Professional Documents
Culture Documents
Anadolu Selçuklu Sağlık Müesseselerinden Sivas Darüşşifası Ve Vakfiyesi - 1981 - BAYATAH
Anadolu Selçuklu Sağlık Müesseselerinden Sivas Darüşşifası Ve Vakfiyesi - 1981 - BAYATAH
ULUSLARARASI TÜRK-İSLAM
BİLİM ve TEKNOLOji TARİHİ
KONGRESİ
14-18 Eylül 1981
BİLDİRİLER CİLT
II
PROCEEDINGS VOL UME
1. INTERNATIONAL CONGRESS on
the HISTORY ofTURKISH-ISLAMIC
SCIENCE and TECHNOLOGY
14- 18 September 1981
t.T . ü . Mimarlık Fakül tesi Baskı. Atölyesi , Agus t os - 1981
23
1. ULUSLA~~Ası T0~K-1S~~ R1L1~ Y~ T&KNO~OJİ TA~lRİ KONG~&Sİ
İTO l,~-18 EyJ.ül 1981,
Synops is
II
21.
Gi r i ş
SİVAS D&R()ŞŞİFASI
I I
25
M i mar i K o m P.o z i s yon u
Açık avlulu, tek planlı medrese tipinde kurulan d!r\lşşifa,yıkılan kısımları
ile beraber 56, 5X68 m.ebadı ile Anadolu Selçuklu lıa8tahanelerinin en büyüğüdiir •
.»i~ dıştan aa.ran beden duvarları kesme taştan işlenmiştir.Cephede biraz sağa
. doğru kayan port-ıı.l Selçuklu geçmeli bordUrleri ile süslüdiir.Portal içinde"., . Key-
ldl.vus,Allah rızası için 614/1217 yıhnda bu dllriişşifanın yapılmasını emretti,"
(9 ). yazılıdır.
Portelden yakla,ık 700 m~ik bir avluya girilir . Avlunun doğusunda sıcak
mevsimlerde i st irahat ve çalışma yeri olara.lc kullanılan büyük ayvan, bunun sağ ve
solunda da kışlık çalışma yeri (lo},çevreeinde de otuzayakın oda buluriur.Dftriiş- ,
. şifadaki son yapılan araştırmada odaların,revakların ve ayvanın döşemelerinin al-
tıgen tuğlalarla.,avlunun belli bir kısmı ile .türbe önünün taş kaplama olduğu tee-
~it edilmiştir (ll).Bugiin odaların ço~da göriilen baca delikleri 1le 1 dışarıya a-
. çılan zemin kat pencereleri 20. yy. başlarında açılmıştır(l2) .Bilindiği gibi XII .yy
mimari eserlerinde zemin kat pencere alışkanlığı daha başlamıştır (13) .
Do.ruşı;ifanın güneyindeki odaların en büyüğü tiirbe olarak ap-ılmıştır . Baş
lı.başıne bir sanat eseri olan türbe oephesi , Selçuklu sanatının en zengin sırlı
tuğla ve mozaik çini dekoruna sahiptir(l4}.Türbe cephesinde Keyldl.vus•un 4 . Şevval
617/2 Aralık 1220 Cuma günü öldüğünü bildiren arapça kitabe ,rahman suresin~n
bir ~et,ölüm üzerine farsça yazılmış bir kıt'a ile tiirbe cephesini yapan Merend'
l i Bizl allu Ahmed' in imza.eı vardır.l2 yüzlü bir kasnak iletiine tuğla JcUbbe ile
örtülü olan tiirbe içinde Qulunan oniiç mezarın kimlikleri belli değildir'.
Figürler
DOrilşşifa
portalinin üst köşelerinde arelan ve boğa ,avludaki biiyük eyvanın
sağ üst köşesindebir hilft.l içinde örgülü saçlı bir kadın başı,solda ise güneş ı
şınları ortasında, başında taç bulunan bir erkek röliefi vardır .A3'n! kadın ve er-
kek figürlerini 1228 tarihli Divriği d&ruşşi faeı portalinde de görnıekteyiz(l5) .
Bu ~ ve insan figürlerinin ifade ettikleri mana tartışmalıdır.»ir görüşe
göre boğa ve arslan figürleri Selçuklu sanatına eski Asur ve İran astrolojisin-
den intikal etrniştir.Boğa ~ı,arolan da güneş i ifade etmekteydi (l 6} .E:yvarıdaki
i nsan figürlerinin kaylıağını Türk kültUrünün doğd$ İç Asya çevresinde aramak
gerekir.Çin ve çevre rn!.lletler felsefesine göre güneş Yang' ın sembolü olup im-
paratoru, erkeği;~ ise YiJ18 1 in sembolü olup anneyi , kraliçeyi ve dişiliği telD-
sil ederdi . Bu iki aembole bazı Selçuklu paralarında da raotlanır ••luhtelif Türk
devletlerinde hükümdar alft.metlerinden biri idi.Daha da enteresanı,İbn Bibi(A.
Erzi baskısı s.480),İzzeddin Keyldl.vua•un Selçuki Ha:tun ile evlenmasini anla-
tırken 11 • • • Hakanlar Biineşi İzzeddin ile ,aylar hatunu Selçu,lô: • ••• "tabirini
kullanır(l7) . Oörüleyor ki bu figürlerin kaynağını .Yakın nô'ğu• dan ziyade 1 İç
Asya geleneklerine ~lamak daha do~ olur kanaatindeyiz .
Kısaca özetlersek, bu dArü.şşira plastik çi.n i eanatı yönünden birçok ye-
nilikler ve denemelere sahne olmuş ilginç bir eserdir.
11
26
evrakını tetkikleri sı.rae1.nda bulunınuştur.M . Cevdet , vakfiyenin bir kısmııu.n arapÇa
ve türkçe tercümesini neşretmiş(lS) daha sonra da bu Y~sm1 tercüme çeŞitli eser
ve makalelerde referans olarak kullaıu.lmıştır(l9) •
. ı ~1uharrem 615/30 1·1art Cuma IJÜ1!Ü Keyldtws 1 un huzurunda hazl.rlanan vaktiye
de d!rüşşifa vakıtların1.n idaresi için Çankırı dlrüşşifası banisi{20) saray hazi-
nadarı Ferruh bin Abdullah mütevelli t~in edilmiştir.Mütevelli dArUşşifada çall.-
şacak pratis.ye n hekim , oerrah vo kahhallerin seçimini, personelin kadro ve maaşla
rını tesbit edeoek,hastruıanode haz1.rlanaoak ilAçlar için gereken malzemeyi temin
edecekt ir .
5 çitlik ve . l08 dükldl.nı ihtiva eden vakınar namusl u insanlara kiraya ve-
rilocek,elde edilen gelirden r.ıütovelli yılda 4000 dirhem gümüş para ile mahsülden
1000 müd {l müd-250-500 kc)ıılaoak . Gelirlerin artan kısmı vakıf mallarJ.nın tamiri- ~
ne, vakf'a yeni geli r kaynakları ıı.l ınına.k üzere dllrüş-ıifa hazinesinde s<\k].anaoalctır .
Mrüşşifaru.n ortadan kalloııaoı halinde vakıf gelirlerinin acizlere ve fakir müslU- 1
me.nlara dab~tılması şart koşulmuştur .
Va.kfiye 1\na.dolu' ntuı tariM: topo/lrafyasJ. ba..lo.mından en eski vesikalardand.ır
Si vao • ta ad.ı geçen Kln , Kavak ,Ku.ılköy , Sandal ,Subaşı köYleri bu8Un de Sivas/YJ.l -
dl.zeli köyl eri içinde yer alır(2l) .Kayseri 1 ye bağlı Efkere , Oesi hudutları içinde
olup o devirde oldUv~ gibi bugün de bağları ile ünlüdür(22) .Yine Sivas' a ait Aziz
Derbent , Han' da. Si vM/Zarıı• ya balj'lı köyler arasında( 23) , Malatya.• da bahsi geçen Sa-
man çitlii:>i. köyü bur,ün de ayni isimle mevcuttur(24) .
Vakfiyede ayrıca bug\l n izleri dahi kalrna,j'an Sel çuklu medreseai,.Yağıbasan
hankfth' ı gibi tnriht mimari eserlerin yerlerini tesbit edebilmekteyiz .
Bu önemli va<fiyenin ayet ,lıadis,du.a, methiye kısınılarınJ. çıkarara.k ,det~lı
vakıf mal hudutlarını kınaltarak Türkçesini neşrediyoruz .
II
27
ni beli.rtmektedir,Şöyle k:iı:Bu şahitler öl5 yıh Muharrem ayımn birinci gününde
Selçukoğul.larıı:un baş tltcı Ebil 1 1 Feth Sultan Keyklws bin Şehid Sultan Keyhüsrev
bin Kılıç Arslan'ın meclisinde hazır bulundular.Sultan konuşma arzu ederek, "Al-
ça.k dünya bellt,sıkıntı yeridir .Bahar bulutları gibi aldatıcıdır . Ona ebedt gözle
bakanı,düşkünlüğe uğratmıştır.Hiç bir peygamber peygamberliği ile,hiç bir zorba
zor ile dünyada ebedi kalmamı şt ır.O,her eşinden ayrılan,ta.liplorini yok e den bir
kadınıçocuklarıılı önce öpüp sonra. tokatlayan, bira.z eınzirip sonra ayıran b i r a.na-
dır .Akıl sahipleri,onun lazzetine ve sonu gamdan ibaret ~ olan,sevinçlerine iltifat
etmoz.Mutlu insan,küçük şeyler umarak Allah' ın rızasını kaza.~ çalışa.n,O'ndan
oakınara.k ~t ı nı iba.detle geçiren,~iyede yazılı Kur'an ~etinden ibret
alandır." dedi .
Sultan'ın konuşmasının teıneli bu olanoa,a.klı başında ve sıhhatli çağında.
iken, kendi dili ile aşağıda teferrua.tlı olarak a.ttl >ı.tüac:ak olan kııJrt\nen sahip
olduğu ve ölünceye kadar da hakkı olan mülkleri,~sterişten uza.k, eamiıniyetle ta-
mamen va.kfettiğini şahltıerin huzurundi tastik ettiı
l)Kocya dışında sebzelik bahçe.:Bu bahçe Kayseri ' li Reüsiddin Alişir bin
Basan' ın buzluğu,saraç Ceına.lüddtn Mehmed'in üzUm b&kı ve yol ile çevrili olup ka-
pısı yol tarafındadır.
2)Cine 1 n1n dışında Beydekin Çifliği 1 nde Bahrifor adlı bir göz değirmen ve
bu değirınene bitişik alu.r ve haranın taıııamı.:Burası Sivastos 1 un bahçesi,nehir ve
yolla sınırlanmıştır.
3)Erekli'nin ortasındaki (Türkmen tıazarında)bitişik' otuz diik.ldb:ı .:Bunlar
ŞahabUdd!n Aleint dükkltnları diye bilinen Sultan dükkAnları,yol,İneoi Yermobi ibh
RUseyin Vabarin,İınadeddt:n ve Emin ibn Yusuf' un dükkAnıarı ve Ba.oı Bala.k Mescidi '
ne va.kfedilmiş dükkftııl'ar:ıla. çeyrilidir.
4)Aksaray1 a bağlı Merınidi Rum Çifliği 1 nin içindekiler ile birlikte te.me.ıııı
çiflik,Buryalcnan Sekir Kqy Çifliği ,Karlataş, Karaviran ve Ebiıla toprakları Selçuk-
lu hanı bahçeai,Sofuler ~tında.ki Sandal Çifliği ve eeldek Çifliği ve Kulakula ve
Safra çiflik topraltları ile çevrili olup kapısı buradadır.Çifliğin hudutları Ak-
Bar~ nıabkeıııesince kadı Ev•ha.deddin RUseyin bin Muhaınmed el- Nesevt tarafından,Re
e{ll bin İsmail bin Etbem,TUrkAn Şah bin Bifor bin SUleyman,Ahmed bin İsınail bin
İbrabim,'l'urhan bin Gazi bin Celdek, Ka.bya bin ömer bin İBha.k,ŞeınsUddtn bin Mahmud
bin İsrail,Mehıned Salar bin İlyas bin Seıni , Süleyman bin Hooa,SUl! bin Tenşen bin
Oeçmi!il gibi inarulır kimselılrin şahitlikleri tesbit olundu.
5)Kayseri 1 ye ba.klı Efkere Çifliği 1 nin tanıaını . Çiflik güneyde yol tarafı ile
başlar,Xerkör dokirıııeni 1 nde 1'ion bulur.:Bu değirmen Dekzadıç Çifliği sınırından ön-
oedir .. . Efkere Çifliği taraf:ı.nda.ki yoldan Rum d!Sneminden kalma kum tepesine doğ
ru yUrüyerek batı taraf'ta Efk,'lre Çifliği ' ne bakan harap kiliseye, buradan da diker
kum tepesine dokru gidilerek Bal&kAsi Çitliği sınırına varılır ,:Buradan kuzeye Ef-
kere y olu üzerindeki harap kiliseye;batıya doğru Ba.llklsi yolunun girişindeki köp
~e ulaşır.Deha 'sonra. kuzeye li'al.&k&ai bostanlarının sonuna, batıya Bal&kAei ·har-
man yerine,buradan Kayseri ' ye giden yol ~ına,dısrt yol kavşatın& varır.Sonra gU-
neye Sarmça ve Kemeryoldan da.ğı.n tepesine kadar gider ,doğeya doÇ\1 dört yoldan
birinin geç~dine , eski kullamlınaı: köprüye ulaşır .K!Sprüden bat1Ya C!Skile~ arazisi-
ııiı,•giden yoi girişine , doğu,ya doğr'U Emir Süleyman' ın sınır işareti olan kuleye va-
nr.:Buradan Bal&kAsi. dağının tepe.eine d8ner,yıkık kilisenin yakınında ortasında.
~ bulunan yola. ulaşır .:Bu kaynak ~ı :Bigl.r Pınarı diye bilinir.Doku sım
rı l!:fkere Çitliğine bakan kum tepe sinden başlar,kuzeye Efkere ve Ballklai Çifli~
· ıeri arasındaki yol i le devam eder, sel yollarına varır.Buradan Efdik bin Tegos,
Paralı bin· Tanar, Papaz le on bin Kösnf' in bailarına ve Kara Toros bin Bak:ııddae ! ın
Il
28
ve ·rasil bin İ stefan.' ın tarlala.rına varır.Bu yol ile Menzison Çiflib'nden batı
ya döner.Kuzey sınırı Menzieon ve Efkere Çifliklerinden batıya harap kalenin a-
şağısındaki değirmende son bulur.Buradan kuzeye Sivas Caddesindeki Engür Gölü
Çifli&~'ne,yine bu ca.dde ile batıda Ferenç Çifliği arazisi ve buradanda Sarnıca
ve Kembulu adlı yola varır,
6 )Kayseri' ye baglı ye d j. müınbi t arazi pa.rçaaı.
a)l~enziaon Çifliği 'nin aşağısında bulunan Engür . Gölü : Çifliği yolunun ağ
zına Oskifam Bezehan'ın yapt ırdıffı köprünUn aşağısından başla.r,dereye kadar gider
Güneye Meselba Çifliği • ne,buradan da Engür Goıü Çifliği yakınındaki gölcüğün ke-
narındaki köprüye,buradıın,Karaviran Çifliği'nden sola dönüp~~ Gölü Çiffiğine
ve Oskifan' ın değirmenine varır;·
b) Kayser bin Hacı Yusuf'un toprakları, Batr ihbik? Mehmed' in arazisi ile
önceden Mehmed'in şimdi ise Fahrüdd~n Günd~'nin olan topraklarla ~evrili olan~
rtl.zi. \
ır
29
Pl'wa Çitliiti Ue ,batı aı.ınrı Yerip Çitliiti,kuzey sınırı De.midi;re dağı,Cardeyin
ÇUUiti,Seprilen Çifliiti topralclarıyla, güney sınırı ise Tokat nehri ile çevrili-
ür.'l.'amamı Hacı HUaeyin -tarlası ile biiyük caddeye ~e Kiear Çifl.iği • ne dayanır.
Bu 9ifliit1n ~ları Tokat ' lı Zeynüddin Mahmud bin İshak Reis,EmUniddtn
Salih bin İeıııail Cllndt 1 nin şahitlikleri ve Tokat Jaı.dısı İbu Harnid Ahmed bin r.;eh~·
med bin Ahmed Uşt ' nin tasdiktyle tesbit edildi .
9)Sivas•a bağlı Baruhon Çifliği .Bu çiflik Aziz 1 J~n , Ovacık , Oruçhan,Komat ,
Arapviran,Derbent cik, Cavıldır köy ve tarlalarını ihtiva eder . CUneydeıı Derbentoik'
in Karsun yolunu,Neomeddtn Erbudak'ın tarlasına giden büyük oaddeyi 1 Karlu Çifli-
l;i ve He.ruhon Çifliği' nden Si vas• a gidilen yolu Senk Kancak' a ve Haruhon ile Ak"t!i
ge.r topraJeları arasında hudud olan Erzincan• a gidilen yo1a varır .Buradan Altun Te
1epe' ye do~ giderek Ciyrat ve Kızıl Sekir' e ulaşır .Kuzeyden , Kuyucnk toprakları ,
Kehmed VercUk arazisi diye bilinen Baruhon Köyü'nUn sahibesi lTecen liaLıuı'un t&.r,..
laları ile Fer~i bin Tarık topraklarını 1 1latıda Serli bin Tarık topraklarıyla Kar
Karaun•a gidilen. yol ile çevrilidir .
lO)Sivas•ın Kumar Karyesi'ne baelı bütUn ekilebilir tarlaların tamamı . ~öh
reti ve çevresinde bu isimde başka l:a.rye bulunmadı{;"l.ndan sınırlanmamıştır.
ll)Sivas•a bağlı KAnAbad nahiyesinde bulunan Koymad Divan' ının tamamı . Bu
divan Subaşı ,Sandal,Donur , Dene,Xoymad,Kavak, Kıcı,Kızılköy,Candar,Salure,Bedahacı,
lle6dili,Hanis,Serkler,vs. gibi köyleri ihtiva edcr .Divanın hududu Danyal köprüsU-
'ne ve Klln nehrine , Tumluoa da[."l.na kadar uzo.nı::- .
12)Sivas şehri dışında gruplar halinde bulunan 73 dükY.ftıun tama.ııu. .
a)Dokuzu Bezzazlar çar9ısı • n:!.a;Er.dr Ahtlr İmadeddin bin .'\yaz ııescid' i
vakfı olan Fonduk, Eijyük Cadde , hayvan ~~zarı yolu ve Tellal rneydanı ile çevrilidir
b)Altı sı Bezzazlar Çar ç ısı'ndıı. ;II:ı.life Hanı, muhtesip Salaha~idin Reşid'in
diiklce.nı ve Tellftl ıneydanı ile çevrili dir .
c )İkisi Bezzazlar Çarşı sı ' nda;Emüniddin Ali , Kemeriidd!n Şemo' nun diikkll.n-
ları ve Telllll meydanı ile çevrilielir .
d)Otuz d!Srdü ; Bozzazlar çarı;ısı'nda üç ayrı yerde muhtelif yollarla çev-
rili dükl~lar .
e }İkisi Bozzazlar çar~ıııı 1 n<la; Kazvin 1 l i CemalGddin Mehmetl' in ya.ptırdı
i'ı cıır:ıi ,~ v:ı~fetti~ dülc;dnlar, Osnaıı' ın nül~.ı ve Tellft.l. meydanı ile çevrilidir .
f)Altıuı Dezzazlar çar~ısı • ~ta ;Racı Osman ' ın dükk!nları ve t~ ll ~l mey-
danı ile çevrilidir.
B)Sekizi Terziler Çar'}J.Dı 1 n<la;Za.lırüddin İbili bin Yn,':ı::ıl'.n fonduii-u , Ya-
kup Servi' nin dükkAnı ve yol ile çevrili ö r .
h)Dokuzu Kavafl.ar çarşısı'ndıı. ; ~c::-efeddin ı.:uhamr.ıed' in vakıflarını,Bed
reddin Hüseyin Eo\1'1-Fevaris variııleri cH<kl:fuıı ve ;>~ol ile çovrilidir .
Sultan İzzeddin Keyldlvus va.Y..fiyenin yukarısında geniş olarak açıklanan
kendine ait eml&ldni bütUn haklar ile birlikte Sivas ııehri dışında,Tokat Catli...
si ağzında yapılmasını emrettiı~ d3rüşşif~a vakfotti . Darüşşifanın kuzeyinde Ke-
lik Bizameddin Tağıbasan' ın hllnlcAhı ; do{:usunda Selçuklu ı:edreso:ıi ve bu medreae;ye
vakf'edilmiş arazi;güneyinde Sultan Bahçesi,~limar Bedreddin Ali evleri ,hpaz Aı'a
kil1Ga.rblı Zolek , 6lhayık Fart ve Bakkal Hüseyin ' in evleri ; batısında Tokat CM.tt-
si bulunur . DII.rüşşifanın kapısı Tokad Caddesindedir .
Sultan,yukarıda vakfetti/!i 103 dükk!n , 5 çiflik 7 7 parça araziyi içindeki
her ~eyi ile her tUrlü aneelden u:.~a}:,ka.nu.na u,ygun olarak ebediyyen baeışl adı.:Su
vakıf malları hiç bir sebeole satılruıa~,batışlanamaz,rehin edilemez , mirasçılara
taksic edilemez temlik edilemez,ortadan kaldırılamaz .Vakfın ııartları gere~i,z&
man onları eskitemiyocek,bozamıyaoaktır . Hiç bir sebeple şartlarından dönülemiy•-
cek olan bu vakfın kıyamete kadar koruyucusu Allah ' tır.Allah ' a ve ahiret BUnüne
ll
i nanııııı;ı bal i fe , su!tan, ve zir, vali , Icadı, komutan, ıııuhtesib ••• hiç kimseye bu Yakt'ı
bozmak,deği§tirmek,iptal etmek,981ıı;ımala.ruu. turdurmak C&iz teğiltir.Kim buna. ka&
teder ise haram iı;ı yaJlllll.ı;ı ve günaha girmiı;ı olur.
Sultan, bu vakfi.yed.eki valo,f malları ile bütün Selçuklu vakıflarının ilare-
sine saray ba.:ı:inedarı Ferruh bin Abdullali'ı ıııüte.velli ve vekil ta,vin etti.Ferrub
bin Abdullah dlrüşşit'a vakıflarını kendi veya yardımcısı ile itare eder.İstetiği
şahsı vekil yapmakta,icabında veldl.letten azıetmekte serbesttir.Kimsenin bu konu- ·
da itiraza ha.klcı. yoktur .Çünkü Perruh bin AbG.ullah bütün vakıtları.n itaresinde,ö-
zel likle Sivas DArüşı;ıifası • nda çalışan,üstat merhametli,me slektaı;ılarınd.an daha
teorü~li , terbiyeli, şarlatanlıktan uzak olan hekimlerin,kehhallerin,cerrahların
maaı;ılarını tesbit eder.İl&9ların yapımı.nta kullanılan k<lklarin ve eczaların te-
mini yare ararıdtrüşı;ıitada çeşitli işlerte çalı~ mQstahdemin vazife ve terece-
lerini tesbit eder ,
Vakt'ın gelirleri önce vakıf mallarının bakımına,yıkılanların tAmirine ve
gelirlerin artırılması için sarfed.ilecektir.
Bunlariian artan da Müteve lli olan şahsın& yılda Rum d.iyarında(Anadolu'da)
halk arasında geçerli olan 400.0 dirhem gtimüş lo..rtas Sultan parası il~ temiz za.hi -
re gelirinden ·1000 BeranS: mud alacaktır.
Bunlartan artan para ve zah.i re gelirini de 1 vakfa yeni gelir kaynakları al:-
mak üzere tlrüşı;ıita hazinesinde sakl~aoaktır.
Şu anda mütevelli olan ve ontan sonra mütevelli olacaklara V&kıf mallarını
ü9 s~neden fazla kir~& vermeme,ilk kira müddet! dolmadan yenilememe , bi lhassa za-
lim,pinti,aorba ve hilesinten korkulanlara kiraya vermemeleri ı;ıart koşulmuştur .
Allah · ealdasın,d&rliı;ışifam.n ıı;ıığı sönüp hıı.rabeye döner ve gelirleri mahvo-
lup,yenilenmeei iıııklnsızlaşırsa ,vakıf gelirleri yer ve gök durd.ukça müslüman fa-
Idr ve aoizlere .sarfolunaoaktır.Bunu kim teğiı;ıtiriree günahı ona aittir.
Sultan,kentisitıden satır olan vaktiyesine Cenll.b-ı Halde' ı peygamberleri·, me-
lekleri, bütün müslüıııa.nları ı;ıahit kılmıı;ı ve vakfiyeyi bir çok İsl8m k&Usına tetkil:
ettirmiı;ı, onlar ta Sul tan• ın kentin&en satır olan bu vaktiyesinin Şer ' an doğruluğu.
na hUkmetmişler tasdik ve imza eterek yürürlüğe koymuı;ılardır.
ll
J
31
II
D!riişşifa cyva.m.ndaki taçlı erkek ve örgülü iıaçlı kı;; kabartmaları
33
Il
34
25:l
Il
35
NOTLAR
(l) K!iymen , h!,A .ı Türkler:Ln Anadolu' da ilk denize ulll.'}maları .. . , Mill~ Kül tUr ,c .I ,sy.
4,Ank,, 1977,5.14.
(2) Sakaoğlu,N.ı Türk Anadolu' da J.leneücekoğulları,İst.,l97l,S.l05.
(~) Ter~ioğlu,A. ı Selçuklu hastahanel~ ve Avrupa kültürüne teairi,Mala.zgirt Arnıa
ğan:ı.,Ank., l972 , S. 55-56.
(4) Turan,O .ı Selçuklular devri ve Türk.-İslllm medeniyeti,Ank.,l965,S.260.
(5) Kuran,A . ı Anadolu medreseleri,C.I,Ank.,l969,S . 4.jTurar.,O.ıSelçuklu devri vak.-
fiyeleri III,Belleten,C. XII(Sy . 45) ,Ank. ,1948,s. 75.'
(6) Turan,o. : Türkiye Selçukluları hakk:ı.nda resrnS: vesikalar,Ank.,l958,S.51 ,53.
(7) Unver,s . ı Anadolu Selçuklularında aağhk hizmetleri,)!alazgirt Arma.ğan:ı.,Ank.,
1972, 5.12.
(8) Abft1l Faraç Tarihi (Ter .ö .R.Doğrul),C.II ,Ank .,l950,S.504.
(9) Çetintaş,S .ı Sivas D&rüşşifası,İst.,l953,S.l3.
(~O}:Kura.n,A . ı ArıMolu Medreaeleri, C.I , Ank.,l969,S. l34 .
(ll) Tuncer , O. ı Son kazılar ışığında Sivas şifahanesi,I.Milletlerarası Türkoloji
Kongresi , Tebliğler , C.III,İst.,l979,S.914-91 5.
(12) Tunoer,O.ı A.g. m., 8 . 917.
(13) Kuran,A . ı A,g,e , , 5.133.
(14) Tetki.n, Ş.ı Anadolu' da. Türk çini sanat ının gelişmesi,İst.,l972,S .36-40 .
(15) Divriği Ulu Camii ve D&rüşşifası,Ank.,l978,S.ll0
(16) Öney,G .ı Anaaolu Selçuklu mimarisinde boğa kabartmaları,Belleten,C.XXXIV
(Sy. l33),Ank.,l970,Sh.84,90,98,i00,
(17) Eain,E.ı Kjin..Ay,VII.T'I'K,Kongreye sunulan bild1riler,c.ı,Ank.,S.313-358
(18) (İnançalp)X!Cevdet ı El&hiyet ül Feteya.n,İat.,l932,S,l06-109jSivas Dlrüşşifası
vaktiyesi ve tercümesi,Vak:ı.flar D. C.I,Ank,l938. S . 35·
(t~) )Unver, S. ı Selçuklu ta.ba.beti ,Ank, l94l,S.60,ıKunter,R.B.:Türk vakıfları ve vak-
fiyeleri , İst.,l939,S.30.ıSamuk,F. ıTürkiye 1 de akıl hastahanelerinin
dünü ve bugUnU,İst.,l980,s.3l.
(20} Unver ,S .ı Selçulı:lu ta.ba.beti,Ank. , 1941,s. 71.
(21) Türkiye' de mesknn yerler k:ı.lavuzu, c.I,Ank.,l946,S.583,643,701,940,995·
( 22) A.g. e . ,8. 349 •
(23) A.g. e ., 5 .108-308,474•
(24) A. g . e . , 5.938.
II