Jugoistočna Evropa, integracioni i dezintegrcioni procesi

Jugoistočnu Evropu čine države na Balkanskom poluostrvu.

Granice Balkanskog poluostrva:
• Zapad: Jadransko i Jonsko more
• Jugoistok: Egejsko i Mramorno more
• Sever: Sava i Dunav
Naziv Balkanskog poluostrva je nastao od imena bugarske planine Balkan.
Integracioni procesi predstavljaju procese ekonomskog, političkog i vojnog ujedinjenja i saradnje
među državama.
Ekonomske imigracije postižu privredni razvoj, međunarodnu trgovinu i investicije u svetu.
To rade:
• Svetska banka
• Svetska trgovinska organizacija (STO)
• Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj
• Organizacija zemalja izvoznica nafte
Evropska Unija je nastala 1991. godine kada su Pariskim ugovorom zemlje Evrope stvorile
Evropsku zajednicu za naftu i ugalj
Ona se 1957. godine proširuje i menja ime u (EEZ), a 1993. postaje Evropska Unija (EU).
O Evropskoj uniji:
• Valuta: euro
• 27 članica
• 447 miliona stanovnika
• Velika Britanija je izašla iz nje 2020. godine (Brexit)
• Najmlađa članica je Hrvatska
• Srbija je 2009. godine podnela zahtev za ulazak u EU
Organizacija Ujedinjenih nacija (UON) :
• Osnovana je 1945. godine u Njujorku
• 193 članice (sve države sveta osim Vatikana)
Organizacija Ujedinjenih nacija ima svoje sopstvene organizacije, a to su:
• UNESKO – Organizacija ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu
• UNICEF - Dečiji fond Ujedinjenih nacija
• PAO
 • SZO – Svetska zdravstvena organizacija
• UNHCR – Visoki komersijat Organizacija ujedinjenih nacija za izbeglice
Organizacija za evropsku bezbednost i saradnju je nastala 1973. godine u Beču, ona se bavi
pitanjima bezbednosti.
NATO (Organizacija Severnoatlantskog sporazuma) :
• Osnovan je 1949. godine
• 30 članica
Savet Evrope:
• Osnovan je 1949. godine u Strazburu
• 47 članica
• Bavi se ostvarenjem ličnih i demokratskih prava i sloboda
Sporazum o slobodnoj trgovini na Balkanu (CEFTA) :
• Sporazum su 2006. godine potpisale Albanija, Bosna, Hrvatska, Bugarska, Makedonija,
Moldavija, Rumunija, Crna Gora i Srbija
Globalizacija je savremeni proces ekonomskog i kulturnog, povezivanja čovečanstva, zasnovan
na tržišnoj privredi i internetu.
Dezintegracija znači narušavanje celine.
- Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija -
SFRJ je osnovana 1945. godine. Članice SFRJ su bile:
• Slovenija
• Hrvatska
• Bosna i Hercegovina
• Makedonija
• Crna Gora
• Srbija
Do raspada je došlo u periodu od 1991 do 1992 kada nezavisne postaju:
• Slovenija
• Makedonija
• Bosna i Hercegovina
• Hrvatska
Srbija i Crna Gora su 1992. postale Savezna Republika Jugoslavija, koja menja ime u Državnu
zajednicu Srbije i Crne Gore 2003. godine.
A obe ( Srbija i Crna Gora ) postaju nezavisne države 2006. godine.
 Geografski položaj Srbije

Geografski položaj može biti:

-Apsolutni položaj (matematičko-geografski; fizičko-geografski)
-Relativni položaj (ekonomsko-geografski; saobraćajno-geografski; vojno-geografski; kulturno-
geografski)
1.Matematičko-geografski položaj Srbije:
• Geografska širina - 41° 53’ i 46° 11’
• Geografska visina - 18° 49’ i 23° 00’
2.Fizičko-geografski položaj Srbije:
• Balkanska država - Nalazi se u Južnoj Evropi
• Podunavska država - Kroz nju protiče Dunav ( 588 km )
• Planinska država - Pretežno je brdsko planinski reljef
• Panonska država - Pripada i Srednjoj Evropi ( Sever Srbije )
3.Ekonomsko-geografski položaj Srbije:
• Naša država je značajna međunarodna raskrsnica
• Povezuje zemlje Zapadne i Severne Evrope sa područjem Jugozapadne Azije i
Severoistočne Afrike
4.Saobraćajno-geografski položaj Srbije:
• Koridor 7 – deo plovnog puta Dunava i kanalskog sistema Dunav-Majna-Rajna
• Koridor 10 – povezuje Austriju, Mađarsku, Sloveniju, Hrvatsku, Srbiju, Bugarsku,
Severnu Makedoniju i Grčku
5.Vojno (političko) -geografski položaj Srbije:
• Njen položaj je složen i proističe iz njenog položaja na Balkanskom poluostrvu
• Kosovo je 2007. godine objavilo nezavisnost koje su priznale neke države, ali se Kosovo
i Metohija i dalje računa kao srpska pokrajina
6.Kulturno-geografski položaj Srbije:
• Kroz vekove su se u Srbiji mešali različite kulture, običaji i jezici.
 Istorijsko-geografski razvoj Srbije

Veličina teritorije Srbije menjala se kroz istoriju.

Novo razdoblje u razvoju srpske države počinje sredinom 12.veka, kada je na vlast došao veliki
župan Stefan Nemanja.
On je bio osnivač dinastije Nemanjić i vladar srpske države Raške. U to vreme prestonica je bila
grad Ras ( u blizini današnjeg Novog Pazara )
Najveću moć i veličinu Srbija je dostigla za vreme vladavine cara Dušana (Dušan Silni ).
Tada se srpsko carstvo prostiralo od Save i Dunava na severu, do Korintskog zaliva na jugu. Na
zapadu se pružalo do Jadranskog mora, a na istoku do Egejskog mora.
Cara Dušana je nasledio njegov sin Uroš Nejaki, koji nije uspeo da sačuva srpsku državu, a sa
njim se i ugasila loza Nemanjića.
Tokom 14.veka, u severnom delu nekadašnjeg srpskog carstva, stvorena je Moravska Srbija, a
njen vladar bio je knez Lazar Hrebeljanović.
Godine 1459. Srbija potpada pod vlast Turaka, čija je vladavina na ovim prostorima trajala preko
četiri veka.
Nakon prvog i Drugog srpskog ustanka, početkom 19.veka, Srbija je postala kneževina. Njen
vladar je bio knez Miloš Obrenović.
Kasnije, borbom protiv Turaka, srpska država je proširena, a nakon Berlinskog kongresa priznata
je kao nezavisna država. U tom periodu vladao je Milan Obrenović, najpre kao knez, a zatim kao
kralj.
Nakon Prvog Svetskog rata 1918. Godine za vreme vladavine kralja Aleksandra I Karađorđevića,
formirana je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Kraljevina SHS 1929. godine menja naziv u
Kraljevina Jugoslavija.

Simboli Republike Srbije

Osnovni simboli suvereniteta Republike Srbije su grb, zastava i himna. Sadašnji simboli naše
države u upotrebi su od 2004. godine.
Grb Republike Srbije utvrđen je Zakonom o grbu Kraljevine Srbije iz 1882. godine.
Postoje dva grba Republike Srbije, to su:
 • Mali grb :

• Veliki grb:

Zastava Republike Srbije koristi se u nekoliko vidova:

• Državna zastava
• Narodna zastava
Himna Republike Srbije je svečana pesma “Bože pravde” Jovana Đorđevića, za koju je muziku
komponovao Davorin Jenko.
 Granice i problemi pograničnih krajeva

Državna teritorija okružena je zamišljenom linijom koja je odvaja od susednih država i ta linija
predstavlja njenu granicu.
Srbija se graniči sa:
• Sever: Mađarska
• Severoistok: Rumunija
• Istok: Bugarska
• Jug: Severna Makedonija
• Jugozapad: Albanija i Crna Gora
• Zapad: Bosna i Hercegovina
• Severozapad: Hrvatska
Ukupna dužina granice Srbije: 2 361, 7 km
Granice mogu biti:
1. Prirodne:
• Dunav – Hrvatska
• Drina – Bosna
• Sava – Bosna
• Nera – Rumunija
• Stara planina – Bugarska
• Sar planina – Severna Makedonija
• Prokletije – Albanija i Crna Gora

2. Veštačke granice:
• Panonska nizija – Rumunija
Najduža granica – Rumunija (547 km)
Najkraća granica – Albanija (113 km)
Republika Srbija je administrativno-teritorijalno podeljena na:
• Dve pokrajine – Autonomna Pokrajina Vojvodina i Autonomna Pokrajina Kosovo i
Metohija
• Pet regiona – Beogradski, Region Vojvodine, Region Šumadije i Zapadne Srbije, Region
Južne i Istočne Srbije i Region Kosova i Metohija
Pored glavnog grada Beograda i 28 gradova, državnu teritoriju Srbije čini i 145 opština i 6158
naselja.

Površina Srbije: 88 499 km

Broj stanovnika: 7 186 862 (bez AP Kosova i Metohije)
Glavni grad: Beograd
Službeni jezik: srpski
Službeno pismo: ćirilica
Državno uređene: parlamentarna republika
Valuta: dinar