islamkutuphanesi.

com

Bismillahirrahmanirrahim 

Ebeveynin Çocuk Üzerindeki 80 Hakkı

Bu haklardan 40 tanesi hayatları zamanında, 40 tanesi ise öldükten sonradır...    

 

Anne ve babanın, evlatları üzerinde 80 hakları vardır. Bunlardan 40 tanesi hayatları zamanında, 40
tanesi ise öldükten sonradır. Hayatları zamanındaki olan kırk haktan on tanesi beden, on tanesi dil, on
tanesi kalp, on tanesi de mal ile ilişkilidir. Anne ve baba haklarından olan bu seksen hak, Kur’an-ı
Kerim ve Ehlibeyt rivayetlerinden elde edilmiştir.

Bedenle İlişkili Olan On Hak

1- Hizmet etmek.

2- Saygınlıklarını korumak.

3- Onların önünde değil arkalarında oturmak.

4- Onların emir ve nehiylerine, İslam'ın emirleriyle çelişmediği takdirde itaat etmek.

5- Müstehap orucu onların izniyle tutmak.

6- Onların rızayeti (isteği) olmaksızın, vacib-i ayni dışında yolculuğa çıkmamak.

7- Onlar geldiklerinde ayağa kalkmak, otur demedikçe oturmamak ve onlardan aşağıda oturmaya
çalışmak.

8- Yolda yürüyünce onlardan öne geçmemek.

9- Daima şefkatle onların yüzüne bakmak.

10- Onların hizmetinde olmaya hazır olmak.

Dille İlişkili Olan On Hak

1- Anne ve babaya karşı yumuşak bir dille konuşmak.

2- Sesi onların üzerine yükseltmemek (yüksek sesle konuşmamak).

3- Çok konuşarak gevezelik ve edepsizlik yapmamak.

4- Anne ve babayı isimleriyle çağırmamak; anneciğim ve babacığım demek.

5- Anne ve babanın sözlerini kesmemek; sözlerinin arasına girmemek.

6- Anne ve babanın sözlerini reddetmemek.

7- Emir ve nehiy edercesine onlara hitap etmemek.

8- Anne ve babanın üzerine bağırmamak.

9- Anne ve babaya öf bile dememek ve onlara sırt çevirmemek.

10- Onlarla edepli konuşmak, onlara dokunabilecek sözlerden kaçınmak ve onlara sürekli dua etmek.

Kalple İlişkili Olan On Hak

1- Anne ve babaya karşı yumuşak kalpli ve merhametli olmak.

2- Anne ve babanın senin hakkında haksızlık yaptıklarını zannetsen dahi onları sevmek; hatta onları
sevenleri bile sevmek.

3- Anne ve babanın hoşnut olmasıyla hoşnut olmak.

4- OAnne ve babanın gamına ortak olmak ve dertleriyle dertlenmek.

5- Anne ve babayı üzecek bir şekilde onların düşmanlarıyla dost olmamak.

6- Anne ve babanın yanlış konuşmalarından dolayı onlardan incinmemek.

7- Onlara karşı sinirlenmemek; dövseler bile onların elinden öpmek.

8- Anne ve babanın haklarını yerine getirmiş olduğunu zannetse dahi kusur etmesinden
endişelenmek.

9- Kalbinde onların rızayetlerini kazanmayı amaçlamak; ona eziyet etmiş olsalar dahi yaşlı
olduklarında onlara eziyet etmeği akıldan bile geçirmemek.

10- Onların zahmet, fakirlik ve hastalıklarından bıkmış olsa dahi kalpten onların ömrünün uzunluğunu
istemek.

Mal İlişkili Olan On Hak

 

1- Anne ve babanın elbisesini kendi elbisesinden önce temin etmek.

2- Onlara, kendi yemeğinden, hatta daha iyisinden yedirmek.

3- Anne ve babanın borçlarını ödemek.

4- Anne ve babanın yol masraflarını ister farz olsun ister müstahap karşılamak.

5- Ölmüş olurlarsa, boyunlarında hac, namaz ve oruç olursa, onlardan taraf o amellerin kazasını
yapmak veya başka birisine yaptırmak.

6- Evleri yoksa onlara ev temin etmek veya oturduğu evlerin kirasını vermek.

7- İhtiyaç duyduklarında ihtiyaçlarını gidermeleri için, kendi malından onların yanında mal ve para
bırakmak.

8- Anne ve babanın doktor ve ilaç paralarını vermek, evlerini tamir etmek vb. işlerinde yardımda
bulunmak.

9- Kendi malıyla onların izzet ve şereflerini yüceltmek.

10- Kendi malını onların malı bilmek; malından her ne kadar harcasalar da onları dile getirememek.

Ölümlerinden Sonraki Kırk Hak

1- Anne ve babanın gusül, kefen ve defin işlerinde acele etmek.

2- Anne ve babanın defin ve kefen masraflarından rahatsız olmamak.

3- Anne ve babanın defin ve kefen işlerini şeriatın buyurduğu emirlere göre yapmak.

4- Anne ve babanın vasiyetleri gereğince amel etmek, başkalarının isteğine göre değil.

5- Defin gecesi onlara vahşet namazı kılmak ve onların hakkında dua etmek.

6- Onların merasimlerinde Kur'an okuyan veya diğer zahmet çekenlerin zahmet haklarını vermek. Allah
rızası için yapmışlarsa onlardan teşekkür etmek.

7- Ticaret ehliyle, boyunlarında başkalarının hakkı kalmaması için hesaplarını tasfiye etmek.

8- Eğer malının üçte birine vasiyet etmişse, onu hemen ayırıp vasiyet ettiği yerlerde harcamalı ve her
varisin hakkını vermelidirler.

9- Onlar için her gün Kur'ân okumak; en azından her namazdan sonra üç defa İhlâs Suresini onlara
okumak; böylece Allah onu, onun anne ve babasını ve onun çocuklarını bağışlamış olur.

10- Her namazdan sonra, özellikle gece namazları ve dua vakitlerinde onların hakkında dua etmek.

11- Her gün onlardan taraf sadaka vermek; bir amele karşılık yetmiş bin sevap yazılır.

12- Edebildiği takdirde her gün için anne ve babaya namazı kılmak.

13- Anne ve babanın musibetlerine sabretmek.

14- Babanın kaza namazlarını kılmak veya başkalarına kıldırmak.

15- Babanın tutamadığı oruçların kazasını yapmak veya başkalarına yaptırmak; tuttuğu müstahap
oruçların sevabını onlara hediye etmek.

16- Anne ve babanınkabrinin ziyaretine gitmek; bu işi yapana bir haccın sevabı verilir.

17- Kabristanda Ayet'el kürsü ve Kur'an okumak ve salavat getirmek ve bunların sevabını onlara
hediye etmek.

18- Hz. Peygamber (s.a.a) ve Ehlibeyt İmamlarının kabirlerinin ziyaretine gittiğinde anne-babadan
taraf da ziyaret etmek.

19- Onlardan taraf Mekke'ye giderek Umre amellerini yapmak. Farz olan hac amellerini yapmak için
hacca gitmiş ise boş vakitlerde onlardan taraf tavaf etmek.

20- Eğer kendisi hacca gitmişse, onlardan taraf da farz veya müstahap olan hac amellerini yapmak.

21- Onlardan rahatsız olan kimseleri razı etmek (helallık almak).

22- Onlardan taraf, bir kimsenin hakkı onların boynunda olmuş olursa, haklarının ödenmesi için
mazlumların haklarını vermek.

23- Haftalık veya aylık olarak düzenlemiş oldukları ağıt, mersiye, dua veya dini merasimlerini devam
ettirmek.

24- Güzel sünnetlerini (kurban kesmek, fakirlere yardımda bulunmak vs.) ayakta tutmak.

25- Eğer (cami, yol ve köprü yaptırmak gibi) hayır bir işi yarı kalmış olursa, onu tamamlamak.

26- Eğer bir kimsenin malını gasp etmiş olduklarını öğrenmiş olur isen, mal sahipleri onu bilmese de,
iddia etmeseler de o malı sahiplerine geri çevirmek (ve onlardan helallık istemek).

27- Humus veya zekât borçlu olmuş olur iseler, onları verilmesi gereken yerlere vermek.

28- Başkalarının anne ve babasına sövüp de kendi ana ve babasının sövülmesine sebep olmamak.

29- Toplumun, insanın anne ve babasına lanet edecek herhangi bir iş yapmamak.

30- Halka iyilik yaparak onların, anne ve babası hakkında dua etmelerine vesile olmak; böyle bir iş,
anne ve babasının makamının yücelmesine ve kendi izzetinin de artmasına sebep olmaktadır.

31- Anne ve babanın dost ve arkadaşlarına ihtiram etmek; zira böyle bir davranış, onların, insanın baba
ve annesini hatırlayarak onlara rahmet okumalarına sebep olur.

32- Anne ve babanın darlık ve sıkıntıya düşebileceklerine ihtimal vererek, onları (ihsan ve hayır
amellerle) kurtarmaya çalışmak.

33- Onların cami, hüseyniye, hastane ve kitap gibi kendilerinden sonraya bırakmış oldukları eserleri
korumak; onlar isimlerinin korunmasına yol açan bu eserler ile hoşnut olurlar.

34- Anne ve babanın ziyaretleri yerine, amca, teyze, dayı ve halaların ziyaretlerine gitmek; anne ve
babanın onlara yaptıkları iyilikleri onlara yapmak.

35- Eğer anne ve babanın hayatları döneminde onların hakları hususunda kusur etmişse, ölümlerinden
sonra onların rızası ve hoşnutluğunu kazanmak.

36- Anne ve babanın durumundan haberdar olmak için onları uykuda görmeye çalışmak.

37- Anne ve baba hakkında sürekli ihsan, ziyaret ve sadaka gibi hayır işler yapmak; onları zaman
geçmesiyle unutmamak.

38- Anne ve babanın isimlerinin ihtiramını, hayatları dönemindekinden daha iyi korumak; onların
kötüyle anılmalarına veya kabirlerinin saygısızlığa uğramasına müsaade etmemek.

39- Onlar mümin kimselerdendilerse, onlara kavuşmayı arzu etmek; nitekim masum İmamlar da kendi
babalarına kavuşmayı arzu ederlerdi.

40- Anne ve babanın kabirleri yıkıma uğramış olursa, onları tamir etmek; kabirlerinin viran olmaması
hususunda titizlik göstermek.

Selam ve dua ile....

Ehlader Araştırma Bölümü