Professional Documents
Culture Documents
Argo Nav Tika
Argo Nav Tika
Argo Nav Tika
აპოლონიოს
ნიოს
როდოსელი
არგონავტიკა
სახელგამი
1948
აპოლონიოს
როდოსელი
არგონავტიკა
ბერძნულიდან თარგმნა
წინასიტყვაობა და განმარტება
დაურთო
აკაკი ურუშაძემ
სახელმწიფო გამომცემლობა
თბილისი
1948
შესავალი
2
ე. ი. მოკლე შინაარსის.
2
*
* *
III.. არგონავტების
არგონავტების მითი ქართულ მწერლობაში
აკაკი ურუშაძე
არგონავტიკა
წიგნი პირველი
—————————
წიგნი მეორე
-----------------
წიგნი მესამე
_____________
წიგნი მეოთხე
განმარტებანი
წიგნი პირველი
წიგნი მეორე
2
ა კ ა დ . ს . ჯ ა ნ ა შ ი ა . თუბალ-თაბალი -ტიბარენი — იბერი იხ.
ენიმკის მოამბე. ტ. I, თბილისი, 1937.
3
Л а т ы ш е в . S С , I. 2. 426.
4
F. Susemihl, Geschichted d. Griech. Lit in der Alexandri-
Nerzeit, Leipzig, 1891-92, I, 475.
5
ი ვ . ჯ ა ვ ა ხ ი შ ვ ი ლ ი, ქართველი ერის ისტორია, თბილისი, 1908,
გვ. 24.
წიგნი მესამე
1.ერატო
ერატო — ეროტიკული პოეზიის მუზა (იხ. I წ. შენ. 8).
2. ერატოს სახელი წარმოებულია ბერძნული ზმნიდან მიყვარს).
3. თალამონი — საწოლი ოთახი.
4. იგულისხმება აიეტის ასული მედეა.
5. ოლიმპოს მპყრობელმა ზევსმა გადაყლაპა პირველი ცოლი მეტისი
და თავით დაორსულდა. ზევსის თავისაგან დაიბადა იარაღასხმული ქალ-
ღმერთი ათენა.
6. აფროდიტეს მეუღლე არის ღმერთი ჰეფესტო.
7. იგულისხმება სიცილიის ჩრდილოეთით მდებარე კუნძული ლიპარა.
8. იქსიონი — ლაპითების მითიური მეფე. ჰერასადმი დანაშაულებრივი
სიყვარულის გამო ზევსმა იგი ჰადესში შთაგზავნა და მარად მბრუნავ
ბორბალს მიაკრა.
9. შდრ. „ოდისეა", XII, 72.
10. კითერია — აფროდიტეს ეპითეტია.
11. ილიონის მეფე ტროსს ჰყავდა სამი შვილი: ილი, ასარკი და განი-
მედე. ყველაზე უმცროსი და ულამაზესი იყო განიმედე. ზევსს იგი მოე-
წონა, ოლიმპოზე გაიტაცა და უკვდავება მიანიჭა. განიმედი ოლიმპიელ
ნეტართა მერიქიფედ იქცა და თასებში ნექტარს უსხამდა.
12. კირკე - აიეტის და.
13. აპ. როდოსელის სქოლიასტის მოწმობით ეთნოგრაფიული ფაქტი
კოლხთა პანთეონის შესახებ ჩვენს პოეტს გადმოუღია ზემოთხსენებულ
ნიმფოდორეს თხზულებიდან (იხ. II შენ. 85). აპ. როდოსელის ამ ცნო-
ბას ადასტურებენ შემდეგდროინდელი ავტორებიც — პარადოქსოგრაფი
ნიკოლოზ დამასკელი და კლავდი ელიანე პრენესტელი (II - III საუკ.).
14. პლეი
პლეიაადები — ატლასის და პლეიონის შვიდი ასული, რომლებიც
ვარსკვლავებად იქცნენ — შვიდი მნათობის თანავარსკვლავედი. პლეიადე-
ბის ჩასვლა ზამთარს მოასწავებს, აღმოსვლა — ზაფხულს.
15. ფლეგრის ბრძოლა — ღმერთების ბრძოლა გიგანტებთან.
16. ფაეთონი
ფაეთონი — მბრწყინავი.
17. ჰეკატე — ჯადოქარი ქალღმერთი, აიეტის ძმის პერსეს ასული. ჰე-
კატე არტემიდეს მსგავსად მთვარის ქალღმერთია.
18. ჰესპერია — იტალია.
19. ენიალოსი — ომის ღმერთის არესის ეპითეტი.
20. იგულისხმება ოქროს ვერძის გატაცება.
21. სავრომატები — სკვითური ტომი.
22. „ოთხი დღიური“ — ასე გადმოვეცით
23. დეო — მიწათმოქმედების, მოსავლიანობის, ნაყოფიერების ქალ-
24. შდრ. Sistere aquam, et vertere sidera retro (ვერგი-
ლიუსი, „ენეიდა", IV489).
„შეაჩეროს წყლის დენა მდინარეში და უკუღმა აბრუნოს მნათობები".
25. იხ. შენ. 10.
26. კიპრიდა — აფროდიტე.
27. იხ. შენ. 19.
28. იგულისხმება საბერძნეთი.
29. აქაელ
აქაელი
ელი — ბერძენი.
30. აპ. როდოსელი პირველი წყაროა, კოლხების უძველეს კულტს რომ
გვამცნობს. კოლხთა უდიდესი საფიცარი მიწა და ზეცაა
31. ერინია
ერინია — შურისძიების ქალღმერთი.
32. ეს სტრიქონი — „...წამალს წავუღებ უცხოელს, რომლის გულისა-
თვისაც ატყდა ეს აურზაური" — სქოლიასტის დამატებად მიაჩნიათ.
Brunck-მა იგი თავის გამოცემაში შეიტანა, ზოგს კი (მაგ. Seaton-ს) არ
შეაქვს. ჩვენ. დავტოვეთ, ვინაიდან აზრთა თანმიმდევრობას სრულიადაც
არ არღვევს.
33. იხ. შენ 3.
34. იგულისხმება ქალღმერთი ჰეკატე.
35. კორიკიოსი — ქალაქი და მთა კილიკიაში.
36. ბრიმო — ჰეკატეს (და პერსეფონეს) ეპითეტია.
37. ე. ი. პრომეთეოსის სისხლისაგან აღმოცენებულ მცენარეს.
38. პართენიოსი — მც. აზიის მდინარე.
39. ლეტოს ასული-ქალღმერთი
ასული არტემიდე.
40. ჰეკატომბი — დიდი მსხვერპლი.
41. სირ
სირიიოსი — საშინელ გვალვას მოასწავებს.
42. მითი: კრეტის მეფე მინოსმა საშინელი ხარკი დაადო ათენელებს:
ყოველი ცხრა წლის განმავლობაში ათენელები მეფე მინოსს უგზავნიდნენ
ცხრა-ცხრა ქალ-ვაჟს, რომელთაც მინოსი ლაბირინთში ამწყვდევდა და
მინოტავრს (მინოსის ხარს) აჭმევდა. ერთხელ კრეტაზე თეზევსიც გაემ-
გზავრა (იგი ათენის მეფის ეგეოსის ვაჟი იყო). თეზევსის სილამაზით მო-
ხიბლულმა მინოსის ასულმა არიადნემ გმირს მისცა ძაფი. როცა თეზევსი
ლაბირინთში შევიდა, მან შესავალთან დაამაგრა ძაფის ბოლო. გაჰყვა
ძაფს, მოკლა მინოტავრი და უკან უვნებლად გამოვიდა. თეზევსმა არიად-
ნეც წაიყვანა ათენისაკენ, მაგრამ კუნძ. ნაქსოსზე ღმერთმა დიონისემ მოს-
ტაცა მას საყვარელი ქალწული.
43. მედეა გულისხმობს არიადნეს. მისი დედა პასიფაე აიეტის და იყო.
44. ჰემონია
ჰემონია — თესალია.
45. ა ონია
ონია — ბეოტია.
46. კადმოსმა აქ ქალაქი თებე დააარსა.
47. იგულისხმება ქალღმერთი ათენა.
48. ბერძნების წარმოდგენით მზე ამ მხარეში ჩადიოდა.
49. იგულისხმება დიდი დათვის თანავარსკვლავედი. მისი გაქრობა შუა-
ღამეს მოასწავებს.
50. ამარანტის — მდ. ფასისის (რიონის) ეპითეტია და ფასის მთიდან
გამომდინარეს აღნიშნავს.
51. ფლეგრის ბრძოლა — ღმერთების ბრძოლა გიგანტებთან.
52. მიმასი — ერთ-ერთი გიგანტთაგანი.
53. ფაეთონი — აფსირტე.
54. ღმერთ პოსეიდონისადმი შეწირული ადგილებია.
55. იგულისხმება პელაზგური მიწის საზომი ჯოხი.
56. შდრ.:
„ჰექტორმა კი მაშინ ხელი წამოავლო კარებთან მდებარე
ვეება რიყის ქვას, ქვემოდან ბრტყელ,. ხოლო ზემოდან წვეტიანს.
ჩვენს დროში ორ საუკეთესო მუშასაც გაუჭირდებოდა
ასეთ ქვის ურემზე დადება; მაგრამ პრიამიდემ ერთბაშად
აიღო და მყის მოიქნია სიპი ქვა, რომელსაც ზევსმა,
ქუხილის მეუფემ, იმ დროს სიმსუბუქე მისცა საოცარი".
(„ილიადა", XII, 445, შმდ).
წიგნი მეოთხე
_____________________________________
შესავალი
არგონავტიკა
გვ.
წიგნი პირველი . . . . 20
წიგნი მეორე . . . . 54
წიგნი მესამე . . . . 88
წიგნი მეოთხე . . . . 124
განმარტებანი