Chöông 3: Boä truyeàn xích

Chöông 3

BOÄ TRUYEÀN XÍCH

3.3. THOÂNG SOÁ HÌNH HOÏC BOÄ TRUYEÀN XÍCH
Caùc thoâng soá hình hoïc chuû yeáu:
pc : böôùc xích (mm),
dc : ñöôøng kính voøng chia baùnh xích,
z1 , z2 : soá raêng baùnh xích,
a : khoaûng caùch truïc,
X : soá maét xích.

3.3.2. Ñöôøng kính voøng chia baùnh xích

pc pc z
d 
 
sin
z
3.3.3. Soá raêng baùnh xích
- Trong tính toaùn thieát keá, coù theå choïn z1  29  2u .
- Soá raêng baùnh xích neân laáy soá leû vì khi ñoù moãi raêng cuûa baùnh xích seõ aên khôùp laàn löôït vôùi taát
caû maét xích, do ñoù raêng baùnh xích seõ moøn ñeàu hôn.

3.3.4. Khoaûng caùch truïc vaø soá maét xích

- Choïn sô boä khoaûng caùch truïc a theo coâng thöùc:

a  (30  50) pc (3.4)

- Soá maét xích X :

L 2a z2  z1  z2  z1  pc
2

X     . (3.7)
pc pc 2  2  a

Giaù trò X ñöôïc laøm troøn vaø neân choïn soá chaün ñeå thuaän tieän cho vieäc noái xích.

3.4. VAÄN TOÁC VAØ TÆ SOÁ TRUYEÀN

3.4.1. Vaän toác vaø tæ soá truyeàn trung bình

Bm. Thieát keá maùy -1- TS. Buøi Troïng Hieáu

Chöông 3: Boä truyeàn xích


v1
n2
n1
dc1 O1 O2 
dc2
v2

Hình 3.6. Vaän toác boä truyeàn xích

- Vaän toác trung bình treân caùc baùnh xích (m/s):

d1n1 pc z1n1
+ Treân baùnh daãn: v1   (3.11)
60000 60000

d 2 n2 pc z2 n2
+ Treân baùnh bò daãn: v2   (3.12)
60000 60000
Vì khoâng coù tröôït neân: v1  v2 .

- Tæ soá truyeàn trung bình:

n1 z2
u  (3.13)
n2 z1

3.5. LÖÏC TAÙC DUÏNG TRONG BOÄ TRUYEÀN XÍCH

3.5.1. Löïc taùc duïng leân xích

 
F0 F2

T1
O1 O2 O1 O2

 
F0 F1
a) T1  0 b) T1  0

Hình 3.8. Löïc taùc duïng leân boä truyeàn xích

- Löïc caêng ban ñaàu F0 cuûa xích baèng troïng löôïng cuûa nhaùnh xích töï do:

F0  K f a qm g (3.19)

trong ñoù, a : chieàu daøi cuûa ñoaïn xích töï do gaàn baèng khoaûng caùch truïc, m,
qm : khoái löôïng cuûa moät meùt xích, kg/m (tra baûng 5.1, trang 168, taøi lieäu [1]),

Bm. Thieát keá maùy -2- TS. Buøi Troïng Hieáu

Chöông 3: Boä truyeàn xích

g : gia toác troïng tröôøng, m/s2,

K f : heä soá phuï thuoäc vaøo ñoä voõng cuûa xích, K f  6 khi boä truyeàn naèm ngang,
K f  3 khi goùc nghieâng <400, K f  1 khi boä truyeàn thaúng ñöùng.

- Khi boä truyeàn xích laøm vieäc (khi taùc ñoäng moment xoaén T1 leân baùnh 1):

 Treân nhaùnh caêng : F0 F1 : löïc treân nhaùnh caêng.

 Treân nhaùnh chuøng: F0 F2 : löïc treân nhaùnh chuøng.

 Löïc quaùn tính ly taâm Fv  qmv 2 .

Giaù trò F2  F0  Fv . Vì F0 vaø Fv töông ñoái nhoû so vôùi löïc voøng Ft , neân khi tính toaùn ta coù
theå laáy gaàn ñuùng:

F1  Ft
(3.20)
F2  0

3.5.2. Löïc taùc duïng leân truïc vaø oå

- Löïc taùc duïng leân truïc vaø oå:
Fr  K m F1 (3.21)

trong ñoù K m laø heä soá troïng löôïng xích, K m  1,15 khi boä truyeàn naèm ngang hoaëc khi goùc
nghieâng <400, K m  1 khi boä truyeàn thaúng ñöùng.

3.7. TÍNH TOAÙN BOÄ TRUYEÀN XÍCH (Xích oáng con laên)
3.7.1. Tính theo ñoä beàn moøn
- Ñieàu kieän beàn:
p  [ p] (3.22)

Ft F Ft Kx
Do: p  t  vaø [ p ]  [ p0 ]
A d 0b0 0,28 pc K
Ft K
Neân:  [ p0 ] x (3.23)
0,28 pc K
trong ñoù, d 0 : ñöôøng kính choát, mm,
b0 : chieàu roäng oáng, mm,
A  d0b0 : dieän tích cuûa baûn leà xích moät daõy, mm2,
[ p0 ] : aùp suaát cho pheùp cuûa boä truyeàn laøm vieäc trong ñieàu kieän thí nghieäm, tra baûng
5.3, trang 180, taøi lieäu [1].

Bm. Thieát keá maùy -3- TS. Buøi Troïng Hieáu

Chöông 3: Boä truyeàn xích

K x : heä soá hieäu chænh xeùt ñeán soá daõy xích x , neáu x  1; 2; 3; 4 thì töông öùng
K x  1; 1,7; 2,5; 3 .
K : heä soá ñieàu kieän söû duïng xích,
K  K r . K a . K0 . K dc. Kb . Klv (3.24)
vôùi, K r : heä soá taûi troïng ñoäng
Taûi troïng eâm Taûi troïng va ñaäp Taûi troïng va ñaäp maïnh
Kr 1 1,2÷1,5 1,8

K a : heä soá xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa khoaûng caùch truïc hay chieàu daøi xích
a  25 pc (30  50) pc (60  80) pc
Ka 1,25 1 0,8

K 0 : heä soá xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa vò trí boä truyeàn
Goùc nghieâng < 600 Goùc nghieâng > 600
K0 1 1,25

K dc : heä soá xeùt ñeán aûnh höôûng cuûa khaû naêng ñieàu chænh löïc caêng xích
Ñieàu chænh baèng Truïc khoâng ñieàu chænh
Truïc ñieàu chænh
baùnh hoaëc con laên ñöôïc hoaëc khoâng coù boä
ñöôïc
caêng xích phaän caêng xích
K dc 1 1,1 1,25

K b : heä soá xeùt ñeán ñieàu kieän boâi trôn

Boâi trôn ñònh kyø
Boâi trôn lieân tuïc Boâi trôn nhoû gioït
(giaùn ñoaïn)
Kb 0,8 1 1,5
K lv : heä soá xeùt ñeán cheá ñoä laøm vieäc
Laøm vieäc 1 ca Laøm vieäc 2 ca Laøm vieäc 3 ca
K lv 1 1,12 1,45

a. Tính böôùc xích tröïc tieáp:

Töø coâng thöùc ñieàu kieän beàn (3.23):
Ft K
 [ p0 ] x
0,28 pc K

 Neáu cho tröôùc moment xoaén T1 , ta tieán haønh tính löïc voøng Ft :

2T1 2 T1
Ft   (3.25)
d c1 pc z1

Thay (3.25) vaøo (3.23), ta ñöôïc:

Bm. Thieát keá maùy -4- TS. Buøi Troïng Hieáu

Chöông 3: Boä truyeàn xích

2 T1 K
3
 [ p0 ] x (3.26)
0,28 pc z1 K

KT1
 pc  2,82 3 (3.27)
z1[ p0 ]K x

Tra baûng choïn pc theo tieâu chuaån (tra baûng 5.5, trang 182, taøi lieäu [1]).

 Neáu cho tröôùc coâng suaát P1 vaø soá voøng quay n1 , ta tieán haønh tính moment xoaén T1 tröôùc:
P1
T1  9,55.106 (3.28)
n1
Coâng thöùc (3.27) trôû thaønh:
KP1
pc  600 3 (3.29)
n1 z1[ p0 ]K x

Neân choïn z1  29  2u .
Tra baûng choïn pc theo tieâu chuaån (tra baûng 5.5, trang 182, taøi lieäu [1]).

b. Tính böôùc xích baèng caùch tra baûng: (duøng phoå bieán)
Töø coâng thöùc ñieàu kieän beàn (3.23):
Ft K
 [ p0 ] x
A K

Ft .v1 A.[ p0 ]K x pc z1n1

P1    (3.30)
1000 1000.K 60000

A.[ p0 ] pc z01n01 K x z1 n1
 P1     (3.31)
1000. 60000 K z01 n01
vôùi z01 : soá raêng baùnh xích daãn cuûa boä truyeàn thí nghieäm, z01  25 ,
n01 : soá voøng quay truïc daãn cuûa boä truyeàn thí nghieäm, (tra baûng 5.4, trang 181, taøi lieäu [1]).

A.[ p0 ] pc z01n01
Ñaët [ P]  : coâng suaát cho pheùp cuûa boä truyeàn thí nghieäm, (tra baûng 5.4,
1000. 60000
trang 181, taøi lieäu [1]).
z01 25
Kz   : heä soá raêng baùnh xích daãn,
z1 z1
n
K n  01 : heä soá voøng quay truïc daãn.
n1

Do ñoù, (3.31) trôû thaønh:

[ P].K x
P1  (3.32)
K . K z .K n

Bm. Thieát keá maùy -5- TS. Buøi Troïng Hieáu

Chöông 3: Boä truyeàn xích

Coâng suaát tính toaùn seõ laø:

K . K z .K n
Pt  .P1  [ P] (3.33)
Kx

Theo giaù trò Pt vöøa tính, tra baûng 5.4, trang 181, taøi lieäu [1] ta choïn böôùc xích pc theo coät
giaù trò n01 .

3.7.2. Tính theo ñoäng naêng va ñaäp

- Ñieàu kieän beàn:
z .n
i  [i] (3.34)
15. X

trong ñoù i : soá laàn va ñaäp cuûa xích trong moät giaây. Khi xích quay moät voøng seõ xaûy ra 4 laàn va
ñaäp: 2 laàn khi vaøo khôùp vaø 2 laàn khi chuaån bò vaøo khôùp (maét xích nhaän chaán ñoäng
töø maét xích tröôùc noù môùi vaøo khôùp truyeàn sang) vôùi raêng cuûa baùnh daãn vaø baùnh bò
4 v 4. pc .z .n.1000 z .n
daãn, neân i    ,
L 60000. pc . X 15. X
[i ] : soá laàn va ñaäp cho pheùp cuûa xích trong moät giaây (tra baûng 5.6, trang 182, taøi lieäu [1]).

3.7.3. Tính theo heä soá an toaøn

- Ñieàu kieän beàn:
Q
s  [ s] (3.35)
F1  Fv  F0

trong ñoù, Q : taûi troïng phaù huûy cho pheùp cuûa xích (tra baûng 5.1, trang 168, taøi lieäu [1]),
[s ] : heä soá an toaøn cho pheùp (tra baûng 5.7, trang 183, taøi lieäu [1]).

Bm. Thieát keá maùy -6- TS. Buøi Troïng Hieáu