मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द

मराठी भाषेतील समानार्थी शब्द

• अनाथ = पोरका • आकाश = आभाळ, गगन, नभ, अंबर, आवकाश,
• अनथथ = संकट अंतरीक्ष, व्योम, ख, अंतराळ, हवर्त,
• अपघात = दु घथटना हवतान
• अपेक्षाभंग = हिरमोड • आठवण = स्मरण, स्मृती, सर्
• आठवडा = सप्ताि
• अहभवादन = नमस्कार, वंदन, प्रणाम
• आनंद = िर्थ, तोर्, मोद, संतोर्, प्रमोद, उल्हास,
• अहभनंदन = गौरव
उद्धव
• अहभमान = गवथ
• आजारी = पीहडत, रोगी
• अहभनेता = नट • आर्ुष्य = जीवन, िर्ात
• अरण्य = वन, जंगल, कानन, हवहपन • आतुरता = उत्सुकता
• अवघड = कठीण • आरोपी = गुन्हेगार, अपराधी
• अवहित = एकदम • आश्चर्थ = नवल, अिंबा, हवस्मर्, अिरथ, आिोज
• अवर्थण = दु ष्काळ • आसन = बैठक
• अहवरत = सतत, अखंड • आदर = मान
• अडिण = समस्या • आवाज = ध्वनी, रव
• अभ्यास = सराव, पररपाठ, व्यासंग • आवाजमां = आवाजात
• आज्ञा = आदे श, हुकूम
• अन्न = आिार, खाद्य
• आपुलकी = जवळीकता
• अग्नी = आग, अनल, हवस्तव, वन्ही, अंगार,
• आपत्ती = संकट
पावक, हुताशन, हशखी
• आरसा = दपथण, मुकुर, आदशथ
• अना = आहण
• आरं भ = सुरवात
• अगहणत = असंख्य, अमर्ाथद • आशा = इच्छा
• अिल = शांत, स्थथर • आस = मनीर्ा
• अिंबा = आश्चर्थ, नवल • आसक्ती = लोभ
• अहतथी = पाहुणा • आळशी = कुजर, हनरुद्योगी, ऐदी, आळसट
• अत्यािार = अन्यार् • आशीवाथद = शुभहिंतन
• अपराध = गुन्हा, दोर् • ओंजळभर = अंजूरभर
• अपमान = मानभंग • ओझे = वजन, भार

• अपार् = इजा
• अिी = साप, भुजंग, सपथ, व्याळ, पन्नग, फनी
• अश्रू = आसू
• अंबर = वस्त्र
• अंधार = काळोख, हतमीर, तम
• अमृत = पीर्ूर्, सुधा
• अिंकार = गवथ
• अंक = आकडा
• आई = माता, मार्, जननी, माउली, जन्मदा,
जन्मदात्री

1 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi

 मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द
• ओढा = झरा, नाला • ऊजाथ = शक्ती
• ओळख = पररिर् • ॠण = कजथ
• औक्षण = ओवाळणे • ॠतू = मोसम
• अंत = शेवट • ऋर्ी = तपस्वी, मुनी, साधू, तापस
• अंग = शरीर • एकजूट = एकी, ऐक्य
• अंघोळ = स्नान • ऐश्वर्थ = वैभव
• अंधार = काळोख, हतहमर • ऐट = रुबाब, डौल
• अंगण = आवार • कथा = गोष्ट, किाणी, िहककत
• अंगार = हनखारा • कठीण = अवघड
• अंतररक्ष = अवकाश इलाज = उपार् • कहवता = काव्य, पद्य
• इशारा = सूिना • करमणूक = मनोरं जन
• इं द्र = सुरेंद्र, नाकेश, वसाव, सिस्त्राक्ष, • कठोर = हनदथ र्
वज्रपाणी, दे वेंद्र • कनक = सोने
• इिलोक = मृत्युलोक • कटी = कंबर
• ईर्ाथ = िुरस • कमळ = पंकज, अंबुज, नहलनी, अळत, पद्म,
• इच्छा = आकांक्षा, आस, मनीर्ा, स्पृिा, हलप्सा, सरोज, अंभोज, अरहवंद, राजीव, अब्ज
अपेक्षा • कपाळ = ललाट, भाल, कपोल, हनढळ, अहलक
• ईश्वर = दे व, ईश, हनजथर, परमेश्वर, अलक्ष, सूर, • कष्ट = श्रम, मेिनत
हवभूध, अलख, प्रभू, हत्रदश • कंजूर् = कृपण
• उत्सव = समारं भ, सण, सोिळा • काम = कार्थ, काज
• उक्ती = विन • काठ = हकनारा, तीर, तट
• उशीर = हवलंब • काळ = समर्, वेळ, अवधी
• उणीव = कमतरता • कान = श्रवण
• उपवन = बगीिा • कावळा = काक, एकाक्ष, वार्स
• उदर = पोट • कालांतराने = हदसामासा
• उदास = स्खन्न • काष्ठ = लाकूड
• उत्कर्थ = भरभराट • कासव = कूमथ, कामट, कमठ, कच्छप, कच्छ
• उपद्रव = त्रास • हकल्ला = गड, दुगथ
• उपेक्षा = िेळसांड • हकमर्ा = जादू
• उठावािी = उठार्िी • कार्थ = काम
• कार्थक्षम = कुशल, दक्ष, हनपुण, हुशार
• कारागृि = कैदखाना, तुरुंग
• कीती = प्रहसद्धी, लौहकक, ख्याती
• कुतूिल = उत्सुकता
• कुटुं ब = पररवार
• कुशल = हुशार, तरबेज
• कुत्रा = श्वान
• कुटी = झोपडी
• कुिंबणा = घुसमट
• कृपण = कंजूर्

2 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi

 मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द
• कृश = िडकुळा • घर = सदन, गृि, हनकेतन, आलर्, भवन,
• कोवळीक = कोमलता हनवास, धाम, घृि
• कोठार = भांडार • घरटे = खोपा
• कोहळष्टक = जळमट • घागर = घडा, मडके
• खण = कप्पा • घोडा = अश्व, िर्, वारू, तुरंग, वाजी
• खल = नीि, दु ष्ट, दु जथन • घोर्का = घोळका, जमाव
• खडक = मोठा दगड, पार्ाण • िव = रुिी, गोडी
• खटाटोप = प्रर्त्न • िरण = पार्, पाऊल
• खग = पक्षी, हविंग, स्ददज, अंडज, शकुन्त • िररताथथ = उदरहनवाथि
• खड् ग = तलवार • िक्र = िाक
• खरे पणा = न्यार्नीती • िऱ्िाट = दोरखंड
• ख्याती = कीती, प्रहसद्धी, लौहकक • िाक = िक्र
• खात्री = हवश्वास • िंद्र = शशी, रजनीनाथ, इं दू , सुधाकर,
• खाली जाणे = अधोगती हनशानाथ, हिमांशू, शशांक, नक्षत्रेर्, हवधू,
• खाटा करणे = आं बवणे सोम
• स्खडकी = गवाक्ष • िांदणे = कौमुदी, िंद्रप्रकाश, िंहद्रका, ज्योत्स्ना
• खेडे = गाव, ग्राम • हिंता = काळजी
• खोड्या = िेष्टा, मस्करी • हिडीिूप = शांत
• गरज = आवश्यकता • हिमुरडी = लिान
• गरवार = गभथवती • िूक = दोर्
• गवत = तृण • िेिरा = मुख
• गरुड = खगेंद्र, खगेश्वर, तार्क्ष्थ, वैनतेर् • िौकशी = हविारपूस
• गणपती = लंम्बोदर, गजानन, िेरंब, लक्षप्रद, • छं द = नाद, आवड
हनधी, धरणीधर, वक्रतुंड • छान = सुरेख, सुंदर
• गवथ = अिंकार • हछद्र = भोक
• गार् = धेनू, गोमाता • जग = दु हनर्ा, हवश्व
• गाणे = गीत, गान • जत्रा = मेळा
• गंमत = मौज, मजा • जन = लोक, जनता
• गंध = वास, दरवळ • जमीन = भूमी, धरती, भुई
• ग्रंथ = पुस्तक
• गाव = ग्राम, खेडे
• गाजावाजा झाला = कीती पसरली
• गुन्हा = अपराध
• गुलामी = दास्य
• गोड = मधुर
• गोणी = पोते
• गोष्ट = किाणी, कथा
• गौरव = सन्मान
• ग्रािक = हगऱ्िाईक

3 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi

 मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द
• जंगल = रान • ताल = ठे का
• ज्यातात = जात्यात • तुरंग = कैदखाना, बंहदवास
• जीव = प्राण • तुलना = साम्य
• जीवन = आर्ुष्य, िर्ात • तोंड = तुंड, वक्र, आनन, वदन, मुख
• जुलूम = अत्यािार, छळ, बळजोरी, अन्यार् • थट्टा = मस्करी, िेष्टा
• झाड = वृक्ष, तरू, पादप, द्रू प, गुल्म, अगम, • थवा = समूि
हवटप, शाखी • थोबाड = गालपट
• झोपडी = कुटीर, खोप • दगड = पार्ाण, खडक
• झोप = हनद्रा • दरवाजा = दार, कवाड
• झोका = झुला • दाम = पैसा
• झेंडा = ध्वज, हनशाण • दृश्य = दे खावा
• झुंझुरका = पिाटे स • दृढता = मजबुती

• टे कडी = हुकडी • हदवस = हदन, वार, वासर

• हदवा = दीप, दीपक
• ठग = िोर
• दू ध = दु ग्ध, पर्, हक्षर
• हठकाण = थथान
• द्वे र् = मत्सर, िेवा
• डोके = मस्तक, शीर्थ, शीर
• दे व = ईश्वर, हवधाता
• डोळा = नेत्र, नर्न, लोिन, िक्षु, अक्ष, आवळू ,
• दे ि = तनु, तन, कार्ा, वपू, शरीर
अंबक
• दे श = राष्टर
• डोर्ा = डोळा
• दे खावा = दृश्य
• डोंगर = पवथत, हगरी
• दे खत = बघत, पाित
• ढग = मेघ, जलद, पर्ोधर, अभ्र, अंबूद, हनरद,
• दार = दरवाजा
पर्ोद, अब्द, घन
• दाररद्र्य = गररबी
• ॠण = कजथ
• दौलत = संपत्ती, धन
• तक्रार = गाऱ्िाणे
• धरती = भूमी, धरणी
• तलाव = तडाग, सरोवर, कासार
• ध्वनी = आवाज, रव
• तळे = तलाव, सरोवर, तडाग
• नदी = सररता, तहटनी, तरं हगणी, जलवाहिनी
• त्विा = कातडी
• नजर = दृष्टी
• तारण = रक्षण
• नवरा = भ्रतार, वल्लभ, पती, कांत, नाथ, दादला,
• ताणीस्नी = ताणून धव, अम्बुला, कवेश
• नक्कल = प्रहतकृती
• नमस्कार = वंदन, नमन
• नातेवाईक = नातलग
• नाि = नृत्य
• हनश्चर् = हनधाथर
• हनधाथर = हनश्चर्
• हनमथळ = स्वच्छ
• हनर्म = पद्धत
• हनष्ठा = श्रद्धा
• नृत्य = नाि

4 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi

 मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द
• नोकर = सेवक • पृथ्वी = धरणी, जमीन, वसुंधरा, वसुधा, धरा, भुमी,
• न्हौतं = नव्हते धररत्री, मिी, अवनी, भू, क्षमा, उरबी,
• पररश्रम = कष्ट, मेिनत कुंहभनी, मेहदनी, हवश्वंभरा, हक्षती
• पती = नवरा, वर • फलक = फळा
• पत्र = टपाल • फांदी शाखा
• पिाट = उर्ा • फूल = पुष्प, सुमन, कुसुम
• परीक्षा = कसोटी • बदल = फेरफार, कलाटणी
• पवाथ = हिंता, काळजी • बफथ = हिम
• पवथत = डोंगर, हगरी, अिल, शैल, अद्री • बिीण = भहगनी
• पक्षी = पाखरू, खग, हविंग, स्ददज, अंडज • बक्षीस = पाररतोहर्क, पुरस्कार
• पाडा = आदीवासींिी १०-१५ घरांिी वस्ती • बाग = बगीिा, उद्यान, वाहटका
• प्रकाश = उजेड • बासरी = पावा
• प्रवास = सफर, फेरफटका, पर्थटन • बेत = र्ोजना
• प्रवासी = वाटसरू, पांथथथ, माहगथक • बाळ = बालक
• प्रजा = लोक • बाप = हपता, वडील, जनक
• प्रत = नक्कल • बादशािा = सम्राट
• पत्नी = बार्को, अम्बुला, अस्तुरी, अधाथगी, भार्ाथ, • बुद्धी = मती
कांता, दारा, जार्ा, सिधमथिाररणी • ब्रीद = बाणा
• प्रदे श = प्रांत • भरवसा = हवश्वास
• प्रवास = र्ात्रा • भरारी = झेप, उड्डाण
• प्राण = जीव • भव्य = टोलेजंग
• पान = पत्र, पत्ता, पणथ • भुंगा = भ्रमर, भृंग, हमहलंद, मधुकर
• प्रासाद = वाडा • भाट = स्तुहतपाठक
• पाखरू = पक्षी • भारती = भार्ा, वैखरी
• पाऊल = पार्, िरण • भांडण = तंटा
• पाऊलवाट = पार्वाट • भाळ = कपाळ
• प्राथथना = स्तवन • भाऊ = बंधू, सिोदर, भ्राता
• प्रामाहणकपणा = इमानदारी • भेसळ = हमलावट
• प्रारं भ = सुरुवात, आरं भ • भेदभाव = फरक
• प्रेम = प्रीती, मार्ा, हजव्हाळा • भोजन = जेवण
• प्रोत्सािन = उत्तेजन
• पोपट = राघू, शुक
• पाऊस = वर्ाथ, पजथन्य
• पाणी = जल, नीर, तोर्, उदक, जीवन, सहलल,
पर्, अंबू, अंभ, वारी
• हपशवी = थैली
• पुस्तक = ग्रंथ
• पुतळा = प्रहतमा, बाहुले
• पुरातन = प्रािीन
• पुंजा = पूजन

5 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi

 मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द
• भोंग = खोपटे , झोपडी • रांग = ओळ
• मदत = सािाय्य • रात्र = हनशा, रजनी, र्ाहमनी
• ममता = मार्ा, हजव्हाळा, वात्सल्य • रान = वन, जंगल, अरण्य, कानन
• मन = हित्त, अंतः करण • रूप = सौंदर्थ
• मजूर = कामगार • रुबाब = ऐट, तोरा
• महिना = मास • रे खीव = सुंदर, सुबक
• महिला = स्त्री, बाई, ललना • लग्न = हववाि, पररणर्
• मजूर = कामगार • लाट = लिर
• मस्तक = डोके, शीर, माथा • लाज = शरम,
• लोभ = िाव
• मानवता = माणुसकी
• लोटके = मडके
• मान = गळा
• वरिा = वद्रािा
• माणूस = मानव
• वडील = हपता
• मंगल = पहवत्र
• वस्त्र = कपडा
• मंहदर = दे ऊळ, दे वालर्
• वद्रा = वर
• मंदपणा = मंडपाच्या
• वारा = वात, पवन, अहनल, मारुत, समीर, वार्ू
• मंडपामां = मंडपामध्ये
• वाट = मागथ, रस्ता
• मागथ = रस्ता, वाट
• वाद्य = वाजप
• म्होरक्या = पुढारी, नेता
• वातावरण = रागरं ग
• मोिािी फुले = मोवा • वेग = गती
• हमत्र = दोस्त, सोबती, सखा, सवंगडी • वेळ = समर्, प्रिर
• हमष्टान्न = गोडधोड • वेळू = बांबू
• मुलगा = पुत्र, सुत, तनर्, नंदन, तनुत • वेश = सोशाख
• मुलगी = कन्या, तनर्ा, दु हिता, नंहदनी, आत्मजा • वेदना = र्ातना
• मुद्रा = िेिरा, मुख, तोंड, वदन • हवश्रांती = हवसावा, आराम
• मुख = तोंड, िेिरा • हवतरण = वाटप, वाटणी
• मुलुख = प्रदे श, प्रांत, परगणा • हवद्या = ज्ञान
• मेिनत = कष्ट, श्रम, पररश्रम • हवनंती = हवनवणी
• मैत्री = दोस्ती • हवरोध = प्रहतकार, हवसंगती
• मौज = मजा, गंमत • हवसावा = हवश्रांती, आराम
• र्श = सफलता • हवश्व = जग, दु हनर्ा
• र्ुक्ती = हविार, शक्कल • वीज = हवद् र्ुर, सौदाहमनी
• र्ुद्ध = लढाई, संग्राम, लढा, समर • वृत्ती = स्वभाव
• र्ेतवरी = र्ेईपर्ंत • वृद्ध = म्हातारा
• र्ोद्धा = लढवय्या • वैराण = ओसाड, भकास, उजाड
• रक्त = रुहधर • वैरी = शत्रू, दु ष्मन
• रणांगण = रणभूमी, समरांगण • वैर्म्य = हवर्ाद
• व्यवसार् = धंदा
• िाथस = िानी
• व्याख्यान = भार्ण
• राग = क्रोध, संताप, िीड
• शरीर = दे ि, तनू, कार्ा, कुडी, अंग
• राजा = नरे श, नृप, भूपाल, राणा, रार्ा
• शक्ती = सामर्थ्थ, जोर, बळ
• राष्टर = दे श
• शर्थत = स्पधाथ, िोड, िुरस
6 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi
 मराठी भाषेतील विरुद्धार्थी समानार्थी शब्द
• शिर = नगर • सेवा = शुश्रूर्ा
• शंकर = िंद्रिूड • हसनेमा = हित्रपट, बोलपट
• श्वापद = जनावर • हसंि = केसरी, मृगराज, वनराज
• शास्त्रज्ञ = वैज्ञाहनक • सीग = शीग
• शाळा = हवद्यालर् • सुहवधा = सोर्
• शाळुं का = हशहवहलंग • सुगंध = सुवास, पररमळ, दरवळ
• शेत = हशवार, वावर, क्षेत्र • सूत = धागा, दोरा
• हशवार = शेत, वावर • सूर = स्वर
• शीण = थकवा • सूर्थ = रवी, भास्कर, हदनकर, सहवता, हमत्र,
• शील = िाररत्र्य अरुण, भानू, आहदत्य
• शीतल = थंड, गार • सोने = सुवणथ, कांिन, िेम, कनक
• हशक्षा = दं ड, शासन • सोिळा = समारं भ
• श्रम = कष्ट, मेिनत • िद्द = सीमा, शीव
• सकाळ = प्रभात, उर्:काल • ित्ती = गज, हपलू, सारं ग, कुंजर
• सिोटी = खरे पणा • िदथ मच्यावानी = नेिमीप्रमाणे
• सफाई = स्वच्छता • िल्ला = िढाई
• सवलत = सूट • िळू िालणे = मंदगती
• सजा = हशक्षा • िाथर्णं = राहिले
• सन्मान = आदर • िहककत = गोष्ट, किाणी, कथा
• सांगत = म्हणत • िात = िस्त, कर, बाहू
• संकट = आपत्ती • िाक = साद
• संधी = मोका • िारीि = एकत्र
• संत = सज्जन, साधू • हित = कल्याण
• संपत्ती = धन, दौलत, संपदा • हिंमत = धैर्थ
• सार्ंकाळ = संध्याकाळ • हुकूमत = अहधकार
• सावली = छार्ा • हुरूप = उत्साि
• साथी = सोबती, हमत्र, दोस्त, सखा • हुबेहूब = तंतोतंत
• स्तुती = प्रशंसा • हुभा = उभा
• स्पधाथ = िुरस, शर्थत, िोड, पैज • िेका = िट्ट, आग्रि
• थथान = हठकाण, वास, ठाव • क्षमा = माफी
• स्त्री = बाई, महिला, ललना
• संध्याकाळ = सार्ंकाळ, सांज
• स्फूती = प्रेरणा
• स्वच्छता = झाडलोट
• सुवास = सुगंध, पररमल, दरवळ
• सुंदर = सुरेख, रमणीर्, मनोिर, छान
• सागर = समुद्र, हसंध,ू रत्नाकर, जलधी, दर्ाथ,
अणथव
• सावली = छार्ा
• सामर्थ्थ = शक्ती, बळ
• साहित्य = हलखाण

7 http://www.adda247.com/mr | Adda247 मराठी App | https://t.me/Adda247Marathi