‫سالَ ُم َعلَ ْي ُكم َو َر ْح َمةُ هللاِ َوبَ َر َكاتُه‬

َّ ‫ال‬

٩ ‫هللَا ُ اَ ْكبَ ُر‬

‫هّٰلِل‬
ِ َ‫ان هللاِ بُ ْك َرةً َوا‬
ً‫ص ْيال‬ ُ ‫هللَا ُ اَكبَ ُر َكبِ ْي ًرا َوا ْل َح ْم ُد ِ َكثِ ْي ًرا َو‬
َ ‫س ْب َح‬
‫هّٰلِل‬ ‫هّٰلِل‬
‫ي‬ْ ‫الصيَا َم َو َختَّ َمهُ بِيَ ْو ِم ا ْل ِع ْي ِد الَّ ِذ‬
ِّ ‫اَ ْل َح ْم ُد ِ الَّ ِذي َكت ََب َعلَى َع ْب ِد ِه‬- ‫اَ ْل َح ْم ُد‬
ُ ِ‫ش ِر ْيكَ لَهُ َخال‬
‫ق‬ َ َ‫ش َه ُداَنْ الَاِ ٰلهَ اِالّهللاُ َوح َدهُ ال‬ ْ َ‫ َوا‬-‫سالَ ِم‬ َ ‫ه َُو اَ ْعظَ ُم‬
ْ ِ ‫ش َعا ِئ ِر ااْل‬
‫ ال ٰلّ ُه َّم‬-‫سالَ ِم‬ ْ ِ ‫س ْولُهُ ا ْل َها ِدى اِلَى َدا ِرااْل‬ ُ ‫ش َه ُد اَنَّ ُم َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َر‬ْ َ‫ َوا‬-‫ااْل َنَ ِام‬
ْ‫ص ْحبِ ِه َو َمن‬ َ ‫و َعلَى ٰالِ ِه َو‬- َ ‫ح ااْل ُ َم ِم‬ َ ‫سيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َم‬
ِ ِ‫صاب‬ َ ‫سلِّ ْم َعلَى‬ َ ‫ص ِّل َو‬
َ
‫ص ْي ُك ْم بِتَ ْق َوى هللاِ َوطَا َعتِ ِه لَ َعلَّ ُك ْم‬
ِ ‫ اُ ْو‬-‫ان اِلَى يَ ْو ِم ا ْلقِيَ ِام‬
ٍ ‫س‬ َ ‫تَبِ َع ُه ْم بِاِ ْح‬
‫ص ٰلّى‬ ْ ‫ قَا َل هللاُ تَ َعالَى قَ ْد اَ ْفلَ َح َمنْ تَ َز َّكى َو َذ َك َرا‬N.‫تُ ْفلِ ُح ْو َن‬
َ َ‫س َم َربِّ ِه ف‬
Ti kawit panon poe surup kamari, takbir, tahmid, tahlil, reang diembaraken. Kedal
lisan takbir, tahlil, tur tahmid, tetep nyerep kana rasa sumarambah geueuman
mawa katineung kana manah, rumasa hirup jalma taya tangan pangawasa, anging
Allah SWT Nu kawasa ngatur sadaya makhlukna. Pantes urang syukur ka
anjeunna. Anu apal kana kautamaan sasih Ramadhan bakal ngumbar katineung
sabab dina Ramadan pisan pinuh barokah, magfiroh tur pembebasan tina naraka
dugi ka saur kanjeng Nabi “ Lamun umat kami nyaho kana kautamaan nana
ramadan, tangtu bakal ngarep-ngarep kabeh bulan dina Ramadan sadayana”.

Malah danget ieu raray pada marahmay lantaran patepang sareng kadang warga
anu anggang. Merbayaksa ngebrak sila jeung keluarga, papanggih jeung kadang
wargi nu tebih, sono paamprok jeung sobat medok, silih hampura jeung tatangga,
nyucruk turunan luluhur. Pancakaki nambih silaturahmi, silih tempas nembrakeun
luang. Bungah seuri suksesna puasa ditutup diwedelan ku zakatul fitri.

َ ُ‫سلَّ ْم َز َكاةَا ْلفِ ْط ِرط‬

َّ ‫هرةًلِل‬
‫صاِئ ِم‬ َ ‫صلَّى هللاُ َعلَ ْي ِه َو‬ َ ِ‫س ْو ُل هللا‬ُ ‫ض َر‬ َ ‫فَ َر‬
َ ‫ث َوطَ ْع َمةًلِ ْل َم‬
‫سا ِك ْي ِن‬ ِ َ‫ِم َن الَّل ْغ ِو َوال َّرف‬
“Rosululloh saw tos mardukeun zakat fitrah pikeun ngabersihan jalma nu puasa
tina talingeh omongan anu jarorang tur tuangeun fakir miskin.”

Allahu akbar, Allahu akbar, Allahu akbar

Hadirin rohimakuulloh,

Puasa romdon perlu kuurang dijadikeun: tarbiyah, tadribah, tarqiyyah, jeung

taqiyyah.

1. Tarbiyah ( Pendidikan )
Jelema anu serba kakurangan bakal ngarasa bungah dina waktu buka puasa
jeung lebaran, dibandingkeun jeung jelema sagala nyampak bari teu aya
pauduran pikeun niggalkeun puasa tapi teu namatkeun puasa.
Kantenan di akherat, jalma anu ditarima puasana dijangjikeun ku gusti
Alla ta’ala, bakal bungah papendak sareng anjeun-Na.

َ َ‫َان فَ ْر َحةً ِع ْن َد اِ ْفطَ ِر ِه َوف‬

‫رحةً ِع ْن َدلِقَا ِء َربِّ ِه‬ ِ ‫صاِئ ِم فَ ْر َحت‬
َّ ‫لِل‬
“pikeun jalma anu puasa, aya dua kabungah, hiji bungah nalika buka
puasa, dua bungah ditepangkeun sareng Allah SWT.”
Ternyata didieu ngadidik urang, yen kabungah the teu diukur ku kakayaan,
atawa tinggi jabatan, tapi nepi kamana menang perghargaan ti Gusti Allah
tina hasil jerih payahna.

)٣٩(‫) فَاِنَّ ا ْل َج ِح ْي َم ِه َي ال َمْأ َوى‬٣٨(‫) َو ٰاثَ َرا ْل َح ٰيوةَال ُّد ْنيَا‬٣٧(‫فَا َ َّما َمنْ طَ َغى‬
“(37)Sing saha anu doraka tur ngaliwatan wates Wangen.
(38)Ngutamakeun kahirupan dunya.(39)Saestuna jahanam
pangbalikanana”.

َّ‫) فَاِن‬٤٠(‫س َع ِن ا ْل َه َوى‬

َ ‫اف َمقَا َم َربِّ ِه َونَ َهى النَّ ْف‬
َ ‫َواَ َّما َمنْ َخ‬
)٤١(‫ا ْل َجنَّةَ ِه َي ا ْل َمْأ ٰوى‬
“ jeung sing saha jalma anu sieun ku kauulyaan pangeranana sarta nahan
hawa nafsuna, nya surga pitempateun nana (40)”.
2. Tadribah (Latihan)
 Dina saum aya unsur nahan; nahan lapar, nahan haus, nahan syahwat,
nahan tina ningali anu haram, nahan tina ngadenge anu haram, nahan tina
ngomongkeun anu haram.
Dina saum oge aya unsur maksakeun; tunduh kudu hudang janari, ulah
ngarugikeun batur, ulah nyilakakeun batur, diri sorangan oge keluarga tina
bebendu Allah SWT.
Ternyata pikeun ngudag kahadean teh, urang kudu boga etos kerja keras,
supaya mencapai kesuksesan dunia akherat. Sakumaha urang sok ngadu’a.

َ ‫سنَه َوفِى ااْل ٰ ِخ َر ِة َح‬

َ ‫سنَةً َوقِنَا َع َذ‬
‫اب النَّار‬ َ َ‫َربَّنَ ٰااتِنَافِى ال ُّد ْني‬
َ ‫اح‬
“Nun Gusti paparin abdi sadaya kasaean di dunya sareng di akherat,
sareng raksa abdi tina siksa naraka”
3. Tarqiyyah (peningkatan)
Allah SWT tos ngajangjikeun yen jelema bakal diluhurkeun darajatna, hiji
ku kaiman nana; dua ku elmuna. Sakumaha dawuhan anjeunna :

ْ ُ‫يَرْ فَ ِع هللاُ الَّ ِذي َْن ٰا َمنُ ْوا ِم ْن ُك ْم َوالَّ ِذي َْن اُ ْوت‬
‫وال ِع ْل َم َد َر َجات‬
“ Gusti Allah bakal ngangkat darajat jalma anu iman diantara aranjeun,
jeung jalma anu berelmu sababaraha darajat.”
Kaimanan jadi motivasi pikeun kerja kerasna jalma mu’min sarta sadar
yen anu mutuskeun hasil jeung hente namah Allah SWT. Contona jalma
anu berobat ka dokter , aya anu can cageur sabab can dikersakeun ku Gusti
Allah. Lamun Gusti Allah ngersakeun tangtu bakal cageur. Urang mah
ngan sakadar ikhtiar.
Ku kituna kaimanan teh hiji kekuatan anu supaya teu putus harepan. Dina
puasa, kaimanan teh estu kaalaman pisan ku ayana urang diuji salila
sabulan campleung.
Dina puasa oge ningkatkeun elmu sabab mimi puasa dimimitian ku rukyat
jeung hilal, anu aya patula patalina jeung elmu antariksa, astronomi (elmu
perbintangan), elmu falak jeung sajabana.
4. Taqiyyah (kataqwaan)
Ku ayeuna urang tamat saum ula nepika poho kana tembah wadim.
Lebaran ulah dijadikeun sarana ngumbar napsu ngumbar amarah, malah
sakapeung mah kawas anu balas dendam. Barang dahar tanpa aturan, orat
diumbar, solat lohor bongkor, solat asar kaliwat. Padahal saur sayyidina
umar, “Lautan dosa asalna ngumbar awa nafsu, lautan nafsu asalna
ngagugu syahwat; maot lautan umur, kubur lautan kahanjakalan”
Sing emut setan hayang ngagagalkeun saum urang, ngajak nginum-
nginuman keras, ngajak papaseaan, ngajak ngalalaikeun solat 5 waktu.
Salajengna manga urang neneda ka Gusti Allah supados ibadah urang
ditampi , oge urang silih hampura.:
1) Pohokeun kahadean urang ka batur
2) Pohokeun kagorengan batur ka urang
3) Ingetkeun kahadean batur ka urang

Mangga urang patarema panangan sareng mahromna, silih hapunten margi

salami urang patarema panangan aya malaikat anu ngadu’akeun.

“ Ya Robbi, abi dongkap ka Gusti bari lamokot ku dosa. Mugi Gusti

ngahapunten kana kalepatan abdi, boh anu dihaja, atanapi teu kahaja,
ageung oge alit. Oge hapunten Gusti, dosa-dosa pun biang pun bapa
sareng wargi-wargi abdi, anu parantos mayunan abdi sadaya di alam
barzah. Tangtos anjeunna aya kasaean nana mugi ditampi ku Gusti.
Kaawonan nana mugi dihapunten ku Gusti. Nun Gusti, abdi rumaos,
sarenghap abdi ngandung hartos ngurangan yuswa, bakal manuju ka hiji
tempat nu tos ditangtoskeun ku Gusti, nyatana alam kubur, tapi abdi
sadaya rumaos sok ngahihilapkeun sapertosna abdi teu tiasa ngeker diri.”

“Nun Gusti, abdi rumaos kana kalemahan diri, nanging abdi yakin, kana
kakawasaan Gusti nu teu aya watesna. Kumargi kitu mugi Gusti
namplokkeun hidayah oge rohmat ka abdi. Nun Gusti, seueur pisan
kahoyong abdi anu bade didugikeun ka Gusti, naming kamampuan abdi
teu tiasa ngedalkeun sadayana. Gusti mah Maha Uninga, hapunten dosa
abdi sadaya.”
‫‪Khutbah Kadua‬‬

‫هللَا ُ اَكبَ ُر‪٧‬‬

‫هّٰلِل‬ ‫هّٰلِل‬
‫ص ْيالً‪.‬اَ ْل َح ْم ُد ِ‬
‫ان هللاِ بُ ْك َرةً َواَ ِ‬ ‫س ْب َح َ‬‫هللَا ُ اَكبَ ُر َكبِ ْي ًرا َوا ْل َح ْم ُد ِ َكثِ ْي ًرا َو ُ‬
‫ش َه ُداَنْ الَاِ ٰلهَ اِالَّهللاُ َو ْح َدهُ الَ‬ ‫ي اَ ْن َع َم َعلَ ْينَابِنِ ْع َم ٍة الَ تُ َ‬
‫حصى‪،‬اَ ْ‬ ‫الَّ ِذ ْ‬
‫ش ْيٍئ‬‫ان َعلَى ُك ِّل َ‬ ‫ش ِر ْيكَ لَهُ‪ ،‬لَهُ ا ْل ُم ْل ُك َولَهُ ا ْل َح ْم ُد َو َك َ‬ ‫َ‬
‫ث اِلَى َكافَّ ِةالنَّا ِ‬
‫س‬ ‫س ْولُهُ ا ْل َم ْب ُع ْو ُ‬
‫ش َه ُداَنَّ ُم َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َر ُ‬ ‫قَ ِد ْي ًر َ‬
‫ا‪،‬واَ ْ‬
‫صطَفَى‬ ‫ٰ‬
‫سيِّ ِدنَا ُم َح َّم َد ِن ا ْل ُم ْ‬ ‫سلِّ ْم َعلَى َ‬ ‫ص ِّل َو َ‬‫اونَ ِذ ْي ًرا‪،‬اَللّ ُه َّم َ‬
‫ش ْي ًر َ‬
‫بَ ِ‬
‫ان اِلَى يَ ْو ِم ا ْل َج ٰزاَ َّمابَ ْع ُد‬ ‫س ٍ‬ ‫ص َحابِ ِه َو َمنْ تَبِ َع ُه ْم بِاِ ْح َ‬‫‪.‬و َعلَى ٰالِ ِه َواَ ْ‬ ‫َ‬

‫َقوى هللاِ َوقَ ْدفَا َز َمنْ اِتَّقَاهُ‬ ‫اي بِت َ‬ ‫ص ْي ُك ْم َواِيَّ َ‬‫سلِ ُم ْو َن اُ ْو ِ‬ ‫فَيَااَ ُّي َهاا ْل ُم ْ‬
‫صاهُ قَا َل تَ َعالَى فِى ِكتَابِ ِه ا ْل َع ِز ْي ِزاَع ُْو َذبِاهللاِ ِم َن‬ ‫اب َمنْ َع َ‬ ‫َو َخ َ‬
‫صلُّ ْو َن َعلَى النَّبِ ِّى ‪ٰ .‬يَاَيُّ َهاالَّ ِذ ْي َن‬ ‫ان ال َّر ِج ْي ِم‪:‬اِنَّ هللاَ َو َم ٰلَِئ َكتَهُ يُ َ‬‫ش ْيطَ ِ‬ ‫ال َّ‬
‫سلِّ ُم ْواتَ ْ‬
‫سلِ ْي ًما‬ ‫اصلُّ ْوا َعلَ ْي ِه َو َ‬
‫‪َ .‬ءا َمنُ ْو َ‬
‫ٰ‬
‫ص َحابِ ِه َو َمنْ‬ ‫سيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َو َعلَى ٰالِ ِه َواَ ْ‬ ‫سلِّ ْم َعلَى َ‬ ‫ص ِّل َو َ‬ ‫اَللّ ُه َّم َ‬
‫هّٰلِل‬
‫ار َح ْمنَابِ َر ْح َمتِكَ يَااَ ْر َح َم ال َّرا ِح ِم ْي َن َو ْل َح ْم ُد ِ‬ ‫اج َع ْلنَا َم َع ُه ْم َو ْ‬‫َواالَهُ َو ْ‬
‫ٰ‬
‫ت َوا ْل ُمْؤ ِمنِ ْي َن‬ ‫سلِ َما ِ‬ ‫سلِ ِم ْي َن َوا ْل ُم ْ‬‫َر ِّب ا ْل َعالَ ِم ْي َن‪ .‬اَللّ ُه َّم ا ْغفِرلِ ْل ُم ْ‬
‫ب‬‫ب ُم ِج ْي ُ‬ ‫س ِم ْي ٌع قَ ِر ْي ٌ‬‫ت اِنَّكَ َ‬ ‫َوا ْل ُمْؤ ِمنَا ِ‬
‫ت اَاْل َ ْحيَا ِء ِم ْن ُه ْم َوااْل َ ْم َوا ِ‬
‫ص َمةُ‬ ‫ال َّد َعوات ياقَاضي ا ْلحاجا ٰ‬
‫ي ُه َو ِع ْ‬ ‫صلِ ْح لَنَا ِد ْينَنَا الَّ ِذ ْ‬ ‫ت‪.‬اللّ ُه َّم اَ ْ‬ ‫َ ِ َ ِ َ َ َ ِ‬
‫ٰ‬
‫اج َع ْل بَ ْل َدتَنَا‬‫صلِ ْح لَنَا ٰا ِخ َرتَنَا الَّتِي اِلَ ْي َها َم َعا ُدنَا‪ .‬اَللّ ُه َّم ْ‬ ‫اَ ْم ِرنَا َواَ ْ‬
‫سلِ ِم ْي َن اِنَّ َك َعلَى ُك ِّل َ‬
‫ش ْيٍئ‬ ‫سيَّا ٰه ِذ ِه بَ ْل َدةً طَيِّبَةً َو َ‬
‫سا ِء ِربِاَل ِدا ْل ُم ْ‬ ‫ِند ُْونِ ِ‬
‫اب النَّا ِر‬‫سنَةً َوقِنَا َع َذ َ‬‫سنَةً َوفِى ااْل ٰ ِخ َر ِة َح َ‬ ‫قَ ِد ْي ٌر‪َ .‬ربَّنَ ٰااتِنَافِى ال ُّد ْنيَا َح َ‬
‫ب ا ْل َعالَ ِم ْي َن‪ُ .‬‬
‫س ْب َح َن َربِّكَ‬ ‫َواَد ِْخ ْلنَاا ْل َجنَّةَ َم َع ااْل َ ْب َرا ِريَا َع ِز ْي ُزيَا َغفَّا ُريَ َ‬
‫ار َّ‬
‫سلِ ْي َن َوا ْل َح ْم ُدهّٰلِل ِ َر ِّب‬
‫ساَل ٌم َعلَى ا ْل ُم ْر َ‬
‫صفُ ْو َن َو َ‬
‫َر ِّب ا ْل ِع َّز ِة َع َّمايَ ِ‬
‫ا ْل َعالَ ِم ْي َن‬

‫سالَ ُم َعلَ ْي ُكم َو َر ْح َمةُ هللاِ َوبَ َر َكاتُه‬

‫‪.‬ال َّ‬