Ο φασισμός αρχίζει με τη σκέψη ότι όλοι οι άλλοι είναι ανόητοι.

Paul Valery, 1871-1945, Γάλλος ποιητής

Αυτή και μόνο είναι η ρίζα από όπου ξεπετιέται ένας τύραννος: όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά είναι ο προστάτης.
Πλάτων, 427-347 π.Χ., Φιλόσοφος

Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση.
Umberto Eco, 1932-, Ιταλός συγγραφέας

Η μεγάλη δύναμη του ολοκληρωτικού κράτους είναι ότι αναγκάζει αυτούς που το φοβούνται να το μιμηθούν.
Αδόλφος Χίτλερ, 1889-1945,  Γερμανός δικτάτορας

Αυτό που οι φασίστες μισούν πάνω απ’ όλα, είναι η ευφυΐα.

Miguel de Unamuno, 1864-1936, Ισπανός συγγραφέας & φιλόσοφος

Ρατσισμός

Ρατσισμός είναι η αντίληψη

σχετικά με την υποτιθέμενη
ανωτερότητα μιας φυλής, ενός
έθνους, μιας ομάδας σε σχέση με
άλλες και η δογματική υποστήριξή
της ακόμα και με εχθρικές
συμπεριφορές.

Είδη ρατσισμού:

1. Φυλετικός ρατσισμός

Ο όρος «ρατσισμός» σημαίνει πρώτα απ’ όλα «φυλετισμός», είναι η προκατάληψη με βάση τη «ράτσα», τη φυλή. Φυλές θεωρούνται
κατώτερες ή απόβλητες μόνο και μόνο λόγω του χρώματος και άλλων γενετικών χαρακτηριστικών τους. Παραδείγματα:
Α) Η προκατάληψη του δυτικού κόσμου απέναντι στις φυλές της Αφρικής και της Ασίας μετά την εποχή των Ανακαλύψεων.
Β) Το δουλεμπόριο .
Γ) Η γενοκτονία των Εβραίων από τους ναζιστές.
Δ) το μέχρι πρόσφατα ισχύον καθεστώς απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική

2. Κοινωνικός ρατσισμός

Ουσιαστικά πρόκειται για διεύρυνση της αρχικής σημασίας του όρου «ρατσισμός», αφού το «φυλετισμός» γίνεται προκατάληψη και
μίσος απέναντι σε οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα θεωρείται αποκλίνουσα, κατώτερη ή επικίνδυνη. Τέτοιες ομάδες μπορούν να είναι
-Οι οικονομικοί μετανάστες / πρόσφυγες που θεωρούνται «αποδιοπομπαίοι τράγοι» για όλα τα κοινωνικά προβλήματα.
- Οι λεγόμενοι «περιθωριακοί», όσοι δηλαδή αδυνατούν να ενταχθούν στην «κανονικότητα» του μέσου πολίτη: ναρκομανείς,
αλκοολικοί, ρακοσυλλέκτες, τσιγγάνοι κ.ά.
- Τα άτομα με ειδικές ανάγκες: ο μέσος πολίτης που τα αντιμετωπίζει με οίκτο, ενώ απουσιάζουν ή είναι υποτυπώδεις οι υποδομές που
θα διευκολύνουν την καθημερινότητά τους (ειδικά στη χώρα μας το πρόβλημα είναι οξύτατο, με αποτέλεσμα να βλέπει κανείς ελάχιστα
άτομα αυτών των ομάδων να κυκλοφορούν).
- Τα θεωρούμενα «κατώτερα» ή «βρόμικα» επαγγέλματα, άκρως όμως απαραίτητα στην εύρυθμη καθημερινότητά μας (πόση βαρύτητα
έχει η γνώμη π.χ. ενός εργάτη καθαριότητας σε μία ομήγυρη «καλλιεργημένων» πτυχιούχων και πόσο τρομακτική είναι μία απεργία του
διαρκείας;)
- Οι γυναίκες σε ορισμένες κοινωνίες είναι δέσμιες θρησκευτικών ή κοινωνικών προκαταλήψεων και θεωρούνται κατώτερες. Στις
δυτικές κοινωνίες θεσμικά / νομικά είναι ισότιμες με τους άνδρες, αλλά οι προκαταλήψεις σε βάρος τους δεν έχουν εξαλειφθεί
απόλυτα. Επιπλέον, καλούνται να συνδυάσουν την επαγγελματική επάρκεια με το ρόλο της συζύγου και της μητέρας, ο οποίος δεν έχει
πάντα τις καλύτερες διευκολύνσεις εκ μέρους του κράτους.
- Οι θρησκευτικές ή εθνικές μειονότητες μιας κοινωνίας.

Αίτια του ρατσισμού: 1. Έμφυτη τάση του ανθρώπου να επιβάλλεται στους άλλους 2. Έλλειψη παιδείας 3. Οικονομικά κίνητρα 4.
Προκαταλήψεις 5. Φανατισμός 6. Άγνοια 7. Φόβος 8. Ανασφάλεια

Συνέπειες ρατσισμού: 1. Οικονομική, πολιτική και πολιτιστική αστάθεια ή/ και ύφεση 2. Βία, εγκληματικότητα, καταπάτηση
ανθρώπινων δικαιωμάτων 3. Πόλεμοι (εμφύλιοι και μη)

Τρόποι αντιμετώπισης: 1. Προσωπική καλλιέργεια – προσπάθεια υπέρβασης των «ενστίκτων θανάτου» 2. Κρατική μέριμνα για
«ευαίσθητες» κοινωνικές ομάδες 3. Παιδεία και εκπαίδευση για μείωση άγνοιας και φόβου
συζητώντας για το ρατσισμό στην εκπαίδευση
Κατέλαβαν το σχολείο για να μη γραφτούν Tσιγγανόπουλα
δημοσίευμα στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ , 03-06-2004
  
Το Δημοτικό Σχολείο στα Σαγαίικα Αχαΐας κατέλαβαν χθες το πρωί γονείς μαθητών,
προκειμένου να εμποδίσουν την εγγραφή Τσιγγανόπουλων για την ερχόμενη σχολική χρονιά. Όπως
μάλιστα ισχυρίσθηκαν, η παρουσία των παιδιών των Τσιγγάνων δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη
λειτουργία του σχολείου και την εκπαίδευση των παιδιών τους.
Σύμφωνα με τους γονείς που προχώρησαν στην κατάληψη του σχολείου, θα πρέπει να
δημιουργηθούν ειδικές προπαρασκευαστικές τάξεις για να προετοιμάζονται τα παιδιά των τσιγγάνικων
οικογενειών, ώστε να μπορούν στη συνέχεια ομαλά να εντάσσονται στις τάξεις, ανάλογα με την ηλικία
και το επίπεδο των γνώσεών τους. Η πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων κ. Ελένη Σαλομαλίδη, μάλιστα,
ισχυρίσθηκε ότι «οι γονείς των Τσιγγάνων δεν ενδιαφέρονται να μάθουν γράμματα τα παιδιά τους και τα
έγραψαν στο σχολείο για να εισπράξουν τη σχετική επιδότηση που χορηγεί το κράτος».
Το Δημοτικό Σχολείο στα Σαγαίικα είναι ενταγμένο σε πιλοτικό πρόγραμμα που συντονίζουν τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και
Πατρών. Από τα 120 παιδιά του Δημοτικού τα 70 είναι Τσιγγανόπουλα. Η κατάληψη έληξε με παρέμβαση του δημάρχου της περιοχής
Ανδρέα Παναγιωτόπουλου, ο οποίος ζήτησε να λειτουργήσει στην περιοχή ειδικό σχολείο μόνο για τα παιδιά των Τσιγγάνων με
ειδικευμένο προσωπικό και ανάλογο πρόγραμμα εκπαίδευσης, ώστε να μπορούν στη συνέχεια να παρακολουθούν ομαλά το
εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
 
 1. Εντοπίστε στην είδηση τη δομή της ανεστραμμένης πυραμίδας.
2. Τι θα άλλαζε στην είδηση αν τα λεκτικά σύνολα είχαν την παρακάτω σειρά: «Γονείς μαθητών, προκειμένου να εμποδίσουν την
εγγραφή Τσιγγανόπουλων, κατέλαβαν χθες το πρωί το Δημοτικό Σχολείο στα Σαγαίικα Αχαΐας.»
3. Να μετατρέψετε τη σύνταξη της προηγούμενης φράσης σε παθητική.
4. Η είδηση περιέχει ξένο σχόλιο. Να το εντοπίσετε και να σχολιάσετε το νόημά του.
5. Ποια είναι η οπτική γωνία του δημοσιογράφου; Ποια είναι η προσωπική του άποψη;
6. «Από τα 120 παιδιά του Δημοτικού τα 70 είναι Τσιγγανόπουλα». Τι θα άλλαζε στην είδηση αν έλλειπε η παραπάνω φράση;
7. Γιατί νομίζετε ότι το κράτος χορηγεί επιδότηση ώστε οι Τσιγγάνοι να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο;
8. Ας προσπαθήσουμε να δούμε το πρόβλημα από πολλές οπτικές γωνίες ...

Ξενοφοβία
Διάκριση ξενοφοβίας και ρατσισμού
Η ξενοφοβία δεν πρέπει να συγχέεται με το ρατσισμό.
«Στις παρυφές του φαινομένου του ρατσισμού κινείται η ξενοφοβία. Ο φόβος για τον ξένο σαφώς και δεν είναι ρατσισμός, σαφώς και
δεν εκδηλώνεται με βία, σαφώς και δεν είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνος. Ο φόβος για τον ξένο αποτελεί συνήθως μια εσωτερική αρνητική
αντιμετώπιση του άλλου, όταν αυτός μεταναστεύει, είναι φτωχός, ανήκει σε άλλη εθνικότητα ή φυλή, πιστεύει σε άλλη θρησκεία. Η
ξενοφοβία είναι παθητική. Αποτελεί αποκλειστικά κοινωνική αντίδραση, δηλαδή δεν μπορεί να αποτελέσει κρατική πρακτική. Τέλος,
δεν αποτελεί το αίτιο για βίαιες συμπεριφορές. Με άλλα λόγια,
φοβάμαι τον άλλον, σημαίνει επιφυλάσσομαι, κοιτώ καχύποπτα, αποδοκιμάζω με μορφασμό, ενοχλούμαι, αποστρέφω το βλέμμα μου
και προσπερνώ, υποτιμώ με λόγια ή χωρίς λόγια, κλείνω, ενδεχομένως, την πόρτα κατάμουτρα, σιγοψιθυρίζω υποτιμητικές εκφράσεις.
Ενώ, αντίθετα, ρατσισμός σημαίνει βία, σημαίνει γκέτο, απαγόρευση άσκησης δικαιωμάτων». (Από συνέντευξη πολιτικού).
Αν δεν προσέξουμε, η ξενοφοβία μπορεί να καταστεί προστάδιο του ρατσισμού.

Με ποιους τρόπους είναι δυνατή η ομαλή συνύπαρξη των Ελλήνων μαθητών με τους αλλοδαπούς;
Η ομαλή συνύπαρξη εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Πιο συγκεκριμένα εξαρτάται: α) από τη στάση των Ελλήνων μαθητών, β) από
τη συμπεριφορά των αλλοδαπών, γ) από τη στάση των γονέων και των εκπαιδευτικών και δ) από τα μέτρα που λαμβάνει η επίσημη
Πολιτεία.
α. Ποια πρέπει να είναι η στάση των μαθητών απέναντι στους αλλοδαπούς, ώστε να επιτευχθεί η ομαλή συνύπαρξη;
Οι μαθητές μας μπορούν να συμβάλουν στην ομαλή συνύπαρξη με τους εξής τρόπους: * Με το σεβασμό στην προσωπικότητα των
αλλοδαπών, στα ήθη, στα έθιμά τους και στις θρησκευτικές τους δοξασίες. Η κουλτούρα του διαφορετικού δεν πρέπει να τους τρομάζει.
Κάθε λαός δικαιούται να έχει τον πολιτισμό του και οι άλλοι οφείλουν να τον σέβονται.
* Με την κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν: άγνοια γλώσσας, δυσκολίες προσαρμογής, αδυναμία ένταξης κ.ά. Να
έρχονται νοερά στη θέση τους, για να μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες και τα προβλήματά τους.
* Με το να τους παρέχουν ψυχολογική στήριξη κάθε φορά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χώρα μας.
* Με τη συνειδητοποίηση ότι ήρθαν στη χώρα μας οδηγημένοι από την ανάγκη και οφείλουμε ως συνάνθρωποι να τους
συμπαρασταθούμε. Επιβάλλεται, επομένως, να έχουν καλοπροαίρετη διάθεση και ευγενική συμπεριφορά και να είναι ανεκτικοί
απέναντι τους.
* Με την αποβολή του ακραίου εθνικισμού, των προκαταλήψεων, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και τη συνειδητοποίηση ότι το
χρώμα της επιδερμίδας δεν αποτελεί στοιχείο διαχωρισμού των ανθρώπων. Διαχωρισμοί του τύπου «εμείς» και οι «άλλοι» ή «εμείς»
και «εκείνοι» διευρύνουν το χάσμα, καλλιεργούν την καχυποψία και, επομένως, δεν διευκολύνουν την ομαλή συνύπαρξη. Πρέπει να
βρίσκουν τρόπους να διευκολύνουν τη φωνή του «άλλου», για να μπορέσουν να τον προσεγγίσουν.
* Με τη σύναψη φιλικών σχέσεων, έτσι ώστε να μην αισθάνονται αποξενωμένοι. Να τους παροτρύνουν να παίρνουν μέρος στα ομαδικά
τους παιγνίδια, ώστε να καταπολεμηθούν οι αναστολές τους, να διευκολυνθεί η ένταξή τους και να διασφαλιστεί η ομαλή συνύπαρξη.
Διαφορετικά, θα έχουμε την «γκετοποίηση» των αλλοδαπών, κατάσταση από κάθε άποψη απαράδεκτη.
* Με τη διοργάνωση από κοινού πολιτιστικών εκδηλώσεων. Με τις κοινές εκδηλώσεις δίνεται ευκαιρία γνωριμίας των πολιτισμών και
ανταλλαγής πολιτιστικών στοιχείων. Επίσης, στη διοργάνωση των εκδηλώσεων αυτών πρέπει να δίνεται ρόλος και στους αλλοδαπούς,
ώστε να έχουν την αίσθηση της ισότητας, την ικανοποίηση της προσφοράς και να μην αισθάνονται αποξενωμένοι.
* Με το να έχουν την ψυχική γενναιότητα να αναγνωρίζουν τις ικανότητες των αλλοδαπών, όταν έχουν καλύτερες από αυτούς επιδόσεις
στο σχολείο. Επίσης, να τους χειροκροτούν, όταν τους απονέμονται διακρίσεις και να τους επιδοκιμάζουν, όταν πρωτεύσουν.
* Με τη σκέψη πως πολλοί από αυτούς θα αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και αυτό θα αποβεί μακροπρόθεσμα προς όφελος της
χώρας μας.
* Με την υλική συμπαράστασή τους σε όσες περιπτώσεις έχουν τη δυνατότητα.
* Τέλος, με τη συνειδητοποίηση ότι ο σεβασμός στο διαφορετικό, στην «ετερότητα», αποτελεί προϋπόθεση για την ομαλή συνύπαρξη
των ατόμων σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Εξάλλου, η περίφημη «πολυπολιτισμικότητα» δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αποδοχή του
«άλλου» ως έγκυρου και ισότιμου συνομιλητή.
β. Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά των αλλοδαπών μαθητών;
* Να είναι εφοδιασμένοι με υπομονή και επιμονή, γιατί είναι φυσικό να αντιμετωπίσουν δυσκολίες προσαρμογής και ενσωμάτωσης σε
μια ξένη χώρα.
* Να σέβονται και αυτοί τα δικά μας ήθη και έθιμα, ώστε να δημιουργούνται ευνοϊκές προϋποθέσεις για το σεβασμό και των δικών
τους ηθών και εθίμων.
γ. Ποια πρέπει να είναι η στάση των γονέων και εκπαιδευτικών;
* Οι γονείς επιβάλλεται να διαμορφώνουν στα παιδιά τους καλό κλίμα αποδοχής των αλλοδαπών, γιατί θα ζήσουν σε μια
πολυπολιτισμική κοινωνία και πρέπει από τώρα να είναι προετοιμασμένα για τη νέα μορφή των κοινωνιών. Η ανοχή στη
διαφορετικότητα πρέπει να καλλιεργείται από την οικογένεια.
* Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να δείχνουν κατανόηση στα προβλήματα που παρουσιάζονται σχετικά με τις μαθησιακές δυσκολίες των
αλλοδαπών. Επίσης, πρέπει η συμπεριφορά τους να είναι η ίδια απέναντι στους δικούς μας και στους αλλοδαπούς μαθητές.
Οποιοσδήποτε διαχωρισμός αποτελεί αντιεκπαιδευτική συμπεριφορά και παρεμποδίζει την ένταξη των αλλοδαπών στο περιβάλλον του
σχολείου.
δ. Ποιο είναι το χρέος της Πολιτείας απέναντι στους αλλοδαπούς μαθητές
Η επίσημη Πολιτεία μπορεί να βοηθήσει με τους εξής, κυρίως, τρόπους:
* Με τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής και την κατάρτιση προγραμμάτων ένταξης των μεταναστών στην
ελληνική κοινωνία.
* Με την κοινωνική πρόνοια, ώστε οι αλλοδαποί να αισθάνονται ασφαλείς.
* Με τη λήψη μέτρων που θα διευκολύνουν την αφομοίωσή τους από το κοινωνικό μας σύνολο, αν φυσικά το θέλουν και οι ίδιοι.
* Με την αποθάρρυνση και αποτροπή ακραίων εθνικιστικών και ρατσιστικών συμπεριφορών.

Ανεκτικότητα
Ορισμός
Ανεκτικότητα είναι εκείνη η εσωτερική δύναμη που εκφράζεται με τη δεκτικότητα σε άλλες απόψεις, πάντα στα όρια του μέτρου,
επιτρέπει στον άνθρωπο να σέβεται και να κατανοεί τη διαφορετικότητα ατόμων, ομάδων, λαών, ιδεών, με στόχο τη δημιουργική
προσέγγιση και την πρόοδο, ατομική και συλλογική.
Η αξία της ανεκτικότητας
* Η ανεκτικότητα αρχικά συμβάλλει στην όξυνση του πνεύματος. Ο άνθρωπος σκέπτεται κριτικά, οδηγείται σε αδιάλειπτη πνευματική
εγρήγορση. Δεν παρασύρεται από δογματισμούς και αυθεντίες, ανιχνεύει την αλήθεια σε απόψεις αλλότριες από τις δικές του και
αποτάσσεται τημισαλλοδοξία και το φανατισμό. Με την ανεκτικότητα ο άνθρωπος αποκτά περισσότερες γνώσεις, διευρύνει τους
πνευματικούς του ορίζοντες, μαθαίνει να σέβεται και να εμβαθύνει στις απόψεις των άλλων, ενημερώνεται και αποκτά οργανωμένη
αντίληψη των πραγμάτων, άρα ξεφεύγει από την απολυτότητα, το δογματισμό, τις προλήψεις και είναι σε θέση να βρει το δρόμο του,
χωρίς ακραίες απόψεις που μπορεί να τον οδηγήσουν στο φανατισμό, και τελικά τημαζοποίησή του. Ιδιαίτερα σήμερα, σε μια εποχή
πνευματικής μονομέρειας και γενικότερου εφησυχασμού, η ανεκτικότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διασφάλιση της
πνευματικής ελευθερίας.
* Η πνευματική καλλιέργεια ως απόρροια της ανεκτικότητας δίνει έναυσμα για ενδοσκόπηση. Μέσα από την άλλη άποψη συχνά
καθρεπτίζεται η προσωπική μας ανεπάρκεια. Αυτό μας ευαισθητοποιεί, οδηγεί στην αυτοκριτική, προκειμένου να απαλλαγούμε από
πάθη. Η ανεκτικότητα καλλιεργεί τον αυτοσεβασμό, την αξιοπρέπεια, επομένως, διαπλάθει μια ηθική προσωπικότητα που έχει αρετές
και αξίες.
* Επίσης, η ανεκτικότητα καλλιεργεί τη διάθεση συνεργασίας και σύμπραξης με τους άλλους. Το κάθε άτομο αναγνωρίζει ότι με
συναίνεση και διαλλακτικότητα οδηγείται στην πρόοδο.
* Η ανεκτικότητα αποτελεί και θεμέλιο λίθο της δημοκρατίας. Η ανοχή στο διαφορετικό, η αποδοχή του άλλου απλώς ως διαφορετικού
και όχι ως εχθρικού και επικίνδυνου συνιστά δημοκρατική αρχή. Οι ρατσιστικές δημαγωγίες, ο κοινωνικός ρατσισμός, οι απόψεις περί
πολιτισμικής και εθνικής καθαρότητας αίρονται και έτσι η ατομικότητα και η ιδιαιτερότητα αποτελούν σε μια δημοκρατική κοινωνία
εφαλτήρια προόδου, κίνητρα διαλόγου και όχι αφορμές περιχαράκωσης ανθρώπων και ιδεολογιών. Η εδραίωση της υγιούς
δημοκρατίας στηρίζεται στο διάλoγo, ο οποίος θεμελιώνεται στη θέση και στην άρνηση. Συνεπώς, η ανεκτικότητα σε απόψεις και ιδέες
παρέχει τη δυνατότητα της διαφωνίας και της συμμετοχής των πoλιτών στα πoλιτικά δρώμενα. Eξυψώνεται ο πολίτης σε δημιουργό της
ζωής, σε γόνιμο λήπτη και πομπό πoλιτικών μηνυμάτων. Bέβαια, και στο επίπεδο της πoλιτικής ηγεσίας η ανεκτικότητα δημιουργεί
κλίμα σύμπλευσης, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα πόλωσης, αυθαιρεσιών και σκανδάλων, που υπονομεύουν τους δημoκρατικoύς
δεσμούς. Μόνο έτσι εξαλείφονται η τρομοκρατία και ο πoλιτικός αυταρχισμός.
* Βέβαια, η ανοχή στη διαφορετικότητα οδηγεί και σε πολιτιστική πρόοδο. Συμβάλλει στην ευόδωση ενός υγιούς κoσμoπoλιτισμού και
στη δημιουργία πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Διαφυλάσσεται έτσι η παράδοση ενός τόπου, από την άλλη όμως επιλέγονται γόνιμα
στοιχεία άλλων πολιτισμών που μπορούν να εμπλουτίσουν και να αναζωογονήσουν τον εθνικό πολιτισμό ενός τόπου.
* Με άξονα την ανεκτικότητα κατακτάται η πνευματική ελευθερία. Άρα, η τέχνη αποτελεί δίαυλο δημιουργίας, εξευγενισμoύ της ψυχής
και οδηγεί στην υπέρβαση και ανανέωση των όρων κοινωνικής συμβίωσης.
* Τέλος, οικονομική ανάπτυξη χωρίς ανεκτικότητα δεν υφίσταται. Μέσα από τις αντιτιθέμενες απόψεις εκφράζεται η δημιουργία, η
πειθαρχία στο συγκεκριμένο εργασιακό χώρο και κατ’ επέκταση η παραγωγικότητα και η τεχνολογική εξέλιξη. Μέσα από τις
διαφοροποιήσεις κατακτάται η τεχνογνωσία και αναπτύσσεται γόνιμα ο οικονομικός ανταγωνισμός.
Επιμέλεια: Γιωτάκου Κωνσταντίνα

Bαθιά ριζωμένος στον ανθρώπινο εγκέφαλο ο ρατσισμός

Ο ρατσισμός φαίνεται να είναι βαθιά ριζωμένος στον εγκέφαλο, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Οι ρατσιστικές αντιλήψεις δείχνουν να είναι βαθιά «καλωδιωμένες» στον ανθρώπινο εγκέφαλο, ακόμα και σε ανθρώπους που κάθε
άλλο παρά ρατσιστές θεωρούν τον εαυτό τους, σύμφωνα με μία νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Η μελέτη δείχνει ότι ο
ρατσισμός μπορεί να λειτουργήσει σε ένα υποσυνείδητο επίπεδο και να «μολύνει» ακόμα και ανθρώπους που σε συνειδητό επίπεδο
έχουν τις «πολιτικά ορθές» απόψεις.
Η έρευνα (μετα-ανάλυση) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι μπορεί υποσυνείδητα να είναι ρατσιστικά προκατειλημμένοι
χωρίς να το αντιλαμβάνονται, καθώς τα νευρωνικά κυκλώματα που χρησιμοποιούνται για να κρίνει κανείς άλλες εθνοτικές ομάδες,
επικαλύπτονται με τα κυκλώματα του εγκεφάλου που γενικότερα καθοδηγούν τις συναισθηματικές αποφάσεις ενός ανθρώπου.
Οι ερευνητές από τα Τμήματα Ψυχολογίας των πανεπιστημίων της Νέας Υόρκης και του Χάρβαρντ, με επικεφαλής τη δρα Ελίζαμπεθ
Φελπς, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Nature Neuroscience», σύμφωνα με το «Nature» και τη
βρετανική «Ντέιλι Μέιλ», υποστηρίζουν ότι ακόμα και οι σωστά σκεπτόμενοι άνθρωποι, χωρίς να το συνειδητοποιούν, τελικά
λαμβάνουν αποφάσεις επηρεασμένοι από τη φυλή του άλλου. Η νευροαπεικόνιση του εγκεφάλου δείχνει ότι στην επικοινωνία με
ανθρώπους άλλου χρώματος και φυλής, ενεργοποιούνται συναισθηματικά κυκλώματα, τα οποία παραμένουν απολύτως εκτός του
«ραντάρ» της συνείδησης του ατόμου.
Η διαπίστωση αυτή των νευροεπιστημόνων πιθανώς θα οδηγήσει τους ερευνητές να δουν τον ρατσισμό με άλλο «μάτι», αφού ακόμα
και καλοπροαίρετοι άνθρωποι, χωρίς συνειδητά ρατσιστικές απόψεις, κατά βάθος έχουν τέτοιες τάσεις, χωρίς να το ξέρουν.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα δίκτυο εγκεφαλικών περιοχών, αποτελούμενο από την αμυγδαλή, τον πλαγιοπίσθιο προμετωπιαίο
φλοιό και τον πρόσθιο προσαγώγιο φλοιό, είναι σημαντικό για την ασυνείδητη έκφραση αυτών των ρατσιστικών τάσεων.
Όπως δήλωσε η Φελπς, μέχρι πρόσφατα ήταν αδιανόητο ότι θα μπορούσε να μελετηθεί ο τρόπος που ο ανθρώπινος εγκέφαλος
αντιδρά στη θέα ενός άλλου ανθρώπου διαφορετικής εθνικότητας. Η Αμερικανίδα νευροεπιστήμων, που είναι από τους πρώτους
ερευνητές που ήδη από το 2000 έχουν εστιαστεί σε αυτό το πεδίο (τη λεγόμενη «νευροεπιστήμη της φυλής»), δήλωσε ότι η έρευνα
προς αυτή την κατεύθυνση, που συνδέει δηλαδή τις υποκρυπτόμενες προτιμήσεις των «κανονικών» ανθρώπων με τις επιλογές και τις
αποφάσεις τους, μπορεί να αναδείξει το πρόβλημα της ασυνείδητης επιρροής και, έτσι, να μειώσει τις ανεπιθύμητες συνέπειες της
ρατσιστικής προκατάληψης στην κοινωνία.
Εφημ. Καθημερινή, 27/6/12

1. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου σε 120 λέξεις.

2. «… οι άνθρωποι μπορεί υποσυνείδητα να είναι ρατσιστικά προκατειλημμένοι χωρίς να το αντιλαμβάνονται». Το παραπάνω
συμπέρασμα μπορεί να αποτελεί μία από τις αιτίες του ρατσισμού, σίγουρα όμως δεν είναι η μόνη. Σε μια επιστολή προς τον
Υπουργό Παιδείας περιγράψτε τις αιτίες του ρατσισμού προς συγκεκριμένες ομάδες / άτομα-στόχους (συστήνεται να εστιάσετε
σε μία συγκεκριμένη), όπως τις βιώνετε στο περιβάλλον σας ή όπως τις συμπεραίνετε από επίκαιρα γεγονότα, και προτείνετε
τρόπους αντιμετώπισης στο χώρο των σχολείων (200-250 λέξεις).

Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών [ή πώς η αξιολόγηση συνδέεται με τον ρατσισμό…]

Ψηφίστηκε επί της αρχής και επί των άρθρων από τα κόμματα της συμπολίτευσης στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, το
νομοσχέδιο για την Αρχή Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Διαβεβαιώσεις του υφυπουργού Παιδείας, Θεόδωρου Παπαθεοδώρου, ότι η αξιολόγηση στη σχολική εκπαίδευση δεν πρόκειται να έχει
τιμωρητικό χαρακτήρα ή να οδηγήσει στη μείωση της χρηματοδότησης των υποβαθμισμένων εκπαιδευτικά σχολικών μονάδων.
Ο κ. Παπαθεοδώρου προσδιόρισε τη φύση της Αρχής ως ενός θεσμού εποπτείας της αξιολόγησης που θα αποτελεί αντίβαρο στις
«οποιεσδήποτε παρεμβάσεις θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος».
Το σύστημα της αξιολόγησης, έτσι όπως προβλέπεται, θα αρχίσει από τα πάνω: Οι αξιολογητές «θα επιμορφωθούν, θα αξιολογηθούν
και μετά θα αξιολογήσουν τους υπόλοιπους». Σε περίπτωση που θα υπάρξει αρνητική κρίση για κάποιον εκπαιδευτικό, «αυτός θα έχει
και δεύτερη ευκαιρία, ενώ και η αρνητική κρίση θα κινητοποιεί ένα μηχανισμό επιμόρφωσης για τον εκπαιδευτικό, διότι δεν μας
ενδιαφέρει αυτός να μείνει στάσιμος, αλλά να βελτιωθεί».
Η αξιωματική αντιπολίτευση επέμεινε ιδιαίτερα στην αποσύνδεση της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών από τις επιδόσεις των μαθητών
τους. Χαρακτηριστικά, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Τάσος Κουράκης, παρατήρησε πως «όταν ένας εκπαιδευτικός διορίζεται σε μια περιοχή,
π.χ. στο Δενδροπόταμο Θεσσαλονίκης, ή εδώ πέρα στα Λιόσια ή στο Πέραμα, είναι από χέρι καμένος, γιατί οι σχολικές επιδόσεις των
μαθητών (αν είναι ένα κριτήριο οι Πανελλήνιες, καταλαβαίνετε ότι θα είναι πάρα πολύ χαμηλές), πολύ μικρή σχέση έχουν με τη
μαθησιακή διδασκαλία, εξαρτώνται πάρα πολύ από κοινωνικοοικονομικούς και άλλους παράγοντες - και αυτό είναι αδύνατον να
αποτυπωθεί με μια αρνητική κρίση στους καθηγητές και στα σχολεία».
Απαντώντας, ο υφυπουργός Παιδείας υπενθύμισε πως το σύστημα αξιολόγησης ξεκινά από την αυτοαξιολόγηση που γίνεται σε επίπεδο
σχολικής μονάδας. Κύριος παράγων της αυτοαξιολόγησης αυτής, συμπλήρωσε, είναι ο σύλλογος διδασκόντων, ο οποίος αναφέρεται
στο εκπαιδευτικό έργο και στο εκπαιδευτικό περιβάλλον του σχολείου.
«Κατανοούμε επομένως όλοι, πως αυτός που θα έρθει να αξιολογήσει το μέλος του συλλόγου διδασκόντων, δεν μπορεί να βρει το
εκπαιδευτικό περιβάλλον διαφορετικό. Το ίδιο θα διαπιστώσει. Υπάρχει λοιπόν ένα πολύ σημαντικό συγκρίσιμο μέγεθος - και σε
περίπτωση αμφισβήτησης, σε περίπτωση προσφυγής ή ένστασης, υπάρχει η Αρχή. Η Αρχή παρέχει θεσμικά εχέγγυα, και ακριβώς
λειτουργεί ως αντίβαρο σε οποιεσδήποτε παρεμβάσεις θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος» υπογράμμισε.
Καταγράφεται, τέλος, η αντιπαράθεση που προέκυψε όταν ο αγορητής της Χρυσής Αυγής, Αρτέμης Ματθαιόπουλος, υποστήριξε πως
για την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης χρειάζεται μεταξύ άλλων ο διαχωρισμός των Ελλήνων και των αλλοδαπών μαθητών
σε διαφορετικές τάξεις, «προκειμένου το επίπεδο διδασκαλίας να μην υποβιβάζεται για να καθίσταται προσβάσιμο στους μη Έλληνες».
Ο κ. Ματθαιόπουλος κάλεσε τον υφυπουργό Παιδείας να επισκεφθούν ένα σχολείο, «και εάν ακούσετε έστω και μία ελληνική λέξη, αν
δείτε ότι αυτά τα παιδιά αφομοιώνουν την ελληνική παιδεία, τότε πραγματικά εγώ θα σας δώσω όλα τα συγχαρητήρια».
Στον κ. Ματθαιόπουλο απάντησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Γ. Καλαντζής, υπενθυμίζοντάς του τη μεικτή παιδεία που προώθησε στις
μακεδονικές κτήσεις ο Μέγας Αλέξανδρος, ενώ ο κ. Παπαθεοδώρου δήλωσε πως «θέση του υπουργείου Παιδείας - και δεν επιθυμώ να
κάνω κανέναν διάλογο επ' αυτού - είναι πως οποιαδήποτε τέτοια διάκριση, θα ήταν απλά και καθαρά φασισμός. Σ' αυτό εμείς δεν
συναινούμε».
http://www.e-selides.gr/article/4015

Τα μειονεκτήματα της Κριτικής – Αξιολόγησης

- Προκαλεί σύγχυση στον κρινόμενο όταν είναι αυθαίρετη και κακοπροαίρετη.
- Χρησιμοποιείται συχνά ως μέσον επιβολής (ή και εκδίκησης) του κριτικού προς τον κρινόμενο.
- Ενισχύει συχνά τον στυγνό ανταγωνισμό.
- Προκαλεί ανασφάλεια και φόβο στον εργαζόμενο.
- Στο σχολικό χώρο, μερικές φορές, εξυπηρετεί εξωτερίκευση της αυταρχικότητας και καταπίεση.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις συντελεί στην ανάδειξη των ισχυρών κοινωνικών και οικονομικών στρωμάτων (που έχουν
περισσότερες ευκαιρίες υψηλής εκπαίδευσης).
- Πρόκληση βαθμοθηρίας.
- Ανάπτυξη άγχους, ανασφάλειας και αβεβαιότητας.
- Δημιουργεί διαχωρισμό των μαθητών, περιθωριοποίηση, ρατσισμό.
- Προκαλεί αμφισβήτηση για την αντικειμενικότητα των κριτηρίων τους (δημιουργεί συναίσθημα αδικίας).
Προϋποθέσεις για μια σωστή κριτική
- Ο κριτικός να είναι ειδήμων.
- Να προκύπτει μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη.
- Να είναι αιτιολογημένη με ισχυρά επιχειρήματα.
- Να συνοδεύεται από προτάσεις βελτίωσης.
- Ο κριτικός να έχει εμπειρία και κύρος στην άσκηση κριτικής.
- Ο κριτικός πρέπει να είναι αντικειμενικός κι αμερόληπτος.
- Ο κριτικός πρέπει να διαθέτει προσωπικότητα και ήθος σεβαστό από τον κρινόμενο.
- Ο κριτικός πρέπει να είναι καλοπροαίρετος (να στοχεύει στη βελτίωση του λάθους και όχι στην απόρριψη τγης
προσωπικότητας του αξιολογούμενου).
- Η κριτική πρέπει να είναι επιεικής (να εξετάζει πολύπλευρα την απόδοση του μαθητή, να συνεκτιμά την προσπάθεια, την
πρόοδο, τις προσωπικές δυσχέρειες – δυνατότητες του μαθητή κ.λπ.).
Προτάσεις για τη βελτίωση του συστήματος αξιολόγησης στη σχολική πραγματικότητα
- Το εκπαιδευτικό σύστημα να μην αξιολογεί αποκλειστικά την ικανότητα αποστήθισης.
- Στην αξιολογία να λαμβάνονται υπόψη πολλές δεξιότητες του μαθητή (γνωστικές, ψυχοσυναισθηματικές και κοινωνικές)
- Αντικειμενικά κριτήρια αξιολόγησης.
- Αξιολόγηση της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των μαθητών.
- Αποφόρτιση των σχολικών αντικειμένων από περιττές, ανούσιες λεπτομέρειες
- Δημιουργία πολλών μικρών εξεταστικών δοκιμασιών σε περιορισμένη ύλη αντί των λίγων κρίσιμων δοκιμασιών.
- Βελτίωση της ποιότητας διδασκαλίας (παροχή περισσότερου διδακτικού χρόνου, συμβατότητα διδακτέας ύλης και διαθέσιμου
χρόνου, καλύτερα διδακτικά εγχειρίδια, διαμόρφωση παιδαγωγικών σχέσεων σεβασμού μεταξύ καθηγητών και μαθητών).
Αίτια για την απόρριψη της κριτικής που μας ασκείται
- Ο δημιουργός θεωρεί το δημιούργημά του τέλειο επειδή αυτό συνδέεται με την προσωπικότητά του (η οποία εξωτερικεύεται
επάνω στο έργο τέχνης).
- Κάθε άνθρωπος θεωρεί τις πράξεις – δημιουργήματα ή σωστές ή δικαιολογημένες.
- Ο δημιουργός καταβάλλει ιδιαίτερο χρόνο και μόχθο για να παράγει το έργο του και δεν θέλει την εύκολη απόρριψη από ένα γ’
πρόσωπο (κριτικό).
- Αντίδραση του ανθρώπου προς κάθε αυθεντία.
- Απόρριψη της κριτικής όταν ο κρινόμενος δεν αποδέχεται την ειδημοσύνη του κριτικού.
- Όταν ο κρινόμενος θεωρεί ότι ο κριτικός στερείται εμπειρίας και πρακτικής γνώσης.
- Όταν ο κρινόμενος δεν αποδέχεται το ήθος – χαρακτήρα – προσωπικότητα του κριτικού.
 - Όταν ο κριτικός επιδιώκει την επίδειξή του και όχι τη βελτίωση του κρινόμενου έργου.
- Όταν η άσκηση της κριτικής γίνεται με τρόπο απότομο, επιθετικό, ειρωνικό ή αυθαίρετο.
- Όταν υπάρχει υπόνοια προκατάληψης του κριτικού.
- Όταν η κριτική στοχεύει στη μείωση του ανθρώπου – δημιουργού και όχι στον έλεγχο αξίας κι απαξίας του δημιουργήματός
του.
- Όταν ο κριτικός δεν εφαρμόζει ο ίδιος στη ζωή του αυτά για τα οποία κρίνει τους άλλους.
- Όταν ο κρινόμενος δεν θέλει να βελτιώσει κάποια χαρακτηριστικά του επειδή αυτό συνεπάγεται καταβολή κόπου και
προσπάθειας.
Τρόποι καλλιέργειας του ανθρώπου για την αποδοχή της καλοπροαίρετης κριτικής
- Καλλιέργεια στην οικογένεια της αίσθησης ότι η κριτική ασκείται για τη βελτίωση των μελών και όχι τη χειραγώγησή τους.
- Ανάπτυξη κλίματος επικοινωνίας και διαλόγου μέσα στην οικογένεια
- Μέσα στην οικογένεια η άσκηση κριτικής να γίνεται με μέτρο, να γίνεται αμφίδρομα αλλά στηριγμένη στο σεβασμό και την
εμπειρία.
- Υπέρβαση του παραδοσιακού γονεοκεντρικού μοντέλου διοίκησης του σπιτιού.
- Καλλιέργεια της ταπεινοφροσύνης, καταπολέμηση του εγωισμού.
- Καλλιέργεια της αντίληψης ότι κανένας δεν είναι αλάνθαστος
- Στο σχολικό περιβάλλον να καλλιεργείται σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και το μαθητή.
- Αποδοχή του καλοπροαίρετου στόχου της κριτικής που ασκείται μέσα στο σχολείο.
- Ο μαθητής πρέπει να γνωρίζει τα κριτήρια με βάση τα οποία αξιολογείται
- Διαμόρφωση αντικειμενικών κριτηρίων αξιολόγησης στην εκπαίδευση.

----------------------------------------------------------------------------------------------
Η Τέχνη: Η τέχνη αποτελεί στοιχείο συνοχής όλων των ανθρώπων
Η τέχνη συγκινεί την ανθρώπινη ψυχή. Απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους (ανεξάρτητα από τόπο και χρόνο). Ο καλλιτέχνης
εκφράζει με το έργο του τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις κοινωνικές καταστάσεις της εποχής του. Έτσι γίνεται εκπρόσωπος του
λαού του.
1. - Η τέχνη αποκαλύπτει πολλές κρυμμένες πτυχές μιας πραγματικότητας που δεν γίνονται άμεσα αντιληπτές
- Η πραγματικότητα εμφανίζεται ερμηνευόμενη μέσα από τα μάτια και τα κριτήρια του δημιουργού
- Η πραγματικότητα εμφανίζεται έτσι κατασκευασμένη ώστε να αγγίζει τα συναισθήματα κάθε δέκτη του έργου τέχνης.
- Η τέχνη μπορεί ν’ αναδείξει την ομορφιά της ζωής και να την κάνει έτσι ελκυστικότερη
- Η τέχνη διδάσκει, προτείνει τρόπους βελτίωσης της ζωής (ακόμη και με την προβολή αρνητικών προτύπων).
2. Επιχειρήματα του Σεφέρη υπέρ του δόγματος «η τέχνη για την κοινωνία»
- Ο καλλιτέχνης του δόγματος η τέχνη για την τέχνη προσκολλάται στη μορφή του έργου και χάνει το περιεχόμενο
- Δεν δέχεται επιδράσεις από το κοινωνικό περιβάλλον
- Ο καλλιτέχνης οδηγείται σε απομόνωση
- Το έργο τέχνης πρέπει να έχει διδακτικό χαρακτήρα
- Το καλό έργο τέχνης πρέπει ν’ αποτελεί πρότυπο – αξία
- Τα καλά έργα τέχνης πρέπει να εκφράζουν τους αγώνες και τους πόθους της εποχής τους
- Ο καλλιτέχνης αντιπροσωπεύει και διαμορφώνει ταυτόχρονα την εποχή του
3. Απόψεις του Τσάτσου υπέρ του δόγματος «η τέχνη για την τέχνη»
- Ο σκοπός της τέχνης δεν είναι να διδάξει άμεσα. Επομένως δεν πρέπει να την ενδιαφέρει η επίδρασή της στο κοινό.
- Η τέχνη δεν επιτρέπεται ν’ αποτελεί ηθικολογία (γιατί τότε διδάσκει, υπηρετεί συγκεκριμένη σκοπιμότητα)
- Το έργο τέχνης δεν πρέπει να υποτάσσεται στην εκάστοτε κοινωνική ηθική
- Η τέχνη πρέπει να έχει πανανθρώπινο χαρακτήρα, να μην υποτάσσεται – υπηρετεί συγκεκριμένα ιδανικά (για να γίνεται
αποδεκτή απ’ όλους)
4. Οι απόψεις του Βάρναλη για το δόγμα «η τέχνη για την κοινωνία»
- Η τέχνη έχει πανανθρώπινο χαρακτήρα αλλά επηρεάζεται από συγκεκριμένα κοινωνικά δεδομένα που αφορούν στο δημιουργό
του έργου τέχνης ( ο καλλιτέχνης ανάγει το συγκεκριμένο γεγονός σε γεγονός με υπερτοπικό, υπερχρονικό, πανανθρώπινο
χαρακτήρα).
- Το έργο τέχνης πρέπει να εκφράζει την κοινωνία που το δημιουργεί (το σύνολο της κοινωνίας και όχι μια μεμονωμένη
παράταξη)
- Η τέχνη υπηρετεί τα ιδεώδη της εποχής της, δεν μπορεί ν’ αποκοπεί από αυτά.
5. Επιχειρήματα του Ελύτη
- Η τέχνη δεν πρέπει να υποτάσσεται σε καμία πολιτική ιδεολογία.
- Η τέχνη πρέπει να είναι πρωτοποριακή, ασυμβίβαστη και ανώτερη από κάθε επιμέρους επανάσταση.
- Η δημιουργία ενός πραγματικού καλού έργου τέχνης είναι πολυτιμότερη – ανώτερη από την προσωπική συνεισφορά του
καλλιτέχνη στο κοινωνικό σύνολο
- Ο καλλιτέχνης πρέπει ν’ αποτελεί πρότυπο προς μίμηση (ως προς τον ασυμβίβαστο χαρακτήρα του).
6. Απόψεις του Χαραλαμπίδη για το δόγμα «η τέχνη για την κοινωνία»
- Το έργο της τέχνης δημιουργείται λόγω της επαφής του καλλιτέχνη με τον κόσμο.
- Ο καλλιτέχνης μεταμορφώνει το συγκεκριμένο γεγονός σε γεγονός με πανανθρώπινο ενδιαφέρον.
- Το έργο τέχνης αποτελεί αφορμή για την καταξίωση του δημιουργού.