TÜRKÇE CÜMLEDE DİĞER ANLAM İLİŞKİLERİ

ÖZET

CÜMLEDE DİĞER ANLAM İLİŞKİLERİ

1. Karşılaştırma Cümleleri
Birden fazla varlık, kavram ya da durumun karşılaştırıldığı cümlelerdir. Bu cümlelerde benzerlik,
farklılık, üstünlük gibi değişik durumlar ifade edilir. Karşılaştırma ilgisi “gibi, kadar, en, daha, çok,
göre, fazla” gibi sözcüklerle kurulur.

Örnek
• Karadeniz, diğer tüm bölgelerden daha çok yağış alır.
• Güzel sanatlar da fen bilimleri kadar önemlidir.
• Annem sinemaya gitmeyi sever, babam ise tiyatroya.
• Kursa aynı zamanda başlamamıza rağmen Ata bana göre çok daha fazla şey öğrendi.
• Sağlıklı beslenerek ve düzenli spor yaparak geçen seneki görüntüsünden uzaklaştı.

2. Benzetme Cümleleri
Bir varlığın ya da kavramın niteliğini o niteliği taşıyan başka bir varlığı örnek olarak göstermeye
benzetme denir.

Örnek
• Türkülerimiz de kilimler gibi eskidikçe değer kazanıyor. (Türküler kilimlere benzetilmiştir.)
• Bu sabah bembeyaz bulutlar pamuk tarlalarını andırıyordu. (Bulutlar pamuğa benzetilmiştir.)
• Tüm koliler demir gibi ağırdı, hepimiz taşımakta zorluk çektik. (Kolilerin ağırlığı demirin ağırlığına
benzetilmiştir.)

3. Örneklendirme Cümleleri
Cümlede ya da metinde verilen düşüncenin en iyi şekilde anlatılması, soyut olan düşüncenin
somutlaştırılması ve anlamlandırılması için gerekli olan örneklerin verildiği cümlelere örneklendirme
cümlesi denir.

Örnek
• Eğer bir bebek arabası alacaksan araba tekerleklerinin büyüklüğü, bebeğin oturacağı
bölümün konforu ve bebek arabasının toplam ağırlığı gibi özelliklere dikkat etmelisin.

• Kültür; bir toplumun yaşama biçiminde, davranışlarında belirginleşir, giyinişine, yiyip

içmesine, çalışmasına, hatta jestlerine yansır.

• Renklerin insan psikolojisi üzerinde bazı etkileri olduğu belirlenmiştir: Kırmızının tansiyonu
yükseltir, beyaz devamlılığı ve istikrarı da simgeler, kahverengi, insanın hızlı hareket
etmesini sağlar.

1/2
 TÜRKÇE CÜMLEDE DİĞER ANLAM İLİŞKİLERİ

ÖZET

4. Abartma Cümleleri
Bir durumun, olduğundan daha fazla ya da daha az gösterilerek ya da bir olayı olamayacak şekilde
zarif ve nükteli bir şekilde abartarak anlatmaktır.

Örnek
• Bu çöpleri bin yılda temizleyemezler.
• Sana bin kez söyledim; beni sık sık ara, diye.
• Film o kadar komikti ki gülmekten öldük.
• Havalar aniden soğudu, bu sabah otobüs beklerken resmen dondum.

5. Sitem Cümleleri
Bir kimsenin yapılan bir hareketten ya da oluşan bir durumdan dolayı duyulan üzüntünün, kırgınlığın
dile getirildiği cümleler sitem cümleleridir.

Örnek
• Gelmedin, bari bir telefon etseydin.
• Senin için birçok şey yaptım, teşekkür etmedin.
• Davete herkesi çağırmıssın bir ben kalmışım.

6. Yakınma Cümleleri
Bir durumdan duyulan rahatsızlığı anlatan cümlelerdir.

Örnek
• Ben sana bir türlü erken kalkmayı öğretemedim.
• Söyleyin söyleyin kim anlar derdimden
Kim alır yarı yolda kalmış selamımı

7. Öneri Cümleleri
Öneri cümleleri, bir problemi çözmek için öne sürülen görüş ve düşünceleri içeren cümlelerdir.

Örnek
• Daha sağlıklı olmak istiyorsan düzenli spor yapmalısın.

2/2