Professional Documents
Culture Documents
11. 不定积分 (二) 11.3-11.4
11. 不定积分 (二) 11.3-11.4
11. 不定积分 (二) 11.3-11.4
3 三角函数的积分法
【sin x, cos x 的偶次幂及奇次幂的积分法】
常用的三角公式: sin 2 x cos 2 x 1
1 cos 2 x 1 cos 2 x
sin 2 x , cos 2 x
2 2
1 cos 2 x 1 cos 2 x
2 2 2 2
sin 2 x 2 sin x cos x
例:求 sin 2 x dx 。
例:求 sin 2 x cos x dx 。
1 cos 2 x
解: sin x dx
2
dx 解: sin 2 x cos x dx sin 2 x d (sin x)
2 2
sin 3 x
1 cos 2 x C
dx dx 3
2 2
1 1 例:求 sin 4 x cos3 x dx 。
dx cos 2 x 2dx
2 4 解: sin 4 x cos3 x dx
1 1
dx cos 2 xd (2 x) sin 4 x cos 2 x cos x dx
2 4
1 1 sin 4 x(1 sin 2 x) cos x dx
x sin 2 x C
2 4 (sin 4 x sin 6 x) d (sin x)
sin 5 x sin 7 x
例:求 sin x dx 。
3 C
5 7
解一: sin 3 x dx sin 2 x sin x dx
例:求 sin 4 x dx 。
(1 cos x) sin x dx
2
1 cos 2 x
2
解: sin 4 x dx dx
(sin x cos x sin x)dx
2
2
1 2 cos 2 x cos 2 2 x
(sin x cos 2 x sin x)dx dx
4
sin x dx cos 2 x sin xdx 1 1 1
cos 2 x cos 2 2 x dx
sin x dx cos 2 x d (cos x) 4 2 4
1 1 1 1 cos 4 x
cos 3 x cos 2 x dx
cos x C 4 2 4 2
3
1 1 1 1
cos 3 x cos 2 x cos 4 x dx
cos x C 4 2 8 8
3
3 1 1
解二: sin 3 x dx sin 2 x sin x dx cos 2 x cos 4 x dx
8 2 8
(1 cos x) d (cos x)
2
3 1 1
dx cos 2 xdx cos 4 xdx
(cos x 1) d (cos x)
2 8 2 8
3 1 1
cos 3 x dx cos 2 x d (2 x) cos 4 x d (4 x)
cos x C 8 4 32
3 3 1 1
x sin 2 x sin 4 x C
8 4 32
【情况一】
sin x cos x (基本积分公式)
3
sin x cos3 x
sin 5 x cos5 x
sin 7 x cos 7 x
n
sin x cos n x
【情况二】
sin 2 x cos 2 x
sin 4 x cos 4 x
sin 6 x cos 6 x
sin n x cos n x
即若 n 为偶数,则必须利用三角函数余弦的倍角公式
1 cos 2 x 1 cos 2 x
sin 2 x 或 cos 2 x 来代换。
2 2 2 2
【情况三】
sin 2 x cos x cos 2 x sin x
sin 4 x cos3 x cos 4 x sin 3 x
sin 6 x cos5 x cos 6 x sin 5 x
m
sin x cos n x m
cos x sin n x
即若 m 为偶数,n 为奇数,
则由 cos n x 或 sin n x 提出一个 cos x 或 sin x,
而留下的 cos n 1 x 或 sin n 1 x ,其次数 n1(n 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 sin 2 x cos 2 x 1来代换。
【情况四】
sin x cos x (可利用三角函数正弦的倍角公式 sin2x=2sinxcosx 来代换)
sin x cos3 x cos x sin 3 x
sin x cos5 x cos x sin 5 x
sin x cos 7 x cos x sin 7 x
sin x cos n x cos x sin n x
sin 3 x cos3 x
sin 3 x cos5 x cos3 x sin 5 x
sin 3 x cos 7 x cos3 x sin 7 x
m
sin x cos n x m
cos x sin n x
即若 m 、n 均为奇数且无论 m =n 或 m n,则
(一)对于 sin m x cos n x ,
由 sin m x 提出一个 sin x,
而留下的 sin m 1 x ,其次数 m1(m 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方本关系式 sin 2 x cos 2 x 1来代换。
《或》
由 cos n x 提出一个 cos x,
而留下的 cos n 1 x ,其次数 n1(n 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 sin 2 x cos 2 x 1来代换。
(二)对于 cos m x sin n x ,
由 cos m x 提出一个 cos x,
而留下的 cos m 1 x ,其次数 m1(m 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 sin 2 x cos 2 x 1来代换。
《或》
由 sin n x 提出一个 sin x,
而留下的 sin n 1 x ,其次数 n1(n 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 sin 2 x cos 2 x 1来代换。
【情况五】
sin 2 x cos 2 x
sin 2 x cos 4 x cos 2 x sin 4 x
sin 4 x cos 4 x
m
sin x cos n x m
cos x sin n x
即若 m 、n 均为偶数,
(一)当 m =n 时,则
先利用三角函数正弦的倍角公式 sin 2 x 2 sin x cos x 来代换;
1 cos 2 x
再利用三角函数余弦的倍角公式 sin 2 x 来作下一步代换。
2 2
(二)当 m n 且 m <n 时,则
对于 sin m x cos n x ,
由 sin m x cos n x 提出 sin m x cos m x ,先利用三角函数正弦的倍角公式
sin 2 x 2 sin x cos x 来代换;
而留下的 cos n m x ,其次数 nm 必为偶数,再利用三角函数余弦的倍角公式
1 cos 2 x
cos 2 x 来作下一步代换。
2 2
《或》
对于 cos m x sin n x ,
由 cos m x sin n x 提出 cos m x sin m x ,先利用三角函数正弦的倍角公式
sin 2 x 2 sin x cos x 来代换;
而留下的 sin n m x ,其次数 nm 必为偶数,再利用三角函数余弦的倍角公式
1 cos 2 x
sin 2 x 来作下一步代换。
2 2
【 tan x , sec x 的高次幂积分法】
常用的三角公式: tan 2 x sec 2 x 1
cot 2 x cos ec 2 x 1
《注》 cot x , cos ecx 的高次幂积分法类似于 tan x , sec x 的高次幂积分法。
C
2 4 cot 2 x cot 4 x
C
2 4
解二: tan x sec 4 x dx sec 3 x sec x tan x dx 1 1
cot 2 x cot 4 x C
sec 3 x d (sec x) 2 4
sec 4 x
C 解二:
4
cot x cos ec x dx cos ec x cos ecx cot x dx
4 3
cot x cos ec 2 x 1 dx
tan x sec x tan x dx
2 2 2
ln | cos ecx | C
tan3 x 2
tan x C
3
【情况一】
tan3 x sec3 x
tan5 x sec5 x
tan7 x sec7 x
n
tan x secn x
2
即若 n 为大于 1 奇数,则提出 一个 tan x, (不在本节讨论范围内)
并利用三角函数的平方关系式
tan 2 x sec 2 x 1来代换。
【情况二】
tan2 x (可利用三角函数的平方关系式 tan2x=sec2x1 来代换。) sec2 x (基本积分公式)
tan4 x sec4 x
tan6 x sec6 x
n
tan x secn x
即若 n 为大于 2 的偶数,则提出一个 tan x, 即若 n 为大于 2 的偶数,则提出一个 sec2 x,
2
并利用三角函数的平方关系式 并利用三角函数的平方关系式
tan x sec x 1来代换。
2 2
sec2 x 1 tan2 x 来代换。
【情况三】
tan x sec2 x tan x sec4 x tan x sec6 x
tan2 x sec2 x tan2 x sec4 x tan2 x sec8 x
tan3 x sec2 x tan3 x sec4 x tan3 x sec10 x
m m
tan x sec x tan x sec x tan x secn x
2 4 m
即若 m 为奇数或偶数,而 n 为偶数,
(一)对于 m 为奇数或偶数,且 n 为偶数,则由 secnx 提出一个 sec2 x,
而留下的 secn2x,其次数 n2(n 为大于 2 的偶数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 sec2 x 1 tan2 x 来代换。
(二)对于 m 为奇数且 n 为偶数,则由 secnx 提出一个 sec x 及
由 tanmx 提出一个 tan x,而留下的 tanm1x,
其次数 m1(m 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 tan 2 x sec 2 x 1来代换。
【情况四】
sec x tan x (基本积分公式)
sec x tan3 x sec3 x tan3 x sec5 x tan3 x
sec x tan5 x sec3 x tan5 x sec7 x tan5 x
n 3 n
sec x tan x sec x tan x m
sec x tann x
即若 m 、n 均为奇数且无论 m =n 或 m n,
则由 secmx 提出一个 sec x 及由 tannx 提出一个 tan x,
而留下的 tann1x,其次数 n1(n 为大于 1 的奇数)必为偶数,
必须利用三角函数的平方关系式 tan 2 x sec 2 x 1来代换。
【利用积化和、差的变换公式求积分】
积化和、差的变换公式: 2 sin cos sin sin
2 cos sin sin sin
2 cos cos cos cos
2 sin sin cos cos
2
2 dt
8t 2
1
2 dt
4t 1
1
dt
2t 12t 1
1 A B
设
2t 12t 1 2t 1 2t 1
则 1 A(2t 1) B(2t 1)
1 1
令 t ,得 1 2 A A
2 2
1 1
令 t ,得 1 2B B
2 2
1 1
原式 dt
22t 1 22t 1
1 1 1 1
dt dt
2 2t 1 2 2t 1
d 2t 1
1 1 1 1
d (2t 1)
4 2t 1 4 2t 1
1 1
ln 2t 1 ln 2t 1 C
4 4
1 2t 1
ln C
4 2t 1
x
2 tan 1
1 2
ln C
4 x
2 tan 1
2
【含 a 2 x 2 、 a 2 x 2 、 x 2 a 2 的无理函数积分法】
当被积函数含有 a 2 x 2 、 a 2 x 2 、 x 2 a 2 时,可分别作变量代换
x a sin 、 x a tan 、 x a sec ,把不定积分化为三角函数的不定积分,
求出结果后再代回原变量。
x2
例:求 dx 。
4 x2
解:令 x 2 sin ,则 dx 2 cos d
x2 4 sin 2
4 x 2
dx
4 4 sin 2
2 cos d
4 sin 2 2 cos
d
4 cos 2
4 sin 2 2 cos 2 x
d
2 cos
2 2 sin 2 d
2 1 cos 2 d
4 x2
2 d 2 cos 2 d
2 d cos 2 d 2
2 sin 2 C
2 2 sin cos C
x x 4 x2
2 sin 1 2 C
2 2 2
x x 4 x2
2 sin 1 C
2 2
1
例:求 dx 。
x 25
2
x x 2 25
ln C1
5
ln x x 2 25 ln 5 C1
ln x x 2 25 C (C C1 ln 5)
1
例:求 dx 。
9 4 x2
3 3
解:令 2 x 3 tan x tan ,则 dx sec2 d
2 2
1 1 3
dx sec2 d
9 4x 2
9 9 tan 2 2
1 3 sec2
2 9 sec2
d
1 3 sec2
d
2 3 sec
1
sec d
2
1 sec sec tan
d
2 sec tan
1 sec2 sec tan
d
2 sec tan
9 4 x2
d sec tan
1 1
2x
2 sec tan
1
ln sec tan C1
2
3
1 9 4 x2 2 x
ln C1
2 3 3
1 2x 9 4x2
ln C1
2 3
ln 2 x 9 4 x 2 ln 3 C1
1
2
1 1
ln 2 x 9 4 x 2 ln 3 C1
2 2
1 1
ln 2 x 9 4 x 2 C (C C1 ln 3)
2 2
11.4 分部积分法
当 u、v 为可导函数时,它们的积的导数为
d
uv v du u dv
dx dx dx
uv v
dv d du
移项,得 u
dx dx dx
u dx dx dx uv dx v dx dx
dv d du
两边积分得
即 udv uv vdu
这个公式叫做分部积分公式。
如果不定积分 udv 不易直接计算,而不定积分 vdu 却容易计算,
那么就可以通过分部积分公式来转化积分的形式。用这个公式求不定积分的方法叫做分部积分法。
《注》在实际应用分部积分法时,被积函数的哪一部分应视为 u,哪一部分应视
为 dv,需经过一番练习后才能掌握到适当选取 u 和 dv 的技巧。
例:求 x sin x dx 。
解:令 u x, dv sin xdx ;
则 du dx, v cos x
x sin x dx x( cos x) ( cos x)dx
x cos x cos xdx
x cos x sin x C
例:求 xe x dx 。
解:令 u x, dv e x dx ;
则 du dx, v e x
xe dx xe x e x dx
x
xe x e x C
( x 1)e x C
例:求 x cos 2 x dx 。
解:令 u x, dv cos 2 xdx ;
1
cos 2 xd (2 x)
2
1
则 du dx, v sin 2 x
2
1 1
x cos 2 x dx x 2 sin 2 x 2 sin 2 xdx
x sin 2 x sin 2 x d 2 x
1 1
2 4
1 1
x sin 2 x cos 2 x C
2 4
例:求 ln x dx 。
解:令 u ln x, dv dx ;
1
则 du dx, v x
x
1
ln x dx x ln x x xdx
x ln x dx
x ln x x C
( x 1) ln x C
例:求 x 2 ln x dx 。
解:令 u ln x, dv x 2dx ;
1 x3
则 du dx, v
x 3
x3 x3 1
x ln x dx
2
ln x dx
3 3 x
x3 1
ln x x 2 dx
3 3
x3 1 x3
ln x C
3 3 3
x3 x3
ln x C
3 9
例: x tan2 x dx
解:令 u x, dv tan2 x dx ;
解二: x tan 2 x dx x sec2 x 1 dx
(sec x 1) dx2
= ( x sec2 x x)dx
则 du dx, v tan x x
= x sec2 xdx xdx
x tan x dx x(tan x x) (tan x x) dx
2
x(tan x x)
sin x
dx x dx 令 u x, dv sec2 x dx ;
cos x 则 du dx, v tan x
1
x(tan x x) d (cos x) x dx ∴ x tan 2 x dx x tan x tan xdx xdx
cos x
x2 sin x
x(tan x x) ln | cos x | C x tan x dx x dx
2 cos x
1
x2
x tan x x 2 ln | cos x | C x tan x d (cos x) x dx
2 cos x
1
1 2
x tan x ln | cos x | x C x tan x ln | cos x | x 2 C
2 2
例:求 tan1 x dx 。 例:求 x tan 1 x dx 。
解:令 u tan1 x, dv dx ; 解:令 u tan1 x, dv xdx ,
1 1 x2
则 du dx, v x 则 du dx, v 。
1 x2 1 x2 2
1 x2 x2 1
tan
1
x dx x tan1 x x dx x tan 1
x dx tan 1
x dx
1 x2 2 2 1 x2
1 1
x tan 1 x 2 xdx 1
x 2 tan 1 x
1 x2
dx
2 1 x2 2 2 1 x2
1
x tan1 x
1
d (1 x 2 ) 1 1 1 x2 1
x 2 tan1 x dx
2 1 x 2
2 2 1 x2
1 1 1
x tan1 x ln(1 x 2 ) C 1
x 2 tan 1 x 1 dx
2 2 2 1 x2
x tan1 x ln 1 x2 C
x 2 tan1 x x tan1 x C
1 1
2 2
例:求 x sin 1 x dx 。 1 2 1 1
x tan1 x x tan1 x C
解:令 u sin 1 x, dv xdx , 2 2 2
1 1 1
1 x2 x 2 tan 1 x x C
则 du dx, v 。 2 2 2
1 x2 2
x 2 1tan 1 x x C
1 1
x2 x2 1
x sin x dx
1
sin 1 x dx 2 2
2 2 1 x2
x2 1 x2
sin 1 x dx
2 2 1 x2
x2
对于 dx
1 x2
令 x sin ,则 dx cos d
x2 1 sin 2
∴ x sin 1 x dx sin 1 x cos d
2 2 1 sin 2
x2 1 sin 2 cos
sin 1 x d
2 2 cos 2
x2 1 sin 2 cos
sin 1 x d
2 2 cos
x2 1
sin 1 x 2 sin 2 d
2 4
x2 1
sin 1 x (1 cos 2 ) d
2 4
2
x 1 1
sin 1 x d cos 2d
2 4 4
2
x 1 1
sin 1 x d cos 2 d (2 )
2 4 8
2
x 1 1
sin 1 x sin 2 C
2 4 8
2
x 1 1
sin 1 x 2 sin cos C
2 4 8
x2 1 1
sin 1 x sin cos C
2 4 4
2
x 1 1
sin 1 x sin 1 x x 1 x 2 C 1 x
2 4 4
x 1
2
1
sin 1 x x 1 x 2 C
2 4 4
2 x 2 1sin 1 x x 1 x 2 C
1 1
1 x2
4 4
例:求 e x
dx 。 例:求 sin x dx 。
解:令 x t x t ,则 dx 2t dt
2
解:令 x t x t 2 ,则 dx 2t dt
e dx et 2t dt sin x dx = sin t 2t dt
x
2 te t dt 2 t sin t dt
对于 te t dt 对于 t sin t dt
令 u t , dv e dt ; t
令 u t , dv sin t dt ;
则 du dt , v et 则 du dt , v cos t
∴ e x
dx 2 te t et dt ∴ sin x dx 2(t cos t cos t dt )
2te t 2 et dt 2t cos t 2 cos t dt
2tet 2et C 2t cos t 2 sin t C
2(t 1)et C
2 sin x x cos x C
2( x 1)e x
C
【连续应用分部积分公式求积分】
例:求 x 2 sin x dx 。 例:求 x 2 e x dx 。
解:令 u x 2 , dv sin xdx ; 解:令 u x 2 , dv e x dx ;
则 du 2 xdx, v cos x 则 du 2 xdx, v e x
x sin x dx x 2 cos x ( cos x) 2 xdx
2
x e dx x 2 e x e x 2 xdx
2 x
x 2 cos x 2 x cos x dx
x 2 e x 2 xe x dx
对于 x cos xdx , 对于 xe x dx ,
令 u x, dv cos xdx ;
令 u x, dv e x dx ;
则 du dx, v sin x
则 du dx, v e x
x 2 sin x dx x 2 cos x 2( x sin x sin xdx)
x 2e x dx x 2 e x 2 xe x e x dx
x cos x 2 x sin x 2 sin xdx
2
x 2e x 2 xe x 2 e x dx
x cos x 2 x sin x 2 cos x C
2
x 2 e x 2 xe x 2e x C
(2 x2 ) cos x 2 x sin x C
( x2 2 x 2)e x C
例:求 x5 sin x 2 dx 。
解:令 t x 2 ,则 dt 2 xdx
1 4
x sin x dx = 2 x sin x 2 xdx
5 2 2
1
t 2 sin t dt
2
对于 t sin t dt ,令 u t 2 ,
2
dv sin t dt ;
则 du 2t dt , v cos t
x
5 1 2
sin x 2 dx
2
t cos t cos t 2t dt
1
t 2 cos t t cos t dt
2
对于 t cos tdx ,令 u t , dv cos tdx ;
则 du dt , v sin t
1
x5 sin x 2 dx t 2 cos t t sin t sin t dt
2
1 2
t cos t t sin t cos t C
2
1
1 t 2 cos t t sin t C
2
1
(2 t 2 ) cos t t sin t C
2
1
2 x 4 cos x 2 x 2 sin x 2 C
2
【反复使用分部积分公式后又回到原来所求的积分】
例:求 e x sin x dx 。 例:求 sec 3 xdx 。
解:令 u e x , dv sin xdx ; 解:令 u sec x, dv sec 2 xdx ;
则 du sec x tan xdx, v tan x
则 du e x dx, v cos x
sec
3
xdx sec x tan x tan2 x sec xdx
e
x
sin x dx e x cos x cos x e x dx
sec x tan x sec 2 x 1sec xdx
e x cos x e x cos xdx
sec x tan x sec3 x sec x dx
对于 e cos xdx ,
x
sec x tan x sec 3 xdx sec xdx
令 u ex , dv cos xdx ; ∴ 2 sec 3 x dx sec x tan x sec xdx
则 du e x dx, v sin x 1 1
即 sec 3 xdx sec x tan x sec xdx
2 2
e x sin x dx e x cos x e x sin x e x sin xdx 1 1 sec xsec x tan x
sec x tan x dx
2 2 sec x tan x
2 e sin x dx e cos x e sin x
x x x
1 1 sec 2 x sec x tan x
sec x tan x dx
1 1 2 2 sec x tan x
即 e sin x dx e x sin x e x cos x C
x
d sec x tan x
1 1 1
2 2 sec x tan x
2 2 sec x tan x
1
e x (sin x cos x) C 1 1
2 sec x tan x ln sec x tan x C
2 2