Grade 8 Filipino LAS

8
Filipino
Unang Markahan
LEARNING ACTIVITY SHEET

Republic of the Philippines
Department of Education
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in Filipino
(Grade 8)
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
all be necessary for exploitation of such work for profit.”
ational purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an enhancement o
Consultants:
Regional Director : ESTELA L. CARIÑO, EdD., CESO IV
Assistant Regional Director Schools Division:Superintendent
RHODA T. RAZON, EdD., CESO V
:REYNANTE Z. CALIGUIIRAN
Asst. Schools Division Superintendent(s): JESUS B. MAGGAY
Chief Education Supervisor, CLMD: OCTAVIO V. CABASAG, PhD Chief Education Supervisor, CID: ESTELA S. CABA
Development Team
Writers: Vicky N. Addatu, Carissa Ann B. Penol, Charles B.Guimay, Susan B. Lagat Chona Z. Ramos, Kristine Joy M. Fer
Content Editors: Jun-Jun R. Ramos Mark-Jhon R. Prestoza Romano C. Salazar Luzviminda T. Pasion,Vilma C. Narag, Vick
Jumel R. Ladia, Cagayan National High School
Language Editor:Jun-Jun R. Ramos Mark-Jhon R. Prestoza Romano C. Salazar Luzviminda T. Pasion,Vilma C. Narag, Car
Jumel R. Ladia, Susan B. Laga
Illustrators: Mia Kristel Parungao, Devin Liey Cancejo, Cagayan National High School Layout Artists: Susan B. Lagat, Cag
Focal Persons: VISSIA ASUNCION,
JESSICA T. CASTANEDA, ROMMEL COSTALES RIZALINO G. CARONAN
Printed by: DepEd Regional Office No. 02

Regional Center, Carig Sur, Tuguegarao City
2
TALAAN NG NILALAMAN
Kompetensi Pahina
Blg.
* Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungang-
bayan sa mga pangyayari sa tunay na buhay sa kasalukuyan  4-15
* Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga, eupemistiko o masining na  16-25

pahayag na ginamit sa tula, balagtasan, alamat, maiksing kuwento, epiko ayon
sa: - kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan
* Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan na angkop

sa kasalukuyang kalagayan  26-33
* Nagagamit ang paghahambing sa pagbuo ng alinman sa bugtong, salawikain,

sawikain o kasabihan (eupemistikong pahayag)  34-45
* Nakikinig nang may pag-unawa upang: -mailahad ang layunin ng  46-56
napakinggan -maipaliwanag ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari
* Napapaunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng
paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda, dating kaalaman  57-65
kaugnay sa binasa.
* Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa: pagkahahawig

o pagtutulad, pagbibigay depinisyon, pagsusuri.  66-72
* Naisusulat ang talatang binubuo ng magkakaugnay at maayos na mga  73-80
pangungusap, nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan, nagpapakita ng
simula, gitna at wakas.
Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari (dahil,  81-90
sapagkat, kaya, bunga nito at iba pa.
Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa napakinggang pag-uulat.  91-98
* Naipapaliwanag ang mga hakbang sa paggawa ng pananaliksik ayon sa
binasang datos.  99-110
* Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa binasang/napakinggang talata
 95-110
* Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik ang awtentikong datos na  111-120
nagpapakita ng pagpapahalaga sa katutubong kulturang Pilipino.
* Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa pag-aayos ng datos.  121-127
3
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
KARUNUNGANG-BAYAN
Panimula (Susing Konsepto)
Alam mo ba, na bawat isa sa atin ay bahagi na ng nakaraan. Dahil sa mga sinaunang
ninuno natin, nararanasan ang magandang buhay sa kasalukuyan. Sila ang repleksiyon ng
kinagisnang kultura, sa pang-araw-araw na pamumuhay at pakikipag-ugnayan sa kapwa.
Kaya, lumaganap noong Panahon ng Katutubo ang karunungang-bayan (salawikain,
sawikain, bugtong at kasabihan). Napakalaki ang impluwensiya ng panitikan sa buhay ng
bawat Filipino na unti-unting bumuo sa ating pagkatao.
Simulan nating buksan ang baul ng ating nakaraan. Handa ka na bang palawakin ang
iyong kaalaman hinggil sa ating pinagmulan?
Halika, umpisahan na nating tuklasin.
Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungang-bayan sa mga
pangyayari sa tunay na buhay sa kasalukuyan.(F8PB-Ia-c-22 )
4
Gawain 1 Pamanang Karunungang-bayan, ating Alamin!
Panuto: Basahin at unawain ang teksto hinggil sa mga panitikang lumaganap noong
Panahon ng Katutubo.
KARUNUNGANG-BAYAN
-(ka+dunong+ng-bayan) tumutukoy sa salawikain, sawikain, kasabihan, alamat at iba pang anyo
Salawikain ay matalinghagang pahayag na ginagamit ng matatanda noong unang

panahon upang mangaral at akayin ang kabataan tungo sa kabutihan at kagandahang
asal..
Halimbawa:
1.Ang katotohana'y kahit na ibaon, lilitaw pagdating ng takdang panahon.
2.Kung hindi ukol, hindi bubukol.
Sawikain ay salita o pahayag na nagtataglay ng talinghaga at mayroong nakatagong

kahulugan; tinatawag din itong idyoma o eupemistikong pahayag.
Halimbawa:
1. Malawak ang isip - maraming nalalaman
2. Mapurol ang utak - mahina ang pag-intindi
Bugtong ay pahulaan sa pamamagitan ng paglalarawan.

Binibigkas nang patula at nagpapatalas sa isip ng ating mga ninuno noon. Ito ay
nangangailangan ng tiyak na kasagutan.
Halimbawa:
1. Limang puno ng niyog, isa’y matayog.
Sagot: daliri
2. Hinila ko ang baging, nag-iingay ang matsing.
Sagot: kampana
Kasabihan ay mga pahayag hinggil sa paniniwala na may kaugnayan sa mga

pangyayari sa buhay ng tao na dapat tanggapin o iwasan.Ito ay payak dahil
di nagtataglay ng talinghaga.
Maaaring parirala o pangungusap, na karaniwang sinasambit sa ngayon o
nakaugaliang sabihin ng mga tao sa isang pook ng isang kapanahunan. (E.G Angeles
at N.V Matienzo)
Halimbawa:
1.Kasama sa gayak, di kasama sa lakad.
2.Ubos-ubos biyaya, bukas nakatunganga
3. Utos na sa pusa, utos pa sa daga.
5
Panuto : Tukuyin at ibigay ang mga katangian ng mga karunungang-bayan batay sa binasang
aralin. Isulat ang sagot sa pyramid diagram.
SALAWIKAIN :
K
U
SAWIKAIN :
N
A
KASABIHAN :
N
G
-
A
BUGTONG :
Y
6
Gawain 2 Basahin natin!
Panuto: Basahin ang tula at sagutin ang mga sumusunod na mga katanungan.
Nakikita ang butas ng karayom, Hindi ang butas ng palakol Mayroon pang taong
Sobrang palapuna at palapintasin, Sa mukha ng kapwa’y
Nakikita agad ang dumi o dusing:
Munting kapintasan
Ng kapwa niya taong laging pinapansin Ang kamalian niya’t
Mga kasamaan ay ayaw aminin.
Dungis sa mukha mo’y pahirin mo muna Bago ka mamintas ng mukha ng iba.
Halaw sa tulang Mga Ginto sa Putikan ni Gregorio G. Cruz
1. Ano ang pinapaksa ng tula?
2. Alin sa mga kasabihan ang pinakaangkop sa pandemiyang

nararanasan sa kasalukuyan?
7
3. Ano ang kaugnayan ng kasabihang ito, “ Nakikita ang butas ng karayom, Hindi ang butas ng palak
4.Bilang mag-aaral ng new normal,paano mo isasabuhay ang kasabihang “Dungis sa mukha mo’y pahi
5. . Bilang kabataan, paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa mga karunungang-bayan na iyong n
8
Gawain 3 Isipin mo!
Panuto: Suriing mabuti ang bawat bilang at magbigay ng isang pangyayari sa kasalukuyan na
may kaugnayan sa karunungang-bayan na makikita sa kahon.
1. Sa kaibigan:
Ang tunay na
kaibigan,
nakikilala sa
oras ng
kagipitan.
2. Sa kalusugan :
Ingatan ang
kalusugan dahil
ito ay ating
kayamanan.
1. Sa pagtulong sa kapwa:
Kung nagbibigay
ma’t mahirap sa loob,
ang pinakakain ay
di mabubusog.
9
4. Sa Social Media :
Anuman
ang
gagawin,
pitong
beses
5. Sapakaiisipin.
edukasyon :
Maliit na
parang sibat,
sandata ng mga
pantas.
10
Gawain 4. Problema ko, Solusyonan ko!
Panuto: Suriin ang mga mahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungng-bayan at

lagyan ng tsek kung ikaw ay sumasang-ayon o hindi sumasang-ayon. Pagkatapos, maglahad
ng sariling karanasan hinggil dito.
Sang- Di Sang-
Karunungang-bayan ayon ayon Sariling Karanasan
1. Nasa Diyos ang awa,

Nasa tao ang gawa.
2. Ang kalusugan ay kayamanan.
3. Anak na di paluhain,
Ina ang patatangisin.
11
Gawain 5. Sagutin natin!
Panuto: Pagkatapos talakayin ang karunungang bayan, sagutin nang buong puso ang mga
katanungan.
STEP LADDER CHART

K
K 1.Ano ang iyong naisaisip?
A
A
R
R
U
2. Ano ang iyong nakikita?
U
N
N
U
U
N
3. Anong damdamin ang nanaig sa iyo?
N
G
G
A
A
N
N 4. .Ano ang nais mong isagawa?
G
G
-
-
B
B5. Paano mo iuugnay ang mga karunungang bayan sa sarili mong buhay?
A
A
Y
Y
A
A
N
N
12
Repleksiyon Isabuhay Natin!
Panuto:. Anong larawan o imahe ang tumatak sa iyong puso, isipan at buong katauhan?
Iguhit ito sa pamamagitan ng picture map. Ang itsura ng larawang mabubuo ay nakasalalay
sa iyo.(Maaaring gumamit ng colored pens sa pagguhit.)
Picture Map
13
Mga Sanggunian
A. Aklat
Baisa-Julian, A.(2017). Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix

Publishing.
Guimarie, Aida M.(2018). Pinagyamang Wika at Panitikan 8: Manila: Rex
Publishing.
. UP Sentro ng Wikang Filipino(2010). UP Diksiyunaryong
Filipino: Binagong Edisyon. Quezon City: Anvil Publishing.
B. Internet
“Salawikain Sa Pagbibigay ng Pagkain”,AralingPilipino.com naakses mula sa

http://www.aralingpilipino.com/2014/06/salawikain-sa-pagbibigay-ng-pagkain.html
“Mga Halimbawa ng Salawikain”,Wix.com website builder,June 5,2015,
naakses mula sa https://arizannsalazar01.wixsite.com/azir/single-
post/2015/06/05/Mga-Halimbawa-ng-Salawikain
“Mga Bugtong at Sagot”,Pinoy Collection,October 17, 2018,
naakses mula sa https://pinoycollection.com/mga-bugtong/
“Ang Kalusugan ay kayamanan”,@generikaph,November 25,2016, naakses mula sa
https://twitter.com/generikaph/status/803439849667633152
“Salawikain”,Kayumangg i News and Media,Disyembre 19,2012,
naakses mula sa https://www.facebook.com/pg/alkayumanggi/photos/?tab=albums
“Thumbs Down Smiley Clipart”,Pinclipart, naakses mula sa
https://www.pinclipart.com/pindetail/hTomxJ_thumbs-down-smiley-clipart/
“Smiley Face Thumbs Up Clipart”,Pinclipart, naakses mula sa naakses mula sa
https://www.pinclipart.com/pindetail/hTomxJ_thumbs-down-smiley-clipart/
14
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Maaaring magkakaiba ang sagot.
Gawain 2
SALAWIKAIN :
Matalinghaga KASABIHAN :
Nakatago ang kahulugan Payak na paglalarawan
Masining na paglalarawan Di matalinghaga
SAWIKAIN : BUGTONG :
Matalinghaga Masining na paglalarawan
Maikli lamang Kadalasang may sukat at tugma
Nakatago ang kahulugan
Gawain 3
Gawain 4
Gawain 5
15
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel
Seksiyon: Petsa
GAWAING PAGKATUTO
KARUNUNGANG-BAYAN
Kinalulugdan ang mga Filipino saan mang panig ng mundo dahil sa angking galing sa
pakikipagtalastasan at pakikipagkapwa-tao. Tumatak sa kulturang Pinoy na marunong
makisama at makibagay kaninoman. Taglay niya ang kakayahn sa pakikipag-ugnayan pasalita
man o pasulat. Higit sa lahat, maingat na maingat sa pagpili ng mga salitang ginagamit upang
hindi makapanakit sa kapwa.
Likas din sa ating mga Filipino ang pagiging malikhain, masining sa pagpapahayag at
may matayog na kaisipan. Kadalasan, matalinghaga at hindi tuwirang inilalahad ang tunay na
kahulugan ng mga salita, parirala o pahayagna lubhang nagpapatalas sa ating isipan.
Handa ka na ba? Tara na at pag-aralan natin!
Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga, eupemistiko o masining na pahayag na ginamit

sa tula, balagtasan, alamat, maikling kuwento, epiko ayon sa: - kasingkahulugan at kasalungat
na kahulugan.(F8PT-Ia-c-20 )
16
Panuto: Basahin ang diyalogo nina Vivian at Carlo.
.
Nag-uusap sina Vivian at Carlo tungkol sa kanilang aralin sa asignaturang Filipino.

Vivian: Carlo, natatandaan mo pa ba yung aralin natin sa Filipino? Carlo: Yung tungkol ba sa Talingha
Vivian: Oo, sa talinghaga nga. Carlo: Oh bakit? May problema ba?
Vivian: Oo, parang nakalimutan ko kasi.
Carlo: Ganun ba? Huwag kang mag-alala. May mga nasulat akong mga mahahalagang impormasyon m
Vivian: Ah! Ang talinghaga pala ay paggamit ng lipon ng mga salita na may ibang kahulugan. Ito rin a
Carlo: Oo nga eh, biro mo may ganoon pala?
Vivian: Madami pa pala tayong dapat malaman, Carlo.
Carlo: Tama!,kaya, dapat makinig tayo lagi sa ating mga guro.
Ang paggamit ng matalinghagang salita sa mga karunungang-bayan ay nakatutulong para mahubog ang ating in
Ang matatalinghagang salita ay mahirap intindihin sapagkat nakatago ang tunay na mensahe o kahulugan nito.
Kailangan nating suriin at unawaing mabuti upang malaman ang tunay na mensahe o kahulugan nito.
Halimbawa:
bahag ang buntot = duwag
butas ang bulsa=walang pera
ilaw ng tahanan=ina
17
Gawain 1 I-Like Natin Yan!
Panuto: Basahin at intindihin ang bawat tanong, i-like ang pahayag

kung ito ay tama at dis-like naman kung ito ay mali. Ilagay ang sagot
sa loob ng bilog bago ang bilang.
1. Ang mga salitang ginagamit sa talinghaga ay pangkaraniwan

at may mababaw na kahulugan.
2. Lumalawak ang bokabularyo ng mga taong nakakabasa ng

mga talinghaga.
3. Ang mga kaisipang nakapaloob sa talinghaga ay hango sa

karanasan ng tao gaya ng mga bagay-bagay sa paligid o
pangyayari sa buhay nito.
4. Mahalaga na may alam tayo sa mga talinghaga dahil ito

ay makatutulong sa pang-araw-araw nating pamumuhay.
5. Maari nating gawing inspirasyon ang mga talinghagang natututunan

natin upang magkaroon tayo ng magandang-asal.
Gawain 2. Ibahagi Natin Yan!
18
Magaling! Nalagpasan mo ang unang gawain, natitiyak ko rin na matatapos mo ang
ikalawang gawain.Sigurado akong kaya mo ito!
Panuto: Intindihing mabuti ang matatalinghagang pahayag sa bawat aytem at ibahagi ang
pagpapakahulugan mo sa mga ito. Itala ang mga sagot sa kahon.
1
.
Ang taong taglay ang
kasipagan,
Nakasusumpong ng
2.
Sikap at tiyaga
gawing puhunan,
upang makamit ang
kaunlaran.
3.
Linisin mo muna ang
bakuran,
bago mo pansinin ang dumi
ng kapwa mo.
4.
Ang aral ay nakakalimutan
sa gitna ng kalituhan
ngunit ang natural na asal ay
hinding-hindi mapag-
iiwanan.
5
Ang hindi
sumangguni, may
dunong ma’y
nagkakamali.
19
Gawain 3 I-konek natin yan!
Panuto: Ibigay ang mga matalinghagang pahayag sa pangungusap at suriin ang kahulugang
nakapaloob at kasalungat nito.
Kasingkahulugan
1. 1.
1.
2. 2.
2.
3. 3.
3.
4. 4.
4.
5. 5.
5.
Talinghaga
Kasalungat
Mahina ang loob ni Charisse kaya sumusuko siya agad sa mga

pagsubok na dumarating sa kaniyang buhay.
Hindi naging hadlang ang pagiging anak-dalita ni Anabelle upang makapagtapos siya ng pag-aaral.
Butas na ang bulsa ni Mary Jane dahil sa nangyayaring krisis ngayon.
Maraming tao ngayon ang nagbibilang ng poste dahil sa Covid 19.
Ang mga taong sukat ang bulsa ay magaling humawak ng pera.
20
Alam na alam mo na ang mga talinghaga. Muli, subukin mong hawiin ang nakatagong
kahulugan ng mga pahayag.
Gawain 4. Basa ko, Sagot ko!

Panuto: Basahin at suriin ang mga masining na pahayag na ginamit sa akda.
Panuto: Tukuyin ang kasingkahulugan at kasalungat ng mga salitang nasalungguhitan.

SKYFAKE
S
Eros Atalia
Kasingkahulugan
Alas dose na. Nagsilabasan na Salita
ang mga kasamahan Kasalungat
n’ya sa opisina.
Lunchbreak. Niyaya s’ya ng mga ito na mananghalian.
1. Tinitigan “ sunod na ako, tatapusin ko
lang itong pinapagawa ni Sir, kailangan daw ng 2pm, e” wika n’ya.
Naiwan s’ya sa opisina. Pinaspasan n’ya ang trabaho. Unti-unti nang umiinit.
2. Kumakalam
Hinubad n’ya ang blazer. Pinapatay kasi ang aircon sa opisina nila kapag
lunchbreak. 12:40 tapos na ang trabaho. Tinext s’ya ng kaniyang mga ka-opisina
kung nasaan na s’ya. “ Di pa tapos. Nxt time n lng. Nwy, I’l juz eat my baon here.”
3. Napailing
Kinakailangan n’yang ma-promote. Kailangan n’ya lang siguro ng
magandang break. Sa pinapatrabaho ng kanyang boss, baka ito na nga ang kanyang
break. 4. Makulimlim
Mula sa kaniyang kinauupuan, kitang-kita n’ya ang nagdidilim na langit.
Dinukot ang pitaka. Binuksan. Tinitigan ang larawan ng mga anak. Binilang ang
barya sa pitaka. Muling tinignan5.ang
Pinaspasan
langit. “ Wag kang uulan. ‘Wag.”
Kumakalam na ang kayang tiyan. Binuksan n’ya ang drawer. May isa pang
pakete ng biskwit. Binuksan n’ya ito. Kinain. Tumungo sa water dispenser. Kumuha
ng disposable cup. Uminom ng tatlong basong malamig na tubig. Napadighay s’ya.
Bumalik sa puwesto. Muling tinignan ang langit. Hindi n’ya tiyak kung makulimlim
o maaraw.
Napailing s’ya. “ Makisama ka naman. “ Wag kang uulan. ‘Wag,” muling
binilang ang barya sa pitaka.
21
Gawain 5 Gawa mo, Ipakita momo!
Mahusay! Nasa huling gawain ka na,kaya mo pa ba? Alam kong game na game ka pa rin.
Ano pang hinihintay natin? Aral na!
Panuto: Suriin ang nakapaloob na kahulugan ng mga masining na pahayag.
1. Skyfakes
2. Magandang break
3. Nagdilim ang langit
4. Dinukot ang barya
5. Makisama ka naman 22
Mga Sanggunian
A. Aklat
Almario, V. S(2011). Rizal: Makata. Mandaluyong City: Anvil Publishing.
Baisa-Julian, A.(2017). Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix Publishing
Guimarie, Aida M.(2018). Pinagyamang Wika at Panitikan 8: Manila: Rex
Publishing.
UP Sentro ng Wikang Filipino(2010). UP Diksiyunaryong
Filipino: Binagong
Edisyon. Quezon City: Anvil Publishing
B. Internet
“Students-cliparts #3184881”,clipart library, naakses mula sa http://clipart-

library.com/clipart/students-cliparts_10.htm
“Like icon in facebook”,Michael Arrington,Techcrunch, March 4,2013, naakses mula sa
https://techcrunch.com/
“Facebook's 'dislike' button -- for Messenger only?”,Rebecca Linke,ComputerWorld,
naakses mula sa
https://www.facebook.com/iidislyk/photos/a.195270940590993/195270943924326/?type
=1&theater
naakses mula sa https://www.bitmoji.com/
23
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1.
2.
3.
4.
Gawain 2
Maaaring magkakaiba ang opinyon o sagot.
Gawain 3
24
Kahulugan
1.Mahina ang loob 1.Matapang

2.Anak-dalita 1.Matatakutin
2.Mahirap 2.Mayaman
3.Butas ang bulsa 3.Mapera
4.Nagbibilang ng 3.Walang pera
4. Walang trabaho 4.May trabaho
poste 5.Magastos
5.Sukat ang bulsa 5. Matipid
Talinghaga
Kasalungat
Gawain 4
Kasingkahulugan Pahayag Kasalungat
Sinulyapan 1. Tinitigan Suriin, pagmasdang
maiigi
nagugutom 2. Kumakalam nabubusog
tumanggi 3. Napailing umayon
Maaraw,maliwanag 4. Makulimlim Maulap, madilim
binilisan 5.Pinaspasan binagalan
Gawain 5
1. Skyfakes – mapanlinlang
2. Magandang break – maayos na trabaho
3.Nagdilim na langit - uulan
4. Dinukot ang barya - kinuha
5. Makisama ka naman -umayon
25
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel
Seksiyon: Petsa
GAWAING PAGKATUTO
KARUNUNGANG-BAYAN
Ang karunungang-bayan ay pamana sa atin ng ating mga ninuno. Pagyamanin at
ingatan dahil ito ang tanging kayamanang maipagmamalaki sa susunod pang salinlahi. Ito
ang mga gintong butil ng nakaraan na nagsisilbing gabay sa pang-araw-araw na buhay at
kalasag sa mga hamon pang darating sa atin.
Subukin mo ngang sumulat ng sarili mong karunungang-bayan? Huwag mag-alala,
kayang-kaya mo yan!
Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan na angkop sa

kasalukuyang kalagayan (F8PS-Ia-c-2).
26
Gawain 1 Pili mo, Sagot mo!
Panuto: Suriin ang dalawang hanay ng paglalarawan: payak at masining. Lagyan ng
angkop na salita/parirala upang mabuo ang mga pahayag.
PAYAK MASINING
1.bato pusong bato
2. mabahongutot utot
3. matigas nalupa na lupa
4.mundo umiiyak na langit
5. malungkot na mga mata na mga mata
6.na boses malamig na boses
7. sundalong payat sundalong
8.sapatos na sapatos
9. maliwanag na gabi na gabi
10. matayog na punong kahoy na punongkahoy
Ngayon,taglay mo na ang kasanayan sa paggamit ng masining na paglalarawan.Subukin mo

nga ring bumuo ng sariling sawikain. Isaalang-alang mo ang mga katangian ng sawikaing
iyong pinag-aralan.
Gawain 2 Bagay na mahalaga,Bigyang kahulugan!

Panuto: Sumulat ng sariling sawikain batay sa mga sumusunod na paksa sa bawat bilang
pagkatapos tukuyin ang kahulugan.
1. De Lata 2. Alcohol
Kahulugan: Kahulugan:
SAWIKAIN
3. Pamaypay 4. Ospital
27
5. Panyo 6. Pera
SAWIKAIN
7. Doktor 8. Mask
Gawain 3 Kulang mo, Dugtungan ko!

Mahusay! Binabati kita sa iyong ginawa. Natitiyak kong magagawa mo rin ang susunod na
gawain. Laban lang!
A. Panuto: Buuin ang mga sumusunod na kasabihang inilahad. Isulat sa patlang.
28
KASABIHAN
1. Ang batang di nagsasabi ng katotohanan,
2. Kung gumagawa ka ng kabutihan,
3. Katotohanan ang magpapalaya,
4. Ang pag-ibig di man sabihin,
5. Dahil sa Covid 19 mundo’y nagkagulo,

.
B. Panuto: Sumulat ng sariling kasabihan na binubuo ng dalawang linya na

may tugmaan. Ang paksa ay may kaugnayan sa pang-araw-araw na buhay.
KASABIHAN
(Pagbuo ng sariling Kasabihan)
29
1. _,
Gawain 4 Sumulat tayo!
Panuto: Sumulat ng sariling salawikain na nagtataglay ng tugmaan sa hulihan na binubuo ng

dalawang linya.
30
1. Frontliner
2. Covid 19
3. Guro
4. Pamilya
4. Pamilya
5. Kaibigan
Gawain 5 Bugtong ko, Isusulat ko!

Panuto: Sumulat ng sariling bugtong batay sa mga sumusunod na paksa.
1. Lapis
31
2. Relo
3. Salamin
(mirror)
4. Libro
5. Tsinelas
Repleksiyon
Panuto: Pumili ng isang nagugustuhang karunungang-bayan na iyong isinulat at ipaliwanag

kung paano ito isasabuhay.
32
KARUNUNGANG-BAYAN PAGSULAT
KRAYTIRYA Napakahusay Mahusay Katamtaman Umuunlad

(4) (3) (2) (1)
Kaugnayan sa Lubos na Medyo Kakaunti ang Walang

Paksa nakapanghihikaya nakapanghihi panghikayat gaanong
t at kaugnay na - kayat; at malayo ang panghikayat
kaugnay sa paksa medyo kaugnayan sa at walang
. kaugnay sa paksa. kaugnayan
paksa sa
Pamantayan sa Pagsulat ng Karunungang-bayan
33
Mga Sanggunian
A. Aklat
UP Sentro ng Wikang Filipino(2010). UP Diksiyunaryong Filipino:

Binagong Edisyon.Quezon City: Anvil Publishing.
34
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Gawain 2
Rubrik
Gawain 3
Rubrik
Gawain 4
Rubrik
Gawain 5
Rubrik
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel
Seksiyon: Petsa
35
GAWAING PAGKATUTO
KARUNUNGANG-BAYAN
Ang mga katangian ng mga karunungang-bayan ay naipabatid na sa iyo. Upang higit
na mabisa ang iyong kaalaman sa pagsusuri ng pagkakatulad at pagkakaiba ng mga tao,
bagay o pangyayari ay kailangang ang maayos na paghahambing.
Magiging malinaw, maayos at makabuluhan ang mga bagay na nais nating ipahayag
kung gamitin nang wasto ang mga angkop na salita na nagsasaad ng paghahambing
Paunlarin natin ang iyong kakayahan sa pagbuo ng karunungang-bayan gamit ang
paghahambing.
.

Nagagamit ang paghahambing sa pagbuo ng alinman sa bugtong, salawikain, sawikain o
kasabihan (eupemistikong pahayag) (F8WG-Ic-17 )
Gawain 1 Paghambingin mo!
Panuto: Paghambingin ang dalawang larawan na nakikita sa ibaba.
1.
Lee Min Ho Daniel Padilla
36
2.
KATHRYN BERNARDO
LISA (BLACK PINK)
Gawain 2
Pag-aralan Natin!
Panuto: Basahin at unawain ang teksto.
 isang paraan ng pagpapahayag na

 Ginagamit din ang
naglalarawan at nagkukumpara ng
paghahambing sa
mga bagay o salitang
pagkakaiba ng mga anyo
 magkatulad ang anyo at
at katangian ng isang
katangian. bagay o salita .
PAGHAHAMBING
 Nagbibigay linaw sa  May dalawang uri ng

isang paksa . paghahambing.
37
Dalawang uri ng Paghahambing
PAHAMBING NA MAGKATULAD PAHAMBING NA DI MAGKATULAD
Ginagamit ito kung ang dalawang

pinaghahambing ay magkapareho at
PAHAMBING NA magkapantay ang katangian at antas.
MAGKATULAD
-ginagamit ang mga panlaping kasing, sing,
magsing at magkasing o gaya ng mga salitang
gaya, tulad, paris, kapwa at pareho.
Halimbawa:
1.
Parehong matulungin ang magkapatid na sina Ana at Annie kaya sila
ay pinagpapala ng Maykapal.
2.
Kapwa masipag sa pag-aaral ang magkaibigang Shailanie at Charisma
kaya naman sila ay naging matagumpay sa buhay.
3.
Kasimbilis ng kidlat ang pagkalat ng sakit na Corona virus sa ating bansa.
Ginagamit ito kung ang dalawang pinaghahambing ay may magkaibang katangian at antas.
a. Pasahol= kung ang isa sa pinaghahambing ay mas mababa o may kulang sa katangian na mayroon ang isa.
PAHAMBING NA DI MAGKATULAD
b. Palamang= kung ang isa sa pinaghahambing ay nakalalamang o nakakahigit sa isa, gumagamit ito ng mga
38
Halimbawa:
1.
Naniniwala ako na mas marami pa rin ang mga taong nag-iisip ng positibo kaysa sa
negatibo sa kabila ng kinakaharap natin ngayon.
2.
Higit na mahaba ang oras na ginugugol natin ngayon sa loob ng ating kabahayan
dahil sa pandemiya.
3.
Di-gaanong napapansin ng iba ang kabutihang nagagawa ni Angel Locsin kaysa sa
mga taong nasa pwesto na walang ginagawa.
Panuto: Tukuyin kung anong uri ng paghahambing ang ginamit sa sumusunod na mga
pahayag. Lagyan ng check ang napiling sagot.
1. Lalong kahanga-hanga ang taong gumagawa ng kabutihan sa panahon ngayon dahil

hindi nila iniisip ang panganib na dulot ng covid 19.
MAGKATULAD DI MAGKATULAD
2. Di - hamak na matiyaga ang mga taong namulat sa kahirapan kaysa sa lumaki

sa yaman.
3. Higit na malakas ang lagapak ng taong mataas ang lipad kaysa sa taong
mapagkumbaba.
4. Parehong mahalaga ang oras at araw natin sa mundong ibabaw.

5. Pareho siya ng isang taong tamad kaya’t madalas salat.
39
Gawain 3 Pangungusap ko, Sulat ko!
Panuto: Bumuo ng sariling pangungusap batay sa iyong karanasan gamit ang mga
paghahambing na nakalagay sa loob ng kahon.
Pahambing na Magkatulad
pareho kapwa magkasing-
1.
2.
3.
40
Pahambing na Di magkatulad
higit di-gaano mas
4.
5.
6.
41
Gawain 4 Basa ko, Buo ko!
Panuto: Batay sa mga karunungang-bayan na mababasa sa bawat aytem, bumuo ng mga

pahayag na paghahambing. Isulat ang sagot sa patlang.
Halimbawa: Mag-ihaw hangang may baga,

Nang di magsisi kung abo na.
Pahayag : (Higit) Higit na mainam ang maging maagap kaysa maging masipag.
1. Huwag ipagyabang ang yaman,

Dahil di ito madadala sa libingan.
2. Tumatakbo ngunit walang paa, Siya ang nagdadala ng gabi at umaga.
3. Walang sumisira sa bakal Kundi ang sarili niyang kalawang.
4. Ang nanay na nangangaral,

Sa kanyang anak ay nagmamahal.
42
5. Bago mo linisin ang ibang looban, Linisin mo muna ang iyong sariling bakuran.
Gawain 5 Reaksyon mo, Gawa mo!
Panuto: Pumili ng dalawang karunungang-bayan sa ibaba at sumulat ng tig-isang halimbawa

ng mga ito. Ibigay ang kahulugan at sumulat ng paghahambing ukol dito.
SALAWIKAIN SAWIKAIN KASABIHAN BUGTONG
SARILING KAHULUGAN PAGHAHAMBING

HALIMBAWA
1.
2.
Repleksiyon
43
Ngayon, nadagdagan pa ang iyong kaalaman sa pinag-aralang katuturan ng
paghahambing at iba’t ibang uri nito. Nalaman mo na kung paano suriin ang antas na
katangian ng dalawang tao,, bagay, ideya upang makatulong sa mas malawak na pagtingin sa
mga ito.
Ilahad mo sa isa-dalawang talata o mahigit pa ang iyong kuro-kuro at opinyon batay
sa iyong sariling karanasan hinggil sa pahayag na ito: Ang dila ay walang buto ngunit
nakadudurog ng puso. Gumamit ng mga pahayag na naghahambing.
Malugod kitang binabati! Napagtagumpayan mo ang pagsagot sa mga Gawain.
Mga Sanggunian
44
A. Aklat
Baisa-Julian, A. (2017). Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix Publishing
B. Internet
“Paghahambing na magkatulad at di magkatulad”, Jhade Quiambao,July 16,2017, naakses

mula sa https://www.slideshare.net/SmileNiBadjhe/paghahambing-na-magkatulad-at-di-
magkatulad
“Daniel Padilla Image”,Star Cinema,February 2,2019, naakses mula sa https://starcinema.abs-
cbn.com/2019/2/8/news
“Lee Min-Ho”,RamenLover,AsianWiki.com,February 28,2020 naakses mula
sa http://asianwiki.com/Lee_Min-Ho
“Kathryn’s got rice”,Jet Valle,Bussiness Mirror,February 7,2020, naakses mula
sa https://businessmirror.com.ph/2020/02/07/kathryns-got-rice/
“Lisa Blackpink iPhone X Wallpaper with 1080x1920 Resolution”, Jennifer H. King,
3DiPhoneWallpaper,August 25,2019, naakses mula sa https://3diphonewallpaper.com/lisa-
blackpink-iphone-x-wallpaper-10716/
“Need a hug during the coronavirus pandemic? Facebook has a new feel-good reaction
for that”,Jessica Guynn,EmeaTribune,April 17,2020, naakses mula sa
https://emeatribune.uk/need-a-hug-during-the-coronavirus-pandemic-facebook-has-a-new-
feel-good-reaction-for-that/
https://www.bitmoji.com/
45
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
Maaring magkakaiba ang sagot.
Gawain 2
1. DI MAGKATULAD
2. MAGKATULAD
3. DI MAGKATULAD
4. MAGKATULAD
5. DI MAGKATULAD
Gawain 3
Gawain 4
Gawain 5
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
46
Seksyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
EPIKO

Mahalaga sa mga sinaunang pamayanan ang epikong bayan. Bukod sa bisang
pangkaaliwan, ito ay nagsisilbing pagkakakilanlang panrehiyon at pangkultura. Ginagamit ito
sa mga ritwal at pagdiriwang upang maitanim at mapanatili sa isipan ng mga mamamayan
ang mga kinagisnang ugali at paniniwala, gayundin ang mga tuntunin sa buhay na pamana ng
ating mga ninuno.
Ang mga mamamayan sa Mindanao ay mayaman sa panitikan. Nagpapatunay nito ang

katipunan ng aklat na nagtataglay ng epikong pinamagatang Darangan. Ang mga epikong ito
ay binubuo ng 25 na kabanata. Ito ay naglalaman ng kabayanihan, kagitingan, at kahanga-
hangang gawain ng mga Meranao. Isa sa mga kilalang epiko mula sa Darangan ay ang
Bantugan. Orihinal na naitala ang epikong ito sa wikang Meranao na sinasabing isang wikang
Malayo-Polynesian. Napakalaki ang gampanin ng panitikan sa pag-unlad ng ating bansa
sapagkat dito matutunghayan ang ating kasaysayan bago pa dumating ang mga kastila. Sa
gawaing ito masusuri mo kung gaano kahalaga ang panitikan sa ating buhay bilang Pilipino.

Nakikinig nang may pag-unawa upang: -mailahad ang layunin ng napakinggan -
maipaliwanag ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari (F8PN-Ig-h-22).
Panuto
Basahin nang tahimik ang buod ng Bantugan (Epiko ng Maranao).
Buod ng Bantugan (Epiko ng Maranao)
Sa isang malayong kaharian sa Mindanao, may isang hari na may dalawang anak na
lalaki na sina Prinsipe Madali at Prinsipe Bantugan. Si Bantugan ay nagpapakita ng
katangiang magaganda sa murang edad na higit pa sa kay Madali. Napakatalino, mabilis
matuto ng mga sandata at malakas si Bantugan.
Unang tanda na siya ay magiging isang magaling na sundalo si Bantugan ay ng makita
siya nang mapatay niyang mag-isa ang isang malaking buwaya na nakapatay sa ilang taong-
bayan, na hindi makapaniwala sa kanilang nakita.
“Napakalakas niya!”
“Paano nakaya ng isang tao na ganito kabata na patayin ang buwaya? Sinasapian siguro
siya ng mga diyos!”
“Halika, pasalamatan natin ang prinsipe sa pagpatay niya sa halimaw!”

Sa kabinataan ni Prinsipe Bantugan ay naging pinakamagaling na sundalo siya sa kaharian.
Lagi niyang pinamumunuan ang mga sundalo sa labanan at lagi silang nagwawagi laban sa
mga kalabang kaharian. Naging bukambibig ang kaniyang pangalan ng lahat ng mga sundalo
ng mga kalapit na kaharian.
47
Hindi nagtagal ay wala nang kaharian na nangahas kumalaban sa kanila. Kapayapaan
at pag-unlad ang naghari sa kaharian dahil natamo nilang respeto at pagkilala ng mga kalapit
na kaharian.
Pagkamatay ng kanilang amang hari, hinirang na bagong hari ang kanyang
nakatatandang kapatid na si Prinsipe Madali. Nagkaroon ng mga protesta ang mga nasa
ranggo sapagkat nais nila na maging bagong hari si Bantugan.
“Si Prinsipe Bantugan ay matapang at malakas, kaya niya tayong protektahan laban sa mga
kaaway!” sabi ng isang matanda sa pamilihan.
“Sang-ayon ako sa iyo,” sagot ng matandang lalaki. Subalit hindi ito pinansin ni Bantugan
sapagkat nalaman niyang karapat-dapat na tagapagmana ng trono si Madali, ang panganay sa
kanilang dalawa.
“Nararapat lamang na ang kapatid ko ang maging bagong hari dahil napag-aralan na niya
kung paano magpatakbo ng gobyerno”
“Alam niya kung paano ang pamamalakad sa ugnayang panlabas. At marami siyang
magandang ideya upang mapaganda ang buhay ng bawat mamamayan!”
Tumango na lamang ang mga ministro at kawal. Ngunit isang araw, nagkaroon ng
isang bitak sa pagitan ng dalawang magkapatid. Hindi lamang matapang at malakas si
Bantugan, siya rin ay napakakisig. Maraming magagandang babae sa kaharian ang
nahuhumaling sa kanya. Dahil sa inggit, nagpahayag si Madali ng isang kautusan.
“Hindi ko gusto na kahit sino, kahit sino, ang makikipag-usap sa aking kapatid na si
Prinsipe Bantugan. Sino man ang makita na nakikipag-usap sa kanya ay ipakukulong o kaya
ay parurusahan nang malubha.”
Sa labis na kalungkutan, umalis ng kanilang kaharian si Bantugan hanggang
nagkasakit at namatay malapit sa Kaharian ng Lupaing nása Pagitan ng Dalawang Dagat.
Nakita ng hari at ni Prinsesa Datimbang ang katawan ni Bantugan at agad inilapit ang
kanilang balita sa pulong ng mga tagapayo. Isang loro ang biglang pumasok sa bulwagan at
nagsabing ang nakaburol ay si Prinsipe Bantugan, ang mabunyi at kilalang prinsipe ng
Bumbaran.
Nang mabalitaan ito ni Haring Madali ay nanaig ang pagmamahal at inalis ang
kinikimkim na inggit sa kapatid. Agad na lumipad sa langit kasama ang isang kasangguni
upang bawiin ang kaluluwa ng kapatid at pilit na ibinalik ang kaluluwa sa katawan ni
Bantugan. Muling nabuhay si Bantugan. Kumalat ang balita ng kaniyang pagkamatay
hanggang sa kaaway na kaharian at kay Haring Miskoyaw. Sinugod ng mga kawal ni
Miskoyaw ang Bumbaran at nabihag si Prinsipe Bantugan na may nanghihinà pang katawan.
Nang magbalik ang lakas, buong bangis na nakipaglaban hanggang mapuksa niya ang hukbo
ng mga kaaway at nailigtas ang buong Bumbaran. Pagkatapos niyang magtagumpay, dinalaw
lahat ang mga kahariang karatig ng Bumbaran at pinakasalan ang lahat ng prinsesang
kanyang katipan at inuwi sila sa Bumbaran. Buong galak na sinalubong ni Haring Madali at
nag-utos ng panibagong pagdiriwang. Ang buhay ni Prinsipe Bantugan ay naging maligaya
hanggang sa muling sandali.
Gawain 1
Panuto: Sagutin ang mga katanungan at isulat ang titik ng tamang sagot bago ang bilang.
Mga gabay na tanong
48
1. Ano-ano ang mga katangiang taglay ni Prinsipe Bantugan?
A. Matapang, pasaway, at malakas.
B. Mahina, matatakutin at pasaway.
C. Pasaway, malakas, at matatakutin
D. Malakas, matapang, at masunurin
2. Bakit kaya pinili pa niyang maging prinsipe gayong siya ang pinakamagaling at
gusto ng mga taong maging bagong hari ng Bumbaran?
A. Walang tiwala sa kanya ang taumbayan
B. Ayaw niyang magkaroon ng responsibilidad.
C. Gusto niyang manatili na Prinsipe sa kanilang kaharian.
D. Dahil naniniwala siya na dapat panganay ang papalit sa trono ng kanilang ama
bilang pagrespeto sa nakatatandang kapatid.
3. Makatwiran ba ang ginawang utos ng hari laban sa kanyang kapatid?

A. Hindi, dahil siya ay malakas.
B. Hindi, dahil pinaiiral niya ang kanyang inggit sa kapatid.
C. Oo, dahil labag sa kanilang kaharian ang pakikipag-usap sa kapwa.
D. Oo, dahil kailangan na maipakita ng isang prinsipe ang pagiging matapat.
4. Anong katangian ang ipinakita ni Prinsesa Datimbang sa kuwento?

A. Masunurin sa batas ng kaharian.
B. Pabarabara siyang magdesisyon.
C. May respeto sa konseho ng kaharian.
D. Pagiging magalang sa konseho ng kaharian.
5. Bakit kaya hindi natiiis ni Haring Madali na pabayaan ang kapatid na si Prinsipe
Bantugan sa huling bahagi ng kuwento?
A. Dahil mahal niya ang kanyang kapatid.
B. Dahil ayaw niyang mamatay ang kapatid.
C. Dahil responsibilidad niya bilang panganay.
D. Dahil mawalan siya ng kaagaw sa kaharian.
Gawain 2
Panuto: Pagtapat-tapatin ang mga larawan sa bawat pahayag ayon sa pagkakaugnay-ugnay ng
mga pangyayari. Isulat ang wastong titik ng tamang sagot sa bawat bilang.
49
Hanay A Hanay B
1.
a. Dahil sa matinding kalungkutan, umalis si Prinsipe

Bantugan at pumunta sa ibang lupain.
2.
b. Inabot siya ng sakit at namatay sa pintuan ng
palasyo ng kahariang nasa pagitan ng dalawang
dagat.
3.
c. Nang malaman ni Haring Madali ang nangyari sa
kapatid ay agad siyang lumipad sa langit kasama
ang isang kasangguni upang bawiin ang kaluluwa
ng prinsipe.
4.
d. Sumalakay si Haring Miskoyaw sa Bumbaran
dahil nalaman niyang namatay si Prinsipe
Bantugan.
5.
e. Pinakasalan ni Prinsipe Bantugan ang lahat ng
mga prinsesang kanyang katipan mula sa karatig
ng Bumbaran at umuwi sila sa kanilang kaharian.
6.
f. Lumaban si Prinsipe Bantugan ngunit dahil mahina
pa siya, nabihag siya at iginapos. Ngunit nagbalik ang
kanyang lakas at nilagot ang gapos.
7.
g. Habang sila’y nagpupulong ay isang loro ang
pumasok sa bulwagan at nagsabing ang nakaburol
ay ang balitang Prinsipe Bantugan ng Bumbaran.
50
8.
h. Nagulumihanan ang magkapatid na hari at
prinsesang nagngangalang Prinsesa Datimbang ng
naturang kaharian dahil hindi nila nakilala si
Prinsipe Bantugan.
9.
i. Si Prinsipe Bantugan ay balita sa kanyang lakas at
tapang kaya’t walang nangangahas na lumaban sa
kanilang kaharian.
10.
j. Nainggit si Haring Madali sa kapatid. Ipinagbawal
niya sa kanyang mga nasasakupan na kausapin si
Prinsipe Bantugan.
Gawain 3
Panuto: Mula sa binasang akda lagyan ng tsek ( ̷) sa loob ng kahon kung tama ang pahayag
at (x) ekis naman kung hindi.
Mga Pahayag Sagot
51
1. Binawi ni Haring madali ang kaluluwa ng kapatid sa langit.
2. Napakatalino, mabilis matuto ng mga sandata at malakas si Bantugan.
3. Agad na nakilala ni Prinsesa Datimbang ang namatay na si Prinsipe

Bantugan.
4. Umalis si Prinsipe Bantugan sa Bumbaran dahil takot siya sa

kanyang kapatid na hari.
5. Si Prinsipe Bantugan ay matapang, malakas, makisig kaya’t

maraming mga magagandang babae sa kaharian ang nahuhumaling
sa kanya.
6. Pinasalamatan si Prinsipe Bantugan ng ilang taumbayan sa pagpatay
niya sa halimaw.
7. Nagkaroon ng protesta sa mga nasa ranggo dahil nais nilang si

Prinsipe Bantugan ang maging bagong hari.
8. Masaya si Prinsipe Bantugan sa iniutos ng kanyang kapatid na hari.

9. Hindi alam ni Haring Miskoyaw na nabuhay na muli si Prinsipe
Bantugan kaya nagkaroon ng pagdiriwang.
10. Pinakasalan ni Prinsipe Bantugan ang lahat ng prinsesang kanyang

katipan at umuwi sila sa Bumbaran.
Gawain 4
Panuto: Ibigay ang mahahalagang pangyayari sa akdang binasa gamit ang Problema-
Solusyong Balangkas.
Epikong Bantugan
Suliranin
52
1. Sino ang may problema sa kuwento?
2. Ano ang naging problema nito?
3. Saan nag-umpisa ang kanyang problema?
4. Kailan nagsimula ang kanyang problema?
5. Bakit ito naging problema?
6. Paano ito naging problema?
Solusyon
7-8. Mga 9. Mga Resulta

10. Kinalabasan o
Gawain 5 Tangkang Wakas ng
Solusyon
Panuto: Gamit ang Problem-Effect-Cause-Solution (PECS) Chart,Pangyayari
magbigay ng mga
dahilan/sanhi, epekto at mga posibleng solusyon kung paano malulutas ang mga suliranin.
Isulat ang sagot sa loob ng kahon.
Suliranin (Problem) Sanhi (Effect) Epekto (Cause) Solusyon (Solution)
53
1. Palagiang pagliban
ng mga mag-aaral
2. Laging huli sa
pagpasok ng klase
3. Pagbaba ng marka
ng mga mag-aaral
Repleksiyon
Ang nalaman ko ay ...
54
Napagtanto kong…
Kaya naman…
Sanggunian
A. Aklat
Ailene Baisa-Julian et.al. (2017). Pinagyamang Pluma (Ikalawang Edisyon). Quezon City:
Phoenix Publishing House, Inc.
Devin Liey Cansejo. (2020) personal na guhit sa mga retrato mula
pahina 48-50.
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. d
2. d
3. b
55
4. c
5. a
Gawain 2
1. i 6. c
2. j 7. d
3. a 8. f
4. h 9. e
5. g 10. b
Gawain 3
Mga Pahayag Sagot
1. Binawi ni Haring madali ang kaluluwa ng kapatid sa langit.
2. Napakatalino, mabilis matuto ng mga sandata at malakas si Bantugan.

3. Hindi pinakialaman ni Prinsesa Datimbang ang namatay na si Prinsipe Bantugan. X
4. Hindi umalis si Prinsipe Bantugan sa Bumbaran dahil hinarap niya nang buong X
tapang ang kanyang kapatid na hari.
5. Si Prinsipe Bantugan ay matapang, malakas, makisig kaya’t maraming mga
magagandang babae sa kaharian ang nahuhumaling sa kanya.
6. Pinasalamatan si Prinsipe Bantugan ng ilang taumbayan sa pagpatay niya sa
halimaw.
7. Nagkaroon ng protesta sa mga nasa ranggo dahil nais nilang si Prinsipe Madali X
ang maging bagong hari.
8. Masaya si Prinsipe Bantugan sa iniutos ng kanyang kapatid na hari. X
9. Hindi alam ni Haring Miskoyaw na nabuhay na muli si Prinsipe Bantugan kaya
nagkaroon ng pagdiriwang.
10. Pinakasalan ni Prinsipe Bantugan ang lahat ng prinsesang kanyang katipan at
umuwi sila sa Bumbaran.
Gawain 4
Maaaring ang sagot ng mga mag-aaral sa gawaing Problema-Solusyong-Balangkas ay
magkakaiba ng interpretasyon.
1. Si Haring Madali ang may problema sa kuwento.
2. Walang babaeng nagkagusto sa kanya sa kaharian.
56
3. Nag-umpisa lamang sa inggit nito sa kapatid.
4. Nagsimula ang kanyang problema noong piliin ng taumbayan si Prinsipe Bantugan
bilang hari sa Bumbaran ngunit di niya ito tinanggap.
5. Dahil pakiramdam niya na wala siyang silbing hari.
6. Naging problema ito dahil ito ang dahilan ng paglisan ng kapatid hanggang nagkasakit
at namatay.
7. Binawi niya ang kaluluwa ng kapatid sa langit.
8. Ibinalik ang kaluluwa nito sa katawan ni Prinsipe Bantugan.
9. Nang malaman ni Haring Miskoyaw na namatay na si Prinsipe Bantugan ay agad
siyang sumalakay sa Bumbaran kasama ang kanyang buong hukbong sandatahan.
10. Pinuksa niya ang hukbo ng kaaway na hari at iniligtas ang buong Bumbaran pagkatapos
nagkaroon silá ng malaking pagdiriwang at nawala na ang inggit sa puso ni Haring Madali
kaya’t masayang namuhay sa kaharian ng Bumbaran si Prinsipe Bantugan kasáma ang
mga pinakasalan niyang prinsesa.
Gawain 5
Sanhi Bunga Solusyon
1 Kahirapan/katamaran Kulang sa kaalaman sa Pagiging masipag sa
asignatura pagpasok
2 Trapik/madaming gawain Hindi makahabol sa Maagang gumising
sa bahay paunang pagsusulit upang makarating sa
takdang oras at
magampanan ang mga
gawain sa bahay nang
mas maaga.
3 Nalulong sa paglalaro ng Pagbaba ng grado Bawasan ang paglalaro sa
computer games mga computer games
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
57
Seksiyon: Petsa:_
GAWAING PAGKATUTO
ALIGUYON (Epiko ng Ifugao)

Bawat isa ay maaaring maituturing na bayani. Kanya-kanyang paraan upang

maipakita ang kabayanihan lalong lalo na sa panahon ng pangangailangan.
Ang epiko ay tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing tauhan

na nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa karaniwang tao na kadalasan siya’y buhat sa lipi
ng mga Diyos o Diyosa. Karaniwang pinapaksa sa epiko ang kabayanihan ng pangunahing
tauhan sa kanyang paglalakbay at pakikidigma.
Ang salitang epiko ay galing sa Griyego na epos na nangangahulugang ‘awit’ ngunit

ngayon ito’y tumutukoy sa pasalaysay na kabayanihan.
Tuklasin ang kabayanihan ni Aliguyon sa teksto.
Napapaunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng paghihinuha batay sa

mga ideya o pangyayari sa akda, dating kaalaman kaugnay sa binasa. (F8PB-Ig-h-24)
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang epiko ng Ifugao. Maaari mong pakinggan o
panoorin sa linkilitus na ito .https://www.youtube.com/watch?v=zv9mc5JNeg4
Aliguyon
(Epiko ng mga Ifugao)
Sa mga hinagdang taniman sa bulubundukin naninirahan si Aliguyon, isang
mandirigmang Ipugaw na mabilis at magaling sa paghawak ng sibat. Anak siya ni Antalan, isa
ring mandirigma. Maagang natuto ng pakikipaglaban si Aliguyon sa tulong ng kanyang
ama. Ang unang larangan ng digma ni Aliguyon ay ang matitigas na lupa sa tabi ng kanilang
tahanan. Ang unang sandata niya ay ang trumpo at ang mga unang kalaban niya sa larong ito
ay ang mga bata rin sa kanilang pook. Kapag pinawalan ni Aliguyon ang kanyang trumpo,
matining na matining na iikot ito sa lupa o kapag inilaban niya ito sa ibang trumpo, tiyak na
babagsak na biyak ang laruan ng kanyang kalaban.
Tinuruan din siya ng kanyang amang si Antalana ng iba’t ibang karunungan:

umawit ng buhay ng matapang na mandirigma, manalangin sa Bathala ng mga mandirigmang
ito at matutuhan ang mga makapangyarihang salita sa inusal ng mga pari noong unang
58
panahon.
Ikinintal ni Antalan sa isip at damdamin ng anak ang katapangan at

kagitingan ng loob. Talagang inihanda ng ama si Aliguyon upang maipaghiganti siya ng anak
sa matagal na niyang kaaway, kay Pangaiwan ng kabilang nayon. Nang handang-handa na si
Aliguyon, nagsama siya ng iba pang mandirigma ng kanilang nayon at hinanap nila ang
kalaban ni Antalan. Subalit hindi si Pangaiwan ang natagpuan kundi si Dinoyagan, ang anak
na lalaki nito. Mahusay din siyang mandirigma, tulad ni Aliguyon, inihanda rin
siya ng kanyang ama sa pakikipaglaban upang maipaghiganti siya ng anak sa kalaban niyang
si Antalan.
Kaya anak sa anak ang nagtagpo. Kapwa sila matatapang, kapwa magagaling sa
pakikipaglaban lalo na sa paghawak ng sibat.
Itataas ni Aliguyon ang kanyang sibat. Nangingintab ito lalo na kung

tinatamaan ng sikat ng araw. Paiikutin ang sibat sa itaas saka mabilis ang kamay ng binatang
kalaban. Aabangan ng matipunong kanan ang sibat na balak itimo sa kanyang dibdib.
Tila kidlat na paroo’t-parito ang sibat. Maririnig na lamang ang haging nito at
nagmistulang awit sa hangin.
Nanonood ang mga dalagang taga-nayon at sinusundan ng mga mata ang

humahanging sibat. Saksakin mo siya, Dinoyagan!
Sasawayin sila ng binata, Kasinggaling ko siya sa labanang ito.
Araw-araw ay nagpatuloy ang kanilang laban hanggang sa ito’y

inabot ng linggo, ng buwan. Kung saan-saan sila nakarating. Nagpalipat-lipat ng pook,
palundag-lundag, patalun-talon sa mga taniman.
Namumunga na ang mga palay na nagsisimula pa lamang sumibol nang simulan nila
ang labanan. Inabot ng taon hanggang sa sila’y lubusang
huminto ng pakuluan ng sibat. Walang nasugatan sa kanila. Walang natalo.
Naglapit ang dalawang mandirigma. Nagyakap at nagkamayan, tanda ng

pagkakaibigan at pagkakapatiran. Dakila si Aliguyon. Dakila si Dinoyagan. Ipinangako
nilang sa oras ding iyon na lilimutin na ang alitan ng kanilang ama. Nagdiwang ang lahat.
Lalong nagkalapit ang damdamin ng dalawang mandirigma nang mapangasawa si

Aliguyon si Bugan, ang kapatid ni Dinoyagan at nang maging kabiyak ng dibdib ni
Dinoyagan ang kapatid ni Aliguyon. Nanirahan sila sa kani-kanilang nayon. Doon sila
namuhay nang maligaya. Doon lumaki ang kani-kanilang mga supling.
Kung may pista o anumang pagdiriwang sa kanilang nayon, buong kasiyahang

pinanonood ng mga taga-nayon ang dalawa lalo na kung sila’y sumasayaw. Kung mahusay
sila sa pakikidigma ay mahusay din sila sa pagsasayaw. Lumulundag sila at pumailanlang na
parang maririkit na agila.
Sa kani-kanilang nayon, tinuruan nina Aliguyon at Dinoyagan ang mga tao tungkol sa
marangal na pamumuhay, karangalan, at katapangan ng mga mandirigma, at pagmamahal at
pagmamalasakit sa Inang Bayan. Kahit na sila’y pumanaw, binuhay ng mga Ipugaw ang
59
kanilang kadakilaan. Inaawit ang kanilang katapangan. Hindi mawawala sa puso at
kasaysayan ng mga Ipugaw ang kagitingan ng dalawang mandirigma. Nagpasalin-salin sa
mga lahi ng Ipugaw, ng mga Pilipino ang dakilang pamana ng mga dakilang mandirigma.
Gawain 1. Arrow Up, Arrow Down
Panuto: Lagyan ng ( ) kung ang pahayag ay Tama at ( ) kung ang pahayag ay Mali.
1. Sa kanilang nayon, itinuro nina Aliguyon at Dinoyagan ang katapangan

ng mandirigma
2. Dumanak ang dugo sa pag-aaway ng dalawang pamilya sa pamumuno ni

Aliguyon.
3. Ikinintal ni Antalan kay Aliguyon ang pagmamahal sa pamilya ng

kanyang kaaway.
4. Sa kanilang lugar, tinaguriang dakila ang dalawang mandirigma sa isip

ng mga Ifugao.
5. Naging magkaibigan ang dalawang mandirigma at nagbunyi ang mga

taga Ifugao.
Gawain 2: Countdown! Tatlo…Dalawa…Isa…
Panuto ; Paunlarin ang kakayahan sa pag-unawa sa binasa.
1. Magsulat ng tatlong katotohanan na nangyayari sa ating buhay mula sa epikong binasa.

A.
B.
C.
2. Magsulat ng dalawang katanungan na makapaglalahad ng kabayanihan ni Aliguyon?

A.
B.
3. Magsulat ng isang opinyon o ideya na maaaring maidugtong na pangyayari sa akda.

A.
Gawain 3
Panuto: Magsulat ng tatlong pangyayari na nagpapatunay na ang akdang binasa ay epiko ng
Ifugao.
60
1.
Gawain 4
61
Panuto: Basahin at unawain ang natatanging kwento ng isang bata kung paano malabanan ang
COVID 19. Sagutin ang mga gabay na tanong sa ibaba ng teksto.
Ikaw ang aking Bayani

Helen Patuck
Bayani ni Sara ang nanay niya dahil siya

ang pinakamagaling na at pinakamagaling na siyentipiko sa buong mundo.
nanay Ngunit kahit ang Sara ay walang mahanap na lunas para sa coronavirus.
nanay ni “Ano ang itsura ng COVID-19?” tanong ni Sara sa
nanay niya.
“Sa sobrang liit ng COVID-19, o coronavirus,
hindi natin iyon nakikita,” sabi ng nanay niya. “Ngunit
kumakalat ito sa mga ubo at bahing ng mga taong may
sakit, at kapag hinawakan nila ang mga tao o bagay na
nasa paligid nila. Ang mga taong may sakit ay
nagkakalagnat at nagkakaubo at puwede ring
mahirapang huminga.”
“Ibig sabihin ba noon, hindi natin iyon malalabanan dahil hindi natin ‘yon nakikita?” tanong
ni Sara.
“Kaya natin iyong labanan,” sabi ng nanay ni Sara. “Kaya kailangan kong masigurong ligtas
ka, Sara. Maraming uri ng tao ang tinatamaan ng virus, at makatutulong ang lahat sa paglaban
natin dito. Espesyal ang mga bata at makatutulong din sila. Kailangan ninyong manatiling
ligtas para sa ating lahat. Kailangan kitang maging bayani ko.
Humiga si Sara noong gabing iyon at hindi niya

naramdamang bayani siya. Naiinis siya. Gusto niyang
pumasok sa paaralan pero sarado ang paaralan niya.
Gusto niyang makita ang mga kaibigan niya pero hin d

ito ligtas gawin. Gusto ni Sara na tumigil na ang
coronavirus sa pananakot sa mundo niya.
“May mga super power ang mga bayani,” sabi niya

sa sarili niya bago siya pumikit para matulog. “Ano’ng
mayroon sa akin?”
May malumanay na boses na biglang bumulong sa
kanyang pangalan sa kadiliman.
“Sino’ng nariyan?” pabulong na sagot ni Sara.
“Ano ang kailangan mo para maging bayani, Sara?” tanong sa kanya ng boses.
“Kailangan ko ng paraan para masabihan ang lahat ng bata sa buong mundo kung paano nila
mapoprotektahan ang mga sarili nila para maprotektahan nila ang ibang tao...” sabi ni Sara.
“Ano’ng kailangan kong maging para matulungan ka?” tanong ng boses.
62
“Kailangan ko ng nakalilipad... ‘yung may malaking boses... at ‘yung makatutulong!”
May narinig siyang mabilis na gumalaw at

namangha siya sa nakita niyang naaaninagan ng
liwanag ng buwan...
“Ano’ng tawag sa ‘yo?” pagulat na tanong ni

Sara. “Ako si Ario,” sagot nito sa kanya.
“Hindi pa ako nakakita ng Ario dati,” sabi ni
Sara. “Narito lang naman ako,” sabi ni Ario.
“Galing
ako sa puso mo.”
“Kung tutulungan mo ako… masasabihan ko ang

lahat ng bata sa buong mundo tungkol sa coronavirus!”
sabi ni Sara. “Puwede akong maging bayani! Pero teka
lang, Ario. Ligtas bang lumabas habang mayroon pang
kumakalat na coronavirus?”
“Kapag kasama mo lang ako, Sara,” sabi ni Ario. “Walang makakasakit sa iyo kapag
magkasama tayo.”
Mula sa : “My Hero is You”https://interagencystandingcommittee.org/system/files/2020-

05/My%20Hero%20is%20You%2C%20Storybook%20for%20Children%20on%20COVID-
19%20%28Tagalog%29.pdf
A. Mga gabay na tanong:
1. Batay sa inyong pag-unawa sa teksto, ano ang trabaho ng kanyang ina?

A. Abogado B. Guro C. Pulis D. Siyentipiko
2. Sa pagkakaalam ni Sara, ano ang taglay ng isang bayani?
A. Agimat B.Sandata C. Super powers D. Mahiwagang Bato
3. Bakit nainis si Sarah nang humiga siya sa gabing iyon?
A. Hindi siya makakapaglaro
B. Hindi niya naramdamang bayani siya
C. Ayaw siyang palabasin ng kanyang nanay.
D. Matagal na siyang nakakulong sa kanilang bahay.
4. Lahat ng mga sumusunod ay nais gawin ni Sara sa kanyang mga kaedad?
A. Makatulong sa kanyang mga kaedad.
B. Protektahan ang kanilang sarili para maproktehan ang lahat.
C. Makalabas ng bahay at makita ang sitwasyon sa kanilang paligid.
D. Makalipad upang mapagsabihan ang mga bata kung ano ang dapat gawin.
5. Saang galing ang natatanging kaibigan ni Sara?
A. Sa kadiliman B. Sa puso ni Sara C. Sa Virus D. Sa Gamot
B. Paghinuha
Panuto: Ayusin ang mga larawan ayon sa wastong pagkasunod-sunod upang mabuo ang
huling bahagi ng kwento ni Sara. Isulat ang 1 hanggang 5 at ilarawan ang guhit.
63
1.Sagot: 2.Sagot:
4.Sagot: 5.Sagot
Repleksiyon
64
Paalpabetong pagninilay. Mag-isip ng isang ideya na nagsisimula sa bawat letra na
tumatalakay sa pagiging bayani ng isang tao.
I
Mga Sanggunian
A. Aklat
Ailene Baisa-Julian et.al. (2017). Pinagyamang Pluma (Ikalawang Edisyon). Quezon City:
Phoenix Publishing House, Inc.
Al, L. F. (2010). Sanayang Aklat sa Filipino II.
Guimarie, A. M. (2018). Pinagyamang Wika at panitikan. Pasig City: Vibal Group Inc.
Laurdes L. Miranda, A. D. (2017). Punla Mga Panitikang Pambansa at Florante. Quezon :
Rex publishing.
Liezel F. Fabellore et.al . (2010). Sanayang Aklat sa Filipino II .
RG . S. (2020). My Hero is you, Story Book. Creative Commons Attribution-
NonCommercial-ShareAlike 3.0 IGO license .
B. Internet
“My Hero is You naakses mula sa
”https://interagencystandingcommittee.org/system/files/2020- 05/My%20Hero%20is
%20You%2C%20Storybook%20for%20Children%20on%20COVID- 19%20%28Tagalog
%29.pdf
“My Hero is You” naakses mula sa https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/igo)

“Aliguyon (Epiko ng Ifugao)” naakses mula sa https://www.youtube.com/watch?
v=zv9mc5JNeg4
65
“Epiko” naakses mula sa https://www.tagaloglang.com/epiko/
C. Graphics: Illustrador- Mia Kristel Parungao
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. 2. 3. 4. 5.
Gawain 2 at 3
Magkakaiba ang sagot ng mga mag-aaral
Gawain 4.
A. B.
1. D 1. D
2. C 2. A
3. B 3. C
4. C 4. B
5. B 5. E
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
66
Seksiyon:_ Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
MGA IBA’T IBANG TEKNIK

SA PAGPAPALAWAK NG
PAKSA
Mahalaga ang paksa sa isang babasahin. Minsan mahirap unawain ang isang talata o
teksto ng panitikan sapagkat may mga salitang hindi naiintindihan o di pamilyar ang
kahulugan? May mga salita rin na kung minsan ay nalilito ka sa paghahanay nito dahil hindi
mo alam ang pagkakaiba at pagkakatulad? Sa katunayan mahirap din gawin ang pagsusuri ng
isang panitikan.
Narito ang mga teknik kung paano palawakin ang isang paksa.
1. Pagbibigay-katuturan o Depinisyon
Ang mga salitang hindi agad-agad naiintindihan ay kailangang bigyan ng depinisyon. Ito ay
mga bagay o kaisipan na kailangan ang higit na masaklaw na pagpapaliwanag. Ang kaurian,
kaantasan at kaibahan ng mga salitang ito ay binibigyang-diin sa pagbibigay ng depinisyon.
Halimbawa, ang salitang bibigyang-katuturan ay pag-ibig sa bayan. Ipaliwanag kung sa anong

uri ng damdamin ito nabibilang, nasa anong antas ng katindihan nito at ano ang kaibahan nito
sa ganoong uri ng damdamin. Sa ganito’y hindi maipagkakamali ang pag-ibig sa bayan sa
ordinaryong damdaming pagmamahal.
A. Pormal
Ang kasal ay isang sakramentong nagbubuklod sa dalawang pusong nagmamahalan.
B. Di-pormal
Ang kasal ay bunga ng pagmamahalan ng dalawang pusong umiibig sa isa’t isa na
dumaan sa maraming oras ng pagliligawan bilang pangako ng lalaki sa babae.
2. Paghahawig at Pagtatambis
Ang mga bagay na magkakatulad ay pinaghahambing upang mapalitaw ang kanilang mga
tiyak na katangian, samantalang ang magkakaiba ay pinagtatambis upang maibukod ang isa sa
isa.
3. Pagsusuri
Nagpapaliwanag hindi lamang ang mga bahagi ng kabuuan ng isang bagay kundi pati na rin
ang kaugnayan ng mga bahaging ito sa isa't isa.
Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa: pagkahahawig o pagtutulad,

pagbibigay depinisyon, pagsusuri. (F8PS-Ig-f-22)
67
Gawain 1
A. Panuto: Basahin at suriin ang teksto sa loob ng kahon. Upang mabuo ang depinisyon ng
paksang pinag-uusapan, isulat ang paksa at pantulong na ideya na tinutukoy sa teksto gamit
ang hexa organizer.
Lahat ay may pangarap. Kadalasan ito ay nag-uugat sa sitwasyon ng pamilya. Sa

murang edad, nais ng bawat isa na iahon ang pamilya sa mas matiwasay na pamumuhay.
Sa pagharap ng bawat unos na nararanasan, kaakibat ang positibong pananaw. Ngunit
batid ng nakararami na hindi lahat ng pangarap ay natutupad.
Minsan din ang buhay ng tao ay nabubuo mula sa mga munting pangarap. Mga munti
na kalaunan ay unti-unting lumalaki at nagkakaroon ng hugis, kulay, buhay at katuparan
para sa kinabukasan.
Walang kasing ganda ang bumuo ng mga pangarap sa buhay. Minsan ay umaabot
tayong nangangarap ng mga bagay na wala na halos sa realidad at katotohanan.
Mga pangarap na magsisilbing ating mga inspirasyon upang tayo ay lalong sumipag at
tumatag sa anumang unos darating sa ating mga buhay.
Pantulong na ideya
Pantulong na ideya Pantulong na ideya
Paksa
Pantulong na ideya Pantulong na ideya
Pantulong na ideya
B. Panuto: Lagyan ng depinisyon ang mga katagang nakapaloob sa tekstong binasa na

nasa hanay A at isulat ang katumbas na letra ng kahulugan nito sa hanay B.
68
Hanay A Hanay B
1. pananaw A. ideya
2. murang edad B. musmos
3. anumang unos C. nagkakatotoo
4. munting pangarap D. problema
5. nagkakaroon ng hugis at E. inspirasyon
kulay
F. simpleng pangarap
Gawain 2
Panuto: Bilang pagbabalik aral sa mga natutunan mo. Ibigay ang pagkakatulad at pagkakaiba
ng ilang sinaunang mga akdang pampanitikan tulad ng alamat at epiko gamit ang Venn
Diagram.
Pagkakatulad
(Pagtutulad o Paghahawig)
Gawain 3
Panuto: Batay sa karikatura, dugtungan ang pahayag upang maipaliwanag ang kaugnayan ng
mga karakter at mabuo ang pinapaksa nito.
69
“Pagbuo sa tulay ng kinabukasan”November 3, 2019,
https://angkalasag.wordpress.com/2019/11/03/pagbuo-sa-tulay-ng-kinabukasan/
(Pamagat)
Ang mga mag-aaral ay may karapatang …
Pangarap ng bawat magulang na …
Sa kabuuan ang edukasyon ay napakahalaga upang…
70
Gawain 4
Panuto: Isulat ang pormal at di- pormal na depinisyon ng mga paksang nakatala sa kahon.
Sundin ang halimbawa.
Halimbawa:
Paksa: Pamilya
Pormal na Depinisyon: Ang pamilya ay pinakamaliit nay unit ng
komunidad Di- Pormal na Depinisyon: Ang pamilya ay binubo ng tatay,
nanay at anak.
Diyos
Pormal: Di- Pormal
Bayani
Pormal Di Pormal
Guro
Pormal Di Pormal
71
Repleksiyon
Panuto: Bumuo ng sanaysay na tumatalakay sa kalagayan mo ngayon bilang isang mag-aaral.

Palawakin ang kaisipan sa paksang isusulat. Lagyan ng pamagat.
Mga Sanggunian
A. Aklat
Fabellore, L. F. (2010). Sanayang Aklat sa Filipino II.

Guimarie, A. M. (2018). Pinagyamang Wika at panitikan. Pasig City: Vibal Group Inc.
B. Internet
“EditorialCartoon naakses mula sa”https://www.google.com/search?
q=editorial+cartoon+tungkol+sa+edukasyon&hl=en&tbm
=isch&source=iu&ictx=1&fir=SFemO4G9i
“Pagbuo sa tulay ng kinabukasan”November 3, 2019, diretsong kopya

https://angkalasag.wordpress.com/2019/11/03/pagbuo-sa-tulay-ng-kinabukasan/
72
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1 A
Pantulong na ideya
Pamilya
Pantulong na ideya
Pantulong na ideya Matiwasay ma pamumuhay
Murang
edad
Paksa
Pangarap Pantulong na ideya

Pantulong na ideya
Unos ng buhay Kinabukasa n
Pantulong
na ideya
Realidad at Kaotohanan
B.
Hanay A
A 1. pananaw Hanay B
B 2. murang edad A. ideya
D 3. anumang unos B. musmos
F 4. munting pangarap C. nagkakatotoo
C 5. nagkakaroon ng hugis D. problema
at kulay E. inspirasyon
F. simpleng pangarap
Gawain 2, 3 at 4
Magkakaiba- iba ang sagot ng mga mag-aaral
73
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
Seksyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
TALATA
Sa patuloy nating pag-aaral, umaangat ang ating antas sa iba’t ibang uri ng sulatin
upang tayo ay mahasa at masanay.
Mahalaga ang pagsusulat dahil ito ay paraan upang mapalapit, magkaisa at
magkaunawaan ang bawat isa. Ngunit ang tanong ko sa inyo, “Bakit mahalagang may
kaalaman kayo sa pagsulat? Hindi biro ang magsulat. Bilang mag-aaral, nag-aaral tayo upang
mapalawak at mapataas pa ang ating kaalaman sa iba’t ibang larangan lalo na sa mga pang-
akademikong pagsulat. Napakalaking tulong sa mga mag-aaral ang pagkakaroon ng kaalaman
sa pagsulat. Mula sa isang simpleng pangungusap hanggang sa sila ay makabuo ng higit sa isa
pang pangungusap na nagiging talata. Sa gawaing ito ay matatalakay ang layunin sa
pagsusulat ng talata at mga elemento nito na dapat nating isaalang-alang.
.
Naisusulat ang talatang binubuo ng magkakaugnay at maayos na mga pangungusap,

nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan, nagpapakita ng simula, gitna at wakas. (F8PU-
Ig-h-22)
ALAM NIYO BA ….
ANG TALATA ay …
 isang maikling kathang binubuo ng mga pangungusap na
magkakaugnay, may balangkas, may layunin, at pag-unlad ang
kaisipang nakasaad sa pinakapaksang pangungusap na maaaring lantad
o di-lantad.
LAYUNING …
.. makapaghatid ng isang ganap na kaisipan sa tulong ng mga pangungusap na
magkakaugnay.
PARA MABISA ANG TALATA, DAPAT AY…

1. may isang paksang diwa,
2. buong diwa, may kaisahan,
3. maayos ang pagkakalahad, at
4. may tamang pagkakaugnay at pagkakasunod-sunod ng mga kaisipan
74
MGA URI NG TALATA AYON SA KINALALAGYAN NG KOMPOSISYON
 Panimula. Ito ay nasa unahan ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang

paksa na nais talakayin ng manunulat at kung ano ang kanyang
ipinaliliwanag, isinasalaysay, inilalarawan o binibigyang katwiran.
 Gitnang talata o talatang ganap. Ito naman ang nasa bahaging gitna ng
isang komposisyon. Ito ay may tungkuling paunlarin o palawakin ang
pangunahing paksa. Binubuo ito ng mga sumusuportang ideya upang ganap
na matalakay ang paksang nais bigyang linaw ng manunulat.
 Wakas o talatang pabuod. Ito naman ang kadalasang pangwakas ng isang
komposisyon. Dito nakasaad ang mahahalagang kaisipang nabanggit sa
gitnang talata. Minsan ginagamit ito upang bigyang-linaw ang kabuoan ng
komposisyon.
 Sa pagsulat ng talata, mahalaga ring bigyang pansin ang pagpapalawak

ng paksa upang higit na mabisa at maliwanag ang pagsusulat o
paglalahad.
Gawain 1
Panuto: Sagutin ang sumusunod na mga tanong.
Gabay na mga tanong

1. Ano ang talata?
2. Ano ang layunin ng talata?
3. Isa-isahin ang iba’t ibang uri ng talata ayon sa kinalalagyan sa komposisyon.
4. Ano nilalaman ng talatang panimula, gitna at wakas?
5. Bakit mahalagang balikan ang mga kaisipan tungkol sa pagtatalata?
75
Gawain 2
Panuto: (Cloze Test) Punan ng angkop na salita para sa simula, gitna, at wakas upang mabuo
ang talata.
Pagpipilian:
Noong unang panahon, Di nagtagal,Dahil, Pagkatapos ay,
Walang ano-ano, Kasunod nito ay
(1.) ay may isang magandang dalagang nakatira sa bayan

ng Ibalon. Siya ay walang iba kundi si Daragang Magayon. (2) ang
kagandahan taglay ng dalaga ay nakabighani sa maraming mga binata mula sa iba’t ibang
tribo. Bagamat maraming binata ang nagkagusto sa kanya ay nahulog ang kanyang loob sa
matapang
na binatang si Panangoron. (3.) sa basbas ng ama ni Daragang
Magayon ay nagpasiya ang magkasintahang magpakasal. (4)
hinadlangan ni Pagtuga ang pag-iisang dibdib ng magkasintahan. Ang dapat na kasayahang
magaganap ay nauwi sa isang malungkot na pangyayari-ang paglilibing sa magsing-irog. (5)
nakita ng mga tao na ang puntod ng dalawa ay tumataas
hanggang sa mabuo ang walang kasinggandang tatsulok na naglalabas ng nagbabagang bato
sa bunganga. Sa huli ang bulkan ay tinawag na Mayon na hango mula sa pangalan ni
Magayon.
Gawain 3
Panuto: Ayusin ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari upang mabuo ang diwa ng
talata Isulat ang bilang1-10 bago ang letra.
Ang Batang si Ben
A. Napagod sa paglalaro si Ben kaya’t maaga siyang nakatulog ng gabing iyon.

B. Bago bumangon, nagdasal at nagpasalamat siya sa Diyos.
C. Pagkatapos ng agahan, nagsipilyo at naligo si Ben upang samahan ang ina
sa pamamalengke.
D. Nag-almusal siya ng itlog at tuyo.
E. Nag-ehersisyo nang ilang minuto gaya ng nakagawian na niya.
F. Inayos ang kanyang higaan bago lumabas ng kwarto.
G. Nagmamadaling umuwi ang mag-ina at tuwang-tuwa si Ben dahil binilhan siya ng
bagong laruan.
H. Tinulungan niya ang kanyang ina sa gawaing bahay upang makapamalengke sila nang
maaga.
I. Namili sila ng mga gulay at prutas.
J. Nauhaw ang mag-ina kayat uminom sila ng buko juice bago umuwi.
76
Gawain 4
Panuto: Gumawa ng sariling kuwento tungkol sa sumusunod na tatlong magkakaugnay na
larawan na may simula, gitna at wakas. Gumamit ng hindi bababa sa tatlong pangungusap
1
2
para mabuo ang bawat talata.
77
Simula
Gitna
Wakas
Gawain
Panuto: Sumulat ng isang talatang nagpapahayag ng sariling pananaw tungkol sa COVID-19
(Sariling
Pamagat)
78
REFLEKSYON
Napagtanto kong…
Nalaman kong…
Kaya naman…
Pamantayan sa Pagsulat ng Talata

KRAYTIRYA MAHUSAY (3) KAINAMAN (2) MAHINA (1)
KAISAHAN Tiyak ang Hindi masyadong Hindi natalakay nang
pagtalakay sa paksa. tiyak ang pagtalakay wasto ang paksa.
sa paksa.
KAUGNAYAN Angkop ang pag- Hindi masyadong Walang pag-uugnay-
uugnay-ugnay ng angkop ang pag- ugnay sa mga
mga pangungusap. uugnay-ugnay sa pangungusap.
mga pangungusap.
KALINAWAN May pokus/ tuon sa Hindi masyadong Walang pokus/ tuon
ideyang nais nakapokus sa sa ideyang nais
ipabatid. ideyang nais ipabatid.
ipabatid.
Sanggunian
A. Aklat
Ailene Baisa-Julian et.al. (2017). Pinagyamang Pluma (Ikalawang Edisyon). Quezon City: Phoenix
Publishing House, Inc.
79
Susi sa Pagwawasto
Gawain 1
1. Ang talata ay isang maikling kathang binubuo ng mga pangungusap na magkakaugnay,
may balangkas, may layunin, at pag-unlad ang kaisipang nakasaad sa pinakapaksang
pangungusap na maaaring lantad o di-lantad
2. Ang layunin nito ay makapaghatid ng isang ganap na kaisipan sa tulong ng mga
pangungusap na magkakaugnay.
3. Panimula, Gitnang Talata o Talatang Ganap, Wakas o Talatang Pabuod
4. a. Ang panimula ay dito nakasaad ang paksa na nais talakayin ng manunulat at kung ano
ang kanyang ipinaliliwanag, isinasalaysay, inilalarawan o binibigyang katwiran.
b. Ang talatang ganap naman ang nasa bahaging gitna ng isang komposisyon. Ito ay may
tungkuling paunlarin o palawakin ang pangunahing paksa. Binubuo ito ng mga
sumusuportang ideya upang ganap na matalakay ang paksang nais bigyang linaw ng
manunulat.
c. Ang wakas o talatang pabuod ang kadalasang pangwakas ng isang komposisyon. Dito
nakasaad ang mahahalagang kaisipang nabanggit sa gitnang talata. Minsan ginagamit ito
upang bigyang-linaw ang kabuoan ng komposisyon.
5. Mahalagang balikan ang mga kaisipan tungkol sa pagtatalata dahil dito nakabatay ang
bubuoing teksto.
Gawain 2
1. Noong unang panahon 2. Dahil
3. Di nagtagal 4. Walang ano-ano 5. Pagkatapos
Gawain 3
A. 1 F. 3
B. 2 G. 10
C. 6 H. 7
D. 5 I. 8
E. 4 J. 9
Ang Batang si Ben
Napagod sa paglalaro si Ben kaya’t maaga siyang nakatulog ng gabing iyon. Bago
bumangon, nagdasal at nagpasalamat siya sa Diyos. Inayos ang kanyang higaan bago lumabas
ng kwarto.
Nag-ehersisyo nang ilang minuto gaya ng nakagawian na niya. Nag-almusal siya ng
itlog at tuyo. Pagkatapos ng agahan, nagsipilyo at naligo si Ben upang samahan ang ina sa
pamamalengke. Tinulungan niya ang kanyang ina sa gawaing bahay upang makapamalengke
sila nang maaga.
Namili sila ng mga gulay at prutas. Nauhaw ang mag-ina kayat uminom sila ng buko
juice bago umuwi. Nagmamadaling umuwi ang mag-ina at tuwang-tuwa si Ben dahil binilhan
siya ng bagong laruan.
80
Gawain 4
Magkakaiba ang talatang mabubuo batay sa larawan.
Gawain 5.
Ang talatang mabubuo ay magkakaiba ayon sa sariling pagkaunawa.
FILIPINO 8
81
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
EPIKO
Bahagi na ng kulturang Pilipino ang Epiko. Ito ay isang pampanitikan na tumatalakay

sa kabayanihan ng pangunahing tauhang masasalamin sa akdang ito ang kultura ng bawat
rehiyon. Sa epiko masasalamin ang ay tradisyon at paniniwala ng bawat lugar.
Sa pamamagitan ng epiko, lubos nating mauunawaan ang mga kultura ng ibang
rehiyon na maging gabay natin sa paraan ng pakikipag-ugnayan natin sa kanila.
Mapag-aralan natin sa aralin ito ay “Tulalang” epiko ng Manobo na nagsasalyasay ng
pakikipagsapalaran at pakikipagtunggali Tulalang. Masasalamin sa epikong ito ang mga
kultura ng mga Taga- Mindanao.

Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga pangyayari (dahil, sapagkat,
kaya, bunga nito at iba pa. (F8WG-Ig-h-22)
Gawain 1
82
Panuto: Basahin at unawain ang mga gawain. Sagutin ng buong husay ang mga nakahandang
gawain. Isulat ang sanhi at bunga ng sumusunod na sitwasyon:
Sitwasyon Sanhi Bunga

1. pagbabawal sa back riding
2. pag-iwas sa matataong lugar
3. pagiging matagumpay sa buhay
4. nawalan ng trabaho
5. pagdami ng mga nagkakasakit
6. pagpapatupad ng online class
7. pagbagsak ng ekonomiya
8. pagtuklas ng gamot laban sa

Covid-19
9. pagbabawal sa paglabas sa bahay
10.kakulangan sa gadget ng mga

mag-aaral
Gawain 2
83
Panuto: Batay sa mga pangungusap, ibigay ang maaaring bunga nito.
1. Ang mga mag-aaral ay palaging

nagsusuot ng face mask bago pumasok 2. Pansamantalang natigil ang pagpasok
sa paaralan. ng mga mag-aaral dahil sa Covid-19.
BUNGA: BUNGA:
4. Tumigil ang pamamasada ng mga drayber sa gitna n

3. Namigay ng ayuda ang pamahalaan sa mga nawalan ng trabaho sa panahon ng pandemya.
BUNGA:
5. Puspusan ang pag-aaral sa pagtuklas ng gamot sa Covid-19

BUNGA:
TULALANG
84
(EPIKO NG MONOBO)
Sa Kaharian ng Kuaman, may isang lalaking nagngangalang Tuwaang. Tinawag niya

ang kanyang kapatid na si Bai. Lumapit si Bai, at ito ay nagdala ng nganga. Ang magkapatid
ay ngumuya ng nganga. Sinabi ni Tuwaang na may dalang mensahe ang hangin na
pinapapunta siya sa kaharian ni Batooy, isang bayani sapagkat may dalagang dumating sa
kaharian ngunit hindi siya nakikipag-usap sa mga kalalakihan doon, kaya pinatawag ng isa sa
mga kalalakihan ang hangin para ipatawag si Tuwaang. Hindi pumayag si Bai sa gagawing
paglalakbay ni Tuwaang. Kinakabahan si Bai sa maaaring mangyaring masama kay Tuwaang.
Pero hindi nakinig si Tuwaang sa sinabi ni Bai.
Agad-agad na naghanda si Tuwaang at isinuot ang kanyang mga armas. Kinuha niya
ang kanyang sibat at kalasag at tinawag ang kidlat upang dalhin siya sa lugar ng
Pinanggayungan. Pagkarating doon ay bumisita siya sa bahay ng Binata ng Pangavukad.
Sinamahan siya ng Binata ng Pangavukad sa kanyang paglalakbay. Sila’y nakarating sa
tahanan ni Batooy. Humiga si Tuwaang sa tabi ng dalagang nagbalita sa kanya at kaagad na
nakatulog. Bumunot ang dalaga ng isang buhok ni Tuwaang na nakalawit. Nagsalita ang
dalaga at nakilala na nila ang isa’t isa.
Ang dalaga ay ang Dalaga ng Buhong na Langit. Tumakas siya at nagtatago mula sa
Binata ng Pangumanon, isang higante na may palamuti sa ulo na abot ang mga ulap. Gusto
siyang pakasalan ng binata ngunit tinanggihan niya ang alok. Nagalit ang binata at sinunog
ang bayan ng dalaga. Sinundan niya ang dalaga saan man siya mapadpad at sinunog niya ang
mga bayan na pinagtataguan ng dalaga, kaya naghanap ang dalaga ng pagtataguan sa
mundong ito. Pagkatapos magkuwento ang dalaga kay Tuwaang, dumating bigla ang Binata
ng Pangumanon, balot ng apoy, at pinagpapatay niya ang mga tao sa kaharian ni Batooy.
Naglaban sina Tuwaang at ang Binata ng Pangumanon gamit ang kanilang mga
sandata. Ngunit magkasinlakas silang dalawa at nasira ang kanilang mga sandata. Tinawag ng
Binata ng Pangumanon ang kanyang patung, isang mahabang bakal. Ito’y kanyang ibinato at
pumulupot kay Tuwaang. Lumiyab ito ngunit itinaas ni Tuwaang ang kanyang kanang bisig
at namatay ang apoy. Tinawag ni Tuwaang ang kanyang patung at ibinato sa binata. Lumiyab
ito at namatay ang binata. Pagkatapos ng labanan ay binuhay niya ang mga namatay na
tauhan gamit ng kanyang laway. Dinala niya ang dalaga sa kanyang bayan sakay ng kidlat.
Ikinuwento ng Gungutan (ibong nakapagsasalita) na nakita niya sa kanyang panaginip na
darating si Tuwaang sa Kawkawangan. Inalok naman ni Tuwaang ang Gungutan na sumama
sa paglalakbay niya; tinanggap naman ito ng Gungutan. Tumuloy na sila sa paglalakbay.
Nakarating si Tuwaang at ang Gungutan sa kasal. Dumating ang Binata ng Panayangan, na
nakaupo sa gintong salumpuwit, ang Binata ng Liwanon, ang Binata ng Pagsikat ng Araw, at
ang Binata ng Sakadna, ang ikakasal na lalaki, at kanyang 100 pang tagasunod. Nakiusap ang
Binata ng Sakadna na linisin ang mga kalat sa kasal (o mga hindi imbitado/kailangang
bisita) ngunit sinagot naman siya ni Tuwaang na may pulang dahon (mga bayani) sa
okasyon.
Nagsimula ang mga unang seremonya ng kasal. Binayaran ng mga kamag-anak ang
mga savakan (mga bagay para sa babaeng ikakasal at mga nakabalot na pagkain na inaalay
ng mga kamag-anak ng lalaking ikakasal) ng babaeng ikakasal, hanggang may naiwang
dalawang hindi mabayaran. Umamin ang Binata ng Sakadna na hindi niya kayang bayaran
ang dalawang bagay, pero tinulungan siya ni Tuwaang gamit ng paglikha ng isang
sinaunang gong bilang
85
kapalit sa unang bagay at gintong gitara at gintong bansi (o gintong plawta) sa pangalawang
bagay.
Lumabas ang Dalaga ng Monawon, ang dalagang ikakasal para magbigay ng nganga
sa lahat ng bisita. Pagkatapos niyang bigyan ang lahat ng panauhin ng nganga, umupo siya sa
tabi ni Tuwaang. Nagalit ang Binata ng Sakadna. Hinamon ng binata si Tuwaang sa labas ng
bahay. Ang Gungutan, samantala ay nakapatay na ng mga kasama ng binata hanggang sa
anim na lang ang natira.
Nakipaglaban ang dalawa sa anim na kalaban hanggang ang natira na lamang ay si

Tuwaang at ang Binata ng Sakadna. Binato nang napakalakas ni Tuwaang ang binata at
lumubog siya sa lupa at nakita niya ang isa sa mga tagapagbantay ng mundong ilalim.
Bumalik agad sa mundo ang binata at itinapon naman si Tuwaang sa mundong ilalim, kung
saan nakita rin ang tagapagbantay rito. Nalaman ni Tuwaang ang kahinaan ng binata, at
pagkalabas niya roon, kinuha ang gintong plawta na nagtataglay ng buhay ng binata. Dahil
mas ginusto ng binata na mamatay kaysa mapabilang sa kampon ni Tuwaang, sinira ni
Tuwaang ang plawta at ang binata ay unti-unting namatay. Inuwi ni Tuwaang ang dalaga sa
Kuaman kung saan siya ay naghari habambuhay.
http://www.thephilippineliterature.com/si-tuwaang-at-ang-dalaga-ng-buhong-na-langit/
Mga Hudyat ng Sanhi at Bunga

Ang paglalahad sa pamamagitan ng sanhi at bunga ay nakatutulong sa mambabasa na
maunawaan ang ugnayan ng mga pangyayari o impormasyon. Naipaliliwanag dito kung bakit
ang isang kilos o pangyayari ay naging sanhi o bunga ng iba pang kilos o pangyayari.
Sanhi
Ito ay nagsasabi ng dahilan o sanhi ng pangyayari. Inihuhudyat ito ng mga pangatnig
na dahil, dahilan sa, kasi (kundangan), bunga ng, at sapagkat.
Halimbawa:
Tumaas ang bayarin sa kuryente dahil sa walang tigil na panonood ng telebisyon.
Bunga
Nagsasabi naman ng resulta, kinalabasan o bunga ng pangyayari. Inihuhudyat ito ng mga
pangatnig na bunga nito, dahil dito, kaya naman, kung kaya, tuloy at palibhasa.
Halimbawa:
Hindi nag-aral ng leksyon si Karla dahil dito bumaba ang kanyang marka.
Gawain 3
86
Panuto: Salungguhitan ang mga Hudyat ng Sanhi at Bunga na nakapaloob sa pangungusap.
Isulat sa bilog ang S kung ito ay Sanhi at B naman kung ito ay Bunga. Sinagot ang una bilang
gabay.
1._S_ 2. _S_ 3.
1. Pumanhik si Tuwaang sa
sobrang pagod dahil sa 2.
paglalakbay ay nakatulog Pagdating nila roon,
siya sa pagkakaupo sa tabi dahil sa kagandahang
ng dalagang may lambong lalaki ni Tuwaang ay 3. Sinira ni Tu
ng kadiliman, ang dalaga ng halos hinimatay ang mga
Buhong. tao sa laki ng paghanga sa
4.
5.
6. waang ang
6. Nagalitang binata at 5. Binato ni Tuwaang 4. Nalaman ni Tuwaang

sinunog ang bayan ng nang napakalakas ang ang kahinaan ng binata
dalaga kundangan kasi Binata ng Sakadna kaya dahil dito kinuha niya
ayaw7.siyang pakasalan ng lumubog siya sa lupa. ang gintong plawta na
dalaga. 8. 9.
nagtataglay ng buhay
nito.
9. Dahilmas ginusto ng
7. Tinawag ni Tuwaang 8. Nagalitang Binata ng
Sakadna dahil dito hinamon binata na mamatay kaysa
ang kanyang patung at
ng binata si Tuwaang sa mapabilang sa kampon ni
ibinato sa binata kaya
labas ng bahay. Tuwaang, sinira ni
naman nagliyab at
Tuwaang ang plawta.
namatay ang binata.
Gawain 4
87
Panuto: Sumulat ng isang talata na nagsalaysay ng karanasan. Gumamit ng mga pahayag na nagsasaad ng S
“Ikwento mo!”
Magsalaysay ng isang pangyayaring naranasan o nasaksihan na may sanhi at bunga.
PAMANTAYAN
Kraytirya Napakahusay (3) Mahusay(2) Nalilinang(1)
Nilalaman Kumpleto at Kumpleto ang May ilang
Komprehensibo ang nilalaman kakulangansa
nilalaman ng talata/sulat. Wasto nilalaman ng
sulat/talata. Wasto ang lahat ng talata/sulat. May
ang lahat ng impormasyon ilang maling
impormasyon. impormasyon sa
nabanggit.
Malikhain Malikahing nailahad Maayos na Hindi gaanong
ang nilalaman ng nailahad ang maayos na nailahad
talata/sulat. Maayos talata/sulat. ang sulat/talata. Hindi
ang daloy. Nauunawaan ang gaanong nauunawaan
Nauunawaan ang nilalaman. ang nilalaman.
nilalaman ng
talata/sulat.
Organisasyon Organisado, Malinaw ang daloy Maayos ang
malinaw, simple at at organisado ang presentasyon ng mga
may tamang paglalahad ng pangyayari at ideya.
pagkakasunud-sunod kaisipan. May bahaging di
ang presentasyon ng gaanong malinaw.
mga ideya.
Gawain 5
88
Panuto: Sa pamamagitan ng KWL (Know, What, Learn) grap dugtungan mo ang mga
pahayag batay sa iyong natutuhan sa bawat gawain.
Know(Nalaman kong…)
What(Napagtanto
kong…)
Learn( Natutuhan ko na…)
89
Repleksyon: Pagpapahalagang Pangkatauhan: Magsulat ng isang katangian ni Tuwaang na
maaari mong pamarisan. Ipaliwanag.
Ang katangian …
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Rex Bookstore
B. Internet
“Eiko ng Tuwaang- Kapit bisig- The Philippine
Literature”.https://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-version-of-epics-mga-epiko-
tuwaang-epiko-ng-mga-bagobo_604.html
“Rubrik sa Pagtataya ng Talata – Selegna Yahc-
Scrib”https://www.google.com/amp/s/vdocuments.mx/amp/rubrik-sa-pagtataya-ng-
talata.html
“mag-aaral nan aka face mask- GoogleSearch.mhtml” https://www.google.com/search?
q=mag-aaral+na+naka+face+mask&tbm=isch&ved “image(7).jpeg”
https://www.google.com/search?q=pamimigay+ayuda&tbm=isch&ved
90
Susi sa pagwawasto
Gawain 1 Maaaring magkakaiba ang
sagot Gawain 2 Maaaring magkakaiba
ang sagot Gawain 3
1. S- dahil sa
2. S- dahil sa
3. B- kaya naman
4. S- dahil
5. B- kaya
6. B- kundangan kasi
7. B- kaya naman
8. S- dahil
9. S- dahil
91
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
OPINYON O PANANAW
Bahagi ng pang-araw-araw na buhay ang masining na pagbibigay ng opinyon o

pananaw. Sa bawat pangyayari o eksena sa ating buhay hindi natin namamalayan na
nakapagbibigay na tayo ng sarili nating opiniyon o pananaw.
Manonood ka ng telenobela, hindi mo nagustuhan ang pangyayari, nagbigay ka ng
opinyon o pananaw mo.
Nakarinig ka ng balita sa radio habang nakikinig hindi mo namamalayang nagbibigay
ka ng opinyon o pananaw. Nguni tang dapat na matutunan ay kung paano ang tama at
masining na paraan ng pagbibigay opinyon o pananaw. Sa paghahayag ng opinyon o pananaw
ay gumagamit ng mga ganitong salita.
Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagbibigay ng Opinyon o Pananaw
Sa pagbibigay ng opiniyon o pananaw kinakailangang bigyan ng manunulat ng tuon

ang paglalahad at pagtatanggol ng isang opinyon o pananaw sa mga mambabasa. Ang layunin
ng opinyon o pananaw ay upang kumbinsihin ang mambabasa na magsagawa ng isang
pagkilos. Ang layunin ng manunulat ay upang kumbinsihin ang mambabasa na sumang-ayon
sa isang opinyon o isalang-alang man lang ang pananaw ng manunulat.
Kinakailangang litaw na litaw ang layunin ng opiniyon. Upang maging angkop,

kinakailangang may pagkakontrobersyal ang mga paglalahad ng opinyon. Upang maging
angkop, kinakailangang may pagkakontobersyal ang mga paglalahad, at hindi batay sa isang
katotohanan. Kailangan ding masusuportahan ang opiniyon ng ebidensya, kaysa ng isang
personal na opiniyon.
Makakatulong ang makaturan at makatwirang pananalita. Iwasan ang masyadong

emosyonal o negatibong mga salitang maaring labis na makagagalit sa iyong mambabasa.
Mga pahayag na nagpapahayag ng opinyon o pananaw:

 Sa aking palagay…
 Sa tingin ko ay…
 Para sa akin…
 Ang paniniwala ko ay…
 Ayon sa nabasa kong datos…
 Hindi ako sumasang-ayon sa sinabi mo dahil…
92
Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa napakinggang pag-uulat. (F8PN-Ii-j-
23)
Gawain 1
Panuto: Tukuyin kung ang pangungusap ay nagsasaad ng sariling opinyon o pananaw. Iguhit
ang hugis Puso kung ito ay nagpapahayag ng opinyon o pananaw at Bituin naman
kung wala.
1. Tuloy ang klase ngayong taon, para sa tulad kong estudyante, isa itong magandang
balita.
2. Sa aking palagay, makakatulong an gating magulang upang mas maintindihan

ang mga aralin.
3. Mula sa datos na aking nakalap, nakatutulong ang masusustansyang pagkain upang

]maiwasan ang anumang uri ng sakit.
4. Batay sa pag-aaral, maaaring kumalat ang virus lalong lalo na kung

walang proteksyong ginagamit sa katawan.
5. Kailangan nating magtulong-tulong upang malagpasan ang mga problemang

kinakaharap.
6. Dahil sa matagal na pagsasara ng paaralan, ang mga estudyante ay kanya-kanya ng

paraan upang matuto.
7. Ayon sa Kagawaran ng Edukasyon, itutuloy ang taong panuruan ngunit kaakibat

nito ang maraming paghahanda upang masiguradong ligtas ang lahat ng mag-aaral.
8. Maraming kabataan ngayon ang naeengayong mag-online selling habang

walang pasok.
9. Sa tingin ko, tama lang na pagbawalan ang mga kabataang lumabas.
10. Ayon sa Department of Health, kailangang maghugas ng kamay at panatilihin ang

isang metrong pagitan upang maiwasan ang pagkalat ng virus.
93
Gawain 2
Panuto: Suriin ang pangungusap. Lagyan ng “✅” ang gitnang kahon kung opinyon o
pananaw kung hindi gawin itong opinyon o pananaw.
1. Para sa akin, mas mabuting manatili ang mga mamamayan sa kanilang tahanan upang makasigurong sila ay
2. Karapatan ng bawat batang Pilipino na makapag-aral.
3. Ayon sa Department of Health, makatutulong ang paggamit ng Face mask bilang proteksyon sa virus.
4. Si Pangulong Duterte ay isang

mahusay at responsableng lider ng
ating bansa.
5. Ang
6. Hindiating
ako frontliners
sumasang-ayon sa
ay walang
sinabisamo
sawa hangga’tsawala
pagsisilbi atingkang
bayan.
ebidensiyang ipakikita.
7. Patuloy na tumataas ang kaso Covid-

19 sa buong mundo.
8. Sa aking palagay, kaya niya

nagawa iyon dahil kailangan niyang
tustusan ang kanyang pamilya.
9. Balita ko, tuloy pa rin ang pag-

aaral ng mga estudyante sa kabila ng
banta ng COVID 19.
10. Sabi ng iba, matatagalan pa bago

matapos ang pandemyang ito.
94
Gawain 3
Panuto: Sumulat ng isang talata na ginagamitan ng opinyon o pananaw tungkol sa mga
sitwasyong dulot ng Pandemyang Covid-19. Isaalang-alang ang sumusunod na pamantayan.
PAMANTAYAN SA PAGSULAT NG TALATA

PAMANTAYAN 3 2 1
Nilalaman Napakalinaw at kaugnay Di- gaanong Hindi malinaw at walang
na kaugnay sa paksa malinaw at kaugnayan sa paksa
bahagyang may
kaugnayan sa paksa
Pagkamalikhain Ginamitan ng mga Di gaanong Walang ginamit na mga
hudyat na nagsasaad ng ginamitan ng mga hudyat na opinyon o
mga opinyon o pananaw hudyat na nagsasaad pananaw
nang maayos at ng mga opinyon o
malinaw. pananaw nang
maayos at malinaw.
Organisasyon Napakaayos ang Medyo maayos ang Hindi gaanong maayos
organisasyon at organisasyon at ang organisasyon at
pagkakabuo ng talata pagkakabuo ng pagkakabuo ng talata
talata
95
Gawain 4
Panuto: Dugtungan ang mga pahayag na nagsasaad ng opinyon at pahayag na nasa
ibaba batay sa ulat na nasa kahon.
KAUNA-UNAHANG PASYENTE NA GUMALING SA COVID -19 NG

MATILDE A.OLIVAS DISTRICT HOSPITAL, NAKALABAS NA
Nakalabas na ng Matilde A. Olivas District Hospital sa Camalaniugan, Cagayan ang

kauna-unahang pasyenteng gumaling sa COVID-19 ng ospital kahapon, ika-23 ng
Hulyo.
Ayon kay Dr. Deo Ragonjan, Chief of Hospital ng Matilde A. Olivas District Hospital, si
CV159 na isang 47 taong gulang na ginang at residente ng Mapurao, Allacapan,
Cagayan ay gumaling na.
Matatandaan na isang Locally Stranded Individual (LSI) mula National Capital Region
(NCR) si CV159 at benipisyaryo ng Balik Cagayan Program ng Pamahalaang
Panlalawigan. Siya ay na-admit sa Matilde District Hospital noong July 10 sa oras na
alas singko ng hapon.
Idinagdag pa ni Dr. Ragonjan na anim (6) na pasyente pa ang positibo ng COVID-19 na

mahigpit na minomonitor habang sila ay nasa Ligtas Covid Center ng ospital. Ito ay ang
tatlong (3) pasyente o isang pamilya ang mula sa Camalaniugan na positibo pa rin sa
virus ngunit hinihintay ang resulta ng kanilang second swab test result. Tatlo (3) rin ang
mula sa Lal-lo na positibo ng COVID-19.
Samantala, pangatlo na ang Matilde A. Olivas District Hospital na nakapagpagaling ng

mga COVID-19 patients kung saan una ang Tuao District Hospital at sumunod ang
Northern Cagayan District Hospital ng Sanchez Mira. Ang mga District Hospital na may
mga pasyenteng positibo ng virus ay mga tinaguriang Ligtas COVID-19 Centers ng
Department of Health (DOH).
(SUSAN L. MAPA)
- Cagayan Provincial Information Office
1. Sa aking palagay,
.
2. Naniniwala ako na
.
3. Sumasang-ayon ako sa ulat pero

.
4. Sa tingin ko
.
5. Tama ang ulat pero
96
Gawain 5
Panuto: Magbigay ng mga dapat isaalang-alang sa pagpapahayag ng opinyon o pananaw.
O
PINYON
P
ANANAW
97
Repleksyon
Panuto: Sagutin ang katanungan mula sa kahon. Isulat iyong sagot sa patlang na inihanda.
Ano ang kahalagahan ng pagbibigay Opiniyon o Pananaw sa pang-araw- araw na pamumuhay?
Mga Sanggunian:
A. Aklat

Rex publishing.
B. Internet
“Isinasalang-alang sa pagbuo ng opinyon o pananaw – Kawil I Tm 2002 ed- Google
Books”https://books.google.com.ph/books?id=lyMWvIZp9mQC&pg=RA4-
PA68&lpg=RA4-PA68&dq=dapat+isaalang+alang+sa+opinyon+o+pananaw&source
“Online classes magiging mahirap para sa mga batang may special needs'- Isay Reyes
ABS-CBN News” https://news.abs-cbn.com/news/06/14/20/online-classes-magiging-
mahirap-para-sa-mga-batang-may-special-needs
“Pagkilala sa Mga Opinyon o Pananaw- Divina Bumacas – Slide

Share”https://www.slideshare.net/mobile/divinabumacas98/pagkilala-sa-mga-opinyon-o-
katotohanan
“Sanaysay- Dayahara Carnice- Scrib” https://www.scribd.com/doc/199002288/Sanaysay
98
Susi sa pagwawasto:
Gawain 1
2.1.Para sa akin, karapatan
2. ng bawat
3. batang Pilipino na4.makapag-aral. 5.
6. 7. 8. 9. 10.
3. Sa tingin ko, makakatulong ang paggamit ng Face mask bilang proteksyon sa virus.
Gawain 2
4. ✅
1. ✅
5. ✅
6. ✅
7. Sa aking pananaw, kung walang bakuna maraming maaapektuhan ng COVID-19.
8. ✅
9. ✅
10. ✅
Gawain 3 Maaaring magkaiba ang sagot
99
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
PANANALIKSIK
Panimula (Susing konsepto)

Ang tao ay sadyang mapanaliksik. Lahat ng nangyayari sa ating paligid ay bunga ng
isang masusing pananaliksik ng iba’t ibang tao. Ang pananaliksik ay isinasagawa upang
matugunan ang pangangailangan ng isang tao sa kanyang pang-araw-araw na
pakikipagsapalaran sa buhay.
Sa mga gawaing ito, matutunan mo ang mga hakbang sa paggawa ng pananaliksik.
KALIKASAN NG PANANALIKSIK
Pamela Constantino at Galileo Zafra
PANANALIKSIK: KAHULUGAN, KATANGIAN AT LAYUNINKAHULUGAN NG
PANANALIKSIK
Ang pananaliksik ay isang masursing pagsisiyasat at pagsusuri samga ideya, konsepto, bagay,
tao, isyu at iba pang ibig bigyang linaw,patunayan o pasubalian.
Masusi- ito dahil bawat detalye, datos, pahayag at katwiran ayinuusisa, nililinaw
at pinag-aaralang mabuti bago gumawa ng mgakonklusyon.
 Pagsisiyasat- ito dahil anumang pamamalagay, ideya o haka-hakaay hinahanapan ng
katibayan para patunayan.
 Pag-aaral- ito dahil ang mga bunga ng pagsisisyasat ay tinitimbang,tinataya
at sinusuri.
 Nagbibigay-linaw- ito sa mga ideyang maaari ng alam ng maramipero
mangangailangan ng dagdag na impormasyon at paliwanag.
 Nagpapatunay- ito sa mga nosyon, palagay, haka-haka atpaniniwala.
 Nagpapasubali- ito sa mga dati nang pinanialaan pero inaakalangmay mali, hindi
totoo o hindi dapat paniwalaan.
KATANGIAN NG PANANALIKSIK
Ang pananaliksik ay:
 Obhetibo. Ang mga datos ay kinuha sa mga di-kumikiling o di-kinikilingang mga
batis. Ang gma interpretasyon ay batay sapaghahanay, pagtataya, at pagsusuri ng
mga datos na ito.
 Marami at iba’t iba ang mga ginagamit na datos. Lahat ng posibleng pagkunan,
maging ito’y nakasulat sa wikang banyaga o kaya’y nasa ibang bansa, ay mga
datos na magagamit sa pananaliksik.Ang anumang problema kaugnay ng pinansya,
distansya, atlenggwahe ay limitasyong dapat harapin ng mananaliksik.
100
 May pamamaraan o angkop na metodolohiya na tutulong sa ikahuhusay
ng pananaliksik.
 Masuri o kritikal sa paggamit ng mga datos at sa pagtitimbang-timbang sa mga ideya.
 Dokumentado sa mga materyales na ginagamit bilang pagkilala sagawain ng iba
at mga datos na nakuha.
LAYUNIN NG PANANALIKSIK
1.Tumuklas ng bagong datos at impormasyon
2.Magbigay ng bagong interpretasyon sa lumang ideya
3. Maglinaw sa isang pinagtatalunang isyu
4. Manghamon sa katotohanan o pagiging makatwiran ng isangtanggap o pinapalagay
na totoo o makatotohanang ideya.
5. Magpatunay na makatotohanan o balido ang isang ideya,interpretasyon,
paniniwala, palagay, o pahayag.
6.Magbigay ng historikal na perspektiba para sa isang senaryo.
GAMIT NG PANANALIKSIK SA LIPUNANG PILIPINO

1. SA PANG-ARAW-ARAW NA GAWAIN
May mga pansariling gamit at kabuluhan ang pananaliksik sa isangindibidwal. Halimbawa, sa
paghahalaman, magtataka ka siguro kungsa tinagal-tagal ng panahon na tinataniman mo ang
halamanan moay mapansin mong hindi na lumalaki ang mga nakatanim dito o kaya’y unti-
unting namamatay ang mga ito.Siyempre, iisa-isahin mo sa isip angmga puwedeng dahilan ng
ipinagkakaganoon ng mga halaman.May mga anay kaya sa ilalim?May mga sala-salabid
kayang mga ugat kaya hindi makahinga ang mga ito?Kulang kaya sa pataba ang lupa?
2. SA PANG-AKADEMIKONG GAWAIN
Kadalasan, akala ng marami ay sa akademya lang ginagawa angpananaliksik. Siguro, kaya
ganito ang akala ay dito ito pinag-aaralangaya ng ginagawa mo ngayon. Tinatawag na
sulating pananaliksik opanahunang papel ang bunga ng gawaing ito na ginagawa ng
parismong estudyante. Sa mga nagtatapos naman, tinatawag itong tesis okaya sa disertasyon.
3. SA KALAKAL O BISNES
Bago pumasok sa isang bisnes, ang isang korporasyon o indibidwalay gumagawa muna ng
pananaliksik at/ o feasibility study ukol sapotensyal sa market at tubo at ikatatagumpay ng
bisnes napinasok.Titignan dito ang clientele o mamimili, lugar, uri ng
produktongipinagbibili, atbp. Sa gayon, maiiwasan ang sobra o walangkabuluhang paggasta,
pagkalugi at pagsasayang ng oras at pagod.
4. SA IBA’T-IBANG INSTITUSYONG PANGGOBYERNO
Para sa serbisyong panlipunan, ang mga upisina o institusyongpanggobyerno ay nagsasagawa
ng pananaliksik para sa kani-kanilangmga pangangailangan.
ORYENTASYONG PILIPINO SA PANANALIKSIK
Ang pananaliksik ay isang unibersal na gawain. Hindi itonasasagkaan ng wika at mga
heograpikal at pisikal na hangganan ngmga kultura at mga bansa. Gayunpaman, nabibigyan
ito ngkabuluhan, kulay at buhay kung naiaangkop sa pekulyaridad at mgakultural, sosyal,
heograpikal, ekonomiko, ideolohikal at sikolohikal nakatangian ng bansang kinabibilangan
ng mananaliksik.Maipapakita moa ng oryentasyong Pilipino sa pamamagitan ng:
1. PAKSA
101
Ang pagpili mismo ng paksa ay nagpapatunay ng oryentasyon ngmananaliksik. May mga
paksa na pandaigdig ang kahalagahan gayang globalisasyon, problemang pangkapaligiran,
problema sa droga,malnutrisyon, kalamidad, atbp.2.
2. METODOLOHIYA
Hindi lahat ng pamamaraan o metodolohiya ay angkop sa bawatkultura. Napatunayan ito,
halimbawa, ng mga mananaliksik at propesorsa Sikolohiyang Pilipino sa Unibersidad na
pinangunahan ng yumaong si Dr. Virgilio Enriquez.Ayon sa kanila, higit na epektibo ang
pagkuha ngdatos at pagsusuri sa Sikolohiyang Pilipino kung gagamitin ang mga di-unibersal
o diistandard na pamamaraang gaya ng pakapa-kapa,pagtatanung-tanong, atbp.Ipinapalagay
sa metodolohiyang ito na sa pag-aaral ng kaisipan, pagkilos at kulturang Pilipino, hindi
dapatmagkaroon ng mga assumptions o set questions. Ikaw dapat angdumiskubre ng
itatanong sa tao o komunidad kapag kaharap mo na onaroon ka na. Mangangapa ka muna at
magtatanong-tanong. Maymga larangan, gaya ng sosyolohiya, na ang isang paraan ng
pagkuhang datos ay sarbey. Ngunit may mga nagdududa sa katapatan ngmakukuhang datos
mula sa sarbey dahil sa katangian ng kulturangPilipino na hindi lahat ng bagay ukol sa
pagkatao ay isinisiwalat.
3. INTERPRETASYON
Ang batayan ng pagsusuri/interpretasyon ay krusyal sa kabuluhanng pananaliksik. Dahil sa
ating kolonyal na karanasan na pinalalim atpinalawak ng sistema ng edukasyon ng mga
kolonisador, nagingtunguhin ng ating mga pag-aaral ang gumamit ng mga banyagangteorya
sa pagsusuri ng alinmang aspekto ng kultura at lipunang Pilipino.
4. MANANALIKSIK
Hindi kaya responsibilidad ng mananaliksik na Pilipinong paris moang sumagot sa sarili
mong mga katanungan, magpatunay sa sarilimong mga pag-aakala at pananaw, at
magpasubali sa sarili mongmga pagdududa?
5. TAGATANGGAP
Para kanino ma ba isasagawa ang pananaliksik? Sa mgakababayan mo? Sa mga dayuhan?
Kung sa huli, bakit mo silatinutulungan? May maitutulong ba ang ginagawa mong
pananaliksiksa iyong mga kababayan? sa iyong komunidad? sa iyong bayan? Sa iyong bansa?
Kung sa palagay mo’y oo ang sagot sa mga tanong na ito, nasa tamang direksyon ka.
6. WIKA
At sa huli, ang wika ay mahalaga para patatagin ang oryentasyonsa pananaliksik.Bagamat
wikang pambansa ang gagamiting midyum, hindi kanaman dapat mahadlangan ng wika sa
paghanap ng datos. Kahit saanong wika (Ilokano, Ingles, Pranses, Aleman, atbp.) nakasulat
angmateryal na kailangan mo, pilitin mong alamin ang nilalaman nito. Humanap ka ng
paraan. Bahagi ito ng unibersalismo ng pananaliksik.
TUNGKULIN AT RESPONSIBILIDAD NGMANANALIKSIK

ANG MANANALIKSIK SA LARANGAN NG PANANALIKSIK
Kailangan mong maging:
 Matiyaga sa paghahanap ng mga datos mula sa iba’t ibangmapagkukunan maging
ito’y sa aklatan, upisina, institusyon, tao, media, komunidad at maging sa Internet;
 Maparaan sa pagkuha ng datos na hindi mdaling kunin at nag-iisipng sariling paraan
para makuha ang mga ito;
102
 Sistematiko sa paghahanap ng materyales, sa pagdodokumentodito at sa pag-iiskedyul
ng mga gawain tungo sa pagbubuo ngpananaliksik.
 Maingat sa pagpili ng mga datos batay sas katotohanan at sakredibilidad ng
pinagkunan sa pagsiguro na lahat ng panig aysinisiyasat; at sa pagbibigay ng
mga konklusyon,interpretasyon, komento at rekomendasyon.
- Ang kredibilidad ng pinagkunan ng datos ay napapatunayan samotibo,
awtoridad, at realidad (pagiging totoo) ng datos;
- Lahat ng panig ay sinisiyasat kung matiyagang hahanapin anglahat ng datos
ukol sa paksa kahit na may makitang negatibongepekto sa ginagawang
pananaliksik;
- Ang mga konklusyon, interpretasyon, puna at rekomendasyon ay hindi mo basta
gagawin o ibibigay kung hindi mo pa nabibistay,natitimbang, at nasusuri ang
mga argumento at mga batayang datos.
- Analitikal sa mga datos at interpretasyon ng iba ukol sa paksa atmga kaugnay na
paksa. Halimbawa, analitikal ka kung malinaw mong nakita na ang isyu ng rape
ay may iba’t ibang dimensyon – pisikal, emosyonal, moral, ekonomiko, sosyal at
politikal.
- Kritikal sa pagbibigay ng interpretasyon, konklusyon, atrekomendasyon sa paksa.
Hindi lahat ng datos at mga pagaaral aybasta mo tinatanggap kung hindi sinusuri
muna at tintingnan angmga implikasyon, kabuluhan, pinagmulan, at kaugnayan ng
isang ideya sa iba pang ideya o kaya’y ng mga partikular na ideya sa kabuuang
ideya.
- Matapat sa pagsasabing may nagawa nang pag-aaral ukol sapaksang pinag-aaralan
mo; sa pagkuha ng mga datos nangwalang itinatago/iniiwasan/ipinagkakaila nang
walang pagkilala atpermiso sa kinunan; at sa pagtanggap sa limitasyon ng
pananaliksik.
- Responsable sa paggamit ng mga nakuhang datos, sa mgatao/institusyong
pinakunan mo ng mga ito, at sa pagsisigurongmaayos at mahusay ang mabubuong
pananaliksik mula pormathanggang sa nilalaman at sa prosesong pagdadaanan.
ETIKA AT RESPONSIBILIDAD NG MANANALIKSIK
1.Kilalanin mo ang ginamit mong ideya. Anumang hindi iyo ay ipaalam mong hindi iyo
sa pamamagitanng mga tala at bibiliograpiya.
2. Huwag kang kumuha ng datos kung hindi ka pinapayagan o walang permiso. Sa mga
bukas na salansan ng libro sa aklatan, dyaryo, magasin,programa sa radio, TV, pelikula at
teatro,hindi kinakailangang hinginang permiso ng mga sumulat/may-ari para banggitin, sipiin
o magamitna materyal sa pananaliksik.Kailangan lang silang kilalanin sabibliograpiya.
3. Iwasan mong gumawa ng mga personal na obserbasyon, lalo nakung negatibo ang
mga ito o makakasirang-puri sa taonginiinterbyu. Maging obhetibo at maingat sa
pagbibigay ng obserbasyon,kung kinakailangang gawin ito.Pero kung maiiwasan, manatili
sa paksang interbyu.
4. Huwag kang mag-shortcut. Anumang pag-shortcut ay masasabing bunga ng
katamaran.Ayaw nang magpagod pa. Tinatamad na. Gusto na agad matapos.Pero anumang
pag-shortcut ay magbubunga rin ng di-kasapatan ngdatos na magreresulta sa di rin sapat
na pagsusuri. Bitin, ika nga.Paanonga ba ginagawa ang pag-shortcut? Narito ang ilang
halimbawa:
 Kulang/hindi tapos ang paghahanap ng materyales.
103
 Hindi na sinusuri nang malalim ang materyales.
 Mabilisang nagbibigay ng konklusyon/rekomendasyon paramatapos lang.
5. Huwag kang mandaya. Isang “krimen” ang pandaraya sa pananaliksik.

Sa mga grabeng sitwasyon, maaring maging dahilan ito ngpagpapatalsik sa iyo bilang
estudyante.Sa susunod na seksyon, masdetalyado mong makikita ang mga uri ng pandaraya
sapananaliksik.Tandaan mo na hindi ito ipinapakita sa iyo para gayahinkundi para hindi
gawin nang makaiwas ka rin sa anumang problemangidudulot nito.
Plagiarism at ang Responsibilidad ng Mananaliksik

Plagiarism ang teknikal na salitang ginagamit sa wikang Ingleskaugnay ng pangongopya ng
gawa ng ibang nang walang pagkilala.Narito ang ibang anyo o uri ng plagiarism:
1. Tahasang pag-angkin sa gawa ng iba.
Siguro, sasabihin mong hindi ito kapani-paniwala. Pero totoongnangyayari ang ganito. Sa UP
mismo ay marami nang kaso angnapapabalita. Halimbawa, isang estudyanteng freshman
angnagsabmit sa propesor ng kanyang papel na gawa ng iba at pinalitanlang niya ang
pangalan nito ng kanyang pangalan. Grabeng trabahoito. Tunay itong pandaraya. Ito ang
dahilan ng pagpapatalsik sa kanyasa Unibersidad. At kahit may permiso pa ang sumulat ay
matatawag parin itong plagiarism lalo na kung mapapatunayang hindi talaga kanyaito.
2. Pagkopya sa ilang bahagi ng akda nang may kaunting pagbabagosa ayos
ng pangungusap at hindi kinilala ang awtor.
Kung minsan, posibleng nakakaligtaan mo ang pagkilala saawtor. Maaaring hindi mo ito
sinasadya. Pero sa panananaliksik,kailangan ang pag-iingat. May mga paraan ang la ng tala.
Puwedeitong gawing buod o presi, halaw, atbp. Pero kahit binago ang ayos ng pangungusap,
halimbawa, o kaya’y binuod, hindi pa rin ito sa iyo kaya dapat lang na kilalanin mo ang
pinagkunan mo.
3. Pag-aangkin at/o paggaya sa pamagat ng iba
Ang pamagat ng anumang akda ay isang patent o copyright namaaaring angkinin ng nakaisip
nito.Kung sakaling gustung-gusto moang isang pamagat, pero alam mong mayroon nang
gayongpamagat, pigilin mo na ang sarili mo.Marami ka pa namang mapipili.

Naipapaliwanag ang mga hakbang sa paggawa ng pananaliksik ayon sa binasang
datos. (F8PB-Ii-j-25)
104
Gawain 1
Panuto: Batay sa mga larawan bumuo ng paksa na maaring gawin sa pananaliksik.
Larawan 1: Paksa:
Pasukan Ngayong Taon, Posibleng
Magsimula Sa Agosto- DepEd
- Joy Reyes Abril 22, 2020

Larawan 2:
Paksa:
Isa sa problemang maaring mangyari kung
matutuloy ang online class.
- Facebook post
Larawan 3: Paksa:
Mga Produkto ng Rehiyon VI sa Pilipinas
-Filipino 10 Martes, Enero 31, 2017
105
Gawain 2
Panuto: Mula sa mga larawan na nasa pahina 121 pumili ng isang paksa at subuking
magbigay ng konsepto at mga nilalaman ng iyong isasagawang pananaliksik. Gamitin ang
chart sa ibaba
.
Paksa Konsepto Nilalaman
(Ideyang nais
gawin)
106
Gawain 3
107
Panuto: Tukuyin ang mga hakbang sa pagsasagawa ng pananaliksik na tinutukoy ng bawat
pangungusap.
1. Pagkatapos, malikom nila Fe ang mga datos sa kanilang pananaliksik kanila itong inayos batay kung an
A. Pagpili ng paksaB. Pagrereserba ng papel
C. Pagsulat ng pinal na papelD. Pag-oorganisa sa nilalaman batay sa balangkas
Maraming pagbabago ang maaring mangyari sa isinasagawang pananaliksik kaya’t dumadaan ito sa pagsu
A. Pagrereserba ng papelB. Pagsulat ng pinal na papel
C. Paghahanda ng balangkas D. Paghahanda ng bibliyograpi
3. Kinakailangan ang paksa ay makakatulong sa lipunan upang mas maging progresibo ang pananaliksi
A. Pagpili ng paksa B. Pagsulat ng pinal na papel

C. Pagrereserba ng papel D. Pangangalap ng mga kinakailangang datos
Pinag-iisipan ng magkaka-grupo kung ano-anong estruktura ng kanilang

gagawing pananaliksik upang mailahad nila ang mga datos sa maayos na paraan.
A. Pagsulat ng pananaliksikB. Paghahanda ng balangkas

C. Paghahanda ng bibliyograpiD. Pangangalap ng mga kinakailangang datos
Malaking hamon para sa mananaliksik ang pagpili at pangangalap ng aklat, magasin, journal at iba pang m
A. Pagpili ng paksaB. Paghahanda ng balangkas
C. Paghahanda ng bibliyograpiD. Pangangalap ng mga kinakailangang datos
Gawain 4
108
Panuto: Tama o Mali: Tukuyin kung ang mga pangungusap ay hakbang sa pagsulat ng
pananaliksik. Iguhit ang puso “ ” kung ito ay TAMA at parisukat “ ” naman kung
MALI.
1. Ang paggawa ng talatanungan ay hakbang na makatutulong sa pagpili ng paksa.
2. Pwedeng talakayin ang isa hanggang tatlong paksa sa isang pananaliksik.
3. Kailangang kumuha ng mga pananaliksik na napag-aralan na upang mapatibay

ang gagawing pananaliksik.
4. Sa pananaliksik kailangan ng resulta upang patunayan ang nilalaman nito.
5. Hindi kailangang maging tiyak sa paksang gagamitin sa pananaliksik.
6. Isang mahalagang hakbang ang paggawa ng draft sa pananaliksik, upang

maging maayos ang nilalaman nito.
7. Marapat lamang na kumuha sa journal, magasin at aklat hindi lamang sa

internet sapagkat karamihan sa impormasyon na nakatala doon ay mali.
8. Walang pananaliksik na matatapos kung walang paksang gustong pag-aralan.
9. Mahalagang magkaroon ng balangkas ang pananaliksik upang mas maging

maayos ang daloy ng nilalaman nito.
10. Kapag natapos na ang unang draft ng pananaliksik, siguradong ang mga
nilalaman nito ay tama at hindi na nangangailangan ng pagwawasto.
109
Gawain 5
A. Panuto: Pagsunod-sunurin ang hakbang sa paggawa ng pananaliksik. Isulat lamang ang
bilang 1-5.
A. Hinahanda ng mananaliksik ang istruktura ng gagawing pananaliksik.
B. Mula sa m]ga sanggunian, pinili ng mananaliksik ang mahalagang impormasyon na

may kaugnayan sa kanyang pananaliksik.
C. Tukuyin kung anong paksa ang pag-aaralan o napili para sa gagawing pananaliksik.
D. Ang mga nakalap na impormasyon ay pagsasama-samahin ng mananaliksik upang

makabuo ng konsepto.
E. Maingat na pinipili ng mananaliksik ang mga aklat, journal at magasin na isasali sa

pananaliksik.
Repleksyon
Panuto: Punan ang kahon ng mga maaaring maitulong ng pananaliksik sa buhay
ng isang mag-aaral.
Pananaliksik
110
Mga Sanggunian:
A. Aklat
Laurdes L. Miranda, A. D. (2017). Punla Mga Panitikang Pambansa at Florante.
Quezon : Rex publishing.
B. Internet
“Mga Hakbang sa Pananaliksik- Christophere Getigan- Slide
Share”https://www.slideshare.net/mobile/christopheregetigan/mga-hakbang-sa-pananaliksik
“Pananaliksik- Cristine Joy Aquino –

Academia.edu”https://www.academia.edu/33481735/PANANALIKSIK
Pagpili ng paksa at paggawa ng pamagat sa pananaliksik- PinoyNewbie-

Education”/https://www.pinoynewbie.com/pagpili-ng-paksa-paggawa-ng-pamagat-
pananaliksik/
111
Susi sa pagwawasto
Gawain 3
1. D
2. C
3. A
4. B
5. C
Gawain 4
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Gawain 5
A. 2
B. 4
C. 1
D. 5
E. 3
FILIPINO 8
112
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
PAGSULAT SA RESULTA NG PANANALIKSIK

Alam mo ba na napakahalaga ng isang pananaliksik para sa pag-unlad o pagbabago?
Ginagawa natin ito upang mangalap o lumikom ng mga mahahalagang impormasyon
o mga datos para malutas o kaya’y mabago at mapa-unlad ang ano mang bagay na nais nating
tuklasin. Dahil dito, ang pagsulat sa resulta ng pananaliksik ay lubhang mahalaga upang
masiyasat ang mga ebidensya at mapatunayan kung tama at katanggap tanggap ang inisyal na
proposisyon.
Ang resulta ng pananaliksoik ay kailangan dumaan sa asusing pag-aaral upang
mapatunayan o masabing epektibo ito.

Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik ang awtentikong datos na
nagpapakita ng pagpapahalaga sa katutubong kulturang Pilipino. (F8PU-li-j-23)
GAWAIN 1
Populasyon ng Taong nagsasalita ng nasabing lengguahe sa Cagayan Valley (Populasyon 895,
15.3%
2.
13.5%
67.3%
YbanagItawesIlocanoMalauegIbang dialekto
https://ncca.gov.ph/about-ncca-3/subcommissions/subcommission-on-cultural-communities-and-traditional-
arts-sccta/northern-cultural-communities/cagayan-valley-the-ibanag/
113
PANUTO: Sagutin kung tama o mali ang mga sumusunod na pahayag at lagyan ng
parisukat ang bilog na naglalaman ng tamang sagot.
1. Malaking bahagdan ang TAMA MALI

nagsasalita ng Ilokano sa
Cagayan Valley.
TAMA MALI
2. May 15.3 bahagdan ang
nagsasalita ng Itawes sa
Cagayan Valley.
TAMA MALI
3. Ang ibang dialekto ay may
2.2 bahagdan sa Cagayan
Valley.
TAMA MALI
4. Ang pie grap ay nagpapakita
ng dami o bahagdan ng
nagsasalita sa bawat lenggwahe.
5. Sa populasyon na may bilang TAMA MALI

na 895,050 ay 1.7 ang Ibanag.
114
GAWAIN 2
PANUTO: Hanapin ang limang salita na may kaugnayan sa pananaliksik batay sa mga
hinihingi ng mga pahayag sa ibaba.
F A M E T O D O L O H I Y A A K A S Y O N
P H Q W E R T Y L I N E G R A P E L Y U N
I A E L Y U S A N S D I K G H T Y U O P L
E O K K A U G A L I A N N H J K M E D D A
G L O B R E A D K L R T U H F S V N M T Y
R I N G P A N A N A L I K S I K C B J L U
A N A K A U G A N A R J X D F H L W A C N
P E B B D W W I K G H W R F V B N I E C I
P T A A E S P A N I N I Q A D D H K D A N
A D T Y G E A G R T Y U O H J A D F W D O
H L I A G C M G K U L T U R A T S S C V R
A I P P D E G Y I K P K L K U O T U N A F
L A G A T D R B A R G R A P G S K H F L S
A C A E W X C F T G B F S S E X A S D O W
G B A B A T A S A S W E R T Y U H Q W E I
A P A L I N G D W E T Y S C V I R O S D K
I K A S L I W E R B M S H U O P E N A H A
N I N T R O D U K S Y O N Y A N J K L Z X
O S F E W A C H G N B J K L P Y R Q S G K
1. Proseso ng
3. Pahapyaw
paghahanap ng mga 2. mga dokumento
na
totoong na nakalap sa
paglalarawan
impormasyon na pananaliksik
o
humahantong sa
pagpapaliwanag sa paksa
5. naglalaman kung
4. Ilahad kung
paano, kanino at saan
bakit kailangang
kukunin ang mga
gawin ang
impormasyon sa pag-
pananaliksik
aar
115
GAWAIN 3
PANUTO: Batay sa graph sa itaas, sagutin ang mga sumusunod na katanungan.
1. Ilang bahagdan ang mga Ibanag?
2. Ilang bahagdan ang mga Itawes?
3. Ilang bahagdan ang mga Ilokano?
4. Ilang bahagdan ang mga Malaueg?
5. Anong lengguwahe ang may pinakamalaking bahagdan?
GAWAIN 4
PANUTO: Sagutin ang mga sumusunod na tanong batay sa bahagi ng panayam na nailahad.
Isulat ang mga sagot sa espasyo.
Panayam kay DepEd Secretary Leonor Magtolis Briones tungkol sa iba't-ibang

learning modalities at pagkakaroon limitadong face-to-face classes sa mga low-risk
area sa Enero 2021
Kumakapanayam- Anchor- Failon Ngayon; Kinakapanayam: DepED Secretary Leonor
Magtolis Briones
Kumkapanayam: Kanina ho’y narinig naming ang recommendation niyo kay Presidente,
dun ho sa usapin ng face-to-face na klase although malinaw na binanggit niyo doon na
papayagan lang yan sa mga low-risks areas at may requirements na kinakailangan hong
magcomply ang mga eskwelahan, sa ngayon ho ba…
Kinakapanayam: Hindi naman lahat pinipilit na mag face-to-face, kaya ako ay talagang
medyo nagugulat ako sa dishonesty at tsaka pag-tweet ng aking mga words dahil alam
niyo naman hindi ako magsalita ng patay kung patay at hindi naman yan para sa lahat.
Meron tayong standards, apat na agencies ang magdedecide kung papayagan ba ang
isang locol government kasi ito ang request ng local government na pinasa ko kay
Presidente. So hindi naman lahat basta basta pag sabihin mong low risk area ang isang
lugar ay papayagan na sila kaagad. Dahil una, iinspeksyonin yung eskwelahan.
Pangalawa, titignan natin kung makayanan ba ng eskwelahan yung social distancing kasi
kailangan konti lang ang estudyante, idivide ang mga class. Pangatlo, kailangan
masusunod ang minimum health standard. At tsaka pang apat, kailangan ang local
government ay handa na tumulong kasi sila naman ang humihingi nito, tumulong sa mga
pangangailangan ng eskwelahan. So hindi na karakarakang pag low risk assessment ang
isang lugar, automatic na papayagan sila. May kondisyones, hindi po para sa lahat.
Kumakapanayam: Secretary, tama po ba yung pagkakaintindi namin kanina na merong
mga eskwelahan talaga na ang gusto nila ay magkaroon na ng face-to-face classes ang
dumulog sa DepEd?
116
Kinakapanayam:Yes, yes. Hindi ang naririnig lang ang kanilang boses kasi nalulunod sila
sa ibang opinyon. Ang mga private schools, karamihan gusto nila meron na silang face to
face, ginagawa na nila yan. Halimbawa ang La Salle, last year pa all over the country
meron na silang face to face, ginagawa na nila. Isipin mo, may eskwelahan yun parin, nag
face to face sila pero limited. Hindi ibig sabihin araw araw yung bata pumapasok. Hindi.
Siguro mga once or twice a week lamang para makita si teacher, para makuha ng
materyales at bibigyan ng exposure. Kasi nga mahirap sa isang bata na hindi naman tayo
nagpapalaki ng robot, hindi naman tayo nagpapalaki ng makina. Kailangan may
interaction rin sila sa kapwa ibang bata, sa kapwa teacher pero limitado dahil nga sa
sitwasyon natin ngayon.
Sanggunian: Failon Ngayon sa Teleradyo
https://www.facebook.com/DepartmentOfEducation.PH/videos/602562303969539/?v=602562303969539
Ano ang rekomendsyon ng ating DepEd Secretary Briones tungkol sa face-

to-face na klase?
117
Dapat bang payagan ang
mga low-risk area sa
face-to-face na klase? Pangatwiranan ang sagot.
Ano ang masasabi ninyo

sa pagkakaroon ng
interaction sa kapwa bata at interaction sa kap
118
GAWAIN 5
PANUTO: Pagkatapos mong basahin ang panayam kay Secretary Briones, sagutin
ang mga detalyeng hinihingi sa kasunod na graphic organizer.
Sariling pagpapakahulugan batay sa panayam

Kahalagahan ng pag-aaral sa bawat indibidwal
Mahahalagang punto sa panayam
Pag-aaral sa gitna ng pandemya
119
RUBRIKS
Kraytirya Napakahusay (3) Mahusay(2) Nalilinang(1)
Nilalaman May pagpapahalaga Nakapagbigay ng Di naibigay ang
sa wika.at tama ang kahulugan.ng wika. kahulugan.
pagpapakahulugan Naunawaan ang mga Hindi masyadong
Malinaw ang mga sagot. naunawaan ang
kasagutan sa mga sagot.
tanong. Walang nakalagay
na sagot
Malikhain Malikhain sa Naibigay ang sagot Hindi maintindihan
pagsagot sa mga Nakapagsulat ng ang kahulugan.
Gawain. sagot ayon sa mga Hindi maayos ang
Malikhain ang tanong. mga sagot
pagkakasulat ng
pahayag
Naiintindihan ang
sagot
Kaayusan Maayos na nailahad Naibigay ang mga Hindi masyadong
ang mga sagot sa sagot. maayos ang mga
mga tanong. May kaugnayan ang sagot.
May kaugnayan ang mga sagot. Hindi maayos ang
mga sagot. sagot.
120
REPLEKSYON: HINUHA KO SAGOT KO
Sagutan mo ang puso na naglalaman ng mga kaalaman na natutuhan mo
sa aralin.
Naunawaan ko sa araling ito na Naramdaman ko

habang binabasa ang araling ito
Pagsusulat ng resulta
sa pananaliksik
Pipiliin ko na
121
Mga Sanggunian
A. Aklat:
Ansay- Villaverde, et. Al (2015).Daluyan: Modyul sa Filipino 8. Malabon City:

JIMCZYVILLE Publications.
Baisa-Julian, et. Al.(2017). Pinagyamang Pluma. Quezon City:Phoenix Publishing.
Cruz, Teresita C and ,Teresita M. Anastacio, (1997). FILIPINO sa Bagong Henerasyon.
Makati City, Bookmark, Inc.
B. Internet:
“Panayam tungkol sa wika at kultura”, Francis Gutierrez, September 30, 2018,

https://www.youtube.com/watch?v=JV4OOjjNhrE&t=181s
“Comic Speech bubble” With resolution 8000x5867, https://gallery.yopriceville.com/Free-Clipart-

Pictures/Speech-Bubble-PNG/Comics_Speech_Bubble_Transparent_PNG_Clip_Art#.XujUPkVKjIU
122
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
1. TAMA
2. MALI
3. TAMA
4. TAMA
5. MALI
Gawain 2
1. Pananaliksik
2. Datos
3. Introduksyon
4. Layunin
5. Metodolohiya
Gawain 3
1. Ibanag- 15.3%
2. Itawes- 13.5%
3. Ilokano- 67.3%
4. Malaueg- 1.7%
5. Ilokano
Gawain 4
Sariling opinyon at ang sagot ay maaaring iba sa bawat mag-aaral.
Gawain 5
123
FILIPINO 8
Pangalan: Lebel:
Seksiyon: Petsa:
GAWAING PAGKATUTO
PAHAYAG SA PAGSASA-AYOS NG DATOS

Sa pagsasaayos ng mga datos ay dapat isaalang-alang ang mga paraan at kahalagahan
ng mga pahayag na magbibigay sa kasagutan ng mga dapat saliksikin.
Ayon sa mga napagkukunan ng mga impormasyon na nagsilbing kaisipan o nilalaman
ng pag-aaral. Lumalabas sa mga gawain ang kani-kanyang opinyon na dapat igalang o
irespeto, ito man ay pabor sa atin o hindi. Kailangan maging magalang at malumanay sa
pagbibigay ng ating mga opinyon upang maiwasan ang makapanakit ng damdamin.

Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa pag-aayos ng datos. (F8WG-li-j-23)
GAWAIN 1
TEKSTO:
Ang proseso ng gagwing pananaliksik sa napiling paksa tulad ng panganagkap ng mga
datos ng sanggunian sa pagkuha ng mga impormasyon. Kailangang awtentiko ang mga datos
at makatotohanan ang gagawin. Maaaring mapagkunan ng mga datos ang mga dokumento,
sariling obsebasyon, interbyu na gagawin sa mga awtoridad, mga artikulo, balita,
dokumentaryo, aklat at iba pa.
1. Ano ang dapat isaalang alang sa pagsasa-aayos ng datos?
2. Bakit kailangang isagawa ang pananalisik?
3. Bakit kailangang ibuod ang ginawang pananaliksik?
4. Bakit kailngang bigyan ng interpretasyon ang resulta mula sa graph?
5. Paano masasabi na awtentiko ang mga nakalap na datos?
124
GAWAIN 2
PANUTO: Isa-isahin ang kahalagahan ng pagsasas-ayos ng nakalap na datos gamit ang mga
pangatnig sa loob ng speech balloon.
Bakit mahalagang
maayos ang mga
nakalap na datos?
Una…
Ikalawa…
125
GAWAIN 3
PANUTO: Tukuyin kung tama o mali ang ginawa ng mananaliksik mga sumusunod na
pahayag. Isulat ang sagot sa parihaba.
1. Ang nakalap na impormasyon ay kaagad nang isinulat kahit hindi pa naayos.
2. Gumamit ng Bar grap para ipakita ang naging resulta ng pag-aaral.
3. Inalis ang mga hindi mahalagang bahagi ng pakikipanayam o surbey.
4. Inayos ang mga datos mula sa pinakamahalaga hanggang sa ‘di gaanong magagamit.
5. Mula sa grap ay nakikita ang kabuuang pag-aaral sa pananaliksik.
GAWAIN 4
PANUTO: Gamit ang teksto sa ibaba, kumuha ng mga impormasyong nagmula sa
kinakapanayam at bumuo ng pahayag gamit ang mga pang-ukol.

1. 4.
Mga halimbawa ng pang-ukol
Ayon kay…
2.  Batay sa… 5.
Alinsunod sa…
Ayon sa…
Hinggil kay…
3. 6.
126
Pakikipanayam kay Bienvenido Lumbera tungkol sa wika
Pambansang alagad ng sining sa panitikan “Ang wika ay palatandaan na pagkakaroon ng
identidad ang isang bayan. Ang wika kapag ginagamit sa edukasyon ay nakatutulong ng Malaki
“Ang panitikan at wika ay mahalagang bahagi sa estudyante na nag-aaral sa paaralan. Ang wika
“Laging iginigiit sa atin na kailangan i-adjust ng mga Pilipino ang kanilang edukasyon na mapan
“Sulong Wikang Filipino.”
GAWAIN 5
PANUTO: Isulat ang bilang 1-5 sa loob ng bilog ayon sa wastong pagkakasunod-sunod sa
pag- aayos ng datos batay sa pananaliksik.
Mangalap ng mga datos.
Suriin ang kinalabasan ng mga datos kung lehitimo ang resulta,
Ibahagi ang anumang natuklasan o resulta ng pananaliksik.
Isaayos ang mga datos sa pamamagitan ng pagbubuod at paglalagom.

126
Kapag nagbabasa ako
Iniisip ko
Dahil
REPLEKSYON: HINUHA KO SAGOT KO

PANUTO: Sagutan mo ang tsart na naglalaman ng mga kaalaman na natutunan mo sa araling
ito. Simulan mo na.
127
Mga Sanggunian:
A. Aklat:
Ansay- Villaverde, et. Al (2015).Daluyan: Modyul sa Filipino 8. Malabon City:

JIMCZYVILLE Publications.
Baisa-Julian, et. Al.(2017). Pinagyamang Pluma. Quezon City:Phoenix Publishing.
Cruz, Teresita C and ,Teresita M. Anastacio, (1997). FILIPINO sa Bagong Henerasyon.
Makati City, Bookmark, Inc.
B. Internet:
“Robot in Action”, https://steemit.com/cryptocurrency/@einsundnull/robot-in-action-i-will-help-you

“Robokart- Career”, https://robokart.com/careers
“Western Border SVG Vector, Western Border Clip art”, https://svg clipart.com/outline/Ts7Bb8c-
western-border-clipart
“Pakikipanayam kay Bienvenido Lumbera tungkol sa wika”,

https://www.youtube.com/watch?v=sLJsYViUzGQ&feature=youtu.be
SUSI SA PAGWAWASTO
Gawain 1
1. Ang mga paraan at kahalagahan ng mga pahayag na magbibigay sa kasagutan.
2. Upang madagdagan ang mga kaalaman.
3. Ibuod upang mahahalagang impormasyon lang ang bigyang interpretasyon.
4. Ang interpretasyon o resulta sa pag-aaral ay lubhang magalaha dahil iyo ay autwntiko at
tunay.
5. Ang resulta mula sa pag-aaral ay siyang lumalabas o graph.
Gawain 2
Gawain 3
1. Mali
2. Tama
3. Tama
4. Tama
5. Tama
Gawain 4
Ang sagot ay maaaring iba sa bawat mag-aaral.
Gawain 5
1. 2
2. 1
3. 3
4. 5
5. 4
128

Grade 8 Filipino LAS

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grade 8 Filipino LAS

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

8

LEARNING ACTIVITY SHEET

all be necessary for exploitation of such work for profit.”

Printed by: DepEd Regional Office No. 02

* Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga, eupemistiko o masining na  16-25

* Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan na angkop

* Nagagamit ang paghahambing sa pagbuo ng alinman sa bugtong, salawikain,

* Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa: pagkahahawig

Halika, umpisahan na nating tuklasin.

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Salawikain ay matalinghagang pahayag na ginagamit ng matatanda noong unang

Sawikain ay salita o pahayag na nagtataglay ng talinghaga at mayroong nakatagong

Bugtong ay pahulaan sa pamamagitan ng paglalarawan.

Kasabihan ay mga pahayag hinggil sa paniniwala na may kaugnayan sa mga

Halaw sa tulang Mga Ginto sa Putikan ni Gregorio G. Cruz

1. Ano ang pinapaksa ng tula?

2. Alin sa mga kasabihan ang pinakaangkop sa pandemiyang

5. . Bilang kabataan, paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa mga karunungang-bayan na iyong n

Panuto: Suriin ang mga mahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungng-bayan at

1. Nasa Diyos ang awa,

2. Ang kalusugan ay kayamanan.

STEP LADDER CHART

Baisa-Julian, A.(2017). Pinagyamang Pluma 8. Quezon City: Phoenix

“Salawikain Sa Pagbibigay ng Pagkain”,AralingPilipino.com naakses mula sa

Panimula (Susing Konsepto)

Handa ka na ba? Tara na at pag-aralan natin!

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga, eupemistiko o masining na pahayag na ginamit

Nag-uusap sina Vivian at Carlo tungkol sa kanilang aralin sa asignaturang Filipino.

Panuto: Basahin at intindihin ang bawat tanong, i-like ang pahayag

1. Ang mga salitang ginagamit sa talinghaga ay pangkaraniwan

2. Lumalawak ang bokabularyo ng mga taong nakakabasa ng

3. Ang mga kaisipang nakapaloob sa talinghaga ay hango sa

4. Mahalaga na may alam tayo sa mga talinghaga dahil ito

5. Maari nating gawing inspirasyon ang mga talinghagang natututunan

Gawain 2. Ibahagi Natin Yan!

Mahina ang loob ni Charisse kaya sumusuko siya agad sa mga

Gawain 4. Basa ko, Sagot ko!

Panuto: Tukuyin ang kasingkahulugan at kasalungat ng mga salitang nasalungguhitan.

Panuto: Suriin ang nakapaloob na kahulugan ng mga masining na pahayag.

3. Nagdilim ang langit

4. Dinukot ang barya

“Students-cliparts #3184881”,clipart library, naakses mula sa http://clipart-

Maaaring magkakaiba ang opinyon o sagot.

1.Mahina ang loob 1.Matapang

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan na angkop sa

1.bato pusong bato

3. matigas nalupa na lupa

4.mundo umiiyak na langit

5. malungkot na mga mata na mga mata

6.na boses malamig na boses

7. sundalong payat sundalong

9. maliwanag na gabi na gabi

10. matayog na punong kahoy na punongkahoy

Ngayon,taglay mo na ang kasanayan sa paggamit ng masining na paglalarawan.Subukin mo

Gawain 2 Bagay na mahalaga,Bigyang kahulugan!

Gawain 3 Kulang mo, Dugtungan ko!

A. Panuto: Buuin ang mga sumusunod na kasabihang inilahad. Isulat sa patlang.

1. Ang batang di nagsasabi ng katotohanan,

2. Kung gumagawa ka ng kabutihan,

3. Katotohanan ang magpapalaya,

4. Ang pag-ibig di man sabihin,

5. Dahil sa Covid 19 mundo’y nagkagulo,