ASENKRON MOTOR YOL VEREME VE HIZ

KONTROL TEKNİĞİ
DC-AC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER / İNVERTERLER
 DC-AC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri

Ud : Girişteki DC kaynak gerilimi Endüstride yüksek frekanslı devreler

Uç : Çıkıştaki AC efektif faz gerilimi olarak bilinen ve son yıllarda kullanımı

Uç = f (md) veya Uç = f (ma) yaygınlaşan dönüştürücü türüdür.

md : Modülasyon Doluluk Oranı

ma : Modülasyon Genlik Oranı
: Modülasyon Katsayısı
mf : Modülasyon Frekans Oranı
Temel Özellikleri
 Kontrolün lineer olduğu kabul edilir.

 Yaygın olarak AC PWM Yöntemi ile kontrol sağlanır.

 Çıkış gerilimi efektif olarak kontrol edilir.

 Yüksek frekanslı devreler olarak bilinir.

 Giriş tarafında ciddi dalgalanmalar ve çıkış tarafında ciddi harmonikler
oluşabilir. Ancak, bu dalgalanmalar kolayca düzeltilebilir.

 Zorlamalı komütasyonludur.

 Genel olarak, yüksek güç ve düşük frekanslarda SCR, orta güç ve orta
frekanslarda BJT, düşük güç ve yüksek frekanslarda MOSFET, kullanılır.
IGBT ise, ortanın üzerindeki güç ve frekanslarda kullanılır.
 DC-AC Dönüştürücülerin Genel Olarak Sınıflandırılması
DC-AC dönüştürücüler,
Besleme kaynağı açısından,
a) Gerilim Kaynaklı İnverterler
b) Akım Kaynaklı İnverterler
Faz sayısına göre,
a) Tek Fazlı İnverterler
b) Üç Fazlı İnverterler
Kontrol açısından,
a) Kare Dalga İnverterler
b) Boşluklu (Kısmi) Kare Dalga İnverterler
c) PWM İnverterler
İletim süresine göre,
a) 1800 iletimli inverterler
b) 1200 iletimli inverterler
Tek fazlı inverterler,
Devre yapısına göre,
a) Yarım Köprü İnverterler
b) Tam Köprü İnverterler
c) Push-Pull İnverterler
olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Gerilim
kaynaklı ve PWM inverterler, endüstride
daha yaygın olarak kullanılmaktadır.
TEK FAZLI KARE DALGA İNVERTERLER
Yarım Köprü Kare Dalga İnverter

 2
1 U 
U    d  d(t )
2

 0 2 
a

Ud
Ua 
2

2 U
U a1   d sin( t ) d(t )
0 2

2 2 Ud
U a1 
 2
 Bu inverter sadece 2 transistör ve 2 diyot ile gerçekleştirilir.

 Devre yapısı basit ve ucuzdur. Ancak, orta uçlu bir gerilim kaynağı
gerektirir.

 Böyle bir kaynak pratik olarak pek mümkün olmadığından, bazı özel
endüstriyel uygulamalarda kullanılmaktadır.

 Elamanlar Ud gerilimine maruz kalır.

Tam Köprü Kare Dalga İnverter

U ab  U d

2 2
U ab1  Ud


Bu inverter 4 transistör ve 4 diyot ile

gerçekleşmektedir. Normal bir inverter devresi
olup, herhangi bir sınırlama veya özel şart
gerektirmez.
Elamanlar Ud gerilimine maruz kalır
Genel Olarak İnverterlerde
 Enerji akışı, tristörler iletimde iken DC kaynaktan AC yüke doğru ve diyotlar
iletimde iken AC yükten DC kaynağa doğrudur.

 Çıkışta gerilim ve akım ile enerji 2 yönlü olabilmektedir. Böylece, inverterler 4

bölgeli olarak çalışabilmektedir.

 Bir peryot içerisinde, ortalama enerji akışı DC kaynaktan AC yüke doğru ise
devrenin inverter modunda, enerji akışı AC yükten DC kaynağa doğru ise
doğrultucu modunda çalıştığı anlaşılır.

 DC kaynaktan çekilen akım için,

Id  IT  I D
ÜÇ FAZLI KARE DALGA İNVERTERLER

Üç fazlı inverterlerin çalışma prensibi

tek fazlılara oldukça benzerdir. Çıkış
geriliminin bozulmaması açısından 1800
iletimli olanları tercih edilir.
Çoğu uygulamalarda ve özellikle kesintisiz
güç kaynaklarında, harmoniklerin çok az
olduğu PWM kontrolü kullanılmaktadır.
Anahtarlama kayıpları açısından kare
dalga inverterler oldukça avantajlıdır. Kare
dalga inverterlerde Doluluk Oranı
değiştirilerek gerilim kontrolü yapılabilir