‫ﺑﺮ ر ﺳﯽ را ﺑﻄ ﻪ ﭘ ﻮ ل و ﺑ ﺎ ﻧﮑ ﺪا ر ی‬

‫ﭘﺪﯾﺪآورﻧﺪه )ﻫﺎ( ‪ :‬ﻣﯿﻮهﯾﺎن‪ ،‬ﻣﯿﻼد‬

‫اﻗﺘﺼﺎد ‪ ::‬ﻧﺸﺮ ﯾﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻮﯾﻦ ﺑﺎﻧﮑﯽ ‪ ::‬زﻣﺴﺘﺎن ‪ ،1397‬دوره اول ‪ -‬ﺷﻤﺎره ‪1‬‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ‪ :‬از ‪ 89‬ﺗﺎ ‪106‬‬
‫آدرس ﺛﺎﺑﺖ ‪https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1422355 :‬‬

‫داﻧﻠﻮد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ :‬ﺷﻌﯿﺐ ﻋﺎﺑﺪی‬

‫ﺗﺎر ﯾﺦ داﻧﻠﻮد ‪1401/01/30 :‬‬

‫ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ی ﻋﻠﻮم اﺳـﻼﻣﯽ )ﻧﻮر( ﺟﻬﺖ اراﺋـﮥ ﻣﺠﻼت ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه در ﭘﺎﯾﮕﺎه‪ ،‬ﻣﺠﻮز ﻻزم را از ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﺠﻼت‪ ،‬درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳـﺎس ﻫﻤﻪ ﺣﻘﻮق ﻣـﺎدی ﺑﺮآﻣـﺪه از ورود اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﻣﺠﻼت و ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﭘﺎﯾﮕـﺎه‪ ،‬ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ "ﻣﺮﮐﺰ ﻧﻮر" ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸـﺮ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻘﺎﻻت در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻮﺷﺘﺎر و ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺎﻏﺬی و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ و‬
‫ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ از اﯾﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪ ﮐﺴﺐ ﻣﺠﻮز ﻻزم‪ ،‬از ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﺠﻼت و ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ی ﻋﻠﻮم اﺳـﻼﻣﯽ )ﻧﻮر( ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪ و‬
‫ﺗﺨﻠﻒ از آن ﻣﻮﺟﺐ ﭘﯿﮕﺮد ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻣﺠﻼت ﺗﺨﺼﺼﯽ‬
‫ﻧﻮر ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﺋﯿﺪ‪.‬‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﻣ ﻘ ﺎ ﻻ ت ﻣﺮ ﺗ ﺒ ﻂ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻓﺮزﻧﺪان در ﺧﺎﻧﻮاده؛ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از اﺣﺎدﯾﺚ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ دﻻﻟﺖ ﻫﺎی ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ آﯾﺎت ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺰﮐﯿﻪ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ از ﻋﻈﻤﺖ ﻋﻠﻤﯽ اﻣﯿﺮاﻟﻤﻮﻣﻨﯿﻦ اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﺑﻦ اﺑﯽ ﻃﺎﻟﺐ و ﺗﺠﻠﯽ آن در دوران ﻇﻬﻮر اﻣﺎم ﻋﺼﺮ ﻋﻠﯿﻬﻢ‬
‫اﻟﺴﻼم؛ ﻋﻠﻢ ﻋﻠﻮی و داﻧﺶ ﻣﻬﺪوی‬
‫ﺗﺒ ﻦ ﻋﻠﻞ ﻏﻠﺒﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ورزی ﺑﺮ دﯾﻦ ﻣﺤﻮری ﺑﻨﯽ ﻋﺒﺎس در اﻣﺮ ﺣﺞ و ز ﯾﺎرت‬
‫روش ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﻗﺮآن‬
‫وﺟﻪ اﺷﺘﺮاك و اﻓﺘﺮاق ﻗﯿﺎم ﻫﺎی ﺳﺎدات ﺣﺴﻨﯽ و ﺳﺎدات ﺣﺴﯿﻨﯽ در ﻋﺼﺮ ﺑﻨﯽ اﻣﯿﻪ و دوره اول ﺑﻨﯽ ﻋﺒﺎس ﺗﺎ‬
‫ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻼﻓﺖ ﻣﺎﻣﻮن‬
‫ﻧﻘﺶ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎی ﻣﺮﮐﺰی در ﺑﺎزار ﺟﻬﺎﻧﯽ ﭘﻮل‬
‫ﻋ ﻨ ﺎو ﯾﻦ ﻣﺸ ﺎ ﺑ ﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻧﺎم ﺗﺠﺎری‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت و رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺸﺘﺮ ﯾﺎن ﺑﺎ وﻓﺎداری ﻣﺸﺘﺮ ﯾﺎن‬
‫ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاری‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺸﺘﺮی و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎﻧﮑﺪاری ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺳﻮد و ز ﯾﺎن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﻋﻠﯽ ﺑﯿﻦ ﺑﺎزار ﭘﻮل و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻬﺎر ﺗﻼﻃﻢ ﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ در ﭼﺎرﭼﻮب اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺗﻮز ﯾﻊ درآﻣﺪ و ﺗﻘﺎﺿﺎی ﭘﻮل در اﯾﺮان‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ‪ ،‬ﺷﺪت و ﻧﻮع ﺗﻌﺪﯾﻞﮔﺮی ﺻﻔﺎت اﺧﻼﻗﯽ روی راﺑﻄﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ و راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺘﺮی ﺑﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺧﻠﻖ ﺗﻌﻬﺪﻋﺎﻃﻔﯽ در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاری‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ رﺿﺎﯾﺘﻤﻨﺪی‪ ،‬ﻋﻼﯾﻖ رﻓﺘﺎری و اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﺸﺘﺮ ﯾﺎن از‬
‫ﺧﺪﻣﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻠﯽ )ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪:‬ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻠﯽ‪ ،‬ﺷﻌﺐ ﺷﺮ ق ﺗﻬﺮان(‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ رﺷﺪ ﭘﻮل و ﺗﻮرم دراﯾﺮان‪ :‬ﯾﮏ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﮐﻮﻧﻮﻓﯿﺰ ﯾﮏ از راﺑﻄﻪ ﻣﻘﺪاری ﭘﻮل‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان اﺟﺮای ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ در ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻠﯽ ﺷﻬﺮ ﮐﺮﻣﺎن و ﺗﻌ ﻦ راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎی ﭘﻮل در اﯾﺮان‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺛﺒﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻘﺎﺿﺎی ﭘﻮل در اﯾﺮان ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از اﺟﺮای ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﻧﮑﺪاری ﺑﺪون رﺑﺎ )ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫ارﺷﺪ(‪ /‬ﺳﯿﺪ ﮐﺎﻇﻢ ﺻﺪر‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫‪Quarterly ISSN: 2645-5420‬‬
‫‪Quarterly License Number: 83289‬‬
‫‪Article Number: 7/1/105‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﭘﻮل و ﺑﺎﻧﻜﺪاري‬

‫)ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪ ، 1397/2/22‬ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺼﻮﻳﺐ ‪(1397/08/22‬‬
‫ﻣﻴﻼد ﻣﻴﻮه ﻳﺎن‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﻘﻴﺴﻢ ﻛﺎر و اﻳﺠﺎد ﺗﺨﺼﺺ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻤﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‪.‬‬
‫دادو ﺳﺘﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺎﻳﺎﭘﺎي‪ ،‬ﺟﻴﺮهﺑﻨﺪي دوﻟﺘﻲ و دﺧﺎﻟﺖ ﭘﻮل در اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و‬
‫ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺗﻮزﻳﻊ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺎﻳﺎﭘﺎي ﻣﺤﺼﻮل ﻳﻚ دﺳﺘﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫در ﻗﺒﺎل ﻛﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي دﻳﮕﺮ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺟﻴﺮه ﺑﻨﺪي دوﻟﺘﻲ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻮع ﻛﺎﻻﻫﺎﺋﻲ را ﻛﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي درآﻣﺪ ﭘﻮﻟﻲ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﻛﺎﻻﻫﺎ و‬
‫ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪89‬‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫واژﮔﺎن ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺑﺎﻧﻜﺪاري‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭘﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﺑﺨﺶ اول‪ :‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺎﻳﺎﭘﺎي‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺎﻻ در آن ﻛﺸﻮر ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺎﻻﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻗﻴﻤﺘﻲ دارد‪ .‬ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از آﻧﺠﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺎرﮔﺮ‬
‫‪S‬‬
‫ﻛﺎﻻي اﻟﻒ ﺑﺎ ﭼﺎﻧﻪ زدن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻛﺎﻻي ب‪ ،‬ج‪ ،‬د و ه ﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪G‬‬
‫‪MA‬‬
‫در آن ﭘﻨﺞ ﻗﻠﻢ ﻛﺎﻻ ﻣﺒﺎدﻟﻪ‬
‫‪OO‬‬
‫‪N‬‬
‫‪R‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد درﮔﻴﺮ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا در ﻛﺸﻮري ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ده ﻗﻴﻤﺖ ﻧﺴﺒﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻟﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺎرﮔﺮ درآﻣﺪ ﭘﻮﻟﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي در اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻛﺎﻻﻫﺎي اﻟﻒ‪ ،‬ب‪ ،‬ج‪ ،‬د‪ ،‬ه ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮد ﻛﻪ رﺿﺎﻳﺖ وي را‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻗﻠﻢ از اﻳﻦ ﻛﺎﻻﻫﺎ ﻳﻚ ﻗﻴﻤﺖ ﭘﻮﻟﻲ دارد و ﻟﺬا در ﻛﺸﻮري ﻛﻪ در آن ﭘﻨﺞ ﻗﻠﻢ‬
‫ﻛﺎﻻ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﭘﻨﺞ ﻗﻴﻤﺖ ﭘﻮﻟﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬در ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﻴﺮه ﺑﻨﺪي دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت‬
‫ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻘﺎدﻳﺮي از ﻛﺎﻻﻫﺎي اﻟﻒ‪ ،‬ب‪ ،‬ج‪ ،‬د‪ ،‬ه را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاي ﻛﺎرﮔﺮان ﺷﻤﺎره ‪،4 ،3 ،2 ،1‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪ 5‬اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻨﺎ را ﺑﺮ ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻴﻦ ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﮕﺬارﻧﺪ‬
‫در آن ﺻﻮرت ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎي ﻓﺮدي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﻨﺞ ﻗﻠﻢ ﻛﺎﻻ‪،‬‬
‫دو واﺣﺪ از ﻛﺎﻻي اﻟﻒ‪ ،‬ﻳﻚ واﺣﺪ از ﻛﺎﻻي ب‪ ،‬ﭼﻬﺎر واﺣﺪ از ﻛﺎﻻي ج‪ ،‬ﭘﻨﺞ واﺣﺪ از ﻛﺎﻻي‬
‫د و دو واﺣﺪ از ﻛﺎﻻي ه درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﻣﺮﻛﺰي ﻋﻬﺪهدار ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻧﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻧﺴﺒﻲ وﺟﻮد دارد و ﻧﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﭘﻮﻟﻲ ﭼﺮا ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻪ‬
‫ﺗﺠﺎرت اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﺼﺮف ﭘﻮل‪ .‬ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﻛﺎرآﺋﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﭘﺎي و ﺟﻴﺮه ﺑﻨﺪي دوﻟﺘﻲ‪ ،‬در اﻗﺘﺼﺎدﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ اول‪ :‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﭘﻮﻟﻲ )ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﭘﻮﻟﻲ(‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻮﻟﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻳﻚ ﺳﺮي ﻗﻮاﻧﻴﻦ‪ ،‬ﻋﺮف و ﻋﺎدات ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاي ﻛﻪ ﭘﻮل را در‬
‫ﻳﻚ ﻧﻈﺎم اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻟﻲ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮل‬
‫ﻛﺎﻻﺋﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮل ﻛﺎﻏﺬي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ‪ .‬ﻃﻼ ﻛﺎﻻﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮل ﻛﺎﻻﺋﻲ‬
‫را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲداده اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼ‪ ،‬اوﻻً ﻫﺮ واﺣﺪ از ﭘﻮل ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزن ﻣﺸﺨﺼﻲ‬
‫از ﻃﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﭘﻮﻟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد ﺛﺎﻧﻴﺎً اﺟﺎزه داده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﻋﺮﺿﻪ داﺧﻠﻲ ﭘﻮل ﺑﺎ‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﻣﻘﺪار ﻃﻼ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﺛﺎﻟﺜﺎً ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻃﻼ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻮل ﻛﺎﻏﺬي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﺳﻜﻨﺎسﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﻳﺎ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳﻜﻨﺎسﻫﺎ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻛﺎﻻﺋﻲ ﺧﺎﺻﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و در واﻗﻊ ﭘﻮل اﻋﺘﺒﺎري‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1933‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻟﻲ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻤﺸﻴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻳﻚ دﻻر ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 23/22‬ﮔﻨﺪم ﻃﻼي ﺧﺎﻟﺺ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دوﻟﺖ در‬
‫ﻧﺮخ ﻳﻚ دﻻر ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 23/22‬ﮔﻨﺪم آﻣﺎده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﻜﻪ ﻃﻼ ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ‪ 480‬ﮔﻨﺪم‬
‫ﻃﻼ ﻣﻌﺎدل ﻳﻚ اوﻧﺲ ﻃﻼ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﻴﻤﺖ ﻳﻚ اوﻧﺲ ﺑﻴﺴﺖ دﻻر و ﺷﺼﺖ ﺳﻨﺖ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮﻟﻲ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻮل ﻛﺎﻏﺬي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻳﻚ اﺳﻜﻨﺎس ﺑﻴﺴﺖ دﻻري ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ذﻣﻪاي ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﻨﺎد‬
‫ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ذﻣﻪاي ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻃﻼ ﻳﺎ ﻛﺎﻻي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ دوم‪ :‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭘﻮل‬

‫ﺷﻴﺌﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺪ وﻇﺎﻳﻒ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﻣﻮرد اﺷﺎره در ﺑﺨﺶ ﺳﻮم اﻳﻦ ﻓﺼﻞ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﭘﻮل‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭘﻮل ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده واﻗﻌﻲ و ﻋﻤﻠﻲ آن ﺷﻴﺌﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﺳﻄﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ‪،‬‬
‫‪91‬‬
‫واﺣﺪ ﺣﺴﺎب‪ ،‬ذﺧﻴﺮه ارزش و ﻣﻌﻴﺎري ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي ﻣﻌﻮق ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﺣﺎل‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫ﺣﺎﺿﺮ در اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن اﺳﻜﻨﺎس و ﻣﺴﻜﻮك ﺗﻤﺎم وﻇﺎﻳﻒ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﭘﻮل را اﻧﺠﺎم‬
‫‪GS‬‬
‫‪RMA‬‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮري ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم اﻳﻦ ﻓﺼﻞ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻃﻼ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ وﻇﺎﻳﻒ را ﺗﺎ اﻳﻦ‬
‫‪NOO‬‬

‫اواﺧﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲداد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻮل ﻛﺎﻏﺬي ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي‬
‫اروﭘﺎﺋﻲ ارزش ﻣﺒﺎدﻻﺗﻲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده ﺑﻮد‪،‬ﺳﻴﮕﺎر در ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﺣﺪ‬
‫ﺣﺴﺎب و ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺒﺎدﻻت ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در اﻛﺜﺮ ﺟﻮاﻣﻊ اﻗﺘﺼﺎدي اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦﻫﺎي ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺮاي واﺣﺪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﭼﻚ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺑﺮاي اﺳﻜﻨﺎس ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺻﻨﺪوقﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎزار ﭘﻮل‪ ،‬ﺳﭙﺮدهﻫﺎي ﭘﺲاﻧﺪاز‪ ،‬ﺣﺴﺎبﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﺑﺎزار ﭘﻮل و ﮔﻮاﻫﻲﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﭙﺮده‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ذﺧﻴﺮه ارزش ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﭼﻬﺎر ﺗﻌﺮﻳﻒ‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫ﺑﺮاي ﭘﻮل وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ M3, M2, M1‬و ‪ M1.L‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﻜﻨﺎس و‬
‫ﻣﺴﻜﻮك‪ ،‬ﺳﭙﺮدهﻫﺎي دﻳﺪاري‪ ،‬ﺣﻮاﻟﻪﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل و ﺣﺴﺎب ﺧﺪﻣﺎت اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ‬
‫ﺧﻮدﻛﺎر و ﺣﺴﺎب ﺣﻮاﻟﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﻋﺘﺒﺎر و ﭼﻚﻫﺎي ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ اﺳﺖ‪ M2 .‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ‬
‫از ‪ M1‬ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺳﭙﺮدهﻫﺎي ﭘﺲ اﻧﺪاز و ﻣﺪت دار‪ ،‬ﺣﺴﺎبﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﺑﺎزار ﭘﻮل‪،‬‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﺎزﺧﺮﻳﺪ ﻧﺰد ﺑﺎﻧﻚ ﻫﺎي ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ‪ ،‬دﻻرﻫﺎي اروﭘﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻜﻨﻪ اﻳﺎﻻت‬
‫ﻣﺘﺤﺪه ﻧﮕﺎﻫﺪاري ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺎﻧﺪه ﺻﻨﺪوقﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك اروﭘﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻜﻨﻪ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‬
‫ﻧﮕﺎﻫﺪاري ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﺎﻧﺪه ﺻﻨﺪوقﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎزار ﭘﻮل ﻏﻴﺮﻧﻬﺎدي‪ -‬اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ اﺿﺎﻓﻲ ﻛﻪ‬ ‫‪92‬‬

‫ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ذﺧﻴﺮه ارزش ﻧﮕﺎﻫﺪاري ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و از اﻳﻦ رو‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ M3 .‬و ‪ L‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ذﺧﻴﺮه ارزشاﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﻛﻤﺘﺮي دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ دوم‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﻴﻤﺖ و ارزش ﭘﻮل‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ﭘﻮل در اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮل ﻛﺎﻻﺋﻲ در آن ﺟﺎري اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮاي ﻛﺎﻻي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﺷﺪه آن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮل ﻛﺎﻏﺬي ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ در آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﺎري اﺳﺖ‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي‪ M‬ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪AGS‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﭘﻮل ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺧﻮد ﭘﻮل ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل در‬
‫‪R‬‬
‫‪NOO‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ ،‬ﻗﻴﻤﺖ ﻳﻚ دﻻر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪ 23/22‬ﮔﻨﺪم ﻃﻼ ﺑﺎﺷﺪ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ در‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻮل ﻛﺎﻏﺬي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻗﻴﻤﺖ ﻳﻚ دﻻر ﻳﻚ دﻻر اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از ﻧﻮع ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﭘﻮﻟﻲ‪ ،‬ارزش ﭘﻮل ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ آن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ارزش ﭘﻮل ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ آن در ﺗﺤﺼﻴﻞ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻛﺎﻻ واﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﺗﻮرم ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ در ارزش ﭘﻮل ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﻌﻴﻨﻲ ﭘﻮل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻗﻼم ﻛﻤﺘﺮي ﻛﺎﻻ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬ﻋﻜﺲ آن ﻫﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ارزش ﭘﻮل‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺻﻮرت ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ ﭘﻮل اﻗﻼم ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻛﺎﻻ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورد‪.‬‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﺑﻨﺪ اول‪ :‬اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ‬

‫وﻇﻴﻔﻪ ﭘﻮل ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ذﺧﻴﺮه ارزش ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي اﻣﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد را در‬
‫ﻃﻮل زﻣﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو در ﺧﻼل ﻳﻚ دوره ﻣﻌﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ از واﺣﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﺲ‬
‫اﻧﺪاز ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮ از درآﻣﺪ ﺧﻮد ﺧﺮج ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬از آن ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻧﮕﻬﺪاري ﭘﻮل ﻧﻘﺪ و‬
‫ﺳﭙﺮدهﻫﺎي دﻳﺪاري ﺑﺮاي ﺻﺎﺣﺐ ﺧﻮد درآﻣﺪ ﺑﻬﺮهاي ﻧﺪارد واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد‬
‫درآﻣﺪ دارﻧﺪ )ﭘﺲ اﻧﺪاز ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن( ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺎﻳﻞاﻧﺪ ﭘﺲاﻧﺪازﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺧﺬ ﺑﻬﺮه ﺑﻪ‬
‫واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد ﻛﺴﺮ دارﻧﺪ )آنﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻴﺶ از درآﻣﺪ ﺟﺎري ﺧﻮد‬
‫ﺧﺮج ﻛﻨﻨﺪ( ﻗﺮض دﻫﻨﺪ‪ .‬واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد ﻛﺴﺮي دارﻧﺪ ﭘﺲاﻧﺪاز ﭘﻮﻟﻲ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ‬
‫را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺧﺎﻧﻮار اﻟﻒ در ﻃﻮل دوره اول ده ﻫﺰار دﻻر درآﻣﺪ ﭘﻮﻟﻲ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﻧﻪ ﻫﺰار دﻻر آن را ﺻﺮف ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮار ب ﻧﻴﺰ‬
‫در ﻃﻮل ﻫﻤﻴﻦ دوره ده ﻫﺰار دﻻر درآﻣﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورد وﻟﻲ ده ﻫﺰار و ﭘﺎﻧﺼﺪ دﻻر ﺧﺮج‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮار ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺮاض ﭘﺎﻧﺼﺪ دﻻر از ﺧﺎﻧﻮار اﻟﻒ ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺪ‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮار ب ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻔﺘﻪاي )ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﻲ( را اﻣﻀﺎء ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮار ب در ﭘﺎﻳﺎن دوره دوم ﭘﺎﻧﺼﺪ دﻻر ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺮه آن را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮار اﻟﻒ‬
‫‪93‬‬ ‫ﺑﺮﻣﻲﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﭘﺲ اﻧﺪاز و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاري را در ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن داﻳﺮهوار ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ‬
‫اﻧﺘﺸﺎر اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران و ﭘﺲ اﻧﺪازﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻳﻜﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺣﻠﻘﻪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ )رﺷﺪ ﻣﻮﺟﻮدي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﻳﻚ اﻗﺘﺼﺎد( ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻘﺪار اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻣﺎﻟﻲ واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ‬
‫از ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد درآﻣﺪ دارﻧﺪ و واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد درآﻣﺪ دارﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻳﻚ دﺳﺘﻪ از اﻳﻦ اﺳﻨﺎد اﺳﻨﺎد اﻋﺘﺒﺎري اﺳﺖ و دﺳﺘﻪ دﻳﮕﺮ از آﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﻨﺎد ﺷﺮاﻛﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﻨﺎد اﻋﺘﺒﺎري ﻗﺮاردادﻫﺎﺋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻗﺮض ﮔﻴﺮﻧﺪه و ﻗﺮضدﻫﻨﺪه‬
‫ردو ﺑﺪل ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬واﺣﺪي ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد درآﻣﺪ دارد ﺑﺎ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺳﻨﺪ ﺷﺮاﻛﺖ در ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﭘﻮل ﺧﻮد ﻣﺸﺎرﻛﺖ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺰان‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ و درﺟﻪ دﺧﺎﻟﺖ ﻓﺮد را در ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬دارﻧﺪه ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﺷﺮاﻛﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫ﻓﺮوش ﺳﻨﺪ ﺷﺮاﻛﺖ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ آن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان وﺟﻮه ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺷﺪه را دوﺑﺎره ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ دوم‪ :‬ﺑﺎزارﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ‬

‫ﺑﺎزارﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ در اﻳﺠﺎد و ﻓﺮوش اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ دوﻧﻮع ﺑﺎزار‬
‫وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺑﺎزار اوﻟﻴﻪ و ﺑﺎزار ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ .‬ﺑﺎزار اوﻟﻴﻪ )ﺑﺎزار ﻧﺸﺮ ﺟﺪﻳﺪ( ﺑﻪ ﺗﻮزﻳﻊ اوﻟﻴﻪ اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪاً اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲاي ﻛﻪ ﻗﺒﻼً اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ در ﺑﺎزار ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اوراق ﺑﻬﺎدار ﻳﺎ در ﺑﻮرس ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪاي ﻣﺜﻞ ﺑﻮرس ﺳﻬﺎم ﻧﻴﻮﻳﻮرك‬
‫‪94‬‬
‫ﻣﻮرد دادو ﺳﺘﺪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻳﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ روي ﭘﻴﺸﺨﻮان واﺳﻄﻪﻫﺎ و دﻻﻻن ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫دﻻﻻن و واﺳﻄﻪﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ وﺳﻴﻊ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ دادو ﺳﺘﺪ اوراق ﺑﻬﺎدارﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻻﻻن‪ ،‬ﺧﺮﻳﺪاران و ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎن اوراق ﺑﻬﺎدار را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر‬
‫ﺣﻖاﻟﺰﺣﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬واﺳﻄﻪﻫﺎ‪ ،‬اوراق ﺑﻬﺎدار را ﺟﻬﺖ ﻓﺮوش ﻣﺠﺪد ﺧﺮﻳﺪاري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ ﺳﻮم‪ :‬رﻳﺴﻚ ﻣﺎﻟﻲ‬

‫ﺻﺎﺣﺒﺎن اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﻌﺮض رﻳﺴﻚ ﻧﻜﻮل اﺳﻨﺎد‪ ،‬رﻳﺴﻚ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه و رﻳﺴﻚ ﻗﺪرت‬
‫ﺧﺮﻳﺪ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻜﻮل اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻗﺮضﮔﻴﺮﻧﺪه ﺷﺮاﻳﻂ ﻗﺮارداد وام‬
‫)ﻗﺮﺿﻪ( را اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ رﻳﺴﻚ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻬﺮه ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﭘﺮداﺧﺖ اﺻﻞ‬
‫ﻗﺮﺿﻪ و ﻳﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺑﺎز ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ‬
‫درآﻣﺪ ﻣﺎﻟﻲ را از آن ﭼﻪ ﻛﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رﻳﺴﻚ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻄﺮح‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺗﺮﻗﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن ارزش اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ در ﺑﺎزار ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻳﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ درآﻣﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﭼﻪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺧﺮﻳﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬رﻳﺴﻚ‬
‫ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ ﻧﻴﺰ از ﺗﻮرم ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در آن ﺻﻮرت ارزش واﻗﻌﻲ ﻣﺒﻠﻎ ﻗﺮﺿﻪ‬
‫ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺮهﻫﺎي درﻳﺎﻓﺘﻲ ﻛﻤﺘﺮ از آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ از اﺑﺘﺪا اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻓﺮض‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﻛﻨﻴﺪ واﺣﺪي ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺮج ﺧﻮد ﻣﺎزاد دارد ﻳﻚ ﻫﺰار دﻻر ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه درﺻﺪ در ﺳﺎل‬
‫ﺑﻪ واﺣﺪي ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺮج ﺧﻮد ﻛﺴﺮي دارد ﻗﺮض ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ وام ﮔﻴﺮﻧﺪه‬
‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺪه و ورﺷﻜﺴﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻬﺪات ﺧﻮد ﻧﻴﺴﺖ و در‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل اﻋﻼم ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬دادﮔﺎه ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻫﺌﻴﺖ اﻧﺤﻼل ﺑﻨﮕﺎه‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي در ﻗﺒﺎل ﻫﺮ دﻻر ﭘﻨﺠﺎه ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻃﻠﺒﻜﺎران ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا وام دﻫﻨﺪه از ﻫﺰار‬
‫دﻻر واﻣﻲ ﻛﻪ داده ﺑﻮد ﻓﻘﻂ ﭘﺎﻧﺼﺪ دﻻر درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ درآﻣﺪ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲآورد‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم‪ :‬واﺳﻄﻪﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ‬

‫واﺳﻄﻪﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﺎﻟﻲ واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺮج ﺧﻮد ﻛﺴﺮي دارﻧﺪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬واﺣﺪي ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﺧﻞ و ﺧﺮج ﺧﻮد ﻣﺎزاد دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﻲ واﺣﺪي را ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺮج ﺧﻮد ﻛﺴﺮي دارد ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﻨﺪ وﺟﻮه ﺧﻮد را در‬
‫اﺧﺘﻴﺎر واﺳﻄﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ و از آن ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﻲ )ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬واﺳﻄﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد و ﺑﺎ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺧﻄﺮ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ و ﺧﻄﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺳﺰاﺋﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﺳﻄﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺟﻤﻊآوري ﭘﺲاﻧﺪازﻫﺎ و اﻳﺠﺎد‬
‫ﺗﻨﻮع در ﺳﺒﺪ داراﺋﻲ ﺧﻮد اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ را ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮده و ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﺑﺎﻻﺋﻲ دارﻧﺪ‬
‫‪95‬‬
‫ﺑﻪ ﭘﺲاﻧﺪازﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬واﺳﻄﻪﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻌﺎﻣﻼت را ﻛﺎﻫﺶ‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺟﻤﻊآوري ﭘﺲاﻧﺪازﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و اﻋﻄﺎي اﻳﻦ وﺟﻮه ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎي‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ در اﻧﺠﺎم ﻣﺨﺎرج ﺧﻮد ﻛﺴﺮي دارﻧﺪ درآﻣﺪ ﭘﺲاﻧﺪازﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ واﺣﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﺧﻞ و ﺧﺮج ﺧﻮد ﺑﺎ‬
‫ﻣﺎزاد ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮ واﺣﺪﻫﺎﺋﻴﻜﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻛﺴﺮي روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺮاض‬
‫وﺟﻮه ﭘﺲاﻧﺪاز ﺷﺪه دارﻧﺪ وﺿﻊ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ وام دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ از دﺳﺖ دادن‬
‫ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺮه درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه‪ ،‬ﻗﻴﻤﺖ اﺳﻨﺎد و اوراق‬
‫ﻣﺎﻟﻲ و ﻋﺎﻳﺪي آﻧﻬﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻄﺢ ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه و رﻳﺴﻚ و ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫ﺑﺎﻫﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﻔﺎوت در ﻋﺎﻳﺪﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫ﻗﺮارﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ :‬ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه‪ ،‬ﻗﻴﻤﺖ اوراق ﻗﺮﺿﻪ و ﻋﺎﻳﺪيﻫﺎ‬

‫ﺑﻬﺮه در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﺰد اﺟﺎرهاي اﺳﺖ ﻛﻪ واﺣﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﺧﻞ و‬

‫ﺧﺮج ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﺎزاد ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺮﺿﻪ وﺟﻮه ﺑﻪ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺴﺮي روﺑﺮو‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺮه ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺛﺎﺑﺖ )ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﻛﻮﭘﻨﻲ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﻣﺠﻤﻮع وﺟﻮه درﻳﺎﻓﺘﻲ )ارزش ﻇﺎﻫﺮي ﻳﺎ اﺳﻤﻲ اوراق ﻗﺮﺿﻪ( و ﻳﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺠﻤﻮع‬
‫وﺟﻮه درﻳﺎﻓﺘﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻨﺰﻳﻞ ارزش اﺳﻤﻲ ﻗﺮﺿﻪ ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲ‬
‫‪96‬‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬اﺳﻨﺎد ﺑﺎزار ﭘﻮل ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﻛﻮﭘﻨﻲ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ وﺿﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮد؛‬
‫واﺣﺪﻫﺎﺋﻴﻜﻪ ﺑﺎ ﻛﺴﺮي ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ در زﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎر ﻗﺮﺿﻪ ﺑﻬﺮه ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ آﻧﻬﺎ در زﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎر ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺒﻠﻐﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ارزش اﺳﻤﻲ ﺑﺪﻫﻲ ﺧﻮد درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﺳﻨﺎد‬
‫ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮ اﺳﺎس ارزش اﺳﻤﻲ و ﻳﺎ رﻗﻤﻲ ﻧﺰدﻳﻚ آن اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﻬﺮه آﻧﻬﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﻛﻮﭘﻨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ اول‪ :‬ﺑﺎزار ﭘﻮل‬

‫ﺑﺎزار ﭘﻮل ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺑﺎزار اﺳﻨﺎد ﺑﺪﻫﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪﺗﻲ )ﻳﻚ ﺳﺎل ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ( ﻛﻪ داراي ارزش‬
‫اﺳﻤﻲ زﻳﺎد و ﺧﻄﺮ ﻧﻜﻮﻧﻞ ﻛﻢ و درﺟﻪ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺎزار ﭘﻮل ﻧﻴﻮﻳﻮرك )ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺮاﻛﺰ ﭘﻮﻟﻲ ﺟﻬﺎن( ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺠﻤﻊ واﺳﻄﻪﻫﺎي ﺑﺎزار ﭘﻮل و اﺳﺘﻘﺮار ﺑﺎﻧﻚ ﻫﺎي ﺑﺎزار ﭘﻮل ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﻮﻟﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﺬاﻟﻚ ﺑﺎزار ﭘﻮل ﺑﺮاي اﺻﻼح وﺿﻊ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ )ﭘﻮل ﻧﻘﺪ( ﺧﻮد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻊ اﻟﻮﺻﻒ ﺣﺠﻢ وﺳﻴﻌﻲ از اﺳﺘﻘﺮاض ﺑﺮاي اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﻨﺎد اﺻﻠﻲ ﺑﺎزار ﭘﻮل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﺳﻨﺎد ﺧﺰاﻧﻪ‪ ،‬ﮔﻮاﻫﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺳﭙﺮده‪ ،‬اﺳﻨﺎد‬
‫ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭘﺬﻳﺮشﻫﺎي ﺑﺎﻧﻜﻲ و ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺧﺮﻳﺪ ﻣﺠﺪد‪ .‬ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻣﺎﻟﻲ ﺳﭙﺮدهﮔﺬاري ﻧﻪ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ واﺳﻄﻪ ﭘﺲ اﻧﺪاز در ﺟﺮﻳﺎن وﺟﻮه ﺑﻴﻦ واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﺧﻞ و‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﺧﺮج ﺧﻮد ﻣﺎزاد دارﻧﺪ و واﺣﺪﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ داراي ﻛﺴﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ )ﺳﭙﺮدهﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﺎ ﭼﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت وﺳﻴﻊ( ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود ﻣﺒﺎدرت ﻣﻲورزﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻧﺤﻮه اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺮدهﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ واﺳﻄﻪﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ داراﺋﻲ و ﺑﺪﻫﻲ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي ﺗﺠﺎري و‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺑﻪ وﻳﮋه روي ﺑﺎﻧﻚ ﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻘﺶ ﺗﺎرﻳﺨﻲ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﺻﻠﻲ ﺳﭙﺮدهﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻚ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ ‪ M1‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻮل‪ ،‬ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﺳﻜﻨﺎس و ﻣﺴﻜﻮك در دﺳﺖ‬
‫اﺷﺨﺎص ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ )ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﭼﻚ(‪ M1 ،‬را ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺳﭙﺮده ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﭼﻚ ﻣﺜﻞ ﺳﭙﺮده دﻳﺪاري‪،‬ﺣﺴﺎب ﺣﻮاﻟﻪ ﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل‪ ،‬ﺣﺴﺎب ﺧﺪﻣﺎت اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺧﻮدﻛﺎر‪ ،‬ﻳﺎ ﺣﺴﺎب ﺣﻮاﻟﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﺗﺤﺎدﻳﻪ اﻋﺘﺒﺎر اﻣﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﺳﭙﺮده ﺑﺎ ﺻﺪور ﭼﻚ ﻳﺎ ﺣﻮاﻟﻪ ﺗﻠﮕﺮاﻓﻲ وﺟﻮﻫﻲ را ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﻜﻨﺎس و ﻣﺴﻜﻮك ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﺣﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻌﺬاﻟﻚ ﭼﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ‬
‫ﺗﺮي ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ و از اﻳﻦ رو ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺣﺪود ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ‬
‫اﺳﻜﻨﺎس و ﻣﺴﻜﻮك را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪97‬‬ ‫ﺑﻨﺪ دوم‪ :‬اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﺗﻮﺳﻂ واﺳﻄﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻓﺮض ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ واﺳﻄﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري در ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﺮدن‬
‫اﺳﻜﻨﺎس و ﻣﺴﻜﻮك ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺳﭙﺮدهﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ‬‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ اﻗﻼم ﻧﻘﺪي )‬
‫‪NOORMAGS‬‬

‫ﻧﺰد ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺖ( ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ درآﻣﺪي ﺑﺎﺑﺖ ﺑﻬﺮه ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا واﺳﻄﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ذﺧﺎﻳﺮ اﺿﺎﻓﻲ دارﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﻌﻬﺪات ﺧﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﻣﻲ‬
‫اﻓﺰاﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻮي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺰد واﺳﻄﻪ ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري دﻳﮕﺮي ﺣﺴﺎب دارد ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدد‪ .‬از آن ﺟﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎي‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ذﺧﺎﻳﺮ ﺑﺎﻧﻜﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚ دﻳﮕﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺮده ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫زﻳﺎد ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ذﺧﻴﺮه ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﻄﺎي وام ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ذﺧﺎﻳﺮ از دﺳﺖ ﺑﺮود‪،‬‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫ﻣﻌﺬاﻟﻚ واﺳﻄﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري ﺑﺎ دادن وام داراﺋﻲ ﻫﺎي درآﻣﺪدار را ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ داراﺋﻲ ﻫﺎي‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫)ذﺧﺎﻳﺮي( ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ درآﻣﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻋﻄﺎي وام ذﺧﺎﻳﺮ از‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚ دﻳﮕﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﺑﺪ ﻟﺬا ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﻘﺪار وام از ﻣﻮﺟﻮدي ذﺧﺎﻳﺮ اﺿﺎﻓﻲ‬
‫واﺳﻄﻪ ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬اﻫﺪاف ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي‬

‫ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در واﻗﻊ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻈﺎم ﭘﻮﻟﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪ .‬اﻫﺪاف و روﺷﻬﺎي‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﻮﻟﻲ در ﻃﻮل زﻣﺎن و در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﺪاف اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﺎﺧﺘﺎر‬
‫ﻧﻬﺎدي اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ‬
‫‪98‬‬
‫ﺑﺎﻧﻚ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ذﺧﻴﺮه ﻃﻼ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﺎﻓﻲ ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪ .‬در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻈﺎم‬
‫ﻓﺪرال رزرو ﻳﺎ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در ﺳﺎل ‪ 1913‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪ و ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آن اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﭘﻮل ﺑﺎ‬
‫ﻛﺸﺶ و اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺮوزه ﻫﺪف ﻋﻤﺪه اﻏﻠﺐ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﺛﺒﺎت و رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدي‬

‫‪S‬‬
‫‪G‬‬
‫‪A‬‬
‫‪M‬‬
‫‪R‬‬
‫‪O‬‬
‫در ﻛﺸﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬واژه ﻓﺪرال رزرو در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﻳﻜﺎ اﻃﻼق‬
‫‪O‬‬
‫‪N‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚ از ‪ 12‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﻴﺎت ﺣﺎﻛﻤﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎزار‬
‫آزاد و ﻳﻚ ﺷﻮراي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺸﺎوران ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺎدي ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻋﻀﻮ ﺑﻮده و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻫﻴﺎت‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻪ را ﻧﻴﺰ اﺟﺮا ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻧﻜﺪاري‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺴﺎﺑﻬﺎي ﭘﺎﻳﺎﭘﺎي و ﺗﺴﻮﻳﻪ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎﻻت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﺗﻠﮕﺮاف و ﺗﻠﻔﻦ و ﺗﻠﻜﺲ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﺎت ﺣﺎﻛﻤﻪ در واﻗﻊ ﻣﻘﺎم ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻴﺎت ﻣﻴﺰان ذﺧﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري و‬
‫ﻣﻴﺰان ﺧﺮﻳﺪ ﺳﻬﺎم ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﻠﻬﺎي ﺑﺎﻧﻜﻲ را‬
‫وﺿﻊ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻧﻜﺪاري ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎﻧﻜﻲ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر در ﺧﺎرج را ﻧﻴﺰ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻴﺎت از ﺣﻖ وﺗﻮ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﻳﻞ و اﻧﺘﺼﺎﺑﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻫﺮ‬
‫ﻳﻚ از ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎزار آزاد از ﻫﻔﺖ ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺎت‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﺣﺎﻛﻤﻪ و ‪ 5‬رﺋﻴﺲ ﺑﺎﻧﻚ از ﻣﻴﺎن روﺳﺎي ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي(‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد )ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ( ﺑﺮاي ﻧﻈﺎم‬
‫ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺰﺑﻮر در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺴﺘﻪ اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاري را‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻮق را اﺟﺮا ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻮراي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺸﺎوران داراي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اي از ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﺎت‬
‫ﺣﺎﻛﻤﻪ را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻜﺪاري و اﻋﺘﺒﺎرات راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‬
‫ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ ﺧﻮد را از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺎي ﭘﻮﻟﻲ در ﻣﻘﻴﺎس وﺳﻴﻊ و ﻛﻨﺘﺮﻟﻬﺎي‬
‫اﻋﺘﺒﺎري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺤﺪود و اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻴﺎت ﺣﺎﻛﻤﻪ ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در واﻗﻊ‬
‫ﻣﻘﺎم ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه ﻧﻈﺎم ﭘﻮﻟﻲ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﭘﻮﻟﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻈﺎم ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻫﻴﺎت اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﻴﺎت ﻓﻮق‬
‫در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮﻟﻬﺎي اﻋﺘﺒﺎرات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺪرت اﻧﺤﺼﺎري دارد‪ .‬ﻫﻴﺎت ﺣﺎﻛﻤﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ذﺧﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ واﺳﻄﻪ ﻫﺎي ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ و ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ‬
‫ﺗﻨﺰﻳﻞ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻖ وﺗﻮي ﺧﻮد در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺮخ ﻫﺎي وﺿﻊ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ 12‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي‬
‫دﻗﻴﻘﺎ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻴﺎت ﺣﺎﻛﻤﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎزار آزاد‬
‫)ﻫﻔﺖ ﻋﻀﻮ از دوازده ﻋﻀﻮ ﻛﻤﻴﺘﻪ( را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻴﺮوي ﻣﻮﺛﺮي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫‪99‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫ﺑﻨﺪ اول‪ :‬اﺑﺰارﻫﺎي ﭘﻮﻟﻲ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي‬

‫اﺑﺰارﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﭘﻮﻟﻲ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در ﻣﻘﻴﺎس وﺳﻴﻊ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ذﺧﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار‬
‫آزاد و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ‬
‫در ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ذﺧﺎﻳﺮ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻣﺆﺳﺴﺎت )‪ ( R‬و‬
‫ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي )‪ ( r‬دارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي از ﻃﺮﻳﻖ وﺿﻊ‬
‫ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار ذﺧﺎﻳﺮي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺳﭙﺮده‬
‫ﮔﺬاري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي ﺳﭙﺮده‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻗﺪرت اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺮده ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﻗﺪرت اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺮده ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫وﺟﻮدي ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 1935‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﻴﺰان ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ ﻧﻮﺳﺎن ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻪ ﻧﺪرت از اﻳﻦ اﺑﺰار ﭘﻮﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﺑﺰار ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ ﻛﻢ اﺛﺮ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻌﻤﻮﻻً ذﺧﻴﺮه‬
‫‪GS‬‬
‫اﺟﺒﺎري‪A‬را‪RM‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 0/5‬درﺻﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن ﻓﻮراً ﻋﺮﺿﻪ ﭘﻮل ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫‪O‬‬
‫‪NO‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ذﺧﻴﺮه ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻈﺎم ﺑﺎﻧﻜﺪاري‬ ‫‪100‬‬
‫ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﻴﺰان ﻛﻞ ذﺧﺎﻳﺮ ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 10,000,000‬دﻻر ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺣﺠﻢ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 83,333,333‬دﻻر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﺮاي ﺳﭙﺮده‬
‫ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ‪ 0/12‬اﺳﺖ و ﺑﺎﻧﻜﻬﺎ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ذﺧﺎﻳﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﻧﺰد ﺧﻮد ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻴﭻ‬
‫ﻧﻮع ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬وﻗﺘﻴﻜﻪ ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ‪ 0/115‬ﻣﻲ‬
‫رﺳﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 86,956,521‬دﻻر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ذﺧﺎﻳﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻴﺰ در ﻣﻘﺪار ﺳﺎﻳﺮ ذﺧﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان ذﺧﻴﺮه در ﺳﻄﺢ ‪ 10,000,000‬دﻻر ﺣﻔﻆ ﻣﻲﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫‪ 0/5‬درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ در ذﺧﻴﺮه اﻟﺰاﻣﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺿﻪ ﭘﻮل ﻓﻮرا ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﭘﻨﺞ درﺻﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﺘﺼﺎدي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ دوم‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻋﻤﺪه ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺑﺎ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي‬
‫ﺑﺎزار آزاد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در اﻳﻦ ﺻﻮرت ذﺧﺎﻳﺮ و‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺳﭙﺮده ﻫﺎي ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻓﺮوش‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ اﻳﻦ ذﺧﺎﻳﺮ و ﺳﭙﺮده ﻫﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺧﺮﻳﺪ اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰﻳﺎش ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺳﭙﺮده ﮔﺬاري ﻣﻲﺷﻮد در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ذﺧﺎﻳﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻴﺰ در ﻣﻘﺪار ﺳﺎﻳﺮ ذﺧﺎﻳﺮ اﻟﺰاﻣﻲ‬
‫‪GS‬‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﺸﻮد داراي اﺛﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﺳﭙﺮده ﻣﻌﺎﻣﻼﺗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﭘﻮﻟﻲ‬
‫‪MA‬‬
‫‪OR‬‬

‫ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات اوﻟﻮﻳﺖ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و دﻳﺪﮔﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪NO‬‬

‫ﺑﻪ ﺛﺒﺎت اﻗﺘﺼﺎدي در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬در آﻏﺎز ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎنك ﻣﺮﻛﺰي اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد‬
‫وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﺧﺮﻳﻦ وام دﻫﻨﺪه‪ ،‬ﻧﻈﺎن‬
‫ﺑﺎﻧﻜﺪاري ﺗﺠﺎري را ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در دﻫﻪ ‪ 1920‬اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اوراق‬
‫ﻗﺮﺿﻪ )ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد( ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ و ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي )ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي‬
‫ﻧﻴﻮﻳﻮرك( ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر دﺳﺖ ﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺛﺒﺎت ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺧﻮد از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد دﻓﺎﻋﻲ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي اﺗﺨﺎذ ﺷﺪه از ﺟﺎﻧﺐ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي‬
‫ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ زﻳﺮا ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﺒﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﻮردﻧﻴﺎز ذﺧﺎﻳﺮ ﻃﻼ و ﻣﻴﺰان ذﺧﺎﻳﺮ اﺿﺎﻓﻲ‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﺗﺠﺎري دﻗﻴﻘﺎً ﺑﺮآورد ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺧﻼل دﻫﻪ ‪ 1930‬ﻧﻈﺎم‬
‫ﻓﺪرال رزرو از ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺑﻪ ﻫﻴﺎﺗﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از روﺳﺎي ﺑﺎﻧﻜﻬﺎ ﻛﻪ ﺟﺪﻳﺪاً در ﺷﻬﺮ‬
‫واﺷﻨﮕﺘﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮد را ﺷﺮوع ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬واﮔﺬار ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ذﺧﺎﻳﺮ اﺟﺒﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬
‫‪101‬‬
‫اﺑﺰار ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪ و ﻛﻤﻴﺘﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎزار آزاد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار آزاد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ دﻫﻪ ‪ 1940‬ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻧﺮخ ﻫﺎي ﺑﻬﺮه‬
‫اﺧﺘﺼﺎص داﺷﺖ و ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﻘﻒ ﻧﺮخ ﻫﺎي ﺑﻬﺮه اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺎرس ﺳﺎل ‪ ،1951‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي را از ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻧﺮﺧﻬﺎي اﺳﻨﺎد ﺧﺰاﻧﻪ ﻣﻌﺎف ﻧﻤﻮد و از آن‬
‫زﻣﺎن ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل اﻫﺪاف ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮن اﺷﺘﻐﺎل ﺳﺎل ‪ 1946‬ﺳﺎزﮔﺎري داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺷﺘﻐﺎل‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ اوﻟﻮﻳﺖ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي در ﻗﺎﻧﻮن اﺷﺘﻐﺎل و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻳﻦ‬
‫اوﻟﻮﻳﺖ ﻫﺎ و رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي آن ﻫﻤﻮاره ﺑﺤﺚ ﻫﺎي زﻳﺎدي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً در ﺳﺎل ‪ 1961‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫اﻳﺠﺎد رﻛﻮرد اﻗﺘﺼﺎدي در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻧﺮخ ﺑﻴﻜﺎري در آن ﺳﺎل در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ و‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺮاز ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻴﺰ وﺧﻴﻢ ﺗﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪) .‬در اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻧﺮﺧﻬﺎي ارز ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺟﺮﻳﺎن ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺗﺮاز ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي ﻳﻚ ﻛﺸﻮر را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ داد( ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺑﻴﻜﺎري‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﺗﺨﺎذ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ اﻧﺒﺴﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺮﺧﻬﺎي‬
‫ﺑﻬﺮه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺨﺎرج ﻛﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد‬
‫ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه ﺑﺎﻋﺚ وﺧﻴﻢ ﺗﺮ ﺷﺪن ﺗﺮاز ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎي اﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻲﺷﻮد زﻳﺮا ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه در‬
‫ﺑﺎزارﻫﺎي ﭘﻮل ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،1961‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي از ﻃﺮﻳﻖ آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ »ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﺪﻳﺪ« ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻀﺎد ﻓﻮق ﻣﺒﺎرزه ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ‬ ‫‪102‬‬
‫اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ درازﻣﺪت‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻛﺎﻫﺸﻲ در ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه درازﻣﺪت‬
‫اﻳﺠﺎد ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻛﻞ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻘﻴﺎس ﻛﻤﺘﺮي اﻗﺪام ﺑﻪ ﻓﺮوش اوراق ﻗﺮﺿﻪ دوﻟﺘﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﻧﻤﻮد ﺗﺎ از اﻳﻦ راه ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ و ﺟﺮﻳﺎن ورود ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﻪ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه را ﺗﺸﻮﻳﻖ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻫﺪاف اﻗﺘﺼﺎدي اﺷﺘﻐﺎل ﻛﺎﻣﻞ و ﺛﺒﺎت ﻗﻴﻤﺘﻬﺎ از اﻫﺪاف اﺻﻠﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در دﻫﻪ ‪1960‬‬
‫ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻓﻴﻠﻴﭙﺲ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻜﻮس ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻗﻴﻤﺘﻬﺎ و ﻧﺮخ ﺑﻴﻜﺎري ﺑﻮد‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﺑﻴﻦ اﺷﺘﻐﺎل ﻛﺎﻣﻞ و ﺛﺒﺎت ﻗﻴﻤﺘﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﻮع راﺑﻄﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﺪف ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ رﺳﺎﻧﻴﺪن اﺷﺘﻐﺎل ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﻤﻚ‬
‫‪MAGS‬‬

‫و ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن ﺑﺘﻮان ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه را در ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫‪NOOR‬‬

‫ﻣﺨﺎرج ﻛﻞ را در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ و ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻴﻜﺎري را در ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺛﺒﺎت ﻗﻴﻤﺘﻬﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ رﺷﺪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻌﺘﺪل ﺣﺠﻢ ﭘﻮل و ﻧﺮﺧﻬﺎي ﺑﻬﺮه ﺑﺎﻻ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﻧﺮخ ﺑﻴﻜﺎري ﺑﺎﻻﺗﺮ دارد‪ .‬در دﻫﻪ ‪ 1960‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﻣﻤﻜﻨﻪ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻛﻤﻜﻲ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻔﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺒﻴﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫رﺳﺎﻧﻴﺪن اﺷﺘﻐﺎل در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻫﺪف اﻗﺘﺼﺎدي در اﻳﻦ دوره ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‬

‫در ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ و ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي در‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ وﻇﻴﻔﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﺳﻜﻨﺎس را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚ از ذﺧﺎﻳﺮ ارزي )ذﺧﺎﻳﺮي از ارزﻫﺎي‬
‫ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻧﻴﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻻر و ﭘﻮﻧﺪ(‪ ،‬ذﺧﺎﻳﺮ ﻃﻼ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت از دوﻟﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ارز ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي ﺗﺠﺎري‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺸﺘﻮآنﻫﺎي ﺑﺮاي اﻧﺘﺸﺎر اﺳﻜﻨﺎس اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ ﺑﺪﻫﻲ ﺑﺎﻧﻚ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬ﻫﻤﺎن اﺳﻜﻨﺎس و ﻣﺴﻜﻮﻛﺎت در دﺳﺖ ﻣﺮدم‪ ،‬ذﺧﺎﻳﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺿﺎﻓﻲ و اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ‬

‫‪S‬‬
‫‪AG‬‬
‫‪RM‬‬
‫ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪازاي داراﻳﻲﻫﺎي ﺧﻮد اﺳﻜﻨﺎس ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﺪ‬

‫‪O‬‬
‫‪NO‬‬
‫وﻟﻲ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﻄﺎي اﻋﺘﺒﺎر و وام ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎيﺗﺠﺎري ﺑﻪﺟﺎي اﻧﺘﺸﺎر اﺳﻜﻨﺎس و‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ آن ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚﺗﺠﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺻﻮرت دﻓﺘﺮي ﺣﺴﺎب آن ﺑﺎﻧﻚ را ﺑﺴﺘﺎﻧﻜﺎر ﻛﻨﺪ و ﺑﻪآن‬
‫ﺣﻖ اﻋﻄﺎي وام ﺑﻪ وام ﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺳﻴﺎﺳﺖﭘﻮﻟﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي‬
‫ﻳﻪ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻋﺮﺿﻪﭘﻮل ﻣﻲﺗﻮان از ﺳﻪاﺑﺰار زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ (1 :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار ﺑﺎز ‪ (2‬ﻧﺮخ‬
‫ذﺧﻴﺮه ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ‪ (3‬ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﻳﻞ ﻣﺠﺪد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي ﻗﺼﺪ اﺟﺮاي ﺳﻴﺎﺳﺖﭘﻮﻟﻲ اﻧﺒﺴﺎﻃﻲ را‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدهاز ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎزار ﺑﺎز را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ اوراقﻗﺮﺿﻪدوﻟﺘﻲ در ﺑﺎزارآزاد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي از دوﻟﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﺎﻳﻪﭘﻮﻟﻲ اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫‪103‬‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر اﺳﻜﻨﺎس ﻳﺎ اﻳﺠﺎد ذﺧﺎﻳﺮاﺿﺎﻓﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺎﻧﻚﻫﺎيﺗﺠﺎري ﻣﺼﺎرف ﭘﺎﻳﻪﭘﻮﻟﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪاﺟﺮاي‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫ﺳﻴﺎﺳﺖﭘﻮﻟﻲ اﻧﺒﺴﺎﻃﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺮخ ذﺧﻴﺮه ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪﻛﺎﻫﺶ اﻳﻦ ﻧﺮخ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬و ﺑﺨﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎيﺗﺠﺎري آزاد ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﺠﻢﭘﻮل اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي ﺳﻴﺎﺳﺖﭘﻮﻟﻲ اﻧﺒﺴﺎﻃﻲ را ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺮخ ﺗﻨﺰﻳﻞ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪﻛﺎﻫﺶ اﻳﻦ‬
‫ﻧﺮخ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬دراﻳﻦﺻﻮرت ﺑﺎﻧﻚﻫﺎيﺗﺠﺎري از ذﺧﺎﻳﺮاﺿﺎﻓﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﻛﺎﻫﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺘﻘﺮاض ﺧﻮد از ﺑﺎﻧﻚﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻨﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش وام و اﻋﺘﺒﺎر ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺧﻮد‬
‫ﻛﺮده و ﺑﻪاﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪاﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢﭘﻮل ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪذﻛﺮ اﺳﺖ در ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق از اﺑﺰارﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺣﺠﻢﭘﻮل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪،‬از‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫اﻧﻮاع اﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬وﺿﻊ ﺳﻘﻒ ﺑﺮاي رﺷﺪ اﻋﺘﺒﺎرات ﺑﺎﻧﻚﻫﺎيﺗﺠﺎري و‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬
‫ﺧﻮدداري از اﻋﻄﺎي وام ﺑﻪاﻳﻦ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ ذﻛﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻛﺸﻮرﻣﺎن در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻘﻒ ﺑﺮاي رﺷﺪ اﻋﺘﺒﺎرات ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﺎﻧﻊ از اﻋﻄﺎي وام و اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚﻫﺎي ﺗﺠﺎري دﻟﺨﻮاه ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪104‬‬

‫‪S‬‬
‫‪AG‬‬
‫‪RM‬‬
‫‪O‬‬
‫‪NO‬‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺎﺧﺬ‬

‫‪.1‬ﺧﻠﻴﻠﻲ ﻋﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺼﻮر و ﺳﻮري‪ ،‬ﻋﻠﻲ)‪ (1383‬راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻮﻳﻦ اﻗﺘﺼﺎد ﻛﻼن‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات‬
‫ﺑﺮادران‬

‫‪.2‬ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﭘﻮﻟﻲ و ﺑﺎﻧﻜﻲ)‪»(1390‬ﻣﺮاﺑﺤﻪ‪ ،‬ﺧﺮﻳﺪ دﻳﻦ و اﺳﺘﺼﻨﺎع«‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ :‬اﻧﺘﺸﺎرات‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﭘﻮﻟﻲ و ﺑﺎﻧﻜﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪1392 .‬‬

‫‪.3‬ﻋﻴﻮﺿﻠﻮ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﻣﻴﺴﻤﻲ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ؛ »ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻈﺮي ﺛﺒﺎت و ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺎﻧﻜﺪاري اﺳﻼﻣﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺎﻧﻜﺪاري ﻣﺘﻌﺎرف«‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﻗﺘﺼﺎد اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻤﺎره‪1390 .31‬‬

‫‪.4‬ﻣﻮﺳﻮﻳﺎﻧﻒ ﺳﻴﺪ ﻋﺒﺎﺗﺲ)‪»(1384‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮاردادﻫﺎ و ﺷﻴﻮه ﻫﺎي اﻋﻄﺎي ﺗﺴﻬﻴﻼت در ﺑﺎﻧﻜﺪاري‬

‫ﺑﺪون رﺑﺎ« ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﻗﺘﺼﺎد اﺳﻼﻣﻲ ‪1389‬‬

‫‪.5‬ﻧﻮري اﺣﻤﺪي اﺑﺎدي‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺰﻳﺖ ﻫﺎي ﺑﺎﻧﻜﺪاري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ روﻳﻜﺮدي ﺑﺮ ﺑﺤﺮان‬
‫ﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ داﻧﺸﻜﺪه اﻗﺘﺼﺎد‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪1392 .‬‬

‫‪.6‬ﻫﺪاﻳﺘﻲ ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮ‪ ،‬ﺳﻔﺮﻳﻔﻌﻠﻲ اﺻﻐﻲ‪ ،‬ﻛﻠﻬﺮ‪ ،‬ﺣﺴﻦ و ﺑﻬﻤﻨﻲ ﻣﺤﻤﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎﻧﻜﻲ‬
‫‪105‬‬
‫داﺧﻠﻲ ‪)2-‬ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ( ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺎﻧﻜﺪاري اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي ‪1392‬‬
‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬

‫‪A‬‬‫‪GS‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪RM‬‬
‫‪NO‬‬

‫‪www.noormags.ir‬‬
‫‪www.noormags.ir‬‬
‫‪NOORMAGS‬‬
‫‪106‬‬

‫فصلناهم مطالعات نوین بانکی‪ -‬دوره اول‪ ،‬شماره اول‪ ،‬زمستان ‪1397‬‬