29-ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ ΜΕ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΟΛΙΤΣΑΡΑ - ΤΡΕΜΠΕΛΑ

1/97
Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Αρχαίο Κείμενο Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
1,1 Αγαπήσατε δικαιοσύνην, οἱ Σεῖς οἱ ἄρχοντες καὶ κριταὶ τῶν λαῶν τῆς Σεῖς ποὺ κυβερνᾶτε καὶ δικάζετε τοὺς λαοὺς τῆς γῆς,
κρίνοντας τὴν γῆν, φρονήσατε περὶ γῆς ἀγαπήσατε τὴν δικαιοσύνην, ὑπὸ τὴν βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες καὶ δικασταί, ἀγαπήσατε τὴν
τοῦ Κυρίου ἐν ἀγαθότητι, καὶ ἐν στενὴν καὶ τὴν εὐρεῖαν σημασίαν τῆς δικαιοσύνην καὶ τὴν ἠθικὴν ἀκεραιότητα διὰ τῆς τελείας
ἁπλότητι καρδίας ζητήσατε αὐτόν· λέξεως. Σκεφθῆτε ὀρθὰ περὶ τοῦ Κυρίου, μὲ ὑπακοῆς σας εἰς τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ· τὰ περὶ τοῦ Κυρίου δὲ
εἰλικρινῆ καὶ ἀγαθὴν διάθεσίν· μὲ ἁπλότητα φρονήματά σας συνοδεύσατέ τα μὲ ἀγαθὰς προθέσεις καὶ
καὶ ἄδολον καρδίαν ἀναζητήσατε αὐτόν. διαθέσεις πρὸς αὐτὸν καὶ ζητήσατέ τον μὲ εὐθύτητα καὶ
εἰλικρίνειαν καρδίας.
1,2 ὅτι εὑρίσκεται τοῖς μὴ πειράζουσιν 2 Διότι ὁ Κύριος εὑρίσκεται ἐν μέσῳ τῶν 2 Διότι ὁ Θεὸς εὑρίσκεται ἀπὸ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι δὲν τὸν
αὐτόν, ἐμφανίζεται δὲ τοῖς μὴ ἀνθρώπων, ποὺ δὲν ἀνθίστανται εἰς τὸ πειράζουν ἀναζητοῦντες αὐτὸν μὲ ἀμφιβολίας ἀσεβεῖς καὶ
ἀπιστοῦσιν αὐτῷ. θέλημά του. Ἐμφανίζεται εἰς ἐκείνους, οἱ συλλογισμοὺς αὐτοπεποιθήσεως θρασείας, ἀλλὰ τοὐναντίον
ὁποῖοι δὲν ἀπιστοῦν πρὸς αὐτόν. ἐμφανίζεται εἰς ἐκείνους, ποὺ δὲν ἀντιτάσσουν ἐκ πείσμονος
προκαταλήψεως ἀπιστίαν εἰς αὐτόν.
1,3 Σκολιοὶ γὰρ λογισμοὶ χωρίζουσιν 3 Διότι τὰ διεστραμμένα φρονήματα καὶ 3 Διότι σοφιστικοὶ καὶ κακόπιστοι ἐκ δυστροπίας καὶ
ἀπὸ Θεοῦ, δοκιμαζομένη τε ἡ δύναμις συναισθήματα τῆς καρδίας χωρίζουν τοὺς διαστροφῆς συλλογισμοὶ καὶ σκέψεις χωρίζουν ἀπὸ τὸν Θεὸν
ἐλέγχει τοὺς ἄφρονας. ἀνθρώπους ἀπὸ τὸν Θεόν. Καὶ ἡ καὶ ἡ θεία δύναμις, ὅταν ὑποβάλλεται εἰς δοκιμασίαν καὶ
καταφρονουμένη θεία του δύναμις τιμωρεῖ πειρασμόν, ἐλέγχει καὶ τιμωρεῖ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ὑπὸ τῆς
εἰς τὸν κατάλληλον καιρὸν τοὺς ἄφρονας ἐγωϊστικῆς των τυφλώσεως καὶ ἀπιστίας ἐγένοντο ἄφρονες.
καταφρονητάς της.
1,4 Ὅτι εἰς κακότεχνον ψυχὴν οὐκ 4 Εἰς κακότροπον ψυχήν, ποὺ μηχανεύεται 4 Διότι εἰς ψυχήν, ποὺ ἐσκεμμένως μηχανεύεται τὸ κακόν,
εἰσελεύσεται σοφία, οὐδὲ κατοικήσει πάντοτε τὸ πονηρόν, δὲν θὰ εἰσέλθῃ ἡ σοφία δὲν θὰ εἰσέλθῃ ἡ σοφία, πολὺ δὲ περισσότερον δὲν θὰ
ἐν σώματι κατάχρεῳ ἁμαρτίας· τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς σῶμα καταχρεωμένον μὲ κατοικήσῃ μονίμως εἰς σῶμα καταχρεωμένον καὶ
τὰς πολλὰς ἁμαρτίας δὲν θὰ κατοικήσῃ ἡ ὑποδουλωμένον εἰς τὴν ἁμαρτίαν.
2/97
θεία σοφία.

1,5 ἅγιον γὰρ πνεῦμα παιδείας 5 Διότι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, τὸ ὁποῖον 5 Διότι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ποὺ διδάσκει καὶ παιδαγωγεῖ τὸν
φεύξεται δόλον καὶ ἀπαναστήσεται παιδαγωγεῖ καὶ μορφώνει τοὺς ἀνθρώπους, ἄνθρωπον, θὰ φύγῃ ἀπὸ τὴν ἀνειλικρίνειαν καὶ τὴν
ἀπὸ λογισμῶν ἀσυνέτων καὶ ἀποφεύγει τὰς δολίας ψυχάς, φεύγει καὶ δολιότητα καὶ θὰ ἀπομακρυνθῇ ἀπὸ συλλογισμοὺς καὶ
ἐλεγχθήσεται ἐπελθούσης ἀδικίας. ἵσταται μακρὰν ἀπὸ ἀσυνέτους ἀνθρώπους, σκέψεις ἀσυνέτους, καὶ ὅταν ἐπέλθῃ ἀδικία καὶ καταπίεσις
ποὺ σκέπτονται τὸ πονηρὸν καὶ οἱ ὁποῖοι θὰ τῆς ἀληθείας ὑπὸ ἀνειλικρινοῦς καρδίας, θὰ ἐπιτιμηθῇ καὶ
τιμωρηθοῦν, ὅταν ἔλθῃ ἡ ὥρα νὰ κριθοῦν αἱ θὰ ἐκδιωχθῇ.
ἀδικίαι των.
1,6 Φιλάνθρωπον γὰρ πνεῦμα σοφία 6 Ἡ θεία σοφία εἶναι πνεῦμα πλῆρες ἀγάπης 6 Διότι ἡ σοφία εἶναι πνεῦμα φιλάνθρωπον καὶ δὲν θὰ
καὶ οὐκ ἀθῳώσει βλάσφημον ἀπὸ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους· ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἀνεχθῇ ὡς ἀθῶον, ἀλλὰ θὰ τιμωρήσῃ τὸν βλάσφημον ἐξ
χειλέων αὐτοῦ· ὅτι τῶν νεφρῶν αὐτοῦ σημαίνει ὅτι θὰ ἀφήσῃ ἀτιμώρητον καὶ θὰ αἰτίας τῶν ἀσεβῶν καὶ βλασφήμων σοφιστειῶν τῆς ἀπιστίας,
μάρτυς ὁ Θεὸς καὶ τῆς καρδίας αὐτοῦ ἀναγνωρίσῃ ὡς ἀθῷον τὸν βλάσφημον, ὁ ποὺ ἐξέρχονται ἀπὸ τὰ χείλη του· διότι μάρτυς τῶν
ἐπίσκοπος ἀληθὴς καὶ τῆς γλώσσης ὁποῖος μὲ τὰ λόγια του κατεφέρετο κατὰ τοῦ ἐσωτερικῶν ἐπιθυμιῶν καὶ διαλογισμῶν του εἶναι ὁ Θεὸς καὶ
ἀκουστής· Θεοῦ. Διότι ὁ Θεὸς εἶναι ὁ ἀκριβὴς μάρτυς ἀκριβὴς παρατηρητὴς τοῦ βάθους τῆς καρδίας του καὶ ἀκούει
τῶν συναισθημάτων του, ὁ παρατηρητὴς ὅλα, ὅσα λέγει ἡ γλῶσσα του.
τῶν σκέψεων τοῦ πονηροῦ ἀνθρώπου, καὶ
ἀκούει τὰ λόγια, ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὴν
γλῶσσαν του.
1,7 ὅτι πνεῦμα Κυρίου πεπλήρωκε τὴν 7 Τὰ πάντα βλέπει ὁ Θεός, διότι τὸ Πνεῦμα 7 Διότι τὸ Πνεῦμα τοῦ Κυρίου ἔχει γεμίσει ὅλην τὴν
οἰκουμένην, καὶ τὸ συνέχον τὰ πάντα τοῦ Κυρίου πληροῖ μὲ τὴν θείαν παρουσίαν οἰκουμένην καί, ἐπειδὴ αὐτὸ συγκρατεῖ τὰ πάντα, γνωρίζει
γνῶσιν ἔχει φωνῆς. του ὅλην τὴν οἰκουμένην. Συγκρατεῖ καὶ κάθε τι ποὺ λέγεται.
κυβερνᾷ τὰ σύμπαντα καὶ γνωρίζει ὅλα, ὅσα
λέγονται ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.
1,8 Διὰ τοῦτο φθεγγόμενος ἄδικα 8 Διὰ τοῦτο καὶ κανεὶς ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ 8 Διὰ τὴν παγγνωσίαν λοιπὸν ταύτην τοῦ Κυρίου κανεὶς δὲν
οὐδεὶς μὴ λάθῃ, οὐδὲ μὴ παροδεύσῃ ὁμλοῦν καὶ πράττουν ἄδικα, δὲν θὰ διαφύγῃ θὰ ξεφύγῃ καὶ δὲν θὰ κρυφθῇ ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ ἐκστομίζουν
αὐτὸν ἐλέγχουσα ἡ δίκη. τὴν προσοχὴν καὶ τὴν γνῶσιν τοῦ Κυρίου. λόγους ἀπιστίας, ξένους πρὸς τὴν ἀλήθειαν καὶ γεμάτους
Αὐτὸν δὲν θὰ τὸν προσπεράσῃ ἀτιμώρητον ἡ ἀπὸ ψεῦδος, οὔτε ἡ θεία δίκη θὰ προσπεράσῃ αὐτόν, χωρὶς
3/97
τὰ πάντα ἐλέγχουσα καὶ τὸ δίκαιον νὰ τὸν ἐλέγξῃ καὶ τὸν τιμωρήσῃ.

ἀποδίδουσα θεία δίκη.
1,9 Ἐν γὰρ διαβουλίοις ἀσεβοῦς 9 Διότι καὶ αὐτὰ τὰ πλέον μυστικὰ καὶ 9 Ναί· δὲν θὰ τὸν προσπεράσὴ ἡ θεία δίκη, διότι διὰ τὰ ὅσα
ἐξέτασις ἔσται, λόγων δὲ αὐτοῦ ἀκοὴ ἀπόκρυφα διαβούλια τῶν ἀσεβῶν ἐσυλλογίσθη καὶ μυστικῶς ἀπεφάσισεν ὁ ἀσεβής, θὰ γίνῃ
πρὸς Κύριον ἥξει εἰς ἔλεγχον ἀνθρώπων θὰ ἐξετασθοῦν καὶ θὰ κριθοῦν. ἀκριβῆς ἐξέτασις, τῶν λόγων του δὲ ἡ ἀκρόασις θὰ φθάσῃ
ἀνομημάτων αὐτοῦ· Καὶ ὅσα αὐτοὶ οἱ ἀσεβεῖς ἐκστομίζουν, πρὸς τὸν Κύριον διὰ νὰ ἐλεγχθοῦν καὶ τιμωρηθοῦν τὰ
φθάνουν πρὸς τὸν Κύριον, διὰ νὰ ἀνομήματά του.
ὑποβληθοῦν εἰς ἐλέγχον καὶ τιμωρηθοῦν αἱ
παρανομίαι των.
1,10 ὅτι οὗς ζηλώσεως ἀκροᾶται τὰ 10 Διότι τὸ προσεκτικὸν καὶ ζηλοτύπως 10 Διότι τὸ αὐτὶ τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ζηλωτὴς ἐκ πολλῆς
πάντα, καὶ θροῦς γογγυσμῶν οὐκ παρακολουθοῦν τὰ πάντα αὐτὶ τοῦ Θεοῦ ἀγάπης πρὸς ἡμᾶς καὶ ἀξιοῖ νὰ τὸν ἀγαπῶμεν καὶ ἠμεῖς
ἀποκρύπτεται. ἀκούει τὰς ἀσεβείας των. Δὲν μένει εἰς αὐτὸ περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλον, τὰ ἀκούει ἐπακριβῶς ὅλα καὶ
ἄγνωστος καὶ κρύφος οὔτε ὁ ἐλαφρότερος ὁ παραμικρὸς ψίθυρος τῶν κατ' αὐτοῦ γογγυσμῶν δὲν
ψίθυρος γογγυσμοῦ ἐναντίον του. κρύπτεται ἀπὸ αὐτόν.
1,11 Φυλάξασθε τοίνυν γογγυσμὸν 11 Ἀποφύγετε, λοιπόν, κάθε ἀσεβῆ 11 Φυλαχθῆτε λοιπὸν ἀπὸ τὸν γογγυσμὸν κατὰ τοῦ Θεοῦ, ὁ
ἀνωφελῆ καὶ ἀπὸ καταλαλιᾶς γογγυσμὸν κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάξατε τὴν ὁποῖος δὲν φέρει καμμίαν ὠφέλειαν, καὶ συγκρατήσατε
φείσασθε γλώσσης· ὅτι φθέγμα γλῶσσαν σας ἀπὸ τὴν κατάκρισιν ἐναντίον δυνατὰ τὴν γλῶσσαν σας ἀπὸ τὴν κακολογίαν, διότι ὁ πλέον
λαθραῖον κενὸν οὐ πορεύσεται, τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Διότι καὶ πλέον μυστικὸς καὶ ἀπόκρυφος λόγος δὲν θὰ πέσῃ εἰς τὸ κενόν,
στόμα δὲ καταψευδόμενον ἀναιρεῖ ἀπόκρυφος φράσις δὲν θὰ πέσῃ εἰς τὸ κενόν, χωρὶς καμμίαν συνέπειαν, στόμα δέ, τὸ ὁποῖον ψεύδεται
ψυχήν. χωρὶς νὰ ἐπισύρῃ τὴν δικαίαν τιμωρίαν. κατὰ τοῦ Θεοῦ, θανατώνει τὴν ψυχήν.
Στόμα δέ, ποὺ ἐκτοξεύει ψεύδη κατὰ τοῦ
Θεοῦ, θὰ ἐπιφέρῃ θάνατον εἰς τὴν ψυχήν.
1,12 Μὴ ζηλοῦτε θάνατον ἐν πλάνῃ 12 Μή, πλανώμενοι εἰς τὴν καθημερινὴν 12 Μὴ ἐπιζητεῖτε ζηλοτύπως τὸν θάνατον μὲ τὴν εἰς τὴν
ζωῆς ὑμῶν, μηδὲ ἐπισπᾶσθε ὄλεθρον πορείαν τῆς ζωῆς σας, ἑλκύετε ἀκαίρως ἁμαρτίαν ἀποπλάνησιν τῆς ζωῆς σας, μηδὲ σύρετε ἐπάνω
ἔργοις χειρῶν ὑμῶν· ἐπάνω σας τὸν θάνατον. Μὴ μὲ τὰ πονηρὰ σας τὸν ὄλεθρόν σας διὰ τῶν ἁμαρτωλῶν ἔργων, τὰ ὁποῖα μὲ
ἔργα τῶν χειρῶν σας σύρετε ἐπάνω σας τὴν τὰ ἴδια σας τὰ χέρια διαπράττετε.
καταστροφήν.
4/97
1,13 ὅτι ὁ Θεὸς θάνατον οὐκ ἐποίησεν, 13 Διότι δὲν εἶναι ὁ Θεός, ποὺ ἔκαμε τὸν 13 Διότι ὁ Θεὸς δὲν ἔκαμε τὸν θάνατον, οὔτε εὐχαριστεῖται νὰ

οὐδὲ τέρπεται ἐπ' ἀπωλείᾳ ζώντων. θάνατον, οὔτε καὶ εὐχαριστεῖται διὰ τὸν βλέπῃ τοὺς ζωντανοὺς νὰ χάνωνται.
ὄλεθρον τῶν ἀνθρώπων.
1,14 Ἔκτισε γὰρ εἰς τὸ εἶναι τὰ πάντα 14 Αὐτὸς ἐδημιούργησε τὰ πάντα, διὰ νὰ 14 Καὶ δὲν τὸν τέρπει ἡ ἀπώλεια τῶν ζώντων, διότι ἔκτισε τὰ
καὶ σωτήριοι αἱ γενέσεις τοῦ κόσμου, ὑπάρχουν. Ἀπ' ἀρχῆς ἔκτισε τὰ σύμπαντα, πάντα διὰ νὰ ὑπάρχουν, καὶ ὅσα ἔγιναν ἐν τῷ κόσμῳ, ἔγιναν
καὶ οὐκ ἔστιν ἐν αὐταῖς φάρμακον, διὰ νὰ ζοῦν καὶ νὰ διασώζωνται ἀπὸ κάθε διὰ νὰ σώζωνται καὶ νὰ μὴ χάνωνται, καὶ δὲν ὑπάρχει μέσα
ὀλέθρου οὔτε ᾅδου βασίλειον ἐπὶ γῆς. καταστροφήν. Δὲν ὑπῆρχεν εἰς αὐτὰ τὸ των δηλητήριον καταστροφῆς, οὔτε κατὰ τὸ ἀρχικὸν σχέδιον
δηλητήριον τοῦ ὀλέθρου καὶ τῆς τῆς δημιουργίας ὑπῆρχε βασίλειον τοῦ ᾅδου ἐπὶ τῆς γῆς.
καταστροφῆς· οὔτε τὸ βασίλειον τοῦ ᾅδου
εἶχεν ἐνθρονισθῆ ἐπὶ τῆς γῆς·
1,15 Δικαιοσύνη γὰρ ἀθάνατός ἐστιν. 15 διότι ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀρετή, μένει 15 Καὶ δὲν ὑπῆρχεν ὄλεθρος καὶ ᾅδης ἐπὶ τῆς γῆς, διότι ἡ
ἀθάνατος. δικαιοσύνη καὶ ἡ ἠθικὴ ἀκεραιότης, ἡ ὁποία εἶναι γέννημα
τῆς Σοφίας, εἶναι ἀθάνατος.
1,16 Ἀσεβεῖς δὲ ταῖς χερσὶ καὶ τοῖς 16 Ἀλλὰ οἱ ἀσεβεῖς μὲ τὰ ἴδια των τὰ χέρια 16 Οἱ ἀσεβεῖς ὅμως μὲ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν των καὶ μὲ τοὺς
λόγοις προσεκαλέσαντο αὐτόν, φίλον καὶ μὲ τὰ λόγια των ἐπέσυραν ἐναντίον των λόγους των προσεκάλεσαν τὸν θάνατον καὶ νομίσαντες
ἡγησάμενοι αὐτὸν ἐτάκησαν καὶ τὸν θάνατον. Τὸν ἐθεώρησαν φίλον των καὶ αὐτὸν φίλον ἔλειωσαν καὶ ἐξηφανίσθησαν καὶ
συνθήκην ἔθεντο πρὸς αὐτόν, ὅτι ἔλυωσαν κάτω ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας. ἐσυνθηκολόγησαν μαζί του, διότι εἶναι ἄξιοι νὰ ἀνήκουν εἰς
ἄξιοί εἰσι τῆς ἐκείνου μερίδος εἶναι. Συνῆψαν συνθήκην μὲ αὐτὸν καὶ τὴν μερίδα του καὶ εἰς τὴν κληρονομίαν του.
ὑπεδουλώθησαν. Ἔτσι ἐδείχθησαν, ὅτι εἶναι
ἄξια θύματα καὶ κτήματα τοῦ θανάτου.

2,1 Εἶπον γὰρ ἐν ἑαυτοῖς λογισάμενα Οἱ ἀσεβεῖς, ἐσφαλμένως ἐσκέφθησαν καὶ Εἶναι δὲ ἄξιοι τῆς μερίδος τοῦ θανάτου, διότι εἶπαν μέσα τους
οὐκ ὀρθῶς· ὀλίγος ἐστὶ καὶ λυπηρὸς ὁ εἶπαν ἀπὸ μέσα των· <βραχεῖα, γεμάτη συλλογισθέντες καὶ κρίναντες οὐχὶ ὀρθῶς· ὀλίγη καὶ γεμάτη
βίος ἡμῶν, καὶ οὐκ ἔστι ἴασις τελευτῇ λύπες καὶ κόπους εἶναι ἡ ζωή μας. Δὲν λῦπες εἶναι ἡ ζωή μας καὶ δὲν ὑπάρχει θεραπεία καὶ
5/97
ἀνθρώπου, καὶ οὐκ ἐγνώσθη ὁ ὑπάρχει δὲ ἐλπίς, ὅτι θὰ ζήσωμεν πέραν ἐπανόρθωσις, ὅταν ἔλθῃ ἡ τελευτὴ καὶ ὁ θάνατος τοῦ

ἀναλύσας ἐξ ᾅδου. ἀπὸ τὸν τάφον. Ἄλλωστε κανεὶς δὲν ἀνθρώπου, καὶ δὲν ἔγινε ποτὲ γνωστὸς κανείς, ποὺ νὰ
ἐπανῆλθεν ἀπὸ τὸν ἅδην, διὰ νὰ ἐπέστρεψεν ἀπὸ τὸν Ἅδην.
γνωστοποιήσῃ εἰς ἡμᾶς τὰ ἐκεῖ.
2,2 Ὅτι αὐτοσχεδίως ἐγεννήθημεν, 2 Αὐτομάτως καὶ τυχαίως ἐγεννήθημεν 2 Δὲν ὑπάρχει δὲ θεραπεία, ὅταν ἐπέλθῃ ὁ θάνατος, διότι
καὶ μετὰ τοῦτο ἐσόμεθα ὡς οὐχ εἰς τὸν κόσμον. Μετὰ δὲ τὸν θάνατον θὰ ἐγεννήθημεν τυχαίως ἀπὸ τὸ μηδὲν καὶ μετὰ τὴν ζωὴν αὐτὴν
ὑπάρξαντες· ὅτι καπνὸς ἡ πνοὴ ἐν ἐπανέλθωμεν εἰς τέτοιαν κατάστασιν, ὡς θὰ εἴμεθα σὰν νὰ μὴ ὑπήρξαμεν ποτέ. Διότι ἡ ἀναπνοή, ποὺ
ρισὶν ἡμῶν, καὶ ὁ λόγος σπινθὴρ ἐν ἐάν ποτὲ δὲν ὑπήρξαμεν. Καπνός, ποὺ βγαίνει ἀπὸ τοὺς μυκτῆρας μας, εἶναι σὰν καπνός, ποὺ
κινήσει καρδίας ἡμῶν, διαλύεται, εἶναι ἡ πνοὴ τῶν ρωθώνων διαλύεται καὶ χάνεται· καὶ τὸ λογικόν μας εἶναι σὰν σπίθα, ποὺ
μας· ὁ δὲ λόγος μας σὰν σπινθήρ, ὁ ὁποῖος βγαίνει ἀπὸ τὴν κίνησιν τῆς καρδίας μας, καὶ ὅταν αὐτὴ
προέρχεται ἀπὸ τὰς ἐπιθυμίας καὶ τὰς σταματήσῃ μὲ τὸν θάνατον, σβήνει τότε διαπαντός.
κινήσεις τῆς καρδίας μας.
2,3 οὗ σβεσθέντος τέφρα ἀποβήσετα 3 Ὅταν δὲ ὁ λόγος μας σβήσῃ καὶ λήξῃ ἡ 3 Ὅταν δὲ σβήσῃ ἡ σπίθα αὐτή, τὸ σῶμα μας θὰ καταντήσῃ
τὸ σῶμα καὶ τὸ πνεῦμα διαχυθήσεται ζωή μας, τὸ σῶμα μας θὰ γίνῃ στάκτη. στάχτη καὶ ἡ ψυχὴ θὰ διαλυθῇ καὶ θὰ σκορπισθῇ σὰν ἀέρας
ὡς χαῦνος ἀήρ. Καὶ αὐτό, ποὺ λέγομεν πνεῦμα, θὰ λεπτὸς καὶ ἐλαφρός.
διαλυθῇ ὡσὰν κούφιος ἄνεμος.
2,4 Καὶ τὸ ὄνομα ἡμῶν ἐπιλησθήσετα 4 Τὸ ὄνομά μας, καθὼς θὰ παρέρχεται ὁ 4 Καὶ τὸ ὄνομά μας θὰ ξεχασθῇ μὲ τὸν καιρὸν καὶ κανεὶς δὲν θὰ
ἐν χρόνῳ, καὶ οὐθεὶς μνημονεύσει χρόνος, θὰ λησμονηθῇ καὶ κανεὶς δὲν θὰ ἐνθυμῆται τὰ ἔργα μας καὶ τὴν δρᾶσιν μας· καὶ θὰ περάσῃ ἡ
τῶν ἔργων ἡμῶν· καὶ παρελεύσεται ὁ ἐνθυμῆται τὰ ἔργα μας. Ἡ ζωή μας θὰ ζωή μας σὰν ἀραιὸ σύννεφο ποὺ διαλύεται, καὶ θὰ σκορπίσῃ
βίος ἡμῶν ὡς ἴχνη νεφέλης καὶ ὡς περάσῃ σὰν τὸ σύννεφο, ποὺ δὲν ἀφήνει σὰν ὀμίχλη, ποὺ τὴν ἔδιωξαν αἱ ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου καὶ ἀπὸ τὴν
ὁμίχλη διασκεδασθήσεται διωχθεῖσα ἴχνη, σὰν τὴν ὁμίχλην ποὺ θερμότητά του ἐπύκνωσε καὶ ἀπὸ τὸ βάρος της κατέπεσεν εἰς
ὑπὸ ἀκτίνων ἡλίου καὶ ὑπὸ διασκορπίζεται, διωκομένη ἀπὸ τὰς τὴν γῆν.
θερμότητος αὐτοῦ βαρυνθεῖσα. ἀχτίνας τοῦ ἡλίου καὶ διαλυομένη ἀπὸ
τὴν θερμότητα αὐτοῦ.
2,5 Σκιᾶς γὰρ πάροδος ὁ βίος ἡμῶν, 5 Σὰν σκιὰ περνᾷ ὁ βίος μας καὶ καμμία 5 Ναί· θὰ ἑξαφανισθῇ ἡ ζωή μας διαπαντός, διότι ὁμοιάζει σὰν
καὶ οὐκ ἔστιν ἀναποδισμὸς τῆς ἐπιστροφὴ δὲν ὑπάρχει ἀπὸ τὸν θάνατον, πέρασμα σκιᾶς, καὶ δὲν ὑπάρχει ἀναποδογύρισμα τῆς τελευτῇς
τελευτῆς ἡμῶν, ὅτι κατεσφραγίσθη διότι ἡ ζωὴ ἐτερματίσθη καὶ ἐσφραγίσθη καὶ τοῦ θανάτου μας, ὥστε νὰ ξαναζήσωμεν ἐκ νέου, διότι ἡ
6/97
καὶ οὐδεὶς ἀναστρέφει. ὁριστικῶς, καὶ κανεὶς δὲν ἐπιστρέφει τελευτή μας ἐσφραγίσθη ὁριστικῶς καὶ κανεὶς δὲν γυρίζει πάλιν

ἔπειτα ἀπὸ τὸν θάνατον εἰς αὐτήν. εἰς τὴν ζωήν.
2,6 Δεῦτε οὖν καὶ ἀπολαύσωμεν τῶν 6 Ἐμπρός, λοιπόν, ἂς ἀπολαύσωμεν τὰ 6 Ἀφοῦ λοιπὸν κανεὶς δὲν πρόκειται νὰ ξαναγυρίσῃ εἰς τὴν
ὄντων ἀγαθῶν καὶ χρησώμεθα τῇ ἀγαθά, ποὺ ὑπάρχουν γύρω μας, ὅσον ζωήν, ἐλᾶτε καὶ ἂς ἀπολαύσωμεν τὰ ὑπάρχοντα εἰς τὴν
κτίσει ὡς ἐν νεότητι σπουδαίως. ἠμποροῦμεν περισσότερον, καὶ σὰν μὲ παροῦσαν ζωὴν ἀγαθὰ καὶ ἂς χρησιμοποιήσωμεν μετὰ σπουδῆς
νεανικὴν ὁρμὴν ἂς χαρῶμεν τὸν κόσμον. καὶ χωρὶς ἀργοπορίαν τὰ κτίσματα, ὅπως εἰς τὴν ἐποχὴν τῆς
νεότητός μας.
2,7 Οἴνου πολυτελοῦς καὶ μύρων 7 Ἂς μεθύσωμεν ἀπὸ τὸν πλέον ἀκριβὸν 7 Ἂς χορτάσωμεν ἀκριβὸ καὶ ἐκλεκτὸ κρασί· ἂς ἀπολαύσωμεν
πλησθῶμεν, καὶ μὴ παροδευσάτω οἶνον, ἂς λουσθῶμεν μὲ ἀρώματα καὶ ἂς ἀφθόνως ἀρώματα καὶ ἂς μὴ μᾶς ξεφύγῃ κανὲν ἄνθος τῆς
ἡμᾶς ἄνθος ἔαρος. μὴ ἀφήσωμεν νὰ περάσῃ, χωρὶς νὰ τὸ ἀνοίξεως.
ἀπολαύσωμεν, κανένα ἀπὸ τὰ ἄνθη τῆς
ἀνοίξεως.
2,8 Στεψώμεθα ρόδων κάλυξι πρὶν ἢ 8 Ἂς στεφανώσωμεν τὸ κεφάλι μας μὲ 8 Ἂς στεφανωθῶμεν μὲ μπουμπούκια ἀπὸ τριαντάφυλλα,
μαρανθῆναι. τριαντάφυλλα πρὶν ἢ αὐτὰ μαρανθοῦν. προτοῦ νὰ μαραθοῦν ταῦτα.
2,9 Μηδεὶς ἡμῶν ἄμοιρος ἔστω τῆς 9 Κανεὶς ἀπὸ ἡμᾶς ἂς μὴ μείνῃ ἀμέτοχος 9 Ἂς μὴ ὑπάρξῃ κανεὶς ἀπὸ μᾶς, ποὺ δὲν θὰ λάβῃ μέρος εἰς τὴν
ἡμετέρας ἀγερωχίας, πανταχῆ ἀπὸ τὰς μεγαλοπρεπεῖς ἀπολαύσεις μας. ἀγέρωχον καὶ ὀργιαστικὴν ἀπόλαυσίν μας, ἂς ἀφήσωμεν δὲ εἰς
καταλίπωμεν σύμβολα τῆς Πανταχοῦ δὲ ἂς ἀφήσωμεν τὰ ἴχνη τῶν κάθε μέρος σημάδια τῶν ἀπολαύσεων καὶ διασκεδάσεών μας,
εὐφροσύνης, ὅτι αὕτη ἡ μερὶς ἡμῶν διασκεδάσεων, διότι αὐτὴ ἡ εὐφροσύνη διότι αὐτὸ καὶ μόνον εἶναι τὸ μερίδιον καὶ ἡ κληρονομία, ποὺ
καὶ ὁ κλῆρος αὐτός. καὶ διασκέδασίς μας εἶναι τὸ μερίδιόν μας ἔχομεν νὰ ἀπολαύσωμεν εἰς τὴν ζωήν μας.
καὶ ἡ κληρονομία μας ἐπάνω εἰς τὴν γῆν.
2,10 Καταδυναστεύσωμεν πένητα 10 Ἂς καταπιέσωμεν καὶ ἂς 10 Ἂς καταπιέσωμεν καὶ ἂς κατατυραννήσωμεν τὸν πτωχόν,
δίκαιον μὴ φεισώμεθα χήρας, μηδὲ ἐκμεταλλευθῶμεν τὸν πτωχὸν δίκαιον. ἔστω καὶ ἂν εἶναι δίκαιος, ἂς μὴ λυπηθῶμεν τὴν χήραν καὶ ἂς
πρεσβύτου ἐντραπῶμεν πολιὰς Ἂς μὴ λυπηθῶμεν τὴν ἀδύνατη χήρα, ἂς μὴ ἐπιδείξωμεν ἐντροπὴν καὶ σεβασμὸν εἰς τοῦ ἠλικιωμένου
πολυχρονίους. μὴ ἐντραπῶμεν τὰ πολυχρόνια ἄσπρα γέροντος τὰ κατάλευκα ἀπὸ τὰ πολλὰ χρόνια μαλλιά.
μαλλιὰ τοῦ γέροντος.
2,11 Ἔστω δὲ ἡμῶν ἡ ἰσχὺς νόμος τῆς 11 Ἡ δύναμίς μας ἂς εἶναι δι' ἡμᾶς ὁ 11 Ἂς εἶναι δὲ ἡ δύναμίς μας αὐτὴ καὶ μόνη νόμος δικαιοσύνης,
δικαιοσύνης, τὸ γὰρ ἀσθενὲς νόμος τῆς δικαιοσύνης μας, διότι ἡ ὥστε νὰ ἰσχύῃ δι’ ἡμᾶς τὸ δίκαιον τοῦ ἰσχυροτέρου, διότι τὸ
7/97
ἄχρηστον ἐλέγχεται. ἀδυναμία ἀποδεικνύεται ἐπάνω εἰς τὰ ἀσθενὲς καὶ ἀδύνατον ἀποδεικνύεται ἀνωφελὲς καὶ ἄχρηστον.

πράγματα ἄχρηστος καὶ ἐπιβλαβής.
2,12 Ἐνεδρεύσωμεν δὲ τὸν δίκαιον, ὅτι 12 Ἂς στήσωμεν ἐνέδρας καὶ παγίδας, διὰ 12 Ἂς στήσωμεν δὲ ἐνέδρας καὶ παγίδας εἰς τὸν δίκαιον, διότι
δύσχρηστος ἡμῖν ἐστι καὶ ἐναντιοῦται νὰ συλλάβωμεν τὸν δίκαιον, διότι δὲν μᾶς εἶναι δυσκολομεταχείριστος καὶ δὲν συμφωνεῖ μαζί μας,
τοῖς ἔργοις ἡμῶν καὶ ὀνειδίζει ἡμῖν ἠμποροῦμεν νὰ τὸν χρησιμοποιήσωμεν, οὔτε εἶναι εὔκολον νὰ γίνῃ ὄργανόν μας καὶ συνεργάτης μας
ἁμαρτήματα νόμου καὶ ἐπιφημίζει ὅπως θέλομεν. Ἐναντιώνεται εἰς τὰ ἔργα καὶ ἐναντιοῦται εἰς τὰ ἔργα μας, γινόμενος ἐμπόδιον εἰς αὐτά,
ἡμῖν ἁμαρτήματα παιδείας ἡμῶν· μας, μᾶς κατακρίνει μὲ δριμύτητα ὡς καὶ μᾶς κατηγορεῖ, ἀποδίδων εἰς ἡμᾶς ἁμαρτήματα καὶ
παραβάτας τοῦ θείου νόμου. Μᾶς παραβάσεις τοῦ νόμου, καὶ μᾶς δυσφημεῖ δι’ ἁμαρτήματα, τὰ
δυσφημίζει χαρακτηρίζων ὡς ὁποῖα διαπράττομεν παραβαίνοντες τὴν παιδαγωγίαν, τὴν
ἐσφαλμένην τὴν ἀγωγήν μας καὶ τὴν ὁποίαν ἐλάβομεν καὶ ἀπὸ τῆς παιδικῆς μας ἡλικίας μας
νοοτροπίαν μας. παρεδόθη.
2,13 ἐπαγγέλλεται γνῶσιν ἔχειν Θεοῦ 13 Αὐτοπροβάλλεται, ὡς ἐὰν αὐτὸς καὶ 13 Ἰσχυρίζεται καυχώμενος, ὅτι ἔχει γνῶσιν τοῦ Θεοῦ καὶ
καὶ παῖδα Κυρίου ἑαυτὸν ὀνομάζει· μόνος ἔχῃ γνῶσιν τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ θείου ὀνομάζει τὸν ἑαυτόν του δοῦλον καὶ τέκνον τοῦ Κυρίου.
θελήματος, καὶ ὀνομάζει τὸν ἑαυτόν του
τέκνον καὶ δοῦλον τοῦ Κυρίου.
2,14 ἐγένετο ἡμῖν εἰς ἔλεγχον ἐννοιῶν 14 Ἔχει γίνει καθημερινὸς ἔλεγχός μας, 14 Μᾶς ἔγινεν ἔλεγχος τῶν σκέψεών μας καὶ τῶν σχεδίων μας·
ἡμῶν· βαρύς ἐστιν ἡμῖν καὶ τῆς νοοτροπίας καὶ τῆς συμπεριφορᾶς καὶ μόνον δὲ νὰ τὸν βλέπωμεν, μᾶς εἶναι βαρὺς καὶ
βλεπόμενος, μας. Εἶναι βαρὺς καὶ ἀνυπόφορος καὶ ποὺ ἀνυπόφορος.
τὸν βλέπομεν μόνον.
2,15 ὅτι ἀνόμοιος τοῖς ἄλλοις ὁ βίος 15 Διότι ἡ ζωή του δὲν εἶναι ὁμοία μὲ τὴν 15 Καὶ μᾶς εἶναι τόσον ἐνοχλητικός, διότι ἡ ζωή του δὲν ὁμοιάζει
αὐτοῦ, καὶ ἐξηλλαγμέναι αἱ τρίβοι ζωὴν τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. πρὸς τὴν ζωὴν τῶν ἄλλων ἀνθρώπων καὶ οἱ τρόποι τῆς
αὐτοῦ· Διαφορετικοὶ οἱ δρόμοι καὶ οἱ τρόποι τοῦ συμπεριφορᾶς του εἶναι διαφορετικοὶ καὶ παράδοξοι.
βίου του.
2,16 εἰς κίβδηλον ἐλογίσθημεν αὐτῷ, 16 Ἔχομεν θεωρηθῆ ἀπὸ αὐτὸν ὡς 16 Ὡς κίβδηλον καὶ ἄνευ ἀξίας νόμισμα ἐλογαριάσθημεν ὑπ’
καὶ ἀπέχεται τῶν ὁδῶν ἡμῶν ὡς ἀπὸ κίβδηλα νομίσματα καὶ ἀπομακρύνεται αὐτοῦ, καὶ στέκει μακρὰν ἀπὸ τοὺς τρόπους ζωῆς καὶ
ἀκαθαρσιῶν· μακαρίζει ἔσχατα ἀπὸ τοὺς δρόμους τῆς ζωῆς μας, σὰν ἀπὸ συμπεριφορᾶς μας, ὅπως ἀκριβῶς φεύγει κανεὶς ἀπὸ τὰς
δικαίων καὶ ἀλαζονεύεται πατέρα ἀκαθαρσίας. Θεωρεῖ μακαρίαν τὴν ζωὴν ἀκαθαρσίας. Μακαρίζει καὶ καλοτυχίζει τὸ τέλος καὶ τὸν
8/97
Θεόν. καὶ τὴν τελευτὴν τῶν δικαίων ἀνθρώπων θάνατον τῶν δικαίων καὶ κομπάζει καυχώμενος, ὅτι ἔχει

καὶ ἀλαζονεύεται λέγων, ὅτι ἔχει πατέρα πατέρα τὸν Θεόν.
τὸν Θεόν.
2,17 Ἴδωμεν εἰ οἱ λόγοι αὐτοῦ 17 Λοιπόν, ἂς τὸν ὑποβάλωμεν εἰς 17 Ἂς ἴδωμεν ἐὰν τὰ λόγια του εἶναι ἀληθινὰ καὶ ἂς
ἀληθεῖς, καὶ πειράσωμεν τὰ ἐν δοκιμασίας καὶ ἂς ἴδωμεν, ἐὰν αἱ βεβαιωθῶμεν διὰ τῆς πείρας καὶ ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα τὰ ὅσα
ἐκβάσει αὐτοῦ· διακηρύξεις του αὐταὶ ἐκφράζουν τὰς θὰ τοῦ συμβοῦν κατὰ τὸ τέλος του.
ἀληθινὰς πεποιθήσεις του. Ἂς θέσωμεν
εἰς δοκιμασίαν μέχρι καὶ θανάτου τὴν
ζωήν του.
2,18 εἰ γάρ ἐστιν ὁ δίκαιος υἱὸς Θεοῦ, 18 Διότι, ἐὰν ὁ δίκαιος αὐτὸς εἶναι, ὅπως 18 θὰ βεβαιωθῶμεν δὲ ἀπὸ τὰ τελευταῖα του περὶ τῆς ἀληθείας
ἀντιλήψεται αὐτοῦ καὶ ρύσεται αὐτὸν ἰσχυρίζεται, υἱὸς τοῦ Θεοῦ, τότε ὁ Κύριος τῶν ἰσχυρισμῶν του, διότι, ἐὰν πράγματι ὁ δίκαιος εἶναι υἱὸς τοῦ
ἐκ χειρὸς ἀνθεστηκότων. θὰ τὸν προστατεύσῃ καὶ θὰ τὸν γλυτώσῃ Θεοῦ, τότε ὁ Θεὸς θὰ τὸν βοηθήσῃ καὶ ὑπερασπιζόμενος αὐτὸν
ἀπὸ τὰ χέρια τῶν θανασίμων ἐχθρῶν θὰ τὸν γλυτώσῃ ἀπὸ τὰ χέρια ἐκείνων, ποὺ ἀνθίστανται κατ'
του. αὐτοῦ καὶ τὸν ἐχθρεύονται.
2,19 Ὕβρει καὶ βασάνῳ ἐτάσωμεν 19 Θὰ τὸν ὑβρίσωμεν, θὰ τὸν 19 Μὲ ὕβρεις καὶ μὲ βασανιστήρια ἂς τὸν ἐξετάσωμεν, διὰ νὰ
αὐτόν, ἵνα γνῶμεν τὴν ἐπιείκειαν ἐξευτελίσωμεν, θὰ τὸν ὑποβάλωμεν εἰς γνωρίσωμεν ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα τὴν πραότητα καὶ
αὐτοῦ καὶ δοκιμάσωμεν τὴν βασανισμούς, διὰ νὰ ἴδωμεν τὴν ἠρεμίαν ἐπιείκειάν του καὶ νὰ δοκιμάσωμεν τὴν ἀνεξικακίαν του.
ἀνεξικακίαν αὐτοῦ· καὶ μακροθυμίαν του, διὰ νὰ ἐλέγξωμεν
τὴν ἀνεξικακίαν του.
2,20 θανάτῳ ἀσχήμονι 20 Ἂς τὸν καταδικάσωμεν καὶ ἂς τὸν 20 Ἂς τὸν καταδικάσωμεν εἰς θάνατον ἄσχημον καὶ ἀτιμωτικόν,
καταδικάσωμεν αὐτόν, ἔσται γὰρ ἐκτελέσωμεν μὲ σκληρὸν καὶ διότι σύμφωνα μὲ τοὺς λόγους του θὰ τοῦ ἔλθῃ τότε βοήθεια καὶ
αὐτοῦ ἐπισκοπὴ ἐκ λόγων αὐτοῦ. ἐξευτελιστικὸν θάνατον καὶ τότε θὰ ἐπίσκεψις ἀπὸ τὸν Θεόν.
ἴδωμεν, ἂν πράγματι θὰ τὸν ἐπισκεφθῇ
καὶ θὰ τὸν προστατεύσῃ ὁ Θεός, ὅπως
αὐτὸς ἰσχυρίζεται>.
2,21 Ταῦτα ἐλογίσαντο, καὶ 21 Αὐτὰ τὰ πονηρὰ ἐσκέφθησαν οἱ 21 Αὐτὰ ἐσυλλογίσθηκαν καὶ ἔβαλαν μὲ τὸν νοῦν τους οἱ
ἐπλανήθησαν· ἐπετύφλωσε γὰρ ἀσεβεῖς καὶ ἐπλανήθησαν, διότι τοὺς ἔχει ἀσεβεῖς, ἐπλανήθησαν ὅμως, διότι τοὺς ἀπετύφλωσεν ἡ κακία
9/97
αὐτοὺς ἡ κακία αὐτῶν, τυφλώσει πλέον ἐξ ὁλοκλήρου ἡ κακία των.

των.
2,22 καὶ οὐκ ἔγνωσαν μυστήρια Θεοῦ, 22 Δὲν ἐγνώρισαν τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ, 22 Καὶ δὲν ἀντελήφθησαν, ἀλλ' ἠγνόησαν ὁλοτελῶς τὴν εἰς
οὐδὲ μισθὸν ἤλπισαν ὀσιότητος, οὐδὲ τὴν δικαιοσύνην καὶ τὴν πρόνοιάν του, ὅλας τὰς περιπτώσεις τῆς ζωῆς τῶν δικαίων ἐκδηλουμένην
ἔκριναν γέρας ψυχῶν ἀμώμων. δὲν ἐπίστευσαν εἰς τὴν δικαίαν ἀόρατον καὶ μυστηριώδη προστασίαν τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ,
ἀνταμοιβήν, ποὺ περιμένει τοὺς ὁσίους. οὔτε ἤλπισαν ποτὲ αὐτοὶ τὴν ἀνταμοιβήν, ἥτις ἐπιφυλάσσεται
Δὲν εἶχαν φωτισμένην τὴν κρίσιν, διὰ νὰ εἰς τοὺς ἀφωσιωμένους εἰς τὸν Θεόν, οὔτε ἐξετίμησαν τὰ
ἐννοήσουν τὰ βραβεῖα τοῦ Θεοῦ εἰς τὰς βραβεία καὶ τὴν δόξαν τῶν ἀμέμπτων καὶ ἁγίων ψυχῶν μετὰ
ψυχὰς τῶν δικαίων. θάνατον.
2,23 Ὅτι ὁ Θεὸς ἔκτισε τὸν ἄνθρωπον 23 Ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον 23 Δὲν ἐξετίμησαν δὲ τὴν μετὰ θάνατον δόξαν τῶν δικαίων,
ἐπ' ἀφθαρσίᾳ καὶ εἰκόνα τῆς ἰδίας ἄφθαρτον καὶ ἀθάνατον. Τὸν ἔπλασε διότι ἠγνόησαν ὅτι ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον διὰ νὰ
ἰδιότητος ἐποίησεν αὐτόν· σύμφωνα μὲ τὴν ἰδικήν του εἰκόνα. παραμένῃ ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος, καὶ ἐποίησεν αὐτὸν εἰκόνα
τῆς αἰωνιότητός του.
2,24 φθόνῳ δὲ διαβόλου θάνατος 24 Ἀλλὰ ἐξ αἰτίας τοῦ φθόνου τοῦ 24 Ἀλλ’ ἕνεκα φθόνου τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἐζηλοτύπησε τὴν
εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον, διαβόλου εἰσῆλθε καὶ ἐκυριάρχησεν ὁ θείαν εἰκόνα καὶ εὐτυχίαν τῶν πρωτοπλάστων καὶ δὲν ἠνέχθη
θάνατος εἰς τὸν κόσμον. αὐτήν, εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον ὁ θάνατος ὁ πνευματικὸς καὶ
σωματικὸς διὰ τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας, εἰς τὴν ὁποίαν
παρέσυρεν οὗτος τὸ προγονικὸν ζεῦγος.
2,25 πειράσουσι δὲ αὐτὸν οἱ τῆς 25 Καὶ οἱ ἀσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν εἰς 25 Λαμβάνουν δὲ πεῖραν τοῦ θανάτου, δοκιμάζοντες
ἐκείνου μερίδος ὄντες. τὴν παράταξιν τοῦ διαβόλου, πειράζουν ἀνεπανορθώτως τὸν πνευματικὸν ιδίᾳ θάνατον, ὅσοι ἀνήκουν
σήμερον καὶ θέτουν ὑπὸ δοκιμασίαν τὸν εἰς τὴν μερίδα τοῦ διαβόλου.
δίκαιον.

3,1 Δικαίων δὲ ψυχαὶ ἐν χειρὶ Θεοῦ, Η ζωὴ ὅμως τῶν δικαίων εὑρίσκεται κάτω Αἱ ψυχαὶ ὅμως τῶν δικαίων, καὶ μετὰ τὸν χωρισμόν των ἀπὸ τοῦ
10/97
καὶ οὐ μὴ ἄψητοι αὐτῶν βάσανος. ἀπὸ τὸ παντοδύναμον προστατευτικὸν σώματος, ὑπάρχουν εἰς τὴν χεῖρα τοῦ Θεοῦ ἀπολαύουσαι τῆς

χέρι τοῦ Θεοῦ, καί καμμιὰ θλῖψις καὶ παντοδυνάμου προνοίας του, ἕνεκα τῆς ὁποίας οὐδὲ κἂν νὰ
βάσανος δὲν θὰ τοὺς ἐγγίσῃ, χωρὶς ὁ Θεὸς θίξῃ αὐτὰς εἶναι δυνατὸν οἰαδήποτε βάσανος ἢ βλάβη.
νὰ τὸ ἐπιτρέψῃ.
3,2 Ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων 2 Εἰς τὰ μάτια τῶν ἀφρόνων ὁ θάνατός 2 Ἐφάνησαν μὲν εἰς τὰ μάτια τῶν ἀφρόνων, ποὺ δὲν πιστεύουν
τεθνάναι, καὶ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ των ἐθεωρήθη ὡς ἀφανισμὸς καὶ εἰς μέλλουσαν ζωήν, ὅτι ἀπέθαναν καὶ ἐξεμηδενίσθησαν, καὶ
ἔξοδος αὐτῶν μηδένισις καὶ ἡ ἔξοδός των ἀπὸ τὸν ἐθεωρήθη ἀπὸ αὐτοὺς ὡς θλῖψις καὶ κακοπάθεια
κόσμον αὐτὸν ὡς ὀδύνη καὶ τιμωρία· ἀνεπανόρθωτος ἡ ἀπὸ τοῦ παρόντος κόσμου ἔξοδός των·
3,3 καὶ ἡ ἀφ' ἡμῶν πορεία σύντριμμα, 3 ἡ ἀναχώρησίς των ἀπὸ τὴν ζωὴν αὐτὴν 3 καὶ ὁ ἀποχωρισμὸς καὶ ἀναχώρησις τῶν ἀφ’ ἠμῶν ἐθεωρήθη
οἱ δὲ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ. ὡς ὄλεθρος καὶ ἀπώλεια. Ἐκεῖνοι ὅμως ὡς συντριμμὸς καὶ ἐξαφανισμός, αὐτοὶ ὅμως εὑρίσκονται ἐν
ὑπάρχουν καὶ ζοῦν ἐν εἰρήνῃ. εἰρήνῃ καὶ πάσῃ ἀναπαύσει.
3,4 Καὶ γὰρ ἐν ὄψει ἀνθρώπων ἐὰν 4 Διότι καὶ ἐὰν ἀκόμη εἰς τὰ μάτια τῶν 4 Τὴν εἰρήνην δὲ καὶ ἀνάπαυσιν ταύτην οὐδὲ ὁ σωματικὸς
κολασθῶσιν, ἡ ἐλπὶς αὐτῶν ἀνθρώπων καὶ ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων θάνατος δύναται νὰ ἀφαιρέσῃ ἀπ’ αὐτῶν, διότι καὶ ἐὰν εἰς τὰ
ἀθανασίας πλήρης· πάσχουν καὶ θλίβωνται, ἔχουν αὐτοὶ μάτια τῶν ἀνθρώπων τιμωρηθοῦν καὶ βασανισθοῦν διὰ
σταθερὰν καὶ ἀκλόνητον τὴν πεποίθησίν σκληροῦ θανάτου, ἡ ἐλπίδα των εἶναι γεμάτη ἀπὸ ἀθανασίαν
των εἰς τὴν ἀθάνατον καὶ μακαρίαν ζωήν. καὶ ἀποθνήσκουν μὲ τὴν ἀδιάσειστον βεβαιότητα, ὅτι
μεταβαίνουν εἰς τὴν μακαρίαν ζωὴν καὶ αἰωνιότητα.
3,5 καὶ ὀλίγα παιδευθέντες μεγάλα 5 Καὶ ἐὰν ὀλίγον ταλαιπωρηθοῦν καὶ 5 Καὶ ἀφοῦ ὑποφέρουν ὀλίγα πρὸς παιδαγωγίαν των, θὰ
εὐεργετηθήσονται, ὅτι ὁ Θεὸς βασανισθοῦν εἰς τὴν παροῦσαν ζωήν, θὰ ἀπολαύσουν μεγάλας εὐεργεσίας ὡς ἀνταμοιβὴν τῆς διὰ τῶν
ἐπείρασεν αὐτοὺς καὶ εὗρεν αὐτοὺς λάβουν μεγάλας ἀμοιβὰς καὶ βραβεῖα εἰς προσωρινῶν θλίψεων τελειοποιήσεώς των. Θὰ ἀνταμειφθοῦν
ἀξίους ἑαυτοῦ· τὴν αἰωνιότητα. Διότι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος δέ, διότι ὁ Θεὸς τοὺς ἐδοκίμασε διὰ πειρασμῶν καὶ θλίψεων καὶ
ἔθεσεν αὐτοὺς ὑπὸ δοκιμασίαν διὰ τῶν τοὺς εὗρεν ἀξίους τοῦ ἐλέους καὶ τῆς ἀγάπης του.
θλίψεων καὶ τοὺς εὗρεν ἀξίους νὰ
βραβευθοῦν καὶ νὰ ἀμειφθοῦν ἀπὸ αὐτόν.
3,6 ὡς χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ 6 Τοὺς ἐδοκίμασεν, ὅπως ὁ χρυσοχόος 6 Σὰν χρυσάφι μέσα εἰς χωνευτήριον, ὅπου διὰ τοῦ πυρὸς
ἐδοκίμασεν αὐτοὺς καὶ ὡς δοκιμάζει καὶ καθαρίζει τὸν χρυσὸν διὰ ἀπαλλάσσεται ἀπὸ πᾶσαν νοθείαν καὶ καθαρίζεται τελείως,
11/97
ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο τοῦ πυρός, καὶ τοὺς ἐδέχθη εὐαρέστως, ἔτσι ἐδοκίμασε καὶ ἐκαθάρισε καὶ αὐτοὺς ὁ Κύριος εἰς τὸ καμίνι
αὐτούς. ὅπως δέχεται τὰ προσφερόμενα τῶν θλίψεων, καὶ ὡς θυσίαν, ποὺ προσφέρεται καὶ κατακαίεται

ὁλοκαυτώματα τῶν θυσιῶν. ὁλόκληρος, ἐδέχθη μετὰ πολλῆς εὐαρεσκείας τούτους.
3,7 Καὶ ἐν καιρῷ ἐπισκοπῆς αὐτῶν 7 Αὐτοί, ὅταν ὁ παντοδύναμος καὶ 7 Καὶ κατὰ τὸν καιρόν, κατὰ τὸν ὁποῖον ὁ Θεὸς θὰ ἐπισκεφθῇ
ἀναλάμψουσι καὶ ὡς σπινθῆρες ἐν πανάγαθος Κύριος τοὺς ἐπισκεφθῇ, θὰ αὐτοὺς πρὸς κρίσιν καὶ ἀνταμοιβήν, θὰ ἀναλάμψουν καὶ ὅμοιοι
καλάμῃ διαδραμοῦνται· λάμψουν καὶ σὰν σπινθῆρες εἰς τὶς πρὸς σπίθες μέσα σὲ καλαμιά, ποὺ καταφλέγεται εὔκολα καὶ
καλαμιὲς θὰ διατρέχουν λαμπρὰ τὰς διὰ μιᾶς, ἔτσι καὶ αὐτοὶ θὰ τρέχουν γρήγορα καὶ ἐν θριάμβῳ
κοινωνίας τῶν ἀνθρώπων. μεταξὺ τῶν κατακαιομένων ἀσεβῶν.
3,8 κρινοῦσιν ἔθνη καὶ κρατήσουσι 8 Αὐτοὶ θὰ ἀναδειχθοῦν κριταὶ καὶ 8 Θὰ κρίνουν καὶ θὰ δικάσουν τὰ ἔθνη καὶ θὰ κυριαρχήσουν ἐπὶ
λαῶν, καὶ βασιλεύσει αὐτῶν Κύριος δικασταὶ τῶν ἀσεβῶν ἀνθρώπων. Θὰ τῶν λαῶν, καὶ θὰ βασιλεύσῃ ὁ Κύριός των αἰωνίως.
εἰς τοὺς αἰῶνας. κυριαρχήσουν ἐπάνω εἰς τοὺς λαούς, διότι
ὁ Κύριος θὰ εἶναι βασιλεύς των εἰς τοὺς
αἰῶνας τῶν αἰώνων.
3,9 Οἱ ποιθότες ἐπ' αὐτῷ συνήσουσιν 9 Ὅσοι ἔχουν στηριγμένην ἀκλόνητον τὴν 9 Ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν στηρίξει ὁλόκληρον τὴν
ἀλήθειαν, καὶ οἱ πιστοὶ ἐν ἀγάπῃ πεποίθησίν των εἰς τὸν Θεόν, θὰ ἐμπιστοσύνην των εἰς Αὐτόν, θὰ λάβουν τότε πλήρη φωτισμὸν
προσμενοῦσιν αὐτῷ, ὅτι χάρις καὶ γνωρίσουν καὶ θὰ κατανοήσουν τὴν καὶ θὰ κατανοήσουν δι’ αὐτοῦ τὴν ἀλήθειαν καὶ περὶ ἐκείνων,
ἔλεος ἐν τοῖς ὁσίοις αὐτοῦ, καὶ ἀλήθειαν· καὶ οἱ πιστοί μὲ ἀγάπην θὰ τὰ ὁποῖα εἰς τὴν παροῦσαν ζωὴν ἦσαν εἰς αὐτοὺς μυστηριώδη,
ἐπισκοπὴ ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς αὐτοῦ. ὑπομένουν τὰς δοκιμασίας καὶ θὰ καὶ οἱ πιστοὶ πλέον δὲν θὰ εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐνισχύουν τὴν
παραμένουν πλησίον τοῦ Θεοῦ, διότι ἡ πίστιν των, ἀλλὰ θὰ παραμένουν προσκεκολλημένοι εἰς αὐτὸν
θεία χάρις καὶ τὸ ἔλεος δίδονται εἰς τοὺς διὰ τῆς ἀγάπης, διότι θὰ δοθῇ χάρις καὶ ἔλεος ὑπὸ τοῦ Κυρίου
ὁσίους τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ στοργική του εἰς τοὺς ἐκλεκτούς του καὶ ἡ προνοητικὴ καὶ πατρικὴ ἐπίσκεψίς
ἐποπτεία καὶ προστασία εἰς τοὺς του θὰ ἐκτείνεται διαρκῶς ἐπὶ τῶν ἀφωσιωμένων εἰς αὐτόν.
ἐκλεκτούς του.
3,10 Οἱ δὲ ἀσεβεῖς καθὰ ἐλογίσαντο 10 Οἱ δὲ ἀσεβεῖς, σύμφωνα μὲ τὰς 10 Οἱ δὲ ἀσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι παρημέλησαν καὶ περιεφρόνησαν τὸν
ἕξουσιν ἐπιτιμίαν, οἱ ἀμελήσαντες ἁμαρτωλὰς αὐτῶν ἐπιθυμίας καὶ σκέψεις δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθησαν ἀπὸ τὸν Κύριον, σύμφωνα μὲ
τοῦ δικαίου καὶ τοῦ Κυρίου καὶ πράξεις, θὰ πάρουν τὴν δικαίαν ἐκεῖνα ποὺ ἐσκέφθησαν καὶ ἀπεφάσισαν, θὰ ἐπιτιμηθοῦν καὶ
ἀποστάντες. τιμωρίαν· αὐτοί, ποὺ κατεφρόνησαν τὸν θὰ τιμωρηθοῦν.
δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθησαν ἀπὸ τὸν
12/97
Θεόν.

3,11 Σοφίαν γὰρ καὶ παιδείαν ὁ 11 Διότι ἐκεῖνος, ποὺ ἐξουθενώνει καὶ 11 Θὰ τιμωρηθοῦν δὲ οἱ ἀσεβεῖς, διότι αὐτός, ποὺ περιφρονεῖ τὴν
ἐξουθενῶν ταλαίπωρος, καὶ κενὴ ἡ καταφρονεῖ τὴν θείαν σοφίαν καὶ ἀπὸ Θεοῦ φρόνησιν καὶ παιδαγωγίαν, εἶναι ταλαίπωρος καὶ
ἐλπὶς αὐτῶν, καὶ οἱ κόποι ἀνόνητοι παιδαγωγίαν, εἶναι ταλαίπωρος καὶ δυστυχής· καὶ τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν ἡ ἐλπίδα εἶναι κούφια καὶ
καὶ ἄχρηστα τὰ ἔργα αὐτῶν· δυστυχής. Ἡ ἐλπίδα των πρὸς μίαν ἐντελῶς ἀδειανὴ καὶ οἱ κόποι των ἀνωφελεῖς καὶ ἄκαρποι καὶ τὰ
ἄνετον καὶ χαρμόσυνον ζωὴν εἶναι ἔργα των ἄχρηστα.
κούφια καὶ ἀνόητος. Οἱ κόποι των
ἀνωφελεῖς, τὰ ἔργα των ἄχρηστα.
3,12 αἱ γυναῖκες αὐτῶν ἄφρονες, καὶ 12 Αἱ γυναῖκες των ἄμυαλοι καὶ ἀσύνετοι, 12 Αἱ γυναῖκες τῶν στεροῦνται φρονήσεως καὶ σοβαρότητος, καὶ
πονηρὰ τὰ τέκνα αὐτῶν, ὅπως αὐτοί, καὶ τὰ τέκνα των ἀσεβῆ καὶ τὰ τέκνα των εἶναι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον γεμᾶτα κακίαν καὶ
ἐπικατάρατος ἡ γένεσις αὐτῶν. ἁμαρτωλά· κατηραμένοι θὰ εἶναι καὶ οἱ πονηρίαν καὶ ἡ γενεά των κατηραμένη.
ἀπόγονοί των.
3,13 Ὅτι μακαρία στεῖρα ἡ ἀμίαντος, 13 Ἐξ ἀντιθέτου εἶναι μακαρία ἡ ἐνάρετος 13 Ἐπειδὴ δὲ ἡ γενεά των θὰ εἶναι κατηραμένη, δι’ αὐτὸ ἡ
ἥτις οὐκ ἔγνω κοίτην ἐν ἐκείνη γυναίκα, ἡ ὁποία, ἔστω καὶ ἂν στεῖρα σύζυγος τοῦ ἀσεβοῦς, ποὺ παρέμεινεν ἀμόλυντος καὶ
παραπτώματι, ἕξει καρπὸν ἐν ἔμεινε στεῖρα, δὲν ἐμολύνθη ἀπὸ ἄλλον δὲν ἐγνώρισε κλίνην ἠθικοῦ παραπτώματος δι’ ἁμαρτίας μὲ
ἐπισκοπῇ ψυχῶν, ἄνδρα. Δὲν ἐγνώρισεν ἄλλον ἄνδρα εἰς ἄλλον ἐκτὸς τοῦ συζύγου της ἄνδρα, εἶναι πανευτυχὴς καὶ
τὴν κλίνην της, ὥστε νὰ παρασυρθῇ εἰς μακαρία. Αὐτὴ θὰ ἔχῃ καρπὸν πολυτιμότερον τοῦ καρποῦ τῆς
τὴν ἁμαρτίαν. Αὐτή, ὡς καρπὸν τῆς κοιλίας της, ὅταν ὁ Κύριος ἐπισκεφθῇ εὐμενῶς καὶ μετ’
ἀρετῆς της, θὰ ἔχῃ τὴν ἀμοιβήν της, ὅταν ἀνταμοιβῶν τὰς ἁγίας ψυχάς.
ὁ Κύριος ἐν τῇ ἀγαθότητί του ἐπισκεφθῇ
τὴν ζωὴν τῶν δικαίων.
3,14 καὶ εὐνοῦχος ὁ μὴ ἐργασάμενος 14 Καὶ αὐτὸς ἀκόμη ὁ εὐνοῦχος, ὁ ὁποῖος 14 Καὶ ὁ εὐνοῦχος, ὁ ὁποῖος δὲν ἔκαμε διὰ τῆς χειρός του
ἐν χειρὶ ἀνόμημα, μηδὲ ἐνθυμηθεὶς ὅμως δὲν διέπραξε παρανομίαν τινά μὲ τὸ παρανομίαν, οὔτε ἔβαλε μὲ τὸν νοῦν τοῦ κακὰ ἐναντίον τοῦ
κατὰ τοῦ Κυρίου πονηρά, δοθήσετε χέρι του, οὔτε ἐσκέφθη κάτι τὸ πονηρὸν Κυρίου, παρὰ τὴν παλαιὰν διάταξιν τοῦ Δευτερονομίου, θὰ
γὰρ αὐτῷ τῆς πίστεως χάρις ἐκλεκτὴ ἐναντίον τοῦ Κυρίου, θὰ βραβευθῇ διὰ εἶναι καὶ αὐτὸς μακάριος, διότι θὰ δοθῇ εἰς αὐτὸν ὡς ἀμοιβὴ τῆς
καὶ κλῆρος ἐν ναῷ Κυρίου τὴν ἀξιοπιστίαν του, διότι θὰ δοθῇ εἰς πίστεώς του χάρις καὶ δωρεὰ ἐκλεκτὴ καὶ ἰδιαιτέρα καὶ
θυμηρέστερος. αὐτὸν ἐκλεκτὴ δωρεά, τιμητικὴ καὶ κληρονομικὸν μερίδιον εἰς τὸν ἐν οὐρανοῖς ναὸν τοῦ Κυρίου
13/97
εὐχάριστος θέσις εἰς τὸν ναὸν τοῦ Κυρίου. πολὺ τερπνότερον καὶ μακαριώτερον ἀπὸ ἐκεῖνο, τοῦ ὁποίου

ἐστερήθη κατὰ τὴν παλαιὰν διάταξιν τοῦ νόμου, ἀποκλεισθεὶς
τῆς ἐν τῷ Ναῷ τῆς Σιὼν διακονίας.
3,15 Ἀγαθῶν γὰρ πόνων καρπὸς 15 Διότι ἔνδοξος καρπὸς προέρχεται 15 Εἶναι δὲ μακάριοι αἱ ὡς ἄνω στεῖραι καὶ οἱ εὐνοῦχοι, παρὰ τὸ
εὐκλεής, καὶ ἀδιάπτωτος ἡ ρίζα τῆς πάντοτε ἀπὸ τοὺς καλοὺς καὶ σύμφωνα ὅτι στεροῦνται καρποὺς κοιλίας, διότι τῶν καλῶν καὶ ἐναρέτων
φρονήσεως. πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ κόπους. ἔργων ὁ καρπὸς εἶναι γεμᾶτος δόξαν, καὶ ἡ ρίζα τῆς κατὰ Θεὸν
Ζωντανὴ δὲ καὶ συνεχῶς καρποφόρος συνέσεως εἶναι ἀδιάσπαστος καὶ δὲν πίπτει ἔξω ποτέ.
παραμένει ἡ ρίζα τῆς ὀρθοφροσύνης καὶ
συνέσεως.
3,16 Τέκνα δὲ μοιχῶν ἀτέλεστα ἔσται 16 Ἐξ ἀντιθέτου τὰ τέκνα τῶν μοιχῶν 16 Τοὐναντίον δὲ τὰ παιδιὰ τῶν μοιχῶν δὲν θὰ φθάσουν εἰς
καὶ ἐκ παρανόμου κοίτης σπέρμα ποτὲ δὲν θὰ προοδεύσουν. Παιδιὰ εὐδοκίμησιν καὶ εἰς πλῆρες τέλος ἡμερῶν, καὶ ἀπόγονοι, οἱ
φανισθήσεται. παρανόμου κλίνης σύντομα θὰ ὁποῖοι προῆλθον ἀπὸ ἁμαρτωλὴν καὶ παράνομον κοίτην, θὰ
ἐξολοθρευθοῦν. ἐξολοθρευθοῦν.
3,17 Ἐάν τε γὰρ μακρόβιοι γένωνται, 17 Καὶ ἐὰν ἀκόμη ζήσουν μακρὸν βίον, 17 Διότι καὶ ἐὰν ἀκόμη γίνουν μακρόβιοι, θὰ ὑπολογίζονται ὑπὸ
εἰς οὐθὲν λογισθήσονται, καὶ ἄτιμον δὲν θὰ ἔχουν ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων τῶν ἀνθρώπων ὅσον καὶ τὸ μηδέν, καὶ τὸ εἰς τὰ ἔσχατα
ἐπ' ἐσχάτων τὸ γῆρας αὐτῶν· καμμίαν ὑπόληψιν καὶ ἐκτίμησιν. Καὶ προχωρημένον γῆρας των θὰ εἶναι χωρὶς τιμὴν καὶ ὑπόληψιν.
αὐτὸ ἀκόμη τὸ γῆρας των θὰ εἶναι
καταφρονημένον καὶ ἀνυπόληπτον.
3,18 ἐάν τε ὀξέως τελευτήσωσιν, οὐχ 18 Ἐὰν ἀποθάνουν ἐνωρίς, δὲν θὰ ἔχουν 18 Ἐὰν δὲ πάλιν ἀποθάνουν ἐνωρὶς καὶ πρόωρα, θὰ φύγουν ἀπὸ
ἕξουσιν ἐλπίδα, οὐδὲ ἐν ἡμέρᾳ καμμίαν ἐλπίδα εἰς τὴν μετὰ θάνατον τὸν κόσμον αὐτὸν χωρὶς νὰ ἔχουν καμμίαν ἐλπίδα, οὔτε κατὰ
γνώσεως παραμύθιον· ζωήν. Οὔτε καὶ καμμίαν ἐλπίδα καὶ τὴν ἡμέραν, κατὰ τὴν ὁποίαν θὰ ἐξετασθοῦν καὶ θὰ γνωσθοῦν
παρηγορίαν, ὅταν ὁ Κύριος φανερώσῃ τὰ τὰ πάντα, θὰ ἔχουν κάποιαν παρηγορίαν.
κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων.
3,19 γενεᾶς γὰρ ἀδίκου χαλεπὰ τὰ 19 Διότι γενεᾶς πονηρᾶς καὶ ἀσεβοῦς 19 Θὰ φύγουν δὲ χωρὶς καμμίαν ἐλπίδα, διότι τῆς ἀδίκου καὶ
τέλη. τρομερὰ θὰ εἶναι τὰ τέλη τῆς ἐπιγείου παρανόμου γενεᾶς τὰ τέλη θὰ εἶναι φοβερά.
ζωῆς καὶ ἡ πέραν τοῦ τάφου ζωή.
14/97
4,1 Κρείσσων ἀτεκνία μετὰ ἀρετῆς· Απὸ τὴν πολυτεκνίαν τῶν ἀσεβῶν Σύμφωνα λοιπὸν μὲ τὰ λεχθέντα εἶναι προτιμότερον νὰ μὴ ἔχῃ
ἀθνασία γάρ ἐστιν ἐν μνήμῃ αὐτῆς, προτιμοτέρα εἶναι ἡ ἀτεκνία μετὰ ἀρετῆς. κανεὶς παιδιά, ἀρκεῖ νὰ συνοδεύεται ἡ ἀτεκνία αὐτὴ μὲ ἀρετήν·
ὅτι καὶ παρὰ Θεῷ γινώσκεται καὶ Διότι ἡ μνήμη τῆς ἀρετῆς παραμένει διότι τὸ μνημόσυνον καὶ ἡ ἐνθύμησις τῆς ἀρετῆς εἶναι ἀθάνατα·
παρὰ ἀνθρώποις· ἀθάνατος, ἀναγνωρίζεται ὡς καλὴ καὶ ἐπειδὴ ἀναγνωρίζεται καὶ ἐκτιμᾶται αὕτη καὶ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ
ἐπαινετὴ ἐκ μέρους Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων. καὶ ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων.
4,2 παροῦσάν τε μιμοῦνται αὐτὴν καὶ 2 Οἱ ἄνθρωποι, ὅταν τὴν βλέπουν ἐν τῷ 2 Καὶ ὅταν εἶναι αὕτη παροῦσα καὶ ζῇ ἀκόμη ὁ ἀσκῶν αὐτὴν
ποθοῦσιν ἀπελθοῦσαν· καὶ ἐν τῷ προσώπῳ καὶ τῷ βίῳ τοῦ ἐναρέτου, τὴν δίκαιος, τὴν τιμοῦν καὶ τὴν μιμοῦνται, ὅταν δὲ μὲ τὸν θάνατον
αἰῶνι στεφανηφοροῦσα πομπεύει τὸν μιμοῦνται. Ὅταν δὲ ὁ ἐνάρετος ἐκδημήσῃ, τοῦ δικαίου ἀπέλθῃ, τὴν ποθοῦν καὶ τὴν ἐνθυμοῦνται μετὰ
τῶν ἀμιάντων ἄθλων ἀγῶνα ἐπιθυμοῦν νὰ εὑρίσκετο πλησίον τῶν τιμῆς καὶ εὐλαβείας. Καὶ στεφανωμένη λοιπὸν αἰωνίως ἡ ἀρετὴ
νικήσασα. πάντοτε. Ὁ ἐνάρετος, στεφανωμένος μὲ θριαμβεύει ἐν μεγαλοπρεπεῖ πομπῇ, διότι ἐνίκησεν εἰς τὸν
δόξαν εἰς τὴν αἰωνίαν ζωήν, θριαμβεύει, ἔνδοξον ἀγῶνα τῶν μεγάλων κατορθωμάτων, τὰ ὁποῖα εἶναι
διότι ἐνίκησε καὶ κατώρθωσεν ἄθλους εἰς καθαρὰ παντὸς ματαίου καὶ ἐγωϊστικοῦ μολύσματος.
τὸν ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς χωρὶς κανένα
ψεγάδι.
4,3 Πολύγονον δὲ ἀσεβῶν πλῆθος οὐ 3 Ἡ πολυτεκνία τῶν ἀσεβῶν καὶ τὸ 3 Ἐνῷ δὲ ὁ ἐνάρετος, καὶ ὅταν ἀκόμη εἶναι ἄτεκνος,
χρησιμεύσει, καὶ ἐκ νόθων πλῆθος τῶν ἀπογόνων των εἰς τίποτε δὲν μνημονεύεται τιμημένος εἰς τὸν αἰῶνα, ὅλως τοὐναντίον τὸ
μοσχευμάτων οὐ δώσει ρίζαν εἰς χρησιμεύει. Οἱ νόθοι υἱοὶ δὲν θὰ ριζώσουν πλῆθος τῶν ἀσεβῶν, ὁσονδήποτε πολύτεκνον καὶ ἂν εἶναι, δὲν
βάθος, οὐδὲ ἀσφαλῆ βάσιν ἐδράσει· εἰς βάθος. Δὲν θὰ θεμελιωθοῦν εἰς θὰ εὐδοκιμήσῃ οὔτε θὰ ἀποβῇ χρήσιμον, καὶ ἀπὸ τὰ νόθα
ἀσφαλῆ βάσιν· θὰ ἐξαφανισθοῦν. βλαστάρια δὲν θὰ δοθῇ ρίζα, ποὺ θὰ προχωρήσῃ εἰς μεγάλο
βάθος, ὥστε ἡ γενεὰ τῆς ἀνομίας νὰ μὴ ξερριζωθῇ καὶ νὰ μὴ
ἐξαφανισθῇ εἰς τὸ τέλος, οὔτε τὸ πλῆθος τῶν ἀπογόνων θὰ
ἐγκαθιδρυθοῦν εἰς ἀσφαλῆ καὶ στερεὰν βάσιν καὶ εἰς θεμέλιον
βαθὺ καὶ ἀσάλευτον.
15/97
4,4 κἂν γὰρ ἐν κλάδοις πρὸς καιρὸν 4 Ἀλλὰ καὶ ἂν μερικοὶ κλάδοι των πρὸς 4 Ναί, δὲν θὰ ριζοβολήσουν βαθιά· διότι καὶ ἐὰν τὰ πολυπληθῆ
ἀναθάλῃ, ἐπισφαλῶς βεβηκότα ὑπὸ καιρὸν ἀναθάλουν καὶ βλαστήσουν, αὐτὰ βλαστήματα τῶν ἀσεβῶν πετάξουν προσκαίρους κλάδους,

ἀνέμου σαλευθήσεται καὶ ὑπὸ βίας ἐπειδὴ τὸ ὅλον δένδρον δὲν ἔχει ριζώσει ζωηροὺς καὶ ἀνθισμένους, ἐπειδὴ δὲν εἶναι ἀσφαλῶς ριζωμένα,
ἀνέμων ἐκριζωθήσεται. βαθειὰ καὶ δὲν στηρίζεται εἰς ἀσφαλῆ ἀλλ’ εἶναι ἐπισφαλὲς καὶ ἀδύνατον τὸ θεμέλιον καὶ ἡ βάσις των,
θεμέλια, θὰ συγκλονίζεται ἀπὸ τὸν θὰ σαλευθοῦν καὶ θὰ μετακινηθοῦν ἀπὸ τὸν ἄνεμον καὶ ἀπὸ
ἄνεμον, καὶ εἰς τὸ τέλος ἀπὸ τὴν ἰσχυρὰν τὴν ὁρμὴν καὶ τὴν βίαν ἀνέμων πολλῶν καὶ ἰσχυρῶν θὰ
πνοὴν τῶν ἀνέμων θὰ ξερριζωθῇ. ἐκριζωθοῦν.
4,5 Περικλασθήσονται κλῶνες 5 Ἀσχημάτιστα καὶ ἄκαρπα θὰ σπάσουν 5 Θὰ τσακισθοῦν ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τὰ κλωνάρια, προτοῦ νὰ
ἀτέλεστοι, καὶ ὁ καρπὸς αὐτῶν τὰ κλωνάρια των. Ἀλλὰ καὶ ἂν ἀναπτυχθοῦν τελείως, καὶ ὁ καρπός των θὰ εἶναι ἄχρηστος,
ἄχρηστος, ἄωρος εἰς βρῶσιν καὶ εἰς προλάβουν νὰ δέσουν καρπὸν, αὐτὸς θὰ ἄγουρος διὰ νὰ φαγωθῇ καὶ εἰς τίποτε χρήσιμος καὶ
οὐθὲν ἐπιτήδειος· εἶναι ἄχρηστος, ἄωρος πρὸς βρῶσιν καὶ κατάλληλος.
ἀκατάλληλος δι' οἰανδήποτε χρῆσιν.
4,6 ἐκ γὰρ ἀνόμων ὕπνων τέκνα 6 Τὰ τέκνα, τὰ ὁποῖα γεννῶνται ἀπὸ 6 Καὶ θὰ πέσῃ ἄγουρος καὶ ὅλως ἄχρηστος ὁ καρπὸς τῶν
γεννώμενα μάρτυρές εἰσι πονηρίας παρανόμους νυκτερινὰς συναντήσεις κλάδων αὐτῶν, διότι τὰ παιδιὰ ποὺ γεννῶνται ἀπὸ ὕπνους καὶ
κατὰ γονέων ἐν ἐξετασμῷ αὐτῶν. ἀσεβῶν γονέων, θὰ εἶναι μάρτυρες σχέσεις παρανόμους, αὐτὰ θὰ εἶναι μάρτυρες τῆς πονηρίας καὶ
κατηγορίας ἐναντίον τῆς πονηρίας τῶν κακοηθείας τῶν γονέων των, ὅταν θὰ γίνῃ ἐξέτασις καὶ
γονέων των κατὰ τὴν ἡμέραν, κατὰ τὴν ἀνάκρισις αὐτῶν διὰ τὰ ἐγκλήματά των.
ὁποίαν θὰ κριθοῦν αὐτοί.
4,7 Δίκαιος δὲ ἐὰν φθάσῃ τελευτῆσαι, 7 Ὁ δίκαιος ὅμως, καὶ ἐὰν ἀκόμη συμβῇ 7 Προκειμένου ὅμως περὶ τοῦ δικαίου, τὰ συμβησόμενα θὰ εἶναι
ἐν ἀναπαύσει ἔσται· νὰ ἀποθάνῃ πρόωρα, θὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν ἐντελῶς διαφορετικά. Ἐὰν τὸν προλάβῃ καὶ τὸν καταφθάσῃ
αἰωνίαν ἀνάπαυσιν. παράκαιρα ὁ θάνατος, θὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν ἀνάπαυσιν καὶ θὰ
εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ τοὺς μόχθους καὶ τὰς δοκιμασίας τοῦ
παρόντος βίου.
4,8 γῆρας γὰρ τίμιον οὐ τὸ 8 Τιμημένον καὶ ἔνδοξον γῆρας δὲν εἶναι 8 Τὸ ἐὰν δὲν ἐπρόφθασε νὰ γηράσῃ καὶ δὲν ἐλευκάνθησαν αἱ
πολυχρόνιον οὐδὲ ἀριθμῶ ἐτῶν τὸ πολυχρόνιον, οὔτε προσμετρᾶται ἡ τρίχες τῆς κεφαλῆς του ἀπὸ τὰ πολλὰ ἔτη τῆς ζωῆς, δὲν ἔχει
μεμέτρηται· ἀξία τοῦ ἀνθρώπου σύμφωνα μὲ τὸν καμμίαν σημασίαν. Διότι τὰ γηρατεῖα δὲν τὰ κάνουν τιμημένα
ἀριθμὸν τῶν ἐτῶν του. καὶ ἀξιοσέβαστὰ τὰ πολλὰ χρόνια, οὔτε μετροῦνται τὰ
τιμημένα χρόνια μὲ τὸν ἀριθμὸν τῶν χρόνων, ποὺ θὰ ζήσῃ
16/97
κανείς. Εἶναι δυνατὸν νὰ εἶναι κανεὶς νέος καὶ συγχρόνως νὰ

εἶναι σεβαστὸς καὶ τιμημένος περισσότερον ἀπὸ ἕνα
ὑπέργηρον, καθὼς δὲν εἶναι ἀδύνατον ἕνας ὑπέργηρος νὰ εἶναι
χειρότερος ἀπὸ τὸν πλέον ἐπιπόλαιον νέον.
4,9 παλιὰ δέ ἐστι φρόνησις ἀνθρώποις 9 Λευκὰ καὶ τιμημένα ἄσπρα μαλλιὰ διὰ 9 Ἡ σύνεσις καὶ ἡ φρονιμάδα προσελκύει τὸν σεβασμὸν τῶν
καὶ ἡλικία γήρως βίος ἀκηλίδωτος. τὸν ἄνθρωπον εἶναι ὄχι τὰ πολλὰ ἔτη, τιμημένων γηρατειῶν καὶ τῶν λευκῶν μαλλιῶν μεταξὺ τῶν
ἀλλὰ ἡ σύνεσις. Καὶ δὲν εἶναι καθ' ἑαυτὴν ἀνθρώπων, ἡ δὲ ἡλικία τοῦ γήρατος τότε εἶναι τιμημένη καὶ
σεβαστὴ γεροντικὴ ἡλικία, ἀλλὰ ἐκείνη ἀξιοσέβαστός, ὅταν τὴν συνοδεύη ζωὴ χωρὶς κανὲν ἠθικὸν
ποὺ ἔχει ὡς χαρακτηριστικόν της στίγμα.
γνώρισμα τὸν ἅγιον καὶ ἀκηλίδωτον βίον.
4,10 Εὐάρεστος τῷ Θεῷ γενομένος 10 Ὁ δίκαιος, ἐπειδὴ ἔγινεν εὐάρεστος εἰς 10 Ἐφ’ ὅσον λοιπὸν τὰ πολλὰ χρόνια χωρὶς ἀρετὴν δὲν
ἠγαπήθη καὶ ζῶν μεταξὺ ἁμαρτωλῶν τὸν Θεόν, ἠγαπήθη ἀπὸ αὐτὸν καὶ ἐνῷ καθιστοῦν τὸν ἄνθρωπον σεβαστὸν καὶ μακάριον, τί σημασίαν
μετετέθη· ἐζοῦσε μεταξὺ τῶν ἁμαρτωλῶν, χωρὶς νὰ ἔχει ὁ πρόωρος θάνατος τοῦ δικαίου καὶ ἐναρέτου διὰ τὴν
παρασυρθῇ εἰς τὴν ἁμαρτίαν, μετετέθη εὐτυχίαν αὐτοῦ; Αὐτός, ἐπειδὴ ἔγινεν εὐάρεστος εἰς τὸν Θεόν,
εἰς τὴν ἄλλην ζωήν. ἠγαπήθη ἀπὸ Αὐτόν, καὶ ἐπειδὴ ἔζη μεταξὺ ἁμαρτωλῶν, διὰ
τοῦ ἐπελθόντος θανάτου δὲν ἐξηφανίσθη, ἀλλ’ ἁπλῶς μετετέθη
ἀπὸ τὸ ἄθλιον τῶν ἁμαρτωλῶν περιβάλλον εἰς τὸν τόπον τῆς
ἀναπαύσεως.
4,11 ἡρπάγη, μὴ καία ἀλλάξῃ σύνεσιν 11 Ἡρπάγη ἀπὸ τὸν Θεόν, διὰ νὰ μὴ τοῦ 11 Τὸν ἐπῆρε πρόωρα καὶ μὲ αἰφνίδιον θάνατον ὁ Θεός,
αὐτοῦ ἢ δόλος ἀπατήσῃ ψυχὴν αὐτοῦ· ἀλλάξῃ ἡ κακία τὴν σύνεσιν καὶ διὰ νὰ μὴ ἀσφαλίζων αὐτὸν ἀπὸ τὸν κίνδυνον τοῦ νὰ ἀλλάξῃ τὴν σύνεσίν
ἐξαπατήσῃ καὶ ἀποπλανήσῃ τὴν ψυχήν του καὶ τὴν φρονιμάδα του ἡ κακία καὶ ἁμαρτία, ἢ μήπως ἢ
του ἡ δολιότης τῆς ἁμαρτίας. πονηρία καὶ τὰ ψεύτικα θέλγητρα δελεάσουν καὶ ἐξαπατήσουν
τὴν ψυχήν του.
4,12 βασκανία γὰρ φαυλότητος 12 Διότι ἡ ἕλξις καὶ ἡ μαγεία τῆς 12 Ὑπάρχει δὲ πάντοτε καὶ διὰ τοὺς ἐναρέτους ὁ κίνδυνος αὐτός,
ἀμαυροῖ τὰ καλά, καὶ ρεμβασμὸς φαυλότητας ἐπισκοτίζει τὴν διότι ἡ ζηλοτυπία καὶ τὸ βάσκανον μάτι τῆς κακοηθείας καὶ
ἐπιθυμίας μεταλλεύει νῦν ἄκακον. ὀρθοφροσύνην καὶ τὸν καλὸν βίον. ἑξαχρειώσεως τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων ἐπιζητεῖ νὰ ἀμαυρώνῃ
Ρεμβασμοὶ δὲ τοῦ νοῦ εἰς ἁμαρτωλὰς καὶ νὰ μουντζουρώνῃ τὴν λάμψιν τῶν καλῶν καὶ ἐναρέτων
17/97
περιοχὰς βλάπτουν καὶ διαστρέφουν τὴν ἔργων, καὶ ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον μὲ εὐχαρίστησιν σκέπτονται καὶ

ἀθῴαν καὶ ἄκακον καρδίαν. σχεδιάζουν οἱ ὑπὸ τῆς διεφθαρμένης ἐπιθυμίας
αἰχμαλωτισμένοι ρεμβάζοντες εἰς αὐτό, εἶναι πῶς νὰ
μεταστρέψουν καὶ νὰ μεταλλάξουν καὶ τὴν ἀπονήρευτον
διάνοιαν, ποὺ δὲν σκέπτεται τὸ κακόν.
4,13 Τελειωθεὶς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε 13 Ὁ δίκαιος, τελειοποιηθεὶς εἰς μικρὸν 13 Ὁ δὲ ἀναρπαγεὶς πρόωρα, μὲ τὸ νὰ γίνῃ τέλειος εἰς ὀλίγον
χρόνους μακρούς. χρονικὸν διάστημα, εἶναι ὡσὰν νὰ χρονικὸν διάστημα, ἐγέμισε μὲ τὴν ἀρετὴν καὶ ἁγιότητά του
συνεπλήρωσε πολλὰ χρόνια ἐναρέτου πολλὰ χρόνια ζωῆς.
ζωῆς.
4,14 Ἀρεστὴ γὰρ ᾖν Κυρίῳ ἡ ψυχὴ 14 Ἔτσι δὲ ἡ ψυχή του ἔγινεν εὐάρεστος 14 Ἐπειδὴ δὲ ἡ ψυχή του ἦτο ἀρεστὴ εἰς τὸν Κύριον, δι’ αὐτὸ καὶ
αὐτοῦ· διὰ τοῦτο ἔσπευσεν ἐκ μέσου εἰς τὸν Κύριον. Διὰ τοῦτο ἔσπευσε καὶ ἔσπευσε νὰ φύγῃ γρήγορα μέσα ἀπὸ τὴν πονηρίαν. Τὸ πλῆθος
πονηρίας. Οἱ δὲ λαοὶ ἰδόντες καὶ μὴ ἔφυγε σύντομα ἀνάμεσα ἀπὸ τὰς ὅμως τῶν μακρὰν τοῦ Θεοῦ ἀνθρώπων εἶδαν τὸν πρόωρον
νοήσαντες, μηδὲ θέντες ἐπὶ διανοίᾳ πονηρίας τῶν ἀνθρώπων. Οἱ ἀσεβεῖς αὐτὸν θάνατον καὶ δὲν ἐκατάλαβαν οὔτε ἔβαλαν μὲ τὸ μυαλό
τὸ τοιοῦτον, ὅμως ἄνθρωποι, ὅταν εἶδαν τὴν πρόωρον τους,
ἐκδημίαν του, δὲν κατενόησαν τὴν αἰτίαν
της, δὲν ἔβαλαν εἰς τὸ μυαλό των τὸν
σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἀνηρπάγη ὁ
δίκαιος.
4,15 ὅτι χάρις καὶ ἔλεος ἐν τοῖς 15 Διότι ἡ ἀγαθὴ ἐπίσκεψις τοῦ Θεοῦ πρὸς 15 ὅτι ὁ Θεὸς παρέχει τὴν χάριν του καὶ τὸ ἔλεός του εἰς
ἐκλεκτοῖς αὐτοῦ καὶ ἐπισκοπὴ ἐν τοῖς τοὺς ἐκλεκτοὺς καὶ ἀφοσιωμένους εἰς ἐκείνους ποὺ ἐξέλεξε, καὶ ὅτι ἐπισκέπτεται μετ’ εὐνοίας τοὺς
ὁσίοις αὐτοῦ. αὐτὸν εἶναι χάρις καὶ ἔλεος. ὁσίους καὶ ἀφωσιωμένους εἰς αὐτόν.
4,16 Κατακρινεῖ δὲ δίκαιος καμὼν 16 Ὁ δίκαιος, ὁ ὁποῖος ἐκοπίασεν εἰς τὸν 16 Ὁ δίκαιος ὅμως, ποὺ ἀπέθανε πρόωρα, θὰ καταδικάσῃ τοὺς
τοὺς ζῶντας ἀσεβεῖς καὶ νεότης ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς, θὰ γίνῃ κριτὴς αὐτῶν, ἀσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι ζοῦν καὶ δὲν ἀποθνήσκουν παράκαιρα, καὶ ἡ
τελεσθεῖσα ταχέως πολυετὲς γῆρας ποὺ ζοῦν μὲ ἀσέβειαν. Καὶ ἐνάρετος νεότης ποὺ ἐτελειοποιήθη γρήγορα, θὰ καταδικάσῃ τὸ εἰς
ἀδίκου· νεότης, ποὺ ἔλαβε σύντομον τέλος, θὰ πολλὰ ἔτη παραταθὲν γῆρας τοῦ ἀδίκου.
κρίνῃ τὸ ἁμαρτωλὸν γῆρας.
18/97
4,17 ὄψονται γὰρ τελευτὴν σοφοῦ καὶ 17 Οἱ ἀσεβεῖς ὅμως θὰ ἴδουν τὴν πρόωρον 17 Θὰ κριθοῦν δὲ καὶ θὰ καταδικασθοῦν οὗτοι ἀπὸ τὸν δίκαιον,
οὐ νοήσουσι τί ἐβουλεύσατο περὶ τελευτὴν τοῦ κατὰ Θεὸν σοφοῦ καὶ δὲν θὰ διότι θὰ ἴδουν τὸ τέλος καὶ τὴν πρόωρον τελευτὴν τοῦ ἐναρέτου

αὐτοῦ καὶ εἰς τί ἠσφαλίσατο αὐτὸν ὁ κατανοήσουν, τί ἐσκέφθη δι' αὐτὸν ὁ Θεὸς καὶ κατὰ Θεὸν σοφοῦ καὶ δὲν θὰ καταλάβουν, τί ἐσκέφθη καὶ
Κύριος. καί πῶς τὸν ἐπροστάτευσε, καὶ τὸν ἀπεφάσισε δι' αὐτὸν καὶ διατὶ τὸν ἐξησφάλισεν ὁ Κύριος.
ἐξησφάλισεν εἰς τὴν αἰωνιότητα ὁ
Κύριος.
4,18 Ὅψονται καὶ ἐξουθενήσουσιν, 18 Θὰ ἴδουν τὸν πρόωρον θάνατον τῶν 18 Θὰ ἰδουν τὸν δίκαιον ἀποθνήσκοντα καὶ θὰ τὸν
αὐτοὺς δὲ ὁ Κύριος ἐκγελάσεται δικαίων καὶ θὰ τοὺς ἐξουθενώσουν. Ὁ περιφρονήσουν διὰ τὸν παράκαιρον θάνατόν του, αὐτοὺς ὅμως
Κύριος ὅμως θὰ γελάσῃ ἐμπαικτικῶς εἰς θὰ περιγελάσῃ ὄχι ἄνθρωπός τις, ἀλλ' αὐτὸς ὁ Κύριος.
βάρος τῶν ἀσεβῶν.
4,19 καὶ ἔσονται μετὰ τοῦτο εἰς 19 Ἔπειτα ἀπὸ αὐτὰ πτῶμα 19 Καὶ ὕστερον ἀπὸ αὐτό, ὅταν θὰ ἀποθάνουν καὶ αὐτοί, θὰ
πτῶμα ἄτιμον καὶ εἰς ὕβριν ἐν περιφρονημένον καὶ ἀκάθαρτον θὰ γίνουν πτῶμα περιφρονημένον καὶ χωρὶς καμμίαν τιμήν, καὶ
νεκροῖς δι' αἰῶνος, ὅτι ρήξει αὐτοὺς καταντήσουν κατὰ τὸν θάνατόν των οἱ μεταξὺ τῶν νεκρῶν αἰωνίως ὑβρισμένοι. Διότι ὁ Θεὸς θὰ τοὺς
ἀφώνους πρηνεῖς καὶ σαλεύσει ἀσεβεῖς. Αἰώνιος ἐμπαιγμὸς θὰ εἶναι συντρίψῃ καταρρίπτων αὐτοὺς μὲ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τοῦ
αὐτοὺς ἐκ θεμελίων καὶ ἕως ἐσχάτου αὐτοὶ ἀνάμεσα εἰς τοὺς νεκρούς. Διότι ὁ ἐδάφους, χωρὶς νὰ ἠμποροῦν οὔτε τὴν παραμικρὰν φωνὴν νὰ
χερσωθήσονται καὶ ἔσονται ἐν ὀδύνῃ, Κύριος θὰ τοὺς συντρίψῃ. Θὰ τοὺς ρίψῃ ἐκβάλουν, καὶ θὰ τοὺς τινάξῃ δυνατὰ ἀπὸ τὰ βάθη καὶ θεμέλιά
καὶ ἡ μνήμη αὐτῶν ἀπολεῖται. εἰς τὸ ἔδαφος πρηνεῖς καὶ ἀφώνους, θὰ τους καὶ θὰ γίνουν σὰν χέρσος καὶ ἐξ ὁλοκλήρου ἐρημωμένος
τοὺς συγκλονίσῃ ἐκ θεμελίων. Ἔρημος καὶ κατάξηρος τόπος καὶ θὰ εἶναι βυθισμένοι εἰς τὸν πόνον καὶ
καὶ ἄκαρπος θὰ μείνῃ ἡ γενεά των ὡσὰν τὴν ὀδύνην, καὶ τὸ ὄνομά των θὰ σβήσῃ, μέχρι τοῦ νὰ μὴ τοὺς
τὸ χέρσον ἔδαφος. Μέσα εἰς τὸν ᾅδην θὰ ἐνθυμῆται κανείς.
εὑρίσκωνται εἰς πόνον καὶ θλῖψιν καὶ
αὐτὴ ἀκόμη ἡ ἀνάμνησίς των θὰ
ἀφανισθῇ εἰς τὴν γῆν.
4,20 Ἐλεύσονται ἐν συλλογισμῷ 20 Ἐκεῖ, δειλοὶ καὶ τρομαγμένοι, θὰ 20 Καὶ ὅταν ὁ Θεὸς θὰ τοὺς καλέσῃ νὰ λογοδοτήσουν, θὰ
ἁμαρτημάτων αὐτῶν δειλοί, καὶ ἐνθυμηθοῦν τὰ ἁμαρτήματά των, ὅταν ὁ ἔλθουν ἐνώπιόν του δειλοὶ καὶ ἔντρομοι, καθὼς θὰ σκέπτωνται
ἐλέγξει αὐτοὺς ἐξεναντίας τὰ Κύριος ὡς δικαιοκρίτης ἐλέγξῃ ἐνώπιόν τὰ ἁμαρτήματά των, καὶ αἱ παραβάσεις τοῦ θείου νόμου, τὰς
ἀνομήματα αὐτῶν. των τὰς παρανομίας των. ὁποίας ἐν τῇ ἐπιγείῳ ζωῇ τῶν διέπραξαν, θὰ τοὺς ἐλέγξουν καὶ
θὰ τοὺς κατακρίνουν κατὰ πρόσωπον ὡς ἄλλοι μάρτυρες
19/97
κατηγορίας.

5,1 Τότε στήσεται ἐν παρρησίᾳ πολλῇ Τότε, κατὰ τὴν ἡμέραν ἐκείνην τῆς Τότε, κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς μεγάλης καὶ καθολικῆς πάντων τῶν
ὁ δίκαιος κατὰ πρόσωπον τῶν κρίσεως, θὰ σταθῇ μὲ πολὺ θάρρος ὁ ἀνθρώπων Κρίσεως, ὁ δίκαιος θὰ σταθῇ ὄρθιος μὲ πολὺ θάρρος
θλιψάντων αὐτὸν καὶ τῶν δίκαιος ἐνώπιον ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι τὸν καὶ παρρησίαν κατὰ πρόσωπον ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι εἰς τὴν
ἀθετούντων τοὺς πόνους αὐτοῦ. ἔθλιψαν καὶ κατεπάτησαν τοὺς κόπους παροῦσαν ζωὴν τὸν ἔθλιψαν καὶ δὲν ἐλογάριασαν τοὺς κόπους
του. του, ἀλλὰ κατ’ ἀθέτησιν καὶ παραβίασιν παντὸς δικαίου τοὺς
διεσκόρπισαν καὶ τοὺς διήρπασαν.
5,2 Ἰδόντες ταραχθήσονται φόβῳ 2 Ἐκεῖνοι, ὅταν θὰ τὸν ἴδουν, θὰ 2 Ὅταν δὲ θὰ ἴδουν τὸ ἀπροσδόκητον δι' αὐτοὺς θέαμα τοῦτο,
δεινῷ καὶ ἐκστήσονται ἐπὶ τῷ ταραχθοῦν, θὰ καταληφθοῦν ἀπὸ δεινὸν θὰ ταραχθοῦν ἀπὸ φόβον τρομερὸν καὶ θὰ μείνουν ἐκστατικοὶ
παραδόξῳ τῆς σωτηρίας. φόβον, θὰ καταπλαγοῦν διὰ τὴν καὶ καταπληκτοὶ διὰ τὴν τόσον παράδοξον σωτηρίαν τοῦ
ἀπροσδόκητον σωτηρίαν του. δικαίου, τὴν ὁποίαν δὲν ἐφαντάζοντο οὔτε ἐπερίμεναν.
5,3 Ἐροῦσιν ἐν ἑαυτοῖς μετανοοῦντες 3 Μεταμελούμενοι δὲ διὰ τὴν ἐλεεινὴν 3 Καὶ θὰ εἴπουν μέσα των, κυριευμένοι ἀπὸ τύψεις καὶ
καὶ διὰ στενοχωρίαν πνεύματος συμπεριφοράν των ἀπέναντι ἐκείνου καὶ στενάζοντες λόγῳ τῆς στενοχώριας τῆς ψυχῆς των: Αὐτὸς ἦτο,
στενάξονται καὶ ἐροῦσιν· ὑπὸ τὸ κράτος μεγάλης ψυχικῆς ἀγωνίας ποὺ ἐπεριγελούσαμεν κάποτε καὶ τὸν εἴχαμεν ὡς παροιμιῶδες
εὑρισκόμενοι, θὰ ἀναστενάξουν καὶ θὰ παράδειγμα ἐμπαιγμοῦ καὶ περιφρονήσεως.
ποῦν.
5,4 οὗτος ἦν ὃν ἔσχομέν ποτε εἰς 4 <Αὐτὸς δὲν εἶναι ἐκεῖνος, τὸν ὁποῖον 4 Ἀνόητοι καὶ ἄμυαλοι ποὺ ἤμεθα! Ἐθεωρούσαμεν τὸν τρόπον
γέλωτα καὶ εἰς παραβολὴν ἡμεῖς οἱ ἀσύνετοι καὶ μωροὶ τῆς ζωῆς του σὰν τρέλλαν καὶ τὸν θάνατόν του ὡς αἶσχος καὶ
ὀνειδισμοῦ οἱ ἄφρονες· τὸν βίον περιεγελούσαμεν καὶ τὸν εἴχαμε ἀτιμίαν.
αὐτοῦ ἐλογισάμεθα μανίαν καὶ τὴν καταστήσει ἐμπαικτικὴν παροιμίαν;
τελευτὴν αὐτοῦ ἄτιμον. Ἐνομίσαμεν ὅτι ὅλη του ἡ ζωὴ ἦτο μία
τρέλλα, καὶ ὅτι ἡ τελευτή του ὑπῆρξε
καταφρονεμένη καὶ ἄδοξος.
5,5 Πῶς κατελογίσθη ἐν υἱοῖς Θεοῦ 5 Πῶς ὅμως τώρα ἔχει καταταχθῇ μεταξὺ 5 Πῶς τώρα συγκατελέχθη μεταξὺ τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς
20/97
καὶ ἐν ἁγίοις ὁ κλῆρος αὐτοῦ ἐστιν; τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ, ἡ δὲ θέσις του καὶ ἡ ἔλαβε μερίδιον καὶ κληρονομίαν μεταξὺ τῶν ἁγίων;

κληρονομία του εὑρίσκεται μεταξὺ τῶν
ἁγίων;
5,6 Ἄρα ἐπλανήθημεν ἀπὸ ὁδοῦ 6 Ἄρα ἡμεῖς ἐπλανήθημεν ἀπὸ τὸν 6 Ἐπλανήθημεν λοιπὸν ἀπὸ τὸν δρόμον τῆς ἀληθείας, καὶ τὸ
ἀληθείας, καὶ τὸ τῆς δικαιοσύνης φῶς δρόμον τῆς ἀληθείας, καὶ τὸ φῶς τῆς φῶς τῆς ἀρετῆς, ποὺ θὰ μᾶς ὠδηγεῖ νὰ κρίνωμεν μὲ
οὐκ ἔλαμψεν ἡμῖν, καὶ ὁ ἥλιος οὐκ θείας δικαιοσύνης δὲν ἔλαμψεν εἰς ἡμᾶς. δικαιοσύνην, δὲν μᾶς ἔρριψε τὴν λάμψιν του, καὶ ὁ ἥλιος τῆς
ἀνέτειλεν ἡμῖν· Ὁ δὲ ἥλιος τῆς πνευματικῆς γνώσεως δὲν σοφίας καὶ συνέσεως δὲν ἀνέτειλε δι' ἠμᾶς.
ἀνέτειλεν δι' ἡμᾶς.
5,7 ἀνομίας ἐνεπλήσθημεν τρίβοις 7 Ἐχορτάσαμεν μέσα εἰς τοὺς δρόμους τῆς 7 Ἐμείναμεν δὲ τυφλοί, διότι ἐχορτάσαμεν καὶ κατὰ κόρον
καὶ ἀπωλείας καὶ διωδεύσαμεν παρανομίας καὶ τῆς ἀπωλείας. Διήλθομεν ἀπηλαύσαμεν τοὺς δρόμους τῆς παρανομίας καὶ τῆς ἀπωλείας
ἐρήμους ἀβάτους, τὴν δὲ ὁδὸν Κυρίου χώρας ἐρήμους καὶ ἀδιαβάτους, ἀλλὰ τὸν καὶ ἐβαδίσαμεν εἰς ἐρημιές, ποὺ ἦσαν ἀπάτητοι καὶ χωρὶς
οὐκ ἔγνωμεν. δρόμον τοῦ Κυρίου δὲν τὸν ἐγνωρίσαμεν. δρόμους, τὸν ἀσφαλῆ δὲ δρόμον τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου δὲν
ἐγνωρίσαμεν.
5,8 Τί ὠφέλησεν ἡμᾶς ἡ ὑπερηφανία; 8 Εἰς τί, λοιπόν, μᾶς ὠφέλησεν ἡ 8 Τί μᾶς ὠφέλησεν ἡ ὑπερηφάνεια; Καὶ εἰς τί συνέβαλε καὶ ἔχει
Καὶ τί πλοῦτος μετὰ ἀλαζονίας ὑπερηφάνειά μας; Κατὰ τί συνέβαλεν εἰς συντελέσει πρὸς βοήθειαν καὶ εὐτυχίαν μας ὁ πλοῦτος, τὸν
συμβέβληται ἡμῖν; τὴν εὐτυχίαν μας ὁ πλοῦτος μετὰ τῆς ὁποῖον μὲ ἔπαρσιν καὶ καταφρόνησιν τῶν ἄλλων ἀπηλαύσαμεν
ἀλαζονείας μας; καὶ κατεκτήσαμεν μὲ ἀλαζονικὴν ἀσυνειδησίαν;
5,9 Παρῆλθεν ἐκεῖνα πάντα ὡς σκιὰ 9 Ὡς σκιὰ πλέον ἐπέρασαν ὅλα ἐκεῖνα καὶ 9 Ἐκεῖνα ὅλα δὲν ὑπάρχουν τώρα καὶ ἐπέρασαν, ὅπως χάνεται ἡ
καὶ ὡς ἀγγελία παρατρέχουσα· ὡς μία φευγαλέα φήμη, ἡ ὁποία ἔρχεται, σκιὰ καὶ σὰν ἀναγγελία εἰδήσεως, ποὺ ἀκούεται καὶ ἀμέσως
φεύγει καὶ λησμονεῖται. φεύγει καὶ διαβαίνει γρήγορα.
5,10 ὡς ναῦς διερχομένη 10 Ὡσὰν πλοῖον, ποὺ διέρχεται τὸ 10 Ἐπέρασαν ὅλα σὰν τὸ πλοῖον, ποὺ περνᾷ τὸ
κυμαινόμενον ὕδωρ, ἧς διαβάσης οὐκ κυματίζον νερὸ τῆς θαλάσσης καὶ τοῦ ἀναταρασσόμενον νερὸ τῆς τρικυμισμένης θαλάσσης, καὶ τοῦ
ἔστιν ἴχνος εὑρεῖν, οὐδὲ ἀτραπὸν ὁποίου ἴχνος τῆς διαβάσεώς του δὲν εἶναι ὁποίου, ὅταν διαβῇ καὶ περάσῃ, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ εὕρῃ
τρόπιος αὐτῆς ἐν κύμασιν· δυνατὸν νὰ εὑρεθῇ οὔτε δρόμος ἀπὸ τὸν κανεὶς ἴχνος τῆς διαβάσεώς του, οὔτε τὴν αὐλακιάν, ποὺ σὰν
ὁποῖον ἐπέρασεν ἡ καρίνα του ἀνάμεσα στενωπὸν διήνοιξεν ἡ καρίνα του ἐπὶ τῶν κυμάτων.
ἀπὸ τὰ κύματα.
21/97
5,11 ἢ ὡς ὀρνέου διαπτάντος ἀέρα 11 Ἢ ὡσὰν ἕνα πτηνόν, ὅταν πετᾷ καὶ 11 Ἢ ἐπέρασαν σὰν τὸ πουλί, ποὺ ἐπέταξεν εἰς τὸν ἀέρα καὶ δὲν
οὐδὲν εὑρίσκεται τεκμήριον πορείας, διασχίζῃ τὸν ἀέρα, χωρὶς νὰ ἀφήνῃ εὑρίσκεται κανὲν σημεῖον, ἀπὸ τὸ ὁποῖον νὰ συμπεραίνεται τὸ

πληγῇ δὲ ταρσῶν μαστιζόμενον κανένα ἴχνος τῆς πορείας του. Μὲ τὰ πέρασμά του, διὰ τοῦ κτυπήματος δέ, τὸ ὁποῖον διὰ τοῦ
πνεῦμα κοῦφον καὶ σχιζόμενον βίᾳ ἰσχυρὰ κινήματα τῶν πτερῶν του κτυπᾷ πεπλατυσμένου κάτω μέρους τῶν ποδῶν του δίδει σὰν διὰ
ροίζον, κινουμένων πτερύγων τὸν ἐλαφρὸν ἄνεμον, σχίζει αὐτὸν μάστιγος εἰς τὸν ἐλαφρὸν ἀέρα, καὶ ὁ ὁποῖος διασχίζεται μὲ
διωδεύθη, καὶ μετὰ τοῦτο οὐχ εὑρέθη ὀρμητικῶς καὶ μὲ συριγμόν, κινεῖ τὰς ὁρμὴν προκαλοῦσαν βοὴν καὶ θόρυβον, ἄνοιξε δρόμον καὶ
σημεῖον ἐπιβάσεως ἐν αὐτῷ· πτέρυγάς του καὶ διέρχεται διὰ μέσου διέτρεξεν αὐτὸν κινώντας τὰ πτερά του, καὶ ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ
αὐτοῦ, καὶ ἔπειτα δὲν εὑρίσκεται πλέον δὲν εὑρέθη σημεῖον τῆς ἐπὶ τοῦ ἀέρος διαβάσεώς του.
κανένα σημεῖον τῆς διαβάσεώς του διὰ
τοῦ ἀέρος.
5,12 ἢ ὡς βέλους βληθέντος ἐπὶ 12 Ἢ ὡσὰν βέλος, τὸ ὁποῖον ἐξετοξεύθη 12 Ἢ ἐπέρασαν, ὅπως γρήγορα περνᾷ ἕνα βέλος, ποὺ ἐρρίφθη
σκοπόν, τμηθεὶς ὁ ἀὴρ αὐθέως εἰς ἐναντίον ὠρισμένου στόχου καὶ διέσχισε εἰς στόχον, καὶ ἀφοῦ ἐσχίσθη ὁ ἀέρας πρὸς στιγμήν, ἀμέσως
εὐατὸν ἀνελύθη ὡς ἀγνοῆσαι τὴν κατ' εὐθεῖαν γραμμὴν τὸν ἀέρα, ὁ ὁποῖος ἐπανῆλθεν εἰς τὴν προτέραν θέσιν του, ὥστε νὰ μὴ γνωρίζῃ
δίοδον αὐτοῦ. ὅμως μετὰ τὴν διάβασιν τοῦ βέλους κανεὶς ἀπὸ ποὺ ἐπέρασε τοῦτο.
ἐπανέρχεται εἰς τὴν προτέραν του
κατάστασιν, ὥστε νὰ εἶναι ἄγνωστος ἡ
δίοδος τοῦ βέλους.
5,13 Οὕτως καὶ ἡμεῖς γεννηθέντες 13 Ἔτσι καὶ ἡμεῖς· ἐγεννήθημεν καὶ 13 Ἔτσι καὶ ἠμεῖς, μόλις ἐγεννήθημεν καὶ ἐφάνημεν εἰς τὴν γῆν,
ἐξελίπομον καὶ ἀρετῆς μὲν σημεῖα ἀπεθάνομεν καὶ κανένα σημεῖον ἀρετῆς ἐξηφανίσθημεν ἀπὸ αὐτήν, καὶ σημεῖον μὲν ἀρετῆς δὲν
οὐδὲν ἔσχομεν δεῖξαι, ἐν τῇ κακίᾳ δὲν ἔχομεν νὰ παρουσιάσωμεν. ἀπεκτήσαμεν κανὲν διὰ νὰ τὸ ἐπιδείξωμεν τώρα, ἐφθείραμεν δὲ
ἡμῶν κατεδαπονήθημεν. Κατεδαπανήσαμεν τὴν ζωὴν καὶ τὰς τὴν ζωήν μας καὶ κατεξωδεύσαμεν ὅλον τὸν ἑαυτόν μας εἰς τὴν
δυνάμεις μας εἰς τὴν κακίαν μας!> κακίαν μας.
5,14 Ὅτι ἐλπὶς ἀσαβοῦς ὡς φερόμενος 14 Ἡ ἐλπὶς τοῦ ἀσεβοῦς πρὸς εὐτυχίαν 14 Ναί· ἐπῆγε χαμένη ὅλη ἡ ζωή μας, διότι αὐτό, ποὺ ἐλπίζουν
χνοῦς ὑπὸ ἀνέμου καὶ ὡς πάχνη ὑπὸ καὶ ἐπιτυχίαν ὁμοιάζει μὲ τὸ χνοῦδι, ποὺ καὶ ἐπιδιώκουν οἱ ἀσεβεῖς, ὁμοιάζει σὰν τὸ χνούδι μερικῶν
λαίλαπος διωχθεῖσα λεπτὴ καὶ ὡς τὸ παρασύρει ὁ ἄνεμος, μὲ τὴν λεπτὴν σπόρων καὶ καρπῶν, ποὺ τὸ παρασύρει ἐδῶ καὶ ἐκεῖ ὁ ἀέρας, καὶ
καπνὸς ὑπὸ ἀνέμου διεχύθη καὶ ὡς πάχνην, τὴν ὁποίαν καταδιώκει λαῖλαψ· σὰν τὴν λεπτὴν πάχνην, ποὺ τὴν διώχνει καὶ τὴν διασκορπίζει ἡ
μνεία καταλύτου μονοημέρου μὲ τὸν καπνὸν ποὺ τὸν διασκορπίζει ὁ θύελλα, καὶ σὰν τὸν καπνόν, ποὺ διελύθη ἀπὸ τὸν ἄνεμον, καὶ
παρώδευσε. ἄνεμος. Ἡ μνήμη του ὁμοιάζει μὲ τὴν σὰν τὴν ἀνάμνησιν κάποιου, ποὺ μίαν μόνον ἡμέραν τὸν
22/97
ἀνάμνησιν ἑνὸς διαβάτου, ὁ ὁποῖος διὰ ἐφιλοξενήσαμεν, καὶ χωρὶς νὰ τὸν γνωρίσωμεν καλά, ἔφυγε

μίαν μόνην ἡμέραν κατέλυσεν εἰς σὰν ξένος διαβάτης.
ξενοδοχεῖον καὶ κατόπιν ἔφυγεν.
5,15 Δίκαιοι δὲ εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι, καὶ 15 Οἱ δίκαιοι ὅμως ζοῦν αἰωνίως καὶ ἡ 15 Ἀπ' ἐναντίας οἰ δίκαιοι ζοῦν αἰώνια, καὶ αἱ ἀμοιβαὶ διὰ τὴν
ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὐτῶν, καὶ ἡ δικαία ἀνταμοιβή των εὑρίσκεται εἰς τὰ ἀρετήν των εἶναι ἐξησφαλισμέναι καὶ φυλαγμένοι παρὰ τοῦ
φροντὶς αὐτῶν παρὰ Ὑψίστῳ. χέρια τοῦ Κυρίου. Ὁ Ὕψιστος πάντοτε Κυρίου, ἐν τῷ μεταξὺ δὲ ὁ Ὕψιστος φροντίζει καὶ προνοεῖ δι'
φροντίζει δι' αὐτοὺς εἰς τὴν παροῦσαν καὶ αὐτούς.
τὴν μέλλουσαν ζωήν.
5,16 Διὰ τοῦτο λήψονται τὸ βασίλειον 16 Διὰ τοῦτο καὶ θὰ λάβουν ἀπὸ τὰ χέρια 16 Διότι δὲ αἱ ἀμοιβαί των καὶ ὁ διὰ τὴν ἀρετὴν μισθός των
τῆς εὐπρεπείας καὶ τὸ διάδημα τοῦ τοῦ Κυρίου τὴν ἔνδοξον βασιλείαν τῶν φυλάσσονται ἀπὸ τὸν Κύριον, δι’ αὐτὸ θὰ λάβουν τὴν βασιλείαν
κάλλους ἐκ χειρὸς Κυρίου, ὅτι τῇ οὐρανῶν, τὸ βασιλικὸν διάδημα τοῦ τῆς δόξης καὶ μεγαλοπρεπείας καὶ τὸ ἐκπάγλου ὡραιότητος καὶ
δεξιᾷ σκεπάσει αὐτοὺς καὶ τῷ αἰωνίου κάλλους. Διότι ὁ Κύριος μὲ τὴν λαμπρότητος ἡγεμονικὸν στέμμα ἀπὸ αὐτὴν τὴν χεῖρα τοῦ
βραχίονι ὑπερασπιεῖ αὐτῶν. προστατευτικὴν δεξιάν του θὰ τοὺς Κυρίου. Θὰ τὸ λάβουν δὲ ἀσφαλῶς, διότι θὰ τοὺς σκεπάσῃ καὶ
σκεπάσῃ καὶ μὲ τὸν ἀκατανίκητον θὰ τοὺς προφύλαξῃ ἀπὸ κάθε κίνδυνον μὲ τὴν δεξιάν του χεῖρα
βραχίονά του θὰ τοὺς ὑπερασπίσῃ καὶ θὰ τοὺς ὑπερασπίσῃ μὲ τὸν βραχίονά του κατὰ παντὸς
ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν των. ἐπιτιθεμένου ἐναντίον τῶν ἐχθροῦ.
5,17 Λήψεται πανοπλίαν τὸν ζῆλον 17 Ὁ Κύριος θὰ λάβῃ ὡς πανοπλίαν του 17 Καὶ ὁποίαν ὑπεράσπισιν τῶν δικαίων θὰ κάμῃ! Θὰ πάρῃ ὡς
αὐτοῦ καὶ ἁπλοποιήσει τὴν κτίσιν εἰς τὴν δικαίαν του ὀργὴν καὶ θὰ πλήρη ὁπλισμόν του τὴν ζηλοτυπίαν του καὶ τὴν ἐκ ταύτης
ἄμυναν ἐχθρῶν. χρησιμοποιήσῃ ὡς ὅπλα ἐναντίον τῶν προκαλουμένην ὀργήν του, καὶ ἐπὶ πλέον θὰ ὁπλίσῃ τὴν
ἐχθρῶν του καὶ αὐτὰς τὰς δυνάμεις τῆς ἄψυχον κτίσιν, ἐξεγείρων καὶ αὐτὰ τῆς φύσεως τὰ στοιχεῖα, διὰ
φύσεως. να ἀμυνθῇ κατὰ τῶν ἐπιτιθεμένων ἐχθρῶν.
5,18 Ἐνδύσεται θώρακα δικαιοσύνην 18 Θὰ ἐνδυθῇ ὡς ἀκατανίκητον καὶ 18 Θὰ ἐνδυθῇ ὡς θώρακα τὴν δικαιοσύνην καὶ θὰ φορέσῃ ὡς
καὶ περιθήσεται κόρυθα κρίσιν ἀδιαπέραστον θώρακα τὴν δικαιοσύνην περικεφαλαίαν τὴν ἀμερόληπτον καὶ ἐν πᾶσιν ἀλάνθαστον καὶ
ἀνυπόκριτον· καὶ θὰ φορέσῃ ὡς περικεφαλαίαν τὴν ἀληθῆ κρίσιν του.
ἀντικειμενικὴν καὶ δικαίαν κρίσιν του.
5,19 λήψεται ἀσπίδα ἀκαταμάχητον 19 Ὡς ἀσπίδα ἀκαταμάχητον θὰ ἐνδυθῇ 19 Θὰ πάρῃ σὰν ἀσπίδα, οἱονεὶ καλύπτουσαν ἐξ ὁλοκλήρου
23/97
ὁσιότητα, τὴν ἁγιότητά του, αὐτὸν καὶ καθιστῶσαν ἑαυτὸν ἀπρόσβλητον καὶ ἀκατανίκητον,
τὴν ἁγιότητά του,

5,20 ὀξυνεῖ δὲ ἀπότομον ὀργὴν εἰς 20 καὶ ὡς καλοακονισμένην ρομφαίαν θὰ 20 θὰ τροχίσῃ δὲ σὰν κοπτερὰν σπάθην τὸν ἀδυσώπητον καὶ
ρομφαίαν, συνεκπολεμήσει δὲ αὐτῷ ὁ χρησιμοποίησῃ τὴν δικαίον ὀργήν του. φοβερὸν θυμόν του, θὰ πολεμήσῃ δὲ μαζί του ἐξοντωτικῶς καὶ
κόσμος ἐπὶ τοὺς παράφρονας. Μαζί του δὲ ἐναντίον τῶν παραφρόνων ὁ κόσμος ὁλόκληρος μὲ τὰ ἀγριεμένα στοιχεῖα του ἐναντίον τῶν
αὐτῶν ἀσεβῶν ἀνθρώπων θὰ ἀσεβῶν, ποὺ ἐκ τῆς ἀπιστίας των ἔγιναν παράφρονες.
πολεμήσουν ὅλαι αἱ δυνάμεις τῆς φύσεως.
5,21 Πορεύσονται εὔστοχοι βολίδες 21 Οἱ κεραυνοί, σὰν εὔστοχα 21 Καὶ θὰ κατευθυνθοῦν κατ’ αὐτῶν μὲ ἀλάνθαστον καὶ ἀκριβῆ
ἀτραπῶν καὶ ὡς ἀπὸ εὐκύκλου τόξου ἀποτελεσματικὰ βλήματα, θὰ σκόπευσιν ἐν εἴδει βλημάτων κεραυνοὶ καὶ σὰν ἀπὸ τόξον καλὰ
τῶν νεφῶν ἐπὶ σκοπὸν ἁλοῦνται, ἐκσφενδονισθοῦν ἐναντίον τῶν ἀσεβῶν, τεντωμένον εἰς ἡμικύκλιον ἰσχυρὸν θὰ κτυπήσουν ἀπὸ τὰ
καὶ σὰν ἀπὸ καλοτεντωμένον τόξον, σύννεφα ἐξοντωτικῶς τὸν στόχον τους.
ἀνάμεσα ἀπὸ τὰ νέφη θὰ
ἐκσφενδονισθοῦν καὶ θὰ πλήξουν τοὺς
ἀσεβεῖς.
5,22 καὶ ἐκ πετροβόλου θυμοῦ 22 Ὡσὰν ἀπὸ σφενδόνην θὰ 22 Καὶ σὰν ἀπὸ ἐκσφενδονιστικὴν λίθων μηχανὴν θὰ ριφθοῦν
πλήρεις ριφήσονται χάλαζαι. ἐκσφενδονισθῇ ἀπὸ τὸν οὐρανὸν πολλὴ γεμᾶται θυμὸν κατ’ αὐτῶν χάλαζαι ὀγκώδεις, θὰ ὀργισθῇ δὲ
Ἀγανακτήσει κατ' αὐτῶν ὕδωρ καὶ μεγάλη χάλαζα, θὰ ἀγανακτήσῃ καὶ ἐναντίον των καὶ τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, μετὰ μανίας
θαλάσσης, ποταμοὶ δὲ συγκλύσουσιν θὰ στραφῇ ἐναντίον των καὶ αὐτὸ τὸ ὕδωρ ὑψούμενον εἰς κύματα μεγάλα καὶ ἀσυγκράτητα, ἀλλὰ καὶ οἱ
ἀποτόμως. τῆς θαλάσσης. Οἱ δὲ ποταμοί μὲ αἰφνιδίας ποταμοὶ θὰ πλημμυρίσουν ἀπότομα καὶ ξαφνικά.
πλημμύρας θὰ κατακλύσουν καὶ θὰ
πνίξουν αὐτούς.
5,23 Ἀντιστήσεται αὐτοῖς πνεῦμα 23 Ἐναντίον αὐτῶν τῶν ἀσεβῶν θὰ 23 Θὰ σηκωθῇ δὲ ἀνθιστάμενος κατ' αὐτῶν ἄνεμος δυνατὸς καὶ
δυνάμεως καὶ ὡς λαῖλαψ ἐκλικμήσει ἐκσπάσῃ ὑρμητικὸς ἄνεμος· καὶ φοβερὰ σὰν ἰσχυρὰ καὶ θυελλώδης πνοὴ ἀέρος θὰ τοὺς λιχνίσῃ,
αὐτούς. Καὶ ἐρημώσει πᾶσαν τὴν λαῖλαψ θὰ τοὺς λιχνίσῃ καὶ θὰ τοὺς διασκορπίζουσα αὐτοὺς ὡς ἄχυρον. Καὶ ἡ παρανομία των θὰ
ἀνομία, καὶ ἡ κακοκραγία περιτρέψει διασκορπίσῃ πρὸς ὅλα τὰ σημεῖα. Ἡ ἐρημώσῃ ὅλην τὴν γῆν, καὶ ἡ εἰς τὰ κακὰ ἔργα των
θρόνους δυναστῶν. παρανομία θὰ ἐρημώσῃ βέβαια, ὅλην τὴν ἐκδηλουμένη πονηρία των θὰ ἀνατρέψῃ τοὺς θρόνους τῶν
γῆν καί ἡ κακουργία τῶν ἀσεβῶν θὰ βασιλέων καὶ τῶν ἰσχυρῶν.
ἀνατρέψῃ θρόνους ἀρχόντων ἐπὶ τῆς γῆς·
24/97
ἀλλὰ αὐτὸ θὰ εἶναι τὸ τέλος τῶν ἀσεβῶν

ἀνθρώπων.

6,1 Ακούσατε οὖν, βασιλεῖς, καὶ Ακούσατε λοιπὸν αὐτά, βασιλεῖς, καὶ Αφοῦ λοιπὸν ἐπικρέμαται ὁ κίνδυνος τοῦ να ἀνατραποῦν
σύνετε· μάθετε, δικασταὶ περάτων συνετισθῆτε. Μάθετε καλὰ σεῖς οἱ θρόνοι βασιλικοὶ καὶ ἀρχοντικοί, ἀκούσατε τὰ πρὸ παντὸς σεῖς,
γῆς. δικασταὶ ὅλης τῆς οἰκουμένης. ὦ βασιλεῖς, καὶ συνετισθῆτε. Μάθετέ τα σεῖς, ποὺ εἶσθε
δικασταὶ τῶν περάτων τῆς γῆς καὶ ὁλοκλήρου τῆς οἰκουμένης.
6,2 Ἐνωτίσασθε οἱ κρατοῦντες 2 Ἀκούσατε σεῖς, οἱ ὁποῖοι κυριαρχεῖτε εἰς 2 Ἀνοίξατε τὰ αὐτιά σας καὶ ἀκούσατε σεῖς, ποὺ ἐξουσιάζετε καὶ
πλήθου καὶ γεγαυρωμένοι ἐπὶ ὄχλοις τοὺς λαοὺς καὶ οἱ ὁποῖοι ἀλαζονεύεσθε κυβερνᾶτε πλήθη ἀνθρώπων, καὶ ὅσοι καυχᾶσθε καὶ
ἐθνῶν· διὰ τὴν ἐξουσίαν, ποὺ ἔχετε ἐπάνω εἰς ὑπερηφανεύεσθε διὰ τοὺς λαοὺς τῶν ἐθνῶν σας.
πλήθη ἐθνῶν.
6,3 ὅτι ἐδόθη παρὰ τοῦ Κυρίου ἡ 3 Μάθετε ὅτι ἐκ μέρους τοῦ Κυρίου ἔχει 3 Εἶναι δὲ ἀνάγκη να ἀνοίξετε τὰ αὐτιά σας καὶ να συνετισθῆτε,
κράτησις ὑμῖν καὶ ἡ δυναστεία παρὰ δοθῇ εἰς σᾶς ἡ ἐξουσία, καὶ ἡ κυριαρχία διότι ἡ ἐπικράτησις καὶ δύναμις, τὴν ὁποίαν ἔχετε ἐπὶ τῶν λαῶν,
Ὑψίστου, ὃς ἐξετάσει ὑμῖν τὰ ἔργα σας ἐπάνω εἰς τοὺς λαοὺς ἀπὸ τὸν σᾶς ἐδόθη ἀπὸ τὸν Κύριον, καὶ ἡ ἐξουσία, τὴν ὁποίαν ἀσκεῖτε
καὶ τὰς βουλὰς διερευνήσει· Ὕψιστον, ὁ ὁποῖος θὰ ἐξετάσῃ καὶ θὰ ἐπ’ αὐτῶν, σᾶς ἐδόθη ἀπὸ τὸν Ὕψιστον. Αὐτὸς λοιπὸν θὰ
ἐλέγξῃ τὰ ἔργα σας καὶ θὰ ἐρευνήσῃ τὰς ἀνακρίνῃ καὶ θὰ ἐξετάσῃ ἐπακριβῶς τὰ ἔργα σας καὶ θὰ
σκέψεις καὶ τὰς ἀποφάσεις σας. ἐρευνήσῃ τὰς σκέψεις καὶ ἀποφάσεις σας.
6,4 ὅτι ὑπηρέται ὄντες τῆς αὐτοῦ 4 Θὰ σᾶς ἐλέγξῃ, διότι ἂν καὶ εἶσθε 4 Θὰ σᾶς ὑποβάλῃ δὲ εἰς ἀνάκρισιν ἀκριβῆ, διότι, ἐνῶ σεῖς
βασιλείας οὐκ ἐκρίνατε ὀρθῶς, οὐδὲ ὑπηρέται τοῦ ἰδικοῦ του βασιλείου, δὲν ὑπήρξατε ὑπηρέται τοῦ βασιλικοῦ του κράτους καὶ τῆς ἰδικῆς
φυλάξατε νόμον, οὐδὲ κατὰ τὴν ἐκρίνατε καὶ δὲν ἐδικάσατε ὀρθῶς. Δὲν του ἐπὶ τοῦ παντὸς κυριαρχίας, δὲν ἐκρίνατε ὀρθῶς καὶ δὲν
βουλὴν τοῦ Θεοῦ ἐπορεύθητε. ἐτηρήσατε τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν ἀπεδώκατε δικαιοσύνην, οὔτε ἐφυλάξατε τὸν θεῖον νόμον, οὔτε
ἐβαδίσατε οὔτε ἐζήσατε σύμφωνα μὲ τὸ ἐβαδίσατε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.
θεῖον θέλημα.
6,5 Φρικτῶς καὶ ταχέως ἐπιστήσεται 5 Φρικτὴ καὶ ταχεῖα θὰ ἐπιπέσῃ ἐναντίον 5 Καὶ θὰ σᾶς ἐπέλθῃ ἡ καταδίκη καὶ τιμωρία μὲ τρόπον φρικτὸν
25/97
ὑμῖν, ὅτι κρίσις ἀπότομος ἐν τοῖς σας ἡ τιμωρία, διότι τρομερὰ πάντοτε καὶ καὶ γρήγορον, διότι γίνεται αὐστηρὰ καὶ ἀδυσώπητος ἡ δίκη

ὑπερέχουσι γίνεται. αἰφνίδια εἶναι ἡ τιμωρία τῶν παρανόμων ἐκείνων, ποὺ ὑπερέχουν καὶ κυβερνοῦν.
ἀρχόντων.
6,6 Ὁ γὰρ ἐλάχιστος συγγνωστός 6 Διότι οἱ ἄσημοι καὶ ἁπλοϊκοὶ ἄνθρωποι 6 Διότι ὁ ἄσημος καὶ ἀφανής, εἰς τὸν ὁποῖον δὲν ἐδόθη καμμία
ἐστιν ἐλέους, δυνατοὶ δὲ δυνατῶς εἶναι ἄξιοι συγγνώμης καὶ ἐλέους ἐκ ἐξουσία καὶ κανὲν ἀξίωμα, εἶναι ἄξιος τῆς συγγνώμης καὶ τοῦ
ἐτασθήσονται· μέρους τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄρχοντες ὅμως θὰ ἐλέους του Θεοῦ· οἱ λαβόντες ὅμως δύναμιν καὶ ἐξουσίαν θὰ
κριθοῦν καὶ θὰ δικασθοῦν μὲ ἐξετασθοῦν καὶ θὰ κριθοῦν μὲ αὐστηρότητα.
αὐστηρότητα.
6,7 οὐ γὰρ ὑποστελεῖται πρόσωπον ὁ 7 Διότι δὲν θὰ ὑποστείλῃ τὸ πρόσωπόν 7 Ναί· ὁποιονδήποτε ἀξίωμα καὶ ἂν ἔχουν, θὰ κριθοῦν
πάντων δεσπότης, οὐδὲ ἐντραπήσεται του ὁ Δεσπότης τοῦ σύμπαντος, οὔτε θὰ αὐστηρῶς, διότι ὁ δεσπότης καὶ ἐξουσιαστὴς πάντων δὲν θὰ
μέγεθος, ὅτι μικρὸν καὶ μέγαν αὐτὸς ὑποσταλῇ πρὸ τοῦ μεγέθους τῆς ἐξουσίας ὑποσταλῇ καὶ δὲν θὰ φοβηθῇ ἄνθρωπον, ὀσονδήποτε ἐπίσημον
ἐποίησεν ὁμοίως τε προνοεῖ περὶ τῶν ἀρχόντων. Διότι αὐτὸς ἐδημιούργησε καὶ ἰσχυρόν, οὔτε θὰ ἐντραπῇ καὶ θὰ λογαριάσῃ οἰονδήποτε
πάντων. καὶ τοὺς μικροὺς καὶ τοὺς μεγάλους καὶ ἀξίωμα καὶ μεγαλεῖον, διότι αὐτὸς ἐποίησε καὶ τὸν μικρὸν καὶ
αὐτὸς ἐπίσης προνοεῖ δι' ὅλους. ἄσημον, αὐτὸς ἔκαμε καὶ τὸν ἐπίσημον καὶ μεγάλον καὶ μὲ τὸν
αὐτὸν τρόπον προνοεῖ δ’ ὅλους.
6,8 Τοῖς δὲ κραταιοῖς ἰσχυρὰ 8 Αὐστηρὰ καὶ λεπτομερὴς ἔρευνα καὶ 8 Καὶ ναὶ μὲν ἐξ ἴσου φροντίζει δι’ ὅλους, διὰ τοὺς ἔχοντας ὅμως
ἐφίσταται ἐρευνᾷ. ἐξέτασις ἐπιφυλάσσεται διὰ τοὺς δύναμιν καὶ ἐξουσίαν ἐπιφυλάσσεται ἀνάκρισις καὶ ἐξέτασις
ἰσχυρούς. αὐστηρά.
6,9 Πρὸς ὑμᾶς οὖν, ὦ τύραννοι, οἱ 9 Πρὸς σᾶς λοιπόν, ὦ ἄρχοντες τῆς γῆς, 9 Πρὸς σᾶς λοιπόν, ὦ ἄρχοντες καὶ βασιλεῖς, ἀπευθύνονται οἱ
λόγοι μου, ἵνα μάθητε σοφίαν καὶ μὴ ἀπευθύνονται οἱ λόγοι μου αὐτοί, διὰ νὰ λόγοι μου, διὰ νὰ μάθετε σύνεσιν καὶ πᾶσαν δικαιοσύνην, ὥστε
παραπέσητε· μάθετε τὴν ἀληθινὴν σοφίαν καὶ νὰ μὴ νὰ μὴ παρεκτραπῆτε καὶ πέσητε ἔξω.
παραπέσετε εἰς τοὺς δρόμους τῆς
παρανομίας.
6,10 οἱ γὰρ φυλάξαντες ὁσίως τὰ ὅσια 10 Διότι ὅσοι μὲ εὐσέβειαν ἐτήρησαν τὸ 10 Διότι, διὰ νὰ δικαιωθῇ κανείς, δὲν ἀρκεῖ νὰ κατέχῃ ἀξίωμά τι,
ὁσιωθήσονται, καὶ οἱ διδαχθέντες ἅγιον θέλημα τοῦ Θεοῦ, θὰ γίνουν ἅγιοι. ἀλλ’ ἐκεῖνοι ποὺ ἐφύλαξαν μὲ εὐλάβειαν τὰ ὅσια καὶ ἅγια
αὐτὰ εὑρήσουσιν ἀπολογίαν. Καὶ ὅσοι ἐδιδάχθησαν καὶ ἀπεδέχθησαν παραγγέλματα τοῦ ἁγίου Θεοῦ, αὐτοὶ καὶ θὰ ἁγιασθοῦν καὶ θὰ
26/97
τὴν θείαν σοφίαν, θὰ εὔρουν καὶ θὰ ἔχουν γίνουν ὅσιοι· καὶ ἐκεῖνοι ποὺ διὰ τῆς τηρήσεως ταύτης τὰ
ἀπολογίαν κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς κρίσεως. ἐδιδάχθησαν καὶ τὰ ἔζησαν, αὐτοὶ καὶ θὰ εὔρουν ἀπολογίαν

εὐπρόσδεκτον ἀπὸ τὸν Κριτήν.
6,11 Ἐπιθυμήσητε οὖν τῶν λόγων 11 Ἄς ἀνάψῃ, λοιπόν, εἰς σᾶς ἡ ἐπιθυμία 11 Ἀφοῦ λοιπὸν τοιαῦται συνέπειαι πρόκειται νὰ
μου, ποθήσετε καὶ παιδευθήσεσθε. τῶν λόγων μου αὐτῶν. Ποθήσατε τὴν ἐπακολουθήσουν, ἐπιθυμήσατε τὰ θεόπνευστα λόγια μου,
σοφίαν μου καὶ δι' αὐτῆς θὰ ποθήσατε τὰ καὶ θὰ διδαχθῆτε ἀπὸ αὐτὰ παιδαγωγούμενοι καὶ
παιδαγωγηθῆτε καὶ θὰ μορφωθῆτε. ἀποκτῶντες πολύτιμον καὶ αἰωνίαν ἠθικὴν μόρφωσιν.
6,12 Λαμπρὰ καὶ ἀμάραντός ἐστιν ἡ 12 Λαμπρὰ καὶ αἰωνία εἶναι ἡ σοφία. Μὲ 12 Ὁμιλῶ ἐγὼ ἡ Σοφία. Εἶναι δὲ ἡ Σοφία λαμπρὰ καὶ
σοφία καὶ εὐχερῶς θεωρεῖται ὑπὸ τῶν εὐκολίαν γίνεται ἀντιληπτὴ καὶ ἀπαστράπτουσα καὶ ἐλευθέρα ἀπὸ κάθε πλάνην καὶ σκιάν.
ἀγαπώντων αὐτὴν καὶ εὑρίσκεται κατανοητή, ἀπὸ ὅσους τὴν ἀγαποῦν. Καὶ Εἶναι ἄνθος τῆς ἀληθείας, ποὺ δὲν μαραίνεται ποτέ. Καὶ εὔκολα
ὑπὸ τῶν ζητούντων αὐτήν, εὔκολα ἀνευρίσκεται ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ γίνεται ὁρατὴ εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τὴν ἀγαποῦν, καὶ
τὴν ἀναζητοῦν. εὑρίσκεται ἀπὸ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τὴν ποθοῦν.
6,13 φθάνει τοὺς ἐπιθυμοῦντας 13 Καταφθάνει αὐτούς, ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ 13 Αὐτοὺς ποὺ τὴν ἐπιθυμοῦν, τοὺς προφθάνει ἡ ἰδία, ὥστε
προγνωσθῆναι. τὴν γνωρίσουν καὶ τὴν κατανοήσουν. πρώτη αὐτὴ καθιστᾷ γνωστὸν τὸν ἑαυτόν της εἰς αὐτούς.
14 Ὁ ὀρθρίσας πρὸς αὐτὴν οὐ 14 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὸ γλυκοχάραμα, 14 Ὅποιος ἐσηκώθη πολὺ πρωῒ διὰ νὰ ζητήσῃ καὶ νὰ ἀνεύρῃ
κοπιάσει, πάρεδρον γὰρ εὑρήσει τῶν ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἀνατολὴν τῆς ζωῆς αὐτήν, δὲν θὰ κοπιάσῃ, διότι θὰ τὴν εὑρῃ νὰ κάθεται εἰς τὴν
πυλῶν αὐτοῦ. του προσέρχεται πρὸς αὐτήν, δὲν θὰ πόρταν του.
κοπιάσῃ, διότι ἡ θεία σοφία θὰ στήσῃ τὴν
ἔδραν της εἰς τὰς πύλας τοῦ οἴκου του.
6,15 Τὸ γὰρ ἐνθυμηθῆναι περὶ αὐτῆς 15 Τὸ νὰ σκέπτεται κανεὶς καὶ μελετᾷ 15 Εἶναι δὲ τόσον εὔκολος καὶ πρόχειρος ἡ εὕρεσις τῆς Σοφίας,
φρονήσεως τελειότης, καὶ αὐτὴν εἶναι δεῖγμα μεγάλης συνέσεως. διότι καὶ μόνον τὸ νὰ τὴν σκέπτεται κανεὶς καὶ νὰ μὴ τὴν
ἀγρυπνήσας δι' αὐτὴν ταχέως Καὶ ἐκεῖνος ποὺ ἀγρυπνεῖ διὰ τὴν λησμονῇ εἶναι τελεία φρόνησις καὶ πολὺ μεγάλος βαθμὸς
ἀμέριμνος ἔσται· ἀπόκτησίν της, πολὺ γρήγορα θὰ συνέσεως, καὶ ὁποῖος ἠγρύπνησε, διὰ νὰ τὴν ἀποκτήσῃ, πολὺ
ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὰς καταθλιπτικὰς γρήγορα θὰ τὴν εὕρῃ καὶ θὰ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὴν ἀγωνιώδη
μερίμνας καὶ θὰ ἔχῃ εἰρηνικὴν τὴν ζωήν. φροντίδα νὰ τὴν ἀναζητῇ.
6,16 ὅτι τοὺς ἀξίους αὐτῆς αὕτη 16 Ἡ ἴδια ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ περιέρχεται 16 Θὰ ἀπαλλαγῇ δὲ οὗτος ἀπὸ τὴν φροντίδα αὐτήν, διότι ἡ
περιέρχεται ζητοῦσα καὶ ἐν ταῖς ἐδῶ καὶ ἐκεῖ καὶ ἀναζητεῖ τοὺς ἀξίους της. Σοφία γυρίζει παντοῦ ἀναζητοῦσα ἐκείνους, ποὺ εἶναι ἄξιοί της,
27/97
τρίβοις φαντάζεται αὐτοῖς εὐμενῶς Ὁλόλαμπρη καὶ εὐμενὴς παρουσιάζεται καὶ ὅταν τοὺς συναντᾷ εἰς τοὺς δρόμους καὶ εἰς τὴν πορείαν τῆς
καὶ ἐν πάσῃ ἐπινοίᾳ ὑπαντᾷ αὐτοῖς. εἰς τοὺς δρόμους τῆς ζωῆς των, καὶ εἰς καθημερινῆς των ζωῆς, τοὺς παρουσιάζεται μὲ εὐμένειαν καὶ

κάθε σκέψιν των τοὺς βοηθεῖ πάντοτε. εὔνοιαν πολλὴν καὶ τοὺς παραστέκεται βοηθὸς εἰς κάθε σκέψιν
καὶ ἀπασχόλησιν τοῦ νοῦ των.
6,17 Ἀρχὴ γὰρ αὐτῆς ἡ ἀληθέστατη 17 Διότι ἀρχὴ τῆς κατὰ Θεὸν σοφίας εἶναι 17 Μόνον ὅμως εἰς τοὺς ἀξίους καὶ προετοιμασμένους
παιδείας ἐπιθυμία, φροντὶς δὲ ἡ εἰλικρινὴς ἐπιθυμία τῆς μορφώσεως, συμπεριφέρεται ἔτσι ἡ Σοφία. Καθ’ ὅσον ἀρχὴ τῆς σοφίας εἶναι
παιδείας ἀγάπη, φροντὶς δὲ καὶ σκοπός, εἰς τὸν ὁποῖον ἡ σφοδρὰ καὶ εἰλικρινὴς ἐπιθυμία νὰ μορφωθῇ κανεὶς
κατατείνει ἡ παιδεία, εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ παιδαγωγούμενος ὑπὸ τῆς Σοφίας. Ἐπιδίωξις δὲ τῆς
Θεοῦ. παιδαγωγίας ταύτης εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς αὐτήν (τὴν Σοφίαν).
6,18 ἀγάπη δὲ τήρησις νόμων αὐτῆς, 18 Τῆς ἀγάπης δὲ ἐκδήλωσις εἶναι ἡ 18 Ἡ ἀγάπη δὲ αὐτὴ δὲν συνίσταται μόνον εἰς λόγια, ἀλλ’ εἶναι
προσοχὴ δὲ νόμων βεβαίωσις τήρησις τῶν νόμων τῆς θείας σοφίας. Ἡ ἡ τήρησις τῶν νόμων τῆς ἀληθινῆς καὶ θείας Σοφίας, ἡ
ἀφθαρσίας, προσεκτικὴ δὲ τήρησις τῶν θείων νόμων προσεκτικὴ δὲ τήρησις τῶν νόμων τούτων εἶναι καὶ ἐξασφάλισις
εἶναι ἡ βεβαία ἐγγύησις τῆς πέραν τοῦ τῆς ἀφθάρτου ζωῆς μετὰ θάνατον.
τάφου ἀθανασίας.
6,19 ἀφθαρσία δὲ ἐγγὺς εἶναι ποιεῖ 19 Ἡ δὲ ἀθανασία κάμνει τὸν ἄνθρωπον 19 Ἡ ἀφθαρσία δὲ καὶ ἀθανασία πλησιάζει τὸν ἄνθρωπον πρὸς
Θεοῦ. νὰ εὑρίσκεται πάντοτε πλησίον τοῦ τὸν Θεόν, ὁ Ὁποῖος μόνος καὶ ἐξ ἑαυτοῦ εἶναι ἄφθαρτος καὶ
αἰωνίου Θεοῦ. ἀθάνατος.
6,20 Ἐπιθυμία ἄρα σοφίας ἀνάγει ἐπὶ 20 Ἄρα ἡ εἰλικρινὴς ἐπιθυμία καὶ ἡ 20 Ἐκ τῶν λεχθέντων λοιπὸν ἕπεται, ὅτι ἡ ἐπιθυμία τῆς Σοφίας
βασιλείαν. ἀπόκτησις τῆς θείας σοφίας ἀνεβάζουν καὶ ἡ προσπάθεια πρὸς ἀπόκτησιν αὐτῆς ἀνεβάζει τὸν
τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ ἄνθρωπον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.
Θεοῦ.
6,21 Εἰ οὖν ἥδεσθε ἐπὶ θρόνοις καὶ 21 Ἐὰν λοιπὸν σεῖς, ἄρχοντες τῶν λαῶν, 21 Ἐὰν λοιπὸν ἀρέσκεσθε εἰς τοὺς θρόνους καὶ εἰς τὰ σκῆπτρα
σκήπτροις, τύραννοι λαῶν, τιμήσατε εὐχαριστῆσθε εἰς θρόνους καὶ εἰς τῆς βασιλικῆς ἐξουσίας, ὦ ἄρχοντες καὶ κυβερνῆται τῶν λαῶν,
σοφίαν, ἵνα εἰς τὸν αἰῶνα σκήπτρα, τιμήσατε καὶ ἀγαπήσατε τὴν τιμήσατε τὴν Σοφίαν, διὰ νὰ βασιλεύσητε αἰωνίως καὶ ὄχι
βασιλεύσητε. θείαν σοφίαν, διὰ νὰ βασιλεύσετε εἰς τοὺς μόνον εἰς τὴν παροῦσαν προσωρινὴν ζωήν.
αἰῶνας.
6,22 Τί δέ ἐστι σοφία καὶ πῶς ἐγένετο, 22 Τί δὲ εἶναι αὐτὴ ἡ σοφία καί πῶς ἔγινε, 22 Τί δὲ εἶναι ἡ Σοφία καὶ πῶς ἔγινε, ποία δηλαδὴ εἶναι ἡ ἀρχή
28/97
ἀπαγγελῶ καὶ οὐκ ἀποκρύψω ὑμῖν θὰ σᾶς τὸ ἀναγγείλω καὶ δὲν θὰ κρύψω της, θὰ σᾶς τὸ ἐκθέσω καὶ δὲν θὰ σᾶς ἀποκρύψω μυστηριώδεις
μυστήρια, ἀλλὰ ἀπ' ἀρχῆς γενέσεως ἀπὸ σᾶς τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ θὰ καὶ ἀγνώστους ἀληθείας, ἀλλὰ θὰ ἐρευνήσω καταλεπτῶς ὅλα

ἐξιχνιάσω καὶ θήσω εἰς τὸ ἐμφανὲς φέρω αὐτὰ εἰς φῶς ἀπὸ τὴν ἀρχὴν τῆς ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀρχὴν τῆς γεννήσεώς της καὶ θὰ φέρω εἰς φῶς
τὴν γνῶσιν αὐτῆς καὶ οὐ μὴ δημιουργίας, θὰ καταστήσω φανερὰν τὴν τὴν περὶ αὐτῆς γνῶσιν καὶ δὲν θὰ παρατρέξω ἀπροσέκτως τὴν
παροδεύσω τὴν ἀλήθειαν. γνῶσιν αὐτῆς καὶ δὲν θὰ ἀντιπαρέλθω ἀλήθειαν.
τὴν θείαν ἀλήθειαν.
6,23 Οὔτε μὴν φθόνῳ τετηκότι 23 Δὲν θὰ συμπεριπατήσω οὔτε θὰ 23 Ναί· ὅλην τὴν περὶ Σοφίας γνῶσιν θὰ τὴν κάμω φανερὰv καὶ
συνοδεύσω, ὅτι οὗτος οὐ κοινωνήσει συναναστραφῶ μὲ ἄνθρωπον, ποὺ τὸν δὲν θὰ κρύψω τίποτε. Δὲν θὰ κάμω συντροφιὰν καὶ δὲν θὰ
σοφίᾳ. λυώνει ὁ φθόνος, διότι αὐτὸς δὲν θέλει νὰ μιμηθῶ ἄνθρωπον, ποὺ ἔχει λειώσει ἀπὸ τὸν φθόνον καὶ ἐκ
ἔχῃ καμμίαν ἐπικοινωνίαν καὶ σχέσιν μὲ ζηλοτυπίας κατακρατεῖ μυστικὰς τὰς γνώσεις του, διότι αὐτός,
τὴν σοφίαν. μὲ ὅλον ὅπου ἐπιδιώκει διὰ τοῦ τρόπου αὐτοῦ νὰ φαίνεται
σοφώτερος, κρατῶν τὴν σοφίαν διὰ τὸν ἑαυτόν του, δὲν ἔχει
καμμίαν σχέσιν μὲ τὴν Σοφίαν.
6,24 Πλῆθος δὲ σοφῶν σωτηρία 24 Τὸ πλῆθος τῶν κατὰ Θεὸν σοφῶν εἶναι 24 Ὄχι δὲ οἱ σοφοί, οἱ κατακρατοῦντες τὴν σοφίαν, ἀλλὰ τὸ
κόσμου, καὶ βασιλεὺς φρόνιμος ἀσφάλεια καὶ σωτηρία διὰ τὸν κόσμον. Ὁ πλῆθος τῶν πράγματι σοφῶν, ποὺ κάνουν ἐπικοινωνοὺς τῆς
εὐστάθεια δήμου. δὲ κατὰ Θεὸν συνετὸς βασιλεὺς ἀποτελεῖ σοφίας των καὶ τοὺς ἄλλους, αὐτοὶ εἶναι σωτηρία τοῦ κόσμου,
ἐγγύησιν τῆς σταθερότητος τοῦ λαοῦ του. καὶ βασιλεὺς φρόνιμος ἀποτελεῖ στερέωμα καὶ εὐδαιμονίαν τοῦ
λαοῦ του.
6,25 Ὥστε παιδεύεσθε τοῖς ρήμασί 25 Ὥστε παιδαγωγηθῆτε καὶ μορφωθῆτε 25 Ὥστε λάβετε μόρφωσιν καὶ παιδαγωγίαν ἀπὸ τὰ λόγια μου
μου καὶ ὠφεληθήσεσθε. μὲ τὰ λόγια τῆς σοφίας μου καὶ θὰ καὶ θὰ ἀποκομίσητε πραγματικὴν ὠφέλειαν.
ἀποκομίσετε μεγάλην ὠφέλειαν.

7,1 Εἰμὶ μὲν κἀγὼ θνητὸς ἄνθρωπος ἴσος Καὶ ἐγώ, ποὺ σᾶς ὁμιλῶ αὐτὴν τὴν Καὶ ἐγώ, ὁ βασιλεὺς Σολομών, εἶμαι ὡσαύτως θνητὸς
ἅπασι καὶ γηγενοῦς ἀπόγονος στιγμήν, εἶμαι ἄνθρωπος θνητός, ἄνθρωπος, ἴσος πρὸς ὅλους καὶ ἀπόγονος τοῦ
πρωτοπλάστου· καὶ ἐν κοιλίᾳ μητρὸς ὅμοιος καὶ ἴσος μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους πρωτοπλάστου, ποὺ ἔγινε ἀπὸ τῆς γῆς τὸ χῶμα. Καὶ μέσα εἰς
29/97
ἐγλύφην σὰρξ ἀνθρώπους. Ἀπόγονος τοῦ πρώτου τὴν κοιλίαν τῆς μητέρας μου διεμορφώθην εἰς σῶμα καὶ

ἀνθρώπου, ποὺ ἐπλάσθη ἀπὸ τὸ χῶμα. διεπλάσθην, ὅπως πελεκᾷ ὁ γλύπτης τὸ ἄγαλμα.
Εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρός μου ἔλαβα
τὴν ἀνθρωπίνην σάρκα καὶ μορφήν,
7,2 δεκαμηνιαίῳ χρόνῳ παγεὶς ἐν αἵματι ἐκ 2 Εἰς δεκάμηνον χρονικὸν διάστημα 2 Διεπλάσθην δὲ εἰς χρόνον δέκα μηνῶν σεληνιακῶν, ἀφοῦ
σπέρματος ἀνδρὸς καὶ ἡδονῆς ὕπνῳ ἐπῆρα τὴν σταθερὰν μορφὴν τοῦ ἔπηξα καὶ ἐστερεοποιήθην μὲ αἷμα ἀπὸ σπέρμα ἀνδρὸς καὶ
συνελθούσης ἀνθρώπου μέσα εἰς τὸ μητρικὸν αἷμα ἡδονήν, ἡ ὁποία ἦλθε μαζὶ μὲ ὕπνον.
ἀπὸ τὸ σπέρμα τοῦ ἀνδρός, κατὰ τὴν
ἠδονικὴν σαρκικὴν συνάντησιν ἐπὶ
κλίνης.
7,3 καὶ ἐγὼ δὲ γενόμενος ἔσπασα τὸν 3 Καὶ ἐγώ, ὅταν ἐγεννήθην, ἔσπασα μὲ 3 Καὶ ὅταν δὲ ἐγεννήθην, εἰσέπνευσα καὶ ἐγὼ τὸν ἴδιον ἀέρα,
κοινὸν ἀέρα καὶ ἐπὶ τὴν ὁμοιοπαθῆ τὸ κλάμα μου τὸν κοινὸν ἀέρα, τὸν ποὺ εἶναι κοινὸς δι’ ὅλους, καὶ κατέπεσα ἀπὸ τὴν μητρικὴν
κατέπεσον γῆν, πρώτην φωνὴν τὴν ὁμοίαν ὁποῖον καὶ ἀνέπνευσα. Ἔπεσα καὶ κοιλίαν εἰς τὴν γῆν, ποὺ ἔχει τὰ ἴδια βάσανα δι’ ὅλους· καὶ
πᾶσιν ἴσα κλαίων· εὑρέθην εἰς τὴν ὁμοίαν μὲ ὅλους τοὺς ἦλθα, ἀφοῦ ἀφῆκα τὸ κλάμα ὡς πρώτην φωνήν, ἡ ὁποία
ἀνθρώπους γῆν. Ἀφῆκα τὴν πρώτην εἶναι ἴδια εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους.
φωνὴν ὁμοίαν πρὸς τὴν τῶν ἄλλων
ἀνθρώπων καὶ ἔκλαια, ὅπως ἐκεῖνοι.
7,4 ἐν σπαργάνοις ἀνετράφην καὶ ἐν 4 Ἀνετράφην, ὅπως οἱ ἄλλοι, 4 Μέσα εἰς σπάργανα ἐτράφην καὶ μὲ φροντίδας τῶν ἄλλων
φροντίσιν· τυλιγμένος εἰς τὰ σπάργανα καὶ μὲ τὰς ἐμεγαλωσα.
φροντίδας τῶν ἄλλων.
7,5 οὐδεὶς γὰρ βασιλεὺς ἑτέραν ἔσχε 5 Κανείς, οὔτε καὶ ὁ βασιλεὺς ἀκόμη, 5 Δὲν εἶναι δὲ παράδοξον τὸ ὅτι ἐγὼ ὁ Σολομὼν ἐπέρασα ἀπὸ
γενέσεως ἀρχήν, δὲν ἐπῆρε διαφορετικὴν ἀρχὴν τῆς τὰ σπάργανα καὶ ἀπὸ τὴν περίθαλψιν ἄλλων, διότι κανεὶς
γεννήσεως καὶ τῆς ὑπάρξεώς του. ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς δὲν ὑπῆρξε ποὺ νὰ ἔχῃ διαφορετικὴν τὴν
ἀρχὴν τῆς γεννήσεώς του.
7,6 μία δὲ πάντων εἴσοδος εἰς τὸν βίον, 6 Μία καὶ ἡ αὐτὴ εἶναι ἡ εἴσοδος ὅλων 6 Ἕνας δὲ τρόπος εἰσόδου εἰς τὴν ζωὴν ὑπάρχει δι' ὅλους τοὺς
ἔξοδός τε ἴση. τῶν ἀνθρώπων εἰς τὴν ζωήν, ἡ ἰδία δὲ ἀνθρώπους, καθὼς καὶ ἡ ἔξοδος ἀπὸ αὐτὴν διὰ τοῦ θανάτου
30/97
ἔξοδος ἐπιφυλάσσεται δι' αὐτούς, ὁ εἶναι ἡ ἴδια δι’ ὅλους.
θάνατος.

7,7 Διὰ τοῦτο ηὐξάμην, καὶ φρόνησις ἐδόθη 7 Γνωρίζω, λοιπόν, τὴν εἴσοδόν μου εἰς 7 Διότι λοιπὸν ἐγνώρισα ὅτι, παρὰ τὸ βασιλικόν μου ἀξίωμα,
μοι· ἐπεκαλεσάμην, καὶ ἦλθέ μοι πνεῦμα τὸν κόσμον, ὅπως καὶ τὴν ἔξοδόν μου ἤμην ἐξ ὁλοκλήρου ὅμοιος πρὸς τοὺς λοιποὺς ἀνθρώπους, δι’
σοφίας. ἀπὸ αὐτόν. Προσηυχήθην εἰς τὸν Θεόν, αὐτὸ καὶ ἐγὼ προσηυχήθην καὶ μοῦ ἐδόθη σύνεσις.
ἐζήτησα σοφίαν καὶ σύνεσιν καὶ μοῦ Ἐπεκαλέσθην τὸν Θεὸν καὶ μοῦ ἦλθε Πνεῦμα καὶ χάρισμα
ἐδόθη. Τὸν παρεκάλεσα, καὶ ἦλθεν εἰς Σοφίας.
ἐμὲ πνεῦμα σοφίας.
7,8 Προέκρινα αὐτὴν σκήπτρων καὶ θρόνων 8 Αὐτὴν ἐπροτίμησα ἀπὸ βασιλικὰ 8 Προετίμησα τὴν Σοφίαν ἀπὸ βασιλικὰ σκῆπτρα καὶ
καὶ πλοῦτον οὐδὲν ἡγησάμην ἐν συγκρίσει σκήπτρα καὶ θρόνους καὶ ἐμπρὸς εἰς θρόνους καὶ ἔκρινα ὅτι ὁ πλοῦτος δὲν ἀξίζει τίποτε ἐν
αὐτῆς· αὐτὴν ὡς ἕνα τίποτε ἐθεώρησα τὰ συγκρίσει πρὸς αὐτήν.
πλούτη τοῦ κόσμου.
7,9 οὐδὲ ὡμοίωσα αὐτῇ λίθον ἀτίμητον, ὅτι 9 Οὔτε πρὸς ἀνεκτίμητον ἀδάμαντα 9 Οὔτε ἐθεώρησα ὅμοιον πρὸς αὐτὴν πολύτιμον λίθον
ὁ πᾶς χρυσὸς ἐν ὄψει αὐτῆς ψάμμος ὀλίγη, δὲν παρομοίωσα αὐτήν, διότι ὅλος ὁ ὀσονδήποτε ἀνεκτίμητον, διότι ὅλος ὁ χρυσὸς τοῦ κόσμου
καὶ ὡς πηλὸς λογισθήσεται ἄργυρος χρυσὸς ἐν συγκρίσει πρὸς τὴν σοφίαν ἀπέναντι αὐτῆς δὲν εἶναι παρὰ ὀλίγη ἄμμος, καὶ ὁ ἄργυρος
ἐναντίον αὐτῆς. εἶναι σὰν λίγη ἄμμος, καὶ ὁ ἄργυρος ἐμπρὸς εἰς αὐτὴν θὰ λογαριασθῇ ὅσον καὶ ἡ λάσπη.
ὡσὰν λάσπη θεωρεῖται ἐνώπιον αὐτῆς.
7,10 Ὑπὲρ ὑγίειαν καὶ εὐμορφίαν ἠγάπησα 10 Τὴν ἔχω ἀγαπήσει περισσότερον καὶ 10 Παραπάνω ἀπὸ τὴν σωματικὴν ὑγείαν καὶ εὐμορφίαν
αὐτὴν καὶ προειλόμην αὐτὴν ἀντὶ φωτὸς ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ὑγείαν καὶ ἀπὸ ἠγάπησα αὐτὴν καὶ ἐπροτίμησα νὰ τὴν ἔχω ἀντὶ ἅλλου
ἔχειν, ὅτι ἀκοίμητον τὸ ταύτης φέγγος. τὸ κάλλος. Τὴν ἐπροτίμησα φωτός, διότι τὸ φεγγοβόλημά της εἶναι διαρκὲς καὶ
περισσότερον καὶ ἀπὸ τὸ φῶς. Διότι εἰς ἀκοίμητον καὶ δὲν σβήνει ποτέ.
τὴν πραγματικότητα τὸ φῶς, ποὺ
ἀκτινοβολεῖ ἡ σοφία, εἶναι ἄσβεστον
καὶ αἰώνιον.
7,11 Ἦλθε δέ μοι τὰ ἀγαθὰ ὁμοῦ πάντα 11 Ἀλλὰ μαζῆ μὲ τὴν σοφίαν ἦλθαν εἰς 11 Παρὰ τὸ ὅτι δὲ περιεφρόνησα καὶ πλούτη καὶ δόξαν δι’
μετ' αὐτῆς καὶ ἀναρίθμητος πλοῦτος ἐν ἐμὲ καὶ ὅλα μαζῆ τὰ ἀγαθά. Διότι εἰς αὐτήν, ὅμως μαζὶ μὲ αὐτὴν μοῦ ἦλθαν ὅλα τὰ ἀγαθὰ καὶ εἰς
χερσὶν αὐτῆς. τὰ χέρια αὐτῆς ὑπάρχει ἀνυπολόγιστος τὰ χέρια της ἔφερεν ἀναρίθμητον πλοῦτον.
πλοῦτος.
31/97
7,12 Εὐφράνθην δὲ ἐπὶ πᾶσιν, ὅτι αὐτῶν 12 Ηὐφράνθην δὲ εἰς ὅλα τὰ ὑλικὰ καὶ 12 Ἐνῷ δὲ προτήτερα περιεφρόνουν τὰ ἀγαθὰ αὐτά, τώρα

ἡγεῖται σοφία, ἠγνόουν δὲ αὐτὴν γενέτιν πνευματικὰ ἀγαθά, διότι ἡ σοφία ἐχάρηκα πολὺ δι’ ὅλα ταῦτα, διότι ἡ Σοφία κυβερνᾷ καὶ αὐτὰ
εἶναι τούτων. προπορεύεται καὶ αὐτὰ τὴν καὶ προηγεῖται αὐτῶν, δὲν ἤξευρα δὲ ὅτι αὐτὴ εἶναι ἡ μητέρα,
ἀκολουθοῦν. Πρὶν δὲ ἀποκτήσω τὴν ἡ ὁποία τὰ γεννᾷ.
σοφίαν, δὲν ἐγνώριζα ὅτι αὐτὴ εἶναι ἡ
μήτηρ ὅλων τούτων τῶν ἀγαθῶν.
7,13 Ἀδόλως τε ἔμαθον ἀφθόνως τε 13 Μὲ ἁγνότητα καὶ πρὸς καθαροὺς 13 Τὴν ἔμαθα λοιπὸν χωρὶς δόλον καὶ ἰδιοτέλειαν. Δὲν τὴν
μεταδίδωμι, τὸν πλοῦτον αὐτῆς οὐκ σκοποὺς ἔμαθα τὴν σοφίαν· χωρὶς ἐζήτησα δηλαδὴ πρὸς τὸν σκοπὸν νὰ ἀποκτήσω δι’ αὐτῆς
ἀποκρύπτομαι· φθόνον τὴν μεταδίδω. Δὲν ἀποκρύπτω πλούτη καὶ κοσμικὰ ἀγαθά. Καὶ τὴν μεταδίδω δι’ αὐτὸ
τὸν ἀνεκτίμητον αὐτῆς πλοῦτον. ἀφθόνως καὶ πλουσιοπαρόχως καὶ εἰς τοὺς ἄλλους καὶ δὲν
κρύπτω τὸν πλοῦτον της ἀπὸ κανένα.
7,14 ἀνεκλιπὴς γὰρ θησαυρός ἐστιν 14 Ἡ σοφία εἶναι ἀνεξάντλητος 14 Φανερώνω δὲ τὸν πλοῦτον της εἰς ὅλους, διότι ἡ Σοφία
ἀνθρώποις, ὃν οἱ χρησάμενοι πρὸς Θεὸν θησαυρὸς διὰ τοὺς ἀνθρώπους, τὸν εἶναι διὰ τοὺς ἀνθρώπους θησαυρὸς ἀνεξάντλητος, τὸν
ἐστείλαντο φιλίαν διὰ τὰς παιδείας δωρεὰς ὁποῖον αὐτοί, ὅταν καταλλήλως καὶ ὁποῖον ὅσοι ἐπωφελήθησαν, προσείλκυσαν τὴν πρὸς τὸν
συσταθέντες. προθύμως χρησιμοποιοῦν, συνάπτουν Θεὸν φιλίαν, συστηθέντες εἰς αὐτὸν διὰ τὰς δωρεὰς καὶ
φιλίαν πρὸς τὸν Θεόν, διότι χαρίτας, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν μόρφωσιν καὶ
αὐτοσυνιστῶνται καὶ γίνονται δεκτοὶ παιδαγωγίαν, τὴν ὁποίαν αὕτη παρέχει.
ἀπὸ αὐτὸν χάρις εἰς τὰς μεγάλας
δωρεάς, τὰς ὁποίας ἔχουν λάβει διὰ τῆς
ὀρθῆς παιδείας.
7,15 Ἐμοὶ δὲ δῴη ὁ Θεὸς εἰπεῖν κατὰ 15 Εὔχομαι δὲ νὰ μοῦ δώσῃ ὁ Θεὸς 15 Εἴθε δὲ νὰ μοῦ δώσῃ ὁ Θεὸς νὰ ὁμιλῶ σύμφωνα μὲ τὴν
γνώμην καὶ ἐνθυμηθῆναι ἀξίως τῶν ἱκανότητα νὰ ἐκφράσω τὸν θαυμασμόν ἀληθῆ γνῶσιν, νὰ ἔχω δὲ σκέψεις ἰσαξίας πρὸς ἐκεῖνα, πού
δεδομένων, ὅτι αὐτὸς καὶ τῆς σοφίας μου διὰ τὴν σοφίαν, καὶ μὲ μοῦ ἔχουν δοθῆ. Ζητῶ δὲ ταῦτα ἀπὸ τὸν Θεόν, διότι Αὐτὸς
ὁδηγός ἐστι καὶ τῶν σοφῶν διορθωτής. εὐγνωμοσύνην νὰ ἐνθυμοῦμαι εἶναι ὁ ὁδηγὸς τῆς σοφίας καὶ τῶν σοφῶν διορθωτὴς καὶ
πάντοτε τὰς δωρεὰς τοῦ Θεοῦ, διότι καθοδηγητής.
αὐτὸς εἶναι ὁ ὁδηγὸς καὶ χορηγὸς τῆς
σοφίας, ὁ παιδαγωγὸς καὶ διορθωτὴς
32/97
τῶν σοφῶν.

7,16 Ἐν γὰρ χειρὶ αὐτοῦ κοὶ ἡμεῖς καὶ οἱ 16 Διότι εἰς τὰ χέρια αὐτοῦ 16 Καὶ εἶναι καὶ τῆς σοφίας ὁδηγὸς καὶ καθοδηγητὴς τῶν
λόγοι ἡμῶν πᾶσά τε φρόνησις καὶ εὑρισκόμεθα καὶ ἡμεῖς καὶ οἱ λόγοι σοφῶν, διότι εἰς τὴν ἐξουσίαν τῆς χειρός του εἴμεθα καὶ ἠμεῖς
ἐργατειῶν ἐπιστήμη. μας, ἡ σύνεσίς μας ὅπως καὶ ἡ καὶ τὰ λόγια μας καὶ ὅλη ἡ φρόνησις καὶ σύνεσίς μας, καθὼς
ἐπιστήμη τῶν διαφόρων ἔργων. καὶ ἡ ἐπιστήμη τῶν ὅσων ἐργαζόμεθα.
7,17 Αὐτὸς γάρ μοι ἔδωκε τῶν ὄντων 17 Αὐτὸς μοῦ ἔχει δώσει τὴν ἀληθῆ 17 Διακηρύττω ταῦτα, διότι αὐτὸς ἔδωκε καὶ εἰς ἐμὲ τὴν
γνῶσιν καὶ ἐνέργειαν στοιχείων, γνῶσιν τῶν ὄντων, ὥστε νὰ γνωρίσω ἐλευθέραν πλάνης ἀληθῆ γνῶσιν τῶν ὅσων ὑπάρχουν, ὥστε
πῶς συνεστήθη ὁ κόσμος καὶ πῶς νὰ γνωρίζω πῶς ἔγινε καὶ συνίσταται ὁ κόσμος καὶ πῶς
ἐνεργοῦν τὰ ἐπὶ μέρους στοιχεῖα τῆς ἐνεργοῦν τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως·
φύσεως.
7,18 ἀρχὴν καὶ τέλος καὶ μεσότητα χρόνων, 18 Νὰ γνωρίσω τὴν ἀρχήν, τὸ μέσον 18 νὰ γνωρίζω δηλαδὴ τὴν ἀρχὴν καὶ τὸ τέλος καὶ τὸ μέσον
τροπῶν ἀλλαγὰς καὶ μεταβολὰς καιρῶν, καὶ τὸ τέλος τῶν χρόνων, τὴν ἀλλαγήν τοῦ χρόνου, τὸν καθορισμὸν τῶν μηνῶν διὰ τῆς πορείας τῶν
τοῦ ἠλιοστασίου καὶ τὰς μεταβολὰς ἄστρων· νὰ γνωρίζω τῶν ἡλιοστασίων τὰς ἀλλαγὰς καὶ τὰς
τῶν ἐποχῶν τοῦ ἔτους. μεταβολὰς τῶν ἐποχῶν,
7,19 ἐνιαυτῶν κύκλους καὶ ἀστέρων θέσεις, 19 Τοὺς κύκλους τῶν ἐτῶν καὶ τὰς 19 τοὺς κύκλους τοῦ ἔτους καὶ τὰς θέσεις τῶν ἀστέρων,
θέσεις τῶν ἀστέρων.
7,20 φύσεις ζῴων καὶ θυμοὺς θηρίων, 20 Τὰς φύσεις τῶν ζώων, τὰ ἔνστικτα 20 τὰς φύσεις καὶ τὰ διάφορα γένη τῶν ζώων καὶ τὰ ἄγρια
πνευμάτων βίας καὶ διαλογισμοὺς τῶν θηρίων τὰς ὁρμὰς τῶν ἀνέμων, ἔνστικτα τῶν θηρίων, τὰς βιαίας πνοὰς τῶν ἀνέμων καὶ τὰς
ἀνθρώπων, διαφορὰς φυτῶν καὶ δυνάμεις τοὺς διαλογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων, τὰς σκέψεις τῶν ἀνθρώπων, τὰς διαφορὰς τῶν φυτῶν καὶ τὰς
ριζῶν, διαφοράς, ποὺ ὑπάρχουν μεταξὺ τῶν φαρμακευτικὰς ἰδιότητας τῶν ριζῶν.
φυτῶν καὶ τὰς δυνάμεις τῶν ριζῶν.
7,21 ὅσα τέ ἐστι κρυπτὰ καὶ ἐμφανῆ ἔγνων· 21 Χάρις εἰς τὴν θείαν σοφίαν ἐγὼ 21 Ἐγνώρισα ἀκόμη ὅσα εἶναι κρυμμένα, ἀλλὰ καὶ ὅσα εἶναι
ἡ γὰρ πάντων τεχνῖτις ἐδίδαξέ με σοφία. ἐγνώρισα ὅλα τὰ ἀπόκρυφα καὶ φανερά, διότι μὲ ἐδίδαξεν ἡ Σοφία, ἡ ὁποία μετὰ τέχνης
φανερὰ ὄντα καὶ τὰς ἰδιότητας αὐτῶν. ἀπαραμίλλου ἐποίησε τὰ πάντα.
Ἡ σοφία, ἡ ὁποία ἐκ τοῦ μηδενὸς
ἐδημιούργησε καὶ κατευθύνει τὰ
33/97
πάντα, μὲ ἐδίδαξε αὐτά.
7,22 Ἔστὶ γὰρ ἐν αὐτῇ πνεῦμα νοερόν, 22 Αὐτὴ δὲ ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ ἔχει 22 Εἶναι δὲ ἡ Σοφία τεχνῖτις τελεία, διότι εἶναι ἐν αὐτῇ

ἅγιον, μονογενές, πολυμερές λεπτόν, πνεῦμα ἀπολύτου νοήσεως, ἅγιον, πνεῦμα σκεπτόμενον, ὅλον νοῦς, πνεῦμα ἅγιον, γέννημα
εὐκίνητον, τρανόν, ἀμόλυντον, σαφές, μοναδικὸν εἰς τὸν οὐράνιον καὶ μοναδικόν, μὲ πολλὰς ἐνεργείας καὶ δωρεάς, ἀυλὸν καὶ
ἀπήμαντον, φιλάγαθον, ὀξύ, ἀκώλυτον, ἐπίγειον κόσμον, πολυτρόπων λεπτόν, εὐκίνητον, εὐφραδὲς καὶ εὔλαλον, καθαρὸν παντὸς
εὐεργετικόν, ἐνεργειῶν, ἄϋλον, εὐκίνητον, μολυσμοῦ, εὐκρινές, ἀπαθὲς καὶ ἀπρόσβλητον ἀπὸ πᾶσαν
ἀπειρομέγεθες, ἀμόλυντον, σαφές, βλάβην, πνεῦμα ποὺ ἀγαπᾷ νὰ ἐνεργῇ τὸ ἀγαθὸν καὶ νὰ
ἀπρόσβλητον καὶ ἄτρωτον ἀπὸ βλέπῃ αὐτὸ ἐργαζόμενον καὶ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους,
οἰανδήποτε ἀτέλειαν. Διεισδυτικόν, διαπεραστικὸν καὶ πανταχοῦ καὶ εἰς πάντα διεισδῦον, ὑπ'
εὐεργετικόν, πνεῦμα, τὸ ὁποῖον οὐδενὸς κωλύματος παρεμποδιζόμενον, εὐεργετικόν,
ὑπερνικᾷ ὅλα τὰ ἐμπόδια καὶ ἀγαπᾷ
πάντοτε τὸ ἀγαθόν.
7,23 φιλάνθρωπον, βέβαιον, ἀσφαλές, 23 Αὐτὸ εἶναι φιλάνθρωπον, σταθερόν, 23 φιλάνθρωπον, σταθερὸν καὶ μὴ ὑποκείμενον εἰς
ἀμέριμνον, παντοδύναμον, πανεπίσκοπον ἀλάθητον, ἀπὸ καμμίαν δὲν πιέζεται μεταβολὰς καὶ παλιμβουλίας, οὔτε εἰς σφάλματα καὶ
καὶ διὰ πάντων χωροῦν πνευμάτων νοερῶν μέριμναν, παντοδύναμον, ἐποπτεύει ἀμφιταλαντεύσεις, ἐλεύθερον μεριμνῶν καὶ φροντίδων,
καθαρῶν λεπτοτάτων. καὶ κατευθύνει τὰ πάντα. Εἰσχωρεῖ εἰς παντοδύναμον, ἐπιβλέπει καὶ ἐπισκοπεῖ ὅλα, εἰσχωρεῖ καὶ
ὅλα τὰ πνεύματα ἀγγέλων καὶ διεισδύει εἰς ὅλα τὰ πνεύματα, ποὺ εἶναι ἐξ ὁλοκλήρου νόες,
ἀνθρώπων, τὰ νοερά, τὰ καθαρά, τὰ ἀπηλλαγμένα ἀπὸ πᾶσαν παχυλότητα, καθαρὰ καὶ
λεπτότατα. λεπτότατα.
7,24 Πάσης γὰρ κινήσεως κινητικώτερον 24 Ἡ σοφία ἔχει τὴν ἀπόλυτον ἐξ 24 Ἔχει δὲ τοιαύτην διεισδυτικὴν δύναμιν, διότι ἀπὸ
σοφία, διήκει δὲ καὶ χωρεῖ διὰ πάντων διὰ ἑαυτῆς κίνησιν, ἀπείρως ἀνωτέρα ἀπὸ οἰανδήποτε ἄλλην κίνησιν ἡ Σοφία εἶναι πιὸ εὐκίνητος,
τὴν καθαρότητα· κάθε τι, τὸ ὁποῖον κινεῖται εἰς τὴν γῆν διαβαίνει δὲ καὶ προχωρεῖ διὰ μέσου ὅλων τῶν πραγμάτων
καὶ τὸν οὐρανόν. Χάρις εἰς τὴν λόγῳ τῆς καθαρότητος αὐτῆς ἀπὸ κάθε στοιχεῖον ὕλης, ποὺ
ἀπόλυτον αὐτῆς καθαρότητα εἰσδύει θὰ τὴν καθιστᾷ παχεῖαν καὶ ἀδιαχώρητον.
καὶ προχωρεῖ διὰ μέσου ὅλων τῶν
ἐπιγείων καὶ τῶν οὐρανίων προσώπων
καὶ πραγμάτων.
7,25 ἀτμὶς γὰρ ἐστι τῆς τοῦ Θεοῦ δυνάμεως 25 Διότι αὐτὴ εἶναι πνοή, τρόπον τινά, 25 Ναί· ἡ Σοφία διαβαίνει διὰ μέσου ὅλων, διότι εἶναι πνοὴ
34/97
καὶ ἀπόρροια τῆς τοῦ Παντοκράτορος τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ, ὁλοκάθαρον καὶ λεπτότατον φύσημα τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ καὶ καθαρὰ

δόξης εἰλικρινής· διὰ τοῦτο οὐδὲν ἀπαύγασμα τῆς δόξης τοῦ ἀπόρρευσις ἀπὸ τὴν δόξαν τοῦ Παντοκράτορος· δι’ αὐτὸ δὲ
μεμιαμμένον εἰς αὐτὴν παρεμπίπτει. παντοκράτορος. Διὰ τοῦτο τίποτε τὸ καὶ τίποτε τὸ ἀκάθαρτον καὶ μιασμένον δὲν πίπτει καὶ δὲν
μολυσμένον δὲν ὑπεισέρχεται εἰς παρεισέρχεται εἰς αὐτήν.
αὐτὴν καὶ δὲν τὴν μολύνει.
7,26 Ἀπαύγασμα γάρ ἐστι φωτὸς ἀϊδίου καὶ 26 Αὐτὴ εἶναι τὸ φωτεινὸν ἀπαύγασμα 26 Καὶ δὲν εἶναι δυνατὸν κάτι ἀκάθαρτον νὰ πλησιάσῃ καὶ νὰ
ἔσοπτρον ἀκηλίδωτον τῆς τοῦ Θεοῦ τοῦ θείου, ἀμεταβλήτου, αἰωνίου πέσῃ εἰς αὐτήν, διότι τοῦτο εἶναι σκοτεινὸν καὶ δυσῶδες, ἡ
ἐνεργείας καὶ εἰκὼν τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ. φωτός· ὁλοκάθαρον κάτοπτρον τῆς Σοφία δὲ εἶναι ἀκτινοβολία τοῦ αἰωνίου φωτός, καθαρὸς καὶ
ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, εἰκὼν καὶ πάσης κηλῖδος ἀπηλλαγμένος καθρέπτης τῆς δυνάμεως καὶ
ἔκφρασις τῆς ἀγαθότητας τοῦ Θεοῦ. ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ καὶ εἰκὼν τῆς ἀγαθότητός του. Μὲ ἄλλας
λέξεις, ἡ Σοφία εἶναι φῶς ἐκ φωτὸς καὶ εἰκών, ποὺ δεικνύει ἐν
ἑαυτῇ ἐπακριβῶς τὴν οὐσίαν καὶ τὸ πρόσωπον τοῦ ἐξ οὗ
ἀπορρέει Θεοῦ.
7,27 Μία δὲ οὖσα πάντα δύναται καὶ 27 Καὶ ἐνῷ εἶναι μία μόνον, δύναται νὰ 27 Καίτοι δὲ εἶναι μία, δύναται τὰ πάντα καὶ παραμένουσα ἒν
μένουσα ἐν αὐτῇ τὰ πάντα καινίζει κατὰ κάμῃ τὰ πάντα ὡς παντοδύναμος. ἑαυτῇ ἄφθαρτος καὶ ἀναλλοίωτος ξανακαινουργώνει ὅλα,
γενεὰς εἰς ψυχὰς ὁσίας μεταβαίνουσα Μένει καθ' ἑαυτὴν ἀναλλοίωτος καὶ ποὺ εἶναι φθαρτὰ καὶ δὲν μένουν ἀμετάβλητα, ὅπως
φίλους Θεοῦ καὶ προφήτας κατασκευάζει· ἀνακαινίζει τὰ πάντα. Ἀπὸ γενεὰς εἰς παραμένει αὐτή, καὶ διὰ μέσου τῶν γενεῶν εἰς ψυχὰς
γενεὰν μεταβαίνει καὶ ἐνθρονίζεται εἰς ἀφωσιωμένας καὶ εὐλαβεῖς μεταβαίνουσα, μορφώνει καὶ
ψυχὰς ὁσίας. Παιδαγωγεῖ καὶ δημιουργεῖ φίλους τοῦ Θεοῦ καὶ προφήτας.
μορφώνει φίλους Θεοῦ καὶ προφήτας.
7,28 οὐθὲν γὰρ ἀγαπᾷ ὁ Θεὸς εἰ μὴ τὸν 28 Κανένα ἄλλο λογικὸν ὂν δὲν ἀγαπᾷ 28 Φέρει τὸ ἀποτέλεσμα αὐτὸ ἡ ἐνέργεια αὕτη τῆς Σοφίας,
σοφίᾳ συνοικοῦντα. ὁ Θεός, εἰμὴ μόνον ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον διότι κανένα ἄλλον δὲν ἀγαπᾷ ὁ Θεὸς παρὰ ἐκεῖνον, ποὺ
συγκατοικεῖ μὲ τὴν θείαν σοφίαν. συνοικεῖ μὲ τὴν Σοφίαν καὶ δὲν χωρίζεται ποτὸ ἀπὸ αὐτήν.
7,29 Ἔστι γὰρ αὕτη εὐπρεπεστέρα ἡλίου 29 Αὐτὴ εἶναι ὠραιοτέρα καὶ 29 Τοῦτο δέ, διότι ἡ Σοφία εἶναι ὡραιοτέρα ἀπὸ τὸν ἥλιον καὶ
καὶ ὑπὲρ πᾶσαν ἄστρων θέσιν, φωτὶ λαμπροτέρα ἀπὸ τὸν ἥλιον, ἀνωτέρα ἀπὸ ὅλους τοὺς ἀστερισμούς· συγκρινομένη δὲ πρὸς τὸ φῶς,
συγκρινομένη, εὑρίσκεται πρότερα· ἀπὸ ὅλα τὰ ἀστρικὰ σύμπαντα, εὑρίσκεται ἀνωτέρα καὶ μπροστὰ ἀπὸ αὐτό.
συγκρινομένη δὲ πρὸς τὸ φῶς ὑπερέχει
35/97
καὶ προηγεῖται ἀπὸ αὐτό.

7,30 τοῦτο μὲν γὰρ διαδέχεται νύξ, σοφίας 30 Διότι τὸ μὲν ὑλικὸν φῶς τὸ 30 Διότι τὸ φῶς τὸ ἡλιακὸν διαδέχεται ἡ νύκτα, τὴν Σοφίαν
δὲ οὐ κατισχύει κακία. διαδέχεται ἡ νύκτα· κανένα ὅμως ὅμως δὲν τὴν κατανικᾷ ἡ κακία, τοῦ φωτός της δὲν
σκότος καὶ καμμία σκιὰ κακίας δὲν ὑπερισχύει ποτὲ τὸ σκότος τῆς πλάνης καὶ τῆς ἁμαρτίας.
ἠμπορεῖ νὰ κυριαρχήσῃ εἰς τὴν θείαν
σοφίαν.

8,1 Διατείνει δὲ ἀπὸ πέρατος εἰς Η θεία σοφία ἐπεκτείνει μετὰ δυνάμεως Εκτείνει τὴν ἐπίδρασίν της μετὰ δυνάμεως ἀπὸ τοῦ ἑνὸς ἄκρου
πέρας εὐρώστως καὶ διοικεῖ τὰ πάντα τὴν κυριαρχίαν της ἀπὸ τὸ ἕνα ἄκρον τοῦ τῆς οἰκουμένης μέχρι τοῦ ἄλλου καὶ κυβερνᾷ τὰ σύμπαντα
χρηστῶς. κόσμου ἕως τὸ ἄλλο, καὶ διοικεῖ τὰ πάντα εὐεργετικῶς καὶ μὲ καλωσύνην,
μὲ εὐεργετικὴν καλωσύνην καὶ
ἀγαθότητα.
8,2 Ταύτην φίλησα καὶ ἐξεζήτησα ἐκ 2 Αὐτὴν ἐγὼ ἠγάπησα μὲ ὅλην μου τὴν 2 Αὐτὴν θερμῶς ἠγάπησα καὶ μετὰ πόθου τὴν ἐζήτησα ἀπὸ τὴν
νεότητός μου καὶ ἐζήτησα νύμφην δύναμιν. Τὴν ἀνεζήτησα ἀπὸ αὐτὰ ἀκόμα ἐποχὴν τῆς νεότητός μου καὶ ἐπεθύμησα νὰ τὴν πάρω σύζυγόν
ἀγαγέσθαι ἐμαυτῷ καὶ ἐραστὴς τὰ νεανικά μου χρόνια. Ἐπεθύμησα νὰ μου καὶ ἔγινα ἐραστὴν τῆς καλλονῆς της.
ἐγενόμην τοῦ κάλλους αὐτῆς. τὴν λάβω σύζυγόν μου. ῎Εγινα ἐραστὴς
τοῦ κάλλους της.
8,3 Εὐγένειαν δοξάζει συμβίωσιν 3 Ἡ αἰωνία συμβίωσίς της μετὰ τοῦ Θεοῦ 3 Δοξάζει καὶ τιμᾷ τὴν εὐγενῆ καταγωγήν της συζῶσα μετὰ τοῦ
Θεοῦ ἔχουσα, καὶ ὁ πάντων δεσπότης κάμνει νὰ ἀκτινοβολῇ ἡ εὐγένεια τῆς Θεοῦ ἀχωρίστως, καὶ ὁ δεσπότης τῶν ὅλων τὴν ἠγάπησε.
ἠγάπησεν αὐτήν· καταγωγῆς της. Ὁ Κύριος καὶ Δεσπότης
τοῦ σύμπαντος τὴν ἔχει ἀγαπήσει
προαιωνίως καὶ τὴν ἀγαπᾷ πάντοτε.
8,4 μύστις γάρ ἐστι τῆς τοῦ Θεοῦ 4 Αὐτὴ κατέχει πλήρως εἰς βάθος καὶ 4 Τὴν ἠγάπησε δέ, διότι εἶναι μεμυημένη εἰς τὴν παγγνωσίαν
ἐπιστήμης καὶ αἱρετὶς τῶν ἔργων πλάτος τὴν ἄπειρον γνῶσιν τοῦ Θεοῦ καὶ καὶ πανσοφίαν τοῦ Θεοῦ, καὶ κατὰ τὴν δημιουργίαν, ἐξ ὅλων
36/97
αὐτοῦ. χειραγωγεῖ πρὸς αὐτὴν τοὺς ἀνθρώπους. τῶν σχεδίων τῆς ἀπείρου διανοίας του, ἐξέλεξε τὰ καλῶς λίαν

Αὐτὴ ἐπιλέγει τὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα ὁ Θεὸς γενόμενα ἔργα αὐτοῦ.
δημιουργεῖ.
8,5 Εἰ δὲ πλοῦτός ἐστιν ἐπιθυμητὸν 5 Ἐὰν ὁ πλοῦτος εἶναι διὰ τὸν βίον πολὺ 5 Πόσον δὲ πολύτιμος εἶναι ἡ Σοφία, καταφαίνεται ἐκ τῆς
κτῆμα ἐν βίῳ, τί σοφίας ἐπιθυμητὸν ἀγαθόν, πόσῳ μᾶλλον ἡ συγκρίσεως αὐτῆς πρὸς ὅλα τὰ θεωρούμενα ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων
πλουσιώτερον τῆς τὰ πάντα σοφία εἶναι τιμιώτερον καὶ πολὺ ἀγαθά. Οὕτως, ἐὰν ὁ πλοῦτος εἶναι ἀπόκτημα ἐπιθυμήτον κατὰ
ἐργαζομένης; περισσότερον ἐπιθυμητὸν ἀγαθόν, ἡ τὴν ἐπίγειον ζωήν, τὶ ὑπάρχει ἄλλο πλουσιώτερον ἀπὸ τὴν
σοφία ἡ ὁποία κατεργάζεται πάντα τὰ Σοφίαν, ἡ ὁποία κατορθώνει ὅλα;
ἀγαθά;
8,6 Εἰ δὲ φρόνησις ἐργάζεται, τὶς 6 Ἐὰν ἡ διάνοια καὶ ἡ σύνεσις τῶν 6 Ἐὰν δὲ ἡ σύνεσις καὶ ἀνθρωπίνη εὐφυΐα κάμνῃ ἔργα
αὐτῆς τῶν ὄντων μᾶλλόν ἐστι ἀνθρώπων ἐργάζεται ἀγαθά, πόσῳ θαυμαστά, ποῖον ἀπὸ τὰ δημιουργήματα εἶναι περισσότερον
τεχνῖτις; μᾶλλον ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ τεχνῖτις, ἀπὸ αὐτὴν ἐπιδέξιον καὶ ποῖος ἠμπορεῖ νὰ εἶναι καλύτερος ἀπὸ
ποὺ κατεργάζεται ὅλα γενικῶς τὰ καλὰ αὐτὴν κατασκευαστὴς καὶ δημιουργός;
ἔργα;
8,7 Καὶ εἰ δικαιοσύνην ἀγαπᾷ τις, οἱ 7 Ἐὰν δὲ κανεὶς ἐπιθυμῇ τὴν κατὰ τὸ 7 Καὶ ἐὰν κανεὶς ἀγαπᾷ τὴν δικαιοσύνην καὶ ἠθικὴν τελειότητα,
πόνοι ταύτης εἰσὶν ἀρεταί· δυνατὸν δικαιοσύνην, τὴν ἀρετήν, ἂς ἂς μὴ λησμονῇ ὅτι οἰ κόποι της καὶ τὰ κατορθώματα τῶν
σωφροσύνην γὰρ καὶ φρόνησιν σκεφθῇ ὅτι οἱ καρποὶ τῆς σοφίας εἶναι προσπαθειῶν καὶ ἐνεργειῶν της εἶναι αἱ ἀρεταί· διότι αὕτη
ἐκδιδάσκει δικαιοσύνην καὶ ἀνδρείαν, ἀκριβῶς αἱ ἀρεταί. Διότι αὐτὴ διδάσκει διδάσκει τελείως τὴν ἐγκράτειαν καὶ σύνεσιν, τὴν δικαιοσύνην
ὧν χρησιμώτερον οὐδέν ἐστιν ἐν βίῳ τὴν σωφροσύνην καὶ τὴν σύνεσιν, τὴν καὶ τὴν ἀπτόητον γενναιότητα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα κανὲν ἄλλο δὲν
ἀνθρώποις. δικαιοσύνην καὶ τὴν ἀνδρείαν, ἀρετὰς εἶναι χρησιμώτερον εἰς τὸν βίον τῶν ἀνθρώπων.
ἀπὸ τὰς ὁποίας δὲν ὑπάρχει τίποτε ἄλλο
χρησιμώτερον εἰς τὸν βίον τῶν
ἀνθρώπων.
8,8 Εἰ δὲ καὶ πολυπειρίαν ποθεῖ τις, 8 Ἐπιθυμεῖ κανεὶς πολλὴν γνῶσιν καὶ 8 Ἐὰν δὲ κανεὶς ποθῇ πλουσίαν πεῖραν καὶ μάθησιν, ἂς ἔχῃ ὑπ’
οἶδε τὰ ἀρχαῖα καὶ τὰ μέλλοντα πεῖραν; Ἂς σκεφθῇ, ὅτι ἡ σοφία γνωρίζει ὄψιν ὅτι ἡ Σοφία γνωρίζει τὰ ὁσονδήποτε παλαιά, συμπεραίνει
εἰκάζειν, ἐπίσταται στροφὰς λόγων τὰ ἀρχαῖα, προβλέπει καὶ προαναγγέλλει δὲ καὶ αὐτὸ τὸ μέλλον· γνωρίζει τοὺς μετ’ εὐστροφίας
καὶ λύσεις αἰνιγμάτων, σημεῖα καὶ τὰ μέλλοντα, κατέχε καλῶς τοὺς περιπεπλεγμένους λόγους καὶ τὰς λύσεις καὶ τῶν
37/97
τέρατα προγινώσκει καὶ ἐκβάσεις πολυπλόκους καὶ δυσνοήτους λόγους, τὰς δυσκολωτέρων αἰνιγμάτων γνωρίζει, προτοῦ συμβοῦν, τὰ

καιρῶν καὶ χρόνων. λύσεις τῶν γριφωδῶν φράσεων. Γνωρίζει σημεῖα καὶ τὰ καταπληκτικὰ θαύματα καὶ ποίαν ἔκβασιν καὶ
ἀκριβῶς καὶ προαναγγέλλει μεγάλα καὶ πῶς θὰ συμβοῦν τὰ γεγονότα τῶν ἐποχῶν καὶ τῶν χρόνων.
μικρά, θαυμαστὰ πάντοτε, γεγονότα.
Ὅπως ἐπίσης διαδοχὰς ἐποχῶν καὶ
χρόνων.
8,9 Ἔκρινα τοίνυν ταύτην ἀγαγέσθαι 9 Ἔκρινα, λοιπόν, ἐγὼ ὀρθὸν καὶ 9 Μετὰ σκέψιν λοιπὸν ὥριμον ἀπεφάσισα νὰ πάρω τὴν Σοφίαν
πρὸς συμβίωσιν, εἰδὼς ὅτι ἔσται μοι ἀπεφάσισα αὐτὴν νὰ πάρω ὡς σύντροφον μαζί μου σύντροφον τῆς ζωῆς μου, διὰ νὰ συζῶ μετ’ αὐτῆς, διότι
σύμβουλος ἀγαθῶν καὶ παραίνεσις τῆς ζωῆς μου, διὰ νὰ ζήσω μαζῆ της ὅλον ἐγνώρισα ὅτι θὰ μοῦ εἶναι σύμβουλος ἀγαθῶν ἔργων, ἐνίσχυσις
φροντίδων καὶ λύπης. μου τὸν βίον, διότι γνωρίζω καλὰ ὅτι αὐτὴ δὲ καὶ παρηγορία εἰς τὰς φροντίδας καὶ λύπας μου.
θὰ εἶναι πολύτιμος σύμβουλός μου εἰς
κάθε καλόν, ὅπως ἐπίσης θαρραλέα
προτροπὴ καὶ παρηγορία εἰς τὰς
φροντίδας καὶ τὰς λύπας τῆς ζωῆς.
8,10 Ἕξω δι' αὐτὴν δόξαν ἐν ὄχλοις 10 Χάρις εἰς αὐτὴν καὶ διὰ μέσου αὐτῆς θὰ 10 Παίρνοντας δὲ αὐτὴν σύζυγόν μου θὰ ἔχω ἐξ αἰτίας τῆς
καὶ τιμὴν παρὰ πρεσβυτέροις ὁ νέος· ἀποκτήσω δόξαν μεταξὺ τοῦ λαοῦ, δόξαν καὶ ἐκτίμησιν εἰς τὸν πολὺν λαὸν καὶ τιμὴν μεταξὺ τῶν
ἐκτίμησιν δὲ καὶ ὑπόληψιν μεταξὺ τῶν γεροντοτέρων ἐγὼ ὁ νέος.
πρεσβυτέρων ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν
νεότητά μου.
8,11 ὀξὺς εὑρεθήσομαι καὶ κρίσει καὶ 11 Χάρις εἰς αὐτὴν θὰ ἀποκτήσω ὀξύτητα 11 Χάρις εἰς αὐτὴν θὰ εὑρεθῶ μὲ ὀξεῖαν ἀντίληψιν καὶ εὐθεῖαν
ἐν ὄψει δυναστῶν θαυμασθήσομαι· διανοίας καὶ εὐθύτητα κρίσεως εἰς τὰς κρίσιν κατὰ τὰς διαφόρους δίκας καὶ θὰ θαυμάζωμαι ἐπὶ
δίκας, ἐνώπιον δὲ τῶν μεγάλων τῆς γῆς παρουσία προσώπων ἰσχυρῶν καὶ θαυμαστῶν.
θὰ εἶμαι ἀξιοθαύμαστος.
8,12 σιγῶντά με περιμενοῦσι καὶ 12 Ὅταν σιωπῶ, θὰ μὲ περιμένουν νὰ 12 Καθ’ ὃν χρόνον θὰ σιωπῶ, θὰ μὲ περιμένουν νὰ ὁμιλήσω, καὶ
φβεγγομένῳ προσέξουσι καὶ ὁμιλήσω· καὶ ὅταν ἐγὼ θὰ ὁμιλῶ, θὰ μὲ ὅταν θὰ ὁμιλῶ, θὰ μὲ ἀκούουν προσεκτικά, ἐὰν δὲ παρατείνω
λαλοῦντος ἐπὶ πλεῖον χεῖρα προσέχουν. Καὶ ὅταν παρατείνω τὴν τὸν λόγον μου πέραν τοῦ συνήθους ὁρίου, θὰ βάζουν μετὰ
ἐπιθήσουσιν ἐπὶ στόμα αὐτῶν. ὁμιλίαν μου ἐπὶ πολύ, ἐκεῖνοι θὰ θέτουν προδήλου ἐνδιαφέροντος τὸ χέρι εἰς τὸ στόμα των ἐπιβάλλοντες
38/97
τὸ χέρι των εἰς τὸ στόμα των, δηλοῦντες ἡσυχίαν εἰς πάντα τυχὸν ἀνυπόμονον.

ὅτι πρὲπει ὅλοι νὰ σιωπήσουν, διὰ νὰ μὲ
ἀκούσουν.
8,13 Ἕξω δι' αὐτὴν ἀθανασίαν καὶ 13 Χάρις εἰς αὐτὴν θὰ ἀποκτήσω τὴν 13 Θὰ ἀποκτήσω ἐξ αἰτίας αὐτῆς τὴν ἀθανασίαν εἰς τὸν
μνήμην αἰώνιον τοῖς μετ' ἐμὲ ἀθανασίαν καὶ θὰ ἀφήσω αἰωνίαν μέλλοντα βίον, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν παροῦσαν ζωὴν θ’ ἀφήσω
ἀπολείψω. μνήμην εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι θὰ ἔλθουν αἰωνίαν ἀνάμνησιν εἰς ἐκείνους, ποὺ θὰ ζήσουν μετ' ἐμέ.
ὕστερα ἀπὸ ἐμέ.
8,14 Διοικήσω λαούς, καὶ ἔθνη 14 Ἀπὸ αὐτὴν φωτιζόμενος καὶ 14 Θὰ διοικήσω καλῶς λαούς, καὶ ἔθνη θὰ ὑποταχθοῦν
ὑποταγήσεταί μοι· χειραγωγούμενος θὰ διοικήσω λαούς, ἀγογγύστως εἰς ἐμέ.
ἔθνη δὲ ξένα θὰ ὑποταχθοῦν εἰς ἐμέ.
8,15 φοβηθήσονταί με ἀκούσαντες 15 Φοβεροὶ δὲ καὶ σκληροὶ τύραννοι θὰ μὲ 15 Θὰ μὲ φοβοῦνται δὲ τύραννοι φρικτοὶ καὶ τρομεροί, ὅταν
τύραννοι φρικτοί, ἐν πλήθει φοβοῦνται, καὶ μόνον τὸ ὄνομά μου ὅταν ἀκούσουν ἁπλῶς καὶ μόνον τὸ ὄνομά μου, θὰ φανῶ δὲ καλὸς
φανοῦμαι ἀγαθὸς καὶ ἐν πολέμῳ ἀκούουν. Μεταξὺ τοῦ λαοῦ θὰ εἶμαι καὶ καὶ ἀγαθὸς εἰς τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ καὶ κατὰ τὸν πόλεμον θὰ
ἀνδρεῖος. θὰ φαίνομαι εὐμενὴς καὶ εὐεργετικός, εἰς δειχθῶ ἀνδρεῖος.
δὲ τοὺς πολέμους ἀνδρεῖος.
8,16 Εἰσελθὼν εἰς τὸν οἶκόν μου 16 Ὅταν ἐπιστρέφω εἰς τὸν οἶκον μου, θὰ 16 Ἀφοῦ δὲ μετὰ τὰς ἀπασχολήσεις τοῦ βασιλικοῦ ἀξιώματός
προσαναπαύσομαι αὐτῇ· οὐ γὰρ ἔχει ἀναπαύωμαι εἰρηνικὸς καὶ χαρούμενος μου εἰσέλθω εἰς τὸ σπίτι μου, θὰ ἀναπαυθῶ πλησίον της καὶ θὰ
πικρίαν ἡ συναναστροφὴ αὐτῆς, οὐδὲ πλησίον της. Διότι ἡ συναναστροφὴ μὲ ἡσυχάσω, διότι ἡ μετ' αὐτῆς συναναστροφὴ δεv προκαλεῖ
ὀδύνην ἡ συμβίωσις αὐτῆς, ἀλλὰ τὴν σοφίαν δὲν ἔχει καμμίαν πικρίαν, καὶ πικρίαν καὶ ἡ ζωὴ μαζὶ μὲ αὐτὴν δὲν προξενεῖ κανένα πόνον,
εὐφροσύνην καὶ χαράν. ἡ συμβίωσις μὲ αὐτὴν δὲν προκαλεῖ ἀλλὰ τοὐναντίον δίδει εὐφροσύνην καὶ χαράν.
καμμίαν λύπην καὶ θλῖψιν. Ἀλλὰ,
τοὐναντίον, φέρει εὐφροσύνην καὶ χαράν.
8,17 Ταῦτα λογισάμενος ἐν ἐμαυτῷ 17 Αὐτὰ ἐσκέφθην ἐπανειλημμένως ἀπὸ 17 Τὰ πλεονεκτήματα καὶ προσόντα ταῦτα τῆς Σοφίας
καὶ φροντίσας ἐν καρδίᾳ μου ὅτι ἐστὶν μέσα μου, καὶ μὲ σοβαρότητα τὰ συλλογισθεὶς μέσα μου καὶ μετὰ φροντίδος πολλῆς καὶ
ἀθανασία ἐν συγγενείᾳ σοφίας ἐμελέτησα μὲ τὴν διάνοιαν καὶ τὴν ἀπορροφήσεως τοῦ ἐσωτερικοῦ μου σκεφθείς, ὅτι ἡ ἀθανασία
καρδίαν μου, ὅτι δηλαδὴ εἰς τὴν μετὰ τῆς συγγενεύει καὶ ἔχει σχέσιν στενὴν μὲ τὴν Σοφίαν,
39/97
σοφίας ἕνωσιν καὶ συμβίωσιν ὑπάρχει ἡ
ἀθανασία,

8,18 καὶ ἐν φιλίᾳ αὐτῆς τέρψις ἀγαθὴ 18 εἰς τὴν φιλίαν της ἡ ἁγνὴ τέρψις, εἰς 18 καὶ ὅτι εἰς τὴν μετ’ αὐτῆς φιλίαν ἐνυπάρχει ἀγαθὴ καὶ ἅγια
καὶ ἐν πόνοις χειρῶν αὐτῆς πλοῦτος τοὺς κόπους τῶν χειρῶν της εὐφροσύνη καὶ εὐτυχία, πλοῦτος δὲ ἀνεξάντλητος καὶ
ἀνεκλιπὴς καὶ ἐν συγγυμνασίᾳ ἀνεξάντλητος ὁ πλοῦτος, εἰς τὴν ἄφθαρτος εἰς τὰ ἔργα καὶ τοὺς κόπους τῶν χειρῶν της· σκεφθεὶς
ὁμιλίας αὐτῆς φρόνησις καὶ εὔκλεια καλλιέργειαν τῶν μετ' αὐτῆς σχέσεων ἐπίσης ὅτι μεταδίδεται φρόνησις καὶ σύνεσις ἐκ τῆς
ἐν κοινωνίᾳ λόγων αὐτῆς, περιῄειν ὑπάρχει ἡ σύνεσις, δόξα δὲ εἰς τὴν πνευματικῆς γυμνασίας, εἰς τὴν ὁποίαν ὑποβάλλεται κανεὶς
ζητῶν ὅπως λάβω αὐτὴν εἰς ἐμαυτόν. συμμετοχὴν καὶ ἀποδοχὴν τῶν λόγων κατὰ τὴν μετ’ αὐτῆς συναναστροφὴν καὶ συνομιλίαν, καὶ ὅτι
της. Ταῦτα, λοιπόν, ἀφοῦ ἐσκέφθην ὑπάρχει καὶ δόξα εἰς τήν, ἐπικοινωνίαν μὲ τοὺς λόγους καὶ τὴν
ἐγύριζα καὶ ἀναζητοῦσα αὐτήν, διὰ νὰ διδασκαλίαν της, ἐγύριζα παντοῦ ζητῶν νὰ ἀνεύρω αὐτήν,
λάβω ὡς σύζυγόν μου εἰς ὅλον τὸ ὅπως τὴν λάβω ὡς ἀχώριστον σύντροφόν μου.
διάστημα τῆς ζωῆς μου.
8,19 Παῖς δὲ ἥμην εὐφυὴς ψυχῆς τε 19 Ἀπὸ αὐτῆς ἀκόμη τῆς παιδικῆς μου 19 Ἤμουν δὲ νέος εὐφυὴς καὶ ἔλαβον ὡς θεῖον λαχνὸν ψυχὴν μὲ
ἔλαχον ἀγαθῆς, ἡλικίας ἥμην εὐφυής, ἔλαβα δὲ ὡς δῶρον ἀγαθὰς κλίσεις.
ἀπὸ τὸν Θεὸν ψυχὴν ἀγαθήν·
8,20 μᾶλλον δὲ ἀγαθὸς ὢν ἦλθον εἰς 20 μᾶλλον δέ, ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἤμουν 20 Ἢ διὰ νὰ ἐκφρασθῶ καλύτερον ἐπειδὴ εἶχα διαθέσεις καὶ
σῶμα ἀμίαντον. ἀγαθός, ἦλθα εἰς σῶμα ἄρτιον καὶ κλίσεις ἀγαθάς, ἦλθον εἰς σῶμα σχετικῶς καθαρόν, ἀρτιμελὲς
ἀκηλίδωτον. καὶ ἐλεύθερον μολύσματός τινος.
8,21 Γνοὺς δὲ ὅτι οὐκ ἄλλως ἔσομαι 21 Ἐπειδὴ δὲ ἐγνώρισα καλά, ὅτι δὲν εἶναι 21 Ἐπειδὴ δὲ ἐκαταλαβα ὅτι δὲν θὰ γίνω κάτοχος τῆς Σοφίας,
ἐγκρατής, ἐὰν μὴ Θεὸς δῷ - καὶ τοῦτο δυνατὸν κατ' ἄλλον τρόπον νὰ ἀποκτήσῃ ἐὰν δὲν μοῦ τὴν δώσῃ ὁ Θεός· καὶ αὐτὸ δέ, δηλαδὴ τὸ νὰ
δ' ἦν φρονήσεως τὸ εἰδέναι τίνος ἡ κανεὶς τὴν σοφίαν, ἐὰν ὁ Θεὸς δὲν τοῦ τὴν καταλάβω ἀπὸ ποῖον παρέχεται τὸ χάρισμα τῆς Σοφίας, ἦτο
χάρις - ἐνέτυχον τῷ Κυρίῳ καὶ δώσῃ - καὶ αὐτὸ εἶναι τεκμήριον σημεῖον καὶ φωτισμὸς Σοφίας, ἀπηυθύνθην εἰς τὸν Κύριον καὶ
ἐδεήθην αὐτοῦ καὶ εἶπον ἐξ ὅλης τῆς συνέσεως, τὸ νὰ γνωρίζῃς ἀπὸ ποιὸν τὸν παρεκάλεσα ταπεινῶς καὶ εἶπα πρὸς Αὐτὸν μὲ ὅλην μου
καρδίας μου. προέρχεται αὐτὴ ἡ δωρεά,- ἐπλησίασα τὸν τὴν καρδιά.
Κύριον καὶ τὸν παρεκάλεσα μὲ ὅλην μου
τὴν καρδίαν καὶ εἶπα·
40/97
9,1 Θεὲ πατέρων καὶ Κύριε τοῦ ἐλέους Θεὲ τῶν προγόνων μου, Κύριε τοῦ ἐλέους, Θεὲ τῶν πατέρων μου καὶ Κύριε τοῦ ἐλέους, ὁ ὁποῖος ἐποίησας
ὁ ποιήσας τὰ πάντα ἐν λόγῳ σου σὺ ὁ ὁποῖος διὰ μόνου τοῦ λόγου σου τὰ πάντα διὰ μόνου τοῦ προστακτικοῦ λόγου σου
ἐδημιούργησες τὰ σύμπαντα
9,2 καὶ τῇ σοφίᾳ σου κατεσκεύασας 2 καὶ μὲ τὴν θείαν σου σοφίαν ἔπλασες 2 καὶ ὁ ὁποῖος διὰ τῆς Σοφίας σου κατεσκεύασες τὸν ἄνθρωπον
ἄνθρωπον, ἵνα δεσπόζῃ τῶν ὑπὸ σοῦ τὸν ἄνθρωπον, εἰς τὸν ὁποῖον ἔδωσες τὸ διὰ νὰ δεσπόζῃ καὶ κυριαρχῇ ἐπὶ τῶν κτισμάτων, τὰ ὁποῖα
γενομένων κτισμάτων προσὸν νὰ εἶναι κύριος ὅλων τῶν ἔγιναν ἀπὸ Σέ,
δημιουργημάτων σου,
9,3 καὶ διέπῃ τὸν κόσμον ἐν ὀσιότητι 3 νὰ ἐπιβλέπῃ καὶ κυβερνᾷ τὸν κόσμον μὲ 3 καὶ νὰ κυβερνᾷ τὸν κόσμον μὲ ἀφοσίωσιν εἰς Σὲ καὶ μὲ
καὶ δικαιοσύνῃ καὶ ἐν εὐθύτητι ψυχῆς ἀφοσίωσιν πρὸς σὲ καὶ μὲ δικαιοσύνην δικαιοσύνην καὶ μὲ εὐθύτητα καὶ ἀνιδιοτέλειαν καρδίας νὰ
κρίσιν κρίνῃ, πρὸς τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ ἐκδίδῃ κατὰ κρίνῃ καὶ νὰ δικάζῃ·
τὰς δίκας δικαίας ἀποφάσεις μὲ εὐθύτητα
καὶ ἀντικειμενικότητα καρδίας,
9,4 δός μοι τὴν τῶν σῶν θρόνων 4 δός μου τὴν σοφίαν, ἡ ὁποία 4 δός μου τὴν Σοφίαν, ἡ ὁποία κάθηται μαζί σου παρὰ τὸν
πάρεδρον σοφίαν καὶ μή με παρακάθεται εἰς θρόνον κοντὰ εἰς τὸν θρόνον σου, καὶ μὴ μὲ ἀποδοκιμάσῃς ἀπὸ τοὺς δούλους σου.
ἀποδοκιμάσῃς ἐκ παίδων σου. ἰδικόν σου θρόνον καὶ μὴ μὲ
ἀποδοκιμάσῃς ἀπὸ τὴν τάξιν τῶν δούλων
σου.
9,5 Ὅτι ἐγὼ δοῦλος σὸς κοὶ υἱὸς τῆς 5 Διότι ἐγὼ εἶμαι ἰδικός σου δοῦλος, υἱὸς 5 Σὲ παρακαλῶ δὲ νὰ μὴ μὲ ἀπορρίψης ἀπὸ τὸν ἀριθμὸν τῶν
παιδίσκης σου, ἄνθρωπος ἀσθενὴς τῆς ἰδικῆς σου δούλης, τῆς μητρός μου. παιδιῶν σου, διότι καὶ ἐγὼ εἶμαι δοῦλος σοῦ καὶ παιδὶ τῆς
καὶ ὀλιγοχρόνιος καὶ ἐλάσσων ἐν Ἄνθρωπος ἀδύνατος, τοῦ ὁποίου ὁ βίος δούλης σου, ἄνθρωπος ἀδύνατος καὶ μὲ ὀλιγοχρόνιον ζωὴν καὶ
συνέσει κρίσεως καὶ νόμων· εἶναι βραχὺς ἐπὶ τῆς γῆς, μικρὸς καὶ πολὺ μικρὸς εἰς τὸ να κατανοῶ τὴν δικαιοσύνην καὶ τοὺς θείους
ἀδύνατος εἰς ὀρθὰς κρίσεις καὶ εἰς τὴν νόμους.
γνῶσιν τῶν ἰδικῶν σου νόμων.
41/97
9,6 κἂν γάρ τις ᾖ τέλειος ἐν υἱοῖς 6 Καὶ ἐάν, ἔστω, ὑπάρξῃ κανεὶς τέλειος 6 Ναί· εἶμαι ἀδύνατος καὶ ὑστερῶ εἰς τὸ νὰ κρίνω ὀρθῶς καὶ
ἀνθρώπων, τῆς ἀπὸ σοῦ σοφίας μεταξὺ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, ὅταν ἀπὸ κατὰ τοὺς νόμους σου, διότι καὶ ἐὰν ἀκόμη ὑποτεθῇ ὅτι ὑπάρχει
ἀπούσης, εἰς οὐδὲν λογισθήσεται. αὐτὸν ἀπρυσιάζῃ ἡ σοφία σου, εἶναι ἕνα κανεὶς τέλειος μεταξὺ τῶν ἀπογόνων τῶν ἀνθρώπων, ὅταν
τίποτε ἐνώπιον σοῦ καὶ ἐνώπιον τῶν ἀπουσιάζῃ ἡ ἀπὸ σοῦ Σοφία, δὲν θὰ ὑπολογισθῇ οὗτος ἄξιος εἰς
ὀρθοφρονούντων ἀνθρώπων. τίποτε.
9,7 Σύ με προείλω βασιλέα λαοῦ σου 7 Σύ, μὲ ἐξέλεξες ὡς βασιλέα τοῦ λαοῦ 7 Σὺ μὲ ἐπροτίμησες καὶ μὲ ἐδιάλεξες νὰ γίνω βασιλεὺς τοῦ
καὶ δικαστὴν υἱῶν σου καὶ σου, μὲ κατέστησες δικαστὴν μεταξὺ τῶν λαοῦ σου καὶ δικαστὴς τῶν Ἰσραηλιτῶν, ποὺ εἶναι αὐτοὶ
θυγατέρων· υἱῶν σου καὶ τῶν θυγατέρων σου. ἐξαιρετικῶς μεταξὺ τῶν ἄλλων ἐθνῶν παιδιά σου καὶ
θυγατέρες σου.
9,8 εἶπας οἰκοδομῆσαι ναὸν ἐν ὄρει 8 Σὺ εἶπες νὰ ἀνοικοδομήσω ναὸν εἰς τὸ 8 Μὲ διέταξες νὰ οἰκοδομήσω ναὸν ἐπὶ τοῦ ὄρους του ἁγίου σου
ἁγίῳ σου καὶ ἐν πόλει ἅγιόν σου ὅρος καὶ θυσιαστήριον εἰς τὴν καὶ θυσιαστήριον εἰς τὴν πόλιν Σιών, ὅπου κατεσκήνωσας καὶ
κατασκηνώσεώς σου θυσιαστήριον, πόλιν, ὅπου ἔστησες τὴν σκηνήν σου, κατοικεῖς, ἀντίγραφον καὶ ἀπομίμησιν τῆς ἁγίας σκηνῆς, τὴν
μίμημα σκηνῆς ἁγίας, ἣν ὅμοιον πρὸς τὴν ἅγιον Σκηνὴν τοῦ ὁποίαν εἶχες προετοιμάσει ἀπὸ τὴν ἀρχὴν τῆς δημιουργίας.
προητοίμασας ἀπ' ἀρχῆς. Μαρτυρίου σου, τὴν ὁποίαν ἀπ' ἀρχῆς σὺ
εἶχες προετοιμάσει.
9,9 Καὶ μετὰ σοῦ ἡ σοφία ἡ εἰδυῖαι τὰ 9 Μαζῆ μὲ σὲ εἶναι πάντοτε ἡ σοφία, ἡ 9 Καὶ μετὰ Σοῦ εἶναι ἡ Σοφία, ἡ ὁποία γνωρίζει τὰ ἔργα σου καὶ
ἔργα σου καὶ παροῦσα, ὅτε ἐποίεις ὁποία ἐγνώριζεν ἀπολύτως καὶ γνωρίζει ἡ ὁποία παρευρίσκετο παροῦσα, ὅταν ἐδημιούργεις τὸν κόσμον,
τὸν κόσμον, καὶ ἐπισταμένη τί ὅλα τὰ ἔργα σου, καὶ ἡ ὁποία ἦτο καὶ γνωρίζει τί εἶναι ἀρεστὸν εἰς τοὺς ὀφθαλμούς σου καὶ ποῖον
ἀρεστὸν ἐν ὀφθαλμοῖς σου καὶ τί παροῦσα, ὅταν σὺ ἐκ τοῦ μηδενὸς εἶναι σύμφωνον πρὸς τὸ θέλημα καὶ τὰς ἐντολάς σου.
εὐθὲς ἐν ἐντολαῖς σου. ἐδημιουργοῦσες τὸν κόομον, καὶ ἐγνώριζε
τί εἶναι εὐάρεστον ἐνώπιον τῶν
ὀφθαλμῶν σου καὶ σύμφωνον μὲ τὰς
ἁγίας ἐντολάς σου.
9,10 Ἐξαπόστειλον αὐτὴν ἐξ ἁγίων 10 Αὐτήν, λοιπόν, τὴν θείαν σοφίαν σου 10 Ἀπόστειλε ταύτην ἀπὸ τοὺς ἁγίους σου οὐρανοὺς καὶ ἀπὸ
οὐρανῶν καὶ ἀπὸ θρόνου δόξης σου στεῖλε εἰς ἐμὲ τὸν δοῦλον σου ἀπὸ τοὺς τὸν θρόνον τῆς μεγαλοπρεποῦς καὶ ἀνυπερβλήτου δόξης σου
πέμψον αὐτήν, ἵνα συμπαροῦσά μοι ἁγίους οὐρανοὺς καὶ ἀπὸ τὸν θρόνον τῆς πέμψον αὐτήν, διὰ νὰ εἶναι παροῦσα μαζί μου καὶ νὰ κοπιάζῃ
42/97
κοπιάσῃ καὶ γνῶ τί εὐάρεστόν ἐστι δόξης σου, διὰ νὰ εὑρίσκεται πάντοτε ἐνισχύουσά με εἰς τὰς προσπαθείας μου, καὶ οὕτω νὰ γνωρίζω,

παρὰ σοί. κοντά μου καὶ κοπιάζῃ μαζῆ μου, ὥστε ποῖον εἶναι ἀρεστὸν εἰς Σέ.
ἐγὼ νὰ γνωρίσω ἀκριβῶς τί εἶναι
εὐάρεστον ἐνώπιόν σου.
9,11 Οἶδε γὰρ ἐκείνη πάντα καὶ σινίει 11 Ἡ σοφία σου γνωρίζει τὰ πάντα καὶ 11 Θὰ τὸ γνωρίζω δέ, διότι ἐκείνη τὰ γνωρίζει ὅλα καὶ τὰ ἐννοεῖ
καὶ ὁδηγήσει με ἐν ταῖς πράξεσί μου αὐτὴ θὰ μὲ ὁδηγήσῃ συνετῶς εἰς τὰς καὶ θὰ μὲ ὁδηγῇ συνετῶς καὶ ὀρθῶς εἰς τὰς πράξεις καὶ
σωφρόνως καὶ φυλάξει με ἐν τῇ δόξῃ πορείας τοῦ βίου μου. Θὰ μὲ ἐνεργείας μου καὶ θὰ μὲ προστατεύῃ μὲ τὴν ἔνδοξον
αὐτῆς· περιφρουρήσῃ καὶ θὰ μὲ προστατεύσῃ τὸ λαμπρότητά της.
φῶς τῆς ἰδικῆς της δόξης.
9,12 καὶ ἔσται προσδεκτὰ τὰ ἔργα 12 Χάρις εἰς αὐτὴν θὰ εἶναι εὐπρόσδεκτα 12 Καὶ θὰ εἶναι τότε τὰ ἔργα μου εὐάρεστα εἰς Σὲ καὶ θὰ κρίνω
μου, καὶ διακρινῶ τὸν λαόν σου ἀπὸ σὲ τὰ ἔργα μου. Καὶ ἐγὼ θὰ κυβερνῶ μὲ δικαιοσύνην τὸν λαόν σου καὶ θὰ εἶμαι ἄξιος τοῦ θρόνου τοῦ
δικαίως καὶ ἔσομαι ἄξιος θρόνων καὶ θὰ δικάζω τὸν λαόν σου μὲ πατέρα μου.
πατρός μου. δικαιοσύνην. Θὰ ἀναδειχθῶ ἄξιος τῶν
θρόνων τοῦ πατρός μου Δαβίδ.
9,13 Τίς γὰρ ἄνθρωπος γνώσεται 13 Ποιὸς ἄνθρωπος εἶναι εἰς θέσιν ἐξ 13 Μοῦ εἶναι δὲ ἀπαραίτητος σύντροφος καὶ ὁδηγὸς ἡ Σοφία.
βουλὴν Θεοῦ; Ἢ τίς ἐνθυμηθήσεται τί ἑαυτοῦ νὰ γνωρὶσῃ τὰς βούλας τοῦ Θεοῦ; Διότι ποῖος ἄνθρωπος ἀπὸ μόνος τοῦ θὰ γνωρίσῃ τὰ σχέδια καὶ
θέλει ὁ Κύριος; Ἢ ποιὸς ἠμπορεῖ ἐξ ἑαυτοῦ νὰ συλλάβῃ τὰς βουλὰς τοῦ Θεοῦ ἢ ποῖος θὰ βάλῃ μὲ τὸν νοῦν του, τί θέλει ὁ
καὶ νὰ κατανοήσῃ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου; Κύριος;
9,14 Λογισμοὶ γὰρ θνητῶν δειλοί, 14 Διότι αἱ σκέψεις τῶν ἀνθρώπων εἶναι 14 Κανείς. Διότι αἱ σκέψεις τῶν θνητῶν εἶναι ἀσταθεῖς καὶ
ἐπισφαλεῖς αἱ ἐπίνοιαι ἡμῶν· ταλαντευόμεναι καὶ ἀσταθεῖς καὶ αἱ ταλαντευόμεναι, αἱ δὲ ἐπινοήσεις μᾶς ἀβέβαιαι καὶ ὑποκείμεναι
ἐπινοήσεις τῆς διανοίας μας ἐσφαλμέναι. εἰς σφάλματα.
9,15 φθαρτὸν γὰρ σῶμα βαρύνει 15 Διότι τὸ φθαρτὸν τοῦτο σῶμα μας 15 Αὐτὸ δὲ ὀφείλεται εἰς τὸ ὅτι τὸ σῶμα, ποὺ φθείρεται, γίνεται
ψυχήν, καὶ βρίθει τὸ γεῶδες σκῆνος βαρύνει τὴν ψυχὴν καὶ ἐπισκοτίζει τὴν βάρος, ποὺ πιέζει τὴν ψυχήν, καὶ ἡ χωματένια σκηνή της
νοῦν πολυφρόντιδα. κρίσιν της. Ἡ χωματένια αὐτὴ κατοικία παραφορτώνει τὸν νοῦν, ποὺ ἔχει πλῆθος φροντίδων.
τῆς ψυχῆς μας καταπονεῖται μὲ τὰς
πολλὰς μερίμνας τοῦ νοῦ.
43/97
9,16 Καὶ μόλις εἰκάζομεν τὰ ἐπὶ γῆς 16 Μόλις δὲ καὶ μετὰ βίας διατυπώνομεν 16 Καὶ μόλις μετὰ δυσκολίας συμπεραίνομεν αὐτά, ποὺ
καὶ τὰ ἐν χερσὶν εὑρίσκομεν μετὰ εἰκασίας καὶ συνάγομεν συμπεράσματα ὑπάρχουν καὶ γίνονται ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ μὲ κόπον πολὺν

πόνου· τὰ δὲ ἐν οὐρανοῖς τίς διὰ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς πράγματα καὶ εὑρίσκομεν ἐκεῖνα, ποὺ εἶναι μέσα εἰς τὰ χέρια μας. Αὐτὰ ὅμως
ἐξιχνίασε; φαινόμενα. Μετὰ κόπου δὲ καὶ δυσκολίας ποὺ εἶναι εἰς τὸν οὐρανόν, ποῖος τὰ ἐξήτασε μὲ ἀκρίβειαν καὶ τὰ
εὑρίσκομεν αὐτά, ποὺ ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὰ ἀνεκάλυψε;
χέρια μας. Τὰ ὅσα ὅμως ὑπέροχα
ὑπάρχουν ἐπάνω εἰς τοὺς οὐρανούς, ποιὸς
ἐκ τῶν ἀνθρώπων εἶναι εἰς θέσιν νὰ
ἐξιχνιάσῃ;
9,17 Βουλήν δέ σου τίς ἔγνω, εἰ μὴ σὺ 17 Ποιὸς ἐγνώρισε τὴν ἰδικήν σου βουλήν, 17 Τὰς σκέψεις σου δὲ καὶ τὴν βουλήν σου ποῖος θὰ ἦτο δυνατὸν
ἔδωκας σοφίαν καὶ ἔπεμψας τὸ ἅγιον εἰμὴ μόνον ἐκεῖνος, εἰς τὸν ὁποῖον σὺ νὰ τὰ γνωρίσῃ, ἐὰν σὺ δὲν τοῦ ἔδιδες Σοφίαν καὶ δὲν ἔστελλες
σου πνεῦμα ἀπὸ ὑψίστων; ἔδωκες σοφίαν καὶ ἔπεμψες τὸ Ἅγιόν σου τὸ Ἅγιόν σου Πνεῦμα ἀπὸ τὰς ὑψίστας σφαίρας τοῦ Οὐρανοῦ;
Πνεῦμα ἀπὸ τοὺς ὑψίστους οὐρανούς;
9,18 Καὶ οὕτως διωρθώθησαν αἱ τρίβοι 18 Ἔτσι δὲ μὲ τὴν ἰδικήν σου σοφίαν 18 Καὶ μὲ τὸν τρόπον αὐτόν, διὰ τῆς ἀποστολῆς δηλαδὴ τοῦ
τῶν ἐπὶ γῆς, καὶ τὰ ἀρεστά διωρθώθησαν καὶ διορθώνονται αἱ Πνεύματός σου καὶ τῆς ὑπ’ αὐτοῦ παροχῆς τῆς Σοφίας,
ἐδιδάχθησαν ἄνθρωποι, πορεῖαι τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ οἱ διωρθώθησαν οἱ δρόμοι τῆς συμπεριφορᾶς των ἐπὶ τῆς γῆς
ἄνθρωποι δι' αὐτῆς ἔχουν διδαχθῇ καὶ ἀνθρώπων καὶ ἐδιδάχθησαν οὗτοι αὐτὰ ποὺ ἀρέσκουν εἰς Σέ.
διδάσκονται τὰ εὐάρεστα ἐνώπιόν σου.
9,19 καὶ τῇ σοφίᾳ ἐσώθησαν. 19 Μὲ τὴν ἰδικήν σου σοφίαν ἐσώθησαν 19 Καὶ διὰ τῆς Σοφίας ἐσώθησαν.
καὶ θὰ σωθοῦν.

10,1 Αὕτη πρωτόπλαστον πατέρα Η θεία σοφία διεφύλαξε τὸν Αὐτή, ἡ τοῦ Θεοῦ Σοφία, διεφύλαξεν ἀπὸ πλήρους ὀλέθρου τὸν
κόσμου μόνον κτισθέντα διεφύλαξε πρωτόπλαστον, τὸν Ἀδάμ, ἐκεῖνον τὸν πρωτόπλαστον Ἀδάμ, τὸν πατέρα τοῦ κόσμου τῶν ἀνθρώπων, ὁ
καὶ ἐξείλατο αὐτὸν ἐκ παραπτώματος ὁποῖον ὁ Θεὸς ἔπλασε, διὰ νὰ εἶναι ὁ ὁποῖος μόνος ἐκτίσθη καὶ κατάμονος σχεδὸν ἐπὶ ἀρκετὸν
ἰδίου πρῶτος μέσα εἰς τὸν κόσμον. Τὸν εὑρέθη, καὶ τὸν ἀπήλλαξεν ἀπὸ τὸ παράπτωμά του
44/97
διεφύλαξεν ἀπὸ τὴν πλήρη καταστροφὴν

καὶ τὸν ἔβγαλεν ἀπὸ τὴν ἰδικήν του
πτῶσιν.
10,2 ἔδωκέ τε αὐτῷ ἰσχὺν κρατῆσαι 2 Ἔδωκεν εἰς αὐτὸν τὴν δύναμιν, νὰ 2 καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸν δύναμιν διὰ νὰ κυριαρχήσῃ ἐπὶ ὅλων τῶν
ἁπάντων. κυριαρχῇ καὶ νὰ ἐξουσίαζῃ ἐπὶ ὅλων τῶν δημιουργημάτων, τὰ ὁποῖα θὰ ἐπανεστάτουν κατ’ αὐτοῦ ἕνεκα
δημιουργημάτων τῆς γῆς. τῆς παραβάσεώς του.
10,3 Ἀποστὰς δὲ ἀπ' αὐτῆς ἄδικος ἐν 3 Ὅταν δὲ ὁ ἁμαρτωλός, ὁ ἀδελφοκτόνος 3 Ὁ ἄδικος ὅμως Κάϊν, ὅταν ἐπάνω εἰς τὴν ὀργήν του
ὀργῇ αὐτοῦ, ἀδελφοκτόνοις Κάϊν, κυριαρχούμενος ἀπὸ τὴν θανάσιμον ἀπεμακρύνθη ἀπὸ τὴν Σοφίαν, συναπωλέσθη μὲ τοὺς θυμούς
συναπώλετο θυμοῖς· αὐτοῦ ὀργήν, ἀπεμακρύνθη ἀπὸ τὴν του, ποὺ τὸν ὤθησαν νὸ φονεύσῃ τὸν ἀδελφόν του.
θείαν σοφίαν καὶ ἐφόνευσε τὸν ἀδελφόν
του, ἐξ αἰτίας τῆς ἀδελφοκτόνου αὐτῆς
ὀργῆς του κατεστράφη ὁ ἴδιος.
10,4 δι' ὃν κατακλυζομένην γῆν πάλιν 4 Ὅταν δὲ ἐξ αἰτίας αὐτοῦ καὶ τῶν 4 Ὅταν δὲ δι’ αὐτὸν καὶ τοὺς κακοὺς ἀπογόνους του ὑπέστη ἡ
διέσωσε σοφία, δι' εὐτελοῦς ξύλου τὸν ἀπογόνων του ἡ γῆ κατεκλύσθη ἀπὸ τὰ γῆ κατακλυσμόν, πάλιν ἔσωσεν αὐτὴν ἡ Σοφία, ἡ ὁποία ὡς
δίκαιον κυβερνήσασα. ὕδατα τοῦ κατακλυσμοῦ, πάλιν ἡ σοφία πολύπειρος καὶ ἀλάνθαστος ναυτικὸς ἐκυβέρνησε τὸν δίκαιον
διέσωσε τὸν ἄνθρωπον. Κατηύθυνε, δι' ἐπὶ τιποτένιου ξύλου.
ἑνὸς εὐτελοῦς ξύλου, τὸν δίκαιον Νῶε εἰς
σωτηρίαν.
10,5 Αὕτη καὶ ἐν ὁμονοίᾳ πονηρίας 5 Αὐτή, ὅταν ἀπὸ συμφώνου τὰ ἔθνη 5 Αὐτὴ καὶ κατὰ τὴν συμφωνίαν εἰς τὸ κακὸν καὶ εἰς τὴν
ἐθνῶν συγχυθέντων ἔγνω τὸν ἐξέκλιναν εἰς τὰς πονηρίας καὶ ἐπῆλθε πονηρίαν τῶν ἐθνῶν, τῶν ὁποίων αἱ γλῶσσαι ἐσυγχύσθησαν
δίκαιον καὶ ἐτήρησεν αὐτὸν πλήρης σύγχυσις μεταξύ των, ἐξεχώρισε ἐπὶ τῆς ἀνεγέρσεως τοῦ πύργου Βαβέλ, διέκρινε τὸν δίκαιον
ἄμεμπτὸν Θεῷ καὶ ἐπὶ τέκνου καὶ διετήρησε τὸν δίκαιον, τὸν Ἀβραάμ, Ἀβραὰμ καὶ τὸν διετήρησεν ἄμεμπτον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπὶ
σπλάγχνοις ἰσχυρὸν ἐφύλαξεν. ἄμεμπτον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ τῆς θυσίας τοῦ τέκνου τοῦ Ἰσαὰκ τὸν διεφύλαξεν ἰσχυρὸν
ἔδωσεν ἰσχὺν καρδίας, ὅταν ἐπρόκειτο νὰ ἔναντι τῶν πατρικῶν σπλάγχνων του, ὥστε νὰ μὴ νικηθῇ ὑπὸ
θυσιάσῃ τὸ τέκνον του, τὸν Ἰσαάκ, τὸν τοῦ φίλτρου αὐτῶν.
καρπὸν τῶν σπλάγχνων του.
45/97
10,6 Αὕτη δίκαιον ἐξαπολλυμένων 6 Αὐτή, ὅταν κατεστρέφοντο οἱ ἀσεβεῖς 6 Αὐτή, ὅταν ἐξωλοθρεύοντο τελείως οἱ ἀσεβεῖς, ἐγλύτωσε τὸν
ἀσεβῶν ἐρρύσατο φυγόντα πῦρ Σοδομῖται, διεφύλαξε τὸν δίκαιον Λώτ, ὁ δίκαιον Λώτ, ὁ ὁποῖος ἔφυγε σῶος τὸ καταβὰν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ

καταβάσιον Πενταπόλεως· ὁποῖος ἔτσι διέφυγε τὸ πῦρ, ποὺ εἶχε πῦρ ἐπὶ τῆς Πενταπόλεως.
κατεβῆ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐναντίον τῶν
πέντε ἐκείνων ἁμαρτωλῶν πόλεων.
10,7 ἧς ἔτι μαρτύριον τῆς πονηρίας 7 Εἰς παντοτεινὸν δὲ μαρτύριον τῆς 7 Τῆς ὁποίας Πενταπόλεως μαρτύριον, ἐπιβεβαιοῦν ἀκόμη καὶ
καπνιζομένη καθέστηκε χέρσος, καὶ πονηρίας τῶν πέντε ἐκείνων πόλεων, τώρα τὴν πονηρίαν της, εἶναι ὅτι ἔχει καταστῆ ἔρημος καὶ
ἀτελέσιν ὥραις καρποφοροῦντα εἶναι ἡ ἔρημος χώρα των, ἡ ὁποία καὶ χέρσος, ἐκπέμπουσα ἠφαιστειώδεις καπνούς· τὰ δένδρα δὲ καὶ
φυτά, ἀπιστούσης ψυχῆς μνημεῖον καπνίζει ἀκόμη. Τὰ θαμνώδη δὲ αὐτῆς φυτά της παράγουν καρποὺς εἰς ἀκατάλληλον ἐποχὴν καὶ
ἑστηκυῖα στήλη ἁλός. φυτά, μάρτυρες τῆς καταστροφῆς της, παράωρα, ὥστε, ἐνῷ ἐξωτερικῶς φαίνονται ὥριμα, τὸ
καρποφοροῦν προώρως εἰς ἐσωτερικόν των εἶναι ὅλως ἀκατάλληλον πρὸς βρῶσιν. Ἐπὶ
ἀκαταλλήλους ἐποχάς, στήλη ἅλατος πλέον μνημεῖον ἀπιστησάσης ψυχῆς, τῆς συζύγου δηλαδὴ τοῦ
ὑψώνεται εἰς ἀνάμνησιν μιᾶς ψυχῆς ἡ Λώτ, ὑπάρχει ὄρθια στήλη ἐξ ἅλατος, εἰς τὴν ὁποίαν μετεβλήθη
ὁποία ἔδειξεν ἀπιστίαν καὶ ἀνυπακοὴν εἰς τὸ σῶμα της.
τὸν Θεόν.
10,8 Σοφίαν γὰρ παροδεύσαντες οὐ 8 Διότι ὅσοι κατεφρόνησαν καὶ 8 Τοὺς συνέβησαν δὲ αὐτά, διότι ἐκεῖνοι ποὺ παρέτρεξαν τὴν
μόνον ἐβλάβησαν τοῦ μὴ γνῶναι τὰ παρεμέρισαν τὴν σοφίαν, ὄχι μόνον Σοφίαν μὲ ἀδιαφορίαν, ὄχι μόνον ὑπέστησαν τὴν βλάβην του
καλὰ, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀφροσύνης ἐτιμωρήθησαν, ὥστε νὰ μὴ γνωρίσουν τὰ νὰ μὴ γνωρίσουν τὰ καλά, ποὺ προέρχονται ἀπὸ αὐτήν, ἀλλὰ
ἀπέλιπον τῷ βίῳ μνημόσυνον, ἵνα ἐν καλά της, ἀλλὰ ἀφῆκαν εἰς τοὺς καὶ μετὰ τὸν θάνατόν των ἀφῆκαν τῆς ἀφροσύνης τῶν
οἷς ἐσφάλησαν μηδὲ λαθεῖν ἀπαγόνους των τέτοιαν ἀνάμνησιν τῆς μνημεῖον, ὑπενθυμίζον τὰ σφάλματά των εἰς τοὺς ἔτι
δυνηθῶσι. ἀφροσύνης των, ὥστε νὰ μὴ μείνουν παραμένοντας ἐν τῷ βίῳ, ὥστε νὰ μὴ εἶναι δυνατὸν ὅπως
ἄγνωστοι αὐτοὶ καὶ τὰ σφάλματα, τὰ ἀποκρυβοῦν ταῦτα ἀπ’ αὐτῶν.
ὁποῖα διέπραξαν.
10,9 Σοφία δὲ τοὺς θεραπεύσαντας 9 Ἡ σοφία ἔχει ἁπαλάξει ἀπὸ τοὺς 9 Τοὐναντίον δὲ ἡ Σοφία ἐγλύτωσεν ἀπὸ πόνους καὶ
αὐτὴν ἐκ πόνων ἐρρύσατο. μόχθους καὶ τὰς ταλαιπωρίας ἐκείνους, οἱ ταλαιπωρίας ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τὴν σέβονται καὶ τὴν
ὁποῖοι τὴν ἐδέχθησαν καὶ τὴν ὑπηρετοῦν.
ὑπηρέτησαν.
10,10 Αὕτη φυγάδα ὀργῆς ἀδελφοῦ 10 Αὐτὴ τὸν δίκαιον Ἰακὼβ φεύγοντα εἰς 10 Αὐτὴ τὸν δίκαιον Ἰακώβ, φεύγοντα τὴν ὀργὴν τοῦ ἀδελφοῦ
46/97
δίκαιον ὠδήγησεν ἐν τρίβοις εὐθείαις· ξένην χώραν, διὰ νὰ διαφύγῃ τὴν ὀργὴν του Ἡσαῦ, τὸν ὠδήγησεν εἰς δρόμους ἴσιους· ἔδειξεν εἰς αὐτὸν

ἔδειξεν αὐτῷ βασιλείαν Θεοῦ καὶ τοῦ ἀδελφοῦ του Ἡσαῦ, τὸν ὠδήγησεν εἰς ἐν Βαιθὴλ διὰ θείου ὀνείρου τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ
ἔδωκεν αὐτῷ γνῶσιν ἁγίων· εὐθεῖς δρόμους. Τοῦ ἔδειξε τὴν βασιλείαν κατέστησε γνωστὰ ἅγια καὶ ὑπερουράνια μυστήρια. Τὸν
εὐπόρησεν αὐτὸν ἐν μόχθοις καὶ τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἔδωσε γνῶσιν ἁγίων ἐπλούτισεν εἰς τοὺς μόχθους καὶ τὰ ἔργα του καὶ
ἐπλήθυνη τοὺς πόνους αὐτοῦ· πραγμάτων. Εὐλόγησε μὲ πλούσια ἀγαθὰ ἐπολλαπλασίασε τοὺς καρποὺς τῶν κόπων του.
τοὺς μόχθους του καὶ ἐπλήθυνε τὰ
προϊόντα τῶν κόπων του.
10,11 ἐν πλεονεξίᾳ κατισχυόντων 11 Αὐτὴ τοῦ παρεστάθη προστάτις καὶ τὸν 11 Κατὰ τὴν πλεονεξίαν ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διὰ τῆς ἰσχύος των
αὐτὸν παρέστη καὶ ἐπλούτισεν αὐτόν· ἐπροφύλαξεν ἀπὸ τὴν πλεονεξίαν τὸν κατεπίεζαν, τοῦ παρεστάθη προστάτης καὶ τὸν ἔκαμε
ἰσχυρῶν ἀνθρώπων, τοῦ Λάβαν καὶ τῶν πλούσιον.
περὶ αὐτόν, καὶ τὸν κατέστησε πλούσιον.
10,12 διεφύλαξεν αὐτὸν ἀπὸ ἐχθρῶν 12 Τὸν διεφύλαξεν ἀπὸ τὰς ἐπιθέσεις τῶν 12 Τὸν ἐπροφύλαξε ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς του καὶ τὸν
καὶ ἀπὸ ἐνεδρευόντων ἠσφαλίσατο ἐχθρῶν του, τὸν ἔσωσεν ἀσφαλῆ ἀπὸ ἐπροστάτευσεν ἐν ἀσφαλείᾳ ἀπὸ ἐκείνους, ποὺ τοῦ ἔστηναν
καὶ ἀγῶνα ἰσχυρὸν ἐβράβευσεν αὐτῷ, ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τοῦ ἔστησαν παγίδας ἐνέδραν, καὶ εἰς τὸν ἰσχυρὸν ἀγῶνα μὲ τὸν ἄγγελον τοῦ Κυρίου
ἵνα γνῷ, ὅτι παντὸς δυνατωτέρα εἰς τὸν δρόμον του. Καὶ εἰς κάποιον τὸν ἐβράβευσε, διὰ νὰ γνωρίσῃ διὰ τῆς πείρας, ὅτι ἀπὸ κάθε τι
ἐστὶν εὐσέβεια. μεγάλον ἀγῶνα, ποὺ ἐνίκησε, τὸν ἄλλο δυνατώτερη εἶναι ἡ εὐσέβεια.
ἐβράβευσε, διὰ νὰ μάθῃ, ὅτι ἡ εὐσέβεια
εἶναι ἰσχυροτέρα ἀπὸ ὅλα.
10,13 Αὕτη πραθέντα δίκαιον οὐκ 13 Ἡ σοφία δὲν ἐγκατέλειψε τὸν δίκαιον 13 Αὐτὴ τὸν πωληθέντα ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του εἰς Μαδιανίτας
ἐγκατέλιπεν, ἀλλὰ ἐξ ἁμαρτίας Ἰωσήφ, ὅταν ἐπωλήθη ἀπὸ τοὺς ἀδελφοὺς ἐμπόρους δίκαιον Ἰωσὴφ δὲν ἐγκατέλιπεν, ἀλλὰ τὸν ἐγλύτωσεν
ἐρρύσατο αὐτόν· του ὡς δοῦλος, ἀλλὰ τοὐναντίον τὸν ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν τῆς Αἰγυπτίας συζύγου τοῦ Πετεφρῆ.
ἐγλύτωσε καὶ ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν τῆς
συζύγου τοῦ Πετεφρῆ.
10,14 συγκατέβη αὐτῷ εἰς λάκκον καὶ 14 Ἡ σοφία κατέβη μαζῆ του εἰς τὴν 14 Κατέβη ἡ Σοφία μαζὶ μὲ τὸν Ἰωσὴφ καὶ εἰς τὸν λάκκον τῆς
ἐν δεσμοῖς οὐκ ἀφῆκεν αὐτόν, ἕως φυλακήν, καὶ εἰς τὰ δεσμὰ αὐτὰ τῆς φυλακῆς, εἰς τὴν ὁποίαν τὸν ἔρριψαν μετὰ τὴν συκοφαντίαν τῆς
ἤνεγκεν αὐτῷ σκήπτρα βασιλείας καὶ φυλακῆς δὲν τὸν ἐγκατέλειψε· μέχρις Αἰγυπτίας, καὶ δὲν τὸν ἀφῆκεν ἀπροστάτευτον εἰς τὰ δεσμά,
ἐξουσίαν τυραννούντων αὐτοῦ· ὅτου ἔδωσεν εἰς αὐτὸν βασιλικὰ σκῆπτρα, ποὺ τὸν κατεδίκασαν, ἕως ὅτου τοῦ ἔφερε σκῆπτρα βασιλικὰ καὶ
47/97
ψευδεῖς τε ἔδειξε τοὺς μωμησαμένους ἐξουσίαν ἐπὶ ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι τοῦ ἔδωκε τὴν ἐξουσίαν ἐκείνων ποὺ τὸν ἐτυράννουν· ἀπέδειξε

αὐτὸν καὶ ἔδωκεν αὐτῷ δόξαν προηγουμένως τὸν ἐτυραννοῦσαν. Ἡ δὲ καὶ ψεύστας ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι τοῦ ἐπέρριψαν βαρεῖαν
αἰώνιον. σοφία ἀπέδειξε ψεύστας ἐκείνους, οἱ κατηγορίαν, καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸν δόξαν αἰωνίαν.
ὁποῖοι τὸν εἶχαν κατηγορήσει, καὶ ἔδωκεν
εἰς αὐτὸν δόξαν αἰωνίαν.
10,15 Αὕτη λαὸν ὅσιον καὶ σπέρμα 15 Αὐτὴ ἕνα λαὸν ὅσιον καὶ 15 Αὐτὴ λαὸν ἀφωσιωμένον καὶ ἀφιερωμένον εἰς τὸν Θεόν,
ἄμεμπτον ἐρρύσατο ἐξ ἔθνους ἀκατηγόρητον τὸν ἀπήλλαξεν ἀπὸ τὸ ξεχωρισμένον ἀπὸ τοὺς ἄλλους λαοὺς διὰ νὰ ἀνήκῃ εἰς Αὐτόν,
θλιβόντων· ἔθνος τῶν Αἰγυπτίων, οἱ ὁποῖοι τοὺς καὶ ἀπογόνους τῶν Πατριαρχῶν μὲ ἰδανικὰ καὶ προθέσεις
κατατυραννοῦσαν. ἀμέμπτους, ἐγλύτωσεν ἀπὸ τὸ ἔθνος τῶν Αἰγυπτίων, οἱ ὁποῖοι
τὸν κατεπίεζαν καὶ τὸν ἐτυράννουν.
10,16 εἰσῆλθεν εἰς ψυχὴν θεράποντος 16 Ἡ σοφία εἰσῆλθε καὶ κατῴκησεν εἰς 16 Εἰσῆλθεν ἡ Σοφία αὕτη εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ Μωϋσέως, τοῦ
Κυρίου καὶ ἀντέστη βασιλεῦσι τὴν ψυχὴν τοῦ Μωϋσέως, τοῦ δούλου τοῦ ὑπηρέτου τοῦ Κυρίου, καὶ ἀντεστάθη οὗτος μὲ καταπληκτικὰ
φοβεροῖς ἐν τέρασι καὶ σημείοις. Κυρίου, καὶ αὐτὴ ἀντεστάθη ἐναντίον τοῦ καὶ σημαδιακὰ θαύματα εἰς βασιλεῖς, ποὺ ἐνέπνεον εἰς πάντας
τρομεροῦ Φαραώ μὲ πλῆθος φοβερῶν τρόμον.
σημείων καὶ τεράτων.
10,17 Ἀπέδωκεν ὁσίοις μισθὸν κόπων 17 Ἔδωκεν εἰς τοὺς ἁγίους, εἰς τοὺς 17 Αὐτὴ ἔδωκεν εἰς τὸν ἀφιερωμένον τοῦ Κυρίου λαὸν τὴν
αὐτῶν, ὠδήγησεν αὐτοὺς ἐν ὁδῷ Ἰσραηλίτας, τὸν μισθὸν τῶν κόπων των ἀνταμοιβὴν τῶν κόπων των μὲ τὰ πολύτιμα σκεύη, τὰ ὁποῖα οἱ
θαυμαστῇ καὶ ἐγένετο αὐτοῖς εἰς καὶ τοὺς ὠδήγησε θαυματουργικῶς καθ' Αἰγύπτιοι τοὺς ἔδωκαν· αὐτὴ ὠδήγησεν αὐτοὺς διὰ θαυμαστὴς
σκέπην ἡμέρας καὶ εἰς φλόγα ἄστρων ὅλην τὴν πορείαν των ἀπὸ τὴν Γεσὲμ ἕως ὁδοῦ ἀπὸ τῆς Γεσὲμ εἰς τὴν Χαναὰν ἐπὶ τεσσαράκοντα ὅλα ἔτη·
τὴν νύκτα. τὴν Χαναάν. Ἔγινε σκέπη καὶ προφύλαξις καὶ αὐτὴ τοὺς ἔγινε διὰ τῆς θαυμασίας νεφέλης σκέπασμα, ποὺ
δι' αὐτοὺς καθ' ὅλην τὴν ἡμέραν ἀπὸ τὰς μὲ τὴν σκιάν του τοὺς ἐδρόσιζε τὴν ἡμέραν, καὶ φλόγα ἄστρων
φλογερὰς ἀκτῖνας τοῦ ἡλίου, φῶς δὲ φωτεινὴ κατὰ τὴν νύκτα.
ἀστρικὸν κατὰ τὸ διάστημα τῆς νυκτός.
10,18 Διεβίβασεν αὐτοὺς θάλασσαν 18 Αὐτὴ τοὺς ἐπέρασε διὰ μέσου τῆς 18 Τοὺς ἐπέρασε διὰ μέσου τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης καὶ τοὺς
ἐρυθρὰν καὶ διήγαγεν αὐτοὺς δι' Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης καὶ τοὺς ὠδήγησε διὰ ἔβγαλε ἀσφαλῶς μέσα ἀπὸ βαθιὰ νερά.
ὕδατος πολλοῦ· μέσου πολλῶν ὑδάτων.
48/97
10,19 τοὺς δὲ ἐχθροὺς αὐτῶν 19 Τοὺς δὲ ἐχθρούς των, τοὺς Αἰγυπτίους, 19 Τοὺς δὲ ἐχθρούς των ἔπνιξε διὰ κατακλυσμοῦ καὶ ἀπὸ τὸ
κατέκλυσε καὶ ἐκ βάθους ἀβύσσου τοὺς ἔπνιξε μέσα εἰς τὸν κατακλυσμὸν βάθος τῆς θαλάσσης ἐξέβρασε τὰ πτώματά των εἰς τὴν ξηράν.

ἀνέβρασεν αὐτούς. τῶν ὑδάτων καὶ κατόπιν ἀπὸ τὰ βάθη τῶν
θαλασσῶν τοὺς ἐξέβρασε.
10,20 Διὰ τοῦτο δίκαιοι ἐσκύλευσαν 20 Χάρις εἰς τὴν θαυματουργικὴν αὐτὴν 20 Διότι δὲ ἐξεβράσθησαν τὰ πτώματά των εἰς τὴν ξηράν, δι’
ἀσεβεῖς καὶ ὕμνησαν, Κύριε, τὸ ὄνομα ἀπόφασιν τῆς θείας σοφίας, οἱ δίκαιοι αὐτὸ καὶ οἱ δίκαιοι καὶ ἀφιερωμένοι εἰς τὸν Θεὸν Ἰσραηλῖται
τὸ ἅγιόν σου, τήν τε ὑπέρμαχόν σου Ἰσραηλῖται ἐλεηλάτησαν τοὺς ἀσεβεῖς ἐλαφυραγώγησαν τοὺς ἀσεβεῖς τούτους καὶ ἀνέπεμψαν
χεῖρα ᾔνεσαν ὁμοθυμαδόν· ἐχθρούς των καὶ ἐδοξολόγησαν, Κύριε, τὸ εὐχαριστήριον ᾠδὴν εἰς τὸ ἅγιον Ὄνομά Σου, Κύριε, καὶ ὅλοι
ἅγιόν σου Ὄνομα, καὶ τὴν ἀκατανίκητον μαζὶ ἐδοξολόγησαν τὴν προστατευτικὴν χεῖρα σου, ἡ ὁποία τοὺς
δεξιάν σου ὑμνολόγησαν ὅλοι μαζῆ. ὑπερήσπισε καὶ ἐπολέμησεν ὑπὲρ αὐτῶν.
10,21 ὅτι ἡ σοφία ἤνοιξε στόμα 21 Διότι ἡ σοφία ἤνοιξε τὸ στόμα καὶ τὰ 21 Καὶ σὲ ἐδοξολόγησαν ὅλοι μαζί, διότι ἡ Σοφία ἤνοιξε καὶ
κωφῶν καὶ γλώσσας νηπίων ἔθηκε αὐτιὰ τῶν κωφαλάλων καὶ κατέστησε στόματα κωφαλάλων καὶ βραδυγλώσσων, ὅπως τοῦ Μωϋσέως,
τρανάς. ρήτορας τὰς γλώσσας τῶν νηπίων καθὼς κατέστησεν εὐγλώττους καὶ τρανὰς καὶ γλώσσας
ἀνθρώπων. νηπίων, ποὺ φυσικῶς ἀδυνατοῦν νὰ ἀρθρώσουν καὶ μίαν λέξιν.

11,1 Εὐώδωσε τὰ ἔργα αὐτῶν ἐν Η σοφία τοῦ Θεοῦ κατευώδωσε τὰ ἔργα Έδωκεν ἐπιτυχίαν καὶ καλὴν ἔκβασιν εἰς τὰ ἔργα τῶν Ἑβραίων
χειρὶ προφήτου ἁγίου. τῶν Ἰσραηλιτν διὰ τοῦ ἁγίου προφήτου, τοῦ διὰ τῶν χειρῶν καὶ τῆς καθοδηγίας ἑνὸς ἁγίου Προφήτου, τοῦ
Μωϋσέως. Μωϋσέως.
11,2 Διώδευσαν ἔρημον ἀοίκητον καὶ 2 Διεπέρασαν χάρις εἰς αὐτὴν τὴν 2 Ἐβάδισαν οὖτοι διὰ μέσου ἐρήμου, ποὺ δὲν ἑκατοικεῖτο, καὶ
ἐν ἀβάτοις ἔπηξαν σκηνάς· ἀκατοίκητον ἔρημον καὶ ἔστησαν τὰς ἔστησαν τὰς σκηνάς των εἰς μέρη ἀπάτητα.
σκηνάς των εἰς χώρας ἀδιαβάτους καὶ
ἀπροσπελάστους.
11,3 ἀντέστησαν πολεμίοις καὶ 3 Ἀντεστάθησαν ἐναντίον πολεμίων καὶ 3 Ἀντεστάθησαν εἰς τοὺς πολεμίους των, τοὺς Ἀμαληκίτας καὶ
ἠμύναντο ἐχθρούς. ἀπέκρουσαν τοὺς ἐχθρούς των. Χαναναίους, καὶ ἀντέταξαν ἐπιτυχῆ ἄμυναν κατ' ἐχθρῶν ποὺ
τοὺς ἐπετέθησαν, ὅπως οἱ Ἀμορραῖοι καὶ Μαδιανῖται.
49/97
11,4 Ἐδίψησαν καὶ ἐπεκαλέσαντό σε, 4 Ἐδίψησαν, ἐπεκαλέσθησαν δὲ τὴν σοφίαν 4 Ἐδίψασαν εἰς τὴν Ραφιδεὶν καὶ εἰς Κάδης καὶ Σὲ

καὶ ἐδόθη αὐτοῖς ἐκ πέτρας καὶ ἐδόθη εἰς αὐτοὺς νερὸ ἀπὸ ἀπότομον ἐπεκαλέσθησαν, καὶ ἐδόθη εἰς αὐτοὺς νερὸ ἀπὸ ἀπότομον καὶ
ἀκροτόμου ὕδωρ καὶ ἴαμα δίψης ἐκ βράχον, καὶ ἔτσι ἔσβησαν τὴν δίψαν των μὲ κατάξερον πέτραν καὶ θεραπεία τῆς δίψας των ἀπὸ βράχον
λίθου σκληροῦ. νερό, τὸ ὁποῖον ἀνέβλυσεν ἀπὸ σκληρὸν σκληρόν.
βράχον.
11,5 Δι' ὧν γὰρ ἐκολάσθησαν οἱ 5 Διὰ τοῦ ὕδατος, διὰ τοῦ μέσου δηλαδὴ 5 Ἐδείχθη οὕτω καὶ εἰς τὴν περίστασιν αὐτὴν ἡ θαυμαστὴ
ἐχθροὶ αὐτῶν, διὰ τούτων αὐτοὶ ἐκείνου μὲ τὸ ὁποῖον ἐτιμωρήθησαν οἱ οἰκονομία τῆς Σοφίας. Διότι διὰ τῶν ὑδάτων, ποὺ ἐτιμωρήθησαν
ἀποροῦντες εὐεργετήθησαν. ἐχθροί των οἱ Αἰγύπτιοι, μὲ τὸ ἴδιο οἱ καὶ ἐπνίγησαν οἱ ἐχθροί των, διὰ τούτων αὐτοί, ὅταν εὑρέθησαν
Ἰσραηλῖται, ὅταν τὸ ἐστερήθησαν, εἰς ἀπορίαν καὶ ἐσχάτην ἀνάγκην, εὐηργετήθησαν.
εὐεργετήθησαν ἀπὸ τὸν Θεόν.
11,6 Ἀντὶ μὲν πηγῆς ἀεννάου 6 Ἐνῷ δηλαδὴ τὰ ὕδατα τοῦ ἀστειρεύτου 6 Καὶ ἀντὶ τῆς πηγῆς τοῦ ἀδιακόπως τρέχοντος ποταμοῦ
ποταμοῦ αἵματι λυθρώδει ποταμοῦ, τοῦ Νείλου, ἀνετάραξες καὶ Νείλου, ὁ ὁποῖος κατὰ τὴν πρώτην ἐπαχθεῖσαν διὰ τοῦ
ταραχθέντος ἔγιναν θολὰ ἀπὸ αἷμα ἀκάθαρτον εἰς Μωϋσέως πληγὴν ἐταράχθη καὶ ἐθόλωσε μετατραπεὶς εἰς
τιμωρίαν τῶν Αἰγυπτίων ἀκάθαρτον αἷμα
11,7 εἰς ἐλέγχον νηπιοκτόνου 7 διὰ τὸ νηπιοκτόνον διάταγμα τοῦ Φαραώ, 7 πρὸς ἔλεγχον καὶ τιμωρίαν τοῦ διατάγματος, τὸ ὁποῖον
διατάγματος, ἔδωκας αὐτοῖς σὺ ὁ ἴδιος ἔδωκες εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας, παρὰ ἐξέδωκεν ὁ Φαραώ, νὰ ρίπτωνται εἰς τὸν ποταμὸν καὶ
δαψιλὲς ὕδωρ ἀνελπίστως, πᾶσαν ἐλπίδα, ἄφθονον δροσερὸν ὕδωρ. φονεύωνται ἐκεῖ τὰ νήπια τῶν Ἑβραίων, ἔδωκες Σὺ εἰς τοὺς
Ἑβραίους ἐν μέσῳ τῆς ἐρήμου κατὰ τρόπον ἀνέλπιστον ἄφθονο
νερό.
11,8 δείξας διὰ τοῦ τότε δίψους πῶς 8 Καὶ ἔτσι ἔδειξες εἰς αὐτοὺς διὰ τῆς δίψης, 8 Καὶ ἔδειξας μὲ τὴν δίψαν ἐκείνην, ποὺ ἐδοκίμασαν μὲν οἱ
τοὺς ὑπεναντίους ἐκόλασας. μὲ τὴν ὁποίαν ἐπὶ ὀλίγας ὥρας Αἰγύπτιοι ἐν μέσῳ τῆς ἀστειρεύτου πηγῆς τοῦ Νείλου, ἔσβησαν
ἐταλαιπωρήθησαν, πῶς καὶ πόσον δὲ μὲ ἄφθονον νερὸν μέσα εἰς τὴν ἔρημον οἱ Ἑβραῖοι, πῶς
ἐτιμώρησες τοὺς ἐχθρούς των, τοὺς ἐτιμώρησες τοὺς ἐχθρούς σου.
Αἰγυπτίους.
11,9 Ὅτε γὰρ ἐπειράσθησαν, καὶ 9 Διότι ὅταν οἱ Ἰσραηλῖται 9 Καὶ ἔδειξας τοῦτο εἰς τοὺς Ἑβραίους, διότι, ὅταν καὶ αὐτοὶ
παρ ἐν ἐλέει παιδευόμενοι, ἔγνωσαν ἐταλαιπωρήθησαν ἀπὸ τὴν δίψαν, ἂν καὶ ἐδοκιμάσθησαν μὲ τὴν δίψαν εἰς τὴν ἔρημον, ἂν καὶ διὰ τοὺς
50/97
πῶς ἐν ὁργῇ κρινόμενοι ἀσεβεῖς αὐτὸ ἦτο παιδαγωγία διὰ τοῦ θείου ἐλέους, γογγυσμούς των τότε ἐπαιδαγωγήθησαν μὲ ἔλεος καὶ
ἐβασανίζοντο· ἔμαθαν πόσον ἐβασανίζοντο οἱ ἀσεβεῖς ἐτιμωρήθησαν μὲ εὐσπλαγχνίαν, ἀνεγνώρισαν, πῶς οἱ ἀσεβεῖς

ἐκεῖνοι, ὅταν ἐτιμωροῦντο μὲ τὴν ὀργὴν τοῦ ἐβασανίσθησαν τότε, ὅταν τιμωρούμενοι μὲ θυμὸν ὑπὸ τοῦ
Θεοῦ διὰ δίψη Θεοῦ ἐστεροῦντο τὸ νερὸν τοῦ Νείλου, ποὺ εἶχε μετατραπῇ εἰς
αἷμα.
11,10 τούτους μὲν γὰρ ὡς πατὴρ 10 Διότι τοὺς μὲν Ἰσραηλίτας ὡσὰν πατὴρ 10 Καὶ ἐπῆραν μάθημα σωτήριον τότε οἱ Ἑβραῖοι εἰς τὴν ἔρημον.
νουθετῶν ἐδοκίμασας, ἐκείνους δὲ παιδαγωγῶν καὶ συμβουλεύων τοὺς Διότι ἔκαμαν τὴν σύγκρισιν καὶ ἐκατάλαβαν, ὅτι αὐτοὺς μέν,
ὡς ἀπότομος βασιλεὺς καταδικάζων ἐτιμώρησας εἰς διόρθωσιν, ἐκείνους ὅμως, σὰν πατέρας ποὺ συμβουλεύει τὰ τέκνα του, τοὺς ἐδοκίμασες
ἐξήτασας. τοὺς Αἰγυπτίους, τοὺς ἔκρινες καὶ τοὺς διὰ προσκαίρου δίψης, ἐνῷ ἐκείνους εἰς τὴν Αἴγυπτον, σὰν
ἐτιμώρησες ὡς βασιλεὺς δίκαιος καὶ βασιλεὺς αὐστηρὸς καὶ ἀπότομος, ποὺ καταδικάζει τὸν ἔνοχον,
αὐστηρός. τοὺς ἐζήτησες λογαριασμὸν καὶ τοὺς ἐτιμώρησες.
11,11 Καὶ ἀπόντες δὲ καὶ παρόντες 11 Ὅλοι οἱ Αἰγύπτιοι, παρόντες καὶ 11 Καὶ εἴτε ἦσαν οἱ Αἰγύπτιοι ἀπόντες, ἔξω ἀπὸ τὰς πόλεις των
ὁμοίως ἐτρύχοντο· ἀπόντες, κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον καταδιώκοντες τοὺς Ἑβραίους καὶ πλησιάζοντες τούτους παρὰ
ἐβασανίζοντο. τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν, εἴτε ἦσαν παρόντες εἰς τὸν τόπον των,
ὅταν ἐπεφέροντο κατ’ αὐτῶν αἱ πληγαί, κατὰ τὸν αὐτὸν
αὐστηρὸν τρόπον ὑπέφεραν καὶ ἐτιμωροῦντο.
11,12 διπλῆ γὰρ αὐτοὺς ἔλαβε λύπη· 12 Διότι διπλῆ λύπη τοὺς εἶχε καταλάβει 12 Καὶ ἐβασανίζοντο, διότι διπλῆ λύπη κατέλαβαν αὐτούς· μία
καὶ στεναγμὸς μνημῶν τῶν κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην. Ἐστέναζαν ἀφ' διὰ τὰ περασμένα βάσανα, τὰ ὁποῖα ἐνθυμούμενοι ἐστέναζον,
παρελθόντων. ἑνὸς μὲν ἐνθυμούμενοι τὰς παρελθούσας
θλίψεις,
11,13 Ὅτε γὰρ ἤκουσαν διὰ τῶν 13 ἀφ' ἑτέρου δέ, ὅταν ἤκουαν ὅτι οἱ 13 καὶ δευτέραν ἕνεκα φθόνου καὶ ζηλοτυπίας πρὸς τοὺς
ἰδίων κολάσεων εὐεργετουμένους Ἰσραηλῖται εὐηργετοῦντο, διὰ τῶν ἰδίων Ἑβραίους. Διότι, ὅταν ἤκουσαν ὅτι διὰ τῶν αὐτῶν τιμωριῶν, τὰς
αὐτούς, ᾔσθοντο τοῦ Κυρίου· μέσων, διὰ τῶν ὁποίων αὐτοὶ ὁποίας αὐτοὶ ὑφίσταντο, οἱ Ἑβραῖοι εὐηργετοῦντο, τότε
ἐβασανίζοντο. Τότε ἠσθάνθησαν ὅτι ὁ ἠσθάνθησαν τὴν ὕπαρξιν καὶ τὴν δύναμιν τοῦ Κυρίου.
Κύριος ἦτο βοηθὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν,
τιμωρὸς δὲ αὐτῶν τῶν ἰδίων.
11,14 ὃν γὰρ ἐν ἐκθέσει πάλαι 14 Ἐκεῖνον δὲ τὸν Μωϋσῆν, τὸν ὁποῖον 14 ἠσθάνθησαν, δὲ τὴν ἐπέμβασιν τοῦ Κυρίου, διότι ἐκεῖνον, τὸν
51/97
ριφέντα ἀπεῖπον χλευάζοντες ἐπὶ ἄλλοτε οἱ Αἰγύπτιοι εἶχον γελοιοποιήσει ὁποῖον εἰς παλαιότερον χρόνον ριφθέντα ἔκθετον εἰς τὸν
τέλει τῶν ἐκβάσεων ἐθαυμάσαν, καὶ ἀπορρίψει μὲ χλευασμόν, εἰς τὸ τέλος Νεῖλον μετὰ περιφρονήσεως καὶ χλυασμοῦ ἀπέρριψαν, εἰς τὸ

οὐχ ὅμοια δικαίοις διψήσαντες. τῶν θαυμαστῶν αὐτῶν γεγονότων τὸν τέλος, ὅταν ἐπῆλθεν ἡ ἔκβασις τῶν γεγονότων, τὸν ἐθαύμαζαν,
ἐθαύμασαν, ὅταν δηλαδὴ ὑπέφεραν καὶ καθ’ ὃν χρόνον εἶχον διψάσει ἐντελῶς διαφορετικὰ καὶ ὄχι
αὐτοὶ ἀπὸ τὴν δίψαν ἀλλὰ πολὺ ὅμοια πρὸς τοὺς δικαίους, τοὺς ἀποτελοῦντας τὸν λαὸν τοῦ
διαφορετικὰ παρ' ὅσον ὑπέφεραν οἱ δίκαιοι Θεοῦ.
Ἰσραηλῖται εἰς τὴν ἔρημον.
11,15 Ἀντὶ δὲ λογισμῶν ἀσυνέτων 15 Εἰς τιμωρίαν δὲ τῶν ἀσυνέτων καὶ 15 Πρὸς τιμωρίαν δὲ τῶν ἀφρόνων καὶ ἀνοήτων συλλογισμῶν
ἀδικίας αὐτῶν, ἐν οἷς πλανηθέντες ἁμαρτωλῶν λογισμῶν των, ἀπὸ τοὺς τῆς κακίας των καὶ τῆς κατὰ τῆς ἀληθείας ἀδικίας των, μὲ τοὺς
ἐθρήσκευον ἄλογα ἐρπετὰ καὶ ὁποίους πλανηθέντες ἐπίστευσαν καὶ ὁποίους ἀνοήτους συλλογισμοὺς ἐπλανήθησαν καὶ ἐλάτρευον
κνώδαλα εὐτελῆ, ἐπαπέστειλας ἐλάτρευσαν ὡς θεοὺς ἄλογα, ἐρπετὰ καὶ ὡς θεοὺς ἑρπετά, κροκοδείλους καὶ φίδια καὶ σαύρας, καὶ
αὐτοῖς πλῆθος ἀλόγων ζῴων εἰς εὐτελῆ ζῶα, ἔστειλες ἐναντίον αὐτῶν παντὸς εἴδους συρόμενα εἰς τὴν γῆν, ποὺ στεροῦνται λογικοῦ,
ἐκδίκησιν, πλῆθος ἀπὸ ἄλογα ζῶα, βατράχους, καθὼς καὶ τιποτένια κτήνη καὶ ζωΰφια, τοὺς ἀπέστειλας πρὸς
σκνίπες καὶ ἀκρίδες, τιμωρίαν καὶ ἐκδίκησιν πλῆθος ἀλόγων ζώων, ὅπως βατράχους
καὶ ἀκρίδας καὶ κώνωπας καὶ μυίγας,
11,16 ἵνα γνῶσιν ὅτι δι' ὧν τις 16 διὰ νὰ μάθουν ὅτι μὲ ἐκεῖνα διὰ τῶν 16 διὰ νὰ μάθουν ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα, ὅτι μὲ ἐκεῖνα ποὺ
ἁμαρτάνει, διὰ τούτων κολάζεται. ὁποίων κανεὶς ἁμαρτάνει, μὲ τὰ ἴδια καὶ καθένας ἁμαρτάνει, μὲ αὐτὰ καὶ τιμωρεῖται.
τιμωρεῖται.
11,17 Οὐ γὰρ ἠπόρει ἡ 17 Δὲν ἦτο βέβαια δύσκολον εἰς τὴν 17 Ἐτιμωρήθησαν λοιπὸν καὶ αὐτοὶ μὲ τὰ τιποτένια καὶ
παντοδύναμός σου χεὶρ καὶ κτίσασα παντοδύναμον δεξιάν σου, ἡ ὁποία ἀξιοκαταφρόνητὰ αὐτὰ ζῶα, ποὺ ἐλάτρευαν ὡς θεούς. Διότι δὲν
τὸν κόσμον ἐξ ἀμόρφου ὕλης ἐδημιούργησε καὶ διεμόρφωσε τὸν κόσμον ἦτο δύσκολον εἰς τὴν παντοδύναμον χεῖρα σου, ποὺ ἔκτισε τὸν
ἐπιπέμψαι αὐτοῖς πλῆθος ἄρκων ἢ ἀπὸ τὴν ἄμορφον πρωταρχικὴν ὕλην, νὰ κόσμον ἀπὸ ἄμορφον καὶ ἀσχημάτιστον ὕλην, ἀντὶ τῶν
θρασεῖς λέοντας στείλῃς ἐναντίον αὐτῶν πλῆθος ἄρκτων ἢ ἑρπετῶν καὶ εὐτελῶν ζώων νὰ στείλῃς κατ' αὐτῶν πλῆθος ἀπὸ
ἀγρίους λέοντας ἀρκοῦδες ἢ ἀγρίους καὶ φοβεροὺς λέοντας
11,18 ἢ νεοκτίστους θυμοῦ πλήρεις 18 ἢ νεοδημιούργητα ἄγνωστα ἕως τότε 18 ἢ νεόκτιστα καὶ νεοδημιούργητα θηρία, γεμᾶτα ἀπὸ θυμόν,
θῆρας ἀγνώστους ἤτοι πυρπνόον θηρία, τὰ ὁποῖα νὰ βγάζουν ὡς ἀναπνοὴν ἄγνωστα, διὰ πρώτην φορὰν ἐμφανιζόμενα, τὰ ὁποῖα ἣ νὰ
φυσῶντας ἆσθμα ἢ βρόμους φωτιὰ ἢ νὰ ἐκπνέουν δυσώδη καπνὸν ἢ νὰ φυσοῦν ἀναπνοὴν πυρίνην ἢ νὰ ἐκχύνουν μὲ βοὴν βρωμερὸν
λικμωμένους καπνοῦ ἢ δεινοὺς ἀπ' ἐκτοξεύουν ἀπὸ τὰ μάτια των φοβεροὺς καπνὸν ἢ νὰ ἐκσφενδονίζουν καὶ νὰ ἀπαστράπτουν ἀπὸ τὰ
52/97
ὀμμάτων σπινθῆρας ἀστράπτοντας, ἀπαστράπτοντας σπινθῆρας· μάτια τῶν φοβερὰς σπίθας.

19 ὧν οὐ μόνον ἡ βλάβη ἠδύνατο 19 φοβερὰ θηρία, τὰ ὁποῖα θὰ ἠδύναντο, 19 Τῶν θηρίων δὲ αὐτῶν ὄχι μόνον ἡ βλάβη, ποὺ θὰ ἦσαν ἱκανὰ
συνεκτρῖψαι αὐτούς, ἀλλὰ καὶ ἡ ὄχι μόνον νὰ καταστρέψουν τοὺς ἀσεβεῖς νὰ ἐπιφέρουν, θὰ ἦτο δυνατὸν νὰ τοὺς ἑξαφανίσῃ καὶ συντρίψῃ,
ὄψις ἐκφοβήσασα διολέσαι. μὲ φοβερὰν φθορὰν καὶ βλάβην, ἄλλα καὶ ἀλλὰ καὶ μόνη ἡ ὄψις των καὶ ἡ φοβερὰ θέα των νὰ τοὺς
μὲ μονὴν τὴν φοβερὰν ὄψιν των θὰ προκαλέσῃ τὸν θάνατον.
ἠδύναντο νὰ τοὺς ἐκφοβίσουν καὶ νὰ τοὺς
ἐξολοθρεύσουν.
11,20 Καὶ χωρὶς δὲ τούτων, ἑνὶ 20 Ἐκτὸς ὅμως αὐτῶν θὰ ἠμποροῦσαν 20 Ἀλλὰ καὶ χωρὶς τὴν ἐπιδρομὴν τῶν θηρίων τούτων, ἦτο
πνεύματι πεσεῖν ἐδύναντο ὑπὸ τῆς ἐκεῖνα τὰ ζῶα μὲ ἕνα ἀπλοῦν φύσημα νὰ δυνατὸν νὰ πέσουν κατὰ γῆς νεκροὶ μὲ ἕνα φύσημα,
δίκης διωχθέντες καὶ λικμηθέντες τοὺς ρίξουν κάτω νεκρούς, διότι τοὺς καταδιωχθέντες ὑπὸ τῆς θείας δικαιοσύνης καὶ
ὑπὸ πνεύματος δυνάμεώς σου· ἄλλα κατεδίωκεν ἡ θεία δίκη. Καὶ εἶχαν λιχνισθῆ διασκορπισθέντες, ὅπως λιχνίζεται τὸ ἄχυρον ἀπὸ τὸ
πάντα μέτρῳ καὶ ἀριθμῷ καὶ καὶ διασκορπισθῆ ἀπὸ τὸ φύσημα τῆς παντοδύναμον φύσημά σου· ἀλλ’ ὅλα τὰ ἐτακτοποίησας μὲ
σταθμῷ διέταξας. παντοδυναμίας σου. Δὲν ἔκαμες ὅμως μέτρον καὶ μὲ ὑπολογισμὸν καὶ μὲ ζύγισμα.
τίποτε ἀπὸ αὐτά, ἀλλὰ ἐκανόνισες τὰ
πάντα μὲ μέτρον, μὲ ρυθμόν, μὲ ἀκριβὲς
ζύγισμα.
11,21 Τὸ γὰρ μεγάλως ἰσχύειν 21 Διότι ἡ ἄπειρος δύναμίς σου εὑρίσκεται 21 Δὲν εἶναι δὲ ἀνάγκη νὰ ὑποβληθῇς εἰς κόπον τινὰ διὰ τὴν
πάρεστί σοι πάντοτε, καὶ κράτει πάντοτε κοντά σου. Εἰς δὲ τὴν κυριαρχίαν τακτοποίησιν αὐτήν. Διότι εἶναι πάντοτε παροῦσα εἰς Σὲ ἡ
βραχίονός σου τὶς ἀντιστήσεται; τῆς παντοδυνάμου δεξιᾶς σου ποιὸς μεγάλη δύναμις καὶ ἰσχύς σου καὶ δὲν συνανταᾷς ποτὲ καμμίαν
ἠμπορεῖ νὰ ἀντισταθῇ; δυσκολίαν. Εἰς τὴν κραταιὰν δύναμιν τοῦ βραχίονός σου ποῖος
θὰ ἀντισταθῇ;
11,22 Ὅτι ὡς ροπὴ ἐκ πλαστίγγων 22 Διότι ὅλος ὁ κόσμος ἐνώπιόν σου εἶναι 22 Κανεὶς ἀπολύτως δὲν δύναται νὰ σοῦ ἀντισταθῇ. Διότι ὅλος ὁ
ὅλος ὁ κόσμος ἐναντίον σου καὶ ὡς σὰν μία ἁπλῆ κλίσις πλάστιγγας καὶ σὰν κόσμος ἐνώπιόν σου εἶναι σὰν τὸ ἐλάχιστον ἐκεῖνο μόριον τῆς
ρανὶς δρόσου ὀρθρινὴ κατελθοῦσα σταγόνα πρωϊνῆς δρόσου, ἡ ὁποία ὕλης, ποὺ μόλις προκαλεῖ ἐλαφρὰν ταλάντευσιν τῆς ζυγαριᾶς,
ἐπὶ γῆν. κατεβαίνει εἰς τὴν γῆν. καὶ σὰν πρωϊνὴ σταλαγματιὰ δροσιᾶς, ποὺ πέφτει εἰς τὴν γῆν
διὰ νὰ ἐξατμισθῇ εἰς τὴν πρώτην ἀκτῖνα τοῦ ἡλίου.
11,23 Ἐλεεῖς δὲ πάντας, ὅτι πάντα 23 Σὺ ἐλεεῖς ὅλους, διότι δύνασαι τὰ πάντα, 23 Παρέχεις δὲ τὸ ἔλεός σου εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, διότι τὰ
53/97
δύνασαι, καὶ παρορᾷς ἁμαρτήματα παραβλέπεις δὲ τὰ ἁμαρτήματα τῶν πάντα σοῦ εἶναι δυνατά, καὶ παραβλέπεις τὰς ἁμαρτίας τῶν

ἀνθρώπων εἰς μετάνοιαν. ἀνθρώπων, διὰ νὰ ὁδηγήσῃς αὐτοὺς εἰς ἀνθρώπων, ὁδηγῶν αὐτοὺς εἰς μετάνοιαν.
μετάνοιαν.
11,24 Ἀγαπᾷς γὰρ τὰ ὄντα πάντα 24 Ἀγαπᾶς ὅλα τὰ δημιουργήματα καὶ 24 Καὶ εἶσαι τόσον ἐλεήμων καὶ μακρόθυμος, διότι ἀγαπᾷς ὅλα,
καὶ οὐδὲν βδελύσσῃ, ὧν ἐποίησας· κανένα ἀπὸ ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ὅσα ὑπάρχουν, καὶ δὲν ἀποστρέφεσαι οὔτε ἀηδιάζεις κανὲν ἀπὸ
οὐδὲ γὰρ ἂν μισῶν τι κατεσκεύασας. ἐδημιούργησες, δὲν τὸ ἀποστρέφεσαι. Διότι ἐκεῖνα ποὺ ἐποίησες· διότι, ἐὰν ἐμισοῦσες κάτι, δὲν θὰ τὸ
οὐδέποτε θὰ ἐδημιούργεις κάτι, ἐὰν αὐτὸ τὸ κατεσκεύαζες.
ἐμισοῦσες.
11,25 Πῶς δὲ ἔμεινεν ἄν τι, εἰ μὴ σὺ 25 Πῶς δὲ ἦτο δυνατὸν νὰ παραμείνῃ, κάτι 25 Πῶς δὲ θὰ ἐξηκολούθει κάτι νὰ παραμένῃ καὶ νὰ ὑφίσταται,
ἡ ἠθέλησας ἢ τὸ μὴ κληθὲν ὑπό σοῦ ὑπάρχον, ἂν σὺ δὲν τὸ ἠθέλησες; Ἢ πῶς θὰ ἐὰν Σὺ δὲν τὸ ἠθέλησες νὰ μένῃ; Ἢ τί, ποὺ δὲν ἐκλήθη ἀπὸ Σὲ
διετηρήθη; ἦτο δυνατὸν νὰ διατηρηθῇ κάτι, τὸ ὁποῖον εἰς τὴν ὕπαρξιν καὶ τὴν ζωήν, διετηρήθη εἰς αὐτήν;
σὺ δὲν τὸ ἔφερες εἰς ὕπαρξιν;
11,26 Φείδῃ δὲ πάντων, ὅτι σά ἐστι, 26 Σπλαγχνίζεσαι καὶ λυπεῖσαι τὰ πάντα, 26 Ἀλλὰ λυπᾶσαι καὶ λογαριάζεις ὅλα τὰ πλάσματα, διότι εἶναι
δέσποτα φιλόψυχε. διότι ὅλα εἶναι ἰδικά σου, Κύριε· ἀνήκουν ὅλα ἰδικά σου, ὦ Δέσποτα, ὅστις ἀγαπᾷς τὰς ψυχάς μας.
εἰς σέ, ὁ ὁποῖος ἀγαπᾷς τὰς ψυχάς μας.

12,1 Τὸ γὰρ ἄφθαρτόν σου πνεῦμά Αγαπᾷς, Κύριε, τὰ πάντα, διότι τὸ αἰώνιον Ναί· δείχνεις τὴν συμπάθειάν σου εἰς ὅλα, διότι τὸ ἄφθαρτόν
ἐστιν ἐν πᾶσι. ἄφθαρτον Πνεῦμα σου εὑρίσκεται εἰς ὅλα σου Πνεῦμα ὑπάρχει εἰς ὅλα, συντηροῦν καὶ ζωοποιοῦν καὶ
τὰ κτίσματα. ὑποβαστάζον ταῦτα.
12,2 Διὸ τοὺς παραπίπτοντας κατ' 2 Διὰ τοῦτο τοὺς ἁμαρτάνοντας τιμωρεῖς 2 Δι' αὐτὸ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι παραπλανῶνται καὶ πίπτουν εἰς
ὀλίγον ἐλέγχεις καὶ ἐν οἷς ἐλαφρῶς καὶ μὲ ἐπιείκειαν καὶ δι' ἐκείνων, τὴν ἁμαρτίαν, ὀλίγον κατ’ ὀλίγον καὶ ὄχι δι’ ἑνὸς
ἁμαρτάνουσιν ὑπομιμνήσκων μὲ τὰ ὁποῖα ἁμαρτάνουν, τοὺς καταστρεπτικοῦ κτυπήματος τοὺς τιμωρεῖς καὶ τοὺς
νουθετεῖς, ἵνα ἀπαλλαγέντες τῆς ὑπενθυμίζεις τὸ καθῆκον των, τοὺς σωφρονίζεις καὶ διδάσκεις, ὑπενθυμίζων εἰς αὐτοὺς διὰ θλίψεων
κακίας πιστεύσωσιν ἐπὶ σέ, Κύριε. συμβουλεύεις νὰ ἁπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴν καὶ ἐλέγχων τῆς συνειδήσεως ἐκεῖνα, εἰς τὰ ὁποῖα ἁμαρτάνουν,
54/97
κακότητα καὶ νὰ πιστεύσουν εἰς σέ, Κύριε. ἵνα, ἀφοῦ ἁπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴν κακίαν, πιστεύσουν, Κύριε, εἰς

Σέ.
12,3 Καὶ γὰρ τοὺς παλαιοὺς 3 Τοὺς παλαιοὺς κατοίκους - τοὺς 3 Δι’ αὐτὸ βεβαίως καὶ ἀπεστράφης τοὺς παλαιοὺς κατοίκους
οἰκήτορας τῆς ἁγίας σου γῆς εἰδωλολάτρας - τῆς ἁγίας χώρας σου τῆς ἁγίας σου γῆς.
μισήσας ἐμίσησες, Κύριε,
12,4 ἐπὶ τῷ ἔχθιστα πράσσειν ἔργα 4 διότι εἶχαν ἐπιδοθῆ νὰ πράττουν τὰ 4 Καὶ τοὺς ἀπεστράφης, διότι ἐνήργουν λίαν μισητὰς ἐνώπιόν
φαρμακειῶν καὶ τελετὰς ἁνοσίους ἀπαίσια ἔργα τῆς μαγείας καὶ τὰς ἀνιέρους Σου πράξεις μαγείας διὰ χρήσεως φαρμακευτικῶν βοτάνων καὶ
τελετάς. ἀνιέρους τελετὰς καὶ θυσίας,
12,5 τέκνων τε φονέας ἐνελεήμονας 5 Εἰς τὰς τελετὰς ἐκείνας αὐτοί, σκληροὶ 5 ἦσαν δὲ καὶ ἄσπλαγχνοι φονεῖς τῶν τέκνων των καὶ
καὶ σπλαγχνοφάγων ἀνθρωπίνων καὶ ἀνελεήμονες, ἐφόνευον τὰ τέκνα των, συνδαιτυμόνες ἀνθρώπων, ποὺ ἔτρωγαν σπλάγχνα τῶν
σαρκῶν θοῖναν καὶ αἵματος, ἐκ παρεκάθηντο ἀνάμεσα εἰς ὀπαδοὺς πλησίον των, εἰς δεῖπνον ὅπου παρετίθεντο ἀνθρώπιναι σάρκες
μέσου μύστας θιάσου εἰδωλολατρικῶν μυστηριακῶν τελετῶν, εἰς καὶ αἷμα, μεμυημένοι καὶ αὐτοὶ ἐκ μέσου εἰδωλολατρικῆς
συμπόσια κατὰ τὰ ὁποῖα ἔτρωγαν ἀδελφότητος,
σπλάγχνα ἀνθρώπων, ἀνθρωπίνας σάρκας
καὶ αἷμα.
12,6 καὶ αὐθέντας γονεῖς ψυχῶν 6 Οἱ σκληροὶ αὐτοὶ γονεῖς ἦσαν φονεῖς τῶν 6 καὶ γονεῖς, οἱ ὁποῖοι ἐξουσιαστικῶς καὶ διὰ τῶν ἰδίων των
ἀβοηθήτων, ἐβουλήθης ἀπολέσαι ἀνυπεράσπιστων ἀθῴων παιδιῶν των καὶ χειρῶν ἐθανάτωναν τὰς ἀνυπερασπίστους ὑπάρξεις τῶν
διὰ χειρῶν πατέρων ἡμῶν, σύ, λοιπόν, ἀπεφάσισες νὰ ἐξοντώσῃς παιδιῶν των, ἠθέλησας νὰ τοὺς καταστρέψῃς μὲ τὰς χεῖρας τῶν
αὐτοὺς μὲ τὰ χέρια τῶν προγόνων μας. προγόνων μας,
12,7 ἵνα ἀξίαν ἀποικίαν δέξηται 7 Τοῦτο δέ, ἵνα ἡ τιμιωτάτη ἐνώπιόν σου 7 ὥστε ἡ ὑπὲρ πᾶσαν ἄλλην χώραν τιμωμένη καὶ ἀγαπωμένη
Θεοῦ παίδων ἡ παρὰ σοὶ πασῶν αὐτὴ χώρα καθαρθῇ ἀπὸ τὸ μόλυσμα τῶν ὑπὸ Σοῦ γῆ αὕτη τῆς Παλαιστίνης νὰ δεχθῇ ἀνταξίαν
τιμιωτάτη γῆ. εἰδωλολατρῶν καὶ γίνῃ ἀξία, νὰ δεχθῇ τοὺς μετανάστευσιν καὶ ἀποικίαν ἐκ παιδιῶν τοῦ Θεοῦ.
ἀνθρώπους σου οἱ ὁποῖοι εἶχαν
μεταναστεύσει ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον.
12,8 Ἀλλὰ καὶ τούτων ὡς ἀνθρώπων 8 Ἐν τούτοις καὶ αὐτοὺς τοὺς εἰδωλολάτρας 8 Ἀλλὰ καὶ αὐτούς, τοὺς παλαιοὺς δηλαδὴ κατοίκους τῆς
ἐφείσω ἀπέστειλάς τε προδρόμους τοὺς ἐλυπήθης ὡς ἀνθρώπους καὶ ἔστειλες ἀγαπημένης σου χώρας, ἐπειδὴ ἦσαν ἄνθρωποι, τοὺς ἐλυπήθης
55/97
τοῦ στρατοπέδου σου σφῆκας, ἵνα ὡς προδρόμους τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ καὶ ἀπέστειλας ὡς προδρόμους καὶ ἐμπροσθοφυλακὴν τοῦ
αὐτοὺς κατὰ βραχὺ σφῆκας, διὰ νὰ τοὺς καταστρέψουν ὀλίγον στρατεύματός σου τὰς σφήκας, διὰ νὰ τοὺς ἐξαφανίσουν ὀλίγον

ἐξολοθρεύσωσιν. κατ' ὀλίγον. κατ’ ὀλίγον καὶ να δώσουν καιρὸν εἰς τοὺς φρονιμωτέρους νὰ
ἐγκαταλίπουν τὴν γῆν, προτοῦ ἀναγκασθοῦν διὰ τοῦ φονικοῦ
πολέμου.
12,9 Οὐκ ἀδυνατῶν ἐν παρατάξει 9 Τοῦτο δὲ ὄχι, διότι ἦτο ἀδύνατον εἰς σὲ διὰ 9 Ἐνήργησας δὲ οὕτως, ὄχι διότι ἀδυνατοῦσες μὲ παράταξιν
ἀσεβεῖς δικαίοις ὑποχειρίους δοῦναι πολέμου καὶ μάχης νὰ καταστήστῃς τοὺς μάχης νὰ παραδώσῃς τοὺς ἀσεβεῖς ὑπὸ τὰς χεῖρας καὶ τὴν
ἢ θηρίοις δεινοῖς ἢ λόγῳ ἀποτόμῳ ἀσεβεῖς αὐτοὺς ὑποχειρίους εἰς τοὺς ἐξουσίαν τῶν δικαίων, ἢ εἰς θηρία ἄγρια καὶ φοβερά, ἢ καὶ μὲ
ὑφ' ἐν ἐκτρῖψαι, δικαίους, ἢ νὰ τοὺς παραδώσῃς εἰς φοβερὰ ἕνα αὐστηρὸν καὶ ἀπότομον λόγον σου νὰ τοὺς ἑξαφανίσῃς.
θηρία, ἢ νὰ τοὺς καταστρέψῃς μὲ μίαν
ὀργίλην διαταγήν σου·
12,10 κρίνων δὲ κατὰ βραχὺ ἐδίδους 10 ἀλλά, ἐν τῇ ἀγαθότητί σου, ἔκρινες 10 Μὲ τὸ νὰ ἐκτελῇς δὲ ὀλίγον κατ' ὀλίγον τὰς μὴ αὐτῶν
τόπον μετανοίας, οὐκ ἀγνοῶν ὅτι καλὸν ὀλίγον κατ' ὀλίγον νὰ τοὺς τιμωρῇς καταδικαστικὰς ἀποφάσεις σου, τοὺς ἔδιδες εὐκαιρίαν νὰ
πονηρὰ ἡ γένεσις αὐτῶν καὶ καὶ παρεῖχες ἔτσι καιρὸν καὶ τόπον μετανοήσουν, καίτοι δὲν ἀγνοοῦσες ὅτι ἡ καταγωγή τους ἦταν
ἔμφυτος ἡ κακία αὐτῶν καὶ ὅτι οὐ μετανοίας εἰς αὐτούς, ἂν καὶ ἐγνώριζες, ὅτι πονηρὰ καὶ ἡ γενεά τους διαστραμμένη καὶ εἶχαν ἔμφυτον ἀπὸ
μὴ ἀλλαγῇ ὁ λογισμὸς αὐτῶν εἰς ἡ γενεά των ἦτο πονηρὰ καὶ διεφθαρμένη. ἁμαρτωλὴν κληρονομίαν τὴν κακίαν καὶ ὅτι δὲv θὰ
τὸν αἰῶνα. Ἔμφυτος ὑπῆρχε μέσα των ἡ κακία καὶ ὅτι μετεβάλλετο, οὔτε θὰ ἤλλασσε ποτὲ εἰς τὸν αἰῶνα ὁ τρόπος τῆς
δὲν ἐπρόκειτο ποτὲ νὰ ἀλλάξῃ ἡ νοοτροπία σκέψεως καὶ τοῦ συλλογισμοῦ των.
των.
12,11 Σπέρμα γὰρ ἦν κατηραμένον 11 Διότι οἱ Χαναναῖοι ἦσαν γενεὰ 11 Καὶ δὲν ἐπρόκειτο νὰ ἀλλάξῃ ποτὲ ἢ νοοτροπία των, διότι ἦτο
ἀπ' ἀρχῆς, οὐδὲ εὐλαβούμενός τινα κατηραμένη εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς καὶ κανένα ἐξ φυλὴ κατηραμένη ἐξ ἀρχῆς. Σὺ δέ, χωρὶς νὰ φοβῆσαι κανένα
ἐφ' οἶς ἡμάρτανον ἄδειαν ἐδίδους. αὐτῶν ἀπολύτως δὲν ἐφοβεῖσο, ὥστε καὶ νὰ ἀναγκάζεσαι ἀπὸ οἱονδήποτε, τοὺς ἠνείχεσο καὶ ἔδιδες
ὑποχωρῶν νὰ δίδῃς εἰς αὐτοὺς τὴν ἄδειαν εἰς αὐτοὺς ἄδειαν καὶ ἀτιμωρησίαν δι’ ὅσα ἡμάρτανον.
δι' ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἠμάρταναν.
12,12 Τίς γὰρ ἐρεῖ· τί ἐποίησας; Ἢ τίς 12 Διότι, ποιὸς θὰ πῇ εἰς σέ, τί ἔκαμες; Ἢ 12 Διότι ποῖος θὰ Σοῦ ζητήσῃ λόγον καὶ θὰ Σοῦ εἴπῃ: Τί ἔκαμες;
ἀντιστήσεται τῷ κρίματί σου; Τίς δὲ ποιὸς θὰ ἀντισταθῇ καὶ θὰ φέρῃ Ἢποῖος θὰ ἀντισταθῇ κατὰ τῆς κρίσεως καὶ ἀποφάσεώς σου;
ἐγκαλέσει σοι κατὰ ἐθνῶν ἀντίρρησιν εἰς τὴν δικαίαν σου ἀπόφασιν; Ποῖος δὲ θὰ Σὲ κατηγορήσῃ δι’ ἔθνη, ποὺ ἔχουν καταστροφῆ, τὰ
ἀπολωλότων, ἃ σὺ ἐποίησας; Ἢ τίς Ποιὸς δὲ ποτὲ θὰ σὲ κατηγορήσῃ διὰ τὴν ὁποῖα Σὺ ἐδημιούργησες; Ἢ ποῖος θὰ ἔλθῃ νὰ σταθῇ ἐνώπιόν
56/97
εἰς κατάστασίν σοι ἐλεύσεται καταστροφὴν τῶν ἐθνῶν, τὰ ὁποῖα σὺ Σου ὡς ὑπερασπιστὴς ἀδίκων ἀνθρώπων;

ἔκδικος κατὰ ἀδίκων ἀνθρώπων; ἐδημιούργησες; Ἢ ποιὸς θὰ ἀντιδικήσῃ
ἐνώπιόν σου εἰς ὑπεράσπισιν τῶν ἀσεβῶν
ἀνθρώπων;
12,13 Οὔτε γὰρ Θεὸς ἐστι πλήν σου, 13 Ὄχι· δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεὸς πλήν σοῦ, 13 Κανεὶς ἀπολύτως. Διότι δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεὸς ἐκτὸς ἀπὸ
ᾧ μέλει περὶ πάντων, ἵνα δείξῃς ὅτι ὁ ὁποῖος νὰ φροντίζῃ περὶ ὅλων τῶν Σέ, ὁ ὁποῖος νὰ ἐνδιαφέρεται καὶ νὰ φροντίζῃ δι’ ὅλα, ἵνα
οὐκ ἀδίκως ἔκρινας, πραγμάτων, διὰ νὰ δείξῃς εἰς αὐτὸν ὅτι ἀποδείξῃς εἰς αὐτόν, ὅτι δὲν ἀπεφάσισες ἄδικα.
δικαίως καὶ ὀρθῶς ἔκρινες καὶ ἐδίκασες.
12,14 οὔτε βασιλεὺς ἢ τύραννος 14 Οὔτε κανένας βασιλεὺς ἢ ἄρχων θὰ 14 Οὔτε ὑπάρχει βασιλεὺς ἢ οἱοσδήποτε κυρίαρχος καὶ
ἀντοφθαλμῆσαι δυνήσεταί σοι περὶ ἠμπορέσῃ ποτέ, νὰ σὲ κυττάξῃ κατάματα τύραννος, ποὺ θὰ ἠμπορέσῃ ἀντιτασσόμενος εἰς Σὲ νὰ Σὲ
ὧν ἐκόλασας. καὶ νὰ ὑποστηρίξῃ ἐκείνους, τοὺς ὁποίους κυττάξῃ κατάματα καὶ νὰ σοῦ ζητήσῃ λόγον δι' αὐτοὺς ποὺ
σὺ ἐτιμώρησες. ἐτιμώρησας.
12,15 Δίκαιος δὲ ὧν δικαίως τὰ 15 Ἀκριβῶς δέ, διότι εἶσαι ὁ ἀπολύτως 15 Ἀφοῦ δὲ εἶσαι δίκαιος, μὲ ἄκραν δικαιοσύνην τακτοποιεῖς καὶ
πάντα διέπεις, αὐτὸν τὸν μὴ δίκαιος, δικαίως τὰ πάντα ἐπιβλέπεις καὶ διευθύνεις ὅλα ἐν γένει, καὶ ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος δὲν χρεωστεῖ καὶ
ὀφείλοντα κολασθῆναι καταδικάσαι κυβερνᾷς. Ἔτσι ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος δὲν εἶναι δὲν εἶναι ὑπόλογος νὰ τιμωρηθῇ, τὸν θεωρεῖς ξένον πρὸς τὴν
ἀλλότριον ἡγούμενος τῆς σῆς ὑπεύθυνος τιμωρίας, τὸν θεωρεῖς ἐκδικητικὴν καὶ τιμωρὸν δύναμίν σου.
δυνάμεως. ἀπηλλαγμένον τῆς ἰδικῆς σου
καταδικαστικῆς δυνάμεως.
12,16 Ἡ γὰρ ἰσχύς σου δικαιοσύνης 16 Διότι ἡ δύναμίς σου εἶναι ἀρχὴ καὶ 16 Θεωρεῖς δὲ τοῦτον ξένον πρὸς τὴν δύναμίν σου, διότι ἡ
ἀρχή, καὶ τὸ πάντων σε δεσπόζειν θεμέλιον τῆς δικαιοσύνης. Καὶ τὸ γεγονὸς δύναμίς σου εἶναι ἀρχὴ καὶ βάσις τῆς δικαιοσύνης σου, καὶ τὸ
πάντων φείδεσθαι ποιεῖ. ὅτι σὺ εἶσαι ὁ Κύριος τῶν πάντων, σὲ ὅτι εἶσαι δεσπότης ὅλων καὶ τὰ ὁρίζεις ὅλα, Σὲ κάμνει νὰ
κάμνει νὰ λυπῆσαι ὅλους. λυπῆσαι καὶ νὰ εἶσαι ἐπιεικὴς καὶ συμπαθὴς πρὸς ὅλα.
12,17 Ἰσχὺν γὰρ ἐνδείκνυσαι 17 Δεικνύεις ὅμως τὴν ἰσχύν σου εἰς 17 Πράγματι δὲ δεικνύεις τὴν δύναμίν σου καὶ ὅταν δὲν Σὲ
ἀπιστούμενος ἐπὶ δυνάμεως ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἀπιστοῦν εἰς τὴν πιστεύουν, ὅτι ἔχεις τελείαν καὶ ἄπειρον δύναμιν, ἀλλὰ καὶ εἰς
τελειότητι καὶ ἐν τοῖς εἰδόσι τὸ τελειότητα τῆς δυνάμεώς σου. Τιμωρεῖς δὲ ἐκείνους, ποὺ γνωρίζουν τὴν ἄπειρον δύναμίν σου, καὶ παρὰ
θράσος ἐξελέγχεις. τὴν θρασύτητα ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι τοῦτο τολμοῦν νὰ Σοῦ ἀνθίστανται, τιμωρεῖς τὴν θρασύτητα
57/97
γνωρίζουν, ἀλλὰ ἀρνοῦνται, τὴν δύναμίν καὶ ἀσεβῆ ἀναίδειάν των.
σου.

12,18 Σὺ δὲ δεσπόζων ἰσχύος ἐν 18 Σύ, ὁ ὁποῖος διὰ τῆς ἀπείρου δυνάμεώς 18 Σὺ ὅμως, ἀντιθέτως πρὸς τὴν μωρὰν καὶ ἀσεβῆ θρασύτητά
ἐπιεικείᾳ κρίνεις καὶ μετὰ πολλῆς σου κυριαρχεῖς ἐπὶ πάντων, κρίνεις μὲ των, ἐπειδὴ δεσπόζεις καὶ κυριαρχεῖς ἐπὶ τῆς δυνάμεώς σου,
φειδοῦς διοικεῖς ἡμᾶς· πάρεστι γάρ ἐπιείκειας, καὶ μὲ πολλὴν συμπάθειαν κρίνεις μὲ ἐπιείκειαν καὶ μᾶς διοικεῖς μὲ πολλὴν συμπάθειαν
σοι, ὅταν θέλῃς, τὸ δύνασθαι. κυβερνᾷς καὶ κατευθύνεις ὅλους μας. Διότι καὶ ἀγάπην. Αὐτὸ δὲ εἶναι ὁλοφάνερον, διότι εἶναι παρὸν στὸ
εἶναι παροῦσα πάντοτε εἰς σὲ ἡ χέρι σου νὰ κάμῃς χρῆσιν τῆς δυνάμεώς σου, ὅταν θέλῃς, καὶ νὰ
παντοδυναμία, ὥστε, ὅταν θέλῃς, νὰ τὴν ἐξοντώσῃς πάντα ἀσεβῇ. Ἀλλὰ Σὺ μακροθυμεῖς καὶ ἀνέχεσαι.
χρησιμοποιῇς.
12,19 Ἐδίδαξας δέ σου τὸν λαὸν διὰ 19 Διὰ μέσου δὲ αὐτῶν τῶν ἔργων σου 19 Μὲ τὰ τοιαῦτα τῆς ἐπιεικείας καὶ μακροθυμίας πρὸς τοὺς
τῶν τοιούτων ἔργων, ὅτι δεῖ τὸν ἐδίδαξες τὸν λαόν σου, ὅτι πρέπει ὁ δίκαιος Χαναναίους ἔργα σου ἐδίδαξες τὸν λαόν σου Ἰσραήλ, ὅτι ὁ
δίκαιον εἶναι φιλάνθρωπον· καὶ νὰ εἶναι καὶ φιλάνθρωπος. Ἔκαμες τὰ δίκαιος πρέπει νὰ εἶναι φιλάνθρωπος, καὶ ἔκαμες τοὺς υἱούς
εὐέλπιδας ἐποίησας τοὺς υἱούς σου παιδιά σου νὰ ἔχουν ἀγαθὰς καὶ εἰς σὲ σου Ἰσραηλίτας νὰ εἶναι γεμᾶτοι καλὰς καὶ ἀκλονήτους
ὅτι δίδως ἐπὶ ἁμαρτήμασι στηριγμένας τὰς ἐλπίδας των, διότι σὺ ἐλπίδας, ὅτι δίδεις μετάνοιαν διὰ τὰ ἁμαρτήματα καὶ περιμένεις
μετάνοιαν. δίδεις καιρὸν μετανοίας καὶ παρέχεις τὴν ἐπιστροφὴν τοῦ ἁμαρτωλοῦ.
ἄφεσιν εἰς τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἀνθρώπων.
12,20 Εἰ γὰρ ἐχθροὺς παίδων σου καὶ 20 Διότι ἐὰν τοὺς ἐχθροὺς τῶν δούλων σου, 20 Πράγματι δὲ ἐδίδαξες οὕτω τὰ παιδιά σου καὶ τὰ ἐπλήρωσας
ὀφειλομένους θανάτῳ μετὰ οἱ ὁποῖοι ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν των ἦσαν παρηγόρου ἐλπίδος, διότι ἐὰν ἐκείνους, ποὺ ἦσαν ἐχθροὶ τῶν
τοσαύτης ἐτιμώρησας προσοχῆς καὶ ἄξιοι θανάτου καὶ ἐξοντώσεως, μὲ τόσην παιδιῶν σου καὶ ἦσαν ἄξιοι νὰ τιμωρηθοῦν διὰ θανάτου, μὲ
διέσεως, δοὺς χρόνους καὶ τόπον, δι' προσοχὴν καὶ ἐπιείκειαν τοὺς ἐτιμώρησες, τόσην προφύλαξιν καὶ περίσκεψιν τοὺς ἐτιμώρησες, σὰν νὰ
ὧν ἀπαλλαγῶσι τῆς κακίας, ἀφοῦ προηγουμένως παρεχώρησες εἰς τοὺς παρεκάλεις νὰ συνέλθουν, δώσας εἰς αὐτοὺς χρόνον καὶ
αὐτοὺς χρόνον καὶ καιρὸν διὰ νὰ εὐκαιρίαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴν κακίαν των,
μετανοήσουν καὶ ἁπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰς
κακίας,
12,21 μετὰ πόσης ἀκριβείας ἔκρινας 21 μὲ πόσην, λοιπόν, καλωσύνην καὶ 21 μὲ πόσον προσεκτικὴν καὶ ἐπιεικῆ ἀκρίβειαν ἔκρινες καὶ
τοὺς υἱούς σου, ὧν τοῖς πατράσιν ἐπιείκειαν ἔκρινες καὶ θὰ κρίνῃς τὰ παιδιά ἐτιμώρησες τοὺς υἱούς σου Ἰσραηλίτας, εἰς τῶν ὁποίων τοὺς
ὅρκους καὶ συνθήκας ἔδωκας σου, μὲ τοὺς προπάτορας τῶν ὁποίων προγόνους ἔδωκες ὅρκους καὶ ἔκαμες συμφωνίας καλῶν
ἀγαθῶν ὑποσχέσεων; συνῆψες συνθήκας καὶ ὑπεσχέθης μὲ ὑποσχέσεων;
58/97
ὅρκους πλούσια ἀγαθά;

12,22 Ἡμᾶς οὖν παιδεύων τοὺς 22 Ἐνῷ δὲ ἡμᾶς μᾶς παιδαγωγῇς διὰ τῶν 22 Ἐνῷ λοιπὸν ἡμᾶς μὲν τιμωρεῖς πρὸς παιδαγωγίαν καὶ
ἐχθροὺς ἡμῶν ἐν μυριότητι ἐλαφρῶν θλίψεων, μαστιγώνεις διόρθωσιν, τοὺς ἐχθρούς μας μαστιγώνεις μυριάκις
μαστιγοῖς, ἵνα σου τὴν ἀγαθότητα πολλαπλασίως τοὺς ἐχθρούς μας, διὰ νὰ περισσότερον, ἵνα μετὰ φροντίδος καὶ ἐπιμελείας ἐξετάζωμεν
μεριμνῶμεν κρίνοντες, κρινόμενοι σκεπτώμεθα τὴν καλωσύνην σου, ὅταν ἀφ' καὶ ἐκτιμῶμεν τὴν ἀγαθότητά σου, ὅταν δὲ κρινώμεθα καὶ
δὲ προσδοκῶμεν ἔλεος. ἑνὸς μὲν ἡμεῖς κρίνωμεν τοὺς ἄλλους, ἀφ' τιμωρούμεθα ἀπὸ Σέ, νὰ μὴ ἀπελπιζώμεθα, ἀλλὰ νὰ
ἑτέρου δὲ πρόκειται νὰ κριθῶμεν αὐτὸ σὲ περιμένωμεν ἔλεος.
καὶ νὰ ἐλπίζωμεν ἔτσι εἰς τὸ ἔλεός σου.
12,23 Ὅθεν καὶ τοὺς ἐν ἀφροσύνῃ 23 Ἰδού, λοιπόν, διατὶ τοὺς ἀσεβεῖς, οἱ 23 Δι’ αὐτὸ λοιπὸν καὶ τοὺς ἀδίκους Αἰγυπτίους, οἱ ὁποῖοι
ζωῆς βιώσαντας ἀδίκους διὰ τῶν ὁποῖοι ἐπέρασαν τὴν ζωήν των μέσα εἰς ἔζησαν ζωὴν ἄφρονα καὶ ἀπερίσκεπτον, τοῦ ἐβασάνισας καὶ
ἰδίων ἐβασάνισας βδελυγμάτων· τὰς ἀφροσύνας τῆς ἁμαρτίας, τοὺς τοὺς ἐτιμώρησας μὲ τοὺς ἰδίους τῶν σιχαμεροὺς καὶ βδελυροὺς
ἐτιμώρησες μὲ τὰ ἰδικά των εἰδωλολατρικὰ τρόπους τῆς λατρείας των,
βδελύγματα.
12,24 καὶ γὰρ τῶν πλάνης ὁδῶν 24 Διότι αὐτοὶ ἐπλανήθησαν βαδίσαντες 24 Διότι βεβαίως αὐτοὶ ἐπλανήθησαν πιὸ μακριὰ τοὺς δρόμους
μακρότερον ἐπλανήθησον, θεοὺς πολὺ μακρότερον ἀπὸ κάθε ὁδὸν πλάνης, τῆς πλάνης, ἐκλαμβάνοντες καὶ λατρεύοντες ὡς θεοὺς καὶ
ὑπολαμβάνοντες τὰ καὶ ἐν ζῴοις διότι ἐθεώρουν ὡς θεοὺς τὰ ζῶα τὰ ἐκεῖνα ἀκόμη ἀπὸ τὰ ζῶα τῶν ἐχθρῶν, τὰ ὁποῖα ἦσαν καὶ ἀπὸ
τῶν ἐχθρῶν ἄτιμα, νηπίων δίκην σιχαμερὰ καὶ ἀπεχθῆ μεταξὺ καὶ αὐτῶν αὐτοὺς καταφρονημένα καὶ χωρὶς καμμίαν τιμήν,
ἀφρόνων ψευσθέντες. ἀκόμη τῶν ζώων, καὶ παρεπλανήθησαν ἐξαπατηθέντες σὰν νήπια ἄμυαλα καὶ ἀνόητα.
ἔτσι σὰν μικρὰ ἀνόητα παιδιά.
12,25 Διὰ τοῦτο ὡς παισὶν 25 Διὰ τοῦτο, ὡς ἐὰν ἐπρόκειτο νὰ κρίνῃς 25 Δι' αὐτὸ καὶ κατὰ τὰς πρώτας διὰ βατράχων καὶ σκνιπῶν καὶ
ἀλογίστοις τὴν κρίσιν εἰς ἐμπαιγμὸν ἀνόητα παιδιά, ἔστειλες εἰς αὐτοὺς μίαν κυνομυιῶν πληγάς, σὰν εἰς παιδιὰ ἀσυλλόγιστα καὶ χωρὶς
ἔπεμψας. μικρὰν παιδικὴν τιμωρίαν. σοβαρὰν σκέψιν ἔστειλες τιμωρίαν διὰ νὰ ἐμπαίξῃς καὶ
περιγελάσῃς μᾶλλον παρὰ διὰ νὰ τιμωρήσῃς αὐτούς.
12,26 Οἱ δὲ παιγνίοις ἐπιτιμήσεως μὴ 26 Ἐπειδὴ ὅμως ἐκεῖνοι δὲν ἐσυνετίσθησαν 26 Αὐτοὶ ὅμως, μὴ σωφρονισθέντες μὲ τὴν ἐλαφρὰν σὰν
νουθετηθέντες ἀξίαν Θεοῦ κρίσιν μὲ τὴν μικρὰν καὶ ὡς εἶδος παιγνιδιοῦ παιγνίδια ἐπίπληξιν, μετ’ ὀλίγον θὰ δοκιμάσουν ἀνταξίαν τοῦ
πειράσουσιν. τιμωρίαν, ποὺ τοὺς ἔστειλες, ἐδοκίμασαν δικαίου καὶ παντοδυνάμου Θεοῦ τιμωρίαν.
καὶ θὰ δοκιμάσουν ἀνταξίαν τῆς ἀμελείας
59/97
των τὴν δικαίαν κρίσιν τοῦ Θεοῦ.

12,27 Ἐφ' οἷς γὰρ αὐτοὶ πάσχοντες 27 Διότι αὐτοὶ ὑπέφεραν καὶ κατεθλίβοντο 27 Τοὺς ἦλθεν ὅμως πολὺ ἀργὰ τὸ σωφρονιστικὸν μάθημα, διότι
ἠγανάκτουν, ἐπὶ τούτοις, οὓς ἀπὸ τὰ πράγματα ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα αὐτοὶ δι’ ἐκείνας τὰς πληγάς, ποὺ ἔπασχον καὶ ὑπέφερον,
ἐδόκουν θεούς, ἐν αὐτοῖς ἐθεωροῦσαν ὡς θεούς, ἐτιμωροῦντο δὲ ἐξ, ἠγανάκτουν τιμωρούμενοι ἀπὸ αὐτὰ ταῦτα τὰ περιφρονημένα
κολαζόμενοι, ἰδόντες ὃν πάλαι αὐτῶν καὶ εἶδαν καὶ ἀνεγνώρισαν ὡς ζῶα, τὰ ὁποῖα ἐθεώρουν καὶ ἐλάτρευον ὡς θεούς. Καὶ εἶδαν τότε
ἠρνοῦντο εἰδέναι Θεὸν ἐπέγνωσαν ἀληθινὸν Θεὸν ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖον ὅτι ἐκεῖνον, τὸν ὁποῖον εἰς τὸ παρελθὸν ἠρνοῦντο νὰ γνωρίσουν
ἀληθῆ· διὸ καὶ τὸ τέρμα τῆς παλαιότερα εἶχον ἀρνηθῇ. Καὶ ἐπιτέλους ὡς Θεόν, τώρα ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα ἔμαθαν καλά, ὅτι εἶναι
καταδίκης ἐπ' αὐτοὺς ἐπῆλθεν. ἐπῆλθεν ἐναντίον αὐτῶν ἡ τελικὴ Θεὸς ἀληθής. Διὰ τὴν ἄρνησίν τους ὅμως τὴν παλαιὰν ἦλθε
καταδίκη. κατεπάνω τους ἡ τελειωτικὴ καταδίκη τους διὰ τοῦ θανάτου
τῶν πρωτοτόκων τους καὶ τοῦ πνιγμοῦ των εἰς τὴν Ἐρυθρὰν
θάλασσαν.

13,1 Μάταιοι μὲν γὰρ πάντες Ανόητοι καὶ εὐτελεῖς κατὰ βάθος εἶναι οἱ Πράγματι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἠγνόησαν τὸν ἀληθῆ
ἄνθρωποι φύσει, οἷς παρῆν Θεοῦ ἄνθρωποι, εἰς τοὺς ὁποίους ἐπικρατεῖ ἄγνοια Θεόν, ὑπῆρξαν κατὰ βάθος μάταιοι καὶ ἀνόητοι καὶ δὲν
ἀγνωσία καὶ ἐκ τῶν ὁρωμένων Θεοῦ καὶ οἱ ὁποῖοι δὲν κατώρθωσαν ἀπὸ τὰ ἠμπόρεσαν ἀπὸ τὰ ὡραῖα κτίσματα, ποὺ εἶναι εἰς ὅλους ὁρατά,
ἀγαθῶν οὐκ ἴσχυσαν εἰδέναι τὸν δρώμενα ὡραῖα δημιουργήματα νὰ να γνωρίσουν Αὐτόν, ὁ Ὁποῖος ὄντως καὶ ἐξ Ἑαυτοῦ ὑπάρχει,
ὄντα οὔτε τοῖς ἔργοις προσχόντες γνωρίσουν τὸν ἕνα καὶ μόνον ὑπάρχοντα οὔτε ἀνεγνώρισαν τὸν Τεχνίτην, δίδοντες προσοχὴν εἰς τὰ
ἐπέγνωσαν τὸν τεχνίτην· Θεόν, καί, ἐπειδὴ δὲν ἐπρόσεξαν τὰ ἔργα θαυμαστὰ ἔργα του.
του, δὲν ἐπίστευσαν εἰς τὸν καλλιτέχνην τῆς
δημιουργίας.
13,2 ἀλλ' ἢ πῦρ ἢ πνεῦμα ἢ ταχινὸν 2 Ἀλλὰ ἐθεώρησαν θεούς, κυβερνήτας καὶ 2 Ἀλλὰ ἢ τὸ πῦρ ἢ τὸν ἀέρα ἢ τὸν βίαιον ἄνεμον ἢ τὸν κύκλον
ἀέρα ἢ κύκλον ἄστρων ἢ βίαιον ἄρχοντας τοῦ κόσμου, τὸ πῦρ ἢ τὸν ἄνεμον ἢ τῶν ἄστρων ἢ τὸ ὁρμητικὸν ὕδωρ τῶν ὠκεανῶν καὶ τῆς
ὕδωρ ἢ φωστῆρας οὐρανοῦ τὸν λεπτὸν καὶ εὐκίνητον ἀέρα ἢ τοὺς θυελλώδους βροχῆς ἢ τοὺς φωστῆρας τοῦ οὐρανοῦ, τὸν ἥλιον
πρυτάνεις κόσμου θεοὺς ἐνόμισαν. κύκλους τῶν ἀστέρων ἢ τὸ ὁρμητικὸν νερό, ἢ καὶ τὴν σελήνην, ἐνόμισαν ὡς θεοὺς ἐξουσιαστὰς καὶ
60/97
τοὺς φωστῆρας τοῦ οὐρανοῦ, τὸν ἥλιον καὶ κυβερνήτας τοῦ κόσμου.

τὴν σελήνην.
13,3 Ὦν εἰ μὲν τῇ καλλονῇ 3 Ἐὰν μέν, λοιπόν, οἱ εἰδωλολάτραι 3 Καὶ ἐὰν μέν, διότι ἐθέλγοντο ἀπὸ τὴν καλλονὴν τούτων,
τερπόμενοι ταῦτα θεοὺς τερπόμενοι ἀπὸ τὴν ὡραιότητα τῶν ἐνόμιζον αὐτὰ ὡς θεούς, ἂς μάθουν πόσον καλύτερος εἶναι
ὑπελάμβανον, γνώτωσαν πόσῳ δημιουργημάτων αὐτῶν τὰ ἐθεώρησαν ὡς αὐτός, ποὺ ὁρίζει ταῦτα καὶ εἶναι Δεσπότης αὐτῶν διότι αὐτὸς
τούτων ὁ δεσπότης ἐστὶ βελτίων, ὁ θεούς, ἂς μάθουν πόσον καλύτερος καὶ ποὺ εἶναι ὁ γενεσιουργὸς καὶ ἡ πηγὴ τοῦ ὡραίου καὶ τοῦ
γὰρ τοῦ κάλλους γενεσιάρχης ἀνώτερος εἶναι ὁ κυρίαρχος καὶ δημιουργὸς κάλλους, αὐτὸς εἶναι Ἐκεῖνος, ποὺ τὰ ἔκτισεν.
ἔκτισεν αὐτά· αὐτῶν· διότι ἡ πηγὴ καὶ ἡ αἰτία τοῦ κάλλους,
ὁ Θεός, ἐδημιούργησεν αὐτά.
13,4 εἰ δὲ δύναμιν καὶ ἐνέργειαν 4 Ἐὰν δὲ ἡ δύναμις καὶ ἡ δραστηριότης 4 Ἐὰν δέ, ἐπειδὴ ἐξεπλάγησαν ἀπὸ τὴν δύναμιν καὶ ἐνέργειάν
ἐκπλαγέντες νοησάτωσαν ἀπ' αὐτῶν τοὺς κατέπληξεν, ἂς ἐννοήσουν ἀπὸ των, ἐλάτρευσαν αὐτά, ἂς σκεφθοῦν καὶ διὰ τῆς νοήσεως καὶ
αὐτῶν πόσῳ ὁ κατασκευάσας αὐτὰ τὰ δημιουργήματα αὐτὰ πόσον ἀπείρως τοῦ συλλογισμοῦ ἂς καταλάβουν ἀπὸ αὐτὰ πόσον
δυνατώτερός ἐστιν· ἰσχυρότερος εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ τὰ δυνατώτερος εἶναι αὐτός, ποὺ κατεσκεύασε ταῦτα.
κατεσκεύασε.
13,5 ἐκ γὰρ μεγέθους καλλονῆς 5 Διότι ἀπὸ τὸ μεγαλεῖον καὶ τὴν καλλονὴν 5 Εἶναι δὲ δυνατὸν νὰ τὸ καταλάβουν, διότι ἀπὸ τὸ μεγαλεῖον
κτισμάτων ἀναλόγως ὁ τῶν δημιουργημάτων ἀνάγεται κανεὶς εἰς καὶ τὴν ὡραιότητα τῶν κτισμάτων ἐξ ἀναλογίας κατανοεῖται
γενεσιουργὸς αὐτῶν θεωρεῖται. τὴν θεώρησιν τοῦ Θεοῦ, κατ' ἀναλογίαν. καὶ βλέπεται διὰ τῆς διανοίας καὶ αὐτός, ποὺ τὰ παρήγαγεν.
13,6 Ἀλλ' ὅμως ἐπὶ τούτοις ἔστι 6 Ἀλλ' ὅμως ἡ μορφὴ καὶ ἡ κατηγορία 6 Ἀλλ’ ὅμως ἐπὶ τῶν εἰδωλολατρῶν τούτων θὰ ἔλεγέ τις, ὅτι
μέμψις ὀλίγη, καὶ γὰρ αὐτοὶ τάχα ἐναντίον αὐτῶν τῶν εἰδωλολατρῶν εἶναι ὀλίγης μομφῆς καὶ κατηγορίας εἶναι ἄξιοι, διότι αὐτοὶ
πλανῶνται Θεὸν ζητοῦντες καὶ μικρά, διότι αὐτοὶ ἀναζητοῦντες καὶ ἐμπίπτουν εἰς πλάνην, ἴσως ἐπειδὴ ἐρευνοῦν καὶ ἐπιθυμοῦν νὰ
θέλοντες εὑρεῖν· θέλοντες νὰ εὔρουν τὸν Θεὸν πλανῶνται. εὔρουν τὸν ἀνεξιχνίαστον Θεόν.
13,7 ἐν γὰρ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ 7 Ἐν τούτοις εἶναι ἔνοχοι καὶ ἀσύγγνωστοι, 7 Πλανῶνται δέ, διότι ἀσχολούμενοι μὲ τὰ ἔργα Του καὶ
ἀναστρεφόμενοι διερευνῶσι καὶ διότι ζῶντες ἀνάμεσα εἰς τὰ θαυμαστὰ ἔργα ζῶντες ἐν μέσῳ αὐτῶν ἐξετάζουν καὶ ἐρευνοῦν ταῦτα καὶ
πείθονται τῇ ὄψει, ὅτι καλὰ τὰ τοῦ Θεοῦ τὰ διερευνοῦν καὶ πείθονται μὲ τὰ πείθονται διὰ τῆς ὄψεως καὶ ἐξετάσεώς των, ὅτι αὐτὰ ποὺ
βλεπόμενα. ἴδια των τὰ μάτια, ὅτι εἶναι καλὰ καὶ ὡραῖα βλέπονται, εἶναι καλά.
αὐτά, ποὺ βλέπουν.
61/97
13,8 Πάλιν δὲ οὐδ' αὐτοὶ 8 Ὥστε καὶ αὐτοὶ οἱ ἴδιοι δὲν εἶναι ἄξιοι 8 Ἀλλὰ καὶ πάλιν δὲν δικαιολογοῦνται ἐξ ὁλοκλήρου καὶ δὲν
συγγνωστοί· πλήρους συγγνώμης διὰ τὴν ἀπιστίαν των. εἶναι ἄξιοι συγχωρήσεως.

13,9 εἰ γὰρ τοσούτον ἴσχυσαν 9 Διότι ἐὰν κατώρθωσαν τόσον πολὺ νὰ 9 Καὶ δὲν δικαιολογοῦνται, διότι, ἐὰν ἠμπόρεσαν νὰ μάθουν
εἰδέναι, ἵνα δύνωνται στοχάσασθαι προχωρήσουν εἰς γνῶσιν, ὥστε νὰ δύνανται τόσον πολλά, ὥστε νὰ δύνανται νὰ ἐμβαθύνουν εἰς τὴν
τὸν αἰῶνα, τὸν τούτων δεσπότην νὰ γνωρίσουν τὸν κόσμον, πόσον γνῶσιν τοῦ κόσμου, πῶς δὲν ηὗραν γρηγορώτερα αὐτόν, ποὺ
πῶς τάχιον οὐχ εὗρον; εὐκολώτερα καὶ ταχύτερα θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ὁ Δεσπότης καὶ Κυρίαρχος ὅλων αὐτῶν, ποὺ ἀποτελοῦν
ἔχουν εὔρει τὸν Δημιουργὸν τοῦ κόσμου; τὸ σύμπαν;
13,10 Ταλαίπωροι δὲ καὶ ἐν νεκροῖς 10 Ταλαίπωροι δὲ εἶναι αὐτοὶ καὶ ἔχουν θέσει 10 Εἶναι ὅμως ἄθλιοι καὶ δυστυχεῖς, καὶ εἰς νεκρὰ καὶ χωρὶς
αἱ ἐλπίδες αὐτῶν, οἵτινες ἐκάλεσαν τὰς ἐλπίδας των εἰς τὰ νεκρὰ καὶ ἄψυχα καμμίαν ζωὴν πράγματα στηρίζουν τὰς ἐλπίδας των αὐτοί,
θεοὺς ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων, εἴδωλα. Αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι ὠνόμασαν θεούς των ποὺ ἐκάλεσαν θεοὺς ἔργα ποὺ ἔγιναν ἀπὸ χέρια ἀνθρώπων, ἢ
χρυσὸν καὶ ἄργυρον τέχνης ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων, καμωμένα ἀπὸ χρυσὸν καὶ ἄργυρον, τέχνης μελετημένον κατασκεύασμα καὶ
ἐμμελέτημα καὶ ἀπεικάσματα ζῴων χρυσὸν καὶ ἄργυρον, κατειργασμένα μὲ ἀπεικονίσματα ζώων ἢ ἄχρηστον πέτραν, ποὺ τὴν
ἢ λίθον ἄχρηστον χειρὸς ἔργον τέχνην, διάφορα ὁμοιώματα ζώων ἢ κάποιον κατειργάσθη παλαιότερον κάποιο ἀνθρώπινον χέρι.
ἀρχαίας. ἀνωφελῆ λίθον, γλυπτὸν κάποιας ἀρχαίας
χειρός.
13,11 Εἰ δὲ καί τις ὑλοτόμος τέκτων 11 Ἂς πάρωμεν ἕνα ξυλοκόπον, ἕνα 11 Ὑποτεθείσθω δέ, ὅτι κάποιος ξυλοσχίστης τεχνίτης
εὐκίνητον φυτὸν ἐκπρίσας ξυλουργόν. Αὐτὸς ἐπριόνισεν ἕναν μαραγκός, ἀφοῦ κόψῃ ἕνα δένδρον εὐκίνητον καὶ εὔκολον εἰς
περιέξυσεν εὐμαθῶς πάντα τὸν κατάλληλον ξύλινον κορμόν. Ἔξυσεν αὐτὸν κατεργασίαν καὶ πριονίσῃ αὐτό, ἔξυσε τριγύρω μὲ
φλοιὸν αὐτοῦ καὶ τεχνησάμενος ὁλόγυρα καὶ ἀφήρεσε μὲ τέχνην ὅλον τὸν ἐπιτηδειότητα ὁλόκληρον τὸν φλοιόν του, καὶ ἀφοῦ τὸ
εὐπρεπῶς κατεσκεύασε χρήσιμον φλοιόν. Ἔπειτα ἐπεξειργάσθη μὲ δεξιότητα κατειργάσθη μὲ τέχνην καὶ εὐπρέπειαν, κατεσκεύασε σκεῦος
σκεῦος εἰς ὑπηρεσίαν ζωῆς. τὸν κορμὸν καὶ κατεσκεύασε κάποιον χρήσιμον πρὸς ἐξυπηρέτησιν τῶν ἀναγκῶν τῆς ζωῆς,
χρήσιμον σκεῦος διὰ τὴν ἐξυπηρέτησιν τῆς
καθημερινῆς ζωῆς του.
13,12 Τὰ δὲ ἀποβληματα τῆς 12 Τὰ ξύλινα δὲ καὶ περιττὰ πλέον 12 τὰ δὲ ἀποκόμματα τῆς ἐργασίας του ταύτης, ἀφοῦ τὰ
ἐργασίας εἰς ἐτοιμασίαν τροφῆς ἀποκόμματα ἀπὸ τὴν ἐργασίαν του αὐτήν, ἐχρησιμοποίησε καὶ τὰ ἔκαυσε διὰ νὰ ἑτοιμάσῃ τὸ φαγητόν
ἀναλώσας ἐνεπλήσθη· τὰ ἐχρησιμοποίησεν εἰς τὸ πῦρ, διὰ νὰ του, ἐχόρτασεν.
παρασκευάσῃ τὴν τροφήν. Ἔφαγε καὶ
ἐχόρτασεν.
62/97
13,13 τὸ δὲ ἐξ αὐτῶν ἀπόβλημα εἰς 13 Ἕνα ὅμως ἀπὸ τὰ ξύλινα αὐτὰ 13 Ἐκεῖνο δὲ τὸ μέρος, ποὺ ἔμεινε καὶ εἶναι διὰ πέταγμα καὶ

οὐθὲν εὔχρηστον, ξύλον σκολιὸν καὶ ἀπορρίματα, ἐντελῶς ἄχρηστον, ξύλον δὲν χρησιμεύει εἰς τίποτε, ξύλο στραβὸ καὶ γεμᾶτο ρόζους,
ὄζοις συμπεφηκός, λαβὼν ἔγλυψεν στραβὸν καὶ γεμᾶτον ἀπὸ ρόζους τὸ ἐπῆρε ἀφοῦ τὸ ἐπῆρε, τὸ ἐσκάλισε μὲ ἐπιμέλειαν καὶ προσοχὴν κατὰ
ἐν ἐπιμελείᾳ ἀργίας αὐτοῦ καὶ καὶ κατὰ τὰς ὥρας, ποὺ δὲν εἶχεν ἄλλην τὰς ὥρας τῆς ἀργίας του καὶ μὲ τὴν πεῖραν τῆς τέχνης του καὶ
ἐμπειρίᾳ συνέσεως ἐτύπωσεν αὐτό, ἀπασχόλησιν, τὸ ἐσκάλισε καὶ μὲ τὴν σοφήν τῆς ἐπιδεξιότητός του ἔδωκεν εἰς αὐτὸ σχῆμα καὶ μορφὴν καὶ
ἀπείκασεν αὐτὸν εἰκόνι ἀνθρώπου του πεῖραν ἔδωσεν εἰς αὐτὸ ἕνα ὡρισμένον τὸ ἔκαμεν ὅμοιον πρὸς εἰκόνα ἄνθρωπου·
τύπον. Τὸ ἐμορφοποίησε σύμφωνα μὲ τὴν
εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου,
13,14 ἢ ζῴῳ τινὶ εὐτελεῖ ὡμοίωσεν 14 ἢ τοῦ ἔδωσε τὴν μορφὴν ἑνὸς εὐτελοῦς 14 ἢ κατεσκεύασεν αὐτὸ ὅμοιον πρὸς εὐτελὲς καὶ τιποτένιον
αὐτό, καταχρίσας μίλτῳ καὶ φύκει ζώου. Τὸ ἤλειψε μὲ μίλτον (βαφὴ κοκκίνη) ζῶον, καὶ ἀφοῦ τὸ ἔχρισεν ἀφθόνως μὲ ὀρυκτὴν βαφὴν καὶ μὲ
ἐρυθήνας χρόαν αὐτοῦ, καὶ πᾶσαν καὶ μὲ κατάλληλα φύκια τοῦ ἔδωκε ἐρυθρὸν θαλασσινὰ φύκια καὶ ἔκαμε κόκκινον τὸ χρῶμα του καὶ κάθε
κηλῖδα τὴν ἐν αὐτῷ καταχρίσας χρῶμα εἰς τὴν ἐπιφάνειάν του καὶ σημάδι του καὶ μουντζούρα ἀπὸ τοὺς ρόζους τὰ ἠφάνισε μὲ
ἐσκέπασεν ἔτσι κάθε κηλῖδα του. χρῶμα,
13,15 καὶ ποιήσας αὐτῷ αὐτοῦ ἄξιον 15 Ἀφοῦ δὲ ἔκτισε δι' αὐτὸ ἕνα ἀντάξιον 15 καὶ κατασκευάσας δι’ αὐτὸ κατοικίαν ἀνταξίαν, τὸ
οἴκημα, ἐν τοίχῳ ἔθηκεν αὐτὸ οἶκον, ἕνα ναόν, τὸ ἔθεσεν εἰς τὸν τοῖχον καὶ ἐτοποθέτησεν εἰς τὸν τοῖχον, ἀφοῦ τὸ ἐστερέωσε καὶ τὸ
ἀσφαλισάμενος σιδήρῳ· τὸ ἐστερέωσεν ἀσφαλῶς μὲ σίδηρον, διὰ νὰ ἠσφάλισε μὲ σιδήρινον στήριγμα·
μὴ πέσῃ κάτω εἰς τὸ ἔδαφος.
13,16 ἵνα μὲν οὖν μὴ καταπέσῃ, 16 Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον, δηλαδή, 16 καὶ ἔτσι λοιπὸν ἔλαβε πρόνοιαν καὶ ἐφρόντισε δι' αὐτό, διὰ
προενόησεν αὐτοῦ εἰδὼς ὅτι ἐπρονόησεν, ὥστε αὐτὸ νὰ μὴ πέσῃ κατὰ γῆς νὰ μὴ πέσῃ ἀπὸ τὸν τοῖχον κάτω, ἐπειδὴ ἐγνώριζεν ὅτι δὲν ἔχει
ἀδυνατεῖ ἑαυτῷ βοηθῆσαι· καὶ γάρ γνωρίζων ὅτι δὲν δύναται αὐτὸ νὰ βοηθήσῃ τὴν δύναμιν τὸ εἴδωλον νὰ βοηθήσῃ τὸν ἑαυτόν του· βέβαια
ἐστιν εἰκὼν καὶ χρείαν ἔχει τὸν ἑαυτόν του, διότι εἶναι ἁπλῶς κάποια εἶναι ἄψυχος εἰκὼν καὶ νεκρὸν εἴδωλον, δι’ αὐτὸ δὲ ἔχει
βοηθείας. ἄψυχος εἰκὼν καὶ ἔχει ἀνάγκην βοηθείας. ἀνάγκην βοηθείας.
13,17 Περὶ δὲ κτημάτων καὶ γάμων 17 Ἐνῷ λοιπὸν τέτοιο εἶναι τὸ ἄψυχον 17 Εἰς τὸ οὕτω κατασκευασθὲν ἔργον τῶν χειρῶν του δὲν
αὐτοῦ καὶ τέκνων προσευχόμενος, κατασκεύασμα, ἐν τούτοις προσεύχεται πρὸς ἐντρέπεται νὰ προσεύχεται, ὁμιλῶν πρὸς τὸ ἄψυχον αὐτὸ διὰ
οὐκ αἰσχύνεται τῷ ἀψύχῳ αὐτὸ καὶ τὸ παρακαλεῖ διὰ τὰ κτήματά του, τὰ κτήματα καὶ τὰ ὑποστατικά τοῦ, καθὼς καὶ διὰ τοὺς γάμους
προσλαλῶν καὶ περὶ μὲν ὑγιείας τὸ διὰ τοὺς γάμους του καὶ διὰ τὰ τέκνα του. καὶ διὰ τὰ τέκνα του, καὶ ἐπικαλεῖται τὸ ἀσθενὲς αὐτὸ καὶ
ἀσθενὲς ἐπικαλεῖται, Καὶ δὲν ἐντρέπεται νὰ ὁμιλῇ εἰς τὸ ἄψυχον χωρὶς ζωὴν ξύλον διὰ τὴν ὑγείαν του.
63/97
αὐτὸ εἴδωλον καὶ νὰ ἐπικαλῆται τὸ ἀσθενὲς

αὐτὸ κατασκεύασμα τῶν χειρῶν του περὶ τῆς
ὑγείας.
13,18 περὶ δὲ ζωῆς τὸν νεκρὸν ἀξιοῖ, 18 Νὰ ἀξιώνῃ καὶ νὰ ἐλπίζῃ ζωὴν ἀπὸ τὸν 18 Ἔχει δὲ τὴν ἀξίωσιν νὰ τοῦ δώσῃ ζωὴν τὸ νεκρὸν αὐτὸ
περὶ δὲ ἐπικουρίας τὸ ἀπειρότατον νεκρόν· νὰ ἱκετεύῃ τὸ ἐντελῶς ἀνίσχυρον εἴδωλον, καὶ παρακαλεῖ μὲ ταπείνωσιν να τοῦ δοθῇ βοήθεια
ἱκετεύει, περὶ δὲ ὁδοιπορίας τὸ μηδὲ αὐτὸ ξόανον καὶ νὰ ζητῇ βοήθειαν εἰς τὰ ἀπὸ ἐκεῖνο, ποὺ δὲν ἔχει ὁλοτελῶς πεῖραν καὶ ἀντίληψιν· καὶ
βάσει χρῆσθαι δυνάμενον, ταξίδια του ἀπὸ αὐτό, τὸ ὁποῖον εἶναι διὰ τὸ ταξίδιόν του παρακαλεῖ ἐκεῖνο, ποὺ δὲν ἠμπορεῖ οὔτε
ἀνίκανον νὰ χρησιμοποιήσῃ τὰ πόδια του. τὸν ἕνα πόδα του νὰ χρησιμοποιήσῃ ἔστω καὶ δι’ ἐν βῆμα.
13,19 περὶ δὲ πορισμοῦ καὶ ἐργασίας 19 Διὰ τὴν ἐπιτυχίαν δὲ τῶν ἐργασιῶν του 19 Πρὸς πορισμὸν δὲ τῶν πρὸς τὸ ζῆν καὶ πρὸς ἀπόδοσιν τῆς
καὶ χειρῶν ἐπιτυχίας τὸ καὶ τὴν ἐξασφάλισιν τῶν μέσων τῆς ἐργασίας του καὶ ἐπιτυχίαν τῶν ἔργων τῶν χειρῶν του ζητεῖ
ἀδρανέστατον ταῖς χερσὶν συντηρήσεώς του, ζητεῖ δύναμιν καὶ ἀπὸ ἐκεῖνο, ποὺ εἶναι τελείως ἀκίνητον καὶ ἀδρανές, νὰ δοθῇ
εὐδράνειαν αἰτεῖται. δραστηριότητα ἀπὸ ἐκεῖνο, ποὺ δὲν ἠμπορεῖ δύναμις καὶ δραστηριότης εἰς αὐτόν.
οὐδὲ ἐπ' ἐλάχιστον νὰ κινήσῃ τὰ χέρια του.

14,1 Πλοῦν τις πάλιν στελλόμενος Εὰν πάλιν κανεὶς πρόκειται νὰ ἐπιχειρήσῃ Ιδοὺ καὶ ἕτερον παράδειγμα λαμβανόμενον ἀπὸ τὰ διὰ πλοίων
καὶ ἄγρια μέλλων διοδεύειν κύματα, θαλασσινὸν ταξίδι καὶ μέλλει νὰ διασχίσῃ ταξίδια. Κάποιος ἄλλος πάλιν, ποὺ ἐτοιμάζεται διὰ θαλάσσιον
τοῦ φέροντος αὐτὸν πλοίου ἄγρια κύματα, ἐπικαλεῖται εἰς βοήθειάν του ταξίδιον καὶ πρόκειται νὰ περάσῃ διὰ μέσου ἀγρίων κυμάτων,
σαθρότερον ξύλον ἐπιβοᾶται. ἕνα ξύλινον εἴδωλον, ἀσυγκρίτως ἐπικαλεῖται μετὰ φωνῆς ἰσχυρᾶς ἄγαλμα ἐκ ξύλου, τὸ ὁποῖον
ἀδυνατώτερον ἀπὸ τὸ πλοῖον, ἐπὶ τοῦ ὁποίου εἶναι πιὸ εὔθραυστον καὶ σάπιον ἀπὸ τὸ ξύλον τοῦ πλοίου, τοῦ
αὐτὸς ἐπιβαίνει. ὁποῖον τὸν μεταφέρει.
14,2 Ἐκεῖνο μὲν γὰρ ὄρεξις 2 Τοῦ μὲν πλοίου τὸ σχέδιον καὶ τὴν 2 Εἶναι δὲ πιὸ στερεὸν τὸ ξύλινον πλοῖον, διότι αὐτὸ μὲν τὸ
πορισμῶν ἐπενόησε, τεχνῖτις δὲ κατασκευὴν ἐνέπνευσεν ἡ ἐπιθυμία τοῦ ἐφεύρεν ἡ ἐπιθυμία τοῦ πορισμοῦ κέρδους, τὸ κατεσκεύασε δὲ
σοφία κατεσκεύασεν· κέρδους, ἡ δὲ τεχνίτρα σοφία τὸ μὲ δεξιότητα καὶ σοφίαν ὁ τεχνίτης.
κατεσκεύασεν.
64/97
14,3 ἡ δὲ σή, πάτερ, διακυβερνᾷ 3 Ὅμως, Πάτερ, ἡ ἰδική σου πρόνοια κυβερνᾷ 3 Ἡ Πρόνοιά σου ὅμως, ὦ Πάτερ, κυβερνᾷ διὰ μέσου τῶν

πρόνοια, ὅτι ἔδωκες μὲν ἐν θαλάσσῃ καὶ κατευθύνει τὸ πλοῖον τοῦτο, διότι σὺ κυμάτων τὸ πλοῖον, διότι Σὺ ἔχεις δώσει καὶ εἰς τὴν θάλασσαν
ὁδὸν καὶ ἐν κύμασι τρίβον ἀσφαλῆ, εἶσαι ἐκεῖνος, ποὺ ἤνοιξες λεωφόρους εἰς τὴν δρόμον καὶ ἐπὶ τῶν ταρασσομένων κυμάτων ἀσφαλῆ πορείαν.
θάλασσαν καὶ ἀσφαλῆ δρόμον ἐπάνω εἰς τὰ
κύματα,
14,4 δεικνὺς ὅτι δύνασαι ἐκ παντὸς 4 καὶ ἔτσι δείχνεις ὅτι σὺ δύνασαι ἀπὸ κάθε 4 Καὶ δείχνεις ἔτσι ὅτι ἠμπορεῖς ἀπὸ πάντα κίνδυνοι νὰ σώζῃς·
σώζειν, ἵνα κἂν ἄνευ τέχνης τις κίνδυνον νὰ σώζῃς τὸν ἄνθρωπον, ὥστε ἵνα οὕτω ὑπὸ τὴν προστασίαν σου εἶναι ἀσφαλὴς πᾶς τις, ἔστω
ἐπιβῇ. αὐτός, καὶ ἂν δὲν ἔχῃ ναυτικὴν πεῖραν καὶ καὶ ἂν ἐπιβῇ ἐπὶ τῆς θαλάσσης χωρὶς νὰ ἔχῃ γνῶσιν τῆς
τέχνην, νὰ ἠμπορῇ νὰ ἐπιβιβάζεται εἰς τὸ ναυτικῆς τέχνης.
πλοῖον διὰ τὸ ταξίδι του.
14,5 Θέλεις δὲ μὴ ἀργὰ εἶναι τὰ τῆς 5 Δὲν θέλεις τὰ ἔργα τῆς ἰδικῆς σου σοφίας 5 Ἐπειδὴ δὲ θέλεις τὰ ἔργα τῆς σοφίας σου νὰ μὴ μείνουν
σοφίας σου ἔργα, διὰ τοῦτο καὶ νὰ εἶναι ἄκαρπα καὶ ἄσκοπα. Διὰ τοῦτο καὶ ἀργά, διὰ τοῦτο ἐφώτισες τοὺς ἀνθρώπους νὰ κατασκευάσουν
ἐλαχίστῳ ξύλῳ πιστεύουσιν οἱ ἄνθρωποι τολμοῦν, ἐμπιστευόμενοι τὴν πλοῖα, καὶ ἐμπιστεύονται τὴν ζωήν των εἰς ξύλον πλοίου
ἄνθρωποι ψυχὰς καὶ διελθόντες ζωήν των εἰς ἕνα μικρότατον ξύλον, νὰ ἐλάχιστον ἐν σχέσει πρὸς τὰς θαλάσσας, ποὺ διαπλέουν, καὶ
κλύδωνα σχεδίᾳ διεσώθησαν. ἀντικρύζουν μὲ θάρρος καὶ νὰ διασχίζουν ἀφοῦ διασχίσουν καὶ περάσουν διὰ μέσου τῶν ταρασσομένων
τὴν τρικυμίαν, ἔστω καὶ ἐπὶ μιᾶς ξυλίνης κυμάτων, σώζονται μὲ αὐτό.
σχεδίας, καὶ νὰ σώζωνται μὲ αὐτήν.
14,6 Καὶ ἀρχῆς γὰρ ἀπολλυμένων 6 Κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ κόσμου, ὅταν διὰ τοῦ 6 Σώζονται, ἐπειδὴ Σὺ τοὺς κυβερνᾷς. Διότι καὶ κατὰ τὴν
ὑπερηφάνων γιγάντων, ἡ ἐλπὶς τοῦ κατακλυσμοῦ κατεστρέφοντο οἱ ὑπερήφανοι ἀρχὴν τοῦ κόσμου, ἐνῷ κατεστρέφοντο οἱ ὑπερήφανοι
κόσμου ἐπὶ σχεδίας καταφυγοῦσα καὶ ἁμαρτωλοὶ γίγαντες, ὀλίγοι ἄνθρωποι, γίγαντες, ὁ Νῶε, ἡ ἐλπὶς τοῦ κόσμου, ἀφοῦ κατέφυγεν ἐπὶ
ἀπέλιπεν αἰῶνι σπέρμα γενέσεως ποὺ ἦσαν ἐλπὶς τοῦ κόσμου, ὁ Νῶε καὶ οἱ μεγάλης βάρκας, ἐπὶ τῆς γνωστῆς κιβωτοῦ, διέσωσε καὶ
τῇ σῇ κυβερνηθεῖσα χειρί. περὶ αὐτόν, ἀφοῦ κατέφυγαν εἰς τὴν ξυλίνην ἀφῆκεν εἰς τὸν κόσμον ἀπογόνους μελλούσης γενεᾶς, διότι ἡ
κιβωτόν, ἡ ὁποία ἐκυβερνᾶτο ἀπὸ τὸ ἰδικόν κιβωτὸς αὐτὴ ἐκυβερνήθη ἀπὸ τὴν παντοδύναμον χεῖρα σου.
σου χέρι, ἐσώθησαν καὶ ἀφῆκαν εἰς τὸν
κόσμον σπέρμα μιᾶς νέας γενεᾶς.
14,7 Εὐλόγηται γὰρ ξύλον, δι' οὖ 7 Διότι εἶναι εὐλογημένον τὸ ξύλον, τὸ 7 Καὶ ἐκυβερνήθη ἀπὸ Σέ, διότι εἶναι εὐλογημένον τὸ ξύλον,
γίνεται δικαιοσύνη. ὁποῖον χρησιμοποιεῖται δι' ἔργον δίκαιον. διὰ τοῦ ὁποίου ἀσκεῖται δικαιοσύνη καὶ ἀρετή.
65/97
14,8 Τὸ χειροποίητον δέ, 8 Τὸ ξύλινον ὅμως εἴδωλον εἶναι 8 Τὸ εἴδωλον ὅμως, ποὺ κατασκευάζεται ἀπὸ ἀνθρώπινα

ἐπικατάρατον αὐτὸ καὶ ὁ ποιήσας ἐπικατάρατον καὶ αὐτὸ καὶ ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος χέρια, εἶναι ἐπικατάρατον καὶ αὐτὸ καὶ ἐκεῖνος, ποὺ ἐποίησε
αὐτό, ὅτι μὲν εἰργάζετο, τὸ δὲ τὸ κατεσκεύασε. Κατηραμένος ὁ ἄνθρωπος, τοῦτο· διότι δὲν ἔμενε μὲν οὗτος ἀργός, ἀλλ' εἰργάσθη διὰ τὴν
φθαρτὸν Θεὸς ὠνομάσθη. διότι τὸ κατεσκεύασε, κατηραμένον τὸ κατασκευήν του, αὐτὸ ὅμως, ἐνῷ εἶναι φθαρτὸν καὶ ὑπόκειται
ξύλινον αὐτὸ εἴδωλον, διότι, ἂν καὶ φθαρτόν, εἰς σαπίλαν, ὠνομάσθη θεός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἄφθαρτος καὶ
ὠνομάσθη θεός! αἰώνιος.
14,9 Ἐν ἴσῳ γὰρ μισητὰ Θεῷ καὶ ὁ 9 Εἶναι ἐξ ἴσου μισητὸς εἰς τὸν Θεὸν ὁ 9 Διότι ἐξ ἴσου εἶναι μισητὰ εἰς τὸν Θεὸν καὶ αὐτός, ποὺ ἀσεβεῖ
ἀσεβῶν καὶ ἡ ἀσέβεια αὐτοῦ· ἀσεβὴς καὶ τὰ ἀσεβῆ αὐτοῦ ἔργα. κατασκευάζων τὸ εἴδωλον, καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ εἴδωλον, τὸ
προϊὸν τῆς ἀσεβείας, εἰς τὴν ὁποίαν ἐκτρέπεται διὰ τῆς
ἐργασίας του.
14,10 καὶ γὰρ τὸ προχθὲν σὺν τῷ 10 Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς καὶ τὸ κατασκευασθὲν 10 Εἶναι ἐξ ἴσου μισητὰ καὶ τὰ δύο ταῦτα εἰς τὸν Θεόν. Καὶ δι’
δράσαντι κολασθήσεται. ἁμαρτωλὸν ἔργον θὰ καταδικασθῇ μαζῆ μὲ αὐτὸ βεβαίως θὰ τιμωρηθῇ ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ τὸ
τὸν δημιουργόν του. κατασκευασθὲν εἴδωλον μαζὶ μὲ ἐκεῖνον, ποὺ τὸ
κατεσκεύασεν.
14,11 Διὰ τοῦτο καὶ ἐν εἰδώλοις 11 Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος θὰ ἐπισκεφθῇ, διὰ νὰ 11 Ἐπειδὴ δὲ εἶναι ἐξ ἴσου μισητὰ εἰς τὸν Θεόν, δι’ αὐτὸ καὶ εἰς
ἐθνῶν ἐπισκοπὴ ἔσται, ὅτι ἐν τιμωρήσῃ τὰ εἴδωλα τῶν εἰδωλολατρικῶν τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνικῶν θὰ γίνῃ ἐν ὀργῇ καὶ καταστροφὴ θεία
κτίσματι Θεοῦ εἰς βδέλυγμα ἐθνῶν, διότι ἀνάμεσα εἰς τὰ δημιουργήματα ἐπίσκεψις καὶ κρίσις, διότι ἐν μέσῳ τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ
ἐγενήθησαν καὶ εἰς σκάνδαλα τοῦ Θεοῦ εὑρέθησαν καὶ τὰ βδελυρὰ αὐτὰ ἔγιναν ταῦτα σιχαμερὰ καὶ βδελυκτά, ἀλλὰ καὶ αἰτία
ψυχαῖς ἀνθρώπων καὶ εἰς παγίδα εἴδωλα, σκάνδαλα διὰ νὰ πίπτουν ψυχαὶ σκανδάλου εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων καὶ παγίδα κάτω
πόσιν ἀφρόνων. ἀνθρώπων καὶ παγὶς ἀπωλείας διὰ τὰ πόδια ἀπὸ τὰ πόδια ἀνοήτων ἀνθρώπων, εἰς τὴν ὁποίαν οὖτοι
τῶν ἀσυνέτων. συνελήφθησαν εἰς καταστροφὴν καὶ θάνατον.
14,12 Ἀρχὴ γὰρ πορνείας ἐπίνοια 12 Διότι ἀρχὴ καὶ αἰτία τῆς ἀποστασίας ἀπὸ 12 Ἀποτελοῦν δὲ παγίδα θανατηφόρον τὰ εἴδωλα, διότι ἡ
εἰδώλων, εὕρεσις δὲ αὐτῶν φθορὰ τὸν Θεὸν καὶ γενικῶς τῆς ἁμαρτωλότητος ἐπινόησις τῶν εἰδώλων εἶναι αἰτία τῆς ἀπομακρύνσεως ἀπὸ
ζωῆς. εἶναι ἡ ἐπινόησις τῶν εἰδώλων. Ἡ ἐφεύρεσις τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς πνευματικῆς πρῶτον, εἶτα δὲ καὶ τῆς
αὐτῶν εἶναι καταστροφὴ τῆς ζωῆς τῶν σωματικῆς πορνείας· ἡ ἐφεύρεσις δὲ αὐτῶν εἶναι διαφθορὰ καὶ
ἀνθρώπων. κατάρρευσις τῆς ζωῆς.
66/97
14,13 Οὔτε γὰρ ἦν ἀπ' ἀρχῆς οὔτε εἰς 13 Τὰ εἴδωλα αὐτὰ καὶ ἡ εἰδωλολατρεία 13 Εἶναι δὲ πράγματι ἐπινόησις καὶ ἐφεύρεσις ἡ εἰδωλολατρία,
τὸν αἰῶνα ἔσται· γενικώτερον οὔτε ἀπ' ἀρχῆς ὑπήρχαν οὔτε διότι αὕτη οὔτε ἐξ ἀρχῇς τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου

καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τὸν ἄπαντα θὰ ὑπῆρχεν, οὔτε θὰ ὑπάρχῃ εἰς τὸ μέλλον αἰωνίως.
παραμείνουν.
14,14 κενοδοξίᾳ γὰρ ἀνθρώπων 14 Λόγῳ τοῦ ἐγωϊσμοῦ καὶ τῆς ματαιοδοξίας 14 Δὲν θὰ ὑπάρχῃ δὲ αἰωνίως ἡ εἰδωλολατρία, διότι ἀπὸ τὴν
εἰσῆλθεν εἰς κόσμον, καὶ διὰ τοῦτο τῶν ἀνθρώπων εἰσῆλθεν ἡ εἰδωλολατρεία ματαιοδοξίαν τῶν ἀνθρώπων εἰσῆλθεν εἰς τὸν κόσμον, καὶ διὰ
σύντομον αὐτῶν τέλος ἐπενοήθη. εἰς τὸν κόσμον καὶ διὰ τοῦτο ἐπιφυλάσσεται τοῦτο ἀπεφασίσθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι σύντομον τὸ τέλος
εἰς τοὺς εἰδωλολάτρας ἕνα σύντομον καὶ τῶν εἰδώλων.
ἀπότομον τέλος.
14,15 Ἀώρῳ γὰρ πένθει τρυχόμενος 15 Ἰδοὺ πῶς ἤρχισεν ἡ εἰδωλολατρεία· ἔνας 15 Ἰδοὺ δὲ πῶς ἐκ ματαίων λόγων εἰσῆλθεν ἡ εἰδωλολατρία εἰς
πατήρ, τοῦ ταχέως ἀφαιρεθέντος, πατέρας ταλαιπωρούμενος καὶ τὸν κόσμον· διότι ἕνας πατέρας, ὁ ὁποῖος ἐβασανίζετο ἀπὸ
τέκνου εἰκόνα ποιήσας, τὸν τότε βασανιζόμενος ἀπὸ τὸν πρόωρον θάνατον πρόωρον πένθος, ἀφοῦ κατεσκεύασεν εἰκόνα τοῦ παιδιοῦ του,
νεκρὸν ἄνθρωπον νῦν ὡς Θεὸν τοῦ παιδιοῦ του κατεσκεύασεν εἰκόνα αὐτοῦ ποὺ τοῦ ἀφαιρέθηκε γρήγορα καὶ παράκαιρα ἀπὸ τὸν
ἐτίμησε καὶ παρέδωκε τοῖς τοῦ τέκνου του, τὸ ὁποῖον λίαν ἐνωρὶς θάνατον, τὸν ἄνθρωπον αὐτόν, ποὺ ἦτο πλέον τότε νεκρός,
ὑποχειρίοις μυστήρια καὶ τελετάς. ἀνηρπάγη ἐκ μέσου τῆς οἰκογενείας του. Τὸν τώρα τὸν ἐτίμησεν ὡς θεὸν καὶ πρὸς τιμὴν καὶ λατρείαν του
τότε λοιπὸν νεκρὸν ἄνθρωπον τὸν ἐτίμησε παρέδωκε καὶ καθώρισεν εἰς τοὺς ἐξαρτωμένους ἀπὸ αὐτὸν
τώρα ὡς θεόν, καὶ ἐθεσμοθέτησε διὰ τοὺς δούλους καὶ ὑπεξουσίους νὰ τελοῦν μυστήριο καὶ τελετάς.
ἀνθρώπους, ποὺ εἶχεν ὑπὸ τὴν δικαιοδοσίαν
του, μυστηριακὰς ὑπὲρ ἐκείνου τελετάς.
14,16 Εἶτα ἐν χρόνῳ κρατυνθὲν τὸ 16 Κατόπιν δέ, καθὼς ἐπερνοῦσε ὁ καιρός, 16 Ἔπειτα, μὲ τὴν πάροδον τοῦ χρόνου, ἀφοῦ ἐνισχύθη καὶ
ἀσεβὲς ἔθος ὡς νόμος ἐφυλάχθη, ἐνισχύθη καὶ ἐπεκράτησεν αὐτὴ ἡ ἀσεβὴς ἐπεκράτησε τὸ ἀσεβὲς αὐτὸ ἔθιμον, ἐφυλάχθη, σὰν νὰ ἦτο
καὶ τυράννων ἐπιταγαῖς συνήθεια, ἐτηρήθη ὡς νόμος καὶ διὰ νόμος, καὶ σύμφωνα μὲ τὰς διαταγὰς τῶν ματαιοδόξων καὶ
ἐθρησκεύετο τὰ γλυπτά, βασιλικῶν διαταγῶν ἐλατρεύθησαν ἔτσι τὰ ὑπὸ ἰδιοτελῶν κολάκων παρακινουμένων ἀρχόντων τὰ
εἴδωλα. σκαλιστὰ εἴδωλα ἐλατρεύοντο.
14,17 οὕς ἐν ὄψει μὴ δυνάμενοι 17 Ἔπειτα οἱ ἄνθρωποι θέλουν νὰ τιμήσουν 17 Ἑτέρα περίπτωσις θεοποιήσεως τῶν βασιλέων ἐκείνων
τιμᾶν ἄνθρωποι διὰ τὸ μακρὰν μερικοὺς προσωπικῶς, ἐπειδὴ ὅμως ἐκεῖνοι δηλαδή, τοὺς ὁποίους οἱ ἄνθρωποι δὲν ἠδύναντο νὰ τιμήσουν
οἰκεῖν, πόρρωθεν ὄψιν κατοικοῦν μακρὰν καὶ δὲν ἠμποροῦν νὰ τοὺς κατὰ πρόσωπον καὶ ἐπὶ παρουσία των, διότι κατῴκουν μακρὰν
ἀνατυπωσάμενοι, ἐμφανῆ εἰκόνα τιμήσουν, ὅπως θέλουν, ἀπετύπωσαν τὴν καὶ εἰς ἄλλον τόπον, ἀφοῦ ἀπετύπωσαν τὴν μακρόθεν διὰ τῆς
67/97
τοῦ τιμωμένου βασιλέως ἐποίησεν, μορφήν των, κατεσκεύασαν φανερὰν καὶ φαντασία, θεωμένην ὑπ’ αὐτῶν μορφήν, ἔκαμαν ὁρατὴν καὶ

ἵνα τὸν ἀπόντα ὡς παρόντα θεατὴν εἰς ὅλους τὴν εἰκόνα τοῦ τιμωμένου πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν των φανερὰν μίαν εἰκόνα τοῦ βασιλέως,
κολακεύωσι διὰ τῆς σπουδῆς. βασιλέως καὶ ἔτσι χάρις εἰς τὸν ζῆλον των τὸν ὁποῖον ἤθελαν νὰ τιμήσουν, ἵνα τοιουτοτρόπως
αὐτὸν ἐκολάκευαν τὸν ἀπόντα μὲ τιμητικὴν κολακεύσουν καὶ προσκυνήσουν τὸν ἀπόντα βασιλέα μὲ τὴν
προσκύνησιν, ὡς ἐὰν ἦτο ἐκεῖ παρών. ἰδίαν σπουδὴν καὶ φροντίδα, ὡς νὰ ἦτο παρών.
14,18 Εἰς ἐπίτασιν δὲ θρησκείας καὶ 18 Εἰς ἐνίσχυσιν δὲ αὐτῆς τῆς 18 Πρὸς αὔξησιν δὲ καὶ μεγαλυτέραν ἐνίσχυσιν τῆς
τοὺς ἀγνοοῦντας ἡ τοῦ τεχνίτου εἰδωλολατρικῆς θρησκείας καὶ πρὸς δεισιδαιμονίας καὶ πεπλανημένης ταύτης θρησκεία, ὤθησε καὶ
προετρέψατο φιλοτιμία· ἐπέκτασίν της εἰς τοὺς ἀγνοοῦντας παρεκίνησε τοὺς εὑρισκομένους εἰς ἄγνοιαν καὶ τρίτη τις
συνετέλεσε καὶ ἡ φιλοδοξία τοῦ καλλιτέχνου αἰτία. Εἶναι δὲ αὕτη ἡ ματαιοδοξία καὶ φιλοτιμία τοῦ τεχνίτου.
τῶν εἰδώλων.
14,19 ὁ μὲν γὰρ τάχα τῷ κρατοῦντι 19 Διότι ὁ μὲν καλλιτέχνης, ἐπιθυμῶν 19 Λέγομεν ματαιοδοξίαν τοῦ τεχνίτου, διότι αὐτός, ἐπειδὴ
βουλόμενος ἀρέσαι, ἐξεβιάσατο τῇ προφανῶς νὰ φανῇ ἀρεστὸς εἰς τὸν βασιλέα, πιθανώτατα ἤθελε νὰ ἀρέσῃ εἰς αὐτόν, ποὺ εἶχε τὴν ἐξουσίαν,
τέχνῃ τὴν ὁμοιότητα ἐπὶ τὸ κάλλιον· διέθεσε καὶ ἐξεδαπάνησε ὅλην αὐτοῦ τὴν κατέβαλε πᾶσαν προσπάθειαν μέχρι τοῦ νὰ ἐκβιάσῃ καὶ
καλλιτεχνικὴν δεξιότητα, διὰ νὰ κάμῃ τὸ ἐξαντλήσῃ ὅλην τὴν δεξιότητα τῆς τέχνης του, διὰ νὰ ἐπιτύχῃ
ἄγαλμα ὅσον τὸ δυνατὸν ὠραιότερον. ὁμοίωμα τῆς εἰκόνος, ὅσον τὸ δυνατὸν ὡραιότερον ἀπὸ τὸ
πρωτοτύπον.
14,20 τὸ δὲ πλῆθος ἐφελκόμενον διὰ 20 Ὁ δὲ λαὸς ἐλκυόμενος ἀπὸ τὸ 20 Τὸ πλῆθος ὅμως τῶν ἀγνοούντων ἀνθρώπων, ἐπειδὴ
τὸ εὔχαρι τῆς ἐργασίας, τὸν πρὸ καλλιτεχνικὸν αὐτὸ ἔργον τοῦ τεχνίτου εἱλκύετο ἀπὸ τὴν χάριν καὶ εὐμορφίαν τοῦ καλλιτεχνήματος,
ὀλίγου τιμηθέντα ἄνθρωπον νῦν παρασύρεται, ὥστε νὰ θεωρήσῃ τώρα ὡς αὐτόν, ὁ ὁποῖος μόλις πρὸ ὀλίγου ἐτιμήθη ὡς ἄνθρωπος, τὸν
σέβασμα ἐλογίσαντο. θεὸν αὐτόν, ποὺ πρὸ ὀλίγου ἐτίμα ὡς ἐθεώρησαν τώρα ὡς ἄξιον σεβασμοῦ καὶ λατρείας.
ἄνθρωπον.
14,21 Καὶ τοῦτο ἐγένετο τῷ βίῳ εἰς 21 Αὐτὸ ὅμως τὸ ἄγαλμα ἔγινε διὰ τὴν ζωὴν 21 Καὶ ἡ κατὰ τοὺς τρόπους τούτους εἴσοδος αὕτη τῆς
ἔνεδρον, ὅτι ἢ συμφορᾷ ἢ τυραννίδι τῶν ἀνθρώπων παγὶς καὶ σκάνδαλον. Διότι εἰδωλολατρίας εἰς τὸν κόσμον ἔγινε διὰ τὸν βίον τῶν
δουλεύσαντες ἄνθρωποι τὸ οἱ ἄνθρωποι εἴτε ἐπειδὴ περιέπεσαν εἰς ἀνθρώπων παγίδα καὶ ἐνέδρα ἀποπλανήσεως, διότι οἱ
ἀκοινώνητον ὄνομα λίθοις καὶ κάποιαν συμφοράν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν δὲν ἄνθρωποι οὗτοι, ἐπειδὴ κατέστησαν δοῦλοι εἴτε εἰς τὴν
ξύλοις περιέθεσαν. ἔβλεπαν λύτρωσιν, εἴτε διότι συμφορὰν εἴτε εἰς τὴν ἐξουσίαν τῶν τυράννων, περιέβαλον
ἐξηναγκάσθησαν ἀπὸ κάποιον τύραννον, λίθους καὶ ξύλα μὲ τὸ Ὄνομα ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον δὲν
68/97
ἀπέδωσαν τὸ ἀνέκφραστον ὄνομα τοῦ Θεοῦ ἐπιτρέπεται, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἀποδοθῇ καὶ εἰς ἄλλον

εἰς λίθους καὶ εἰς ξύλα. τινά.
14,22 Εἶτ' οὐκ ἤρκεσε τὸ πλανᾶσθαι 22 Ἔπειτα, ὡς ἐὰν δὲν ἦτο ἀρκετὸν δι' αὐτοὺς 22 Ἔπειτα δὲν ὑπῆρξεν ἀρκετὸν εἰς αὐτοὺς τὸ νὰ πλανῶνται
περὶ τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν, ἀλλὰ καὶ νὰ πλανῶνται εἰς τὴν περὶ τοῦ ἀληθινοῦ περὶ τὴν γνῶσιν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἔζων καὶ εἰς
μεγάλῳ ζῶντες ἀγνοίας πολέμῳ τὰ Θεοῦ γνῶσιν, περιέπεσαν καὶ εἰς ἄλλα κακά. μεγάλον ἐσωτερικὸν πόλεμον καὶ ἠθικὸν σκοτισμὸν ἐξ αἰτίας
τοσαῦτα κακὰ εἰρήνην Ζῶντες ἐξ αἰτίας τῆς ἀγνοίας των αὐτῆς εἰς τῆς ἀγνοίας των, εἰς τὰ τόσον πολλὰ κακά, εἰς τὰ ὁποῖα
προσαγορεύουσιν. διαρκῆ πόλεμον μὲ τὸν ἑαυτόν των καὶ μὲ ἐνέπεσαν, ἔδωκαν τὸ ὄνομα τῆς εἰρήνης.
τοὺς ἄλλους, ὀνομάζουν εἰρήνην τὰς τόσας
καὶ τέτοιας συμφοράς των.
14,23 Ἢ γὰρ τεκνοφόνους τελετὰς ἢ 23 Αὐτοί, ἐκτρεπόμενοι εἰς ἀηδεῖς τελετάς, 23 Ὑπῆρξαν δὲ πολὺ μεγάλα τὰ κακὰ ταῦτα. Διότι διεξάγοντες
κρύφια μυστήρια ἢ ἔμμανεις ἐξ θυσίας τῶν τέκνων των ἢ εἰς κρυφὰς τελετάς, εἰς τὰς ὁποίας ἐθυσίαζον τὰ τέκνα των, ἢ ἀπόκρυφα
ἄλλων θεσμῶν κώμους ἄγοντες, μυστηριώδεις λατρείας ἢ εἰς ἐξάλλους μυστήρια ἢ μετὰ μανίας παραδιδόμενοι εἰς ἀκόλαστα ὄργια
ὀργιαστικὰς εὐωχίας ξένων θεοτήτων, καὶ συμπόσια ἐθίμων καὶ νόμων ξένης προελεύσεως,
14,24 οὔτε βίους οὔτε γάμους 24 οὔτε ζωὴν οὔτε γάμους καθαροὺς 24 οὔτε τὴν ζωήν των οὔτε τοὺς γάμους των διατηροῦν πλέον
καθαροὺς ἔτι φυλάσσουσιν, ἕτερος κατορθώνουν νὰ διατηρήσουν, ἀλλὰ καθαρούς, ἀλλὰ παραμονεύων ὁ ἕνας τὸν ἄλλον φονεύει
δ' ἕτερον ἢ λοχῶν ἀναιρεῖ ἢ ἐπιβουλεύεται ὁ ἐνας τὸν ἄλλον εἴτε αὐτὸν ἢ τοῦ προκαλεῖ λύπην καὶ στενοχώριαν, ἐξαπατῶν
νοθεύων ὀδυνᾷ. φονεύων αὐτὸν κρυφίως εἴτε τοῦτον διὰ τῆς μοιχείας.
καταδολιευόμενος τὸν βυθίζει εἰς ὀδύνην.
14,25 Πάντας δ' ἐπιμίξ ἔχει αἷμα καὶ 25 Πάντες δὲ καὶ πανταχοῦ οἱ εἰδωλολάτραι 25 Εἰς τὸν καθένα τους δὲ ὑπάρχουν μέσα του ὅλα
φόνος, κλοπὴ καὶ δόλος, φθορά, φύρδην μίγδην εἶναι ἔνοχοι δι' αἵματα καὶ ἀνακατευμένα, τὸ αἷμα καὶ ὁ φόνος, ἡ κλοπὴ καὶ ἡ δολία
ἀπιστία, ταραχή, ἐπιορκία, θόρυβος φόνους, διὰ κλοπὰς καὶ δολιότητας, διὰ ἀπάτη, ἡ διαφθορά, ἡ ἀνειλικρίνεια καὶ ἔλλειψις
ἀγαθῶν, διαφθορὰν καὶ δι' ἀνειλικρίνειαν, διὰ ἐμπιστοσύνης, ταραχώδης ἀνησυχία, ἐπιορκία, διωγμὸς καὶ
ταραχὴν καὶ ἐπιορκίαν, διὰ δημιουργίαν ξεσήκωμα ἀνθρώπων φιλησύχων καὶ ἀγαθῶν·
ταραχῶν εἰς βάρος τῶν δικαίων καὶ
φιλησύχων ἀνθρώπων,
14,26 χάριτος ἀμνησία, ψυχῶν 26 διὰ λησμοσύνην εὐεργεσιῶν, διὰ 26 ἐξ ἀγνωμοσύνης ἐπιλησμοσύνη τῶν εὐεργεσιῶν, μολυσμὸς
69/97
μιασμός, γενέσεως ἐναλλαγή, μιάσματα ψυχικὰ καὶ σοδομικὰς ἁμαρτίας, τῶν ψυχῶν, μεταβολὴ τοῦ φύλου διὰ τῆς παρὰ φύσιν
γάμων ἀταξία, μοιχεία καὶ ἀταξίας γάμων, μοιχείας καὶ ἀσελγείας. ἀσελγείας, ἀταξία εἰς τοὺς γάμους διὰ τῶν εὐκόλων διαζυγίων

ἀσέλγεια. καὶ τῆς ἄνευ λόγου διαλύσεως αὐτῶν, μοιχεία καὶ ἀσέλγεια.
14,27 Ἡ γὰρ τῶν ἀνωνύμων εἰδώλων 27 Διότι ἡ θρησκεία τῶν εἰδώλων, τῶν 27 Ὑπάρχουν δὲ ὅλα αὐτὰ τὰ κακὰ ἀνακατευμένα, διότι ἡ
θρησκεία παντὸς ἀρχὴ κακοῦ καὶ ὁποίων οὔτε τὰ ὀνόματα δὲν πρέπει νὰ λατρεία τῶν εἰδώλων, τὰ ὁποῖα οὔτε ἔχουν ὄνομα οὔτε
αἰτία καὶ πέρας ἐστίν· ἀναφέρῃ κανείς, εἶναι ἡ πηγή, ἡ αἰτία καὶ ἡ ἐπιτρέπεται ἀπὸ τὸν θεῖον νόμον νὰ κατονομάζωνται, εἶναι ἡ
ὁλοκλήρωσις παντὸς κακοῦ. ἀρχὴ καὶ ἡ αἰτία καὶ τὸ τέρμα παντὸς κακοῦ.
14,28 ἢ γὰρ εὐφραινόμενοι 28 Διότι οἱ εἰδωλολάτραι ἢ κατὰ τὰ συμπόσιά 28 Εἶναι δὲ αἰτία παντὸς κακοῦ ἡ εἰδωλολατρία, διότι οἱ
μεμήνασιν ἢ προφητεύουσι ψευδῆ ἢ των περιπίπτουν καὶ καταλήγουν εἰς εἰδωλολάτραι, ἢ ὅταν εὐφραίνωνται καὶ διασκεδάζουν,
ζῶσιν ἀδίκως ἢ ἐπιορκοῦσι ταχέως. μανίαν, ἢ διδάσκουν καὶ προαναγγέλουν ἐκτρέπονται εἰς μανιώδη καὶ τρελλὰ ὄργια, ἢ προφητεύουν
ψευδολογίας, ἢ ζοῦν ἀδικοῦντες ὁ ἐνας τὸν ψευδεῖς καὶ ἀπατηλὰς προρρήσεις, ἢ ζοῦν μὲ ἀδικίας εἰς βάρος
ἄλλον, ἢ καταπατοῦν ἀμέσως τοὺς ὅρκους, τῶν πλησίον των καὶ χωρὶς κανένα δισταγμόν, ἀλλὰ μὲ κάθε
ποὺ δίδουν. εὐκολίαν ψευδορκοῦν.
14,29 Ἀψύχοις γὰρ πεποιθότες 29 Ἀκριβῶς διότι πιστεύουν εἰς τὰ ἄψυχα 29 Ψευδορκοῦν δὲ εὔκολα, διότι, ἐπειδὴ πιστεύουν εἰς ἄψυχα
εἰδώλοι κακῶς ὀμόσαντες, εἴδωλα δὲν φοβοῦνται, μήπως τιμωρηθοῦν εἴδωλα, δὲν περιμένουν καὶ δὲν φοβοῦνται νὰ τιμωρηθοῦν ἀπὸ
ἀδικηθῆναι οὐ προσδέχονται. ἀπὸ αὐτά, ὅταν ὁρκισθοῦν ψευδῶς. αὐτά, ἐὰν ὁρκισθοῦν ψευδῶς.
14,30 Ἀμφότερα δὲ αὐτοὺς 30 Ἀλλὰ ὀπωσδήποτε θὰ ἐκσπάσῃ ἐναντίον 30 Ἀντιθέτως ὅμως πρὸς τὴν ἀπατηλὴν ταύτην ἐλπίδα των, θὰ
μετελεύσεται τὰ δίκαια, ὅτι κακῶς των τιμωρία διὰ τὰ δύο αὐτὰ κακά. Πρῶτον ἐπακολουθήσῃ εἰς αὐτοὺς ἡ τιμωρία καὶ διὰ τὰ δύο κακὰ καὶ
ἐφρόνησαν περὶ Θεοῦ προσχόντες μὲν διότι ψευδὲς φρόνημα περὶ τοῦ Θεοῦ ἁμαρτήματά των, καὶ διότι δηλαδὴ ἐσχημάτισαν ἐσφαλμένον
εἰδώλοις καὶ ἀδίκως ὤμοσαν ἐν ἐμόρφωσαν καὶ παρεδέχθησαν, δεύτερον δὲ καὶ πεπλανημένον φρόνημα καὶ ἰδέαν περὶ τοῦ Θεοῦ, δίδοντες
δόλῳ καταφρονήσαντες ὀσιότητος· διότι ψευδῶς ὡρκίσθησαν καὶ διὰ τῆς δολίας σημασίαν καὶ προσοχὴν εἰς τὰ εἴδωλα, καὶ διότι ὡρκίσθησαν
αὐτῆς πράξεώς των κατεφρόνησαν τὴν ψευδῶς καὶ ἀδίκως, διὰ νὰ ἐξαπατήσουν καὶ δολιευθοῦν τὸν
ἁγιότητα. πλησίον των, περιφρονήσαντες τὴν ἱερότητα τοῦ ὅρκου.
14,31 οὐ γὰρ ἡ τῶν ὀμνυομένων 31 Διότι δὲν εἶναι ἡ δύναμις τῶν εἰδώλων, ἐπὶ 31 Ἀποτελεῖ δὲ περιφρόνησιν ἱερῶν καὶ ἡ ψευδορκία αὐτή,
δύναμις, ἀλλ' ἡ τῶν ἁμαρτανόντων τῶν ὁποίων αὐτοὶ ὡρκίσθησαν ποὺ θὰ τοὺς παρὰ τὸ ὅτι ὁ ὅρκος δίδεται εἰς ψευδεῖς θεούς, διότι οὐχὶ ἡ
δίκη, ἐπεξέρχεται ἀεὶ τὴν τῶν τιμωρήσῃ, ἄλλα ἡ θεία δίκη, ἡ δύναμις τῶν εἰδώλων, εἰς τὰ ὁποῖα ὡρκίσθησάν οἱ ψεύδορκοι
ἀδίκων παράβασιν. ἐπιφυλασσομένη ἐναντίον τῶν ἁμαρτωλῶν οὗτοι, ἀλλ’ ἡ δικαία τιμωρία ἐπιπίπτει καὶ ἐπέρχεται
70/97
καὶ ἡ ὁποία πάντοτε ἐπέρχεται ἐναντίον τῶν ἀδυσωπήτως πάντοτε κατὰ τῆς παραβάσεως τῶν ἀδίκων καὶ
ἀσεβῶν διὰ τὰς παραβάσεις των. ἀσεβῶν.

15,1 Σὺ δὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν χρηστὸς καὶ Σὺ ὅμως ὁ Θεός μας εἶσαι ἀγαθός, ἀληθής, Σὺ ὅμως, ὦ Θεέ μας, εἶσαι γεμᾶτος καλωσύνην καὶ πρὸς
ἀληθής, μακρόθυμος καὶ ἐν ἐλεεῖ μακρόθυμος, κυβερνᾷς καὶ κατευθύνεις τὰ αὐτοὺς τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ἐχθρούς σου καὶ ἀληθινός,
διοικῶν τὰ πάντα. πάντα μὲ τὴν ἄπειρον εὐσπλαγχνίαν σου. μένων πάντοτε πιστὸς εἰς τοὺς λόγους σου καὶ εἰς τὰς
ὑποσχέσεις σου, μακρόθυμος καὶ ὑπομονητικὸς ἔναντι τῶν
ἁμαρτωλῶν, καὶ μὲ ἔλεος διοικεῖς καὶ κυβερνᾷς τὰ πάντα.
15,2 Καὶ γὰρ ἐὰν ἁμάρτωμεν, σοί 2 Διὰ τοῦτο, καὶ ἂν παρασυρθῶμεν εἰς 2 Καὶ διοικεῖς τὰ πάντα καὶ ὅλους ἡμᾶς μὲ ἔλεος καὶ
ἐσμεν, εἰδότες σὸν τὸ κράτος· οὐχ ἁμαρτίας, εἴμεθα ἰδικοί σου, διότι εὐσπλαγχνίαν, διότι, καὶ ἐὰν ἁμαρτήσωμεν, δὲν παύομεν ἀπὸ
ἁμαρτησόμεθα δέ, εἰδότες ὅτι σοὶ ἀναγνωρίζομεν τὴν παντοδυναμίαν σου, τοῦ νὰ εἴμεθα ἰδικοί σου, ἀναγνωρίζοντες τὸ μεγαλεῖον σου
λελογίσμεθα. συναισθανόμενοι δὲ καὶ γνωρίζοντες καλὰ καὶ τὴν κυριαρχίαν σου. Δὲν θὰ ἁμαρτήσωμεν ὅμως, διότι
ὅτι ἀνήκομεν εἰς σέ, δὲν θὰ ἁμαρτήσωμεν. γνωρίζομεν ὅτι ἔχομεν ὑπολογισθῇ εἰς τὸν ἀριθμὸν ἐκείνων,
ποὺ ἀνήκουν εἰς Σέ.
15,3 Τὸ γὰρ ἐπίστασθαί σε 3 Διότι τὸ νὰ ἔχῃ κανεὶς ἐπίγνωσιν σοῦ τοῦ 3 Ἀσφαλίζει δὲ ἠμᾶς ἡ γνῶσις αὐτὴ κατὰ τῆς ἁμαρτίας, διότι
ὁλόκληρος δικαιοσύνη, καὶ εἰδέναι ἀληθινοῦ Θεοῦ εἶναι ὅλαι ὁμοῦ αἱ ἀρεταί, τὸ νὰ Σὲ γνωρίζῃ κανεὶς θεωρητικῶς καὶ πρακτικῶς, αὖτο
τὸ κράτος σου ρίζα ἀθανασίας. ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ νὰ ἀναγνωρίζῃ τὴν εἶναι ἡ πλήρης ἀρετὴ καὶ τελειότης, καὶ τὸ νὰ αἰσθάνεται
παντοδύναμον κυριαρχίαν σου εἶναι ἡ ρίζα κανεὶς βαθιὰ τὴν δύναμιν καὶ κυριαρχίαν σου, ἐπειδὴ
τῆς ἀθανασίας. συνοδεύεται τοῦτο καὶ ἀπὸ τὸν ἅγιον φόβον σου, ἀποτελεῖ τὴν
βάσιν καὶ τὴν ρίζαν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν φυτρώνει ἡ ἀθανασία.
15,4 Οὔτε γὰρ ἐπλάνησεν ἡμᾶς 4 Δὲν μᾶς ἔχει παραπλανήσει ἡ ἐπινόησις 4 Καὶ εἴμεθα ἰδικοί σου, διότι δὲν μᾶς ἐπλάνησεν ἡ μετὰ τέχνης
ἄνθρώπων κακότεχνος ἐπίνοια, τῆς κακῆς εἰδωλολατρικῆς τέχνης οὔτε ὁ τὰ κακὰ καὶ ὀλέθρια εἴδωλα ἐργαζομένη τῶν ἀνθρώπων
οὐδὲ σκιαγράφων πόνος ἄκαρπος, μάταιος κόπος τῶν εἰδωλολατρῶν ἐπινόησις, οὔτε τῶν ζωγράφων ὁ μάταιος καὶ χωρὶς καρπὸν
εἶδος σπιλωθὲν χρώμασιν ζωγράφων, οὔτε κανένα πρᾶγμα κόπος, εἰκὼν προσώπου μὲ διηλλαγμένα καὶ διάφορα
διηλλαγμένοις, μολυσμένον, ποὺ ἔχει κατασκευασθῇ μὲ χρώματα βαμμένη.
διάφορα χρώματα.
71/97
15,5 ὧν ὄψις ἄφροσιν εἰς ὄνειδος 5 Ἡ μορφὴ αὐτῶν τῶν ἀντικειμένων ὁδηγεῖ 5 Τούτων τῶν εἰκόνων καὶ γλυπτῶν εἰδώλων ἡ θέα προκαλεῖ

ἔρχεται, ποθεῖ τε νεκρᾶς εἰκόνος τοὺς ἀσυνέτους εἰς καταισχύνην. Διότι ὁ εἰς τοὺς ἀνοήτους ἐπιθυμίας καὶ πάθη ἐπαίσχυντα, καὶ ὁ
εἶδος ἄπνουν. εἰδωλολάτρης αἰσθάνεται κάποιον χαρὰν δι' καθένας των ποθεῖ καὶ λατρεύει τὴν ἄψυχον καὶ χωρὶς πνοὴν
ἕνα πρᾶγμα, ποὺ εἶναι νεκρόν, διὰ μίαν μορφὴν τῆς νεκρᾶς εἰκόνος.
εἰκόνα ποὺ δὲν ἔχει πνοήν.
15,6 Κακῶν ἐρασταὶ ἄξιοί τε 6 Ἐπιθυμηταὶ κακῶν, ἄξιοι τοιούτων μωρῶν 6 Εἶναι τῶν κακῶν ἐρασταὶ καὶ ἄξιοι τοιούτων ματαίων καὶ
τοιούτων ἐλπίδων. Καὶ οἱ δρῶντες ἐλπίδων, εἶναι τόσον ἐκεῖνοι, οἱ ὀποῖοι χωρὶς κανὲν περιεχόμενον καὶ βάσιν ἐλπίδων, καὶ αὐτοὶ ποὺ
καὶ οἱ ποθοῦντες καὶ οἱ σεβόμενοι. κατασκευάζουν τὰ εἴδωλα, ὅσον ἐπίσης καὶ κατασκευάζουν τὰ εἴδωλα αὐτὰ καὶ τὰς εἰκόνας, καὶ αὐτοὶ ποὺ
ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι τὰ ἀγαποῦν καὶ τὰ τὰ ποθοῦν καὶ τὰ ἐπιθυμοῦν, καὶ αὐτοὶ ποὺ τὰ σέβονται καὶ τὰ
σέβονται. λατρεύουν.
15,7 Καὶ γὰρ κεραμεὺς ἁπαλὴν γῆν 7 Ὁ κεραμοποιὸς ζυμώνει τὸν μαλακὸν 7 Ὅτι δὲ καὶ κακῶν ἐρασταὶ καὶ ματαίων ἐλπίδων ἄξιοι εἶναι οἱ
θλίβων ἐπίμοχθον πλάσσει πρὸς πηλὸν μὲ κόπον καὶ κατασκευάζει κάθε τοιοῦτοι, ἀποδεικνύεται ἐκ τῶν ἑπομένων. Ὁ ἀγγειοπλάστης
ὑπηρεσίαν ἡμῶν ἓν ἕκαστον· ἀλλ' ἐκ δοχεῖον πρὸς χρῆσιν μας. Ἀπὸ τὸν αὐτὸν καὶ κεραμοποιὸς δηλαδή, ποὺ ζυμώνει μαλακὸν χῶμα
τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ ἀνεπλάσατο τά τε πηλὸν κατεσκεύασε κατάλληλα δοχεῖα διὰ κατεργαζόμενον μὲ πολὺν κόπον, πλάττει ἀπὸ αὐτὸ διάφορα
τῶν καθαρῶν ἔργων δοῦλα σκεύη τὴν ἐξυπηρέτησιν τῶν καθαρῶν ἔργων μας, σκεύη, τὸ καθένα πρὸς ἐξυπηρέτησίν μας. Ἀλλ’ ἀπὸ τὸν ἴδιον
τά τε ἐναντία, πὰνθ' ὁμοίως· τούτων ὅπως καὶ ἀντιθέτως ἄλλα δι' ἀκαθάρτους πηλὸν κατεσκεύασε καὶ τὰ σκεύη, τὰ ὁποῖα χρησιμεύουν διὰ
δὲ ἑκατέρου τίς ἑκάστω ἐστίν ἡ χρήσεις· ὅλα μὲ τὸν αὐτὸν τρόπον καθαρὰ ἔργα, καὶ τὰ σκεύη τὰ ἐναντία πρὸς αὐτά, ἤτοι τὰ δι’
χρῆσις, κριτὴς ὁ πηλουργός· κατεργαζόμενος. Διὰ τὴν χρῆσιν ὅμως τοῦ ἔργα ἀκάθαρτα προοριζόμενα, ὅλα μὲ τὸν ἴδιον τρόπον καὶ μὲ
καθενὸς ἀπὸ αὐτὰ θὰ κρίνῃ ὁ κεραμοποιός. τὸν αὐτὸν κόπον καὶ τέχνην. Ποία δὲ θὰ εἶναι ἡ χρῆσις ἑνὸς
ἑκάστου ἀπὸ τὰ δύο εἴδη τῶν ἀγγείων, κριτὴς θὰ εἶναι αὐτός,
ποὺ κατεργάζεται τὸν πηλόν.
15,8 καὶ κακόμοχθος θεὸν μάταιον 8 Ἔτσι καὶ ὁ εἰδωλολάτρης ἀγαλματοποιὸς 8 Καὶ καταβάλλων ὁ ἀγγειοπλάστης οὗτος ἀξιοκατάκριτον καὶ
ἐκ τοῦ αὐτοῦ πλάσσει πηλοῦ, ὃς πρὸ αὐτός, ὁ ὁποῖος ἐγεννήθη ἀπὸ τὴν γῆν. πρὸς κακὸν σκοπὸν κόπον, πλάττει ψευδῆ καὶ μάταιον θέον
γῆς γεννηθεὶς μετ' ὀλίγον πορεύεται Ἔπειτα δὲ ἀπὸ ὀλίγον θὰ ἐπανέλθῃ εἰς τὴν ἀπὸ τὸν ἴδιον πηλὸν αὐτός, ποὺ καὶ ὁ ἴδιος ἐγεννήθη πρὸ
ἐξ ἧς ἐλήφθη, τὸ τῆς ψυχῆς γῆν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἐλήφθη, ὅταν φθάσῃ ἡ ὀλίγου χρόνου ἀπὸ χῶμα, μετ' ὀλίγον δὲ πηγαίνει πάλιν εἰς
ἀπαιτηθεὶς χρέος. στιγμὴ νὰ πληρώσῃ καὶ αὐτὸς τὸ κοινὸν τὴν γῆν, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἐλήφθη, ὅταν θὰ τοῦ ἀπαιτηθῇ νὰ
χρέος τῆς ζωῆς του· ὁ κακῶς, λοιπόν, ἐπιστρέψῃ τὴν ζωήν, ἡ ὁποία τοῦ ἐδανείσθη καὶ τὴν χρεωστεῖ.
72/97
μοχθῶν αὐτὸς εἰδωλολάτρης, πλάσσει ἀπὸ

τὸν ἴδιον πηλὸν ἕνα μάταιον καὶ
ἀνύπαρκτον θεόν.
15,9 Ἀλλ' ἐστὶν αὐτῷ φροντὶς οὐχ ὅτι 9 Δὲν σκέπτεται δὲ αὐτός, ὅτι 9 Ἀλλ' αὐτὸς δὲν ἔχει ἔννοιαν καὶ φροντίδα, ὅτι μέλλει νὰ
μέλλει κάμνειν, ἀλλ ὅτι βραχυτελῆ καταταλαιπωρεῖται ἔτσι ἐργαζόμενος καὶ ὅτι καταβληθῇ καὶ νὰ ἀποθάνῃ, οὐδὲ ὅτι ἔχει ζωὴν μὲ σύντομον
βίον ἔχει, ἀλλ' ἀντερείδεται μὲν πρόκειται νὰ ἀποθάνῃ, οὔτε ὅτι ὁ βίος του τέλος, ἀλλὰ συναγωνίζεται μὲ τοὺς κατεργαζομένους τὸν
χρυσουργοῖς καὶ ἀργυροχόοις, εἶναι βραχύς, ἀλλὰ συναγωνίζεται εἰς χρυσὸν καὶ τὸν ἄργυρον χρυσοχόους, καὶ μὲ τὴν κατεργασίαν
χαλκοπλάστας τε μιμεῖται καὶ κατασκευὴν εἰδώλων τοὺς χρυσοχόους καὶ τοῦ πηλοῦ αὐτὸς μιμεῖται τοὺς χαλκουργοὺς καὶ θεωρεῖ τιμὴν
δόξαν ἡγεῖται ὅτι κίβδηλα πλάσσει. ἀργυροχόους, μιμεῖται τοὺς χαλκουργοὺς καὶ δόξαν του τὸ νὰ πλάττῃ κίβδηλα καὶ ψευδῆ.
καὶ θεωρεῖ δόξαν του, ὅτι κατασκευάζει
ἀγάλματα ψευδῶν θεῶν.
15,10 Σποδὸς ἡ καρδία αὐτοῦ, καὶ 10 Στάκτη εἶναι ἡ καρδία του. Μηδαμινωτέρα 10 Ἡ καρδία του εἶναι στάχτη καὶ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ
γῆς εὐτελεστέρα ἡ ἐλπὶς αὐτοῦ, ἀπὸ τὸ χῶμα ἡ ἐλπίς του. Ἀθλιεστέρα ἡ ζωή περιμένῃ κανεὶς ἀπὸ αὐτὴν θερμὸν καὶ ζωντανόν τι αἴσθημα,
πηλοῦ τε ἀτιμότερος ὁ βίος αὐτοῦ, του ἀπὸ τὴν λάσπην. καὶ ἡ ἐλπίδα του, ποὺ στηρίζεται εἰς τὰ ἄψυχα καὶ πήλινα
εἴδωλα, εἶναι πιὸ πρόστυχη καὶ χωρὶς ἀξίαν ἀπὸ τὸ χῶμα τῆς
γῆς, ἡ δὲ ζωή του ἔχει ὀλιγωτέραν τιμὴν καὶ ἀξίαν ἀπὸ τὴν
λάσπην.
15,11 ὅτι ἠγνόησε τὸν πλάσαντα 11 Διότι παρεμέρισε καὶ ἠγνόησε τὸν 11 Καὶ κατέληξεν εἰς αὐτὸ τὸ κατάντημα, διότι δὲν ἠθέλησε νὰ
αὐτὸν καὶ τὸν ἐμπνεύσαντα αὐτῷ πλάστην του καὶ Θεόν, ὁ ὁποῖος ἔπνευσεν εἰς γνωρίσῃ ἐκεῖνον, ποὺ τὸν ἔπλασε καὶ ἐνέπνευσεν εἰς αὐτὸν
ψυχὴν ἐνεργοῦσαν καὶ αὐτὸν ψυχὴν δραστηρίαν καὶ ἐνεφύσησεν εἰς ψυχήν, ἡ ὁποία ἐνεργεῖ καὶ εἶναι γεμάτη δρᾶσιν, καὶ ὁ Θεὸς
ἐμφυσήσαντα πνεῦμα ζωτικόν· αὐτὸν πνεῦμα ζωῆς. τοῦ ἐνεφύσησεν πνοὴν ζωῆς.
15,12 ἀλλ' ἐλογίσαντο παίγνιον 12 Ἀλλὰ ἐθεώρησε σὰν ἕνα παιγνίδι τὴν 12 Ἀλλ' οἱ ἄνθρωποι τοῦ τύπου αὐτοῦ ἐφαντάσθησαν ὅτι ἡ ζωή
εἶναι τὴν ζωὴν ἡμῶν καὶ τὸν βίον ζωήν μας, καὶ τὸν βίον σὰν μιὰ ἐπικερδῆ μας εἶναι ἕνα μάταιον καὶ ὀλίγης διαρκείας παιγνίδιον καὶ ὁ
πανηγυρισμὸν ἐπικερδῆ· δεῖν γάρ πανήγυριν. Κάτι τέτοιοι λέγουν, ὅτι πρέπει βίος μία ἐμποροπανήγυρις, ἐπιφέρουσα ὑλικὰ κέρδη· διότι
φησιν ὅθεν δή, κἂν ἐκ κακοῦ, ἀπὸ ὀπουδήποτε καὶ με ὁποιοδήποτε μέσον λέγουν ὅτι πρέπει νὰ κερδίζῃ κανεὶς μὲ ὁποιονδήποτε μέσον,
πορίζειν. νὰ κερδίζουν, ἔστω καὶ διὰ τοῦ κακοῦ. ἀκόμη καὶ μὲ τὸ κακόν.
73/97
15,13 Οὗτος γὰρ παρὰ πάντας οἶδεν 13 Ὁ πηλουργὸς αὐτὸς κατασκευαστὴς τῶν 13 Εἶναι δὲ αἰσχροκερδὴς καὶ ἀξιοκατάκριτος ἀπατεὼν ὁ
ὅτι ἁμαρτάνει, ὅλης γεώδους εἰδώλων γνωρίζει περισσότερον παντὸς κατασκευαστὴς τῶν εἰδώλων, διότι αὐτὸς γνωρίζει

εὔθραυστα σκεύη καὶ γλυπτὰ ἄλλου ὅτι ἁμαρτάνει, διότι κατασκευάζει περισσότερον ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους ὅτι ἁμαρτάνει. Τὸ
δημιουργῶν. πρόστυχα, εὔθραυστα οἰκιακὰ σκεύη ἀπὸ γνωρίζει δέ, διότι ἀπὸ τὴν αὐτὴν χωματένιαν ὕλην
τὴν λάσπην καὶ ἀγάλματα ψευδῶν θεῶν. κατασκευάζει καὶ εὔθραυστα ἀγγεῖα καὶ γλυπτὰ εἴδωλα.
Ξεύρει λοιπὸν ὅτι τὰ εἴδωλα ἔχουν τὴν αὐτὴν ἀξίαν πρὸς τὰ
ἄλλα ἀγγεῖα, καὶ ὅμως αὐτὸς τὰ πωλεῖ ὡς θεούς.
15,14 Πάντες δ' ἀφρονέστατοι καὶ 14 Ὅλοι αὐτοὶ εἶναι ἀφρονέστατοι καὶ 14 Αὐτοὶ ὅμως, ποὺ φαντάζονται τὸν βίον παιγνίδι καὶ
τάλανες ὑπὲρ ψυχὴν νηπίου οἱ ἀθλιέστεροι καὶ ἀπὸ τὴν ψυχὴν νηπίου ἐμποροπανήγυριν αἰσχροκερδείας, εἶναι ἀπὸ ὅλους οἱ
ἐχθροὶ τοῦ λαοῦ σου ἀκόμη, ἐχθροὶ τοῦ λαοῦ σου, οἱ ὁποῖοι περισσότερον ἄφρονες καὶ δυστυχεῖς καὶ ταλαίπωροι, πιὸ
καταδυναστεύσαντες αὐτόν, καταδυναστεύουν καὶ ἐκμεταλλεύονται πολὺ ἀπὸ τὴν ψυχὴν καὶ τὴν ζωὴν τοῦ νηπίου, ποὺ οὔτε νὰ
αὐτόν. φροντίσῃ διὰ τὸν ἑαυτόν του οὔτε νὰ σκεφθῇ κἀν ἠμπορεῖ. Οἱ
αἰσχροκερδεῖς αὐτοὶ εἶναι οἱ ἐχθροὶ τοῦ λαοῦ σου, οἱ ὁποῖοι τὸν
ἐκμεταλλεύονται καὶ τὸν κατατυραννοῦν.
15,15 ὅτι καὶ πάντα εἴδωλα τῶν 15 Διότι ἐθεώρησαν ὡς θεοὺς ὅλα τῶν ἐθνῶν 15 Ἐκμεταλλεύονται δὲ αἰσχρῶς καὶ τυραννικῶς τὸν λαόν,
ἐθνῶν ἐλογίσαντο θεούς, οἷς οὔτε τὰ εἴδωλα, τὰ ὁποῖα οὔτε ἐφθαλμοὺς ἔχουν διότι ἐθεώρησαν ὅλα τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ὡς θεοὺς καὶ
ὀμμάτων χρῆσις εἰς ὅρασιν οὔτε διὰ νὰ βλέπουν, οὔτε ρῖνας διὰ νὰ πωλοῦν ὡς θεοὺς τὰ πήλινα αὐτὰ κατασκευάσματα, εἰς τὰ
ρῖνες εἰς συνολκὴν ἀέρος οὔτε ὦτα ἀναπνέουν τὸν ἀέρα, οὔτε αὐτιὰ διὰ νὰ ὁποῖα δὲν ὑπάρχουν οὔτε χρησιμοποίησις ματιῶν διὰ νὰ
ἀκούειν οὔτε δάκτυλοι χειρῶν εἰς ἀκούουν, οὔτε δάκτυλα χειρῶν διὰ νὰ βλέπουν, οὔτε μύτες πρὸς εἰσπνοὴν ἀέρος, οὔτε αὐτιὰ διὰ νὰ
ψηλάφησιν, καὶ οἱ πόδες αὐτῶν ψηλαφοῦν. Οἱ δὲ πόδες των εἶναι ἀκίνητοι, ἀκούουν, οὔτε δάκτυλα χεριῶν διὰ νὰ ψηλαφοῦν, οἱ δὲ πόδες
ἀργοῖ πρὸς ἐπίβασιν. ἀνίκανοι νὰ βαδίσουν. των εἶναι ἀργοὶ καὶ ἀκίνητοι διὰ νὰ βαδίζουν.
15,16 Ἄνθρωπος γὰρ ἐποίησεν 16 Διότι ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ τὰ 16 Καὶ δὲν ἠμποροῦν τὰ εἴδωλα οὔτε νὰ ἴδουν οὔτε νὰ
αὐτούς, καὶ τὸ πνεῦμα κατασκεύασεν. Ἄνθρωπος, ποὺ ἔχει λάβει ἀκούσουν οὔτε νὰ ψηλαφήσουν οὔτε νὰ βαδίσουν διότι
δεδανεισμένος ἔπλασον αὐτούς· ὡς δάνειον ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ τὸ πνεῦμα, ἄνθρωπος κατεσκεύασε τοὺς ψευδοθεοὺς αὐτούς, καὶ ὁ
οὐδεὶς γὰρ αὐτῷ ὅμοιον ἄνθρωπος ἔπλασσεν αὐτοὺς τοὺς εἰδωλικοὺς θεούς. τεχνίτης ποὺ τοὺς ἔπλασεν, εἶχε δανεισμένον τὸ πνεῦμα, ποὺ
ἰσχύει πλάσαι Θεόν. Διότι κανεὶς ἄνθρωπος δὲν εἶναι ἱκανὸς νὰ τὸν ἐζωοποιοῦσε νὰ ἐργάζεται· πράγματι δὲ κανένας ἀπὸ τοὺς
τεχνουργήσῃ ἕνα θεόν, ὁ ὁποῖος νὰ τοῦ ἀνθρώπους δὲν ἔχει τὴν δύναμη νὰ πλάσῃ θεὸν ὅμοιον πρὸς
ὁμοιάζῃ. τὸν πραγματικὸν Θεόν.
74/97
15,17 Θνητὸς δὲ ὢν νεκρὸν 17 Θνητὸς ὢν ὁ ἄνθρωπος νεκρὸν εἴδωλον 17 Καὶ δὲν ἠμπορεῖ ὁ τεχνίτης νὰ φτιάσῃ ἄλλον θεὸν ὅμοιον

ἐργάζεται χερσὶν ἀνόμοις· κρείττων κατεσκεύασεν, ἔργον τῶν παρανόμων πρὸς τὸν ἀληθινόν, διότι εἶναι θνητὸς καὶ μὲ τὰ παράνομα καὶ
γὰρ ἐστι τῶν σεβασμάτων αὐτοῦ, ὧν χειρῶν του. Αὐτὸς εἰς τὴν πραγματικότητα ἁμαρτωλὰ χέρια του κατασκευάζει, ἔργον νεκρὸν καὶ χωρὶς
αὐτὸς μὲν ἔζησεν, ἐκεῖνα δὲ εἶναι ἀνώτερος ἀπὸ τὰ εἴδωλα, τὰ ὁποῖα ζωήν. Διότι αὐτὸς εἶναι καλύτερος καὶ ἀνώτερος ἀπὸ αὐτά, τὰ
οὐδέποτε. σέβεται, διότι αὐτὸς ἔζησε κάποτε, ἐκεῖνα ὁποῖα σέβεται καὶ λατρεύει. Ἀποδεικνύεται δὲ τοῦτο ἐκ τοῦ ὅτι
ὅμως ποτὲ δὲν ἔζησαν. αὐτὸ μὲν ἔζησε καὶ ἔγινε κατασκευαστής των, ἐκεῖνα ὅμως
οὐδέποτε ἔζησαν.
15,18 Καὶ τὰ ζῷα δὲ τὰ ἔχθιστα 18 Οἱ εἰδωλολάτραι Αἰγύπτιοι φθάνουν 18 Σέβονται δὲ ὡς θεοὺς τὰ πιὸ ἐχθρικὰ καὶ μισητὰ εἰς τὸν
σέβονται· ἀνοίᾳ γὰρ συγκρινόμενα μέχρι τοῦ σημείου νὰ σέβωνται ὡς θεοὺς καὶ ἄνθρωπον ζῶα, ὅπως τοὺς κροκοδείλους καὶ τὰ φίδια. Εἶναι δὲ
τῶν ἄλλων ἐστὶ χείρονα· μερικὰ ἀπὸ τὰ πλέον ἀπαίσια ζῶα, τὰ ὁποῖα ταῦτα μισητά, διότι ὡς πρὸς τὴν νοημοσύνην, ἡ ὁποία θὰ
συγκρινόμενα πρὸς τὰ ἄλλα ζῶα εἶναι ἐμετρίαζε τὴν σκληρότητα καὶ κακίαν των, συγκρινόμενα
χειρότερα καὶ ἀνοητότερα πρὸς ἄλλα ζῶα εἶναι ἀνοητότερα καὶ χειρότερα ἀπὸ αὐτά.
15,19 οὐδ' ὅσον ἐπιποθῆσαι ὡς ἐν 19 Αὐτὰ δὲ εἶναι τόσον ἀποκρουστικὰ εἰς τὴν 19 Οὔτε κατὰ τὴν ὄψιν καὶ θέαν αὐτῶν συμβαίνει νὰ εἶναι
ζῴων ὄψει καλὰ τυγχάνει, ὄψιν, ὥστε νὰ μὴ ἐμπνέουν κανένα καλὰ καὶ συμπαθητικὰ ὡς ζῶα τόσον, ὥστε νὰ ἐπιποθῇ καὶ να
ἐκπέφευγε δὲ καὶ τὸν τοῦ Θεοῦ εὐάρεστον συναίσθημα, ὅπως συμβαίνει μὲ εὐχαριστῆται κανεὶς νὰ τὰ βλέπῃ. Ἔχουν δὲ στερηθῇ καὶ τὸν
ἔπαινον καὶ τὴν εὐλογίαν αὐτοῦ. ἄλλα ὡραῖα ζῶα. Αὐτὰ δὲν ἔχουν ἐκ μέρους ἔπαινον τοῦ Θεοῦ, ὅταν παρουσιάσθη εἰς τοὺς ὀφθαλμούς του
τοῦ Θεοῦ οὔτε ἔπαινον οὔτε εὐλογίαν. ἡ δημιουργία καλὴ λίαν, καὶ τὴν εὐλογίαν αὐτοῦ, ὅπως ὁ ὄφις,
τὸν ὁποῖον ὁ Θεὸς καὶ κατηράσθη.

16,1 Διὰ τοῦτο δι' ὁμοίων Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς κατὰ λόγον δικαιοσύνης Επειδὴ ἐσκοτίσθησαν τόσον, ὥστε τὰ ἀνοητότερα καὶ
ἐκολάσθησαν ἀξίως καὶ διὰ πλήθους οἱ εἰδωλολάτραι Αἰγύπτιοι ἐτιμωρήθησαν μισητότερα ζῶα νὰ λατρεύουν, διὰ τοῦτο διὰ ζώων, ὁμοίων
κνωδάλων ἐβασανίσθησαν. μὲ ὅμοια πρὸς τὰ λατρευόμενα ἀπὸ αὐτοὺς πρὸς αὐτὰ ποὺ ἐλάτρευαν, ἐτιμωρήθησαν ὅπως τοὺς ἤξιζε καὶ
ζῶα, ἀπὸ πλῆθος δηλαδὴ μικρῶν καὶ ἀπὸ πλῆθος ζωυφίων ἀηδῶν ἐβασανίσθησαν.
μεγάλων ἐπιβλαβῶν καὶ σιχαμερῶν
75/97
σκωλήκων καὶ ζώων.

16,2 Ἀνθ' ἧς κολάσεως εὐεργετήσας 2 Ἀντιθέτως πρὸς τὴν τιμωρίαν αὐτὴν τῶν 2 Ἀντὶ ταύτης τῆς τιμωρίας τῶν εἰδωλολάτρῶν εὐηργέτησας
τὸν λαόν σου, εἰς ἐπιθυμίαν ὀρέξεως εἰδωλολατρῶν, σύ, εὐεργετῶν τὸν λαόν τὸν λαόν σου καὶ διὰ νὰ ἰκανοποιήσῃς τὴν ἐπιθυμίαν τῆς
ξένην γεῦσιν, τροφὴν ἡτοίμασας σου, ὅταν ἐπείνασαν εἰς τὴν ἔρημον τοὺς ὀρέξεώς των τοὺς παρεσκεύασες ὡς τροφὴν πλήθη
ὀρτυγομήτραν, ἔδωσες παράδοξον τροφήν, ἠτοίμασες ὀρτυγομήτρας, γεῦσιν ἀσυνηθιστον καὶ ἐκλεκτήν.
τροφὴν δι' αὐτοὺς ἀπὸ ὀρτύκια.
16,3 ἵνα ἐκεῖνοι μὲν ἐπιθυμοῦντες 3 Ἐνῷ ἐκεῖνοι οἱ εἰδωλολάτραι, παρὰ τὴν 3 Εἰς τρόπον ὥστε εἰς ἐκείνους μέν, δηλαδὴ τοὺς Αἰγυπτίους,
τροφὴν διὰ τὴν εἰδέχθειαν τῶν πεῖναν καὶ ἐπιθυμίαν τροφῆς, ποὺ εἶχαν, ἐνῷ ἐπείνων καὶ ἐπεθύμουν νὰ λάβουν τροφήν, λόγοι τῆς
ἐπαπεσταλμένων καὶ τὴν ἀναγκαίαν βλέποντες τὰ ἀηδῆ αὐτὰ ζῶα, ποὺ ἀηδίας καὶ τῆς σιχαμάρας, ποὺ τοὺς ἐπροκάλουν οἱ βάτραχοι
ὄρεξιν ἀποστρέφωνται, αὐτοὶ δὲ ἐπ' ἀπεστάλησαν εἰς τιμωρίαν ἐναντίον των, καὶ τὰ λοιπὰ ζῶα, ποὺ τοὺς εἶχον ἀποσταλῇ ὡς τιμωρία, καὶ ἡ
ὀλίγον ἐνδεεῖς γενόμενοι καὶ ξένης ἔχαναν καὶ αὐτὴν ἀκόμα τὴν ὄρεξιν πρὸς ἀναγκαία διὰ τὴν συντήρησίν των ὄρεξις μετεβάλλετο εἰς
μετάσχωσι γεύσεως. τροφήν. Ἐξ ἀντιθέτου ὅμὼς οἱ Ἰσραηλῖται ἀποστροφήν, αὐτοὶ δέ, οἱ Ἰσραηλῖται δηλαδή, ἐπ’ ὀλίγον
ἐστερήθησαν ἐπ' ὀλίγον διάστημα καὶ χρόνον εὑρεθέντες εἰς στέρησιν καὶ ἀνάγκην, ἔλαβον μέρος
ἐπείνασαν, ἔφαγαν ὅμως κατόπιν καὶ ἐδοκίμασαν τροφὴν σπανίαν καὶ εὔγευστον.
θαυματουργικῶς δοθεῖσαν εἰς αὐτοὺς
τροφήν.
16,4 Ἔδει γὰρ ἐκείνοις μὲν 4 Ἔπρεπε κατὰ λόγον δικαιοσύνης νὰ 4 Ἔγινε δὲ αὐτό, διότι εἰς ἐκείνους μέν, οἱ ὁποῖοι ἐτυράννουν
ἀπαραίτητον ἔνδειαν ἐπελθεῖν ἐπέλθῃ αὐτὴ ἡ στέρησις ἐναντίον ἐκείνων, καὶ κατεπίεζον τὸν λαόν, ἔπρεπε καὶ ἦτο δίκαιον νὰ ἐπέλθῃ ὡς
τυραννοῦσι, τούτοις δὲ μόνον ποὺ εἶχαν τυραννήσει τὸν λαόν σου, εἰς δὲ τιμωρία στέρησις μὴ ἐπιδεχομένη παραίτησιν καὶ μὴ δυναμένη
δειχθῆναι πῶς οἱ ἐχθροὶ αὐτῶν τοὺς ἰσραηλίτας νὰ καταδειχθῇ διὰ τοῦ νὰ ἀποφευχθῇ, εἰς τούτους δὲ ἡ προσωρινὴ στέρησις
ἐβασανίζοντο. γεγονότος αὐτοῦ, πῶς οἱ ἐχθροί των ἐχρειάζετο μόνον διὰ νὰ τοὺς δειχθῇ διὰ τῆς πείρας πῶς
ἐβασανίζοντο. ἐβασανίζοντο οἱ ἐχθροί των.
16,5 Καὶ γὰρ ὅτε αὐτοῖς δεινὸς ἐπῆλθε 5 Διότι, καὶ ὅταν ἐπῆλθον ἐναντίον των 5 Προσωριναὶ δὲ καὶ ὀλίγης διαρκείας ἦσαν πάντοτε αἱ
θηρίων θυμὸς δήγμασί τε σκολιῶν ἐξηρεθισμένα φοβερὰ θηρία, δηλητηριώδη τιμωρίαι τοῦ λαοῦ σου. Διότι καὶ ὅταν ἐπέπεσε κατ’ αὐτῶν
διεφθείροντο ὄφεων, οὐ μέχρι ἐλέους φίδια, καὶ αὐτοὶ ἐθανατώνοντο μὲ τὰ φοβερὸς θυμὸς καὶ μανία θηρίων θανατηφόρων καὶ μὲ τὰ
ἔμεινεν ἡ ὀργή σου· δήγματα τῶν ἐλισσομένων καὶ δαγκώματα φιδιῶν στρεβλῶν καὶ συστρεφομένων
συστρεφομένων αὐτῶν ὄφεων, δὲν ἐξωλοθρεύοντο, πάλιν καὶ τότε δὲν ἔμεινε μέχρι τέλους ἡ ὀργή
76/97
παρέμεινεν ἡ ὀργή σου μέχρι τέλους σου, ὥστε νὰ ἑξαφανισθοῦν.

ἐναντίον αὐτῶν.
16,6 εἰς νουθεσίαν δὲ πρὸς ὀλίγον 6 Συνεταράχθησαν οἱ Ἰσραηλῖται ἐπὶ 6 Διὰ νὰ σωφρονισθοῦν δὲ ἐταράχθησαν ἀπὸ τὴν πληγὴν τῶν
ἐταράχθησαν, σύμβουλον ἔχοντες ὀλίγον διάστημα, ἀλλὰ πρὸς νουθεσίαν φιδιῶν δι’ ὀλίγον χρόνον, ἔχοντες ἐν σημεῖον σωτηρίας, τὸν
σωτηρίας εἰς ἀνάμνησιν ἐντολῆς των, διότι ἔτσι ἀπέκτησαν ἕνα σύμβολον, χάλκινον ὄφιν, διὰ νὰ τοὺς ὑπενθυμίζῃ τὰς ἐντολὰς τοῦ νόμου
νόμου σου· ἕνα σημεῖον σωτηρίας, διὰ νὰ ἐνθυμοῦνται σου.
τὰς ἐντολὰς τοῦ Νόμου σου.
16,7 ὁ γὰρ ἐπιστραφεὶς οὐ διὰ τὸ 7 Διότι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐστρέφετο καὶ 7 Τοὺς ὑπενεθύμιζε δέ, πόσον σωτήριον πρᾶγμα εἶναι ἡ
θεωρούμενον ἐσώζετο, ἀλλὰ διὰ σὲ ἔβλεπε τὸ σημεῖον τοῦτο, τὸν χάλκινον τήρησις κάθε ἐντολῆς σου, διότι καθένας, ποὺ ἔστρεφε τὰ
τὸν πάντων σωτῆρα. ὄφιν, ἐσώζετο ὄχι βέβαια κατὰ τρόπον βλέμματά του εἰς τὸν χάλκινον ὄφιν συμμορφούμενος πρὸς
μαγικόν, ἀπὸ αὐτὸ καθ' ἑαυτὸ τὸ τὴν παραγγελίαν σου, ἐσώζετο καὶ ἐθεραπεύετο, ὄχι διὰ τὸ
σύμβολον, ἀλλὰ ἀπὸ σέ, ὁ ὁποῖος εἶσαι ὁ ἄψυχον ἐκεῖνο ὁμοίωμα, ποὺ ἐβλέπετο ἀπὸ αὐτόν, ἀλλὰ διὰ Σὲ
σωτὴρ ὅλων τῶν ἀνθρώπων. καὶ τὴν πίστιν καὶ ὑπακοήν του εἰς Σέ, τὸν Σωτῆρα ὅλων τῶν
ἀνθρώπων.
16,8 Καὶ ἐν τούτῳ δὲ ἔπεισας τοὺς 8 Καὶ μὲ τὸ γεγονὸς τοῦτο, ὅπως καὶ μὲ ὅλα 8 Καὶ μὲ τὸ θαῦμα σου αὐτὸ ἔπεισες τοὺς ἐχθρούς μας, ὅτι Σὺ
ἐχθροὺς ἡμῶν, ὅτι σὺ εἶ ρυόμενοι ἐκ τὰ προηγούμενα, ἔπεισες τοὺς ἐχθρούς εἶσαι ἐκεῖνος, ποὺ ἐλευθερώνεις καὶ γλυτώνεις τοὺς
παντὸς κακοῦ· μας, ὅτι σὺ εἶσαι ὁ μόνος, ποὺ ἀνθρώπους ἀπὸ κάθε κακόν.
ἐλευθερώνεις καὶ σώζεις ἀπὸ κάθε κακὸν
τοὺς ἀνθρώπους.
16,9 οὓς μὲν γὰρ ἀκρίδων καὶ μυιῶν 9 Ἐκείνους, τοὺς ἐχθρούς μας, τοὺς 9 Ὑπῆρξε δὲ τοῦτο ἀπόδειξις πειστική, διότι ἐκείνους μὲν
ἀπέκτεινε δήγματα, καὶ οὐχ εὑρέθη ἐφόνευον τὰ δήγματα τῶν ἀκρίδων καὶ τῶν ἐθανάτωναν δαγκώματα ἀκρίδων καὶ μυγῶν, καὶ δὲν εὑρέθη
ἴαμα τῇ ψυχῇ αὐτῶν, ὅτι ἄξιοι ἦσαν μυιῶν καὶ δὲν εὑρέθη καμμία θεραπεία εἰς φάρμακον ἰατρείας τῆς ζωῆς των, ἐπειδὴ ἦσαν ἄξιοι νὰ
ὑπὸ τοιούτων κολασθῆναι· περιφρούρησιν τῆς ζωῆς των, διότι ἦσαν τιμωρηθοῦν ἀπὸ τέτοια τιποτένια ἔντομα·
ἄξιοι νὰ τιμωρηθοῦν ἀπὸ τὰ σιχαμερὰ
καὶ ἐπικίνδυνα ἔντομα.
16,10 τοὺς δὲ υἱούς σου οὐδὲ ἰοβόλων 10 Τὰ τέκνα σου ὅμως, τοὺς Ἰσραηλίτας, 10 ἐνῷ ἀπ’ ἐναντίας τὰ παιδιά σου, τοὺς Ἰσραηλίτας, οὔτε τὰ
77/97
δρακόντων ἐνίκησαν ὀδόντες, τὸ δὲν τοὺς κατενίκησαν καὶ δὲν τοὺς δόντια τῶν φαρμακερῶν καὶ φοβερῶν φιδιῶν δὲν ἐνίκησαν,
ἔλεος γάρ σου ἀντιπαρῆλθε καὶ ἐξωλόθρευσαν οἱ ὀδόντες τῶν φαρμακερῶν διότι τὸ ἔλεός σου ἦλθε πρὸ αὐτῶν εἰς βοήθειάν των καὶ

ἰάσατο αὐτούς. ἐκείνων καὶ μεγάλων ὄφεων, διότι τὸ ἔλεός ἐθεράπευσεν αὐτούς.
σου τοὺς ἐπεσκέφθη καὶ τοὺς
ἐθεράπευσεν.
16,11 Εἰς γὰρ ὑπόμνησιν τῶν λογίων 11 Ἡ αἰτία δὲ καὶ ὁ σκοπός, 11 Οὕτως ἐτιμωροῦντο πρὸς διόρθωσιν καὶ πατρικὴν
σου ἐνεκεντρίζοντο καὶ ὀξέως ποὺ ἐδαγκώνοντο ἀπὸ τὰ φίδια καὶ παιδαγωγίαν, διότι ἐδαγκάνοντο ἀπὸ τὰ φίδια καὶ δὲν
διεσώζοντο, ἵνα μὴ εἰς βαθεῖαν ἀμέσως ἐθεραπεύοντο, ἦτο νὰ ἐνθυμοῦνται ἀπέθνησκον, ἀλλ’ ἀμέσως ἐθεραπεύοντο, διὰ νὰ ἐνθυμοῦνται
ἐμπεσόντες λήθην ἀπερίσπαστοι τὰς ἐντολάς σου καὶ νὰ μὴ περιπέσουν εἰς τὰ θεῖα σου λόγια, ἐκ φόβου μήπως παρασυρόμενοι εἰς
γένωνται τῆς σῆς εὐεργεσίας. λησμοσύνην τῶν λόγων σου καὶ βαθεῖαν ἐπιλησμοσύνην τοῦ νόμου σου γίνουν ἀνάξιοι, ὅπως
ἀποκλεισθοῦν ἔτσι ἀπὸ τὰς εὐεργεσίας περισπᾶται καὶ ἐνδιαφέρεται ἡ εὐεργετική σου ἀγαθότης δι’
σου. αὐτούς.
16,12 Καὶ γὰρ οὔτε βοτάνη οὔτε 12 Οὔτε κανένα θεραπευτικὸν 12 Πράγματι δὲ οὔτε βότανον οὔτε ἔμπλαστρον ἐθεράπευσεν
μάλαγμα ἐθεράπευσεν αὐτούς, ἀλλὰ χορτάρι οὔτε κανένα κατάπλασμα αὐτούς, ἀλλ’ ὁ λόγος Σου, Κύριε, ὁ ὁποῖος θεραπεύει τὰ πάντα.
ὁ σός, Κύριε, λόγος ὁ πάντα ἰώμενος. δὲν τοὺς ἐθεράπευσε τότε, ἀλλὰ ὁ ἰδικός
σου παντοδύναμος λόγος, Κύριε, ὁ ὁποῖος
θεραπεύει τὰ πάντα.
16,13 Σὺ γὰρ ζωῆς καὶ θανάτου 13 Διότι σύ, Κύριε, ἔχεις τὴν ἀπόλυτον 13 Καὶ ἔχει τόσην δύναμιν ὁ λόγος σου, διότι Σὺ ἔχεις
ἐξουσίαν ἔχεις καὶ κατάγεις εἰς ἐξουσίαν τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου καὶ ἀπόλυτον ἐξουσίαν ἐπὶ τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου καὶ
πύλας ᾅδου καὶ ἀνάγεις. σὺ κατεβάζεις εἰς τὰς πύλας τοῦ ᾅδου καὶ κατεβάζεις μέχρις αὐτῶν τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου καὶ
ἀνεβάζεις ἀπὸ ἔκεῖ τοὺς ἀνθρώπους. ἀνεβάζεις πάλιν ἀπ' ἐκεῖ τοὺς εἰς ἔσχατον κίνδυνον
περιελθόντας καὶ μηδεμίαν ἐλπίδα διασώσεως ἔχοντας.
16,14 Ἄνθρωπος δὲ ἀποκτέννει μὲν τῇ 14 Ὁ ἄνθρωπος ἐν τῇ κακίᾳ αὐτοῦ φονεύει 14 Ἀντιθέτως ὅμως ὁ ἄνθρωπος φονεύει μὲν ἐν τῇ κακίᾳ του
κακίᾳ αὐτοῦ, ἐξελθὸν δὲ πνεῦμα οὐκ τὸν συνάνθρωπόν του. Ἡ ψυχὴ δέ, ποὺ τὸν ὅμοιόν του, ὅταν δὲ διὰ τοῦ φόνου φύγῃ τὸ πνεῦμα ἀπὸ
ἀναστρέφει οὐδὲ ἀναλύει ψυχὴν ἐξέρχεται ἀπὸ τὸν φονευθέντα, δὲν τὸν φονευθέντα, δὲν ἐπιστρέφει πάλιν, οὔτε ὁ φονεὺς ἠμπορεῖ
παραληφθεῖσαν. ἐπιστρέφει. Ὁ φονεύσας δὲν ἠμπορεῖ νὰ νὰ λύσῃ ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ θανάτου καὶ νὰ ἐπαναφέρῃ ψυχήν,
ἀπελευθερώσῃ τὴν ψυχήν, τὴν ὁποίαν ἡ ὁποία παρελήφθη ἀπὸ τὸν Ἅδην.
παρέλαβε πλέον ὁ ᾅδης.
78/97
16,15 Τὴν δὲ σὴν χεῖρα φυγεῖν 15 Τὴν ἰδικήν σου ὅμως παντοδύναμον 15 Τὴν ἰδικήν σου ὅμως χεῖρα, ἡ ὁποία δὲν εἶναι ἀσθενής, ὅπως

ἀδύνατόν ἐστιν· χεῖρα κανεὶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ διαφύγῃ. τῶν ἀνθρώπων αἱ χεῖρες, ἀλλ’ εἶναι παντοδύναμος, ἀδύνατον
νὰ ξεφύγῃ κανείς.
16,16 ἀρνούμενοι γὰρ σε εἰδέναι 16 Οἱ ἀσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι ἠρνήθησαν νὰ σὲ 16 Δι’ αὐτὸ δὲ καὶ οἱ ἀσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι ἠρνοῦντο νὰ
ἀσεβεῖς, ἐν ἰσχύϊ βραχίονός σου γνωρίσουν καὶ σὲ ἀναγνωρίσουν ὡς Θεόν ἀναγνωρίσουν τὴν ἰσχὺν καὶ τὸ μεγαλεῖον σου, μὲ τὴν δύναμιν
ἐμαστιγώθησαν, ξένοις ὑετοῖς καὶ των, ἐτιμωρήθησαν μὲ τὴν δύναμιν τῆς τοῦ βραχίονός σου ἐμαστιγώθησαν, καταδιωκόμενοι μὲ
χαλάζαις καὶ ὄμβροις διωκόμενοι παντοδυνάμου δεξιᾶς σου καταδιωκόμενοι ἀσυνήθεις βροχὰς καὶ μὲ χαλάζας καὶ μὲ καταιγίδας, ποὺ ἦτο
ἀπαραιτήτοις καὶ πυρὶ ἀπὸ παράδοξα καὶ ἀνερμήνευτα νερά, ἀπὸ ἀδύνατον νὰ τὰς ἀποφύγουν, καὶ ἐξαφανιζόμενοι ἀπὸ φωτιάν.
καταναλισκόμενοι. χαλάζας καὶ βροχάς, γινόμενοι
παρανάλωμα καὶ τῆς φωτιᾶς.
16,17 Τὸ γὰρ παραδοξότατον, ἐν τῷ 17 Καὶ τὸ ἐκτάκτως παράδοξον εἶναι, ὅτι 17 Πράγματι δὲ ἐξηφανίζοντο ἀπὸ τὴν φωτιάν. Διότι τὸ κατ'
πάντα σβεννύντι ὕδατι πλεῖον μέσα εἰς τὸ νερό, ὅπου τὰ πάντα ἐξοχὴν παράδοξον καὶ πρωτοφανὲς εἶναι, ὅτι μέσα εἰς τὸ νερό,
ἐνήργει τὸ πῦρ, ὑπέρμαχος γὰρ ὁ σβήνονται, ἡ φωτιὰ ἔπαιρνε ἀκόμη τὸ ὁποῖον σβήνει τὰ πάντα, περισσότερον ἔκαιε καὶ
κόσμος ἐστὶ δικαίων· μεγαλυτέραν δραστηριότητα, διότι ἐνεργοῦσεν ἡ φωτιά. Καὶ συνέβαινεν αὐτό, διότι τὰ στοιχεῖα
πράγματι τὸ σύμπαν μάχεται ὑπὲρ τῶν καὶ αἱ δυνάμεις τοῦ φυσικοῦ κόσμου εἶναι ὑπερασπισταὶ
δικαίων. μαχόμενοι ὑπὲρ τῶν δικαίων.
16,18 ποτὲ μὲν γὰρ ἡμεροῦτο φλόξ, τὰ 18 Μερικὲς φορὲς ἡ φλόγα τοῦ πυρὸς 18 Καὶ ἄλλοτε μὲν κατεπραύνετο ἡ φωτιά, διὰ να μὴ
μὴ καταφλέξῃ τὰ ἐπ' ἀσεβεῖς ὠλιγόστευε, διὰ νὰ μὴ κατακαύσῃ τὰ ζῶα, κατακαύσῃ τὰ ζῶα, τὰ ὁποῖα εἶχον σταλῆ ἐναντίον τῶν
ἀπεσταλμένα ζῷα, ἀλλ' αὐτοὶ ποὺ ἐστέλλοντο εἰς τιμωρίαν τῶν ἀσεβῶν Αἰγυπτίων, οἱ ὁποῖοι διὰ νὰ ἀμυνθοῦν κατ' αὐτῶν
βλέποντες ἴδωσιν, ὅτι Θεοῦ κρισει ἀσεβῶν, καὶ διὰ νὰ τοὺς κάμῃ νὰ ἤναπτον πυρὰς διὰ νὰ τὰ κατακαύσουν. Αὐτὰ ὅμως δὲν
ἐλεαύνονται· ἐννοήσουν ἀπὸ αὐτὸ τὸ θέαμα ὅτι ἡ κατεκαίοντο, ἵνα βλέποντες οἱ ἀσεβεῖς οὖτοι τοῦτο
δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ ἦτο ἐκείνη, ποὺ τοὺς ἀντιληφθοῦν ὅτι καταδιώκονται ἀπὸ τὴν δικαίαν ἀπόφασιν
κατεδίωκε καὶ τοὺς ἐτιμωροῦσε. τοῦ Θεοῦ.
16,19 ποτὲ δὲ καὶ μεταξὺ ὕδατος ὑπὲρ 19 Ἄλλοτε ὅμως τὸ πῦρ μέσα εἰς τὸ νερὸ 19 Ἄλλοτε δὲ πάλιν καὶ ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος καὶ τῆς βροχῆς
τὴν πυρὸς δύναμιν φλέγει, ἵνα ἤναπτε καὶ ἐδυνάμωνεν ἀκόμη κατέκαιεν ἡ φλόγα μὲ δύναμιν μεγαλυτέραν ἐκείνης, ποὺ ἔχει
ἀδίκου γῆς γενήματα διαφθείρῃ. περισσότερον τὴν φλόγα του, διὰ νὰ συνήθως τὸ πῦρ, διὰ νὰ καταστρέψῃ τὰ γεννήματα τῆς ἀδίκου
καταστρέψῃ τὰ προϊόντα τῆς ἀδίκου γῆς. χώρας.
79/97
16,20 Ἀνθ ὧν ἀγγέλων τροφὴν 20 Ἐνῷ, λοιπόν, ἔτσι σὺ ὁ δίκαιος Θεὸς 20 Ἀντὶ δὲ αὐτῶν, μὲ τὰ ὁποῖα ἐτιμωροῦντο οἱ Αἰγύπτιοι,

ἐψώμισας τὸν λαόν σου καὶ ἕτοιμον ἐτιμωροῦσες τοὺς εἰδωλολάτρας ἐχθροὺς ἔθρεψας τὸν λαόν σου μὲ τροφὴν ἀγγελίαν καὶ τοὺς ἔδωκες
ἄρτον αὐτοῖς ἀπ' οὐρανοῦ ἔπεμψας, τοῦ λαοῦ σου, ἐξ ἀντιθέτου ἐπροστάτευσες ἀπὸ τὸν οὐρανόν, χωρὶς νὰ κοπιάσουν, ἔτοιμο ψωμί, ποὺ εἶχε
ἀκοπιάτως πᾶσαν ἡδονὴν ἰσχύοντα καὶ ἔθρεψες τὸν λαόν σου μὲ τροφὴν πᾶσαν δύναμιν γλυκύτητος, ἐταίριαζε δὲ καὶ ἰκανοποιοῦσε
καὶ πρὸς πᾶσαν ἁρμόνιον γεῦσιν· ἀγγέλων, τοὺς ἔστειλες δηλαδὴ ἕτοιμον κάθε γεῦσιν.
ἄρτον ἀπὸ τὸν οὐρανόν, χωρὶς αὐτοὶ νὰ
κοπιάσουν. Ἄρτον ἱκανὸν νὰ τοὺς δώσῃ
κάθε εὐχαρίστησιν καὶ κατάλληλον πρὸς
κάθε ὄρεξιν.
16,21 ἡ μὲν γὰρ ὑπόστασίς σου τὴν 21 Ἡ οὐσία καὶ ἡ ὡραία γεῦσις του 21 Ἰκανοποιοῦσε δὲ τὸ ψωμὶ αὐτὸ κάθε γεῦσιν, διότι ἡ οὐσία,
σὴν γλυκύτητα πρὸς τέκνα παρουσίαζε καὶ ἐμαρτυροῦσε τὴν ἰδικήν τὴν ὁποίαν Σὺ τοῦ ἔδιδες, κατεδείκνυε τὴν γλυκύτητα καὶ
ἐνεφάνισε, τῇ δὲ σου γλυκύτητα πρὸς τὰ τέκνα σου· ἡ δὲ καλωσύνην σου πρὸς τοὺς Ἰσραηλίτας, τὰ τέκνα σου,
τοῦ προσφερομένου ἐπιθυμίᾳ ἱκανότης του νὰ προσαρμόζεται καὶ νὰ ἀνταποκρινόμενον δὲ καὶ ἐξυπηρετοῦν τὴν ἐπιθυμίαν
ὑπηρετῶν πρὸς ὃ τις ἐβούλετο ἀνταποκρίνεται πρὸς τὴν ὄρεξιν ἐκείνου, ὁ ἑκάστου, εἰς τὸν ὁποῖον προσεφέρετο, μετεβάλλετο εἰς ὅ,τι ὃ
μετεκιρνᾶτο. ὁποῖος τὸν ἔτρωγε, τὸν ἐκανε νὰ καθένας ἤθελε καὶ ἐπεθύμει, προσαρμοζόμενον πρὸς τὴν
μεταβάλλεται εἰς ὅ,τι ὁ καθένας ὄρεξιν αὐτοῦ.
ἐπιθυμοῦσε.
16,22 Χιὼν δὲ καὶ κρύσταλλος 22 Αὐτὸ τὸ μάννα, ποὺ ἔμοιαζε ὡσὰν χιόνι 22 Τὸ μάννα δέ, ποὺ ὡμοίαζε πρὸς τὸ χιόνι καὶ τὸ κρύσταλλον,
ὑπέμεινε πῦρ καὶ οὐκ ἐτήκετο, ἵνα καὶ κρύσταλλον, ἀντεῖχε εἰς τὴν φωτιὰ καὶ ἀντεῖχεν εἰς τὸ πῦρ καὶ δὲν ἔλειωνε, διὰ νὰ καταλάβουν καὶ
γνώσιν ὅτι τοὺς τῶν ἐχθρῶν δὲν ἔλυωνε, διὰ νὰ μάθουν οἱ Ἰσραηλῖται πληροφορηθοῦν οἱ Ἰσραηλῖται, ὅτι τοὺς καρποὺς τῶν ἐχθρῶν
καρποὺς τέφθειρε πῦρ φλεγόμενον ἐπάνω εἰς τὰ πράγματα, ὅτι ἡ φωτιὰ των κατέστρεψε φωτιά, ποὺ ἔκαιε καὶ ἐφούντωνε μέσα εἰς τὸ
ἐν τῇ χαλάζῃ καὶ ἐν τοῖς ὑετοῖς κατέστρεψε μόνον τῶν ἐχθρῶν τοὺς χαλάζι καὶ ἤστραπτε μέσα εἰς τὴν βροχήν.
διαστράπτον· καρπούς, ἔκαιεν ἀνάμεσα εἰς τὴν χάλαζαν
καὶ ἀπήστραπτεν ἐν μέσῳ τῶν βροχῶν.
16,23 τοῦτο πάλιν δ' ἵνα τραφῶσι 23 Ὡς πρὸς δὲ τὸ μάννα ἐφαίνετο ὅτι τὸ πῦρ 23 Τὸ θαυμαστὸν δὲ τοῦτο ἔγινε πάλιν, διὰ να τραφοῦν οἱ
δίκαιοι, καὶ τῆς ἰδίας ἐπιλελῆσθαι ἐλησμονοῦσε καὶ ἔχανε τὴν καυστικήν του δίκαιοι Ἰσραηλῖται, καὶ αὐτὴ ἡ φωτιὰ ἀπέναντι τοῦ μάννα
δυνάμεως. δύναμιν. Τοῦτο δέ, διὰ νὰ τραφοῦν οἱ ἐλησμόνησε τὴν καυστικήν της δύναμιν καὶ ἰδιότητα.
80/97
δίκαιοι Ἰσραηλῖται.

16,24 Ἡ γὰρ κτίσις σοι τῷ ποιήσαντι 24 Διότι ἡ κτίσις, ὑπηρετοῦσα πάντοτε σὲ 24 Ἐλησμόνησε δὲ ἡ φωτιὰ τὴν ἰδιότητά της, διότι ἡ Κτίσις
ὑπηρετοῦσα ἐπιτείνεται εἰς κόλασιν τὸν δημιουργόν της, ἄλλοτε αὐξάνει τὰς ὑπηρετοῦσα εἰς Σέ, ὁ Ὁποῖος τὴν ἐδημιούργησες, αὐξάνει τὴν
κατὰ τῶν ἀδίκων καὶ ἀνίεται εἰς δυνάμεις της, διὰ νὰ τιμωρηθοῦν οἱ δύναμίν της πρὸς τιμωρίαν τῶν ἀδίκων καὶ χαλαρώνει ταύτην
εὐεργεσίαν ὑπὲρ τῶν εἰς σὲ ἀσεβεῖς, καὶ ἄλλοτε τὰς μειώνει, διὰ νὰ πρὸς εὐεργεσίαν ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν καὶ στηρίζουν
πεποιθότων. εὐεργετηθοῦν καὶ ὠφεληθοῦν ἐκεῖνοι, οἱ τὴν ἐλπίδα των εἰς Σέ.
ὁποῖοι πιστεύουν καὶ ὑπακούουν εἰς σέ.
16,25 Διὰ τοῦτο καὶ τότε εἰς πάντα 25 Διὰ τοῦτο ἡ φύσις μετεβάλλετο τότε καὶ 25 Διότι δὲ ἡ Κτίσις Σὲ ὑπηρετεῖ, διὰ τοῦτο καὶ τότε ἡ Κτίσις
μεταλλευομένη τῇ παντοτρόφῳ σου προσηρμόζετο σύμφωνα πρὸς τὰς μεταλλασσομένη καὶ μετασχηματιζομένη κατὰ πάντας τοὺς
δωρεᾷ ὑπηρέτει πρὸς τὴν τῶν διαταγάς, ποὺ ἔδινεν ἡ τοὺς πάντας καὶ τὰ τρόπους ὑπηρετεῖ εἰς τὴν τὰ πάντα τρέφουσαν δωρεάν σου
δεομένων θέλησιν, πάντα διατρέφουσα χάρις σου, ὥστε νὰ συμφώνως πρὸς τὴν θέλησιν τῶν ἐχόντων ἀνάγκην.
ἐξυπηρετῇ αὐτούς, ποὺ εὑρίσκοντο εἰς
διαφόρους ἀνάγκας,
16,26 ἵνα μάθωσιν οἱ υἱοί σου, οὕς 26 διὰ νὰ μάθουν ἔτσι τὰ παιδιά σου, οἱ 26 Καὶ ἐγίνοντο ὅλα αὐτά, διὰ νὰ μάθουν τὰ παιδιά σου, οἱ
ἠγάπησας, Κύριε, ὅτι οὐχ αἱ γενέσεις Ἰσραηλῖται, τοὺς ὁποίους ἠγάπησες, Κύριε, Ἰσραηλῖται, τοὺς ὁποίους ἠγάπησας, Κύριε, ὅτι δὲν τρέφουν
τῶν καρπῶν τρέφουσιν ἄνθρωπον, ὅτι δὲν τρέφει τὸν ἄνθρωπον ἡ καρποφορία τὸν ἄνθρωπον ἡ πλουσία παραγωγὴ καὶ ἄφθονος συγκομιδὴ
ἀλλὰ τὸ ρῆμά σου τοὺς σοὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ ὁ ἰδικός σου λόγος συντηρεῖ τῶν διαφόρων καρπῶν, ἀλλ' ὁ λόγος σου διατηρεῖ εἰς τὴν ζωὴν
πιστεύοντας διατηρεῖ. ἐκείνους, ποὺ πιστεύουν καὶ ὑπακούουν εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν εἰς Σέ.
σέ.
16,27 Τὸ γὰρ ὑπὸ πυρὸς μὴ 27 Διότι τὸ μάννα, τὸ ὁποῖον δὲν 27 Ἀπόδειξις δὲ τοῦ ὅτι ὁ λόγος σου εἶναι παντοδύναμος, εἶναι
φθειρόμενον ἁπλῶς κατεστρέφετο ἀπὸ τὴν φωτιάν, ἐν τούτοις, τὸ συμβαῖνον μὲ τὸ μάννα. Διότι αὐτό, ποὺ δὲν ἐφθείρετο οὐδὲ
ὑπὸ βραχείας ἀκτίνος ὅταν ἐθερμαίνετο μόνον ἀπὸ κάποιον κατεστρέφετο ἀπὸ τὴν φωτιάν, ἔλειωνεν, ὅταν ἁπλῶς καὶ
ἡλίου θερμαινόμενον ἐτήκετο, ἀκτῖνα τοῦ ἡλίου ἐπ' ὀλίγον χρόνον, μόνον ὑπὸ ὀλίγων ἀκτίνων τοῦ ἡλίου ἐθερμαίνετο.
διελύετο.
16,28 ὅπως γνωστὸν ᾖ ὅτι δεῖ φθάνειν 28 Τοῦτο δέ, διὰ νὰ γνωρίσουν καὶ μάθουν 28 Ἔλειωναν δὲ τὸ μάννα καὶ ὀλίγαι ἀκόμη ἀκτῖνες, διὰ νὰ
τὸν ἥλιον ἐπ' εὐχαριστίαν σου καὶ οἱ Ἰσραηλῖται, νὰ προφθάνουν τὴν καταστῇ γνωστὸν εἰς τοὺς Ἰσμαηλίτας, ποὺ ἔπρεπε να τὸ
πρὸς ἀνατολὴν φωτός ἐντυγχάνειν ἀνατολὴν τοῦ ἡλίου μὲ εὐχαριστίας των συλλέγουν προτοῦ νὰ λειώσῃ, ὅτι πρέπει νὰ προλαμβάνουν
81/97
σοι. πρὸς σὲ καὶ νὰ ἔρχωνται εἰς συνάντησιν τὸν ἥλιον καὶ τὴν ἀνατολήν του, διὰ νὰ Σὲ εὐχαριστοῦν καὶ

καὶ λατρείαν σου κατὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ κατὰ τὴν ἀνατολὴν τοῦ φωτὸς νὰ συνομιλοῦν μαζί Σου διὰ τῆς
φωτός. προσευχῆς.
16,29 Ἀχαρίστου γὰρ ἐλπὶς ὡς 29 Διότι ἡ ἐλπίς τοῦ ἀχαρίστου λυώνει 29 Πρέπει δὲ οὕτω πῶς νὰ δεικνύουν τὴν πρὸς τὸν Θεὸν
χειμέριος πάχνη τακήσεται καὶ ὡσὰν τὴν χειμερινὴν πάχνην, ποὺ θὰ τὴν εὐγνωμοσύνην των, διότι τοῦ ἀχαρίστου ἡ ἐλπὶς θὰ διαψευσθῇ
ρυήσεται ὠς ὕδωρ ἄχρηστον. κτυπήσῃ ὁ ἥλιος, καὶ διαρρέει καὶ χάνεται καὶ θὰ λειώσῃ σὰν τὴν χειμωνιάτικη πάχνη, ἡ ὁποία διαλύεται
σὰν τὸ ἀχρησιμοποίητον ὕδωρ. ἀπὸ τὰς πρώτας ἀκτῖνας τοῦ ἡλίου, καὶ θὰ διαρρεύσῃ σὰν νερὸ
ἀνωφελὲς καὶ ἀχρησιμοποίητον.

17,1 Μεγάλοι γάρ σου αἱ κρίσεις καὶ Μεγάλαι ὄντως καὶ ἀνεξιχνίαστοι εἶναι, Εἶσαι δὲ ἄξιος τῆς εὐγνωμοσύνης μας καὶ Σοῦ ὀφείλεται πᾶσα
δυσδιήγητοι· διὰ τοῦτο ἀπαίδευτοι Κύριε, αἱ κρίσεις σου. Διὰ τοῦτο οἱ εὐχαριστία, διότι αἱ κρίσεις καὶ ἀποφάσεις σου εἶναι μεγάλαι
ψυχαὶ ἐπλανήθησαν. ἀκαλλιέργητοι κατὰ τὴν ψυχὴν καὶ εἶναι δύσκολον νὰ τὰς διηγηθῇ καὶ νὰ τὰς ἐκφράσῃ ἡ
ἐπλανήθησαν σχετικῶς μὲ αὐτὰς καὶ μὲ γλῶσσα τοῦ ἀνθρώπου· δι' αὐτὸ δὲ ἀπαιδαγώγητοι καὶ
σέ. ἀκαλλιέργητοι ψυχαὶ ἐπλανήθησαν.
17,2 Ὑπειληφότες γὰρ 2 Οἱ παράνομοι δηλαδὴ ἄνθρωποι, οἱ 2 Ἔγινε δὲ κατάδηλος ἡ πλάνη των· διότι ἄνθρωποι παράνομοι,
καταδυναστεύειν ἔθνος ἅγιον ἄνομοι, Αἰγύπτιοι, νομίσαντες ὅτι θὰ ὁποῖοι οἱ Αἰγύπτιοι, ἐπειδὴ ἐνόμισαν ἐπιτετραμμένον καὶ
δέσμιοι σκότους καὶ μακρὰς πεδῆται κατορθώσουν νὰ καταδυναστεύσουν εὔκολον νὰ καταπιέζουν ἔθνος ἅγιον, ὁποῖον τὸ ἔθνος τοῦ
νυκτὸς κατακλεισθέντες ὀρόφοις, ἔθνος ἁγίων, ἔγιναν οἱ ἴδιοι δέσμιοι τοῦ Ἰσραήλ, δέσμιοι εἰς τὸ σκότος τῆς ἐνάτης πληγῆς καὶ
φυγάδες τῆς αἰωνίου προνοίας σκότους· φυλακισμένοι εἰς μακρὰν νύκτα, αἰχμάλωτοι, σὰν μὲ πέδας σιδηρᾶς, νυκτὸς μακρᾶς καὶ
ἔκειντο. κατάκλειστοι κάτω ἀπὸ τὰς στέγας τῶν παραταθείσης ἐπὶ τριήμερον, κατακλεισμένοι κάτω ἀπὸ τὰς
οἰκιῶν των, ἐξόριστοι καὶ ἐστερημένοι στέγας τῶν σπιτιῶν των κατέκειντο μακρὰν καὶ ἐξόριστοι ἀπὸ
ἀπὸ τὴν αἰωνίαν σου πρόνοιαν. τὴν Πρόνοιάν σου, ἡ ὁποία εἶναι αἰώνια καὶ δὲν παύει ποτὲ νὰ
ἐνεργῇ καὶ νὰ φροντίζῃ διὰ τὰ πλάσματά σου.
17,3 Λανθάνειν γὰρ νομίζοντες ἐπὶ 3 Διότι, νομίζοντες ὅτι θὰ μείνουν 3 Κατήντησαν δὲ νὰ ἀποξενωθοῦν ἀπὸ τὴν αἰωνίαν Πρόνοιάν
82/97
κρυφαίοις ἁμαρτήμασιν, ἀφεγγεῖ ἄγνωστοι αὐτοὶ καὶ τὰ ἀπόκρυφα σου, διότι, ἐνῷ ἐνόμιζαν ὅτι θὰ διέφευγον καὶ θὰ παρέμεναν

λήθης παρακαλύμματι ἁμαρτήματά των κάτω ἀπὸ τὸ σκοτεινὸν ἄγνωστοι καὶ σκεπασμένοι διὰ να ἁμαρτήματά των τὰ κρυφὰ
ἐσκορπίσθησαν, θαμβούμενοι δεινῶς σκέπασμα τῆς λήθης, διεσκορπίσθησαν κάτω ἀπὸ σκοτεινὸν κατάλυμμα λήθης, ὑπὸ τὸ ὁποῖον
καὶ ἰνδάλμασιν ἐκταρασσόμενοι· εἰς διάφορα μέρη περιδεεῖς καὶ ἐξεχάνοντο ἐντελῶς, διεσκορπίσθησαν, φοβισμένοι ἀπὸ
κατάπληκτοι, τρομοκρατούμενοι ἀπὸ μεγάλον πανικὸν καὶ τρομοκρατούμενοι ἀπὸ φαντάσματα.
φαντάσματα.
17,4 οὐδὲ γὰρ ὁ κατέχων αὐτοὺς 4 Οὔτε τὰ πλέον ἀπόκρυφα καὶ ἐσωτερικὰ 4 Ἦτο δὲ ἀσυγκράτητος ἡ ταραχὴ καὶ ὁ φόβος των, διότι οὔτε τὸ
μυχὸς ἀφόβως διεφύλασσεν, ἦχοι δὲ καταφύγιά των δὲν τοὺς ἐγλύτωσαν ἀπὸ ἐσωτερικὸν καταφύγιον τοῦ σπιτιοῦ των, ποὺ τοὺς ἔκρυπτε,
καταράσσοντες αὐτοὺς τὸν φόβον των, διότι ἦχοι τρομακτικοὶ τοὺς διεφύλαττεν ἀφόβους καὶ ἀταράχους, ἀλλὰ θόρυβοι καὶ
περιεκόμπουν, καὶ φάσματα ἀντηχοῦσαν ὁλόγυρά των καὶ σκυθρωπὰ κρότοι ἐκκωφαντικοι καὶ συνταρακτικοὶ ἠκούοντο μετὰ
ἀμειδήτοις κατηφῆ προσώποις φαντάσματα μὲ βλοσυρὰ πρόσωπα πατάγου τριγύρω των, καὶ φαντάσματα ἀποκρουστικά, χωρὶς
ἐνεφανίζετο. ἐνεφανίζοντο εἰς αὐτούς. κανὲν μειδίαμα, μὲ πρόσωπα σκυθρωπὰ ἐνεφανίζοντο εἰς
αὐτούς.
17,5 Καὶ πυρὸς μὲν οὐδεμία βία 5 Καμμία δὲ δύναμις πυρὸς δὲν ἦτο ἱκανὴ 5 Καὶ εἰς τὸ σκότος αὐτὸ καμμία δύναμις φωτιὰς ὀσονδήποτε
κατίσχυε φωτίζειν, οὔτε ἄστρων νὰ δώσῃ κάποιο φῶς εἰς τὸ σκοτάδι ἰσχυρὰ δὲν ἠδύνατο νὰ φωτίσῃ, οὔτε τῶν ἄστρων αἱ λαμπραὶ
ἔκλαμπροι φλόγες καταυγάζειν ἐκεῖνο, οὔτε αἱ λαμπραὶ ἀκτινοβολίαι τῶν ἀκτινοβολίαι ἠμποροῦσαν να φωτίσουν τὴν τρομακτικὴν
ὑπέμενον τὴν στυγνὴν ἐκείνην ἀστέρων εἶχαν τὴν δύναμιν νὰ φωτίσουν ἐκείνην νύκτα.
νύκτα. τὴν τρομερὰν ἐκείνην νύκτα.
17,6 Διεφαίνετο δ' αὐτοῖς μόνον 6 Ἀκαθόριστον δὲ κάποιο φῶς διεφαίνετο 6 Ἀλλ’ ἐφαίνετο εἰς αὐτοὺς διὰ μέσου τοῦ σκότους μόνον κάποια
αὐτομάτη πυρὰ φόβου πλήρης, ἀναμεταξύ των, τὸ ὁποῖον ἤναπτε μόνον λάμψις, ποὺ ἤναπτε μόνη της, γεμάτη ἀπὸ φόβον. Ἐπειδὴ δὲ
ἐκδειματούμενοι δὲ τῆς μὴ του, γεμᾶτο ὅμως φόβον δι' αὐτούς. Καὶ οἱ κατεπτοοῦντο ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ ἔβλεπαν, ἀλλὰ δὲν ἠμποροῦσαν
θεωρουμένης ἐκείνης ὄψεως ἡγοῦντο ἄνθρωποι περιδεεῖς καὶ τρομοκρατημένοι νὰ διακρίνουν καλὰ καὶ νὰ ἀντιληφθοῦν τὰ συμβαίνοντα,
χείρω τὰ βλεπόμενα. ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι δὲν ἠδύναντο νὰ ἐνόμιζαν χειρότερα ἀπὸ ὅ,τι πράγματι ἦσαν ἐκεῖνα ποὺ
βλέπουν καθαρὰ τὰ γύρω των πρόσωπα, ἔβλεπαν.
ἐξελάμβαναν τὰ διάφορα ἀντικείμενα
χειρότερα ἀπὸ ὅ,τι εἰς τὴν
πραγματικότητα ἦσαν.
83/97
17,7 Μαγικῆς δὲ ἐμπαίγματα 7 Αἱ ἀπάται δὲ τῆς μαγικῆς τέχνης τῶν 7 Αἱ ἀγυρτεῖαι δὲ καὶ οἱ ἐμπαιγμοὶ τῆς μαγικῆς τέχνης

κατέκειτο τέχνης, καὶ τῆς ἐπὶ Αἰγυπτίων μάγων εἶχαν πέσει πλέον κατέπεσαν ἀνίκανοι νὰ ἀναχαιτίσουν τὸν πανικὸν καὶ τὸν
φρονήσει ἀλαζονείας ἔλεγχος κάτω, ἀνίκανοι νὰ ἀποτρέψουν τὸ κακόν. τρόμον, καὶ ὁ διὰ τῶν πραγμάτων ἔλεγχος τῆς ἀλαζονείας τῶν
ἐφύβριστος· Καὶ ἡ ἀλαζονεία τῶν μάγων διὰ τὴν καυχωμένων ἐπὶ σοφίᾳ καὶ γνώσει μάγων ἀπέδειξεν αὐτὴν
σοφίαν των ἀπεδείχθη γελοία. ἐπονείδιστον καὶ καταγέλαστον.
17,8 οἱ γὰρ ὑπισχνούμενοι δείματα 8 Διότι οἱ μάγοι, οἱ ὁποῖοι ἰσχυρίζοντο καὶ 8 Ἀπεδείχθη δὲ καταγέλαστος ἡ ἀλαζονεία τῶν μάγων, διότι
καὶ ταραχὰς ἀπελαύνειν ψυχῆς ἔδιδαν ὑποσχέσεις, ὅτι εἶναι εἰς θέσιν νὰ αὐτοὶ ποὺ ὑπέσχοντο ὅτι εἶχαν τὴν δύναμιν νὰ διώχνουν
νοσούσης, οὖτοι καταγέλαστον διώξουν ἀπὸ τὴν ἀσθενοῦσαν ψυχὴν φόβους καὶ ταραχὰς ἀπὸ ψυχὴν ἀσθενῆ καὶ ἄρρωστον, οἱ ἴδιοι
εὐλάβειαν ἐνόσουν. φόβους καὶ ταραχάς, αὐτοὶ οἱ ἰδιοὶ ἦσαν ἔπασχον καὶ ὑπέφεραν ἀπὸ καταγέλαστον φόβον.
ἀσθενεῖς ψυχικῶς κυριευμένοι ἀπὸ
καταγέλαστον φόβον.
17,9 Καὶ γὰρ εἰ μηδὲν αὐτοὺς 9 Διότι καὶ ἐὰν ἀκόμη κανένα 9 Ἦτο δὲ καταγέλαστος ὁ φόβος των, διότι, ἂν καὶ τίποτε τὸ
ταραχῶδες ἐφόβει, κνωδάλων συγκλονιστικὸν φάντασμα δὲν ὑπῆρχε, πράγματι ἐκφοβιστικὸν καὶ προκαλοῦν τὴν ταραχὴν δὲν τοὺς
παρόδοις καὶ ἐρπετῶν συριγμοῖς διὰ νὰ φοβηθοῦν, ἦσαν ὅμως περιδεεῖς, ἐφόβιζεν, ὅμως τρομοκρατημένοι ἀπὸ τὸ πέρασμα τῶν
ἐκσεσοβημένοι, διώλλυντο ἔντρομοι ἐπερνοῦσαν ἐνώπιόν των σιχαμερὰ ἀξιοκαταφρονήτων ζώων καὶ τοὺς σφυριγμοὺς τῶν ἑρπετῶν
καὶ τὸν μηθαμόθεν φευκτὸν ἀέρα ζωΰφια καὶ ἐρπετὰ συρίζοντα καὶ ἐπέθαιναν ἀπὸ τὸν τρόμον τους, ἀρνούμενοι νὰ ἀτενίσουν καὶ
προσιδεῖν ἀρνούμενοι. ἀπέθνησκαν ἀπὸ τὸν τρόμον τῶν αὐτὸν τὸν ἀέρα, τὸν ὁποῖον ἀπὸ καμμίαν πλευρὰν δὲν ἠμπορεῖ
ἀρνούμενοι ἕνεκα τοῦ φόβου των νὰ κανεὶς νὰ ἀποφύγῃ.
ἀντικρύσουν καὶ αὐτὸν τὸν σκοτεινὸν
ἀέρα τῆς τριημέρου νυκτός, τὴν ὁποίαν
κατ' οὐδένα τρόπον ἄλλωστε ἠμποροῦσαν
νὰ ἀποφύγουν.
17,10 Δειλὸν γὰρ ἰδίως πονηρία 10 Διότι ἡ κακότης καὶ ἡ ἐνοχή, ὅταν 10 Δὲν εἶναι δὲ παράδοξον, πῶς καὶ αὐτὸς ὁ ἀέρας τοὺς ἐφόβιζε,
μαρτυρεῖ καταδικαζομένη, ἀεὶ δὲ ἐλεγχθῇ καὶ φανερωθῇ, κάμνει τὸν διότι ἡ πονηρία, ἡ ὁποία εἶναι ἰδιαιτέρως καὶ ἐξ ἑαυτῆς δειλή,
προσείληφε τὰ χαλεπὰ συνεχομένη ἄνθρωπον δειλὸν καὶ περιδεῆ, δίδει μαρτυρίαν καταδικάζουσαν ἑαυτήν, πάντοτε δέ, ἐπειδὴ
τῇ συνειδήσει· καταπιεζομένη δὲ ἀπὸ τοὺς ἐλέγχους τῆς τύπτεται καὶ στενοχωρεῖται ἀπὸ τὴν συνείδησιν, προβλέπει
συνειδήσεως κάμνει χειρότερα τὰ χειρότερα τὰ κακὰ καὶ ἐξογκώνει τὰς ἀναμενομένας τιμωρίας.
84/97
ὑπάρχοντα κακά.

17,11 οὐθὲν γάρ ἐστι φόβος εἰ μὴ 11 Διότι ὁ φόβος δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο, 11 Ἐξογκώνει δὲ τὰ ἐπερχόμενα ὡς τιμωρία κακά, διότι ὁ φόβος,
προδοσία τῶν ἀπὸ λογισμοῦ εἰμὴ μία κατάστασις, κατὰ τὴν ὁποίαν εἰς τὸν ὁποῖον ὀφείλεται ἡ ἐξόγκωσις αὕτη, δὲν εἶναι τίποτε
βοηθημάτων. μᾶς ἐγκαταλείπει καὶ αὐτὴ ἡ βοήθεια τῆς ἄλλο, παρὰ προδοσία καὶ ἄρνησις τῆς βοηθείας, τὴν ὁποίαν τὸ
διανοίας μας. λογικὸν καὶ ἡ ψύχραιμος κρίσις προσφέρουν εἰς τὸν ἄνθρωπον.
17,12 Ἔνδοθεν δὲ οὖσα ἥττων ἡ 12 Ὅταν δὲ μειωθῇ μέσα μας ἡ ἐλπίς, τότε 12 Ὅταν δὲ ἐσωτερικῶς εἶναι μικροτέρα ἡ ἐλπὶς τῆς βοηθείας
προσδοκία, πλείονα λογίζεται τὴν ὁ φόβος ἐξ αἰτίας τῆς ἀγνοίας μας μᾶς καὶ σωτηρίας, τότε λογαριάζει μὲ τὸ μυαλό του καὶ τὴν σκέψιν
ἄγνοιαν τῆς παρεχούσης τὴν κάνει νὰ θεωροῦμεν χειρότερα τὰ κακά, του κάθε ἀπελπισμένος μεγαλυτέραν τὴν ἄγνωστον εἰς αὐτὸν
βάσανον αἰτίας. παρ' ὅσον εἰς τὴν πραγματικότητα εἶναι. αἰτίαν, ἡ ὁποία πρόκειται νὰ τὸν βασανίσῃ.
17,13 Οἱ δὲ τὴν ἀδύνατον ὄντως νύκτα 13 Οἱ Αἰγύπτιοι δὲ κατὰ τὴν ἀκατανίκητον 13 Δι’ αὐτὸ δὲ καὶ οἱ Αἰγύπτιοι κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην τῆς
καὶ ἐξ ἀδυνάτου ᾅδου μυχῶν καὶ τὰ πάντα καταβαλοῦσαν ἐκείνην ἐνάτης πληγῆς, κατὰ τὴν ὁποίαν πραγματικῶς δὲν ἦτο δυνατὸν
ἐπελθοῦσαν, τὸν αὐτὸν ὕπνον τριήμερον νύκτα, ἡ ὁποία ἀπὸ τὰ ἔγκατα εἰς κανένα νὰ ἐνεργήσῃ τι, καὶ ἡ ὁποία εἶχεν ἐπέλθει ἀπὸ τὰ
κοιμώμενοι, τοῦ ἀδυσωπήτου ᾅδου προῆλθεν, κατασκότεινα βάθη τοῦ Ἅδου, ὅπου κανεὶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ
περιπεσόντες εἰς ἕνα ὅμοιον μὲ ἐκείνην εἰσχωρήσῃ, παραμένοντες ἀδρανεῖς καὶ κοιμώμενοι τὸν αὐτὸν
σκοτεινὸν τεταραγμένον ὕπνον, τεταραγμένον ὕπνον,
17,14 τὰ μὲν τέρασιν ἠλαύνοντο 14 ἄλλοι μὲν ἀπὸ αὐτοὺς κατεδιώκοντο 14 ἄλλοτε μὲν κατεδιώκοντο ἀπὸ τερατώδη φαντάσματα,
φαντασμάτων, τὰ δὲ τῆς ψυχῆς ἀπὸ φοβερὰ φαντάσματα, ἐνῷ ἄλλοι ἄλλοτε δὲ παρέλυον ἀπὸ τὴν προδοσίαν καὶ ἐγκατάλειψιν τοῦ
παρελύοντο προδοσίᾳ· αἰφνίδιος γὰρ εἶχαν παραλύσει ἀπὸ τὴν ἀτονίαν τῆς ψυχικοῦ των θάρρους. Ἔπαθον δὲ ταῦτα, διότι αἰφνίδιος καὶ
αὐτοῖς καὶ ἀπροσδόκητος φόβος ψυχῆς των, ἀπὸ ἔλλειψιν ἠθικοῦ σθένους. χωρὶς νὰ τὸν περιμένουν ἐπῆλθεν εἰς αὐτοὺς φόβος.
ἐπῆλθεν. Διότι αἰφνίδιος καὶ ἀπροσδόκητος φόβος
ἐπῆλθεν ἐναντίον των καὶ τοὺς
κατεκυρίευσε.
17,15 Εἶθ' οὕτως, ὃς δήποτ' οὖν ἦν ἐκεῖ 15 Ἔτσι εἰς αὐτὴν τὴν κατάστασιν των 15 Ἔπειτα λοιπὸν ἀπὸ τὴν κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον
καταπίπτων, ἐφρουρεῖτο εἰς τὴν ὁποιοσδήποτε ἀπὸ αὐτοὺς κατέπιπτεν δημιουργηθεῖσαν κατάστασιν, ὁποιοσδήποτε συνέβαινε νὰ
ἀσίδηρον εἱρκτὴν κατακλεισθείς· ἐκεῖ εἰς τὴν γῆν, ἦτο ὡς ἐὰν εἶχε κλεισθῇ σωριασθῇ ἐκεῖ κατὰ γῆς, παρέμενε σὰν νὰ φρουρῆται ἀπὸ
εἰς μίαν φυλακὴν χωρὶς ἐξωτερικὰ στρατιώτας κατακλεισμένος καὶ φυλακισμένος εἰς φυλακὴν
σίδηρα. Τὸν παρέλυε καὶ τὸν ἔκαμνεν χωρὶς σίδηρα, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ὅμως δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ φύγῃ.
85/97
ἀκίνητον ὁ φόβος.

17,16 εἴ τε γὰρ γεωργὸς ἦν τις ἢ 16 Ἐὰν κανεὶς ἦτο γεωργὸς ἢ βοσκὸς ἢ 16 Καὶ ἔμενε κατακλεισμένος καὶ μὴ δυνάμενος νὰ φύγῃ, διότι
ποιμὴν ἢ τῶν κατ' ἐρημίαν ἐργάτης ἐργάτης μακρὰν τῶν πόλεων, μόλις εἴτε γεωργὸς ἦτο, εἴτε βοσκὸς ἢ ἐργάτης εἰς τὰ βαριὰ ἔργα καὶ
μόχθων, προληφθεὶς τὴν δυσάλυκτον κατελήφθη ἀπὸ τὸ τριήμερον αὐτὸ τοὺς μόχθους τῆς ἐρήμου καὶ ὑπαίθρου, ποὺ ἠγγαρεύοντο ἀπὸ
ἔμενεν ἀνάγκην, σκότος, ἕμενε κατ' ἀνάγκην ἐκεῖ, ὅπου τοὺς Αἰγυπτίους οἱ Ἑβραῖοι, ἐφ' ὅσον ἐπρόφθασε νὰ τὸν
εὑρίσκετο. καταλάβῃ τὸ σκοτάδι, ὑπέφερε τὴν ἀναπόφευκτον ἐκείνην
ἀνάγκην.
17,17 μιᾷ γὰρ ἁλύσει σκότους πάντες 17 Διότι ὅλοι, ὅπου καὶ ἂν εἶχαν εὑρεθῆ, 17 Ἦτο δὲ ἀνάγκη ἀναπόφευκτος, διότι ὅλοι ἀνεξαιρέτως εἶχον
ἐδέθησαν· εἴ τε πνεῦμα συρίζον ἢ εἶχαν δεθῆ μὲ τὴν ἰδίαν ἁλυσίδα τοῦ δεθῆ διὰ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ἁλυσίδος τοῦ σκότους τῆς ἐνάτης
περὶ ἀμφιλαφεῖς κλάδους ὀρνέων σκότους. Ὁ ἄνεμος, ὁ ὁποῖος ἐσύριζε, τὸ πληγῆς. Καὶ εἴτε ἀέρας ποὺ ἐσφύριζεν, ἢ μέσα εἰς πυκνόφυλλα
ἦχὸς εὐμελὴς ἢ ρυθμὸς ὕδατος ἁρμονικὸν λάλημα τῶν πτηνῶν εἰς τοὺς κλαδιά μελωδικὸς ἦχος πουλιῶν, ἢ ρυθμικὸν κελάρυσμα νεροῦ,
πορευομένου βίᾳ ἢ κτύπος ἀπηνὴς πλουσίους κλάδους τῶν δένδρων, ἡ βοὴ ποὺ κυλᾷ μὲ ὁρμήν, ἢ δυνατὸς καὶ θορυβώδης κτύπος ἀπὸ
καταρριπτομένων πετρῶν, τοῦ ὕδατος ποὺ ἔρρεε μὲ ὁρμήν, ἢ οἱ πέτρας, ποὺ πέφτουν ἀπὸ ὕψος,
τρομεροὶ κτύποι τῶν καταρριπτομένων
βράχων,
17,18 ἢ σκιρτώντων ζώων δρόμος 18 ἢ ἡ ἀόρατος ἀλλὰ θορυβώδης πορεία 18 ἢ ἀθέατον τρέξιμον ζώων, ποὺ σκιρτοῦν καὶ χαρούμενα
ἀθεώρητος ἢ ὠρυομένων τῶν ζώων ποὺ ἐπηδοῦσαν, ἢ αἱ φωναὶ πηδοῦν, ἢ δυνατὴ φωνὴ ἀγρίων καὶ αἱμοβόρων θηρίων, ποὺ
ἀπηνεστάτων θηρίων φωνὴ ἢ τρομερῶν καὶ ὠρυομένων ἀγρίων θηρίων οὐρλιάζουν, ἢ ἠχὼ καὶ βοή, ποὺ ἀντανακλᾶται καὶ ἀντηχεῖ ἀπὸ
ἀντανακλωμένη ἐκ κοιλοτάτων ἢ ὁ ἀντίλαλος ποὺ ἀντηχοῦσεν εἰς τὰς βαθεῖαν κοιλότητα καὶ σπηλιὰ βουνῶν, ἐπειδὴ ἐπροκαλοῦσαν
ὀρέων ἠχώ, παρέλυεν αὐτοὺς κοιλάδας τῶν ὀρέων, ὅλα αὐτὰ τοὺς μεγάλον φόβον, τοὺς παρέλυεν.
ἐκφοβοῦντα. ἐτρόμαζαν καὶ τοὺς παρέλυαν.
17,19 Ὅλος γὰρ ὁ κόσμος λαμπρῷ 19 Καὶ ταῦτα, ὅταν ὅλος ὁ ἄλλος κόσμος 19 Αὐτὰ δὲ ἐγίνοντο μόνον εἰς τὴν Αἴγυπτον. Διότι ὅλος ὁ ἄλλος
κατελάμπετο φωτὶ καὶ ἀνεμποδίστοις κατελαμπρύνετο ἀπὸ τὸ λαμπρότατον κόσμος ἐφωτίζετο πλήρως διὰ λαμπροῦ φωτὸς καὶ ἦτο
συνείχετο ἔργοις· φῶς καὶ οἱ ἄνθρωποι ἠσχολοῦντο ἀπησχολημένος εἰς ἀνεμπόδιστὰ ἔργα.
ἀνεμπόδιστα μὲ τὰ ἔργα των.
17,20 μόνοις δὲ ἐκείνοις ἐπετέτατο 20 Μόνον δὲ εἰς τοὺς Αἰγυπτίους εἶχεν 20 Μόνον δὲ εἰς ἐκείνονς, τοὺς Αἰγυπτίους δηλαδή, εἶχεν
βαρεῖα νύξ, εἰκὼν τοῦ μέλλοντος ἐπικρατήσει καὶ ἐπιταθῆ βαρεῖα νύκτα, ἐξαπλωθῆ βαρεῖα καὶ μὲ πυκνὸν σκότος νύκτα, ἡ ὁποία, ἦτο
86/97
αὐτοὺς διαδέχεσθαι σκότους, ἑαυτοῖς εἰκὼν τοῦ σκότους, τὸ ὁποῖον τοὺς εἰκὼν τοῦ σκότους, τὸ ὁποῖον ἔμελλε νὰ τοὺς δεχθῇ κατόπιν· ἐπὶ

ἦσαν βαρύτεροι σκότους. ἐπεφυλάσσετο. Ἀλλὰ πιὸ πολὺ καὶ ἀπὸ τὸ πλέον δὲ καὶ τώρα, κατὰ τὴν διαρκειαν τῆς ἐνάτης πληγῆς,
τριήμερον σκοτάδι εἶχαν καταβαρυνθῆ οἱ ἦσαν καὶ οἱ ἴδιοι βαρύτεροι καὶ περισσότερον ἀνυπόφοροι εἰς
Αἰγύπτιοι ἀπὸ τὴν ἐσωτερικήν των τοὺς ἑαυτούς των καὶ ἀπὸ αὐτὸ τὸ σκοτάδι.
ψυχικὴν ἀγωνίαν.

18,1 Τοῖς δὲ ὁσίοις σου μέγιστον ἦν Όμως εἰς τοὺς ἐκλεκτούς σου, Κύριε, Τοὐναντίον εἰς τοὺς ἀφωσιωμένους εἰς Σὲ Ἰσραηλίτας, καίτοι
φῶς· ὧν φωνὴν μὲν ἀκούοντες, εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας, κατῴκουν εἰς Γεσέμ, ἥτις ἦτο ἐπαρχία τῆς αὐτῆς ὑπὸ τὸ σκότος
μορφὴν δὲ οὐχ ὁρῶντες, ὅτι μὲν οὖν ὑπῆρχε πλουσιώτατον τὸ φῶς. Οἱ διατελούσης χώρας τῆς Αἰγύπτου, ὑπῆρχε μέγα καὶ ἄπλετον
κἀκεῖνοι ἐπεπόνθεισαν, ἐμακάριζον, Αἰγύπτιοι ἤκουαν τὰς φωνὰς τῶν φῶς. Καὶ τούτων μὲν τὴν φωνὴν ἀκούοντες οἱ Αἰγύπτιοι, μὴ
Ἰσραηλιτῶν, χωρὶς ὅμως νὰ βλέπουν τὰ βλέποντες δὲ λόγῳ τοῦ πυκνοῦ σκότους τὴν μορφὴν καὶ τὰ
πρόσωπά των, καὶ τοὺς ἐμακάριζαν, διότι πρόσωπά των, τοὺς ἐκαλοτύχιζαν καὶ τοὺς ἐθεώρουν εὐτυχεῖς,
δὲν ὑπέφεραν ἀπὸ τὰς συμφοράς, ἀπὸ τὰς διότι δὲν εἶχαν πάθει καὶ ἐκεῖνοι τὰ ἴδια μὲ αὐτούς.
ὁποίας αὐτοὶ ἔπασχον.
18,2 ὅτι δὲ οὐ βλάπτουσι 2 Κατὰ βάθος δὲ οἱ Αἰγύπτιοι τοὺς 2 Τοὺς ηὐχαρίστουν δέ, διότι, καίτοι ἦσαν ἀδικημένοι
προηδικημένοι, ηὐχαρίστουν καὶ τοῦ εὐγνωμονοῦσαν, διότι οἱ Ἰσραηλῖται, ἂν προτήτερα ἀπὸ τὰς καταπιέσεις των, δὲν τοὺς ἔβλαπτον καὶ
διενεχθῆναι χάριν ἐδέοντο. καὶ προηγουμένως εἶχαν ἀδικηθῇ, δὲν δὲν τοὺς ἐξεδικοῦντο τώρα, καὶ ἐζήτουν παρακλητικῶς χάριν
ἐσκέφθησαν νὰ τοὺς βλάψουν. Τοὺς καὶ συγχώρησιν διὰ τὰς κατὰ τὸ παρελθὸν ἀδικίας.
παρακαλοῦσαν δὲ οἱ Αἰγύπτιοι νὰ τοὺς
συγχωρήσουν διὰ τὴν προηγουμένην
ἐχθρικὴν συμπεριφορὰν ἀπέναντί των.
18,3 Ἀνθ' ὧν πυριφλεγῆ στῦλον, 3 Ἀντὶ δέ, Κύριε, τοῦ τριημέρου σκότους, 3 Ἀντὶ τῶν κακῶν δὲ καὶ τῶν τιμωριῶν τούτων, τὰ ὁποῖα
ὁδηγὸν μὲν ἀγνώστου ὁδοιπορίας, ποὺ ἔστειλες κατὰ τῶν Αἰγυπτίων, ἔδωκες ὑφίσταντο οἱ Αἰγύπτιοι, ἔδωκες εἰς τοὺς ἀφωσιωμένους σου
ἥλιον δὲ ἀβλαβῆ φιλοτίμου ξενιτείας εἰς τοὺς Ἰσραηλίτας ἕνα στῦλον πυρὸς νὰ Ἰσραηλίτας ἀφ' ἑνὸς μὲν πυρίνην στήλην ὡς ὁδηγὸν κατὰ τὴν
87/97
παρέσχες. τοὺς ὁδηγῇ εἰς τὸν ἄγνωστον δρόμον των ἄγνωστον εἰς αὐτοὺς ὁδοιπορίαν, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἥλιον, ὁ ὁποῖος

καὶ ἥλιον καθόλου ἐνοχλητικὸν κατὰ τὸ δὲν τοὺς ἐνωχλοῦσε οὔτε ἐπροξενοῦσε εἰς αὐτοὺς βλάβην τινὰ
διάστημα τῆς ἐνδόξου κατὰ τὴν τιμημένην μετανάστευσίν των διὰ μέσου ἐρήμου καὶ
διὰ μέσου ἀγνώστου ἐρήμου πορείας ξένης χώρας.
των.
18,4 Ἄξιοι μὲν γὰρ ἐκεῖνοι στερηθῆναι 4 Καὶ οἱ μὲν Αἰγύπτιοι ἐκεῖνοι ἦσαν ἄξιοι 4 Καὶ ἐγίνετο ἡ διαφορετικὴ αὕτη μεταχείρισις, διότι ἦσαν
φωτὸς καὶ φυλακισθῆναι ἐν σκότει, οἱ νὰ στερηθοῦν ἀπὸ τὸ φῶς καὶ νὰ ἄξιοι μὲν νὰ στερηθοῦν τὸ φῶς τῆς ἡμέρας καὶ τοῦ ἡλίου καὶ
κατακλείστους φυλάξαντες τοὺς φυλακισθοῦν μέσα εἰς τὸ σκοτάδι· αὐτοὶ οἱ νὰ φυλακισθοῦν εἰς τὸ σκότος ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐφύλαξαν
υἱούς σου, δι' ὧν ἤμελλε τὸ ἄφθαρτον ὁποῖοι ἐκράτησαν κατάκλειστα τὰ παιδιά κατακλεισμένους τοὺς υἱούς σου, τοὺς Ἰσραηλίτας, διὰ τῶν
νόμου φῶς τῷ αἰῶνι δίδοσθαι. σου, διὰ τῶν ὁποίων ἐπρόκειτο νὰ ὁποίων ἐπρόκειτο εἰς τὸ μέλλον νὰ διαδοθῇ τὸ ἄφθαρτον καὶ
μεταδοθῇ εἰς ὅλον τὸν κόσμον τὸ αἰώνιον ἀθάνατον φῶς τοῦ Νόμου εἰς τὸν κόσμον.
φῶς τοῦ Νόμου σου.
18,5 Βουλευσαμένους δ' αὐτοὺς τὰ 5 Ἐπειδὴ δὲ ἐκεῖνοι ἀπεφάσισαν καὶ 5 Ὅταν δὲ αὐτοὶ συνέλαβον τὸ σχέδιον καὶ ἀπεφάσισαν να
τῶν ὁσίων ἀποκτεῖναι νήπια καὶ ἑνὸς ἐφόνευαν τὰ γεννώμενα ἄρρενα παιδιά φονεύσουν τὰ νήπια τῶν ἀφωσιωμένων εἰς Σὲ Ἰσραηλιτῶν -
ἐκτεθέντος τέκνου καὶ σωθέντος, εἰς τῶν εὐσεβῶν Ἰσραηλιτῶν, ἕνα δὲ ὁπότε συνέβη νὰ ἐκτεθῇ εἰς τὰ νερὰ τοῦ Νείλου ἐν παιδίον καὶ
ἔλεγχον τὸ αὐτῶν ἀφείλω πλῆθος μόνον ἀπὸ αὐτὰ ἐξετέθη καὶ ἐσώθη ἀπὸ διὰ τῆς προστασίας σου ἐσώθη - εἰς ἔλεγχον καὶ τιμωρίαν των
τέκνων καὶ ὁμοθυμαδὸν ἀπώλεσας ἐν τὸν θάνατον, πρὸς τιμωρίαν των τοὺς ἀφήρεσες τὸ πλῆθος τῶν τέκνων των καὶ ἐν συνεχείᾳ
ὕδατι σφοδρῷ. ἐξησφάλισες πλῆθος τέκνων των, καὶ ὅλους αὐτοὺς μαζὶ τοὺς ἐξηφάνισες καὶ τοὺς ἐξωλόθρευσες εἰς
ὅλους αὐτοὺς μαζῆ κατεπόντισες εἰς τοὺς τὸ ὁρμητικὸν ὕδωρ τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης.
ὄγκους τῶν ὑδάτων τῆς Ἐρυθρὰς
θαλάσσης.
18,6 Ἐκείνη ἡ νὺξ προεγνώσθη 6 Ἡ τρομερὰ δὲ ἐκείνη νύκτα τοῦ θανάτου 6 Ἐκείνη ἡ νύκτα τῆς θανατώσεως τοῦ πλήθους τῶν τέκνων
πατράσιν ἡμῶν, ἵνα ἀσφαλῶς εἰδότες τῶν Αἰγυπτίων πρωτοτόκων τῶν Αἰγυπτίων εἶχε γίνει διὰ τοῦ Μωϋσέως ἐκ προτέρου
οἷς ἐπίστευσαν ὅρκοις ἐπευθυμήσωσι. προανηγγέλθη εἰς τοὺς πατέρας μας, διὰ γνωστὴ εἰς τοὺς πατέρας μας, ἵνα, ἀφοῦ γνωρίσουν καὶ
νὰ ἔχουν αὐτοὶ θάρρος καὶ εὐθυμίαν, πληροφορηθοῦν ἀσφαλῶς ὁποῖαι καὶ πόσον ἀξιόπιστοι εἶναι
γνωρίζοντες καλῶς εἰς αἱ ἔνορκοι ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, εἰς τὰς ὁποίας ἐπίστευσαν,
ποίας σπουδαιοτάτας ἐνόρκους ἀναθαρρήσουν καὶ χαροποιηθοῦν.
88/97
ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ εἶχαν πιστεύσει.

18,7 Προσεδέχθη δὲ ὑπὸ λαοῦ σου 7 Ἔτσι δὲ κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην 7 Πράγματι δὲ ἀνεμένετο μετὰ πεποιθήσεως ὑπὸ τοῦ λαοῦ σου
σωτηρία μὲν δικαίων, ἐχθρῶν δὲ ἐπερίμενεν ὁ λαός σου καὶ εἶδε ἀφ' ἑνὸς ἡ σωτηρία μὲν τῶν δικαίων, ἡ καταστροφὴ δὲ καὶ ἡ ἀπώλεια
ἀπώλεια· μὲν τὴν σωτηρίαν τῶν δικαίων, ἀφ' ἑτέρου τῶν ἐχθρῶν, οἱ ὁποῖοι κατεπίεζον αὐτούς.
δὲ τὴν ἀπώλειαν τῶν ἐχθρῶν σου.
18,8 ᾧ γὰρ ἐτιμωρήσω τοὺς 8 Διὰ τοῦ μέσου δὲ ἐκείνου, τοῦ ὕδατος, μὲ 8 Τοῦτο δὲ καὶ ἐπραγματοποιήθη, διότι μὲ τὴν ἰδίαν ἐνέργειάν
ὑπαναντίους, τοῦτο ἡμᾶς τὸ ὁποῖον ἐτιμώρησες τοὺς ἐχθρούς, μὲ τὸ του ὀλοθρευτοῦ ἀγγέλου, μὲ τὴν ὁποίαν ἐτιμώρησες τοὺς
προσκαλεσάμενος ἐδόξασας. αὐτὸ νερὸ μᾶς ἐκάλεσες κοντά σου καὶ μᾶς ἐχθροὺς καὶ ἀντιθέτους, μὲ τὴν ἰδίαν ἀκριβῶς, ἀφοῦ μᾶς
ἐσκέπασες μὲ δόξαν. προσεκάλεσες νὰ συμμορφωθῶμεν πρὸς ὅσα μᾶς παρήγγειλες
διὰ τοῦ Μωϋσέως καὶ νὰ τεθῶμεν ὑπὸ τὴν προστασίαν σου,
μᾶς ἔσωσες καὶ μᾶς ἐδόξασες.
18,9 κρυφῆ γὰρ ἐθυσίαζον ὅσιοι 9 Κρυφίως ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους οἱ 9 Συνεμορφώθημεν δὲ πρὸς τὰς παραγγελίας σου, διότι
παίδες ἀγαθῶν καὶ τὸν τῆς θειότητος εὐσεβεῖς, τέκνα εὐσεβῶν γονέων, κρυφίως εἰς τὰ σπίτια των τὰ εὐλαβῆ παιδιὰ τῶν ἀγαθῶν
νόμον ἐν ὁμονοίᾳ διέθεντο τῶν προσέφεραν εἰς σὲ θυσίαν τὸν πασχάλιον πατριαρχῶν ἐθυσίαζον τὸν πασχάλιον ἀμνὸν καὶ ἀπὸ
αὐτῶν ὁμοίως καὶ ἀγαθῶν καὶ ἀμνόν, καὶ μὲ πλήρη ὁμοφωνίαν καὶ συμφώνου συνυπεσχέθησαν καὶ καθιέρωσαν ὡς θείας
κινδύνων μεταλήψεσθαι τοὺς ἁγίους, συγκατάθεσιν ἐδέχθησαν τὴν θείαν Διαθήκης νόμον νὰ συμμετέχουν εἰς τὸ μέλλον ὅλοι οἱ
πατέρων ἤδη προαναμέλποντες ἐντολήν, νὰ μετέχουν ὅλοι οἱ ἅγιοι αὐτοὶ ἀνήκοντες εἰς τὸν Θεὸν ἅγιοι καὶ ἀφιερωμένοι Ἰσραηλῖται ἐξ
αἴνους. Ἰσραηλῖται εἰς τοὺς κοινοὺς κινδύνους καὶ ἴσου καὶ εἰς τὰ ἀγαθά, καθὼς καὶ εἰς τὰ προκαλοῦντα
εἰς τὰ κοινὰ ἀγαθὰ ψάλλοντες ἐκ τῶν κινδύνους κακά. Καὶ καθιέρωσαν οὕτω τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα,
προτέρων, μὲ βεβαιότητα διὰ τὴν σωτηρίαν ψάλλοντες προκαταβολικῶς καὶ προτοῦ νὰ ἐπακολουθήσουν
των, τοὺς ὕμνους τῶν Πατέρων. τὰ γεγονότα τῆς σωτηρίας τῆς ἑσπέρας ἐκείνης, ὕμνους καὶ
δοξολογίας τῶν πατέρων των.
18,10 Ἀντήχει δ' ἀσύμφωνος ἐχθρῶν 10 Καὶ καθ' ὃν χρόνον αὐτοὶ ὑμνολογοῦσαν 10 Ἐνῷ δὲ αὐτοὶ ἔψαλλον τοὺς ὕμνους τούτους, ἀντηχοῦσε
βοή, καὶ οἰκτρὰ διεφέρετο τὸν Θεόν, ἀντηχοῦσαν ἐξ ἀντιθέτου αἱ θλιβερὰ καὶ ἀσύμφωνος πρὸς τὸν χαρμόσυνον τῶν
θρηνουμένων παίδων· παράφωνοι κραυγαὶ καὶ ἡ βοὴ τῶν Ἰσραηλιτῶν ὕμνον ἡ βοὴ τῶν ἐχθρῶν, καὶ διεσκορπίζετο
Αἰγυπτίων, πανάθλιος δὲ καὶ φρικτὸς φερομένη πανταχοῦ ἡ προκαλοῦσα λύπην καὶ οἶκτον κραυγὴ
διεχύνετο ὁ θρῆνος διὰ τὰ θανατωθέντα ἡ ἐκ τῶν θρηνουμένων πρωτοτόκων παιδιῶν.
89/97
πρωτότοκά των.

18,11 ὁμοίᾳ δὲ δίκῃ δοῦλος ἅμα 11 Μὲ τὴν αὐτὴν ποινὴν ἐτιμωρήθη τότε 11 Ἀντηχοῦσε δὲ παντοῦ ἡ θρηνώδης αὐτὴ κραυγή, διότι μὲ
δεσπότῃ κολασθεὶς καὶ δημότης καὶ ὁ δοῦλος καὶ ὁ κύριος τὰ ἴδια ἔπαθε καὶ τὴν αὐτὴν ἀδυσώπητον ποινὴν ἐτιμωρήθη συγχρόνως ὁ
βασιλεῖ τὰ αὐτὰ πάσχων, ὁ ἄνθρωπος τοῦ λαοῦ καὶ ὁ βασιλεύς. δοῦλος καὶ ὁ κύριος, καὶ τὰ ἴδια ἔπαθε καὶ ὁ ἁπλοῦς δημότης
μαζὶ μὲ τὸν βασιλέα.
18,12 ὁμοθυμαδὸν δὲ πάντες ἐν ἑνὶ 12 Ὅλοι μαζῆ μὲ τὸ αὐτὸ εἶδος τοῦ θανάτου 12 Ὅλοι δὲ μαζὶ μὲ ἐν καὶ τὸ αὐτὸ εἶδος θανάτου εἶχον
ὀνόματι θανάτου νεκροὺς εἶχον εἶχαν ἀναριθμήτους νεκρούς. Δὲν ἀναριθμήτους νεκρούς, δὲν ἦτο δὲ εὔκολον να ἀριθμηθοῦν
ἀναριθμήτους· οὐδὲ γὰρ πρὸς τὸ ἐπαρκοῦσαν δὲ οἱ ζῶντες νὰ θάπτουν τοὺς οὗτοι, διότι οἱ ζωντανοὶ δὲν ἐπρόφθαναν νὰ θάπτουν, ἐπειδὴ
θάψαι οἱ ζῶντες ἦσαν ἱκανοί, ἐπεὶ νεκρούς, διότι εἰς μίαν καὶ μόνην στιγμὴν μέσα εἰς χρονικὸν διάστημα τόσον ὀλίγον, ὅσον διαρκεῖ ἡ
πρὸς μίαν ροπὴν ἡ ἐντιμοτέρα εἶχε καταστροφῆ ἡ ἐκλεκτὴ γενεὰ τῶν ταλάντευσις πλάστιγγος, ἡ πιὸ νεαρὰ καὶ ἀξίζουσα γενεὰ των
γένεσις αὐτῶν διέφθαρτο. πρωτοτόκων των. ἐξωλοθρεύθη.
18,13 Πάντα γὰρ ἀπιστοῦντες διὰ τὰς 13 Οἱ Αἰγύπτιοι μετὰ τὸν θάνατον τῶν 13 Καὶ ἔπαθαν τὸ κακὸν αὐτό, διότι, ἐνῷ ἠπίστουν εἰς ὅλα τὰ
φαρμακείας ἐπὶ τῷ τῶν πρωτοτόκων πρωτοτόκων των, ἀπαρνηθέντες πλέον τὴν ἐξ οὐρανοῦ θαύματα, στηριζόμενοι εἰς τὰς μαγείας τῶν μάγων
ὀλέθρῳ, ὁμολόγησαν Θεοῦ υἱὸν λαὸν πίστιν εἰς τὰς μαγείας τῶν μάγων των, ὅταν ἐξωλοθρεύθησαν οἱ πρωτοτόκοι των, μόλις τότε
εἶναι. ὡμολόγησαν, ὅτι οἱ Ἰσραηλῖται εἶναι υἱοὶ ὡμολόγησαν ὅτι εἶναι παιδιὰ τοῦ Θεοῦ ὁ λαὸς τοῦ Ἰσραήλ.
τοῦ Θεοῦ.
18,14 Ἡσύχου γὰρ σιγῆς περιεχούσης 14 Ἐνῷ δὲ ἀπόλυτος σιγὴ ἐσκέπαζε τὰ 14 Πραγματικῶς δὲ ἡ συμφορά, αἰφνιδιαστικῶς ἐπελθούσα,
τὰ πάντα καὶ νυκτὸς ἐν ἰδίῳ τάχει πάντα καὶ ἡ νύκτα ἐν τῇ ταχείᾳ πορείᾳ τοῦ ἦτο συγκλονιστική. Διότι, ἐνῷ βαθεῖα καὶ ἥσυχος σιωπὴ
μεσαζούσης, χρόνου εὑρίσκετο εἰς τὸ μέσον, εἰς τὸ ἐσκέπαζε καὶ περιεκάλυπτε τὰ πάντα καὶ ἡ νὺξ μὲ τὴν συνήθη
μεσονύκτιον, τῆς ταχύτητα ἔφθανεν εἰς τὸ μέσον αὐτῆς,
18,15 ὁ παντοδύναμός σου λόγος ἀπ' 15 αἴφνης ὁ παντοδύναμος λόγος σου 15 ὁ παντοδύναμός σου λόγος ἐφώρμησεν ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς
οὐρανῶν ἐκ θρόνων βασιλειῶν ἐπήδησεν ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς καὶ ἀπὸ τοὺς ἐκ τῶν βασιλικῶν σοῦ θρόνων ὡς ἀσυγκράτητος καὶ ἀπότομος
ἀπότομος πολεμιστὴς εἰς μέσον τῆς βασιλικούς σου θρόνους, ὡσὰν ἄγριος πολεμιστὴς εἰς τὸ μέσον τῆς γῆς, ἡ ὁποία ἔμελλε νὰ ὑποστῇ
ὀλεθρίας ἥλατο γῆς. πολεμιστής, εἰς τὸ μέσον τῆς τὸν ὄλεθρον.
προοριζομένης πρὸς ὄλεθρον χώρας.
18,16 Ξίφος ὀξὺ τὴν ἀνυπόκριτον 16 Κρατῶν δὲ ὡσὰν ἀκονισμένον ὀξὺ ξίφος 16 Ὥρμησεν ὡς ἀπότομος πολεμιστής, φέρων σὰν ξίφος
90/97
ἐπιταγήν σου φέρων, καὶ στὰς τὴν ἀμετάκλητον διαταγήν σου, ἐστάθη κοπτερὸν καὶ ὀξὺ τὴν ἀνυπόκριτον καὶ φανερὰν διαταγήν σου,
ἐπλήρωσε τὰ πάντα θανάτου· καὶ ὅρθιος καὶ ἐγέμισε τὰ πάντα μὲ τὸν καὶ ἀφοῦ ἐστάθη, ἐγέμισεν ὅλα ἀπὸ θάνατον. Καὶ ἤγγιζε μὲν

οὐρανοῦ μὲν ἥπτετο, βεβήκει δ' ἐπὶ θάνατον. Γίγας ἀκατανίκητος ἤγγιζε μὲν τὸν οὐρανόν, περιεπάτει ὅμως ἐπὶ τῆς γῆς.
γῆς. τὸν οὐρανόν, ἐπατοῦσε δὲ ἐπάνω εἰς τὴν
γῆν.
18,17 Τότε παραχρῆμα φαντασίαι μὲν 17 Ἐνῷ δὲ ἐκεῖνοι ἐκοιμῶντο, φαντάσματα 17 Τότε εὐθὺς ἀμέσως φαντάσματα τρομερῶν ὀνείρων τοὺς
ὀνείρων δεινῶς ἐξετάραξαν αὐτοὺς ὀνείρων τοὺς ἐτάραξαν κατὰ τρόπον κατετάραξαν, ἀπροσδόκητοι δὲ φόβοι τοὺς ἐκυρίευσαν.
φόβοι δὲ ἐπέστησαν ἀδόκητοι, φοβερόν, ἀναπάντεχοι δὲ φόβοι ἔπεσαν
ἐπάνω των καὶ τοὺς ἐκυρίευσαν.
18,18 καὶ ἄλλος ἀλλαχῇ ριφεὶς 18 Ἄλλος δὲ ἐδῶ καὶ ἄλλος ἐκεῖ ἔπιπτεν 18 Καὶ ἐνῷ ἐπεφτεν ἄλλος εἰς ἄλλο μέρος μισοπεθαμένος,
ἡμίθνητὸς δι' ἢν ἔθνησκεν αἰτίαν ἡμιθανὴς καὶ μὲ τὴν τραγικήν του ἐφανέρωνε τὴν αἰτίαν, διὰ τὴν ὁποίαν ἐπέθαινε.
ἐνεφάνιζεν· κατάστασιν ἐμαρτυροῦσε τὴν αἰτίαν, διὰ
τὴν ὁποίαν ἀπέθνῃσκε.
18,19 οἱ γὰρ ὄνειροι θορυβήσαντες 19 Διότι τὰ τρομερὰ ὄνειρα, ποὺ τοὺς εἶχαν 19 Καὶ τὴν ἐφανέρωνε, διότι τὰ ὄνειρα, ποὺ τοὺς ἐθορύβησαν
αὐτοὺς τοῦτο προεμήνυσαν, ἵνα μὴ καταταράξει, αὐτὰ τὸ ἀνήγγειλαν· τὴν καὶ τοὺς ἐτρόμαξαν, προανήγγειλαν ταύτην εἰς αὐτούς, διὰ νὰ
ἀγνοοῦντες δι' ὃ κακῶς πάσχουσνι αἰτίαν δηλαδὴ τοῦ θανατικοῦ, ὥστε νὰ μὴ μὴ ἐξολοθρευθοῦν καὶ ἀποθάνουν, χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὴν
ἀπόλωνται. ἀποθάνουν, χωρὶς νὰ γνωρίζουν, διὰ ποίαν αἰτίαν, διὰ τὴν ὁποίαν ὑπέφερον τὰ δεινὰ ταῦτα.
αἰτίαν εἶχαν κτυπηθῆ τόσον σκληρῶς.
18,20 Ἥψατο δὲ καὶ δικαίων πεῖρα 20 Βεβαίως ἡ πικρὰ δοκιμασία τοῦ θανάτου 20 Ἤγγισε δὲ καὶ τοὺς δικαίους, τοὺς Ἰσραηλίτας δηλαδή, ἡ
θανάτου, καὶ θραῦσις ἐν ἐρήμῳ ἤγγισε καὶ τοὺς δικαίους. Θραῦσις δοκιμασία τοῦ θανάτου καὶ ἔγινε θραῦσις καὶ φθορὰ πλήθους
ἐγένετο πλήθους. Ἀλλ' οὐκ ἐπὶ πολὺ πολυαρίθμων Ἰσραηλιτῶν ἔγινεν ἐκεῖ εἰς Ἰσραηλιτῶν εἰς τὴν ἔρημον, δὲν παρέμεινεν ὅμως ἐπὶ πολὺν
ἔμεινεν ἡ ὀργή· τὴν ἔρημον. Ἀλλὰ δὲν διήρκεσεν ἐπὶ πολὺ ἡ χρόνον ἡ ὀργή.
ὁργὴ ἡ ἰδική σου.
18,21 σπεύσας γὰρ ἀνὴρ ἄμεμπτος 21 Διότι ἔνας ἀνὴρ ἄμεμπτος, σπεύδων εἰς 21 Καὶ δὲν διήρκεσε πολὺ ἡ ὀργή, διότι σπεύσας ἄνθρωπος
προεμάχησε τὸ τῆς ἰδίας λειτουργίας σωτηρίαν τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἔλαβεν ὅπλον ἐλεύθερος ἀπὸ μομφὴν καὶ κατηγορίαν, ὁ Ἀαρὼν δηλαδή,
ὅπλον, προσευχὴν καὶ θυμιάματος ἀπὸ τὴν ἰδικήν σου ὑπηρεσίαν, ἠνωνίσθη ἐπολέμησε πρὸς ὑπεράσπισίν των, χρησιμοποιήσας καὶ
ἐξιλασμὸν κομίσας, ἀντέστη τῷ θυμῷ ὑπὲρ τῶν Ἰσραηλιτῶν καὶ προσέφερε πρὸς προβαλὼν τὸ ὅπλον τοῦ ἀρχιερατικοῦ του λειτουργήματος,
91/97
καὶ πέρας ἐπέθηκε τῇ συμφορᾷ, ἐξιλέωσίν των προσευχὴν καὶ θυμίαμα. δηλαδὴ τὴν προσευχὴν καὶ τὸν ἐξιλασμὸν τοῦ θυμιάματος.
δεικνὺς ὅτι σός ἐστι θεράπων. Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον ἀντεστάθη εἰς τὴν Οὕτω δὲ ἀντεστάθη εἰς τὸν θυμόν σου καὶ ἔβαλε τέλος εἰς τὴν

θείαν ὀργὴν καὶ ἔθεσε τέρμα εἰς τὴν συμφοράν, ἀποδεικνύων ὅτι εἶναι ἰδικός σου δοῦλος καὶ δι’
συμφορὰν τοῦ λαοῦ. Ἔδειξε δὲ ἔτσι εἰς αὐτὸ τὸν εἰσήκουσες.
ὅλους, ὅτι εἶναι ἰδικός σου ὑπηρέτης.
18,22 Ἐνίκησε δὲ τὸν ὄχλον οὐκ ἰσχύϊ 22 Αὐτὸς δὲ κατενίκησε τὴν ἀναταραχὴν 22 Κατενίκησε δὲ τὴν σύγχυσιν καὶ τὴν ταραχήν, τὴν ὁποίαν
τοῦ σώματος, οὐχ ὅπλων ἐνεργείᾳ, τοῦ ὄχλου ὄχι μὲ τὴν σωματικὴν του προεκάλει ἡ θεία ὀργή, ὄχι μὲ δύναμιν τοῦ σώματος, οὔτε μὲ
ἀλλὰ λόγῳ τὸν κολάζοντα ὑπέταξεν, δύναμιν οὔτε μὲ τὴν χρῆσιν τῶν ὅπλων· τὴν χρησιμοποίησιν καὶ ἐνέργειαν ὅπλων, ἀλλὰ διὰ τοῦ λόγου
ὅρκους πατέρων καὶ διαθήκας ἀλλά μὲ τὴν δύναμιν τῆς προσευχῆς του καὶ τῆς προσευχῆς κατεπράϋνε καὶ ἐσταμάτησε τὸν
ὑπομνήσας. ἐξηυμένισε τὸν τιμωρὸν Θεὸν ὑπενθυμίσας τιμωροῦντα τοὺς Ἰσραηλίτας, ὑπενθυμίσας εἰς Αὐτὸν τὰς
εἰς αὐτὸν τοὺς ὅρκους καὶ τὰς διαθήκας, ἐνόρκους ὑποσχέσεις καὶ τὰς διαθήκας, τὰς ὁποίας εἶχε κάμει
ποὺ εἶχε κάμει μὲ τοὺς προγόνους των. πρὸς τοὺς πατέρας.
18,23 Σωρηδὸν γὰρ ἤδη πεπτωκότων 23 Ἐνῷ δηλαδὴ οἱ νεκροὶ ἔπιπταν σωρηδὸν 23 Πράγματι δὲ ἐσταμάτησε τὸν τιμωροῦντα, διότι καθ’ ὂν
ἐπ' ἀλλήλων νεκρῶν, μεταξὺ στάς, ὁ ἕνας ἐπάνω εἰς τὸν ἄλλον, παρενετέθη χρόνον εἶχον ἤδη πέσει κατὰ σωροὺς οἱ νεκροὶ ὁ ἕνας ἐπάνω
ἀνέκοψε τὴν ὀργὴν καὶ διέσχισε τὴν αὐτὸς ὄρθιος καὶ ἔφραξε εἰς τὸν εἰς τὸν ἄλλον, ἀφοῦ παρενέβη εἰς τὸ μέσον ὁ Ἀαρών,
πρὸς τοὺς ζῶντας ὁδόν. ἐξολοθρευτὴν ἄγγελον τὸν δρόμον του ἐσταμάτησε τὴν ὀργὴν καὶ διέκοψε τὸν δρόμον, ποὺ ὠδηγοῦσε
πρὸς τοὺς ζωντανούς. τὸν ὀλοθρευτὴν ἄγγελον εἰς τοὺς ζωντανούς, οἱ ὁποῖοι
ἐπρόκειτο καὶ αὐτοὶ να θανατωθοῦν.
18,24 Ἐπὶ γὰρ ποδήρους ἐνδύματος ἦν 24 Ἐπάνω εἰς τὸν ποδήρη χιτῶνα του 24 Ἠμπόρεσε δὲ νὰ σταματήσῃ τὴν ὀργήν, διότι ὁλόκληρος ὁ
ὅλος ὁ κόσμος, καὶ πατέρων δόξαι ἐπὶ ὑπῆρχεν ὅλος ὁ στολισμός. Τὰ δὲ ἔνδοξα κόσμος, σύμφωνα μὲ τὴν συμβολικὴν ἐξήγησιν τῆς ἑβραϊκῆς
τετραστίχου λίθου γλυφῆς, καὶ ὀνόματα τῶν Πατέρων ἦσαν χαραγμένα παραδόσεως, ἀναπαριστάνετο διὰ τοῦ ἀρχιερατικοῦ του
μεγαλωσύνη σου ἐπὶ διαδήματος ἐπάνω εἰς πολυτίμους λίθους, ἐνδύματος, ποὺ ἔφθανε μέχρι τῶν ποδῶν καὶ τὰ ὀνόματα τῶν
κεφαλῆς αὐτοῦ. τακτοποιημένους εἰς τέσσαρας στίχους. ἐνδόξων πατέρων ἦσαν ἐπὶ σκαλίσματος πολυτίμων λίθων εἰς
Καὶ τὸ μεγαλεῖον σου ἔλαμπεν ἐπάνω εἰς τέσσαρας σειράς (αἱ ὁποῖαι ἀπετέλουν τὸ ἐπὶ τοῦ στήθους τοῦ
τὸ διάδημα τῆς κεφαλῆς του. ἀρχιερέως λογεῖον) καὶ τὸ μεγαλεῖον σου ἦτο χαραγμένον εἰς
τὸ διάδημα τῆς κεφαλῆς του.
18,25 Τούτοις εἶξεν ὁ ὁλοθρεύων, 25 Ἐμπρὸς εἰς τὰ ἱερὰ αὐτὰ διάσημα 25 Εἰς αὐτὰ τὰ ἱερὰ σύμβολα καὶ ἄμφια ὑπεχώρησεν ὁ
ταῦτο δὲ ἐφοβήθησαν· ἦν γὰρ μόνη ἡ ὑπεχώρησεν ὁ ἐξολοθρευτὴς ἄγγελος. ἐξολοθρευτὴς ἄγγελος· τὰ συντελεσθέντα δὲ κατὰ τὴν
92/97
πεῖρα τῆς ὀργῆς ἱκανή. Αὐτὰ τοῦ ἐνέπνευσαν φόβον. Ἄλλωστε ἡ θραῦσιν ταύτην ἐφοβήθησαν οἱ Ἰσραηλῖται· διότι καὶ μόνη ἡ

δοκιμασία, τὴν ὁποίαν ἔστειλεν ἡ δικαία μερικὴ αὐτὴ δοκιμὴ τῆς ὀργῆς σου ἦτο ἀρκετὴ νὰ συνετίσῃ
θεία ὀργή σου, ἦτο πλέον ἀρκετὴ διὰ τοὺς αὐτούς.
Ἰσραηλίτας.

19,1 Τοῖς δὲ ἀσεβέσι μέχρι τέλους Εἰς τοὺς ἀσεβεῖς ὅμως Αἰγυπτίους εἶχεν Εἰς τοὺς ἀσεβεῖς ὅμως Αἰγυπτίους ἐπέπεσε μέχρι τέλους θεία
ἀνελεήμων θυμὸς ἐπέστη· προῄδει ἐπιπέσει ἀνελέητος καὶ ἀνυποχώρητος ὁ ὀργὴ χωρὶς ἔλεος καὶ συγγνώμην, διότι ὁ Θεὸς προέβλεπε καὶ
γὰρ αὐτῶν καὶ τὰ μέλλοντα, δίκαιος θυμός του. Διότι ὁ Κύριος ἐκεῖνα, ποὺ θὰ ἔπραττον οὖτοι εἰς τὸ μέλλον.
προέβλεπε καὶ τὰ μέλλοντα κακά, ποὺ
αὐτοὶ θὰ διέπραττον.
19,2 ὅτι αὐτοὶ ἐπιτρέψαντες τοῦ 2 Διότι αὐτοί, ἂν καὶ ἐπέτρεψαν εἰς τοὺς 2 Προέβλεπε δηλαδὴ ὅτι, ἀφοῦ ἐπέτρεψαν εἰς τοὺς Ἑβραίους
ἀπιέναι καὶ μετὰ σπουδῆς Ἰσραηλίτας νὰ ἀναχωρήσουν, καὶ μετὰ νὰ ἀπέλθουν καὶ ἀφοῦ τοὺς ἐπρόπεμψαν βιαστικά, θὰ τοὺς
προπέμψαντες αὐτούς, διώξουσι σπουδῆς μάλιστα τοὺς προέπεμψαν, ἐν κατεδίωκον, ἐπειδὴ θὰ μετεμελοῦντο.
μεταμεληθέντες. τούτοις μεταμεληθέντες διὰ τὴν
ἀναχώρησιν αὐτῶν τοὺς κατεδίωξαν.
19,3 Ἔτι γὰρ ἐν χερσὶν ἔχοντες τὰ 3 Καὶ ἐνῷ ἀκόμη ἦσαν ἐνώπιόν των 3 Ἦτο δὲ ἡ συμπεριφορὰ αὐτὴ ἀσυγχώρητος, διότι, ἐνῷ εἶχαν
πένθη καὶ προσοδυρόμενοι τάφοις πρόσφατα τὰ πένθη διὰ τὸν θάνατον τῶν ἀκόμη εἰς τὰ χέρια των τοὺς πενθουμένους νεκροὺς καὶ ἐνῷ
νεκρῶν, ἕτερον ἐπεσπάσαντο πρωτοτόκων των καὶ ὠδύροντο κοντὰ εἰς ἔκλαιαν εἰς τοὺς τάφους τῶν πεθαμένων, συνέλαβον καί,
λογισμὸν ἀνοίας καὶ οὓς ἱκετεύοντες τοὺς τάφους τῶν ἰδικῶν των, ἐπενόησαν οὕτως εἰπεῖν, διὰ τῆς βίας ἐκράτησαν ἄλλην ἀνόητον καὶ
ἐξέβαλον τούτους ὡς φυγάδας καὶ ἀπεδέχθησαν μίαν ἀνόητον καὶ παράφρονα σκέψιν καὶ σύμφωνα μὲ αὐτὴν ἐκείνους, τοὺς
ἐδίωκον. τρελλὴν σκέψιν, καὶ ἤρχισαν νὰ ὁποίους παρακαλοῦντες ἔδιωχναν προηγουμένως ἀπὸ τὴν
καταδιώκουν ὡς δραπέτας ἐκείνους, τοὺς χώραν των, τούτους μετ’ ὀλίγον κατεδίωκον σὰν φυγάδας
ὁποίους οἱ ἴδιοι μὲ ἰκεσίας καὶ παρακλήσεις δραπετεύσαντας ἐξ Αἰγύπτου.
τοὺς εἶχαν πρὸ ὀλίγου παρακαλέσει νὰ
93/97
φύγουν.

19,4 Εἷλκε γὰρ αὐτοὺς ἡ ἀξία ἐπὶ 4 Σὰν κάποια δικαία καὶ ἀναπόφευκτος 4 Καὶ ἐφέρθησαν οὕτω, διότι τοὺς ἔσυρε πρὸς τὸ τέλος αὐτὸ ἡ
τοῦτο τὸ πέρας ἀνάγκη καὶ τῶν ἀπόφασις τοὺς ἔσυρε εἰς αὐτὴν τὴν ἀνάγκη, ἡ ὑπὸ τῆς θείας δίκης ἐπιβαλλομένη ὡς ἀνταξία τῆς
συμβεβηκότων ἀμνηστίαν ἐνέβαλεν, ἀκρότητα καὶ τοὺς ἐνέβαλε ἀμνησίαν τῶν σκληρότητός των, καὶ ἐνέβαλεν εἰς αὐτοὺς ἐπιλησμοσύνην καὶ
ἵνα τὴν λείπουσαν ταῖς βασάνοις παρελθόντων γεγονότων. Τοῦτο δέ, διὰ νὰ ἀμνησίαν τῶν τρομερῶν πληγῶν καὶ τιμωριῶν, ποὺ εἶχαν
προαναπληρώσωσι κόλασιν, ὁλοκληρωθῇ ἡ τιμωρία των καὶ νὰ μὴ προσφάτως ὑποστῇ, διὰ νὰ συμπληρώσουν τὴν κόλασιν, ἡ
μείνουν ἀτελῆ τὰ βάσανά των. ὁποία ἔλειπεν ἀπὸ τὰς προτέρας βασάνους των·
19,5 καὶ ὁ μὲν λαός σου παράδοξον 5 Καὶ καθ' ὃν χρόνον ὁ λαός σου ἐβάδιζε 5 καὶ τοιουτοτρόπως συνέβη ὁ μὲν λαός σου νὰ περάσῃ
ὁδοιπορίαν περάσῃ, ἐκεῖνοι δὲ ξένον τὴν παράδοξον πορείαν διὰ μέσου τῆς παράδοξον καὶ θαυμαστὴν πεζοπορίαν διὰ τῆς Ἐρυθρᾶς
εὕρωσι θάνατον. θαλάσσης, ἐκεῖνοι εὕρισκαν τὸν φοβερὸν θαλάσσης, ἐκεῖνοι δὲ νὰ εὔρουν πρωτάκουστον καὶ
ἐκεῖ θάνατον. ἀσυνήθιστον θάνατον.
19,6 Ὅλη γὰρ ἡ κτίσις ἐν ἰδίῳ γένει 6 Διότι, διὰ νὰ διαφυλαχθοῦν ἀβλαβῆ τὰ 6 Καὶ ἐγίνοντο θαύματα καταπληκτικά, διότι ὅλη ἡ
πάλιν ἄνωθεν διετυποῦτο τέκνα σου ἀπὸ κάθε κακόν, ὅλη ἡ κτίσις Δημιουργία, ἕκαστον δημιούργημα κατὰ τὴν φύσιν καὶ τὸ ἴδιον
ὑπηρετοῦσα ταῖς σαῖς ἐπιταγαῖς. Ἵνα ὑπακούουσα καὶ ὑπηρετοῦσα τὰς ἰδικάς αὐτοῦ γένος, προσελάμβανεν ἐκ νέου ὡς ἐξ ἀρχῆς τύπον καὶ
οἱ σοὶ παῖδες φυλαχθῶσιν ἀβλαβεῖς. σου διαταγὰς ἀνεμορφοῦτο πάλιν καὶ σχῆμα, ὑποτασσομένη καὶ ὑπηρετοῦσα εἰς τὰς διαταγάς σου,
ἐπανήρχετο εἰς τὴν ἰδίαν της φύσιν. διὰ νὰ προφυλαχθοῦν τὰ παιδιά σου ἀβλαβῆ.
19,7 Ἡ τὴν παρεμβολὴν σκιάζουσα 7 Ἔτσι παρουσιάσθη ἡ νεφέλη, ἡ ὁποία 7 Ὅπως συνέβη μὲ τὴν νεφέλην, ἡ ὁποία ἐσκίαζε τὸ
νεφέλη, ἐκ δὲ προϋφεστῶτος ὕδατος ἔρριπτε τὴν δροσερὰν σκιάν της ἐπὶ τῶν στρατόπεδον ὁλόκληρον, ἀπ’ ἐκεῖ δὲ πάλιν, ποὺ προϋπῆρχε
ξηρᾶς ἀνάδυσις γῆς ἐθεωρήθη, ἐξ Ἰσραηλιτῶν. Παρουσιάσθη γῆ στεγνὴ καὶ νερό, ἐφαίνετο ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν νὰ ἀναδύεται
ἐρυθρᾶς θαλάσσης ὁδὸς ξηρὰ ἐκεῖ, ὀποῦ προηγουμένως ὑπῆρχε τὸ στεγνὴ γῆ, δρόμος ἀνεμπόδιστος καὶ πεδιὰς ἀπὸ φύκια καὶ
ἀνεμπόδιστος καὶ χλοηφόρον πεδίον ὕδωρ καὶ μέσα εἰς τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν ἄλλην θαλασσίαν βλάστησιν, χλοερὰ καὶ πράσινη ἐκ μέσου
ἐκ κλύδωνος βιαίου· ἠνοίχθη ἐλεύθερος δρόμος. Καὶ τὰ τῆς ἀγρίας θαλασσοταραχῆς.
συνταρασσόμενα ἀπὸ τὰς καταιγίδας
κύματα μετεβλήθησαν εἰς πεδιάδα
γεμάτην χλόην.
19,8 δι' οὗ πανεθνὶ διῆλθον οἱ τῇ σῇ 8 Διὰ μέσου δὲ αὐτῆς τῆς διόδου ἐπέρασαν 8 Διὰ τῆς πεδιάδος δὲ αὐτῆς ἐπέρασεν ὅλον τὸ ἔθνος, οἱ
σκεπαζόμενοι χειρί, θεωρήσαντες ὅλοι οἱ Ἰσραηλῖται, ὑπὸ τὴν προστασίαν Ἰσραηλῖται δηλαδή, οἱ ὁποῖοι ἐσκεπάζοντο καὶ
94/97
θαυμαστὰ τέρατα. τῆς ἰδικῆς σου παντοδυνάμου δεξιᾶς ἐπροφυλάττοντο ἀπὸ τὴν ἰδικήν σου χεῖρα, καὶ οἱ ὁποῖοι εἶδον

βλέποντες τὰ καταπληκτικὰ αὐτὰ σημεῖα. καταπληκτικὰ σημεῖα καὶ θαύματα ἐξαίσια.
19,9 Ὡς γὰρ ἵπποι ἐνεμήθησαν καὶ 9 Ἔπειτα ἀπὸ τὰ μεγάλα αὐτὰ θαύματα οἱ 9 Ἦσαν δὲ καταπληκτικὰ τὰ ὅσα ὑπὸ τὴν προστασίαν σου
ὡς ἀμνοὶ διεσκίρτησαν αἰνοῦντές σε, Ἰσραηλῖται, ὡσὰν ἵπποι καὶ πρόβατα ποὺ εἶδον, διότι σὰν ἄλογα ἐχορτάσθησαν καὶ σὰν πρόβατα
Κύριε, τὸν ρυόμενον αὐτούς. βόσκουν καὶ σκιρτοῦν, ἔτσι ἐσκίρτησαν ἀπὸ ἐπήδησαν χαρούμενα, δοξάζοντες Σέ, Κύριε, ὁ ὁποῖος τοὺς
τὴν χαράν των καὶ ἐδοξολόγησαν σέ, τὸν ἐγλύτωσες.
Κύριόν των, ὁ ὁποῖος τοὺς ἐγλύτωσες ἀπὸ
τοὺς κινδύνους.
19,10 Ἐμέμνηντο γὰρ ἔτι τῶν ἐν τῇ 10 Διότι ἐνεθυμοῦντο ζωηρῶς, τί εἶχε γίνει 10 Καὶ Σὲ ἐδόξαζον, διότι ἐνεθυμοῦντο ἀκόμη ἐκεῖνα, ποὺ
παροικίᾳ αὐτῶν, πῶς ἀντὶ μὲν εἰς τὴν ξένην αὐτὴν χώραν τῶν Αἰγυπτίων, συνέβησαν εἰς τὴν Αἴγυπτον, τὸν τόπον τῆς προσωρινῆς των
γενέσεως ζῴων ἐξήγαγεν ἡ γῆ ὅπου ὡς πάροικοι αὐτοὶ ἔμεναν· ὅτι δηλαδὴ κατοικίας, πῶς δηλαδὴ ἀντὶ μὲν νὰ γεννηθοῦν ζῶα καὶ ἄλλα
σκνῖπα, ἀντὶ δὲ ἐνύδρων ἐξηρεύξατο ἀντὶ τῶν ἄλλων ζώων ἡ γῆ παρήγαγε κτήνη, ἡ γῆ ἔβγαλε σκνῖπα, ἀντὶ δὲ τῶν ψαριῶν καὶ τῶν
ὁ ποταμὸς πλῆθος βατράχων. σκνῖπας καὶ ὁ Νεῖλος ποταμὸς ἀντὶ τῶν ἄλλων, ποὺ ζοῦν στο νερό, ὁ ποταμὸς Νεῖλος ἐξέρασε πλῆθος
ἰχθύων ἐξέρασε πρὸς τὴν γῆν πλῆθος βατράχων.
βατράχων.
19,11 Ἐφ ὑστέρῳ δὲ εἶδον καὶ νέαν 11 Βραδύτερον δὲ οἱ Ἰσραηλῖται, ὅταν 11 Ὕστερον δὲ εἶδον οἱ Ἰσραηλῖται καὶ νέαν ἄγνωστον εἰς
γένεσιν ὀρνέων, ὅτι ἐπιθυμίᾳ ἐπιέζοντο ἀπὸ τὴν πεῖναν καὶ ἐζήτησαν αὐτοὺς παραγωγὴν πτηνῶν, ὅταν παρασυρθέντες ἀπὸ
προαχθέντες ᾐτήσαντο ἐδέσματα καλὴν τροφὴν ἀπὸ τὸν Θεόν, εἶδαν ἕνα λαίμαργον ἐπιθυμίαν ἐζήτησαν φαγητὰ ἀπολαυστικὰ καὶ
τρυφῆς· νέον τρόπον γενέσεως πτηνῶν. τρυφηλά.
12 εἰς γὰρ παραμυθίαν ἀνέβη αὐτοῖς 12 Πρὸς παρηγορίαν καὶ διατροφήν των 12 Εἶδαν δὲ τὴν γένεσιν πτηνῶν, διότι πρὸς ἀνακούφισίν των
ἀπὸ θαλάσσης ὀρτυγομήτρα. εἶδαν νὰ ἀναβαίνουν ἀπὸ τὰς νοτίους καὶ ἰκανοποίησιν τῆς ἐπιθυμίας των ἀνέβη δι’ αὐτοὺς ἀπὸ τὸ
περιοχὰς ὀρτύκια. μέρος τῆς θαλάσσης ὀρτυγομήτρα.
19,13 Καὶ αἱ τιμωρίαι τοῖς 13 Ἐναντίον δὲ τῶν ἀσεβῶν ἐπήρχοντο 13 Ἀλλὰ καὶ εἰς τοὺς ἁμαρτωλοὺς αἱ αὐστηραὶ τιμωρίαι δὲν
ἁμαρτωλοῖς ἐπῆλθον οὐκ ἄνευ τῶν τιμωρίαι, ἀφοῦ προηγοῦντο ἀπ' αὐτὰς ἐπέπεσαν, χωρὶς νὰ συμβοῦν ἐκ προτέρου σημάδια
προγεγονότων τεκμηρίων τῇ βίᾳ τῶν ἐνδεικτικὰ φαινόμενα, δηλαδὴ τρομεραὶ προειδοποιητικὰ διὰ τῆς βιαίας δυνάμεως τῶν κεραυνῶν. Διότι
κεραυνῶν· δικαίως γὰρ ἔπασχον ἀστραπαὶ καὶ κεραυνοί. Δικαίως δὲ αὐτοὶ δικαίως ἔπασχον καὶ ἐτιμωροῦντο οὖτοι διὰ τὰς ἰδίας των
95/97
ταῖς ἰδίαις αὐτῶν πονηρίαις, καὶ γὰρ ἐτιμωροῦντο ἐξ αἰτίας τῶν κακιῶν των, παρανομίας. Ἦτο δὲ δίκαια ἡ τιμωρία των, διότι αὐτοὶ
χαλεπωτέραν μισοξενίαν ἀλλὰ καὶ διότι εἶχαν ἐκθρέψει καὶ δείξει τὸ συμπεριεφέρθησαν μὲ χειρότερον ἀπὸ ἄλλους μῖσος πρὸς τοὺς

ἐπετήδευσαν. πλέον σκληρὸν μῖσος ἐναντίον τῶν ξένων. ξένους.
19,14 Οἱ μέν γὰρ τοὺς ἀγνοοῦντας 14 Οἱ Σοδομῖται δὲν ἐδέχθησαν ἀνθρώπους 14 Διότι οἱ μὲν κάτοικοι τῶν Σοδόμων δὲν ἐδέχοντο τοὺς
οὐκ ἐδέχοντο παρόντας, οὗτοι ποὺ δὲν ἐγνώριζαν, ὅταν αὐτοὶ ξένους, τοὺς ὁποίους δὲν ἐγνώριζον ὅτι ἦσαν ἄγγελοι
εὐεργέτας ξένους ἐδουλοῦντο. παρουσιάσθησαν ἐνώπιόν των, τοὺς δύο παρόντες ἐν μέσῳ αὐτῶν, αὐτοὶ δὲ κατετυράννουν ὡς δούλους
δηλαδὴ ἀγγέλους. Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι τοὺς των τοὺς εὐεργέτας των, τοὺς Ἑβραίους δηλαδή, οἱ ὁποῖοι διὰ
ξένους, δηλαδὴ τοὺς Ἰσραηλίτας, οἱ ὁποῖοι τοῦ προγόνου των Ἰωσὴφ εἶχον σώσει αὐτοὺς ἀπὸ τὸν
τοὺς εἶχαν εὐεργετήσει, τοὺς ἔκαμαν φοβερὸν λιμόν.
δούλους των.
19,15 Καὶ οὐ μόνον, ἀλλ' ἢ τις 15 Καὶ ὄχι μόνον τοῦτο. Οἱ Σοδομῖται 15 Καὶ ὄχι μόνον τοῦτο, ἀλλ' ἡ τιμωρὸς θεία ἐπίσκεψις εἰς
ἐπισκοπὴ ἔσται αὐτῶν, ἐπεὶ ἀπεχθῶς ἐτιμωρήθησαν, διότι εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς αὐτούς, δηλαδὴ τοὺς Σοδομίτας, ὑπῆρξε, διότι μὲ ἀπέχθειαν
προσεδέχοντο τοὺς ἀλλοτρίους· ἐφέρθησαν ἐχθρικῶς πρὸς τοὺς ξένους. καὶ μῖσος συμπεριεφέρθησαν πρὸς τοὺς ξένους.
19,16 οἱ δὲ μετὰ ἐορτασμάτων 16 Οἱ Αἰγύπτιοι ὅμως εἶχαν ὑποδεχθῇ ἀπ' 16 Αὐτοὶ δέ, δηλαδὴ οἱ Αἰγύπτιοι, ἀφοῦ μὲ ἑορτὰς καὶ μὲ τιμὰς
εἰσδεξάμενοι τοὺς ἤδη τῶν αὐτῶν ἀρχῆς τοὺς Ἰσραηλίτας μὲ ἑορτάς. Ἔπειτα ἐδέχθησαν μέσα εἰς τὴν χώραν των τοὺς Ἰσραηλίτας, οἱ ὁποῖοι
μετεσχηκότας δικαίων, δεινοῖς ὅμως, ὅταν οἱ Ἰσραηλῖται ἀπελάμβαναν τὰ ἤδη εἶχον ἀποκτήσει τὰ αὐτὰ μὲ τοὺς Αἰγυπτίους δικαιώματα,
ἐκάκωσαν πόνοις. αὐτὰ δικαιώματα μὲ ἐκείνους, τοὺς ἐκακοποίησαν κατόπιν αὐτοὺς καὶ τοὺς ἐβασάνισαν μὲ πολὺ
ἐβασάνισαν μὲ βαρείας καταθλιπτικὰς κοπιαστικὰ ἔργα καὶ βαρεῖς κόπους.
ἐργασίας.
19,17 Ἐπλήγησαν δὲ καὶ ἀορασίᾳ, 17 Ὅπως δὲ οἱ Σοδομῖται ἐκεῖνοι 17 Ἐπατάχθησαν δὲ καὶ μὲ στέρησιν τῆς ὁράσεως, καθὼς καὶ
ὥσπερ ἐκεῖνοι ἐπὶ ταῖς τοῦ δικαίου ἐτιμωρήθησαν μὲ τύφλωσιν ἐμπρὸς εἰς τὴν ἐκεῖνοι, οἱ κάτοικοι τῶν Σοδόμων, ἔπαθον πλησίον τῶν θυρῶν
θύραις, ὅτε ἀχανεῖ περιβληθέντες θύραν τοῦ δικαίου Λώτ, ἔτσι καὶ οἱ τοῦ δικαίου Λώτ, ὅτε διὰ πυκνοῦ καὶ βαθυτάτου
σκότει, ἕκαστος τῶν αὐτοῦ θυρῶν Αἰγύπτιοι ἐτιμωρήθησαν, ὅταν εὑρέθησαν περιβληθέντες σκότους ἐζήτει ὁ καθένας των τὴν διάβασιν,
τὴν δίοδον ἐζήτει. μέσα εἰς τὸ βαθὺ σκοτάδι, καὶ ὁ καθένας ποὺ θὰ τὸν ὡδήγει εἰς τὰς θύρας τοῦ σπιτιοῦ του.
ἀπὸ αὐτοὺς ἐζητοῦσε ψηλαφητὰ νὰ εὕρῃ
τὴν εἰσοδον τῆς θύρας του.
19,18 Δι' ἑαυτῶν γὰρ τὰ στοιχεῖα 18 Τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως 18 Καὶ συνέβαινον αὐτά, διότι τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως
96/97
μεθαρμοζόμενα, ὥσπερ ἐν ψαλτηρίῳ προσαρμόζονται μεταξύ των προσηρμόζοντο μόνα των καὶ μετέβαλλον τὰς ἰδιότητάς των,
φθόγγοι τοῦ ρυθμοῦ τὸ ὄνομα διαφοροτρόπως ὑπὸ τοῦ Θεοῦ. ὅπως ἀπὸ ὅπως εἰς τὸ ὄργανον τοῦ Ψαλτηρίου οἱ μουσικοὶ φθόγγοι

διαλλάσσουσι, πάντοτε μένοντα τὸν μουσικὸν οἱ τόνοι τοῦ ψαλτηρίου, ὥστε ἀλλάσσουν μόνον ὡς πρὸς τὸ εἶδος τῆς ἁρμονίας καὶ τὸν
ἤχῳ, ὅπερ ἐστὶν εἰκάσαι ἐκ τῆς τῶν νὰ μεταβάλλουν τὸν τύπον τῆς μελωδίας, ρυθμὸν τοῦ χρόνου, ἐνῷ ὁ ἦχος τῶν χορδῶν μένει πάντοτε ὁ
γεγονότων ὄψεως ἀκριβῶς. ἐνῷ οἱ ἦχοι καθ' ἑαυτοὺς μένουν αὐτός. Ὅτι δὲ κάτι τέτοιο συνέβαινε, ἠμπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ
ἀμετάβλητοι. Αὐτὸ ἠμπορεῖ ὁ καθένας νὰ συμπεράνῃ ἀκριβῶς, ὅταν ἴδῃ τὰ γεγονότα, ποὺ
τὸ συμπεράνῃ καὶ νὰ τὸ διαπιστώσῃ ἐσημειώθησαν τότε.
ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν θεώρησιν τῶν γεγονότων
τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.
19,19 Χερσαῖα γὰρ εἰς ἔνυδρα 19 Ζῶα τῆς ξηρᾶς μετεβάλλοντο εἰς 19 Διότι τὰ χερσαῖα ζῶα μετεβάλλοντο τότε εἰς ζῶα ποὺ ζοῦν
μετεβάλλετο, καὶ νηκτὰ μετέβαινεν ὑδρόβια καὶ ὑδρόβια ἐξήρχοντο εἰς τὴν στὸ νερό, καὶ ἐκεῖνα ποὺ κολυμβοῦν, μετέβαινον καὶ
ἐπὶ γῆς· ξηρὰν γῆν. περιεπάτουν ἐπὶ τῆς γῆς.
19,20 πῦρ ἴσχυεν ἐν ὕδατι τῆς ἰδίας 20 Τὸ πῦρ διατηροῦσε τὴν δύναμίν του 20 Ἐπίσης ἡ φωτιὰ διετήρει τὴν δύναμίν της μέσα εἰς τὸ νερό,
δυνάμεως, καὶ ὕδωρ τῆς σβεστικῆς μέσα εἰς τὸ νερὸ καὶ τὸ νερὸ ἔχανε τὴν καὶ τὸ νερὸ ἐξέχανε τὴν ἰδιότητά του νὰ σβήνῃ τὴν φωτιά.
δυνάμεως ἐπελανθάνετο· δύναμιν τῆς κατασβέσεως τοῦ πυρός.
19,21 φλόγες ἀνάπαλιν εὐφθάρτων 21 Ἐξ ἀντιθέτου φλόγες δὲν ἔκαιαν τὰς 21 Ἀντιθέτως πάλιν αἱ φλόγες τοῦ πυρὸς δὲν ἐξηραίνον καὶ
ζῴων οὐκ ἐμάραναν σάρκας σάρκας εὐπαθὼν καὶ ἀδυνάτων ζώων, ποὺ δὲν κατέκαιον τὰς σάρκας ζώων, ποὺ εὔκολα φθείρονται καὶ
ἐμπεριπατούντων, οὐδὲ τηκτὸν εὑρίσκοντο μέσα εἰς τὸ πῦρ, οὔτε καὶ τὰ ὁποῖα ἐπεριπατοῦσαν μέσα εἰς αὐτό, οὔτε ἔλειωναν τὸ
κρυσταλλοειδὲς εὔτηκτον γένος ἔλυωναν τὴν εὐδιάλυτον ἐκείνην μάννα, εἶδος θεϊκῆς καὶ οὐρανίου τροφῆς, ὁμοιάζον πρὸς
ἀμβροσίας τροφῆς· κρυσταλλοειδῆ οὐρανίαν τροφήν, τὸ κρύσταλλον καὶ τὸ ὁποῖον εὐκόλως διελύετο ἀπὸ τὰς πρώτας
μάννα. ἀκτῖνας τοῦ ἡλίου.
19,22 Κατὰ πάντα γάρ, Κύριε, 22 Διὰ μέσου ὅλων αὐτῶν σύ, Κύριε, 22 Καὶ ἐνήργεις τὰ θαυμάσια ταῦτα, Κύριε, διότι εἰς ὅλα
ἐμεγάλυνας τὸν λαόν σου καὶ ἐμεγάλυνες τὸν λαόν σου καὶ τὸν ἀνέδειξες μέγαν τὸν λαόν σου καὶ ἐδόξασες αὐτὸν καὶ δὲν τὸν
ἐδόξασας καὶ οὐχ ὑπερεῖδες ἐν παντὶ ἐδόξασες. Δὲν τὸν κατεφρόνησες οὔτε παρέβλεψες, ἀλλὰ παρέστεκες προστατεύων αὐτὸν εἰς κάθε
καιρῷ καὶ τόπῳ παριστάμενος. ἔμεινες ἀδιάφορος πρὸς αὐτόν. Ἀλλὰ χρόνον καὶ περίστασιν καὶ εἰς κάθε τόπον.
παντοῦ καὶ πάντοτε συμπαρίστασο βοηθὸς
καὶ ὑπερασπιστής του.
97/97

29-ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ ΜΕ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΟΛΙΤΣΑΡΑ - ΤΡΕΜΠΕΛΑ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

29-ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ ΜΕ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΟΛΙΤΣΑΡΑ - ΤΡΕΜΠΕΛΑ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1/97

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 7ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 8ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 10ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 11ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - 12ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης

Επιμέλεια: π.Αθανάσιος Εφημέριος Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Λαρίσης