1.gün Ders Notlari

Diriliş akademi sınav kampı ders notları-Başar Koyuncu
1.GÜN DERS NOTLARI
1.TÜRKİYEDE VE DÜNYADA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TARİHSEL

GELİŞİMİ
Tarihsel Süreç
Önemli Bilim Adamları
HEREDOT: ilk kez çalışanların verimli olabilmesi için yüksek enerjili besinlerle
beslenmeleri gerektiğine değinmiştir.
HİPOKRAT: ilk kez kurşunun zararlı etkilerinden söz etmiş, kurşun koliğini
tanımlamış, halsizlik, kabızlık, felçler ve görme bozuklukları gibi belirtileri
saptamıştır.
NİCANDER: Hipokrates’in çalışmalarını daha da geliştiren Nicander, kurşun
koliği ve kurşun anemisini incelemiş ve bunların özelliklerini tanımlamıştır.
PLİNİ: Çalışma ortamındaki tehlikeli tozlara karşı çalışanların korunması

amacıyla maske yerine geçmek üzere başlarına torba geçirmelerini önermiştir.
JUVENAL: Özellikle demircilerde görülen göz yakınmaları ve göz hastalıklarının

yapılan işten kaynaklandığını, sürekli olarak ayakta çalışanlarda varislerin
oluşabileceğini açıklamıştır.
PARACELSUS: ilk iş hekimliği kitabı olan “De Morbis Metallicis”i yazmıştır.

Ayrıca zehirlerin kimyasal yapıları ile doz ve organizma arasındaki ilişkiyi
saptayabilme gibi çok önemli araştırmalar yapmıştır. Bu nedenle Paracelsus
modern toksikolojinin kurucusu sayılmaktadır.
GEORGİUS AGRİCOLA: Dünyada ilk mineroloji bilgini olarak bilinir.“De Re
Metallica” isimli eseri yayınlamıştır. Zamanın jeoloji, madencilik, metalurji
bilgilerini de kapsayan önemli kitabında, tozu önlemek için maden ocaklarının
havalandırılması gerektiğini belirtmiş, iş kazaları ve iş güvenlik yöntemleri
konusunda önerilerde bulunmuştur.
BERDARDİNO RAMAZZİNİ “De MorbisArtificumDiatriba” isimli kitabında

özellikle iş kazalarını önlemek için, iş yerlerinde koruyucu güvenlik önlemlerinin
alınmasını önermiştir. İşçi sağlığının kurucusu sayılmıştır.Ergonominin temel
prensiplerini ortaya koymuştur. Kurşun ve cıva zehirlenmelerini incelemiş ve

belirtilerini saptamıştır. Hastalara ’’ne iş yaptıklarının sorunuz’’ demiştir.
ANTONY ASHLY COOPER İngiliz parlamento üyesi olarak çalışma koşullarını

düzeltmek amacıyla, çalışma saatlerinin azaltılması, maden ocaklarında ve
fabrikalarda çalıştırılan kadın ve çocukların korunmasını öngören yasalar
çıkarılması konusunda çaba harcamıştır.
THOMAS PERCİVAL Genç işçilerin çalışma saat ve koşulları ile ilgili olarak bir
rapor hazırlamıştır.
SİR ROBERT PEEL1802 yılında “Çırakların Sağlığı ve Morali” adlı yasanın

çıkarılmasını sağlamıştır. Çıkarılan bu Kanun ile İngiltere’de işçi sağlığı ve iş
güvenliği ile ilgili olarak çıkartılan bu ilk yasa çalışma saatini günde 12 saat
olarak sınırlamıştır.
MİCHEL SADLERBu çalışmalardan etkilenen MichelSadler 1832 yılında

parlamentoya yeni bir yasa önerisi getirmiş ve 1833 yılında “Fabrikalar Yasası”
adı altında yürürlüğe girmesini sağlamıştır. Bu yasa ile fabrikaların denetimi için
müfettiş atanması zorunlu kılınmış, 9 yaşın altındaki çocukların işe alınması ve
18 yaşından küçüklerin ise 12 saatten fazla çalıştırılmaları yasaklanmıştır.
ROBERT OWEN İskoçya’daki fabrikasında on yaşın altında kimseyi çalıştırmamış

ve çalışma saatlerini de azaltmıştır. Gençler ve yetişkinler için ayrı ayrı eğitim
programları hazırlamış ve iş yerinde çevre koşullarının düzeltilmesi için önemler
almıştır. 1847yılında 10 saat yasası kendi döneminde çıkmıştır.
PERSİVAL POTT “Bel Kemiği Eğriliklerinde Sık Görülen Alt Taraf Organlarındaki
Felçler Üstüne” adındaki kitabında özellikle baca temizleyicilerinde görülen
skrotum kanserlerinin nedeni olarak is üzerinde durmuş ve bunu bir meslek
hastalığı olarak nitelemiştir.
ORFİLA 1787 ile 1853 yılları arasında yaşayan Orfila ise, zehirli maddelerin
analitik yöntemlerle tanımlanabileceğini ileri sürmüş, yeni yöntemler
geliştirerek, toksikolojinin ilerlemesine öncülük etmiştir.
CHARLES TURNER THACKRAH: 1795 ile 1832 yılları arasında yaşayan ünlü
hekim Charles TurnerThackrah iç hastalığı uzmanı iken sonradan meslek
hastalıklarına yönelmiş ve bir kitap yayınlayarak, bu konunun İngiltere’de

öncülüğünü yapmıştır.
Sir THOMAS MORİSON LEGGE: Yukarıdaki yasalar neticesinde Thomas Legge

kurşun zehirlenmesi gibi şarbonun da meslek hastalığı olduğunu ileri sürmüş,
atanan ilk hekim iş güvenliği müfettişi olmuştur.
Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi

Dilaver Paşa Nizamnamesi: 1865 Çalışma koşullarına ilişkin olarak getirdiği
düzenlemeler yanında, madende bir hekim bulundurulmasını da hükme
bağlamış olan ilk yasal düzenlemedir. Ancak Padişah tarafından onaylanmadığı
için bir tüzük niteliği kazanamamıştır.
Maadin Nizamnamesi: 1869 Tanzimat’tan sonraki ikinci önemli belgedir.

Genellikle iş güvenliğini ilgilendiren önemli hükümler getirmiştir.
Mecelle: 1877Dinsel bir yasa olmasına rağmen çok önemlidir, iş sağlığı ile ilgili
hükümler barındırmaz.
Zonguldak ereğli havzası fahmiyesi: 1921Kömür tozlarının amele menafi

füruhuna dair… kısacası artık kömür tozlarının satılıp işçilere pay
edilmesiniiçerir.(Zonguldak büyük bir ildir ve burada çalışanlara pay verilmesi
gerekiyordu)
Ereğli havzaifahmiyesi: 1921Kömür işçilerinin çalışma saatleri ve koşullarının

düzeltilmesi ile barınma sorunları ile ilgilidir.
Borçlar Yasası:1926 İş kazası ve meslek hastalıklarından doğan hukuki

sorumlulukları düzenler.
Umumi hıfsızsıhha Kanu’nu:1930 İş yerlerinde 50 kişi ve üzerinde işçi çalıştıran

işyerlerinde işyeri hekimi ve tedavi mecburiyeti getirmiştir.
Kronolojik Sıralama
-------------------------------------Osmanlı dönemi----------------------------------------------
*Lonca
*Polis Nizamnamesi 1845
*Dilaver Paşa Nizamnamesi 1865
*Maadin Nizamnamesi 1869
*Ameleperver Cemiyeti 1871
*Mecelle 1877
----------------------------Cumhuriyet ilan edilene kadar geçen ara dönem------------
*Zonguldak ve Ereğli Havzası Fahmiyesinde Mevcut KömürTozlarının Amale
Menafii Umumiyesine Füruhtuna dair Yasa 1921
*Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Yasa 1921
------------------------------Cumhuriyetin ilanından sonraki dönem----------------------

*Hafta Tatili Kanunu 1924
*BorçlarKanunu 1926
*Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 1930
Türkiyede İSG ve İş Kanunlarının Kronolojik Sıralaması

TarihKanun
*1936 - 3008 sayılı iş kanunu
*2003 - 4857 sayılı iş kanunu (AB’nin89/391/EEC sayılı çerçeve direktifine
uyumlaştırılmıştır)
*2012 - 6331 sayılı İSG kanunu (Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyince
hazırlandı)
*2006 - 5510Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu(İş kanunu ve
İSG kanunu değildir önemli bir kanundur)
2. GÜVENLİK KÜLTÜRÜ
Güvenlik Kültürünün Tanım, Hedef ve Amaçları

Güvenlik kültürü, işçilerin tutumları ve davranışları üzerine odaklanarak güvenli
davranışı motive etmekte ve işçilerin çalıştıkları işletmelerdeki risklerin farkında
olmalarını sağlamayı, tehlikelerin sürekli olarak gözetimini mümkün kılan bir
norm geliştirmeyi amaçlamaktadır.
✔Güvenlik kültürü genel olarak, emniyet içinde olma duygusu olarak
tanımlanır.
✔Güvenlik kültürü en üst yönetim kademesinden en alttaki çalışana Kadar
bütün çalışanları kapsar ve taahhüdü gerektirir.
✔Örgütün tüm seviyelerindeki gruplar tarafından paylaşılan değerleri ifade
eder.
✔Örgütün tüm seviyelerindeki üyelerin güvenliğe katılımı üzerinde durur.
✔Örgüt üyelerinin işteki davranışlarını etkiler.
✔Yönetim ve denetim sistemleriyle sınırlı değildir.
✔Değişimlere karşı esnek değildir ve örgütlere yerleştirilmesi ve değiştirilmesi
bakımından kolay değildir. Değişime karşı dirençlidir.
✔Bir örgütteki formel güvenlik sorunlarıyla ilgilidir.
✔Genellikle ödül sistemleri ve güvenlik performansı arasındaki ihtimali de
yansıtır.
✔Organizasyonda olaylardan, kazalardan ve hatalardan öğrenme ve gelişmeyle
ilgili gönüllülüğü yansıtır.
✔Raporlamada bir parametredir ama olmazsa olmaz değildir.
✔Güvenlik kültürü davranış normları oluşturmayı amaçlar.
✔Kaza ve yaralanmayı azaltmayı amaçlar.
✔işletmede çalışanların kaza ve hastalık konusunda aynı inanç ve fikirlerin
paylaşımını sağlamaktır.
Güvenlik Kültürü Modelleri

1-Güvenlik Kültürü Olgunlaşma Modeli 5 aşamadan oluşan süreçtir.
1.Seviye Ortaya çıkma
2.Seviye Yönetme
3.Seviye Katılma
4.Seviye İş birliği
5.Seviye sürekli iyileştirme
2.Karşılıklı Güvenlik Kültürü Modeli

Bu model Cooper tarafından ortaya konulmuştur. Model, subjektif iç psikolojik
faktörler, gözlemlenebilir güvenlikle ilgili davranışlar ve objektif durumsal
özellikler olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır.
3.Güvenliğe Yönelik Tutumların Tasarım Modeli

Bu model temel olarak organizasyonda güvenlikle ilgili tutumları 4 temel
kategori altında incelemektedir
1-Donanım: Güvenlik donanımı ve fiziksel tehlikeler.
2-Yazılım: Kurallar ve prosedürler, mevzuat, güvenlik yönetimi ve politikası.
3-İnsan/Personel: Çalışanlar, denetleyiciler, yönetim, güvenlik kurulu,
uzmanlar, otoriteler, sendikalar gibi bütün gruplar.
4-Riskler: Riskli davranış ve onun düzenlenmesi. Bu model güvenliğe yönelik
düzenlemelerin etkinliğinin değerlendirilmesini, bireysel sorumlulukla yapıcı
inanç gelişimini ve iş çevresi güvenliğinin değerlendirilmesini içerir.
4.Toplam Güvenlik Kültürü Modeli

Geller tarafından geliştirilen model, insan, çevre ve davranış arasında inter-
aktif ve dinamik bir “güvenlik üçgeni” üzerine vurgu yapmaktadır.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi

*fizyolojik ihtiyaçlar: Başlangıç noktasını oluşturur ve hepsinden güçlüdür. Bir
insanı gerçek açlık ve susuzluk durumunda diğer koşullar çok az kaygılandırır.
*Güvenlik ihtiyaçları: Bu genellikle tehlikelere, tehditlere ve yoksunluğa karşı
korunma ihtiyacı olarak düşünülür.
*Sosyal ihtiyaçlar: Diğer iki grup yerine geldiği zaman kendini hissettiren,
arkadaşlık, kabullenilme isteği, kariyer ve duygusal ilişkiler ile ilgilidir.
*Saygınlık ihtiyacı: Kendine güven, başarı, bilgi gibi kişinin kendi ile ilgili olan
ihtiyaçları ile diğer insanlar tarafından fark edilerek, takdir edilme gibi statü ve
saygınlık ile ilgili ihtiyaçlar gelir.
*Kişisel doyum ihtiyacı: Kişinin kendi potansiyelini anlama ve gelişimini

sürdürme isteğini ifade eder.
Güvenlik İklimi
Güvenlik iklimi tam olarak kültürü karşılamaz ancak işyerinde kültür hakkında
bir bilgi kaynağı olarak görülebilir.“Güvenlik iklimi” ve “güvenlik kültürü”
genellikle birbirine karıştırılan ve birbiriyle ilişkili olan kavramlardır. Aslında her
ikisi de kendine özgü yapılardır.
Güvenlik kültürü, bütünü yansıttığı için güvenlik ikliminden daha geniştir.
Güvenlik iklimi sadece bireylerin güvenlik algılamalarını ve güvenliğe yönelik
tutumlarını ifade etmektedir.
 Güvenlik iklimi kavramı, çalışanların iş çevreleri, yönetimin güvenlik

görüşü ve aktiviteleri, iş risklerindeki denetimler hakkında algılama
kalıpları geliştirmesi ve buna uygun davranması olarak ifade edilebilir.
 Güvenlik iklimi tam olarak kültürü karşılamaz ancak işyerinde kültür
hakkında bir bilgi kaynağı olarak görülebilir.
 Örgüt üyelerinin örgütün güvenlik faaliyeti etkinliğini nasıl gördüğünün
bir göstergesidir.
 Güvenlik iklimi, örgütteki insanların güvenliğe yönelik algılarını ve
tutumlarını ifade eder.
 Güvenlik iklimi, daha çok durumsal ve çevresel faktörler gibi maddi
olmayan konularla ilgilidir.
 Güvenlik iklimi işyerinde güvenlik ile ilgili politika, prosedür ve
uygulamalara ilişkin algıları ifade eder.
MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ PİRAMİDİ

Pozitif (olumlu)güvenlik kültürü, örgüt üyelerinin güvenliğe yönelik olarak

paylaştıkları davranış kalıpları, tutumlar, algılar ve değerler seti olarak ifade
edilebilir.Diğer bir ifadeyle, çalışanların iş kazasına maruz kalma risklerinin
azaltılması, örgütün her seviyesinde uygulanması ve kaza ve hastalıkları
önleyici bağlılıkla ilgili politika, uygulama ve prosedürler setidir. Pozitif
güvenlik kültürü çalışanların güvenli olmayan eylemlerden sakındığı bir çalışma
atmosferi yaratır
Negatif (olumsuz)güvenlik kültürü İnsanların var olan riskleri “risk” olarak

görmediği, görse bile önemsemediği, boş verdiği veya riskler karşısında kendine
aşırı güven duymasıdır.
3. EĞİTİM METOTLARI ve YETİŞKİN EĞİTİMİ
Yetişkin Eğitimi ve Yetişkin Davranışları

✔Yetişkinler, öğrenme sürecine etkin olarak katılmak isterler.
✔Yetişkinlerin kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim duyarlar.
✔Yetişkinler, olumlu geri bildirim verilmesini beklerler, eğitmenlerden
beklentileri yüksek düzeydedir.
✔Yetişkinler, eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler ve bu
durumda öğrenmeye hevesli olurlar. Maddi kazanç veya statü artışı sağlayacak
konuları öğrenmeye açıktırlar.
✔Yetişkinlerin sosyal statüsü, fizyolojik ve psikolojik durumları, utanma,
çekinme, şaşırma gibi içsel baskılar ve eğitime ilgi duymaması gibi durumlar
öğrenmeyi engeller.
✔Yetişkinlerde deneyimleri öğrenme için zengin bir kaynaktır ve sınıfta
paylaşmak ister.
✔Yetişkinler tartışma gibi deneye dayalı tekniklerle daha iyi öğrenir. Eğitimde
çeşitlilik ister.
✔Yetişkinler kalıplaşmış düşüncelere sahiptir ve bu yüzden daha az açık
fikirlidirler.
✔Özgüvenlerinin korunmasını ister.
✔Bireysel ihtiyaçları göz önüne alınmalıdır.
✔Birey olarak görülmek isterler ve Kariyerlerindeki başarıların başkalarınca

taktir edilmesini isterler.
✔Benlik duyguları gelişmiş olduğundan eğitim sürecinde kendilerine saygı
duyulmasını beklerler.
4. TEMEL HUKUK (HUKUKA GİRİŞ)
Normlar Hiyerarşisi
1.Anayasa
TBMM tarafından kabul edilir, ülkemizde halen 1982 Anayasası geçerlidir.
Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır, resmi gazetede yayımlanır, halk oyuna
sunulur. Yasalar(Kanunlar) anayasaya uygun olmalıdır.
2.Uluslararası antlaşmalar (kanun değerindedir, bağlayıcıdır, Anayasa
mahkemesine iptal davası açılamaz)
3.Kanun TBMM yapar
4.Kararnameler
OHAL Kanun hükmünde kararnameleri: KHK’lar olağan üstü hallerde
çıkartılır, OHAL süresince geçerli olup OHAL bittiğinde yürürlükten kalkar bir
nevi geçicidir. Cumhurbaşkanı KHK yayınlar TBMM bu KHK’yı onaylar.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi: Olağan hallerde çıkartılır, Yeni sistemde
Cumhurbaşkanının çıkardığı bir kararname ile ilgili olarak TBMM başka bir
kanun çıkarırsa, Meclis'in çıkardığı kanun geçerli olacak. Dolayısıyla TBMM,
çıkaracağı kanun ile kararnameyi etkisiz kılabilecek. OHAL kararnamesi gibi
geçici olmayıp kalıcıdır.
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, TBMM’nin çıkarttığı Kanunlar ve uluslararası
arası anlaşmalar kanun gücünde kaynaklardır.
5.Yönetmelik Yönetmelik çıkartmaya Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar ve kamu
tüzel kişiler yetkilidir, yönetmelik ve yasalara aykırı olamaz, Danıştay ya da idare
mahkemesin incelemesinden geçer.
6.Adsız düzenleyici işlemler
a.Tebliğ: Kanunların nasıl anlaşılması, uygulanması gerektiği konusunda ilgili
Bakanlıkça yapılan genel açıklamalardır. Bazı tebliğler, Bakanlığa verilen bazı
usül ve şekil konularında düzenlemeler de içerebilir.
b.Genelge: Üst yönetimce, bakanlıklarca çıkartılan mevzuata dair yazılı ve
uygulanması gereken emirlerdir.
c.Yönerge: Üst makamlardan ast makamlara verilen yazılı emirlerdir/kanuna

aykırı olamaz.
d.Talimat: Görevin gerektirdiği türlü hizmetlerin başarıyla yürütülmesi için
kumandan, başkan veya daire başkanları tarafından verilen, o hizmetle ilgili
sorumluluk, düzen ve ilkeleri içine alan buyruklardır.
Normlar Hiyerarşisi
1982 Anayasası
1982 Anayasası ile ilgili olarak sınavlarda soru çıkmaktadır orijinal metinden
önemli yerleri alıntıladığımız bu bölüm temel hukuk ile ilintili olduğu için birleşik
olarak verilmiştir.
Devletin şekli: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
Cumhuriyetin nitelikleri
*Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı
içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta
belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk
Devletidir.
*Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.

Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı
"İstiklal Marşı"dır. Başkenti Ankara'dır.
Değiştirilemeyecek hükümler: Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki

hüküm ile, Cumhuriyetin nitelikleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif
edilemez.
1982 Anayasası
Devletin temel amaç ve görevleri: Türk milletinin bağımsızlığını ve
bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak,
kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak
ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak
surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın
maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya
çalışmaktır.
Egemenlik: Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini,
Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır. Egemenliğin
kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir
kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.
Yasama yetkisi: Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet
Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.
Yürütme yetkisi ve görevi: Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı
tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine
getirilir.Yargı yetkisi: Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız
mahkemelerce kullanılır.
Kanun önünde eşitlik: Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi
inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde
eşittir.
1982 Anayasasına göre, Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi

Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek
ve kaldırmak; bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek;
para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası antlaşmaların
onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun
kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve anayasanın diğer
maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.
Cumhurbaşkanlığı ve Meclis Genel Seçimleri

1) Meclis seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri 5 yılda bir yapılır
2) Meclis ve cumhurbaşkanlığı seçimleri aynı gün yapılır.
3) Cumhurbaşkanlığı seçiminde iki turlu doğrudan seçim sistemi uygulanır
4) Milletvekili sayısı 600 dür.
Cumhurbaşkanı Kararnameleri
1) Bakanlar Kurulu’nda olan kararname çıkarma yetkisi, hükümetin başı olan
Cumhurbaşkanı’na aittir.
2) Cumhurbaşkanı, idari düzenlemeleri cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yapar.
3) Temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle siyasi haklar ve ödevler konusunda
kararname çıkaramaz.
4) Anayasada kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda kararname
çıkaramaz.
5) Kanunda açıkça düzenlenen konularda kararname çıkaramaz.
6) Kararname ile kanunlar çeliştiğinde, Kanun hükümleri uygulanır.
7) Meclisin aynı konuda kanun çıkarması durumunda kararname hükümsüz hale
gelir.
8) Kararnameler meclisin ve Anayasa Mahkemesi’nin denetimine tabi olur.
Cumhurbaşkanınca Bütçe Hazırlama

1) Bütçe kanunu teklifini hazırlayıp meclise sunma yetkisi Cumhurbaşkanı’na
verilir
2) Bütçe kanunu ile kesin hesap kanunu aynı maddede birleştiriliyor, mecliste
birlikte görüşülüp karara bağlanır.
3) Bütçe kanunu mecliste onaylanmazsa, öncelikle geçici bütçe hazırlanıyor. Bu
da olmazsa, bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak
yürürlüğe konur.
Cumhurbaşkanı’na Denetim ve Cezai Sorumluluk
Hakkında herhangi bir suç işlediği iddiasıyla soruşturma açılabilir.
1) Hakkında soruşturma açılan Cumhurbaşkanı erken seçim kararı alamaz.
2) Yeni sistemde Cumhurbaşkanı’nın bütün iş ve işlemleri yargı denetimine
açıktır.
Cumhurbaşkanlığı ile İlgili Diğer Değişiklikler

*Cumhurbaşkanı üst düzey kamu görevlilerini kararnameyle atayabilir ve
görevden alabilir.
*Bakanlar kurulu yetkisinde olan OHAL ilanı, yeni sistemde
Cumhurbaşkanlığı’na aittir.
*OHAL ilanı aynı gün meclisin onayına sunulur.
*Meclisin OHAL’i uzatma, kısaltma ya da kaldırma yetkisi bulunuyor.
*Üç ay içinde meclis tarafından onaylanmaz ise hükümsüz kalır.
*Askeri yargı tümüyle kaldırıldı. Sadece disiplin mahkemelerine izin veriliyor.
*Askeri mahkemeler sadece savaş halinde kurulabiliyor.
*TBMM’nin karar yeter sayısı başka bir hüküm bulunmamak ve Anayasada

öngörülen çoğunluğun altında kalmamak kaydıyla üye tam sayısının salt
çoğunluğudur. Ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının dörtte
birinin 1 fazlasından az olamaz.(151 den az olamaz)
*Genel ve özel af ilânına TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı

ile karar verir.
*Cumhurbaşkanı tarafından veto edilen kanunun Meclis'te tekrar kabul
edilebilmesi için salt çoğunluk olan 301 oy yeterli olacak.
*Anayasa değişikliği teklifine ilişkin kanunların kabul edilmesi Anayasa

değişikliklerini Cumhurbaşkanı, TBMM’ne geri gönderebilir. Bu takdirde
TBMM’nin geri gönderilen Anayasa değişikliği hakkındaki kanunu, aynen kabul

edip tekrar Cumhurbaşkanına gönderebilmesi, üye tamsayısının dörtte üç
çoğunluğunun oyu ile mümkün olabilir.
*TBMM Başkanının seçilmesi İlk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve
üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır.
*Cumhurbaşkanı yardımcılarının Yüce Divana sevk edilmesi TBMM üye tam

sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir.
Yani 301 kişi.
*Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmelikler ile diğer düzenlemeler,
ayrıca bir yürürlük tarihi belirtilmemiş ise Resmi Gazete'de yayımlandığı gün
yürürlüğe girer.
Hukuki Bazı Tanımlar
Emredici Hukuk Kuralları: Buyurucu, zorlayıcı nitelikte olan, tarafların mutlaka

uymak zorunda oldukları, iradeleri ile aksini kararlaştıramayacakları, eğer
kararlaştırmışlar ise bu davranışın neticesinde çeşitli yaptırımlar ile
karşılaşacakları hukuk kurallarına emredici hukuk kuralları denir.( Kamu
düzeninin sağlanması ve korunması, genel ahlak ve adabın korunması)
Tamamlayıcı Hukuk Kuralları: Hukuk kurallarının bir kısmı tamamlayıcı
niteliktedir. Bu
Kurallara yedek hukuk kuralları veya düzenleyici hukuk kuralları da denir.
Yorumlayıcı Hukuk Kuralları: Kişilerin hukuki işlemlerde ortaya koydukları

iradelerin yorumlanmasına hizmet eden hukuk kurallarına niteliği itibarıyla
yorumlayıcı hukuk kuralları denir.
Tanımlayıcı Hukuk Kuralları: Hukuki kavram ve müesseselerin anlam ve

unsurlarını ortaya koymak suretiyle onları tanımlayan hukuk kurallarıdır.
Mülkilik İlkesi: Kanunların ülke sınırları içerisinde bulunan yerli yahut yabancı
herkese uygulanmasına, bir başka ifadeyle devletin ülkesi içinde bulunan
herkesin o devletin hukukuna tabi olmasına mülkilik denir.
Şahsilik İlkesi: Bir devlete vatandaşlık bağı ile bağlı olan kişilerin (vatandaş),
yabancı bir ülkede bulunsa dahi yine kendi millî kanunlarına tabi olması, başka
bir deyişle millî kanunların vatandaşı ülkesi dışında bile bağlamasına şahsilik
denir.
Hükümsüzlük (Geçersizlik): Hukukun öngördüğü kurallar dikkate alınmadan,
hukuka aykırı bir şekilde yapılan hukuki işlemin müeyyidesi hükümsüzlüktür.
Mutlak Butlan (Kesin Hükümsüzlük): Bu durumda hukuki işlemin kurucu
unsurlarında eksiklik yoktur, fakat hukuki işlemin kanunun emredici
hükümlerine, ahlaka kamu düzenine, kişilik haklarına aykırıysa mutlak butlan
diğer bir deyişle kesin hükümsüzlük yaptırımına tabidir. Bir kişi tapulu
taşınmazını başkasına devretmek istiyorsa bu işlemi tapu memuru huzurunda
yapmak zorundadır. Bu şekil kuralı emredici bir kuraldır. Resmî şekilde
yapılmayan taşınmaz satım sözleşmesi mutlak butlanla batıldır.
Nispi Butlan (İptal Edilebilirlik): Örneğin kendisinin veya yakınlarından birinin
hayatı, sağlığı veya namus ve onuruna yönelik pek yakın ve ağır bir tehlike ile
korkutularak evlenmeye razı edilmiş eş, evlenmenin iptalini dava edebilir. Eğer
süresi içerisinde iptali istenmezse evlilik geçerli bir evliliğin hüküm ve
sonuçlarını doğurur.
Cebri İcra: Cebrî icra, zorla yerine getirme demektir. Bir kişinin vermesi gereken
bir şeyi vermemesi, ödemesi gereken bir borcu ödememesi, bir mahkeme
kararına uymaması durumunda hakkın zorla alınması gerekir.
Tazminat: Tazminat, bir hukuk kuralına veya sözleşmeye aykırı davranıldığında

başkaları zarara uğramışsa bu zararın giderilmesini (tazmin edilmesini) ifade
eden bir yaptırım türüdür. Tazminat maddi veya manevi olarak alınabilir.
İdari yaptırımlar (idarenin uyguladığı yaptırımlar): İdari yaptırımlar, idarenin

bir yargı kararına gerek olmadan, yasaların açıkça verdiği bir yetkiye dayanarak
ve idare hukuku ilkelerini dikkate alarak idari işlemlerle uyguladığı cezalardır.
Trafik cezaları, bir meslek ve sanatın yerine getirilmesinin yasaklanması gibi.
İdareye uygulanacak yaptırımlar: Hukuka aykırı bir idari işlem varsa, yargı
makamları tarafından iptal edilme yaptırımıyla karşı karşıya kalır. İdare
hukukunda buna iptal davası adı verilmektedir.
Ceza Hukukunda Yaptırım: Ceza hukuku, suç ve ceza kavramlarını inceleyen
kamu hukuku bölümüdür.Ceza kanunumuza göre cezai müeyyideler;
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Müebbet hapis cezası, Süreli hapis cezası
,Adli para cezasıdır.
Uluslararası Hukukta Yaptırım: Uluslararası yaptırımlar, uluslararası hukuka
uyulması amacıyla baskı aracı olarak kullanılmaktadır. Bu yaptırımlar ise şu
şekilde sayılabilir: Boykot, Misilleme, aynıyla karşılık verme, ambargo,
diplomatik ilişkilerin kesilmesi.
Fiil Ehliyeti: Fiil ehliyeti, bir kişinin kendi fiil ve hareketleriyle kendi iradesi ile
hak ve borç kurması kaldırması ve değiştirmesi ehliyetidir.
Tam Ehliyetliler: Ayırt etme gücüne sahip, ergin ve kısıtlanmamış kişiler tam
ehliyetlilerdir. Bu kişiler kendilerini hak sahibi yapacak ya da borç altına sokacak
her türlü işlemi tek başlarına yapabilirler.
Tam Ehliyetsizler: Tam ehliyetsizler ayırt etme gücüne sahip olmayan kişilerdir.
Tam ehliyetsiz kişilerin yaptığı işlemler kanundaki istisnalar saklı kalmak üzere
kesin hükümsüzdürler. Tam ehliyetsizlerin adına işlemleri kanuni temsilcileri
yapar. Fakat yasal temsilcileri tarafından da yapılamayacak bazı işlemler vardır.
Bu işlemler bağışlama, vakıf kurma ve kefalet sözleşmesidir.
Sınırlı Ehliyetliler: Sınırlı ehliyetliler ergin, ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı
olmayan kişilerdir. Ancak istisnai olarak bazı konularda işlem ehliyetleri
sınırlandırılmıştır. Tam ehliyetlilerden farklı olarak kendilerine kanuni danışman
atanan kişilerdir. Sınırlı ehliyetliler kendisine hâkim tarafından yasal danışman
atanmış kişilerden oluşur. Dava açma ve sulh olma, taşınmazların alımı, satımı
vb. işlemler danışman olmadan yapılamaz.
Sınırlı Ehliyetsizler: Sınırlı ehliyetsizler; ayırt etme gücü olup, tam ehliyetliliğin
diğer iki koşulundan birine sahip bulunmamaktır. Bu nedenle bu grupta yer alan
kişiler ayırt etme gücüne sahip küçükler ile ayırt etme gücüne sahip kısıtlılardan
oluşmaktadır. Sınırlı ehliyetsizlerin kanuni (yasal) temsilcileri bulunur. Sınırlı

ehliyetsizler bazı işlemleri kendi başlarına yapabilirler. Örneğin; kendisine
yapılan bir bağışlamanın kabulünü sınırlı ehliyetsiz tek başına yapabilir. Sınırlı
ehliyetsizler bazı işlemleri ise hiç yapamazlar. Bu işlemler, vakıf kurma,
bağışlama ve kefalettir.
Negatif Statü Hakları: Bu haklar kişinin hayat alanını koruyan,

dokunulamayacak özel bir alanın bulunduğunu belirten haklardır. Bu haklar
devletin de aşamayacağı haklardır. Örneğin konut dokunulmazlığı, özel hayatın
gizliliği, vicdan ve düşünce hürriyeti.
Pozitif Statü Haklar: Pozitif Statü hakları kişilere tanınan devletten bir hizmet,
davranış ve yardım isteme hakkı olarak tanımlanmaktadır. Bu tür haklar,
devlete sosyal alanda birtakım ödevler yüklerler. Çalışma hakkı, sağlık hakkı ve
sosyal güvenlik hakkı bu haklardandır.
Aktif Statü Hakları: Aktif statü hakları ile kişilere içinde bulundukları sistemde
yönetime katılma ve yönetimi belirleme hakkı sağlanır. Seçme ve seçilme hakkı,
siyasi parti kurma hakkı, kamu hizmetine girme hakkı gibi haklar birer katılım
hakkıdır.
Taşınır Eşya-Taşınmaz Eşya: Özüne zarar vermeksizin bir yerden başka bir yere
taşınabilen eşya taşınır(Bisiklet, makyaj malzemeleri çantası vb) taşınamayanlar
ise taşınmaz eşya olarak adlandırılır.
Basit (yalın) eşya: hariçten hiçbir şey katılmaksızın tek başına mevcut olan
yekpare eşyadır. Bir tabaka kâğıt, bir çam bardak vb.
Birleşik eşya (mürekkep eşya): birden çok basit ve bağımsız eşyanın
birleşmesinden meydana gelen eşyadır. Örneğin bir kitap, ampul vb.
Eşya birliği: Bağımsızlıklarını kaybetmeksizin ortak bir amaç için bir araya
getirilmiş olan ve ekonomik bir bütünlük arz eden birden çok eşyanın meydana
getirdiği eşya topluluğudur. Bir çift ayakkabı, pul koleksiyonu vb.
Misli Eşya: Alış veriş hayatındaysa, tartı, ölçü ile belirlenebilen aynı çeşitten
olan ve biri yerine diğeri konulabilen eşyadır.
Gayrımisli Eşya: Ferdi olarak tayin edilmesi gereken sayı, tartı, ölçü ile
belirlenmeyen Bireysel nitelikleriyle diğer bütün mallardan ayrılan, dünyada tek
olan mallardır.
Örnek: Para hamile yazılı kıymetli evrak şarap, kumaş misli eşyadır. Bir
alışverişte alınan bir tablo, ısmarlama yapılan bir elbise gayri-misli eşyadır.
Tüketilebilen-Tüketilemeyen Eşya: Kendilerinden amaca uygun yararlanma

tüketim yolu ile olan eşya tüketime tabi eşya iken; bir süre kullanılmak suretiyle
kendisinden yararlanılan eşya tüketime tabi olmayan eşyadır. Örneğin elbise,
otomobil.
Sahipli-Sahipsiz Eşya: Fiilen bir mülkiyete tabi bulunan eşya sahipli eşya iken;
özel mülkiyete konu olabilen fakat henüz üzerinde hiçbir mülkiyet kurulmamış
eşya (av hayvanları, kır çiçekleri vs) ile önceden bir mülkiyete tabi iken malikin
kendi isteği ile mülkiyetinden feragat ettiği eşya sahipsiz eşyadır. Sahipli eşyada
mülkiyetin kazanılması kural olarak devir yolu ile olabilirken, sahipsiz eşyada
mülkiyet aslen kazanma yolu ile kazanılır.
Kamu malları-Özel mallar: parklar, meydanlar, yollar, köprüler gibi doğrudan

doğruya kamunun yararlanmasına tahsis edilmiş mallar), hizmet malları (kamu
hizmetlerinin görülmesini temin için tahsis edilmiş mallar) ve tabii servetler ve
kaynaklar özel mülkiyet konusu olamaz.
Asli – Fer’i Zilyetlik: Bir şeye malik sıfatıyla sahip olanlar o şeyin asli zilyedidir.
Bir şeye mülkiyet dışındaki bir hakka dayanarak sahip olanlar ise fer’i zilyet
sayılırlar. Örnek: Bir kimse otomobilini kiraya verirse veya bir borcu için rehin
ederse bu kimse malik sıfatı ile otomobilin Asli Zilyedi kiracı veya rehin alan ise
Feri zilyedidir.
Vasıtasız - vasıtalı Zilyetlik: Eşya üzerindeki fiili hakimiyeti doğrudan kullanan
kimsenin zilyetliği vasıtasız zilyetlik; eşya üzerindeki fiili hakimiyeti bir başkası
aracılığı ile kullanan kimsenin zilyetliği ise vasıtalı zilyetliktir. Örnek:
Otomobilini kiraya vermiş olan kimse onun üzerinde fiili hakimiyetini ancak
kiracı vasıtası ile icra edebileceğine göre ‘’ vasıtalı Zilyet’’ kiracı ise sahip
bulunduğu şahsi hak dolayısıyla otomobil üzerinde fiili hakimiyeti doğrudan
doğruya icra ettiğinden ‘’ Vasıtasız Zilyet ‘’ dir.
Tek Zilyetlik – Birlikte Zilyetlik: Tek zilyetlik, bir eşya üzerinde bir tek kişinin
yalnız başına zilyet olmasıdır. Tek zilyet, asli veya fer’i zilyet olabilir. Birlikte
zilyetlik ise iki kısma ayrılır.
Ortak (müşterek) zilyetlik: Bir şeye birlikte zilyet olanlardan her birinin o şeyi
diğerlerinden bağımsız olarak tek başına kullanmaya yetkili olmasıdır.
Örnek: Bir apartmanda oturan X, Y, Z, W tek bir çamaşırhaneden
yararlanmaktadır. X, Y, Z, W her biri birbirinden bağımsız olarak
çamaşırhaneden yararlanabilirler.
Elbirliği halinde (iştirak halinde) zilyetlik: Bir şeye birlikte zilyet olanların o şeyi
ancak hep birlikte kullanabilmeleridir. Örnek: Bir kasanın açılabilmesi için iki
anahtara ihtiyaç vardır (biri X da biri Y de ise ve ikisi ancak birlikte kasayı açabiliyorlarsa
iştirak halinde mülkiyet var demektir)
Zilyet yardımcılığı: Bir eşya üzerindeki fiili hakimiyeti başkasının adına ve

yararına kullanan kimsenin durumunu belirtir. Örnek: Bir yalının hizmetçisi
hiçbir zaman evdeki eşyaların veya evin zilyedi değildir. Yalının sahibinin tatile
çıkmış olması ile bu durum değişmez. O zilyet yardımcısıdır. Çünkü eşyaları ev
sahibine hizmet etmek için elinde bulundurmaktadır.
5. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI VE BAĞLI KURUMLAR
İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGGM)

1-İSG konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması
yapar.
2-Ulusal politikaları belirler.
3-Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyon yapar.
4-Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak ve
sonuçlarını izler
5-Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve geliştirmek, ölçüm
değerlendirme, teknik kontrol, eğitim, danışmanlık, uzmanlık ve bunları yapan
kişi ve kuruluşları inceleyerek değerlendirir ve yetki verir.
6-KKD ve makine koruyucularının imalatını yapacak kişi ve kuruluşlara yetki
vermek, ithalat hususlarda usul ve esasları belirler.
7-İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme ve
araştırma çalışmaları yapar.
8-Faaliyet konuları ile ilgili yayım ve dokümantasyon çalışmaları yapar.
9-Çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla
gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin alınmasını sağlar.
10-Bölge Laboratuvarlarının çalışmalarını düzenlemek, denetler.
NOT: İSGGM genel olarak mevzuat, standartlar ve yetkilendirme faaliyetleri

yapar.
İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı

(İSGÜM)
1-Stratejik kamu kurumlarına İSG alanında verilen ölçüm ve analiz hizmetleri
sunmak,
2-Merkez laboratuarlarında yapılan gürültü, titreşim, aydınlatma, termal konfor
şartları ve toz ölçümü işlemlerinin düzenli bir şekilde yapılması faaliyetlerini
yürütmek. Ölçümlerle ilgili stratejiler geliştirmek
3-Ortam ölçümleri için deney ve cihaz talimatlarını kontrol etmek.
NOT: İSGÜM genel olarak ölçüm ve analiz faaliyetleri yapar.
İSGÜM’ ün teşkilat yapısı

*Teknik bölümler
*Sağlık bölümler
*İdari hizmet bölümleri ile
*Bağlı bölge laboratuvar müdürlüklerinden oluşur.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM)

1-İş teftişi, istihdam, verimlilik, iş piyasası etütleri, ergonomi, çevre, ilk yardım,
iş istatistikleri ve benzeri konularda eğitim programları hazırlamak, seminerler
düzenler ve araştırmalar yapar.
2-Çalışma ve Sosyal Güvenlik sorunları üzerine ulusal ve uluslararası bölge
seminerleri düzenlemek ve düzenlenen seminerlere katılmak, bu konularda
gerekli bilgi ve belgeler toplamak
3-Amacına uygun bir şekilde yerli ve yabancı yayın, dokümantasyon, filmler,
fotoğraflar ve slaytlar temin ederek, bunlardan yeterince faydalanılmasını
sağlamaktır.
NOT: ÇASGEM genel olarak eğitim, yayın, seminer ağırlıklı faaliyet yürütür.
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

1-Çalışma hayatıyla ilgili mevzuatın uygulanmasını denetler.
2-İş teftişiyle ilgili mevzuat çalışması yapmak
3-OSGB kuruluş işlemleri ve denetlemeleri yapmak.
NOT: Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı genel olarak denetleme faaliyetleri yürütür.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)

1-Sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine
yönelik çalışmalar yapmak ve koordinasyon ve işbirliğini sağlamak.
2-Sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek, usulüne
göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmaları uygulamak.
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü(İŞKUR)

Piyasanın ihtiyaçlarını tespit edip, bu doğrultuda işgücü arz ve talebini
eşleştirmek, işsizliği önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak, işgücü
programları yoluyla istihdamı kolaylaştırmak, korumak ve artırmak, mesleki
becerileri geliştirmek, işini kaybedenlere geçici gelir desteği sağlamayı amaçlar
Mesleki Yeterlilik Kurumu(MYK)

1-Ulusal meslekî yeterlilik sistemi ile ilgili yıllık gelişme planlarını hazırlamak,
geliştirmek, uygulamasını yapmak veya yaptırmak, denetlemek; bunlara ilişkin
düzenlemeleri yapar.
2-Ulusal meslek standartlarını temel alarak, teknik ve meslekî alanlarda ulusal
yeterliliklerin esaslarını belirler.
3-Yeterliliği belgelendirecek yetkilendirilmiş kurumları belirlemek ve sınavlarda
başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlar.
Çalışma Genel Müdürlüğü

1-Asgari ücretin tespit ve uygulamasına ilişkin işlemleri yürütür.
2-Çalışma hayatına ilişkin onayladığımız uluslararası sözleşmeler ve AB uyum
yasaları çerçevesinde sosyal tarafların görüşleri de alınarak yeniden
düzenlenmesi için çalışmalarda bulunur.
3-ILO Sözleşmeleri ile ilgili olarak Genel Müdürlük bu çalışmaları yürütür
4-Toplu İş Sözleşmesi Kanununda öngörülen iş ve işlemleri yapmak, sendikal
kuruluşlar ile kamu kurum ve kuruluşlarından gelen görüş taleplerinin
değerlendirilerek ve ilgili mevzuat hükümlerine göre cevaplandırır.
6. ULUSLARARASI TEŞKİLATLAR VE SÖZLEŞMELER
*İLO(Uluslararası Çalışma Örgütü/Birleşmiş Milletlere Bağlıdır)

Kuruluş 1919 Türkiye katılış 1932
*WHO(Dünya Sağlık Örgütü Birleşmiş Milletlere bağlıdır)
Kuruluş 1948 Türkiye başvuru 1948,1949 resmen katılmıştır
*OSHA Kuruluş 1970 ABD’de İSG ile ilgili ilk bağımsız kanundur, ABD yasalarında
yer alan iş sağlığı ve güvenliği için oluşturulmuş bir standarttır.
*EU-OSHA (Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı) Kuruluş 1994
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

✔İş sağlığı ve güvenliğinin uluslararası normlarını koyar
✔Sözleşme ve tavsiye kararları ile uluslar arası çalışma standartları oluşturur
✔Yapısında işveren, işçi ve hükumet eşit söz hakkına sahiptir
ILO'nun Dört Temel Stratejik hedefi

1. Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve
gerçekleştirmek,
2. Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla
fırsat yaratmak,
3. Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak,
4. Üçlü yapıyı ve sosyal diyaloğu güçlendirmek.
ILO'nun amaçları
 İstihdam ve işsizliğin önlenmesi
 Çalışma saatleri
 Uygun asgari ücret
 İş dışındaki hastalık ve kazalardan korunma
 Çocukların, gençlerin ve kadınların korunması
 Yaşlılıkta ve maluliyette koruma
 Göçmen işçilerin haklarını korunması
 Eşit işe eşit ücret
 Örgütlenme özgürlüğü
 Mesleki eğitim ve sürekli eğitim
Üçlü Yapı: İşveren ve işçi temsilcileri, ekonominin “sosyal tarafları”,

politika ve programların şekillendirilmesinde, üçüncü tarafı oluşturan
hükümet temsilcileri ile eşit söz hakkına sahiptir.
ÖNEMLİ BAZI İLO SÖZLEŞMELERİ

No. 29: Zorla çalıştırma sözleşmesi
No. 81: İş teftişi ile ilgili sözleşmedir
No. 87: Sendika özgürlüğü ve sendikalaşma hakkının korunması sözleşmesi
No. 98: Örgütlenme ve toplu sözleşme hakkı sözleşmesi
No. 100: Eşit ücret sözleşmesi
No. 105: Zorla çalıştırmanın yasaklanması sözleşmesi
No. 111: Ayrımcılık (istihdam ve meslek) sözleşmesi
No. 119: Makinelerin korunma tertibatları ile ilgili sözleşme
No. 127: Tek kişinin taşıyabileceği azami yük ile ilgili sözleşme
No. 138: Asgari yaş sözleşmesi
No. 155: İş ve çalışma ortamına ilişkin sözleşme
No. 161: Sağlık hizmetlerine ilişkin sözleşme
No. 167: İnşaat işlerinde güvenlik sözleşmesi
No. 176: Maden işlerinde güvenlik sözleşmesi
No. 182: Çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri sözleşmesi
No. 187: İş sağlığı ve güvenliği geliştirme çerçevesi sözleşmesi
NOT: Sözleşmeleri dikkatlice okuduğumuz zaman maddelerden insan
haklarına, baskıcılığa, eşitsizliğe vurgu yapılan maddeler temel sözleşme
olarak nitelendiriliyor, temel olmayan sözleşmeler genelde teknik
sözleşmelerdir bütün sözleşmeleri ezberlemeye gerek yoktur.
29, 100, 138, 182, 111, 105, 87, 98’nolu olanlar temel sözleşme geriye kalanların
tamamı teknik sözleşmelerdir.
 Hijyen(Ticaret ve Büro) sözleşmesi ve tavsiye kararı, iş kollarındaki

korunma ilkeleri ve kuralları olarak nitelenen sözleşme ve tavsiye
kararları içerisinde yer alır.
 Türkiye 8 adet temel sözleşmenin tamamını imzalamıştır, teknik
sözleşmelerin bir kısmını imzalamıştır son olarak 167 İnşaat İşlerinde
Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi ile 176 Madenlerde Güvenlik ve Sağlık
Sözleşmesini imzalamıştır.
 Ancak bazı imzalamadığı teknik sözleşmeler vardır. 139 Mesleki kanser
sözleşmesi, 162 Asbest sözleşmesi ve 170 Kimyasal maddelerin kullanım
sözleşmesi ve 184 No’lu Tarımda İSG sözleşmeleri bunlardan en
önemlileridir.
7. 4857-5510-6331 SAYILI YASALARDAN ÖNEMLİ KONULAR
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

Bu kanuna göre İş kazası;
1-Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
2-İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle veya görevi nedeniyle,
sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya
çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında,
3-Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka
bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4-Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
5-Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi
sırasında,(servis)
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre
uğratan olaydır.
İş kazası ve meslek hastalıklarının bildirim süreleri 5510

a)İşveren İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik
Kurumuna bildirimde bulunur.
b)Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen
meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur.
c)Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen
sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on
gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.
d)İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile
Kuruma bildirilmesi zorunludur. Belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü
dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten
itibaren başlar. Not: Cumartesi ve Pazar iş günü süresinden sayılmaz.
İş Kazası, Meslek Hastalığı, Hastalık ve Analık Hallerinde Sağlanan Haklar 5510

1-Sigortalıya; geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği
verilmesi,
2-Sürekli iş göremezlik geliri,
3-Ölen sigortalının hak sahiplerine; gelir bağlanması,
4-Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği,
5-Ölen sigortalı için; cenaze ödeneği verilmesi,
6-Analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, günlük
geçici iş göremezlik ödeneği verilir,
7-Sigortalı kadına veya eşi sigortalı olan fakat kendisi sigortasız olan kadına
asgarî ücretin üçte biri tutarında emzirme ödeneği verilir.
Ölüm sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları
Ölüm sigortasından sağlanan haklar şunlardır:
a) Ölüm aylığı bağlanması(maaşın %70’i)
b) Ölüm toptan ödemesi yapılması.
c) Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
d) Cenaze ödeneği verilmesi.
Maluliyet 5510
1-Maluliyet sınırı %10‘dan başlıyor %10-%99 arası (sürekli kısmi iş göremezlik
halidir)
%100 tam ve sürekli iş göremezlik halidir)
2-Maluliyette %60 ‘ta malulen emeklilik kazanılır
3-Ayakta tedavilerde günlük kazancın 2/3’ü
4-Yatarak tedavilerde günlük kazancın 1/2‘si ödenir
4857 sayılı İş Kanununa göre;
4857‘nin Kapsadığı Alanlar
Aşağıdaki faaliyetler hariç bütün işyerleri bu kanuna tabiidir.
4857 ‘in Kapsamadığı Alanlar
*Deniz ve hava taşımacılığı işleri
*Aile ekonomisi sınırları içine giren tarım ile ilgili yapılar
*50 den az (50 dahil) tarım ve orman işleri ve işletmeleri
*Ailelerin (3.derece akrabalar dahil )evde yaptıkları el sanatları işleri
*Çıraklar
*Sporcular
*Ev hizmetleri işleri
*Rehabilite edilenler
*Esnaf ve sanatkârlar kanununa göre 3 kişiye kadar çalışılan işyerleri bu kanuna
tabi değildir
4857 sayılı Kanunun Kapsamadığı Alanlar
1.Deniz ve hava taşımacılığı işleri

2.Aile ekonomisi sınırları içine giren
tarım ile ilgili yapılar.
3.50 den az (50 dahil) tarım ve
orman işleri ve işletmeleri.
4.Ailelerin (3.derece akrabalar
dahil )evde yaptıkları el sanatları işleri
5.Çıraklar Deniz taşımacılığı yaparken
6.Sporcular
7.Ev hizmetleri işleri
8.Rehabilite edilenler
9.Esnaf ve sanatkarlar kanununa
göre 3 kişiye kadar çalışılan işyerleri
BU KANUNA TABİ DEĞİLDİR
Hava taşımacılığı yaparken
4857 sayılı Kanunun Kapsadığı Alanlar

1.Kıyı ve liman iskelelerinde
gemiden karaya ve/yahut karadan
gemiye yapılan yükleme ve boşaltma
işleri.
2.Havacılık sektörünün yer
tesislerinde yaptığı işler.
3.Atölyelerde yapılan tarım alet ve
Kıyı ve limanda yükleme boşaltma işi
makineleri işleri.
4.Tarım işletmelerinde yapılan yapı
işleri.
5.Halka hizmet için yapılmış olan açık
hava işletmelerine ait park ve bahçe
işleri(ot biçme peyzaj vb.)
6.Denizde yapılan su ürünleri
üreticiliği işleri.(Denizcilik hukuku ayrı
Havacılıkta yer tesisi işleri
bir hukuk olup denizcilik sektöründe
4857 kısmen uygulanır.
6331 İSG kanununa göre;

6331’in Kapsadığı Alanlar
*Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri
ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanları
İSG kapsamındadır.
6331’in Kapsamadığı Alanlar
a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı
Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının
faaliyetleri.
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
c) Ev hizmetleri.
ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi
yapanlar.
d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme
kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.
AÇIKLAMA 4857’ye tabii olunan aşağıdaki işlere dikkat edelim
*Kıyı ve liman iskelelerinde gemiden karaya ve/yahut karadan gemiye yapılan
yükleme ve boşaltma işleri
*Havacılık sektörünün yer tesislerinde yaptığı işler
*Atölyelerde yapılan tarım alet ve makineleri işleri
*Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri
*Halka hizmet için yapılmış olan açık hava işletmelerine ait park ve bahçe
işleri(ot biçme peyzaj vb.)
*Denizde yapılan su ürünleri üreticiliği işleri
Denizcilik ve havacılık hukuku ayrı bir hukuk olup her 2 sektörde 4857 kısmen
uygulanır. 6331 İSG ise standart olup neredeyse her alanda uygulanır.
4857 SAYILI İŞ KANUNUNA GÖRE SÜRELİ FESİH BİLDİRİMLERİ
İŞÇİNİN ÇALIŞMA SÜRESİ(KIDEM) BİLDİRİM SÜRELERİ
6 AY ÇALIŞILMIŞSA 2 HAFTA ÖNCEDEN HABER VERİLİR
6 AY – 1,5 YIL ARASI ÇALIŞILMIŞSA 4HAFTA ÖNCEDEN HABER VERİLİR
1,5 YIL – 3 YIL ARASI ÇALIŞILMIŞSA 6 HAFTA ÖNCEDEN HABER VERİLİR
3 YILDAN FAZLA ÇALIŞILMIŞSA 8 HAFTA ÖNCEDEN HABER VERİLİR

Süreli Fesih Bildirimleri 4857

✔Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında
tazminat ödemek zorundadır (Deneme süresinde yapılan fesihler hariç) İşveren
bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.
✔Bildirim sürelerine uymayan işveren(fesih hakkının kötüye kullanılması)
bildirim süresinin 3 katı tazminat öder.
✔Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş
Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır
✔Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son
tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava
açılabilir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açmak için başvurulması
halinde, bu başvuru red edilir.
✔Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden itibaren iki hafta içinde
arabulucuya başvurulabilir.
✔Dava ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemece verilen karar hakkında

istinafyoluna başvurulması hâlinde, bölge adliye mahkemesi ivedilikle ve kesin
olarak karar verir.
✔Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya
kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
✔İşveren inat edip işe almazsa en az 4 ay, en çok 8 aylık maaş ödemek
zorunda kalır.
✔İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya
başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile
üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir.
Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.
Zaman aşımı Süresi 4857
İş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun, yıllık
izin ücreti ve aşağıda belirtilen tazminatların zamanaşımı süresi beş yıldır.
a)Kıdem tazminatı.
b)İş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan
tazminat(ihbar tazminatı)
c)Kötü niyet tazminatı.
d)İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan
tazminat.
e)Maddi/ücret alacakları(Bu tazminatlardan ayrı olarak, iş kazası tazminatlarının
zaman aşımı süresi 10 yıldır.)
Toplu İşten Çıkarma (mevsimlik işçiler bu kapsama girmiyor)

SAYI ORAN 1-1 Ay içerisinde aynı ve/yahut farklı
20-100 işçiden En az 10 işçi tarihlerde işten çıkartılma toplu çıkartma
101-300 işçiden En az %10 işçi sayılmaktadır.
301 ve üzeri En az 30 işçi 2-İşveren 30 gün önceden çalışanları toplu
işçiden çıkartılırsa işten çıkaracağını sendika temsilcisine,
ilgili bölge müdürlüğü ve iş kurumuna
bildirir.
8. ALT İŞVERENLİK YÖNETMELİĞİ
1-Asıl işveren Alt işverenin işçilerine karşı iş sözleşmesi, kanun ve toplu iş

sözleşmesinden doğan yükümlülük gereği birlikte sorumludur.
2-Asıl işverenin işyerinde mal/hizmet işi yürüten kendi çalışanları da olmalıdır.
3-Alt işveren almış olduğu iş için çalıştırdığı işçileri sadece bahsi geçen işyerinde
çalıştırabilir.
4-Daha önce bu işyerinde çalışmış olan bir kişi ile alt işverenlik ilişkisi
kurulamaz(bu kişi şirketin ortağı olursa bu tür ilişki kurulabilir)
5-İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler
dışında asıl iş bölünerek alt işverene verilemez.
6-Alt işverenin işi asıl işe bağımlı ve asıl iş sürdüğü müddetçe devam etmelidir.
*SGK müfettişleri ve diğer kurum denetçileri, işyerlerinin Kanunun 3 üncü

maddesine göre ilgili bölge müdürlüğüne bildirimde bulunup bulunmadığını
kontrol ederler. Bildirim yapmamış olan işyerlerinin unvan ve adreslerini ilgili
bölge müdürlüğüne bir yazı ile en geç 15gün içinde bildirirler.
*Rapora otuz iş günü içinde itiraz edilmemiş veya mahkeme muvazaalı işlemin
tespitini onamış ise tescil işlemi iptal edilir ve alt işverenin işçileri başlangıçtan
itibaren asıl işverenin işçileri sayılır.
9. ARA DİNLENMELER VE SÖZLEŞME TÜRLERİ
ÇALIŞMA SÜRELERİNE GÖRE VERİLECEK ARA DİNLENME SÜRELERİ
Normal çalışanlar Çocuk ve Genç çalışanlar

2 saatten fazla 4 saatten az
4 Saat ve kısa süreler 15 dk
süren işlerde 30 dk
4 saatten 7,5 saate kadar
4 saat 7,5 saat arası(7,5 saat
30 dk olan işlerde çalışma süresinin 1 saat
dâhil )
ortasında
7,5 saatten fazlası 60 dk
İş Sözleşmesinin Türleri
*Süreksiz İş: Nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işlere süreksiz iş.
*Sürekli İş: 30 günden fazla süren işlere sürekli iş denir.
*Belirli Süreli İş: Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya
belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile
işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.
*Belirsiz Süreli İş: İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde
sözleşme belirsiz süreli sayılır.
Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste
(zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz
süreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli
olma özelliğini korurlar.
*Deneme Süreli İş Sözleşmesi: Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı
konulduğunda, bunun süresi en çok 2 ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş
sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilir. Taraflar deneme süresi içinde iş
sözleşmesini tazminatsız feshedebilir. İş sözleşmesi deneme süresi içinde
feshedilen işçinin, çalıştığı günlere ait ücret ve diğer hakları saklıdır.
*Takım Sözleşmesi İle Oluşturulan İş Sözleşmeleri: Birden çok işçinin meydana
getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla
işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir.
*Çağrı Üzerine Çalışma İş Sözleşmesi: Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı

üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş görme
ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine
çalışmaya dayalı kısmi süreli bir iş sözleşmesidir. Çağrı üzerine çalıştırmalar 4

gün önceden işçiye bildirilir ve günde en az 4 saat çalıştırılabilir. 4857’ye göre
taraflarca belirtilmediği taktirde çağrı üzerine çalışmalar haftalık 20 saat olarak
belirlenmiş sayılır.
*Kısmi Süreli İş: İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş
sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi
durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir.
*Kısmi Süreli İşçi: Haklı bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli
olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz.
Çalışma Süresinden Sayılan Haller 4857

1-İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak
üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.
2-işçinin işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
3-Yeraltında çalışanların asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu
yerlerden çıkmaları için gereken süreler.
4-İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi sırasında asıl işini
yapmaksızın geçirdiği süreler.
5-Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek
süreler
6-işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan
işyerlerine(karayolu yapımı vb. işler) hep birlikte getirilip götürülmeleri
gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp
getirilmeleri esnasında geçen süreler.
Çalışma Süresinden Sayılmayan Haller 4857

1-Kısmi süreli çalışan İş güvenliği uzmanlarının yolda geçen süreleri çalışma
süresinden sayılmaz.
2-işçilerin işverence sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme
esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.
Geçici İş İlişkisi
Geçici iş ilişkisi hangi hallerde kurulur;
1-Askerlik hizmeti (devamı süresince kurulur)
2-Ev hizmetleri (süre sınırı olmadan kurulur)
3-Mevsimlik tarım işleri (süre sınırı olmadan kurulur)
4-Mevsimlik işler dışında dönemsellik arz eden işlerin artması(4 ay süreyle

kurulur)
5-İşletmenin günlük olmayan ve aralıklarla yapılan işlerde
(4 ay süreyle kurulur. 8 ayı geçmemek üzere en fazla 2 defa yenilenir)
6-İSG için acil olan işler ve üretimi etkileyen zorlayıcı nedenlerin oluşmasıyla
7-Mal ve hizmet üretiminin geçici iş ilişkisi kurmayı gerektirecek boyutta artarsa

Geçici İş İlişkisi 4857

*İşyeri devrinde devralan ve devreden birlikte sorumlu olup bu sorumluluk
devreden için 2 yıl ile sınırlıdır.
*Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında geçici iş
ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.
*Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süresince, kamu kurum ve kuruluşlarında
ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde bu maddenin ikinci fıkrası
kapsamında geçici iş ilişkisi kurulamaz.
*Geçici iş ilişkisinde işveren özel istihdam bürosudur. Geçici işçi ile yapılacak iş
sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş
sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre 3 ayı geçemez.
*Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden

itibaren 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz.
*Geçici işçiler mevcut işyerindeki toplam işçi sayısının ¼ ünden fazlası olamaz.
*10 ve daha az işçi çalıştırılıyor ise 5 kişiye kadar geçici işçi çalıştırılabilir.
*İşçi sayısı hesabında kısmi çalıştırılanlar tam süreli çalışana dönüştürülür.
*İşverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, holding
bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme
edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi hâlinde de geçici iş
ilişkisi kurulmuş olur. Bu fıkra kapsamında geçici iş ilişkisi, yazılı olarak 6 ayı
geçmemek üzere kurulabilir ve en fazla 2 defa yenilenebilir.
4857-1475 ve 506 Sayılı Kanunlarda Kıdem Tazminatı

1-İşveren tarafından 4857 sayılı Kanunun işverenin haklı nedenle derhal fesih
hakkı düzenleyen 25 inci maddesinde belirtilen sağlık sebepleri, zorlayıcı
sebepler ile işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın
25 inci maddedeki bildirim süresini aşması halinde (4857)
2-İşçi tarafından 4857 sayılı Kanunun işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını
düzenleyen 24 üncü maddesinde belirtilen sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet
kurallarına uymayan haller ve benzerleri ve zorlayıcı sebepler halinde (4857)
3-Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla (1475)
4-Bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu
kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan
ödeme almak amacıyla (1475)
5-Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona
erdirmesi (1475)
6-İşçinin ölümü sebebiyle (1475)
7-İşçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması (1475)
8-Yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme
gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle (506)
9-Kanuna göre, 15 yıllık hizmet süresini ve 3600 gün prim ödeme gün sayısını
tamamlaması ile hak edilir.(506)
10. ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİNİN USÜL ve ESASLARI

HAKKINDA YÖNETMELİK
İSG TEMEL EĞİTİM SÜRELERİ SAAT/KİŞİ BAŞI YENİLENME SÜRESİ
Az tehlikeli işyerleri için En az 8 saat 3 Yılda en az 1 defa
Tehlikeli işyerleri için En az 12 saat 2 Yılda en az 1 defa
Çok tehlikeli işyerleri için En az 16 saat 1 Yılda en az 1 defa

*İşe Başlama Eğitimi: Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın

yapacağı işe, varsa kullanacağı iş ekipmanına ve işyerine özgü iş sağlığı ve
güvenliği tedbirlerini içeren konularda uygulamalı olarak verilen eğitimdir.
*Temel Eğitim: İSG eğitimi de denilen ve yönetmelikte bulunan Asgari Ek-1’de
belirtilen konuları içeren ve düzenli aralıklarla tekrarlanan eğitimdir.
*Uzaktan Eğitim: İletişim teknolojileri aracılığıyla elektronik ortamda
gerçekleştirilen eğitim faaliyetleridir.
1-İşe başlama eğitimi her çalışan için en az iki saat olarak düzenlenir. Bu
eğitimlerde geçen süreler temel eğitim sürelerinden sayılmaz.
2-Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte bir
saatten az olmamak kaydıyla işyerindeki vardiya ve benzeri iş programları da
dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de değerlendirilebilir.(İSG/Temel
eğitimi)
3-Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe
başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
4- İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde
çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri,
korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.
İSG Temel Eğitim Konuları

1-GENEL KONULAR
*Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler
*Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları
*İşyeri temizliği ve düzeni
*İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar.
2-SAĞLIK KONULARI
*Meslek hastalıklarının sebepleri
*Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması
*Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri
*İlk yardım
*Tütün ürünlerinin zararları ve pasif etkilenim
3-TEKNIK KONULAR
*Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,
*Elle kaldırma ve taşıma,
*Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,
*İş ekipmanlarının güvenli kullanımı
*Ekranlı araçlarla çalışma,
*Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,

*İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması,
*Güvenlik ve sağlık işaretleri,
*Kişisel koruyucu donanım kullanımı,
*İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,
*Tahliye ve kurtarma
4-DİĞER KONULAR (çalışanın yaptığı işe özgü yüksekte çalışma, kapalı ortamda çalışma,
radyasyon riskinin bulunduğu ortamlarda çalışma, kaynakla çalışma, özel risk taşıyan
ekipman ile çalışma, kanserojen maddelerin yol açtığı olası sağlık riskleri ve benzeri)
Eğitim Katılım Tutanağı

Değişen Yönetmelik ile temel İSG eğitimlerine tamamen açıklık getirilmiş olup,
eğitim için düzenlenen belgelerde bu kapsamda bir standarda bağlanmıştır.
Buna göre, temel eğitim belgesi ve eğitim katılım tutanağı ayrı ayrı
düzenlenecektir.
Eğitim katılım tutanağı: Eğitimin yapıldığını belgeleyen imzalı bir tutanak olup,
*Eğitimin düzenlendiği yer ve tarih
*Katılımcıların adı, soyadı ve imzası,
*Eğiticinin adı, soyadı ve imzası ile,
*Eğitimin konusu ve süresi gibi bilgiler yer alır.
TEMEL EĞİTİM BELGESİ

(ÖN YÜZ)
Katılımcının Adı Soyadı:
Katılımcının Görev Ünvanı:
Yukarıda adı geçen, Çalışanın İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları

Hakkında Yönetmelik kapsamında verilen İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerini başarıyla
tamamlayarak bu eğitim belgesini almaya hak kazanmıştır(Standart cümlesi yazacak)
Eğitim Tarihi: Eğitici/Eğiticilerin İmzası:

Eğitim Süresi: Eğitici/Eğiticilerin Adı Soyadı:
Eğitimin Şekli(uzaktan/örgün): Eğitici/Eğiticilerin Görev Unvanı:
Varsa Eğitimi Veren Kurumun veya Kuruluşun Unvanı: İşverenin/İşveren Vekilinin Adı Soyadı:
Çalışanın Eğitim Aldığı İşyerinin Unvanı: İşverenin/İşveren Vekilinin İmzası:
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
EĞİTİM KONULARI
(ARKA YÜZ)
Belgenin arka yüzüne İSG Temel eğitim konularının Tamamı yazılacaktır (yapılan işin
niteliğine göre diğer konular eklenebilir)
11. İŞ KANUNUNA İLİŞKİN ÇALIŞMA SÜRELERİ YÖNETMELİĞİ

HAFTALIK İŞ GÜNLERİNE BÖLÜNEMEYEN ÇALIŞMA SÜRELERİ
YÖNETMELİĞİ
Çalışma Süreleri
Günde 7,5 saat, en fazla 11 saat çalışılabilir.
Günde
45 saat (Aksi belirtilmediği sürece bu süre haftanın
Haftada çalışılan günlerine eşit sürelerle bölünebilir)
Ağır vasıta Ağır vasıta kullananlar en fazla 9 saat çalışabilir. Ancak bu
kullananlar süre herhangi bir hafta içerisinde iki kez 10 saate
çıkartılabilir.
37,5 saattir madencilerde fazla çalıştırma olmaz ancak 42
ve 43. Maddelerdeki hallerde çalışma yaptırılır ve ücret
Madencilerde haftalık 37,5 Saati aşan hallerde her saat için %100
arttırılır.
*Bir yıl içinde yapılacak fazla çalışmaların toplamı 270 saati aşamaz.
*Günlük dinlenme: işçiler 24 saatlik süre içinde kesintisiz en az 11 saat
dinlendirilmeden çalıştırılamaz.
*Ara dinlenme: işçilerin ara dinlenme süreleri 24 saat içinde kesintisiz 12 saat
dinlenme süresi dikkate alınarak düzenlenir.
*Denkleştirme süresi: Denkleştirme iki aylık süre içinde tamamlanacak, bu

süre toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilecektir. Turizm
sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi,
normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş
sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.
*Kısmı süreli çalışma: İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal
çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır.
*Telafi Çalışması: Telafi çalışması, kaynağını oluşturan zorunlu nedenin ortadan
kalkması ve işyerinin normal çalışma dönemine başlamasını takip eden 4 ay
içerisinde yaptırılır. Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati
aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla olamaz. Telafi çalışması, tatil
günlerinde yaptırılamaz.
12. İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASINA DAİR YÖNETMELİK
İŞ YERLERİNİN DURDURULMASINA DAİR

UYGULAMALAR
Durdurma
Kapatma kararının işleminin kolluk Mühür sökümü için Heyetin
HÜKÜMLER valilik ve il kuvvetlerince durdurma işlemini tekrar
müdürlüğüne iletilmesi yapılması inceleyip karar vermesi
SÜRELER 1 Gün 24 saat 2 Gün
Mahkemenin İşveren eksiklikleri gidermiş
İşverenin mahkemeye değişmez ise müfettişlerin karar
HÜKÜMLER durdurma için itirazı kararını vermesi vermesi
SÜRELER 6 iş günü 6 iş günü 7 Gün
*6331 sayılı İSG Kanunu’na göre, çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve
yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük
endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış
olması durumunda iş durdurulur.
13. İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE

ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ
Fazla çalışma: İş Kanununda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan

çalışmaları,
Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin

altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar
yapılan çalışmaları ifade eder.
ÜCRET(HER FAZLA SAAT İZİN(HER FAZLA SAAT

TABLO İÇİN) İÇİN)
FAZLA ÇALIŞMA
45 SAAT ÜZERİ ÇALIŞMALARDIR %50 ARTAR 1 SAAT 30 DK
FAZLA SÜRELERDE ÇALIŞMA
45 SAAT ALTI ÇALIŞMALARDIR %25 ARTAR 1 SAAT 15 DK
1.ÖRNEK: FAZLA ÇALIŞMA: Saati 30 TL ye çalışan birisi haftada 49 saat çalışırsa

haftada ne kadar fazla ücret hak eder?
Çözüm: (49-45=4saat fazla çalışmış, (4x30)+(4x15)=180 TL hak eder)
2.ÖRNEK: FAZLA ÇALIŞMA: Bir haftada 49 saat çalışan birisi fazla çalıştığı süreler
için ne kadar fazla izin hak eder?
Çözüm: (49-45=4 saat fazla çalışmış, 4x1,30 saat=6 saat izin hak eder)
3.ÖRNEK: FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA: Haftalık 35 saatlik sözleşmesi olan birisi
saatlik 30 TL almaktadır 40 saat çalışırsa bu süre için ne kadar ücret hak eder?
Çözüm: (40-35=5 saat fazla sürelerle çalışmıştır, (5x30)+(5x7,5)=187,5 TL hak
eder)
4.ÖRNEK: FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA: Haftalık 35 saatlik sözleşmesi olan birisi
40 saat çalışırsa çalıştığı fazla süreler için ne kadar fazla izin hak eder?
Çözüm: (40-35=5 saat fazla sürelerle çalışmıştır, 5x1,15 saat=6 saat 15 dk izin
hak eder.

1.gün Ders Notlari

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

1.gün Ders Notlari

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1.gün Ders Notlari

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Diriliş akademi sınav kampı ders notları-Başar Koyuncu

1.GÜN DERS NOTLARI

1.TÜRKİYEDE VE DÜNYADA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TARİHSEL

PLİNİ: Çalışma ortamındaki tehlikeli tozlara karşı çalışanların korunması

JUVENAL: Özellikle demircilerde görülen göz yakınmaları ve göz hastalıklarının

PARACELSUS: ilk iş hekimliği kitabı olan “De Morbis Metallicis”i yazmıştır.

BERDARDİNO RAMAZZİNİ “De MorbisArtificumDiatriba” isimli kitabında

prensiplerini ortaya koymuştur. Kurşun ve cıva zehirlenmelerini incelemiş ve

ANTONY ASHLY COOPER İngiliz parlamento üyesi olarak çalışma koşullarını

SİR ROBERT PEEL1802 yılında “Çırakların Sağlığı ve Morali” adlı yasanın

MİCHEL SADLERBu çalışmalardan etkilenen MichelSadler 1832 yılında

ROBERT OWEN İskoçya’daki fabrikasında on yaşın altında kimseyi çalıştırmamış

hastalıklarına yönelmiş ve bir kitap yayınlayarak, bu konunun İngiltere’de

Sir THOMAS MORİSON LEGGE: Yukarıdaki yasalar neticesinde Thomas Legge

Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi

Maadin Nizamnamesi: 1869 Tanzimat’tan sonraki ikinci önemli belgedir.

Zonguldak ereğli havzası fahmiyesi: 1921Kömür tozlarının amele menafi

Ereğli havzaifahmiyesi: 1921Kömür işçilerinin çalışma saatleri ve koşullarının

Borçlar Yasası:1926 İş kazası ve meslek hastalıklarından doğan hukuki

Umumi hıfsızsıhha Kanu’nu:1930 İş yerlerinde 50 kişi ve üzerinde işçi çalıştıran

------------------------------Cumhuriyetin ilanından sonraki dönem----------------------

Türkiyede İSG ve İş Kanunlarının Kronolojik Sıralaması

Güvenlik Kültürünün Tanım, Hedef ve Amaçları

Güvenlik Kültürü Modelleri

2.Karşılıklı Güvenlik Kültürü Modeli

3.Güvenliğe Yönelik Tutumların Tasarım Modeli

4.Toplam Güvenlik Kültürü Modeli

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi

*Kişisel doyum ihtiyacı: Kişinin kendi potansiyelini anlama ve gelişimini

 Güvenlik iklimi kavramı, çalışanların iş çevreleri, yönetimin güvenlik

MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ PİRAMİDİ

Pozitif (olumlu)güvenlik kültürü, örgüt üyelerinin güvenliğe yönelik olarak

Negatif (olumsuz)güvenlik kültürü İnsanların var olan riskleri “risk” olarak

3. EĞİTİM METOTLARI ve YETİŞKİN EĞİTİMİ

Yetişkin Eğitimi ve Yetişkin Davranışları

✔Birey olarak görülmek isterler ve Kariyerlerindeki başarıların başkalarınca

4. TEMEL HUKUK (HUKUKA GİRİŞ)

c.Yönerge: Üst makamlardan ast makamlara verilen yazılı emirlerdir/kanuna

*Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.

Değiştirilemeyecek hükümler: Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki

1982 Anayasasına göre, Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi

Cumhurbaşkanlığı ve Meclis Genel Seçimleri

Cumhurbaşkanınca Bütçe Hazırlama

Cumhurbaşkanlığı ile İlgili Diğer Değişiklikler

*TBMM’nin karar yeter sayısı başka bir hüküm bulunmamak ve Anayasada

*Genel ve özel af ilânına TBMM üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı

*Anayasa değişikliği teklifine ilişkin kanunların kabul edilmesi Anayasa

TBMM’nin geri gönderilen Anayasa değişikliği hakkındaki kanunu, aynen kabul

*Cumhurbaşkanı yardımcılarının Yüce Divana sevk edilmesi TBMM üye tam

Hukuki Bazı Tanımlar

Emredici Hukuk Kuralları: Buyurucu, zorlayıcı nitelikte olan, tarafların mutlaka

Yorumlayıcı Hukuk Kuralları: Kişilerin hukuki işlemlerde ortaya koydukları

Tanımlayıcı Hukuk Kuralları: Hukuki kavram ve müesseselerin anlam ve

Tazminat: Tazminat, bir hukuk kuralına veya sözleşmeye aykırı davranıldığında

İdari yaptırımlar (idarenin uyguladığı yaptırımlar): İdari yaptırımlar, idarenin

oluşmaktadır. Sınırlı ehliyetsizlerin kanuni (yasal) temsilcileri bulunur. Sınırlı

Negatif Statü Hakları: Bu haklar kişinin hayat alanını koruyan,

Tüketilebilen-Tüketilemeyen Eşya: Kendilerinden amaca uygun yararlanma