DEPO ve YÖNETİMİ

İÇİNDEKİLER
●

● Depolamanın tarihçesi
● Depolama yeri seçimi
● Depolamanın önemi
● Depolamanın lojistiğe getirdiği kolaylıklar
● Depolamanın çeşitleri
● Depolamanın standartları
● Depolamanın avantajları ve dezavantajları
 Lojistik ve Depolama
Lojistiğin bir dalıda depolamadır. Depolama lojistiğin
olmazsa olmazıdır.
Üretilen her malın depolaması vardır ,Veya üretime
girecek olan ham madde ve son mallarda depolama
kullanılır.
Üretilen veya üretime tabi olan hammadde üretim alanına
satış alanına gibi yerlere lojistik ile ulaştırılır. Depolamanın
her alanında lojistik bulunur.
Lojistik türüne göre ve depolanacak malın cinsine göre
depolama yöntemleri farklılıklar göstermektedir.
 Depolamanın tarihçesi

Depolama insanların ihtiyaçtan fazlasını üretip saklamasıyla ortaya

çıkmıştır.İnsanlar tarih boyunca farklı ürünler depolamışlardır.
Teknoloji ve lojistikle birlikte paralel olarak gelişmektedir. Depolama
gelişmesini sürdürmektedir,depolama gelişmesini sürdürdüğü sürece
lojistik bu gelişmelerden faydalanacaktır.

ESKİ GÜNÜMÜZ
 Depolama yeri seçimi
Yer seçimi kavramı, kısa ve/veya uzun vadede çeşitli ölçütlere göre en iyi
avantajlara sahip yerin belirlenmesini ifâde eder. Tesis yeri seçimi,
yapılacak yatırım için en uygun yerin seçimi çalışmasıdır.
Yer seçiminde rol oynayan en etkili unsurlar hizmet elverişliliği ve
mâliyettir.
Depo yeri seçimi, depo yönetimini doğrudan etkileyen önemli bir karardır.
Bu karar sürecinde maddî kayıplar, büyüme sorunu, müşteriye düşük
düzeyde hizmet sunumu, altyapı ile ilgili sorunlar ve bâzı çevresel
sorunlar ortaya çıkabilir.
Yer seçimi kararı, bünyesinde depoların büyüklüğünü, coğrafî
konumlarını ve sayılarını içeren, uzun vâdeli, stratejik plânlama
düzeyinde olan, makro ve mikro bakış açılarını gerektiren bir karardır.
Birçok şirket için en zor problem dağıtım şebekesi tasarımı,
yani ürünlerin toplanması ve dağıtımını en ekonomik şekilde
yapılmasıdır.

Müşteri hizmet düzeyini öngörülen düzeyde tutarken,

toplama ve dağıtım mâliyetlerini en düşük düzeyde
tutabilmek, oldukça zor bir problemdir. Çünkü çoğu büyük
şirketin birden fazla tesisi vardır. Birden fazla depo yeri
seçimi problemine “dağıtım ağı tasarımı” adı da
verilmektedir.
 Depo Yeri Seçiminin Ölçütleri
1)Baskın Etmene Göre: Yer seçimi etmenlerinden bir tanesi, son
derece kritik olduğu için, değerlendirmede en baskın olan bu
etmen dikkate alınır. Örneğin mâliyet.
2)Tesis Sayısına Göre: Tek depo ve çok depo seçiminde
kullanılacak yöntemler farklılık gösterir.
3)Seçenek Sayısına Göre: Bâzı durumlarda tüm olasılıklar
değerlendirilirken, bâzı durumlarda, belirlenmiş adaylar
arasından seçim yapılır.
4)Eldeki Veri Yoğunluğuna Göre: Elde edilen verilerin
yoğunluğuna, geçerliliğine ve kapsamına bağlı olarak
yöntemlerde farklılıklara gidilebilir.
5)Zaman Ufkuna Göre: Plânlamanın kısa veya uzun vâdeli olarak
yapılmasına göre kullanılacak yöntem değişir.
Depo Yeri Seçiminde Dikkate Alınacak
Konular

●Arazi, varolan amaçlara ve ilerideki gelişmelerin

karşılanabilmesine uygun büyüklükte olmalı, fazla pahalı
olmamalıdır.

●Arazinin eğimi, çok fazla hafriyat maliyeti çıkartmayacak şekilde

olmalı, ancak çok katlı tasarımların gerekmesi durumunda da
uygun eğime sahip olmalıdır.

●Arazide, araçların manevra yapabilecekleri ve gerektiğinde

dışarıda depolama yapılabilecek yeterli alan bulunmalıdır.
●Depo binasının arazisini belirleyen unsurlar; depolanacak
ürünlerin boyutları ve özellikleri, taşıma olanakları ve hizmet
verdiği şirketler/birimlerdir. Örneğin ağır malzemeler
depolanacaksa, arazi; hizmet verdiği noktalara, anayollara ve
özellikle demiryoluna ve denizyoluna olabildiğince yakın
olmalıdır.

●Arazi, güvenli bir bölgede ve altyapısı iyi bir durumda olmalı,

gerekli su, elektrik, gaz, data, kanalizasyon vb. hizmetlerden
uzak olmamalıdır.
 Depolama yeri seçimi
●Depo Yeri Seçiminde Makro Analiz

Makro analizde deponun coğrafî olarak nereye kurulacağı incelenir. Müşteri

hizmet düzeyi ve lojistik maliyetler dikkate alınarak üst düzey yöneticilerin
katılımıyla, gerekli tesis sayısı, büyüklüğü ve yeri saptanır.
Makro analizde üç temel sistematik vardır:
Pazara göre konumlandırma: Müşteri hizmet düzeyi, ürün ömrü, dağıtım
mâliyetlerinin yüksekliği öncelikli olarak dikkate alındığı için, müşteriye yakın
noktalarda yer seçimi yapılır)
Ürüne göre konumlandırma: Hammadde ömrü ve lokasyonlarına yakınlık ile
tedârik mâliyetlerinin yüksekliği öncelikli olarak dikkate alındığı için, tedârik
kaynağına yakın noktalarda yer seçimi yapılır.
Orta noktaya göre konumlandırma: Burada ise hem pazara hem de ürüne göre
konumlandırma, belli ağırlıklarda dikkate alınır.
 Depolama yeri seçimi
●Depo Yeri Seçiminde Mikro Analiz
Mikro analizde ise, seçilen coğrafî bölge içinde, depo yerinin
belirlenmesinde aşağıdaki etmenler dikkate alınır:
A)Nicel Etmenler :
Yakınlık; Süre, Mesafe, Sefer Sayısı, Nakliye Maliyeti bazında
dikkate alınabilir.

•Müşterilere Yakınlık
•Tedarikçilere Yakınlık
•Gümrüklere (İthalat-İhracat) Yakınlık
•Arazi ve/veya İnşaat Maliyeti
●Depo Yeri Seçiminde Mikro Analiz
B)Nitel Etmenler :
• İmar Durumu (tür, emsal değer, yükseklik, vd.) ve Değişme Olasılığı,
Kamulaştırma Riski, Yeterli Alan Büyüklüğü
• Konum (görsellik, reklam etkisi, vd.)
• Gayrimenkulün Değerlenme Olasılığı, Mevcut ve Gelecekteki Ana Ulaşım
Yollarına Yakınlık, Seçenek Ulaştırma Olanaklarının (karayolu, demiryolu,
denizyolu ve havayolu) Varlığı
• Arazi Topoğrafyası ve Zemin Özellikleri, Kat Oluşturmaya, Hafriyat ve İnşaat
Maliyetine Etkisi
• Altyapı (elektrik, su, doğalgaz, data, kanalizasyon, atık, ulaşım vb.) Olanakları,
Sürekliliği ve Maliyeti
• Personelin Erişim Kolaylığı, Personel Temin Olanağı, Personel Servisi maliyeti
●Depo Yeri Seçiminde Mikro Analiz

•Çevredeki Toplumun Sosyal Yapısı, Güvenlik

•Trafik Yoğunluğu
•Afet Riski, Sigorta Ücreti
•Komşu Arsa ve Binalar (gerçekleştirilen faaliyetler)
•Arsanın tarihçesi (önceki sahipleri ve faaliyetleri)
•İklim (rakım/deniz seyiyesinden yükseklik, yola bakan yöndeki
hakim rüzgar)
•Genişleme Olanağı
•Araç Manevrasına Uygun Alanların Varlığı
•Vergi ve Teşvikler
•Çevresel Etkiler (Konutlara Yakınlık vd)
•Kendi Arazisi Olma Durumu
•Evrak Akışı Açısından İlgili Kurumlara Yakınlık
 Depolamanın Önemi

Depolama ve dağıtım merkezlerinin, lojistik ve tedarik zinciri yönetiminde çok

önemli rolü bulunmaktadır. Pazar ihtiyaçları dikkate alınarak alt ve üst yapısı
oluşturulmuş depo ve sevkiyat merkezleri tedarik zinciri sürecinde özellikle
son nokta olan müşteriyi direkt olarak etkilemektedir.

Bir örnekten yola çıkacak olursak tam zamanlı (J.I.T) üretim yapan bir
otomotiv firmasının üretim bandına teslim edilecek ürünlerde olası bir gecikme
üretimde çok ciddi bir aksamaya neden olacaktır. Otomotiv endüstrisinde J.I.T (
Just in Time ) çalışma prensibi yaygın olduğu için gerek ana sanayiler, gerekse
yan sanayilerin üretimleri birbirleri ile direkt olarak ilişkilidir.
Hammaddenin kaynağından üretim bandına gelen ürün daha sonra ana sanayinde
kullanılacak yan sanayi ürünü olarak üretilecek ve yine tam zamanlı olarak ana
sanayinin üretim bandına teslim edilecektir. Otomotiv sanayinde ürün tedarik
sürecinde MİLKRUN sistemi uygulanarak malın daha kısa ve daha uygun
maliyetlerle üretim bandına teslimi söz konusu olabilmektedir.
Depolama ve Dağıtım hizmetleri veren firmaların özellikle depo
süreçlerini ve dağıtım süreçlerini çok iyi ve efektif yöneterek talep
edildiği anda firmalara anlık ürün beslemesi firmaların üretim
süreçlerini olumlu yönde etkilemektedir. Ürünler direkt müşteriye
sunulacak nitelikte tüketim malları ise müşteri tarafından
verilen siparişin kısa sürede müşterinin elinde olacak
şekilde organizasyonlarının yapılıp, en hızlı bir şekilde ürün
teslimatının gerçekleştirilmesi müşteri memnuniyetinde % 100’lere
varan bir artış olacaktır.
Depolamanın Lojistiğe Getirdiği Kolaylıklar
●Depolama lojistik merkezlerini oluşturur.
●Depolama ile mal muhafazası kolaylaşır.
●Depolama ile tüketim mallarının maliyetleri
azalır.
●Depolama ile mal takibi kolaylaşır
●Depolama ile ulaşım süresi kısalır
●Depolama ile stoklama kapasitesi aratar
●Depolama iş gücü maliyetini azaltır.
●Depolama ile envanter doğruluğu sağlanır.
 Depo Çeşitleri
●Ürünün türüne ve özelliklerine göre;
(Hammadde Depoları, Yarı mamul Depoları, Tamamlanmış Ürün
Depoları, Gıda Depoları, Tehlikeli Madde Depoları)
●Hava koşullarından korunma derecesine göre;
(Açık Hava Depoları, Kapalı depolar, Soğuk Hava Depoları
●Mülkiyet biçimine göre;
(Özel Depolar, Kamu Kurum ve Kuruluşlara Ait Depolar, Kontratlı
Depolar, Finansal Kiralama (Leasing) Depolar)
●İşletme fonksiyonuna göre;
(Lojistik Depolar, Dağıtım Depoları, Genel Saklama Depolama,
Hizmet Depoları)
●Yerleşim yerine göre;
(Merkezi Depolar, Bölgesel Depolar, Transit Depolar)
●Otomasyon düzeyine göre;
(Geleneksel Depolar, Yüksek Yoğunluklu Depolar, Otomatik
Depolar)
Depolamanın Standartları

1. Taşıma ve stok kapasitesine özen göstermek

2. İş güvenliğine özen göstermek
3. Mal takibini iyi yapmak
4. Depo sahasını uygun bölgeye kurmak
5. Hırsızlık ve mal kaçırmaya yönelik önlemler
6. Gerekli güvenlik önlemlerini almak
7. Tır rampalarını uygun ve güvenli inşa etmek
8. Gerekli yasal işlemleri tam şekilde yapmak
9. Depolanan malı korumak
10. Gerekli iş standartları ve etik kuralları sağlamak
11. Mal kontrolünü ve takibini sağlamak
 Depolamada Problemler

●İş kazaları
●Mal takibinde aksaklıklar
●Üretim yerine uzaklık
●Malın muhafaza edilememesi (Son kullanma tarihi problemi)
●Ulaşımının zor olması
●Depolama alanının yetersiz olması
●Malın depoda fazla bekleyip tüketiciye geç ulaşması
●Malzeme-Araç eksikliğinden meydana gelen kazalar
 Depolama risk analizi

Lojistik süreç içerisinde depo alanları yüksek derecede riske ve

tehlike potansiyeli olan yerler olarak tanımlanmaktadır. Depo
sahasında risklerin yüksek olması; kullanılan kaldırma ve taşıma
ekipmanları (forklift vb.) ve ürünlerin bir araya gelerek
oluşturdukları palet ve raf sistemlerinin ağırlık ve hacminden
kaynaklanmaktadır. Bu nedenle depolar, risklerin sürekli ve sistemli
bir şekilde kontrol altında tutulması gereken yerlerdir. Dolayısıyla
muhtemel depo risklerinin gerçekleşmeden çok önceden
tanımlanması ve her biri için emniyet tedbirlerinin alınması
gerekmektedir.
Örneğin; forkliftler ve diğer elleçleme araçları operasyonları
süresince ciddi yaralanmalara ve kazalara neden olabilmektedir.
Konveyörlerin tamir-bakım ve kullanımı sırasında görevli personel
ellerini konveyörlerin dişlileri arasına sıkıştırabilmekte, bunun
sonucunda uzuv kaybına yol açabilecek kazalar söz konusu
olabilmektedir.
 Depo operasyonlarında kol gücünün yoğun olarak
kullanılması sonucunda depo kazaları otomasyon sistemlerine
göre daha riskli olabilmektedir. Depo sahalarında mekanik
kazaların dışında gürültü, yangın, yük kaymaları ve düşmeleri
gibi farklı risk ve tehlikeler de bulunmaktadır. Depolarda
risklere yönelik aşağıdaki emniyet ve güvenlik önlemlerinin
bulunması gerekmektedir.
Depo yönetimindeki temel iş
süreçleri
1. Eşya giriş ve boşaltma (Mal Kabul),
2. Fiziksel depolama,
3. Sayım
4. Sipariş toplama,
5. Paketleme, Ambalajlama,
6. Eşyaların çıkışı ve yüklemedir.
Konveyör
Vinç
Trans palet
Forklift
Yüksek İrtifa İstifleme Araçları (Reach
Truck)
Sipariş Toplama Araçları (Order
Picker)
Yan Yönlü Toplama Araçları (Side
Loader)
Streçleme Makinesi
 Üretim Yönetimi, Beta Yayınları, Prof Dr. Bülent
KOBU
 Lojistik El Kitabı, Gazi Kitabevi, Dr. M. Hakan
KESKİN
 Lojistik İlkeleri ve Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Doç.
Dr. Orhan KÜÇÜK