SIVI PENETRANT TESTİ

(LIQUID PENETRANT INSPECTION)

Dr. Arif ÇANACIK
Uluslararası Kaynak Mühendisi
(International Welding Engineer)
Diploma No: RO/IWE/00422
Tahribatsız Muayene Uzmanı
(NDT Expert)
EN 473 Level 3 (RT, UT, PT, VT)
Sertifika No: 07-502-12451
Sıvı Penetrant ile Muayene
Yöntemine Giriş

Bu yöntem, malzemelerin yüzeylerindeki hataların

tespitinde kullanılır. Oldukça basit ve yaygın bir
yöntemdir. Temel olarak kılcallık olayı ile ilgilidir.
Tahribatsız muayenede kullanılan penetrantlar düşük
gerilim ve yüksek kılcallığa sahiptir. Bu yöntem için 3 tip
sprey kullanılır.
Bu spreyler; yüzey temizleyici (cleaner remover),
kontrast oluşumunu sağlayan penetrant ve penetrant
spreyin kontrastını arttırıcı geliştirici (developer)’dir.
Sıvı Penetrant Testi

Soldan sağa sırayla

•Yüzey temizleyici sprey

(cleaner remover)

•Kontrast oluşumunu sağlayan

penetrant sprey

•Penetrant spreyin kontrastını

arttırıcı geliştirici (developer)
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Ön temizlik Aşaması:

 Kir, yağ, çapak ve su temizlenir

 Olası hata oluşma zamanına

göre yüzeydeki kaplama vb.
temizlenmeli ve seçilen ön
temizlik metodunun etkinliği
referans bloklarla
ispatlanmalıdır.
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Penetrasyon Aşaması:
Yüzeyi iyi ıslatan bir penetrasyon
sıvısı istenen şekilde (fırça, daldırma,
püskürtme vb.) muayene yüzeyine
uygulanır. Penetrant malzemesi
kullanılacak geliştirici ile güçlü bir
görsel kontrast oluşturmalıdır. Bu
güçlü renk kontrastı ile
(kırmızı\beyaz) veya parlaklık
kontrastı ile (flor ışıl penetrant) ile
veya bunların birleşimi ile
sağlanabilir. Penetrasyon süresi 5-
60 dakikadır.
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Ara temizlik Aşaması:

Muayene yüzeyindeki penetrantın fazlası
belirtilen ara temizlik maddesi ile
temizlenir.
Genellikle ara temizleyici olarak pürüzlü
kaynak yüzeylerinde su, düzgün
yüzeylerde ise çözücü ile nemlendirilmiş
havsız kağıt bez kullanılır. Çözücünün
yüzeye doğrudan püskürtülmesine izin
verilmez. Daha sonra yüzey silinerek,
hava üflenerek veya dikkatlice ısıtılarak
(maks. 50°C) kurutulur. Süreksizlik
içindeki penetrant kurumamalıdır.
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması
Geliştirme:
Emici özellikle ve penetrantla görsel
kontrast oluşturan bir madde ince
bir film tabakası halinde yüzeye
kaplanır. Bu madde genellikle bir
sıvı içinde süspansiyon halinde
sprey kutularla uygulanır.
Penetrantın süreksizlikler içinde
kalan kısmı yüzeydeki geliştirici
tarafından emilerek yüzeye çıkar ve
süreksizlikten daha büyük
boyutlarda bir belirti oluşur.
Kurallara göre geliştirme süresi 10 –
20 dakikadır.
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Değerlendirme:
Geliştirme sonrası muayene
yüzeyi incelenir.
En düşük aydınlatma şiddeti
500 lx olmalıdır.
Değerlendirme ilgili
standartlara göre yapılır.
Değerlendirmede süreksizliğin
şekli ve büyüklüğü değil,
belirtinin geliştirme süresi
sonundaki büyüklüğü esas
alınır.
1. Gözle görülemeyecek çatlağa sahip parça yüzeyi.
2. Penetrant yüzeye uygulanır.
3. Fazlalık penetrant silinir.
4. Developer uygulanarak çatlak görünür kılınır.
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Özetle Sıvı Penetrant Testi esnasında uygulanacak

iş akışı aşağıdaki gibi takip etmektedir.
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Penetrant muayenesi sonucunun başarılı olması pek

çok etkene bağlıdır. Bu nedenle penetrant
muayenesi yüksek duyarlılıklı olsa bile muayene
sistemlerinin (ön temizleyici + penetrant + ara
temizleyici + geliştirici) ve bunların kullanım
şekillerinin kurallara uygun olarak ve düzenli bir
şekilde kontrolü şarttır.
Sıvı Penetrant Yönteminin
Uygulanması

Sıvı Penetrant Yönteminin Uygulanışı

Sıvı Penetrant Yönteminin Uygulanışı
Sıvı Penetrant Testinin
Uygulanması

Sıvı Penetrant Muayenesinin Uygulanabilirliği için

Gereken Şartlar:
• Tek yüzeyden ulaşılabilirlik yeterli
• Kuru ve yağsız yüzey olmalı
• Muayene yüzeyi metalik parlaklıkta olmalı
• Muayene hassasiyetinin çok yüksek olması için yüzeyde aşırı
pürüzlülük olmamalı
• Muayene sıcaklığı 10°-50°C arasında olmalı aksi halde özel
sistemler gerekli
• Malzeme gözenekli olmamalı
• Malzeme muayenede kullanılan kimyasal maddeler tarafından
bozulmamalı
Sıvı Penetrant Testinin Avantajları

•Bütün metallere uygulanır. Özellikle ferritik olmayan

metallerde yüzey çatlakları için en iyi yöntemdir.

•Uygulaması kolaydır.

•Plastik, seramik, mika, cam gibi malzemelere de

uygulanabilir.

•Otomasyona uygundur.

•Niceldir.
 Sıvı Penetrant Testinin
Dezavantajları

•Sadece yüzeye açık hataların tespitinde kullanılabilir.

•Aşırı pürüzlü ve gözenekli yüzeylerin testinde sağlıklı

sonuç alınamaz. Yüzeyin pürüzsüz olması gerekir.

•Hassasiyeti düşüktür.

•Önemli miktarda tükenen malzeme kullanılır.

Sıvı Penetrant Testinin Uygulanması ve
Sonuçlarının Değerlendirilmesinde Kullanılan
Standartlar:

Amerikan Standartı;
•ASME Section V

Avrupa ve Türk standartları;

•TS EN ISO 3452-1, Tahribatsız muayene-
Penetrant muayenesi- Bölüm 1: Genel kurallar
•TS EN ISO 23277, Kaynakların tahribatsız
muayenesi - Kaynakların penetrant muayenesi -
Kabul seviyeleri