Işaretçi Sapancı Eğitimi

Click to edit Master title
style
Vinçle Yük Kaldırma İşleri
Rev. : 03
Tarih : 05-06-13
İş Güvenliği Bilinçlendirme Eğitimi

2
Konular
 Tanımlar
 Genel Tehlikeler
 Yasal Gereklilikler
 Kaldırma Donanımları
 Bağlama Usul ve Teknikleri
 Yükün Kaldırılması
 İletişim
 Uygunsuzluk Fotoğrafları

Tanımlar
Kaldırma İşleri:
Bir malzemeyi, parçayı ya da

ekipmanı kaldırma ekipmanı ve
kaldırma donanımlarını kullanarak
yerinden, transport araçlarından
ya da desteklendiği alandan alınıp
kaldırarak ve/veya indirerek yeni
yerine emniyetli bir şekilde
konulma işlerinin tümüdür.

Tanımlar
Kaldırma Ekipmanları:
Kaldırma işi için tasarlanmış, imal edilmiş ve

sertifikalandırılmış mobil ya da sabit ekipmanlardır.
Kaldırma Donanımları:
Kaldırma ekipmanı ile kaldırılacak yük arasındaki bağlantıyı

sağlayan ve kaldırma işinin emniyetli yapılması için
kullanılan donanımlardır.

Tanımlar
Kaldırma Ekipmanları;
 Kule vinçler
 Mobil vinçler
 Endüstriyel (monoray)
vinçler
 Ceraskal, trifor vb.
sabit vinçler
 Forkliftler
 Asansörler
 Krikolar

Tanımlar
Kule Vinçler
Sabit bir taşıyıcı üzerinde ağır yüklerin yatayda ve
düşeyde taşınmasını sağlayan çelik yapıdaki iş
makineleridir.

Tanımlar
Kule Vinç
Gergi halatları
Denge
Ağırlıkları
Bom
Kuyruk Şaryo (Kedi arabası)
Teleskop
Kanca bloğu
Kabin
Dönüş Dişli ve Yatakları
Mast Bom
Montaj Elemanları
Tanımlar
Kule Vinç
Yük Diyagramı
Tanımlar
Kule Vinç Kurum Aşamaları (Video)

Tanımlar
Kule Vinç Güvenlik Hususları

 Yük taşıma kapasitesi ve temel / zemin koşulları
 Kurulum projesi ve bina bağlantıları
 Hareketli kule vinçlerde ray bariyerleme ve stoper
 Kabine ve üst yapılara güvenli erişim
 Bom üzerinde yatay yaşam hattı
 Yük diyagramı
 Mesafe göstergeleri
 Moment switchi
 Alt ve üst limit switchi
 Eğitimli ve deneyimli operatör / sapancı

Tanımlar
Kule Vinç Güvenlik Hususları

 Rüzgar ölçer
 Çakar lamba
 Kaçak akım koruması
 Topraklama
 Görsel kontrole ilişkin unsurlar
 Düzenli bakımlar
 Teknik muayeneler (3 aylık dönemlerde)

Tanımlar
Mobil Vinçler
Sabit bir taşıyıcı üzerinde ağır yüklerin yatayda ve düşeyde
taşınmasını sağlayan bir iş makinesidir.

Tanımlar
Mobil Vinç
Bom
Jib bom
Tambur
Denge
ağırlıkları
Kanca bloğu
Pabuç
(Takviye ayağı)

Tanımlar
Mobil Vinç
Yük Diyagramı
Tanımlar
Mobil Vinç Güvenlik Hususları

 Yük taşıma kapasitesi ve zemin koşulları
 Kazı kenarına olan uzaklık
 Vinç pabuçları (takviye ayakları)
 Vinç terazisi
 Kabine güvenli erişim
 Bom üzerinde bakım-onarım için ankraj noktaları
 Yük diyagramı
 Moment switchi

Tanımlar
Mobil Vinç Güvenlik Hususları

 Hareket esnasında bomun tamamen kapalı ve kanca
bloğunun bağlı olması
 Operasyon sırasında lastiklerin yerden temasının
kesilmesi
 Havai enerji hattına yeterli uzaklık
 Rüzgar ölçer

Tanımlar
Endüstriyel (Monoray) Vinçler

Sabit ray üzerinde tek doğrultuda ağır yüklerin yatayda ve
düşeyde taşınmasını sağlayan iş makineleridir.

Tanımlar
Endüstriyel (Monoray) Vinç

Köprü
Şaryo
Ray kirişi
Güç kablosu
Kumanda

Tanımlar
Endüstriyel Vinç Güvenlik Hususları

 Yapının dinamik ve statik analizi
 Ray stoperleri
 Güvenli erişim (dikey - yatay yaşam hattı / merdiven)
 Köprü üzerinde yatay yaşam hattı
 Moment switchi
 Sesli ve ışıklı ikaz

Tanımlar
Endüstriyel Vinç Güvenlik Hususları

 Kaçak akım koruması
 Topraklama

Tanımlar
Vinç Bakım ve Muayeneleri
 Periyodik bakım – Üretici talimatları gereği

 Arıza tamiri – Üretici talimatları gereği
 Teknik muayene – Yasal gereklilik

22
Genel Tehlikeler
 Kaldırılacak yükün ağırlığının

belirsizliği
 Kaldırma donanımının ve
ekipmanının aşırı yüklenmesi
 Hasarlı kaldırma ekipmanı ve
donanımının kullanılması
 Yanlış kaldırma ekipmanı ve
donanımının kullanılması
 Elektrik hatlarına yakın
bölgelerde vinç ile çalışılması
 Kötü hava koşulları

23
Genel Tehlikeler
 Kötü zemin koşulları

 Mobil vincin ayaklarının kazı
veya boşluk kenarlarına
yakın kurulması
 Yükün kontrolünün
kaybedilmesi
 Yetkisiz ve eğitimsiz personel
 Yetersiz iletişim
 Kısıtlı görüş

24
Genel Tehlikeler
Mobil Vincin Devrilmesi (Video)

Genel Tehlikeler

26
Genel Tehlikeler

27
Genel Tehlikeler

28
Genel Tehlikeler

29
Genel Tehlikeler

30
Genel Tehlikeler

31
Genel Tehlikeler

Yasal Gereklilikler
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü

Yedinci Bölüm’de
Madde 374 - Kaldırma makinalarının çelik halat uçları,
tambur içine sağlam bir şekilde bağlanacak ve halat
üzerindeki kaldırma kancaları en aşağı seviyede
olduklarında, tambur üzerinde en az iki tam devir
yapacak boyda halat sarılı kalmış bulunacaktır.

Yasal Gereklilikler
Madde 375 - Elektrikle çalışan kaldırma makinalarında,

belirtilen üst ve alt noktalar geçildiğinde, elektrik akımını
otomatik olarak kesecek ve tamburun hareketini
otomatik şekilde frenleyecek bir tertibat bulunacaktır.

Yasal Gereklilikler
Madde 376 - Kaldırma makinaları, kabul edilen en ağır

yükün en az 1.5 katını, etkili ve güvenli bir şekilde
kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olacak ve bunların
bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunacaktır.

Yasal Gereklilikler
Madde 378 - Kaldırma makinaları ve araçları her

çalışmaya başlamadan önce, operatörleri tarafından
kontrol edilecek ve çelik halatlar, zincirler, kancalar,
sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular,
yetkili teknik bir eleman tarafından üç ayda bir bütünüyle
kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi düzenlenerek
işyerindeki özel dosyasında saklanacaktır.

Yasal Gereklilikler
Madde 380 - Bir kaldırma makinasında birden çok işçi

görevli bulunduğu hallerde, kaldırma makinası operatörü,
bağlayıcı, sapancı veya diğer görevlilerden yalnız birinden
işaret alacak ve işaretçi, operatör tarafından kolayca
görülebilecek yerlerde duracaktır.
Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur

işaretini daima yerine getirecektir.

Yasal Gereklilikler
Madde 385 - Operatörler, kaldırma makinalarında bir yük

asılı bulunduğu sürece makinalarının başından
ayrılmayacaklardır.

Yasal Gereklilikler
Madde 392 - Ray üstünde çalışan vinçlerde, vincin ve

vinç arabasının üzerinde gidip geldikleri rayların her iki
başında ve en az tekerleklerin yarı çapı yüksekliğinde
takozlar bulunacak, köprülü ve asma vinçlerin, köprü ve
vinç arabası tekerleklerinde, uygun el, kol ve ayak
koruyucuları bulunacaktır.

Yasal Gereklilikler
Madde 436 - Kaldırma araç ve makinalarının yük

kancaları; demir, dövme, çelik veya benzeri uygun
malzemeden yapılmış olacak, yüklerin kurtulup
düşmelerini önlemek için, bunlardan güvenlik mandalı
veya uygun güvenlik tertibatı bulunacaktır.

Yasal Gereklilikler
Madde 437 - Eşit kollu sapanlarla uygun şekilde

taşınamayacak yükler için, kolları eşit boyda olmayan
sapanlar kullanılacaktır.
Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan

kollarının başları, aynı halkaya bağlanacak ve sapan
kolları uygun açıklıkta olacaktır.

Yasal Gereklilikler
B
A ve B
A uzunlukları
farklıdır.
41
Yasal Gereklilikler
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve

Güvenlik Şartları Yönetmeliği
Ek – I, 3.2 Yüklerin Kaldırılmasında Kullanılan İş
Ekipmanları İçin Asgari Gerekler
3.2.1. Yük kaldırma ekipmanı kalıcı olarak kurulduğunda,

özellikle kaldırılan yük ve montaj veya bağlantı
noktalarındaki gerilmeler dikkate alınarak ekipmanın
mukavemet ve kararlılığı sağlanır.
3.2.2. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinelerde,
kaldırılabilecek maksimum yük açıkça görünecek şekilde
işaretlenir, makinenin değişik şekillerde kullanımında da
maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunur.

Yasal Gereklilikler
3.2.2.1. Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli

kullanım için gereken özelliklerini gösterecek şekilde
işaretlenir.
3.2.2.2. İnsan kaldırmak ve taşımak için tasarlanmamış iş

ekipmanları, amacı dışında kullanımını önlemek için uygun
bir şekilde ve açıkça işaretlenir.
3.2.3. Sabit olarak kurulacak iş ekipmanı, yükün;

a) Çalışanlara çarpması,
b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi,
c) İstem dışı kurtulması,
riskini azaltacak şekilde tesis edilir.

44
Kaldırma Donanımları
Sapanlar
 Çelik telli sapanlar
 Zincir sapanlar
 Sentetik dokuma sapanlar
 Çelik örgü bantlar

45
Çelik Telli Sapanlar:
Minimum ağırlıkları ile

esnekliklerinden dolayı avantaj
sağlarlar.
Kırılma riskini azaltan, ayrı bir
çekirdek kısmı mevcuttur.
Dış tellerin kırılması, olası hasarı
açıkça gösterir ve zamanında
tedbir alınmasını sağlar.

46
Zincir Sapanlar:
Esneklik gerektiren yüklerin

kaldırılmasında, aşınma, kesilme ve
yüksek ısı tehlikelerine karşı kullanılır.
Kayganlığından dolayı yükü kavramaz,
bu yüzden boğumlanarak kullanılmaz.
Kaldırma operasyonlarında sadece çelik
alaşımlı zincirler kullanılabilir.
Burulmuş, dolanmış ve düğümlenmiş
zincirle yük kaldırılmaz.

47
Zincir Sapanlar:
Zincirler sadece özel kancalarla kısaltılır; düğümlerden

kaçınılmalıdır.
Belirli periyotlarda tahribatsız bir test, örneğin deneme

testi veya çatlak kontrolü yapılmalıdır.

Zincir Sapanlar:
Zincir sapanlardaki ana yük

halkasında bilgi plakası bulunur.
Plakanın üzerinde;
• Üretici firma,
• Sapan uzunluğu,
• Sapanın taşıma kapasitesi,
• Sapanın seri numarası
bulunmalıdır.

49
Sentetik Dokuma Sapanlar:
Naylon ve polyester malzemelerden imal

edilirler.
Çalışma yüküne göre, farklı renklerde
üretilirler.
Gözlü veya sonsuz tipte olabilir. Farklı
boylarda üretilirler.
Yumuşak ve geniş olmasından dolayı,
kaldırılan malzemenin yüzeyini bozmaz.

50
Esnekliğinden dolayı yükün şeklini alır, ani

yük şoklarını emer.
Paslanma problemi yaşatmaz.
Kıvılcım oluşturmadığı için, patlayıcı madde
bulunan ortamlarda kullanılabilir.
Hafif olması kaldırma operasyonunu
kolaylaştırır, el kesiklerini ve salınan sapanın
çevreye zarar vermesini engeller.

51

Sentetik dokuma sapanlar üzerinde siyah

renkli her bir sıra çizgi 1 tonu ifade eder.
Örnek: 5 tonluk sapan
Kırmızı renklidir.
Üzerinde 5 sıra çizgi vardır.

53
Çelik Örgü Bantlar:
Aşınma, korozyon, kesilme ve yüksek ısı tehlikeli işlerde

kullanılır.
Düz yüzeyi ile şekilsiz yüklere uyum sağlar.

54
Kancalar:
Alaşımlı dövme çelikten imal edilmiş

olmalıdır.
Üzerinde güvenli çalışma yükü
belirtilmelidir.
Yükü tutacak emniyet kilidi bulunmalıdır.

55
Mapalar:
Dövme çelikten imal edilmiş olmalıdır.

Herhangi bir açıda yüklenecek veya
çekilecek yüklerde mapa kullanılmamalıdır.
Bu durum, mapanın kapasitesinin
düşmesine veya kilidinin açılmasına neden
olur.
Üzerinde güvenli çalışma yükü yazılmalıdır.
Mapalar, sadece orijinal parçalarıyla
kullanılmalı, üzerine kaynak vs.
yapılmamalıdır.

56
Kaldırma Terazileri:
Çoğunlukla sapan bağlantılarında yükün

dengelenmesi suretiyle, 12 metreyi aşan
uzun yüklerin desteklenmesinde
kullanılır.
Bu sayede, yüklerin devrilmesi, kayması
veya eğilmesi tehlikeleri ortadan kalkar.

57
Sapan Sertifikası
Şirketin Lisansı
Pasaport
Numarası
Seri Numarası
Güvenli Çalışma Ağırlığı

Sapanın
Uzunluğu
Üretim Tarihi
Test Ağırlığı
Test Tarihi
Çalışma Sıcaklığı

58

59
 Günlük görsel kontroller; mesai öncesinde

operatör ve sapancı tarafından yapılır.
 Haftalık görsel kontroller; yetkili ve
tecrübeli biri tarafından yapılır.
 Haftalık yapılan kontrol sonuçları kayıt
altına alınır.
 Kaldırma donanımlarının hasar görmesinin
engellenmesi için kullanılmadıkları zaman
çalışma alanında bulundurulmamalıdır.

60
Çelik Telli Sapan Aşınan

sapanın kesiti
 Dış yüzeydeki tellerin 1/3’den

fazlası aşınmış ise sapan
değiştirilmelidir. Tek örgünün
büyütülmüş
 Sapanın Uzaması: Altı örgülü sapanlar 15 cm/30 m,

sekiz örgülü sapanlar ise 25 cm/30 m kadar uzarlar.
Uzama miktarı daha fazla olursa, sapanın değiştirilmesi
gerekir.

61
Çelik Telli Sapan
Çelik tellerin kırılması: Sapan etrafında tek sarmal dönüş

yapan kısımda; bir örgüde 4 telin veya bir sapanda 12 telin
kırılması durumunda sapan değiştirilmelidir.
Tek sarmal dönüş

62
Çelik Telli Sapan
Çelik tellerin paslanması: Uzun süre kullanılmama sonucu

veya saklama ve çalışma koşullarının uygun olmaması
sebebiyle, çelik halatlarda paslanma meydana gelebilir.
Pas, halat tellerinde yorulmayı hızlandırır ve tellerin

kırılmasına sebep olur.

63
Zincir Sapan
Zincir sapanların halkalarında,
bağlantı noktalarında içte ve dışta
aşınma, çatlak ve kırık kontrolleri
yapılmalıdır.
Zincir sapanın uzunluğu, ilk

uzunluğundan %5 daha fazla veya
halka kalınlıklarının dörtte birini
geçen bir aşınma meydana
geldiğinde ise zincir sapan,
sahadan uzaklaştırılmalıdır.

64
Sentetik Sapan
 Kesikler,
 Delikler,
 Yanıklar,
 Yırtılmalar,
 Aşınma ve tiftiklenme,
 Dikişlerin açılması.

65
Kancalar
1
1. Aşınma, deformasyon ve
korozyon 2 3
2. Çatlak, bükülme ve korozyon
3. Emniyet kilidinin açılması
4. Aşınma, çatlak ve korozyon
4

66
Mapalar
1
1. Aşınma
2. Aşınma ve eğilme 2
3. Pimin oturmaması
4. Mapanın açılması 3

67
Bağlama Usul ve Teknikleri
Yük Tepesinden Direk Bağlama

• Yüke sapanın doğrudan dik şekilde
bağlanabilmesi için yük üzerinde sapanı
bağlayabilecek bir kanca veya özel bir bağlantı
elemanı olmalıdır.
• Sapan bu şekilde bağlandığında etiketi üzerinde
yazan en yüksek kapasiteye ulaşır.
• Tekli bağlama gevşek, uzun, dengelenmesi zor
yüklerde kullanılmamalıdır.

68
Yük Boğdurma
• Yük boğdurularak bağlandığında sapanların

kapasitesi, dik bağlamaya oranla açısına
bağlı olarak belli oranlarda azalır.

69
Yük Bohçalama
• Bohçalamak yükün ağırlığını %50-%50

sapanın iki koluna verir.
• Ancak sapanın kaldırma kapasitesi

bağlanma açısıyla orantılı olarak değişiklik
gösterir.

70
Bağlama Açısı
Bağlama açısına göre sapanlara gelecek yükler:
577 kg 577 kg
500 kg 500 kg
707 kg. 707 kg
1000 kg 1000 kg
300 450 600 900
1000 kg 1000 kg 1000 kg 1000 kg

71
Bağlama Açısı
 Kanca bağlama açıları arttıkça,

sapanların güvenli çalışma
ağırlıkları azalır.
 Kanca bağlama noktasında, açının

en fazla 90 derece olmasına
dikkat edilmelidir.

Sapan bağlantılarının köşelere denk gelmemesine dikkat

edilmelidir.

Kancaya ikiden fazla sapan bağlanmamalıdır. Gerekli

durumlarda, mapa kullanılarak üzerinden bağlantı
sağlanabilir.

74
YANLIŞ X DOĞRU  DOĞRU 

75
YANLIŞ X DOĞRU  DOĞRU  YANLIŞ X

76
YANLIŞ X DOĞRU 

77


79

80
Yükün Kaldırılması
Yükün Değerlendirilmesi
Yük kaldırılmadan önce kaldırılacak yükün;

• Ebatları ve şekli,
• Ağırlığı,
• Ağırlık merkezi,
• Cinsi,
• Sapan bağlanacak noktaları
belirlenir.

81
Yükün Ağırlığının Belirlenmesi
Yük kaldırma işlerinde en önemli adım, yükün ağırlığının

belirlenmesidir.
Bu bilgiye göre kaldırma ekipmanı, donanımlar, ekipmanın
kurulacağı yer, vs. tespit edilir.
Bu bilgi yük üzerindeki etiketten, kataloglardan veya
üretici firma dokümanlarına bakılarak tespit edilir.
Böyle bir bilginin olmadığı durumda, yükün ağırlığının
hesaplanması gereklidir.

Yükün Ağırlık Merkezi:
 Bir cismin ağırlığı, o cisim üzerinde her bir noktanın

ağırlıklarının toplamından meydana gelmektedir. Ama biz
pratikte bu ağırlığı tek bir noktada toplayabiliriz. İşte bu
noktaya ağırlık merkezi denir.
 Küp ve küre gibi simetrik cisimlerin ağırlık merkezleri tam

orta noktalarıdır.

Yükün Ağırlık Merkezi:

84
Yükün Ağırlık Merkezi
Yükün ağırlık merkezinin bilinmesi, yük kaldırmada önemli

rol oynar.
Yükün ağırlık merkezinin, yükün tam ortasında olmadığı
durumlarda, sapanlara düşecek yük dağılımı değişiklik
gösterecektir.

85
Yükün Ağırlık Merkezi 1 2
Ağırlık merkezi tam ortada değil. Bu

şekilde kaldırıldığında, ağırlık
merkezine yakın olan sapana daha
fazla yük gelecektir.
1. Sapan
(10 Ton x 0,8)/4 = 2 Ton
2. Sapan
10 Ton x 3,2 / 4 = 8 Ton

86
Yükün Dengesi ve Stabilitesi
Yük daima dengeli şekilde kaldırılmalıdır.
Yükün dengeli olduğu durum;

vincin kancasının ve sapanların bağlandığı
noktanın, ağırlık merkezi seviyesinin
üstünde olduğu zamandır.
Yükün ağırlık merkezi seviyesi,

sapanların bağlandığı noktadan
çok yukarıda, bu şekilde
kaldırma uygun değil.

87
Sapana Gelen Yük

Önemli
Ağırlık
Merkezi
Sapanlar Ağırlık Merkezinin Sapanlar Ağırlık

Altında, Yük Devrilebilir. Merkezinin Üstünde

88
• Yük bağlanırken, kancanın yükün ağırlık

merkezine gelecek şekilde bağlanmasına
dikkat edilmelidir.
• Çünkü kanca, daima yükün ağırlık
merkezinden geçmek isteyecektir.
• Yük bu şekilde kaldırılırsa bir yana doğru
savrulacaktır.
• Bu nedenle bu şekilde yük kaldırma uygun
değildir.

89
YANLIŞ X
DEĞİŞİK BOYUTTAKİ VE ŞEKİLDEKİ YÜKLER

AYNI ANDA KALDIRILMAMALIDIR!

90
• Yük kaldırıldığı esnada, bir yana eğik veya sapan gevşek

olmamalıdır.
• Sapanların boyu, yükü dengelemek için cıvata veya
düğüm atılarak kısaltılmamalıdır.
• Sepet kullanılarak kaldırılan yüklerde denge çok
önemlidir. Yük, sepet içinde kayarak dengesi
kaybolabilir.

91
• Kaldırma ekipmanları ve
donanımları, hiçbir zaman
güvenli taşıma yükünü aşacak
şekilde kullanılmamalıdır.
• Kaldırma işlemlerinde, işe
uygun kaldırma ekipmanı ve
yükün özelliklerine uygun
kaldırma donanımı
kullanılmalıdır.

92
• Yükün kontrolünün muhafaza edilmesi için her zaman

kılavuz halatlar kullanılmalıdır.
• Halatlar metal vb. sert malzemeden olmamalı, yeterli
uzunlukta ve personelden uzakta olmalıdır.

• Askıdaki yüke elle müdahale

edilmemelidir.
• Bu iş için yeterli uzunlukta ipler
veya “gelberi” denilen yönlendirme
(müdahale) aparatları
kullanılmalıdır.
• Gelberi ile müdahale, yükün bel
hizasına geldiğinde yapılmalıdır.
• Plastik çekiç, kanca kilit ve sapan
bağlantılarını sağlamlaştırmak vb.
işler için kullanılır.

94
• Yük yerden 20-30 santimetre

kaldırılarak; dengeli olup olmadığı ve
hareketi kontrol edilir.
• Yük dengesinde değilse, kaldırmadan

önce yük dengelenmeli ve sağlam bir
şekilde bağlanmalıdır.

95
Havai Enerji Hatları

• Gerilime bağlı olarak havai enerji
hatlarından güvenli mesafede
çalışılmalıdır.
• Güvenli mesafe, 0-50 kV arasında
en az 3 metredir. 50 kV‘un
üzerindeki her 1 kV için 3 m’ye 1
cm daha ilave edilecektir.
• Yüksüz ve bom yatırılmış vaziyette
geçişlerde, güvenli mesafe en az
1.2 m olacaktır.

96
• Kaldırma operasyonlarındaki en yaygın tehlike;
sapanların güvenli çalışma yükünün bilinmemesidir.
• Sapanların üzerindeki seri numarası, üretim tarihi,

uzunluğu, çalışma yükleri ve emniyet katsayıları yani
güvenli çalışma yükü bilinmelidir. Şayet kullanılan
sapanın güvenli çalışma yükü bilinmiyorsa kesinlikle
kullanılmamalıdır.

97
 Tüm kaldırma operasyonlarında,

sapancı ve işaretçiler çalıştırılmalıdır.
 Kısıtlı ve kapalı alanda yapılan
kaldırma operasyonlarında, ilave
sapancı ve/veya işaretçiler
çalıştırılmalıdır.
 Kaldırma operasyonu yapılan alanda,
ilgisiz personelin bulunmaması için
gerekli önlemler alınmalıdır.
 Yük altında ve yakın çevresinde
durulmamalıdır.

98
 Şantiyelerde çalışma
alanında (özellikle
kaldırma
operasyonlarında)
yüzük, saat, vb. takılar
kullanılmamalıdır.
 Kaldırma donanımları ile
yük arasında oluşan
sıkışma noktalarından
uzak durulmalıdır.
 Sapanın yük etrafına
dolandığı durumlarda,
yük destekler üzerine
indirilmelidir.

99
• Ani kaldırma yapmayın. Pratikte ani kaldırma esnasında

oluşan yükleri hesap edemezsiniz ve bu kaldırma
sapana zarar verebilir.
• Sapanları düğüm atarak veya cıvata ile kısaltmayın.

100
• Boşta sapan bırakmayın.

101
• Vinç kancasına personelin asılması veya yük üzerine

çıkması yasaktır.
• Yükün boşluğu alınmadan, kaldırma yapılmamalıdır.
• Sapanlar yük (gerilim) altındayken çekmeyin veya

yükü çözmeyin.
• Askıların çıkarmadan önce, yükün tamamen inmiş ve

askılardaki gerilimin boşalmış olmasına dikkat edin.

102
• Sapanlar keskin köşelerden korunmalıdır. Keskin

köşelerden korunmak için sapan ve yük arasına yastık
malzemesi konulmalıdır.

103
• Yük kaldırıldığı esnada bir

yana eğik veya sapanı
gevşek olmamalıdır.
• Yük tam olarak

kaldırılması gerekene
kadar, mümkün
olduğunca yere yakın
muhafaza edilmelidir.

104
• Askıdaki yükler, her zaman şakülünde olmalıdır.
• Kaldırılan yük ile bir duvar veya herhangi bir yapı

arasında asla durmayın ve başkalarının durmasına izin
vermeyin.
• Aşırı rüzgarlı, yıldırım düşme ihtimali olan veya görüş

mesafesinin düştüğü sisli kötü hava koşullarında
kaldırma işleri durdurulmalıdır.
• Sert rüzgarlı havalarda, geniş ve büyük boyutlu yükler

kaldırılmamalıdır.

105
50 M BOMLU KULE VİNÇ RÜZGAR TABLOSU
Yükün Durduğu Bom

25 37 50
Mesafesi (m)
Yükün Yüzey Alanı Kabul Edilebilir Azami Rüzgar Hızları

(m2) (km/saat)
1 65 65 65
2,5 65 65 63
5 65 58 48
7,5 56 47 44
10 49 45 37
15 44 37 31
20 38 32 26

106
• Kaldırma operasyonlarında sadece standart

kaldırma donanımları kullanılmalıdır.
• Hasarlı veya yetersiz kapasitedeki

donanımlar derhal kullanımdan
kaldırılmalıdır.
• Hasarlı donanımlar, hasarları konusunda

bilgisi olmayan başka birileri tarafından
kullanılmasın diye kesilmelidir.

107
 Perde veya kolon kalıp

malzemeleri, imalatçı firmanın
ürettiği kaldırma kulpları ile
 Vinç kulpu takılan ahşap kiriş uç
kısmı aşınmış veya çatlak
olmamalıdır.
 Vinç kulpu takılan ahşap kirişler
arasına kalas konulması, ahşap
kirişlere yanal yük gelmesini
engeller. Aksi takdirde kirişler
kırılabilir.

108
 Vinç kulpuna takılan kule veya

mobil vinç halatlarının dikey ile
yapacağı açı azami 30 derece
olmalıdır.
 En üste atılan kuşak ile ahşap
kiriş üst noktası arasındaki
mesafe, 100 cm’i geçmemelidir.
 Bu durumda, her bir vinç kulpu
1000 kg dikey yük taşıma
kapasitesine sahip olacaktır.

109
 İnşaat demirleri, bağ teli

ile kaldırılmamalı, boğma
yapılarak çelik sapanlar
ile kaldırılmalıdır.

110
 İnşaat alanında kısıtlı ve dar

noktalarda, operatörün
göremediği veya inşaat
elemanlarının çıkıntı yaptığı
yerlerde, özel dikkat
gösterilmeli ve ilave
önlemler alınmalıdır.
 Herhangi bir çarpma veya
takılma riskine karşı,
taşınmakta olan yükün
güzergahının temiz ve
engelsiz olmasına dikkat
edin.

111
 Tuğlalar, çimento torbaları vb.

malzemeler kaldırma sepetleri ile
 Bitüm membranları, taş yünü
paketleri vb. malzemeler kaldırma
ağları ile kaldırılmalıdır.

112
 Vinçlerin dönen aksamı ile

sabit araç veya yapılar
arasında asgari 60 cm
mesafe bulunmalıdır.
 Vinçlerin kurulacağı
zemin, ekipman ve yükleri
taşıyabilecek kapasitede
olmalıdır.
 Mobil vinçler, kazı
kenarlarına yakın yerlere
kurulmamalıdır.

113
 Mobil vinç pabuçları, tam

olarak açılmalıdır.
 Yükü dağıtmak için
pabuçların altına ahşap
takozların veya metal
plakaların konduğundan
emin olunmalıdır.

114
Mobil Vinçten Yük Düşmesi (Video)

115
 Kaldırılan yükün asıldığı kiriş,

tavan, konsol, vb. yapılar yükün
ve ekipmanın (ceraskalın, sabit
vincin, vs.) ağırlığını kaldırılacak
dayanımda ve ekipman
emniyete alınmış olmalıdır.

116
Özel önlem alınması gereken yükler:
 Az miktarda kaldırılması gereken izolasyon malzemeleri
ve ince işler malzemeleri (savrulmaya karşı)
 Ağırlık merkezinin görsel olarak tespit edilemediği farklı
geometrideki yükler (eşit kollu olmayan “T” veya “L”
şeklindeki betonarme prekast elemanlar)
 Bazı mekanik ekipmanlar veya trafolar gibi elektrik
ekipmanları
 Kaldırıldığında dengesini yitirebilecek / ağırlık merkezi
değişebilecek sıvı dolu kaplar
 Özel koruma kafeslerinde veya haznelerinde dik
pozisyonda kaldırılması gereken basınçlı gaz tüpleri

117
Yüksek riskli kaldırma operasyonları için yük kaldırma planı

hazırlanmalı ve iş izni uygulanmalıdır.

118
İletişim
Kaldırma operasyonlarında iki şekilde iletişim sağlanır.

 Sesli İletişim : Telsiz, telefon, vb.
Sesli iletişimde, dönüşlerde ve malzeme indirilip

kaldırılırken mesafe belirtilmelidir.
Örnek: «3 metre sağına dön», «1 metre kaldır bekle», vb.
 Görsel İletişim : El işaretleri
Görsel iletişimde, hareketlerin operatör tarafından net

olarak görüldüğünden emin olunmalı ve hareketler keskin
ve net şekilde yapılmalıdır.

119
İletişim
El İşaretleri
 Yükün net olarak görülemediği veya sözlü iletişim

kurulamadığı durumlarda, el işaretlerinin kullanılması
gereklidir.
 Bunlar tüm dünya çapında tanınan ve herkes tarafından
kullanılan uluslararası el işaretleridir.
 Kaldırma operasyonuna dahil olan herkes onların ne
anlama geldiğini bilmeli ve ne için kullanıldığının
farkında olmalıdır.

120
İletişim
YUKARI KALDIR
Kol, yukarıya doğru kaldırılır,

İşaret parmağı yukarıya doğru
olacak şekilde, el ile daireler
çizilir.

121
İletişim
AŞAĞI İNDİR
Kol, aşağıya doğru uzatılır.

İşaret parmağı aşağıya doğru
olacak şekilde, el ile daireler
çizilir.

122
İletişim
BOMU UZAT / ARABAYI

İLERİ SÜR
Her iki yumruk vücudun

önünde ve her iki başparmak
dışarıyı işaret edecek şekilde
tutulur.

123
İletişim
BOM İÇERİ ÇEK / ARABAYI

GERİYE AL
Her iki yumruk vücudun

önünde ve her iki başparmak
bir birini işaret edecek şekilde
tutulur.

124
İletişim
BOMU KALDIR
Kol uzatılır; parmaklar kapalı,

baş parmak yukarıyı işaret
edecek şekilde tutulur.

125
İletişim
BOMU İNDİR
Kol uzatılır; parmaklar kapalı,

baş parmak aşağıyı işaret
edecek şekilde tutulur.

126
İletişim
DUR
Kol uzatılmış durumda, avuç içi

aşağıya dönük, kol öne ve
arkaya yatay çizgilerle hareket
ettirilir.

127
İletişim

128
Kaldırma Operasyonu (Video)

129
Planlamadan yapılan bir kaldırma operasyonu;

130

131

132

133

134

135

136

137
Sorularınız ???

138
Uygunsuzluk Fotoğrafları

139

140

141

142

143

144

145

146

147

148

149

150

151

152

153

154

155

156

157

158

159

160

161

162

Işaretçi Sapancı Eğitimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Işaretçi Sapancı Eğitimi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Işaretçi Sapancı Eğitimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Click to edit Master title

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

İş Güvenliği Bilinçlendirme Eğitimi

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Bir malzemeyi, parçayı ya da

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Kaldırma işi için tasarlanmış, imal edilmiş ve

Kaldırma ekipmanı ile kaldırılacak yük arasındaki bağlantıyı

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Kuyruk Şaryo (Kedi arabası)

Kule Vinç Kurum Aşamaları (Video)

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Kule Vinç Güvenlik Hususları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Kule Vinç Güvenlik Hususları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Mobil Vinç Güvenlik Hususları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Mobil Vinç Güvenlik Hususları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Endüstriyel (Monoray) Vinçler

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Endüstriyel (Monoray) Vinç

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Endüstriyel Vinç Güvenlik Hususları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Endüstriyel Vinç Güvenlik Hususları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinç Bakım ve Muayeneleri

 Periyodik bakım – Üretici talimatları gereği

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

 Kaldırılacak yükün ağırlığının

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

 Kötü zemin koşulları

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Madde 375 - Elektrikle çalışan kaldırma makinalarında,

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Madde 376 - Kaldırma makinaları, kabul edilen en ağır

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Madde 378 - Kaldırma makinaları ve araçları her

Vinçle Yük Kaldırma İşleri

Madde 380 - Bir kaldırma makinasında birden çok işçi

Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur

Vinçle Yük Kaldırma İşleri