DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ

DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ

INCOTERMS 2000

Incoterms 2000
EXW
İŞYERİNDE TESLİM

(…… olarak belirtilen yerde)

“İşyerinde teslim” terimi, satıcının malları, kendi mahallinde veya başka bir ismen belirtilmiş yerde
(örneğin işyerinde, fabrikada, depoda vb.) gümrükleme işlemleri yapılmamış ve hiçbir taşıcıya
yüklenmemiş şekilde, alıcının tasarrufuna bırakılmasını ifade eder.

Böylece bu terim, satıcının asgari hükümlülüklerini temsil etmektedir ve alıcının mahallinden

alınmasıyla ilgili bütün hasar ve masrafları üslenmesi gerekir.

Fakat taraflar çıkışta, malların yüklenmesinden ve buna bağlı tüm hasar ve masraflardan satıcının
sorumlu olmasını isterlerse, bu husus satım sözleşmesine bu amaçla eklenecek açık bir hükümle
belirli hale getirilmelidir.alıcı eğer doğrudan veya dolaylı olarak ihracat için gerekli gümrükleme
işlemlerini yerine getirmiyorsa, bu terim kullanılmamaktadır. Böyle durumlarda, satıcının yüklemeyi,
hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere yapmayı kabul etmesi şartıyla, FCA terimi
kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
FCA
TAŞIYICI MASRAFSIZ

(……. olarak belirtilen yerde)

“Taşıyıcı masrafsız” terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklenmiş olarak, belirtilen yerde, alıcı
tarafından tayin edilen taşıyıcıya teslim edilmesini ifade eder.seçilen teslim yerinin malların bu yerde
yüklenmesi veya boşaltılması üzerinde etkisi bulunduğuna işaret edilmelidir. Eğer teslim satıcın
mahallinde gerçekleşirse, satıcı yüklemeden sorumludur. Eğer teslim herhangi başka bir yerde
gerçekleşmiş ise o zaman satıcı malların boşaltılmasından sorumlu olmaz.

Bu terim, çok vasıtalı olanlar da dahil, her türlü taşıma şekli için kullanılabilir.

“Taşıyıcı”, bir taşıma sözleşmesinde, malların demiryolu, karayolu, denizyolu, havayolu, içsular veya
bu yolların bir arada kullanılarak taşınması veya bunun ifasını sağlamayı yükümlenen herhangi bir
kişiyi ifade eder.

Eğer alıcı malların teslim alınması için, kendisi bizzat taşıyıcı olmayan birisini tayin etmişse, satıcı
malların bu kişiye bırakarak teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılır.

Incoterms 2000
 FAS
GEMİ DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ

(……. olarak belirtilen yerde)

“Gemi doğrultusunda masrafsız” terimi, belirtilen yükleme limanında, mallar gemi doğrultusunda
yerleştirildikleri zaman, satıcının malları teslim etmesi demektir. Bu durum, bu andan itibaren artık,
alıcının, mallara ilişkin bütün masrafları, zıya ve hasar riskleri üslendiğini ifade eder.

FAS terimi ihraç için malların satıcı tarafından gümrüklenmesini gerektirir.

BU DURUM, İHRACAT İÇİN GEREKLİ GÜMRÜKLEME İŞLEMLERİNİ ALICININ YERİNE

GETRMESİNİ ÖNGÖREN ÖNCEKİ INCOTERMS VERSİYONLERININ AKSİDİR.

Fakat, taraflar malların ihracat için alıcı tarafından gümrüklenmesini isterlerse, bu durum satım
sözleşmesine eklenecek açık ifadelerle belirtilmelidir.

Bu terim sadece deniz ve içsu taşımacılığında kullanılabilir.

Incoterms 2000
FOB
GEMİDE MASRAFSIZ

(……. olarak belirtilen yerde)

“Gemide masrafsız” terimi, belirtilen yükleme limanında malların küpeşteyi aşmasıyla satıcının malları
teslim ettiği anlamına gelir. Bu demektir ki, bu noktadan itibaren alıcı mallara ilişkin bütün masrafları,
zıya ve hasarları üstlenmektedir. FOB terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklemesini gerektirir. Bu
terim sadece deniz veya içsu taşımacılılığında kullanılabilir. Eğer taraflar malların gemi küpeştesini
aşarak teslim edilmeleri niyetinde değillerse, FCA terimi kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
CFR
MAL BEDELİ VE NAVLUN

(Varış limanı ….. olarak belirtilmek suretiyle)

“Mal bedeli ve navlun” terimi, yükleme limanında malların küpeşteyi aşmasıyla satıcının malları teslim
ettiği anlamına gelir.

Satıcı, malların belirtilen varış yerine kadar taşınması için gerekli olan masrafları ve navlun bedelini
ödemelidir, ancak malların zıyaı ve hasarı ile teslim anından sonra meydana gelen olaylardan
kaynaklanan ek masrafları satıcıdan alıcıya geçer.

CFR terimi,satıcının malları ihracat için gümrüklenmesini gerektirir.

Bu terim sadece deniz ve içsu taşımacılığında kullanılabilir. Eğer taraflar, malları gemi küpeştesini
aşarak teslim etmek niyetinde değillerse, CPT terimi kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
 CIF
MAL BEDELİ, SİGORTA VE NAVLUN

(Varış limanı …. olarak belirtilmek suretiyle)

“Mal bedeli, sigorta ve navlun” terimi, yükleme limanında malların küpeşteyi aşmasıyla satıcının
malları teslim ettiği anlamına gelir.

Satıcı, malların belirtilen varış yerine kadar taşınması için gerekli olan navlun bedelini ödemelidir,
ancak malların zıyaı ve hasarı ile teslim anından sonra meydana gelen olaylardan kaynaklanan ek
masraflar, satıcıdan alıcıya geçer. Ancak, CIF teriminde satıcı ayrıca alıcının yolculuk sırasında
mallara ilişkin zıya ve hasar riskine karşılık denizcilik sigortası temin etmelidir.

Dolayısıyla, satıcı sigorta için sözleşme yapar ve sigorta primlerini öder. Alıcı,CIF teriminde satıcının
sadece asgari teminat ile koruman isterse, ya bu konuda satıcı ile mümkün olduğunca açık anlaşmalı
veya kendisi ek sigorta yaptırmalıdır.

CIF terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklenmesini gerektirir.

Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığında kullanılabilir. Eğer taraflar, malların gemi küpeştesini
aşarak teslim etmek niyetinde değillerse, CIP terimi kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
CPT
TAŞIMA ÖDENMİŞ OLARAK

(varış yeri …. olarak belirtilmek suretiyle)

“Taşıma ödenmiş olarak…..” terimi , satıcının malları bizzat kendisinin seçtiği bir taşıyıcıya teslim
edeceğini , fakat satıcının, ilaveten, malların belirtilen varış noktasına getirilmesi gereken taşıma
masraflarını ödemek zorunda olduğunu ifade eder. Böylece, alıcı, mallar bu şekilde teslim edildikten
sonra da ortaya çıkabilecek riskleri ve diğer masrafları da üstlenmektedir.

“Taşıyıcı” terimi, bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde malların, demiryolu, karayolu, denizyolu,
havayolu, içsular veya bu yolların bazılarının beraber kullanılmasıyla taşınması yükümlülüğünü üstüne
alan veya sağlama taahhüdünde bulunan herhangi bir kişiyi ifade eder.

Eğer malların belirtilen varış mahalline ulaştırılması için ard arda taşıyıcılar kullanılıyorsa, malların ilk
taşıyıcıya teslimiyle hasar geçmiş olur.

CPT terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklenmesini gerektirir.

Bu terim, çok vasıtalı olanlar de dahil, her türlü taşıma şekli için kullanılabilir.

Incoterms 2000
 CIP
TAŞIMA VE SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK

(varış yeri … olarak belirtilmek suretiyle)

“Taşıma ve sigorta ödenmiş olarak ….” terimi, satıcının malları bizzat kendisinin seçtiği bir taşıyıcıya
teslim edeceğini, fakat satıcının, ilaveten, malların belirtilen varış noktasına getirilmesi için gereken
taşıma masraflarını ödemek zorunda olduğunu ifade eder. Böylece, alıcı, mallar bu şekilde teslim
edildikten sonra de ortaya çıkabilecek riskleri ve diğer masrafları da üstlenmektedir. Ancak, CIP
teriminde satıcı ayrıca alıcının yolculuk sırasında mallara ilişkin zıya ve hasar riskine karşılık bir
sigorta temin etmelidir.

Dolayısıyla, satıcı sigorta için sözleşme yapar ve sigorta primlerini öder.

Alıcı, CIP teriminde satıcının sadece asgari teminat sağlayan bir sigorta temin etmek zorunda
olduğuna dikkat etmelidir. Alıcı daha geniş bir teminatla korunmak isterse, ya bu konuda satıcı ile
mümkün olduğunca açık olarak anlaşmalı yada ek sigorta yaptırmalıdır.

“Taşıyıcı” terimi, bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde malların, demiryolu, karayolu, denizyolu,
havayolu, içsular veya bu yolların bazılarının beraber kullanılmasıyla taşınması yükümlülüğünü üstüne
alan veya sağlama taahhüdünde bulunan herhangi bir kişiyi ifade eder.

Eğer malların belirtilen varış mahalline ulaştırılması için ard arda taşıyıcılar kullanılıyorsa, malların ilk
taşıyıcıya teslimiyle hasar geçmiş olur.

CIP terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklenmesini gerektirir.

Bu terim, çok vasıtalı olanlar de dahil, her türlü taşıma şekli için kullanılabilir.

Incoterms 2000
DAF
SINIRDA TESLİM

(…. olarak belirtilen yerde)

“Sınırda teslim” terimi, malların gelen taşıma aracından boşaltılmamış, ihracat için gümrüklenmemiş
fakat ithalat için gümrüklenmiş olarak sınırda, ancak bitişik ülkenin gümrük sınırından önce olacak
şekilde, belirtilen teslim yerinde veya noktasında alıcının tasarrufuna bırakılmasıyla satıcının teslim
borcunu yerine getirdiğini ifade eder.

“Sınır” terimi, ihracatın yapıldığı ülkenin sınırı dahil her tür sınırı tanımlamak için kullanılabilir.
Dolayısıyla söz konusu “sınırın”, terim içinde bir yer veya nokta olarak kesinlikle her zaman ismen
belirtilmesi hayati önem taşımaktadır.

Fakat, taraflar satıcının, gelen taşıma araçlarından malların boşaltılmasından sorumlu olması ve
satıcının boşaltmaya ilişkin hasar ve masrafları üstlenmesi niyetinde ise, bu durum satış sözleşmesine
bu amaçla eklenecek açık bir ifade ile aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Bu terim teslimin kara sınırında yapılması halinde her türlü taşıma şekli için kullanılabilir. Eğer teslim,
varış limanında, gemide veya rıhtımda (iskelede) gerçekleştirilecek ise DES veya DEQ terimleri
kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
 DES
GEMİDE TESLİM

(varış limanı …. olarak belirtilmek suretiyle)

“Gemide teslim” terimi, ithalat için gümrüklenmemiş malların belirtilen varış limanında gemide alıcının
tasarrufuna bırakılmasıyla birlikte satıcının teslim yükümlülüğünü yerine getirdiğini ifade eder. Malların
boşaltmadan önce belirtilen limana getirilmesiyle ilgili tüm hasar ve masrafları satıcının üstlenmesi
arzusunda iseler, artık DEQ terimi kullanılmalıdır.

Bu terim sadece mallar deniz veya içsular veya çok vasıtalı taşıma ile varma limanında gemide teslim
edilecekse kullanılabilir.

Incoterms 2000
DEQ
RIHTIMDA TESLİM

(Varış limanı …. olarak belirtilmek suretiyle)

“Rıhtımda teslim” terimi, satıcının, belirtilen varış limanındaki rıhtımda (iskelede), ithalat için gerekli
gümrükleme işlemleri yerine getirilmemiş olarak alıcının tasarrufuna bırakmakla malları teslim ettiğini
ifade eder. Satıcı, malların belirtilen varış limanına taşınması ve rıhtıma (iskeleye) gümrüklenmesi ve
bununla ilgili tüm işlemlerin, vergilerin, resim ve diğer harçların ödenmesi yükümlülüğünü alıcının
üstlenmesini öngörür.

BU DURUM, İTHALAT İÇİN GEREKLİ GÜMRÜKLEME İŞLEMLERİNİ SATICININ YERİNE

GETİRMESİNİ ÖNGÖREN ÖNCEKİ INCOTERMS VERSİYONLARININ AKSİDİR.

Fakat taraflar malların ithalinde ödenen masrafları kısmen veya tamamen satıcının yükümlülükleri
arasına katmak isterlerse, bu durum satış sözleşmesine bu amaçla eklenecek açık bir ifade ile
aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Bu terim sadece mallar denizyolu veya içsu veya çok vasıtalı taşıma ile varma limanında gemiden
rıhtıma (iskeleye) boşaltılmakla teslim edilecekse kullanılabilir. Bununla beraber taraflar malların
rıhtımdan limanın içinde veya dışında başka bir yere aktarılmasına ilişkin hasar ve masrafları satıcının
yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, DDU veya DDP terimleri kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
DDU
GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEKSİZİN TESLİM

(varış yeri … olarak belirtilmek suretiyle)

“Gümrük resmi ödenmeksizin teslim” terimi, sarıcının ithalat için gümrüklemeden ve belirtilen varma
yerinde gelen taşıma aracından boşaltmadan malları alıcıya teslim ettiğini ifade eder. Satıcı,
uygulandığı ölçüde, varış ülkesinde ithalat için herhangi bir “gümrük resmi” (terim, gümrük işlemlerini
gerçekleştirme sorumluluğu ve rizikosunu ve bu işlemlere ilişkin ödemeleri, gümrük resimlerini,
vergileri ve diğer harçları da kapsar) dışında, malların buraya taşınmasıyla ilgili bütün hasar ve
masrafları yükümlenmelidir. Bu “gümrük resmi” ile malları ithalat için zamanında gümrüklememesinden
kaynaklanan her türlü masraflar ve hasarlar alıcı tarafından karşılanmalıdır.

Fakat, taraflar satıcının gümrük işlemlerini tamamlaması ve bundan kaynaklanacak masraflar ve

hasarlar ile malların ithali için bazı masrafları üstlenmesini arzu ediyorlar ise, bu durum satış
sözleşmesine bu amaçla eklenecek açık bir ifade ile aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Bu terim, her türlü taşıma şekli için kullanılabilir, fakat eğer teslim varma limanında gemide veya
rıhtımda (iskelede) gerçekleştirilecek ise DES veya DEQ terimleri kullanılmalıdır.

Incoterms 2000
 DDP
GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM

(varış yeri …. olarak belirtilmek suretiyle)

“Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim” terimi, satıcının ithalat için gümrüklenen ve belirtilen varma
yerinde gelen taşıma aracından boşaltmadan malları alıcıya teslim ettiğini ifade eder. Satıcı,
uygulandığı ölçüde, varış ülkesinde ithalat için herhangi bir “gümrük resmi” (terim, gümrük işlemlerini
gerçekleştirme sorumluluğu ve rizikosunu ve bu işlemlere ilişkin ödemeleri, gümrük resimlerini,
vergileri ve diğer harçları da kapsar.) dışında, malların buraya taşınmasıyla ilgili bütün hasar ve
masrafları yükümlenmelidir.

EXW terimi satıcı için asgari yükümlülük ifade ederken, DDP terimi azami yükümlülüğünü gösterir.

Bu terim, satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ithal izni alamadığı hallerde kullanılmalıdır.

Fakat, taraflar malların ithalinde ödenecek bazı masrafları (örneğin Katma Değer Vergisi: KDV)
satıcının yükümlülükleri dışında tutmayı arzu ediyorlarsa; bu durum satış sözleşmesine bu amaçla
eklenecek açık bir ifade ile aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Taraflar, alıcının ithalata ilişkin bütün hasarlara ve masraflara katlanmasını istiyorsa, DDU terimi
kullanılmalıdır.
Bu terimi, her türlü taşıma şekli için kullanılabilir, fakat eğer teslim varma limanında gemide veya
rıhtımda (iskelede) gerçekleştirilecek ise DES veya DEQ terimleri kullanılmalıdır.

DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ

-PEŞİN ÖDEME
-MAL MUKABİLİ
-VESAİK MUKABİLİ
-AKREDİTİF
-KABUL KREDİLİ
-KARŞILIKLI TİCARET

PEŞİN ÖDEME –Advance Payment-

Alıcının satıcıya malların sevkinden önce ödeme yapmasına peşin ödeme denir. İthalatçının (alıcının)
mal bedelini kendi bankası aracılığı ile ithalatçıya ödemesi, ihracatçının bedelini peşinen tahsil ettiği
malı ithalatçıya göndermesiyle gerçekleşir.

İhracatçı açısından
Peşin ödeme en ideal ödeme şeklidir. Malların hazırlanması ve sevk edilmesi için gerekli finansman
sağlanmış olur.

İthalatçı açısından
En riskli ödeme şeklidir. Mal bedeli gönderildikten sonra mal alınmayabilir. Mal istenilen kalitede
olmayabilir. Bu nedenle peşin ödeme şeklini ithalatçı ancak aralarında güven unsurunun çok kuvvetli
olduğu yada uzun süreli çalıştığı ihracatçı ile yaptığı anlaşmada kullanır.

MAL MUKABİLİ ÖDEME –Cash Againts Goods=Open Account-

Satıcının alıcıya mal bedelini tahsil etmeden göndermesine mal mukabili ödeme denir. Burada satıcı
malları ve bunları tevsik eden vesaikleri herhangi bir ödeme talimatı olmaksızın alıcıya gönderir, alıcı
malı gümrükten çeker ve çektikten bir mühlet sonra mal bedelini öder. Burada taraflar arasında güven
unsuru çok önemli olması gerekir.

İhracatçı açısından
En riskli ödeme şeklidir. Çünkü mal bedelinin ödenmesi ile ilgili hiçbir güvence yoktur. İhracatçı
gönderdiği malın parasını alamama veya kesintiyle alma gibi risklerle karşı karşıya kalabilir.

İthalatçı açısından
Mal mukabili, ithalatçı açısından çık cazip ve avantajlıdır. Çünkü mallara belini ödemeden sahip
olmakta ve bunun üzerinden bir kazanç elde ettikten sonra bedelini ödemektedir.

VESAİK MUKABİLİ ÖDEME –Cash Agaınst Documents-

İhracatçının malları yüklendikten sonra bunu tevsik eden vesaiki kendi bankası aracılığı ile karşı
ülkedeki alıcının bankasına bedelinin tahsili koşulu ile teslim edilmesi amacıyla gönderilmesi işlemine
vesaik mukabili ödeme denir. Bu ödeme şeklinde bedel tahsil edilmeden vesaik ithalatçıya teslim
edilmez. Burada bankanın rolü mal bedelini tahsil edip vesaiki ithalatçıya teslim etmektir.

İhracatçı açısından
İhracatçı bu ödeme şeklinde daha güven altındadır. Mallar ithalatçının ülkesine ya ulaşmıştır yada
ulaşmak üzeredir. Burada mal bedeli tahsil edilmeden vesaikler teslim edilmeyeceğinden mallar
bedelleri ödenmeden gümrükten çekilemeyeceklerdir.

İthalatçı açısından
Bu ödeme şekli ithalatçı parasının ödemeden vesaiki alamayacak vesaiki teslim almadan malları
gümrükten çekemeyeceğinden malların istenilen nitelikte olup olmadığını vesaik üzerinden
inceleyecek ve uygunluğunun tespiti ile bedelini ödeyecektir. MTO’nun 522 no’lu tahsiller için
yeknesak kuralları belirleyen broşürdeki koşullar çerçevesinde işlem yapılır.

AKREDİTİF –Letter of Credit-

Akreditif şarta bağlı bir ödeme garantisidir. Küşat mektubundan belirtilen koşullara uygun sevk
vesaiklerinin ibrazında ödemenin yapılacağını taahhüt eden bir ödeme şeklidir. Burada anlaşan alıcı
ve satıcı araya bankalarını koyarak istenilen nitelikte ve uygun koşullarda oluşturdukları anlaşmalarını
gerçekleştirmek amacı ile bu ödeme şeklini kullanırlar. MTO’nun 500 sayılı broşürüne dayalı olarak
gerçekleştirilen bu ödeme şeklinde bankalar alıcı ve satıcının arasındaki sözleşme ile ilgilenmezler.
Onların ilgilendikleri akreditif koşullarının ortaya konduğu ve küşat mektubunda belirlen koşulların
uygun vesaiklere ibrazıdır. Uygun vesaik ibraz edildiği zaman satıcı parasını alacağını alıcı istenilen
nitelikte mala kavuşacağını bilir. Burada bankalarda ticaretin güvenli bir temele oturmasına aracılık
eder.

Akreditif de dört taraf vardır;

-Amir (İthalatçı)
-Amir Banka (İthalatçının bankası)
-Lehdar (İhracatçı)
-Lehdar Banka (İhracatçının bankası)

Amir
İthalatçı firma olup kendi bankasına akreditif açma talimatı vererek işlemi başlatan taraftır. Proforma
fatura gereği yaptığı sözleşme koşullarına uygun şartları ve aranacak belgeleri bankasına bildirir ve
böylece akraditifin içeriğini oluşturur.

Amir Banka
İthalatçının talimatı üzerine yine ithalatçının istekleri doğrultusunda hazırladığı küşat mektubu aracılığı
ile akreditif işlemlerini başlatır. Lehda banka aracılığı ile ihracatçıya ödeme taahhüdüne girer, bu
taahhüt şarta bağlıdır bu şart uygun sevk vesaikinin ibrazıdır.

Lehdar
İhracatçı yani akreditif konusu olan malı satan firma olup kendisine bildirilen akreditif şartlarına uygun
malı yükleyen ve bunu tevsik eden uygun vesaikleri bankasına teslim ederek parasını tahsil eder.

Lehdar Banka
Amir banka tarafından kendisine açılan akreditifi ihracatçıya ihbar eden koşulları bildiren ve uygun
sevk vesaikinin ibrazından sonra amir bankadan aldığı yetki ile mal bedelinin amir banka tarafından
ödenmesini sağlayan bankadır.

AKREDİTİF TÜRLERİ

1-GAYRİKABİLİRÜCU (DÖNÜLEMEZ) AKREDİTİF –IRREVOCABLE L/C-

2-KABİLİRÜCÜ (DÖNÜLEBİLİR) AKREDİTİF –REVOCABLE L/C-

3-TEYİTSİZ AKREDİTİF –UNCONFIRMED L/C-

4-TEYİTLİ AKREDİTİF –CONFIRMED L/C-

5-VESAİK İBRAZINDA ÖDEMELİ AKREDİTİF –SIGHT L/C-

6-VADELİ AKREDİTİF –DEFERRED PAYMENT L/C-

7-DEVREDİLEBİLİR AKREDİTİF –TRANSFERABLE L/C-

8-PEŞİN ÖDEMELİ AKREDİTİF

*RED CLAUSE
*GREEN CLAUSE L/C

9-KARŞILIKLI AKREDİTİF –BACK TO BACK L/C-

10-DÖNER (ROTATİF) AKREDİTİF

*BİRİKİMLİ –CUMULATİVE-
*BİRİKİMLİ OLMAYAN –NON CUMULATİVE-

11-TEMİNAT AKREDİTİFİ –STANDBY L/C-

AKREDİTİF TÜRLERİ
1-GAYRİKABİLİRÜCU (DÖNÜLEMEZ) AKREDİTİF –IRREVOCABLE L/C-
Gayrikabilirücu akreditif, amir bankanın akreditif şartlarına uygun vesaikin akreditif koşullarına uygun
zaman ve şekilde ibrazı halinde ödemenin geri dönülmez şekilde yapılmasını taahhüt etmektedir.
Burada tarafların onayı olamadan akreditifin herhangi bir aşamasında akreditiften dönülmenin
mümkün olmadığı akreditif türüdür. Yine tarafların onayı olmadan koşullar değiştirilemez.

2-KABİLİRÜCÜ (DÖNÜLEBİLİR) AKREDİTİF –REVOCABLE L/C-

Bu tür akreditife amir banka herhangi bir anda akreditif koşullarını değiştirebilir ve tarafların bu
değişiklikler nedeni ile önceden haberdar olmaları gerekmez. Amir banka ihracatçıya danışılmadan
herhangi bir anda yapılan bu değişiklik ihracatçı için risktir. Bu değişiklik uygun vesaiklerin bankaya
ibrazından sonra yapılır.ise geçerlidir.

3-TEYİTSİZ AKREDİTİF –UNCONFIRMED L/C-

Akreditif metninde teyitsiz olduğu bildirilir yada teyit konusunda herhangi bir açıklama yoksa akreditif
teyitsiz kabul edilir. Lehdar banka akreditifi lehdara sadece ihbar eder uygun sevk vesaikinin ibrazında
ödeme yapılacağına dair herhangi bir taahhüt ve sorumluluk yoktur.

4-TEYİTLİ AKREDİTİF –CONFIRMED L/C-

Akreditifi açan banka açmış olduğu akreditifi teyit etmesi konusunda lehdar bankaya talepte bulunur
veya talimat verir bu bankada bu talimata uygun hareket edip teyit verirse uygun sevk vesaikinin
ibrazında ödeme taahhüt verilmiş olur. Yani kendi hesaplarına akreditif bedeli alacak kaydedilmeden
bu banka ihracatçıya ödeme yapar.

5-VESAİK İBRAZINDA ÖDEMELİ AKREDİTİF –SIGHT L/C-

Akreditif şartlarına uygun vesaikin yine akreditif süresi içerisinde ihracatçı tarafından lehdar bankaya
ibraz edildiğinde ödemenin yapılacağı akreditif türüdür. Bu durumda vesaikin şartlara uygunluğu
muhabir tarafından tespit edilerek bedeli ödenecek ve amir bankadan da ödenen tutar talep
edilecektir.

6-VADELİ AKREDİTİF –DEFERRED PAYMENT L/C-

Mal bedelinin ödenmesi için satıcının alıcıysa bir vade tanıdığı akreditif türüdür. Mallar ithalatçı
tarafından alındıktan sonra bedelleri belirlenen vade sonunda tahsil edilmektedir. Bu tür akreditiflerde
akreditif vadesi, bu vade içinde kalan yükleme vadesi ve bu vadeyi aşabilen ödeme vadesi mevcuttur.

7-DEVREDİLEBİLİR AKREDİTİF –TRANSFERABLE L/C-

Akreditif şartları içerisinde o akreditifin devredilebilir olduğu yazılı ise lehdar kendine ait hak ve
sorumlulukları bir veya birkaç lehdara devredebilir. Bu tür akreditiflerde ilk lehdar genellikle
komisyoncu veya alıcının temsilcisi olup malı kendi sevk etmez,akreditifi malı sevk edecek olan ikinci
lehdara devreder. Akreditif de aksine bir şart yoksa devir işlemi sadece bir kez yapılabilir. Yani ikinci
lehdarın devir hakkı yoktur.

8-PEŞİN ÖDEMELİ AKREDİTİF

*RED CLAUSE
Akreditif tutarının bir kısmının lehdara peşin ödenmesini öngören bir akreditiftir. Bu ödeme alıcının
satıcıya tanıdığı bir ön finansman imkanıdır. Bu koşul küşat mektubuna kırmızı mürekkeple
yazıldığından akreditif bu şekilde adlandırılır.

*GREEN CLAUSE L/C

İhracatçının belirlenen miktarda avans kullanabilme hakkını geçerli kılan bir akreditif türüdür. Burada
temel koşul ihracat konusu malların ihracatçı tarafından hazır edilip bir depoya konulması ve depo
makbuzu karşılığında avans yada ön finansmanın sağlanmasına olanak veren akreditif türüdür.

9-KARŞILIKLI AKREDİTİF –BACK TO BACK L/C-

Bir ihracat akreditif teminat alınarak karşılığında bir ithalat akreditifi açılmasıdır. Burada temel amaç
net döviz girdisinin sağlanmasıdır. Yani ihracat bedelinin ithalat bedelinden büyük olması beklenir.

10-DÖNER (ROTATİF) AKREDİTİF

Taşıdığı şartlara göre kullanıldıkça otomatikman yenilenerek tekrar kullanılabilir hale dönen ve bunun
içinde yeni bir akreditif açılmasını gerektirmeyen bir akreditiftir.yenileme meblağ ve kullanım süresi ile
ilgilidir diğer bir ifade ile bu akreditif genellikle aynı cins malı aynı ihracatçıdan kısım kısım ithal eden
ithalatçı tarafından amir bankaya verilen özel bir talimat ile açılır. Buna göre verilen talimatta belirtilen
akreditif tutarının tamamının veya bir kısmının kullanılması halinde koşulları otomatik olarak yenilenir
ve ihracatçı ile akreditif koşullarına uymak şartı ile yeniden ihracat yapabilir. Bunun için kürşat
mektubunda mutlaka akreditifin revolving olduğunun belirtilmesi gerekir.

11-TEMİNAT AKREDİTİFİ –STANDBY L/C-

Bu tür akreditifler de amir banka amirin üstlendiği bir yükümlülüğün yerine getirilmesini alıcıya veya
işverene karşı garanti eder. Bu tür akreditifler bir garantidir. Yani üstlenilen işin yerine getirilmediği
durumda akreditif kullanılmaktadır. Bu bir banka teminat mektubu niteliğindedir.

KABUL KREDİLİ ÖDEME –Acceptance Credit-

Mal bedelini belli bir vadede ödenmesini taahhüt eden ve bu ödemeye bir poliçenin araç olduğu
ödeme şeklidir. Yeni kabul kredisi satılan malın bedelini bir poliçeye bağlandığı vadesinde satıcıya
ödendiği bir ödeme şeklidir. Bu kredi vesaik ile birlikte ibraz edilen poliçenin ithalatçı veya buna
ilaveten ithalatçının bankası tarafından kabul edilmek suretiyle kullanılır.

TÜRLERİ

KABUL KREDİLİ VESAİK BUKABİLİ

Bu ödeme şeklinde malların alıcıya gönderilmesinden sonra bankanın mal bedelini tahsil etmesi yerine
poliçeyi alıcıya kabul ettirdikten veya bu kabule kendisinin de avalini verdikten sonra vesaiki alıcıya
teslim edip daha sonra poliçe vadesinde mal bedelinin ihracatçıya ödendiği ödeme şeklidir.

KABUL KREDİLİ MAL MUKABİLİ

Mal mukabili işlemde ithalatçı önce malı çeker sonra mevzuatta belirtilen sürede mal bedelini öder. Bu
işlemde ise ödeme yapması gereken süre içerisinde poliçe kabul edilecek poliçe vadesinde ise ödeme
yapılacaktır. Böylece süre açısından ithalatçıya ikinci bir finansman kolaylığı yaratılmaktadır.

KABUL KREDİLİ AKREDİTİF

İhracatçının küşat mektubuna uygun vesaiki bankaya ibraz ettiğini tahsil etmeyip banka tarafından
kabul edilmiş poliçenin vadesinde ödeneceğini taahhüt altına aldığı bir ödeme şeklidir. Burada poliçe
vesaik ekinde ilave olarak teyitli akreditifte teyit bankası adına, teyitsiz akreditifte ise genellikle amir
banka adına tanzim edilir. Burada kabul edilen bu poliçe ile ihracatçı tarafından kendi bankası yada
başka bir bankaya kırdırılabilir.

İHRACATTA BELGELER

FATURA

1-PROFORMA FATURA –Proforma Invonce-

Ticaretin başlangıcıdır. Satıcının alıcıya gönderdiği, satacağı malın ismi, özelliği miktarı, fiyatı, teslim
şekli, ödeme şekli, sevkıyatın durumunu içeren tekliftir. Üzerine mutlaka proforma fatura olduğunun
belirtilmesi gerekir. Alıcı teklif üzerinden siparişini verir ve ödeme şekline göre harekete geçerse, o
zaman satış kesinleşmiş, fatura kesin satış faturası kesilmesi gerekli duruma gelmiş olacaktır.

2-TİCARİ FATURA –Commercial Invoice-

Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere
emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen Ticari vesikadır. (VUK. Madde:229)

Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

1.Faturanın düzenlendiği tarihi seri ve sıra numarası

2.Faturayı düzenleyenin adı varsa ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası
3.Müşterinin (alıcı) adı, ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası
4.Malın veya işin nev’i miktarı, fiyatı ve tutarı
5.Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası (VUK. Madde:230)
 6.Malın teslim ve ödeme şekli.

a)Faturalar sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Aynı müessesenin muhtelif şube ve
kısımlarında her biri aynı numara ile başlamak üzere ayrı ayrı fatura kullanıldığı taktirde bu faturaların
şube ve kısımlarına göre şube ve kısım isimlerinin yazılması yada özel işaretle belirtilmesi zorunludur.
b)Faturalar mürekkep, makine veya kopya kurşun kalem ile doldurulur.
c)Fatura en az bir asıl, bir örnek olarak düzenlenir. Birden fazla örnek düzenlendiğinde kaçıncı
örnek olduğu belirtilmelidir.
d)Faturalarda iş sahibi veya namına imzalamaya yetkili olanların imzaları bulunur.
e)Faturaların teslimi ve hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 10 gün içerisinde düzenlenir.
Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.
f)Fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin (alıcı) adı soyadı veya ticaret unvanı, bağlı
olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur (VUK. Madde:231)

3-KONSOLOSLUK FATURASI –Consullar Invoice-

Bazı ülkelerin ithalat mevzuatları gereğince malın satış faturasının üzerinde kendi ülke
konsolosluklarınca onay verilmesi istenilir. Veya konsolosluklarca matbu olarak bastırılmış fatura
formatındaki belgelerin satıcı tarafından doldurulup, yine konsolosluklara onaylattırılması istenilir.
Birinci işlem sonucu fatura tasdikli faturaya ikinci işlem sonuncu belgeye ise konsolosluk faturası adı
verilir. Burada amaçlanan ithal edilen malın fiyatının alıcı ülke tarafından kontrol edilmesinin
istenilmesidir.

4-NAVLUN FATURASI

Taşıyan ile taşıtan arasında malın deniz yolu ile eşya taşımayı bir ücret karşılığında ödemeyi taahhüt
etmesi sonucu oluşan sözleşmeye navlun sözleşmesi denir. Bu ödemenin sonucu olarak, yapılan
hizmetin karşılığı olarak düzenlenen belgeye navlun faturası denir.

KONŞİMENTO –Bill of Lading-

Taşıyan ve onu temsilen kaptan tarafından tek taraflı olarak düzenlenen ve yükün taşınmak üzere
teslim aldığını beyan eden ve taşıdıktan sonra varma limanında senedin hak sahibi görülen hak
sahibine, senedin iadesi karşılığında aynen teslim edileceği taahhüdünü ihtiva eden kıymetli evraktır.
(ÇAĞA, 1988:65) Konşimento düzenlenmesini talep hakkı yükletene aittir. (TK. Madde:1097/ FK 1)
Mal üzerinde mülkiyet hakkı verir.

KONŞİMENTO TÜRLERİ

NAMA YAZILI KONŞİMENTO –Straight B/L-

Malın alıcısı adına düzenlenen konşimentolardır. Bu tür konşimentoların ciro yolu ile devri mümkün
Olmadığından kredili işlemlerde bankalarca kabul edilmez. Consigned To ….. kısmına direkt olarak
Alıcının adı yazılır.

EMRE YAZILI KONŞİMENTOLAR -Tok irder B/L-

Yükletin talebi üzerine konşimento sadece emre yazılı olarak tanzim edilir. Bu şekilde tanzim
edildiğinde yükletenin emrine tanzim edilmiş sayılır. ‘order’ ibaresi ile belirtilir. Bu konşimento ihracatçı
tarafından bankaya verildiğinde mutlaka yükletenin cirosu aranır ve beyaz ciro ile (blank endorsment)
ile devrettiğinde yani sadece isimini/unvanını yazıp imzaladığında konşimento kimin elinde olursa mal
onun mülkiyetinde sayılır.

EMRİNE YAZILI KONŞİMENTOLAR –To the Order of…-

Ciro yolu ile devir kabiliyeti vardır. Yükletenin talebi üzerine konşimento gönderilenin emrine tanzim
edilebilir. Kredili işlemlerde konşimentolar banka emrine düzenlenir. Bu taktirde banka konşimentoyu
gönderilen emrine ciro eder.

HAMİLİNE YAZILI KONŞİMENTO

Bu tür konşimentolarda gönderilenin ismi yazılmaz yalnız hamiline kaydı konur. Bu tür konşimentolar
sadece teslim yolu ile devir edilebilir. Malın mülkiyeti konşimentoyu elinde bulunduranındır.
TESELLÜM KONŞİMENTOSU –Received B/L-

Bu tür konşimentolar, taşıyan tarafından malın taşınmak üzere teslim alındığını gösteren belgedir. Bu
teslim yükleme zamanının alıcı tarafından bilinmemesi nedeni ile risk oluşturur. Uluslar arası ticarette
yükleme konşimentosu talep edilir.

YÜKLEME KONŞİMENTOSU –On Board B/L-

Yükleme konşimentosu malın taşınmak üzere gemiye yüklendiğini gösterir. Uluslararası ticarette talep
edilen belge yüklendi konşimentosudur. Tesellüm konşimentolarının üzerine on board tarihi düşülerek
yükleme konşimentosuna dönüştürülebilir.

TEMİZ KONŞİMENTO –Clean B/L-

Mallar hasarsız ve kusursuz olarak teslim alınıp gemiye yüklendiğini gösteren konşimentoya temiz
konşimento denir. Aynı zamanda malların ambalajlarının da düzgün olduğu anlaşılır.

KİRLİ KONŞİMENTO –Dirty ‘foul’ B/L-

Malların hasar ve kusurlu olarak yüklendiğini gösterir konşimentodur. Bu durum kaptan tarafından
tespit edilip, bunların konşimento üzerine yazılması halinde sorumluluktan kurtulmuş olur.

KLOZLU KONŞİMENTO –Claused B/L-

Malların tesliminde yada durumlarında bir olumsuzluk olmamakla birlikte, bunun doğabileceği hususu
yine kaptan yada taşıyan tarafından tespit ediliyorsa Ör: ambalaj zayıflığı nedeni ile ortaya çıkacak
olası bir olasılık durumu saptanıp bu bir şart, bir gözlem olarak konşimentoya derç edilmişse taşıyan
sorumluluktan kurtulmuş, uluslar arası ticarette de özellikle akreditifli ödeme şeklinde aksi
öngörülmedikçe, bankalarca bu tip vesaikle kabul edilir.

DÜZGÜN HAT KONŞİMENTOSU –Liner B/L-

Tarifeli gemi ile eşya taşınması sonucu düzenlenen konşimentolardır. Ciro ile devri mümkün değildir.

TEK KONŞİMENTO –Through B/L-

İki liman arasındaki denizden taşımanın uzantısında bir karayolu bağlantısı varsa ve düzenlenen
konşimento malın bu türlü aktarmalı taşınmasını kapsıyorsa bu tür konşimentolara tek konşimento
denir. Yani tüm parkur üzerinde mutlaka bir deniz yolu bulunmalıdır.

KISA FORM BOŞ SIRTLI KONŞİMENTO –Short Form and Blank Back B/L-

Bazı konşimentolarda taşıma koşulları ve sorumlulukları küçük puntolarla konşimentonun alt kısmında
veya arkasında yer alır. Bunların yer almadığı sadece ana hatlarının belirtilip, dayandığı uluslar arası
sözleşmeye atıf yapılan yada şartların kısaca belirtildiği arkasının boş bırakıldığı konşimentolara kısa
form ve boş sırtlı konşimento denir.

KARAYOLU TAŞIMA BALGESİ

NAKLİYECİ MAKBUZLARI –Forwarder’s Rececipt-

Malların kamyonla taşınması amacı ile taşınmak amacı ile taşınmak üzere teslim alındığını gösteren
belgelerdir. Malın mülkiyetini temsil etmezler. Ciro kabiliyetleri yoktur.

CMR BELGESİ –Consigment Note-

Uluslar arası CMR (Convention Marchandise Routier) Karayolu Mal Dolaşım Birliği anlaşması
kapsamında kara yolu ile eşya taşınmasının esaslarını düzenleyen sözleşme sonucu düzenlenen
belgelerdir. Malların taşıma şirketi tarafından varış yerine kadar kamyonla götürülmek üzere teslim
alındığını gösterir taşıma belgesidir. Kıymetli evrak statüsünde olmadığı için ciro kabiliyeti yoktur. 3
nüsha olarak düzenlenir. Birinci nüsha göndericiye verilirken, ikinci nüsha yükle birlikte gider, üçüncü
nüsha ise taşıyıcı tarafından saklanır.

HAVAYOLU TAŞIMA BELGESİ –Airway bill, AWB-

Havayolu taşıma belgesi , gerçek anlamı ile konşimento sayılmamakla birlikte malların uçakla
taşınmak üzere teslim alındığını gösteren, malların mülkiyetini temsil etmez. Yani cira kabiliyeti yoktur.
Varşova Anlaşması Hükümlerine dayanır. Lahey Protokolü ile adı konmuştur. Üç orijinal ve dokuz
kopya olarak düzenlenir. Kredili işlemlerde Banka adına düzenlenmesi talep edilir.

DEMİRYOLU HAMULE SENEDİ –CIM, Rail Consignment Note-

Malların demiryolu ile taşınmasına ilişkin uluslar arası CIM anlaşması gereğince belirtilen kurallar
ışığında düzenlenen belgelerdir. Demiryolu idaresince bir vagonun dolması ile düzenlenip gönderene
verilir. 6 nüsha olarak düzenlenir. Ciro kabiliyeti yoktur. Hamule senedi 4. nüshası ‘hamule senedi
duplikatası’ adını alır. Bu belge malların demiryolu idaresine teslim edildiğini gösteren bir alındı
özelliğindedir. Mülkiyetin devri ‘temlikname’ ile olur. Kredili işlemlerde alıcı olarak banka görünür.
Banka dördüncü nüshanın kendisine ibrazı ile temlikname düzenler, malların mülkiyeti alıcıya geçip,
teslim alınmasını sağlar.

POSTA MAKBUZU –Postal Receipt or Courier Receipt-

Posta makbuzu veya kurye teslim belgesi posta ve özel kurye kuruluşları tarafından düzenlenen
malların gönderilmek üzere teslim alındığı gösteren belgedir. Malın mülkiyetini temsil etmez. Ciro yolu
ile devredilmesi mümkün değildir. Posta servisleri tarafından teslim alınan mal direk olarak alıcısına
gönderildiğinden kredili işlemlerde bankaya gönderilmeden izin alınması doğru olur.

NAKLİYECİ MAKBUZLARI VE FİATA BELGELERİ -Forwarder’s Receipts and FIATA/FCR-FCT-

Nakliyeci makbuzları malların kamyonla veya trenle gönderilmek üzere taşıma işi yapan
komisyoncular tarafından yüklenmek üzere teslim alındığını gösteren taşıma belgesidir. Taşıma
komisyoncuları (freight forwarders) taşıma organize eden belli bir ücret karşılığında bir başkası
hesabına mal taşıtmayı meslek edinen firmalardır. Bunlar taşıyıcı veya taşıyanın acentesi olmayıp
taşıyıcı adına hareket edemezler. Bunlar sadece organizasyonu yaparlar. Taşıma şirketinden kendi
adlarına taşıma senedi alırlar, ihracatçılara da teslim aldıkları mallar için kendi makbuzlarını verirler.
Bu makbuzlar malın mülkiyetini temsil etmez ve ciro ile devredilemez.

FIATA/FCR-Sevkıyatçı Firmanın Tesellüm Sertifikası

(FIATA/FCR –Forwarder’s Certificate of Receipt)

Malların sevk edilmek veya alıcının emrine hazır tutulmak üzere teslim alındığını gösteren bir belgedir.
Nama yazılı şekilde düzenlenir. Malların mülkiyeti ciro yolu ile devredilemez.

FIATA/FCT-Sevkıyatçı Firmanın Taşıma Sertifikası

(FIATA/FCT –Forwarder’s Certificate of Transport)

Takım halinde ve emre yazılı olarak düzenlenir. Ve ciro edilebilir. Taşıma komisyoncusunun
sorumluluğu mallar alıcıya teslim edilinceye kadar devam eder.

FIATA/FCL-Birleşik Taşıma Konşimentosu

(FIATA/FCL –Combined Transport B/L)

Hukuksal niteliği deniz konşimentosuyla aynıdır. Belgenin içeriği Fiata tarafından belirlenmiştir. Deniz
konşimentosu gibi malı mülkiyetini temsil eder. Ciro kabiliyeti vardır. Kıymetli evrak niteliğindedir.
Birden fazla orijinal nüshalı takım halinde düzenlenir.

SİGORTA BELGELERİ –Insurance Documents-

Malların satıcıya ulaşmasına kadar geçen süreçte oluşabilecek risklerin yaratacağı zararın
karşılanması amacı ile ödenecek prim karşılığında olası zararın karşılanması amacı ile yapılan
anlaşmayı gösterir belgedir. Burada Londra Sigortacılar Birliği (Institute Cargo Clause) tarafından
genel kabul görmüş kurallar çerçevesinde malların satıcıdan alıcıya teslim edilinceye kadar oluşacak
hasar, afet, avarya gibi husustaki sigorta şirketinin yapacağı ödemenin de esaslarını ve koşullarını
belirlemektedir. Dış ticaret işlemlerinde iki türlü sigorta poliçesi kullanılmaktadır.

a) Kesin Sigorta Poliçesi

Malların nakil aracına bildirilmesinden sonra bilgilerin sigorta şirketine ulaştırılıp, varma
yerine alıcısına teslimine kadar olan olası hasar ve avaryaların tanzimi için düzenlenen
belgedir.
b) Flotan Sigorta Poliçesi
İleride bir tarihte gerçekleşecek mal taşınması ile ilgili kesin nakliyat sigortasının
yapılacağına dair bir ön taahhüt niteliğindeki belgelerdir.

GÖZETİM BELGESİ –Inspection Reports-

Uluslar arası ticarette, gözetim yapması kabul edilen firmaların, ticarette konu olan mallarla ilgili olarak,
satış sözleşmesinde öngörülen koşullar gereğince malların miktar, kalite ambalajlama, etiketleme,
yükleme, taşıma, teslim ve yükleme süresi gibi hal ve durumların isteklere uygun olarak
gerçekleştirildiğinin belirtildiği belgelere gözetim belgesi denir.

KOLİ AMBALAJ LİSTESİ –Packing List-

Paketler içerisindeki malların cinsi adedini belirtmek için satıcı tarafından, alıcının talebi üzerine
düzenlenen belgedir. Daha çok adet üzerinden gümrük vergisine tabi malların bu vergilerin
hesaplanmasında temel olarak yer aldığı ve yine hasar oluştuğu taktirde tazmin sırasında sigorta
şirketlerince talep edilen bir belgedir.

DOLAŞIM BELGELERİ

EUR.I BELGESİ

Türkiye ile EFTA ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lihtenştayn) ve Türkiye ile Serbest Ticaret
Anlaşması imzalamış olan diğer ülkeler ile ticarette aranan belgelerdir. Ayrıca, Türkiye’nin Avrupa
Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AKÇT ürünleri) parafe ettiği Serbest Ticaret Anlaşması kapsamı
ürünlerin ihracatında EUR-1 Belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu belge, TOBB Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği’ne bağlı ihracatçının üyesi olduğu odalarca tas diklenmektedir. Bvu belgenin
temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu Oda’dır. Önce EUR.I. formu temin
edilerek doldurulur ve buna dilekçe, gerçek fatura (Maliye Bakanlığı’ndan onaylı kontrol makbuzu veya
noter tasdikli ticari fatura) ve talepname eklenerek Oda’ya müracaat edilir.

ATR DOLAŞIM BELGESİ

AB ülkelerine yapılan ihracatta düzenlenen belgedir. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından
düzenlenmektedir ve ihracatçıya gümrük indiriminden yararlanma hakkı vermektedir.

Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası Tarafından tasdik edilmektedir.

ATR Dolaşım Belgesi, Türkiye’den Topluluğa veya Topluluktan Türkiye’ye doğrudan nakledilen eşya
için düzenlenir.

Aşağıda belirtilen eşya doğrudan nakledilmiş sayılır.

a) Türkiye’den Topluluğa ya da Topluluktan Türkiye’ye üçüncü ülkelerden geçmeden

nakledilen eşya,
b) Üçüncü ülkelerden geçmek veya bu ülkelerde aktarma işlemine tabi tutulmakla beraber,
bu ülkelerden geçici veya aktarma işlemi Türkiye veya Toplulukta düzenlenen tek bir
taşıma belgesi kapsamına giren eşya,
 c) Türkiye veya Topluluktan gelen ürünlerin Topluluk veya Türkiye dışındaki ülke
topraklarında boru hattı ile sevk edilen eşya,

Tek bir sevkıyata konu olup (b) bendinde belirtilen ürünler, ihraç hasıl olduğu taktirde diğer
ülkeler üzerinden transit sevkıyat veya geçici depolama yoluyla, ancak transit geçtiği veya
depoladığı ülkenin gümrük yetkililerinin gözetimi altında olmaları ve boşaltma; tekrar yükleme
veya iyi koşullarda muhafaza etmeye yönelik işlemler dışında bir işlemden geçmemiş olmaları
koşuluyla nakil olunabilirler.

Yukarıda belirtilen şartların yerine getirildiğinin ithalatçı ülke gümrük idarelerine ispatı;

1) İhracatçı ülkeden, transit ülkesinden geçişi kapsayan tek bir taşıma belgesi, veya
2) Transit ülkesi gümrük idaresince düzenlenen; ürünlerin tam tanımını yapan ürünlerin
boşaltma ve yeniden yükleme tarihlerini ve gerektiğinde, gemilerin adlarını veya kullanılan
diğer ulaşım araçlarını belirten ve ürünlerin transit ülkesinde kaldığı şartları belirten bir
belge; veya
3) Bunların temin olunmaması halinde delil yerine geçebilecek diğer belgelerin

İbrazı yoluyla yapılır.

ÇEKİ LİSTESİ –Weight List-

Çeki listesi, tartı ile ölçülebilen malların ağırlığını ayrıntılı bir şekilde göstermek amacıyla satıcı
tarafından düzenlenen belgedir. Bu belgede belirtilen ağırlığın fatura ve konşimentoya uygunluğu
aranır. Özellikle hasar ve ziyan tespitinde sigorta şirketleri tarafından talep edilen bir belgedir. Malların
miktarı birim fiyatı, toplam tutarı ile birlikte ağırlıkları da bu belgede yer alır. Ayrıca ağırlığı üzerinden
gümrük vergisi ödenen durumlarda gümrükçe de aranan bir belgedir.

ULUSLARARSI ORİJİN VE BİTKİ SAĞLIK SERTİFİKASI –Phytosanitary Certificate-

Bitki, kuru bakliyat, yaş meyve-sebze ihraç edilecek olan ihracatçılara bu maddenin hastalık ve
zararlıları içermediğini göstermek amacıyla Tarım İl Müdürlüğü Zirai Karantina Teşkilatı tarafından
verilen bir belgedir.

HAYVAN İHRACINA İLİŞKİN SAĞLIK RAPORU –Health Gertificate For Animal Export-

Hayvan ve hayvani menşeli, maddelerin ihraç edilmesi için bu maddelerin sağlıklı olduğuna dair Tarım
İl Müdürlükleri tarafından verilmiş bir belgedir. Ayrıca canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz
ürünleri ile ilgili yedi ayrı belge bulunmakta olup, her biri için de yetkili kurum Tarım İl Müdür’lükleridir.

MENŞE ŞAHADETNAMESİ –Certicate of Origin-

Malın Türkiye’de yapıldığını veya menşeini Türkiye olduğunu belirtmek amacıyla Ticaret Odaları
tarafından verilen bir belgedir. Üç çeşit menşe şahadetnamesi vardır. Gümrük vergilerinin
saptanmasında kullanılır.

ABC Formu

Ticaret Odası tarafından tasdiklenmektedir. Ancak Orta Doğu ülkelerine yapılacak ihracatta, oda
tarafından malın Türk menşeli olduğu ve İsrail’le hiçbir ilişkisinin olmadığı ibaresi konulmalıdır.

Özel Menşe Şahadetnamesi

GPS(Genel Preferanslar Sistemi) çerçevesinde ihraç edilecek ürünler için gerekli tutulan bir belgedir.

GATT Menşe Şahadetnamesi

GATT’a bildirilmiş Ticaret Odaları tarafından tanzim edilen bir belgedir.

Radyasyon Belgesi
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından verilen ve ürünlerin radyasyon açısından herhangi bir tehlike
teşkil edip etmediğini gösteren belgedir.

A.T.A. Karnesi

Geçici olarak kabul edilen eşya için milli gümrük belgesi yerine kullanılmak üzere bir gümrük
belgesidir. A.T.A. karnelerinin temini için, üzerinde eşyanın adı, miktarı ve değeri, eşyanın ne amaçla
ve hangi ülkelere götürüleceği ve karne hamilinin adı bulunan bir dilekçe ile birlikte ilgili Ticaret
Odasına başvurması gerekmektedir. Dilekçe yanında yetki belgesi, imza sirküleri fotokopisi,
taahhütnamesi karne ücreti, eşyanın değerinin %150’si oranında nakdi teminat veya banka teminat
mektubu ve mal listesinin de verilmesi gerekmektedir. Mal listeleri, malın gideceği ülke için altı,
müteakip ülkeler için ikişer nüsha olarak düzenlenmektedir. Karayolu ile yapılacak taşımacılıkta transit
geçilecek her ülke için ayrıcı ikişer nüsha mal listesinin de verilmesi gerekmektedir.

Geçerlilik süresi bir yıl olan A.T.A. karnelerinin her ülkeye girişte ve çıkışta ilgili gümrük mercilerine
onaylatılması gerekmektedir. İbraz işlemlerinin tamamlanmamış olması halinde, teminat iadesi
mümkün olmamaktadır.