Pompy Hydrauliczne i ich podział

Najczęściej stosowane pompy wyporowe

a) Zębate
-o zazębieniu wewnętrznym
-o zazębieniu zewnętrznym
b) Śrubowe
-dwu śrubowe
-trój śrubowe
c) Łopatkowe
-z wigrującymi łopatkami
d) - podwójneo działania
-z wirującymi i niewirującymi łopatkami podwójnego działania
e) Wielotłokowe
-promieniowe z wirującym blokiem cylindrów/z niewirującym blokiem cylindrów
-osiowe z oscylującym blokiem cylindrów, z wychylnym blokiem cylindrów, z wychylną tarczą
oporową, z oscylującą tarczą oporową
Podział ze względu na kierunek tłoczenia
• Stały kierunek
• Zmienny kierunek
Wielkości charakterystyczne dla pomp
• wydajność jednokierunkowa q [P]
• Ciśnienie [P]
• wydajność całkowita Q [P]
• moment obrotowy P [P]

Pompy zębate

Zarys zębów jest ewdentory ** Rys 38.1 a) lub flipoykloidalnym **

Pompy o uzębieniu zewnętrznym:

Składa się z dwóch kół zębatych, które umieszczone są na osobnych wałkach. Wałki za to
znajduja się w szczelnym korpusie. Jedno z kół jest kołem napędzanym (czynnym), silnik przekazuje
moment obrotowy na ten wałek. Drugie koło jest (bierne), w momencie uzębienia tworzą się luki
międzyzębne (przestrzeń o niskim ciśnieniu) do, których zasysana jest ciecz (z kanału ssącego rzecz
jasna). Następnie ciecz jest transportowana po obwodzie do miejsca zazębienia gdzie następuje wyparcie
cieczy do kanału sprężanego.

Pompy o uzębieniu wewnętrznym:

W korpusie pompy znajduje się koło zębate o uzębieniu zewnętrznym, który napędza wieniec o
uzębieniu wewnętrznym. Elementy wykonują współbieżny obrót, w trakcie pracy wytwarzają się
przestrzenie między zębne do, których zasysana jest ciecz. Można spotkać różne konstrukcje Rys 38.1 b)
38.2 b) W pierwszym przypadku rys 38.1 b) kanał ssawny i tłoczny znajdują się z boku kół zębatych i po
wypełnieniu przestrzeni międzyzębnej ciecz jest transportowana do przestrzeni zazębienia. Przy obu
kołach znajduje się podkładka sierpowa, która rozdziela przestrzeń tłoczną i ssawną. Wymusza
określony przepływ czynnika. W drugim przypadku rys 38.2 b) koło z uzębieniem wewnętrznym ma
otwory- otwory ssące. W momencie wyziębienia kół olej zasysany jest do środka wieńca, a z stamtąd
przez pół wkładkę sierpową kierowany jest w kierunku kanału tłocznego, który zabezpieczony jest
zaworem zwrotnym.
 Pompa gerotorowa:
wieniec posiada 1 ząb więcej niż
koło, co pozwala uzyskać
szczególny sposób zazębienia
ponieważ wszystkie zęby koła
stykają się nieprzerwanie z
uzębieniem wieńca. Z czego nie
ma potrzeby stosowania
podkładki sierpowej. W trakcie
obrotu powstaje pusta przestrzeń,
do której kanał nerkowy napływa
ciecz z drugiego. Następuję
wytłoczenie cieczy z pompy.
Równomierna zmiana objętości
wyporowych powoduje wydatek
mniejszych pulsacji. Przy
1500RPM to 160Bar.

Ogólnie pompy o uzębieniu wewnętrznym mają spokojniejszą pracę mniejszą pulsację nieco większą
wydajności i małą hałaśliwość. Budowa jest bardziej zwarta jak w pompach z uzębieniem zewnętrznym.
Nie miej konstrukcje są nie co droższe.
Pompy zębate zalety:
• Zwykle 80% sprawności
• Kompensacja luzów, 94% sprawność
• ok 120-250 Bar

WOLNE MIEJSCE NA PRZEKLEŃSTWA NA SPRAWDZIAN

 Pompy śrubowe
Jednośrubowe stosuje się do transportu cieczy

Pompy dwuśrubowe mamy dwie zazębiające się ze sobą śruby (napędzana i napędzająca), które
znajdują się w korpusie pompy i są łożyskowane ślizgowo lub tocznie. W trakcie obrotu ciecz jest
zasysana z przestrzeni ssawnej do przestrzeni między zwojowych i następnie przemieszcza się wzdłuż
śruby do przestrzeni tłocznej. !!!W celu odciążenia śruby od ciśnienia panującego w przestrzeni tłocznej.
Za pomocą specjalnego kanału olej z przestrzeni tłocznej doprowadzony jest na czoła śrub w przestrzeni
ssawnej. Z reguły druga śruba posiada kanał, który umożliwia odprowadzanie przecieków w kierunku
strony ssawnej. Ruch obrotowy (synchronizowany) realizowany jest za pomocą przekładni zębatej lub
odpowiada dopasowaniu profili śrub. Stosuje się te pompy do zasilania wstępnego układów
hydraulicznych !!!

Pompy trójśrubowe powszechne stosowane rozwiązania, śruba środkowa jest napędzająca, a śruby
zewnętrzne są napędzane (pędzone). Profile śrub muszą być tak dopasowane by możliwie było
przekazywanie ruchu, który realizowany jest również przez ciśnienie tłoczenia cieczy. Śruby pędzone
stykają się punktowo z korpusem (swego rodzaju łożyskowanie ślizgowe). W trakcie pracy przestrzenie
między zwojne po stronie ssawnej wypełnione są cieczą i jest ona przemieszczana wzdłuż osi w
kierunku strony tłocznej. W konstrukcjach tych również stosuje się odciążenie hydrostatyczne śrub
pędzonych. Realizowane jest to do prowadzenia cieczy pod stojaki walcowe tych śrub.
W przypadku śruby centralnej jest ona odciążana przez ciśnienie tłoczenia działające na osadzenie
walcowe Nr na rysunku 4. Mamy tutaj również kanał powrotny do usuwania przecieków wewnętrznych.
Pompy śrubowe zalety
• Równomierność tłoczenia
• Cicha praca
Wady
• Wykonanie śrub (problematyczne)
• Sprawność 50%

Pompy łopatkowe pojedynczego działania

Konstrukcje zbliżone do sprężarek łopatkowych, komory robocze ograniczone są sąsiadującymi**

łopatkami, powierzchnią zewnętrzną wirnika i korpusem.

Pompy łopatkowe z wlotem

zewnętrznym w korpusie pompy
znajduje się wirnik osadzony
mimośrodowo. W wirniku
rozmieszczone są równomiernie
ruchome łopatki. Co powoduje,
że podczas p przestracyrzenie
między łopatkowe z lewej strony
powiększają się, a z prawej
zmniejsza. Ułatwia to zasysanie
cieczy z lewej strony, z prawej
lepsze wytłaczania cieczy.
Wydajność pompy zależy od
uzyskania mimośrodu -e.
Pompy łopatkowe z wlotem
wewnętrznym
Szczególna odmiana pompy
łopatkowych, która ma rozmieszczone
promieniowo otwory. **
W wirniku znajdują się również
przesuwne łopatki Nr 3. Takie
rozwiązanie umożliwia połączenie
otworów ssawnego i tłocznego z
przestrzeniom między łopatkową. Otwory
rozdzielone są przegrodą. Otwory i
przegroda znajdują się w nieruchomym
czapie rozrządczym. Rozwiązanie to
umożliwia ruch obrotowy pierścienia
zewnętrznego
Nr 1 w tym samym kierunku co wirnika,
zmniejsza to zużycie łopatek. Mogą one
współpracować z pompami wstępnego
zasilania (pompy dwuśrubowe).
Rozwiązania rzadko spotykane.

Pompa łopatkowa TypV3

[Ponar-Wadowice] Rys 41.3
Wirnik Nr 2 z łopatkami Nr 3 znajduje się w
korpusie Nr 1. Łopatki współpracują z
pierścieniem Nr 4 (stator), który ustawia się w
położeniu mimośrodowym. Z jednej strony
stator opiera się o śrubę nastawną wydajności
Nr 6, a z drugiej dociskany jest sprężyną Nr
10 jest ona ściskana przez śrubkę Nr 5. W
trakcie pracy wirnika. Przestrzenie między
łopatkowe zwiększają się i następuje zasysanie
(kanał ssący S) i przetłoczenie (kanał tłoczny
T). W momencie uzyskania przez pompę
nastawionej wartości ciśnienia. Stator
znacznie się przesuwać w prawo pod
wpływem działania oleju- ugięcie sprężyny.
Powoduje to zmianę wartości
mimośrodowości.
Możliwość uzyskania wydajności bliskiej zeru.
Pompa pokrywa wtedy tylko przecieki wewnętrzne.

Ta konstrukcja wypoczwarzona jest w zawór samoczynnego

odpowietrzania Nr 7. W celu poprawy wydajności i
szczelności wirnik pracuje między tarczami oporowymi Nr 9.
Ponad to pompa ta ma przyłącze odprowadzania przecieków
wewnętrznych L.
 Pompy wielotłokowe promieniowe

Charakteryzują się większą sprawnością i większymi ciśnieniami roboczymi w stosunku do innych

odmian pomp. Podstawowe konstrukcje to z wirującym blokiem tłoków/cylindrów i z niewirującym
blokiem tłoków/cylindrów.

Z wirującym blokiem tłoków Rys 42.1

w konstrukcji tej wirnik tak naprawdę jest
blokiem cylindrów Nr 1, w którym
znajdują się tłoki Nr 3. Układ ten obraca
się na nieruchomej czapie, która
podzielona jest na dwie komory przez
przegrodę Nr 6. Komory te połączone są z
kanałem ssącym Nr 4 i tłocznym Nr 5.
Tłoki wspierają się obierznie** Nr 7,
która zablokowana jest w kadłubie
pompy. Przecięcie mimośrodowe
umożliwia ruch tłoków. Zależnie od
konstrukcji wysuw tłoków realizowany
jest przez siłę odśrodkową lub
zastosowanie pompy wstępnego
działania/zasilania.

Pompy z niewirującym blokiem

tłoków w tym rozwiązaniach blok
cylindrów z tłokami umieszczony jest
mimośrodowo Każdy cylinder
wyposażony jest w zawór ssący Nr 4 i
tłoczny Nr 5. Ruch tłoków realizowany
jest przez osadzenie mimośrodowe, które
osadzone jest na wale pompy. Tłoki
połączone są osadzeniem najczęściej
elementem przegubowym, który łączy
tłoki z osadzeniem. Zakres ciśnień to
160-800Bar.

MIEJSCE NA PŁACZ
 Pompy wielotłokowe osiowe

Rys 43.1 Pompa wielotłokowa z wychylnym blokiem cylindrów

Głównym elementem tych pompy jest blok cylindrów Nr 1, w którym znajdują się tłoki Nr 4. Blok
cylindrów współpracuje z tarczą rozrządczą Nr 2, która jest odpowiedzialna za ułatwienie
smarowanie/rozprowadzanie cylindrów olejem i jego odprowadzaniem. Blok cylindrów połączony jest z
wałem napędzanym Nr 3 przez tarczę pędną Nr 5 i łożyska połączone z tłokami. W ten sposób blok
cylindrów wprawiony jest ruch obrotowy wychylenie bloku cylindrów i sposób połączenia z tarczą
pędną powoduje uzyskanie ruchu posuwisto zwrotnego. Skok tłoków zależy od kąta wychylenia bloku
cylindrów. Tarcza rozrządcza posiada dwa kanały nerkowe Nr 6, z których jeden pozwala na zasysanie
oleju, a drugi na tłoczenie. Trzpień centralny Nr 7 pełni funkcje osi obrotu bloku cylindrów.

Tarcza oporowa = tarcza pędna

Budową są to rozwiązania zbliżone do pompy z ruchomym blokiem cylindrów. Nie mniej w tych
konstrukcjach blok cylindrów i wał napędowy Nr 3. Znajdują się w jednej osi co pozwala na
bezpośrednie przekazywanie napędu z wału na blok. Ruch posuwisto zwrotny wywołany jest przez
tarczę oporową, która jest pochylona pod kątem alpha. Co wpływa na wielkość skoków w cylindrze.
W tych konstrukcjach spotykamy pompy Rys 43.1 o stałej wydajności i Rys 43.2 Pompa wielotłokowa
osiowa z wychylną tarczą oporową o zmiennej wydajności. Zmiana wydajności uzyskuje się tutaj przez
zmianę położenia tarczy oporowej. Sposób regulacji może być ręczny lub realizowany za pomocą silnika
elektrycznego w takim przypadku najlepiej jest aby silnik był połączony z układem sterowania, który
będzie reagować na zmianę ciśnienia. Zasilanie realizowane jest jak w pompach z wychylnym tłokiem.
Budową są to rozwiązania zbliżone do pompy z ruchomym blokiem cylindrów. Nie mniej w tych
konstrukcjach blok cylindrów i wał napędowy Nr 3. Znajdują się w jednej osi co pozwala na
bezpośrednie przekazywanie napędu z wału na blok. Ruch posuwisto zwrotny wywołany jest przez
tarczę oporową, która jest pochylona pod kątem alpha. Co wpływa na wielkość skoków w cylindrze.
W tych konstrukcjach spotykamy pompy Rys 43.1 o stałej wydajności i Rys 43.2 Pompa wielotłokowa
osiowa z wychylną tarczą oporową o zmiennej wydajności. Zmiana wydajności uzyskuje się tutaj przez
zmianę położenia tarczy oporowej. Sposób regulacji może być ręczny lub realizowany za pomocą silnika
elektrycznego w takim przypadku najlepiej jest aby silnik był połączony z układem sterowania, który
będzie reagować na zmianę ciśnienia. Zasilanie realizowane jest jak w pompach z wychylnym tłokiem.

Rys 43.3 Pompa wielotłokowa osiowa z wirującą tarczą oporową W tych konstrukcjach blok
cylindrów jest nieruchomy. Ruch obrotowy wykonuje tarcza oporowa tłoki wprowadzane są w ruch
posuwisto zwrotny przez wał za pośrednictwem tarczy oporowej. W tych konstrukcjach kąt wychylenia
tarczy jest stały. W tych rozwiązaniach wał napędowy zakończony jest mimośrodem Nr 6, który
wprawia w ruch tarczę rozrządczą Nr 2. Jej zadaniem jest odpowiednie łączenie cylindrów odpowiednio
we właściwym czasie z kanałem ssawnym lub tłocznym. Ruch wysuwowy tłoków realizowany jest przez
sprężyny. Tłoki zakończone są ruchomym gmblkiem**, który w maksymalnym położeniu wysuwu tłoka
otwiera dopływ do cylindrów. Następnie grzybek jest zamykany i olej jest skierowany do przewodu
tłocznego. Cylindry zamknięte są zaworem zwrotnym.
Strumień tłoczonej cieczy jest nierównomierny w celu obniżenia pulsacji i poprawy wydajności liczba
tłoków najczęściej jest nieparzysta 5-11. Największą popularność mają z wychylnym blokiem cylindrów.
Sprawność 95%.
 Dobór pompy
Pompy dobiera się wobec:
• Analizy sposobu pracy
• Rodzaj pompy
• Typ pompy
• Sposoby sterowania i regulacji
• Analizy danych technicznych
Sposób wydajności określa charakterystykę pracy maszyny. Przy niezmiennych parametrach pracy
będziemy stosować pompy o stałej wydajności. W przypadku konieczności zmiany prędkości możemy
zastosować pompy o zmiennej wydajności z dodatkowym zaworem dławiącym. Pompy o zmiennej
wydajności wraz z osprzętem sterującym, regulującym. Duża cykliczność pracy znaczne ciśnienia.
Należy kierować się konstrukcją:
• Wydajność całkowita i jednostkowa
• Ciśnienia związane z pompą
• Prędkości obrotowe
• Lepkość cieczy
• Dokładność filtracji
• Rodzaj cieczy
• Cena
• Serwisowanie
W niektórych przypadkach aby osiągnąć właściwy efekt strumienia cieczy lub ciśnienie pompy należy ze
sobą połączyć ze sobą we właściwy sposób równolegle bądź szeregowo.

Chęci do życia: