Filipino sa Piling Larang- MGA HALIMBAWA

Akademik FPLA

Pangalan: ____________________________________________________
Modyul: 8 Markahan: Ikalawa
MELC: Natutukoy ang katangian ng isang sulating akademiko – larawang
sanaysay (CS_FA11/12PB-Om-o-112)
Paksa: LARAWANG-SANAYSAY Pinagkunan: https://www.huffpost.com/archive/au/entry/the-stories-
behind-the-most-iconic-photos-of-all-time_a_21465969
Pantulong sa pag-aaral: https://www.youtube.com/watch?v=TksHm8Dqep0 Napalm Girl, 1972 (kuha ni Nick Ut)
During the Vietnam War, a South Vietnamese
plane accidentally dropped napalm, a flammable
DEPINISYON liquid, on its own people. The American
Ang larawang-sanaysay ay photographer capture nine-year-old Kim Phuc,
✓ photo essay o pictorial essay sa Ingles fleeing from the site of the attack, having ripped her
burning clothes off.
✓ koleksiyon ng mga larawang maingat na inayos upang maglahad ng
Pinagkunan: FPLA Module 8
pagkasunod-sunod ng mga pangyayari, magpaliwanag ng particular na
konsepto, o magpahayag ng damdamin
✓ isang sulatin kung saan higit na nakararami ang larawan kaysa sa salita o
panulat o visual storytelling
✓ sulating-akademiko kung saan ang mga larawan ang pangunahing
nagkukuwento samantalang ang teksto ay suporta lamang
©Open Democracy ©Asian Devt Bank ©AP News
KONSIDERASYON SA PAGSULAT NG LARAWANG-SANAYSAY
1.Pumili ng paksa ayon sa iyong interes.
2.Magsagawa ng pananaliksik sa iyong paksang gagawin.
3.Isaalang-alang ang kawilihan at uri ng iyong mambabasa.
4.Tandaan na ang isang istoryang nakatuon sa mga pagpapahalaga o
emosyon ay madaling nakapupukaw sa damdamin ng mambabasa.
5.Kung nahihirapan ka sa pagsusunod-sunod ng pangyayari gamit ang ©Bloomberg ©Stanford University ©Al Jazeera

larawan, mabuting sumulat ka muna ng kuwento at ibatay rito ang mga

larawan. GAWAIN – LONG BOND PAPER/HANDWRITTEN AWTPUT
6.Planuhing mabuti ang gagawing sanaysay gamit ang mga Iarawan. Tandaan 1. Larawang-sanaysay
na higit na dapat mangibabaw ang larawan kaysa sa mga salita. 1. Pumili ng isang larawang naaayon sa interes. na binubuo ng 1 larawan
7.Palaging tandaan na ang larawang-sanaysay ay nagpapahayag ng Sumulat ng dalawang talatang sanaysay ukol dito. ayon sa interes at
kronolohikal na salaysay, isang ideya, at isang panig ng isyu. sanaysay
8.Siguraduhin ang kaisahan ng mga larawan ayon sa framing, komposisyon,
kulay, at pag-iilaw. Kung minsan, mas matingkad ang kulay at matindi 2. Pumili ng lima hanggang anim na larawang bubuo
2. Larawang-sanaysay
ang contrast ng ilang larawan kompara sa iba dahil sa pagbabago ng sa ‘koleksiyon’ para sa kabuuan ng larawang-
na binubuo ng 5-6 na
damdamin na isinasaad nito. sanaysay. Sumulat ng dalawang talatang sanaysay
larawan at sanaysay
ukol dito.

Filipino sa Piling Larang-
Akademik FPLA
Pangalan: ____________________________________________________
Modyul: 9 Markahan: Ikalawa
MELC: Nabibigyang-kahulugan ang mga terminong akademiko na may
kaugnayan sa piniling sulatin-panukalang proyekto (CS_FA11/12PT-OM-O-90)
Paksa: PANUKALANG-PROYEKTO
Pantulong sa pag-aaral: https://www.youtube.com/watch?v=HoyiNrg08GA
DEPINISYON
Ang panukalang-proyekto ay
✓ project proposal sa Ingles
✓ isang uri ng kasulatan ng mungkahing naglalaman ng mga plano ng gawaing
ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang tatanggap at
magpapatibay nito
✓ uri rin ng dokumentong nagsasaad ng plano para kumbinsihin ang sponsor o
mamumuhunan
✓ ginagamit para ipakita ang isang oportunidad o solusyon sa mga iba’t-ibang isyu
ng isang lugar, negosyo, at iba pa
KONSIDERASYON SA PAGSULAT NG PANUKALANG-PROYEKTO
1.Specific. Nakasaad ang bagay na nais makamit sa panukalang-proyekto
2.Immediate. Nakasaad ang petsa kung kalian matatapos ang proyekto
3.Measurable. Patunay na maisasakatuparan ang nasabing proyekto (nakapaloob sa
plano ng proyekto)
4.Practical. Nagsasaad ng solusyon sa nabanggit na suliranin
5.Logical. Nagsasaad ng paraan kung paano makamit ang proyekto
6.Evaluable. Masusukat kung paano makatutulong ang proyekto
HALIMBAWA 1
PAMAGAT/PANGALAN NG PROYEKTO: Panukalang Proyekto sa Pagpapagawa ng
Malalalim at Malalawak na Kanal sa Barangay Lagao
NAGPANUKALA/NAGPADALA/NANGUNA: Tess F. Calledo
HABA NG PANAHONG IGINUGOL: 3 buwan at kalahati
LAYUNIN: Makapagpagawa ng mga malalalim at malalawak na kanal na makatutulong
upang mapigilan ang pag-apaw ng malakas na tubig na siyang dahilan ng pagbaha sa
mga kalsada
PAGPAPAHAYAG NG SULIRANIN: Isa ang Barangay Lagao sa mabilis at umunlad na
barangay ng Lungsod Heneral Santos. Ito ay nanatiling pamayanang agricultural
bagama’t unti-unti na ring nagsusulputan ang mga gusaling pabahay sa lugar na ito.
Isa sa mga suliraning nararanasan ng Barangay Lagao sa kasalukuyan ay ang pagbaha
sa mga iilang bahagi ng Barangay tuwing panahon ng tag-ulan. Ito ay nagdudulot ng
malaking problema sa mga mamamayan tulad ng pagka antala sa kanilang trabaho at
pagkasira ng mga kalsada.
Ang pangunahing sanhi ng pagbaha ay ang mababaw at maliit na kanal na dinadaluyan ng
malakas na bolyum ng tubig.
Dahil dito, ang barangay ay nangangailangan ng malalim at malawak na kanal upang di aapaw
ang malakas na agos ng tubig na siyang dahilan ng pagbaha sa mga kalsada. Kung ito ay
maisasagawa, tiyak na di na magka-problema ang mamamayan sa nasabing baha at di na
maaantala ang kanilang pagtatrabaho. Kailangang maisagawa na ang proyekto
PLANO NG PROYEKTO:
1. Pagpapasa, pag-aaproba at paglalabas ng badyet (7 araw)
2. Pagsasagawa ng bidding mula sa mga contractor o mangongontrata sa pagpapagawa ng
malalalim at malalawak na kanal. (2 linggo)
3. Pagpupulong ng konseho ng barangay para sa pagpili ng contractor ng gagawa ng kanal (1
araw)
4. Pagpapagawa ng malalalim at malalawak na kanal sa ilalim ng pamamahala ng konseho ng
Barangay Lagao.
5. Pagpapasinaya at pagbabasbas ng nasabing proyekto (1 araw)
BADYET: 200,000
MAKIKINABANG NG PROYEKTO: Ito ay makatutulong sa mga mamamayan upang di maantala
ang kanilang paghahanap-buhay
HALIMBAWA 2
PAMAGAT/PANGALAN NG PROYEKTO: Panukalang Proyekto sa Pagpapaayos ng
mga Kahong Taniman ng Baluan NHS
NAGPANUKALA/NAGPADALA/NANGUNA: SSG
HABA NG PANAHONG IGINUGOL: Dalawang linggo
LAYUNIN: Maisaayos ang mga kahong taniman (plant box) sa pamamagitan ng muling
pagsemento at pagpipintura
PAGPAPAHAYAG NG SULIRANIN: Ang Baluan NHS ay isa sa mga paaralan sa
lungsod ng Heneral Santos. Sa kasalukuyang pandemya ay ginawa itong isolation
facility. Dahil dito, napabayaan ang mga tanim at kahong taniman. Ang mga tanim at
kahong taniman ay nagsisilbing pahinga ng mga mata, at lilim sa tag-init ng mga mag-
aaral, guro, magulang at iba pang stakeholder ng paaralan. Nararapat itong pagtuonan
ng pansin at maiging maisagawa na ngayong nasa-uli na ang paggamit ng pasilidad ng
paaralan.
PLANO NG PROYEKTO:
1. Pagpapasa, pag-aaproba ng panukalang proyekto (1 araw)
2. Pakikipag-ugnayan sa PTA at SGC (1 araw)
3. Paglabas ng pinal na badyet (1 araw)
4. Pagtanggap ng sponsor at pamimili ng materyales (2 araw)
5. Paggawa ng mga kahong taniman (1 linggo)
6. Pagpapasinaya ng nasabing proyekto (1 araw)
BADYET: 10,000 mula sa pondo ng SSG
MAKIKINABANG NG PROYEKTO: Mga mag-aaral, guro, magulang at stakeholders ng
Baluan NHS
GAWAIN – LONG BOND PAPER/HANDWRITTEN AWTPUT
1. Gumawa ng panukalang proyekto patungkol sa inyong purok Panukalang proyekto 1
2. Gumawa ng panukalang proyekto patungkol sa paaralan Panukalang proyekto 2

Filipino sa Piling Larang-
Akademik FPLA
Pangalan: ____________________________________________________
Modyul: 12 Markahan: Ikalawa
MELC: Natutukoy ang katangian ng isang sulating akademiko – replektibong
sanaysay (CS_FA11/12WG-Op-r-93)
Paksa: REPLEKTIBONG-SANAYSAY
Pantulong sa pag-aaral: https://www.youtube.com/watch?v=_n3Qt6fedxE
DEPINISYON
Ang replektibong-sanaysay ay
✓ isang akademikong sulatin na nagsasalaysay ng mga personal na karanasan at sinusuri
ang naging epekto ng mga karanasang iyon sa manunulat. Maaaring lamanin ng
replektibong-sanaysay ang kalakasan maging kahinaan ng sumusulat.
✓ ang pagbabahagi ng mga bagay na naiisip, nararamdaman, pananaw at damdamin
hinggil sa isang paksa at kung paano ito nakalikha ng epekto sa taong sumusulat nito
✓ mabisang salamin ng katauhan ng isang tao tungo sa pagbabago hindi lamang sa sarili
kundi sa kaniyang lipunang kinabibilangan (Evasco, 2017)
✓ ang pagsulat na naglalayong bigyang-katwiran, ipaliwanag, o suriin ang partikular na
salaysay (pangyayari o karanasan) at palutangin ang halaga nito o ang maidudulot nito,
depende sa layon ng manunulat, sa buhay ng tao, at sa lipunan (Arrogante, Golla,
Honor-Ballena 2010)
KONSIDERASYON SA PAGSULAT NG REPLEKTIBONG-SANAYSAY
1.Kinapalooban ng panimula, katawan at konglusyon.
2.Ang panimula ay sinisimulan sa pagpapakilala o pagpapaliwanag ng paksa o gawain na
pumupukaw sa interes ng mambabasa.
3.Ang katawan ng replektibong sanaysay ay naglalaman ng malaking bahagi ng salaysay,
obserbasyon, realisasyon, at natutuhan. Ipinaliliwanag din dito kung anong mga bagay ang
nais ng mga manunulat na baguhin sa karanasan, kapaligiran, o sistema.
4.Sa pagtatapos ng isang replektibong sanaysay, dapat mag-iwan ng isang kakintalan sa
mambabasa. Dito na mailalabas ng manunulat ang punto at kahalagahan ng isinasalaysay
niyang pangyayari o isyu at mga pananaw niya rito.. Dito na rin niya masasabi kung ano
ang ambag ng kanyang naisulat sa pagpapabuti ng katauhan at kaalaman para sa lahat.
5.Maging matalino sa pagpili ng mga salita, at piliing maging obhetibo sa pagsasalaysay.
HALIMBAWA 1
Luntiang Kalikasan, meron pa nga ba? (©Ralph, Lakbay Diwa Pinas)
Sabi nila nung nagsaboy ng biyaya ang Diyos sa sanlibutan, isa ang ang Pilipinas sa mga sumalo
nito kaya tinagurian itong Pearl of the Orient Seas. Napakasarap isipin na may paraiso pala sa Timog –
Silangan ng Asya, subalit hanggang sa ngayon ba ay maituturing pa rin ba nating Pearl of the Orient Seas
ang Pilipinas. Ikaw sa tingin mo? Karapat – dapat pa bang itawag iyon sa ating Inang Bayan? Hawak pa
ba natin ang titulo na yun? Nakakalungkot isipin ngunit parang unti-unti na itong nawawala sa imahe ng
ating bayan. Huwag naman sana.
Hindi man tayo ganun kayaman na bansa at hindi man tayo ganun kasabay sa daloy ng
modernisasyon buhat ng teknolohiya, mayaman naman tayo sa likas na yaman. Kung ating iisipin,
napakabait ng ating Panginoon sapagkat malaking porsyento ng likas na yaman ang ipinagkatiwala at
ipinagkaloob niya sa atin.
Sa kabilang banda, napakasakit isipin na unti-unti na itong naglalaho sa kadahilanan na ang mga
nakikinabang nito ang siyang tumutuldok sa buhay ng mga ito. Tayo! Tayong mga makasarili at mga
mangmang ang may kasalanan sa pagkasira ng mga kaloob na yaman mula sa Diyos. Kung ating
papansinin, buhay lang natin ang ating iniisip at pagkatapos pakinabangan o kunin ang intensyon mula sa
kalikasan ay wala na tayong pakialam kung anong mangyayari. Kasakiman ang ating pina-iiral, hindi man
lang natin naisip na may buhay din ang kalikasan. Sa mga nagdaang oras, araw, linggo, buwan, taon at
panahon na may masaklap na kaganapan buhat ng higanti mula sa kalikasan ay hindi natin maaaring sisihin
ang Diyos na may likha sa lahat. Tila naniningil lang ang kalikasan sa mga kalokohan at kawalang – hiyaan
na ginawa ng mga tao sa agos ng buhay niya.
Sana isang araw, mula sa malalim na pagkakahimbing natin ay magising tayo sa katotohanan bago
pa mahuli ang lahat at tuluyang bawiin ng Panginoon ang lahat ng kanyang nilikha. Sana maisip din natin
kung paano magpahalaga sa mga bagay na nasa paligid natin. Maraming paraan para mabago ang lahat,
maaari mo itong umpisahan sa wastong pagtatapon ng iyong basura sa tamang lugar. Hindi pa huli ang lahat
at sana magising tayo sa katotohanan.
HALIMBAWA 2
Maging tapat na kaibigan (©Jewel, Philstar)
Para mapanatili mo ang magandang pagkakaibigan, kailangan na maging bukas ang damdamin at
komunikasyon ng bawat isa. Kaya lang dumarating din sa magkaibigan ang isang sitwasyon na nahihirapan
kang maging “open” sa kanya at sabihin sa kanya ang ilang bagay na gusto mong ipaalam sa kanya.
Maaaring nahihiya o natatakot ka na masaktan mo ang damdamin ng iyong kaibigan kaya napipigilan kang
maging totoo sa kanya. Gaya ng karanasan ni Angelica, 20, nais niyang pagsabihan ang kanyang best friend
na umiwas sa isang ka-school mate nila dahil masamang impluwensiya ito sa kanya. Ngunit hindi masabi ni
Angelica, dahil sa takot na magalit ito sa kanya. Narito ang ilang bagay na dapat mong tandaan bakit
kailangan mong maging totoo sa iyong kaibigan anuman ang sitwasyon.
Maging tapat – Sa kabuuan o pangkalahatan, kailangan mong maging tapat sa kahit na sinuman, lalo na
siyempre kung ito ay iyong kaibigan. Ang maliliit na itinuturing na “white lies” , kapag dumami ay nagiging
mapanganib, kaya hangga’t maaari ay maging tapat sa kanya. Isipin mo na lang kung hindi ka magiging totoo
sa kanya, sino pa ang aasahan mong magsasabi ng tapat sa kanya?
Sabihin lang kung ano ang importante – Hindi naman porke kaibigan mo ang isang tao ay may karapatan ka
ng sabihin sa kanya ang lahat ng gusto mong sabihin. Ang mga bagay na tingin mo ay makakabuti ang mas
piliin mong sabihin sa kanya at hindi ang mga bagay na makakapagpababa ng kanyang moral.
Maging handa – Anuman ang iyong sasabihin sa kanya dapat mong ihanda ang iyong sarili, lalo na kung sa
tingin mo na ito ay medyo sensitibo para sa kanya. Halimbawa, nakita mo ang kanyang gf/ bf na mayroong
kasamang iba, dapat mong paghandaan kung paano mo ito sasabihin sa kanya sa paraang hindi siya
mabibigla, magagalit at masasaktan. At kung ganito kasensitibo ang iyong sasabihin sa iyong kaibigan, dapat
kang humanap ng magandang tiyempo at lugar kung saan mo ito sasabihin. Huwag na huwag mo itong
sasabihin sa kanya na kayo ay nasa isang pampublikong lugar, lalo na kung hindi mo pa naman kabisado
ang magiging reaksiyon niya para maiwasan ang isang maeskandalong eksena.
Magkaroon ng “eye contact” – Hangga’t maaari, titigan sa mata ang iyong kaibigan habang sinasabi ang
anumang bagay na gusto mong sabihin sa kanya. Puwede mo din hawakan ang kanyang mga kamay habang
nakikipag-usap para maramdaman niya ang iyong sinseridad.
Sumagot ng diretso – Kung halimbawang tatanungin ka ng iyong kaibigan at pakiramdam mo ay nakorner ka
na, ito ang tamang oras para sabihin sa kanya ng diretso ang bagay na dapat mong sabihin.
GAWAIN – LONG BOND PAPER/HANDWRITTEN AWTPUT
1. Sumulat ng replektibong-sanaysay tungkol sa iyong
Replektibong-sanaysay 1
napiling paksa.
2. Sumulat ng replektibong-sanaysay tungkol sa tanong
na ibibigay: “Sa takbo ng buhay mo ngayon, sa mga
Replektibong-sanaysay 2
naiisip mong plano para sa iyong kinabukasan, paano
kang makakatulong sa bansa?”

Filipino sa Piling Larang-
Akademik FPLA
Pangalan: ____________________________________________________
PAMPINID NA GAWAIN
Paglalagom ng mga Konsepto
✓ Bionote. Uri ng lagom na ginagamit sa pagsulat ng personal profile ng isang
tao. Tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang academic
career na madalas ay makikita o mababasa sa mga journal, aklat, websites at
iba pa.
✓ Buod. Pagpapaikli ng binasa sa mga mahahalagang nilalaman nito gamit ang
sariling pananalita.
✓ Sintesis. Anyo ng paglalahad ng mga impormasyon sa maikling pamamaraan
upang ang sari-saring ideya o datos mula sa iba’t-ibang source ay
mapagsama-sama at mapag-isa tungo sa isang malinaw na kabuuan.
✓ Talumpati. Uri ng sanaysay sa pamamagitan ng pakikipagtalastasang
pangmadla na nagpapaliwanag, naglalahad, nagsasalaysay, at nangangatwiran
sa paraang pabigkas.
✓ Katitikan ng Pulong. Uri ng dokumentasyon na makikita sa lahat ng
organisasyon at institusyon kinapalolooban ng rekord ng napag-usapan sa
pulong.
✓ Larawang-sanaysay. Koleksiyon ng mga larawang maingat na inayos upang
maglahad ng pagkasunod-sunod ng mga pangyayari, magpaliwanag ng
particular na konsepto, o magpahayag ng damdamin.
✓ Panukalang-proyekto. Uri ng kasulatan ng mungkahing naglalaman ng mga
plano ng gawaing ihaharap sa tao o samahang pag-uukulan nito na siyang
tatanggap at magpapatibay nito.
✓ Lakbay-sanaysay. Uri ng sulatin kung saan ang may-akda ay nagbibigay ng
paglalarawan ng kaniyang naranasan, gabay, o damdamin sa paglalakbay.
✓ Replektibong-sanaysay. Ang pagsulat na naglalayong bigyang-katwiran,
ipaliwanag, o suriin ang partikular na salaysay (pangyayari o karanasan) at
palutangin ang halaga nito o ang maidudulot nito, depende sa layon ng
manunulat, sa buhay ng tao, at sa lipunan.
✓ Posisyong-papel. Uri ng sulatin na naglalayong ipakita ang katotohanan at
katibayan ng isang tiyak na isyung kadalasan ay napapanahon at nagdudulot
ng magkakaibang pananaw sa karamihan depende sa persepsiyon ng mga
tao.
Pangkalahatang Panuto. Mula sa mga napag-aralang uri ng sulating akademiko ay
pumili ng lima (5). Basahin at sundin ang mga dapat gawin sa bawat sulatin. LONG
BOND PAPER. SULAT-KAMAY LAMANG. MALINAW NA MGA LITRATO. NAKAPINID
GAMIT ANG STAPLER. WALANG TUPI, PUNIT, DUMI NA MAKIKITA SA IPAPASA.
Ipasa: January 24-28, 2022
⎕ Bionote. Sumulat ng lima (5).
⎕ Pumili ng Pilipinong awtor/may-akda
⎕ Pumili ng dayuhang awtor
⎕ Pumili ng mga naging Mayor ng General Santos City
*kombinasyon ng mga suhestiyon
⎕ Buod/Sintesis. Sumulat ng dalawa (2).
⎕ Pumili ng isang aklat/maikling kuwento/nobela na sinulat ng isang Pilipinong
awtor (isulat ang pamagat, awtor at taon ng paglimbag)
⎕ Pumili ng isang Pilipinong pelikula
⎕ Talumpati. Sumulat ng isa (1).
⎕ Pamagat at tema ng talumpati: Ikaw at Ang Pagbabago
*hindi bababa sa tatlong long bond paper ang isusulat na talumpati.
⎕ Katitikan ng Pulong. Sumulat ng isa (1).
⎕ 18th Congress 3rd Regular Session #5 Day 2 (unang 40 minuto, link:
https://www.youtube.com/watch?v=GPrvJXgXTLo )
⎕ 18th Congress 3rd Regular Session #9 Day 1 (unang 40 minuto, link:
https://www.youtube.com/watch?v=oJ4ec3rI82U )
⎕ 11th Special Session of the 19th Sangguniang Panlungsod Dec 20, 2021
(unang 40 minuto, link:
https://www.facebook.com/SPGeneralSantosCity/videos/444217343948568 )
*pumili ng isa sa mga binanggit na suhestiyon
⎕ Larawang-Sanaysay. Sumulat ng tatlo (3).
⎕ Isang larawang-sanaysay ang gagawin sa bawat bond paper. Malayang pumili
ng format (kung isang larawan o grupo ng mga larawan).
⎕ Panukalang-Proyekto. Sumulat ng tatlo (3).
⎕ Isang panukalang-proyekto para sa inyong barangay
⎕ Isang panukalang-proyekto para sa lungsod ng General Santos
⎕ Isang panukalang-proyekto para sa napili mong paksa
⎕ Lakbay-Sanaysay. Sumulat ng dalawa (2).
⎕ Isang lugar na personal mong napuntahan
⎕ Isang lugar na gusto mong puntahan
⎕ Replektibong-Sanaysay. Sumulat ng isa (1).
⎕ Paksa ng replektibong-sanaysay: “ako pagkatapos ng senior high”
⎕ Napili mong paksa
*pumili ng isa sa mga binanggit na suhestiyon. hindi bababa sa tatlong long bond
paper ang isusulat na replektibong-sanaysay
⎕ Posisyong Papel. Sumulat ng isa (1).
⎕ Paksa: Covid-19 vaccine
⎕ Napili mong paksa
**pumili ng isa sa mga binanggit na suhestiyon. hindi bababa sa tatlong long bond
paper ang isusulat na replektibong-sanaysay