Simyadan Kimyaya

Simyadan kimyaya geçiş 18. yüzyılın yani 1700’lü yılların başında olmuştur. Bundan önceki
dönemlerde bir bilim dalı olarak değil de bir uğraşı olarak Simya vardır.

Kimya’nın Kelime Anlamı

Simya, bilindiği kadarıyla 3000 yıllık geçmişi olan bir uğraşıdır. Simya’nın kimya bilimine dönüştüğünü
kabul edersek, kimya’nın da ne kadar köklü bir geçmişinin olduğunu anlarız.

“Kimya” kelimesi (Latince “chimia”, Yunanca “chumia”), bir rivayete göre eski Mısırda “Kara Toprak”
anlamına gelmektedir. Araplar bu kelimeyi dillerine el-kimya olarak almışlardır.

Simya Nedir?

Simya; maddeleri birbirine karıştırıp değiştirme uğraşısıdır.

Simya; var olan maddeleri altına dönüştürmeye çalışma işidir.

Eski çağda insanların temel ihtiyaçlarını karşılamak için deneme yanılma yoluyla keşfettikleri
deneyimler daha sonra onların zengin ve ölümsüz olma hayallerine kapılmalarına sebep olmuştur.
Değersiz madenleri altına çevirme, bütün hastalıkları iyileştirme ve ölümsüzlük iksirini bulma
uğraşına simya ( alşimi ), bu işle uğraşanlara da simyacı denir. Simya bir bilim değildir; fakat simyacılar
kimya bilimine geçişin öncüleri olmuşlardır ve pek çok deneysel araç ve gerecin gelişmesine olanak
sağlamışlardır. Simyacıların bu çalışmaları sonucunda mürekkep, boya , seramik, cam , esans,
metallerin işlenmesi, barut, sülfirik asit ( zaç yağı ), nitrik asit ( kezzap) ve hidroklorik asit (tuzruhu)
gibi maddeler elde edilmiştir. Simyanın kimya bilimine katkıları;

Bazı karışımları elde edilmişlerdir.

Deneysel araç ve gereçler bulunmuştur ( imbik )

Kimya deneylerinde de kullanılan bazı yöntem ve işlemler geliştirilmiştir.

Kimya bilimine geçişte kullanılan bazı maddelerin özellikleri tespit edilmiştir.

Simyacıların kullandığı yöntemler ; imbik (damıtma)

Eski Çağlarda Keşfedilen Maddeler

Eski çağlarda insanlar kendi faydalarına olan şeyleri keşfetmeye başlamışlardır;

Barınmak için ağaçları oymuşlardır

Yaptıkları çanak ve çömleklerde yiyeceklerini saklamışlardır.

Bazı bitkilerden güzel kokular ve tedavide kullanılan ilaçlar elde etmişlerdir

Güzel görünmek için gözlerine kohl (sürme) çekmişlerdir.

Önemli ticaret maddesi olan tuzu bulmuşlardır

Giysilerin boyanmasında boya olarak; Kıbrıs taşı (FeSO4), şap ve alizarin gibi maddeler kullanılır.

Kohl (Eski Mısırda göz sürmesi olarak kullanılmıştır.)

Malahit (Yeşil boya)

Yemek tuzu (NaCl)

Göztaşı (CuSO4 veya bakır II sülfat)

Şap [KAl(SO4)2 veya potasyum alüminyum sülfat]: Sargı bezlerinde ve sarı boya olarak kullanılmıştır.

Alizarin (kırmızı boya/Türk kırmızısı olarak da bilinir.)

Asma yaprağı ve kıbrıs taşı ile koyu sarı boya elde edilmiştir.

Ayva kabuğu ve çekirdeklerinden lacivert boya elde edilmiştir.

Ceviz yaprağı, kabuğu ve özünden kahverengi boya elde edilmiştir.

Ebegümeci yapraklarından yeşil boya elde edilmiştir.

Element Kavramının Tarihsel Gelişimi

Demokritos tüm maddelerin bölünmeyen ( atom ) parçacıklarından oluştuğunu ileri sürerken karşıt
görüşlerin öncüsü olan Aristo ve Platon ise tüm maddelerin dört elementten ( hava, su, toprak, ateş)
oluştuğunu savunmuştur. Aristo diğer maddelerin bu dört maddenin değişik şekillerde birleşmesi
sonucu oluştuğunu ve bu maddelerin sıcak- ıslak, soğuk-ıslak, soğuk- kuru ve kuru-sıcak gruplarından
oluştuğunu söylemiştir. Örneğin; soğuk- ıslak (su), soğuk-kuru(toprak), ıslak-sıcak(hava), kuru-sıcak
( ateş) şeklindedir. Rönesans döneminde element parçalanamayan yapı taşı olarak tanımlanmıştır. 17.
yy dan itibaren yeni deneysel teknikler geliştirilmiş ve birçok element tek başına elde edilmiştir.daha
sonra elementlerin birbiriyle değişik oranlarda karışabileceği sorgulanmaya başlamıştır ve belli
kanunlar bulunmuştur.

Kütlenin korunumu yasası ( Antoine Lavoiser )

Sabit oran yasası ( Proust )

Katlı oran yasası ( Dalton )

Simyacıların keşfettiği deneysel yöntemler:

Damıtma (destilasyon, buharlaştırma)

Ayrımsal damıtma

Eleme

Süzme

Ekstraksiyon (Özütleme)

İmbik (Damıtma malzemesi)

Önemli Simyacılar:

 Antoine Lavoisier
 Empedokles
 Demokrit
 Aristo
 Epilor
 Ebu musa Cabir ibni hayam
 İbni sina