MAIN TOPICS

1. Maternal Health (30 marks)

2.Child Health (30 marks)

3.NVBDCP (Nation Vector Born

Diseases Control Programme) (10 )

4.NPCDCS:(Nation Programme for Prevention

and Control of Cancer,Diabetes,Cardiovascular
Diseases and Stroke) (10)

5.National Programme ( 20 marks)

 1 - Maternal H
PIC ealt
TO h

Basic maternal health services for Pregnant

Women (గర్భిణీ స్త్రీలకు ప్రా థమిక తల్లి ఆరోగ్య సేవలు)
Deliveries (డెలివరీలు)
Schemes (పథకాలు)
Maternal Health programs (ప్రసూతి ఆరోగ్య
కార్యక్రమాలు)
Pre-conception & Pre-natal Diagnostics
Techniques (PC & PNDT) Act(ప్రీ-కాన్సెప్షన్ మరియు
ప్రినేటల్ డయాగ్నోస్టిక్ టెక్నిక్స్)
Referral management and transport (రెఫరల్
నిర్వహణ మరియు రవాణా)
Maternal Health Initiatives (మెటర్నల్ హెల్త్
ఇనిషియేటివ్స్)
Family Planning (కుటుంబ నియంత్రణ)

sachivalayam.com
 Schemes(పథకాలు)
1. Maternal death Surveillance Response (MDSR)
(ప్రసూతి మరణ నిఘా ప్రతిస్పందన)
2. Anaemia Mukt Bharat (AMB) (రక్తహీనత ముక్త్
భారత్)Program
a. Intensified National Iron Plus Initiative (I-NIPI) (నేషనల్
ఐరన్ ప్లస్ ఇనిషియేటివ్ తీవ్రతరం)
3. PoshanAbhiyan (పోషణాభియాన్)
4. PradhanMantriSurakshitMatritvaAbhiyan (PMSMA)
(ప్రధానమంత్రిసురక్షిత్ మాతృత్వఅభియాన్)
5. Comprehensive Abortion Care (CAC) services
(సమగ్ర అబార్షన్ కేర్)
6. SUMAN program (సురక్షిత్ మాతృత్వ ఆశ్వాసన్)
జననీసురక్షయోజన(JSY)
నేషనల్ మెటర్నిటీ బెనిఫిట్ స్కీమ్ (NMBS)ని సవరించడం ద్వారా జననీ సురక్ష యోజన ఏప్రిల్ 2005లో
ప్రా రంభించబడింది. పేద గర్భిణీ స్త్రీలలో సంస్థా గత ప్రసవాన్ని ప్రో త్సహించడం ద్వారా మాతా మరియు నవజాత శిశు
మరణాలను తగ్గించే లక్ష్యంతో ఈ పథకం అమలు చేయబడింది. పథకం కింద రూ. గ్రా మీణ BPL గర్భిణీ స్త్రీలకు 700,
పట్టణ BPL గర్భిణీ స్త్రీలకు రూ. 600 ప్రసవ సమయంలో (ప్రసవం జరిగిన 48 గంటల్లో పు) & రూ. 500 బిపిఎల్ గర్భిణీ
స్త్రీలకు ఇంటి ప్రసవం కోసం. JSY మొత్తంతో పాటు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కూడా రూ. సుఖీభవ పథకం కింద గ్రా మీణ బిపిఎల్
గర్భిణీ స్త్రీలకు 300

జననీ శిశు సురక్ష కార్యక్రమం (JSSK)

భారత ప్రభుత్వం 1 జూన్, 2011న జననీ శిశు సురక్ష కార్యక్రమం (JSSK)ని ప్రా రంభించింది, ఇది పబ్లిక్ హెల్త్
ఇన్‌స్టి ట్యూషన్స్‌లో ప్రసవించే గర్భిణీ స్త్రీలందరికీ పూర్తిగా ఉచితం మరియు సిజేరియన్‌తో సహా ప్రసవానికి ఎటువంటి ఖర్చు
లేకుండా చేస్తుంది. ఈ చొరవ ఉచిత డ్రగ్స్, డయాగ్నోస్టిక్స్, రక్తం మరియు డైట్‌తో పాటు ఇంటి నుండి సంస్థకు ఉచిత
రవాణా, రెఫరల్ మరియు డ్రా ప్ హోమ్ విషయంలో సౌకర్యాల మధ్య నిర్దేశిస్తుంది. అనారోగ్యంతో ఉన్న నవజాత
శిశువులందరికీ పుట్టిన 30 రోజుల వరకు చికిత్స కోసం పబ్లిక్ హెల్త్ ఇన్‌స్టి ట్యూషన్‌లను యాక్సెస్ చేయడానికి ఇలాంటి
అర్హతలు ఉంచబడ్డా యి. 2013లో ఇది అనారోగ్య శిశువులకు మరియు ప్రసవానంతర మరియు ప్రసవానంతర సమస్యలకు
విస్తరించబడింది

sachivalayam.com
Maternal Health programs
(ప్రసూతి ఆరోగ్య కార్యక్రమాలు)
1. Maternal death Surveillance Response (MDSR)
(ప్రసూతి మరణ నిఘా ప్రతిస్పందన)
2. Anaemia Mukt Bharat (AMB) (రక్తహీనత ముక్త్
భారత్)Program
a. Intensified National Iron Plus Initiative (I-NIPI) (నేషనల్ ఐరన్
ప్లస్ ఇనిషియేటివ్ తీవ్రతరం)
3. PoshanAbhiyan (పోషణాభియాన్)
4. PradhanMantriSurakshitMatritvaAbhiyan
(PMSMA) (ప్రధానమంత్రిసురక్షిత్ మాతృత్వఅభియాన్)
5. Comprehensive Abortion Care (CAC) services
(సమగ్ర అబార్షన్ కేర్)
6. SUMAN program (సురక్షిత్ మాతృత్వ ఆశ్వాసన్)

sachivalayam.com
 Maternal death Surveillance
Response(ప్రసూతి మరణ నిఘా ప్రతిస్పందన)
లక్ష్యం
సస్టెయినబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్ (SDG) కింద, నివారించగల అన్ని ప్రసూతి
మరణాలను అంతం చేయడం మరియు 2030 నాటికి మాతాశిశు మరణాల నిష్పత్తి
(MMR)ని 70కి తగ్గించడం ప్రపంచ లక్ష్యం. RGI-SRS, 2016-18 ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్
రాష్ట్రానికి ప్రస్తు తం MMR 65 వద్ద ఉంది
వ్యూహాలు
MO ద్వారా ప్రసవానంతర రిజిస్ట్రేషన్లు మరియు తదుపరి తనిఖీల సమయంలో
గర్భిణీ స్త్రీలలో అధిక ప్రమాదాన్ని గుర్తించడం.
ప్రసూతి రిజిస్ట్రేషన్, పబ్లిక్ ఇన్స్టిట్యూషనల్ డెలివరీలు మరియు ప్రసవానంతర
సందర్శనల కోసం టాబ్లెట్ PCలను ఉపయోగించి ప్రభావవంతమైన కవరేజ్ మరియు
ఆన్‌లైన్ పర్యవేక్షణ
డెలివరీ పాయింట్లను బలోపేతం చేయడం: అధిక డెలివరీ లోడ్ సౌకర్యాలు మరియు
మారుమూల ప్రాంతాల్లో లేబర్ రూమ్‌లను మెరుగుపరచడం
రిఫరల్ హాస్పిటల్స్ (FRUలు)లో నిపుణుల హేతుబద్ధమైన స్థా నం.
గర్భిణీ స్త్రీలు, తల్లు లు మరియు శిశువులకు రెఫరల్ రవాణా (108 & తల్లి బిడా
ఎక్స్‌ప్రెస్) అందుబాటులో ఉంచబడింది.
FRUల వద్ద అదనపు బ్లడ్ బ్యాంకులు మరియు రక్త నిల్వ కేంద్రా ల ఏర్పాటు
12 ప్రత్యేక మాతా శిశు ఆసుపత్రు లు (100-150 పడకలు) జిల్లా స్థా యిలో
ప్రణాళిక చేయబడ్డా యి
సేఫ్ చైల్డ్ బర్త్ చెక్‌లిస్ట్‌లు (SCC) మరియు పార్టో గ్రా ఫ్‌ల వినియోగాన్ని
నిర్ధా రించడం ద్వారా డెలివరీ సమయంలో సంరక్షణ నాణ్యతను
మెరుగుపరచడం.
మాతాశిశు ఆరోగ్య శిక్షణలను బలోపేతం చేసేందుకు స్కిల్ ల్యాబ్‌లను ఏర్పాటు
చేస్తా రు.
13వ ఫైనాన్స్ & NABARD కింద 24 * 7 సంస్థలలో డెలివరీ పాయింట్లు గా
గుర్తించబడిన 129 ప్రదేశాలలో లేబర్ రూమ్‌ల పునరుద్ధరణ మంజూరు
చేయబడింది మరియు LDR భావన వాటిలో చేర్చబడుతుంది.
sachivalayam.com
 Anaemia Mukt Bharat (AMB) (రక్తహీనత
ముక్త్ భారత్)Program

రక్తహీనత అనేది ఎర్ర రక్త కణాల సంఖ్య లేదా వాటి ఆక్సిజన్-వాహక సామర్థ్యం శరీరం యొక్క శారీరక
అవసరాలను తీర్చడానికి సరిపోని పరిస్థితి, ఇది వయస్సు, లింగం, ఎత్తు , ధూమపాన అలవాట్లు మరియు
గర్భధారణ సమయంలో మారుతూ ఉంటుంది.
రక్తహీనత యొక్క వ్యక్తీకరణలు దాని తీవ్రతను బట్టి మారుతూ ఉంటాయి మరియు అలసట, బలహీనత,
మైకము మరియు మగత నుండి పిల్లల యొక్క బలహీనమైన అభిజ్ఞా అభివృద్ధి మరియు పెరిగిన అనారోగ్యాల
వరకు ఉంటాయి.
గర్భధారణలో రక్తహీనత ప్రసవానంతర రక్తస్రా వం, న్యూరల్ ట్యూబ్ లోపాలు, తక్కువ బరువుతో పుట్టడం,
నెలలు నిండకుండానే పుట్టడం, ప్రసవాలు మరియు ప్రసూతి మరణాలతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. మలేరియా
వ్యాప్తి చెందుతున్న ప్రాంతాలలో, తల్లి మరియు శిశు మరణాలకు రక్తహీనత అత్యంత సాధారణ నివారించదగిన
కారణాలలో ఒకటి. దాని అత్యంత తీవ్రమైన రూపంలో, రక్తహీనత కూడా మరణానికి దారి తీస్తుంది.
రక్తహీనతకు అనేక కారణాలు ఉన్నాయి, వీటిలో ఐరన్ లోపం పాఠశాల పిల్లలు మరియు పునరుత్పత్తి వయస్సు
గల స్త్రీలలో 50 శాతం రక్తహీనతకు మరియు 2-5 సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లలలో 80 శాతంగా ఉంది.
విటమిన్ B12, ఫోలేట్ మరియు విటమిన్ A వంటి ఇనుముతో పాటు ఇతర పోషకాహార లోపాలు రక్తహీనతకు
కారణమవుతాయి, అయినప్పటికీ వాటి సహకారం యొక్క పరిమాణం అస్పష్టంగా ఉంది. అంటు వ్యాధులు -
ప్రత్యేకించి మలేరియా, హెల్మిన్త్ ఇన్ఫెక్షన్లు , క్షయవ్యాధి మరియు హిమోగ్లో బినోపతిలు - రక్తహీనత యొక్క అధిక
ప్రా బల్యానికి ఇతర ముఖ్యమైన కారణాలు.

నేషనల్ ఐరన్ ప్లస్ ఇనిషియేటివ్(NIPI)

నేషనల్ ఐరన్+ ఇనిషియేటివ్ కింద, 6 నెలల వయస్సు నుండి ఐరన్ యొక్క జీవితకాల భర్తీ కోసం క్రింది వయస్సు
సమూహాలు కవర్ చేయబడతాయి:
ప్రతివారం 20 mg మూలక ఇనుము మరియు 100 మైక్రో గ్రా మ్ (mcg) ఫోలిక్ యాసిడ్ ప్రతి ml ద్రవ సూత్రీకరణ
మరియు 6-59 నెలల ప్రీస్కూల్ పిల్లలకు వయస్సు తగిన డీ-వార్మింగ్.
ప్రభుత్వ పాఠశాలలో 1వ తరగతి నుండి 5వ తరగతి వరకు పిల్లలకు రోజుకు 45 mg ఎలిమెంటల్ ఐరన్ మరియు
400 mcg ఫోలిక్ యాసిడ్‌ని వారానికోసారి అందజేయడం. & ప్రభుత్వం ఎయిడెడ్ పాఠశాలలు మరియు AWC వద్ద
బడి బయట పిల్లలకు (6 నుండి 10 సంవత్సరాలు).
వీక్లీ ఐరన్ మరియు ఫోలిక్ యాసిడ్ సప్లిమెంటేషన్ (WIFS) ప్రో గ్రా మ్ కింద కౌమారదశలో (10–19 సంవత్సరాలు)
ద్వివార్షిక డీ-వార్మింగ్‌తో 100 mg మూలక ఇనుము మరియు 500 mcg ఫోలిక్ యాసిడ్ యొక్క వారపు మోతాదు
.
పునరుత్పత్తి వయస్సులో ఉన్న మహిళలకు 100mg మూలక ఇనుము & 500mcg ఫోలిక్ యాసిడ్ యొక్క
వారంవారీ సప్లిమెంట్
గర్భిణీ మరియు పాలిచ్చే స్త్రీలు - 100mg ఎలిమెంటల్ ఐరన్ & 500mcg ఫోలిక్ యాసిడ్ - మొదటి త్రైమాసికం
తర్వాత, 14-16 వారాల గర్భధారణ సమయంలో 180 రోజుల పాటు ప్రతిరోజూ 1 టాబ్లెట్. ప్రసవం తర్వాత 180
రోజుల పాటు పునరావృతం చేయాలి.
sachivalayam.com
 PoshanAbhiyan (పోషణాభియాన్)
పోషణ్ అభియాన్ అనేది పిల్లలు, గర్భిణీ స్త్రీలు మరియు పాలిచ్చే తల్లు లకు
పోషకాహారలోపం యొక్క బహుళ నిర్ణా యకాలను సమగ్రంగా పరిష్కరించడం
ద్వారా పోషకాహార ఫలితాలను మెరుగుపరచడానికి విస్తృతమైన గొడుగు పథకం
రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, సంఘాలు, థింక్ ట్యాంక్‌ల మొత్తం శ్రేణిలోని ఇతర
వాటాదారుల నైపుణ్యం మరియు శక్తు లను పొందేందుకు ప్రయత్నిస్తూ నే అదే
సమయంలో బహుళ మంత్రిత్వ శాఖల అంతటా ఇప్పటికే ఉన్న కార్యక్రమాల
అమలును ప్రభావితం చేయడం మరియు అమలు చేయడం ద్వారా తగిన పాలనా
నిర్మాణం ద్వారా దీన్ని చేయడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. , ఫిలాంత్రో పిక్ ఫౌండేషన్స్
మరియు ఇతర సివిల్ సొసైటీ నటులు. ఇది పిల్లల పొట్టితనాన్ని తగ్గించడం
లక్ష్యంగా పెట్టు కుంది, తక్కువ బరువు మరియు తక్కువ జనన బరువు
సంవత్సరానికి 2 శాతం పాయింట్లు మరియు రక్తహీనత (మరియు యువ స్త్రీలు)
సంవత్సరానికి 3 శాతం పాయింట్లు . ఇది 4 స్తంభాలపై ఆధారపడింది, ప్రతి స్త్రీ
మరియు బిడ్డకు నిరంతర సంరక్షణలో నాణ్యమైన సేవలకు ప్రా ప్యతను
నిర్ధా రించడం; ముఖ్యంగా పిల్లల జీవితంలో మొదటి 1000 రోజులలో. బహుళ
ప్రో గ్రా మ్‌లు మరియు స్కీమ్‌ల కలయికను నిర్ధా రించడం: ICDS, PMMVY, NHM
(JSY, MCP కార్డ్, రక్తహీనత ముక్త్ భారత్, RBSK, IDCF, HBNC, HBYC, టేక్
హోమ్ రేషన్‌లు వంటి దాని ఉప భాగాలతో),స్వచ్ఛ భారత్ మిషన్ , నేషనల్
డ్రింకింగ్ వాటర్ మిషన్, NRLM మొదలైనవి. సత్వర మరియు నివారణ చర్యలను
నిర్ధా రించడానికి ఫ్రంట్‌లైన్ వర్కర్‌కు సమీప రియల్ టైమ్ సమాచారంతో
సాధికారత కల్పించడానికి సాంకేతికతను (ICDS-CAS). రియాక్టివ్‌గా కాకుండా.జన
ఆందోళన్: ఈ మిషన్‌లో కమ్యూనిటీని నిమగ్నం చేయడం, ఇది కేవలం ప్రభుత్వ
కార్యక్రమం అనే రూపురేఖలను అధిగమించి ప్రజల ఉద్యమంగా మార్చడం ద్వారా
పెద్ద ఎత్తు న ప్రవర్తనలో మార్పును ప్రేరేపిస్తుంది

sachivalayam.com
 PradhanMantriSurakshitMatritvaAbhiyan
(PMSMA) (ప్రధానమంత్రిసురక్షిత్
మాతృత్వఅభియాన్)
ప్రధాన మంత్రి సురక్షిత్ మాతృత్వ అభియాన్‌ను భారత ప్రభుత్వం ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ
మంత్రిత్వ శాఖ (MoHFW) ప్రా రంభించింది. ప్రతినెలా 9వ తేదీన గర్భిణీ స్త్రీలందరికీ ఉచితంగా, భరోసా,
సమగ్రమైన మరియు నాణ్యమైన ప్రసవ సంరక్షణను అందించడం ఈ కార్యక్రమం లక్ష్యం.
ప్రచారం కింద, ప్రతి గర్భిణీ స్త్రీ 2వ/3వ త్రైమాసికంలో కనీసం ఒక చెకప్‌ను పొందేలా చూసేందుకు,
ప్రధాన మంత్రి సురక్షిత్ మాతృత్వ క్లినిక్‌లలో ప్రతి నెల 9వ తేదీన లబ్ధి దారులకు ప్రసవానంతర సంరక్షణ
సేవల కనీస ప్యాకేజీ అందించాలి. గర్భం. నెలలో 9వ తేదీ ఆదివారం/సెలవు అయితే, తర్వాతి పనిదినం
రోజున క్లినిక్‌ని నిర్వహించాలి.
ప్రధాన మంత్రి సురక్షిత్ మాతృత్వ అభియాన్ (PMSMA) సమయంలో అందించబడే
నిర్దిష్ట సేవల వివరాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
ANC చెక్-అప్ కోసం వచ్చే లబ్ధి దారులందరికీ రక్తపోటు, ఉదర పరీక్ష మరియు పిండం గుండె శబ్దా ల కోసం
పరీక్ష చేయాలి.
పబ్లిక్ హెల్త్ ఫెసిలిటీని సందర్శించే మహిళకు నిర్దిష్ట విచారణ అవసరమైతే, ఆ సదుపాయం వద్దనే నమూనా
సేకరించి, పరీక్ష కోసం తగిన కేంద్రా నికి రవాణా చేయాలి. సేకరించిన నమూనాను రవాణా చేయడం, గర్భిణీ
స్త్రీలకు ఫలితాలను తెలియజేయడం మరియు తగిన అనుసరణ కోసం ANM/ MPW బాధ్యత వహించాలి.
ANM/స్టా ఫ్ నర్స్, మెడికల్ ఆఫీసర్ పరీక్ష తర్వాత PMSMAకి హాజరయ్యే ప్రతి లబ్ధి దారుని కూడా పరీక్షించి,
హాజరు కావాలి.
గుర్తించబడిన హైరిస్క్ ప్రెగ్నెన్సీలందరినీ ఉన్నత సౌకర్యాలకు సూచించాలి మరియు ఈ సౌకర్యాల వద్ద ఏర్పాటు
చేయబడిన JSSK హెల్ప్ డెస్క్‌లు రిఫర్ చేయబడిన మహిళలు సౌకర్యాలను చేరుకున్న తర్వాత వారికి
మార్గనిర్దేశం చేసే బాధ్యతను కలిగి ఉండాలి. లబ్ధి దారులందరికీ ఎంసీపీ కార్డు లు అందజేయాలి.
OBGY/CEmOC/BEmOC స్పెషలిస్ట్ ద్వారా నిర్వహించబడే మరియు చికిత్స చేయవలసిన సమస్యలతో
సహా గుర్తించబడిన హై రిస్క్ మహిళలు అందరూ. అవసరమైతే, అటువంటి కేసులను ఉన్నత స్థా యి
సౌకర్యాలకు సూచించాలి మరియు సంభావ్య రోగనిర్ధా రణ మరియు ఇచ్చిన చికిత్సతో కూడిన రిఫరల్ స్లిప్‌ను
స్లిప్‌లో పేర్కొనాలి.
గర్భం యొక్క 2వ/3వ త్రైమాసికంలో గర్భిణీ స్త్రీలందరికీ ఒక అల్ట్రాసౌండ్ సిఫార్సు చేయబడింది.
అవసరమైతే, USG సేవలను PPP మోడ్‌లో అందుబాటులో ఉంచవచ్చు మరియు JSSK కింద బుక్ చేసిన
ఖర్చు.
సదుపాయాన్ని విడిచిపెట్టే ముందు, ప్రతి గర్భిణీ స్త్రీకి వ్యక్తిగతంగా లేదా సమూహాలలో, పోషకాహారం, విశ్రాంతి,
సురక్షితమైన సెక్స్, భద్రత, జనన సంసిద్ధత, ప్రమాద సంకేతాల గుర్తింపు, సంస్థా గత ప్రసవం మరియు
ప్రసవానంతర కుటుంబ నియంత్రణ (PPFP) వంటి వాటిపై కౌన్సెలింగ్ ఇవ్వబడుతుంది.
ఈ క్లినిక్‌లలో MCP కార్డ్‌లను పూరించడం తప్పనిసరి మరియు ప్రతి సందర్శనకు గర్భిణీ స్త్రీల పరిస్థితి మరియు
ప్రమాద కారకాన్ని సూచించే స్టిక్కర్‌ను MCP కార్డ్‌లో జోడించాలి:
ఆకుపచ్చ స్టిక్కర్ - ప్రమాద కారకాలు కనుగొనబడని మహిళల కోసం
రెడ్ స్టిక్కర్ - అధిక ప్రమాదం ఉన్న మహిళలకు
నీలం - గర్భధారణ ప్రేరిత హైపర్‌టెన్షన్ ఉన్న మహిళలకు
పసుపు - మధుమేహం, హైపోథైరాయిడిజం, STIలు వంటి సహ-అనారోగ్య పరిస్థితులతో గర్భం
sachivalayam.com
 సమగ్ర అబార్షన్ కేర్
అసురక్షిత అబార్షన్ అనేది ప్రసూతి మరణాలకు ముఖ్యమైన ఇంకా నివారించదగిన కారణం.
1971 నుండి భారతదేశంలో గర్భం (MTP) చట్టబద్ధం చేయబడింది, సేవలను పొందడం
ఇప్పటికీ సవాలుగా ఉంది,
ముఖ్యంగా దేశంలోని గ్రా మీణ మరియు మారుమూల ప్రాంతాలలో. మధ్య చిన్న
కుటుంబాలకు కోరిక ఉండగా
వివాహిత జంటలు, ఇది గర్భనిరోధక వినియోగంలోకి అనువదించబడలేదు. అందువల్ల,
సురక్షితమైన గర్భస్రా వం సేవలు ఎల్లప్పుడూ పునరుత్పత్తికి అవసరమైన భాగం
ఆరోగ్య సంరక్షణ. సమగ్ర అబార్షన్ కేర్ (CAC) సేవలను నిర్ధా రించడం ఇప్పుడు అంతర్భాగం
మాతాశిశు మరణాలు మరియు వ్యాధిగ్రస్తు లను తగ్గించడానికి భారత ప్రభుత్వం చేసిన
ప్రయత్నాల గురించి దేశం.

సమగ్ర అబార్షన్ కేర్ దీని కోసం కృషి చేస్తుంది:

గర్భస్రా వం, అబార్షన్ తర్వాత సంరక్షణ మరియు కుటుంబ నియంత్రణతో సహా
సురక్షితమైన, అధిక-నాణ్యత సేవలను అందించండి
సేవలను వికేంద్రీకరించండి, తద్వారా వారు మహిళలకు దగ్గరగా ఉంటారు
స్త్రీలకు సరసమైన మరియు ఆమోదయోగ్యమైనదిగా ఉండండి
ప్రతి స్త్రీ యొక్క నిర్దిష్ట సామాజిక పరిస్థితులు మరియు వ్యక్తిగత అవసరాలను అర్థం
చేసుకోండి మరియు తదనుగుణంగా ఆమె సంరక్షణను రూపొందించండి
యువతుల అవసరాలను తీర్చండి
అనుకోని గర్భాలు మరియు అబార్షన్ల సంఖ్యను తగ్గించండి
వారి లైంగిక లేదా పునరుత్పత్తి ఆరోగ్య అవసరాలతో మహిళలను గుర్తించి వారికి సేవ
చేయండి
ఆరోగ్య వ్యవస్థలకు స్థిరంగా ఉండండి.

SUMAN program(సురక్షిత్ మాతృత్వా ఆశ్వాసన్)

సురక్షిత్ మాతృత్వ ఆశ్వాసన్ (SUMAN) ప్రా రంభించబడింది ఆరోగ్య మరియు
కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ 10 అక్టో బర్ 2019న ప్రతి స్త్రీకి మరియు నవజాత
శిశువుకు ఎటువంటి ఖర్చు లేకుండా మరియు సేవల తిరస్కరణను సహించకుండా,
భరోసా, గౌరవప్రదమైన, గౌరవప్రదమైన మరియు నాణ్యమైన ఆరోగ్య సంరక్షణను
అందించాలనే నిబద్ధతతో

sachivalayam.com
Pre-conception & Pre-natal Diagnostics
Techniques (PC & PNDT) Act
లక్ష్యం:
గర్భం దాల్చిన తర్వాత లింగ ఎంపిక పద్ధతులను ఉపయోగించడాన్ని నిషేధించడం మరియు
సెక్స్-సెలెక్టివ్ అబార్షన్‌ల కోసం ప్రినేటల్ డయాగ్నొస్టిక్ టెక్నిక్ దుర్వినియోగం కాకుండా
నిరోధించడం ఈ చట్టం యొక్క ప్రధాన ఉద్దేశ్యం.

చట్టంలోని ప్రధాన నిబంధనలు:

1. ఈ చట్టం గర్భం దాల్చడానికి ముందు లేదా తర్వాత లింగ ఎంపికను నిషేధిస్తుంది .
2. ఇది అల్ట్రాసౌండ్ మరియు అమ్నియోసెంటెసిస్ వంటి ప్రీ-నేటల్ డయాగ్నస్టిక్ టెక్నిక్‌ల వినియోగాన్ని
నియంత్రిస్తుంది:
జన్యుపరమైన అసాధారణతలు
జీవక్రియ లోపాలు
క్రో మోజోమ్ అసాధారణతలు
కొన్ని పుట్టు కతో వచ్చే వైకల్యాలు
హేమోగ్లో బినోపతిస్
సెక్స్-లింక్డ్ డిజార్డర్స్.
పిండం యొక్క లింగాన్ని నిర్ణయించే ఉద్దేశ్యంతో ఏ ప్రయోగశాల లేదా కేంద్రం లేదా క్లినిక్
అల్ట్రాసోనోగ్రఫీతో సహా ఎటువంటి పరీక్షను నిర్వహించదు.
చట్టం ప్రకారం ప్రక్రియను నిర్వహిస్తు న్న వ్యక్తితో సహా ఏ వ్యక్తి కూడా గర్భిణీ స్త్రీకి లేదా ఆమె
బంధువులకు మాటలు, సంకేతాలు లేదా మరేదైనా పద్ధతి ద్వారా పిండం యొక్క లింగాన్ని
తెలియజేయరు.
నిర్బంధ నమోదు: చట్టం అన్ని రోగనిర్ధా రణ లేబొరేటరీలు, అన్ని జన్యు సలహా కేంద్రా లు, జన్యు
ప్రయోగశాలలు, జన్యు క్లినిక్‌లు మరియు అల్ట్రాసౌండ్ క్లినిక్‌లను తప్పనిసరిగా నమోదు
చేయడాన్ని తప్పనిసరి చేస్తుంది.

Referral management and transport

(రెఫరల్ నిర్వహణ మరియు రవాణా)
108 అంబులెన్స్ సేవలు, 104 మొబైల్ మెడికల్ యూనిట్లు
(MMUలు)-ప్రత్యేక అంబులెన్స్ సేవలు, ఫీడర్ అంబులెన్స్ సేవలు.
తల్లిబిడ్డ ఎక్స్‌ప్రెస్ సేవలు

sachivalayam.com
Maternal Health Initiatives
(మెటర్నల్ హెల్త్ ఇనిషియేటివ్స్)
MatruSamman dresses importance and uses ,Safe
delivery & surgical kit, Safe Delivery Calendar in birth
planning
(బర్త్ ప్లా నింగ్‌లో మాతృ సమ్మాన్ దుస్తు లు ప్రా ముఖ్యత మరియు
ఉపయోగాలు, సేఫ్ డెలివరీ & సర్జికల్ కిట్, సేఫ్ డెలివరీ
క్యాలెండర్)

మాతృ సమ్మాన్ ప్యాంట్స్ అనేది ప్రసవ సమయంలో గర్భిణీ స్త్రీ

మరియు ఆమె కుటుంబం యొక్క మానసిక మరియు శారీరక
ఆందోళనలకు సంబంధించి ఒక కొత్త పరివర్తన కార్యక్రమం. మాతృ
సమ్మాన్ పంత్ అనేది యోని పరీక్ష, ఎపిసియోటమీ, ఫోర్సెప్స్,
వెంటౌస్ అప్లికేషన్, మూత్రా శయ కాథెటరైజేషన్ మరియు వివిధ
రకాల గోప్యత కోసం ముందు మరియు వెనుక భాగంలో ఫ్లా ప్‌తో
శిశువు మరియు మావిని ప్రసవించడం వంటి ప్రక్రియలను
నిర్వహించడానికి తగిన పరిమాణంలో వల్వల్ ఓపెనింగ్‌తో కూడిన
ప్యాంటు. పదవులు. ఈ సంక్షిప్త కమ్యూనికేషన్ మాతృ సమ్మాన్
ప్యాంటు యొక్క నేపథ్యం, ​లక్షణాలు, ప్రయోజనాలు మరియు
భవిష్యత్తు దిశలను వివరిస్తుంది
సాధారణ ప్రసవంలో ఉన్న గర్భిణీ స్త్రీకి మాతృ సమ్మాన్ ప్యాంటు
భారతదేశంలో మొదటిది

sachivalayam.com
 Family Planning
(కుటుంబ నియంత్రణ)
Family Planning Methods -Permanent
Methods -Vasectomy, Tubectomy
Temporary Methods-Oral Contraceptive
Pills, Chhaya, Condoms ,Injectables, EC
Pills,PPIUCD,Interval IUCD,Unmet needs
(కుటుంబ నియంత్రణ పద్ధతులు -శాశ్వత పద్ధతులు
-వ్యాసెక్టమీ, ట్యూబెక్టమీ
తాత్కాలిక పద్ధతులు-ఓరల్ గర్భనిరోధక మాత్రలు,
ఛాయా, కండోమ్‌లు, ఇంజెక్టబుల్స్, EC
మాత్రలు, PPIUCD, ఇంటర్వెల్ IUCD, అన్‌మెట్
అవసరాలు)

sachivalayam.com
శస్త్రచికిత్స పద్ధతులు
వాసెక్టమీ
పురుషులు వేసెక్టమీకి గురవుతారు, ఇది స్క్రోటమ్ యొక్క ప్రతి వైపున చేసిన చిన్న కోత ద్వారా
అమలు చేయబడుతుంది.
వాస్ డిఫెరెన్స్ అప్పుడు కట్టివేయబడుతుంది, కాటరైజ్ చేయబడుతుంది, కత్తిరించబడుతుంది లేదా
స్పెర్మ్ యొక్క మార్గా న్ని నిరోధించడానికి ప్లగ్ చేయబడుతుంది.
ఈ ప్రక్రియ స్థా నిక అనస్థీషియాతో చేయబడుతుంది, కాబట్టి ప్రక్రియ తర్వాత తేలికపాటి స్థా నిక నొప్పిని
అనుభవించవచ్చని రోగికి సలహా ఇవ్వండి.
రెండు ప్రతికూల స్పెర్మ్ కౌంట్ ఫలితాలు వచ్చే వరకు బ్యాక్-అప్ గర్భనిరోధక పద్ధతిని ఉపయోగించమని
రోగికి సలహా ఇవ్వండి, ఎందుకంటే స్పెర్మ్ వాస్ డిఫెరెన్స్‌లో 6 నెలల పాటు ఆచరణీయంగా ఉంటుంది.
వ్యాసెక్టమీకి 99.5% ఖచ్చితత్వం ఉంది మరియు కొన్ని సమస్యలు ఉన్నాయి.

ట్యూబెక్టమీ
స్త్రీలలో, స్పెర్మ్ మరియు అండాల ప్రవాహాన్ని నిరోధించడానికి కటింగ్, కాటరైజింగ్ లేదా బ్లా క్ చేయడం
ద్వారా ఫెలోపియన్ ట్యూబ్‌లను మూసేయడం ద్వారా ట్యూబల్ లిగేషన్ జరుగుతుంది.
ఋతుస్రా వం తర్వాత మరియు అండోత్సర్గము ముందు, ప్రక్రియ మహిళ యొక్క బొడ్డు కింద ఒక చిన్న
కోత ద్వారా జరుగుతుంది.
శస్త్రచికిత్సను దృశ్యమానం చేయడానికి లాపరోస్కోప్ ఉపయోగించబడుతుంది మరియు రోగి స్థా నిక
అనస్థీషియాలో ఉంటాడు.
ఆపరేషన్ జరిగిన 2 నుండి 3 రోజుల తర్వాత స్త్రీ తన లైంగిక కార్యకలాపాలకు తిరిగి రావచ్చు.
ఋతు చక్రం ఇప్పటికీ జరుగుతుందని ఎడ్యుకేట్ చేయండి మరియు ఎక్టో పిక్ ప్రెగ్నెన్సీని
నివారించడానికి లిగేషన్‌కు ముందు కోయిటస్ రక్షించబడిందని నిర్ధా రించుకోండి
ఈ పద్ధతి యొక్క ప్రభావం 99.5%.
 తాత్కాలిక పద్ధతులు
నోటి గర్భనిరోధకాలు(ఓరల్ గర్భనిరోధక మాత్రలు)
పిల్ అని కూడా పిలుస్తా రు, నోటి గర్భనిరోధకాలలో సింథటిక్ ఈస్ట్రోజెన్ మరియు ప్రొ జెస్టెరాన్
ఉంటాయి.
ఈస్ట్రోజెన్ అండోత్సర్గా న్ని అణిచివేసేందుకు FSH మరియు LHలను అణిచివేస్తుంది, అయితే
ప్రొ జెస్టెరాన్ గర్భాశయ శ్లేష్మం యొక్క పారగమ్యతను తగ్గిస్తుంది, ఇది గుడ్డు లోకి స్పెర్మ్ యాక్సెస్‌ను
పరిమితం చేస్తుంది.
మాత్రను ఉపయోగించడానికి, స్త్రీ ఋతు ప్రవాహం ప్రా రంభమైన తర్వాత మొదటి ఆదివారం
నాడు మొదటి మాత్రను తీసుకోవాలని సిఫార్సు చేయబడింది లేదా స్త్రీ సూచించిన వెంటనే
మాత్రను ప్రా రంభించడాన్ని ఎంచుకోవచ్చు.
మాత్రను తీసుకున్న మొదటి 7 రోజులు ఇప్పటికీ ప్రభావం చూపదని స్త్రీకి సలహా ఇవ్వండి, కాబట్టి
జంట మొదటి 7 రోజులలో మరొక గర్భనిరోధక పద్ధతిని ఉపయోగించాలి.
స్త్రీ ఒకరోజు మాత్ర తీసుకోవడం మానేస్తే, గర్భనిరోధకం యొక్క సాధారణ వినియోగాన్ని
అనుసరించడం కంటే, ఆమె దానిని గుర్తు కు తెచ్చుకున్న క్షణంలో తప్పనిసరిగా తీసుకోవాలి.
స్త్రీ ఒకటి కంటే ఎక్కువ రోజులు మాత్రలు తీసుకోవడం మానేసినట్లయితే, ఆమె మరియు ఆమె
భాగస్వామి అండోత్సర్గా న్ని నివారించడానికి ప్రత్యామ్నాయ గర్భనిరోధకాన్ని పరిగణించాలి.
OCs యొక్క దుష్ప్రభావాలు వికారం , బరువు పెరుగుట , తలనొప్పి , రొమ్ము సున్నితత్వం ,
పురోగతి రక్తస్రా వం , యోని అంటువ్యాధులు , తేలికపాటి రక్తపోటు , మరియు నిరాశ .
OC లకు వ్యతిరేకతలు తల్లిపాలు, 35 సంవత్సరాలు మరియు అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు
ఉన్నవారు, హృదయ సంబంధ వ్యాధులు, రక్తపోటు , ధూమపానం, మధుమేహం మరియు
సిర్రో సిస్

హార్మోన్ల ఇంజెక్షన్లు
ఒక హార్మోన్ల ఇంజెక్షన్‌లో మెడ్రా క్సీప్రో జెస్టెరాన్, ప్రొ జెస్టెరాన్ ఉంటుంది మరియు ప్రతి 12
వారాలకు ఒకసారి ఇంట్రా మస్కులర్‌గా ఇవ్వబడుతుంది.
ఇంజెక్షన్ అండోత్సర్గము నిరోధిస్తుంది మరియు ఎండోమెట్రియంలో మరియు గర్భాశయ
శ్లేష్మంలో మార్పులకు కారణమవుతుంది.
పరిపాలన తర్వాత సైట్‌ను మసాజ్ చేయకూడదు కాబట్టి అది నెమ్మదిగా గ్రహించవచ్చు.
ఇది దాదాపు 100% ప్రభావాన్ని కలిగి ఉంది, ఇది జనన నియంత్రణ కోసం అత్యంత ప్రజాదరణ
పొందిన ఎంపికలలో ఒకటి.
ఎముక ఖనిజ సాంద్రత తగ్గే ప్రమాదం ఉన్నందున మరియు బరువు మోసే వ్యాయామాలలో
నిమగ్నమయ్యే ప్రమాదం ఉన్నందున స్త్రీ తన ఆహారంలో తగినంత కాల్షియం తీసుకోవాలని
సలహా ఇవ్వండి.
 TOPIC 2 - Child
Health(పిల్లల ఆరోగ్యం)

Child Health (పిల్లల ఆరోగ్యం)

Immunization (రోగనిరోధకత)
Nutrition (పోషణ)
RBSK(RastriyaBalaSurakshaKaryakram)
(రాష్ట్రీయబాలసురక్షకార్యక్రమం)
RashtriyaKishoreSwasthyaKaryakram(
Adolescent Health Care)(రాష్ట్రీయకిషోర్
స్వస్త్యకార్యక్రమం)
Demography (జనాభా శాస్త్రం)

sachivalayam.com
 Child Health (పిల్లల ఆరోగ్యం)
1. MAA (Breast feeding IYCF) - Mothers Absolute
Affection (మొథెర్స్ అబ్సొల్యూట్ అఫెక్షన్)
2. HBNC & HBYC - Home Based Newborn Care (హోమ్
బేస్డ్ న్యూబోర్న్ కేర్) & Home Based care for Young
Child(హోమ్ బేస్డ్ కేర్ ఫర్ యంగ్ చైల్డ్).
3. SNCU & NRCs (Referrals and follow ups) - Special
Newborn Care Units (స్పెషల్ న్యూబోర్న్ కేర్ యూనిట్స్) &
Nutrition Rehabilitation Centres(న్యూట్రిషన్
రీహాబిలిటేషన్ సెంటర్స్).
4. SAANs - Social Awareness & Action to Neutralise
Pneumonia
5. AnemiaMukt Bharat (అనేమియుక్త్ భారత్) (Intensive
National Iron +Initiative +PoshanAbhiyan) (ఇంటెన్సివ్
నేషనల్ ఐరన్+ఇనిషియేటివ్+పోషణాభియాన్)
6. IDCF Intensified Diarrhoea Control Fortnight
7. Vitamin - A
8. IMNCI Integrated Management of Neonatal and
Child hood illness
9. CDR, ILL

sachivalayam.com
 Immunization (రోగనిరోధకత)
Routine Immunization-Vaccine preventable
diseases- Immunization schedule (రొటీన్
ఇమ్యునైజేషన్-వ్యాక్సిన్ నివారించగల వ్యాధులు-
ఇమ్యునైజేషన్ షెడ్యూల్)
AEFI-Disease surveillance (వ్యాధి నిఘా)-Covid 19
Vaccination(కోవిడ్ 19 టీకా)

లక్ష్యం
ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని శిశువులందరికీ "పూర్తి రోగనిరోధకత"
యొక్క 95% కంటే ఎక్కువ కవరేజీని సాధించడానికి, తద్వారా
IMR తగ్గింపులో దోహదపడుతుంది
వ్యూహం
పటిష్టమైన మైక్రో ప్లా న్‌లను అభివృద్ధి చేయడం ద్వారా,
సహాయక పర్యవేక్షణ, దిద్దు బాటు దశలతో పర్యవేక్షణ మరియు
సాధారణ క్లిష్టమైన సమీక్ష
కీలక పనితీరు సూచికలు
ముఖ్య పనితీరు సూచికలు: 'ELAకి వ్యతిరేకంగా' పూర్తి
ఇమ్యునైజేషన్ కవరేజ్, అన్ని సంస్థలకు ప్రసవించిన శిశువులకు
జీరో డోస్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (హెప్ B), 'పెంటా 1 నుండి పెంటా 3కి'
మరియు 'పూర్తి రోగనిరోధకత' కవరేజ్

sachivalayam.com
 Nutrition (పోషణ)
NRCs and kitchen gardens (కిచెన్ గార్డెన్స్)
Nutrition Rehabilitation Center (న్యూట్రిషన్ రీహాబిలిటేషన్
సెంటర్)

న్యూ బోర్న్ కేర్ కార్నర్స్

లక్ష్యం
ప్రసవం అయిన వెంటనే లేబర్ రూమ్ మరియు ఆపరేషన్ థియేటర్లలో
నవజాత శిశువుకు చికిత్స అందించడం
పుట్టిన సమయంలో అనారోగ్యంతో ఉన్న నవజాత శిశువులందరికీ
పునరుజ్జీవన నవజాత సంరక్షణను అందించడం
నవజాత శిశువులోని అన్ని రోగాల కోసం, శిక్షణ పొందిన డాక్టర్
మరియు నర్సు ద్వారా 24/7 రౌండ్ ఔట్ పేషెంట్ సేవలను అందించడం
వ్యూహం
పుట్టినప్పుడు నవజాత శిశువు సంరక్షణ కోసం అధునాతన
పరికరాలను అందించండి
డెలివరీ పాయింట్‌లో జన్మించిన ప్రతి శిశువుకు అవసరమైన
వెచ్చదనం మరియు పునరుజ్జీవన లభ్యతను ప్రా రంభించండి
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 789 NBCCలను కలిగి ఉంది, ప్రతి
డెలివరీ పాయింట్ వద్ద, PHC నుండి వైద్య కళాశాల వరకు
ఈ NBCCలు అల్పోష్ణస్థితి, బర్త్ అస్ఫిక్సియా మొదలైన పరిస్థితులకు
శ్రద్ధ వహిస్తా యి
కీలక పనితీరు సూచికలు
NBCC వినియోగ రేటు
sachivalayam.com
 న్యూ బోర్న్ స్టెబిలైజేషన్ యూనిట్లు
లక్ష్యం
1800gm కంటే ఎక్కువ బరువున్న జబ్బుపడిన నవజాత
శిశువుకు ఆరోగ్య సదుపాయంలో చికిత్స చేయడానికి
అన్ని జబ్బుపడిన మరియు చిన్న నవజాత శిశువులకు
సౌకర్యం ఆధారిత నవజాత సంరక్షణను అందించడం
నవజాత శిశువులోని అన్ని రోగాల కోసం, శిక్షణ పొందిన
డాక్టర్ మరియు నర్సు ద్వారా 24/7 రౌండ్ ఔట్ పేషెంట్
సేవలను అందించడం
వ్యూహం
నవజాత శిశువు సంరక్షణ కోసం అత్యాధునిక భౌతిక మౌలిక
సదుపాయాలు మరియు అధునాతన పరికరాలను
అందించండి
నవజాత శిశువుకు చికిత్స చేయడానికి తగిన శిక్షణ పొందిన
వైద్యులు మరియు నర్సుల లభ్యతను ప్రా రంభించండి
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 95 NBSUలను ఏరియా
ఆసుపత్రు లు మరియు CHCలలో కలిగి ఉంది. ప్రతి NBSU
4 పడకలతో దాదాపు 800sqft ప్లింత్ ఏరియా కలిగి ఉంది.
అవసరమైన నవజాత శిశువు సంరక్షణను అందించడానికి
కాల్‌లో డాక్టర్ మరియు 3 స్టా ఫ్ నర్సులు అందుబాటులో
ఉన్నారు
ఈ NBSUలు అల్పోష్ణస్థితి, నియోనాటల్ సెప్సిస్,
నియోనాటల్ కామెర్లు మొదలైన పరిస్థితులకు శ్రద్ధ
వహిస్తా యి.
కీలక పనితీరు సూచికలు
NBSU యొక్క బెడ్ ఆక్యుపెన్సీ రేటు
సంస్థా గత మరణాల రేటు
sachivalayam.com
 ప్రత్యేక నవజాత సంరక్షణ యూనిట్లు
లక్ష్యం
అనారోగ్య సదుపాయంలో నవజాత శిశువుకు చికిత్స చేయడానికి
అన్ని జబ్బుపడిన మరియు చిన్న నవజాత శిశువులకు సౌకర్యం ఆధారిత
నవజాత సంరక్షణను అందించడం
SNCU డిశ్చార్జ్ అయిన నవజాత శిశువు యొక్క ఫాలో అప్‌తో సహా
నవజాత శిశువులోని అన్ని వ్యాధుల కోసం, శిక్షణ పొందిన డాక్టర్ మరియు
నర్సు ద్వారా 24/7 రౌండ్ ఔట్ పేషెంట్ సేవలను అమలు చేయడం
వ్యూహం
నవజాత శిశువు సంరక్షణ కోసం అత్యాధునిక భౌతిక మౌలిక సదుపాయాలు
మరియు అధునాతన పరికరాలను అందించండి
నవజాత శిశువుకు చికిత్స చేయడానికి తగిన శిక్షణ పొందిన వైద్యులు
మరియు నర్సుల లభ్యతను ప్రా రంభించండి
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 26 SNCUలను కలిగి ఉంది, వైద్య కళాశాలలు,
జిల్లా ఆసుపత్రు లు మరియు కొన్ని ఏరియా ఆసుపత్రు లు ముఖ్యంగా గిరిజన
ప్రాంతాలలో ఉన్నాయి. ప్రతి SNCUలో 20 పడకలతో దాదాపు 3000
చదరపు అడుగుల పునాది ప్రాంతం ఉంది. 4 గంటలూ నవజాత శిశువుల
సంరక్షణ కోసం 4 మంది వైద్యులు మరియు 14 మంది స్టా ఫ్ నర్సులు
ఉన్నారు
ఈ SNCUలు రెస్పిరేటరీ డిస్ట్రెస్ సిండ్రో మ్, నియోనాటల్ సెప్సిస్, బర్త్
అస్ఫిక్సియా, నియోనాటల్ కామెర్లు మొదలైన పరిస్థితులకు శ్రద్ధ వహిస్తా యి.
కీలక పనితీరు సూచికలు
SNCU యొక్క బెడ్ ఆక్యుపెన్సీ రేటు
సంస్థా గత మరణాల రేటు
1800gm కంటే ఎక్కువ ఉన్న నవజాత శిశువుల మరణాలు
సౌకర్యం ఫాలో అప్ రేటు

sachivalayam.com
 శిశు చిన్న పిల్లల ఆహారం
లక్ష్యం
IYCF పద్ధతులు, తల్లిపాలు వారోత్సవాల విజయానికి పర్యవేక్షణ
మరియు పర్యవేక్షణ చాలా కీలకం.
వ్యూహం
IYCF పద్ధతుల పర్యవేక్షణను నిర్వహించడం మరియు తద్వారా వారి
పనితీరును మెరుగుపరచడం, IYCF డెలివరీలను మెరుగుపరచడానికి
ఫీల్డ్ లెవల్ ఫంక్షనరీలకు శిక్షణ ఇవ్వడం, దృశ్యమానతను
మెరుగుపరచడానికి ముఖ్యమైన ఈవెంట్‌లను నిర్వహించడం.
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
గృహ సందర్శనల సమయంలో IEC/BCC మెటీరియల్ మరియు ఫీల్డ్
ఫంక్షనరీలు మరియు పర్యవేక్షక సిబ్బంది యొక్క కౌన్సెలింగ్ నైపుణ్యాల
వినియోగాన్ని పర్యవేక్షించడానికి మరియు తల్లిపాలు ఇచ్చే ప్రత్యేక
నైపుణ్యాలపై గుర్తించబడిన అంతరాలకు చేతితో పట్టు కునే మద్దతును
అందించడం. 2. శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లల దాణా పద్ధతులను
నిర్ధా రించడానికి గుర్తించబడిన ఖాళీల కోసం డేటా ఆధారిత సమీక్షలు
మరియు కార్యాచరణ ప్రణాళిక తయారీ. PHCలు మరియు SCల
ANMలు మరియు శిశు మరియు చిన్నపిల్లల ఫీడింగ్ పద్ధతులపై
పర్యవేక్షక సిబ్బంది సామర్థ్యాలను పెంపొందించడం మరియు IYCFలో
తల్లు లు / సంరక్షణ ఇచ్చేవారికి ప్రభావవంతంగా కౌన్సెలింగ్ ఇవ్వడానికి
IEC/BCC మెటీరియల్‌ని ఉపయోగించి కౌన్సెలింగ్ చేయడం.
కీలక పనితీరు సూచికలు
కెపాసిటీ బిల్డింగ్ ఈవెంట్‌లు ప్లా న్ చేయబడిన vs IYCF కోసం క్షేత్ర
స్థా యి కార్యకర్తలకు నిర్వహించబడతాయి.
ROPలో ప్రణాళికాబద్ధంగా మరియు మంజూరైన విధంగా
కార్యక్రమాలను నిర్వహించింది.
sachivalayam.com
 ద్వి-వార్షిక విటమిన్ - A ప్రచారం
లక్ష్యం
పోషకాహార అంధత్వ నివారణకు
5 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న
అనారోగ్యాన్ని తగ్గించడానికి - శ్వాసకోశ మరియు
గ్యాస్ట్రో పేగు ఇన్ఫెక్షన్లను తగ్గించడం ద్వారా
వ్యూహం
Bi - 9 నెలల నుండి 5 సంవత్సరాల వయస్సు వరకు
విటమిన్ - A యొక్క వార్షిక పరిపాలన
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
9-12 నెలల వయస్సు ఉన్న పిల్లలందరినీ జాబితా
చేయండి మరియు ప్రతి బిడ్డకు 1 ml మొదటి మోతాదు
ఇవ్వండి.
12-59 నెలల వయస్సు గల పిల్లలందరినీ జాబితా
చేయండి మరియు ప్రతి బిడ్డకు 2 ml చొప్పున రెండవ
నుండి ఐదవ డోస్ ఇవ్వండి.
ASHA, ANM & AWW ద్వారా అడ్మినిస్ట్రేషన్ మరియు
సూపర్‌వైజరీ కేడర్ ద్వారా దగ్గరి పర్యవేక్షణ.
వదిలివేయడం మరియు డ్రా ప్ అవుట్‌లు లేకుండా గరిష్ట
కవరేజీని నిర్ధా రించుకోండి.
కీలక పనితీరు సూచికలు
9-59 నెలల వయస్సు మధ్య రాష్ట్రంలోని మొత్తం
పిల్లలకు వ్యతిరేకంగా విటమిన్ ఎ సప్లిమెంటేషన్ యొక్క
కవరేజ్ శాతం

sachivalayam.com
 పోషకాహార పునరావాస కేంద్రా లు
లక్ష్యం
పోషకాహార పునరావాస కేంద్రా లు:
తీవ్రమైన పోషకాహార లోపం ఉన్న పిల్లలలో, ముఖ్యంగా వైద్యపరమైన సమస్యలు
ఉన్నవారిలో క్లినికల్ నిర్వహణను అందించడం మరియు మరణాలను తగ్గించడం.
తీవ్రమైన పోషకాహార లోపం (SAM) ఉన్న పిల్లల శారీరక మరియు మానసిక
ఎదుగుదలను ప్రో త్సహించడం.
శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లలకు తగిన ఆహారం మరియు సంరక్షణ పద్ధతులలో
తల్లు లు మరియు ఇతర సంరక్షణ ఇచ్చేవారి సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం.
పిల్లలు తీవ్రమైన పోషకాహార లోపంలోకి జారుకోవడానికి దోహదపడిన సామాజిక
కారకాలను గుర్తించడం.
వ్యూహం
ప్రో గ్రా మాటిక్‌గా, SAM ఉన్న పిల్లలను క్లినికల్ ప్రమాణాల ఆధారంగా 'సంక్లిష్టమైన
మరియు సంక్లిష్టమైన' కేసులుగా వర్గీకరించడం సహాయకరంగా ఉంటుంది: SAM
ఉన్న పిల్లలకు సౌకర్యం/ఆసుపత్రి ఆధారిత సంరక్షణ మరియు వైద్యపరమైన
సమస్యలు.
SAM ఉన్న పిల్లలకు గృహ/కమ్యూనిటీ ఆధారిత సంరక్షణ కానీ వైద్యపరమైన
సమస్యలు లేకుండా
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
SAM పిల్లల ఇన్-పేషెంట్ నిర్వహణ కోసం అందించబడిన సేవలు మరియు సంరక్షణ:
పిల్లల 24 గంటల సంరక్షణ మరియు పర్యవేక్షణ.
వైద్య సమస్యల చికిత్స.
తీవ్రమైన పోషకాహార లోపం ఉన్న పిల్లల సౌకర్యాల ఆధారిత నిర్వహణ.
ఇంద్రియ ప్రేరణ మరియు భావోద్వేగ సంరక్షణ అందించడం.

sachivalayam.com
దోహదపడే కారకాలను గుర్తించడానికి మరియు పరిష్కరించడానికి కుటుంబం
యొక్క సామాజిక అంచనా.
తగిన ఆహారం, సంరక్షణ మరియు పరిశుభ్రతపై కౌన్సెలింగ్.
స్థా నికంగా లభించే, సాంస్కృతికంగా ఆమోదయోగ్యమైన మరియు సరసమైన
ఆహార పదార్థా లను ఉపయోగించి శక్తి సాంద్రత కలిగిన పిల్లల ఆహార పదార్థా ల
తయారీపై ప్రదర్శన మరియు అభ్యాసం- చేయడం.
కీలక పనితీరు సూచికలు
ఎన్‌ఆర్‌సిల సంఖ్య, అడ్మిషన్‌లు, లింగం విడదీయబడింది, ఫ్రంట్‌లైన్ వర్కర్/స్వీయ/
పీడియాట్రిక్ వార్డ్ లేదా ఎమర్జెన్సీ ద్వారా సిఫార్సు చేయబడింది, బెడ్ ఆక్యుపెన్సీ రేట్,
NRCలో ఉండే సగటు పొడవు, NRCలో ఉండే సమయంలో బరువు పెరగడం, అధిక
సౌకర్యానికి రిఫెరల్ రేటు, కేసు మరణాలు రేటు, డిఫాల్టర్ రేటు, రిలాప్స్ రేటు,
స్పందించనివారు, NRC నుండి డిశ్చార్జ్ అయిన తర్వాత మరణాల రేటు
రాష్ట్రీయ బాల్ స్వాస్త్య కార్యక్రమం (RBSK)
RBSK - 4DS / 30 షరతులు
ఎ. పుట్టు కతో వచ్చే లోపాలు
బి. లోపాలు
1. న్యూరల్ ట్యూబ్ డిఫెక్ట్
10.రక్తహీనత ముఖ్యంగా
2. డౌన్స్ సిండ్రో మ్
తీవ్రమైన రక్తహీనత
3. క్లెఫ్ట్‌లిప్&పాలేట్/క్లెఫ్ట్ పాలటేలోన్
11. విటమిన్ ఎ లోపం
4. టాలిప్స్ (క్లబ్ ఫుట్)
(బిటోస్పాట్)
5. హిప్ డెవలప్‌మెంటల్ డిస్ప్లాసియా
12. విటమిన్ డి లోపం (రికెట్స్)
6. పుట్టు కతో వచ్చే కంటిశుక్లం
13. తీవ్రమైన తీవ్రమైన
7. పుట్టు కతో వచ్చే చెవుడు
పోషకాహార లోపం.
8. పుట్టు కతో వచ్చే గుండె జబ్బు
14. గాయిటర్
9. రెటినోపతి ఆఫ్ ప్రీమెచ్యూరిటీ
C. బాల్య వ్యాధులు D. అభివృద్ధి ఆలస్యం & వైకల్యాలు
15. చర్మ పరిస్థితులు (స్కేబీస్, 21. దృష్టి లోపం
ఫంగల్ ఇన్ఫెక్షన్ మరియు 22. వినికిడి లోపం
తామర) 23. న్యూరో-మోటార్ బలహీనత
16. ఓటిటిస్ మీడియా 24. మోటార్ ఆలస్యం
17. రుమాటిక్ హార్ట్ డిసీజ్ 25. అభిజ్ఞా ఆలస్యం
18. రియాక్టివ్ ఎయిర్‌వే వ్యాధి 26. భాష ఆలస్యం
19.దంత క్షయం 27. బిహేవియర్ (ఆటిజం)
20. కన్వల్సివ్ డిజార్డర్ 28. లెర్నింగ్ డిజార్డర్
29. అటెన్షన్ డెఫిసిట్ హైపర్యాక్టివిటీ డిజార్డర్
30. తలసేమియా
ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రా రంభించిన జాతీయ గ్రా మీణ
ఆరోగ్య మిషన్ కింద 'చైల్డ్ హెల్త్ స్క్రీనింగ్ మరియు ఎర్లీ ఇంటర్వెన్షన్ సర్వీసెస్'
కార్యక్రమం, కాబట్టి, పిల్లలలో ప్రబలంగా ఉన్న 4Dలను ముందస్తు గా గుర్తించడం
మరియు నిర్వహించడం లక్ష్యంగా పెట్టు కుంది. ఇవి
పుట్టు కతో వచ్చే లోపాలు
పిల్లలలో వ్యాధులు
లోపం పరిస్థితులు
వైకల్యాలతో సహా అభివృద్ధి ఆలస్యం.
sachivalayam.com
 రాష్ట్రీయ కిషోర్ స్వాస్థ్య కార్యక్రమం (RKSK)
వ్యూహం
కమ్యూనిటీ ఆధారిత జోక్యాలుగా విస్తృతంగా వర్గీకరించవచ్చు
పీర్ ఎడ్యుకేషన్ (PE) ప్రో గ్రా మ్
త్రైమాసిక కౌమార ఆరోగ్య దినోత్సవం (AHD) నిర్వహించడం

sachivalayam.com
వీక్లీ ఐరన్ మరియు ఫోలిక్ యాసిడ్ సప్లిమెంటేషన్ ప్రో గ్రా మ్ (WIFS)
ఋతు పరిశుభ్రత పథకం (MHS)
సౌకర్యం ఆధారిత జోక్యాలు
అడోలసెంట్ ఫ్రెండ్లీ హెల్త్ క్లినిక్‌ల (AFHC) బలోపేతం
కన్వర్జెన్స్
ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమంలో - కుటుంబ నియంత్రణ, తల్లి ఆరోగ్యం
(VHNDతో సహా), RBSK, NACP, జాతీయ పొగాకు నియంత్రణ కార్యక్రమం,
జాతీయ మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమం, NCDలు మరియు IEC
ఇతర విభాగాలు/స్కీమ్‌లతో - WCD (ICDS, KSY, BSY, SABLA), HRD
(AEP, MDM), యువజన వ్యవహారాలు మరియు క్రీడలు. (కౌమార
సాధికారత పథకం, జాతీయ సేవా పథకం, NYKS, NPYAD)
కీలక పనితీరు సూచికలు
కౌమారదశలో ఉన్నవారిలో పోషకాహార లోపం లక్ష్యం
మరియు IDA తగ్గింపు పోషణను మెరుగుపరచండి
యుక్తవయస్సులో ఉన్న బాలికలలో వయస్సు లైంగిక మరియు పునరుత్పత్తి
నిర్దిష్ట సంతానోత్పత్తి రేటు తగ్గు దల (15-19 ఆరోగ్యాన్ని ప్రా రంభించండి
సంవత్సరాలు) మానసిక ఆరోగ్యాన్ని
ప్రసూతి మరణాల నిష్పత్తిలో తగ్గు దల 15-19 పెంపొందించుకోండి
సంవత్సరాల వయస్సు వారు అందించబడింది గాయాలు మరియు హింసను
కౌమారదశలో ఉన్నవారిలో HIV ప్రా బల్యంలో నిరోధించండి
తగ్గు దల పదార్థ దుర్వినియోగాన్ని నిరోధించండి
కౌమారదశలో ఉన్నవారిలో హింస అనుభవంలో NCDల కోసం చిరునామా షరతులు
క్షీణత
కౌమారదశలో ఉన్నవారిలో తీవ్రమైన మానసిక
ఆరోగ్య సమస్యల ప్రా బల్యంలో తగ్గు దల
కౌమారదశలో ఉన్నవారిలో NCDల సంభవం
తగ్గు దల
కౌమారదశలో ఆరోగ్యకరమైన జీవనశైలిలో
మెరుగుదల (ఆహారం, వ్యాయామం మొదలైనవి)
 Demography (డెమోగ్రఫీ)
1 .రిజిస్టర్లు మరియు నివేదికలు- RCH రిజిస్టర్- HMIS-CSSM
2. GOI పోర్టల్స్ మరియు వెబ్ ఆధారిత రిపోర్టింగ్ సిస్టమ్.-RCH
పోర్టల్ (ANMOL)- NCD-IDSP
ప్రభుత్వం 15000 టాబ్లెట్ PCలను ఫ్రంట్‌లైన్ హెల్త్ వర్కర్లు అంటే, ANMలు,
(ఫస్ట్ మరియు సెకండ్ ANMలు) మరియు వారి సూపర్‌వైజరీ అధికారులకు
అందించింది. టాబ్లెట్ PCల ద్వారా RCH డేటా యొక్క ఆన్‌లైన్ అప్‌డేషన్
కోసం అందరు ANMలకు శిక్షణ ఇవ్వబడింది.
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు
సహాయక నర్సు మంత్రసాని (ANM) ఆన్‌లైన్ అనేది ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ
మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క ఒక చొరవ, ఇది 5 సంవత్సరాల వయస్సు వరకు గర్భిణీ స్త్రీలు
మరియు పిల్లలకు అర్హత కలిగిన జంట నుండి పూర్తి స్పెక్ట్రమ్ హెల్త్‌కేర్ మరియు
ఇమ్యునైజేషన్ సేవలను అందజేసేలా చేస్తుంది. ఇది సర్వీస్ డెలివరీని సులభతరం
చేయడానికి మరియు పర్యవేక్షించడానికి అలాగే ఆరోగ్య సేవా ప్రదాత మరియు
లబ్ధి దారుల మధ్య రెండు మార్గా ల కమ్యూనికేషన్‌ను ఏర్పాటు చేయడానికి RCH
పోర్టల్ యొక్క వినూత్నమైన, ట్యాబ్-ఆధారిత వెర్షన్.
ANMల 11697 టాబ్లెట్-PCలలో ANMOL ఇన్‌స్టా ల్ చేయబడింది మరియు తేదీ
నాటికి దీని వినియోగం రోజువారీగా 11542(98%)గా ఉంది.
ANMOL అనేది ఆఫ్‌లైన్ యాప్, కాబట్టి ANM ఇంటర్నెట్ సౌకర్యం లేకుండా కూడా
పని చేయవచ్చు. ఇంటర్నెట్ అందుబాటులో ఉన్నప్పుడల్లా , బ్యాక్‌గ్రౌండ్‌లోని సర్వర్‌కి
డేటాను సింక్ చేయడానికి యాప్ అనుమతిస్తుంది.
EC, PW, చిల్డ్రన్‌కు అందించే సేవలను ట్రా క్ చేయడానికి ANMOL అప్లికేషన్‌ను
అమలు చేసిన భారతదేశంలోని మొదటి రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్.
URLతో సపోర్ట్ సెంటర్: http://anmolapp.co.in ANMOL వినియోగ సమయంలో
ANMలు లేవనెత్తిన సమస్యలు/ బగ్‌లను నేరుగా పోస్ట్ చేయడానికి ఏర్పాటు
చేయబడింది.

డెమోగ్రఫీమానవ జనాభాను అధ్యయనం చేయడానికి భావనలు

మరియు సాంకేతికతలను కలిగి ఉంటుంది. జనాభా పద్ధతులు జనన,
మరణం, అంతర్గత మరియు అంతర్జా తీయ వలసల రేట్లు , వయస్సు
మరియు లింగం ద్వారా వర్గీకరించబడతాయి

sachivalayam.com
TOPIC 3 -NVBDCP (Nation
Vector Born Diseases
Control Programme)

1. Malaria-Dengue-Chicken Guinea-
Lymphatic Filariasis- JE-Zika, Plague, etc
Surveillance Operations-Diagnosis and
Treatment
Vector Control Operations/ Integrated
Vector Management
2. Water Born Diseases-Cholera- Jaundice-
Diarrhea- Typhoid
3. Air Born Diseases- Swine Flu- COVID 19
4. Zoonatic Diseases-Rabbis- Anthrax
5. Bacterial Diseases- Tuberculosis(NTEP)-
Leprosy(WHO classification,ACD & RS
survey, SPARSA Programme)
6. IDSP and IHIP
 Vector Born Diseases
(వెక్టర్ ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధులు)
మలేరియా
ABER - ఒక సంవత్సరంలో మలేరియా కోసం పరీక్షించబడిన మొత్తం సంఖ్య. వ్యక్తు ల రక్త స్మెర్స్ (యాక్టివ్/
పాసివ్)
స్లైడ్ పాజిటివిటీ రేట్ - బ్లడ్ స్మెర్స్ పరీక్షలు నిర్ణీత సమయంలో ఇచ్చిన జనాభాలో @100 మంది వ్యక్తు లకు
నిర్వహించబడ్డా యి
API - వార్షిక పరాన్నజీవి సంభవం (మలేరియా కేసులు @1000 నివేదించబడ్డా యి జనాభా.)
వెక్టర్ సాంద్రత - మలేరియా ప్రా థమిక వెక్టర్ సాంద్రతలు ప్రతి మనిషి గంటకు/10 మనిషి గంట
మరణాలు - మలేరియా కారణంగా మరణాలు నిర్ధా రించబడ్డా యి.
డెంగ్యూ
నమూనాలను పరీక్షించారు - ఆరోగ్య కార్యకర్తలు లేదా ఆసుపత్రు ల ద్వారా డెంగ్యూ కోసం పరీక్షించబడిన
మొత్తం వ్యక్తు ల సెరా.
నమూనా రేటు - డెంగ్యూ @100 జనాభా కోసం సేకరించిన నమూనాలు.
డెంగ్యూ వ్యాధి - డెంగ్యూ వైరస్ కోసం మొత్తం సంఖ్య నిర్ధా రించబడింది.
వ్యాధిగ్రస్తు ల రేటు - డెంగ్యూ వైరస్ ధృవీకరించబడిన కేసులు @100 జనాభా
వెక్టర్ సాంద్రత - డెంగ్యూ వెక్టర్ సాంద్రతలు (Aedes eagypti)
లార్వా సాంద్రత - హౌస్ ఇండెక్స్/కంటైనర్ ఇండెక్స్/బ్రీటో ఇండెక్స్
మరణాలు - డెంగ్యూ కారణంగా నిర్ధా రించబడిన మరణాలు.
చికున్‌గున్యా
నమూనాలు పరీక్షించబడ్డా యి - ఆరోగ్య కార్యకర్తలు లేదా ఆసుపత్రు ల ద్వారా చికున్‌గున్యా వైరస్ కోసం
పరీక్షించబడిన మొత్తం వ్యక్తు ల సెరా.
నమూనా రేటు - చికున్‌గున్యా @100 జనాభా
చికున్‌గున్యా వ్యాధిగ్రస్తు ల కోసం సేకరించిన నమూనాలు - చికున్‌గున్యా
వెక్టర్ సాంద్రత కోసం నిర్ధా రించబడిన మొత్తం సంఖ్య - చికున్‌గున్యా వెక్టర్ సాంద్రతలు
లార్వా సాంద్రత - హౌస్ ఇండెక్స్/కంటైనర్ ఇండెక్స్/బ్రీటో ఇండెక్స్
వ్యూహాలు
మలేరియాప్రా రంభ రోగ నిర్ధా రణ మరియు పూర్తి/సత్వర చికిత్స.
వెక్టర్ నియంత్రణ కార్యకలాపాలు
యాంటీ లార్వా ఆపరేషన్స్
వయోజన వ్యతిరేక చర్యలు.
ఆరోగ్య విద్య
డెంగ్యూ: చికున్‌గున్యా
నిఘా (సెంటినల్) మరియు వ్యాధి నిర్ధా రణ
కేసు నిర్వహణ
వెక్టర్ నియంత్రణ మరియు వెక్టర్ నిఘా జపనీస్ ఎన్సెఫాలిటిస్
కేస్ డిటెక్షన్ మరియు డయాగ్నోసిస్
టీకా
కేసు నిర్వహణ
వెక్టర్ నియంత్రణ. ఫైలేరియాసిస్
నిఘా, మరియు రోగనిర్ధా రణ.
చికిత్స
వెక్టర్ నియంత్రణ
అనారోగ్య నిర్వహణ
Water Born Diseases(నీటి ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధులు)
Cholera(కలరా)
కలరా అనేది సాధారణంగా కలుషితమైన నీటి ద్వారా వ్యాపించే బ్యాక్టీరియా వ్యాధి.
కలరా తీవ్రమైన డయేరియా మరియు డీహైడ్రేషన్‌కు కారణమవుతుంది. చికిత్స
చేయకుండా వదిలేస్తే, కలరా గంటల్లో నే ప్రా ణాంతకం కావచ్చు, అంతకుముందు
ఆరోగ్యంగా ఉన్నవారిలో కూడా

లక్షణాలు కారణాలు చిక్కులు

అతిసారం ఉపరితలం లేదా తక్కువ రక్త చక్కెర
వికారం మరియు బాగా నీరు (హైపోగ్లైసీమియా)
వాంతులు సీఫుడ్ తక్కువ
డీహైడ్రేషన్ ముడి పండ్లు పొటాషియం
కండరాల తిమ్మిరి మరియు స్థా యిలు
షాక్ కూరగాయలు కిడ్నీ వైఫల్యం
ధాన్యాలు

Jaundice(కామెర్లు )
శిశు కామెర్లు నవజాత శిశువు చర్మం మరియు కళ్ళు పసుపు రంగులోకి మారడం. శిశువు
యొక్క రక్తంలో ఎర్ర రక్త కణాల పసుపు వర్ణద్రవ్యం అయిన బిలిరుబిన్ (bil-ih-ROO-bin)
అధికంగా ఉండటం వలన శిశు కామెర్లు సంభవిస్తా యి.
శిశు కామెర్లు ఒక సాధారణ పరిస్థితి, ముఖ్యంగా 38 వారాల గర్భధారణకు ముందు జన్మించిన
శిశువులు (ముందస్తు పిల్లలు) మరియు కొంతమంది తల్లిపాలు తాగే పిల్లలలో. శిశువుల
కామెర్లు సాధారణంగా రక్తప్రవాహంలో బిలిరుబిన్‌ను వదిలించుకోవడానికి శిశువు కాలేయం
పరిపక్వం చెందనందున సంభవిస్తుంది. కొంతమంది శిశువులలో, అంతర్లీన వ్యాధి శిశు
కామెర్లు కలిగించవచ్చు.
ప్రమాద కారకాలు
అకాల పుట్టు క
ప్రసవ సమయంలో ముఖ్యమైన గాయాలు
రక్తం రకం
తల్లిపాలు
జాతి
 అతిసారం (డయేరియా)
విరేచనాలు - వదులుగా, నీళ్లతో మరియు తరచుగా ప్రేగు కదలికలు - ఒక సాధారణ సమస్య. ఇది
ఒంటరిగా ఉండవచ్చు లేదా వికారం, వాంతులు, కడుపు నొప్పి లేదా బరువు తగ్గడం వంటి ఇతర
లక్షణాలతో సంబంధం కలిగి ఉండవచ్చు
లక్షణాలు
కడుపు తిమ్మిరి లేదా నొప్పి కారణాలు
ఉబ్బరం వైరస్లు
వికారం బాక్టీరియా మరియు పరాన్నజీవులు
వాంతులు అవుతున్నాయి మందులు
జ్వరం లాక్టో జ్ అసహనం
మలంలో రక్తం ఫ్రక్టో జ్
మలంలో శ్లేష్మం కృత్రిమ స్వీటెనర్లు
తక్షణమే మలవిసర్జన చేయాలి సర్జరీ
ఇతర జీర్ణ రుగ్మతలు
చిక్కులు
పెద్దలలో నిర్జలీకరణ సూచనలు శిశువులు మరియు చిన్న పిల్లలలో
విపరీతమైన దాహం నిర్జలీకరణ సూచనలు
పొడి నోరు లేదా చర్మం మూడు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ
కొద్దిగా లేదా మూత్రవిసర్జన గంటల్లో తడి డైపర్ ఉండకూడదు
లేదు పొడి నోరు మరియు నాలుక
బలహీనత, మైకము లేదా 102 F (39 C) పైన జ్వరం
తలతిరగడం కన్నీళ్లు లేకుండా ఏడుస్తోంది
అలసట మగత, స్పందించకపోవడం లేదా చిరాకు
ముదురు రంగు మూత్రం పొత్తికడుపు, కళ్ళు లేదా బుగ్గలు
కుంగిపోయిన రూపాన్ని

Typhoid(టైఫాయిడ్)
లక్షణాలు
జ్వరం తక్కువగా ప్రా రంభమవుతుంది మరియు ప్రతిరోజూ పెరుగుతుంది, బహుశా 104.9 F (40.5 C) వరకు చేరవచ్చు
తలనొప్పి
బలహీనత మరియు అలసట
కండరాల నొప్పులు కలుషితమైన ఆహారం మరియు
చెమటలు పడుతున్నాయి
పొడి దగ్గు నీరు లేదా సోకిన వ్యక్తితో సన్నిహిత
ఆకలి లేకపోవడం మరియు బరువు తగ్గడం
కడుపు నొప్పి సంబంధాలు టైఫాయిడ్ జ్వరానికి
అతిసారం లేదా మలబద్ధకం
దద్దు ర్లు
కారణమవుతాయి
విపరీతంగా ఉబ్బిన కడుపు
 Air Born Diseases (వాయుమార్గా న వ్యాధులు)

Swine Flu(స్వైన్ ఫ్లూ )

H1N1 ఫ్లూ ని స్వైన్ ఫ్లూ అని కూడా అంటారు . గతంలో స్వైన్‌ఫ్లూ అనేవారు
పందులతో ప్రత్యక్ష సంబంధం కలిగి ఉండేవారు. చాలా సంవత్సరాల క్రితం, పందుల
దగ్గర లేని వ్యక్తు ల మధ్య కొత్త వైరస్ వ్యాపించినప్పుడు అది మారిపోయింది.

స్వైన్ ఫ్లూ నివారణ :

లక్షణాలు స్వైన్ ఇన్ఫ్లుఎంజా నివారణ మూడు భాగాలను కలిగి
దగ్గు ఉంటుంది: పందులలో నివారణ, మానవులకు
జ్వరం సంక్రమించకుండా నిరోధించడం మరియు మానవులలో
గొంతు మంట వ్యాప్తి చెందకుండా నిరోధించడం. సరైన చేతులు
మూసుకుపోయిన కడుక్కోవడం వల్ల వైరస్ వ్యాప్తి చెందకుండా
లేదా ముక్కు నిరోధించవచ్చు. కళ్ళు, ముక్కు లేదా నోటిని తాకడం
కారటం
మానుకోండి. జలుబు లేదా ఫ్లూ లక్షణాలను ప్రదర్శించే
వొళ్ళు నొప్పులు
ఇతరులకు దూరంగా ఉండండి మరియు లక్షణాలను
తలనొప్పి
చలి ప్రదర్శించేటప్పుడు ఇతరులతో సంబంధాన్ని
అలసట నివారించండి.

COVID 19 (కోవిడ్ 19)

కరోనావైరస్ అనేది మీ ముక్కు, సైనస్ లేదా పై గొంతులో ఇన్ఫెక్షన్ కలిగించే
ఒక రకమైన సాధారణ వైరస్. చాలా కరోనావైరస్లు ప్రమాదకరమైనవి కావు.

COVID-19 యొక్క
చలి, కొన్నిసార్లు వణుకు
లక్షణాలు వొళ్ళు నొప్పులు
జ్వరం తలనొప్పి
దగ్గు గొంతు మంట
రద్దీ / ముక్కు కారటం
శ్వాస ఆడకపోవుట
వాసన లేదా రుచి కోల్పోవడం
శ్వాస తీసుకోవడంలో
వికారం
ఇబ్బంది అతిసారం
అలసట
Zoonatic Diseases (జూనోటిక్ వ్యాధులు)
Rabies(రేబిస్)
రాబిస్ అనేది ఒక వైరల్ వ్యాధి , ఇది మానవులలో మరియు ఇతర
క్షీరదాలలో మెదడు యొక్క వాపుకు కారణమవుతుంది,రాబిస్ వైరస్
సాధారణంగా కాటు ద్వారా వ్యాపిస్తుంది
లక్షణాలు కారణాలు
జ్వరం

తలనొప్పి
రాబిస్ వైరస్ రాబిస్ ఇన్ఫెక్షన్‌కు కారణమవుతుంది. వైరస్
సోకిన జంతువుల లాలాజలం ద్వారా వ్యాపిస్తుంది. వ్యాధి
వికారం సోకిన జంతువులు మరొక జంతువు లేదా వ్యక్తిని కాటు
వాంతులు వేయడం ద్వారా వైరస్ వ్యాప్తి చెందుతాయి.
అవుతున్నాయి
ఆందోళన ప్రమాద కారకాలు
ఆందోళన మీ రాబిస్ ప్రమాదాన్ని పెంచే కారకాలు:
గందరగోళం రాబిస్ ఎక్కువగా ఉన్న అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో
హైపర్యాక్టివిటీ ప్రయాణించడం లేదా నివసించడం
మింగడం కష్టం గబ్బిలాలు నివసించే గుహలను అన్వేషించడం లేదా
విపరీతమైన వన్యప్రా ణులను మీ క్యాంప్‌సైట్ నుండి దూరంగా
లాలాజలం ఉంచడానికి జాగ్రత్తలు తీసుకోకుండా క్యాంపింగ్
నీరు మింగడంలో చేయడం వంటి రాబిస్ వ్యాధిని కలిగి ఉన్న అడవి
ఇబ్బంది కారణంగా జంతువులతో మిమ్మల్ని పరిచయం చేసుకునే అవకాశం
ద్రవాలు తాగడానికి ఉన్న కార్యకలాపాలు
ప్రయత్నించడం వల్ల పశువైద్యునిగా పనిచేస్తు న్నారు
భయం ఏర్పడింది రేబిస్ వైరస్‌తో ప్రయోగశాలలో పని చేస్తోంది
ముఖంలో గాలి తల లేదా మెడకు గాయాలు, ఇది రాబిస్ వైరస్ మీ
వీచడంతో భయం మెదడుకు మరింత త్వరగా ప్రయాణించడంలో
భ్రాంతులు సహాయపడవచ్చు
నిద్రలేమి
పాక్షిక పక్షవాతం
 Anthrax (ఆంత్రా క్స్)
ఆంత్రా క్స్ ప్రధానంగా పశువులు మరియు అడవి ఆటలను ప్రభావితం చేస్తుంది.
అనారోగ్య జంతువులతో ప్రత్యక్షంగా లేదా పరోక్షంగా సంపర్కం ద్వారా మానవులు
వ్యాధి బారిన పడవచ్చు

లక్షణాలు
ఆంత్రా క్స్ సంక్రమణకు నాలుగు సాధారణ మార్గా లు ఉన్నాయి, ప్రతి
ఒక్కటి విభిన్న సంకేతాలు మరియు లక్షణాలతో ఉంటాయి
చర్మసంబంధమైన ఆంత్రా క్స్
గ్యాస్ట్రోఇంటెస్టినల్ ఆంత్రా క్స్
ఉచ్ఛ్వాస ఆంత్రా క్స్
ఇంజెక్షన్ ఆంత్రా క్స్

ఆంత్రా క్స్ యొక్క అత్యంత తీవ్రమైన సమస్యలు:

మీ శరీరం సాధారణంగా ఇన్ఫెక్షన్‌కి ప్రతిస్పందించలేకపోతుంది, ఇది
బహుళ అవయవ వ్యవస్థల (సెప్సిస్) దెబ్బతినడానికి దారితీస్తుంది
మెదడు మరియు వెన్నుపామును కప్పి ఉంచే పొరలు మరియు
ద్రవం యొక్క వాపు, భారీ రక్తస్రా వం (హెమరేజిక్ మెనింజైటిస్)
మరియు మరణానికి దారితీస్తుంది

నివారణ
యాంటీబయాటిక్స్‌తో 60-రోజుల చికిత్స - సిప్రో ఫ్లో క్సాసిన్, డాక్సీసైక్లిన్
మరియు లెవోఫ్లో క్సాసిన్ పెద్దలు మరియు పిల్లలకు
ఆమోదించబడ్డా యి
ఆంత్రా క్స్ వ్యాక్సిన్ యొక్క మూడు-డోస్ సిరీస్
కొన్ని సందర్భాల్లో , మోనోక్లో నల్ యాంటీబాడీస్ - రాక్సీబాకుమాబ్
మరియు ఓబిల్టో క్సాక్సిమాబ్‌తో చికిత్స
Bacterial Diseases (బాక్టీరియల్ వ్యాధులు)
క్షయవ్యాధి(NTEP)- లెప్రసీ(WHO వర్గీకరణ,ACD & RS సర్వే,
SPARSA ప్రో గ్రా మ్

కుష్టు వ్యాధి అనేది మైకోబాక్టీరియం లెప్రే అనే బాక్టీరియం వల్ల కలిగే దీర్ఘకాలిక,
ప్రగతిశీల బాక్టీరియా సంక్రమణం . ఇది ప్రధానంగా అంత్య భాగాల నరాలు,
చర్మం, ముక్కు యొక్క లైనింగ్ మరియు ఎగువ శ్వాసనాళాలపై ప్రభావం
చూపుతుంది. లెప్రసీని హాన్సెన్స్ వ్యాధి అని కూడా అంటారు.

కుష్టు వ్యాధి రకాలు

1. ట్యూబర్‌క్యులోయిడ్ లెప్రసీ వర్సెస్ లెప్రో మాటస్ లెప్రసీ వర్సెస్ బోర్డర్‌లైన్ లెప్రసీ
2. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (WHO) వర్గీకరణ
WHO వర్గీకరిస్తుందివిశ్వసనీయ మూలం ప్రభావిత చర్మ ప్రాంతాల రకం మరియు సంఖ్య ఆధారంగా వ్యాధి:
మొదటి వర్గం పాసిబాసిల్లరీ . ఐదు లేదా అంతకంటే తక్కువ గాయాలు ఉన్నాయి మరియు చర్మ
నమూనాలలో బాక్టీరియం కనుగొనబడలేదు.
రెండవ వర్గం మల్టీబాసిల్లరీ . ఐదు కంటే ఎక్కువ గాయాలు ఉన్నాయి, బాక్టీరియం స్కిన్ స్మెర్‌లో లేదా
రెండింటిలో కనుగొనబడింది.
3. రిడ్లీ -జోప్లింగ్ వర్గీకరణ

కుష్టు వ్యాధి లక్షణాలు: చికిత్స :

కండరాల బలహీనత డాప్సోన్ (అక్జో న్)
రిఫాంపిన్ (రిఫాడిన్)
చేతులు , చేతులు , పాదాలు
క్లో ఫాజిమైన్ (లాంప్రేన్)
మరియు కాళ్ళలో తిమ్మిరి మినోసైక్లిన్ (మినోసిన్)
చర్మ గాయాలు ఆఫ్లో క్సాసిన్ (ఆక్యుఫ్లక్స్)

సమస్యలు
వికారము
జుట్టు రాలడం , ముఖ్యంగా కనుబొమ్మలు మరియు వెంట్రు కలపై
కండరాల బలహీనత
చేతులు మరియు కాళ్ళలో శాశ్వత నరాల నష్టం
చేతులు మరియు కాళ్ళు ఉపయోగించలేకపోవడం
దీర్ఘకాలిక నాసికా రద్దీ , ముక్కు నుండి రక్తస్రా వం మరియు నాసికా సెప్టం పతనం
ఇరిటిస్ , ఇది కంటి ఐరిస్ యొక్క వాపు
గ్లా కోమా , ఆప్టిక్ నరాలకి హాని కలిగించే కంటి వ్యాధి
అంధత్వం
అంగస్తంభన లోపం (ED)
వంధ్యత్వం
మూత్రపిండ వైఫల్యం
Tuberculosis(NTEP) [క్షయవ్యాధి]
ఇది ప్రధానంగా ఊపిరితిత్తు లను
ప్రభావితం చేసే అత్యంత అంటు వ్యాధి
క్షయ వ్యాధికి కారణమేమిటి?
TB బ్యాక్టీరియా గాలిలో సోకిన బిందువుల ద్వారా వ్యాపిస్తుంది. ఈ బిందువులు గాలిలోకి
ప్రవేశించిన తర్వాత, సమీపంలోని ఎవరైనా వాటిని పీల్చుకోవచ్చు. TB ఉన్న ఎవరైనా బ్యాక్టీరియాను
దీని ద్వారా ప్రసారం చేయవచ్చు
క్షయవ్యాధిని ఎలా నిర్ధా రిస్తా రు?
చర్మ పరీక్ష
రక్త పరీక్ష
ఛాతీ ఎక్స్-రే
ఇతర పరీక్షలు

TBని నివారించడం :
మీరు TB బారిన పడ్డా రని మీరు విశ్వసిస్తే, పరీక్ష కోసం ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణులతో కనెక్ట్
అవ్వడం
మీకు హెచ్‌ఐవి లేదా ఇన్‌ఫెక్షన్ వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచే ఏదైనా పరిస్థితి ఉంటే TB కోసం
పరీక్ష చేయించుకోవడం
ట్రా వెల్ క్లినిక్‌ని సందర్శించడం లేదా అధిక TB రేటు ఉన్న దేశానికి ప్రయాణించే ముందు
మరియు తర్వాత పరీక్ష గురించి మీ వైద్యుడిని సంప్రదించండి
మీ వర్క్‌ప్లే స్ ఇన్‌ఫెక్షన్ నివారణ మరియు నియంత్రణ ప్రో గ్రా మ్ గురించి అడగడం మరియు
మీ ఉద్యోగం TBకి గురయ్యే ప్రమాదం ఉన్నట్లయితే అందించిన జాగ్రత్తలను అనుసరించండి
యాక్టివ్ TB ఉన్న వారితో సన్నిహిత లేదా సుదీర్ఘ సంబంధాన్ని నివారించడం

లక్షణాలు
దగ్గు 3 వారాల కంటే ఎక్కువ ఉంటుంది
దగ్గు రక్తం లేదా కఫం (కఫం)
ఛాతి నొప్పి
వివరించలేని అలసట
బలహీనత
జ్వరం
చలి
రాత్రి చెమటలు
ఆకలి నష్టం
బరువు నష్టం
IDSP and IHIP (Integrated Disease Surveillance
Programme and Integrated Health Information
Platform)[ఇంటిగ్రేటెడ్ డిసీజ్ సర్వైలెన్స్ ప్రో గ్రా మ్
మరియు ఇంటిగ్రేటెడ్ హెల్త్ ఇన్ఫర్మేషన్ ప్లా ట్‌ఫారమ్]
ఇంటిగ్రేటెడ్ డిసీజ్ సర్వైలెన్స్ ప్రో గ్రా మ్ ( IDSP) అనేది భారతదేశంలోని దేశవ్యాప్త వ్యాధి
నిఘా వ్యవస్థ, ఇది సమర్థవంతమైన విధాన నిర్ణయాలను ఎనేబుల్ చేయడం కోసం
వ్యాధులను ముందస్తు గా గుర్తించడం మరియు దీర్ఘకాలిక పర్యవేక్షణ కోసం రాష్ట్ర
మరియు కేంద్ర ప్రభుత్వాలు రెండింటినీ కలుపుతుంది.
ప్రో గ్రా మ్ భాగాలు
కేంద్రం, రాష్ట్ర మరియు జిల్లా స్థా యిలో నిఘా యూనిట్ల ఏర్పాటు ద్వారా నిఘా
కార్యకలాపాల ఏకీకరణ మరియు వికేంద్రీకరణ.
మానవ వనరుల అభివృద్ధి - రాష్ట్ర నిఘా అధికారులు, జిల్లా నిఘా అధికారులు,
ర్యాపిడ్ రెస్పాన్స్ టీమ్ మరియు ఇతర వైద్య మరియు పారామెడికల్ సిబ్బందికి
వ్యాధి నిఘా సూత్రా లపై శిక్షణ.
డేటా సేకరణ, సంకలనం, సంకలనం, విశ్లేషణ మరియు వ్యాప్తి కోసం ఇన్ఫర్మేషన్
కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీని ఉపయోగించడం.
ప్రజారోగ్య ప్రయోగశాలలను బలోపేతం చేయడం.
జూనోటిక్ వ్యాధుల కోసం ఇంటర్ సెక్టో రల్ కో-ఆర్డినేషన్

IHIP గురించి
ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ, భారత ప్రభుత్వం కింద
ప్రభుత్వం 2018లో 7 రాష్ట్రాల్లో ఇంటిగ్రేటెడ్ హెల్త్ ఇన్ఫర్మేషన్ ప్లా ట్‌ఫారమ్ (IHIP)ని
ప్రా రంభించింది మరియు ప్రస్తు తం ఇది 11 రాష్ట్రాల్లో పని చేస్తోంది. అన్ని రాష్ట్రాలు
మరియు యుటిలలో శిక్షణలు నిర్వహించబడుతున్న సవరించిన నిఘా వేదిక యొక్క
పాన్-ఇండియా విస్తరణ కోసం చర్య ప్రా రంభించబడుతోంది.
IHIP అనేది రియల్ టైమ్, గ్రా మాల వారీగా, GIS ట్యాగింగ్‌తో కూడిన కేస్ బేస్డ్ ఎలక్ట్రానిక్ హెల్త్
ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్, ఇది అంటువ్యాధి పీడిత వ్యాధులను సత్వర నివారణ మరియు నియంత్రణలో
సహాయపడుతుంది.
వ్యాప్తిని గుర్తించడం, అనారోగ్యం మరియు మరణాలను తగ్గించడం మరియు జనాభాలో వ్యాధి భారాన్ని
తగ్గించడం మరియు మెరుగైన ఆరోగ్య వ్యవస్థల కోసం విధాన రూపకర్తలకు ఇనిషియేటివ్ సమీప నిజ-
సమయ డేటాను అందిస్తుంది.
పాన్-ఇండియా ప్రా తిపదికన పౌరుల ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఎలక్ట్రానిక్ హెల్త్ రికార్డ్స్ (EHRలు)
సృష్టించడాన్ని ప్రా రంభించడం IHIP యొక్క లక్ష్యం.
EHRలు ఈ కేంద్రీకృత యాక్సెస్ చేయగల ప్లా ట్‌ఫారమ్‌లో భాగంగా సమగ్ర ఆరోగ్య సమాచార మార్పిడి
(HIE)ని నిర్మించాలని లక్ష్యంగా పెట్టు కున్నాయి.
విజయం ప్రధానంగా రాష్ట్రాలు పంచుకునే డేటా నాణ్యతపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
ప్రభావవంతమైన అమలు IHIP, బ్లా క్ స్థా యిలో 32,000 మందికి, జిల్లా స్థా యిలో 13,000 మందికి
మరియు రాష్ట్ర స్థా యిలో 900 మందికి శిక్షణ ఇచ్చారు.
TOPIC 4 -NPCDCS:(Nation
Programme for Prevention
and Control of
Cancer,Diabetes,Cardiovas
cular Diseases and Stroke)

Introduction to Non-Communicable Diseases

(NCDs):
I. Population Based Sereening of Non-
Communicable Diseases and Role of ANM
II. Risk factors for Non-Communicable Diseases
III. Diabetes&Hypertension
IV. Cancers- Cervical Cancer - Breast Cancer - Oral
Cancer
 Risk factors for Non-Communicable Diseases(నాన్-
కమ్యూనికేట్ వ్యాధులకు ప్రమాద కారకాలు)
అత్యధిక మరణాలు సంభవించే NCDలలో మొదటి నాలుగు కిల్లర్లు
హృదయ సంబంధ వ్యాధులు, క్యాన్సర్లు , శ్వాసకోశ వ్యాధులు, మరియు
మధుమేహం

NCDల యొక్క ముఖ్య ప్రమాద కారకాలు

వయస్సు
ఆహారాలు మరియు జీవనశైలి
ఆర్థిక సందర్భం

నాన్-కమ్యూనికేబుల్ డిసీజ్ ( NCD ) అనేది ఒక

వ్యక్తి నుండి మరొకరికి నేరుగా సంక్రమించని
వ్యాధి

Diabetes & Hypertension (మధుమేహం

& హైపర్‌టెన్షన్)
మధుమేహం అనేది రక్తంలో గ్లూ కోజ్‌ను ప్రా సెస్ చేసే శరీర
సామర్థ్యాన్ని బలహీనపరిచే పరిస్థితి, లేకపోతే రక్తంలో చక్కెర
అని పిలుస్తా రు. డయాబెటిస్‌లో అనేక రకాలు ఉన్నాయి,
దీనికి వివిధ చికిత్సలు ఉన్నాయి.

మధుమేహం యొక్క అత్యంత సాధారణ రకాలు టైప్

1, టైప్ 2 మరియు గర్భధారణ మధుమేహం
 అధిక రక్తపోటుకు మరో పేరు హైపర్‌టెన్షన్
కారణాలు
ఊబకాయం కలిగి
తిసుకొవల్సిన జాగ్రత్తలు
ఇన్సులిన్ నిరోధకత రెగ్యులర్ శారీరక వ్యాయామం
అధిక ఉప్పు తీసుకోవడం ఉప్పు తీసుకోవడం తగ్గించడం
అధిక ఆల్కహాల్ తీసుకోవడం మద్యపానాన్ని నియంత్రించడం
నిశ్చల జీవనశైలిని కలిగి ఉండటం

లక్షణాలు
ధూమపానం

చెమటలు పట్టా యి
ఆందోళన
నిద్ర సమస్యలు
ఎర్రబడటం
ప్రమాద కారకాలు
వయస్సు: అధిక రక్తపోటు ఉన్నవారిలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది65
సంవత్సరాల వయస్సువిశ్వసనీయ మూలం. ఫలకం ఏర్పడడం వల్ల
ధమనులు గట్టిపడటం మరియు ఇరుకైనందున రక్తపోటు క్రమంగా
పెరుగుతుంది.
బరువు: స్థూ లకాయం కలిగి ఉండటం రక్తపోటుకు ప్రధాన ప్రమాద కారకం.
ఆల్కహాల్ మరియు పొగాకు వాడకం: క్రమం తప్పకుండా పెద్ద మొత్తంలో
ఆల్కహాల్ లేదా పొగాకు తీసుకోవడం వల్ల రక్తపోటు పెరుగుతుంది.
ఇప్పటికే ఉన్న ఆరోగ్య పరిస్థితులు: కార్డియోవాస్క్యులర్ వ్యాధి,
మధుమేహం, దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ వ్యాధి మరియు అధిక కొలెస్ట్రాల్
స్థా యిలు రక్తపోటుకు దారితీయవచ్చు, ముఖ్యంగా వయస్సులో.
 Cancers- Cervical Cancer - Breast Cancer - Oral Cancer
(క్యాన్సర్- సర్వైకల్ క్యాన్సర్ - బ్రెస్ట్ క్యాన్సర్ - ఓరల్ క్యాన్సర్)

క్యాన్సర్ అనేది శరీరంలో ఎక్కడైనా అసాధారణ కణాల యొక్క అనియంత్రిత

పెరుగుదల.
200 రకాల క్యాన్సర్లు ఉన్నాయి

ఒక సాధారణ శరీర కణం అసాధారణంగా అభివృద్ధి చెందడానికి కారణమయ్యే

ఏదైనా క్యాన్సర్‌కు కారణం కావచ్చు; క్యాన్సర్-సంబంధిత లేదా కారక కారకాల
యొక్క సాధారణ వర్గా లు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి: రసాయన లేదా విషపూరిత
సమ్మేళనం బహిర్గతం, అయోనైజింగ్ రేడియేషన్ , కొన్ని వ్యాధికారకాలు
మరియు మానవ జన్యుశాస్త్రం.
క్యాన్సర్ లక్షణాలు మరియు సంకేతాలు క్యాన్సర్ నిర్దిష్ట రకం మరియు గ్రేడ్‌పై
ఆధారపడి ఉంటాయి; సాధారణ సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు చాలా
నిర్దిష్టంగా లేనప్పటికీ, వివిధ క్యాన్సర్లు ఉన్న రోగులలో ఈ క్రింది వాటిని
కనుగొనవచ్చు: అలసట , బరువు తగ్గడం , నొప్పి , చర్మ మార్పులు, ప్రేగు లేదా
మూత్రా శయం పనితీరులో మార్పు, అసాధారణ రక్తస్రా వం, నిరంతర దగ్గు లేదా
వాయిస్ మార్పు, జ్వరం , గడ్డలు, లేదా కణజాల ద్రవ్యరాశి

Cervical Cancer(గర్భాశయ క్యాన్సర్)

గర్భాశయ క్యాన్సర్ యొక్క ప్రా రంభ గర్భాశయ క్యాన్సర్ యొక్క అత్యంత సాధారణ లక్షణాలు :
దశలలో, ఒక వ్యక్తి ఎటువంటి పీరియడ్స్ మధ్య రక్తస్రా వం
లక్షణాలను అనుభవించకపోవచ్చు. లైంగిక సంపర్కం తర్వాత రక్తస్రా వం
ఫలితంగా, మహిళలు క్రమం రుతుక్రమం ఆగిపోయిన మహిళల్లో రక్తస్రా వం
లైంగిక సంపర్కం సమయంలో అసౌకర్యం
తప్పకుండా గర్భాశయ స్మెర్ పరీక్షలు
బలమైన వాసనతో యోని ఉత్సర్గ
లేదా పాప్ పరీక్షలు చేయించుకోవాలి.
యోని ఉత్సర్గ రక్తంతో నిండి ఉంది
కటి నొప్పి
దశలు
దశ 0: క్యాన్సర్‌కు పూర్వ కణాలు ఉన్నాయి.
దశ 1: క్యాన్సర్ కణాలు ఉపరితలం నుండి గర్భాశయంలోని లోతైన కణజాలాలలోకి మరియు
బహుశా గర్భాశయంలోకి మరియు సమీపంలోని శోషరస కణుపులకు పెరిగాయి.
దశ 2: క్యాన్సర్ ఇప్పుడు గర్భాశయం మరియు గర్భాశయం దాటి వెళ్ళింది, కానీ కటి గోడలు లేదా
యోని దిగువ భాగం వరకు కాదు. ఇది సమీపంలోని శోషరస కణుపులను ప్రభావితం చేయవచ్చు లేదా
ప్రభావితం చేయకపోవచ్చు.
దశ 3: క్యాన్సర్ కణాలు యోని యొక్క దిగువ భాగంలో లేదా పెల్విస్ యొక్క గోడలలో ఉంటాయి
మరియు ఇది మూత్రా శయం నుండి మూత్రా న్ని తీసుకువెళ్ళే మూత్ర నాళాలను నిరోధించవచ్చు. ఇది
సమీపంలోని శోషరస కణుపులను ప్రభావితం చేయవచ్చు లేదా ప్రభావితం చేయకపోవచ్చు.
స్టేజ్ 4: క్యాన్సర్ మూత్రా శయం లేదా పురీషనాళాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది మరియు పెల్విస్ నుండి
పెరుగుతోంది. ఇది శోషరస కణుపులను ప్రభావితం చేయవచ్చు లేదా ప్రభావితం చేయకపోవచ్చు.
తరువాత దశ 4లో, ఇది కాలేయం, ఎముకలు, ఊపిరితిత్తు లు మరియు శోషరస కణుపులతో సహా
సుదూర అవయవాలకు వ్యాపిస్తుంది.
కారణాలు
HPV: ఇది లైంగికంగా సంక్రమించే వైరస్. 100 కంటే ఎక్కువ రకాల HPV సంభవించవచ్చు,
వీటిలో కనీసం 13 గర్భాశయ క్యాన్సర్‌కు కారణం కావచ్చు.
చాలా మంది లైంగిక భాగస్వాములను కలిగి ఉండటం లేదా ముందుగానే లైంగికంగా చురుకుగా
ఉండటం: HPV ఉన్న వ్యక్తితో లైంగిక సంబంధం కారణంగా క్యాన్సర్-కారణమైన HPV రకాల
ప్రసారం దాదాపు ఎల్లప్పుడూ జరుగుతుంది. చాలా మంది లైంగిక భాగస్వాములను కలిగి ఉన్న
మహిళలకు సాధారణంగా HPV సంక్రమణ ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఇది గర్భాశయ
క్యాన్సర్‌ను అభివృద్ధి చేసే ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
ధూమపానం: ఇది గర్భాశయ క్యాన్సర్‌తో పాటు ఇతర రకాల ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.
బలహీనమైన రోగనిరోధక వ్యవస్థ: హెచ్‌ఐవి లేదా ఎయిడ్స్ ఉన్నవారిలో మరియు మార్పిడి
చేయించుకున్న వ్యక్తు లలో గర్భాశయ క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉంటుంది, ఇది
రోగనిరోధక శక్తిని తగ్గించే మందుల వాడకానికి దారితీస్తుంది.
జనన నియంత్రణ మాత్రలు: కొన్ని సాధారణ గర్భనిరోధక మాత్రలను దీర్ఘకాలికంగా
ఉపయోగించడం వల్ల మహిళల్లో ప్రమాదాలు కొద్దిగా పెరుగుతాయి.
ఇతర లైంగికంగా సంక్రమించే వ్యాధులు (STD): క్లా మిడియా, గోనేరియా మరియు సిఫిలిస్
గర్భాశయ క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయి.
సామాజిక-ఆర్థిక స్థితి: ఆదాయం తక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాల్లో రేట్లు ఎక్కువగా కనిపిస్తా యి.
 Breast Cancer(రొమ్ము క్యాన్సర్)
రొమ్ము క్యాన్సర్ అనేది ఆడవారిలో అత్యంత సాధారణ ఇన్వేసివ్
క్యాన్సర్. ఇది కూడా మహిళల్లో క్యాన్సర్ మరణాలకు ప్రధాన కారణం.
లక్షణాలు :
రొమ్ము క్యాన్సర్ యొక్క మొదటి లక్షణం సాధారణంగా రొమ్ములో
కణజాలం మందంగా ఉండటం లేదా రొమ్ము లేదా చంకలో ఒక చికిత్స
ముద్ద. రేడియేషన్ థెరపీ
చంక లేదా రొమ్ము నొప్పి నెలవారీ చక్రంతో మారదు శస్త్రచికిత్స
నారింజ రంగు యొక్క ఉపరితలం వంటి గుంటలు, లేదా బయోలాజికల్ థెరపీ, లేదా
రొమ్ము చర్మంలో ఎరుపు వంటి రంగు మార్పులు టార్గెటెడ్ డ్రగ్ థెరపీ
ఒక చనుమొన చుట్టూ లేదా ఒక దద్దు రు హార్మోన్ చికిత్స
చనుమొన నుండి ఉత్సర్గ, రక్తం కలిగి ఉండవచ్చు కీమోథెరపీ
మునిగిపోయిన లేదా విలోమ చనుమొన
రొమ్ము పరిమాణం లేదా ఆకృతిలో మార్పు
రొమ్ము లేదా చనుమొన చర్మంపై పొట్టు , పొట్టు , పొలుసులుగా
మారడం
దశలు :
దశ 0: దీనిని డక్టల్ కార్సినోమా ఇన్ సిటు అని కూడా అంటారు. క్యాన్సర్ కణాలు నాళాలలో
మాత్రమే ఉంటాయి మరియు చుట్టు పక్కల కణజాలాలకు వ్యాపించవు.
దశ 1: ఈ దశలో, కణితి 2 సెంటీమీటర్ల (సెం.మీ.) వరకు ఉంటుంది. ఇది ఏ శోషరస
కణుపులను ప్రభావితం చేయలేదు లేదా శోషరస కణుపులలో క్యాన్సర్ కణాల యొక్క చిన్న
సమూహాలు ఉన్నాయి.
దశ 2: కణితి 2 సెం.మీ అంతటా ఉంటుంది మరియు సమీపంలోని నోడ్‌లకు వ్యాపించడం
ప్రా రంభించింది లేదా 2-5 సెం.మీ అంతటా ఉంటుంది మరియు శోషరస కణుపులకు
వ్యాపించదు.
దశ 3: కణితి 5 సెం.మీ వరకు ఉంటుంది మరియు అనేక శోషరస కణుపులకు వ్యాపించింది
లేదా కణితి 5 సెం.మీ కంటే పెద్దది మరియు కొన్ని శోషరస కణుపులకు వ్యాపించింది.
దశ 4: క్యాన్సర్ సుదూర అవయవాలకు, చాలా తరచుగా ఎముకలు, కాలేయం, మెదడు లేదా
ఊపిరితిత్తు లకు వ్యాపించింది.
నివారణ :
రొమ్ము క్యాన్సర్‌ను నివారించే మార్గం లేదు. అయినప్పటికీ, ఒక వ్యక్తి వారి ప్రమాదాన్ని
గణనీయంగా తగ్గించడానికి చర్యలు తీసుకోవచ్చు.
మద్యపానాన్ని పరిమితం చేయడం, తాగే వ్యక్తు ల కోసం
పుష్కలంగా తాజా పండ్లు మరియు కూరగాయలతో ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోవడం
తగినంత వ్యాయామం పొందడం
 Oral Cancer(నోటి క్యాన్సర్)
నోటి క్యాన్సర్ బుగ్గలు మరియు చిగుళ్ళ లోపలి భాగంతో సహా నోటిలో ఎక్కడైనా
కనిపించవచ్చు. ఇది ఒక రకమైన తల మరియు మెడ క్యాన్సర్.
ల్యూకోప్లా కియా : ఇక్కడే నోటిలో తెల్లటి మచ్చలు ఉంటాయి, వాటిని ఒక వ్యక్తి
రుద్దినప్పుడు కనిపించవు.
ఓరల్ లైకెన్ ప్లా నస్ : ఇక్కడ ఎర్రటి అంచుతో తెల్లటి గీతల ప్రాంతాలు ఉన్నాయి,
బహుశా వ్రణోత్పత్తి ఉండవచ్చు
కారణాలు :
దశలు ధూమపానం లేదా పొగాకు నమలడం
స్థా నికీకరించిన క్యాన్సర్ మాత్రమే ఒక స్నఫ్ ఉపయోగించి, ఇది పొగాకు నుండి వస్తుంది
ప్రాంతాన్ని ప్రభావితం చేస్తుందివిశ్వసనీయ ఆగ్నేయాసియాలోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో
మూలం మరియు ఇతర కణజాలాలకు తమలపాకులను క్రమం తప్పకుండా నమలడం
వ్యాపించలేదు. ఒక ప్రసిద్ధ అలవాటు
ప్రాంతీయ క్యాన్సర్ సమీపంలోని కణజాలాలకు అధిక మద్యం వినియోగం
వ్యాపించింది. మానవ పాపిల్లో మావైరస్ (HPV) ఇన్ఫెక్షన్,
సుదూర క్యాన్సర్ శరీరంలోని ఇతర భాగాలకు మరియు ముఖ్యంగా HPV రకం 16
వ్యాపించింది, బహుశా ఊపిరితిత్తు లు లేదా తల మరియు మెడ క్యాన్సర్ యొక్క మునుపటి
కాలేయంతో సహా. చరిత్ర
లక్షణాలు :
నోరు లేదా నాలుక యొక్క లైనింగ్‌పై పాచెస్, సాధారణంగా ఎరుపు లేదా ఎరుపు మరియు తెలుపు
నోటిలో రక్తస్రా వం, నొప్పి లేదా తిమ్మిరి
నోటి పూతల లేదా పుండ్లు నయం కావు
చిగుళ్ళు లేదా నోటి లైనింగ్ యొక్క ముద్ద లేదా గట్టిపడటం
స్పష్టమైన కారణం లేకుండా వదులుగా ఉన్న దంతాలు
పేలవంగా అమర్చిన కట్టు డు పళ్ళు
దవడలో వాపు
గొంతు నొప్పి లేదా గొంతులో ఏదో ఇరుక్కుపోయినట్లు అనిపిస్తుంది
ఒక గద్గ ద స్వరం
నమలడం లేదా మింగడం కష్టం
చికిత్స :
నాలుక లేదా దవడను కదిలించడంలో ఇబ్బంది చికిత్స దీనిపై ఆధారపడి ఉంటుంది:
. క్యాన్సర్ యొక్క స్థా నం, దశ
నివారణ : మరియు రకం
ఏ విధమైన పొగాకు ఉత్పత్తిని ఉపయోగించకుండా ఉండండి వ్యక్తి యొక్క మొత్తం ఆరోగ్యం
అధిక మద్యపానాన్ని నివారించండి వ్యక్తిగత ప్రా ధాన్యతలు
తమలపాకు నమలడం మానుకోండి
రెగ్యులర్ డెంటల్ చెక్ చేసుకోండి
నోటిలో మార్పుల కోసం పర్యవేక్షించండి మరియు ఏదైనా సంభవించినట్లయితే వైద్యుడిని
లేదా దంతవైద్యుడిని చూడండి
HPV నుండి రక్షించడానికి టీకాలు వేయండి
 TOPIC 5 -National
Programme

National Tobacco Control Programme

TOFEI Tobacco Free Educational Institutions
National Oral Health Programme (NOHP)
National Mental Health Programme (NMHP)
National lodine Deficiency Disorders Control
Programme (NIDDCP)
National Programme for Prevention & Control
of Fluorosis (NPPCF)
National Programme for Palliative care (NPPC)
National Programme for healthcare of
Elderly(NPHCE)
National Programme for the Prevention &
Control of Deafness (NPPCD)
National programme for control of Blindness &
Visual Impairment (NPCBV)
National Programme on Climate Change &
Human Health (NPCCHH)
NATIONAL TOBACCO CONTROL PROGRAMME
(జాతీయ పొగాకు నియంత్రణ కార్యక్రమం)

క్యాన్సర్, ఊపిరితిత్తు ల వ్యాధులు మరియు హృదయ సంబంధ వ్యాధులతో సహా అనేక

దీర్ఘకాలిక వ్యాధులకు పొగాకు వాడకం ప్రధాన ప్రమాద కారకాల్లో ఒకటి. పొగాకు ఉత్పత్తి
మరియు వినియోగదారుల్లో భారతదేశం 2వ స్థా నంలో ఉంది మరియు వివిధ రకాలైన
పొగాకు వాడకం భారతదేశానికి మాత్రమే ప్రత్యేకం. సిగరెట్‌లు, బీడీలు మరియు
సిగార్‌లతో కూడిన పొగబెట్టిన రూపాలే కాకుండా, దేశంలో పొగరహిత వినియోగ
రూపాలు అనేకం ఉన్నాయి.
భారత ప్రభుత్వం మే, 2003లో జాతీయ పొగాకు నియంత్రణ చట్టా న్ని రూపొందించింది,
అవి “సిగరెట్లు మరియు ఇతర పొగాకు ఉత్పత్తు లు (ప్రకటనల నిషేధం మరియు
వాణిజ్యం మరియు వాణిజ్యం, ఉత్పత్తి, సరఫరా మరియు పంపిణీ) చట్టం
భారత ప్రభుత్వం 2007-08లో దేశంలోని 21 రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలోని 42
జిల్లా ల్లో జాతీయ పొగాకు నియంత్రణ కార్యక్రమాన్ని (NTCP) ప్రా రంభించింది
ప్రస్తు తం, ఈ కార్యక్రమం దేశవ్యాప్తంగా 600 కంటే ఎక్కువ జిల్లా లను కవర్ చేసే అన్ని
రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో అమలు చేయబడుతోంది.
లక్ష్యాలు
1. పొగాకు వినియోగం మరియు పొగాకు నియంత్రణ చట్టా ల వల్ల కలిగే హానికరమైన
ప్రభావాల గురించి మరింత అవగాహన కల్పించడం.
2. పొగాకు నియంత్రణ చట్టా లను సమర్థవంతంగా అమలు చేయడానికి.
3. పొగాకు వినియోగాన్ని నియంత్రించడం మరియు దాని వల్ల సంభవించే మరణాలను
తగ్గించడం ఈ కార్యక్రమం యొక్క లక్ష్యం. పొగాకు వినియోగాన్ని నియంత్రించడానికి
ప్రణాళిక చేయబడిన వివిధ కార్యకలాపాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
శిక్షణ మరియు సామర్థ్య పెంపు
IEC కార్యాచరణ
పొగాకు నియంత్రణ చట్టా లను పర్యవేక్షించడం మరియు నివేదించడం
సర్వే మరియు నిఘా
NTCP మూడు-స్థా యి నిర్మాణం ద్వారా అమలు చేయబడుతుంది, అనగా
కేంద్ర స్థా యిలో నేషనల్ టొబాకో కంట్రో ల్ సెల్ (NTCC).
రాష్ట్ర స్థా యిలో రాష్ట్ర పొగాకు నియంత్రణ సెల్ (STCC) &
జిల్లా స్థా యిలో జిల్లా పొగాకు నియంత్రణ సెల్ (DTCC). జిల్లా స్థా యిలో పొగాకు
విరమణ సేవలను ఏర్పాటు చేయాలనే నిబంధన కూడా ఉంది.
TOFEI Tobacco Free Educational
Institutions (పొగాకు రహిత విద్యా సంస్థలు)
విద్యా సంస్థల్లో ని విద్యార్థు లు, ఉపాధ్యాయులు, కార్మికులు మరియు అధికారులలో పొగాకు వాడకం వల్ల
కలిగే హానికరమైన ప్రభావాలు మరియు దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య ప్రభావం గురించి మరింత అవగాహన.
పొగాకు విరమణకు అందుబాటులో ఉన్న వివిధ మార్గా ల గురించి అవగాహన.
విద్యా సంస్థలు మరియు అన్ని విద్యా సంస్థలు పొగాకు రహితంగా మారడం ద్వారా ఆరోగ్యకరమైన
మరియు పొగాకు రహిత వాతావరణం.
పొగాకు ఉత్పత్తు ల విక్రయం మరియు వినియోగానికి సంబంధించిన చట్టపరమైన నిబంధనలను మెరుగ్గా
అమలు చేయడం, ముఖ్యంగా విద్యా సంస్థలు, బహిరంగ ప్రదేశాలు, చట్టబద్ధమైన హెచ్చరికలు మరియు
మైనర్‌లకు సంబంధించినవి.
పొగాకు నియంత్రణ కార్యకలాపాలు : EI ఎప్పటికప్పుడు పొగాకు నియంత్రణ కార్యకలాపాలను చేపట్టా లి.
కొన్ని సూచనాత్మక కార్యకలాపాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి -
పొగాకుకు వ్యతిరేకంగా ప్రతిజ్ఞ చేయడానికి సమావేశాలు,
పోస్టర్/స్లో గన్/వ్యాసం/క్విజ్/డిబేట్ పోటీలు మరియు వీధి నాటకాలు మొదలైనవి. పొగాకు వల్ల కలిగే
దుష్పరిణామాల గురించిన సమాచారంతో రూపొందించిన పోస్టర్‌లను విద్యా సంస్థలోని ప్రముఖ
ప్రదేశాలలో ప్రదర్శించాలి.
EI నిర్వహణ విద్యార్థు లు / ఉపాధ్యాయులు / ఇతర సిబ్బందిచే పొగాకు నియంత్రణ కార్యక్రమాలను
ప్రో త్సహించాలి మరియు ఈ విషయంలో చొరవ తీసుకుని మంచి పని చేసే వారికి ప్రశంసా పత్రా లు లేదా
అవార్డు లు ఇవ్వవచ్చు.
EI స్థా నిక చట్టా న్ని అమలు చేసే అధికారులను / మరియు ఆరోగ్య అధికారులను పాఠశాల అసెంబ్లీలో
భాగంగా ఆహ్వానించాలి మరియు పొగాకు నియంత్రణపై చిరునామాను అందించాలి. ఇది పొగాకు
సంబంధిత సమస్యలపై విధాన నిర్ణేతలను సమర్థించడంలో సులభతరం చేస్తుంది.
EI యొక్క సరిహద్దు గోడ/కంచె బయటి పరిమితి నుండి 100 గజాల విస్తీర్ణా న్ని గుర్తించడం

పొగాకు మానేయడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు

8 గంటల్లో : ఆక్సిజన్ స్థా యిలు సాధారణ స్థితికి వస్తా యి.
24 గంటల్లో : గుండెపోటు ప్రమాదం తగ్గడం ప్రా రంభమవుతుంది.
72 గంటల్లో : ఊపిరితిత్తు ల పనితీరు మెరుగుపడుతుంది.
1-9 నెలల్లో : దగ్గు మరియు శ్వాసలోపం తగ్గు తుంది.
12 నెలల్లో : పొగాకు వాడేవారితో పోలిస్తే గుండె జబ్బులు వచ్చే ప్రమాదం సగం.
5 సంవత్సరాలలో: స్ట్రోక్ రిస్క్ తగ్గు తుంది.
10 సంవత్సరాలలో: పొగాకు వాడేవారితో పోలిస్తే ఊపిరితిత్తు ల క్యాన్సర్ వచ్చే ప్రమాదం సగం కంటే
తక్కువ.
15 సంవత్సరాలలో: గుండె జబ్బులు వచ్చే ప్రమాదం ఎప్పుడూ ధూమపానం చేయని వ్యక్తికి సమానంగా
ఉంటుంది.
పొగాకు వాడకం వల్ల వచ్చే వ్యాధుల ప్రమాదం తగ్గింది
తగ్గిన ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యయం అంటే ఇతర అవసరమైన ఖర్చుల కోసం ఎక్కువ డబ్బు
మీరు మీ పిల్లలకు మరియు మీ సమాజానికి రోల్ మోడల్ అవుతారు
 NATIONAL ORAL HEALTH PROGRAMME
(NOHP) [నేషనల్ ఓరల్ హెల్త్ ప్రో గ్రా మ్]

నేషనల్ ఓరల్ హెల్త్ ప్రో గ్రాం (NOHP) 2014 - 15లో దేశంలోని ప్రజారోగ్య సౌకర్యాలను అందుబాటులోకి
తీసుకురావడానికి, సరసమైన & నాణ్యమైన నోటి ఆరోగ్య సంరక్షణ డెలివరీ కోసం బలోపేతం చేయడానికి
ప్రా రంభించబడింది
లక్ష్యాలు
NOHP యొక్క లక్ష్యాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
1. నోటి ఆరోగ్యం యొక్క నిర్ణయాధికారాలలో మెరుగుదల ఉదా. ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం, నోటి పరిశుభ్రత
మెరుగుదల మొదలైనవి మరియు గ్రా మీణ & పట్టణ జనాభాలో నోటి ఆరోగ్య ప్రా ప్యతలో అసమానతను
తగ్గించడం.
2. ఉప జిల్లా /జిల్లా ఆసుపత్రిలో నోటి ఆరోగ్య సేవలను బలోపేతం చేయడం ద్వారా నోటి సంబంధ వ్యాధుల
నుండి వచ్చే వ్యాధులను తగ్గించండి.
3. నోటి ఆరోగ్య ప్రమోషన్ మరియు నివారణ సేవలను సాధారణ ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ మరియు నోటి
ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే ఇతర రంగాలతో ఏకీకృతం చేయండి; అవి వివిధ జాతీయ ఆరోగ్య
కార్యక్రమాలు.
4. ప్రజారోగ్య లక్ష్యాలను సాధించడం కోసం పబ్లిక్ ప్రైవేట్ పార్టనర్‌షిప్‌ల (PPP) ప్రచారం
ప్రో గ్రా మ్ క్రింద రెండు భాగాలను కలిగి ఉంది:
1. నేషనల్ హెల్త్ మిషన్ కాంపోనెంట్ : D జిల్లా H ఆస్పిటల్ లేదా అంతకంటే దిగువన డెంటల్ కేర్
యూనిట్లను ఏర్పాటు చేయడానికి రాష్ట్రాలకు మద్దతు అందించబడుతుంది. కింది భాగాలకు మద్దతు
అందించబడుతుంది:
మానవశక్తి మద్దతు (డెంటిస్ట్, డెంటల్ హైజీనిస్ట్, డెంటల్ అసిస్టెంట్)
డెంటల్ చైర్‌తో సహా పరికరాలు
దంత ప్రక్రియల కోసం వినియోగ వస్తు వులు
2. తృతీయ భాగం: కేంద్ర స్థా యి కార్యకలాపాల కోసం:
పోస్టర్లు , టీవీ, రేడియో స్పాట్‌లు, ట్రైనింగ్ మాడ్యూల్స్ వంటి IEC మెటీరియల్‌లను డిజైన్ చేయడం
ప్రో గ్రా మ్ నిర్వహణ నైపుణ్యాలను మెరుగుపరచడానికి, ప్రో గ్రా మ్ స్థితిని సమీక్షించడానికి జాతీయ,
ప్రాంతీయ నోడల్ అధికారుల శిక్షణా కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించడం
ఆరోగ్య సంరక్షణ డెలివరీలో అనుబంధించబడిన పారామెడికల్ ఆరోగ్య కార్యకర్తలకు శిక్షణ
ఇవ్వడానికి జాతీయ, ప్రాంతీయ వర్క్‌షాప్‌లను నిర్వహించడం ద్వారా రాష్ట్ర/జిల్లా స్థా యి శిక్షకులను
సిద్ధం చేయడం.
IVRS ఓరల్ హెల్త్ హెల్ప్‌లైన్ :
ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ 20 మార్చి 2017న ప్రపంచ ఓరల్ హెల్త్ డే సందర్భంగా ఓరల్
హెల్త్ ప్రో గ్రా మ్ కోసం IVRS హెల్ప్ లైన్‌ను ప్రా రంభించింది. దీనిని ఎవరైనా 1800-11-2032కి డయల్
చేయడం ద్వారా టోల్ ఫ్రీ నంబర్ ద్వారా యాక్సెస్ చేయవచ్చు.
లక్ష్యం :
సాధారణ నోటి ఆరోగ్య సమస్యలకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని అందించండి
నోటి ఆరోగ్యం యొక్క ప్రా ముఖ్యత గురించి అవగాహన కల్పించండి
నోటి వ్యాధులకు సంబంధించిన సాధారణ అపోహలను తొలగించండి
సాధారణ నోటి ఆరోగ్య వ్యాధుల విషయంలో అత్యవసర సూచనలను అందించండి.
 NATIONAL MENTAL HEALTH PROGRAMME
(NMHP) [జాతీయ మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమం]
సమాజంలో మానసిక అనారోగ్యం యొక్క అధిక భారం మరియు దానిని ఎదుర్కోవటానికి దేశంలో
మానసిక ఆరోగ్య సంరక్షణ మౌలిక సదుపాయాల యొక్క సంపూర్ణ అసమర్థతను దృష్టిలో
ఉంచుకుని, భారత ప్రభుత్వం 1982లో నేషనల్ మెంటల్ హెల్త్ ప్రో గ్రా మ్ (NMHP)ని ప్రా రంభించింది.
NMHP 3 భాగాలను కలిగి ఉంది:
1. మానసిక రోగులకు చికిత్స
2. పునరావాసం
3. సానుకూల మానసిక ఆరోగ్యం యొక్క నివారణ మరియు ప్రచారం.
లక్ష్యాలు :
1. మానసిక మరియు నరాల సంబంధిత రుగ్మతలు మరియు వాటి సంబంధిత వైకల్యాల నివారణ
మరియు చికిత్స.
2. సాధారణ ఆరోగ్య సేవలను మెరుగుపరచడానికి మానసిక ఆరోగ్య సాంకేతికతను
ఉపయోగించడం.
3. జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడానికి మొత్తం జాతీయ అభివృద్ధిలో మానసిక ఆరోగ్య సూత్రా ల
అన్వయం.
వ్యూహాలు :
1. NMHP ద్వారా ప్రా థమిక ఆరోగ్య సంరక్షణతో మానసిక ఆరోగ్యాన్ని ఏకీకృతం చేయడం
2. మానసిక రుగ్మతల చికిత్స కోసం తృతీయ సంరక్షణ సంస్థల ఏర్పాటు
3. సెంట్రల్ మెంటల్ హెల్త్ అథారిటీ, మరియు స్టేట్ మెంటల్ హెల్త్ అథారిటీ వంటి రెగ్యులేటరీ
సంస్థల ద్వారా మానసిక రోగులపై కళంకం కలిగించడాన్ని నిర్మూలించడం మరియు వారి
హక్కులను పరిరక్షించడం
జిల్లా మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమం
భాగాలు :
1. రాష్ట్రంలో గుర్తించబడిన నోడల్ ఇన్‌స్టి ట్యూట్‌లో మానసిక ఆరోగ్య బృందంలోని కార్మికులందరికీ
శిక్షణా కార్యక్రమాలు.
2. అవగాహన పెంచడానికి మరియు కళంకాన్ని తగ్గించడానికి మానసిక ఆరోగ్యంలో ప్రభుత్వ విద్య.
3. ముందస్తు గా గుర్తించడం మరియు చికిత్స కోసం, OPD మరియు ఇండోర్ సేవలు
అందించబడతాయి.
4. భవిష్యత్ ప్రణాళిక, సేవ మరియు పరిశోధనలో మెరుగుదల కోసం రాష్ట్ర మరియు కేంద్రా నికి
సంఘం స్థా యిలో విలువైన డేటా మరియు అనుభవాన్ని అందించడం.

జాతీయ మానవ హక్కుల కమిషన్ కూడా భారత ప్రభుత్వంతో పాటు మానసిక ఆసుపత్రు లలోని
పరిస్థితులను పర్యవేక్షిస్తుంది మరియు మానసిక సంరక్షణను అందించడంలో నాణ్యతను
నిర్ధా రించడానికి నిర్వహించిన ఉమ్మడి అధ్యయనాల సిఫార్సుపై రాష్ట్రాలు ప్రస్తు తం పనిచేస్తు న్నాయి.
 National iodine Deficiency Disorders Control
Programme (NIDDCP) [జాతీయ అయోడిన్ లోపం
రుగ్మతల నియంత్రణ కార్యక్రమం (NIDDCP)]

అయోడిన్ ఒక ముఖ్యమైన సూక్ష్మ పోషకం. సాధారణ మానవ ఎదుగుదల మరియు అభివృద్ధికి

ప్రతిరోజూ 100-150 మైక్రో గ్రా ములు అవసరం. ఆహారం/ఆహారంలో పోషక అయోడిన్ లోపం వల్ల
కలిగే రుగ్మతలను అయోడిన్ లోపం రుగ్మతలు (IDDలు) అంటారు
లక్ష్యం :
అయోడిన్ లోపం రుగ్మతలు ప్రపంచవ్యాప్త ప్రధాన ప్రజారోగ్య సమస్య. ఇవి మన గ్రహంలోని అన్ని
ఖండాలలోని పెద్ద జనాభాను ప్రభావితం చేస్తా యి మరియు తరం నుండి మనతో ఉన్నాయి.
అందుబాటులో ఉన్న సమాచారం ప్రకారం, ప్రపంచవ్యాప్తంగా 1.5 బిలియన్ల కంటే ఎక్కువ మంది
ప్రజలు IDD ప్రమాదంలో ఉన్నారు.
NIDDCP యొక్క ముఖ్యమైన లక్ష్యాలు మరియు భాగాలు:
అయోడిన్ లోపం రుగ్మతల పరిమాణాన్ని అంచనా వేయడానికి సర్వేలు.
సాధారణ ఉప్పు స్థా నంలో అయోడేటెడ్ ఉప్పు సరఫరా.
అయోడిన్ లోపం రుగ్మతలు మరియు అయోడేటెడ్ ఉప్పు ప్రభావాన్ని అంచనా వేయడానికి
ప్రతి 5 సంవత్సరాల తర్వాత పునఃసమీక్ష చేయండి.
అయోడేటెడ్ ఉప్పు మరియు మూత్ర అయోడిన్ విసర్జన యొక్క ప్రయోగశాల పర్యవేక్షణ.
ఆరోగ్య విద్య మరియు ప్రచారం.
వ్యూహం :
IDDని నివారించడానికి మరియు నియంత్రించడానికి అయోడేటెడ్ ఉప్పు వినియోగం ఉత్తమమైన
మరియు సులభమైన మార్గంగా స్థా పించబడింది. అందువల్ల కార్యక్రమం యొక్క ప్రధాన వ్యూహం
అయోడేటెడ్ ఉప్పు ఉత్పత్తి మరియు సరఫరాను మెరుగుపరచడం
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు :
ఈ కార్యక్రమం 1986లో నాటోనల్ గాయిటర్ కంట్రో ల్ ప్రో గ్రా మ్ పేరుతో ప్రా రంభమైంది. 1992లో,
'నేషనల్ గాయిటర్ కంట్రో ల్ ప్రో గ్రా మ్' పేరును 'నేషనల్ అయోడిన్ డెఫిషియెన్సీ డిజార్డర్స్ కంట్రో ల్
ప్రో గ్రా మ్'గా మార్చారు. మునుపటి సర్వేల నుండి ఊహించినట్లు గా, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని 6 జిల్లా లు
అయోడిన్ లోపం రుగ్మతలకు సంబంధించినవి. ఈ జిల్లా లు: శ్రీకాకుళం, విశాఖపట్నం,
తూర్పుగోదావరి, పశ్చిమగోదావరి, కృష్ణా మరియు నెల్లూ రు. అందువల్ల, ప్రస్తు తం ఈ 6
జిల్లా ల్లో NIDDCP అమలు చేయబడింది.
ప్రధాన పనితీరు సూచికలు :
అయోడిన్ లోపం రుగ్మతల సర్వే మరియు పునఃసమీక్షలో దశలవారీగా కవర్ చేయబడిన
జిల్లా ల సంఖ్య (గాయిటర్ పరీక్ష, ఉప్పు పరీక్ష మరియు మూత్ర పరీక్షలతో సహా).
కార్యక్రమం కింద శిక్షణ పొందిన సిబ్బంది సంఖ్య.
ప్రజలలో అవగాహనను మెరుగుపరచడానికి నిర్వహించబడిన IEC క్యాంపుల సంఖ్య.
National Programme for Prevention & Control
of Fluorosis (NPPCF) [నేషనల్ ప్రో గ్రా మ్ ఫర్ ప్రివెన్షన్
& కంట్రో ల్ ఆఫ్ ఫ్లో రోసిస్]
ఫ్లో రోసిస్ సమస్యను పరిష్కరించడానికి, ప్రధానంగా తాగునీటి ద్వారా అధిక ఫ్లో రైడ్
తీసుకోవడం వల్ల, నేషనల్ ప్రో గ్రా మ్ ఫర్ ప్రివెన్షన్ అండ్ కంట్రో ల్ ఆఫ్ ఫ్లో రోసిస్ (NPPCF)
11వ పంచవర్ష ప్రణాళికలో 2008-09లో ప్రా రంభించబడింది.
లక్ష్యం :
NPPCF క్రమం తప్పకుండా సర్వేలు నిర్వహించడం, ఫ్లో రోసిస్ యొక్క సమగ్ర నిర్వహణ
మరియు సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా దేశంలో ఫ్లో రోసిస్ వ్యాధిని నిరోధించడం
మరియు నియంత్రించడం లక్ష్యంగా పెట్టు కుంది.
వ్యూహం :
సమాజంలో మరియు పాఠశాల పిల్లలలో ఫ్లో రోసిస్ యొక్క నిఘా; శిక్షణ మరియు
మ్యాన్ పవర్ సపోర్ట్ రూపంలో సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం.
నీరు మరియు మూత్ర స్థా యిలలో ఫ్లో రైడ్ కంటెంట్‌ను పర్యవేక్షించడానికి అయాన్
మీటర్‌తో సహా ప్రయోగశాల మద్దతు & పరికరాల రూపంలో రోగనిర్ధా రణ
సౌకర్యాలు
ఆరోగ్య విద్య.
దిద్దు బాటు శస్త్రచికిత్సలు మరియు పునరావాసం అందించడం ద్వారా ఫ్లో రోసిస్
కేసుల నిర్వహణ
ప్రో గ్రా మ్ వివరాలు :
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో, ఫ్లో రోసిస్ నివారణ మరియు నియంత్రణ కోసం జాతీయ
కార్యక్రమం 2008-'09 సంవత్సరంలో ప్రా రంభించబడింది. భారతదేశంలో ఈ
కార్యక్రమాన్ని ప్రవేశపెట్టిన మొదటి జిల్లా నెల్లూ రు. 2010-'11లో ప్రకాశం జిల్లా కొత్తగా
ఈ కార్యక్రమానికి శ్రీకారం చుట్టింది. 2011-'12లో ఈ కార్యక్రమానికి గుంటూరు
ఎంపికైంది. ఈ విధంగా, ఫ్లో రోసిస్ నివారణ మరియు నియంత్రణ కోసం జాతీయ
కార్యక్రమం ప్రస్తు తం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని మూడు జిల్లా ల్లో అమలులో ఉంది.
ప్రధాన పనితీరు సూచికలు :
ఫ్లో రైడ్ కంటెంట్ కోసం పరీక్షించబడిన తాగునీటి వనరుల సంఖ్య
నిర్వహించిన అవగాహన ప్రచారాల సంఖ్య.
పరీక్షించబడిన పాఠశాల పిల్లల సంఖ్య.
సిబ్బందికి అందించిన శిక్షణల సంఖ్య.
 National Programme for Palliative care
(NPPC) [నేషనల్ ప్రో గ్రా మ్ ఫర్ పాలియేటివ్ కేర్ ]

పాలియేటివ్ కేర్‌ను సపోర్టివ్ కేర్ అని కూడా పిలుస్తా రు, ఇది క్యాన్సర్, ఎయిడ్స్ మొదలైన టెర్మినల్ కేసులలో
అవసరం మరియు సాపేక్షంగా సరళంగా మరియు తక్కువ ఖర్చుతో అందించబడుతుంది,రాష్ట్రాల కోసం ఒక
మోడల్ PIP, కార్యాచరణ మరియు ఆర్థిక మార్గదర్శకాల ఫ్రేమ్‌వర్క్ రూపొందించబడింది. మోడల్ PIP
ఆధారంగా, రాష్ట్రాలు/UTలు పాలియేటివ్ కేర్‌కు సంబంధించిన ప్రతిపాదనలను సిద్ధం చేయవచ్చు మరియు
NHM కింద ఆర్థిక సహాయాన్ని పొందేందుకు వాటిని సంబంధిత PIPలలో చేర్చవచ్చు.
కమ్యూనిటీ అవసరాలకు అనుగుణంగా, అన్ని స్థా యిలలో ఆరోగ్య సంరక్షణలో అంతర్భాగంగా, అవసరమైన
వారికి హేతుబద్ధమైన, నాణ్యమైన నొప్పి నివారణ మరియు ఉపశమన సంరక్షణ లభ్యత
లక్ష్యాలు:
క్యాన్సర్, కార్డియోవాస్కులర్ డిసీజ్, డయాబెటిస్ మరియు స్ట్రోక్ నివారణ మరియు నియంత్రణ కోసం
జాతీయ కార్యక్రమం వంటి ప్రభుత్వ ఆరోగ్య కార్యక్రమాలలో పాలియేటివ్ కేర్ సర్వీస్ డెలివరీని అందించే
సామర్థ్యాన్ని మెరుగుపరచడం; వృద్ధు ల ఆరోగ్య సంరక్షణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం; జాతీయ ఎయిడ్స్
నియంత్రణ కార్యక్రమం; మరియు నేషనల్ రూరల్ హెల్త్ మిషన్.
చట్టపరమైన మరియు నియంత్రణ వ్యవస్థలను మెరుగుపరచండి మరియు మళ్లింపు మరియు
దుర్వినియోగాన్ని నిరోధించడానికి కొలతను కొనసాగిస్తూ వైద్య మరియు శాస్త్రీయ ఉపయోగం కోసం
ఓపియాయిడ్ల ప్రా ప్యత మరియు లభ్యతను నిర్ధా రించడానికి మద్దతు అమలు
విద్యా పాఠ్యాంశాల్లో (మెడికల్, నర్సింగ్, ఫార్మసీ మరియు సోషల్ వర్క్ కోర్సులు) దీర్ఘకాలిక సంరక్షణ
మరియు ఉపశమన సంరక్షణ సూత్రా లను బలోపేతం చేయడం మరియు చేర్చడం ద్వారా ఆరోగ్య సంరక్షణ
నిపుణుల మధ్య వైఖరి మార్పులను ప్రో త్సహించండి.
పెయిన్ రిలీఫ్ మరియు పాలియేటివ్ కేర్‌కు సంబంధించి ప్రజల అవగాహన మరియు మెరుగైన నైపుణ్యాలు
మరియు జ్ఞా నాన్ని పెంచడం ద్వారా సమాజంలో ప్రవర్తన మార్పును ప్రో త్సహించడం ద్వారా ఆరోగ్య
సంరక్షణ వ్యవస్థకు మద్దతు ఇచ్చే కమ్యూనిటీ యాజమాన్య కార్యక్రమాలకు దారి తీస్తుంది.
ఉపశమన సంరక్షణ సేవల కోసం జాతీయ ప్రమాణాలను అభివృద్ధి చేయండి మరియు ప్రో గ్రా మ్ యొక్క
దృష్టిలో పురోగతిని నిర్ధా రించడానికి జాతీయ కార్యక్రమం రూపకల్పన మరియు అమలును నిరంతరం
అభివృద్ధి చేయండి
అమలు విధానం :
క్యాన్సర్, CVD, మధుమేహం & పక్షవాతం నివారణ మరియు నియంత్రణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం
ద్వారా కార్యకలాపాలు ప్రా రంభించబడాలని ఊహించబడింది. సినర్జిస్టిక్ కార్యకలాపాల కోసం ఉమ్మడి
గొడుగు కింద జాతీయ కార్యక్రమాల ఏకీకరణ ప్రయత్నించబడుతోంది. అందువల్ల, ప్రతిపాదిత
వ్యూహాలు క్యాన్సర్, HIV/AIDS మరియు వృద్ధ జనాభాను లక్ష్యంగా చేసుకునే ప్రయత్నాలతో సహా
నాన్-కమ్యూనికేబుల్ వ్యాధికి సంబంధించిన కీలక ఆరోగ్య కార్యక్రమాలలో సామర్థ్యాన్ని
పెంపొందించడానికి అవసరమైన నిధులను అందిస్తా యి. ఆరోగ్య మరియు ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలలో
పని చేస్తూ , ఈ కార్యక్రమం జాతీయ చట్టం మరియు నిబంధనలు ఓపియాయిడ్స్ యొక్క వైద్య మరియు
శాస్త్రీయ ఉపయోగానికి ప్రా ప్యతను అనుమతించేలా చేస్తుంది.
ప్రో గ్రా మ్‌లో పేర్కొన్న విధంగా, మార్ఫిన్ లభ్యతను పెంచడం కోసం రెగ్యులేటరీ అంశాలను సెంట్రల్ డ్రగ్
స్టాండర్డ్స్ కంట్రో ల్ ఆర్గనైజేషన్‌తో సమన్వయంతో రెవెన్యూ శాఖ పరిష్కరిస్తుంది. కార్యక్రమాన్ని
విజయవంతంగా అమలు చేయడానికి పాలియేటివ్ కేర్ రంగంలో అంతర్జా తీయ మరియు జాతీయ
ఏజెన్సీల సహకారం తీసుకోబడుతుంది.
జిల్లా ఆసుపత్రిలో రాష్ట్ర పాలియేటివ్ కేర్ సెల్ మరియు పాలియేటివ్ కేర్ సేవలను స్థా పించడానికి
నిధుల కేటాయింపులు ప్రతిపాదించబడిన ప్రధాన వ్యూహాలు
 National Programme for health care of Elderly(NPHCE)
[వృద్ధు ల ఆరోగ్య సంరక్షణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం (NPHCE)]

వృద్ధు ల ఆరోగ్య సంరక్షణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం (NPHCE) అనేది వికలాంగుల హక్కులపై UN కన్వెన్షన్ (UNCRPD), వృద్ధు లపై
జాతీయ విధానం (NPOP) కింద ప్రభుత్వం యొక్క అంతర్జా తీయ మరియు జాతీయ కట్టు బాట్ల యొక్క ఉచ్ఛారణ. 1999లో భారత
ప్రభుత్వంచే ఆమోదించబడింది & సీనియర్ సిటిజన్ యొక్క వైద్య సంరక్షణ కోసం నిబంధనలతో వ్యవహరించే "తల్లిదండ్రు లు
మరియు సీనియర్ సిటిజన్ల నిర్వహణ మరియు సంక్షేమ చట్టం, 2007"లోని సెక్షన్ 20.
"అన్ని యుగాల కోసం ఒక సమాజం" కోసం అనుకూల వాతావరణాన్ని సృష్టించేందుకు ఒక ఫ్రేమ్‌వర్క్‌ను రూపొందించడం
లక్ష్యాలు :
కమ్యూనిటీ ఆధారిత ప్రా థమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ విధానం ద్వారా వృద్ధు లకు ప్రచార, నివారణ, నివారణ మరియు పునరావాస
సేవలకు సులభమైన ప్రా ప్యతను అందించడం
వృద్ధు లలో ఆరోగ్య సమస్యలను గుర్తించడం మరియు బలమైన రిఫరల్ బ్యాకప్ మద్దతుతో సమాజంలో తగిన ఆరోగ్య
జోక్యాలను అందించడం.
వృద్ధు లకు ఆరోగ్య సంరక్షణ అందించడానికి వైద్య మరియు పారామెడికల్ నిపుణుల సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడంతోపాటు
కుటుంబంలోని కేర్ టేకర్ల సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం.
జిల్లా ఆసుపత్రు లు, ప్రాంతీయ వైద్య సంస్థల ద్వారా వృద్ధ రోగులకు రెఫరల్ సేవలను అందించడం
జాతీయ గ్రా మీణ ఆరోగ్య మిషన్, ఆయుష్ మరియు సామాజిక న్యాయం మరియు సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ వంటి ఇతర లైన్
విభాగాలతో కలయిక.
వ్యూహాలు :
శిక్షణ పొందిన ఆరోగ్య సంరక్షణ కార్యకర్తల నివాస సందర్శనలతో సహా కమ్యూనిటీ ఆధారిత ప్రా థమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ
విధానం.
యంత్రా లు, పరికరాలు, శిక్షణ, అదనపు మానవ వనరులు (CHC), IEC మొదలైన వాటితో సహా PHC/CHC స్థా యిలో
అంకితమైన సేవలు
జిల్లా ఆసుపత్రిలో 10 పడకల వార్డు లు, అదనపు మానవ వనరులు, యంత్రా లు & పరికరాలు, వినియోగ వస్తు వులు &
మందులు, శిక్షణ మరియు IECతో ప్రత్యేక సౌకర్యాలు
వృద్ధు లకు అంకితమైన తృతీయ స్థా యి వైద్య సదుపాయాలను అందించడానికి 8 ప్రాంతీయ వైద్య సంస్థలను బలోపేతం
చేయడం, జెరియాట్రిక్ మెడిసిన్‌లో PG కోర్సులను ప్రవేశపెట్టడం మరియు అన్ని స్థా యిలలోని ఆరోగ్య సిబ్బందికి ఇన్-సర్వీస్
శిక్షణ
లక్ష్యం కమ్యూనిటీకి చేరుకోవడానికి మాస్ మీడియా, ఫోక్ మీడియా మరియు ఇతర కమ్యూనికేషన్ ఛానెల్‌లను ఉపయోగించి
సమాచారం, విద్య & కమ్యూనికేషన్ (IEC)
జెరియాట్రిక్స్‌లో ప్రో గ్రా మ్ మరియు పరిశోధన యొక్క నిరంతర పర్యవేక్షణ మరియు స్వతంత్ర మూల్యాంకనం మరియు NPHCE
అమలు
ఆశించిన ఫలితాలు :
8 ప్రాంతీయ వైద్య సంస్థలలో ప్రాంతీయ వృద్ధా ప్య కేంద్రా లు (RGC) వృద్ధు లకు సంబంధించిన నిర్దిష్ట వ్యాధుల నిర్వహణ, వృద్ధు ల
ఆరోగ్య సంరక్షణలో ఆరోగ్య సిబ్బందికి శిక్షణ ఇవ్వడం మరియు పరిశోధనలు చేయడం కోసం ప్రత్యేక వృద్ధా ప్య OPD మరియు
30 పడకల వృద్ధా ప్య వార్డు తో ప్రాంతీయ వృద్ధా ప్య కేంద్రా లను ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా;
8 ప్రాంతీయ వైద్య సంస్థల నుండి జెరియాట్రిక్ మెడిసిన్ (16)లో పోస్ట్-గ్రా డ్యుయేట్లు ;
8 ప్రాంతీయ వైద్య సంస్థల్లో ని వీడియో కాన్ఫరెన్సింగ్ యూనిట్లు సామర్థ్యం పెంపుదల మరియు మార్గదర్శకత్వం కోసం
ఉపయోగించబడతాయి;
80-100 జిల్లా ఆసుపత్రు ల్లో ప్రత్యేక వృద్ధా ప్య OPD మరియు 10 పడకల వృద్ధా ప్య వార్డు తో జిల్లా వృద్ధా ప్య యూనిట్లు ;
ఎంపిక చేసిన జిల్లా ల్లో ని కమ్యూనిటీ/ప్రా థమిక ఆరోగ్య కేంద్రా లలో నివాస సందర్శనల కోసం ఏర్పాటు చేయబడిన జెరియాట్రిక్
క్లినిక్‌లు/పునరావాస యూనిట్లు ;
కమ్యూనిటీ ఔట్రీచ్ సేవల కోసం ఉపకేంద్రా లు అందించబడ్డా యి;
వృద్ధా ప్య సంరక్షణలో పబ్లిక్ హెల్త్ కేర్ సిస్టమ్‌లో మానవ వనరుల శిక్షణ.
National Programme for the Prevention & Control of
Deafness (NPPCD) [చెవుడు నివారణ & నియంత్రణ కోసం
జాతీయ కార్యక్రమం]
లక్ష్యాలు :
1. వ్యాధి లేదా గాయం కారణంగా నివారించదగిన వినికిడి నష్టా న్ని నివారించడానికి.
2. వినికిడి లోపం మరియు చెవిటితనానికి కారణమైన చెవి సమస్యల ప్రా రంభ గుర్తింపు, రోగ
నిర్ధా రణ మరియు చికిత్స
3. చెవిటితనంతో బాధపడుతున్న అన్ని వయసుల వ్యక్తు లకు వైద్యపరంగా పునరావాసం
కల్పించడం.
4. చెవుడు ఉన్న వ్యక్తు ల కోసం పునరావాస కార్యక్రమం కొనసాగింపు కోసం ఇప్పటికే ఉన్న
ఇంటర్-సెక్టో రల్ అనుసంధానాలను బలోపేతం చేయడం
5. పరికరాలు మరియు మెటీరియల్ మరియు శిక్షణ సిబ్బందికి మద్దతు అందించడం ద్వారా చెవి
సంరక్షణ సేవల కోసం సంస్థా గత సామర్థ్యాన్ని అభివృద్ధి చేయడం.
ప్రో గ్రా మ్ యొక్క భాగాలు :
1. మానవశక్తి శిక్షణ మరియు అభివృద్ధి- వినికిడి లోపం మరియు చెవుడు కేసుల నివారణ,
ముందస్తు గుర్తింపు మరియు నిర్వహణ కోసం, వైద్య కళాశాల స్థా యి నిపుణుల (ENT
మరియు ఆడియాలజీ) నుండి గ్రా స్ రూట్ స్థా యి కార్మికులకు శిక్షణ అందించబడుతుంది.
2. కెపాసిటీ బిల్డింగ్ - జిల్లా ఆసుపత్రి, కమ్యూనిటీ హెల్త్ సెంటర్లు మరియు ENT/ ఆడియాలజీ
మౌలిక సదుపాయాలకు సంబంధించి ప్రా థమిక ఆరోగ్య కేంద్రం కోసం.
3. సేవా సదుపాయం - వివిధ స్థా యిల ఆరోగ్య సంరక్షణ డెలివరీ వ్యవస్థలో వినికిడి మరియు
ప్రసంగం బలహీనమైన కేసులను మరియు పునరావాసాన్ని ముందస్తు గా గుర్తించడం మరియు
నిర్వహించడం.
4. IEC/BCC కార్యకలాపాల ద్వారా అవగాహన కల్పించడం – వినికిడి లోపం ఉన్నవారిని,
ముఖ్యంగా పిల్లలను ముందుగా గుర్తించడం కోసం, అటువంటి కేసులను సకాలంలో
నిర్వహించడం సాధ్యమవుతుంది మరియు చెవుడుకు సంబంధించిన కళంకాన్ని తొలగించడం.
కార్యక్రమం యొక్క ఆశించిన ప్రయోజనాలు
ప్రో గ్రా మ్ కింది ప్రయోజనాలను ఉత్పత్తి చేస్తుందని భావిస్తు న్నారు:-
1. ప్రా థమిక ఆరోగ్య కేంద్రం/కమ్యూనిటీ హెల్త్ సెంటర్లు /జిల్లా ఆసుపత్రు లు ఎక్కువగా వినికిడి
లోపం మరియు చెవుడు కోసం నివారణ, ముందస్తు గుర్తింపు, చికిత్స, రెఫరల్, పునరావాసం
మొదలైన వివిధ సేవలను అందిస్తోంది.
2. వినికిడి లోపం ఉన్న వ్యక్తు ల పరిమాణంలో తగ్గు దల.
3. చెవి వ్యాధి లేదా వినికిడి లోపం యొక్క తీవ్రత/పరిధిలో తగ్గు దల.
4. చెవి వ్యాధి/వినికిడి లోపం ఉన్న వ్యక్తు ల కోసం మెరుగైన సర్వీస్ నెట్‌వర్క్/రిఫరల్ సిస్టమ్.
5. ప్రా థమిక ఆరోగ్య కేంద్ర వైద్యాధికారులు మరియు జిల్లా ఆరోగ్య అధికారుల ద్వారా ఆరోగ్య
కార్యకర్తలు/గ్రా స్ రూట్ స్థా యి కార్యకర్తలలో అవగాహన కల్పించడం ద్వారా సమాజంలో
పనిచేస్తు న్న కింది స్థా యి ఆరోగ్య కార్యకర్తలకు అవగాహన కల్పిస్తా రు.
6. మెరుగైన వైద్యం అందేలా జిల్లా ఆసుపత్రు ల్లో సామర్థ్య పెంపుదల

 National programme for control of Blindness &

Visual Impairment (NPCBV) [అంధత్వం & దృష్టి లోపం
నియంత్రణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం]
అంధత్వానికి ప్రధాన కారణాలు :
కంటిశుక్లం (62.6%) వక్రీభవన లోపం (19.70%) కార్నియల్ బ్లైండ్‌నెస్ (0.90%) గ్లా కోమా
(5.80%) శస్త్రచికిత్స సంక్లిష్టత (1.20%) పృష్ఠ క్యాప్సులర్ అస్పష్టత (0.90%)
పోస్టీరియర్ సెగ్మెంట్ డిజార్డర్ (4.70%) ఇతరులు (4.19%) బాల్య అంధత్వం యొక్క జాతీయ
ప్రా బల్యం /తక్కువ దృష్టి వెయ్యికి 0.80గా అంచనా వేయబడింది.
లక్ష్యాలు :
1. దేశంలో దృష్టి లోపం యొక్క మొత్తం భారాన్ని అంచనా వేయడం ఆధారంగా ప్రా థమిక, ద్వితీయ
మరియు తృతీయ స్థా యిలలో అంధులను గుర్తించడం మరియు చికిత్స చేయడం ద్వారా
అంధత్వం యొక్క బ్యాక్‌లాగ్‌ను తగ్గించడం.
2. "కంటి ఆరోగ్యం" మరియు దృష్టి లోపం నివారణ కోసం NPCB యొక్క వ్యూహాన్ని అభివృద్ధి
చేయండి మరియు బలోపేతం చేయండి; సమగ్ర కంటి సంరక్షణ సేవలు మరియు నాణ్యమైన
సేవలను అందించడం ద్వారా.
3. నేత్ర వైద్యంలోని వివిధ ఉప-ప్రత్యేకతలలో అత్యుత్తమ కేంద్రంగా మారడానికి RIOS యొక్క
బలోపేతం మరియు స్థా యిని పెంచడం
లక్ష్యాలను సాధించడానికి వ్యూహాలు :
జిల్లా ఆరోగ్య సంఘాల (NPCB) ద్వారా పథకం యొక్క వికేంద్రీకృత అమలు
1. 50 ఏళ్లు పైబడిన జనాభాను చురుగ్గా పరీక్షించడం, స్క్రీనింగ్ నేత్ర శిబిరాలను నిర్వహించడం
మరియు ఆపరేబుల్ కేసులను కంటి సంరక్షణ కేంద్రా లకు తరలించడం ద్వారా
2. కంటి సంరక్షణ సేవలను అభివృద్ధి చేయడం మరియు సిబ్బందికి శిక్షణ ఇవ్వడం, హైటెక్ నేత్ర
పరికరాల సరఫరా, తదుపరి సేవలను బలోపేతం చేయడం మరియు సేవలను క్రమం
తప్పకుండా పర్యవేక్షించడం ద్వారా కంటి సంరక్షణ నాణ్యతను మెరుగుపరచడం;
3. వక్రీభవన లోపాలను గుర్తించడం మరియు చికిత్స చేయడం కోసం పాఠశాల వయస్సు (ప్రా ధమిక
& మాధ్యమిక) పిల్లల స్క్రీనింగ్, తక్కువ సేవలందించే ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేక శ్రద్ధతో;
4. కంటి వ్యాధుల నివారణ మరియు సకాలంలో చికిత్స గురించి ప్రజలకు అవగాహన;
5. కంటి సంరక్షణను సమగ్రంగా చేయడానికి, కంటిశుక్లం శస్త్రచికిత్సతో పాటు, డయాబెటిక్
రెటినోపతి, గ్లకోమా మేనేజ్‌మెంట్, లేజర్ టెక్నిక్స్, కార్నియల్ ట్రా న్స్‌ప్లాంటేషన్, విట్రొ రెటినల్
సర్జరీ, బాల్య అంధత్వానికి చికిత్స మొదలైన ఇతర కంటి వ్యాధులకు సహాయాన్ని అందించడం;
6. NE రాష్ట్రాలు మరియు కొన్ని ఇతర రాష్ట్రాల్లో ని జిల్లా ఆసుపత్రు లలో అవసరాన్ని బట్టి ప్రత్యేక
కంటి వార్డు లు మరియు కంటి OTల నిర్మాణం;
7. రోగుల స్క్రీనింగ్ & రవాణా కోసం జిల్లా స్థా యిలో మొబైల్ ఆప్తా ల్మిక్ యూనిట్ల అభివృద్ధి
[మల్టీపర్పస్ డిస్ట్రిక్ట్ మొబైల్ ఆప్తా ల్మిక్ యూనిట్స్ (MDMOU)గా పేరు మార్చబడింది];
8. PMOA స్థా నంలో ఉన్న అన్ని PHCలలో విజన్ సెంటర్‌లను ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా ప్రా థమిక
ఆరోగ్య సంరక్షణ (నేత్ర సంరక్షణ)పై కొనసాగుతున్న ప్రా ధాన్యత.
NATIONAL PROGRAMME ON CLIMATE CHANGE
& HUMAN HEALTH (NPCCHH) [వాతావరణ మార్పు &
మానవ ఆరోగ్యంపై జాతీయ కార్యక్రమం ]

లక్ష్యాలు :
1.మానవ ఆరోగ్యంపై వాతావరణ మార్పుల ప్రభావాల గురించి సాధారణ జనాభా (హాని
కలిగించే సంఘం), ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాతలు మరియు విధాన రూపకర్తలకు అవగాహన
కల్పించడం.
2.వాతావరణంలోని వైవిధ్యం వల్ల వచ్చే అనారోగ్యాలు/రోగాలను తగ్గించేందుకు ఆరోగ్య
సంరక్షణ వ్యవస్థ సామర్థ్యాన్ని బలోపేతం చేయడం.
3.మానవ ఆరోగ్యంపై వాతావరణ మార్పు ప్రభావంపై సాక్ష్యం అంతరాన్ని పూరించడానికి
పరిశోధన సామర్థ్యాన్ని బలోపేతం చేయడానికి.
కీలక కార్యకలాపాలు :
1.వివిధ స్థా యిలలో దుర్బలత్వ అంచనా మరియు కేంద్రంతో అనుసంధానం కోసం
సామర్థ్యం పెంపుదల.
2.వాతావరణ సున్నితమైన వ్యాధుల కోసం పర్యవేక్షణ మరియు నిఘా వ్యవస్థలను
అభివృద్ధి చేయడం/బలపరచడం
3.రాష్ట్ర, జిల్లా మరియు దిగువ జిల్లా స్థా యిలో EWS/ హెచ్చరికలు మరియు
ప్రతిస్పందనల కోసం యంత్రాంగాలను అభివృద్ధి చేయండి
4.వాతావరణ మార్పులపై ఇతర మిషన్లలో సూచించిన పర్యావరణ అనుకూల చర్యలను
ఏకీకృతం చేయండి, స్వీకరించండి మరియు అమలు చేయండి

ఆశించిన అవుట్‌పుట్ :
1.ప్రభావం, అనారోగ్యాలు, నివారణ మరియు వాతావరణ సున్నితమైన అనారోగ్యాల
కోసం అనుకూల చర్యల కోసం సాధారణ జనాభాలో అవగాహన & ప్రవర్తన మార్పు.
2.ప్రతి రాష్ట్రంలో జిల్లా స్థా యిలో వాతావరణాన్ని తట్టు కోగలిగే ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలు
మరియు మౌలిక సదుపాయాల సాధనకు శిక్షణ పొందిన ఆరోగ్య సంరక్షణ సిబ్బంది
మరియు సన్నద్ధమైన సంస్థలు/సంస్థల్లో పెరుగుదల.
3.వాతావరణ పరిమితులు, పర్యావరణ, సామాజిక-ఆర్థిక మరియు వృత్తిపరమైన
అంశాలతో ఆరోగ్య సంబంధిత డేటా సేకరణ మరియు విశ్లేషణ కోసం సమీకృత పర్యవేక్షణ
వ్యవస్థ
4.ఆరోగ్యం యొక్క కీలక పర్యావరణ నిర్ణయాధికారాలపై నియంత్రణ: గాలి నాణ్యత, నీటి
నాణ్యత, ఆహారం, వ్యర్థా ల నిర్వహణ, వ్యవసాయం, రవాణా.
5.విధాన రూపకర్తలు, ప్రో గ్రా మ్ ప్లా నర్లు మరియు సంబంధిత వాటాదారులకు సాక్ష్యం-
ఆధారిత మద్దతు