Mogok Yeikthar - PaticcasamuppaKhanDarNyanYork Tayar

မုိုးကုတ်ဆရာတ ာ်ဘုရာိုး၏
ဝပဿနာတရာိုးစဉ်နှင့််လုပ်ငန်ိုးစဉ်ပြန့််ပ ာိုးရ ိုးအဖ ့်ခ ုပ်၏ မူပုင်

PDF/book page
23/1 : Vipassi and other Bodhisattas, včetně Bodhisatta Gotama, reflected on Paticcasamuppada,
Dependent Origination, forward and backward and thereby became Buddhas.
30/7 : When the Buddha passed away ven. Ananda taught Dependent Origination to ven. Channa, thanks
to which ven. Channa could progress in his practice all the way to Arahanthood.
56/34 : Micchapatipada - wrong practice; sammapatipada - vipassana meditation, right practice/training. Mentioned
in Nidanavagga Samyutta.
58/36 : Sayadaw suggests that destruction of feelings will lead to saupadisesa Nibbana. His meaning is that here
feelings are not destroyed by death or any other physical way. The intention is to show that if the paticcasamuppada
(Dependent Origination) is cut at feelings - i.e., no craving is arising - Nibbana is achieved in this life. [According to
the Pali scriptures - ‘‘Vedanā ca pajānāti, vedanānañca sambhavaṃ. Yattha cetā nirujjhanti, maggañca
khayagāminaṃ; Vedanānaṃ khayā bhikkhu, nicchāto parinibbuto’’ti. (SN Salayatanavaggapali - 2. Vedanasamyutta
- 1. Sagathavagga - 1. Samadhisutta, MM SN 2.407 / Itivuttaka 227 / Suttanipata 393) - According to the relevant
commentary, here is meant that a monk observes feelings as suffering (as dukkha sacca) and understands their origin
- craving (as samudaya sacca). He then observes how they are removed (as nirodha sacca) and the path (magga
sacca, "maggañca khayagāminaṃ"). Here by removing feelings is meant that the monk has achieved freedom from
craving through feelings - Nicchāto parinibbutoti nittaṇho hutvā kilesaparinibbānena parinibbuto. It seems that
stopping Paticcasamuppada from turning is the meaning here. Unlike the Samyutta Nikaya commentary, which
explains "parinibbuto" as kilesa parinibbana, the Commentary to Itivuttaka explains that it is kilesa parinibbana but
also khandhaparinibbana - "Nicchāto parinibbutoti nittaṇho, pahīnataṇho, kilesaparinibbānena,
khandhaparinibbānena ca parinibbuto hoti." (ItivuttakaA 184.)]
64/42 : ပုညာဘိသင်္ခ ါရာ အပုညာဘိသင်္ခ ါရာ၊ ကိရိယ။
65/43 : why it is necessary for people (and how) to do good actions - kusala - but without tanha, craving.)
69/46 : Worrying about children, finances, etc. doesn't cut (stop) the Dependent Origination, it causes one to
continue rolling (cycling/turning) in it.
82/59 : (ပဋိစ္စသမုပပါဒ် စ္က်ဝိုင်း် မှာ) လှည််းဘ်းကိုမမင်ဖ်းကကပါလိိ့မ်မယ်။ အဝိဇ္ဇာ တဏှာသည် ပဒဒါင််း /ပုဒတာင််း/၊
ထိပ
ု ဒဒါင််းဒပေါ်က ဒဒါက်ဒတွေရှိသည်။ ဒဒါက်ဒတွေဒပေါ်က အကွေပ်ဟ၍ မမင်ရပါလိမ်ိ့မယ်။ အလည် တည်တ
ိ့ ည်ိ့မှာ
ဝင်ရု ်းိ ဒပါက်မဖစ္်သည်။ ဒဒါက်ဆုသ
ိ ည်မှာ ပုညာဘိသင်္ခ ါရ၊ အပုညာဘိသင်္ခ ါရ၊ အာဒေဉ္ဇာဘိသင်္ခ ါရ ဒဒါက်ဒတွေ မဖစ္်သည်၊
ပဒဒါင််းဆိုသည်မှာ အဝိဇ္ဇာ၊ တဏှာမဖစ္်သည်။ အကွေပ်ဆုသ
ိ ည်မှာ ဇ္ရာ၊ မရဏ အကွေပ်မဖစ္်သည်။ (detailed explanation of
Dependent Origination as a cart-wheel with hub and its axis, felloes (binding ridge), spokes, and how only hub can
be destroyed to stop the wheel)
93/70 : born in mother's womb one happens to have slipped into a place between big and small intestines, poop and
urine, various impurities - "ထိပ
ု ဋိသဒဓေဆုတ
ိ ိ့အမဖစ္်သုိ စ္ဉ်းစ္ာ်း
ိ့ ကကည်ကိ့ ကပါလျှင် အမိ၏ အစ္ာဒဟာင််းအိမ်ဓင
ှ ်ိ့
အစ္ာသစ္်အိမ်ကကာ်းထမှာ ကျင်ကက်း ကျင်ငယ် အညစ္်အဒကက်းမျိ ်းစ္ုတဒ
ိ့ ေရာ၌သွော်း၍ စ္ုလု်းကေ််းသည်။ ဒင်္ျာ်ပပ်းလသည်။
ဒါဒကကာင်မ
ိ့ သိတလ
ိ့ စ္ုလု်းကေ််းလမ််းသွော်းသည်၊ သွော်းင်္ျင်ရာသွော်း၊ လုပ်င်္ျင်ရာလုပ်ဒသာဒကကာင်ိ့ ဒင်္ျာ်လသည်။
ဒင်္ျာ်လသည်ဆုသ
ိ ည်မှာ အမိဝမ််းထ ကျဉ်းဒမမာင််းလှဒသာဒေရာ၌ ဒင်္ျာ်လမင်္င််း၊ ပဋိသဒဓေ ဒေရမင်္င််းမဖစ္်သည်။ 'ဇ္ာတိပိ
ဒုကခာ' မဖစ္်သည်။"
110 : It is not necessary to see the arising-passing impermanence of matter like the Buddha, i.e., 5000 kotis or of
mind - one lakh of kotis. Yogis need to see as fast as a water bubble or a lightening. - င်္ဏိကဆိုတာ မမတ်စ္ွောဘုရာ်း
သိသဒလာက် လျင်မမေ်ဒသာ မျက်စ္ိတစ္်မှိတ်တွေင် ရုပ်သက် ကုဒဋငါ်းဒထာင်ဒကျာ်၊ ောမ်သက်ကုဒဋ တစ္်သေ
ိ ်း် ဒကျာ်ကို
အကုေမ
် ဒအာင်လိုက်၍ သိရမင်္င််းကို မဆိုလို၊ ဒယာဂမျာ်းမှာ မျက်စ္ိတစ္်မှိတ်တွေင် မဒရတွေက်ဓင
ို ဒ
် လာက်ဒသာ ဒရပွေက်ပမာ
တလျှပ်ပမာ လျင်မမေ်မှုကိုသာ ဆိုလိုသည်။

101-102/78-79 : how the bodhisatta Vipassi reflected on the Dependent Origination in Patiloma way (reverse way)
and became a Buddha. "ဝိပဿမမတ်စ္ွောဘုရာ်းသည် ဘုရာ်းမမဖစ္်မ ဘုရာ်းဒလာင််းဘဝ၌ရှိစ္ဉပင်
ဆင်မင်္င်ဒတွေ်းဒတာဒတာ်မသည်။ အဘယ်သဆင်
ုိ ိ့ ဒမင်္ ဒတွေ်းဒတာဒတာ်မသေည််းဆိုလျှင် သတတဒလာက (သတတဝါတါဒ )သည်
ဆင််းရဒလစ္ွေတကာ်း၊ ဆင််းရမင်္င််းသိဒရာက်
ု ိ့ ဒလစ္ွေတကာ်း၊ ပဋိသဒဓေဒေလည််းဒေရ၏။ အိုလည််းအိုရ၏။ ောလည််းောရ၏။
စ္ုဒတလည််းစ္ုဒတရ၏။ တစ္်ဖေ် ပဋိသဒဓေလည််း ဒေရ၏။ ဤသိုအာ်းမဖင်
ိ့ ိ့ အိုလက်စ္မသတ်၊ ောမင်္င််း လက်စ္မသတ်၊
ဒသလက်စ္မသတ်၊ တစ္်ဖေ် ပဋိသဒဓေဒေရမင်္င််းလက်စ္မသတ် ဟုဆုဒ
ိ သာ သဒဘာတရာ်းသည်ကာ်း ရဟတ်င်္ျာ်းပမာ
တင်္ျာင်္ျာပတ်၍ တစ္်မဖစ္်တည််းမဖစ္်၊ တစ္်ပျက်တည််း ပျက်လျက် ဒေဒသာ တရာ်းမဖစ္်ဒင်္ျ၏တကာ်း။
ဤသို အိ
ိ့ ုမှု၊ ောမှု၊ ဒသမှု တစ္်ဖေ်မပေ်၍ ပဋိသဒဓေဒေရမှုတည််းဟဒသာ ဆင််းရအစ္ုမှ အဘယ်ဒသာ အင်္ါမှသာလျှင်
ဤသတတဒလာကကက်း (သတတဝါဒတွေ)သည် ထွေက်ဒမမာက်ရာကို ရပါအေ
ိ့ ည််း။ ဤထွေက်ဒမမာက်ရာမဖစ္်ဒသာ တရာ်းသည် ငါ၏
သဓတာေ်၌လည််း ဘယ်ဒသာအင်္ါ၌ ထင်မမင်ဓင
ို ပ
် ါအေ
ိ့ ည််းဟု ဆင်မင်္င်ဒတာ်မ၏။
ဤသိအာ်းမဖင်
ု ိ့ ိ့ ဇ္ာတိ၊ ဇ္ရာ၊ မရဏစ္ဒသာ တရာ်းတိသည်
ု ိ့ အဘယ်အဒကကာင််းရှိဒသာ် မဖစ္်ဒပေါ်လာသေည််းဟ၍
ဒောက်ဆုတ်ဒောက်ဆုတ်ဒတွေ်းဒတာဒတာ်မ၏။ တစ္်ဖေ်အဘယ်တရာ်း မရှိဒသာ် ဇ္ာတိ၊ ဇ္ရာ၊ မရဏတိသည်
ု ိ့
မမဖစ္်သေည််းဟ၍ ဒောက်ဆုတ်၊ ဒောက်ဆုတ် ဒတွေ်းဒတာ်မပပ်းလျှင် ပဋိဒလာမေည််းအာ်းမဖင်ိ့ အစ္ဉအတိုင်း်
ဆင်မင်္င်ဒတာ်မရာ ဆင်မင်္င်ဒတာ်မသည်ိ့အဆု်း၌ ပဋိစ္စသမုပပာဒ် သဒဘာတရာ်းကို ထိ်းု ထွေင်း် ၍ သိမမင်ဒတာ်မသည်။
ဤသိဆိ
ု ိ့ ုအပ်ဒသာအတိုင်း် တစ္်ဖေ် အဝိဇ္ဇာကစ္၍ အဓုဒလာမေည််းအာ်းမဖင်ိ့ ဆင်မင်္င်ဒတာ်မမပေ်သည်။
ဤသိဒသာအာ်းမဖင်
ု ိ့ ိ့ ပဋိစ္စသမုပပာဒ် သဒဘာတရာ်းကို အဓုဒလာမေည််း၊ ပဋိဒလာမေည််းအာ်းမဖင်ိ့ အကကိမ်ဒပါင််းမျာ်းစ္ွော
ဆင်မင်္င်ဒတာ်မသည်၏ အဆု်း၌ အာသဒဝါတရာ်းဒလ်းပါ်းတိ၏
ု ိ့ ကုေဆ
် ု်းရာမဖစ္်ဒသာ အာသဒဝါတရာ်းဒလ်းပါ်းတိ၏
ု ိ့
ကုေဆ
် ု်းရာမဖစ္်ဒသာ အာသဝကခယဉာဏ်ဒတာ်ကို ရရှိဒတာ်မပပ်းလျှင် သဗ္ဗည ဘုရာ်းအမဖစ္်သုိ ဒရာက်
ိ့ ဒတာ်မ၏။"

105/82 : "ဒသတိ့ ဒုကခဒလာက် ကက်းတာ မရှိဒင်္ျ။" ("There is no greater/bigger/worse suffering than death". - reference?
စ္ာဒပမှာ ဒလာဒလာဆယ် မဒတွေွေ့ပါဘ်း။) သတတဝါ အာ်းလု်းဟာ ဒသမင်္င််းကို ဒကကာက်ကကတယ်ဆုတ
ိ ာဒတာိ့ ဒတွေွေ့ပါတယ် -
ဓမမပဒ ဂါထာပုဒ ် ၁၂၉-၁၃၀။

112/89 : "ဥပါဒါေ်သည် အဒကကာင််းတရာ်းမဖစ္်၍ သမုဒယသစ္စာ၊ ကမမဘဝသည် အကျိ ်းဒုကခသစ္စာ (ပဋိသမဘိဒါမဂ် ေည််းအရ

မဖစ္်သည်။)" - according to Patisambhidamagga, upadana, clinging, is the cause - samudaya sacca - and kammabhava
is the result, dukkha sacca.

119/96 : “ဒိဋ္ဌကိ က်းသု်းမျိ ်းတိသည်

ု ိ့ တစ္်ကမဘာကကာဒအာင် င်္ရသမဖင်ိ့ ဤကမဘာ ပျက်ဒစ္ကာမ ကကင််းကျေ်ဒသာ
ကာလအပိုင်း် အမင်္ာ်းအတွေက် မပျက်ဒသာ ကမဘာသို ဒမပာင်
ိ့ ်းဒရွေ ွေ့၍ င်္ရသည်ဟု ကျမ််းဂေ်တမှ
ို ိ့ ာ ဒဖာ်မပကကပါသည်။”
- those who have a wrong view, like ahetuka, akiriya, natthika ditthi, they will be born in another
world (cakkavala) than this one at the time of the destruction (samvatta) of this world instead of
becoming Brahmas like other beings.
134/111 : A simile of sending money through a money-order from Yangon to Mandalay is used
to show how kamma brings result in a next life - through a cause and effect, without tranfering
anything. The money deposited (submitted) in Yangon will not go to Mandalay, but the value
will be registered in Mandalay and another money (although the same value) can be withdrawn
there. "ရေ်ကုေပ် မိ ွေ့ မှ ဒေ၍ ဒငွေ ၁၀၀၊ မဓတဒလ်းသို မေ်
ိ့ ေဒအာ်ဒါဓှင ်ိ့ ပိသည်
ု ိ့ ။ ပိဒသာ
ု ိ့ ဒငွေသည် မဓတဒလ်းသို မသွေ
ိ့ ာ်း၊
သိဒသာ်
ု ိ့ အဒကကာင််းကင််းသလာ်းဆိုပါက အဒကကာင််းကင််းသည် မဆိုဓင
ို ။် သ၏ သတတိ၊ သ၏ အဒကကာင််းဒကကာင်ိ့
ဒငွေ ၁၀၀ မဓတဒလ်းသို ဒရာက်
ိ့ မင်္င််းမဖစ္်သည်။"

134/111 : A simile apparently based on a Burmese weikzar folk story. Somebody is bitten by a snake and
another person goes to see a doctor for medicine. The doctor cannot go to see the patient so he enchants
water by mantras, a spell, thus changing the water into an antidote. The enchanted water is not given to
the person bitten by the snake. The enchanted water is given to the healthy person who came on behalf of
the bitten one, and this healthy person drinks it. Through the causality of this healthy person coming on
behalf of the bitten one, the bitten one is healed immediately as soon as the healthy person drinks the
water. (Mogok Sayadaw apparently uses this simile to show how rebirth works - in the simile neither the
doctor, nor the helping person, nor the water approached the bitten person. But still, through the power of
cause and effect, the bitten person was healed. In a similar way, consciousness is destroyed at death and
new consciousness appears in a different body, but even though they are different they are connected
through the law of cause and effect. "လတစ္်ဒယာက်ဒ မကိုက်င်္ရသည်။ အမင်္ာ်းသတစ္်ဒယာက်က
ဒ မဆရာထ သွော်း၍ ပင်သ
ိ့ ည်။ ဆရာက အဒကကာင််းမညညွေတ်၍ မလိုက်ဓင
ို သ
် မဖင်ိ့ လာပင်သ
ိ့ ကို
ဒ မဆိပ်ကျဒစ္ဒသာ မဓတာေ်မေ််း၍ ဒရမေ််းတိက
ု ်သည်။ ဒ မကိုက်င်္ရသသည် ဒ မဆိပ်ကျသည်။ ဆရာလည််း
မလိုက်၊ ဒရလည််း မဒရာက်၊ သသတ
ိ့ တ ိဒကကာင်ိ့ ဒ မဆိပ်ကျရသလို ဆရာ၏ မဓတာေ်ဟဒသာအဒကကာင််း မကင််း။
အဒကကာင််းမကင််း၍ ဒ မဆိပ်ကျသည်။"

138-139/115-116 : Visakha was born in Nimmanarati heaven as Sunimmita deity -

"ဝိသာင်္ါဒကျာင််းအစ္်မကက်းသည်လည််း င်္ဓောပျက်ဒကကဒသဒသာအင်္ါ ေိမမာေရတိေတ်မပည်၌ သုေမ
ိ မိတာ
ေတ်မိဖုရာ်းမဖစ္်သည်"

139/116 : It is not possible to attain Enlightenment with the view of sassata (eternalism) or
uccheda (nihilism) - "ဤသို ဒိ
ိ့ ဋ္ဌိ အပင််းမျာ်း င်္ဒေပါက မည်မျှပင် ဝိပဿော အာ်းထုတ်ဒသာ်လည််း မဂ် ဖိုလ်
ေိဗ္ဗာေ်၊ မရဓိင
ု ဟ
် ု တစ္်ထစ္်င်္ျ မှတ်ကကပါကုေ။် "

140/117 : Sayadaw translated Dhammanupassana as observing the Four Noble Truths - "...
ကာယာဓုပဿောသည် ရုပ်ကိုရှုမင်္င််း၊ ဒဝဒောဓုပဿောသည် ဒဝဒောကို ရှု မင်္င််း၊ စ္ိတတာဓုပဿောသည် စ္ိတ်ကို
ရှု မင်္င််း၊ ဓမမာဓုပဿောသည် သစ္စာကို ရှု မင်္င််း၊ ဟ၍ သတိပဋ္ဌာေ်ဒလ်းပါ်းရှိရာ ကကိ က်ဓစ္
ှ သ် က်ရာတစ္်ပါ်းပါ်းကို
ရှု ကကရမည်မဖစ္်၏။"
140/117 : The simile of the four entrances to Shwedagon as different methods can still lead to
the same aim of Enlightenment is also mentioned by the Sayadaw himself - "ဥပမာအာ်းမဖင်ိ့
ဒရွှေတိဂုဒစ္တဒတာ်၌ ဒစ္ာင််းတေ််းဒလ်းသွေယရ
် ှိရာ မည်သည်ဒ
ိ့ စ္ာင််းတေ််းကမဖစ္်ဒစ္ တက်လျှင ် ဒရာက်သလိုပင်
မဖစ္်သည်။ ဥပမာအာ်းမဖင်ိ့ စ္ိတတာဓုပဿောကို ရှု လျှင ် ဒဝဒောမပါဘ်းဟ၍ ဒမပာစ္ရာ မလို။ ဒဝဒောဓုပဿောကို
ရှု ဒသာ် စ္ိတတာဓိပ
ု ဿောကျေ်ဒေသည်ဟု ဒမပာစ္ရာ မလို။ ကာယာဓုပဿောကို ရှု ဒသာ် စ္ိတတာဓုပဿော
မပါဘ်းဟ၍ ဒမပာစ္ရာ မလို။ စ္ိတတာဓုပဿောကိုရှုဒသာ် ကာယာဓုပဿောမပါဘ်းဟ၍ ဒမပာစ္ရာ မလို။
ဒောက်ဆု်း မည်သည်အ
ိ့ ဓုပဿောမဆို ဓမမာဓုပဿော၌ လမ််းဆ်းု ရမည် မဖစ္်သည်။" (Sayadaw mentions that
basically any foundation of mindfulness, satipatthana, includes the others, however the
Commentary to Ekadhammavagga of Anguttara Nikaya Ones explains that it is necessary to
observe the body and mind separately, with clear awareness of the causes, effects, and
relationships, even if it has to be during a single meditation session.)

141/118 : Three levels of Satipatthana practice - Establishment of Mindfulness (just observing

the phenomena), Development of the Establishment of Mindfulness (observing arising and
passing in the phenomena), Final Goal of Establishment of Mindfulness (in the footnote
explained as the Path and Fruition, Magga-Phala, Enlightenment) - "သတိပဋ္ဌာေ်တရာ်းဒတာ်၌လည််း
သု်းမျိ ်းင်္ွေ၍ ဆရာဒတာ်ဘရ
ု ာ်းကက်း ဒဟာဒတာ်မပါသည်။ သတိပဋ္ဌာေ်ဟ၍ တစ္်ပါ်း၊ သတိပဋ္ဌာေဘာဝောဟ၍
တစ္်ပါ်း၊ သတိပဋ္ဌာေဘာဝော လမ််းဆ်းု ဟ၍ တစ္်ပါ်း ဤသို သ
ိ့ ု်းမျိ ်း ဒဟာဒတာ်မ၏။ ရုပ်အဒပေါ်မှာ
ရှု မှတရ
် ု ရှုမတ
ှ ်ဒေမင်္င််းသည် သတိပဋ္ဌာေ်သာ မဖစ္်သည်။ (၁) ၎င််း၏ ရုပ်ကဒလ်းဒပေါ် ပပ်း ဒောက်ပျက်သွော်းသည်။
အေိစ္စဒရာက်သွော်းသည်လို ရှု
ိ့ ဒေမင်္င််းသည် သတိပဋ္ဌာေဘာဝော မဖစ္်သည်။ (၂) ဥပမာ- ဒဝဒောဟု
ရှု မှတ်ဒေမင်္င််းသည် သတိပဋ္ဌာေ်မဖစ္်သည်. ဒဝဒော၏ အေိစ္စကို ရှု မင်္င််းသည် သတိပဋ္ဌာေဘာဝော မဖစ္်သည်။
စ္ိတ်ကဒလ်းဒတွေ ဒပေါ်ဒေသည်ကို ရှု မှတ်၍ ဒေမင်္င််းသည် စ္ိတတသတိပဋ္ဌာေ်မဖစ္်သည်။
စ္ိတ်ကဒလ်းဒတွေဒပေါ်သည်ကို လည််းဒကာင််း၊ ပျက်သွော်းသည်ကိုလည််းဒကာင််း အေိစ္စဟ၍ ရှု မင်္င််းသည်
စ္ိတတာဓုပဿောဘာဝော မဖစ္်သည်။"

143/120 : Development of mind is the most important in development toward Enlightenment

and it is the only thing that must be developed, explained the Buddha in AN 1, Akammaniya
Vagga, MM AN 1.4 - "ရဟေ််းတို-မပွေ
ိ့ ာ်းမျာ်းအပ်ဒသ်းဒသာ ဤစ္ိတသ
် ည်မျာ်းစ္ွော အကျိ ်းမိ့မင်္င််းငှာ မဖစ္်သကသ
ိ့ ုိ ိ့
ထိအတ
ု ိ့ မျာ်းစ္ွော အကျိ ်းမမိ့ င်္င််းငှာ မဖစ္်ဒသာ အမင်္ာ်းတစ္်င်္ုဒသာတရာ်းကိုမျှလည််း ငါမမမင်။ ရဟေ််းတို-ိ့
မပွော်းမျာ်းအပ်ဒသ်းဒသာ စ္ိတ်သည် မျာ်းစ္ွော အကျိ ်းမမိ့ င်္င််းငှာမဖစ္်၏စ္ု ဒဟာဒတာ်မ၏။ ရဟေ််းတိ-ု ိ့
ပွော်းမျာ်းအပ်ပပ်းဒသာ ဤစ္ိတသ
် ည် မျာ်းစ္ွောအကျိ ်းရှိမင်္င််းငှာ မဖစ္်သကသ
ိ့ ုိ ထိ
ိ့ အတ
ု ိ့
မျာ်းစ္ွောအကျိ ်းရှမိ င်္င််းငှာမဖစ္်ဒသာ အမင်္ာ်းတစ္်င်္ုဒသာတရာ်းကိုမျှလည််း ငါမမမင်။ ရဟေ််းတို ိ့
ပွော်းမျာ်းပပ်းဒသာစ္ိတသ
် ည် မျာ်းစ္ွောအကျိ ်းရှမိ င်္င််းငှာ မဖစ္်၏ဟု ဒစ္ာဒတာ်မ၏။"

152/129 : The river where hell-water drunk, drinking water from the hell river is a metaphor for people
who have wrong view and tell lies or deceive. "ငရဒရဒသာက်မမစ္်ဆသ ုိ ည်မှာ ဒိဋ္ဌရ
ိ ှိဒသာ သသည်
လိမ်လည်ဒကာက်ကျစ္်သည်။ သအသက်
ိ့ ကလ
ို ည််း သတ်သည်။ သဥစ္စ
ိ့ ာကိုလည််း င်္ိ်းု ဓိင
ု သ
် ည်။ အမိကိုလည််း
သတ်သည်။ အဖကိုလည််း သတ်ဓင
ို သ
် ည်။ တိင
ု ်း် မပည်ကလ
ို ည််း ပုေက
် ေ်ဓင
ို သ
် ည်။ ဘုရာ်းကိုပင်
သတ်ဓင
ို သ
် ည်အထိ ဒိဋ္ဌိက မပ ဒစ္ဓိင
ု သ
် ည်။ အကုသလ
ုိ ် အမျိ ်းမျိ ်းကို ပွော်းဒစ္ဓိင
ု သ
် ည်။"

153/130 : Metaphor of a man condemned to death by hanging. The judge is the one who condemned, the
people who kick off the stool when in the gallows just kick off the stool. In a similar way, bad kamma,
akusala/bad deed/demerit only throws person into hell. It is however wrong view, miccha ditthi, which is
responsible for the bad kamma and thus for rebirth in hell. (Thus wrong view is like the judge and bad
kamma is like the person who kicks off the stool.) "ကကိ ်းမိေကျဒသာသ
် ိ့ ကကိ ်းစ္င်ဒရာက်ဒသာအင်္ါ
ဒဒါက်မဖ တ်သမျာ်း ဒဒါက်မဖ တ်ရု မျှသာမဖစ္်သည်။ ဒသဒစ္ဟဒသာ ကကိ ်းမိေကိ
် ိ့ ု ဒပ်းသကာ်း တရာ်းသကက်းကသာ
မဖစ္်သည်။ ထိအတ
ု ိ့ ကက ငရင်္ျသည် ဆိရ
ု ာတွေင ် ကက ပစ္်င်္ျရု မျှ ပစ္်င်္ျမင်္င််းမဖစ္်သည်။ အမှေအ
် ာ်းမဖင်ိ့ ငရ
ပိလိ
ု ိ့ ုက်သည်မှာ ဒိဋ္ဌိလက်သည်ပင်မဖစ္်သည်။ ထိဒကကာင်
ု ိ့ ိ့ ဒိဋ္ဌိသည် အလွေေပ
် င် ဒကကာက်စ္ရာဒကာင််းဒသာ
လက်သည် မဖစ္်သည်။"

208/185 Feelings do not arise in dried skin, hair, and nails. "(ဒဝဒော) မဒပေါ်သည်ဒ
ိ့ ေရာမှာ အဒရဒမင်္ာက်ဓင
ှ ်ိ့ ဆပင် ဒမင်္သည််း၊ လက်သည််းမှတစ္်ပါ်း
ဒေရာတိုင်း် မှာ ဒပေါ်သည်။"

209/186 Unlike in a non-Arahant, in Arahant, a meditating Ariya puggala or a yogi a painful feeling does not cause arising of domanassa
(sadness), tanha (craving), and avijja (ignorance). They see only impermanent feeling, the perception of feeling. "အရိယာသည်လည််းဒကာင််း၊
အရိယာ၏ တပည်သ
ိ့ ည်လည််းဒကာင််း (ဝါ) ဝိပဿောဒယာဂသည်လည််းဒကာင််း၊ ဒုကခဒဝဒောကို မဖစ္်ပျက်ရှုလက
ို ်င်္ိ့ဒသာ် ဒဝဒောအေိစ္စ မဖစ္်၍
ဒဝဒောပစ္စယာ တဏှာ မမဖစ္်ဒင်္ျ။ ဒဝဒောပစ္စယာ ဒဒါမေဿလည််း မမဖစ္်ဒင်္ျ။ တဏှာလည််း မမဖစ္်ဒင်္ျ။ အဝိဇ္ဇာလည််း မမဖစ္်ဒင်္ျ။ ဒဝဒောအေိစ္စပ
မဖစ္်သည်။ ဒဝဒောသညာသာ မဖစ္်သည်။

213/190 Sayadaw doesn't suggest that not seeing, feeling, or withstanding of painful feelings (or other feelings) is Nibbana. He suggests that
understanding feelings through wisdom (thus removing avijja, the first cause of Dependent Origination) is the way to become Enlightened.
ဆရာဒတာ်ကက်းက ဒဝဒောဒတွေကို မဒတွေရ ွေ့ င်၊ ဒဝဒောဒတွေကို သည််းင်္ရင် မဂ်၊ဖိလ
ု ် ဒရာက်ရမယ် ဆိုတာ မဟုတ်၊ အဝိဇ္ဇာကို ပယ်သတ်မင်္င််းမဖင်ိ့ ဒဝဒောကို
ပညာမဖင်ကိ့ ကည်ဓ
ိ့ င
ို မ
် ှ မဂ်၊ဖိလ
ု ် ဒရာက်ရမယ်လို ဒမပာမပထာ်းပါတယ်
ိ့ - "ဒဝဒောပဟု မှတရ
် ု ဓင
ှ ်ိ့ ဝိပဿောအရင််း မကျဒသ်းဒင်္ျ။ အမှေ ် မဒရာက်ဒသ်း။
ဒဝဒော၏ အပျက် (ဝါ) အေိစ္စမမင်မှ (ဝါ) ဒဝဒောဒပေါ် ပပ်း င်္ျ ပ်ဒပျာက်သွော်းတာ မမင်မှ လမ််းမှေ ် ဒရာက်မည်။"

215/192 The Buddha explained that if one trains in concentration or mindfulness of breath for some time, neither the body nor the mind will
move. (SN Mv 10. Anapanasamyutta - 7. Mahākappinasuttaṃ, MM SN 3.274) - "ရဟေ််းတို-အကကင် ိ့ တည်ကကည်မှု သမာဓိကို ပွော်းမျာ်းမင်္င််း
ကကိမ်ဖေ်မျာ်းစ္ွော မပ လုပ်မင်္င််းတိဒကကာင်
ု ိ့ ိ့ ကိုယ်၏ တုေလ
် ှုပ်မင်္င််း စ္ိတ်၏ တုေလ
် ှုပ်မင်္င််းသည် မမဖစ္်၊ ရဟေ််းတို-အာောပါဿတိ
ိ့ ဓင
ှ ်ိ့ ယှဉဒသာ သမာဓိကို
ပွော်းမျာ်းမင်္င််း၊ ကကိမ်ဖေ်မျာ်းစ္ွော မပ လုပ်မင်္င််းဒကကာင်ိ့ ကိုယ်ဒသာ်လည််းဒကာင််း၊ စ္ိတဒ
် သာ်လည််းဒကာင််း တုေလ
် ှုပ်မင်္င််းမမဖစ္်။"
231/208 Six kinds of questions - because of not knowing, to see whether one's knowledge is the same, to learn one's
level, to show one's knowledge, to oppress the other person, with the intention to teach or become a teacher of the
other one. "ဒဆွေ်းဒဓွေ်းဒမ်းမမေ််းမင်္င််း (၆) ပါ်း- (၁) မသိော်းမလည်၍ သဒဘာရို်းမဖင်ိ့ ဒမ်းမမေ််းမင်္င််း၊ (၂) မိမိ အသိဓင
ှ ်ိ့ တမတ
ဒသင်္ျာလို၍ ဒမ်းမမေ််းမင်္င််း။ (၃) အရည်အင်္ျင််းအဆင်အ
ိ့ တေ််းသိလို၍ ဒမ်းမမေ််းမင်္င််း။ (၄) မိမိ အသိဉာဏ်ကို
ထင်ရှာ်းဒပေါ်လွေငဒ
် စ္၍ ဒမ်းမမေ််းမင်္င််း။ (၅) သတစ္်ပါ်းအာ်း င်္ျိ ်းဓှမ
ိ ်ဖိဓပ
ိှ ်လို၍ ဒမ်းမမေ််းမင်္င််း။ (၆) သတစ္်ပါ်းအဒပေါ်၌
ဆရာလုပ်လို၍ ဒမ်းမမေ််းမင်္င််း။"

231-2/208-9 Four kinds of sankhara - all formations, all matter and mind arisen due to kamma, 29
wholesome and unwholesome minds (cittas) see https://bit.ly/3aCiFMl for details, determination
(decision). "သင်္ခ ါရဒလ်းမျိ ်း - (၁) သင်္ခတသင်္ခ ါရ၊ အေိစ္စာဝတ သင်္ခ ါရာ၌ ဒဟာအပ်ဒသာ
အဒကကာင််းအကျိ ်းတရာ်း။ (၂) အဘိသင်္ခတ သင်္ခ ါရ၊ ကဒကကာင်ိ့ မဖစ္်ဒသာ ဒတဘမက ရုပ်-ောမ်တရာ်း ဟသမျှ။
(၃) အဘိသင်္ခ ါရဏက သင်္ခ ါရ။ ဘုသ်းု ပါ်း၌သာ မဖစ္်ဒသာ ဒလာကကုသုလ
ိ ် အကုသုလ
ိ ် ၂၉-ပါ်း။ (၄)
မဒယာဂါဘိသင်္ခ ါရ၊ ကိုယ်၌။ စ္ိတ်၌ မဖစ္်ဒသာ လလအာ်းထု
ု ိ့ တ်မှုမျာ်း။" PsmA 1.57 - Sabbe saṅkhārāti sabbe
sappaccayā dhammā. Te hi saṅkhatasaṅkhārā nāma. Paccayehi saṅgamma karīyantīti saṅkhārā, te eva
paccayehi saṅgamma katattā saṅkhatāti visesetvā vuttā….

233/210 Appanakosalla, the sequence of abilities to attain deep concentration (appana) - 1. cleanliness in body and
one's things, 2. balance of the five indriyas, 3. skill in attaining nimitta of breathing, 4. suppressing conceit, 5. ability
to regain enthusiasm in case of desire to retreat from the training, 6. ability to create joy in "dried up" (bored?) mind,
7. ability to be equanimous also toward one's own equanimity, 8. avoiding people who don't have concentration, 9.
associating people who have concentration, 10. keeping mind always ready (eligible) for appana, deep
concentration. "အပပောဒကာသလလ (၁၀) ပါ်း - (၁) ကိုယ်အဂခ ါဓှငတ ်ိ့ ကွေ အသု်းအဒဆာင်ပစ္စည််းမျာ်း သေ်ရှိ့ င်း် မှု။ (၂)
ဣဒ္ဓြေငါ်းပါ်းကို ညညွေတ်ဒအာင်မပ မ။ (၃) ထွေက်သက်ဝင်သက်ဟဒသာ အာရု ေမ
ိ ိတ်၌ လိမမာမ။ (၄)
တက်ကကလွေေ်း် ဒသာစ္ိတ်ကို ဓှမ
ိ ်ိ့င်္ျမှု။ (၅) ဆုတ်ေစ္်လွေေ်း် ဒသာစ္ိတ်ကို တက်ကကဒစ္မှု။ (၆) ဒမင်္ာက်ဒသွေွေ့လွေေ်း် ဒသာ စ္ိတ်ကို
ရွှေငဒ
် စ္မှု။ (၇) ညညွေတ်ဒသာ စ္ိတ်ကို လျစ္်လျျူရှု မှု။ (၈) သမာဓိမရှိဒသာ ပုဂ္ိ လ်ကို ဒရှာင်ကကဉမှု။ (၉) သမာဓိရှိဒသာ
ပုဂ္ိ လ်ကို မှဝမှု။ (၁၀) အပပောကို ရမင်္င််းငှာ အပမညညွေတ်ဒသာစ္ိတ် ရှိမှု။"

239/216 Counting 1500 kilesas - 52 cetasikas, one (panna?) citta, nipphanna rupa 18, lakkhana rupa 4 => 75.
Multiply by two (for oneself and in others) => 150. Multiply the 150 by the 10 main kilesas (L,D,M, mana, ditthi,
vicikiccha, thinamiddha, uddhacca, ahirika, anottappa) => 1500.
"ောမ်ဒတပညာ၊ ေိပဖဓာန ၊ တည်ပါလကခဏ၊ သဓတာေ်ဓစ္ ှ ်မဖာ၊ ဒမမာက်ပွော်းကာ၊ တစ္်ရာငါ်းဆယ်ရ။ ယင််းကိုတစ္်င်္ါ ကိဒလသာ၊
ဆယ်မဖာဒမမာက်မပေ်ကာ။ တစ္်ဒထာင်င
ိ့ ါ်းရာ၊ ကိဒလသာ ထိင်္
ု ါ မဖစ္်သည်မှတ်။ - ဒစ္တသိက်-၅၂၊ စ္ိတ်-၁၊ ေိပဖဓရ
န ုပ်-၁၈၊
လကခဏ ရုပ် ၄၊ ဒပါင််း-၇၅၊ မိမိသဓတာေ်၊ သတစ္်ပါ်း သဓတာေ်ဓင
ှ ်ိ့ ဒမမာက်။ ၁၅၀-ကို ကိဒလသာ (၁၀)ပါ်းဓှင်ိ့ ဒမမာက်-၁၅၀၀။"
("ောမ်-ေိလက် ကိုင်္ ၊ သေ်-ကိဒလ ေ ိ့ဒမမာက်" - https://bit.ly/2QfhWHB

239/216 108 kinds of tanha - kama, bhava, vibhava tanha (3) are multiplied by 6 sense-objects => 18; that is
multiplied by past, present, future time (3) => 54 and finally by oneself and others -> 108. "တဏှာသု်းတေ်
တည်ထာ်းမပေ် အာ၊ကာ၊သေ် ဓှင်ိ့ ဒမမာက်၊ တဏှာအစ္စ္်၊ တစ္်ရာိ့ရှစ္်၊ မဖစ္်၏ ကိုယ်မှာဒရာက်။ - ကာမတဏှာ၊ ဘဝတဏှာ၊
ဝိဘဝတဏှာ သု်းပါ်းကို တည်၍ အာရု ဒမင်္ာက်ပါ်းဓှင်ိ့ ဒမမာက် ၁၈ ပါ်း မဖစ္်၏။ ယင််းကို ကာလသု်းပါ်းဓှင်ိ့ ဒမမာက်ဒသာ် ၅၄-
ရ၏။ ယင််းကို အဇ္စျ တတ ဗ္ဟိဒ ေ သဓတာေ်ဓစ္
ှ ်ပါ်းဓှင်ိ့ ဒမမာက်ဒသာ် ၁၀၈-ပါ်း မဖစ္်၏။"
240/217 Two kinds of nirodha - bhanganirodha (destruction of that what arose) and anuppadanirodha (destruction of
the cause so that neither cause nor effect can happen), the first one possibly refers to mind and body and the second
one to Arahanthood (just my own opinion). "င်္ျ ပ်မင်္င််း ေိဒရာဓဓှစ္်မျိ ်း (၁) အဒကကာင််းတိ၏
ု ိ့ ညညွေတ်မင်္င််းကိုစ္ွေ၍
မဖစ္်ဒပေါ် ပပ်းဒသာ တရာ်းတိ၏
ု ိ့ ပျက်ဆု်းမင်္င််းဟဒသာ ဘဂခ ေိဒရာဓလည််း တစ္်ပါ်း။ (၂) အဒကကာင််းတိ၏
ု ိ့ င်္ျ ပ်မင်္င််းဒကကာင်ိ့
မဖစ္်ဒပေါ် မင်္င််းဟ၍ပင် မရှိမင်္င််းတည််းဟဒသာအဓုပပါဒ ေိဒရာဓလည််း တစ္်ပါ်း၊ ဒပါင််း ဓှစ္်ပါ်းမဖစ္်၏။"

241/218 Five benefits of listening to Dhamma - 1. Hearing what was not heard before, 2. clarifying what was
already heard before, 3. overcoming wrong view, 4. straightening one's (right) view, 5. purifying one's mind.
"တရာ်းောမင်္င််း၏ အကျိ ်း ငါ်းပါ်း - (၁) မကကာ်းောဖ်းသည်ကို ကကာ်းောရမင်္င််း။ (၂) ကကာ်းဖ်းသည်ကို မဖျူစ္င်ဒစ္မင်္င််း။ (၃)
ယုမှာ်းမှုကို က်းဒမမာက်ဓင
ို မ် င်္င််း။ (၄) အယကို ဒမဖာင်မ
ိ့ တ်စ္ွော မပ ဓိင
ု မ် င်္င််း။ (၅) စ္ိတ်ကို ကကည်လင်ဒစ္မင်္င််း။"

- 243/220 Vipallasas removed by Stream-Entry. There are four vipallasas (nicca, sukha, atta, subha) in three levels
(citta-know, sanna-perceive, ditthi- consider/think). Altogether 12. A Stream-Enterer, Sotapanna, removes nicca and
atta in all three levels, thus altogether six. He also removes sukha and subha in the ditthi level, thus altogether eight
(four remain to be removed). Sakadagami removes further subha vipallasa in the level of sanna and citta, thus only
two more vipallasas (perversions) remain - sukha in sanna and citta level which are removed by Anagami.
"ဝိပလလာသ တစ္်ဆယ်ဓ ိ့ စ္
ှ ်ပါ်းတွေင် အေိစ္စကိုေစ္
ိ စ၊ အေတတကို အတတဟဒသာ သညာဝိပလလာသ၊ စ္ိတတဝိပလလာသ၊ ဒိဋ္ဌိဝိပလလာသ
ဒမင်္ာက်ပါ်း။ ဒုကခကို သုင်္၊ အသုဘကို သုဘ ယဒသာ ဒိဋ္ဌိဝိပလလာသဓှစ္်ပါ်း။ ဒပါင််း ၈-ပါ်းကို ပယ်သည်။ ဝိပလလာသ
ဆယ်ဓ
ိ့ စ္
ှ ်ပါ်းတွေင် သကဒါဂါမ်သည် အသုဘကို သုဘဟဒသာ သညာဝိပလလာသ၊ စ္ိတတဝိပလလာသ ဓှစ္်ပါ်းတို်း၍ ပယ်သည်။"

246/223 The belief in opapatika satta as one of the worldly believes (with taints) is actually believe in spontaneously
born gods/deities/devas, specifically beings who appear similar to 16 year old person right in heaven due to their
good deeds, kusala. (Mentioned in the context of five kinds of birth - in a womb, water, egg, tree/fruit, spontaneous)
= "ပဋိသဒဓေငါ်းပါ်း - (၁) ဂဗ္ဘဒသယျက၊ အမိဝမ််း၌မဖစ္်မင်္င််း၊ (၂) ဇ္လာဗ္ုဇ္၊ ဒရညိ၌မဖစ္်မင်္င််း။ (၃) အဏ္ဍဇ္၊ ဥ၌မဖစ္်မင်္င််း၊ (၄)
သဒသဒဇ္၊ သစ္်သ်းသစ္်ပင်တ၌
ို ိ့ မဖစ္်မင်္င််း။ (၅) ကသပပါတိက၊ ၁၆ဓှစ္်သာ်းအရွေ ယ်ကုသုလ
ိ ်အဟုေဒ
် ကကာင်မိ့ ဖစ္်မင်္င််း။"

- 246-7/223-4 Five masteries, panca vasiyo - (1) fast taking of the nimitta object, (2) ability to get the object clearly
visible, (3) ability to determine the time spent in jhana, (4) ability to exit jhana according to one's decision, (5)
ability to reflect on one's attained jhana. "ဝသဒဘာ်ငါ်းပါ်း - (၁) အာဝဇ္ဇေဝသ၊ ေိမိတ်အာရု ကို လျင်စ္ွောဆွေယဓိင ု ဒ
် သာ
ဝသဒဘာ်။ (၂) သမာပဇ္ဇေဝသ၊ အာရု ထင်လျှငထ
် င်မင်္င််းဒဇ္ာကို ကျဒစ္ဓိင
ု ဒ
် သာ ဝသဒဘာ်။ (၃) အဓိဋ္ဌာေဝသ၊ မိမိ
အလိုရှိသဒလာက် စ္ျာေ်ဒတွေကို ထာ်းဓိင
ု ဒ
် သာ ဝသဒဘာ်။ (၄) ဝုဋ္ဌာေဝသ မိမိစ္ျာေ်မှ ထ,လိုဒသာအင်္ါ ထဓိင
ု ဒ
် သာ ဝသဒဘာ်။
(၅) ပစ္စဒဝကခဏဝသ၊ မိမိစ္ျာေ်ကို ဆင်မင်္င်ဓင
ို ဒ
် သာ ဝသဒဘာ်။"
247/224 Four kinds of death - (1) end of lifespan, (2) and of kamma for life in that particular world, (3) both end of
lifespan and end of kamma, (4) death because of violent reasons (a car accident, natural disaster, murder).
"ဒသမင်္င််းအမပာ်းဒလ်းပါ်း - (၁) အာယုကခယမရဏ၊ အသက်ကုေ၍ ် ဒသမင်္င််း။ (၂) ကမမကခယမရဏ၊ ကကုေ၍ ် ဒသမင်္င််း။ (၃)
ဥဘယကခမရဏ၊ အသက်၊က ဓှစ္်ပါ်းကုေ၍
် ဒသမင်္င််း။ (၄) ဥပဒစ္ေဒကမရဏ၊ လတ်တဒလာ ရုပ်စ္ဉမပတ်သမဖင်ိ့ ဒသမင်္င််း။"