AP REVIEWER FOR THIRD QUARTER

 Mga relihiyon AT PILOSOPIYA sa asya

Relihiyon
- partikular na sistema ng paniniwala
- organisadong sistema ng pananampalataya, paggalang, kaugalian, at pananalig na nakasentro sa isa o higit pang
kinikilalang diyos

PILOSOPIYA
- philo at Sophia
- pag-ibig, karunungan
- pagpapaunlad ng tao sa kaalaman

Hinduismo
 pinaniniwalaang pinakamatandang relihiyon sa daigdig na nagmula pa sa Panahong Vedic
 pangunahing relihiyon sa India
 Trimurti ng Diyos: Brahma, Vishnu, Shiva
 Brahma – the creator, “Ang Tagalikha”
 Vishnu – the preserver, “Ang Tagapagpanatili”
 Shiva – the destroyer; “Ang Tagawasak”
 Pantheism: iisa lamang ang diyos na naglalang ng lahat ng bagay na siya ay matatagpuan sa lahat ng likas na kapaligiran
tulad ng mga puno, hayop, pati ng mga halaman
 Karma, Reincarnation, Caste System
 Vedas – banal na aklat
 Ahimsa – “walang karahasan”, pagpapahalaga na ang lahat ng nilalang sa mundo ay may buhay na dapay pangalagaan ng
lahat

BUDDHISMO
 Siddharta Gautama: isang Prinsipeng Hindu na umalis sa kaharian upang hanapin ang totoong kahulugan ng buhay
 FOUR SIGHTS
 1st sight: Sickly o may sakit
 2nd sight: Old o matanda
 3rd sight: Dead o patay
 4th sight: Monk o monghe
 Bodhi Tree – puno kung saan nagmeditate si Siddharta
 Buddha – “The Enlightened One”
 Nirvana – pinakamataas na bahagi
 Four Noble Truths:
 Life is suffering – dukkha
 The cause of suffering is desire – tanha
 The cure for suffering is to remove desire
 To remove desire, follow the Eightfold path
 Teachings of Siddharta Gautama – The Eightfold Path
 Know the truth.
 Say nothing to hurt others.
 Practice meditation.
 Control your thoughts.
 Resist evil.
 Free your mind of evil.
 Work for the good of others.
  Respect life.
ZOROASTRIANISMO (Relihiyon ng Persia)
 Zoroaster: ang tagapagtatag ng Zoroastrianismo (Zarthustra)
 Ahura Mazda: diyos ng katotohanan (kabutihan)
 Ahriman: espiritu ng kasamaan at kadiliman
 Dualismo: “Ang mundo ay may tunggalian ng kabutihan at kasamaan.” --- KATURUAN
 Afterlife: May buhay pagkatapos ng kamatayan --- KATURUAN
 Ang bawat tao ay may kaluluwa
 Zend Avesta: banal na aklat
 Light and Fire: Ang apoy bilang pinagkukunan ng liwanag

JUDAISM
 Simbolo: Star of David
 Yahweh: monoteistikong diyos
 Tagapagtatag: Abraham – Ama ng mga hudyo
 Kilalang personalidad: Moses, Isaac, Jacob, Exodus at ang Ten Commandments
 Torah: banal na aklat; lumang tipan ng bibliya
 Ang Sampung Utos ng Diyos
 Wailing Wall
 Araw ng Sabbath: banal na araw para sa mga hudyo

KRISTIYANISMO
 Follower of Christ
 Monoteistikong relihiyon
 Batay sa katuruan ni Hesus
 Hesus: nangaral, Juan Bautista, himala, Poncio Pilato
 Bibliya: banal na aklat – Bago at Lumang Tipan
 Pangunahing Aral: “Ibigin mo ang Diyos ng higit sa lahat; Ibigin mo ang kapwa mo tulad ng pagmamahal mo sa iyong
sarili.”
 Ang lahat ng tao ay may pinapasang krus o sakripisyo
 Santisima Trinidad: Holy Trinity; tatlong persona ng Diyos
 Messiah: “The Chosen One”, The Anointed One – Ang Tagapagligtas

ISLAM
 “kapayapaan”, “pagsuko”
 Kapayapaang madarama kapag isinuko ang sarili kay Allah
 Allah: ang kinikilalang Diyos
 Tagapagtatag: Muhammad – isinilang sa Mecca, Caravan driver ni Kadija, mahilig mapag-isa at magnilay, propeta ni Allah
 Hegira: the flight, paglisan ni Muhammad sa Mecca patungong Medina
 Mecca vs Medina: natalo ang Mecca, nagbalik si Muhammad
 Jihad: Holy War
 Kaaba: sentro ng pananampalataya; The Noble Cube
 Hadji: tawag sayo pag nagpunta ka sa Mecca
 Banal na aklat: Qu’ran o Koran
 Eid’l Adha, pag aayuno at Eid’l Fitr
 Five Pillars of Islam:
 Shahadah: Ang Pagpapahayag ng Tunay na Pagsamba; Paniniwala na walang panginoon kundi si Allah at si
Muhammad, ang kanyang propeta.
 Sala/Salat: Pagdarasal; Pagdarasal ng limang ulit sa isang araw nang nakaharap sa direksiyon ng Kaaba
 Zakat: Itinakdang Taunang Kawanggawa; Pagiging bukas-palad; Mahalaga ang pagtulong sa mga nangangailangan,
maysakit, matatanda, ulila, at iba pa.
 Saum/Sawm: pag-aayuno; Paggunita sa banal na buwan ng Ramadan sa pamamagitan ng isang buwang pag-aayuno
araw-araw mula madaling araw hanggang paglubog ng araw
  Hajj: Pagdalaw sa Mecca; Paglalakbay sa Mecca minsan sa buong buhay ng isang Muslim; ang taong nakapaglakbay sa
Mecca ay ginagawaran ng titulong Hajji

SHINTOISMO
 Katutubong relihiyon
 “Ang gawi ng mga Diyos”
 Paniniwala sa Kami bilang tagapag-ugnay sa pisikal at ispiritwal na mundo
 Musuhi – ang magandang ugnayan ng tao at kalikasan
 Pagrespeto sa kalikasan
 Simbolo: Torii
 Kami no michi – way of the gods
 Kami – diyos sa kalikasan; bundok, ilog, hangin, halaman, atbp; Mt. Fuji; namatay na emperador, mahusay na pinuno,
samurai
 Izinagi & Izanami
 Amaterasu – diyosa ng araw; lumikha sa Japan
 Jimmu Tenno – unang emperador ng Japan; pinaniniwalaang nagmula sa angkan ni Amaterasu; sinamba rin bilang diyos
 Apat na paninindigang Shinto:
 Tradisyon at pamilya – pangunahing prayoridad
 Pagmamahal sa kalikasan – ang kalikasan ay may malakas na koneksyon sa mga diyos
 Kanilang kalinisan – binubuo ito nang pangpisikal at pang espiritwal na paglilinis
 Matsuri – pagpuri sa mga diyos at sa mga sinaunang espiritu
 Kojiki – Records of Ancient Matters; banal na aklat

CONFUCIANISM
 Itinatag sa panahon ng kaguluhan
 Warring States
 Tamang asal at moralidad
 Dinastiyang Chu/Chou
 “Paano isaayos ang lipunan at pamahalaan?”
 Simbolo: “tubig”
 Confucius: K’ung-Fu-Tzu; Master Kung; mula sa mahirap na pamilya; mahusay na guro
 The Five Classics o Analects: banal na aklat
 5 relasyon sa lipunan:
 Ruler --- Subject
 Father --- Son
 Husband --- Wife
 Elder brother --- Younger brother
 Friend --- friend
 Five Constants:
 Humaneness
 Propriety
 Trustworthiness
 Righteousness
 Wisdom
 Nakatuon sa kalalakihan
 Mababa ang pagtingin sa kababaihan
 Civil Service Examination
 Golden Rule: “Do not do unto others, what you don’t want to do unto you.”
 Civil Obedience at Filial Piety
 5 Confucian Classics

TAOISMO
 Daoism
  Panahon ng Zhou Dynasty
 Lao Zi/Lao Tzu
 “tao” – “the way”, daan
 Ang “balance” sa kalikasan
 Tao-te-Ching at Feng Shui
 Pagbibigay respeto sa kalikasan
 Simbolo: Xinyang (Yin-Yang)

 DAHILAN NG PAGTUNGO NG MGA EUROPEO SA

ASYA
1. Travels of marco polo (China)
Marco Polo – nasaksihan ang kaunlaran ng kabihasnang Tsina sa panahon ng mga Mongol sa pamumuno ni Kublai
Khan; isang Europeong manlalakbay (Italian Explorer)
Silk Road – kalsada o daanan na nagdudugtong mula Europe hanggang Tsina
Venice vs. Genoa
Rustichello – nagsulat ng libro ni Marco Polo

2. Krusada (Israel)
Isang kilusan na inilunsad ng simbahan at ng mga Kristiyanong hari upang mabawi ang banal na lugar, ang Jerusalem;
banal na digmaan ng mga Muslim at Kristiyano

3. Renaissance
Mula sa salitang Pranses na “renaistre” na nangangahulugang “muling pagsilang”
Nagsimula noong 1350 sa Italya
Art (Greek) + religion (Christianity)
Dito binigyan-diin ang pagbabalik-interes sa mga kaalamang klasikal sa Greece at Rome
Isang panahon ng matinding pagyabong sap ag-iisip at sining ng mga taga-Europeo

 Tarift – binabayad para makapunta sa Asia sa Constantinople

 Constantinople – isang kahariang Romano na matatagpuan sa Turkey
 Leonardo Da Vinci – Mona Lisa
 Michaelangelo Buonarotti – Pieta
 Raphael – Lyceum (School of Athens)
 Donatello – David with the Head of Goliath

4. MERKANTILISMO
Isang polisya na umusbong sa Europa na tumatalakay sa paniniwalang “Ang yaman ng bawat bansa ay nasusukat sa
dami ng ginto at pilak nito.”
Kaisipang sumibol sa Europa na naniniwalang ang kayamanan ng isang bansa ay nakadepende sa dami ng ginto at pilak
nito

 PANAHON NG EKSPLORASYON
Panahon ng paggalugad sa mga bagong lupain partikular sa:

1. Asya
2. Amerika
3. Australia
MITO SA PAGLALAYAG
 Kraken at mga Sirena
 Ghost Ship at ang Flying Dutchman
 Bermuda Triangle

 PORTUGAL
Prinsipe Henry - Tinaguriang “The Navigator”
- Unang naggalugad sa Africa
Bartolomew Diaz - Nagpasimula ng ruta sa Asya gamit ang Africa

Vasco Da Gama - Matagumpay na nakatungo sa Asia (India) gamit ang

daang sinimulan ni Diaz

Treaty of Tordesillas
- Isang kasunduan na naglalayong hatiin ang mga lupain na maaari lamang sakupin ng Espanya at Portugal
- Naaayon sa Demarcation Line
- Kanluran: Espanya
- Silangan: Portugal

 ESPANYA
- Siya ay talagang taga Portugal ngunit ayaw
siyang suportahan ng kanyang bansa kaya siya
Fernando De Magallanes ay pumunta sa kaharian ng Espanya
(Ferdinand Magellan) - Nakarating sa Asya sa pamamagitan ng
kanlurang ruta
- Pasipiko ang karagatang binagtas niya upang
makarating sa Pilipinas

 Spices: pinakamahal na produkto sa panahon ng eksplorasyon sapagkat sa Asya lamang matatagpuan ang iba dito.
 Cape of Good Hope
 Cape of Storm
 Divide and Rule: paraan ng pananakop kung saan pinag-aaway-away ng mananakop ang mga local na pinuno o mga
naninirahan sa isang lugar at ginagamit ng mananakop ang isang tribo para sakupin ang iba pang tribo.

 KOLONYALISMO AT IMPERYALISMO SA ASYA

KOLONYALISMO
- Tumutukoy sa pagtatamo o pagkukuha ng mga lupain
upang matugunan ang layuning pangkomersyal at
panrelihiyon ng ibang bansa
IMPERYALISMO
- “imperium” --- command
- Nangangahulugang dominasyon ng isang
makapangyarihang nasyon-estado sa aspektong
politika, pangkabuhayan at kultural na pamumuhay ng
isang mahina at maliit na nasyon-estado upang maging
pandaigdigang makapangyarihan
 BANSA MGA NASAKOP NITONG BANSA
 India
Britain – British  Singapore
 Ceylon (Sri Lanka)
 Cambodia
France – French Indochina  Laos
 Vietnam
 Indochina
 Philippines
Spain – Hispanic Philippines

 Batavia (Indonesia)
Dutch – Dutch Batavia (Netherlands)

 Macau
Portugal – Portuguese Macau  East Timor (land of sorrow)

 Central Asia
 Uzbekistan
Russia  Kazakhstan
 Turkmenistan
 Tajikistan
 Kyrgyzstan
MGA BANSANG HINDI NASAKOP  Thailand
(Siam – land of the free)  Korea
 Japan
 Mongolia
 Bangladesh
 Nepal
 Bhutan