9

Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 1
(Week 1)
Konsepto at Palatandaan ng
Pambansang Kaunlaran
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 1 (Week 1): Konsepto at Palatandaan ng
Pambansang Kaunlaran
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mgaiyon. Pinagsumikap ang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Debisyong ng Lungsod ng Lapu-Lapu

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Stiffany Ruth B. Montejo Emilia G. Medora

Editor: Czarina Ritzko J. Sagarino Earl Adrian C. Cejas Mila O. Inot
Tagasuri: Teresita A. Bandolon Marigold J. Cardente
Tagaguhit:
Tagalapat: Maria Teresa D. Amion Marieta R. Ferrer
Plagiarism Detector Software: PlagiarismDetector.com
Grammar Software: CitationMachine.com
Tagapamahala:
Schools Division Superintendent : Wilfreda D. Bongalos, PhD, CESO V
Assistant Schools Division Superintendent : Cartesa M. Perico, EdD
Curriculum Implementation Division Chief : Oliver M. Tuburan, EdD.
EPSVR- Araling Panlipunan : Marigold J. Cardente
EPSVR - LRMDS : Teresita A. Bandolon
ADM Coordinator : Jennifer S. Mirasol Marigold Cardente

Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon

Department of Education – Region VII
Division of Lapu-Lapu City
Address: B.M. Dimataga St., Poblacion, Lapu-Lapu City
Telephone Nos.: (032) 410-4525
Email Address: oliver.tuburan@deped.gov.ph
 9

Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan – Modyul 1
(Week 1)

Konsepto at Palatandaan ng
Pambansang Kaunlaran

Ang modyul na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

edukador mula sa mga pampublikong paaralan. Hinikayat namin ang mga
guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang
puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa
deped.lapulapu@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa araling Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran.
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at
pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng
mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang
pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na
mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang
makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan
at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng
modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang
magagamit sa paggabay sa mag-aaral.
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang
modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang
pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa araling Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran.
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong
pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang
oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong matutuhan sa

Alamin modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang kaalaman mo sa aralin

Subukin ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari
mong laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang matulungan kang maiugnay

ang kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Balikan

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa iyo sa maraming paraan

tulad ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang
Tuklasin
sitwasyon.

i
 Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa aralin. Layunin
nitong matulungan kang maunawaan ang bagong konsepto at mga
Suriin
kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para sa mapatnubay at malayang pagsasanay

upang mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa.
Pagyamanin
Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang patlang ng

Isaisip
pangungusap o talata upang maproseso kung anong natutuhan mo mula sa
aralin.

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo upang maisalin ang

Isagawa
bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng buhay.

Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat ang antas ng pagkatuto sa

Tayahin
pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong gawain upang

Karagdagang
pagyamanin ang iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin.
Gawain

Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul.

Susi sa
Pagwawasto

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa paglikha o paglinang ng modyul na

ito.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang anumang
bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga
kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat ng
pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang
konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa
nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging
itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at

makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

ii
 Alamin
Isang maligayang pagtuntong sa Ikasiyam na Baitang!
Sa ikatlong markahan ay napag-aralan mo ang tungkol sa dibisyon ng Ekonomiks
na nakatuon sa pag-aaral ng kabuuang ekonomiya (Makronekonomiks). Ngayon ay
matutuhan mo bilang mag-aaral ang mahahalagang ideya o konsepto tungkol sa kaunlaran.
Ang modyul na ito ay makatutulong sa iyo kung ano ang konsepto at palatandaan ng
pambansang kaunlaran. Mahalagang malaman mo ito upang makapag-aambag sa pag-
unlad ng bansa bilang isang mabuting mamamayan nito.

Handa ka na ba? Tara na at lakbayin ang daan patungo sa karunungan!

Nakapaloob sa modyul na ito ang araling:
Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran

Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahan na:

1. Nasisiyasat ang mga palatandaan ng pambansang kaunlaran at ang iba’t ibang
gampanin ng mamamayang Pilipino upang makatulong sa pambansang kaunlaran
(MELC);
2. Naipaliliwanag ang mga palatandaan ng pag-unlad at ang mahalagang gampanin ng
bawat mamamayan para sa pambansang kaunlaran;
3. Nasusuri ang mga gampanin ng mamamayang Pilipino bilang estratehiya na makatulong
sa pambansang kaunlaran;
4. Nabibigyang-halaga ang sama-samang pagkilos ng mga mamamayang Pilipino para sa
pambansang kaunlaran.

Subukin
Panuto: Basahing mabuti ang mga katanungan at piliin ang tamang sagot. Bilugan ang
titik ng iyong mga napiling sagot.
1. Ang konsepto ng pag-unlad ay nangangahulugan na may pagbabago mula sa mababa
tungo sa mataas na antas ng pamumuhay. Paano mo mailalarawan ang isang lugar na
dati ay may malawak na bakanteng lupain na ngayon ay napalilibotan na ng mga
matataas na gusali?
a. May pagsulong c. Sentro ng kalakalan
b. May pag-unlad d. Walang pagbabago
2. Ang pagsulong ay produkto ng pag-unlad at ito ay nakikita o nasusukat. Ang paggamit
ng makabagong pamamaraan sa pagtatanim ng palay ay isang halimbawa ng pag-unlad
kung saan ang bunga o maitutulong nito ay ang pagkakaroon ng maraming inaani. Ano
naman ang tawag sa bunga o resultang ito?
a. Pagsulong c. Pagsulong kahit walang pag-unlad
b. Pag-unlad d. Pag-unlad kahit walang pagsulong

1
 3. Ang pagsulong ay nakikita at nasusukat gaya ng GNI at GDP na sinusukat ang kabuuang
halaga ng mga produkto at serbisyong nalikha sa loob ng isang taon. Sa sitwasyong ito,
ano ang palatandaan ng pag-unlad?
a. GDP c. GDP at GNI
b. GNP d. GDP, GNP, GDP/GNP real at per capita
4. Ang TG’s company ay tinataguriangc “Company with Skillful Workers”. Lahat ng kanilang
mga manggagawa ay nakakalikha ng kakaibang produkto taon-taon. Kakaiba ang
kanilang alam at kakayahan sa paggawa ng produktong tinatangkilik ng mga tao mula
noon hanggang ngayon. Alin sa mga salik na nakatutulong sa pagsulong ng ekonomiya
ang ipinapahiwatig nito?
a. Likas naYaman c. Teknolohiya at Inobasyon
b. Kapital d. Yamang-tao
5. Patuloy na humihina ang produksiyon sa kompanyang Stiffany’s Choice and Designs.
Ang lahat ng kanilang makina sa pagawaan ay kailangan ng palitan dahil ito ay
nakakalikha lamang ng maliit na bilang ng mga produkto bawat araw. Alin sa mga
sumusunod na salik ang maaaring makatutulong sa pagpapabilis ng kanilang
produksiyon at pagpapalago ng kanilang negosyo pati na rin sa ekonomiya ng ating
bansa?
a. Likas na Yaman c. Yamang-Tao
b. Kapital d. Teknolohiya at Inobasyon
6. Ang ating bansa ay gumagamit ng panukat sa mga mahahalagang aspekto ng
kaunlarang pantao kagaya ng kalusugan at edukasyon. Natutukoy dito ang bilang ng
taon bilang pananda ng kapanganakan at haba ng buhay at ang bilang ng mga nag-aaral
sa lahat ng antas ng edukasyon. Maliban sa GDP at GNI, ano pa sa tingin mo ang
maituturing isang palatandaan ng pag-unlad?
a. Human Index c. Human Development Index
b. Human Developer Index d. Human Developmental Index
7. Si Stef ay mahilig sa mga lokal na produkto. Palagi siyang bumibili ng mga produktong
Pilipino kagaya ng handicraft at ibang lutong Pinoy. Alin sa mga sumusunod ang
estratehiya na ipinapakita ni Stef upang makatulong sa pag-unlad ng bansa?
a. Makabansa c. Maabilidad
b. Mapanagutan d. Maalam
8. Si Thomas ay nagparehistro sa COMELEC dahil gusto niyang bumoto sa darating na
eleksiyon. Alin sa mga sumusunod ang estratehiya na ipinapakita ni Thomas upang
makatulong sa pag-unlad ng bansa?
a. Makabansa c. Maabilidad
b. Mapanagutan d. Maalam
9. Si Emilia ay patuloy na nagbabayad sa kaniyang buwis bilang isang guro. Alin
sa mga sumusunod ang estratehiya na ipinapakita ni Emilia upang makatulong
sa pag-unlad ng bansa?
a. Makabansa c. Maabilidad
b. Mapanagutan d. Maalam
10. Ang haba ng buhay at kapanganakan ay pananda o indicator sa kalusugan bilang
aspekto ng HDI. Sinasabing maunlad ang bansa kung mataas ang haba ng buhay ng
mga mamamayan. Ano ang ginagamit na palatandaan ng pag-unlad?
a. Haba ng buhay c. Kalusugan
b. HDI d. Mamamayan

2
 Aralin Konsepto at Palatandaan ng
1 Pambansang Kaunlaran

Isang masayang pagtuntong sa Ikasiyam na Baitang!

Sa ikatlong markahan ay napag-aralan mo ang tungkol sa Pagsusuri ng Ekonomiya:
Makronekonomiks. Ngayon, mas mapapalawak at mapapalalim mo pa ang iyong kaalaman
tungkol sa mga sektor na pang-ekonomiya at mga patakarang pang-ekonomiya nito.
Mas mapapalawak pa ang iyong kaalaman tungkol sa konsepto at palatandaan ng
pambansang kaunlaran. Sa aralin na ito ay ipinapaliwanag kung gaano kahalaga ang pag-
unlad at pagpabubuti ng ating ekonomiya sa ating bansa. Mahalagang malaman mo ito
upang makapag-aambag sa pag-unlad ng bansa bilang isang mabuting mamamayan nito.
Handa ka na ba? Tayo na at lakbayin ang daan patungo sa karunungan!

Balikan
Panuto: Basahing mabuti ang mga sumusunod na tanong. Bilugan ang titik ng iyong
napiling tamang sagot.
1. Si Emilio ay naghahanap ng bangko na tumatanggap ng letter of credit at iba pang
instrumento ng kredito. Anong uri ng bangko ang hinahanap ni Emilio?
a. Commercial Banks c. Rural Banks
b. Thrift Banks d. Specialized Government Banks

2. Si Mang Leo ay isang magsasaka. Nais niyang magkaroon ng puhunan upang

mapaunlad ang kaniyang kabuhayan. Anong uri ng bangko ang makatutulong kay Mang
Leo?
a. Commercial Banks c. Rural Banks
b. Thrift Banks d. Specialized Government Banks

3. Nais ni Mang Tomas na makakuha ng dibidendo sa kaniyang perang diniposito. Aling

institusyong di-bangko napabilang si Mang Tomas?
a. Bahay-Sanglaan c. Kompanya ng Seguro
b. Kooperatiba d. Pension Funds

4. Ang pagdagdag ng salapi sa sirkulasyon ay makakatulong sa ekonomiya. Alin sa mga

sumusunod na ahensiya ang nangangasiwa sa pagdami ng salapi sa sirkulasyon ng
ekonomiya?
a. Landbank of the Philippines c. Bangko Sentral ng Pilipinas
b. Social Security System (SSS) d. Insurance Commission

5. Si Emily ay may-ari ng EE Gasoline Station ngunit nalaman ng kaniyang mga empleyado

na hindi pa pala ito rehistrado. Ano ang pinakawastong gagawin ni Emily?
a. Ipaparehistro sa Securities and Exchange Commission
b. Ipaparehistro sa Insurance Companies o Kompanya ng Seguro
c. Magbayad ng filing fee at magsumite ng basic at additional requirements
d. A at C

3
 Tuklasin
Gawain sa Pagkatuto Blg.1: PALATANDAAN NG PAG-UNLAD, HANAPIN
MO!

A. Panuto: Hanapin sa crossword puzzle ang sagot sa mga katanungan sai baba at bilugan
ang sagot.
.
H G - U N L A D M E S T MGA KATANUNGAN:
P U E T G H Y U Y T R F V
P M M A N D E V E V V L A 1. P_______ = Ang
tawag sa pagbabago
P A G - U N L A D P M E N
mula sa mababa tungo sa
P N R I T Y G F R R A R W mataas na antas ng
A D A M I N O M I Y Y U I pamumuhay.
G E A R E R S C A X X V F
S V W M T E K N O L O H I 2. P______ = Ang tawag
sa produkto ng pag-unlad.
U E W A A I I M A A L A M
L L A S P A T N E G O S P 3. H_________ D________
O O S I K A L A K A L H A I________ = Nanilikha
N P A G - A S E N S O N G upang bigyang-diin na
G M L H M G S F L T I V U ang mga tao at kanilang
G E D D N H T D Z I P U N kakayahan ang dapat na
G N D F V J S I Q L D T L pinakapangunahing
G T I N D A H A L A A N A pamantayan sa pagsukat
ng pag-unlad ng isang
G I F H Q P G N G P R I D
bansa?
G N E G O S Y 0 D P W R T
G D A M I K A P I T A L A
N E T W O R K P I T A L A
G X P R R K A P I T A L A

B. Panuto: Gamit ang pinaghalo-halong mga letra, tukuyin ang mga gampanin ng mga
mamamayang Pilipino para sa pambansang kaunlaran. Isulat ang nabuong salita sa loob
ng kahon.

1. Ang pagkakaroon ng kultura ng tamang pagbabayad ng buwis at ang paglaban sa

anomalya at korapsyon ay pagbibigay ng kontribusyon sa pag-unlad ng bansa.

NAPAMAGUTAN Sagot:
2. Dapat nating sikapin na maging negosyante at kasapi ng kooperatiba upang magkaroon
ang bawat isa na maging kasapi sa paglikha ng yaman ng bansa.

BILIMAADAD Sagot:
3. Ang pagtangkilik sa mga produktong Pilipino at pakikilahok sa pamamahala ng bansa
ay kailangang gawin ng bawat mamamayan upang umunlad ang bansa.

4
 BASANMAKA Sagot:
4. Ugaliing pag-aralan ang mga programang pangkaunlaran ng mga kandidato bago pumili
ng iboboto at dapat magkaroon tayo ng malasakit sa ating komunidad upang makabuo
at makapagpatupad ng mga proyektong magpapaunlad sa ating komunidad.

ALAMAM Sagot:

Suriin
Gawain sa Pagkatuto Blg.2: TANDAAN ANG PALATANDAAN!
Panuto: Basahin ang maikling dayalogo tungkol sa aspekto ng kaunlarang pantao bago
punan ng mga datos ang Data Retrieval Chart. Sagutin ang mga tanong sa ibaba nito upang
maproseso ang gawin nang may malalim na pagkaintindi

HUMAN DEVELOPMENT INDEX

Stiffany Ruth B. Montejo

Idagdag ko na lang din ang isa pang

aspekto na tungkol sa kalusugan na
siyang ikatlong aspekto ng kaunlarang
pantao. Ang ginagamit na pananda para
rito ay ang haba ng buhay at
Magandang Araw Ryan! kapanganakan.
Mayroong akong nais ibahagi sa
iyo na isang aspekto ng
kaunlarang pantao na tinatawag
bilang antas ng pamumuhay. Ito
ay nasusukat gamit ang gross Magandang impormasyon iyan Anna!
national income at per capita. Ako din ay may nais ibahagi na isa ring
aspekto ng kaunlarang pantao tungkol sa
edukasyon. Sa aspektong edukasyon,
ang mean years of schooling at expected
years of schooling ang ginagamit na
pananda.

5
 DATA RETRIEVAL CHART
PANUKAT NG ASPEKTO NG PANANDA
PAG-UNLAD KAUNLARANG PANTAO

1. 1. 1.

1.
2.

3. 1.

MGA PAMPROSESONG TANONG:

1. Ano-ano ang palatandaan ng pag-unlad ng ekonomiya? Ipaliwanag.

2. Ano-ano ang ipinapahiwatig bawat palatandaan? Isa-isahin ito.
3. Ngayon ay nalaman mo na kung ano ang mgapalatandaan ng pag-unlad ng ekonomiya,
gaano kahalaga ang mga ito sa pag-unlad ng antas ng pamumuhay ng mga tao at
komunidad?
4. Bakit mahalagang pag-aralan ang mga palatandaan sa pag-unlad ng ating ekonomiya?
Ipaliwanag.
5. Bilang isang mapanagutang mag-aaral, paanoka makakatulong sa pag-unlad ng ating
ekonomiya? Paano mo maipapakita ang iyong pagigingmakabansa? Ipaliwanag.

Pagyamanin
Gawain sa Pagkatuto Blg.3: OPINYON KO ITO!
Panuto: Basahin ang mga sitwasyon sa loob ng kahon at ilagay ang iyong opinyon sa
kabilang kahon.

SITWASYON #1 OPINYON

Malapit na ang susunod na eleksiyon

sa Pilipinas. Lahat ng mga tao ay
hinihikayat na gamitin ang kanilang
karapatan na bumoto. Bilang isang
mag-aaral, masasabi mo ba na isa ito
sa pagiging responsabling
pagkamamamayan?

6
 SITWASYON #2 OPINYON

Maraming tao ang nawalan ng trabaho

ngayong may pandemya dulot ng
COVID-19. Lahat ng mga negosyo at
ibang kalakalan ay nagsara na.
Nakakatulong ba ito sa pag-unlad ng
ating ekonomiya?

SITWASYON #3 OPINYON

Nagsisilabasan ang mga bagong

teknolohiya dahil tayo ngayo’y
nabubuhay sa tinatawag na “new
normal”. Maituturing mo ba ang
teknolohiya na isa sa mga salik na
makatulong sa pagsulong ng
ekonomiya?

MGA PAMPROSESONG TANONG:

1. Ano ang masasabi mo sa iyong mga isinulat na opinyon?
2. Sang-ayon ka ba o hindi sa iyong mga sagot?
3. Mula sa mga ibinigay mong sagot, paano ito makakatulong sa iyong buhay bilang isang
mapanagutang mag-aaral at mamamayan sa ating bansa?

Isaisip
Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran

7
 PAGKILOS PARA SA PAMBANSANG KAUNLARAN

MAKABANSA:
PANANAGUTAN:
1. Pakikilahok sa pamamahala
1. Tamang
2. Pagtangkilik sa mga
pagbabayad ng buhis produktong Pilipino
2. Makialam

MAABILIDAD:
1. Bumuo o sumali ng
kooperasyon MAALAM:
2. Pagnenegosyo 1. Tamang pagboto
2. Pagtutupad at pakikilahok sa mga
proyektong pagkakaularan sa
komunidad

MGA PAMPROSESONG TANONG:

1. May mga bahagi ba ng buod ng paksa ang hindi mo nakuha sa mga nagdaang gawain
sa pagkatuto?
2. Bilang isang mag-aaral, bakit kailangan mong malaman at maintindihan ang paksa ng
araling ito?
3. Ano ang konklusiyon na mabubuo mo tungkol sa paksa ng araling ito?

8
 Isagawa
Gawain sa Pagkatuto Blg.4: TUKUYIN MO, SAGUTIN MO!
Panuto: Isulat sa loob ng kahon ang sa tingin mo ay mga mahahalagang gampanin ng mga
mamamayang Pilipino sa bawat estratihiya na makatutulong sa pag-unlad ng bansa.

ESTRATEHIYA
Na makakatulong sa Pag-unla ng Bansa

MAABILIDAD MAKABANSA

1. 1.

2. 2.

MAPANAGUTAN MAALAM
1. 1.

2. 2.

Tayahin
Panuto: Basahing mabuti ang mga katanungan at piliin ang tamang sagot. Bilugan ang
titik ng iyong mga napiling sagot.

1. Nagtatanim sina Aling Maria at Mang Jojo ng mga palay noong Enero. Pagkalipas ng
limang buwan ay may ani na sila. Pagkalipas naman ng dalawang buwan, ang resulta
nito ay mas maraming ani ang kanilang nakuha. Aling konsepto ang ipinapahiwatignito?
A. Pag-unlad sa ekonomiya ng bansa sa pagbabayad ng buwis
B. Pagsulong sa pagtugon sa para sa pambansang kaunlaran
C. Economic Development para sa kaunlaran katulad ng build-build program
D. Pagpakita ng output sa mga palatandaan ng pambansang kaunlaran

2. Isa sa mga adbokasiya sa Senado ngayong taon ay ang pagpapababa ng antas ng

kahirapan kahit may pandemya sanhi ng COVID-19. Inilaan ng kongreso ang badyet para
sa mga mahihirap at lahat sila ay nabigyan ng ayuda. Lahat ng mga taong nawalan ng
trabaho ay nabigyan ng bagong trabaho. Anong pahayag ang pinakawastong
naglalarawan sa kalagayang ito?
A. Pag-unlad ng pambansang kaunlaran

9
 B. Economic Development para pagsulong ng kaunlaran
C. Pagsulong sa ng gross national product at per kapita income
D. Output ang resulta sa mga ginagawa at pangyayari ng sitwasyon ng bansa

3. Ang ating bansa ay maraming naitayo na mga modernong gusali at malalaking

korporasyon na kumikita ng malaki subalit ang karamihan pala nito ay pagmamay-ari ng
mga dayuhang mamumuhunan. Ano ang ipinapahiwatig sa sitwasyong ito n gating
ekonomiya?
A. May pag-unlad sa ating bansa
B. May pagsulong ang ating ekonomiya kahit walang pag-unlad
C. May pagsulong ang ating bansa at isa ito sa mga nangungunang bansa
D. May pag-unlad kahit walang pagsulong

4. Sinusukat ang halaga ng mga produksiyon at serbisyong na likha sa loob ng isang

panahon sa pagsulong. Ano ang ginagamit sa pagsukat nito?
A. Gross Domestic Product (GDP) kung saan ang lahat ng income sa isang buong taon
sa loob at labas ng bansa ay isinasama sa pagsukat
B. GDP, GNP at GDP/GNP per capita para sa pagsukat ng produksyon sa loob at labas
bansa sa isang taon
C. GDP at GNP and dapat gagamitin sa pagsukat ng produksiyon
D. GDP, GNP, GDP/GNP real at per capita

5. Patuloy na humihina ang produksiyon sa kompanyang Stiffany’s Choice and Designs.

Ang lahat ng kanilang makina sa pagawaan ay kailangang palitan dahil ito ay
nakakalikha lamang ng maliit n bilang ng mga produkto bawat araw. Alin sa mga
sumusunod na salik ang makakatulong sa pagpapalago ng kanilang negosyo pati na rin
sa ekonomiya ng ating bansa?
A. Likas na yaman ang kinukunan ng mga materyales sa produksiyon
B. Kapital tulad ng lupa, pera, gusali at paggawa
C. Yamang-tao ang siyang gumagawa ng produkto
D. Teknolohiya at inobasyon ang ginagamit para sa paggawa ng produkto
`
6. Patuloy na humihina ang produksiyon sa kompanyang Stiffany’s Choice and Designs.
Ang lahat ng kanilang makina sa pagawaan ay kailangan ng palitan dahil ito ay
nakakalikha lamang ng maliit na bilang ng mga produkto bawat araw. Aling stratehiya
ang sa tingin mo ay makatutulong sa pag-unlad ng komponya?
A. Maabilidad na nangangasiwa para sapagtaas ng bilang ng mga produkto
B. Maalam siya dahil siya ay nakikilahok sa kaunlaran ng bansa
C. Si Stiffany ay may pananagutan sa bansa sa pagbayad ng buwis
D. Si Stiffany ay makabansa dahil dito sa Pilipinas itinayo ang kompaniya
7. Si Emilia ay patuloy na nagbabayad sa kaniyang buwis bilang isang guro. Alin sa mga
sumusunod ang estratehiya na ipinapakita ni Emilia upang makatulong sa pag-unlad ng
bansa?
A. Siya ay makabansa dahil dito siya pumasok ng trabaho bilang guro
B. Siya ay maabilidad dahil marunong siyang magpalago ng kanyang trabaho
C. Siya ay mapanagutan sa pagbayad ng buwis bilang isang guro
D. Siya ay maalam sa pagturo ng kanyang leksyon sa mga mag-aaral
8. Si Tomas ay nagparehistro sa COMELEC dahil gusto niyang bumoto sa darating na
eleksiyon. Alin sa mga sumusunod ang estratehiya ang maaaring gamitin ni Tomas
upang makatulong sa pag-unlad ng bansa?
A. Makabansa si Tomas dahil nagparehistro siya para sa eleksyon

10
 B. Maabilidad si Tomas dahil sa tamang pagpili ng tamang kandidato
C. Mapanagutan si Tomas sa kanyang kagustuhang bumuto sa eleksyon
D. Maalam si Tomas dahil ginamit niya ang tamang pagpili ng mga tumakbo
9. Si Mario ay mahilig sa mga local na produkto. Palagi siyang bumibili ng mga produktong
Pilipino kagaya ng handicraft at ibang lutong Pinoy. Alin sa mga sumusunod ang
estratehiya na ipinapakita ni Mario upang makatulong sa pag-unlad ng ekonomiya ng
bansa?
A. Makabansa si Mario dahil siya ay bumili ng produkto na sariling atin
B. Maabilidad si Mario dahil sumali siya sa kooperatiba o negosyo
C. Mapanaguta si Mario dahilsa ay nagbayad ng buwis sa pagbili
D. Maalam siya dahil bumoto siya halalan at pumili ng magaling na pinuno
10. Ang ating bansa ay gumagamit ng panukat sa mga mahahalagang aspekto ng kaunlarang
pantao kagaya ng kalusugan at edukasyon. Natutukoy dito ang bilang ng taon bilang
pananda ng kapanganakan at haba ng buhay at ang bilang ng mga nag-aaral sa lahat
ng antas ng edukasyon. Bukod sa GDP at GNP, ano pa ang tawag sa panukat na ito?
A. Human Index ay nagsusukat ng tungkol sa dami ng tao sa bansa
B. Human Development Index tungkol sa panukat sa antas ng bansa
C. Human Developer Index ay ang dami ng tao ng bansa
D. Human Developmental Index ay nagkaroon ng paglago ng dami ng tao.

Karagdagang Gawain
Panuto: Isulat sa isang dyornal ang iyong mga natutunan, ang mga nakakuha ng iyong
atensyon at ang mga gusto mo pang matutunan tungkol sa paksa ng modyul na ito.

EXIT VISA YOUR REALIZATION

Task: 3-2-1 chart Task: Share it to us!

Marami ka na bang natutunan sa modyul Congratulations! Malugod at ikina-gagalak

na ito? Tingnan at alamin natin sa namin ang iyong matagumpay at makabuluhan
pamamagitan nitong 3-2-1 chart. na pagsagot sa modyul na ito.

3 pinakamagandang natutunan ko Nagkaroon ka na ng sapat na kaalaman tungkol

1. ____________________________
2. ____________________________
3. ____________________________
2 nakakuha ng aking atensyon
1. _____________________________
2. _____________________________
1 gusto ko pang matutunan at alamin
1. _____________________________
sa paksa at aralin ng modyul na ito at
makatutulong ang iyong pag-unawa sa magiging
desisyon mo sa totoong buhay.
Ibahagi ang iyong personal na mga ideya sa mga
sumusunod:
Natutunan ko na _______________
Napagtanto ko na _______________
Gagamitin ko ito sa _____________

11
 Susi sa Pagwawasto

Sanggunian
AKLAT:
Kagawaran ng Edukasyon Ekonomiks Araling Panlipunan Modyul
para sa Mag-aaral

https://www.slideshare.net/sirarnelPHhistory/aralin-20-konsepto-at-palatandaan-
ng-pambansang-kaunlaran
https://www.slideshare.net/aileentorres167/module-4-aralin-1-konsepto-at-
palatandaan-ng-pambansang-kaunlaran-86475999
https://lrmds.deped.gov.ph/list/kto12/subject/1269
https://www.coursehero.com/file/45393958/AP-4TH-QUARTERdocx/

12