Podział procesów spawalniczych.

Procesy spawalnicze można podzielić na:

a)procesy trwałego łączenia metali,

b)procesy pokrewne, w których z zastosowaniem tego samego źródła ciepła realizuje

się cięcie, hartowanie powierzchniowe itp.

Rodzaje złączy spawanych.

Złącze spawane jest to część konstrukcji spawanej. Stanowi połączenie
dwóch lub więcej elementów konstrukcyjnych jedną lub kilkoma spoinami.
W konstrukcjach spawanych rozróżnia się kilka rodzajów złączy
spawanych:

a)doczołowe, b) teowe, c) krzyżowe, d) narożne -kątowe, e) zakładkowe, f)

otworowe

Budowa spoiny. l - materiał rodzimy, 2 - strefa wpływu ciepła, 3 - strefa

wtopienia. 4 – spoina

Podział spoin i rodzaje.

W technologii spawania rozróżnia się dwie grupy spoin: czołowe i

pachwinowe.
Czołowe:
Pachwinowe:
Pozycje spawania.
Pozycję spawania określa położenie przedmiotu spawanego. Biorąc pod uwagę
oś podłużną spoiny, rozróżnia się poziome oraz pionowe położenie przedmiotu.
W zależności od położenia osi lica rozróżnia się podolną, naścienną (naboczną) i
pułapową pozycję spawania. Podolna pozycja spawania jest najdogodniejsza, a
spoina wykonana w tej pozycji ma lepszą jakość. Najtrudniejszą pozycją spawania
jest pozycja pułapowa.
Spawalność stali.

Pojęcie spawalności zawiera w sobie czynniki związane z zachowaniem

materiału w czasie spawania, technologią wykonania połączenia i

czynniki dotyczące konstrukcyjnego rozwiązania elementu, co obrazuje rys.. W

związku z tym rozróżnia się spawalność metalurgiczną i technologiczną i

konstrukcyjną.

Złącza spawane.
Ze wzrostem grubości łączonych elementów następuje szybsze odprowadzanie
ciepła i rośnie skłonność materiału do utwardzania. Im materiał ma drobniejsze
ziarno i jest bardziej jednorodny, tym jego spawalność jest lepsza. Materiał
walcowany jest z reguły lepiej spawalny od materiału lanego, w którym występuje
większa segregacja, rzadzizny oraz porowatość.

Acetylen
Do spawania stosuje się najczęściej acetylen, gdyż
mieszanka tlenu i acetylenu ma wysoką temperaturę płomienia.
Acetylen jest gazem bezbarwnym o charakterystycznym zapachu.
W powietrzu zapala się od przedmiotów nagrzanych do tempera-
tury 350°C i pali się jasnym, dymiącym płomieniem. Acetylen w
postaci gazowej wykazuje skłonność do wybuchu przy ciśnieniu 2
at. Ze wzrostem ciśnienia ta skłonność rośnie, dlatego przyjmuje
się, że ciśnienie robocze acetylenu nie powinno przekraczać 1,5 at.
Mieszanka acetylenu z powietrzem lub tlenem wykazuje także
skłonność do wybuchu. Acetylen powstaje w: wyniku reakcji karbidu
z wodą:karbid + woda —> acetylen + wapno (CaC2 + 2H2O -4C2H2
+ Ca(OH)2 + Q).
Butla acetylenowa.
Acetylen przechowuje się przy nadciśnieniu 1,5 MPa w butlach
stalowych wypełnionych masą porowatą i acetonem w którym
bardzo łatwo się on rozpuszcza.
Zajmuje on około 50% butli. Zadaniem masy porowatej jest
zabezpieczeniem butli przed wybuchem oraz wchłanianie acetonu i
rozprowadzenie go po całej objętości butli. Butla do
magazynowania acetylenu jest zamknięta zaworem odkręcanym za
pomocą kwadratowego klucza. Dla odróżnienia butle te maluje się
na żółto i oznacza czarnym napisem ACETYLEN.

Podział palników.
Są dwa rodzaje palników spawalniczych: palniki bezinżektorowe
(bezsmoczkowe) i palniki inżektorowe (smoczkowe).

Palniki bezsmoczkowe są przeznaczone do pracy

acetylenem o wysokim ciśnieniu. Są one zasilane gazami (acetylen,
tlen) o prawie jednakowym ciśnieniu. Oba gazy ulegają zmieszaniu
w komorze mieszania palnika, skąd przewodem - "szyjką" są
doprowadzane do dziobu, u którego wylotu są zapalane, dając
płomień.
Palniki smoczkowe są przeznaczone do spawania
acetylenem z wytwornicy niskiego ciśnienia, mogą być także
zasilane acetylenem z butli lub wytwornicy wysokiego ciśnienia.
Palnik ma przed komorą mieszania smoczek, do którego
przewodem środkowym dochodzi tlen pod wysokim ciśnieniem
(0,2-0,3 MPa) i zasysa acetylen.
Różnica palników - Palniki bezsmoczkowe zasilane
acetylenem z butli są zaopatrzone w wymienne dzioby (wyloty)
różniące się średnicą kanału wylotowego, a palniki smoczkowe w
wymienne nasadki. W ten sposób można regulować wydajność
palnika, którą mierzy się ilością litrów spalanego acetylenu.

Płomień acetylenowo-tlenowy.

Płomień stosowany w procesie spawania powstaje wskutek

zapalenia mieszanki gazu palnego i tlenu. Jądro, które tworzy się u
wylotu palnika stanowi przestrzeń, w której mieszanka nagrzewa
się do temperatury zapłonu. Reakcji spalania gazu towarzyszy
wzrost temperatury płomienia. W procesie spawania wykorzystuje
się obszar najwyższej temperatury, znajdujący się tuż za jądrem.

Rodzaje płomieni:
- płomień obojętny
- płomień nawęglający
- płomień utleniający

Cięcie metali.
Metale, a w szczególności blachy można ciąć za pomocą różnych
technologii. Jedną z najpopularniejszych jest cięcie gazowe, zwane także
cięciem tlenowym lub płomieniowym. Polega ono na spaleniu metalu w
strumieniu tlenu oraz jednoczesnym wydmuchaniu ze szczeliny cięcia
produktu spalania. Za pomocą tego procesu można ciąć stale niestopowe i
niskostopowe, czyli te o niskiej zawartości węgla (do 1,6%). Skutecznie
można przeciąć metale o grubości od kilku do nawet kilkuset milimetrów.
Produkt powstały po wypaleniu metodą gazową potocznie nazywany jest
wypałką.

Łuk elektryczny.
Tworzy się między elektrodą a spawanym metalem. Zjawisko łuku
elektrycznego jest podobne do iskrzenia występującego przy
zbliżaniu do siebie dwóch przewodów będących pod wysokim
napięciem. Iskrzenie w tym przypadku to przepływ prądu
elektrycznego, któremu udaje się przebić cienką warstwę powietrza
i popłynąć z jednego przewodu do drugiego. Łuk elektryczny
stosowany do spawania jest wyładowaniem elektrycznym o dużym
natężeniu i niskim napięciu (w zakresie 10-2000 A i 10-50 V). Aby
mógł wystąpić łuk elektryczny między elektrodą a materiałem
spawanym, przestrzeń gazowa między nimi musi być zjonizowana.

Podział elektrod.
W zależności od grubości otuliny elektrody dzieli się na trzy grupy:
- Elektrody cienkootulone
- Elektrody średniootulone
- Elektrody grubootulone
W zależności od składu chemicznego rozróżnia się elektrody o
otulinie:
- kwaśnej (A),
- zasadowej (B),
- rutylowej (R),
- celulozowej (C),
- utleniającej (O)
- innej (V).
Elektrody otulone ze względu na zastosowanie dzieli się na:
- połączeniowe do spawania stali niskowęglowych,
średniowęglowych i niskostopowych,
- połączeniowe - specjalne
- do napawania części maszyn
- do spawania żeliwa
- do spawania metali nieżelaznych i ich stopów.

Parametry i zalety metody spawania w atmosferze gazów osłonowych.

Metoda spawania w atmosferze gazów ochronnych
polega na łączeniu elementów pod wpływem ciepła łuku
elektrycznego w atmosferze gazów. Osłonę stanowią gazy obojętne
lub aktywne chemicznie czy ich mieszanki. Powszechne
zastosowanie znajdują trzy metody spawania:
• spawanie w osłonie gazów obojętnych
elektrodą wolframową z dodatkiem spoiw (metoda TIG),
• spawanie w osłonie gazów obojętnych
elektrodą topliwą. którą stanowi drut elektrodowy (metoda MIG).
• spawanie w osłonie dwutlenku węgla
elektrodą topliwą, którą stanowi drut elektrodowy (metoda MAG).
Podstawowe funkcje gazu ochronnego można
sprowadzić do: efektywnej osłony spoiny i elektrody, utrzymania
stabilnego łuku, uzyskania Poprawnego kształtu spoiny oraz
kształtowania właściwości mechanicznych połączenia.

Wpływ kąta zaostrzenia na geometrie spoiny.

Nieprawidłowy kąt pochylenia palnika powoduje wydmuchiwanie ciekłego
metalu w wyniku czego powstają podtopienia, które są szczególnie niebezpieczne
dla konstrukcji obciążonych zmiennie. Zmniejszają one nośność złącza bardziej
niż małe wady wewnętrzne.

Wpływ gazu osłonowego i tlenu na geometrie wtopienia.

Zależy ona od rodzaju osłony gazowej. Zastosowanie argonu jako
gazu osłaniającego daje spoinę, której obrys strefy wtopienia
przypomina kształtem kieliszek. Dodatek gazów, np. wodoru czy
dwutlenku węgla, zwiększających energię łuku, zwiększa
powierzchnię wtopienia. Spoina taka charakteryzuje się płaskim
nadlewem.

Etapy przenoszenia ciekłego metalu metodą zwarciową.

Skracając długość łuku i zwiększając natężenie prądu, można
zmienić charakter przepływu metalu ze strumieniowego na
zwarciowy. Podczas tego przepływu topiący się koniec elektrody
styka się z materiałem jeziorka spawalniczego. Kropla jest
wciągana do jeziorka spawalniczego pod działaniem sił
elektromagnetycznych i siły napięcia powierzchniowego. Przy
zetknięciu kropli z jeziorkiem spawalniczym następuje zwarcie.
Towarzyszy temu rozerwanie i rozpylenie kropli metalu wokół
spoiny.

Spawanie metodą alutermiczną.

Przy spawaniu termitowym (aluminotermicznym) źródłem ciepła jest

reakcja aluminotermiczna. W reakcji tej aluminium odbiera tlen od tlen-

ków żelaza, tworząc tlenek aluminium i czyste żelazo. Reakcja jest

silnie egzotermiczna. Uzyskane w wyniku reakcji żelazo ma

temperaturą około 2500°C. Ten płynny, silnie przegrzany metal służy do

stapiania i łączenia elementów ze stopów żelaza. W miejscu łączenia

wykonuje się formę, a do jej wnęki wlewa się ciekłe żelazo z

dodatkami żelazostopów, które mają poprawić właściwości

mechaniczne spoiny. Spawanie aluminotermiczne jest stosowane do

naprawy części o grubych ścianach.

Zgrzewanie - rodzaj technologii trwałego łączenia części urządzeń lub

konstrukcji wykonanych z metalu lub z tworzyw sztucznych. Polega ono
na rozgrzaniu stykających się powierzchni tak, aby przeszły one w stan
plastyczny (ciastowaty) i dociśnięciu ich. Uplastycznieniu ulega tylko
niewielka objętość na granicy styku.