9.

Basamak: İsimlerde NOM & AKK & DAT Tespiti

ARTİKEL+İSİM SONEKİ öbekleri ait oldukları kelimelerin hangi cinste olduklarını,
sayılarını, tekil mi çoğul mu olduklarını, ve hangi hâlde çekildiklerine bağlı
olarak cümledeki görevlerini bulmamıza yararlar.
ARTİKEL+İSİM SONEKİ öbeklerinin çekimleri şimdilik şöyle özetlenebilir:

ὁ ...ος e. t. NOM τὸν ...ον e. t. AKK τῷ ...ῷ e. t. DAT

οἱ ...οι e. ç. NOM τοὺς ...ους e. ç. AKK τοῖς ...οις e. ç. DAT
ἡ ...α/η d. t. NOM τὴν ...αν/ην d. t. AKK τῇ ...ᾷ/ῇ d. t. DAT
αἱ ...αι d. ç. NOM τὰς ...ας d. ç. AKK ταῖς ...αις d. ç. DAT
τὸ ...ον n. t. NOM τὸ ...ον n. t. AKK τῷ ...ῷ n. t. DAT
τὰ ...α n. ç. NOM τὰ ...α n. ç. AKK τοῖς ...οις n. ç. DAT

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 1/25

NOM hâlde çekilmiş isimler (1) ezici çoğunlukla cümlenin öznesidirler, yani
yüklemdeki eylemi yapanlardır. Yüklemle sayı bakımından uyum içinde
olurlar: Çoğul özne yüklemin çoğul çekilmesini gerektirir, veya önce çoğul
yüklem görülüyorsa o zaman öznenin de çoğul olması gerekir.
(2) Özne şayet nötr cinstense (= cinssizse) çoğul olsa bile yüklemde tekil çekim
görülür. Nötr cinsten bir isim bir cümlede özneyse, tekil veya çoğul olması
fark etmez, yüklem her hâlükârda tekil çekimlidir.
ὁ θεὸς δῶρον τῷ Ὁμήρου ἀδελφῷ πέμπει εἰς τὴν χώραν.

ἐν τῇ οἰκίᾳ ἡ μαθητρία τὸν ἀδελφὸν λόγῳ καὶ ἔργῳ παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 2/25

AKK hâlde çekilmiş isimler (1) ezici çoğunlukla yüklemden en doğrudan
etkilenen ögelerdir. Türkçeye genelde -i hâl ekiyle (belirtili nesne
oluşturarak), veya yalın hâlde (belirtisiz nesne oluşturarak) çevrilirler. Ancak
Türkçe sözdizimi kurallarına bağlı kalarak farklı hâllerde de çevrilebilirler, ör.,
bir şey(den) korkmak; (bir kimse)ye (bir şey) veya (bir şey)i öğretmek.
(2) Ayrıca örneğin εἰς gibi pek çok ilgeçten sonra gelerek o ilgeç ile beraber
algılanmaları gerektiğini gösterirler:
ὁ θεὸς δῶρον τῷ Ὁμήρου ἀδελφῷ πέμπει εἰς τὴν χώραν.

ἐν τῇ οἰκίᾳ ἡ μαθητρία τὸν ἀδελφὸν λόγῳ καὶ ἔργῳ παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 3/25

DAT hâlde çekilmiş isimler (1) yüklemden doğrudan değil, dolaylı olarak
etkilenen ögelerdir. Türkçeye genelde -e hâl ekiyle veya “için” ile çevrilirler.
(2) Ancak Yunanca bazı fiiller nesnelerinin DAT hâlde çekilmesini
gerektirebilirler, bu durumda o fiiller çeviri yapılırken yüklemin Türkçe
anlamı bulunduktan sonra Türkçedeki sözdizimine uygun hâlde çekilirler.
(3) Eylemin “ne ile, ne aracılığıyla, ne kullanarak” yapıldığını gösterirler. O
zaman Türkçeye aracılık anlamındaki “ile” ilgeciyle beraber çevrilirler.
(4) Ayrıca örneğin ἐν gibi pek çok ilgeçten sonra gelerek o ilgeç ile beraber
algılanmaları gerektiğini gösterirler:
ὁ θεὸς δῶρον τῷ Ὁμήρου ἀδελφῷ πέμπει εἰς τὴν χώραν.

ἐν τῇ οἰκίᾳ ἡ μαθητρία τὸν ἀδελφὸν λόγῳ καὶ ἔργῳ παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 4/25

Bu derste DAT hâlde çekilmiş isimler eğer başlarında ἐν ilgeci yoksa şu işlere
yarıyacaklar: (1) “göndermek” fiilinin olduğu cümlede, “o şey kime/kim için
gönderilir?” sorusuna cevap verirler, Türkçeye -e/-a (yönelme) hâl ekleriyle
veya “için” ilgeci yardımıyla çevrilirler. VEYA,
(2) “eğitmek, öğretmek” fiilinin olduğu cümlede, “o şey ne ile öğretilir?” veya
“o kimse ne ile eğitilir?” sorularına cevap verirler, Türkçeye “ile” ilgeciyle
çevrilirler.
Eğer başlarında ἐν ilgeci varsa: “eğitmek, öğretmek” fiilinin olduğu cümlede,
“o şey nerede/neyin içinde öğretilir?” veya “o kimse nerede/neyin içinde
eğitilir?” sorularına cevap verirler, Türkçeye -de/-da hâl ekleriyle veya “(bir
yer)in içinde” ilgeciyle çevrilirler.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 5/25

Şu cümleleri çevirin:
1. ὁ Ὅμηρος τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ παιδία ἐν τῇ Σμύρνῃ

παιδεύει. φίλος, ὁ arkadaş.

2. οἱ φίλοι τὰς μαθητρίας τῷ Εὐδόξῳ πέμπουσιν.

3. τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ παιδία ἐν τῇ Σμύρνῃ τῷ βιβλίῳ

παιδεύει ὁ Ὅμηρος. διδάσκαλος, ὁ öğretmen.

4. ἡ Μυρρίνη τὰ βιβλία τῷ Καλλιμάχῳ πέμπει.

5. ἡ Μοῦσα τὸν διδάσκαλον τὴν τέχνην τῷ λόγῳ παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 6/25

6. ὁ φιλόσοφος τοὺς ἀδελφοὺς εἰς τὸ Βυζάντιον τῷ διδασκάλῳ

πέμπει.

7. τοὺς ἀνθρώπους ὁ Ἑρμῆς ἐν τῇ χώρᾳ τὸ ἀργύριον καὶ τὴν

ἐμπορίαν παιδεύει.

8. εἰς τὴν Ἀλεξανδρείαν πέμπει ἡ Βερενίκη τὸ ἀργύριον τῇ

Ὑπατίᾳ. ἐκκλησία, ἡ kilise.

9. ὁ ἐπίσκοπος τοὺς ἀνθρώπους λόγῳ παιδεύει.

10. ὁ ἐπίσκοπος τοὺς ἀνθρώπους ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 7/25

11. ὁ διδάσκαλος τῷ Πώλῳ τὴν ἐπιστολὴν πέμπει.

12. τὸν Πῶλον ὁ διδάσκαλος τῇ ἐπιστολῇ παιδεύει.

13. οἱ διδάσκαλοι τῷ Πώλῳ καὶ τῇ Μυρρίνῃ τὰς ἐπιστολὰς

πέμπουσιν. ἐπιστολή, ἡ mektup.

14. τὰ παιδία οἱ διδάσκαλοι ταῖς ἐπιστολαῖς παιδεύουσιν.

τῷ ...ῳ e. t. DAT τοῖς ...οις e. ç. DAT

τῇ ...ᾳ/ῃ d. t. DAT ταῖς ...αις d. ç. DAT

15. τὰς μαθητρίας ὁ διδάσκαλος τοῖς βιβλίοις παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 8/25

16. ἡ Μυρρίνη τὰ βιβλία τῷ Καλλιμάχῳ πέμπει. στρατηγός, ὁ general.

17. ὁ στρατηγὸς τοὺς ἀνθρώπους τὴν μάχην τοῖς ἔργοις παιδεύει.

18. ἡ Μυρρίνη τὰ βιβλία τῷ Καλλιμάχῳ τῇ θαλάττῃ πέμπει.

19. τὰς μαθητρίας ὁ διδάσκαλος τὴν ἱστορίαν τοῖς βιβλίοις

παιδεύει. θαλάττα, ἡ deniz.

20. ἡ Πουλχερία Αὐγούστα τῷ Κυρίλλῳ τὰ δῶρα καὶ τὰς

ἐπιστολὰς εἰς τὴν Ἀλεξανδρείαν πέμπει. δῶρον, τό hediye.

21. ὁ Σωκράτης ἐν ταῖς Ἀθήναις καὶ τοῖς λόγοις καὶ τοῖς ἔργοις

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 9/25

 παιδεύει.

22. ὁ Εὐριπίδης τῷ Ὀρέστῃ ἐν τῇ Ἀντιοχείᾳ καὶ τῇ Ὑπατίᾳ ἐν τῇ

Ἀλεξανδρείᾳ δῶρα πέμπει. ἀλλά (bağlaç) ama.

23. ὁ Σωκράτης οὐκ ἐν ταῖς βιβλιοθήκαις ἀλλὰ ἐν ταῖς ὁδοῖς

παιδεύει. οὐκ = οὐ + ἀ.. ἐ.. ἰ.. ὀ.. (düz nefesli ilk ünlüler)

24. ἡ Μυρρίνῃ τὰ βιβλία εἰς τὴν βιβλιοθήκην ἐν τῇ Ἐφέσῳ

πέμπει.

25. ὁ διδάσκαλος τὰς ἐπιστήμας τὰ παιδία τοῖς λόγοις παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 10/25

26. οἱ ἄνθρωποι τὰ δῶρα τῇ Ἀφροδίτῃ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ πέμπουσιν.

27. ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ παιδεύουσιν ὁ Ἐρατοσθένης καὶ ὁ Εὔδοξος

τὴν ἀστρονομίαν.

28. ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος τοῖς ἐπισκόποις τὰς ἐπιστολὰς πέμπει.

29. ὁ Βασίλειος εἰς τὴν Καισάρειαν τοῖς φίλοις καὶ τὸ ἀργύριον

καὶ τὰ βιβλία πέμπει .

30. ἆρα οὐ παιδεύουσιν οἱ διδάσκαλοι τὰ παιδία τὰς ἐπιστήμας

τοῖς βιβλίοις;

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 11/25

 10. Basamak: Bir İlgecin Birden Fazla Hâl ile Kullanımı
İlgeçlerin kendilerinden sonra gelen ARTİKEL + İSİM SONEKİ öbeklerinin hâlini

değiştirdiğini söylemiştik. Bazı ilgeçler sadece tek bir hâlin çekimini

gerektirirken, bazı ilgeçler başka başka hâlin çekimleriyle başka anlamlar

oluşturabilirler. Örneğin παρά ilgeci için şunların söylendiğini görebilirsiniz:

παρά +AKK (birinin) yanına, tarafına; -e/-a.

Genelde hareket bildiren fiillerle.

παρά +DAT (birinin) yanında, tarafında; evinde.

Genelde sabitlik bildiren f.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 12/25

παρά +AKK kullanımıyla εἰς +AKK kullanımının birbirlerine benzer olduğunu

görüyorsunuz. Ancak örnek cümlelerde göreceğiniz üzere, εἰς +AKK genelde

(bazı belirgin istisnalar dışında) şahıslarla kullanılmaz, mekanlar, binalar veya

ülkelerle beraber kullanılır. παρά +AKK ise genelde hem insanlar hem cansız

şeyler için kullanılabilir, “bir kimsenin veya şeyin yanına, tarafına” anlamını

verir.

ἐν +DAT, “bir şeyde, bir şeyin içinde, veya sadece -de/-da” anlamına gelirken,

παρά +DAT “bir kimsenin veya şeyin yanında, tarafında” diye çevrilir. Hatta

DAT çekimli şahıslarla beraber anlamı “(o kimse)nin evinde” olur.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 13/25

Bu ilgeç çevirilerinde AKK ve DAT kullanımının daha rahat pekişmesi için

alıştırmalarda üç yeni fiil görülecek: μένει/μένουσιν: kalır(lar)

τρέχει/τρέχουσιν: koşar(lar) φεύγει/φεύγουσιν: kaçar(lar)

1. ὁ Ὀρέστης τοὺς ἀδελφοὺς εἰς τὴν Ἀλεξανδρείαν πέμπει. καὶ

οἱ ἀδελφοὶ παρὰ τῷ φίλῳ μένουσιν.

2. τρέχει ἡ μαθητρία παρὰ τὸν διδάσκαλον. παιδεύει ὁ

διδάσκαλος τὴν μαθητρίαν τὴν μουσικήν.

3. εἰς τὴν ἐκκλησίαν τρέχουσιν οἱ ἄνθρωποι καὶ παρὰ τῷ

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 14/25

 ἐπισκόπῳ μένουσιν.

4. μένει ἐν τῇ βιβλιοθήκῃ τὰ βιβλία παρὰ ταῖς μαθητρίαις.

5. τρέχουσιν αἱ μαθητρίαι παρὰ τὸν διδάσκαλον ἀλλὰ οὐ

παιδεύει ὁ διδάσκαλος τὰς μαθητρίας.

6. ὁ Βελισάριος ἐν τῇ Ἐδέσσῃ μένει καὶ ὁ στρατηγὸς παρὰ τὸν

Βελισάριον τὰ παιδία πέμπει.

7. ὁ Ἰουλιανὸς ἐν τῇ Ἀντιοχείᾳ μένει ἀλλὰ οὐ παρὰ τοῖς

Χριστιανοῖς.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 15/25

 8. ὁ Πέτρος ἐν τῇ Ῥώμῃ παρὰ τοῖς Χριστιανοῖς μένει.

9. δῶρα πέμπει ὁ Κωνσταντῖνος παρὰ τοὺς ἐπισκόπους ἐν τῇ

Νικαίᾳ.

10. οἱ ἄνθρωποι εἰς τὴν χώραν παρὰ τοὺς φίλους τρέχουσιν.

11. οὐ μένει τὰ παιδία ἐν τῇ Περγάμῳ, τρέχει παρὰ τοὺς φίλους

ἐν τῇ Νικομηδείᾳ.

12. ἡ Μυρρίνη καὶ ὁ Πῶλος μένουσιν ἐν ταῖς Ἀθήναις καὶ

πέμπουσιν τὰ βιβλία παρὰ τοὺς φίλους ἐν τῇ νήσῳ.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 16/25

 13. ἐν τῇ Σμύρνῃ παιδεύει ὁ Ὅμηρος τοὺς ἀνθρώπους καὶ μένει

παρὰ τῷ φίλῳ.

14. ὁ φιλόσοφος τὰ βιβλία παρὰ τοὺς ἀδελφοὺς πέμπει καὶ μένει

τὰ βιβλία παρὰ τοῖς φίλοις.

15. ὁ Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας παρὰ τοὺς Χριστιανοὺς ἐν τῇ

Περσίᾳ τοὺς ἐπισκόπους καὶ τὰ ἱερὰ βιβλία πέμπει.

16. ἆρα τρέχουσιν οἱ ἄνθρωποι παρὰ τοὺς ἐπισκόπους καὶ

μένουσιν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις; ἱερά (sıfat) kutsal.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 17/25

 11. Basamak: ἀπό İlgeci ve İsmin GEN Hâli
εἰς+AKK için “bir yere doğru hareket etme” ve ἐν+DAT için “bir yerde
duraklama ve kalma” anlamlarını öğrendik. ἀπό ilgeci de ayrılma, uzaklaşma
belirtir ve “-den/-dan” diye çevrilir. Bu ilgecin ardından gelen isim GENetivus
denilen hâlinde çekilir. Bu hâlin morfolojisini alıştırma cümlelerinde görelim.
Her cümlede iki renkle belirtilmiş aynı isim ἀπό ilgeciyle nasıl görünüyor:
1. ὁ διδάσκαλος τὸν ἀδελφὸν εἰς τὸ Βυζάντιον πέμπει. καὶ ὁ

ἀδελφὸς τὰ δῶρα πέμπει τῷ διδασκάλῳ ἀπὸ τοῦ Βυζαντίου.

2. εἰς τὴν Σμύρνην πέμπει ἡ Βερενίκη τὸ ἀργύριον καὶ απὸ τῆς

Σμύρνης οἱ φίλοι τῷ Βερενίκῃ τὰ βιβλία πέμπουσιν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 18/25

 3. οἱ Ἀθηναῖοι τῷ Μιθραδάτῃ τὸ ἀργύριον καὶ τὰ δῶρα εἰς τὸν

Πόντον πέμπουσιν καὶ ὁ Μιθραδάτης τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ

τοῦ Πόντου εἰς τὰς Ἀθήνας πέμπει.

4. οἱ ἄνθρωποι εἰς τὴν χώραν τρέχουσιν, καὶ ἐν τῇ χώρᾳ τὰ

ζῷα ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων φεύγει. φεύγει/φεύγουσιν kaçıyor(lar).

5. αἱ μαθητρίαι εἰς τὴν Ἀκαδημίαν παρὰ τοὺς φιλοσόφους

τρέχουσιν, ἀλλὰ οἱ φιλόσοφοι ἀπὸ τῶν μαθητριῶν

φεύγουσιν καὶ ἀπὸ τῆς Ἀκαδημίας τρέχουσιν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 19/25

 6. τὰ παιδία εἰς τὴν ἀγορὰν, παρὰ τοὺς φίλους τρέχει, ἀλλὰ οἱ

φίλοι ἀπὸ τῶν παιδίων φεύγουσιν.

7. ὁ ἄγγελος ἀπὸ τῆς Περσίας εἰς τὰς Ἀθήνας τρέχει.

8. τὰ παιδία ἀπὸ τοῦ οἴκου εἰς τὴν βιβλιοθήκην τρέχει.

9. ὁ Κωνσταντῖνος τοὺς ἐπισκόπους ἀπὸ τῆς Ἀγκύρας εἰς τὴν

Νίκαιαν πέμπει.

10. οὐ μένουσιν οἱ ἄνθρωποι ἐν τῇ ἀγορᾷ, τρέχουσιν ἀπὸ τῆς

ἀγορᾶς εἰς τὴν ἐκκλησίαν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 20/25

 11. ἡ Θεοδώρα Αὐγούστα, εἰς τὴν Συρίαν, τὰ δῶρα ἀπὸ τοῦ

Ἰουστινιανοῦ πέμπει.

12. ὁ Ἰουστινιανὸς Αὔγουστος τὰ δῶρα ἀπὸ τῆς Θεοδώρας εἰς

τὴν Συρίαν οὐ πέμπει.

13. ὁ Ἰουστινιανὸς τὸν Βελισάριον εἰς τὴν Ἰταλίαν πέμπει, καὶ ὁ

Βελισάριος τοὺς Γότθους ἀπὸ τῆς Ἰταλίας πέμπει.

14. ὁ ἐπίσκοπος τοὺς Χριστιανοὺς ταῖς ἐπιστολαῖς ἀπὸ τοῦ

Κυρίλλου παιδεύει.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 21/25

 15. ὁ Ζεὺς τὸν Ἥφαιστον ἀπὸ τοῦ Ὀλύμπου παρὰ τοὺς

ἀνθρώπους πέμπει.

16. ὁ φιλόσοφος τὰ βιβλία ἀπὸ τοῦ Λυκείου εἰς τὴν Ῥώμην

πέμπει.

17. ἀλλὰ τῷ φιλοσόφῳ τὸ ἀργύριον ἀπὸ τῆς Ῥώμης οὐ

πέμπουσιν.

18. τῷ Ἀλεξάνδρῳ πέμπουσιν οἱ ἄνθρωποι τὸ ἀργύριον ἀπὸ τῆς

Ἀσίας ἀλλὰ οὐ πέμπουσιν ἀπὸ τοῦ Ταύρου.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 22/25

 19. ἆρα οἱ Ῥωμαῖοι ἀπὸ τῶν βαρβάρων φεύγουσιν ἢ οἱ βάρβαροι

ἀπὸ τῶν Ῥωμαίων; ἤ (bağlaç) ya da, veya.

20. ὁ Προμηθεὺς ἐν τῷ Καυκάσῳ μένει, ἀπὸ τοῦ Καυκάσου οὐ

φεύγει.

21. οἱ ἐπίσκοποι τῷ Ἰουλιανῷ ἐπιστολὴν ἀπὸ τῶν Χριστιανῶν

πέμπουσιν.

22. οἱ Λακεδαιμόνιοι τὰ δῶρα εἰς τὰς Ἀθήνας οὐ πέμπουσιν καὶ

οἱ Ἀθηναῖοι τὰ βιβλία ἀπὸ τῶν Ἀθηνῶν οὐ πέμπουσιν.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 23/25

 23. ἡ Μυρρίνη καὶ ὁ Πῶλος τὰ παιδία εἰς τὴν βιβλιοθήκην

πέμπουσιν, ἀλλὰ τὰ παιδία ἀπὸ τῆς βιβλιοθήκης εἰς τὴν

ἀγορὰν φεύγει.

24. ἡ Στρατoνίκη ἀργύριον καὶ δῶρα εἰς τὴν Πέργαμον πέμπει

καὶ οἱ ἄνθρωποι παρὰ τὴν Στρατoνίκην καὶ δούλους καὶ ζῷα

ἀπὸ τῆς Περγάμου πέμπουσιν. δοῦλος, ὁ köle.

25. ὁ Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας τὸ ἀργύριον εἰς τὰ Ἰεροσόλυμα

πέμπει, καὶ οἱ ἄνθρωποι τῷ Κωνσταντίνῳ λείψανα ἀπὸ τῶν

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 24/25

 Ἰεροσολύμων πέμπουσιν. λείψανα, n.ç. rölikler.

26. οἱ ἄνθρωποι τὰ ζῷα ἀπὸ τῶν ἀγορῶν ἐν Ἀθήναις παρὰ τοὺς

Λακεδαιμονίους πέμπουσιν.

Ders 06 Ödevi
Ders 05’ten itibaren hazırladığınız kelime listelerine bu dersten

ekleyecekleriniz olabilir mi?

Bu dersin birinci sayfasındaki tablonun bir benzerini ya da size göre daha

kullanışlı olanını isimlerin GEN çekimlerini de kapsayacak şekilde düzenleyin.

6. Ders sonunda almanızı tavsiye ettiğimiz bir quizimiz var: Quiz 1.

Bizantolog Yunanca20 Ders 06 (2020-07-07) 25/25