SAÙN LAÙ GAN LÔÙN

Fasciola hepatica
Fasciola gigantica
 MUÏC TIEÂU

1. Moâ taû hình daïng saùn tröôûng thaønh vaø tröùng.

2. Trình baøy chu trình phaùt trieån.
3. Neâu caùc taùc haïi cuûa saùn laù gan lôùn ñoái vôùi kyù chuû.
4. Trình baøy phöông phaùp chaån ñoaùn vaø döï
phoøng beänh.
 HÌNH THEÅ
Ø Saùn tröôûng thaønh:
• Ký sinh chủ yếu ở trâu,bò…người chỉ bị
nhiễm do ngẫu nhiên
• Có màu xám hồng, giống như chiếc lá
• Phần đầu nhỏ chứa đĩa hút miệng có hình
nón.
• thực quản ngắn, ruột dài đến cuối thân,
phân nhiều nhánh nhỏ.
• Lỗ sinh dục trước đĩa hút bụng, cơ quan
sinh dục đực có tinh hoàn phân nhánh
Saùn laù gan lôùn ñöïc vaø caùi
Saùn tröôûng thaønh
 HÌNH THEÅ
Ø Saùn tröôûng thaønh:
• Có 2 loại:
‒ Fasciola hepatica: 3cm
‒ Fasciola gigantica: 5cm
 Saùn laù gan lôùn tröôûng thaønh

Khoảng 5cm

Khoảng 3cm
 HÌNH THEÅ
Ø Trứng
• Hình bầu dục có nắp
• Kích thước trung bình:
140 x 80 µm
F.gigantica > F.hepatica
• Có vỏ dầy màu vàng nâu
• Bên trong chứa phôi bào
• Kích thước trứng
Tröùng saùn laù gan lôùn
 Chu trình phát triển
SAÙN TRÖÔÛNG THAØNH
( OÁng daãn maät Ngöôøi traâu, boø)

Ngöôøi rau thuyû sinh soáng Tröùng theo phaân ra

ngoaøi gaëp nöôùc
HAÄU AT
(Metacercaria) Nôû ra AT LOÂNG TÔ
(Miracidium)

Cercaria baùm vaøo Chui vaøo OÁc Limmea

thöïc vaät thuyû sinh
BAØO TÖÛ NANG
(Sporocyst)
Bôi trong AT ÑUOÂI rôøi khoûi oác
nöôùc (Cercaria) Redia 1, Redia 2
Fasciola hepatica
AÁu truøng loâng ( Miracidium )
 Fasciola hepatica

Redia Cercaria Metacercaria

ốc Limmea
 DỊCH TỂ HỌC

Ø Yeáu toá nguy cô:

• Beänh do aên rau soáng moïc döôùi nöôùc

bò nhieãm nang truøng nhö xaø laùch
xoong
• Aên gan traâu boø, cöøu khoâng naáu chín
cuõng coù nguy cô maéc beänh nhaát laø ôû
caùc nôi coù dòch löu haønh.
 DỊCH TỂ HỌC

Ø Phaân boá:

• Gaëp ôû caùc nôi coù nuoâi traâu boø vaø cöøu.

• Caùc vuøng oân ñôùi: chuû yeáu laø
F.hepatica: Chaâu Aâu: Phaùp, Taây Ban
Nha, Ñöùc, Boà Ñaøo Nha.Chaâu Myõ:
Brazil, Comlombia.Chaâu Phi: Ai Caäp
• Vieät Nam: chuû yeáu laø F.gigantica: Bình
Ñònh (traâu,boø: 49,6%, ngöôøi: 0.56%),
Taây Nguyeân ( traâu,boø74%)
 BEÄNH HOÏC
Sau một thời gian ủ bệnh âm thầm, bệnh tiến
triển thành 2 giai đoạn:
ØGiai đoạn khởi phát : kéo dài 2-3 tháng
• Tương ứng giai đoạn sán non di chuyển
trong nhu mô gan hướng về ống mật.
• Triệu chứng : sốt nhẹ, mệt mỏi, tiêu chảy, đau
vùng hạ sườn phải. Khám thấy gan to, sờ
đau,Bạch cầu toan tính trong máu tăng lên
đến 70-80 %.
 BEÄNH HOÏC
Ø Giai đoạn toàn phát :
• Sán đã đến ống mật và trưởng thành
gây:
o Viêm ống mật cấp tính.
o Viêm ống, túi mật phối hợp
• Triệu chứng: đau bụng, vàng da, rối loạn
tiêu hóa, tiêu chảy, thiếu máu, có thể
kèm gan lách to, báng bụng.
 CHAÅN ÑOAÙN

v Lâm sàng: Đau vùng hạ sườn phải.

v Dịch tể: Thường ăn xà lách xoong hoặc rau cải dưới nước.

v Chẩn đoán:
 CHAÅN ÑOAÙN
v Chẩn đoán phòng xét nghiệm:

- Bạch cầu toan tính tăng cao ( 70-80%).

- Trực tiếp: Tìm trứng trong phân.
Chú ý: Trước khi XN phải ngưng ăn gan bò, gan cừu
trong 8 ngày để loại trừ dương tính giả do ăn gan bò, gan
cừu mắc bệnh sán này.
- Gián tiếp: Chẩn đoán miễn dịch.
v Chẩn đoán khác: siêu âm gan thấy một hay nhiều khối, kích
thước không đều, bờ không rõ
 ĐIỀU TRỊ

• Điều trị hiệu quả khi phát hiện bệnh sớm

lúc sán ở thời kỳ xâm nhập.
• Sán lạc chổ: tùy vị trí có thể giải phẩu
lấy sán.
 ĐIỀU TRỊ
Thuốc đặc trị Triclabendazole(Egaten)
 PHÒNG BỆNH

- Không ăn rau sống mọc hoang, mọc dưới

nước.
- Theo dõi thường xuyên trâu bò ở gần
những vùng cung cấp rau.