www.ahmetcelen.com.

tr – Parabol Konu Anlatımı

İkinci Dereceden Denklemler Hızlıca Bir Tekrar Edelim ☺

2

Daha fazlası için youtube.com/ahmetçelen

 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

Parabol : İkinci dereceden fonksiyonlardır. Cebirsel olarak

y = a x2 + b x + c olarak gösterilebilir. Grafikleri bir eğri belirtir.
Parabol grafikleri aşağıdaki gibi olabilir.

Parabolün
Kolu
f(x) h(x)

Baş katsayı parabolün kollarının durumunu belirler.

f(x) fonksiyonunda kollar yukarı doğrudur. a > 0 olmalıdır.

h(x) fonksiyonunda kollar aşağı doğrudur. a < 0 olmalıdır.

Paraboller ikinci dereceden fonksiyonlardır. O yüzden a çarpanı

0 olamaz, 0 olduğunda ikinci dereceden bir fonksiyon olmaz.

Baş katsayı : Bir denklemdeki en büyük dereceye (üs) sahip

olan terimin önündeki çarpandır. Yukarıda belirtilen cebirsel
ifadenin baş katsayısı a çarpanıdır. Genel olarak parabollerin
baş katsayıları bilinmeyen değişkenin ikinci kuvvetinin
önündeki çarpandır. Bir örnek vermen gerekirse : f(x) = 2𝑥 2 bir
paraboldür. 𝑥 2 nin önündeki çarpan yani baş katsayı 2 dir.
• Paraboller x eksenini kesmek zorunda değildir.
• Parabolün sabit terimi y eksenini kestiği
noktanın ordinatıdır.
Paraboller ikinci dereceden fonksiyonlar olduğundan ikinci
dereceden denklem konusunda eksiğimiz olmamalı. Bir
önceki sayfadaki özeti mutlaka okuyunuz.
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

Tepe Noktası : Fonksiyonların alabileceği en büyük ve en küçük

değerler tepe noktalarıdır. Parabolde T(r,k) ile gösterilmektedir.
T= Tepe noktası , r= tepe noktasının apsisi, k = tepe noktası ordinatı

T(r,k)
Parabolün
Kolu
f(x) h(x)

T(r,k)

• f(x) fonksiyonu kolları yukarı bir fonksiyondur.

• Kolları yukarı parabollerde tepe noktası fonksiyonun en
küçük değerini belirtir.
• h(x) fonksiyonu kolları aşağı bir fonksiyondur.
• Kolları aşağı parabollerde tepe noktası fonksiyonun en
büyük alabileceği değeri belirtir.

Tepe noktası aynı zamanda simetri eksenidir. Tepe noktasının

apsisinden (r) indirilen bir doğru parabolü iki eş parçaya böler.

• Tepe Noktası Formülleri

• r = -b/2a

X1 X2 • k= f(r)

• Bulduğumuz r değerini
fonksiyonda yerine yazarak k
Δ değerini bulabiliriz.
• Kökler Farkı = |X1-X2| =
|𝑎|
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

PARABOL SİMETRİ EKSENİ = TEPE NOKTASININ APSİSİ

• y = a x + b x + c parabolünde -b/2a tepe noktasının
2

apsisidir.
y ❑ G fonksiyonun kökleri X1 ve X2 dir.
❑ r tepe noktasının x = apsis değeridir.
❑ Tepe noktasından indirilen dikme
tabanı iki eş parçaya böler.
❑ Tepe noktasının köklere olan
uzaklıkları daima aynıdır çünkü ikisinin
X1 r X2
x orta noktasıdır. Analitik geometriden
hatırladığımız üzere orta nokta
formülünü bir parabolde düşünürsek
kökler toplamının yarısı şeklinde
değerlendirebiliriz. Formülde zaten
g(x) buradan türemektedir. -b/a kökler
toplamı, -b/2a yani 2 ye bölmemiz
tepe noktasının apsisini vermektedir.
y

❑ Tepe noktasının apsisine simetri

ekseni denmesinin sebebi parabolü iki
simetrik eş parçaya bölmesidir. Apsis
değeri en küçük veya en büyük değeri
3 4 5
belirler.
1 7
x
❑ F fonksiyonu üzerinden inceleyelim.

-2 ❑ F(4) = -5 olduğunu yani en küçük

değeri aldığını görüyoruz tepe noktası
f(x) kollayı yukarı bir parabolde en küçük
-5 değeri ifade eder.
T(4,-5)
❑ Tepe noktasına eşit uzaklıkta olan
➢ Tepe noktasına aynı uzaklıkla apsisler
apsis değerlerini bulalım.
seçelim. 1 br uzak (3,5), 2 br uzak (2,6)
➢ Bu seçtiğimiz apsis değerlerinin toplamı
❑ 3 ve 5 1 br uzaklıkta, 1 ve 7 ise 3 br
kökler toplamımıza simetri eksenininden
uzaklıkta.
dolayı eşit olmaktadır.
❑ Dolayısıyla F(3) = F(5) = -2
➢ 3+5 = 2+6 = 1+7 = 8
❑ Benzer şekilde F(1) = F(7) = 0
➢ 1+7 burada kökler toplamıdır. 3,5 ve 2,6
simetri eksenimizin simetrik apsisli
❑ 1 ve 7 kök olduğundan y değeri 0 olur.
değerlerdir.
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

PARABOL DENKLEMLERİNİ BAĞINTILAR İLE YAZMA

• y = a x + b x + c parabolünde apsis = x
2

ordinat = y
a = Parabolün başkatsayısı
X1 = Parabolün 1.ci kökü r = Tepe noktasının apsisi
X2 = Parabolün 2.ci kökü k = Tepe noktasının ordinatı

• Tepe noktası bilinen parabol : • Kökleri bilinen parabol :

2
a . (x – r ) + k a . ( X – X1 ) . ( X – X2)

• Parantez kare açılımını hatırlayalım:

2
( a + b )2 = a2 + 2ab + 2b
2
( a - b ) = a2 - 2ab + b

Birinci terimin karesi + İkinci terimin karesi + İki terimin çarpımının 2 katı
parantez kare açılımıdır. Çarpanlara ayırma matematikte göz ardı
edilmemesi gereken önemli kısımlardır.

• Sorularda yukarıda verdiğimiz bağıntılar kimi zaman yetersiz

gelecektir. Grafiklerde parabolün kestiği noktalar bizim için
ipuçları oluşturmaktadır. M noktası parabolün üzerindedir.

• M Noktası parabolü
M(0,9)
sağlamalıdır.
• M (0,9) x=0 ve y= 9
• Denklemde x = 0 verilirse
sonuç (y) = 9 olmalıdır.
• Bu bağıntı ile baş katsayılar
bulunabilmektedir.
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

( Diskriminant = Delta = Δ = b2 - 4ac ) – Parabol İlişkisi

y
Δ>0
• Parabol x eksenini 2 farklı
noktada keser.
• 2 Farklı kök bulunur.
x
• Bulunan kökler gerçel sayılar
kümesine ait köklerdir.

y
Δ= 0
• Parabol x eksenini sadece 1
yerde keser.
• Çift katlı köktür.Yani 2 tane
x
aynı kök bulunur.
• Sorularda delta = 0 demez,
teğet diye nitelendirir.

y
Δ< 0
• Parabol x eksenini kesmez.
• Parabolün kökü vardır fakat
gerçel sayılarda değildir. Bu
x
kökler imajinerdir. Karmaşık
sayılarda tanımlı 2 kök vardır.
• Sorularda bize anlatmak
istediği : reel kökü yoktur.
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

Parabollerin Birbirleriyle Durumları

y
Ortak Denklemin : Δ > 0

f(x) • Paraboller 2 farklı noktada (A

ve B) kesişirler.
A B
x • Ortak çözüm denkleminde
delta 0 dan büyük olmalıdır.
g(x)

y
f(x)
Ortak Denklemin : Δ = 0

• Paraboller sadece bir noktada

kesişirler ve bu nokta teğet
x değme noktasıdır.
• Ortak çözüm denkleminde
g(x) delta = 0 olarak bulunur.

Ortak Denklemin : Δ < 0

g(x)

f(x)
• Parabollerin birbirlerini
kestiği hiçbir nokta yoktur.
x • Ortak çözüm yapıldığında
delta 0 dan küçük olmalıdır ki
kök gelmesin.
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

Parabol ile Doğru İlişkileri

Bir önceki sayfada delta ile parabol ilişkileri kısmını iyice

öğrenmiş olmanız gerekiyor. Bu kısımda onunla çok benzer.
2
y = a x + b x + c ve d = m x + n doğrularını inceleyelim.

Parabol ile doğru ortak çözüm yapılır. Ortak çözümden kastımız

parabol ile doğru eşitlenir ve hepsi bir tarafta toplanır. Yeni
oluşan denklemde deltalara bakılarak yorumlar yapılabilir.
Yukarıdaki ifadeyi birbirine eşitleyelim.
2
Denklemleri eşitleyelim. → a x +bx +c = mx+n
2
Hepsini bir tarafta toplayalım → a x + bx – mx + c – n = 0
2
x ortak parantezine alalım. → a x + (b-m) x + c – n
2
Son Hali : a x + (b-m) x + c – n olmuş olur.

Bu ifadenin deltalarına bakarak yorum yapabiliriz.

Δ>0 Δ= 0 Δ< 0

Parabol ile doğru iki Parabol ile doğru tek Parabol ile doğru
farklı noktada noktada kesişmiştir. hiçbir şekilde
kesişmişlerdir. Birbirlerine teğet kesişmemişlerdir.
durumdadırlar.
 www.ahmetcelen.com.tr – Parabol Konu Anlatımı

PARABOL SORULARINDA ANALİTİK GEOMETRİ KARŞIMIZA

• ANALİTİK GEOMETRİ ÇIKAR. → (Kısa Hatırlatmalar)

. B ( x2,y2)
A ( x1,y1)
C ( x0,y0)
Orta Nokta
Orta noktanın Orta noktanın
𝑥1+𝑥2 𝑦1+𝑦2
apsisi = x0 = ordinatı = y0 =
2 2

Ahmet Çelen // www.ahmetcelen.com.tr Ahmet Çelen // www.ahmetcelen.com.tr //

A ( x1,y1) B ( x2,y2)
İki nokta arası
|AB| = (x1 − x2)2 + (y2 − y1)2
Uzaklık
X lerin farkı ve Y lerin farkının bize |AB| arasındaki
uzaklığı verecektir. Sırasının hiçbir önemi yok bu
durumda çünkü karesi alınacağından aynı sonuç gelir.

d1 d1 // d2 doğrusu paraleldir.
Paralel doğruların eğimleri
eşit olur. // paralellik Paralel Doğrular
d2 sembolüdür. Diklerse
eğimleri çarpımı -1 olur.

Ahmet Çelen // www.ahmetcelen.com.tr Ahmet Çelen // www.ahmetcelen.com.tr //

✓ İki noktası bilinen doğrunun eğimi

A(x1,y1) ve B (x2,y2) biliniyor olsun.

𝑦2−𝑦1 𝑦1−𝑦2
Eğim Bulma
➢ = = m İşaretlere dikkat
𝑥2−𝑥1 𝑥1−𝑥2 Tanjant = Karşı / Komşu
İçler dışlar yaptığımızda yukarıdaki denklemde

➢ y2-y1 = m (x2-x1) eşitliği bulunmuş olur.

➢ Doğrunun x ekseniyle yaptığı pozitif yönlü açıda eğimi

verir. Geniş açıysa negatif, dar açıysa eğim pozitiftir.
y
𝑥
+
𝑦
=1 Doğru Denklemi
𝑎 𝑏
a x

b
 Altın Tüyolar
Bir nokta x (apsis) ekseni Parabolde en büyük ve en küçük
üzerindeyse y (ordinat) değeri değerler tepe noktasıdır. Yeni
0 olmalıdır. y ekseni nesil sorularda çoğunluk bu
üzerindeyse x değeri 0`dır. kalıpta sorulur.

Tepe noktasından indirilen dikme Bir fonksiyonda sabit terim için

kenarortaydır. Tabanları iki eşit bilinmeyen değişkene = 0,
parçaya böler. Bu sayede katsayılar toplamını bulmak için
grafikten kök tespiti yapılabilir. Bilinmeyen değişkene = 1 yazılır.

Parabolün tepe noktası y ekseni Parabolün y eksenini kestiği

üzerindeyse b kısmı 0 olmalıdır. noktanın ordinatı ilgili
fonksiyonun sabit terimine
İspatı –b/2a = 0 eşitliğindendir. eşittir.

www.ahmetcelen.com.tr www.ahmetcelen.com.tr

Parabolün y eksenini kestiği Paraboller çift fonksiyon

noktanın ordinatı ilgili eğilimindedirler. Fakat hepsi çift
fonksiyonun sabit terimine fonksiyon değillerdir. Denklemde
eşittir. tek dereceli terim varsa olmaz.

Paraboller ötelemeler tepe Parabolün simetri ekseni tepe

noktası üzerinden yapılır. YKS noktasının x (apsis) noktasıdır.
sınavlarında genelde öteleme Simetri ekseni x=1 derse mesela
soruları sorulmuştur. Tepe noktasının apsisi 1`dir.

Parabollerde sağ ve sola öteleme ; Parabollerde yukarı ve aşağı ;

X ekseni boyunda + , - yönde Y ekseni boyunda + , - yönde

Tepe noktasından ötelenir. Tepe noktasından ötelenir.

Yandaki QR Kodu oturarak

Ahmetcelen.com.tr Konu anlatım videolarımıza
ücretsiz erişebilirsiniz.
 Altın Tüyolar
Parabol tanım olarak
sınırlandırılmamışsa grafik
sonsuza doğru ilerler.
Parabolün tanımlı olduğu aralıkta
tepe noktası yoksa en büyük veya
küçük değerleri tanımlı olduğu
ilk ve son sayılar belirler.
Kapalı parantez [ ] işaretleri
Dahil olduğu anlamına gelir.
Örneğin : [1,3] aralığı tam sayı
1,2,3 sayılarını içerir. 1 ve 3 dahil.
www.ahmetcelen.com.tr
[4,7) aralığı tam sayı olarak
4 kapalı parantez 7 açık parantez
4 dahil 7 dahil olmayacaktır.
4,5,6 sayılarını içerir.
Parabolün tepe noktası ve bir
kökü verilmişse diğer kök simetri
ekseni yardımıyla tespit edilir.
Tepe noktası her iki köke eşit
uzaklıktadır.
Y lerin farkı / x lerin farkından
Eğim bulunabilir. Eğim bir nevi
Tanjant yani karşı / komşudur.
Doğrunun x ekseniyle yaptığı
Pozitif yönlü açı eğimi verir.
Ahmetcelen.com.tr
Parabol eğer tanım olarak
sınırlandırılmışsa verilen tanıma
göre grafik çizilir ve sorular o
tanım kriterine göre çözülür.
Kapalı ve açık parantezler
sınırlar için önem taşımaktadır.
Sorularda kapalı ve açık
parantezlere dikkat edilmelidir.
Açık parantez ( ) işaretleri
Dahil olmadığı anlamına gelir.
Örneğin : (4,7) aralığı tam sayılar
5,6 sayılarını içerir. 4 ve 7 dahil
değildir.
www.ahmetcelen.com.tr
Yeni nesil parabol sorularında
parabolün başlangıç noktasını
orijin olarak almak büyük
kolaylık sağlayabilir.
Tepe noktası T (r,k)
Birinci kök a, ikinci kök b olsun
|r-a| = |r-b| sağlanır. r = 5 olsun
b= 10 ise a = 0 apsisli noktadır.
Paraboller ikinci dereceden
denklemlerdir. O yüzden ikinci
dereceden denklemlerde eksiğiniz
varsa konu anlatımlarımıza bakın.
Yandaki QR Kodu oturarak
Konu anlatım videolarımıza
ücretsiz erişebilirsiniz.

Parabolün eğimi denklemin
bilinmeyen değişkenine göre türevi
alınarak bulunur. Bulunan denklemde
yazılan x değeri o noktadan çizilen
teğetin eğimini verir.
Parabolün tepe noktası ekstremum
noktası olduğundan türev alıp sıfıra
eşitleyerek aynı r (tepe noktasının
apsis) değerini bulabilir.
2
a x + b x + c parabolünün x`e göre
türevi alınır. Sonra türevin kökü
bulunur. Bu kök ekstremum noktadır.
2 Numarada açıklanmıştır.
www.ahmetcelen.com.tr
En büyük ve en küçük şeklinde
sorulan kalıplar aslında türev
maksimum-minimum problemleriyle
doğrudan ilişkilidir diyebiliriz.
Bir parabole orijinden çizilen
teğetler birbirine dikse Δ = -1
✓ %100 Ücretsiz İçerik
✓ Video
Buna benzerÇözümlü
matematik
✓ Kolay Erişilebilen
alanında deneme ve konu PDF
formatında
anlatım fasikülleridosyalar
için
✓ Müfredata uygun
sorular
✓ Yeni Nesil Tarzda
Sorular
✓ ahmetcelen.com.tr `de
Parabol & Türev
İlişkisi Tüyoları
Parabol türevi alınıp sıfıra
eşitlenerek ekstremum yani en
büyük, en küçük değerler bulunur.
Ekstremum nokta türevin köküdür.
Tepe noktasının apsisi : –b/2a ile
Ordinatı ise bulunan apsis değerini
fonksiyonda yazılır. -b/2a
formülünün ispatı 5. ve 6. numarada.
2ax + b = 0 , x`i bulmak için yalnız
bırakalım. -b/2a formülü geldi bir
yerlerden sanki tanıdık ☺
www.ahmetcelen.com.tr
Yani parabol testleri çözüyorsanız
türev içinde biraz antrenman
yapmışsınızdır demektir ☺
Bir parabole X eksenini kestiği
noktalardan çizilen teğetler
birbirine dikse Δ = 1
Konu anlatım videomuzdan →
Sonra ki kazanımlarınız
✓ Basit Düzey Türev Alma Kuralı
✓ Parabol Türev İlişkisi
✓ Bazı Formüllerin ispatı
0,25x – 4x ✓ Bu fasiküldeki soruların daha
opsiyonunda fazlasını çözdürecek kadar bilgi
izleyebileceğiniz
video çözümleri Eğer meraklıysanız parabol türev
İlişkisine sağda bulunan qr kodu okutun.