Filipino 8

Ikaapat na Markahan
Modyul 7 para sa Sariling Pagkatuto
Florante at Laura:
“Paalam Bayan, Paalam Laura”
(Saknong 105-125)
“Ang Pagliligtas kay Florante”
(Saknong 126-155)
Manunulat: Princes M. Matabang
Tagasuri: Zerine C. Fabian at Shirley H. Amorada / Editor: Paul John S. Arellano at Josefina T. Salangsang
 MGA INAASAHAN

Sa pagtatapos ng modyul, ang mag-aaral ay inaasahang:

KASANAYANG PAMPAGKATUTO

Nailalarawan ang tagpuan ng akda batay sa napakinggan

MGA LAYUNING PAMPAGKATUTO

A. nakaguguhit ng larawan ng tagpuang napakinggan sa akda;

B. nakabubuo ng kaisipan ayon sa mahahalagang pangyayari sa akda
gamit ang mga natutuhan sa kabanata; at
C. naiisa-isa ang mga paraan sa pagharap sa mga pagsubok na
kinakaharap sa araw-araw.

PAUNANG PAGSUBOK

Ang bahagi ng modyul na ito ay susukatin ang iyong kaalaman tungkol

sa pagdadalamhati ni Florante sa kanyang bayang Albanya at kasintahang
si Laura, maging ang pagliligtas ni Aladin sa kanyang buhay.

PANUTO: Isulat sa patlang ang T kung tama ang pangungusap at M kung

mali.
_________1. Laging masaya ang simula ng awit at malungkot naman ang wakas.

_________2. Ang pangunahing tauhan sa Florante at Laura ay isang Pilipino.

_________3. Ang buhok ni Florante ay kulay ginto.

_________4. Ang akda ni Balagtas ay inihandog niya sa Birhen.

_________5. Ang Florante at Laura ay nagsisimula sa puntong masaya at

matagumpay ang pangunahing tauhan.

BALIK-ARAL

Bago tayo tumungo sa bagong aralin, balikan mo ang karanasan ng

dalawang anak sa piling ng kanilang mga ama.

PANUTO: Sagutin ang mga tanong. Isulat ang letra ng tamang sagot sa patlang
bago ang bilang.

_________1. Ang Morong gererong dumating sa gubat ay mula pa sa ________.

A. Albanya B. Australya C. Persiya D. Rusya
 _________2. Ang Morong gerero ay ikinumpara sa _________.
A. bubong B. estatwa C. langit D. punongkahoy

_________3. Handa raw pumatay ang Morong gerero sa sinumang umagaw kay
Flerida maliban lang kung ang kumuha ay __________ niya.
A. ama B. kaibigan C. kapatid D. pinsan

_________4. Sinasabing habang umiiyak ang gererong Moro ay napahinto ito nang
may narinig na __________.
A. buntong-hininga B. halakhak C. huni D. sigaw
_________5. Sinasabi ng Morong gerero na bukod sa hindi marunong umandukha
at tumangkilik ang ama niya ay __________.
A. mabangis C. mapagtanim
B. mapagmataas D. matampuhin

ARALIN

“Paalam Bayan, Paalam Laura”

(Saknong 105-125)

105.
Napahinto rito’t narinig na muli
ang pananambitan niyong nakatali,
na ang wika’y “Laurang aliw niring budhi,
paalam ang abang kandong ng pighati!
110.
Anong loob kaya nitong nagagapos,
ngayong nasaharap ang dalawang hayop,
na ang baling ngipi’t kuko’y naghahandog-
isang kamatayang kakila-kilabot?

106.
“Lumagi ka nawa sa kaligayahan,
sa harap ng di mo esposong katipan;
at huwag mong datnin yaring kinaratnan
ng kasing nilimot at pinagliluhan.
111.
Di ko na masabi’t luha ko’y nanatak,
nauumid yaring dilang nangungusap;
puso ko’y nanlambot sa malaking habag
sa kaawa-awang kinukob ng hirap.

107.
“Kung nagbangis ka ma’t nagsukab sa akin,
mahal ka ring lubha dini sa panimdim;
at kung mangyari, hanggang sa malibing
ang mga buto ko, kita’y sisintahin.”
112.
Sinong di mahapis na may karamdaman
sa lagay ng gapos na kalumbay-lumbay;
lipos ng pighati saka tinutunghayan
sa laman at buto niya ang hihimay!

108.
Di pa natatapos itong pangungusap,
may dalawang leong hangos ng paglakad,
siya’y tinutungo’t pagsil-in ang hangad,
ngunit nangatigil pagdating sa harap.
113.
Katiwala na nga itong tigib-sakit
na ang buhay niya’y tuntong na sa guhit;
nilagnat ang puso’t nasira ang boses,
di na mawatasan halos itong hibik.

109.
Nangaawa mandi’t nawalan ng bangis
sa abang sisil-ing larawan ng sakit;
nangakatingala’t parang nakikinig
sa di lumilikat na tinangis-tangis.
114.
“Paalam, Albanyang pinamamayanan
ng kasam-at’ lupit, bangis, kaliluhan;
akong tanggulan mo’y kusa mang pinatay,
sa iyo’y malaki ang paghihinayang.
115.
“Sa loob mo nawa’y huwag mamilantik
ang panirang talim ng katalong kalis;
magka-espada kang para nang binitbit
niring kinuta mong kanang matangkilik.
116.
“Kinasuklaman mo ang ipinangako-
sa iyo’y gugulin niniyak kong dugo;
at inibig mo pang hayop ang magbubo
sa kung itanggol ka’y maubos tumulo.
117.
“Pagkabata ko na’y walang inadhika
kundi paglilingkod sa iyo’t kalinga;
di makailan kang babal-ing masira,
ang mga kamay ko’y siyang tumimawa.
118.
“Dustang kamatayan ang bihis mong bayad;
datapwa’t sa iyo’y magpapasalamat
kung pakamahali’t huwag ipahamak
ang tinatangisang giliw na nagsukab.
119.
“Yaong aking Laurang hindi mapapaknit
ng kamatayan man sa tapat kong dibdib;
paalam, bayan ko, paalam na ibig,
magdarayang sintang di manaw sa isip!
120.
“Bayang walang-loob, sintang alibugha,
Adolfong malupit, Laurang magdaraya,
magdiwang na ngayo’t manulos sa tuwa
at masusunod na sa akin ang nasa.
“Ang Pagliligtas kay Florante”
(Saknong 126-155)
126.
Sa tinaghuy-taghoy na kasindak-sindak,
gerero’y hindi napigil ang habag;
tinunton ang boses at siyang hinahanap,
patalim ang siyang nagbukas ng landas.
127.
Dawag na masinsi’y naglagi-lagitik
sa dagok ng lubhang matalas na kalis,
Moro’y di tumugot hanggang di nasapit
ang binubukasan ng maraming tangis.
121.
“Nasa harap ko na ang lalong marawal,
mabangis na lubhang lahing kamatayan;
malulubos na nga ang inyong kasam-an,
gayundin ang aking kaalipustahan.
122.
“Sa abang-aba ko, diyata, O Laura…
mamamatay ako’y hindi mo na sinta!
ito ang mapait sa lahat ng dusa,
sa akin ay sino’ng mag-aalaala?
123.
“Di yata’t ang aking pagkapanganyaya,
di mo tatapunan ng kamunting luha;
kung yaring buhay ko’y mahimbing sa wala,
di babahaginan ng munting gunita?
124.
“Guniguning ito’y lubhang makamandag,
agos na, luha ko’t puso ko’y maagnas;
tulo, kaluluwa’t sa mata’y pumulas,
kayo, aking dugo’y mag-unahang matak.
125.
“Nang matumbasan ko ng luha ang sakit
nitong pagkalimot ng tunay kong ibig,
huwag yaring buhay ang siyang itangis,
kundi ang pagsintang lubos na naamis.”
128.
Anyong pantay-mata ang lagay ng araw
niyong pagkatungo sa kalulunuran;
siyang pagkatapos sa kinalalagyan
nitong nakagapos na kahambal-hambal.
129.
Nang malapit siya’t abutin ng sulyap,
ang sa pagkatali’y liningid ng hirap,
nawalan ng diwa’t luha’y lumagaslas,
katawan at puso’y nagapos ng habag.
130.
Malaong natigil na di makakibo,
hininga’y hinabol na ibig lumayo;
matutulog disin sa habag ang dugo,
kundangang nagbangis leong nangagtayo.
131.
Naakay ng gutom at gawing manila,
nag-uli sa ganid at nawalang-awa;
handa na ang ngipi’t kukong bagong hasa
at pagsasabayan ang gapos na iwa.
132.
Tanang balahibo’y pinapangalisag,
nanindig ang buntot na nakakagugulat;
sa bangis ng anyo at nginasab-ngasab,
Furiang nagngangalit ang siyang katulad.
133.
Nagtaas ng kamay at nangagkaakma
sa katawang gapos ang kukong pansira;
nang darakmain na’y siyang pagsagasa
niyong bagong marten lumitaw sa lupa.
134.
Inusig ng taga ang dalawang Leon,
si Apolo mandin sa Serpeyente Piton;
walang bigong kilos na di nababaon
ang lubhang bayaning tabak na pamatol.
135.
Kung ipamimilantik ang kanang pamatay
at saka isalag ang pang-adyang kamay,
maliliksing leon ay nangalilinlang,
kaya di nalao’y nangagumong bangkay.
136.
Nang magtagumpay na ang gererong bantog
sa nangakalabang mabangis na hayop,
luha’y tumutulong kinalag ang gapos
ng kaawa-awang iniwan ng loob.
137.
Halos nabibihay sa habag ang dibdib,
dugo’y nang matingnang nunukal sa gitgit;
sa pagkalaglag niyang maliksi’y nainip
sa siga-sigalot na madling bilibid.
138.
Kaya ang ginawa’y inagapayanan
katawang malatang para bagang bangkay,
at minsang pinatid ng espadang tangan
walang awang lubid na lubhang matibay.
139.
Umupo’t kinalong na naghihimutok,
katawang sa dusa hininga’y natulog;
hinaplos ang mukha’t dibdib ay tinutop,
nasa ang gerero’y pagsaulang-loob.
140.
Doon sa pagtitig sa pagkalungayngay
ng kanyang kalong na kalumbay-lumbay,
nininilay niya at pinagtatakhan
ang dikit ng kiyas at kinasapitan.
141.
Namamangha naman ang magandang kiyas,
kasing isa’t ayon sa bayaning tikas;
mawiwili disin ang iminamalas
na mata, kandungan sa malaking habag.
142.
Gulung-gulong lubha ang kanyang loob,
ngunit napayapa ang anyong kumilos
itong abang kandong na kalunus-lunos,
nagising ang buhay na nakakatulog.
143.
Sa pagkalungayngay mata’y idinilat,
himutok ang unang bati sa liwanag;
sinundan ng taghoy na kahabag-habag;
“Nasaan ka, Laura, sa ganitong hirap?
144.
“Halina, giliw ko’t gapos ko’y kalagin,
kung mamatay ako’y gunitain mo rin,”
pumikit na muli’t napatid ang daing,
sa may kandong namang takot na sagutin.
145.
Ipinanganganib ay baka mabigla,
magtuloy mapatid hiningang mahina;
hinintay na lubos niyang mapayapa
ang loob ng kandong na lipos-dalita.
146.
Nang muling mamulat ang nangitlaanan,
“Sino? Sa aba ko’t nasa Morong kamay!”
ibig na iigtad ang lunong katawan,
nang hindi mangyari’y nagngalit na lamang.
147.
Sagot ng gerero’y “Huwag kang manganib,
sumapayapa ka’t mag-aliw ng dibdib;
ngayo’y ligtas ka na sa lahat ng sakit,
may kalong sa iyo ang nagtatangkilik.
148.
“Kung nasusuklam ka sa aking kandungan,
lason sa puso mo ang hindi binyagan;
nakukutya akong di ka saklolohan,
sa iyong nasapit na pagkaparawal.
152.
Nagbuntunghininga itong abang kalong
at sa umaaliw na moro’y tumugon,
“Kung di mo kinalag sap uno ng kahoy,
nalibing na ako sa tiyan ng leon.

149.
“Ipinahahayag ng pananamit mo,
taga-Albanya ka at ako’y Persyano;
ikaw ay kaaway ng baya’t sekta ko,
sa lagay mo ngayo’y magkatoto tayo.
153.
“Payapa na naman disin yaring dibdib,
napagkikilalang kaaway kang labis;at di
binayaang nagkapatid-patid
ang aking hiningang kamataya’t sakit

150.
“Moro akong lubos na taong may dibdib,
at nasasaklaw rin ng utos ng langit;
dini sa puso ko’y kusang natititik-
natural na leing sa aba’y mahapis.
154.
“Itong iyong awa’y di ko hinahangad,
patayin mo ako’y siyang pitang habag;
di mo tanto yaring binabatang hirap,
na ang kamatayan ang buhay kong hanap.”

151.
“Anong gagawin ko’y aking napakinggan
ang iyong pagtaghoy na kalumbay-lumbay,
gapos na nakita’t pamumutiwanan
ng dalawang ganid, ng bangis na tangan?”
155.
Dito napahiyaw sa malaking hapis
ang Morong may awa’t luha’y tumagistis;
siyang itinugon sa wikang narinig,
at sa panlulumo’y kusang napahilig.

MGA PAGSASANAY

Pagkatapos mong mabasa ang aralin. Subukin mong sagutin ang mga
naihandang mga gawain.

PAGSASANAY 1

PANUTO: Tukuyin ang kasingkahulugan ng mga nakasalungguhit na salita sa

pangungusap. Piliin at isulat sa patlang ang titik ng tamang sagot.

_________1. May pag-asa pa ang nananambitang binata sapagkat maunawain ang

dalagang pinaghahandugan niya ng pag-ibig.
A. nagmamakaawa C. nagyayabang
B. nagpapawis D. natutuwa

_________2. Mahalaga ang pagtangkilik na ginagawa ng mga tao sa programa upang

mamalagi ito sa estasyon ng telebisyon.
A. pag-ayaw C. pagrenta
B. pagpuna D. pagsuporta

_________3. Maaaring makitil ka sapagkat di ka marunong sumunod sa trapiko.

A. mabalian C. magalusan
B. mabundol D. mapatay
_________4. Nakalasap na siya ng maraming kalungkutan kaya higit niyang
napahahalagahan ngayon ang kaligayahan.
A. nakadama C. nakapanood
B. nakakita D. nakarinig

__________5. Sa sobrang pagpapalayaw ng mga magulang sa nag-iisang anak, ang

binatilyo ay umabuso.
A. pagbibigay C. paghihigpit
B. pagdidisiplina D. paninisi

PAGSASANAY 2

PANUTO: Suriin ang mga pahayag. Piliin sa kahon ang angkop na sagot at isulat
sa patlang.

Albanya bayan galit na galit

leon mata takang-taka

1. 108 Di pa natatapos itong pangungusap,

may dalawang leong hangos nang paglakad
siya’y tinutungo’t pagsil-in ang hangad,
nguni’t nangatigil pagdating sa harap.
109 “Nangaawa mandi’t nawalan ng bangis
sa abang sisil-ing larawan ng sakit,
nangakatingala’t parang nakikinig
sa di lumilikat na tinangis-tangis.

Ang mga saknong 108 at 109 ay tumutukoy sa dalawang ___________________.

2. 114 “Paalam, Albanyang pinamamayanan

ng kasamaa’t lupit, bangis, kaliluhan,
akong tanggulan mo’y kusa mang pinatay,
sa iyo’y malaki ang panghihinayang!

Sa saknong 114, sinasabing ang nakagapos ay nanghihinayang sa sinapit

ng ________________.

3. 120 “Bayang walang loob, sintang alibugha,

Adolfong malupit, Laurang magdaraya,
magdiwang na ngayo’t mag-ingay sa tuwa
at masusunod na sa akin ang nasa.

Sa saknong 120, ipinahahayag ng nakagapos na maaari nang magdiwang sa

nalalapit niyang kamatayan si Adolfo, si Laura at ang _____________________.

4. 131 Naakay ng gutom at gawing manila,

nag-uli sa ganid at nawalang awa,
 handa na ang ngipi’t kukong bagong hasa,
at pagsasabayan ang gapos ng iwa.
132 Tanang balahibo’y pinapangalisag
nanindig ang buntot na nakagugulat,
sa bangis na anyo at ngisab-ngasab,
Puryang nagngangalit ang siyang katulad.

Sa saknong 131 hanggang 132, inilalarawan ng makata ang ngipin, kuko at

____________________ ng mga leon upang ipakita ang bangis.

5. 140 Doon sa pagtitig sa pagkalungayngay,

ng kaniyang kalong na kalumbay-lumbay
nininilay niya at pinagtatakhan
ang dikit ng kiyas at kinasapitan.
141 Namamangha naman ang magandang kiyas
kasing-isa’t ayon sa bayaning tikas,
mawiwili disin ang iminamalas
na mata, kundangan sa malaking habag.

Sa saknong 140 hanggang 141, sa pagmamasid ng gerero sa anyo ng walang

malay na binata, siya ay _______________________.

PAGSASANAY 3

PANUTO: Iguhit sa loob ng kahon ang tagpuang nabanggit sa kabanata na

tumatak sa iyong isipan. Sa ibaba ay ipaliwanag ang iyong iginuhit.

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

RUBRIKS SA PAGGUHIT NG LARAWAN

Mga Pamantayan Puntos Aking Puntos
 Malinaw na nailarawan ang tagpuan sa bahagi 5 puntos
ng akdang tinalakay
Maayos at malinaw ang ideyang nais na 5 puntos
iparating
Malikhaing nailarawan ang tagpuan 5 puntos
Kabuuang puntos 15 puntos

PAGLALAHAT

Bilang paglalahat, mahalaga na matukoy natin ang mga kaisipan na

nakapaloob sa mga pangyayari sa akda at kung paano natin maiuugnay sa
ating pang-araw-araw na pamumuhay. Siguradong handa ka na sa susunod
na gawain.
PANUTO: Ayusin ang mga mga salita/parirala na nasa loob ng puno upang
mabuo ang kaisipan. Isulat sa loob ng balumbon ng papel ang sagot.

sinumang
nangangailangan

kapalit na kahit Ang pagtulong sa

na

kapwa ay walang ay bigyan ng

hinihinging malasakit

https://images.app.goo.gl/PjaMKsZcggojE9e49
https://images.app.goo.gl/M317ZdUFcwKq7ZsH7
 PAGPAPAHALAGA

Bahagi na ng buhay ang kabiguan, suliranin, pagsubok, o mahirap na

kalagayan. Magkakaiba nga lang tayo ng paraan ng pagharap sa mga ito.
Ikaw, ano ang ginagawa mo kapag nahaharap ka sa isang pagsubok o
mahirap na kalagayan?

PANUTO: Lagyan ng tsek (✓) ang mga pahayag na nagpapakita ng positibong

pagtugon sa mga pagsubok na kinaharap sa buhay at ekis (x) kung
hindi.

1. Humihingi ng gabay sa Panginoon sa pamamagitan ng pagdarasal.

2. Nagsasabi sa magulang upang mabigyan ng payo o tulong.

3. Nagmumukmok, umiiyak nang tahimik at itinatago ang problema

sa iba.

4. Nagsasabi sa mga kaibigan ng problema o ng kalagayan.

5. Nagsusulat sa diary o journal ng problema o kalagayan kasabay ng

pag-iisip ng solusyon dito.

PANAPOS NA PAGSUSULIT

Bilang huling bahagi ng modyul na ito, tatayain ang iyong kaalaman

kung talagang naunawaan mo ang paksa na tinalakay sa araling ito.

PANUTO: Piliin sa kahon ang mga tauhan na tinutukoy sa bawat bilang.

Adolfo Duke Briseo Laura Menadro

Aladin Florante Haring Linceo Sultan Ali-Adab

______________1. Pinagtaksilan ng kanyang ama at pag-agaw nito sa kanyang

kasintahan.
______________2. Ang nagsukab sa pagmamahal ayon kay Florante.
______________3. Nakatali sa puno ng higera at sisilain ng dalawang leon.
______________4. Ang mapagmahal at mabuting ama na walang inisip kundi ng
kabutihan ng kanyang anak.
______________5. Tinangka niyang ipapatay ang kanyang anak dahil sa iniibig
2. Dayag, Alma et. al., Pinagyamang Pluma 8 (K to 12) Quezon City: Phoenix
Center, 2012
Baltazar Quezon City: Aklat Ani Publishing and Educational Training
1. Mondragon, Brigida et. al., Florante at Laura ni Francisco ‘Balagtas’
Sanggunian
PAUNANG PAGSUBOK Pagsasanay 1
1. M 1. A. nagmamakaawa
2. M 2. D. pagsuporta
3. T 3. D. mapatay
4. M 4. A. nakadama
5. T 5. A. pagbibigay
BALIK-ARAL PAGLALAHAT
1. C. Persiya “Ang pagtulong sa kapwa ay walang
2. D. punongkahoy hinihinging kapalit na kahit na
3. A. ama sinumang nangangailangan ay
4. A. buntunghininga bigyan ng malasakit.”
5. A. mabangis
MGA PAGSASANAY PAGPAPAHALAGA
Pagsasanay 2 (Depende pa rin sa sagot ng bata)
1. leon 1. ✓
2. bayan 2. ✓
3. Albanya 3. x
4. mata 4. ✓
5. takang-taka 5. ✓
PANAPOS NA PAGSUSULIT
1. Aladin 4. Duke Briseo
2. Laura 5. Sultan Ali-Adab
3. Floran 6. Adolfo
SUSI SA PAGWAWASTO
isang prinsesa na ayaw sa kanya.
______________6. Ang sumakop sa Albanya at pilit niyang pinaiibig sa kanya ang
nitong babae.
Publishing House, Inc., 2015

https://images.app.goo.gl/PjaMKsZcggojE9e49
https://images.app.goo.gl/M317ZdUFcwKq7ZsH7