612.
рафинирование 5613.
– / вакуумное 5615.
– / вакуум-шлаковое 5616.
– / внепечное 5634.
– / жёлобное 5633.
– / иодидное 5618.
– / карбонильное 5619.
– / каскадное 5620.
– / качественное 5639.
– / ковшевое 5637.
– / ликвационное 5622.
– / огневое 5636.
– / окислительное 5625.
– / плазменное 5624.
– / ректификационное 5627.
– / струйное 5638.
– / сульфидирующее 5623.
– / трёхслойное 5626.
– / химическое 5631.
– / хлорное 5632.
– / центробежное 5635.
– / щелочное 5628.
– / электролитическое 5614.
– металлов 5621.
– стали 5630.
– ферросплавов 5629.
– чугуна 5617.
рванины 5089.
– / слиточные 5091.
– пережога 5090.
реагент 5644.
реактанс 5645.
реактив для травления 5647.
реактивы / химические 5646.
реактор 5648.
реакция 5649.
– / радиационно-химическая 5653.
– / химическая 5654.
– / экзотермическая 5651.
– / эндотермическая 5652.
– / ядерная 5650.
реверсор 5664.
регенератор 5655.
– / двухоборотный 5656.
регенерация 5657.
– теплоты 5658.
редистилляция 5659.
редуцирование 5660.
режим 5736.
–/ автогенный 5737.
–/ изотермический 5744.
–/ камерный 5746.
–/ конвективный 5747.
–/ косвенный направленный радиационный 5745.
–/ массообменный 5749.
–/ противоточный 5757.
–/ прямой направленный радиационный 5752.
–/ прямоточный 5751.
–/ равномерно распределённый радиационный 5742.
–/ радиационный 5753.
–/ температурный 5755.
–/ тепловой 5754.
–/ технологический 5756.
–/ электрический 5741.
–нагрева 5739.
–нагрева / ступенчатый 5740.
–обжатий 5750.
–охлаждения 5738.
–охлаждения с критической скоростью 5748.
–термообработки 5743.
резка 8322.
резка / абразивная 8323.
–/ кислородная 8326.
–/ лазерная 8324.
–/ плазменная 8325.
резонанс / магнитный 5666.
– / ядерный магнитный 5665.
рекомбинация 5667.
– электронов и дырок в полупроводниках 5668.
реконструкция / стереологическая 5669.
рекристаллизация 5670.
– / вторичная 5675.
–/ динамическая 5673.
–/ метадинамическая 5676.
–/ первичная 5677.
–/ собирательная 5674.
– на месте 5671.
ректификация 5765.
рекуператор 5678.
– / блочный 5680.
–/ игольчатый 5686.
–/ кассетный 5682.
–/ конвективный 5683.
–/ корзиночный 5681.
–/ радиационно-конвективный 5688.
–/ радиационный 5687.
–/ трубчатый 5684.
–/ щелевой 5679.
рекуперация 5689.
релаксатор 5690.
релаксация 5691.
– напряжений 5692.
рельс 5715.
ремонт 5717.
– / горячий 5721.
–/ капитальный 5718.
–/ текущий 5719.
–/ холодный 5720.
рене 5722.
рений 5723.
рентгенограмма 5724.
рентгенография 5725.
реология 5726.
реплика 5727.
– / двухступенчатая 5731.
–/ лаковая 5729.
–/ одноступенчатая 5728.
–/ угольная 5730.
реполигонизация 5733.
репульпация 5734.
ресивер 5758.
ресульфурация 5759.
реторта 5760.
– / вертикальная 5761.
– / горизонтальная 5762.
рефосфоризация 5763.
рефракталлой 5764.
рециркуляция металлов 5766.
решётка / гексагональная 1403.
– / гексагональная плотноупакованная 1404.
– / гранецентрированная кубическая 1402.
– / колосниковая 7939.
– / кристаллическая 1392.
– / кубическая 1393.
– / моноклинная 1394.
– / обратная 1401.
– / объёмноцентрированная кубическая 1395.
–/ ромбическая 1396.
–/ тетрагональная 1398.
–/ тригональная 1399.
–/ триклинная 1400.
реэкстрагент 5662.
реэкстракт 5663.
реэкстракция 5661.
ржавление 5584.
ржавчина 5594.
риска 5125.
риформер 5769.
риформинг природного газа и нефти 5770.
родий 5811.
ролик 1472.
– / бочкообразный 1473.
–/ конический 1474.
ролики / задающе-кантующие 1478.
– / задающие 1477.
–/ кантующие 1481.
–/ накатные 1479.
–/ натяжные 1476.
–/ отжимные 1475.
–/ станинные 1482.
–/ тянущие 1480.
–обратной подачи 1483.
рольганг 5812.
– / загрузочный 5815.
–/ качающийся 5818.
–/ отводящий 5813.
–/ пакетирующий 5821.
–/ поворотный 5820.
–/ подводящий 5817.
–/ приёмный 5816.
–/ промежуточный 5823.
–/ рабочий 5819.
–/ разгрузочный 5814.
–/ транспортный 5822.
ромбичность 5826.
ромб-квадрат 5824.
ромб-ромб 5825.
роспуск полосы 1924.
рост 2912.
– зёрен 2917.
–зёрен / анормальный 2915.
–зёрен / нормальный 2916.
–порошковой прессовки / линейный 2914.
–порошковой прессовки / объёмный 2913.
–субзёрен 2919.
–частиц второй фазы 2918.
роштейн 5831.
ртуть 2780.
рубашка 5340.
рубидий 5833.
руда 4012.
–/ агломерационная железная 4048.
–/ алюминиевая 4013.
–/ балансовая 4049.
–/ бедная 4061.
–/ бериллийсодержащая 4015.
–/ богатая 4033.
–/ ванадиевая 4019.
–/ вольфрамовая 4021.
–/ гематитовая 4065.
–/ доменная железная 4050.
–/ железная 4046.
–/ железованадиевая 4044.
–/ железомарганцевая 4045.
–/ забалансовая 4014.
–/ золотая 4041.
–/ карбонатная железная 4027.
–/ кобальтовая 4028.
–/ комплексная 4029.
–/ комплексная железная 4047.
–/ коричневая 4062.
–/ лёгкая 4036.
–/ лимонитовая 4030.
–/ магнетитовая 4031.
–/ марганцевая 4032.
–/ медная 4054.
руда / молибденовая 4034.
–/ никелевая 4039.
–/ ниобиевая 4040.
–/ окислённая 4017.
–/ окислённая никелевая 4018.
–/ оловянная 4026.
–/ платиновая 4042.
–/ полиметаллическая 4035.
–/ природнолегированная железная 4016.
–/ рядовая железная 4064.
–/ самоплавкая 4022.
–/ самородная 4023.
–/ серебряная 4020.
–/ сидеритовая 4053.
–/ смешеная 4063.
–/ средняя 4052.
–/ сульфидная 4055.
–/ сырая железная 4038.
–/ таконитовая 4056.
–/ титановая 4057.
–/ титано-магнетитовая 4058.
–/ товарная 4051.
–/ тяжёлая 4037.
–/ хромовая 4060.
–радиоактивных металлов 4043.
–редких металлов 4024.
–редкоземельных металлов 4025.
рудовоз 4069.
рудоотборка 837.
рудоподготовка 4068, 4915.
руды / свинцово-цинковые 4059.
– цветных металлов 4066.
–чёрных металлов 4067.
рулон 5838.
– / распущенный 5839.
–/ телескопический 5840.
рутений 5834.
рутил 5841.
ручей 7275.
рыхлость / осевая 7147.
рябизна 1612.
ряд напряжений 5080.

С
САБ-процесс 5874.
садка 7799.
сажа 5067.
– / белая 5068.
–/ термическая 5069.
самарий 5930.
самовозгорание 3033.
самодиффузия 3038.
самоизмельчение 3035.
– / первичное 3036.
–/ струйное 3037.
самоиндукция 3039.
самокарбюрация 3040.
самонагревание 3034.
самоотпуск 3041.
самородок 3042.
сателлиты 6001.
сатинирование 6002.
саффлорит 6015.
свариваемость 7462.
сварка 7438.
–/ аргоно-дуговая 7440.
–/ высокочастотная 7451.
–/ газовая 7439.
–/ дуговая 7457.
–/ контактная 7449.
–/ радиочастотная 7456.
–/ стыковая 7455.
–/ термитная 7448.
–/ ультразвуковая 7458.
–/ холодная 7460.
–/ шовно-стыковая 7454.
–/ электрическая 7447.
–/ электролитическая 7445.
–/ электрошлаковая 7446.
–в космосе 7450.
–в твёрдом состоянии 7453.
–давлением 7461.
–металлическим плавящимся электродом в среде защитного газа / дуговая 7442.
–плавлением 7443.
–под флюсом 7459.
–труб / печная 7452.
свеллинг 1254.
сверхпластичность 2838.
– / структурная 2840.
–превращения 2839.
сверхпроводимость 2820.
сверхпроводник 2817.
– второго рода 2818.
–первого рода 2819.
сверхструктура 2842.
светимость пламени 5107.
свеча 5941.
свивка каната 1588.
свинец 6659.
– / зейгерованный 6661.
–/ черновой 6662.
–/ чушковый 6663.
–/ электролитный 6660.
свинцевание 4934.
свод (печи) 3310.
– / арочный 3315.
–/ купольный 3314.
–/ отворачивающийся 3317.
–/ плоский 3311.
–/ подвесной 3316.
–/ распорно-подвесной 3313.
–/ распорный 3312.
свойства 3043.
– / магнитные 3046.
–/ механические 3047.
–/ технологические 3048.
–/ физические 3049.
–/ химические 3050.
–/ электрические 3044.
–металлов 3045.
связка 7477.
связь / ионная 3228.
– / ковалентная 3229.
–/ металлическая 3230.
–/ простая 3231.
–/ химическая 3232.
сгорание (топлива) 1984.
– / неполное 1985.
–/ полное 1986.
сгуститель 5998.
сгущение 7607.
сдвиг 8019.
сегнетоэлектрик 6069.
сегрегация 6065.
– / дендритная 6066.
–/ межзёренная 6068.
седиментация 6070.
селективность 6073.
селен 6071.
селениды 6072.
сенсибилизация 6074.
сепаратор 6083.
– / винтовой 6085.
–/ магнитный 6084.
сепарация 6075.
– / вакуумная 6078.
– / винтовая 6082.
–/ магнитная 6079.
–/ мокрая 6081.
–/ сухая 6080.
сепарация / электрическая 6077.
–/ электростатическая 6076.
сера 1469.
сердечник каната 1523.
сердцевина 1524.
серебрение 4841.
серебро 2778.
– / самородное 2779.
сероазотирование 1585.
сероуглеродоазотирование 1586.
серповидность 5138.
сетка / дислокационная 615.
– / карбидная 616.
–/ кручёная металлическая 614.
–/ металлическая 617.
–/ плетёная металлическая 622.
–/ сборная металлическая 613.
–/ сварная металлическая 620.
–/ тканая металлическая 619.
–/ управляющая 618.
–/ цементитная 621.
–отпечатков 612.
сеть / короткая 7256.
сечение 3436.
–/ живое 3442.
–/ конечное 3439.
–/ контактное 3440.
–/ начальное 3441.
– заготовки / исходное 3438.
– (очага деформации при прокатке) / нейтральное 3437.
сжатие 3850.
– / всестороннее 3851.
сжигание 1983.
сжимаемость 3852.
сидеразот 6116.
сидерит 6117.
сила 7998.
– / коэрцитивная 8003.
–/ подъёмная 8000.
–/ термоэлектродвижущая (термо эдс.) 8001.
–внутреннего трения 8006.
–волочения 7999.
–инерции 8002.
–света 8005.
–трения 8007.
–тяжести 8004.
силал 6143.
силикат 6145.
силикоалюминий 6146.
силикокальций 6148.
силикомарганец 6149.
силикониобий 6150.
силикотермия 6147.
силикотитан 6151.
силикохром 6152.
силикоцерий 6153.
силикоцирконий 6154.
силинит 6156.
силит 6157.
силицид 6158.
силицирование 1813.
–/ газовое 1814.
–/ жидкое 1815.
– в порошках 1816.
силлиманит 6155.
силоизмеритель 8011.
– / маятниковый 8014.
–/ торсионный 8012.
силумин 6161.
– / модифицированный 6162.
сильманаль 6160.
сильх 6164.
сильхром 6163.
симметрия кристаллов 6167.
синглет 6212.
сингония 6215.
– / гексагональная 6223.
–/ кубическая 6216.
–/ моноклинная 6217.
–/ ромбическая 6219.
–/ тетрагональная 6220.
–/ тригональная 6221.
–/ триклинная 6222.
сингулярность свойств 6213.
синеломкость 3970.
синергизм 6214.
синтез 6225.
– / плазмахимический 6228.
–/ прямой 6227.
–/ самораспространяющийся высокотемпературный (СВС) 6226.
сип-процесс 6233.
система 6244.
–/ дисперсная 6248.
–/ коррозионная 6253.
–/ кристаллографическая 6254.
–/ литниковая 6262.
–/ неоднородная 6245.
–/ однородная 6249.
–/ прошивная 6247.
–/ равновесная 6263.
–/ термодинамическая 6250.
–вытяжных калибров 6246.
–калибров 6251.
–калибров / универсальная 6252.
–обработки данных 6256.
–скольжения 6259.
–“человек и машина” 6258.
сито 6033.
скальпирование 5000.
скандий 6318.
сканирование 6317.
скардовина 6766.
скат-процесс 6319.
скачивание шлака 4999.
скворечник 2178.
скип 6321.
склад 6043.
– / усредительный 6044.
–готовой продукции 6046.
–заготовок 6047.
–слитков 6045.
складка (дефект) 5134.
склерометр 6322.
склероскоп (Шора) 6323.
скол 411.
скольжение 6372.
–/ базисное 6374.
–/ зернограничное 6378.
–/ лёгкое 6373.
–/ множественное 6380.
–/ одиночное 6377.
–/ осевое 6383.
–/ пирамидальное 6381.
–/ поперечное 6375.
–/ призматическое 6382.
–дислокации 6376.
скорость (при закалке)/ критическая 6308.
–волочения 6280.
–деформации 6293.
–деформации / абсолютная 6294.
–деформации / относительная 6295.
скорость деформирования 6296.
–диффузии 6297.
–изнашивания 6305.
–истечения 6282.
–коррозии 6300.
–нагрева 6287.
–нагрева / мгновенная 6288.
–нагрева / средняя 6289.
–нагружения 6291.
–образования зародышей 6304.
–охлаждения 6283.
–охлаждения / критическая 6284.
–охлаждения / мгновенная 6285.
–охлаждения / средняя 6286.
–ползучести 6306.
–прессования 6307.
–прокатки 6290.
–роста 6299.
–роста трещины 6281.
–роста усталостной трещины 6292.
–спекания 6303.
–тепловой волны 6298.
–флотации 6301.
–химической реакции 6302.
скрап 8470.
скрапина 6231.
скрап-процесс 8486.
скруббер 6324.
скручивание 1587.
скутдерудит 6325.
следы абразивной зачистки 3416.
– примеси 3417.
слёживаемость 6590.
слив 7741.
слитковоз 2852.
слиток 2844.
– / закупоренный 2846.
–/ кузнечный 2850.
–/ монокристаллический 2848.
–/ полый 2851.
–/ рослый 2845.
–/ трубной 2849.
–квадратного сечения 2847.
слои / кристаллизационные 7672.
слой / азотированный 7678.
–/ азотонауглероженный 7677.
–/ барботажный 7694.
–/ барьерный 7673.
–/ боридный 7674.
–/ борированный 7675.
–/ взвешенный 7701.
–/ вибрирующий 7688.
–/ виброкипящий 7683.
–/ дефектный 7680.
–/ динамический пограничный 7681.
–/ диффузионный 7682.
–/ закалённый 7691.
–/ кипящий 7685.
–/ кипящий шлаковый 7686.
–/ когезионный 7684.
–/ науглероженный 7679.
–/ нитридный 7693.
–/ пенный 7699.
–/ плотный 7687.
–/ пограничный 7695.
–/ полумартенситный 7692.
–/ светлый 7690.
–/ тёмный 7689.
–/ тепловой пограничный 7696.
–/ упрочнённый 7676.
– химических соединений 7700.
слюда 7196.
сляб 6326.
– / непрерывно-литой 6327.
слябинг 6328.
смазка 1139, 5967.
–/ гидродинамическая 1141.
–/ гидростатическая 1142.
–/ графитовая 5968.
–/ густая 5973.
–/ жидкая 5970.
–/ защитная 5969.
–/ консервационная 1140.
–/ твёрдая 5972.
–/ технологическая 5974.
смачивание 1810.
смерзание 7617.
смеси / алюмотермические 5153.
– / жидкие самотвердеющие (жсс) 5154.
– / формовочные 5155.
– (хтс) / холоднотвердеющие 5156.
смеситель 7491.
–/ барабанный 7492.
–/ вибрационный 7493.
–/ двухконусный 7495.
–/ локтевый 7494.
–/ лопастный 7498.
смеситель-отстойник 7497.
смешивание 7605.
смитсонит 6329.
смола 6853.
– / ионообменная 6854.
–/ каменноугольная 6858.
–/ карбамидоформальдегидная 6855.
–/ синтетическая 6856.
–/ фенолоформальдегидная 6857.
СМ-процесс 6330.
смятие 2997.
собиратель 7478.
соединение 7464.
– / замковое 7465.
–/ интерметаллическое 5104.
–/ сварное 7467.
–/ химическое 5105.
–/ электронные 5103.
– труб 7466.
солидус 6333.
сольватация 6331.
сольвус 6332.
соосаждение 2957.
соотношение / стехиометрическое 2958.
сопло 6006.
– Лаваля 6007, 7265.
сопротивление / временное 8122.
– / гидродинамическое 8131.
–/ термическое 8127.
/ удельное электрическое 8128.
–материалов 1093.
–пластической деформации 8129.
–разрыву 8123.
–разрыву / временное 8124.
–усталости 8125.
сорбент 6334.
сорбит 6335.
– закалки 6338.
–отпуска 6336.
–патентирования 6337.
сорбитизация 6339.
сорбция 6340.
– в гидрометаллургии 6341.
сортамент проката 6342.
сортировка 1994.
состав 7434.
– / гранулометрический 7435.
–/ фракционный 7436.
составляющая / структурная 4469.
составляющие ударной вязкости 7475.
состояние 4470.
–/ аморфное 4471.
–/ взвешенное 4484.
–/ деформированное 4475.
–/ линейное напряжённое 4486.
–/ магнитоупорядоченное 4478.
–/ металлическое 4477.
–/ метастабильное 4479.
–/ напряжённо-деформированное 4473.
–/ напряжённое 4474.
–/ объёмное напряжённое 4480.
–/ плоское напряжённое 4472.
–/ псевдоожиженное 4483.
–/ равновесное 4485.
спёк 7944.
– / металлизованный 7945.
спекаемость 7635.
спекание 7618.
–/ активированное 7619.
–/ вакуумное 7622.
–/ вибрационное 7623.
–/ гидротермическое 7634.
–/ жидкофазное 7625.
–/ зонное 7624.
–/ изотермическое 7626.
–/ реакционное 7628.
–/ твёрдофазное 7627.
–/ холодное 7630.
–/ циклическое 7631.
–/ электроимпульсное 7621.
–под давлением 7633.
–порошков 7629.
–порошковой формовки / предварительное 7620.
–с предварительным окислением 7632.
спектр рентгеновского излучения / непрерывный 6344.
спектрометр 6346.
спектрометр / энергодисперсионный 6347.
спектроскопия 6349.
– / оптическая 6352.
–для химического анализа (ЭСХА) / электронная 6354.
–электронов по потерям энергии 6350.
спель / графитовая 6862.
спинодаль 6368.
сплав 7507.
– / упорядочивающийся 7509.
– Вуда 7508.
сплавление 7437.
сплавы / алюминиевые 7513.
–/ аморфные 7515.
–/ аморфные инварные 7516.
–/ аморфные конструкционные 7520.
–/ аморфные магнитные 7518.
–/ аморфные металлические 7517.
–/ аморфные резистивные 7519.
–/ антифрикционные 7521.
–/ бериллиевые 7524.
–/ благородные 7549.
–/ борсодержащие аморфные 7526.
–/ ванадиевые 7538.
–/ висмутовые 7525.
–/ вольфрамовые 7539.
–/ высоколегированные 7560.
–/ гетерогенные 7600.
–/ гомогенные 7601.
–/ двойные 7573.
–/ демпфирующие 7559.
–/ деформируемые 7533.
–/ дисперсионнотвердеющие 7532.
–/ дисперсионноупрочнённые 7531.
–/ жаропрочные 7569.
–/ жаростойкие 7568.
–/ железные 7578.
–/ звукопроводные 7523.
–/ зубопротезные 7548.
–/ износостойкие 7597.
–/ кобальтовые 7550.
–/ конструкционные 7580.
–/ коррозионностойкие 7551.
–/ криогенные 7552.
–/ лёгкие 7566.
–/ легкоплавкие 7511.
–/ литейные 7583.
–/ магниевые 7558.
–/ магнитно-мягкие 7555.
–/ магнитно-твёрдые 7556.
–/ магнитные 7554.
–/ магнитострикционные 7557.
–/ медные 7587.
–/ металлические 7553.
–/ молибденовые 7562.
–/ немагнитные 7522.
–/ низколегированные 7529.
–/ никелевые 7571.
–/ ниобиевые 7572.
–/ оловянные 7547.
–/ передельные 7527.
–/ подготовительные 7563.
–/ подшипниковые 7584.
–/ порошковые тяжёлые 7594.
–/ прецизионные 7574.
–/ протекторные 7575.
–/ пружинные 7579.
–/ рениевые 7577.
–/ сверхлёгкие 7541.
–/ сверхпластичные 7542.
–/ сверхпроводящие 7540.
–/ спечённые алюминиевые (САС) 7514.
–/ среднелегированные 7586.
–/ стареющие 7530.
–/ твёрдые 7581.
–/ термомагнитные 7543.
–/ термопарные 7544.
–/ типографские 7585.
–/ титановые 7588.
–/ трёхкомпонентные 7582.
–/ тугоплавкие 7599.
–/ тяжёлые 7570.
–/ ферромагнитные 7592.
–/ хромистые 7595.
сплавы / цветные 7591.
–/ цинковые 7545.
–/ циркониевые 7598.
–/ эвтектические 7535.
–/ эвтектоидные 7536.
–/ экзотермические 7534.
–/ эндотермические 7537.
–для аккумуляторных батарей 7512.
–для нагревателей 7528.
–для резисторов 7576.
–для элементов памяти 7561.
–редкоземельных металлов 7546.
–с заданным ТКЛР 7565.
–с заданными упругими свойствами 7564.
–с эффектом памяти формы 7593.
–щелочноземельных металлов 7590.
–щелочных металлов 7589.
способность / абразивная 6681.
– / отражательная 6682.
–/ поглощательная 6691.
–/ пропускательная 6685.
–/ разрешающая 6687.
–/ раскислительная 6686.
–атмосферы / науглероживающая 6683.
–покрытия / защитная 6688.
–топлива / реакционная 6690.
спрейер 6369.
– / осевой 6371.
–/ радиальный 6370.
среда / агрессивная 462.
–/ азотирующая 472.
–/ азотонауглероживающая 471.
–/ активная 466.
–/ восстановительная 467.
–/ газовая 463.
–/ горячая закалочная 490.
–/ диатермическая 474.
–/ закалочная 489.
–/ защитная 473.
–/ изотропная 475.
–/ кипящая закалочная 482.
–/ коррозивная 476.
–/ насыщающая 470.
–/ науглероживающая 479.
–/ нейтральная 485.
–/ некипящая закалочная 464.
–/ обезуглероживающая 469.
–/ окислительная 483.
–/ рабочая 487.
–/ размольная 488.
–/ соляная закалочная 480.
средства неразрушающего контроля 6025.
срез 834.
сродство 6463.
– / химическое 6464.
СС-ВОД-процесс 6384.
стабилизатор 6385.
стабилизация 6386.
–аустенита 6387.
– аустенита / механическая 6389.
–аустенита / термическая 6388.
–остаточного аустенита 6390.
стакан 8316.
– / глуходонный 8319.
–/ погружной 8318.
–/ разливочный 8317.
стакан-дозатор 8320.
стакан-коллектор 8321.
сталевар 4590.
сталевоз 7057.
стали / азотистые 7041.
–/ борсодержащие 7042.
–/ ванадиевые 7043.
–/ вольфрамовые 7044.
–/ вольфрамомолибденовые 7045.
–/ высокомарганцовистые 7048.
–/ высокохромистые 7049.
–/ кобальтовые 7046.
–/ кремнистые 7053.
–/ марганцовистые 7047.
–/ медистые 7054.
–/ молибденовые 7050.
–/ никелевые 7051.
–/ ниобиевые 7052.
–/ фосфористые 7055.
–/ хромистые 7056.
сталь 6900.
–/ автоматная 6980.
–/ азотируемая 6916.
–/ арматурная 6981.
–/ аустенитная 6905.
–/ бейнитная 6906.
–/ бессемеровская 6908.
–/ буровая 6982.
–/ быстрорежущая 7007.
–/ вакуумированная 6922.
–/ высококачественная 6951.
–/ высоколегированная 6947.
–/ высокопрочная 6948.
–/ высокоуглеродистая 6949.
–/ горячекатанная 7034.
–/ графитизированная 6911.
–/ дамасская 6915.
–/ двухфазная 6975.
–/ двухфазная феррито-мартенситная (ДФМС) 6976.
–/ деформируемая 6917.
–/ динамная 6918.
–/ доэвтектоидная 7025.
–/ жаропрочная 6968.
–/ жаростойкая 6967.
–/ закалённая 6970.
–/ закаливаемая 7036.
–/ заэвтектоидная 6924.
–/ износостойкая 7031.
–/ инструментальная 6986.
–/ инструментальная нелегированная 6987.
–/ инструментальная низколегированная 6988.
–/ калиброванная 6914.
–/ карбидная 6932.
–/ катаная 6909.
–/ качественная 7038.
–/ квадратная 6933.
–/ кипящая 6952.
–/ кислая 6959.
–/ кислотостойкая 6961.
–/ конвертерная 6934.
–/ конструкционная 6991.
–/ конструкционная низколегированная среднеуглеродистая 6992.
–/ конструкционная среднелегированная 6993.
–/ коррозионностойкая 6935.
–/ круглая 6962.
– / крупносортная 6963.
сталь / легированная 6937.
–/ ледебуритная 6938.
–/ листовая 7023.
–/ листовая котельная 6998.
–/ литая 7008.
–/ магнитная 6939.
–/ магнитно-мягкая 6940.
–/ магнитно-твёрдая 6941.
–/ мартеновская 6944.
–/ мартенситная 6945.
–/ мартенситно-стареющая 6946.
–/ машиностроительная 6943.
–/ мелкосортная 7035.
–/ микролегированная 6956.
–/ наследственно крупнозернистая 6953.
–/ наследственно мелкозернистая 6954.
–/ немагнитная 6902.
–/ нержавеющая 7014.
–/ нетеплостойкая 6901.
–/ низколегированная 6912.
–/ низкоуглеродистая 6913.
–/ нормализованная 6974.
–/ обручная 6983.
–/ основная 7024.
–/ особовысококачественная 6955.
–/ отожжённая 6958.
–/ перлитная 6977.
–/ плакированная 6957.
–/ подшипниковая 6997.
–/ полособульбовая 6907.
–/ полосовая 6926.
–/ полуспокойная 6972.
–/ полутеплостойкая 6971.
–/ пружинная 6984.
–/ режущая 6966.
–/ рельсовая 6996.
–/ рулонная 6979.
–/ самозакаливающаяся 6929.
–/ свариваемая 7028.
–/ сортовая 7004.
–/ специальная 7005.
–/ спокойная 6965.
–/ среднелегированная 7000.
–/ среднесортная 7002.
–/ среднеуглеродистая 7001.
–/ строительная 6995.
–/ теплостойкая 6928.
–/ теплоустойчивая 6927.
–/ тигельная 7009.
–/ толстолистовая 7006.
–/ томасовская 6930.
–/ тонколистовая 6931.
–/ трансформаторная 7012.
–/ углеродистая 6973.
–/ угловая 6936.
–/ угловая неравнополочная 6904.
–/ угловая равнополочная 7011.
–/ улучшаемая 6910.
–/ универсальная 7013.
–/ ферритная 7017.
–/ холоднокатанная 7033.
–/ хромоникелевая 7026.
–/ цементуемая 7003.
–/ шестигранная 6921.
–/ широкополосная 7015.
–/ широкополосная универсальная 7016.
–/ шпунтовая 6969.
–/ штамповая 6999.
–/ эвтектоидная 6919.
–/ электротехническая 6920.
–высокой прокаливаемости 6950.
–Гадфильда 7039.
–для глубокой вытяжки 7018.
–для горячего деформирования 7022.
–для горячего деформирования / инструментальная легированная 6990.
–для железнодорожного транспорта 7019.
–для измерительного инструмента 6985.
–для литья 6994.
–для постоянных магнитов 6964.
–для холодного выдавливания и высадки 7020.
–для холодного деформирования 7032.
–для холодного деформирования / инструментальная легированная 6989.
–для холодной штамповки 7021.
–обыкновенного качества 7030.
–с повышенной обрабатываемостью резанием 7037.
–с пониженной прокаливаемостью 7029.
–со сверхмелким зерном 6925.
сталь-серебрянка 6923
стан 1997.
–/ автоматический трубопрокатный 2000.
–/ балочный 2089.
–/ балочный сварочный 2090.
–/ бандажепрокатный 2004.
–/ волочильный 1998.
–/ двадцативалковый 2073.
–/ двенадцативалковый 2027.
–/ двухвалковый 2070.
–/ двухклетевой 2069.
–/ двухниточный волочильный 2071.
–/ двухцепной волочильный 2072.
–/ деталепрокатный 2013.
–/ дрессировочный 2095.
–/ заготовочный 2094.
–/ зубопрокатный 2033.
–/ калибровочный (прокатный) 2088.
–/ колёсопрокатный 2026.
–/ кольцепрокатный 2080.
–/ кромкогибочный 2066.
–/ крупносортный 2065.
–/ лентопрокатный 2040.
–/ линейный 2136.
–/ маятниковый 2120.
–/ мелкосортно-проволочный 2133.
–/ мелкосортный 2132.
–/ многовалковой 2062.
–/ многоклетевой 2061.
–/ многониточный волочильный 2063.
–/ непрерывно- заготовочный 2114.
–/ непрерывный прокатный 2113.
–/ непрерывный трубопрокатный 2112.
стан / непрерывный широкополосный 2115.
–/ нереверсивный 2003.
–/ обжимной 2060.
–/ обкатной 2059.
–/ одноклетевой 2018.
–/ однократный волочильный 2022.
–/ однониточный волочильный 2019.
–/ однониточный прокатный 2020.
–/ одноцепной волочильный 2021.
–/ пилигримовый 2075.
–/ планетарный 2077.
–/ плющильный 2096.
–/ полосовой 2024.
–/ полунепрерывный 2067.
–/ последовательный 2058.
–/ пресс-валковый прошивной 2134.
–/ проволочно-волочильный 2041.
–/ проволочный 2042.
–/ проволочный прокатный 2043.
–/ прокатный 2087.
–/ профилегибочный 2078.
–/ прошивной 2008.
–/ радиально-прокатный 2079.
–/ раскатной (трубопрокатный) 2123.
–/ расширительный 2097.
–/ реверсивный 2084.
–/ редукционно-калибровочный 2082.
–/ редукционно-растяжной 2083.
–/ редукционный 2081.
–/ реечный 2038.
–/ рельсобалочный 2085.
–/ сортопрокатный 2103.
–/ среднесортный 2100.
–/ тандем 2107.
–/ толстолистовой 2106.
–/ тонколистовой 2028.
–/ трёхвалковый 2091
–/ трёхвалковый раскатной 2092.
–/ трёхвалковый раскатной с регулируемым углом подачи 2093.
–/ трубоволочильный 2053.
–/ трубозаготовочный 2055.
–/ трубопрокатный 2054.
–/ трубосварочный 2057.
–/ трубоформовочный 2056.
–/ трубоэлектросварочный 2046.
–/ универсальный 2109.
–/ универсальный балочный 2110.
–/ фольгопрокатный 2035.
–/ формовочно-сварочный 2099.
–/ формовочный 2098.
–/ цепной волочильный 1999.
–/ циклоидальный 2129.
–/ четырёхвалковый 2068.
–/ шаропрокатный 2007.
–/ шестивалковый 2023.
–/ широкополосный 2116.
–без скольжения / волочильный 2111.
–безпетлевого типа / волочильный 2002.
–внутренней сварки 2124.
–горячей прокатки / листопрокатный 2131.
–горячей прокатки 2130.
– Дишера / раскатной 2015.
–для прокатки труб на оправе 2048.
–индукционной сварки труб 2047.
–кросс-коунтри 2036.
–Круппа-Платцера 2037.
–Лаута / трио 2039.
–линейного типа / волочильный 2137.
–Маннесмана 2044.
–многократного волочения 2064.
–наружной сварки 2011.
–непрерывной печной сварки труб 2122.
–периодической прокатки 2074.
–петлевого типа / волочильный 2045.
–поперечно-винтовой прокатки 2010.
–поперечной прокатки 2009.
–прокатки-волочения 2012.
–с бочковидными валками / прошивной 2032.
–с грибовидными валками / прошивной 2102.
–с дисковыми валками 2014.
–с моталками в печах 2121.
–с приводными дисками / прошивной 2001.
–со скольжением / волочильный 2104.
–Стеккеля 2105.
–Фасселя 2117.
–Форена 2118.
–холодной прокатки 2127.
–холодной прокатки / листопрокатный 2128.
–холодной прокатки полосы 2025.
–холодной прокатки труб 2049.
–холодной прокатки труб / роликовый 2051.
–холодной прокатки труб со стационарной клетью 2052.
– шаговой прокатки 2006.
– Штифеля 2125.
станина 5880.
– / колонная 5882.
–закрытого типа 5881.
–открытого типа 5883.
станиоль 3258.
станок / арматурный 7809.
– / вальцетокарный 7810.
–/ вальцешлифовальный 7811.
–/ кромкострогальный 7814.
–/ трубообрезной 7812.
–/ трубоподрезной 7813.
стан-тандем 6481.
станция / натяжная 5884.
стан-элонгатор 1996.
старение 1958.
–/ двухступенчатое 1973.
–/ деформационное 1964.
–/ естественное 1960.
–/ зонное 1967.
–/ искусственное 1980.
–/ магнитное 1969.
–/ неполное 1959.
–/ полевое 1966.
–/ полное 1976.
старение / разупрочняющее 1962.
–/ стабилизирующее 1971.
–/ ступенчатое 1975.
–/ упрочняющее 1961.
–/ фазовое 1977.
–без закалки 1979.
–мартенсита 1970.
–под напряжением 1978.
–полимерных покрытий 1974.
СТБ-процесс 6391.
стекло 4750.
– / жидкое 4752.
–/ растворимое 4753.
стекловолокно 4751.
стеклокерамика 4754.
стеклосмазка 4767.
стеллаж 6393.
– / загрузочный 6394.
–/ инспекционный 6396.
–/ разгрузочный 6395.
стеллит 6397.
стена / наклонная 3390.
стенка / дислокационная 3391.
– балки 3392.
степень деформации 8364.
–диссоциации 8365.
–дробления 8363.
–использования газа 8359.
–компактности решётки 8362.
–концентрации 8367.
–коррозионного поражения 8368.
–металлизации 8371.
–обогащения 8360.
–окисления 8374.
–повышения давления 8378.
–развития кладки 8379.
–смешивания 8377.
–сокращения 8376.
–тетрагональности мартенсита 8370.
–уплотнения 8361.
–черноты 8375.
–черноты / монохроматическая 8372.
–чистоты (металла или сплава) 8369.
стереология 6398.
стержень / выплавляемый 3708.
– / литейный 3709.
–оправки 7276.
стехиометрия 6392.
стигматор 6400.
стойка волок 2138.
– станины 2139.
стойкость 4491.
– / коррозионная 4493.
–/ радиационная 4494, 5600.
–/ релаксационная 5693.
–/ термическая 4492.
–/ химическая 4495.
–/ эрозионная 2670.
стол / вибрационный 3980.
–/ загрузочный 3979.
–/ концентрационный 3984.
–/ петлевой 3981.
–/ поворотный 3983.
–/ подъёмно-качающийся 3974.
–/ подъёмно-параллельный 3976.
–/ подъёмно-поворотный 3977.
–/ подъёмный 3973.
–/ подъёмный штабелирую щий 3975.
–/ проводковый 3978.
–/ сортировочный 3982.
стопа 1840.
стопор 6027.
– / шлаковый 6028.
стрипперование 2843.
строение / верхнее 5087.
– / нижнее 5088.
стронций 6401.
структура 6402.
–/ видманштеттова 6411.
–/ вторичная 6418.
–/ гексагональная плотно-упакованная 6432.
–/ геометрическая 6404.
–/ глобулярная 6405.
–/ дендритная 6406.
–/ дислокационная 6407.
–/ доменная 6408.
–/ дуальная 6422.
–/ зернистая 6416.
–/ игольчатая 6421.
–/ литая 6428.
–/ магнитная 6415.
–/ модулированная 6419.
–/ мозаичная 6420.
–/ наследственная 6417.
–/ неравновесная 6403.
–/ пластинчатая 6430.
–/ полигональная 6425.
–/ полиэдрическая 6426.
–/ полосчатая 6413.
–/ столбчатая 6427.
–/ тонкая 6431.
–/ эвтектическая 6409.
–/ эвтектоидная 6410.
–/ ячеистая 6429.
–слитка 6412.
струя 8303.
– / атакующая 8309.
–/ двухфазная 8307.
–/ затопленная 8310.
–/ настильная 8306.
–/ ограниченная 8308.
–/ сверхзвуковая 8304.
–/ свободная 8305.
ступпа 6433.
субграница 6436.
субзерно 6435.
сублимация 6434.
субструктура 6437.
сужение 7468.
–/ относительное 7471.
–/ равномерное 7469.
– / сосредоточенное 7470.
сульфид 6438.
сульфидизатор 6439.
сульфидизация 6440.
сульфоазотирование 1585
сульфидирование 6441.
суперинвар 6443.
суперконцентрат 6442.
супермаллой 6444.
супермендюр 6445.
суперпарамагнетизм 6446.
супер-роквелл 6447.
суперсплавы 6448.
сурьма 6399.
сурьмирование 1841.
суспензия 6450.
сутунка 5086.
сушилка 6023.
– / барабанная 6024.
сушка 7703.
– окатышей 7704.
сфалерит 6451.
сфен 6452.
сфероидизация 6454.
сфероидизация / плазменная 6455.
схема деформации / механическая 6458.
– нагружения 6457.
– флотации 6459.
схемы / технологические 6460.
сход шихты 7770.
сцинтиллятор 6461.
съёмник 6063.
съёмы 409.
сырьё 5199.
– / вторичное 5204.
–/ единое рудное 5201.
–/ огнеупорное 5203.
–/ офлюсованное железорудное 5200.
–/ техногенное 5202.
сэндвичи 5146, 5939.
сэндвич-процесс 5940.

Т
таблица 7946.
– прокатки 7947.
таллий 2955.
тантал 6482.
танталирование 1843.
тарелка 3029.
ТБМ-процесс 6483.
твердение 1195.
– / вторичное 1199.
–/ дисперсионное 1196.
твердомер 5888.
твёрдость 6234.
– металлов 6237.
–минералов 6238.
–по Бринеллю 6235.
–по Виккерсу 6236.
–по Майеру 6239.
–по Моосу 6240.
–по Роквеллу 6241.
–по Шору 6242.
текстура 6567.
– / кубическая 6573.
–/ магнитная 6571.
– / осевая 6576.
– / ребровая 6569.
–/ сложная 6574.
–деформации 6570.
–кристаллизации 6572.
текучесть 2155.
– порошка 2157.
–формовочной смеси 2156.
тележка / мульдовая 6700.
– / разливочная 6697.
–/ шлепперная 6699.
–волочильного стана 6696.
–ковша 6701.
теллур 6485.
теллуриды 6486.
тело / абсолютно чёрное 6466.
– / геометрическое 6467.
–/ рудное 6470.
–/ серое 6471.
–/ термически массивное 6469.
–/ термически тонкое 6468.
температура 6487.
–/ абсолютная 6488.
–/ высокая 6510.
–/ гомологическая 6532
–/ дебаевская 6494.
–/ калориметрическая 6503.
–/ критическая 6506.
–/ перитектическая 6514.
–/ радиационная 6515.
–/ термодинамическая 6502.
–/ цветовая 6525.
–/ эвтектическая 6498.
–/ эвтектоидная 6500.
–/ яркостная 6519.
–вспышки 6489.
–горения 6526.
–горения / теоретическая 6527.
– закалки 6528.
– замерзания растворов 6530.
– затвердевания 6491.
–кипения 6496.
–кипения растворов 6531.
–конца мартенситного превращения 6508.
– конца рекристаллизации 6517.
–красного каления 6528.
–кристаллизации 6505.
–Кюри 6504.
– ликвидуса 6507.
– нагрева 6492.
– начала мартенситного превращения 6509.
– начала рекристаллизации 6518.
–Нееля 6511.
–нулевой пластичности 6512.
–плавления 6495.
–превращения 6490.
–размягчения 6493.
–рекристаллизации 6516.
–сверхпроводящего перехода / критическая 6501.
– сублимации 6521
– фазового перехода 6524.
температуропроводность 6533.
темплет 6534.
тензодатчик 6535
тензометр 6536.
– / автоматический 6538.
–/ индукционный 6539.
–/ клипсовый 6540.
–/ оптический 6537.
тензор 6542.
– деформации 6543.
– деформации / шаровой 6546.
–конечной деформации 6547.
–напряжений 6548.
–напряжений / шаровой 6549.
– приращений деформации 6544.
–скорости деформации 6545.
тензосопротивление 6551.
тензостанция 6550.
тенорит 6554.
теплогенерация 2974.
теплоёмкость 2987.
– / молярная 2989.
–/ удельная 2988.
тепломассообмен 2978.
теплоноситель 2963.
теплообмен 2981.
– / конвективный 2982.
–/ лучистый 2985.
–/ сложный 2984.
теплообменник 2964.
теплоотвод 2962.
теплоотдача 2973.
теплопередача 2968.
теплопроводность 2969.
– / нестационарная 2970.
–/ стационарная 2972.
теплопроводность / эффективная 2971.
теплосмена 2993.
– / водяная 2994.
–/ воздушная 2995.
теплоснабжение 2986.
теплостойкость 2980.
теплота 6123.
–/ физическая 6133.
–/ химическая 6134.
–затвердевания 6125.
–испарения 6124.
–образования 6135.
–плавления 6129.
–превращения 6126.
–сгорания 6127.
–сгорания / высшая 6131.
–сгорания / низшая 6130.
–сгорания / удельная 6128.
–фазового перехода 6132.
теплотворная способность 2991.
теплотехника 2990.
теплоустойчивость 2979.
тепляк 2977.
тербий 2999.
термаллой 6556.
термоантрацит 3000.
термобиметалл 3001.
термогравиметрия 3002.
термодинамика 3005.
– / неравновесных процессов 3006.
–/ химическая 3007.
термодиффузия 3008.
термометр 3014.
– / жидкостный 3019.
–/ контактный 3017.
–/ манометрический 3018.
–/ термоэлектрический 3016.
–расширения 3015.
–сопротивления 3020.
термометрия 3021.
термообработка 1657.
– / окончательная 1674.
–/ поверхностная 1654.
–/ предварительная 1685.
–/ предварительная термомеханическая (ПТМО) 1684.
–/ промежуточная 1683.
–в кипящем слое 1658.
термопара 3027.
– / дифференциальная 3028.
терморегулятор 3022.
терморезистор 3023.
термостат 3024.
термостойкость 3013.
термоудар 3004.
термоупругость 3009.
термофрезерование 3025.
термохимия 3026.
термоэлемент 3010.
технеций 6557.
технология 6558.
– / безотходная 6565.
–/ водородная 6566.
–/ ионообменная 6559.
–/ комбинированная 6560.
–/ лазерная 6561.
–/ плазменная 6563.
–/ пластизольная 6564.
–металлов 6562.
течение / вязкое 2314.
– металла / пластическое 2316.
тигель 6579.
титан 6582.
– / губчатый 6585.
–/ иодидный 6583.
–/ черновой 6584.
титанирование 1858.
–/ вакуумное 1861.
–/ газовое 1859.
–/ электролизное 1860.
– в порошках 1862.
титаномагнетит 6586.
ТН-процесс 6591.
ток / фотоэлектрический 2159.
толкатель 5875.
толщина слоя 6270.
– азотированного слоя 6266.
–диффузионного слоя 6267.
–подачи порошка 6269.
толщиномер 6271.
томасшлак 8096.
томление чугуна 1596.
томпак 6592.
тонировка 6593.
топка 6034.
– / выносная 6035.
топливо 5904.
– / газообразное 5905.
–/ жидкое 5907.
–/ искусственное 5914.
–/ комбинированное 5908.
–/ металлургическое 5909.
–/ природное 5906.
–/ пылевидное 5910.
–/ твёрдое 5911.
–/ условное 5912.
топография 6594.
– / рентгеновская 6595.
торец 6603.
– / неровный 6604.
–/ скошенный 6605.
торий 3070.
торкрет-бетон 6596.
торкретирование 6597.
– / факельное 6599.
торкрет-масса 6601.
торкрет-машина 6600.
тормоз / электромагнитный 5079.
торф 6606.
торфококс 6607.
тотерман (центральная часть шихты перед горном) 6608.
точка / критическая 8066.
– A1 / критическая 8067.
–A2 / критическая 8068.
–A3 / критическая 8069.
–A4 / критическая 8070.
–Ac / критическая 8071.
–Acm / критическая 8072.
–Ar / критическая 8073.
–/ сингулярная 8077.
–/ тройная 8076.
– Кюри 8065.
– Нееля 8075.
– росы 8074.
точность измерения 6122.
траверса 6609.
– пресса / подвижная 6610.
травление 316.
–/ вакуумное 320.
–/ вибрационное 321.
–/ глубокое 332.
–/ кислотное 325.
–/ непрерывное 329.
–/ структурное 326.
–/ технологическое 327.
–/ химическое 331.
–/ цветное 330.
–/ щёлочно-кислотное 328.
–/ электролитическое 319.
–в соляной кислоте 323.
–границ зерен 324.
тракт / дымовой 6624.
трамбование 6587.
– угольной шихты 6588.
трамбовка 6003.
трансляция 6611.
транспортёр / пальцевой 6613.
– / пластинчато-ленточный 6615.
–/ пластинчатый 6614.
–/ цепной 6616.
трансфекар 6617.
трансформатор 6618.
– / печной 6620.
–/ силовой 6622.
–/ электрический 6623.
–напряжения 6621.
–тока 6619.
трение / внутреннее 8396.
– / граничное 8393.
–/ жидкостное 8388.
–/ контактное 8389.
–/ полужидкостное 8391.
–/ полусухое 8392.
–/ смешанное 8395.
–/ сухое 8390.
–качения / внешнее 8387.
–скольжения / внешнее 8394.
тренировка (металлов) 866.
трепел 6625.
треф (валка) 6626.
трещина 673.
–/ вторичная 688.
–/ вязкая 676.
–/ горячая 693.
–/ деформационная 682.
–/ закалочная 695.
–/ магистральная 686.
–/ межзеренная 687.
–/ поверхностная 683.
–/ поперечная 678.
–/ продольная 680.
–/ раскатанная 677.
–/ термическая 684.
–/ торцовая 691.
–/ травильная 674.
–/ угловая 685.
–/ усталостная 681.
–/ холодная 692.
–/ хрупкая 689.
–/ шлифовочная 696.
–напряжения 694.
–разгара 679.
–расщепления 690.
трещиностойкость 697.
трибалой 6627.
тривакансия 6628.
триплеты / спектральные 6629.
трип-сталь 6630.
троммель 6631.
троостит 6632.
– закалки 6634.
–отпуска 6633.
троостосорбит 6635.
трос 1388.
труба 4673.
–/ глиссажная 4675.
–/ дымовая 4678.
–/ коническая 4674.
–/ подовая 4681.
–/ радиационная 4677.
–/ тепловая 4679.
–/ острофокусная рентгеновская 4668.
–/ рентгеновская 4669.
–/ стопорная 4670.
–/ центровая 4671.
труб(к)а / капиллярная 4667.
трубка 4666.
трубопровод 4672.
трубы / бесшовные 4725.
–/ биметаллические 4686.
–/ бурильные 4711.
–/ водогазопроводные 4737.
–/ водопроводные 4738.
–/ газонефтепроводные 4685.
–/ горячедеформированные 4735.
–/ гофрированные 4688.
–/ двухшовные сварные 4708.
–/ капиллярные 4695.
–/ катаные 4704.
–/ колонковые 4720.
–/ конструкционные 4713.
–/ крекинговые 4696.
–/ литые 4724.
–/ магистральные 4698.
–/ многоканальные 4701.
–/ многослойные 4702.
–/ напорные 4712.
–/ нарезные 4697.
–/ насосно-компрессорные 4716.
–/ нипельные 4706.
–/ обсадные 4714.
–/ особотолстостенные 4700.
–/ особотонкостенные 4699.
–/ передельные 4687.
–/ плавниковые 4726.
–/ подшипниковые 4715.
–/ прецизионные 4709.
–/ профильные 4710.
–/ прямошовные 4723.
–/ ребристые 4736.
–/ сварные 4730.
–/ свёртные 4728.
–/ свёртные паяные 4729.
–/ сливные 4731.
–/ спиральношовные 4721.
–/ стальные 4727.
–/ теплоэнергетические 4692.
–/ толстостенные 4722.
–/ тонкостенные 4694.
–/ топливопроводные 4719.
–/ утяжелённые бурильные 4689.
–/ холоднодеформированные 4732.
–/ холоднокатаные 4733.
–/ холоднотянутые 4734.
–/ чугунные 4693.
–/ электросварные 4691.
–большого диаметра 4690.
–малого диаметра 4703.
–нефтяного сортамента 4705.
–нормального сортамента 4707.
–среднего диаметра 4718.
трудоёмкость 7706.
тулий 3076.
турбина / газовая утилизационная 6653.
турбовоздуходувка 6655.
турбулентность 6656.
тушение кокса 7244.
–/ мокрое 7246.
–/ сухое 7245.
тяга 8058.
– / естественная 8059.
–/ искусственная 8060.

У
увеличение / полезное 859.
увлажнение 1845.
угар (металла) 314.
углеграфиты 5194.
углеподготовка 5198.
углерод 5191.
– / пиролитический 5193.
–отжига 5192.
углеродоазотирование 1784.
– / газовое 1785.
угол / загнутый 3835.
–/ краевой 3839.
–/ нейтральный 3843.
–/ срезанный 3842.
–валка / центральный 3836.
–входного конуса волоки 3832.
–выходного конуса волоки 3830.
–естественного откоса 3833.
–захвата 3846.
–касания 3847.
–контакта (при прокатке) 3845.
–подачи 3841.
–раскатки 3834.
–спрессовывания 3838.
–стабилизации процесса 3844.
–трения 3848.
уголь 5195.
– / активизированный 5196.
– / древесный 5197.
удар / термический 1807.
удимет 6668.
удлинение 8024.
– / абсолютное 8025.
–/ относительное 8030.
–/ относительное равномерное 8032.
–/ сосредоточенное 8027.
–на площадке текучести 8026.
–образца / абсолютное 8028.
–после разрыва / относительное 8031.
узел 3425.
– / опорно-сварочный 3428.
–/ сварочный 3429.
–решётки 3426.
узлы / совпадающие 3430.
узор 4996, 6051
–/ ручистый 4997.
–/ траковый 6052.
уковка 7603.
укрытие печи 7606.
улетучивание 563.
улучшение (стали) 1217.
унификация 6692.
УНРС (установка непрерывной разливки стали) 1710.
– / блюмовая 1711.
–/ вертикальная 1712.
–/ горизонтальная 1715.
–/ криволинейная 1713.
–/ радиальная 1714.
–/ слябовая 1708.
–/ сортовая 1709.
упаковка 8296.
– / плотнейшая 8300.
уплотнение 938, 7500.
– / взрывное 7501.
–/ вибрационное 7502.
–/ гидростатическое 7505.
–/ магнитно-импульсное 7503.
–формовой стержневой смеси 7504.
уплотняемость 7506.
упорядочение 4961.
упрочнение 1108.
–/ дисперсионное 1111.
– (процесс) / дисперсионное 1112.
–/ деформационное 1110.
–/ объёмное 1116.
–/ поверхностное 1113.
–(процесс) / поверхностное 1114.
–/ радиационное 1117.
–/ структурное 1118.
–/ текстурное 1119.
–/ термическое 1115.
–/ циклическое 1120.
–взрывом 1109.
упругость 2452.
– диссоциации 2453.
– пара 2454.
– уравновешивание (валка) 1325
уравновешивание (валка) / гидравлическое 1329.
– (валка) / грузовое 1327.
–(валка) / пружинное 1326.
– шпинделя 1328.
уран 6693.
уровнемер 2447.
усадка 7834.
– / линейная 7836.
–/ объёмная 7835.
усилие / осевое 8010.
– прессования 8009.
условие пластичности 5388.
– Губер-Мизеса-Генки 5390.
– совместности (неразрывности) деформаций 5387.
– Треска-Сен-Венана 5389.
условия / технические 5391.
– захвата 5392.
–труда 5393.
усреднение 1200.
– руд(ы) 1201.
усталость 1901.
– / высокотемпературная 1907.
–/ высокочастотная 1906.
–/ контактная 1904.
–/ коррозионная 1905.
–/ малоцикловая 1908.
–/ термическая 1903.
–/ ударная 1902.
установка 1696.
– / дробемётная 1704.
–/ дробеструйная 1705.
–/ конверсионная 1702.
–/ холодильная 1703.
–/ экстракционная 1701.
–/ электропечная 1697.
–внепечного рафинирования 1716.
–гидроочистки труб 1698.
–непрерывной разливки 1707.
–полунепрерывной разливки 1699.
–ремонта сварного шва 1717.
–рентгеновского контроля 1700.
–ультразвукового контроля 1706.
устойчивость 4487.
– равновесия 4489.
–упругих систем 4488.
устройство 4963.
– / бунтонавешивающее 4968.
устройство / загрузочное 4985.
–/ захватное 4986.
–/ колошниковое 4977.
–/ наматывающее (намоточное) 4982.
–/ натяжное 4970.
–/ перевалочное 4965.
–/ петлевое 4971.
–/ поворотное 4975.
–/ тяговое 4980.
–/ уравновешивающее 4972.
–/ формующее 4978.
–/ фурменное 4984.
усы 6680.
утилизация отходов 6709.
– отходящего тепла 6708.
утяжка 7490.
– полосы по ширине 7487.
уширение 1228
– / абсолютное 1229.
– / вынужденное 1232.
–/ ограниченное 1240.
–/ относительное 1238.
–/ свободное 1230.
– рентгеновской линии 1234.
– рентгеновской линии / геометрическое 1235.
– рентгеновской линии / физическое 1237.

Ф
фабрика 6717.
– / агломерационная 6720.
– / обогатительная 6719.
– окатышей 6718.
фабрикация слябов 6721.
фаза 6722.
– / выделившаяся 6724.
–/ газовая 6723.
–/ дисперсная 6725.
–/ когерентная 6726.
–/ матричная 6728.
–/ метастабильная 6729.
–/ промежуточная 6734.
–/ равновесная 6736.
–/ стабильная 6731.
–/ ферритная 6732.
–внедрения 6735.
–Лавеса 6727.
–печи / газовая 6733.
–со структурой типа NiAs 6730.
-фаза 6737.
-фаза 6738.
-фаза 6740.
-фаза 6739.
-фаза 6741.
-феррит 6775.
файнштейн 6743.
факел 7837.
– / плазменный 7838.
фактор 6760.
– / масштабный 6763.
–коррозии / контролирующий 6762.
–повторяемости 6761.
–формы 6764.
фасетка скола 6759.
фаялит 6742.
ферримагнетизм 6770.
феррит 6772.
– / высокотемпературный 6774.
–/ легированный 6773.
ферроалюминий 6778.
ферробор 6780.
ферроборал 6779.
феррованадий 6781.
ферровольфрам 6782.
феррогаз / колошниковый 6777.
ферромагнетизм 6783.
ферромарганец 6785.
– / рафинированный 6788.
–/ углеродистый 6787.
– / электротермический 6786.
ферромолибден 6789.
ферроникель 6790.
– / бедный 6791.
феррониобий 6792.
ферронихром 6793.
ферроселен 6794.
ферросиликоалюминий 6795.
ферросиликованадий 6796.
ферросиликомарганец 6798.
ферросиликохром 6799.
ферросиликоцирконий 6800.
ферросилиций 6797.
ферросплавы 6807.
– / доменные 6808.
–/ комплексные 6811.
–/ легирующие 6812.
–/ экзотермические 6809.
ферротитан 6801.
феррофосфор 6802.
феррохром 6803.
– / азотированный 6804.
–/ безуглеродистый 6806.
–/ углеродистый 6805.
ферроцерий 6813.
ферроцирконий 6814.
фехраль 6815.
фигура / обратная полюсная 6818.
– / прямая полюсная 6817.
–травления 6816.
фильтр 6828.
– / барабанный 6830.
–/ дисковый 6829.
–/ лабораторный 6832.
–/ поляризационный 6833.
–/ рукавный 6834.
–/ слоевой 6836.
–/ тканевый 6835.
–/ электрический 6831.
фильтрация 6837.
фильтрование 1242.
– расплавов 1243.
фильтр-пресс 6838.
фитинги 6859.
фладе-потенциал 6863.
фланец 4741.
– / закрытый 4742.
–/ открытый 4743.
флегма 6864.
флокеночувствительность 6866.
флокены 6865.
флокс-процесс 6867.
флокула 6868.
флокулянт 6869.
флокуляция 6870.
флотация 6871.
–/ анионная 6872.
–/ беспенная 6887.
–/ ионная 6879.
–/ катионная 6880.
–/ компрессионная 6881.
–/ контрольная 6885.
–/ масляная 6878.
–/ обратная 6677.
–/ основная 6889.
–/ пенная 6888.
флотация / перечистная 6874.
–/ плёночная 6873.
–/ прямая 6884.
–/ серная 6875.
–/ серосульфидная 6876.
–/ соляная 6882.
–/ стадиальная 6886.
–/ электролитическая 6877.
–с минералом-носителем 6883.
флотогравитация 6890.
флотореагент 6891.
флуктуации 6896.
флюс 6893.
– / разливочный 6894.
–для сварки и пайки 6895.
фокус 6897.
– горения 6899.
–излома 6898.
фокусировка по Бреггу-Брентано 1870.
фольга 3452.
фон 7058.
форма 7085.
–/ аллотропическая 7086.
–/ литейная 7090.
–/ литейная комбинированная 7088.
– / “мягкая” 7089, 7422.
–/ оболочковая (корковая) 7087.
формование 1909.
– / непрерывное 1913.
–/ окончательное прессовое 1911.
–/ предварительное (прессовое) 1915.
–/ прессовое 1916.
–/ рельефное 1912.
–/ шликерное 1914.
–взрывом 1910.
формовки 7091.
формоизменение 7886.
формуемость 7421.
форстерит 7096.
форсунка 7115.
– / топливная 7118.
–высокого давления 7117.
–низкого давления 7116.
фосфатирование 1871.
фосфат-шлак 7098.
фосфаты 7097.
фосфид 7099.
фосфор 7100.
фотокатод 7104.
фотометод рентгеноструктурного анализа 7105.
фотоэлемент 7102.
фотоэффект 7103.
фрагментация 7107.
фрактография 7108.
– / электронная 7109.
фракционирование 1933.
фракция 7110.
фреттинг-коррозия 7111.
фронт трещины 7113.
фронт усталостной трещины 7114.
фтор 7121.
фторид 7122.
– алюминия 7123.
фугитивность 7124.
фулденс-процесс 7125.
фурма 7126.
– / воздушная 7131.
–/ воздушная 7266.
–/ вспомогательная 7128.
–/ кислородная 7129.
–/ кислородно-топливная 7130.
–/ продувочная 7127.
футерование 283.
футеровка 294.
– / кислая 296.
–/ набивная 299.
–/ основная 300.
–/ постоянная 297.
–/ рабочая 298.
–конвертера 295.
футляр 780.
фьюмингование 6861.

Х
халькозин 7186.
халькопирит 7187.
характеристики 4463.
– / реологические 4464.
хастеллой 8508.
хвостохранилище 6029.
хвосты (отходы обогащения) 5158.
хемосорбция 7642.
ХИБ-процесс 8517.
ХИЛ-процесс 8532.
хит-фаст-процесс 8542.
хладноломкость 7887.
хлоантит 7239.
хлоратор 7240.
хлоридовозгонка 566.
хлорирование 1878.
ход 6086.
– / канальный 6087.
–/ периферийный 6090.
–/ ровный 6089.
–/ тугой 6092.
–/ центральный 6091.
–доменной печи 6088.
холодильник 4454.
– / коробчатый 4456.
–/ плитовый 4459.
–/ реечный 4457.
–/ роликовый 4455.
–/ трубчатый 4458.
–/ шлепперный 4460.
хоппер 8548.
хоппер-дозатор 8549.
хризокола 7243.
хром 7253.
– / металлический 7254
хромаль 7247.
хромансиль 7248.
хроматирование 7249.
хроматограф 7250.
хроматография 7251.
хромель 7252.
хромирование 1879.
– / вакуумное 1883.
–/ газовое 1880.
–/ жидкое 1884.
–/ электрохимическое 1882.
–в порошках 1885.
хромит 7255.
хромоалитирование 1886.
хромосилицирование 1887.
хрупкость 6195.
– / отпускная 6198.
–/ тепловая 6196.
–второго рода / отпускная 6197.
–первого рода / отпускная 6199.

Ц
царапина (дефект) 5124.
цвета каления 6768.
цвета побежалости (при отпуске) 6769.
цветостойкость покрытий 6776.
цезий 7841.
целестин 7842.
цемент 7857.
– / глинозёмистый 7858.
–/ огнеупорный 7860.
–/ периклазовый 7859.
–/ шлаковый 7861.
цементатор 7843.
цементация 7844.
– / вакуумная 7846.
–/ газовая 7845.
–/ двухступенчатая 7849.
–/ ионная 7847.
–в твёрдом карбюризаторе 7854.
цементит 7862.
– / вторичный 7866.
–/ зернистый 7865.
–/ легированный 7864.
–/ первичный 7868.
–/ третичный 7867.
центрифуга 7870.
центрифугирование 7871.
центрователь / роликовый 4453.
центровая 6031.
церий 7873.
церит 7872.
церуссит 7875.
цех 5865.
– / бессемеровский 5866.
–/ доменный 5867.
–/ кислородно-конвертерный 5871.
–/ мартеновский 5869.
–/ прокатный 5872.
–/ ремонтный 5873.
–/ трубопрокатный 5870.
–/ электросталеплавильный 5868.
цианирование 1954.
цикл 7892.
– / термодинамический 7893.
–напряжений 7896.
–напряжений / асимметричный 7897.
– напряжений / знакопеременный 7899.
–напряжений / знакопостоянный 7898.
–напряжений / отнулевой 7895.
–напряжений / симметричный 7900.
–производства 7901.
циклон 7902.
цилиндр Венельта 7903.
цинк 3071.
– / дистилляционный 3072.
–/ электролитный 3073.
цинкование 4843.
– / вакуумное 4846.
–/ горячее 4849.
–/ диффузионное 4844.
–/ жидкое 4847.
–/ электролитическое 4845.
–в порошках 4848.
циркаллой 7904.
циркон 7905.
– / литейный 7907.
–/ обезжелезненный 7906.
цирконий 7908.
Ч
чан / контактный 5829.
частица 5176.
– / когерентная 5177.
–/ шаровидная 5178.
частота циклов 6316.
часть слитка / головная 2951.
–/ донная 727.
чаша / шлаковая 8468.
чеканка 2996.
чернение 4931.
чешуйчатость (дефект поверх ности) 7216.
число / координационное 5773.
– Био (Bi) 5771.
– Нуссельта (Nu) 5775.
– Пекле (Pe) 5776.
– Прандтля (Pr) 5777.
– Рейнольдса (Re) 5779.
– Фарадея (F) 5780.
–Фруда (Fr) 5781.
–Фурье (Fo) 5782.
–Шмидта (Sh) 5783.
–Эйлера (Eu) 5772.
чувствительность 4466.
– измерительного прибора 4468.
–системы автоматического управления 4467.
чугун 3085.
–/ алюминиевый 3086.
–/ антифрикционный 3087.
–/ аустенитный 3090.
–/ белосердечный ковкий 3102.
–/ белый 3103.
–/ ванадиевый 3099.
–/ высоколегированный 3108.
–/ высокопрочный 3107.
–/ высокофосфористый 3109.
–/ гранулированный 3095.
–/ доменный 3091.
–/ доэвтектический 3124.
–/ жаропрочный 3112.
–/ жаростойкий 3111.
–/ заэвтектический 3101.
–/ зеркальный 3104.
–/ износостойкий 3128.
–/ ковкий 3122.
–/ кремнистый 3119.
–/ легированный 3105.
–/ литейный 3117.
–/ мартеновский 3106.
–/ модифицированный 3110.
–/ нелегированный 3088.
–/ немагнитный 3089.
–/ низколегированный 3096.
–/ низкофосфористый 3097.
–/ никелевый 3114.
–/ отбелённый 3094.
–/ передельный 3093.
–/ перлитный 3115.
–/ половинчатый 3113.
–/ природнолегированный 3092.
–/ серый 3116.
– с вермикулярным графи том 3100.
–/ среднелегированный 3118.
–/ ферритный 3121.
–/ фосфористый 3123.
–/ хромистый 3125.
–/ чёрносердечный ковкий 3126.
–/ чушковый 3127.
чугун / эвтектический 3098.
чугуновоз 3129.
– миксерного типа 3130.
чума / оловянная 8315.
чушка 7660.

Ш
шабер 7428.
шаблон 2959.
– / литейный 2960.
шабот 7430.
шабрение 7429.
шайба 6018.
– / контрольная 6021.
–/ направляющая 6020.
шамот 7431.
шахта (печи) 7432.
швеллер 7640.
шеелит 7463.
шейка валка 7423.
– образца 7424.
–фасонного профиля 7425.
шейкообразование 8054.
шероховатость 6193, 8435.
– / грубая 6194.
шестиугольник - квадрат 2701.
шибер 6756.
– / дымовой 6758.
ширина рентгеновской линии 6114.
шихта 3234.
– / доменная 3235.
–/ мартеновская 3240.
–/ металлизованная 3241.
–/ металлическая 3238.
–/ окускованная 3236.
–/ офлюсованная 3237.
–/ первородная 3244.
–/ сталеплавильная 3246.
–/ твёрдая 3242.
–/ угольная 3243.
шихтарник 6048.
шихтование 3233.
шлак 8088.
–/ белый 8095.
–/ ваграночный 8089.
–/ ванадийсодержащий 8093.
–/ верхний 8094.
–/ гранулированный 8091.
–/ длинный 8092.
–/ доменный 8090.
–/ карбидный 8097.
–/ кислый 8102.
–/ конвертерный 8098.
–/ короткий 8101.
–/ малофосфористый 8099.
–/ мартеновский 8100.
–/ нижний 8107.
–/ основной 8106.
–/ первичный 8103.
–/ синтетический 8104.
–/ титановый 8105.
– / томасовский 8096
шлакобетон 8108.
шлаковик 6041.
шлаковина 7794.
шлаковня 6042.
шлаковоз 8112.
шлакообразование 8115.
шлакопортландцемент 8111.
шлакоприёмник 8110.
шлакоситалл 8114.
шлакоуловитель 8113.
шлакоустойчивость 8109.
шлам 7643.
– / анодный 7644.
–/ белый 7645.
–/ красный 7648.
–/ нефелиновый 7647.
шлем 5062.
шлеппер 7656.
– / канатный 7657.
–/ цепной 7658.
шликер 7649.
шликеры 7650.
– / жирные 7652.
–/ сухие 7651.
шлиф 7653.
– / травленный 7654.
шлифование 8424.
– / обдирочное 8425.
шлих 7655.
шлюз 5597.
шмальтин 7659.
шов / сварной 5133.
шпат / плавиковый 7661.
шпейза 7662.
шпиндель 7664.
– / зубчатый 7665.
–/ универсальный 7666.
шпинель 7667.
– / алюмомагниевая 7668.
–/ хромистая 7669.
–/ хромомарганцевая 7670.
штабелёр 4609.
штабелирование 1935.
штабель 7707.
штабик 7708.
штамп 7725.
– / закрытый 7726.
–/ открытый 7728.
–/ сборочный 7727.
штамповка 7716.
– / взрывная 7717.
–/ горячая 7724.
–/ жидкая 7719.
–/ закрытая 7718.
–/ листовая 7721.
–/ объёмная 7720.
–/ открытая 7722.
–/ холодная 7723.
штанга 7729.
штейн 7709.
– / белый 7710.
–/ медно-никелевый 7715.
–/ медный 7714.
–/ никелевый 7712.
–/ первичный 7713.
–/ полиметаллический 7711.
штрипс 7730.
– / сортовой 7731.
штык 8431.
штыри / анодные 4462.
штырь 4461.

Щ
щелочи 6657.
щель 7282
– Соллера 8428.
щит управления 6755.

Э
эвдиалит 2482.
эвтектика 2484.
– / двойная 2486.
–/ направленная 2485.
–/ скелетная 2490.
–/ спиральная 2488.
–/ сферолитная 2489.
–/ тройная 2487.
эвтектоид 2491.
ЭДР-процесс 2481.
эжектор 2663.
эжекция 2664.
эквивалент / никелевый 2502.
– / тепловой 2504.
–/ углеродный 2501.
–/ хромовый 2505.
–/ электрохимический 2499.
– работы / тепловой 2500.
–теплоты / механический 2503.
–элемента / химический 2498.
экзогенный 2479.
экзотермический 2480.
экология 2506.
– / металлургическая 2507.

экран / защитный 2508.


эксергия 2704.
экспандер (расширитель труб) 2705.
– / гидравлический 2706.
экспандирование (расширение, раздача) 2707.
эксперимент 2708.
экспресс-анализ 2709.
экстензометр 2710.
экстинкция 2711.
экстрагент 2712.
экстрагирование 2724.
экстракт 2714.
экстрактор 2715.
– типа “смеситель-отстойник” 2716.
экстракция 2717.
– / жидкостная 2718.
–/ мембранная 2719.
–/ многоступенчатая 2720.
–/ полупротивоточная 2722.
–/ твёрдофазная 2721.
–из пульп 2723.
экстраплоскость 2713.
экструдер 2725.
экструдирование 2726.
эксцентриситет излучения пламени 2728.
элеватор 2509.
электровыщелачивание 2544.
электрод 2554.
–/ водоохлаждаемый 2568.
–/ гальванический 2555.
–/ графитированный 2556.
–/ зелёный 2559.
–/ нерасходуемый 2561.
–/ печной 2565.
–/ подовый 2563.
–/ полый 2564.
–/ расходуемый 2569.
–/ самоспекающийся 2558.
–/ сварочный 2566.
–/ угольный 2560.
–с основным покрытием 2562.
–с покрытием 2557.
–сравнения 2567.
электродиффузия 2570.
электрододержатель 2572.
электрокапиллярность 2577.
электроклассификация 2578.
электрокристаллизация 2579.
электролиз 2581.
электролизёр 2580.
электролиты 2582.
– / кислые 2585.
–/ легкоплавкие 2583.
–/ расплавленные 2584.
–/ твёрдые 2586.
–/ щелочные 2587.
электрометаллургия 2588.
– чёрных металлов 2589.
электрон 2591.
электронагрев / контактный 2551.
электронограмма 2595.
электронограф 2596.
электронография 2597.
электроны / вторичные 2594.
– / отражённые 2592.
–проводимости 2593.
электрооборудование 2590.
электроосаждение 2553.
электропечь / вакуумная 2606.
– / дуговая сверхмощная 2607.
–/ сталеплавильная 2609.
–постоянного тока 2608.
электроплавка 2571.
электрополирование 2547.
электропробой 2549.
электропроводность 2545.
– / удельная 2546.
электропрокатка 2552.
электропушка 2574.
электросинтез 2599.
электросопротивление 2610.
– / остаточное 2612.
–/ удельное 2611.
электросталь 2604.
электротермия 2575.
электротермообработка 1643.
электроферросплавы 2600.
электрофильтр 2601.
– / мокрый 2603.
–/ сухой 2602.
электрохимия 2605.
электрочугун 2576.
электроэкстракция 2573.
элемент / аустенитообразующий 2511, 2512
–/ гальванический 2514.
–/ карбидообразующий 2519.
–/ концентрационный коррозионный 2520.
–/ коррозионный 2521.
–/ нитридообразующий 2522.
–/ растворённый 2517.
–/ связанный 2513.
–/ ферритообразующий 2525.
–/ ферритостабилизирующий 2524.
–/ химический 2526.
–внедрения 2527.
–дифференциальной аэрации 2518.
–структуры 2523.
элементы 2528.
–/ аморфизирующие 2536.
–/ ведущие 2540.
–/ закладные 2539.
–/ легирующие 2535.
–/ ликвирующие 2534.
–/ переходные 2530.
–/ рассеянные 2529.
–/ редкие 2532.
–/ самородные 2531.
–/ трансурановые 2537.
элементы / халькофильные 2538.
элинвар 2614.
– / деформационнотвердеющий 2615.
–/ дисперсионнотвердеющий 2616.
Эльред-процесс 2618.
элюат 2619.
элюент 2620.
элюирование 308, 2621.
эмалирование 4917.
эмаль 4756.
эмиссия 2622.
–/ автоэлектронная 2623.
–/ акустическая 2624.
–/ вторичная электронная 2626.
–/ электронная 2625.
эмульгатор 2627.
эмульсия / ингибированная защитная 2628.
– для охлаждения (валков) 2629.
эндогенный 2631.
эндотермический 2632.
энергия 2633.
–/ внутренняя 2655.
–/ кинетическая 2641.
–/ лучистая 2652.
–/ магнитная 2648.
–/ магнитокристаллическая 2647.
–/ магнитостатическая 2644.
–/ магнитоупругая 2646.
–/ поверхностная 2639.
–/ потенциальная 2649.
–/ упругая 2638.
–активации 2635.
–анизотропии 2634.
–Гельмгольца 2656.
–Гиббса 2637.
–кристаллической решётки 2643.
–связи 2636.
–Ферми 2653.
–химической связи 2654.
энергоёмкость продукции 2658.
энергоснабжение 2657.
энтальпия 2659.
энтропия 2660.
эпиграмма 2661.
эпитаксия 2662.
эрбий 2665.
эрлифт 2667.
эрозия металлов 2669.
эстакада 2671.
– / бункерная 2672.
эфелей 2673.
эффект 2674.
–/ анодный 2675.
–/ арочный 2683.
–/ коррозионный 2684.
–/ масштабный 2685.
–/ пьезоэлектрический 2688.
–/ рениевый 2692.
–/ тензорезисторный 2693.
–/ туннельный 2677.
–/ электрогидравлический 2681.
–Баушингера 2676.
–деформации / температурный 2679.
–запоминания формы 2695.
–Зеебека 2682.
–Мёссбауэра 2686.
–Пельтье 2687.
–Портевена-Ле-Шателье 2689.
–реакции / тепловой 2690.
–Ребиндера 2691.
–средства временной противокоррозионной защиты / защитный 2680.
–Томпсона 2694.
–Френкеля 2696.
–Холла 2697.
эффект-SD 2698.
эффузия 2700.
эхо-метод дефектоскопии 2702.
эхо-сигнал 2703.

Ю
юбка 3261.
юстировка 3225.

Я
ядро дислокации 706.
яма / петлевая 5294.
– / скиповая 5295.
ямки разрушения 5297.
– травления 5296.
яркость излучения 6142.
ячейка 6710.
–/ базоцентрированная 6711.
–/ гранецентрированная 6715.
–/ гранецентрированная кубическая 6716.
–/ объёмноцентрированная 6714.
– (кристалла) / элементарная 6712.
ящик / стержневой 7427.
INDEX OF BASIC TERMS

aberration 13.
_ / chromatical 15.
_/ spherical 14.
abrading 1309.
abrasives 4299.
abroading 1318.
absorber 18.
absorption 19.
ABS-process 17.
abstraction / heat 2962.
ACCAR-process 245.
accumulations hydrogen 248.
accumulator 4007.
acid 5001.
acidity 5004.
acid-resistant steel 6961.
ACR-process 246.
activation 571
_/ atomic nuclei 574.
_/ explosive 575.
_/ metal 572.
_/ solution 576.
_of minerals 573.
activator 569.
activity 578.
_ / corrosion 581.
_/ mineral surface flotation 582.
_/ powder 584.
_/ reagent flotation 583.
_/ surface 579.
_/ thermodynamic 580.
_probe; meter / radiation 577.
actuate 570.
adapter 98
additional processing of rolled products 822.
additions 1724
_ / alloy(ing) 1725.
_/ alloy(ing) 4781.
_/ anticorrosion 4780.
_/ cooling 1727.
_/ fluxing 1728.
_/ modifyzing 1726.
_/ slag-forming (making) 1730.
_/ steam-forming 1729
additives 1724.
_ / steam 1729.
adherence 155.
adhesion 155
adiabat 99
adiabatic curve 99.
adjustage 151.
adjusting screw 4594.
adjustment 3225
adsorbents / carbon 152.
adsorption 153.
aeration 157.
_/ slurry 158.
_/ water 159.
aerator 156.
aerosol 160.
affinage 558.
affinity 6463.
_ / chemical 6464.
afterblow 3491
aftereffect / elastic 4554
afterworking / elastic 4554
ag(e)ing 1958
_/ artificial 1980.
ageing 866.
_ / end of 1839.
_/ incomplete 1959.
_/ natural 1960.
agent / corrosive 21.
_ / deoxizing 1126.
_ / film-forming 560.
_/ foaming (frothing) 7209
_ / heat-carrying 2963.
_/ oxidizing 5005
_/ plasticizing 5427.
_/ reducing 599.
_/ solvet extraction 2712.
_carburizing 3366.
agents / blowing 7084.
agglomerate 31.
_ / iron-manganese 42
_/ manganese 36.
_/ non fluxed 32
_/ oxide 41.
agglomeration 48, 1783, 7618
aging / critical 1976
_/ field 1966.
_/ full 1976.
_/ magnetic 1969.
_/ phase 1977.
_/ polymer coats 1974.
_/ quench-free 1979.
_/ stabilizing 1971.
_/ stepwise 1975.
_/ strain 1964.
_/ stress 1978.
_/ two-stage 1973.
_/ zone 1967.
agitation 23, 491
agitator 5975
air conduit 8504
_ pipe 8504.
airlift 161, 2667.
aisle / pouring (teeming) 4132.
aisle 4128
AIS-process 243.
alfer 273.
alignment 3225
alkalis 6657.
Allis Chalmers Controlled Atmosphere Reduction 245
allotrope 7086
allotropy 258, 5446.
allowance 1920
alloy 7507.
_/ chrome-aluminium 7247.
_/ ordered 7509.
_ (fechral) / ferroaluminium high resistance 6815.
_ (metal) / Wood’s 7508.
_/ axluminium 7513.
_/ eutectoid 7536.
_/ low-melting-point 7511.
_/ sintered aluminium 7514.
_for battery cells 7512.
_two-component 7573.
alloying 7437, 3881.
_ / diffusion 3882.
_/ electric spark 3883.
_/ mechanical 3886.
_/ surface 3884.
_composition 3902.
alloys / aging 7530.
_/ alkali metal 7589.
_/ amorpheus resistance 7519.
_/ amorphous 7515.
_/ amorphous magnetic 7518.
_/ amorphous metal 7517.
_/ amorphous structural 7520.
_/ antifriction 7521.
_/ bearing 7584.
_/ beryllium 7524.
_/ binary 7573
_/ bismuth 7525.
_/ boron-bearing amorphous 7526.
_/ casting 7583.
_/ chromium 7595.
_/ cobalt 7550.
_/ copper 7587.
_/ corrosion-resistant 7551.
_/ cryogenic 7552
_/ damping 7559.
_/ dispersion-strengthened (dispersion hardened) 7531.
_/ earth metal 7590.
_/ egsothermal 7534.
_/ endothermal 7537.
_/ eutectic 7535.
_/ ferromagnetic 7592.
_/ ferrous 7578.
_/ hard 7581
_/ hard magnetic 7556.
_/ heater 7528.
_/ heat-resistant 7568.
_/ heavy 7570.
_/ heterogeneous 7600.
_/ high 7560.
_/ homogeneous 7601.
_/ light 7566.
_/ low 7529.
_/ low temperature 7552.
_/ magnesium 7558.
_/ magnetic 7554.
_/ magnitostrictive 7557.
_/ medium 7586.
_/ metallic 7553.
_/ molybdenum 7562.
_/ nickel 7571.
_/ niobium 7572.
_/ noble 7549.
_/ nonferrous 7591.
_/ nonmagnetic 7522.
_/ powdered heavy 7594.
_/ precipitation hardening 7532.
_/ precision 7574.
_/ preliminary 7563.
_/ printing 7585.
_/ process 7527.
_/ protector 7575.
_/ rare-earth metal 7546.
_/ refractory 7599.
_/ resistance 7576.
_/ resistance heating 4307.
_/ rhenium 7577.
_/ shape memory 7593.
_/ sintered-hard 7581.
_/ soft magnetic 7555.
_/ spring 7579.
_/ structural (constructional) 7580.
_/ superconducting 7540.
_/ superlight 7541.
_/ superplastic 7542.
_/ ternary 7582.
_/ thermocouple 7544.
_/ thermomagnetic 7543.
_/ tin 7547.
_/ titanium 7588.
_/ tungsten 7539.
_/ vanadium 7538.
_/ wear-resistant 7597.
_/ wrought 7533.
_/ zinc 7545.
_/ zirconium 7598.
_for sound conductors 7523.
_for the tooth crowns and bridges 7548.
_with preset elastic properties 7564.
_with preset thermal expansion 7565.
alni 255.
alnico 256.
alnisi 257.
alpha iron 272.
alsifer 259.
alumel 260.
alumina 3064.
aluminate 261.
aluminides 266.
aluminium 263.
_ / primary 265.
_silicothermic method 268.
aluminizing 1563
_/ aerosol 1564.
_/ electrolysis 1566.
_/ gas 1565.
_/ liquid 1567.
_/ non-electrolysis 1569.
_/ powder 1570.
aluminosilicate 267.
aluminosilicochromium 269.
aluminothermics 262
aluminothermy 262.
alundum 270.
alunite 271.
amalgam 274.
amalgamation 275.
amo(u)r / blast-furnace 8466.
amphoterism 334.
analyser / automatic image 365.
_ / size 366.
analysis 367.
_ / activation 369.
_ / calorimetric 7573
_ / chemical 406.
_ / chromatographic 407.
_ / colorimetric 382.
_ / electrochemical 375.
_ / electrometric 374.
_ / emission 376.
_ / gas 368.
_ / gravimetric 371.
_ / industrial 401.
_ / isotopic 380.
_ / local 384.
_ / magnetometric 385.
_ / micropro­be 386.
_ / microstructure 387.
_ / neutron diffraction 5207.
_ / particle-size 372.
_ / petrographic 390.
_ / phase 404.
_ / physico-chemical 405.
_ / qualitative 379.
_ / quantitative chemical 392.
_ / radiometric 391.
_ / rapid 2709.
_ / sedimentation 397.
_ / sieve (mesh, screen, size) 370.
_ / spectrum (spectral) 399.
_ / structural 400.
_ / texture 402.
_ / thermal 378.
_ / thermogravimetric 3002.
_ / thermogravimetrice 377.
_ / titrometric 403.
_ / X-ray 396.
_ / X-ray diffraction 394.
_ / X-ray phase 395.
_ / X-ray spectral 393
_ / X-ray structure 394
_ calorimetry 381.
analyzer 364.
_/ gas 181.
_/ optical-acoustic gas 182.
andalusite 413.
angle (slope) of repose 3833.
_/ contact 3839
_/ cut 3842.
_/ die entrance 3832.
_/ die exit 3830
_/ die relief 3830.
_/ feed 3841.
_/ friction 3848.
_/ neutral 3843
_/ plugging (rolling-off) 3834.
_/ process stabilization 3844.
_/ turned-in 3835.
_/ wetting 3839.
_of bite 3846.
_of compacting 3838.
_of contact 3845
_of contact 3847.
_of nip 3846
_of nonslip point 3843.
_of roll / central 3836.
_of rolling 3845.
_of sides 7641.
anglesite 412.
anion 421.
anionite 422.
anisometer / Akulov 417.
anisotropy 418.
_ / magnetic 419.
_ / mechanical 420.
annealing / bright 4876.
_/ chill (-remooving) 4861.
_/ coarse-grain 4875.
_/ continuous 4891.
_/ double 4879.
_/ final 4882.
_/ first order 4880.
_/ full 4888.
_/ gradient 4862.
_/ graphitizing 4870
_/ heterogenizing 4886.
_/ homogenizing 4887
_/ intercritical 4868.
_/ intermediate 4898
_/ interstage 4898.
_/ isothermal 4867.
_/ lead 4890.
_/ line 4877.
_/ partial (incomplete) 4860.
_/ pendulum 4893.
_/ protective atmosphere 4863.
_/ recovery 4881.
_/ recristallisation 4885.
_/ salt 4869.
_/ second-order 4874.
_/ solution 8240.
_/ spheroidizing 4872
_/ stabilizing 4871.
_/ stress relief 4900.
_/ subcritical 4889.
_/ texture-forming 4873.
_/ vacuum 4865.
_/local 4859.
_4858.
_malleable 4892
_of hypoeutectoid steel / bead (-full) (bead-soft, true) 4895.
_of hypoeutectoid steel partial (under) 4894.
annihilation 423.
anode 424.
_ / baked 425.
_/ graphitized 426.
_/ green 428.
_/ self-baking 427.
anodizing 1574.
anolyte 429.
anorthite 430.
anticathode 432.
antiferromagnet 436
antiferromagnetic material 436.
antiferromagnetism 435.
antigraphitizer 431.
antimonite 433
antimonizing 1841.
antimony 6399.
antimony glance 433.
antioxidant 434.
antracite 415.
anvil 1519.
AOD-process 437.
apparatus 440.
_ / fuyere 8399.
_/ sintering 24
_/ X-ray 446.
appearance of fracture 6053.
appliances / heating 8400.
approach (roller) table 5817.
AP-process 439.
approximation stress-strain curve 452.
arc 5805
_/ contact 5807.
_/ electric 5806.
_/ plasma 5808.
_/ welding 5809.
_of contact 5810.
Arc Process 439
arch 3310.
_/ curved 3315.
_/ flat 3311.
_/ sprung 3312.
_/ suspended 3316.
_/ turtle-back 3314.
area 2821, 2875
_ / contact 6754.
_/ elemental 645.
_/ free cross-sectional 3442
_/ hearth 6752.
_/ open 3442.
_/ sintering 6753.
argentum 2778
argon 461.
Argon Carbon Refining Process 246
arrangement / forging equipment 3605.
arsenate 506.
arsenic 1806.
arsenide 507.
arsenopyrite 508.
asbestos 174.
ascension of inclusions 304
ash 5147, 5166.
aspirator 518.
assaying 398.
assembly 3425
astigmatism 519.
astroloy 520.
atgentite 460.
atmosphere 521.
_/ carburizing 526.
_/ controlled 534.
_/ DX 529.
_/ endothermic 530
_/ exothermic 529
_/ furnace 537.
_/ gaseous 463.
_/ inert 531.
_/ Kottrell 532.
_/ neutral 533.
_/ nitriding 525.
_/ oxidizing 527.
_/ protective 528.
_/ rarefied (tenuous) 524.
_/ reactive 522.
_/ reducing 523.
_/ RX 530.
_/ Snooke 535.
_ / Suzuki 536.
atom 538.
_/ impurity 540.
_/ interstitial 543.
_/ substitutional 542.
atomizer 7115.
_/ jet 7115
atomizing 1244
_ / centrifugal 1251.
_/ gas 1245.
_/ ion 1247.
_/ plasma 1250.
_/ vacuum 1246.
attachment / texture 4778.
attack 316, 3715
_ / grain boundry 3727.
attritor 545.
ausforming 557.
austenite 549.
_ / overcooled 550.
_/ retained 552.
austenitization 553
austenitizing 553.
_ / complete 556.
_/ partial (incomplete) 554.
autoclave 167.
automatic / forging press 171.
_ / press forming (stamping) machine 172.
_/ unit used in foundry (casting) operations 170.
automation 169.
autoradiography 173.
availability / carbon 6683.
avial 166.
axes / texture 7279.
_ of inertial / principal 7281.
_of strain / principal 7280.
_of symmetry 7278
axis / symmetry 7278.
azurite 179.
babbit 604.
_ / lead-base 606.
_/ tin-base 605.
backfilling 284.
backfin 7771.
background 7058.
backscattering / X-ray 2661.
baddeleyite 623.
bag filter 5042.
baghouse 5042
bainite 649
_/ lower 651.
_/ upper 650.
baking 1060
balance 628, 5999
_/ (roll) 1325.
_/ counterweight (roll) 1327.
_/ heat (thermal) 632.
_/ hidraulic (roll) 1329.
_/ material 630.
_/ momentous heat (thermal) 631.
_/ reversive heat (thermal) 6675.
_/ spindle 1328.
_/ spring (roll) 1326.
baling 1797.
ball / ferronickel 1527.
_ / iron 1526.
band 2853, 2875, 3889
_( narrow strip) / metallic 3894.
_(strip) / cable iron 3892.
_(strip) / dispersion 2854.
_/ cold-rolled 2860
_/ cold-rolled 3899.
_/ deformation 2855.
_/ dendritic 3891.
_/ desperal 2854
_/ flattened 3890.
_/ hardenability 2859.
_/ hot-rolled 3900.
_/ kink 2856.
_/ shear 2862.
_/ steel 3898.
band(age) 513.
bandage (sleeve) / solid-rolled 512.
bands / glide 2864
_ / slip 2864.
bank / crack 5150.
banking 1281.
bar 5097, 7729, 8016, 8431
_ (wire) pointer 4212
_/ fire 7877.
_/ guide 8017.
_/ iron 5097.
_/ rest 8017
_/ sheet 5086
_/ slip 5086.
_/ stock 5100.
barbotage 638
barite 640
barium 641.
barree 780.
barrel (mill) / tumbling 8137.
_ / drunk 3385.
_/ roll 3384.
barrels / core 4720.
baryte 640
barytine 640.
base 8020
_ / rail 8022
_/ sample 626.
_/ test 625.
basic oxygen furnace, BOF 3635.
basicity 7144.
basin 546
batcher 2433
bath 1.
_/ alkaline 9.
_/ aluminium 2.
_/ melting 7.
_/ pickling 3
_/ quench 8.
_/ salt 6.
_/ slag 11.
_/ welding 10
_for thermal treatment 12.
battery / coke 642.
bauxite 743.
bay 4128.
_ / casting 4132
_/ charge holding 4129.
_/ furnace 4131.
_/ shop 4130.
bead 8432.
_ trimmer 8434
beader 901
beading 865, 7708, 7734
beam 3772
_/ flange 3774.
_/ manipulator slide 6049.
_/ sole 3775.
_/ undersole 3778.
_/ walking 3773.
_/ welded 3779
_/ wide (broad) flange 3777
_flange 2961.
_web 3392.
bear 8430
bearing / die 2883
_ / thrust 6016.
_strain 2997.
bed 5879
_ / bubbling 7699.
_ / cooling 4454
_/ fluidized 7685.
_/ fluidized slag 7686.
_/ suspension 7701.
_/ vibrofluidized 7683.
bell 3674
_ / die 3676
_/ large 3681
_/ small 3682
belly 1389.
belt 3889
_ / conveyor 3893.
belt sintering 28.
bench (roller) table 5820.
_ / wire-drawing 2041.
bench-puch 2038.
bend 4856.
bending 4935, 7829
_ / concentrated 7417.
_/ edge 4857.
_/ pure 7419.
_/ roll 6678.
_, flexion 7416.
bentonite 652.
beryl 699.
beryllides 666.
beryllium 668.
beryllization 1575.
bessemerizing of matte 3641.
BEST-process 670.
bicrystal 700.
billet 5086, 5139, 5141.
_ / hollow 4421.
_/ tubular (hollow) 5144.
billetizing 701.
bimetal 702
_ thermostatic 3001.
bin / dosing 782
bin 783
binding / furnace 3379.
bing / slag 5165.
biotechnology / metal 705.
Bishopit 710.
bismuth 707.
bismuthine 708
bismuthinite 708.
bismuthite 709.
bite / roll 7283.
biting 7608
_ / primary (initial) 7611.
_/ roll 7608.
_/ secondary 7610.
blackbody 6466
blackeing 4931.
blade 1693, 1695.
blank 5139
_ / continuous cast 5142.
blanking 310
blast 653, 7486
_/ air 665.
_/ argon-oxygen 655.
_/ blast-furnace 656.
_/ cold 663.
_/ combined 657.
_/ high-temperature 658.
_/ hot 664.
_/ oxygen 662.
_/ oxygen-enriched 660.
_/ oxygen-enriched air 654.
_/ oxygen-fuele 661.
_/ oxygen-steam 659.
_furnace / big 775.
_furnace / charcoal 778.
_furnace / small 776.
_pipe 8504
blasting / sand 1318
_ / shot 1675.
_grit (roto) 1317
blend / coal 3243.
blending 1200, 3233, 7605.
_ / ore 1201.
blister 7215
_/ bulging 788.
blisters 789, 5237
_/ expanded 790
_/ honeycomb 792.
_/ rolled-on 790.
_/ secondary 791.
_/ subcutaneous 793.
blob 7486.
block 2435
_ / anvil 7430
_/ die 716.
_/ draw(ing) 2436.
_/ graphitized 714.
_/ microstructure 711, 715.
_/ mill 713.
_/ reel 2440.
_/ refractory 717.
_/ take-up 2438.
_/ tumbling 2437.
bloom 718.
bloomer 719.
_ / reversing 720.
blooming (mill) 719
_ / slabbing mill 721.
blow 1259.
blower / gas 3613.
blowhole 787.
blowholes 5237
blowing 1259
_ / bottom 1263.
_/ combined (top and bottom) 1262.
_/ top 1261.
_ in ladle / argon 1260.
blowingin of blast furnace 1268.
blowing-out 7826.
blueing 1671, 4930.
board / control 6755.
_/ exothermic 5886.
_/ hearth 6823.
boat 5106.
bobbin 3771.
boby / roll 3384
_ / gray 6471.
_/ ore 6470.
_/ ramming 4291.
_/ refractory 4295.
_/ thermally massive 6469.
_/ thermally thin (slender) 6468.
_ stresses 4125.
boehmite 704.
bogie / casting 6697
_ / charging 6700.
_/ ladle 6701
boil(ing) 2473.
boiling 154.
_ / bubble 2474.
_/ metal 2475.
_/ ore 2476.
_/ pure 2477.
bolt stock 5097
bond (binging) / chemical 3232.
_ / covalent 3229.
_/ ionic (heteropolar) 3228.
_/ metallic 3230.
_/ single 3231.
bonderizing 1871
boraluminizing 1572.
boraluminizing 1576.
borax 728.
boride 730.
boriding 731
_ / diffusion 733.
_/ electrolize 734.
_/ electrolysis-free 739.
_/ gas 732.
_/ liquid 735.
_/ pack 740.
_/ paste 738.
_/ solid 737.
boriging / glow discharge 736
_/ plasma 736.
bornite 741.
borochromizing 1577.
boron 729.
boronizing 731.
boroscope 742.
borosiliconizing 1571, 1579.
borovanadizing 1578.
bosh 5081.
bottom 7222, 7223, 8021.
_ / blast-furnace 3964.
_/ rotary 7227
bottoms 6864.
boundaries / inherent 5903.
boundary / antiphase 5889.
_/ arbitrary (optional, mixed) 5895.
_/ coherent 5896
_/ edge 5892.
_/ grain 5897.
_/ high-angle 5893.
_/ incoherent 5890
_/ interphase 5902
_/ low-angle 5898.
_/ screw 5891.
_/ semi-coherent 5899
_/ special 5900.
_/ subgrain 5901
_/ subgrain 6436.
_/ tilt 5892
_/ twist 5891
boundle 7477.
bournonite 785.
bowing 6183
box (flask) / molding 6017.
_ / core 7427.
_/ die 1692
_ cooler 4456.
bragite 755.
brake / electromagnetic 5079.
brasing / electrolytic 7445.
brass 3052.
_/ alumin(i)um 3053.
_/ cast(ing) 3059.
_/ free-cutting 3058.
_/ leaded 3061.
_/ manganese 3056.
_/ silicon 3060.
_/ single-phase 3055.
_/ twophase 3057.
_/ wrought 3054.
_dezincing (dezincification) 1215.
brassing 4842
braunite 756.
brazing 5860.
_ to 1809.
break 799
break-down / electrical 2549.
_ / primary 5091.
breakdown / width 1613.
_ bar 5093
breaker / hammer 5937.
breaker 5932
breaking 5026
_ / coarse 5027
breakout 1193.
breaks 833
_/ small 7807.
brick 83.
_(storage) / runner 4227.
_/ acid 92.
_/ alumina 86.
_/ chrome-magnesite 94.
_/ fashioned 90.
_/ fireclay 95.
_/ insulating 85.
_/ magnesia-carbon 88.
_/ magnesia-chromite 89.
_/ magnesite 87.
_/ refractory 97.
_/ rider 96.
_/ runner 2766.
_/ runner 93.
_/ shaped 90
_/ silica 84.
_/ skew (back) 91.
bridge (electrical) 723.
_ / skip 8429.
bridging 2683, 7735, 7736
brightness / radiation 6142.
briquette 757.
_/ carbonized 759.
_/ fluxed 758.
_/ green 763.
_/ iron-ore 764.
_/ ore-coal 760.
_/ ore-coal 761.
_/ prereduced 762.
_ press / roll 765.
briquetting 1582.
_ / coal charge 1583.
brittleness / blue 3970, 6199.
_ / cold 7887.
_ / irreversible temper 3970, 6199
_/ red 8117.
_ / reversible temper 6197
brit­tleness / secondary temper 6197.
brittleness 6195
_ / temper 6198.
_of steel / red 8118.
broadening / absolute 1229.
_ / forced (induced) 1232.
_/ geometrical X-ray line 1235.
_/ intrinsic X-ray line 1237.
_/ specific 1238.
_/ X-ray line 1234.
bronze 766.
_ / alumin(i)um 767.
_/ berrylium 768.
_/ lead 771.
_/ silicon 770.
_/ tin 769.
brower / air 4217.
brucite 772.
bubble 786.
bubbler 639.
bubbles 789
bubbling 638.
_ / gas 492
bucket 624.
buckles 5136, 6477.
buckling 1580, 3475.
buggy 2731.
bulging 281, 282.
bunch 796.
bundle 1471.
bundling 8493.
bunker 783.
burb 8432
burden 3234.
_(charge) / steelmarking 3246.
_/ agglomerated 3236.
_/ blast-furnace 3235.
_/ prereduced 3241.
_/ primary 3244.
_sinter 27.
burdening 3233
burn 4768.
burner 5942.
_/ arc 5951.
_/ bat’s wing 5947
_/ blowpipe 5946.
_/ ceramic 5953.
_/ double-wire 5955.
_/ electrochemical 5950.
_/ flat flame 5947.
_/ gas 5943.
_/ gas-oxygen 5945.
_/ high-speed 5964.
_/ injection 5952.
_/ oil-gas 5944.
_/ oxygen 5958.
_/ pilot 5956.
_/ premix 5965.
_/ pulverized-coal 5954.
_/ radiant (surface combustion) 5963.
_/ radiant 5948.
_/ recuperative 5961.
_/ regenerative 5960.
_/ tunnel 5949.
_/ turbulent 5962.
burning 853, 1060, 1983.
burning-in 1594.
burnout 312
burr 7145, 8432, 8433.
bush (sleeve) / container 4739.
bustle pipe 8505.
butcher’s cut 4994
butt end 8222
butterfluy valve 2466.
bypass 627.
byproducts / coke 5472.

C
cable 607
_ (wire) 1388
CAB-process 3226.
cadmium 3227.
caisson 3410.
_ / gas 3411.
cake 3394, 7943, 7944.
_ / metallized 7945.
caking 4790, 7618.
calamine 3257.
calaverite 3255.
calcination 1060, 3306.
calcinations in alumina industry 3307.
calcite 3308.
calcithermy 3305.
calcium 3309.
calmalloy 3301.
calorimeter 3302.
_ / modulation 3303.
calorimetry 3304.
calorizing 1563.
camber 285, 1581, 5138
_ / heat (thermal) 289.
_/ profiling 287.
_/ roll 286
_/ width 288.
cambering 1801
camera / back reflection X-ray 3327.
_ / Debye X-ray 3322.
_ / X-ray 3325.
campaign / furnace 3330.
campaign 3329.
candle 5941.
cap / furnace 8465.
CAP -process 3350.
capacity 6203, 6484.
_/ abrasive 6681.
_/ carrying 8000
_/ deoxidizing 6686.
_/ furnace shut-off 6210.
_/ heat 2987.
_/ heating 6208.
_/ lifting 8000.
_/ reactive 6690.
_/ useful (effective) furnace (output) 6209.
capillarity 3351.
capping 1955.
_ / chemical 1957.
_ / mechanical 1956.
capsule 3388.
car 2731
_/ casting 6697.
_/ dump 2469
_/ hopper 8548.
_/ ladle (transpher) 6701.
_/ scale 2732.
_/ slag 8112.
_/ steel teeming ladle 7057.
_/ transfer 6617.
_dumper 2733.
carbide 3354.
_ / cappa 3361.
_/ epsilon 3360.
_/ metallic 3355.
_/ primary 3356.
_/ special 3359.
carbides in steel 3362.
carbon 5191.
_ / annealing 5192.
_ / pyrolitic 5193
_ black 5067.
carbonates 3369.
carbon-base composites 4342.
carbon-graphites 5194.
carbonisation 3370.
carbonitride 3373.
carbonitriding / gas 1547.
carbonitriding 1546, 1954
_ / glow discharge 1547
_ / partial (low) pressure 1548.
_ / plasma (ion) 1550.
_/ vacuum 1550
carbonization 1786, 1788.
_ / low temperature 5183
carbonized (carburized, cement) steel 3363.
carbonizer 3366
carbonyl 3372.
carbothermy 3368.
carburator 3364.
carburattor 3364
carburisation 3365.
carburization 1787, 7844
Carburizer 7843.
carburizing 1787, 7844.
_/ drip feed 1793.
_/ fluidized bed 1792.
_/ gas 1789, 7845.
_/ ion 7847.
_/ solid 7854.
_/ stain 1790.
_/ two-stage 7849.
_/ vacuum 7846.
_by molten salts 1791.
cards 5835.
carnallite 3380.
carriage / drag 6699.
_ / draw 6696.
_ / roll 634
carry-over table 5822.
cascade 3383.
case 780
_/ borided 7675.
_/ carburized 7679
_/ nitrided 7678.
_/ nitrocarburized 7677
_/ quenched 7691.
_/ quench-hardened 7691
casing 780
CAS-process 3381.
cassiterite 3382.
cast iron 3085.
_/ aluminium 3086.
_/ austenitic 3090.
_/ bearing 3087.
_/ black-heart malleable 3126.
_/ chilled 3094.
_/ eutectic 3098.
_/ ferritic 3121.
_/ grey 3116
_/ high-alloy 3108.
_/ high-strength (high-tensile strength) 3107.
_/ inoculated (modified) 3110.
_/ low-alloy 3096.
_/ malleable 3122.
_/ medium alloy 3118.
_/ mottled 3113.
_/ nonmagnetic 3089.
_/ pe(a)rlitic 3115.
_/ plain 3088.
_/ vanadium 3099.
_/ wear-resistant 3128.
_/ white 3103.
_/ white-heart malleable 3102.
_with vermicular compacted graphite 3100.
castability 3131
caster 4208.
_/ bloom (-type) continuous 1711.
_/ curved typed continuous 1713.
_/ horizontal continuous 1715.
_/ sectional continuous 1709.
_/ slabs (-type) continuous 1708.
_/ vertical continuous 1712.
casting 6473, 6474, 7740, 7755, 7824.
_(pouring) under-slag 7767.
_/ cavityless 7743.
_/ centrifugal 7769.
_/ chill (pressure die) 7754.
_/ continuous 7762.
_/ countergravity 7761.
_/ electroslag chill 7753.
_/ high-speed 7766.
_/ low-pressure 7746.
_/ overflow 7742.
_/ portion electroslag 7758.
_/ pressure (injection) 7768.
_/ pressure die 7744.
_/ sand 7765.
_/ semicontinuous 7756.
_/ semicontinuous 7757.
_/ shell 7763.
_/ solidifying mould 7752.
_/ suction (vacuum) 7748.
_/ top 7751
_/ uphill 7760.
_/ vacuum compression 7750.
_/ vacuum suction 7749.
_of slabs / continuous 1710.
_under level 7747.
cathetometer 3247.
cathode 3250.
_ / photoelectric 7104.
catholyte 3251.
cations 3248.
_ exchanger 3249.
caulking 2996.
cavitation 3252.
cavity 7059.
CCM (continuous casting machine) caster 4170.
_/ billet 4177.
_/ bloom 4171.
_/ curvilinear 4175.
_/ horizontal 4178.
_/ multi-strand 4174.
_/ one-strand 4172.
_/ slab 4176.
_/ vertical 4173.
CCT-diagram 2264.
celestine 7842.
cell 6710.
_/ base centered 6711.
_/ body-centered 6714.
_/ concentrated corrosion 2520.
_/ corrosion 2521.
_/ electric(al) 2514
_/ electrolytic 4.
_/ elementary 6712.
_/ face-centered 6715.
_/ face-centered cubic 6716.
_/ flotation 4196
_/ force 4556
_/ galvanic 2514
_/ photo 7102
_/ photoelectric 7102
_/ unit 6712
_/ voltaic 2514.
cement 7857.
_/ alumina 7858.
_/ periclase 7859.
_/ portland blastfurnace slag 8111.
_/ refractory (fireproof) 7860.
_/ slag 7861.
cementite 7862.
_/ alloyed 7864.
_/ globular 7865.
_/ nodular 7865
_/ primary 7868.
_/ secondary 7866.
_/ spheroidal 7865
_/ tertiary 7867.
centering 1940.
central 6031.
centre / instantaneus deformation 3398.
centrifuge 7870.
ceramics / engineering 3403.
_ / nonoxide 3401.
_/ oxide 3402.
cerite 7872.
cerium 7873.
cermet(s) 3405.
cerussite 7875.
cesium 7841.
chain transfer 7658.
chalcopyrite 7187.
chalcosite 7186.
chamber 3321.
_ / climatic 3324.
_/ combustion 3328.
_/ drying 3326.
_/ melting 6120.
_/ vacuum 3323.
chamfer 5171.
change / allotropic 1154.
_ / roll 7602.
channe 5499.
channel 250, 6624, 7269.
_ (beam) 7640
_section 7640.
channeling 6087.
characteristics 4463.
_ / flow 4464.
charcoal 5197.
charge 3234, 3408, 7799, 7825
_/ additional 7800.
_/ cold 7801.
_/ fluxed 3237.
_/ hot 7802.
_/ metallic 3238, 3239.
_/ metallized 3241
_/ open-hearth 3240.
_/ ore 3409.
_/ solid 3242.
_/ thermal (heat) insultation 7804.
charge of ore 4795.
charger 4206, 4207.
_ / overhead 4162.
charging 7825.
_ / hot metal 7823.
_ box 5063.
chart 7946
checker 8301.
_ (work) 5167.
chemisorption 7642.
chimney flue 6624.
chimneying 6091.
chipping 411, 1307
_ (-out) 310.
chloantite 7239.
chloridation 1878.
chloride volatilization 5554.
chlorinator 7240.
chock / roll 634.
chromatizing 7249.
chromatograph 7250.
chromatography 7251.
chrome metal 7254.
_-plating / electrochemical 1882.
_-plating / gas 1880.
_-plating / powder 1885
_-plating / vacuum 1883.
_-plating in a molten bath 1884.
_-siliconizing 1887.
chromite 7255.
chromium 7253.
_-nickel-alloy (chromel) 7252.
chromizing 1879
_ / pack 1885.
chromoaluminizing 1886.
chrysocolla 7243.
chute 7268
_ / main 7272.
cinder 5147, 8088
_ / anode 5148.
_/ pyrites 5149.
cinnabar 6224.
circles / Mohr’s (stress) 8235.
cladding 4782.
clagging (choking) / mechanical 1956
clampshell crane 346.
clarification 1618.
_ / water 1981.
clarifier 6039.
clarkes of chemical elements 3476.
classification 3480
_/ air 3485.
_/ electric 2578.
_/ grain­size 1499.
_/ hydraulic 3486.
_/ qualitative steel 3484.
_/ sieve 3482.
_/ vibration 3481.
classifier 3477.
_ / drum 3478.
_ / spiral 3479.
classifying 1994.
clay (loam) / molding 3062.
_ / runner 4294.
_/ top-hole 4288.
clays 3066.
cleaning 1307
_(washing) / coal 930.
_/ abrasive spray (blast) 1311
_/ air-arc 1324.
_/ biological 1313.
_/ blast 1316.
_/ castings 1319
_/ electrolytic 1314.
_/ gas 1312.
_/ hydraulic 8524.
_/ shot-blast 1317.
_/ ultrasonic 1320
climb / dislocations 850.
clinker 3488.
closed-furnace 7306.
closing / crack 1995.
cloth (gauze) / braided metal 622.
_ (gauze) / wire 619
CLU -process 3489.
cluster 3487.
coagulant 3495.
coagulation 3496.
coal 5195.
_ / activated 5196.
_ / thermally treated hard 3000.
coalescence 3497.
_ / group 3501.
_ / pore 3499.
_ / subgrain 3498.
coat(ing) / enamel 1762.
coating 1733, 1820, 1821.
_/ aluminized 1734.
_/ anodic 1736.
_/ anodic-oxide 1737.
_/ anodized 1735.
_/ anticorrosive 1760.
_/ antifriction 1739
_/ burning of powder 4791.
_/ cadmium 4850.
_/ cathodic 1755.
_/ chemical 1777.
_/ chemical application of 1836.
_/ combined 1756.
_/ combined electrochemical 1749.
_/ composite 1757.
_/ condensate 1741
_/ condensate 1758.
_/ condensation application of 1832.
_/ contact application of 1833.
_/ conversion 1759.
_/ copper 1772.
_/ decorative 1744.
_/ diffusion 1745.
_/ diffusion application of 1825.
_/ dip 1837.
_/ dru lubricant (friction reducing) 1739.
_/ electrical arc application of 1827.
_/ electrochemical 1747.
_/ electrochemical application of 1829.
_/ electrodeposited, 1747
_/ electrophoresis application of 1828.
_/ erosion-resistant 1751.
_/ explosion application of 1823.
_/ extrahard 1752.
_/ filled 1778.
_/ frictional 1775.
_/ gasometric application of 1822.
_/ ground 1742.
_/ hot-dip 1782.
_/ insulation 1748.
_/ internal 1780.
_/ ion application of 1831.
_/ lead 1773.
_/ lime 882.
_/ metal 1761.
_/ metal 1864.
_/ non-stick 1763.
_/ oxide 1766.
_/ paint 1771.
_/ phosphate 1871.
_/ plasma 1767.
_/ plasma application of 1835.
_/ polymer 1768.
_/ porous 1774.
_/ powder 1776.
_/ powder 1863.
_/ protective 1743.
_/ putty 1866.
_/ refractory 1764.
_/ sublubricant 1769.
_/ sweating 1741.
_/ underpaint 1770.
_/ unfilled 1779.
_/ vapour-gas application of 1834.
_/ wear resistance 1781.
_/ zinc 1754.
_/ zinc-aluminum (alumozinc) 1753.
_by hot / application of 1838.
cobalt 3502.
cobaltising 1614.
cobaltite 3503.
cobble 6671
coble 5135.
coefficient 3505
_(parameter) / interaction 5327.
_/ adsorption 3506.
_/ adsorption 3507.
_/ angular radiation 3510.
_/ cycle asymmetry 3567.
_/ cyclic strengthening 3569.
_/ deformation 3524
_/ density 3553
_/ diffusion 3528.
_/ heat generation 3533.
_/ heat transfer 3532, 3534.
_/ heating asymmetry 3518.
_/ kinematic viscosity 3535.
_/ mass-transfer 3539.
_/ partition 3515.
_/ radiation 3509.
_/ seal(ing) 3565.
_/ strain 3524.
_/ stress intensity 3522.
_/ stress stiffness 3521.
_/ temperature resistance 3571.
_/ tension 3523.
_/ triazial stress 3551.
_/ Vant Hoff’s 3530.
_of axial velocity 3562.
_of charge 3564
_of dynamic viscosity 3527.
_of friction 3576.
_of impact 3526.
coercimeter 3504.
coherency 3781.
cohesion 3780.
coil 1471, 3162, 5838.
_ / expanded (opened, loose) 5839.
_/ telescoped 5840.
_ hangon 4968.
coilbox 6061.
coiler 6054
_ / down 6059.
_/ drum-type (mandrel) 6057.
_/ furnace 6060.
COIN-process 3584.
coke 3758.
_/ blast furnace 3759.
_/ coal 3766.
_/ cupola (foundry) 3763.
_/ electrode 3761.
_/ ferrous 5798
_/ formed 3760.
_/ peat 3765.
_/ peat 6607.
_/ petroleum 3762.
_/ pitch 3764.
_breeze 3769.
_chemistry 3770.
_oven 7379.
cokeability 3768
coking 1065, 1615, 3768
_ capacity 7635
_ power 3768.
cokingability 7635.
colemanite 3587.
collar / roll 3132, 3461.
collector 7478
_-nozzle 8321.
colo(u)rs / annealing 6769.
_ / radiant heat 6768.
colony / eutectic 3589.
_ / eutectoid 3590.
_ / perlitic 3591.
colorimeter 3592.
colorimetry 3593.
colour / temper 6769
columbite 3595.
column 3753
_ / distillation 3755.
_/ extraction 3756.
_/ fractionating 2211.
_/ rectifying 3757.
colvent 1094.
combustion 1984, 8080.
_/ complete 1986.
_/ diffusion 8081.
_/ heterogeneous 8083.
_/ homogeneous 8084.
_/ incomplete 1985.
_/ kinetic 8082.
_/ secondary 3493.
comminution 1888.
comol 3597.
compact 8218.
compactibility 7506, 8195
compacting 3598, 7500, 938.
compacting / vibration 7502.
compaction / explosive 7501.
_ / hydrostatic 7505.
_ / magnetic impulse 7503.
complex 3599.
_/ mining & metallurgical 3604.
_/ plasma energy 3603.
_/ tetrahedral vacancy 3602.
_/ vacancy 3600.
_/ vacancy-foreign atom 3601.
_of point defects 3607.
compliance / (mechanical) 1691
component 3152, 3610.
components / composite 3612.
_ / impact elasticity 7475.
_/ impact strength 7475
composite metal 702.
composition 7434.
_ / fractional 7436.
_ / granulometric 7435.
compound / chemical 5105.
_ / intermallic 5104.
compounds / electron 5103.
_ / polishing & finishing 4352.
comprehensive use of raw materials 1003.
_ in iron and steel industry 1005.
_ in non-ferrous metals industry 1004.
compressibility 3852, 7506, 8195.
compression 3850.
_ / cold isostatic 8188.
_ / isostatic 8172.
_ / uniform 3851.
concentrate 3684.
_/ arisonite 3685.
_/ collective 3688.
_/ conditioned 3689.
_/ final 3698.
_/ gravity 3686.
_/ ilmenite 3687.
_/ iron ore 3695.
_/ nepheline 3692.
_/ ore 3690.
_/ primary 3693.
_/ pyrrhotine 3694.
_/ rebellious 3691.
_/ rutile 3697.
_/ sinter iron ore 3696.
concentration 3700, 3706, 7607.
_/ electron 3701.
_/ gravity 923
_/ mass 3703.
_/ maximum permissible 3702.
_/ molar 3704.
_/ radiometric 931.
_/ stress 3705.
concentrator / stress 3699.
concrete / air placed 6596.
_ / refractory 671.
_ / slag 8108.
_ reinforcement 500.
_ spraying 6597.
concretions 3647.
condensate 3615.
condensation 3618.
condenser 3616.
_ / tube 3617.
condition 5736
_/ Huber-Mises-Hencky plasticity 5390.
_/ plasticity 5388.
_/ strain compatibility 5387.
_/ strained 4475.
_/ stress 4474.
_/ Tresca-Saint-Venant plasticity 5389.
conditioning 1307
conditions / biting 5392.
_ / working 5393.
conductance 2545
conductanze 1079.
conduction 1079
_ / electrical 2545
_ / thermal (heat) 2969.
conductivity 2545.
_/ effective heat 2971.
_/ electronic 1080.
_/ ionic 1082.
_/ nonsteady heat 2970.
_/ stationary heat 2972.
cone 3674.
_/ entry roll 3680
_/ exit (outlet) roll 3675.
_/ inter roll 3680.
_/ large 3681.
_/ outlet 3679.
_/ small 3682.
confraction 3683
conglomerate 3614.
connection 7464.
conode 3648.
conservation 3649.
_ / in process 1951.
consolidation 3650.
constant 5049.
_/ chemical reaction rate 5059.
_/ cryoscopic 5056.
_/ dissociation 5055.
_/ distribution 5051.
_/ equilibrium 5060.
_/ graphitizing 5053.
_/ Henry 5061.
_/ radiation 5050.
_/ Stephan-Bolzmann 5058.
_ of calibration 5054.
constantan 3652.
constituent / structural 2523.
constriction 7468.
consumption 8381.
consumption / unit heat 8382, 8383.
container 3653.
_ holder 3654.
contamination 1346
_ / expanded 8327.
continuous casting 5142
contour 3672.
contouring 1800
contours / extinction 3673.
contraction / concentrated 7470.
_ / uniform 7469.
contractor 3683
contrast 3655.
_ / diffraction 3656.
_ / moire 3657.
control 3659
_/ acceptance statistical 3666.
_/ destruction 3667.
_/ ferroprobe 3670.
_/ nondestructive 3661.
_/ operational 3668.
_/ quality 3671.
_/ running (routine) 3665.
_/ visual-optical 3663.
convection 3642.
_ / forced 3645.
_/ free (natural) 3643.
_/ heat 3646.
convective heat exchange 2973
_ heat transfer 2973.
convergent nozzle 3683
conversion 1152, 3628, 813.
converter 3629.
_/ acid Bessemer 3630.
_/ basic Bessemer 3633
_/ bottom-blown 3637.
_/ combined blown 3634
_/ horizontal 3638.
_/ KALDO (Kalling Domnarvets) 3259.
_/ Thomas 3633.
_/ top and bottom blown 3634.
converting 3639.
_ / continuous 3640.
convexity 285
conveyer 2509, 3619.
_/ apron 6614
_/ chain-linked 6616.
_/ finger 6613.
_/ platform 6614
_/ platform-belt type 6615.
_/ slat-type 6614.
conveyor 3619
_/ apron 3625.
_/ bond (belt) 3623.
_/ chaker 3620
_/ flat-truck 3624.
_/ furnace 3626.
_/ grate bar 3627.
_/ hook 3621.
_/ mold 3622.
_/ vibrating 3620.
coolant 6139
_ / roll 2629.
cooler 1703, 4454
_ / pipe 4458.
_/ plate 4459.
_/ shell-and-tube 4458
_/ transfer 4460.
cooling 1284
_/ air 1298.
_/ air 1299.
_/ continuous 1290.
_/ controlled 1286.
_/ evaporation (evaporative) 1285.
_/ fluidized bad 1288.
_/ furnace 1291.
_/ hot 1293.
_/ noncontinuous (inter­ruoted) 1295
_/ oil 1287
_/ retarded 1292.
_/ secondary 1289.
_/ spray 1297
_/ step 1295.
_/ water 1294
_/ water 1296.
_bed / roller (-type) 4455.
_rack 4457.
copel 3707.
copper 6355.
_/ anode 6356.
_/ black 6365.
_/ blister 6361.
_/ cathode 6359.
_/ cement 6366.
_/ electrolytic 6357.
_/ native 6358.
_/ oxygen-free 6363.
_/ primary 6360.
_/ red 6367.
_/ refined 6362.
_/ sheet 6364.
co-precipitation 2957.
coracite 3710.
cord / steel 3943.
_ / wire 3712.
core 1524, 3406
_ / dislocation 706.
_/ rope 1523.
_shooter 4200.
COREX-process 3714.
cork 6036
corrosion 316, 318, 3715, 5584.
_/ atmospheric 3718.
_/ biological 3720.
_/ cavitation 3726.
_/ chemical 3737.
_/ contact (bimetallic) 3728.
_/ crevice 3747.
_/ electrochemical 3723.
_/ erosion 3726
_/ galvanic 3721.
_/ gas 3717.
_/ general 3736
_/ graphite 3729.
_/ high temperature (hot) 3731.
_/ intergranular (inter­crys­taline) 3727
_/ isolated 3716.
_/ knife-line 3733.
_/ layer 3742.
_/ local(ized) 3716
_/ locationaction 3716
_/ pitting 3735.
_/ sea-water 3724.
_/ selective 3740.
_/ soil 3734.
_/ spongeous 3738.
_/ straycurrent 3732.
_/ stress 3743
_/ thread-line 3744.
_/ total 3736.
_/ transgranular (transcrys­talline) 3730.
_/ underdeposite 3722.
_/ uniform 3725.
_/ welding 3739.
_on stress 3743.
_resistance 3749.
corrosivity 3750.
corrugation 1484, 1581.
corundum 3751.
countercurrent 2315.
coupling 7261.
coveline 3582.
cover / selfbaking electrode 1188.
covper stove 3387.
crack 673.
_/ angle 685.
_/ brittle 689.
_/ cold 692.
_/ cross-out end 691.
_/ ductile 676.
_/ etching 674
_/ expanded 677.
_/ fatigue 681.
_/ fire 679.
_/ grinding 696.
_/ hardening 695.
_/ hot 693.
_/ intergranular 687.
_/ longitudinal 680.
_/ main 686.
_/ pickling 674.
_/ pressing (compacting) 1097.
_/ quench(ing) 695
_/ secondary 688.
_/ slip 1097
_/ strain 682.
_/ stress 694.
_/ surface 683.
_/ thermal (heat) 684.
_/ transverse 678.
cracking 1135
_ / corrosion 1817.
_/ stress corrosion 1818.
_ resistance 697.
cradle / bundling 8495
cramp strip 2956.
crane 344.
_/ arm (bracket, cantilever) 350.
_/ beam 351.
_/ casting 354.
_/ charging 356.
_/ doggining (crab) 353.
_/ floor-roof 348.
_/ gantry (frame) 359.
_/ grab (bucket) 346
_/ hoisting 345.
_/ ingot stripping 347.
_/ jib 349.
_/ magnetic loading 352.
_/ overhead 358.
_/ piling 355.
_/ teeming 354
crater 3782.
creep 7920.
_/ accelerated (tertiary) 7921.
_/ attenuating 7928.
_/ diffusion (controlled) 7925.
_/ high-temperature 7927.
_/ irradiation 7929.
_/ logarithmic 7926.
_/ negative 7930.
_/ steady-state (secondary) 7923.
_/ transiet (primary) 7924.
cristobalite 3822.
criterion (parameter) / semilarity 3824.
crocoite 3828.
cromansil 7248.
crop 7738
cropping 1939.
cross bar 1103
crosshead / flame (plunger) 6610.
cross-piece 6609.
cross-sections / principal 646.
crown / roll 286.
crucible 6579.
crusher 5932.
_ / cone 5934.
_/ hammer 5937
_/ jaw 5936.
_/ roll 5933.
crushing 1888, 5026, 5027.
_ / blast 1890.
_/ electrohidraulic 1892.
_/ fine 5029.
_/ intermediate 5028.
_of billets 6577.
crust 5163.
cryochamber 3787.
cryolite 3788.
crystal 3793.
_/ compound 3795.
_/ equiaxed 3796.
_/ needle (acicular) 3794.
_/ single 4923.
_/ whisker 3797
_chemistry 3792.
_phisics 3791.
crystallinity of fracture 3821.
crystallite 3818.
crystallization 3808.
_/ (uni) directional (oriented) 3815.
_/ fractional 3813.
_/ ultra-rapid 3812.
_under gas pressure 3809.
_under piston pressure 3811.
crystallizer / openbottom 3799.
_ / radial 3805
_/ solid-bottom 3807.
_/ through 3799
crystall-monochromator 3819.
crystallography 3820.
cunial 3853.
cunico 3854.
cunife 3855.
cupel 3857.
cupellation 3858.
cupola (blast) 724.
_ / gas 725.
cuprite 3860.
current / photoelectric 2159.
_ / specific 6169.
curvature 6184.
curve 5014.
_/ compression 5022.
_/ cooling 5016.
_/ creep 5024.
_/ heating 5017.
_/ kinetic 5021.
_/ magnetization 5018.
_/ strengthening 5015.
_/ stress-strain 4437.
_/ yield 5020.
curve of cycling servise life / distribution 5023.
curves / sigmoid 5013.
cushion / air 635.
_ / gas 633.
cut 834
_ mark 4994
cutter 4092.
_ / rotary 4097.
cutting 8322.
_/ abrasive 8323.
_/ laser 8324.
_/ oxygen (flame) 8326.
_/ plasma 8325.
_/ slab 6721.
_/ thermal 1315.
_/ thermal 3025.
_off 4995
_-out 310
cyanation 1954
cyanidation 1954.
cyanite 3449.
cycle 7892.
_(lead) / production 7901.
_/ asymmetric stress 7897.
_/ heat treatment 5755.
_/ stress 7895.
_/ stress 7896.
_/ symmetric stress 7900.
_/ thermal 5755
_/ thermodynamic 7893.
_/ time-temperature 5755
_of stresses / constant 7898.
_of stresses / reversal 7899.
cyclone 7902.
_ / hydraulic 8531
cylinder / Wenelt 7903.
cynthesis 6225.
_/ direct 6227.
_/ plasmachemical 6228.
_/ self-spreading (-propagating) high temperature 6226.

D
dam 2941.
_ / cold brittleness 2946
_/ weir 2942.
damage 1598.
_ / fatigue 1599.
damaging / radiation 1601.
damascene 6915.
damascus steel 781.
damper 2154, 6756.
_ / stack (chimney) 6758
_/ vibration 2791.
deactivation 2147.
decaburizing treatment 1218.
decantation 2149.
decarburization 1218
_/ oxygen 1222.
_/ surface 1221.
_/ vacuum 1219.
_/ vacuum-thermal 1220.
dechenite 2257.
decluasite 2151.
decoiler 1092.
decoiling 333.
decomposer 2152.
decomposition 1921
_(of a solution) 1922.
_/ eutectoid 1923.
_/ even (uniform) 1926.
_/ local 1927.
_/ permanent (continuous) 1931.
_/ phase 1932.
_/ spinodal 1930.
_/ two-phase 1928.
_/ zone 1925.
decompression 1808.
decopperization 1223.
_ of lead / crude 1224.
_ of lead / thin 1225.
decoration 2153, 4851.
deduster / inertia-type 5039.
defect 2177
_/ casting 2193.
_/ extrusion 6765.
_/ internal 2192.
_/ lattice 2180.
_/ lattice 2186.
_/ linear 2196.
_/ point 2194
_/ radiation 2189.
_/ rolling 2181.
_/ shape 2190.
_/ subsurface 2182.
_/ surface 2178.
_/ surface 2183.
_/ volume 2188.
_/ wewlding 2191.
_of heat treatment / irreversible 2184.
_of heat treatment / reversible 2185.
defects (flaws, blemishes) / casting 4144.
_ / external 2179.
_ / rolling 2178
deflection 7829
_ (bending) / residual 7831.
_/ absolute 7830.
_/ relative 7832.
deformability 2252.
deformation 2213
_(strain) / absolute 2214.
_/ axisymmetric 2238.
_/ cold 2240.
_/ concentrated 2224.
_/ elastic 2221.
_/ homogeneous 2222.
_/ hot 2242.
_/ inhomogeneous 2215.
_/ inmonotonous 2217.
_/ longitudinal 2220.
_/ Luders 2229.
_/ main 2245.
_/ monotonous 2232.
_/ plane (strain) 2218.
_/ plastic 2235.
_/ relative 2237.
_/ shear 2243
_/ three-dimensional 2236.
_/ threshold 2228.
_/ transverse 2219.
_/ ultimate uniform 2223.
deformeter 6550.
deforming 2247
_/ cold 2250
_/ hot 2251
_/ surface plastic 2248
_/ warm 2249
defrosting 1602.
degasser 2740.
degassing 2140, 2743.
_/ cycling 2746
_/ ladle 2143.
_/ ladle 2752.
_/ powder 2749.
_/ recirculation 2751
_/ steel 2748.
_/ stream 2753.
_/ tap 2745.
_/ vacuum 2141.
_“of-furnace” 2750.
_in “fludized beed” 2142.
degreasing 1105, 7942.
degree (grade) of purity 8369.
_of corrosion damage 8368.
_of deformation 8364.
_of dissociation 8365.
_of lining development 8379.
_of martensite tetragonality 8370.
_of metallization 8371.
_of pressure stepping-up 8378.
_of reduction 8376.
dehumidification / blast 7705.
dehydration 2258.
dehydration 8288.
demagnetization 1107.
demothballing 1105
dendrite 2158.
denitriding 1210.
densi(to)metry 2161.
densitometre 2160.
density 6168.
_/ apparent (packed) 6175.
_/ apparent 6174.
_/ current 6169
_/ defect 6170.
_/ dislocation 6171.
_/ heat flow 6178.
_/ magnetic flux 3164.
_/ optical 6176.
_/ packing 6180.
_/ partial 6177.
_/ relative 6179.
_/ theoretical 6173.
_/ true (valid) 6181.
_of energy / volume 6172.
densy(to)meter 6182.
dent 301.
deoxidant 1126
deoxidation 1128.
_ / bulk 1130.
_ / diffusion 1129.
deoxidizer 1126
_ / complex 1127.
dephlegmation 2212
dephlegmator 2211
dephosphorator 2253.
dephosphorization 2254
_ / ladle 2256.
_ / manganese ore (concentrate) 2255.
dephosphorizing 2254.
depiler 4179.
depletion / melt 1266.
_ / slag 1267.
depolarisation 2164.
depolarizen 2163.
deposition 1616
_ / electrolytic 1826.
depot / ladle car 2162.
depressor 2165.
depressurization 1808
depth 6272.
_/ bed 6270
_/ carburized case 6278.
_/ case 6270.
_/ corrosion 6276.
_/ decarburization 6274.
_/ diffusion bed 6267.
_/ effective nitrided case 6266.
_/ nitrided case 6275
_/ nitriding 6275.
_/ powder feed 6269.
_of chill 6273.
_of hardening / (effective) 6279.
_of hardening zone 6277.
derivatograph 2166.
descent / burden 7770.
deseamer 8434
design 1605
_/ beam pass 1610.
_/ butterfly pass 1606.
_/ diagonal 1608.
_/ roll 6251
_/ roll pass 1607
_/ universal pass 6252.
desiliconization 1216.
desintegrator 2148.
deslagging 4999.
desliming 1132, 1226.
desorption 2167.
destabilization of retained austenite 2168.
destruction 2169, 5842
desulfurization 2171, 2175.
_ / external 2172.
_ / hot metal 2173.
_ / secondary 2174.
desulfurizer 2170.
desulphuration 2171.
detection / echo method of flaw 2702.
detector 2176.
devanadation 2144.
deviation / density 5114.
_/ echelon-type granularity (echelon-type grain size) 5112.
_/ grain size 5108
_/ granularity 5108.
_/ longitudinal thickness 5117.
_/ thickness 5115.
_/ transverse thickness 5116.
_/ uniform (grain size) granularity 5111.
_/ wall thickness 5113.
_in bands / granularity 5109.
_in zones / (grain size) granularity 5110.
deviator / strain 2145.
deviator / stress 2146.
device 4591, 8398
devise / balancing 4972.
_/ charging 4985.
_/ coil tailing 828
_/ coiling 4982
_/ forming 4978.
_/ pushing 7474.
_/ slag 4987.
_/ tension 4970.
_/ tubes turn-over 5877
_/ turning 4975.
dewatering 8288
DH-process (Dortmund-Horder process) 2746.
diagnostics / plasma 2260.
diagnostics 2259, 2261.
diagram 2262
diagram / continuous cooling transformation 2264
_/ cyclic deforming 2284.
_/ deformation 2268.
_/ equilibrium 2287.
_/ fatigue 2265.
_/ fatigue cinetic 2267.
_/ flotation 6459.
_/ iron-carbon (constitutio­nal) 2281.
_/ isothermal transformation 2274
_/ Kolmogorov-Bogatov plastic 2276.
_/ loading 6457.
_/ phase equilibrium (consti­tu­tional) 2277.
_/ plasticity 2279.
_/ pressing 2286.
_/ recristallization 2280.
_/ Shefler 2283.
_/ slag phase (constitutional) 2285.
_/ solubility 2288.
_/ strain 2268
_/ strain conventional 2269.
_/ thermokinetic 2273.
_/ time temperature transformation 2274.
_/ true-stress-strain 2271.
_/ ultimate amplitude 2272.
_/ X-ray 5724
_of deformation / mechanical 6458.
_of ultimate ductility / Keller-Goudvin 2275.
diagrams (flowsheets) / process 6460.
diamagnet 2290.
diamagnetic substance 2290
diamagnetism 2289.
diameter 2291.
_/ critical 2296.
_/ equivalent 2294.
_/ Ferre 2299.
_/ initial roll 2293.
_/ Martin 2297.
_/ rolling 2298.
_of electron beam 2295.
_of hardenability critical 2300.
diaphragm 2302, 4549.
_ / aperture 2303.
_ / selective 2305.
diaspore 2301.
die 100, 7725.
_/ assembling 7727.
_/ bridge (mandree) 4429.
_/ carbide (hard-metal) 110.
_/ closed 7726.
_/ conical 106.
_/ convex-face 108.
_/ diamond 101.
_/ finishing 111.
_/ open 7728.
_/ piercing 4427.
_/ planetary ball 103.
_/ roller 104.
_/ rotary 107.
_/ split (assembling) 102.
_/ split 112.
_box 4433
_carrier 4433
_head 4433
_holder 4433.
_-plate 6018.
diescher piercer 2001.
diffraction 2373.
_ / electron 2374.
_ / X-ray 2376.
diffractogram 2370.
diffractograph / electron 2596.
diffractometer 2371.
_ / automatic X-ray tecsture 2372.
diffusier 2388.
diffusion 2377.
_/ convective 2382.
_/ grain boundary 2383.
_/ interstitial 2381.
_/ lattice 2386.
_/ molecular 2385.
_/ surface 2380.
_/ thermal 3008.
_/ turbulent 2387.
_/ uphill 2378.
_/ vacancy 2379.
_/ volume 2386
diffusivity / thermal (heat) 6532.
dilatation 2308.
_ / cubic(al) 1233
_ / thermal 1231.
dilatometer 2309.
_ / differential 2310.
_ / Shevenar 2311.
dilatometry 373, 2312
dilution 1102, 1265.
dipole 2317.
_ / disclination 2318, 2319.
direct reduction 4558.
_ production of iron 4787.
direction / crystallographic 4745.
direction / slip 4746.
disc / guide 2328.
discard 7738, 8222.
discharge 1011, 7741
_ / arc 1125.
_/ electric gas 1123.
_/ electrical 1122.
_/ glow 1124.
disclination 2320.
_/ negative wedge 2326.
_/ partial 2323.
_/ perfect (total) 2325.
_/ positive wedge 2322.
_/ twisting 2321.
_/ wedge 2324.
discontinuities 458.
disease / tin 8315.
disintegration of ferroalloys 1257.
dislocation 2329.
_/ edge 2336.
_/ epitaxial 2334.
_/ extended 2330.
_/ Frank’s partial 2345.
_/ glide (glissile) 2339.
_/ grain boundary 2338.
_/ helical 2352.
_/ lattice 2331.
_/ Lomer-Cottrel 2337.
_/ mixed 2346.
_/ moving 2340.
_/ paired 2350.
_/ partial 2342.
_/ pinned 2332.
_/ prismatic 2343.
_/ screw 2351.
_/ Shockley’s partial 2348.
_/ top 2349.
_/ total 2344.
_/ twinning 2333.
disordering 1136.
dispersion 2357.
_ / ultrasonic 2358.
dispersivity 2359.
dispersoid 6725.
displacement 8019.
disprosium 2360.
dissociation / electrolitic 2354.
_ / oxide 2356.
_ / thermal 2355.
dissociation 1921, 2353.
dissolution / anodal 1353.
dissolution 1352.
distance / interatomic 4220
distillate 2361.
distillation 1077, 2363
_ / fractional 1078.
_ / fractional 2367.
_ / metallurgical 2366.
_ / vacuum 2365.
distiller 442.
distortion / lattice 1627.
distribution / burden 1099.
distributor / burden 4135.
dith / furnace 3136.
divacancy 2307.
dog 7609.
doghouse 7606
dogs 4283
dolomite 2444.
domain / magnetic 2445.
domains 2446.
door / charging 6744.
dosing 2434
doublet 2468.
downender / coils 5878
draft 1074.
_ / edging 4991.
draft 4989.
drag 2451, 7656
drain pouring-off 7741.
draught 8058.
_ / forced (induced) 8060.
_ / natural 8059.
drawbench 1998
_ / chain 1999.
_ / single-strand 2021.
_ / tube 2053.
_ / two-strand 2072.
drawer 277.
drawing 113, 1074, 1304, 1605
_/ back-pull 138.
_/ bull-block 117, 149.
_/ cold 145, 1305
_/ core 143.
_/ deformable mandrel 116.
_/ die profile 132.
_/ die rotational 125.
_/ dry 130.
_/ electroplastic 118.
_/ fine 147.
_/ finishing 134.
_/ fixed plug 115.
_/ floating plug 122.
_/ form 124.
_/ hot 146.
_/ hydrodynamic 150.
_/ mandrel (bar) 114.
_/ mandrel (plug) 133.
_/ multiple (multihole) 128.
_/ plug 127.
_/ pushing 144.
_/ rod 148.
_/ rotational 1076.
_/ sequence (multistage) 129.
_/ single (-pass) 120.
_/ single-strand 119.
_/ sink 140.
_/ slip 136.
_/ slipless 141.
_/ thick 137.
_/ tube 126, 4665.
_/ ultrasonic 139.
_/ warm 121.
_/ wet 135.
_/ wire 123.
_cylinder 2884
drawing/superfine 142
drawing/very fine 142.
DRC-process 2456.
dredge 2451.
dressability 937, 6684
dressing / dry 927.
_ / gravity 923.
_/ mineral resources 932.
_/ wet 934.
drier 6023.
_ / drum 6024.
drift 4554
drive 336.
_ / accumulator 337.
_/ chain 341.
_/ group 342.
_/ hydravlic 343.
_/ individual (separate) 338.
_/ pump without accumulator 340.
_/ pump-accumulator 339.
dross 409, 7649, 7650, 8088
drosses / dry 7651.
_ / greasy 7652.
drum 2435.
_ / mixing 2442.
_/ nodulising 2443.
_/ revolving 6631.
_/ waching 6631
_/ washing 2439
dry cleaning 5046.
drying 7703.
_ / pellet 7704.
ductility 5424
_ / technological 5426
dummy bar 5887.
_ block 8224
dump 5164
_ / slag 5165
duplexing 2470.
durability (life) / residual 8343.
_ / crack (fatigue) 8341.
duralumin 2472.
dust 5031.
_(powders) / abrasive 7149.
_/ blast-furnace 5034
_/ drill(ing) 5035.
_/ flue 5034.
_/ metallurgical 5033.
_/ ore 5032.
_collection 5045.
_collector / filtering 5040.
_collector / gravitation 5038.
_collector 5037.
_removal 5030.
dustiness 5048.
dynamometer 8011
_ / pendulum 8014.
_ / torsion 8012.
Dьrark-process 2369.

E
eccentricity / flame radiation 2728.
ecology 2506.
edge 5169.
_ / level 5171
_/ mill 5173.
_/ snaky 5172.
_/ torn 5170.
_former 901.
edger 893
edging 1208.
EDR-process 2481.
effect 2674.
_– SD (soft-drawn) 2698.
_/ anode 2675.
_/ Auger 5277.
_/ Baumschinger 2676.
_/ corrosive 2684.
_/ electrohydraulic 2681.
_/ Frenkel 2696.
_/ Hall 2697.
_/ Mossbauer 2686.
_/ Peltier 2687.
_/ photoelectric 7103.
_/ piezoelectric 2688.
_/ Portewen-Le-Chatelier 2689.
_/ Rebinder 2691.
_/ rhenium 2692.
_/ scale 2685.
_/ Seebeck 2682.
_/ strain temperature 2679.
_/ tension resistive 2693
_/ Thomson 2694.
_/ tunnel 2677.
_of means for temporary anticorrosion protection / protective 2680.
_of reaction / thermal 2690.
effective) fracture 7970.
efficiency 3537.
_ / EAF 3549.
_ / power 953
effusion 2700.
ejecting device 939
ejecting of compact 315.
ejection 2664.
ejector 939, 2663.
elasticity 2452
electrobrightening 2547
electrocapillarity 2577.
electrochemistry 2605.
electrocrystallization 2579.
electrode 2554.
_/ “green” 2559.
_/ basic-coated 2562.
_/ bottom (hearth) 2563.
_/ carbon 2560.
_/ coated 2557.
_/ consumable 2569.
_/ furnace 2565.
_/ galvanic 2555.
_/ graphite 2556.
_/ hollow 2564.
_/ nonconsumable (permanent) 2561.
_/ reference 2567.
_/ self-baking 2558
_/ self-sintering 2558.
_/ water cooled 2568.
_/ welding 2566.
electrodeposition 887, 1826, 2553
electrodiffusion 2570.
electrofilter 2601
electroforming 885.
electrogalvanizing 4845.
electrolyseur 2580.
electrolysis 2581.
electrolytes 2582.
_ / acid 2585.
_/ alkaline 2587.
_/ fused 2584.
_/ fusible 2583.
_/ solid 2586.
electrometallurgy 2588.
_ / iron and steel 2589.
electron 2591.
_ / Auger 5276.
electronograph 2596
electronography 2597
electrons / conduction 2593.
_ / reflected 2592.
_/ secondary 2594.
electroplating 886, 1826
electropolishing 2547.
_ of section 1144.
electrosynthesis 2599.
electrothermics 2575.
element / alpha-stabilizing 2524
_/ austenite-forming 2512.
_/ austenite-stabilizing 2511
_/ bound 2513.
_/ carbide-forming 2519.
_/ chemical 2526.
_/ ferrite-forming 2525.
_/ ferrite-stabilizing 2524
_/ gamma-stabilizing 2511
_/ interstitial 2527.
_/ nitride-forming 2522
_/ solute 2517.
_of differential aeration 2518.
elements / alloying 2535.
_/ alloying 4759.
_/ amorphizing 2536.
_/ chalcophile 2538.
_/ chemical 2528.
_/ disperse 2529.
_/ filling-in 2539.
_/ liquation 2534.
_/ native 2531.
_/ principal 2540.
_/ rare 2532.
_/ transition(al) 2530.
_/ transuranium 2537.
elevator 2509
elinvar 2614.
_ / dispersion hardening 2616.
_ / strain hardening 2615.
elongation 1074, 8024.
_/ absolute 8025.
_/ local 8027.
_/ sample absolute 8028.
_/ specific (per unit length) 8030.
_/ yield-point 8026.
_after breaking / specific 8031.
_per unit length / uniform 8032.
elongator / Assel 2092.
_ / Assel 2093.
_/ Discher 2015.
_/ rotary 2123
eluate 2619.
eluent 2620.
elution 308, 2621
elutriation 1106.
embrittlement 1087.
_ / (in)radiation (-induced) 1089.
_/ heat 6196.
_/ high-temperature 1088
_/ hydrogen 1090.
emission 961, 2622.
_ / acoustic 2624.
_/ electron 2625.
_/ feld (autoelectronic) 2623.
_/ intrinsic 972
_/ secondary electronic 2626.
emmittange / flame 5107.
emulgator 2627.
emulsion / inhibited protective 2628.
enamel 4756.
enameling 4917.
enclosure 7606.
end 6603
_ / pointed 726
_/ uneven 6604.
_ chamfer 6605.
_ of fracture 3492.
_ welder 4181.
endogenous 2631.
endothermic 2632.
endurance 8340.
_, life to failure 8344
energy 2633.
_/ activation 2635.
_/ anisotropy 2634.
_/ binding 2636.
_/ bonding 2654.
_/ elastic (strain) 2638.
_/ Fermi 2653.
_/ Gibbs 2637
_/ Helmholtz 2656.
_/ internal 2655.
_/ kinetic 2641.
_/ lattice 2643.
_/ magnetic 2648.
_/ magnetocrystalline 2647.
_/ magnetoelastic 2646.
_/ magnetostatic 2644.
_/ potential 2649.
_/ radiant 2652.
_/ surface 2639.
_content 2658
engineering / heat 2990.
engineering / laser 6571.
enthalpy 2659.
entrance / die 3676.
entropy 2660.
envelope / isostatic extrusion 1192.
environment / working 487.
_ control at steel and non-ferrous metals plants & works 2507.
epitaxy 2662.
equal angle 7011.
equalizing / temperature 874.
equilibrium 8229.
_ / chemical 8234.
_ / mechanical 8231.
_/ phase 8233.
_/ stability 4489.
_/ statistical 8232.
_/ thermodinamical 8230.
equipment 4964.
_/ charge (blend) preparation (mixing) 4973.
_/ drawing 4974.
_/ electric 2590.
_/ forging-and-extruding 4981.
_/ nondestructive testing (NDT) 6025.
_/ process 4983.
_/ smelting 4976.
equivalent / carbon 2501.
_ / chrome 2505.
_/ electrochemical 2499.
_/ nickel 2502.
_/ thermal (heat) 2504.
_of element / chemical 2498.
_of heat / mechanical 2503.
_of work / thermal 2500.
erbium 2665.
erosion 318.
_ of metals 2669.
_ resistance 1306.
error / absolute 7839.
errors / instrumental 7840.
ESR 805.
etchant 5647
etching 317.
_ / chemical 331.
_/ colo(u)r 330.
_/ deep 332.
_/ electrolytic 319.
_/ grain-boundary 324.
_/ vacuum 320.
_of grain boundaries 324
etching(re)agent 5647.
eudialyte 2482.
europium 2483.
eutectic 2484.
_ / aligned (oriented) 2485.
_/ binary (two-component) 2486.
_/ skeleton 2490.
_/ spherulite 2489.
_/ spiral 2488.
_/ ternary (three-component) 2487.
eutectoid 2491.
evaporation 438, 5292, 950, 951.
evaporator 441.
evaporator 5966.
examination / macroscopic 3446
_ / metallographic 3447.
_/ microscopic 3448
excessive holding 847.
exchange / air heat 2995.
_ / convective heat 2982.
_/ heat 2981
_/ heat 2993.
_/ water heat 2994.
exchanger / heat 2964.
exergy 2704.
exhaust fan 3422.
exhauster 3422
exogenous 2479.
exothermic 2480.
expander 2705
_ / hydraulic 2706.
expanding 2707.
_ machine 2705.
expansion 1228, 1301, 1302, 7479
_/ linear 1241.
_/ thermal 1231
_/ volumetric 1233.
_by drawing (flaring) pipe 1303.
expansivity / temperature linear 3574.
experiment 2708.
exstension 1332.
extensometer 2710.
extinction 2711.
extract 2714.
extraction 2717, 2724.
_/ electrical 2573.
_/ gas (fume) 1072.
_/ liquid 2718.
_/ membrane 2719.
­_/ multiple-batch 2720.
_/ pattern 1075.
_/ semi-countercurrent 2722.
_/ solid 2721.
_/ solid-liquid 2723.
_of billet 1058.
_of heat 2962
extractor 98, 2715, 6063.
_ / mandrel 292.
extraplane 2713.
extruder 2725.
extruding 1071, 1989, 2726.
extrusion 1071, 8158.
_(pressing) / hot isostatic 8191.
_/ backward (inverted) 6679.
_/ blast 8161.
_/ cold 8187.
_/ direct (forward) 8181.
_/ dynamic 8165.
_/ electrohydrodynamic 8166.
_/ fluid (-pressure) 8194
_/ high-speed 8170.
_/ hot 8189.
_/ hot dynamic 8190.
_/ hot hydrostatic 8192.
_/ hydrodynamic 8193.
_/ hydrostatic 8194.
_/ impact 8163.
_/ isothermal 8171.
_/ nozzle 8179.
_/ oxide free 8160.
_/ quasi-isostatic 8175.
_/ tube 8178.
_/ vacuum 8168.
_/ vibrating 8169.
_ram 8225
_stamp 8225.

F
fabric / metal 619.
fabrication 8035.
face 6603.
facet / cleavage 6759.
facilities 4963.
facing 1592.
factor 6760.
_/ absorption 4134.
_/ cyclic overload 3568.
_/ density 3553.
_/ dynamic 3526
_/ effective heat utilization 3552.
_/ emissivity 3556.
_/ energyutilisation 3529.
_/ fill 3564.
_/ forcing 3561.
_/ form 6764
_/ forming 3560.
_/ fuel utilization 3550.
_/ inhibitory 3211.
_/ lamination 3564
_/ material quality 3538.
_/ monochromatic emissivity 8372.
_/ multiplicity 6761.
_/ ovality 3543.
_/ proportionality 3545.
_/ recuperation 3548.
_/ regeneration 3547.
_/ safety 3536.
_/ safety 3555.
_/ safety 4446.
_/ scale 6763.
_/ solubility 3578.
_/ strength utilization 3554.
_/ strengthening 3516.
_/ stress concentration 3570.
_/ stress softness 3520.
_/ tangential velocity 3557.
_/ upsetting 3572.
_3505
_emissivity 8375.
_of corrosion / controling 6762.
_of safety 3555
factory 7197
failure 5842.
_ / brittle 5852.
_ / delayed 5856.
_ / fatigue 5845.
fanning 6092.
fasteners 5131.
fastness / plating colour 6776.
fatigue 1901.
_ / contact 1904.
_/ corrosion 1905.
_/ high-frequency 1906.
_/ high-temperature 1907.
_/ impact 1902.
_/ low-cycle 1908.
_/ thermal 1903.
_ strength 2922.
fault / stacking 2195.
fayalite 6742.
feed 4792.
_ / idle (no-load) 4796.
feeder 2433, 4797.
_/ apron 4802.
_/ belt 4800.
_/ disk 4798.
_/ scraper 4803.
_/ swinging 4801.
_/ vibrating 4799.
felt / slag 7217.
felting 7218.
ferrimagnetism 6770.
ferrite 6772.
_ / alloyed 6773.
_/ delta 6774.
ferroalloy 6807.
ferroalloys / alloying 6812.
_ / arc furnace 2600.
_/ blast-furnace 6808.
_/ complex 6811.
_/ exothermic 6809.
ferroalumin(i)um 6778.
ferroboral 6779.
ferroboron 6780.
ferrocerium 6813.
ferrochrome 6803
_ / carbon 6805.
_ / carbon-free 6806.
_ / nitrogenous 6804.
ferrochromium 6803.
ferrocirconium 6814.
ferrocoke 5798.
ferrocolombium 6792.
ferroelectric 6069.
ferrographite 5797.
ferromagnetism 6783.
ferromanganese 6785.
_ / electrothermal 6786.
_ / high carbon 6787.
_ / refined 6788.
ferromolybdenum 6789.
ferronichrome 6793.
ferronickel 6790.
_ / poor 6791.
ferroniobium 6792
ferrophosphorus 6802.
ferroselenium 6794.
ferrosilicon 6797.
_ / aluminum 6795.
_ / chrome 6799.
_ / manganese 6798.
_ / vanadium 6796.
_ / zirconium 6800.
ferrotitanium 6801.
ferrotungsten 6782.
Ferrous Liquid Ore Concentrate Sintering Process 6867
_ Units Liquid Dusting Annealing, Next Sintering Process 7125.
ferrovanadium 6781.
fetting 1307, 1319, 1331
fiber 748.
_ / carbon 751.
_ / ceramic 749.
_ / continuous 752.
_ / mineral 750.
_ / powder 754.
_ / steel 753.
_ / critical magnetic 2769.
_ of elastic lattice distortion 478.
_ of view 484
_ of vision 484.
figure / direct pole 6817.
_ / reciprocal pole 6818.
fill 7803.
filling 284, 7476.
film 6839.
_/ amorphous 7132.
_/ insular (discontinuous) thin 6844.
_/ monocrystal thin 6846.
_/ multilayer thin 6847.
_/ oxide 6849.
_/ oxide 7133
_/ polycrystal thin 6850.
_/ polymer 6851.
_/ super thin 6842.
_/ textural 6852.
_/ thin 6843.
_/ thin amorphous 6840.
_/ thin epitaxial 6841.
_/ thin magnetic 6845.
_/ thin semiconductor 6848.
filter 6828.
_/ air 164.
_/ bag 6834.
_/ disk 6829.
_/ drum 6830.
_/ electrostatic 6831.
_/ fabric (cloth) 6835.
_/ pilot 6832.
_/ polarization 6833.
_/ pressure 6838.
_/ salt-jet 6836.
_press 6838
filtration 1242, 6837.
_ of melts 1243.
fin 8432, 8433
fine / ore 8086.
fines / ore 8086
finish / surface 8366.
finisher 8490.
finishing 1006, 1918.
fireclay 3063, 7431
firing 1060
fissures 5089.
fitting 496.
fittings 6859.
_ / furnace 501.
_/ roll (guide) 498.
fixed-bar grizzly 7938
flake 6865.
_ susceptibility 6866.
flakiness 7216.
flaking / paint coat 4947.
flame 249, 7837.
_ / plasma 7838.
_ -chipping 1321.
flange 4741, 8020
_ / dead 4742.
_ / live 4743.
_ / rail 8022
flanging 4812
flap 6008
flare 4744
flaring 865, 1301.
flash 7145, 8432, 8433
flat bars 6926.
_ die 6030.
flatness 5421.
flattening 6664
flatting 6664.
flaw 2177, 7215
flaw defector 2197.
_ / radiation 2206.
flaw detection 2198.
_(inspection) / ultrasonic 2210.
_/ eddy current 2201.
_/ fluorocopic 2203.
_/ gamma-ray 918.
_/ magnetic 2204.
flexure 7829
floating 303.
_ / inclusions 304.
floc 6868
flocculation / air 165.
FLOCS – Process 6867.
floculant 6869.
floculation 6870.
floculi 6868.
floor 8020
flotation 6871.
_/ anionic 6872.
_/ cationic 6880.
_/ cleaner 6874.
_/ compression 6881.
_/ control 6885.
_/ countercurrent 6677.
_/ direct 6884.
_/ electrolytic 6877.
_/ film (skin) 6873.
_/ final recleaner 6885
_/ foam (froth) 6888.
_/ ion 6879.
_/ mineral-bearing 6883.
_/ nonfrothing 6887.
_/ oil 6878.
_/ rough(ing) 6889.
_/ salt 6882.
_/ stage 6886.
_/ sulphide sulfur 6876.
_/ sulphuric 6875.
_/ table 6890.
_reagent 6891
flow 2314, 5118.
_ / heat 5123
_/ plastic 2316.
_/ plastic 5122.
_/ rate of heat 5123.
_ rate 3575, 8381
flowability / powder 2157.
_ / stand 2156.
fluctuations 6896.
flue 250
fluidity 3131.
flume 7269
fluoride 7122.
_ / alumin(i)um 7123.
fluorine 7121.
fluorspar 7661.
flushing 1180
flux 5118, 6893.
_ / heat 5123
_/ magnetic 5120
_/ pouring 6894.
_/ resulting 5121.
_/ welding and soldering 6895.
_ of radiation 5119.
fluxing 1869.
foam 7205
_ aluminium 7206.
_ ceramics 7207.
_ metal 7208.
foamer (frother) 7209.
foaming 561, 7210
focus 6897.
_ / combustion 6899.
_/ fracture 6898.
focusing / Breg-Brentano 1870.
foil 3452
fold 5134.
_ / edge 815.
follwer plate 8224
foot 8020.
_ / rail 8022.
force 7998.
_/ axial 8010.
_/ coercive 8003.
_/ compacting 8009.
_/ drawing 7999.
_/ friction(al) 8007.
_/ inertia 8002.
_/ internal friction 8006.
_gauge 8011.
_meter 8011
_of gravity 8004.
forest / dislocation 6658.
_ of dislocations 6658
forge 5938
_/ Newnam 7260.
forgeability 8312.
forge-rolling 2763.
forging 5180, 7716, 8313.
_ / cast 7719.
_ / closed die 7718
_/ die 7718, 7720.
_/ hot die 7724
form 7085
_ / allotropic 7086.
formability 7421
formation / slag 1917, 8115.
formations / cathode dendrite 8053.
former / austenite 2511.
_ / ferrite 2524.
_ / nitride 2522.
formfactor 6764.
forming 1800, 1909, 7886
_/ bead 865
_/ cold die 7723.
_/ explosion 1910.
_/ hot 7724.
_/ lead 4812.
_/ metal 1661
_/ open-die 7722.
forming / sheet 7721
forsterite 7096.
forward creep 8132.
fosse 3135.
fouling 1346.
fraction 7110.
fractionating 1933.
fractography 7108.
_ / electron 7109.
fracture 5694, 5842
_(failure) / intersubcrystalline (intersubgranular) 5854.
_/ “cup-cone” type 5713.
_/ black 5709.
_/ brittle 5705.
_/ brittle 5852
_/ chevron 5710.
_/ crystalline 5701.
_/ delayed 5856
_/ detachment 5851.
_/ ductile 5695.
_/ ductile 5844
_/ fatigue (cycle) 5699.
_/ fatigue 5845
_/ fich-scale 5706.
_/ fish-scale 5711.
_/ hydrogen 5858.
_/ intergranular (intercrysta­line, grain boundary) 5849.
_/ interparticle 5707.
_/ lusterless 5712.
_/ mixed (combined) 5857.
_/ shear 5859.
_/ silky 5706
_/ star 5700.
_/ stone-like 5708.
_/ strip-fiber 5696
_/ strip-fibrous 5696.
_/ transcrystaline 5703
_/ transgranular (transcry­staline) 5850.
_/ transgranular 5703.
_/ unstable 5843.
_/ viscous 5844.
_/ wavy 5698.
_along wrinkle 1100.
fractures 833.
fragility 6195
fragmentation 7107.
frame (work) 3378.
freezing 7617.
frequency / cycle 6316.
fretting-corrosion 7111.
friction / boundary (interfacial) 8393.
_/ contact 8389.
_/ dry (coulomb) 8390.
_/ fluid 8388.
_/ half-liquid 8391.
_/ internal 8396.
_/ mixed 8395.
_/ rolling 8387.
_/ semi-dry 8392.
_/ sliding 8394.
froth 7205
_ / crack 7113.
_/ fracture crack 7114.
frothing 7210.
frothing reagent 6891.
FS-HS-process 3051.
fuel 5904.
_/ combined 5908.
_/ equivalent 5912.
_/ gaseous 5905.
_/ industrial (process) 5909.
_/ liquid 5907.
_/ natural 5906.
_/ powdered 5910.
_/ prepared (artificial) 5914.
_/ solid 5911.
_rate 8382
fugacity 7124.
fume 3419
_ / red 3420.
fumigation 6861.
funnel 4744, 6765, 7995.
furnace 6034, 7286
_/ (electric) arc 7311.
_/ acid 7349.
_/ annular (ring) 7365
_/ anode 7291.
_/ basic 7395.
_/ basic oxygen (BOF) 5583.
_/ batch 7326.
_/ bath 7287.
_/ bath 7358.
_/ bell-type 7323.
_/ blast 774.
_/ bloomery 779.
_/ chamber 7326
_/ channel (-type) 7294.
_/ charging 7409.
_/ consumable electrode 7415.
_/ continuous 7296.
_/ continuous 7344.
_/ continuous refining 7391.
_/ continuous steelmaking 75.
_/ contunuous 7390.
_/ conveyor (-type) 7329.
_/ coreless induction 7386.
_/ countercurrent 7388.
_/ crucible 7385.
_/ cupel 7380.
_/ cyclone 7411.
_/ direct current electric 2608.
_/ direct heating 7359.
_/ direct resistance 7361.
_/ direct-fired 7289.
_/ distilling 7375.
_/ double-bath 7357.
_/ drying 7381.
_/ electric 7313.
_/ electric vacuum 2606.
_/ electric-reduction 2542.
_/ electron-beam 7310.
_/ electroslag refining (electrslag refining) 7312.
_/ elevator (-type) 7309.
_/ extremal 6035.
_/ ferroalloy 7393.
_/ flash layer 7408.
_/ flash smelting 7406.
_/ flash smelting 7407.
_/ fuel 7378.
_/ gas 235.
_/ gravity 7303.
_/ hearth 7328.
_/ hearth 7396.
_/ heat-exchange 7402.
_/ heat-generation 7403.
_/ heating 7382.
_/ heat-treatment 7324.
_/ high-frequency induction 7338.
_/ high-temperature 7339.
_/ high-vacuum melting 7337.
_/ indirect 7293.
_/ indirect heating 7292.
_/ induction 7325.
_/ ladle 7404.
_/ low-temperature 7305.
_/ melting 7376.
_/ metallurgical 7345.
_/ muffle (retort) 7354.
_/ multihearth 7352.
_/ multirunner 7351.
_/ multizone 7350.
_/ oil (-fired) 7335.
_/ open 7397.
_/ open-arc 7398.
_/ open-hearth 7336.
_/ open-hearth 7399.
_/ optical 7356.
_/ ore-thermal 7334.
_/ permanent electrode 7392.
_/ plasma 7362.
_/ plasma-arc 7364.
_/ plasma-induction 7363.
_/ pusher 7374.
_/ rapid heating 7410.
_/ raw 7355.
_/ reaction 7288.
_/ recirculation 7370.
_/ recuperative 7367.
_/ reflecting 7369.
_/ regenerative 7366.
_/ resistance 7384.
_/ resistance 7414.
_/ retort 7368.
_/ reverberating 7290.
_/ revolving 7327.
_/ roasting 7297.
_/ roller 7301.
_/ roller-hearth 7298.
_/ roller-hearth 7302.
_/ rotary (-hearth) 7342.
_/ rotary 7340
_/ rotary-hearth 7341.
_/ section 7383.
_/ shaft 7405.
_/ sintering 7373.
_/ slag melting 7413.
_/ slag-fuming (slag-sublimation) 7412.
_/ slate-type 7400.
_/ smelting reduction 7377.
_/ solar 7346.
_/ steelmaking electric 2609.
_/ steel-melting 7394.
_/ strand-type 7304.
_/ subliming 7295.
_/ submerged-arc 7307.
_/ tilting 7348.
_/ tower-type 7330.
_/ tube 7347.
_/ tunnel-type 1390.
_/ UHP electric arc 2607.
_/ uniflow 7360.
_/ vacuum 7315.
_/ vacuum-arc 7317.
_/ vacuum-induction 7316.
_/ Vanyukov 7318.
_/ vertical (shaft) 7320.
_/ Waelz 2773.
_/ walking hearth 7332.
_/ walking type (walking beam) 7331.
_/ water jacket 7319.
_/ wirebars 7314.
_sintering 24
_with external burners 7299.
fusibility 2432.
fusion 860, 861, 862, 7772
_ / refining 2422.
_ / scrap 7483.
_ of powder coatings 7484.
ga(u)ge / thickness 6271.
gadolinium 864.
gage / check 3290.
galenite 884.
gallium 917.
galvanizing 4843
_ / (hot) dip 4849.
_/ liquid 4847.
_/ powder 4848.
_/ vacuum 4846.
galvanoplastics 885
gangue 7192.
gantry 3377.
gap (roll) 1354
_ / Soller 8428.
_ roll 7283
garnierite 1184.
gas 184.
_/ air-blast 217.
_/ anodic 185.
_/ associated (casinghead) 193.
_/ blast-furnace 189.
_/ carrier 198.
_/ coke-oven 197.
_/ compressed 214.
_/ converter (waste) 195.
_/ explosive 186.
_/ ferroalloy 210.
_/ fluxing 199.
_/ fuyere 212.
_/ generator (producer) 191.
_/ hearth 211.
_/ heating 206.
_/ liquefied 190.
_/ mixed 215.
_/ mixed coke-oven and blast-furnace 5152.
_/ natural 188.
_/ oil 200.
_/ peat 209.
_/ perfect (ideal) 194.
_/ plasma-forming 205.
_/ primary 203.
_/ process 208.
_/ protective 192.
_/ pyrolyse 204.
_/ recycle 213.
_/ reducing 187.
_/ reformed (converted) 196.
_/ steam air-blast 202.
_/ top 6777.
_cleaning / chemical 242.
_cleaning / dry 240.
_cleaning / electrical 239.
_cleaning / wet 241.
_cleaning 238.
_conduit, _flue 231.
_down-take 228.
_duct 231
_heater 233.
_impermeability 236.
_line 226
_permeability 237.
_pipe 226.
_recovery / oxygen converter (OG system) 229.
_removal 2140.
_seal 227.
_suplly 225.
_valve 230.
gases / exhaust 222
_ / flue 219.
_ / inert 218.
_/ kiln (furnace) 221.
_/ off 222
_/ waste 222.
_in metalls 220.
gash 4994.
gasholder 232.
gasification 868.
_ / plasma 869.
gasostate 234.
gastightness 224.
gate 5917, 6008.
_ / (reciprocating) slide 5918.
_/ butterfly 6011.
_/ pouring 6000.
_/ slide 6757.
gatherer 7478.
gathering (piling) table 5821.
gatorizing 1209.
gauge / hardness 5888.
_ / ring 3287.
gauze / metal 617.
_ / twisted metal 614.
_ / welded metal 620.
gear 4591
_ / supporting control 4604.
_ / tubes tilting 5877.
generation / heat 2974.
_ / steam 5292.
_ / gas 183.
_ / steam 5288.
germ 7795.
German silver 5205.
germanium 1386.
getter 1387.
girder 3772.
_ / welded 3779.
glance 698.
glass 4750.
_ / ceramic 4754.
_/ fibre 4751.
_/ liquid (silica) 4752.
_/ water 4752
_/ water 4753.
glide 6372.
_ / easy 6373.
glueing 6590
gold 5305.
_/ alluvial 5306.
_/ cathodic 5308.
_/ mosail 5312.
_/ native 5307.
_/ placer (bullion) 5310.
_/ placer 5309.
_/ vein 5311.
goniometre 1470.
goods / -normal country tubular 4707.
_ / oil country tubular 4705.
gorge 8061
grab 1520.
gradient / concentration 1485.
_ / stress 1487.
_/ temperature 1486.
_/ temperature 6472.
grading 1994, 3480.
GRAF-process 1500.
grain 4272.
_/ hereditary 4276.
_/ initial (original) 4280.
_/ primary 4279.
_/ real 4278
_/ recovered 4273.
_/ secondary 4277.
_/ superfine 4281.
_/ valid 4278.
graininess 4282.
granularity 7435.
granulating mill 1491.
granulation 1492.
_ / air-stream 1494.
_/ semi-air-stream 1495.
_/ slag 1497.
_ / water-stream 1496.
_ of crude ferroalloys 1493.
granulator 1491, 4008
_ / bowl 4011.
_ / disk 4010.
_ / drum 4009
granule 1490.
granulometry 1499
graphite 1501.
_/ artificial 1513.
_/ blastfurnace 1503.
_/ boronized 1502.
_/ carbide 1505.
_/ compact 1506.
_/ flake 1512.
_/ plate 1510.
_/ primary (kich) 1508.
_/ pyrolytic 5386.
_/ secondary 1507.
_/ spheroidal (nodular) 1509.
_/ vermicular 1504
_/ vermi­form 1504.
graphitization 1515
_ / cast iron 1517.
_ability 1590.
_ of hypereutectoid steel 1516, 1518.
graphitizator 1514.
graphitizer 1514
graphitizing 1515, 1596, 4870.
gravimetry 1488.
gray cobalt 6325.
grease 5967.
greasing 1139.
green sinter 27
grid / control 618.
grinder / roll 7811.
grinding 1308, 1876, 1888, 1987, 7107, 8424
_/ autogenous 1889, 3035.
_/ coarse 8425.
_/ cold-jet 1899.
_/ counterflow (jet, flint) 1900.
_/ cryogenic 1893.
_/ electromagnetic 1891.
_/ jet 3037.
_/ ore-and-pebble 1894.
_/ primary 3036.
_/ selective 1898.
_/ ultrasound 1897.
_/ vortex 1877.
_/ wet 1896.
_/grain 1988.
gripper 4986.
grog 7431.
groove 3262, 7275.
_/ box 3274
_/ closed 3267.
_/ diamond 3288.
_/ edging 3297.
_/ fatigue 7267.
_/ finiching 3289.
_/ gothic 3272
_/ multiroll 3278
_/ open 3295.
_/ oval 3283.
_/ roughing 3286.
_/ section 3277.
_/ square 3273.
grooving 1604.
_ of rolls 1607.
ground 1522.
group 8487
growing / single crystals (monocrystals) 872.
growth 2912.
_/ continuous (grain) 2916.
_/ exaggerated grain 2915.
_/ grain 2917.
_/ second-phase particle 2918.
_/ subgrain 2919.
_of powder compact / linear 2914.
_of powder compact / volume 2913.
guard 1270.
guide 1270, 1274.
_ / delivery 1271
_ / inlet 1277.
_ / outlet 1271.
_ / roller twister 1272.
_ / twist 1275.
gumming 1525
gun 6004.
_ / electric 2574.
_/ electron-beam 6005.
_/ pneumatic concrete 6600.
gunning 6597
_ / flame 6599.

H
hafnium 8510.
hairline (tiny) crack 672
hairline chap 672.
hammer 6707, 7827.
hanging 7735, 7736.
hardenability / full 7639.
hardenability / incomplete 7638.
hardenability 7637.
hardening 1108, 1195, 8236.
_(quenching) without polymorphic transformation 8271.
_/ aqueous solution 8280.
_/ bainitic 8241.
_/ bulk shallow 8265.
_/ ciclic 1120.
_/ electron-beam 8245.
_/ flame 8238
_/ full 8274.
_/ graded 8272.
_/ impulse 8255.
_/ induction 8256.
_/ irradiation 1117.
_/ isothermal 8253.
_/ laser 8258, 8259.
_/ lead bath 8275.
_/ oil 8249.
_/ precipitation 1112.
_/ precipitation 1196.
_/ quench age 1111.
_/ salt bath 8260.
_/ secondary 1199.
_/ self-tempering 8251.
_/ spray 8281.
_/ strain (work) 7888
_/ strain 1110.
_/ strain-free 8276.
_/ structure 1118.
_/ subzero 8273.
_/ superfial-volume 8248
_/ surface 1114.
_/ texture 1119.
_/ thermal 1115.
_/ torch 8238.
_/ volume 8264.
_/ volumetric 1116.
_/ water 8278.
_capacity 8283.
_chill 8257
_contact 8257.
_treatment / explosive 1109
_treatment / shock-wave 1109.
_treatment / surface 1113
hardness 6234.
_(number) / Brinell, BHN 6235.
_(number) / diamond pyramid 6236
_(number) / Vickers 6236
_/ Mayer 6239.
_/ metal 6237.
_/ mineral 6238.
_/ Mohs’s 6240.
_/ Rockwell 6241.
_/ Shore (scleroscope 6242.
_impress 361.
_indentation 361
hardometer 5888
hastalloy 8508.
hausmanite 8509.
H-band 2859
H-beam 3777.
head 2950, 5137.
_ / dummy bar 2953.
_/ ingot 2951.
_/ rail 2952.
heading 979
_ / cold 980
_/ hot 981
_of pores 1264.
hearth 7222, 7223, 7258.
_/ acid 7230.
_/ annular 7231.
_/ basic 7232.
_/ fritted 7225.
_/ movable 7228.
_/ pulsated 7229.
_/ roller 7224.
_/ rotating 7227.
_/ walking beam 7226.
heat 2390, 6123, 7799.
_(high-temperature) strength 5085.
_/ chemical 6134.
_/ combustion 6127.
_/ fusion (melting) 6129.
_/ low combustion 6130
_/ physical 6133.
_/ shaft furnace 2426.
_/ specific combustion 6128.
_capacity / molar 2989.
_Fast Process 8542.
_of combustion / high 6131
_of evaporation 6124.
_of formation 6135.
_of phase transition 6132.
_of solidification 6125.
_of transformation 6126.
_resistance 5084.
_value / high 6131.
_ value / low 6130.
heater 1095
_ / electric 1096.
heating 875, 876, 1356
_/ arc 879.
_/ continuous 1377.
_/ controlled 1361.
_/ direct 1374.
_/ electric 1364.
_/ electric-contact 1362.
_/ electric-contact 1370.
_/ electron-beam 1363.
_/ flame 1358.
_/ fluidized bed 1372.
_/ fuel oil 880.
_/ gas 877.
_/ gas 878.
_/ induction 1367.
_/ jet 1378.
_/ konvektive 1369.
_/ local (selective) 1357.
_/ nonoxidizing 1359.
_/ plasma 1375.
_/ preliminary 7473.
_/ radiation 1376.
_/ resistance 2551.
_/ surface 1366.
_/ through 1360.
_/ two-stage 1373.
_/ vacuum 1365.
heat-treatment / electric 1643.
heavy concentrate 7655.
height of layer 6165.
helding 1919
helium 8511.
helmet 5062.
hematite 5803, 8512.
hematite-ilmenite 8513.
heredity (in steels) / structure 4551.
heredity in metals 4550.
heterogenation 8514
heterogeneity 8515
heterogenisation 8514.
hexagon - square 2701.
hexagons 6921.
high-line 2671.
_ / bunkers 2672.
Hipersil 8533.
hob 5566.
hogging 6183.
hoist 2509
_ / skip 6040.
holder / electrode 2572.
_ / mandrel 5211.
hole / centered 5190.
_ / charging 6744
_/ die 3031
_/ inspection 5931
_/ shrinkage 5239
holmium 8544.
homogeneity 8547.
homogenization 1200, 8545
_ (diffusion annealing) / high temperature 8546.
homogenizing 4887.
hood 794.
_ / evaporating 795.
_/ exhaust 7242.
hopper 783, 7995
_/ measuring 782.
_/ metering 8549.
_/ receiving 7996.
_/ weighing 7997.
horn silver 3404.
hot metal 3085, 3091.
_ ladle (car) 3129.
_ ladle / mixer-type 3130.
hot-shortness 7940.
housing 780, 5880
_/ closed-top 5881
_/ close-top roll 5881.
_/ open-top 5883
_/ open-top roll 5883
_/ post-type 5882
_cap 6064.
housing-top 6064
hu(e)bnerite 8543.
humidifying 1845.
humidity 6535.
_ / blast 6229.
HV 6236.
hydration 8519.
hydride 8520.
hydrocyclone 8531.
hydrogen 8287.
hydrogen(iz)ation 8522.
hydrolysis 8523.
hydrometallurgy 8526.
hydrophobization 8529.
_ / coating 8530.
hydrorefining 8524
hydrostat 8528.
hygroscopicity 8518.
hypothesis / cumulative damage 8535.
_ of flat sections 8534.
_of incompressibility 8537.
_ of isotropy 8536.
hysteresis 8538.
_ / elastic 8539.
_/ magnetic 8540.
_/ static 8541.

I
I-beam 3774
idler 1449.
ignition 414.
_ hearth 7259.
ilium 3147.
ilmenite 3148.
image 957.
_ / bright-field 959.
_/ dark-field 958.
_ / optical 960.
imaging / X-ray 5725
impact strength 6094.
impeller 3149, 5975
imperfection 2177.
_ / point 2194.
impregnation 1147
_ / ion 3150.
_/ ion 3885.
_/ vacuum 1148.
improvement 1217.
impurities 4757.
_/ detrimental 4758.
_/ horophile 4765.
_/ horophobe 4766.
_/ latent 4763.
_/ permanent 4760.
_/ unintentional 4764.
_/ useful 4762.
_in steel permanent 4761.
inclusions 7773.
_(patch ; pocket) / slag 7794.
_/ aluminate 7777.
_/ carbide 7783.
_/ carbonitride 7784.
_/ endogenous 7781.
_/ exogenous 7780.
_/ fine 7792.
_/ gaseous 7776.
_/ globular 7779.
_/ large 7785.
_/ nitride 7786.
_/ nonmetalic 7778.
_/ oxide 7787.
_/ phosphide 7790.
_/ silicate 7788.
_/ slag 7793.
_/ spinel 7791.
_/ sulfide 7789.
inclusions / line 7774.
inclusions / point 7775.
incoloy 3168.
incomplete (poor) penetration 7612.
inconel 3169.
indenter (indentor) 3153
index 3154, 4434
_/ broadening 4436.
_/ corrosion 4440.
_/ corrosion differential 4441.
_/ corrosive resistance 4444.
_/ crystallographic 3156.
_/ nodal crystallographic 3155.
_/ plane crystallographic 3157.
_of axis / crystallographic 3158.
_of corrosion / integral 4442.
_of corrosion / velocity 4443.
_of strain hardening / velocity 4439.
indicator 4434
_ / roughness 5508
indicators 3159
indium 3161.
induction 3163.
_ / magnetic 3164
_/ magnetic 5120.
_/ saturation 3166.
industry 5006.
_ / aliuminium 5007.
_ / ferroalloys 5011.
_ / iron & steel and non-ferrous metals 5008.
_ / iron and steel 4588.
_ / metallurgical 4574.
_ / mining 5009.
_ / refractories 5012.
_ / tube & pipe 5010.
_ / wire and wire products 8040.
infiltration 1147, 1150, 3210.
_ / pressure 1151.
_ / spontaneous 1149.
infusorial earth 6625.
ingot 2844.
_/ capped 2846.
_/ continuous cast 5142
_/ forging 2850.
_/ hollow 2851.
_/ rising 2845.
_/ single crystal 2848.
_/ square 2847.
_boggi 2852
_bogie 2852
_butt 727.
_carrier 2852.
_for tubes 2849.
ingredient 3152
inhibitor 3211
_ / corrosion 3212.
_ / covering corrosion 3214.
inhomogeneity 453, 8515.
_ / spot 456.
_ of the structure 454.
injection 3172, 7433.
injector 3171, 7115
_ / fuel 7118.
_/ high pressure 7117.
_/ low-pressure 7116.
inoculant 4821.
inoculation 4825.
INRED-process 3173.
insert / die 7816.
_ / exothermic 5886
inserts / heat (thermal) insulation 5885.
inspection 3659
_ / final 3669.
_ / hand (visual) 3662.
_/ magnetic tape 3664.
_/ nondestructive 3661
_/ random 3660.
installation 56, 1696
_ / ladle refining 1716.
instrument 8398.
insulation / heat (thermal) 3139.
intensification / industrial 3196.
intensification 3195.
intensity 3184
_/ labo(u)r 7706.
_/ labor 3190.
_/ linear strain 3194.
_/ materials 4298.
_/ normal stress 3188.
_/ radiant (radiation) 3185.
_/ relaxation 3189.
_/ shear stress 3193.
_/ stress 3192.
_/ tangential (shear) stress 3187.
interaction / phase 6695.
interface 2822.
_ / coherent 5896.
_/ incoherent 5890.
_/ semi-coherent 5899.
interference 3197.
interferometre 3208.
intermediate (run-up) table 5823.
intermetallic compound 3206.
interphase 5902.
interpolation 3207.
interstice 6309.
interstitial site 6309
interval 3198
invar 3167.
invars / amorphous 7516.
investigation / electron diffraction 2597.
iodides 3216.
iodine 3215.
ion exchange 3220.
ion exchanger 3219.
ion exchangers 3218
ion-exchange resins 3218.
ionites 3218
ionization 1603.
ions 3217.
iridium 3222.
iron 5784.
_/ (high-) phosphor(o)us 3109.
_/ carbonyl 5788.
_/ chrome 3125.
_/ electrolytic 5785.
_/ electrotechnical 5786.
_/ foundry (pig) 3117.
_/ granulated 3095.
_/ graphitic pig 3116.
_/ heat-resistant (cast) 3112.
_/ heat-resistant 3111.
_/ hoop 6983.
_/ hypereutectic 3101.
_/ hypoeutectic 3124.
_/ low-phosphor(o)us 3097.
_/ native 5787.
_/ naturally alloyed 3092.
_/ nickel 3114.
_/ open-hearth 3106.
_/ phosphoric 3123.
_/ pudling 5791.
_/ pure 5792.
_/ silicon (cast) 3119.
_/ spiegel 3104.
_/ sponge 5790.
_/ steelmaking 3093.
iron-armco 505.
ironmaking / blast-furnace 8036.
ironmaking / blast-furnace 825.
irrigation / foam 1732.
isobar 3137.
isochore 3145.
isochrone 3146.
isomorphism 3140.
isoperm 3141.
isostat 3142.
isotherm(al) 3138
isotopes 3143.
isotropy 3144.

J
jacket 780, 1187, 5340
_/ bosh 1189.
_/ hearth 1190.
_/ shaft 1191.
jags 5126.
jet 6006, 8303.
_ (stream) / attacking 8309.
_(stream) / inundated 8310.
_/ double-phase 8307.
_/ free (open) 8305.
_/ limited 8308.
_/ plane 8306.
_ /supersonic 8304.
jig 4189.
jigging 1617.
J-integral 3182.
J-integral 3183.
joint 1183, 7464
_ / lock 7465.
_/ pipe 7466
journal 7423.

K
KALDO -process 3260.
kaolin(e) 3348.
kaolinite 3349.
kelvin 3395.
kg/mm of strip width 4293.
kicker 939
kickoff 939
killing 1128
kiln 7286.
_ / furnace 7365.
_/ roasting 7297
_/ rotary 7340.
_ base / carborundum (silicon carbide) 3407.
kinetics 3453.
_/ chemical 3460.
_/ coagulation 3454.
_/ recristallization 3458.
_of corrosion 3455.
_of grain growth 3457.
_of phase transformation 3459.
KINGLOR-METOR 4514.
kish 6862.
KIVCET-melting 2404.
KMS-process 3490.
kneader / clay 3065
knife 1693.
_ / stitting 1694.
KORF-process 3752.
kovar 3581.
KS-process 3829.
kyanite 3449

L
ladle 7909.
_/ casting 7912
_/ hot metal 7910.
_/ mixer (torpedo) 7911.
_/ pouring 7912
_/ pouring 7917.
_/ slag 7919.
_/ steel(-teeming) 7915.
_/ stopper 7913.
_/ teeming 7912.
_furnace 7918.
_scull 6766.
lag 7739.
lamination 1134, 1135
lance 7126
_ / blowing 7127
_/ oxy-fuel 7130.
_/ oxygen 7129.
_4984.
land 2884.
lanthanides 3865.
lanthanum 3864.
lap (rolling) 7771
laquer 3873.
laquered TF (tin free) steel 3081.
laquering 883.
laser 3862.
lathe / roll(-turning) 7810.
lattice / anorthic 1400.
_/ body-centred cubic 1395.
_/ crystal (space) 1392.
_/ cubic 1393.
_/ face-centered 1402.
_/ face-centered 1404.
_/ hexagonal 1403.
_/ monoclinic 1394.
_/ reciprocal 1401.
_/ rhombic 1396.
_/ rhombohedral (trigonal) 1399.
_/ tetragonal 1398.
Laue pattern 3866.
law 3331
_/ Fick’s 3341.
_/ generalized Hooke’s 3345.
_/ Henry’s 3343.
_/ Hooke’s 3344.
_/ Kirchhoff’s radiation 3335.
_/ Pascal’s 3336.
_/ Planck’s radiation 3337.
_/ Stefan-Boltzmann radiation 3339.
_/ Wiedemann-Franz 3332.
_/ Wien’s displacement 3333.
_/ Wien’s radiation 3334.
_of least resistance 3340.
laws of conservation 3346.
layer / barbotage 7694.
_/ barrier 7673.
_/ borided 7674.
_/ boundary 7695.
_/ bright 7690.
_/ cohesive 7684.
_/ compact 7687.
_/ compound 7700.
_/ dark 7689.
_/ defective 7680.
_/ diffusion 7682.
_/ dynamic(al) boundary 7681.
_/ hardened 7676.
_/ nitride (white) 7693.
_/ oxide 7133.
_/ semi-martensite 7692.
_/ thermal boundary 7696.
_/ vibrating 7688.
layers / crystallization 7672.
LBE- process 3874.
LD-CL-process 3880.
LD-OB-process 3878.
LD-OTB-process 3879.
LD-process 3876.
leaching 982
_/ acid 993.
_/ agitation 983.
_/ alkaline 998.
_/ ammonia 985.
_/ bacterial 986.
_/ chloride 1000.
_/ continuous 999.
_/ electrical 2544.
_/ extractive 989.
_/ heap 988.
_/ oxidative 994.
_/ percolation 995.
_/ pressure 984.
_/ running-water 987.
_/ sorptional 996.
_/ sulphate 997.
_/ thiocarbamide 991.
_/ thiosulfate 990.
_/ underground 992.
_/ water 1002.
lead 6659.
_ / antimonial 8506.
_/ black 6662.
_ / electrolytic 6660.
_ / hard (antimonial) 8507.
_ / hard 8506
_ / liquated 6661.
_ / pig 6663.
_ bullion 6662
ledeburite 3887.
length of a specimen / working 6115.
lens / electromagnetic 3962.
lester / X-ray 1700.
level / bath 5978.
_ / oxidation 8374.
_ gauge 2447
_ indicator 2447.
-(l)ing 6462
levigation 1106
life 8340
_ / creep 8345.
_/ fatigue 8344.
_/ fatigue crack 8344
_/ service 8340
_time 8340
lime 3462.
_/ air-slaked 3472.
_/ burnt 3464.
_/ chloride (chlorinated) 3469.
_/ dolomitic 3466.
_/ dolomitic 3467.
_/ magnesian 3467
_/ powdered 3472
_/ precalcined 3465.
_/ quick 3471.
_/ slaked 3470.
_/ soda 3468.
_/ soft-burnt 3465
_/ unconnected 3463.
limestone 3473.
_ / dolomitic 3474.
limit 2920.
_/ creep 2938.
_/ elastic 2931.
_/ fatigue (endurance) 2922
_/ proportional 2932.
_/ proportional cycle 2933.
_of crack resistance 2921.
limitation 7472
limonite 3960, 5800.
line / (mill) pass 8328.
_/ combined shearing 63.
_/ continuous annealing 81.
_/ continuous pickling 74.
_/ continuous quenching and pickling 76.
_/ dislocation 8329.
_/ doubleseam tube-welding 67.
_/ extruding-press 70.
_/ forging-and-pressing 8334.
_/ isothermic 3138.
_/ pitch 7732.
_/ position of stock 6165
_/ roll forming 69.
_/ rotary forging-and-pressing 8335.
_/ strip grinding 60.
_/ strip polishing 59.
_equipment / finiching 4146.
_level / stock 6165
_of pass (groove) / neutral 8330.
_of rolling mill / basic 8332.
line-pipes 4698.
lines / Chernov-Luders’ 8339.
_ / flow (slip, strain) 8338.
_/ ghost (phantom) 2863.
_/ Kikuchi 8337.
_/ principal 4747.
_/pseudo Kikuchi 7120.
lining 283, 294, 8298.
_/ acid 296.
_/ backup (safety) 297.
_/ basic 300.
_/ converter 295.
_/ rammed (tamped) 299.
_/ working 298.
linneite 3961.
lips of cut 6667.
_ of shearing 6667
liquation 2837, 3945, 6065.
liquid 6137.
_ / coling 6139.
_/ lubricating 6140.
_/ penetrating 6141.
_/ perfect (ideal) 6138.
_ trap (Doyle scrubber) 5043.
liquidus 3959.
litharge 5066.
lithium 3903.
load / ore 1851.
load 1846.
_-cell 4556.
loading 1847
_/ cyclic (fatigue) 1857.
_/ dynamic (impact) 1850.
_/ heat 1855.
_/ monotonous 1852.
_/ periodic 1853.
_/ regular 1854.
_/ rigid fatigue 1849.
_/ soft fatigue 1848.
_/ static 1856.
locality of microanalysis 3963.
lock 5597.
log-ratio of reduction (elongation) 3512.
lollingite 3888.
loop 4264.
_ / disclination 4266.
_ / dislocation 4265.
_/ magnetic hysteresis 4267.
_lifter 4263.
looper 4263, 4268, 4971.
looseness 7147.
loosening 1256.
loss 312.
_/ melting 314.
_/ metal 313.
_of plastic yield / stability 1611.
_of pres­sure 1808
_of sealing 1808
loss(es) / ca­lorific 1722.
loss(es) / crop 1718.
loss(es) / hysteresis 1723.
losses / eddy-current 1720.
_ / heat (thermal) 1722
_ / magnetic 1721.
_ / remagnetization 1719.
low-compressibility powder 7183.
LRF-process 3965.
lubricant 5967
_/ glass 4767.
_/ graphite 5968.
_/ grease 5973.
_/ liquid 5970.
_/ process 5974.
_/ protective 5969.
_/ solid 5972.
lubrication / fluid-film 1141.
_ / hydrostatic 1142.
lubrication 1139
luminiphores 3967
luminiscene 3966.
luminous intensity 8005
lunkerite 3968.
lutecium 3971.

M
machinability 1689.
machine 4145.
_(drill) / taphole drilling 4164.
_/ automatic 169
_/ bar roller cambering (bending) 4155.
_/ bow type continuous casting 1714.
_/ butt-welding 4181
_/ carrousel sinter 25.
_/ casting 4208
_/ centering 6032.
_/ centrer roll 4453.
_/ centrifugal casting 4210.
_/ charging 4206
_/ charging 4209.
_/ chill casting 4163.
_/ circular-travel(l)ing grate 4215.
_/ coiling 4216.
_/ continuous-casting 1707.
_/ core-blowing 4201.
_/ deburring 8434.
_/ downdraft sinter 30.
_/ driftercoil-opening 4187.
_/ drilling 4187
_/ fettling 4151.
_/ floor-type charging 4158.
_/ flotation 4196.
_/ forge rolling 2762.
_/ forging 4198.
_/ horizontal forging 4219.
_/ hydraulic testing 4218.
_/ impulse forging 4159.
_/ jolting moulding 4194.
_/ leveling (straightening) 4190.
_/ mechanical testing 4166.
_/ monoblock (single-block) 2022.
_/ moulding 4978
_/ multidie 2064.
_/ packing 4180.
_/ pelletizing 4008.
_/ pipe (tube)-cutting 7813.
_/ pipe-cutting 7812.
_/ plate-levelling (straightening) 4204.
_/ pointing 4212.
_/ polishing 4195.
_/ pressure die-casting 4213.
_/ radial swaging 4182.
_/ reeling 2059
_/ reinforcing-bar 7809.
_/ roll straightening 4154.
_/ roll(er) bending 4156.
_/ roll-grinding 7811
_/ rotary casting 4161.
_/ rotary forging 4185.
_/ scarfing 4211.
_/ semi-continuous steel casting 1699.
_/ shaft sintering 26
_/ sheet-bending 4203.
_/ shot-blast 1704.
_/ sintering 24
_/ squeeze moulding 4197.
_/ straightening staking 4191.
_/ stranding 4214.
_/ swaging 4184
_/ taphole plugging 4165.
_/ testing 4149
_/ thermocutting 4157.
_/ tube casting 4168.
_/ tube straightening 4167.
_/ tying 4193.
_/ wheel-abrator 1704
_/ winding 4199.
_/ winding 4982
_/ wire rope closing 4148.
_/ wire-tying (bunching) 4153.
_/ wrapping 4205.
_chamfering 7814
_for pelletization 4150.
_sintering 29.
machining 1631
_/ metal 1664.
macrodeformation 4119.
macro­exa­mination 3446.
macrofracture 5702.
macroinclusion 4124.
macrokinetics 4120.
macropores 4123.
macros 4118.
macroshear 4126.
macrostresses 4125
macrostructure 4122.
mag-coke 3985.
maghemite 3972.
magnalium 3986.
magnesioferrite 3989.
magnesiothermics 3995.
magnesite 3987.
_ / fired 3988.
magnesium 4004.
_ / granulate 4005.
_ / rough 4006.
magnet 3997.
_ / permanent 3999.
_ / superconducting (cryogenic) 3998.
magnetism 3990.
magnetite 3992, 5799.
magnetization 1624.
_ / residual (remnant) 1625.
_ / saturation 1626.
magnetoelasticity 4003.
magnetometer 4000.
_ / torque 416.
magneton 3993.
magneto-optics 4001.
magnetoresistance 3994.
magnetostriction 4002.
magnico 3996.
magnification / useful 859.
magnifier / Brinell 3969.
magnitization 1623.
main table 5819.
malachite 4127.
mallabelizing 1596.
malleablizing 4892.
_ black-heart 4897.
man / blast-furnace 4608.
man dead 6608.
mandrel 2449, 5209, 5921.
_ (plug, thrust) bar 7276.
_ / fixed 5929.
_ / floating 5925.
_ / movable 5927.
_ / soft ductile 5924.
manganes 4138.
_ / electrolytic 4140.
_/ metal 4141.
_/ nitrogenized 4139.
manganin 4136.
manganite 4137.
manipulator 4142.
_ / rolling mill 4143.
manufacture 8035
map / deformation 5836.
_ / fracture (rupture) 5837.
maps 5835
marag(e)ing 1970.
marforming 4262.
mark 5125.
marking 1591.
marks / expanded 363.
_ / roll 362.
marl 4553.
martensite 4231.
_/ coarse-needled 4247.
_/ coarse-needled 4253.
_/ cooling 4234.
_/ cubic (low carbon) 4240.
_/ explosive 4232.
_/ fine-needled 4257.
_/ hexagonal 4259.
_/ latent acicular (needle type) 4254.
_/ massive (lath) 4249.
_/ medium acicular 4250.
_/ plate 4236.
_/ quenched 4258.
_/ secondary 4244.
_/ strain induced 4237.
_/ stress 4256.
_/ superfine acicular 4238.
_/ tempered 4246.
_/ tetragonal 4251.
_/ thermoelastic 4239.
martite 4261.
mass 4284.
_ / atomic 4286.
_ / molecular 4289.
_ spectrometers 4422.
_ spectroscopy 4423.
_ transfer / heat 2978.
master-die 4424.
mat finishing 1690.
material / minus 5477.
_ / plus 5476.
_ / raw 5199.
_ / segregated 3944.
_ / semifinished 5189.
materials 5217.
_/ abrasive 4299
_/ anisotropic 4300.
_/ antifrictional 4301.
_/ bindar 4362.
_/ blended raw 5201.
_/ bronze-graphite 4304.
_/ carbon-base 4341.
_/ charge (charging) 4349.
_/ compact 4327.
_/ composition 4328.
_/ composition 4329.
_/ conductor 4306.
_/ consolidated 4330.
_/ crystal 4331.
_/ electrical insulating 4316.
_/ electroconductive 4314.
_/ electroconductor 4318.
_/ electrocontact 4317.
_/ electrode 4315.
_/ emission 4319.
_/ facing 4311.
_/ ferrimagnetic 4357.
_/ ferromagnetic 4358.
_/ fettling 4308
_/ fibrous 4302.
_/ fibrous 4303.
_/ _4312.
_/ fluxed iron ore 5200.
_/ graphitized 4310.
_/ hardmagnetic 4336.
_/ heat-electric(al) 4323.
_/ heterphase 4420.
_/ highly purified 5219.
_/ high-porous 4338.
_/ impregnated 4325.
_/ iron-ore 4347.
_/ laminated (layered) 4364.
_/ loose 4360.
_/ magnetic 4334.
_/ make-up 4308.
_/ metal composite 4332.
_/ moulding 4353.
_/ nanocristalline 4339.
_/ natural 4305.
_/ nonporous 4356.
_/ piezoelectrical 4343.
_/ porous 4359.
_/ powders 4361.
_/ precipitation hardened 4313.
_/ radiation resistant 4344.
_/ radioactive 4345.
_/ refractory, refractoryes 4365.
_/ reinforced 4309.
_/ reinforced 4348.
_/ reinforcing 4333.
_/ resistive 4346.
_/ secondary raw 5204.
_/ sintered 4363.
_/ soft-magnetic 4335.
_/ structural 4350
_/ super conducting 4320.
_/ technogenic (techno­genitic) 5202.
_/ thermal insulating 4321.
_/ transpiration 4355.
_/ welding 4354.
_for contacts 4351.
_of construction 4350.
matrix 4426, 7142.
_ / floating 4432.
_ / multichannel 4431.
matte 7709.
_ / converter 6743.
_/ copper 7714.
_/ copper-nickel 7715.
_/ nickel 7712.
_/ polymetal 7711.
_/ poor 7710.
_/ primary 7713.
matters 5217
measurement 870.
_ accuracy 6122.
measurements / primary 871.
mechanics 4605.
_ / continuum 4606.
_ / soil 4607
_ of bulk media 4607.
_ of continua 4606
mechanism 4591
_(device) / pushing 4599.
_/ brittle fracture 4601.
_/ deformation 4596
_/ densification 4593.
_/ feeding 445.
_/ fracture 4603
_/ macroscopic fracture 4597.
_/ microscopic fracture 4598.
_/ screwdown 4595.
_/ tenacious fracture 4592.
medium / active 466.
_/ aggressive 462
_/ boiling quenching 482.
_/ carbonitriding 471.
_/ carburizing 479.
_/ corrosive 462.
_/ corrosive 476.
_/ decarburizing 469.
_/ diathermal 474.
_/ hot quenching 490.
_/ isotropic 475.
_/ milling 488.
_/ neutral 485.
_/ nitriding 472.
_/ non-boiling quenching 464.
_/ oxidizing 483.
_/ protective 473.
_/ quenching 489.
_/ reducing 467.
_/ salt-bath quenching 480.
_/ saturating 470.
_/ working 487
melt 5102
meltdown 860
melter 4490, 4590.
melting 861, 862, 2390
_/ copper-sulphuric 2423.
_/ electrical 2571
_/ electron-beam (bombardment) 2399.
_/ levitation 2428.
_/ metallthermal 2408.
_/ ore-thermal 2410.
_/ oxidation 863.
_/ oxygen-flame 2419.
_/ plasma 2416.
_/ vacuum 2400.
_/ vacuum-induction 2401.
_/ zone 2402.
membrane 4549
memory / shape (form) 4610.
meniscus 4552.
mercury 2780
mesh / fabricated metal 613.
_ / woven 619
metal 3906.
_/ (extra) high-purity 3910.
_/ alloying 3913.
_/ amorphous 3907.
_/ base (parent) 3920
_/ basic 3920.
_/ ceramic 3942.
_/ elementary 3916.
_/ higher-purity 3908.
_/ high-purity 3914.
_/ lower purity 3911.
_/ medium-purity 3915.
_/ molten 3909.
_/ sheet 3917.
_/ sponge 3918.
_Dores 3912.
_optics 4572.
_science 3905
_ware 5129.
metal-base laminate 4296.
metallization 4558
_ / diffusion 1382.
_/ diffusion 4562.
_/ electrolytic 4563.
_/ ionic 4565.
_/ plasma 4566.
_/ vacuum 4564.
metallizing / diffusion 1382
metallographites 4570.
metallography / colo(u)r 4569.
metallography / quantitative 4568.
metallography 4567.
metalloid 457, 4571.
metallophysics 6819
metallothermy 3904.
metallurgist 4573.
metallurgy 4574
_/ ferrous 4588
_/ free coke 4584.
_/ granule (grain, pellet) 4576.
_/ injection 4578.
_/ ladle 4589
_/ nonferrous 4585.
_/ nuclear 4575.
_/ plasma 4582.
_/ powder 4586.
_/ secondary 4587.
_/ secondary 4589
_/ semiconductor 4581.
_/ space 4579.
_/ tundish 4583.
_/ vacuum 4577.
metals / alkali(ne) 3935.
_/ alkaline earth 3936.
_/ crude 3931.
_/ crude 3932
_/ electrolytic 3924.
_/ ferrous 3938.
_/ fine 3941.
_/ heavy 3930.
_/ high-melting-point 3940.
_/ impure 3932.
_/ light 3929.
_/ low-melting-point 3921.
_/ noble 3927.
_/ noble 3939.
_/ nonferrous 3937.
_/ platinum 3933.
_/ radioactive 3934.
_/ rare (less-common) 3925.
_/ rare-earth 3926.
_/ secondary 3928.
_/ trace 3922.
_/ transition 3923.
metering 2434.
methane 4496.
method 4497
_/ (direct) shadow 4545.
_/ acoustic emission 4498.
_/ Bayer 4503.
_/ bridge 4528.
_/ Bridgman 4504.
_/ calcium hydride 4512.
_/ carbonyl 4513.
_/ chloride 4540.
_/ coordinate grit 4515.
_/ electroerosion 4508.
_/ end quenching 4536.
_/ etching pit 4499.
_/ Glagolew’s 4506.
_/ indent measurement 4501.
_/ indentation 4502.
_/ intercrystaline corrosion 4516.
_/ iodide 4511.
_/ Laue 4517.
_/ magnetometric 4518.
_/ moirй fringe 4525.
_/ penetrant-solution 4541.
_/ phase-contrast 4537.
_/ photoplastic(ity) 4539.
_/ polarization optical 4529.
_/ radioisotope 4530.
_/ Reney 4531.
_/ rotating-disk 4520.
_/ rotating-electrode 4521.
_/ rotating-roll 4519.
_/ Schteblein 4542.
_/ secant 4523.
_/ shedding 4543.
_/ slip-line 4507.
_/ Szohralsky 4544.
_/ termo-EMF (thermo­electromotive force) 4510.
_/ vibrating-electrode 4524.
_/ Wiberg’s 4509.
_of filtering suspensions 4538.
_of hydrostatic weighting 4547.
_of micro-thermo-electromotive force 4522.
_of nodal points 4533.
_of slow / diffraction 4526.
_of test quenching 4534.
_of weak beams 4535.
Mf - temperature 6508.
mica 7196.
micro 4614.
microalloying 4632.
microanalysis 4620.
_ / electron probe 386
_ / laser 4621.
_ / X-ray 4622.
microanalyzer / energy dispersion 4616.
_ / wave 4618.
_ / X-ray scaning 4617.
microcell 4625.
microconsti­tuent 4469.
microcrack 4624.
microcristallography 4631.
microdeformation 4627
microdensitometer 4659.
microdiffraction 4628.
microdisontinuity 4623.
microflaw 4626.
microfractography 4660.
micrograph 4655.
microhardness 4637.
microinclusions 4663.
microinterferometer 4630.
micromachine 4633.
micrometer 4634.
microphotometer 4659
micropore 4656
microporisity 4657.
microradiography 4636.
microscope 4638.
_/ Auger 5278.
_/ electron 4643.
_/ field ion 5479.
_/ field-emission 4644.
_/ field-ion 4646.
_/ light 4649.
_/ scanning electron 4648.
_/ thermal electron 4645.
_/ transmission electron 4641.
_/ transmission scanning electron 4642.
microscopy / diffraction electron 4651.
_ / electron 4652.
_ / X-ray 4653.
_ 3448.
_ 4650.
microsection 4662
micro-slice 4662.
microstrain 4627.
microstructure 4654.
microwelding 4661.
MIG-welding 7442.
mill 1997, 7197, 8133.
_(machine) / drawing 1998.
_/ (continuous) hot strip (wide strip) 2115.
_/ (seamless) tube rollig 2054
_/ Assel 2092
_/ Assel 2093
_/ autogenous 8139.
_/ automatic tube (pipe) 2000.
_/ ball 8134.
_/ ball-rolling 2007.
_/ bar (rolling) 2103.
_/ barrel-type roll piercing 2032
_/ beam (rolling) 2089.
_/ beam (rolling) welding 2090.
_/ billet 2094.
_/ breakdown (roughing) 2060.
_/ cavitation 8140.
_/ cold pilgering 2049
_/ cold pilgering roller 2051.
_/ cold reducing 2049.
_/ cold rolling 2127.
_/ cold rolling sheet 2128.
_/ cold strip 2025.
_/ continuous 2113.
_/ continuous billet 2114.
_/ continuous butt-weld(ing) 2122.
_/ creep drawing 2104.
_/ cross (rolling) 2009.
_/ cross-country 2058.
_/ cross-country rolling 2036.
_/ cross-rolling 2010.
_/ cycloidal (rolling) 2129.
_/ die rolling 2074.
_/ die-rolling 68.
_/ Discher 2015
_/ disk (piercing) 2014.
_/ disk 8136.
_/ double-stand 2069.
_/ drawing-rolling 2012.
_/ edge bending 2066.
_/ electric-weld pipe 2046.
_/ elongating 1996.
_/ expanding 2097
_/ external welding 2011.
_/ Fassel 2117.
_/ flatting (flaking) 2096.
_/ foil rolling 2035.
_/ Forain 2118.
_/ forge welding 78.
_/ forming 2098.
_/ four-high 2068.
_/ gear-(teeth) drawing 2033.
_/ hammer 8144.
_/ heavy merchant (heavy section) 2065.
_/ hot strip 2116.
_/ hot-rolling 2130.
_/ hot-rolling sheet 2131.
_/ impact vapart (centrifugal) 8142.
_/ induction-weld pipe 2047.
_/ inner welding 2124.
_/ jet (counterflow, countercurrent) 8146.
_/ Krupp-Platzer 2037.
_/ line type drawing 2137.
_/ linear 2136.
_/ loop-free type drawing 2002.
_/ looping-type drawing 2045.
_/ mandrel 2112.
_/ Mannesmann 2044.
_/ medium section 2100.
_/ medium section 2102.
_/ merchant bar (light section) 2132.
_/ multiroll 2062.
_/ multistand 2061.
_/ multistrand drawing 2063.
_/ non slip drawing 2111.
_/ nonintegrated metallurgical 7202.
_/ nonreversing (rolling) 2003.
_/ parts-rolling 2013.
_/ pendulum 2120.
_/ pilger 2075
_/ pinch-pass 2095
_/ pipe and tube 2054.
_/ pitch (rolling) 2006.
_/ planetary 2077.
_/ planetary 8141.
_/ plate 2106.
_/ plug 2048.
_/ press-roll piercing 2134.
_/ radial-rolling 2079.
_/ reeling 2059
_/ repiercing 2097.
_/ reversing 2084.
_/ ring-rolling 2080.
_/ rod 8143.
_/ rolling 2087.
_/ rotary (piercing) 2008.
_/ rotary forge 2075.
_/ section 2103
_/ semicontinuous 2067.
_/ sheet shaping 2078.
_/ single-stand 2018.
_/ single-strand 2019.
_/ single-strand 2020.
_/ six-high 2023.
_/ sizing 2088.
_/ skin (temper) 2095.
_/ stationary cold-reduction 2052.
_/ Steckel 2105.
_/ steckel 2121.
_/ Stiefel 2125.
_/ stip 2040.
_/ stretch-reducing 2083.
_/ strip 2024.
_/ structural 2085.
_/ tandem 2107.
_/ thinsheet 2028.
_/ three-high 2091.
_/ three-high Laut 2039.
_/ tube forming 2056.
_/ tube-billet 2055.
_/ tube-reducing 2081.
_/ tube-reducing 2082.
_/ tube-rolling 65.
_/ tube-welding 2057.
_/ tube-welding 66.
_/ twelwe-high rolling 2027.
_/ twenty-high 2073.
_/ two-high 2070.
_/ two-strand 2071.
_/ tyre 2004.
_/ universal 2109.
_/ universal beam 2110.
_/ vapart (centrifugal) 8145.
_/ vibratory 2794.
_/ vibratory 8138.
_/ welding-and-forming 2099.
_/ wheel-rolling (railway-wheel) 2026.
_/ wire (rod) 2042.
_/ wire (rod) 2043.
_/ wire plattening 2096
_/ wire-rod 2133.
_drive 7263.
_jet(-type) 8135.
_pinion 1442.
milling / dry 1895.
milling / thermal 3025
millman 4611.
mineral / ceramics 4773.
mineralization / foam 4772.
minerallurgy 4775.
mineralogy 4774.
minerals 4770.
_ / rare-earth elements 4771.
mini-mill 4776.
mishmetal 4786.
mix / gunning 6601.
_ sintering 27
mixer 4783, 5975, 7491.
_- settler 7497.
_/ active 4785.
_/ clay 3065
_/ double-conic 7495.
_/ drum 7492.
_/ elbow 7494.
_/ Howard 5976.
_/ inactive 4784.
_/ paddle 7498.
_/ vibrating 7493.
mixer-settler 2716.
mixing 491.
mixing 7605
mixture 3234
mixtures / aluminium thermal 5153.
_ / cold hardening 5156.
_ / fluid self-hardening 5154.
mo(u)ld 744, 3798.
_/ “soft” 7422.
_/ bottle-top 745.
_/ closed bottom 747.
_/ curved 3804.
_/ open-bottom 746.
_/ radial 3805.
_/ vertical 3801.
_with movable walls 3800.
mode 5736
_ / deformation 4596.
_ / fracture 4603.
_ of mass transfer 5749.
model 2959, 4818
_ of deformable medium / rheological 4819.
modification 4823, 4825
modifier 4821
_ / flotation 4822.
modifiers 1726
module 4827.
modulus 4827
_/ caustic 4835.
_/ compression (bulk) 4838.
_/ elastic 4830.
_/ hardening 4828.
_/ sectional 4911.
_/ shear 4839.
_/ silica 4837.
_/ Young’s 4829.
_of elasticity / dynamic 4831.
_of plasticity (ductility) 4836.
moistening 1845
moisture / absorption 6537.
_ / blast 6536.
_ content 6535
mold 5063, 7090.
_ / chill 3585.
_/ composite 7088.
_/ light-wall 3802.
_/ lined 3586.
_/ shell (investment) 7087.
moldability 7421.
molding 1909, 7091, 7708
_ (forming)/ continuous 1913.
_(forming)/ dross 1914.
_/ compression 1916.
_/ relief 1912.
_sands (mixtures) 5155.
mole 4903.
molecule 4902.
molybdate 4904.
molybdenite 4906.
molybdenizing 1629.
molybdenum 4905.
moment 4907.
_ / diamagnetic 4909.
_/ magnetic 4912.
_of force 4914.
_of inertia / sectional 4910.
_of momentum 4913.
monazite 4918.
Mond process 3371.
monel 4919.
monochromator 4926.
monocrystal 4923
monoprocess 4924.
monotectoid 4925.
morphology 4929.
mortal / refractory 4555.
mortar / refractory 8462.
motion 4954.
_ / heat 4957.
_/ laminar 4958.
_/ turbulent 4959.
mould 5469.
_ / heavy-wall 3806.
mouth / vessel 8384.
move 6086
Ms - temperature 6509.
mud 7643
_ / anode 7644
_/ red 7648.
_/ white 7645.
mullite 5064.
multiplet 5065.
multiplicity / slag 8492.
muscovite 5070.

N
neck / roll 7423
_ / sample (pattern) 7424.
_/ shape 7425.
_ forming 8054.
necking 8054
needle / martensite 5210.
needle 5209.
neodymium 5214.
nepheline 5216.
net / scoring 612.
_ / short 7256.
_ notch technique 4505.
net-stress 5215.
network / carbide 616.
_ / cementite 621.
_/ dislocation 615.
neutralization 5206.
neutron radiography 5208.
NiAs type phase 6730.
nichrome 5252.
nickel 5220.
_/ anode 5221.
_/ cathode 5224.
_/ crude 5225.
_/ electrolytic 5222.
_/ fire refined 5223
_/ pyrometallurgical 5223.
_plating (nickelizing) / electrochemical 4921.
_plating / chemical 4922
nickelizing 4920.
_ / chemical 4922.
nickel-silver 5205
Nicrosil 5226.
Ni-hard 5251.
nimonic 5227.
niobium 5235.
nipple 5236.
niresist 5240.
Nisil 5241.
nitinol 5242.
nitride 5243.
_ / boron 5244.
_/ complex 5246.
_/ silicon 5245.
nitriding 1551.
_/ austenitic 1558.
_/ gas 1552.
_/ glow discharge 1559
_/ liquid 1555
_/ liquid 1556.
_/ low-temperature 1553.
_/ multiple stage 1562.
_/ partial (low) pressure 1554.
_/ plasma (ion) 1559.
_/ two stage 1561.
_/ vacuum 1554
_/ wet 1555.
nitrocarburizing 1784, 1954
_ / gas 1785.
nitrogen 175.
_/ dissolved 177.
_/ fixed 176.
_/ liquid 178.
node 5254.
_ / welding 3429.
nodes / coinciding 3430.
nodule 5178
nodulizing 1589.
nomag (nonmagnetic cast iron) 5255.
nomogram (nomograph) / hardena­bility 5256.
non-metals 457
nonplaneness 459.
nonsquareness 3221.
normalization 5257.
normalizing 5257
nose / plug 7941
notch 7805.
_/ sharp 7806.
notches 5126
notching 291, 7833.
nozzle 5167, 6006, 8316.
_/ (de) Laval 6007.
_/ casting (stopper) 8317.
_/ convergent-divergent (Laval) 7265.
_/ discharge 5168.
_/ receiving 8320.
_/ solid-bottom 8319.
_/ submerged 8318.
_of a ladle 8317
NSC-process 5258.
nucleation 7817, 8055.
_ / crack 7818.
_/ heterogenous 7819.
_/ homogeneous 7820.
nucleus 7795
_ (germ) / supercritical 7798.
_(germ) / undercritical 7797.
_/ coherent 7796.
nugget 3042.
number / Biot 5771.
_/ coordination 5773.
_/ Euler 5772.
_/ Faraday 5780.
_/ Fourier 5782.
_/ Froude 5781.
_/ NuЯelt 5775.
_/ Peclet 5776.
_/ Prandtl 5777.
_/ Reynolds 5779.
_/ Schmidt 5783.
nut / clamping 7195.

O
OBM -process 5260.
occlusion 5268.
ochre /chrome 5596.
off-analysis 8285
offgrade 8285.
O-forming 1911
oil 5967
_ / (steam-engine) cilinder 2765.
_/ preservating 2833.
_/ preservative 1140.
_/ solar (diesel) 2835.
_/fuel 4091.
oiling 1139
oils / engineering 2836.
_ / technical 2836
O-ing 1911.
olivine 5269.
OLP-process 5270.
opener / coil 828
open-hearth port 2954.
opening 1351
_ (displacement) / crack 1279.
_/ critical crack 1280.
_/ roll 1354.
operating rate 3186.
operation 5272, 5736, 6086, 6088.
_/ circumferential 6090.
_/ converter 2405.
_/ forming 5275.
_/ heat treating 5273.
_/ oxygen-converter 2417.
_/ separation 5274.
_/ shearing 5274
operations / continuous 8050.
_ / drop forging 8049.
_/ tube-casting 8045.
_/ tube-rolling 8044.
order / long-range (long-distance) 8299.
_ / short-range (short-distance) 8297.
_of axial symmetry 5767.
ordering 4961.
ore 4012.
_/ aluminium 4013.
_/ balance 4049.
_/ beryllium 4015.
_/ black (magnetic) iron 5799
_/ blast iron 4050.
_/ brown (bog) 4062.
_/ brown iron 5800
_/ chromium 4060.
_/ cobalt 4028.
_/ complex 4029.
_/ complex iron 4047.
_/ copper 4054.
_/ crude iron 4038.
_/ direct-shipping iron 4064.
_/ ferriferous manganese 4045.
_/ gold 4041.
_/ heavy 4037.
_/ hematite 4065.
_/ high grade (rich) 4033.
_/ iron 4046.
_/ iron carbonate 4027.
_/ iron-vanadium 4044.
_/ lean (poor) 4061
_/ light 4036.
_/ limonite 4030.
_/ low grade 4061.
_/ magnetite 4031.
_/ manganese 4032.
_/ medium 4052.
_/ merchant 4051.
_/ mixed 4063.
_/ molybdenum 4034.
_/ native 4023.
_/ naturally alloyed iron 4016.
_/ nickel 4039.
_/ nickel oxide-bearing 4018.
_/ niobium 4040.
_/ overbalance 4014.
_/ oxidized 4017.
_/ platinum 4042.
_/ polymetallic 4035.
_/ radioactive metal 4043.
_/ rare-earth metal 4025.
_/ rare-metal 4024.
_/ raw iron 4038
_/ red iron 5803
_/ self-fluxing 4022.
_/ siderite (spathic, white iron) 4053.
_/ silver 4020.
_/ sinter iron 4048.
_/ sulphide 4055.
_/ taconite 4056.
_/ tin 4026.
_/ titanium 4057.
_/ titanomagnetite 4058.
_/ tungsten 4021.
_/ vanadium 4019.
ores / carrier 4069.
_ / iron 4067.
_/ non-ferrous metal 4066.
_/ zinc-lead 4059.
_preparation 4068.
orientation / crystallography 5293.
orifice / die 3031.
orthite 5298.
oscillating (shaking) table 5818.
oscillation 5861.
oscillations 5862
oscillograph 5302
_ / cathode-ray (CRO) 5304.
_/ mirror-galvanometer 5303.
oscilloscope 5302.
osmium 5299.
OTB-process 5301.
outlet / cooling water 495.
oval-gothic square 5262.
ovality 5267.
ovalization / tubular billet 5261.
oval-round 5265.
_ / flat 5266.
oval-square 5263.
oval-vertical (edging) oval 5264.
oven 7286
overaging 852.
overbaking 851.
overblowing 800
overcarburizing 1794.
overcooling 849.
overfilling 812.
overflow 7741
overheating 857
overoxidation 835.
overpickling 322, 820.
overpreservation 3443.
overpressing 854.
oversaturation 858
oversize 5476
oxalatation 1865.
oxidant 5005.
oxidation 5316, 5585.
_/ anode 5586.
_/ internal 5590.
_/ secondary 5587.
_/ selective 5589.
_degree / slag 1804.
_of degree 1803.
oxide 5315.
oxidizability 5592.
oxidizer 5005
oxinitriding 5313.
oxinitrocarburizing 5314.
oxygen 5579.
_ / fixed 5580.
_/ process 5582.
_/ tonnage 5581.

P
pack 5317
_ opener 4147, 4188.
packet 5317
packing 1797, 8296.
_/ closest 8300.
_/ sand 7504.
_density 6211.
painting 7613.
pair / galvanic 8295.
palladinizing 1798
palladium 5319.
palladium-coated 1798.
pallet 5320.
palletizing 1063.
paper / antirust 7211
_ / untitarnish 7211.
paragenesis of elements 5321.
paramagnet 5329.
paramagnetism 5328.
parameter 4434, 5322.
_ (variable) / state 5326.
_/ dendritic 5324.
_/ lattice 5323
part / powder 5127.
particle 5176.
_ / coherent 5177.
parting 4995.
pass 1203, 3262.
_/ beam 3291.
_/ box 3274.
_/ closed 3267
_/ cogging down 3275
_/ conjugat 3296.
_/ diagonal 3268.
_/ diamond 3288
_/ final 3289
_/ finishing 1204.
_/ flange 3271.
_/ four roll 3284.
_/ gothic 3272.
_/ hexagonal 3269.
_/ hexahedral 3270.
_/ horseshoe (-shaped) 3280.
_/ intermediate 1207.
_/ leader 1205.
_/ multiroll 3278.
_/ open 3295
_/ oval 3283
_/ pinch 3275
_/ prefinishing 3299.
_/ preleader (roughing) 1206.
_/ roughing 3275.
_/ roughing 3286
_/ round 3279.
_/ section 3293.
_/ semi-closed 3282.
_/ semi-disk 3281.
_/ slitting 3263.
_/ square 3273
_/ three-roll 3292.
_/ two-roll 3285.
_/ vertical 3297
_/ vertical oval 3298.
_bite 7284.
passivating 1138.
passivation 1138
passivity metals 5331.
paste (compound) / electrode 4287.
paste / anode 4285.
patch / scrap 6231.
patching 1331.
patenting 5332.
_ / bath 5333.
_/ fluidized-bed 5335.
_/ lead 5336.
_/ salt (bath) 5334.
patina 5578.
patten / electron diffraction 2595.
pattern 2959, 4818, 4996, 6051.
_(schedule) / rolling 4271.
_/ casting 4820.
_/ diffraction 6449.
_/ etching 6816.
_/ streamlet 4997.
_/ temperature 2768.
_/ track 6052.
_/ X-ray diffraction 5724
pause 5337.
pay-off 1092
pe(a)rlite 5350.
_/ coarse granular (globular) 5360
_/ coarse granular 5355.
_/ coarse lamellar 5356.
_/ coarse lamellar 5361.
_/ divorced 5360.
_/ fine granular 5363.
_/ fine lamellar 5353.
_/ fine lamellar 5364.
_/ globular 5354.
_/ lamellar 5366.
_/ latent lamellar 5365.
_/ medium granular 5357.
_/ medium lamellar 5358.
_/ sorbitic 5359.
_/ spotted 5362.
_/ super fine granular 5352.
peak 5378
_ / Kester 5379.
_/ Snoek 5380.
peak-to-peak amplitude 1258
peak-to-peak value 1258.
peat 6606
peening / shot 1675
peep-hole 5931.
pegmatite 5338.
pelletization 1589
pelletizer 4008
_ / drum 4009.
pellets 1528.
_/ (self-) fluxed 1532.
_/ carbonized 1535.
_/ cold-bonded 1529
_/ dolomitic 1533.
_/ green 1542.
_/ iron ore 1543.
_/ low fluxed 1530.
_/ manganese 1538.
_/ multilayer 1541.
_/ non-fluxed 1531.
_/ ore-carbon 1537.
_/ ore-coke 1536.
_/ phosphorite 1545.
_/ porous 1544.
_/ prereduced 1540.
_/ self-melting 1534.
_/ super fluxed 1539.
_/ unburned 1529.
_/ unfired 1529
pendulum / anhedral torsion 7194.
pendulum / torsion 7193.
penetration 7772.
penetrator 3153.
pentlandite 5339.
percolation 5349.
percolator 5348.
perfect (total) radiator 6466.
periclase 5341.
period 5342.
_ / cycle 5346.
_/ heating (heat-on) 5343.
_/ holding 5344.
_/ incubation 5345
peritectic 5347.
permalloy 5367.
permeability 7614.
_ / magnetic 7616.
_/ protective coating 7615.
_ of vacuum 5057.
permendur 5368.
permenorm 5369.
perminvar 5370.
perovskite 5371.
petrography 5372.
pH value 4447.
phase 6722.
_/ coherent 6726.
_/ dispersed 6725
_/ equilibrium 6736.
_/ ferritic 6732.
_/ gaseous 6723.
_/ intermediate 6734.
_/ interstitial 6735.
_/ Laves 6727.
_/ metastable 6729.
_/ parent 6728.
_/ precipitated 6724.
_/ stable 6731.
_of furnace / gas(eous) 6733.
phisical metallurgy 3905.
phosphates 7097.
phosphatizing 1871
phosphide 7099.
phosphor 3967, 7100.
photocathode 7104
photoefect 7103
photography X-ray 5601.
photo-method of X-ray (diffraction) analysis 7105.
photomicrography 4658.
phototube 7102.
physics of metals 6819.
pickling 2150, 316
_/ acid 325.
_/ alkaline-acid 328.
_/ chlorohydric acid 323.
_/ continuous 329.
_/ structural 326.
_/ technological (industrial) 327.
_/ vibration 321.
piercer / Mannesmann 2032.
piercer disk 1439.
piercing 1335.
_/ complete 1341.
_/ cross-roll 1339
_/ filling-up 1342.
_/ incomplete 1336.
_/ increasing 1340.
_/ press-roller 1343.
_/ punch 1344.
_process / rotary 1339.
piezoelectric 5373.
piezoelectricity 5374.
piezomagnetic 5376.
piezomagnetism 5375.
piezometer 5377.
pig 7660, 8431.
_ / iron 3127.
_iron / electric 2576.
pile 1840, 7707.
piler 4180, 4609.
pilger 1416.
piligering 1419.
_ / cold 1416
piling 1935.
pin 4461.
pins / anode 4462.
pipe 4666, 4673, 5239.
_ / skid 4675.
_/ skid 4681.
_/ thermal 4679.
_/ workpiece 4740
pipeline / steam (line, main) 5291.
pipe-line 4672.
pipelines / fuel 4719.
pipes (tubes) / steel 4727.
_/ casing 4714.
_/ cold-strained 4732.
_/ double-welded 4708.
_/ drill 4711.
_/ electric welded 4691.
_/ extraheavy-wall 4700.
_/ gas-oil line 4685.
_/ heavy-wall 4722.
_/ helical-seamed 4721.
_/ large diameter 4690.
_/ light-wall (thin wall) 4694.
_/ medium diameter 4718.
_/ multilayered 4702
_/ pressure 4712.
_/ rolled 4704.
_/ seamless 4725.
_/ tap(ping) 4731.
_/ threaded 4697.
_/ water 4738.
_/ water-gas supply 4737.
piston 7426
pit / granulation 547.
_ / looping (loop storage) 5294.
_/ skip 5295.
_/ soaking 8302
_furnace 8302.
pitch 6456, 6853
_ point narrowing 8061.
pits / etch 5296.
_ / fracture 5297.
_/ scale 5238.
pitted surfac 1612.
pitting / coating 5410.
plane 6101.
_/ atomic 6102.
_/ close-packed 6107.
_/ close-packed 6110.
_/ crystallographic 6104.
_/ feed 6106.
_/ habit 6113.
_/ neutral 3437.
_/ oblique 6103.
_/ rolling 6111.
_/ shear 6112.
_/ slip 6108.
_/ texture 6109.
planeness 5421
planer / edge 7814
planet pinion 6001
planishing 1213.
plant 56, 1696, 6717, 7197
_(unit) sintering 24.
_/ agglomerating 6720
_/ bedding 6048.
_/ benefication 6719.
_/ Bessemer 5866.
_/ blast-furnace 5867.
_/ combined 80.
_/ complex steel treatment 77.
_/ direct reduction (DR) 71.
_/ electric furnace 1697.
_/ electrolytic 7199.
_/ extracting 1701.
_/ metallurgical 64
_/ oxygen-converter 5871.
_/ peletizing 6718.
_/ pipe rolling 5870.
_/ rolling 5872.
_/ sintering 6720.
_shaft sintering 26.
plasma 5411.
_ / laser 5415.
_/ low-temperature 5413.
_/ nonequilibrium 5412.
_/ quasi-equilibrium 5414.
_torch 5419
plasmatron 5419.
plasticity 5424.
_ (ductility) / transformation 5425.
_ / technological 5426.
plasticizer 5427
plastigel 5422.
plastisol 5423.
plastometer 5428.
plate 3029, 3077, 6820, 7136.
_/ checkered 7139
_/ core drying 6824.
_/ die 1692.
_/ electrolytic 3078.
_/ foundation (bed, base) 6825.
_/ pattern 6822.
_/ skimming 6826.
_/ steel 5098.
_(s) 5099
plateforming 7721.
plates of furnace top / movable 6827.
plate-type (lamellar) martensite 4255.
plateu / yield 644.
platform 643.
plating (coating) / lead 4934.
_/ (hot) dip alumin(i)um 4805.
_/ alumin(i)um 4804.
_/ brass 4842.
_/ chrome 1879.
_/ copper 4933.
_/ enamel 4917
_/ gold 1868.
_/ iron 4928.
_/ niobium 1795.
_/ silver 4841.
platinization 1799
platinize 1799
platinizing 1799.
pliability 1691.
_ / native 5430.
_/ placer-allivial 5431.
_5429.
plot 2262.
plug / porous 7815.
plug 5921
plug 6036
plug hole / axial 514.
plugged adherence 4769.
plugging 7479, 7481.
_(rolling of, expansion) / helical 7482.
_(rolling of, expansion) / longitudinal 7480.
plunger 7426.
plutonium 5433.
pobe 6230.
pobedite 5434.
pocet / banding 8495.
pocket 8493
_ / piling 8494.
_/ slag 6041.
point 3425.
_/ boiling 6496.
_/ critical 8066.
_/ crystallization 6505.
_/ Curie (change) 8065.
_/ dew 8074.
_/ flash 6489.
_/ lattice 3426.
_/ magnetic transformation 6504
_/ melting 6495.
_/ Neel 8075.
_/ singular 8077.
_/ solidification 6491.
_/ solution freezing 6529.
_/ transformation 6490.
_/ triple 8076.
_A 1 / critical 8067.
_A 2 / critical 8068.
_A 3 / critical 8069.
_A 4 / critical 8070.
_A c / critical 8071.
_A cm / critical 8072.
_A r / critical 8073.
pointing 8057.
polarization 5436.
_ / chemical 5440.
_/ electrochemical 5437.
_of light 5439.
_of particles 5438.
pole / magnetic 5450.
_ piece 784.
_ shoe 784
poling 1269.
polish 5447.
polishing / abrasive 5448.
polishing 1143, 8424.
_ of section / chemico-mechanic 1146.
_ of section / mechanic 1145.
politherm 5444.
pollution 1346
_ / environmental 1347.
polonium 5449.
polycristal 5445.
polygonization 5441.
_ / dynamic 5442.
_/ stabilizing 5443.
polymorphism 5446
polyslip 6380
pond / spray (-cooling) 548.
_ / tailing 6029.
pool 546
pore 7059
_ / microscopic 4656.
_/ octahedron 7060.
_/ tetrahedron 7061.
pores / closed 7064.
_ / deadlock 7067.
_/ foundry 7066.
_/ open 7065.
porisity 7068.
porogram 7092.
porometry 7094, 7095.
porosity 7081.
_/ closed (sealed) 7071.
_/ creep 7083.
_/ diffusion 7072.
_/ gas 7069.
_/ graphite 7070.
_/ interparticle 7077.
_/ open 7080.
_/ primary 7078.
_/ residual 7076.
_/ secondary 7074.
_/ shrinkage 7082.
_/ thermal 7073.
positioning 3225.
post / housing 2139.
post-combustion 3493
pot / slag 6042, 8468.
potassium 3300.
potential 5451.
_/ carbon 5461.
_/ chemical 5465.
_/ corrosion 5460.
_/ electrode 5454.
_/ Flade 6863.
_/ free corrosion 5455.
_/ ionization 5459.
_/ nitrogen 5452.
_/ oxidation-reduction 5464
_/ passivation 5462.
_/ pitting 5463.
_/ redox 5464.
_/ thermodynamic 2637.
_/ thermodynamic 5456.
potentiometer 5466.
pouring / bottom 7760
pouring 7740, 7755
powder 7803
_ / large-size 7167.
_/ sintered aluminium 5569.
_/ splinter 7168.
powders 5568, 7148.
_/ active 7152.
_/ alloyed 7163.
_/ amorphous 7151.
_/ atomized 7155.
_/ autoclave 7150.
_/ carbonyl 7160.
_/ chemically precipitated 7181.
_/ cladded 7166.
_/ colloidal 7161.
_/ dendritic 7157.
_/ dispersed 7158.
_/ electrolytic 7159.
_/ fast hardening 7175.
_/ fettling 7165.
_/ fibrous 7154.
_/ fine 7185.
_/ flace 7180.
_/ flake 7179.
_/ globular (nodular) 7174.
_/ iron 7171.
_/ polydisperse 7170.
_/ porous spheric 7182.
_/ reduced 7153.
_/ spherical 7174
_/ structural 7162.
_/ submicron 7173.
_/ synthesized 7172.
_/ ultrafine 7177.
_/ vortex 7156.
power 3435, 6203
_(capacity) of coating / protective 6688.
_(energy) capacity 2658.
_/ absorptive 6691.
_/ candle 8005.
_/ installed 6205.
_/ radiating (emissive) 6204.
_/ reflecting 6682.
_/ resolving 6687
_/ specific 6206.
_/ thermoelectric 8001.
_rated 6207
_source 3435.
_supply 2657.
_supply 3435
prasseodymium 5467.
preaging 1963.
precipitates 940.
_ / coherent 942.
_ / grain boundary 943.
_ / interphase 948.
_/ noncoherent 941.
_/ primary (initial) 947.
_/ secondary 945.
_/ semicoherent 946.
precipitation 1616
_ / discontinuous (cellular) 1934.
_/ electrolytic 2553.
_/ melt 1620.
_/ solution 1622.
_/ vapour-gas phase 1621.
precipitator / dry electrostatic 2602.
_ / electrostatic (electric) 2601.
_/ irrigated 2603.
preformation 5471.
preformator 5470.
preheating 7473
_ / coal charge 4916.
premoulding 8121.
preparation / air 8497.
_ / dust 1628.
_/ ore 4915.
prepressing 8121
prereduction 4558
presintering / powder mo(u)ld 7620.
press 8196.
_/ (billet) centering 8211.
_/ “package-type” extrusion 8213.
_/ baling 8209.
_/ briquetting 8207.
_/ briquetting 8219.
_/ crank 8206.
_/ friction 8212.
_/ horizontal 8217.
_/ Howard 8216.
_/ hydraulic 8215.
_/ mechanical 8200.
_/ O-(forming) 8204.
_/ piercing 8197.
_/ pipe forming 8203.
_/ screw 8214.
_/ straightening 8210.
_/ tube and bar extrusion 8202.
_/ tube extrusion 8201.
_/ U-(bending) 8205.
_/ vacuum 8198.
_/ vertical 8199.
_/ zicing 8208.
press-effect 5468.
pressing 1073, 1135, 1989, 7716, 8158
_/ centrifugal 8186.
_/ continuous 8183.
_/ double action 8180.
_/ electric discharge 8167.
_/ gas-static 8159.
_/ hot 8189
_/ injection 8174.
_/ magnetic impylse 8177.
_/ side flow 8162.
_/ single action 8185.
_disk 8224
_in “soft mold” 8182.
_in yielding matrix 8164.
pressing-out 1137.
press-instrument 8220.
pressure 2452, 8147.
_ / bottom roll 8150.
_/ dissociation 2453.
_/ dissociation 8153.
_/ dynamic 8152.
_/ hydrostatic 8156.
_/ inter-roll 8151.
_/ partial 8154.
_/ roll 8148.
_/ static 8155.
_/ top roll 8149.
_/ vapour 2454.
_pad 8224.
pressurization 1847.
pressurizing 1847
pretransformation 8120.
preumatic vibration knock-out 5082.
pricks 5132.
principal cross-section 6750.
print / Baumann sulphur 360
print sulphur 360.
probe 2910.
procedure 4497.
process 5509.
_/ acid Bessemer 5522.
_/ adiabatic 5510.
_/ After Pouring 439
_/ Aluminium Bullet Shooting 17
_/ ammonium 5513.
_/ anode 5514.
_/ Argon Induction Stirring 243
_/ Argon Oxygen Decazburi­zation 437
_/ ASEA-NIBI 5518.
_/ ASEA-SKF 5519.
_/ ASEA-STORA 5520.
_/ autoclave 5512.
_/ autogenous 5511.
_/ basic Bessemer 5532.
_/ basic oxygen 5547.
_/ blast-furnace 5523.
_/ bloomery 5558.
_/ Bohler Electroslag Topping 670
_/ Calcium Argon Bubbling 3226
_/ Capped Argon Bubbling 3226
_/ carbonyl 3371
_/ cathode 5537.
_/ chloride 5555.
_/ Coal Oxygen Injection 3584
_/ COLSVA 3594.
_/ combined basic oxygen (combined oxygen converter) 5538.
_/ compact agglomeration of powders 3350
_/ Composition Adjustment by Sealed Argon Bubbling 3381
_/ continuous 5553.
_/ converter 5539.
_/ Creusot-Loire-Uddeholm 3489
_/ Direct Reduction Corp 2456
_/ electrode 5527.
_/ electrosteelmaking 5528.
_/ Electrothermal Direct Reduction 2481
_/ El-Red 2618.
_/ equilibrium 5561.
_/ Fluiding Self-Hardening Sand 3051
_/ fluidized-bed 5541.
_/ Gas Refining Azc Furnace 1500
_/ Heganes 5563.
_/ High Iron Briquets 8517.
_/ hydrochemical 5565.
_/ HYL-Hojalata y Lamina 8532.
_/ inmold 3170.
_/ Intensive Reduction 3173
_/ iodide 5536.
_/ iodide 5618.
_/ irreversible 5556.
_/ isobaric (constant-pressure) 5533.
_/ isochoric 5535.
_/ isothermal 5534.
_/ Kalling Damnarvet 3260
_/ KIVCET (cyclone smelting) 3451.
_/ Klockner Stahlerzeugung 3829
_/ Klockner-Maxhutte-Stahlherstellung 3490
_/ Korf Oxy Refining Fuel 3752
_/ Ladle Refinig Furnace 3965
_/ Lance Bubbling Equilibrium 3874
_/ Linz Donawitz 3876
_/ Linz Donawitz Centre LD-AC-_3877.
_/ Linz Donawitz Circle Lance 3880
_/ Linz Donawitz Oxygen Bottom 3878
_/ Linz Donawitz Oxygen Top Bottom 3879
_/ liquid-phase iron reduction 5548
_/ metallurgical 5542.
_/ Midrex 4613.
_/ Nippon Steel Corporation 5258
_/ noneqilibrium 5517.
_/ nonstatic 5515.
_/ Onia-Novalfer 5271.
_/ open-hearth 2412
_/ open-hearth 5540.
_/ Orford 2397.
_/ Osprey 5300.
_/ Oxygen Lime Powder 5270
_/ Oxygen Top Blowing 5301
_/ Oxygen-Boden-Maxhutte 5260
_/ periodic 5543.
_/ Plasmadust 5416.
_/ Plasmared 5418.
_/ Plasmascrap 5546.
_/ Plasmasmelt 5417.
_/ Plasmazinc 5420.
_/ Plasmazinc 5545.
_/ precipitation 2396.
_/ pyrometallurgic 5544.
_/ Quiet Bottom Oxygen 7257
_/ reduction 5521.
_/ reversible 5557.
_/ rotor 5549.
_/ Rotored 5827.
_/ sandwich 5940.
_/ scrap-and-pig 8486.
_/ Sealed Argon Bubbling 5874.
_/ silicothermic 6147.
_/ Simens-Martin 2412.
_/ single-slag 5529.
_/ slag 5560.
_/ Slag Minimum _6330
_/ slagless 5552.
_/ steady-state 5526.
_/ Strong Stirring Vacuum Oxygen Decarburization 6384
_/ Sumitomo Top Bottom 6391
_/ System of Calcium Adding Techique 6319
_/ technological 5551.
_/ thermodynamic 5530.
_/ thermomechanical 5531.
_/ Thomas 5532
_/ Thyssen Blow Metallurgy 6483
_/ Thyssen Niederrhein 6591
_/ unsteady-state 5525.
_/ Vacuum Arc Degassing 2735
_/ Vacuum Arc Double Electrode Remelting 2736
_/ Vacuum Injection 2786
_/ Vacuum Oxigen Flux 2815
_/ Vacuum Oxygen Decarburization Converter 2808
_/ Waelz 2772.
_/ Wire Feed 2816
_Armco 504.
_Krupp-Renn 5524.
_scrap-pig-and-ore 5562.
process/BAP 637.
process/Bath Agitating 637
processing 1631
_ / electric abrasive 1641.
_/ electric impulse 1644.
_/ electrohydraulic 1650.
_/ electromechanical 1646.
_/ resistance 1645.
producer / gas 183
product / combustion 5473
_ / semifinished 5140.
_ of combustion 5473.
production 8035
_ / closed-cycle 8052.
_/ coke and chemistry 8039.
_/ metallurgical 8042.
_/ pipe and tube 8043.
productions / drawing 8046.
products 5128.
_/ corrosion 5474.
_/ iron ore 5478.
_/ semi-finished rolled 5182
_/ wire 5130.
profile / line 5503.
profile / unequal angle 6904.
profile 5486.
profilometer 5508.
projection 5480.
_ / gnomostereographic 5481.
_/ spherical 5483.
_/ standard 5482.
prolong blue powder 5577
prolong dust 5577.
promethium 5484.
proof stress 2927
propagation / stable crack 867.
properties 3043.
_/ chemical 3050.
_/ electrical 3044.
_/ magnetic 3046.
_/ mechanical 3047.
_/ physical 3049.
_/ technology 3048.
_of metals 3045.
protection / anodic 1941.
_/ cathodic 1946.
_/ corrosion 1947
_/ electrochemical 1945.
_/ environmental 1943.
_/ induced-current 1942.
_/ induced-current 1950.
_/ metal 1949.
_/ sacrificial 1952.
_/ temporary 1944.
_against corrosion 1947.
protector 5485.
pseudo-liquefaction 7119.
pucher 939.
puddling 5567.
pug (clay) mill 3065.
pull 1990
_ / back(ward) 6674.
_/ backward 6673.
_/ forward (front) 8119
puller 6063
_ / tail 828
pulp 5570.
_ / iron ore 5571.
_feed line 5572.
pulsation 5574.
pulser 5573.
pulverization 1244.
pumice / slag 4777.
pump 6636.
_/ centrifugal 6651.
_/ diaphragm 6641.
_/ getter 6637.
_/ getter-ion 6638.
_/ ion 6644.
_/ jet 6652.
_/ molecular 6645.
_/ piston (reciprocating) 6640.
_/ rotary 6648.
_/ roughing-down (backing) 6650.
_/ slurry 6647.
_/ steam-jet 6646.
_/ turbine 6639.
_/ turbomolecular 6649.
_/ vacuum 6642.
punch 5566
punching 881.
purifying / air 1323.
_ / water 1322.
Purofer-Pure Ferro-Process 5576.
pusher 5875, 8033.
_ ejector 939
pycnometer 5381
pycnometry 5382.
pyramid / diamond 5384.
pyrite 5385.
pyrites 254.
pyrocarbon 5193.
pyrolisis 5394.
pyrolusite 5395.
pyrometallurgy 5396.
pyrometer 5397.
_ / colo(u)r 5403.
_/ disappearing filament 5401.
_/ infra-red 5398.
_/ optical (absorption) 5399.
_/ photoelectric 5404.
_/ total radiation 5402.
pyrometry 5405.
pyrophorosity 5408.
pyrophyllite 5407.
pyrorefining 5636.
pyrrhotite 5406.
Q-BOP process 7257.
quadruplet 3412.
qualimetry 3418.
quality / product 8380.
quantity (amount) of heat 5610.
quantometer 3424.
quartz 3431.
quartzite 3434.
_ / ferruginous 3433.
quasi-chipping 3415
quasi-cleavage 3415.
quasi-eutectics 3413.
quasi-eutectoud 3414.
quench hardening / double 8269.
_/ localized 8237.
quenching 8236
_/ air 8282
_/ coke 7244.
_/ direct 8244.
_/ dry (coke) 7245.
_/ hot 8277.
_/ melts 8267.
_/ oil 1287.
_/ partial (incomplete) 8239.
_/ polymorphic transformation 8270.
_/ spray 1297.
_/ step 8272
_/ surface 8247.
_/ surface-volume 8248.
_/ two-medium 8268.
_/ water 1294.
_/ wet (coke) 7246.
_with surface melting 8246.
raceway / tuyere 2906.
rack 6393.
_ / charging 6394
_/ discharging 6395
radiation 5599, 961
_/ absorbed 976.
_/ braking (collision) 962.
_/ characteristic X-ray 969.
_/ diffuse 963.
_/ effective 964.
_/ infrared 967.
_/ ionizing 968.
_/ monochromatic 970.
_/ selective 973.
_/ thermal 974.
_/ total 966.
_/ visible 977.
_/ X-ray 971.
radiationibility 978.
radiator 1095.
radioactivity 5598.
radiochemistry 5603.
radiochromatography 5604.
radiography 2207, 5601, 5725
radiomacrography 4121.
radium 5605.
radius 5606.
_ of plastic deformation 5607.
_of pores / critical 5608.
rafinate 5612.
ragging 5179.
rail 5715.
ram 3861, 7426
_/ rod 8431
_engine 6702.
rammer 6003.
ramming 1844, 6587.
_ / air 6589.
_coal charge 6588.
range 2875, 3198.
_/ austenitic 465.
_/ bainitic 468.
_/ inter critical 3202.
_/ martensitic 481.
_/ pe(a)rlitic 486.
_/ temperature 3203.
_of equilibrium crystallization / temperature 3205.
_of phase existence / temperature 3204.
_of rolling / temperature 3200.
_of strain / temperature 3201.
_of transformation / temperature 3199.
rapid determenantion 2709
raster 5611.
rate / absolute strain 6294.
_/ air 3580.
_/ average cooling 6286.
_/ average heating 6289.
_/ compaction 8361.
_/ concentration 4435.
_/ concentration 8360.
_/ critical cooling 6284.
_/ critical quenching 6308.
_/ diffusion 6297.
_/ forced deformation 6296.
_/ gas utilization 8359.
_/ growth 6299.
_/ heating 6287
_/ instantaneous cooling 6285.
_/ instantaneous heating 6288.
_/ loading 6291
_/ nucleation 6304
_/ reaction 6302.
_/ relative strain 6295.
_/ sintering 6303.
_/ strain 6293.
_/ wear 6305.
_of cooling 6283.
_of fatigue crack growth 6292.
_of heating 6287.
_of nucleation 6304.
_of strain / absolute 6294
_of strain 6293
rating 6207.
ratio 3505.
_/ cicle 6748.
_/ compact lattice 8362.
_/ compaction 3565
_/ concentration 8367.
_/ cryolitic 6747.
_/ distribution 3515
_/ excess 3579.
_/ mixing 8377.
_/ normal plastic strain 3541.
_/ Poisson’s 3546.
_/ reduction (elongation) 3511.
_/ reduction 3540.
_/ reduction 8363.
_/ regrinding 3519.
_/ slag 956
_/ spread 3517.
_/ stoichiometric 2958.
_/ stress 3523
_/ total reduction (elongation) 3514.
_/ volume-efficiency (utilization) 3508.
_of reduction (elongation) / mean 3513.
rattler 8137
raw matte 5831.
reactance 5645.
reactant 5644.
reactants 5646.
reaction 5649.
_ / chemical 5654.
_/ endothermic (exoergic) 5652.
_/ exothermic (exoergic, heat-producing) 5651.
_/ nuclear 5650.
_/ radiation-chemical 5653.
reactor 5648.
rearrangement 855.
reblow 3491, 800.
receiver 5758.
_ / slag 8110.
recombination 5667.
_ in semiconductors / hole-electron 5668.
recompacting 3494.
reconstruction / mill 855
_ / stereological 5669.
recovery 307, 4806.
_ (of metals) 1812.
_/ dynamic 4808
_/ static 4811.
_/ waste 6709.
_/ waste-heat 6708.
recrystallisation 818, 5670.
_/ dynamic 5673.
_/ metadynamic 5676.
_/ primary 5677.
_/ secondary (collective) 5674.
_/ secondary 5675.
_ on site 5671.
rectangle-square 4230.
rectification 5765.
recuperation 5689.
recuperator 5678.
_/ block 5680.
_/ bucket 5681.
_/ cassette 5682.
_/ channel 5679.
_/ convection 5683.
_/ needle 5686.
_/ radiation 5687.
_/ radiation convection 5688.
_/ tube 5684.
recycling / metal 5766.
redistillation 5659.
redivation from stoichiometry of semiconductors 856.
redox 5591.
reducer 3683.
reductant 599
reductibility 598.
reduction 585, 4989, 5660, 7468, 7603.
_/ absolute 4990.
_/ aluminothermic 586.
_/ calcium hydride 591.
_/ catalytic 593.
_/ cathodic 590.
_/ critical 4992.
_/ direct 595.
_/ indirect 587.
_/ joint 589.
_/ metallic (metallothermic) 594.
_/ percent(age) 4993.
_/ repeated 588.
_/ selective 597.
_/ silicon 596.
_/ silicotremic 6147
_of area 7471.
reduction-oxidation 5591
reel 6054
_ / Garret 6055.
_/ roll-type (roller) 6056.
_/ thin-stock 6062.
reeler 2059, 2123, 6054
_/ Edenborn’s 6058.
reeling 4813, 4816.
re-extract 5663.
re-extractant 5662.
reextraction 5661.
refinery 7198.
refining 5613.
_/ alcaline 5628.
_/ carbonyl 5619.
_/ cascade 5620.
_/ centrifugal 5635.
_/ chemical 5631.
_/ chlorination 5632.
_/ chute 5633.
_/ electrolytic 5614.
_/ ferroalloys 5629.
_/ fire 5636
_/ iodide 5618
_/ ladle 5637.
_/ liquation 5622.
_/ metal 5621.
_/ oxidation 5625.
_/ phosphoric iron 826.
_/ plasma (stream) 5624.
_/ quality 5639.
_/ rectification 5627.
_/ secondary 5634
_/ spray 5638.
_/ steel 5630.
_/ structural grain 4901.
_/ sulfidizing 5623.
_/ three layer 5626.
_/ vacuum 5615.
_/ vacuum-slag 5616.
_of platinum metals 559.
reflux 6864
_ condenser 2211
refluxing / foam 1732
refluxing 2212.
reformer 1702, 5769.
reforming / (natural) gas and oil 5770.
refractoriness 7876.
refractory 5764.
_ (storage) / pouring-pit 4225.
refractoryes / acid 4388.
_/ alumina-silica 4366.
_/ baddelleyite 4367.
_/ basic 4412.
_/ carbide 4375.
_/ carbon 4394.
_/ cast 4405.
_/ chromite (containing) 4415.
_/ chrompericlase 4414.
_/ corundum 4378.
_/ dolomite-magnesite 4373.
_/ fibrous 4368.
_/ fireclay 4416.
_/ forsterite 4410.
_/ forsterite-chromite 4411.
_/ fused cast 4392.
_/ fused magnesia 4400.
_/ high-alumina 4386.
_/ lightweiht 4389.
_/ lime periclase 4377.
_/ magnesia 4384.
_/ magnesia-carbon 4382.
_/ magnesia-silica 4383.
_/ magnesia-spinel 4385.
_/ mullite 4390.
_/ mullite corundum 4391.
_/ multifireclay 4407.
_/ neutral 4395.
_/ nitride 4396.
_/ non-oxygenous 4406.
_/ non-shaped 4370
_/ oxide 4397.
_/ periclase (magnesite)-carbon 4399.
_/ periclase lime 4398.
_/ periclase-chromite 4402.
_/ periclase-forsterite 4401.
_/ periclase-spinel 4403.
_/ resin(tar) dolomite 4408.
_/ secondary 4387.
_/ semiacid 4393.
_/ silica 4371.
_/ siliceous 4374.
_/ silicon-carbide 4404.
_/ spinel 4417.
_/ tar-magnesite 4409.
_/ unburned 4369.
_/ zircon 4418.
refractorys / insulating 4322.
refracto­tyes / unmo(u)ded 4370.
refrigeration 1284.
refuse 1073, 5164.
regeneration 5657.
_ / heat 5658.
regenerator 5655.
_/ double-revolution 5656.
regime 5736
_(mode) of thermal (heat) treatment 5743.
_/ autogenous 5737.
_/ chamber (compartment) 5746.
_/ convection 5747.
_/ countercurrent 5757.
_/ direct radiation 5752.
_/ electrical 5741.
_/ indirect radiation 5745.
_/ isothermal 5744.
_/ parallel (-current) 5751.
_/ radiation 5753.
_/ resulfurization 5759.
_/ technical 5756.
_/ thermal (heat) 5754.
_/ uniformly distributed radiation 5742.
regrinding / roll 3445.
reinforced concrete 5796.
reinforcement 503.
reinforcing 503
relaxation 5691.
_ / stress 5692
relaxator 5690.
reliability 5915.
relief stress 5692.
remachining / roll 3444.
remanence 3165.
remelting 803.
_ / double 808.
_/ electron-beem 804.
_/ electro-slag 805
_/ plasma induction 810.
_/ plasma-arc 811.
_/ plasma-jet 809.
_/ vacuum 806.
_/ vacuum arc 807
remover 6063
_/ bismuth 1211.
_/ heat 2962
repair 5717.
_ / cold 5720.
_/ hot 5721.
_/ running 5719.
_/ thorough 5718.
repeater 450.
rephosphorization 5763.
replenishment 4793.
_ / electroslag 4794.
replica 5727.
_ / carbon 5730.
_/ single-stage 5728.
_/ two-stage 5731.
_/ varnish 5729.
repoligonization 5733.
repressing 3494
repulping 5734.
reroling 802.
residual shell 8223.
residue 1073
_ of slime 5101.
resin 6853.
_ / ion-exchange 6854.
_/ phenolformaldehyde 6857.
_/ synthetic 6856.
_/ urea formaldehyde 6855.
resistance 4491.
_/ acid 5003.
_/ corrosion 4493.
_/ electric 2610
_/ erosion 2670.
_/ fatigue 8125.
_/ heat-transfer 8127.
_/ hydrodynamic (water) 8131.
_/ magnetic 3994
_/ materials 1093.
_/ radiation 4494.
_/ radiation 5600
_/ relaxation 5693.
_/ residual (electrical) 2612.
_/ residuary (electrical) 2612
_/ slag 8109.
_/ specific (electrical) 2611.
_/ specific electric(al) 8128
_/ strain 8129.
_/ thermal shock 3013.
_to red brittleness 8116.
resistivity / electric 2610.
_ / electrical 2611
_/ specific 8128.
resistor / temperature-sensitive 3023.
resolution 6687.
resonance / magnetic 5666.
_ / nuclear magnetic 5665.
resources / mineral 4226.
_/ mineral 8087.
response of automatic control system 4467.
rest period 5337
restoring / dynamic 4808.
restriction 7472.
retort 5071, 5760.
_ / horizontal 5762.
_/ vertical 5761.
retrogression 4807.
returns / dynamic 4808
returns / static 4811
reversal / valve 817.
reverser 5664, 5876
reversion 4807
rhenium 5723.
rheology 5726.
rhodium 5811.
rhombic form 5826.
rhomb-rhomb 5825.
rhomb-square 5824.
RH-process (Ruhrstahe-Heraus process) 2751.
riddlings 410
ridges 6477
riffle 1484.
rigidity 6311.
_ of stressed state 6313.
_of testing machine 6312.
ring 5640.
_/ convector 5641.
_/ deck 4229.
_/ trunnion 5643
rinsing 1180.
ripple 3475
roaster / fluidized-bed 7343.
roasting 1060
_/ chloridizing 1069.
_/ fludized-bed 1068.
_/ magnetizing 1064.
_/ oxidizing 1070.
_/ reducing 1062.
_/ sinter 1061.
_/ sinter 1066.
_/ sulfatizing 1067.
rock 7188.
_ / basic 7191.
_/ enclosing (embedding) 7190.
_/ sour 7189.
_drill 4187
rod 7729, 8157.
_/ casting 3709.
_/ melt 3708.
_/ stopper 4670.
_/ telegraph round wire 1468.
_bull 1467.
_wire 1466.
roentgenograhy 5725.
roentgenogram 5724.
roll / barrel (-shaped) 1441.
_ / cantilevered 1444.
_ / composite 1451.
_ / cone-shaped (tapered) 1445.
_ / cup-shaped 1452.
_ / disk-shaped 1439
_ / driven 1436.
_ / edging 1440.
_ / gear 1443.
_ / idle 1449
_ / mill 1446.
_ / profiled (grooved) 1450.
_ / stepped 1447.
_ / tapered 1448.
_ / tapered 1474.
_ changer 4965.
_ contouring 1801.
_ table / receiving 5816.
_(er) 1472.
_(er) table 5812.
rolled products 5092.
rol­led stock / semi-finished 5182.
rolled stock 5092
roller 4465, 4611
_ / barell-type 1473.
_bad 5812
_table / charging 5815.
_table / discharging 5814.
rollers / push – twist 1478.
_ / twist 1481.
roll-forming 1800.
rolling 1405, 8047.
_/ cold 1416
_/ cold 1429.
_/ cold tube 1409.
_/ continuous 1427.
_/ controlled 1423.
_/ cross (transverse) 1407.
_/ endless 1426.
_/ helical (skew) 1408.
_/ hot 1430.
_/ ingot free 1425.
_/ irreversible 1406.
_/ Isothermal 2552.
_/ lengthwise 1410.
_/ lengthwise-screw 1411.
_/ multistrand 1417.
_/ periodic 1418.
_/ planetary 1420.
_/ powder 1428
_/ radial-displacement 1421.
_/ reversive 1422.
_/ skinpass (temper) 2455.
_/ thread 4815.
_/ vacuum 1412.
_/ warm 1413.
_of 7479
_of control mediums 1424.
_of the powder 1428.
rolling-drawing process 1432.
rolling-forging 1433.
rolls 2759, 5933
_/ backup (support) 1462.
_/ bar section mill 1463.
_/ cross 1455.
_/ drying 1475.
_/ feed (breast) 1482.
_/ forging 2762
_/ forming 1461.
_/ forming 2761.
_/ guide 1456.
_/ intermediate 1465.
_/ knurling 1479.
_/ mill 1459.
_/ piercer 1454.
_/ pinch (tension) 1476.
_/ pinch 1480.
_/ push 1477.
_/ sheet (plate) 1464.
_/ squeeze 1458.
_/ straightening 1460.
_/ stripper 1483.
_/ work(ing) 1457.
Ro-melt process 5548.
roof 3310
_ / holdup-hold-down 3313.
_/ swinging 3317.
rool / forming 4817.
_/ hardening 4814.
rope 1388.
_ / multistrand 608.
_/ round-strand 609.
_/ shaped-strand 610.
_/ wire 611.
_transfer 7657.
rougher 905, 8489, 897
roughness 6193, 8435.
_ / coarse 6194.
round / axle 5143.
route 4269.
rubberizig 1525.
rubidium 5833.
rule 3331.
_ / assiciated flow 3338.
_/ Gibbs (phase) 8079.
_/ lever 8078.
run(ing) 6086.
run(ning) 6088
runner 7270
_ / main 7272
running / even (smooth, easy) 6089.
runoff (delivery) table 5813.
rupture 5842, 799.
rust 5594.
rusting 5584, 5593.
ruthenium 5834.
rutile 5841.
saffra 6015.
sagging 7829.
salamander 8430.
samarium 5930.
sample 3406, 5228, 6230
_ / Charpy 5234.
_/ Mesnager 5232.
_/ technological 6232.
sampler 516.
sampling 4932
sanding 8424
sands / molding (foundry) 7237.
sands 7236.
sandslinger 6144.
sandwiches 5146, 5939.
sat 5067
satellite 6001
_ gear 6001.
satin finish 6002.
saturation 1379.
_ / diffusion 1380.
_/ magnetic 1383
_/ magnetization 1383.
_concentration 2940.
saw 8414.
_/ circular (slitting) 8416.
_/ cold 8421.
_/ flying 8417.
_/ friction 8423.
_/ hot 8422.
_/ reciprocating (shuttle) 8418.
_/ rotary 8419.
_/ swinging (pendulum) 8420.
_/band 8415.
SAW 7459.
scab 7215
scale 5999, 8401.
_/ exfoliating 8402.
_/ furnace 8405.
_/ mill 8403.
_/ rolled-in 8407.
_breaker / crude 8409.
_breaker / finishing 8410.
_breaker 8408.
scalebreaking 6578.
scaleness 7216
scaling 8412.
scalping 5000.
scandium 6318.
scanning 6317.
scarfer 4211
scarfing (flame) 1321
SCAT-process 6319.
schedule 5736.
_/ cooling 5738.
_/ critical cooling 5748.
_/ drafting (reduction) 5750.
_/ drawing 4270.
_/ heating 5739.
_/ rolling 6251.
_/ rolling 7947.
_/ stepwise heating 5740.
scheelite 7463.
science / materials 4297.
scintillating phosphor 6461.
scintillator 6461
sclerometer 6322
scleroscope 6323
score 5124.
scoria 8088
scouring 7429.
scrach / guide 5162.
scrap 8469, 8470.
_/ baled 8474.
_/ bulky 8477.
_/ complex 8480.
_/ fragmentized 8475.
_/ graded 8485.
_/ heavy 8478.
_/ household 8484.
_/ inoffensive 8473.
_/ internal 8482
_/ iron 8469
_/ light 8476.
_/ lump 8479.
_/ metal 8469.
_/ obsolete (dormant) 8481.
_/ ordnance (military) 8483.
_/ revert 8482.
_/ standard-sized 8472.
scraper 7428.
scraping 7429
scratch 5125
scratch-brushing 306.
screen 6033, 7931.
_/ bar 7938.
_/ cylinder (revolving) 7932.
_/ impact 7934.
_/ rocking 7936.
_/ stationary 7937.
_/ vibrating 7933.
_/ vibrating 7935.
_/ water 6746.
screening 1300.
screenings 410.
screw 8436.
_ / adjusting 8437.
_ / fastening 8441.
_/ feeding 8440.
_/ forcing 8442.
_/ micrometric 8439.
_/ mill (housing) 8437
_/ setting (positioning, fixing) 8438.
scrubber 6324.
scull 5163
scum 7205.
seal 5917
_ failure 1808
seam 5133, 8432
section 3436, 834.
_(slice) / polished 7653.
_/ angle 5491.
_/ bar 5097
_/ bulbstrap 5487.
_/ closed-end 5498.
_/ contact 3440.
_/ corrugated 5488.
_/ die rolled 5495.
_/ extruded 5502.
_/ final 3439.
_/ flange 5490.
_/ formed 5493
_/ hot 5501.
_/ initial (pass) 3438
_/ initial 3441.
_/ leading pass 3438.
_/ precision 5496.
_/ rolled 5492.
_/ shaped 5497.
_/ unfinished 6671.
_/ variable 5500.
sectional view 3436.
sections / general-purpose 5506.
_ / large (heavy) 5095.
_/ rail fastening-down 5505.
_/ special-purpose 5507.
sedimentation 1616, 6070.
seepage 3210
segregation 1938, 3945, 6065
_/ angular 3953.
_/ carbide 3952.
_/ center 3957.
_/ dendritic 3949.
_/ dendritic 6066.
_/ freckle-type (speckle) 3954.
_/ grain boundary 6068.
_/ gravity 3947.
_/ negative (inverse) 6676.
_/ off-axis (extra-axial) 3946.
_/ positive 3948.
_/ under shrinkage hole 3958.
_/ zone (major) 3951.
selectivity 6073.
selenide 6072.
selenium 6071.
self-carburation 3040.
self-diffusion 3038.
self-hardening 8282.
self-ignition 3033, 3034.
self-induction 3039.
selflubricant 4324.
self-radiation 972.
self-tempering 3041.
semiangle / die 5185
semi-burned lime 6670.
semicoke 5184.
semicoking 5183.
semiconducting 4340.
semiconductor 5181.
semicone angle 5185.
semimetals 5186.
semiproduct 5187.
semitombac 5188.
sensitivity 4466.
_ / meter 4468.
sensitization 6074.
separation 1133, 1937, 1938, 6075.
_/ centrifugal 7871.
_/ dry 6080.
_/ electric 6077.
_/ electrostatic 6076.
_/ electrostatic 925.
_/ gravity 923
_/ heavy-liquid 928.
_/ heavy-media (float-sink) 929.
_/ magnetic 6079.
_/ magnetic 926.
_/ ore 837.
_/ scrap 936.
_/ selective 933.
_/ spiral 6082.
_/ vacuum 6078.
_/ wet 6081.
separator 6083.
_/ dielectric 1091.
_/ drum iron 4450.
_/ magnetic 6084.
_/ motionless (fixed) iron 4452.
_/ pulley iron 4449.
_/ self-discharging iron 4451.
_/ spiral 6085.
_/ top-housing (top-mill) 1103.
_ iron 4448.
series / electromotive 5080.
_ / Fourier 3342.
service 6086
set / die 5318.
_ / pattern 3608.
setting 601.
_ / mill 602.
settler 6039
settling 1618, 2149, 6070
sewage 8289
shading / replica 1013.
shaft 7432.
_ bottom (station) 2494.
shape 7085.
_ (section) / roll-formed 5493.
_ memory 2695.
_ memory alloys 7561.
shapes 5096.
shaping 1800, 7886.
shaver / edge 7814.
shear(ing) 8019
shears 1693, 4092
_/ circular (circle) 4097
_/ crank 4102.
_/ crank-and-eccentric 4104.
_/ crank-lever 4103.
_/ crop 4093.
_/ dividing 4094.
_/ double-disc 4108.
_/ downcut 4114.
_/ drum flying 4098.
_/ emergency 4112.
_/ flying 4105.
_/ gang 4101.
_/ hydraulic 4117.
_/ inclined throat 4096.
_/ mechanical 4100.
_/ parallel 4110.
_/ pendulum-type 4113.
_/ planetary 4111.
_/ side trimming 4106
_/ trimming 4107.
_/ upcut 4099.
sheath 780
sheet 3077, 7136
_ / automobile bogy 7137.
_/ bimetal 7138.
_/ black 3083.
_/ light ga(u)ge 7140.
_/ riffled 7139.
_/ steel 5094.
_/ thin ga(u)ge 7140
_ piler 7135.
_(s) 5099.
shell 1187, 3353, 4421, 7212.
sherardizing 4843, 4844.
shield 2508.
shift 8019
shock / thermal 1807.
_ / thermal 3004.
_/ thermal 3005
shop 5865.
_ / electric furnace 5868.
_/ forging 5938.
_/ open-hearth 5869.
_/ repair 5873.
shortness 6195.
_ / cold 7887
shrinkage 7490, 7834.
_ / linear 7836.
_ / volume 7835.
side strain 5138.
siderazot 6116.
siderite 6117.
signal / echo (target) 2703.
silch 6164.
silchrome 6163.
silica 2313, 3352.
_ / white 5068.
silicate 6145.
silicide 6158.
silicides / carbon 3376.
silicoalumin(i)um 6146.
silicocalcium 6148.
silicocerium 6153, 6154.
silicochrome 6152.
silicomanganese 6149.
silicon 6159.
siliconiobium 6150.
siliconizing 1813.
_/ gas 1814.
_/ liquid 1815.
_/ powder 1816.
silicotitanium 6151.
sillimanite 6155.
silumin 6161.
_/ modified 6162.
silver 2778.
_ / German 4548.
_/ native 2779.
_/ quick 2780.
silvering 4841
similarity 5025
similitude 5025.
simulator 4818.
sinergism 6214.
singlet 6212.
singularity of properties 6213.
sinter 31, 7944
_/ chromite 47.
_/ dolomitic 34.
_/ fayalite 45.
_/ fluxed 33.
_/ iron ore 43.
_/ iron-manganese 42.
_/ low-fluxed 40.
_/ manganese 36
_/ manganese ore 37.
_/ metallized 39.
_/ non fluxed 32.
_/ oxide 41
_/ phosphoriter 46.
_/ self-fluxing 35.
_/ stabilized 44.
_/ superfluxed 38.
_cake 54
_good 54.
sintering 48, 7618
_/ activated 7619.
_/ cold 7630.
_/ cyclic 7631.
_/ electric discharge 7621.
_/ hydrothermal 7634.
_/ isothermal 7626.
_/ liquid-phase 7625.
_/ oxygen 52.
_/ powder 7629.
_/ pressure 7633.
_/ pulsatile vacuum 50.
_/ reaction 7628.
_/ solid-phase 7627.
_/ two-zone 51.
_/ vacuum 7622.
_/ vibration 7623.
_/ zone 7624.
_pan (pot) 55.
_with combined fuel 49.
_with preoxidation 7632.
site 643
_/ interstitial 6119.
_/ octahedron 647.
_/ octahedron 6751.
_of breakdown 3400
_of destruction 3400.
size 2867.
_ / austenitic grain 2868.
_/ critical deffect 2869.
_/ critical nucleus 2874.
_/ ferritic grain 2872.
_/ grain 2870.
_/ pore 2873.
_/ subgrain (cell) 2871.
sizing 1604
_ / section 2883.
skelp 7730.
skid 6393
_ / charging 6394.
_/ discharging 6395.
_/ inspection 6396.
_/ transfer 7656.
_ billet 8018.
skimmer 838.
skin 7212, 7215.
_ / double 7737.
_/ expanded 7213.
_/ sinter 7214.
skip 6321.
skirt 3261.
skull 1185, 5163
skulling 290.
slab 6326.
_ / continuously cast 6327.
slabbing mill 6328.
slag 8088
_/ acid 8102.
_/ basic 8106.
_/ blast-furnace 8090.
_/ carbide 8097.
_/ cinder-notch 8094.
_/ converter 8098.
_/ cupola 8089.
_/ early 8103.
_/ granulated 8091.
_/ long 8092.
_/ low phosphorus 8099.
_/ open-hearth 8100.
_/ phosphate 7098.
_/ phosphatic (Thomas) 8096.
_/ roughing 8107.
_/ short 8101.
_/ synthetic 8104.
_/ titaniferous 8105.
_/ vanadium 8093.
_/ white 8095.
_/ zinc retort 5609.
_sital crystal 8114.
_trap (catcher) 8113.
slagging / scorification 7636.
sleeve 509.
_ / basic 7264.
_/ roll 510.
_/ roll engaging 7262.
slice / etched 7654.
slime 7643
_ / anode 7644
_/ nepheline 7647.
slip 6372
_ / axial 6383
_/ basal 6374.
_/ cross 6375.
_/ dislocation 6376.
_/ grain boundary (intercrystalline) 6378.
_/ multiple 6380.
_/ prismatic 6382.
_/ pyramidal 6381.
_/ single (simple) 6377.
slippage / lateral 6383.
slit 7282.
slitting 1345.
slitting 1924.
sliver 690.
slope 6767.
slopping 305.
slot 7282
slow run 6092
sludge 7643.
_ / anode 7644.
slug 302.
sluice 5597
slumping 6590.
smaltine 7659.
smaltite 7659
smelt 5102.
smelter 4490.
smelting 2390.
_/ autocrucible 2395.
_/ autogenous 2391.
_/ blast-furnace 2394.
_/ closed-top 2398.
_/ concentrating 2427.
_/ concentration 2407.
_/ cyclone 2431.
_/ electrical 2571.
_/ Finnish 2424.
_/ flash 2428
_/ fluid-bed 2413.
_/ liquid bath 2403.
_/ matte 2429.
_/ open-top 2425.
_/ ore 2411.
_/ oxidizing 2420.
_/ pyritic 2415.
_/ reaction 2421.
_/ reduction 2393.
_/ reverberatory 2392.
_/ segregation 2409.
_/ semipyritic 2414.
_/ suspension 2428
_/ top-and-bottom Orford
smithsonite 6329.
smoke 3419.
_ formation 3423.
SMP-process 6330.
soaking 1596, 1919.
socket 4744
_ (sleeve) of main mill 7263
sodium 5161.
_ reduction of titanium chloride 5160.
sodiumthermy 5159.
soft shape 7089.
softening 1131, 1805.
solder 5995.
_ / gold 5997.
_/ silver 5996.
soldering 5860
_ on 1809
solid 6467.
solidification 1084.
_ / directional 1085.
_/ non-equilibrium 3810.
_of casting 1086.
solidus 6333.
solubility 8443.
_ / complete 8444.
_/ solid 8445.
solute 3611.
_ diffusion 8516.
solution 8446.
_/ actual (non-ideal) 8447.
_/ buffer 8449.
_/ disordered solid 8457.
_/ equilibrium (stable) solid 8463.
_/ homogeneous solid 8464.
_/ ideal 8455.
_/ interstitial solid 8461.
_/ ordered solid 8458.
_/ poymer 8459.
_/ rolling 6140
_/ saturated solid 8448.
_/ solid 8456.
_/ substitutional solid 8460.
_/ subtraction solid 8451.
_/ supersaturated solid 8450.
_with mutual solubility / solid 8454.
_with partial solubility / solid 8453.
solvation 6331.
solvus 6332.
_ line 6332
sorbent 6334.
sorbite 6335.
_ / patent 6337.
_/ quenching 6338.
_/ quenching to 6339.
_/ tempering 6336.
sorbitizing 6339
sorption 6340.
_ / extractive 6341.
sorting 1994
source / dislocation 8294.
_ / vacancy 8293.
space 6118.
_ / furnace working 6121.
spacing / interatomic 4220.
_ / interlammelar 4222.
_/ interplanar 4221.
_/ lattice 5323.
spalling 411
specific gravity bottle 5381.
specific heat 2988.
specification / quality 5391.
specimen 5228.
_ / compact 5230.
_/ impact 5229.
_/ two-cantilever 5233.
spectrometer 6346.
_ / energy dispersion 6347.
spectroscopy 6349.
_/ Auger 5279.
_/ Auger 5280.
_/ electronic Auger 5281.
_/ ion Auger 5282.
_/ light 6352.
_/ optical 6352
_/ photoelectronic Auger 5283.
_/ radio-frequency 5602.
_for chemical analysis / electron 6354.
_on energy loss / electron 6350.
spectrum / continuous X-ray radiation 6344.
speed / crack(ing) 6281.
_ / drawing 6280.
_/ rolling (mill) 6290.
speiss 7662.
sphalerite 6451.
sphene 6452.
spheroid 5178.
spheroidization 6454.
spheroidizing / plasma 6455.
spheroidizing 4872.
spheroidizing 6454
spherulite 5178
spigot 4744.
spike 5378.
spindle 7664.
_ / gear-type 7665.
_ coupling / universal 7666.
spinel 7667.
_ / aluminomagnesium 7668.
_/ chromium 7669.
_/ chromium-manganese 7670.
spinodal 6368.
splasher 7733.
splitting / (spectral) line 1349.
splittings 1350.
spoilage 8284.
_ / corrosion 1600.
spoon 3583.
spots 3867
_ / adhesion-welding 3870.
_/ contact 3872.
_/ contamination 3868.
_/ lemon 3869.
_/ soft 3871.
spout 7268.
_ / tapping 7270.
spray coating 1872.
sprayer 6026, 6369.
_ / axial 6371.
_/ radial 6370.
spraying 1872
_/ flame powder 1873.
_/ plasma powder 1875.
_/ pyrolysis 1249.
_/ water 1253.
_/ water 1936.
_by gas detonation / powder 1874.
_in water 1252.
spread(ing) 1228.
_(ing) / free (unrestricted) 1230.
spreading 1101.
_ / absolute 1229
_/ restricted (limited) 1240.
spring-back 4554.
sprys 6026
sputtering 1244, 1248.
SS-VOD-process 6384.
stability 4487.
_ / chemical 4495.
_/ heat 2980.
_/ high-temperature (thermal) 2979.
_/ radiation 5600.
_/ thermal 4492.
_of elastic sistems 4488.
stabilization 1666, 6386.
_ / austenite 6387.
_/ austenite mechanical 6389.
_/ austenite thermal 6388.
_of residual austenite 6390.
stabilizer 6385.
stabilizing 1666
stack 4678, 5317, 7707
stacker 4609
stacking 1935
stains 3867.
stamping 1591, 7716
_/ explosive 7717.
_/ sheet metal 7721
stand 5880, 888.
_/ broadside (spreading) 911.
_/ capless 5883.
_/ column 5882.
_/ die 2138.
_/ drying 3326
_/ edging 893.
_/ finishing 907.
_/ forming 912.
_/ four-high 902.
_/ guide 896.
_/ horizontal mill 916.
_/ multiroll 898.
_/ pinion 894.
_/ planishing 910.
_/ prefinishing 889.
_/ prestressed mill 915.
_/ reversing rolling 906.
_/ roll mill 908.
_/ roughing 905.
_/ seam-guiding 900.
_/ six-high 891.
_/ three-high 909.
_/ twenty-high 904.
_/ two-high 903.
_/ universal (mill) 914.
_/ work(ing) 899.
_breakdown 897.
state 4470.
_/ amorphous 4471.
_/ equilibrium 4485.
_/ linear stressed 4486.
_/ magnetic ordered 4478.
_/ metal 4477.
_/ metastable 4479.
_/ plane stress 4472.
_/ pseudo-liquated 4483.
_/ stress-strained 4473.
_/ volumetric stressed 4480.
_of strain 4475
_of stress 4474
STB-process 6391.
steadier / bar 2450.
steam 5289, 5290.
steel 6900.
_/ (plain) carbon 6973.
_/ acid 6959.
_/ air hardening (self-hardening) 6929.
_/ alloy 6937.
_/ angle 6936.
_/ annealed 6958.
_/ austenitic 6905.
_/ automatic 6980.
_/ bainitic 6906.
_/ basic 7024.
_/ bearing 6997.
_/ Bessemer 6908.
_/ boiler 6998.
_/ bright-polished carbon tool 6923
_/ building 6995.
_/ carbide 6932.
_/ carburizing 7003.
_/ cast 7008.
_/ chromium-nickel 7026.
_/ clad (plated) 6957.
_/ coiled 6979.
_/ cold deformation (strain) 7032.
_/ cold die 7021.
_/ cold heading 7020.
_/ cold-deforming tool alloyed 6989.
_/ cold-drawn 6914.
_/ cold-rolled 7033.
_/ constructional 6991.
_/ converter 6934.
_/ corrosion-resistant 6935.
_/ crucible 7009.
_/ Damascus 6915
_/ deep drawing 7018.
_/ die 6999.
_/ dual-phase 6975.
_/ dual-phase ferritic-martensitic 6976.
_/ dynamo 6918.
_/ electrical (magnetic) sheet 6920.
_/ electrical 2604.
_/ engineering low-alloyed medium-carbon 6992.
_/ engineering medium-alloyed 6993.
_/ eutectoid 6919.
_/ ferritic 7017.
_/ flat (strip) 6926
_/ flat bulb 6907.
_/ graphitized (geahpite) 6911.
_/ Hadfield 7039.
_/ hard magnetic 6941.
_/ hardened 6970.
_/ heat treatable 6910.
_/ heat-resistant 6927.
_/ heat-resistant 6928.
_/ heat-resistant 6967.
_/ heavy section 6963.
_/ hereditary coarse-grained 6953.
_/ hereditary fine-grained 6954.
_/ hexagonal 6921
_/ high temperature 6968.
_/ high workability engineering 7037.
_/ high-alloy 6947.
_/ high-carbon 6949.
_/ high-hardenability 6950.
_/ high-quality 6951.
_/ high-speed 7007.
_/ high-strength 6948.
_/ hipereutectoid 6924.
_/ hollow 6982.
_/ hot deformation (strain) 7022.
_/ hot-deforming tool alloyed 6990.
_/ hot-rolled 7034.
_/ hypo-eutectoid 7025.
_/ killed 6965.
_/ ledeburitic 6938.
_/ low alloyed 6912.
_/ low carbon 6913.
_/ low-hardenability 7029.
_/ machine (building) 6943
_/ machinery 6943.
_/ magnetic 6939.
_/ maraging 6946.
_/ martensitic 6945.
_/ measuring tool 6985.
_/ medium-alloy 7000.
_/ medium-carbon 7001.
_/ medium-section 7002.
_/ microalloy 6956.
_/ nitriding 6916.
_/ non-heat resistant 6901.
_/ nonmagnetic 6902.
_/ normalized 6974.
_/ open-hearth 6944.
_/ ordinary (standard, normal) 7030.
_/ pe(a)rlitic 6977.
_/ permanent-magnet 6964.
_/ piling 6969.
_/ plate 7006.
_/ quality 7038.
_/ quench-hardening 7036.
_/ rail 6996.
_/ railway 7019.
_/ reinforcing 6981.
_/ rimming 6952.
_/ rolled 6909.
_/ round 6962.
_/ section 7004.
_/ semi killed 6972.
_/ semi-heat resistant 6971.
_/ sheet 6931.
_/ sheet and plate 7023.
_/ small-section 7035.
_/ soft magnetic 6940.
_/ special 7005.
_/ spring 6984.
_/ square 6933.
_/ stainless 7014.
_/ superfine-grained 6925.
_/ super-high-quality 6955.
_/ Thomas (basic Bessemer) 6930.
_/ tool 6966.
_/ tool 6986.
_/ tool low-alloyed 6988.
_/ tool non-alloyed 6987.
_/ transformer 7012.
_/ universal 7013.
_/ vacuum degassed 6922.
_/ wear-resistant 7031.
_/ weldable 7028.
_/ wide flat (wide strip) 7015.
_/ wide flat universal shape 7016.
_/ wrought 6917.
_bar / bright 6923.
_for castings 6994.
_plates 7006
steelmaker 4590
steelmaking 8051.
_ (from hot metal) 823.
_/ converter 8038.
_/ electric 8037.
_/ open-hearth 8041.
_/ secondary 4589.
steels / boron 7042.
_/ chromium 7056.
_/ cobalt 7046.
_/ copper 7054.
_/ high-chromium 7049.
_/ high-manganese 7048.
_/ manganese 7047.
_/ molybdenum 7050.
_/ nickel 7051.
_/ niobium 7052.
_/ nitrided 7041.
_/ phosphorus 7055.
_/ silicon 7053.
_/ tungsten 7044.
_/ tungsten molybdenum 7045.
_/ vanadium 7043.
stellite 6397.
stem 7426
stenciling 5253.
stereology 6398.
sticking 7735
stiffness / biting 6315.
stigmator 6400.
still, distiller, distilling apparatus 2362.
stirring 491
_ / electromagnetic 493.
_/ gas 492.
_/ pulsating 494.
stirring-up 7499.
stirrup 1186.
stock / refractory 5203.
_ / rolled 6342.
_ anvil 7430.
stockyard 2493, 2495, 6046.
stoichiometry 6392.
stool 7234.
stopper 4187, 6027, 6036.
_/ ladle 6028.
_plug 6037.
stor 6043.
storage 4223.
_ / billet 6047.
_/ ladle brick 4228.
_/ raw materials 6044.
stores (supplies) 4224.
stove / central-combustion 8502.
_ / combustion free 8503.
_/ external-combustion 8500.
_ / high temperature 8501.
_/ hot-blast 8499.
straightener 4190
_ / bar 4202.
_/ cross roll 4160.
_/ roll 4152.
straightening 6462.
strain 2213.
_ (deformation) / residual 2233.
_/ instantaneouse creep 2241.
_/ octahedral 2246.
_/ true 2244.
_ gauge (transducer) 6549.
_shearing 2243.
_ultimate 2228
straining 2247.
_ / cold 2250.
_/ hot 2251.
_/ surface plastic 2248.
_/ warm 2249.
strand 8226.
stranded rope 607.
strength 3184, 6185.
_/ adhesive 6186.
_/ compression 2937.
_/ high temperature 6189.
_/ stress-rupture 2939.
_/ stress-rupture 6192.
_/ structural 6190.
_/ tensile 2934.
_/ tensile 2935.
_/ tensile 8122.
_/ tensile 8124.
_/ theoretical 6188.
_/ torsional 2936.
_/ ultimate 2934
strengthening 1108.
_ / surface 1113.
stress / actual (effective) 7977.
_/ circumferential (tangential) 7964.
_/ combined (compound, composite) 7972
_/ compression 7963.
_/ critical cyclic (fatigue) 7957.
_/ critical shear 7976.
_/ cycle maximum 7973.
_/ cycle mean 7975.
_/ cycle minimum 7974.
_/ direct 7965.
_/ drawing 7949.
_/ engineering 7969.
_/ final break 7956.
_/ flow 7954.
_/ fracture 8123.
_/ gross 773.
_/ linear yield 7953.
_/ local 7958.
_/ mean 7971.
_/ mechanic 7959.
_/ normal (direct) octahedron 7966.
_/ normal 7965
_/ principal 7960.
_/ principal tangential 7961.
_/ resolved 7951.
_/ resolved normal 7952.
_/ tangential octahedron 7968.
_/ tensile 7950.
_/ total 7972.
_/ true (actual 7970
_/ yield 7954
_relieving 4900
_stiffness 6314.
stresses / additional 7980.
_/ alternating 7987.
_/ contact 7984.
_/ internal 7993.
_/ microscope 7985.
_/ peak 7988.
_/ quenching 7994.
_/ residual (internal) 7986.
_/ temporary internal 7981.
_/ thermal 7983.
_/ transformation 7992.
_/ zone 7982.
stretch 1990.
_ forming 7489.
stretcher-leveller 4192.
strickle board 2960.
striffness 6311
stringers / carbide 2865.
strip 2853, 3889.
_ / baling 3897.
_/ coild 2857.
_/ cold (-rolled) 2860.
_/ hot-rolled 2861.
_/ spring 3896.
_width underfill 7487.
stripes 3863.
stripper (extractor) / bar 2448.
_ / chain 293.
_ / mandrel 292
_ / tail 828.
stripping 1351, 2843
_ ingot 2843.
strontium 6401.
structural / constituent 4469
structure 6402.
_/ acicular 6421.
_/ banded 6413.
_/ cast 6428.
_/ cellular 6429.
_/ columnar 6427.
_/ dendritic 6406.
_/ dislocation 6407.
_/ domain 6408.
_/ dual 6422.
_/ eutectic 6409.
_/ eutectoid 6410.
_/ fine 6431.
_/ geometry 6404.
_/ globular 6405.
_/ grain (granular) 6416.
_/ hereditary 6417.
_/ hexagonal close-packed 6432.
_/ homogeneity of the 2666.
_/ ingot 6412.
_/ lamellar 6430.
_/ magnetic 6415.
_/ modulated 6419.
_/ mosaic 6420.
_/ nonequlibrium 6403.
_/ polihedral 6426.
_/ polygonized 6425.
_/ secondary 6418.
_/ Widmannstatten 6411.
stupp 6433.
subboundary 5901.
subgrain 6435.
sublattice 7233.
sublimation 562, 6434.
_ / chloride 566.
_/ vacuum 565.
_/ Waelz 2770.
Submerged Injection Process 6233.
substances 5217
_ / surface-active 5218
substrate 7143, 7235.
substructure 5088, 6437.
succession of passes 1605.
sufra­cants 5218.
sulfide 6438.
sulfidization 6440.
sulfidizer 6439.
sulfidizing 6441.
sulfocyaniding 1586
sulfonitriding 1585.
sulfonitrocarburiz­ing 1586.
sulphur 1469.
superalloys 6448, 7569.
superconcentrate 6442.
superconductivity 2820.
superconductor 2817.
_ / hard (type II) 2818.
_ / soft (type I) 2819.
superheat 857.
superheater 821.
superinvar 6443.
superlattice 2842.
supermalloy 6444.
supermendur 6445.
superparamagnetism 6446.
superplasticity 2838.
_ / structural 2840.
_ of transformation 2839.
super-Rockwel 6447.
supersaturation 858.
superstructure 2842
superstructure 5087.
supply / air 8496.
_ / conduction power 4789.
_/ heat 2986.
_/ induction power 4788.
support 7143.
supporting 5643.
surface 2821
_(area) / elementary 6749.
_/ contact 2831.
_/ cooling 2823.
_/ dull 2829.
_/ element 645
_/ fatigue fracture 2825.
_/ Fermi 2832.
_/ fracture 2830.
_/ free 2826.
_/ heating 2824.
_/ rumpled 2828.
_/ specific 2827.
surfacing / dip-transfer (short-circuit-arc) 1593.
susceptibility /diamagnetic 278.
_ /magnetic 279.
suspension 4484, 6450, 6581.
swager / rotary 4184.
sweating 1953.
swell / groove 3133.
swelling 282, 1254, 1384.
_ / radiation-induced 1255.
sylal 6143.
sylinite 6156.
sylite 6157.
sylmanal 6160.
symmetry / crystal 6167.
system 6244.
_/ bell-less type 449.
_/ corrosive 6253.
_/ crystal 6215
_/ crystallographic 6215.
_/ crystallographic 6254.
_/ cubic (crystal) 6216.
_/ data processing 6256.
_/ disperse 6248.
_/ draft 4980.
_/ equilibrium 6263.
_/ gating 6262.
_/ heterogeneous (inhomogeneous) 6245.
_/ hexagonal (crystal) 6223.
_/ homogeneous 6249.
_/ man-machina 6258.
_/ monoclinic (crystal) 6217.
_/ pierzing 6247.
_/ rhombic (crystal) 6219.
_/ robot process 3606.
_/ slip 6259.
_/ tetragonal (crystal) 6220.
_/ thermodynamic 6250.
_/ triclinic (crystal) 6222.
_/ trigonal (crystal) 6221.
_of roll desing / exhaust 6246
_of roll schedule / exhaust 6246.
T -bar 3776
T -beam 3776.
table 7946.
_/ concentration 3984.
_/ cooling 4454.
_/ guide 3978.
_/ lifting 3973.
_/ lifting parallel 3976.
_/ lifting-and-piling 3975.
_/ lifting-and-turn 3977.
_/ loading 3979.
_/ looping 3981.
_/ rising 3974.
_/ sorting 3982.
_/ tilting 3974
_/ transfer 3978
_/ transfer 7656
_/ turn-around 3983.
_/ vibrating 3980.
tag 726.
tailings 5158
tails 5158.
take-up 5884.
_ reel 4982.
tandem mill 6481.
tank 546.
_/ aeration 163.
_/ mixing 5830.
_/ pickling 3.
_/ refining 7220.
_/ settling 6039
_/Pachuca 5828.
tantalation 1843.
tantalum 6482.
tap hole 8427.
taper of groove 7641
taphole 1355, 3825.
_ (notch) / slag 3827.
_ / iron 3826.
tapping 1011, 1355
_ / excentric 7745.
_/ slag-free 1012.
tar 3859, 6853
_ / coal 6858.
TBM-process 6483.
tearing 4962.
tears / ingot 5091
_ of burning 5090.
technetium 6567.
technology 6568.
_ / combined 6570.
_/ hydrogen 6576.
_/ ion-exchange 6569.
_/ metals 6572.
_/ nonwaste 6575.
_/ plasma 6573.
_/ plastisol 6574.
_heat 2990
teeming 7740, 7755.
_ / downhill 7751.
tellurides 6486.
tellurium 6485.
temper 4936.
temperature 6487.
_/ absolute 6488.
_/ brightness 6519.
_/ calorimetric 6503.
_/ colo(u)r 6524.
_/ combustion 6525.
_/ critical 6506.
_/ Curie 6504.
_/ Debye (characteristic) 6494.
_/ eutectic 6498.
_/ eutectoid 6500.
_/ final recrystallization 6517.
_/ heating 6492.
_/ high 6510.
_/ homological 6531.
_/ initial recrystallization 6518.
_/ liquidus 6507.
_/ Neel 6511.
_/ peritectic 6514.
_/ phase transition 6523.
_/ quenching 6528.
_/ radiation 6515.
_/ recrystallization 6516.
_/ red heat 6527.
_/ softening 6493.
_/ solidification 6491
_/ solution boiling 6530.
_/ theoretical combustion 6526.
_/ thermodynamic 6502.
_/ transformation 6490
_/ zero plasticity 6512.
_of transition to superconducting state / critical 6501.
tempering 4936
_/ carbide 4940.
_/ double 4944.
_/ high-temperature 4942.
_/ low-temperature 4938.
_/ medium (temperature) 4945.
_/ stabilizing 4941.
_/ strengthening 4937.
_/ under stress 4946.
_/ vacuum 4939.
template 2959, 6533
templet 6533.
tenorite 6566.
tension 1332, 1990
_/ eccentric 1333.
_/ electric 7955.
_/ front 8119.
_/ hydrostatic 7978.
_/ interfacial 1993.
_/ interstand 1991.
_/ linear 1334.
_/ surface 1992.
tensometer 6534, 6550
_ / induction 6553.
_/ optical 6551.
tensor 6556.
_/ spherical strain 6560.
_/ spherical stress 6563.
_/ strain (deformation) 6557.
_/ strain increment 6558.
_/ strain rate 6559.
_/ stress 6562.
_/ ultimate deformation 6561.
_resistance 6565.
tenso­resistance 2693.
tensostation 6564.
terbium 2999.
test 1014
_ / fatigur (endurance) 1015.
_ / flanging 1016.
_(ing) 4932.
tester 4149.
_/ ballistic impact 6703.
_/ hardness 5888
_/ hardness 6322.
_/ high-speed impact 6704.
_/ pendulum impact 6705.
_/ rebound hardness 6323.
_/ rotating impact 6706.
_/ ultrasound 1706.
testing 1017, 3659.
_/ accelerated corrosion 1019.
_/ bend-over 1021.
_/ benging-and-umbenging 1020
_/ eddy-current 2202.
_/ gammaray 2200.
_/ magnetic tape 3664
_/ magnetic-particle 2205.
_/ non destructive 1018.
_/ non-destructive 3209.
_/ radiographic 2207.
_/ reverse bend 1020.
_/ sonic 2199.
_/ X-ray 2208.
tests 1017
_/ cavitation 1033.
_/ corrosion 1034.
_/ creep 1054.
_/ cycle 1053.
_/ destructive 1039.
_/ drifting (expansion) 1022.
_/ drop weight tear (DWTT) 1032.
_/ dynamic (impact) 1029.
_/ Enguelgardt 1030.
_/ Erichsen 1031.
_/ flare 1022
_/ flattening 1051.
_/ friction wear 1052.
_/ Fukui 1049.
_/ hardness 1045.
_/ hydraulic (pressure) 1057.
_/ impact bending 1027.
_/ long-run (long-duration, long-time, long-term) 1055.
_/ materials 1036.
_/ mechanical 1037.
_/ microhardness 1038.
_/ oxidation 1040.
_/ ring-cone flare 1041.
_/ Robertson 1042.
_/ static 1046.
_/ Swift 1044.
_/ technological 1048.
_/ toughness 1043.
_/ twisting 1025.
texture 6539.
_ / axial 6548.
_/ complex 6546.
_/ cubic 6545.
_/ deformation 6542.
_/ magnetic 6543.
_/ recrystallization 6544.
_/ rib 6541.
thallium 2955.
thermal / black 5069.
thermal conductivity (coefficient) 3531.
thermal diffusivity 3559.
thermal processing of fuels 827.
thermalloy 6538.
thermobriquetting 1584.
thermochemistry 3026.
thermocontroller (regulator) 3022.
thermocouple / differential 3028.
thermocouple 3010, 3027.
thermodynamics 3005.
_ chemical 3007.
_ of nonequilibrium processes 3006.
thermoelasticity 3009.
thermojunction 3010.
thermometer 3014.
_ / contact 3017.
_/ expansion 3015.
_/ gas 3018.
_/ liquid 3019.
_/ resistance 3020.
_/ thermocouple 3016.
thermometry 3021.
thermostat 3024.
thickening 7607
thickner 5998.
thorium 3070.
threshold / cold-shortness 2946.
_ / dislocation 2943.
_/ dislocation 6014.
_/ sensitivity 2944.
_of cold brittleness / lower 2948.
_of cold brittleness / upper 2947.
throughput (capacity) 6685.
thulium 3076.
tilter / coils 5878
tilter 5876
tilting gear 5876
time (lapse) / outflow 2458.
_/ ageing 2462.
_/ annealing 2463.
_/ austenitizing 2457.
_/ cooling 2459.
_/ heat treatment 8354.
_/ heating 2460.
_/ heating up 2460
_/ holding 8352.
_/ incubation 5345.
_/ overall carburizing 8351.
_/ overall nitriding 2461.
_/ quench 2465.
_/ temperature equalizing 2464.
_/ tempering 8355.
_/ test 8347.
_/ treatment 8350.
tin 3253.
_ / pig 3254.
_dross (scum) 20.
_foil 3258.
_free steel (TFS) 3080.
tinn-coat 4853.
tinning 4852.
_ / electrolytic 4854.
_/ hot 4855.
tin-plate / DR (double-reduced) 3082.
tinplate / hot-dipped 3084.
tinplate 3079.
tint / heat 6769
tinting 836.
tints / oxidation 2541.
tip / point 7941.
tip crack 8085.
titanium 6582.
_ / iodide 6583.
_/ primary (black) 6584.
_/ sponge 6585.
titanizing 1858.
_ / electrolyzed 1860.
_/ gas 1859.
_/ powder 1862.
_/ vacuum 1861.
titanomagnetic 6586.
TN-process 6591.
tolerance 1920.
tombac 6592.
tongs 4283.
toning 6593.
tool / blacksmith 3178.
_ / guiding 3175.
_/ moulder 3179.
_/ plastically deformable 3176.
_/ pneumatic 3177.
_/ production 3180.
_/ rigid moulder 3174.
tooth / yield 3389.
top / hot 2841.
_ arrangement 4977.
_charger / bell less 449
_charger / bell-type 444.
_charger 451.
_charging devise 451
_throat 5916.
topography / X-ray 6595.
topography 6594.
top-pouring 7751
torque / rolling 4908.
torsion 1521.
toughness 6093, 6098.
_ / dynamic fracture 6096.
_ / static fracture 6099.
tower 3753.
_ / distilling 3755
_/ looping 3754.
toyere / air 7266.
_ / blast 7266
tracer 541, 3159.
traces / abrading 3416.
traces / impurity 3417.
train 8487
_/ intermediate 8491.
_/ roughing (mill) 8489
_ finishing 8490
_ of stands 8488.
training 866
trammel 6631
_ / sizing (washing) 2439.
transducer 830.
_ / crystal 832.
transfer 844.
_(bed) 7656
_(exchange) / radiant (radiative) 2985.
_/ chain 6616
_/ complex heat 2984.
_/ heat 2968.
_/ heat 2981.
_/ ionic 4748.
_/ mass 1282.
_/ mass 4749.
_/ mass 848
transformation 1152
_/ allotropic (polymorphic) 1154
_/ athermal 1153.
_/ austenitic 1155.
_/ bainitic 1156.
_/ blast martensitic 1175.
_/ diffusion 1157.
_/ diffusionless 1172.
_/ eutectic 1158.
_/ eutectoid 1159.
_/ ferritic 1176.
_/ isothermal 1160.
_/ magnetic 1162.
_/ martensitic 1163.
_/ martensitic isothermal 1161.
_/ massive 1164.
_/ monotectic 1165.
_/ normal 1166.
_/ pe(a)rlitic 1169.
_/ peritectic 1167.
_/ peritectoid 1168.
_/ phase 1174.
_/ polymorphic 1170.
_/ reversal martensitic 1173.
_/ shear 1179.
_/ structural 1171.
transformer 6618.
_ / current 6619.
_ / electric(al) 6623.
_ / furnace 6620.
_ / power 6622.
_ / voltage 6621.
transition (transformation) / phase 843.
_ / brittle-plastic 840.
_ / drawing 839.
_ / first-order phase 842.
_ / second-order phase 841.
translation 6611.
transport 844
_ / mass 848.
travel 1203.
treating / heat 1657.
treatment 1631
_/ abrasive jet 1311.
_/ abrasive powder 1310.
_/ ag(e)ing 1958.
_/ anticorrosion 1633.
_/ bulk heat 1670.
_/ chemical-mechanical 1681.
_/ coincided (aligned) streng­­thening 1682.
_/ cold 1676.
_/ combined strengthening 1659.
_/ contact thermochemical 1660.
_/ cycle reduction heat 1636.
_/ electric erosion 1642.
_/ electrochemical 1649.
_/ electron-beam 1648.
_/ final heat 1674.
_/ heat 1657
_/ high-temperature ther­mo-mechanical 1667.
_/ hot metal 5617.
_/ impulse magnetic 1665.
_/ intermediate heat 1683.
_/ localized heat 1632.
_/ low-pressure heat 1651.
_/ low-temperature ther­mo-mechanical 1638.
_/ magnetic 1686.
_/ mechanico-thermal 1668.
_/ multicomponent thermochemical 1381.
_/ natina-forming 1802.
_/ noncontact thermochemical 1634.
_/ plasma 1673.
_/ preliminary (preparative) heat 1685.
_/ protective atmosphere heat 1639.
_/ reduction heat 1635.
_/ secondary 5634.
_/ solution heat 1672.
_/ spark erosion 1647.
_/ stabilizing 1666
_/ strengthening 1637.
_/ surface 1652.
_/ surface heat 1654.
_/ surface thermomecha­nical 1653.
_/ thermochemical 1680.
_/ thermomagnetic 1655.
_/ thermomechanical 1640.
_/ thermomechanical 1656.
_/ thermomechanical 1684.
_/ ultrasonic 1677.
_/ ultrasound 1320.
_/ volume strengthening 1669.
_in fluidized bed / heat 1658.
_of steel / isothermal ther­momechanical 1679.
_ / low-temperature thermomechanical 1678.
trench 3134.
trestle 2671
trial 1014.
trials 1017.
tribal(l)oy 6627.
trimmers / edge (side) 4106, 4107
TRIP steel 6630.
triplets / spectral 6629.
tripper 829
trivacancy 6628.
troostite 6632.
_ / quenching 6634.
_ / temper(ed) 6633.
troosto-sorbite 6635.
trough 1270, 7268
_ / electromagnetic 7271.
_/ repeater 515.
_/ repeater 7273.
_/ slag 7274.
TTT-diagram 2274
tube 4666, 4673
_ (end) pointing 7488.
_ (pipe) / rising 4671.
_ / capillary 4667.
_ / fine focus X-ray 4668.
_ / radiant 4677.
_ / stock 4740.
_ / tapered 4674.
_ / X-ray 4669.
tubes (pipes) / welded 4730.
_/ bearing 4715.
_/ bimetal 4686.
_/ capillary (needle) 4695.
_/ cast(ing) 4724.
_/ charged drill 4689.
_/ cold-drawn 4734.
_/ cold-rolled 4733.
_/ corrugated 4688.
_/ cracking 4696.
_/ extrathin wall(ed) 4699.
_/ fin 4726.
_/ finned (ribbed, riffled) 4736.
_/ heavy ga(u)ge 4722
_/ hot-strained 4735.
_/ iron 4693.
_/ light-ga(u)ge 4694
_/ lock-joint (lock-seam) 4728.
_/ lock-soldered 4729.
_/ longitudinal welded 4723.
_/ multi-channel 4701.
_/ multilayered 4702.
_/ nipple 4706.
_/ processing 4687.
_/ rolled 4704
_/ shaped 4710.
_/ small diameter 4703.
_/ steam 4692.
_/ structural (mechanical) 4713.
tubing / precision 4709.
tubings 4716.
tubular / skid 4675
tumbler 829.
tundish 7916.
tungstates 2812.
tungsten 2813.
tungstenite 2814.
tungstenizing 1597.
turbine / gas recovery 6653.
turboblower 6655.
turbulence 6656.
turf 6606.
turn-down 8056.
turning 801.
turn-over devise 5876
turnup (turndown) 814
_ / end 816.
tuyere 4984, 6006, 7126, 7131.
_ / auxiliary 7128.
_ / blowing 7127.
twin 5284.
_/ annealing 5287.
_ / deformation 5285.
_/ growth (primary) 5286.
twinning 1796.
twisting / rope 1588.
twisting 1587.
twisting 280
tyre 509, 511.
U-forming 1915
U-ing 1915.
ultralight ga(u)ge strip 3452.
uncoiling 333
underpickling 6669.
undersintering 6672.
undersize 5477
unequal(-led) angle 6904
unfinished section 1434.
unification 6692.
union coupling 7466.
unit 56, 1696, 3425
_(plant) / heat furnace 61.
_(plant) / heat process furnace 62.
_/ cross cutting 57.
_/ foundry-rolled stock 73.
_/ furnace or other 64.
_/ haulage-indexing 4600.
_/ ion-exchange 443.
_/ ladle refining 79.
_/ length cutting 58
_/ longitudinal cutting 58.
_/ pipe hydrocleaning 1698.
_/ shot-blast 1704
_/ shot-blast 1705.
_/ tension 5884
_/ weld repair 1717.
_coil weight 4293
unscrewing 280.
upender 5876.
_ / coils 5878.
upset(ing) 979.
_ / cold 980.
_ / hot 981.
upsetting 1819.
upsetting 1982.
upthrust 4612.
uranium 6693.
vacancy 2738.
_ / quenched-in 2739.
vacuum 1227, 2741.
_ / partial 2742.
_ filter 2756.
_ ladle 2757.
_ tightness 2755.
_ treatment / mold 2744.
_ treatment 2743
_ treatment of ferroalloys 2747.
VAD -process 2735.
VADER -process 2736.
valency 2758.
value / calorific (heat) 2991.
_ / work (strain) hardening 4438.
valve 5917, 5981, 6008
_/ adjustable (adjusting) 6010
_/ adjusting door 5990.
_/ air relief 5994.
_/ atmospheric 5982.
_/ blow(off) 5985
_/ bypass 5984.
_/ chimney (slide) 6758.
_/ chimney 5989.
_/ closing (cutoff; shutoff; on off) 6012.
_/ cutoff 5993.
_/ door 5988.
_/ door 6009.
_/ gas gate 5919.
_/ gate turn 6011
_/ governor 5987.
_/ hot-blast 5992.
_/ poppet 5986.
_/ regulating 6010.
_/ relief 5985
_/ reversing 5983.
_/ rotary 6011
_/ safety 5985
_/ shutoff 5993
_/ slide 6756
_/ snort 5991.
_/ surplus 5985.
valves 499.
_ / stop 502.
vanadium 2764.
vanadizing 1595.
vapor 5289.
vaporization 5292
VAR 807.
variation / design 5863.
varnish 3873
vaspalloy 2767.
vat / contact 5829.
vatting 982.
vector 2781.
_ / Burgers 2782.
_/ elementary translational 2783.
_ / Frank’s 2785.
_/ identical translational 2784.
velocity (speed) / creep 6306.
_ / corrosion 6300.
_ / flotation 6301.
_ / loading 6291.
_ / outlet (outflow, discharge, exhaust) 6282.
_ / ram 6307.
_ / thermal wave 6298.
ventilator 2774.
vermiculite 2776.
vertical 2777.
vibration 2789.
_ / lattice 5864.
vibrations 5862.
vibrator 2787.
_ / resonance 2788.
vibrogrinding 2790.
vibrosieve 2792.
vicalloy 2796.
VIDOP-process 2795.
villemite 2797.
VI-process 2786.
visco(si)meter 2799.
_ 2804.
viscosimeter / capillary 2802.
_ / rotary 2803.
_ / torsion 2800.
_ / vibration 2801.
viscosity 6093.
_ / cinematic 6097.
_ / cyclic 6100.
_ / dynamic 6095.
vitallium 2805.
VODC- process 2808.
VOD-process (VOD-Vacuum Oxygen Decarburization) 2807.
VOF- process 2815.
void 7059
volati(bi)lity 568.
volatile (vapour-phase) corrosion 3213.
volatilization 563.
volume / blast furnace working 4948.
_ / delivery 4951.
_ / displaced 4949.
_ / partial 4952.
_/ second 4953.
_ / specific 4950.
volumeter 2810.
volumetry 2811.
wagon / merry-go-round 2734.
_ / tipper 2469.
wall / dislocation 3391.
_ / flaring 3390.
warming room 2977
warping 1580.
washer 6018
_ / control 6021.
_/ foam-jet 5044.
_/ guide 6020.
_/ log 5977.
washing 836, 1180, 5735, 7808
_ / coal 5198.
_ / melt 1181.
waste / holing 302
waste heat boiler 7221.
wastes / industrial 5157.
water / pyrogenetic 8290.
_ / waste 8289.
_descaling 8527.
_gas 8286.
_purification 8292.
_treatment 8291.
_treatment 8292
wave / packing (seal) 6476.
waviness / edge 6479.
_ / general 6480.
_ / local 6478.
wax / preservation 7885.
wear 7878.
_ / abrasive 7879.
_/ adhesion 7880.
_/ fatigue 7881.
_/ linear 7883.
_/ oxidation 7882.
_/ resistance 7884.
_(-out) rate 3191.
weigher 5999
weighing 2434
weight 8227.
weighted portion 8228.
weld 5133, 7467.
_ joint 5133.
weldability 7462.
welding 7438.
_/ arc 7457.
_/ argon-arc 7440.
_/ built-up 1592
_/ butt 7455.
_/ butt-seam 7454.
_/ cold pressure 7460.
_/ electric 7447.
_/ electric resistance 7449.
_/ electroslag 7446.
_/ fusion 7443.
_/ gas 7439.
_/ high-frequency 7451.
_/ metal-arc inter-gas 7442
_/ pressure 7461.
_/ radio-frequency 7456.
_/ solid-phase 7453.
_/ space 7450.
_/ submerged-arc 7459
_/ thermit 7448.
_/ tube furnace pressure 7452.
_/ ultrasonic 7458.
_node of support 3428.
weldpool 10.
wet cleaning 5047.
wetting 1810.
WF- process 2816.
wharehouse 6043
whisker 3797.
whiskerisation 2798.
whiskers 6680.
white-heart malleablizing 4866.
width / X-ray line 6114.
winder 6054.
winter shelter 2977.
wire 4070.
_/ aluminized 4077.
_/ armature (reinforcement) 4081.
_/ binding 4086.
_/ cold heading 4089.
_/ composite 4072.
_/ core (electrode) 4074.
_/ fine 4090.
_/ finest 4084.
_/ flattening 798.
_/ heavy-gauge 4079.
_/ medium thickness 4083.
_/ pinion 4080.
_/ profiled (shaped) 4078.
_/ resistance 4076.
_/ rope (plow steel) 4071.
_/ spring 4082.
_/ superfine 4075.
_/ superheavy-gauge 4073.
_/ tube (powder core) 4085.
_/ welding (filler) 4088.
_bolt 5145.
_brush 5213.
_brushing 5212.
wirebars 2737.
withdrawal / continuous ingot 1059.
withdrawing 307.
wollastonite 2809.
wool / mineral 636.
_ / slag 636
work 5072.
_/ cold 7888.
_/ function 5073.
_ of break-down (failure) / specific 5078.
_ of break-down (failure) 5077.
_ of deformation / specific 5075.
_ of deformation 5074.
_ of thermodynamical system 5076.
workability / hot 1688.
workability 1687.
working 1631
_ / cold plastic metal 1662.
_/ hot plastic metal 1663.
_/ metal shaping 1661.
_/ plastic 824.
_/ powder cold 7891.
_/ stress surface cold 7889.
_/ surface cold 7890.
workpiece / process 5093.
works 7197
_ (plant, workshop) / metallurgical 7201.
_/ (integrated) iron & steel 3596.
_/ integrated (iron and steel) 7203.
_/ iron and steel 7204.
wrapper 8034.
wrapping 7734.
wustite 2806.
X-ray spectrometry 393.
yard 2492.
_ / billet 6047
_/ casting 2496.
_/ ingot 6045.
_/ scrap 2497.
_/ stock 6048
yield 2155, 954.
_/ energy 953.
_/ manganese 309.
_/ power 952.
_/ product 955.
_/ slag 956.
_point / cycle 2930.
_point / lower 2928
_step 6665.
_strength / actual 2928.
_strength 2924.
_strength 2927
_stress / offset 2927.
_stress / upper 2926.
_stress 2924
yielding 2155.
yoke 1186
ytterbium 3223.
yttrium 3224.
zeds 5489
zees 5489.
zero-reader 5259.
zinc 3071.
_ / distilled 3072.
_/ electrolytic 3073.
zircalloy 7904.
zircon 7905.
_ / foundry 7907.
_/ iron-free 7906.
_/ zirconia refractoryes 4419.
zirconium 7908.
zone / actual deformation 3399.
_/ backward slip 2908.
_/ carburized 7679.
_/ columnar 2901.
_/ conduction 2878.
_/ dead metal 2893
_/ deformation 3396.
_/ dendritic 2885.
_/ die working 2877.
_/ elastic 2887.
_/ equiaxed 2905.
_/ external 2879.
_/ extraction 2881.
_/ forward slip 2909.
_/ geometric deformation 3397.
_/ heat (weld) affected 2895.
_/ heat generation 2902.
_/ heat-affected 2888.
_/ inert 2893.
_/ isothermal 2889.
_/ melting (fusion) 2907.
_/ neutral 2896.
_/ nitrocarburized 7677.
_/ noncontact deformation 2886.
_/ oxidation 2894.
_/ plastic 2897.
_/ plastic deformation 2899.
_/ pre-precipitation 2882.
_/ secondary cooling 2891.
_/ slip 2903.
_/ stagnant 2880.
_/ tuyere level 2906
_/ upload failure 2890.
_/ weld metal 2895
_/ X-ray excitation 2900.
_2875
_of equiaxial crystals 2905
_of slippage 2903
_of stick 2892
_of technological process 2904.
_of zero slip 2892.
z-section 5489
-iron 5793.
-phase 6737.
-quartz 3432.
 - cristobalite 3823.
-phase 6738.
-ferrite 6775.
-iron 5795.
-phase 6740.
-iron 5794.
-phase 6739.
-phase 6741.

literatura

1. o.SuraZe, metalurgiis terminologiuri


leqsikoni_qarTul_rusul_inglisur_germanul_franguli, Tbilisi : mecniereba,
1999._752gv.
2. o.SuraZe, liTonmcodneobisa da liTonTa Termuli damuSavebis terminologiis
ganmartebiTi leqsikoni (xuT enaze), Tbilisi: “gulani”, 1993._384 gv.
3. metalurgiis terminologia: redaqtorebi n. qaSakaSvili, r. RambaSiZe, Tbilisi:
saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis gamomcemloba, 1959._324gv.
4. teqnikuri terminologia; redaqtorebi r. dvali, r. RambaSiZe, Tbilisi,
“mecniereba”1977._524gv.
5. rusul_qarTuli leqsikoni /saredaqcio kolegia: q. lomTaTiZe, (Tavmjdomare) da
sxv., Tbilisi, “sabWoTa saqarTvelo” 1983._864 gv.
6. manqanaTmSeneblobaSi, eleqtroteqnikur da metalurgiul warmoebaSi xmarebuli
zogierTi termini, Semd. v. bolqvaZe, k. kakabaZe, m. kuWaiZe, Tbilisi:”sabWoTa saqarTvelo”,
1966._214 gv.
7. ucxouri pirTa saxelebis orTografiuli leqsikoni: redaqtorebi a.kobaxiZe, m.
WabaSvili, Tbilisi: qse,1989._416 gv.
8. ucxo sityvaTa leqsikoni / Semdg. m. WabaSvili, me-3 gsmocema –Tbilisi;
“ganaTleba”, 1989._600 gv.
9. al. neimani, qarTul sinonimTa leqsikoni,me-3 gamocema_Tbilisi:
“ganaTleba”,1978._560 gv.
10.Англо-русский металлургический словарь /Сост. Н.И. Перлов, А. И. Истеев, В.А. Тюрин и
др._М: Рус. яз., 1985._841 с.
11. Русско-англо-немецко-французский металлургический словарь /Сост. Г.А. Лопухов, П.А.
Черкасов, И.Ф. Курунов и др. – М.: Рус. яз.,1987. – 360 с.
12. Толковый металлургический словарь / Сост. Г.А. Лопухов, Цирульников, В.И. Куманин и
др. – М.: Рус.яз., 1989. – 446 с.
13. Словарь терминов по металловедению и термической обработке на 4-х языках: с
определением терминов на русском языке. Отв.ред. Л.А. Петрова. – М.: Наука, 1989. – 208 с.
14 Англо-русский словарь по прокатке металлов / Сост. Г.М. Саксонов – М.: Главная
редакция иностранных научно-технических словарей Физматгиза, 1963. – 181 с.
15. Русско-англо-немецко-французский Физический словарь / В.И. Рыдник, Н.Д. Воропаев,
Э.А. Свириденков – М.: Рус. яз., 1989 – 391 с.
16. Энциклопедический словарь по металлургии: Справочное издание. В 2-х т. / Н.П.
Лякишев и др. – М.: «Интермет Инжиниринг», 2000. – 412 с. – 409 с.
17. Русско-английский политехнический словарь / Б.В. Кузнецов, Н.И. Перлов, Г.Н.
Янковский и др.; Под редакцией Б.В. Кузнецова – М.:Рус. яз., 1980. – 723 с.
18. Политехнический словарь / Редкол.: А.Ю Ишлинский (гл. ред.) и др. – 3-е изд.,перераб. и
доп – М.: «Советская энциклопедия», 1989. – 656 с.
19. Советский энциклопедический словарь / Редкол.: А.М. Прохоров (гл. ред.) и др. – 3-е изд.
– М.: «Советская энциклопедия», 1985. – 1600 с. с ил.
20. Большая Советская Энциклопедия: В 30 т. М.: БСЭ, 1970 – 1978.
21. Словарь русского языка / О.И. Ожегов. Под. ред. Н. Ю. Шведовой. – 22-е изд., стереотип.
– М.: Рус.яз.,1990. – 921 с.
22. Словарь иностранных слов – 13-е изд., стереотип. – М.: Рус.яз.,1986. – 608 с.
23. Concast Dictionary, English-Francais -Espanol- Italiano-Russian-Japaanese. – 3 rd Edition,
Editor: M. Flick, Concast AG, Zurich. New York, 1975.

mxatvari: vasil SuraZe

koreqtorebi: inga jibuti (qarTuli ena);


nana simoniSvili (rusuli ena);
nino alxazaSvili (inglisuri ena).

kompiuteruli
uzrunvelyofa: nino alxazaSvili
paata qorqia

You might also like