9. Sınıf Matematik 4.

Bölüm: Üçgenler - I Konu Anlatım Föyleri

NELER ÖĞRENECEĞİZ (KAZANIMLAR) |AD|=Va , |BE|=Vb , |CF|=Vc

_
S
G noktası ABC üçgeninin
1. Üçgeni tanımlar, temel ve yardımcı elemanlarını F E ağırlık merkezidir.
öğrenir. _
S
G
2. Üçgen çeşitlerini kenar ve açılarına göre sınıflar.

=
B D C
3. Üçgende açı bağıntılarını öğrenir.

2. Açıortay
ÜÇGEN TANIMI VE TEMEL ELEMANLARI
Bir üçgenin bir açısını iki eşit parçaya bölen ışının, köşe ile
Tanım karşı kenar arasında kalan parçasına, üçgenin o köşesine ait
açıortayı denir.
Doğrusal olmayan üç noktayı birleştiren doğru parçalarının
birleşimine üçgen denir. A m(BAN)=m(NAC) olduğundan
A [AN], A açısına ait iç açıortaydır.
[AB] U [BC] U [AC] = ABC dir.
nA |AN|= nA : A açısına ait iç
c b açıortay uzunluğudur.

B N C

B a C ABC üçgeninin A, B ve C açılarına ait iç açıortaylarının

uzunlukları sırasıyla nA , nB ve nC ile gösterilir.
A, B, C noktalarına üçgenin köşeleri, [AB], [BC], [AC]
doğru parçalarına üçgenin kenarları denir. Bir üçgenin dış açılarının açıortaylarına dış açıortay denir.
|AB|=c, |BC|=a, |AC|=b uzunluklarına üçgenin kenar
NAMIK KARAYANIK

uzunlukları denir.

BAC, ABC ve ACB açılarına üçgenin iç açıları denir.

ANAHTAR BİLGİ
İç açıların bütünleri olan açılara dış açılar denir.
Bir üçgenin bir köşesindeki açıya ait iç
Üçgenin kenarlarına ve açılarına temel elemanlar denir. açıortay ile dış açıortay arasındaki açı 900 dir.
Bir üçgen bulunduğu düzlemi; üçgenin kendisi, iç bölgesi
ve dış bölgesi olmak üzere üç bölgeye ayırır.

A
A _y ABC üçgeninde [AE] ⊥ [AD] dir.
Kendisi
Dış bölge
_
x y
x 2x + 2y = 1800
İç bölge 2(x + y) = 1800
E B C x + y = 900

ÜÇGENİN YARDIMCI ELEMANLARI B E C D

1. Kenarortay 3. Yükseklik

Bir üçgenin bir köşesini karşısındaki kenarın orta noktası

Bir üçgenin bir köşesinden karşı kenar doğrusuna indirilen
ile birleştiren doğru parçasına üçgenin o kenarına ait
dikmenin, karşı kenarı kestiği nokta ile köşeyi birleştiren
kenarortayı denir. doğru parçasına, üçgenin o kenarına ait yüksekliği denir.
A
|BD|=|DC| olduğundan
[AD], [BC] kenarının A A
kenarortayıdır. |AD|=ha : a kenarına ait
va
|AD|= Va : a kenarına ait yükseklik uzunluğudur.
kenarortay uzunluğudur. ha [AD] ⊥ BC dir.
ha
=

B D C

ABC üçgeninin a, b ve c kenarına ait kenarortaylarının uzunlukları B D C D B C

sırasıyla Va , Vb ve Vc ile gösterilir.

Bir üçgenin üç kenarortayı üçgenin içinde bir noktada kesişirler. ABC üçgeninin a, b ve c kenarına ait yüksekliklerinin uzunlukları
Bu noktaya üçgenin ağırlık merkezi denir. sırasıyla ha , hb ve hc ile gösterilir.

1
 9. Sınıf Matematik 4. Bölüm: Üçgenler - I Konu Anlatım Föyleri

Bir üçgenin üç yüksekliği bir noktada kesişir. Bu noktaya

ÜÇGENDE AÇILAR
üçgenin diklik merkezi denir.

Teorem 1: Bir üçgenin iç açılarının ölçüleri toplamı 1800 dir.

A
A A
ABC üçgeninde m(A) = x , m(B) = y , m(C) = z
A

x olmak üzere ;

K
B x+y+z=1800 dir.
B C B C C
K y z
ABC dar açılı üçgen ABC dik üçgen ABC geniş açılı üçgen B C
K: Diklik merkezi B: Diklik merkezi K: Diklik merkezi
İspat:

E A F
Üçgen Çeşitleri y z
x

A) Kenarlarına Göre Üçgen Çeşitleri

y z
B C
A
1. Çeşitkenar Üçgen:
Üç kenar uzunluğu birbirinden c b
a≠b≠c A noktasından geçen EF // [BC] çizelim.
farklı olan üçgene denir.
B a C m(B)=m(EAB)=y (iç ters açılar)
NAMIK KARAYANIK

m(C)=m(FAC)=z (iç ters açılar)

A
2. İkizkenar Üçgen: |AB|=|AC|=b EAF doğru açı olduğundan, x+y+z=1800 dir.
Herhangi iki kenar uzunluğu b b
birbirine eşit olan üçgene denir.
B a C
Teorem 2: Bir üçgende, bir dış açının ölçüsü kendisine
komşu olmayan iki iç açının ölçüleri toplamı-
A na eşittir.
3. Eşkenar Üçgen: |AB|=|BC|=|AC|=a
Üç kenar uzunluğu birbirine a a
eşit olan üçgene denir. m(PAC)=m(B) + m(C) dir.
B a C

m(PAC)= y + z dir.

B) Açılarına Göre Üçgen Çeşitleri

A
x<900
1. Dar Açılı Üçgen: x y<900
Üç açısının ölçüsü de 900 den z<900
küçük olan üçgene denir. y z
B C
İspat:

A
2. Dik Açılı Üçgen: P [AE // [BC] çizelim.
m(B)=900
Bir açısının ölçüsü 900 ye A E
m(PAE) = m(B) = y
eşit olan üçgene denir
B C
(yöndeş açılar) .... 1

A
3. Geniş Açılı Üçgen: m(B)>900 m(EAC) = m(C) = z
Bir açısının ölçüsü 900 den z
büyük olan üçgene denir. C (iç ters açılar) .... 2
B C

1 ve 2 den m(PAC) = y + z dir.

2
 9. Sınıf Matematik 4. Bölüm: Üçgenler - I Konu Anlatım Föyleri

Teorem 3: Bir üçgenin dış açılarının ölçüleri toplamı ÜÇGENDE AÇI ÖZELLİKLERİ
3600 dir.

ABC üçgeninde A, B, C açıları- Özellik 1 ABC üçgeninde [BE ve [CE

P
nın dış açılarının ölçüleri sırasıyla B ve C açılarının
A a sırasıyla a, b, c olmak üzere ; iç açıortayları olmak üzere;
x A

a + b + c = 3600 dir. m(A)

a m(BEC) = 900 + dir.
2

b
y a
z C x = 900 +
E 2
B c
x
İspat:
P
x + a = 1800
B C
y + b = 1800
A a z + c = 1800 Özellik 2 ABC üçgeninde [BE] ve [CE] sırasıyla B ve
x C açılarının dış açıortayları olmak üzere;
eşitlikleri taraf tarafa A
toplanırsa, a m(A)
m(BEC) = 900 - dir.
2
b
y z
C
B B C a
c x = 900 -
2
x+y+z+a+b+c = 5400 Buradan 1800 + a+b+c = 5400
NAMIK KARAYANIK

x
a + b + c = 5400 - 1800 ve a + b + c = 3600 bulunur.
E
ÖRNEK 1: A ABC üçgeninde verilenlere
göre A açısının ölçüsü kaç
2x derecedir? Özellik 3 ABC üçgeninde [BE, B açısının iç açıortayı;
[CE, C açısının dış açı ortayı olmak üzere ;

A E

5x-30 x m(A)
4x+180 2x
m(BEC) = dir.
B C 2

ÇÖZÜM:
ABC üçgeninde iç açılar toplamından,
B C
2x + 5x-3 + 4x+18 = 180
11x + 15 =180
11x = 165 m(E) = x ise m(A) = 2x tir.
x = 15 dir. O halde m(A) = 2.15 = 300 bulunur.

ÖRNEK 2: A ABC üçgeninde Özellik 4 Bir üçgenin bir iç açıortayı ile iki dış açı
verilenlere göre, ortayı bir noktada kesişirler.
650
m(C) kaç derecedir?
A
5x-50 K
3x-200
D B C

ÇÖZÜM: 65 + 3x-20 = 5x-5 ( iki iç bir dış)

2x = 50 ise x = 25 m(C) = 3.25-20 = 550 dir. B C
3
 9. Sınıf Matematik 4. Bölüm: Üçgenler - I Konu Anlatım Föyleri

ÖRNEK 3: SIRA SENDE GÖR VE UYGULA

A
ÖRNEK 4:
500
C B
D

D
E
Yandaki şekilde
x
verilenlere göre,
x x açısı kaç derecedir?

300
_

_
B C A

ÖRNEK 5:
Şekilde verilenlere göre, Yandaki şekilde verilen
A
m(BEC) = x açısı kaç derecedir? x, y, z açı ölçülerini
x küçükten büyüğe doğru
sıralayınız.
ÇÖZÜM: [AD] dış aşıortaydır. Buna göre, D
m(A) = 800 , m(B) = 700 dir. z E
y
A 50 0

B C
500
800
D ÖRNEK 6:
NAMIK KARAYANIK

A Yandaki şekilde
E
verilenlere göre,
x açısı kaç derecedir?
1150
350
300
_

350 _
B C 720 x
O halde m(BEC) = 80 + 35 = 1150 dir. B D E C

ÖRNEK 7:

ANAHTAR BİLGİ ABC üçgeninde verilen

A 2x+300 açı ölçülerine göre,
Bir üçgenin üç iç açıortayı üçgenin içinde bir BAC açısının ölçüsü
noktada kesişirler bu noktaya üçgenin iç te-
kaç derecedir?
ğet çemberinin merkezi denir.
3x 500
Bir üçgenin iki dış açıortayı ile bir iç açıortayı
B C
üçgenin dışında bir noktada kesişirler bu nok-
taya üçgenin dış teğet çemberinin merkezi
denir. ÖRNEK 8:

A D
A
530
A x
K
F E

I E
=
_
_

=
B D
I noktası üçgenin iç teğet
çemberinin merkezidir.
C B C
K noktası üçgenin dış teğet B C
çemberinin merkezidir. Yukarıdaki şekilde verilenlere göre, x kaç derecedir?
4