Science

Quarter 2 - Modyul 1
3
Organo sa Pagbati

Department of Education • Republic of the Philippines

 Science - Grade 3
Alternative Delivery Mode
Quarter 2 - Modyul 1: Organo sa Pagbati
First Edition, 2020

Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any work of
the Government of the Philippines. However, prior approval of the government agency or office
wherein the work is created shall be necessary for exploitation of such work of profit. Such
agency or office may, among other things, impose as a condition the payment of royalties.

Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand names,
trademarks, etc.) included in this book are owned by their respective copyright holders. Every
effort has been exerted to locate and seek permission to use these materials from their
respective copyright owners. The publisher and authors do not represent nor claim ownership
over them.

Published by the Department of Education

Division of Malaybalay City
Development Team of the Module

Authors: Charmine H. Babia

Ma. Ariel A. Belisario

Editor: Irene A. Dinlayan

Jovelyn P. Ragmac
Mylene Joy L. Molina

Reviewers: Analy L. Ocier

Liza G. Balintongog

Illustrator: Charmine H. Babia

Ma. Ariel A. Belisario

Layout Artist: Manuel D. Dinlayan II, PDO II

Management Team:
Chairperson: Dr. Victoria V. Gazo, CESO V
Schools Division Superintendent

Co-Chairperson: Sunny Ray F. Amit

Asst. Schools Division Superintendent
Ralph T. Quirog
CES, CID

Members: Purisima J. Yap

EPS-LRMS

Analy L. Ocier - EPS in Science

Liza G. Balintongog - PSDS District IV
Printed in the Philippines by Department of Education
Division of Malaybalay City
Office Address: Sayre Highway P-6, Casisang, Malaybalay City
Telefax: (088) 314-0094
Email Address: malaybalay.city@deped.gov.ph
 3
Science
Quarter 2 - Modyul 1
Organo sa Pagbati

This instructional material was collaboratively developed and reviewed by

educators from public and private schools, colleges, and or/universities. We
encourage teachers and other education stakeholders to email their feedback,
comments, and recommendations to the Department of Education at
action@deped.gov.ph.

We value your feedback and recommendations.

Department of Education • Republic of the Philippines

Pasiunang Mensahe
Malipayong pagsalmot sa Science sa Ikatulong Grado,
modyul sa Organo sa Pagbati.
Kini nga modyul gihimo sa mga magtutudlo sa Dibisyon sa
Malaybalay City subay sa K to 12 Kurikulum giniyahan sa mga
opisyales niining Dibisyon.
Kini nagtinguha nga makakat – on ang mga kabataan
taliwala nga dili sila makasulod sa eskuylahan tungod sa
problema sa pandemya (Covid 19).

Alang sa mga Magtutudlo:

Kini nagalangkob sa mga pamaagi aron makakat – on ang
mga estudyante. Gilauman nga inyo silang magiyahan sa
paggamit niini.

Pahimangno sa mga Tinun – an:

Kini nga modyul gihimo aron mogiya kanimo sa pagsabot sa
competency nga angay makat – unan ug mahibal – an.
1. Dili sulatan o hugawan ang modyul. Ang inyong mga
tubag sa mga bulohaton isulat sa inyong activity
notebook sa Science.
2. Iganid sa pagtubag ang mga bulohaton.
3. Ibalik ang modyul sa maayong kondisyon sa petsa sumala
sa inyong gikasabotan sa imong magtutudlo.
4. Kung adunay mga pangutana o kalibog ayaw pagmakuli
sa pagkonsulta sa inyong magtutudlo. Itext o tawag
niining numero ______________ (teacher’s mobile number).

Kami nanghinaot nga pinaagi niini ikaw makasinati og

bulawanon nga pagtulon – an.

1
 Kat-oni

Karon atong pagatun-an kon unsa ang mga Oragano sa

Pagbati.
Importante kini nga pagatun-an nato aron mahibal an nato
ang nagkalainlaing organo sa pagbati. Kini usab makatabang sa
pagpalambo sa atong kahanas sa pagka mausisahon.

Pagkahuman nimu ani nga modyul, ikaw makakat – on sa

mga mosunod:
1. Maila ang mga organo sa pagbati o sense organs sa lawas
sa tawo.
2. Maila ang mga parte sa mata ug ang kapuslanan sa
matag usa.
3. Maila ang mga parte sa dalunggan ug ang kapuslanan sa
matag parte niini.
4. Maila ang mga parte sa ilong ug ang mga kapuslanan niini.
5. Maila ang mga parte sa dila ug ang mga kapuslanan sa
matag usa niini.

Sulayi

Ilha ang parte sa mga organo nga gihulagway sa kada

numero. Isulat ang letra sa insaktong tubag sa imong activity
notebook.

1. Kini usa ka tin-aw nga bahin nga nagatabon sa atong mata.

A. cornea B. iris C. lens D. pupil

2. Ang parte sa dalunggan nga mura og kuhol ang hitsura nga

puno sa likido.
A. cochlea B. ear canal C. eardrum D. pinna
3. Mao kini ang duha ka bangag sa ilong.
A. mucus B. nasal cavity C. nerve D. nostrils

2
4. Ang lami sa pagkaon moagi sa mga gaburot sa dila nga
gitawag og ____________.
A. bitter B. nerves C. salty D. taste buds

5. Kini mao ang kinaibabwan nga tabon sa atong lawas.

A. buhok B. ilong C. nawong D. panit

Mga Organo sa Pagbati

Unang
Maila ang mga organo
2 sa pagbati o sense
Adlaw
organs sa lawas sa tawo.

Sulayi ug Kat-oni

Basaha ang istorya sa ubos ug tubaga ang mga pangutana

bahin niini.
Si Mavie usa ka bata nga mahiligon sa bulak. Sa iyang
hardin adunay daghang klase sa bulak nga iyang gitanom. Usa
ka adlaw, nibisita siya sa hardin og nakita niya ang nagkalain-
laing kolor sa mga bulak. Adunay pula, puti, kahil ug ube.
Gisimhot niya kini og nalipay kaayo siya sa kahumot niini. Mokutlo
unta siya og bulak para ihatag sa iyang mama apan paghikap
niya aduna kini mga tunok. Busa nikuha siya og gunting ug
giputol kini. Malipayong gidawat sa iyang mama ang maanindot
nga mga bulak.

1. Unsa nga parte sa lawas ang gigamit ni Mavie aron makita

ang mga kolor sa bulak?

2. Unsa nga parte sa lawas ang gigamit ni Mavie aron masimhot

ang kahumot sa mga bulak?

3
 Hisgutan Ta

Ang lawas sa tawo gilangkuban og lima ka mga organo sa

pagbati o sense organs. Mao kini ang mga parte og gamit niini:
Parte sa lawas Gamit niini
1. mata
-makakita
2. ilong
-makasimhot ug makaginhawa
3. dalunggan
-makadungog sa mga tingog
4. dila
-makatilaw sa lami sa pagkaon ug ilimnon
-maprotektahan ang lawas batok sa
pagkawala sa tubig, samad ug inpeksiyon. -
5. panit
-kini maoy kinaibabwan nga tabon sa atong
lawas

Gawasnon nga Buluhaton

Isulat ang organo sa pagbati o sense organ nga gigamit sa

matag hulagway. Isulat ang mata, ilong, dalunggan, dila o panit
sa activity notebook.

__________1. __________2.

4
 Parte sa Mata
Ikaduhang
Maila ang mga parte sa mata ug ang
Adlaw
kapuslanan sa matag usa.

Pagsusi

Unsa man ang lima ka organo sa pagbati o sense organs?

Sulayi ug Kat-oni

Pagkuha og samin o mirror. Obserbahi ang imong mga

mata gamit ang samin ug tubaga ang mga pangutana.
1. Unsa nga mga parte sa mata ang imong nakita?

Hisgutan Ta

Ang cornea usa ka tin-aw nga tabon sa atubangan sa mata.

Ang iris mao ang colored nga bahin sa mata ug gakontrol sa
gidaghanon sa kahayag nga mosulod sa atong mata. Sa tunga sa
iris mao ang pupil diin moagi ang
3 kahayag. Likod sa iris mao ang
lens nga maoy mag-focus sa imahe nga makita nato pinaagi sa
retina nga anaa sa likod sa mata. Ang retina mura og screen diin
ang imahe na focus. Ang optic nerve mao ang ugat nga
konektado sa mata nga maoy magdala sa mensahe paingon sa
utok aron moila sa imahe nga nakita.

5
 Gawasnon nga Buluhaton

Isulat ang pulong nga Sakto kon kini nagahisgot sa tukma nga
parte sa mata ug kapuslanan niini. Sayop kon kini dili sakto.

__________1. Ang cornea mao ang adunay kolor nga bahin sa

mata ug gakontrol sa kadaghanon sa kahayag nga
mosulod sa mata.

__________2. Gitawag og pupil ang lingin nga bahin sulod sa mata

diin diri moagi ang kahayag.

Parte sa Dalunggan
Ikatulong
Maila ang mga parte sa dalunggan ug
Adlaw
ang kapuslanan sa matag parte niini.

Pagsusi

Hain sa mosunod ang mga parte sa mata. Isulat kini sa imong

activity notebook.
pinna lens retina cornea
iris pupil stirrup optic nerve

Sulayi ug Kat-oni

Unsa ang imong nakita sa hulagway?

Aduna ba kitay madungog sa ilang gibuhat?
Unsa nga sense organ ang gigamit niini?

6
 Hisgutan Ta

Ang dalunggan nagtabang

kanato aron makadungog kita og
mga tingog. Aduna kini daghang
parte nga nagtinabangay. Ang
gawas nga parte niini gitawag og
pinna nga maoy mokolekta og
tingog aron dad-on sa ear canal.
Ang ear canal mora og tubo diin
ang atuli mapundok ug maoy
magdala sa tingog ngadto sa
eardrum nga anaa sa tumoy. Ang eardrum mora og usa ka nipis
nga panit nga giinat sama sa usa ka drum.

Gawasnon nga Buluhaton

Isulat sa activity notebook ang hustong parte sa dalunggan

nga gihulagway sa matag pahayag. Pilia ang saktong tubag sa
sulod sa kahon.
pinna ear canal eardrum

1. Ang ____________ mura og usa ka nipis nga panit nga giinat

sama sa usa ka drum nga mokurog o mo-vibrate kon moabot
dinhi ang tingog.

2. Gitawag og ____________ ang gawas nga parte sa dalunggan

nga maoy mokolekta sa tingog.

3. ____________ ang tawag sa mura og tubo nga maoy magdala

sa tingog ngadto sa eardrum.

7
 Ikaupat Parte sa Ilong
nga Maila ang mga parte sa ilong ug ang
Adlaw kapuslanan sa matag usa niini.

Sulayi ug Kat-oni

Pagkuha og samin ug tan-awa ang imong ilong. Idibuho

ang imong ilong base sa imong nakita sa samin.
Unsa nga mga parte sa ilong ang imong nakita?

Hisgutan Ta

Nakatabang ang ilong kanato

sa pagsimhot sa mga butang sa
palibot. Ang ilong naglangkob sa
nostrils, nasal cavity, ug nerves.
Ang duha ka bangag mao
ang gitawag og nostrils. Ang sulod
sa nostrils adunay buhok nga
gitawag og cilia nga magsala sa
abog nga mosulod sa ilong. Kon
moginhawa, ang hangin mosulod sa nostrils ug moagi sa nasal
passages ug dayon sa nasal cavity. Ang nasal cavity mao ang mga
parte luyo sa ilong, tunga-tunga sa imong nawong. Ang bungbong
sa bangag basa, ug gitabonan og hagkot nga liquid o likido nga
gitawag og mucus. Ang mucus maoy modakop sa abog, hugaw
ug kagaw nga mosulod sa nostrils nga wala masala sa buhok sa
ilong. Sa sulod sa nasal cavity, adunay nerves nga mokuha sa baho
nga dala sa hangin. Ang nerves sa nasal cavity maoy modala sa
mensahe paingon sa utok nga maoy 6 mohatag og kahulugan sa
imong gisimhot.

8
 Gawasnon nga Buluhaton

Pilia ang letra sa insaktong tubag ug isulat sa activity

notebook.
1. Asa sa mga mosunod ang parte sa ilong?
A. anvil B. cochlea C. eardrum D. nasal cavity
2. Unsay tawag sa duha ka bangag sa ilong?
A.mucus B. nasal cavity C. nerves D. nostrils
3. Unsa ang tawag sa parte sa ilong nga maoy modakop sa
abog, hugaw ug kagaw nga mosulod sa nostrils?
A. mucus B. nasal cavity C. nerves D. nostrils

Parte sa Dila
Ikalimang
Maila ang mga parte sa dila ug ang
Adlaw
kapuslanan sa matag parte niini.

Sulayi ug Kat-oni

Pagkuha og samin ug tan-awa ang imong dila. Unsa ang

imong nakita?

9
 Hisgutan Ta

Ang dila usa ka sense organ nga

motabang sa paghatag og lami sa
tanang butang nga isulod sa baba.
Aduna kini taste buds nga mohatag sa
lami sa pagkaon sama sa tam-is
(sweet), parat (salty), aslom (sour) ug
pait (bitter). Ang lami sa pagkaon
moagi sa mga gaburot sa dila nga
mao ang taste buds ug sa nerve
endings. Ang nerves maoy magdala sa mensahe paingon sa utok
nga maoy mohatag ug kahulogan sa lami sa pagkaon.

Gawasnon nga Buluhaton

Isulat ang pulong nga Sakto kon kini nagahisgot sa saktong

pahayag mahitungod sa dila. Sayop kon kini dili sakto.Isulat ang
imong tubag sa activity notebook.

________1. Ang dila maoy mohatag sa lami sa tanang butang nga

isulod sa baba.

________2. Usa lamang ang lami sa pagkaon nga isulod sa baba.

Hinumdumi

Ang lawas sa tawo adunay lima ka organo sa pagbati o sense

organs nga mao ang mata, dalunggan, ilong, dila ug panit.
Unsa gani ang mga parte sa atong mata? sa dalunggan? sa
ilong? sa dila?

10
 Buhata ug Kat-oni

Idibuho ang sulod sa kahon kon ang pahayag sakto.

kon dili.
1. Ang retina usa ka pormang lingin diin moagi ang kahayag.

2. Ang parte sa dalunggan nga makita sa gawas ug

gakolekta sa tunog gitawag og pinna.

3. Ang nerves sa nasal cavity maoy modala sa mensahe

paingon sa utok nga maoy mohatag og kahulugan sa
imong gisimhot.

Pagtantiya

Itukma ang anaa sa hanay A ngadto sa hanay B. Isulat

ang letra sa insaktong tubag sa activity notebook.

Hanay A Hanay B

_____ 1. cilia A. Nahimutang likod sa iris ug

maoy mag-focus sa imahe nga
makita.
_____ 2. nerve endings B. Mura og usa ka nipis nga panit
nga giinat sama sa usa ka drum.
_____ 3. mata C. Ang buhok sulod sa nostrils nga
maoy mopugong sa abog nga
makasulod sa ilong.
_____ 4. lens D. Kini ang magdala sa mensahe
paingon sa utok nga maoy
mohatag ug kahulogan sa lami
sa pagkaon.
_____ 5. eardrum E. Organo nga gamiton aron kita
makakita.

11
 12
aaral Sinugbuanong Binisaya. Bloombooks Inc.
SACATROPES, A., et. al. (2015) Science 3 Kagamitan ng Mag –
Sanggunian
Pagtantiya
p. 11
1. C
2. D
3. E
4. A
5. B
Ikatulong
Buhata ug Adlaw
Ikaupat nga
Kat-oni p. Ikalima nga Gawasnon
Adlaw
10 Adlaw nga
Gawasnon nga
Gawasnon nga Buluhaton p. 6 Buluhaton p. 7
1. 1. eardrum
Buluhaton p. 10 1. D
2. 1. sakto 2. D 2. pinna
3. 2. sayop 3. C 3. ear canal
Ikatulong
Adlaw Ikaduhang Sulayi p. 2-3
Pagsusi p. 6 Adlaw Unang Adlaw 1. A
Lens, retina, Gawasnon nga Gawasnon nga 2. A
pupil, cornea, Buluhaton p. 6 Buluhaton p. 4 3. D
oprtic nerve 1. sayop 1. dila 4. D
2. sakto 2. dalunggan 5. D
Tubag Sa Mga Pangutana
For Inquiries or feedback, please write or call:
Department of Education - Division of Malaybalay City
Office Address: Sayre Highway P-6, Casisang, Malaybalay City
Telefax: (088) 314-0094
Email Address: malaybalay.city@deped.gov.ph

13