1 Titel referaat: Interviewen/Observeren/Enquêteren

2 Definities & betekenis (Wat is …?)

In sommige situaties heb je informatie nodig die je niet op internet, kranten, tijdschriften
of op andere manieren kunt vinden. Dan kun eventueel je deze informatie via een
interview of een enquête verkrijgen.

Een enquête is een onderzoek op basis van een steekproef waar op gestandaardiseerde
wijze vragen worden afgenomen. Meestal wordt dit met gestructureerde vragenlijsten
gedaan. Het verkrijgen van de informatie kan;

1. Mondeling

2. schriftelijk (internet)

3. telefonisch

Het doel van de enquête moet vooraf geheel helder zijn. Een enquête over doen kost
immers kost teveel tijd.

1 Mondelinge enquête

Een mondelinge enquête heeft als voordeel dat wanneer je de juiste personen spreekt je
ook onmiddellijk resultaat bereikt. Verder is een groot voordeel de non-verbale
communicatie. Een nadeel van de non-verbale communicatie bij een enquête is ook de
manipulatie die kan ontstaan tijdens de vraagstelling.

Voordelen Nadelen

 Direct contact  Weinig tijd om vragen te

overdenken
 Direct resultaat
 Manipuleerbaar door enquêteur
 Grote bereidheid tot medewerking
 Risico van onzuiver
 Geringe kosten onderzoeksresultaten bij
opschrijven

 Antwoorden staan niet op schrift

2 Telefonische enquête

Een telefonische enquête lijkt veel op een mondelinge enquête behalve dat je direct
tegenover de ondervraagde staat. De non-verbale communicatie bestaat daarmee dus
alleen uit de stem. Echter ook hier kan (on)gewild een manipulatie ontstaan. Een groot
nadeel van een telefonische enquête is vaak de beperkte bereidheid van mensen.
Daardoor moeten er vaak veel mensen gebeld worden om tot een resultaat te komen. Dat
leidt tot hoge telefoonkosten en mensuren.

Voordelen Nadelen

 Direct contact  Hoge kosten

 Direct resultaat  Weinig tijd om vragen te

overdenken
 Beperkte bereidheid tot
medewerking  Manipuleerbaar door enquêteur

 Risico van onzuiver

onderzoeksresultaten bij
opschrijven

 Antwoorden staan niet op schrift

3 Schriftelijke enquête

Bij een schriftelijke enquête kun je geen mondelinge toelichting geven. Daarom worden er
hoge eisen gesteld bij een schriftelijke enquête en aan de informatievoorziening van de
enquête. Veel mensen zijn niet bereid om een schriftelijke enquête te beantwoorden,
zeker niet als men zelf de postzegels moet betalen. Door mensen een cadeau in het
voorruitzicht te stellen en de kosten van de retourenveloppe te dragen probeert de
enquêteur de bereidheid tot het invullen van een enquête te vergroten. Dit heeft als
nadeel de tijdrovendheid en de hoge kosten. Toch is de schriftelijke enquête de meest
gebruikte enquête. Daarnaast heeft internet deze vorm van enquêteren makkelijker en
goedkoper gemaakt. Hierdoor zal de bereidheid tot het invullen van een enquête
toenemen.
Verder geeft een schriftelijke enquête bij een goede vraagstelling van gesloten en
keuzevragen heldere en goed meetbare antwoorden die je op elk moment kunt
gebruiken.

Voordelen Nadelen

 Inlichtingen zijn schriftelijk  Hoge kosten

aanwezig
 Lage respons
 Eenvoudige vraagstelling met direct
resultaat

 Tijd tot nadenken bij antwoorden

 Goed meetbare antwoorden

  Niet manipuleerbaar

 Zuivere onderzoeksresultaten

3 Online enquête

Een online onderzoek combineert de een telefonisch en schriftelijk onderzoek. Het grote
voordeel is de snelheid waarmee de gegevens inzichtelijk zijn en verwerkt kunnen
worden. De geënquêteerde kan net als bij de schriftelijke enquête zelf kiezen wanneer hij
de vragen wil beantwoorden. Verder wordt een online enquête als gemakkelijk en
gebruikersvriendelijk ervaren wat de score van invulling verhoogd. Ook is bij een online
enquête gebruik van visueel en audio materiaal mogelijk.

Voordelen Nadelen

 Inlichtingen zijn schriftelijk  Alleen via een computer met

aanwezig internetverbinding mogelijk

 goedkoper dan telefonisch en  Geen begeleiding tijdens het

schriftelijk onderzoek onderzoek

 Eenvoudige vraagstelling met direct

resultaat

 Tijd tot nadenken bij antwoorden

 Goed meetbare antwoorden

 Niet manipuleerbaar

 Zuivere onderzoeksresultaten

 Gebruik van audio- en

beeldmateriaal

 Per e-mail één of meerdere

herinnering(en) te sturen
3 Wanneer toe te passen?
4 Waar toe te passen? (type onderzoek)
http://www.rightmarktonderzoek.nl/Methoden-onderzoek/Voor-en-nadelen-kwantitatief-
onderzoek.aspx

Methoden onderzoek
De keuze van de onderzoeksmethode is afhankelijk van de informatie die een organisatie
wenst te verkrijgen. Er zijn twee mogelijkheden: kwantitatief of kwalitatief onderzoek.

Door middel van kwantitatief onderzoek kan een groot aantal respondenten worden ondervraagd,
waardoor cijfermatig inzicht wordt verkregen en de mogelijkheid bestaat om procentuele verhoudingen
weer te geven. Kwantitatief onderzoek kan door middel van de volgende methoden worden uitgevoerd:

 Face-to-face onderzoek
 Online onderzoek
 Schriftelijk onderzoek
 Telefonisch onderzoek

Als meer diepgaande informatie nodig is (bijvoorbeeld waarom men een bepaalde mening is toegedaan)
is kwalitatief onderzoek aan te raden. Kwalitatief onderzoek geeft een beeld van de wensen, ervaringen,
meningen of behoeften van de doelgroep. Bij kwalitatief onderzoek wordt gebruikgemaakt van:

 Diepte-interviews
 Groepsdiscussies

Als u meer wilt weten over onze verschillende onderzoeksmethoden klik dan in het linker menu
op kwantitatief of kwalitatief onderzoek. Wanneer u met enige regelmaat uw doelgroep een vragenlijst
wilt voorleggen, kunt u besluiten om een eigen onderzoekspanel op te zetten. Op de pagina klantenpanel
vindt u hier meer informatie over. Ook kunt u klikken op projectieve technieken. Door middel van
projectieve technieken kan waardevolle informatie worden achterhaald die met 'gewone' vraagtechnieken
niet kan worden verkregen. 

Wilt u meer weten over de mogelijkheden voor u, neem gerust contact op met ons.

Kwantitatief onderzoek
Kwantitatief onderzoek biedt cijfermatig inzicht en geeft veelal antwoorden op vragen die in
termen van hoeveelheid kunnen worden uitgedrukt (bijvoorbeeld uit hoeveel jongeren bestaat
de doelgroep, hoeveel geadresseerden lezen het blad; hoeveel klanten zijn tevreden over onze
service et cetera). Ook de beoordeling van bepaalde producten of organisaties wordt meestal
kwantitatief onderzocht door bijvoorbeeld een tevredenheidsonderzoek. Om statistisch
betrouwbare en representatieve uitspraken te doen worden grote groepen mensen tegelijk
ondervraagd.
Bij kwantitatief onderzoek wordt altijd gebruikgemaakt van een (gestructureerde) enquête. In de
enquête is de onderzoeksvraag of het probleem van de opdrachtgever geoperationaliseerd in vragen aan
de doelgroep.

De resultaten van kwantitatief onderzoek worden doorgaans weergegeven in tabellen, grafieken en

percentages. Ten behoeve van het kwantitatief onderzoek wordt gebruikgemaakt van diverse methoden:
schriftelijk onderzoek, telefonisch onderzoek, face-to-face onderzoek of online onderzoek (onderzoek via
internet). Deze methodes hebben ieder andere voor- en nadelen.

Kwalitatief onderzoek
Kwalitatief onderzoek is gericht op het verkrijgen van informatie over wát er leeft onder een
bepaalde doelgroep en waaróm.

Deze vorm van onderzoek geeft diepgaande informatie door in te gaan op achterliggende motivaties,
meningen, wensen en behoeften van de doelgroep. Het gaat in op het waarom van heersende meningen
en bepaalde gedragingen. Daarbij worden bewuste motivaties van de doelgroep besproken, maar ook
onbewuste motivaties kunnen worden achterhaald, door gebruikmaking van projectieve technieken. Ook
kan kwalitatief onderzoek goed worden ingezet om de doelgroep zelf te laten meedenken over
bijvoorbeeld de invulling van productinnovaties en toekomstig beleid.

Kwalitatief onderzoek biedt de volgende voordelen:

 de mogelijkheid om dóór te vragen;

 de mogelijkheid om beeldmateriaal te testen;
 de mogelijkheid om de vraagstelling en de methodiek tijdens de looptijd van het onderzoek bij te
sturen aan de hand van reeds behaalde resultaten;
 de mogelijkheid om gebruik te maken van projectieve technieken (vraagtechnieken die tot doel
hebben om remmingen bij respondenten weg te nemen, waardoor de respondenten eerder
vrijuit over zichzelf gaan praten);
 de mogelijkheid voor de opdrachtgever om mee te kijken en hierdoor snel een beeld te krijgen
van wat er leeft onder de onderzoeksgroepen.

Een nadeel van kwalitatief onderzoek is dat de resultaten niet statistisch representatief zijn, maar een
indicatie geven van wat er leeft onder de doelgroep.

De respondenten ontvangen doorgaans een beloning voor hun deelname. De respondenten worden
meestal door medewerkers van Right Marktonderzoek geworven. Een groot voordeel hiervan is dat,
doordat de medewerkers goed op de hoogte zijn van het doel van het onderzoek, er respondenten
worden geworven die aan de doelgroepomschrijving voldoen. De resultaten van kwalitatief onderzoek
worden meestal weergegeven in een tekstrappport met sprekende citaten of in een sheetrapport.

Kwalitatief onderzoek wordt, afhankelijk van de vraag,  het onderwerp en de doelgroep, uitgevoerd in de

vorm  van diepte-interviews of groepsdiscussies.
5 Proces (Hoe toe te passen?)

Het proces van een enquête kan gedaan worden door de volgende vier stappen door te
lopen.

Stap 1
Formuleer een duidelijke onderzoeksvraag. Wat wil je precies weten. Met een duidelijke
onderzoeksvraag kun je beoordelen of een enquête een geschikte onderzoeksmethode is.

Stap 2
Is er al bestaand onderzoeksmateriaal beschikbaar. Als dat er niet is moet je zelf op zoek
gaan naar de benodigde gegevens.

Stap 3
Maak de juiste keuze of observeren of ondervragen de benodigde gegevens kan verstrekken.
Observeren geeft meestal informatie van gedrag. Bij participerende observatie neem je zelf
deel aan de groep die onderzocht wordt. Doe je dit van buitenaf dan neem je niet deel aan
de groep. Als observeren niet mogelijk of ongewenst is kun je door ondervraging de
benodigde gegevens verkrijgen.

Stap 4
Maak de keuze uit ondervraging:

 Mondelinge enquête
 Telefonische enquête
 Schriftelijke interview

De onderzoeksvraag bepaald hoofdzakelijk de keuze. Bij kwalitatieve gegevens is de

mondelinge en in iets mindere mate de telefonische enquête de meest geschikte. Bij
kwantitatieve gegevens is de schriftelijke enquête de meest geschikte vorm.

Vraagtypen:

Gesloten vragen.

Gesloten vragen hebben als voordeel dat het afnemen en verwerken van de gegevens
relatief weinig tijd kosten. Tevens zijn de verkregen antwoorden relatief betrouwbaar. Bij de
verwerking kan men de vragen turven en rekenkundig verwerken.

Wel moet de maker van de enquête veel van het onderwerp weten omdat alle mogelijke
vragen en antwoorden vooraf bedacht en goed op papier gezet moeten worden.

Bij een gesloten vraagstelling ligt naast de formulering van de vraag ook de reeks van het
antwoord al vast. Men kan kiezen uit vooraf gestelde antwoorden. Denk hierbij aan leeftijden
ingedeeld in groepen. Op deze wijze zijn de antwoorden uitputtend en zijn wederzijds
uitsluitend. Er is maar één antwoord mogelijk. Een multiple choice ook een vorm van een
gesloten vraag.
Een gevaar is wel dat wanneer de ondervraagde ‘’zijn’’ antwoord niet terug ziet in de
categorieën er of verlies op kan treden (niet invullen) of een foutieve keuze gemaakt wordt
(meest dicht bij het juiste antwoord).

Open vragen

Bij open vragen is het onderwerp duidelijk beschreven maar zijn de antwoorden vrij. Ook de
richting waarin het antwoord gegeven wordt is vrij. Een voorbeeld is een vraag zoals wat
vindt U van uw huidige auto? Hiermee kan de geënquêteerde ongenuanceerde en
gedetailleerde informatie geven. Vaak beginnen deze vragen met hoe, wat of waar. Met de
antwoorden kan de mogelijkheid aangegrepen worden om te kijken of de vraagstelling goed
is begrepen.

Een groot nadeel van de open vragen is de verwerking van de antwoorden en om deze
rekenkundig gelijkwaardig en vergelijkbaar te maken.

Indirecte vragen

Als er verwacht wordt dat directe vragen aanleiding geven tot oneerlijke antwoorden kan
men beter kiezen voor indirecte vragen. Dat kan als men zich ongemakkelijk voelt bij de
antwoorden. Soms willen mensen het meest sociaal voor de hand liggende antwoord geven.
Dit kan ervoor zorgen dat de enquête onbetrouwbaar wordt. Soms kan het zelfs beter zijn
om de gehele enquête uit indirecte vragen te laten bestaan. Soms is het namelijk moeilijk
om de juiste antwoorden te geven omdat men nooit vooraf over heeft gedacht of geen of
weinig interesse heeft in het onderwerp. Je zoekt dan naar indicatoren voor interesse over
het onderwerp. Dan zijn antwoorden als ‘’zeer mee eens’’, ‘’tamelijk mee eens’’, ‘’geen
mening’’, ‘’tamelijk oneens’’, en ‘’zeer oneens’’ enkele voorbeelden.
De gegeven antwoorden worden dan voor de verwerking van de gegevens voorzien van
scores zodat deze rekenkundig verwerkt kunnen worden.
6 Voor- en nadelen

Voordelen van een enquête

 Makkelijk te organiseren
 Door één persoon uit te voeren
 Voornamelijk geschikt voor kwantitatief onderzoek

Nadelen aan het houden van een enquête

 De vragen moeten juist en duidelijk geformuleerd worden. Als men er pas na de

enquête achterkomt dat de vragen niet correct gesteld zijn en daarmee de
antwoorden onjuist zijn is de gehele enquête onbruikbaar geworden.
 Een respons is bij elke enquête een groot probleem. De beste manier is de vragenlijst
persoonlijk op te halen, maar dat is uiteraard niet altijd mogelijk. De meeste
onderzoeken hebben een resultaat van minder dan 50%.
 Een vertekening van de antwoorden omdat alleen de positieve of juist de negatieve
mensen een respons hebben gegeven.

Tips:

Gebruik in de vraagstelling geen:

 Moeilijke woorden
 Woorden met een dubbele betekenis of een emotionele lading
 Ontkenningen (vaak woorden zoals niet, geen, nooit, noch)
 Vage telwoorden (soms, af en toe, veel). Deze vage telwoorden kunnen wel in de
antwoorden staan.
 Gebruik geen motiveringen in de vraagstelling omdat er dan twee vragen in een
gesteld worden, wat is dan het antwoord op welke vraag?
 Stel geen twee vragen tegelijk in een vraag. Maak eerder twee losse aparte vragen.
 Gebruik geen lange zinnen, denk aan de doelgroep als je de vragen gaat
samenstellen.
 Ga voorzichtig om met moeilijke onderwerpen of taboevragen (diefstal, sexueel
misbruik enz.)
 Stel geen suggestieve vragen.
 Feiten die aan stellingen gekoppeld zijn.

Stel eenduidige vragen, op één manier te begrijpen.

Weeg goed af of je open of gesloten vragen wil stellen, wissel soms af.
Zorg dat de enquête niet te lang duurt.
7 Literatuur & brondocumenten

VERSCHIL INTERVIEW – ENQUÊTE

BELANG AANTALLEN VORM

Kwalitatief Weinig Mondeling

Interview
Kwantitatief Veel Mondeling / schriftelijk / telefonisch
Enquête

MONDELINGE ENQUÊTE
NADELEN
VOORDELEN
Persoonlijk Duur

Komt gemakkelijk op gang De ondervrager kan het gesprek te veel gaan

sturen

Kan door non-verbale communicatie

respondent doorvragen of nader toelichten

Kan door non-verbale communicatie sturen

Ondervrager kan gesprek beheersen

Ondervrager kan zaken tonen

Kan door vervolgvragen veel informatie

krijgen

Minder weigeringen tot meedoen dan bij

telefonische of schriftelijke enquête

SCHRIFTELIJKE ENQUÊTE
NADELEN
VOORDELEN
Respondent kan nadenken over Hoge non-respons (daarom vaak beloning in vooruitzicht
vragen stellen

Lage kosten t.o.v. mondelinge Vaak grote tijd tussen uitdelen en ontvangen lijsten
enquête
Opmerking:

Om nadelen te bestrijden werkt men vaak met panels. Dat is een vaste groep respondenten
waarbij continu of met grote regelmaat onderzoek plaatsvindt m.b.t. dezelfde variabelen.
Leden van panels worden vaak beloond, waardoor een hoge respons gewaarborgd is.

TELEFONISCHE ENQUÊTE
NADELEN
VOORDELEN
Grote snelheid Bij veel vragen haken respondenten af

Hoge respons

Gegevens direct verwerkbaar

Relatief lage kosten

Mogelijkheid voor vragen toelichting

OVERZICHT SOORTEN ENQUÊTES

criteria mondeling schriftelijk telefonisch

Persoonlijk contact Volledig Geen Audio-contact

Kans op beïnvloeding Hoog Geen Matig

Toelichting mogelijk Ja Nee Ja

Situatie door ondervrager controleerbaar Volledig Nee Gedeeltelijk

Aantal vragen Veel Relatief weinig Relatief

weinig

Respons Redelijk Laag Hoog

Kosten Hoog Gemiddeld Laag

Beschikking over resultaten Redelijk snel Veel tijd Zeer snel