371.

1
T104D LLE 0. MARTIN-KNIEP

am doi m6i
detrdthanh

GIAOVIENGldl
Nga6idich:LEVAN CANH

Ui 11097

HA XUAT BAN GIAO DUG VIET NAM

I GISELLE O. MARTIN-KNIEP ^

am doi mdi
detrdthanh
NGl/OI
GIAOVIENGIOI
NgL/didichiLEVANCANH

TH'J V/IENTIWHBINMTHUAN

9VL ^ ^ 0 ^ ^

NHA XUAT BAN GIAO DUG VIET NAM

 BECOMING A BETTER TEACHER MUCLUC n, ,
EIGHT INNOVATIONS THAI WORK
Cac bang trong sach 4
By Giselle O . M a r t i n - K n i e p
Loinoidau 5

ASCD Mofddu 9

Association for Supen'ision and Curriculum Developmenl 1. Siic manh cua nhCing cau hoi cd't loi 15

Alexandria, Virginia USA 2. Tich hop chuong trinh voi vai tro lam c6ng ctj de dat sir kfi't dinh 25

3. Thiet ke chuong trinh va phirong phap danh gia theo chuan 36 ,

4. Danh gia sat vcd thirc te dcfi song 54 i

5. Sir dung huong d3n cha'm diem de h6 tro hoat dong hoc 64

6. Tiii ho so bai lam : Ctta so de quan sat tu duy

va qua trinh hoc tap cua hoc sinh 99

Copyright © 2000 by Association for Supervision and Curriculum Development. A l l rights

reserved. No part of this publication may be reproduced or transmined in any fonn or by any
7. Chiem nghiem : Chia khoa M tu hieu ve ban than t6t hon I l l

means, electronics or mechanical, including photocopy, recording, or any infonnation storage and 8. Nghien ciru cai tien: Hoi dap ve each lam 134
retrieval system, without pennission from ASCD. 9. Tom luge van de 154
1703 N . Beauregard St. •Alexandria, V A 22311 -1714 USA , , Phu liic A : Qic cong cu xay dung mot don vi chuong trinh hoc 163
ASa3 is not respionsible for the quality of the translation. Phil luc B : Cac cong cu xay dung cac hinh thiic danh gia

sat thirc cuoc song 174

Ban quyfo thu6c ASCD (Hiephfii Giam sat va Xay dimg chuong trinh ciia Hoa Ky)..Moi quydn da
duoc dang ki. K h i chua duoc phep ciia ASCD, khong ai c6 quySn sao chep hoac liai truyen bat k i
Phu luc C : Cac cong cu thiet ke cac bai danh gia
phan nao trong cuon sach nay du6i bat k i dang nao, bang bat k i phucmg ticn dicn iir hay ca hoc nao, theo tui h6 so bai lam 181
bao g6m photocopy, ghi am, hay duiig bat k i he thong luu tiir thong tm va tlin kiem
Phu luc D : Cac g d y va cau hoi d^ chi6m nghiem 183
ASCD kliong chiu trach nhiem ve chat krcmg ciia ban dich. j j j Phil luc E : Cac cong cu nghien ciiu cai tien 190

Tai lieu tham khao va tu lieu nguon 196

Sach diroc mua ban quyen theo Hop dong

giiJa Nha xua't ban Giao due Viet Nam va l o chufc ASa3 Hoa K y

Nlia xuat ban Giao due Viet Nam gar quydn cong bo tac phdm ban tieng Viet.

11-201 l/CXB/55~2054/GD Ma s o : 8 Z I l l K r - C P D
CAC BANG TRONG SACH

31 Trinh hi6n cua giao vi6n v6 mOt chi/ong trinh cho mOn Khoa hoc xa hOi 38
3.2. Quy trinh thiS't kg chuong trinh phirong ph^p danh gi^ 40
3 3. Hudng dan cham aim don vi b^i hoc v6 chu d6 cOng d6ng cho hoc sinh mlu gi^o 50 Thc(i d a i Chung ta d a n g s6ng la tlidi dai di§n ra cu6c chay dua q u y ^ t li#t

4.1. B^n thao 1 cua b^i d^nh gi^ chuong trinh luyfin tSp sCrc d6 kh^ng nhSn 58 khoa hoc - cong ngh§ giifa cac qu6c gia. T r o n g b6'i canh do, qu6c gia nao k h o n g

4.2. B^n thio sCra lai cua b^i dSnh giS chuong trinh Iuy6n tap sCrc dS kh^ng c^ nhan 59 phat tri§n d u d c nSng luc khoa hoc - c6ng nghe cua m i n h t h i qu6c gia a'y kho

5.1. Huang dSn cha'm (Jim each vi^t thuthuy^t phuc nguej khac lam gi theo phumg phap t6ng Ihl..... 65 tranh difdc sif t u t hSu, chSm phat tri^'n. Do vSy, m 6 t n ^ n giao due ti6n tie'n tao

5.2. HutJng din Cham dilmcacuudilmvahanchg trong baiiam ra difdc n g u 6 n n h ^ n luc chat lUdng cao c6 kha n 5 n g d o n g gop cho su phat tri^'n

cua hoc sinh theo phuong phap phan t'ch 66

nSng luc khoa hpc - c6ng n g h ^ qu6c gia, thuc da'y su phat tri^'n k i n h te'b^n
v i f n g la cai dich ma tat ca cac qu6c gia d^u nhSm t 6 i . M u c t i ^ u cua n^n giao due
5.3. HuiJng din chS'm di6'm ki nang giai quy6't va'n 66 67
do la m a n g d§n cho hpc sinh n i ^ m say m g hoc tap, k h a t khao dudc v u d n t 6 i
5.4. Hu6ng din cham dilm ki nang thuy^t trinh
n h i i n g chan t r d i mc(i cua t r i thiic v 6 i m o t n i ^ m t i n m a n h liet r i n g m i n h c6 the
danh cho nhOng ngudi tinh nguyfin lam trong vi6n bao tang 71
thuc h i e n d u d c khat v o n g do. N o i each khac, giao due p h a i dat t r o n g tarn vao
5.5. Hudng din cham dilm ki nang xay dung va bao v6 y kie'n c6 can cCr 72
v i f c k h d i day su say m# hpc tap, k i c h thich sU to m o va sang tao cua hoc sinh de
5.6. Hifdng dan cham dilm kT nang hoc hop tac 74
cac em c6 kha nSng kien tao ki§n thuc ttf n h u n g g i nha t r u d n g m a n g den cho
5.7. Hu6ng dan cham dilm nhOng nguyfin tac cua tu duy phan bi6n 75
ho, de h p thuc s u thay rSng m 6 i ngay d 6 n h-udng la m o t ngay c6 ich. N h u vay,
5.8. HutJng din cham diem ki nang thuy^t trinh c6 sOc thuy^t phuc 78
m 6 t n^n giao due tidn ti§h k h 6 n g dat t r o n g t a m vao viee g i i i p n g u d i hoc tiep
5.9. Hudng din cham diem ki nang thuc nghigm khoa hoc 80
t h u cac t r i thuc khoa hoc ma nha t r u d n g dua lai cho ho. Ngu-dc lai, m u c tieu cua
5.10. HmJng d i n cham dilm cho cau hoi: "Ai Cap c6 dCi tidu chf cua mOt n^n van minh Idn khong?" 82
n^n giao due do la g i i i p n g u d i hoc n h a n ra dudc n h i i n g nSng luc t r i tuf cua
5.11. Hudng din cham dilm phan co hoc cua bai vig't d6i vcn I5i vi pham cac hudng din v^ n6i dung 83
m i n h d§' d i t i m tifi'p n h i i n g I d i giai cho n h i i n g v a n de chua han hoan toan da
5.12. Hudng dan cham dilm bai vi6't vi pham hudng din v§ cau tnJc hay hinh thtfc 84
bi§t theo con dtfdng p h u h d p nha't v 6 i n a n g lue t r i tuf ciia ca nhan.
5.13. HutSng din Cham dilmki nang thuyet trinh vg van hoa

(Minh hoa cac van de bat cap trong hudng din cham) 91 Su h i f n d i f n cua m 6 t n^n giao due n h u vay p h u thu6e vao nhi^u y6u t6',
5.14. Hudng din cham dilm theo phuong phap tdng hop nhuHg y#u t6' quyg't d i n h nhat la quan n i t o v^ vai tro eua ngu'di thay. Quan n i t o
cho kT nang thuc nghiem khoa hoc vdi mau ve di^m chuan 93 k h 6 n g d u n g v^' vai tro t r u n g t a m eua ngu'di thdy dd'i v d i chat l u d n g giao due ra't 6k
5.15. Hucng din cham dilm cho cac Idp tilu hoc 95 dua n§n giao due deh chd sai I f eh. DSt ngu'di t h i y l§n v i tri quy^n uy t u y f t dd'i v^
5.16. Hudng din cham kT nang lam hudng dan cham dilm 96 ehan l i khoa hpe la m d t sai lam, nhuHg sai lam se I d n h d n nfiu ha thap hoSe tham
7.1. Thang do thanh cong do giao vi6n va hoc sinh cung xay dung 117 chi p h u nhan vai trd then chdt eua n g u d i thay dd'i v d i chat IvTdng giao due. Giao sU
7.2. Danh muc kiem tra do giao vi6n va hoc sinh cCing xay dung 118 Hoang T u y da n d i rat d u n g rSng: " V d i each hieu giao due thd sd nang v^ cam tinh,
7.3. cac tidu Chi cua mOt chi6m nghi6m hay do giao vi§n cung vdi hoc sinh xay dung 119 k h i t h i nhah m a n h m o t chi^u hoc sinh lam tnmg tSm, k h i khac tdn chudng trinh,
7.4. HmSng dan cham Jem chi6m nghi6m • 121
sach giao khoa len dia v i linh hSn giao due, nhan d i n h chat l u d n g dai hoc tha'p
9.1. Cau tmc phac hoa diing cho vi6c lap k6' hoach cho chuong trinh I'ch hop 158
khdngphaido thiyma do chifdng trinh, v.v... dSn d^'n hoan toan xem thudng vi§c
9.2. Phan t'ch khoang each khac bi6t cho cac chuan cua m6n NgO van 159
xay d u n g d o i n g u thay giao theo c h u ^ mUc chuyen m o n va dao due h i f n dai".

5
L^y kha n3ng sang tao kifih thiic m6i cua ngvfdi hoc lam muc ti#u cua giao due
khong phai la ha thap vai tro cua ngudi thay. Ngudc lai, vai tro cua ngifcfi thSy
dUdc d^ cao gS'p boi. Khong c6 hoc tro sang tao n^'u khong c6 nhung ngudi thSy
sang tao. Ngudi thly sang tao la ngvfdi bigt chia se nhiing vui bu6n trong qua trinh
cung ki§n tao tri thtfc, biet htfcfng d i n ngtfdi hoc phat hi§n vain d^, dat ra cac gia
thuydt va so sanh de danh gia cac gia thuy^t do, tu" do chon ra mot gia thuy^t thich
hdp, sii dung nhiing ki^h thiic va hi§'u biet tong hcfp tCf nhi^u m6n hoc di dua ra
mot giai phap mdi cho vSh de da bi§t va cuoi cung biet kiem nghiem, danh gja
giai phap do.
Ta't ca nhiing n6i dung trfin day dtfdc thi^' H&n trong b6 sach quy Ddi mdi
phiTdng phap day hoc gom cac cu6n Nghi thuM va khoa hoc day hoc - tac gia
Robert J. Marzano; NhuTigphdm chit cm ngWdi giao viin hiiu qua-iac gia
James H . Stronge; Taw ddi mdi dS trcl thanh ngttdi giao viin gioi- tac gia Giselle
O. Martin-Kniep; Quart li Idp hoc hi^u qua - tac gia Robert J. Marzano,
Jaiia S.Marzano & Debra J. Pickering ... Bi c6 dtfdc b6 sach nay, Nha xuSt ban
Giao due Vi^t Nam da c6 nhiing n6 life dang trSn trong trong viec tuyen chon,
thu-dng thao ban quyen v6i Hiep hoi Giam sat va XSy dvfng Chifdng trinh
(ASCD) cua Hoa Ky, t6' chiic dich sang ti§ng Viet va gi6i thieu v6i doc gia
Viet Nam.
Se chang c6 gi m6i khi noi rSng, day hpc vtfa la m6t khoa hoc vira la m6t
nghf thuSt. Tuy nhi§n, trong cu6n Nghe thuit va khoa hoc day hoc, tac gia
Robert J. Marzano l i giai quan nif m do v^ hoat ddng day hoc mot each cu the'
nhu" sau:
Noi m6t each ngSn gon, nghi^n cihi se khong bao gid c6 du kha nSng
dinh ra cac phifdng phap day hoc phii hdp v6i mpi hoe sinh va moi Idp hoc.
Di^u t6't nha't ma cac nghi^n cufu c6 the' mang lai la cho ehung ta bidt phu-dng
phap day hoc nao eo nhi^u kha nSng nha't di thuc su" c6 hifu qua v6i cac hoc
sinh. M6i giao vien phai tif xSy dung phu'dng phap day hoc cu the' cho hoe
sinh cua minh tai thdi die'm thich hdp. Bdi le do, p h i n quan trong cua vifc
day hoc c6 hifu qua phai la nghe thuat va cu6n sach nay cung vi vSy c6 te'n
goi Nghe thuat va khoa hoc day hoc.
Trong toan b6 cuon sach, tac gia da su" dung nhieu chiing cu* klioa hoc de'
chiing minh n6i dimg tren day, dong thdi chi ra cho giao vien nhiing each lam
cu the' de' thifc hien noi dung do. Khi mdt quan nifm sai Ifch la c6 m6t phifdng
phap day hoc nao do c6 the ap dung cho moi d6'i tudng day hoc, trong moi dieu
kien sif pham va moi giao vien phai day theo phudng phap do dang con rat pho
bien d nhieu can b6 quan l i , dao tao va b6i duSng giao vien, v.v..., y kieh cua
Marzano la rat dang suy nghr j; r 4^^,, j,^^;;, j;.,,,;!;^^,,,
James H . Stronge, tac gia cua eu6n NhuTigphdm chit cua ngwdi giao vien
hiiu qua cho r5ng ngudi giao vien eo hieu qua la td'ng hoa cua "cac tinh each
cua nguoii giao vien nhu la m6t ca nhSn binh thudng, qua trinh dao tao giao
vien, each quan l i 16p hoc va each giao vien soan bai, day va theo doi su" tieh bo
cua hpc sinh" bao g6m ca nhiing hpc sinh gioi, hoc sinh eo nSng khie'u va nhiing
hoc sinh eo nguy cd (nhiing hoe sinh yeu kem). Trong eu6n sach 7am dSimdi di
trd thanh ngttdi giao viin gioi, tac gia Giselle O. Martin-Kniep trinh bay nhiing
thu thuSt day hoc cu the' mang tinh gdi y de' giao vien vSn dung vao timg 16p
hoe de moi hoc sinh dti la hoe sinh c6 nSng khie'u, hoc sinh c6 kha nSng nhSn
thiic nhanh hay nhiing hoc sinh ye'u kem v i n dat difdc ket qua hpc tap mong
ddi. van dung nhiing thu thuat do trong ttfng 16p hpc cu the la ca mdt qua trinh
hpc tap sang tao kh6ng ngimg cua ngvfdi giao vien. Di^u nay la m6t %\i that hien
nhien bdi le "Giao vien kho c6 the'nuoi difSng diTdc hoat dpng hpc tap dich thue cho
ngudi hpc ne'u nhu" ban than hp lai khdng tham gia vao qua trinh hpc tap". Hai tu"
"Aoc tip dich third' nghe qua ddn gian nhung de' nu6i dtfdng difdc ddng cd do
thi khdng ddn gian ehiit nao. Hpc dich thuc bao gid cung la mdt qua trinh gian
nan va bd'n phan cua nhiing ngifdi lam thay la lam the'nao de' qua trinh do it
gian nan hdn dd'i v d i ngudi hpc. Nhiing gdi y cua Giselle O. Martin-Kniep
trong cud'n sach nay se giiip cac th^y, cd giao thiTc hien bd'n phan do mdt each
cd hieu qua.
Vifc td' ehiie dich va xua't ban bd sach quy nay la mdt viee lam ra't kip thdi
va dang ghi nhan eiia Nha xua't ban Giao due Viet Nam trong bd'i canh Dang,
Nha nude va Nganh Giao due dang quye't tam dd'i mdi giao due de' dua cha't
lifdng giao due len ngang tarn ddi hoi cua sir nghifp cdng nghiep hda, h i f n dai
hoa da't nu-dc v d i muc tieu cao ca la de dan toe Viet Nam ta "bude len dai vinh
quang sanh vai v d i cac cifdng qud'c n3m chau" n h u Bac Hd mudn van kinh yeu
cua dan tdc ta v l n h l n g mong mud'n. Bp sach la tai lieu tham khao quy cho cac
nha quan l i giao due, cac thay, cd giao d ta't ca cac ca'p hpc, hoc vien cao hpc,
nghien ciiu sinh ehuyen nganh su" pham va quan l i giao due.
 Tuy nhifin cung cln nha'n manh rSng n6i dung cua b6 sach \ h i hi^n tri^'t li
va van hoa giao due cua Hoa Ky. Mac dii y nghia khoa hoc cua bo sach vifdt ra
ngoai gi6i han cua bi^n gidi qu6c gia va tren thyc te' b6 sach da dxxac dich ra
nhi^u thu tidVig, cac can bo quan li cung nhu cac My, c6 giao cSn c6 su vSn dung
sao cho phu hdp v6i di^u kien thvTc t6' cua timg tixidng, ttog dia phudng.
Do cung chinh la khia canh khoa hoc va ngh^ thuM cua day hoc noi riSng va giao
due noi chung.
Do CO SIX khac bia giua nin giao due Hoa Ky va n^n giao due Vi§t Nam nSn eo
m6t s6' khai ni^m chifa eo trong v6n tii vtmg cua ti^g Vi^t. Nhiing ngifdi dich va bi6n
t^p da c6' gang h#t siic minh di truy&i tai n6i dung cua b6 sach m6t each chinh xae va
dl hi^u v6i d6e gia Vi^t Nam. Tuy nhi#n, do nang life eua nhftig ngudi dich va
y^u elu v^ mat thdi gian nen nhimg thieu sot trong ban dich la dieu kh6ng
tranh khoi. Cac dich gia va Nha xuat ban Giao due Vif t Nam xin cam ta va ti^p
thu nhihig gop y cua doc gia gin xa.
Thay mSt nhom dich gia
Le V5n Canh
Md dau ^*
Co rat nhieu y tuong ve nha tru6ng, c6 nhiing y tuong hay va nhung y tuong
t6i. Tuy nhien ngay ca nhiing y tuong hay di nua thi cung c6 rat nhieu y tuong
kh6ng duoc dua vao doi s6'ng nha truomg den noi den chon. Mot so doi moi thu6c
loai xuat sac cung danh phai chet yeu chi vi nguoi ta khong tan tarn, tan lire de the
che' hoa nhiing d6i mdi do. ChuySn do cQng chang c6 gi kho hidu vi he thdng
gido due tur no da mang tinh bao thii va c6 su-c y tnr6c yeu cSu phai d6i mdi.
Nhieu tru6ng hoc thieu th6n du thii tir nhiing trang thiet bi tC'i thidu, ngu6n cung
ling de'n kh6ng gian. Nhidu giao vien chua kinh qua dao tao, lai thieu sir h6 trg
can thiet ve mat hanh chinh de c6 thd dung viing truoc nhiing doi hoi ciia thuc te
khi hoc sinh ngay cang gia tang ve so lugng, da dang ve nhu ciu xa hoi, xuc cam
va nhan thiic. Doi khi ngucri ta de ra nhiing chu truong doi mdi khOng he can cir
vao nhung chiing cii c6 gia tri lam co so cho chung. Phan ung cua cac nha trudng
doi vdi nhung chu truong d6i mod do la liic dSu thi hudng ung nhung ve sau lai bi
nhieu truoc cac lire luong canh tranh va nhiing y tuong mdi. Nhiem vu phat tri^n
chuyen mon, nghiep vu cua giao vien thuong dugc coi la sir xa xi va khong duoc
h6 tro day dii. Day la thuc te' trong ta't ca cac truong tren pham vi toan qudc trir
mot s6' rat it cac truong va quan (huyen).
Nhieu giao vien b Hoa Ky sau khi nhan bang su pham khong co co hoi hoc
hanh de phat tridn chuyen m6n nghiep vu mot each nghiem tuc. Sau khi ho dugc
cac truong tiep nhan, kha nang tru lai dugc trong nghe phSn nhieu phu thu6c vao
d6ng nghiep va dieu kien cua m6i truong lam viec cung nhu nhung giao vien c6
kinh nghiem lam nhiem vu hudng din hg. Nhung giao vien co di6u kien tie'p can
vdi CO hdi hgc hanh de' phat tridn chuyfin mdn, nghiep vu giang day td't hon so vdi
nhiing ngudi khdng co nhung co hdi do boi vi hg dugc hgc ve nhung d6i mdi giao
due va dugc trao cho phuong tien de dua nhung ngi dung doi mdi vao thuc te
giang day. Tuy nhien, neu khdng cd dgi ngu can bg hanh chinh cd tinh than giiip
dg va y kien nhan xet phan hoi thudng xuyen ve viec ap dung nhiing doi mdi nay
thi giao vien se cd xu hudng tir bo nhiing d6i mdi qua xa la so vdi phuong phap
giang day hien tai cua hg d trudng.
Cudn sach nay gidi thieu nhiing doi mdi ha>, dang dugc dua vao ddi sdng
nha trudng. Doi tuong cua cudn sach la giao vien, nhihig can bg quan li it cd dieu
9
 kien tie'p can vod nhung d6i moi nay qua con du6ng chinh quy va mong mud'n
duoc ap dung nhung doi mdi do. Sach cung phu hop vdri nhung giao vi6n da rtrng
duoc lam quen voi nhung nguyen If cua nen giao due vi ngudi hoc nhung chua c6
nhi6u CO h6i de gk\t nhung nguyen If do vao mot the th6'ng nhat. Lf do cua
viec t6i chpn tarn doi mod dirge tnnh bay trong cuon sach nay la vi khi tarn doi
mdi nay lam thanh m6t khoi thd'ng nhat, chung giiip xay dung dugc m6t moi
trucmg hoc tap vi ngucrt hoc vira cong bang, vira chat che ve mat klioa hoc. M6i
mot doi mdi trong so tam doi mod nay deu da dugc thuc hien trong nhieu nam va
da dugc nghien ciiu va danh gia trong nhung m6ittircmggiao due khac nhau. Mot
so trong nhung doi m6i do da dugc viet thanh mot hoac nhieu cuon sach chuyen
m6n, nhung t6i chua thafy c6 cu6n sach nao tnnh bay ke't qua tim hidu nhieu
y tucmg d6i men trong m6t th^ th6'ng nhat nhu cuOn sach nay.
Sd di t6i lam nhu vay la vi t6i tin r k g nhung d6i mcd nay la can thiet nhung
ne'u tach chiing ra thi tCmg y tucmg doi mod rieng biet se chua du de cai tien chai
lugng hoc tap. Thuc te' cho thay mgt trong nhung han che' ciia cac Idp tap huSn
giao vien hay hoi nghi chuyen mOn la nguod ta coi nhiing doi mod nay la nhung y
tucmg va thii thuat day hoc khep kin, doe lap vdd nhau khong gan vdd di6u kieii
m6i tmcmg h6 trg. Vi du, cac Icrp b6i duong giao vien ve hudng dan danh gia ket
qua hge tap cua hoc sinh hoac ve phuong phap danh gia khong xem xet dSy du
thuc te la cac ngi dung nay c§in dugc gdn vdd cac bai tap quy dinh trong chuong
tnnh va thuc te' hoc tap. Tuong tu nhu vay, no chang giiip gi dugc giao vien xay
dung cac tui ho sa bai lam (portfolios) cho hge sinh neu nhu giao vien khong giao
cho hge sinh nhung bai tap c6 gia tri dd tap hgp vao tui h6 so bai lam, ddng thdi
thucmg xuyen cung cS^p cho hge sinh co h6i dd chiem nghiem lai viec hoc hanli
! ciia hg. Nhilu Idp tap huaii giao vien dugc td ehiJe trong mdt thdi gian qua ngSn.
khdng du dl hudng din each sir diing tiii h6 so bai lam cua hge sinh vdi nhung
k•
;.j bai tap cd kha nang nang cao chSft lugng hge tap.
'M^^i) Mac du tdi viet cud'n sach nay cho nhiJng giao vien chua ed nhi6u hi^u biei
ve nhung doi mdi dugc tiinh bay d day nhung nhung giao vien cd kinh nghiem
; cung ed the dge cud'n sach nay de nghien cuu lai nhung doi mdi dd va nhan r;i
ehiing la nhung thanh phan ciia mdt khd'i thd'ng nhat. Giao vien khd cd the nuo'
duong dugc boat ddng hge tap dfch thuc cho ngudi hge neu nhu ban than hg la'
khdng thajji gia vao qua tiinh hge tap.
Ngoai ra, toi cung de nghi giao vien hay thuc su tam huyg't theo dudi bat ki
ngi dung nao dugc tnnh bay trong cuon sach nay. Tam doi mdi dugc gioi thieu
trong sach gdm : (1) nhiing cau hoi ed't Idi, (2) tfeh hgp chuong tiinh, (3) thiet ke'
chuong ninh va danh gia theo chuan, (4) danh gia sat vdi thuc te ddi song,
(5) hudng dan cham diem, (6) tiii hd so bai lam, (7) chiem nghiem, va (8) nghien
cuu cai tien. Cac chuong gidi thieu nhung ddi mdi cd bd cue gid'ng nhau gdm cac
phan nhu co so dat van de, md ta nhiing yeu cau cua ddi mdi cu the va each van
dung ddi mdi dd vao cac dieu kien Idp hge khac nhau, va cud'i cung la phan tdng
quan cac budc ma giao vien can tuan thu de trien khai ngi dung ddi mdi vao thuc
te giang day. Mdi chuong lai xoay quanh mdt cau hoi cd't Idi va dugc minh hoa
bang nhiing md hinh thuc hien mSu nit ra tvr thuc te' giang day eiia giao vien va
nhung y urdng dugc ghep lai vdi nhau, nham giiip giao vien dang giang day d cac
uudng phd thdng nam bat dugc ngi dung cua chuong dd. Cud'i mdi chuong la
phan chii giai cac tai lieu can tham khao them.
Chuong 1 de cap de'n cau hdi ed't Idi: Cai gi la ed't ye'u? Chuong nay gidi
thieu viec su dung cac cau hdi ed't Idi nhu mdt phuong tien d^ tang cudng su tham
gia thao luan trong Idp va tu duy, mdt edng cu de' tao ra su ke't dinh, tao thanh
khd'i thd'ng nhat cua chuong tiinh hge va nhu mdt phuong tien giiip hge sinh nhan
thiie dugc qua tiinh hge la mdt hanh trinh khdng bao gid ed diem ket thiic - tuc la
chiing ta cang hieu biet nhieu chiing ta cang nhan thuc rd hon minh con thieu cai
gi can phai hge them. Chuong nay tiinh bay cac cau hdi chi dan sau: Cac cau hdi
ed't Idi la gi? Hinh thuc etia cac cau hdi dd ra sao? Giao vien cd the su dung cac
cau hdi dd nhu the nao? Khi nao thi giao vien sir dung cac cau hdi dd? Nhirng cau
hdi dd khac vdi nhOng cau hdi ggi md d didm nao? Ai la ngudi tao ra nhiing cau
hdi dd? Chiing ta cd the' tie'p can chuong tiinh dugc hd trg bdi nhung cau hdi cd't
Idi nhu the nao? Viec trinh bay cac cau hdi nay trong chuong diu eiia cud'n sach
khdng phai la su nglu nhien. Ndi dung nay la co sd cho viec tim hidu xoay quanh
cac vah de quan trgng dd'i vdi su trai nghiem giao due quy gia.
Chuong 2 ndi ve su can thiet phai tfeh hgp chuong trinh de giao vien va
ngudi hge thuc hien chuong tnnh vdi tir each la mdt the thd'ng nhat, gan ke't chu
khdng phai la mdt md hdn ddn cac boat ddng rdi rac. Ndi dung ciia chuong nay
giai quyet van de cd't yeu: Lieu ed phai mgi su tfeh hgp deu cd fch hay khdng?
Day la chuong dat nen mdng cho mdt chuong trinh tfeh hgp va phuong phap danh
gia, ddng thdi cung cap cho giao vien nhung thdng tin co sd tdi c&i thiet lam cO
s6 cho nhOng quyet d i n h quan trpng mO h i n h giang day. GiO'ng n h u nhidii
nhung d6i m d i khac, viec tich hop chuong Uinh thucmg khong duoc can nhSc k i
luong nen thucmg rat hcri hot khong mang lai l o i ich gi cho ngudi hoc va khong
x i i n g vdi thdi gian bo ra de phoi hop hanh dPng. Chuong nay dua ra nhCrng If do
eho viec tieh hop chuong t i i n h , eung c^p nhung hudng dan cho viec lua ehon va
six dung cac tam d i ^ m t6 ehirc tich hop, dua ra nhflng tieu chi g p i y d^ danh gia
nhOng uu d i d m eua ehu d i d m dupe tfch hpp va neu len nhung vSn d^ quan trpng
lien quan deh viec xay dung chii d i ^ m cho cSfp Tiiu hoc va Trung hpc.
gu Hen he vdi thirc tiSn cuOc sO'ng. R 6 ' t cuOc Heu ma'y ai trong s6' chiing ta duoc
trai nghiem cuoc sO'ng trong mOi tiet hoc 45 phiit? Chuong nay xac d i n h nhung
ti^u chi cua danh gia gdn vdi thuc te cuOc sO'ng va gioi thieu each dieu chinh cac
phuong phap danh gia hien thoi di giiip cho danh gia gSn vdi thuc te cu6c sO'ng
hon. Cac ban eo the' t i m th^y trong chuong nay nhung v i du m i n h hoa ve phuong
phaP vdi thuc te' eu6c s6'ng va nhung chi dan v6 each thiic cung n h u
then diem thie't ke' cac phuong phap danh gia do trong cac dieu kien khac nhau.
Chuong 5 n6'i tie'p mPt each t i i nhien ndi dung ciia chuong 4 thdng qua viec

,. . . u ^ u u fu ^t„.a'r. P a ^h^^ ^'^^^ ^^^^ "^"^S huotigdSn Cham diem de' v i r a h 6 tro v i r a d o lu6ns

1
Chuong 3 de cap den chuong trinh va phuong phap danh gia theo chuan. Cac . >. . u' ,- ^ . u c v u d u u u u , v u a u u mung
nhi. c h H , cung cac „h^ giao due cho rtag c h u & la cto .hie, c6 duo. ''^.I'lS'^^-huc^S « n g ,a If giai k M i „ t a
n,6, nen giio duCs. hon cho h i stoh. Tuy nhi.n, cfc cuoc van d6ng * u c hie,, / < » j ^ " bang, q u ^ (huy.n) va g,ao v,.„ dtag Idp h i . n dang s i

fteo c h u l , Au6ng thieu nhC^g m6 hW, * ^ hien - *

V • u u -- ' J u~ u
la U,i«u nhihg chien l u a
Ad A.ra nhrm.,
^^^J^^'^ U "g^°^ " ^31
^ ^ " H T
tro cua uhung hudng dan chSm d ^ m v d i t u each
eu the giup nhung ngucn thuc hien su dung nhung chuan do de dua ra nhung . . AP, ^ UA ^ - ^ u u %,
• ^ u • u •' A ^ Air^u r.hf. hrtn Hipn ^^"^ " ^ g ^ ^pc. Chuoug nay xac d i n h nhung chi so
quyet d i n h ve chuong t i i n h , ve phuong phap giang day va danh gia phu hpp. Hien w- A-^^ •, ., . s ^ u ^u
^ • T' , „ , u . - u V, ^^K.,^ tinh cua huong dan cham diem nham giiip giao vien danh gia cac hudns dan
tai, giao vien khPng duoc trang b i day du de thiet ke chuong t r m h hpc va phuong , J u A . U~ U - ^/ - u^nn gia cac nuong aan
^ o ^ , , . - cham diem hien hanh, dua ra nhung hudng dan mau va cune cab cac nhuon? thi'rr
phap danh gia v i ngudi hoc dua vao cac chuan theo nguyen tac kien tao, do va) , m - K / . ^ ^
5 . 5 ^ u 1^ xay dung huong dan khac nhau tren CO SO CO hoac khpna CO V kien done eon cua
ho It CO CO h p i de quyet d i n h nhung npi dung nao trong chuong trinh la cot yeu, ' . • ^ ^ ^ ^ P
nhimg npi dung nao la thira, khong can thiet hoac da lac hau. Trong chuong nay. • '' •' — -

qu6e gia. Chuong nay giup giao vien m o h i n h hoa chuong trinh hpc eua hp va su chuong nham bao ve quan diem lay tui h6 so bai lam lam eong eu toan dien nhat
dung m o h i n h hoa do l a m eo sd de xac d i n h ket qua hpc tap cua nguoi hpc, d6ng theo doi su tien bp, su c6' gang va ket qua hpc tap ciia hpc sinh doi vdi mot
then gan ket nhung ket qua do vdi cac chudn quy d i n h ciia cac eo quan quan l i ^oSc nhieu linh vuc. T i i i ho so bai lam cho biet h i n h anh w6 bai lam cua hpc sinh
Chuong nay cung giup gido vien " m d toang" cdc chudn ra d^ r 6 i sir diing nhOng '^""g vdi nhung cam nhan chiem nghiem ciia hpc sinh giup doe gia xac nhan
e h u ^ do cho viec xay dung cdc trpng tarn giao diie cho hpc sinh cua hp. " g " ^ hpc nghi gi ve ban than hp vdi t u each la ngudi di hpc. Chuong nay m o ta
, ., - . . . . '^^c loai tiii h6 so bai lam Idiac nhau ciia hoc sinh va each su dung Chung. N h u ^ ^
Chuong 4 nhSn manh vao viec su dung phuong phap danh gia gan voi do, ^^^^ ^ , ^^^^ ^. ^„^ ,
sdng thuc te va tap t n i n g vao eau h o i : L i e u viec hpc o nha tnrong co the gidng v o . ^ ^ ^ ^ ^ . . ^, ^^^^ ^ . ^ . ^
ngoai d d i khong? D a n h gia gan v d i thuc te cude sdng da^ dupe k h o i xuong t u g i u . ^ . ^^^^ ^ ^ . ^ . ^.^ ^ •
thap nien 1980 n h u mdt phuong thure giup ngudi hpc tham gia giai quyet nhun^^
van de va nhOng thach thiic do cudc sdng dat ra. TTie nhung h5u het cac chuon.^ Chuong 7 66 cap den ehu de ehiem nghiem n h u phuong tien d6 giao vien
trinh trong cac nha trudng deu chua tao di6u kien thuan Ipi cho ngudi hpc gO)'^^" hon ve hpc sinh cua m i n h va giup hp tro thanh nhung ngudi hpc t u giac.
viec hoc tap v d i thuc te cudc sdng. Tliuc ra ngudi ta cd M lap luan rang ban thfui^*^' ^^ng ^ o n g chuong nay xoay quanh cau h o i : Chung ta - nhung ngudi giao
nha trudng, nh^t la cac trudng trung hpc, dupe thie't ke nham giam tdi miic td'i d:'"^^" ~ hpc n h u the nao? Chuong nay dua tren n i ^ m t i n rang mot k h i ehiing ta
mong mu6'n ngucri hoc trd thanh nhung ca nhan biet tu duy sau sac, bie't chiu
trach nhiem ve viec hoc hanh cua ban than hp thi chiing ta can phai day cho hp
phuong phap phan tich va danh gia cong viec hpc tap ciia hp. Chung ta phai giup
ho xac dinh dupe nhihig muc tieu hien thuc nhung day thach thiie cho viec hpc
tap thuong xuyen cua hp va gidi thieu cho hp biet each xac dinh nhiJng chien lupc
phd hop de dat dupe nhiJng muc tieu do. Chuong nay dua ra nhung chien lupc
khac nhau giiip ngudi hpc biet each chiem nghiSm va gidi thieu chan dung ciia
nguoi hpc sinh bifit chiSm nghiSm a cac bac Icrp khac nhau.
Chuong 8 66 cap n6i dung nghiSn ciiru cai tie'n (action research) va tra Idi cau
h o i : Chung ta - nhihig ngucri giao vien - hpc nhu the nao tir cac cau hoi dat ra?
Nghien cuu cai tien la viec dat ra cau hoi va xac dinh nhi5ng vuong mSc c6 th6
giai quyet dupe thong qua eon dudng tim toi m6t each he thong. Npi dung ciia
chuong noi ve niem tin rang chiing ta vdi tu each la nhiing nha su pham c6 the
san sinh ra nhung tri thufc c6 gia tri v6 chinh e6ng viec ciia ehung ta. Chuong nay
gidi thieu vdi giao vien nhirng yeu cau ciia nghien euru cai tien, quy tnnh thuc
hien theo timg buoc de giao vien eo the ap dung vao thuc te giang day cua minh.
Chuong cuoi cCing ciia cudn sach tong hpp lai tat ca cac vain de. N6i dung
chuong nay de cap den cau hoi: Ngudi giao vien vi ngudi hpc la ngudi nhu the'
nao? De thuc hien dSy dii tait ca nhirng ddi mdi trinh bay trong cac chuong trude,
giao vien can ed nhirng due tin nhat dinh ve ban than hp va cong viec ma hp dang
lam. Trong so' nhirng dure tin do ed the ed nhirng dire tin mau thuan vdi each giang
day lau nay cua hp. Hp can nhan lay trach nhiem thiet ke' chuong tiinh hpc ciia
rieng hp va thuc hien chuong trinh do thay vi viec W coi minh t h u ^ tuy la ngudi
thuc hien nhiJng gi ma nha trudng, quan (huyen) hoae bang ehi dao. Hp can quan
tam den viec ngudi hpc hpc nhu the nao chit khdng phai ehi quan tarn den mdi
mot viec la hang ngay hp phai day cai gi. Ngudi giao vien can ed mot tam nhin
lau dai ddi vdi viec cai tien phuong phap giang day va thiet ke lai chuong trinh
ciia hp va timg bude thuc hien t ^ nhin lau dai do. Chuong nay cung cap cho
giao vien nhiing bude khdi dau di den nhiing diic tin aiy.
14
sure M A N H C U A
1
NHONG C A U HOI
COT LOI
Cau hoi cot l o i :
Cdi gi la cot yeu?
Mot trong nhirng nguyen nhan lam cho nha trudng trd nen nham chan ddi
vdi s6' ddng hpc sinh la p h ^ Idn nhung gi nha trudng dem ra giang day cho hp cd
ve nhu vd nghia, khdng gan vdi bat ki thuc te nao cd y nghla. Sire ep ddi vdi giao
vien phai "phii k i n " chuong trinh hoae phai ehudn bi cho hpc sinh tham gia cac ki
thi, kiem tra ehuan lam cho chuong trinh hpc coi trpng kien thuc ma khdng chii
trpng den ngudi hpc. That khd ed the' dung hda giira mot ben la nhu cau ciia
ngudi hpc va mot ben la siic ep ciia sach giao khoa. Sach giao khoa van la mdt
each to chiic chuong tiinh phd bien nhait. Sach giao khoa mang tinh logic, quy cii,
ro rang, ranh maeh. Trong khi dd, nhu cau va nen tang kien thiirc ciia hpc sinh lai
da dang va phiie tap vd cung. Neu lay hieu suat lam muc tieu thi uu the se thudc
ve sach giao khoa va chuong tnnh mang tinh phap quy. Dieu nay ehi duy ed mdt
imdng hpp ngoai le la giao due mSu giao va giao due tien hpc dudng, ma If do
chu yeu la tre em chua cd dii tam the" lam ngudi hpc thu ddng. Tmh hinh thuc te'
dang thay ddi nhanh chdng vdi sue ep xa hdi hoa va vdi mdt chuong tnnh hpc .
phd bien la khdng gan vdi nhu cau va nen tang kien thiirc ciia hpc sinh. Trong
nhieu bac Idp va nhiSu mdn hpc, khd cd the tim thay mdt chuong trinh hpc gSn
ket, vj ngudi hpc.
Giao vien cd the' sir dung cac cau hdi ed't Idi de thu hut ngudi hpc vao chuong
iiinh hpc. Nhiing cau hdi nay cho phep giao vien xir l i chuong trinh hpc ddng thdi
giup hp thay dupe chuong trinh hpc la cai de kham pha va thuong thao. Cac cau
hoi cot Idi cd the giup giao vien va hpc sinh nhd lai rang hoc la mdt hanh trinh
dai, nd luc chinh phue tri thiirc khdng bao gid cd diem dimg va hanh trinh dd cd
the bat dSu vao hSit cur thdi diem nao. Cac cau hdi cd't Idi lam tang chat lupng ciia
boat dpng trao d6i tren lop bang each cho phep b^t cii ai cung c6 the dat ra cau
hoi roi di tun cau n-a loi d6 trao ddi va tranh luan. Nhung cau hoi do cung c6 th^
lam cMt keo dinh ket mOt don vi bai hoc hay m6t chu6i don vj bai hoc va chiing
cung ton trong nhung bai kiem tra theo quy dinh evia eae chu^n mdri doi hoi
caohofn
Cac cau hoi c6't loi mang tihh c&p thie't. Khac vdi eae loai cau hoi khac,
chiing vupt len trfin nhung gidi han v6 van hoa va then dai. Qiiing mang tinh ph6
quat. Oiling kh6ng bao gi6 eo dupe cau tra 16i d^y du. Ca nhan con nguoi cang
kh6n Ion va truong thanh thi hp cang nhan ra rang nhung gi hp bie't ve nhung cau
hoi do la ehua du, vSn con nhiSu diSu c ^ phai hpc hoi them. Cac cau hoi c6't loi
d6i khi c6 ve nhu chang c6 gi la c6't y6'u ca. Cau tra lofi cho cac cau hoi afy liic do
CO ve nhu hi^n nhidn gid'ng nhu cau hoi: The' nao thi gpi la xa? Tuy nhien khi
chiing ta suy ngSm that ki thi chiing ta se tha'y cau tra loi kh6ng don gian chiit nao
ma trai lai c6 nhieu each nhin nhan va nhieu each hiiu. Cac cau hoi c6't loi giiip ta
ng6 ra rang tri thiic la m6t su tim kiem lien tue va no chihh la eai lam cho cu6e
s6'ng cua ta dang song.
Cau hoi dat ra ai la nguoi eo the dua ra nhiing cau hoi c6't loi? Co nhieu kha
nang khac nhau. Giao vien c6 the dua ra nhCing cau hoi c6't loi vdi tu each la
nhOng ca nhan hoac vdi tu each la thanh vien eua hpi d6ng nha truong. Nguoi hoc
cung CO the dua ra nhiJng cau hoi cot loi m6t each doe lap hoac cpng tac vdi
giao vien.
Hinh thuTc cua cdc cau hoi cot loi nhiTthe nao?
Duoi day la mot s6' v i du v6 eae cau hoi c6't 15i. Nhung don vi bai hpc dua
tren nhung cau hoi nay eo the mang lai nhiing cu6c trao do] s6i noi va nhOng d^
tai nghien eiru gai goc.
• Chiing ta c6 thue su dupe tu do?
• Nhung nguoi lanh (Jao sinh ra la da c6 nhung pham cMt lanh dao hay
phai trai qua dao tao?
• Y nghla cua eu6e doi la gi?
• Hiai Chang lich sir thue su lap lai?
• Camgiaeketthuc6dauvahienthucb^l^^"o'ch6nao?
• Thenaolaxa? ' '
Lieu C O su t6n tai cua m6t thur nhu mpt hanh dPng quSn minh khPng?
Riai chang thoi gian la mPt khai niem tuyet doi? a
Cai gi lam cho bai vie't ha^p dan ngudi doc?
SP'ng vdi cau hoi hay song vdi cau tra loi sai, lua ehpn nao t6't hon?
Lam the'nao de' chiing ta If giai eai kh6ng thi li giai?
CO'tye'ulagi?
TienbOlagi?
Lieu chiing ta c6 lam ehii dupe van menh cua minh kh6ng?
Cai gi la diem ma'u chot trong quan diem?
Lieu C O cai gi mang tinh nguyen khdi kh6ng?
Neu chiing ta giong nhau thi lam the nao If giai dupe su di biet gifla
chiing ta? '
Lieu C O eai thien nao ma khdng eo eai ac trong do khdng?
Lieu diia tre eo the la nha khoa hpc dupe khong?
Phai chang con ngudi la phi nhan tfnh?
Cong bang la gi?
Nhan dan eo thue su dupe nam quyen quan If nha nude?
Lieu mot con nguoi dao dire c6 the v6 dao diic dupe khong?
Phai chang ta't ea eae nen van hoa deu eo gia tri nhu nhau?
Nen van hoa nao la tot dep nhat?
Hanh phiic la gi?
Cong nghe la d6ng luc eua edng nghe mdi hay con ngudi la dpng lire cua
congnghemdi?
Cong nghe dupe phat minh hay dupe kham pha ?
Lieu tinh yeu set danh eo phai la tinh yeu khong?
Lieu mot due tfnh tot c6 the la mot thoi hu tat xau khong?
, Cai gi lam cho nghe thuat v i dai?
i Tha ea hay la gi? i
' A i la ngudi phai dua ra dinh nghla nghe thuat la gi? M
THI; VIEN TIWH8i.NH THUAN
 • Lieu nghe thuat CO lam thay doi duoc xa hoi kh6ng?
• Khi nao thi long trung thanh trd thanh su hen nhat?
• Lieu ngudi ta CO the vira mat vira duoc khong?
• Co cai gila tuyet dO'i khOng?
• Phai chang t&t ca thay, c6 giao d^u la nguoi hoc?
• Cai gi dang dem ra day?
• Cai gi dang kiem tra?
• Cai gi dang hoc?
• Trong s6' nhOng ph&n chSit cua m6t nguoi lao d6ng t6't, phdm chSft nao c6
th^ dem ra day?
• a c h lam cha me the' nao la tOt?
• Khi n^o thi su gian lan khong xa'u?
• Phai Chang giao due la c6't yeu cho sir thanh dat trong dcd?
Cdc cau hoi cot Idi c6 the sit dung nhitf the ndo?
Giong nhu cac chuong con lai trong cuon sach nay, chuong nay bat dau
bang mot cau hoi (Cai gi la cot yeu?) de tao ra cai khung suon cho ca chuong.
Trong boi canh cua lop hoc thi cac cau hoi cot loi c6 the dinh hinh cho mot don vi
bai hoc, mot mon hoc hoac mot nam hoc. Co the dung cac cau hoi do de giup
ngudi hoc say me tham gia nghien curu mot each tu giac. Mot cau hoi dat ra cho
mot de tai nghien cuu keo dai suot mot nam c6 the la Dieu gi lam cho toi duoc
nhu ngay horn nay? hoac Tien ho la gi? Ban than rat nhieu cau hoi trong s6'
nhung cau hoi dupfc neu ra trong tiing phan la nhung don vi bai hoc cu the. Tiep
theo day se la mot vai vi du minh hoa each lien he cac loai cau hoi nay vdi nhOng
noi dung hoc khac nhau va each to chiic chii diem theo hudng nghien cilu xoay
quanh cac cau hoi do.
cau hoi: Phdt Men nao Id quan trong nhdt trong thekiXK? c6 the chuyen
thanh mot don vi bai hoc, trong do hoc sinh nghien cuu mot phat hien cu the, viet
bai tnnh bay quan diem cua minh r6i giri cho tap chi Ddi song vcfi loi de nghi
dang trong so tdi a muc NhOng doi m&i dang nhd trudc them thien nien ki mai.
Cau hoi: Nghe thuqtphan dnh thetrang cm xa hoi nhuthendo? c6 the duoc
su dung trong mot don vi bai hoc yeu cau hoc sinh Idp 10 di tham quan mpi
18
2. TDM - B
phong tranh hay mot bao tang nghe thuat r6i phong van nhung vi khach tham
quan cho biet y kien ve cuOc trien lam nghe thuat do muO'n truyen tai thOng diep
gi ve xa h6i. Sau khi thu thap duoc nhung thOng tin nhu vay, hoc sinh'co the su
dung Chung de viet mOt biJc thu ciia ca lop gui cho Co quan tai trg nghe thuat
qudc gia de xua't mot quan diem cu thd doi vdi viec tai trg cho nhiing loai hinh
nghe thuat cu the.
cau hoi: Trong trudng hop ndo thi cai gid phai trd cho phdt hien khoa hoc Id
qud cao? c6 thd su dung lam xuHt phat diim cho m6t nghien ciJu vi dao diic ciia
viec nhan ban v6 tinh trong giof Sinh hoc ciia tru6ng trung hoc.
cau hoi: Lieu chung ta c6 theco kieu gia dinh chi c6 mdt thdnh vien khdng?
CO th^ dan dat Idp hoc cua tre em mSu giao kham pha khai niem gia dinh.
cau hoi: Co nhdt thietphai c6 chien tranh khong? c6 the' lam ca sd cho m6t
don vi bai hoc cua hoc sinh trung hoc co s6 v^ cuOc n6i chien.
Cac cau hoi cO't loi c6 the de dang gdn ke't vdi cac chu^n. Hay xem cac
VI du sau:
• Chuan ciia bang New York: Hoc sinh hidu duoc toan hoc va tu tin v^ m6n
Toan the hien 6 kha nang trao doi va lap luan theo phuong phap toan hoc, biet van
dung toan hoc vao cac hoan canh khac nhau trong thirc te va c6 kha nang xu If
van de nhd viec tich hop he thong cac chu so, hinh hoc, dai s6', phan tich du lieu,
xac suat va lugng giac.
• Co the neu nhiing cau hoi cot 15i sau: Trong toan hoc cai gi la cot yeu?
Cdc chilsdco that khong?
• Chuan ciia bang Florida: Hoc sinh hieu duoc vai tro cua c6ng dan trong
nen dan chu Hoa Ky.
• Co the neu nhiJng cau hoi cO't loi nhu: Nhan dan co thi/c sU nam quyen
Idnh dao nhd m(ac khong? Phai chang phong trdo ddi quyen hinh dang chinh tri
w xd hoi cho mpi ngudi dan ddket thuc?
Sufdung cdc cau hoi cot loi nhir the ndo trong ddnh gid?
Cac cau hoi cot loi co the' tro thanh mot trong nhCmg c6ng cu cho giao
vien su dung de danh gia hoat dOng hoc cua hoc sinh trong mot don vi bai
hoc. Giao vien co the sir dung cac cau hoi do de danh gia nham chin doan
trinh do cua hoc sinh trudc khi bat diu m6t don vi bai hoc cu the. Dong thai
19
giao v i e n cung c6 t h ^ sir d u n g nhumg cau h o i do d ^ danh gia ke't qua bang
each yeu cau tat ca hoc sinh cung tra Icri n h u n g cau h o i y het nhau, hay yeu
cau hoc sinh x e m xet l a i n h i m g cau tra Icri ho dua ra cho cac cau h o i do trudc
k h i bat d&u d o n v i bai hoc. N h u vay, ngay ca k h i cau h o i ntu ra chua dupe
tra Icri dSy d u t h i giao v i e n van c6 the ket thiic d o n v i bai hpe va cho phep
hpc sinh danh gia sir thay d 6 i v6 nhan thiic eua hp sau k h i ket thuc dcm v i
bai hpc.
V i d u , Riek Hinriehs, m6t giao vien d a y l d p 6 of Mattituck, bang N e w Y o r k ,
da neu eau h o i sau day cho hpc sinh v^ qu6c gia A i C&p c6 dai tmde va sau k h i
hpc xong bai: Lieu Ai Cap c6 du tieu chi cm mot nen van minh vTdai khdngl V a
day la cau tra 161 eua nn6t hpc sinh tm6c va sau k h i hpc xong don v i bai hpc:
Vang, em cho rSng A i Q p c6 dii tieu chi ciia m6t nen van
minh vT dai vi qu6c gia nay c6 cac kim tu thap duoc sir dung
de lam lang t & n , vdi nhimg sa mac cat menh mong ma nguoi
dan di lai tren do; qu6c gia nay con c6 nhung chii voi duoc
diing de chd ngucfi, c6 nii hoang Cleopat, mot phu niJ dSy uy
lire. Tat ca nhung cai do la van minh.
Con day la nhiing doan trich trong bai lam ciia chmh hpc sinh do sau k h i hpc
xong don v i bai hpc:
Em cho rang A i Cap c6 du nhiing tieu chi ciia mot nen van
minh vi dai vi le ho c6 mot chinh quyen manh. Ho c6 cac
Pharaong thuan phuc dupe ngUcfi dan nude ho... Chinli quyfen
A i Cap CO dai ve dai the giong nhu Chinh phu Hoa Ky. V i
Riaraong gid'ng nhu vi tdng thong, 6ng ta biet each lam cho
ngudi dan giiip ong xay dung luat phap...
Mu6'n van minh, ngudi ta cSn phai c6 ngon ngu. Mot khi c6
ngdn ngir ngu5i ta se noi chuyen vdi nhau, viet sach va hoe
hanh. Chir viet ciia A i Cap c6 dai dupe goi la chir tupng hinh...
Ngucri ta eiing cki phai c6 ton giao. Nguoi A i Cap tin vao eac
vi than khae nhau ... i'
Nguoi A i cap c6 dai c6 m6t nin van hoa, phuong thufe sinh
boat rieng eiia ho. HSu nhu ai ai ciing gop phgn minh xay
20
dung ntn kim tu thap de' giO xac chfi't ciia Phara6ng duong
thoi. Nhimg con ngudi xay dung nen cac kim tu thap do chinh ^4 ,
la nhiing ngudi nong dan, nhiing ngudi no le vi ho la thanh ^ ,
phSn ehiem da so trong dan s6' A Cap ... , .
Nhdi nhung ngudi lam eong tac sao chep cae ban thao ma eo
rat nhieu tai lieu da dupe phat hien sau do nhieu nam ... Ttft ea
eac tai lieu dupe phat hien deu dupe viet tren gia'y eoi. Gia'y
eoi la loai giay dupe lam tir nhiing cay eoi eua luu virc eua
sCngNin.
Doe hai bdr s6ng N i n la m6t viing da't mau md. Dat dai d do
rat mau mo nh5 cac tran lut thudng nien ciia dong s6ng Nin.
Khi nude nit, no de lai phii sa doc bai bdr sdng. Nhimg viing
dat mau mo do c6 x& nhieu cay c6'i vi cay e6'i mpe rat nhanb.
Ngudi dan eon trdng cay d giira sa mac. V i cay e6'i can dupe
tudi nude nen ngudi A i Cap da xay dung he thdng tudi tieu.
He thdng nay bao gdm eac gieiig nude va kenh ngdi.
Tat ea nhiing sir that nay la If do tai sao em lai cho rSng
A i cap CO dai la mpt xa h6i vSn minh...
Sir khac biet trong each tra l o i ciia em hpc sinh nay cho cung m6t cau hoi c6't
loi tru6c va sau k h i hpc x o n g don v i bai hpc the' hien mot each ro rang sir tien b d
trong boat d6ng hpc cua em. Ve hudmg din each cho d i e m de danh gia cau h o i
c6t l o i nhu the' nay giao vien hay tham khao Bang 5.10 trang 82.
Tai sao can dot cau hoi cot loi?
Cdc nha gido due c5n neu cic cSu hoi c6x loi vi r ^ g c6 nhflng t h ^ i didm raft
quan trpng cho hpc sinh suy xet nhiing vaii de phd quat, tie'n hanh nghien ciiu
mot each co ban c h i i khong thuSn tuy chi la thu thap nhiing thOng tin hie'n nhien
de' hp thay rang the gidi ciia nhiing y tuong la v6 cung phiic tap, rang doi k h i ciing
mdt sir kien, mot vln de nhimg c6 the c6 nhidu each hidu va suy didn ma tat ca
i h i i n g each hie'u, each suy dien do deu eo gia t r i n h u nhau. T h u hoi neu kh6ng
neu dupe nhOng cau h o i cot loi thi giao due con c6 g i nua de lam? Cac cau hoi cot
loi phai nam a trung tarn ciia qua t i i n h hpc trong va ngoai nlia truong.
 Cau h o i c o t l o i ichac c d c c a u h o i g o i mcf d c h d n a o ?
Cau hoi c6't loi khdng nham muc dich goi y cho hoc sinh dua ra cau tra loi
"dung" hay "sai" ma nham khuyeh khich hoc sinh suy nghi mdt each bao quat d^
can nhac cac quan di^m. Nhiing cau hoi do mang tinh phd quat chii kh6ng gdn
v6i m6t m6n hoc cu th^ nao. Cau hoi goi m6 c6n duac goi la cdc cau hoi lien
quan deh don v i bai hoc, xua't phdt tir chuong trtnh m6n hoc cu t h d D6 chfnh la
nhiJng muc tifiu trong chuong tiinh duoc cu th^ hod thanh cdc cau hoi. V i du, v6i
muc tieu "Hoc sinh xac dinh duoc nhiing dac di^m dia hinh ciia Nhat Ban" t h i
cau hoi goi mo c6 thd la : Nhat Ban c6 nhung dac di^m gi vi dia hinh?.
M6t s6' VI du ve cau hoi goi mo lifin quan de'n cau hoi Phdt hien nao la quan
trgng nhat trong the'ki AX? c6 the la : Vice phat minh ra dien thoai da lam thay
doi doi song xa hoi nhu the nao? Viec lap ra ban do gen ciia con ngudi c6 anh
hudng nhu the nao toi viec keo dai tuoi thp? Cau hoi cot loi Co nhat thiei phdi c6
chien tranh khdng? c6 the duoc h6 tro bang cac cau hoi goi mo nhu: A i la nguoi
dua ra nhiJng quyS't dinh quan trong trong thoi k i nOi chie'n? A i la nguoi that bai?
A i la nguoi chie'n thang?
Mot cau hoi cot loi trong mot don vi bai hoc c6 the c6 nhi6u cau hoi goi mo.
Khi ndo t h i cdc cdu hoi c o t loi phu hop?
Giao vien nen su dung cac cau hoi c6't loi de thuc hien mOt don vi bai hoc la'y
viec tim toi lam hoat dpng chinh ma khong can phai dua ra cho hoc sinh mot cau
tra loi dung duy nhat. Cau hoi cO't loi phat huy tac dung toi da khi mOt don vi bai
hoc duoc tich hop xoay quanh nhung khai niem rOng nhu chien tranh, cong bang,
c6ng d6ng, truyen th<5ng, phu thu6c lan nhau, he thdng, quy^n lire va anh sang.
D6'i vdi chii di^m duoc xay dung tren nhiing chii de hep nhu Hamlet, cuOc nOi
chie'n hay Trung Qu6c thi viec xay dung cac cau hoi c6i loi kho hon nhung khOng
vi the ma giam vai tro quan trong cua chung. Ne'u don vi bai hoc khOng doi hoi
phai CO su tim toi - tuc la khi giao vien truyen dat nhung thong tin cu the ma hoc
sinh khOng can phai dat ra cac cau hoi hay phai nghien cun thi khong can dat ra
cac cau hoi cO't loi. Dudi day la nhOng tieu chi dung de xay dung cac cau hoi
cO't l o i :
1. Giao vien phai thodi mdi vcd viec khong dUa ra cdu trd led cho cdu hoi.
Muc dich chinh ciia viec neu cac cau hoi cO't loi la de giiip hoc sinh can nhac cac
vah de hoac cac quan diem von phiic tap, tir do nhan ra rang nO lire chiem linh tri
thiic la lien tuc va khOng dCmg lai khi don vi bai hoc ket thiic. Co the dua ra cau
tra Itri m 6 c mac cho m6t cau hoi nhung ai cung phai nhan thiic duoc rang ngay ca
nhung cau tra loi dupe chuan bi va can nhac ki luong vSn khPng phai la cau tra Icri
duy nhat diing cho cau hoi cO't loi. Duong nhien each tra loi nay eo the c 6 siic
thuyet phuc Idn hon each tra loi kia. \
2. Ai Cling phdi lien he cdu hoi vcfi chinh minh. M6t cau hoi la cau hoi c6t loi
neu nhu t^t ca mpi ngu6i khdng phan biet tu6i Xic, dan t6c, v6'n kie'n thiic d6u
thay la n6 quan trpng vdi chinh minh. T u y vay, ban cha't phd qudt cua cac cau h6i
c6t loi khdng c6 nghia la tat ca hpc sinh ddu c6 kha nang tie'p can tu lieu h6 tro
nhung cau hoi do nhu nhau. Giao vien c ^ dam bao rang ngu6n tu lieu cung cap
phai phia hop vdi nhu cau va c6 y nghla vdi tiing nhom hpc sinh cu the'.
3. Cdu hoi phdi tucfng thich vdi ngi dung don vi hdi hoc. Don vi bai hpc hay
khoa hpc can cung cap du tu lieu va npi dung cho hpc sinh 6i giup hp hieu dupe
cau hoi o cap dp sau. Hp phai co nhieu kien thiic hon de dua ra nhiing cau tra loi
CO the CO vao cudi don vi bai hpc so vdi khi hp mdi neu cau hoi cho chinh hp.
4. Cdu hoi phdi thUc tevd c6 the gidng day dugc trong dieu kien thdi gian vd
cdc dieu kien klidc cua khod hoc hay alaiJ dime day. Cau hoi dat ra can c6 th^ tim
dupe cau tra loi trong dieu kien thdi gian va ngudn luc danh cho don vi bai hpc.
5. Cdu hoi phdi khich le duac cdc cdu trd Idi theo nhieu quan diem khdc nhau.
Cau hdi can phai cd nhung eo hpi kem theo de hpc sinh tim hi^u nhiing quan
diem hay nhiing each tiep can van de khae nhau ve cau hdi dd.
6. Cdu hdi phdi dat ra sao cho no c6 bao nhieu cdu trd Idi thi cd hay nhieu
cdu hoi khdc. Khi mot don vi bai hpc ket thiie ma hpc sinh cd nhieu cau hdi hon
so vdi khi mdi bat dau don vi bai hpc thi day la bieu hien cua viec hpc sinh da
hi^u sau cau hdi va nhiing ham y cua no. Cau ngan ngii "Cang hi^u biet chiing ta
cang thay minh ddt" diing vdi tinh thSn tren day.
Cdc h o q t d o n g d d n h c h o d o c g i a
1. Hay dat mot hoac hai cau hdi goi mo cho mot trong nhiing cau hdi cdt 15i sau:
a) Cd phai mot so quan diem khuon sao la diing?
b) Co phai mpi cong dan deu dupe doi xir binh dang?
c) Sir thay ddi cd the/ phai dupe ngan chan diing khOng?
2. Hay neu mot cau hdi cot loi dat trpng tam vao su tim toi, cho mot don vi bai
hpc doi hdi su tim toi ma ban c6 ke hoach giang day. Sir dung nhung tieu chi Uinh
bay trong chuong nay de danh gia xem cau hdi ciia ban la cot loi hay goi mo.

Gdi y t a i lieu doc t h e m
Jacobs, H.H. (1997). Mapping the hig picture: Integiating the curricuhm and assessment
K-12. Alexandria, V A : Association for Supervision and Curriculum Development.
Day cu6'n cam nang cho bat cu' quto (huyen) nao dang quan tam quy hoach viec l6ng
ghep chuong trinh va danh gia vdd nOi dung duoc tnnh bay dS hidu, thuc l6 va ngan gon. Sach
CO mdt chuong hOu ich v^ vi6c xay dung va viSt cac cau hoi cot loi v6i tu each la khung
hudfng dan cho viSc thid't kd' chuong trinh. Cud'n sach giiip cho viec dat cac cau hoi cot loi
trong b6'i canh ciia chuong trinh \(m hon ciia gido vi6n, nha trudng hay quan (huyfn) c6
nha trucmg.
Jacobs d.i ra quy trinh 7 bu6c (giai doan) cac quan (huydn) thuc hiSn nham quy hoach
chtfOng trinh theo nam hoc. K h i doc sach nay, cac d6c gia dn xem x6t, phan tich va xay dung
quy hoach chuong tnnh cho ngay hoc cua minh can cii vao thuc i6 giang day. Viec quy hoach
chuong trinh giiip nhin ra nhiing vah d6 trong giang day, nhung n6i dung thCra va nhung phSn
CO the tich hop. Cu6'n sach cflng gioi thieu nhiJng giao vifin hay nha tnr6ng didn hinh trong
vi6c thuc hidn quy hoach chuong trinh. Cac quy hoach chuong trinh mSu va cac cau hoi c6t 15i
mang tinh minh hoa cung duoc trinh bay trong cac phu luc.
Wigffns, G., & McTighe, J. (1998). Understanding hy design. Alexandria, V A : Association for
Supervision and Curriculum Development.
Cu6'n sach n^y gioi thieu cho d6c gia quy trinh lac hau v^ thiet k€ chuong trinh chi coi
trong de'n chi6u sau, su nghiSm ngat va hie'u bie't. Cac tac gia d6 cap den nhiing cau hoi c6't loi
v^ nhung cau hoi cua don vi bai hex; tfong cac chuong khfc nhau ke' ca nhung cau hoi cG't loi
mang tinh minh hoa trong toan b6 cuS'n s^ch.
2
TICH HOP CHUONG TRINH
V 6 l VAI TRO LAM CONG CU
DE DAT SU KET DINH
Cau h6i cot loi:
Phai chang m p i stT t i c h hop deu huti ich?
Khi diitig tr6n buc giang, giao vien cam tha'y rang hp phai lam qua nhi^u viec
va khong dii then gian de day het moi thii ma hoc sinh can phai biet. Ngay cang
CO nhieu sach giao khoa va cac tai lieu bd tro dirpc xua't ban de dap ung nhu cSu
v6 kien thiic ngay cang tang. Ngoai ra, ngay cang c6 nhi^u nhiing doi hoi ciia dii
cac cap tir quan (huyen), bang den quoc gia lam anh huong den viec sir dung thdi
gian tren Idp ciia giao vi6n. Trong khi do nhu c^u cua hoc sinh khong ht giam
bdt. Cach tdt nhat dd giai quyet nhung vuong mac ciia ca nhan, nhat la ciia hoc
sinh nho tuoi va- hoc sinh vi thanh nien la thong qua cac cupc trao d6i true tiep,
tich cue, lien tuc va lanh manh ma 6 do nguofi 16n giii vai tro neu guong, hudng
dan mot each chu dao, nhiet tinh. The nhung nhiing cu6c trao ddi nhu vay ngay
cang tro nen kho khan do thdi gian hoc trong m6t ngay a trtrong ngay cang tro
ntn bi chia nho theo cac phki viec khep kin.
Sach giao khoa ngay cang day hon vdi qua nhi6u n6i dung giang day va
ngay cang doi hoi giao vien nhidu hon thuc su la m6t su thach d6 d6'i vdi giio
vien. V 6 i m6t thuc te' nhu vay thi gido vien kho c6 ihi quan tam de'n sir lien he
giua cac tu lieu c6 ve nhu kh6ng an nhap gi vdi nhau trong nOi b6 timg m6n hoc
va giira cac mon hoc vdi nhau. Ket qua la hoc sinh cuf hoc het giof nay de'n gi6
khac, het m6n nay den m6n khac m6t each rcri rac. Do vay, van de ca'p bach la
phai lam sao tim each cung co noi dung giang day de hoc sinh va giao vien c6 the
nit ra duoc y nghia ciia v6 s6' nhCmg kich thich tac dong den ho.
Giao vien cin duoc quyen kiem soat nhieu hon chuong tnnh hoc ciia dia
Phuong bang each cho phep hp tham gia vao viec thiet ke va thuc hien mot so don
vi bai hoc va don vi bai hoc tich hop nliat dinh, thay vi viec phu thudc chii yeu
vao sach giao khoa r6i thuc hi6n cac boat d6ng va don vi bai hoc chSng c6 Hfin he
gi vdi nhau. Nguyen tSc chung nha't ch\i liru tam la su ket di'nh tao thaiiii khoi
th6'ng nhait. Viec tich hop chuong tnnh c6 \hi la m6t phuong tien t6'i cin thie't dd
tao ra su ke't dinh, tao thanh khd'i thdng nhaft trong boat d6ng hoc ciia hoc sinh.
Chuong n^y trinh b^y h' do tai sao phai tich hop chuong trinh, m6 ta ba
phuong phdp tich hop chuong trinh kh^c nhau, dua ra nhOng chi d5n cho viec lua
chpn va sir dung c^c trong tam nOi dung don vi hhi hoc, goi y nhOng tieu chi de'
danh gia tinh gia tri cua chu di^m tich hop va neu len nhOng vSih de quan trong
c ^ xem xet khi xay dung chii d\6m d ca'p tidu hoc va trung hoc. Chuong 3 se gioi
thieu cac budc can thiet de thiet ke' m6t don vi bai hoc theo tinh thin tich hop va
theo chuan. Chuong nay gidi thieu nhung co so va chi dan giao vien can nam
duoc de CO the xay dung mot don vi bai hoc bao dam dupe sir ket dinh tao thanh
khdi thong nhSit cua chuong trinh. Mac du chuong nay ngan nhung lai c6 rat
nhieu su nhac nhd can can trong cung nhu cac chi dan. Nhirng chi dan nay khong
phai la nhung khuon mau cung nhac va khong nhaft thiet phai tuan thii m6t each
may moc. Muc dich ciia nhung chi dan va nhac nhd do chi nham giiip giao vien
cam nhan dupe cai gi c ^ luu y va quy trinh ck\n thii mot each chung nhat.
LI d o d e t i c h h o p c h u o n g t r i n h I d g i ?
Viec tich hop chuong trinh doi hoi su ket nd'i giua nhung kh6'i kien thuc va kT
nang luc thi gan ket voi nhau mang tinh tu nhien, luc thi c6 ve nhu tach biet,
khong an nhap gi vdi nhau, giira nhung dieu hpc sinh da trai nghiem va von hidu
biet chung ma hp hpc 6 truong. Nhihig If do chii yeu cho viec tich hop chuong
trinh g6m: (1) su doi hoi ngay cang cao ciia qua trinh hpc va danh gia phai c6 sir
h6 trp giiip hpc sinh van dung kien thiic chuf kh6ng phai ghi nh6 va tich luy nhiing
kien thurc sir kien; (2) su hidu bie't ngay cang dSy dii v6 qua trinh xir li thong tin
cua bp nao qua cac m6 hinh khai quat va sir n6'i ke't nhaii manh su ke't dinh tao
thanh kh6'i thO'ng nha't; (3) nhan thuc gSn day rang kien thiic kh6ng phai la bat
bie'n va pho quat, va cac vSh de thuc sir quan trpng khong the giai quyet dupe
bang tri thuc cua mot nganh hpc rieng biet; va (4) diic tin rang chuong trinh tich
hop CO the giiip giao vien va hpc sinh khac phuc dupe nhiing cam nhan ciing nhac
mang nang tinh chu quan ve ranh gidd gi&a cac m6n hpc. Hon 70 nam, qua cac
triet gia, cac nha nghien curu va cac nha giao due da nghi ngd tinh gia tri ciia
phuong phap xay dung chuong trinh cho timg mon hpc rieng biet (Wrightstone,
1935, 1936; Uy ban khong chinh thiic thupc Hiep h6i giao due tie'n bp, 1941;
Aikin, 1942; Hanna & Lang, 1950, Soodak & Martin-Kniep, 1994). Bao cao ciia
cac tac gia nay chi ra rang ke't qua hpc tap ciia hpc sinh cao hon khi chuong trinh
dupe tich hop. ,
Cac h i n h thiirc t f c h h o p c h u o n g t r i n h l a g i ?
Tich hop chuong trinh c6 nhi^u hinh thiic khdc nhau. Tich hop n6i dung 1^
hinh thiic n6i ke't n6i dung trong n6i b6 m6n hpc v^ gifla cic m6n hoc vdi nhau.
Viec giao vien m6n Khoa hpc xa h6i su dung nghe thuat va vSn hpc d6 giiip hpc
sinh hieu r6ng hon mdt vung van hoa la m6t vi du y6 tich hop n6i dung trong
pham vi Idp hpc. Khi mot giao vien m6n Khoa hpc xa h6i va m6t giao vien tieng
Anh day mot don vi bai hpc ve van hoa do hai nguoi cung nhau xay dung lam lu
md ranh gidi giira hai mon hpc thi day la vi du ve viec tich hpp npi dung giira cac
mon hpc. Ca hai hinh thiirc tich hpp npi dung tren deu dupe gpi la chuong trinh
lien mon.
Tich hpp ki nang la su gan ke't cac ki nang va quy trinh vdi hoan canh sir
dung nhung ki nang va quy trinh do (tiic la dpc, viet va tu duy xuyen su6't toan bp
chuong trinh). Tich hpp nha trucmg vdi ca nhan la su gan ket nhiing gi dien ra
trong nha truong vdi the gidi ben ngoai nha mrdng cua hpc sinh, ki ca nhung
mong udc, kinh nghiem thuc te, khat vpng va so thieh cua hp (Case, 1991).
M6i hinh thuc tich hpp tren day deu c6 vi tri xiing dang trong Idp hpc va no
doi hoi giao vien phai c6 nhiing quyet sach mang tinh chien lupc va c6 muc dich
ro rang. Chuong nay de cap den hinh thiic tich hpp ndi dung giang day vdi ki
nang cung nhu phuong thiic gan viec tich hpp do vdi c6ng viec thie't ke' chuong
tiinh. Chuong 7 trinh bay vSh d6 chiem nghiem vdi vai tro la m6t trong nhiing
bien phap huu ich nhSit de khuye'n khich viec tich hpp ca nhan con ngudi hpc sinh
vdi qua trinh hpc ciia hp.
Cdc t a m d i e m t o chufc t i c h h o p I d g i ?
Tam diem to chure tich hpp la huyet dao cua don vi bai hpc, la spi day noi cac
phin trong don vi bai hpc lai vdi nhau. Co nhieu loai tam diem td chiic tich hpp
don vi bai hpc khac nhau bao g6m cac chu de (vi du cupc each mang o My, ngudi
My gdc Phi), chii diem (loai gau, hang khong), khai niem (chien tranh, sir thay
doi, chuyen bay), hien tupng va van de (hien arpng pha rimg d Braxin, bao lire nha
truong) va cac vSh de thdi sir (van de nhan quyen, vah de nhap cu vao Hoa Ky).

Cac tac gia khac nhau dua ra nhOng each phan loai cac tarn diem t6 chiJc tich
hop khac nhau. Nhung each phan loai nay giiip giao vien danh gia nhiJng uu diem
tuong ddi ciia nhung tam diem nay so vdi nhiing tarn diem kia. V i du, Beane
(1997) phan loai cac tam diem td chiic tich hop thanh cac hang muc sau: (1) cac
chu dt nam trong cac m6n hoc tach biet (vi du cudc song thuoc dia, chuyen
hoang ducmg va huygn thoai, thoi Tmng c6); (2) nhiing vah de xa hoi dang gay
tranh cai (xung d6t, moi trucmg, giao due); (3) nhirng vain de hay nhimg quan tam
cua thanh, thie'u nien (ket ban, cuoc song trong nha truong, toi la ai?); (4) cac chu
d6 cu6n hut (khung long, bao, gaiu bdng) va (5) cac chu d6 mang tinh qua trinh
(sir thay ddi, he thdng, chu ki).
Nguoc lai, Willard Kniep (1979) dua ra bd'n ioai tam diem td chiic tich hop
ma mdi tam diem cd the la cac chu diem: (1) quy trinh tim tdi; (2) khai niem;
(3) hien tuong va (4) nhiJng van de cd hiJu. Cac chii diem quy tnnh tao thanh chu
diem mang tinh cMt hinh thanh Id nang ma diem nhan la nhiing bien phap cac
nha khoa hoc sir dung de giai quyet van de va tim hiiu hien thuc. Chu diim quy
trinh bao gdm quan sat, thu thap so lieu, dua ra cac phep so sanh, va md hinh hoa.
Nhiing don vi bai hoc nhu vay ddi khi cd the dem ra day nhu la nhiing dieu kiSn
tien quyet ddi vdi chu diem khai niem va v^ii 66 vudng mac. Vi du, mdt giao vien
nao dd cd the day mdt don vi bai hoc ve quan sat va phan loai rdi mdi cdng bd
don vi bai hoc dd qua phuong tien truy^n thdng dai chiing, yeu cSu hoc sinh tie'n
hanh nghien ciru ddc lap va thu thap so lieu.
Chu diem khai niem dugc thiet ke de' cung caip cho hoc sinh nhiing caiu true
tu duy d^ hp sir dung vao viee md ta the' gidi hp dang sd'ng. V i du ve chii didm
nay gdm cac mdi quan he nhan qua, cdng ddng, van hoa, sir thay ddi, gia dinh,
ddng luc, dan sd, su khan hie'm, he thdng, cung va ciu, cdng nghe v^ cac gia tri.
Mdt don vi bM hpc dat trong tam vao khai niem, cu th^ trong tam la khai niem
gia dinh cd thd dua tren cau hoi cd't Idi Lieu ngudi ta cd theco gia dinh mot ngUdi
khong? rdi sau dd yeu cSu hpc sinh khao sat cac don vi va hinh thuc gia dinh
khac nhau qua nhieu the' he va d cac nen van hoa ciing nhu trong cac loai hinh
nghe thuat khac nhau.
Chu diem hien tuong cd thd giiip hpc sinh hieu dupe the' gidi xung quanh hp.
Vi du ve chu 6\6m nay gdm ngan hang, cdng ddng, he thdng kinh te, gia dinh,
chinh quyen, nhdm ngudi, dia mao, van hpc, truy^n thdng, dai duong, td ehiic
chinh tri, tdn giao va chien tranh. Chu didm he thdng kinh te cd the yeu ciu hpc
sinh phan tich cac he thdng kinh te' khac nhau b cSfp dd vi m6 va vi m6; khao sat
mdi quan he giua cac he thdng cong nghe, kinh te' va chinh tri; tim hieu nhung
ham y ve xa hoi, van hoa va tam If cua cac md hinh kinh te khac nhau. . ^.
Chu diem ve cac vSh d^ dai dang giiip hpc sinh nam dupe nhirng vah de khd
giai quyet cua the' gidi va van dung nhiing hieu biet ciia hp de' dua ra nhiing giai
phap cd the giup giai quyet dupe nhiJng vah de dd. Vi du ve chu didm nay cd the
la tac hai hien dang dien ra ciia cac con mua rimg di hpc sinh tim hidu vSh de
mua riing tac ddng nhu the' nao de'n cac dan tdc va cac tuc le khac nhau.
Mdt sd cac tam diem td chirc tich hop chang han nhu xung ddt va chieh ttanh
cd the' dupe xep vao chu diem khai niem, hien tupng hay vSin de dai dang. Tuy
nhien, hiiA thiie hpc tap va danh gia ma giao vien lua chpn se giiip xae dinh
phuong thiic td chiic don vi chu didm sao cho phij hpp vdi mdt trong nhiing chii
diem nay.
Boyer (1995) cho rang cac tam diem td chiic tich hpp can dupe chpn lira sao
cho no lien quan de'n nhirng cai phd bien eua xa hdi loai ngudi ma cd huu feh ddi
vdi ngudi cd hpc thiie. Nhiing cai phd bie'n dd gdm vdng ddi, ngdn ngii, nghe
thuat, thdi gian va khdng gian, nhdm ngudi va the che, cdng viee, the' gidi tu
nhien va nd lire md rdng hieu biet.
Du each phan loai va tam diem td chiic tich hpp la gi di niia thi cung can luu
y rang tam diem td chiic tich hpp phai tao dieu kien thuan Ipi eho viee ket hpp
kie'n thiirc vdi ki nang thanh mdt khdi thdng nhat trong timg don vi bai hpc. Mdt
khi cd su ket hpp dd thi ndi dung va ki nang trong mdi don vi bai hpc se cd vai trd
quyet dinh giiip hpc sinh nam dupe trpng tam ndi dung don vi bai hpc dd.
NhuTng van de nao can can nhdc khi liTa chpn
tam diem t d chute t i c h hdp? ^
Khdng phai tat ea cac tam diem td chiic tich hpp deu cd hieu qua nhu nhau
trong viee bao dam su on dinh cua don vi bai hpc va hd trp viee tim tdi. Cac khai
f^em, cac van de thudng cd tinh chait phai sinh hon so vdi cac chii die'm va chu di.
Tam diem phai sinh nhu khai niem chie'n tranh chang han cho phep sir lien thdng
giira cac nganh hpc vdi nhau cung nhu viee ling dung vao ddi song thuc tien de
dang hon so vdi tam diem it cd tinh phai sinh hon nhu chu de ve cude ndi chien d
Hoa Ky chang han. Do vay, mdt trong nhiing vain de can xem xet khi lira chpn
tam didm td ehue tich hpp la miic dp phai sinh eua tam diem dd cd the' giiip giao
29
vien va hoc sinh xijr U cac ket qua va chudn khac nhau cung n h u n6i dung thu6c
cac m o n hoc khac nhau nhimg lai c6 m6'i hen he t u nhien vdi nhau. Beane (1997)
cho rang nhiJng tarn diem t6 chiic tich hop khong lien quan den ban than ca nhan
va cac vSn d^ xa h6i dang diroc quan tSm la nhung tarn diem khdng phCi hop cho
viec tich hop chuong t n n h .
K h i lira chpn tarn diem t6 chiic tich hop, giao vien ck\u tra l o i nhung can
hoi sau:
• NhOng nguoi thu6c gidi tinh khac nhau, chung t6c khac nhau va cac n^n
van hoa khac nhau c6 thira nhan day la tarn d i ^ m kh6ng?
• Trong vong 5 hoSc 10 nSm niJa, tarn diim nay c6 con la vain
duoc quan tarn n h u h i ^ n nay khdng?
• Tarn di^m nay c6 phii hop va trong ye'u d6'i v d i tat ca cac m 6 n hoc va
nganh hoc m a n6i dung ciia chiing dupe dua vao don v i bai hpc khdng?
• Tam d i ^ m nay c6 phu hop cho hpc sinh d cac ca'p hpc khac nhau kh6ng?
• T a m d i e m nay c6 cho phep su dung nhCrng thong t i n c6't y6u \6
vSh d6 quan tam hoac vudng mac hay khdng?
• Tam diem nay c6 khuySh khfch viec k h a m pha mot chii diem hay vuong
m k nao do theo each tiep can cua cac nganh hpc khac nhau khong?
• T a m diem nay c6 tao ra kha nang cho hpc sinh khai quat hoa nhung didm
quan trpng trong noi dung dupe hpc hay khdng?
Sit d u n g nhufkig t i e u c h i n d o d e d d n h g i d Uu diem
v d s U h o p thuTc c u a c d c d d n v i b d i h p c t i c h h o p ?
Xac d i n h dupe tam diem to chuc tich hpp mang tinh phai sinh va c6 y nghia
m d i la dieu kien can c h i i chua phai la dieu kien dii de xay dung mot don v i bai
hpc hpp thiJc. K h i giao vien xay dung m6t don vi bai hpc theo chuong t n n h ticli
hpp, hp can phai xac d i n h cho dupe su hop thue eiia don v i bai hpc do bang each
can c u it nhat vao ba tieu ehi quan trpng sau: (1) eo y nghia, (2) sir xac dang va
(3) tinh gdn ket hay ket dinh.
Tieu ehi dSu, tiie la tieu chi c6 y nghia, noi ve chat lieu eiia cac bai hpc thupc
don v i bai hpc do va cua chinh don v i bai hpc do. Tieu chi nay xac d i n h lieu cac
bai hpc va don v i bai hoc do c6 de cap den n6i dung quan trpng trong cac l i n h vuc
ciia m 6 n hpc dupe d^ cap den hay khPng. V a n dung tieu chi nay, giao vien c6 the
tu tra l o i cac cau hoi sau:
• Cac khai niem dupe de cap trong don v i bai hpc eo quan trpng d6'i vdi tat
ca cac nganh hpc eo trong chucmg trinh khong?
• L i e u don v i bai hpc do eo kha nang giup hpc sinh hieu dupe m6t khai
niem hay y tupng gan vdi m6t m 6 n hpc cu t\\i nao do nhor viec t i i n h bay khai
niem hay y tucmg do theo tinh t h & i lien i n 6 n kh6ng?
• L i e u t u lieu trong don v i hhi hoc eo quan trpng deh miic no vupt qua dupe
gidi han eiia m 6 n hpc kh6ng?
d^ thcri su • Lieu dpn v i bai hpc do c6 thue d^y dupe qua t n n h hpe cua hpc sinh kh6ng?
Tieu chi t h i i hai la sir xac dang, la tieu chi noi v^ mxxc d6 m a n6i dung hpc
lieu va cac phuong phap dupe sir dung d^ g i d i thieu cac bai hpc trong don v i bai
hpe, cho phep hpe sinh xay dung dupe cac m6'i lien he ve nhan thiie va tinh cam.
Neu trinh bay dudi dang m6t cau hoi t h i tieu chi nay neu cau h o i n h u sau: Lieu
hpc sinh c6 the lien he npi dung hpc lieu va phuong phap trinh bay dupe diing de
chu diem.
day hpc lieu do vdi ea nhan hp kh6ng?
Tieu chi cu6'i cung la tieu chi ve su gan ket hay ket dinh lien quan de'n miic
dp gan ket va khdp noi cua cac hoat dpng trong cac don v i bai hpc va trong chinh
don v i bai hpc de tao thanh mot su an k h d p giira cac hoat dpng do. Tieu ehi nay
cung lien quan den mue dp nhat quan giua phuong phap day hpc vdi cac muc tieu
ciia don v i bai hpc va ket qua ma don v i bai hpe mang lai.
Nhiimg v a n d e n d o c a n c a n n h a c k h i x e m x e t
viec tich hop c h u o n g trinh
G i a o vien d i i phu trach bp m o n nao hay Idfp nao deu phai can nhac cac
d i ^ m sau: « ,
• Sifhc^ thvcc cm hoc lieu. M p i hpe lieu va cac don v i bai hpc phai phu hpp
vdi m p i bai kiem tra va c h u & ma thong thucmg giao vien vSn dua vao trong qua
tnnh day hpe.
• Nhimg m, khuyei diem cua chuang trinh hoc. Giao vien eSn chpn lira cac
tam diem to chiic tich hpp va xay ditng cac don v i bai hpc nhat quan vdi nhiing
khuye't diem trong chuong trinh hpe ciia hp.
 • Nhu can hieu dmc ve chucmg trinh. NhQng don vi b^i hoc d^u tifin duoc
xay dung phai la nhOng don vi bai hoc c6 kha nang bii dap nhung thieu hut trong
chuong trinh hoc.
• Nlnltig int, kJmyet diem am toan khoa hoc hien tai. Mot s6' khoa hoc tu
than da c6 nhirng thuan I d ddi vdi nhung don vi bai hoc va cac tarn diem to chuc
tich hop (vi du CO nhOng tnrong c6 cac bo m6n Nhan van chu khdng phai la cac
bo m6n Khoa hoc xa hdi, Nghe thuat va Tieng Anh rieng biet la rat thuan loi cho
cac don vi bai hoc c6 n6i dung nhan van; nhung trudng ma giao vien duoc bd tri
theo cac nhom, m6i nhom day ciing mot Idp theo cac p h ^ 80 phut thi thuan loi
hon cho viec tich hop cac don vi bai hoc).
• Y thi'fc diMc pham vi va each bo tri chUcfng trinh cilng nhit do chung cm
chirorig trinh. Cac don vi bai hoc khong bao gi6 t6n tai biet lap ma dupe dat trong
nhung boi canh cu the vdi each bo tri npi dung nao tru6c, npi dung nao sau. YSin
de quan trpng la phai luu y su can thiet phai thiet lap dupe cac m6'i quan he theo
chiSu ngang (giua cac npi dung vdi nhau) ma kh6ng lam mat di cac quan he
chieu dpc (ve thdi gian).
• Cofhpi cho giao vien kham phd chuang trinh. Cac don vi bai hpc tich hop
dem lai hieu qua cao nha't khi giao vien vira lam ngudi hpc, ngudfi kham pha va
vira lam ngudi thiet ke cac don vi tich hop.
f Tich hop chuong trinh la nhung thach thirc quan trpng ddi vdi giao vien. O
cap tieu hpc, giao vien can phai hieu biet day dii ve cac mPn hpc ma hp day thi
mdi CO the can nhac mot each thau dao cac mdi quan he tu nhien va c6 the c6
giua cac mon hpc. Day la mot kho klian ddi vdi nhieu giao vien tieu hpc dupe
phan edng giang day ta'l ca cac mon nhung lai chi cd kien thirc sau ve mot hoac
hai mdn hpc ngoai mdn Dpc va Khoa hpc xa hdi. Ca giao vien tie'u hpc lan giao
vien trung hpc eon cd them mot thach thiic nua, dd la phai biet each ap dung cac
phuong phap day hpc trai nghiem va vi ngudi hpc de tlm hieu cac mdi quan he,
cac khai niem va tue giac the hien rd trong cac don vi bai hpc dupe tich hop vung
chae. Dieu nay hoan toan Uai ngupc vdi phuong phap day hpc chu yeu la giao
vien thuyet giang dang thinh hanh. O cap trung hpc, thach thiic ddi vdi giao vien
la CO cau to chiic day hpc ciing nhac gay khd khan cho viec day hpc ddng dpi,
edng tac soan bai, len thdi khoa bieu de giao vien day lien mach vdi nhau. Them
vao dd, giao vien cung khdng nhan dupe su hd trp ve mat hanh chmh.
Mac du cd nhung thach thiic nhu vay nhung viec tich hop chuong tnnh vSn
la mdt muc tieu quan trpng can dat dupe. Chuong sau trinh bay quy trinti giao
vien cd the su dung de dat dupe muc tieu dd.
Quy trinh xdy dung cac don vi bai hoc tich hop la gi?
Cac don vi bai hpc tich hpp cd the' do tilng ca nhan giao vien hoac mdt nhdm
giao vien day cac mdn hpc khac nhau trong cung mdt Idp hpp tac xay dung. Neu
xay dimg theo tung ca nhan rieng re thi giao vien can tuan thii quy trinh dupe
trinh bay trong chuong 3. Trong trudng hpp giao vien day cac mdn khac nhau
trong cung mdt Idp ngdi lai vdi nhau de' xay dung cac don vi bai hpc tich hpp thi
cd the' cd nhung dieu chinh ddi vdi quy trinh dd theo cac budc dudi day:
1. Titng giao vien trong nhdm xac dinh hai ket qua hpc sinh can dat dupe ddi
vdi mdn hpc minh phu trach. Mdt trong hai ket qua hpc sinh c ^ dat dupe dd phai
lien quan den ki nang, tuc la hpc sinh cd ki nang lam gi, cdn ket qua con lai lien
quan den mdt van de gi dd quan trpng ve kien thiic, chang han nhu hieu dupe mdt
khai niem hay mdt y tudng nao dd. Sau dd ca nhdm ngdi lai vdi nhau de thdng
nhat ve nhOng ket qua ma hpc sinh can dat dupe.
2. C i nhdm thao luan de xuat cac tam diem to chuc tich hpp cd tinh chat
tiem nang giiip dat dupe tat cac ket qua (da dupe thdng nhat trong nhdm) ma hpc
sinh can dat dupe, sau dd lua ehpn mdt tarn die'm dap ling tdi nhat cac tieu chi ve
tinh CO ban, cd kha nang khai quat hoa, tinh hpp thirc, v.v...
3. Ca nhdm xac dinh mdt cau hdi cdt loi cho tarn die'm to chiJc tich hpp da
dupe xac dinh cung vdi cac cau hdi gpi md. ,
4. Ca nhdm xac dinh phuong phap danh gia sat vdi thuc teddi sdng do dupe
kie'n thiifc tich luy qua thdi gian.
5. Ca nhdm thao luan cac hoat ddng tiem nang thudc cac mdn hpc va cac
binh dien k l nang khac nhau va so dd hoa cac hoat ddng dd.
6. Ca nhdm lira chpn cac hoat ddng cho don vi bai hpc va su dung but chi de
Phae hoa cac hoat ddng dd, bat dau tir each danh gia sat vdi thuc te ddi sdng rdi
sau dd di ngupc dan trd lai phan khdi dSu cua don vi bai hoc. Khi phac hoa, ca
nhdm can luu y xac dinh cac bai day va each danh gia cho tirng ngay trong tuan.
Gdi y tai lieu dpc t h e m
Beane, J. A. (1997). Curriculum integration: Designing the core of democratic
education. New York: Columbia University, Teachers College Press.
Trong cu6'n sach n^y tac gia dat ra cac cau hoi cho cic nha giao due nhin n h t o lai viec
tich hop chuong trinh v6i vai tro la nin mong cho n^n giao due tiSn b6 c i a nhflng thap niSn
1920 va 1930. 6 n g cho rang chung ta c6 the' van dung kie'n thiic v^o giai quyd't nhiJng vah d^
dat ra va nhiing quan ngai trong thirc tS' cu6c s6ng Co lidn quan dS'n ci nhan va xa h6i bang
nhitng phuong p h i p t6 chiic chirong trinh day hoc cu the. 6 n g n6u ra nhiing khdc biet giila
chucfng trinh tich hop vdi chuong trinh da m6n hoc hay lien m6n hoc la 6 ch6 chuong trinh da
m6n hay lien m6n tach bach cac m 6 n hoc kinh dien va do vay lam cho qua trinh hoc tro n6n
rcri rac. Trong k h i do chuong trinh tich hop dat ra nhttng cau hoi v^ cic vSih d6 xa h6i dang
duoc quan tarn thong qua vide sir dung nhOng khai niem va nhirng k i nang da duoc hoc nhu
phuong i\tn gan ket kien thiic thanh khoi th6'ng nha't, dong thdi sir dung cac thao tac t u duy
theo cap bac de giai quyS't vah de.
Egan, K. (1986). Teaching as story telling. Chicago: University of Chicago Press.
Trong cudn sach nay, Egan dua ra mot phuong phap thay the cho chuong trinh hoc cua
tieu hoc dang duoc thira nhan r6ng rai d i tir cai cu the den cai trihi tuong. Sau k h i phe phan
mot so nguyen l i giao due ma nguoi ta sii dung de xay dung chuong trinh, Egan dua ra m6t
chuong trinh hoc danh cho ca'p tieu hoc t r t o co so cai ma Ong goi la " N h u n g cau chuygn 16n
cija chuong trinh hoc dcri thucmg". Ong de xua't giao vien ndn si!r dung m 6 hinh day hoc theo
kieu ke chuyen ma ong dua ra bat dSu tir viec neu nhiing cau hoi dai loai n h u " N o i dung n^o
la quan trong nha^t \6 chii dd nay?", " T a i sao no lai la quan trong d6'i v6i tre em?", "Bien phap
nao loi cu6'n ngudi hoc vao chii d^ nay mot each hieu qua?", " N h i i n g the doi lap nhi nguyen
nao CO the noi len duoc tam quan trong ciia chu de nay?" va " N o i dung nao lot ta dugc ro nha't
cac the doi lap nhi nguyen do de c6 the tiep can dugc chu de nay?".
Ellis, Arthur K., & Stuen, Carol, J. (1998). The interdisciplinary curriculum. Raleigh,
NC: Eye on Education.
Cu6'n sach nay gom cac chuong noi \6 ban cha't ciia tri thiic, cic ye'u t6' hop thanh qua
trinh t i m toi, qua trinh hinh thanh khai niem va t u duy chiem nghiem. Cac tac gia ciing de cap
den cac vah de n h u tich hop nOi dung mOn hoc v6i tinh hoan chinh han lam, t & n quan trgng
cCia cac chii di^m chinh va vai tro ciia kinh nghiem thuc te' trong qua tiinh hgc. Cac tac gia
trinh bay nhirng v i du dugc kiem chirng trong Idp hgc va mo hinh chuong trinh lien mOn cho
cac he 16p khac nhau cho nhi^u mdn hgc.
34
Jensen, E. (1998). Teaching with the brain in mind. Alexandria, V A : Association for
Supervision and Curriculum Development.
Tac gia cua cu6'n sach trinh bay mOt t6ng quan kha chi tie't v6 cdc khia canh khac nhau
ciia nghien cioi w6 b6 nao ciia con nguoi, bao g6m boat d6ng hgc va hai ban c^u nao; then gian
ngii cho hgc sinh trang hgc co scr va trung hgc ph6 thSng; thirc an danh cho bO nao chu: khOng
chi phuc vu cho viec phat trie'n co bap; each thirc 1km giau tri thiic cho tat ca hgc sinh (chiir
Ididng rieng gi cho hgc sinh c6 nang khie'u va hgc sinh tai nang) de' co the giup phat tridn b6
nao; md'i lien he giira xiic cam v6i boat dOng hgc va giiia viec van d6ng vdd boat dOng hgc; co
che' lam viec cua tri nh6. Tic gia nhSn manh c&n phai hie'u rang the' he hgc sinh hien nay
khdng nha't thiet khac vdi nhirng the he hgc sinh ciia nhiing giai doan tru6c, chi co di6u la each
hgc cua hgc sinh bay g i d khdc vdi cac the he trudc; va rang cac nghien ciiii v6 hd nao cua con
ngudi cin chu trgng nhi^u hon de'n viec dua ra nhiing ggi y cho gido due.
Wiggins, G., & McTighe, J. (1998). Understanding by design. Alexandria, VA:
Association for Supervision and Curriculum Development.
Co le tat ca giao vien deu nha't tri vdi y kien cho rang dii ndi dung day hgc la gi d i nira thi
cai dich cud'i ciing cki dat dugc la hgc sinh hieu dugc mot khai niem hay mot quy trinh nao
do. Nhung the nao la hieu? (Tac tac gia ciia cudn sach nay l i giai 6 binh dien ciia qua trinh
hieu. H g de xuat mot m d hinh ggi la "thiet ke giat l u i " ; sau k h i da xac dinh dugc hgc sinh cdn
phai nam dugc nhiing ndi dung gi va cd nhiing k l nang gi, giao vien se thiet ke' phuong phap
danh gia de' cd co so khang dinh hg da ndm dugc nhimg ndi dung dd. Ddc gia dugc dan dat di
xuyen sud't qua trinh nay va dugc cung ca'p nhihig vi du m i n h boa v^ each giang day trong Idp
hgc cung n h u cac mSu de thiet ke' bai day. Nhung ndi dung lien quan den thuye't kie'n tao, sir
thay ddi khai niem, va "sir he I d " dugc trinh bay mdt each t u nhien. Mac dii cudn sach nay la
hiixi ich cho giao vien nhung nhimg ai quan tam den ITnh vuc thiet ke chuong trinh cung se t i m
thay trong cudn sach nhiing thong tin rat dang quan tam.
,. : • 'V fry
 3
THIET KE C H U O N G TRIIMH
VAPHUONGPHAP
DAIMH G I A THEO C H U A N
Cau hoi c o t I d i :
Lam the nao de c6 the goi gpn qua trinh hoc
m o t e a c h t o i Uu nhot?
Vice sir dung chain 6i lam co so cho chuofng tnnh, phuong phap day hoc va
danh gia la yfiu cSu bat bupc. Dieu do tnidc het la vi tru5ng hoc cung giong nhu
b^t cii mot to chiic nao khac can phai quan tarn da'n miic cao nhSft ch^t luong san
ph&B (tifc la nhung hoc sinh tot nghiep) ma ho cung cap cho xa hoi, khong khac
gi su quan tarn den quy trinh va npi dung de lam ra nhung san phim do. Thirc ra,
day chinh la co s6 dau tien cua chii truong xay dung chu&i quoc gia va chu^ cua
bang. lh\j hai la npi dung cua chuong tnnh cung nhu mong muon ciia giao viSn
doi vdfi ket qua hpc tap ciia hpc sinh trong ciing mot mon hpc va trong ciing mot
bac I6p CO nhung khac biet Idfn giua cac trucmg, cac qu^n (huyen) va cac bang.
Mac dii giao vien co quygn dupe day theo nhiJng phuong phap khac nhau sao cho
phu hop vdi nhu cdu ciia timg doi tupng hpc sinh cu the nhung cung kho co the
minh chiing cho vide mot giao vien nao do day dpc cho hpc sinh lop Mpt yeu ciu
mPi hpc sinh m6i tuan phai hpc thu6c 5 tCr moi, trong khi do mpt giao vien khac
cung day lop Mpt 6 mpt Idp khac lai yeu cau hpc sinh dpc cac sach thupc tat ca
cac the loai trong suot ca tuan. Li do cuoi ciing la each cho diem cua giao vien
giua cac bac 16p cung thieu thong nh^t. Gia nhu cac trucmg cung thp'ng nhat ve
nhan thuc va quyet tam hanh dpng thuc hien theo nhung chu&i va each quy
chuan thi co the giam bdt mpt each dang ke su khac biet trong each cho diem cua
giao vien giua cac bac Idp.
Chii truong thuc hien chuan kh6ng dua ra dirac cac m6 hinh triln khai trong
thuc te', tiJc la thieu nhung bien phap cu the co the giiip nhOng ngucri thuc hien
dua ra dupe nhung quyet dinh diing dan ve chuong trinh, phuong phap day hpc va
danh gia. Chuong nay tnnh bay quy tnnh thiet ke chuong tnnh va phuong phap
danh gia theo chuan de giiip giao vien xay dung va dieu chinh chuong trinh cua
hp nham dat dupe nhirng ket qua ma hp dat ra cho hpc sinh cung nhu cac chuan
cua quan (huyen), bang hay qu6c gia.
Quy tnnh thiet ke trinh bay trong chuong nay la toan dien va d6i hoi nhi^u
c6ng siic. Quy trinh do bao gom viec xay dung mpt s6' lupng han che cac don vi
chuong trinh tich hop vdi cac hinh thiic danh gia dua tren nhOng chu&i c&i dat
dupe ciia quan (huyen), bang va quO'c gia. No doi hoi giao vien phai suy ngM va
n6 luc nhieu. Duong nhien giao vien se khong the thiet ke dupe mpi thii de dem
ra day mpt each c&i than do khong co du thoi gian vi con phai tham gia nhOng
c6ng viec khac ciia nha truofng. Quy trinh nay gia dinh rang trong nam hpc va
trong thoi gian nghi he, giao vien dupe phep danh thoi gian de thiet ke mpt vai
don vi bai hpc tich hop. Hp thuc hien cong viec nay hoac dOc lap hoac cpng tac
v6i nhung giao vien khac. Quy tiinh nay cung gia dinh rang giao vien se xay
dung chie'n lupc dai hoi cho cong viec thiet ke chuong trinh, mOi nam phac thao
tiir 10 den 20% chuong trinh va sira chua lai hoac thiet ke lai toan bp chuong trinh
trong thoi gian tCr 5 de'n 7 nam.
Tnrdtc khi bat tay xay dung mOt don vi bai hpc theo chuSln vdi phuong phap
danh gia di kem, di6u quan trpng la giao vien phai viet ra mpt danh muc hoac
tnnh bay dudi bat CIJ: hinh thiJc nao de' co the nhin ro dupe nhung bp phan ca'u
thanh ciia mOn hpc hay ciia chuong trinh danh cho bac Idp ma hp phu trach. Cong
viec nay bao g6m lap danh muc, dua v^o so 66 hoac hiiu 66 nhung khai niem, ki
nang, bai dpc, hinh thiic va nOi dung danh gia, chii d^ va ket qua c&i dat. Cac bO
phan call thanh ciia chuong trinh se khac nhau cho giao vien 6 m6i bac hpc: tidu
hoc, trung hpc co so va trung hpc ph6 thOng va giao vien day cac mOn chuyen
biet. Di^u quan trpng c$n luu y la trudc khi ha quyet tam thiet ke' cac don vi bai
hoc cho mpt hoac nhieu tuan, giao vien can hinh dung toan bp nam hpc 66 co su
gan ket giua don vi bai hpc do vdi ke' hoach giang day cho ca nam.
Bang 3.1 la danh muc ma Rick Hinrichs - mpt giao vien phu trach 16p 6
h^ong Mattiuick or Long Island, New York - xay dung cho chuong trinh bp mon
Khoa hpc xa hpi.
Bang 3.1. Trinh h i f n cua gi^o vidn ve chUWng trinh c h o m o n K h o a hoc x a hdi
D d n vj bai hoc
Con ngisdi coxua: Si/mddau cua nen van minh
C a u hoi cot loi: Cai gi tao ra van minh?
C a c khai niem: van minh, bo toe, nong nghiep,
chuyen mon hoa, cac hinh thiic bieu hien cua
van hoa. • • i. •'
Mesopotamia/ Thung lung cong nghiep
C a u hoi gdi md: Phat minh nao la quan trong
nhat doi voi loai ngudi? Tai sao vung Fertile
Crescent lai la noi hoi dii cac dieu kien cho van
minh xuat hien? '
C a c khai niem: van minh, van hoa, nong
nghiep, chuyen mon hoa, tac dong qua lai giiia
con ngudi voi moi truong.
Ai Cap
C a u hoi cot loi: Ai Cap c6 du tieu chuan de
duoc cong nhan la nen van minh vl dai khong?
C a c khai niem: cac vj than, ton giao, chinh
phuc va no le, kien true.
C o n g nghe va Cfng dung toan hpc: kham
pha cau true cae kim ty thap.
Lien he vdi vSn hpc: Tro choi Ai cftp.
HyLap
C a u hoi gdi md: Co ph^i Hy Lap 1^ cai noi cua
nen van minh hien dai?
C^c khai n i f m : co t h i trang ki§n v& tri nao
l^nh manh, gia d"inh, truy^n thdng, gido due, ^m
thue, nghe thuSt mua, th^nh ph6 - quoc gia,
van hoa, cac vj than.
Lien he vdi kien true v a nghe thuat: so sanh
vol kien true 6 Hoa Ky mo phong theo kien true
Hy Lap.
Lien he vdi giao due the chat: to ehiic lai
Olympic dau tien.
Lien he vdi van hoc: cac v6 kjeh voi noi dung
ve cac truyen than thoai va cac vj than.
La Ma
C a u hoi cot 161: Lieu c6 nen van minh nao
ton tai vinh hang khong?
C a u hoi gdi m d : Nhung su kien nao dua
den sy sup do cua mot de che ? Cong dan
CO vai tro gi trong viec duy tri su hung thjnh
cua mot nen van minh? De duy tri sy toatai
eua mot de che eo can pha\y chien
khong? Giua nen van minh La Ma va Hoa Ky
duong dai c6 nhung gi tuong dong? Co dung
la ai cung phai eo tieng noi trong chinh quyen Lien he vdi vSn h o c : Tac pham Nh$t ki
khong?
C a c khai niem: de che, tu each cong dan,
chien tranh, tuong dong va khac biet van
hoa, luoi bieng, tham nhung, kien true.
Lien he vdi kien true va nghe thuat: so Cac khai niem: phong trao chinh trj, vai tro cua
sanh vol kien true cua Hoa Ky mo phong
theo kien true La Ma.
Thdi Trung c6
C a u hdi cot loi: Iran tyc hay hao quang
long lay?
C a u hdi gdi m d : Vi sao cuoc thanh chien
vua la mot thanh cong viia la mot that bai?
C a c khai niem: giao due, sy ngu dot, tri
thue, che do phong kien, biet ehu.
Lien he vdi to^n hoc: tae dong cua bao viet
trong hon 500 n&m; c^c bi^u d6 so sinh v6i
s6 luong in hi^n nay.
Thdi Phuc hi/ng
C a u hdi cot loi: Co dung 1^ "m6t nghe cho
chin hon chin muoi nghe"?
C a c khai niem: kien thue tinh thong, toan
dien, giao tiep, trao doi, phd bien, van hoa.
Lien he v d i khoa hoc: so sanh cac so do
may moc cua Da Vinei, giai phau sinh li
nguoi, thien van hoc voi cac mo hinh khoa
hoc ngay nay.
B a n g 3.1. Trinh hien c u a giao vien ve chutmg trinh c h o m o n K h o a hoc xS hdi (tiSp)
Chau Au di/ang dai 3. Nhan dang duoc nhung dac diem cua tu
Cau hdi gdi md: Nhung sy kien quan trong nao each cong dan tot.
lam thay doi ehau Au trong 300 nam qua? 4. Ton trong sy da dang van hoa.
Cac khai niem: ehu nghia dan toe, tu each cong 5. Hieu duoc nhung dong gop eua cac nen
dan, cac hinh thai chinh quyen, chien tranh va van minh trong qua khii cho eae nen van
hoa binh, lien minh, hiep djnh, sy thoa hiep. hoa duong thdi.
Lien he vdi khoa hoc v a c o n g nghe: nhung 6. Nhan dang duqe epi nguon cua van hoa
tien bo trong khoa hoc cong nghe do chien tranh duong thdi eua Hoa Ky.
mang lai.
7. Nh^n dang duoc nhung h^u qu^ cua
chien tranh,
Anne Frank.
8. Lam viec c6 hieu qua trong nhom.
Viet Nam
Suy nghi ve sif trinh hien cua ddn vj bai hoc
Cau hdi cot loi: Phai chang cuoc chien tranh 6
• Xac djnh dupe nhung noi dung thiia:
Viet Nam la mot viec lam v6 ich?
Tu each cong dan, eae hinh thai chinh
quyen va chien tranh duoc xuat hien trong
chinh phu, chien tranh, anh hung, ehu nghia tich
nhieu don vj bai hoe. Tdi ed the chuyen mot
eye. ,,. ,,,,
so noi dung nay tu don vj bai hoe nay sang
Lien he v d i khoa h o c v a c o n g nghe: nhung don vj bai hoe khac de tap trung sau hon
tien bo trong khoa hoc va cong nghe do chien vao noi dung.
tranh mang lai.
• Dieu chinh lai cac don vj bai hoc tii chu
Lien he vdi toan hoc: cac bieu 66 so sanh gia
diem sang khai niem:
phai tr^ ve ngudi va eac ngu6n lye khac tai Trieu
Tien, The chien thii hai va tai Viet Nam. Toi CO the xay dung mot hoac nhieu don vj
bai hoc tap trung vao ba khai niem duoc
Ket q u i dat diTdc s a u khi hoc x o n g
day nhieu nhat. Co le tdi se md dau nim
Hoc sinh se: hoe bang bai tu each cong dSn va ket thue
1. Nh^n thue duoc sy da chi^u v& eae quan di6'm nam hoc bang bai ve chien tranh, con c^c
kh6c nhau v^ cdc vfiin d^. don vj bi\c kh^c v6 eo bdn d6' nguySn.
2. Chap nhan mot quan diem va bio v§ quan
diem do bang so lieu.
Quy trinh thiet ke chirong trinh duoc m6 ta 6 day c6 the' khoi phat tur nhi^u
didm khac nhau. Co nhung giao vien bat dSu quy tnnh thiet ke bang viec xac dinh
nhung ket qua ma hoc sinh can dat duoc r6i til do thiet ke m6t don vi bai hoc giiip
<lat duoc ket qua do. Bang 3.2. gidi thieu ducmg hu6ng nay va Het ke nhung cau
hoi ma giao vien cki tra loi khi xay dung cac don vi chuong tiinh.
Bang 3.2. Quy trinh thiet kgchutmg trinh phiTcmg phap danh gia Thiet ke cdc d o n vi bai hoc theo chuan
\vao t h d i diem nao v a bang each nao?
Ket qua/ Chuan
• T6i muon hoc sinh cua toi hieu, c6 ki nang lam dupe gi va coi trpng cai gi? \o cac don vi bai hpc theo chuan yeu cau can phai c6 nhieu then gian len ke'
• Quan, huyen, bang hay nha nuoc muon hoc sinh toi hieu, c6 l<i nang lam viec va l)bach va to chiic sSp xep, nen thoi gian t6't nh&t de xay dung cac don vi chuong
coi trpng cai gi? trihh la khi giao vitn c6 m6t quang thdi gian danh rieng cho c6ng viec nay, vi du
vaamua he hoac ket hop vdi ki nghi, thoi gian dupe nghi day trong nam hpc va
sauVac cu6c hpp eu6'i nam.
TAMOI^MTbCHUCTfCHHOfP
buy trinh thie't ke' nay mang tinh lien tuc. No xuSt hien m6i khi giao vien
day npt don vi bai hpc va suy nghi xem cai gi mang lai hieu qua, cai gi khong c6
Cac Chi so Cd hoi hoc tap
hieu qU. Noi each khac, cac don vi bai hpc va cac hoat d6ng danh gia mang tinh
• Tung ket qu^chuan nhu the nao? • Toi can phai day npi dung gi hay ph^i
lien tucWa chi di vao cupc song thuc te' mot khi chiing phu hpp vdi hung thu, von
• Ket qua va chuan do the hien nhu the nao cho hpc sinh trai nghiem cai gi de cac
em dat dupe ket qua va chuan? kie'n thufc va nhung thac mdc cua hpc sinh. Dieu do khdng c6 nghia giao vien
trong lop, mon hoc va bac lop to! phu
trach? • Don vi bai hpc nay h6 trp viec hpc chang bab gid c6 the' c6 dupe mot bp hoan chinh cac don vi bai hpc. Giao vien
• De hpc sinh dat dupe nhung ket nhung khai niem/ki nang/quy trinh gi? vdi tu each la nguoi thiet ke c6 the dieu chinh, de roi de'n m6t liic nao do hp c6
qua/chuan do, thi cac em phai dua ra san nhi^u don Vi bai hpc khac nhau cung tap trung hudng tci nhiing ket qua ma hpc
pham gi? sinh cin dat dupe va cac chuan. Cac don vi bai hpc dupe dieu chinh 6 mot mu-c
d6 nao do khi dem ra cho mot nhom hpc sinh sir dung. Su dieu chinh nay c6 thi
khdng dang ke' nhu keo dai them thdi gian hay sap xep lai mot vai don vi bai hpc;
Cau hoi cot Idi va cau hoi gdi md Danh gia hoac cung ca the' la nhung thay doi dang ke nhu thay the hau het npi dung don vi
• Nhung cau hoi nao la bk bupc phai hoi de • Toi can thu thap nhung ehiing cu gi va nhu
bai hpc bang nhiing thong tin thich hpp va cap nhat hen trong khi vSn giu nguyen
neu bat trpng tarn bai giang va thuc day the nao de ehung to hpc sinh cua toi da eo
tien bp/ hay da dat dupe nhung ket qua/
tam die'm id cniie tich hpp va phuong phap danh gia tieh luy thudng xuyen.
hoe sinh tim toi va hpc?
• Toi CO the su dung nhung cau hoi gpi mo chuan mong muon?
Ca nhan l^ay nhdm giao vien ed thi xay dung mdt don vi bai hoc thanh cdng
nao de tao ra sy ket dinh giua cac don vi
bang each lani theo quy tiinh 9 budc dupe tiinh bay dudi day. Ngoai ra, cd thi
bai hpc va cac hoat dpng?
tham khao them Phu luc A (trang 163) w6 mdt mddun thie't ke' don vi chuong
tiinh, Mau phac hoa mdt don vi bai hpc, va Hudng din xay dung mdt don vi
'Mm chuong tiinh. Mddun thie't ke' don vi chuong trinh la mdt danh muc cac cau hoi va
Cac tieu chl Icet quhl HiMng din ddnh gia cac ggi y ciia titng budc di din dat giao vien theo cac budc tir cdng doan diu tien
• Bang each nao de toi c6 the truyen dat dupe y
de'n cdng doan cud'i ciing cua quy tiinh xay dung don vi bai hpc theo chudn. Mau
nghia eiia viec nam vung va hoan thanh mue
tieu? phac hoa mdt don vi bai hpc giiip giao vien cd the lap thanh danh muc cac y
• Chat lupng nghia la gi doi vol ban than toi va ^(fng cua hp cho cac don vi bai hpc cua don vi chuong tiinh va cac bai kiem tra
doi voi hpc sinh ciia toi? frong mdt don vi ma khdng can phai di vao chi tiet ti mi. Mdt khi giao vien phac
• The nao la dat yeu cau? hoa dudi hinh thiJc ghi chep cac diem chinh thi hp cd the de dang sap xep lai hoac
^ay doi trinh tu cac boat dpng trong mdt don vi bai hpc ma khdng mat nhieu thdi
gian cho viec ay. Hudng dan cham diim va phieu xep thii tu don vi bai hpc

41
kem theo giup giao vidn t u ddnh gia c6ng viec xfty dung don v i bai hoc
ciia ho va cai tien nhung bo phan ca'u thanh cua don v i bai hoc dugc xep ^
cu6'i bang.
Phu luc A nham giup giao viSn danh gia va stra lai cac don vi chuong traih
do hp xay dung. Huong dSn chain didm khong phai la phieu tdng ket de giao ken
cpng cac diem ciia hoc sinh lai de lay m6t didm xep loai. Huong dan chain Mm
chi mang tinh chat la cong cu phuc vu danh gia trong qua tiinh hoc con ca^ binh
dien cua no khong phu thupc vao nhau. Giao vien c6 the danh gia cong
hp theo m6t hay nhifiu binh dien ne'u hp mu6'n lam nhu vay. K i h i f u n/s c6 nghia
la khOng cho diem dupe. K i hieu nay cho bie't giao vien/ tdc gia khOnaf dua du
th6ng tin ve m6t binh dien cu thi ntn kh6ng cho didm dupe. /
7. LWa chon tdtn diem to chuTc tfch hap
m m ' * I
Nhu da tiinh bay trong chuofng 2, tam di^m to chtic tich hpp chihh la
dao ciia don vi bai hpc, la spi day n6'i li^n cac nOi dung vdi nhau. Go nhi6u loai
tam diem l6 chiic tich hpp nhu chu d^ (cuOc each mang M i , nguoi M y gdc Phi),
cac chu diim (loai gSii, hang kh6ng), cac khai niem (chie'n tranh, sii thay ddi, cac
chuyen bay), cac vah de (nan pha rijmg d Braxin, nan bao luc nha irucmg) va cac
vah de thoi su (nhan quyen, van de di cu vao Hoa Ky). M6t tronJ nhOng ye'u to
quan trpng nha't cAn can nhac khi lira chpn tam di^m t6 churc tifch hpp la
d6 tam didm do giup giao vien dat dupe nhiJng ket qua cudi piing va chu^n
khac nhau. /
2. Trinh bay ca sd dot van de \ thufc trpng lupng co th^, kich thudc va binh d ^ g ben ngoM
i ciia cic loM ddng vat chang ndi len gi nhi^u vi su tdn tai ciia
Co sd dat vah d6 1^ ph&i minh chiing cho don vi bki hpc. Ph&i n^y d6 cap
de'n nhiing kie'n thiic, Id nSng vk cich tiinh b^y trong don vi bS hpc v^ thOng
thucmg bao ham ca nhiing ket qua ma gido vien mong mu6n hpc sinh dat dupe
khi hpc xong cung nhu cac chu&i cua quan (huyen), bang hay quoc gia. Dudi da>
la mot doan trich trong each dat van de cho mOt don vi bai hpc ciia hpc sinh trung
hpc CO s6 ve khai niem xung dot do ba giao vien la Kim McLaughlin, Heather Bacon
va Beth Mastro thupc chuong trinh Stic khoe va su giau sang c u a trudng quoc lap
New York xay dimg. Co so dat van de c u a don vi bai hpc nay la cac vah de xa hOi
hien tai va nhung nghien cihi ve vah de nay. • xet nhiJng bien ddi va hieu ung loan cSu dd'i vdi cac loai ddng
42
Theo bao cao thi trong nam 1998 ti 16 thanh thieu nien trong
do tudi tir 12 den 19 la nan nhan cua bao luc hoc sinh trong
/ khu6n vien nha trudng da tang tuf 3,4% \tn 4,2%, tiic la ^
khoang mot trieu trong sd 24 trieu hoc sinh thupc dp tudi nay.
Trong nam hoc 1996 - 1997, hon 6000 hoc sinh da hi dudi do
mang vu khf den trudng. Viec phat tri^n cac kl nang giao tiep
giua ca nhan vdi ca nhan da cho thafy cd tac dung dd'i vdi viec
vijEc ciia nang cao kha nSng giai quyet xung khac mdt each hda khi
ciia hpc sinh va han che' bao luc. Don vi bai hoc nay dupe
thie't ke' vdi cac boat ddng dua dtn cac ke't qua nghien cuu va
danh gia de lam co sd cho nhiJng bien phap mang ti'nh chieh
lupc nham ngan chan hoac ban che' tinh trang bao luc hay
/ nhung hanh vi quay pha cua thanh thieu nien.
V i du tiep theo minh hoa m6t each dat vah de khac. Khong giOng vdi vi du
huyet
tren sir dung cac sd lieu thdng ke ve linh trang bao lijrc trong thanh, thie'u nien lam
CO sd d^ hda giai trong nhdm ban va giii hoa khi, don vi bai hpc nay nhah manh
tim quan trpng cua quan he gifla con ngudi vdi mOi trudng lam co sd cho don vi
bai hpc ve noi sinh sdng cua cac loai dpng vat va mdi quan he giua chung vdi he
sinh thai da dang. Day la mOt doan trich tir phfe co sd dat van de cho don vi bai
hpc vd tac dpng qua lai giua cac loai dOng vat vdi mOi trudng do Lou Parrinenllo,
miJfc giao vien day Idp 5 trudng Copiague d Long Island, New York, bien soan:
Cac nha khoa hoc hien dai nghiSn curu mdt loai sinh vat cu
the' nao do tir nhi^u giac dd khac nhau. ViSc mieu ta don
mdt lo^ ddng vat nao dd trong mdi quan he vdi mdi trudng va
loai ngudd. Cdc nha ddng vat hpc cQng nhu cdc nha mdi
trudng hpc tieh hanh nghien ciiu noi cu tni hang ngay ciia m6t
loai ddng vat nao do va mdi quan he giOa ddng vat dd vdi he
sinh thai xung quanh, nhat la quan he phu thupc lan nhau giua
ddng vat va con ngudi.
Tac ddng ciia con ngudi len moi trudng xung quanh dang
ngay cang hien hiJu mdt each dang lo ngai khi chiing ta xem
43
 vat. Dm vi bai hoc n^y siJr dung m6t con vat do hoc sinh tu
chpn lam phuong tien de giiip hoc sinh kham pha ra su da
dang trong m6i tnrdng cung nhu cac m6'i quan he trong he
sinh thai. Them vao do, viec nghien ciiu m6t loai sinh vat cu
the dem lai co h6i tuyet voi cho hoc sinh tim hi^u ve nhung
khai niem tnru tuong trong cac tinh hu6'ng that ngoai dod ...
Hoc sinh se phai tra Idi m6t loat cac cau hoi va thuc hien cac
hoat d6ng de to chiic lai va tong hop nhiing thflng tin v^ loai
vat ma cac em chon, d6ng then dua ra nhung ket luSn va nhan
dang cac m6'i quan he phu thuoc iSn nhau giiia cac loai.
3. Mo ta bol canh va trinh bay tong quan
Viec m o ta bO'i canh cung ca'p cho ta nhung thOng t i n c & i thie't \i d o i tuong
va bac Idp cho don v i bai hoc. Viec mO ta do dong thoi cung quy dinh nhiJng dieu
kien tien quye't ve kien thiic va k i nang cung n h u thoi gian va nguon lire c i n thiet
d ^ day don v i bai hoc do. D u d i day la doan trich trong phSn mO ta bO'i canh ciia
Karen A n n Paquet, n g u y ^ la giao vien truofng trung hoc co s6 Country thuOc
vving L o n g Island, bang N e w Y o r k trong don v i bai hoc cho 16p 2 siJr dung banh
m i l a m chii diem de hoc ve cac nen van hoa.
Don vi bai hoc nay la phSn gicfi thieu cac nen van hoa va vific
ki niem cac ngay le truy^n thO'ng, nhaft la vao thoi gian tit
thang 10 den he't thang 12 la then gian co nhi6u ngay nghi a
nhieu n6n van hoa khac nhau. Don vi bai hoc co vai tro lam
don b^y cho viec hoc trong suO't ca nSm hpc \i cac nen van
hoa trong va ngoai nu6c. ,
M 6 i ngay c l n danh khoang m6t tifihg nroi d^ thuc hien cic
hoat ddng cua don vi bai hoc va ki^m tra ddnh g i i . Tuy nhien
khOng nhat thie't phai 1^ m6t don vi then gian h o ^ chinh. Cdc
chudn cua bang dupe tfch hop vao don vi bai hoc nay ngoai
m6n Tie'ng Anh ra con co Ngu van va Khoa hoc xa hOi. Mac
du t h u ^ tuy day la nhung c h u i i dupe danh gia trong don vi
bai hpc nhung co nhieu co hpi de tich hpp cac npi dung
chucmg trinh ciia mPn Toan, sure khoe va cac vSh de dang la
thcfi su lien quan deh nOng nghiep/ kinh te' thupc chu diem
banh m i .
44
K i l n trinh bay bO'i canh khPng c & i thie't phai van hoa cSu k i . EXr6i dav la
p h ^ trinh bay boi canh cho don v i bai hpc do giao vien L o u Parrinello xay dung
vdi npi dung ve cac loai vat va sir tuong tac ciia chiing doi v d i m o i trucxng:
Don vi bai hpc nay dupe thiet ke cho hpc sinh 16p 5 khong
dong nha't g6m nhiing hpc sinh thupc chuong trinh giao due
dac biet va hpc sinh hpc tieng Anh nhu ngon ngu thu hai tai
truemg hpc a mpt quan da van hoa. Khung thoi gian danh cho ,, ,,
don vi bai hpc nay la 4 t u ^ voi thoi luong giang day thuong
nhat khoang 1,5 g\b. Don vi bai hpc nay tich hpp c h u & hpc
tap ciia cac mPn: Toan, Khoa hpc va cPng nghe; N g u van va
Khoa hpc xa hPi.
T6ng quan ve pham v i cua don v i bai hpc va cac hoat dOng co the gan vdi bdi
canh hay co so dat vaii de hoac co the trinh bay thanh mpt miic rieng, doc lap.
Dudi day la phan tong quan cho don v i bai hpc cua L o u Parrinello:
Don vi bai hpc nay bat dSu bang viec yeu cSu hpc sinh tim
hieu mo'i quan he qua lai giua cac loai vat va moi tnrdng ciia
chiing thong qua cac ngu6n tir van hpc va he thong da phuong
tien (multimedia). Hpc sinh dupe dan dat trong qua trinh hpc
thong qua viec sir dung r^t nhieu cSu hoi dupe gan ket vdi cac
CO hpi hpc tap cua hp. Bai tap tich luy cho don vj bai hpc nay
gdm phan trinh bay da phuong tien tuong tac va trinh bay
bang mieng dudi hinh thijrc mpt bai hpc ma hpc sinh phai day
cho mpt Idp khac. J
4. Sogn cac cau hoi cot I6i va cau hoi gai md
N h u da trinh bay trong chuong 1, cac cau hoi cot l o i cd the tro thanh tam
di^m cua mot don v i bai hoc coi viec t i m toi ciia hpc sinh lam trong tam. Cac cau
hoi dd lam cho hpc sinh say me va la phuong tien gdn ket toan bo don v i bai hpc
thanh mot k h d i thong nhat. Cac cau hoi ggi m d h d tro cau hoi cot Idi bang each
^ 0 ra gidi han cho cac tap hpp bai hpc khac nhau de tao thanh mot don v i bai
hoc. D u d i day la v i du ve cau hoi cot I d i v d i cac cau hoi gpi m d hd tro cho mpt
don v i bai hpc ve ndi dung x u n g dot n h u da n d i d tren:
Cau hoi cot loi: Trong tnrdng hpp nao thi khPng nen hoa giai
xung dpt?
Car cau hoi ggi mo: Xung dot la gi? Xung dot khac bao luc
d diem nao? Ngudi hoa giai cd vai tro va trach nhiem gi?
5. Xdc dinh kSi qua can dgt va cdc chi so'
Ket qua can dat sau k h i hoc xong la su tucmg trtnh hoc sinh se c6 ki6h thiic
gi, CO k i nang l a m gi va thay d6i gi trong he gia tri sau k h i ket thiic m 6 n hoc. Day
la'hai v i du ve ket qua ck\: " H o c sinh se c6 kha nSng viet bai phuc vu nhieu
muc dich khac nhau va nhi^u d6'i tuong doc gia khac n h a u " va " H o c sinh se c6 I j i i quan da chap thuan theo mpt bp e h u & cu thi.
kha nang sir dung cac k l nang va khai niem toan hoc d l x i t If cac vah Ai trong dcri
s6ng thuc tien". Ket qua c & i dat sau khoa hoc kha la chung chung. Th6ng thuomg,
n h f t i g k^t qua do cao hon n6i dung cac mOn hoc v& trinh dC cua hoc sinh.
Cac chi s6' ket qua cki dat sau khoa hoc la nhOng dac tinh v6 trinh d6 hoc
sinh va npi dung m 6 n hoc ciia ket qua do. Dudd day la hai chi s6' c6 the sir dung
cho ket qua mang dac tinh thu: nha^t: " H o c sinh se c6 kha nang viet dupe nhung
biic t h u than mat cho ban b e " va " H o c sinh c6 kha nang viet bai dien ta tinh cam
va xuc cam cua ban than". Cac ket qua c & i dat sau khoa hpc va cac chi s6' la tP'i
quan trong doi vdi qua t i i n h xay dung mpt don v i bai hoc v i chung bupc giao vien
phai suy nghi de h i n h dung ra dupe biic tranh tong the cua chuofng trinh c h i i
khong chi chii tam vao nhung hoat dpng hay cac chuong cu the trong sach giao
khoa. D i e u quan trpng la giao vien phai dua ra dupe nhiing ket qua can dat dupe
sau khoa hpc rPi mod lien he tcfi nhung c h u & thich hpp ciia quan (huyen), bang
hay chuan quP'c gia. L i do la giao vien hoan toan c6 kha nang xac dinh mot ket
qua quan trpng ck\t dupe sau khoa hpc (chang han n h u hpc sinh phai c6 thai phan tieh so lieu. Tham khao them chuong 5 ve p h ^ m o ta ehi tiet each giao vien
dp dPng cam) nhung ket qua do lai khong dupe dua vao chuan. Neu giao vienxay dung hudng dSn chain die'm can c\x vao chuab.
khong can nhac ket qua can dat dupe sau khoa hpc truoc k h i tham khao c h u l n
cua quan (huyen), bang hay quoc gia thi c6 the hp se bo qua viec dua cac ket qua7. Tao ra ca iipi tipc
ma hp de ra do vao qua t i i n h xay dung chuong trinh va npi dung danh gia.
6. Xem xet lai cliuan cua quan OiuyenK bang va quoc gia
Chuan hpc tap ngay cang dupe quan tam nhieu hon 6 cap quan (huyen),
bang va quoc gia. Chuan c6 vai tro quan trpng trong qua t i i n h xay dung npi dung
chuong t i i n h va danh gia vi chuan the hien thong nhat kien thiic, k l nang va thai
dp can thiet ma hpc sinh phai dat dupe trong cac giai doan hpc tap khac nhau.
Dieu dang tiee la hau het cac quan (huyen) va cae bang xay dung chuan mot each
dpc lap, khong tham khao cae chuan ciia nhau va he qua la c6 nhiing sir chPng
cheo giua cac c h u ^ tao nen sir lung tiing cho giao vien. Dudd day la mot so' bien
phap khae phue tinh trang nay:
1. Dung hda cdc chuan cua quan (huyen), bang vd quoc gia de dung nap
nliung gi tinh tuy tvc cdc chuan do. Viec lam nay c6 the rat buon te nhung chac
46
chiin mang lai mpt Igi ich la giiip cac ban nam dupe dSy du va bie't each dung nap
c^c loai va cac c^p dp chudn khac nhau. CPng viec nay c6 the rat c & i de'n su chi
j l n ciia quan nod quan l i nha tnrong dudd h i n h thiic m p t dd an chuyen biet.
2. Quyet dinh chgn vd chi si} dung mpt bp chuan. Viec nay c6 thd tie'n hanh
3. Chap nhan cdc chuan dd dupc dung hda. D a eo nhi^u tac gia va td chiic d i
theo phuong phap nay (vi du Kendall & Marzano, 1996).
D u sir dung phuong phap gi d i niia thi giao vien cung c & i gan ket npi dung
vdd cac c h u & quy t i i n h dd don vi bai hpc ciia hp dap ung dupe cang nhieu c h u &
cang tot. V i du, chuan quy t i i n h " H p c sinh se c6 kha nang truy cap, tao ra, x u l i
va chuyen d6i thong tin bang cac cPng nghe thich h p p " c6 the dupe ket hpp voi
chu&i ve npi dung " H p c sinh se sir dung dupe cae phep phan tieh toan hpc,
nghien cuu khoa hpc va thiet ke eo k h i tuy theo dieu kien dd neu cac cau hoi, t i m
each tra Idd cho nhung cau hoi do va xay dung cac giai phap". Giao vien eung nen
sur dung cac chuan de dua ra cac tieu ehi thuc hien phuc vu danh gia m a hp su
dung de do ludfng ket qua hpc tap cua hpc sinh trong suPt ca don vi bai hpc. V i
du, chi sP' ehu&i la " H p c sinh se su dung dupe cae phuong phap thong ke n h u do
thi, bang bieu va bieu do de hieu dupe so l i e u " can dupe dua vao p h & i huong dan
chain diem trong danh gia bai tap ma hpc sinh dupe yeu c^u su dung thong ke de
tap
Co hpi hpc tap la nhiing trai nghiem thuc te, nhung bai hpc va nhirng hoat
dpng ma giao vien cung cap de giiip hpc sinh dat dupe ket qua dau ra dupe huong
toi sau k h i hoan thanh don vi bai hpc. Dudd day la m p t so v i du ve eo hpi hpc tap
do Kathy Davis, giao vien tnrdmg m l u giao thupc quan Bay, thanh pho Panama
thupc bang Florida, tao ra cho don vi bai hpc ve chii de cpng dPng:
• Y e u ciu hoc sinh tra led cac cau hoi goi y: Em biet gi ve
thanh phd ciia em? Cai gi lam nen mpt cpng dong? Hiong
vSii hoc sinh va ghi lai chihh xac cau tra IPi ciia cac em.
• Yeu cSu hoc sinh mang den IPp cac tain anh chup noi b
cua cac em. M 6 i em ve mpt biic tranh tren to gi^y vuong
khoang 7,5 cm^ sau do dan len tucmg. Hpc sinh thao luan:
Noi P cua con nguoi giong/ khac nhau 6 nhung diem nao?
 • Yeu cSu hoc sinh dung phah, b6t diu, hoSc kem thie't kfe'
m6t ban ve ve ng6i nha ciia cac em sir dung anh chup lam
mSu. Chii y the hien cho chinh xac theo anh chup.
« Yeu cSu hoc sinh sir dung ph&i mim KidPix Studio d^ tao
ra m6t sir tiinh hien tren may ti'nh ng6i nha ciia cac em va
mieu ta ngoi nha do bang m6t cau.
S. Phot trien ca hoi danh gia
Co hoi danh gia la toan b6 nhOng n6 lire nhSm ghi lai nhiJng th6ng tin ve
viec hoc tap ciia hoc sinh tru6c khi bat dSu mot don vi bai hoc (ch&i doan), trong
qua tiinh thuc hien don vi bai hoc do (nit kinh nghiem) va khi ket thiic bai hoc do
hoac sau khi tich luy xong don vi bai hoc do (t6ng ket). De ca giao vien va hoc
sinh CO duoc nhiing thong tin hOu ich, cac hinh thuc danh gia phai dan chat vac
don vi bai hoc de giao vi6n c6 the sir dung cac bai danh gia de h6 tro hoac de xac
dinh nang luc hoc tap ciia hoc sinh. Dudi day la mot so hinh thiirc bai danh gia ma
Kathy Davis sir dung cho don vi bai hoc ve c6ng d6ng ciia c6:
• cau hoi tnjRfc va sau khi hoc xong: Em biet gi ve thanh ph6'
ciia em? Cai gi lam nen mot cong d6ng (chan doan va tdng kd)?
• Trinh hien tren may vi tinh ngoi nha ciia hoc sinh (nit
kinh nghiem).
• Hiong vSh xem hoc sinh c6 th^ nha lai nhiing gi ve cac quy
tac an toan (nit kinh nghiem).
• Phong vah xem hoc sinh c6 th^ nhdr lai nhOng gi ve nghla
ciia cac bien bao giao thong khac nhau (nit kinh nghiem).
• Ban d6 do hoc sinh ve the hien vi tri cita noi 6 so v6i vj tri
ciia nha tru6ng va cac toa nha khac m6t each tuong d6'i (nit
kinh nghiem).
• Quan sat viec hoc sinh dong kich, tap trung chii y xem cac
em tim kiern sir giiip do trong cac tinh huong nguy hie'm nhu
the nao (nit kinh nghiem).
• Danh muc ghi su nhSn dang cac phuong tidn giao th6ng
khac nhau ciia hoc sinh (nit kinh nghiem).
• Quay video va hudng din cho hoc sinh m6 ta c6ng dong
mSu (t6ng ket).
Don vi bai hoc nay phai c6 ca co h6i dd hoc sinh minh hoa trudc d6c gia moi
vail de cac em da hoc trong don vj bai hoc bang each van dung vao boi cayh giai
quye't nhiing van de c6 that va nhiing van de minh tin la co the. NhiJng "hmh thiic
d ^ gia" nay duoc trinh bay ki hon trong chuong 4. K h i nhung hinh thuc danh
gj^ do duoc su dung vao muc dich danh gia tong ket, tiic la de cho diem hay tin
chi cho hoc sinh, thi chiing phai co nhirng tieu chi danh gia ket qua ro rang dudi
dang danh muc kiem ke hoac hudng dan chain diem. Cac tieu chi do phai dua
tren chuan cua quan (huyen), bang hay qu6c gia ma giao vien da xac dinh duoc.
B ^ g 3.3 gidi thieu hudng dan ma Kathy Davis su dung dd giiip hoc sinh mSu
giao ciia co xay dung va md ta mot c6ng ddng mau. M6i khi gidi thieu mdt budc
lam viec mdi thi c6 giao lai thao luan tirng muc trong hudng dan vdi hoc sinh.
Day la mot phuong phap lam viec co hieu qua vdi nhiJng hoc sinh chua biet doc
ve hudng dan cham diem (xem day du o chuong 5).
9. Phot trien nhOng ggi y chiem nghiem
NhiJng goi y chiem nghiem la nhiing cau hoi md hoac nhiing ggi y giiip hoc
sinh suy nghl ve qua trinh hoc tap ciia ho. Cac ggi y nay phai duoc trinh bay trong
toan bo don vi bai hoc de giao vien cd the' theo doi suy nghl ciia hoc sinh va nhan
dang duoc nhung ch6 cd M gay nham lin, thong tin sai lac. Lou Parrinello dua
cac ggi y chiem nghiem sau day vao don vi bai hoc ciia dng ve chii de cac loai vat
va moi trudng cua chiing:
• Trong tudn nay minh thich hoc phdn nao nhat? Tai sao?
• Cam giac ciia minh khi lam nhieu hon hay it hon cac ban , !,
khac trong phan dong vai la gi nhi?
• Nhung gi minh dupe hoc ve 6 nhiem se thay ddi hanh
dong cua minh nhu the nao day?
• Gia sir minh la m6t loai sinh vat dang bi xam hai thi minh
muon ngudi khac lam gi?
• Nfinh da hoc duoc gi ve each bao ve Trai Da't nay?
• Minh da hoc duoc gi ve mang ludi thiJc an? Nhiing kieh
thiic minh da hoe duoc co tSm quan trong nhu the nao nhi?
• Minh hoc duoc gi tir viec day bai hoc ciia ban than minh
cho nhung hoc sinh khac? Ne'u minh day lai bai hoc nay thi
minh se thay ddi a nhOng diem nao?
Chuong 7 se thao luan diy du ve chiem nghiem.
o Bang 3.3. Hi/dng din cham diem dcfti vi bai hoc ve chu de cong d6ng cho hoc sinh mlu giao
Bai Viet cua toi
3 Toi da the hien nhan thtfc ro rang
ve chu de. Toi da viet cac cau hoan
chinh va diln dat ro rang. ChiJ viet
cua toi d§ doc tir dau den cudi. Cac
phan minh hoa cua toi c6 the nhan
ra 6k dang va an nhap vcn nhung tir
toi viet ra. Toi sir dung nhieu cac
tinh tiet.
2 Toi nhan thtrc duoc ve chu de. Toi
da viet nhiJng cau hoan chinh
nhimg each diin dat c6 the khong
ro rang. Cac con chQ toi viet la
dung tC; dau den cuoi. Cac phan
minh hoa cua toi c6 the nhan ra d§
dang va an nhap vdi nhiJng tCf toi
viet ra nhtmg c6 le can bd sung
them cac tinh tiet.
1 Co the cac cau toi viet i<h6ng hoan
chinh hoac l^hong di§n dat diroc ro
y cua toi. Hau het cac con chiJ toi
viet ra la dung ti; dau den cuoi. Kho
CO the noi duoc nhiJng phan minh
hoa cua toi noi len cai gi. Cac tCf toi
dung con thieu cactinhtiet.
Ngiion: Kalliaiine Davis. Hifotig dan cham diem nay trudc day diax cdng bod Trting tdmnghien ci'ni chiiyen sdu vedayva lioc (CSETL).
s theo chuan. tap 4. New York: Author. Ban quyen thuqc CSETL nam 1998. Dd dicac pliep inlai.
Cong dong cua toi
Ta biet ca g lam nen cong dong. Toi
CO the nhan dang duoc va minh
chimg didX nhOng con nguoi, dia
diem va uaiili vat quan trpng nhat
tnong mot cong dong. Toi c6 the mieu
ta duoc cony dong se nhu the nao
neu thiaj nhiJng con ngufli ay, nhijng
da diem ay va nhijng canh vat ay.
Toi biet cai gi lam nen mot cong
dong. Toi c6 the nhan dang ra mot
so nhiJng con ngudi, dia diem va
canh vat quan trpng trong mot cong
dong. Co le toi khong the mieu ta
dLfoc mot cong dong se nhu the
nao neu thieu nhOmg con ngirdi ay,
dia diem ayva canh vat ay.
Toi khong dam chac cai gi lam nen
mot cong dong. Toi chi c6 the nhan
ra difcx mot ngudi, mot da diem,
mot canh vat quan trong trong mot
cong dong. Toi khong the mieu ta
dupe cong dong se nha the nao
neu thieu con ngudi ay, dja diem ay
va canh vat ay.
Toa nha cua toi
Toi di/a ra nhung li do tuyet vd de li giai ta
sao toa nha aia toi lai la quan trpng ddi vdi
cong dong. Toi c6 the nhan dang nhCmg
ngudi giup d9 cong dong dang lam viec
trong tda nha nay. Tdi t)iet can c6 nhung
cong cu va /hoac phuong tien xe cp nao
de lam cdng viec cua hp. Tdi c6 the mieu
ta tat ca hinh hai gan vdi tda nha cua tdi.
Tdi CO the noi tai sao tda nha oja tdi lai
quan trpng vdi cdng dong. Cd le tdi chira
nhan ra dupe nhOng ngudi giup do lam
viec trong tda nha nay hoac cd the tdi
khong diet can phai cd nhung loai phuong
tien xe cd hay cdng cu nao de lam viec.
Toi cd the mieu ta hinh hai co ban cua tda
nha cua tdi.
Cd le tdi lung tung ve ten goi cho tda nha
cua tdi hoac tdi khdng dam chac tai sao
tda nha cua tdi lai quan trpng vdi cdng
dong. Toi khong the nhan dang chinh xac
nhung ngudi giup dd cdng ddng lam viec
trong tda nha nay. Tdi khdng biet can ph^i
cd nhung cdng cu hay phuong tien xe co
gi de lam cdng viec cua hp. Tdi lung tung
ve hinh hai cua toa nha cua tdi.
Noi va nghe
Khi ndi chuyen tdi nhin vao
thinh gia. Tdi ndi rd rang va ai
cung nghe dirqc. Tdi diJng
thing nguoi va sir dung ngdn
ngu, dieu bp hop li. Khi ngudi
khac ndi, tdi lang nghe bang
mat, bang tai va bang ca con
ngudi tdi.
Khi ndi mat tdi chi nhin ve
mot phia hoac tham chi cd
luc tdi nhin di ch6 khac Cd le
tdi ndi nhd qua hoac to qua.
Khi ngudi khac ndi cd the tdi
khong lang nghe bang tat ca
cac giac quan: mat, tai va ca
con ngudi tdi. Cd the tdi dang
quaydi.
Thinh gia khdng nghe rd tdi
ndi gi. Tdi khdng dam tin
chac vao ban than minh hoac
tdi to ra ngupng ngap. Tdi
quay mat di khdng nhin ve
phia thinh gia.
MSu chuong trinh va danh gia

o
era 50/
x: 3 63 3
c O a-
3 o ° o
•o> 65
3 SI' O
o S" n»- _
=r
S
§
<
on
Oil
s-
•o
i If
c Q.
E 3 I
1 1 % f•§* S. a
<
cr e?^ 2'
X
c I ^ 8^
S- 3 I
••••

•a o3*
" •o
o c
3" o
O
3 65^ S.
OQ O X

I tl
3
3
•c
o
C p/
c

•o>

% §
^f
3 00
S. 3
1-
si ^ eg ;§

3
•a
Goi y tai lieu doc them
Case, R., Daniels, L., & Schwartz, P. (1996). Critical challenges in social studies for
junior high students. Vancouver, British Columbia, Canada: The Crtical Thinking
Cooperative.
Day la mot cuon trong ca bd sach noi ve cac bien phap phat trien W duy phe phan cho
hoc sinh. Cu6n sach bao g6m 18 kinh nghiem hoc tap dupe trinh bay d6c lap tap Uung vao cac
chii de nhu Phat giao, nhflng tu tucftig tri tue ciaa thdi Trung c6, nghe thuat trong giai doan dSu
thdi Phuc hung, Christopher Columbus, Oliver Cromwell, va cu6c cich mang My. Mac dii h6
sich nay cua ngucri Canada nto phu hop voi nhiing y^u ciu chuong trinh cua bang British
Columbia, nhung nhiing bai hoc la mau muc va c6 the de dang Mu chinh cho cac trucmg ciaa
HoaKy.
Martin-Kniep, G.O. (1998). Why am I doing this? Purposeful teaching with portfolio
assessment. Portsmouth, NH: Heinemann.
Cuon sach noi ve vSn d6 thay doi each day ciia giao vien thdng qua nhi^u co h6i phat
tridn nghe nghiep. Cu6n sach noi vi c6ng viec cua hon 1(X) giao vien thuc hien mot sang kie'n
su pham goi la De an Hudson Valley v^ danh gia theo ho so bai lam (portfolio assessment)
ciia hoc sinh, cic b6 phan hop thanh cua chuong tnnh va quy trinh thiet ke dupe sir dung de
xay dimg cac hinh thuc danh gia m6i. Phdn thii hai trong cuon sach gidi thieu nhung cau
chuyen cua giao vien co lien quan den viec thay d6i tu duy ciia hp ve hoat dpng hoc va
chuong trinh. V i du, trong chuong 5 ciia cuon sach nay, tac gia la mot giao vien da mo ta chi
tie't nhiing bien phap co sir dung de giiip cho hoc sinh co the chiu trach nhiem tu quan qua
trinh hoc tap ciia minh. Nhung hidu biet sau sdc ciia tac gia la ngu6n th6ng tin co gia tri d6'i
voi giao vien, cac can bp quan If va nhiing ngucri lam cong tac b6i dudng dpi ngu \i Unh vuc
danh gia thay the', xay dung cac h6 so bai lam, va day hpc co hieu qua. Trong phSn ba ciia
cuon sach, tac gia thao luSn ve ban chSt cua su thay d6i trong giao vien. Phan phu luc co cac
bieu do, cac hudng d i n danh gia giao vien va m6t bai tap mo phong ve quan li su thay doi
theo nhiing Ipi ich khac nhau.
Marzano, R. (1992). A different kind of classroom: Teaching with dimensions of
learning. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
C6ng trinh nay khao sat cac li thuyet va nghien ciiu ve cac binh dien cua khung hpc tap,
dong thdi dua ra nhOng vi du cu the ve viec trien khai khung nay. Khung cac binh dien nay la
cong cu de t6 chirc lai 16p hpc theo hu6ng vi ngucri hpc va phu hop vdi cac chudn ciia bang.
Cuon sach lam r5 khung nay va dua ra cac bien phap nham giiip cac nha trucmg dang su dung
khung nay lam co so cho cac d6 an cai each nha uudng. Cuon sach cung ca'p nhung thong tin
v6 cac hpc lieu h6 trp h6 sung nhu tai lieu hudng dto giao vien, cdm nang danh cho nhiing
ngucri lam c6ng tac b6i duong gido vien, cac bang hinh lam c6ng cu b6i duQng va cac khoa hpc.
Miller, B., & Singleton, L. (1995). Preparing citizens: Linking authentic assessment and
instruction in civic/ law-related education. EJoulder, CO: Social Science Education Consortium
D6'i tupng dpc gia cua cu6n sach nay la cac giio vien phu trach mon Khoa hpc xa hPi 6
uucmg trung hpc co so va trung hpc phd thPng. CuG'n sach dat mpt gach nP'i quan trpng
giffa chuong trinh giao due c6ng dan, giang day va danh gia. Cud'n sach gidi thieu m6t bp suu
t&n cac hoat d6ng dich thuc dupe qu^ trinh danh gii h6 trp v^ nhah manh viec sir dung hu6ng
dan cham didm trong giang day tren Idrp, ke ca viec hudng dSn ro rang timg budc each bien
soan va sira chffa. Cdc mSu, cac phuong phap va cic gpi y xua't phat tir thuc te'noi \6 day hpc
tren Idp dupe trinh bay thdng qua nghien cffu cfc tru6ng hop cu the' mang m^u sdc kinh
nghiem ci nhan trSn nhOng giio vien six dung nhOng hu6ng dib d6. Sir chiem nghifim
(reflection) v& nhiing di^u chinh ciia giio vien rait hiiu ich d^ c6 c^ch nhin s&u sic hon v6
cic hoat d6ng thie't ke'ndi dung danh gia trong tuong lai.
Newmann, F. W., & Associates (1996). Authentic achievement: Restructuring schools
for intelelctual quality. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Cu6'n sach trinh bay ke't qua cua m6t nghien cffu dupe thuc hien trong 5 nam v^ quan he
giffa viec to chffc lai trucmg hpc vdi ket qua hpc tap cua hpc sinh. Cu6'n sach trinh bay ro r ^ g
cac y kieh ve su khac biet trong van hoa ciia cac nha trucmg noi ngudi ta tap trung cai td co
ca'u, cong viec thudng nhat va quy trinh so vdri nhOng trudng chi tap trung v^o chait lupng
chuyen m6n va chu&. Cudn sach cSn dupe xem 1^ cudn sach bat bu6c phai dpc ddi vdi bat cff
nha trucmg nao dang co y dinh cai td co ca'u. Npi dung ciia cudn sach khang dinh su thay doi
sau sac A&y y nghia chi co dupe khi nha trucmg cha'p thuan viec "duy tri lau dai viec coi trpng
chat lupng chuyen mSn (tinh hop phap cua n6i dung, tinh chinh xac va ti'nh dich thuc
(authenticiti) v6i m6t c6ng ddng chuyen m6n manh uong d6i ngu giao vien". Co q u i nhi6u
ngucri hie'u viec co ca'u lai chi 1^ viec b6' tri lai thcri gian va ngudn luc ma ft quan tarn de'n vSh
dd thay ddi chudn v^ van hoa. C6ng trinh nay dua ra nhung each nhin sau sSc, cd't tu v6 nhung
gi cdc nh^ trucmg c & c6 d^ tao ra nhung chuydn bie'n thuc su to Idn.
Wiggins, G., & M c Tighe, J. (1998). Understanding hy design. Alexandria, V A :
Association for Supervision and Curriculum Development. ' • •' • '
Trong cudn sdch nay, cic tic gia dd xuat m6t m6 hinh "thie't ke' giat lui"; sau khi xdc
djnh dupe nhflng n6i dung, nhung k l nang hpc sinh c & phai ndm dupe, ngucri ta mdi thiet ke'
cac n6i dung danh gia de minh chffng dupe la hpc sinh da c6 nhung kie'n thurc va ki nang do.
Cac tac gia dua ddc gia di xuyen sudt quy tiinh thie't ke' va cung ca'p nhung vf du trdn Idp hpc
cung nhu cac mau thiet ke.
 4
DANH GIA
SAT V 6 l
THUC TE D d l SONG
Cau hoi cot I d i :
Lieu viec hoc t r o n g trUdng c6 t h e
sot v d i thiTc t e ddi song khong?
Tir giua thap ki 1980 cac nha giao due va cac nha nghien cuu da tuyen
truyen cho viec danh gia sat vcd thuc te ddi s6'ng, coi do la phuong tien giiip hoc
sinh tham gia vao nhiing \Sin de va nhung thach thiic dang hien huu va c6 the hien
hOu trong thuc te cuoc song. Tuy nhien, phan Idn cac chuong tnnh hoc 6 nha
truong khOng thuan Id cho viec td churc hoc tap sat thuc v6i cuoc song. Trgn thuc
te, ngucri ta c6 the lap luan rang each to chiic trong nha trucmg, nhat la cac trudng
trung hoc han che den miic toi da tinh sat thuc voi cu6c song. Suy cho cdng thi
lieu trong chiing ta day c6 bao nhieu ngucri duoc trai nghiem cuoc s6ng trong
nhung tie't hoc 38-42 phut? Chuong nay gidd thieu nhung tinh chat ciia danh gia
sat vdi thuc t6 cudc s6'ng, hudng din each di6u chinh lai each danh gia hien nay
66 danh gia sat thuc vdi cu6c s6ng hon v^ minh hoa phuong phap xSy dung cdc
bai danh gia sat thuc vdi cu6c s6^ng theo phuong thiic tich luy. Chuong n^y cung
dua ra nhung vi du v6 danh gid sat thuc cuOc s6ng cdng nhOng hudng dSn \6 thdi
gian va phuong thiic thie't ke'cac bai danh gia trong cic di6u kien khdc nhau.
Ddnh g i d sdt v d i thiTc t e cuoc song Id gi?
Mot bai danh gia duoc cho la sat thuc cu6c song khi no yeu clu hoc sinh
phai tham gia vao giai quyet nhiJng vSin de, nhung nhiem vu trong ddi song thuc
te cho nhung ngudi quan tarn den nhung vSin de do hoac c6 lien quan de'n nhung
npi dung hoc sinh hpc. Nhung bai tap sat thuc cuoc sd'ng giup hpc sinh c6 kha
nang hieu va van dung nhung gi da dupe hpc va lien he nhCmg gi da hpc dupe
trong trudng vdi cupc s6ng ciia hp. NhOng bai flp nhu vay dem lai co hpi tuyet
vcri cho hpc sinh the hien nhung kien thiic hp da tiep thu dupe sau khi hoc xong
mPt don vi bai hpc va chiing dupe dung nhu nhiing bai tap Idn de tich luy tin chi.
j>jhung bai tap dudi day la sat thuc cu6c s6ng: '' ^
• Sau mot con bao manh trong khu vuc, mot nhom hpc sinh lop 4 di ra bai
bien de quan sat nhung van de lien quan deh hien tupng xoi 16 hcf bie'n. Cac em
dpc tieu thuyet va cac tai lieu phi tieu thuyet ve de tai moi truong duyen hai. Sau
do, cac em se bien tap mot bd sach tranh cho hpc sinh Idp 1 va Idp 2 ve cac v&
de lien quan de'n nan xoi 16 bd bien va nhung hanh ddng ma cdng ddng c6 th^
tien hanh di bao ve m6i trudng duyen hai.
• Hpc sinh sur dung cdng nghe tao hinh anh d^ xay dung mdt bd tranh dan
tu truyen bang hinh anh dupe la'y tvr nhi^u nguon khae nhau (cac anh chup gia
dinh va ddi sd'ng hpc dudng, cac tac p h ^ nghe thuat, cac tap chi dupe ySu thi'ch,
cac ngudn tren Internet va cac vat the dupe sao chup lai). Cac em viet mot cau va
giai thfch ti mi tai sao cac hinh anh do midu ta ban than hp. Sau do, cac em so
sanh cau viet va nhung hinh anh ciia minh vdi nhau khi trinh bay va mieu ta biic
tranh dan ciia cac em.
• Sau khi khao sat c6ng d6ng tai dia phuong 66 tim hieu v^ tinh hinh viec
lam cho miia he va di thuc tap, hpc sinh gap go mot can b6 lam 6 van phong lao
ddng cua dia phuong de hoan thanh mlu don xin viec r6i sau do giri don cho cac
nha tuyen dung tuong lai.
• Di minh hoa su hidu biet cua cac em ve dia If Ai Cap va li do tai sao ddng
sdng Nin lai c6 vai tro s6ng con d6'i vdi ngudi Ai Q p c6 dai, hpc sinh sang tao ra
mdt tro choi cho tre em trong dd tudi tir 8 de'n 14, sau d6 dem tiep thi cho hpc
sinh trudng tmng hpc co s6.
• Hpc sinh xac dinh vah 66 va tie'n hanh nghien ciiu cac vah de mdi trudng
dang dupe quan tam do cac em tu chpn ma co the gili quyet trong pham vi dia
phuong. Cac em se tie'n h ^ nghien ciJu ki v6 nhOng s^eh dknh cho thie'u nhi ve
c^c vail 66 66 hien dang c6 sSn. C^c em de'n gap nha xua't ban de' thao luan nhiing
nhu ciu xua't ban cu M 6i in v^ tung ra thi tru6ng nhOng ah phim 66 cho thie'u
nhi. Cac em viet mdt cud'n sdch danh cho thie'u nhi ve chu d^ mdi tiudng rdi thir
ti^'p thi trong trudng. Sau dd cac em chinh sua lai cud'n sach dd uen co so phan
^fch ket qua viec tiep thi thii rdi ndp cho nha xuat ban sach thieu nhi.
• Hpc sinh sir dung nhung cdng nghe thfch hpp de thiet ke mdt mang dien
*oai CO the lien lac v6i cac ban trong 16p trong tiordng hpp khin ca'p (gia dinh la
'op CO 30 hpc sinh). Cac em se xac dinh xem se mat bao nhieu thoi gian de gpi
cho het mpi ngudi neu cac em su dung mang ba, bdn, hoac nam ngudi, giai thfch
pliuoiig phap cac em sir dung di tinh ra con s6' do. Cac em xem xet nhung uii,
Idiuyet diem cua viec sir dung mang theo so va l i giai cho each lap luan cua cac
em. Sau do cac em trinh bay giai phap ciia minh bang nhung each lap luan thuyci
phuc. Ca I6p se chon ra ban de nghi tot nhSt va nop cho van phong nha trudng.
• Hoc sinh xem va thao luan b6 phim vi vu tham sat Holocaust. Cac eni
doc cu6'n Ban dem ciia Elie Wiesel, vi6t cam nhan ca nhan cua minh r6i gui cho
tac gia. Sau do cac em tham gia vao cu6c thao luSn trong lop vi hanh vi ciia con
ngucri va nhiJng xu th6' ung h6 chu nghia phat xit va chii nghia Diic qu6c xa. Hoc
sinh doc cu6'n Con song ciia Todd Strasser v^ nghien cuu nhung so lieu hiSn c6 ve
cac nhom cue doan. Sau do eac em vie't bai xa luan vi vah d^ e ^ bao v6 quyen
ciia cae nhom do ddh miic nao. Cu6'i ciing cic em chon ra ba hoae b6'n bai xa
luan hay nhSt trong cac bM va giri cho td bao dia phuong.
• Hoc sinh sang tao ra m6t tro ehoi cho cac em thieu nien tCr 10 tu6i tro len.
Tro choi do se dugc tiep thi cho mOt c6ng ti qu6c ta' (chii yeu la cong ti ciia Phap,
Anh va Tay Ban Nha). Tro chcd My chii d6 la cac nhan vat lich sir va nhan vat van
hoc, nhilng nguoi ma ten tuoi ciia ho vuot ra khoi bien gicd quoc gia. Tro choi
duoc san xuat vdi sir giup do ciia cong nghe tin hoc. Hoc sinh sang tao ra ban mo
ta tro choi, luat choi va cac chigh luge quang cao bang ca tieng Anh va m6t thii
tie'ng khac. Cac em se ghi chep lai nhiing ti6n bo, thanh cong, that bai va nhirng
diSu chiem nghiem dugc. Cac em nghidn ciiii luat ban quySn c6 the ap dung cho
tro choi cua minh. Cac em tien hanh san xu^t tro choi va chao hang cho gidfi hot
sinh. Cac em chon mot dia chi tir thien de nhan lai so tien thu dugc tijr viec ban tro
ehoi do. Cuoi ciing cac em \\tn he vdi ca so doanh nghiep c6 kha nang quan tani
de'n san p h & i eiia minh.
Nhumg tinh chat cua sir sat thiTc cuoc song
Cae bai tap danh gia sat thue vdi cu6e s6'ng dSu c6 tat ca hay phin Idm cac
tmh chat dac tnmg duci day. M6t s6' Idm nhiing tinh chat nay se c6 tac dung nang
cao chat lugng ciia bai tap danh gia dii no c6 sat vdi thirc t6' cu6c s6ng hay kh6ng.
• Muc dich vd ddi tuang thuc. Hoc sinh giai quyfi't m6t vah 6i c6 that d6'i
vdi nhom d6'i tugng dugc chi dinh ben ngoai lop hge sao cho cae em dugc trai
nghiem nhimg Igi leh va hau qua cua cong viec minh lam.
• Long ghep ngi dung vd kindng. Hoc sinh can cur vao nhimg kieh thurc cac
em da c6 va van dung nhiing kie'n thiic va Id nang cua hai hoae han hai Unh virc
CO lien he vdi nhau m6t each W nhien. > -i,
• Tim hieu c6 nguyen tad sU nghiem ngqt ve hoc thuat. Hge sinh di tim
kiem sir hidu biet sau bang con dudng nghien cuxi va tim hieu c6 he thong su
dung nhieu so lieu gdc va so lieu thu" cap.
56
• Cac chudn vd cac tieu chi cho diem ranh much. Hoc sinh tham gia vao
viec xac dihh chuan ke't qua lam bai va each dien dat chuSin dudi hinh thuc hudng
(jgn chahi diem c6 the phan biet ranh mach tnnh do bai lam; cac tieu chi ve ke't
qua lam bai hudng dan hge sinh trong danh gia va d^ ra muc tieu phah da'u kem
theo nhieu v i du va cac tieu ehi ciing minh hoa cac tnnh dO lam bai khac nhau.
• Thong tin tudng tan. Hoc sinh trao ddi kien thiJc, k i nang va kha nang ur
(juy cua hg thong qua cac bai lam vie't, noi, nghe thuat va trung bay dong thdi
th6ng qua cac co h6i day lai ngudi khac.
• Cap do tu duy. Hge sinh sir dung cac hinh thiic tu duy co ban va 6 tnnh
dd cao d^ thue hien eac bai lam doi hoi co su ke't hgp giiJa k i nang va kie'n thiic.
• Chiem nghiem, tuddnh gid vd danh gia dong dang vd nhan xet phdn hSi.
Hoc sinh chiem nghiem ve ca ke't qua va quy trinh thdng qua viec sir dung cac
cau hoi thudng xuyen va cac eau hoi eu the, cae danh muc kiem tra lai va cae
hudng dan chain diem. Cac em se danh gia chinh thiic ke't qua hge tap cua minh
va ciia ngudi khac thong qua viec nhan xet phan hoi eu thi, ti m i ciia ca giao vien
va cac ban trong Idp. Y kie'n nhan xet phan hoi nay khieh le hge sinh sua doi lai
bai lam de co bai lam chat lugng.
• Linh hoat ve ngi dung, phucmg phap, kit qua vd thcfi gian. Bai danh gia
cho phep hge sinh dugc lua chgn ngi dung va phuong phap; viec phan bo' thdi
gian can linh hoat cho cac d6'i Urgng hge sinh khac nhau va chap nhan nhirng
khac biet giira eac ke't qua san pham hoae nhiJng bai lam dugc chgn. ^^^^J » 'i •
Giao vien co the dieu chinh lai cac bai danh gia hien dang sir dung de dat
dugc nhiing dac tinh tren day. Bang 4.1 gidi thieu bai danh gia cua mgt giao vien
giao due the cha't dung cho hge sinh. Mae dii bai tap de ra - xay dung mdt
chuong trinh tap luyen siic de khang cho ban than - la sat thue vdi thuc te' 6 ch6
no CO muc dich ciia dci song thuc te', nhung pham vi kha hep va thie'u eac tieu chi
thue hien nghiem ngat va ro rang. Bang 4.2 gidi thieu bai danh gia da dugc sua
lai. Ban sira lai da mang nhi^u nhung dac tinh eiia bai danh gia sat thuc eu6e s6'ng
ban ban d i u kh6ng co.
Ca nhan giao vien hay nhom giao vien co th^ soan thao hai hoae ba bai
danh gia roi mdi bat tay sira sang de co dugc bai cu6'i ciing dat chat lugng cao.
^ i ^ u quan trieu tap cac nhom giao vien lai trong dip he hoae trong thdi gian
nghi day de soan hai hoae ba modun thiet ke' bai danh gia co chat lugng.
Phu luc B (trang 174) cung cap nhiing cong eu giiip giao vien soan va sua
sang mgt bai danh gia sat vdi thuc te cude sd'ng. Modun thiet ke'bai danh gia sat
^oi thuc te cudc song la su hudfng d i n timg bude cho toan bg quy tiinh. Mau
hudng d i n cham diem co the' dugc su dung de xay dung hudng dan cham diem
v d i t u each l a m 6 t b 6 phan eua bai ddnh gia. D6 C6 th€ nhaii d a n g iihflng u u , g3ng 4.2. Ban thao suia lai cua bai danh gia chutmg trinh iuygn tap suit d l khdng cii nhan
khuyet d i ^ m cua ban than bai danh gia, giao vien c&n six dung H u o n g dSn ehairn
Qfii chii: Nhung phan in nghieng la phan bd sung Gi^o due the chat 1:
d i e m dO'i v d i cac bai danh gia sat v d i thuc te cu6c s6'ng dupe s i J dung trong 16\^
(fiem vao ban danh gia goc (Bang 4.1) a) The hien sy thanh thao trong cac bai tap cho tung
hoc va kern theo d o la phieu cho d i e m de thiet ke va c h i n h sira bai danh gia
igdi dung danh gia: Noi dung hoc sinh can hoan mat ciia the lyc (siie manh va dp ben co bap)
ciia m i n h .
th^nh de dua cac em vuon toi chuan va toi co the e) Hieu biet nhung yeu to tao nen sy trang kien
Phu luc B dupe x a y dung de g i i i p giao vien danh gia va c h i n h sira cac bai SL( dung de danh gia ket qua ciia cac em la gi? ciia ca nhan, xay dyng hinh anh ca nhan co sue
danh gia cua m i n h . H u o n g dan chSm d i e m k h 6 n g phai la cac phieu tong ket dc Hoc sinh se thiet ke va thuc hien mot chuong trinh khoe va cac myc tieu giu siie kh6e va tham gia
cac ban c6 the' g h i them d i ^ m 6i c6 d i e m ket luan. N g u p c l a i , hudng dan chaiii luyen tap siic de khang ciia ca nhan trong phong vao cac hoat dpng phu hop de nang cao/ duy tri
d i e m cki dupe s i i dung n h u nhixng cong cu danh gia n i t k i n h n g h i e m v d i cac khi'a tap ciia nha truong va len ke hoach cho mot che SLic kh6e ciia minh.
canh danh gia cho d i e m k h o n g p h u thupc nhau. G i a o vien c6 the' danh gia c6ng (f^ Sn uong diip img dtrgc nhu cau dinh dudng va f) Thye hien mot chuong trinh lien quan den sy
viec ciia m i n h theo m 6 t hoSc hai k h i a canh ne'u m u d n . Ki hieu n/s c6 nghia la chSdQluy§nt$p. .....v. trang kien.
k h 6 n g cho d i e m dupe. Ki hieu nay cho bie't giao vien/ tac gia chua c6 dii thdng tin HQC sinh sS viet mot bai li gi^i/ ca sd dSt vSn dS Kinh t6gia dinh 1: s iir?/'
ve m o t khia canh cu the' de' c6 the' cho diim. cho chi/ang trinh ma cic em thiet l<e di/a tren
1a. Ap dung kien thirc ve viec chon lua thuc
nhUng nguyen li tap luyen.
pham delen mot ke hoach ve che do an uong
Bang 4.1. Ban thao 1 cua bai danh gia chi/cmg trlnh luyen tap siili: de khang ca nhan
Hoc sinh se danh gia thanh cong cOa chirang
bao dam dinh dudng.
trinh do ciic em thiet ke va dat ra c^c muc tieu
Bai tap danh gia: Nhiem vu ma hoc sinh se ph^l kh6e va cac mue tieu giu sue kh6e va tham gia 1b. Dieu chinh che do an uong theo c^c m(tc do
cho viec tiep tuc thuc hien chirang trinh tren ca
hoan thanh de vuon toi chuan va toi c6 the thu lai vao cac hoat dong phu hop de nang cao/ duy tri hoat dong thay doi ma van dip Crng dugc nhu
sdnhOng nguyen li tap luyen va c6c muc tieu ren
de danh gia l<et qu^ hoc tap cua cac em la gi? sue khoe ciia minh. cau dinh dudng.
luyen the li/c cua cii nhan.
Hoc sinh se thiet ke va thuc hien mot chuong trinh f) Thuc hien mot chuong trinh lien quan den su Id. 06 hanh dong tren ca sd hieu biet theo cic
Chuan: Toi day va danh gia theo chuan nao?
luyen tap sue de khang cua ca nhan trong phong trang kien. muc tieu sCrc khoe Cci nhan.
Chuan 1 cho S&c khoe, Kinh tegia dinh va Gi^o
tap luyen cua truong. Cd hoi day/ hoc: Toi can nhung gi de day va Ngi} van:
due the chat: Gido due the chat (trinh do kh6i
Chuan: Toi se day va danh gia theo chuan nao? thu hilt sy tham gia ciia hoe sinh trude khi cac dau) - Hoc sinh thye hien dupe cac ki nang van dpng 2a. Viet luan van/cic bai viet Ong ho ve ciic mon
Chuan 1 cho Sue kh6e, Kinh te gia dinh va Giao em tham gia luyen tap de danh gia va khi cac va van dpng chan tay co b^n... co kh^ nang thye hoc khic nhau.
due the chat: Giao due the chat (trinh dp kh6i dau) em dang luyen tap de cac em co the hoe va dat hien nhieu hoat dong van dpng co the khac nhau 2d Ong ho cic quyet dinh ve chuong trinh luyen tap
- Hoc sinh se thuc hien dupe cac ki nang van dupe chuan de ra? .. thiet ke dupe chuong trinh luyen tap sue kh6e cho vdi cich dien dat ranh mach va lap luan phu hap.
dpng va kl nang thao tac chan tay ... c6 kha nang Truoc khi bat dau, toi se day cho cac em biet ca nhan de tang sue ben ciia he tim maeh-ho hap, 2f. SHrdung tieng Anh chuan thanh thao.
thuc hien nhieu hoat dong van dpng co the khac eau tao ciia co bap, cae nguyen li luyen tap, cac mem dte, sue manh co bap, sue ben va sy r^n chk Ca hoi day/ hoc: Toi can nhung gi de day va thu
nhau .. thiet ke dupe chuong trinh luyen tap sue ki thuat diing quy each va cac huong d i n v§ an CLiacothe. hilt sy tham gia ciia hoe sinh truoc khi cac em
kho^ cho ca nhan de tang sue b i n eua he tim to^n.. tham gia luyen tap de danh gi^ va khi cac em
Chuin 1 cho Sire khde, Kinh tS gia dinh vd Gido
mach - ho hap, m4m d6o, sue manh co bSp, sue dang luyen tSp de cac em c6 the hpc va dat dupe
Trong khi hoc sinh thuc hien chuong trinh luyen % th4chSit: Kinh t6 gia dinh (trinh d^ khdi dSu)
bSn va su ran chae cua co the. chuan dS ra?
tdp toi se 6n lai cac nguyen li, kl thuat va sy an ~ HQC sinh sS sCt dung su hi4u bi& v4 cic th^nh
Cic Chi s6': Ap dung nhung chi so nao de danh toan cho tijng ca nhan hoe sinh.
Phin cOa ch4 d6 dinh duOng tot dil$p k6 hoach Truoc khi bk dSu, toi se day cho e^c em b\6\u
gia theo chuan nay? C i c tieu ch( h^nh vi: The nao la mot s^n ^e' c^c ch4 do Sn uong cho ban than ho. tao ciia co bSp, cac nguyen li luyen tap, cac ki
thuat diing quy each va cac huong dan ve an
a) The hien su thanh thao trong cac bai tap cho pham hay hanh vi co chat lupng? Cac chi so C/JuSn 1 cho mon NgU van: Dien dat duqc thong
(tieu chi) diing de lap bhng kiem tra hay huong toan.
tung mat cua the luc (sue manh va do ben co bap) the hien dugc suhieu biet.
e) Hieu biet nhung yeu to tao nen su trang kien dan Cham diem la gi? ^ac chi so: Ap dung nhung chi so nao de danh Trudc khi bat dau, hoc sinh se dugc yeu cau doc
cua ca nhan, xay dung hinh anh ca nhan co sue Khong co gi. 9'a theo chuan nay? mot bo tai lieu mang tinh chat thong b§o ve dinh
dudng de on lai cac thanh phan cua che do dinh
Nguon: Tac- gici Diane Ciuminf^im. Siidma m sudw phep ah Learner-Centered Initiatms, Ltd, ban quyen nam 199H. dudng tot.
Bang 4.2. Ban thao sifa lai cua bk\h gid chiitmg trinh luy§n tap site de khang
Tri/dc khi b&t dau, toi s§ gidi thieu nhieu mo hinh
v§ cdc chirang trinh luyen tap cd hieu qua va mo
ta nhCmg pham chat cua mot chuang trinh luyen
tap c6 hieu qua (sCr dung danh muc kiem tra
hoSc hudng dan cham diim)
Hoc sinh sS lam viec theo cap va tu ddnh gi^ cdc
ke hoach cua nhau SLT dung danh muc kiem tra
dugc cung cap.
Trong khi hoc sinh thuc hien chuong trinh luyen
tap toi se on iai cac nguyen II, l<i thuat va su an
loan cho tirng ca nhan hoc sinh vit sir dung danh
muc ciic noi dung can dinh gii hoc sinh.
Cac tieu chi hanh vi: The nao ia mot s^n pham
hay hanh vi c6 chat iupng? Cac chl so (tieu chi)
dung de lap b^ng kiem tra hay huong dan cham
diem ia gi?
Danh muc kiem tra ke hoach chirang trinh luyen
tap ca nhan
• C^c muc tieu giCr the lac khoe manh cOa hoc
sinh dugc de ra ro rang.
• Trong lirgng/ diem xuat phat cho tirng bai tap
chinh xic va phu hap. , .
• Chuang trinh tuan thu nguyen tac cu the hoi.
• Chuang trinh tuan thO nguyen tk tien bo tirng
budc.
• Chuang trinh tuan thCi nguy§n tk qui tii - tSn a Ch§ dg in u6ng dim bk cho hoat dgng be
sung via vi$c luy^n tip s&c d6 khing.
suit, cudng d^, thdi gian.
• Ca sd dSt vin dS cOa chuang trinh dugc trinh
bay r6 ring.
• Ca sd dat van de xic dinh ro cic nguyen 11
luyen tap dugc van dung vi 11 giai tai sao cic
boat dgng lai dugc dua vao chuang trinh theo
cic muc tieu ci nhan cua hoc sinh.
NguSn: Tdc aid Diane Cunningham. Sit dung vdi sit cho phep riia Learner - Centered Initiative.'!, IJ'''
hdnquyen nam I99H.
60
nh§n (tiep)
Danh muc kiem tra vik thuc hien chuang trinh
luyen tap
• Ket quit dugc ghi lai hang ngay vao so nhit ki.
• C6 nhCTng dieu chinh khi can thiet.
• NhOng di4u chinh phu hap so vdi muc dich gic,
si/c khoe ci nhan cua hgc sinh.
• Su- dung thu thuat phu hgp a moi chang.
• Tuin thCi cic cinh bio an loan ve( ).
Danh muc kl4m tra cho dinh gii vi dSt muc ti§u
• Ci nhin hgc sinh thao luan phuang phip nao
phu hgp vi tai sao phu hgp.
• Ci nhan hgc sinh mo ta nhUng dieu chinh
trong chuang trinh, tai sao lai dieu chinh nhu
vay, hieu qua the nio.
n Ci nhan hgc sinh mo ta phuang phip nio khong
c6 hieu qua vi tai sao khong hieu qua.
• Ci nhan hgc sinh mo ta cic budc di c6 the
thuc hien tiep de tiep tuc chuang trinh luyer,
tap ci nhan, cic muc tieu giO sire khoe cOa ca
nhan, cic nguyen li giO sire khoe lien quari
den tinh cu the, tien bg va qui s(?c.
Danh muc kiem tra che do an uong cCia d nhan
• Cic muc ti§u giCt sire khoe va dinh dudng cm
ci nhan hgc sinh dugc dat ra rd ring.
• Che do in uong can bang cd dCi thinh phan
cOa tit ca cic nhdm thuc pham.
nCasdcOa diid^ in u6ng dugc trinh biyrO ring.
• Ca sd di xic dinh cic thanh phin dinh dudnc
c6 trong che do an uong va li giai tai sao la
dua nhUng thinh phan dinh dudng dd vao chs
do in uong theo cic muc tieu vi chuang trio'
luyen tap ci nhan.
• Lap nhat ki che do an uong cd ghi cu the cic
beta in hang ngiy
Q0\ t a i l i e u d p c t l i e m
Burke. K, (Ed.) (1996). Authentic assessment: A collection. Palatine, IL: IRI/ Skylight
publications.
Tuyen tap nay xua tan huyen thoai cho rang danh gia sat thuc vdi cu6c s6'ng chi la "khai
niem dang mot" hien nay. Qua cac bai viet trong tuyen tap cuon sach mo ta lich sir ciia cac xu
the' trong chucng tnnh Danh gia qu6c gia wi tien b6 giao due, phuotng phap thi, kie'm tra nang lire
va nhung tac d6ng ciia HiSp h6i qu6c gia cac Thd'ng d6c doi vdi vific day hoc sat thuc vdi thuc te'
cudc sdng. Tie'p theo do cu6n sach quy dinh, giai thich va cung cSfp cac vi du mau v^ cac bai
^ gia d6i mdi, sat thuc vdi thuc te' cu6c sd'ng. Cud'n sach ciing cung ca'p nhidu vi du thiJ ca'p.
[sjgoai ra, mdi phin cua cud'n sach con c6 danh muc g6m nhieu bai viet hen quan de tham khao
them. Day la cud'n sach dupe tiinh bay mdt cdch dk. hid'u vdi nhieu vi du minh hoa, ra't c6 gia tri
cho nhung ai mong mud'n mo rong t&n hiS'u bie't ve danh gia sat thuc vdi cu6c sd'ng.
Hart, D. (1994). Authentic assessment: A handbook for educators. New York:
Addison-Wesley.
Cudn sach nay la mot cudn sach nhap mdn tuyet vdi ve danh gia. Doc gia khi doc sach
nay se cd nhung hieu biet va tri thiic ve danh gia va cac ndi dung lien quan den danh gia. Mdi
chuong tnnh bay cac djnh nghla \ cac thuat ngir quan trong va cac vi du minh hoa dudi dang
cac so do va bieu do. Ngoai ra cudn sach con c6 mdt danh muc gom nhieu thuat ngu va danh
muc sach doc them lam nguon Ur lieu h6 tra trong danh gia. Cac chu de dupe trinh bay trong
sach nay gom kiem Ua theo chuan khac gi vdi danh gia sat thuc vdi cupc song; danh gia thong
qua tui ho so bai lam; danh gia theo hanh vi, cac phuong phap charn diem va phan ioai diem.
Hill, C. & Norwick, L . (1998). Classroom-hased assessment. Norwood, MA:
Christopher-Gordon Publishing.
Day la cudn sach dau den trong mdt bd bdn quyen ve danh gia. Cudn sach trinh bay
nhung thu thuat thuc tede thu thap thong tin ve hoc sinh nho tudi. Sach gidi thieu each su dung
s6 tay giao vien va phuong phap quan sat lam cdng cu danh gia ddng thdi cd ca nhung mau
phieu danh gia va cac tai lieu ggi y c&i doc. Cach viet dh hieu va cac phieu mau la rat cd gia tri.
du trong tam cua cudn sach la vah de danh gia mdn doc va viet nhung sach cung d^ cap den
cac mdn hoc khac.
Johnson, B. (19%). Performance assessment handbook, volume 2. Princeton, NJ: Eye on
^"cation.
Trong cudn sach nay, tac gia md d^u bang viec thao luan su phat trien cua cdng t^c danh
8'a trong thd' ki XX. Tac gia md ta mdt san ph&n kem chat lupng do viec thiet ke chuong tiinh
•^ang ti'nh chap va cho cac Idp chia mdn vdi dac diem la hoac dua hoc sinh len Idp tren hoac cho
bo hoc. Cudn sach la mdt minh chiing phan bac lai cac phuong phap thi, kiem tra truyen
^^ng va khuech truong cho viec su dung cac cudc trung bay va bieu diSn de danh gia ket qua
tap cua hoc sinh. ' • '-^A. :v.»,:m-
 Kuhn, T. (1992). Mathematics assessment: Alternative approaches [Videotape] Columbia,
SC: National Council of Teachers of Mathematics.
Cuon bang video nay kem theo sach hudng din sir dung tap trung vko cac phuong phap
danh gia thay thft' cac phuong phap truyfo th6'ng trong m6n Toan. Bang video duoc chia thanh (,
doan gidi thieu va trinh bay each thuc hien danh gia khac vdi each lam tmy6n th6'ng trong Iqi
hoc toan. M6i doan bang c6 hai ph&i: 16p hoc va cac cu6c trao d6i ciia giao viSn va cac cuoc
thao luan c6 y kie'n chuydn gia. Tai lieu huong dSn t6m luoc lai nhOng n6i dung chinh trong
bang video va gioi thieu cdc hoat d6ng trien khai d^ b6i dudng giao vien. Day 1^ m6t c6ng cu t6t
cho nhOng nguoi phu trdch b6i duSng giao vien mu6n gidi thieu phuong phdp danh gid khic vai
truyen th(5ng trong m6n Toin.
McCoUum, S.L (1994). Performance assessment in the social studies classroom: A how-
to hookfor teachers. Joplin, MO: Chalk Dust Press.
Cu6n sach n^y idiao sat cic hinh thiic dMi gid sdt thuc cu6c s6ng v^ h ^ vi trong m6n
Khoa hoc xa h6i cho cac 16p 4-12. Tiing bai tap rieng le trong s6' 14 bai tare tie'p gan v6i cac
khai niem, nfii dung va ki nang cua m6n Khoa hoc xa h6i v^ gan lien vdi nhOng trai nghieni
ngoai dcfi. Tac gia (la mftt giao vien m6n Khoa hoc xa hoi) trinh bay cho doc gia mot each i6
rang nhung hudng din thuc hien cac bai tap c6 chi dan, tu lieu, cac ban goc c6 vien den, cac
huong dSn cho titng bai tap cu the, danh muc dd hoc sinh kiem tra va cac bai lam mlu ciaa hoc
sinh. McCollum co cong thie't ke mot cong thiic cho su thanh c6ng bang each dua ra nhung chi
dan ro rang va chinh xac giup cho viec bien soan cac bai tap danh gia hanh vi.
Miller, B., & Singleton, L. (1995). Preparing citizens: Linking authentic asse.<lsment and
instruction in civic/ law-related education. Boulder.CO: Social Science Education Consortium.
Cuon sach tao ra nhOng sir lien ket quan trong giua chuong trinh, giang day va danh gia doi
vdi m6n Giao due c6ng dan. Doc gia c6 the tim tha'y trong sach nay mot tap hop cac bai tap sal
v6i thuc te' ddi song duoc h6 trgf bdi quy trinh danh gia. Trong tam la viec su dung hudtig dfui
cham diem trong giang day tren Idp theo mot trinh tir timg budc ro rang de giup giao vien xa\
dung va sua lai cac hudng dan cham diem. Cac tac-gia trinh bay nhiing vi du lay tir thuc te lo]'
hoc, nhung phuong phap va nhiing goi y cho viec giang day tren Idp thong qua kinh nghiem ca
nhan/ nghien c\hi trudng hop cu the ciia giao vien la nhiing ngudi da timg sir dung cac bai tap do
Nhiing chiem nghiem va nhiing phan sira d6i ciia giao vien dac biet hiixi ich giup ngudi doc hieu
sau sac cdng viec thie't ke cac bai tap.
Nevraian, F. W., Secada, W.G., & Wehlage, G.G. (1995). A guide to authentic instruction
and assessment: Vision, standards and scoring. Wisconsin Center for Education Research, 1025
West Johnson Street, Room 242, Madison, WI53706; (608) 263-4214; gia $9.00.
Cuon sach nay dua ra ba tieu chi cho cac bai tap hoc sat vdi thuc te': kien tao tri thirc, tim toi
CO nguyen tac va gia tri vuot ra ngoai khuon kho nha trudng. Cac tac gia trinh bay nhiing tieu chi
nay trong moi tuong quan vdi cac bai tap, giang day va hanh vi ciia hoc sinh r6i tir do chia nhi'
cac tieu chi nay thanh cac chuii. Cac tac gia dua ra nhiing vi du ISy tir mdn Toan va Khoa hot
xa h6i de' minh hoa cho timg chudn dupe dua ra. Cac vi du nay ap dung cho ta't ca cac bac Idp
QjO'i ciing cu(5n sdch dua ra nhiing tiSu chi cham didm de' ddnh gia tinh sdt thuc cua cdc hh\p
dCing danh gia, giang day va hanh vi cua hoc sinh.
Stiggins, R.J. (1994). Student-centred classroom assessment. New Yoric: Merrill PubRshing.
Cu(5n sach tap trung vao cac phuong thirc xay dung va sir dung cac bai danh gia hay diing
jjong idp hoc va v^ cac thu phap thu hut hoc sinh tham gia vao qua trinh danh gia- vdi tu each la
nhiing dd'i tac. Toan bo cuon sach la mdt each nhm hai hoa v^ ta^t ca c^c loai hinh danh gia. Sdch
(jira ra nhieu nhOng ting dung khac nhau trong Idp hoc, trinh bay cdc phuong thuc thdng bao ke't
qua cho hoc sinh bie't ke' ca cac phie'u bdo cdo so vdi cac tap bai ; sdch c6 mOt ph&i chiem
nghiem c6 the' dimg lam c&c hoat d6ng ph^t trie'n nghiep vu cho gido vien. 3
Strickland, J., & Strickland, K. (1998). Reflections on assessment: Its purposes, methods
and effects on learning., Portsmouth, NH: Boynton/ Cook Publisher, Inc.
Cu6n sach nay dua ra mOt biic tranh ro rang v^ the' n^o 1^ danh gia. Hi&i d^u ciia cu6n
sdch 1^ nhiing dinh nghia va bO'i canh lich sir, tie'p dd Ik nhung chie'n luge danh gia cho di^m va
gii nit kinh nghiem trong Idp ciing nhiing ham y mang tinh chinh tri. Cac bai danh gia
mau cua ca nude duoc long ghep vdi toan bO nOi dung ciia cu(5n sach k^m theo nhiing h' giai
giiip giao vien bie't each thuc hien duoc nhiem vu do bang giao cho va nhu ciu ciia hoc sinh.
Ngoai ra, con c6 cac bai viet ciia giao vien va hoc sinh v^ cac bai danh gia dupe sir dung hang
ngay trong Idp hoc.
Webb, N.L. (Ed.). (1993). Assessment in the mathematics classroom. Reston, VA:
National Council of Teachers of Mathematics, Inc.
Cuon sach nay g6m cac chuong gidi thieu ve Idp hoc toan va danh gia noi chung. PbSn
chinh ciia cuon sach dupe bo cue theo cac bai danh gia theo trinh dp hpc: Lcp 4; Ldp 5-8 va 16p
9-12. Phin cuoi ciia cuon sach la ba chuong ndi ve cac vSh de can suy nghi lien quan deii danh
gia tren Idp.
Wiggins, G. (1998). Educative assessment: Designing assessments to inform and improve
student perfoimance.SanFTmdsco-.Jossey-Bass.
CuO'n sach nay nham muc dich giiip cac nha giao due sdng tao ra cac bai danh gia cd the'
giup nang cao ket qua hanh vi chii khong den thuan chi la de kiem tra ket qua hanh vi. Cuon
sach khuye'n cao viec sir dung cac bai tap sat thuc cupc song, co che phan hoi thong tin dO'i vdi
gi^o vien va hpc sinh trong qua trinh hpc tap va nhung dieu chinh trong suot qua trinh hpc. Cu6n
s^ch cd nhieu bieu d6, bang bieu va d6 thi cung nhu cac so d6 giiip dpc gia thay npi dung la de
hi^u va thuc te. Cac mo hinh dua ra trong cuon sach nay tren thuc te' co the' dieu chinh va sir
'^'^g trong Idp ma khong mat nhieu cong sire. Cac chuan va cac tieu chf dupe giai thich kem
'heo cac bai mau va hudng dSn cham die'm. Viec xay dung cac hudng dSn chSm diem dupe
hoa ki cang. Tac gia cQng khao sat nhiing phire tap ciia phuong phap danh gia dua vao tiii
^0 so bai lam va dua ra cac bieu d6 mSu giiip cho danh gia chung.
• yi.''''
 5
Cau hoi cot Idi:
Chung t a t h o n g bdo noi ham cua tuT " g i o i " theo
quan diem cua minh n h u the nao?
Hirdng d i n cham diem dang nhanh chong duoc chap nhan a nhieu tructtig va
trong nhieu \6p hoc. Hirdng dk\m diem la mot phan khong the thie'u duoc cua
cac bai danh gia sat vcfi thuc te cuoc song va ciia cac bai danh gia duoc sic dung de
danh gia ket qua hoc tap ciia hoc sinh va cho diem. Tuy nhien so d6ng moi nguoi
CO xu hudng gk\g dan chain vdi cac tieu chi cho didm ma lai trinh bay qua so
sai ve vai tro ciia huong dk\n d i l m trong viec h6 tro hoc tap chur khong thuaii
tuy chi la cai diing de do ludng hoat dpng hoc. Chuong nay se gidi thieu vai tro cua
hudng dan chahi diem nhu cong cu dung de giang day va hoc tap.
Huong dan cham diem la gi?
Hudng dan chain diem la thang xep loai diing de xac dinh va phan biet triiiii
do hoc tap. Hudng dan chain diem khong gidng vdi danh muc kiem tra, khdng
gidng vdi phieu cho diem hay thang xep loai. Khac vcn danh muc kiem tra, hudng
dan chain diem khong phai chi la de xem mot yeu td nao do cd hay khong c6.
Hudng dan chain diem khac vdi cac phieu chain diem d chd khong don t h u ^ dua
ra cac tieu chi cu the de cho diem. Cudi cimg hudng d i n cham diem khac vdi thang
xep loai vi nd khdng chi ndi len miic dd hoan thanh hay trong tam. Mot bajig
hudng dan chain diem tren thuc te dinh dang t& ca nhung thudc tinh hay su tien h(^-
san pham hay hanh vi va xac dinh cac c^p dd khac nhau cho tCmg tieu chi mdt.
Co bao nhieu loqi hiTdng dan cham diem i<hdc nhau?
Trong mdi trudng giao due, cd nhi6u loai hudng dan cham diem. Tuy nhien.
tuyet dai da so cac hudng dan chain d i l m diing trcng Idp hoc deu la nhiing hudng
dan chain diem theo phuong phap tong thi hay phan tich chi tie't. Hudng dan
chain diem tdng the' nhkn cho m6t diem s6' cho loan bai, loan bp qua tnnh hay
toan bd mdt hanh vi. Vdi each thiet ke dd, hudng dan chSm diem loai nay danh
gia tdng the mot bai lam chu khdng coi trpng chi tiet. Cac chi sd mO ta dupe su
dung nhung chi dupe trinh bay trong cac menh de hay doan van don le. Do ban
ch^t tdng the ciia chung nen nhiJng hudng dan chain didm loai nay khdng cd
nhiSu gia tri trong viec dua ra nhiJng thdng tin chan doan chinh xac cho hpc sinh.
pieu nay dac biet diing vdi nhiing hpc sinh khdng dat ket qua trung binh va
nhung hpc sinh rat mudn biet cu the minh ck\i cd gSng hon nOa ve die'm nao.
Cac hudng dan cham theo phuong phap tdng M la ra't khd de' xay dung vi khd cd
the' phan loai rd rang giua cac ca'p dd khi ma tKt ca cac thudc tinh d^u dupe dua ra
cho tat ca cac cap dp. Mat khac, hudng dan chain di^m loai nay lai de su dung
lam cdng cu cho di^m hon so vdi hudng dan chain diem theo phuong phap phan
tich chi tiet. Bang 5.1 la mdt v i du minh hpa ve hudng dan cham diem theo
phuong phap tdng the. ;
Bang 5.1. ^ f
HiflSng dan cham diem each viel thuthuyet phuc nguert khac lam gi theo phUOng phap tong the
Co quan diem ciing ran, thuyet phuc duoc nguoi doc; bo cue ro rang, lap luan day
sue thuyet phuc vdi nhung bang chung chinh xac; dua ra duoc tat ca cac van de c6
y nghia the hien su am hieu tudng tan cac moi quan he quan trpng; xem xet van de
tu nhieu goc do l<hac nhau vdi nhung lap luan va y kien phan bien.
Co lap trudng ro rang; lap luan c6 chung cu lay tii nhieu nguon khac nhau; trinh
bay duoc cac van- de chinh va the hien su hieu biet ve cac moi quan he giua cac
van de do.
Oua ra dupe lap trudng quan diem, rd rang cd ve hop li; nguon chiing cu bao ve
lap luan con han che; de cap den nhieu y hoac khia canh khac nhau ciia van de.
Dua ra duoc lap trudng quan diem cu the; trinh bay vdi bo cue logic; chiing cii de di
den ket luan con han che; de cap den hon mot van de hoac hon mot khia canh cua
van de.
Dua ra duoc lap trudng quan diem chung chung; trinh bay vol bo cue so sai; su
dung cac y kien chung chung va quan diem ca nhan de bao ve quan diem; chi de
cap den mot khia canh ciia van de. • > i >i• •
Lap trudng quan diem map md; trinh bay qua ngan gon vdi each dien dat chung
chung khong gan ket vdi nhau; quan diem ve van de khdng rd rang; cac y trinh bay
Ian man hoac khdng mach lac.
Hudng dan chain diem theo phuong phap phan tich tach tirng phan cua bai
quy tiinh hay hanh vi ra thanh cac yeu to hoac cac binh dien rieng re de
gia. Hudng dan loai nay md ta timg yeu td rieng re va cd cac chi sd md ta
TBM-A
cho timg ye'u t6'. Loai hirdng dan chSm nay giup ngu6i hoc biet dupe mOt each de gang 5.3. Mi/dng din cham diem kT nSng giai quyet vH'n de
dang nhung cai dupe va chua dupe trong bai lam cua minh de tix do biet each c6
Ndi dung 4 3 2 1
gang de tien bp. Hu6ng dan loai nay de xay dung hon so vdi loai hudfng dan ehani
Hieu van de 06 kha nang Co kha nang Co kho khan Khong the dien dat
theo phuong phap tOng the nhung viec cham diem lai mat nhieu then gian hon do dien dat lai cau diln dat lai cau trong viec dien lai eau hoi bang
phai cho diem theo timg yeu to rieng biet. Bang 5.2 la mot vi du kha vui v6 huong hoi bang ngon tii hoi bang ngon tu dat lai cau hoi ngon tu rieng cua
dan cham diem theo phuong phap phan tich vol m6t trudng hop mo ta nhung mai rieng cua minh rieng cua minh. bang ngon tii minh. Chi eb the
manh, yeu cua hoc sinh. va giang giai cho rieng cua minh nh^c lai eau hoi.
ngubi khac sii nhung the hien
Bang 5.2. Hifdng dan cham diem cac i/U diem va han che trong bai lam cua hoc sinh dung nhung vi du dupe miie dp
Iheo phUtfngphap phantlch khac. hieu biet nhat -
dnh ve van de
No! dung 1 2 3 4 5 6
dupe neu.
Si' , Khong Khong Biet cuon Co sach Co cuon Co cuon Lipkehoach Xac dinh dupe Xac dnh dupe Xac djnh dupe Dua ra nhung
chuan biet cuon biet cuon sach 6 dau nhung lai sach can sach can cac phuong an cac buoc can mot phuong an phuong an khong
bj sach la gi sach 6 nhung khong phai nhung lai duoc mo ra khac nhau va thiet de giai quyet de giai quyet mot lien quan gi den
dau khong c6 quyen can khong mo dung trang . biet each lua van de. npi dung cua vain van de can giai
sach sach can thiet
chon phuong an Co kha nang xac de. quyet hoae khong
Sir Ving mat Co mat Co mat Co mat Co mat Ngoi dung 6 tot nhat de giai djnh dupe cac npi CO kha nang xac
tham nhung lai dung 6 hoi dung 6 diingo vi tri cua quyet van de. dung cua dnh nen sii dung
gia 6 van truong can phong nho phbng nho minh va vain de. phuong an nao de
phbng CO mat nhung lai nhung lai khong ngu giai quyet vain de.
bao mSu nhung lai 6 ngu gat ngu gat
Quytrlnh Li giai dupe tung U giai rb rang Mo ta quy trinh Trinh bay van de
sal phong. tren ban tren ban
nguoi khac. cua minh thifc hien budc cua quy tung buoc trong thue hien vbi mot . ma khong eb suy
trinh thuc hien va quy trinh thue so buoc khong nghl hoae khong li
Ve sinh Da biet Nhan ra xa Siidung Sil dung xa Su dung xa Su dung xa li giai dupe tai hien. nhat thiet tat ca giai dupe quy trinh
cho CO phong va nuoc moi phong va phong va phong, nuoc sao lai thue hien cac buoc de giai thue hien.
nuoc nuoc tuan mot Ian nuoc m6i nuoc va biet va chat khu
timg buoc nhu quyet van de.
tuan mot Ian chat khu mui hang
mui la gi ngay. vay.
Oanh gia Dua ra dupe cac Dua ra dupe cau Dua ra cau tra loi Dua ra eau tra loi
Ca hai loai hudng din chaim diem tong the va phan tich c6 the c6 miic dp cu
cau tra loi chinh tra loi chinh xac. chinh xac mot khong chinh xac
the khac nhau. Bang 5.3 la mot vi du v6 hudng dan chain diem khai quat cho kl
xac. Giai thieh ro Giai thieh rb rang phan tren co so va cau tra Ibi do
nang giai quyet vaxi de do c6 Maria Mondini, giao vien day toan a Sufolk, New rang tai sao cau tai sao eau tra loi CO lap luan logic. khong eb nhung
York xay dimg. Bait cii giao vien day toan 6 cap lop nao cung c6 the sijr diing hudng tra loi la hpp logic la hpp logic. ket luan hpp li de
dan nay de cho diem dot vdi tat ca cac bai toan dat ra. Hudng dan nay cung c6 the va tao ra moi lien J., i' bao ve.
sir dung vdi mot vai dieu chinh de cham ki nang giai quyet vaii de cho bat ciif mon he giua giai phap
hpc nao. Mat khac, Bang 5.4 la mot trich doan tir hudng din chain diem mot bai tap do vol cac giai
cii the do Pat Lynch, giao vien trudng Manhasset d Long Island, New York xa\ phap cho cac
dung de giiip hpc sinh di day tinh nguyen tai Bao tang Lich su tu nhien d thu phu ^- vain de tuong tu.
bang New York. Phdtif; Iheo huang dan cham diem cua Maria Mondini, Trucmg East Hampton. Ixmg Island, Nevt' York.
 Hudng dSn chain di^m cang cu ihi bao nhieu thi no cang giup ich nhi6u cho
hoc sinh bay nhieu. DOi khi mot hudng din cham diem chung chung di qua xa so
vdi doi hoi cua mot bai tap I6n cu the cho nen hoc sinh khong the sit dung hudng
dki cham diem do de c6 duoc nhung thong tin can thiet de biet each lam bai nhu
thd'nao.
Cudi cdng, hudng din chain diem cung c6 the mang tihh phat triSn, nghia la
no duoc diing d6 danh gia su phat trien hay tie'n b6 cua hoc sinh qua cac kh6'i lop.
Bang 5.5 gidi thieu hudng dSn chSm diem do mot nhom giao vien tru6ng
Manhasset a Long Island, New York xay dung. Nhom giao vien nay s\x dung
hudng dSn chain diem do de danh gia su tien b6 cua hoc sinh theo m6t chu&i dau
ra ciia quan la chu& ve y kie'n c6 can cii. l / u diem trudc tien ciia hudng dSii
cham diem loai nay la no giiip giao vien day cac mon khac nhau va cac khdi lop
khac nhau c6 chung mot ngon ngiJ va mot cong cu danh gia.
T q i s a o p h a i sit d u n g h u d n g d a n c h a m d i e m ?
Hudng dan chain diem la cong cu day hoc va cong cu danh gia c6 gia tri hct
siic to 16n. No giup giao vien noi ro duoc ho mong mudn gi tir hoc sinh ciia hp va
truySn di thong diep cho hoc sinh biet ho can phai lam gi va cSn dat dugfc cai gi.
Tham chi ngay ca khi xay dung xong huomg dan cham diem ma giao vien khong
thong bao cho hoc sinh biet thi qua trinh xay dung hudng dan chain diem cung c6
nhung tac dong tich cue den qua tiinh giang day cCia giao vien vi hp biet ro ho
mudn cai gi.
Hpc sinh cung dupe huong Ipi tir hudng dan chain diem vi hp co the six dung
hudng dan chain diem de nhan dang nhitng pham chat ciia mot bai lam hay.
Huong dan chain diem giiip hpc sinh theo doi dupe hanh vi va ket qua hpc tap
cua hp.
Hudng din chain diem giup giao vien c6 the If giai vide cho diem cua minh
va giiip nhiJng ngudi lien ddi nhu phu huynh hpc sinh, cac can bp giam sat va can
bp hanh chinh nam dupe cac tieu cM sii dung de danh gia bai lam ciia hpc sinh.
Chinh nhd hudng dan chain diem ma cac yeu cau chat Itrpng khong con mang vc
huyen bi nua va do vay no giup nang cao chat lupng bai lam cua hpc sinh.
K h i n d o t h i n e n silf d u n g h U d n g d a n c h a m d i e m ?
Huong dan c h a m d i e m nen d u n g v a o viec gi?
Hudng dan chain diem hiJu ich nh^t la khi nd md ta dupe cac qua tiinh, hanh
vi va cac san p h ^ cd the dupe tim thay trong thuc te cupc sdng ddi thudng
68
Trong sd cac qua trinh va y nghia gan voi viec xay dung hudng dan chain didm la
jjiijng ndi dung nhu tinh than hpc tap hop tac, thao luan, nr duy phe phan va xay
dung nhOng thdi quen cho tri nao. Bang 5.6 trinh bay hudng dan cham didm ve
jj6i dung hpc tap hop tac do Iris Gandler, mdt giao vien tieu hpc t r u ^ g
ivlanhasset d Long Island, New York xay dung. Bang 5.7 gidi thieu hudng dan
chain diem ve ki nang tu duy phe phan do Cindy Shepardson, giao vien ngoai
Ichda cua trudng Newark d Newark, New York xay dung.
Hudng dSn cham die'm cho cac quy tiinh kha la chung chung va cd thi sir
dung khi giao vien mudn hpc sinh nam dupe "cac luat choi" cho cac quy tiinh dd.
Co th^ sir dung hudng dan chain diem loai nay trong sud't nam hpc cho tSit ca cac
loai bai tap ddi hoi phdi thuc hien theo quy tiinh.
Hudng dan chain diem cung cd the' hd trp cac h^nh vi ki ca tranh luan, ddng
vai, trinh bay nghe thuat, cac budi xu an gia, cac bai dien van thuyet phuc ngudi
khac lam gi. Bang 5.8 la hudng din chain di^m cho bai dien van nham thuyet
phuc ngudi khac lam gi.
Cung cd the xay dung hudng dan cho diem cho cac san phim cd thuc ngoai
ddi, nic la cac san ph&n cd the minh hoa bang cac san ph&n mSu lay tir ben
ngoai nha trudng. Cac san ph&n dang dupe chSm theo hudng dan chain bao gdm
cac bai nghien cun, cac hien vat trung bay trong bao tang, cac bao cao ket qua thi
nghiem, cac cupc khao cuu, cac chuyen ki, cac bai tho va cac san pham nghe
thuat. Bang 5.9 gidi thieu hudng din cham die'm cho mdt bao cao ket qua thi
nghiem do Lisa Boerum, mdt giao vien giao due chuyen biet ciia trudng Sag
Harbor, quan Sag Harbor, New York xay dung. Hudng dan chain diem nay bao
quat tat ca cac ye'u td lien quan de'n mdn Khoa hpc va Ngu van.
Cac hudng dSn chain di^m cho quy trinh va san ph&n cd the cd mire dd cu
khac nhau, tuy vao tinh hinh cu ihi. Thdng thudng thi giao vien thay rang cac
hudng dan chain cho cac quy trinh va san phkn khac nhau cd thd van giu lai
^ ^ u nhOng yeu td hoac thudc tinh nhu cu ma chi cln mdt vai sir thay ddi. Chang
han, trong nghien cuu khoa hpc du trpng tam nghien cihi la gi di nua, hpc sinh cd
cln xay dung dupe vSii de cin nghien ciiu, dua ra mdt gia thuyet khoa hpc,
^ac dinh phuong phap thu thap sd lieu va dua ra cac y kien ket luan. Mdt sd cdng
^ nghien ciiu can cd phan tdng quan lich sir nghien cuu van de, trong khi dd
CO nhung nghien ciru cd the ddi hoi dupe bao ve bang cac minh chung hien thi.
Bang 5.4. Hifdng dan cham diem kinang thuyet trinh danh cho nhOng ngiTdi tinh nguyen lam trong v\en bao tang
Noi dung cham Xuatsac Gloi Oatyeucau Can CO gang hdn
Cach dien dat Trinh bayratmach lac. IMoirorangva mang CachdindatbSngldro Cach dien dat bang Id luc ro rang luc Cach nd khong c6 dac tamg
net dac trung lieng, phat am rorangva each rang va CO net dac trung khong. Dd luc khach tham quan bao rieng, noi khdig du nghe va/
di§n dat sinh dpng. Cach noi de hieu doi vd rieng. Khach tham quan tang thay kho nghe va kho hieu Id noi hoac nd nhiu, nd lap, phat
khach tham quan bao tang, chat lupng bieu bao tang ngherova hieu ciiatinhnguyen vien. am au Khachtiiamquan
cam lOT tang tac dpng ctia Id noi. dupe Id nd cua bao tang khong hieu tinh
tinh nguyen vien. nguyen vien nd gi.
Tocdonoi Toe dp ndphu hop cho viectiepnhan thong Toedpndondnh.khdig Toe dp nd khdig on dnh-luc nhanh Toe dp nd qua nhanh hoac
tin cua khach tham quan bao tang, nd khongqua nhanh eung khong qua qua, luc cham qua. Od khi khach tham qua cham. Chuyen di ket
qua nhanh, khdig qua cham. Bet dieu chinh cham.Cancovaidieu quan camtiiaybi vd va hoac phan trinh thue hoac qua sdn hoac qua
toe dp nd cho phu hop vd yeu cau cua ehinhdebaodamthdgian bay Ian thd gian cua ngud khac. mupn so vd thd gian quy
khach. Phan tinh bay ding giova toe dp nd trinh bay. Viee dieu chinh Chuyen di ket thiic vua khit gio. dinh.
on dinh trong ea bud. khdig lam anh hudig den
khachtiiamquan
bao tang.
Hanhvl Duytii dupe thai dp tap trung, binhtinh,diem Torathoai mai trong vai tro Tu the, dieu bp va eti ehi c6 luc lam choCu ehi, dieu bp the hien sub
benngoai dam, each cuxii chuyen nghiepmpi luc mpi cua minh. Dang dieu, eu ehi khach mat tap trung. Dd khi to ve sot ISnghoae lanh nhat. To ve
nd. Duy tri su giaotiepbang m^t trong ca vacae dpng tac phu hpp. rupt hoac lanh nhat nhung liie nao eung khongtiioaimai vd vai tro
budi. Mpi cu Chi, dieu bp deu phu hpp lam Tutiie dung khdig che lap thoai mai. Cach giaotiepbang mat co cua minh. Cii ehi, dieu bp
tangtiiemgiatincua each trinh bay va lam cae hien vat. ban la phu hpp; c6 luctinhnguyen vien lam khach mat tap trung. Tu
cho khach thay thoa rriai tham gia hoi them. tranh nhin vao khach hoac cu dan mk the dung can tro viee nglm
Tutiiedung khong che mat tam nhin vao khach mot each kho cd. Tu tiie nhin Nen vat cua khach.
hien vat eta khach. dung CO luc lam khuattam nhin hien vat
oja khach.
Nguon: Phong thco huang dan cham dim cua P. Lynch. Ban quyen cua Trung torn nghien citu trinti do chuyen mon trong gidngday va hex-lap. Ddduacph
Bang 5.5. Hi/cfng din cham diem kT nang xay di/ng va bao ve y kien c6 can ciif
Chi so Chuathanhthao Thanh thao Rat thanh thao Trinh do cao
Biet ius chon va/ hoac khao Khao cCru mot ITnh virc Chpn mot linh vuc vcii sir hudmg Chon mot ITnh vuc ma khong Chpn mot finh vuc dua tren su to
CLili mot ITnh vUt can can tim hieu can nhi^u din khong dang l<e cue giao can SLf chi dSn cOa giao vien md chinh dang sau khi da c6 duoc
tim hieu. sugiupda vien sau khi da l^ao sat nhieu sau khi da khao sat nhieu toai "sif cam nhan" ve mot ITnh vuc can
nguon thong tin l<hac nhau. thong tin khac nhau. tim hieu rpng.

Biet sijf dung mot quy trinh
nghien cAi da dUWc thite
nhan de khao cilli cac nguon
thong tin goc va thif cap de
thu thap thong tin.
Cancosusuy luanve Khao asu day du cac nguon Khao CLiu nhieu nguon thong Tim dugc cac nguon thong tin goc
nhOng hutSng d i n co thong tin de dap Cmg nhung chi tin goc va thur cap va biet uu va thir cap duoc cong nhan la c6
tan, can ngudi khacxac din CO ban cho bai tap nghien tien tap trung vao cac nguon tu gia tri bang each yuot ra khoi
dinh cac ngu6n CLTu dooc giao. lieu nghien cCru. nhung gi da c6 sin. Tim duoc
thong tin. nhung nguon thong tin chua ro
rang de xac minh nguon tu lieu
hien CO.

The hien dUOc kien thijte
phuc vu cho cong viecve
linh vi/t nghien culU ke ca
von tif vimg chuyen nganh
va moi lien he vdi cac finh
VIA: nghien c(Ai khac, nhalt la
cac mo hinh va khai niem
lien nganh de ho trd sir
thong hieu.
Nam dugc kien thiJrc Thong thao ve cac khia canh SCf dung dupe von tU vimg
nhap m6n hoac co ban cua ITnh vuc nghien cOu. chuyfen mdn va bi€t nghien
ve Ifnh vuc nghien ctfu. ciru cua minh nam d dau trong
pham vi Chung cua ITnh vuc
nghien cifu va cac linh vuc
khac CO Ii6n quan.
Sir dung dupe von tU vung eua
"the gidi thuc", co hieu biet rpng ve
cac van de hoac nhung voPng
mac cua ITnh vuc eung nhu cua
cac ITnh vuc khac co lien quan,
dong thPi du doan dupe cac buPc
phat then trong tuong lai cua linh
vuc do.

Biet thu thap va tong hdp
thong tin de bao ve
quan diem.
Co kha nang thu thap Co kha nang trinh bay lai
thong tin vPisugiup dp. nhung thPng tin thu thap dupe
bing ngon tif cua ca nhan.
VPi tu duy cdi md, suy nghl lai
quan diem hoac lap truPng ban
dau thong qua danh gia va t'ch
hppeaethPng tin.
VPi tu duy cdi md, suy nghl lai
quan diem hoac lap tn/Png ban
dau thong qua danh gia va tP'ng
hpp nhOng thong tin mPi mot each
doe dao giup nguoi khac hieu dupe
cae quan diem khae nhau.

Chiso
Biet trao doi vdi ngUdi khac
de can nhic cac y kien khac
nhau lam cd sd hinh thanh y
kien ca nhan.
Chita thanh thao Thanh thao Rat thanh thao Tnnhflocao
Biet lang nghe quan Biet lang nghe va co kha VPi tu duy ccii md, suy nghi lai Vc« tu duy cdi md, suy ngh\i
diem hoac y kien eua nang di§n giai quan diem quan diem hoac lap truPng ban quan diem hoac lap truPPig ban
nguidi khac nhung chua hoac y kien cua nguPi khac. dau thong qua danh gia va t'ch dau thong qua danh gia va tdng
CO kha nang di6n giai hpp nhung thong tin mdi. hpp nhCfng thong tin mPi mot each
nhOng y kien hoac quan dpc dao giup nguPi khac hieu dupe
diem do. cac quan diem khac nhau.

Xay difrig diitto cac cau hoi
cot loi/trinh bay van de
nghien citul trong tam
luan van.
Biet phan biet cac nguon
thong tin co lien quan/
khong lien quan, chinh xad
khong chinh xac.
Bao ve dUOc y kien trong bao
cao bang van ban Viet, khau
ngCr, hay thuyet trinh theo cac
thong le da dupc cong nhan
ve ngon nguTva sif chu y den
doi tUOng doc gia.
Oe xuat dupe each van dung
ket qua nghien ciili de giai
quyet van de trong dieu kien
CO nhOhg kho khan va han
che ve mat dao dite co the
chap nhan dupc.
CaneosugiupdPmPi xay dung dupe (cac) cau hoi xay dung dupe cac c^u hoi c6t Xay dung dupe (cac) cau hoi cot loi
xSy dung duoc cac cau CO the nghien cifu dupe. loi lamcosdchokehoach thu hut su quan tarn eua doc gia
hoi cot loide tien hanh nghien eiJu va gan vPi vdi tu each la nhung cau hoi doc
nghi§n cijru. luan van. dao va quan trong.
Caneosuhdtrpldnmdi Co kha nang xep loai mCre dp Xac djnh dupe suthien vi trong Bao ve dupe cac nguon thong tin
cdthexacdinhdupedp quan trong va su phu hpp cua cac nguon thong tin, tim ra bang cae minh ehCmg, tham khao
chinh xae va tinh phu tat ca nhung thong tin ttiu thap dupe nhung sal sot tnong cheo, va nghien OJTU kha doe lap.
hpp aia thong tin. dupe theo (cae) cau hoi neu ra. phuong phap nghien ajiu va
biet each nghien ofu tiep cae
van de khae biet
Trinh bay khong ro rang, Trinh bay ro rang, ket luan dua Npi dung trinh bay dupe cho la Npi dung trinh bay gay dupe cam
ket luan thieu cac tren nhieu minh chCmg. mdi va hoan chinh. Dudoan tinh vPi doc gia. Cae ehuan eua
can aJ. dupe cac quan dilm phan trinh bay co the dem ra ap
traingupc. ^ dung vao cae kich ban trong
dPithuPng.
KhPng dua ra dupe Dua ra dupc giai phap cho van Gpi y dupc nhOng van dS hoac Gpi y dupc nhung van de hoac
nhOng Cmg dung thuc te de neu len tu truPc tren CO sd y nhOng thach thCre mdi nhung thach thuc mdi xuat phat tU viee
de giai quyet van de. kien c6 can o f eua ca nhan khong dua tren ket qua nghien cong nhan ket qua nghien cinj din
ma khong xae (Jnh dupe cCru cua ca nhan hoac gpi y den nhung each nhin mdi. Co kha
nhOng y kien trai chieu. dupc phuong phaptimra nang nhan dang dupe nhOng each
giai phap. tiep can co kha nang thuc thi cho
cac nghien eifu trong tuong lai.

Nguon: Phong theo hucnig ddn clidm diem cua cdc gido vien trudng Manltasset. Long Island, New York.
n s. ^ in. I o I ^ 5: | - # ^ ^ . O; CD
o. 5; 3 = 0 - O 3 a.
03-
3

1 I
CQ
<D\ o 3 a (OK O S, C • > .
c

I- g: I ^
I
3 c^-a 0" -D O CQ
in
B>
01- O
o
<•Q )o
ID
o «°
= 05- 3 ?o § i 3 •o
I-1 ^ ^. . 3 r 3
(Q

i 11 t S§ t 5 S ^- - ^ S- S- ^ S- Q.
=3 O
I T D3-
tu
— J3
C
=3
CO 03..
:^ o
IT IT
o
-C
t—
03-
C3.
0»i
3

I §• CO T 03- O
O CD' O
o 5 . cr <
=3" =r, " O
I T 03-
2." < 3 -

s-
0). O' BJ- a»,
O - • -CD^
" =.
03<- •CD' O
O ^ C^
r3 . 0 3
to 03-

tf
KT 0> ^ ^
< 3 i : 9.
2 ^ s- a
-CD- 03.. 3 COK
O 3 "= 3
t I- o
•O;
=r 03
-0 03-
3
3

^-1 s. 3

•If o
^ 3 0 - J3 13 |— QI<
=r I T 03-
^ ^ S C IT 03-

^. j :
3
03- -03» 3 03- 03 3
III ills.
(Q

i« I I I
O 3 CQ
= r (71 < " =ro CO
3 -
• 0
03. ^ 03- .5; <e. S 3:
O

I I fI I I
^' i ^ i
03 3 -
i : •Q
03- B3. 03- X5
-g- ST
o

I •si l i t s - s 3^
S
i f I III- O -733 ( Q QJ. O
-CD. 03- o. o. S-
=5 O " °"
a =3- CD., 03- CO <Q
03 T 3 O 55: "o
P o - a — C^ O
=3- - a
i-.a
•03.
" " §• i S: i ^ § S
=3 - a
" c i <2 S- &
CO

CD'.
0 3
—^ <
•CD'
13
^
cn ;«r =3
"O g; o.
0
—}
T3
=r
cr
03- 11 13
CO
§-cg 3 .

CO
=T
03-
0
CO
0
03 CD>
8.
13
IT
03..
-s 8 ^
03-
O
0 "O C/3 13 eg o
zr c- CD.. -03.
=3 CO =J
03-
CO c= o CO

S3A;g 5.7. Hifcfng dan cha'm diem nhCrng nguyen tic cua tU" duy phan bien
Muc tieu: Hoc sinh the hien dwgc sii hieu biet va sur dung dwgc "nhwng nguyen tac" (phwang phap)* chinh cua tw duy phan bien trong be
viet, bai noi va hanh dong cue ho.

Cap do hanh vi
Thanh to IVIaumat:(3) Thanhthao(2) Oang tien bo (1) Chimdat(O)
Site ben The hien ro tinh than tu giac san Hen mot Ian dat lai van de doi va The hien ro sy no luc kiem diam lai Khong cd dau hieu chottiayc6 su
tritue sang can nhSc lai, phan lich lai va cac y tudng the hien tinh than ty nhung y nghl ban dau; tuy nhien dat lai van de doi vol nhung y tudng
(ChuanS: bd sung them vao nhung y nghl giac sin sang phan tich lai nhung y nhung phan bd sung them con hoi ban dau de phan tich lai hoac de
PhiftJng ban dau. The hien ro su nham Ian, tudng de hieu ro hon. The hien hot va chi lien quan den nhung y bd sung them. Co ve nhu the hien
phap lam con nhung cau hoi chua c6 Idi giai, trong suy nghi nhOng day dirt ve sy tudng don gian chu khong phai thai dp chi can "viet bai cho xong
viec) nhung day dul khong ngung ve phuc tap cua van de. nhung y tudng phuc tap. chuyen".
nhung y tudng phuc tap.

Phattrien The hien sy hieu biet rd due tin cua Cd kha nang noi len quan diem Cd kha nang noi len quan diem rd Noi len dupe duetinhoac quan
quan diem ca nhan va cd nhiing bieu hien cho cua minh mot each rd rang dong rang va the hien sy no luc ty giac diem ca nhan tuy cd phan con mu
canhan thay cac y kien khac hay cac kha thdi tiie hien sy no luc ty giac de detimkiem va phantichcac quan md va khong cd bleu hien di tim
(chuan12) nang khac cd le da c6 anh hudng phantichcac quan diem khac cd diem bd sung. kiem cac quan diem khac. Cd tine
den quan diem ca nhan. Phan tich lien quan den duetinhien tai cua diing tren lap trudng lay ban tiian
dupe muc dp tin cay cua nhung y ca nhan. lam tnjng tam hoac lay xa hpi lam
kien hay kha nang do mot each cd trung tam (cho rSng chi cd y kien
suy nghl Khong chap nhan mot eCia minh la dung). Cd the mac
each thieu phe phan quan diem nhien chap thuan nhung quan diem
cua ban be hay cua xa hoi. Cd the cua ban be hay xa hpi dupe so
dua ra nhung thay doi ve quan dong thua nhan ma khong can suy
diem do. nghl gi them.

Thanh to Mlu milt (3)
Xay diftig va Nghien ofu va phan t'ch KT \[idrg
\^la chon cac nguyen nhan cua van de va
giai phap chon lira nhOng giai phap 'to! liu'
(Chuan19) canaJvaonhCfngtieuchicuthe
va rat phu hop ma ban than hoc
sinh da xac djnh dupe. Khi cac giai
phap chLfa c6 thi ban than hoc
sinh phai di/a ra cac giai phap.
Tardc sau nhu mot phai lifu tarn
thirc su den anh hudng cua cac
giai phap de xuat ddi vdi Id ich cua
moi ngud.
Phan tich va Can nhac va phan t'ch nhOng mat
danh gia tich arc cung nha nhung mat tieu
cachanh cue cua quan diem duoc neu. Xay
dongvachu dung cac tieu chi mot each ki
tnrwng luSng. Dua ra nhan xet danh gia
chinhsach trencosd cac tieu chi ro rang va
(Chuan20; cu the (nhin nhan kTluang tac
35) (Can dong ma hanh dong cua minh c6
nhichau the gay ra cho ngud khac. Bien
qua) minh mot each thoa dang suy nghl
cua minh, dua ra nhieu li do khsc
nhau can cif vao tieu chi nay.
Thanh to iWau miTc (3)
Chu y den Rat nhay cam vd su huii hien eua
nhCing nhCing diem tuong dong va dj biet
tiftJngdong euasuvatvatimray nghlacua
va dj biet c6 nhCing tuong dong va dj biet do.
y nghTa Suy nghi ki ve nhung tiiong dong
(chuan29) va di biet do chCr khong vpi vang
phan loai hay so sanh chung bang
nhung thong tin hd hot. Lam viec
doc lap detimra nhijng each phan
loai khac nhau.
Suy nghT Can man ket hpp tat ca nhCing t i
doc lap thUc da biet (tim kiem nhCmg t i
ttiue md) va tue giae frong suy
(Chuan 1)
nghl va viec lam. The hien tinh
than tu giac suy nghl ki luPng ve
su vat de hieu chung. Khong d i
dang bi ngud khac chi phoi. Co
kha nang tu kiem soat ban tiian,
phat hien ra nhUng sal lam frong t ;
duy cua ban than. Co kha nang
quyet dinh khi nao till tiiPng tn
ttiich hpp, khi nao thi van dung mot
khai niem hoae sCr dung mot
ki nang eu tie.
Nguon: Phong theo huang dan chain diem cua Cindy Shephardson, Tncdng Newark. New Wark. New York. Ban quyen ciia Cindy Shephardson dang ky
nam 1997. 2000. Ddduac phep sic dung. Tham khdo: Foundation for Critical Thinking (28 January 2000). Strategy List: 35 Dimensions of Critical
-J Thought. World Wide Web: http:llwH'w.criticalthinking.org/KI2/K12class/stratall.nclk).
Capdohanhvi
•nianhthao(2)
i^m viec doc lap trong toan bo
cac bucic xay dung va danh gia
cac giai phap (xac djnh/ xay dung
giai phap, quyet dinh nhung tieu
chf phu hop, lua chon cac giai
phap ban dau, xac dnh nhung tac
dong va hau qua c6 the c6, lua
chon nhung giai phap toi uu)
nhimg chua dau tu suy nghl
dung mifc.
Can nhae kf luong nhung ket qua
t'ch cge va tieu cue ma eac hanh
dong mang lai. Lam viec doc lap
de xay dung danh mue caetieuchi
phu hop tiiong qua viec nhan xet
danh gia eac hanh dong cu the (it
ra la haitieuchi eo lien quan den
tac dong cua hanh dong do doi vdi
nhung ngud khac). Dua ra nhieu li
do khac nhau de bien minh cho
cac hanh dong.
. —
Cap do hanh vi
Thanhthao(2)
Tuong t ; nhu cap do "dang tien
bp" nhung biet each chuyen doi
cac pham t i i mot each doc lap de
bao quat dupe tat ca nhUng net
tuong dong va di biet khac nhau.
Co tiie khong tim ra nhimg tijong
dong va di biet mot each doc lap
khi da CO sin mot so pham tixi
phan loai nhat dinh ma khong lam
viec do ma khong can nhac nha
Co ePng tim hieu cac y tudng mot
each doc lap ma khong can nhac
nhd vpi va. Xem xet kf nhCing quan
diem md va nhCing eachtiiUelam
viec md, coi do la viec duong
nhien. Sin sang chap nhan nji ro
de dua ra hoae chap nhan nhCmg
ytijcmghay nhCing hanh dong md
can cU vao nhilmg dPng gop cua
nhCing chung cCf ehan thue. Caeh
suy nghl vin con phai eo su theo
doi nhat dinh. Co ttie nhan ra su
ap dat va choi bo dieu do.
Oangtienb6(1)
Xac dinh va dua ra cac giai phap
mot each de dang sau do lua chon
cac giai phap cho van de khi c6
cactieuchf lua ehpn. Khi bi Ihuc
ep se can nhac nhCing hau qua
ciia nhung giai phap nhat dinh
nhung chaa c6 kha nang lam viec
nay mot each t'ch cue va doc lap.
Co n5 luc de can nhac nhung hau
qua ma eac hanh dong c6 the gay
ra. Ca nhung anh hudng t'ch eifc
va tieu cue duoc the hien ro nhung
chua sau. Neu dupe eung cap cac
tieu chi till s i dung cactieucW do
va CO the dua ra mot hoae hai tieu
chi mot each doc lap. Oua ra mot
hoae hai li do lam eo sd cho cac
hanh d6ng va it nhat phai c6 mot
ti-ong sd cac li do do lien quan den
cactieuchi da dua ra.
Oangtienb6(1)
Phan t'ch d§ dang mot sd diem
tuong dong va di biet nhat dinh.
Tuy nhien eo tiie khong vpi vang
chay theo cac pham t i i phan loai
tim ra lue dau. Co the can su frp
giup thudng xuyen de t"m ra
nhCing diem di biet va tuong dong
'CO y nghia' eo the lam thay ddi cac
pham tai phan loai.
Co y thUe eo gang tim hieu eac y
tuong tuPc khi dua ra quan diem
eua minh ve nhung y t/ong do
bang each dat ra cac cau hoi va
thu thaptiiPngtinbo sung t:f cae
nguon khac khi dupe nhac nhd. It
ra cung sin sang can nhac nhCmg
phuong thUc md khitimhieu su
vat nhung thuPng van khang
khang giU nhOmg phuong thirc lam
viec datiianhttioiquen. Co the
nhan ra su ap dat va chdi bo
dieu do.
Chifiidat(O)
Neu hoae khi ehua c6 cae giai
phap thi mo ta van de mot each
tjy tien hoae chi quan tarn den Id
ich ca nhan va "hap tap" dua ra
mot giai phap chap va mang t'nh
tinh the. Khong chiu c6 gang xac
dinh nhung hau qua hoae anh
huong ma nhung hanh dong nhat
dinh CO the gay ra. Tap tung vac
each lam mangti'nhca nhan (c6
tie CO nhCing t'nh toan rieng duoc
giau di).
Chon ngay y nghidau ten nghlra
frong dau va hanh dong mot each
thieu suy nghl chin ehan. Khong
CO sir lien he den eactieuchi va/
hoae cac hau qua cua hanh dong.
Khong bien minh cac hanh dong
bang nhung lido. - -
,
Chitedat(O)
Khong tranh thCi dupe thd gian de
xac djnh hoae nhan-dang nhung
tuong dong va/ hoae di biet, chi
chu y den 'gia t i be mat, phan loai
hoae dat ten cho su vat, eon
ngud, v.v. mot each chieu le can
eiji vao nhCing thongtinit c6 gia t i
hoae khong c6 y nghla. Vpi va dua
ra nhCing khuPn sao.
Bi han che bd phuong thUe lam
viec 'da thanh thd quen'. Ngai ti;
dat ra eho ban than nhiing van de
can suy nghl; c6 the chap tiiuan
nhOrng y kien cua be ban hay cua
xa hpi mot eachtiiieusuy nghT.
Thu dong chP ngud khac ehi ra
nhCing sai lam t-ong suy nghTva
de ra huPng hanh dong. Co the
ehap thuan hoae choi bo nhCing y
tudig hay nhung duetinma ban
than khong hieu. TU ehd viec can
nhac nhung phuong thijrc 'md' khi
nghien cCrusu vat.
 Bang 5.8. Hifdng din cham diem kl nang thuyet trinh c6 suTc thuyet phuc
No! dung 4 3
cham
Thanh Nhan dugc dai da so phieu
cong
Cuon hut The hien sir hieu biet day du ve
ngifdi nghe doc gia va dieu chinh noi dung
theo nhu cau va sif quan tam
CLia khan gia.
No! dung The hien su am hieu sau sac ve
cac khai niem; vi du dira ra
phong phu va phu hap; c6 cac
lien tudng/so sanh; tra Idi cac
cau hoi cua khan gia mot each
ti; tin va chinh xac;
Thuyet Noi nang ranh rot, nhiet tinh va
trinh khong uon eo; it khi sCr dung
cac phieu ghi de nhd noi dung
hoac chi de dua ra nhirng Idi
trich tri/c tie'p; toe dp va am
JLfOng phu hop giup khan gia
Noi dung 4 3
cham
theo doi dugc toan bo phan
thuyet trinh; sifdung anh mat
nhin khan gia thudng xuyen;
cac dong tae dieu bo c6 muc
dich va lam tang them tinh hap
dan cua bai thuyet trinh.
Bo cue Khan gia theo doi d l dang va
hieu duge mach lap luan cung
nhu quan he giua cac lap luan
vdi nhau.
Sijrdung Khong mac I6i ngon ngOr.
ngon ngU
Nhan dugc so phieu tren
tnjng binh
Ve dai the lap luan thu hut difgc
suquan tam va nhu cau cua
khan gia.
The hien su am hieu ve cac
khai niem cu the; vi du di/a ra
phu hop; tra loi chinh xac cac
cau hoi cua khan gia.
Noi nang ranh rot vdi su chuyen
dieu phu hop; thi/dng xuyen
phai sir dung cac phieu ghi, lam
gian doan cua cupc thuyet trinh;
toe do va am luong chap nhan
dirge; c6 sir dung anh mat v6i
nhieu khan gia; eac dgng tae
dieu bp phan nao mang tinh
thieu tif nhien.
Khan gia eo the hieu dugc muc
dich cua bai thuyet trinh nho bo
cue logic cua cac lap luan.
Cac I6i ngon ngiJ khong nghiem
trgng phai chu y moi phat
hien ra.
2 1
Nhan dugc so phieu ducri
trung binh
The hien su hieu biet con han
che ve khan gia; cac lap luan
khong gan chat vdi su quan tam
va nhu cau cua khan gia.
The hien sir hieu biet d mdc ca
ban ve cac khai niem; vi du sir
dung phu hop nhung khong
phong phu, tra igi cau hoi cua
khan gia qua loa va khong
day du.
Noi nang khong ranh rot do
thieu sinh Ige va nhiet tinh.
Phan thuyet trinh chij yeu la
doc. Toe do noi that thixdng, tuy
tien con giong noi luon eo xu
htrdng ha thap o cuoi cau, anh
2 1
mat chi hirdng ve mot thanh
vien trong khan gia hoac it khi
nhin ve phi'a khan gia; ci! chi
dieu bp khong c6 muc dich va
lam ngifdi nghe phan tan chu y.
Khan gia c6 the hieu dirge muc
dich cua bai thuyet trinh nhimg
khong ro noi dung cua lap luan
chinh do bo cue long leo.
Cac loi ngon ngif gay kho khan
cho thinh gia hieu noi dung
thuyet trinh
Nhan dirge so phieu it nhat.
The hien su khong hieu biet ti gi
ve khan gia; cac lap luan chi
phu hgp vdi nhiJng khan gia
•khong c6 mat trong hoi trifcmg.
The hien su hieu biet khong
chinh xac va sai lech cac khai
niem; noi ve nhOng van de
Chung chung ma khong c6 vi du
minh hoa; bo qua cac cau hoi
cua khan gia.
Ldi noi nho khong du nghe. Toan
bo phan thuyet trinh chi la doc.
Noi If nhi; mat cui xuong hoac
nhin di eh6 khac thay vi nhin ve
phia khan gia; cac dgng thai lam
ngifdi nghe phan tan chu y.
Khan gia khong the theo roi
dugc cac lap luan di/a ra do bo
cue thieu logic.
Cac I6i ngon ngO nghiem trong
den mifc khan gia khong hieu
duge noi dung trinh bay.
Bang 5.9. Hi/dng dan cham diem kT nang thiTc nghiem khoa hoc
M\g cham H/lcri hoc viec
Mucdich
• Neuvande • Co cau luan cu nhung can
phai xac 6nh van de hay cau
hoi nghien cCiu.
• Giathuyet rv^ • Van de duoc neu nhung can
chuyen tfianh mot gia thuyet.
Vat lieu • Cac loai vat lieu duoc len
danh sach nhung khong phu
hop cho thi nghiem.
Quytrinh
• Trinh tu • Ke hoach duoc Viet ra nhung
can phai huong dan each trinh
bay theothutu logic.
• Tinh phu hop • Can xay dung lai ke hoach
de CO the chung minh duoc
gia thuyet.
Quan sat/ Ket qua
• Bo cue • Cac quan sat dupe trinh bay
nhung kho hieu.
Npi dung cham Mdf hoc viec
• Su lien he • Cae quan sat/ket qua can
g^n voi gia thuyet b^ng chimg
eu quan sat.
Cac chi tiet Chung minh • Cae quan sat/ket qua can CO
eae chi tiet lam sang to cac
quan sat do va chung minh cho
quy trinh, vat lieu va gia thuyet
nghien cuu.
Ket luan
• Hieubiet • Trinh bay ket luan b4ng van
ban nhung can trinh bay nhung
bai hoc art ra dupe ve quy trinh
va cac quan sat da chimg minh
hay bac bo gia thuyet nhu the
nao.
• Rut ra dupe nhung ket luan
Su dung so lieu
nhung quan he giua ket luan vd
so lieu la khong ro rang.
Nhimg li giai can dupe viet ra va
Cac chi tiet chimg minh
minh chimg bing cac chi tiet c6
lien quan.
Ngudn: Lisa J. Boerum. Ban quyen cm Trung ram nghien cuu trinh dp chuyen mon trong gidng day va hoc tap nam 1997. Dd dumphep sudung.
Oang tap sir
• Xac (Jnh dupe van de hay
cau hoi nghien cuu nhung ehua
noi ro 11 do tai sao lai nghien
cuu van de do.
• Can gan gia thuyet vol van
de hoac cau hoi can nghien
cuu.
• Cac loai vat lieu dupe len
danh saeh la phu hop nhung
khong day du.
• Ke hoach trinh bay theo trinh
ty nhung can mo ta va
li giai.
• Ke hoach khong lien quan
true tiep den gia thuyet.
• Cac quan sat tuong minh
nhung can dupe trinh bay bang
eae bieu do hay so do cho ro
rang va chat che.
Oang tap sir
• Cac quan sat/ket qua lien
quan gian tiep den gia thuyet
bSng du lieu nhung nhung du
lieu nay can dupe trinh bay ro
ranghon.
• Cae quan sat/ket qua CO eae
chi tiet nhung nhung chi tiet do
can dupe li giai them de ehiing
minh day du cho quy trinh, vat
lieu va gia thuyet nghien CLW.
• Trinh bay nhimg bai hoc mt
ra dupe nhung cac y kien suy
nghican lien he vd viec eae
quy trinh va quan sat da ehimg
minh hay bac bo gia thuyet nhu
the nao.
• Cac ket luan dupe chimg
minh bang so lieu nhung can
CO su li giai.
• Cae chi tiet bi han ehe va
can phii hpp vd quy trinh va gia
thuyet.
Oang hanh nghe
• Xae dinh dupe van de va cau
hoi nghien cuu voi day du li do
nghien cuu.
• Can trinh bay gia thuyet duo!
dang mot phong doan eo co so
li thuyet.
• Cac loai vat lieu dupe len
danh saeh va day du nhung
can neu so lupng la bao nhieu.
• Ke hoach CO trinh tu logic voi
eae thong tin mo ta nhung can
lam ro tai sao lai theo eae budc
nhu de xuat.
• Ke hoach lien quan den
giathuyet.
• Cac quan sat ro rang va
dupe trinh bay chat che.
Oang hanh nghe
• Cae quan sat/ket qua gan
vd gia thuyet.
• Cac quan sat/ket qua CO cac
chi tiet chung minh cho quy
trinh, vat lieu va gia thuyet
nghien cuu.
• Trinh bay nhijng bai hoe rirt
ra dupe ve quy trinh va eae
quan sat chimg minh hay bac
bo gia thuyet nhu the nao.
• Cae ket luan dupe chimg
minh nhung pham vi eua cae
ket luan rpng hon nhung gi
dupe so lieu ehimg minh.
• Cac chi tie! phu hpp giiip
chimg minh mot phan eae y
kien ket luan.
Chuyen gia
• Xac dinh dupe van de can
giai quyet hoac cau hoi can
dupe tra I6i vol II do va vi du chi
tiet dupe trinh bay.
• Gia thuyet dupe trinh bay nhu
mot phong doan CO CO soli
thuyet ve mot giai phap hoac
eautraloicotheeo.
• Chung k)ai va so lupng vat
lieu day du va phu hop cho thi
nghiem
• Ke hoach CO trinh ty logic voi
nhung thong tin mo ta cho tung
buoc cung su li giai ro rang va
kjgic ve li do tien hanh cac buoc
nhu de xuat.
• Ke hoach dupe xay dung phu
hpp voi viee ehung minh hay
bac bo ro rang gia thuyet.
• Cac quan sat dupe trinh bay
mot each ro rang, chat che va
de nhan ra vol cac bleu do, so
do hoac cac doan viet
Chuyen gia
• Cac quan sat dua ra minh
chimg ve cac du lieu c6 the
quan sat dupe lien quan chat
che toi gia thuyet.
• Cae quan sat/ket qua CO
nhieu chi tiet chung minh cho su
phu hpp eua quy trinh, vat lieu
va giai thuyet nghien cuu.
• Trinh bay nhung bai hoe njt
ra dupe ve quy trinh va cac
quan sat chimg minh hay bac
bo gia thuyet vd mot su hieu
bietotameao.
• Cac ket luan dupe chimg
minh bang so lieu vd nhOng li
giai va tat ca so lieu deu dupe
giai thieh.
• Nhung li giai dupe chimg
minh b^ng nhimg chi tiet phii
hpp da dang.
 Bang 5.10. HiTdrng din cham diem cho cau hoi "Ai Cap c6 du tieu chi cua mot nen van minh Idn khong?"
Noi dung Chan 1
Cadidatvande - 06c gia khong no lap tnjong cuatecgia - Tac gia trinh bay lap truong. - Tac gia trinh bay quan diem - Tac gia binh bay quan diem vd
lagi. - Sucogi^ttiuhLrtdocgiala rorang. mot phong each bud; doc gia
- Cau don gianttiieucac tnh tu hoac cap so vungvevacansLHlai. - Cac tinh tu va cac cap so sanh ph&dgctiep.
sanh. giupthu hut doc gia mucin
dpctiqj.

Noi dung - Thong tin va cac cau minh chung khong - Cau l^iong du thong tin de bao ve - Tac gia bao ve quan diem b ^ - Co su dun^ so sanh, phep tuong
phu hop voi npi dung va mau thuan. quan diem (fey du. nhung du lieu va thong tin c6 lien tu va vi du de bao ve quan dan.
- Oua ca nhungttiongtin khong chinh xac. - Co neu dupe ma tuong quan CO quan. - The hienrosu hieu biet ve md
- Chua thiet 1^ duoc moi tuong quan giGa ban giija van hoa va van minh. - Tac gia trinh bay dux md tuong quan he giua van hoa va van
van hoava van minh. - Thieu nhat quan tnang viec sii quan giua van hoa vd van minh minh giiip ngud doc n ^ dupe
- Tu ngu su dung khong dung voi trinh do dung ngontu phu hop. b ^ viec duaranhung VI'du cu khai niem de dang.
ojakhoilop. - Von tuve Ai Cap dupe su dung ttiedelienkethaikhainiem. - Vdi til vung ve Ai C$p dupe su
- TTiieu von tu cu tie ve Ai Cap. mot each roirac. - Von tu vung ve Ai Cap ducc su dung phu hopfrongtoan bai'.
Khong CO phanket -CosudungcaukeL dung trongtoan bai Viet - Cau ket lam cho ngud doe CO
- Cau ket luan tdm tat lai dupe lap cam giae tin cay ve gia tri cua
luan cua minh. lap luan.
PhanccJhoc - Cac loi chinhtegay kho khan cho - Nhieu Id chinh ta can sua lai. - So Id chinhteratit - khdig CO Id ngu phap va Id
ngubi doc. - Khdig Viet hoa nhung cho -Viet hoa 6 dau cau va chinh te.
- Dau cau khong viet hoa. canttiiet danh tii rieng. - Su dung chinh xac cac dau
-CautnJecauthieudadang. - Cac dau Cham cau dung khong -Sudung dau cham cau cham cau
-Thieu dau cham cau. phu hop hoac cdi ttiieu. phiihcp. - Thanhttiaobong each viet
Bai Viet khong chia thanh cac doan. - Cau true cau can da dang hon. - Su dung cac doan phu hqD va doan van, lam cho bai van
- Con cac cau cut, cau que, Ian man. - Cau true cac doan can sua lai. CO Viet ihut vao khi vao doan md ttoichay.
- Can phai soat lai va sua nhung Khdigcocaucut
cau cut, cau Ian man.
Ballamsachdep -Chu viet xau kho doc. - Chu viet chap nhan dupe nhung -Chu viet dep. -Bai dupe danh may.
- Nhieu Id xoa khong phu hop. cancog^hon. -Cdildnh6vech6xoa. -Khdig CO Id.
- Khdig xem lai bai. - Co CO g^g xem lai bai nhung can
phai xem xetta" hon.

r
N^ion: Rick Hinrichs. Ban quyen citaTnm^ him n^hien citit trinh do chuyen man Iruni; ,S,TOVI,S; f*^"' ™ hot lap nam 1999. DddifcH phep .sihhmg.

a. n
en?
5-
S- -2.'
•I
I
era

Q; 3

f g 3
^
3
00 o
QQ
I! < O n o
I t 00 o P.
o g>, o -a ^
3. § •2". ^ 3 a. &
cr ^ o
ftp 3 - -O.
3-

§" S- it
00
00
(JQ & i
O g o o
3 3 o
X
•o> ^ o
^ 00
o 3 o
•o
C CTQ
n o
3 ^
O ? o 3
3 w 3"
•o> a. o 00
•c s. o>, o

r
o — 3- 0\
o o cr
3* 3* 2'-
o -E;

00
^ 3-
00 ^ 3 0>i

o I 3- fB\

3 3 o
n
•g-

I
Q 00 00

00
o
I o-

O
_

3- g . Gro_
"S- 63
3- S
= TO
•a
3- 9 3 00
o a" CL g- .g-
o
00
o a •o U. 3
ST 3
00
 iMhuflng Idi thuTong g a p t r o n g b a n t h a o huTdng d a n
• Cac ndi dung cha'm (trong hudtig dSn cha'm theo phuong phap phan tich) chofm d i e m l a g i ? ,5
duac ghi theo thii tu mi tien hoac theo thir tir logic (nghia la tCr Iiic bat dau cho den
E)ud'i day la nhung l6i j±6 bien trong ban thao dSu tifin ciia hu6ng dk\n diem:
khi ket thuc ciia quy trinh).
• Bai tap hoac d6 an khong phu hop vdi hudng dan chSm didm.
• Cha vie't ro CO thd doc dupe.
• Huong dan cham diem chii trpng qua muc vac hinh thiirc trong khi do lai
• B6' cue de suf dung - bao g6m du cac ch6 trdng va su dung cac gach dau
jchdng chii y day du den npi dung.
dong hoac bang bieu.
• Huong dan cha'm c6 khoang trdng di giao vien va/ hoac hoc sinh vie't • Cac chi s6' m6 ta khdng xe'p theo cac nhom m6t each logic.

nhan xet. • Cac chi so mo ta khdng cu the.

Bang 5.12. Hi/dng dan cha'm diem bai viet vi pham hirdng din ve cafu true liay hinh thiirc
• Trong hudng dSn chajm theo phuong phap phan tich, thie'u m6t s6' ndi
Noi dung 1 2 3 4 dung chain.
cha'm 1
• Cac npi dung cham khdng dupe uu tien d^ydii hoac diipctnnh bay thieu logic.
Cach C6 td chLfc Bai vilt CO md bai. Bai Viet duoc to
to chirc than bai va chifc tot va cac y • Hudmg dan chahi lam dung dinh lupng (vi du "nhi^u", "rSl nhidu") di xac
ket luan. duoc trinh bay theo
dinh trinh dp.
trinh tu hop If (CO
md bai, than bai va Hudmg dan chain lam dung cac tinh tur de phan biet cac trinh dd.
ket luan).
• Phan mdbai. Hudng dan chahi dai dong nhung khdng rd rang. 1 '-
Cach sura • Khong phan • Phan md • Phan md bai,
thil-nhatve bi$t daoc dau la bai, than bai than bai va k6't than bai va ket luan •
noi dung md bai, than va ket luan luan ro rang. ro rang. • Tiinh dd Mp nhSit khdng md ta theo chuSin ciia ddi thudng hoac khdng
cha'm bai, y,6[ luan. CO the' phai • Cac su kifn sap • Tat ca cac su giiip hpc sinh thay dupe quan he giiJa tiinh dp cao nhat vdi c h u & ciia ddi thudng.
• Trinh tir c^c suydien. xep CO trinh tu kien sap xep theo • Cac dac tinh ciia san ph&n va quy trinh iSn Idn vdi nhau. v . .
sir l<i§n I6n xpn. • Mot so sir nhung thieu su trinh tu.
kien khong chuyen tiep. • Cach chuy^'n y • Hudng dan cham su dung ket hop ngdn ngiJ phat trien hoac ngdn ngu xgp
an nhap. giup ngudi doc di tU hang vdi ngdn nga danh gia theo cac tieu chi (vi du "tren trung binh theo chuSin").
su kien nay d^n su
kien khac. Hudng dan chain trong Bang 5.13 cd qua nhidu bat cap. V i du, phki ndi
Cach sira • Trinh tu cac • Ngudi doc • Phan mdbai. • Phan md bai, dung chain dien dat theo khai niem dinh lupng d^ md ta su khac biet giiJa cac cSip
thufhai ve sir kien gay CO the nhan ra than bai va ket than bai va ket luan <^d. Tac gia khdng tinh de'n dd sau ciia thdng tin dua ra hoSc md'i lien he giira cac
noi dung nham lin cho phan md bai. luan ro rang va cac ro rang.
'idi dung nhu tdn giao va gia tri. Mdt bat cap quan trpng khac la p h ^ ndi dung
cha'm ngudi doc. than bai va ket su kien dugc trinh • Cac su kien dugc
• Ngudi doc luan nhung bay theo trinh tu. trinh bay c6 trinh tu ^hain khi ndi ve khan gia chi ndi ve hinh thuc chii khdng da ddng gi den ph&i ndi
I<h6ng biet dau doi khi bj • each chuydn y vdi each chuya'n y ^"ng. Tac gia can tinh den viec tao ra mdt ndi dung ban den cac phuong phap
la md bai, than nham l l n v§ can cai tien giup ro rang giup ngudi
8'3ng day hoac cac phuong phap giai quyet cac phuong thurc hpc tap khac nhau.
bai, dau la trinh tu cac ngudi doc di tU su doc di tir su kien
ket luan. su kien. kien nay sang su nay sang su kien ^ gia cd the nhan ra nhiJng bat cap khac ngoai nhiJng bat cap tren day.
ki§n khac. khac de dang.
Vai t r o cua ngi/di hoc la gi t r o n g viec xoy duTng
va sur dung huong dan charn diem
Giao vien c6 the men hoc sinh tham gia vao qua tnnh xay dung va su dun;
hudng dan chSm diem bang each moi hp tham gia cac hoat dpng dudd day:
• Xac dinh cac dac tinh chat lupng cua m6t san pham hay mot quy tnnh.
• Nhom cac dac tinh lai vdi nhau.
• Soan thao m6t hudng dan chain.
• Suy nghi va thao luan tam quan trpng va muc dp cho diem ddi vdi cac dac tinh,
• Cho y kien phan hPi ve nhiing uu, nhupc diem ciia huong d i n cham diem.
• Sua lai hudng dan chain diem 6i lam cho no hiJu ich hon.
• Sir dung h\x6ng d i n cham de tu danh gia mot san ph&n hay mot hanh vi
nao do.
• Sir dung hudng d i n chain de danh gia bai lam ciia mot hpc sinh khuyet danh
• Sir dung hudng dan cham de danh gia bai lam ciia nhau.
Khi xay dung hudng dSn cham didm voi sir tham gia cua hpc sinh, giao vien
CO the gap phai mot so kho khan. Chang han nhu hpc sinh c6 the tro ntn lo lang
khi hp dupe men xay dung mot hudng d i n chain cho mot loai bai tap nao do ma
hp It CO kien thu'c w6 npi dung ciia bai tap. Cung c6 the hp khong c6 gi nhieu dc
noi neu quy tiinh xay dung hudmg d i n chain diem khong bat dau bang viec phan
tich can than cac vi du hay cac huofng d i n chain diem tot. Cuoi cung hpc sinh co
the cam thay hp khong dupe tu do sir dung tri tuong tupng ciia minh de xay dirnii
hudmg d i n chain diem neu giao vien chi t i p tmng vao m6t each duy nhl^t mo Ui
chat luong bai lam.
M6t trong nhiing bidn phap giup hpc sinh hiS'u dupe hu6ng d i n chain dieii
ma hp kh6ng tham gia xay dung la chi cho hp thiy nhiJng v i du didn hinh (cat
m l u vi chat lupng bai lam cao nha't cua hanh vi hay ciia chat lupng) va nhiing chi
s6' cung (cac m l u minh hpa d p dO bac trung va cac ca'p d6 tha'p hon v^ hanh \
hay chat lupng). Lisa McEvoy, m6t giao vien tieu hpc 6 trudng Rockville, Nev\
York xay dung mot hudng d i n chain diem cho phan thuc nghiem khoa hpc tronj:
phong thi nghidm dupe trinh bay or Bang 5.14. Huong d i n c h l m nay c6 cac vi du
ve bai lam ciia hpc sinh timg cap dp doi vdfi phan thirc nghiem ve mau ciia thU'-
phim va nude khPng lien quan gi den phln thuc nghiem dang dupe danh gia
jylac du chii de thirc nghiem trong vi du nay khac nhung hpc sinh c6 th^ hieu
(jirpc cac cap dp hanh vi khac nhau bang each xem cac v i du minh hpa thuc
pghiem ve mau thuc pham va nude.
Mdt bien phap khac giiip hpc sinh sir dung hudng d i n thang cho diem la xay
dung cac giao cu true quan de minh hpa cho cac c l p dd chit lupng bai lam khac
nhau. Bien phap nay dac biet quan trpng ddi vdi hpc sinh la tre nho ed the gap
jchd khan khi doc cau chii trong hudng d i n chain. Mary Ellen Cuiffo, giao vien
tieu hpc trudng Farmingdale, New York, sir dung mdt biic tranh trong hudng d i n
cham k i nang ke chuyen (Bang 5.15).
Giao vien tiiu hoc cung cd the xay dung hd so giang day trong dd md ta cac
cap dp hanh vi lam bai khac nhau ddi vdi eac san pham hoac hanh vi lam bai cu
the'. Hpc sinh cd the xem qua hd so dd trudc khi lap hd so rieng cho chinh minh.
Cudi cung, giao vien day hpc sinh nhd tudi cd the tao ra cac bieu tupng de the
liien cac cap dp khac nhau ve chat lupng bai lam chir khdng dung tir ngiJ.
Giao vien tiT xay difng hudng dan
cham diem bdng each ndo?
Ve CO ban, xay dung mdt hudng d i n cham diem bao g6m hai budc: phat
thao va chinh sira.
."I'M s ' i i ; -
Giai doqn phdc thao
Giai doan phac thao chii yeu dua vao tri tirdng tupng va nhung kinh nghiem
ciia giao vien v6 san phdm, hanh vi hoac quy tnnh la ddi tupng ciia hudng d i n
chain diem. Dudi day la cac budc thuc hien xay dung phac thao hudng d i n
chain diem:
Buac 1: Xac dinh va lap danh sach tat ca cac thudc tinh va cac chi sd cua
hanh vi, quy tnnh hay san p h i n ed chit lupng va sat thuc cudc sdng. Liru y deh
ndi dung va hinh thiic. Ne'u cd bai lam ciia hpc sinh thi xem cac bai khac nhau
lam m l u de md ta chit lupng. '
Bitdc 2: Viet mdt doan ngln ve co sd danh gia, ndi rd tai sao danh gia nay lai
^uan trpng va nhiing diem nd chi ra ve nhung v l h de hpc sinh hieu, hpc sinh cd
lam dupe hay gia tri ciia hpc sinh.
 Buac 3: N h o m cac thupc tinh va cac chi s6' do lai vdi nhau thanh cac nhoni
hoac cac loai c6 the duoc va dat ten cho tung nhom bang mOt tieu de. M 6 i nhom
la mot nOi dung cham trong huong dan cham.
Bi/ac 4: X e p timg n h o m hoac timg npi dung cham diem theo thiJ tir uu ticn
can c i i vao miic do quan trong hay gia t r i hoac theo t n n h t u hiru ich nhat doi vai
hoc sinh trong boat dong hoc.
Bade 5: Quyet d i n h s6' ca'p do trong hudng dan chaim va each t n n h bay ciic
cap dp theo thij" t u ( v i du c6 the t i i n h bay tir cap d6 thap nhat den ca'p dp cao nhai
(tir trai sang phai) hoac ngupc lai. Danh muc lap ra a Ba6e 1 se la eo so cho moi
cap d6 trong hudng d i n chain.
Budc 6: D i 6 n cae thOng tin v^o titng cap d6 trong hirdng d i n chain bang each
m 6 ta cae hanh vi, dae tuih hoac p h ^ chat ciia bai lam, de an dupe trinh bay :
• Ket qua cao nhat d u kie'n se la ciia nhirng hoc sinh g i o i nhat trong Idfp.
• Cae mure e h u & dang cap qudc te.
• Cac mijfc chuan trung b i n h hay cha'p nhan dupe.
• Cae miie chuan dudi trung binh.
• Cac miic e h u & kh6ng thd cha'p nhan dupe hoac t i i n h dp ban dau.
M 6 i cap do viet rieng ra mot t 6 gia'y va dimg nhin vao each didn dat eiia cap
dp trudc k h i vi6't ca'p dp tiep theo. L a m n h u vay nham muc dich tao di6u kien do
dang cho t r i tuong tupng bay bdng vdd timg cap d6 eu the c h i i khOng b i \t thupi
vao ng6n ngiJ mang tinh so sanh kidu n h u " i t sang tao h o n " hoac " 5 dir k i ^ n ehu
khdng phai 7 d i i k i 6 n " . D 6 n g then, xay dung b6'n ca'p dp cho m6t npi dung chain
trudfc k h i chuydn sang n6i dung khac. D i m g lo nfi'u cae ca'u true ng6n ngiJ song
hanh, hay da'y cho de'n k h i vie't xong hudng d i n chain. Luc dau nen vi6't hu6nii
d i n chain theo b6n cap d6 v i nfi'u nhi^u ca'p d6 hon t h i se k h o via't k h i chua eo bin
lam ciia hpc sinh. V e sau 6 giai doan chinh sira, vi6c so sanh cac bai lam cua hoc
sinh theo s6' lupng cac cap d6 xae d i n h ban dau se g i i i p xac d i n h c6 nfin b 6 sung
them s6' l u p n g cae ca'p d 6 hay k h d n g .
Giai dogn chinii suTa
Sau k h i giao vien su dung hudng d i n chain mot Vk\a sau kJii da nhan dupe
b a i l a m ciia hpc sinh theo hudng dan chain thi quy t n n h xay dung hudng dO;;^ 8 nhom, Ne'u kh6ng m u d n sii dung chuSln thi giao vien chi viee suy n g M cac
* " 0 c tinh cua m6t bai tap eu the. Neu chuSln cua bang la m6c didm cho cac khdi
chain d i vao giai doan chinh sira. Trong giai doan nay, eo so de chinh sua la su
pjian tich bai lam ciia hoc sinh. D u d i day la cac budc cho giai doan chinh siia
trong quy t n n h xay dung hudng dan cham: ,.
Birac I: X e m lai hudng dan cham de dam bao r i n g nhiJng bp phan cau thanh
quan trpng da dupe dua vao va tuan thii cac hudng dan ve chat lupng da dupe len
janhsach tCrtrudc.
BiMc 2: N h d dong nghiep dpc va cho y kien phan hoi.
Bi(cfc 3: Cho hpc sinh sir dung hudng dan chain de danh gia m 6 t bai tap dang
dirc*c thuc hien. Lay y kie'n eua hpc sinh ve phan nao t6't, phan nao chua tot va tai
sao tot, tai sao chua tot. G h i chep cac y kien ciia hpc sinh de chinh sua lai. Dat ten
cho cae ban thao m d i dupe xay dung.
Buac 4: Sir dung hudng dan cham vdd m6t eh6ng bai ciia hpc sinh. Trong k h i
sir dung hudng dan chain, ghi chep lai nhung eh6 t6't, nhiing ch6 eo vah de va l i
do tai sao.
Trong qua t n n h chinh sua hudng dan cham, nen n h d qua t i i n h xay dung
hudng dan cham la viee lam mat thai gian, khOng troi ehay va c6 liic gap kho
khan. H o n nira viee chinh siia hudng dan cham la viee lam khong bao g i 6 ket
thuc. M o t hudng d i n chain se kh6ng bao g i d hai hoa tuyet d6'i v d i bai lam eiia
hoc sinh. Cuoi eiing, hudng dan chain se ngay cang tro nen hoan thien hon k h i ca
giao vien va hpc sinh tro thanh nhiing ngudi sii dung tinh te va thanh thao loai
c6ng viee dupe m 6 ta trong hudng d i n cham.
Gido vien c6 the suT dung cac chuan vd cdc chi so'
cua bang de xdy difng hudng dan cham nhU the ndo?
Giao vien c6 the' sir dung cac ehu&i va cac chi s6' ciia bang dd xay dung
hu6ng dan cham bang each nghien euu cac van ban v6 c h u & i va t i m cac chi s6'
gia ket qua the' hien ro trong bai lam ciia hpc sinh tir nhiing bai tap cu the'.
c h u & cua bang dupe e6ng b6' cho cae m 6 n hpc khac nhau t h i giao vien t i m
chi so trong cac bd e h u & khac nhau bao g i d eung c6 cho m o n Ngir van va
^'^ng A n h v i chuki cho hai m o n nay dupe ap dung cho tat ca cae bai tap yeu eau
"^91 hinh thuc giao tiep. Sau k h i da xac d i n l i dupe tat ca cac chi s6' ket qua hanh v i
Ruan trpng t h i giao vien c6 the nhom cae chi s6' do lai vdri nhau r6i dat ten cho
\dp khac nhau hoac cho cac c u m kh6'i Idp t h i giao vien c6 the su dung cac chi 5
i3
thap hem moc diem cho cap co so hoac cho cac k h o i lop dudi d e xac dinh cac c^p t= i ^ " o-
cn :™ o
oj ro
d p thap hon ciia hudng dSn chain, con cac mdc diem cSip trung thi diing d e xac o

dinh cac cap do trung binh cua hudmg dan chaim v a cac chi so duoi moc diem bgi
E
11 ^'^ ^
E

dSu d e xac d i n h cac cap d o tren cua hudng dSn cham. S E i I cn

,0)-
V i e c sir d u n g chuin de x a y d u n g hudng dan chain c6 nhieu u u die'm | -03
CO •ro •ro CD >ro c:
o c > . ro
Trudc tien, cac chuan thudng sir dung ngon n g u c u the de xac d i n h chat luono
i a> _ T3
I - 1' " :!9 o
v a t i n h n g h i e m ngat trong bai l a m ciia hoc sinh. T h i i hai, k h i dua cac chuan v;i •o -0c> ^ S E o cj> c7) -ro
CD O)
g> E
cac c h i so vfi hanh v i l a m bai vao hudfng dan cham t h i giao vien c 6 the chuiio -ro CL
M£ 'CO
C2. •D

i •§• I
.g. -ro
m i n h m o t each r o rang rang danh gia ciia ho l a tuan t h u theo chuan. i •ro- :o o- p>
c: cn
c
•o M
s
>CU 0 5 'CD •3
E 2 ^ >

^«
i
•o c: I —

L d m t h e n d o d e c h u n g t a b i e t dUdc o
E

m o t hiTdng d a n c h a m I d d o t y e u c d u ? > ^
ro ,<>5 -
ro- H
§
o

Bang 5.16 la hudng dSn chSm m a giao vien cd the sir dung 6i danh gia chai
U s -f= :2 o
"S ro
-.0) o) cn -ro
ra
luong ciia hudng dSn chain ciia h o ddng thdi d ^ cai tien hudng dan chain do o- •2 8 .Q) '3 13
^ro
cn °
Bang nay duoc phong theo tai lieu " H u d n g dan cham cho cac hudng d i n chain - i a
i •o o- ••2

cua Angela D i M i c h e l e Labor, nguyen la giao vien trudng W i l l i a m F l o y d d Lone

8 5 3 2 "o .c £ -0

ro o
Island, N e w Y o r k v a Elizabeth Bedell, m o t giao vien day m o n K h o a hoc thua >o •ro o
c
o -ro -3

trudng W i l l i a m Floyd d L o n g Island, N e w Y o r k .

to •••8 c
>

•5 ro ,!5
3 x: ro *<i>
•o> o

Q i o dii chat luong cua hudng d i n c h i r n tai m o t thdi d\6m nha't dinh la tot &' D5
•ro ,.ro 05
s £ ~
•e
•~ CD
i
c: o J3 •a c
chang nua t h i hudng d i n chain d o cung khdng bao g i d hoan thien. M d i l i n giai o, .ro :<5 c
CD 'O

It
cr CD
vien d e m ra sir dung la m o t Ian hudng d i n chain d d duoc chinh sira can c u \ a i ^1,
8 m 'S -g
ro
E
danh gia bai l a m ciia hoc sinh. Cac ban thao khac nhau ciia hudng d i n chain l ' !
o> -o
nhiing b i n g chiing hien huu cho thay giao vien v a hoc sinh cang ngay cang tinl iro
c
y •! M I d
ro
CD-5o
.a>.
te hon v e nhixng noi dung duoc cho diem theo hudng d i n chain. H o n the nffa, \
8 i ¥ ••ro

xay dung hudng d i n cham vdi sir tham gia cua hoc sinh khdng cd nghia la hucVii^ CD
•ro
>
o
d i n chain d d dap ling d i y d i i nhu c i u ciia hoc sinh; tuong t u n h u vSy, mdt hucfll-
-ro
CD
g- >• ro
ro-
CD CD
-ro
d i n chain d o giao vi6n xay dung r i t phu hop v d i m d t n h d m hoc sinh n h i t din'
s i I t •§
•ro-
•o
•o E
khdng c d nghia la n d cung se phii h o p v d i nhdm hoc sinh khac. TSft ca hoc sin''
c i n phai tham gia tich cue vao viec xay dung hudng d i n chSrn trudc k h i h o cd i ' " O)

su dung dupe cac hudng d i n chain d d . H p can phai bien ngdn ngiJ trong hucH' c
a: -.1 <a> <o
d i n chain thanh ngdn ngiJ ciia rieng hp v a sir dung nd trong dieu kien it cd Stic t-'F o
CD CD
chang han n h u chain bai cho mdt hpc sinh khuyet danh hoac nhirng m i u bai »o C
O) c
T3
cua ngudi ngoai trudc k h i hp sii dung de chain diem cho chinh bai lam ciia hp. c
<o-
s
CO
Noi dung cham 5 4 3 2 1

Bo cue Trinh bay bai thuyet Trinh bay cac y ro rang, Trinh bay eae y ro rang Trinh bay eac y nhung Trinh bay cac y nhung
trinh ro rang, c6 trinh tir CO trinh tu nhung mach nhung c6 y eo le nen khong ro rang hoac khong ro rang va
vdi each chuyen y van va each chuyen y chuyen sang phan lonxon. - Ion x6n.
phu hop. chua thong suot. khae trong bai.

Do dung triTc quan Do dung true quan ro
rang, chinh xac, dep
mat va dupe sir dung
dung luc, gan vdi bai
thuyet trinh mot each
hieu qua.
Sir dung do dung true Sir dung do dung tare Do dung true quan Khong sir dung do
quan dung luc gan vdi quan khPng dung luc. khong phu hop vcri npi dung true quan.
bai thuyet trinh nhung dung thuyet trinh.
chua that ro rang va
ehi'nh xac.

Giao tiep bang mat Giao tiep bang mat c6 Giao tiep bang mat Giao tiep bang mat mot Mat nhin ve cac khu Mat nhin xuong trong
hieu qua trong suot thdi dien ra trong suot thdi each tuy tien vdi khan vuc khae trong phong suot thdi gian
gian thuyet trinh de thu gian thuyet trinh nhung gia va cac khu vuc nhung khong ve phia thuyet trinh.
hut suehuy cua chua thu hut c6 hieu khae trong phong. khan gia.
khan gia. qua su chu y cua
khan gia.

Bang 5.14. Hifdng din cham diim theo phMng phap long hop cho kl nang thifc nghiem khoa hoc vd\u ve d'\em chuan

Chuyen gia khoa hoc (4) Giao vien khoa hoc (3) Hoc sinh khoa hoc (2) Nha khoa hoc dang
difPcdao tao (1)

Em dua ra mot du doan ve dieu em nghl se xay Em dua ra mot du doan ve dieu em nghl se Em dua ra mot dy doan ve Dy doan cua em khong
ra can cu vac nhung hieu biet eua em. xay ra can eu vao nhiing hieu biet cua em. dieu em nghi se xay ra. CO hoac CO nhung

Em ve mot buc tranh li giai nhung gi em thay. Em ve mot buc tranh li giai kho hieu.
Em li giai dupe tai sao em lai dua ra du doan nay.

Em ve mot buc tranh chi tiet li giai nhCing gi em Em eung viet ra dupe nhung tu de giai thieh nhung dieu em thay. Co the Em ve bue tranh ve

thay. Em eung viet ra eae tu giai thieh buc tranh buc tranh eua em. em da viet mot vai ten gpi cho nhung gi em thay.

cua em. Em ke lai nhung gi em phat hien ra trong thye buc tranh eua em. Em viet cau hoi ma em

Em ke lai nhung gi em phat hien ra tu thuc nghiem nay nghiem nay bang mot loi giai thieh. Em ke lai nhung gi em phat chua tra loi dupe.

b^g nhiiig giai thieh ro rang, eu the. Em suy ngam lai thuc nghiem nay bang each hien ra tii thuc nghiem nay.

Em suy ng^m lai thuc nghiem bSng each dat ra dat ra nhung eau hoi bupc em phai suy nghi Em suy ngam lai thye nghiem

nhung cau hoi bupe em phai suy nghl hoac hoac nhiing cau hoi em van ehua tra loi dupe. b^ng each dat ra nhung cau

nhung cau hoi ma em chua tra loi dupe. hoi bupe em phai suy nghl.

Mau tht/c pham va nirdc Mau thi/c pham va nwdc Mau thuc pham va nude Mau thuc pham va nude

Mau cua thuc pham va nuoe tac dpng qua lai Mau eua thye pham va nuoc tae dpng qua lai Mau eua thye pham va nuoc Mau eua thye pham va
nhu the nao? nhu the nao? tae dpng qua lai nhu the nao? nuoe tae dpng qua lai

Em du doan mau thye pham se can nhieu thPi Em dy doan mau thye pham se can nhieu thoi Em dy doan mau thye pham nhu the nao?

gian hon de hoa Ian vol nuoc tru khi ta quay len. gian hon de hoa Ian voi nuoc tru khi ta quay len. se can nhieu thoi gian hon de Em doan rang no se
Em nghl rSng chung ta se c6 the thay dupe mau Em nghl r&ng ehiing ta se c6 the thay dupe mau hoa Ian vol nuoc tnj khi ta chuyen mau xanh da troi.
thuc pham lang xuong day eoc. Khi chung ta thuc pham lang xuong day eoc. quay len.
nhupm triing 6 nha vao dip l§ Phuc sinh chung
ta su dung mau thuc pham va nuoc va no xay ra
nhu vay.
 Chuyen gia khoa hoc (4) Giao vien khoa hoc (3) Hoc sinh khoa hoc (2) Nha khoa hoc dang
di/Ocdao tao (1)

Day la tranh ve Day la tranh ve ^ Day la tranh ve Day la tranh ve:

1 2
Em dung roi! Mau thuc pham khong hoa Ian vol Em dung roi! Mau thuc pham khong hoa iSn Em dung roi! Trong no rat Lieu hien tupng tuong ty
nuoc cho den khi Joseph quay no len! No chim vol nuoc cho den khi Joseph quay no len! No tuyet, giong nhu buc tranh CO lap lai voi mau do
xuong day coo gan nhu ngay lap tuc. Trong no chim xuong day coc gan nhu ngay lap tiic. tren cat! Em nhan thay rang khong?
that dep, giong nhu buc tranh tren cat vay! Em Trong no c6 ve rat tuyet giong nhu buc tranh mau thuc pham va nuoc hoa
phat hien thay mau thuc pham lang xuong day tren cat! Em phat hien thay r^ng nuoc va mau \kn vol nhau. Em khong biet
coc nuoc khi Ian dau tien ta bo no vao. No noi va thuc pham se hoa trpn vao nhau khi chung ta lieu mau thuc pham c6 bao
til \is troi quanh va ta c6 the nhln thay su tuong quay no len. Em khong hieu tai sao mau thuc gio hoa l^n voi nuoc hoan
tac. The roi khi ta quay len nuoc va mau hoa \hn pham lai khong n^m tren mat nuoc giong nhu toan khi khong c6 sy trq giup
vao nhau den miic khong con phan biet duoc cac giot dau vay? Phal chang no nang hon? cua con nguoi khong.
dau la nuoc, dau la mau nua. Em khong hieu tai Em cung khong biet lieu mau thuc pham c6
sao mau thuc pham lai khong nam tren mat bao gio hoa Ian hoan toan v6i nuoc khi khong
nuoc giong nhu gipt dau vay. Phai chang no CO su trp giup cua con nguoi khong.
nang hon? Em cung khong hieu lieu mau thuc
pham CO bao gio hoa Ian vao nuoc neu khong c6
su tro giiip cua con nguoi khong.

Ngiwn: Lisa M. McEvoy. Tnfcfng Rockville. New York. Ban qiixeii ci'ia Trimg tdm ngliien citu trinh do chuyen mon trong gidng day va hoc tap nam 1997.

^ ^ ^ ^
D a dtfj/c phep sU d u n s

Bang 5.15. HiTdng din cham diem cho cac Idp tieu hoc

Em lap ke hoach Em lap ke hoach Ke hoach cua em

nhung gi em noi nhUng gi em noi. can ro rang han
rat tot. Em sir dung mot hoac em quen
Em sCf dung 6c chut 6e tuong khong lap
tudng tuong va tupng va em eo ke hoach.
nhieu chi tiet. dung mot so Em SLT dung khong
Em siJ dung nhu'ng chi tiet. du cac chi tiet.
ti/ ngi? hay. Em st!r dung cac tC/ Mot SO tCr cua em
Em luon nhd each ngO kha hay. gay nham lln.
dung chu viet hoa Dpi khi em c6 nhd Em quen viet hoa
va cac dau cham, each dung chu viet va diing dau cham.
phay. hoa va cac dau Em dpc dupe mot it
Em doc dupe toan cham cau. cau chuyen
bp cau chuyen Em dpc dupe hau cua em.
cua em. nhu toan bp cau
chuyen cua em.

Ngiion: Mary Ellen Ciiijfo, Trudng Farmingdale, Farmingdale, New York.

 Bang 5.16. HiTdng din cham kT nang lam hirdng din cham diem
Noi dung cham - Tieu de
hay dau de cua tiing muc npi
dung
Cac chi so mo ta - Cach
mo ta cho tiing tieu de
Noi dung hi/ding din cham
- Thong tin trong cae chi so
mot^
Trinh do - Thang bac cua
huong dan cham diem (vi du,
til bac 1 den bac 4 trong
hudng dan cham diem nay)
Nguon: Angela DiMichele Lalor vd Elizabeth Bedell, Truang William Floyd, Long Island, New York. Ban quyen cua Cong ly canh tan vi ngudi hoc nam 1999.
Dd duoc phep six dung.
4 3
KFnang lam hi/dng dan
cham thanh thao
• Tung noi dung xac djnh va
giai thich nhung noi dung
chinh, nhung mong dpi cua
giao vien va cac phan bat
bupc cua bai danh gia.
• Cac npi dung dupe trinh bay
theo thu tu CO muc dich, giup
hpc sinh hieu dupe trpng tam
tucng doi cua tung phan trong
bai danh gia.
• Cac chi so mo ta dupe
dien dat sue tich va ro rang,
mo t i day du cac npi dung
va dua ra phan cung c6 dinh
ve nhung gi hpc sinh phai dat
dupe cho tung trinh dp.
• Dat trpng tarn vao each
di§n dat chinh xac, cu the va
mang tinh mo ta voi chung
cu cho tat ca cac trinh dp.
• Cac chi so mo ta dupe xac
dinh ro rang cho tung trinh
dp.
Ki nang lam hi/dng dan
cham thanh thao
• Npi dung hudng d i n cham
trinh bay chi tiet npi dung cho
tiing trinh dp.
• Cac chi so mo ta la cho
dua cho hpc sinh voi viec mo
ta su tien bp deu dan de dat
toi trinh dp vupt trpi.
• Cae trinh dp eo nhCing ten
gpi the hien su ton trpng va
nhan pham doi vol ngudi
hpc/ ngudi sii dung ma van
md ta chinh xac trinh dp thue
hien bai lam.
• So lupng cac trinh dp ndi
len su khae biet cu the, quan
trpng trong hanh vi lam bai
cua hpc sinh.
Ki nang lam hirdng din
cham bac trung
• Tung npi dung xac dinh
nhung npi dung chinh cua
giao vien va nhiing phan bSt
bupc cua bai danh gia.
• Cac npi dung dupe trinh
bay theo thu tu logic I<h6ng
de cap den trpng tam tuong
ddi cua tung phan trong bai
danh gia.
• Cac chi so mo ta dupe
dien dat ro rang the hien
dupe mong dpi cua giao vien.
• Nhan manh vao each dien
dat tranh dung thieu hoae
dung cac ngon tu tieu cue.
• Cac chi so mo ta dupe xac
dinh ro va trinh bay cho tung
trinh dp.
3 \
KI nang lam hirdng d i n
cham bac trung
• Ndi dung cua hudng dan
cham dua ra each nhin long
the cua danh gia.
• Cac chi so md ta cho cac
trinh dp gan nhau the hien
qua cac budc tien bp deu
dan de dat dupe yeu cau.
• Ten gpi cua cac trinh dp
lam cho ngudi hpc/ ngudi sii
dung chu y vao diem so va
xac djnh dupe trinh dp lam
bai (vi du, trinh dp thanh
thao).
So lupng cae trinh dp do
nhung kho khan khach quan
quyet djnh (Idp cap, cac co
quan ben ngoai) chu khong
phai do su khae biet trong
hanh vi lam bai cua hpc sinh
quyet djnh.
2 1
Ki nang lam h^idng din cham Ki nang lam hi/dng din cham
cua ngiKSi dang hpc viec cua ngi/dl mcri bit dau
• Cac npi dung di chech
nhung npi dung chinh cua
danh gia lam cho hpc sinh
khong hieu dupe mot each
day du nhung phan bk bupc
cua bai danh gia.
• Cac npi dung dupe trinh
bay theo mot thu tu mau
thuan vol tinh logic cua tung
phan trong bai danh gia.
• Cac chi so mo ta mo ho va
kho hieu, hpc sinh muon hieu
the nao cung dupe.
• Su dung cac each dien dat
Vila mang tinh mo ta vua
mang tinh dinh tinh nang y
kien ca nhan (ehing han, "2
vi du", "tot", "qua nhieu")
trong khi do cac trinh dp thap
hon dupe mo ta khong c6
Chung cu.
• Cac chi so mo ta kho xac
dinh va c6 the thieu cho tung
trinh do.
KI nang lam hiiidng dan Cham
cua ngUdi dang hoc viec
• Noi dung cua hudng din
cham dua ra each nhin phien
dien cua danh gia.
• GiiJa cac trinh dp gan
nhau khong cd su khae biet
tuong ling nen gay kho khan
cho viec ty danh gia va sua
chua doi vdi hpc sinh.
• Ten gpi cua cac trinh dp
lam cho ngudi hoc/ ngudi sii
dung chii y vao diem s o
(4,3,2,1). r ^
• So lupng cac trinh dp
khdng cho phep phan biet
day du ve chat lupng bai lam
cua hoc sinh.
• Cac npi dung khong lien
quan voi nhung npi dung
chinh va cac phan cua bai
danh gia.
• Npi dung cua tiing phan
trong bai danh gia khong c6
hoae gpi ten khong dung.
• Cac chi so mo ta khong
lien quan den npi dung.
• Cach dien dat mang tinh
djnh tinh nang ve quan diem
ca nhan, chu quan (ching
han, "mot so", "1 vi du", "tam
dupe" ma lai qua nhan manh
vao nhung cai khong eo
ehiing eii.
• Thieu cac chi so mo ta,
\
Ki nang lam hUdng dan cham
cua ngUdi mdi bit dau
• Ndi dung cua hudng din
cham khdng lien quan gi den
danh gia.
• GiQa cac chi so md ta cua
cac trinh dp gan nhau khdng
cd sy khae biet.
• Ten gpi cua trinh dp 6 cac
trinh dp thap la nhuc ma
hoae ha thap pham gia con
ngudi d trinh dp do chu
khdng phai md ta bai lam
cua hpc sinh.
• So lupng cac trinh dp din
den nhung khae biet nhan
tao, vd hCiu hay vun vat trong
cae chi so md ta.
 TUI HO SO BAI LAM: ^
CIJfA SO DE QUAN SAT
Goi y t a i lieu dpc t h e m K
Danielson, C , & Marquea, E. (1998). A collection of performance tasks and ruhihy
TU DUY VA QUA TRIIMH
High school mathematics. Larchmont, NY: Eye on Education.
Cu6n sdch nay ung h6 cdc chudn cua H6i d6ng gido chirc toan hoc qu6c gia thOng qua
HOC TAP CUA HOC SINH
viec thao luto c^c loai hinh dinh g i i khdc nhau dp dung cho mOn Todn nhOng Icri ich cua
hinh thiJc ddnh gia theo h ^ vi lam b^i. Sach tnnh b^y 21 b^i tap hirdng dan chain diem
tap trung vao phuong phap giai quyS't vaii d l Sach cijng dua ra quy trinh cac budc de xay
dung bai tap chain theo h^nh vi lam bai va huomg dan chSm diem d^ danh gia bai lam va qua Cau hoi cot I d i :
trinh hoc tap ciia hoc sinh. Tiing vah de deu c6 phdn cung c6' dinh va cac mSu bai lam xua't sac Chung t a Id a i vdi t u each la nguoi hoc?
duoc cha'm theo thang diem tCr 1 den 4 c6 kem theo hudng ddn chain difim.

Kuhn, T. M. (1997). Measure for measure: Usinf^ ixntfolios in K-8 mathematics. Portsmoulli,
NH: Heinemann.
Cuon sach nay duoc viet cho cac d6c gia la nhung giao vidn day toan a cac trucmg iicu
hoc va trung hoc co so. Trong gdn 120 trang sach duoc chia thanh 5 chuong, tac gia de ra niuc
dich va cac loai hinh tui ho so bai lam trong giao due; qua trinh xay dung lai van hoa 16p ha
de chap nhan sir thay doi trong vai tro cua giao vien va hoc sinh khi su dung each danh gia clua
v^o tui h6 s0 bai lam; vide sij dung cac huong d i n cham de danh gia tCmg bai lam cua hoc smh
va toan b6 tui h6 so bai lam nham giai quyet nhijng thdc m k ciia phu huynh; va nhiing vin dc
ndi len khi thirc hien each danh gia dua vao tui h6 so b^i lam cua hoc sinh. Tac gia da du^i n
lap luan vOng chac giup cac nha giao due hidu ro hon ve tinh thfi'ng nha^t giira phuong pliip
danh gia vdi chuong trinh va phuong phap giang day. Mac dii tac gia chua lam ro rang van J^'
giao vien cdn them thcri gian de danh gia tui ho so bai lam cua hoc sinh nhung tac gia dua i'
nhung goi y c6 co so de tim hieu them v6 qua trinh nay trong chuong noi vd huong dan chan'
Tren thuc te, chuong viet v^ cac hu6ng d i n chain diem phai la chuong bat buoc phai doc LIOI
v6i moi gido viSn.
Chuong nay mo ta tui ho so bai lam (poitfohos) ciia hoc sinh voi vai tro la
cira s6 de quan sat tu duy va qua tiinh hoc tap ciia hoc sinh. NhiSu cong cu dupe
sir dung de quyet dinh xem hoc sinh nam duoc nhiing kien thirc gi va c6 ki nang
lam viec gi khong noi len duoc ban chat cCia nhung kien thiic va kl nang do. Tiii
ho so bai lam cho phep chung ta nhin qua cai v6 be ngoai de biet duoc hoc sinh tu
duy ve cai gi, tu duy nhu the nao, ho coi trong cai gi va hp la ai. Tiii ho so bai lam
neu dupe su dung hpp If se la cong cu toan nang nhat de nhan biet su tien bp cua
hoc sinh, su co' gdng va ket qua dat dupe ciia hp. Tiii ho so bai lam cho chiing ta
biet dupe sir tien bp trong bai lam ciia hpc sinh va neu dupe sii dung ket hpp voi
chiem nghiem ciia hpc sinh, no se cho phep tha'y hpc sinh nghi gi ve ban than
ho voi tu each la nhiing nguoi dang di hpc.
Chuong nay xac dinh va minh chiing cho viec sii dung tiii h6 so bai lam
^^ng thoi mo ta cac loai tiii ho so bai lam khac nhau ciia hpc sinh va cac each sii
^Mng nhung ttii h6 so bai lam do. DPng thoi chuong nay cung dua ra nhung
huong din cho viec de xua't each su dung va chia se nhiing thong tin trong ttii ho
bai lam do vdd phu huynh hpc sinh va vdi cac giao vien khac. Riu luc C la mot
nodun ve thie't ke cac bai danh gia dua vao tiii h6 so bai lam ciia hpc sinh.

^•Ji ho so bai lam la gi?

. Tui h6 so bai lam la mot tap hpp cac bai lam ciia hpc sinh the hien sir co
^^8, sir tien bp va ket qua dat dupe ciia hpc sinh ve mPt hoac nhieu linh vuc.
 Tap hop bai lam nay c6 y nghia dac biet bcri vi no c6 m6t muc dich duoc xac dinli
ro rang va c6 d6'i tuong phuc vu cu th^ trong d^u. Khac vdi tap bai vie't ciia hoe
. sinh do quan quy dinh cho cac ca'p Idp khac nhau, tap hop bai lam nay trinh hieu
sir dSu tvr ca nhan wi phi'a nguoi hoc - m6t su dSu tu dugfc thi hiSn ro th6ng qu;,
vi6c hoc sinh tham gia vao qua trinh lira chpn n6i dung, cac ti6u chi lira chpn noj
dung tnnh bay, cac tieu chi danh gia nhiing mat tich cue ciia tap hop bai lam \
sir tu chiem nghidm ciia hpc sinh.
Tiii h6 so bai 1 ^ giup dua ra cich nhin da chi^u sir phdt tri^n thaiih
tich hpc tap CLia hpc sinh. No c6 th^ dupe thiS't ke'd^ dua ra bang chiing \6 sir c6
gang (cdc b ^ 1 ^ dudi dang b ^ thao ciia bki 1 ^ hoan chinh); sira chiJa cic loi
sai trong bki kidm tra; sir tifin b6 (bai lam trudc khi c6 su can thifip ciia gi^o vicn
vdi b ^ 1 ^ tuong tu sau khi hpc xong); thkih tfch hpc tap (nhiing vi du minh hoa
b^i lam xua't sac nhait).
Gido vien suT dung tui hd^ so bdi Idm cua hoc sinh Idm gi?
Tiii h6 so bai lam h6 sung them vao cac c6ng cu danh gia ma giao vien hicii
dang sir dung. It nhat cung c6 8 co so virng chac de giao vien xem xet viec sit
dung cong cu danh gia nay.
1. LnH trU duac nhUng bdi lam hay nhat cua hoc sinh cung nhu si( co gai ••
va sUtien ho cua hp. Tui ho so bai lam hieu qua hon cac cong cu danh gia khac ;
no cho chiing ta thay moi quan he giira su co gdng, tien bp va thanh tich hpc tai)
Nhd do giao vien va hpc sinh thay diem so' khong con la chuyen huy^n bi va diit
boat dpng hpc tap trong mot boi canh nhat dinh.
2. Nhan mqnh vao hanh vi sat thUc tehay viec van dung kien thifc. Tiii h6 sc
bai lam cung c^p ta^t ca cac loai chiing cii ve boat dpng hpc chu khong chi m d
loai chung cii lay tir cac bai danh gia theo phuong phap truygn thong chang him
nhu cac bai kiem tra va cac bai trdc nghiem kien thirc. Vi du, mot tiii h6 so bai
lam CO the bao gom mpt birc anh tnnh chieu 3 chieu hay mot ban tom tat y kien
nhan xet phan h6i ciia ca lop ve phan thuyet trinh ciia mot hpc sinh nao do. Trcn
thuc te, tiii hP so bai lam la hinh thiic phu hop de co dupe nhiing thong tin day tl"
ve kha nang van dung nhiing kien thiic da hpc de giai quyet cac van da thirc
ciia hpc sinh.
3. Hoc sinh tiep can difcfc nhiTng ca hoi difc/c chudn hi sdn de tU danh gid ' '
chiem nghiem. Tiii hd so bai lam giiip giao vien va hpc sinh co thS tao ra nhiH
Ijjidng gian cho hpc sinh chiem nghiem su tien bp, viec hpc tap va ke't qua hpc tap
ciia hp. Sir chiem nghiem do co thd du6i hinh thiic mpt la thu giri dpc gia, mpi Icri
gidi thieu cho tiii h6 so bai lam dem nPp hay nhiing m6 ta mang tinh chiem
fighiem kem theo cac bai tap hoac cac minh chirng khac nhau dupe tap hop lai
trong tui h6 so bai lam. M6t tui h6 so bai lam ma kh6ng co sir chiem nghiem ciia
hoc sinh thi chua phai la tiii ho so bai lam theo diing nghia cua no ma chi la mpt
tap h(?P c^c bai lam ma ngudi ta kh6 c6 th^ giai ma dupe nfiu nhu khPng co
nhiing y ki^'n binh luan cua tac gia.
4. Bang chung ve each ta duy. Lien quan deh su chiem nghiem va hr danh
gia la bang chirng ve each tu duy ciia hpc sinh ve nhung uu, nhupe di^m trong bai
lam cua hp eiing nhu toan bp quy trinh hp thuc hien de' hoan thanh bai tap. Caeh
tu duy do giiip giao vien phat hien ra nhiing ch6 hpc sinh hi^u chua diing, xae
dinh dupe nhirng 16 hong va kien thiie va biet dupe phuong phap lam bai cua timg
hoc sinh.
J Sumo ta sau ve hoat dpng hpc cua hpc sinh. Khac vdfi cac hinh thiic danh
gia khac, tiii ho so bai lam la mpt hinh thiic danh gia da ting. No the hien cac qua
trinh hoe tap eiia hoc sinh cung vdi nhirng bieu hien khac nhau eiia qua tnnh hpc
tap do. Vi du, mpt tiii ho so bai lam bao gom cac bai viet ciia hpc sinh cho cac
doc gia khac nhau va vdi nhiing muc dich khac nhau dupe tuyen chpn can than
trong vong mpt nam cho chiing ta biet dupe nhieu thong tin hon chii khong don
thuan chi la tong ciia tat ca cac bai viet ciia hpc sinh trong mOt nam. It nhat co hai
li do de noi nhu vay. Thii nh^t, khong phai tat ca cac bai viet ciia hpc sinh trong
mSt hpc ki deu co gia tri nhu nhau trong viec phan anh nang luc ciia hp. Thir hai,
khi hpc sinh chu& bi tiii ho so bai lam ciia hp thi hp phai danh thdi gian di can
nhic trudc khi di deh quyet dinh ntn n6p cai gi co thi noi len dupe viec hp da dat
^wpc nhiing ket qua hpc tap mong mu6n. Qua trinh di de'n quyet dinh do noi len
"hieu diau va mire dp hieu biet va thai dp ciia hp doi vdi nhiing thupc tinh chat
'"o»ig trong bai lam ciia hp.
6. Xck- nhan gid tri ve quan diem phdt trien trong hpc tap. Tiii ho so bai lam
^ho phep giao vian va hpc sinh nhin tha'y dupe su phat trien. Mpt khi tui h6 so bai
bao gom nhiing bai lam liic dau cung nhu nhiing bai lam vao cuoi nam hpc
no se giiip giao vien va hpc sinh thay dupe sir phat trien qua tumg mde
gian.
 7. Lufa chon va cd thehoa doi voi hoc sinh vd gido vien. Khi giao vien dono
vien hoc sinh tu chiu trach nhiem cho vice xac dinh va lira chon cac vat the miiih
chiing cho qua trinh hoc tap ciia ho thi tui ho so bai lam se la nhCrng buc chan
dung tir hoa ciia hoc sinh vdi tu each la ngudi hoc. M6i biic chan dung tir hpa do
la dae tnmg cua timg hoc sinh, kh6ng ai giong ai.
8. Ca hoi de man dam v&i cac doi tuong khdc nhau. Mot khi tiii h6 so biii
lam mang tinh miic dich la noi len qua trinh hoc tap cOa mot hoe sinh eii the thi
tiii ho so bai lam do eo the dem ra ehia se vdi nhidu doi tucmg khac nhau ma v6
ghi chep, nhat ki va tap bai ciia hoc sinh kh6ng the lam duoc. Cac d6'i tuong do co
thd la phii huynh, nhung nguoi tu vSh va can b6 quan If trong trucmg.
Co bao nhieu loqi t u i ho so bai lam
va muc dich cua chung Id gi?
Co It nhat nam loai tdi h6 so bai lam - va hang chuc cac bien thd khac
nhau. Tui h6 so bai lam gi&i thieu sdn phdm duoc thie't ke de ghi lai thanh
tich hoac thanh tich dudi dang tiem nang. Tiii h6 so bai lam nay gi6'ng nhit
tap h6 so ciia m6t nghe sT. Tiii h6 so bai lam phdt trien hay tien ho duoc thii i
ke de gidi thieu sir tie'n b6 hay sir thay ddi cua hoc sinh theo th6i gian. 1 i
h6 so bai lam quy trinh nham muc dich ghi lai quy trinh thuc hien c6ng vii..
cung nhu san phdm cu6'i ciing.
Tiii h6 so bai lam chuyen giao dupe dua tren cac tiii h6 so bai lam Uen i
duoc sir dung de' thdng bao cho cac giao vien vi sau ciia hoc sinh, cho nha truw;:
hoac van phong tuydn sinh khi hoc sinh chuydn tru6ng. Vi du, m6t hoc sinh tni:
hoc nao do c6 thd chon ra nhung bai hay nha't noi len tu duy, dinh d6 vigt va
sang tao ciia em do de' bd sung vao h6 so xin vao dai hoc, coi do la bang chiing
chat lugmg hoc tap ciia minh.
Ta't ca cic loai tui h6 so bM 1 ^ n^y c6 th^ dua ra ddnh gi^ vk cho die
vdi di^u kien Ik giao vien vk hoc sinh chi ra dugic nhiing tieu chi h ^ vi ma 1
dung d^ danh gia.
Tiii h6 so bai lam luu niem la tai lieu luu lai nhung bai ma hoc sinh thu 'i I
nhat hoac thay dang nhdr nhat. Loai tiii h6 so bai lam nay rat giong vdi cuon
tranh hoac anbum anh ma ngudi Ion dung de luu lai nhiing sir kien hay nhirng 1^'
nghi cua gia dinh.
HSu het cac giao vien ket hop nhieu loai Uii h6 so bai lam theo nhu cau ciu'
ho va ciia hoc sinh.
|\ihi^9 p h a m g i diroc dUo v d o t u i h o s o b a i i d m ?
Cho dii cac tui h6 so bai lam rat khac nhau v6 chung loai thi chung cQng van
CO nhOng noi dung chung. Nhung n6i dung chung do g6m mot la thu gidi thieu
vdi dpc gia ve tiii h6 so bai lam; mot bang muc luc; cac nhan xet ve muc tieu theo
fijng then ki va nhiing chien lupc thuc hien nham dat dupe cac muc tieu do; nhirng
suy nghl chiem nghiem ve p h ^ viec da lam; cac ban thao va ban hoan thien cua
ft nhat mot bai tap; cac ban Ur danh gia hay cac ban danh gia cua ban ciing lop
Icem theo cac danh muc kiem ke do giao vien va hoc sinh do ghi. La thu gidi
thieu vdi dpc gia la phan cot ye'u ciia Uii h6 so bai lam vi no gidi thieu ngudi hpc
sinh CO tui h6 so bai lam do cho d6c gia va cung cS^p cho d6c gia hudng xem xet
lai va danh gia ndi dung ciia tiii h6 so bai lam.
Khi thiet ke t u i ho so bdi Idm
can tinh den nhufhg van de gi?
Mdt trong nhirng van de ma giao vien ck\n nhac khi thiet ke' tiii h6 so bai
lam la c6 nen xay dung mot ca'u mic cho tiii h6 so bai lam de giiip dua ra dupe
ch'Jng cii ve sir tien bC va nhung thanh tich hpc tap hay cac chudn cu the' ma hpc
sinh dat dupe hay nen di theo ndi dung ciia chuong dinh. Vdi loai Uii h6 so bai
lam gidi thieu ket qua hpc tap ciia hpc sinh thi giao vien yeu cdu hpc sinh chpn
nhung ket qua hpc tap d^ dua vao tiii h6 so bai lam theo cac ndi dung dudi day:
Tinh kien tri. Nhung bai cho tha'y sir kien tn cua em; m6t At tai c ^ it nhSft
mdt tu&i de hoan thanh vdi viec trinh bay cac budc tie'n hanh de hoan thanh de tai
<^d\c mdt bai vie't vdi cac ban thao, cac bain sua chaa, nhiing n6i dung b6 sung
hay nhung thay d6i cdng vdi viec li giai cho nhung thay ddi do.
Su trinh hien todn hod thdng tin. Nhung bM ma em sir dung cac bidu, bang,
so d6 d^ thdng tin cho ngudi khdc; hoac bM vie't tom tat m6t vSh d^ phiic tap vdi
PhSn giai thich tSft ca cac budc em da thuc hien d^ giai quye't vah d6 do.
Dgd vie't. M6t bai viet ma em da thay doi ph&i ket luan de' lam cho bai hay
hon C l i n g vdi ph&i mo ta nhirng thay ddi c6 the; bai lam chiing minh cho sir tie'n
^ ciia em khi dpc van chuong; phdn ghi chep nhirng cudn sach ma em da dpc;
^y^'n chpn nhirng phan ghi chep cua em khi dpc cac loai sach khac nhau.
Thong tin hang ngon ngUkhdc. Mot bai the hien kha nang ciia em c6 thd gpi
chuyen va tiep tuc cau chuyen mrc tiep bang tieng Hiap; m6t ban dich bai h6i
thoai ma em nghe dupe bang ticng Diic; hay m6t biic thu dupe vie't cho nguc« ban
bang tieng Tay Ban Nha.
• SI/ cgng tdc. Mhx bai lam dupc thuc hien vdi su c6ng tac cua ft nhat
m6t ban khac trong Idfp kem theo p h ^ m6 ta phuong thirc cac thanh vien
trong nhom c6ng tac vdi nhau va bang chiing \i su dong gop ciia timg thanh
vien cho b^i lam nay.
• Cdng tad Su hieu biet lich sif. M6t d^ tM ma em xay dung vdi mdt ban
khac trong Idp thi hitn md'i quan he giua qua khur va hiSn tai cung vdi ph& m6 ta
vS phin dong gop ciia em va cua ban c6ng tac cho d^ tM nay.
• KTndngphdn tick. Bai vie't phan tich m6t tinh hu^ng hay mdt tai lieu nao do.
Nhu da trinh bay a ph&i tren day, trong cac tui h6 so bai lam ca'u true thco
chuan hay theo ket qua hoc tap thi giao vien phai dua ra cho hoc sinh mot danh
muc nhung ket qua hay chuan dat dupc hoac ciing ket hpp vdi hpc sinh xay dung
danh muc do. Hpc sinh chpn trong so nhiing bai lam cua cac em, nhung bai c6
thd cung ca'p nhung bang chiing tot nhat ve su tie'n b6 cua cac em trong qua tnnh
phaii dau de' dat dupc nhung ket qua do.
Mat khac, trong cac tiii ho so bai lam cau true theo chuong trinh hay npi
dung mon hpc thi giao vien sir dung chuong trinh hay van ban de quyet dinh ncn
chpn bai nao cua hpc sinh de dua vao tiii ho so bai lam sao cho the hien dupc qiui
tiinh hoc tap ciia hpc sinh. Vi du, giao vien mon Khoa hoc eo the yeu cau hpc
sinh xay dung cac bai sau: mot bai viet tom tat lam vice trong phong thi nghieni
cho mot Ian chain diem; hai bai kiem tra cuoi don vi bai hpc, phan ghi chep trong
ba ngay lien tiep va cac bao cao nghien cuu \k\u va 1 ^ cu6'i. Do vay, cac tui
h6 so bai lam dua theo chuong tiinh thucmg mang tinh chu&i muc hon so vdi tiii
h6 so bai lam dua theo ket qua hpc tap.
Mae du hdu he't giao vien d^u thfch c^c tiii h6 sp bM 1 ^ dira theo ke't qua
hpc tap nhung hp lai thudng bat dau sii dung tiii ho so bai lam theo kidu bam sal
chuong trinh. Li do la vi d day ed mot nghich li la thong thudng giao vien mudn
duy iri mot cau true chat che ciia tiii h6 so bai lam va chpn lira cac hoat dpng cho
den khi nao ban than hp va hpc sinh thay thite sir thoai m^i vdi nhiing hoat dpng
do va ed the xay dung nhung hoat ddng thudng nhat quen thupe de dua nhung cai
ddvaohdsodanhgia.
Mot vain de khac ma giao vien can can nhac khi thiet ke tiii hd so bai lam la
miic dp kiem soat eiia giao vien va hpc sinh. Tiic la ai se quyg't dinh npi dung dua
tiii ho so bai lam - giao vien hay hpc sinh hay ea hai? Tiii h6 so bai lam dua
theo ket qua hpc tap thudng do hpc sinh quyS't dinh nhieu hon so vdi tiii ht so bai
lam thiet ke theo chuong tnnh hpc bdi vi vdi loai dua theo ket qua hpc tap thi hoc
sinh dupc nhi^u quy^n tu do lira chpn nhung chiing cii thich hop hon. Tuy nhien,
ngay ca loai tiii h6 so bai lam dua theo ket qua hpc tap ciia hpc sinh cung ed th^
do giao vien quye't dinh ne'u hpc sinh khdng cd nhi^u lua chpn do s6' lupng ndi
dung han che'. Day cd thd 1^ trudng hpp khi gido vien yeu c^u hpc sinh chpn ra
nidt bai lam nao dd cho bie't hp cd kha nSng nghe thuat ma hoc sinh lai chi ed v ^
l5n d^ lam ra mdt tde p h ^ nghe thuat trong nam.
Cac cau hoi neu dudi day cd th^ giiip giao vien thir nghiem miic dd mong
mud'n ciia hp ddi vdi vice kiem soat tiii hd so bai lam ciia hpc sinh:
• Gia su ban dupc quyen xay dung mdt tap hpp cac bai lam cua hpc sinh
th^ hien day dii sir tien bp va thanh tich ciia cac em hpc sinh trong Idp ban thi ban
se chpn 5 bai lam nao?
• Gia su ban yeu eSu hpc sinh ehu& bi mdt tap hpp bai lam nhu vay thi
theo ban hpc sinh se chpn nhiing bai nhu the nao?
• Ban cd the se la'y dupc nhung thdng tin gi ve hpc sinh ciia ban tir tap hpp
bai ciia hpc sinh do ban soan?
• Ban cd th^ se lay dupc nhOng thdng tin gi ve hpc sinh cua ban tir tap hpp
bai cua hpc sinh do chmh hpc sinh soan? -J . . ,i
• Giira danh muc cac bai lam ban chpn va hpc sinh chpn cd nhiing tupng
d6ng va khac biet gi? " 'i' ' " '
• Ban cam nhan nhu the' nao v^ nhung tuong ddng va khac biet dd?
Khi thie't ke' mdt tap hpp cic hid tap ciia hpc sinh, gido vien cung c ^ quye't
^inh phuong phap chain diem. Va ne'u nhu vay thi hp cung c ^ phai quye't dinh
t^P bai dd ddng gdp vao di^m sd cua hoc sinh nhu the' nao. Day la mdt quye't dinh
quan trpng bdi le vice cho diem tiii hd so bai lam cua hpc sinh yeu cau giao vien
phai xac djnh dupe su khac biet giiia tap bai lam vdi tap hpp eac bai lam rieng re
^ija hoc sinh. Trong trudng hpp cac bai rieng re dd dupe chain diem trude, khi
^^ng vao diem tiii hd so bai lam thi giao vien can quyet dinh eo sd de cho diem
^•^1 hd so bai lam la gi. Mat khac, trong trudng hpp giao vien quyet dinh cho diem
^ ' hd so bai lam thi hp phai xae dinh xem cd can phai ed nhung khuyen khich
di^u kien gi dd hpc sinh eoi trpng viee soan tap bai hay khdng.
Nhurng hUdng dan k h i m d i sit dung Idn ddu
phuong phdp ddnh gid diTa vdo t u i h d so bdi Idm
cua hoc sinh id gi?
T i i i h6 scf bai l a m cung giong n h u loai rucm vang ngon: cang de iSu cang
ngon. T u y nhien, khac v d i nrou vang c ^ de yen m6t ch6, tiii h6 so bai lam cang
ngay cang dupe trau chud't mot k h i giao vien su dung va x e m xet mot each c6 he
thong. D u d i day la mot s6' hudmg dSn k h i m d i bat dSu sir dung:
Quyet dinh muc dich va doi tucfng. N e u khong quyet d i n h dupe nen lua chon
nhu the' nao giua hai muc dich va ddi tupng thi n6n xay dung hai tiii h6 so bai lam
khac nhau. Co nhung giao viSn de cho hpc sinh t u tao ra m 6 t t u i h6 so bai lam o
trucmg va m6t t u i h6 so bai l a m 6 nha.
)ijc dinh to nhUng kit qua hoc tap lam ca sd cho viec thiet ketui ho so hai
lam. Quyet d i n h x e m chuong trinh hpc se dua tren co so ket qua hpc tap hay noi
dung hpc. Chpn lua nhOng ket qua hpc tap hay mang n d i dung se dupe minh
chiing bang nhung nPi d u n g dua vao trong t u i h6 so bai l a m .
Bat ddu ticphqm vi nho va co trong tdm. H a y bat dSu bang m6t danh muc
ngan cac ket qua hoac v d i m6t pham v i kien thufc nho. G i d i han viec su dung tiii
h6 so bai lam trong pham v i mPt Idp ne'u co y d i n h sir dung tui h6 so bai l a m vao
muc d i c h danh gia. Danh ra mPt vai nam thir nghiem cac loai tiii ho so bai lain
khac nhau. D i m g k i vpng co th^ hidu ro va quan l i dupe t u i h6 so bai lam ngay lii
nam dSu tien m d i sir dung. L u u y rang 6iy la mPt tap hop bai dupe chpn lira co
miic dich chu- khdng phai la mdt m d cac bai tap rigng re.
Thong hdo cho phu huynh biet ke'hoqch cua ban Id sesiidung tui ho so hai
Idm vd dua ra lich trinh hay thdi han detrao dSi bdi Idm cua hoc sinh.
Tqo lap tiii hS so bdi Idm rieng cho ban vd lay no idm mdu cho viec svcdm?,
tui ho sa bdi Idm. X a y dung mSu cho m p i thur m a ban muP'n hpc sinh lam theo vcn
tui h6 so bai l a m cua hp, bat dSu tir ch6 dua ra l i do tai sao lai chpn m6t bai na"
do de dua vao tap bai. Ban co the tao lap mot tui ho so bai lam gidi thieu ban v '^^
t u each la nguoi hpc hoac ngudi xay dung chuong trinh va phuong phap danh g'''
hoac la ngudi ghi lai qua trinh lam nghS day hpc ciia m i n h , nhiing vai tro va trat^^'^
nhi6m ciia ban hoac nhung muc tieu va chien lupc nham dat nhiSng muc tieu t ' ' '
ciia ban.
Difa tui ho sahdi Idm vdo cong viec hang ngay cua ban. X a y dung mpt ch6
nao do va mot he thong l u u triJ t u i h6 so bai lam (vi du n h u t i i , thiing, hOp c a c -
tdng hay cac hop gia'y). Xac djnh nhung npi dung co the dua vao tiii ho so bai lam
(do ban hay do hpc sinh quyet dinh) va d i n h ra thdi gian lira chpn npi dung. GSn
cac ndi dung vdi ket qua hpc tap ma ban da xac dinh trong hudng dan t h i i hai.
Quyet dinh can co nhimg nPi dung g i va n p i dung g i la khong bat bupc rPi xac
dinh ai se la ngudi quyet dinh viec lira chpn nhiing n p i dung do.
Duo ra cac tieu chi lua chpn vd ddnh gid npi dung (nen ket hpp v d i hpc
sinh). L6ng ghep cac tieu c h i vao cac hoat d6ng tren Idfp. K h u y e n k h i c h hpc sinh
chpn lira thudng xuyen (m6i thang m6t Iki hay theo d i n h k i chain diim) va thao
luan nhOng phuong thiic cap nhat tiii h6 so bai l a m . K h u y e i i k h i c h viec hpc sinh
trao d6i chia se nhOng bai cac em lua chpn va l i do tai sao lai chpn nhung bai do
vdi cac ban khac. Ngay ca k h i ban quyet d i n h khong cho diem tiii ho so bai lam
thi ban cung can phai ro rang ve nhung g i ban muPn va ve nhiing phim chat d6
phan biet cac tui h6 so bai lam.
Dua viec chiem nghiem vd tu ddnh gid vdo npi dung tiii ho sa bdi Idm.
Chiem nghiem la xuong sP'ng ciia viec xay dung va sii dung tiii h6 so bai lam.
Viec nay can dupe lam mau cho hpc sinh, b6i dudng va day cho hp. Danh nhiing
khoang thdi gian cin thiet di giiip hpc sinh nhan ra y d i n h ciia ban mPt each co
suy nghi va bie'n viec chiem nghiem thanh mPt thoi quen trong Idrp. G i d i thieu
nhiing each lam hay va chua hay trong viec lira chpn va neu l i do lira chpn n6i
dung cho tiii h6 so bai lam.
Hay decho hpc sinh Idm chu tiii hd sabdi Idm cua hp. Cac tiii h6 so bai l ^ m
theo tinh t h ^ v i ngudi hpc cho phep giao vien co dupe nhung thPng t i n viec
hoc sinh cua hp suy nghi n h u the' nao k h i lam bai va hp coi trpng cai g i . D6ng
chiing cung cho phep hpc sinh theo d o i dupe su tie'n b6 va thanh tfch hpc tap
cua hp, d6ng thdi bie't sir dung tiii h6 so bai l a m d ^ \ic d i n h va di6u chinh cdc
niuc tieu hpc tap.
Chia se cac tui ho sa bdi Idm. Ckc tiii h6 so bai lam cho phep giao vien va
hoc sinh chia se nhiing viec lam cua m i n h de' cung hie'u bie't va hpc hoi lan nhau.
^ a y khich le hpc sinh chia se n i i h6 so bai lam ciia hp v d i cac ban cung trang liia
vdi cha me theo ca nhan hay theo tap the n h o m (chang han trong cac dip n h u
hpi tiii ho so bai lam hoac cac hoi nghi hpc sinh ve tiii h6 so bai lam). X a y
^Vng mpt chinh sach cho phep giao vien Idp khac tiep can va sir dung cac tiii h6
bai lam ciia hpc sinh.
V a i t r o c u a c h i e m n g h i e m id g i t r o n g
p h u a n g p h d p d d n h g i d dura v d o t u i h o s o b d i i d m ?
Chi6m nghiem la m6t ph& quan trpng ciia tui h6 sa bai lam. Tren thirc i
neu kh6ng c6 chiem nghiem thi tui h6 sa bai lam chi la m6t tap hop cac bai lam
duoc ma hoa ma chi c6 nguoi lam ra no mdi c6 the' hieu dupe. Dudfi day la nhtrng
cau hoi danh cho chiem nghiem ma giao vien c6 the' sir dung de' hudfng din hoc
sinh lira chpn nPi dung dua vko tui h6 so bai lam:
• PhSn em dua vao tiii h6 sa bai lam noi len di^u gi nSng lire cua em v6i
tu each la nguod vie't?
• Em nhan thSiy c6 gi khac nhau khi so sanh bai lam h6i dSu nam vdi bai
lam hoi cuoi nam?
• E m dat ra cho minh nhung mue tieu gi? Em da thue hien cac muc tieu do
nhirthenao?
• Hien tai em thay minh lam dupe nhung vice gi ma trudc day em khPng
lam dupe?
• Muc tieu ciia em dP'i vdi mon Doc cho hoc ki tdi la gi?
• Nang lire giai quyet van de ciia em da thay doi nhu the nao?
• K I nang dpc va ki nang vie't ciia em b6 sung cho nhau nhu the' nao'
Chung tac dpng lan nhau nhu the' nao?
• Gia sir em phai chpn mpt viee giao vien lam de' giiip em hpc tO't nha't thi
em chpn viec a'y la viee gi?
• Hay mP ta kinh nghiem va quy trinh sap xe'p tiii h6 so bk\m ciia em
ThPng qua viec lam do, em hpc dupe gi vdd tu each la mPt hpc sinh, mpt ngiro^i
vie't va mpt dpc gia?
Oiuong 7 tnnh bay nhi5ng npi dung giiip giao vien va hpc sinh trd thaiili phuong phap tranh luan S6-crat dupe khuyen nghi nhu nhOng chien lupc vi ngucri hpc cue ki
nhung nguoi biet chiem nghiem hon. Phu lue C gidfi thieu nhiing ePng eu diing etc '^'^u qua. Tac gia cQng gpi y nen bat d^u bang cac chudn va xay dung cac huOng ddn cham va
thie't ke cac bai danh gia dua vao tiii ho so bai lam.
Q0i y t d i lieu d o c t h e m
Burke, K. (19St7). Designing professional portfolios for change. Arlington Heights, IL:
^ Skylight Training and Publishing.
Cu6'n sach nay gidi thiSu timg budc nhCrng kinh nghifim thirc tS' di ghi lai nhiJng thay ddi
trong tnnh sir dung tap tai lieu chuySn m6n. Tic gia xac dinh nhung khac biet cua cic
n'i&m nhir gido vien duong nhiem, phdt tri^n ngh6 nghiep, phil tri^n d6i ngu giang day.
fie'p do tac gia m6 ta cac loai tap bai phdt trie'n ngh6 nghiep kh^c nhau. Cdc chifong d6u gidi
thidu cdc ngu6n sdch tham khao, viec thu thap s6' lieu, sir c6ng t^c, lira chon va t6 chiic, chiem
nghiem, d M i gi5, h6i nghi va cac thu" dem ra trung b^y. Cu6'n s&ch nhy cung dua ra ca'u true
cLia cdc thanh phin khdc nhau ciia m6t tap bai v^ m6t tap bai hoan chinh ciia m6t gido vien
ti6ig Anh 16p 11 duoc tic gia hu ca'u.
Danielson, C , & Abrutyn, L. (1997). An introduction to using portfolios in the
classroom. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Cud'n nich nky gidi thieu t6ng qudt ba loai tui h6 so b^i l^m: Ikm viec, tnmg b^y v^
dinh gia. Cic t&c gia phdc hoa muc dfch ciia tCmg loai tui h6 so b^i 1km, nhflng loi ich ciia
n6 \h nhiing kh6 khan khi sir dung cung nhir cich quan If tiii h6 so bki 1km trong 16p hpc,
Cu6'n s&ch Ik m6t ngu6n tham khao hay cho nhihig gido vien m6i bat dSu hokc dang can
nhac viec sir dung tui h6 so bki Ikm d^ danh gik. Cu6n skch cung la ngu6n tham khao hay
\6 cac thuat ngiJ lien quan de'n tui h6 so bai lam v6i bO' cue dS hie'u va c6 nhi^u tieu de phu
giijp ban doc tra ciJu nhanh.
Graves, D. H., & Sunstein, B. S. (1992). Portfolio portraits. Portsmouth, NH:
Heinemann.
Cac lac gia dua ra mpt each nhin dpc dao ve tui ho so bai lam thOng qua nhiing kinh
nghiem thirc te ciia nhieu nha giao due khi hp hieu dupe day du hon y nghla ciia viec sir dung
c6ng eu nay. Dpc gia dupe dip trai nghiem each sir dung tap tai lieu lam phuong tien de' vira
danh gia vij-a giang day ra't gh\i v6i phirong phap tu danh gia va vaii de biet dpc biet viet.
Hewitt, G. (1995). A portfolio primer. Porsmouth, NH: Heinemann.
Cuon sach nay mo ta phuong phap xSy dung tiii ho so bai lam ciia cac truOng 6
Vemiont. Sach de doc va CO nhieu mSu bai lam cua hoc sinh.
Johnson, B.L. (1996). The peiformance asses.sment haiulhook: Portfolios and Socratic
'^minors. Princeton, NJ: Eye on Education.
CuP'n sach nay keu gpi viec xay dung cac lOp hpc vi ngucfi hpc va chuong trinh hpc ISy
^'?c tim toi cua hpc sinh lam trpng tam. Sir thay dPi nay doi hoi phai eo nhiing hinh thiifc danh
8'a moi dira tren viec van dung kien thiJc cua hpc sinh. Danh gia bang tiii ho so bki lam va
^ tieu chi cho diem de xac dinh dupe cac ehufo. Sach de dpc va c6 nhieu vi.du minh hoa d
trung hpc ph6 thong.
Kent, R. (1997). Room 109. Portsmouth, NH: Heinemann.
Cup'n sach nay trinh bay nhiJng cau chuyen, nhirng hoat dpng hpc va cdc mP'i quan he
S'Q'a hpc sinh va giao vien trong mpt 16p hpc mPn NgO van ciia trudng trung hpc pho thPng.
 7
D o n g lire hoc dirpc bat ngu6n tir eac m6'i quan he dupe tac gia tao ra va gpi ten la "gia dinh
hpe tap". Cu6'n sach m d d^u bang ngay dSu tien den truofng khi hoc sinh phSin khoi khi dupt CHIEM NGHIEM:
thong bao la "khPng kie'm t r a " va xSy dung nSn hinh anh cua Ngay Tui ho so bai lam. Liic do
hoc sinh nhan ra rang hp da lam vice tich cue hon nhieu va hoc dupe nhieu hon trong phong
hoc 109 so vofi y dinh ban d^u cua hp. Cu6'n sach ha'p dSn ngucri doc v6i nhung vi du ve ci^^
CHIA KHOA DE T U HIEU
•
loai tui h6 so bai lam khac nhau ciing vdi nhOng kinh nghiem song va thai dp dupe the hiei,
trong su6't ca nam hoc. VE BAN THAN TOT HON
K u h n , T. M . (1997). Measure for measure: Using portfolios in K-8 mathematics.
Portsmouth, N H : Heinemann.
Chi ven ven c6 5 chuong vdi chua diy 120 trang sich, tic gia da xic dinh ro rang muc
' dich va cic loai tui h6 so b&i lam diing trong giio due; qua trinh xSy dung lai van hod Idp hex
di cha'p nhan sir thay ddi v^ vai tro cua hpe sinh va giao vifin khi sir dung tiii h6 so bai Ian Cdu h o i c o t I d i :
vise su dung hirdng dki chain diem de danh gia cac bai tap va tui h6 so bai lam cua ca nhuii Chung t a h p e b a n g e a c h n d o ?
nham giai quyet nhiJng lo Idng va thdc mic cua phu huynh; va nhung vaii d6 ndi len khi sir
dung phuong phap danh gia dira vao tiii h6 so bai lam. Tac gia da trinh bay m6t each thuyci
Tir trudc t d i nay, chiing ta van thuong truy6n dat cho hoc sinh
phuc ve van de cac nha gido due eSn nhan thiic dupe sir nhat quan giUa danh gia vdi chuong
nhung dieu chiing ta quan sat duoc va ht th6'ng gia t r i cua
trinh hpe va phuong phap day hpe. Co so de dua danh gia theo phuong phap sir dung tiii ho so
bai lam de ciing sir dung vdi cac eong eu danh gia khac trong mon Toan dupe I6ng ghep vao chiing ta - thong thufdng la d i i n g vao thdi d i e m dang ra ngircd
npi dung cua toan cuon sach. Tac gia khong coi nhe vice giao vien c&n c6 them thdi gian d6 hoc phai duoc phat hien ra nhung gi ho quan sat dupe va he
danh gia tiii ho so bai lam nhung ehua dua ra dupe nhiitig gpi y cho qua trinh nay trong th^ng gia t r i cua ho. V d i each l a m n h u tren, chiing ta da han
chuong noi ve hudtig d i n cham diem. che viec hoc sinh sir dung nhOng k i n h n g h i e m von c6 ctia ho
M a r t i n - K n i e p , G.O. (1999). Capturing the wisdom of practice: Professional portfolios de h i n h thanh nhung k i n h nghiem m d i . C h i i n g ta da l a m mit ,
for educators. Alexandria, V A : Association for Supervision and Curriculum Development. di nhung c o h p i quy bau cho phep hoc sinh t i m hieu ve ban
Tac gia giai thich phuong thiifc ma cac can bp quan If giao due va giao vien c6 the cai
than ho va v6 bai vi6t ciia hp - d6ng thai l a m g i a m c o h 6 i cho
tien each lam viee va tiem nang ngh6 nghiep bang each xay dung va sii dung tiii ho so bai lam.
phep chung ta hieu biet ve ho.
Tai lieu nhap mon nay dua ra cac bucfc va phuong phap thuc hien c & thid't d6 tao lap mot liii

ho so phat trien nghe nghiep. Sach trinh bay phuong phap bat d^u sir dung tap bai va bao dam
de no phan anh dupe nang lire va thanh tfch dat dupe; nhOng gi giao vien va cae can bp quan l i
giao due can dua vao tap bai; cac loai tiii ho so bai lam dem lai hieu qua cao nhat cho cac nha
nghien ciiru, cac ehuyen vien phat thin nghe nghiep hay cac can b6 thiet ke chuong trinh. Sach
dua ra nhiJng vi du ve cac tiii ho so bai lam dem lai hieu qua va nhirng n6 lire sir dung tiii ho
so bai lam trong toan bp he thong giao due, dong thdi thao luan bon llnh vuc chuydn
Roberta C a m p (1992)
Khi h o c s i n h tir c h i u t r a c h n h i e m ve e h u y e n h o c h a n h c i i a h p t h i h p c h i e m
n g h i e m ve n h i m g t h a n h t f c h h o c t a p c i i a m i n h , d a n h g i a b a i l a m c i i a m i n h , d u a r a
quyet d i n h c a n t h a y d d i c a i g i , x a c d i n h m i i c t i e u v a t u n r a n h u n g c h i e n l u p c p h i i
siiu

cua tiii ho so bai lam, do la: ngudi hpe, ngudi lam eong tac nghien ciiru, ehuyen vien phat trien hop de dat d u p e m u c t i e u de ra. M o t k h i hpe s i n h l a n h i r n g n g u o i b i e t s u y n g h i

nghe nghiep, ehuyfin vien chuong trinh va danh gia. '^hin c h a n c 6 k h a n a n g t i r c h i u t r a c h n h i e m ve v i e c h p e h a n h c i i a m i n h t h i cac em

Porter, C , & Cleland, J. (1995). The portfolio as a learning strategies. Portsmouth, NH: phai dupe day each phan tfch va d a n h gia bai l a m ciia m i n h . G i a o vien phai la
Heinemann. " g w o i g i i i p cac e m b i e t e a c h dat r a n h i J n g m u c t i e u thirc te n h u n g p h a i cao mot
Cuon sach nay gidi thieu kinh nghiem eua hai giao vidn trung hoc sir dung tui h6 so bai
chut de tie'p tue hpe l e n v a g i d i t h i e u c h o cac e m b i e t n h u n g c h i e n l u p c p h u h o p
lam trong thoi gian 3 nam. N p i dung cua cuon sach bao gom dpng lire cua giao vien trong vicf
su dung tiii h6 so bai lam cung nhiJng phuong phap hp da sir dung de thuc hien. Ngoai ra, sach dat d u p e n h i r n g m u c t i e u d o . M u c d f c h c i i a c h u o n g n a y l a g i i i p g i a o v i e n h i ^ u
con dua ra rat nhieu cac mdu bai lam ciia hpe sinh. Tuy tac gia cua cuon sach khdng d6 cac
v a i t r o c i i a c h i e m n g h i e m v a v i e c tir d a n h g i a t r o n g q u a t n n h hpe t a p de r 6 i
viec chiem nghiem ciia hpe sinh nhung cuon sach lai ehu yS'u tap trung gi6i thieu nhiJng' n\&^
chiem nghiem ciia hpe sinh ve nhung san p h ^ cud'i ciing chiJ khdng phai la nhiJng chiem ^wa v i e c u r d a n h g i a v a t h e o d o i v a o t r o n g cac b o a t d p n g t r e n l o p .
nghiem v6 quy trinh va boat dpng hpe luc d^u.
Chiem n g h i e m Id g i v a t g i sao no Iqi c a n thiet?
Tu: di^n Webster dinh nghia khai niem "chiem nghiem" la hanh d6ng "suy
nghi nghiSm tiic; suy Wong; suy ngSm". Chiem nghiem la thanh ph&i c6't ygu cua
kha nang tu dieu chinh. Nhiing hoc sinh biet tu dieu chinh minh la nhung nguoi y
thilc dugc nhung phuong phap hoc, ho c6 thd su dung 6i hoc hoi, di hidu biet khi
nao, bang each nao va tai sao nhung phuong phap hoc do lai mang lai ke't qua. Ho
CO kha nang tu theo doi hanh vi cua hp va ddnh gia dupe tieh b6 cvia hp theo cac
tieu ehi cu thi. Hp c6 kha nang nhan ra nhOng tieh b6 va \ic dinh dupe nhung
chieh lupc giai quyS't edc tinh huOhg kh6 khan. Hp bie't edch chpn cho minh
nhung muc tieu phu hop, c6 kha nang lap v^ thuc hien nhiJng ke' hoaeh hop If va
bie't cdch di6u chinh ke' hoaeh khi gap phai nhung ba't trae ngo^i du kie'n. Noi mPi
edch ngan gpn, ngu6i hpe bie't tu di6u ehinh la nhiJng con ngudi c6 t^m
chie'n lupc.
Chiem nghiem 1^ p h ^ kh6ng \hi thie'u dupe trong cic boat ddng day hpe vi
nguoi hpe dupe m6 ta trong cu6'n sach nay. Chiem nghiem c6 th^ thiic ddy danh
gia sat thuc vdi cu6c s6'ng do hpe sinh dupe quye't dinh each thiic xir li cac vSh 6i
va nhung thach thiic trong dcri song thuc te'. Chiem nghiem h6 trp cho viec sir
dung tiii ho so bai lam vi chiem nghiem trd thanh phuong tien de hoc sinh hieu
biet ve ban than va cong viec ciia chinh minh. Chiem nghiem cung lien he mat
thiet vdi cac hudng dSn chSm vi no giiip cho hoc sinh biet tham khao nhung tieu
chi hanh vi dupe neu ro rang de tir do theo doi boat dpng hpe ciia ban than. Cudi
eving, chiem nghiem la ban le ciia nghien cuu eai tie'n vi giao vien phai tran trd
nghien cuu va danh gia each day ciia hp.
Cung nhu cac cong viec vi nguoi hpe khac, chiem nghiem doi hoi giao vien
phai cung cap cho hpe sinh thoi gian de hp c6 the suy ngim ve boat dpng hpe tap
cvia hp. Tuy nhien, cho dii cac boat dpng chiem nghiem c6 mat thoi gian di chant'
niJa thi dPng thoi nhiing boat dpng do cung giiip tiet kiem thai gian cho giao vien.
Chung lam tang hieu suat eiia boat dpng hpe ciia hpe sinh do chiing giiip hoc sinh
trd thanh nhiing nguoi eo phuong phap hpe tap. Chiing lam giam bat khdi lupng
cong viec ciia giao vien do hoc sinh nhan phin trach nhiem 16n hon doi vdi viec
thu thap va danh gia bai lam ciia hp va cua cac ban dong trang liia. Cac boat dpng
chiem nghiem cung cung cap cho giao vien nhiing thong tin phan hoi ve nhiing
ban che ciia chuong tiinh hpe hp dang sir dung, do do giiip cho viec sua ddi
sau do.
g|k^ Chiem nghiem la c5n thid't trong suO't qua trinh hoc. Giao vien c6 the' yeu cau
sinh suy ngSm lai kien thiJc, ki nang, thai dp va thien hudng ciia cac tin. Hoc
sinh CO the danh gia nhiing uu, khuyet diem trong cac san pham, quy trinh va
jianh vi ciia hp. Hp cung c6 the quyet dinh miic dp ma nhiing ca hpi giao vien
itiang lai giup hp hoc tap nhu the nao. Hp cQng eo the dat ra nhiing muc tieu
thanh tich va nhung chieh lupc thuc hien va danh gia ket qua dat dupe. Tat ea
nhOng viec lam nay deu la nhiing boat d6ng chiem nghiem cki thiet va e6't yeu.
Giao vien dong vien hoc sinh de cao va ddu tU
vao chiem nghiem bang each nao?
D6 giiip hpe sinh trd thanh nbOng ngudi bie't chiem nghiem va d^ cao qua
ninh suy ngtoi lai viec hoc tap ciia hp thi ban than giao vien edn phai thuc hanh
va de cao chiem nghiem. Mot khi giao vien de cao viec chiem nghiem ciia ban
than va ciia hpe sinh thi qua trinh hpe tap trd nen quan trong chang kem gi cac
san pham ciia qua trinh do va trpng tam ciia danh gia se dupe ehuyen tir ket qua
cong viec d giai doan cudi ciia de an hay liic cham diem sang nhiing ket qua lien
tuc trong ca nam hpe.
Giao vien can giiip do tat ca hpe sinh chiem nghiem nhung m6i hpe sinh lai
can nhiing miic dp giiip do khac nhau. V i du, nhieu hoc sinh, nhait la nhiing hpe
sinh nho tudi hay con gpi la nhiing hpe sinh "de ton thuang", can dupe biet rang
sir tan ddng hay diem so cua giao vien khdng phai la sir danh gia duy nhat hay
diing dan nhat bai lam ciia cac em.
Day cho hpe sinh trd thanh nhung ngudi biet chiem nghiem la mot qua trinh
lifin tuc, chii khdng phai chi la viec dien ra mot choc mot lat. Can phai cd sir tiep
can vdi cac mo hinh, kinh nghiem thuc te' va thdi gian. Nhiing dieu kien dudi day
'am tang them y nghla ciia viec chiem nghiem ciia hpe sinh:
• Hoc sinh c5n phai cd dupe cam giac an toan trong viec chia se nhiing suy
"ghlciiahp. ..7 .:;y,>j,.-u.
• Cac boat ddng chiem nghiem phai toan dien, cd muc dich va y nghla.
«PPl|€ac cau hoi, cac gpi y va cac y kien tra Idi mang tinh chiem nghiem phai
• Chiem nghiem can dupe lam mau va dira vao cac c h u ^ .
 • Cac boat d6ng cbiem ngbiem phai hudng tdi m6t d6'i tuong ddc gia nao dt
• Cac boat d6ng cbiem ngbiem pbai duoc tien banb tbuong xuytn va phai
duoc thuc hanh luyen tap.
Hoc sinh cin phai c6 dirge cam giac an toan trong viec chia se nhung si
ngW ciia hg. Di^u kien nay t6n hiJu khi giao vien c6 thoi quen hoan nghei
nhung sai sot va lu6n nhac nbo hgc sinh rang nhung sai s6t tao ra nbOng co hoi
tbuc sir cho viec hgc. Di6u kien nay cung xuat hien khi giao vien chia se nhutig
suy nghi, nhung thanh c6ng, nbOng that bai, nhijng giay phut nhut chl v^ nhung
m6'i quan tam lo lang ciia minh vdd hgc sinh va nhac nbo cic em rang mgi nguoi
d^u la hgc sinh. Cac dgan ghi chep dudi day la ciia m6t hgc sinh trong s6' cac hoc
sinh a m6t Idp ma em cam ihHy an toan:
[Ggi y chifim nghiSm ciia giao vi6n] Trinh bay di^u ma em con
lung ning hoac chua hie'u dSy dii trong mon Kboa hoc xa hoi.
Minh tha'y minh c ^ hieu tliem ve cac kl nSng sir dung ban
d6. Minh cho rang c6 nhieu each de hieu ro hon ve cac kl
nSng sir dung ban 66. Cac ban do trong tui lung mung qua.
Minh nbam l&i giiia kinh tuyen va vT tuyeh. Mlnb da khong
hoc pb&i nay trong cac bai tap \i nha.
Minb van hoi nhdm iSn giua ngay va thoi dai trong mon Lich
sir. Minh tha'y minli can hieu them tai sao va khi nao thi cac
sir kien lai xay ra. ^
Cac boat dgng Mem nghiem phai toan dim, to muc dicii vd c6 y nglmi-
Cbiem ngbiem duoc de cao khi no tap tmng vao cac kbia canh da chieu va lii
tuc ciia bai lam hay viec hgc tap cua hgc sinh. Giao vien c6 the yeu cau hgc sin"
cbiem ngbiem ve nhiJng gi hg biet ve mot chii de nao do se dugc trinh bay, tran
tro vdi nhung ngi dung ma hg duoc day va nhiing gi hg hoc duoc ve mot chu tic
nao do sau khi hoan thanh mot don vi bai hgc.
Cho dii thdi gian hay trgng tam ciia m6t boat dgng chiem ngbiem la gi di nii-'
thi y ngbla ciia boat ddng do phai la duong nhien va gan ket voi nhiing kinl'
nghiem hgc tap tnroc hoac sau cbiem ngbiem. V i du, hgc sinh c6 the chiein
nghiem v^ nhiing khia canh cua bai viet ma hg phai danh vat vdi no de giao vien
CO the su dung nhiing thong tin do vao viec thiet ke' cac boat dgng viet sao chc
phu hop vdd nbu cSu cua ca nban. Joanne Picone-Zoccbia, nguyen la m6t giao
vien day m6n Ngir van cho hgc sinh Idrp 6 thu6c trucmg West Islip, q u ^ Islip
bang New York, da yeu cSu hgc sinh tu danh gia ban than hg vao dip khai giang
nam hgc mdi. Dudi day la phan tra loi ciia mot hgc sinh trong lop cho cau hoi
"Em CO tha^y minh c6 kba nang lam nghe viet van khong? Tai sao c6, tai sao kh6ng?"
Em thay em khSng c6 kha nSng lam nghe vie't vSn. Viec duy
nhat ma em c6 the' lam de'n ncfi deh ch6'n la phSn y tuong.
Kh6ng, em kh6ng he mong mu(5n gi hon the'. C6 giao kh6ng
thd giiip em duoc bod vi em khdng mud'n lam nha van. Nhung
em c6 the' tir cho rang minh la nguoi doc tham gioi. Vira doc
Vila ve len biic tranh trong dSu v6 cau chuyen. Cac tir dai. Doc
to lea
Vdi th6ng tin tren do hgc sinh cung ca'p, Joanne c6 thi tiep tiic truy tim
nguyen nhan tai sao em hgc sinh nay lai khOng thich viet roi tur do lap ke' hoacb
ca nhan de giai quye't nbu c^u cua hgc sinh nay.
Khong phai la mgi hgc sinh deu c6 sir buong ung tich cue nbu nhau d6'i vdi
bait cii mot boat dgng chiem nghiem nao. Muon de cao y nghla ciia cac ggi y
chiem nghiem va phuong phap tbuc hien thi giao vien c6 the yeu cau hgc sinh tu
dat ra nhiJng cau hoi chiem nghiem hoac lira chgn trong sg nhOng cau hoi giao
vien dua ra xem cau nao lien quan den cac em. M6i boat dgng lai c6 nhiJng ggi y
chiem nghiem rieng. Nhiing ggi y cho mot boat dgng ciia mon Toan khong nhat
thiet phai giong nhiing ggi y cho mon Nghe thuat hay mon Kboa hgc xa hgi bay
mot de tai mang tinh tich hop. U-^s*^
Cac can hoi, cac gen y chiem nghiem vd cac can trd led phai cu the. Cac cau
hoi nbu " Em da truong thanh nbu the nao vdi tu each mot nguoi lam nghe viet ?"
" Em da trucmg thanh nbu the nao ve kha nang viet cau luan de?" la rat khac
•^au xet ve ti'nh cu the. D6'i vdi nhiing hgc sinh nbo tu6i hoac nhung hgc sinh
^hua duoc tbuc hanh chiem nghiem nhieu thi dieu quan trgng la giao vien phai sir
^Vng nbimg cau hoi cu the va tranh nhiing cau hoi khai quat chung chung. Tinh
M con lien quan den miic do dgng vien hgc sinh tham khao cac ph&i cu the
^ong bai lam cua cac em de minh chiing cho nhung cau tra loi ciia cac em d6'i vdi
goi y chiem ngbiem. PhSn dien vao ch6 tr6'ng nhiing thong tin cki thiet duoi
% cua mot hgc sinh trong Idfp c6 Joanne Picone-Zocchia la mot vi du hay \i
^ cu the.
 iToc gi em c 6 ca h 6 i thay ddi Can chuyen ma c u a em ma em
da vife't h6i than^ Mifdi. Nd'u em c6 dupe ca h6i do thi em se
w
eiD trong mot boat dong ( x e m Bang 7.1). Danh m u c t h i i hai c6 ten gpi la Bang
0/rn ciia hoc sinh tham gia giiip cac em danh gia iru, khuyet diem ciia mot de
si} dung von rCfvipig \>a cac man cau phongphu hem. De lam tai ma cac em tham gia ( x e m Bang 7.2).
phongphit von tif vifng em se sUa lai cau:
M o t chie'n luge khac la yeu cau hoc sinh so bai l a m ciia cac e m v d i cac chi
"Luc n a y Joey da v6 nha, cSu ta cir nam ucm trdn giucmg g5' in6 ta ngdn ggn. V i du, mot giao vien toan c6 thd yeu cau hgc sinh x e m lai cac
m6t minh." trang trong v 6 ghi va g h i vao ben canh cac c u m tir n h u "sir diing cac so d o va

thkih c&u sau:
Khi trd v6 nha, Joey cii nam u6n tr&n giucmg m6t minh.
Di lam phong phu cSu tnic cSu em se d6i cau:
bang bieu c6 hieu qua"; " g i a i thfch r o rang quy trinh giai quyet van de"; "vain de
g6m nhieu budc dugc giai quyet theo hai each khac n h a u " vao nhiing ch6 t h ^
hien ro nha't nhiing thu6c t m h do. Sau k h i danh da'u cac trang trong vof ghi, hgc
sinh CO t h ^ tham khao nhung trang c6 nhieu ch6 g h i chii nha't de lira chgn va m 6

" K h i Joey nam nhu dong bang tren giudng." ta bai lam hay nhat cua cac em.

t h a n h cau sau: Bang 7.1 .Thang do thanh cong do giao vien va hoc sinh cung xay dUhg

"Do la mot dem toi trdi va vang lang, Joey nam tren giucmg, THANGOO THANH CONG
so Cling nguoi."
Chi dan: Chon va danh dau mot trong cac hoat dong sau:
Em cung muon thay ddi each bat dau mot c a u cho da dang -RATTHANHCONG - CHi/A THANH CONG LAM
hon vi ch6 n a o em cung bat dSu cau bang tir "Joey". De sira Em thay vui ve viec nay. Dang ra em c6 the lam tot hon.
lai c a u chuyen c u a c m , e m cung muon dua c a c l u a n cii de'
Em thay tu hao ve bai nay. Dang ra em c6 the tich cue hon.
chung minh cho c a c doan viet trong bai.
Day la bai lam hay nhat cua em. Em da khong quan tarn den viec nay.
V i c e giiip hoc sinh c6 k h a nang tnnh bay c u the trong viec tir danh gia la Em da dat duoc (cac) muc tieu de ra. Em da khong dem het kha nang ra lam bai.
cong viec khong de dang chiil nao. Chuyen hoc sinh chi dem nop cho giao vicii Em da c6 ging het sue minh. Em thay that vpng ve bai lam cua minh.
nhOng cau tra lofi chi c6 mot tir hoac mot dong d o i v o i cac cau hoi chiem nghiem ETI rat phan khoi ve bai lam ciia minh. Em thay xau ho ve bai lam cua minh.
khong phai la chuyen h i hiJu. V i du, de tra Idi cho cau hoi " T a i sao e m cho ring
Em CO kh^ nang dat duoc cai tot nhat. Em da khong dat dugc (cac) muc tieu de ra.
day la bai viet hay nhSit ciia em?", nhieu hoc sinh c6 the tra l a i n h u sau: " V i cm
Em da khong b6 ra nhieu cong sue.
thfch bai nay"; " V i bai nay em dugc diem A " ; hay " V i bai nay d a i " .
THANH CONG 6 MCrC TRUNG BlNH
Hoc sinh can c6 dugc ngon ngir dung cho chiem nghiem. L o a i ngon ngiJ mw
Em thay on.
vira mang tinh m o ta, yeu cau hoc sinh phai noi t i m i nhutig suy n g h l ciia minh
^3ng ra em c6 the lam tot hon. ''''' '
vCra mang tinh danh gia, yeu cau hoc sinh danh gia bai lam ciia m i n h .
lam gan nhu het kha nang.
M o t trong nhiJng chie'n lirgc giiip hoc sinh c6 kha nang dien dat cii the tron: ^m da dat duoc hau het (cac) muc tieu de ra.
chiem nghiem la giao vien l a m viec vdd hoc sinh de' dua ra m o t danh muc cai
^_^ng ra em c6 the danh nhieu thoi gian hon
thupc tinh m a cac e m c6 the sir dung k h i danh gia bai l a m ciia cac em. Shai' !'J^ho viec nay.
Schultz, m o t giao vien day Idfp 6 thuoc trudng H i l t o n , quan H i l t o n , bang Ne\
ShariA. Scnultz va cac hoc sinh /dp 6 tmOng Hilton, New York.
Y o r k , da ciing v o i hoc sinh xay dung hai danh miic. Danh muc thur nhSt c6 ici'
goi la T/iang do thanh cong giiip hoc sinh danh gia miic do thanh cong ciia c i K
Bang 7.2. Danh muc kiem tra do gi^o vien va hoc sinh cung xSy difrig gang 7-3. Cac tieu chf cua mot chiem nghiem hay do gi^o vi§n cCing vori hoc sinh xay diftig

DANH MUC KI^M TRA SU THAM GIA CUA HQC SINH l^pt chiem nghiem tot 6. Cho biet nguoi viet chiem nghiem thuc su c6
1 La chiem nghiem tmng thuc. suy nghl ve cau hoi truoc khi viet cau tra loi.
Trong de tai/ hoat dong nay em ...
Nguoi ta c6 the khing dinh dupe la cau tra loi do
- CO su lua chon. - phai trao ddi voi cac ban khac. 2 Tra loi cac cau hoi hoac de cap den cac luan thuc su la suy nghl cua nguoi viet.
-thamgiavaocuoccanhtranh. - c6 the lam voi ban be. dedaneu.
- chap nhan thach thijc. - cu thay hoi hop khi lam. 7. Cho biet quan diem ca nhan.
3 Co cac vi du va cac chi tie! de bao ve quan
- lam viec ben ngoai, - thich lam viec nay. (jie'mvacacsuy nghi. 8. Nguoi doc thay de hieu. Bai viet chiem nghiem
- thSy thoai mai. - c6 cam giac la minh thao viec nay. khong cb loi chinh \h, cung khong c6 sy nham
4. Giup nguoi Viet chiem nghiem hieu duoc chinh Ian trong each diing ngon tii lam cho nguoi doc
- lam viec theo nhom. - thay hai long.
minh. kho hieu dupe npi dung.
- CO the sij dung tri tuong tuong. - vui.
- CO the duoc phan thuong. ' - cb nhieu hoat dong khac nhau. 5. Thong tin cho doc gia (giao vien, ban cung lop, 9. Dua tren nhung gi ngudi viet tin hoac nghl ve
- cb the hanh dong. - cb kha nang sang tao. ban than, v.v.) day du hon.
cau hoi.
- cb the lam viec suot ngay. - say me viec minh lam. 10. The hien CO suy nghl.
- lam mot viec gi db nhu that ngoai dbi. - lam duoc mot viec gi do khbng qua khb
- cb the lam ma khbng can su cb mat cua thay/ "hung khbng de. Bang 7.4 (trang 121) la mot hudng d i n de chiem nghiem cua mot nhom giao
CO giao.
vien 0 Long Island, nhom nay tham gia vao mdt du an keo dai 3 nam ve thiet ke'
- thu duoc mot cai gi db tii hoat dong nay sau
chuong tnnh va phuong phap danh gia theo hudng vi nguci hoc. Sau khi hoan
khi ket thiic (kinh nghiem hoc tap).
thanh du an, ho su dung hudng d i n nay de giup hoe sinh xae dinh va sijr dung cac
Ngudn: Shara A. Schiiltz va cac em hoc sinh lap 6 trUimg Hilton, qiian Hilton, New York.
dac tinh cua chiem nghiem.
Chiem nghiem cdn ducfc lam man vd di/a tren chudn. Giao vien c6 thd liuii
Cue hoat dong mang tinh chiem nghiem phdi c6 doi tUcrng doc gid. Hoc sinh
mSu each chiem nghiem bang each cung chi^m ngtiiem vdi hoe sinh va chia sc
c6 the tu danh gia t6't hon mot khi su chiem nghiem eiia hp nham tdi m6t dd'i
vdi cac em nhOng k6't qua chiem nghiem cua minh. Hp ciJng c6 the gidi tliiSu cho
tuong dde gia cu th^ ma hp cho rang dd'i tuong do se quan tarn. D6'i tuong ddc gia
hoc sinh xem cac chiSm nghidm c6 chait lugfng lam mSu r6i thao luSn vdi cac em
tai sao cac each chiem nghiem do td't. Gido vien cung c6 th^ gidi thieu cho hoc n^y c6 thi la ehmh giao vien phu trach, ban than hpc sinh do va cac ban hoc khdc,

sinh nhutig cich chiem nghiem kh6ng dat yeu cSu va thao luan vdi cac em each
cai tie'n cac each chiem nghiem do. Cu6'i cung giao vien eo thd yeu c^u hoc sinh
phong van cac bae phu huynh hoac nhOng ngudi Idn khac de tim hieu ho ehiein
nghiem vao thdi diem nao va bang each nao.
Se de dang hon neu hoc sinh chiem nghiem va tu danh gia khi ho da than'
gia vao viec nhan dang cac tieu chl eiia su chiem nghiem t6't, khi giao vien si'
phu huynh va nhung ngudi khac. Dudi day la su chiem nghiem eiia m6t hpc sinh
16p 6 trong I6p cua c6 giao Margaret Brizzie. C6 Margaret Brizzie la giao vien
Ui6n Ngu van cua trudng Webutuck thupc quan Webutuck, bang New York. Hpc
sJnh nay r5 rang da mo ta dupe each nhin nhan ve ban than em ay vdi tu each la
•^Ot doe gia, mot nha van, mdt ngudi tu duy va the hien dupe kha nang biet tu
(lanhgia.

dung nhiing tieu ehi do de hoi dap lai cho hoc sinh va khi hoc sinh sir dung nhOii? Em nghl rSng minh la m6t ngudi rait biet each doc. Thong
tieu chl do khi chiem nghiem va danh gia cac ban ciing Idfp. Bang 7.3 (trang 11''^ thu6iig em thi'ch doc cac sach khoa hoc vidn tudng. Khi doc
la mot danh muc cac tieu chi h6n hop do hoe sinh cac Idp thu6c khoi 6 xay dunt; sach em thudng doc m6i ngay khoang m6t gid va hoan thanh
 3
O
•9

° S o
tfl
X
Q a 3-
3 o 2 ft'-
It: I s
3 <T> X

I^
3 ft>.

1
3* 3

It
3 §• o C 2v OQ cro
o
1 f 3
3 •ft» 3
^ 2". 5- 9 3 3- c 00
v: 5- 5;
C •I O.
9* 3- 00 „
^ 3
I 3
3
00
3
3. 3
•ro> c 3
3 .— a- Q cro ^ -S
o c:' 3*
o a o
OQ •o>
o 3 S- a* 5: ^ - S. 3 3
a. §^
5V
E. 00 3
bo S§ ? Er s o

I'
3- 3 3- 0
X
i •£ 8.
OQ 3" 3" = "2.
3 3 ^ OQ
c3"^ 9 3 3 O 3

I-
3 c 3 ^-
3
OQ
C)
00 8. %
o. ,5 ^
5- r- H: 3 o O
3-
< o
OQ O 00 §'
I
•fD>

IP I I
3 3 00 3 cro
o o
a. ^
3
c
o
OQ 3
I I
s g-
3-

5; 1 OQ OQ o.
c
< o 00 00 Q.
3-

t 1
<T>
3
OQ
00
i
O. g (T)>

i
3- 3- n
C a:,
3
I 00 E
cro o 3- -5 0>; c v;
•(T»
o 3
8- i tft ^ft § ft 5r- O i-n

g2>>S-era
X 3 3- , OQ
3 00
c 3 O 3 "S-
OQ 3 o 3 s. fl>> § 8 00
v< ft'v
3'
3
.§>

I
^3 00 3 OQ
00
8. o
^. C3 3 o f f g
i §^ I f I'
3 3-
3-
3
Q. f ^- •a;
3 •§
^
« o 3 |5 cro <.
3 3 3
OQ -Q •o>
3-

B- 3 F- 2v s- OQ ? "B- f i- 00 » -
3*
3

a. 'ss
3-
S- O ' r:^
3.
3- W 3 8.
o
w 00
c
§'
00
3

00
tB^
ft
00
I- 3g.OQ t3 O 3-
O S
I '3
3^

OQ %,
o ~
o 3- ^ G ft
o>" ^ '
S' Q 3
B W5

Hifdng dan cham diem chiem nghiem

Thong tin nham vao doi tugng Thong tin khong day du va
Thong tin mot each c6 hieu qua Thong tin c6 hieu qua tuy nhien
doc gia chung chung va thieu khong trau chuot. Quan diem cua
cho doc gia da xac dinh tu truoc. doc gia khong dugc xac dinh cu
the. Quan diem cua nguoi viet trau chuot. Quan diem cua nguoi viet khong the hien ro do
Quan diem cua nguoi viet dugc
the hien trong toan bai, su dung dugc the hien trong nhieu ch5 nguoi viet bi an khuat boi nhOng thieu trgng tam hoac thieu phan
ngon ngCi tu nhien khong c6 cac cua bai viet. Day do trong bai c6 thuat ngu chuyen nganh va phat then y hoac do dung qua
thuat ngu chuyen nganh. Cac y su dung cac thuat ngu chuyen ngon ngu mang tinh cong thiic. nhieu cac thuat ngu chuyen
nghl dugc bo cue chat che va nganh. Cac y nghl dugc bo cue Cac suy nghi hoac la qua chung nganh. Cac suy nghi dugc
dupe trinh bay ro rang. Bai viet va trinh bay logic. Trgng tam chung, ngau nhien hoac dugc trinh bay qua chung chung
the hien trong tam la cac y nghi cua cac phan khong dong deu, trinh bay Ion xgn. Bai viet dugc hoac khong day du. Phong each
chiem nghiem. Van phong CO cho trinh bay ki c6 cho chua trinh bay khong day du va thieu Viet thieu dau anrorang. Ngi
phong phu. Tac gia c6 minh kl lam. Van phong trong sang. cac phan chuyen y. Van phong dung khong day dii, can bo sung
Chung cho viec phan tich cac Nguoi viet minh chung cho cac Chung chung. Nguoi viet trinh them nhieu thong tin duoi hinh
cau hoi, cac van de can giai phan dugc chgn lua bing cac bay cac cau hoi cac phan mo ta thue cac vi du minh hga, cac cau
quyet, nhung van de quan tam cau hoi, cac van de can giai mot each chung chung thieu cac hoi, cac so sanh, cac phep loai
bang li luan, so sanh, ket luan, quyet, cac van de quan tam, li vi du minh hga, cac phep loai suy va cac van de quan tam
cac an du, cac phep loai suy, va luan, so sanh, y kien ket luan, vi suy hay so sanh khong an nhap cu the.
gin voi cac vi du mot each ro du minh hga, an du va phep loai voi nhau.
rang de lam noi bat cac npl suy.
i dung va lam ro nghia.
 Xac djnh ro va trinh bay c6
minh hoa nhCfng diem manh,
diem yeu, nhirng ch6 nham Ian
va cac van de can nghien oJru
bang cacii trinh bay cu the cac
van de va If do tai sao nhffng
van de do lai nay sinh. Dira ra
nhumg ket luan cam tfnh tren co
so tg danh gia va phan biet cac
van de va cac cau hoi da difoc
giai quyet vdi nhung van de,
nhiJng cSu hoi can suy nghT
hoac tim hieu them.
Thong tin trung thi/c nhffng
thanh cong va nhiing that bai
vdi nhOrng vi du minh hpa cu
the; di/a ra cac minh hpa ve
qua trinh hoc va nhiJng mong
doi; xac djnh ro va phan loai c6
hieu qua cac gia tri, suy tix va
cam xuc ve ban than, hoc sinh
va / hoac ban chat cua cong
viec. Minh hpa ro rang tinh than
tu giac thay doi va hpc tap tham
chf den mCrc thao tac khac han
so vdi chuan cam nhan dupe.
Cac muc ti§u ve chucmg trinh,
giang day va/hoac danh gia cu
the dupe xay dung tren co sd
phan tfch day du ket qua cong
viec va cac uu tien hien thdi.
NhOng gpi y de tu cai tien c6
mdi lien he ro rang vdi viec
kiem diem nhung mat manh,
yeu cija viec lam hi6n thdi.
Nhung muc tieu d^ xuat co ve
tham vpng nhung co Vni
dat duoc.
Ngudn: Giselle O. Martin-Kniep, Diane Cunningham va cac can bg cua Difdn ddnh gid kit qua quan Long
Xac djnh duac nhung mat
manh, mat yeu, nhurng cho con
nham Ian va nhCrng ITnh vuc
nghien cifu bang each trinh bay
cac ITnh vi/c xuat hien cac van
de tren mac du khong dua ra
dLfpc If do tai sao cac van de do
lai nay sinh. Oua ra nhung y
kien ket luan tren co so tu danh
gia nhung chua lam ro su khac
biet giOa nhurng van de da dupe
giai quyet vdi nhung van de
chira dupe giai quyet.
Thong tin nhung thanh cong va
nhung that bai mot each ccfi mo
nhung ehung chung. MP ta qua
trinh hpc tap, nhOng mong
mudn, nhiJng gia tri, nhOng suy
tu va cam xuc ve ban thSn, hpc
sinh va dieu kien lam viec. Co
the suy luan dupe su tu giac
thay doi va hpc tap nhung
ngudi viet lai khOng de cap true
tiep den nhung noi dung do.
Cac muc tieu ve chuong trinh,
giang day va danh gia cu the
dupe gan vcfi nhung viec lam va
nhung uu tien hien thdi. NhiJng
gpi y de tu cai tien nhin chung
gan vdi nhurng mat manh, yeu
cam nhan dupe. Cac muc tieu
d6 xuat CO ve hoac qua tham
vpng hoac qua thap.
Xac djnh dupe nhung mat
manh, nhi/ng mat yeu, nhOng
cho con nham Ian mot each
chung chung nhung khong If
giai hoac minh hpa nhiJng van
de do. Cac y kien ket luan c6
the suy ra nhung khong dupe
trinh bay cu the. Chua co su
chiem nghiem doi vcii nhung
cau hoi hay nhCfng van de men.
Co de cap den nhung thanh
cong va/hoac that bai mot each
qua rpng va thieu minh ehijfng.
Qua trinh hpc tap, nhiJng mong
muon, nhiJng suy tu va cam xuc
ve ban than, cong viec, hpc
sinh chi dupe noi den mot phan
nao. Ngudi doe khong the xac
dinh dupe tac gia co tinh than tu
giac thay d6i hay hpc tap khong tCf
nhung thong tin dupe cung cap.
Cac muc ti6u ve chucmg trinh,
giang day va/ hoac danh gia
Chung chung va/ hoac khong
gan vdi su phan tfch viec lam
hien thdi. NhGng gpi y de tu cai
tien va cac muc tieu de xuat
hoac qua chung chung hoac
qua de dat va xa rdi nhumg mat
manh, yeu da nfiu.
Viec chiem nghiem de cap den
nhCfng mat manh, mat yeu,
nhung van de con nham Ian mot
each mo ho hay noi khong day
du. Thieu cac y kien ket luan.
Thieu de cap den nhUng thanh
cong, that bai, nhSng suy tu,
cam xuc hay nhung quy trinh
lien quan den ban than, cong
vi6c hoac hpc sinh hoac co d§
cap den nhung lap Id kho hieu.
Bai chiem nghiem khong eo
nhiJng thong tin cho biet ngudi
Viet CO tinh than tu giac hoc tap
hay thay doi gi khong.
Khong the xac lap dupe quan he
giCa nhiing muc tieu cam tfnh vdi
viec lam hien tai do viec phan tfch
qua so sai hoac khong dupe thue
hien triet dl. Cac muc tieu khong
dupe trinh bay bang nhiJng chi so
CO the thue hien duoc.
G i a o v i e n c 6 th§ suT d u n g n h i h i g g o i y g i
de khuyein k h i c h h o c s i n h c h i e m n g h i e m ?
V d i viec sir dung nhiJng Icri goi y, giao vien c6 the yeu cau hoc sinh chicin
nghiem ve cac khia canh khac nhau cua qua trinh hoc tap va lam viec. D u d i day
la mot so goi y giiip tao ra nhung goi m o sang tao cho sir chiem nghiem:
• Hay viet hai goi y chiem nghiem kem theo mdt de tai cua hoc sinh - moi
g d y v6 d6 tai va mot goi y ve qua t n n h thirc hien.
• Hay vi6t m 6 t ggi y kem theo m6t bai k i d m tra.
• Hay viet ba ggi y cho mot don vi bai hoc - m6t ggi y cho liic m d i bat daii
don v i bai hoc, m6t ggi y cho giai doan k h i da hoc dugfc m6t nira don v i bai hoe
va m6t ggi y cho giai doan ket thiic don v i bai hoc.
• Hay viet hai ggi y m a h o c s i n h c6 the sir dung de chgn bai lam dua vao lui
ho so bai lam.
• Hay sang tao ra m o t boat dgng chiem nghiem hang thang se duoc thui
hien lien tuc trong lop va viet cac ggi y c h i e m n g h i e m cho thang d^u tien.
• Hay viet m o t goi y c h i e m n g h i e m de sir d u n g v d i phu h u y n h hoc sinh.
• Hay viet mot ggi y chiem nghiem cho bai tap v6 nha.
• Hay viet m o t ggi y c h i e m n g h i e m cho boat dgng thirc hien theo n h o m
• Hay viet mot ggi y chiem nghiem giup hoc sinh danh gia viec day moi
n6i dung hoac m6t k i nang cu the.
Hay x e m Phu luc D m i n h hoa cac c&u hoi va cac ggi y di dung cho cac bai
hoc, cac bai tap rifing le, viec cho d i ^ m va cdc bM k i d m tra, qua t i i n h hoc, qua
trinh sir dung di phat trid'n cac bai tap cu thd, tac d6ng cua qua t n n h day d6'i voi
hoc sinh va viec de ra cac muc tieu. Cac ban se thay la nhln chung cac ggi y va
cac cau hoi n h k n giup hoc sinh suy nghl va danh gia viec hoc tap cua hg can phai
cu thi va gan ket vdi bai tap hay viec hoc tap ma hoc sinh dang trai qua hoac da
hoan thanh.
C h i e m n g h i e m c 6 h i n h thuTc n h u t h e n a o ?
M o i hoc sinh dcu c6 the chiem nghiem mac dii hoc sinh nho tuoi c6 the chu >
CO dii von ngon ngir can thiet de didn dat m o i suy nghi cua cac em. Cac mSu diroi
day trich tir phan chiem nghiem ciia hoc sinh thugc cac khoi Idp khac nhau
]yl6t SO bai CO ca cac boat dOng va cac ggi y chiem nghifim dugfc trifj^ ^^^g
jy^u chir nghieng giiip hoc sinh h6i dap. Giao vien cung c6 the su dung cac mau
jj^y de lam mSu va thao luan v i f c chiSm nghiem v d i hoc sinh cua hp.
Bon mSu dau tien a day md ta mirc d6 cu the va miic d6 hoc sinh thirc hien
y ciia giao vien. Giao vien lop 1 c6 thi su dung mlu nay di thao luan tam
quan trpng cua sir trau chu6't k h i hoc sinh chiem nghiem.
Em hay xem Igi tar cd cac trang ghi trong sSghi cua thang
10. Sau (to em hay chgn mdt trang ma em tam dSc nhd't. Do
phai Id trang md em muon ngudi khac khi doc phdi nha dugc
cong viec cua em dlap I. Em hay cho hiet tai sao em lai chgn
trang do trong so ghi. Em hay ke Igi nhimg gi xdy ra trong ' :
trang do [Gido vien Im Igi cau trd Idi ciia hgc sinh trong thdi
gian 4 ngdy.]
.•1
Horn nay chung em hoc nhac. Day la hue tranh dac biet vi do
la sir that. Y nghia ciia no rat thirc. Em r^t yeu am nhac.
Em yeu biic tranh nay vi em da sir dung nhieu chi ti6t. Da'y la
buc tranh dep nhat ciia em trong thang 10. Sap den djp la
Halloween (va em thich ve cac buc tranh v6 ngay le nay truoc
khi dip le bat ddu).
Day la Ian dau tien em di tren tau hoa gay cam giac manh
trong cong vien Adventureland. Em cur di tren lau nay mai.
No dem lai cho em cam giac tuyet voi.
Tat ca cac hire tranh ciia em d^u dugc ve nguech ngoac va
da'y la biirc tranh trong dep hon ca vdi nhirng ngon tir bang bac
va may. Em dang tao nen tie't Oxri. Nhung tang dat nan nay
trong gi(5ng nhir nhung lang dat tron trugt nhu that va em
dang trugt tren nliung tang dat do. Em su dung mau xanh cho
gidng vdi mau that ciia bai c6.
Tui ho so bai lam dudi day the hien mot em be 7 tudi cung c6 the' hieu va van
y nghla ciia sir trau chudt. Viec Erin su dung cac v i du de chiing m i n h dieu
noi la CO chii y va rat hieu qua giiip cho doc gia thay duac em da biet danh gia
tnrong thanh ciia ban than:
 Thu trong tiii ho sa hdi lam (Em doc CO cam xuc. •:,,^y.0-:

Thua quy vi d6c gia, ' Em doc to. *

Em da doc va viet gioi hon so vdi nam ngoai. Em da biet each Em doc khdng cd idi sai. '
doc nhieu sach hon so vdi s6 sach em doc nam ngoai. ,, . t . v; i
Em doc vdi m6m vui.)
Em da c6 Uid doc duoc cac tu' ghep nhu tree-house va swingset.
(Trong bai vie't ciia em con nhi^u I6i ehinh ta nhu lowdnis
Em da c6 thd doc duoc m6t chuong sach. Em da c6 thd che
(loudness), with out (without) mstamake (mistakes), happnis
lai mdt niia tijf d^ hidu ngWa ciia no la gi.
(happiness)
Em bie't each vie't chfl dep hon so vdi nam ngoai. Em bi^t
each danh vSn nhi6u tir hon nhu share va things.

Em mu6n bie't each danh v ^ nhidu tir hon va doc nhilu

M u c tieu hoc tap cua hoc sinh thi hien ro t r i giac cua cac em v6 cai g i 1^
sach hon.
quan trong va dugc m i n h chung qua doan chiem nghiem dudi day:
Than ai, Erin
Muc tieu ciia em trong thang 11 la:

Em se cd' gang viet cd bd cue chat che.

Lap 2
Em se nhin cd giao. ,'
Hoc sinh nay thd hien da nhan thiic duoc rang viec chcr d g i c6 t h ^ phan
tren c a so tac dong ciia no doi vdi doc gia. Em se viet chiJ dep. t

Em ehpn bai nay vi no eo su danh gia tot rh&i ciia em va Em se viet cau hoan chinh. ' '
kh6ng ai c6 cau hoi gi. Y ciia bai r&X hap dSn va thii vi vdi ban
Hay suy nghilgi tiidn ddu tien ciia em a lap 3: nhitng dim em
doc. Bai viet c6 doan mo dfiu va ket thiic rat tuyet. Cau
thick, khdng thich, nhifng ngqc nhien, nhPtig cdu hoi, v.v.
ehuyen mang dSy dii tail ca nhiing tieu ehi ciia mot truyen c6
ti'ch. Cau chuyen ciia em c6 noi dung. No tao ra nhiing biic Chiem nghiem cung c6 the' l a m bpc 16 ro each ma hoc sinh t r i nhan hoan
tranh trong suot nhu pha le danh cho ban doc. Chuyen c6 canh xung quanh, chang han n h u doan viet dudi day:
nhi6u minh hpa gon gang va chi tiet. HSu nhu cau ehuyen
C5 Idp 3 em cd cd giao t d nhai. Con vat cung trraig Idp chiing em
khdng CO i6i khi doc soat lai.
la con ca. Ldp 3 vui \ chiing em ed cd giao ciia em.
Viec doc deghi dm Igi Idn thifhai khac hiet nhuthendo?
Chiing em a tdng tren. Ldp em ed 27 ban. Em mud'n hoe each
viet chO thao. Chung em cd tu vien (thu vien - hoc sinh viet
Su chiem nghiem du6i day cho ihiy em hoc siiih nay da tie'p thu dugfc nhiJn
sai chinh ta, ND) nho trong ldp chiing em.
tieu c h i khac nhau de danh gia viec doc difin cam:
Lap 4
I read with feelings.

I read with lowdnis. Viec tie'p thu duoc cac tieu chi ve chat luong the hien ro hon va tinh te hon
Uong
I read with out mstamake. doan viet dudi day so vdi v i du a tren cua m6t em hoc sinh ldp 2. H a i v i du

I read with happnis. CO thi gidi thieu dong thoi vdi nhau va dem ra suf dung v d i hoc sinh de lam ro
^^c ai day y nghia cua tir "trau chu6't".
 NhiTngdgc tinh cua mot hai vieihay Id gi?

6 , k h i ta sir dung t r i tuong tuang t h i se giup nguofi doc ve len Phan chiem nghiem d u d i day phan anh each m o t hoc sinh gan bai
duoc burc tranh ve bai via't. K h i ta sir dung n g 6 n tir s k ben t h i j^m cua m i n h v d i ban than e m do. R 6 rang em hoc sinh nay da coi tiii ho
ta se gay Sh tuong vdi ngudi doc va bai viet d i i n g n g u phap se bai l a m l a sir t r i n h h i e n b a n t h a n c h i i k h o n g d o n t h u a n c h i l a m o t tap
giup ngudi doc hidu duoc nOi dung. Sir dung nhung nu cucri se }^(jp c a c b a i l a m :

l a m cho bai vi6t t r d nen tuydt vcfi. Sir dung cac tir khac nhau
.. .Dij the nao d i nOa thi em cung da 6.6 mau va m o h6i vao tiii
dd dien dat ciing m6t y v i du " x i n h " va " d e p " . M i S u ta nhidu
h6 so bai l a m nay. Day la bie'u hien con nguoi e m vdi t u each la
thu:. D i m g sir dung nhi6u cac tir "sau d o " . Hay sir dung nhidu
mot con nguoi thuc thu. O i u khong chi la mot hoc tro. E m biet
t i n h tir.
rang that k h o de n g h i ve mot nguoi khac bang nhilng y n g h l
chan tinh nhir nhung y n g h l m a CO da CO ... do la dieu em da CO
L6p 6
gang thirc hien trong suot ca nam. The hien ban than trong bai
Day la m 6 t v i d u hay e a c h d i i n g c h i i n g c i i de b a o v e v i a e l i r a c h o n b a i lam
viet den cue diem de roi mot ai do k h i doc tiii ho so bai lam ciia
d u a v a o t u i h o s o b a i l a m . V i d u n a y de c a o t ^ q u a n t r o n g c u a v i e c y e u c a u h w
em nguoi do se biet duoc e m la con nguoi n h u the nao.
s i n h v i e t c h i e m n g h i e m d u a v a o cac t i i i h o so b a i l a m . T h i e u n h O n g b a i chic-

n g h i e m d o , d o c g i a se k h o c 6 the h i e u dugfc l i d o b i e n h p c h o cac p h a n c h i c i . L6p9

n g h i e m c i i a h o c s i n h ve b a i l a m c u a cac e m .
D o a n t r f c h d u d i d a y k h a n g d i n h n h i l n g g o i y v a cac c a u h o i c h i e m n g h i e m d a

Em ddtruang thanh nhu mot nha rati nhuthendo? m o ra c a n h c u a d i v a o t u d u y c i i a h o c s i n h n h u the' n a o . Sir l i g i a i c u a e m h o c s i n h

nay ve n h i i n g t i e u c h i m a e m ay d a sir d u n g d e d a n h g i a b a i l a m c i i a m i n h the
K h i e m x e m Cdu chuyen ma cua e m va cdu vhuyen Jed ciia
hien y n g h l a h o c s i n h n a y d a sir d u n g c 6 h i e u q u a t r i n h t u t h d i g i a n t r o n g b a i viet.
e m , e m c6 th6 tha'y duoc sir trucmg thanh ciia em trong vai l i o
Giao v i e n se c h a n g b a o g i d b i e t d u o c n h i i n g t i e u c h i ay n e u n h u h o k h o n g b o t h d i
ciia mot nha van. E m da thay d 6 i o nhung phuong dien quan
gian ra de dat c a u h o i .
trong. E m da bo sung them chi tiet va mieu ta k i h o n trong

cau chuyen. T r o n g cau chuyen m a e m da c6 phan mieu ta Tir danh gia f n. :

nhung trong cau chuyen Jed, e m da m i e u ta k i hofn. V i d u ,

Phong each/ ro rang/ h i n h thuc
trong cau chuyen m a :
D i e m 8 la d i e m x i i n g dang vdi e m ve tieu chi nay. E m da c 6
" B a i CO trAng n h u k h o n g duoc cat tia hang n a m t r o i . "
t i n h tranh viec s i i dung m 6 t bai luan m o ta diJ kien giong n h u

V a trong cau chuyen Jed: m6t bao cao. E m da c d gang bo sung them nhirng d u kien cSn
thie't m o t each trung thuc de tranh lam anh huong den mach
" M u a roi am a m len m a i nha n h u nhiJng vien c d m thach roi
van. E m cung suy n g h l k l ve c6't truyen sau k h i da tham khao
tren san g6 c i i n g . "
nhieu tai lieu ve vah de m a t u y ciia C 6 - l 6 m - b i - a . L i do em
Bay g i 6 e m khdng bie'l ve c6 nhung e m da n h i n tha'y sir thay t u cho bai l a m ciia m i n h dat d i e m 8 chur k h o n g phai la 9 hay
d6i thuc sir. V a c 6 tha'y da'y, cdu chuyen ma va cdu chuyen 10 la v i e m CO cam giac la c6 the' k h i nguoi ta doc bai viet cua
• Jed ciia e m la hai vi du xua't sSc vi sir trucmg thanh ciia e m m i n h n g u d i ta con thay c6 cai gi do m o ho. D i e u nay la do
v o i t u each la mot nha van. cau chuyen ciia em bao t r u m m o t giai doan dai g o m nliieu
 nam va lien tuc dd cap d^n nhung sir kien trong cu6c ddi con
ngucri nay trong ca qua khii va hien tai. Vcd em, giong noi cua ^
ai la rat ro rang. Tuy nhien nguoi ta hinh nhu vSn cii bi l & i ,,
Ion. Qua cac ban thao ciia em, em da cd gSng dam bao mach
theft gian va dua ra nhOng da'u hieu nho nho bao cho doc gia
biet sir kien thuoc ve qua khii hay hien tai. Dang tiec, em cho
rang em da kh6ng thirc hien duoc y dinh ciia minhjjidt tram
ph&i tram de giiip phan biet cac sir kien thoi gian trong su6't
nhuphaie.
Lop 10
Phan chiem nghiem dudi day ciia hoc sinh vi bai viet ma em hoc sinh
nay thay khong hai long cho thay em da t i m ra m o i lien he giira y dinh va dong
luc ciia ca nhan v d i chat luong bai lam. D a y cung la mot bai chiem nghiem miiu
muc xet ve viec sir diing chiing c i i trong "tac p h a m " de m i n h chiing cho su khang
dinh cac gia t r i ciia m o t hoc sinh.
Bai khong dat yeu cau
Em tha^y r^t buon ve bai viet nay vi mot l i do rat cu the: em da
viet cho xong chuyen. La mot nha van "sang tao" nhu ban
than em, em ty dat cho minh cau hoi lieu Idp minh c6 lam
duoc cai gi do hay hon mot bai luan khong; gia du nhu mdt
tmyen ngan hay mot cai gi do chang han. C6 giao dua ra m6t
de bai danh rieng cho em; mot bai luan c6 nhan de la "Hay
doan xem ngucfi den an t6'i se la ai...". Nen tang ciia no la
nguoi ta c6 the moi toi nam nhan vat den du mot bua tiec.
Nguoi ta phai viet ve cau chuyen trao doi giua nhung vi khach
do, each bo tri ch6 ngoi trong ban tiec, va mo ta chan thyc
tinh each ciia tung nhan vat. Rat tiec la viec nay can phai thyc
hien theo mot each nghiem ngat hon nhieu so voi nhung gi
em tuong tuong ra. Cac y em dua vao dan bai kha la phan tan
va do vay em da viet ma khong c6 sy tuong tucmg, tiinh bay
^> quan diem ciia cac nhan vat thieu nhat quan va dac biet la viet
vdi mot thai dd cho xong chuyen. Khoi phai noi cung thay
rang em r i t that vong ve bai viet nay.
Em da lap dan y viet bai theo phong each cua mot vd kich: voi
; cac nlian vat noi nang thoai mai... Gidi han ciia bai tap da can #
tro tri tuong tuong ciia em. Bai luan ciia em thieu sy bay bong i| '
cLia tri tuong tuong mac du em da moi cac vi khach la nhung !. •' ;
ngufri rat thii vi (Jim, Hester Piynne, Miniver Cheevy, y
Starbuck, va Georgiana). Nua dau bai viet khong c6 nhijng
cau trich tnrc tiep. Cac nhan vat ciia em chi duoc miau ta la
chac CO le da noi the nay, the kia hay rat c6 the da lam di6u
nay, dieu no. Ngay ca cac doan c6 Idi trich cung chSng hay ho
gi hon. Cac nhan vat dang noi ve ai tinh, hon nhan va sy dang
hien vdi mot each noi yeu 6i va thieu sang tao. Thyc ra em
mieu ta hai nhan vat la Miniver va Hester hau nhu chi c6 lang
ma nhau trong sud't bua tiec.
Sy cd gang mot each hoi hot ciia ban than em cd tao ra nhung
chd pha trd (Miniver ndn oe vao nguoi cac vi khach) nhat
nheo va hoan loan khong diing chu de bai tho...
V i d i i sau ciing ve phan chiem nghiem ciia hoc sinh cho thay rang hoc sinh
CO the dua lai cho giao vien nhung thong tin c6 gia t r i ve nhtJng uu diem va nhiJng
han che trong bai giang va cac don v i bai giang ciia hp bang each thong tin nhirng
gi cac em da hoc dupe tCr cac thay, c6.
Lap 12
Sy khac biet giira bai tien trdc nghiem va hau trac nghiem ciia • 'f
em la rat don gian. Trudc khi hoc don vj bai hoc nay em c6
biet gi ve cupc chien tranh d Viet Nam dau. Ta't ca nhung gi
em biet ve cupc chieh do chi la nd la mot trong nhung cupc
chien ma ngudi M y da tham dy. Trudc khi hoc don vi bai hpc
nay em da xem bp phim Cd gai Sai Gdn tren kenh truyen hinh
Broadway. Day la bd phim am nhac ve cupc chien tranh
Viet Nam. Thdng diep chinh em thu dupe tu bp phim nay la
cd rat nhieu ngudi da sang Viet Nam va phai Idng cac cd gai
Viet Nam, rdi nhieu ngudi trong sd hp da cd con vdi nhau.
Sau khi hpc xong don vi bai hpc nay thi em da thay rd la \xong ;
cupc chien do cd nhieu vah Ai khac kh6ng chi la nhOng diia t
 tre lai mang nira dong mau M y va nua dong mau Viet. Nhi6u • £.^c em duoc thu hut tham gia mOt cdch tfch cue vao bai hoc. Egan cung thao luSn each su
ngucri da bi giet. Nhieu ngucfi da m&c phai nhOng vah d6 tarn dung mo thire chuyen ke ciia ong de thie't ke' bai giang sao cho no lam cho hoc sinR c6 hiing
li nghiem trong sau cu6c chien. Khi ho ra khoi cuoc chien, ho thu muon tran tr6 v6 the gidd hang ngay va nhiing sinh boat binh thucmg trong cuoc sO'ng hang
mang theo nhOng van de tarn h' do su6't doi. ngay. Teaching as Story Telling (Day hoc la ke chuyen) dat ra mOt vaii de rat dang suy nghT.

Rat vui la em da duoc hoc don vi bai hoc nay vi le tnrcic do Paris, S., & Ayres, L. (1994). Becoming reflective students and teachers with portfolio
em da khong biet gi ve vah de nay. Do la If do tai sao em lai ^,ndauthentic assessment. Washington, DC: American Psychological Association.
CO th^ de dang so sanh ket qua lam bai ciia hai bai kidm tra. Cu6'n sach nay trinh bay mot phuong phap thuc te' vod cac bu6c di chat che de thuc hien
dinh gia theo tiii ho so bai lam va danh gia sat thuc voi cu6c s6'ng dupe tien hanh trong Idp

Goi y tai lieu doc them
Camboume, B. & Turkell, J. (Eds.). (1994). Responsive evaluation: Making valid
judgments about student literacy. Portsmouth, NH: Heineraann.
Cuon sach nay trinh bay cac hinh thiic hoi dap ve viec hoc tap cua hoc sinh. Cac tac gi i
khuycn khich giao vien md rong cac quan diem ve danh gia hoc sinh va dua ra mot chuong r,
hay ve each tao ra nhung cong d6ng hoc sinh va chuyen boat dong danh gia thanh mot q u i
trinh mang tinh he thong. CuO'n sach cung gi6i thieu cac hinh thuc thu hiit tre em nho
tham gia vao boat d6ng tir danh gia.
Egan, K. (1986). Teaching as story telling. Chicago: University of Chicago Press.
Tac gia dua ra mot giai phap moi thay the cho chuong tnnh tieu hoc dang duoc pho bicn
r6ng rai. Giai phap mdi nay chii truong day cho tre cai triifu tuong tijf nhung cai cu the. Sau klii
dua ra mot so han che' trong nhung nguyen If giao due lam co so cho viec xay dung mci
chuong trinh hoc dac trung, Kieran Egan dua ra goi y nen xay dung chuong trinh tieu hoc theo
hoc. Cac tac gia Ai cap den ba noi dung ion xoay quanh khai niem chiem nghiem. NOi dung
d^u tien la khai niem chiem nghiem vdi nOi ham cua no va qua trinh tu duy lanh manh mang
tfnh xay dung dien ra ben trong con ngudi khi suy ngSm \i phuong phap day hoc tren 16p,
chuong trinh, phuong phap danh gia, day va hoc tap c6 y nghla. Dii ngucri chiem nghiem la ai
di nifa, giao vien, hoc sinh hay cac bac cha me thi cac tac gia van nhaii manh mdt di6u: chiem
nghiem la mot qua trinh rat c6 tac dung doi vdi viSc hoc tap chii ddng va tfch cue doi v6i m6i
ca nhan. N6i dung thiJ hai neu bat tSm quan trong phai bao dam nhOfng co h6i chiem nghiem
tuoi
dupe thuc hien mot each co ke hoach ro rang, coi do la mOt phSn cua cac boat dpng day va
danh gia hang ngay hoac hang tu&i. Dong thPi viec thuc hien tu danh gia cua timg ca nhan
hay nhom thao luan nho (chlng han vdi su tham gia ciia giao vien, hoc sinh va phu huynh doi
vdi tnrPng hop hoc sinh chiem nghiem) cung dupe nhSn manh. Noi dung thiJ ba la vai tro cua
tu danh gia dp'i vPi viec thuc d^y sir phat trien nhan each - chiem nghiem ve qua trinh tiep thu
kie'n thiJc va kl nang cua ca nhan se tao da thuc daly nhung ke't qua mang tfnh phat trien
tichcirc. i>!A\:> '

cai ma ong goi la "Nhung cau chuyen 16n ve chuong trinh hoc the gidi". Ong de nghi giao
vien nen su dung mo thiifc chuyen ke ma 6ng dua ra, theo do giao vien nen trudc tien hay clai
nhung cau hoi nhu " Noi dung gi la quan trong nha't ve chu de nay?", "Tai sao cai do lai quar
trong v6i tre em?", "Cai gi c6 siic loi cuon hieu qua ve chu de nay?", "Cac khai niem doi lap
nhi phan nao la hay nhat c6 the' lot ta duoc t&n quan trong cua chii de nay?" va " Noi dun-
nao the hien ro nhat cac khai niem doi lap nhi phan do de c6 the tiep can duoc chii de do?".

Phan bac y kien cho rang tre em khOng hieu duoc cac khai niem trim tuong, tac gia tin'
ra lap luan rang tre nho c6 kha nang hie'u rat t6't nhutig khai niem nhu trung thanh va phan b<"
trung thuc va gian lan, tu do va bao chiia. Ong cho rang nhimg khai niem nay chfnh la nhiJUr

cai kfch thich duoc trf tue cua tre em va ciing la nhiing n6i dung mk tre em quan tarn thuc su
Mot khi giao vien diing Idrp khai thac nhung khai nifim nhu cac khai niem d6'i lap nhj ph^i"
nhu tren trong cac cau chuyen phi tieu thuyet lien quan den chuong trinh thi hoc sinh se hoc ^'
 IMGHIEIM curu CAI TIEN:
8 HOI DAP VE CACH LAM
Cau hoi cot Idi:
Cau hoi giup t a hieu biet hdn nhi/the ndo?
Khai niem nghien cuu cai tien (action research) hay con gpi la viSc tir tim
hieu ciia giao vien, doi khi nghe c6 ve huyen bi va lam cho ngudi ta so hai. Tuy
nhien, da c6 nhieu giao vien tien hanh nhung de tai nghien cuu ham chua cac yen
t6 cua nghien ciJu cai tien nhu xac dinh trong tam nghien cuu, dat cau hoi nghien
cuu, thu thap so lieu, phan tich va nit ra y nghla tir nhung so lieu thu thap duoc
Mac dii viec ho lam c6 the diihg vdfi dinh nghla ve nghien ciiu cai tien nhung co
le no chira dung vdi ten goi nghien cuu cai tien. Chuofng nay se lam ro khai nicm
nghien cuu cai tien va dua ra mot buc tranh ve qua tnnh nghien curu cai tien bai
dau bang mot cau hoi ma nguoi ta thudng hoi nhieu nhat.
N g h i e n cuTU c a i t i e n i d g i ?
Tir "nghien cuu" bao ham mot qua tiinh ma nhi^u ngucri lam giao due khonu
mu6'n tham gia. Nhung Glenda Bissex da chi ra trong cuon sach Seeing foi
Ourselves (Tim hidu cho chinh chiing ta) rang "m6t giao vien lam nghien cihi
kh6ng nhaft thiet phai nghien cuu hang tram hoc sinh, hinh thanh nhom dO'i chiing
r6i thuc hien nhung phep phan tich thO'ng ke phirc tap" (Bissex & Bullock, 1987.
tr.3). Ba dua ra dinh nghla khi giao vien lam nghien cuu thi ho la "ngucri quan siii
ngucri dua ra cau hoi, ngucri hoc va la ngucri thay vdfi nghla day du hon" (tr. 4).
Giao vien can nhan thay rang lam m6t giao vien tham gia nghien cuu hay ticn
hani^i nghien cuu cai tien hoan toan phu hop mot each ta nhien vdfi nhung cong
viec ho da va dang thuc hien hang ngay, hang tuk\a hang nam.
r Nghien curu cai tien la mot qua tiinh dat ra iihiing cau hoi quan trong va di
(-Jin cau tra Icri cho nhung cau hoi do mot each khoa hoc. Cac cftu hoi Ja nhung
cau hoi CO y nghla; nghla la ngucri nghien cuu muon hoac can biet cau tra Idi cho
cac cau hoi va cac cau hoi do lien quan mat thiet den cong viec cua giao vien.
f^ieu theo nghla do thi nghien cuu cai tien la loai nghien cuu mang tinh thuc te va
ggn vdi c6ng viec thucmg nhat ciia ngucri nghien cuu. Nghien cuu cai tie'n khac
vdi cac nghien cuu tmyen thong hay nghien cuu khoa hoc 6 ch6 ngudi nghien
ciiu khong phai tach ra khoi doi tuong nghien cuu ma ngugfc lai la mot phdn cua
d6'i tucmg nghien cuu. Khi giao vien lam nghien cuu thi hp nghien cuu nliung van
de ma ban than ho gap phai hay nhiing each lam mdi ma chinh hp thuc hien.
Biam vi nghien cuu mang tinh khiem t6n, c6 \hi quan l i dupe va xin nhac lai la
lien quan true tiep den c6ng viec hang ngay. D6ng thcri, viec nay th6ng thudmg la
m6t p h ^ ciia chuong trtnh b6i duong hoac ciia nhom nghien cuu do quan tai trp.
Nhung dac diem tren day If giai tai sao nghien cuu cai tien lai mang y nghla 1dm
nhu vay va thuc su lam tang them quyen lire ciia gi4jp vien.
Q u a t r i n h n g h i e n curu c d i t i e n d i e n r a nhuT t h e n a o ?
Nghien cuu cai tie'n thuc chat la m6t qua tiinh mang tinh lap di lap lai, khac
vdd viec vie't va suy nghi. Ngudi nghien cuu phai trai qua ba giai doan: lap ke'
hoach, trien khai ke hoach, phan tich va chiem nghiem. Tuy nhien, ngudi nghien
cuu thuong phai lap di lap lai cac giai doan nay. M6i giai doan yeu ciu ngudi
nghien cuu phai c6 nhiing hanh dpng va viec lam cu the:
Giai doan 1 - Lap ke'hoach , , A
• motahanhddng '
• trinh bay If do hanh ddng
• phac thao cac cau hoi nghien curu v -
• doc cac bai nghien cuu ciia ngudi khdc c6 lien quan
• lap ke'hoach thuc hien
• quyet dinh cac phuong {Aap thu thap s6'lieu
• xac dinh gidi han thdi gian cho timg viec
Giai doan 2 - Trien khai ke hoach \
• hanhd6ng
• ghi chep cac hanh ddng da thuc hien
 • quan sat va thu thap so lieu ve ket qua
• doc cac bai nghien ciiu cua ngudi khac c6 lien quan
Giai dogn 3 - Phdn tich va chiem nghiem t>
• phan tich so lieu jiM . i:
• chiem nghiem ket qua va quy tiinh
• tiinh bay cac cau tra lofi cho cac cau hoi nghien cuii
• dat ra cac cau hoi mdi
Vah 66 vuong mac, thach thtic hay khat vpng muon thir nghiem mot cai gi
do mcfi me la d6ng luc thoi thuc cac nha giao diic xay dung de tai nghien ctJu cai
tie'n. Trong giai dogn lap ke hogch, nguoi nghien ciJu phac thao cac cau hoi.
chinh sira lai cac cau hoi do, phac thao ke hoach trien khai roi chinh sira lai ki
hoach do. Viec lap ke hoach dira tren cac tai lieu nghien cuu ciia ngudi khac da
duoc cong bo c6 lien quan den van de nghien ciiu va tren nhung trai nghiem da
qua. Liic nay ngiroi nghien cuu c6 the c6 hoac chua c6 nhung y niem ve cac cau
tra loi cho cau hoi nghien cuu dat ra.
Khi giai dogn trien khai bat dau va nguoi nghien cuu thuc hien cac hanh
dong mdfi thi cijng la luc hp bat dau thu thap so lieu. Hp phai ghi lai nhiJng viec
hp lam va ket qua ciia nhiing viec lam do. Ngay ca khi ngudi nghien ciiru dang
thuc hien cong viec, hp vSn phai thinh thoang xem xet, chinh sira lai ke hoach ciia
minh va chinh sira lai cac cau hoi nghien cuu dat ra. Cong viec cua hp dua vai
cPng viec cua nguoi khac vi phai tie'p tuc dpc cac tai lieu nghien curu da cong h<
ve linh vuc hp nghien- ciiu. D6i khi cau tra Idi bat dau xuat hien khi thu thap s<
lieu nhung thPng thucmg thi cau tra 16i chi xuat hien trong giai doan phan tich va
chiem nghiem.
Trong giai dogn phdn tich va chiem nghiem, nguoi nghien cuu xem xet kl
luong cac so lieu da thu thap dupe, phan tich r6i chiem nghiem d^ tim ra cac moi
lien he vdi cac cau hoi nghien cuu da dupe neu ra. Giai doan cuP'i ciing nay chinli
la liic hoat dpng hpc xuat hien. Ngudi nghien cuu tim hieu y nghSa cua nhtrn;
thong tin hp da thu thap dupe va trinh bay cau tra loi cho cac cau hoi nghien cim
Day chinh la luc hp hieu dupe y nghla viec lam cua hp. Qua trinh nghien cuu
tien, giong nhu khi ngudi la viet cai gi do, c6 the thoa man mong mudn, c6 tli^
nham Ian, c6 the khong du doan dupe, c6 the kho, c6 the de hoac c6 ta:t ca nhmi
cms tiac ciia cam xiic uen. Tuy nhien, do nghien cuu cai tie'n dua tren viec lam
jjjUc te' ciia ngudi nghien cuu va no lai c6 y nghia nen no la viec dang dudt dSu tu
cOng siJc. That la sung sudng khi cau tra Idi cho cau hoi nghien ciiu bat dau hien
ra - ngay ca khi cau tra Idi la su bat ngd hoac do la cau tra Idi cho cau hoi ma
figUdi nghien ciiu chua he ngM tdi.
larn the nao de nhd gido due lap duoc ke hoqch
cho mot de tai nghien curu cdi tien c6 y nghfa?
De' CO the bat dau giai doan lap ke' hoach cho mot d6 tai nghien cuu cai tie'n,
cac nha giao due c6 the di theo 5 budc dudi day:
1. Xac dinh chii di hay y tudng c6 thi lien quan den de tai nghien cuu.
2. Mo ta hanh dpng cin tien hanh nghien ciiu va dua ra li do lam co so dat
v3h de.
3. Viet cac cau hoi ngliien ciiu lien quan den hanh dpng.
4. Xay dung ke'hoach thu thap so' lieu.
5. Xay dung lich thdi gian de thuc hien nghien cuu.
Phu luc E la mot mo dun hudng dan ngudi lam nghien cuu cai tien di qua cac
budc nay. Mo dun nay dupe chinh sira tren co so de tai ciia tac gia la Stephen
Kemmis. Cac phan sau day giai thich ro hon cac budc nay va mo ta cac ke' hoach
nghien cuu cai tien cua ba nha giao due: Lisa Boerum, giao vien day giao due
chuyen biet thupc trudng Sag Harbor d Lx)ng Island, New York; Sue Cox, giam
d6c phu trach chuong tiinh va cong nghe cua tap doan nha trudng Penn-Harris-
Madison d Mishawaka, bang Indiana; va Patrick Kruchten, giao vien day Idp ghep
(g6m nhieu Idp khac nhau) thupc trudng Hilton Central d Hilton, New York. .
^Wac 1: Xac dinh chu de hoac y tudng
Nhi£u nha giao due tien hanh nghien cuu cai tie'n la do hp gap phai mdt vSii
^ hay mpt khd khan nao do. Trong khi do nhimg ngudi khac lai tien hanh mot di
^ nghien cuu cai tien la do hp mudn thir nghiem mpt cai gi do mdi me hoac
•^Ud'n dieu chinh phuong phap lam viec ma hp dang sir dung d mpt khia canh nao
Ca hai If do tren day deu la nhung If do hpp If de tien hanh nghien cuu cai tien.
 Vi du 1 : Lisa Boerum. Li do de Lisa tien hanh nghien cufu cai tien nay la kho
khan ma c6 da ludng tnrdc la se gap phai trong nam hoc t6i, tiJc la lam sao v
giiip hoc sinh theo doi, danh gia va dam nhan trach nhiem ve viec hoc hanh ci.
chinh ban than cac em.
Toi dir doan la se c6 nhung hoc sinh gap nhieu kho khan hon
so v6i nam ngoai. Nhieu em trong so nhung em se vao lofp 6
khdng CO thai dp tfch cue doi vdi viec hoc hanh, kho khan
trong viec duy tri su c6 gang de hoan thanh bai tap dupe giao
va da the hi6n nhung non yeu ro ret ve ki nang dpc va viet va
di6u do da tac d6ng deh cac em trong taft ca cac m6n hoc.
NhQng vah 6.i cu th^ la thai d6 hpc khSng tich cue ciia hpc
sinh, thiS'u mong mu6n vupn Idn, trinh d6 thS^p va thi6'u tinh
I Vi du 3: Patrick Kruchten. Patrick da sir dung tiii h 6 so bai lam vdi hpc sinh
p-ong nhieu nam. tai nghien cii^i ciia thSy giao nay dupe nay sinh t i l nhung
quan sat va tha'y rang hpc sinh rat vat va trong qua trinh xac dinh mue tieu hpc tap
1 ^ yeu cau cac em thue hien cong viec nay tren Idp. Tir do thay giao nay mong
jflud'n chinh siia lai che do su dung tiii ho so bai l a m hien hanh n h k n tang them
(jiih hieu qua va thu hiit hpc sinh tham gia nhieu hon vao qua t i i n h nay.
T6i em hpc sinh c6 muc tieu ciia cac em, ca
tin rang cac
nhiing muc tieu hpc tap va muc tieu phat trien con nguoi, c ^ '' • •
phai dat dupe. Cac em hpc sinh da timg Uao doi voi tOi rang ' '< '
chiing ta dua ra "nhung muc tieu hay" nhung r6i da rSt nhidu
ISn cac em tha'y kho c6 the' thirc thi m6t muc tieu cu the' nao

th&i lam chu qua trinh hpc tap.
Vi du 2: Sue Cox. Sue thiet ke mot de tai nghien cufu cai tien de giai quyet hm
kho khan lien quan den viec thuc hien mot sang kien Ion ciia quto.
Trong nhieu nam nay, ke hoach chien lupc ciia quSn xac dinh
uu tien hang dSu cho viec su dung may tinh, tmy cSp Internet
va sir dung cong nghe nham chudn bj cho hpc sinh di vao
cupc sC'ng tuong lai ciia hp. Hang trieu do la da dupe d^u tu
de mua may tinh, cac chuong trinh ph&i mdm, xSy dung cac
mang npi bp va mang viing va tao didu kien tmy cap Internet
trong pham vi toan trudng.
van de ndi len:
do vit6i da dua ra nhung uu tien khac han so vdi cac muc tieu
do. T6i cho rang chinh di6u nay da lam giam tSm quan trpng
doi vdi nhung muc tieu ciia hpc sinh va do vay, t6i nhan tha'y
yeu ciuhpc sinh thue hien cac muc tieu do con kho khan hon
nhieu. Vdi viec gan ke't true tiep cac tiii ho so bai tap vdi
chuong trinh hpc cua chiing ta, toi hi vpng se giiip .tang them
dong luc cho hpc sinh trong viec thue thi cac muc tieu de ra.
M o t k h i cac giao vien quye't dinh nghien cuu m o t chii de hay m o t y tuong
Chung chung nao do thi thong thudng hp se t i m dpc cac nghien cijxi da dupe cong
b6' nhu eac bai nghien cuu dang tren cac tap ehi giao due hoac m6t nghien ciiu
Aioc c6ng bo gan day ve chii de do de' r o i tir do xay dung nhiing y tuong ve

1. Bay gi5 khi cac trucfng ciia chiing ta da dupe trang bi c6ng nhiing hanh dong can phai tien hanh. Viec dpc cac tai lieu chuyen m o n do se
nghe nay, thi ban giam hieu cac tmong, giao vien va hpc sinh <luoc duy t i l trong su6't qua t n n h thue hien tai nghien eiiu va phan tfch s6' lieu.
trong tmong dang dat ra cau hoi: "Lieu c6ng nghe c6 tac
d6ng deh vide day va hpc khdng?". Mac dii chiing ta da thu ^t/6c 2: M6 ta hanh dong
thap dupe s6' lieu 6 miic d6 nha[t dinh \i viec sir dung c6ng trinh bay CO sd dot van de
nghe ciia giio vien va hpc sinh nhung chiing ta vSn chira c6 N g u o i nghien ciiu c&i quye't dinh nhOng hanh d6ng cu the eSn thue hien va
dupe m6t biic tranh dSy dii ve nhiing gi dang xay ra khi c6ng
nghien ciiu. Budc nay yeu eSu cac nha giao due m6
nghe dupe dua vao cac Idp hpc. Vdi tu each la tmong phong ta ro rang (1) (cae) hanh

c6ng nghe, t6i ih&y cki phai di tim cau tra loi cho cSu hoi nay.
2. M6t s6' giao vien trong cac tmcmg cua chiing ta chua dua
dupe cong nghe vao trong cac hoat d6ng ciia lop hpc a miic
dp mong mu6'n. Hp khong bie't each dua c6ng nghe vao
^ n g cu the m a hp se thue hien; (2) c o scr dat van de cho (cac) hanh dong do ke ea
thao luan nhung ket qua d u kien; (3) d o i tuong tham gia hay se chiu tac dong
^•^a nhung hanli dong do; (4) nguon lire can thiet de tao ra nhung thay d o i theo d u
'^^n; va (5) d u kien nhiing vaii de hay nhung vudng mSc eo the nay sinh ke ca

chuong trinh hpc hien thoi va cac hoat d6ng hpc tap trong lop. "^Qiig van de lien quan den tinh b i mat.
 Vi du J: Lisa Boerum. Lisa dua ra mot loat nhung hanh dpng ma c6 da
tinh se thirc hien nham thao go nhung kho khan c6 se gap phai. Tat ca
hanh dpng ciia c6 dtu gSn vdi muc tieu giiip hpc sinh trd thanh nhung ngy^j
tu quan sat chinh minh hoac nhung ngucri nghien cdu qua trinh hpc tap cu^
ban than. Ngoai viec mo ta ranh mach cac boat dpng, c6 con dua ra co so ch„
ke hoach ciia minh.
HANH DONG
du 2: Sue Cox. Sue chpn mpt trong nhiJng hanh d6ng cii the de xir if ca hai
T6i se tien hanh cac hanh d6ng dudi day vdi \ ca cac em hoc
1 da ma CO gap phai. Co xac dinh hanh dpng, mucmg tupng ra nhom nghien
sinh lop 6 toi phu trach trong nSm hoc nay:
1 trong dong nghiep va dua ra co so cho su lira chpn ciia minh.
1. T6i se noi ro nhung mong dpi cua toi dP'i vdi nam hpc nay
nhu sau: " Hpc sinh se tra thanh nha khoa hoc/ nguoi quan sat
chinh ban than minh."
2. Toi se hudng dSn hpc sinh tim ra nhung p h ^ ch& cua
boat dpng hpc. Chung toi se phan loai va dinh ro cac vi du
minh boa cho nhiing ph&i chat do.
3. Toi se hu6ng dan hpc sinh lira chpn cac linh vuc can phai
hanh dpng va giiip cac em dat ra cac muc tieu.
, ,, • 4. Trong suo't ca nam hpc, trong nhung budi hpc thuc hanh a
xuong tmong, toi se dua ra cac boat dpng sau:
• cbiem ngbiem thu5ng xuyen;
• dpc/ viet bai lam co so tbirc bi6n;
• tao ra/ boan thanh/ thu thap cac mSu bai lam trong s6' cac
bai tap ve nha va bai tap trdn lop;
• tir danh gia tbeo cac ti6u chi co sSn d^ hudng dan vi6c xac
dinh muc tieu;
• cac muc tieu, minh cbiing, cbiem nghidm/ tu danh gia, danh
gia cua giao vien dirpc biSn tap lai tbeo dinh ki bang quy d^
dua vao ke hoach giao due ca thd boa.
COSdDATV^DE
Mpt trong nhung muc tieu quan trong nhat ciia tPi trong qua
trinh lam viec vdi cac em hpc sinh tPi phu trach la giiip cac
em tra thanh nhung hpc sinh ngay cang co kha nang dpc lap
cao hon. De co th^ thanh nhung hpc sinh dpc lap, cac em c&i
CO sir hie'u biet \t nhung diem manh, di^m yeu ctia chinh |»
minh va ca nhung kha nang cac em khong co. Sir tu hieu biet ;
nay la can thiet neu cac em muP'n dat ra cho minh nhung muc
tieu hien thuc va co the dat dupe cho chinh minh phab dau. Su
tu hi^u biet do cung can thiet neu cac em muP'n khang djnh
minh khi cac em chuyen c^p len trung hpc ph6 thPng.
HANH DONG
Toi se xay dung mpt nhom nghien cuu cho giao vien dupe to
chiic de tim hieu mpt cau hoi mang tinh nghien ciiu tap the la
" Lam the nao de cPng nghe nang cao chat lupng hpc tap?"
Toi se nghien cuu nhung thay doi trong viec sijf dung cong
nghe va trong each iSn Idp ciia nhiing giao vien nay khi hp
tham gia vao viec tim hieu do ban than hp dat ra.
COSdDATV^DE
Can cii vao ket qua nghien cuu cua ban than tPi va ket qua
nghien curu cua cac chuydn gia, nhung y kifi'n nSu trong cac
hpi thao, trao doi khoa hpc cung nhu kinh ngbiem lam giao
vien va lam quan li cua toi, toi tin rang viec nghien cuu tbeo
nhom ve tac dpng ciia viec day va hpc se giup giao vien hpc
dupe each lira chpn cong nghe co hieu qua, dat trpng tam vao
boat dpng hpc ciia hpc sinh, trd thanh nhung ngucd lam viec
biet cbiem ngbiem va bP' tri thdfi gian va hP trp boat dpng phat
trien nghe nghiep ciia hp. Ngoai ra, tPi cung da dupe biet rang
cac boat dpng d truong co nbidu kha nang giiip giao vien dua
viec sii dung cong nghe vao chuong trinh hpc va phuong phap
len lop. l o i tin rang sir tham gia tich cue, su lua chpn va
phuong phap day hpc vi nguoi hpc la nhung thanh to hpc tap
quan trpng doi vdd ca giao vien va hpc sinh. Toi cung tin rang
viec tham gia tich cue vao mpt moi truong tang cuong cPng
nghe, vi nguoi hpc se giiip hp chuan bj thiet ke dupe hinh thuc
 hoc tap nay cho hoc sinh. Cuoi ciing, tdi nhto thay nhung loi
ich ciia vice hoc va lam viec vdi mot nhom ddng nghiep
giiip toi cai tien each lam viec va tin tuong rang viec tham gia
vao nhom d6ng nghiep nghien ciiu la mot mo hinh phat trien
chuyen mon nghiep vu My hieu qua.
Vi du 3: Patrick Kruchten. Patrick m o ta nhung hanh dong cua m i n h lu
quan de'n viec cai tie'n che do thuc hien tiii h6 so bai l a m va dua ra co so cho
cai tien do.
HANHDONG
T6i mu(5n xSy dung lai che dp tui ho so bai lam sao cho no thirc
su thu hut hoc sinh vao qua trinh xac dinh muc tieu va thu thap
cac minh chiing the hien sir phah d i u vuon tdi nhung muc tieu
do mot each thucfng xuyen. Toi se cho phep cac em hoc sinh tir
dat ra cac muc ti6u cho ban than thay cho viec giao vien va phu
huynh hoc sinh dat ra cac muc tieu cho cac em va gan ket true
tiep nhiing muc ti6u cua cac em v6i cac tiii h6 so bai lam. T6i
se CO mot so thay doi trong each sir dung thoi gian de c6 the im
tien cho cac muc tieu trong tu&i eung nhu viec tim kiem cac
minh chiing. Toi cung tha'y can phai lam mSu cho cac em biet
each dat ra nhiing muc tieu thuc te va toan bp quy trinh tim
kiem cac minh chung cu the ciia viec hpc hanh. C6ng viec nay
se l6i cup'n 27 hpc sinh gom 17 hpc sinh Idp 6 va 10 hpc sinh
Idfp 5 trong 16p hien nay ciia toi tham gia.
CO S C J D A T V ^ D E
T6i cho rang cac em hpc sinh se dau tu nhieu hon vao viec thuc
hien cac muc tieu mpt khi nhung muc tieu do la do chinh cac
em de ra va cac em se dam nhan viec thu thap cac minh chiing
dd chiing minh cho sir vuon len cua cac em. Toi cung tin rang
cac em hpc sinh se lam viec tich cue hon, nhat la khi cac em
biet rang cong viec dang lam eo the la mpt minh chiing cho
t h % su phah dau ciia minh. T6i cung tin rSng viec dat ra cac
muc tieu va thu thap cac minh chiing se do vat va hon neu cac
muc tieu do gSn true tiep vdi tiii h6 so bai lam'va chuong
tnnhhpc.
0i/dc 3: Viet c a c c a u h o i lien quan d e n iianli dpng
Cac cau h o i cho nghien curu cai tien la mpt phan cot yeu ciia c6ng*'tac lap
j^g'hoach. ( N h i i n g ) cau h o i nay se quyet d i n h phuong phap thu thap va phan tich
5^' liau va chiem nghiem se dupe thirc hien trong giai doan sau. M p t (hay
^ i i n g ) cau h o i nghien curu cu the dupe trinh bay sao cho hanh dpng ham dn
trong do se g i i i p nguoi nghien cuu l u o n tap trung vao viec nghien ciiu hay hanh
vice
ddng mOt each c6 hieu qua. N g o a i ra, k h o n g nen dat cac cau h o i m a cau tra l o i
cho chiing la diing hay sai. Cach dien dat cau h o i phai tao dieu k i e n cho viec
phan tich va chidm n g h i e m . ' "
Vi du 1: Lisa Boerum. Lisa dua ra m6t danh sach nhung cau hoi cho nghien
ciiu cai tien. Cau hoi dau tien c6 giao nay dua ra la cau hoi "bao t r i i m " , cau hoi
quan trpng nhat. Cac cau h o i cu the dudi cau h o i bao triim do lien quan den
nhiing hanh dpng cu the m a c6 se thuc hien. D o pham v i ciia cac hoat dpng cua
c6 la rpng nen c6 dat ra nhieu cau hoi ma c6 c6 the' neu ra va d i t i m cau tra l o i .
"Viec tim hieu cua ea nhan ve hoat dpng hpc tap" dem lai
nhiing mong mu6n va hanh vi cua hpc sinh a trinh dp cao
theo nhiing each thiic nao?
Viec dat muc titu tang cucflig sir lam chii qua trinh hpc ciia
hpc sinh nhu the nao?
Viec sir dung khung nghien ciiu voi hpc sinh se lam ro y thiic
dinh huong ca nhan eiia cac em trong hpc tap nhu the nao?
Viec chiem nghiem va cac bai tir danh gia se tac dpng den
nang lire ciia hpc sinh tir dat ra nhung mong dpi, chinh siia
cac mue tieu va hanh dpng va vice trao doi sir hieu biet ve so
truong, so doan eiia cac em nhu the nao sao cho c6 hieu qua
hon?
Viec su dung danh muc npi dung danh gia se giiip hpc sinh va
giao vien c6 the chinh siia va ca the hoa ke hoach giao due va
tiii ho so bai lam nhu the' nao?
Vi du 2: Sue Cox. N h u n g giao vien t r o n g n h o m n g h i e n c i i u ciia Sue dang
^Bhitn curu de tra I d i cho cau h o i " C 6 n g nghe nang cao chat l u p n g hpc n h u
nao?". Trong qua trinh thirc hien. Sue nghien curu tac dpng ciia viec tham gia
nhom dong nghiep nghien cihi.
 Cau hoi 1: Nhiing giao vien tham gia vao nhom nghien cijru 0itdc 4: L a p kehogch thu thgp so lieu
nay thay ddi phuong thiic ho su dung cong nghe trong lop nhu
thenao? K h i nguofi nghien ciiu bat tay thuc hien cac hanh dpng da len ke hoach thj
^0ng la luc bat dau qua trinh thu thap so lieu. N g u d i nghien ciiu can ghi chep lai
A. Nhung giao vien trong nhom nghien ciiu tri nhan v6 nhiing
thay d6i do trong Idp hoc cua ho nhu the nao? Ho h' giai hanh dpng cu the da dupe thuc hien, phuong thiic thirc hien, thoi gian thuc

nhung thay ddi do nhu the nao?
B. Viec ho tham gia vao nhom nghien ciru anh huong den sir
thanh thao cua ho trong viec su dung cong nghe nhu the nao?
C. Vi6c tham gia vao nhom nghien cuu c6 tac dong gi toi
d6ng luc su dung cong nghe ciia giao vien?
jygn va tan suat thuc hien cac hanh dpng do. D a y chinh la nhimg so lieu lien quan
(jen cac himh dong. Ngucri nghien ciiu cung can thu thap nhung so lieu c6 lien
quan den nhijng ket qua ciia hanh dpng. N h i i n g g i m o n g dpi da xay ra? N h i i n g g i
^
^ xay ra ngoai sir m o n g dpi?
Giao vien c6 the sir dung nhidu phuong phap thu thap so lieu khac nhau,

D. Viec giao vien tham gia vao nhom nghifin cuu c6 ung ho 1(5' ca cac phuong phap sau day:
giao vien tu giac chap nhan riii ro trong viec tim ra nhung • ghi chep nhiing cau chuyen thong thuong ,
each sir dung cong nghe mdi va kham pha nhung phuong thiic
• ghi a m / n g h e lai va viet ra
I6ng ghep, dua nhCmg phuong thiic do vao chuong tnnh hoc
va thuc te giang day khong? Neu c6 thi nhiJng hoat dong hay • danh muc k i e m tra

khia canh cu the nao ciia nhom nghign cuu la dem lai I d ich • cac tai lieu
nhieu nhat? • ghi chep dien da
cau hoi 2: Viec tham gia vao de an nay tac dong nhu the nao • ghi chep d i n h k i / nhat k i
deh viec day tren lop cua giao vien?
• phong van
A. Vifec chiem nghiem trong nhom nghien ciiu c6 tac dong tdi
• anh chup " ' '
viec nhung giao vien nay su dung chiem nghiem trong 16p
hoc hay kh6ng? • tiii ho so •;;>;>

B. Viec tham gia vao nhom nghien ciiu vj nguoi hoc tac d6ng • phieii didu tra/khao sat roi. v i
nhu the nao tdi viec kiem soat hoat d6ng hoc tren Idfp (vi giao • lich t n n h giang day :^\U'yi''- •• ^ :; ?
vi6n hay vi hoc sinh)?
• cac mau bai lam cua hpc sinh
Vi du 3: Patrick Kruchten. Patrick dat r a hai cau hoi de nghien ciiu
• bang hinh.
tie'n. Cau hoi thu nhat c6 pham v i rpng hon va dat trong tarn vao viec hoc tap
Vi du J: Lisa Boerum. D u o i day la ke hoach thu thap so lieu ciia Lisa:
hoc sinh con cau hoi t h i i hai dat trong tarn vao viec sir dung tui h6 so bai lam.
• Luu giir cac tui ho so bai lam ciia hpc sinh vdi cac ke'
1. K h i tre em duoc trao quyen lam chii cec npi dung trong tui
hoach giao due ca the boa.
h6 so bai lam nhu xac dinh muc tieu, uu tien viec hoc tap, va
suu tam cac minh chung ciia viec hoc tap thi no c6 tac dSng gi • Luu giir nhung bai chiem nghiem ciia hoc sinh ve muc
tdi viec hoc tap ciia hoc sinh? tieu va cac bai tap 16n
2. Viec xac dinh muc tiSu va thu thap cac minh chiing se bj • Luu giir cac danh muc kie'm tra danh gia ciia hoc sinh. •
anh huofng nhu the nao khi thiet ke cac tiii h6 so bai lam dua
• Luu giir cac giao an lien quan deh viec xac dinh muc tieu,
tren cac muc tieu thudng nien?
chiem nghiem va sii dung cac danh muc kiem tra.
 Vi du 2: Sue Cox. Dudi day la ke' hoach thu thap s6' lieu cua Sue:
• Ghi chep trong va sau cac budi hop ciia nhom nghien curu. ' '
• Ghi am cac budi hop, sau do nghe lai va vigt ra toan bo
n6i dung.
• Thu thap cac bai nghien cuu ciia cac giao vien va cac mSu
bai lam ciia hoc sinh do nhiing giao vi6n nay phu trach.
Vi du 3: Patrick Kruchten. Dudi day la ke' hoach thu thap s6' lieu ciia Patrick:
Tii thang 10 deh thang 5 • Thuc hiSn tiii h6 so bai lam, hoc sinh chiem nghiem
hang thang va dat muc tieu, danh muc cac tihi dung
cSn danh gia.
• Thu thap so lieu hang thang bang each sao chup lai
cac bai chiem nghiem, cac muc tieu va danh muc cac
n6i dung c&i danh gia.
• Luu giQ cac giao an va cac ghi chep co lien quan deh
, iA ^ c a c bai giang v^ tiii h6 so bai lam, chiem nghiem, cac

• Chon m6t nhom hoc sinh lam mSu de' theo doi chat che. >' \ muc tieu trong cap dung hd so.
TTiange ; r • Sao chup cac tui hd so bai lam cua 12 hoc sinh Idp 6
• Luu giO cac tui h6 so, cac bai chiem nghiem va each xac
va Idp 7.
dinh muc tieu ciia cac em nay.
Tijrthang7dehthang8 • Qipn m6t nhom hoc sinh.
• Viet bai/ nhat ki chiem nghiem d^ ghi lai nhiing gi quan
sat duoc va nhiing suy nghl c6 lien quan den cac h6i nghi, den • Hian tich sd lieu va phac thao cau tra Idi cho cau hoi
nghien ciiu.
hoc sinh va cong viec lam tui h6 so bai lam.
• Chuan hi bao cao vdi nguoi nghien ciiu cai tien tai
• Giii cac bai giang ciia minh c6 lien quan deh viec xac dinh
Tmng tam nghien cuu chuyen mOn sau ve giang day
muc tieu va thu thap cac minh chiing.
va hoc tap.
Bifdc 5: Xay duttg thai gian bieu
Vi du 2: Sue Cox. Sue quyet dinh tien hanh song song viec thu thap va phan
Thoi gian bieu c6 the la mot cong cu hiru ich cho nghien ciiu cai tien. Doi tich sd lieu. Cach lam nay la hop If vi Sue dang hudng dan giao vien thuc hien cac
khi cac nha giao due khong muon bo thoi gian ra de xay dung thoi gian bieu ncn nghien curu cai tien ciia hp.
khi ban ron vdi viec giang day, ngay nao ho cung roi len do phai quan If 27 lioc V Thang 9 • Gui gia'y mdi tdi 20 giao vien trinh bay muc dich cua
sinh Idtp 1 hoac 140 hoc sinh trung hoc co sof. Trong tinh hinh do, thoi gian bicLi nhdm nghien ciiu va mdi ho tham gia.
giiip nhac nh6 nguoi nghien cijru nhiing phan viec trong de tai nghien ciiu cfm
f Tir thang 10 den thang 5 • Trieu tap nhdm nghien ciiu hop, ghi am cac cuoc
duoc quan tarn. hop, ghi chep, thu thap cac mSu bai cua giao vien va
Nhirng nguoi lam nghien ciiru cai tien c ^ c6 dau 6c thuc te va phai sSn siui;- hoc sinh. ,
dieu chinh thoi gian bieu khi bat tay thirc hien de tai nghien cun. Then gian bicn "•. Tir thang 1 deh thang 7 • Tien hanh phan tich sd lieu lien tuc.
phai danh thai gian cho viec thirc hien, phan tich va chiem nghiem, sua chua b;it'
Thang 7 tai trudng • Tiep tuc phan tich sd lieu va viet dir thao cac cau tra
cao ket qua. Icri cho cac cau hoi nghien ciiu de dua vao tiii hd so
Vi du J: Lisa Boerum. Lisa quye't dinh tien hanh thu thap so lieu troni- chuyen mon.
.

suot nam hoc va luu giu phan phan tich so lieu de trinh bay trong cac dot bo' Thang 9 , / • Gin bao cao ban dSu cho nhdm nghien ciiu cai tieh
duong he. thiinhat. 1,

Vi du 3: Patrick Krucliten. Patrick lap mot ke hoach du thao cho ca nam, rjj
hi vong la ke hoach se c6 nhiJng thay ddi khi thay bat tay thirc hien. Thay gia^^
nay da viet mot ke hoach rat chi tiet ve nhCrng phan viec ma hoc sinh, phu huyi;i
va ban than tliay se trien khai. Dudi day la mot doan trich trong ke hoach do:
Thang 11 nam 1998
Hoc sinh se
1. Suy nghl phuong thufc thu thap s6' lieu va tim cac minh chiing cho sy tien b(
2. Thu thap cac minh chung cua sir phah diu dat cac muc tiSu de ra.
3. Nop tui h6 so bai lam cho phu huynh xem.
4. Chiem nghiem lai qua trinh thu thap va trinh bay.
5. Viet bai chiem nghiem theo dinh ki m6i tuSn mot lan ve nhiJng viec lien quun
toi cac muc ti6u.
Fhu huynh se
Chiem nghiem lai qua trinh thu thap va trinh bay
Giao vien se
1. Viet mot ban chiem nghiem chung ve tien trinh xay ra trong lop hoc.
2. Huong dan cho ca lop trao ddi ve nhung gi di6n ra tot dep, nhung gi true liii
ghi chep lai nhOng y kien ciia hoc sinh.
V i e c d o c tdi lieu t h a m k h a o , c h i e m nghiem,
phan tich vd viet bao cdo c 6 vai tro gi?
Mot nghien cuu v6 Idp hoc c6 chat lirong dira tren nhOng kinh nghiem c6
trndc, nhiing tri thiic da c6 san va ket qua nghien ciiu cua nhiJng ngiroi khac. K
ngucrt nghien cuxi nghT ve nhung kho khan, nhung vSh dd hay nhimg duoi:
hu6ng mdfi va quyet dinh thirc hien nhung hanh dcng hay chien luoc mdi thi d k i
hoan toan tu nhien la phai chiem nghiem lai each lam hien thdi va each lam ci
nhOng ngudi khac. Phan Idn nhiing nguoi nghien ciru la giao vien deu doc cac I'
bao va cac sach chuyen nganh cd lien quan den nhiJng ducmg hudng mdi h'')
nhiJng cai tien ma hp dang thu nghiem trong lop. Thong thudng cac nghien ciin
va kinh nghiem cua ngucri khac se la co sd cho viec dua ra nhiJng quyet dinh
dau va nhiJng budc di dau tien de thuc hien mot de tai nghien cuu cai tien. M
khi lam nhu vay thi viec chiem nghiem da bat dau xay ra cho dii cdn dang troi
nhiJng giai doan khoi dau cua mot de tai nghiSn cuu cai tien.
Chiem nghiem se tiep tuc xay ra khi nha giao due tridn khai nhirng hanh
(J6ng' nhOng chien lugfc hay nhung dudng hudng mdi va trien khai viec tliu thap
sd li?"^- ^'^"^ ^'^'^ "^^ ^'^^ '^^^ " ^ " ^ nhirng gi xay ra vdi hoc sinh la chuyen
xii tV nhien. Khi cac nha giao due trien khai nhiing hanh dong mdi, ho se tu khac
qtjan sat de xem viec nao cd hieu qua, dieu kien nao anh hudng den ket qua, cai
gj cd the thay ddi, cai gi cd the dem lai ket qua tot hon, v.v... Nhu vay, sir chiem
nghiem xay ra trude khi giao vien hay cac can bd quan If thuc sir "hoan thanh" de
tai nghien curu cua minh. V i nhiJng If do dd, cac nha nghien cuu nen viet lai
nhiJng suy ngh! ciia ho khi ho tien hanh nghien eiJu - ghi am hay viet lai de khi
birdc vao giai doan eudi eung la giai doan phan tich sd lieu va chiem nghiem, ho
CO the' xem lai nhiJng chiem nghiem ban dSu cua minh.
Viec hoe thuc sir trong toan bd qua trinh nay xay ra khi mdt giao vien hay
m6t can bd quan If xem xet ki luong sd lieu da thu thap dugc de tim ra y nghia
ciia chiing. Khi ngudi nghien eiiu cd cdng tim ra eau tra Idi cho cac eau hdi ho
neu ra thi eung la lue ho bie't dugc hieu lire cua nhiJng hanh ddng ma hp thuc hien
cQng nhu nhirng han ehe va nhiJng kha nang. Cudi cOng viec viet lai de trao ddi
iihiJng gi hoc dugc budc hg phai suy nghi ranh rgt hon, do dd giiip hp thuc sir hieu
dirge ket qua nghien cdn cua hg ndi len dieu gi.
Nhiirng tieu chi c u a mot l<e hoqch c 6 c h a t lUong Id gi?
Khi cac nha giao due da sSn sang bat tay vao nghien cuu cai tie'n thi dieu
quan trgng la hg e ^ danh thdi gian de suy nghT ke' hoach eiia hg mdt each than
dad. Phu lue E la mdt danh muc kiem tra ve chat lugng va hudng dan cho viec lap
ke' hoach nghien cuu cai tien. NhiJng cdng cu nay giiip nhiJng ngudi lam nghien
ciiu cai tie'n danh gia chat lugng ke hoach ma hg de ra trudc khi tridn khai de tai
•nghien ciiu. Ndi mdt each eu thd thi danh muc kiem tra va hudng dan nay gitip
nhirng ngudi lam nghien ciiu dieu chinh hoac sira ddi lai ke hoach sao cho nd that
••orangvaeuthd ,, .
^^^n tich s o lieu nhU the ndo?
Cd nhung ngudi lap ke hoach tien hanh nghien cun cai tien sao cho hg cd the
thap dugc sd lieu trong mdt thdi gian nhat dinh rdi xem xet lai sd lieu mdt
^^ch he thong va phan tich nhirng sd lieu dd sau khi trien khai hanh ddng. Cach
''^P can cua Lisa Boemm minh hoa cho each lam nay. Cd quyet dinh phan tfeh sd
'^^^ sau khi nam hgc da ket thiie don gian la vi trong nam hge, cd phai giai quyet
nhieu vail de chuyen mon va khong c6 thdi gian de lam viec do. Con nhung nguiy,
khac lai ticn hanh xem xet va phan lich s6' lieu dong thcri vdfi viec trien khai haul,
d6ng va thu thap so lieu. Vcfi Sue Cox thi viec phan tich thuong xuyen giup to
hudng dan nhom d6ng nghiep nghien cuu g6m nhung ngucri nghien curu la gi;,;,
vien tot hon va c6 the dieu chinh mot each c6 can nhdc trong qua tnnh nghien cuii
Thong thuong giao vien neu cau hoi la "T6i tien hanh phan tich so lieu nhu
the' nao?". cau tra Icri ciia cau hoi nay lien quan true tiep den cac cau hoi nghien
cuu da de ra. Co nhung nghien cuu doi hoi viec phan tich s6' lieu theo phuong
phdp dinh luong con nhflng nghien cijru khac lai yeu c^u phan tich s6' lieu thco
phuong phap dinh tmh, nhung h^u het cac nghien cuii d6u yeu cSu phan tich so
lieu theo hai phuong phap tren. D6 phan tich dinh tinh thi ngucri nghien curu ph;ij
thanh thao viec su dung cac con s6 va cac phep th6'ng ke. Quy tnnh phan tich so
lieu trong mot nghien ciJu dinh tinh mang tinh chat so hoa, ro rang va ranh math.
Kieu phan tich so lieu nay c6 le la m6t trong nhung If do tai sao nhieu nhii
giao due ngai khong muon tien hanh nghien ciiu cai tie'n. Tuy nhien, khi giao vien
c6ng tac vdri nhau thi hp c6 the phat trien dupe ki nang nay. Co khi quan ncri iiha
trucmg dong bo tien ra thue mot giao vien toan hay mot giang vien dai hpc den
giiip. Nhieu nghien curu cai tien khong doi hoi phai phan tich theo phucJng pli;ip
thong ke hay viec phan tich tucng doi don gian va de thuc hien doi vdi nhui
giao vien c6 mot chiit hieu biet ve toan hpc.
Ba VI du trong chuofng nay su dung ca phuong phap phan tich dinh lupni^
dinh tinh. Viec ke't hpp cac phuong phap phan tich so' lieu nhu the' nay doi I
nhieu thao tac chpn Ipc, loai bo, dpc k i va dua ra quyet dinh. DOi khi ngiK'i
nghien ciiru cin tim ra nhung mSu hinh, nhung nOi dung chinh hay nhung van 1^
ndi len, nhung su thie'u nha't quan, hay nhiing nghich l i trong s6' lieu. Doi khi \^
phan tich s6' lieu doi hoi phai phan loai cac cau tra Icri va de'm theo phuong phap
thu c6ng cac loai cau tra Icri. Co liic no lai yeu c5u phai so sanh ket qua ti^n tr K
nghiem vdi ke't qua hau trac nghiem hay chi ra th\t ciia mOt hanh vi hay n
cau tra loi.
V i du phan tich so' lieu dudi day do Patrick Kruchten thuc hien cho biet ca-
phan tich cac cau tra loi ciia hpc sinh. Hiuong phap phan tich so' lieu nay khoH-
doi hoi ngucri nghien cuu phai c6 bat cu mot k i nang toan hpc nao dac b i ^ '
Patrick chi don gian phan loai va tinh bang phuong phap de'm thii cong cac 1'
cau tra 16i cho phSn phan tich so lieu nay.
Khi t6i doc titng cau tra 16i ciia hoc sinh, t6i ghi lai d ngoai 1^
gia'y noi dung ciia c&u tra loi a'y. Sau do, t6i nhom cac cau tra
loi theo cac pham tru va de'm bang phuong phap thu c6ng
t6ng so cau tra loi trong m6i pham tru. Doi vdri cau hoi 1, tdi
tha'y CO nhung thong tin sau:
cau hoi 1: Vide su dung tui h6 so bai lam c6 gi lam em thuc
suthich?
• lOcautralcrilacacemthichsutdchiic;
• 11 cau tra led la cdc em thich tui h6 so dua ra bang chung
ciia vifec hoc;
• 4 cau tra lori rang viSc mO ta cac minh chumg dupe chi
tie't hoa;
• 1 cau tra Icri la em thich each tiii h6 so bai lam cho tha'y su
truong thanh;
• 1 cau tra Icri rang em thich each tiii h6 so bai lam so sanh
bai lam trudc vcd bai lam sau.
r DCi phuong phap phan tich s6' lieu la dinh lupng hay dinh tinh thi ngucri
nghien cuu cOng can phai biet ma hoa va to chuc so' lieu mot each he thong. Neu
idiOng, ngucri nghien cuu de c6 xu hudng dua ra nhung ket luan dua tren cam tinh
hay nhan thuc chii quan. Phuong phap phan tich sO' lieu cang he thO'ng bao nhieu
thi cang tranh cho ngucri nghien cuu bi ngpp trong s6' lupng so' lieu ba'y nhieu.
Cdc nha gido due chia se
ket q u a nghien cufU cdi tien d d a u ?
Khi cac nha giao due chia se ke't qua nghien ciiu cai tie'n ciia minh vdi ngucri
l^^c thi hp se hpc hoi dupe nhi^u hem, d6ng thcri cung giup ngucri khac hpc hoi.
Qua tnnh tnnh bay c6ng khai ke't qua nghien curu va cho phep ngucri khac bie't
"hung ke't qua thu nhan dupe giiip nhung ngucri lam nghien curu tang them y
•ighJa ciia nghien cuu ma ho tien hanh. Cac nha giao due eo the su dung nhieu
dien dan de chia se ket qua nghien curu cua hp. Do la cac nhom ddng nghiep, cac
ho so chuyen mon, cac ban tin, cac bai bao trong cac tap chi chuyen nganh va
^ 0 cao tai cac hpi nghi, cac cupc hpi thao chuyen mPn, cac cupc hpp cua quan
ciia to chuyen mon.
 Kemmis, S., Taggart, R. (Eds.). (1998). The action research planner (3"* ed.). Geelong,
Goi y tai lieu dgc them Victoria, Australia: Deakin University Press.
Bissex, G.L., & Bullock, R. H. (Eds.). (1987). Seeing for ourselves: Case study researci, Cuon sach nay mo ta cac giai doan tie'n hanh nghien curu cai tie'n va dua ra nhiing chi dtn
hy teachers of writing. Portsmouth, NH: Heinemann. cho viec xay dung va trien khai cac d^ tai nghien ciJu cai tien. Trgng tarn ciia cuO'n sach la ban
Cuon sach nay g6m cac nghien ciiu ve cac trucfng hop cu the do giao vien mon Ticny chat lap lai cua quy tnnh va su edn thiet phai chiem nghiem. :
Anh va cac hoc sinh sau dai hoc thirc hien. Cac nghien cuxi nay chiing minh gia tri ciia ca^ Noffke, S. E., & Stevenson, R. B. (1995). Educational action research: Becoming
nghien cihi trong Idp hoc va dua ra lap luan ring nghien curu cua giao vien khong cin thie; practically critical. NY: Teachers College Press.
phai cki de'n so lirong Idn cac d6'i WOng nghien cihi, cac nhom d6'i chiing va cac phep tinh Day la mot tap hop cac bai vie't tiinh bay cac quan diem khac nhau v^ nghien eiiu cai
thong k6 ma van c6 gia tri. tie'n. Tinh chi tie't va tinh da dang cua cuon sach cung vdri viec trinh bay nhung trai nghiem cua
Bumaford, G., Fischer, J., & Hobsen, D. (1996). Teachers doing research: Practical
giao vien, giao sinh, cac can b6 boi duSng giao vien, cac vi hieu trudng va nhiJng ngudi khac
jyossihilities. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Ito cho ngucri ta thaJy c6 nhi6u di^u phai suy nghi khi dgc quy^n sdch nay. Cdc tic gia tap
Day la tap hop dc hki hio khoa hoc n6i \6 nghiSn curu cila gido vien g6m cdc phSn cho
trung vao viec tnnh bay gia tri ciia nghien ciiu cai tie'n vdri tu each la m6t b6 phan cua nhiem
nhung ngucri mdi bat dSu tim hiSu vSh d^ nay va cac phdn dknh cho nhSng ngucri da c6 nhiSu
vu cai tie'n nha trucmg. Cu6'n sach dugc chia thanh 3 ph&i, "Nghien cuxi cai tie'n trong giao due
hieu bie't v6 nghien cuu ciia giao viSn. Trong tarn ciia cu6'n sach la nhiJng vSh dl thuc le
gido vien", "Nghien euu cai tie'n trong nha trucmg" va "H6 trg nghien ciiu cai tien", cu6'n sach
dong thcri cuon sach cung dua ra nhOtig ggri y v^ each thuc hien nghien ciJu va each xay dung
dua dOc gia den ch6 xem xet nhiing tiem nang, nhiing vah de va nhiJng tac dong cua nghien
mot cong dong hoc tap gom nhung giao vien h6 trg lan nhau. Cac tac gia cijng trinh bay nhicu
ciiu cai tie'n trong giao due. ,j
de tai nghien culi khac nhau do giao vien thuc hien.
Glanz, J. (1998). Action research: An educational leader's guide to school improvement
Norwood, MA: Christopher-Gordon Publishers.
Cuon sach nay cung cap cho doc gia kien thirc co so v6 nghien ctiu giao due va trinh ha\
cac each su dung nghien ciiu cai tien khac nhau trong moi trucmg giao due. Theo cac tac gia
thi muc dich ciia nghien ciJu cai tid'n la chi dan qua tnnh ra quyd't djnh va lap ke hoach. Noi
dung trinh bay ddy dia va d6 doe vdri nhieu vi du minh hoa b6 ich. Cac bu6c tiSh hanh nghien
cihi cai tieh dugc trinh bay lai mot each dS hidu. Cu6'n sich co the duoc sir dung lam tai iicu
hoae tu lieu ngu6n cho cac nhom nghien eihi. Cac bai tap va cac g d y trong tokn b6 cu6'n sach
giiip doe gia chiem nghifm lai nhiJng th6ng tin va nhiJng phuong phap dugc neu, dong thoi
suy ngam each van dung cac m6 hinh dugc tiinh bay trong sach. Chuong noi v6 ehuong trinh
va danh gid chi tie't hoa cdc bu6e di khi tridn khai thuc hiSn cac chuong trinh mdi hoSc danh
gia cac chuong tnnh dang sir dung. Cac tac gia trinh bay m6t each chi tie't thuc \ eiia viec
quyet dinh hang ngay, thdi han ra nhung quySt dinh nhanh chong va sir e&i thi6t phai dua
dugc mot mo hinh hieu qua hon. Mac du cuon sach co the giiip ich cho cac ca nhan nhfnir
ngucri mu6'n sir dung nghien ciiu cai tien nhung tot nhat ntn sir dung trong ban ehuyen mon
hay nhom nghien curu. Ng6n ngO sij dung d6 hi^u va cac phuong phap nghien cuu cai ticH
tnnh bay trong eu6n sach nay lam cho eu6n sach thuc su la mOt tai lieu tham khao quy.
 9
TOM LUOC VAN DE
Cdu h6i cot loi:
Chan dung cua ngudi gido vien v| ngudi hoc nhiTthe nao?
Chuong nay tap hop ttft ca cac n6i dung lai vdi nhau. N6i dung cua chuony
nham tra Icri cho cau hoi: Hinh thu cua cong viec nay nhu the nao? Co le van cic
quan trpng nhat can phai xem xet 6 day la viec di theo tarn ddi mdi duroc tnnh ba\
trong cac chuong tru6c lien quan nhi6u den due tin hon la thii thuat. Trong nhuiii^
dure tin nay c6 nhung due tin lien quan den ehinh ban than giao vien va eo nhi5ii<j
dure tin lien quan den cong viec cua hp. Mot so nhung diic tin nay c6 the trai
nguoe vdi nhung each day hoc thong thudng, vi du nhu diic tin cho rang giao vicii
phai la ngucri chiu trach nhiem ve viec thiet ke chii khong chi don thuan la thuc
hien chuong tiinh. Diic tin quan trong nhat lien quan den cong viec ciia giao vicii
la can quan tarn den viec hoe hanh cua ngudi hoc ehur khong phai npi dung giiiiii!
day. Diie tin toi quan trpng lien quan den ban than cac ca nhan la viec thay doi
va cai tie'n la mot chang dudng dai lien tiie ehii khong phai chi la mot chu6i cac
su kien rod rac. Noi m6t each ngSn gpn, giao vien ck\i minh la nhung nlia
chuyen nghiep.
Cach di6u hanh ciia nhieu nha trucmg kh6ng tao dieu kien ung h6 cae diic tin
nay. Sach giao khoa va cac quy dinh phap li eua bang chi phoi qua nhieu noi
dung giang day. NhCrng can bp quan li va cac uy ban giao due hie'm khi cung cap
eho giao vien thdi gian can thiet de hp eo the xay dung chuong tnnh hpc ciui
rieng hp hoac de dieu ehinh sach giao khoa va thuc thi nhung quy dinh phap li
cua bang sao cho no c6 the ton trpng mot nhom hpc sinh hay mot cong dong cn
the. Sue ep phai giup hpc sinh vupt qua nhiing ki thi hay dat dupe nhung chuiin
ciia bang de ra da khong eho phep nhieu giao vien chii y den viec hpc ciia hpc
ginh ma chi la c6 gang "chay" cho het chuofng tnnh. CuP'i cung, thuc te' yeu ciu
giao vien lam viec vdi mpt nhom hpc sinh cu the nao do theo thoi khor- bieu da
gay kho khan cho giao vien trong viec xay dung mpt tam nhin lau dai doi viM viec
thia't ke chuong trinh. Dang ra giao vien muon xay dung hay sir dung mpt cai gi
(Jo trong ngay mai - ndu khong phai la h6m nay. RSit kho eho cac nha giao due tu
l^en nhan vdi ehinh minh khi hp biet rang thod gian hp tiep xiie vdi mOt nhom
hpc sinh cu the' nao do chi la mpt thdi gian ngan ngiii.
Cho du tail ca nhung d6i mdi trinh b^y trong cu6n sdch nay nhSm h6 tra m6t
I6p hpc vi ngudi hpc nhung giao vien khCng nhait thiet phai thuc hien tat ea nhung
d6i mci do cung m6t lue. Ngupc lai, hp c6 th^ chpn ra nhiing ddi mdi phii hop vdi
diic tin cua hp, vdi ngu6n lire ma hp c6, vdi moi trudfng lam viec ciia hp va vdi
nhiing han che' khae tir phia nhiing can b6 giam sat hay tvr phia chuong trinh.
Dudi day la nhOng budre di ban dau c6 the thuc hien dupe de trien khai timg d6i
mdi dupe trinh bay trong cudn sach nay.
Cac cau hoi cot loi
De bat dau sii dung cac cau hoi cot loi, giao vien c ^ xac dinh mpt hoac hai
cau hoi c6't loi eho nam hpc va su dung ehung de tao ra su gan ke't giiia cae don bi
bai hpc. Vi du, cau hoi: Toi la ai? c6 th^ sir dung ngay tir trudmg mSu giao nhu
m6t spi chi xuyen su6't cae don vi bai hpc vdi nhiing npi dung ve eo the tre em,
gia dinh va hoan canh xuat than. Cau hoi: Lieu su xung dot eo thiie day bien d6i
xa hoi kh6ng? c6 the dupe su dung d6 gan ket cac don vi bai hpc ve cac giai doan
va cac sir kien lich su khac nhau. Cau hoi: Nghe thuat la gi? c6 the dupe sir dung
di kich thieh suy ngW ve y ngMa va nhung bieu hien ciia nghe thuat qua thdi gian
va khong gian.
M6t each bat dSu khac la xac dinh m6t don vi bai hoc hay m6t chii d6 thich
hofp vdi vice tim toi ciia hpc sinh - tiic la m6t don vi bai hpc trong do hpc sinh c6
M tu di kham pha m6t vah de gi do c6 chieu sau. Vdi loai don vi bai hpe n^y,
^ a o vien c6 the sii diing mpt eau hoi cot loi va cac cau hoi gpi y lam eo s6 cho
.«Jon vi bai hpc va cung c6 the sir dung lam thudc do su tien bd cua hpc sinh trudc
sau khi hpc don vi bai hpc. Vi du, mdt nhom giao vien tmng hpe eo so sii dung
,9^u hoi: Can eo dieu kien gi de the gidi eo the W lo du luong thuc, thuc pham? de
jbat dau don vi bai hpc ve nan doi. Hpc sinh se tham gia vao mpt loat nhung trai
jnghiem tim hieu nhiing nguyen nhan, nhiing bieu hien cua nan doi va cac giai
IPhap thay the cho nan doi tren the gidi.
Chuang trinh tich hop
Mot trong nhung bu6c dau tien trong qua trinh su dung chuomg trinh tich her])
la vice phac hoa va xem xet kT luong chuomg tiinh hoc hien dang duoc thuc hicn
trong nam hoc de tim ra nhung moi lien he tu nhien ma giao vien co the da khoiio
chu y den. Viec phac hoa do thong thuotig theo trinh tir thdi gian va c6 the bao
g6m cac thanh to cua chuong trinh hoc cu the ma giao vien cho la quan trong. Co
nhung giao vien to churc chuong trinh hoc cua ho theo cac don vi bai hoc, trong
khi do lai c6 nhung giao vien to chiic theo npi dung cac bai doc. Mot so giao vien
day theo cac khai niem con so khac lai tap tmng day theo kT nang va phwyiiu
phap ca nhan. Bang 9.1 (trang 158) la mot vi dii minh hoa mot each phac hoa
chuong trinh. Giao vi6n c6 the lam viec nay m6t minh hay c6ng tac vdi nhung
nguod khac dd tim ra nhutig giai phap hay hon cho viec tich hop nhung gi hp da\
hoac cho viec tim ra nhiing khoang tr6'ng va nhung npi dung thtra khdng c l n thict
trong chuong trinh hpc ciia hp.
Mot each khac de tien hanh sir dung chuong trinh tich hop la chuyen cac doii
vi bai hpc hien hanh dirpc x&y dung theo chii 66 (vi du nhu cac chu 66 Cupc each
mang My hay Lang gi6ng cua toi) thanh cac don vi bai hpc dua tren van de thai
su nhu Qiien tranh hay Cong dong. V i du, neu giao vien sir dung khai nicni
"Cong dong" thay the cho chii 66 "Lang gifing cua t o i " thi hp c6 the yeu cSu hoc
sinh xac dinh cac yeu to ciia tat ca cac cpng d6ng chu khong chi la lang gieng cua
hp. Ca lop CO the tim hieu cac loai cpng d6ng khac nhau ke ca nhung cpng d6nt!
ma hpc sinh la thanh vien. Sir thay doi nay c6 the giup phat trien kha nang hi^u
khai niem ciia hpc sinh dong then tang cuong sir gdn ket tir nhien giua cac mon
hpc va cac linh vuc thupc mon hpc do (khoa hpc xa hpi, khoa hpc, ngu van) va
giixa kien thuc nen ciia hpc sinh vdi tai lieu hpc cua don vi bai hpc.
Thiet ke chOiong trinh va ddnh gid theo chuGvi
Chuong trinh theo chuSln c6 the' dupe thiet ke' theo hai each. Cach thur nhai
bao gom viec lam quen vdi cac c h u & ciia nha tru6ng, bang hay qu6'c gia dang su
dung va phan tich cac c h u & do de' xac dinh cac m6'i quan he giffa nhiing gi giao
vien dang day vdi nhung gi hp c&i phai day. Cach lam nay gpi la qua trinh phan
tich khoang each khac biet. Giong nhu viec phac hoa chuong trinh, each lam na\
bao gom viec xac dinh nhung khia canh khac nhau ciia chuong trinh hpc; nhuiii:^
no lai khac viec phac hoa chuong trinh d ch6 no doi hoi viec xac dinh cac khia
canh ciia chuong trinh phai dua tren co sd cac chuan, cac md'c chuan hay cac chi
so. Bang 9.2 (trang 159) gidi thieu mot ca'u true m i u cho viec phan tich khoaiii^
ach khac biet doi vdi c h u ^ danh cho mon NgS van ciing vdi mpt vi du minh
hoa mpt phan da dupe ghi. ¥
Cach lam thu hai cho vice thiet ke' theo chudn la giao vien thain gia xay dung
cac chuan hpc sinh can dat khi hpc xong mon hpc va cac chi so dong thdi tra Idi
cau hoi sau: Toi mudn hpc sinh ciia toi nam dupe nhung kien thdc gi, cd k l nang
lam dupe nhung viec gi hay cd nhung gia tri gi khi ket thiic nam hpc? va timg ket
qua dat dupe vao cudi nam hpc dd the hien nhu the nao xet ve hanh vi hay cac
hoat dong cua hpc sinh? Sau khi dua ra bang cau hoi nay, giao vien cd the' xem
xet mdi quan he giiia cac ket qua mong mudn dd vdi sach giao khoa va chuong
trinh hpc. Viec phan tich nhu vay se dem lai hanh vi day hpc mang tinh chien
lupc hon de dat dupe nhung ke't qua cu the va de xay dung nhung uu tien trong
viec truyen tai khdi lupng npi dung kien thiic cang ngay cang nhieu.
Danh gid sot thub cuoc song
Cd mpt each de giao vien tien hanh sir dung phuong phap danh gia sat thuc
cudc song la hay xem xet tat ca cac de tai hay cac hanh vi lam viec ma hpc sinh
se tham gia trong sudt nam hpc de dinh dang lai cang nhieu cang hay sao cho tat
ca nhiJng cai dd deu mang nhung thupc tinh ciia Danh gia sat thuc cupc song.
Thupc linh quan trpng nhat trong sd nhiing thupc tinh nay la viec lay cac van de
va nhiing khd khan ngoai ddi dem ra trinh bay hay minh hpa cho thinh gia de
hp cd the thay dupe nhung thdng tin hay nhiJng k i nang dupe trinh bay la hiru
fch. Vf du, bai tap ma giao vien thudng giao cho hpc sinh la lam ba bao cao ve ba
cudn sach da dpc cd the ddi thanh viec viet bai gidi thieu mpt cudn sach nao dd
cho mpt tap chi nhi ddng nao dd, hay mpt ap phich tuyen truyen cho mpt cupc
Iri^n lam sach, hay viet mpt la thu gui cho can bp thu thu ciia nha trudng thuye't
0Mic ngudi ta mua quyen sach dd. Bao cao ket qua nghien ciru theo kieu truyen
thdng cd the ddi thanh mpt bai xa luan ve vah de tai sao xa hpi can ling hp hoac
c3m sii dung mpt cdng nghe cu the nao dd. Bai trinh bay mieng cd the ddi thanh
'"Idi cupc trao ddi giiJa mpt nhdm hpc sinh nay vdi nhdm khac.
Mpt each lam khac de thuc hien danh gia sat thuc cupc sdng la dinh dang lai
"i^dt don vi bai hpc cu the chii yeu la cung cap thdng tin de lam cho don vi bai hpc
^6 chii trpng vao viec ling dung thuc te. Trong don vi bai hpc nay, hpc sinh cd the
phai rat cd gang thuc hien mpt nghien ciiu ve mpt vah de hay mpt sir quan tam
^ dd dang tdn tai trong cudc sdng ngoai ddi chang han nhu cac phuong tien
^^ng tin dai chiing dang lam dung hinh anh ca nhan ciia ngudi khac va dua ra
"^Ot each lam hay mpt san phaim nao dd de' giai quyet vah de nay va cd the day
cho ngudi khac ve van de dd.
 Bang 9.1. Cau true phac hoa dung cho viec lap ke hoach cho chi/ong trinh tich hcfp

Thang Don vj bai hoc/ Kinang Tailieu dirocsilfdiing Danh gia

Chu diem

Thang 9

• •

Thang 10

Thang 11

Bang 9.2. Phan tich khoang each khac biet cho cac chuan cua mon NguTvan

Mo'c chuan/ Chi so Hoat dong tren Idp PhU'dng phap toi dung PhiTdng phap toi dung de danh Kite do nam bai cua hoc
cua toi de day noi dung nay gia viec hoc cua hoc sinh sinh theo muc tieu toi de ra

Hieu va phan tich thong tin Hieu dugc cac bieu do Bai tap ve nha (2 bieu do Danh muc kiem tra va cac phieu Cung CO
trong cac bai viet l<hac nhau. va so do (bai di cu) va 2 so do) ghi chep

So sanh va tong hop thong

tin tu cac nguon l<hac nhau.

Phan biet su l<hac nhau giua

du kien va quan dienn trong
cac nguon khac nhau.

Huong dan choim diem
Hudng dan chaim diem song hanh ciing each danh gia sat thirc cuoc song,
nhimg giao vien khong nhat thiet phai xay dung hudfng d i n cham 6\im r6i m6i
danh gia daoc nhung uu diem cua no. V i du, bat cijr khi nao giao vien gidi thieu
mot the loai van hoc mdi, hp c6 the sir dung nhiJng vi du hay nhijng mku hinh
ngoai doi thucfng de hoi hoc sinh: Dieu gi lam cho cai nay hiiu dung? Luc khac
ho C O the gidi thieu vdi hoc sinh hai hoac ba vi du v6 tac pham c6 nhung khiem
khuyet hay tac pham viet con non tay lien quan den the loai ma ho chuan bi gicj,
thieu va dat nhung cau hoi sau cho hoc sinh: 6 day con thieu thong tin gi? Tai sao
cai nay khong hay bang nhung tac pham mki ma chiing ta da ban den liic truoc.'
Bai tap doi hoi phai phan tich nhiing net doi lap nhir the nay se mang lai danh
muc cac chi so chat lupng ma giao vien c6 the sir dung de lam noi bat n6i dung
bai gismg hoac hoc sinh c6 the sir dung de c6 co so khi viet cac tac p h ^ cua
rieng ho.
Giao vien cung c6 the lam theo nhung each khac. Trong suot nani hoc ho
the thu thap mot each he thong nhung mau bai lam cua hoc sinh tieu bieu cho cac
cap do chat luong khac nhau trong cac bai tap phuc tap hoac nhung bai tap ma
truoc day da c6 nhung chat lupng khac nhau. Nhiing mau bai lam cua hoc sinh
nay c6 the dupe lam cho "khuyet danh" de khong ai biet tac gia ciia nhung bai do
la ai va dupe cat trong cac cap ho so vdi ten bai tap ghi a ben ngoai. Giao vien co
the su dung nhOng bai mau nay khi gidi thieu ciing mot loai bai tap cho nioi
nhom hpc sinh mod. Cach lam nay rat hieu qua neu giao vien cung cap cho iio^
sinh nhung tap bai mau mot each nglu nhien va yeu cau cac em phan loai chiini;
thanh ba hay bdn loai dai dien cho cac muc dp chat lupng khac nhau va mo ta da<-
tinh cua timg loai.
Tui ho so bai lam
Mot trong nhOng each de trien khai viec sir dung tui ho so bai lam la X:K
dinh mot khia canh cu the trong hoat dpng hpc ciia hpc sinh ma viec ghi chep I "
su tien bp la cot yeu hay neu dt hoc sinh tu lira chpn va chiem nghiem v6 bai la"'
ciia hp qua cac moc thoi gian la huu ich nhat. Trpng tam 6 day co the la mpi ^'
nang nhu k l nang giai quyet vah de hoac mot ket qua vao cuoi nam hpc hay m"'
muc chuan nhu viet bai theo cac muc dich khac nhau va cho cac doe gia kh;"^
nhau hoac sir dung kien thiic va k l nang dia l i de hi6u biet the gidfi ma chiing i*'
^ang s6ng. Diiu quan trpng la hpc sinh phai dupe chi dan trong sup't qua trinh
chpn IVa, chiem nghiem va danh gia, cong viec nay de bien no thanh mot kinh
jighiem hpc tap co y nghia, dong thoi la mot cong cu danh gia. Su chi dan do bao
g6in giao vien lam mSu lua toan bp qua tiinh va dua ra nhiing gpi y giiip cac em
{jjg't each lira chpn va danh gia bai lam cua minh. D6ng thoi, giao vien cung can
^ f kien nhan xet phan h6i vdi hpc sinh ve tiii h6 so bai lam ciia cac em khong
p^ai theo nghia la d6ng y hay kh6ng d6ng y vdi nhung lua chpn cua hpc sinh ma
phai de cho cac em bia't nhiing bai chpn nao va nhung y kie'n chiem nghiem nao
cho d6c gia biet dupe viec lam cua cac em.
M6t each bat d^u khac vdi tui h6 so bai lam la giao vien xay dung nhung b6
suu tap cac c6ng viec co muc dich ciia rieng hp. Nhung b6 siru tap do c6 the' la
chuong tnnh hpc hay cac bai danh gia dang dupe tie'n hanh, nhiing bai m6 ta cac
khia canh khac nhau ciia hoat ddng day hpc hay ciia ngh^ nghiep hay nhiing bai
cho thay ban than giao vien la mot ngudi hpc suot doi. Giao vien c6 the sir dung
cac tiii ho so bai lam ciia minh de gidi thieu vdi hpc sinh khai niem danh gia qua
tui ho so bai lam hay dupe diing vdi tu each la phuong tien de hop thirc hoa tinh
chuyen nghiep cua hp khi hp di tim viec lam khac hay di tim kiem nhung co hpi
nghe nghiep mdi.
Chiem nghiem
Dua chiem nghiem vao trong hoat dpng day hpc se la don gian neu giao vien
tin rang chiem nghiem la quan trpng doi vdi hpc sinh va cac nha giao due de hp
tr6 thanh nhiing ngudi suy nghi sau sic. Trpng tam cua chiem nghiem co the la
hoc tap, giang day, c6ng viec hay ur duy. Rat de de ngudi ta co the mudng tupng
••a ni6t Idtp hpc a do viec chiem nghiem khong dupe quan tam. Do la mot lop hpc
^ hoc sinh luon phai lang nghe giao vien hoac ghi chep mot each thu dong hay
hoc sinh luon phai luyen tap nhung Id nang rdi rac hay dien vao cac phieu hpc
Nhung viec muong tupng ra mot Idfp hpc ma chiem nghiem qua nhieu lai kho
^ mac dii nhung gpi y chiem nghiem co the bi lam dung mot khi nhung gpi y
^ tra thanh nhiing cau hoi "da dupe dong hop" ma giao vien hoi hpc sinh m6i
^ ke't thue mot hoat dpng hay mot de tai.
De tien hanh boi duong viec chiem nghiem, giao vien can tim ra nhung co
'^j tir nhien khi nhan thay viec hpc sinh suy nghl se co the co ich. V i du, khi hpc
sinh duoc gi6i thiSu cac boat ddng nhom hay tbam gia v^o boat d6ng hoc bop tac
\&n dSu, giao vien c6 thi hoi hoc sinh nhung cSu hoi nhu the' nay: Em c6 kha nang
lam duoc vice gi khi tbam gia nhom? Trong nhom em giai quyet nhung hSit d6ng
ve quan diem nhu the' nao? Cai gi can tro kha nang thuc hien boat d6ng cua
nhom? Yeu t6' nao giup nhom vuot len phia tnioc? L i n sau chiing ta c6 th^ c6
thay d6i gi de' cac nhom lam viec tdt hotn trudc?
Nghien culU cai tien
Viec cham lo nghien cuu cai tie'n c6 the' bat d^u bang nhi^u cich khac nhai
M6t trong nhiing each do la xac dinh m6t Unb vuc hay m6t vSh d6 ma giao vit
thuc su chua tha'y yen tam va thu thap s6' lieu vi y kien ciia nhimg ngucri khac ha\
each thuc nguod khac giai quyet vah de urong tu. M6t each jdiac la xac dinh van
de hay cau hoi tuong tu nhung lai thu thap s6' lieu ve phuong phap xu If van d
cua giao vien trong cac dieu kien khac nhau hay vdi nhiing hoc sinh khac nha!
Ye'u to then chot trong ca hai each lam tren day la thu thap va nghien cuu thou
tin mot each c6 he thdng de giao vien c6 thd hieu duoc vah de m6t each day clit
hon, tren co so do dieu chinh each lam viec dua tren su bieu biet do. Nghien cm
cai tien c6 the dupe thiic diy khi giao vien cong tac vdi nhau de nghien cuu \
thao luan mot vudng mac ma tat ca ciing gap phai hay mot van de ma hp c i i i i -
quan tam. , Cac cau hoi gpi mo
R6 rang c6 nhieu diem khoi ddu cho qua trinh thuc hien nhimg ddi moi trinh
bay trong cuon sach nay tuy theo so tbich ciia ca nban. Dieu quan trpng la giac
vien phai coi nhung doi mdi nay la nhung kinh nghicm hoc tap khong ngitng tien
trien cbii khong phai la nbirng thii thuat giang day don le ma giao vien can na
vilng, rPi hp se thay viec hpc la mot chang dudng dai de di den cai dich la i i '
thanh nhung nguoi hpc thuc thu ve nghe nghiep ciia minb.
VHULUCA:
l:ACCdNGCU
XAYDONG
MOT DON Vj CHUONG TRINH HOC
n/lodun thiet ke don vi chUdng trinh
Tam diem tdchurc >
Xac dinh tam diem l6 cMc. Day cbmh la khai niem, vaii d^, chij d^ hay cbii
die'm lien ket cac npi dung trong don vi bai hpc vdi nhau.
Co sa dat van de ban dau
MP ta cang ro cang to't tai sao ban lai chpn tam diem nay. Mpt don vi bai hpc
dat trpng tam vao tam diem nay thi se lam dupe gi cho hpc sinh? Cho ban?
Cac cau hoi cot loi
Dua ra mpt boac nhieu cau hoi cot loi cho don vi bai hpc.
Xac djnh mpt hay nhi^u cau hoi gpi mo cho m6i cau hoi c6't loi (cac muc
tieu dupe chuyen thanh cac cau hoi c6 the tra loi dupe). V i du, mot cau hoi gpi
mof cho cau hoi cot loi "Phai chang mpi cong dan can dupe doi x i i binh dang?" c6
the la "Cac tu nban ciia lien bang co quyen gi?"
Co so dat van de cho don vi bai hpc
Mo ta If do tai sao don vi bai hpc nay can dupe dua ra de day. Tham khao
•hem phan co so dat van de ban dau ma ban da viet ra. Cai gi bien hp cho tbcri
gian va cong sue ma ban va hpc sinh ciia ban phai bo ra? Hpc sinh se the hien
'^uiig kien thiic va k l nang ciia bp bang binh thuc gi? " ' .(
^oi canh hay tong quan
Mo ta ngan gpn don vi bai hpc nay se nam 6 dau trong chuong trinh hpc
'^ng the. Don vi bai hpc nay dua tren mon hoc hay mang tinh lien mon? Ban se
% kien thiic, ki nang hay tbien hudng nao truPc khi day don vi bai hpc nay?
vi bai hpc nay danh cho ai? Khi nao thi ban se day don vj bai hpc nay? Ban
^ day don vi bai hpc nay trong thoi gian bao lau?
De cao danh gia sat thtfc cupc song
j^et qua dat dupe sau khi ket thuc mon hpc - Kien thiifc
M6 ta (cac) bai danh gia sat thuc cu6c s6'ng cho don vi bai hoc cua ban. Hpc sinh se biet ve cai gi? Xac dinh kien thuc ma hpc sinh se tiep thu duoc
Tinh xac thirc cua danh gia 01U trpng vao cac khai niem hay y tuong (vi du, cac quy^n va nghla vu co ban)
Danh gia tinh xdc thuc ciia bai danh gia cvia ban bang each tra loti cac chu' khong phai nhung du kien rieng re (vf du, ngay phu nff co quyen hki cit).
cau hoi sau: , Ket qua dat dupe sau khi ket thuc mon hpc - Ki nang
• Bai danh gia do c6 doi hoi hoc sinh phai xir li m6t vSii d^ c6 ' Hpc sinh se co kha nSng lam dupe nhiing gi? M6 ta nhOng kl nang m^ hpc
thuc kh6ng?
• Bai danh gia do c6 cung ca'p cho hoc sinh muc dich c6 thuc sinh se dat dupe va thd hien dupe nhung kl nSng do.
d^ tham gia vao hoat d6ng do khCng? Ket qua dat dupe sau khi ket thuc mon hpc - Ki nang tur duy )
• Thanh c6ng hay that bai ciia hoat d6ng do c6 dan deh
nhiing ht qua c6 thuc kh6ng (ngoai viec duoc nhto tin chi Hpc sinh se phai su dung nhung ki nang tu duy gi va thd hien dupe nhOng ki
hay di^m s6')? nang do.
• Bai danh gia do c6 cung c&p cho hoc sinh d6'i tucmg nguoi Ket qua dat dirpc sau khi ket thuc mon hpc - Cac gia tri *
doc CO thuc ma nhijng nguoi do c6 the thu hoach hay hoc
dupe cai gi do ttr hoat d6ng do kh6ng? Hpc sinh phai tran trpng nhOng gi? Xac dinh nhOng thai dd, nhan thuc va
Neu cau tra Idi la "Kh6ng" cho Mt cii cau hoi nao tren day, thi ban c ^ pliai thien huong ma don vi bai hpc tap trung b6i duong (vi du, ton trpng nhiing khac
sira doi lai hoat dOng. biet van hoa, chap nhan sir khac biet ve quan diem, say me van hpc).
Sura doi lai (cac) bai danh gia sat thirc cuoc song Chuan quoc gia va cac moc chuan
Neu can thiet thi sua lai (cac) bai danh gia sat thuc cu6c s6ng. De bai daiili Neu cac chuan va moc chuain dupe do bang cac bai danh gia trong don vi bai
gia sat thuc cupc song vao de cuong don vi bai hpc (Xem trang sau). hpc ciia ban.
Cac CO hoi danh gia chain dean va danh gia trong qua trinh giang day Chuan ciia quan va cija bang
Mo ta cac bai danh gia chan doan va danh gia trong qua tiinh giang day c6 lien Xem xet lai va xac dinh cac chu&i cua c^p quan va caip bang lien quan mat
quan den don vi bai hpc. De cac bai danh gia nay vao di cuong don vi bai hpc.
thiet den don vi bai hpc cua ban va se dupe do bang cac bai danh gia. Viet cac
Mau de cUcmg dcfn vj bai hoc
chu& va cac chi s6' cu the' ma ban se tap trung dd dat dupe.
ThifHai ThiJfBa ThifTU ThifNam ThirSau Ca hoi hpc tap/ Cac bai giang
Tuan 1
Mo ta cac co hpi hpc tap va cac bai giang nham giup hpc sinh thanh c6ng khi
'^Pc don vi bai hpc. Phac hoa cac bai giang.
Tuan2 ^^c tieu chi de danh gia ket qua , 1
Tuan 3 Dua ra cac tieu chi lam co s6 cho cac danh muc kie'm tra/ huong dan cho
^i^'m ma ban se sii dung de danh gia (cac) san pham hay hanh vi trong bai danh
Tuan 4 thco trinh tu kho dan. Cac tieu chi nay bao gom cac chi so hanh vi ma ban da
^hpn trong cac chuan quoc gia va chudn ciia bang ma ban da xac dinh dupe.
 f
I 9Igg
I 5
It
gI
I 5
3
If 3-

a.
30

•s

I
t .

• k V
FHiring dan cham diem viec xay dtmg mot ddn vj trong chi/cfng trinh hoc
Ndi dung n/s(1) 1
• Co toan bp cac thanh to • Cac thanh to dupe trinh » Cac thanh to dupe thiet ke
Cau true va sir Co mot so nhung I<h6ng
cua don vi bai hpc. bay theo mot trinh tu hop CO can nhac ki va mang
ranh mach cua phai toan bo cac thanh to
• Don vi bai hpc c6 de cap li. tam chien lupc.
ddn vi bai hoc cua don vj bai hoc.
Viec mo ta cac thanh to gian tiep den hau het • Co phan mo ta cac kien • Co phan mo ta va minh
do chua hoan chinh hoac nhCing kien thuc nen, ki thuc nen, ki nang va cac hpa day du tat ca cac kien
khong ro rang. nang va cac yeu to co so yeu cau ve co so vat thuc nen, ki nang va yeu
I Thieude cuong hoac CO vat chat. chat. cau ve CO so vat chat.
nhung de cuong khohieu. • De cuong don vj bai hpc • De cuong don vi bai hpe • De cuong don vi bai hpc ro
> Don vj bai hoc khong c6 chua hoan chinh. trinh bay cac thanh to rang va day du the hien su
phan hoat dpng cua hpc • Co cac hoat dpng cua hpc cua don vj bai hpc theo gan ket giija cac thanh to
sinh hoac phan hoat dpng sinh cho hau het cac mot trinh tu. trong don vi bai hpc.
cua hpc sinh rat mo nhat. thanh to cua don vi • Cac hoat dpng eiia hpe • Cac hoat dpng cua hpc
Nguoi doc khong ro cac bai hpc. sinh dupe dua vao minh sinh dupe lua chpn the
hoat dpng cua hpc sinh Cac hoat dpng cua hpc hoa cho cac thanh to cua hien va nhan manh lat ca
lien quan den cai gi. sinh lien quan den mot don vi bai hpc. cac khia canh cua don vi
khia canh don gian nhat • Cac hoat dpng cua hpc bai hpc.
cua ket qua hpc tap. sinh minh hpa nhieu khia • Cac hoat dpng cua hpc
canh cua su tien bp hay sinh mo ta hinh thuc don vi
ket qua hpc tap eua hpc bai hpc se gitjp cac doi
sinh. tupng hpc sinh khae nhau
dat dupe tien bp va hpc tap
CO ket qua.

(1) Khong cho diem

 Noi dung n/s<^' 1 2 3 4
Mo ta va trong tarn • Co neu khoi lop, mon hoc • Xac dinh dupe ten don vj • Oua ra dupe nhung • Co thong tin phong phu ve
cua don vi bai hoc va ten don vi bai hoc. bai hpc, khoi lop, mon hpc thong tin ro rang ve khoi khoi lop, mon hpc, yeu cau
• Co neu chu diem, khai va nhung yeu cau. lop, mon hpc va nhung ve thoi gian va co so vat
niem hay van de can • Mo ta van tit chu diem, yeu cau cua don vi chat cho don vi
giai quyet. khai niem hay van de can bai hpe. bai hpe.
• Chua hoan chinh va thieu giai quyet. • Mo ta va minh chung • Mo ta ro rang, co dpng va
trpng tarn. • Co trpng tam nhung thieu dupe chu diem, khai minh chung dupe chu
phan mo rpng trpng tam. niem hay van de can giai diem, khai niem hay van
quyet. de can giai quyet.
• Co trpng tam va trpng
tam dupe mo rpng nhung • The hien hinh thuc tung
con thieu mot bue tranh thanh to trong don vj bai
day du ve hinh thuc cac hpe se huong vao chu
thanh to trong don vj bai diem, khai niem hay van
hpc se tap trung vao chu de trpng tam nhu the nao.
diem, khai niem hay van
de trpng tam.
Cdsddat van de • Khong ro rang hoac • Co phat trien va ro rang • Ro rang va CO lien quan • Chat ehe va sue tieh;
qua Ioa. nhung con hoi hot. den viec bien minh cho khong ai co the nghi ngd
npi dung va ki nang ve tam quan trpng cua don
vj bai hpc.
• Tap trung giai quyet nhung
kien thuc, ki nang va thien
huong cu the ma hpc sinh
i can dat dupe.

Ngi dung 1 n/s'" 2

t \
• Su gan ket khien cuong • Su gan ket voi cac chuan • Viec g4n ket voi cac • Viec qkn ket voi cae chuan
Gin ket vdi cac
hoac kho xac dinh. khong the hien ro nhung chuan ro rang va tuong ro rang va tuong minh
chuan cua quan,
• Cac CO hoi hoc tap va cac CO the quy luan ra dupe. minh nhung khong the trong suot don vj bai hpe.
bang va/ hoac
bai danh gia c6 ve khong • Cac CO hoi hpc tap va cac hien trong cac co hoi hpc • Cac co hpi hpc tap va cac
quoc gia
gan ket voi cac chuan. bai danh gia c6 lien quan tap cho hpe sinh. bai danh gia lien he true tiep
phan nao den cac chuan. • Cac CO hpi hpe tap va va ho trp ro rang viec hpc
cae bai danh gia lien he sinh phan dau dat chuan.
true tiep den cac chuan.

• Thieu cac cau hoi hoac c6
Cac cau hoi cot Idi
nhung khong ro rang va
va gdi md
Viet kho hieu.
• Cac cau hoi ro rang va la • Cac cau hoi c6 y nghia, • Cac cau hoi tap trung
cau hoi mo nhung khong la nhung cau hoi mo va nhung van de het sue
CO y nghla. dupe trinh bay ro rang. quan trpng.

• Cac cau hoi khong lien • Cac cau hoi ho trp viec • Cac cau hoi boi duong • Cac cau hoi dat trpng tam

quan den viec tim toi tim toi nghien ciiu. dupe kha nang hieu biet vao viec tim toi cua hpc

nghien cuu.
• Cac cau hoi khong gan
voi noi dung cua don vi
bai hoc.
• Don w bai hoc hoan toan
dua vao cac cau hoi gd mo
• Cac cau hoi gkn voi noi
dung don vi bai hpc.
• Cac cau hoi gpi mo gan
ket voi cau hoi cot loi.
va tim toi nghien ciiu.
• Cac cau hoi g4n ket chat
ehe mot each tu nhien
vol npi dung don vj bai
hpc.
• Cac cau hoi gpi mo ho
trp cau hoi cot loi.
sinh.
• Cac cau hoi dupe xu li thoa
dang trong toan bp don vj
bai giang va ho trp ro rang
sy CO gSng dat chuan cua
hpc sinh.
• Don vi bai giang dupe h6
trp boi cau hoi gpi mo tao
dieu kien cho viec tiep can
cau hoi cot loi.
 Noi dung n/s<^' 1 2 3 4 -
Caccapdotifduy • Chi coi trgng viec nho lai, • Coi trpng truoc het den• Bao quat tat ca cac cap • Long ghep viec sii dung tu
hieu va van dung co ban viec nho lai, hieu va namdp cua tu duy, chuyen tii duy 6 trinh dp co ban va
kien thilc va ki nang. dupe nhung kien thiic tu duy 6 trinh dp co ban trinh dp cao tao dieu kien
*:
hien nhien. len trinh dp cao. thuan Ipi cho viec kien tao
S -
-
• Co mot vai cau hoi hoac kien thiic.
•41: hoat dpng yeu cau tu duy
0 trinh dp cao.

Phong each hoc/ • Hucngtoimptphongcach • Cac CO hpi hoc tap ho trp • Cac CO hpi hpe tap va • Cac CO hpi hpe tap va
da tn nang hoc/tri nang don nhat mot so han che phong phuong phap danh gia phuong phap danh gia cho
each hpc/tri nang. h6 trp nhieu phong each phep hpe sinh phat huy
• Phuong phap danh gia ho hpe/ tri nang khac nhau. phong each hpc/tri nang
trp mot phong each hpe thupc so truong cua cac
don nhat. em.
Loai moi tri/dng • Dya vao mot hinh • Baoquatmptvaikleuhpc • Hpe sinh hpe ca nhan hay • Toi da hoa viec su dung
hoc tap thuc/cau true hoc tap duy khong gdn ket vol nhau. theo nhom mac du cac hinh thuc hpe tap ca nhan,
nhat (vi du, hoc hop tac/ hinh thue hpe tap nay chua hpp tac va canh tranh.
hoc ca nhan hay hoc canh dupctoidahoa. • Khuyen khich tinh than ty
tranh).
chju trach nhiem giai trinh
cua ca nhan va cua nhom
va su phu thupc Ian nhau.

Noi dung n/s<" 1 2 3

Sir nghiem ngat ve • Nham muc dich giup'hpe • Giup hpe sinh eo kha • Giup hpe sinh CO kha • Yeu cau hpe sinh phai
sinh CO kha nang nhd lai nang phat then su hi^u nang phat trien sy hieu tham gia vao viec kham
hpe thuat va cac
nhCfng khai niem, kl nang biet so dang ve khai biet va sCr dung kien pha sau sac mot chu
dieu kien vat chat
hay diir kien rdi rac. niem, van de vudng thire va kT nang da tiep diem, van de vudng mac
hotrcf
• Cac dieu kien vat chat mac/hoac kT nang. thu dupe lien quan den hay van de dang dupe
khong day du, co nhieu • Cac dieu kien vat chat c6 ehu diem, van de vudng tranh cai, hay eau hoi do
nghi van va gan ket vcri lien quan nhung con han mac hay van de dang eac nha ehuyen mPn neu
trpng tarn cua don vi bai che ve pham vi va dp dupe tranh cai. len trong ITnh vyc ehuyen
hpe mot each hdi hot. sau sac. • Cae dieu kien vat chat mPn CO dupe ban den.
1: • Hoan toan trPng cay vao • Dya han vao mot loai doi dao va da dang ve • Cae dieu kien vat chat doi
kinh nghiem va kien thtfe dieu kien vat chat. hinh thyc va trpng tam. dao, cap nhat, da dang ve
cua hoc sinh hoac dieu • Cae dieu kien vat chat hinh thire va phuong tien.
kien vat chat khong gan trye tiep den trpng • Cae dieu kien vat chat h6
phu hpp. • tarn eua don vi bai hpe. trp trye tiep don vi bai hpe
bang each boi duQng thai
dp tim toi eac quan diem
khac nhau eo lien quan
den trpng tarn cua don vi
bai hpe.

• Yeu cau hpe sinh tiep thu • Yeu cau hoc sinh sCf • Yeu cau hpe sinh sd • Yeu eau hpe sinh sir dung
Hinh thifc va chat
dupe kien thire va kT nang dung kien thirc va kT nang dung kien thure va kT va tfeh hpp kien thifc va kT
lifdng tich hop
thupc pham vi mot Iinh thupc hai ITnh vuc mpn nang theo nhOng each nang cua nhieu ITnh vye
vi/e don nhat. hoc khac nhau ma giCra thire tich hop mot each khac nhau nhung eo lien
• Duoe gidi thieu bang Chung khong co moi tu nhien eac tTnh vye quan vcri nhau mot each ty
 Noi dung
Tint! sat thi/c cuoc
song va sir nhat
quan glUa chi/tfng
trinh va hinh thijfc
danh gia
1
phucmg phap can trd hoc
sinh tim ra mdi lien he c6
ynghiagiQanbCinglgnh
nghiemthuctecuahovcii
npl dung trongtailieu hoc.
' Cac CO hoi hoc tap va cac
hinh thijrc danh gia mang
ti'nh l<hien cirong va xa rol
nhirng van de vi/dng mac
va doi tirgng quan tarn
thifc te trong ddi song.
• Cac hinh thirc danh gia
khong c6 lien he vdi don
vi bai hoc.
quan h6 tu nhien. mon hoc c6 lien quan. nhien sao cho sir ticb hop
£p buoctaoranhung moi • Cho phep hoc sinh c6 do lam noi bat duoc timg
lien he khien cuong giOa each hieu tai lieu hoc ITnh virc noi dung.
nhungkinh nghiem thucte theo quan diem ca nhan ' Sijr dung true tiephurng
cua hoc sinh vdi noi dung cua bo. thu, bieu biet cbung, van
trong tai lieu hoc. boa va kinb nghiem tbirc
te cua ngudi bpc de lam
CO so cho viec ngbien cijfu
mon hoc.
• Cac CO hoi hoc tap thu • Cac CO hoi hoc tap thu • Don vj bai bpc yeu cau
hut hoc sinh tham gia ket hut hoc sinh vao nhdng bpc sinh tham gia vao cac
hop nhiirng van de vifdng van de vudng mac/ boat van de cua cupc song va
mac gia tao vdi nhung dong ma hp tin la xac the hien dupe viee hoc
van de hay boat dpng ma dang hay la nbi/ng van nbu vay cho nhung ai
ho tin la xac dang. de vudng mac/ boat quan tSm mudn biet de hp
• Cac hinh thCfc danh gia dpng CO tbifc trong CO the bpc duoc nhOrng
khong hucmg vao viec cupc song. dieu buu icb tir su the
hoc tap tCf cac boat dong • Cac hinh tbtrc danh gia hien do.
va gan vcri chuong trinh khong hudng day du vao • Danh gia dua vao nhiJng
mot each chap va. viec hoc tif cac CO hoi bpc bam cbira trong
• Chi CO mot so noi dung boat dpng. ehuong trinh bpc ma
trong chi/ong trinh dirge • Danh gia gan ket vcii nhung co bpi hoc do eo
danh gia. cbifong trinh nham h6 the danb gia va de cao
trg va danh gia viec hoc viee bpc tap cua hoc sinh.
tap cua hoc sinh. • Chuong trinh hoc va cac
• Diem ket thuc cua boat dpng danb gia boa

Noi dung n/s

chuong trinh va diem
kbdi dau cua danh gia
rd rang.
quyen vao nhau den miic
khd CO the phan biet dupe
dau la diem ket thiic eua
chuong trinh va dau la
diem kbdi dau cua
danb gia.

Phan bo thdi gian,
ban chat va sif
linh boat cua cac
hinh thiTc danh gia
• Danb gia trong qua trinh
bpc chi gioi ban vao cuoi
cac boat dpng cua don vi
bai hoc.
• Thdi gian pban bo cho
don vi bai bpc eo djnh ma
khong eo cho cho su lua
ehpn npi dung va phuong
phap bpc.
Co ca danh gia chan
doan va danh gia ket thuc
don vj bai hoc.
i Danb gia ehan doan
khong dupe su dung nbu
nhung eong cu bo sung
hay ho trp danb gia vao
euoi don vi bai hpc.
> Giao vien quyet djnh sin
npi dung va phuong phap
hpc tap ma hoc sinh c6 ' Thdi gian phan bd cho
rat it su lua cbpn.
» Don vj bai hoe vuong phai
rao can la thdi gian phan
bo CO dinb.
Co cac hinh tbilc danh Dupe danh gia trong qua
gia chan doan, danh gia trinh hpc tir dau tdi cuoi
trong qua trinh hoc va don vj bai hoc de danb gia
danb gia khi ket thuc don va ho trp viec hpc cua bpc
vj bai hpc. sinh va lam co so cho viec
Hoc sinh CO the lua cbpn day cua giao vien.
npi dung va phuong Cho phep giao vien va hp
phap bpc tap tii nhung sinh dupe thong nhat vdi
lua ehpn do giao vien nhau nbiing su lua ehpn
quyet dinb sin. khac nhau ve npi dung hp
va neu cd dieu kien thi
viec hpc va the hien viec thong nhat ve hinh thuc
hoc duoc CO dinb. the hien viec hoc do.
> Thdi gian phan bo cho vie
hpc va the hien viec hpc
do dupe ea the boa va gin
ket vdi cac yeu cau danh
gia khac nhau.

Ngudn: Trmig him n^hien ahi Ki ndnji chuyen mon trong day va hoc (CSETL}. Ban quyen cua CSETL dang ky nam 1998. DddUM phep sudung.
 ^< S> ^.
o
n n
3
C/2
3* D3

a
3 .g
o o>

ft 5 o c
3"
ST
n
D-
o
Q
3"
2 sr .§3 t o> 3 c
O Q. sr B'
sr
3 •C
oB» (W3 0\ •2'.
sr
o> 1:
c
o O ST
a o
rT B^
n3
o c
oa" cr g; =
(TQ
3: a 00 00
Us

B: g 3 o <
3 <2. a:.
s
00, 3

3^ W
3- sr X
&
I
fc>^ era
a- »: =E. o
3 a ^. o 3" 3
=r 3
Q* i/i 0>i
3
g 5'
3
CfO 3-
O o
X 3"
•:;
o
u
ocr
a
o o o o
Cu S'

s
Cu. •c s
<
o 3 o
3
3"
o CfQ
1
ft
no-,
o O s 00
Br 3- c CfQ o
O 1 e
3 •o>
o
a. §^ 00

5".
•o 1'
Ia.
(a
n 5
3 a
9^
X
S5> 1 o

a. ?r XI
c
O
3"
•8
q era
•Os 3? f
c, o«

Hirdng dan cham diem cac bai danh gia sat thifc cuoc song suf dung trenldp
Npi dung n/s 1
Giao vien la doi tuong
Ooi tirong va
duy nhat.
muc dich
cothuc i Muc dich chi la de do
iLfdng/ kiem tra.
< Danh gia khong c6 tac
dong gi ngoai viec lay tin • Danh gia khong c6 tac
chi hay diem so.
» Danh gia c6 tinh chat go
bo va hau nhu khong c6
lien he gi vcri thuc te cuoc
song ngoai ddi.
• Danh gia yeu cau hoc
sinh tap trung vao nhUng
kT nang rdi rac hay cac
do kien.
• Doi tirgng gom giao vien
va dong nghiep.
• iVIuc dich khong ro rang
hoac chi lien quan den
nha trudng.
dong gi vugt ra khoi pham
vi Idp hoc.
• Danh gia xuat phat tir mot
tinh hinh c6 ve nhu c6 that
va giong vcri ddi song thifq
te ben ngoai nha tri/dng
ve mot so khia canh.
• Danh gia yeu cau hoc
sinh tham gia giai quyet
mot phan nao do cua van
de hay tinh huong.
Ooi tLfOng bao gom giao
vien, dong nghiep va/
hoac phu huynh.
< Danh gia c6 muc dfch
thifc te.
« Danh gia c6 the c6 tac
dong doi vdi hoc sinh
mot khi CO doi tuong c6
the SLf dung hoac thay
danh gia nay la hOu ich.
• Duoc di/a tren mot tinh
huong giong nhi/ that va
CO the la tinh huong thi/c
te neu c6 mot vai thay
ddi nho.
• Yeu cau hoc sinh tham
gia giai quyet mot tinh
huong hay mot van de
dang tranh cai phCfc tap.
• Danh gia c6 doi tuong
thuc va dupe xac dinh
trudc ben ngoai Icrp hoc
hoac doi tuong otrong
Idp/ trudng nhung c6 lien
ddi tdi viec hoc tap.
• Danh gia c6 muc dich
thuc va CO y nghla.
• Hoc sinh dupe trai
nghiem nhOng ich Ipi va
tac dong tU bai lam
cua hp.
• Danh gia dua tren co so
nhu cau, van de vudng
mac hay van de dang
dupe quan tam c6 thuc
can dupe quan tam giai
quyet.
• Danh gia yeu cau hoe
sinh giai quyet mot tinh
huong hay mot van de
dang dupe quan tam
CO thuc.
 Ndj dung n/s 1 2 3 4
Tich hop cac • Oo dugc nang lyc cua hoc • Yeu cau hoc sinh dua vao • Yeu cau hoc sinh sii • Yeu cau hoc sinh su dung
mon hoc/ LTnh sinh su dung mot ki nang kien thuc tu hai llnh vuc dung kien thuc da c6. kien thuc da c6 sao cho
viCc chuyen cu the thupc mot chuyen chuyen mon tro len da c6 CO y nghia.
• Yeu cau hoc sinh van
mon nganh cu the. ma thyc chat khong c6 moi dyng kien thirc va kJ nang • Yeu cau hoc sinh van
quan he v6i muc dich cua til hai Unh vyc chuyen dung kien thuc va ki nang
cau hoi trong bai danh gia. mon tro len c6 h6 trp cho tu hai iinh vyc chuyen
cau hoi trong bai danh mon tro len c6 quan he ty
gia. nhien vol nhau de lam noi
bat cac Iinh vuc chuyen
mon do.
Tim toi nghien • Khong doi hoi hoc sinh •' Yeu cau hoc sinh tham gia • Yeu cau hoc sinh kham • Yeu cau hoc sinh hieu biet
ciru theo nghien cuu. nghien cuu 6 muc dp han pha cac khia canh khac sau skc thong qua nghien
nguyen tic/ che, tap trung vao viec tim nhau cua mot van de hay cuu va tim toi c6 he thong.
Tinh nghiem kiem nhung thong tin cy mot chu de thong qua • Hoc sinh su dung nhieu
ngat ve hoc the, roi rac do giao vien nghien cuu. nguon thong tin taic tiep
thuat quyet dinh tu truoc. • Nghien ciiu dya tren cac va thu cap khac nhau.
nguon c6 chpn Ipc va cac • Hoc sinh su dyng nhieu
phuong phap c6 phuong phap nghien cuu
gicri han. khac nhau nhu phong
van, khao sat, tim kiem
tren mang Internet.

Trao doi thong • Yeu cau tra loi d muc • Yeu cau mot chiit trao doi • Yeu cau trao doi ve kien • Yeu cau c6 sy trao doi ti
tin ti mi toi thieu b&ng mieng/ viet. thuc va/ hoac ki nang mi ve kien thuc, ki nang
• Chi han che 6 nhung cau • Chi han che 6 nhung cau thong qua cac bai viet, va quy trinh duoi hlnh thuc

Noi dung n/s 1 2 3 4

tra loi trSc nghiem, cau
hoi dung-sai hay cac cau
hoi khing dinh/ phu dinh.
tra loi nqkn hay cac cau
tra loi b&ng mieng theo
cac cau hoi.
nghe thuat va/ hoac
thuyet trinh.
viet, nghe thuat, thuyet
trinh, trien lam va/ hoac
nhung co hpi danh cho
hpc sinh day
Ian nhau.

Cac chuan cong • Cau hoi danh gia khong
khai va cac tieu CO cac chuan lam bai.
chi cham diem • Hoc sinh khong bi§t cac
tieu chi cua giao vien.
• Chi CO cau hoi ma thieu
phan mau minh hpa bai
lam CO chat lupng.
• Cac chuan lam bai doi vol
cau hoi danh gia da dupe
xac djnh phan nao trong
danh muc kiem tra xac
dinh cac tieu chi nhung lai
thieu sy phan biet giua cac
cap dp lam bai.
• Cac tieu chi mo ho.
• Co mot hoac hai mau minh
hpa bai lam c6
chat lupng.
• Cac tieu chi lam bai doi
vol cau hoi danh gia dupe
xac djnh va noi ro d phan
huong dan vol sy phan
biet ro rang cac cap dp
lam bai khac nhau.
• Cac tieu chi ro rang.
• Co nhieu vi dy mau minh
hpa bai lam c6
chat lupng.
• Cac chuan lam bai doi vol
cau hoi danh gia dupe ca
giao vien va hpc sinh
cung nhau xac dinh va
trinh bay trong huong d&n
voi sy phan biet ro rang
cac cap dp lam bai khac
nhau.
• Cac tieu chi huong dSn
cho hpc sinh each danh
gia va xac dinh myc tieu.
• Co nhieu vi du mau va
cac chuan c6 dinh minh
hpa cac cap dp lam bai
khac nhau.

Tinh Iinh hoat • Tat ca hoc sinh su dyng • Hoc sinh dupe lya chpn d • Hpc sinh CO nhieu sy lya • Oanh gia cho phep hpc
trong noi dung, cung mot loai tai lieu, su miic dp han che ve npi chpn khac nhau do giao sinh dua ra nhung lya
phi/Ong phap, dung cac phuong phap dung (cac em chi dupe vien dua ra ve npi dung, chpn ve npi dung hay
san pham va nhu nhau va dua ra cung phep lya chpn tii mot danh phuong phap hay phuong phap.
thdi gian mot loai san pham. myc cac chu de). san pham. • ThPi gian quy djnh
 Noi dung n/s 1 2
• Thoi gian va han chot
CO dinh.
Danh gia chan • Chi dua vac danh gia cuoi • Co ca danh gia chan doan • Co cac hinh thuc danh
doan, trong qua bai hoc hoac khi ket thuc
trinh hoc va sau don vi bai hoc.
khi kit thuc dOn
• Danh gia chan doan khong don vi bai hoc c6 lien he
v| bai hoc
bai hoc.
Sieu nhan thifc, • Giao vien la nguoi duy
tifdanh gia, nhat chiem nghiem ve
danh gia lin cac san pham va
nhau va nhan qua trinh.
xet phan hoi • Khong co cac cau hoi
chiem nghiem, danh muc
No! dung n/s 1
kiem tra, hoac huong dan
cham diem.
Giao vien la nguoi danh
gia duy nhat.
Nhan xet phan hoi qua
Chung chung va chi dupe
cung cap sau khi bai lam
da duoc hoan thanh.
Cac cap do I Danh gia chi nhan manh
tif duy viec nhd lai, hieu va van
dung kien thuc va kl nang
6 trinh do CO ban.
Nguonjrung tarn nghien oitu KlnSng chuyen mon trong day va hoc (CSETL). Ban quyen cua CSETL dSng ky nSm 1998. Da dm: phep sCr dung-
3 4
• Cac phuong phap va san • Thoi gian quy dinh linh linh hoat doi vol cac doi
pham yeu cau doi voi mpi hoat doi voi cac doi tuong tupng hoc sinh khac nhau
hoc sinh la nhu nhau; thoi hoc sinh khac nhau va.tao dieu kien cho
gian c6 the c6 linh dpng nhung lai khong can cu nhung khac biet ve san
doi vol npi dung va phuong vao yeu cau thuc te cua pham hay bai lam
phap nhung lal c6 dinh ve cau hoi danh gia. dupe chpn.
han chot phai nop san
pham.
• Bai hoc/ don vi bai hoc
va danh gia khi ket thuc gia chan doan, trong qua dupe danh gia trong suot
don vj bai hoc. trinh hoc va khi ket thuc qua trinh hoc tii dau toi
cuoi de danh gia va ho trp
voi nhau.
dupe su dung de bd sung viec hoe tap cua hoe sinh
hay ho trp cho viec danh va lam eo so de dieu
gia sau khi ket thuc don vi ehinh giang day theo cac
bai danh gia chan doan,
danh gia trong qua trinh
hoc va khi ket thuc don vi
bai hpc.
• Hoc sinh chiem nghiem • Hoc sinh chiem nghiem • Hpc sinh chiem nghiem ve
Chung chung. ve san pham cuoi ciing. ca san pham va quy trinh
• Cac cau hoi chiem • Chiem nghiem dupe thuc thuc hien.
nghiem, danh muc kiem hien duoi hinh thuc cac • Chiem nghiem dupe thuc
tra hay huong dan cham cau hoi cu the, danh muc hien duoi hinh thiie lien
diem chi lien quan den bai kiem tra hay huong dan tue va cac cau hoi, danh
danh gia mot each cham diem. muc kiem tra hay huong
hinh thuc. Hpc sinh dua ra cac nhan dan cham diem cu the.
Hpc sinh tu danh gia cac xet phan hoi ve bai lam Hoc sinh danh gia bai lam
cua nhau trong cac giai cua hp va cua cac ban
san pham cua hp.
doan lam bai khac nhau. trong qua trinh thuc hien
i Nhan xet phan hoi cu the
nhung chi dupe cung cap ' Nhan xet phan hoi cu the bai danh gia.
trong suot qua trinh va • Nhan xet phan hoi ki
sau khi bai lam da hoan
khuyen khich hpc sinh luong va cu the do ca giao
thanh.
ehinh sua lai bai lam. vien va cac ban trong lop
> Viec sua chua lai dupe dua ra.
phep nhung khong dupe
khuyen khich. . Nhan xet phan hoi khuyen
khich viec ehinh sua lai
bai lam de eo bai lam chat
lupng.
Danh gia nhan manh truoe ' Danh gia huong toi tat ca i Danh gia long ghep viec
het vao viec nho lai, hieu cac cap dp cua tu duy, di su dung cac trinh dp tu
va tiep thu cac du kien til trinh dp tu duy eo ban duy CO ban va tu duy d
mac du eo mot vai cau hoi den trinh dp tu duy cao. trinh dp cao.
hay hoat dpng doi hoi trinh • Bai lam doi hoi mot each
dp tu duy tu nhien viec ket hop cac
cao hon. ki nang va hinh thiie
kien thuc.
 Cho diem bai danh gia
Ten bai danh gia
Noi dung
• Doi tucmg va muc dich c6 thuc
• Tich hop cac mon hoc/ Linh vuc
chuyen mdn
• Tm toi nghien cuu theo nguyen tic/
Tinh nghiem ngSt v6 hoc thuat
• Trao doi thdng tin ti mi
• Cac chuan c6ng khai va cac tieu chi
cham diem
• Tinh Hnh boat trong npi dung,
phuong phap, san pham va thdi gian
• Danh gia ch&i doan, trong qua tnnh hoc va
sau khi ket thiic don vi bai hoc
• Sieu nhan thirc, tu danh gia, danh gia
lan nhau va nhan xet phan h6i.
• Cac cip do tu duy
1 n^o? Lam the' nao de' ban hudng dan cho hpc sinh muc dich ciia tui hd so bai
NguSn: Tmng tarn nghien ahi sutinh thdng cm viec day va hoc (CSETL). Ban quyen cua CSEfl
dang ki ndm 1998. Dd duac phep sti dung.
HU LUC C:
CAC CONG CU
Cho diem (1-4) THIET KE CAC BAI DANH GIA
THEO TUI HO SO BAI LAM
Cdc cdu hoi huTdng dan
quy trinh thiet ke'tui ho so bai lam
Muc dich tm6c tien ciia tiii h6 so ma hoc sinh ciia ban gia la gi? Ai la ngu6ri
doc chinh? Ai la nguoi doc phu?
Tui h6 so noi len cai gi? (Tiii h6 so c6 ihi cho biet sir tnrcmg thanh, thanh
i tich hoc tap, sir co gang hay tdng hop tat ca cac npi dung do theo chuan hoac sir
•i
hieu biet ve npi dung chuong trinh hpc.)
Trong tarn ciia tiii h6 so la gi? Tui hd so lien quan de'n nhimg chuan nao? Tiii
h6 so lien quan den nhiing phan nao trong chuong tiinh hpc? ^^
Hpc sinh c6 the dua vao tui h6 so nhimg gi c6 lien quan deh cac c h u ^ va
chuong trinh hpc? Hay xac dinh nhiing npi dung c6 the dua vao trong tui h6 so.
Gan ket nhOng nOi dung do vdi cac chu&i va chuong trinh hoc.
'^Thcri ban cua viec thu bai lam ciia hpc sinh? ,..
Ban se gidi thieu tiii hd so bai lam cho hpc sinh vao khi nao va bang each
1^?
Hpc sinh se chiem nghiem va lua chpn n6i dung dua vao tui hd so bang each
nao va vao thdi gian nao? Hp lam viec do bao lau mot l^n? Vao gid nao trong
•^gay? Voi nhiing hinh thiic trp giiip hay chi dan gi?
Ban thong bao cho phu huynh hpc sinh biet ve nii hd so bai lam ma con em
dang giO bang each nao? Lieu cac em hpc sinh c6 cho bd me xem cac tiii hd
bai lam cua cac em khPng? Neu c6 thi cac em se lam viec do bang each nao?
 Ban se str dung he thong quan h' nao di giiip ban va hoc sinh cua ban luu trfi
duoc cac bai lam de cac em c6 the xem lai, chiem nghiem va lua chon? Ban v;,
PHU LUC D:
cac em hoc sinh cua ban se tap hop va luu tru cac bai duoc chpn nhu the nao (chc
CACGpl Y
vao cac cap tai lieu, dong thanh quyen, de trong cac tii ho so, trong cac h6p, trong
cac phong bi Idn hay trong cac hop dung banh)? VA C A U HOI
Ban se yeu ciu hay hudng dan hoc sinh lua chon noi dung dua vao hii ho so
bai lam nhu the nao? Hay vie't ra cac chi dan ma ban se noi vcfi hoc sinh. DE CHIEM NGHIEM
Ban se yeu cau hoc sinh chiem nghiem ve nhiing bai ma cac em da lua chon
nhu the nao? Ban se hoi cac em nhflng cau hoi gi d^ giiip cac em chiem nghiem Cac goi y va cau hoi d^ chiem nghiem c6 M viet tren giac d6 ciia hoc sinh
ve cac bai ma cac em chon? ("Em chpn bai luan nay vi ") hoac tren giac d6 ciia giao vien ("Em thich n6i
Ban se sir dung nhimg phuong phap gi d^ day hoc sinh ve each chiem dung gi nhaft trong bai luan nay?). Chpn m6t trong hai each ma ban tha'y phu hop
nghiem c6 chat luong? Ban se day nhOng bai nao? nhat vdi di^u kien ctia minh.

Cac g p i y chiem nghiem v e c d c b a i giang '

Nhumg no! dung hay yeu cau cua tiii ho so bai lam
Mot vah de em hoe dupe trong bai h6m nay la
Thang 9
' Mot van de trong bai hpc hom nay khien em phai ngac nhien la
Thang 10 • Gia sir em la ngucri day bai hpc hom nay thi em da

Thang 11 Cac g a i y, c a u h o i va danh muc Itiem tra

cho c a c b a i lam c u a cd nhan
Thang 12
• Tai sao em lai chpn bai luan (hay bai viet lam mau ) nay?
Thang 1 • Bai viet nay eo nhung uu diem dac biet gi? ,,„!
• Em da hpc dupe gi ve each viet qua bai luan (hay bai lam miu) nay?
Thang 2 ,, .
• Neu em dupe sua bai luan (bai viet) nay thi phan em se sua la
Thdng3 • • Tai sao em lai chpn bai lam cu the nay?
|/ • Theo em thi bai lam nay c6 nhung uu diem dac biet gi? Theo em thi
Thdng4 1 ngucri dpc, nguofi xem bai lam nay da biet dupe nhung gi trong npi dung
em trinh bay?
Thang 5
• Theo em thi em phai trinh bay gi vdi hp?
Thang6 i • Em mong mudn bai viet nay se tac dong den ngudi dpc nhu the' nao?
• Emdahpcdupcgiveklnangdpc, viet, ...qua vice hoan thanh bai nay?
• Neu dupe phep tie'p me hoan thien bai nay thi em se lam gi?
 Danh muc kiem tra tifhoan thien
Jeff Y chiem nghiem vediem so'va cac bai Ifiem tra
ve chinh ta, ngOr phap va kl nang viet bai luan tot
Hay dem so Ian cac no! dung sau dupe giao vien de cap hay chua tren bai lam cua em Tirdanh gia trk nghiem da chon

Ban goc Ban viet lai Sy khac biet Khong hieu cau Khong hieu Doc cau hoi Khong biet tu lieu
hoi/ cau tra loi til vyng khong ki mang tinh du kien
Loi chinh ta — — —

Dien dat vung — " — —

Du lieu khong dung — — — >

Lac de — ~

7 —
Qua mo ho _ — —
m 8 —

Sau khi xem lai danh muc kiem tra doi voi bai luan, em da/se c6 gang lam tot hon theo cac
9 —
buoc sau: 10 —
Em se lam gi neu em hoan thanh duoc bai viet nay? 11 —
Em muon giao vien chii y vao phan nao khi giao vien danh gia bai viet nay ? Em c6 nhung
12 —
cau hoi gi dat ra cho giao vien.
13 —
14 _

15 _
Bai tifchiem nghiem de kern theo bai lam hoan chinh
Chu de cua bai kiem tra:...
Khi viet bai luan, hay dien thong tin vao cac muc sau.
Ngay kiem tra:
1. Khi nhan dupe bai tap nay noi lo Ion nhat cua em la
Thoi gian danh cho on tap:
2. N6i lo cua em hoa ra la
Ho va ten hoc sinh:
3. Em thay lam viec voi nguoi khac la de/kho boi vi
4. Em thay lam nghien ciiu la
5. Vuong mac Ion nhat khi lam nghien cuu la E m cho rang em x i i n g dang dupe d i e m tren v i

6. Neu dupe phep lam lai nghien cuu nay em se Hoc sinh chiem nghiem ve each thiic l a m viec va hanh x u trong mot tinh
7. Lieu em tap trung nhieu hon thi bai nghien cuu nay c6 de hon khong? Vi sao c6? Vi
huong nhat dinh sau do tir cho diem bang each g i o 1, 2, 3 hoac 4 ngon tay
sao khong?
I6n (4 la d i e m cao nhat). Sau do cac em phai l i giai tai sao lai cho diem
8. Phan d§ nhat cua bai tap nay la «
9. Phan kho nhat cua bai tap nay la n h u vay va trinh bay phai lam the nao 6.6 c6 t h ^ dat duoc d i e m s6' cao hon
(neu cac em chua duoc diem 4).
10. Dieu em hoc dupe ve chu de nay ma liic dau em chua biet la
Cac cau h o i danh cho hoc sinh trudc k h i l a m bai k i e m tra:
 oTheo em thi em se ducxc diem ma'y trong bai ki^m tra nay?

o Em da 6n tap ch u ^ bi cho bai ki^m tra nay nhu the nao?

Danh gia qua trinh hop tac trong nhom
o Em danh bao nhiSu thdi gian dd on tap?

oEmdntap khi n^o?

Hay danh gia sir ddng gdp ciia em trong nhdm theo thang diem tir 1 den 5
• Cau hoi d ^ cho hoc sinh tir hoi ban than sau khi lam xong bai kie'm tra: (5 la diem cao nhat)

o Minh cam tha[y minh lam bai kiem tra nay nhu thd' nao? 5 Nhung dong gop rat quan trpng dP'i vdi tSit ca cac phSn cua d^ tai va trong
ii\a cac giai doan thuc hien; tao di^u ki6n h6 trp e6ng viec cua cac ban khac ma
o Tai sao minh 1 ^ duoc bai hay khdng lam duoc bai? ,,
khdng lam thay.
o L i n sau minh c ^ 1 ^ gi d6' tifi'n h6 hon?
4 Co ddng gop c6 y nghia (dua ra nhOng ggi y quan trpng v^ giiip d5 cac
o Minh c§in My c6 gido giiip gi d6 tie'n bd hon? ban khac mPt cdeh c6 hieu qua; c6 vai tr6 tic d6ng de'n tat ca cdc phdn ciia d^
tM).
Cdc cau hoi vd gpi y chiSm nghiem vequd trinh hoc tdp

• Em thuc hien d6 tM chinh cho quy n^y bang each n^o? Em lap thai 3 Co mOt s6' ddng gdp (dua ra mPt sO' gpi y huu fch, giiip nhOng ngudi khdc
gian bidu cho nhihig vi6c lam cua minh nhu the' nao? Em lam gi truoc nghien ciJu, giai quye't vMi d^, va ddng gdp cho viec phat tridn cdc phdn khac
tien, thu: hai, v. v. ? nhau eiia di tM; nhdc nha nhOng ngudi khac duy trt IMn viec.

• P h ^ nao trong quy trinh \l kho d6'i vdi em? R i ^ n^o 1^ dhl 2 Co ddng gdp nho (dira ra it nhat m6t gpi y hiJu ich, ddi khi giiip d5 ngudi
• Em CO du sir h6 tro de bat dau va duy tri lam bai khong? khac, lang phi it thdi gian, cd vM tro nho trong viec phat tridn mdt hodc hM phdn
khac nhau ciia de tM). t>r„../,
• Yeu to nao lam cho viec hoc kho klian doi vdi em? Yeu t6' nao liuii

cho viec hoc de dang doi vdi em? 1 Khong ed ddng gdp thuc sir nao (khdng dua ra ggi y gi, khong giiip da ai,
lam viec ti ehiit, lang phi thdi gian).
• Mot so viec hien em dang lam giiip em hoc mon Khoa hoc xa h6i la gi?
• Em nghl ra cac y tuong bang each nao? Khoanh trdn diem s6' ciia em : 1 2 3 4 5

• Em chon lira ra nhung bai lam hay nhat trong s6' tat ca bai lam cua
em bang each nao? Lam sao em biet dupe bai nao la hay nhat?
• Nhung khia canh giai quyet van de nao la kho doi vdi em?
Li giai ngdn gpn tai sao em lai cho diem ban than nhu vay.
• Viec trao doi bai lam ciia em vdi cac ban khac c6 anh hudfng nhir thS
nao tdi sir lira chon cua em?
• Em phan ling nhu the nao khi c6 ai do ggi y em nen ed thay d6i gi
trong bai lam ciia em? Hay cho diem timg ban trong nhdm em va l i giai tai sao em lai cho di^m
• Khi em thay qua that vpng khdng mud'n tie'p tuc lam bai nfia thi eiH •ihu vay?
lam gi?

• Lam sao em biet dupe minh dang di diing huong khi viet?
Cdc gai y va cau h o i chiem nghiem vequy trinh Cdc cdu hoi vd gai y chiem nghiem ve tdc dpng
dugc sCf dung de phat trien mot bai tap cu the " cua viec day doi vdi h o c sinh 4* «if
• Em lay y tucftig cho b^i nay tir dau? I • Phucmg phap hoc tir vimg ciia chiing ta ch6 nao phu hop voi em? Tai sao?
• Chii de dupe nay sinh c6 nhanh khdng? Ch6 nao khong phCi hpp? Tai sao?
• Em CO nhung ehudn bi gi tru6c khi vi6't? • Theo kinh nghiem hpc tren Idp cua em thi giao vien ck\t gi de c6 the
giiip em hpc tP't hon?
• Tai sao em lai bat d^u va ket thiic bai viet nhu the' nay?
I • Cach bp'tri nhom de tai da giup gi cho em?
• Em thuc hien bai vie't nay nhu the' nao? Em thue hien qua nhOng giai doan
nao? Em di theo phuong phap gi? Em danh thai gian bao lau cho bai Wjk • Em CO cau hoi gi nGa khPng?
vie't nay? • CP nen gicfi thieu bai nhu the nao dd phu hpp hen vdri phong each hpc
• Em vie't m6t mach hay tuy theo su ngSu hiing trong tiing luc? Hay li giai. cua em? j,
• Em CO doc lai ph&i minh vie't ra kh6ng hay chi cam dau viet mpt mach? Cdc cdu hoi vd gai y chiem nghiem lien quan
den viec xdc dinh muc tieu
• Trong qua tiinh lam bai nay em c6 gap kho khan gi khong? Neu c6 thi e m
xu If nhirng kho khan do nhu the nao? • Trong quy t6i em muP'n hpc ki hon ve nhiJng npi dung gi?
• Trong qua tnnh lam bai, c6 luc nao do em trao doi bai ciia minh vdi ngudi • Hay neu ba viec em c6 the lam de tie'n bp hon ve mPn toan.
khac khong? Neu c6, viec trao doi do anh hucmg the nao den each lam bai • Trong giai doan charn diem tdi day em can lam gi dd viet tP't hon?
ciia em?
• Em CO sua lai bai vie't khong? Ne'u em viet nliieu hon mot ban thao thi bai
vie't ciia em thay doi nhu the' nao? Bai luan chiem nghiem cho mon l^hoa hoc
• Em CO vie't cho mot doi tupng cu the nao khong? Neu em c6 mot doi Hay m6 ta quy trinh em thuc hien khao sat nay bang each tra loi cac cau
hoi sau :
tugfng cu the trong dau thi viec do c6 anh huong den each vie't ciia
em kh6ng? Em dua ra gia thuye't bang each nao?
• Lam sao em biet dupe la minh dang di dung huong khi dang lam bai? Lam sao em biet dupe gia thuye't afy c6 thd Viim chiing dupe?
• Em CO hoan thanh dupe muc tieu de ra khong? Hay li giai. Em nghl ra mp hinh thuc nghiem do bang each nao?
• Lam sao em biet bai lam da xong? Khi tie'n hanh thuc nghiem em c6 vudng mac gi?
Em CO the c6 thay doi gi de nang cao chat lupng thuc nghiem nay? ';
 Ill

PHU LUC E: C. Trinh bay co s6 cho hanh dpng ciia ban. Khi xay dung co so dSi vfin d^,
hay can nhac cac npi dung sau:
CAC CONG CU <M • • • i ; . . . . »

• Tai sao ban lai chon hanh dPng nay? i .

IMGHIEN C U r U CAI TIEN • Tai sao hanh dpng nay c6 nhi^u kha nang cai thien dupe tinh hinh?

Modun lap ke hoqch nghien cuTU cai tien
Bu6c 1 : Xac dinh ten chu de hay y tuong ma nghien curu cua ban se giai quyet
Hay vid't ra hai hoac ba y tuong ma ban c6 th^ nghien cuxi. Ban kh6ng can
phai bat dSu tir m6t v&n d6 vudtng mac nao do; ban c6 th^ bat dSu vdfi mOt y tuong
ve mOt cai gi do c6 thd cai tie'n dupe hay m6t mong mu6'n mu6'n thir nghiem moi
d6i mod giao due nhu nhung d6i mdi duoc m6 ta trong eu6n sach nay.
Hay suy nghl ve cac cau hoi dudi day khi ban di tun y tucmg:
• Hien tai minh dang phai vat va vdi van de gi? Tai sao nhu vay?
• M M i muon thu nghiem cai gi? Tai sao?
Viec gi ch\i tien va cai gi c6 the mang lai hi6u qua?
Budc 2: Mo ta nhOmg hanh dpng ban se tien hanh nghien curu va neu h' do
A. Xem lai nhung y tuomg cua ban trong Budc 1 va chon ra m6t y tudng dc
thtrc hien. K h i chon y tudng ban se nghien cuu, hay can nhac cac cau hoi sau:
• Y tuong n^y quan trong nhu the' n^o d6i vdi ban than ban? V d i hoc sinh
ciia ban?
• Ban da co nhiing kinh nghiem gi hay da doc dupe gi lien quan de'n hknh
dPng n^y?
Bu6c 3: Viet cac cau hoi nghien ciiru hanh dong lien quan den cac hanh dong
cua ban
A. Ban muP'n bie't gi v^ y tuong va cac hanh dpng ciia ban? Bat d^u bang
viec vie't ra tSit ca cac cau hoi ma co Uong dau. Dien dat cac cau hoi ciia ban sao
cho chiing bao ham cac hanh dpng cua ban.
B. Xem lai cac cau hoi de tim ra nhiJng chii de lap di lap lai, trung lap va cac
m6'i lien he. Nhom cac cau hoi do lai vdi nhau vh chinh sura lai cho de'n khi nao
tha'y chiing dua ra dupe nhOng chi dan cang cu the cang tot. Trong so cac cau hoi
do, cau nao co ve quan trpng nhat? Nhung cau hoi nao la nhung cau hoi phu?
Buoc 4: X§iy dumg ke hoach thu thap so lieu
Dpc cac thii phap thu thap sP' lieu dudi day di chpn nhiing thii phap phu hpp
nhaft va CO gia tri nh&V.
• ghi chep hang ngky/ nhat k i *''''
( an
• tui h6 so
• ghi chep dien da

• Y tuong do CO the kiem soat dupe khPng? • phie'u di^u tra/khao sat

• Y tudng do c6 thuc te khPng? • lieh trao d6i va cac danh muc kiem tra

B. Viet phan m6 ta hanh dpng ma ban c6 y dinh thuc hien. Dua ca cac npi • ghi hinh ^
dung sau: • bai lam ciia hpc sinh

• (Cac) ke' hoach cu the ma ban dang len ke hoach la gi? • ghi chep cac cau chuyen dcri thucmg ^ ^

• A i se dupe mod tham gia vao hanh dpng nay? phan tich tai lieu

• Ban cSn gi de thuc hien (cac) hanh dpng nay? phong vail
 • ghi am
• anh chup va anh den chieu Ke hoach nghien curu cai tien: Danh muc kiem tra chat luong
Khi lira chpn thu phap thu thap so lieu, hay can nhac cac cau hoi sau:
• Lieu cac thii phap do c6 cung c&p dugc nhung thong tin lien quan den (CAC) HANH DONG —
nhung cau hoi ban da dat ra kh6ng? dat trong tarn vao m6t va'n d^ vudng mac, van de dang duoc quan tarn, hay
• Lieu cac thii phap do c6 kha nang tro nen tu d6ng trong c6ng viec hang mOt each lam mdi.
ngaykhong? , ji
la'y Idp hoc lam co so nen tang hoac c6 lien quan de'n nhung phSn viec
• Lieu cac thu phap do c6 la nhttng thu phap ma ban c6 the kiem soat duoc
duoc giao.
trong m6t thcri gian nha't dinh trong dieu kien ban van phai hoan thanh
kh6'i lupng c6ng vi6c th6ng thu5ng duoc giao kh6ng? duoc mo ta cu thd ai se la nguoi tham gia va tham gia dudi hinh thiJc nao.
Hay bao dam rang ban thu thap nhiJng s6 lieu ve cac hanh dgng ciia ban va CO SCJ DAT Wm DE — , ,
nhiing ket qua ma hanh d6ng ciia ban mang lai. t't ..... ™

Ghi lai nhung thu phap thu thap s6' lieu ctia ban vao day. cu the'
CO tham khao suy nghi cua ngucd khac va cac nghien ciiu da c6ng b6' c6
Birdc 5: Lap thtri gian bleu de thirc hien nghien cihi
lien quan. i, \
Hay suy nghi ve thod gian ban ck\e thuc hien ke' hoach hanh ddng, thu thap
s6 lieu, phan tfch va chiem nghiem. Hay thuc te'. Danh thcfi gian de doc tai lieu, (CAC) CAU HOI— . ;
chiem nghiem, phan tfch so lieu, nhan xet phan hoi va chinh sua. Str dung bang
cu the' de'n miic c6 the din dat nghien cihi
lap ke' hoach dudi day hay lich de lap ke' hoach.
CO (cac) hanh ddng dang dugc nghien cuu va lien quan de'n ca sd dat vaii de.
Thang9
Thang 10 duoc diln dat sao cho khdng th^ tra led la diing hay sai/ c6 hay khCng duoc.

Thang 11 CAC THU PHAP THU THAP SO L i f i U —

Thang 12 ^r^; o,. ^-m^f^ ^ se cung ca'p nhung th6ng tin c^n thie't de' tra 16i cac cau hoi nghien ciiu.
Thang 1 ' CO the' kie'm soat duoc \i loai hinh va s6' luong.
Thang 2
• phii hop vdi phong each va c6ng viec cua ngudi nghien ciJu - c6 kha nSng
Thang 3
trdnentuddnghoa.
Thang 4 ^'^'^^iyf'
Thang 5 KE HOACH THCJI GIAN , ^~ •
Thang6 hien thuc ^
Thang7 cho phep thoi gian de chiem nghiem va phan tfch
Thang 8 '
cho phep thoi gian de phan hoi va chinh sura
(N)>udn: Tdc gid Diane Cunninghum. Dang ki ban quyen tai Cong iy tidch nhiem hOu hcin qudn li
J^guSn: Tdc gid Diane Cwmingliam. Dang ki ban quyen tai Cong ty track nhiem hihi lign qudn li
<-<!<• sang kieh vingiccn hoc nam 1998) " cac sang kien vi ngudi hoc nam 1998. Da duoc pliep sit dung.
Hirdng din cham diem ke hoach nghien cilu cai tien
MIU miit
KE HOACH NGHIEN CCfU Ke hoach nghien ciju
CAI TIEN cai tien c6 —
Ke hoach nghien cuu cai tien • Phan mo ta cu the (cac)
ro rang va c6 suy nghl den hanh dpng duoc tien hanh
rtiLic nao? va nghien cuu kern theo
phan trinh bay ai se la
ngudI tham gia va tham gla
duoi hinh thiic nao.
• Co so dat van de cho de
tai ro rang, chi tiet va day
du, CO tham khao suy nghi
cua nguol khac va cac tai
lieu nghien ciiu da cong bo
CO Hen quan.
• Cac cau hoi cu the c6 the
nghien CLRJ duqc gom ca
cac hanh dong.gin voi co
so dat van de va dua ra chi
dSn cho viec thu thap va
phan tich so lieu.
Mot danh muc chi tiet cac
thu phap thu thap so lieu
mang tinh hien thuc, co
the klem soat dupe va co
the lot ta dupe cae hanh
dpng dupe tien hanh va
nhung ket qua cua cac
hanh dpng do.
> Mot then gian bieu mang
tinh hien thuc va co the
klem soat dupe cho viec
thu thap, phan tieh so lieu
va vIet bao cao nhung vlin
CO thol gian cho viec chinh
sua va phan hoi.
Nguon: Tdc gid Diane Cunningluim. Dang ky ban quyen tqiCong ty track nhiem hiiu han quan li cac sang kien vi ngUdi hen nam 1998.
Da ditgcphep sudung.
Thanh thao
Ke hoach nghien ciiu
cai tien c6 —
• Phan mo ta cu the (cac)
hanh dpng duoc tien hanh
va nghien cuu.
• Co so dat van de cho de
tai ro rang dya tren kinh
nghlem ca nhan cua nguol
nghien cuu.
• Cac cau hoi cu the gom
ca nhung hanh dpng cua
nguol nghien ciiu nhung
van CO the sua sang lal de
gan ket vol co so dat van
de thi se cung cap nhung
chi dan tot hon cho vlec
thu thap va phan tIch so
lieu.
• Mot danh muc chi tiet cac
thu phap thu thap so lieu
lot ta dupe nhung hanh
dpng dupe tien hanh va
nhung ket qua cua nhung
hanh dpng do nhung co
the khong klem soat dupe
xet ve yeu cau ve mat thol
gian va nguon lue cua
nguol nghien cuu.
• Mot thol gian bleu cu the
cho viec thu thap, phan
tIch so lieu va vIet
bao cao.
Dang tien bo Chi/a dat
Ke hoach nghien cuu Ke hoach nghien ciiu
cai tien co — c^i tien —
• Phan mo takhaiquat hanh • De cap den nhung iinh vyc
dpng dupe thuc hien. trpng tam khai quat nhung
cac hanh dpng se dupe
• Co so dat van de cho de
tien hanh lal khong ro
tai nghien CLRJ dupe
rang.
ham ngu.
• Can CO CO so dat van de.
• Cac cau hoi cu the cho
blet Unh vuc quan tarn cua • Co nhung cau hoi pham vl
nguol nghien ciiu nhung rpng Hen quan den Iinh vuc
khong gan ket taic tiep vol khai quat nhung lal khong
nhung hanh dpng dupe g^n ket vol bat cu hanh
thuc hien va can chinh dpng nao ma nguol nghien
sua lal doi chut de huong cuu tien hanh va pham vl
dan tot hon viec thu thap qua rpng khong the huong
va phan tich so lieu. dan viec nghien cuu dupe.
• Co de cap den cac thu • Khong de cap den nhung
phap thu thap so lieu thii phap thu thap so lieu
nhung lal thieu chi tiet cu the.
cu the ve loal so lieu se TTiieu Ihoi gian bleu de thuc
dupe thu thap, thoi gian hien de tai nghien cuu.
thu thap so lieu va muc
dich thu thap so lieu.
Be cap Chung chung den
thoi gian can de hoan
thanh de tai nghien cuu.
 Tai lieu tham khao va tuT lieu nguon Jenkins, F.C. (1947). The southern study: Cooperative study for the improvement of
education. Durham, NC: Duke University Press.
Ackerman, D.B. (1989). Intellectual and practical criteria for successful curriculum
integration. In H . H . Jacobs (Ed.), Interdisciplinary curriculum: Design and Kendall, J. S., & Marzano, R. J. (1996). Content knowledge: A compendium of standards
and benchmarks for k-12 education (2"" ed.). Alexandria, V A : Association for
implementation (pp. 25-37). Alexandria, V A : Association for Supervision and
Supervision and Curriculum Development (developed by Mid-continent Regional
Curriculum Development.
Educational Laboratory).
Aikin, W . (1942). The story of the eight year study. New York: Harper and Row.
Kniep, W. (1979). Thematic units: Revitalizing a trusted tool. The Clearinghouse on
Alberty, H . (1960). Core programs. In Encyclopedia of educational research
Global Education, 52, 388-394.
(3"^ ed. pp. 337-341). New York: Macmillan.
Martin-Kniep, G., Cunningham, D. & Feige, D. M . (1998). Why am I doing this?
Beane, J. A . (1997). Curriculum integration: Designing the core of democratic
Purposeful teaching through portfolio assessment. Portsmouth, N H : Henemann.
education. New York: Teachers College Press.
Mickelson, J.M. (1957). What does research say about the effectiveness of the core
Bissex, G.L., & Bullock, R.H. (Eds.). (1987). Seeing for ourselves: Case study research
curriculum? School Review, 65. 144-160.
by teachers of writing. Portsmouth, N H : Heinemann.
Soodak, L . C , & Martin-Kniep, G.O. (1994). Authentic assessment and curriculum
Boyer, E.L. (1995). The educated person. In J.A. Beane (Ed.), Toward a coherent
integration: Natural partners in need of thoughtful policy. Educational Policy,
curriculum: 1995 ASCD yearbook (pp. 16-25). Alexandria, V A : Association f o r
8(2), 183-201.-
Supervision and Curriculum Development.
Vars, G. F. (1996). The effects of interdisciplinary curriculum and instruction. In Peters
Brophy, J., & Alleraan, J. (1991). A caveat: Curriculum integration isn't always a good
S. Hlebowitsh & William G. Wraga (Eds.), Annual review of research for school
idea. Educational Leadership, 49(2), 66.
leaders, part II: Transcending traditional subject matter lines: Interdisciplinary
Camp, R. (1992). Portfolio reflections in middle and secondary school classrooms. In curriculum and instruction (pp. 147-164). Reston, V A : National Association of
K.B. Yancey (Ed.), Portfolios in the writing classroom: An introduction Secondary School Principals.
(pp. 61-79). Urbana, I L : National Council of Teachers of English.
Wrightstone, J.W. (1935). Evaluation of the integrated curriculum in the upper grades.
Case, R. (1991). The anatomy of curricular integration. Canadian Journal of Education Elementary SchoolJournal, 35,5S3-5S7. , i ,
;6(2), 215-224.
Wrightstone, J. W. (1936). Appraisal of experimental high school practices. New York:
Center for the Study of Expertise in Teaching and Leaming (CSETL). (1998). Standard'^ Bureau of Publications, Teachers College, Columbia University.
based curriculum and assessment prototypes. New York: Author.
( 1,1
Hanna, PR., & Lang, A. D. (1950). Integration. In Walter S. Monroe (Ed.), The
encyclopedia of educational research (pp. 592-600). New York: Macmillan.

Informal Committee of the Progressive Education Association on Evaluation of N e w d

Practices in Education. (1941). New methods vs. old in American education
New York: Bureau of Publications, Teachers College, Columbia University.
 Diane Cunningham (tac gia cia Chuong 8 " Nghien ciiu cai tien: Hoi dap
Ve cdc tdc gid
\i each lam") la can b6 tu vSh giao due cho C6ng ty Sang kien vi ngucri
Giselle O. Martin-Kniep la giam 66c C6ng ty trach nhiem huu han hoc. Trong sudt 12 nSm qua ba da tham gia vao nhifiu Ai tai nghien ciiu cai
Cac sang kien vi Nguoi hoc, m6t td chuc tir vSh giao due chuyen sau ti6n va da hu6ng din nhi6u giao vien va can b6 quan h' tieh hanh nghien ciiu
ve chuong trinh va danh gia mang tinh khu vire va la'y nha truong la cai tieh. Ba la d6ng tac gia m6t chuong ve danh gia sat thuc cu6c s6hg va la
CO so. Martin-Kniep la nguod eo ehuyen m6n sau v6 linh vue d6i mai d6ng chu bien cudn T6i Idm viec nay de lam gi? Day hoc c6 muc dich
t6 chiic, CO bang tie'n sT \6 cac khoa hoc xa h6i trong giao due, va thdng qua danh gid hang tui hd so hai lam (Why am I doing this?
bang Ed.S v6 danh gia giao due do truong Dai hoc Standford cap. Tir Purposeful teaching through portfolio assessment). Dia chi lien he:
nam 1990 de'n 1995 ba la giang vifin ciia Khoa giao due thu6c tnrong
Dia chi lien he: Learner-Centered Initiatives, Ltd., 20 Elm Place, Sea Qiff,
Dai hoc Adelphi. Ba da timg tham gia lam can b6 ddnh gia chuong NY 11579.
trinh, ki^m dinh chuong trinh, nghifin ciiu vien va giao due giao vien.
Dien thoai: 516-794-4694. Email: dianeicKShofflink.com
Tir nam 1990 de'n nay ba da lam viSc vdi trfin 500 trudng va quan
huyfin ca d ca'p qu6c gia va qude tfi' v^ cdc linh vue phuong phap
danh gia phi truy6n thd'ng, thie't ke' chuong trinh tieh hop, ddi moi
nha trucmg va nghifin euru cai tie'n. Hi6n nay ba dang ehi dao trfin 35 T
chuong trinh phat tri^n nghiep vu toan diSn thue hitn trong nhifiu
nam a tam qude gia va quoe te mang tinh khu vue hay tai trudng cho
giao vien phd thong. Dong thdi ba dang la can bo tu vaii cho Cue
khao thi tii tai qude te va So Giao due cua bang New York. Ngoai ra,
ba eon giif euong vi la Chii tieh va Giam dde kinh doanh ciia Tning
tam Nghien cuu ki nang chuyen mon trong day va hoe.

Martin-Kniep da xuat ban rat nhieu sach, cac chuong trong cac sach
CO ehu bien va cac bai bao ehuyen mon. Hai tac phain ba mdi xuat
ban gan day nha't la Toi htm viec nay de lam gi? Day hoc c6 nm'
dkh thong qua danh gia hang tui ho sahai Uim (Why am I doing
this? Purposeful teaching through portfolio assessment) do nha xuat
ban Heinemann an hanh nam 1998 va Dat sir khon ngoan trong each
lam viec: Tiii hd so bai lam cho giao vien va can bo quan
(Capturing the wisdom of practice: Portfolios for teachers an^^
administrators) do Hiep hoi giam sat va xay dung chuong trinh
hanh nam 1999). Dia chi lien he: Learner-Centered Initiatives, Ltd •
20 Elm Place, Sea Qiff, N Y 11579. Dien thoai: 516-794-469^
Email: .gmkici(5)aol.com
NHA XUAT BAN GIAO DUC VIET NAM
VIETNAM EDUCATION PUBLISHING HOUSE g i \ I T V
81 Tran Hung Oao. Hoan Kiem, Ha Npi C Kit VV N

Tel: 04 35121981 : 04 35121273 : Website : wv/w.nxbgd.vn

vaONG MIEN KIM CUONG
CHAT LLTONG QUOC TE