T.C.

BANDIRMA ONYEDİ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

MALİYE ANABİLİM DALI

ULUSLARARASI MALİ KURULUŞLAR

Soner ÜÇAY

175013002

Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Ahmet Niyazi ÖZKER
 İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER............................................................................................................................1

GİRİŞ...........................................................................................................................................2

1. ULUSLARARASI PARA FONU (IMF)......................................................................................3

1.1. Kuruluşu..........................................................................................................................3
1.2. Amaçları..........................................................................................................................3
1.3. İşleyişi ve Borç Verme Mekanizması.............................................................................4
1.4. Kısaca Türkiye-IMF İlişkileri.........................................................................................7

2. DÜNYA BANKASI GRUBU..................................................................................................8

2.1. Genel Bilgiler..................................................................................................................8

2.2. Grubu Oluşturan Kuruluşlar............................................................................................8
2.2.1. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)................................................9
2.2.2. Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)..................................................................9
2.2.3. Uluslararası Finans Kurumu (IFC)....................................................................10
2.2.4. Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA)....................................................10
2.2.5. Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Uluslararası Merkezi (ICSID)......10

3. BÖLGESEL KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI....................................................11

3.1. Asya Kalkınma Bankası (ADB)....................................................................................11
3.2. Afrika Kalkınma Bankası (AFDB)................................................................................11
3.3. Amerikalılararası Kalkınma Bankası (IADB)...............................................................12
3.4. Avrupa Yatırım Bankası (EIB)......................................................................................12
3.5. İslam Kalkınma Bankası (ISDB)...................................................................................12

KAYNAKÇA..............................................................................................................................13

1
 GİRİŞ

Uluslararası mali kuruluşlar ülkeler düzeyinde faaliyet gösteren, ticari amaç taşımayan
uluslararası hukuk kurallarına bağlı kuruluşlardır. Özellikle 2. Dünya Savaşından sonra ülkelerin
kalkınmasını sağlamak amacıyla kurulmuşlardır.

Bu yapılar hükümetlerin sistem içinde doğru bir şekilde hareket etmeye zorlarken
ülkelerin ulusal politikalarına yönelik kararlarını da doğrudan etkilemektedir. İster uluslararası
ister bölgesel olsun bu tür kuruluşların temel amacı ülkelerin finansman ihtiyacını
karşılamaktadır.

Bu çalışmanın amacı sadece uluslararası değil aynı zamanda bölgesel mali kuruluşları
tanıtmaktır. Çalışmanın 1. ve 2. bölümünde iki kardeş kuruluş olarak bilinen IMF ve Dünya
Bankası incelenmiştir. 3. Bölümde ise bölgesel mali kuruluşlar incelenmiştir.

2
 1. ULUSLARARASI PARA FONU (IMF)

1.1. Kuruluşu

II. Dünya Savaşından sonra kurulacak olan yeni uluslararası para sistemine ilişkin olarak
İngiltere ve ABD, Sovyetler Birliği dahil ilgili bütün ülkelere danıştıktan sonra kendi aralarında
bir anlaşmaya varmış sonuç olarak Bretton Woods’ta (ABD) 44 ülkeden temsilcilerin katıldığı
bu konferansta, 29 ülkenin kabulü ile Savaş’tan sonraki uluslararası para sisteminin esasları kabul
edilmiş ve 1945’te IMF (International Money Fund) kurulmuştur.1

IMF 1947’den itibaren işlem yapmaya başlamıştır. Geçen 72 yıllık süreçte IMF’nin ana
sözleşmesi sadece 3 kere değişmiştir. Birinci değişiklikle Özel Çekme Hakları (SDR)
uygulamaya geçmiş, ikinci değişiklikle altının fon kaynakları içindeki payı azaltılmış, üçüncü
değişiklikle ülkelerin kotası artırılmıştır.2

IMF’nin üye sayısı zamanla sömürge ülkelerin bağımsızlıklarını ilan etmesi ve Doğu
Bloku ülkelerinin zamanla katılmasıyla günümüzde 189 ülkeye ulaşmıştır.3 Merkezi
Washington’da bulunmaktadır.

1.2. Amaçları

Uluslararası Para Fonu kendisini parasal iş birliğini geliştirilmek, finansal istikrarı

güvence altına almak, uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdamı teşvik etmek ve
sürdürülebilir ekonomik büyümeyi sağlamak için çalışan bir kurum olarak tanımlamaktadır.
Bunlar içerisinden IMF’nin birinci önceliği uluslararası para sisteminin istikrarlılığıdır.4
IMF’nin amaçları şu şekilde sıralanabilir.

• Uluslararası parasal iş birliğini teşvik etmek

1
Karluk, Uluslararası Ekonomik Kuruluşlar, s. 57
2
Mortan, Ekonominin Güncel Sorunları, s. 37
3
Ulusoy, Devlet Borçlanması, s. 338
4
https://www.imf.org/en/About

3
 • Uluslararası ticaretin genişlemesini ve dengeli büyümesini sağlamak

• Kambiyo istikrarını teşvik etmek

• Kambiyo kısıtlamalarını ortadan kaldırmak

• Üye ülkelerin ödemeler dengesini düzenleyici mali kaynaklar oluşturmak

• Dış ödemeler bilançosu açık veren ülkelere kısa süreli kredi sağlamak5

1.3. İşleyişi ve Borç Verme Mekanizması

IMF’nin tek işlevi üyesi olan ülkelere borç vermek olmayıp aynı zamanda bu ülkeleri
analiz edip tavsiyeler de vermektedir. Bunu Dünya Ekonomik Görünümü adlı dünya ekonomisini
inceleyen raporu ve Küresel Finansal İstikrar Raporu adlı sermaye piyasalarını inceleyen raporu
ile yapmaktadır.6 IMF’nin 2018 Yılı Raporuna göre 136 ülke ayrıntılı analiz edilmiş, 14 düşük
gelirli toplam 18 ülkeye 93 milyar dolar kredi verilmiştir.7

IMF’ye üye ülkelere kota tahsis edilmektedir. Kota üye ülkelerin fona katılım payını
belirlemektedir. Üye ülkelerin fondaki kotaları ülkelerin ekonomilerinin büyüklüğünü ve
güçlerini yansıtmaktadır. Kotalar her 5 yılda bir gözden geçirilmektedir. Ancak Fon Guvernörler
Kurulu kotada değişiklik önermeye her zaman yetkilidir. 2016 itibariyle IMF’nin toplam kotası
477 milyar SDR’dır (661 milyar ABD Dolarıdır). Her üye kotasının %25’ini SDR veya döviz
olarak, geri kalan %75’ini kendi para cinsinden ödemektedir. Kota 3 açıdan önemlidir:

• Üye ülkelerin kotaları arttıkça oy güçleri artar.

• Kota üye ülkelerin kullanabilecekleri mali kaynakların sınırını belirler.

• Kota üye ülkelere tahsis edilecek SDR haklarını belirlemektedir. Türkiye için
belirlenen kota tutarı 4,65 milyar SDR tutarında (yaklaşık 6,5 milyar dolar8)

5
Özbilen, Maliye Politikası, s.350
6
https://www.imf.org/external/np/exr/facts/tur/glancet.pdf
7
IMF, Annual Report 2018, s. 27
8
SDR (Special Drawing Rights) özel çekme hakları anlamına gelir ve IMF’nin kaydi parasıdır. 17/03/2019
itibariyle 1 SDR = 1,39 ABD Doları etmektedir.

4
 tutarında olup toplam kotanın %0,98’ini oluşturmaktadır. Fon üyesi bir ülke
kotasının sadece 6 katı kadar kaynak kullanma hakkına sahiptir.9

Kota ödemeleri dışında borç alan ülkelerin ödediği komisyonlar ve karşılıklar IMF’nin
Genel Kaynaklar Hesabını oluşturur. Bu hesaptaki kaynaklar para, altın ve SDR cinsinden
varlıklar halinde bulunur. Kullanılabilir dövizler Yönetim Kurulu tarafından uluslararası
rezervleri güçlü ülke arasından seçilir. IMF borç verirken kullanılabilir döviz üzerinden borç
vermeyi tercih etmektedir.

Kota dışında IMF üye ülkelerden ek kaynak taahhüdü alabilmektedir. 2016 yılında IMF
2022’ye kadar sürmek üzere gönüllü olarak çoklu ve ikili anlaşmalarla ek kaynak taahhüdü
istemiştir. IMF’nin bu şekilde kullanabileceği 693 milyar dolarlık kaynak yaratılmıştır.10

IMF 3 organ tarafından yönetilir. Bunlar Guvernörler Kurulu, Yönetim Kurulu ve

Başkandır.

• Guvernörler Kurulu (Board of Governers): IMF’nin en yetkili organı olup üye

ülkelerin ekonomi bakanları ve/veya merkez bankası başkanları tarafından temsil
edilir. Asil ve yedek guvernör ilgili üye ülke tarafından belirlenir. Türkiye’nin
2019 itibariyle asil guvernörü Berat Albayrak yedek guvernörü ise Murat
Çetinkaya’dır. Guvernörler Kurulu yılda 1 kez toplanır. Kararlar basit çoğunluk
ile alınır. Fon kaynaklarının kullanılması için ödenecek faizin
belirlenmesinde %70 çoğunluk aranırken IMF’nin yapısı, kotalarda değişiklik ve
SDR tahsisinde %85 oy çoğunluğu aranır.11

• Yönetim Kurulu (Executive Board): Günlük işleri yürütmekle görevli daimî

karar organıdır. Diğer adı İcra Direktörleri Kuruludur. IMF’nin yönetim kurulu,
her biri bir veya birden fazla ülkeyi temsil eden 24 üyeden oluşmaktadır.12
Kurulda ABD, Japonya, Çin, Almanya, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve Suudi
Arabistan kendi atadıkları icra direktörleri tarafından temsil edilirken diğer ülkeler
gruplar içerisinden seçilen icra direktörleri tarafından temsil edilir. Yönetim

9
Ulusoy, Devlet Borçlanması, s. 338
10
https://www.imf.org/en/About/Factsheets/Where-the-IMF-Gets-Its-Money
11
https://www.imf.org/external/np/sec/memdir/eds.aspx
12
https://www.imf.org/en/About/Factsheets/IMF-at-a-Glance

5
 Kurulu, Guvernörler Kurulu’nun kendisine devrettiği günlük işleri yürütme,
gözetim yetkisi gibi yetkileri kullanır. Fon’a yeni üye kabulü, kotaların
belirlenmesi, SDR tahsisleri yetkileri hiçbir zaman devredilemez. Haftada birkaç
kez toplanır.

• Başkan: Yönetim Kurulu tarafından 5 yıllığına atanır. Yönetim Kurulu’na

başkanlık eder ancak oy hakkı yoktur.13 2011’den beri IMF başkanlığını Fransız
asıllı Christine Lagarde yürütmektedir.

IMF üye ülkelerin talepleri üzerine uygun bulduğu takdirde borç vermektedir. IMF kısa
vadeli açıkları finanse etmek için kredi verdiğinden dolayı borç kısa vadeli olmaktadır. Ancak
yapısal reformların gerektiği durumlarda Fon orta vadeli kredi de sağlar. IMF’den borç almak
isteyen üye ülkeler bazı şartları yerine getirmek zorundadır. Borç almak isteyen ülke
uygulayacağı ekonomik programı gösteren bir niyet mektubu verir. Niyet mektubunun kabul
edilmesi halinde borç tek seferde veya taksitler halinde verilir. Her ülke kotasının 6 katına kadar
IMF kaynaklarından yararlanma hakkına sahiptir. İstisnai durumlarda Yönetim Kurulu 6
katından daha fazla kaynak kullandırmaya yetkilidir. IMF kredilerinin farklı türleri
bulunmaktadır.

• Rezerv Dilimi Politikası: Üye ülkeler kotalarının %25’ini oluşturan SDR veya döviz
ödemelerinden istedikleri kadar kullanabilirler. Bu durum izne tabi değildir.

• Kredi Dilimi Politikası

- Destekleme Düzenlemesi (Stand-By Anlaşması): Üye ülkeye ödemeler dengesi

sorununu çözebilmesi için kısa vadeli olarak verilen kredilerdir. Genellikle 1-2
yıl arasında 3 aylık taksitler halinde kullandırılır. Her bir taksit serbest
bırakılmadan önce performans kriterlerinin yerine getirilip getirilmediği
incelenir. Geri ödemeler en çok 5 yıl içinde yapılır.

- Genişletilmiş Fon Kolaylığı (EFF): Ülkenin makroekonomik problemlerinin

çözümü için kullandırılacak uzun vadeli kredi kullandırılmasıdır. Stand-by gibi
performans kriteri söz konusudur. Geri ödemeler 4-7 yıl içinde yapılır.

13
Karluk, Uluslararası Ekonomik Kuruluşlar, s. 60

6
 - Kredi Hattı (CCL): Krize maruz kalmış üye ülkeler için kullanılabilecek bir
imkandır.

- Telafi Edici Finansman kolaylığı (CFF): Dünya piyasalarında ortaya çıkan fiyat
değişimleri nedeniyle ihracat gelirlerinde ortaya çıkan ani düşüşler veya ithalat
giderlerinde ortaya çıkan ani artışlar nedeniyle zor durumda kalan ülkeler için
uygulanan bir kolaylıktır.

• Acil Durum Destek Politikası: IMF’nin üye ülkelerinin karşılaştığı acil durumlarda
kullandırdığı borçtur. Üye ülkenin çekebileceği tutar kotasının %25’i yerine %50’si
uygulanır. Geri ödemenin 5 yıl içinde yapılması gerekir.

• Borç Servisi Düşürme Politikası: IMF’nin fakir ve yüksek borçlu üye ülkelere
kullandırdığı bir imkandır.

1.4. Kısaca Türkiye – IMF İlişkileri

Türkiye 1947 yılında IMF’ye üye olup 1960 yılından bu yana IMF ile 19 adet Stand-by
Anlaşması yapmıştır. Bu anlaşmalardan sadece 18. (2002) ve 19. (2005) Stand-by anlaşmaları
başarıyla tamamlanabilmiştir. Diğer anlaşmaların başarılı olmamasının nedeni olarak yapısal
reformların yapılamaması ve siyasi değişimlerin uygulama sürecini sekteye uğratması
gösterilebilir.14 Her iki anlaşmanın ortak noktası ekonomik kriz nedeniyle yapılmış olmamalıdır.
Türkiye’nin IMF’ye olan borcu 2013’te bitmiştir. 2012 yılında “IMF Ana Sözleşmesinde İcra
Direktörleri Kurulu Reformuna İlişkin Olarak Yapılması Teklif Edilen Değişikliker”e ilişkin
Kanun’un TBMM’de kabulü ile Türkiye’nin IMF kotasının artmasının önü açılmıştır.15

Ekim 2018’de yayınlanan Küresel Finansal İstikrar Raporunda IMF Türkiye hakkında
politik belirsizliklerin ve dışsal kırılganlıkların ekonomiyi ve kurları olumsuz etkileyeceğine
işaret etmiştir.16 Ocak 2019’da güncelleme amacıyla yayınlanan Dünya Ekonomik Raporunda
ise Türkiye’nin finansal piyasalarında zayıflamanın ve daralmanın tahmin edilenden daha derin
olacağının altını çizmiştir. 2020 yılında ise yavaşta olsa bir toparlanma beklemektedir.17

14
Erdinç, Uluslararası Para Fonu-Türkiye İlişkilerinin Gelişimi
15
Çoban, Türkiye Ekonomisi, s. 448
16
IMF, Global Financial Stability Assessment, 2018, s. 7
17
IMF, World Economic Outlook Update, 2019 s. 1-4

7
 2. DÜNYA BANKASI GRUBU

2.1. Genel Bilgiler

1944 yılında Bretton Woods Konferansında IMF ve Uluslararası İmar ve Kalkınma

Bankası kurulmuş olsa da daha sonra grubu oluşturan diğer kuruluşlar kurulmuş ve Dünya
Bankası Grubu oluşmuştur. Amacını az gelişmiş ülkelerdeki yoksulluğu azaltmak ve refahı
yaymak olarak göstermiştir. Grubun 189 üyesi bulunmaktadır. Merkezi Washington’dadır. 18

Dünya Bankası Grubu gelişen ekonomilere eğitim, sağlık, kamu yönetimi, altyapı, çevre
ve tarım alanlarında düşük faizli veya faizsiz kredi vermektedir. Bankanın merkezi
Washington’dadır ve dünya çapında 10.000’den fazla kişiyi istihdam etmektedir.

Bankanın 188 üyesi aynı zamanda Bankanın hissedarlarıdır. Üye hissedarlar yönetimde
“Guvernörler Konseyi (Boards of Governors)” tarafından temsil edilir. Her üye ülke bu konseye
bir asil bir de yedek üye görevlendirir ve genellikle bu guvernörler üye ülkelerin maliye bakanları
veya ekonomiden sorumlu bakanlarından oluşur.

2.2. Grubu Oluşturan Kuruluşlar

Dünya Bankası Grubu 5 kuruluştan oluşur. Bunlar Uluslararası İmar ve Kalkınma

Bankası (IBRD), Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA), Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Çok
Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA) ve Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi
Uluslararası Merkezi’dir (ICSID).

2.2.1. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)

18
https://www.worldbank.org/en/who-we-are

8
 Uluslararası Kalkınma Birliği ile birlikte grubun kalkınma ajansını oluşturur. IBRD orta
ve az gelişmiş ülkelerdeki yoksulluğu azaltmak için faaliyet göstermektedir.

IBRD’nin ana sözleşmesine göre Banka’ya sadece IMF’ye üye ülkeler katılabilir. Ancak
IMF’den ayrılan bir ülkeyi IBRD ¾ çoğunluk ile banka sistemi içinde tutabilir. Türkiye IBRD’ye
1947 yılında üye olmuştur. Yönetimi IMF gibi Guvernörler Kurulu, Yönetim Kurulu ve
Başkandan oluşur.

Üye ülkelerin oy gücü IMF ile benzerlik gösterir. Sermaye payının tahsis edilmesinde
ilgili ülkenin IMF kotası esas alınır. Her ülkenin 250 sabit oyu + sermayesine göre değişen oyu
bulunmaktadır. Türkiye’nin 2019 itibariyle bankadaki sermayesi 2 milyar 564 milyon USD olup
bu tutar ile toplam oyu %1,09’dur.19

Bankanın üyelerine krediler 3 kaynaktan temin edilmektedir. Bunlar üye ülkelerin

sermaye katılımları, sermaye piyasasından yapılan borçlanmalar, biriken fonların
değerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirlerdir.20

Dünya Bankası üye ülkelere yatırım ve kalkınma kredileri vermektedir. Yatırım kredileri;
ülkelere, geniş bir ekonomik ve sosyal sektör yelpazesinde ekonomik ve sosyal kalkınma
projelerini desteklemek amacıyla verilmektedir. Bu krediler ortalama 4-5 yıllık vadelidir ancak
18 yıla kadar uzayabilmektedir.21

2.2.2. Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)

Dünya Bankası’nın kalkınma kurumu olarak 1960’da kurulmuştur. IDA dünyanın en

yoksul ülkelerine yardım etmektedir. Faizsiz kredi ve hibeler yardımıyla ekonomik büyümeyi,
gelir dağılımındaki eşitsizlikleri azaltmayı hedeflemektedir.

IDA üyesi olmak için IBRD üyesi olmak zorunludur. Her üyenin 500 oyu + sermaye
payına göre ek oyu bulunmaktadır. 2019 itibariyle 173 üyesi bulunmaktadır. Türkiye IDA’ya
1960 yılında üye olmuş olup oy gücü %0,60’tır.22

19
http://pubdocs.worldbank.org/en/795101541106471736/IBRDCountryVotingTable.pdf
20
Ulusoy, Devlet Borçlanması, s. 344
21
Karluk, Uluslararası Kuruluşlar, s. 412-413
22
http://pubdocs.worldbank.org/en/845861541106477171/IDACountryVotingTable.pdf

9
 IBRD ve IDA’nın merkezi, kurulları ve elemanları aynıdır. IBRD’nin yönetici takımı
aynı zamanda IDA’nın da yöneticisidir. Farklı olarak IDA’nın kredileri faizsiz ve çok uzun
vadelidir. Türkiye çok fakir ülke statüsü olmadığından bu kurumdan kredi kullanmamaktadır.

2.2.3. Uluslararası Finans Kurumu (IFC)

Gelişmekte olan ülkelerin gelişme hamlelerinde özel sektörü teşvik edecek bir kuruma
ihtiyaç duyuldu ve 1956 yılında IFC kuruldu. IFC özel sektöre devlet garantisi istemeden kredi
açan bir kuruluştur. 23 184 üyesi olup Türkiye 1956 yılında kuruma üye olup oy gücü %0,61’dir.
24

IFC, IBRD ve IDA gibi yönetilir. Ayrı bir tüzel kişiliği olmasına rağmen IBRD ve IFC’de
olduğu gibi Bankanın Guvernörler Konseyi, Yönetim Kurulu ve Başkanı aynı zamanda IFC’nin
de yönetim organlarını temsil eder.

2.2.4. Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA)

1988 yılında yabancı yatırımcılara, yatırım yaptıkları ülkelerin politik risklerine karşı
garanti vermek yoluyla yabancı yatırımların artması amacıyla kurulmuştur. 181 üyesi olup
Türkiye 1988 yılında üye olmuştur. 2019 itibariyle oy oranı %0,48’dir.

MIGA’nın yapısı ve yönetimi IBRD, IDA ve IFC’den farklıdır ve Ajansın kendi

Guvernörler Konseyi ve Yönetim Kurulu vardır. Başkanı ise IBRD, IDA ve IFC’de olduğu gibi
DB başkanıdır.

2.2.5. Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Uluslararası Merkezi (ICSID)

23
Ulusoy, Devlet Borçlanması, s. 344
24
http://pubdocs.worldbank.org/en/280961541106482420/IFCCountryVotingTable.pdf

10
 1966 yılında “anlaşmazlıkların çözümünde hakemlik, ikili yatırım anlaşmaları üzerinde
yayın, araştırma ve danışmanlık yapmak” amacıyla kurulmuştur. 2019 itibariyle 154 üyesi
mevcuttur ve Türkiye ICSID’a 1989 yılında katılmıştır.

3. BÖLGESEL KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI

3.1. Asya Kalkınma Bankası (ADB)

ADB 31 üye ile 1961 yılında kurulmuştur. Merkezi Manila’dadır (Filipinler). 2019
itibariyle 49’u Asya ve Pasifik bölgelerinden olmak üzere toplam 68 üyesi bulunmaktadır. ADB
Anlaşmasının 3. Maddesine göre üyelik tüm ülkelere açıktır. Türkiye 1991 yılında ADB’ye üye
olmuştur.25 Türkiye toplam 514 milyon dolar katkı yapmış olup sermaye payı %0,34, oy
hakkı %0,57’dir. ADB Türk şirketlerine üyelikten bu yana toplam 2,43 milyar dolarlık kaynak
sağlamıştır.26 Bankanın oy hakkı en yüksek üyeleri ABD ve Japonya’dır.27

3.2. Afrika Kalkınma Bankası Grubu (AFDB)

1963 yılında Khartoum’da (Sudan) kurulması kararlaştırılmış 1964’te faaliyetlerine

başlamıştır. Merkezi Fildişi Sahili’ndedir. Ana amacı Afrika’daki fakirliği azaltmak ve
yatırımları teşvik etmektir. Grubun 54 bölge içi 26 bölge dışı olmak üzere 80 üyesi
bulunmaktadır. Bölge dışı üyeliğin izin verilmesinin nedeni Afrika ülkelerinden elde edilen katkı
paylarının yatırım taleplerine yetersiz kalmasıdır.28

Bankanın kuruluş sermayesi yaklaşık 400 milyon dolardır. 2017 itibariyle kayıtlı
sermayesi 67 milyar dolar, taahhüt edilmiş sermayesi 65,5 milyar dolar, ödenmiş sermayesi 5
milyar dolardır. 29

25
https://www.adb.org/about/members
26
https://www.adb.org/sites/default/files/publication/27806/tur-2017.pdf
27
https://data.adb.org/sites/default/files/ar2017-oi-appendix1.pdf
28
https://www.afdb.org/en/about-us/frequently-asked-questions/
29
https://www.afdb.org/en/about-us/corporate-information/

11
 3.3. Amerikalılararası Kalkınma Bankası (IADB)

1960 yılında kurulan Amerikalılararası Kalkınma Bankası en eski bölgesel bankadır.

Merkezi Washington’dadır. ABD dahil 20 ülke tarafından kurulmuştur. 2019 itibariyle 49 üyesi
bulunmaktadır. Bankanın kayıtlı sermayesi 171 milyar dolardır. 2016 yıllık raporuna göre
bankanın onayladığı yatırım projelerinin %40’ı altyapı ve çevre, %35’i finans, %24’ü
toplumsal, %1’i ticaret sektörüdür.30

3.4. Avrupa Yatırım Bankası (EIB)

1958 yılında Roma Anlaşması ile kurulmuştur. Merkezi Lüksemburg’da olan bankanın
başkanlığını 2012’den beri Werner Hoyer yapmaktadır. Sermayesi 243 milyar dolar olup
Almanya, Fransa, İtalya ve İngiltere toplam sermayenin %60’ını oluşturmaktadır. 31 Bankanın
finansman kaynaklarını üye ülkelerin sermayeye katılma payları ve sermaye piyasalarından
borçlanma yoluyla elde edilen fonlardan oluşmaktadır.32

3.5. İslam Kalkınma Bankası (ISDB)

Misyonunu üyesi olan ülkeleri ve Müslüman toplulukları İslami kurallara uygun

yöntemlerle kalkındırmak olarak tanımlayan İslam Kalkınma Bankası 1974’te kurulmuş olup
merkezi Cidde’dedir (Suudi Arabistan). Toplam sermayesi yaklaşık 50 milyar dolardır. Türkiye
kurucu üyelerinden biri olup payı %6,45’tir. Bu payla bankada en yüksek paya sahip 9. Ülkedir.
Suudi Arabistan %23,5 pay ile 1.dir.33

30
Inter-American Development Bank, Annual Report 2016, s. 6
31
https://www.eib.org/en/about/governance-and-structure/shareholders/index.htm
32
Ulusoy, Devlet Borçlanması, s. 354
33
İslamic Development Bank, Annual Report 2017, s. 101

12
 KAYNAKÇA

ÇOBAN, YASİN (2017), Türkiye Ekonomisi, İkincisayfa Yayınları, Ankara

ERDİNÇ, ZEYNEP (2007), Uluslararası Para Fonu -Türkiye İlişkilerinin Gelişimi ve

19.Stand-By Anlaşması, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 18

IMF, Annual Report 2018, https://www.imf.org/external/pubs/ft/ar/2018/eng/assets/pdf/imf-

annual-report-2018.pdf

IMF, Global Financial Stability Report, 2018,

https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/GFSR/2018/Oct/CH1/doc/text.ashx?la=en

IMF, World Economic Outlook Update, 2019,

https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WEO/2019/Update/January/WEOupdateJan20
19.ashx?la=en

INTER-AMERICAN DEVELOPMENT BANK, Annual Report 2016,

https://publications.iadb.org/publications/english/document/Inter-American-Development-
Bank-Annual-Report-2016-The-Year-in-Review.pdf

ISLAMIC DEVELOPMENT BANK, Annual Report 2017,

https://www.isdb.org/sites/default/files/media/documents/2018-12/IsDB-Annual%20Report-
1438H%282017%29.pdf

KARATAŞ MUHAMMED, VATANSEVER NURSEN (2001), Uluslararası Ekonomik ve

Mali Kuruluşlar, Muğla Üniversitesi, SBE Dergisi, Sayı: 3

KARLUK, S. R. (2007). Uluslararası Kuruluşlar. 6. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi

MORTAN, K. (2013), Ekonominin Güncel Sorunları, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi

Yayınları

13
ÖZBİLEN, ŞEVKİ (1998), Maliye Politikası, Bursa

ULUSOY, AHMET (2011), Devlet Borçlanması, Trabzon, Umuttepe Yayınları

www.adb.org

www.afdb.org

www.eib.org

www.imf.org

www.worldbank.org

14