Filozofia przyrody a nauka i filozofia nauki[edytuj 

| edytuj kod]
Filozofia przyrody była pierwszym obszarem rozważań filozoficznych w starożytnej Grecji[1]. Z
czasem, tematyka filozoficznoprzyrodnicza[a] stała się tylko jednym, choć bardzo istotnym, z
działów filozofii. Filozofia przyrody jest również prekursorką nowożytnej nauki, która się z niej
wyodrębniła i uniezależniła.
Początkowo filozofia przyrody zajmowała się wszystkimi zagadnieniami współczesnej nauki,
rozpatrywanymi jednak najczęściej metodami filozoficznymi. Filozofia, rozumiana
jako umiłowanie mądrości, wiązała się z dążeniem do zrozumienia funkcjonowania
wszechświata. Miała ona wtedy jednak charakter spekulatywny i brakowało w niej rozwiniętej
metodologii badań i rygoryzmu obserwacji. Stopniowo jednak empiryczne badanie rzeczywistości
materialnej wyodrębniało się z głównego nurtu badań filozoficznych. W XVII w. nastąpiło
rozdzielenie filozofii i nauki. Jeszcze do XIX wieku wielu naukowców było jednocześnie filozofami.
Współczesna filozofia przyrody utraciła własną autonomię[2]. Zajmuje się rozważaniami nad
rzeczywistością materialną, opierając się o dorobek nauk empirycznych, uwzględniając ich
metodologię i historię nauki[2]. Podejmuje również problemy pomijane przez nauki empiryczne lub
też zajmuje holistyczne stanowisko wobec człowieka i natury.
Od filozofii przyrody należy też odróżnić filozofię nauki, która za swój przedmiot bierze samą
naukę, a nie przyrodę. Filozoficzna refleksja nad nauką obejmuje jej krytykę i analizę jej metod
badawczych, a także badanie języka nauki[3].

SOFIŚCI, czyli nauczyciele przygotowujący do życia publicznego i prowadzenia własnego domu,

pojawili się w połowie V wieku przed naszą erą. Sam wyraz "sofista" pochodził od "sofia", czyli
mądrość. Początkowo oznaczył uczonego, a później, kiedy ruch sofistów uległ degeneracji -
pseudouczonego, jakiegoś nieomal krętacza. Ludzie ci pojawili się w czasach, w których w
państwach greckich rozpowszechniać się zaczęła tendencja demokratyczna, czyli władza
obywateli - w przeciwieństwie do władzy arystokracji. Dlatego szczególnie dobrze czuli się oni w
Atenach, które od czasu reform Kleistenesa w 508 roku przed naszą erą, ustanowiły demokrację.
Były to czasy, w których wielu dawniej zupełnie biernych politycznie obywateli zostało
wciągniętych do życia publicznego. Na przykład w Atenach wszyscy dorośli mężczyźni, z
urodzenia Ateńczycy, uczestniczyli w często zwoływanych zgromadzeniach ludowych. Mogli się
tam wypowiadać publicznie i dyskutować ważne sprawy państwa. Politycy walczyli ze sobą
posługując się sztuką przemawiania, czyli retoryką. Również podczas obrad ważnych instytucji
państwowych: Rady Pięciuset i sądów, do których wylosowywano obywateli, ważną rzeczą była
umiejętność sprawnego przemawiania. Kto chciał mieć coś do powiedzenia w takim państwie,
musiał zdobyć odpowiednie wykształcenie. Wszyscy sofiści przykładali dużą wagę do sztuki
przemawiania i tej umiejętności uczyli. W tym celu zaczęli badać język grecki - jego gramatykę,
spisywali słowniki, układali wzorcowe mowy na różne tematy, zajmowali się rytmem i rymami,
dzięki którym mowa może być piękniejsza i bardziej przekonująca. Uczyli także i innych
przedmiotów: szeroko pojętej wiedzy o przyrodzie, matematyki, etyki, historii i wielu innych.

Poglądy filozoficzne
Sofiści zajęli się problemami, które przed nimi nie były poruszane przez filozofów. Skupili uwagę
na problemach społecznych, politycznych i etycznych. 

Sokrates o swojej misji

Swoją działalność pojmował jako służbę bogu, mienił siebie posłańcem Apollina, który tak właśnie
nakazał mu sobie służyć. Rafael ukazał na nim spotkanie wielkich filozofów starożytności. W
centrum stoją Platon i Arystoteles. Nie brakuje tu sofistów i stoików, którzy promują różne
poglądy na temat nauki. Przedstawienie tu różnych szkół filozoficznych ma swój przekaz. Jest to
droga, która wiedzie do "Prawdy poprzez Rozum".