РАЗЫЛАШДЫРЫЛЫБ: TƏSDĠQ EDĠRƏM:

Азярбайжан Республикасы Azərbaycan Respublikası Dövlət

Фювгяладя Щаллар Neft ġirkətinin Birinci Vitse Prezidenti
Назирлийинин Сянайедя ____________ X. Yusifzadə
Ишлярин Тящлцкясиз “___” _________ 2009-cu il
Эюрцлмяси вя Даьмядян
Нязаряти Дювлят Аэентлийинин ряиси
____________С.Гурбанов
“___” _________ 2009-cu il
Азярбайжан Нефт вя Газ Сянайеси
Ишчиляри Щямкарлар Иттифагынын
Республика Комитясинин сядри
___________Ж.Ялийев
“___” _________ 2009-cu il
MÜƏSSĠSƏ STANDARTI
________________________________________________________________________
XƏZƏR DƏNĠZĠNDƏ NEFTQAZMƏDƏN MS 1669347-13-2009
HĠDROTEXNĠKĠ QURĞULARININ MS 0136002-78-98
ĠSTĠSMARI Явязиня
01 oktyabr 2009-cu il tarixində qüvvəyə minir
Bu standart Azərbaycan Respublikasının qanunverici və normativ aktlarına uyğun
olaraq Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda istismar olunan hidrotexniki neftqazmədən
qurğularının öz təyinatları üzrə təhlükəsiz və uzunmüddətli istismarını təmin etmək üçün
mülkiyyətçi və istismarçı müəssisələr tərəfindən qurğuların istismar müddəti ərzində
yerinə yetirilməsi zəruri olan istismar qaydaları, texniki-nəzarət, yoxlama və təmir-bərpa,
istismara qəbul və balansdan silinmə iĢləri, bu iĢlərin məzmun və maliyyələĢdirilməsi
məsələləri üzrə hüquqi, təĢkilatı və texniki-texnoloji qayda və tələblər kompleksini təsbit
edir.
Sənəd “Xəzər dənizində neftqazmədən hidrotexniki qurğularının istismarı”
MS 0136002-78-98 normativ sənədinin əsasında, “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi
haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun (27 dekabr 2002-ci il № 412-ĠĠQ),
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında”
 МС 1669347-13-2009
Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” 21 fevral 2003-cü il tarixli
858 №-li Fərmanının, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 28 fevral 2003-cü il
tarixli 30 b №-li Sərəncamının, Əməyin Mühafizəsi və Təhlükəsizlik Texnikası,
Ekologiya, Sanitariya-gigiyena, Tikinti və digər aidiyyətli sahələr üzrə Azərbaycan
Respublikasının mövcud Qanun, normativ akt və qaydaların müvafiq tələblərini nəzərə
alaraq və bir sıra zəruri dəyiĢikliklər və əlavələr edilməklə yenidən iĢlənib hazırlanmıĢdır.
Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийинин тямин едилмяси мясяляляриня аид бу
стандартда истифадя олунан ясас анлайышлар:
1. Щидротехники гурьу – Хязяр дянизинин Азярбайжан секторунда истисмар едилян
естакадалар, естакадайаны мейданчалар, стасионар дяниз платформалары, лиманлар,
суалты бору кямярляри вя диэяр хцсуси мцщафизя олунан дювлят ящямиййятли
щидротехники гурьулардыр.
2. Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийи - щидротехники гурьунун гязайа уьрамасы
вя зядялянмяси нятижясиндя йарана биляжяк фялакятлярдян вя тящлцкяли щадисялярдян
инсанларын щяйатынын, саьламлыьынын, ямлакынын, ятраф мцщитин вя сянайе
обйектляринин мцщавизясини тямин едян хцсусиййятлярдир.
3. Щидротехники гурьунун тящлцкясизлийинин гиймятляндирилмяси – щидротехники
гурьунун техники вязиййятинин вя истисмар щейятинин ихтисас дяряжясинин Азярбайжан
Республикасы Назирляр Кабинетинин гярар вя сярянжамлары иля вя диэяр мцвафиг
норматив щцгуги актларла мцяййян едилян норма вя гайдалара уйьунлуьунун
мцяййянляшдирилмясидир.
4. Щидротехники гурьунун тящлцкясизлийи мейарлары – щидротехники гурьунун
давамлыьынын вя техники вязиййятинин, еляжя дя истисмар шяртляринин щидротехники
гурьуда баш вермясинин йол вериля билян риск щяддиня уйьун эялян кямиййят вя
кейфиййят эюстярижиляринин сон щяддидир.
5. Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийинин тямин олунмасы – щидротехники гурьуда
гяза баш вермясинин гаршысынын алынмасы цзря комплекс тядбирлярин ишляниб
щазырланмасы вя щяйата кечирилмясидир.
6. Щидротехники гурьунун тящлцкясизлик Бяйаннамяси – щидротехники гурьунун

2
 МС 1669347-13-2009
тящлцкясизлийин тямин едилмяси тядбирлярини юзцндя якс етдирян сяняддир.
7. Щидротехники гурьунун мцлкиййятчиси – щидротехники гурьуйа сащиблик етмяк,
онун барясиндя сярянжам вермяк вя ондан истифадяйя ижазя вермяк щцгуги олан
щцгуги вя физики шяхсдир.
8. Щидротехники гурьунун истисмарчысы – мцлкиййят вя тяшкилаты – щцгуги формасындан
асылы олмайараг тясяррцфат, йахуд сащибкарлыг фяалиййяти мягсядиля щидротехники
гурьуну истисмар едян щцгуги вя физики шяхсдир.
9. Щидротехники гурьуда фювгяладя щал – щидротехники гурьуда баш верян гяза вя
зядялянмя нятижясиндя мцяййян акваторийа вя йа яразидя инсанларын щяйатына,
саьламлыьына, ямлакына, ятраф мцщитя вя тясяррцфат обйектляриня зяряр дяймясиня,
щабеля мадди иткиляря сябяб олан вязиййятдир.
10. Щидротехники гурьуларын техники - технолоъи истисмары- АРДНШ-нин мцяссисяляриндя
онларын планлы – хябярдарлыг тямири системинин тятбиги, щидротехники гурьуларда
апарылан тямир ишляринин бцтцн нювляриня нязарят етмяк, гурьуларын лайищядя нязярдя
тутулмуш вахтдан яввял кющнялмяляринин вя баш веря биляжяк гязаларын гаршысыны
алмаг, гурьуларын истисмара йарарлы вязиййятдя сахланылмасы мягсядиля габагжадан
тяртиб едилмиш план цзря йериня йетирилян техники – технолоъи, тяшкилаты комплекс
нязарят тядбирляридир.
11. Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийи щаггында ганунверижилик - Азярбайжан
Республикасынын «Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийи щаггында» ганундан,
Азярбайжан Республикасынын Су мяжяллясиндян, «Су тяжщизаты вя тулланты сулары
щаггында», «Енеръи ресурсларынын истифадяси щаггында», «Техники тящлцкясизлик
щаггында» вя диэяр норматив щцгуги актлардан ибарятдир.
12. Бу стандартын ишлянмясиндя истифадя едилмиш норматив сянядлярин сийащысы 20 сайлы
ялавядя верилир.

3
 МС 1669347-13-2009
1. ЦМУМИ МЦДДЯАЛАР

1.1. Дяниз нефтгазмядян гурьуларына (бундан сонра ДНГ вя йа гурьу

адландырылажаг) дяниз нефт вя газ йатагларынын абадлашдырылмасы цчцн истифадя
олунан дяниз нефтгазмядян естакадалары (бундан сонра естакадалар), естакадайаны
мейданчалар (ЕЙМ), дяниз стасионар платформалары (ДСП), суалты бору кямярляри,
лиманлар, йаналма кюрпцляри вя дамба типли щидротехники гурьулар аиддир.
1.2. Щидротехники гурьуларын истисмар тящлцкясизлийи щаггында ганунверижилик
«Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийи щаггында», «Енерэетика щаггында»,
«Енеръи ресурсларындан истифадя щаггында», «Техники тящлцкясизлик щаггында»
Азярбайжан Республикасынын Ганунларындан вя диэяр норматив щцгуги актлардан
ибарятдир.
1.3. Дяниз нефтгазмядян гурьуларынын истисмары, тямир-бярпасы, йенидянгурулмасы,
консервасийасы вя ляьви заманы лайищя вя норматив сянядлярин тялябляринин щяр щансы
шякилдя позулмасы йолверилмяздир вя буна эюря Азярбайжан Республикасынын
Ганунверижилийиня ясасян мцлкиййятчи вя истисмарчы мцяссисяляр юз сялащиййятляри
дахилиндя жавабдещдирляр.
1.4. Щидротехники гурьуларын мцлкиййятчи вя истисмарчылары гурьуларын истисмар мцддяти
ярзиндя тящлцкясизлийинин тямин олунмасына жавабдещдирляр вя бу мягсядля
гурьуларын истисмара гябулундан сонра онларын истисмар тящлцкясизлийинин тямин
олундуьуну якс етдирян гурьуларын тящлцкясизлик бяйаннамясини, гурьуларын дювлят
рейестрини ганунверижиликля нязярдя тутулмуш гайдалар цзря тяртиб вя тясдиг
етдирмяйя вя гурьуларын бцтцн истисмар мцддяти ярзиндя онларын техники
вязиййятинин бу сянядлярин тялябляриня уйьун олмасыны тямин етмяйя боржлудурлар.
1.5. Щидротехники гурьуларын ганунверижиликля нязярдя тутулмуш истисмар тящлцкясизлийини
тямин етмяк цчцн йериня йетирилмяси зярури олан нязарят-йохлама, тямир-бярпа вя с.
тяшкилати вя техники тядбирляр комплексинин щазырланмасында вя ижрасында
мцлкиййятчи вя истисмарчы мцяссисяляр бу стандартын тяляблярини рящбяр тутмалыдырлар.

4
 МС 1669347-13-2009
1.6. Гурьуларын истисмары мцддятиндя тятбиг олунан планлы-хябярдарлыг тямири (ПХТ)
системи, онларын мцмкцн гяза вя вахтындан яввял сыраданчыхма щалларынын
гаршысынын алынмасы вя тящлцкясиз истисмара даима йарарлы вязиййятдя сахланылмасы
мягсядиля яввялжядян тяртиб вя мцвафиг гайдада тясдиг олунан план цзря бцтцн нюв
нязарят-йохлама вя тямир-бярпа ишлярини нязярдя тутан техники-тяшкилати тядбирляр
комплексидир.
1.7. Бцтцнлцкля гурьунун вя онун айры-айры конструктив щисся вя елементляринин техники
вязиййятиня вя истисмар тящлцкясизлийиня, щямчинин онларда лазыми нязарят-йохлама
вя тямир-бярпа ишляринин апарылмасына истисмарчы тяшкилатлар жавабдещдир.
Обйектин ейни заманда бир нечя тяшкилат тяряфиндян истисмар олундуьу щалларда
(мясялян, платформаларда ейни заманда гуйуларын газылмасы, истисмары вя с.) онларын
фяалиййяти нятижясиндя гурьуда баш вермиш гяза вя сыраданчыхма щалларынын
нятижяляринин ляьв едилмяси цчцн лазыми тямир-бярпа ишляри тяшкилатлар арасында
баьланмыш мцгавилянин шяртляриня ясасян апарылыр (Ялавя 1).
1.8. Истисмар мцддяти баша чатмыш вя йа щяр щансы фювгяладя вязиййят нятижясиндя
(йаньын, зялзяля, партлайыш вя с.) жидди зядялянмиш вя мцвафиг йохламаларын
нятижяляриня ясасян техники вязиййяти тящлцкясизлик вя истисмар тялябляриня жаваб
вермяйян щидротехники гурьуларын тямир-бярпа вя йа ляьв олунмасы мясяляси лайищя
тяшкилаты жялб олунмагла мцвафиг техники-игтисади ясасландырманын нятижяси иля
мцяййян едилир вя мцлкиййятчи вя истисмарчы мцяссисялярин уйьун гярарлары иля щяйата
кечирилир.
1.9. ДНГ-лярин истисмар кейфиййятляринин вахтындан яввял итириляряк тящлцкясизлик
мейарларына жаваб вермямясиня сябяб олан амилляр ясасян ашаьыдакылардыр:
а) эямиляр тяряфиндян гурьулара йаналма гайдаларынын позулмасы;
б) йцклярин йыьылмасы заманы гурьу щиссяляринин бурахылабилян щяддян чох
йцклянмяси, технолоъи вя газыма аваданлыгларынын лайищя тялябляриня уйьун
йерляшдирилмямяси;
ж) естакадада вя естакадайаны мейданчаларда няглиййатын щярякят сцрятинин вя
цмуми чякисинин бурахылабилян щяддян бюйцк олмасы;

5
 МС 1669347-13-2009
ч) гурьуларын конструксийасынын коррозийадан мцщафизя системинин олмамасы вя йа
гейри-гянаятбяхш вязиййятдя олмасы;
д) гурьуларда планлы тямир ишляринин апарылмамасы;
е) гурьуларын техники вязиййятиня лазыми нязарятин олмамасы вя йа дцзэцн
тяшкил едилмямяси;
я) гурьулар цзяриндя йарарсыз вя йа истифадя олунмайан яшйа вя аваданлыгларын,
материал вя маддялярин йыьылыб галмасы;
ф) йаньынсюндцрмя системинин бору хятляриндя сийиртмялярин, фланс бирляшмяляринин вя
лафет лцляляринин насазлыьы нятижясиндя дяниз суйунун щидротехники гурьунун цстцня
ахмасы;
э) газыма, истисмар вя тямир-бярпа ишляри заманы технолоъи тяляблярин эюзлянилмямяси
нятижясиндя гурьуларын щисся вя елементляри цзяриня су, кимйяви маддяляр вя
мящлулларын ахыдылмасы.
1.10. ДНГ-лярдя ишляйян щяр бир шяхс онларын истисмара йарарлы вязиййятдя сахланылмасына
даима нязарят етмяли вя бу стандартын тяляблярини рящбяр тутмалыдыр.
1.11. Щяр бир шяхс гурьуда онун истисмар кейфиййятляринин итирилмясиня сябяб ола биляжяк
позунтулары ашкар етдикдя истисмарчы мцяссисянин рящбярлийиня бу щагда мялумат
вермяйя боржлудур.
1.12. Жавабдещ мцяссисянин рящбярлийинин, мцвафиг мцщяндис-техники ишчиляринин вя
истисмарчы щейятинин бу стандартын тяляблярини гурьуларын истисмар просесиндя рящбяр
тутмасы зяруридир.

6
 МС 1669347-13-2009
2. ДЯНИЗ НЕФТГАЗМЯДЯН ГУРЬУЛАРЫНДА ПЛАНЛЫ-
ХЯБЯРДАРЛЫГ ТЯМИРИ СИСТЕМИНИН ТЯТБИГИ ЦЗРЯ
ТЯШКИЛАТЫ - ТЕХНИКИ ТЯДБИРЛЯР ВЯ ЯСАСНАМЯ

2.1. Гурьулара pланлы-xябярдарлыг tямири (ПХТ) системинин тятбиги ашаьыдакы нюв ишлярин
йериня йетирилмясини нязярдя тутур:
а) гурьуларын истисмара йарарлы вязиййятдя сахланылмасына даими нязарят;
б) гурьуларын тямири (жари вя ясаслы).
2.2. Гурьуларын тящлцкясизлик бяйаннамясинин тялябляриня уйьун истисмара йарарлы
сахланылмасы, онларын истисмары заманы техники истисмар гайдаларына риайят
олунмасынын тямин едилмяси, лазыми нязарят-йохлама вя тямир-бярпа ишляринин тяшкил
едилмяси, тящлцкясиз вя кейфиййятли истисмарыны тямин етмяк мягсядиля истисмарчы
мцяссисянин няздиндя щидротехники гурьуларын истисмары вя тямири (ЩГИТ) хидмяти
(шюбяси) йарадылмалыдыр.
2.2.1. Щидротехники гурьуларын истисмары вя тямири хидмятинин вязифяляри ашаьыдакылардыр:
а) гурьуларын истисмар мцддятиндян асылы олмайараг онларын дцзэцн истисмар
олунмасына вя техники вязиййятиня даима системли шякилдя нязарят етмяк;
б) гурьуларын истисмары вя жари тямири сехи иля бирликдя гурьуларын айлыг вя иллик
визуал йохланылмасы вя тямири планларыны тяртиб етмяк, гурьуларын истисмары вя жари
тямири сехи вя истисмарчы щейятля бирликдя жари, цмуми, хцсуси вя нювбядянкянар
йохламаларда иштирак етмяк;
ж) ашкар едилмиш гцсурларын гурьуларын истисмарыnын техники ъурналларында
(Ялавя 2) вя техники йохлама актларында гейдиййаты вя бу щагда ятрафлы
мялуматын йазылмасы, гцсурларын вахтында арадан галдырылмасына нязарят етмяк;
ч) гурьуларын истисмары вя жари тямири сехини жялб етмякля гурьуларын жари вя сечмя
тямири сметаларыны (тямир ишляринин щяжмини, гиймятини) тяртиб етмяк;
д) гурьуларын истисмар мцддятиня, техники вязиййятиня вя сонракы истисмара
йарарлылыг дяряжясиня уйьун олараг гурьуларын истисмары вя жари тямири сехи иля
бирликдя онларын балансдан силинмяси актларыны щазырламаг;

7
 МС 1669347-13-2009
е) бу стандартын тялябляринин йериня йетирилмясиня нязарят етмяк;
я) иллик вя перспектив тямир планларынын йериня йетирилмяси цчцн лазым олан
тикинти материалларына вя аваданлыглара техники жящятдян ясасландырылмыш
сифаришляри тяртиб етмяк;
ф) тямир ишляринин тягвим графикиня уйьун апарылмасыны вя ижра кейфиййятини
йохламаг;
э) гурьуларын техники паспорт вя тящлцкясизлик бяйаннамяляринин сахланылмасы вя
онлара истисмар просесиндя баш вермиш дяйишиклик вя ялавяляри дахил етмяк;
ь) мцяссися рящбярлийинин разылыьы ясасында гурьуларда вя онларын айры-айры
конструктив щисся вя елементляриндя техники назарят вя йохлама - диагностика
ишляринин апарылмасына сялащиййятли лайищя тяшкилатынын мцтяхяссислярини жялб етмяк;
щ) гурьуларын айры-айры конструктив щиссяляринин сыраданчыхма щалларынын
гаршысынын алынмасы мягсядиля габаглайыжы тяклиф вя тядбирлярин ишляниб
щазырланмасында иштирак етмяк;
х) щидротехники гурьуларын вя онларын щисся вя сащяляринин истисмары цзря йерли
ящямиййятли тялимат вя сярянжамларын тяртибиндя иштирак етмяк;
ы) мцлкиййятчи тяшкилатын вя онун мцвафиг структурларынын гярар вя сярянжамларынын
мцтляг ижрасыны тямин етмяк;
и) йени тикилмиш вя ясаслы тямир олунмуш гурьуларын истисмара гябулу цзря
комиссийаларда иштирак етмяк;
ъ) гязаларын баш вермя сябябляринин тяhгиги цзря комиссийаларын ишиндя вя
онларын нятижяляринин ляьв едилмяси тядбирляриндя иштирак етмяк;
к) гурьуларын техники вязиййятляри щаггында гярарларын верилмясиня вя ясаслы
тямир ишляринин дюврц олараг апарылмасына нязарят етмяк;
г) гурьуларын техники йохланылмасы вя тямири цчцн лазыми нязарят-юлчц жищазлары,
гурьу вя аваданлыгларла, щабеля ишлярин тящлцкясиз апарылмасы цчцн ишчилярин
хиласедижи васитялярля тямин едилмясини тяшкил етмяк;
л) гурьуларда материал вя аваданлыгларын лазым олдуьундан чох йыьылыб галмасынын
гаршысынын алынмасына нязарят етмяк;

8
 МС 1669347-13-2009
м) гурьуларын щярякят едян няглиййатдан вя йыьылан йцклярдян лайищяйя вя йа
йохламаларын нятижяляриня ясасян мцяййян едилмиш бурахылабилян щяддян артыг
йцклянмямясиня нязарят етмяк;
н) мцмкцн зядялянмя вя даьынтыларын гаршысынын алынмасы мягсядиля лазым эялдикдя
цзян васитялярин гурьулара тящлцкясиз йан алмасына нязарят етмяк;
о) щяр ай дяниз сявиййясинин дяйишмяси щаггында мялуматларын ялдя олунмасыны вя
сахланмасыны тямин етмяк.
2.2.2. ЩГИТ хидмятинин щцгуглары:
а) щидротехники гурьуларын айры-айры щисся вя елементляриндя гязайа сябяб ола биляжяк
зядя вя гцсурлар ашкар едилдикдя щямин сащянин истисмарыны гадаьан етмяк вя бу
щагда мцяссисянин рящбярлийиня дярщал йазылы мялумат вермяк;
б) истисмарчы бюлмялярин рящбярлийиня вя тикинти тяшкилатларына мцвафиг лайищя
сянядляри тяртиб едилмядян гурьуларда мцхтялиф нюв тямир-тикинти вя реконструксийа
ишляринин апарылмасыны вя гурьу конструксийалары цзяриндя ялавя гурьуларын вя йцк
галдырмаг цчцн васитялярин йерляшдирилмясини гадаьан етмяк;
ж) йени вя тямир олунмуш обйектлярин истисмара гябулу заманы ишлярин лазыми
кейфиййятдя ижра олунмадыьы ашкар едилдикдя, тяйин олунмуш мцддят ярзиндя гцсур
вя чатышмазлыглар арадан галдырылана гядяр, гурьунун истисмара гябулундан имтина
етмяк;
ч) гурьулары истисмар едян бюлмялярин рящбярляриндян бу стандартын тялябляриня
сюзсцз риайят олунмасыны тяляб етмяк. Ашкар олунмуш позунтуларын арадан
галдырылмасы барядя истисмарчы бюлмя рящбярляриня йазылы эюстяриш вермяк (Ялавя 3).
Стандартын тялябляринин мцнтязям позулдуьу щалларда жавабдещ шяхсляр щаггында
мцвафиг юлчц эютцрцлмяси барядя мцяссисянин рящбярлийиня мцражият етмяк;
д) лайищя тяшкилатлары вя дювлят нязарят органлары иля разылашдырылмадан гурьуларын
тяйинатындан фяргли истисмар щалларыны гадаьан етмяк.
2.2.3. ЩГИТ хидмятиндя сахланылан техники сянядляр:

9
 МС 1669347-13-2009
а) мцяссисядя истисмарда олан бцтцн гурьуларын ярази цзря йерляшмясинин,
ямякдашлар арасында бюлэц сащяляри эюстярилмякля, 1:10000 мигйасында баш планы;
б) бцтцн гурьуларын техники паспортлары (Ялавя 4) ялавялярля бирликдя;
ж) бцтцн гурьуларын тящлцкясизлик бяйаннамяляри;
ч) гязаларын тядгиги цзря комиссийаларын актлары;
д) мцяллиф нязаряти ъурналлары;
е) лайищя-смета сянядляри;
я) дюври йохламаларын нятижяляри гейд олунмуш нязарят ъурналы;
ф) структур рящбярляриня верилмиш сярянжам вя эюстяришлярин гейдиййаты ъурналы;
э) мцяссисянин рящбярлийинин шюбянин ишляриня аид сярянжамлары;
ь) мцлкиййятчи тяшкилатын мцвафиг структурларынын сярянжамлары;
щ) щидротехники гурьулар щаггында нязарятчи тяшкилатларын йазылы эюстяриш вя
сярянжамлары;
х) ЩГИТ хидмятинин фяалиййят сащяляриня аид рящбяр норматив сянядляр.
2.3. ЩГИТ хидмятинин ямякдашларынын сайы истисмарчы мцяссисянин сярянжамында олан
гурьуларын цмуми сащясини вя онларын техники вязиййятини, ясас истещсал фондунун
орта иллик дяйярини вя иллик тямир ишляринин щяжмини нязяря алмагла тяйин едилир.
2.4. ЩГИТ хидмятинин фяалиййятиня, гурьуларда ПХТ ишляринин тяшкили вя апарылмасына
айрыжа тяйин олунмуш мцавин жавабдещдир.
2.5. Гурьуларын дцзэцн истисмарына вя ПХТ системинин дцзэцн апарлмасына гурьулары
билаваситя истисмар едян бюлмялярин рящбярляри жавабдещдирляр.
2.6. Гурьуларын истисмара йарарлы вязиййятдя сахланылмасына вя бу стандартын тялябляриня
риайят олунмасына эцндялик нязарят HQĠT xidmətinə, ДНГ-лярин истисмары вя жари
тямири сехиня вя тящким олунмуш иш сащяляри цзря щяр бир бюлмя рящбяриня вя ишчиляря
щяваля олунур.
2.7. Истисмарчы мцяссисялярдя гурьуларда ПХТ системинин тятбигиня цмуми нязарят
мцлкиййятчи тяшкилатын мцвафиг структур ващидляри тяряфиндян щяйата кечирилир.

10
 МС 1669347-13-2009
2.8. Гурьуларда ПХТ системинин тятбиги заманы истисмарчы мцяссисянин рящбярлийи
ашаьыдакы тяшкилати-техники тядбирляри щяйата кечирмялидир:
а) гурьуларын инвентарлашдырылмасы;
б) гурьуларын паспортлашдырылмасы;
ж) гурьуларын тящлцкясизлик бяйаннамясинин тяртиб едилмяси;
ч) бцтцн гурьуларын аидиййяти цзря мцвафиг структур ващидляриня ямрля
тящким олунмасы;
д) тясдиг олунмуш план-график цзря гурьуларда техники нязарят-йохлама вя
тямир-бярпа ишляринин щяйата кечирилмясиня нязарят.

11
 МС 1669347-13-2009
3. ГУРЬУЛАРЫН ИСТИСМАРА ЙАРАРЛЫ
ВЯЗИЙЙЯТДЯ САХЛАНЫЛМАСЫНА НЯЗАРЯТ

3.1. ДНГ-лярин истисмара йарарлы вязиййяти дедикдя онларын гяза рискинин бурахылабилян
щяддиня уйьун мцяййян едилмиш вя тящлцкясизлик бяйаннамясиндя тясбит олунмуш
тящлцкясизлик мейарларына жаваб верян техники вязиййяти нязярдя тутулур.
3.2. Гурьулара нязарят, онларын визуал йохланылмасы вя тядгиги цзря цмуми
мцддяалар:
3.2.1. Гурьулар истисмара гябул едилдийи эцндян башлайараг ЩГИТ хидмяти мцяссисянин
мцвафиг истещсалат сех вя бюлмяляринин мцщяндис-техники ишчиляри иля бирликдя
онларын техники вязиййятинин даими нязарятдя сахланылмасыны тямин едир.
3.2.2. Бцтювлцкдя щидротехники гурьунун вя йа онун айры-айры щисся вя елементляринин
истисмар тящлцкясизлийинин, мющкямлик вя йцкэютцрмя габилиййятинин
азалмасына сябяб ола билян бцтцн гцсур, деформасийа, зядя вя позунтулар
щаггында HQĠT xidmətinin бахыш ъурналында вя гурьуну истисмар едян истещсалат
бюлмясинин техники бахыш ъурналында ятрафлы йазылы гейдляр едилмялидир.
3.2.3. Бцтцн гурьунун вя онун айры-айры щисся вя елементляринин суцстц щиссялярдя визуал
йохланылмасы вя тядгиги дюшямя цзяриндян, дюшямянин алтында вя цзян
васитялярдян, суалты щиссялярдя ися дальыжлар тяряфиндян апарылыр.
3.2.4. Гурьуларын визуал йохланылмасында мягсяд бцтювлцкдя гурьу конструксийасы вя
онун айры-айры щисся вя елементляри цзяриндя визуал мцшащидяляр ясасында нязяря
чарпан даьынтыларын вя зядялярин, сырадан чыхмыш елементлярин (мяс. миник-йаналма
гурьусу, дайаг блокларынын ферма вя шябякя елементляри, дямир-бетон тавалар,
коррозийадан мцщафизя системи вя с.) вя позунтуларын олмасыны мцяййян етмяк вя
мцвафиг гайдада сянядляшдирмякдир. Визуал йохламаларын нятижяляри жари вя сечмя
ясаслы тямир заманы эюрцляжяк ишлярин щяжминин мцяййянляшдирилмясиндя истифадя
олуна биляр. Дюври визуал йохламалар заманы юлчц жищаз вя алятляриндян истифадя
олуна биляр.

12
 МС 1669347-13-2009
3.2.5. Гурьунун вя онун конструктив елементляринин техники вязиййятинин тядгиги
онларын юз тяйинатлары цзря сонракы тящлцкясиз истисмара йарарлылыг кейфиййятлярини вя
йа бу кейфиййятлярин тямин олунмасы цчцн важиб олан тямир-бярпа ишляринин
мцмкцнлцйцнц, щяжмини вя характерини мцяййян етмяк мягсядиля апарылыр. Ясаслы
тямир олунажаг гурьунун техники вязиййяти, цзяриндя мцвафиг механизмлярин
тящлцкясиз истифадясини вя лазыми мигдарда материалларын сахланмасындан дцшян
йцкляря давамлы олмасыnı təmin etməlıdir. Тядгигатын нятижяси кими гурьунун
ясаслы тямиринин мягсядяуйьун олмамасы вя мцлкиййятчинин балансындан силинмяси
гярары да гябул олуна биляр .
Гурьунун тядгиги елми вя лайищя тяшкилатларыны жялб етмякля йцксяк ихтисаслы
мцтяхяссисляр тяряфиндян мцвафиг юлчц алят вя жищазларындан истифадя олунмагла
апарылмалыдыр.
3.2.6. Гурьуларын истисмар мцддятинин илк 10 или ярзиндя онларын техники вязиййятляринин
визуал йохланылмасынын вя тядгигинин апарылмасы дюврцлцйц бу стандартын
мцддяалары ясасында мцяййян едилир. Сонракы иллярдя ися бу дюврляр гурьуларын
фактики вязиййятиня уйьун олараг истисмарчы тяшкилатын ЩГИТ хидмятинин тягdиматы
ясасында сялащиййятли лайищя тяшкилаты тяряфиндян мцяййян едилмялидир.
3.2.7. Гурьуларын истисмарынын мцхтялиф мярщяляляриндя онларын суцстц щиссяляринин
техники-истисмар вязиййятиня нязарят онлары щямин дюврлярдя истисмар едян хидмят
бюлмяляри тяряфиндян щяйата кечирилир. Бунунла бярабяр, истисмарчы тяшкилатын HQĠT
хидмяти юз фяалиййят сялащиййятляри дахилиндя истисмар мцддятиндян асылы олмайараг
гурьуларын вязиййятини нязарятдя сахлайыр.
3.2.8. Гурьуларын планлы визуал йохланмасы жари вя дюври (нювбяти) визуал йохламалара
бюлцнцр.
3.2.9. Гурьуларын жари визуал йохламалары ону истисмар едян бюлмянин щейяти тяряфиндян
щяр гасырьадан сонра бир дяфядян аз олмайараг апарылыр. Бу мягсядля тямир
хидмятинин рящбяри бир няфяр мцщяндис-техники ишчийя хцсуси сярянжамла ясас
ишиндян башга жари визуал йохлама ишляринин апарылмасыны щяваля едир.

13
 МС 1669347-13-2009
Визуал йохламаларын нятижяляриня ясасян ишчи мцяййян едилмиш гцсурлар, зядяляр,
деформасийа вя истисмар гайдаларынын позулмасы щаллары щаггында техники бахыш
ъурналында ятрафлы гейдляр етмялидир. Бу гейдляр ясасында бюлмянин рящбярлийи,
мащиййятини техники ъурналда гейд етмякля, мцвафиг гярарлар гябул едир.
3.2.10. Дюври (нювбяти) визуал йохламалар истисмарчы мцяссисянин рящбярлийи тяряфиндян
тясдиг едилмиш график цзря комиссийа тяряфиндян илдя 2 дяфя апарылыр. Комиссийанын
ишиндя жари йохламаларын нятижяляриндян истифадя едилир. Йохлама заманы гурьуларын
дашыйыжы елементляриндя онларын йцкэютцрмя габилиййятини вя дайаныглыьыны азалда
билян тящлцкяли гцсур, зядя вя деформасийалар ашкар едилярся, онларын техники
вязиййяти щаггында ряй верилмяси цчцн мцлкиййятчи мцяссися тяряфиндян сялащиййятли
лайищя тяшкилатларынын експерт-мцтяхяссисляри жялб едилмялидир. Бу заман верилян ряй
мцвафиг гайдада тясдиг олунур.
3.2.11. Визуал йохламалар цмуми вя хцсуси ола биляр. Цмуми визуал йохламалар заманы
гурьу бцтцнлцкля йохланылыр, хцсуси йохламаларда ися гурьунун йалныз айры-айры
конструктив елементляри (фермалар, риэелляр, тавалар вя с.) йохланылыр.
Гурьуларын цмуми визуал йохланылмасы, мцхтялиф нюв ДНГ-лярин дюври тямир
жядвялиня уйьун олараг онларын ясаслы тямири зяруряти заманы апарылыр.
Хцсуси визуал йохламалар планда нязярдя тутулмуш дюврцлцкдя вя ясаслы тямиря
зярурят йарандыгда гурьуларын конструктив елементляринин сонракы истисмар
тящлцкясизлийинин тяминаты цчцн техники вязиййятини вя йцкэютцрмя габилиййятини
гиймятляндирмяк мягсядиля апарылыр.
Визуал йохламаларын кечирилмяси щаггында гярары истисмарчы тяшкилат гябул едир.
Визуал йохламаларын нятижяляри мцвафиг гайдада сянядляшдирилмялидир.
3.2.12. ДНГ конструксийаларынын вя онларын коррозийадан мцщафизя системляринин щяр бир
гязадан, йаньындан, sürəti 16 м/с-dən (дальа щцндцрлцйц 8м) бюйцк гасырьадан
вя gücü 4 балдан бюйцк зялзялядян сонра нювбядянкянар цмуми визуал
йохланылмасы апарылмалыдыр.
3.2.13. Гурьуларын дюври визуал йохланылмаларынын материаллары вя техники вязиййятиня аид
олан бцтцн сянядляр онларын паспортларына ялавя олунмалыдыр.

14
 МС 1669347-13-2009
3.2.14. Гурьуларын суалты щиссяляринин тядгиги истисмар хидмяти вя дальыж ишляри цзря идаря
иля бирликдя тяртиб олунмуш график цзря гцввядя олан норматив-техники сянядлярин
тялябляриня вя Ялавя 5-дя верилмиш ДНГ-лярдя дальыж тядгигатларынын апарылмасы
цзря тяклифляря уйьун йериня йетирилмялидир.
Дальыж тядгигатларынын нятижяляриня ясасян дальыж ишляри цзря идаря тяряфиндян
мцвафиг акт тяртиб едилир вя мялуматлар щидротехники гурьуyа жари вя вахташыры
бахыш ъурналында гейд олунур (Ялавя 6).
3.2.15. ДНГ конструксийаларынын коррозийадан мцщафизя системинин нювбядянкянар
тямиринин зярурилийи онун тяйин олунмуш норматив истисмар мцддятиндян асылы
олмайараг дюври визуал йохламаларын нятижяляриня ясасян мцяййян едилир.
3.2.16. Гурьунун лайищя истисмар мцддяти баша чатдыгдан сонра онун фактики техники
вязиййятинин тядгиг олунараг сонракы тящлцкясиз истисмар мцмкцнлцйц щаггында
ряй верилмяси цчцн ЩГИТ хидмятинин тяклифи иля сялащиййятли лайищя вя елми
тяшкилатлар жялб олунмалыдыр.
Йохламалар заманы гурьу елементляринин фактики галынлыг иткиси илкин лайищя
галынлыгларына нисбятян дайагларда 15%-дян, ашырым конструксийасы елементляриндя
10%-дян чох олдугда истисмар мцддятиндян асылы олмайараг тядгигат цчцн елми
вя лайищя тяшкилатлары жялб олунмалыдыр.
3.2.17. Гурьуларын там тядгиги заманы ашаьыдакы мярщяляляр щяйата кечирилмялидир:
- гурьуларын конструктив вя щяндяси параметрляринин, истисмар мцддяти ярзиндя
баш вермиш дяйишикликляр (тямир-бярпа, йенидянгурма вя с.) нязяря алынмагла,
лайищя вя паспорт сянядляри ясасында анализи;
- бцтцн конструксийа елементляринин визуал йохланылмасы;
- гурьу конструксийасы елементляринин фактики галынлыгларынын вя онларын ян чох
йцклянмяйя мяруз галан ян важиб дцйцн бирляшмяляринин гайнаг
тикишляринин бцтювлцйцнцн лазыми дягиглийя малик ултрасяс ясаслы жищазларла
(ултрасяс ясаслы галынлыгюлчян вя дефектоскоплар) инструментал юлчцлмяси вя хцсуси
ъурналда гейдиййаты (Ялавя 7);

15
 МS 1669347-13-2009
- юлчмялярин фактики нятижяляриня ясасян гурьу конструксийаларынын технолоъи
тяйинаты цзря мющкямлийинин вя дайаныглыьынын щесабланмасы;
- тядгигатын нятижяляриня ясасян мцяййян едилмиш фактики эюстярижиляр цзря
тящлцкясизлик мейарларынын тяминатынын тящлили;
- гурьунун фактики техники вязиййяти вя сонракы тящлцкясиз истисмар мцмкцнлцйц
щаггында ряйин щазырланмасы.
Тядгигатын нятижяляри гурьунун ясаслы тямири вя йа реконструксийасынын
лайищяляндирилмяси цчцн тапшырыьа ялавя олунuр.
3.2.18. Щидротехники гурьуларын техники вязиййятляринин тядгиги заманы онларын щисся вя
елементляринин консруктив параметрляринин, щазырландыьы материалларын физики-
механики эюстярижиляринин йохланылмасында мцасир хятярсиз сынаг цсулларындан
истифадя едилмяли, юлчц-тядгигат ишляринин апарылмасында мцвафиг норматив тялябляря
жаваб верян жищаз вя аваданлыглардан истифадя олунмалыдыр.
3.2.19. Гурьуларын вя онларын конструтив елементляринин визуал йохланылмасы вя
тядгиги ишляринин тящлцкясиз йериня йетирилмяси цчцн ашаьыдакы тялябляря риайят
олунмалыдыр:
а) гурьуларын визуал йохланылмасы вя тядгиги ишляриня йашы 18-дян чох олан, тибби
мцайинядян кечмиш, цзмяйи бажаран, ямяйин мцщафизяси вя тящлцкясизлик
техникасы цзря тялиматландырылмыш, мцвафиг ихтисаса малик мцтяхяссисляр жялб
олунмалыдыр;
б) гурьуларын йохланылмасы вя тядгиги 2 няфярдян аз олмайан ишчи груп тяряфиндян
апарылыр;
ж) йохланылан гурьунун сярщядляри дахилиндя иш мейданчасында бир тядгигат
групундан чох адамын олмасына ижазя верилмир;
ч) иш мейданчасында тяк бир няфярин олмасына ижазя верилмир;
д) гурьунун йохланмасы вя тядгиги иля мяшьул олан групун цзвляри сащя нормалары
иля нязярдя тутулмуш фярди мцщафизя васитяляриндян-хцсуси эейим, айаггабы вя
дябилгядян истифадя етмялидир. Иш мейданчасында олан щяр бир шяхсин хиласедижи ъилети
вя сыьорталайыжы кяндири олан хиласедижи кямяри олмалы вя о шяхслярин щяр бири
хиласедижи дянизчинин нязаряти алтында ишлямялидир;

16
 МS 1669347-13-2009
е) ишчи групун бцтцн цзвляри илкин йардым (тяжили йардым эяляня гядяр) эюстярмяйи
бажармалыдыр;
я) гурьуларын дюшямя алтында олан конструксийа щиссяляриня йахынлашмаг вя
йохлама-тядгигат ишляри апармаг цчцн ятрафына мящяжжяр чякилмиш вя
тящлцкясиз дцшмяк цчцн нярдиваны олан даими мейданчалардан вя йа сяййар
тяртибатлардан истифадя олунмалыдыр;
ф) ишчи мейданчасы вя гурьуларын дюшямяцстц щиссяляри хиласедижи даирялярля
тяжщиз едилмялидир. Хиласедижи даиряляр платформаларын периметри цзря 20 м
интервалла, естакадаларда ися иш апарылан щиссянин щяр ики тяряфиндя, щяр тяряфдя 1
ядяд олмагла, йерляшдирилмялидир. Хиласедижи даиряляр, онлара йахынлашмаьын вя
дярщал истифадя етмяйин асан мцмкцн олдуьу йерлярдя асылмалыдыр. Она эюря
дя хиласедижи даирялярин ипляринин узунлуьу онларын асылдыьы йердян дяниз
сятщинин сявиййясиня гядяр олан мясафянин 2 мислиндян аз олмамалыдыр;
д) гурьуларын суцстц щиссясинин дяниз сятщиня йахын щиссяляринин йохланма вя
тядгигат ишляри кичик юлчцлц цзян васитялярдян истифадя олунмагла апарылмалыдыр. Бу
заман цзян васитяляр гурьунун йалныз миник-йаналма мейданчасына йан
алмалыдыр;
ь) гурьуларын вя онларын конструктив елеменляринин суцстц щиссяляринин цзян
васитялярдян истифадя олунмагла йохланылмасы вя тядгиги, цзян васитялярин
юлчцсцндян вя нювцндян асылы олмайараг, дяниздя дальаланма 0,25 м-дян чох
олмадыгда вя мцнасиб щава прогнозу олдугда апарылмалыдыр;
щ) дюшямя вя ишчи мейданчалар цзяриндян гурьуларын визуал йохланылмасы вя тядгиги
ишляри кцляйин сцряти 14 м/сан-дян чох олмадыгда апарыла биляр;
х) гурьуларын щундцр йерляриндя ишляйян заман жищаз вя алятляр ипля баьланылмалы
вя йа илэяклярдян истифадя олунмалыдыр, онлар хцсуси чанта вя гутуларда
дашынмалыдыр;
и) шагули нярдиванларла бир-бир дцшцб-чыхмаг лазымдыр. Шагули нярдиванларла ялдя
щяр щансы бир яшйа олдуьу щалда дцшцб-чыхмаг гадаьандыр.
3.3. Естакада типли гурьуларын визуал йохланылмасы вя тядгиги.
3.3.1. Естакада типли конструксийалара дайаг щиссяси вурулмуш свайлардан вя йа газма-
тюкмя конструксийалардан ибарят олан дяниз нефтгазмядян естакадалары, мцхтялиф
17
 МS 1669347-13-2009
технолоъи тяйинатлы естакадайаны мейданчалар вя платформалар аиддир.
3.3.2. Визуал мцайиня вя тядгигат просесиндя гурьулар суцстц вя суалты щиссяляря
бюлцнцр.
3.3.3. Метал дюшямялярин йохланылмасы вя тядгиги заманы дешилмиш вя чцрцмцш йерлярин
олмасы, дюшямяалты дашыйыжы конструксийа елементляринин бцтювлцйц, гайнаг
тикишляриндя чат вя даьынтыларын олмасы, коррозийадан зядя вя ашынмаларын сявиййяси
мцяййян едилир. Дюшямянин щазырландыьы рифли полад вярягялярин галыг галынлыьы 4
мм-дян аз олмамалыдыр.
3.3.4. Естакадаларын вя ЕЙМ-лярин дямир-бетон тавалардан олан дюшямяляринин щярякят
щиссяляри йохланылдыгда вя тядгиг олундугда асфалт юртцйцнцн вязиййяти, таваларын
бир-бириня вя дюшямяалты конструксийайа бяркидилмяси, таваларын алт сятщинин
мцщафизя бетон тябягясинин бцтювлцйц вя чатларын олмасы, арматурларын
коррозийайа уьрама вязиййяти мцяййян едилир.
3.3.5. Гурьуларын тахта дюшямяляри йохланылдыгда дюшямя мцщафизя тябягяси тахталарынын
кющнялиб даьылма дяряжяси, тирлярин вя ишчи дюшямянин тахталарынын вязиййяти,
тахталарын тирляря вя тирлярин ашырым тикилисинин цст кямяриня бяркидилмя
мющкямлийинин вязиййяти, чцрцмцш вя сынмыш тахталарын олмасы мцяййян едилир.
3.3.6. Мящяжжярлярин йохланылмасы заманы дайагларын бяркидилмясинин етибарлылыьы, аралыг
елементлярин бцтювлцйц вя вязиййяти мцяййян едилир. Адамларын ола биляжяйи бцтцн
сащялярин ятрафы чяпярлянмялидир.
3.3.7. Тякярдюйянлярин йохланылмасы заманы онларын бцтювлцйц, естакада охуна паралел
олмасы, щярякят щиссясиндян йцксяклийи (180 мм-дян аз олмамаг шяртиля) вя она
бяркидилмя мющкямлийи мцяййян едилмялидир. Естакада дюнэяляриндя
тякярдюйянлярин йан сятщинин даьылмасына вя бяркидилмя мющкямлийиня хцсуси
диггят йетирилмялидир.
3.3.8. Ашырым тикилиляринин визуал йохланылмасы вя тядгиги заманы гайнаг тикишляринин, ферма
елементляринин дцйцн бирляшмяляринин вязиййяти, щабеля бцтцн елемент вя
тирлярдя коррозийа тясиринин сявиййяси мцяййян едилир, ашырым конструксийасынын
риэеллярля вя гоншу ашырымларла бирляшмя тикишляринин бцтювлцйц йохланылыр. Ашырым
фермасынын алт кямярляриндя протекторларын асылдыьы йерлярдя вя кронштейнлярин чяп
дирякляринин ашаьы ужларынын алт кямяря бирляшдийи йерлярдя кямярдя ениня гайнаг
18
 МS 1669347-13-2009
тикишляринин олуб-олмамасына хцсуси диггят йетирилир. Протектор вя кронштейнин чяп
диряйинин ферманын алт кямяриня бирляшмя йеринин гайнаг тикиши зонасында олмасына
ижазя верилмир.
3.3.9. Бору кямярляри дайагларынын нювцндян асылы олмайараг конструксийаларынын техники
вязиййяти вя онларын риэел вя ашырым тикилиляриня бирляшмяляринин мющкямлийи
йохланмалыдыр. Шцрцшян вя тярпянмяз дайагларын олмасы вя онларын техники вязиййяти
йохланылыр.
3.3.10. Кабелалты конструксийалар ейни иля ашырым конструксийаларынын йохланмасына олан
тялябляр ясасында йохланылыр.
3.3.11. Дайаг риэелляринин йохланылмасы вя тядгиги заманы онларын щазырландыьы икитаврлы
тирлярин дивар вя ряфляринин коррозийайа уьрама дяряжясиня, свайларла бирляшмя
дцйцнляринин вязиййятиня, сегмент вя йахалыгларын свай вя кечирмяляря гайнаг
тикишляринин вязиййятиня, кечирмялярин юзцнцн вя кятиллярин (отуражагларын)
вязиййятиня диггят йетирилмялидир.
3.3.12. Свай вя гуйу йюнялдижиляринин йохланылмасы заманы онларын дцзхятлилийи, язилмиш вя
яйилмиш йерляринин олмасы, гайнаг бирляшмяляри варса орада гайнаг тикишляринин
бцтювлцйц вя бцтцнлцкля конструксийанын коррозийайа уьрама дяряжяси тядгиг
едилир.
3.3.13. Свай вя чяпдиряклярин суцстц щиссяляриндя – сакит дяниз сявиййясиндян 500 мм-я
гядяр щиссядя вя риэеллярин алтындан 1000 мм-я гядяр щиссядя онларын диварларынын
галынлыглары юлчцлцр.
3.3.14. Суцстц ялагя елементляринин йохланылмасы заманы мцмкцн чат вя язилмиш йерлярин
олмасы, телескопик щиссялярдя гайнаг тикишляринин вязиййяти, ойнагларын ох вя
гулагжыгларынын вязиййяти вя елементлярин цмуми коррозийа ашынмасынын дяряжяси
тядгиг едилир. Ялагя елементляринин свайлара бирляшмя йерляриндя гайнаг тикишляринин
вязиййяти йохланылыр.
3.3.15. Йаналма палларынын йохланылмасы заманы онларын лайищя вязиййятиня, елементляринин
деформасийасына вя цмуми коррозийадан ашынма дяряжясиня диггят йетирилир.
3.3.16. Суалты маили свайларарасы ялагя елементляринин свайла бирляшмя дцйцнляринин
йохланылмасы заманы ашаьыдакылара диггят верилмялидир:

19
 МS 1669347-13-2009
- суалты ойнаглы бирляшмянин нювц вя дянизин дибиня нязярян йерляшмя щцндцрлцйцня,
ойнаглы бирляшмя ики йарымхамытдан ибарят олдугда 4 ядяд болтлу бирляшмянин
щамысында гайка вя контургайкаларын олмасына, ойнаг охунун вязиййятиня,
йарымхамытларын вя онларын гулагжыгларынын охла гайнаглы бирляшмясинин вязиййятиня;
- юзцбаьланан ойнаг эювдясинин свайа гайнагла бирляшмиш ашаьы дайаг щялгясиня
дцзэцн отурмасына, ойнаг эювдясинин вя свайа гайнаг едилмиш цзлцклярин
вязиййятиня, юзцбаьланан ойнаг механизминин ишляк олмасына.
Яэяр юзцбаьланан ойнаг механизми баьланмайыбса, онда свайла ойнаг
арасындакы бошлугда пазларын олмасы вя онларын свайа гайнагла бирляшмяси
йохланмалыдыр.
- суцстц щиссядя ойнаьын вязиййятиня вя онун свайа бирляшмясиня;
- ялагя елементляринин телескопик щиссяляринин гайнаг тикишляринин бцтювлцйцня.
3.3.17. Свай дайагларынын вя гуйу йюнялдижиляринин суалты-дальыж тядгигатлары заманы язилмиш
йерлярин, чатларын, ойугларын, гопугларын, сыныгларын вя диэяр эюзля эюрцня билян
зядялярин олмасы йохланылыр, свай диварынын вя чяп диряклярин галынлыьы жищаз васитясиля
юлчцлцр, свай вя йюнялдижиляр ятрафында дяниздиби грунтун йуйулмасы яламятляринин
олмасы йохланылыр.
3.3.18. Гурьуларын визуал йохланылмасы вя инструментал тядгиги нятижясиндя ялдя олунмуш
фактики мялуматлар (галынлыгларын юлчцлмясинин вя дефектоскопик йохламаларын
нятижяляри, фактики физики-механики эюстярижиляр вя с.) ясасында онларын фактики
йцкэютцрмя габилиййятляри щесабланараг мцвафиг истисмар йцкляри мцяййян едилир.
3.4. Ириблоклу конструксийалардан ибарят гурьуларын визуал йохланмасы вя тядгиги.
3.4.1. Ириблоклу гурьулара дайаг щиссяляри завод шяраитиндя щазырланараг дяниздиби грунта
свайларла (вурулма вя газма-тюкмя свайлар) бяркидилян гурьулар аиддир. Мцхтялиф
технолоъи тяйинатлы естакадайаны мейданчалар вя стасионар платформалар, щямчинин
естакадалар ириблоклу конструктив гурулуша малик ола биляр.
3.4.2. Йохлама-тядгигат хцсусиййятляриня эюря дярин дяниздя тикилян ириблоклу гурьулар
суцстц вя суалты щиссяляря бюлцнцр.
3.4.3. Бцтцн нюв дюшямя конструксийаларынын, мящяжжярлярин, кечид мейданчаларынын,
кронштейнлярин, ялагялярин, нярдиван вя цзянэилярин тядгиги заманы ашаьыдакы
бяндлярин тялябляриня ямял олунмалыдыр.
20
 МС 1669347-13-2009
3.4.4. Гурьуларын йухары тикилиляринин вя онларын модулларынын (яэяр йухары тикили модул
конструксийалыдырса) йохланылмасы вя тядгиги заманы онларын дашыйыжы тир вя ферма
елементляриндя деформасийа характерли зядя вя гцсурлар инструментал вя дефек-
тоскопик тядгиг олунмалы, онларын галыг галынлыгларынын юлчцлмяси ясасында цмуми
коррозийа ашынмасы гиймятляндирилмялидир.
3.4.5. Йухары тиклилярин визуал йохламасы заманы дашыйыжы тир вя ферма елементляриндя
язилмиш щиссялярин, чатларын, яйинтилярин вя диэяр зядялярин олуб-олмамасы йохланылыр.
Ян чох йцклянмиш елементляр олан дирякляр, чяпдирякляр, фермаларын йухары вя ашаэы
кямярляринин орта щиссяляри, дашыйыжы тирляр хцсуси диггятля йохланмалыдыр.
3.4.6. Дюшямя конструксийаларынын вя диэяр йухары тикили елементляринин галыг
галынлыгларынын юлчцлмясиндя вя диэяр параметрлярин тяйин едилмясиндя йцксяк
дягиглийя малик ултрасяс принсипли жищазылардан истифадя олунмалыдыр.
3.4.7. Дайаг блокунун йухары щиссясинин дайагларла фланс бирляшмяляри йохланаркян
болтларын олмасына вя гайнаг тикишляринин вязиййятиня хцсуси диггят йетирилмялидир.
3.4.8. Платформаларда аралыг сексийаларын йохланылмасы заманы онларын дайаглар цзяриндя
бирляшмя дцйцнляринин вязиййятиня хцсуси диггят йетирилмялидир.
3.4.9. Дайаг блокларынын харижи айагларынын дахили диряклярля бирляшмя йерляри
йохланыларкян «бармаг»ларын йарарлы вязиййятдя олмасы мцяййян едилмяли, онун
харижи айагла периметри бойунжа кип бирляшдийи вя гайнаг олундуьу йягин
едилмялидир.
Яэяр дцйцн бирляшмяси йардымчы габырьалар гойулмагла щазырланыбса, онда
цзлцклярин габырьалара вя айаьа гайнаг бирляшмясиндя тикишлярин вязиййяти
йохланылмалыдыр.
3.4.10. Миник-йаналма мейданчаларынын тядгиги заманы онларын дайаг блокунун
айагларына бяркидилдийи йерлярдя гайнаг тикишляринин вязиййяти, дюшямясинин
вязиййяти, мящяжжяр елементляри вя пиллякянлярин сонракы иситисмара йарарлылыьы
йохланылмалы, язик, гопуг, сыныг вя башга гцсурлар мцяййян едилмяли, мцщафизя
юртцйцнцн, ишыгландырма системинин норматив тялябляря уйьун олмасына диггят
верилмялидир.
3.4.11. Кечид мейданчаларынын, фермаларын, кронштейн вя ялагялярин йохланылмасы
заманы конструксийа елементляринин бцтювлцйц вя дцзхятлилийи йохланылмалы,
21
 МС 1669347-13-2009
язилмиш, сынмыш вя деформасийа олмуш щиссялярин олмадыьы, мейданча вя фермаларын
бяркидилмя йерляриндя гайнаг тикишляринин бцтювлцйц йягин едилмялидир.
3.4.12. Суалты дальыж тядгигатлары гурьунун дяниз дибиндян башлайараг сакит дяниз
сявиййясиндян 600 мм йухарыйа гядяр олан бцтцн щисся вя елементляриндя
апарылыр.
Бу заман йуйулма вя башга дяйишикликлярин мцяййян едилмяси цчцн гурьунун
йерляшдийи дяниздиби сятщ дя йохланмалыдыр.
3.4.13. Суалты дальыж тядгигатлары йохланылан гурьунун схеминя (Ялавя 8, 9) уйьун
апарылмалыдыр. Йохламанын нятижяляри мцвафиг гайдада сянядляшдирилмялидир.
3.4.14. Гурьунун сонракы истисмар йарарлылыьыны вя лазымы жари вя ясаслы тямир ишляринин
щяжмини мцяййян етмяк цчцн апарылмыш йохлама вя тядгигатларын нятижяляри
ясасында онун фактики мющкямлийи вя йцкэютцрмя габилиййяти мцвафиг
щесабламалар ясасында мцяййян едилмялидир.
3.4.15. Узунмцддятли истисмар вя баш вермиш физики-механики вя технолоъи дяйишикликляр
нятижясиндя, апарылмыш йохлама вя тядгигатлар ясасында гурьунун илкин
тящлцкясизлик мейарларыны лазыми тямир-бярпа вя реконструксийа ишляри апармагла
бярпа етмяк мцмкцн олмадыгда онун мцмкцн тящлцкясиз истисмар шяртляри
мцяййян едиляряк тящлцкясизлик бяйаннамясиндя уйьун дяйишикликляр
апарылмалыдыр.

22
 MS 1669347-13-2009
4. ESTAKADA VƏ ESTAKADAYANI MEYDANÇALARIN
ISTИSMARININ TEXNИKИ ġƏRTLƏRИ

4.1. Estakada və estakadayanı meydançaların istismar rejimi

4.1.1. Estakada və estakadayanı meydançaların layihə təyinatına aid olmayan iĢlərdə

istifadə olunmasına icazə verilmir. Xüsusi hallarda qurğunun öz təyinatına aid
olmayan iĢlərdə istifadəsinə zərurət yaranarsa, onda layihəçi təĢkilatın, Dövlət
nəzarət orqanlarının və istismarçı təĢkilatın hidrotexniki qurğulara nəzarət üzrə
müvafiq xidmət bölməsi ilə birgə razılığı əsasında qurğunun istifadəsi mümkündür.
4.1.2 Qurğunun konstruktiv həllinin dəyiĢdirilməsi, materialların baĢqası ilə əvəz edilməsi
və digər layihə həllindən kənara çıxmalar, layihəçi təĢkilatın yazılı razılığı əsasında
yerinə yetirilə bilər.
4.1.3 Üzən vasitələrin bilavasitə qurğunun konstruksiyalarına yanalması yol verilməzdir.
Üzən vasitələrin ancaq yanalma-minik meydançalarına ayrıca duran dəfetmə
(pallara) və digər yanalma qurğularına yanalmasına icazə verilir.
Müstəsna hallarda, üzən vasitələrin yanalma qurğuları ilə təchiz edilməmiĢ estakada
və estakadayanı meydançalara yanalmasına ancaq Xəzər Dəniz Neft Donanmasının
ayrılıqda hər bir müəyyən hadisə üçün iĢlənmiĢ xüsusi sxemi üzrə yol verilir.
4.1.4 Üzən vasitələrin zədəli pallara və yanalma-minik meydançalarına yanalması
qadağandır. Donanmanın xidmətindən istifadə edən təĢkilatlar zədəli yanalma-minik
qurğularının mövcudluğu haqda əvvəlcədən gəmi kapitanlarını xəbərdar etməlidirlər.
4.1.5. Estakada və estakadayanı meydançaların yanalma qurğusu olan tərəfi gecə vaxtı
iĢıqlandırılmalıdır. Hidrotexniki qurğuda elektrik enerjisi olmadıqda
iĢıqlandırma üzən vasitələr tərəfindən təmin edilməlidir. Estakadalarda hər 40 m-
dən bir iĢıq dirəkləri quraĢdırılmalıdır. Estakadaların konstruktiv quruluĢundan asılı
olaraq iĢıq dirəkləri arasındakı məsafə 40 m-dən az ola bilər. ĠĢıqlandırma
qurğusunun hündürlüyü estakadanın döĢəməsindən 6 m. hündürlükdə olmalıdır.

23
 МС 1669347-13-2009
4.1.6 Dənizdə dalğaların hündürlüyü 1,25 m-dən çox olduqda üzən vasitələrin estakada və
estakadayanı meydançaya yanalması qadağandır.
4.1.7 Estakadalar, layihədə qəbul edildiyi kimi hər 50 m-dən bir dayaqdan asılmıĢ və
kəndir bərkidilmiĢ xilasedici dairələrlə təmin edilməlidir. Kəndirlərin uzunluğu
estakadanın dənizin sakit səviyyəsindən olan hündürlüyündən 2 dəfə çox olmalıdır.
Estakadayanı meydançalarda dairələr hər 20m-dən bir asılmalıdır.
4.1.8 Gəmilərin estakada və estakadayanı meydançalara yanalmaları “Правила
безопасности при перевозке людей на автотранспорте по эстакаде, на судне и
вертолете” (Баку 1992) normativ sənədin tələblərinə uyğun tənzimlənir.
4.1.9 Estakada üzərində və estakadayanı meydançalarda nəqliyyat vasitələrinin çəkisi və
hərəkət etmə sürəti, eləcə də meydançalara yığılan yüklərin çəkisi, layihədə nəzərdə
tutulandan yaxud bu qurğu üçün müəyyən edilmiĢ çəkidən və sürətdən artıq olması
qadağandır. Qurğunun istismara buraxılma tarixi, buraxıla bilən çəki və sürət
yazılmıĢ məlumat lövhələri, yaxud niĢanlar qurğuların münasib yerlərində
asılmalıdır. Bu məlumatlara hər il yenidən baxılmalıdır.
4.1.10. Estakadayanı meydançalar və onlarda yerləĢən quyular müvafiq qaydada
nömrələnməlidir.
4.1.11. Estakada və estakadayanı meydançalar tikildikdən və istismara qəbul edildikdən
sonra quyuların qazılması müddətində muvafiq sənədlər (müqavilələr) tərtib
edilməklə qazma idarələrinə və digər təĢkilatlara müvəqqəti olaraq icarəyə
verildikdə, icarəçi təĢkilatlar müqavilədə göstərilən muddətdə qurğuların istismara
yararlı halda saxlanılmasını təmin etməlidirlər. Qurğunun istismarı isə bu standartın
tələblərinə uyğun aparılmalıdır.

24
 MS 1669347-13-2009
Quyuların qazılması və bununla əlaqədar digər muvafiq iĢlərin yerinə yetirilməsi
müddətində qurğuların təmir iĢləri icarəyə verilən qazma idarələrinin hesabına
aparılır.
Ġcarəyə verilmiĢ qurğuların texniki vəziyyətinə balansında həmin qurğu olan təĢkilat
nəzarət edir.
4.1.12. Estakada və estakadayanı meydançaların üzərində müvəqqəti yerləĢdirilmiĢ tikililər
(talvar, anbar, məiĢət vasitələri və b.) öz təyinatları üzrə istifadə olunmalıdır. Bu
tikililərin xarici görünüĢü sənaye estetikasına müvafiq olmalıdır.
Ġstifadəsi baĢa çatmıĢ və istifadə olunmayan müvəqqəti tikililər qurğunun üzərindən
dərhal götürülməlidir.
Qurğuların üstündə istifadə olunmayan müxtəlif əĢya və materialların yığılması
qadağandır.
4.1.13. Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularına xidmət edən üzən vasitələrin istismarı
zamanı “Xəzərdənizneftdonaması” müəssisələrinin rəhbərləri və gəmi registrinin
kapitanları bu standartda verilmiĢ göstəricilərin və quvvədə olan “Правила
морского регистра”, həmçinin “Правила безопасности при перевозке людей на
автотранспорте по эстакаде, на судне и вертолете” (Баку 1992) normativ
sənədlərin tələblərini yerinə yetirməyə borcludurlar.
4.1.14. Estakada və estakadayanı meydançalarda istifadə edilən tırtıllı nəqliyyat vasitələri
(ekskavatorlar, traktorlar, traktor-qaldırıcılar və s) xüsüsi baĢmaqlarla təchiz
olunmalıdır.
4.1.15. Quyularda yeraltı təmir iĢləri aparılan zaman dartqı diyircəkləri bunun üçün nəzərdə
tutulan xüsüsi konstruksiyalara bağlanmalıdır.
4.1.16. Neft məhsullarının estakada və estakadayanı meydançaların döĢəməsinə dağılması
halları baĢ verərsə onda döĢəmənin bu hissəsinə qum səpmək lazımdır, sonra isə
neft məhsulu hopmuĢ qum su ilə yuyulmalı və çirklənmiĢ su xüsusi tutumlara
yönəldilməlidir.

25
 MS 1669347-13-2009
4.1.17. Estakadayanı meydançalarda iĢ yerlərini, həmçinin keçid yollarını ehtiyat
avadanlıqlar, alətlər və materiallarla doldurmağa yol verilmir.
4.1.18. Estakada və estakadayanı meydançalar yerləĢən akvatoriyalarda üzən vasitələrin
keçməsi üçün təhlükə yaradan sualtı və su səthindən yuxarı maneələrin (svayların və
s.) saxlanılması qadağandır.

4. 2. Estakada və estakadayanı meydançaların müxtəlif dövrlərdə

istismarının mühəndis – texniki təminatı

4.2.1. Estakadayanı meydançaların istismar dövrü aĢağıdakılardan ibarətdir:

- qazma avadanlıqlarının və qüllənin meydançada quraĢdırılması iĢləri müddəti;
- quyuların qazılması müddəti;
- quyuların mənimsənilməsi, istismarı və təmiri müddətindən;
- quyu məhsullarının yığılması və nəqli müddətindən.
4.2.2 Qazma avadanlıqlarının estakadayanı meydançada quraĢdırıldığı müddətdə
qurğunun texniki vəziyyətinə qazma iĢləri üzrə idarənin əmri ilə təyin edilmiĢ
məsul Ģəxs cavabdehlik daĢıyır.
4.2.3 Qazma avadanlıqlarının estakadayanı meydançaya boĢaldılması və qazma qülləsinin
yerinə qoyulması, obyektin istismara qəbulu haqda təsdiq edilmiĢ akt olduqda,
məsul Ģəxsin və kran gəmisinin kapitanının (köməkçisinin) bir baĢa rəhbərlikləri
altında aparılır.
4.2.4 Qazma avadanlıqları estakadayanı meydançanın layihədə təyin edilən yerlərinə
boĢaldılmalıdır.
4.2.5 Materialları, avadanlıqları kran gəmisi vasitəsi ilə boĢaldan zaman, yük səlist
endirilməlidir, sıçrayıĢ olmamalıdır, yükün meydançanın döĢəməsinə zərblə
düĢməsinə yol verilməməlidir.
4.2.6 Qüllənin yıxılmasının qarĢısını alan dartqı kanatları nəzərdə tutulmuĢ
konstruksiyalara bərkidilməlidir.

26
 MS 1669347-13-2009
4.2.7 Estakada və estakadayanı meydançanın konstruksiya elementlərinin bütövlüyünü
pozmaq qəti qadağandır.
4.2.8 Avadanlığın quraĢdırılması, məiĢət otaqlarının tikintisi zamanı estakadayanı
meydançaların döĢəməsində və digər konstruksiyalarda əmələ gəlmiĢ zədələnmələr
quraĢdırma və tikinti aparan təĢkilat tərəfindən bərpa edilməlidir.
4.2.9 Quyunun qazıldığı müddətdə estakadayanı meydançaların konstruksiyalarının
vəziyyətinə eləcə də, onların istismar edilməsi qaydalarına riayət olunmasına
meydançanın rəisi yaxud onun vəzifəsini icra edən Ģəxs cavabdehlik daĢıyır.
Həmçinin:
- döĢəmənin bütövlüyünü hər gün yoxlamaq və lazım gəldikdə onun təmir
edilməsi üçün tədbir görmək;
- hər 10 gündə bir dəfədən az olmayaraq konstruksiyaların suüstü hissəsininə,
qülləaltı özülün vəziyyətinə diqqətlə baxmaq, zədələnmə və dağılma halları
müĢahidə edildikdə, onların ləğv edilməsi üçün təcili tədbirlər görmək;
- estakadayanı meydançada boruların yığılmasının və onun digər materiallarla
yüklənməsinin layihəyə, neftqazçıxarma sənayəsində təhlükəsizlik qaydalarının
tələblərinə uyğun aparılmasına nəzarət etmək onun borcudur.
4.2.10 Qazma ustasının rəhbərliyi altında, qazma briqadasının gücü ilə meydança, artıq
qalmıĢ qazma məhlulundan, qazılmıĢ suxurlardan, ağırlaĢdırıcı və kimyəvi
maddələrdən təmizlənməlidir.Bununla bərabər onların dənizə atılmalarına yol
verilməməlidir.
4.2.11 ĠĢ növbəsi zamanı meydança konstruksiyalarının elementlərində pozuntular, onların
miqdarından, xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq müĢahidə edildikdə qazmaçı
qazma ustası ilə birlikdə bu pozuntular haqqında növbələrin təhvil-təslim jurnalına
yazır, sonra isə qazma iĢləri üzrə idarənin vasitəsi ilə qurğunun istismarı və
təmiri Ģöbəsinə məlumat verir. Bununla belə zədələnmiĢ konstruksiyaların yükdən
azad edilmələri üçün təcili tədbirlər görülməlidir.

27
 MS 1669347-13-2009
4.2.12 Quyu istismara təhvil verildikdən sonra estakadayanı meydançanın istismar edilməsi
qaydalarına nəzarət etmək neftqazçıxarma üzrə ustaya həvalə edilir.
4.2.13 Neft və qazçıxarma üzrə usta aĢağıdakıları icra etməyə borcludur:
- döĢəmənin təmizliyinə və texniki vəziyyətinə nəzarət etməyə;
- avadanlığın, boruların və digər materialların meydançanın layihədə nəzərdə
tutulmuĢ texnoloji hissəsində dəqiq yerləĢdirilməsinə nəzarət etməyə;
- müntəzəm olaraq hər 10 gündə bir dəfədən az olmayaraq meydançanın su səthindən
yuxarıda olan metal konstruksiyalara baxmağa, elementlərdə pozuntu halları
müĢahidə edildikdə texniki baxıĢ jurnalına yazmaqla, müəssisənin qurğularının
istismarı və təmiri Ģöbəsinə məlumat verməyə .
4.2.14 Xüsusi təyinatlı meydançaların (quyuların qazılması nəzərdə tutulmayan) vəziyyətinə
və istismar edilmələri qaydalarına riayət olunmasına meydançanı istismar edən
bölmələrin, sexin, bazanın rəhbərləri cavabdehdirlər.
4.2.15 Qurğuların bütün istismar dövrü ərzində, ətraf mühitin qorunması tələblərinə ciddi
riayət olunmalıdır.
Estakadayanı meydançalarda istismar quyularına təhlükə yarada bilən qəzalar baĢ
verərsə, onda quyuları dərhal bağlamaq, məhsul xətlərini tutumlara yönəltmək
lazımdır.
4.2.16 Qəza nəticəsində məcburi təmir-bərpa iĢlərinin görülməsinə sərf olunan vəsaiti, tərtib
olunmuĢ akta əsasən qəzanı yaradan təĢkilat ödəyir.
4.2.17 Hidrotexniki qurğuların mülkiyyətçi və istismarçıları, qəza hadisələrinin texniki
tədqiqatı üzrə təĢkil edilmiĢ komissiyaya lazımi məlumat və sənədləri təqdim
etməlidirlər.

28
 MS 1669347-13-2009
4.3 Müxtəlif təyinatlı estakadaların və estakadayanı meydançaların
istismarına olan tələblər

4.3.1 Avtomobil yolayrıcısı olan, biryollu ĢaxələnmiĢ estakadalar Ģəbəkəsi, avtomobil və

tırtıllı nəqliyyat vasitələrinin hərəkətini təmin edərək dəniz neftqazmədən
obyektləri arasında əlaqə yaradır.
4.3.2 Estakadayanı meydançalar müxtəlif təyinatlı (quyuların qazılması elektrik
yarımstansiyaları, rezervuar parkları, su təmizləyən qurğular, kompressor
stansiyaları, nasos stansiyaları və s.) və müxtəlif konstruksiyalı (iri bloklu və ayrı-
ayrı elementlərdən yerində yığılan) ola bilərlər.
4.3.3 Estakadada hər 500 m – dən az olmayan məsafədə nəqliyyat vasitələrinin ümumi
çəkisini və hərəkət sürətini göstərən yol niĢanları asılmalıdır.
4.3.4 Estakadaya və onun avtomobil yolayrıcılarına, hərəkətə mane olan avadanlığın,
materialların, müxtəlif qurğuların yığılmaları qadağandır.
4.3.5 Dəniz neftqazmədən estakadaları və estakadayanı meydançaların konstruksiyaları
avtomobil dəstəsi, tırtıllı mexanizimlər və səyyar xüsusi texnikanın, eləcə də
meydançalarda olan avadanlığın müvəqqəti istismar yükünə hesablanır.
4.3.6 Estakada və estakadayanı meydança konstruksiyalarını hesablayan zaman, küləyin
və dəniz dalğasının maksimum təsir qüvvəsi, (100 ildə bir dəfə mümkün olan) tikinti
aparılan rayon üçün temperatur dəyiĢiklikləri nəzərə alınmaldır. Estakada və
estakadayanı meydançalar buz və gəmilərin təsir yükünə hesablanmırlar.
4.3.7 Estakadalara və estakadayanı meydançalara əsaslı təmir zamanı və sonrakı
müddətdə düĢən tikinti yükləri, qurğunun əsaslı təmiri üçün tərtib edilən və təsdiq
olunmuĢ layihəyə müvafiq olmalıdır.
4.3.8 Estakada üzərində aĢağıdakı nəqliyyat vasitələrinin hərəkət etmələrinə icazə verilir:
Avtomobil dəstəsinə - H-10 standart yüklü sxemə əsasən (Ģəkil 1);
Ağır avtomaĢının tırtıllı mexanizimlə əvəz olunduğu avtomobil dəstəsinə -
H-10 standart yüklü sxem üzrə (Ģəkil 2);
Tikinti kranları, boru düzən mexanizmlər, tırtıllı aqreqatlar və yük qaldırıcılarına
(Ģəkil 3);

29
 MS 1669347-13-2009
- Üç oxlu yedəkli avtomaĢınlarına quraĢdırılmıĢ, xüsusi avadanlıqlı səyyar aqreqatlara
(Ģəkil 4, 5, 6).
4.3.9 Çəkisi yuxarıda göstərilən çəkidən artıq olan digər nəqliyyat vasitələrinin, yalnız
layihəçi təĢkilat ilə razılaĢdırdıqdan sonra estakadada hərəkət etməsinə icazə verilə
bilər.
4.3.10 25-ildən çox istismar edilən estakada üzərində nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsiz
hərəkət etmələri və onların estakadayanı meydançada olmaları qurğunun
vəziyyətindən asılı olaraq və statik hesablamalara əsasən, hər bir konkret hal üçün
layihəçi təĢkilat ilə razılaĢdırıldıqdan sonra həll edilməlidir. Hesablama qurğu
elementlərinin mövcud parametrlərinin alətlə dəqiq yoxlanılmasının nəticələrinə
əsaslanmalıdır.
4.3.11 Estakadanın döĢəməsinin yük götürmə qabiliyyəti məhdudlaĢdırılmıĢ sahəsində
nəqliyyatın sürətinin 15 km/saat, yeni tikilmiĢ yaxud əsaslı təmir edilmiĢ hissəsində
20-25 km/saata qədər olmasına icazə verilir. Qəzaların baĢ verdiyi zaman, təcili
yardım və yanğın söndürən avtomaĢınların aralarındakı məsafə 15 m-dən az
olmamaq Ģərti ilə, sürətinin 30 km/saat qədər olmasına icazə verilir.
4.3.12 Küləyin sürəti 25 m/san-dən çox olduqda, estakada üzərində olan avtomaĢınlar və
digər mexanizmlər estakadayanı meydançaların boĢ olan hissəsinə yığılmalıdırlar.
Tikinti prosesində istifadə olunan yükqaldıran mexanizimlər /tırtıllı kranlar,
avtokranlar, boru düzənlər/ meydançaların tikintisi qurtarmıĢ hissəsində, yaxud
yolayrıcılarında, qəza yerinə gedən yaxud yanğın söndürən maĢınların hərəkətinə
mane olmamaq Ģərtilə saxlanılmalıdır.
4.3.13 Ağır çəkili yaxud iri qabaritli avadanıqların (qazma, istismar və s.) ayrı – ayrı
növləri təyinat yerinə dəniz nəqliyyatı vasitəsilə daĢınmalıdır. Dəniz ilə daĢınması
mümkün olmadığı halda isə bu avadanlıq və iri qabaritli yüklər avtomobil nəqliyyatı
vasitəsi ilə hissə-hissə daĢınmalıdır.

30
MS 1669347-13-2009

31
 MS 1669347-13-2009
4.3.14 Svay tipli estakadayanı meydançalar dəfetmə qurğuları (pal) ilə, iri bloklu
estakadayanı meydançalar isə yanalma-minik meydançaları ilə mühafizə
edilməlidirlər.
4.3.15 Estakadayanı meydançalarda aralarındakı məsafə 1m-dən az olmamaq Ģərti ilə
avtomobil nəqliyyatı və xüsusi texnika saxlamaq olar.
4.3.16 Estakadada iĢçilərin daĢınması banı (kuzov) yarı örtülmüĢ və oturacaq yerləri ilə
təchiz olunmuĢ xüsusi avtomaĢınlarda həyata keçirilir.
ĠĢçilərin nəqliyyat vasitələri ilə daĢınması zamanı ARDNġ tərəfindən təsdiq edilmiĢ
“iĢçilərin estakada üzərində avtomobil nəqliyyatı, gəmi və vertolyot ilə təhlükəsiz
aparmaq qaydaları”-nın tələblərinə riayət olunmalıdır.
4.3.17 Avtomobil nəqliyyatı və xüsusi texnika estakada üzərində hərəkət etdikləri zaman,
nəqliyyatın çəkisindən və estakadanın vəziyyətindən asılı olaraq onların arasında
olan minimum məsafə cədvəl -1 də göstərildiyi kimi müəyyən edilir.
cədvəl 1
Estakadanın istismar müddətindən asılı olaraq
Avtomobil nəqliyyatının və xüsusi texnikanın növü və
minimum interval (metrlə)
yük götürmə qabiiliyyəti
10 ilə qədər 20 ilə qədər 20 ildən yuxarı
1 2 3 4
Yük götürmə qabiliyyəti 5 tona qədər olan yük
maĢınları, avtobuslar və digər nəqliyyat vasitələri 20 30 50
arasındakı məsafə
Yük götürmə qabiliyyəti 10 tona qədər olan yük
maĢınları, avtobuslar və digər nəqliyyat vasitələri 30 40 60
arasındakı məsafə
Yük götürmə qabiliyyəti 5 tona qədər olan avtomobillər,
digər nəqliyyat vasitələri yük götürmə qabiliyyəti 10
30 40 60
tona qədər olan iĢçiləri aparan avtomobillə, avtobuslar
digər nəqliyyat vasitələri arasındakı məsafə
Yük götürmə qabiliyyəti 5 və 10 ton olan iĢçiləri aparan
avtomobillərlə və ağır maĢınlarla, yəni sementləmə
40 60 80
aqreqatları, buxar maĢınları, qaldırıcılar, yedəkli və
lafetli avtomobillər və digər texnika arasında məsafə
Yük götürmə qabiliyyəti 10 tondan artıq olan
avtomobillər və ağır xüsusi texnika, yəni sementləmə
aqreqatı, boru daĢıyan, yedəkli və lafetli avtomobillər, 40 70 100
buxar maĢınları qaldırıcılar və digər texnika arasındakı
məsafə

32
 MS 1669347-13-2009
4.3.18 Avtomobil nəqliyyatı ilə xüsusi texnika arasında minimum məsafənin saxlanılmasına,
onların estakada üzərində hərəkət etdikləri və qarĢı-qarĢıya gəldikləri zaman riayət
olunmalıdır. QarĢıdan gələn maĢına mütləq iĢarə olunmalıdır.
4.3.19. Estakada üzərində hərəkət zamanı iĢçiləri aparan avtomobillərə üstünlük verilir,
sonra isə kütləsi 10 tondan yuxarı olan avtomobillər və xüsusi texnika, yəni
sementləmə aqreqatı, boru daĢıyanlar, yedəkli, lafetli və digər nəqliyyat vasitələri
hərəkət etməlidir.
4.3.20 Estakada üzərində aparılan yükün ölçüləri estakadanın hərəkət hissəsinin enindən
kənara çıxmamalıdır. Estakada üzərində yükü diyirlədərək aparmaq qadağandır.
4.3.21 Estakadayanı meydançalara nasos-kompressor, qazma və qoruyucu boruların
Ģaquli yığılan cərgələrinin sayı cədvəl 2-də verilir:

cədvəl 2

Nasos kompressor Qazma Qoruyucu

4” 5” 6” 6” 8” 10” 12” 14”
Ġcazə verilən Ģaquli yığılan
cərgələrin sayı 5 4 4 4 3 3 3 3 3

Hər bir cərgənin altına 2-m-dən bir taxta qatı qoyulur. Taxta qatı boruların ucundan
1m-dən çox olmayaraq içəridə olmalıdır.
Boruların diyirlənmələrinin qarĢısını almaq üçün taxta qatın ucları, eləcə də bütün Ģtabel
müvafiq vasitələrlə bərkidilməlidir.
4.3.22 Estakadayanı meydançaların hər bir sahəsinə qazma və digər avadanlıqlardan düĢən
yük, layihə ilə müəyyən edilmiĢ avadanlıqların yerləĢdirilməsi planına mütləq
müvafiq olmalıdır. Meydançaların boĢ qalmıĢ sahələri 1tn/m2 yükə hesablanır.
4.3.23 Metal və dəmirbeton konstruksiyaları, tirlər, Ģvellerlər, lövhələr, taxta materialları,
səpələnən materiallar /gil, toz, kömür, hematit, sement/ meydançaya 1tn/m2 çox
olmayaraq düĢən yük hesabı ilə yığıla bilər. Yığılan materialların və məmulatların
hündürlüyü meydançada quraĢdırılmıĢ məlumat göstəricisinə əsasən təyin edilir.

33
 МS 1669347-13-2009
4.3.24 Estakadayanı meydançalarda taxta materiallar yığılan Ģtabellərin uzunluğu 7m-dən,
eni 4m-dən çox olmamalıdır. ġtabellərin aralarında keçid məsafə 2 m-dən az
olmamalıdır.
Avadanlıqlar, materiallar və konstruksiyalar elə yığılmalıdırlar ki, yanğın söndürən
dayaqlarına sərbəst yaxınlaĢmaq mümkün olsun.
4.3.25 Estakadanın nəqliyyat vasitələrinin hərəkət hissəsində boru kəmərlərinin çəkilməsi
qadağandır. Boru kəmərləri layihədə nəzərdə tutulmuĢ xüsusi konstruksiyalar
üzərində çəkilməlidir.
4.3.26 Boru kəmərlərinin çəkilmələri üçün nəzərdə tutulmuĢ konstruksiyalardan elektrik
kabelinin çəkilməsinə yol verilmir.
4.3.27 Естакаданын ишляк щиссяси щяр ики тяряфдян машын вя механизмлярин тякярлярини дяф
етмяк цчцн щцндцрлцйц 0,18 м-дян аз олмайан тирлярля чяпярлянмялидир.
Естакаданын щярякят щиссясинин ени тирлярин кянарларындан щесабланмагла 3,4 м-
дян, пийада сякиляринин ени 0,75 м-дян аз олмамалыдыр. Естакада вя
естакадайаны мейданчалар щцндцрлцйц Щ=1,2 м олан мящяжжяр чяпяри иля
ящатялянмялидир. Естакадаалты эедишляря дцшмяк цчцн щяр 60-70 м-дян бир
пиллякянляр гурашдырылмалыдыр.

34
 МС 1669347-13-2009
5. SТАСИОНАР ПЛАТФОРМАЛАРЫН ИСТИСМАРЫНЫН ТЕХНИКИ ШЯРТЛЯРИ
5.1. Sтасионар платформанын истисмар гайдалары

5.1.1 Dənizdə istismar olunan neftqazmədən hidrotexniki qurğuların (stasionar

platformaların) nəzərdə tutulmuĢ müddət ərzində istismara yararlı halda saxlanılması
üçün qüvvədə olan teniki norma və tələblərə mütləq riayət edilməli, iĢləyən heyət
müasir tələblərə cavab verən təhlükəsiz iĢ Ģəraiti ilə təmin olunmalıdır.
5.1.2 Stasionar platformsların öz təyinatına aid olmayan iĢlərdə istifadə olunmasına icazə
verilmir. Xüsusi hallarda qurğunun öz təyinatına aid olmayan iĢlərdə istifadəsinə
zərurət yaranarsa, onda qurğunu layihə edən təĢkilatın, Sənayedə iĢlərin təhlükəsiz
görülməsi və Dag-mədən Nəzarəti Dövlət agentliyinin və “Azneft” ĠB-nin
tabeliyində olan aidiyyatı Ģöbələrin birgə razılığı əsasında istifadəsini mümkün hesab
etmək olar.
5.1.3 Stasionar platformalar müvafiq sənədlər (müqavilələr) əsasında qazma idarələrinə və
digər təĢkilatlara müvəqqəti olaraq icarəyə verildikdə, icarəçi təĢkilatlar istismar
müddəti ərzində qurğuların istismara yararlı halda saxlanmasını təmin etməlidirlər.
Bununla belə qurğuların istismarı bu standartın tələblərinə uyğun olaraq
aparılmalıdır.
5.1.4 Quyuların qazıldığı və digər iĢlərin aparıldığı müddətdə stasionar platformaların
təmiri iĢləri icarəyə verilən qazma idarələrinin və digər təĢkilatların hesabına
aparılır.
5.1.5 Stasionar özüllərdə görülən bütün iĢlərə istismar edən təĢkilatın əmri ilə təyin
olunmuĢ özülün rəisi (müavini) vəya onu əvəz edən baĢqa məsul Ģəxs rəhbərlik edir.
5.1.6 Ġcarəyə verilən qurğuların texniki vəziyyətinə nəzarəti qurğu balansında
olan təĢkilat aparır. Истисмар хидмяти бу стандартын бцтцн позулма щалларыны
ижарячи тяшкилатын щейятинин нязяриня вахтында чатдырмаьа боржлудур.
5.1.7 Stasionar platformalara yığılan yükün çəkisi, layihə üzrə nəzərdə tutulmuĢ və yaxud
bu qurğu üçün müəyyən edilmiĢ çəkidən artıq olmamalıdır. Bunun üçün

35
 platformaların münasib yerlərində yüklərin çəkisi yazılan məlumat göstəriciləri
yaxud niĢanları asılmalıdır.
МС 1669347-13-2009
5.1.8 Qasırğadan sonra qurğunun rəisi tərəfindən təyin edilmiĢ xidməti heyət qazma
avadanlıqlarını, istismar kəmərlərini, minik və yanalma meydançalarını və
quraĢdırılmıĢ digər avadanlıqları müayinə etməlidirlər. Müayinənin nəticəsi
qurğunun texniki vəziyyəti haqqında jurnalda qeyd edilməli və baĢ vermiĢ dağıntının
aradan qaldırılması üçün tədbirlər görülməlidir.
5.1.9 BirləĢmə yerlərində kiplik pozulduqda avadanlıqların, aparatların və ötürücü boruların
istismarı qadağandır. BirləĢmə yerlərində kipliyin pozulması zamanı neftin, qazın və
yanacağın нягли dayandırılmalıdır. Növbə ərzində həll edilməmiĢ nasazlıqlar növbə
qeydiyyat jurnalında qeyd edilməlidir.
5.1.10 Stasionar platformaların bütün istismar dövrü ərzində ətraf mühitin qorunması
tələblərinə ciddi riayət olunmalıdır. Ġstismar quyuları olan stasionar platformalarda
qəza nəticəsində quyular üçün təhlükə yaranarsa, qəzanın nətiçələri ləgv olunanadək
quyuları dərhal bağlamaq, maye xətlərini tutumlara yönəltmək lazımdır.
5.1.11 Stasionar platformalarda istismarçı müəssisənin baĢ mühəndisi tərəfindən təsdiq
olunmuĢ yanğın və qəzaların ləğvi planı olmalıdır. Plana uyğun olaraq ишчи щейяти
rübdə bir dəfə təlim-təhsil məĢqələləri keçirilməlidir.
5.1.12 Stasionar platformanın rəisi (müavini) platformaya müxtəlif iĢlər üçün gəlmiĢ
Ģəxsləri (iĢçi komisiyaları, sənaye -geofiziki qrupları və s.) daxili qaydalarla,
həyacan siqnalları və xilasetmə vasitələri ilə yazılı Ģəkildə tanıĢ etməli və bu haqda
xüsusi jurnalda qeyidlər aparmalıdır.
5.1.13 Heyətin (iĢçilərin) dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğusuna hava və dəniz
nəqliyyatı ilə daĢınması “Dəniz donanması gəmilərində təhlükəsizlik texnikası
qaydaları” və “ĠĢçilərin estakada üzərində avtomobillə, gəmi və vertolyot ilə
daĢınması qaydaları”-na uyğun yerinə yetirilməlidir.
5.1.14 Dənizin dalğalanması 3 baldan, küləyin gücü 9 m/san çox olduqda üzən vasitələrin
(gəmilərin, katerlərin) DNHQ-na yan almaları və heyətin (iĢçilərin) minib-düĢmə
meydançasına düĢməsi qadağandır.

36
 МС 1669347-13-2009

5.1.15 Dənizdə üzən vasitələr hidrotexniki qurğuda gəmilərin yanalması üçün nəzərdə
tutulmuĢ yanalma və minik meydançalarına yan ala bilərlər. Dənizdə üzən
vasitələrin birbaĢa hidrotexniki qurğunun konstruksiyasına yan alması qadağandır.
Yanalma və minik meydançası olmayan qurğulara yanalma zərurəti yaranarsa üzən
vasitələr Хязяр Дяниз Нефт Донанмасы idarəsinin hər hansı bir hadisə üçün tərtib
etdiyi sxem üzrə yanala bilərlər.
5.1.16 Gəmidən düĢmə və ona minmə zamanı stasionar özüllərin minib-düĢmə
meydançasında adamların toplanması qadağandır.
5.1.17 Yanalma və minik meydançaları qəzalı olan hidrotexniki qurğulara gəmilərin və
digər üzən vasitələrin yan alması qadağandır. Hidrotexniki qurğunun istismarına
rəhbərlik edən məsul Ģəxs tərəfindən, qəzalı yanalma və minik meydançasının
üzərində onun qəzalı vəziyyətdə olmasını əks etdirən niĢanlar vurulmalı və bu haqda
gəmi kapitanları vaxtında xəbərdarlıq edilməlidir.
5.1.18 Hidrotexniki qurğuların yanalma və minik meydançaları sutkanın qaranlıq vaxtı
iĢıqlandırılmalı və bu “Respubllika Neft və Qaz sənayesi müəssısələrində sahə sünı
iĢıqlandırma normaları”-na uyğun olmalıdır. Qurğuda enerji olmadıqda iĢıqlandırma
yan almıĢ üzən vasıtələr tərəfindən təĢkil edilməlidиr.
5.1.19 Gecə vaxtı və ya qatı dumanda stasionar platformalarda aeronaviqasiya və dəniz
üzmə təhlükəzsizlik iĢarə məĢəlləri (iĢıqları) yandırılmalıdır.
5.1.20 Stasionar platformalar və onlarda yerləĢən quyular nömrə yazılmıĢ göstəricilərlə
təchiz olunmalıdır. Stasionar platformanın nömrə göstəricisi platformanın yuxarı
hissəsinin iki əks tərəfində açıq rəngdə aydın yazılmalı və uzaq məsafədən aydın
görülməlidir. Stasionar platformanın nömrəsi sutkanın qaranlıq vaxtında
iĢıqlandırılmalıdır.
5.1.21 Ġstismar prosesində qurğuya baxıĢ keçirmək və platformada təmir iĢlərini aparmaq
üçün döĢəmə altındakı metal konstruksiyalara yaxınlaĢmaqdan ötrü bütün növ

37
 qurğularda daimi keçidlər və yaxud inventar tərtibatlar (daĢınan asma nənnilər,
döĢəmələr) olmalıdır.

МС 1669347-13-2009
5.1.22 DöĢəməsi dəmir-beton olan stasionar platformanın təmirində istifadə edilən tırtıllı
nəqliyyat vasitələri (ekskovatorlar, traktorlar, traktor- qaldırıcılar və s.) xüsusi
baĢmaqlarla təchiz olunmalıdırlar. DöĢəməsi metaldan olan stasionar platformalarda
göstərilən nəqliyyat vasitələri yalnız metaldan olan xüsusı inventar lövhələr üzərində
hərəkət etməlidirlər.
5.1.23 Stasionar platformanın istismarı və yaxud təmiri zamanı bir iĢçinin tək olaraq hər
hansı bir iĢ görməsi qadağandır. Bu iĢləri ən azı iki iĢçi görməlidir.
5.1.24 Stasionar platformanın su üstü hissəsindəki iĢlər (quraĢdırma, qaynaq və s.)
hündürlüyü 1 m-dən az olmayan, məhəccərləri olan asma meydançadan və yaxud
nənnidən istifadə etməklə yerinə yetirilməlidir.
5.1.25 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğunun üzərində müvəqqəti yerləĢdirilmiĢ
tikintilər (talvar, anbar, məiĢət vasitələri və s.) öz təyinatları üzrə istifadə
olunmalıdırlar. Bununla belə onların xarici görünüĢü sənaye estetikasına müvafiq
olmalıdır.
5.1.26 Neft məhsullarının özülün döĢəməsinə dağılması halları baĢ verərsə, onda döĢəmənin
həmin hissəsinə qum səpmək lazımdır. Neft məhsulları hopmuĢ qumu su ilə yumalı,
çirklənmiĢ su isə xüsusi tutumlara yönəldilməlidir.
5.1.27 Stasionar platformada iĢçi yerlərini, keçid yollarını tutan ehtiyat avadanlığı, alətləri
və materialları ilə doldurmağa yol verilmir.
5.1.28 Стасионар платформаларын цстцндя щяр 20 метрдян бир кяндирля бирляшдирилмиш
xilasedici дairəляр гойулмалыдыр. Кяндирлярин узунлуьу естакада отуражаьы иля
дянизин сакит сявиййясиндя олан шагули щцндцрлцйцндян 2 дяфя узун олмалыдыр.

5.2. Stasionar platformaların müxtəlif dövrlərdə

istismarının mühəndis texniki təminatı

38
 5.2.1 Сtasionar platformanın istismara buraxılması haqqında müvafiq дövlət qurumları
tərəfindən təйин edilmiĢ və müvafiq qaydada təsdiq olunmuĢ akt olduqda icazə
verilir.
5.2.2 Stasionar platformalarda istismar dövrü aĢağıdakılardan ibarətdir:
- qazma avadanlığının platformada quraĢdırılması вя газма iĢlərindən;
МС 1669347-13-2009
- quyu məhsullarının saxlanılması və nəqlindən;
5.2.3 Qazma avadanlığının stasionar platformada quraĢdırıldığı müddətdə qurğunun texniki
vəziyyətinə qazma iĢləri üzrə idarənin əmri ilə təyin edilmiĢ məsul Ģəxs cavabdehlik
daĢıyır.
5.2.4 Qazma avadanlığının, quyunun qazılmasında istifadə olunan materialların stasionar
platformaya boĢaldılması və buruq qülləsinin öz yerinə qoyulması cavahdeh Ģəxsin
və kran gəmisinin kapitanının (köməkçinin) birbaĢa rəhbərlikləri altında aparılır.
5.2.5 Avadanlıqların stasionar platformaya boĢaldılması, layihədə texnoloji avadanlıqların
platformada yerləĢdirilməsi bu məqsədlə iĢlənilmiĢ baĢ plana əsasən yerinə
yetirilməlidir.
5.2.6 Qazma avadanlığını və digər materialların kran gəmisi vasitəsilə boĢaldan zaman yük
-səlis endirilməli və sıçrayıĢ olmamalıdır. Yükün özülün döĢəməsinə bərkdən
düĢməsinə yol verilməməlidir.
5.2.7 Qazma qülləsinin quraĢdırılması zamanı onun aĢmasının qarĢısını alan kanatlar, onlar
üçün nəzərdə tutulmuĢ konstruksiyalara bərkidilməlidirlər.
5.2.8 Stasionar platformanın konstruksiya elementlərinin bütövlüyünü pozmaq qəti
qadağandır.
5.2.9 Avadanlığın quraĢdırılması, məiĢət otaqlarının tikintisi zamanı stasionar özülün
döĢəməsində əmələ gəlmiĢ zədələnmələr quraĢdırma və tikinti aparan təĢkilat
tərəfindən bərpa edilməlidir.
5.2.10 Quyunun qazıldığı müddətdə stasionar özülün konstruksiyalarının vəziyyətinə,
eləcədə onların istismar edilmələri qaydalarına riayət olunmasına platformanın rəisi
yaxud onun vəzifəsini yerinə yetirən Ģəxs cavabdehlik daĢıyır, bununla belə o
borcludur:

39
 - döĢəmənin bütövlüyünü hər gün yoxlamaq və lazım gəldikdə onun təmir edilməsi
üçün tədbirlər görmək;
- hər 10 gündə bir dəfədən az olmayaraq konstruksiyaların suüstü hissəsinin,
qülləaltı özülün vəziyyətinə diqqətlə baxmaq, zədələnmə, dağılma halları
müĢahidə edildikdə onların ləğv edimələri üçün təcili tədbirlər görmək;

МС 1669347-13-2009
- platformaya boruların yığılmasını və onun texniki materiallarla yüklənməsinin
layihəyə, neftçıxarma sənayesində təhlükəsizlik qaydalarının tələblərinə uyğun
olaraq aparılmasına nəzarət etmək.
5.2.11 Buruq ustasının rəhbərliyi altında, газма briqadasının gücü ilə stasionar özül artıq
qalmıĢ газма məhlulundan, qazılmıĢ süxurlardan, ağırlaĢdırıcı və kimyəvi
reaqentlərdən təmizlənməlidir, bununla bərabər onların dənizə atılmalarına yol
verilməməlidir.
5.2.12 ĠĢ növbəsi zamanı stasionar özülün konstruksiyalarının elementlərində pozuntular,
onların miqdarından, xüsusiyyətindən asılı olmayaraq müĢahıdə edildikdə, qazmaçı
buruq ustası ilə birlikdə bu pozuntular haqqında növbələrin təhvil-təslim jurnalına
yazır, sonra isə qazma iĢləri üzrə idarənin vasitəsilə qurğuların istismarı və təmiri
üzrə Ģöbəsinə, xidmətinə məlumat verir. Bununla belə zədələnmiĢ
konstruksiyaların yükdən azad edilməri üçün təcili tədbirlər görülməlidir.
5.2.13 Stasionar özüldə quyuların (quyunun) qazılması və qazma idarəsinə aid olan digər
iĢlər baĢa çatdıqdan sonra quyu və özül neft və qazçıxarma idarəsinə müvafiq
qaydada təhvil verilir, bundan sonra icarə müqaviləsi ləğv edilir.
5.2.14 Quyu istismar edilməyə təhvil verildikdən sonra, qurqunun istismar edilməsi
qaydalarına nəzarət etməyə neftqazçıxarma üzrə usta cavabdehlik daĢıyır.
5.2.15 Neft və qazçıxarma üzrə usta borcludur:
- döĢəmənin təmizliyinə və texniki vəziyyətinə nəzarət etməyə;
- avadanlığın, boruların və digər materialların layihənin nəzərdə tutulmuĢ texnoloji
hissəsində dəqiq yerləĢdirilməsinə nəzarət etməyə;
- müntəzən olaraq hər 10 gündən bir dəfədən az olmayaraq platformanın su
səthindən yuxarıda olan metal konstruksiyalarına baxmağa, elementlərdə pozuntu

40
 halları müĢahidə edildikdə texniki baxma jurnalına yazmaqla, müəssisənin
qurğuların istismarı və təmiri Ģöbəsinə məlumat verməyə;
5.2.16 Müxtəlif təyinatlı stasionar özülün (quyuların qazılması nəzərdə tutulmayan)
vəziyyətinə və istismar edilmələri qaydalarına riayət olunmasına, özülü istismar
edən bölmənin, sexin, bazanın rəhbərləri cavabdehdirlər.
МС 1669347-13-2009
5.2.17 Qəza nəticəsində təmir bərpa iĢlərinin görülməsinə sərf olunmuĢ vəsait xərclərini,
tərtib olunmuĢ akta əsasən qəzanı yaradan təĢkilat ödəyir.
5.3 Müxtəlif təyinatlı dəniz stasionar platformaların
istismarına olan tələblər
5.3.1 Dəniz stasionar platformalarınын istismarı zamanı платформада ашаьыдакы rəhbər
istismar sənədləri олмалыдыр:
- stasionar platformanın pasportu (Əlavə 4) və ona əlavə olunan bütün sənədlər;
- örtülü iĢlər haqqında aktlar, stasionar platformanın ayrı-ayrı elementlərinə aid olan
zavod pasportları, obyektin istismara qəbul edilməsi aktı və digər normativ
sənədlər;
- layihə sənədləri.
5.3.2 Dəniz stasionar platformaların təyinatı, onların istismarı zamanı qüvvədə olan xüsusi
tələbrlər layihədə göstərilir.
5.3.3 Bütün dəniz stasionar platformaları, onların istismar edilməsindən, yaxud balansdan
silinməsindən asılı olmayaraq gəmilərin təyin olunmuĢ gediĢ-gəliĢ yolundan ayıran
müvafiq tərtibatlarla təchiz olunmalıdır.
5.3.4 Hər bir stasionar platforma və mədəni-məiĢət kompleksinin altı dayaq bloku, bir -
birinə əks tərəflərdə yerləĢdirilməklə iki minib-düĢmə meydançaları ilə təchiz
olunmalıdır. Mədəni-məiĢət kompleksinin altı dayaq blokunda yerləĢdirilmiĢ minib-
düĢmə meydançalarına yanalmaya yalnız qəza hadisələri zamanı icazə verilir.
5.3.5 Qazma qülləsi elementlərinin yığılması (sökülməsi) və qüllə bir quyu ağzından o
biri quyu ağzına çəkilən zaman gəmilərin və digər üzər vasitələrin dəniz stasionar
özüllərinə yan almaları qadağandır.
5.3.6 Dəniz stasionar platformaların dayaq bloklarının ayaqlarına bərkidilən sualtı boru
kəmərlərinin dik boruları üzən vasitələrin ona dəyməsindən mühafizə
41
 olunmalıdır.Mühafizə olunmamıĢ sualtı boru kəmərinin dik boruları yerləĢdiyi
sahəyə üzən vasitələrin yan almaları qəti qadağandır.
МС 1669347-13-2009
5.3.7 Dəniz stasionar platformaların yerləĢdiyi rayonda sualtı boru kəməri və elektrik
kabeli olduqda gəminin lövbər atması qadağandır.
5.3.8 Bütün stasionar platformada onların təyinatından və istismar mərhələsindən asılı
olmayaraq müvafiq xilasedici vasitələr olmalıdır.
5.3.9 Dəniz stasionar platformada buruq və texnoloji avadanlığın, eləcədə səpələnmiĢ
materialların yerləĢdirilməsi ciddi olaraq layihəyə müvafiq olmalıdır.
5.3.10 Dəniz stasionar platformalarına düĢən yük layihədə göstərilən yükdən yüksək
olmamalı, buna isə platformanın istismarına məsul Ģəxs nəzarət edir və bu
platformada yüklənmə- boĢaltma əməliyyatı aparılan zaman daha vacibdir.
Quyuların qazıldığı zaman səpələnən materiallardan və borulardan düĢən yük layihə
ilə müəyyən edilir və aĢağıda göstərilən yükdən yüksək olmamalıdır:
- körpü hissəsində -1,5 тн/М2 –dək
- səpələnən materialların yığıldığı sahədə 8,0 тн/М2 –dək.
5.3.11 Səpələnən materiallar müstəsna hallarda meydançada yanları bağlı və üstü brezentlə
örtüldükdə aĢağıda göstərilən hədd çərçivəsində yığıla bilər:
- kimyəvi maddələrin qalaq Ģəklində yığılmaların hündürlüyü 0,7 m-dən çox
olmayaraq, kisələrdə Ģtabelə yığılma hündürlüyü - 0,5m-dən çox olmayaraq;
- kisədə olan sementin Ģtabelə yığılma hündürlüyü 1,5m-dən artıq olmayaraq;
- barıtın qalaq Ģəklində yığılma hündürlüyü 0,7m-dən artıq olmayaraq.
Nasos- kompressor, qazma və qoruyucu borular 4.3.21 bəndində göstərilən cədvəl
üzrə yığılmalıdır.
5.3.12 Texnoloji avadanlıqdan azad olan sahə 1 тн/М2 yüklə yüklənə bilər.
5.3.13 Qolu olan kranlar vasıtəsilə yükləmə və ya boĢaltma iĢləri küləyin sürəti 8 m/san-
dən çox olmadıqda aparıla bilər.

42
 МS 1669347-13-2009
6. Sualtı boru kəmərlərinin istismarının texniki Ģərtləri.
6.1 Sualtı boru kəmərlərinin zədələnməsi.
Sualtı boru kəmərlərinin zədələnməsi aĢağıdakı hallarda baĢ verə bilər:
6.1.1. Sualti boru kəmərlərinin zədələnməsi güclü qasırğalar, su kütləsinin axını,
Istismar rejimlərinin pozulması və digər texnogen proseslərin təsiri nəticəsində
baĢ verə bilər.
6.1.2. Sualtı boru kəmərlərinin suyun dibində dayanıqsızlığı;
6.1.3. Sualtı boru kəmərlərinə gəmi lövbərlərinin və digər üzən qurğuların mənfi
təsiri;
6.1.4. Sualtı boru kəmərlərinin korroziyadan mühafizə və beton örtüklərinin
keyfiyyətsiz yerinə yetirilməsi;
6.1.5. Dənizin sahil xəttı və sahil yanı zolağında relyefin dəyiĢməsi (su səviyyəsinin
qabarma və çəkilməsi);
6.1.6. Qaynaq tikiĢlərinin keyfiyyətsiz yerinə yetirilməsi;
6.1.7. Sualtı boru kəmərinin layihə ilə seçilən trasdan fərqli çəkiliĢində;
6.2. Sualtı boru kəmərlərinin texniki vəziyyətinin yoxlanılması.
6.2.1. Sualtı boru kəmərlərinin istismarı zamanı, onlar dövri olaraq texniki
yoxlamadan keçirilməlidir:
6.2.2. Hər güclü qasırğadan sonra sualtı boru kəmərlərinin sualtı yoxlanılması
keçirilməli və onlarda əmələ gələn dəyiĢikliklər (yerdəyiĢmə, çatın yaranması,
zədələnmə, əyilmə və deformasiya, beton örtüyün dağılması və s. ) müəyyən
edilməlidir;
6.2.3. Güclü qasırğalardan sonra çəkilən boru kəmərlərinin xətti hissəsi boyunca
heyətsiz sualtı apparat yoxlaması və dalğıc tədqiqatı aparılmalı, yaranan
texniki qüsurlar müəyyən edilərək aradan qaldırılmalıdır;
6.2.4. Texniki yoxlama iĢlərinin yerinə yetirilməsində üzən vasitələrdən, dalğıc
xidmətindən, heyətsiz sualtı apparat yoxlaması və sonar planalma iĢlərindən
istifadə edilməlidir;
6.2.5. Əvvəlcədən tərtib edilmiĢ qrafik üzrə texniki yoxlama zamanı qüsurlar aĢkar
edilərsə, onlar sənədləĢdirilməli və bu barədə aidiyyatlı strukturlara xəbər verilməlidir;
43
 МS 1669347-13-2009
6.2.6. Stasionar dəniz özülündə istismar edilən sualtı boru kəmərlərinin dik boruları,
gəmilərin yanalma zonasından, minik meydancalarından və yaĢayıĢ
blokundan kənarda yerləĢdirilməlidir;
6.2.7. Stasionar dəniz özülü ilə sualtı boru kəməri arasındakı məsafə 100 m-dən az
olmamalıdır;
6.2.8. Sualtı boru kəmərinin tikintisi və istismarı zamanı onun digər sualtı
kommunikasiyalar və boru kəmərləri ilə kəsiĢməsinin etibarlılığının
artırılmasi üçün mühafizə tədbirləri görülən halda;
6.2.9. Texniki yoxlama zamanı iĢ icraçılarında boru kəmərinin trası, çəkilmiĢ
boru kəmərinin yerləĢmə xəritəsi və baĢqa sxemlər olmalıdır. AĢkar edilmiĢ
potensial qəza sahələri xəritədə qeyd edilməlidir;
6.2.10. Sualtı boru kəmərlərinin dik boruları SDÖ-nün metal konstruksiyasına
xamıt ilə bərkidilməlidir. Xamıtların dik boruya və SDÖ birləĢmə yerlərinə
rezin, poliuretan və yaxud digər dielektrik elastik materialdan araqatı
qoyulmalıdır;
6.2.11. Sualtı boru kəmərlərinin texniki yoxlanması və onların təmiri xüsusi texniki
vasitələri olan ixtisaslaĢdırılmıĢ təĢkilat tərəfindən yerinə yetirilməlidir.
6.3. Sualtı boru kəmərlərinin istismarı.
6.3.1. Sualtı boru kəmərinin korroziyadan mühafizə və beton örtüyündə
deffektlərin yaranmasına yol verilməməlidir;
6.3.2. Korroziyadan mühafizə iĢləri qüvvədə olan normativ sənədlərin tələblərinə
uyğun olmalıdır;
6.3.3. Ġstismar vaxtı mövcud sualtı boru kəmərləri arasındakı minimal məsafə
layihədə qəbul ediləndən az olmamalalıdır;
6.3.4. Hidrotexniki qurğulara çıxan sualtı boru kəmərlərinin dik borularının
texnoloji birləĢmələri mütəmadi yoxlanılmalıdır;
6.3.5. Boru kəmərlərinin sualtı və su üstü hissələrinin kipliyi (hermetikliyi) daimi
nəzarətdə olmalıdır.

44
 МS 1669347-13-2009

7. ЛИМАН ЩИДРОТЕХНИКИ ГУРЬУЛАРЫНЫН (ЙАНАЛМА КЮРПЦЛЯРИНИН)

ТЕХНИКИ ИСТИСМАРЫ, ТЯМИРИ

7.1 Liman hidrotexniki qurğularının (yanalma körpülərinin) texniki istismarı

aĢağıdakıları təmin etməlidir:
7.1.1 Gəmilərin йаналмасы üçün normal Ģəraiti;
7.1.2 Gəmilərin dayanması üçün normal Ģəraiti;
7.1.3 Hidrotexniki qurğuların yaxĢı halda saxlanılması və uzunömürlüyünün artırılması;
7.2 Limana (yanalma körpüyə) texniki xidmətin tərkibinə aĢağıdakılar daxil olmalıdır:

45
 7.2.1 Yanalma və baĢqa qurğuların həmiĢə iĢlək vəziyyətdə saxlanılması;
7.2.2 Qurğuların suüstü hissələrində əmələ gəlmiĢ kiçik zədələnmənin vaxtında təmir
edilməsi;
7.2.3 Yanalma körpüləri akvatoriyasının zibildən təmizlənməsi;
7.3 Limanlara və yanalma körpülərinə təsir edən yüklərin normalara uygun olmasına,
liman və yanalma körpülərini istismar edən struktur bölmələrinin rəhbərləri
cavabdehdirlər.
7.4 Limanların və yanalma körpülərinin texniki istismarı, texniki xidməti, təmiri və
bunlarla əlaqədar baĢqa texnoloji proseslər РД 31.35.10.86 «Правила технической
эксплуатации портовых сооружений и акваторий» normativ sənədinin müvafiq
tələblərinə uyğun icra edilməlidir.

МS 1669347-13-2009
8. ДЯНИЗ НЕФТГАЗМЯДЯН ГУРЬУЛАРЫНЫН ТЯМИРИ

8.1. Ümumi hissə

8.1.1 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularının təmiri onların bütövlükdə, eləcədə ayrı-
ayrı konstruksiyalarının əvvəlki istismar keyfiyyətinin saxlanılmasına və ya bərpa
edilməsinə yönəldilmiĢ kompleks tədbirlərdən ibarətdir.
8.1.2 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularında təmir iĢləri planlı xəbərdarlıq təmir
sistemində müəyyən edilmiĢ müddətdə yerinə yetirilir.

46
 8.1.3 Təmir iĢlərinin yerinə yetirmə qaydaları və davamı qurğunun istismar Ģərtləri,
mexanizmlərin maksimum cəlb edilməsi və onların bütün təmir dövründə bərabər və
səmərəli iĢlə təmin olunması nəzərə alınmaqla, qüvvədə olan hüquqi normativ
sənədlərlə müəyyən edilir.
8.1.4 Təmiri tələb olunan qurğu konstruksiyalarının texniki vəziyyəti mexanizmlərin
iĢlərinin təhlükəsiz təmin edilməsi və təmirdə lazım olan tikinti materiallarının
miqdarı layihə və ya səlahiyyətli təĢkilatın qərarı ilə müəyyən edilir.
8.1.5 Təmir iĢlərinə tikintidə istifadə olunan konstruksiyaların və materialların lazımi olan
ölçüdə, miqdarda və çəkidə iĢ yerinə təhlükəsiz gətirilmələrinə zəmanət verildikdə
baĢlanılmalıdır.
8.1.6 Təmirə ehtiyacı olan hidrotexniki qurğuların seчilməsi zamanı qurğunun tikintisinə
baĢlama tarixindən qurğunun texniki vəziyyətinin yoxlamalarının nəticələrini
ümumiləĢdirməklə həyata keçirilməlidir.
8.1.7 Qurğunun təmirə ehtiyacının olmasını müəyyən edən əsas sənədlər:
- qurğunu yoxlayan zaman onun gələcəkdə istismar edilməsi və hər hansı bir təmir
növünün aparılmasının tələb olunması haqqında təkliflər göstərilməklə Layihə
Ġnstitutunun mütəxəssislərinin iĢtirakı ilə tərtib olunmuĢ qüsur aktı;
- qurğunun bütün xüsusiyyətləri və istismar edilməsi zamanı baĢ vermiĢ dəyiĢikliklər
haqqında qeydlər aparılmıĢ pasportu;
- qurğunun texniki vəziyyətinin yoxlanılmasının texniki jurnalı;

МS 1669347-13-2009
- əvvəllər təmir iĢlərinin aparılması haqqında sənədlər.
8.1.8 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularında planlı təmir iĢləri iki növə bölünür:
cari və əsaslı təmir.
8.1.9 Qurğunun qismən yaxud bütövlükdə planlı və ya qəza nəticəsində istismardan təmirə
çıxarılması iĢ planı yaxud qəza komissiyasının rəyinə əsasən müəssənin əmri ilə
rəsmiləĢdirilir.
8.1.10 Fiziki və mənəvi cəhətdən köhnəlmiĢ, balansdan silinmiĢ qurğularda təmir iĢləri
aparılmır.Əgər istisna halda bu qurgularda konstruksiyaların gücləndirmə iĢlərinin
aparılması zərurəti yaranarsa, bu bütün qurğunun, onunla yanaĢı duran və bitiĢik olan

47
 qurğuların yaxud o sahədə olan qurğuların dağılmasına gətirib çıxara bilərsə, bu
halda qurğunu lazım olan müddətdə təhlükəsiz saxlamaq üçün müəyyən edilmiĢ
həcmdə təmir iĢləri aparılmalıdır.
8.1.11 Hidrotexniki qurğularda qəza (bərpa) təmiri təbii qüvvələrin təsirindən və digər
səbəblərdən qurğunun yaxud onun elementlərinin texniki vəziyyəti kəskin
pisləĢdikdə aparılır.
8.1.12 Müxtəlif təyinatlı dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularda təmir iĢlərinin
aparılması üsulları normativ tələblərə uyğun yerinə yetirilməlidir.
8.1.13 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularında təmir iĢləri aparıldığı zaman aĢağıdakı
sənədlər rəhbər tutulmalıdır:
- Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında AR Qanunu;
- Neft və qazçıxarma sənayesində təhlükəsizlik qaydaları;
- Tikinti quraĢdırma iĢlərini görən zaman yanğından mühafizə qaydaları;
- Neft sənayesinin kontinental Ģelf obyektlərində yanğından mühafizə qaydaları;
- Stasionar platformalarının tikintisində və təmir edilməsində nümunəvi təhlükəsizlik
texnikası təlimatı və digər iĢlərin təhlükəsiz aparılmaları üzrə normativ sənədlər.
8.1.14 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularında təmir iĢləri texniki heyətin (iĢ
icrasının, ustanın) rəhbərliyi altında aparılır. ĠĢ icraçısı iĢlərin düzgün təĢkil
edilməsinə, iĢlərin vaxtında və keyfiyyətli görülməsinə, təmir iĢlərinin aparılması

МS 1669347-13-2009
üçün müəyyən edilmiĢ vəsaitin smeta sənədləri çərçivəsində xərclənməsinə,qüvvədə
olan təhlükəsizlik qayda və təlimatların tələblərinə əməl olunmasına cavabdehlik
daĢıyır.
8.1.15 Təmir iĢlərinin keyfiyyətli və vaxtında aparılmasına nəzarəti müəssisənin nəzdində
olan hidrotexniki qurğuların istismarı və təmiri üzrə Ģöbə yerinə yetirir.
8.1.16 Təmir iĢləri sifariĢçidən alınmıĢ və təsdiq edilmiĢ layihə-smeta sənədi üzrə
aparılmalıdır.
8.1.17 Əgər təmir vaxtı təsdiq edilmiĢ layihədə hər hansı layihə həllini dəyiĢdirmək lazım
gələrsə onda bu dəyiĢiklik, layihəni təsdiq etmiĢ müvafiq orqanın və layihə təĢkilinin

48
 razılığı ilə, sifariĢçinin yazılı müraciəti və müfafiq təsdiqedici sənədlər təqdim
edildikdən sonra icazə verilir.
8.1.18 Layihə-smeta sənədində göstərilməyən əlavə iĢləri yalnız layihə təĢkilatının və
sifariĢçinin razılığı olduqda görmək olar.
8.1.19 Təmir-tikinti iĢləri təhlükəsizlik texnikası qaydalarına, əməyin mühafizəsi
normalarına, yanğından mühafizə qaydalarına, istehsalatda sanitariya qaydalarına
riayət olunmaqla yerinə yetirilməlidir.
8.1.20 Hidrotexniki qurğularda qəzalar baĢ verərsə,onların növbədən kənar təmir edilmələri
üçün müəssisə ehtiyat materiallar yığıb saxlamalıdır (taxta-Ģalban, dəmir-beton
tavalar, müxtəlif diametrli borular, müxtəlif metal məmulatlar). Ehtiyat
materiallarının saxlanma norması müəssisə tərəfindən müəyyən edilir.
8.1.21 Təmir iĢlərini yerinə yetirən təĢkilat maksimum müasir tələblərə cavab verən maĢın
mexanizmlə təchiz olunmalıdır, yəni:
- ekskovator kranlar,onlar həm yükqaldıran və həm də svay vuran mexanizm kimi
istifadə olunmalıdır;
- pnevmatik deĢicilərlə -svayları vurmaq üçün;
- müstəqil elektrik stansiyası olan qaynaq avadanlığı ilə;
- komplekt Ģlanqlarla təmin olunmuĢ kəsicilərlə və oksigen - propilen balonları ilə və
sair mexanizmlərlə.

МS 1669347-13-2009
8.1.22 Qurğunun su üstü konstruksiyaların təmiri (su üstü rabitələrin, yuxarı tikinti
fermalarının qəfəsə elementlərinin, svayların, dayaq bloklarının dirəklərinin və
baĢqalarının) asılmıĢ beĢiklərdən və yaxud ayaqaltı üçün istifadə olunan
meydançalardan istifadə etməklə dənizdə suyun dalğası 3 bala qədər olduqda aparıla
bilər.
8.1.23 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğuların təmiri zamanı asılan beĢiklə, nərdivanla
və ayaqaltı üçün istifadə olunan meydançalara ehtiyac olmazsa döĢəmə səthinin
üzərində təmir iĢlərinin aparılmasına küləyin sürəti 11 m/san –yə qədər və qurğunun
vəziyyəti kafi olduqda icazə verilir.

49
8.1.24 Təmir iĢlərini yastı dibli qayıqlar və asılmıĢ meydançalardan aparılmasına dənizdə
suyun dalğası 0,75 m-dən çox olduqda icazə verilmir.
8.1.25 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularda təmir iĢlərinin təhlükəsiz və məhsuldar
aparılması üçün iĢ yerləri təmirdə istifadə olunan köməkçi meydançalarla,asılan
beĢiklərlə, köçürülən nərdivanlarla və digər vasitələrlə təchiz olunmalıdır. ĠĢə
baĢlamazdan əvvəl fərdi xilasedici vasitələrun, xilasedici dairələrin və xilasedici
gödəkçələrin olmaları yoxlanılmalıdır.
8.1.26 Təmir iĢləri yalnız ətraf mühitin mühafizəsi tələblərinin yerinə yetirilməsi Ģəraitində
aparılmalıdır.
8.1.27 Ġstismara yararsız olan hidrotexniki qurğuların sökülməsi “iĢlərin yerinə yetirilməsi
layihəsi”-nə əsasən aparılır. Eləcə də yararsız qurğular normativ qanunveriçilikdə
nəzərdə tutulmuĢ sənədləri tərtib etməklə müəssisənin balansından silinməlidir.
8.2 Cari təmir iĢlərinin təĢkili və maliyyələĢdirilməsi
8.2.1 Hidrotexniki qurğuların cari təmir iĢlərinə, onların konstruksiya elementlərinin
vaxtından əvvəl köhnəlməsinin qarĢısını almaq ücün müntəzəm olaraq profilaktiki
tədbirlərin həyata kecirilməsi və hidrotexniki qurğuların istismarı və cari təmiri sexi
tərəfindən kicik zədələnmələrin, nasazlıqların ləğv edilməsi nəticəsində qyrğunun
daimi istismara yararlı halda saxlanması aiddir. Cari təmir iĢlərinin podrat iĢ yolu ilə
də yerinə yetirmək olar.

МS 1669347-13-2009
8.2.2 Hidrotexniki qurğularda cari təmir hidrotexniki qurğularının istismarı və təmiri Ģöbəsi
tərəfindən müntəzəm olaraq il boyu xüsusi və növbədənkənar yoxlamalara, eləcə də
qurğunu istismar edən heyətin sifariĢinə əsasən tərtib edilmiĢ plan və qrafik üzrə
aparılır.
8.2.3 Bütün cari təmir iĢləri iki qrupa bölünür:
- profilaktiki təmir- həcmi və yerinə yetirilməsi vaxtı əvvəlcədən planlaĢdırılmıĢ təmir;
-gözlənilməyən qəzalar nətiçəsində aĢkar edilmiĢ və bir qayda olaraq təçili yerinə
yetirilən təmir.

50
 Profilaktiki təmir, qurğuların normal və uzun müddətli istismar edilməsinin əsasını
təĢkil edir. Təmir iĢlərinin vaxtında planlaĢdırılması və həyata kecirilməsi ayrı-ayrı
zədələnmələri ləğv edir, onların artmasının qarĢısını alır, qurğunu vaxtından əvvəl
köhnəlmədən qoruyur və əsaslı təmirə sərf oluna biləcək xərcləri azaldır.
8.2.4 ĠĢçi heyətin və texnoloji avadanlıqların normal iĢləməsinə təhlükə yaradan, yaxud
qurğu elementlərinin,avadanlığın xarab olmasına və dağılmasına gətirib cıxaran qəza
xarakterli zədələnmələr dərhal ləğv edilməlidir.
8.2.5 BaĢ vermiĢ qəzaları operativ ləğv etmək məqsədilə, cari təmir iĢlərini görən bölmədə
lazım olan ehtiyat materialları yığılıb saxlanılmalıdır (taxta, müxtəlif diametrli
borular, metal lövhələr, ikitavrlı tirlər, dəmir-beton tavalar və b).
8.2.6 Stasionar platformada eyni vaxtda həm istismar quyusu qazılarsa və həm də quyu
istismar olunarsa, onda lazım olan təmir iĢləri aidiyyatı müəssisənin qüvvəsi və
vəsaitinin hesabına aparılır.

8.3 Əsaslı təmir iĢlərinin təĢkili və maliyyələĢdirilməsi

8.3.1 Qurğuların əsaslı təmirinə köhnəlmiĢ (formasını dəyiĢmiĢ, korroziya nəticəsində

zəifləmiĢ, yaxud baĢqa səbəblərdən yararsız olmuĢ) metal, ağac, dəmir-beton və baĢqa
konstruksiya elementlərinin dəyiĢdirilməsi iĢləri, korroziyadan mühafizə örtüklərinin
və protektor mühafizəsinin bərpa edilməsi, eləcə də qurğuların əsaslı təmirə ehtiyacı
olmasını müəyyən etməkdən ötəri sualtı-texniki və dalğıc iĢləri aiddir.
8.3.2 Qurğuların əsaslı təmiri bir qayda olaraq podrat üsulu ilə aparılmalıdır.

МS 1669347-13-2009
8.3.3 Əsaslı təmir iĢləri üçün ayrılmıĢ vəsaitin, qurğuların üzərində əlavə tikintilərə, eləcədə
qurğunun texnoloji yaxud xüsusi təyinatına, yüklənmə qabiliyyətinin artırılmasına və
digər keyfiyyətlərin dəyiĢdirilməsinə xərclənməsinə icazə verilmir.
8.3.4 Qurğunun əsaslı təmirinin iqtisadi cəhətdən sərfəli olması texniki-iqtisadi əsaslandırma
ilə təsdiq edilməlidir.
8.3.5 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğuların kompleks əsaslı təmiri, qurğunu
bütövlükdə əhatə edən və ya onun ayrıca seçilmiĢ konstruksiyalarının təmiri ola bilər.
8.3.6 SeçilmiĢ əsaslı təmir aĢağıdakı hallarda aparılır:
51
 a) qurğunun kompleks əsaslı təmiri müəssənin və onun bölmələrinin iĢinə ciddi
cətinlık yaratdığı zaman,yəni nəqliyyatın estakada üzərində hərəkətinin ləngiməsi,
yaxud yol verılməyən mürəkkəbləĢmələrin əmələ gəlmə ehtimalı olduqda;
b) qurğunun qalan hissəsinin saxlanmasına təhlükə yaradan ayrı-ayrı konstruksiyaların
çoxlu miqdarda köhnəlmələri olduqda, qurğunun kompleks təmir edilməsi iqtisadi
cəhətdən məqsədəuyğun hesab edilmədikdə.
8.3.7 SeçilmiĢ əsaslı təmir vahid qiymət kataloqu üzrə, eləcədə sifariĢçinin iĢlərin
mürəkkəbliyini və qiymətini nüəyyən etməklə tərtib etdiyi layihə-smeta sənədi üzrə
aparılır. Bütün hallarda sənəd podrat təĢkilatla razılaĢdırılır (bax.5.3.28).
8.3.8 SecilmiĢ əsaslı təmir zamanı birinci növbədə texnoloji prosesin normal halda olmasına
xidmət edən konstruksiyalar (yük götürən konstruksiyalar, fermalar, qülləaltı
konstruksiyalar, döĢəmə, məhəccər cəpərləri), eləcə də qurğunun qalan hissəsinin
yararlı halda saxlanılmasına aid olan konstruksiyalar təmir edilməlidir (yanğın
söndürən boru xətti, siyirtmələr və digərləri).
8.3.9 Müxtəlif təyinatlı dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurguların əsaslı təmirini əlavə 17-
dя göstərilmiĢ ardıcıllığa riayət etməklə aparmaq olar.
8.3.10 Qurğunun növbəti kompleks əsaslı təmiri aĢağıdakı hallarda məqsədəuyğun deyil:
a) qurğu üzərində yerləĢdirilmiĢ texnoloji avadanlığın istismarının dayandırılması
nəzərdə tutulduqda;
b) əsaslı təmirin iqtisadi cəhətdən məqsədəuyğun olmadığı müəyyən edildikdə;
c) qurğunun yenidən qurulması nəzərdə tutulduqda;
ç) qurğunun ümumi köhnəlməsinə görə sökülməsi nəzərdə tutulduqda.
МS 1669347-13-2009
8.3.11 Qurğunun əsaslı təmiri zamanı iri, sənaye üsulu ilə hazırlanan müasir,nümunəvi
konstruksiyalar tətbiq olunmalıdır. KöhnəlmiĢ konstruksiyaları daha möhkəm və
uzunömürlü konstruksiyalar ilə dəyiĢdirmək olar. Belə dəyiĢdirmələrin iqtisadi
məqsədəuyğunluğu layihədə əsaslandırılmalıdır.
8.3.12 Qurğunun əsas yükgötürən konstruksiyaları (dayaq blokları və sairələri) yararsız
vəziyyətdə olduqda və onların möhkəmləndirilməsi mümkün olmadıqda, yararsız
konstruksiyaların müvafiq bərabər qüvvəli konstryksiyalar ilə əvəz olunması texniki-
iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmalıdır.

52
8.3.13 Əsaslı təmir zamanı istifadə edilən konstruksiyaların qüvvədə olan texniki Ģərtlərə və
yeni tikinti normalarına uyğun gəlməyən konstruksiyalarla əvəz olunmasına icazə
verilmir.
8.3.14 Əsaslı təmir əsasən konstruksiyaların, hissələrin və materialların gətirilməsini nəzərdə
tutan təqvim planı ilə tənzimlənir.
8.3.15 Təmir iĢləri yerinə yetirilərkən iayihə-smeta sənədləri və texniki Ģərtlər rəhbər
tutulmalıdır. ĠĢlər “Tikintinin təĢkili” layihəsində göstərilən ardıcıllıqla yerinə
yetirilməlidir.
8.3.16 Qurğunun əsaslı təmiri zamanı sifariĢçi təĢkilatın tikintiyə texniki nəzarət üzrə iĢçiləri
podratçı təĢkilatdan örtülü və görünməyən iĢləri qəbul edir, eləcə də iĢlərin
təsdiq olunmuĢ layihə və mövcud tikinti norma və qaydalarına uyğun yerinə
yetirilməsinə nəzarət etməlidirlər.
Əsaslı təmir iĢlərinin görüldüyü müddətdə layihədən kənara cıxma halları müĢahidə
edildikdə, aralıq yoxlaması layihə edən təĢkilat ilə birlikdə aparılır və kənara cıxma
hallarını ləğv etmək ücün tədbirlər hazırlanır. Yoxlamanın nəticələri sifariĢcinin,
tikinti və layihə edən təĢkilatların nümayəndələrinin iĢtirakı ilə aktla rəsmiləĢdirilir.
8.3.17 Əsaslı təmir edilməsi nəzərdə tutulan qurğunun sahələrində iĢə baĢlamazdan əvvəl
aĢağıdakı tədbirlər həyata kecirilməlidir:
a) yanğına qarĢı təhlükəsizlik texnikasının tələblərini;
b) tələb olunarsa elektrik enerjisini Ģəbəkədən ayırmağı;
c) hərəkət yolunun təmizlənməsini və təmir iĢləri aparılan sahəni müvafiq niĢanla
təmin etməyi;
МS 1669347-13-2009
ç) istismarda olan kommunikasiyaların təhlükəsiz istismarı ücün tədbirlərin həyata
kecirilməsini (boru kəmərlərinin, elektrik kabellərinin, istismar edilən neft və qaz
quyularının).
8.3.18 Gündəlik görülmüĢ iĢlərin ucotunu tikinti təĢkilatının cavabdeh Ģəxsi aparır və iĢin
yerinə yetirilməsi jurnalına yazır.
Hər obyekt üzrə bir ay ərzində yerinə yetirilən iĢlərin həcmi aktda göstərilir və tikinti
təĢkilatı tərəfindən tikintinin gediĢinə texniki nəzarət edən sifariĢciyə gələcəkdə
hesablaĢmalar aparmaq ücün təqdim edilir.

53
8.3.19 Qurğuların əsaslı təmir edilmələri üzrə hesabat, mövcud qaydaya uygun yuxarı
təĢkilatlara təqdim edilir.
8.3.20 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularda əsaslı təmir iĢlərinin aparılması ücün
dalğıc və suüstü yoxlamalara sərf olunan vəsait əsaslı təmir iĢlərinə ayrılmıĢ vəsait
hesabına ödənilir.
8.3.21 Kapital qoyuluĢu yüksək olmayan seçmə əsaslı təmir iĢlərinin görülməsi üçün layihə
smeta sənədini podrat təĢkilatın iĢtirakı ilə sifariĢçi tərtib edir.
Hər bir obyekt üçün podrat smeta sənədi podrat təĢkilatı ilə razılaĢdırılmıĢ və
sifariĢçi tərəfindən təsdiq edilmiĢ qüsur aktı əsasında tərtib edilir.
8.3.22 Təmir-tikinti, eləcədə rüblərə bölünmüĢ illik layihə iĢləri hər bir podrat təĢkilatı üçün
tərtib edilmiĢ ümumi məbləğin həcmi arayıĢında göstərilir. ArayıĢ sifariĢçi və podrat
təĢkilatı tərəfindən imza edilir və müvafiq forma üzrə tərtib edilir.
ArayıĢ tərtib edən zaman qüvvədə olan qayda və normalar əsas götürülməlidir.
8.3.23 Əsaslı təmir iĢlərinin yerinə yetirilməsinə sərf olunan xərclər yalnız qoyulmuĢ qayda
üzrə təsdiq edirilmiĢ layihə-smeta sənədi yaxud iĢlərin qiymət siyahısı olduqda
ödənilir.
Təsdiq edilmiĢ layihə-smeta sənədi, iĢlərin qiymət siyahısı, eləcə də maliyyələĢdirmə
mənbəyi olmadıqda əsaslı təmir iĢlərini yerinə yetirmək qadağandır.
8.3.24 Təmir iĢlərinin yerinə yetirilməsi xərcləri qüvvədə olan əsasnamə üzrə ödənilir.
8.3.25 Qurğunun əsaslı təmiri zamanı onun sökülməsi nəticəsində əldə edilmiĢ materiallar,
hissələr və konstruksiyalar tamamiilə qeydiyyata alınmalıdır və podrat təĢkilatının
rəhbər tutduğu əsaslı təmir smetasının geri qaytarma sətirinə yazılmalıdır. Təkrar
МS 1669347-13-2009
istifadə edilən konstruksiyalar tikinti və quraĢdırma üzrə vahid qiymət üsulu ilə
qiymətləndirilir, yararsızlar isə metal qırıntıları və odun qiymətilə qiymətləndirilir.
Hesaba alınmıĢ geri qaytarılan materialların və konstruksiyaların hesablanmıĢ qiyməti
(yararlı və yararsız) yerinə yetirilmiĢ iĢlərin dəyərinin yekun aktında göstərilməlidir.
Göstərilən materialların və konstruksiyaların kütləsi və həcmi qusur aktında göstərilir
və layihə edilən zaman dəqiqləĢdirilir.

8.4 Təmir iĢləri qurtarmıĢ obyektlərin istismara qəbulu qaydası

54
8.4.1 Əsaslı təmir obyektlərinin istismara qəbulu “Azərdövləttikintikom”un
30.12.1999 –cu il tarixli 7№ li qərarı ilə təsdiq edilmiĢ “Tikinti iĢlərinin
təĢkili,aparılması və baĢa çatmıĢ obyektlərin istismara qəbulu qaydaları”na və
ARDNġ –nin daxili hüquqi- normativ sənədlərinə uyğun olaraq həyata
keçirilir.
8.4.2. Əsaslı təmir obyekti istismara bütövlükdə və yaxud hissələrlə (layihədə nəzərdə
tutulubsa) qəbul edilə bilər.
8.4.3. Ġstisümara qəbul edilmək üçün təqdim edilən obyekt və yaxud onun tikinti
növbəsi təsdiq olunmuĢ layihə və müqavilə sənədləri və qüvvədə olan tikinti
norma və standartlarına uyğun tam hazır vəziyyətdə olmalıdır. Bu obyektdə və
yaxud onun tikinti növbələrində, sanitar- gigiyena və təhlükəsizlik texnikası
tələblərinə uyğun hər cür fəaliyyət (yaĢayıĢ, iĢ, istirahət və s.) Ģəraiti təmin
edilməlidir.
8.4.4. Podratçı sifariĢçiyə obyektin qəbula hazır olacağı gün barədə qabaqcadan (15
gündən gec olmayaraq) məlumat verir və özünün qəbul prosesində iĢtirak
edəcək nümayəndəsini müəyyən edir.
8.4.5. Qəbul üçün hazır olan obyekti dövlət qəbul və qəbul komissiyaları
tərəfindən istismara qəbul etmək məqsədi ilə sifariĢçi dövlət qəbul və qəbul
komissiyalarını yaratmaq üçün müvafiq orqana müraciət edir.
Bu müraciət alındıqdan sonra 15 gündın gec olmayaraq müvafiq qəbul
komissiyası yaradılır və onun iĢ günü təyin edilir.
МS 1669347-13-2009
8.4.6. Dövlət qəbul və qəbul komissiyalarına sifariĢçinin, podratçının, layihəçinin,
istismarçının, sanitar, yanğın təhlükəsizliyi, ekologiya, memarlıq tikinti nəzarəti
orqan və xidmətlərinin nümayəndələri daxil ediməlidir.
8.4.7. SifariĢçi dövlət qəbul və qəbul komissiyalarına aĢağıdakıları təqdim edir:
a) qəbul oıunan obyektin tikintisi üzrə təsdiq olunmuĢ layihə sənədlərini;
b) tikintidə iĢlədilmiĢ material, məmulat və konstruksiyaların keyfiyyətini təsdiq
edən sertifikatları və yaxud digər sənədləri;

55
 c) tikinti quraĢdırma iĢlərinin ümumi jurnalını, müəllif nəzarəti və xüsusi iĢlər üzrə
jurnalları (mövcud olduğu halda);
d) sonradan üstü örtülən iĢlərin və məsul konstruksiyaların qəbul aktlarını;
e) hissələrlə (tikinti növbələri kimi) istismara qəbul edilən obyektlər üçün,
bütövlüklə qəbula qədər istismara verilmiĢ hissələrin qəbul aktlarını.
8.4.8. Dövlət qəbul və qəbul komissiyaları bu qaydaların 8.4.7. bəndində göstərilən
sənədlər əsasında obyekti istismara qəbul etmək üzrə iĢini sərbəst təĢkil edir.
Bu iĢin gediĢində dövlət qəbul və qəbul komissiyaları obyektin təyinatı üzrə inĢa
edilməsini, tikinti quraĢdırma iĢlərinin partlayıĢ və yanğın təhlükəsizlıyı, əməyin
mühafizəsi, ətraf mühitin qorunması, təbii təsirlərdən mühafizə üzrə tədbirlərin layihə
sənədlərinə və qüvvədə olan tikinti norma və standartlarına uyğun yerinə
yetirilməsini yoxlayır.
8.4.9. ĠĢçi komissiyasının tərkibi, iĢ qaydası və müddəti podratçı ilə razılaĢdırılaraq sifariĢçi
tərəfindən müəyyən edilir və iĢin yekunu üzrə iĢçi komissiyasının qərarı iki
nüsxədən ibarət akt formasında rəsmiləĢdirilir.
Aktın bir nüsxəsi podratçıda, o biri nüsxəsi isə sifariĢçidə qalır.
8.4.10.Dövlət qəbul və qəbul komissiyaları görülən iĢlərin nəticəsində obyektin
istismara qəbul edilməsi və ya edilməmisi haqda qərar qəbul edirlər.

МS 1669347-13-2009
8.4.11. Суалты бору кямярляринин тямири
8.4.12. Sualtı boru kəmərlərinin təmiri, onların bütünlükdə, və ya ayrı-ayrı hissələrinin
əvvəlki istismar keyfiyyətinin saxlanılmasına və yaxud bərpa edilməsinə
yönəlmiĢ tədbirlərdən ibarətdir.
8.4.13. Təmir iĢləri planlı Ģəkildə müəyyən edilmiĢ müddətdə aparılmalıdır.
8.4.14. Təmir iĢlərində üzən vasitələr iĢtirak etdiyindən, onların iĢinə ümumi rəhbərlik
etmək üçün bir kapitan - rəhbər ayrılmalıdır.

56
8.4.15. Təmirdə iĢtirak edən üzən vasitələrlə sahil bazalarının arasında fasiləsiz radio
telefon rabitəsi olmalıdır.
8.4.16. Təmir iĢinə cavabdeh olan Ģəxs hava haqqında məlumatı ardıcıl olaraq yarım
sutqalıq, sutkalıq və üç sutkalıq məlumatlara malik olmalıdır.
8.4.17. Təmir iĢinə təsir edə biləcək ətraf mühitin bütün amilləri (dəniz səviyyəsinin
artma - azalması, borukəməri boyunca dalğalanmanın xarakteristikası, sualtı
axınlar və sahənin seysmikliyi) nəzərə alınmalıdır.
8.4.18. Kəmərlərin təmiri xüsusi texniki vasitələri olan ixtisaslaĢdırılmıĢ təĢkilat
tərəfindən icra edilməlidir.
8.4.19. Boru kəmərlərinin təmirinə dənizin dalğalanması 3 bala qədər olduqda icazə
verilir.
8.4.20. Təmir iĢi baĢlanana qədər cavabdeh rəhbər Ģəxs sahənin dalğıc müayinəsi ilə
tanıĢ olmalıdır.
8.4.21. Təmir iĢindən sonra boru kəməri sınaqdan çıxarılmalıdır. Sınaq iĢlərini, boru
kəmərini təmir edən təĢkilat aparmalıdır.
8.4.22. Maqistral boru kəmərindən hər tərəfə 400m-lik zonada gəmilərin lövbərdə
durması qadağandır. Ancaq sualti-texniki iĢlər və boru kəmərinin təmiri iĢi
aparıldıqda buna icazə verilir.

MS 166947-13-2009
9. HĠDROTEXNĠKĠ QURĞULARIN KORROZĠYAYA
UĞRAMA VƏZĠYYƏTĠNƏ NƏZARƏT

9.1 Dəniz hidrotexniki qurğuların etibarlı istismarını təmin etmək üçün planlı surətdə
korroziyadan mühafizə tədbirləri həyata keçirilməlidir.
9.2 Hidrotexniki qurğuların dəniz atmosferi və vaxtaĢırı islanma zonalarında istismar
olunan konstruksiya elementlərinin korroziyadan mühafizəsi layihə sənədlərində bu
zonalar üçün nəzərdə tutulmuĢ qaydada həyata keçirilməlidir.

57
9.3 Hidrotexniki qurğuların suüstü və sualtı hissələrinin korroziyaya uğrama vəziyyətinə
nəzarət, korroziyadan mühafizə tədbirlərinin vaxtında və tələb olunan səviyyədə
aparılması iĢləri mülkiyyətçi təĢkilatın müvafiq strukturları tərəfindən həyata
keçirilməldir. Lazım olduqda bu iĢlərə layihəçi təĢkilatlar və dalğıc xidməti
mütəxəssisləri də cəlb edilə bilər.
9.4 Hidrotexniki qurğuların su üstü konstruksiya elementlərinin korroziyaya uğrama
vəziyyətinin monitorinqi zamanı:
─ izoləedici örtüklərin vəziyyəti, mühafizə olunan konstruksiya elementlərinin və
neftmədən avadanlıqlarının korroziyaya uğrama səviyyəsi müəyyən edilməlidir;
─ örtüyün sıradan çıxmıĢ sahələri müəyyənləĢdirilməlidir (konstruksiya elementinin
ümumi səthinə nəzərən, %-lə);
─ örtükdə baĢ vermiĢ dəyiĢikliklər aĢkar edilməlidir (örtüyün qocalması,
destruksiyası, depiqmentasiyası, örtükdə çatlamaların, vərəqlənmələrin baĢ verməsi
və s.);
─ mühafizə örtüyünün metal səthə adgeziyası ölçülməlidir;
─ örtüyün sıradan çıxmıĢ sahələrində konstruksiya elementlərinin qalıq qalınlığı
ölçülməlidir;
─ mövcud pitinqlərin dərinliyi ölçülməlidir;
─ölçmələri aparmaq üçün Ģtangenpərgərlərdən, profil ölçənlərdən və ultrasəs
qalınlıq ölçənlərindən, elkometrlərdən istifadə edilə bilər.
9.5 Hidrotexniki qurğuların sualtı hissələrinin korroziyaya uğrama vəziyyətinin
monitorinqi:

MS 166947-13-2009
9.5.1 Yoxlama zamanı elektrokimyəvi mühafizə və dalğıc xidməti mütəxəssislərinin cəlb
edilməsi ilə dənizin müəyyən dərinliklərində hidrotexniki qurğunun elektrod
potensialı və qalvanik anodun verdiyi cərəyan ölçülməlidir.
─ hidrotexniki qurğuların dayaq bloklarının sualtı hissələrində dayaqların səthinə
vizual baxıĢ keçirilməli, səthdə korroziya yaralarının, canlı orqanizmlərin,

58
 elektrokimyəvi mühafizə hesabına yaranan katod çöküntülərinin olub-olmaması
müəyyən edilməlidir. :
─ qalvanik anodların ərintilərində baĢ vermiĢ yeyilmə dərəcəsi və yeyilmələrin
xarakteri, ərintilərin anodun p
olad içliyindən aralanıb-aralanmaması müəyyən edilməlidir.
Hidrotexniki qurğuların mühafizə örtüklərinin monitorinqinin nəticələri “Mühafizə
örtüklərinin vəziyyətinin monitorinqi” jurnalında əks etdirilməlidir. Jurnalın
doldurulma nümunəsi 12 saylı əlavədə verilmiĢdir.
9.6 Hidrotexniki qurğuların sualtı hissəsinin korroziyadan mühafizəsi elektrokimyəvi
üsulla, korroziyadan mühafizə iĢlərinin layihəsinə uyğun aparılmalıdır.
9.7 Hidrotexniki qurğuların sualtı hissələrinin korroziyaya uğrama vəziyyətinin
monitorinqinin nəticələri “Hidrotexniki qurğuların sualtı hissələrinin elektrokimyəvi
mühafizə səviyyəsinin monitorinqi” jurnalında əks etdirilməlidir. Jurnalın
doldurulma nümunəsi 13 saylı əlavədə verilmiĢdir.
9.8 Sualtı boru kəmərlərinin korroziyadan mühafizə səviyyəsinin monitorinqi.
9.9 Ġstismar müddəti 5 ildən artıq planlaĢdırılmıĢ olan bütün sualtı boru kəmərlərinin
korroziyadan mühafizəsi gücləndirilmiĢ izoləedici örtüklərin və elektrokimyəvi
mühafizə üsulunun kombinasiyası ilə həyata keçirilməlidir.
9.10 Örtüyün keçid müqaviməti Rk 108-109 Omxm-dən kiçik olmamalıdır.
9.11 Sualtı boru kəmərinin calaq yerlərinin və qaynaq tikiĢlərinin mühafizəsində
polietilen muftalardan istifadə edilməlidir.

MS 166947-13-2009
9.12 Sualtı boru kəmərlərinin vəziyyətinin yoxlanılması dalğıc xidməti mütəxəssisləri
tərəfindən aparılır və bu yoxlamada betonun ümumi vəziyyəti, izoləedici örtüyün və
elektrokimyəvi mühafizə qurğularının vəziyyəti müəyyən edilməli, kəmərin elektrod
potensialları yoxlanılmalıdır.

59
9.13 Kəmərin monitorinqi zamanı toplanmıĢ məlumatlar “Sualtı boru kəmərinin
elektrokimyəvi mühafizə səviyyəsinin monitorinqi” jurnalında öz əksini tapmalıdır.
Jurnalın doldurulma nümunəsi 14 saylı əlavədə verilmiĢdir.
9.14 Hidrotexniki qurğuların korroziyaya uğrama vəziyyəti haqda toplanmıĢ məlumatlar
monitorinqin protokolunda öz əksini tapmalı və onun əsasında akt tərtib olunaraq
aidiyyəti təĢkilatlara təqdim edilməlidir.

МS 1669347-13-2009
10. DƏNĠZ NEFTQAZMƏDƏN HĠDROTEXNĠKĠ QURĞULARIN ƏSASLI
TƏMĠR EDĠLMƏSĠ ÜÇÜN LAYĠHƏ-SMETA SƏNƏDĠNĠN
TƏRTĠB VƏ TƏSDĠQ EDĠLMƏ QAYDALARI

60
 10.1 Layihə-smeta sənədinə olan tələblər

10.1.1 Dəniz neft-mədən hidrotexniki qurğularının əsaslı təmiri üçün layihə-smeta

sənədlərinin hazırlanması, tərkibi, məzmunu, razılaĢdırılması və təsdiqi qüvvədə olan
tikinti norma və qaydalarına (СНИП 1.02.01-85) və ARDNġ-nin müvafiq normativ-
hüquqi sənədlərinin tələblərinə cavab verməlidir. Layihə təĢkilatı tərəfindən
hidrotexniki qurguların layihə mərhələsində təhlükəsizlik bəyannaməsi tərtib
edilməlidir.
10.1.2 Həcmi və dəyəri ARDNġ tərəfindən müəyyən edilmiĢ məbləğdən yuxarı olan
obyektlərin əsaslı təmiri layihə institutu tərəfindən hazırlanmıĢ və qüvvədə olan qayda
üzrə təsdiq edilmiĢ layihə-smeta sənədinə əsasən aparılır.
10.1.3 Həcmi və dəyəri ARDNġ tərəfindən müəyyən edilmiĢ məbləğdən az olan obyektlərin
əsaslı təmir edilməsi üçün layihə-smeta sənədi hazırlanmır. Təmir iĢləri qiymət
cədvəli üzrə aparılır.
10.1.4 Növbəti ildə hidrotexniki qurguların əsaslı təmiri üçün layihə-smeta sənədlərinin
hazırlanması məqsədilə cari ilin noyabr ayının 1-nə qədər layihə təĢkilatına müvafiq
layihə tapĢırıgı verilməlidir.
10.1.5 Hidrotexniki qurğuların layihə-smeta sənədləri hazırlandığı gündən 3 il müddətində
qüvvədə qalır. Sonrakı müddətdə sifariĢçinin tapĢırığına əsasən layihə təĢkilatı
layihədə qəbul edilmiĢ layihə həllərinin, normativ sənədlərin, standartların,
qiymətlərin mövcud dövrə uyğunluğunu yoxlayır və lazım gəldikdə layihə təshih
edilir və müvafiq qaydada təsdiqə verilir.
10.1.6 Əsaslı təmir layihəsinin iĢlənib hazırlanması üçün verilən tapĢırıq və layihə-smeta
sənədinin yerinə yetirilmə müddəti layihə təĢkilatı ilə razılaĢdırılır və ARDNġ
tərəfindən təsdiq edilir.

MS 1669347-13-2009
10.1.7 Hidrotexniki qurğuların əsaslı təmirini layihələndirmək üçün verilən tapĢırığa
aĢağıdakı sənədlər əlavə edilməlidir:
a) qurğu konstruksiyalarının dalğıc yoxlanmaları aktı (qurğunun sxemi əlavə
edilməklə);

61
 b) obyektin akvatoriyasında sualtı boru kəmərlərinin və platforma üzərində boru
kəmərlərinin olması, kəmərlərin təyinatı və iĢlərin görüldüyü müddətdə onların istismar
olunmaları barədə arayıĢ;
c) qurğuda yerləĢən quyuların orta gündəlik hasilatı, çıxarıla bilən neft-qaz ehtiyatları
və quyuların dərinliyi haqqında məlumat;
ç) qurğunun su üstü elementlərinin mövcud texniki vəziyyəti haqqında layihə
təĢkilatının iĢtirakı ilə tərtib olunmuĢ qüsur aktı;
d) suüstü konstruksiyaların yoxlanma aktına faktiki icra sxemi əlavə olunur. Sxem ağ
kağızda miqyas üzrə aydın çəkilməlidir.
10.1.8 Hidrotexniki qurğunun layihə tapĢırığında dəyiĢikliklərin və əlavələrin edilməsi
əsaslandırılaraq layihə təĢkilatı və onu təsdiq edən yuxarı təĢkilatla razılaĢdırılmalıdır.
10.1.9 Obyektin əsaslı təmir müddəti bir ildən çox olduqda sifariĢçi və podratçı təĢkilatı ilə
razılaĢdırılan layihə tapĢırığında göstərməklə obyekti buraxılıĢ komplekslərinə bölmək
olar.
10.1.10 BuraxılıĢ kompleksinə aid olan iĢləri istehsalat proseslərini nəzərə almaqla sifariĢçi
müəyyən edir. BuraxılıĢ kompleksinin istifadəyə verilməsi, texnoloji prosesin
təhlükəsiz iĢini və digər kompleksdə eyni vaxtda maneəsiz təmir iĢlərinin aparılmasını
təmin etməlidir.
10.1.11 BuraxılıĢ kompleksinin layihələndirilməsi üçün verilən layihə tapĢırığına həmin
kompleksin yoxlanması aktları əlavə edilir.
10.1.12 Layihə tapĢırığı yalnız bir obyekt üçün tərtib olunur.
10.1.13 Obyektin əsaslı təmiri üçün layihə-smeta sənədini layihə təĢkilatı qüvvədə olan
mövcud qaydalara uyğun sifariĢçi ilə bağlanmıĢ müqaviləyə əsasən iĢləyib
hazırlayır.
10.1.14 Layihə və mühəndis-axtarıĢ iĢlərinin dəyəri qüvvədə olan “Tikintidə layihə iĢinin
qiymətlər toplusu” (1989-cu il) ilə müəyyən edilir.
MS 1669347-13-2009
10.1.15 Layihə-smeta sənədinin iĢlənib hazırlanmasının davam etmə müddəti 17-ci əlavədə
göstərilən normativ müddətindən çox olmamalıdır.
10.1.16 SifariĢçi təĢkilatlar layihə-smeta (yoxlama) iĢlərinin yerinə yetirilməsi müqavilələrinə
əsasən tapĢırığın hazırlanmasına, eləcə də layihələndirmək üçün layihə təĢkilatına

62
 vaxtından gec, keyfiyyətsiz və tam olmayan ilkin materialları verdiklərinə görə
cavabdehlik daĢıyırlar.
10.1.17 Layihələndirmə üçün layihə təĢkilatına düzgün olmayan yaxud dəyiĢdirilmiĢ ilkin
materialların verilməsində sifariĢçi təĢkilatın müvafiq vəzifəli Ģəxsi müvafiq
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuĢ qaydada məsuliyyət daĢıyır.
10.1.18 Əsaslı təmir üçün layihə bir mərhələdə - iĢçi layihə mərhələsində hazırlanır.
Layihənin tərkibində aĢağıdakılar olmalıdır:
a) texniki məsələlərin həlli, texniki iqtisadi göstəricilər barədə izahat-yazı və tikinti
təmir iĢlərinin təĢkili haqqında mülahizə, lazım gəlsə təmir üzrə iĢlərin təĢkili
layihəsi (TTL) iĢlənib hazırlanmalıdır (layihə tapĢırığında öz əksini tapmalıdır);
b) iĢçi cizgilər;
c) smeta sənədi;
ç) tələb olunan tikinti materialların məlumat cədvəli;
10.1.19 Smeta sənədi əsaslı təmir iĢləri üçün müəyyən edilmiĢ məmulatların müqavilə
qiyməti üzrə və yeni iqtisadi münasibətə keçirilməsini nəzərə almaqla qüvvədə olan
qiymətlərə, normalara, qiymət cədvəlinə, qiymət qoymalara, qiymət siyahısına,
kalkulyasiyalara əsasən 1991-ci il bazis səviyyəsində tərtib olunmalıdır. Smetanın
yekun dəyərindən sonra təmir iĢlərinin aparılmasında sökülən, lakin təkrar istifadəyə
yararlı materialların geri qaytarma məbləği göstərilir.
Smetanı tərtib edən zaman hidrotexniki qurğular üçün qəbul edilmiĢ iĢlərin
aparılmasında lazım gəldikdə iĢ Ģəraitinin darısqallıq əmsalını nəzərə almaq
lazımdır.
10.1.20 Təmir tikinti iĢlərinin təĢkili layihəsi (TTL) obyektə lazım olan maĢın və
mexanizmlərin seçilməsini göstərməklə təmir-tikinti iĢlərinin yerinə yetirilməsinin
təqvim qrafikini verir.

МС 1669347-13-2009
10.1.21 Təmir-tikinti iĢlərinin təĢkili layihəsində obyektdə təmir iĢlərinin aparıldığı zaman
müəssisənin digər istehsalat sahələrinin təhlükəsiz istismarının təmin olunması,
tikinti sahəsində iĢ Ģəraitinin darısqallığı, sifariĢçinin razılığı ilə qurğunun boĢ
hissəsinə tikinti materiallarının və avadanlıqların yığılması üçün istifadə edilməsi,

63
 podrat təĢkilatının gücü ilə mürəkkəb olmayan metal konstruksiyaların
hazırlanmasının mümkün olması, xüsusi konstruksiyaların və dəmir-beton
məhsullarının hazırlanması üçün ixtisaslaĢdırılmıĢ müəssisələrdə sifariĢlərin
yerləĢdirilməsi, podrat təĢkilatında olmayan və iĢin aparılması üçün lazım olan
texniki vasitələrin sifariĢçidən, yaxud baĢqa təĢkilatlardan icarəyə götürülməsinin
mümkün olması (kran quraĢdırıcı gəmi, yedəklər, barjlar, dalğıc stansiyaları və
digərləri) nəzərə alınmalıdır.
10.1.22 Təmir-tikinti iĢlərinin yerinə yetirilməsi prosesində layihə və smetada nəzərdə
tutulmayan əlavə iĢlərin həcmi aĢkar edildikdə podrat təĢkilatı sifariĢçinin və layihə
təĢkilatı nümayəndələrinin iĢtirakı ilə əlavə iĢlərin yerinə yetirilməsinin vacib
olduğunu əsaslandıran akt tərtib edilir. Akta əsasən əlavə smeta tərtib olunur və bu
iĢlərin yerinə yetirilməsinin dəyəri toplu smetada olan “nəzərə alınmayan iĢlər”
qrafası hesabına maliyələĢdirilir.
10.1.23 Hidrotexniki qurğuların əsaslı təmiri üçün layihə-smeta sənədi iĢlənib hazırlanan
zaman aĢağıdakılar rəhbər tutulmalıdır.
a) hidrotexniki qurğuların əsaslı təmirində layihə həllərinin əsas istiqamətləri;
b) layihələndirmə üzrə qüvvədə olan normativ sənədlər, sahə texniki normaları,
iĢlərin yerinə yetirilməsinin texniki Ģərtləri, bu standartın müddəaları, əsaslı təmir
üçün smeta normaları və bir dəfəlik qiymət cədvəli toplusu.
c) layihələndirilən hidrotexninki qurğuların layihə mərhələsində təhlükəsizlik
bəyannaməsinin hazırlanması.

МС 1669347-13-2009
10.2 Layihə-smeta sənədinin razılaĢdırılması və
təsdiq edilməsi
10.2.1 Əsaslı təmir üçün təsdiq edilmiĢ layihə tapĢırığını aldıqdan sonra layihə təĢkilatı iĢçi
qaydada layihədə həll olunan məsələləri, iĢin dəyərini sifariĢçi ilə, həcmini podrat

64
 təĢkilatı ilə razılaĢdırır. SifariĢçi təĢkilatı smetaları layihə təĢkilatının iĢtirakı ilə
podrat təĢkilatı ilə razılaĢdırır və podrat təĢkilatının tələblərinə müvafiq olaraq lazım
olan materialları, iĢlərin həcmini və dəyərini təsdiq edən sənədləri təqdim edir.
10.2.2 Tikinti-podrat təĢkilatı layihə-smeta sənədini tam həcmdə aldığı gündən sonra 45 gün
müddətində öz iradlarını sifariĢçi ilə layihə təĢkilatına təqdim etməyə borcludur. 45
gün müddətində iradlar təqdim olunmasa, layihə-smeta sənədi podrat təĢkilatı ilə
razılaĢdırılmıĢ hesab olunur və təsdiq olunmağa göndərilir.
10.2.3 Layihə-smeta sənədi təsdiq olunduğu zaman onu müdafiə etmək layihə təĢkilatının
borcudur. SifariĢçi podrat təĢkilatı ilə razılaĢdırılmıĢ layihə-smeta sənədini aldığı
müddətdən 30 gündən gec olmayaraq öz rəyi ilə birlikdə təsdiq olunmağa təqdim
edir.
10.2.4 Təsdiq olunmağa ümumiyyətlə iĢçi layihələr və onlara əlavə edilmiĢ smeta sənədləri
təqdim olunur.
10.2.5 Layihə-smeta sənədi təqdim edildiyi vaxtdan 15 gündən gec olmayaraq təsdiq edən
təĢkilat tərəfindən baxılmalıdır.
10.2.6 Müəssisə rəhbəri iĢlərin baĢlanmasından əvvəl seçmə əsaslı təmir iĢlərinin aparılması
üçün qurğuların istismarı və təmiri Ģöbəsi tərəfindən tərtib edilmiĢ qiymət siyahısını
podrat təĢkilatı ilə razılaĢdıqdan sonra təsdiq edir (Əlavə 11).
10.2.7 Əsaslı təmirin layihə-smeta sənədi aĢağıdakı qayda üzrə təsdiq edilir:
a) layihə-smeta sənədinin dəyəri səlahiyyətli təĢkilatlar tərəfindən müəyyən edilmiĢ
dəyərdən yüksək olduqda, onu layihələndirmək üçün verilən tapĢırığı təsdiq edən
təĢkilat təsdiq edir;
b) layihə-smeta sənədinin dəyəri səlahiyyətli təĢkilatlar tərəfindən müəyyən edilmiĢ
dəyərdən az olduqda, onu sifariĢçi müəssisənin rəhbəri təsdiq edir;
c) sifariĢçi podrat təĢkilatına layihə-smeta sənədini 2 nüsxədə verir, bununla belə iĢçi
cizgilərə “ĠĢlərin aparılması üçün” Ģtampı vurulur.
МS 1669347-13-2009
11.ДЯНИЗ НЕФТГАЗМЯДЯН ЩИДРОТЕХНИКИ ГУРЬУЛАРЫНIN
ПАСПОРТЛАШДЫРЫЛМАСЫ

65
11.1 Dəniz neftqazmədən obyektlərinin texniki pasportu istismarda olan obyektin
konstruktiv və texniki- iqtisadi xüsusiyyətlərini özündə əks etdirən əsas sənəddir.
11.2 Ġstismara qəbul edilmiĢ və ya istismarda olan və inventar nömrəsinə malik hər bir
obyektin texniki pasportu (Ялаvə 4) olmalıdır.
11.3 Texniki pasportun aĢağıdakı əlavələri olmalıdır:
a) qurğunun plan və kəsiliĢlərinin, onun tikintisi, yenidən qurulması və əsaslı təmiri
zamanı baĢ vermiĢ лайищядян кянарачыхмаларын да (яэяр варса) гейд олундуьу
ишчи жизэиляринин сцрятляри;
b) qurğunun, onun ayrı-ayrı elementlərinin лайищядя нязярдя тутулмуш нормал
истисмар Ģərtlərinин siyahısı;
c) истисмар мцддятиндя гурьунун техники вязиййятинин гейдиййаты ъурналы;
ç) обйектин илкин истисмара тящвил верилдийи заман, еляжя дя йенидянгурма вя йа
ясаслы тямирдян сонра подратчы тяшкилат тяряфиндян сифаришчийя верилян бцтцн
техники вя малиййя сянядляри;
d) layihənin pasportu ( əgər varsa),
11.4 Pasporta əlavələrin siyahısı qoyulmalıdır. Əlavələrlə birlikdə pasport HQĠT xidmətində
saxlanılır.
11.5 Texniki pasport obyektin istismarda olduğu bütün müddət ərzində, habelə onun fiziki
vəziyyətinə görə istismardan çıxarılaraq konstruksiyasının tаmamilə sökülüb
qurtardığı vaxta gədər saxlanmalıdır.
Istismarçı müəssisənin ləğvi zamanı bütün qurğuların texniki pasportları saxlanmaq
üçün mülkiyyətçi müəssisənin arxivinə təhvil verilir.

МS 1669347-13-2009
12. ПЛАНЛЫ – ХЯБЯРДАРЛЫГ ТЯМИРИ ТЯДБИРЛЯРИНИН
ПЛАНЛАШДЫРЫЛМАСЫ

66
12.1 Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğularında təmir iĢləri planlı-xəbərdarlıq təmiri
(PXT) sistemində nəzərdə tutulmuĢ, müəssisənin rəhbərinin təsdiq etdiyi illik plan
(qrafik) üzrə aparılır.
12.2 Planlı texniki baxımların cari və əsaslı təmir tədbirlərinin yerinə yetirilməsi müddəti
aylara bölünməklə illik plan – qrafikdə müəyyən edilir.
12.3 Təmir iĢlərinin aparılması eyni vaxtda texnoloji proseslərin yaxud müəssisənin digər
əsas fəaliyyətinin çətinləĢməsinə, yaxud mümkün olmamasına səbəb olarsa, onda
qurğuların bütün təmir iĢləri planlarını müəssisənin müvafiq istehsalat bölmələrinin
planları ilə uyğunlaĢdırmaq lazımdır.
12.4 Cari təmir iĢləri müəssisənin fəaliyyəti üçün nəzərdə tutulmuĢ maliyyə limitinə və
təmir iĢlərinin qiymətləri siyahısına əsasən hər il ayrı – ayrı obyektlər üzrə
planlaĢdırılır.
12.5 Ġllik təmir planları qurğulara və ayrı – ayrı konstruksiyalara texniki baxma və yoxlama
zamanı əldə edilmiĢ nəticələrə əsasən tərtib edilir.
12.6 Əsaslı təmirlərin illik planını rüblərə bölməklə və smeta dəyərini göstərməklə сифаришчи
müəssisələr tərtib edirlər və aĢağıdakı tərkibdə olmalıdırlar:
a) müəssisənin rəhbəri tərəfindən təsdiq edilmiĢ obyektlərin siyahısı;
b) obyektlərin adı və hər bir obyekt üzrə əsas iĢlərin sayı;
c) illik iĢ həcminin smeta dəyəri;
ç) təmir iĢlərinin yerinə yetirilməsinin təqvim müddəti.
Kompleksli əsaslı təmir edilən bütün obyektlər adı göstərilməklə illik plana daxil
edilirlər.
12.7 Müəssisənin qurğuların istismarı və təmiri Ģöbəsi, illik planlaĢdırmaya baĢlamazdan 9
aydan gec olmayaraq qurğuların əsaslı təmir planının layihəsini (sifariĢləri) tərtib edir,
müəssisənin rəhbərinə təsdiq etdirir və təmir iĢlərinin aparılmasını müəssisənin

МS 1669347-13-2009
ümumi planına daxil etmək, mövcud forma üzrə istehsalat birliyinə təqdim etmək üçün
müəssisənin plan Ģöbəsinə verir.
Plan əldə olunan layihə - smeta sənədinə əsasən tərtib edilir.

67
 12.8 Qurğuların iĢtismarı və təmiri üzrə xidməti, qurğunun iĢtiĢmar zamanı onların texniki
jurnalında ümumi, xüsusi, növbədənkənar yoxlama aktlarında olan qeydləri, eləcə də
obyektləri istismar edən bölmələr tərəfindən təklif olunan əsaslı təmir iĢlərinin növbəti
aparma müddətini nəzərdən keçirir, onların əsasında təmirə ehtiyacı olan obyektləri
seçir və onları əsaslı təmir planına daxil edir.
12.9 Müəssisə üzrə illik əsaslı təmirin bütövlükdə həcmi ARDNġ tərəfindən təsdiq edilir.
Müəssənin ayrı – ayrı obyektlərlərinin əsaslı təmir iĢlərinin yerinə yetirilməsi və
onun maliyyələшdirilməsi Ġstehsalat Birliyi tərəfindən ayrılmıĢ və təsdiq edilmiĢ plana
müvafiq olaraq tərtib olunur, podrat iĢləri üzrə təĢkilatla razılaĢdırıldıqdan sonra
müəssisənin rəhbəri tərəfindən təsdiq edilir (əlavə 18).
12.10 Podrat iĢ üsulu ilə təmir iĢləri sifarıĢçi ilə podratçı təĢkilatı arasında bağlanan
müqaviləyə əsasən aparılır.
12.11 Podrat üsulu ilə aparılan təmir iĢləri planı sifarıĢçi tərəfindən hazirlanır, podrat
təĢkilatı ilə razılaĢdıqdan sonra təsdiq üçün Ġstehsalat Birliyinə təqdim olunur.
Ġstehsalat Birliyi tərəfindən plana baxıldıqdan və təsdiq edildikdən sonra təmir
olunacaq obyektlərin siyahısı sifarıĢçi və podratçı təĢkilata göndərilir (əlavə 19).
12.12 Яsaslı təmir planları bu iĢlərin aparılmasına lazım olan materiallarla təmin olunmaları
planı ilə əlaqələndirilməlidirlər.
12.13 Ġstismarı dayandırılmayan yaxud yüksək təhlükə Ģəraiti olan qurğularda əsaslı təmir
iĢləri aparıldıqda, göstərilən obyektlərdə əsaslı təmir iĢlərinin aparılması üzrə layihə
iĢlənib hazırlanmalıdır.

МS 1669347-13-2009
13. HĠDROTEXNĠKĠ QURĞULARIN TƏHLÜKƏSĠZLĠK BƏYANNAMƏSĠNĠN
TƏRTĠBĠ, TƏSDĠQĠ, NƏZARƏT ORQANLARINA TƏQDĠM
EDĠLMƏSĠ VƏ SAXLANILMASI QAYDALARI

68
 13.1 Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizlik bəyannaməsi hidrotexniki qurğuların
layihələndirilməsi, istismarı, yenidən qurulması, əsaslı təmiri, bərpası zamanı və
konservasiyasından sonra tərtib edilməlidir.
13.2 Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizlik bəyannaməsi qurğunun təhlükəsizlik meyarına
cavab verən məlumatları özündə əks etdirən əsas rəsmi sənəddir.
13.3 Hidrotexniki qurğuların istismarı zamanı təhlükəsizlik bəyannaməsinin tərkibinə
aĢağıdakılar daxil edilməlidir:
13.3.1 Titul vərəqi.
Bu vərəq təhlükəsizlik bəyannaməsinin birinci vərəqidir. Bu vərəqdə bəyannamənin
nömrəsi, nəzarət orqanı tərəfindən təsdiq olunması, hidrotexniki qurğunun adı
bəyannamənin tərtib olunduğu yerin adı və tarixi yerləĢdirilir.
13.3.2 Təhlükəsizlik bəyannaməsinin sonrakı səhifələrində hidrotexniki qurğunun istismarı
zamanı baĢ verə biləcək təhlükələrin göstərilməsilə təhlükəsizlik bəyannaməsinin
əsas hissələrinin qısa məzmunu verilir.
13.3.3 Bəyannaməni iĢləyib hazırlayanların siyahısı, təĢkilatların adları, ünvanları. Telefon
və faks nömrələri, icraçıların soyadı, adı və atasının adı, vəzifəsi, elmi dərəcəsi və
elmi rütbəsi.
13.3.4 Mündəricat (bütün hissələrin adları, səhifələri).
13.3.5 Hidrotexniki qurğu haqqında ümumi məlumatlar.
13.3.5.1 Hidrotexniki qurğu haqqında məlumat;
13.3.5.2 Yuxarı təĢkilatın tam adı;
13.3.5.3 TəĢkilatın rəhbərinin vəzifəsi;
13.3.5.4 TəĢkilatın tam poçt ünvanı;
13.3.5.5 Hidrotexniki qurğunu layihələndirən müəssisənin adı;
13.3.5.6 Hidrotexniki qurğunun tikintisini yerinə yetirən idarənin adı;

МS 1669347-13-2009
13.3.5.7 Hidrotexniki qurğunun istismara verilən тарихи;
13.3.5.8 Hidrotexniki qurğunun planı və onun yerləĢdiyi akvatoriya;

69
13.3.5.9 Hidrotexniki qurğunun ölçüləri;
13.3.5.10 Meydança yerləĢən akvatoriyasında topoqrafik və hidrometeoroloji göstəricilər;
13.3.5.11 Hidrotexniki qurğu yerləĢən akvatoriya dibinin mühəndisi-geoloji və seysmik
göstəriciləri;
13.3.5.12 Hidrotexniki qurğunun maksimal yükgötürmə qabiliyyəti;
13.3.5.13 Hidrotexniki qurğunun xarakteristikası;
13.3.5.14 Təhlükəli zonaların sayı və sərhədləri;
13.3.5.15 Qəzalar olan hallarda törəmə faktorların təsiri altında zonaya düĢə biləcək obyekt
və təĢkilatların iĢçi heyətinin sayı haqqında məlumat;
13.3.5.16 Qəza zamanı törəmə faktorların təsiri altındakı zonaya bitiĢik sahədə əhalinin
yerləĢdirilməsi haqqında məlumat;
13.3.5.17 Törəmə faktorların təsiri altında ola bilən zonaya adamların toplandığı yerlərin
mövcudluğu, adamların sayı, onların həmin yerdə olma vaxtı;
13.3.5.18 Hidrotexniki qurğunun içməli su ilə təminatı;
13.3.5.19 Hidrotexniki qurğunun etibarlı istismarının və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
üzrə ümumi tədbirlər (xilasetmə vasitəsiləri ilə təminat, iĢçi heyətinin təxliyəsi,
ildırımdan mühafizə sistemi, yanğınsöndürmə vasitələri).
13.3.5.20 Hidrotexniki qurğunun parametrlərinin təhlükəsizlik bəyannaməsinə uyğunluğu.
13.4 Təhlükəsizlik bəyannaməsi hidrotexniki qurğuların mülkiyyətçiləri və
istismarçıları tərəfindən imzalanır və nəzarət orqanlarına layihənin ekspertizası
keçirilən mərhələdə təqdim edilir.
13.5 Ġstismarda olan hidrotexniki qurğular üçün təhlükəsizlik bəyannaməsi tərtib
edilməməzdən əvvəl qurğunun mülkiyyətçiləri və ya istismarçıları tərəfindən
dövlət nəzarəti orqanlarının nümayəndələrinin iĢtirakı ilə hidrotexniki qurğulara
baxıĢ keçirilməlidir.

МS 1669347-13-2009

70
 13.6 Ġstismarda olan hidrotexniki qurğuların təhlükəsizlik bəyannaməsi hər 5 ildən bir
təzələnərək dövlət nəzarəti orqanlarına verilməlidir.
13.7 Təhlükəsizlik bəyannaməsi dövlət nəzarəti orqanlarının və ya hidrotexniki qurğu
mülkiyyətçilərinin (istismarçılarının) qərarına əsasən aĢağıdakı hallarda vaxtından
əvvəl tərtib edilib təqdim edilir:
13.8. Hidrotexniki qurğunun təhlükəsizliyinə təsir edən amillər dəyiĢdikdə;
13.8.1 Qəza və zədələnmə halları aĢkar edildikdə;
13.8.2 Fövqəladə halların ləğv edilməsi və ya lokallaĢdırılması Ģəraitinin pisləĢməsi
hallarında (təhlükənin aĢkarlandığı gündən 6 ay müddətində);
13.8.3 Hidrotexniki qurğuların təmiр edilməsi üzrə normativ hüquqi sənədlərə dəyiĢiklik
edildiyi, qurğuların təhlükəsizliyini göstərilən aktda, qayda və normaların
tələblərinə uyğun gəlmədikdə hidrotexniki qurğunun təhlükəsizlik bəyannaməsi
yeni hüquqi aktların qüvvəyə minməsi vaxtındaн bir il müddətində hazırlanmalıdır.
13.8.4 Hidrotexniki qurğularын yenidən qurulması əsaslı təmir edilməsi, bərpası və
konservasiyasından sonra təhlükəsizlik bəyannaməsi nəzarət orqanlarına müvafiq
tikinti quraĢdırma iĢlərinin qəbul edilməsinə qədər təqdim edilməlidir.
13.9 Hidrotexniki гурьулар истисмара гябул едилдийи эцндян 1 ай мцддятиндя Назирляр
Кабинетинин 23 август 2003-жц ил тарихли 109 сайлы гярары иля тясдиг едилмиш
гайдалара уйьун олараг Дювлят рейестириня дахил едилмялидирляр;
13.10 Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizlik bəyannaməsi hidrotexniki qurğunun
mülkiyyətçisində və ya istismarçısında saxlanılır.
13.11 Hidrotexniki qurğuların mülkiyyətçiləri və istismarçıları təhlükəsizlik
bəyannaməsində göstərilən məlumatların düzgünlüyünə qanunvericilikdə müəyyən
edilmiĢ qaydada məsuliyyət daĢıyırlar.
13.12 Təhlükəsizlik bəyannaməsi “Təhlükəsizlik Bəyannaməsinə olan tələblər və onların
tərtib edilmə Metodikası” normativ sənədinin tələbləri üzrə tərtib və təsdiq
edilməlidir.

МS 1669347-13-2009

71
13.13 Təhlükəsizlik bəyannaməsinin nümunəvi forması 21 saylı əlavədə verilir.

«Нефтгазлайищя» Институтунун

Баш мцщяндиси – директорун Ы-жи мцавинi Ф.Щясянов

Баш мцщяндисин мцавини, ишин рящбяри С.Ибращимов

Ġжрачылар:
«Нефтгазмядян гурьуларынын
диагностикасы» шюбясинин ряиси Й.Ящмядов
«Дяниз естакадалары» шюбясинин ряиси Р.Исмайылов
«Ишин тяшкили вя смета» шюбясинин ряиси А.Мяммядова
«Дярин дяниз стасионар юзцлляри» шюбясинин ряиси Ф.Мяммядзадя
«Коррозийадан мцщафизя» шюбясинин ряиси В.Салманлы
«Бору кямярляри» шюбясинин ряиси Б.Микайылов
«Сянайе мцяссисяляринин лайищяляндирилмяси»
шюбясинин ряиси А.Мирщейдяров
«Техники-истещсалат» шюбясинин ряиси С.Сямядов
«Стандартлашдырма вя метролоъи тяминат»
шюбясинин ряис muavini О.Аьайев
Лайищянин баш мцщяндиси Й.Мящяррямов
Апарыжы елми ишчи А.Исраилов

«Азнефт» ИБ-нин
Баш директорунун тикинти ишляри
цзря мцавини Ф.Мещдийев

МС 1669347-13-2009
Ялавя 1

72
 Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьусунун
(ДНЩГ) ейни заманда ики тяшкилат тяряфиндян
истисмар едилмяси шяртляри цзря

МЦГАВИЛЯ №

_____________________ « » ______________ 20 ил
_____________________
(обйектин ады)
____________________________________________________________________
(бундан сонра «Сифаришчи» адландырылажаг гурьу балансында олан истисмарчы тяшкилатын ады)
бир тяряфдян вя _______________________________________________________
____________________________________________________________________
(бундан сонра «Эютцря иш тяшкилаты» адландырылажаг истисмарчы тяшкилатын ады)
о бири тяряфдян ашаьыдакылар барядя бу мцгавиляни баьлайырыг

1. Мцгавилянин мювзусу

1.1 «Сифаришчи» ДНЩГ-ни МС 1669347-13-2009 «Хязяр дянизиндя нефтгазмядян

щидротехники гурьуларынын истисмары» сянядинин тялябляриня уйьун истисмар едяряк
(гуйуларын газылмасы вя йа истисмары) «Эютцря иш тяшкилаты» тяряфиндян гурьуда
технолоъи просесляр йериня йетирилдийи заман эюстярилян mцяссися sтандартынын
тялябляриня риайят олунмасына нязаряти юз цзяриня эютцрцр.
1.2. «Эютцря иш тяшкилаты» ДНЩГ-ни истисмар едяркян (гуйуларын газылмасы вя вя йа
истисмары) МС 1669347-13-2009 сянядинин тяляблярини, еляжя дя «Сифаришчи»нин
эюстяришлярини йериня йетирмяйи юз ющдясиня эютцрцр.

2. Тяряфлярин жавабдещлийи

Тяряфлярин, МС 1669347-13-2009 сянядинин тялябляринин позулмасы иля ифадя олунан

юз ющдяликлярини йериня йетирмямяси вя йа лазыми гайдада йериня йетирмямяси
сябябиндян баш вермиш гяза щалларынын нятижяляринин арадан галдырылмасы цчцн тяляб
олунан тямир-бярпа ишляринин хяржи гяза вязиййятини йаратмыш тяшкилат тяряфиндян
мцвафиг акт цзря юдянилир.

3. Диэяр шяртляр

3.1. Гяза нятижясиндя тямир-бярпа ишляринин апарылмасы тяляб олундуьу заман

«Сифаришчи» «Эютцря иш тяшкилаты» иля бирликдя тямир ишлярини апармагдан ютяри
гиймятляндирмя сийащысынын щазырланмасы цчцн ____эцн мцддятиндя гцсур актыны
тяртиб едир.
3.2. Башга шяртляр___________________________________________________
_______________________________________________________________

МС 1669347-13-2009
Ялавя 1-ин давамы

73
 4. Мцгавилянин гцввядя олма мцддяти вя тяряфлярин щцгуги цнванлары
4.1. Мцгавилянин гцввядя олма мцддяти:
Башланыр_______________ 20 ил
Гуртарыр _______________ 20 ил

4.2. Тяряфлярин цнванлары вя щесаблашма щесабы:

«Эютцря иш тяшкилаты»нын _______________________________________
(«Эютцря иш тяшкилаты»нын вя банкын почт индекси вя цнваны)
_______________________________________________________________

«Сифаришчи»нин ___________________________________________________
(«Сифаришчи»нин вя банкын почт индекси вя цнваны)
_______________________________________________________________

4.3. Бу мцгавиляйя ялавя едилир:____________________________________

_______________________________________________________________

«Эютцря иш тяшкилаты» «Сифаришчи»

МЙ МЙ

74
 ______________________________________________ НГЧИ цзря
(мцяссисянин ады)

Гурьунун истисмары цчцн техники ъурнал

(инвентар карточкасы цзря обйектин ады) _______________________________________________________________

Истисмара гябул едилдийи тарих______________________________ъурналын тяртиб едилмя тарихи___________________

Ясас техники – игтисади эюстярижиляр

1.
Гурьунун узунлуьу йахуд сащяси________________________________________________ м, м 2
2. Дянизин дяринлийи______________________________________________________________ м
3. Гурьу дюшямясинин сакит дяниз сявиййясиндян щцндцрлцйц____________________________ м
4. Баланс (бярпа едилмя) дяйяри ____________________________________________________ мин.манат

Тарихи Гурьу Техники истисмар гайдаларынын позул- Ишлярин Гурьу- Апарылан ишляр
елементи- маsы щаллары, фярди юлчцлмялярин ня- апарылма- нун йа- Жари вя Тямирин Тямир ишляри
нин ады тижяляри, айры-айры елементлярин фор- сы цчцн худ онун ясаслы тями- давам ет- апарылдыгдан
ма дяйишикликляри вя мцшащидялярин нязярдя щиссясинин рин башлан- мя мцд- сонра обйектин
нятижяляри щаггында мялуматлар. тутулан тямириня масы вя дяти, эцнля гябул едилмяси
Лазыми тямирин важиб олмасынын мцддят жавабдещ гуртармасы актынын нюмря-
хцсусиййяти (жари, ясаслы), нязярдя шяхсин им- мцддяти си вя тарихи

МС 1669347-13-2009
тутулмуш ишлярин сийащысы вя щяжми засы
1 2 3 4 5 6 7 8

Ялавя 2
Техники – игтисади эюстярижиляр щаггында мялумат, ъурналын тяртиб олундуьу эцндяки вязиййятя
эюря эюстярилир.
76
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 3
______________________________
(мцяссисянин ады)

Гурьуларын истисмары вя тямири шюбяси _____________________________

(бюлмянин ады)
ряиси
жянаб _________________
(С.А.)
«_____»____________ ________ил

ГУРЬУЛАРЫН ИСТИСМАРЫ ВЯ ТЯМИРИ ШЮБЯСИНИН

ХИДМЯТИ ТЯГДИМАТЫ № _______

Гурьуларын истисмары вя тямири шюбяси ишчиляринин

эюстяришляри мяжбуридир вя онлары йалныз мцяссисянин
рящбяри йахуд баш мцщяндиси ляьв едя биляр.

Тяклиф едирям ашаьыдакы гцсурларын ляьви ишлярини эюстярилян мцддят ярзиндя йериня
йетирясиниз вя гурьуларын истисмары вя тямири шюбясиня мялумат верясиниз.

__________________________________________________________________
(гурьуларын истисмары заманы ашкар едилмиш нюгсанларын сийащысы)
__________________________________________________________________

Йериня йетирилмя мцддяти __________________________________________

Шюбянин мцщяндиси____________________________________
__________________________________________________________________
айрылма хятти

Мцяссисянин гурьуларын истисмары Гурьуларын истисмары вя тямири

вя тямири шюбясиня эюндярилир. шюбясиня

Тягдиматын йериня йетирилмяси

щаггында бюлмя билдирир

№ ___ «___»________ _____ил

Бюлмянин ряиси С. А.

77
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 4

«Азнефт» Истещсалат Бирлийи

НГЧИ ______________________
(мцяссисянин ады)

Дяниз нефтгазмядян обйекти

ПАСПОРТ
__________________________________________________________________
(лайищя цзря обйектин ады вя инвентар нюмряси)

тяртиб едилиб «____»__________ _______ ил

Обйектин баланс (бярпа едилмя) дяйяри (технолоъи аваданлыьын дяйяри дахил едилмякля)
_________________________________________________________
_________________________________________________________мин манат
Гурьуларын истисмары вя тямири цзря шюбянин хидмяти ряиси___________________
______________________________________________________ (имза)
(A. сойады)

ЦМУМИ МЯЛУМАТЛАР

1. Истисмара бурахылдыьы ил_____________________________________________

2. Лайищяни йериня йетирян тяшкилат______________________________________
3. Дянизин дяринлийи__________________________________________________
4. Платформа, естакада дюшямясинин сакит дяниз сявиййясиндян йухары олан
щцндцрлцйц______________________________________________________
5. Платформанын ясас гурулуш юлчцляринин планда эюрцнцшц, естакаданын
узунлуьу________________________________________________________
6. Платформанын сащяси (мяртябялярин сащяси дахил едилмякля)
________________________________________________________________
7. Дюшямянин конструксийасы (дямир-бетон, тавадан, металдан, тахтадан)____
________________________________________________________________
8. Коррозийадан мцщафизя едилмясинин нювц (лаклы бойакла, протекторла,
катодла) _________________________________________________________
9. Платформанын, естакаданын дайаг щиссясинин конструксийасы
(блокдан, свайдан)________________________________________________
10. Диэяр мялуматлар________________________________________________
11. Ялавяляр________________________________________________________

77
 МS 1669347-13-2009
Ялавя 5

Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьуларын дальыж

йохланмаларынын апарылмасы цзря тяклифляр.

1. Тяклифляр, хцсуси суалты-техники ишляр цзря идарянин, НГЧИ-нин тяркибиндя олан,

еляжя дя диэяр мцгавиля ясасында тапшырыг сифариши цзря ишляйян тяшкилатларын дяниз
нефтгазмядян щидротехники гурьуларынын суалты йохланма ишлярини апаран дальыжлара
мянсубдур.
2. Суалты ишляр гцввядя олан норматив-техники вя рящбяр сянядляря мцвафиг олараг
апарылмалыдыр.
3. Суалты йохламайа дайаг свайлары, суалты рабитяляр, гуйуаьзы истигамятляндирижи
бору, йаналма дирякляринин свайлары, дайаг блокларынын суалты щиссяси, йохланылан
обйектин кянар свайларыны ящатя едян дянизин диби, еляжядя hidrotexniki qurğuların
sualtı hissəsində metalkonstruksiyaların elektro-кимйяви мцщафизяsiнин вязиййятиnin
müəyyən edilməsi iĢləri aiddir.
4. Суалты йохламада ясас мягсяд, гурьунун бцтювлцкдя, еляжядя онун айры-айры
елементляринин эяляжякдя истисмара етибарлылыьыны ашкар етмякдир.
5. Eстакада kонструксийаlı гурьу елементляринин йохланмасы.
5.1. Дайаг свайларынын йохланмасы.
5.1.1. Суалты дальыж йохланмасына дянизин дибиндян, дянизин сакит олдуьу
заман суйун сявиййя хяттиндян 60 см щцндцрдя олан бцтцн свайларын сятщи дахилдир.
5.1.2. Свайларa бахыш заманы ашаьыдакылара диггят йетирилир:
- свайларын суалты сащясиндя эюзля эюрцнян цмуми яйилмялярин олмасына;
- свайларын цмуми мющкямлийини азалдан йерли язилмялярин олмасына;
- свайларын бирляшдирилдийи йерлярin vəziyyətinə;
- бирляшдирмя йерляриндя даиряви гайнаг тикишиндя вя ялавя гойулмуш щиссясинин
гайнаг тикишиндя чатларын олмасына;
- свайların gövdəsində йарыгларын олмасына;
- свайларын ятрафында торпаг гыфыжыгларынın олмасына;
- свайларын коррозийаya uğrama вязиййятиня.
5.2. Суалты əlaqələndirici маили рабитя дирякляринин йохланмасы.
5.2.1. Дальыж йохланмаsı заманы нязяря алмаг лазымдыр ки, суалты əlaqələndirici
maili диряклярин дянизин dibinə bərkidilməsi иля həyata keçirilə bilər:
Икиnci нюв маили дирякляр дяниз диби sahəsinə svaylara Ģarnir vаситясиля, цчцнжц
нюв маили диряк дянизин дибиня вурулmaqla bərkidilir.
5.2.2. Əlaqələndiriləcək суалты щиссясиня суалты шарнирдян йахуд дянизин дибиндян
башлайараг суйун сятщиндян 60 см щцндцрлцyя гядяр бцтцн узунлуьу boyu
бахылмалыдыр.

78
 МS 1669347-13-2009
Ялавя 5-ин давамы

5.2.3. Əlaqələndiricilərin yoxlanılması заманы ашаьыдакылара диггят йетирмяк

лазымдыр:
- əlaqələndiricilərin gövdəsində йарыгларын олмасына;
- суалты щиссядя эюзля эюрцнян деформасийаларын олмасына;
- əlaqələndiricilərinдя рабитянин мющкямлийини азалдан йерли язилмялярин олмаsына;
- бирляшдирмя йериндя даиряви гайнаг тикишиндя чатларын олмасына;
- рабитялярин коррозийайа уьrама вязиййятиня.
5.2.4. Рабитянин ашаьы йахуд йухары бяркидилмя йерляриндя гырылма щаллары
мцшащидя едилдикдя, гырылма йери вя онун ня вязиййятдя олмасы эюстярилməlidir. Mисал
цчцн:
«Йухары шарнирдян асылы qalıb», йахуд «торпаьын цстцня дцшцб вя шарнир иля
бяркидилмиш щалдадыр» йахуд «йухары вя ашаьы щиссяси гырылaraq торпаьын цзяриня дцшцб».
5.2.5. Йарым щалгалардан ибарят олан суалты шарнирляр yoxlanылан заман
ашаьыдакылара диггят йетирмяк важибдир:
- йарым даиряви Ģarnir иля свай арасында олан бошлуьу вя onun мигдарыны мцяййян
етмяк;
- dörd ədəd болтларда гайкаларын вя якс гайкаларын олмасыны müəyyən етмяк:
- дюрд ядяд болтун щансы вязиййятдя олмасына, йивлярин нормал щалда олмасына,
гайкаларын вя якс гайкаларын ачылма щалларынын олмасына, бцтцн болтларын юз йерляриндя
олмасыna;
- шарнир охунун юз йеринdя олмасына вя онун йарым даирянин йасты тяряфиня
гайнаг едилмя тикишляринин dağılıb dağılmamasına;
- йарымдаиря щиссяляриn йарарлы щалда олмаларына;
- шарнирин дянизин дибиндян щансы щцндцрлцкдя олмасына və s.
5.2.6. Юз-юзцня баьланан шарниря бахыш заманы ашаьыдакылар müəyyən
едилмялидир:
- шарнирin эювдясинин svaya qaynaq edilmiĢ ашаьы дайаг шайбасы üzərində necə
отурмасы, едилмясини вя онларын арасында ара бошлуьунун olub-olmaması;
- ара бошлуьунун böyüklüyünün тяйин едилмяси;
- шарнирin эювдясинин цстцндян свайа гайнаг едилмиш шайбанын görünüb- görünməməsi;
- оха бяркидилмиш дилчийин iĢləyib-iĢləməməsi;
- əlaqələndiricinin шарниря бяркидилмя йериндяn гырылыб-гырылмамасы;
- шарнирин дянизин дибиндян щансы щцндцрлцкдя олмасы;
- шарнир эювдясинин щансы вязиййятдя олмасы.
5.3. Гуйуаьзы истигамятляндирижи борунун йохланмасы.
5.3.1. Гуйуаьзы истигамятляндирижи бору yoxlanarkən дянизин дибиндян, дянизин
сакит олдуьу заман суйун сятщиндян 60 см щцндцрлцйя гядяр олан hissə
йохланмалыдыр.

79
 МS 1669347-13-2009
Ялавя 5-ин давамы

5.3.2. Истигамятляндирижи борунун дцзхятли олмасына вя онун дяниздиби ятрафында

гыфычыгларын ямяля gəlib-эялмяməсиня фикир верilмяliдир.
5.3.3. Бирляшмя йерляриндя даиряви вя цмумиййятля гайнаг тикишляриндя çatların
olub-olmaması йохланылыр.
5.4. Йаналма pallarının дирякляринин йохланмасы:
5.4.1. Йаналма свайларыnın yoxlanması zamanı dirəyin дянизин дибиндян, дянизин
сакит олдуьу заман суйун сятщиндян 60 см щцндцрлцйя гядяр олан hissəси мясафя
йохланылыр.
5.4.2. Свай металында çatların йарыгларын, язилмялярин олмасына вя дянизин дибиндя
свайларын ятрафында гыфычыгларын ямяля эялмяляриня диггят йетирилмялидир.

6. Ири блоклу конструксийалардан ибарят

олан гурьу елементляринин йохланмасы

6.1. Дайаг блок елементляринин йохланмасы.

6.1.1. Бцтцн диряклярин сятщи дянизин дибиндян, дянизин сакит олдуьу заман суйун
сятщиндян 60 см йухары щиссяси дальыж цсулу иля йохланылыр вя yoxlama zamanı
ашаьыдакылара диггят йетирилмялидир:
- диряклярдя яйрилийин olub-олмамасына;
- елементлярин бирляшдирилдийи йерлярдя гайнаг тикишляриндя чатларын олub-olmama-
sına;
- qəfəs elementlərində əziklərin olub-olmamasına və s.
6.1.2. Dalğıc yoxlamaları zamanı diafraqmalara, diafraqrmalardan keçən quyu
istiqamətləndiricilərинə və dayaq bkoklarının qəfəslərinə fikir verilməlidir.
Diafraqmalara бахıĢ заманы онун айры-айры елементляриндя олан гурулуш
дяйишикликляринин, бирляшмяляринин гайнаг тикишляриндя чатларын олмаmaсына фикир
верилмялидир.
Гуйуаьзы истигамятляндирижи боруйа baxıĢ zamanı дянизин дибиндяn, дянизин сакит
олдуьу вахтда суйун сявиййясиндян 60 см щцндцрлцкдя олан щиссясиня гядяр олан
мясафяйя бахылmalıdır.
Истигамятляндирижинин дцзхятли олмасына, бирляшмялярин даиряви гайнаг тикишиндя
чатларын олмасына, дянизин дибиндя онун ятрафында торпаг гыфчыьынын ямяля эялмясиня
фикир верилмялидир.
Дайаг блокунун гяфяся елементляриня бахан заман елементлярин (раскосларын,
распорларын) олмасына вя онларын вязиййятиня фикир верилмялидир.
6.1.3. Dalğıc yoxlamaları zamanı hidrotexniki qurğuların dayaq blokları
elementlərinin sualtı hissəsinin korroziyaya uğrama vəziyyəti yoxlanılmalıdır. Bu
yoxlamalar zamanı əsasən aĢağıdakılara fikir verilməlidir:
- dayaq bloku elementlərinin səthində korroziya yaralarının olub-olmamasına;
- bu elementlərin səтhinin canlı orqanizmlərlə örtülüb-ortülməməsinə;

80
 МS 1669347-13-2009
Ялавя 5-ин давамы

- bu elementlərin səthində elektrokimyəvi mühafizə hesabına yaranan katod

çöküntülərinин əmələ gəlib-gəlməməsinə;
- dayaq bloku elementləri üzərində qalvanik anodların olub-olmamasına;
- qalvanik anodlar varsa onların hazırkı vəziyyətinə;
- qalvanik anodların vermiĢ yeyilmələrinин formasına fikir verməklə yanaĢı anod
ərintisinin təqribən nə qədər qalmasına fikir verilməlidir;
- qalvanik anod ərintisinin anodun içliyindən aralanıb-aralanmamasınа;
- anodun içliyinin dayaq bloku elementlərinin qaynaq yerləri yoxlanılmalı və qaynaq
yerlərində çatların və ya qopmaların olub-olmaması müəyyən edilməlidir.
7. Дяниз диби сащясинин йохланмасы
7.1. Гурьунун гыраг свайларыны йахуд дайаг блоклары диряклярини ящатя едян
дяниздиби сащясини йохламаг лазымдыр.
7.2. Йохлама заманы ашаьыдакылар мцяййян едилир:
- дянизин дибиня жцрбяжцр яшйаларын йыьылмасы;
- суйун ахыны йахуд грифон нятижясиндя дяниз дибинин йуйулмасы, грифонларын
ямяля эялмяси вя сухурларын йыьылмасы;
- грифонун олмасы мцшащидя едилдикдя, грифон нятижясиндя дяниз дибинин зядя-
лянмиш сащясинин ямяля эялмяси гыфычыгларын йахуд сухур йыьымынын юлчцляри
мцяййян едилир.

8. ДНЩГ дальыж йохлама сянядинин рясмиляшдирилмяси

8.1. Гурьунун суалты щиссясиндя йохлама ишлярини апаран дальыж дястяси

дайагларын, суалты рабитялярин / подкосларын /, гуйуаьзы итстигамятляндирижинин, дайаг
блокларынын rаспор вя подкосларынын суалты щиссяси эюстярилмиш схемля тямин едилмялидир.
/ ялавяляр 7 вя 8 /.
8.2. Схемдя гурьу конструксийаларынын щягиги йерляшмя вязиййяти
эюстярилмялидир.
8.3. Схемдя йохланмасы лазым олан гурьунун бцтцн елементляри нюмрялянмиш
halda эюстярилмялидир.
8.4. Гурьунун йохланмасы гуртардыгдан сонра дальыж дястяси йохланманын
нятижяляри щаггында арайыш тяртиб едиr вя бу арайышда бцтцн ашкар едилмиш нюгсанлар щяр
бир елемент цзря эюстярирляр.
Арайышда гцсурларын ашкар едилмядийи конструксийа елементляринин нюмряляри дя
эюстярирляр. Йохланманын нятижяляри конструксийаларын яламятляри цзря ayrı-ayrı
груплашдырılмаlıdır, йяни айрыca дайаглар цзря, ayrıca суалты рабитя-дирякляр цзря, ayrıca
дайаг блокларынын гяфяся елементляри üzrə вя с.
8.5. Йохламанын нятижяляри haqda арайышда вя гурьунун схеминдя дянизин faktiki
дяринлийи, дяниз диби сятщинин вязиййяти, relyefi və кянар яшйаларla zibillənmə vəziyyəti вя
baĢqa məlumatlar эюстярилməlidir.

81
 МS 1669347-13-2009
Ялавя 5-ин давамы
8.6. Дальыж йохламаsı арайышына схемляр əlavə edilməкlя бирликдя, дальыж йохлама
ишлярини апаран дальыжлар, йохлама тарихини эюстярмякля гол чякməlidirlər.
8.7. Суалты йохлама арайышы, она sxemlər ялавя едилмəklə схемлярля ики нцсхядя
тяртиб едилиr. Aktlardan бири дальыж дястясинин ишиндя сахланmalı, диэяри ися йохламаны
сифариш едян мцяссисяйя верилməlidir.
8.8. Дальыж йохламаsının nəticələриня ясасян ДНЩГ истисмары вя тямири шюбяси,
дяниз щидротехники гурьуларын жари вя вахташыры бахыш ъурналыны / ялавя 6 / долдурmalıdır.
8.9. Нефт вя газчыхарма идаряляри щяр илин 4-üncц рцбцндя эялян ил üçün
апарылажаг дальыж ишляринин щяжмини мцяййян etməlidir.

82
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 6

Дяниз щидротехники нефтгазмядян

гурьусуна жари вя вахташыры бахыш

ЪУРНАЛЫ

/инвентар карточкасы цзря обйектин ады/.

Бахыш Суцстц Ашкар едилмиш нюгсанлар вя Бахышы апаран

тарихи тикинти онларын тясвири ямякдашын вя-
Дайаг елементляри зифяси, С.А.
Суцстц Суалты
щисся щисся
1 2 3 4 5

ГЕЙД: I. Дайаг елементляринин суалты щиссясинин дальыж йохламалары

щаггында мялуматлары ъурналынын мцвафиг графасында
йазылыр. Дальыж йохлама актлары сахланылыр.

2. Гурьунун метал елементляринин галыг галынлыьынын юлчцл-

мяси нятижясиндя алынан рягямляр ъурнала йазылыр /ялавя 7/.

83
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 7

Гурьу елементляринин диварлары галынлыьынын

юлчцлмясинин гейдиййаты

ЪУРНАЛЫ
/инвентар карточкасы цзря обйектин ады/

Сыра Юлчмянин Гурьу елементляринин Елементин Юлчцлян Галыг

нюмряси тарихи ады нюмряси йер галынлыьы,
мм
1 2 3 4 5 6

84
 Ириблоклу конструксийалардан ибарят гурьу елементляринин тядгиги
вя нюмрялянмясинин нцмуняви схеми
(схем 2 – модуллу цст тикилийя малик икиблоклу ДСП)

дайаг блоку
1
4

йцксяклийи
Дюшямянин
1 2 3 4
модуллар
3

5 6 7 8

дайаг блоку
2

2
9 10 11 12
йаналма-миник

дянизин дяринлийи
1

мейданчасы

А Б Ж Ч Д

МС 1669347-13-2009
Мцяййян едилмиш гцсурлар ъурналларда
(6 вя 7-жи ялавяляр) гейд олунур

Ялавя 9
4 3 2 1

86
 Ириблоклу конструксийалардан ибарят гурьу елементляринин тядгиги вя нюмрялянмясинин нцмуняви схеми
(Схем 1 – чохблоклу ДСП)
аралыг сексийа
миник Aralıq seksiya аралыг сексийа
мейданчасы дайаг блоку
5

1 1 2 2 3

7
4
йаналма мейданчасы

6
Я Ф Э
3

3 5

дюшямянин
йуксяклийи
2

4 4 5
1

дяринлийи
дянизин

МС 1669347-13-2009
Ялавя 9-ун давамы
А Б Ж Ч Д Е
А Б Ж Д Е Ф
aralıq seksiya
aralıq seksiya

Мцяййян едилмиш гцсурлар ъурналларда

(6 вя 7–жи ялавяляр) гейд олунур АА ББ ЖЖ ЧД ДЕ ЕФ 87
 MS 1669347-13-2009
Əлавя 10
TƏSDĠQ EDĠRƏM:
__________________________________
( NQÇĠ-nin rəisi)
___________________________________
(A.soyadı)
______________________
(tarix)
____________________________________________________________________
(obyektin adı)

cari yaxud seçmə əsaslı təmiri üzrə iĢlərin qiymət cədvəli

Ġnv.
№___________
Sıra Qiyməti
nömrəsi Qəbul edilmiĢ ĠĢlərin Ölçü Miqdarı
dəyərin adı vahidi Vahid Ümumi
əsaslandırılması
manat, manat,
qəpik qəpik
1 2 3 4 5 6 7

Smeta dəyərinin yekunundan sonra göstərilməlidir:

materialların geri qaytarılması _________man._______qəp.
IĢlərin təqvim qrafiki üzrə görülməsi haqqında qısa izahat vərəqəsi əlavə edilir
(seçmə əsaslı təmir üçün).
Tərtib edən:
A. Soyadı, vəzifəsi

88
Tərtib edilmə tarixi

89
 MS 1669347-13-2009
Ялавя 11

TƏSDĠQ EDĠRƏM:
__________________________________
( NQÇĠ-nin rəisi)
_________________________________
(A. Soyadı)
_____________________
(tarix)

Cari yaxud seçilmiĢ əsaslı təmir iĢlərinin yerinə

yetirilməsi qəbulu

AKTI

Biz, aĢağıda imza edənlər_________________________________

/NQÇĠ adı/

Qurğuların istismarı və təmiri Ģöbəsinin, xidmətinin nümayəndəsi ____________

__________________________________________________________________
(A. Soyadı)
Bir tərəfdən, iĢləri icra edən ___________________________________________
( təĢkilatın adı)
______________________nümayəndələri ________________________________
(A. Soyadı)
o biri tərəfdən, tərtib edirik həmin akti ondan ötəri ki,_______________________
__________________________________________________________________
(obyektin adı, inventar nömrəsi)
Təmir iĢlərini _______________________________________________________
(iĢlərin qiymət siyahısının nömrəsini,tərtib edilmə tarixini və kim
__________________________________________________________________
tərəfindən təsdiq edildiyini göstərməli)
qiymət siyhısına və həcm cədvəlinə müvafiq olaraq yerinə yetirilmiĢlər.

Yerinə yetirilən iĢlərin smeta dəyəri

____________________min manat.

Təhvil verdim: Qəbul etdim:

Tarix
“ ___” ________________ il

90
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 12

ĠB_______________________________

NQÇĠ ____________________________

MÜHAFĠZƏ ÖRTÜKLƏRĠNĠN VƏZĠYYƏTĠNĠN MONĠTORĠNQĠ

JURNALI

(Obyektin inventar kartı üzrə adı)

200... ci il – 200... ci il

Qurğunun istismarı və təmiri

Ģöbəsinin rəisi __________________
(A.Soyadı)

Ġstismar xidməti ustası ____________________

(A.Soyadı)

91
 Jurnalın doldurulma nümunəsi
Örtüyün Mühafizə örtüyünün yoxlanılmasının nəticələri Görüləcək tədbir
Yoxlam Obyektin xarakteristikası
a və yoxlanılan Ġstifadə Faktiki Örtükdə aĢkar edilmiĢ Örtüyün Örtüyün Örtüyün Örtüyün Təmir
tarixi, konstruksiya edilmiĢ istismar qцsurlar və örtüyün sıradan dağılmamıĢ zədələnməm dağılmıĢ sonrakı iĢlərinin
gün, ay elementinin mühafizə müddəti çıxma dərəcəsi, %-ля sahəsində iĢ sahəsin və salamat mümkün növü və
və il adı sxemi (qurğu elementlərinin metalın də onun sahələrində istismar onun
ümumi səthinə nəzərən) qalınlığı, mühafizə metalın müddəti, yerinə
mm olunan səthə vəziyyəti il yetirilmə
adgeziyası, müddəti
M Pa
25 №-li 1. Səthin 20%-ə dək səthdən örtüyün Örtüyün
ferma mexanikləĢdirilmiĢ qopub tökülməsi 0,3 4 M Pa dağılmamıĢ
alətlərlə təmizlənməsi hissələrində
2. YağsızlaĢdırılması korroziya
3. Ġnterqard -251-lə məhsullarının
1 qat astarlama mövcudluğu
4. Ġnterqard – 475 HS-lə hiss olun mur,
1 ara qat heç bir
5. Ġnterthane 990-la qabarmalar
1 son qat yoxdur.
Örtüyün
dağılmıĢ

МС 1669347-13-2009
Ялавя 12-цн давамы
92
1 2 3 5 6 7 8 9 10
hissəsində Cari ildə
metal 1,5-2,0 mühafiz
səthdə 1,5 ə
mm örtüyün
qalınlığınd ün
a bərpası
korroziya tələb
məhsulları olunur
təbəqəsi
əmələ
gəlmiĢdir.

МС 1669347-13-2009
Ялавя 12-цн давамы
93

93
 МС 1669347-13-2009
Əlavə 13

ĠB_______________________________

NQÇĠ ____________________________

HĠDROTEXNĠKĠ QURĞULARIN SUALTI HĠSSƏLƏRĠNĠN ELEKTROKĠMYƏVĠ MÜHAFĠZƏ

SƏVĠYYƏSĠNĠN MONĠTORĠNQĠ

JURNALI

( Obyektin inventar kartı üzrə adı )

200... ci il – 200... ci il

Qurğunun istismarı və təmiri

Ģöbəsinin rəisi __________________
A.Sa.A

Ġstismar xidməti ustası ____________________

A.Sa.A

94
 MS 1669347-13-2009
Əlavə 13 –ün davamı

Jurnalın doldurulma nümunəsi

A. Qısa qapanmıĢ QQAP-65 tipli qalvanik anodlar istifadə edilmiĢsə )

Yoxlama Yoxlanılan Tədqiq Hidrotexniki qurğunun Polad

tarixi: obyektin adı edilmiĢ müəyyən sahələrdə, mis-sulfat qurğunun
gün, ay və il anodun növü elektroduna nəzərən elektrod dəniz suyunda
potensialı, mənfi V korroziyadan
mühafizə
potensialı,
mənfi V

“28 May” NQÇĠ- 1 2 3 4 5

nin “GünəĢli” 0,85
2009-cu il yatağında istismar QQAP-65 0,85 0,90 0,85 0,9 0,85
olunan 9 saylı DDÖ

B. Asma binar anod (AMBA) və ya asma maqnezium əsaslı (PMM-60)

qalvanik anodlar istifadə edilmiĢsə:

Yoxlama Yoxlanılan Tədqiq Hidrotexniki qurğunun Polad qurğusunun,

tarixi: obyektin adı edilmiĢ müəyyən sahələrdə elektrod verdiyi cərəyan, A
gün, ay və il anodun potensialı,
növü mənfi V

“Neft DaĢları” 1 2 3 4 1 2 3 4
NQÇĠ-də ..... və
2009-cu il ...... Saylı AMBA 0,85 0,90 0,90 0,95 1,2 1,25 1,2 1,2
meydançalar
arası estakada

95
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 14

ĠB_______________________________

NQÇĠ ____________________________

Sualtı boru kəmərlərinin elektrokimyəvi

mühafizə sявиййясинин мониторинги ъурналы

200... ci il ─ 200... ci il

Elektrokimyəvi mühafizə
xidməti ustası __________________
A. S.
Elektrokimyəvi mühafizə sistemi mühafizə olunan obyektin adı
__________________

Hidrotexniki qurğuların
sualtı hissəsinin ümumi sahəsi __________________m2

Qalvanik anodun növü __________________

1 anodun mühafizə
edə bildiyi sahə ____________________m2

96
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 14-ин давамы

Jurnalın doldurulma nümunəsi

Yoxlama Yoxlanılan Tədqiq edilmiĢ Sualtı borukəməri trasının Polad

tarixi: obyektin adı anodun növü müəyyən sahələrində borunun qurğunun
gün, ay elektrod potensialı, mənfi V dəniz
və il suyunda
korroziyadan
n+1 n+1 və n+2 n+2 mühafizə
saylı saylı anodlar saylı potensialı,
anoda arasında anoda mənfi V
yaxın məsafənin yaxın
sahədə ortasında sahədə

«Bahar» - Alüminium əsaslı

“Neft DaĢları” bilərzikvari anod 0,95 0,87 0,95 0,85
2009-cu аrası yüksək
il təzyiqli qaz
kəməri
(Ø 506 mm)

97
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 15

TƏSDĠQ EDĠRƏM:
Azərbaycan Respublikası
Dövlət Neft ġirkətinin
Витсе-президенти

___________________ (A.Soyadı)

“____” ____________________il

__________________________________________________________________
(obyektin adı,inventar nömrəsi)
əsaslı təmir edilməsi üçün layihənin hazırlanmasına

TAPġIRIQ

1. SifariĢçi ___________________________________________________________
2. Layihənin iĢlənib hazırlanmasına əsas
____________________________________________________________________
3. Тикинтинин нювц ____________________________________________________
4. Тикинти району _____________________________________________________
5. Тикинтинин хцсуси шяраити (сейсмиклик Рихтер шкаласы цзря) __________________
6. Лайищярин мярщялялийи _______________________________________________
7. Qalıq balans dəyəri ________________________________ min manat.
8. BaĢ layihəчи _______________________________________________________
9. Podrat iĢ təĢkilatı ___________________________________________________
10. Layihənin тяркиби__________________________________________________
11. Layihəni _____________________________________________ razılaĢdırmaq
12. Layihələndirmə müddəti _____________________________________________
13. Təmir iĢlərinin aparılma müddəti ______________________________________
14. Лайищяляндирмянин хцсуси шяртляри_____________________________________
15. Təmir edildikdən sonra qurğunun tələb olan istismar müddəti ________________
_____________________________________________________________________

98
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 15-iн давамы

Əlavələr: 1. Obyektin əsaslı təmir edilməsinin texniki iqtisadi əsaslandırılması.

2. Qurğunun texniki vəziyyətini yoxlayan zaman, qurğunun bütövlükdə
və ya ayrı-ayrı elementlərində aĢkar edilmiĢ nöqsanların qeyd olunmaları ilə
tərtib edilmiĢ гцсур akt.
3. Obyektdə istifadə edilən kommunikasiyaların və istismarda olan quyuların
eskizi.
SifariĢ edən müəssənin rəhbəri ________________________________________
_________________________________________________________________
( vəzifəsi, A. Soyadı)

___________________________________
( imza , tarix)

RazılaĢdırılıb:

«Азнефт» ИБ-нин Баш директору

_______________________
(A.Soyadı)
“____” ________________ il

Layihə təĢkilatının rəhbəri

________________________
( vəzifəsi, A.Soyadı)
“____” ________________ il

Podrat iĢ təĢkilatının rəhbəri

________________________
( vəzifəsi, A.Soyadı)
“____” ________________ il

99
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 16

Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğuları obyektlərinin əsaslı təmirinin

layihələndirilməsinin davam etmə müddəti:
1. Dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğuları obyektlərinin əsaslı təmirinin
layihələndirilməsi üçün müəyyən edilmiĢ müddət “iĢçi layihə” mərhələsinə aiddir.
2. Layihələndirmənin davam etmə müddəti sifariĢçinin öz fəaliyyətinin
planlaĢdırılması və layihə təĢkilatının layihə-smeta sənədini iĢləyib hazırlanması üçün
bağlanacaq müqavilənin əsasını təĢkil edir.
3. Layihələndirmənin davam etmə müddəti sənədin iĢlənib hazırlanması qrafik üzrə
iĢlərin baĢlanması günündən layihə-smeta sənədinin sifariĢçiyə tam həcmdə təhvil
verildiyi günə qədər bütün dövrü əhatə edir.
4. Ġlkin rəqəmlərin toplanması üzrə iĢlər, layihələndirmə üçün tapĢırığın tərtib
edilməsi, ekspertiza üçün lazım olan vaxt və təsdiq etmə vaxtı layihələndirmənin davam
etmə müddətində nəzərə alınmır.
5. Layihələndirmənin davam etmə müddəti və o müddət layihələndirilən obyektin
xüsusiyyətlərindən asılı olaraq dəyiĢdirilə bilər (yenidən qəbul edilmiĢ birləĢdirmələrin,
konstruksiyaların tətbiq edilməsi və iĢlənib hazırlanmasının həcmi).
6. Sənəd hazırlandığı zaman mürəkkəbləĢmələr əmələ gələrsə, onda göstərilən
müddət sifariĢçi ilə razılaĢdırıldıqdan sonra artırıla bilər.

100
 МС 1669347-13-2009
Ялавя 16-нıн давамы

Layihələndirmənin
Obyektin adı və xüsusiyyətləri davam etmə
müddəti, ayla
1. Dənizdə nəqliyyatın hərəkət etdiyi estakadanın,
yolayırıcıları ilə birlikdə uzunluğu
200 m-ə qədər 4-6
200-400 m-ə qədər 5-7
400-600 m-ə qədər 6-7
600-1000 m-ə qədər 7-8
1000 m-dən yuxarı 8-10
2. Estakadayanı meydançalar
2000 m2-ə qədər 4-6
2000-3000 m2-ə qədər 5-7
3000-4000 m2-ə qədər 6-7
4000 m2-dən yuxarı 7-8

3. Azdərin dənizliözüllər
2000 m2-ə qədər 4-5
2000-3000 m2-ə qədər 4-6
3000-4000 m2-ə qədər 6-7
4000 m2-dən yuxarı 7-8
4. Dərin özüllər
60-100 m dərinlikdə 14
100-120 m dərinlikdə 20
120 m-dən yuxarı 24

101
 MS 1669347-13-2009
Əlavə 17

Müxtəlif növlü dəniz neftqazmədən hidrotexniki qurğuların əsaslı təmir

edilmələrinin ardıcıllığı.

Qurğu və onun hissələri Təmirin ardıcıllığı (il ilə)

1. Konstruksiyaları estakada növündən
ibarət olan qurğular
- Estakadanın və estakadayanı
platformaların döĢəməsi: Yoxlama sənədləri üzrə
a) taxta konstruksiyaları “---”
b) dəmir-beton tavalardan ibarət
olan
- Hava mühitində yerləĢən estakada
və estakadayanı platformaların
suüstü metal konstruksiya
elementləri (tirli və qəfəs elementləri
borulardan ibarət olan və iki tərəfə
açıq olan konstruksiyalı aĢırım “---”
tikintiləri, tir rigelləri boru kəməraltı
konstruksiyalar);
- Həmçinin qəfəs elementləri tinli
kəsik və iki tərəfə açıq
konstruksiyalardan ibarət olan aĢırım
tikintiləri;
- Elementləri dörd borudan ibarət
olan dayaqlar (svay, sualtı maili 15
dirəklər, suüstü boruya bənzər
rabitələr);
- Həmçinin, səthi sinklə örtülmüĢ
borular
- Yanalma dirəkləri.
25
2. Iri bloklu konstruksiyalardan ibarət Bax.nüm.1
olan qurğular.
- Estakadanın və estakadayanı
platformaların döĢəməsi:
a) taxta konstruksiyaları
b) dəmir-beton tavalardan ibarət
olan Yoxlama sənədləri üzrə
“---”

102
 MS 1669347-13-2009
Əlavə 17-iн давамы
1 2
- Dəniz stasionar platformaların döĢəməsi: “---”
a) taxta konstruksiyalı “---”
b) metal konstruksiyalı “---”
c) dəmir-beton tavalardan ibarət olan

- Hava mühitində yerləĢən estakada, “---”

estakadayanı platformaların və
dəniz stasionar platformaların
suüstü metal konstruksiya
elementləri (tirli və qəfəs
elementləri borulardan ibarət olan
iki tərəfi acıq konstruksiyalı
aĢırım tikintiləri, aralıq bölmələri,
modular və digərləri)
Həmçinin aralıq bölmələri və “---”
digər qəfəs elementləri tinli
kəsiklərdən ibarət olan
konstruksiyalar “---”
- Bərk konstruksiyalı məhəççər
çəpərləri
- Yanalma – minik meydançadarı
Bax.nüm.1
- Elementləri qara borulardan ibarət
olan dayaqlar (dayaq bloklarının 15
dirəkləri və qəfəs elementləri)
25
- Həmçinin səthi sinklə örtülmüĢ
borular.
3. Korroziyadan mühafizə:
3.1 Sualtı sahə:
a) asılan maqneziumlu Yoxlama sənədləri üzrə
protektorları ПММ-60;
b) ПАКМ-65 dayaq blokunun “---”
elementlərinə qaynaq edilmiĢ
alüminiumlu protektoru.

103
 MS 1669347-13-2009
Əlavə 17-iн давамы

1 2
3.2 Suüstü konstruksiyaları:
a) Polimer məhlulu ilə örtüklər;
3.3 Daima islanan sahə:
a) epoksidli qətran (smola) əsasında “---”
hazırlanmıĢ laklı boyaq örtükləri
MS 0136002-77-98 (rus dilində)
Qeyd: 1.Təmirin vacibliyi vəziyyətdən
asılı olaraq müəyyənləĢdirilir. 2.
Korroziyadan mühafizə iĢlərinin bütün
həcmdə yerinə yetirmə, seçmə və cari
təmirin aparılma müddəti tikintiyə
baĢladıqda göstərilir

104
 MS 1669347-13-2009
Əлавя 18
RazılaĢdırılıb: TƏSDĠQ EDĠRƏM:
____________________ Trest _________________NQÇĠ
(trestin adı) (idarənin adı)
müdiri___________________ rəisi______________
(A.Soyadı) (A.Soyadı)
______________________NQÇĠ üzrə “ ”______________ il
(idarənin adı)
Əsaslı təmiri tələb olunan obyektlər haqqında

M Ə LUMATLAR
Sıra Obyekt- Obyektin Layihə Layihələndirmə Metrəyə Tam O cümlədən TQĠ Smeta 20_____ Yerinə yetirmə
nöm- lərin adı inventar kim üçün verilən çevrilmiĢ smeta tikinti 01.01.20– dəyərin- ilə TQĠ müddəti
rəsi nömrəsi tərəfindən sifariĢin uzunluğu dəyəri quraĢdırma ilə dən planı baĢlan qurtar
və nə vaxt nömrəsi və min.man iĢləri üzrə yerinə qalıq min. ması ması
təsdiq layihənin min.man yetirilmiĢ- min. man.
edilib buraxılma tarixi dir. man.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

DNHQ istismarı və təmiri üzrə Ģöbənin,

xidmətin rəisi_____________________ (imza) (A.Soyadı)

BaĢ mühasib______________________ (imza) (A.Soyadı)

105

105
 MS 1669347-13-2009
Əлавя 19

Разылашдырылыб TƏSDĠQ EDĠRƏM:

«Нефтгазлайищя» трестинин мцдири «Azneft» Иstehsalat Биrliyinin
Баш директору
________________ _______________
(А.Сойады) (А.Сойады)
«_____»______________ ил
________________________________________NQÇĠ üzrə «____» ______________ il
(müəssisənin adı)
Əsaslı təmiri tələb olunan obyektlərin
S Ġ Y A H I S I
Sıra Obyektin və Obyektin Layihələndirmə üçün Obyektin Bütövlükdə O cümlədən 01.20– Smeta TQĠ 20- Yerinə yetirmə
nöm- götürə iĢ inventar verilən sifariĢin metrəyə smeta dəyəri tikinti ilə dəyəri ilə planı müddəti
rəsi təĢkilatının nömrəsi nömrəsi və layihənin çevrilmiĢ min.man. quraĢdırma TQĠ nin min. BaĢlan- qurtar
adı buraxılma tarixi uzunluğu iĢləri yerinə qalığı man. ması -ması
min.man. yetiril min.
miĢdir. man.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

RazılaĢdırılıb: Müəssisənin rəisi

_____________________
(A.Soyadı)
“ ____ ”__________________il
106

106
 MS 1669347-13-2009
Əлавя 20

Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üzrə

normativ sənədlərin siyahısı.

1. Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında Azərbaycan Respublikasının

qanunu.

2000-ci il №412 II Q 27 dekabr

2. “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikasının

Qanununun tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin
Fərmanı (№ 858, 21 fevral 2003-cü il)
3. “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikasının
Qanununun tətbiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2003-
cü il 21 fevral tarixli № 858 nömrəli fərmanının icrasını təmin etmək haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin sərəncamı (№ 30B, 28 fevral 2003-
cü il)
4. “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyi haqqında” Azərbaycan Respublikasının
qanununun tətbiq ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının Ġnzibati Xətalar
Məcəlləsinə əlavələr edilməsi Azərbaycan Respublikasının Qanunu (№ 556-IIQD, 9
dekabr 2003-cü il)
5. Təhlükə potensiallı obyektlərində istifadə olunan texniki qurğulara və avadanlıqlara
sertifikatın verilmə Qaydalarının təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası
Nazirlər Kabinetinin qərarı (№ 102, 8 iyul 2002-ci il)
6. “Dövlət energetika və su sistemi müəssisələrinin tərkibində fəaliyyət göstərən
hidrotexniki qurğuların, o cümlədən Xəzər dənizinin (gölünün Azərbaycan
Respublikasına mənsub olan bölməsinə yerləĢən dəniz qurğularının təhlükəsizliyini
təmin olunmasının xüsusiyyətlərini müəyyən edən Əsasnamənin təsdiq edilməsi
haqqında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin Qərarı (№103, II avqust
2003-cü il)
7. “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizliyinə dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsi
Qaydaları” nın tətbiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər
Kabinetinin qərarı (№150, 18 noyabr 2003-cü il)
8. Dövlət və yerli əhəmiyyətli hidrotexniki qurğuların siyahısının, mühafizə rejimi və
təhlükəsizliyi üzrə “Təsnifatı”nın, “Hidrotexniki qurğuların dövlət reestrinin tərtib
olunması və aparılması Qaydaları”nın və “Mühafizə zonalarına ölçüləri,
sərhədlərivə istifadə Qaydaları” nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan
Respublikasının Nazirlər Kabinetinin Qərarı (№ 109, 21 avqust 2003-cü il)
9. “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizlik bəyannaməsinin tərtib olunması Qaydaları və
forması”nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər
Kabinetinin Qərarı (№102, II avqust 2003-cü il)

107
 MS 1669347-13-2009
Ялавя 20-ин давамы

10. “Hidrotexniki qurğuların təhlükəsizlik bəyannaməsinin ekspertizasının layihə

mərhələsi də daxil olmaqla keçirilmə Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin qərarı (№102, 22 avqust 2003-cü
il)
11. “Dövlət və yerli əhəmiyyətli hidrotexniki qurğuların siyahısının mühafizə rejimi və
təhlükəsizliyi üzrə Təsnifatı”nın, Hidrotexniki qurğuların dövlət reestrinin tərtib
olunması və aparılması Qaydaları”nın və “Mühafizə zonalarının ölçüləri, sərhədləri
və istifadəsi Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının
Nazirlər Kabinetinin Qərarı (№109, 21 avqust 2003-cü il)
12. Texniki təhlükəsizlik ekspertizasının keçirilməsi Qaydaları”nın tətbiq edilməsi
haqqında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin qərarı (№87, 12 mart
2001-ci il)
13. Texniki təhlükə potensialı obyektlərinin dövlət reestrində qeydiyyatından keçirilməsi
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin Qərarı (№167, 25
oktyabr 2001-ci il)
14. Нормативные документы по безопасности, надзорной и разрешительной
деятельности в нефтяной и газовой промышленности. Выпуск 9.
15. Правила безопасности при разведке и разработке нефтяных и газовых
месторождений на континентальном шельфе. ПБ 08-623-03.Москва –
Государственное унитарное предприятие – «Научно- технический центр по
безопасности в промышленности Госгортехнадзора России». 2003 г
16. Техника безопасности при производстве морских геологоразведочных и
нефтегазодобычных работ. Рига. 1987 г.
17. Neftqazçıxarma sənayesində təhlükəsizlik qaydaları. Bakı – 2005-ci il.
18. Стандарт предприятия. Нормы оснащения морских стационарных платформ
на Каспийском море спасательными, сигнальными средствами и средствами
связи МS 0136002-122-2001.
19. Xəzər dənizində stasionar platformaların texniki norma tələblərinə uyğun olaraq
xilas edən, xəbərdarlıq edən və rabitə əlaqələri vasitəsilə təchiz edilməsi.
20. Dəniz stasionar platformalarının abadlaĢdırılmasında təhlükəsizlik vasitələri.
Təsnifat. MS 0136002-133-2002.
21. Руководство по борьбе за живучесть морских стационарных платформ и
плавучесть буровых установок. РД 39-4700803-5-89. Баку. 1990 г.
22. Dənizdə insan həyatının qorunub saxlanması üzrə rəhbərlik. Bakı. 2003 il. 262 səh.
Hissə II. Dəniz neftqazmədən qurğularının davamlılığı və dənizdə insanların sağ
qalması uğrunda mübarizə üzrə tədbirlərin təĢkilinin əsasları.

108
 MS 1669347-13-2009
Ялавя 20-ин давамы

Səh.18-24. Müəllif R.N. Qarayev

23.Караев Р.Н. Наставление по борьбе за живучесть МСП.
СП Вьетнпетро СРВ 1994 .
24.Karayev R.N. Dənizdə sağqalma. Bakı. 2002 il.
25.Руководство по борьбе за живучесть морских стационарных платформ и
плавучих буровых установок. РД 39-4700803-5-89. Баку. 1990г, АЗНИТИ . 99 стр.
26. «Правила безопасности при разведке и разработке нефтяных и газовых
месторождений на континентальном шельфе СССР». Москва, «Недра», 1990 г.

109
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21

Дювлят рейестириндя «ТЯСДИГ ЕДИРЯМ»

гейдиййат №_______

ТЯЩЛЦКЯСИЗЛИК БЯЙЯННАМЯСИ

щидротехники гурьунун ады

Бакы шящяри Мцяссисянин ряиси

Мцяссисянин ады ____________А.Сойады

110
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы
1. Шярщ *

…. Сайлы мейданча дянизнефтгазмядян щидротехники гурьуларына аиддир.

Мейданчанын истисмары заманы ясас тящлцкя мянбяйи йаньын, гасырьалы щаваларда эцжлц
дальаларын тясириндян вя ири тоннаълы эямилярин мейданча иля тоггушмасы нятижясиндя баш
вермяси ещтимал едилян даьылмалардыр.

Бяйяннамя ашаьыдакы бюлмялярдян ибарятдир:

1. Бяйяннамяни ишляйиб щазырлайанларын сийащысы – идарянин ады, цнваны, телефон
вя факс нюмряляри, ижрачынын ады вя сойады, вязифяси.
2. Мцндярижат – бцтцн щиссялярин адлары вя сящифяси.
3. Щидротехники гурьу щаггында цмуми мялуматлар – гурьунун мцлкиййятчиси
вя истисмарчысы щаггында мялуматлар, гурьунун тящлцкясизлийинин вя
етибарлыьынын тямин едилмяси вя с. щаггында мялуматлар.
4. Ижтимаййятин мялуматландырылмасы – нязарят органларынын вя башга аидиййаты
тяшкилатларын баш веря биляжяк вя йа баш вермиш гяза щаггында
мялуматландырма гайдасы.
5. Хцлася – щидротехники гурьунун тящлцкясизлик сявиййясинин
гиймятляндирилмяси, ряйляр, тяклифляр.

111
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

* 2. Бяйяннамяни щазырлайанларын сийащысы *

2.1 – Тяшкилатын ады

2.2 – Цнваны
2.3 – Телефону
2.4 – Факс
2.5 -
Ижра едянлярин С.А.А. Вязифяси

112
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

* Мцндярижат *
Сящ.

1. Шярщ 2
2. Бяйяннамяни щазырлайанларын сийащысы 3
3. Щидротехники гурьу щаггында цмуми мялуматлар 5
4. Щидротехники гурьу тящлцкясизлийинин тящлили 9
5. Нятижяляр 11
6. Щидротехники гурьунун гяза вязиййятинин локаллашдырылмасына вя
ляьвиня щазыр олмасы 11
7. Ижтимаййятин мялуматландырылмасы 12
8. Нятижя 12
9. Ялавя … мейданчанын схеми 13

113
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

* Щидротехники гурьу щаггында цмуми мялумат *

3.1. Гурьу щаггында мялумат

Щидротехники гурьу … илдя «Дянизнефтгазлайищя» ДЕТЛИ лайищяси ясасында …
ядяд истисмар гуйусунун газылмасы цчцн тикилмиш вя ….-жи илдя даща … ядяд истисмар
гуйусу газылмасы цчцн эенишляндирилмишдир. Щидротехники гурьу ………. йатаьында
йерляшир, дянизин дяринлийи - … метрдир. Гурьу юлчцсц ….. метр олан … ядяд дайаг
блокундан вя юлчцсц … метр олан фермалардан тикилмишдир.
….-жи иллярдя гурьунун юмрцнц узатмаг цчцн онун ясаслы тямир ишляри
эюрцлмцшдцр. Истисмар мцддяти …….-жу илдя баша чатыр.

3.2. Щидротехники гурьуну истисмар едян идаря щаггында мялумат

……… вя Газчыхарма Идаряси ачыг дяниздя – …………… йерляшир. Ясас фяалиййят
сащяси нефт вя газ щасилаты иля мяшьул олмагдыр.

3.3. Щидротехники гурьунунун мцлкиййятчисинин Ады

- Азярбайжан Йанажаг вя Енерэетика Назирлийи
- Азярбайжан Республикасы Дювлят Нефт Ширкяти
- «Азнефт» Истещсалат Бирлийи

3.4. Идаря рящбяринин а.а.с.

3.5. Мцлкиййятчинин там почт цнваны, телефону, факсы, банк реквизитляри

3.6. Щидротехники гурьунун лайищясини йериня йетирян тяшкилатын ады

3.7. Щидротехники гурьунун тикинтисини йериня йетирян идарянин ады

114
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

3.8. Щидротехники гурьунун истисмара верилмя тарихи

3.9. Щидротехники гурьунун вя онун йерляшдийи йерин планы

- Схем ялавя олунур.

3.10. Щидротехники гурьунун ады вя тяйинаты

3.11. Щидротехники гурьунун юлчцляри

3.12. Щидротехники гурьунун йерляшдийи йерин топографик эюстярижиляри вя тябии-иглим шяраити

щаггында гыса мялумат
- Дянизин дяринлийи - …. метр.
- Дянизин дибинин релйефи - ……
- Дальанын орта щцндцрлцйц - ……
- Дальанын узунлуьу - ………….
- Кцляйин ясас истигамяти - ……….
- Кцляйин 100 илдя бир дяфя мцмкцн олан мах. сцряти - ……

3.13. Щидротехники гурьу йерляшян районун мцщяндис-эеолоъы вя сейсмик дяряжяси

щаггында гыса мялумат
- Сейсмик …….
- Мцщяндис-эеолоъы эюстярижиляр:
- ………… - гум вя балыггулаьы
- ………… эил, ачыжылыг ямсалы 0,18, мячамялик ямсалы …
- ………… сары эил, мясамялик ямсалы – …..
дахили сцртцнмя бужаьы - ….
хцсуси илишкянлик – …..

115
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

3.14. Щидротехники гурьунун максимал йцкэютцрмя вя саир йабилиййяти

- Кюрпц щисся –
- Технолоъы щиссядян азад сащя -

3.15. Щидротехники гурьунун характеристикасы

- Мейданчада гуйуларын сайы - …
- Планда юлчцляри - …..
- Блокларын сайы - …..
- Аралыг сексийаларын сайы - ….
- Мейданчанын дюшямясинин дянизин сакит сявиййясиндя щцндцрлцйц

3.16. Тящлцкяли зоналарын сайы вя сярщядляри

3.17. Гяза щадисяси баш вердийи заман тюрямя факторларын тясири алтындакы зонайа эяля
биляжяк обйект вя тяшкилатларын ишчи щейятинин сайы щаггында мялумат
Гяза заманы ишчилярин максимал сайы

3.18. Гяза щадисяси баш вердийи заман тюрямя факторларын тясири алтындакы зонайа битишик
сащядя ящалинин йерляшдирилмяси щаггында мялумат

3.19. Гяза факторларын тясири алтында ола билян зонайа адамларын топладыты йерлярин
мювжудлуьу. Адамларын мцмкцн сайы, онларын щямин йердя олма вахты

3.20. Щидротехники гурьунун су няглиййаты иля ялагяляри

116
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

3.21. Щидротехники гурьунун узунмцддятли вя етибарлы истисмарынын вя тящлцкясизлийинин

тямин едилмяси цзря цмуми тядбирляр
Щидротехники гурьунун етибарлы истисмарыны вя тящлцкясизлийинин тямин едилмяси
дедикдя мейданчанын дайаныглыьынын тямин едилмяси, партлайышларын, йаньынларын, ачыг
фонтанын гаршысынын алынмасы цчцн ишчи щейятин, лазыми аваданлыгларын вя гурьуларын
даими щазыр вязиййятдя олмасы баша дцшцлцр:
3.21.1. Щидротехники гурьунун хиласетмя васитяляри иля тямин едилмяси щаггында
мялумат.
3.21.2. Норматив сянядляря уйьун олараг гасырьа заманы ишчи щейятин тез
тяхлиййясини тямин етмяк цчцн дцшцб-чыхма мейданчалары иля тямин едилмясинин тяшкили
щаггында мялумат.
3.21.3. Щидротехники гурьулар нормативя уйьун олараг торпаглама вя илдрымдан
мцщавизя системи щаггында мялумат.
3.21.4. Щидротехники гурьунун илкин йаньын сюндцрмя васитяляри вя мцвафиг
техники су хятти иля тямин едилмяси щаггында мялумат.

3.22. Щидротехники гурьунун параметрляринин тящлцкясизлик бяйяннамясинин щазырландыьы

анда онун лайищясиня уйьунлуьу щаггында мялумат

3.23. Щидротехники гурьунун ясас параметрляри илкин параметрляря уйьунлуьу

3.24. Щидротехники гурьунун узунюмцрлцлцйцнцн, етибарлылыьынын вя тящлцкясизлийинин

йцксялдилмяси цзря тяшкилаты-техники тядбирлярин мювжцдлуьу вя йериня йетирилмяси щаггында
мялумат

117
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

3.25. Щидротехники гурьунун лайищяляндирилмяси, тикинтиси вя истисмары иля ялагядар

гцввядя олан лисензийаларын сийащысы:
-
-

3.26. Щидротехники гурьунун истисмар етибарлылыьына вя тящлцкясизйиня нязарят едян

техники нязарят схеминин характеристика вя щидротехники мцтяхяссисляря
комплектляшдирилмясинин вязиййяти

3.27. Мейданчанын техники вязиййятиня нязарят етмяк цчцн юлчц жищазлары иля тяжщизаты
щаггында мялумат

3.28. Щидротехники гурьунун техники вязиййятиня нязарят едян сащя ишлярин тяляб олунан
регламентя уйьун апарылмасынын, хцсуси норматив сянядляриля, методики тювсиййялярля,
тялиматларла комплектляшдирилмяси щаггында мялумат

3.29. Щидротехники гурьунун техники сянядляри (лайищя, ижра сянядляри, техники паспорт,
актлар, техники бахыш вя мцшащидя мялуматлары) олмасы вя сахланмасы щаггында мялумат

* 4. Щидротехники гурьунун тящлцкясизлийинин тящлили *

4.1. Щидротехники гурьунун етибарлылыьын вя тящлцкясизлийинин техники эюстярижиляри

щаггында мялумат
- Истисмар мцддяти - …
- Дюшямянин дянизин сакит сявиййясиндян щцндцрлцйц - ….
- Мейданчайа дцшян йцк - …..
- Кюрпц щиссясиндя -….

118
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

- Сяпялянян матер. йыьылдыьы сащя - …

- Технолоъы щиссядян азад сащя - …
- Йцклямя-бошалтма ишляри кцляйин сцряти 8 м/сан.-дян чох олдугда ижазя верилмир.
- Машын вя механизмлярин мейданчада йерляшмяси, щярякяти «Хязяр дянизиндя
нефтгазмядян щидротехники гурьуларын истисмары» стандартына уйьун олмалыдыр.

4.2. Щидротехники гурьуларын найищяляринин диагностика едилмяси щаггында мялумат

- Свайларын диварларынын галынлыьы
- Фермаларын, аралыг сексийаларын вя бирляшдирижи миллярин юлчцляри вя онларда
деформасийа вя с.

4.3. Щидротехники гурьунун техники вязиййятинин эюстярижиляринин мцмкцн щяддляринин вя

онларын техники вязиййятинин гиймятляндирилмяси
- Щидротехники гурьунун ясаслы тямири щаггында дювлят гябул комиссийасынын актларынын
олмасы.

4.4. Щидротехники гурьунун етибарлыьыны вя тящлцкясизлийини тямин едян йериня йетирилмиш

ишляр щаггында мялумат

4.5. Щидротехники гурьунун истисмарынын етибарлылыьынын вя тящлцкясизлийинин

гиймятляндирилмяси, лайищи институтунун тядгигатлары вя ряйи

4.6 Щидротехники гурьунун тящлцкясиз истисмары мониторингинин апарылмасы щаггында

мялумат (мониторинги щансы мцяссися апарыб, нятижяляри).

4.7. Щидротехники гурьунун гяза рискинин вя мцмкцн ола биляжяк фювгяладя щалларын
йаранмасы сябябляри щаггында мялумат

119
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

4.8. Щидротехники гурьунун гяза рискинин гиймятляндирилмяси цчцн мялуматлар (суалты

бору хяттляринин, кабеллярин вя техники вязиййятляри) НГИШ-дя сахланылыр

4.9. Щидротехники гурьунун гязайа уьрамасы щаггында мялуматлар

4.10. Щидротехники гурьуда гязанын баш вермяси вя ещтималы нязяря алынмагла

щазырланмыш тядбирляр комплекси щаггында мялуматлар

4.11. Щидротехники гурьуда йериня йетирилмиш ишляр щаггында гыса мялумат

* 5. Нятижяляр *

5.1. Щидротехники гурьуда тящлцкя вя рискин азалдылмасы цчцн, о жцмлядян чиркляндирижи

ахынын йайылмасынын гаршысынын алынмасы цчцн щазырланмыш тядбирлярин сийащысы

6. Щидротехники гурьунун гяза вязиййятинин локаллашдырылмасына вя ляьвиня

щазыр олмасынын тямин олунмасы

6.1. Щидротехники гурьу, стасионар платформа дяниздя олдуьу щалда онун сащясинин
мящдуд олмасыны нязяря алараг гяза фязиййятинин гаршысынын алынмасы цчцн лазым олан
материал вя механизмляр лазым олан материаллар щарадан алынажагдыр

6.2. Щидротехники гурьунун гяза заманы суалты ишлярин эютцрцлмяси цчцн дальыж идаряси
(ХДД вя ГХИИ) иля мцгавилянин олмасы щаггында мялумат.

120
 MS 1669347-13-09
Ялавя 21-iн давамы

6.3. Гяза вязиййятинин арадан галдырылмасы вя гаршысынын алынмасы цчцн техники гярарлар вя
лазым олан мадди-техники васитялярин олмасы

6.4. Мейданчада вя НГЧИ-дя гяза щалларында истисмарчы щейятин оператив фяалиййят планы
щаггында

6.5. Мейданчада гяза вязиййяти йарандыгда ишчилярин чыхарылмасы цчцн тяхлиййя планы
олмасы.

6.6. Мейданчанын параметри бойу щяр 20 метрядян бир хилас едижи даирялярин гойулмасы..

6.7. Мейданчада горхулу зядялянмялярин вя гязаларын гаршысынын алынмасы цчцн дяниздя

йерляшян идарялярин мадди-техники васитяляриндян истифадя едилмяси щаггында разылашманын
олмасы.

6.8. Щидротехники гурьунун локал вя тящлцкяли зядялянмяляринин вя гязаларын арадан

галдырылмасы цчцн НГЧИ-нин там щазырлыьы олмасы

* 7. Ижтимаиййятин мялуматландырылмасы *

7.1 Щидротехники гурьунун техники вязиййяти щаггында мялумат нефтгазчыхарма

идарясиндя йерляшян бцтцн идаря вя тяшкилатларын рящбярляринин, ишчиляринин нязяриня
чатдырылыр (ямр)
* 8. Нятижя *

8.1. Мейданча истисмар цчцн там йарарлы олмасы щаггында.

121
 МС 1669347-13-2009

МЦНДЯРИЖАТ
Сящ.
1. Цмуми мцддяалар ………………………………………………………….. 4
2. Дяниз нефтгазмядян гурьуларында планлы-хябярдарлыг тямири системинин
тятбиги цзря тяшкилаты-техники тядбирляр вя ясаснамя ……….……………… 7
3. Гурьуларын истисмара йарарлы вязиййятдя сахланылмасына нязарят………….. 12
4. Естакада вя естакадайаны мейданчаларын истисмарынын техники шяртляри …… 24
4.1 Естакада вя естакадайаны мейданчаларын истисмар реъими…………………. 24
4.2 Естакада вя естакадайаны мейданчаларын мцхтялиф дюврлярдя истисмарынын
мцщяндис-техники тяминаты…………………………………………………… 27
4.3 Мцхтялиф тяйинатлы естакадаларын вя естакадайаны мейданчаларын истисмарына
олан тялябляр…………………………………………………………………… 30
5. Стасионар платформаларын истисмарынын техники шяртляри………………………. 36
5.1. Sтасионар платформанын истисмар гайдалары………………………………….. 36
5.2. Stasionar platformaların müxtəlif dövrlərdə istismarının mühəndis texniki
təminatı…………………………………………………………………………. 39
5.3. Müxtəlif təyinatlı dəniz stasionar platformaların istismarına olan tələblər……. 42
6. Суалты бору кямярляринин истисмарынын техники шяртляри……………………….. 44
6.1 Суалты бору кямярляринин зядялянмяси...........................................…………. 44
6.2 Суалты бору кямярляриня бахылмасы вя йохланылмасы…………………………. 44
6.3 Суалты бору кямярляринин истисмары……………………………………………. 45
7. Лиман щидротехники гурьуларынын (йаналма кюрпцляринин) техники истисмары,
тямири…………………… ……………………………………………………… 47
8. Дяниз нефтгазмядян гурьуларынын тямири……………………………………. 48
8.1 Ümumi hissə……………………………………………………………………. 48
8.2 Cari təmir iĢlərinin təĢkili və maliyyələĢdirilməsi……………………………… 51
8.3 Əsaslı təmir iĢlərinin təĢkili və maliyyələĢdirilməsi……………………………. 52
8.4 Təmir iĢləri qurtarmıĢ obyektlərin istismara qəbulu qaydası……………………. 56

122
 9. Щидротехники гурьуларын коррозийайа уьрама вязиййятиня нязарят ………… 59
10. Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьуларын ясаслы тямир едилмяси цчцн
лайищя-смета сянядинин тяртиб вя тясдиг едилмя гайдалары…………………. 62
10.1 Layihə-smeta sənədinə olan tələblər………………………………………….. 62
10.2 Layihə-smeta sənədinin razılaĢdırılması və təsdiq edilməsi………………….. 66
11. Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьуларынын паспортлашдырылмасы………...67
12. Планлы – хябярдарлыг тямир тядбирляринин планлашдырылмасы……………….. ….. 68
13. Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлик бяйаннамысинин тяртиби, тясдиги,нязарят
органларына тягдим едилмяси вя сахланылмасы гайдалары………………………70

Ялавя 1. Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьусунун (ДНЩГ) ейни заманда ики

тяшкилат тяряфиндян истисмар едилмяси шяртляри цзря мцгавиля….……………74
Ялавя 2. Гурьунун истисмары цчцн техники ъурнал…………………………………....76
Ялавя 3. Гурьуларын истисмары вя тямири шюбясинин хидмяти тягдиматы…………........77
Ялавя 4. Дяниз нефтгазмядян обйектинин паспорту………………………………….78
Ялавя 5. Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьуларын дальыж йохланмаларын
апарылмасы цзря тяклифляр……………………………………………………...79
Ялавя 6. Дяниз щидротехники нефтгазмядян гурьусуна жари вя вахташыры бахыш
ъурналы.………………………………………………………………………..84
Ялавя 7. Гурьу елементляринин диварлары галынлыьынын юлчцлмясинин гейдиййаты
ъурналы…………………………………………………………………………85
Ялавя 8. Естакада типли гурьу елементляринин тядгиги вя нюмрялянмясинин нцмуняви
схеми …………………………………………………………………………..86
Ялавя 9. Ири блоклу консруксийалардан ибарят гурьу елементляринин тядгиги вя
нюмрялянмясинин нцмуняви схеми…………………………………….........87
Ялавя 10. Жари, йахуд сечмя ясаслы тямири цзря ишлярин гиймят жядвяли…………..….....89
Ялавя 11. Жари, йахуд сечилмиш ясаслы тямир ишляринин йериня йетирилмяси гябулу
акты……………………………………………………………………………..90
Ялавя 12. Мцщафизя юртцкляринин вязиййятинин мониторинги ъурналы………………......91

123
Ялавя 13. Щидротехники гурьуларын суалты щиссяляринин електрокимйяви мцщафизя
сявиййясинин мониторинги ъурналы…………………………………………...94
Ялавя 14. Суалты бору кямярляринин електрокимйяви мцщафизя сявиййясинин мониторинги
ъурналы………………………………………………………………………..96
Ялавя 15. Ясаслы тямир едилмяси цчцн лайищянин щазырланмасына тапшырыг…………….98
Ялавя 16. Дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьулары обйектляринин ясаслы тямиринин
лайищяляндирилмясинин давам етмя мцддяти……………………………….100
Ялавя 17. Мцхтялиф нювлц дяниз нефтгазмядян щидротехники гурьуларын ясаслы тямир
едилмяляринин ардыжылыьы……………………………………………………..102
Ялавя 18. Ясаслы тямири тяляб олунан обйектляр щаггында мялуматлар………………105
Ялавя 19. Ясаслы тямири тяляб олунан обйектлярин сийащысы……………………………106
Ялавя 20. Щидротехники гурьуларын тящлцкясизлийинин тямин едилмяси цзря норматив
сянядлярин сийащысы...................................................................................107
Ялавя 21. Тянлцкясизлик бяйаннамяси…………………………………………………110

124