Rock and Fluid Properties

Machine Translated by Google
Reservoir Rock
2022 Thái Bá Ngọc - Khoa Địa chất & Công trình Dầu khí - ĐHBK 1
1. GIỚI THIỆU
Bản chất của đá vỉa có chứa dầu và khí đốt quyết định số lượng chất lỏng bị mắc kẹt
trong không gian trống của những tảng đá này, khả năng chảy qua đá và các tính chất vật
lý liên quan khác. Phép đo không gian rỗng được định nghĩa là độ rỗng của đá, và phép
đo khả năng truyền chất lỏng của đá được gọi là độ thấm. Kiến thức về hai đặc tính này
là cần thiết trước khi có thể trả lời các câu hỏi liên quan đến loại chất lỏng, lượng
chất lỏng, tốc độ dòng chảy và ước tính thu hồi chất lỏng. Các phương pháp đo độ xốp và
độ thấm có nhiều trong các tài liệu kỹ thuật của ngành dầu khí. Các đặc tính quan trọng
khác của vỉa bao gồm kết cấu, điện trở suất của đá và chất lỏng chứa trong nó đối với
dòng điện, hàm lượng nước như một hàm của áp suất mao dẫn, và bản chất quanh co của các
kẽ hoặc kênh lỗ.
1 MỞ ĐẦU Các tính
chất cơ bản của đá có thể được phân loại như sau: 1. Vỏ. "Bộ xương" của
đá bị ảnh hưởng bởi quá trình trầm tích
môi trường và các quá trình khác nhau của trái đất sau quá trình lắng đọng.
2. Động. Điều này liên quan đến sự tương tác của đá và chất lỏng trong
Hồ chứa.
Các đặc tính của xương được các kỹ sư vỉa quan tâm bao gồm độ xốp, sự phân bố kích
thước lỗ rỗng, khả năng chịu nén và độ thấm tuyệt đối của đá.
Các đặc tính động hoặc tương tác của đá bị ảnh hưởng bởi bản chất và sự tương tác giữa
các chất lỏng, cũng như giữa chất lỏng và bề mặt đá.
Chúng bao gồm khả năng thấm ướt, áp suất mao quản, độ bão hòa và độ thấm tương đối.
Các loại đá hồ chứa
Đá chứa được phân loại như sau: Đá dăm. Được hình

thành từ các loại đá có từ trước do xói mòn, biến đổi và lắng đọng.
Chúng bao gồm cát, đá cát và kết tụ, và ít quan trọng hơn là đá phù sa và đá phiến sét.
Đá cacbonat. Được hình thành từ các cấu tử hữu cơ và kết tủa hóa học. Chúng bao gồm đá dolomit, đá
rạn, đá vôi và đá phấn.
Thuộc tính bộ xương của đá hồ chứa

Độ xốp của đá có thể được biểu thị như sau:
Đơn vị của độ xốp là không thứ nguyên. Trong tài liệu về mỏ dầu, độ xốp cũng là
được báo cáo theo phần trăm khối lượng lớn của tảng đá.
Ở đâu:
Theo định nghĩa này, độ xốp của các vật liệu xốp có thể có bất kỳ giá trị nào,
nhưng độ xốp của hầu hết các loại đá trầm tích thường thấp hơn 50%.
2,2
Độ xốp tuyệt đối và độ xốp hiệu quả

2.3
Độ xốp sơ cấp và độ xốp thứ cấp
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ xốp
Nguồn dữ liệu độ xốp
Giá trị độ xốp trong hồ chứa có thể thu được bằng các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đối với các mẫu
lõi, bản ghi độ xốp của đường dây (độ xốp âm học và neutron), các công cụ khai thác gỗ trong khi khoan
(LWD) và các nghiên cứu địa chấn. Việc xác định độ xốp trong phòng thí nghiệm được mô tả như sau. Nhật ký
đường dây và khảo sát địa chấn được mô tả ngắn gọn trong các phần sau.
Một công cụ ghi nhật ký trong khi khoan bao gồm các dãy cảm biến để ghi lại các đặc tính đá khác nhau
xuống lỗ, chẳng hạn như điện trở suất, độ xốp, mật độ và sự phát tia gamma. Công cụ là
được đặt phía trên cổ máy khoan trong quá trình khoan. Dữ liệu đã thu thập được lưu trữ trong công cụ và sau đó
truyền lên bề mặt thông qua các xung áp suất trong hệ thống bùn. Công cụ này là một phần của
hệ thống đo trong khi khoan (MWD) được thiết kế để theo dõi áp suất, nhiệt độ và
quỹ đạo giếng khoan. Các phương pháp thống kê địa lý được sử dụng để xây dựng mô hình độ xốp của
hồ chứa, cố gắng dự đoán giá trị độ xốp từ giếng dựa trên dữ liệu giếng, đá
loại và mức độ không chắc chắn.
VÍ DỤ 2.0
Một mẫu lõi khô và sạch có trọng lượng 425 g đã bão hòa 100% với 1,07 cụ thể
trọng lực (γ) ngâm nước muối. Trọng lượng mới là 453 g. Mẫu lõi có chiều dài 12 cm và 4
đường kính cm. Tính độ xốp của mẫu đá.
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ xốp
Đo độ xốp của mẫu lõi Có thể xác định độ

rỗng tuyệt đối hoặc tổng độ xốp của lõi bằng cách so sánh thể tích của nó trước
và sau khi nghiền. Tất cả các không gian lỗ chân lông tồn tại trong lõi, bất kể
chúng được liên kết với nhau hay bị cô lập, đều giảm về 0 trong quá trình này.
Công thức 2.2 sau đó được sử dụng để tính tổng độ rỗng của mẫu đá.
Ngược lại, độ xốp hữu hiệu có thể được xác định bằng cách cho phép chất lỏng có
tỷ trọng đã biết đi vào các lỗ rỗng của lõi khô. Thể tích chất lỏng đi vào lõi
có thể dễ dàng biết được từ sự gia tăng trọng lượng của lõi bão hòa và khối
lượng riêng của chất lỏng. Không cần phải nói, chất lỏng chỉ có thể đi vào các
lỗ rỗng liên kết với nhau của đá, và Công thức 2.3 có thể được sử dụng để tính
toán độ xốp hiệu quả.
E 2.1.
Tính khối lượng hạt của bao cát. Tính khối lượng hạt và độ xốp của bao cát. Dữ
liệu có sẵn được đưa ra như sau: length = 20 in .; đường kính = 2,4 in; trọng
lượng cát khô = 6,1 lbs; và trọng lượng riêng của cát khô = 2,6 (nước = 1,0).
E 2.2.
Tính toán mật độ hạt và độ xốp của mẫu lõi. Tính độ xốp và mật độ hạt của lõi.
Thông tin thu được từ phân tích cốt lõi có thể được sử dụng để ước tính dầu khí
tại chỗ không? Dữ liệu lõi và chất lỏng có sẵn bao gồm những thông tin sau:
đường kính lõi = 3,8 cm; chiều dài của lõi = 10,0 cm; khối lượng khô của lõi =
275 g; trọng lượng lõi 100% bão hòa nước muối = 295 g; và tỷ trọng nước muối =
1,05 g / cm3.
Độ xốp vết cắt và độ dày thực của hồ chứa Nhiều

hồ chứa có độ xốp khá thấp theo trình tự thẳng đứng nhất định của thành tạo địa
chất. Một số phần thẳng đứng của hệ thống cho thấy sự mờ ám không mang lại hiệu
quả. Sự thay đổi về độ xốp và các đặc tính đá khác xảy ra trong hồ chứa do sự thay
đổi của môi trường trầm tích hàng triệu năm trước. Những thay đổi trong kết cấu đá
sau khi lắng đọng cũng được quan sát thấy. Chất lỏng dầu mỏ chiếm các lỗ nhỏ hơn
không góp phần tạo ra bất kỳ khối lượng đáng kể nào. Một thực tế phổ biến trong
ngành là sử dụng giá trị ngưỡng cho độ xốp trong các nghiên cứu về hồ chứa. Tùy
thuộc vào đặc điểm của vỉa, các điểm giới hạn độ rỗng điển hình khoảng 5% được sử
dụng trong các hồ chứa dầu. Độ rỗng cắt đứt thường được xác định bằng cách chỉ xem
xét phần của hệ tầng có độ xốp tương đối cao sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc
sản xuất dầu và khí đốt với số lượng thương mại. Các nghiên cứu nhật ký được thực
hiện trong các giếng khác nhau dẫn đến việc xác định giá trị độ rỗng giới hạn
trong hồ chứa.
Độ rỗng cắt và chiều dày thực của vỉa Khái niệm

về độ rỗng cắt dẫn đến sự ra đời của chiều dày thực trái ngược với chiều dày tổng
của vỉa trong việc ước tính trữ lượng dầu và khí đốt. Độ dày thực thể hiện phần
hình thành mang hydrocacbon có thể được tạo ra bằng các phương pháp thông thường
ở nơi có độ xốp tương đối cao. Các giá trị điển hình cho tỷ lệ độ dày ròng trên
tổng (NTG) có thể là khoảng 0,95 hoặc nhỏ hơn trong các hồ chứa dầu khí. Ngoài độ
xốp thấp, độ dày thanh toán thực của hồ chứa còn bị ảnh hưởng bởi khả năng tồn tại
của tính thấm kém và độ bão hòa nước tương đối cao trong các lỗ rỗng. Những thay
đổi trong thạch học do độ bóng đã được đề cập trước đó. Các giá trị ngắt được gán
cho các thuộc tính trên cũng là điều phổ biến.
Các giá trị ngưỡng cao của độ xốp, độ thấm và độ bão hòa nước, cùng với các giá
trị thấp của chiều dày tổng / ròng trong bể chứa, dẫn đến giảm lượng xăng dầu
dự trữ.
Các điểm chính-độ xốp Các
điểm quan trọng cần lưu ý về độ xốp bao gồm những điều sau: 1. Đá chứa phải có mạng lưới
các lỗ rỗng liên kết với nhau, hoặc độ xốp hữu hạn hữu hạn, để giữ chất lỏng dầu mỏ cuối cùng được tạo
ra.
Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ, chẳng hạn như khi chất lỏng được chứa trong một mạng lưới
các vết nứt gãy hoặc các vết thương khác.
2. Dạng hình học lỗ rỗng và mô hình ngẫu nhiên hoặc lặp lại của nó trong suốt đá, được quyết định bởi
kích thước, hình dạng và cách phân loại của các hạt hoặc hạt đá, ảnh hưởng hầu như đến tất cả các đặc
tính khác của đá.
3. Độ rỗng hữu hiệu của đá có thể thấp hơn độ rỗng tuyệt đối, vì không phải tất cả các lỗ rỗng đều tạo
thành các kênh liên tục để truyền chất lỏng dầu mỏ về phía lòng giếng.
4. Trong các thành tạo cacbonat, độ xốp thứ cấp có thể phát triển sau khi lắng đọng làm tăng thêm tính
không đồng nhất và phức tạp của vỉa.
Các điểm chính-độ xốp

Các điểm quan trọng cần lưu ý về độ xốp bao gồm những điều sau: 5. Chiều dày
thực của vỉa, trái ngược với chiều dày tổng của nó, được sử dụng để ước tính trữ lượng
dầu mỏ. Độ dày của lưới phụ thuộc vào giá trị giới hạn của độ xốp. Độ xốp cắt đại diện
cho một giá trị ngưỡng mà dưới đó sự hình thành không đóng góp vào quá trình sản xuất.
Ngoài ra, độ thấm kém và độ bão hòa nước cao cũng ảnh hưởng đến chi phí ròng và các giá
trị ngưỡng được chỉ định cho các đặc tính này.
6. Dữ liệu về độ xốp chủ yếu thu được từ các nghiên cứu về log và cốt lõi. Nó cũng có
được từ việc khai thác gỗ trong khi các công cụ khoan. Kiến thức đầy đủ về độ xốp trên
toàn bộ vỉa, cùng với kiến thức về độ bão hòa chất lỏng, là điều cần thiết để ước tính
dầu và khí ban đầu tại chỗ. Các phương pháp thống kê thường được sử dụng để mô hình hóa
các biến thể về độ xốp trong toàn hồ chứa.
Các trung bình theo diện tích, thẳng đứng và thể tích của
các đặc tính của đá Kiến thức về các đặc tính cơ bản của đá có thể dẫn đến ước tính
tổng thể tích của dầu hoặc khí trong một vỉa. Cần phải nhấn mạnh rằng độ xốp và các
đặc tính đá khác được sử dụng để ước tính khối lượng dầu mỏ dưới bề mặt phải thể
hiện các đặc tính của vỉa càng chính xác càng tốt. Bên cạnh việc tính toán trung
bình cộng của một số giá trị độ xốp một cách đơn giản, các phương pháp tiếp cận
chính xác hơn dựa trên diện tích vỉa, độ dày hoặc thể tích có thể được sử dụng để
ước tính độ xốp trung bình. Cần phải biết các biến thể theo chiều dọc và theo phương
của độ xốp và độ bão hòa chất lỏng, thu được từ một số giếng. Độ chính xác cao hơn
trong tính toán thường đạt được khi nhiều giếng được khoan và có sẵn một lượng lớn dữ liệu
Một phương trình cổ điển để tính giá trị trung bình của độ rỗng của đá được đưa ra
như sau:
Các trung bình theo diện tích, thẳng đứng và thể tích của các đặc tính của đá
2,4
độ bão hòa nước trung bình:
2,5
E 2.3.
Độ xốp trung bình trọng số theo chiều dày của hệ tầng. Tính giá trị trung bình
độ xốp của một hệ tầng địa chất có tổng độ dày là 9 ft.
dữ liệu cần thiết được lấy từ nhật ký điện và được lập bảng như sau:
Độ dày, ft Độ xốp, phần nhỏ
0,5 0,10
0,5 0,12
1,0 0,14
2,0 0,16
3,5 0,18
1,5 0,20
So sánh kết quả với giá trị trung bình cộng.
Ước tính thể tích lỗ rỗng và hydrocacbon
Các kỹ sư hồ chứa quan tâm đến kiến thức về độ xốp trong việc xác định những điều sau đây, trong số những điều
khác:
Thể tích lỗ rỗng của đá
Khối lượng hydrocacbon, dầu hoặc khí ban đầu tại chỗ
2,6
Một trong những phương pháp đơn giản nhất để
tính toán hàm lượng dầu vỉa được gọi là phương
pháp thể tích. Biểu thức toán học cho dầu tại
chỗ ban đầu (N, tính bằng bbl) theo phương pháp
này là:
để ước tính lượng khí tại chỗ ban đầu. Trong

2,7
trường hợp này, thuận tiện để biểu thị thể tích
khí bằng feet khối. Ở điều kiện tiêu chuẩn, vị
trí khí ban đầu trong bình chứa thể tích được cho
bởi:
Ước tính thể tích lỗ rỗng và hydrocacbon

Ví dụ 2.2:
Tính lượng dầu tại chỗ ban đầu (N) của một bể chứa dầu nếu
Một bình chứa khí ở thể tích có các đặc điểm sau:
Sự không chắc chắn về độ xốp và các dữ liệu khác về đặc tính

của đá Các đặc tính của đá hiếm khi được biết chính xác ở tất cả các vị trí của hồ chứa.
Giá trị của độ xốp và các đặc tính khác có thể được ước tính giữa các giếng bằng mô hình
địa thống kê. Đôi khi được gọi là mô hình ngẫu nhiên, phương pháp này liên quan đến việc
thay đổi các thuộc tính trong các giới hạn nhất định được quy định bởi dữ liệu giếng và tướng đá.
Kết quả ròng của mô hình thống kê địa lý là tạo ra nhiều hiện thực hóa mô tả hồ chứa khi
đối mặt với sự không chắc chắn.
Sự phân bố xác suất của hydrocacbon gốc tại chỗ dựa trên một dải giá trị được tạo ra bằng
cách sử dụng mô phỏng Monte Carlo thay vì cố gắng tính toán một con số duy nhất. Khi lĩnh
vực này được phát triển, một lượng lớn dữ liệu liên quan đến lõi, nhật ký, sản xuất và kiểm
tra tốt, và các yếu tố khác, sẽ có sẵn. Một số phương pháp phân tích có thể được sử dụng
để xác minh độ chính xác của dầu hoặc khí ban đầu tại chỗ ước tính. Các phương pháp này,
bao gồm phân tích đường cong suy giảm và cân bằng vật chất, được mô tả trong các chương sau
với sự hỗ trợ của các ứng dụng phần mềm.
Độ thấm của đá vỉa Độ thấm là

thước đo khả năng truyền chất lỏng của môi trường xốp qua một mạng lưới các kênh
cực nhỏ dưới một lực tác động nhất định. Trong môi trường xốp dưới bề mặt, động
lực bắt nguồn từ sự chênh lệch áp suất tồn tại giữa hai điểm trong đường chảy của
chất lỏng dưới bề mặt. Áp suất hồ chứa tại vị trí của một giếng sản xuất thấp hơn
đáng kể so với các khu vực khác không có giếng khoan. Động lực có thể là tự nhiên
hoặc được tạo ra bởi thiết kế kỹ thuật liên quan đến việc bơm chất lỏng qua các
giếng nhất định được đặt một cách tối ưu để đạt được kết quả tốt nhất. Đá hồ chứa
được phát hiện có khả năng thấm theo cả phương ngang và phương thẳng đứng. Trong
số vô số các yếu tố liên quan đến các quá trình địa chất và địa hóa, tính thấm của
đá bị ảnh hưởng bởi kích thước, hình dạng, cấu hình và tính liên kết của một mạng
lưới xốp.
Phép đo độ thấm của đá-Định luật Darcy

q = KA * (hl - h2) * L (2,8)
ở đâu
q = tốc độ dòng chảy thể tích, cm3 / giây,
K = hằng số tỷ lệ đối với môi trường; thủy lực

độ dẫn nhiệt,
A = diện tích mặt cắt ngang của dòng chảy, cm2,
h1, h2 = đầu thủy lực tại điểm 1 và 2, và

L = chiều dài của môi trường xốp, cm.
Hình 2.2 Thiết lập thí nghiệm của Henry Darcy để nghiên cứu các
đặc tính của dòng chất lỏng qua một lớp đóng gói
Hình 2-3. Dòng chảy tuyến tính của chất lỏng qua môi trường xốp
Dòng chất lỏng tuyến tính qua môi trường xốp
Phương trình trên thường được sử dụng trong phòng thí nghiệm để ước tính độ thấm của mẫu lõi. Các giả
định quan trọng là chất lỏng không thể nén được và dòng chảy là trạng thái ổn định. Ngoài ra, các
điều kiện sau đây phải được đáp ứng: 1. Dòng chất lỏng xảy ra theo phương ngang.
2. Dòng chảy xảy ra ở chế độ tầng mà không có bất kỳ tác động nhiễu loạn nào.
3. Chỉ có một chất lỏng hiện diện trong hệ thống chiếm toàn bộ không gian lỗ rỗng.
4. Không có phản ứng hóa học giữa đá và chất lỏng.
Dòng chất lỏng tuyến tính qua môi trường xốp
Ví dụ 2.4. Tính toán độ thấm của lõi dựa trên dòng không khí.
Tính độ thấm của lõi trong ví dụ 3.1. Dữ liệu có sẵn là
cho như sau: tốc độ dòng khí = 30 cm3 / giây; áp suất đầu vào = 10 psig; chỗ thoát
áp suất = 1 atm (14,7 psia); và độ nhớt không khí ở nhiệt độ cao =
0,0198 cp.
Dòng chảy tuyến tính trong hệ
thống phân tầng Do sự thay đổi của môi trường bồi tụ theo quy mô thời gian địa
chất, nhiều vỉa được cấu tạo từ nhiều lớp có đặc điểm riêng biệt, bao gồm cả tính
thấm của đá. Độ thấm trung bình của hệ thống phân lớp có thể được ước tính bằng
cách lưu ý những điều sau: 1. Tổng tốc độ dòng chảy qua hệ thống phân lớp là tổng
tốc độ dòng chất lỏng trong mỗi lớp.
2. Sự sụt giảm áp suất xảy ra trong mỗi lớp là như nhau trong điều kiện trạng thái
ổn định.
Chiều dày trọng số trung bình của độ thấm

Độ thấm trung bình theo chiều dày của toàn bộ hệ thống:
Ví dụ 2.5. Khả năng thấm từng lớp trung bình và riêng lẻ của một lớp
hệ thống. Xem xét dòng chảy thẳng của dầu qua một môi trường xốp bao gồm
Hai lớp. Tính toán sau:
(a) Độ thấm trung bình của toàn bộ hệ thống
(b) Sự đóng góp của từng lớp vào lưu lượng thể tích.
Giả sử rằng định luật Darcy là hợp lệ trong các điều kiện hiện hành và không
có sự đan xen giữa các lớp. Dữ liệu sau được cho: k, = 100 mD; k, = 50 mD; h,
= 5 ft; h, = 10 ft; L = 200 ft; w = 150 ft; Ap = 125 psi; và p = 2,1 cp.
Tương quan độ thấm của đá

Các mô hình cơ bản liên quan đến việc vẽ biểu đồ của các giá trị độ thấm và độ xốp thu được từ
nghiên cứu vật lý học trên thang đo bán nguyệt, tiếp theo là xác định một xu hướng có thể phát hiện được. Các
sự thay đổi về độ thấm có thể đáng kể hơn sự thay đổi về độ xốp từ một
trỏ tới điểm khác trong một hệ thống địa chất. Do đó, thang đo logarit thường được sử dụng cho
giá trị thấm chống lại độ rỗng. Thạch học ít không đồng nhất hoặc gần đồng nhất
các đơn vị trong hồ chứa đá sa thạch có thể thể hiện xu hướng xác định giữa độ xốp và
tính thấm.
Dựa trên các giá trị này, gradient và

điểm chặn có thể được xác định trong
Công thức 2.34, như được cho trong
phần sau:
log k = 17.lΦ -2.8 (2.35)
Thấm đá
mối tương quan
Hình 2-6. Mối quan hệ giữa ngũ cốc
kích thước và độ thấm. Nguồn: FJ

Lucia. Năm 1989. Vật lý hóa đá
thông số ước tính từ
mô tả về đá cacbonat: a
phân loại trường của lỗ rỗng cacbonat
khoảng trống. Đặc tính hồ chứa.
Tập 1. SPE Reprint Series số. 27. tr.
89. © Hiệp hội Dầu khí
Kỹ sư. Sự cho với

phép tái bản.
Tương quan độ thấm của đá
Hình 2-7. Độ xốp và độ thẩm thấu trong các thành tạo địa chất khác nhau. Hồ chứa A cho thấy nhiều biến thể trong
độ thấm trong một phạm vi hẹp của độ xốp, cho thấy tính không đồng nhất nghiêm trọng. Các khu vực trong cùng một hồ chứa có thể
chỉ ra các xu hướng thẩm thấu khác nhau rõ ràng, tùy thuộc vào sự thay đổi của môi trường trầm tích. Lớp 1 và
2 trong Hồ chứa B minh họa hiện tượng này.
Các mối tương quan về độ thấm của đá Bên

cạnh những điều đã được trình bày, các mối tương quan có sẵn để ước tính độ thấm của đá như một hàm
của cả độ xốp và độ bão hòa nước hình thành hoặc hình thành. Những mối tương quan này chỉ ra rằng
độ thấm của đá thay đổi tỷ lệ nghịch với độ bão hòa nước bẩm sinh, tức là độ thấm kém có liên quan
đến độ bão hòa nước cao. Điều này có thể được hình dung từ các nhận xét sau: 1. Đá có độ thấm thấp
có thể chứa một số lượng tương đối lớn các lỗ rỗng nhỏ có các lỗ nhỏ hơn.
2. Nước hình thành là chất lỏng thấm ướt, nó không bị dịch chuyển khỏi các lỗ nhỏ hơn khi dầu di
chuyển vào vỉa trong thời gian địa chất, dẫn đến độ bão hòa nước cao.
(Khả năng thấm ướt của đá sẽ được thảo luận ở phần sau.)
Tính dị hướng thấm
Hình 2-8. Ảnh hưởng của tính dị hướng thấm đến hình dạng của ngân hàng chất lỏng xung quanh giếng tiêm
Vệt thấm cao
Hình 2-9. Các vệt thấm cao trong một hệ tầng được xác định bằng sự gia tăng đáng kể độ thấm trong các
trình tự địa tầng nhất định
Sự thay đổi độ thấm của đá Không bàn đến

độ thấm của đá là hoàn toàn không đề cập đến hiện tượng suy giảm độ thấm xung quanh lòng giếng,
thường xuyên ảnh hưởng đến hoạt động của giếng. Khả năng truyền chất lỏng của môi trường xốp trong
vùng lân cận gần giếng có thể bị cản trở do một số lý do. Hai trong số những lý do đáng chú ý bao
gồm: 1. Việc đưa chất lỏng bên ngoài vào bể chứa trong quá trình khoan, bẻ gãy thủy lực hoặc hoạt
động phục hồi nâng cao có thể dẫn đến sự trương nở của vật liệu đất sét trong quá trình hình thành,
do đó hạn chế dòng chảy của chất lỏng qua kính hiển vi không gian lỗ chân lông.
2. Sự di chuyển của các hạt mịn ra khỏi hệ tầng tương đối ít chặt hơn có thể làm tắc nghẽn các kênh
dòng chảy.
Các nguồn thông tin về độ thấm và tích hợp dữ liệu Trong các
hồ chứa có chương trình thu thập dữ liệu rộng rãi, thông tin
về độ thấm của đá có thể được lấy từ một số nguồn, bao gồm
các nguồn sau: 1. Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đối với
các mẫu lõi 2. Nhật ký cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) 3. Máy
khoan và các thử nghiệm thoáng qua áp suất khác 4. Kiểm tra
sự hình thành sau khi khai thác lỗ hở 5. Các mô hình toán học
hoặc các phép tương quan nhằm dự đoán độ thấm từ độ rỗng,
thạch học và các dữ liệu khác 6. Phương pháp ngẫu nhiên hoặc
địa thống kê để tạo ra các mô hình thấm cho hồ chứa
Các điểm chính - tính thấm của đá Để

tóm tắt lại vai trò của tính thấm của đá trong vỉa và mối quan hệ của nó với các đặc tính của
đá khác, cần lưu ý những điểm sau: 1. Tính thấm của đá là thước đo khả năng truyền chất lỏng
của một môi trường xốp trong một điều kiện nhất định. động lực. Nó chủ yếu bị ảnh hưởng bởi
hình dạng, kích thước, kiểu mẫu và sự kết nối của các kênh lỗ cực nhỏ phát triển trong
quá trình lắng đọng của đá.
2. Trong hầu hết các trường hợp, độ thấm là công cụ xác định hiệu suất sản xuất của bể chứa dầu
khí. Việc xây dựng một chiến lược hiệu quả để phát triển và quản lý hồ chứa phụ thuộc phần lớn
vào tính thấm của đá và tính không đồng nhất của hồ chứa.
3. Trong các trường hợp cụ thể, chẳng hạn như với các thành tạo cát kết gần đồng nhất, xu hướng
thấm của vỉa có thể tương quan với độ rỗng một cách đơn giản. Nhật ký độ thấm được vẽ biểu đồ
dựa trên các giá trị độ rỗng tương ứng để thu được đường thẳng với độ chính xác hợp lý. Ngược
lại, các đá vôi thể hiện mức độ không đồng nhất cao có thể cho thấy sự thay đổi đáng kể về độ
thấm ngay cả trong một phạm vi hẹp của độ xốp.
4. Độ xốp tương đối thấp và độ bão hòa nước cao thu được từ các nghiên cứu log có thể chỉ ra một
phạm vi độ thấm của đá thấp.
Các điểm chính - tính thấm của đá 5.

Các yếu tố như sự suy giảm cục bộ của tính thấm, sự hiện diện của các kênh thấm cao và tính
dị hướng của tính thấm, có thể nêu tên một số yếu tố, có thể ảnh hưởng đáng kể đến sản
xuất dầu khí. Các tác động bất lợi có thể bao gồm năng suất giếng không đạt yêu cầu, sản
xuất nước hoặc khí không mong muốn và khả năng thu hồi tương đối thấp từ bể chứa.
6. Theo định luật Darcy, độ thấm của môi trường xốp có thể được tính toán từ tốc độ dòng chất lỏng quan
sát được và ngược lại. Để làm như vậy, một số thông tin nhất định liên quan đến các đặc tính của
bể chứa và chất lỏng phải được biết. Trên thực tế, định luật Darcy đóng vai trò là nền tảng trong
tất cả các phân tích lưu lượng chất lỏng trong bể chứa.
7. Phạm vi độ thấm quan sát được trong một vỉa điển hình thường lớn hơn nhiều so với độ rỗng trong cùng
một vỉa. Các mối tương quan giữa độ xốp và độ thấm thường mang tính đặc trưng của vỉa và có thể khó
mô hình hóa hoặc dự đoán khi có sự không đồng nhất đáng kể.
8. Thông tin liên quan đến khả năng thẩm thấu tuyệt đối và hiệu quả của đá có thể được thu thập và xác
nhận từ một số nguồn bao gồm các nghiên cứu cốt lõi, kiểm tra giếng, đối sánh lịch sử sản xuất và
các mối tương quan có thể áp dụng. Tất cả thông tin có sẵn sau đó được tích hợp trong các nghiên
cứu hồ chứa khác nhau.
Các điểm chính - độ thấm của đá 9.

Độ thấm của đá có thể bị thay đổi trong vùng lân cận của giếng do các quá trình khác nhau.
Chúng bao gồm sự di chuyển của các hạt mịn, sự xâm nhập của dung dịch khoan và sự trương nở của đất sét
khi một chất lỏng không tương thích được bơm vào hệ thống. Hư hỏng do thấm có thể dẫn đến giảm năng suất
đáng kể của giếng, cần phải có các biện pháp khắc phục như bẻ gãy thủy lực hoặc axit hóa phần hình thành
bị hư hỏng.
10. Các nguồn dữ liệu về độ thấm của đá bao gồm các nghiên cứu cốt lõi, nhật ký NMR, các nghiên cứu về máy kiểm
tra sự hình thành và các bài kiểm tra giếng. Mỗi nguồn biểu thị các giá trị độ thấm ở các quy mô khác nhau.
Thông tin, dựa trên nhiều nguồn khác nhau, được tích hợp để mô tả đặc điểm của hồ chứa.
Khi tồn tại những điểm không đồng nhất chưa biết trong vỉa, các giá trị độ thấm thu được bằng các phương
pháp khác nhau có thể khác nhau đáng kể.
Tính chất động học của đá Sự

tồn tại đồng thời của nhiều hơn một chất lỏng trong các lỗ rỗng
trong điều kiện động của dòng chảy dẫn đến các đặc tính “động” của
đá bị ảnh hưởng bởi sự tương tác giữa chất lỏng đá và sự tương tác
giữa các chất lỏng không thể trộn lẫn . đá, sức căng bề mặt, áp suất
mao quản, và độ thấm tương đối, như được mô tả trong phần thảo luận
sau đây. Các đặc tính của đá động là chức năng mạnh mẽ của bão hòa
chất lỏng riêng lẻ và thường thay đổi theo thời gian và vị trí khi
một bể chứa được tạo ra. Do đó, việc mô tả các đặc tính của đá động
trong chương này được thực hiện trước bằng việc xử lý chi tiết độ
bão hòa của chất lỏng trong môi trường xốp. Hơn nữa, cần phải lưu ý
rằng hầu hết các đặc tính động lực học của đá có mối quan hệ với
nhau.
Bão hòa Độ bão

hòa được định nghĩa là phần, hoặc phần trăm, thể tích lỗ rỗng được
chiếm bởi một chất lỏng cụ thể (dầu, khí hoặc nước). Tính chất này
được thể hiện bằng toán học theo mối quan hệ sau: độ bão hòa chất
lỏng = tổng thể tích của chất lỏng / thể tích lỗ Áp dụng khái niệm
toán học trên về độ bão hòa cho mỗi chất lỏng vỉa sẽ cho Vậy, Sg,
Sw ???
Độ bão hòa của từng pha riêng lẻ nằm trong khoảng từ 0 đến 100 phần
trăm. Theo định nghĩa, tổng số bão hòa là 100%, do đó Sg + So + Sw
= 1,0 (4 -15)
SỰ THỎA MÃN Lực

giữ nước trong các khu dầu khí được gọi là lực mao dẫn vì chúng
chỉ quan trọng trong không gian lỗ có kích thước mao quản.
Độ bão hòa nước liên kết (xen kẽ) Swc quan trọng chủ yếu vì nó
làm giảm lượng không gian có sẵn giữa dầu và khí. Nó thường không
phân bố đồng đều trong toàn bộ hồ chứa mà thay đổi theo độ thấm,
thạch học và chiều cao trên mực nước ngầm tự do.
Một giai đoạn bão hòa cụ thể khác được quan tâm được gọi là độ bão
hòa tới hạn và nó được liên kết với mỗi chất lỏng chứa. Định nghĩa
và ý nghĩa của độ bão hòa tới hạn cho mỗi pha được mô tả dưới đây.
ĐỘ Bão hòa Độ
bão hòa dầu tới hạn , Độ
bão hòa dầu dư, Sor Độ bão
hòa dầu chuyển động, Som Độ
bão hòa khí tới hạn, Sgc Độ
bão hòa nước tới hạn, Swc Độ
bão hòa nước tới hạn, độ bão hòa nước tổng hợp và độ bão hòa nước
không thể thay đổi được sử dụng rộng rãi thay thế cho nhau để xác
định độ bão hòa nước tối đa tại mà pha nước sẽ bất động.
SỰ THỎA MÃN
Độ bão hòa trung bình
SỰ THỎA MÃN
Ví dụ 4-3
Tính toán lượng dầu trung bình và độ bão hòa nước từ
các phép đo sau:
KHẢ NĂNG TỐT

Tính thấm ướt được định nghĩa là xu hướng của một chất lỏng lan truyền trên hoặc
dính vào một bề mặt rắn với sự hiện diện của các
chất lỏng.
Các điểm chính - khả năng thấm ướt: Tóm lại, các điểm sau được tóm tắt: 1. Đá
thể hiện một đặc tính được gọi là tính thấm ướt, trong đó chất lỏng này ưu tiên
bám vào bề mặt lỗ hơn chất lỏng kia. Hiện tượng xảy ra do sự tồn tại của sức
căng bề mặt giữa các chất lỏng không trộn lẫn, cũng như giữa chất lỏng và bề
mặt lỗ rỗng.
2. Tính thấm ướt của đá chứa hydrocacbon có tác động sâu sắc đến dòng chảy ưu
tiên của chất lỏng này so với chất lỏng khác. Pha chất lỏng thấm ướt có xu hướng
chiếm các lỗ rỗng nhỏ hơn trong đá và ở đó trong điều kiện vỉa động.
3. Tất cả các yếu tố đều giống nhau, đá ướt nước sẽ hoạt động tốt hơn khi nước
được bơm vào bể chứa để thay thế dầu tại chỗ, vì đá ướt có ít hoặc không có xu
hướng bám vào bề mặt đá.
4. Các nghiên cứu chỉ ra rằng đá vỉa có thể biểu hiện các đặc tính thấm ướt
trung bình, ngoài việc ướt nước hoặc ướt dầu. Hơn nữa, khả năng thấm ướt của đá
có thể thay đổi theo thời gian khi một số chất lỏng nhất định tiếp xúc với bề
mặt lỗ rỗng.
ĐỘ BỀ MẶT VÀ KÍCH THƯỚC MẶT BẰNG
Khi xử lý các hệ thống nhiều pha, cần phải xem xét ảnh hưởng của
Các lực tại mặt phân cách khi hai chất lỏng bất phân hủy tiếp xúc với nhau. Khi nào
hai chất lỏng này là chất lỏng và chất khí, thuật ngữ sức căng bề mặt được sử dụng để
mô tả các lực tác dụng lên mặt phân cách. Khi giao diện giữa
hai chất lỏng, lực tác dụng được gọi là lực căng mặt ngoài.
ÁP SUẤT VỐN Lực mao dẫn trong bể
chứa dầu khí là kết quả của tác động tổng hợp của lực căng bề mặt và bề
mặt của đá và chất lỏng, kích thước lỗ rỗng và hình học, và các đặc tính
thấm ướt của hệ thống. Bất kỳ bề mặt cong nào giữa hai chất lỏng không thể
trộn lẫn đều có xu hướng co lại thành diện tích nhỏ nhất có thể trên một
đơn vị thể tích. Điều này đúng cho dù chất lỏng là dầu và nước, nước và
khí (thậm chí là không khí) hay dầu và khí. Khi hai chất lỏng không thể
trộn lẫn tiếp xúc với nhau, áp suất tồn tại giữa hai chất lỏng, điều này
phụ thuộc vào độ cong của bề mặt phân cách chất lỏng. Chúng tôi gọi sự
chênh lệch áp suất này là áp suất mao dẫn và nó được gọi bằng pc.
ÁP SUẤT VỐN
Biểu thị áp suất trong chất lỏng thấm ướt bằng pw và trong chất lỏng
không thấm bằng pnw, áp suất mao quản có thể được biểu thị
như:
Áp suất mao quản = (áp suất của giai đoạn không chín) - (áp suất của
giai đoạn thấm ướt) pc = pnw - pw (4-24)
Có ba loại áp suất mao quản: • Áp suất mao
quản dầu-nước (ký hiệu là Pcwo) • Áp suất mao
quản dầu-khí (ký hiệu là Pcgo) • Áp suất mao quản
khí-nước (ký hiệu là Pcgw)
Áp dụng định nghĩa toán học của áp suất mao quản được biểu thị
bằng công thức 4-24, ba loại áp suất trong mao quản có thể được viết
dưới dạng ???
Ví dụ 4-4
Tính độ chênh lệch áp suất, tức là mao quản
áp suất và sự gia tăng mao dẫn trong hệ thống dầu-nước
từ dữ liệu sau:
Áp suất mao dẫn của đá hồ chứa

Nếu coi lỗ mở lớn nhất của mao quản là hình tròn với bán kính r thì áp suất cần
thiết để đẩy chất lỏng không cháy ra khỏi lõi là:
Từ đường cong áp suất mao quản có thể tính được kích thước trung bình của các
lỗ tạo thành một phần nhỏ đã nêu của tổng không gian lỗ. Gọi pc là áp suất mao
quản trung bình cho 10% giữa độ bão hòa 40 và 50%.
Bán kính mao quản trung bình thu được từ
Trễ mao mạch

Hình 4-7 cho thấy các đường cong thoát nước điển hình và áp suất tĩnh mạch mao dẫn.
Hai đường cong áp suất-bão hòa trong mao quản không giống nhau.
Phân bố bão hòa ban đầu trong một hồ chứa
Một ứng dụng quan trọng của khái niệm áp suất mao quản liên quan đến
phân phối chất lỏng trong bể chứa trước khi khai thác. Dữ liệu bão hòa áp suất
mao quản có thể được chuyển đổi thành dữ liệu bão hòa độ cao bằng cách sắp xếp
Phương trình 4-29 và giải cho độ cao h trên mặt nước tự do.
Phân bố bão hòa ban đầu trong hồ chứa Hình 4-8 cho thấy
biểu đồ của phân bố bão hòa nước như một hàm của khoảng cách từ mực nước tự do
trong hệ thống dầu-nước. Tại thời điểm này, điều cần thiết là phải giới thiệu
và xác định bốn khái niệm quan trọng: • Vùng chuyển tiếp • Tiếp xúc với nước-
dầu (WOC) • Tiếp xúc với dầu-khí (GOC) • Mực nước tự do (FWL)
Phân bố bão hòa ban đầu trong hồ chứa Hình 4-9 minh họa
sự phân bố khí, dầu và nước được lý tưởng hóa trong hồ chứa. Hình này chỉ ra
rằng độ bão hòa đang dần dần sạc từ 100% nước trong vùng nước đến bão hòa nước
bất khả kháng một khoảng cách theo phương thẳng đứng phía trên vùng nước. Vùng
thẳng đứng này được gọi là vùng chuyển tiếp, vùng này phải tồn tại trong bất kỳ
hồ chứa nào có mực nước ngầm dưới đáy. Vùng chuyển tiếp sau đó được xác định là
độ dày thẳng đứng mà trên đó độ bão hòa nước nằm trong khoảng từ độ bão hòa 100%
đến độ bão hòa nước không thể điều chỉnh được Swc. Khái niệm quan trọng đạt được
từ Hình 4-9 là không có sự thay đổi đột ngột từ 100% nước đến độ bão hòa dầu
tối đa. Việc tạo ra vùng chuyển tiếp dầu-nước là một trong những tác động chính
của lực mao dẫn trong bể chứa dầu khí.
Phân bố bão hòa ban đầu trong bể chứa Tương tự, tổng độ
bão hòa chất lỏng (tức là dầu và nước) thay đổi thuận lợi từ 100% trong vùng
dầu sang bão hòa nước riêng trong vùng nắp khí. Một quá trình chuyển đổi tương
tự cũng tồn tại giữa khu vực dầu khí. Hình 4-8 dùng để định nghĩa các tiếp điểm
khí-dầu và nước-dầu có nghĩa là gì. WOC được định nghĩa là “độ sâu trên cùng của
hồ chứa, nơi có độ bão hòa nước 100%.” GOC được định nghĩa là “độ sâu cực nhỏ
mà tại đó chất lỏng 100%, tức là dầu + nước, độ bão hòa tồn tại trong bể chứa.”
Phần A của Hình 4-10 cho thấy một minh họa sơ đồ của một lõi được thể hiện bằng
năm kích thước lỗ khác nhau và hoàn toàn bão hòa với nước, tức là giai đoạn
thấm ướt. Giả sử rằng chúng ta đặt lõi vào dầu (giai đoạn không kết dính) với
áp suất tăng dần cho đến khi một lượng nước bị dịch chuyển khỏi lõi, tức là áp
suất dịch chuyển pd. Sự dịch chuyển nước này sẽ xảy ra từ kích thước lỗ xốp lớn
nhất. Áp suất dầu sẽ phải tăng lên để chuyển nước trong lỗ rỗng lớn thứ hai.
Quá trình tuần tự này được thể hiện trong phần B và C của Hình 4-10.
Ví dụ 4-5 Dữ
liệu bão hòa áp suất mao quản của vỉa chứa Big Butte Oil được
thể hiện bằng đồ thị trong Hình 4-11. Diễn giải nhật ký địa
vật lý và phân tích cốt lõi thiết lập WOC ở 5023 ft.
Các dữ liệu bổ sung sau đây có sẵn: • Mật
độ dầu = 43,5 lb / ft3 • Mật độ nước = 64,1
lb / ft3 • Sức căng giữa các bề mặt = 50
dyne / cm Tính: • Độ bão hòa nước tổng hợp
(Swc) • Độ sâu đến FWL • Độ dày của vùng
chuyển tiếp • Độ sâu đạt đến độ bão hòa
nước 50%
Ví dụ 4-5
Leverett J-Chức năng
Ví dụ 4-7
Một thử nghiệm áp suất mao quản
trong phòng thí nghiệm được thực
hiện trên mẫu lõi lấy từ Cánh đồng
không tên. Lõi có độ xốp và độ thấm
tương ứng là 16% và 80 md. Dữ liệu
bão hòa áp suất mao quản được đưa
ra như sau:
Lực căng mặt ngoài được đo ở 50 dynes / cm.

Phân tích kỹ thuật hồ chứa sâu hơn chỉ ra rằng hồ chứa được
mô tả tốt hơn ở giá trị độ xốp là 19% và độ thấm tuyệt đối
là 120 md. Tạo dữ liệu áp suất mao dẫn cho bể chứa.
Ví dụ 4-7
Lực căng mặt ngoài được đo ở 50 dynes / cm. Thêm nữa
phân tích kỹ thuật hồ chứa chỉ ra rằng hồ chứa tốt hơn
được mô tả ở giá trị độ xốp 19% và độ thấm tuyệt đối
của 120 md. Tạo dữ liệu áp suất mao dẫn cho bể chứa.
KHẢ NĂNG NÉN CỦA ROCK Geertsma

(1957) chỉ ra rằng có ba loại khả năng chịu nén khác nhau cần được phân biệt
trong đá: • Độ nén ma trận đá, cr Được định nghĩa là sự thay đổi theo tỷ lệ
về thể tích của vật liệu đá rắn (hạt) với sự thay đổi đơn vị. trong áp suất.
Về mặt toán học, hệ số nén của đá được cho bởi
KHẢ NĂNG NÉN CỦA ROCK • Khả năng nén
khối đá, cB Được định nghĩa là sự

thay đổi theo tỷ lệ thể tích của khối lượng khối đá với sự thay đổi đơn vị của
áp suất. Khả năng chịu nén của khối đá được xác định theo toán học bằng:
• Khả năng nén lỗ chân lông, cp

Hệ số nén lỗ rỗng được định nghĩa là sự thay đổi theo tỷ lệ thể tích lỗ rỗng
của đá với sự thay đổi đơn vị của áp suất và được cho bởi mối quan hệ sau:
trong đó p = áp suất lỗ rỗng,

psi cp = hệ số nén lỗ rỗng, psi-1
Vp = thể tích lỗ
Ví dụ 4-15
Tính độ giảm thể tích lỗ xốp của bể chứa do a
giảm áp suất 10 psi. Thể tích lỗ ban đầu của vỉa là một
triệu thùng với khả năng nén hình thành ước tính là 10 *
10-6 psi-1

Rock and Fluid Properties

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Rock and Fluid Properties

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rock and Fluid Properties

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Machine Translated by Google

1 MỞ ĐẦU Các tính

Các loại đá hồ chứa

Đá chứa được phân loại như sau: Đá dăm. Được hình

Thuộc tính bộ xương của đá hồ chứa

Độ xốp tuyệt đối và độ xốp hiệu quả

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ xốp

Đo độ xốp của mẫu lõi Có thể xác định độ

Độ xốp vết cắt và độ dày thực của hồ chứa Nhiều

Độ rỗng cắt và chiều dày thực của vỉa Khái niệm

Các điểm chính-độ xốp Các

các vết nứt gãy hoặc các vết thương khác.

tính khác của đá.

không đồng nhất và phức tạp của vỉa.

Các điểm chính-độ xốp

độ bão hòa nước trung bình:

So sánh kết quả với giá trị trung bình cộng.

Ước tính thể tích lỗ rỗng và hydrocacbon

Thể tích lỗ rỗng của đá

để ước tính lượng khí tại chỗ ban đầu. Trong

Ước tính thể tích lỗ rỗng và hydrocacbon

Sự không chắc chắn về độ xốp và các dữ liệu khác về đặc tính

Độ thấm của đá vỉa Độ thấm là

Phép đo độ thấm của đá-Định luật Darcy

q = tốc độ dòng chảy thể tích, cm3 / giây,

K = hằng số tỷ lệ đối với môi trường; thủy lực

h1, h2 = đầu thủy lực tại điểm 1 và 2, và

Dòng chất lỏng tuyến tính qua môi trường xốp

Dòng chất lỏng tuyến tính qua môi trường xốp

Chiều dày trọng số trung bình của độ thấm

Tương quan độ thấm của đá

Dựa trên các giá trị này, gradient và

Hình 2-6. Mối quan hệ giữa ngũ cốc

kích thước và độ thấm. Nguồn: FJ

89. © Hiệp hội Dầu khí

Kỹ sư. Sự cho với

Tương quan độ thấm của đá

Các mối tương quan về độ thấm của đá Bên

Tính dị hướng thấm

Vệt thấm cao

Sự thay đổi độ thấm của đá Không bàn đến

Các điểm chính - tính thấm của đá Để

Các điểm chính - tính thấm của đá 5.

Các điểm chính - độ thấm của đá 9.

Tính chất động học của đá Sự

Bão hòa Độ bão

SỰ THỎA MÃN Lực

KHẢ NĂNG TỐT

ĐỘ BỀ MẶT VÀ KÍCH THƯỚC MẶT BẰNG

ÁP SUẤT VỐN Lực mao dẫn trong bể

Áp suất mao dẫn của đá hồ chứa

Áp suất mao dẫn của đá hồ chứa

Áp suất mao dẫn của đá hồ chứa

Trễ mao mạch

Phân bố bão hòa ban đầu trong một hồ chứa

Phân bố bão hòa ban đầu trong một hồ chứa

Phân bố bão hòa ban đầu trong một hồ chứa

Leverett J-Chức năng