PLANI MËSIMOR VJETOR

KLASAVIIFUSHA: SHKENCAT E NATYRËS

LËNDA: FIZIKË
Shpërndarja e përmbajtjes së lëndës

Tematikat Shtator – Dhjetor Janar – Mars Prill – Qershor

28 orë 22 orë 20 orë
1 Të njohim forcat
2 Veprimtari praktike: Matja e forcës
Forca dhe 3 Forcat e baraspeshuara
lëvizja 4 Diagrami i forcave
5 Forcat e fërkimit
Forcat 6 Përdorime të fërkimit
7 Graviteti.
21 orë 8 Fusha gravitacionale
9 Pyetje, mbledhje të dhënash dhe shpjegime
10 Rezistenca e ajrit
11 Planifikimi i kërkimit shkencor
12 Forca e tensionit dhe forca ngritëse
13 Studim i forcës së elasticitetit. Paraqitja e
rezultateve me tabelë.
14 Studimi i forcës së elasticitetit Paraqitja e
rezultateve me grafik.
15 Forcat në lëvizjen rrethore, forca qendërsynuese
16 Veprimtari praktike: Ecim me biçikleta
17 Veprimtari praktike:Ndërtimi një kolovajze(lodër)
18 Veprimtari praktike: Ndërtimi i një varke prej
kartoni
19 Përforcim i njohurive për ndërveprimet
20 Përsëritje: Çfarë kemi mësuar?
 Energjia 21 Ç’është energjia?
22 Energjiae Diellit.
6 orë 23 Llojet e energjisë
24 Projekt:Energjia,llojet përdorimet
25 Projekt:Energjia,llojet përdorimet
26 Panair i i portofolit
27 Përforcim i njohurive
28 Test përmbledhës
Energjia 29.Tejçimi i energjisë
30.Shndërrime të energjisë
16 orë 31.Ruajtja e energjisë(LRE)
32.Energjia potenciale
gravitacionale dhe energjia
kinetike
33. Shndërrime të Epg në Ek
dhe anasjelltas. Ushtrime
34. Energjia potenciale
elastike
35. Propozim idesh-studim
shkencor Ushtrime.
36. Propozim idesh –studim
shkencor.
37. Propozim idesh- vrojtime
modele
38. Llogaritja e energjisë dhe
diagramet Senki.
39. Ushtrime për rendimentin.
40. Përforcimi njohurve për
energjinë.
41. Projekt: Ndërtimi i maketit
të panelit diellor.
42.Projekt: Ndërtimi i maketit
të panelit diellor.
43. Panairi portofolit
44. Përsëritje Çfarë mësuam?
3
 Sistemet 45. Trupat qiellorë
4

46. “Dita dhe Nata”

6 orë 47. Stinët
48. Yjet
49. Sistemi Diellor
50. Test përmbledhës tremujori
i dytë
Sistemet 51. Planetët e jashtëm dhe planetët
Xhuxhë.
20 orë 52. Ndërtojmë postera për Sistemin tonë
Diellor.
53. Hëna, fazat e Hënës
54. Eklipset, Eklipsi i Hënës
55. Eklipsi i Diellit
56. Modeli gjeocentrik-shpjegime
57. Veprimtari praktike: Improvizime
modeli gjeocentrik
58. Modeli heliocentrik -shpjegime
59. Veprimtari praktike: Improvizime
modeli heliocentrik.
60. Shkëmbim idesh (astronomia në
botë në vende të ndryshme)
61. Përtej sistemit tonë diellor
62. Përdorimi i burimeve dytësore
63. Origjina e gjithësisë, Bing
Bengu(shpërthimi i madh)
64. Projekt: Ndërtimi i modelit të
Sistemit Diellor.
65. Projekt: Ndërtimi i modelit të
Sistemit Diellor.
66. Projekt: Ndërtimi i modelit të
Sistemit Diellor.
67. Panairi i portofolit
68. Përforcim i njohurive për sistemet.
69. Përsëritje: Çfarë mësuam?
70. Test përmbledhës
 PLANIFIKIMI TREMUJOR
FUSHA: Shkencat e natyrës
LËNDA: Fizikë , Klasa VII
3-mujori i parë Shtator – Dhjetor
Rezultatete të nxënit sipas kompetencave
kyçe 2, 4, 5; VI.1, 3; VII.1, 2, 6
I; II; III.1, 3, 4, 5, 7, 8; IV.1,
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKA:
NDËRVEPRIMET
Përshkrimi i tematikës:
Studimi i ndërveprimit midis dhe brenda sistemeve zhvillon të kuptuarit e mjedisit dhe rolit të njeriut në të. Ndërveprimet ndodhin brenda një
organizmi, midis organizmave si dhe midis organizmave dhe mjedisit. Ndërveprimi i njeriut me mjedisin drejton zhvillimin e shkencës dhe
teknologjisë. Në të njëjtën kohë shkenca dhe teknologjia ndikojnë në mënyrën se si njeriu ndërvepron me mjedisin. Të kuptuarit e këtij ndërveprimi
ndihmon nxënësin të kuptojë më mirë pasojat pozitive dhe negative të veprimeve të tij dhe të jetë përgjegjës për to.
Tematika fokusohet te ndërveprimi brenda dhe ndërmjet bimëve, kafshëve, njeriut dhe mjedisit, mikroorganizmave, atmosferës, Sistemit Diellor dhe
Tokës, forcave, shkencës dhe teknologjisë.
Nxënësi përshkruan:
a) llojetëndryshmeforcash(peshën,forcënelektrostatike,tëfërkimit,tërezistencëssëajrit,tëngjeshjes);
b) ndikimin e forcës në drejtimin dhe shpejtësinë e lëvizjes së trupit;
c) ndikimin e fërkimit në lëvizjen e objekteve dhe dobinë e tij;
shpjegon:
a) ndryshimin mes forcave të baraspeshuara dhe të pa baraspeshuara;
b) lidhjen mes gravitetit, masës dhe peshës;
c) nga se varet rezistenca e ajrit dhe si mund të zvogëlohet ajo;
d) rënien e lirë dhe shpejtësinë terminale;
ef))fposrecdënheesei lnasdtriycistheotint dshhpe ekjtuëfisriaineeskeyladsitviecritiett(ipt;olumbarit të ajrit);
g) tensionin efijes;
h) kur trupat notojnë ose zhyten;
5
 pse disa objekte lëvizin sipas rrathëve;
6

se forcat e gravitetit, fërkimit dhe tensionit të fijes mund të luaj në rolin e forcës centripete;
mat forcën me dinamometër;
përdor saktë njësitë e forcës, masës,peshës;
demonstron:
mënyrat e zvogëlimit të fërkimit në lëvizjen e objekteve;
se variablat (ndryshoret) janë madhësi që mund të kontrollohen, ndryshohen osevrojtohen;
• paraqit rezultatet e madhësive të matura dhe njësitë e tyre në tabelë dhe vizaton grafikun e tyre;
• dallon ndryshoret e vazhduara nga ato jo të vazhduara.
Nxënësi:
• Diskuton mbi rëndësinë e të bërit pyetje, e mbledhjes së evidencave dhe të dhënies së shpjegimeve;
• Planifikon dhe zhvillon në grup një hetim për të testuar ide shkencore,si p.sh. rolin e lubrifikantëve në zvogëlimin e
kërkon nëfërkimit;
internet, diskuton dhe vlerëson përpjekjet për zhvillimin e mjeteve të lundrimit në ajër dhe në det.
Nr. Tematika Temat mësimore Situata e parashikuar e Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
1 Ndërveprimet 1. Të njohim forcat. 1.2,3. Në lojë futbolli: •demonstrim •vëzhgim •peshore
2. Veprimtari praktike: Topi ndryshon drejtimin e •veprimtari praktike •vlerësimi i përgjigjeve me •objekte me masa
(22 orë) Matja e forcës lëvizjes, shpejtësinë dhe •punë në grup dhe puna gojë; të ndryshme
3. Forcat e shformohet, pse? individuale •materiale të
baraspeshuara.
Forca
4. Diagrami i forcave. •diskutim •vlerësimi i detyrave të ndryshme, si:
5. Forcat e fërkimit •Hulumtim dhe zbulim shtëpisë; letër, lapsa, ku
6. Përdorime të fërkimit 4,5,6. Në pemëtore. Një •Zbatime praktike nja, ngjitëse, lugë
7. Graviteti. gjethe e pemës qëndron brenda dhe jashtë klase •vetëvlerësim; plastike, susta të
8. Fusha gravitacionale e varur në degën e saj, •Bashkëbisedim demon- ndryshme etj.
9. Pyetje, mbledhje të vizatoni forcat që vepro- strim •vëzhgim me një listë të •litar
dhënash dhe shpjegime. jnë mbi të •veprimtari praktike plotë treguesish, •plastelinë, top
10. Rezistenca e ajrit. 7.8 •punë në grup •karrocë
laboratori,
11. Planifikimi i kërkimit Në patinazh. Njerëzit e •hulumtim dhe zbulim gurë peshe
shkencor kanë më të vështirë të •diskutim •prezantim me gojë ose me
12. Forca e tensionit dhe ecin në akull sesa në rrugë •Hulumtim dhe zbulim shkrim, Teksti i fizikës për
forca ngritëse. të shtruar me asfalt, pse? •Bashkëbisedim klasën e VII;
13.Studim i forcës së elas- •demonstrim
ticitetit. Paraqitja e 9. Pse astronautët qën •veprimtari praktike •vlerësimi i aktivitetit gjatë
 rezultateve me tabelë drojnë pezull në hapësirë? •punë në grup dhe puna debateve në klasë; Materiale nga inter-
14. Studimi i forcës së 10. Në dyqan. individuale neti;
elasticiteti. Paraqitja e Matje me peshore të •intervistë me një listë
rezultateve me grafik. produkteve ushqimorë •diskutim treguesish Materiale nga encik-
15. Forcat në lëvizjen (fruta, perime) •Hulumtim dhe zbulim lopedi, revista;
rrethore,forca qendërsyn- 11. Në udhëtim me avion. •vlerësimi i punës në
uese. (kur motori ka defekt pas- • demonstrim grup;
16. Veprimtari praktike: agjeret hapin parashutat. •veprimtari praktike Materiale psiko-peda-
Energjia Ecim me biçikleta. Pse? •punë në grup dhe puna •Vlerësim i porto -folit gogjike;
6 orë 17. Veprimtari praktike: individuale
Ndërtimi një kolovajze •diskutim Postera;
(lodër). •prezantim me gojë
18 .Veprimtari praktike: 15.16. një fije llastiku zgja- •Hulumtim dhe zbulim ose me shkrim, Fotografi;
Ndërtimi i një varke prej tet dhe lihet e lirë, shpjego
kartoni. •Zbatime praktike Kompjuter;
19. Përforcim injo- brenda dhe jashtë klase •vlerësimi i aktivitetit Telefon,
hurive për ndërveprimet. •Bashkëbisedim gjatë debateve në Video-projektor,
20. Përsëritje:Çfarë 18. Në det. Ne notojmë klasë
Videokasetë,
kemi mësuar? më lehtë në det se në •Hulumtim dhe zbulim
liqen, pse? CD interaktive,
21. Ç’është energjia? •Zbatime praktike •intervistë me një listë Kabineti
22. Energjia e Diellit. brenda dhe jashtë klase treguesish Materiale nga encik-
23. Llojet e energjisë •Bashkëbisedim •vlerësimi i punës në lopedi, revista;
24. Projekt, Energjia, llojet 19.20 Në gara me makina. grup; Postera;
përdorimet Makinat në kthesa lëvizin •Zbatime praktike •Vlerësim individual
25. Projekt, Energjia, llojet me brenda dhe jashtë klase •vlerësimi i përgjigjeve Fotografi;
përdorimet shpejtësi të vogël, pse? •Diskutim i lirë me gojë;
26. Panairi i portofolit. 22.23.24 Në shkollën e Kompjuter;
27. Përforcim i njohurive. mesme profesionale elek- •demonstrim
28. Test përmbledhës, trike, Panelet diellore. •veprimtari praktike •vlerësim projekti
Materiale nga
tremujori parë.
•punë në grup dhe puna •Vlerësim i portofolit enciklopedi, revista;
individuale •Vlerësim testi në Postera;
•diskutim përfundim
Fotografi;

Kompjuter
7
 PLANIFIKIMI TREMUJOR
8

FUSHA: Shkencat e natyrës

LËNDA: Fizikë, klasa VII

3-mujori i dytë Janar -Mars

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyçe
I; II; III.1, 3, 4, 5, 7, 8; IV.1, 2, 4, 5; VI.1, 3; VII.1, 2, 6

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës

1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKAENERGJIA:

Përshkrimi i tematikës:
Energjia bën të mundur ndryshimet dhe lëvizjen në natyrë. Njeriu përdor forma të ndryshme energjie për qëllime të ndryshme.
Të gjitha qeniet e gjalla, përfshirë dhe njeriun, kanë nevojë për energji që të kryejnë proceset jetësore. Të kuptuarit e kësaj
tematike, i ndihmon nxënësit të vlerësojnë rëndësinë dhe përdorimet e energjisë, si dhe nevojën për ta ruajtur atë.
Kjo tematikë studion burimet dhe përdorimet e energjisë, shndërrimet e saj nga një formë në tjetrën, dritën, zërin, elektricitetin
dhe magnetizmin. Ajo trajton mënyrat e shfrytëzimit të energjisë dhe u krijon mundësitë nxënësve për të identifikuar rastet e
keqpërdorimit dhe për pasojë, të ruajtjes dhe kursimit të saj.
Nxënësi:
• përshkruan:
a) burimet e energjisë;
b) lloje të ndryshme të energjisë (kimike, gravitacionale, elasticitetit, kinetike, termike, elektrike, e dritës, zëritdhe
bërthamore);
c) disa metoda të prodhimit të elektricitetit nga energjia diellore;
d) situata të shndërrimeve të energjisë kinetike në energji potenciale gravitacionale dhe anasjelltas;
e) situata ku energjia potenciale e elasticitetit rritet ose zvogëlohet;
 • shpjegon:
a) pse energjia në ushqime vjen nga Dielli;
b) diagramin e transmetimit të energjisë dhe e ndërton atë;
c) ligjin e ruajtjes së energjisë dhe zbatimin e tij në situata të ndryshme;
d) kuptimin e energjisë potenciale gravitacionale dhe të energjisë kinetike;
e) mënyrat e ndryshimit të energjisë potenciale të elasticitetit;
• bën dallimin mes ndryshimit, shndërrimit dhe transmetimit të energjisë;
• llogarit energjinë dhe rendimentin e saj;
përdor diagramet e Senkit për të treguar procese që përfshijnë energjinë.
• Është i përgjegjshëm dhe i ndërgjegjshëm në realizimin e detyrës dhe rolit në grup, për zhvillimin e një projekti, si p.sh.
përdorimi i energjisë së ripërtëritshme në mjediset tona etj;
• Pranon se ka shumë mënyra për gjetjen e përgjigjeve të pyetjeve shkencore;
• merr vendime të arsyeshme mbi çështjen që duhet të hetojë;
debaton dhe respekton mendimin e të tjerëve, për çështje që kanë të bëjnë me ruajtjen e energjisë dhe të burimeve të saj.
Nr. Tematika Temat mësimore Situata e parashikuar e Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
1 Energjia Tejçimi i energjisë 1. Në një drekë (energjia e •veprimtari praktike •vëzhgim • instrumente
2. Shndërrime të ushqimit që hamë?) •punë në grup dhe puna
•vlerësimi i përgjigjeve me muzikorë
energjisë. individuale gojë; • Trupa me masatë
(16 orë) 3. Ruajtja e energjisë 2. Në një koncert me •diskutim ndryshëm
(LRE). violinë(violina tejçon en- •vlerësimi i detyrave të • Sustë
ergjinë në veshin tonë) •Hetimi dhe zbulimi shtëpisë; • Sferë
4. Energjia potenciale
• Dinamometër
gravitacionale dhe 3. Në një market. (Kraha- •Zbatime praktike • Materiale të
energjia kinetike. son energjinë me sasinë brenda dhe jashtë klase •vetëvlerësim; përgatitura nga
5. Shndërrime të Ep e monedhave në xhep, •Bashkëbisedim demon- mësuesi
g në Ek dhe një pjesë të të cilave i strim •vëzhgim me një listë të
anasjelltas. shpenzon..?) •punë në grup dhe puna plotë treguesish,
Ushtrime. individuale Teksti i fizikës për
6. Energjia potenciale 4.5.6.7.8.10. •diskutim klasën e VII;
elastike.
7.Propozim idesh-studim
9
 shkencor.. Ushtrime. Në gara sportive hedhje •lojë me role •prezantim me gojë ose
10

8. Propozim idesh –stu- së larti. (atleti hidhet lart me shkrim,

dim shkencor. dhe bie poshtë, pse?) •Hetimi dhe zbulimi
9. Propozim idesh- vroj- • Materiale
time modele •Bashkëbisedim •vlerësimi i aktivitetit nga
10. Llogaritja e energjisë •demonstrim gjatë debateve në klasë;
interneti;
dhe diagramet Senki. •veprimtari praktike
11.Ushtrime për rendi- •punë në grup dhe
mentin. puna individuale •intervistë me një listë • Materiale
12.Përforcim i njohurve treguesish nga
për energjinë. •diskutim enciklope
13. Projekt:Ndërtimi i •Hetimi dhe zbulimi •vlerësimi i punës në di, revista;
maketit të panelit diellor. •veprimtari praktike grup;
14.Projekt:Ndërtimi i
maketit të panelit diellor. •punë në grup dhe • Postera;
15.Panair i portofolit puna individuale •vlerësimi i detyrave të
16. Çfarë mësuam? diskutim shtëpisë; • Fotografi;
Përsëritje
•veprimtari praktike
• Kompjuter
•vetvlerësim; ; Telefon,
• Video-
•vëzhgim me një listë të
projekto
•veprimtari praktike plotë treguesish,
r,
Videoka
•prezantim •vlerësim projekt kur- setë, CD
•punë në grup dhe rikular interakti
puna individuale ve,
Kabineti
•vlerësimi i aktivitetit
gjatë debateve në klasë

•intervistë me një listë

treguesish
 Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës
1.a, b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b, c
TEMATIKA SISITEMET
Përshkrimi i tematikës: Një sistem përfaqëson një tërësi pjesësh të cilat punojnë së bashku për të kryer një funksion të
caktuar. Ka sisteme në natyrë, si dhe sisteme të ndërtuara nga njeriu. Shembuj të sistemeve në natyrë janë sistemet e trupit të
njeriut. Shembuj të sistemeve të ndërtuara nga njeriu janë sistemet elektrike. Njohja e sistemeve e lejon njeriun të kuptojë si
funksionon secila pjesë e sistemit dhe si ndërveprojnë me njëra-tjetrën për të kryer një funksion të caktuar.
Nxënësi:
• dallon trupat qiellorë: yjet, planetët, Hënën, kometat, meteorët dhe meteoritët, satelitët natyrorë dhe artificialë;
• shpjegon formimin:
a) e ditës dhe të natës;
b) të stinëve;
Nr. Tematika Temat mësimore Situata e parashikuar Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
e veprimtaritë e
të nxënit nxënësve
1 Sistemet . Trupat qiellorë. 17. në Tokë dhe • demonstrim • prezantim me gojë ose • Enciklopedi
18. “Dita dhe Nata” Gjithësi (disa objekte • veprimtari praktike me shkrim, shkencore
6 orë 19. Stinët që ne shikojmë • Interneti
20.Yjet natën?) • punë në grup Foto
21. 21.Sistemi i 18. Në Tokë dhe puna • vlerësimi i punës në grup; Postera
Diellor (Rrotullimi i Tokës individuale • Videokasetë,
22.Test përmbledhës rreth vetes) • diskutim • Vlerësim vetëvlerësim CD
tremujori i dytë. interaktive,
19. Në pranverë.(Pas • Hetimi dhe zbulimi Kabineti
një stine të ftohtë
ndjejmë flladin e • Zbatime praktike
ngrohtë?) brenda dhe jashtë klase
20. Në gjithësi •Bashkëbisedim
Yjet(çfarë mund të
jenë?) • Hetimi dhe zbulimi
• Vlerësim testi
21.Në sistemin diellor
11
 PLANIFIKIMI TRE MUJOR
12

FUSHA: Shkencat e natyrës

LËNDA: Fizikë , klasa VII

3-mujori i tretë Prill - Qershor

Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës

1.a , b, c, d; 2.a, b, c, d; 3.a, b,c
TEMATIKA: SISTEMET
Përshkrimi i tematikës: Një sistem përfaqëson një tërësi pjesësh, të cilat punojnë së bashku për të kryer një funksion të caktuar. Ka
sisteme në natyrë, si dhe sisteme të ndërtuara nga njeriu. Shembuj të sistemeve në natyrë janë sistemet e trupit të njeriut. Shembuj të
sistemeve të ndërtuara nga njeriu janë sistemet elektrike. Njohja e sistemeve e lejon njeriun të kuptojë si funksionon secila pjesë e
sistemit dhe si ndërveprojnë me njëra-tjetrën për të kryer një funksion të caktuar.
Nxënësi:
• përshkruan:
a) si ndryshon pamja e qiellit natën, për gjatë vitit;
b) planetët e sistemit diellor dhe renditjen e tyre;
c) fazat e Hënës dhe eklipset e saj;
d) trupat në hapësirë, jashtë sistemit diellor;
e) teoritë shkencore mbi origjinën e Universit;
• bën dallimin mes:
a) modelit gjeocentrik dhe atij heliocentrik;
b) burimeve dytësore të të dhënave dhe burimeve parësore të tyre dhe i përdorato;
• vlerëson rëndësinë e evidencave dhe përditësimin e tyre
• është i përgjegjshëmdhe i ndërgjegjshëmnë realizimin e detyrës dhe rolit në grup, për zhvillimin e një projekti, sip.sh.
modelimi i sistemit diellor etj;
 Nr. Tematika Temat mësimore Situata e parashikuar e Metodologjia dhe Vlerësimi Burimet
të nxënit veprimtaritë e
nxënësve
1 Sistemet 1. Planetët e jashtëm dhe 1. Në Sistemin Diellor •punë në grup dhe puna •vëzhgim •tabela mësimore
planetët xhuxh 2. Në Sistemin Diellor individuale •vlerësimi i përgjigjeve me •enciklopedi
2. Ndërtojmë postera 3. Në netët me Hënë •diskutim gojë; shkencore
për Sistemin tonë Diellor. 4. Në netët me Hënë •Hetimi dhe zbulimi
(20 orë) •vlerësimi i detyrave të •sistemi diellor
3. Hëna, fazat e Hënës
5. Në Sistemin Diellor •Zbatime praktike shtëpisë; •tabela me fazat e
4. Eklipset, Eklipsi iHënës
5. Eklipsi iDiellit brenda dhe jashtë klase •vetëvlerësim; hënës
6. Modeligjeocentrik-shpjegime 6. Në Sistemin Diellor •Bashkëbisedim demon- •vëzhgim me një listë të •enciklopedi
7. Veprimtari praktike,im- 7. Në Tokë strim plotë treguesish,
provizime modeli gjeocentrik •punë në grup dhe puna
8. Modeli heliocentrik - 8. Në Tokë individuale •prezantim me gojë ose me materiale Fizika 7
shpjegime 9. Në Sistemin Diellor •diskutim shkrim, Oxford
9. Veprimtari praktike, im- 10. Në Sistemin Diellor •lojë me role •vlerësimi i aktivitetit gjatë
provizime modeli heliocentrik. 11. Në gjithësi •Hetimi dhe zbulimi debateve në klasë
10. Shkëmbim idesh(astro-
•Bashkëbisedim •intervistë me një listë Materiale nga
nomia në botë në vende të
ndryshme) 12. Në gjithësi •punë në grup dhe puna treguesish interneti;
11. Përtej sistemittonë individuale •vlerësimi i punës në grup;
diellor 13. Në gjithësi •vlerësimi i detyrave të Materiale nga en-
12. Përdorimi i burimeve •diskutim shtëpisë; ciklopedi, revista;
dytësore 14. Në gjithësi •Hetimi dhe zbulimi •vetëvlerësim;
13. Origjina e gjithësisë,Bing •veprimtari praktike •vëzhgim me një listë të
Bengu (shpërthimi i madh) •diskutim plotë treguesish,
14. Projekt: Ndërtimi imod- Postera;
•Hetimi dhe zbulimi
elit të sistemitdiellor.
•punë në grup dhe puna •vlerësim projekt kurrikular
15. Projekt: Ndërtimi imod- Fotografi;
elit të sistemitdiellor. individuale •vlerësimi i aktivitetit gjatë
16. Projekt: Ndërtimi imod- diskutim debateve në klasë
Kompjuter;
elit të sistemit diellor. •veprimtari praktike •vlerësim përmbledhës
17. Panairi i portofolit) •veprimtari praktike Telefon,
18. Përforcim i njohurive për Video-projektor,
sistemet. •prezantim Videokasetë,
19. Çfarëmësuam? •punë në grup dhe puna CD interaktive,
20. Test përmbledhëstremu- individuale Kabineti
jori tretë.
13
 TEMATIKA: SHKALLËZIMI DHE MATJET
14

Përshkrimi i tematikës: Gjatë proceseve shkencore, nxënësit bëjnë krahasim, i cili varet nga shkallëzimi dhe matja që ata i bëjnë kohës dhe hapësirës.
Jo gjithmonë shkallëzimet dhe matjet janë ato të jetës së përditshme, si p.sh. shkallëzimin e distancave shumë të mëdha në hapësirë apo ato shumë
të vogla në botën e atomit apo në proceset e ngadalta në kohë të fazave gjeologjike. Me anë të kësaj tematike, nxënësit mësojnë dhe përshtaten me
shumëllojshmëri shkallëzimesh dhe matjesh. Ata krahasojnë ngjarje dhe dukuri, duke përdorur sisteme shkallëzimi dhe matje të sakta, me instrumente
dhe njësi matëse të zyrtarizuara, si p.sh. Sistemin Ndërkombëtar të njësive SI etj. Kjo tematikë fokusohet te madhësitë fizike, kimike, biologjike,
gjeografike, sistemet e njësive, matjet dhe krahasimet e tyre.
Rezultatet e tënxënit
Njohuritë/Konceptet Shkathtësitë dhe proceset Qëndrimet dhe vlerat
Nxënësi: Nxënësi:
bën matje me përafrim ose të sakta të gjatësisë, sipërfaqes, vëllimit, masës dhe
• Përdorimi i kohës, masës së lëngjeve dhe trupave të ngurtë; • vlerëson qëndrimet shkencore,si:
instrumenteve matës përdor pajisje laboratorike, si: peshore, kronometër, vizore, dinamometër,
dhe roli i tyre termometër, enë të shkallëzuara etj; a) saktësia dhe precizioni gjatë
përdor njësi matëse të sakta për gjatësinë, masën, kohën, forcën, peshën dhe matjeve;
• Realizimi i matjeve,
temperaturën;
madhësitë fizike dhe b) objektiviteti, integriteti dhe
parashikon nëse një objekt do të notojë apo zhytet, bazuar në konceptin e densitetit;
njësitë matëse të tyre mendje-hapësira gjatë mbledhjes
identifikon dhe përdor saktë njësitë e madhësive të ndryshme fizike;
dhe analizës së të dhënave;
lidh dhe përdor saktë parashtesat mili-centi-kilo sipas njësive të gjatësisë dhe
masës; • zbaton rregullat e sigurisë gjatë
përdor saktë njësitë e madhësive fizike, si ato të sipërfaqes, vëllimit, dendësisë; matjeve;
demonstron se variablat (ndryshoret) janë madhësi që mund të kontrollohen,
ndryshohen ose vrojtohen; • tregon kujdes për veten dhe
paraqitrezultatetemadhësivetëmaturadhenjësitëetyrenëtabelëdhevizaton shokët gjatë kryerjes së
grafikun e tyre; veprimtarive praktike dhe
dallon ndryshoret e vazhduara nga ato jo të vazhduara. laboratorike.
Nr. Tematika Temat mësimore
Me numrat e mëposhtëm të shpërndara sipas tremujoreve të mësipërme
2. Veprimtari praktike: Matja e forcës.
4. Diagrami i forcave.
Matjet 13. Studim i forcës së elasticitetit. Paraqitja e rezultateve me tabelë
14. Studimi i forcës së elasticitetit. Paraqitja e rezultateve me grafik.
18. Veprimtari praktike: Ndërtimi i një varke prej kartoni.
 Kompetencat kyçe
I Kompetenca e komunikimit dhe të shprehurit

Nxënësi:

1. Shpreh mendimin e vet për një temë të caktuar me gojë ose me shkrim,si dhe në forma të tjera të
komunikimit;
2. dëgjonmevëmendjeparaqitjendhekomentetebërangatëtjerëtrrethnjëteme,dukebërëpyetje,komente,
sqarime dhe propozime;
3. shpjegon qartë dhe saktë, me gojë ose me shkrim, kuptimin e termave (fjalëve, koncepteve) të reja, duke
përdorur gjuhën dhe fjalorin e përshtatshëm;
4. veçoninformacioninkryesornganjëlibër,gazetë,revistë,internet,radio,TVetj.,ekomentondheepërdor
atë si referencë gjatë hartimit të një punimi ose të një +detyre me shkrim;
5. shprehdrejtnjëmendimapokërkesë,megojëosemeshkrim,nëgjuhënamtareosetëhuaj,përnjësituatëtë
caktuar (për udhëzim, ndihmë, informim, orientim etj.), duke ndërvepruar në grup ose në klasë;
6. përdor programet kompjuterike për komunikim të drejtpërdrejtë dhe në distancë nëpërmjet formave të
caktuara të komunikimit (për nevojat e veta apo si detyrë shkollore).

II Kompetenca e të menduarit

Nxënësi:

1. Parashtron argumente pro ose kundër për një temë/problem të caktuar gjatë një debati ose publikimi
në media;
2. harton planin e punës për realizimin e një krijimi/detyre (letrar, shkencor, artistik), duke përcaktuar hapat
kryesore të zbatimit;
3. zgjidh një problem (matematikor, gjuhësor, shoqëror, shkencor etj.) dhe arsyeton përzgjedhjen e
procedurave përkatëse;
4. përzgjedh dhe demonstron strategji të ndryshme për zgjidhjen e një problemi (matematikor,gjuhësor,
shkencor, artistik, shoqëror) duke paraqitur rezultat të njëjtë;
5. interpreton mënyra të zhvillimit të një procesi natyror apo shoqëror,duke e ilustruar atë me shembuj
konkretë;
6. krahason ngjashmëritë dhe dallimet e fazave më të rëndësishme nëpër të cilat është zhvilluar një proces
a dukuri shoqërore, natyrore ose artistike;
7. përdor krahasimin dhe kontrastin për të gjetur dallimet dhe ngjashmëri të kryesore midis dy e më
shumë dukurive natyrore dhe shoqërore, krijimeve letrare apo artistike.

III Kompetenca e të nxënit

Nxënësi:

1. përzgjedh të dhëna nga burime të ndryshme (libra, revista, udhëzues, fjalorë, enciklopedi ose internet),
të cilat i shfrytëzon për realizimin e temës/detyrës së dhënë dhe i klasifikon ato burime sipas rëndësisë
që kanë për temën;
2. shfrytëzon të dhënat për të demonstruar të kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve,
formulave në shkenca natyrore dhe shoqërore, matematikë ose arte, duke i sqaruar nëpërmjet formave
të ndryshme të të shprehurit;
3. zbatonnëmënyrëtëpavarurudhëzimetedhënanganjëburim(tekstshkollor,libër,internet,medie)për të nxënë
një temë, veprim, aktivitet ose detyrë që i kërkohet;
4. shfrytëzon portofolin personal për identifikimin e përparësive dhe mangësive në funksion të
vetëvlerësimit, të përparimit dhe të përmirësimit të suksesit në fushën e caktuar;
5. ndërlidh temën e re ose një çështje të dhënë me njohuritë dhe përvojat paraprake, duke i paraqitur në
15
 forma të ndryshme të të shprehurit (kolona, tabela, grafike) sipas një radhitjeje logjike;
6. përdor programe të përshtatshme kompjuterike për zgjidhjen e problemeve dhe kryerjen e detyrave në
fusha të ndryshme të dijes;
7. parashtron pyetje(pse,çfarë,si,kur)dhe organizon mendimet e vet anë formë të shkruar për temën/
problemin e dhënë dhe vlerëson përparimin e vet deri në zgjidhjen e duhur;
8. menaxhon emocionet, ndjenjat, kohën, shfrytëzimin e materialeve dhe të mjeteve gjatë kryerjes së një
detyre/aktiviteti (në klasë/shkollë apo gjetiu).

IV Kompetenca për jetën,sipërmarrjen dhe mjedisin.

Nxënësi:

1. Zhvillon një projekt individual ose në grup për kryerjen e një aktiviteti mjedisor apo shoqëror me rëndësi
për shkollën ose për komunitetin;
2. diskuton në grup për rëndësinë që ka mbrojtja e mjedisit, pasojat që sjell dëmtimi i tij për jetën e njeriut
dhe propozon masat që duhen ndërmarrë për evitimin e tyre;

16
3. identifikon dhe vlerëson burimet e nevojshme (p.sh., pajisjet, materialet, burimet njerëzore, kohën, etj)
për realizimin e një aktiviteti në shkollë ose në komunitet;
4. përdor programet kompjuterike për përgatitjen e materialeve të nevojshme grafike, ilustrime,dizenjime
(të ftesave, pamfleteve, njoftimeve apo publikimeve);
5. bashkëvepron në mënyrë aktive me moshatarët dhe të tjerët (pavarësisht statusit të tyre social, etnik etj.)për
realizimin e një aktiviteti të përbashkët (projekti/aktiviteti në bazë klase/shkolle apo jashtë saj);
6. merrpjesësianëtarinjëjurie(nënivelklaseaposhkolle)përvlerësiminenjëaktiviteti/konkursisportiv,
shkencor, artistik etj., duke u bazuar në kriteret e paracaktuara.
V Kompetenca personale Nxënësi:
1. prezanton para nxënësve procesin e përgatitjes së një ushqimi ose specialiteti shtëpiak sipas një recete
për ushqim të shëndetshëm;
2. vlerësonpërmbajtjenevlerësushqimore(ndikiminpozitivdhenegativnëshëndet)përtrillojeushqimesh
të cilat konsumohen në mjedisin e tij ose përreth;
3. diskuton në grup me argumente për rëndësinë që ka respektimi i regjimit ditor dhe i aktiviteteve fizike
për shëndetin dhe për jetën e njeriut;
4. identifikon shenjat/simbolet e rrezikut në prodhime apo objekte konkrete;
5. kërkon ndihmë/këshillë nga personat dhe shërbimet përkatëse për përkrahje ose mbështetje në situata
të ndryshme të dyshuara/supozuara si potencialisht të rrezikshme në të cilat cenohet shëndeti fizik dhe
mendor;
6. përshkruan ndryshimet fizike, psikike dhe emocionale të fazës së pubertetit duke paraqitur fakte për
ndikimin e tyre në mënyrën (stilin) e jetesës;
7. shpjegon pasojat e përdorimit të duhanit, alkoolit, drogës dhe të substancave të tjera të dëmshme për
shëndetin dhe mirëqenien e individit gjatë një debati ose prezantimi (me gojë ose me shkrim);
8. merr pjesë ose drejton punën në grup, bashkëpunon me përfaqësues të komunitetit për të ndihmuar
moshatarët dhe anëtarët e tjerë të komunitetit që kanë probleme shëndetësore, sociale, ekonomike etj.,
si dhe raporton (me gojë, me shkrim) për përvojat personale të fituara.
VI Kompetenca qytetare Nxënësi:
1. zbatondherespektonrregullatemirësjelljesnëklasë,shkollëetj.,sidhembanqëndrimaktivndajpersonave,
të cilët nuk i respektojnë ato, duke shpjeguar pasojat për veten dhe për grupin ku bën pjesë;
2. reagon ndaj sjelljeve të pahijshme në shkollë/klasë dhe jashtë saj, të cilat ndikojnë në raportet
ndërpersonale, analizon shkaqet e manifestimit të tyre dhe propozon mjete për përmirësimin e tyre;
3. tregon vetëbesim të lartë në marrjen e vendimeve për veprimet që ndërmerr pa dëmtuar interesat e të
tjerëve,veprime,tëcilatkontribuojnënërritjenecilësisësëaktivitetittëgrupitshoqëror/komunitetit;
4. merr pjesë në aktivitetet që promovojnë tolerancë dhe diversitet kulturor, etnik, fetar, gjinor etj, në
shkollë apo në komunitet,ku përfshihen moshatarë të të gjitha përkatësi vetë përmendura, që jetojnë në
bashkësinë e gjerë.
VII Kompetenca digjitale Nxënësi:
1. përdormedietdigjitaledhemjedisetinformativepërtëkomunikuardhebashkëpunuar,dukepërfshirë
komunikimet në distancë për zhvillimin e njohurive;
2. analizon, vlerëson, menaxhon informacionin e marrë elektronikisht (p.sh., hedhin disa informacione të
marra nga interneti duke i përmbledhur në një tabelë ose grafik);
3. përcakton mjetet e duhura teknologjike për qasjen në informacione dhe burime elektronike;
4. zhvillon aftësinë mediatike për identifikimin e burimit të informacionit dhe këndvështrimin analitik për
gjykimin e tyre (p.sh.,dallon nëse një material i marrë nga interneti është fakt dhe burimi është parësor ose
dytësor);
5. ndërton sisteme të teknologjisë së informacionit nëpërmjet mbledhjes, përpunimit dhe daljes së
informacionit, si dhe të reagimeve të mësuesve/eve ose nxënësve/eve e tjerë;
6. debaton mbi ndikimin, avantazhet dhe disa avantazhet e teknologjive ekzistuese dhe të reja në jetën e
individit, shoqërisë apo komunitetit.
Kompetencat e fushës
Kompetenca 1: Identifikimi i problemeve dhe zgjidhja e tyre
a) Nxënësi përcakton problemin:
− identifikon karakteristikat shkencore të problemit;
− thekson elementet që kanë lidhje me njëri-tjetrin;
17
− formulon problemin.

18
 b) Nxënësi zgjedh hetimin ose skicon strategjinë:
− konsideron strategji të ndryshme;
− merr parasysh kufizimet që shoqërojnë secilin skenar;
− zgjedh atë që ai mendon se është strategjia më emirë;
− argumenton zgjedhjet e bëra;
− planifikon procedurën.
c) Nxënësi analizon rezultatet e tij/saj ose zgjidhjen:
− kërkon domethënie në të dhënat ose provat tipike;
− kontrollon rezultatet sipas procedurës;
− formulon probleme të reja ose sugjeron mënyrat e përmirësimit të zgjidhjes;
− nxjerr rezultatet.
d) Nxënësi realizon procedurën:
− ndjek hapat e planit;
− nëse është e nevojshme, përshtat testet e tij, rishikon planin e tij ose kërkon një mënyrë të re për
zgjidhjen e problemit;
− mban shënim për çdo detaj ose vrojtim të nevojshëm për analizën e problemit.
Kompetenca 2: Përdorimi i mjeteve, objekteve dhe procedurave shkencore
a) Nxënësi identifikon ndikimet e shkencës dhe të teknologjisë:
− studion ndikimet afatgjata të shkencës dhe të teknologjisë tek individët, shoqëria, mjedisidhe
ekonomia;
− vendos shkencën dhe teknologjinë në kontekstet e tyre sociale dhe historike, si dhestudion
ndikimin e tyre në mënyrën e jetesës së njerëzve;
− identifikon pyetje ose çështje etike.
b) Nxënësi kupton si funksionojnë objektet teknike:
− demonstron kuriozitet rreth disa objekteve teknike;
− shqyrton përbërjen dhe funksionimin e tyre;
− i zbërthen në pjesë, nëse është e nevojshme;
− identifikon materialet, pjesët dhe tipat e ndryshëm të lidhjeve në objektet teknike;
− dallon sisteme dhe nënsisteme të ndryshme;
− shpjegon si funksionojnë ato.
c) Nxënësi kupton dukuritë natyrore:
− pyet veten rreth mjedisit të tij/saj;
− shqyrton dukuri të veçanta;
− përshkruan karakteristikat e tyre;
− i ilustron ato me diagrame skematike;
− shpjegon dukuritë duke përdorur ligjet ose modelet;
− siguron koherencën e shpjegimit;
− familjarizohet me konceptet që lidhen me dukuritë dhe pranon lidhjen e tyre.
Kompetenca 3: Komunikimi në gjuhën dhe terminologjinë e shkencës
a) Nxënësi shkëmben informacione shkencore me të tjerët:
− kupton rolin e ndarjes së informacionit;
− është i hapur për këndvështrimet e të tjerëve;
− krahason të dhënat dhe procedurat e tij/saj me ato të të tjerëve;
− vlerëson këndvështrimin e tij ose zgjidhjen duke i krahasuar ato me të tjerët.
b) Nxënësi përhap dhe zhvillon njohuritë ose rezultatet shkencore:
− merr parasysh përbërjen e audiencës;
− përdor mënyra të ndryshme për paraqitjen e informacionit (p.sh., simbolet, tabelat,vizatimet
teknike);
− përshtat mesazhin sipas tipit të medies që përdor (p.sh. paraqitje me gojë ose me shkrim etj.).
c) Nxënësi interpreton dhe formulon mesazhe shkencore:
− përdor informacionin shkencor dhe teknologjik të marrë nga burime të ndryshme;
− sigurohet që burimet të jenë të besueshme;
− vlerëson përshtatshmërinë e tyre;
− prezantoninformacioninsipasrregullavedhekonvencionevetëshkencës,teknologjisëdhematematikës.
19
20