Τα παιδία… τρώγει

Πριν από 30-40 χρόνια, τα παιδιά κάθονταν στο τραπέζι μαζί με όλη την
οικογένεια και έτρωγαν όποιο φαγητό είχε το πρόγραμμα της ημέρας.
Γιουβέτσι ή φακές, σουπιές, ψαρόσουπα, μπάμιες ή αρνάκι με πατάτες
αντιμετωπίζονταν με τον ίδιο τρόπο. «Αυτό έχουμε σήμερα, αυτό θα
φάμε» ή «πώς θα μάθεις τη ζωή, πώς θα κρατήσεις αύριο σπίτι, αν δεν
τρως όλα τα φαγητά;» ήταν οι πιο συνηθισμένες απαντήσεις των ενηλίκων.
Η άρνηση του φαγητού θεωρούνταν ύβρις, γιατί υπήρχε επίγνωση του
μόχθου που απαιτούσε και η παραγωγή και η εξασφάλισή του. Επιπλέον,
σου θύμιζαν ότι θα έρθει η στιγμή που θα αναλάβεις την ευθύνη ενός
σπιτιού και θα πρέπει να συνηθίσεις στη διαχείριση. Στο τραπέζι, βέβαια,
εκτός από τα σχόλια για το φαγητό, συνήθως συζητούνταν οι σχολικές
επιδόσεις των παιδιών, τα σχέδια και τα όνειρα όλων, οι ρευματισμοί του
παππού, ο Μιχαλάκης της κουμπάρας που είναι ναύτης και όλα του βίου
τα ανθρώπινα. Το τραπέζι ήταν τόπος συστηματικής εκπαίδευσης -μύησης
πιο σωστά- στα ανθρώπινα.
Στη σημερινή πραγματικότητα είναι διαφορετικά. Το τραπέζι έχασε τον
θεσμικό του ρόλο. Το φαγητό αποσυνδέθηκε από τις πηγές του κι έχασε
την υπόληψή του, όπως άλλωστε και η γνώση, η εκπαίδευση, ο κόπος. Τα
σπίτια -όταν μαγειρεύουν- μαγειρεύουν αυτό που «αρέσει» στα παιδιά•
δεν τηρούν τον προαιώνιο κώδικα της εναλλαγής των εποχών και των
υλικών, που προστατεύει την υγεία και εκπαιδεύει στην πολλαπλότητα της
γεύσης. Ως κοινωνία και ως γονείς επιλέγουν την αυταπάτη της ευκολίας,
που προωθείται μαζικά και παγκόσμια. Αποποιούνται τον γονεϊκό τους
ρόλο• προτιμούν να είναι «φίλοι» με τα παιδιά αντί να τα εκπαιδεύουν και
να τα καθοδηγούν, αντιμετωπίζοντας και τις μικροσυγκρούσεις που
συνεπάγεται αυτός ο ρόλος. Η γεύση προσφέρει ένα μαγικό ταξίδι αλλά
χρειάζεται εκπαίδευση, κάτι που απαιτεί επιμονή, συστηματική
παρακολούθηση και ευθύνη. Είναι άδικο, σε μια εποχή ευημερίας, τα
παιδιά να έχουν τόσο μίζερο και περιορισμένο γευστικό ορίζοντα.
Σε μια παλιά ταινία (ίσως του Αλ. Δαμιανού) υπάρχει μια σκηνή όπου η
οικογένεια -μητέρα, πατέρας, γιαγιά και παιδί- μεσούσης της Κατοχής και
της θανατηφόρας πείνας, έχουν στα πιάτα λίγο πλιγούρι, το οποίο ο μικρός
αρνείται να φάει και το κοιτάζει με αηδία. Οι ενήλικοι, για να τον πείσουν,
του λένε «φάε, και όταν τελειώσει ο πόλεμος, θα βάλουμε στον φούρνο
αρνάκι με πατάτες, θα το περιχύσουμε με μπόλικο βούτυρο και θα
ξεροψηθεί και θα το φάμε». Σε επόμενη σκηνή, όπου ο πόλεμος έχει
τελειώσει, η γιαγιά είναι πια φωτογραφία στον τοίχο και στο τραπέζι έχουν
το πολυπόθητο αρνάκι με παράτες, ο μικρός το αρνείται και λέει στους
εμβρόντητους γονείς «θέλω πλιγούρι».
Εύη Βουτσινά

Παρατηρήσεις

1) Πώς άλλαξε το οικογενειακό τραπέζι και το φαγητό των παιδιών

κατά τα τελευταία 30-40 χρόνια;
2) Πώς εξηγείται η συμπεριφορά του παιδιού στην τελευταία
παράγραφο του κειμένου;
3) Εξηγώ τη σημασία των λέξεων ή φράσεων όλα του βίου τα
ανθρώπινα, θεσμικός ρόλος, πολλαπλότητα της γεύσης,
αποποιούμαι, εμβρόντητος, πολυπόθητος.