Araling panlipunan 6

January 28, 2022

Kilusang
Propaganda
Bago pa man umusbong ang mga liberal na kaisipang
nakatulong sa pagbuo ng kamalayang nasyonalismo ng mga
Pilipino, ang Pilipinas ay nasa ilalim ng kolonisasyon o
pananakop ng mga Kastila sa loob ng humigit kumulang na
(300) tatlong daang taon.
Ngayong araw ay ating tatalakayin ang mga mahahalagang
ambag ng Kilusang Propaganda sa pagpukaw ng
damdaming makabayan ng Pilipino.
Kilusang
Propaganda
 Tatlong Paring Martir

Mariano Gomez Jose Burgos Jacinto Zamora

Pagkatapos ng pagbitay kina GOMBURZA , sumidhi ang

diwang makabansa ng mga Pilipino. Naghangad sila ng
mga repormang panlipunan at pagbabago sa sistema ng
pamamahala ng mga Espanyol.
 LAYUNIN NG KILUSANG PROPAGANDA
1. Pantay na pagtingin sa
bawat Pilipino at Kastila sa
harapan ng batas.
3. Humingi sa pamahalaang
Kastila ng mga reporma sa
mapayapang
pamamamaraan.
2. Kilalanin ng mga
Kastila ang Pilipinas
bilang bahagi at lalawigan
ng bansang Espanya.
4. Kalayaan sa pagpupulong
ng matiwasay, pagpapalathala
at pagsasabi ng mga pang-
aabuso at anumang anomalya
sa pamahalaan.
 LAYUNIN NG KILUSANG PROPAGANDA

5. Pagkakaroon ng
sekularisasyon sa mga
parokya ng Pilipinas

Ang sekularisasyon ay pagbabago ng isang lipunan mula sa

mga pinapahalagahang pang-relihiyon patungo sa mga
pinapahalagahang hindi pang-relihiyon at mga sekular na
institusyon. Ito ay isang kilusan.
 LAYUNIN NG KILUSANG PROPAGANDA

6. Magkaroon ng
kinatawan ang Pilipinas sa
Cortes Generales.

Ang Cortes Generales (literal na “Hukumang Pangkalahatan”) ay ang lehislatura ng

Espanya.

Ito ay bicameral na parlamento, na binubuo ng Kongreso ng mga Diputado (ang

mababang kapulungan) at ang Senado (ang mataas na kapulungan)

May kapangyarihang magsabatas ang Cortes at susugan (change for the better)
ang saligang-batas. Higit pa rito, ang mababang kapulungan ay may kapangyarihan
na kumpirmahin at patalsikin ang Pangulo ng Pamahalaan o punong ministro.
Tatlo ang kinikilalang pinakatanyag na repormista o ulo ng Kilusang
Propaganda. Sila ay sina Dr. Jose Rizal, Marcelo H. Del Pilar at
Graciano Lopez Jaena. Ginamit ng mga propagandista ang lakas ng
panulat sa pagsulong ng kanilang layunin.
MGA NOBELA NI RIZAL
Sa mga aklat na ito, tinuligsa ni Rizal ang
kasamaan ng mga prayle (miyembro ng
misyonaryo na nagpapakalat ng
Katolismo) at kabulukan ng sistema ng
pamahalaang Espanyol.

Ang El Filibusterismo Ang Noli Me Tangere

ang kanyang ay naghahayag ng
pangalawang nobela pagmamalabis,
at buong pusong pagmamalupit at
inalay ni Jose Rizal sa pagkaganid ng pinuno
tatlong paring martir, at prayleng Espanyol
ang Gomburza. sa mga katutubong
Pilipino.
LA LIGA FILIPINA
Itinatag ni Rizal noong Hulyo 3, 1892 matapos makabalik sa Pilipinas.
Isang samahang tumatalakay sa iba’t-ibang larangan ng pamumuhay sa
kolonya at sa uri ng pamamahala ng mga Espanyol.

LAYUNIN NG LA LIGA FILIPINA

1. Pag-isahin ang mga Pilipino.
2. Maipagtanggol sila sa mga pang-aabuso at katiwaliaan ng
mga Espanyol.
3. Magsagawa ng reporma sa bansa.
4. Mapabuti ang edukasyon, pagsasaka at kalakalan sa kolonya
5. Pagtutulungan sa gitna nag kagipitan.

Pinagbintangan si Jose Rizal na ginagamit ang La Liga Filipina bilang instrumento sa pagpapabagsak ng
pamahalaan. Dinakip si Rizal at ipinatapon sa Dapitan, Zamboanga del Norte noong Hulyo 7, 1892.
Binaril siya sa Bagumbayan noong disyembre 30, 1896.
Bagama’t hindi natupad ang mga repormang ipinaglalaban ng La Liga Filipina, ginising naman nito ang
damdamin ng mga tao laban sa mga Espanyol. Hindi nagtagal at nagbigay-daan ito sa pagsiklab ng
himagsikan noong 1896.
Noong Pebrero 15, 1889, itinatag ni Graciano
Lopez Jaena ( Prinsipe ng Mananalumpating
Pilipino) ang pahayagang La Solidaridad sa
Barcelona, Spain. Ito ang opisyal na pahayagan
ng Kilusang Propaganda.

Naglalaman ito ng mga lathala ng mga

Pilipinong tumutuligsa sa pang-aapi ng mga
Espanyol at mga mungkahing reporma para sa
Pilipinas.

Pumalit sa kanya si Marcelo H. Del Pilar noong

Disyembre 15, 1889.
Ang unang pahayagang Tagalog na itinatag ni
Marcelo H. del Pilar. Dito niya unang ibinunyag
ang mga kalupitan ng mga Espanyol sa mga
Pilipino.

Ginamit ni del Pilar ang bansag na “Plaridel”.

Nagalit ang mga Espanyol kaya dagli siyang
tumakas patungong Spain.

Siya rin ay naging pangalawang patnugot (editor)

ng La Solidariad pagkamatay ni Lopez Jaena
noong Enero 20, 1896.

Dumunas ng maraming hirap at sakit si del Pilar sa

Spain. Madalas siyang hindi kumakain dahil sa
kakulangan ng salapi. Dahil dito, nagkasakit siya
ng Tuberculosis. Namatay si del Pilar sa Barcelona,
Spain noong Hulyo 4, 1896.
Hindi nagtagumpay ang mga propagandista sa layuning baguhin ang
pamamahala ng mga Espanyol sa Pilipinas sa mapayapang paraan ng
pagbabago.

Jose Rizal Graciano Lopez Jaena Marcelo H. del Pilar Juan Luna Antonio Luna
 MARAMING SALAMAT
SA INYONG PAKIKINIG
NAWA’Y NADAGDAGAN
ANG INYONG
KAALAMAN!
Salamat po!